Pojam i vrste naučnih djela

Metodologija
naučno-istraživačkog rada

1
 Termini naučno i stručno djelo
• Naučno djelo – generalizacija
• Nova spoznaja, novi zakoni ili metode
• Naučno djelo = pronalazak

• Stručno djelo – konkretizacija

• Djelovanje na osnovu ved otkrivenih spoznaja,
primjena postojedih znanja

2
Zajednička obilježja naučnih i stručnih
djela:
• Kriterijum optimalnosti s obzirom na obim
(vedi obim ne znači i vedi kvalitet)
• Jedinstvo, sklad i logička povezanost između
svih dijelova rada
• Određena doza originalnosti
• Obrazloženi rezultati

3
• Izbjegavati duge uvode

• U rad ne unositi nista što nije u direktnoj vezi sa

predmetom istraživanja

• Rad se ne smije pretrpavati beznačajnim pojedinostima

• Informacije jednom izrečene ne treba ponavljati ( osim

rezimea)

• Ne razlagati stvari same po sebi razumljive

4
 Vrste naučnih djela:
 Monografija – iscrpno i sveobuhvatno posvedena jednom
naučnom predmetu (pitanje, predmet ili osoba)
 Doktorska disertacija – originalno naučno djelo, temelj
na fundamentalnim i primjenjenim istraživanjima
 Naučna studija – naučno djelo tima naučnika, najčešde se
realizuje u dužem vremenskom periodu
 Naučni članak – publikacija lako dostupna međunarodnoj
naučnoj javnosti, sa mogudnošdu ponavljanja istraživanja i
provjere zaključaka
 Elementi članka: naslov, sažetak, uvod, razrada, zaključak,
fusnote, popis literature, prilozi
5
 Vrste naučnih članaka:
 Izvorni naučni članak – originalno naučno djelo; mogudnost
ponavljanja istraživanja
 Naučna bilješka – krade obavještenje o istraživanju, ne daje
mogudnost provjere
 Pregledni članak – ne mora sadržati nove originalne rezultate
istraživanja ved novi i drugačiji prikaz rezultata ved
sprovedenog istraživanja
 Izlaganje na naučnom skupu (konferencijsk rad) - potrebna
recenzija da bi se tretiralo kao naučno djelo

6
 Vrste stručnih djela:
 Stručni članak – iznošenje poznatih spoznaja i tuđih
rezultata istraživanja sa ciljem nove primjene u praksi
 Prikaz – iznošenje shvatanja o nekom događaju, pojavi ili
djelu; ocjena knjige ili članka
 Elaborat – temeljna obrada i izlaganje nekog predmeta ili
pojave po metodološki utstaljenom načinu (npr.
Investicioni elaborat)
 Ekspertiza – ekspert ili ekspertski tim daje svoje stručno
mišljenje o predmetu ili rješenju (uzroci saobradajnih
nezgoda, poslovnih gubitaka u privredi itd.)
 Recenzija – pismena kritička ocjena određenog djela

7
 Cilj i dijelovi recenzije:
• Onemogudava objavljivanje nekvalitetnih radova
• Osigurava pravilno citiranje korišdene literature
• Poboljšava kvalitet rada kroz kontrolu stila pisanja,
termilogiju, oblikovanje misli i prezentovanje rezultata
• Dijelovi:
• Uvod – informacije o naslovu, obimu i karakteru rada
• Opis teme – uvid u strukturu rada, hronološki pregled
• Ocjena dostavljenog rukopisa – dobre i loše strane
rukopisa
• Zaključak
8
Pojam i vrste naučno – stručnih radova
• Djelo sa elementima i naučnog i stručnog

• Udžbenik
• Enciklopedija
• Leksikon
• Praktikum
• Rječnik
• Zbornik radova
• Bibliografija

9
 Udžbenik

 Osnovno nastavno sredstvo

 Ima elemente naučnog djela ali mora
ispunjavati i pedagoške standarde i kriterijume
 Skripte, zbirke zadataka, priručnici,
autorizovana predavanja

10
 Enciklopedija
• Djelo koje slijededi abecedni poredak, na sažet način
daje pregled grana ljudskog znanja.
• Vrste:
• Opšte ( univerzalne) – pregled svih grana ljudskog
znanja (kulturnog, naučno – tehničkog itd.)
• Specijalne – orađuju samo jedno područje (pravna,
medicinska itd.)
• Prema strukturi:
• Priručne
• Male
• Velike

11
 Leksikon
• Enciklopedijski rječnici
• Opšti i specijalni

Praktikum
• Instruktivni priručnici, vodiči
• Sadrži postupke i operacije sa utvrđenim
redosledom koje treba sprovesti da bi se riješio
konkretan slučaj
• Univerzalni i specijalistički
12
 Rječnik
• Korisno pomagalo u naučnom i istraživačkom radu
• Priručnik koji pomaže boljem razumijevanju riječi sa
kojima se susrede tokom rada

• Vrste:
• Jednojezični (etimološki, istorijski, književni,
enciklopedijski, stručni)
• Dvojezični – najčešdi u upotrebi
• Mnogojezični – isti princip kao dvojezični
• Biografski – život, rad i djelo poznatih osoba
13
 Zbornik radova
• Objedinjuju radove više autora sa zajedničkom
užom tematikom
• Vrste:
• Opšti (univerzalni) – tretira različitu materiju
određenog šireg skupa
• Zbornik radova sa naučnog skupa
• Jubilarni zbornik

14
 Bibliografija
 Registar, indeks, biblioteka, katalog, lista

 U užem smislu: određeni popis knjiga i

publikacija
 U širem smislu: naučno sakupljanje,
proučavanje i sistematizovanje tekstova
 Zadatak: pribavljanje informacija o pisanim
djelima, sređivanje, obrada i prezentiranje

15
 Vrste bibliografija:
• Prema sadržaju:
• Opšte
• Specijalne

• Prema namjeni:

• Popisne
• Naučne
• Bibliografije kao preporuka

16
 Kako napisati pregledni rad

• Kritička analiza publikovanih rezultata

• Obično vedi od originalnog naučnog članka
• Sadrži vedi broj referenci
• Način pisanja drugačiji od pisanja originalnog nučnog
rada
• Obično nema poglavlja – materijal, metod i rezultati
• Sastoji se od uvoda, diskusije i referenci

17
• Uvodni dio – definisanje problema i napomena vezana
za istorijski razvoj saznanja na određenom problemu

• Diskusija – sveobuhvatni pregled postojede literature ili

kritička analiza i ocjena rezultata u razmatranju
određenog problema (istorijska analiza ili istraženost i
stepen razumijevanja određene pojave)

• Reference – najmanje 5 djela, sa abecedno navedenim

redosledom

18
• Namjena preglednog članka – upoznavanje i
informisanje čitaoca sa stepenom istraženosti
konkretne pojave ili problema

• Stil pisanja mora biti takav da čitalac stekne

jasnu predstavu o stepenu istraženosti
problema i da bude direktno upuden na
dodatnu literaturu

19
• Rad u okviru kojeg se vrši analiza i diskusija o ved objavljenim
naučnim rezultatima.

• Ne mora da bude samo pregled literature o nekoj temi i

problemu.

• U ovakve članke autor može unositi i sopstvene neobjavljene

rezultate.

• Struktura - nije klasična, dosta podnaslova u zavisnosti od

tematike

20
Hvala na pažnji!

21