2/20/2011 eSakal

ऑिटझम
डॉ. ह. व. सरदे साई
Friday, January 28, 2011 AT 12:00 AM (IST)
Tags: family doctor, health, dr. h. v. sardesai

ऑिटझम या वकाराने मःत झाले या य म ं ये बराच फरक असू

शकतो एका टोकाला काह य जवळजवळ अपंग झा याूमाणे
.
असतात, तर दसढया
ु टोकाला काह न ं ा वरचढ बु म ेचे दे णे
लाभले ले असते या सवाना सामािजक संबंध िटकव याला आवँ यक
.
त्या संभाषणात मोठ अडचण ये ते. इतरांच्या भावना ओळखणे
आिण त्यांना यो य ूितसाद दे णे या गो ी त्यांना जमत नाह त.

त्यामुळे या य आप या प रसरातील य िकं वा घटना यांना

यो य ूितसाद दे त नाह त. इतरांशी वैचा रक भावनात्मक दे वाण-
घे वाण क शकत नाह त. अशा तढहे चा दोष असावा, अशी शंका
अगद लहान वयातसु ा ये ऊ शकते . मुलाला जवळ घे ताना, उचलताना, मुलाकडू न तसा तयार चा ूितसाद
ये णे अपे ि त असते ; तसा ूितसाद ऑिटझम असणाढया मुलांकडू न िमळत नाह . उलटप ी माते च्या
उचल यापासून वे गळ कडे च मूल वळते , आईच्या डो यांकडे पाहतच नाह . वयाच्या दसढया
ु िकं वा ितसढया
वष मूल बोलते झाले ले असते ऑिटझम असणार मुले बोलायला खूप वे ळ लावतात आिण इतरांनी
.
बोलले लं त्यांना समजू शकत नाह .

साधारण चार िकंवा पाच वषाच्या मुलांना इतरांच्या भावना ओळखू ये ऊ लागतात. आपण दसढयाच्याु जागी
असतो तर आप याला कसे वाटले असते याचा वचार चार वषाचे मूल क लागते ऑिटिःटक मुलांना अशा
.
ूकारचे वचार आिण भावना ये त नस याने इतरांशी संभाषण आिण भाविनक दे वाण- घे वाण कौश य
असत नाह . या गो ी आपोआप कळणे अपे ि त आहे त्या गो ी एकतर कळतच नाह त िकं वा काह
ऑिटिःटक मुलांना बढयाच ूय ांनंतर आिण वचार क नच कळू शकतात. लहान मुले खेळताना आपण
कोणीतर आहोत अशी भूिमका घे तात. उदाहरणाथ चोर - िशपाई खेळात कोणीतर आपण चोर झालो आहोत
व दसरे
ु कोणीतर िशपाई झाले आहे , असे मानून खेळ खेळ ला जातो िकंवा कोणीतर िश क बनते व दसरे ु
व ाथ बनतात हा मान याचा भाग खेळ ापुर ता आहे याचे भान मुलांना असते ऑिटझमच्या मुलांना असे
, , .
मानणे जमतच नाह . या खेळात अने क मुले भाग घे तात अशा खेळ ात ऑिटिःटक मुले भाग घे ऊ शकत
नाह त. एखाद गो परत परत तशीच कर त राहतात. काह वःतू विश प तीने च ठे व या गे या
पािहजे त, असा त्यांचा आमह असतो. या मांडणीम ये अने कदा वि पणा असतो. त्याचे कारण त्यांना
सांगता ये त नाह व इतरांना ते कळू शकत नाह . एखाद वःतू ते अकारण गोल गोल िफरवीत बसतात.
कोणत्याह ूकारचा बदल त्यांना नकोसा वाटत असतो. एका विश रःत्याने घर जा याचा िकं वा शाळे त
जा याचा ते आमह धरतात. माणसांपे ा वःतूंम ये त्यांना रस अिधक वाटतो. खेळात का होईना,
दसढयां
ु ना "चकवणे ' िकं वा "दाखवतो तसे न वागणे ' या गो ी त्यांना करता ये त नाह त. बोलताना
वा यातील श दांचे अथ संदभानुसार बदलतात ह संक पना त्यांना समजू शकत नाह . "फार शहाणाच
िदसतोयस' याचा अथ "तू वे डेपणा करतोयस' असा आहे हे कळत नाह . ऑिटझम असणाढया य म ं ये
खूप फरक असू शकतो वकार मो या ूमाणात असले या य बोलत नाह त आिण आजूबाजूला घडत
.
असणाढया घटनांची दखल घे त नाह त असे िदसते . काह जण तीच तीच िबया पुन्हा पुन्हा कर त राहतात.
काह आपले शर र मागे- पुढे डोलवत राहतात, काह आप या केसांची बट बोटांभोवती गुडं ाळत आिण सोडत
बसतात. बहते ु क ांना त्यांचे वचार भाषे त ूगट करता ये त नाह त.

संपूण वा य बोल याऐवजी एखा ा वःतूचे फ नाव घे तात. इतर जे श द बोलतात ते च श द ह

ऑिटिःटक मुले परत उच्चारतात. याची दसर ु बाजू हणजे काह न
ं ा सवसामान्य मुलांइतक िकं वा
अिधकच बु म ा असू शकते इतरांशी िमसळता न ये णे हा माऽ ःवभाव कायम असतो. अशा मुलांत काह
.
वे ळा आँ चयकारक गुणह िदसून ये ऊ शकतात. खूप मो या सं यांच्या बे रजा ह मुले णाधात क
शकतात. काह न ं ा िकत्ये कांचे टे िलफोन नंबर पाठ असतात. अितशय िकचकट आकृ ती केवळ एकदा पाहन ू
esakal.com/…/490517346873870994… 1/2
2/20/2011 eSakal
जशीच्या तशी काढणे हे त्यांना सहज जमते . असे लोक वल ण साम य त्यांच्यात कसे ये ते हे कोडे च
असते . अशी िस िमळव याक रता त्यांनी कोणते ह ूय के ले ले नसतात.

आप या मदत ू ये णाढया हजारो संवेदनांपैक अने क संवेदना गाळू न टाक याची यंऽणा आप या मदत ू
असते या यंऽणे चे काम नीट न झा याने अशी िस ूा होते क काय असे शा
. , ांना वाटते आप या
.
मदची ू वाढ होताना काह तर दोष झा याने असे होत असावे मदची . ू वाढ दोन ूकारे होत असते . पे शींची
सं या वाढते आिण दोन पे शींमधील दे वाण- घे वाण हो याची यंऽणा अिधकािधक काय म होते . ह दे वाण-
घे वाण व ुत- रासायिनक प तीने होत असते . मदच्या ू पे शी काह रासायिनक रे णू तयार करतात. पे शी हे
रे णू ॐवतात. हे रे णू दसढया
ु पे शींच्या आवरणापाशी पोच यावर ते थे वजे ची घनता अथवा ऋणता बदलते .
या बदलामुळे या दसढयाु पे शीत काह रासायिनक बदल सु होतात. या यंऽणे त पुरे शी प रप वता ये त
नाह , हणून ऑिटझम होत असावा.
कदािचत आनुवंिशकते चाह काह भाग असावा. एखा ा मुलाला ऑिटझम अस यास इतर भावंडांनादे खील
ऑिटझम हो याची श यता वाढले ली आढळते . आप या रं गगुणसूऽात "ए स' या मुळा राने ओळखले
जाणारे एक गुणसूऽ असते . ि यांत ए स रं गगुणसूऽांची जोड असते . हणजे "ए स ए स' अशी गुणसूऽे
असतात. पु षांत एक "ए स' तर दसरे ु "वाय' असते . माता अथवा पता यांच्यापैक कोणाच्याह एकात
"ए स' गुणसूऽात झाले या बदलामुळे (imulation) मुळात ृॅ जाईल ए स िसंसोम (fragile x syndrom) अशी
प रिःथती िनमाण होते . या फॅ जाईल ए स िसंसोम असणाढया मुलांत काह दोष िनमाण होऊ शकतात;
त्यात ऑिटझम हा एक असू शकतो. गभवती माते ला बे ला (जमन मीझ स german mresels) िकं वा
सायटोमे ग ॅलो हायरल (cytomegalovirus) या वषाणूंची लागण झा यास गभाला होणाढया अपायांपैक
ऑिटझम हा एक अपाय होय. काह य च्ं या त्वचेवर न्यूर ोफायॄोमा (neurofibromatosis) नावाच्या गाठ
ये तात, तर काह च्ं या चेहढयावर गाठ स श वकार होतात (Tuberous sderosis). अशा मुलांमुळे ऑिटझमचे
ूमाण जाःत असते . लहान मुलांना ताप आ यावर िफ स ये ऊ शकतात. त्यांना फेॄाईल कन् हलजन्स
(febrile counvlgans) हणतात. अशांना ऑिटझम अस याची श यता जाःत असते . यांच्या मदत ू
रचनात्मक आिण िबयात्मक दोष होतात परं तु या दोषामागचे कारण अ ाप कळले ले नाह आप या
. .
मदचा ू ृॉ ंटल लो स (frontal lobes) हा मह वाचा भाग आहे . वचार , िनणय घे णे, चा र य संवधन, तक
करणे , आयुंयात मू ये समजणे व ती पाळणे अशी कामे ये थे होतात. या ृॉ ंटल लोबम ये दोष आ याने
ऑिटझम होत असावा.

ऑिटझमवर औषधी उपचार नाह त. मुलांचे िश ण काळजीपूवक करणे एवढे च आपण आज त्यासाठ क
शकतो. ऑिटझमच्या एका ूकाराला ऍःपजस िसंसोम हणतात (asperger's syndrome). या ूकारात
सामािजक अिःतत्वाला मोठ बाधा ये ते. या णांची बु सामान्य माणसांपे ा काह े ऽात वशे ष
ूग भता पावते .

तर दे खील दसढया
ु माणसाच्या मनात काय चालले आहे याची क पना त्यांना ये त नाह . त्यामुळे त्यांना
दसढयां
ु च्या भावनांची कदर नाह असे इतरांना वाटते . एकच गो परत परत करणे यात ऍःपजस
िसंसोमच्या य न ं ा खूप ूगती करता ये ते.
संबंिधत बात या

esakal.com/…/490517346873870994… 2/2