&—™ KEMENTERIAN WGK PENDIDIKAN Sz” MALAYSIA La Ake fo) Toadee KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH SAINS TINGKATAN 4 Penulis Noraini binti Abdullah Nor Mazliana binti Abdul Hashim Mohammad Amirul bin Adnan } Shamsulikram bin Abdul Hamid Editor Nor Shazwani binti Mohamad Zaini a Faezah binti Abdul Wahab if € Pereka bentuk Ayu Amira binti Rosdi ‘Yong Lai Yin me a lustrator a sChan Yoke Peng :KEMENTERIAN 4 PENDIDIKAN MALAYSIA PENGHARGAAN KPM 2019 ISBN 978-967-2088-68-4 Penerbitan buku teks ini melibatkan, key banyak pihak. Sekalung penghargsan ane kasih ditujakan kepada semua pihak terlibat, iaitu: Cetakan Pertama 2019 © Kementerian Pendidikan Malaysia Yang Semua hak cipta terpelihara, Mana-mana bahan dalam buku ini, tidak dibenarkan diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh digunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik dengan clektronik, |» Pegawai-pegawai Bahagian Sumber day «Alii jawatankuasa kawalan kuali Bahagian Sumber dan Teknologi Pen Kementerian Pendidikan Malaysia. mekanik, penggambaran semula mabupun dengan Teknologi Pendidikan dan Bahagian | cara perakaman tanpa kebenaran terlebih dahulu Pembangunan Kurikulum, Kementeian daripada Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia, Pendidikan Malaysia. Kementerian Pendidikan Malaysia. Perundingan s + Dr. Shukur Abu Hassan, Centre for A tertakluk pada pengiraan royalti dan honorarium. Composite Materials (CACM) UTM, Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan Malaysia oleh: Odonata Publishing Sdn. Bhd. + Cultural Promotion Division, Culture and Sports Department, Citizens Affairs Bure, City of Hiroshima. No.2, Jalan Damai Puspa 2, ty of Alam Damai Industrial Park, « Library and Public Archives Unit, 56000 Cheras, International Commitee of the Red Cross, Kavala Lumpur, « Agensi Nuklear Malaysia, Telefon: +603-9101 1179 Faksimile: +603-9101 7991 + Jabatan Perhutanan Semenanjung Malaysia Laman web: www.odonatabooks.com E-mel: online@odonatabooks.com Reka letak dan atur hurut: Minion Pro Muka taip teks: Regular Saiz taip teks: 11 pt. Dicetak oleh: Herald Printers Sdn, Bhd. Lot 508, Jalan Perusahaan 3, Bandar Baru Sungai Buloh, 47000 Sungai Buloh, Selangor Darul Ehsan. + Agensi Remote Sensing Malaysia (ASM) + Individu-individu yang terlibat secara | Jangsung dan tidak langsung dalam ‘menyempurnakan penerbitan Buku Teks Sains KSSM Tingkatan 4ie x3 TEMA 2 Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup Lr Reece ial [Le EE pendahuluan TEMA 1 Kaedah Saintifix PRY 1.2 Pembuangan Bahan Sisa 13 Pemadam Kebakaran Praktis Sumatif 1 EE 21 2.2 Heimlich Manoeuvre CULL c ny arr Peralatan Perlindungan Diri Resusitasi Kardiopulmonari (Cardiopulmonary, Resuscitation, CPR) Praktis Sumatif 2 COE eee e a 3.1 Suhu Badan 3.2. Kadar Denyutan Nadi 3.3 Tekanan Darah 3.4 _Indeks Jisim Badan (Body Mass index, BMI) Praktis Sumatif 3 4. 42 43 44 45 46 Praktis Sumatif 4 Genetik i 5.1 5.2 Pewarisan 5.3. Mutasi 5.4 Teknologi Kejuruteraan Genetik 5.5 Variasi Praktis Sumatif 5 ‘Sokongan, Pergerakan dan Pertumbuhan. Kelestarian Alam Sekitar Sektor Tenaga Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa Sektor Pertanian dan Perhutanan Sektor Pengangkutan Teknologi Hijau dan Kehidupan Pembahagian Sel 6.1 Sokongan, Pergerakan dan Pertumbuhan Haiwan kan dan Pertumbuhan Manusia je Selongan, Pertumbuhan dan Kestabilan dalam Tumbuhan Praktis Sumatif 6| & ike TEMA 3 Penerokaan Unsur dalam Alam LE} Te Bab 10) TEMA 4 Tenaga dan Kel Peete Bab 12 Koordi 7.1 Sistem Endokrin Manusia 7.2 Gangguan kepada Koordinasi Badan 7.3. Minda yang Sihat Praktis Sumatif 7 RUST TOE Ten) 8.1 Asas Jirim 8.2 Jadual Berkala Unsur Moden 8.3 Isotop Praktis Sumatif 8 Eaiewor trad E 9.1 Aloi 9.2 Kaca dan Seramik 9.3 Polimer Praktis Sumatif 9 Tike 40.1 Perubatan Tradisional, Perubatan Moden dan Perubatan Komplemenig; & 10.2, Radikal Bebas “el 10.3. Bahan Antioksidan q 10.4 Produk kesihatan Praktis Sumatif 10 oe starian Hidup DOT R CUR Lcu) 11.1. Gerakan Linear 11.2. Graf Gerakan Linear 11.3 Pecutan Graviti dan Jatuh Bebas 11.4 Jisim dan Inersia Praktis Sumatif 11 Tenaga Nuklear 7 12.1 Penggunaan Tenaga Nuklear 12.2. Penghasilan Tenaga Nuklear 12.3 Impak Penggunaan Tenaga Nuklear 12.4 Tenaga Nuklear di Malaysia I Praktis Sumatif 12 3 i Jawapan Glosari Rujukan BEEBE BRMBERL PR eo eS7 Pendahuluan Boi tual ne 4 Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM) ini ditulis r ghatan 4 Yang. digubat ore a282"kan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran, rer earkan peniokenn jock Kementerian Pendidikan Malaysia, Buku teks ini disediakan oe ee ohmen tan holistik bertepatan dengan Falsafan Pendidikan Kebangszan yang berhasrat melahirkan murid yang bijak, kreatif,inovatif,kritis dan mempunyai nilai-nilai murni. Penulisan buku teks ini menekankan kem BAT), kemahiran saintifik kemahiran berkon ahiran berfikir aras rendah dan aras tinggi (KBAR & ‘ unikasi, membuat keputusan, serta menyelesaikan masalah dalam kehidupan harian supaya setiap murid dapat menguasai kemahiran-kemahiran tersebut yang. diperlukan Pada abad ke-21. Selain itu, pendekatan Pengajaran dan Pembelajaran Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan Matematik STEM) juga didedahkan melalui aktviti dan projek supaya murid berminat untuk menceburi bidang sains dan teknologi. Buku ini mempunyai ciri- istimewa seperti berikut: ee ee ae mibaryeng menor linda berkaitan — See He SEE TST Cee eet i CTT TUS a Penyenggaraan dan. Soe STEM a9 4 Multimedia ‘Simulasi ee, { 49 Penerokaan Unsur. PY, aco ea % pe fe Af Kciedteron Hug 4 Inkuiri Perbincangan Eksperimen —_ProjekIntegrasi Sains dengan... Menghubunghan sains dengan mata pelajaran lain | Proktis Formatir Soalan untuk menguji kefahaman murid pada akhir ‘Setiap subtopik Info verjaya yang berkaivan dengan sains Laman Sejarah Meruathan falta-falta sejarah yang berkaitan dengan bidang sains Cetusan Minda Soalan yang mencabar pemikiran yang bervaitan dengan topik Mengingat kembali ‘maklumat yang pernah dipelajari sebelum ini Standard Pembelajaran Disediakan mengikut Dokumen Standard Kurihulun dan Pentaksiran= tokoh yang menyumbang : eo | pencapai dan | ee eon mbidang sansInformasi tambahan { \ | Kuiz (soalan aneka-piliban) [8s | pada hujung setiap bab ==> (2) => sur Wuat turun aplikasi BT Sains Cari halaman yang Tingkatan 4 ARsecara percuma | _ mempunyai ikon ini. dengan mengimbas QR code nee dibawal Model 20:mn/s 77,122, 122, Permainan interoaif m/s 146,164Langkah Keselam PTR E Te cuir] MG icanciliy | DGaa | > Topeng muka © Sarung tangan © Kebuk wasap © Bahan sisa biologi © Keracunan merkuri © Jenis-jenis pemadam bakaranLanglah Heselamatandidalam vakal ESR fr ran ‘umpahan Merkuri di dalam Makmal Sekolah Proses menyahcemar dijalant Pada jam 3.30 petang, peralatan perlindungan diri Pea TEU OL Tee PuercoPerlindungan Diri ‘Anda telah mempelujari peraturan dan langkah-langksh Keselamatan di dalam makmal i Tinghaten 1, Demi menjaga Kesclamatan anda hetika berada di dalam makmal, terdapat pethagaijenis peralatan perlindungan diri yang perlu anda tahu dan perlu digunakan dengan, cara yang bet. Peralatan Perlindungan Diri dan Fungsinya Peralstan perlindungan diriialah kelengkapan yang diperlukan untuk memberikan perlindungan kepada pemakainya daripada bahaya. Soe turd tutup perlu di Gambar foto 1.1 Perdlatan perlindungan diri pada murid| Kabinetini digunakan Oe Langkah Keseiamatan di dalam Makmal_ Peralatan Perlindungan Diri di dalam Makmal Peralatan perlindungan diri yang disediakan di dalam makmal ialah seperti penyiram kecemasan, pembilas mata, kebuk wasap dan kabinet aliran laminar. Walaupun terdapat alat-alat perlindungan diri di dalam makmal, setiap kemalangan atau kecederaan di dalam makmal perlulah dilaporkan dengan segera kepada guru. (eric ees (Laminar flow cabinet) “untuk mengelakkan kontaminasi semasa aktiviti berkaitan dengan mikrobiologi dijalankan fosarey) UTX Lo) ease) (Eyewash station) Gambar foto 1.2 Peralaian perlindungan diri di dalam makmaluae 1.7 1. Berikan tiga contoh alat perlindungan dir yang perlu dipakai semasa di dalam makmal, 2, Harizterkena percikan asid sulfrik car pada matenye. Apakah tindzkan yang perlu dilakukan oleh Hariz? 3, Tandakan(/)bagitindakan yang betul |[a). Amardev memakai gogal semasa dia mencampurkan |__asiddanair, (b)_Agil memakai selipar ketika melakukan eksperimen. (O) Mira membersihkan bahan kimia yang tertumpah di atas meja makmal menggunakan tangannya. /Pembuangan Bahan Sisa Bahan yang Boleh Dibuang ke dalam Singki dan Tidak Boleh Dibuang ke dalam Singki Setelah selesai menjalankan eksperimen, di manakah anda perlu membuang sisa eksperimen tersebut? Adakah semua bahan sisa boleh dibuang ke dalam singh? ‘Gambar foto 1.3 Contoh bahan sisa dari makmal Bahan sisa boleh dibahagikan kepada dus jenis: (i) bahan yang boleh dibuang ke dalam singki (ii) bahan yang tidak boleh dibuang ke dalam singki Bahan yang boleh dibuang ke dalam singh cecir tau | rutan yang berkepekatan rendah dan tidak berbahaya seperti | bahan neutral, asid lemah dan alkali lemah. 6 cal 9Langkah Keselamatan di dalam Makmal Antara contoh bahan yang tidak boleh dibuang ke dalam singld ialah: «+ sisa pepejal + bahan yang mempunyai nilai pH kurang daripada 5 dan lebih daripada 9 sebatian pelarut organik bahan kimia (asid, gris, minyak, cat minyak, hidrogen peroksida) bahan toksik logam berat bahan sisa organik (mikrob dan bangkai haiwan) bahan buangan radioaktif bahan meruap + bahan reaktif Bahan-bahan ini boleh menyebabkan pencemaran alam dan berbahaya kepada hidupan. Tujuan: Mencari kesan pembuangan bahan yang tidak boleh dibuang ke dalam singki. Arahan: 1. Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan. 2. Cari kesan pembuangan bahan-bahan berikut ke dalam singki: + sisa pepejal + bahan dengan nilai pH kurang daripada 5 dan lebih daripada 9 + gtis dan minyak + logam berat + bahan sisa organik (mikrob dan bengkai haiwen) 3. Gunakan pelbagai sumber seperti Internet dan perpustakaan untuk mendapatkan maklumat. 4, Bentangkan hasil perbincangan anda di dalam kelas. Mengurus Bahan Sisa Biologi Kesar, Bahan sisa biologi ‘merangkumi bahan buangan biologi yang | ‘Apakah yang anda buang itu? Bukan semua boleh menimbulkan bahan sisa biologi kemuderatan atau boleh cibuang ke bahaya biologi. Bahan sisa biologi ini termasuklah bahan kumuhan, tisu, bangkai, medium kultur, bekas dalam singki atau bakul sampah di dalam makmal. Betulke ckgu? Bagaimanakah kaca dan Bahan sisa biologi diuruskan dengan menggunakan Prosedur Operasi Standard eee mena mst bea bahan sisa biologi? (POS). Marikitalihatjenis bahan sisa biologidan POS untuk menguruskannya.Prosedur Operasi Standard (POS) pelupusin bahan sisa biologi ialah prosedur yang digunakan bagi tuluan mengurus pelupusan sisa biologi dimakmal. Jadual 1.1 Proscar Operas Stardand pelupusan bahan sisa biologi Peratan jam Pepealtiaktjam | Bangkai organ Cecair Saungtangan + faiwanmakmal + Darah Tu Haiwan uji kaji (+ Serum ‘Medium kultur Bunghsdan + Dibaitdelam + Dinychkontaminag alam betas tas masuklanke —_-behanpenyerap = —_secava autokla, (bekas sisa tajam) tk [kertas tisu), + Tidakdiautokat bi dibungkus rapid Bekasclsinpan dalam beg pastik blobahaya dan singki makmal | disejuk beku atau tandas sebeum dllupuskan | Ketegori bahan sis: | Lakakan Kategori A Disimpan sementara di tempat yang selamat | pengssngan Kategori B- Dimasukkan ke dalam beg autoklaf kalis bocor dan | sisadi puncanya_ |] diautoklaf (suhu 121°C, tekanan 15 psi, 20 minit) | dengan bet. Kategori C~ Dibungkus dengan cermat dan disimpan sementara | didalam penyejuk beku | sisa yang telah sisa yang telah dibungkusit dlabelkan dan dimasukkan ke dinyahkontaminasi |_| dalam tong biobahaya, Tong biobahaya dsimpan sementara | dimasulckan ke dalam | "| dalam keadaan selamet,trkawal dan disejukkan sebelum | beg biobahaya. pelupusan berpusit djlankan, Rajah 1.1 Carta air Prosedur Operas Standard pelupuson bohan sisa biologi (Sunsher:Pengurasan Makmal aban Kia, Fak Sains, UTM) Tujuan: Membuat persembahan multimedia tentang idea baharu untuk mengurus bahan “+f Pan) 5188 biologi pada masa depan, Arahan: 1. Jalankan akavitini dalam kumpulen. 2, Bincangkan idea baharu care untuk menguruskan bahan sisa biologi yang tidak dapat ditampung oleh Bumi pada masa depan seperti mencipta alet pelupusan atau insinerator masa depan. 3. Bertangkan hasil pesbineangan kumpulan anda dalam bentuk persembahan multimedi, } , Panda Keselamatan didalam Makmal Langkah Mengurus Kemalangan di dalam ; Esai, Makmal ? denis Kemralangan yang Kemalangan di dalam maki boleh berlaku disebabkan oleh" asoteriahad daam kecusian, kelalaian, kejad aa slain, hejadian dar angka tau kurangkemahiran PTelacsiei ass dan pengetahuan dalam pelaksanaan eksperimen sains. Tertena asi atau aka peket } + Kebakaven bec + Tethena serphan hasi Garipada tindak bales ‘ogem reat Eemasceeray aan iat at akan Seas tampa wei tentang bahayanye merkuri? Keracunan merkuriberlaku apabila seseo -berlaku peresapan melalui kulit ae aaa u luran pencernan, sistem pembial /merkuri lengan selamat sangit er Contoh organisasi yang menguruskan dan menyediakan modal keselamatan i dalam makmal adalah seperti berikut: 9 ‘ + National Institute of Occupational Safety ‘and ttealth (NIOSH) Iuup/buhutehskssmmy/SainsT4/N9Se di aa a Ty in pH 3ke dalam singki tetapi telah dihatee, ceceaucirtier “sy oleh Sevi? Mengapa? 4 eee B Pemadam Kebakaran » a Pemadam Kebakaran pemadam kebaharon iach jens lat yang digunakan untuk mengawal atau memadamkan fet Tedapa expat eis alt pemadam kebakaran yang biasa digunakan, Alat pemadam ilaskan berdasrkan medium peradam kebakaran, Jenisalat pemadam kebakaran yang biase digunakan adalah seperti didalam Rajah 1.2. JENIS ALAT PEMADAM KEBAKARAN ie Serbuk kering Ca) Sajh 1.2 jens alat pemadam tzbakaranee ————— Lanapeh teal amatan i dalam waa a Kebakaran boleh dibabapikan kepada beberape jens berdasarian bahan api yang, terbakar. Alat je puna punca kelas kelvakaran yang dakewal p dan jenis alt pe Jadual 1.2 ferns kebuharan dan years alat peomasdur bebabaran pany adam kebakaran perl digunakan berdasarvan pot Jadual 1.2 menunjukian jenis kebakaran di sesuatu banganan atau ba as digunakan Jann kcbakaran yang, seeuol digunaban Kebakaran melibatkan bahan api mudah terbakar jenis pepsjal (uccusale logam) seperti kayy, kertas, hain dan sebarang bahan rudah terbakar Kebataran metoaan|eniscecor seperate, cee rs | Sg cg pnb: Karten books Kebakaran melibatkan gas seperti gas LPG, LNG, ofsigen dan|ainlain 7 an apart Kebakaran melibatian logam seperti magnesium, aluminium, natrive, ‘ falium dan sebagainya Sertnde vein Kebataran melibatkan peralatan elekirik Kebakaran melibatkan lemak dan minyak masak ———— Alat pernadam kebakaran lain yang digunakan adalah sepe? selimut kebakaran, pasir dan air. Pasir boleh digunakan wu ©» boleh digunakan untuk memadam kebakaran ke vali kebaha : | = | + falebapa Gambar foto 1.4 Pemaddam api ABC Gambar foto 1.5 Selumat bebskaran[ det es ‘Senarai semak ringkas panduankeselamatan kebakaran: ¢ Memasang alat pangesan asap vv Pastikan ada pelan kecemasan dan ialuan kecemasan dani setiap bik den semua ponghuni tehu serta telah beriath ‘menggunakannya 4 4 Gunakan mentl yang a ‘sepadan dengan watt lampu Perkatasan elektrik yang rrenghasitan hana ditak | sekurang-kurangnya dan apa-apa peraatan yang mudeh terbakar / Bakken mengecas elsaric dari masa ke rasa untuk mengenal ast an mengatasi erosaran alau kebakeren abinat ter 4 Elekean membuat penyerbungan eau ran mancis den yea tag! supa Soe Heh oe vereh-verch Y Bekestetas yong “duel cae ean 2h sigan dh Demadam tecavaron jer set tes shospy (ets ABC ditumah Kaedah Penggunaan Pemadam Kebakaran Alonpemadam ketakaransangat mudah digunakan, Wan bageimanapun, kita perlu belajar cara yang betul untuk smenggurakan alt peradam kebakaran ini, esclamatan daripeda pemadam kebakaran, + Pastikan dat pemadam Kebaharan ditegakkan, «+ Holakan muncungalat pemadam kebakaran ke pangkal ap yada jrak kira-kira 20- 2.5 meter dari api, + Rotaken semburan ke seluruh sumber api dengan menggerakcan muncungnye iri sis ke sisTujuan: Menunjukkan cara penggunaan alat pemadam kebakaran. Arahan: 1, Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan. Setiap kumpulan terdiri daripada empat orang ahi 2. Pilih seorang ahli kumpulan yang perlu memainkan peranan sebagai ahli bomba. 3. Murid yang menjadi ahli bomba diberi masa selama 5 minit untuk membaca care atau tekrik menggunakan alat pemadam kebakaran. Murid tersebut boleh mendapatkan maklumet daripada Internet, melalui pembacaan, bertanya kepada pembantu makmal ataupun guru. 4, Selepas 5 minit, murid tersebut perlu memainkan peranan sebagai ahli bomba yang sedang menggunakan alat pemadam kebakaran. Perhatikan cara yang ditunjukkan. 5. Pilih zhli yang lain pula untuk menjadi ahli bomba dan memainkan perenannye sehingga semua abli berjaya menggunakan alat pemadam kebakaran. Menjalankan Audit Alat Pemadam Kebakaran di Sekolah Meter tekanan Biasanya, beberapa alat pemadam kebakaran disediakan dan ditempatkan di sekitar sekolah. Namun begitu, adakah alat pemadam kebakaran yang ada di sekolah anda dapat berfungsi dengan baik sekiranya berlaku kebakaran? sea Bagaimanakah anda boleh kebakaran menjalankan audit alat pemadam kebakaran di sckolah? Tujuan: Menjalankan audit alat pemadam kebakaran di sekolah, Arahan: Jalankan aktivitiini dalam kumpulan. Setiap kumpulan terdiri daripada empat orang ahli. Dapatkan maklumat mengenai alat pemadam kebakaran yang ada di dalam kawasan sekolah Catatkan: (2) jenis pemadam kebakaran (b) tarikh luput (© bacaan tekanan pada pemadam kebakaran (d) bilangan pemadam kebakaran mengikut jenis (e) lokasi alat pemadam kebakaran dalam pelan laluan kecemasan sekolah Edarkan catatan anda mengikut pusingan jam. Ahli yang lain perlu membetulkan catatan anda sekiranya terdapat kesilapan, Selepas 30 minit, kembali ke makmal dan bentangkan hasil dapatan audit anda.Mencipta Alat Pemadam Kebakaran Ringkas a Aktivitiimiaes) Os) Berdasarkan pemyataan masalah di atas cipta satu alat pemadam kebakaran dengan menggunakan bahan yang boleh didapati dirumah, \gkas yang berfungsi BBerikurt iaiah fangkah asas abtiviti STEM yang harus dilalui oleh muri: 1. Meagemukakan soalan dan mengenal pasti masalah 2. Membangunkan dan menggunakan model 3, Merancang dan manjalankan penyiasatan dalam bentuk inkuir 4, Menganalisis dan menginterpretasi data yang diperoleh 5. Menggunakan pemikiran matematik dan pemikiran komputasional 6. Membina penjelasan dan mereka bentuk penyelesaian 7. Melibatkan diri dalam perbahasan dan membincangkannya berdasarkan eviden 8, Mendapatkan maklumat, menilai dan betkomunikasitentang maklumat tersebut Py dala 7.3 1. Nyatakan empat jenis alat pemadam kebakaran. i 2. Apakah fungsi selimut kebakaran dan bagaimanakah selimut kebakaran dapat menyelamatkan ‘mangss kebakaran kecil? 3, Susun langlabangkah menggunakan SS ges sak pes iL eee eeead a { Gauiqus mojf oun) } seyfuu urseyeqay, } | seurmey uesye iurqey + Seis | aga aun desea 4nqoy ° eres ) | (worms ysoonoy) cesetedey | Bojorq pyew sepquiag + wuepeuwiad ieje ipny vets ueqeg snunduayy Se J (uamoys Ar2f0) uvjewejasoy urestkuag > eyegay wept eynur Buadoy, © ueieyeqay wepetued ( ppiurs weep ay Suengip | uveunsuad yepary pjoq yepn ueyra jeuryeurinsey + Po | | Jeunjew nfeg + | neseqeqay — iT ae ueSue; Sunseg + wwepeuiad suf Buenqip yajoq ueqeg = [ peB0p + @ uereyzeqoyy esis, Hig wesunpurped urepeluad ueyeg ueSuenquiag ‘ueypesag AVAAVIN WY T¥d Id ROAD AMM ECE ROCA D ONO E‘SHig0es menpegisri bab ini, ance dere ‘LS Parenter Pesinsiongen Die ‘12 Pembemgar Same Ss2 J Nerorter setex yong sak boleh Guang ie cate singh. Ti Wereans ster sz biniog. [ip Seromunitas' mengens' engich mengurus kemsisngsn dideism malmal. 13 Pemaden Reseizrer [i Seremuntes' mengenai jens pemacen tetetaren. (terpenes aust ae pemecen hebeleren G seinich. (5) Mengagarat mavmal sekolah merupakan kawasan larangan? (c) Jeervan telah memtuang air limau, sisa daripada aktivti sains yang telah dijalankan ke dalarn sing. Wajartab tindakan Jasran?Langiah Kelantan di dlam skal 2. Rajah 4 menunjukk: n Satu kebabaren yang bet ku gi makrmal sains. 2) Berdasarken gambar yang diderikan, menjalankan audit aiat pemadam kebakaran di sek (F\ey-Lay) Min 3. Apabila anda masuk ke dalam makmal, adakah anda perlu memakai topeng muka setiap masa? Terangkan jawapan anda. Gi 4. Haziq telah menerima tugasan untuk menjalankan eksperimen bagi menentukan takat didih air garam. Terangkan cara Haziq boleh memastikan semua langkah keselamatan di dalam makmal dipatuhi semasa menjalankan eksperimen tersebut. Sig 5. Huraikan langkah-langkah yang betul bagi melupuskan alatan tajam yang telah digunakan dalam eksperimen di makmal sains. aay? Kala kunci Tey © Kaedah CPR Tekanan dada Bantuan pernafasan mulut ke mulut © Kaedah Heimlich Manoeuvre Tercekikssereeemgenrn S Bantuan Kecemasan anda lakukan jika terjumpa ig eres feeb ik ditempat awamm ce Pies ie ee ATuLbLataw Perrys Cs Perse aceetie dilakukan? ; Pa coche Heap e arta nets Prec Talian Kecemasan 999 Talian kecemasan 999 ialah nombor kecemasan yang, menggabungkan lima agensi, iaitu Angkatan Pertahanan Awem Malaysia (APM), Polis DiRaja Malaysia (PDRM), Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (JBPM) dan Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (APMM} bagi memudahkan orang awam mendapetkan bantuan kecemasan dengan segera. Setiap panggilan kecemasan yang dibuat melalui talian ini adalah percuma dan nombor Pemanggil akan direkod. Hal ini bertujuan supaya pemanggil yang membuat panggilan palsu dapat dikesan. Sebagel seorang rakyat Malaysia yang bertangeungjawab, hubungilah talian ini apabila anda benar-benar memerlukan perkhidmatan kecemasan sahaja. itasi kardiopulmonart Hee eeince tt Pestana) Heimlich ManoeuvreHW] | feiss Kardiopulmonari_ y (Cardiopulmonary Resuscitation, CPR) | Definisi CPR IR isi kardiopulmon (Cardiopulmonary resuscitation) atau disebut CPR ila bantuan ecemasan yang melibatkan ygan tekitih tehanan di dada dan hembusan mmutut mangst untuk, pan jantung, | dan pernafasamya, Apakab | situasi yang memerlukan CPR? | Gambar foto 2.1 Sekumpulart nnurid sedang belajar melakukan CPR (Sumber foto: The Sar, Malaysia) Situasi yang Memerlukan CPR Rajah 21 jalah peta bulatan yang menunjukkan beberapa keadaan individu yang memerlukan CPR, Keadaan individuyang) } Gemately Rajah 2.1 Keadaan individu yang memerlukan CPREE Se Bantuan Kecernasan Vee eee veuvev eevee neue veers eb vv ee evsvusvvdo DDD Keadaan-keadaan yang dinyatakan dalam Rajah 2.1 mungkin disebabkan oleh: BeesCPR Aalals Kaedaly muda yang tan Hana sangot digalakkan untuk mempe supayia da Lucu bantusn parateaty, iba Tika kavdah int tidak dilakukan dengan betul, tulang rusuk may "i Fatah atau udara yang dihembus ke dalann nulut angsty ton Ld, pat ke dalam peparunya, Mari kita hhat hada CPR yang betul untuk conangschewwasa ote slukain sebarany, perak OM. Ota sedaly CPR dengan betul My a menyelamathan nyawwa seseor tty, bat sey ad Periksa respons mangsa Apabila anda terlthat seseorang tebah secara {iba tiba dan pengsan, pergike arah manysa dan sntikan keadaan sekitamya selamnat, Kemudlan, perikea wespons manga, Tepuk bahwmargsa dan tanya"Adakah anda OK7" hika tlada respons, erit “Tolong’ dan tninta bantuan orang lain di sekeliling untuk menghubung) taltan kecemasan 999. Buka saluran pernafasan Pastikan mangsa berbaring dengan bahagian dadanya menghadap ke atas di permukaan yang rata. Dongakkan kepala mangsake belakang dan angkat dagunya untuk membuka saluran pemafasannya, Periksa sama ada mangsa berafas atau tidak dengan mendengar bunyl hembusan nafas daripada mulut dan hidung mangsa serta melilat pergerakan dada mangsa.ue manasa. yar sebelah tapak tangan di bahagian tengah dada ,. Dengan memastizan tangan dalam keadaan lurus, tehup tangan tadi dan selang selitan jari. angun dan condongkan baden sedikit ke depan dengan | berada tegak dengan dada enangsa dan tevan ke ah lebih kurang 5 crn dan tidak lebih daripada 6 cm. an tekanan dengan tangan rasih pada dada mangsa, lara ke dalam mulutnya selama 1 saat setiap hembusan. Langkah _ ini membolehkan udara beroksigen masuk ke dalam trakea dan _ sampai ke peparu, | [el oe Koch CPR |For htyf/bukutekskssm.ny! » Tekanan dada sebanyak 30 kali ditkuti elpictder Sainsra/KacdahcpR_ dengan 2 kali hembusen mulut ke mulut, se VIDEO Hlm23.mp4 ~< — dilakukan secara berulangan sehingga Oi _ ambulans tiba atau sehingga mangsa sedar. Sumber: Basic Life Support Training -_Jika manasa bernafas tetapi masih belum. Manual, terbitan Kementerian sedar, ubah kedudukan badan mangsa -Kesitratan Malaysia) | dalam keadaan mengiring.Tajuan: Mempetaian tetacara melabuten prosedur CPR, Arahan: w Anjurian satu Aursus Rertolongan Cemas untuk murmur Tingkatan 4 S& John Ambulans Malaysia aN) Kepentingan CPR Anda telah mempelairi penganghutan dareh dan respirasi semase i 3 Keedoh CPR ilkuen uruk memultiaa site cara buatan dengan mengepam darah melalui jantung. Keedah ini sangat penting untuk meneruskan aliran dareh i dalam badan mangse, terutamanya bagi mangse yang mengalami serangan jantung yang menyebabkan degupan jantungnya terhenti sekali gus menyelamatkan nyawa mangsa. Selain melakukan tekanan dada, CPR juga melibatkan bantuan pernafasan kepada mangsa. Hembusan mulut ke mulut membolehkan mangse menerima udara beroksigen ke dalam peparunya. Oksigen akan diangkut ke otal dan seluruh tubuh ‘mangsa. Kerosakan otak boleh berlaku jika oksigen tidak sampai ke otek dalam tempoh tertentu.Saemar Keema seperti di bawah, keedah dilakukan dengan segera. Soeeteecbeis} Ceres enn Dey arsenal kelinaten kebiruan dan Kepentingan Heimlich Manoeuvre Seperti yang telah anda ketahui, badan dan otak manusia sen’ diperoleh daripada udara dan disedut masuk ke dalam peparu akan diserap ke semua sel badan manusia termasuk di otak. Nam saluran pernafasan akan tersumbat dan menghalang oksigen ke pepant. Kee oksigen tidak cukup untuk dihantar ke otak. ika bantuan kecemasan lam tercekik itu boleh mengalami kerosakan otak atau lebih buruk lagi akan mengzlibatken kematian. g aKaedah Heimlich Manoeuvre Sama seperti CPR, kaedah ini juga tidak memerlukan sebarang peralatan a et deta oleh orang ramai supaya dapat menyelamatkan nyawa mangsa yang tercekik. Mari kita lihat kaedah ini dilakukan Car oN kelilingkan tangan dari belakang mangsa dan Eeneem eh) tangan kanan. Berdiri di belakang EEE Us eee mee) DW 8 TC ES Rajah 2.5 Kaedah Heimlich MaroeuvreTee eens aT) tangan Kanan di antara [Overseas sweets mangsa, Letakkan tangan kiri Cie cBehtc iy cry See ecuetciny Kacdah Heinlich Manoeuvre hhupsoukuteksksim.my/Sains/T4P ‘HeimlichManoewre_Hlm27.mp4 ‘VIDEO seems Tce TEMA a gen cepat. Tekanan ang diberikan akan Gren unc Cleanses babkan bendasing rte y (Sumber: Basic Life Support Training Manual, terbitan Kementerian Kesihatan Malaysia)Jika tiada orang berdekatan semasa tercekik, cara untuk menyelamatkan diri adalah dengan meletakkan tangan (mengikut kaedah Heintlich Manoeuvre) di antara pusat dengan bawah rusuk, Cuba berikan tekanan pada bahagian tersebut dengan membongkokkan badan, Jika tiada tenaga, cari objek separas pinggang seperti kerusi atau meja, bongkokkan badan, tolak badan dengan seluruh tenaga kepada objek tersebut. Rajah 2.6 Kaedah Heimlich Manoeuvre pada diri sendiri Tujuan: Mempelajari tatacara melakukan Heimlich Manoeuvre, Arahan: 1. Jalankan aktiviti ini bersama-sama dengan Aktiviti 2.1. 2. Minta ahli paramedik melakukan sesi demonstrasi untuk menunjukkan tatacara melakukan Heimlich Manoeuvre dengan betul PRAKTIS FORMATIF 4474 1, Terangkan maksud Heimlich Manoewvre. 2. Amirul sedang makan direstoran dengan datuk. Tiba-tiba, datuknya menunjukkan tanda tercekik. ‘Apakah yang perlu dilakukan oleh Amirul untuk ‘menolong datuknya? Penerangan anda hendaklah merangkumi semua langkah yang diambil. 3, Apakah kepentingan mempelajari kaedah Heimlich Manoeuvre?~~: a pe | __ ** Selepas mempelajari bab ini, anda dapat: | 2A Resusitas! Kardiopulmonal(Cardopulmonary Resuscitation, CPR) == [_] Menyatakan maksud CPR dan situasi yang memerlukan CPR. i Mendemonstrasi kaedah CPR. 2.2 Heimlich Manoeuvre [[) Menerangkan Heimlich Manoeuvre dan kepentinganrya. Membuat demonstrasi Heimlich Manoeuvre. = = ao Menerangkan kepentingan CPR. = = - | Praktis Sumani / 2) 1. Rajah 1 menunjukkan dua kaedah bantuan kecemasen, P dan Q. valan Objektif Intp://oukuekskism, iny/Sains/TH/K2 Rajah (a) Nyatakan kaedah bantuan kecemasan P dan Q. (b) Apakah kesan kepada kedua-dua mangsa sekiranya tieda orang yang sanggup memberikan bantuan dengan segera? 2. Ronnie terjatuh ke dalam sungai ketika melalui tit. Ketika kejadian, Khairul turut melalui titi tersebut dan berjaya menarik Ronnie keluar dari sungai itu. (2) Apakah bantuan kecemasan yang perlu dilakukan oleh Khairul jika didapati Ronnie pengsan dan tiada denyutan nadi selepas dikeluarkan dari sungai itu? (b) Jika Khairu! berjaya melakukan bantuan kecemasan yang anda nyatakan dalam soalan 2(a) kepada Ronnie, apakah langkah seterusnya yang perlu diambi (hse KPM} 3, Rajah 3 menunjukkan makanan menyekat saluran pernafasan. Epigiotis Esofagus Rajah 3 (a) Apakah yang berlaku kepada individu tersebut jika saluran pernafasannya tersekat? @ijp {b) Secara ringkes, terangkan cara kaedeh Heimlich Manoeuvre dapat membantu mangsa. Gi (0) Adakah kaedah Heimlich Manoeuvre boleh dilakukan kepada wanita mengandung? Apakan cara yang boleh digunakan bagi menyelamatkan wanita mengandung yang tercekik? 4 Jia Hui mempunyai tabiat makan sambil bercakap dan sering ditegur oleh ibunys. Pada suaty hari, ketika dia sedang makan bersama rakan-rakannya, dia telah tercebik. (2) Apakah bantuan kecerasan yang periu dilakukan oleh rakan-rekannya bag) menyelamatken Jia Hui? (b) Terangkan kaedah yang anda nyatakan delam soalan 4(a). i> 5, Bantuan kecemasan merupakan bantuan awal atau bantuan rawatan yang diberikan kepada seseorang yang sakit atau pengsan secara tibatiba sementara menunggu bantuan tiba. Pada suatu heri, Saiful tiba-tita revah dan tidak sedarkan diri di sebuah pusat bel-belah. Jka anda berada di tempat kejadian, cadangkan kaedah pertolongan cemas yang akan anda berikan ~__ Jawapan anda hendakiah berdasarkan aspek-aspek berikut: i) (a) kenal pasti tujuan {b) analisis setiap pilihan (0) senarai pilihan ikut urutan (4) buat keputusan dan berikan sebabnyaor ww Kata kunci 3° © Suhu © Termometer © Demam © Denyutan nadi © Jantung Tekanan darah tinggi © Obesiti———_ ‘Tebnik Nengukur Parameter Kesinatan Badan cah teknik yang betul untu ETE TTT Pepatzh ada mengatakan bahawa ‘kesihatan itu lebih baik deripada harta benda! Jika kita mengalami masalah kesihatan, kita tidak dapat melakukan aktivitiharian dengan lancar. Banyak kempen telah dijalankan bagi mendidik masyarckat untuk menjaga kesihatan diriseperti menjalankan ‘Kempen Gaya Hidup Sihat’ supaya rakyat kekalsihat Salah satu amalan gaya hidup sihat ialah mendapatkan pemeriksaan kesihatan secara berkala, Seseorang itu tidek sewajamya hanya berjumpa doktor setelah mendapat penyakit, Olch itu, kita perlu mendapatkan pemerikssan kesihatan secara berkala untuk mengetahuitahap kesihatan kita agar dapat mengambiltindakan yang sewajarnye, Kita juga boleh mengukur parameter kesihatan badan kita sendir ka kita mengetahui teknik yang betul. Marikita belajar tentang teknik mengukurparameter kesihatan dalam tajuk iniEBD sun Badan Imb ‘Tahukah ands apakah itu subu? Suha ialah darjah kepanasan dan & Kembali f kesejukan sesuatu bahan. Suhu badan ialah darjah kepanasan dan, Kuldan sistam endokrin | Kesejukan badan kita, Kita perlu memastikan suhu badan kita ‘memainkan peranan sentiasa berada dalam julat suhu normal. Memahami suhu badan Cee a sagan®”@2*2l —sangat penting kerana sebarang perubahan suhu badan sama ada suhu badan meningkat ataupun subu badan menuran ialah tanda bahavva badan kita menghadapi masalah kesihatan, Suku badan kita memastikan badan kita berfungsi pada tahap yang optimum, Bogaimanakah kita mengukur stu badan dan apakah alat yang digunakan untuk mengukur subi badan? Suhu badan diukur menggunakan termometer. Terdapat empat jenis termometer yang boleh digunakan. Mari kita ihat Rajan 3.1 di bawah. Jenis-jenis termometer | + Digunakan untuk | menyukat suhu | enyubey suhu menyukat suhu menyukatsuhu | badan badan melalui | -badantanpa | ° Menjukatsaha Menyakat aha dubur | bersentuhan + Digunakan untuk | | dalam julat 35°C dalam julat-10°C hingga 42°C hingga 110°C | © Digunakan untuk | {+ Digunakan untuk | | | | /Mengukur Suhu Badan Menggunakan Teknik yang Betul Psa oll 1, Pastikan suhu termometer berada di bawah 35°C sebelum digunakan, Jika suhu melebihi 35°C, lermometer tersebut hendaklah dikibas-kibaskan schingga bacaan berada dibawah 35°C. 2, Letakkan termometer tersebut di bawah ketiak ataupun di dalam mulut selama kira-kira 2 hingga 3 minit (atau sehingga kedengaran bunyi ‘Bip’ jika anda menggunakan termometer Klinik digital) 3. Keluarkan termometer tersebut dan rekodkan bacaan suhu. Rajah tan pada termo} Termometer Makmal 1. Termometer makmal tidak sesuai digunakan untuk menyukat suhu badan kerana termometer makmal tidak mempunyai bahagian pencerutan pada turus merkuri 2. Apabila termometer dikeluarkan daripada badan, sama ada daripada bahagian mulut ataupun ketiak, bacaan subu akan turun dengan cepat. Hal ini akan menyebabkan bacaan suhu badan yang diambil tidak tepat. 3, Jika menggunakan termometer makmal untuk menyukat suhu badan, bacaan suhu perlu diambil Ketika termometer masih di dalam mulut atau di bawah ketiak untuk memastikan bacaan yang lebih tepat. Gcstctacclass ACL Se) 1, Termometer rektal biasanya digunakan pada b. daripada 3 bulan, Pasti yang kurang, ‘1 termometer yang digunakan ada mempunyai label untuk kegunaan rektal 2, Bersihkan muncung termometer menggunakan alkohol 3. Sapukan jeli petroleum pada muncung termometer untuk memudahkan termometer dimasukkan ke dalam dubur bayi. 4, Angkat kaki bayi seperti yang ditunjukkan dalam Rajah, 5, Masukkan termometer ke dalam dubur bayi kira-kira 15-2.5cm. 6. Biarkan termometer schingga kedengaran bunyi ‘Bip! 7. Rekodkan bacaan suhu. Gambar foto 3.1 Cara JH nakan termometer Ki menyukat G|iinbos Kembali ! Termometer kink depat menyukat suhu dengan kejtuan 0.7°C, manakala termometer maimal dapat menyukat sums Gengan kejtuan 1°C. ee) sufiu bacan menggunakan termomsterrektal we KPM1. Termometer intramerah boleh digunakan tanpa bersentuhan dengan individu. 2. Arahkan termometer pada jarak kira-Kira -m pada individu tersebut, (Jangan halakan termometer ke arah mata secara langsung atau tidak langsung). 3. Rekodkan bacaan suhu, 4. Pembacaan suha menggunakan termometer ini adalah sangat cepat. Gambar foto 32 Cara menyukit suby menggunakan termometer inframeray Menginterpretasi Suhu Badan Suhu badan normal manusia ialah 36.9°C. Peningkatan atau mengawal suhu baden penurunan suhu ini menunjukkan badan anda berada dalam ssupeya bereda caiam keadaan tidak sihat. Tahukah anda apakah faktor yang menyebabkan keadaan sarang ih —- suhu badan anda melebihi normal? \ Faktor-faktor_ yang menycbabkan suhu badan melcbihi normal S | Jangkitan Terdedah kepada keadaan panas melampau Senaman i Bakteria Strok haba. Senaman berat Virus Selaran matahari yang melampau | | Rajah 3.4 Faktor-faktor yang menyebabkan suhu badan melebihi normal | Apabila suhu badan anda melebihi 37°C, anda mungkin disahkan demam, Suhu badan juga boleh kurang daripada normal sekiranya anda terdedah kepada keadaan sejuk yang melampau, Keadaan ini juga boleh membawa maut.Teknik Mengukur Parameter Kesihatan Badan 1, Nyatakan perbezaan antara termometer klinik dengan termometer rektel. 2. Nyatakan tiga faktor yang boleh menyebabkan suhu badan melebihi normal. 3. Apakah yang perlu dilakukan sekiranya suhu badan ands melebihi normal lebih dari 3 hari? «lip E> Kadar Denyutan Nadi Titik Nadi pada Badan ‘Anda telah mempelajari kadar denyutan nadi semasa di Tingkatan 3. Kadar denyutan nadi ialah pengukuran bilangan degupan jantung per minit. Terdapat beberapa tempat pade badan untuk merasai denyutan nadi, Tempat-tempat ini adalah titik nadi. Di kawasan ini. arteri terletak dekat dengan permukaan kulit. Apabila jantung berdegup, denyutan dihantar ke arteri-arteri ini dan boleh dirasai melalui kulit, Doktor biasanya mengambil bacaan nadi di bahagian pergelangan tangan kerana jelas, menonjol dan mudah. Rajah 3.5 menunjukkan ti nadi pada badan manusia, angat -titik a Rajah 3.5 Titik nadi pada badan manusia 37, i} KPMMarikita jalankan beberapa eksperimen untuk menyiasat bagaimana jantina, umur dan aktivig, fizikal mempengaruhi kadar denyutan nadi. PM) kadar denyutannadi manusia berdasarkan jantina Tujuan: Menyiasat kesan jantina ke atas kadar denyutan nadi manusia. Pernyataan masalah: Adakah kadar denyutan nadi manusia berbeza mengkut jantina? Hipotesis: Perempuan mempunyai kadar denyutan nadi lebih tinggi berbanding dengan lelaki. Pemboleh ubah: (2) dimanipulasikan: Jantina (b) bergerak balas: Kadar denyutan nadi (c) dimalarkan:Tempoh masa, umur dan jenis aktiviti fizikal Radas: Jam randik Prosedur: 1. Jalankan aktiviti ini dalam dua kumpulan, iaitu kumpulan lelaki dan perempuan. 2, Ambil bacean denyutan nadi setiap murid dalam masa | minit seperti pada Rajah 3.6. Seorang murid memegang jam rancik dan menjaga masa. i . Catat bacaan denyutan nadi setiap murid dalam masa seminit. Rajni 58 4, Kumpuikan bacaan denyutan nadi semua murid lelaki dan perempuan di dalam kelas. Kira purata denyutan nadi mengikut jantina dan rekodkannya di dalam jadual. Keputusan: » Kesimpulan: Adakah hipotesis eksperimen ini diterima? Apakah kesimpulan eksperimen ini? Soalan: ‘Adakah terdapat perbezaan kadar denyutan nadi antara muridlelaki dengan murid perempuan? [i] Kadar denyutan nadi manusia berdasarkan umur ‘Tujuan: Menyiasat kesan umur ke atas kadar denyutan nadi manusia, Pernyataan masalah: Adakah kadar denyutan nadi manusia berbeza mengikut uur? Hipotesis: Semakin meningkat umur seseorang, semakin rendah kadar denyutan nadinya, Pemboleh ubal (2) dimanipulasikan: Umut (b) bergerak balas: Kadar denyutan nadi (©) dimalarkan: Tempoh masa, jantina dan jenis aktiviti fizikal Radas: Jam randik Prosedur: 1. Jalankan abtiviti ini dalam kumpulan. 2, Ambil bacaan denyutan nadi salah seorang murid dalam kumpulan seperti pada Rajah 3.6. Salah seorang murid yang lain memegang jam randik dan menjaga masa,3. Catat bacaan kadar denyutan nadi dalam masa seminit. 4, Ulang langkeh 2 dan 3 dengan guru dan pembantu makmal, Pastikan jantina murid yang diskur nadinya sama dengan guru dan pembantu makmnal. Keputusan: ‘Muriel Guru Pembantu makmal Kesimpulan: ‘Adakah hipotesis eksperimen ini diterima? Apakah kesimpulan eksperimen ini? Soalat Adakah terdapat perbezaan kadar denyutan nadi berdasarkan umur sempel? Kadar denyutan nadi manusia berdasarkan aktivitifizikal Tujuan: Menyiasat kesan aktivitifzikal ke atas kadar denyutan nadi manusia. Pernyataan masalah: Adakah kadar denyutan nadi manusia berbeza mengikut jenis aktiviti fizikal?: Hipotesis: Semakin lasak aktivitifizikal yang dilakukan, semakin tinggi kadar denyutan nai. Pemboleh ubah: {a) dimanipulasikan: Jenis aktvitfzikal {b) bergerak balas: Kedar denyutan nadi {2 dimalarkan:Tempoh masa, umur dan jantina Radas: Jam randik Prosedur: 1. Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan. 2. Minta seorang murid daripada setiap kurmpulan untuk melakukan tiga aktivti, iaitu berehat, berjalan dan berlari. Lakukan setiap aktiviti tersebut selama dua minit. (Nota: Pastikan muric tersebut berehat selama 5 minit sebelum memulakan aktiviti seterusnya.) 3. Ambil kiraan nadi murid tersebut selama satu minit selepas selesai melakukan setiap aktiviti dan rekodkan bacaannya di dalam jadual. Keputusan: Berehat Berjalan Berlari Kesimpulan: ‘Adakah hipotesis eksperimen ini diterima? Apakah kesimpulan eksperimen in? Soalan: 1. Apakah inferens yang dapat dibuat berdasarkan data yang diperoleh? 2. Adakah setiap murid mempunyai kadar denyutan nadi yang sama? Terangkan sebabnya.Tujuan: Mengumpul maklumat tentang kadar {Paka denyutan nadi manusia (ate oMinda Apabilaterada dalam ‘keadaan rehat, kadar Arahan: denyutan nadi seseorang 1. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. Setiap ale adalah leh rendab i dith orengahlt: ase kumpuian terri daripadaempat orangahl. Lhd bin aeL 2. Dapatkan seberapa banyak maklumat mengenal kadar Mengapa? denyutan nadi menusia, dari segi: (@) tahap kesihatan (b) tahap kecergasan {cl emosi (@) stres . Dapatkan meklumat caripada media cetak, media elektronik ataupuntemu ramah. |. Edarkan catatan masing-masing mengikut pusingan jam, Ahi yang lain perlu membetulkan catatan rekan mereka sekiranya terdapat kesalahen, 5, Selepas 30 minit, sentangian hasil dapatan anda. PRAKTIS FORMATIF 7 1. Apakah maksud kadar denyutan nadi? 2. Tandakan (V7) pada cara mencari denyutan nadi yang betul. 3. Ruzzana sedang hamil. Pada pandangan anda, adakah kadar denyutan nadi Ruzzana sama dengan perempuan yang tidak hamil? Wajarkan jawapan anda, & 4, Pada suatu hari, Aztl telah mengambil bacaan denyutan nadirya. Selepas berlari ditaman beidekatan dengan rumahnya, Azril mengambil lagi bacaen nadinya, Pada pendapat anda, adakah bacaan nadiyang diambil sama? Wajarkan Jawapan ands 40 KPMTeknik Mengukur Parameter Kesihaten Badan ED Tekanan Darah Alat Mengukur Tekanan Darah Anda telah mempelajari pengukuran tekanan darah semasa di Tingkatan 3. Tekanan darah ialah tekanan yang dikenakan oleh darah pada dinding salur darah semasa f peredaran darah. Tekanan darah bolch diukur menggunakan sfigmomanometer. Unit untuk mengukur tekanan darah ialah milimeter merkuri dan simbolnya ialah mmHg. Gambar foto 3.3 % Sfigmomanometer digital Ala eR ET waian yang tepat dalam ur bacaan t ad darah ialah ersama stetoskep. Namun, te ia darah ¢ - Mengukur dan Merekod Tekanan Darah ‘Tekanan darah diukur dengan mengambil dua ukuran. Nombor atas menunjukkan tekanan yang dikenakan pada dinding salur darah semasa otot jantung mengecut. Tekanan yang disukat ini ialah tekanan sistolik, Nombor bawah menunjukkan tekanan yang dikenakan pada dinding salur darah apabila otot jantung berehat (antara denyutan jantung), dan disebut tekanan diastolik. Kedua-dua tekanan ini dinyatakan dalam milimeter merkuri (mmHg) kerana merkuri telah digunakan dalam tolok tekanan pertama yang mengukur dengan tepat dan masih digunakan sebagai unit piawai pengukuran tekanan dalam perubatan, Pengukuran tekanan darah dirckodkan sebagai sistolik/diastolik (disebut sistolik per diastolik). Gambar foto 3.4 Sfigmomanometer Rajah 3.7 Bacaan tekanan darah Gambar foto 3.5 Mengukur tekanan darah 9 iaBacaan Tekanan Darah Pengukuran tekanan darah yang berkala dapat membantu anda untuk mengukur tahap kesiha badan. Bacaan tekanen darah yang tinggi dan berlarutan menanjukkan bahawa anda mempuny, penyakit tekanan darah tinggi atau hipertensi, Bacaan tekanan darah yang rendah dan berlaryta, menunjukkan anda mungkin mengalami penyakittekanan darah rendah, Jadual 3.1 menunjukkay bacaan tekanan darah dan peneranganny2, Jadual 3.1 Klasifikasi bacaan tekanan darah orang dewasa Kurang daripada 120 ] | Normal 120-129 { Berisko 130-139 | Tekanan darah tinggi peringkat 1 140-159 Tekanan darah tinggi peringkat2 160-179 100-109 | Tekanan darah tinggi peringkat 3 “180denkeatas Hodankestas a (Sunier: Clinical Practice Guidelines on Management of Hypertnsian, 5 Eton, 2018) Tekanan darah tinggi biasanya tidak menunjukkan sebarang tanda-tanda yang jelas. Jika masalah tekanan darah tinggi tidak dikawal dengan baik, hal ini boleh menyebabkan masalah yang lebih serius seperti strok. Cara terbaik untuk mengesan masalah ini adalah dengan menjalani pemeriksaan perubatan berkala. Tujuan: Menunjukkan cara mengambil bacaan tekanan darch, Arahan: 1, Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan. 2. Seorang murid memegang watak doktor dan seorang murid memegang watak pesakit. 3. Bersecia untukmemainkan watak doktor yang sedang mengambil bacaan tekanan darah pesakit. |. Persembahkan peranan atau watak anda di hadapan kelas. ba Rell 4, 3 | Apatahmatsudtekanan dah? i foals alat yang digunakan untuk wchatet tekanan 5 darah: 3, Natasa Tangkah mengukuttekanan dah, Apal Berilan ep ighhpenet aban SSSATeknik Mengukur Parameter Kesihatan Badan a Indeks Jisim Badan n____/(Body Mass Index, BMI) Mengira dan Menentukan Indeks Jisim Badan Indeks Jisim Badan atau lebih dikenali sebagai BMI (Body Mass Index) ialah ukuran jisim badan berbanding dengan Ketinggian. BMI boleh dikira menggunakan rumus. Tujuan: Mengira dan menentukan BMI, Arahan: 1. Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan. 2. Guru membekalkan anak panah yang boleh dipusing. 3. Pusingkan anak panah bagi menentukan giliran murid mane yang perlu mengira BMI mereka. 4. Muridyang ditentukan gilirannya melalui pusingan anak panah tadiialzh orang yang periu diambil ukuran jisim badan dan ketinggiannya. Kira BMI murid tersebut bersama-sama. 5. Ulang aktiviti ini sehingga semua ahii kumpulan mengetahui BMI masing-masing. Apakah kepentingan mengetahui BMI kita? BMI adalch salah RES sak satu cara untuk menentukan sama ada kita mengalami masalah jisiny | badan atau tidak. <> Kaan menunjotkan > f bahawa jangka hayet Setelah méndapat keputusan BMI, Jadual 3.2 di bawah boleh- seseorang yang digunakar/ untuk menentukan sama ada anda tergolong dalam mempunyai BMI unegul jlongan individ Jami masalah jisina badan berlebiban; Se golongan individu yang mengalami masalah jsim cannes normal ataupun kurang jisim badan. daripada seseorang yang Lid ‘ mempunyai BMI yang Jadual 3.2 Carta Indeks Jisim Badan — lebih rendah atau tinggi. ‘Sumber: myHEALTH Portal (ere <185 Kurang jisim badan 185-249 Jisim badan unggul 25.0-29.9 Berlebihan jisim badan Obes 30.0 atau lebihMenginterpretasi Indeks Jisim Badan ukkan jisim badan yang beriebihan boleh 1 kan masalah kesihatan yang rapa penyakit yang Serius sepert s) dan homplikay, (kencing 1 risiko sescorang untuk mendapat masalah yah nmelawan penyakit, keletihan tung, penur anemis dan kemurungan. Namon b mela ang sihat dan ab Malaysia a. + Malan mee + Ambit snek y ty yang t 4 padat dengan nutrien bag) menamban kel + Makan makanan yang berkhasiat lebsh daripada biasa ene une ay Rajah 3.8 Pinggsan Shat Maleyase + Tetapkan sasaran yang realistik seperti menurunkan setengah kilogram dalam seminggu + Pantau dan rekod jisim badan anda seminggu sekal + Makar akanan yang sihat secata sederhana berdasarkan piramid makanan Malaysia dan Pinggan Sthat Malaysia + Buat beberapa perubahan dalam care pemakanan anda seperti mengubsh cara penyediaan makanan + Kurangkan atau elakkan makanan yang tinggi kandungan gula atau lemak + Lakukan senaman sederhana seperti berjalan laju, berbasikal dan berenang sekurang kutangnya 30 evnit, tiga hari seminggu + Dapatkan sotongan daripada orang yang rapat dengan anda Apakah maksud Indeks Jisim Badan (BMI)? 2, Apakah kepentingan mengira Indeks Jisim Badan? 3. Jika anda mempunyai BM! 30.0, dalam kategori manakah anda dikelaskan? 4 Apakah risiko sekiranya kita mengalami obesiti? dij 55. Sika kita kurang berat badan, adekah kite akan terlepas daripada menghadapi masalah kesihatan? Wajarkan jawapan anda. ijTeknik Men 24 siaypat I a TE | (PEN qqearg ueurypy oman d Dia EAR GI CED PERET OS CB aD RONG O TIE ED styl 45 | SA KPMSelepas mempelayari bab ini, anda dapat. 3.1 Suhe Baten [7] Mengurur sunu oadan menggunakan teknik yang betul (2) Menginterpretas: sunu dadan 3.2 Kadar Denyutan Nod! } Mengena! pasti utik nad: pada badan. (7) Menjatantan eksperimen bog menentuhan hada’ Oenyuter nad) manusia 3.3. TekananDaran [] Mengena! pasti aiat menguhur tekanan darah [77] Mengutur dan merekod tekanan daran [] Menginterpretasi data danpada bacaan tekanan dé 1.4 Indeks Jistm Badan (Body Mass Index, BM!) [7] Mengira dan menertukan indeks Jisim Badan. (7) Menginterpretas’ indeks Jisim Bedan dan membuat keputusn mengenai tindakan yang erly diambil, A coca ae RAR hey aa ssonshos LES iseewt0xs 1. [anda demam jika suhu badan anda melebini 37°C Keadasn sejuk yang melampau juga boleh menyebabkan suhu badan kurang denpada normal (a) Berdasarkan pernyataan di atas. nyatakan tiga fektor yang boleh meryebabkan demam, | (b) Berapakah suhu badan yang normal? (c) Apakah jenis termometer yang paling sesuai digunakan pada bay! berumur di bawan 4 bulan?2. Gamar foto 1 menunyukkan dua jenis termometer. 4) Nyatahan nama termometer P dan Q. 1b) Anahat hegunaan kedua dua termometer tersebut? c) Suraya berumut mengur nun Termometer yang manakah sesuat untuk digunakan bagi shu badannya? 0) Nyatakan Kesan sehuranya demam panas yang berlarutan tidak dirawat dengan segera, > 3. Seorang mun teloh menjalarkan eksperimen untuk menyiasat kadar denyutan nadi bagi empat orang individu yang berbera umiur Jadual 1 menunjukkan bacaan nad yang dipercleh. (a) Lengkapkan jadual di atas. (b) Nyatakan: (0) pemboleh ubah yang dimanipulasikan (W_ pembolen ubah yang bergerak balas (c) Nyatakan hipotesis daripada eksperimen yang telah dijalankan. (a) Berapakan kadar denyutan nadi seorang atlet terlatih? 4, Fareeza telah menjalankan pemeriksaan denyutan nadi secara berkala di sebuah hospital. (a) Pada bahagian manakah biasanya bacaan nadi diambil oleh jururawat? (b) Sekiranya Fareeza berumur 22 tahun yang merupakan seorang atlet terlatih, ramalkan kadar enyutan nad Fareeza. Qi (c) Di samping membuat pemeriksaan denyutan nadi, Fareeza juga telah membuat pemeriksaan tekanan darah. Dia mendapati bahawa tekanan darahnya adalah normal. Ramelkan bacaan tekanan darah Fareeza. (d) Bagaimanakah Fareeza boleh memastikan dia sentiasa sihat? ®\e telah memeniksa tekanan darahnya untuk 3 hari berturut-turut. Die mendapati | tekanan darehnya adalah lebin kurang 150/95 mmHg setiap hari. jeranakah tekanan darah seseorang yang normal? t | t ©) Bercaserhen mahlumat di ates, nyetahan satu inferens berdasarkan Keacaan Siva, ely (c) Apakah yang perlu ditakukan oleh Siva seterusnya? 8. penyahit texanan darah tinggi tidak menunjukkan tanda yang jels, tetapl jika makit tekenan darah ting) tidek dikawal dengan baik, keadaan ini boleh menyebabkan, jah keshatan yang in seperti serangan jantung dan strok. iG | Bias | '@) Nyetakan masalah kesihaten lain yang mungkin akan dihadapi oleh pesakit tekanan derah tinggi (b) Apakah alat yang cigunakan untuk mengukur tekanan darah? (c)_Nyataken perbezaan antara tekanan sistolik dengan tekanan diastolik. 7. Azni berumur 27 tahun. Dia mendapati suhu badannye tidak konsi menggunakan termometer rektal bagi menyukat suhu badannya? sn. Adakah Azni boleh Jisim badan berlebihan bolch meningkatkan risiko mendapat penyakit serius yang lain. (a) Nyatakan lima penyakit serius yang bolen terjadi sekiranya anda mempunyei masalah jisim badan berlebihan, (0) Nur Antasya mempunyai jisim badan berlebihan. Sekirenya anda pakar pemakanan yang sedang merawatrya, nyatakan nasihat yang akan anda berikan kepadanya. i) 8, Maklumat di bawah menunjukkan senarai makanan sarapan pagi yang dijual di kantin sekolah, Bihun goreng dan telur Nasi lemak dan ayam Sandwictelur goreng, goreng berempah Marissa sedang berusaha untuk menurunkan berat badan, Makanan yang manekah sesuai diambil oleh Marissa untuk bersarapan? Wajarkan jawapan anda. ® ] a KPM© Teknologi Hijau © |su sosiosaintifik © Aplikasi Teknologi Hijau‘Teknologi Hijau dalam Meestarikan Alam Gy si eee O13} Era Kenderaan Hijau Kenderaan hija u ialah kenderaan yang bersifat mesra alam, iaitukenderaan yang tidak membebaskan asap ke persekitaran. Antara contoh kenderaan hijau ialah Kereta elektrik dan kereta solar. Kereta elektrik menggunakan tenaga daripada bateri, manakala kereta solar menggunakan tenaga cahaya daripada Matahari untuk menggerakkan motor kenderaan itu Pee eee cue R El ‘ a are) Pei sektor pengurusan sisa gektor pertanian dan perhutanan Pa a Aucl : errr mu uc kehidupanBD Kelestarian Alam Sekitar Kemajuan teknologi dan pemarathh™ secara holistik pada cera ini banyak memudahkan dan ‘mempercepat pelbagel ‘urusan manuisia kini, Namum, kemajuan teknologt juga mernbawrs onan yang buruk kepada alam sek _- ‘Contohnya, peningkatan pencemaran alam sekitar dan pengarangan sumber alam sekitar ‘Menyedari hakikat yang perlaku terhadap aan gekiver Ketika ini, pelbagai inisiatt telah diperkenalkan bagi mengembalikan semula Z kesedaran manusia terhadap Kelestarian alam sekitar. Segala usaha dan ini tif yang cijelankan ini dikenali sebagai Teknologi Hijau SO) So es Konsep Teknologi Hijau “Feknologi Hijau ielah pembangunan dan aplika alam selatar dan alam semula jadi serta meminimumkan arau men} aktiviti manusia. } Kepentingan: « mengetasi mesalah Kernusnahan alam sckiter « mengurangkan pengeluaran karbon Hl 1 meningkatkan tahap kesihatan dan kehidupan manusia «+ menjimatkan penggunaan sunt ‘enderaan tenaga solar digunakan rere na eg erertca digunakan Gambar fot Sr cRcue EN perc to 4.1 Konsep Teknologi Hijau si produk, peralatan serta sistem untule memelihara gurangkan kesan negatif daripads per asl negara dengan menggunakan suber tenaga boleh baharu | eno ekaTeknolog Hijau sian iecsonson CEH ; Menghubung Kait Kecekapan Tenaga dengan Teknologi Hijau Bagi menjayakan Teknologi Hijau di negara kita, Dasar Teknologi Hijau Kebangsaan telah dilancarkan pada Julai 2009, Apakah tonggak yang terdapat dalam dasar tersebut? Mari kita lihat nota di bawah: QEOR RR ERE EB Ud dA ‘Terdapat empat tonggak utama yang menguatkan Dasar Teknologi Hijau Kebangsaan, iaitu: + tenaga ~ mempromosikan kecekapan tenaga dan mencari ketidakbergantungan tenaga + alam sekitar ~ meminimumkan kesan negatif dan memulihara alam sekitar + ekonomi ~ menambah ekonomi negara melalui penggunaan teknologi + sosial ~ meningkatkan kualiti hidup untuk semua Jika kita lihat keempat-empat tonggak di atas, jelaslah bahawa Teknologi Hijau amat menekankan aspek kecekapan tenaga, Masihkah anda ingat tentang topik kecekapan tenaga yang . anda pelajari semasa di Tingkatan 3? Kecekapan tenaga ialah penggunaan tenaga yang kurang bagi menjalankan sesuatu kerja pada kadar yang sama ataa lebih tanpa menjejaskan keselesaan atau hasil yang diingini. Apabila kecekapan tenaga diutamakan di dalam sesebuah negara melalui pengamalan Teknologi Hijau, maka Inde Bargunan au (a) penjimatan sumber tenaga dapat dipertingkatkan tony eins (b) ekonomi negara juga akan semakin kukuh dan kita juga dapat beacs Sateen mengurangkan pembaziran mempunyal citi-cini mesra (c) sisa-sisa buangan dapat ditukarkan kepada suatu bentuk tenaga se en a boleh baharu yang lebih bersih dan selamat ee pertama di Malaysia menerima Malaysia sangat menyokong dan memberikan komitmen. St sepenuhnya dalam melestarikan kecekapan tenaga. Antara inisiatif dan uusaha yang dijalankan ke arah pelaksanaan kecekapan tenaga adalah: + label kecekapan tenaga bagi kelengkapan elektrik (Rajah 4.1) + Indeks Bangunan Hijau (Green Building Index) + kempen teknologi cekap tenaga + kempen penggunaan tenaga elektrik berasaskan sumber solar + Kempen kesedaran terhadap pengguna melalui amalan penjimatan tenaga Masjid ‘Hijau Pertama di Malaysia ‘ntp,/Pbukutekskssm.ny/ Sains/T4/Hlm53 Rajah 4.1 Label cekap tenagaSektor dalam Teknologi Hijau lah dibahagikan kepada beberapa sektor supaya pelaksanaannya lebih ee at dalam Teknologi Hijau ini, Mari kita kenal pasti setiap sektor yang terlib * Sektor Tenaga ~ Memfokuskan penggunaan tenaga alternatif yang lebih bersih, bebas karbon serta dapat menggantikan penggunaan bahan api fosil, Antara contoh tenaga . e alternatif ialah tenaga boleh bahara» i seperti hidroelektrik, solar dan angin. Sektor Pertanian dan Perhutanal em, _~ Berloluskepada pengawalan kadar gas karbon diol dalam udara melalui pe dan perhutanan, Sektor ini jug menekankan penjagaan nutrient tanah serta penambahbaikan pengamalan penanaman, Sektor Pengangkutan — Berfokus kepada penambahbaikan prasarana pengangkutan yang lebih bersih, bahan bakar kenderaan dan pengangkutan awam Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa = Memfokuskan usaha untuk meminimu® Pembuangan sisa dan air sisa ke perseS dengan cara mengolah sisa atau ai menjadi sesuatu yang bahar sepettiTeknologi Hijau dalam Metestarikan Alam (ESE Sektor Bangunan ~ Berfokus kepada pembinaan Bangunan Hijau, seperti Bangunan Berlian, iaitu ibu pejabat Suruhanjaya Tenaga yang menekankan aspek-aspek seperti penelitian kualiti yang baik terhadap alam sekitar dan bangunan, penggunaan bahan binaan hijau, penggunaan tenaga dan air yang cekap serta pengurusan BES ANSRS | i. okatelstssm. pepejal yang baik. TaEERSE ssn tains INFORMAST kior Perindustrian dan Pem Berfokus kepada program ke: tenaga dan pengurusan tenaga bagi mengurangkan kesan-kesan negatif seperti kesan rumah hijau, jerebu dan hujan asid. Sektor Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK) Berfokuskan pengamalan TMK berbahaya dengan menggunakan bahan terbiodegradasi serta ~-menjimatkan tenaga. am Teknol 41 1. Apakah yang dimaksudkan dengan Teknologi Hijau? mbar foto 4.3 Sektor-sektor di 2. Nyatakan dua kepentingan kecekapan tenaga. 3, Nyatakan sektor-sektor yang terdapat dalam Teknologi Hijau.eeoae de. saintifik Kadar pertambahan penduduk yang pesat menyel eperluan hidup, Peckara int telah memberika | dan alam semula jadi sehingga berlaka pelba masalah terbuka yang merupakan isu sosial ko itroversi yang | menekankan aplikasi moral dan saintifik kepada situasi dunia sebenar. beberapa isu sosiosaintifik berkaitan dengan alam sekitar yang berlaku isu Sosi —— es TT aitkan dengan Rajah 4.2 menunj pada hari ini.