06/04/10 Disediakan oleh En.

Zaini B Mat 1
 8.1 PENGENALAN FUNGSI KAWALAN

8.2 JENIS KAWALAN

a. Kawalan Awalan
b. Kawalan Semasa
c. Kawalan Selepas

8.3 PROSES KAWALAN

a. Langkah-langkah dalam proses kawalan

8.4 ALAT-ALAT KAWALAN

a. Belanjawan
b. Carta Gantt
c. Carta Pert/CPM
d. Analisis Titik Pulang Modal (TPM)
e. Pusat Tanggungjawab

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 2

 OBJEKTIF
1. Memahami definisi dan
kepentingan kawalan dalam
organisasi
2. Memahami jenis-jenis kawalan
3. Mengaplikasi langkah-langkah
dalam proses kawalan
4. Memahami alat-alat kawalan
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 3
8.1 PENGENALAN FUNGSI KAWALAN

DEFINISI - Proses memantau prestasi dan

pengambilan tindakan untuk memastikan
hasil tercapai seperti yang dijangkakan.
(David A Holt, Management Principles & Practices)

DEFINISI - Proses untuk menentukan atau

menjamin supaya kegiatan organisasi
terarah kepada pencapaian matlamat
yang telah ditetapkan.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 4

KEPENTINGAN KAWALAN DALAM ORGANISASI

1. Pastikan objektif tercapai

2. Mengukur prestasi pengurus dan pekerja
3. Organisasi mempunyai kelebihan bersaing
4. Mengukur prestasi perniagaan dengan melihat kepada
piawai/standard yang telah ditetapkan
5. Jaminan kualiti produk dengan mengawasi, memeriksa
dan meningkatkan mutu kawalan.
6. Mengenalpasti peluang dan ancaman terutamanya dalam
bidang persekitaran luaran seperti persaingan,
perubahan teknologi, politik dan undang-undang,
ekonomi, dan lain-lain.
7. Bersedia menghadapi perubahan.
• Organisasi sentiasa berdepan dengan persekitaran
yang dinamik (sentiasa berubah)
• Organisasi perlu bersedia dan peka dengan
perubahan yang akan berlaku terutamanya apabila ia
06/04/10 melibatkan perubahan
Disediakan olehcitarasa dan keperluan
En. Zaini B Mat 5
pengguna
 8.2 - JENIS-JENIS KAWALAN

KAWALAN
AWALAN

KAWALAN
SELEPAS

KAWALAN
SEMASA
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 6
 KAWALAN AWALAN

DEFINISI - Merupakan kawalan yang dibuat

terhadap input untuk memastikan input yang
digunakan semasa proses transformasi telah
memenuhi standard (piawaian) yang ditetapkan.
DEFINISI – Kawalan yang difokuskan kepada
manusia, bahan (material) dan kewangan yang
akan digunakan di dalam organisasi. ( Richard L.
Daft, Management 6th . Edition )

• Input yang perlu dikawal mutu dan standardnya

adalah seperti tenaga kerja, bahan mentah,
mesin dan kewangan.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 7

 TUJUAN KAWALAN AWALAN

• Input perlu dipastikan mutunya untuk

mengelakkan berlakunya kerosakan atau
kecacatan yang serius kepada proses
transformasi dan juga kepada output yang
dihasilkan.
• Kawalan dilakukan untuk mengenalpasti dan
mencegah daripada berlakunya kecacatan
sebelum ianya terjadi.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 8

 INPUT ASPEK KAWALAN
• kemahiran
MANUSIA • kelayakan
• ujian bebas dadah

• kualiti
BAHAN MENTAH • masa penghantaran
• penyelenggaraan

• keupayaan
MESIN • penyelenggaraan

• kenalpasti risiko
KEWANGAN • dokumen lengkap – mudah
dapat pembiayaan
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 9
 KAWALAN SEMASA

DEFINISI - Kawalan yang dilakukan untuk memantau

aktiviti-aktiviti yang sedang dilakukan agar
mematuhi/memenuhi standard yang telah ditetapkan
(Richard L. Daft, Management 6th. Edition )

DEFINISI - Merupakan kawalan yang dilakukan

semasa (serentak) proses tranformasi input kepada
output berlaku.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 10

 KAWALAN SEMASA
 Pengurus perlu kenalpasti masalah-masalah yang
timbul semasa aktiviti transformasi yang boleh
memberi kesan kepada aktiviti pengeluaran.
 Melibatkan kawalan ke atas manusia dan proses kerja.
 Peraturan dan undang-undang disediakan sebagai
panduan kepada pekerja
 Semua aktiviti kerja dimantau dan dikawal supaya
menepati/menyamai piawaian yang disediakan
 Pembetulan/pembaikan akan dilakukan jika terdapat
mana-mana aktiviti yang tidak mencapai piawaian.
 Teknologi digunakan bagi memudahkan proses
kawalan – contoh : Syarikat pengangkut Schneider
National and Covenant menggunakan komputer untuk
mengesan kedudukan trak pengangkut dan status
penghantaran.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 11

 TUJUAN KAWALAN SEMASA

1. Mempastikan semua proses kerja

dilaksanakan menepati piawaian –
meminimumkan kos kerosakan atau
pengubahsuaian produk
2. Dapat mengenalpasti dengan tepat bahagian
atau proses yang perlu dibaiki dan tindakan
pembetulan dapat dilaksanakan dengan
segera
3. Memantau prestasi pekerja dalam
melaksanakan tugasnya.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 12

 CONTOH KAWALAN SEMASA

JABATAN/BAHAGIAN CONTOH KAWALAN

Juruwang di Penggunaan perisian pengurusan
pasaraya rekod tunai yang dapat mengelakkan
penipuan oleh juruwang.
Bahagian Penggunaan komputer untuk
Pengangkutan mengesan kedudukan treler dan status
penghantaran
Bahagian Pekerja meneliti mesin pengukur tahap
Pengeluaran keasidan air agar pH air menepati
tahap yang dikehendaki

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 13

 KAWALAN SELEPAS

DEFINISI - Kawalan yang difokuskan kepada output

organisasi. (Richard L. Daft, Management 6th. Edition )

• Dilakukan untuk memastikan bahawa output yang

dihasilkan telah memenuhi standard yang telah
ditetapkan oleh organisasi.

• Sebarang kesilapan yang berlaku atau yang tidak

memenuhi standard yang ditetapkan boleh
dikenalpasti untuk dibuat pembetulan.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 14

 TUJUAN KAWALAN SELEPAS

1. MENGUBAH POLISI JIKA TERDAPAT

RUNGUTAN PELANGGAN TERHADAP PRODUK
SYARIKAT
2. MELIHAT PRESTASI SYARIKAT SECARA
KESELURUHAN
3. MEMPASTIKAN PRODUK MENCAPAI PIAWAIAN
4. SEBAGAI MAKLUMBALAS – JIKA PERLU
PIAWAIAN (STANDARD) ATAU PENCAPAIAN
(PERFORMANCE) PERLU DIUBAHSUAI

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 15

 CONTOH KAWALAN SELEPAS
JABATAN/BAHAGIAN
BAHAGIAN PENGELUARAN
BAHAGIAN KEWANGAN
JABATAN PEMASARAN
PENGETUA SEKOLAH
06/04/10 Disediakan oleh PELAJAR
CONTOH KAWALAN
PEMERIKSAAN AKHIR
PRODUK, PASTIKAN TIADA
KECACATAN
MENELITI BELANJAWAN
UNTUK MENELITI ADAKAH
SEMUA PERANCANGAN
KEWANGAN TELAH
DILAKSANAKAN MENGIKUT
JADUAL
MEMBUAT SOAL SELIDIK
PASARAN BAGI MENILAI
TAHAP KEPUASAN PENGGUNA
TERHADAP PRODUK SYARIKAT
MENELITI LAPORAN PRESTASI
En. Zaini B MatAKHIR TAHUN UNTUK
16
MEMBENTUK STRATEGI BARU
Kaedah kawalan dalam proses pengeluaran

INPUT TRANSFORMASI OUTPUT

KAWALAN SELEPAS
KAWALAN AWALAN KAWALAN SEMASA Pastikan output
Pastikan input Pastikan hanya menepati piawaian
menepati piawaian tindakan yang betul yang ditetapkan
yang ditetapkan dilaksanakan dan menepati
kehendak pengguna

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 17

 8.3 - PROSES KAWALAN

DEFINISI – Langkah-langkah yang perlu dilakukan

untuk mengawal, melibatkan penetapan piawai,
mengukur prestasi sebenar, membuat perbandingan
antara prestasi dan piawai dan melakukan tindakan
pembaikan supaya objektif yang dirancang tercapai.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 18

 PROSES KAWALAN

1. MENETAPKAN PIAWAI

2. MENILAI PRESTASI SEMASA

3. MEMBANDINGKAN PRESTASITIDAK 4. MEMBUAT TINDAKAN

DENGAN PIAWAIAN PEMBETULAN
DAN PEMBAIKAN
YA
YA
TERUSKAN

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 19

Sumber: Griffin, Business, International Edition
 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
1. MENETAPKAN PIAWAI

DEFINISI - Piawaian merujuk kepada kriteria yang ditetapkan

untuk menilai ciri-ciri kualitatif dan kuantitatif bagi sesuatu
yang hendak diukur. (Hellriegel, Jackson & Slocum – Management 8th.
Edition)

 Proses kawalan bermula dengan membentuk objektif dan

piawaian (standard) yang ingin dicapai bagi semua aktiviti
dan melibatkan keseluruhan pekerja di dalam organisasi.

 Piawaian yang hendak dicapai ini perlulah:

 dinyatakan dengan jelas
 boleh diukur
 Realistik
 Mempunyai ciri-ciri dapat memotivasikan pekerja untuk
mencapainya

Contoh: Menetapkan setiap kotak mancis ada 50 batang anak

mancis
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 20
 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
2. MENGUKUR PRESTASI SEMASA

• Pencapaian sebenar aktiviti-aktiviti kerja semasa akan

dimantau dan diukur.
• Pengukuran boleh dilakukan secara kuantitatif dan juga
kualitatif.

• Semasa mengukur, beberapa perkara perlu diambilkira:

• Aktiviti yang ingin diukur
• Bagaimana proses pengukuran akan dilakukan – secara
manual atau menggunakan mesin automatik
• Kekerapan pengukuran dilakukan – melibatkan semua
aktiviti atau menggunakan sampel

Contoh – mengambil sampel sekotak mancis dan membilang

kandungan batang mancis.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 21

 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
3. MEMBANDINGKAN ANTARA PIAWAIAN DAN PRESTASI SEBENAR

 Pengurus perlu membuat perbandingan di antara piawaian yang

ditetapkan dengan prestasi sebenar yang dicapai.
 Tujuan perbandingan - mengenalpasti perbezaan di antara
maklumat yang telah dikumpulkan daripada penilaian prestasi
sebenar dengan piawaian yang telah ditetapkan
 Untuk membuat perbandingan, lazimnya pengurus akan
bergantung kepada laporan yang diserahkan kepadanya oleh staf
bawahan yang merekodkan hasil keputusan kemajuan prestasi
sebenar.
 Dalam Proses Kawalan Statistikal (SPC) carta kawalan digunakan.
Pencapaian dikira mencapai prestasi jika berada di dalam julat
(range) yang ditetapkan

Contoh – membandingkan bilangan batang mancis adakah sama

dengan piawaian. Ada 2 kemungkinan iaitu mengikut piawaian
(50 batang mancis), menyimpang daripada piawaian – kurang
atau lebih daripada 50 batang mancis
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 22
 LANGKAH-LANGKAH DALAM PROSES KAWALAN
4. TINDAKAN PEMBETULAN DAN PEMBAIKAN
 Proses ini dilakukan sekiranya terdapat penyimpangan
(prestasi sebenar lebih rendah daripada piawaian yang telah
ditetapkan)

 Tindakan pembetulan /pembaikan dilakukan ke atas tahap-

tahap operasi tertentu yang dikenalpasti menyebabkan
penyimpangan

 Pengurus juga perlu mengumpul maklumat yang cukup dari

berbagai sumber sebelum mengambil tindakan pembetulan
supaya langkah yang tepat dapat diambil.

 Jika didapati semua faktor yang dinilai tidak mencapai piawai,

piawaian perlu diubahsuai – mungkin piawaian terlalu tinggi

 Jika tiada penyimpangan, aktiviti akan diteruskan dan

dikatakan mencapai piawaian dan tindakan susulan akan
dilaksanakan

Contoh:
06/04/10 Kotak mancis Disediakan
yang olehmengandungi
En. Zaini B Mat kurang dan 23lebih
daripada 50 batang mancis dikeluarkan dan diisi semula
 8.4 - ALAT-ALAT KAWALAN

CARTA PUSAT
BELANJAWAN PERT/CPM TANGGUNGJAWAB

TITIK PULANG
CARTA GANTT
MODAL

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 24

 BELANJAWAN
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI BELANJAWAN – suatu penyata kuantitatif yang

dinyatakan dalam nilai wang yang menghuraikan rancangan
pihak pengurusan untuk mencapai objektif tertentu secara
komprehensif dan terperinci untuk suatu siri tempoh yang
ditetapkan di masa akan datang

KAWALAN BELANJAWAN – proses menetapkan sasaran

perbelanjaan organisasi, memantau keputusan dan
membandingkannya dengan belanjawan serta membuat
perubahan jika perlu. (Richard L. Daft)

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 25

 TUJUAN BELANJAWAN

1. MEMBANTU MENYEDIAKAN PERANCANGAN

AKTIVITI DENGAN LEBIH EFEKTIF

2. MEMBANTU MENGAGIHKAN SUMBER DENGAN

BERKESAN

3. MEMBANTU DALAM MENGAWAL DAN

MEMANTAU PENGGUNAAN SUMBER SEMASA
DALAM TEMPOH BELANJAWAN

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 26

 CONTOH ALAT BELANJAWAN
JENIS KEGUNAAN ASPEK KAWALAN
BELANJAWAN

BELANJAWAN Meramal perolehan jualan Menentukan jualan dan

HASIL bulanan hasil adalah seperti
diramalkan
BELANJAWAN Jangkaan belian, berbeza Supaya masa dan
BAHAN bagi setiap tempoh volum belian tepat,
bergantung kepada variasi pengeluaran tidak
tergendala
BELANJAWAN Jangkaan peruntukan bagi Pemilihan yang tepat,
MODAL belian aset seperti meminimumkan kos,
bangunan, kilang, memaksimumkan
peralatan keuntungan, cepat
pulang modal
BELANJAWAN Jangkaan penerimaan dan Mengawal aliran tunai
TUNAI
06/04/10 perbelanjaan tunai
Disediakan bagi
oleh En. siri
Zaini B Matkeluar, menentukan
27
tempoh tertentu keperluan tunai
 CARTA GANTT
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI – Carta berbentuk bar yang menunjukkan susunan

langkah-langkah/aktiviti di dalam suatu projek dan masa
yang diperuntukkan bagi menyelesaikan setiap
langkah/aktiviti tersebut.

• satu kaedah perancangan dan kawalan grafik

yang membolehkan pengurus menentukan tarikh-tarikh
bermula dan berakhirnya sesuatu aktiviti atau projek.
• Jadual keseluruhan dibentuk dengan menetapkan masa
permulaan dan masa siap setiap kegiatan yang perlu
disempurnakan mengikut turutan sehingga tamatnya
projek berkenaan.
• Carta Gantt digunakan untuk mengawal atau
memastikan aktiviti perniagaan dilaksanakan seperti
masa yang ditetapkan.
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 28
 AKTIVITI PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK
DARJAH

AKTIVITI MASA
A – Dapatkan kelulusan kewangan 13 April – 20 April

B – Keluarkan kerusi meja dari bilik darjah 20 April – 24 April

C – Beli jubin baru 20 April – 11 Mei

D – Hantar kerusi meja ke bengkel perabot 24 April – 27 April

E – Tanggalkan jubin lama dari lantai bilik 24 April – 8 Mei

darjah
F – Pasang jubin baru di lantai bilik darjah 11 Mei – 25 Mei
G – Baiki kerusi meja yang rosak 27 April – 8 Jun
H – Ambil kerusi meja dari bengkel perabot 8 Jun – 12 Jun
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 29
I – Susun semula kerusi meja di dalam bilik 12 Jun – 19 Jun
 CARTA GANTT – PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK DARJAH
A

I
15/6
AKTIVITI 20/ 4/5 18/5 1/6
4 22/6
13/4 27/4 11/5 25/5
MASA 8/6
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 30
AKTIVITI SIAP AKTIVITI BELUM SIAP
 CIRI-CIRI CARTA GANTT

1. DAPAT MENUNJUKKAN DENGAN JELAS AKTIVITI

YANG SIAP DAN BELUM SIAP
2. KAWALAN MUDAH DILAKUKAN KERANA SEMUA
AKTIVITI DISENARAIKAN SECARA TERSUSUN
3. MASA MULA DAN SIAP SESUATU AKTIVITI
DITUNJUKKAN.
4. MUDAH DIGUNAKAN DAN MENARIK.
5. CARTA INI BOLEH DIUBAHSUAI JIKA MASA ASAL
AKTIVITI PROJEK PERLU DIPINDA KERANA
SESUATU SEBAB YANG TIDAK DAPAT
DIELAKKAN.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 31

 CARTA PERT/CPM
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI - Rajah yang menggunakan garisan bagi mewakili

turutan aktiviti-aktiviti dan masa yang diperuntukkan di
dalam menyiapkan sesuatu projek di mana melaluinya
masa terpanjang (laluan genting) projek dapat disiapkan
boleh diketahui.

 PERT/CPM menggunakan pendekatan grafik untuk

menguruskan sesuatu projek.

 Alat atau teknik yang digunakan oleh pengurus untuk

mengenalpasti dan mengawal tindakan berasingan yang
dilakukan untuk menyiapkan sesuatu projek.

 Jaringan atau gambarajah menunjukkan hubungan serta

turutan berlakunya setiap kegiatan-kegiatan dalam projek
tersebut.
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 32
 AKTIVITI PROJEK MENGUBAHSUAI BILIK
DARJAH

AKTIVITI MASA
A – Dapatkan kelulusan kewangan 13 April – 20 April

B – Keluarkan kerusi meja dari bilik darjah 20 April – 24 April

C – Beli jubin baru 20 April – 11 Mei

D – Hantar kerusi meja ke bengkel perabot 24 April – 27 April

E – Tanggalkan jubin lama dari lantai bilik 24 April – 8 Mei

darjah
F – Pasang jubin baru di lantai bilik darjah 11 Mei – 25 Mei
G – Baiki kerusi meja yang rosak 27 April – 8 Jun
H – Ambil kerusi meja dari bengkel perabot 8 Jun – 12 Jun
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 33
I – Susun semula kerusi meja di dalam bilik 12 Jun – 19 Jun
 PROJEK PENGUBAHSUAIAN BILIK DARJAH
Aktiviti Aktiviti Sebelum Masa
(Hari)
A - 7
B A 4
C A 21
D B 3
E B 14
F C, E 14
G D 42
H F,G 4
I H 7
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 34
 CARTA PERT/CPM
D G
2 4 7
4 42
E
14
B 5
4
A C F H I
Mula 1 3 6 8 Tmt.
7 21 14 4 7

ATAU
D
2 4
4
E G
B 14 42
4
A C F H I
Mula 1 3 5 6 Tmt.
7 21 14 4 7
06/04/10 LALUAN
Disediakan oleh En. Zaini B Mat GENTING (CRITICAL35 PATH)
Sumber: Griffin, Business, International Edition
 LALUAN PROJEK

LALUAN A,B,D,G,H,I = 7+4+4+42+4+7 = 66 HARI

LALUAN A,B,E,F,H,I = 7+4+14+14+4+7 = 50 HARI
LALUAN A,C,F,H,I = 7+21+14+4+7 = 53 HARI

 LALUAN A,B,D,G,H,I DIKENALI SEBAGAI

LALUAN GENTING (CRITICAL PATH)

 MASA PROJEK DIJANGKA SIAP IALAH 66 HARI

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 36

 CIRI-CIRI CARTA PERT/CPM

• MENUNJUKKAN DENGAN JELAS AKTIVITI-AKTIVITI YANG

TIDAK BOLEH DILEWATKAN (CRITICAL PATH)

• MENUNJUKKAN AKTIVITI-AKTIVITI YANG BOLEH

DIPANJANGKAN (DELAY) TETAPI TIDAK MENJEJASKAN
MASA SIAP PROJEK

• MENUNJUKKAN DENGAN JELAS HUBUNGAN ANTARA

AKTIVITI-AKTIVITI (SEPERTI AKTIVITI DIJALANKAN
SERENTAK, AKTIVITI SEBELUM YANG PERLU DISIAPKAN
SEBELUM MEMULAKAN AKTIVITI BARU)

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 37

 ANALISIS TITIK PULANG MODAL
(ALAT KAWALAN)

DEFINISI – Analisis yang digunakan untuk mengkaji hubungan

antara jualan (hasil) dengan kos untuk menentukan titik di
mana jumlah hasil akan menyamai jumlah kos dan pada titik
tersebut pulangan modal berlaku.

DEFINISI – Kuantiti produk yang perlu dijual sebelum penjual

dapat melepasi kos berubah dan kos tetap dan membuat
keuntungan
(Ricky W. Griffin, Business 4th . Edition)

 Titik pulang modal tercapai bila Jumlah Hasil = Jumlah Kos

 Jika harga jualan setiap unit meningkat, jumlah produk yang

perlu dijual semakin rendah bagi mencapai pulangan modal

 Jika bilangan produk yang dijual semakin meningkat, harga

jualan seunit produkDisediakan
06/04/10 semakin rendah
oleh En. bagi mencapai pulangan
Zaini B Mat 38
modal
 TUJUAN ANALISIS TITIK PULANG MODAL

1. Syarikat dapat menentukan bilangan unit produk

yang perlu dijual supaya semua kos tetap dan
kos berubah dapat ditampung dan syarikat mula
dapat keuntungan.
2. Dapat menentukan harga minimum yang perlu
diletakkan bagi setiap produk bagi mencapai
pulang modal.
3. Syarikat dapat menentukan masa untuk
mendapat pulang modal dengan menentukan
harga dan bilangan produk yang perlu dijual.
4. Menentukan sama ada syarikat mampu bersaing
dan mendapat keuntungan dengan menawarkan
produk pada tingkat harga tertentu

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 39

Katakan syarikat membeli CD dengan harga RM10 dan ingin
menjual semula di pasaran dengan harga RM25 setiap satu.
Berapakah kuantiti yang perlu dijual setahun supaya syarikat
dapat menampung semua kos (kos tetap dan kos berubah) dan
mencapai pulang modal. Kos tetap termasuk sewa bangunan,
insurans dan gaji adalah berjumlah RM150,000 setahun.
Kos/hasil TPM tercapai
(RM) apabila:
JH=HK 25Q Jumlah hasil (JH)
25Q=150,000+10Q
Q=10,000 unit Jumlah kos (JK)

150000+10Q
Kos tetap
150,000

10,000 Kuantiti(Q)
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 40
 RUMUS TITIK PULANG MODAL

Titik Pulang Modal tercapai apabila:

Jumlah Hasil =Jumlah Kos
pQ=F+vQ
pQ-vQ=F
Q(p-v)=F
Q=F/(p-v)

Di mana: p= harga
Q= kuantiti TPM
v=kos berubah seunit
F=kos tetap

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 41

PUSAT TANGGUNGJAWAB (RESPONSIBILITY CENTER)

DEFINISI - Kumpulan kerja, jabatan atau bahagian

di dalam syarikat yang dibentuk dan
bertanggungjawab untuk mengawal aktiviti-
aktiviti yang melibatkan kewangan masing-
masing supaya selaras dengan belanjawan
syarikat.
(David H. Holt, Management – Principles & Practices)

• Untuk mengawal aktiviti pada setiap fungsi atau

jabatan dalam organisasi, setiap fungsi dijadikan
sebagai pusat tanggungjawab yang
bertanggungjawab terhadap belanjawan syarikat.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 42

 PUSAT
KOS

PUSAT
PUSAT PUSAT
TANGGUNGJAWAB
UNTUNG HASIL

PUSAT
PELABURAN
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 43
Sumber: David H. Holt, Management – Principles and Practices
 PUSAT HASIL (REVENUE CENTERS)

 Pusat ini bertanggungjawab untuk menilai kemampuan syarikat

untuk menjana keuntungan menerusi hasil jualan dan operasi.
 Semua jabatan jualan merupakan pusat hasil.
 Pusat ini memfokuskan tanggungjawab untuk meningkatkan
hasil jualan dan bukan mengawal kos jualan.
 Pusat hasil akan membandingkan pencapaian hasil jualan
dengan ramalan jualan yang disediakan di dalam belanjawan
hasil.
 Jika hasil jualan sebenar lebih rendah daripada belanjawan,
siasatan akan dibuat untuk mengenalpasti punca dan langkah
akan diambil untuk mengatasinya dengan segera.

06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 44

 PUSAT KOS (COST CENTERS)

 Dikenali juga sebagai pusat perbelanjaan.

 Pusat ini hanya bertanggungjawab mengawal perbelanjaan
dan kos yang dijanakan melalui aktiviti-aktiviti kerja dan
lazimnya pusat tidak bertanggungjawab secara langsung
terhadap pendapatan.
 Biasanya Jabatan Pengeluaran/Operasi, Jabatan Pentadbiran,
Jabatan Pemasaran dan Unit Pembelian adalah pusat kos.
 Pusat kos akan membuat penilaian terhadap segala
perbelanjaan yang dapat di kawal dengan membuat
perbandingan dengan belanjawan perbelanjaan (expense
budget) termasuklah belanjawan tunai.
 Belanjawan perbelanjaan akan menunjukkan semua
perbelanjaan yang terlibat di dalam aktiviti utama syarikat.
 Perbezaan antara perbelanjaan sebenar dan ramalan
perbelanjaan dalan belanjawan akan memberi isyarat kepada
pengurus untuk mengenalpasti punca dan cuba untuk
mengatasinya
06/04/10 denganDisediakan
segera. oleh En. Zaini B Mat 45

 Terlebih atau terkurang belanja akan memberi kesan kepada

 PUSAT UNTUNG (PROFIT CENTERS)

 Pusat untung bertanggungjawab kepada kos dan juga hasil.

 Pencapaian dinilai dengan melihat perbezaan antara jumlah
hasil dan juga jumlah perbelanjaan bagi mengetahui
kedudukan keuntungan.
 Contoh - Jabatan Pemasaran mempunyai pusat hasil (pejabat
jualan) dan pusat kos (meneliti kos dari aktiviti pengiklanan,
kajian pasaran, perkhidmatan pelanggan dan sebagainya).
Dengan itu Pengurus Pemasaran bertanggungjawab untuk
meneliti kedudukan keuntungan hasil daripada kombinasi
operasi pusat hasil dan pusat kos tersebut.
 Pusat untung akan melaporkan kedudukan sebenar sama ada
untung atau rugi.
 Maklumat akan dikongsi bersama dengan bahagian lain
seperti Jabatan Pengeluaran bagi membolehkan tindakan
pembetulan dijalankan jika terdapat mana-mana aktiviti yang
bermasalah seterusnya dapat meningkatkan keuntungan di
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 46
masa depan.
 PUSAT PELABURAN (INVESTMENT CENTERS)

 Merupakan unit di dalam organisasi di mana pengurus

bertanggungjawab ke atas perbelanjaan modal dan struktur
pelaburan.
 Mengukur prestasi berdasarkan kepada pengurusan aset
modal yang efektif. Ia termasuk kriteria hasil, perbelanjaan
dan pelaburan yang akan mengukur keberkesanan
penggunaan aset.
 Pengurus akan menggunakan belanjawan modal sebagai
panduan untuk membuat penilaian ke atas ketepatan
perbelanjaan modal.
 Kawalan bukan sahaja memantau perbelanjaan modal tetapi
juga membuat penilaian ke atas keputusan yang diambil
terhadap sesuatu pelaburan melalui analisis kewangan
berkaitan seperti pulangan pelaburan, nilai bersih dan
sebagainya.
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 47
06/04/10 Disediakan oleh En. Zaini B Mat 48