మనీ మేనేజ్మెంట్ PDF

eT˙ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ
s¡$øÏc˛sY eT˝≤¢Á|ü>∑&É
yÓ\ : s¡÷. 150/`

yÓTT<ä{Ï eTTÁ<äD : 2004
¬s+&Ée eTTÁ<äD : 2018
ø£esY &çC…’Hé : ø°]Ô Á|ü‘·÷´wü
&ç.{Ï.|æ. : áX¯«sê+u dü÷º&çjÓ÷
$wüj·T dü÷∫ø£
HÓ+. $wüj·TeTT ù|õ. HÓ+.

1. ñb˛<ëÈ‘·+ 3
2. qeTàø£+ 4
3. ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé 24
4. ]#Y áCŸ _ø£$T+>¥ ]#·ÃsY 47
5. dü¬ø‡ø˘ mHé.m˝Ÿ.|æ. 81
3
ñb˛<ëÈ‘·+
á |ü⁄düøÔ £+ jÓTTø£ÿ eTTK´ ñ<˚X› ¯´+, Bìì #·~$q ‘·s¡Tyê‘·
dü]jÓTÆ q ~X¯˝À Ä‘·à $eTs¡Ù #˚düT≈£î+fÒ #ê\T. ‘êeTT ø=H˚ edüTeÔ ⁄
expenditure ˝ÀøÏ edüT+ Ô <ë ˝Òø£ liability ˝ÀøÏ edüT+Ô <ë ˝Òø£ asset
nôd{Ÿ ˝ÀøÏ edüT+Ô <ë nH˚~ düŒwü+º >± |ò”˝Ÿ nsTT‘˚ #ê\T. MTs¡T
dü>∑+ >=|üŒyês¡T nsTTqfÒ!º
düTe÷s¡T>± n+<äs¡÷ düeTdü´\+fÒ Çwüº|ü&ç, yê{Ïì
ÄVü‰«ì+∫, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹>±H˚ $T–*b˛‘·THêïs¡T. düeTdü´qT
>∑T]Ô+#·&ÜìøÏ ìsêø£]düTHÔ êïs¡T.
á |ü⁄düøÔ £+˝À #Ó|æŒq$ @ø°uÛÑ$+#·ø£b˛sTTHê |üsê«˝Ò<äT>±ì,
ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ >∑T]+∫ MTs¡T bÕ≥T |ü&É≥+ ÁbÕs¡+_ÛùdÔ #ê\T.
á |ü⁄düøÔ £+˝À MT≈£î ø£ì|æ+#˚ $$<Ûä $wüj·÷\T s¡ø£s¡ø±\
e´≈£î\Ô T #Ó|Œæ q nqTuÛyÑ ê\T— ãdt kÕº|\t ˝ÀqT, s¬ \’ T Á|üj÷· D≤\˝ÀqT
ne‘·* e´≈£î\Ô T #Ó|Œæ q $wüj÷· \T— q÷´dt ù||üsT¡ ¢ #·~$, ùdïVæ≤‘·T\T
#Ó|æŒq $wüj·÷\T, y˚T<∏äyÓT{Ïø˘‡ yê&çì ø±ã{Ï,º ne‘·*yês¡T #Ó|æŒq
∫qï $wüj·÷ìøÏ, Hê ˝≤õø˘ CÀ&ç+∫, mq˝…C’ Ÿ #˚dæ Áyêdæq |ü⁄düøÔ £+
Ç~. kÕ<Ûës¡D,>± {°#·s+¡¢ <äs¡÷ pigmalian complex ø£*– ñ+{≤s¡T.
<ëì e\q ø±uÀ\T á |ü⁄düøÔ £+ ôV≤’ ùV≤+&Ó&é>± Áyêj·Tã&ç+~.
ø=ìï $wüj·÷˝À¢ eTkÕ˝≤ ≈£L&Ü #˚s¡Ã&É+ »]–+~.
4
1. qeTàø£+
H˚qT ˇø£ HÓ{ŸesYÿ _õHÓdt #˚dü÷,Ô @eTT+~ ø=+#Ó+ &ÉuÒ“
ø£<ë Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ø£{Ïº C≤sTTHé nsTTb˛‘ês¡T. ‘·<ë«sê yêfi¯Sfl,
HÓ\≈£î ø£˙dü+ z nsTT<äT y˚\sTTHê dü+bÕ~+#·>∑\s¡T nì
nqT≈£îHêïqT. ø±ì ÄX¯Ãs¡´+ @$T≥+fÒ ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü C≤sTTHé ø±˝Ò<Tä .
ø±s¡D+ b+‘· Ä˝À∫+∫Hê uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT. H˚qT HÓ{ŸesYÿ _õHÓdt
bÕ¢Hé n+‘ê #ê˝≤ n<äT“¤‘·+>± #Óù|Œyê&çì. k˛¢>± &ÉãT“ eTq
bÕ¬ø{Ÿ˝Àì m˝≤ edüT+Ô <√qì #ê˝≤ ùV≤‘·Tã<ä+› >± #Óù|Œyê&çì.
n+‘ê $ì düπs n˝À∫+#·Tø=ì C≤sTTHé ne⁄‘êqT nì düe÷<Ûëq+
#Ó|æŒ, eT] ø£qã&˚yês¡T ø±<äT. n|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î ns¡+∆ nsTT+~.
eTq˝À #ê˝≤ eT+~øÏ ‘·eTô|’ ‘·eT≈£î qeTàø£+ ˝Ò<äì! Çy˚
|ü]dæ‘ú ·T\˝À, eTqø£+fÒ ø£wüyº ÓTqÆ ø£cÕº\‘√ #ê˝≤ eT+~ &ÉãT“
dü+bÕ~düTÔHêïs¡T. yêfi¯fløÏ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq |ü]dæú‘·T\T, _ÛqïyÓTÆq
dü+|òüT≥q\T yÓTT<ä\>∑Tq$ ˝Òe⁄. nsTTHê eè~∆ bı+<äT‘·Tqïyês¡T,
eT]j·TT Ç<˚ yê‘êes¡D+ qT+∫ ÄdüT\Ô T dü+bÕ~düTqÔ ïyês¡T #ê˝≤
eT+~ ñHêïs¡T.
1938 ÁbÕ+‘·+˝À {Àø√´ q>∑s+¡ ˝À ˇø£ ≈£îÁsê&ÉT dü«‘·+Á‘·+>±
ø±s¡¢ |ædüHº é ]+>∑T\T ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. n‹ ø£wü+º MT<ä ≥jÓ÷{≤
ø£+ô|˙ nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ rdüTø=ì, ‘·q |ædüHº é ]+>∑T\T ≥jÓ÷{≤
ø£+ô|˙ Ç+»˙s¡≈¢ £î #·÷ô|{≤º&ÉT. yês¡T Ä ]+>∑T\qT yÓT#·TÃ≈£îì,
5
˙≈£î |ædüHº é ]+>∑T\T ø±+Á{≤ø˘º Çyê«\+fÒ, ø£˙dü+ Ä{ÀyÓTTu…˝’ Ÿ
&çbı¢e÷ ñ+&Ü\qHêïs¡T. Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ìsêX¯ #Ó+<ä≈£î+&Ü,
Ä{ÀyÓTTu…˝’ Ÿ &çbı¢e÷ #˚dæ, ≥jÓ÷{≤ ø£+ô|˙øÏ |ædüHº é ]+>∑T\T
‘·j·÷s¡T #˚ùd ø±+Á{≤ø˘º bı+<ë&ÉT. Ä ø±+Á{≤ø˘º ø±–‘·+ #·÷ô|{Ï,º
u≤´+ø˘˝À n|ü⁄Œ rdüTø=ì |ædüHº é ]+>∑T\T ‘·j·÷s¡T #˚ùd ∫qï bòÕ´ø£Øº
ô|{≤º&ÉT. ‘=+u…’ XÊ‘·+ bòÕ´ø£Øº HÓ\ø=\Œã&ç+~. Ç+‘·˝À ¬s+&Ée
Á|ü|ü+#· j·TT<ä›|ü⁄ u≤+ãT ˇø£{Ï bòÕ´ø£ºØ MT<ä |ü&ç, yÓTT‘·Ô+
ã÷&ç<äsTT´+~. Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ˇø£ÿkÕ]>± kÕúDTej·÷´&ÉT. ø±ì,
yÓ+≥H˚ ‘˚s¡T≈£îì u≤´+≈£î≈£î yÓ[fl ‘·q |ü]dæ‹ú yÓfi¯fl&ç+∫, eT∞fl
n|ü⁄Œ n&ç>±&ÉT. u≤´+≈£î yês¡T düùd$Tsê nHêïs¡T. #˚ùd~ ˝Òø£,
≥jÓ÷{≤ ø£+ô|˙ ø±+Á{≤≈£îº ø±–‘·+ |ü≥Tº≈£îì ‘·q ùdïVæ≤‘·T\qT
ø£*dæ yê]øÏ Ä ø±–‘·+ #·÷ô|{Ï,º #˚ã<äT\T>± n+<ä] <ä>∑sZ ¡ &ÉãT“
n|ü⁄Œ rdüT≈£îì, ≈£L*b˛sTTq bòÕ´ø£Øº ì |ü⁄q:ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. á
kÕ] ‘=+u…’ ◊<äT XÊ‘·+ bòÕ´ø£Øº |üPs¡sÔ TT+~. uÛÑ÷ø£+bÕ\T düs¡«
kÕ<Ûës¡DyÓTqÆ <˚X¯+˝À z uÛÑ÷ø£+|ü+ á ≈£îÁs¡yê&ç bòÕ´ø£Øº ì |üP]Ô>±
eT{Ïº ø£]|æ+∫+~. <Óã“≈£î eTq V”≤s√≈£î bÕ‹πøfi¯flπø eTTdü*‘·q+
e#˚Ãdæ+~. yÓ+≥H˚ ùdïVæ≤‘·T\qT, u≤´+≈£î yê]ì ø£\dæ, ‘·q>√&ÉTqT
yÓfi¯fl>∑øÏÿ, yê] n|ü⁄Œ\qT ‘·|üŒø£ rs¡TkÕÔqì #ÓbÕŒ&ÉT. Ç‘·ì <ä>∑sZ ¡
@MT ˝Òø£b˛e&É+ #˚‘·, >∑‘·´+‘·s¡+ ˝Òø£ yês¡T }s¡T≈£îHêïs¡T.
KØ<Óq’ {Àø√´ q>∑s¡+˝À &ÉãT“ ˝Ò$T‘√ ìedæ+#·&É+ ø£wü+º >±
6
ñ+&ç, <ä>∑sZ ¡˝À qTqï Á>±e÷ìøÏ Ä eTTdü* ≈£îÁs¡yê&ÉT ‘·q eTø±+
e÷sêÃ&ÉT. Ä Á>±eT+ qT+&ç |ü≥Dº ≤ìøÏ ôdø’ Ï\T MT<ä edü÷,Ô J$‘·+
MT<ä qeTàø£+‘√, |ü≥Dº +˝À z yÓTø±ìø˘ >±´πsCŸ˝À |üìøÏ ≈£î~sê&ÉT.
Çìï ø£cÕº\T ‘·≥Tº≈£îì ì\ã&É&É+ e\q eTTô|’Œ @fi¯¢πø #ê˝≤
eTTdü*‘·q+ n‘·ì˝À (Ä ≈£îÁs¡yê&ç˝À) #√≥T #˚düT≈£î+~. s√p
{Àø√´ |ü≥Dº ≤ìøÏ ôdø’ Ï\T Á‘=ø£ÿ˝Òø£, ‘·q Ä{ÀyÓTTu…˝’ Ÿ |ü]C≤„q+‘√
ôdø’ Ï\TøÏ ˇ yÓ÷{≤s¡T _–+∫, Á‘=ø£ÿqedüs¡+ ˝Ò≈£î+&Ü |ü≥Dº ≤ìøÏ
sêkÕπ>&ÉT. Ä Á>±eT+˝À |æ\\¢ +<äs¡÷ ‘·eTøÏ n≥Te+{Ï yÓ÷{≤s¡T
ôd’øÏ\T ø±yê\ì ‘·eT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ e<ä› ù|N ô|{≤ºs¡T. |æ<ä|ü
Ä Á>±eT ‘·*<¢ ä+Á&ÉT\ Áb˛<ä“¤\+‘√ Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT (eTTdü* yê&ÉT)
yÓ÷{≤s¡T ôd’øÏfi¯flqT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. n˝≤
ñ<ä“¤$+∫+<˚ ¨+&Ü yÓ÷{≤sY ôdø’ Ï˝Ÿ. Á|ü|ü+#· HÓ+ãsY eHé>±
ù|s¡T >±+∫q V”≤s√ ¨+&Ü yÓ÷{≤sY ôd’øÏ˝Ÿ &çC…’Hé n‘·ì<˚.
Ä ≈£îÁsê&ç ù|πs ¨+&Ü! ¨+&Ü ø£+ô|˙ (C…bÕHé) ø±s¡¢ ‘·j·÷Ø˝À
≥jÓ÷{≤øÏ eT+∫ b˛{°ì Çk˛Ô+~. ¨+&Ü ø£+ô|˙˝À |üì#˚ùdyês¡T
‘·eTì ¨+&ÜyÓTHé nì |æ\T#·T≈£î+{≤s¡T.
˙‹ : Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT $»j·T+ bı+<˚ es¡≈£î #ê˝≤ ñ‘·èÿwüyº ÓTqÆ
ø£cÕº\qT nqTuÛÑ$+#ê&ÉT n‘·ì ø£cÕº\ eTT+<äT eTq á‹
u≤<Ûä\T b+‘·? ø±ã{Ïº #˚|ü{qÏº |üìì |ü≥Tº<ä\>± ∫e]es¡≈£î
#˚j·T&Éy˚T $»j·T+.
7
Á|üU≤´‘· dæ˙ q≥T&ÉT s¡»˙ø±+‘Y Ç˝≤ n+{≤&ÉT ` ªHêπøMT
ô|<ä>› ± @ø£Hå é sê<äT, πøe\+ Hê düsº TT˝Ÿ e\q Á|ü»\ n_Ûe÷q+
#·÷s¡>=HêïqT.μ s¡»˙ø±+‘YøÏ ù|<ä]ø£+ n+fÒ ñqï uÛÑj·÷ìï ‘·qô|’
qeTàø£+>± e÷s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. s¡»˙ ‘·*¢ C§qï dü+ø£{Ï ¬s+&Ée eTT<ä›
n&ç–Hê Ç#˚Ã~ ø±<ä≥. Ädæj÷· ˝À C≤ø°#êHé ‘·sT¡ yê‘· s¬ eT÷´qπswüHé
kÕúq+ s¡»˙<˚.
eTq MT<ä eTq≈£î qeTàø£+

ø±ã{Ïº &ÉãT“ dü+bÕ<äq >∑T]+∫ Ä˝À#·q sê>±H˚ eTT+<äT>±
MT MT<ä MT≈£î qeTàø£+ ø£\T>∑CÒdüTø√+&ç. H˚qT m≥Te+{Ï
Á{≤|òæø˘˝ÀHÓH’ ê dü÷ÿ≥sY Á&Óy’ é #˚j·T>∑\qT. Ç~ Hê MT<ä Hê≈£î >∑\
K∫Ã‘·yÓTqÆ qeTàø£+. ‘·q MT<ä ‘·q≈£î qeTàø£+ ˝Òì Ç˝≤¢\T mìï
dü+e‘·‡sê˝ã{Ïº e+≥ #˚düTHÔ êï ñ|ü⁄Œ ‘·≈£îÿe y˚j·T&É+, ø±|ò”˝À
#·¬øÿs¡ m≈£îÿe y˚j·T&É+ #˚düT+Ô ~. m+‘· ø±\yÓTqÆ Ä Ç˝≤¢\T ‘·q
MT<ä ‘·q≈£î qeTàø£+ @s¡Œs¡#·Tø√˝Ò<äT. eTq+ C≤Á>∑‘·>Ô ± >∑eTìùdÔ
>∑es¡ïyÓT+{Ÿ Ä|ò”düT˝À¢ >∑TeTkÕÔ\T / Ä|ò”düs¡T¢ ‘·eT MT<ä ‘·eT≈£î
qeTàø£+ ˝Òø£ s¡÷\T‡ e÷{≤¢&ÉT‘·T+{≤s¡T. ‘·eT MT<ä ‘·eT≈£î |üP]Ô
qeTàø£+ ø√˝ÀŒsTT ` s¡÷\T‡ Á|ü»\≈£î y˚T\T #˚j·T&Üìπø ô|{≤ºs¡qï
$wüj·÷ìï eTs¡T>∑T |üs¡Tdü÷Ô ` s¡÷\T‡ Hê #˚‘·T\T ø£{Ïº |ü&˚XÊsTT
nì e÷{≤¢&ÉT‘·T+{≤s¡T.
8
˙ MT<ä ˙≈£î qeTàø£+ ˝Òø£b˛‘˚ ˝Àø£+˝À me«]˙ qTe⁄«
q$Tà+#·˝Òe⁄.
n+<äTπø eTq¬øe«]ø° >∑es¡ïyÓT+{Ÿ, eTTì‡|ü˝Ÿ Ä|”düT\+<äT
qeTàø£+ ø£\T>∑<äT. ˙fi¯¢ ≈£îfi≤sTT XÊ+ø£Hå é nsTTb˛sTT+~, Äs¡s¶ Y
b˛dt˝º À edüT+Ô ~ nì ø±s=ŒπswüHé yêfi¯ófl n+fÒ, Ä Äs¡s¶ Y ì»+>±
eTq #˚‹øÏ e#˚Ães¡≈£î eTq+ qeTà˝Ò+. ˇø£ y˚fi¯ b˛dt˝º À eùd,Ô
@<√ n<äèwü+º ø=~› e∫Ã+<äqT≈£î+{≤+. Hê≈£î ‘Ó*dæ eTq+ b˛dü˝º Ÿ
&çbÕsYyº TÓ +{Ÿ yêfi¯flì ìs¡“j
¤ T· +>± qeTTà‘ê+. eTqMT<ä eTqøÏ qeTàø+£
˝Òø£b˛‘˚ πøs¡yéT‡˝À wüO´sY ø±sTTHé ≈£L&Ü yÓj·T´˝Ò+. eTq MT<ä
eTqøÏ qeTàø£+ ñqï|ü⁄Œ&ÉT, z |üìì m+‘· kÕeTs¡´∆ + nedüs¡+
ne⁄‘·T+<√ n+#·Hê y˚dæ, kÕeTsê∆´ìï ø£¬sø˘>º ± yê&ÉTø√>∑\+.
X¯+ø£sY dæ{°ãdt møÏÿ ¬s+&ÉT {Ï¬ø≥T¢ rdæ ˇø£{Ï ô|’ CÒãT˝Àì, Ç+ø=ø£{Ï
bòÕ´+{Ÿ CÒãT˝Àì ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT.
ø£+&Éø£sº Y : n<˚$T{Ï qTe⁄« ˇø£ÿ&çy˚ ø£<ë! s¬ +&ÉT {Ïø¬ ≥T¢ b+<äT≈£î?
X¯+ø£sY : bıs¡bÕ≥Tq ˇø£{Ï b˛‘˚ Ç+ø=ø£ {Ïø£≥Tº ñ+≥T+<äì.
ø£+&Éø£sº Y : (qe⁄«‘·÷) n~ ≈£L&Ü b˛‘˚?
X¯+ø£sY : u≤´ø˘ bÕ¬ø{Ÿ˝À ãdt bÕdt ñ+~>±
ø£+&Éø£sº Y : (>∑{Ï>º ±) n~ ≈£L&Ü b˛‘˚?
X¯+ø£sY : @+ |üs¡yê˝Ò<äT H˚qT ÄsY.{Ï.dæ. kÕº|òtì!
#·÷XÊsê X¯+ø£sYøÏ ‘·qMT<ä ‘·q≈£î m+‘· qeTàø£+ ñ+<√!
9
◊s√bÕ K+&Üìï yÓTT‘·+Ô #·]Ã bòÕ<äs¡T¢ |üs√ø£+å >± bÕ*düTqÔ ï

ø±\+ n~. BìH˚ Ç+^¢wßü ˝À Christendom nì n+{≤s¡T. >¬ ©*jÓ÷
‘·q MT<ä ‘·qøÏ qeTàø£+ ñ+&ÉãfÒ,º u…_’ ˝ŸøÏ e´‹πsø£+>± uÛÑ÷$T
>∑T+Á&É+>± ñ+≥T+<äì Á|üø£{Ï+#·>∑*>±&ÉT. f…*k˛ÿ|t ø£ìô|{Ïºq
eTVü‰y˚T<Ûë$. n+‘·]ø£+å ˝À nìï >∑T+Á&É+>± ñHêïsTT ø±ã{Ï,º uÛÑ÷$T
≈£L&Ü >∑T+Á&É+>± ñ+&Ü\ì }Væ≤+∫q yÓTT<ä{Ï e´øÏ.Ô düeTTÁ<ä+˝À
<ä÷s¡+>± Á|üj·÷DÏdüTqÔ ï wæ|t, bı>∑ >=≥º+ eTT+<äT ø£q|ü&ç ‘·s¡Tyê‘·
yÓT*¢>± wæ|t yÓTT‘·+Ô ø£qã&˚ Á|üjÓ÷>∑+ eTq dü÷ÿ˝Ÿ |ü⁄düøÔ ±˝À¢ á
s√Eø° ñqï~. n~ ¬>©*jÓ÷ dü÷∫+∫q<˚.
uÛÑ÷$T ã\¢|üs¡T|ü⁄>± ñ+<äì u…’_˝Ÿ˝À sêdüT+~ ø±ã{Ïº,
>∑T+Á&É+>± ñ+<äqï ˙ yê<äqì e÷s¡TÃø√ nì #·]Ã bòÕ<äs¡T¢
>¬ ©*jÓ÷qT ôV≤#·Ã]+#ês¡T. (ás√Eø° Ä<ÛTä ìø£ q>∑sy¡ TÓ qÆ \+&ÉH˝é À
u…’_˝Ÿ _©esY‡ nk˛dæj˚TwüHé kÕú|æ+∫, u…’_˝Ÿ Á|üø±s¡+ uÛÑ÷$T
ã\¢|üs¡T|ü⁄>± e⁄+<äì yê~kÕÔs¡T. yê]øÏ mìï bòı{À\T, kÕøå±´\T
#·÷|æHê ˇ|ü⁄Œø√s¡T). Hê ÁbÕD+ rdæHê Hê qeTàø£+ ùV≤‘·Tã<äe› Tì
yê~+#ê&ÉT >¬ ©*jÓ÷. b+&ÉT>∑&‘¶ç √ ø±*ùdÔ düTfi¯óe⁄>± #·∫Ãb˛‘ê&Éì,
|ü#·Ã>∑&ç‘¶ √ Ä y˚T<Ûë$ì ø±*Ã #·+bÕs¡T eT‘· #Ûê+<ädüT\T. ‘·q
dæ<ë∆+‘·+ MT<ä qeTàø£+‘√ ¬>©*jÓ÷ #·ìb˛‘·÷ ñ#·Ã]+∫q ÄK]
e÷≥\T “still it is round”.
10
ˇø£kÕ] ÁbòÕHé‡ <˚X¯+˝À z Á>±e÷ìøÏ z CÀ´‹wüß´&ÉT e∫Ã,
n+<ä]ø° uÛÑ$wü´‘·TÔ #Ó|ü⁄ŒHêï&ÉT. z ≈£îÁs¡yê&ÉT ‘êqT Á|ü|ü+#· n~ÛH˚‘·
ne⁄‘êHê nì n&ç>±&ÉT. ˙≈£î #˚‹˝À |òü˝≤Hê $<Ûä+>± ^‘·
˝Ò<äHêï&ÉT Ä CÀ´‹wüß´&ÉT. yÓ+≥H˚ Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT Ç+{ÏøÏ yÓ[fl,
ø£‹Ô‘√ #˚‹˝À Ä ^‘· #Ó≈£îÿ≈£îHêï&ÉT. eTs¡THê&ÉT Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT
CÀ´‹wüß´&ç <ä>∑sZ ¡øÏ e∫Ã, #ÓsTTĆ≤|æ ªªÇ|ü⁄Œ&ÉT #Ó|ü⁄Œ H˚qT Á|ü|ü+#·
n~ÛH˚‘· ne⁄‘êHêμμ nì ‘·qMT<ä ‘·q≈£î qeTàø£+‘√ n&ç>±&ÉT. Ä
≈£îÁs¡yê&ç ù|πs HÓb˛*j·THé uÀHê bÕπs.º
2. &ÉãT“ô|’ qeTàø£+
¬s+&Ée~ &ÉãT“ô|’ qeTàø£+ ñ+#·+&ç. eTq #·T≥÷º e⁄qï á
yê‘êes¡D+˝ÀH˚ eTqøÏ ø£q|ü&É≈£î+&Ü #ê˝≤ &ÉãT“ <ë– e⁄+~.
eTq+ #Ój·Té\dæ+~ Ä &ÉãT“ì yÓ‹øÏ|ü≥Tºø√e&Éy˚T. _˝Ÿ π>{Ÿ‡
ø£+|üP´≥s¡˝¢ À #ê˝≤ &ÉãT“ e⁄+<äì qe÷à&ÉT. dü∫Hé f…+&É÷\ÿsY
ÁøÏ¬ø{Ÿ˝À #ê˝≤ &ÉãT“, bÕ|ü⁄˝≤]{° ñ+<äì Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. bòÕdt|º òü⁄&é
ôd+≥s¡˝¢ À $|üØ‘·yTÓ qÆ &ÉãT“ <ë– ñ+<äì }Væ≤+#ê&ÉT yÓTø˘ &=Hê˝Ÿ¶
n~ÛH˚‘· πsÁø±ø˘. eÁkÕÔ\j·T+˝À eT˙ e⁄+<äì }Væ≤+#·>∑*>±&ÉT
BÛs¡Tu≤jYT n+u≤˙. ô|q’ T<äVü≤]+∫q yê]øÏ e´øÏ>Ô ∑‘· Á|ü‹uÛÑ e⁄+<äì
MTø£ì|æ+#·e#·TÃ. ø±˙ MT Ç+{Ï yÓqø£ >∑\ ø=+&É·qT #·÷ùdÔ
MTπøeTì|ædüT+Ô ~μ nì me¬sH’ ê n&ç–‘˚ ªd”qØ u≤>∑T+<äH√μ ˝Ò<ë
11
ªes¡¸+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT ãTs¡<ä ˙fi¯ófl Ç+{À¢øÏ Á|üy˚•kÕÔj·TH√μ #ÓbÕÔeTT.
n<˚ ˇø£ ø±«Ø ø±+Á{≤≈£sº Y nsTT‘˚ Hê≈£î 500 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\
ø±«Ø ø£qã&ÉT‘√+~ nì n+{≤&ÉT. eTq+<ä]ø° dæìe÷˝À¢ #ê˝≤
◊X¯«s¡´+ ñ+<äì qeTàø£+>± ‘Ó\TdüT, n˝≤π> Áu≤+B cÕ|ü⁄˝À¢,
sê»ø°j·÷\˝À¢, ≥÷]»+˝À, $<ë´dü+düú\˝À, Vü‰düŒ≥˝Ÿ‡˝À,
ã≥º\yê´bÕs¡+˝À #ê˝≤ &ÉãT“ <ë– ñ+<äì ‘Ó\TdüT. eTq+ ø=ìï
$uÛ≤>±\˝À e÷Á‘·y˚T &ÉãT“ ñ+<äì qeTTà‘ê+. eTq #·T≥÷º‘ê
&ÉãT“ e⁄+<äì ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü &ÉãT“e⁄qï ø=ìï $uÛ≤>±\ì e÷Á‘·y˚T
#·÷&É≥+ n\yê≥T #˚düT≈£îHêï+.
~H˚wtøÏ q~ ˇ&ÉTq¶ z ô|<ä› bòÕ+ Vü≤Ödt n+~. nø£ÿ&É Vü‰sTT>±
ìedædüTqÔ ï ~H˚wtøÏ n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT e∫Ã, Á|ü|ü+#·˝À n‘·´+‘·
$\TyÓq’ $ eÁC≤\ì, n$ ñ‘·sÔ êq ñqï uÛÑ÷eTT˝À¢ <=s¡T≈£î‘êsTT
nì #ÓbÕŒ&ÉT. eÁC≤\T n$Tà, ‘êqT eT]+‘· <Ûäqe+‘·T&çqe⁄<ëeTì
~H˚wt ‘·q bòÕ+Vü≤Ödt ì Ä ùdïVæ≤‘·T&çøÏ n$Tà, Ä &ÉãT“‘√ ñ‘·sÔ ¡
<˚XÊìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. nø£ÿ&É uÛÑ÷eTT\T ø=ì, eÁC≤\T ø√dü+
‘·$«, n$ <=s¡ø£ø£ uÛÑ÷$Tì ‹]– ‘·≈£îÿe <Ûäs¡≈£î neTàkÕπ>&ÉT. z
|ü~ dü+e‘·‡sê\˝À ~H˚wt <ä>s∑Z ¡ &ÉãT“ nsTTb˛sTT+~. $s¡øÏÔ #Ó+~q
~H˚wt z q~˝À <ä÷øÏ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêï&ÉT. bòÕ+Vü≤Ödt ø=qT≈£îqï
ùdïVæ≤‘·T&ÉT zs√E q~˝À#˚|ü\T |ü&ÉT‘·T+&É>± ˙fi¯fl˝À @<√
yÓTs¡TdüTqÔ ï≥T¢>± ø£q|ü&ç, rdæ #·÷ùdÔ n~ eÁ»+ nì ‘˚*+~. yÓ+≥H˚
bòÕ+Vü≤Ödtì ‘·$«‘˚ #ê˝≤ eÁC≤\T ãj·T≥|ü&Ü¶sTT. yê{Ïì n$Tà
12
Ä ùdïVæ≤‘·T&ÉT #ê˝≤ <Ûäqe+‘·T&Éj·÷´&ÉT.
˙‹ : mø£ÿ&√ eTqøÏ n+<äì #√≥ e÷Á‘·y˚T &ÉãT“ ˝Ò<äT, eTq ø±fi¯fl
ÁøÏ+<ä ≈£L&Ü &ÉãT“ ñ+≥T+~. dü¬sq’ Ø‹˝À ãj·T≥øÏ ‹j·÷´*.
n+<äTπø z #Ó˙’ dt kÕyÓT‘· Ç˝≤ #ÓãT‘·T+~ ªªeTq Ç+{Ï #·T≥÷º

nH˚ø£ ‘·\T|ü⁄\T ñHêïsTT. n<äèwü<º ˚e‘· m\¢|ü⁄Œ&É÷ @<√ ˇø£ ‘·\T|ü⁄
‘·&ÉT‘·÷H˚ ñ+≥T+~.μμ
3. #˚düTÔqï |üìô|’ qeTàø£+

Çø£ eT÷&Ée~ #˚düTÔqï |üìMT<ä qeTàø£+. MTs¡T ˇø£
ñ<√´>∑yÓ÷, yê´bÕs¡yÓ÷ >∑‘· nsTT<äT dü+e‘·‡sê\T>± #˚düTHÔ êïs¡T.
nsTTHê MTs¡T nqT≈£îqï+‘· dü+bÕ~+#·˝øÒ b£ ˛‘·THêïs¡T. BìøÏ ø±s¡D+
MTs¡T #˚düTqÔ ï |üì˝À #ê˝≤ kÕs¡T¢ yÓ|’ òü˝≤´\T m<äTs¡sTT´ e⁄+&Ée#·TÃ.
yê{Ïì n~Û>∑$T+∫ MTs¡T eTT+<äT≈£î kÕ–b˛sTT e⁄+&Ée#·TÃ. ø±ì
á ◊<äT dü+e‘·‡sê\˝À MTs¡T nqT≈£î+≥Tqï &ÉãT“ Ä yê´bÕs¡+˝À
˝Ò<ë ñ<√´>∑+ <ë«sê ñ<ä“¤$k˛Ô+<ë nì Á|ü•ï+#·Tø√yê*. Ç˝≤
Á|ü•ï+#·Tø√e&ÜìøÏ ã<äT\T @<√ ˇø£ dü+|òüT≥q ˝Ò<ë n<äèwü+º
˝Ò<ë yêdüTÔ u≤e⁄+&Ü\ì ø√s¡Tø√e&É+ dü]ø±<äT. ˇø£ yê´bÕs¡+
˝Ò<ë ñ<√´>∑+˝À ñ<ä“¤$+#˚ &ÉãT“ m+‘·qï~ ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ
◊<äT dü+e‘·‡sê\T dü]b˛‘êsTT. á ˝À>± MTs¡T m<äTs=ÿqï
13
yÓ’|òü˝≤´\˝À ã\yÓTÆq dü+|òüT≥q ˝Ò<ë n<äèwüº+ ˝Ò<ë yêdüTÔ
yÓTT<ä\>∑Tq$ |üØøÏ+å #·Tø√e&É+ »]–b˛yê*. dü÷ø£àå +>± #ÓbÕŒ\+fÒ
m|ü⁄Œ&É÷ #˚düTqÔ ï |üìì #˚dü÷Ô ñ+fÒ m|ü⁄Œ&É÷ dü+bÕ~+#˚≥+‘˚
dü+bÕ~kÕÔs¡T. ô|’ yêdüeÔ + Á>∑Væ≤+#·&É+ e÷ì, Ç+‘·ø£+fÒ H˚H˚+
#˚j·T>∑\qT nì ˝Àø±ìï Á|ü•ïdüT+Ô {≤s.
dü‘·´ ◊.{Ï.◊. yÓ*¶+>¥ bÕdt nsTT´, $XÊK|ü≥ï+˝À
_.ôV≤#Y.|æ.$. ˝À |ò≥æ sº >Y ± C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\˝À
‘êHêdæ d ü T Ô q ï+‘· &É ã T“ á ñ<√´>∑ + qT+&ç sêe&É + ˝Ò < ä ì
‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. Vü≤s¡¸<é yÓTVü≤‘ê <äj·T e\q ùws¡T¢ ø=q&É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ùws¡Te÷¬sÿ{Ÿ ˝≤yê <˚M\≈£î ‘·q kÕeTs¡´∆ +, &ÉãT“
#ê\<äì yÓ+≥H˚ Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. sê»eT+Á&ç <ä>∑sZ ¡ ‘·q Á>±eT+ qT+&ç
y˚T\Ts¡ø£yÓTÆq _j·T´+, $T\T¢ qT+∫ ø=qT>√\T #˚dæ Á|ò” ¨+
&Ó*eØ ù|s¡T‘√ _.ôV≤#Y.|æ.$. ˝À $T–*q ñ<√´>∑T\≈£î _j·T´+
dü|ü¢sTT #˚j·TkÕ>±&ÉT. á ˝À>± _.ôV≤#Y.|æ.$. qcÕº\ ~X¯˝À
Á|üj·÷DÏ+#·kÕ–+~. ‘êqT Á|üdüT‘Ô ·+ #˚düTqÔ ï |üì ˇø£ kÕúsTT <ë{Ï
dü+bÕ~+#·˝Òqì dü‘·´ düŒwüº+>± ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ¬sø±ÿ&ç‘˚>±ì
&=ø±ÿ&Éì e÷sêZìøÏ Á|ü‘êé÷ïj·T+ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·kÕπ>&ÉT. Ä
dü+<äs¡“¤+˝À kÂB nπs_j·÷˝À u…˝≤¢* ø±+Á{≤øÏ+º >¥ ø£+ô|˙˝À |òæ≥sº Y
ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#ê&ÉT. _.ôV≤#Y.|æ.$.øÏ ]C…H’ é #˚dæ kÂB u…˝≤¢©˝À
C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. ˇø£ yês¡+ s√E\˝ÀH˚ u…˝≤¢* qcÕº\˝À
14
ñ+<äì dü‘´· Á>∑V≤æ +#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ˝Àø£˝>Ÿ ± ñ<√´>∑+˝À e÷s¡TŒq≈£î
Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. Ç_Hé »Vü≤sY ø£+ô|˙˝À dü‘´· øÏ yÓ\s¶ Y Ä|òsü Y e∫Ã+~.
kÂB nπs_j·÷˝À ˇø£ ø£+ô|˙ qT+&ç eT]jÓTTø£ ø£+ô|˙øÏ e÷s¡&É+
<ë<ë|ü⁄>± <äTs¡¢ã+. n≥Te+{Ï~, dü‘·´ ]dtÿ rdüTø=ì, #êe⁄
‘Ó*$‘˚≥\T yê&ç, yÓT&çø£˝Ÿ>± nHês√>∑´+ #·÷ô|{Ïº ‘êqT Ç+&çj·÷
yÓ[fl b˛‘·Tqï≥Tº q$Tà+∫, H√ nu…ø® £Hå é dü]|º òæπø{Ÿ rdüTø=ì m≥ºπø\≈£î
Ç_Hé »Vü‰sY˝À C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. dü‘´· øÏ #ê˝≤ K∫Ã‘·+>± ‘Ó\TdüT,
‘·q #·T≥÷º ø£q|ü&É≈£î+&Ü #ê˝≤ &ÉãT“ e⁄+<äì. Ç_Hé »Vü‰sY˝À
yÓ\s¶ Y ñ<√´>∑+ e\q J$‘·+ >∑&ÉTdüT+Ô ~>±ì, &ÉãT“ ≈£L&Éu…≥˝º ÒeTì
Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. &ÉãT“ dü+bÕ~+#˚ e÷s¡+Z ø√dü+ yÓ‘·ø£kÕπ>&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT
dü‘·´ ø£+{ÏøÏ ø£q|ü&ç+~ ø£+|üP´≥sY. ø£+|üP´≥sY ôdŒ*+>¥ ≈£L&Ü
sêì dü‘·´, ø£+|üP´≥sY qT+&ç &ÉãT“ dü+bÕ~+#·<ä\TÃ≈£îHêï&ÉT. dü‘·´
$∫Á‘·+>± e÷]b˛j·÷&ÉT. &É÷´{Ï nsTTb˛j·÷ø£ wæ|tø±´_Hé ˝≤+{Ï
n‹ ∫qï ùw]+>¥ nø±yÓT&˚wHü é qT+∫ Á|‹ü s√p Hê\T>∑T øÏ˝ÀMT≥s¡T¢
q&ç∫ yÓ[fl. ˇø£ ø£+|üP´≥sY cÕ|ü⁄˝À ≈£Ls=Ãì ø£+|üP´≥sY Vü‰sYy¶ ˚sY
H˚sT¡ Ã≈£îHêï&ÉT eT<∏sä Y uÀs¡T,¶ nôd+;¢, kÕ|tyº s˚ ˝Y À&é #˚jT· &É+, $+&√dt
˝À&é #˚j·T&É+, dæ&ç ¬s≥’ sY, $&çjÓ÷ qT+∫ dæ&ç, ˇø£fÒ$T{Ï ˇø£
|òüdtº ø±¢dt _.f…ø˘ ø£+|üP´≥sY $<ë´]úøÏ e⁄qï Hê˝…&ç® n+‘ê
dü+bÕ~+#ê&ÉT. dü‘·´ eT] yÓqøÏÿ ‹]– #·÷&É˝Ò<äT. kÂB˝À e⁄qï
Ç+&çj·THé‡øÏ ô|[fl ø±´ôd≥¢qT dæ.&ç.\T>± e÷s¡Ã&É+ (#ê˝≤ #Íø£>±)
15
nôd+ãT˝Ÿ¶ ø£+|üP´≥s¡q¢ T neTà&É+, m≥Te+{Ï ø£+|üP´≥sY nsTTHê
]ù|s¡T #˚j·T&É+, Ç+≥sYHÓ{Ÿ qT+&ç dæìe÷ dæ&û\qT ø=ì, ø±|”
#˚dæ Ç+&çj·THé‡øÏ neTà&É+ ` Ç˝≤ &É÷´{° ‘·s¡Tyê‘· &ÉãT“
dü+bÕ~+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ . dü‘´· ˝≤π> yÓ\s¶ T¡ >¢ ± Ç_Hé »Vü‰sY˝À
C≤sTTHé nsTTqyês¡T uÛ≤s¡´, _&É\¶ ì Ç+&çj·÷˝À e~*, kÂB˝À
ùw]+>¥ nø±yÓT&˚wüHé˝À n˝≤π> ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. ø±ì dü‘·´
ˇø£ d”ìj·TsY Ç+»˙sY n+‘· dü+bÕ~dü÷,Ô uÛ≤s¡´, _&É\¶ ì kÂBøÏ
‘Ó#·TÃø=ì, ¬s+f…&é nbÕsYyº ÓT+{Ÿ˝À <äsê®>± e⁄+≥÷, ø±s¡T ø=qT≈£îÿì
ás√EøÏ ‘·q dü+bÕ<äq ø=qkÕ–düTHÔ êï&ÉT. #·÷kÕsê dü‘·´ ‘êqT
#˚düTqÔ ï |üì MT<ä qeTàø£+‘√ m+‘· |ü≥Tº kÕ~Û+#ê&√! MTs¡T m˝≤
Ç<ä+‘ê #˚jT· >∑*>±s¡T nì H˚q&ç–‘˚ <ëìøÏ dü‘´· Ç∫Ãq düe÷<Ûëq+
ªªH˚qT yÓT&çø˝£ Ÿ &Üø£sº Y ø±yê\ì á s√E nqT≈£î+fÒ ` nsTTb˛>∑\qTμμ
nHêï&ÉT qeTàø+£ >±! dü‘´· j·T&Ü]˝À ≈£L&Ü &ÉãT“ e÷≥ ø£&TÉ ‘·THêï&ÉT.
˙‹: &ÉãT“ ñ‘·Œ‹Ô #Ój·÷´* nqï Ä˝À#·q ñ+fÒ #ê\T. <ës¡T\T
ny˚ ø£qã&É‘êsTT.
ˇø£ ne÷àsTTì ˝…q’ T˝À ô|≥º&ÜìøÏ ÄyÓT Ç+{Ï e<ä› |ü&>ç ±|ü⁄\T
|ü&˚ ≈£îÁsê&çøÏ ≈£L&Ü ‘êqT #˚düTÔqï |üì MT<ä #ê˝≤ qeTàø£+
ñ+≥T+~. n≥Te+≥|ü⁄Œ&˚ ÄyÓT≈£î ◊ \yé j·TT #Ó|æŒ, ÄyÓTqT
Áù|eT≈£î / ô|[fløÏ ˇ|æŒ+#·>∑\T>∑T‘ê&ÉT.
16
Á|üU≤´‘· dü˙ <äs¡Ù≈£î&ÉT ‘˚»≈£î #·<äTe⁄ ô|<ä>› ± kÕ>∑˝Ò<äT.
ø±ì ‘êqT #˚j·TuÀ‘·Tqï |üìMT<ä #ê˝≤ qeTàø£+ ø£\yê&ÉT. ‘·q
#·T≥÷ºe⁄qï dü+|òü÷ìï (‘·*<¢ ä+Á&ÉT\qT, ùdïVæ≤‘·T\qT, ã+<ÛäTe⁄\qT)
m<äTs=ÿì dæìe÷˝À &Ós’ ¡ø£Hå é #êHé‡ ø√dü+ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT. ‘·s¡Tyê‘·
#ê˝≤ ô|<ä› &Ós’ ¡ø£sº Y nj·÷´&ÉT.
#˚düTqÔ ï ˝Ò<ë #˚j·TuÀ‘·Tqï |üìô|’ qeTàø£+ kÕ~Û+#·&É+
ø=+#Ó+ ø£wü‘º ·s¡yÓTqÆ |üì. yÓTÁÆ ø√kÕ|òtº dü+düú kÕú|æ+#·uÀj˚TeTT+<äT
_˝Ÿπ>{Ÿ‡ ‘·q ‘·*<¢ ä+Á&ÉT\ <ä>∑sZ ¡≈£î yÓ[fl ªªHê >∑T]+∫ Äs¡THÓ\\T
m<äTs¡T #·÷&É≈£+&ç ` H˚qT ˇø£ ô|<ä› |üìMT<ä yÓfi¯ó‘·THêïqTμμ nì
nHêï&ÉT qeTàø£+>±.
z ô|<ä› Vü‰düŒ≥˝Ÿ˝À qs¡T‡ ñ<√´>∑+ ø√dü+ \‘· yÓ[fl+~.
m|üŒ{Ï˝≤π> ]ôd|ü¸Hé˝ÀH˚ #·T¬øÿ<äTs¡sTT´+~. qeTàø£+ e<äT\Tø√≈£î+&Ü
ô|<ä› &Üø£sº Y nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ ø√dü+ n&ç–+~. ô|<ä› &Üø£sº Y >±s¡T
Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä|üπswüHé ~∏j˚T≥sYøÏ yÓfi≤fls¡T, nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ ≈£î<äs¡<äì
nHêïs¡T. e÷≥\T »s¡T>∑T‘·T+&É>±H˚ m+<äTø√ ô|<ä› &Üø£sº >Y ±s¡T ]ôd|ü¸Hé
øö+≥sY <ä>∑sZ ¡øÏ e#êÃs¡T.
ªªkÕsY MTs¡T _J>± ñHêïs¡Hêï $ì|æ+#·Tø√≈£î+&Ü MT
nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ ø√dü+ á ne÷àsTT n&ÉT>∑T‘√+~.μμ &Üø£sº Y >±s¡T
\‘· yÓ|’ ü⁄ ‹]– ª@$T{Ï ÁbÕã¢+μ nì n&ç>±s¡T.
17
ªkÕsY qs¡T‡ ñ<√´>∑+ >∑T]+∫ $TeTà*ï ø£\T<ë›eTìμ qdæ–+~
\‘·. &Üø£sº Y >±s¡T qe⁄«‘·÷ ª˝Òee÷àμ nì Ä|üπswüHé ~∏j˚T≥sY yÓ|’ ü⁄
q&ÉekÕ>±s¡T. \‘· |ü≥Tº e<ä\≈£î+&Ü &Üø£sº Y yÓ+≥ |ü&+ç ~. Ä|üsπ wüHé
~∏jT˚ ≥sY sê>∑H˚ &Üø£sº >Y ±s¡T Ä– ªdüsπ á Ä|üsπ wüH˝é À Hê≈£î düV≤ü j·T+
#ÓsTT´, n|ü⁄Œ&ÉT Ä˝À∫kÕÔqTμ nì nHêï&ÉT. yÓqT yÓ+≥H˚ \‘·
qs¡T‡ |üìøÏ ñ|üÁø£$T+∫+~. ô|<ä› düs¡H® é nsTTq &Üø£sº Y >±s¡T ¬s+&ÉT
>∑+≥\ bÕ≥T ì]«|òüTï+>± Ä|üπswüHé ø=qkÕ–+#ês¡T. ∫es¡>±
≈£î≥T¢ y˚düT+Ô &É>± \‘· n+~ ªªkÕsY MTs¡T Ä|üπswüHé˝À yÓTT‘·+Ô 12
<ä÷~ eTTø£ÿ\T yê&˚s¡T. ø±ì Çø£ÿ&É 11 e÷Á‘·y˚T ñHêïsTT. ãVüQX¯
|üHÓï+&Ée~ ø£&ÉT|ü⁄˝À ñ+&ç ñ+≥T+~, eT]jÓTø£ kÕ] #·÷&É+&çμμ.
&Üø£sº Y >±s¡T ø√|ü+>± ªª&Üø£sº Y qTyê«, H˚Hê! qTe⁄« ‘·|ü⁄Œ ˝…ø£ÿô|{Ïº
e⁄+{≤e⁄. H˚qT ø£&ÉT|ü⁄˝À @MT eTs¡∫b˛˝Ò<äT. ‘·«s¡>± ≈£î≥T¢
y˚jT· &ÜìøÏ düV≤ü ø£]+#·Tμμ nHêïs¡T. \‘· ªªkÕØ &Üø£sº !Y MTs¡T |üHïÓ +&Ée
<ä÷~ Hê≈£î #·÷ô|fÒº es¡≈£î ù|ôw+{ŸøÏ ≈£î≥T¢ y˚j·T&ÜìøÏ H˚qT MT≈£î
düVü≤ø£]+#·qTμμ nì n+~. &Üø£ º s Y > ±s¡ T qe⁄«‘· ÷ ‘· q ø±\T
»]bÕ&ÉT. ø±* ÁøÏ+<ä |üHÓï+&Ée <ä÷~ ñ+~. ªj·TT ÄsY ôd˝…¬ø&º é
@CŸ qsY‡ ÇHé ~dt Vü‰düŒ≥˝Ÿμ nì nHêïs¡T ô|<ä› &Üø£sº Y >±s¡T.
˙‹ : \‘·øÏ ‘êqT #˚düTqÔ ï |üì |ü≥¢ m+‘· qeTàø£yÓ÷!
18
yÓTø˘&=Hê˝Ÿ¶ bòÕdtº |òü⁄&é ôd+≥sY˝≤>∑ n+‘· ù|s¡T, Á|ü|ü+#·
U≤´‹ ñqï bòÕdtº |òü⁄&é ôd+≥sY ¬ø+≥ø° Á|òüsTT&é ∫¬øHé. Bìï K.F.C.
nì n+{≤s¡T. Bì n~ÛH˚‘· ø£\ï˝Ÿ kÕ+&ÉsY‡ ‘·q 68e @≥ Bìì
ÁbÕs¡+_Û+∫ Á|ü|ü+#· Á|üU≤´‹ >±+#ê&ÉT. ôV’≤y˚ s√&éì e÷s¡TŒ
#˚j·T&É+ e\q ø£\ï˝Ÿ kÕ+&ÉsY‡øÏ ñqï ∫qï ¬skÕº¬s+{Ÿ eT÷‘·
ã&ç+~. ‘êqT #˚jT· uÀ‘·Tqï |üìMT<ä qeTàø+£ >∑\ 68 @fi¯¢ eTTdü*(?)
e´øÏÔ ø£\ï˝Ÿ kÕ+&ÉsY‡. ‘Ó\ì¢ dü÷≥T˝À ø±s√¢H˚ |ü&ÉT≈£î+≥÷ ‘·q
∫¬øHé e+≥ø±ìøÏ me¬s’Hê ô|≥Tºã&ç ô|&É‘êπsyÓ÷qì n+<ä]
‘·\T|ü⁄\T ‘·≥kº Õ>±&ÉT. 1009 kÕs¡T¢ ªªH√μμ nH˚ e÷≥ $qe\dæ
e∫Ã+~. ø±ì H˚&ÉT K.F.C. Á|ü|ü+#·+˝À #ê˝≤ s¡T∫ø£s¡yÓTqÆ ∫¬øHé
e+≥ø£+. <∏ëeTdt n˝≤« m&çdüHé m\ÁøÏøº ˘ ã\T“ ø£ìô|≥º&ÜìøÏ 9999
kÕs¡T¢ Á|üj·T‹ï+∫q $wüj·T+ eTqø£+<ä]ø° ‘Ó*dæ+<˚! #˚düTÔqï
|üìMT<ä qeTàø±ìøÏ Ç+‘·ø£+fÒ eT+∫ ñ<ëVü≤s¡D\T nqedüs¡+.
4) &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr

Çø£ Hê\Ze~ &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr. &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr
n+fÒ rdüT≈£î+≥Tqï &ÉãT“≈£î dü]|ü&É |üì #˚düTHÔ êïe÷ nì! |æ+&ç
ø=~› s={Ïº nqïe÷≥. ø±ì eTq+ #ê˝≤ m≈£îÿe dü+<äsê“¤\˝À
&ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTrì Á|üø£{Ï+#·+. rdüT≈£î+≥Tqï J‘êìøÏ ‘·>∑Z
|üì#˚j·T+. ô|>’ ± Ç+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe me&ÉT #˚kÕÔ&ÉT? nì Á|ü•ïkÕÔ+.
19
m|ü⁄&É÷ msYï ©e⁄\T, ø±Ée˝Ÿ ©e⁄\T, yÓT&çø˝£ Ÿ ©e⁄\T ô|fÒdº Tü +Ô {≤+.
eTq+ rdüT≈£îH˚ J‘êìøÏ u≤dtì ˇ|æŒ+#·&ÜìøÏ ˝Ò<ë u≤dtì
Äq+<ä|üs¡Ã&ÜìøÏ e÷Á‘·y˚T #·÷kÕÔ+ ‘·|üŒ, #˚‹øÏ e∫Ãq &ÉãT“øÏ
‘·>∑Z |üìì #˚düTHÔ êïe÷ nì Á|ü•ï+#·Tø√+. BìH˚ H˚qT X¯óÁX¯ó‘·
ùde>± e]ídüTÔ+{≤qT. Bìe\q qwüº+ @$T≥+fÒ, Ä e´≈£îÔ\T
J$‘·+˝À ô|<ä>› ± m<ä>∑ ˝ÒsT¡ . J$‘·+˝À m<äT>∑T<ä\ n+fÒ m+‘·ùd|üP
z Á|üyÓ÷wüHé ˝Ò<ë Ç+ÁøÏyÓT+{Ÿ ˝Ò<ë m≈£îÿe &ÉãT“ sêe&É+ ø±<äT.
J$‘êìï ì‘·´ q÷‘·q+>± >∑&É|ü&Éy˚T. m|ü⁄Œ&É÷ z ‘Ó*j·Tì ∫sê≈£î,
>∑TãT\T, uÛj
Ñ T· + á X¯óÁX¯ó‘· ùde≈£î\ J$‘ê˝À¢ #√≥T #˚dTü ≈£î+{≤sTT.
Á|üU≤´‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT u≤|ü⁄ ` ª$Twüsº Y ô|fi≤¢+μ dæìe÷˝À á X¯óÁX¯ó‘·
ùde≈£î&çï <Ûäs¡àes¡|ü⁄ düTÁãeTD´+ s¡÷|ü+˝À #ê˝≤ düTìï‘·+>±,
düs¡fi¯+>± #·÷ô|{≤º&ÉT.
z dæ{° ãdt ø£+&Éøs£º Y ãdüT‡ mπøÿ bÕdæ+»s¡≈¢ £î eTsê´<ä Çe«&ÉT.
∫\¢s¡ Çe«≈£î+&Ü n\¢] ô|&ÉT‘·T+{≤&ÉT. Ä ø£+&Éø£sº Y #Óù|Œ ø±s¡D≤\T
ì»yÓTqÆ |üŒ{Ïø° ‘·q≈£î ªJ‘·+μ ÇdüTqÔ ï~ z Á|üj·÷DÏ≈£î&Éqï $wüj·T+
eTs¡∫b˛‘ê&ÉT. ‘·q≈£î ÄsY.{Ï.dæ. J‘·+ Çk˛Ô+<äqT≈£î+{≤&ÉT.
dü]jÓTÆ q <äèø£Œ<∏ä+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ<√´>∑+ #˚düT+Ô {≤&ÉT. n+<äTπø á
s√E ÄsY . {Ï . dæ . yÓ q Tø£ ã &É & ÜìøÏ ø±s¡ D +, ‘· e T dü + dü ú ˝ À
ñ<√´>∑T\+<ä]ø° á $wüj·T+ eTqdü÷Œ]Ô>± ‘Ó*j·Tø£b˛e&Éy˚T. z
b˛©düT ÇHéôdŒø£sº Y ‘·q |üesY Á|ü»\ MT<ä #·÷ô|&ÉT‘·T+{≤&ÉT. ‘·q
u≤dt\≈£î dü˝≤+ ø=&ÉT‘·T+{≤&ÉT. n+<äTø£H˚ ªªqTe⁄« b˛©dt
20
ÇHéôdŒø£sº Y>± rdüT≈£îH˚ J‘·+˝À ø£˙dü+ z s¡÷bÕsTT¬øH’ ê Hê´j·T+
#ÓjYTμμ nqï dæìe÷ &Ó’˝≤>∑TøÏ eTq+ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ CÀVü‰s¡T¢
n]ŒkÕÔ+.
z Ä{À Á&Óe’ sY ‘·q Ä{À mπøÿ Á|üj·÷DÏ≈£î\qT |”*Ã |æ|æŒ
#˚j·T&ÜìøÏ #·÷kÕÔ&ÉT. (πøs¡fi¯ sêÁwü+º ˝À Ä{À\ E\T+ eTqøÏ m+‘·
ns¡sú êÁ‘·sTTHê <ë<ë|ü⁄>± ø£q|ü&É<äT). n+<äTπø mHêïfi¯s¢ TTHê Ä{À
Á&ÉsTTesY n˝≤H˚ $T–*b˛‘ê&ÉT. eTq+<äs+¡ m<äT>∑T<ä\ ˝Òì J$‘·+
>∑&É|ü&ÜìøÏ ø±s¡D+ &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr Á|üø£{Ï+#·ø£b˛e&Éy˚T.
n+‘· es¡≈£î m+<äT≈£î ªªH˚qT ÄsY.{Ï.dæ. &çb˛ y˚TH˚»sY nsTT‘˚ á
ãdüT‡\˙ï düeTj·÷ìøÏ e#˚Ã≥≥T¢ #˚j·T>∑\qTμμ nì eTq+ mìï
kÕs¡T¢ nqTø√˝Ò<äT? |ü_¢ø˘ düØ«ôddt ø£MTwüHé #Ó’s¡àHé nsTT‘˚
ìs¡T<√´>∑T\ J$‘ê\‘√ Ä&ÉT≈£î+{≤Hê? ø£MTwüqsY Ä|òt b˛©dt
nsTT‘˚ á Á{≤|òæø˘ dædüºyéTì ˇø£ÿ s√E˝À u≤>∑T #Ój·Tq÷!
eTTKéT+Á‹qsTT‘˚ ø£¬s+{Ÿ, ˙{Ï düeTdü´\qT yÓ+≥H˚ rs¡Ãq÷!
Ç˝≤ Á|ü‹ $wüj·T+˝À eTq+ Á|üø£{Ï+#˚ <äèø£Œ<Ûä+ rdüT≈£î+≥Tqï
&ÉãT“|ü≥¢ ìC≤sTTr, eTq+ #˚dTü qÔ ï ñ<√´>±\˝À ˝Ò<ë yê´bÕsê\˝À
#·÷ô|&ÉT‘·THêïyÓ÷ nì Á|ü•ï+#·Tø√yê*. H˚HÓ|ü⁄Œ&É÷ Hê ø±¢düT\˝À
n+≥÷ ñ+{≤qT. H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ |üì #ÓjYT, &ÉãT“ >∑T]+∫ |üì
#˚j·T≈£î “Work to learn, don’t work for money”.
Hêπø+{Ï≥ ˝≤uÛÑ+ nì Á|ü•ï+#·T≈£îì |üì #˚kÕÔyÓ÷, n|ü⁄Œ&ÉT
&ÉãT“øÏ dü]|ü&É |üì #˚j·T˝ÒeTT (H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ |üì #˚j·T&É+
21
˝Ò<äT). dü÷ø£+å >± #ÓbÕŒ\+fÒ z uÛÑs¡,Ô uÛ≤s¡´, |æ\\¢ T ‘·\T|ü⁄\˙ï
‘êfi≤\T y˚düTø=ì ôd¬ø+&é c˛ dæìe÷øÏ ãj·T\T <˚sês¡T. s√&é
MT<ä≈£î sê>±H˚ Ä Ç˝≤¢*øÏ bÕ\T ‘√&ÉT y˚j·T˝Ò<äì >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~.
uÛsÑ ,Ô¡ |æ\\¢ T f…+Æ ˝Ò<ìä >=&Ée #˚dTü HÔ êï ‘·\T|ü⁄\˙ï rdæø=ì e+{Ï+{À¢
bÕ\T ‘√&ÉT ô|{Ïº dæìe÷≈£î ãj·T\T<˚s¡T‘·T+~. Ä Ç˝≤¢\T &É÷´{°
|ü≥¢ m+‘· ìC≤sTTr Á|üø£{Ï+∫+<√ #·÷&É+&ç! n˝≤π> {Ï|ü⁄Œ >∑T]+∫
m<äTs¡T #·÷ùd düs¡«s¡+¢ <ä]ø° esYÿ ≥T ˝…sYï nì m+‘· #Ó|æŒHê ns¡+ú
ø±<äT. >∑{Ï>º ± {Ï|ü⁄Œ Çe«ì e´øÏìÔ #·÷|ü⁄\‘√H˚ #·+ù|kÕÔs¡T.
Çwüº+‘√ |üì #˚j·T>∑*–‘˚ MT‘√ MTπs ã+~Û+|üã&É‘ês¡T.
Ç~ ˇø£ nìs¡«#·˙j·TyÓTqÆ dæ‹ú .
sêE @&Ée ø±¢düT˝ÀH˚ ôV≤’ dü÷ÿ\T e÷H˚dæ z ô|sTT+≥sY
<ä>∑sZ ¡ ndæôd+º {Ÿ>± C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. s√EøÏ Hê\T>∑T s¡÷bÕj·T\
≈£L©‘√ 1975 ÁbÕ+‘·+˝À sêE J$‘·+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
ô|sTT+{Ï+>¥ n+fÒ #ê˝≤ Çwü+º ñqï sêEøÏ, ô|sTT+{Ÿ #˚düTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT
ø±\y˚T ‘Ó*j·T<äT. <äTs¡\yê≥¢˝À ñ+&˚ øÏø˘ ø£qï ô|sTT+{Ï+>¥˝ÀH˚
m≈£îÿe Äq+<ä+ bı+<äkÕπ>&ÉT. n+<äTe\q sêE <äTs¡\yê≥¢≈£î
˝Àqe«˝Ò < ä T . ô|sTT+≥sY qT+&ç ø±¬ s Œ+≥sY > ± e÷π s &É T ,
n+#·\+#Ó\T>± m~–q sêE, á s√E Ç+{°]j·TsY &Óø£πs≥sY>±
yÓ\T>=+<äT‘·THêï&ÉT. _.ÄsYÿ, &çÁ^ ˝Ò≈£î+&Ü HÓ\≈£î \ø£≈å £î ô|>’ ±
dü+bÕ~düTHÔ êï&ÉT. dü«+‘·+>± ø±s¡T, nbÕsYyº ÓT+{Ÿ ø£*– ñHêï&ÉT.
n+<ä] <ä>∑Zs¡ eT+∫ yê&ÉT>± ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. me]øÏ @
22
düeTdü´ e∫ÃHê |ü\T≈£î‘ê&ÉT. kÕ<Ûës¡D+>± eTq+ ô|sTT+≥s¡ì¢ ,
ø±¬sŒ+≥s¡¢ì ˝À|ü*øÏ ÄVü‰ì+∫ ≈£Ls√Ãô|≥ºeTT. ø±ì sêEì
n+<äs¡÷ ÄVü‰«ì+∫ ≈£Ls√Ãô|&É‘ês¡T. MTs¡T Ç<ä+‘ê m˝≤
kÕ~Û+#·>∑*>±s¡T nì H˚qT Ä&ç–‘˚ <ëìøÏ sêE #Ó|æŒq düe÷<Ûëq+
ªª@eTT+~ ` ˇø£kÕ] ˇ|ü⁄Œ≈£îì |üì˝À |ü&ç‘˚ Çø£ &ÉãT“ >∑T]+∫ `
m≈£îÿyê, ‘·≈£îÿyê nì Ä˝À∫+#·qTμμ Çwü+º ‘√ |üì #˚j·T&ÉeT+fÒ
Ç<˚. (2016˝À dü&ÓHé>± sêE #·ìb˛j·÷&ÉT).
á n<Ûë´j·T+˝À eTq+ ‘Ó\TdüT≈£îqï$.
1) eTq MT<ä eTq≈£î qeTàø£+
2) &ÉãT“ô|’ qeTàø£+
3) #˚düTqÔ ï |üìô|’ qeTàø£+
4) &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr
ô|’ Hê\T>∑T n+XÊ\‘√ bÕ≥T ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé ≈£L&Ü

m+‘√ nedüs¡+.
23
ÇwüºyÓTÆq |üì n+fÒ?
e÷qe #·]Á‘· >∑‹ì e÷]Ãq eTT>∑TsZ ¡T y˚T<Ûëe⁄\T #Ûê¬sd¢ t
&Ü]«Hé, dæ>∑à+&é ÁbòÕsTT&é, n\“sYº ◊Héd”ºHé. 1809˝À nÁãVü≤+
*+ø£Hé |ü⁄{Ïqº s√CÒ Ç+>±¢+&ÉT˝À ˇø£ »MT+<ës¡T &Üø£sº T¡ øÏ, #Ó&ãÉ T{Ïqº ,
|üìøÏe÷*q ªyÓTT<äTd› Tü <äμ› &Ü]«Hé. yÓ<’ ´ä XÊÁdüÔ #·<Tä e⁄ eT<Û´ä ˝À e÷H˚dæ
<ë] ˝Òø£ Á¬ød’ eÔü eT‘·uÀ<Û≈ä î£ &ç>± |üì#˚jT· T≥≈£î Á>∑+<Ûë\T #·<Tä ee\dæ
e∫Ã+~. #·]Ã bòÕ<äs¡T>± e÷πs s√Eq ôV≤#Y.m+.mdt. _j·T–˝Ÿ
nH˚ z&É <äøÏDå nyÓT]ø± rs¡ πsK düπs« #˚j·T&ÜìøÏ y˚fiÀÔ+<äì
‘Ó*dæ, Ç+{À¢ düùd$Tsê e<ä›+≥THêï ¬s+&˚fi¯fl˝À e#˚ÃkÕÔqì
ãj·T˝Ò›sê&ÉT. mH√ï ø£wüºqcÕº\ø√]Ã, Äs√>∑´+ ø±bÕ&ÉT≈£î+≥÷,
yÓTTø£ÿ\T, sêfi¯ófl, ø£≥ø±\T, »+‘·Te⁄\ •˝≤C≤\T |ü≥Tº<ä\‘√
ùdø£]+#ê&ÉT. ˇø=ÿø£ÿkÕ] Ä≥$≈£î\ #˚‹˝À #·ìb˛e\dæ e#˚Ã~.
>±\bÕ>√dt Be⁄\ e<ä› Jeø√{Ï˝À |ü⁄sê‘·q \ø£Då ≤\T ø£qT>=ì
JeC≤‘·T\ ñ‘·Œ‹Ô >∑T]+∫ dæ<ë∆+rø£]+#ê&ÉT. nsTT<˚fi¯fl ‘·s¡Tyê‘·
e∫Ãq &Ü]«Hé Ä]úø£ XÊÁdüyÔ ˚‘·Ô e÷\Ôdt sêdæq yê´kÕ\ düVü‰j·T+‘√
Ä]»Hé Ä|òt d”Œw”dt u…’ Hê#·Ts¡˝Ÿ ôd\ø£Hå é nH˚ ñÁ<ä+Z <Ûä+ sêXÊ&ÉT.
Çwüyº ÓTqÆ |üìì >∑T]ÔùdÔ ø£wüyº ˚T ‘Ó*j·T<äT eT]! &Ü]«Hé Ä s√E\˝À
|ü⁄{Ïeº ⁄+&Éø£b˛sTTHê, >±\bÕ>√dt Be⁄\≈£î Á|üj·÷D+ #˚dæe⁄+&Éø£
b˛sTTHê ` mH√ï Ä<Ûësê\T \uÛ´Ñ yÓTÆ ñ+&˚$ ø±e⁄. n+<äTøπ &Ü]«Héì
(1809`1882) ø±s¡D»qTà&É+{≤s¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT n≈£ÿ&ÉTqï$ nyÓT]ø±
24
C…{Ÿ $e÷q kÕúesê\T. Ä s=<ä\øÏ nø£ÿ&ÉT+&˚ sêø£då æ ‘êuÒfi¯ófl
m|ü⁄Œ&√ n+‘·]+∫b˛j·÷sTT.
2. ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé
bÕ]ÁXÊ$Tø£ j·TT>∑+˝À $»j·÷ìøÏ sê#·u≤≥ dü÷ÿ\TøÏ yÓfi¯ófl, u≤>±
#·<äTe⁄, eT+∫ e÷s¡TŒ\T ‘Ó#·TÃø√, uÛÑÁ<ä‘·sTTq ñ<√´>∑+ ‘Ó#·TÃø√,
‘· s ¡ T yê‘· J$‘ê+‘· + ô|ò ’ H êì¸j· T ˝Ÿ m&É T ´π ø wü H é >∑ T ]+∫
Ä˝À∫+#·qedüs¡+ ˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ, eTq+ |üì#˚ùd ø£+ô|˙ eTq
>∑T]+∫, eTq+ ]f…sÆ ¡j·÷´ø£ Ä]úø£ uÛÑÁ<ä‘· >∑T]+∫ #·÷düT≈£î+≥T+~.
ø±ì Ç|ü⁄Œ&ÉT s¡÷\T‡ e÷sêsTT. Ä s√Eq eTq+ ÇqŒ¤πsàwüHé
j·TT>∑+˝À ñHêïeTT. ñ<√´>∑ uÛÑÁ<ä‘· ø£+fÒ Ä]úø£ uÛÑÁ<ä‘· eTTK´+.
m+<äTø£+fÒ, uÛÑÁ<ä‘êj·TT‘·yÓTqÆ ñ<√´>±\T ø£s¡TyÓH’ êsTT. Á|üuÛÑT‘·«
j· T +Á‘ê+>∑ + ≈£ L &Ü ø±+Á{≤øÏ º + >¥ ñ<√´>±\T e÷Á‘· y ˚ T
#·÷ô|&ÉT‘√+~. mø£ÿ&É #·÷dæHê ]Áf…+∫yÓT+{Ÿ (ñ<√´>±\T
b˛‘·THêïsTT.). Á|sü TTy˚fCÆ… wÒ Hü é e\q ñ<√´>∑ uÛÁÑ <‘ä · |üP]Ô>± ø£sT¡ yÓ+’ ~.
eTq+ eédüìú e÷s¡Ã˝Òq|ü⁄Œ&ÉT eTq+ eédüú ø£qT>∑TD+>± e÷sê*.
á dü÷Á‘êìøÏ nqT>∑TD+>± eTq+ ñ<√´>∑ eédüMú T<ä |üP]Ô>±
Ä<Ûës¡|ü&É≈£L&É<äT.
ÁøÏ+~ kÕe÷õø£ dü÷Á‘ê\≈£î #Ó\T¢ N{Ï e#˚Ãdæ+~.
ªªø£wü|º ü&ç #·<äTe⁄, eT+∫ e÷s¡TŒ\T ‘Ó#·TÃø√ ` ˙≈£î m≈£îÿe J‘·+
>∑\ ñ<√´>∑+ <=s¡T≈£î‘·T+~.μμ
ªªeT+∫ ñ<√´>∑+ <=s¡ø£ÿb˛‘˚, qTe⁄« @ $<Ûä+>± >=|üŒyê&çyÍ‘êe⁄μμ.
25
ªªdü÷ÿ\TøÏ yÓfi¯ófl, eT+∫ e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃø√ ` uÛÑÁ<ä‘· nsTTq >=|üŒ
ñ<√´>∑+ yÓ‘·Tø√ÿμμ.
ªªdü÷ÿ˝À¢H˚ ñ+&ÉT ` u≤>± #·<äTe⁄μμ
ªªeT+∫ ãjÓ÷&˚{≤ >=|üŒ ñ<√´>±\ìdüT+Ô ~μμ.
eTqøÏ kÕ+Á|ü<ëj·T $<ë´ eédüú ˇø£fÒ H˚]Œ+~. u≤>±
#·<äTe⁄, eT+∫ e÷s¡TŒ\T ‘Ó#·TÃø√, eT+∫ ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#·T
` J$‘êìøÏ Ç<˚ >√˝Ÿ. <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ ªeT+∫ ñ<√´>∑+μ
dü+bÕ~+#·T nì eTq $<ë´ eédüú #ÓãT‘·T+~. ø±ì eT+∫ ñ
<√´>±\ì#˚Ã dü+düìú dü«+‘·+ #˚düTø√ nì #Ó|üŒ<äT. ø=+‘· eT+~
n‹ ‘Ó*$>± Ç<˚ $wüj·÷ìï ‹s¡π>dæ #ÓãT‘ês¡T. n+<äs¡÷ |ü\ø¢ °
møÏÿ‘˚ (j·T»e÷qT\T nsTT‘˚) yÓ÷ùdyês¡T mes¡÷? (ñ<√´>±\T
#˚ùdyês¡T mes¡÷?). ø±˙ eTqøÏø£ÿ&É ˇø£ ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq ˝≤uÛÑ+
e⁄+~. me] n+‘·: yêdüÔe+ (core reality) |ü\¢øÏ dü÷Á‘êìï
qeTTà‘·T+<√ yês¡T ñ<√´>∑düT\ú T>±H˚ $T–*b˛‘ês¡T. 90 XÊ‘·+
es¡≈£î Á|ü»\T |ü\ø¢ Ï dü÷Á‘êìï Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔs¡T. n+fÒ j·T»e÷qT\T
ø±e&ÜìøÏ eTqdüT‡˝À ˇ|ü⁄Œø√˝Òs¡qï e÷≥. BìøÏ ø±s¡D+
ô|H’ò êì¸jT· ˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé ˝Òøb£ ˛e&ÉyT˚ . á m&ÉT´πøwüHé ns¡+ú #˚dTü ø=ì,
neT\T|ü]ùdÔ yês¡T Ä]Ôø£ dü«‘·+Á‘·T\e⁄‘ês¡T.
eTq $<ë´ eédüú >√˝Ÿ eT+∫ ñ<√´>∑+. ø±ì, ñ<√´>∑yÓ÷,
yê´bÕs¡yÓ÷ yÓTT<ä\T ô|{≤ºø£ e⁄+≥T+~ ndü\T J$‘·+. &ÉãT“ì
26
y˚TH˚CŸ #˚j·T˝Òø£b˛e&É+, &ÉãT“ dü]b˛ø£b˛e&É+, &ÉãT“ m˝≤
ø£qTeTs¡T>ö‘√+<√ ‘Ó\TdüTø√˝Òø£b˛e&É+ yÓTT<ä\>∑Tq$. ˇø£ eT<Ûä´
‘·s¡>∑‹ ‘·+Á&ç 25e ‘êØKT qT+∫ eTs¡Tdü{Ï HÓ\ 5e ‘êØKT
es¡≈£î m˝≤ qE® >∑TE® ne⁄‘ê&√ ˇø£ÿkÕ] >∑eTì+#·+&ç. ˇø£≥e
‘êØKT ek˛Ô+<ä+fÒH˚ ˇø=ø£ÿkÕ] #ê˝≤ uÛj Ñ T· |ü&‘É ê&ÉT. ô|>’ ± ªndü\T
Hê <ä>∑sZ ¡ dü]|ü&É &ÉãT“ ñ+fÒ ø£<ë!μ nì á eT˙ y˚TH˚õyÓT+{Ÿ,
eT˙ bÕ¢ì+>¥ jÓTTø£ÿ nedüs¡+ nì n+{≤&ÉT. bÕ|ü+ Ä ‘·+Á&çøÏ
‘Ó*j·T<äT ` á s¡ø£+>± Á|ü‹yês¡T Çã“+~ |ü&ÉT‘·T+{≤s¡ì. m+‘·
#Ó≥TºøÏ n+‘· >±*! m+‘· J$‘êìøÏ n+‘· &ÉãT“ ø£cÕº\T!
Á{≤|òæø˘ C≤yéT:
&ÉãT“ e⁄+fÒ Ä{ÀyÓT{Ïø˘>± >=|üŒyês¡T nsTTb˛‘ês¡
qT≈£î+{≤+. n<äèwüº+ ñqï @<√ ø=~› eT+~øÏ e÷Á‘·y˚T &ÉãT“
edü÷Ô e⁄+≥T+<äqT≈£î+{≤+. ø±˙ #ê˝≤ ô|<ä› #ê¬s&º é nøö+f…+≥T¢,
u≤´+ø£s¡T,¢ n{À]ï\T, kÕºø˘ ÁuÀø£s¡T,¢ ]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿ yê´bÕs¡T\T
kÕ<Ûës¡D+>±H˚ Áã‘·T≈£î‘ês¡T. Mfi¯fl\+<ä]øÏ #ê˝≤ $wüj·÷\T
‘Ó\TdüT. ô|>’ ± eTq+<ä]ø£+fÒ ‘Ó*yÓq’ yêfi¯ófl ≈£L&Ü. ø±ì n+<äs¡÷
>=|üŒyês¡T ø±s¡T. &Üø£sº ¡T,¢ ˝≤j·Ts¡T,¢ Ç+»˙s¡T,¢ eè‹Ô $<ë´ e+‘·T\T,
b˛dtº Á>±&ÉT´j˚T≥T¢ ` #ê˝≤ m≈£îÿe>± @MT dü+bÕ~+#·≥+ ˝Ò<äT.
BìøÏ ø±s¡ D + eTqøÏ dü ÷ ÿfi¯ ¢ ˝ À ô|ò ’ H êì¸j· T ˝Ÿ m&É T ´π ø wü H é
#Ó|üŒø£b˛e&Éy˚T. ø±ã{Ïº eTq+ ô|’yêfi¯¢ <ä>∑Zs¡ qT+&ç dü\Vü‰
rdüT≈£î+{≤+. yê]øÏ n+‘ê ‘Ó\TdüT nqTø=ì! dü÷ø£àå +>± #ÓbÕŒ\+fÒ
27
MTs¡T z Á{≤|òæø˘ C≤yéT˝À ∫≈£îÿ≈£îHêïs¡T. ≈£î&ç Á|üø£ÿ #·÷ùdÔ MT
nøö+f…+{Ÿ/Ä&ç≥sY ø£q|ü&É‘ê&ÉT. m&ÉeT Á|üø£ÿ #·÷ùdÔ MT u≤+´ø£sY
ø£q|ü&É‘ê&ÉT. BìH˚ ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á{≤|òæø˘ C≤yéT nì n+{≤s¡T.
dæ+|ü⁄˝Ÿ>± #ÓbÕŒ\+fÒ n+<äs¡÷ ˇπø |ü&Ée˝À &ÉãT“ ø√dü+
Á|üj·÷DÏdüTÔHêï+.
á |ü⁄düøÔ £+ eTTK´ ñ<˚X› Ê\˝À ˇø£{Ï ` |æ\\¢ ≈£î ∫qï|üŒ{Ï
qT+&˚ &ÉãT“ >∑T]+∫ bÕsƒê\T #ÓbÕŒ*. e÷ ∫qï|ü⁄Œ&ÉT uÛÀ»Hê\
<ä>∑Zs¡ me¬s’Hê &ÉãT“ >∑T]+∫ e÷{≤¢&ç‘˚ M|ü⁄ Nπsùdyês¡T.
me]+{Ï¬øH’ ê yÓ[flq|ü⁄Œ&ÉT, yêfi¯ófl Áø=‘·>Ô ± ø=qï πs&çjÓ÷ (Äs√E˝À¢
{°M\T ˝Òe⁄) KØ<äT bıs¡bÕ≥Tq H√s¡T C≤] n&ç–‘˚ ` n+‘˚
nø£ÿ&˚ ø±¢düT rdüT≈£îH˚yês¡T. ª∫qï|æ\\¢ T ` ∫qï |æ\˝¢ ≤¢ ñ+&É+&çμ
nì. nsTT‘˚ ∫qï|ü⁄Œ&˚ |æ\\¢ øÏ &ÉãT“ >∑T]+∫ bÕsƒê\T m+<äT≈£î
#ÓbÕŒ*? |æ\\¢ T 5 qT+∫ 14 dü+e‘·‡sê\ eT<Ûä´ J$‘·+ >∑T]+∫
mH√ï ìs¡j í ·÷\T rdüT≈£îì, uÛÑ$wü´‘Y >∑T]+∫ bÕ¢Hé #˚düT≈£î+{≤s¡ì
eTH√$<ëý˚‘·\Ô n_ÛÁbÕj·T+. n<˚ $<Ûä+>± &ÉãT“ >∑T]+∫ ≈£L&Ü
ìs¡j
í ·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. d”yº ÓHé d”Œ˝Ÿ ãsYZ ‘êqT <ë#·T≈£îqï &ÉãT“‘√
eT÷M ¬øyÓTsê ø=ì 13 dü+e‘·‡sê\|ü⁄Œ&ÉT yÓTT<ä{Ï dæìe÷ rkÕ&ÉT.
14 dü+e‘·‡sê\T <ë{Ïq ‘·s¡Tyê‘· |æ\\¢ ≈£î &ÉãT“ >∑T]+∫ H˚s¡Œ&É+
#ê˝≤ ø£wü+º . ø±ã{Ïº yê]øÏ ∫qï|ü⁄Œ&˚ ‘Ó*j·TC…bÕŒ*. yês¡T Ä
ej·TdüT‡˝ÀH˚ H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ dü+dæ<äT\∆ T>± ñ+{≤s¡T.
∫qï|ü⁄Œ&˚ eT+∫ Ä]úø£ n\yê≥T¢ H˚s¡TÃ≈£î+fÒ ô|<äj › ·÷´ø£
28
#Ó&ÉT Ä]úø£ n\yê≥¢qT e÷s¡TÃø√e\dæq |ü]dæú‹ sê<äT. &ÉãT“
j·T+<äT Äù|ø£å nì $HêX¯Hê\≈£î ø±s¡D+ nì eTq ô|<ä\› T nHêïs¡T.
ø±ì ª&ÉãT“ dü]b˛ø£b˛e&Éy˚T #ê˝≤ $HêX¯Hê\≈£î ø±s¡D+μ nì
H˚q+{≤qT.
mes¡T j·T»e÷ì?
sêeTXÊÁdæÔ eTVü‰|ædæHê]. m+‘· &ÉãT“ <ëdüTqÔ ï ‘·ì$ rs¡<äT.
ø=&ÉT≈£îøÏ #ê˝≤ ø£≥ï+ rdüTø=ì ô|[fl #˚kÕ&ÉT. &ÉãT“ <ëVü≤+,
‘ê|üÁ‘·j·T+ e÷Á‘·+ b˛˝Ò<äT. á dü+<äs¡“¤+˝À mes√ sêeTXÊÁdæøÔ Ï
#ÓbÕŒs¡T. ø√&É* #˚‘· \ø°àå <˚$ Áe‘·+ #˚sTTùdÔ ≈£îuÒs¡T&Í‘êe⁄ nì.
yÓ+≥H˚ ø√&É* #˚‘· Áe‘·+ ÁbÕs¡+_Û+|üCÒXÊ&ÉT. ø√&É* jÓTTø£ÿ ìwüøº Ï
\ø°àå <˚$ |üs¡e•+∫ @&Ées√EH˚ Á|ü‘·´ø£eå TsTT+~. <˚$ì #·÷&É>±H˚
sêeTXÊÁdæÔ ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq ø√&É* #Ó$˝À ªÇ+ø± &ÉãT“, ã+>±s¡+
n&ÉT>∑Tμ nì CÀs¡kÕπ>&ÉT. ‘Ó*yÓq’ ø√&É\T, qe⁄«‘·÷ \ø°àå <˚$ì
ªe÷ e÷eT >±]ì &ÉãT“øÏ j·T»e÷ìì #˚j·TT ‘·*μ¢ nì n&ç–+~.
‘·s¡Tyê‘· sêeTXÊÁdæÔ $∫Á‘·+>± e÷]b˛sTT, <ëq <Ûäsêà\T #˚dü÷,Ô
dü÷ÿ\T, düÁ‘·eTT\T yÓTT<ä˝…q’ $ ø£{Ï+º ∫ #·ìb˛j˚T Hê{ÏøÏ #ê˝≤
eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
˙‹ : sêeTXÊÁdæÔ &ÉãT“øÏ j·T»e÷ì ne«>±H˚ &ÉãT“ì m˝≤
$ìjÓ÷–+#ê˝À ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. (Hê <ä>∑sZ ¡ dü]|ü&ÉTq+‘·
&ÉãT“ ˝Ò<äT>± j·T»e÷ìì ø±e&Üìø£ì ø£eT÷´ìπø{Ÿ
#˚düTø√ø£+&ç)
29
ø±´#Y 22 :
ô|[¢ ≈£î~]‘˚ >±ì |æ∫Ã ‘·><Z∑ Tä . |æ∫Ã ‘·–‘Z ˚ >±ì ô|[¢ ≈£î<äs<¡ Tä .
BìH˚ ø±´#Y 22 n+{≤s¡T. Hê <ä>sZ∑ ¡ dü]|ü&TÉ &ÉãT“ ñ+fÒ j·T»e÷ìì
(&ÉãT“øÏ)ne⁄‘êqT. ø±ì Hê <ä>∑Zs¡ ñqï (ø=~›bÕ{Ï) &ÉãT“øÏ
j·T»e÷ìì nj·÷´πø Hê≈£î dü]|ü&É &ÉãT“ edüT+Ô ~.
ô|’ yêø£´+ ø=+#Ó+ ns¡+∆ #˚düTø√e&É+ ø£wü+º . eTq n+‘·:
yêdüeÔ + (ø√sY ]j·÷*{°) eT˙ #ê\≥+ ˝Ò<äT. eT˙ #ê\≥+ ˝Ò<äT
nì eTqøÏ yê]ï+>∑T\T |ü+|ædüTÔ+≥T+~. eTq+ m|ü⁄Œ&Ó’‘˚ Ä
yê]ï+>¥\øÏ ˝§+–b˛‘êyÓ÷ n|ü⁄Œ&ÉT &ÉãT“ eTqøÏ j·T»e÷ì nsTT´
≈£Ls¡TÃ≈£î+≥T+~. yÓqT yÓ+≥H˚ &ÉãT“ ndü\T dü]b˛ø£ b˛e&É+
nH˚~ yÓTT<ä˝Ö‘·T+~. eTT+<äT>± MTs¡T &ÉãT“øÏ j·T»e÷ì ne⁄H√
/ ø±<√ áÁ|üjÓ÷>∑+ <ë«sê ìs¡sí TT+#·Tø√+&ç. ìs¡sí TT+#·Tø√e&ÜìøÏ
z dü+e‘·‡s¡+ #ê\qT≈£î+{≤! &ÉãT“ düeTdü´\‘√ Hê <ä>∑sZ ¡øÏ e∫Ãq
e´øÏìÔ z HÓ\˝À >∑]wü+º >± m+‘· <ëj·T>∑\e⁄ nì n&ç>±qT.
e+<ä s¡÷bÕj·T\ì düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+‘˚Hê nì nHêïqT
‘˚*ø£>±. b˛˙ q÷≥ j·÷u…’ nì nHêï&ÉT Ä e´øÏÔ (Hê >∑T]+∫
‘êqT <ëj·TuÀ‘·Tqï≥T¢) düπs ˙ u≤´+ø˘ nøö+{Ÿ˝À á ÁøÏ+~
$<Ûä+>± &ÉãT“ <ësTT nì dü\Vü‰ Ç#êÃqT.
1e HÓ\ 1200/`
2e HÓ\ 1100/`
30
3e HÓ\ 1000/`
4e HÓ\ 900/`
12e HÓ\ 100/` R 7800/`
z dü+e‘·‡s¡+ ‹]π>dü]ø£˝≤¢ MTs¡T 10000 s¡÷bÕj·T\T
(7800G2200 n<Ûäq+>± ø£*|æ) u≤´+ø˘˝À |òæø˘‡&é &çbÕõ{Ÿ
#˚j·T>∑\s¡T. n|ü⁄Œ&˚ eTq n+‘·: yêdüeÔ + Ä 10000 s¡÷bÕj·T\T
Ks¡TÃô|fÒº<ë›+ nì #ÓãT‘√+~ ` ì»y˚THê? (MTs¡T ì»eTì
ˇ|ü⁄Œ≈£îqï≥¢sTT‘˚ MTs¡T m|üŒ{Ïø° &ÉãT“øÏ j·T»e÷ì ø±˝Òs¡T).
ô|’ |ü{Ïøº £ <ë«sê Ä e´øÏÔ z |ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê\˝À m+‘·
<ëj·T>∑\<äqT≈£îHêïs¡T? Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ <ë∫q 10000 &ÉãT“ì
|òæøÏ‡&é &çbÕõ{Ÿ #˚dü÷Ô ñ+fÒ ` nø£åsê\ s¡÷.1200/` \‘√
yÓTT<ä\Tô|{Ïº s¡÷.3,00,000/` \T <ëj·T&É+ m+‘√ >=|üŒ $wüj·T+.
n|ü⁄Œ&˚ eTqdüT‡øÏ #Óù|ŒqTø√ø£+&ç. |ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê\T mø£ÿ&É
yÓsTT{Ÿ #˚j·T>∑\+ this is highly impracticable. Ä#·s¡D kÕ<Ûä´+
ø±<äì! á Á|üjÓ÷>∑+˝À MTs¡T ¬>*∫Hê, z&çHê <ëìøÏ ø±s¡D+
MTπs. y˚sπ mes¡÷ ø±<äT. $TeTà*ï mes¡÷ &ÉãT“ <ëj·TeTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
MT n+‘·≥ MTπs n+<äT≈£î ñ|üÁø£$T+#·uÀ‘·THêïs¡T.
MT≈£î Äs¡øú £ kÕ«‘·+Á‘·´+ ø±yê\ì MTs¡T á s√E nqT≈£î+fÒ
MT≈£î |üfÒº ø±\+ Çs¡TyÓ’ dü+e‘·‡sê\T! n+‘·es¡≈£î MTs¡T &ÉãT“øÏ
j·T»e÷ì>± ñ+&É>∑*–‘˚H˚ düTe÷!
31
Ç+‘·øÏ eTq+ m+<äT≈£î &ÉãT“øÏ j·T»e÷ì>± ñ+&É
˝Òøb£ ˛‘·THêï+? BìøÏ ø±s¡D+ Ä]úø£ $<ä´, Ä]úø£ ‘Ó*$‘˚≥\T dü÷ÿfi¯˝¢ À
#Ó|üŒø£b˛e&Éy˚T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ø=ìï ≈£î˝≤\T yê]øÏ Çfi¯˝¢ ÀH˚ á
Ä]úø£ ‘Ó*$‘˚≥\T H˚s¡Œã&É‘êsTT.
z ‘·*,¢ sêE>±] e<ä≈› £î e∫Ã, ‘·q ø=&ÉT≈£î m|ü⁄Œ&É÷ &ÉãT“
` yê´bÕs¡+ ‘·|üŒ Ç+ø√ <Ûë´dü ˝Ò<äì, yê&çì e÷s¡ÃeTì n&ç–+~.
sêE>±]øÏ ≈£î‘·÷Vü≤\+ ô|]–, Ä e´øÏìÔ }s¡T ãj·T≥ ñqï ˇ+{Ï
dü+ú ã+ y˚T&Éô|’ ñ+#ês¡T. z yês¡+ b˛j·÷ø£ Ä e´øÏÔ &ÉãT“ yê´bÕs¡+
nì n+≥THêï&˚yÓ÷qì #·÷&É&ÜìøÏ sêE>±s¡T yÓfi‚¢ dü]øÏ Ä e´øÏÔ
‘·q≈£î uÛÀ»q+ rdüTø=∫Ãq ôdì’ ≈£î&çøÏ ` uÛÀ»q+˝À ‹q≈£î+&Ü
$T–*Ãq õ˝Ò;ì neTTà‘·÷ ø£q|ü&Ü¶&ÉT.
Á|ü|ü+#·+˝À &ÉãT“ dü+bÕ~+#˚yês¡T á ÁøÏ+~ #·<äsê\˝À
ñ+{≤s¡T.
eTq kÕ+Á|ü<ëj·T $<ë´ e«edüú &ÉãT“ >∑T]+∫ |üì#˚j·T&É+

e÷Á‘·y˚T eTq≈£î H˚s¡TŒ‘·T+~. n+fÒ ñ<√´>∑düTú\T>± ‘·j·÷s¡T
#˚düTÔ+~.
n+fÒ m+‘· ø±\yÓTqÆ &ÉãT“ >∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T |üì#˚dü÷,Ô
32
Hêπ ø +{Ï ≥ ˝≤uÛ Ñ + nì nqT≈£ î +≥÷, E`ø±¢ d ü T ˝ÀH˚ ñ+&ç
b˛‘·T+{≤+. Bì e\q eTq+ dü+bÕ~+#˚ &ÉãT“ >∑T&ÉT¢ ô|≥ºøb£ ˛e&É+
e\q eTq+ n˝≤H˚ $T–*b˛‘·THêï+.
‘Ó\¢yê] eT÷&ÉT >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À ˇø£ ãdüT‡ ôV’≤y˚ MT<ä
Á|üj·÷DÏk˛Ô+~. Á|üj·÷DÏ≈£î\T n+<äs¡÷ ìÁ<ä˝À CÀ>∑T‘·THêïs¡T.
Á&Óe’ sYøÏ ≈£L&Ü ø£fi¯ófl eT÷‘·\T |ü&ÉT‘·THêïsTT. ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äqT≈£îì
Á&Ó’esY >∑{Ïº>± πøø£ y˚kÕ&ÉT. ãdüT‡˝À me]¬ø’Hê Á&Ó’$+>¥ e#êÃ?
n|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ Á|üj·÷DÏ≈£î&ÉT Á&Ó’esY <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃ&ÉT. Á&Ó’esY Ä
Á|üj·÷DÏ≈£î&ç‘√ ˙≈£î Á&Ó$’ +>¥ e#·TÃ ø±ã{Ï,º <äj·T#˚dæ z ns¡>∑+≥
ãdüT‡ì Á&Óy’ é #˚jYT, H˚qT ˙ d”≥T˝À z ns¡>∑+≥ |ü&ÉT≈£îì ìÁ<ä
eT‘· T Ô e<ä T \TÃ≈£ î ì ekÕÔ q T nì nHêï&É T . Ç<ä › s ¡ T d” ≥ T¢
e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. Á&Óe’ sY Á|üj·÷DÏ≈£î&ç d”≥T˝À >∑+≥qïs¡ Vü‰sTT>±
ìÁ<äb˛j·÷&ÉT. dü&ÉHé>± Á&Ó’esYøÏ ‘Ó*$ e∫Ã+~. ø£+>±s¡T>±
øÏ{Ïø°˝À+∫ ãj·T≥≈£î #·÷kÕ&ÉT. ãdüT‡ #ê˝≤ k˛¢>± q&ÉTk˛Ô+~.
>∑eTà‘·ÔsTTq $wüj·T+ @$T≥+fÒ ãj·T\T<˚]q <ä>∑Zπs HÓeTà~>±
q&ÉTk˛Ô+~. Á&Óe’ sY ø√|ü+>± Á|üj·÷DÏ≈£î&ç e<ä≈› £î e#êÃ&ÉT.
ªª˙≈£î Á&Ó$’ +>¥ e#·TÃ nHêïyéμμ
ªªne⁄qT ` e#·TÃμμ
ªª˙≈£î ˝…ô’ dqT‡ ñ+<ë?μμ
ªªñ+~μμ
33
ªªeT] á q‘·qÔ &Éø£ Á&Ó$’ +>¥ @$T{Ï ` ô|>’ ± Ç+<ëø£ H˚qT n|üŒC…|æŒq
#√fÒ ñHêïe⁄μμ
ªªH˚qT s√&é s√\sY Á&ÉsTTesYìμμ
eTq J$‘ê\T s√&é s√\sY˝≤>∑ Ç\T¢, ñ<√´>±\ eT<Ûä´
‹s¡T>±&ÉT‘·T+{≤sTT.
<˚X¯+˝À Á|ü‹ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´– m|ü⁄Œ&É÷ ‘·s¡Tyê‹ ù| ø£MTwüHé

>∑T]+∫, Ç+ÁøÏyÓT+{Ÿ >∑T]+∫, ]f…sÆ YyÓT+{Ÿ bÕ¢Hé >∑T]+∫, yÓT&çø£˝Ÿ
u…ì|òæ{Ÿ‡ >∑T]+∫, dæø˘©yé >∑T]+∫, ©yé Á{≤yÓ˝Ÿ >∑T]+∫, ©yé
mHéø±´wtyÓT+{Ÿ >∑T]+∫, &ç.m. ô|s¡T>∑T<ä\ >∑T]+∫... e÷Á‘·y˚T
Ä˝À∫düT+Ô {≤&ÉT. @yÓTHÆ ê nquÀ‘˚ á u…ì|òæ{Ÿ‡øÏ H˚qT ns¡T&Ω çqì
` ø£s¡T&í ç ø£e#·≈£î+&É\≤˝≤¢>∑ <Ûä]+#êqì ù|s=ÿ+{≤&ÉT.
BìH˚ ø£e#·≈î£ +&É˝≤\ Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ nì H˚qT n+{≤qT.
(entitlement mentality). me¬s‘ ’ ˚ á ø£e#·≈£î+&É˝≤\ Ä˝À#·Hê
$<ÛëHêìï dü+‘·]+#·T≈£î+{≤s√ yêfi¯ó¢ Ä]úø£+>± yÓqTø£ã&ç ñ+{≤s¡T.
ˇø£ÿkÕ] MT Ä|ò”düT\˝À ñ+&˚ e´≈£î\Ô qT >∑Ts¡T‘Ô Ó#·TÃø√+&ç. yêfi¯fl˝À
#ê˝≤ eT+~ ô|’ Ä˝À#·Hê düs¡[ ø£*– Ä]∆ø£+>± ã\V”≤q+>±
ñ+{≤s¡ T . Ms¡ T m\¢ | ü ⁄ Œ&É ÷ #˚ d ü T Ô q ï ñ<√´>∑ + ˝À+#˚ &É ã T“
34
ñ<ä“¤$+#ê\ì #·÷kÕÔs¡T. n+<äTø√dü+ Ä|ò”düT˝À¢ m≈£îÿeùd|ü⁄
ñ+&çb˛e&É+, ø=+#Ó+ |üìH˚ (‘Ó*j·T≈£î+&Ü) m≈£îÿeùd|ü⁄ #˚j·T&É+,
Ä|ò”düT düeTdü´\qT HÓ‹¬Ôø‘·TøÔ √e&É+. ˇø£fÒ$T{Ï.. ∫es¡≈£î ñ<√´>∑+
ø√düyT˚ J$düT+Ô {≤s¡T. BìH˚ ìdüŒèVü≤ ìs¡T<√´>∑+>± ≈£L&Ü #Ó|Œü e#·TÃ.
J$+#·&É+ ø√dü+ ñ<√´>∑e÷ ˝Òø£ J$‘·+˝À ñ<√´>∑+ ˇø£ uÛ≤>∑e÷
nqï ∫qï dü‘ê´ìï Ms¡T|üP]Ô>± eTs¡∫b˛‘ês¡T.
ìdüŒèVü≤ ìs¡T<√´>∑+ :
|ü~eT+~ ˇø£ bı\+˝À |üì#˚ùdÔ 100 ãkÕÔ\ <Ûëq´+
|ü+&ç+<äqT≈£î+<ë+. n+fÒ ˇø=ÿø£ÿ e´øÏÔ |ü~ ãkÕÔ\ <Ûëq´+
|ü+&ç+#ê&Éqïe÷≥. n<˚ bı\+˝À 20 eT+~ |üì#˚ùd,Ô yês¡T
|ü+&ç+#˚~ eTVü‰ nsTT‘˚ 120 ãkÕÔ\ <Ûëq´+. n+fÒ ˇø=ÿø£ÿs¡T
Äs¡T ãkÕÔ\ <Ûëq´+ |ü+&ç+#ês¡qïe÷≥. 20 eT+~ |üì #˚düTqÔ ï≥T¢
ñ+≥T+~ ø±ì, ñ‘·Œ‹Ô e÷Á‘·+ ≈£î+≥T|ü&+ç ~. ô|’ ñ<√´>∑+˝À e´øÏÔ
‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ns¡>∑+≥ |üìì s√»+‘ê #˚kÕÔ&ÉT.
ñ‘·Œ‹Ô e÷Á‘+· ñ‹Ô<!˚ BìH˚ disguised unemployment nì n+{≤s¡T.
35
uÛÑj·÷\T :
eT] eTqøÏ ñ<√´>∑+ >∑T]+∫ Ç+‘·es¡≈£î #Ó|ü⁄Œ≈£îqï ∫qï
$wüj·÷\T ‘Ó*j·Tyê? eTq≈£î J$‘·+ |ü≥¢ ñqï nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤eq
(ÇHéôd≈£L´]{° |ò”*+>¥) ˝Ò<ë uÛÑj·T+ eTq*ï &ÉãT“ ø√dü+ ñ<√´>∑+˝À
ã+~Û+#˚kÕÔsTT.
á uÛÑj·÷ìï m˝≤ e´ø°øÔ £]kÕÔeT+fÒ:
1) _˝Ÿ‡ ø£≥˝º ÒyÓ÷qqï uÛÑj·T+
2) ñ<√´>∑+ b˛‘·T+<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+
3) &ÉãT“ dü]b˛<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+
1) _˝Ÿ‡ ø£≥º˝ÒyÓ÷qqï uÛÑj·T+ :
f…*bò˛Hé, ø£¬s+{Ÿ, πøãT˝Ÿ, Ç+≥sYHÓ{Ÿ, yÓTTu…˝’ Ÿ, bÕ\yê&ÉT,
≈£Ls¡y¢ ê&ÉT, |üìeTìwæ, #êø£*, Ç+{Ï n<Ó,› ø±˝Òõ |òE” , ÇHéø+£ {≤ø˘‡..
yÓTT<ä\>∑Tq$. Çeìï ìKs¡ Ä<Ûëj·T+ ˝Òìyê]øÏ ≈£L&Ü e]ÔdüT+Ô ~.
ø±ì ñ<√´>∑düT\Ô ≈£î á uÛÑj·T+ m≈£îÿe ñ+≥T+~.
2) ñ<√´>∑+ b˛‘·T+<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+ :
á uÛÑj·T+ ñqïyêfi¯ófl m≈£îÿe>± ñ<√´>±ìï eT]j·TT u≤dtì
m≈£îÿe>± ‹&ÉT‘·T+{≤s¡T. ñ<ëVü≤s¡DøÏ ãdüT‡ ø£+&Éø£ºs¡T¢, ùdº{Ÿ
>∑es¡ïyÓT+{Ÿ˝À >∑TeTkÕÔ... H˚qT ø±yê\+fÒ e÷H˚dæ Ç+ø√ ñ<√´>±ìï
/ yê´bÕsêìï / Ä<ëj·÷ìï yÓ‘·Tø√ÿ>∑\qT nì n+≥T+{≤s¡T.
36
s¡M+Á<ä z ôd+Á≥˝Ÿ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ Ä|ò”düT˝À kÕ<Ûës¡D
ñ<√´–, H˚qT #˚dæq &ÉãT“ô|’ qeTàø£+ Á|üdü+>±ìï $ì, Hê <ä>s∑Z ¡ø=∫Ã
Ç{≤¢ nHêï&ÉT. ªªH˚qT ùws¡T e÷¬sÿ{Ÿ˝À 21 \ø£\å T qwübº ˛j·÷qT.
¬s+&ÉT yêsê\˝À ø£{≤º*, ˝Òø£b˛‘˚ C…\’ T˝À ô|&É‘ês¡T. ‘·<ë«sê Hê
ñ<√´>∑+ b˛‘·T+~. ñ<=´>∑+ b˛‘·T+<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+‘√ sêÁ‹øÏ
sêÁ‘˚ e÷eT>±] <ä>∑sZ ¡ qT+&ç 13 \ø£\å T rdüTø=#˚ÃqT (uÛ≤s¡´≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&É). nqïj·T´\T 5 \ø£å\T n|ü⁄Œ Ç#êÃs¡T. Hê <ä>∑Zs¡
¬s+&ÉT \ø£\å T, uÛ≤s¡´ ã+>±s¡+ neTà>± e∫Ãq \ø£å yÓTT‘·+Ô ø£{Ï,º
ñ<√´>∑ + b˛≈£ î +&Ü #· ÷ dü T ≈£ î HêïqT. n+fÒ ñ<√´>∑ +
ì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ düTe÷s¡T bÕ‹ø£ \ø£\å T Ks¡TÃ #˚jT· e\dæ e∫Ã+~μμ
(#·÷kÕsê! ñ<√´>∑+ b˛‘·T+<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+).
Çø£ÿ&É eTq+ >∑eTì+#·e\dæq $wüj·T+ ` ø=+‘·eT+~
n+≥÷ ñ+{≤s¡T. Hê <ä>∑Zs¡ 50 \ø£å\T ø±ì ñ+fÒ yÓ+≥H˚
ñ<√´>∑+ ]C…H’ é #˚ùdkÕÔqT. n+fÒ Hê ñ<√´>∑+ U≤j·T+>±H˚ ñ+~
nì Ms¡T s√p ‘·eTøÏ ‘êeTT q#·Ã#Ó|üŒ≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T.
3) &ÉãT“ dü]b˛<˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+ :
ø=+‘·eT+~ uÛ≤sê´ uÛÑs¡\Ô T Ç<äs› ¡T ˇø=ÿø£ÿs¡T 100 øÏ.$T.
Á|üj·÷DÏ+∫ ñ<√´>±\T #˚dü÷Ô ñ+{≤s¡T. Ç~ #ê\<äqï≥T¢, uÛÑs¡Ô
kÕj·T+Á‘ê\T bÕsY`º f…yÆ éT ñ<√´>∑+ #˚düT+Ô {≤&ÉT. M]ì dü+&˚ Ø
j·T÷ìj·THé bòÕ´$T©dt>± |ü]>∑DÏ+#ê*. z ø£˝…ø£sº Y uÛ≤s¡´ ÁX¯eT|ü&ç
37
ñ<√´>∑+ #˚dü÷Ô ñ+&É&ÜìøÏ ø±s¡D+ ô|’ uÛÑj·Ty˚T. H˚qT #·<äTe⁄≈£îqï
m+.m. &çÁ^ y˚dtº nsTTb˛≈£L&É<äì á ñ<√´>∑+ #˚düTHÔ êïqT nì
#ÓãT‘·÷ ñ+≥T+~.
ø=+‘·eT+~øÏ ª&ÉãT“ dü]b˛<˚yÓ÷, ù|<äyês¡eTT nsTTb˛‘ê
y˚TyÓ÷ qqï uÛÑj·T+μ ñ+≥T+~. á uÛÑj·÷\T &ÉãT“ e÷Á‘·y˚T
‘=\–+#·>\∑ <äqT≈£îì ≥qTï\ ø=~› &ÉãT“ dü+bÕ~kÕÔsT¡ . á uÛj Ñ ÷· \T
b˛ø£b˛>± eT]+‘· ñ<äè‘·eTÚ‘êsTT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü á &ÉãT“
#˚C≤]b˛‘·T+<˚yÓ÷qqï ø=‘·Ô uÛÑj·T+ |ü≥Tº≈£î+≥T+~. ∫es¡øÏ &ÉãT“
˝Òq|ü⁄Œ&ÉT ñqï ì•Ã+‘· ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~. yê] nXÊ+‹
n+‘ê ô|<ä› ã+>∑fi≤\T, \>∑Ø® ø±s¡T,¢ KØ<Óq’ J$‘·+ #˚C≤]b˛
≈£L&É<äì. Ms¡T e÷qdæø£+>± ã\V”≤q+>± ñ+&ç, #ê˝≤ ‘·«s¡>±
ñÁ<˚ø±ìøÏ ˝Àqe⁄‘·T+{≤s¡T. ªn+‘· &ÉãT“ e⁄+&ç, |ædæHê] ‘·q+
z&çb˛‘·THêïs¡Tμ nì M]ì #·÷ùd eTq+ nqTø√e&É+ ø£<äT›!
kÕ<Ûës¡D+>± dæìe÷ j·÷ø£sº ¡≈¢ £î á C≤&ÛÉ´+ Ä~Ûø£+.
ô|’ $wüj·÷H˚ï ‹s¡π>dæ ø=+<äs¡T Ç˝≤ #ÓãT‘ês¡T. düTK+
jÓTTø£ÿ ˙&É <äT:K+ ø±ã{Ïº m≈£îÿe &ÉãT“ dü+bÕ~ùdÔ ˝Òìb˛ì uÛj
Ñ ÷· \T
|ü≥Tº≈£î+{≤sTT. Ä &ÉãT“ì ø±bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ ˝Òìb˛ì #êe⁄\T
#êyê* nì n+≥T+{≤s¡T. ‘·eT≈£î &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&É+ #˚‘·ø±<äì
n+‘·s¡Z‘·+>± qeTTà‘·÷, ‘·eT ÄX¯ø£Ô‘·qT á $<Ûä+>± e´ø£Ô+
#˚düT+Ô {≤s¡T.
n+u≤ì, s¡‘·Hé {≤{≤, düT+<äs¡+ yÓTT<ä\>∑T bÕ]ÁXÊ$Tø£
38
y˚‘·\Ô ø=\ã<äN › {°˝À (Á|üj·÷]{° *dt)º &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&É+ ø£qï
<˚XÊìï dü«j·T+ düeTè~∆ |üs¡Ã&É+ eTT+<äT+≥T+~. n+<äTπø yê]øÏ
ô|’qT<äVü≤]+∫q uÛÑj·÷\T @M ñ+&Ée⁄. _˝Ÿπ>{Ÿ‡ ø£wüº|ü&ç
dü+bÕ~+∫q <ë+{À¢ ø√≥¢ ø=~› &Ü\s¡T¢ msTT&é‡ ìs¡÷à\q≈£î
yÓ∫ÃdüTHÔ êï&ÉT. ø±ã{Ïº MT jÓTTø£ÿ ñÁ<˚ø±\≈£î, Áù|s¡D\≈£î ìC≤sTTr>±
‘·˝§–Z, yê{Ïì MT≈£î nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√+&çè´‹πsø£+>± ø±<äT.
That makes the difference nì @<Ó‘ ’ ˚ eTq≈£î e´‹πsø£yÓ÷
<ëìï nqT≈£L\+>± N.L.P. <ë«sê e÷s¡TÃø√e#·TÃ. ñÁ<˚ø£+>±
Ä˝À∫+#·&É+ n+fÒ {≤{≤ Ç+&çø± >∑\ ˇø£ >∑èVæ≤DÏì |üøÏÿ+{≤yÓT
e∫Ã, z ¬s+&ÉT s√E\T ø±s¡T n<Ó≈› £î Çe«eT+~. <ëìøÏ á >∑èVæ≤DÏ
eT+&ç|ü&çb˛‘·÷ ªªy˚T+ &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ ø±<äT ø±s¡T
ø=qT≈£îÿqï~. Ç<ë›+ nqT≈£î+fÒ ñ∫‘·+>± ÇkÕÔ+μμ nì düe÷<Ûëq+
#Ó|æŒ+~. BìH˚ ñÁ<˚ø£+‘√ e÷{≤¢&É&É+ nì n+{≤qT. ‘êqT @
ø±s¡D+‘√ ø±s¡T Çe«<ä\TÃø√˝Ò<√ ÄyÓTπø düŒwü+º >± ‘Ó*j·T<äT. ô|>’ ±
ø±s¡TøÏ Ä<Ó› rdüTø√e&É+ ÄyÓT nee÷q+>± uÛ≤$kıÔ+~.
me¬s‘’ ˚ ‘·eTì ‘êeTT dü]>±Z $X‚w¢ æ+#·T≈£î+{≤s√ yês¡T ô|q’
#Ó|æŒq uÛÑj·÷\T b˛>=≥Tºø√>∑\T>∑T‘ês¡T. m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ yê]øÏ ñ<√´>∑+
|ü≥¢ @uÛÑj·TeT÷ ˝Ò<√ yês¡T ñ<√´>±ìï eT+∫>± #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T.
eT+∫ ñ‘·Œ‹Ô<ës¡T&ÉT ne⁄‘ê&ÉT. MTs¡T C≤Á>∑‘·>Ô ± >∑eTìùdÔ #ê˝≤
Ä|ò”düT˝À¢ ˇø£s√, Ç<äs› √ eT+∫>± |üì #˚düT+Ô {≤s¡T. Hê≈£î ñ<√´>∑+
39
|ü≥¢ eT÷&ÉT s¡ø±\ uÛÑj·÷˝≤ n+‘ê Á{≤wt, Hê≈£î uÛÑj·TeTT ˝Ò<äT
nì $X‚w¢ æ+#·Tø√≈£î+&Ü e÷{≤¢&É‘ês¡T. <˚eTT&ÉT ìs¡j í ·T+ e\q
ˇø£y˚fi¯ Hê ñ<√´>∑+ b˛sTTHê |üsê«˝Ò<äT nì ø=+‘·eT+~ n+≥÷
ñ+{≤s¡T. Ç≥Te+{Ï yê] qT+&ç ñ<√´>∑+˝À sêe\dæq+‘·
ñ‘·Œ‹Ô sê<äT. Ms¡T ñ<√´>∑+ e#˚Ães¡≈£L ø£eT÷´ìwüß\º T, ñ<√´>∑+
e#êÃø£ πø|æ≥*düT\º T.
eTq kÕ+Á|ü<ëj·T $<ëéédüú düTe÷s¡T>± Á|ü‹ e´øÏÔì
ñ<√´>∑+, Ç\T¢\ eT<Ûä´ sê´{Ÿ πsdt˝ÀøÏ |ü+|ædü÷Ô ñ+≥T+~.
á sê´{Ÿ πsdt˝À+∫ ãj·T≥ |ü&Ü\+fÒ &ÉãT“ eTqø√dü+
m˝≤ |üì#˚düT+Ô <√ ‘Ó\TdüTø√yê*?
ˇø£ e´øÏøÔ Ï |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\T Ç∫Ã ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·sT¡ yê‘·
#·÷ùdÔ n‘·ì <ä>∑sZ ¡ @MT ñ+&É<äT. Ç≥Te+{Ï e´≈£î\Ô T m|ü⁄Œ&É÷
ù|<ä>±H˚ ñ+{≤s¡T. ù|<äyês¡T nq>±H˚ >∑T&çôd˝À¢ ìedæ+#˚ yê]ì
e÷Á‘·y˚T #·÷&Ée<äT.› ˇø£ u≤´+ø˘ y˚TH˚»s¡T≈£L&Ü ô|’ $<Ûä+>± Ks¡TÃ
#˚dü÷Ô ñ+fÒ n‘·qT ≈£L&Ü ù|<äyê&˚. eTq Ä|ò”düT˝À¢ ø=+‘·eT+~
m|ü⁄Œ&É÷ ;<ës¡TŒ\T ns¡Tdü÷Ô n|ü⁄Œ\T #˚dü÷Ô ñ+{≤s¡T, yês¡+<äs¡÷
ù|<äyêπs.
Ç+ø√e´øÏÔ n<˚ |ü~y˚\qT z u≤´+ø˘˝À uÛÑÁ<ä|ü]∫ 10,500/
` >± ô|+#·>∑\&ÉT. n≥Te+{Ï e´øÏÔ eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ e´øÏÔ>±
$T–*b˛‘ê&ÉT. BìøÏ ø±s¡D+ ]dtÿ rdüTø√˝Òø£b˛e&Éy˚T. eTq
40
kÕ+Á|ü<ëj·T $<ë´ eédüú &ÉãT“ $wüj·T+˝À n‹ C≤Á>∑‘·Ô>±
ñ+&ÉT nì #ÓãT‘·÷ e⁄+≥T+~. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ e´≈£î\Ô T &ÉãT“ì
m+‘· >∑{Ï>º ± |ü≥Tº≈£î+{≤s¡+fÒ ` ˙fi¯˝¢ À eTTì–b˛‘·Tqï e´øÏìÔ
s¡ø+Ïå #·&ÜìøÏ yÓ[q¢ e´øÏìÔ , eTTì–b˛‘·Tqï e´øÏÔ |ü≥Tº≈£îqï+‘· >∑{>Ïº ±!
]dtÿ rdüTø√˝Òìyê&ÉT ◊X¯«s¡é+‘·T&ÉT ø±˝Ò&ÉT. á $wüj·T+ ‘Ó*ùd
ø=ìï ø£+ô|˙\T Ä|òüs¡T¢ ô|&ÉT‘·T+{≤sTT. Ns¡ ø=+fÒ Ns¡ ñ∫‘·+—
á HÓ\ ø±s¡T ø=+fÒ y˚Ty˚T Çq÷´¬sqT‡ ø£&É‘ê+ yÓTT<ä\>∑Tq$. á
$<Ûä+>± eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ e´≈£î\Ô qT+&ç &ÉãT“ ]©CŸ #˚ùd |ü<ä‹∆ ì
n&É«sYf…CÆ ŸyÓT+{Ÿ dü+dü\ú T ne\+_ÛkÕÔsTT.
ô|’ $wüj·Ty˚T <Ûäqe+‘·T\øÏ Ç‘·s¡T\øÏ ‘˚&Ü, n+<äTe\q
yês¡T |ü~y˚\qT ˇø£ dü+e‘·‡s¡+˝À s¡÷.20,000/` n+‘·ø£+fÒ
m≈£îÿe #˚j·T>∑\s¡T. BìH˚ ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Ç+f…*C…Hé‡ nì n+{≤s¡T.
ø=ìï ÁbÕ<∏ä$Tø£ $wüj·÷\T eTq+ #ê˝≤ K∫Ã+‘·+>±
‘Ó \ Tdü T ≈£ î +fÒ á Ä]ú ø £ ‘Ó * $‘˚ ≥ \T yê{Ï n+‘· ≥ ny˚
s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+{≤sTT.
dü÷s¡T´&ÉT |ü•ÃeT+ yÓ’|ü⁄ ~>∑T‘·THêï&ÉT. n&É$˝À Nø£≥T¢
yÓT*¢>± n\TeTT≈£î+≥THêïsTT. »+‘·Te⁄\T ‘·eT y˚≥qT eTT–+∫
$ÁXÊ+‹ dü˝ú ≤\≈£î #˚s¡T≈£î+≥THêïsTT. n$ ‘·eT kÕj·T+Á‘·+ ÁbÕs¡q∆
>±$+∫ ìÁ<ä≈£î|üÁø£$TdüTÔHêïsTT. ˇø£ dæ+Vü≤+ <˚eTT&çì Ç˝≤
ÁbÕ]úk˛Ô+~. ªª<˚yê! H˚qT πs|ü⁄ ñ<äj·T+ ˝Òe>±H˚ m≈£îÿe ùd|ü⁄
|üs¡T>∑T rj·T≈£î+&Ü ˇø£ ˝Ò&çì ÄVü‰s¡+>± Á|ükÕ~+#·T kÕ«$Tμμ. Ä
41
dæ+Vü‰ìøÏ ø=~› <ä÷s¡+˝À |ü∫Ãø£ ãj·Tfi¯˝¢ À qTqï ˝Ò&ç á $<Ûä+>±
ÁbÕ]úk˛Ô+~. ªª<˚yê @ dæ+Vü≤yÓTÆHê qqTï y˚{≤&çq|ü⁄Œ&ÉT <ëìøÏ
<=s¡ø£≈£î+&Ü |üs¡T>∑T rùd X¯øÏÔ Hê≈£î Á|ükÕ~+#·T kÕ«$Tμμ. eTs¡THê&ÉT
j·T<Ûë$~Û>± ‘Ó\y¢ ê]+~. dæ+Vü≤+ ˝Ò&çì #·÷dæ+~. ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq
˝Ò&ç yÓ|’ ü⁄≈£î ¬>+‹+~. ˝Ò&ç #·+>∑Tq m–], ‘·|æŒ+#·Tø=ì |üs¡T>∑T
yÓTT<ä\Tô|{Ï+º ~. dæ+Vü≤+ y˚{≤&É&É+ yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~.
˙‹ : dæ+Vü≤+, ˝Ò&ç\˝À @~ eTT+<äT |üs¡T>∑T Äù|düT+Ô <√ n~
q•düT+Ô ~. dæ+Vü≤+ |üs¡T>∑T Äù|ùdÔ Äø£*‘√ #·düT+Ô ~. ˝Ò&ç
|üs¡T>∑T Äù|ùdÔ dæ+Vü‰ìøÏ ÄVü‰s¡eTÚ‘·T+~.
eTq J$q >∑eTq+ ô|’ $<Ûä+>±H˚ ñ+~. ìÁ<ä ˝Òe&É+. `

¬s&û ne«&É+ ` ñ<√´>∑yÓ÷ ˝Ò<ë e´bÕs¡yÓ÷ #˚j·T&É+ `
kÕj·T+Á‘êìøÏ n\dæb˛e&É+ ` <˚ìø° f…+Æ ˝Ò<äT. eTTK´+>± Hê
>∑T]+∫ H˚qT Ä˝À∫+#·Tø√e&ÜìøÏ. á eè‘êÔø±s¡ |üs¡T>∑T˝À (rat
42
race) ∫≈£îÿ≈£îì eTq+ dæ+Vü≤+>±H√ ˝Ò<ë ˝Ò&ç>±H√ ]f…Æs¡j˚T´
es¡≈£î |üs¡T>∑T ô|&ÉT‘·THêï+. á |üs¡T>∑T Vü‰sTTì, Äq+<ëìï
Çe«ø£b˛>±, eT<Ûä´˝À Ä]úø£ Çã“+<äT\T eTq Jeq XË’*ì
≈£î~ù|düTHÔ êïsTT. <ëì e\q e#˚Ã f…q¸Hé e\q eTq &Üø£sº ¡T _\T¢
#ê˝≤ ô|]–bı‘·÷ e⁄+≥T+~. ndü\T H˚HÓ+<äT≈£î düèwæ+º |üã&Ü¶H√
nì nqTe÷q+ yÓ+{≤&É‘·÷ ñ+≥T+~.
yÓTT<ä{Ï Á|ü|ü+#·j·TT<ä+∆ nq+‘·s¡+ ˇ »s¡àHé ôdì’ ≈£î&ÉT ‘·q
>∑T&Üs¡+˝À eT&É‘· eT+#·+ MT<ä ìÁ<äb˛‘·THêï&ÉT. ‘·q eT+#·+
ÁøÏ+<ä u≤+ãT ñ+<äì n‘·ìø√ ø£\ e∫Ã+~. Ä j·TTe≈£î&ÉT
ø£+>±s¡T>∑ ˝Ò∫ >∑T&Üs¡+ ãj·T{ÏøÏ |üs¡T¬>‘êÔ&ÉT. yÓ+≥H˚ >∑T&Üs¡+
ì»+>± ù|*b˛sTT+~. Ä ôdì’ ≈£î&ÉT #ê˝≤ Á~>±“¤+‹øÏ ˝Àqj·÷´&ÉT.
ø=~› ùd|ü{øÏ Ï ‘˚sT¡ ≈£îì, ‘êqT m+<äT≈£î s¡ø+åÏ |üã&Ü¶qT (düèwæ+º |üã&Ü¶qT)
nqï Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&ÉT. n+fÒ ‘·q e\q Á|ü|ü+#êìøÏ m<√
»s¡>∑e\dæ e⁄+<äqïe÷≥! n+‘˚! bı{Ï>º ± ñ+&˚ Ä e´øÏÔ ôdì’ ≈£î&ç
kÕúsTTqT+&ç ìj·T+‘· kÕúsTTøÏ m~–b˛j·÷&ÉT. n‘·ì ù|πs n&Ü˝ŸŒ¤
Væ≤≥¢sY!
Çø£ÿ&É eTq+ >∑eTì+#·e\dæq $wüj·T+ ˇø£ kÕ<Ûës¡D
ôdì’ ≈£î&ÉT ‘·qì ‘êqT Á|ü•ï+#·T≈£îì m{≤¢ yÓqT‹]– #·÷&É≈£î+&Ü
m~– b˛j·÷&√ nì! MTs¡T m+<äT≈£î düèwæ+º #·ã&Ü¶s√ Ä˝À∫+#·e<äT›
ø±ì ` MT >∑T]+∫ MTs¡T ø£fi¯ó¢ eT÷düTø=ì Ä˝À∫+#·&É+
ÁbÕs¡ + _Û + #· + &ç . f… Æ + ˝Ò < ä q Tø√≈£ î +&Ü ªìX¯ ã › yÓ T &ç f Ò w ü H é μ
43
ÁbÕs¡+_Û+#·+&ç. ìX¯ã+› >± ˇø£ #√≥ ≈£Ls=Ãì ø£fi¯ó¢ eT÷düTø=ì
Ä˝À∫+#·+&ç. Ä˝À∫düTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT Ä˝À#·q\ yÓ+≥ yÓ[b¢ ˛≈£î+&Ü
Ä˝À#·q\qT <ä]Ù+#·+&ç. Bìe\q MT≈£î K∫Ã‘·+>± z Äs¡T
HÓ\˝À¢ &Üø£sº ¡T _\T¢ ‘·>∑T‘Z ·T+~.
Ç~ #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT MTø£ì|æ+#·e#·TÃ, ‘=+uÛ…’ XÊ‘·+ eTq
ø£cÕº\≈£î ø±s¡D+ &ÉãT“ dü]b˛ø£b˛e&Éy˚T!
eT<ÛäT z CÀ‹wüßÿ&ç e<ä≈› £î yÓ[¢ #ÓsTT´ #·÷|æ+#ê&ÉT.
CÀ‹wüß´&ÉT : ªª˙ ø£cÕº\T Äs¡T HÓ\\T e÷Á‘·y˚T ñ+{≤sTTμμ.
eT<ÛäT (ÄÁ‘·+>±) : ªª‘·s¡Tyê‘· r]b˛‘êj·÷?μμ
CÀ‹wüßÿ&ÉT : ªª˝Ò<äT. n\yê≥sTTb˛‘êsTTμμ
ø±ì, eTq+ H˚\u≤s¡T J$‘·+ >∑&É|ü&ÜìøÏ eT÷&ÉT #Ós¡Te⁄\
˙fi¯ó¢ ‘ê>∑T‘·THêï+. n+‘˚ø±ø£ ø£èÁ‹eTyÓTqÆ >∑e÷´\T ô|≥Tº≈£îì (Ç\T¢,
ø±s¡ T , @.dæ . , n+<ä y Ó T Æ q uÛ ≤ s¡ ´ ) J$‘êìï ¬ > ’ s ¡ T Vü ‰ »s¡ T
#˚düT≈£î+≥THêïeTT.
ns¡+® {Ÿ>± eTq J$‘·+˝À ø=+‘· &ÉãT“ »eT#˚ùdÔ (90%
eTq ø£cÕº\≈£î ø±s¡D+ &ÉãT“ dü]b˛ø£b˛e&É+ ø±ã{Ï)º Ä &ÉãT“ì
m{≤¢ ùV≤+&ç˝Ÿ #˚j·÷´˝À ‘Ó*j·T<äT. m+‘√eT+~ ñ<√´>∑T\T
yê\+≥Ø ]f…sÆ YyÓT+{Ÿ rdüTø=ì e∫Ãq \ø£\å &ÉãT“ì m{≤¢ ùV≤+&ç˝Ÿ
#Ój·÷´˝À ‘Ó*j·Tø£ ∫{Ÿ|òü+&é ø£+ô|˙\˝À <ë∫ &ÉãT“ì yÓ+≥H˚
b˛>=≥Tº≈£îHêïs¡T. n+‘˚ø±ø£ J$‘·+˝ÀøÏ e∫Ãq extra &ÉãT“ yê]
44
Jeq XË ’ * ì e÷s¡ Ã ˝Ò ø £ b ˛sTT+~. yês¡ T j· T <ë‘· < ∏ ä + >±H˚
ñHêïs¡T. q÷´≥Hé e+{Ï n‘·´+‘· >=|üŒ y˚T<∏ë$ ‘·q &ÉãT“ì ùws¡˝¢ À
ô|{Ïº dü+bÕ~+∫q<ä+‘ê bı>=≥Tº≈£îHêï&ÉT. BìH˚ south sea bubble
nì n+{≤s¡T. I can find the motion of heavenly bodies but I can
not find the motion of human minds nì nqï~ q÷´≥H˚.
yÓT<Æ ëdt sêE˝≤>∑ |ü{+Ïº <ä˝≤¢ ã+>±s¡+ ø±yê\ì, düT\Te⁄>±

&ÉãT“ dü+bÕ~+#ê\ì eTq+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô e⁄+{≤+. ø±˙ yÓT<Æ ëdt
sêE m+‘· nXÊ+‹ bı+<ë&√ >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø√eTT. ÄKs¡TøÏ ÄVü‰s¡+
≈£L&Ü ã+>±s¡+>± e÷]b˛sTT Äø£*‘√ n\eT{Ï+#ê&ÉT.
z n&É$˝À ˇø£ n+<äyÓTqÆ HÓeT* #ê˝≤ #·ø£ÿ>± bÕ&ÉT‘·T+~.
|ü⁄] $|æŒ n<äT“¤‘·+>± Hê≥´+ #˚düTÔ+~. HÓeT* Ä≥øÏ, bÕ≥øÏ
yêqbÕeTT\T nø£ÿ&çøÏ #˚s¡‘êsTT. yê{Ïì ‹ì HÓeT* ‘·q Äø£*
rs¡TÃ≈£î+≥÷ ñ+≥T+~. z s√E n&É$ >∑T+&Ü z ¬s‘’ ·T ∫qïô|f…º
|ü≥Tº≈£îì yÓfi¯S,Ô HÓeT* Hê≥´+ #·÷dæ Ä>±&ÉT. HÓeT* Ä ¬s‘’ ·Tì
mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯óHÔ êïeì Á|ü•ï+∫+~. <ëìøÏ ¬s‘’ ·T ªª<ä>∑sZ ¡˝Àì dü+‘·˝À
á yêqbÕeTT\T n$Tà, Ä &ÉãT“‘√ HÓeT* áø£\T ø=+<ëeTì
yÓfi¯óHÔ êïqTμμ nì nHêï&ÉT. HÓeT*, ªª˙≈£î Hê áø£ ÇkÕÔqT z
yêqbÕeTTì Çe⁄«, H˚qT Äø£* rs¡TÃ≈£î+{≤qTμμ nì n+~. ¬s‘’ ·T
düπsqHêï&ÉT. bÕ≥, Hê≥´+ nedüs¡+ ˝Ò≈£î+&Ü, düT\Te⁄>± HÓeT*øÏ
áø£ ã<äT\T>± yêq bÕeTT Á|ü‹ s√E <=]πø~. ø=\~ ø±˝≤ìøÏ
45
HÓeT*øÏ áø£\T nsTTb˛j·÷sTT. m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ áø£\T nsTTb˛j·÷jÓ÷,
¬s‘’ ·T HÓeT* <ä>∑sZ ¡ Ä>∑≈£î+&É dü+‘·≈£î yÓ[¢ b˛j·÷&ÉT. n\yê≥T
‘·|æŒb˛e&É+ e\q HÓeT* bÕ&É˝Òø£ b˛sTT+~. áø£\T ˝Òø£b˛e&É+
e\q Hê≥´+ #˚dæHê yêqbÕeTT\T <ä] #˚s¡˝Ò<äT. ÄKs¡TøÏ HÓeT*
Äø£*‘√ #·∫Ã+~.
˙‹ : n‘·´+‘· düT\TyÓ’q e÷s¡Z+ ìC≤ìøÏ #ê˝≤ ø£wüºeTsTTq~.
(the easiest way is actually difficult)
<˚X+¯ ˝À ∫qï ∫qï dü÷ÿ\T¢ #ê˝≤ m≈£îÿe>± sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+
Ç<˚. n˝≤π> Á|ü‹ M~Û˝ÀqT ¬s+&ÉT ã÷´{° ø°ì¢ ø˘\T! Á|ü‹ eT÷&Ée
e´øÏÔ Ç+»˙πs! Á|ü‹ dü+<äT˝ÀqT {Ï|òæHé ã+&˚.
á n<Ûë´j·T+˝À eTq+ H˚s¡TÃ≈£îqï$.
1. $<ë´ eédüú ñ<√´>∑T\qT e÷Á‘·yT˚ ‘·j÷· s¡T #˚k˛Ô+~. ø±ã{Ïº
Ä]úø£ kÕ«‘·+Á‘´· + ø=s¡≈î£ ñ<√´>∑+ MT<ä |üP]Ô>± Ä<Ûës¡ |ü&≈É L£ &É<Tä .
2.&ÉãT“øÏ j·T»e÷ì nyê«* ‘·|üŒ, &ÉuÒ“ j·T»e÷ì ø±≈£î&É<äT.
&ÉãT“ |ü≥¢ uÛÑj·T+ e\q ñ<√´>∑+ #˚j·T≈£L&É<äT.
3.eè‘êÔø±s¡ |üs¡T>∑T n+fÒ @$T{Ï? ns¡+∆ ‘Ó\TdüTø√+&ç.
4.Hê >∑T]+∫ H˚qT Ä˝À∫+#·Tø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê*!
5.ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Ç+f…*»Hé‡ n+fÒ @$T{Ï? &ÉãT“ì m{≤¢ ñ‘·Œ‹Ô
#Ój·÷´* nì Ä˝À∫+#·+&ç.
6. ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+øÏ ø£˙dü+ 20 dü+e‘·‡sê\T |ü&ÉT‘·T+~.
````
46
RICH IS BECOMING RICHER
>=|üŒyês¡T eT]+‘· >=|üŒyês¡T m˝≤ ne⁄‘·THêïs¡T? XÊ´+dü+>¥

(ôd˝Ÿ bò˛Hé) ø£+ô|˙ ◊s√bÕ K+&É+˝À ]Áf…+#YyÓT+{Ÿ (ñ<√´>∑T\qT
rdæy˚j·TT≥) Á|üø£{Ï+∫+<äqT≈£î+<ë+. düTe÷s¡T |ü~y˚\ eT+~øÏ
k˛eTyês¡+ Ábı<äT›qïøÏ ñ<√´>±\T b˛j·÷sTT. n|ü⁄Œ&ÉT @+
»s¡T>∑T‘·T+~ #ê˝≤ eT+~ Áã‘·T≈£î\T, ø£\\T ≈£L*b˛‘êsTT,
ìs¡T<√´>∑+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. ø±ì, eT+>∑fi¯yês¡+ Hê{ÏøÏ XÊ´+dü+>¥
ùws¡T <Ûäs¡ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ô|s¡T>∑T‘·T+~. XÊ´+dü+>¥ ùws¡T ø£*–q yês¡T
eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\T nj·÷´s¡T. ñ<√´>∑düTú\T qwüºb˛j·÷s¡T.
j·T»e÷qT\T, ùws¡T Vü≤√\¶s¡T¢ ˝≤uÛÑ+ b˛+<ës¡T. #ê˝≤ ‘·≈£îÿe
eT+~ ñHêï á s¡ø£+>± <Ûäqe+‘·T\T eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\j·÷´s¡T.
n+‘·eT+~øÏ ñ<√´>±\T b˛j·÷j·Tì ‘·\T#·T≈£î+fÒ eTqøÏ u≤<Û>ä ±H˚
ñ+≥T+~. ø±ì ùws¡T Vü≤√\¶sY ˝≤uÛÑ+ bı+<ä&É+ nH˚~ Çø£ÿ&É
Á~>∑$T+>∑˝Òì dü‘·´+. á yêdüÔyêìøÏ nqT>∑TD+>±H˚ eTq+
Ä˝À∫+#ê*. eTq+ ‘ê>∑+, ‘ê>∑T&çì e´‹πsøÏkÕÔ+, yÓH’ écÕ|tøÏ
Ç\T¢ n<Óø› Ï Çe«+. ø±ì eT<ä´+ ùws¡˝¢ À eTq+ &ÉãT“ô|&É‘ê+. Ç~
≈£L&Ü yêdüeÔ y˚T.
eTq dü÷ÿ\T¢, ø±˝ÒJ\T ¬s+&ÉT s¡ø±\ $<ë´\T H˚s¡TŒ‘êsTT.
ˇø£{Ï #·<äe&É+, sêj·T&É+ yÓTT<ä\>∑Tq$. ¬s+&Ée~ Ç+»˙s¡T,
&Üø£sº ¡T, ˝≤j·Ts¡T, dæ.m., y˚TH˚õyÓT+{Ÿ Ábıô|òwüq˝Ÿ yÓTT<ä\>∑Tq$.
47
ø±ì &ÉãT“ >∑T]+∫, <ëìï m{≤¢ y˚TH˚CŸ #Ój·÷´* nH˚~ mø£ÿ&Ü
#ÓbÕŒs¡T. >=|üŒ>±s¡T eT]+‘· >=|üŒyês¡T ne⁄‘ês¡T, ù|<äyês¡T eT]+‘·
ù|<äyês¡T ne⁄‘ês¡T. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ yês¡T e÷Á‘·+ n|ü⁄Œ\‘√
ø=≥Tº$T{≤º&ÉT‘·T+{≤s¡T. BìøÏ ø±s¡D+ eT˙ düu…ø® ˘º Ç+{Ï <ä>∑sZ ¡
e÷Á‘·y˚T #Ó|üŒã&ÉT‘·T+~ ` dü÷ÿ˝À¢ ø±<äT. Ç+{Ï <ä>∑sZ ¡ e÷Á‘·y˚T
#Ó|üŒã&˚ Ä ø=~›bÕ{Ï ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&É÷´πøwüHé dü]b˛<äT. j·TTHÓf’ …&é
øÏ+>¥&É+ ˝À (j·TT.¬ø.˝À) ˇø£ HêqT&ç ñ+~. RRR ‘Ó*ùdÔ #ê\T.
yês¡T Á|ü|ü+#êìï @\>∑\s¡T. Bìì yês¡T eTT<äT>› ± Á{Ï|ü⁄˝≤sY nì
|æ\T#·T≈£î+{≤s¡T.
Read sêj·T&É+
WRite #·<äe&É+
aRthmetic ˝…ø£ÿ\T
˝…ø£ÿ\T mø±ÿ\T ‘Ó*j·TH√fi¯ó¢ \≈£îÿ‘√H˚ \ø£˝å À¢ eTTì–b˛‘ês¡T
nH˚ bÕ≥qT <äjT· #˚dæ qeTàø+£ &ç. \≈£îÿ, n<äèwü+º yÓTT<ä\>∑T e÷≥\T,
bÕ≥\T $TeTà*ï nXÊ+‹øÏ ˝ÀqT #˚dæ, |üì #˚j·T≈£î+&Ü #˚kÕÔsTT.
n|ü ⁄ Œ&É T mes√ ekÕÔ s ¡ ì , @<√ #˚ k ÕÔ s ¡ ì m<ä T s¡ T #· ÷ dæ
yÓ÷düb˛sTTq≥Tº ne⁄‘·T+~. Ç|üŒ{Ïø° MT˝À ø√{°X¯«s¡T&ÉT mes¡T ì
ø£fi¯fl|üŒ–+∫ #·÷ùdyêfi¯ófl Ä ø√eπø #Ó+<äT‘ês¡T.
MT |æ\\¢ øÏ &ÉãT“ düu…ø® ˘º >∑T]+∫ MTs¡T #Ó|üŒø£b˛‘˚ #Ó|üŒ&ÜìøÏ
ãj·T≥ #ê˝≤ eT+~ ñHêïs¡T (yê] ˝≤uÛÑ+ ø√dü+).
48
nyÓT]ø±˝À National Council on Economic Education dü+düú 1000
eT+~ ô|<ä\› ø£T, 1000 eT+~ |æ\\¢ ø£T ÁbÕ<∏ä$Tø£, Ä]úø£ dü÷Á‘ê\
MT<ä #ê˝≤ ∫qï |üØø£å ô|{Ï+º ~ (dü|üj ¢ YT, &çe÷+&é, Á<äy√´\“D+
MT<ä). Ä |üØø£å |òü*‘ê˝À¢ 700 eT+~ ô|<ä\› T, 800 eT+~ |æ\\¢ T
ô|òsTT˝Ÿ nj·÷´s¡T. Bìï ã{Ïº eTqøÏ dü÷ÿ˝À¢ &ÉãT“ >∑T]+∫ #Óù|Œ~
@MT ˝Ò<äì ‘Ó\Tk˛Ô+~. Ç+&çj·THé dü÷ÿfi¯˝¢ À &ÉãT“ >∑T]+∫ ndü\T
#Ó|üŒs¡T. ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé n+fÒ m+‘· &ÉãT“ì yÓqπøkÕeì
ø±<äT m+‘· &ÉãT“ì ì\u…≥Tº≈£îHêïeì! Á|ü‹ e´øÏÔ #˚‹˝À+∫ #ê˝≤
&ÉãT“ $$<Ûä s¡÷bÕ˝À¢ Á|üeVæ≤dü÷Ô e⁄+≥T+~. J‘·+, yê´bÕs¡+,
bÕ‘êu≤ø°, &çbÕõ≥T¢. Ç˝≤ n+<äT˝À qT+∫ bı<äT|ü⁄ ø√dü+ ì\«
#˚düTqÔ ï &ÉãT“ì m˝≤ ì\u…≥Tºø√e\H˚<˚ ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé.
ˇø£ n‘·´+‘· <Ûäqe+‘·T&çøÏ u≤>± #·<äTe⁄≈£îqï eTVü‰ C≤„ì
m<äTs¡T|ü&Ü¶&ÉT. <Ûäqe+‘·T&ç <ä>∑sZ ¡ &ÉãT“ ñ+~ ` #·<äTe⁄ ˝Ò<äT.
C≤„ì <ä>∑sZ ¡ #·<äTe⁄ e⁄+~ ` &ÉãT“ ˝Ò<äT. z Äs¡T HÓ\\T Ç<äs› ¡÷
ø£\dæ J$+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· z kÕj·T+ø±\+ y˚s=ø£ e´øÏÔ á C≤„ì
<ä>∑sZ ¡≈£î e∫Ã &Éu…“˝≤ dü+bÕ~+#ê* nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ C≤„ì
‘·q ø£<∏ä #Ó|æŒ ªªz &ÉãT“qï yê&ç‘√ Äs¡T HÓ\\T kÕyêdü+ #ÓsTT´μμ
nì dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT. Ä e´øÏÔ ≈£î‘·÷Vü≤\+>± ªªÄ <Ûäqe+‘·T&ÉT
C≤„ì nj·÷´&ÉT ø£<ë, Ç|ü⁄Œ&˚+ #˚dTü HÔ êï&ÉTμμ nì n&ç>±&ÉT. ªª@eTT+~.
Hê C≤„q+ n+‘ê rdüTø=ì eTVü‰C≤„H,’Ó Ç|ü⁄Œ&ÉT yπ̊s <Ûqä e+‘·T&çø√dü+
yÓ‘·T≈£î‘·THêï&ÉT.μμ
˙‹: ñqï ‘Ó*$‘˚≥\T ø£¬sø˘>º ± neTTàø√>∑*–‘˚ #ê\T!
49
&Ó¬’sø˘º #·<äTe⁄ ‹+&ç ô|≥º˝Ò<äT. ‘·eT ‘Ó*$‘˚≥\qT me¬s‘’ ˚
ø£s¡ø>˘º ± e÷¬sÿ{Ÿ #˚j·T>∑\s√ yê] #˚‹˝ÀH˚ m≈£îÿe &ÉãT“ e⁄+≥T+~.
BìH˚ Entreprenurship nì n+{≤s¡T. _˝Ÿ>π {Ÿ‡ ø£+|üP´≥s¡˝¢ À ø£+fÒ
neTàø±\˝À ‘Ó*yÓq’ yê&ÉT. m+‘√ eT+~ |æ.ôV≤#Y.&ç.\T, &Üø£sº ¡T,¢
˝≤j·Ts¡T,¢ j·T÷ìe]Ù{Ï Ábıô|òdüs¡T¢ e÷eT÷\T>±H˚ Áã‘·T≈£î‘·THêïs¡T.
yês¡T m+‘√ #·<äTe⁄ø=ì ‘·eT dü«+‘· Ä]úø£ U≤‘êì y˚TH˚CŸ
#˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïs¡T.
ˇø£ n&É$˝À i+|ü+‘√ ø=+‘·eT+~ #Ó≥T¢ qs¡T≈£î‘·THêïs¡T.
eT<Ûë´Vü≤ï+ Áø=‘·>Ô ± |üì˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫q e´øÏÔ kÕj·T+Á‘êìøÏ ¬s+&ÉT
#Ó≥T¢ ø√j·T>∑*π>&ÉT. $T>∑‘ê yês¡T ÄX¯Ãs¡´+>± n‘·ì #Ó≥T¢ q]πø
s¡Vü≤dü´+ n&ç>±s¡T. <ëìøÏ n‘·qT ªª@eTT+~ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT i+bÕìøÏ
|ü<äTqT ô|≥Tº≈£î+{≤μμ nì nHêï&ÉT. BìH˚ kÕàsYeº sYÿ nì n+{≤s¡T.
ªVü‰sYe¶ sYÿ ø£+fÒ kÕàsYeº sYÿ >=|üŒ~μ nH˚~ Ä<ÛäTìø£ dæ<ë›+‘·+.
ªªô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&É÷´πøwüHé e\q >=|üŒyês¡T ø±e#·TÃμμ
ªªÇ+‘·ø° mes¡T <Ûäqe+‘·T\Tμμ
ªªeTqøÏ ‘Ó*dæ Á|üdüT‘Ô êìøÏ n‘·´+‘· <Ûäqe+‘·T&ÉT _˝Ÿπ>{Ÿ‡, n‘·´+‘·
ù|<äyê&ÉT ≈£î#˚\T&ÉTμμ
ªªÇ+‘·ø° m˝≤ <Ûäqe+‘·T&ÉT ø±e&É+μμ?
ªªñqï ‘Ó*$‘˚≥\qT ‘Ó*$>± neTTàø√!μμ
ªªndü\T <Ûäqe+‘·T&ÉT ˝Ò<ë >=|üŒyê&ÉT ø±e&ÉeT+fÒ ns¡+ú !μμ
ªªô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ ˝Ò<ë Ä]úø£ kÕ«‘·+Á‘·´+ ø£*– e⁄+&É&É+μμ.
ªªÇ<˚<√ m&É+ #ÓsTT´ rdæ |ü⁄Ás¡#ÓsTT´ ô|{Ïqº ≥T¢ e⁄+~μμ.
50
]#YøÏ ìs¡«#·q+ :` eTq Ks¡TÃø£+fÒ ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ m≈£îÿe
ñ+&Ü* (expenditure > passive income)
&ÉãT“ì s¡÷bÕj·T\˝À ø=\e≈£L&É<äT. ø±\+‘√ ø=\yê*.
MTs¡T á ø£Då ≤q ñ<√´>∑+ ˝Ò<ë yê´bÕs¡+ e÷H˚dæ Ç+{À¢ ≈£Ls¡TÃ+fÒ
m+‘· ø±\+ ì•Ã+‘·>± Áã‘·ø£>∑\s¡T. ˇø£ yês¡e÷, ˇø£ HÓ˝≤, Äs¡T
HÓ\˝≤, ˇø£ dü+e‘·‡s¡e÷ ˝Òø£ J$‘ê+‘·e÷? MT ì•Ã‘· Ä<ëj·T+
m+‘· ø±\+ dü]b˛‘·T+~. MT≈£î J$‘ê+‘·+ ì•Ã+‘·>± Áã‹πø
bÕdæyé ÇHéø£+ ñ+fÒ MTs¡T <Ûäqe+‘·T\ ÁøÏ+<ä ˝…ø£ÿ.
Ä<ëj·T+
á Á|ü|ü+#·+˝À eT÷&ÉT s¡ø±˝…q’ Ä<ëj·÷\T ñHêïsTT.
1) ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·T+ (Earned income)
2) ì•Ã‘· ˝Ò<ë ì•Ã+‘· Ä<ëj·T+ (Passive income)
3) sêj·T©º Ä<ëj·T+ (Portfolio income)
á ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ Ks¡TÃ ø£+fÒ m≈£îÿe ñqï|ü⁄Œ&ÉT eTq+
Ä]úø£ kÕ«‘·+Á‘·T˝…q’ ≥Tº Á|üø£{Ï+#·Tø√e#·TÃ.
Ç+<äT˝À ñ+&˚ n<äT“¤‘·+ @$T≥+fÒ, ˇø£ Ä{À Á&ÉsTTesY
˝Ò<ë ∫s¡T<√´– ≈£L&Ü ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ dü+bÕ~+#·Tø√e#·TÃ.
ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·T+: eTq+ |üì #˚ùdÔH˚ e#˚Ã &ÉãT“ì ÁXÊ$Tø£

Ä<ëj·T+ ñ+{≤s¡T. n+fÒ eTq+ |üì˝ÀøÏ yÓfi¯fl&É+ e÷H˚ùdÔ
Ä<ëj·T+ Ä–b˛‘·T+~. BìøÏ >=|üŒ ñ<ëVü≤s¡D ñ<√´>∑+. ‘·s¡Tyê‘·
yê´bÕs¡+. eTq+ cÕ|ü⁄ ‘Ó]ùdÔ &ÉãT“\T ekÕÔsTT. eT÷dæy˚ùdÔ
51
Ä–b˛‘êsTT. u≤>± #·<äTe⁄ø√ ` eT+∫ ñ<√´>∑+ #ÓjYT nì
n+fÒ, eTq+ á ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·÷ìøÏ eTq |æ\\¢ ì ‘·j·÷s¡T
#˚düTÔHêïeTqïe÷≥.
ì•Ã‘· Ä<ëj·T+: eTq+ |üì #˚j·T≈£î+&Ü e#˚Ã &Éã“qïe÷≥.
BìøÏ ñ<ëVü≤s¡D\T: Ç+{Ï n<Ó\› T, u≤´+ø˘ |òøæ ‡Ï &é &çbÕõ≥T¢, kÕº≈î£ \T,
u≤+&ÉT,¢ eT÷´#Ye˝Ÿ |òü+&ÉT¢ yÓTT<ä\>∑Tq$.
sêj·T©º Ä<ëj·T+: ù||üs¡T <ë«sê e#˚Ã Ä<ëj·T+. á sêj·T©º
Ä<ëj·T+ ôd’+{ÏdüTº\≈£î, >±j·T≈£î\≈£î, s¡#·sTT‘·\≈£î yÓTT<ä\>∑T
yê]øÏ edü÷Ô ñ+≥T+~. _˝Ÿπ>{Ÿ‡≈£î m≈£îÿe>± e#˚Ã~ sêj·T©º
Ä<ëj·T+. eTq+ á |ü⁄düÔø£+˝À sêj·T©º Ä<ëj·T+ >∑T]+∫
#·]Ã+#·eTT.
ô|’ |ü{≤ìï ≈£îå Dí+>± ns¡+ú #˚düT≈£î+fÒ #ê\T.

MTs¡T á |ü⁄düøÔ ±ìï #·<äeø£ÿπs<¢ äT.
52
ô|’ |ü≥+˝À eTq≈£î 4 #·<äsê\T ø£q|ü&ÉT‘·THêïsTT. yÓTT<ä{Ï #·<äsêìï
ÇHéø£+ (I) ‘√ dü÷∫<ë›+. ¬s+&Ée #·<äsêìï mø˘‡ô|+&û#·sY (E) ‘√
dü÷∫<ë›+. Ä<ëj·T+ eTqøÏ _õHÓdt <ë«sê >±ì, ñ<√´>∑+, C≤uŸ
<ë«sê >±ì I #·<äs¡+˝ÀøÏ >∑\ _+<äTe⁄ |æ.dæ >∑T+&Ü |üj·TìdüT+Ô ~.
|æ.dæ. n+fÒ bÕsTT+{Ÿ Ä|òt #ÛêsTTdt nì ns¡+∆ . Á|ü‹yês¡T á
_+<äTe⁄ ª|ædæμ e<ä› ‘êeTT @$T ø±<ä\TÃ≈£îHêïyÓ÷ dü]>±Z
ìs¡ísTT+#·Tø√yê*. n+fÒ ù|<äyê]>±H√ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ yê]>±H√
˝Òø£ >=|üŒyê]>±H√ ` @ $<Ûä+>± ìs¡sí TT+#·T≈£î+fÒ Ä $<Ûä+>±
e÷s¡>∑\+, ø±ã{Ïº _+<äTe⁄ |æ.dæ #ê˝≤ eTTKýÓTqÆ πø+Á<ä+.
_+<äTe⁄ |æ.dæ. <ä>∑sZ ¡ qT+&ç eTq Ä<ëj·T+ Ç #·<äs¡+˝À
‹+&ç, Ç+{Ï n<Ó,› Á{≤Hé‡b˛sY,º _˝Ÿ‡ (m\Á{Ïdæ{°, f…*bò˛Hé, πøãT˝Ÿ
yÓTT<ä˝…q’ $) {≤≈£î‡\T (˙{Ï |üqTï\T, Ç+{Ï |üqTï\T, Ä<ëj·T|ü⁄
|üqTï\T, <ädüsê e÷eT÷fi¯ó¢....) yÓTT<ä\>∑T yê{ÏøÏ &ÉãT“ Ks¡TÃ
nsTTb˛‘·T+~. Ç~ ì]í‘· Ks¡TÃ (ø£+|ü\‡Ø). eTqøÏ Çwü+º ñHêï
˝Òø£b˛sTTHê á Ks¡TÃ\T ‘·|üŒe⁄. Ç+‘˚ ø±≈£î+&Ü Ç+{ÏøÏ e∫Ãq
ã+<äTe⁄\≈£î ã≥º\T ô|{≤º*, HÓ\ø=ø£kÕ] uÛ≤sê´|æ\\¢ ‘√ dæìe÷≈£î,
¨≥˝Ÿ≈î£ yÓfi≤fl*. Ç˝≤ nìï mø˘‡ô|+&û#s· Y E #·<sä +¡ ˝ÀìøÏ ekÕÔsTT.
á Ks¡TÃ n+‘ê b˛qT Á|ü‹ e´øÏøÔ Ï HÓ\≈£î m+‘√ ø=+‘· $T>∑T\T‘·T+~.
yÓ+≥H˚ Hê≈£î @MT $T>∑\≥+ ˝Ò<äì eTqdüT‡øÏ #Óù|ŒdüTø√ø£+&ç.
eT]jÓTTø£kÕ] ô|’ $wüj·÷ìï dü÷ø£àå +>± #Ó|ü⁄Œ≈£î+<ë+. eTq
Ä<ëj·T+ ÇHéø£+ #·<äs¡+ >∑T+&Ü Á|üj·÷DÏ+∫ |æ.dæ. _+<äTe⁄
53
>∑T+&Ü mø˘‡ô|+&û#·sY #·<äs¡+˝À >∑\ nìï ø£+|ü\‡Ø Ks¡TÃ\T HÓ\≈£î
˝Ò<ë dü+e‘·‡sêìøÏ b˛qT Á|ü‹ e´øÏøÔ Ï K∫Ã‘·+>± m+‘√ ø=+‘·
$T>∑T\T‘·T+~.
ù|<äyês¡T E #·<äs¡+˝À Ks¡TÃ ‘·s¡Tyê‘· $T–*q m+‘√ø=+‘·
&ÉãT“qT ≈£L&Ü @<√ ˇø£ s¡ø£+>± Ks¡TÃ ô|fÒkº ÕÔs¡T. ñ<ëVü≤s¡DøÏ
ˇø£ yÓ\s¶ Y s√EøÏ yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\ #=|ü⁄Œq HÓ\≈£î 30,000
dü+bÕ~düTHÔ êï&ÉqT≈£î+<ë+. Á|ü‹ s√E Ç+{ÏøÏ ø±e\dæq düs¡T≈£î\T
ø=ì, $T–*q &ÉãT“ ‘êπ>düT+Ô {≤&ÉT. ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ‘ê>±\ì|æùdÔ Äs√EøÏ
Ç+ø√ j·÷u…’ ˝Ò<ë e+<ä n|ü⁄Œ #˚kÕÔ&ÉT. n+fÒ Ä yÓ\s¶ ¡T nìï
Ks¡TÃ\T b˛qT $T–*q &ÉãT“ ≈£L&Ü E #·<äs¡+˝ÀH˚ ø±ì#˚Ãdæ, E
#·<äs¡+ >∑T+&Ü |üPsY ~X¯˝À ãj·T≥≈£î Á|üj·÷DÏdüTHÔ êï&ÉT. n+fÒ
á yÓ\¶sY m|üŒ{Ïø° ù|<äyê&ç>±H˚ $T–*b˛‘ê&ÉT. |æ\¢\ dü÷ÿ\T
|ü⁄düøÔ ±\ ø√dü+ n|ü⁄ŒøÏ ãj·T\T<˚s¡T‘ê&ÉT. @<ÓH’ ê ô|[fløÏ y˚πs }s¡T
yÓfi¯¢ e\dæ eùdÔ n|ü⁄Œ<=]øÏ‘˚ yÓfi¯‘ê&ÉT. á s¡ø£+>± n‘·qT ìs¡+‘·s¡+
&ÉãT“ Çã“+<äT\qT m<äTs=ÿ+{≤&ÉT. Çø£ÿ&É Ä yÓ\s¶ ¡TøÏ düT\Te⁄>±
ñ+&˚ e÷s¡+Z <˚eTT&çì, eédüìú ‹≥º&É+ ˝Ò<ë n<äèwü+º ñ+fÒ
>±ì >=|üŒyê&ÉT>± |ü⁄≥º˝ÒeTT nì dæ<ë∆+rø£]+#·&É+. n˝≤π> Ä
yÓ\s¶ ¡TøÏ ø£wü+º >± ñ+&˚ e÷s¡+Z ‘·q m+C≤jYTyÓT+{Ÿ Á‘ê>∑&Üìï
yêsTT<ë y˚j·T˝Òø£bıe&É+. BìH˚ delayed gratification nì
n+{≤s¡T. Ç+&çj·÷, l\+ø±, bÕøÏkÕúHé, ã+>±¢<˚XŸ <˚XÊ\˝À
54
‘êπ>dæ s√&é MT<ä |ü&bç ˛e&É+`ˇfi¯ó,¢ Ç\T¢ >∑T\¢ #˚dTü ø√e&É+ |ü]bÕ{Ï.
q]‡+>∑sêe⁄ ˇø£ ôd+Á≥˝Ÿ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ ñ<√´–, #ê˝≤
eT+∫yê&ÉT, n‘·ì~ yÓTTVü≤e÷≥+ >∑\ dæìe÷ V”≤s√ πøs¡ø£sº Y,
n+<ä]ø° n|ü⁄Œ\T ÇkÕÔ&ÉT. me]øÏ @ düVü‰j·T+ø±yê\qï ôd\e⁄
ô|≥Tº≈î£ ì eTØ #˚kÕÔ&TÉ . MT Ç+{À¢ »]π> ø±sê´ìøÏ &ÉãT“ dü]b˛ø£b˛‘˚
|æ.m|òt. ˝ÀHé ô|{Ïº MT≈£î e&û˝¶ Òì düVü‰j·T+ #˚kÕÔ&ÉT. nj·T´|üŒ
e÷\ y˚dTü ø=qïyêfi¯ø¢ Ï ãdüT‡ @sêŒ≥T¢ yÓTT<ä\>∑Tqe˙ï ‘êH˚ dü«j·T+>±
#· ÷ dü T ≈£ î +{≤&É T . Ç‘· ì dü V ü ‰ j· T >∑ T D+ #· ÷ dæ n+<ä s ¡ ÷
q]‡+>∑sêe⁄ì (Vü‰düŒ≥˝Ÿ) qs¡T‡ nì eTT<äT>› ± |æ\TkÕÔs¡T. qs¡T‡≈£îqï
¬s+&ÉT (#Ó&É¶?) >∑TD≤\T düVü‰j·T+ #˚j·T≥+, dæ>∑¬s≥T¢ ‘ê>∑&É+.
me¬s’Hê ˇø£ dæ>∑¬s{Ÿ n&ç–‘˚ ‘·q <ä>∑Zs¡ ˝Òø£b˛‘˚ ø=ì, eTØ
ÇkÕÔ&É+&√jYT! m˝≤>∑÷ H˚qT ø=qTø√ÿyê* >∑<ë, Ä ù|¬ø{Ÿ˝À+∫
˙ø=ø£{Ï ÇkÕÔqT, |ü<ä bÕHé cÕ|tøÏ nì n+{≤&ÉT.
n<˚ Ä|ò”düT˝À n#·TÃe÷+ã nH˚ ø=‘·Ô ø£s¢ Yÿ C≤sTTHé nsTT+~.
n#·TÃe÷+ãøÏ qs¡T‡ >∑TD+ n$T‘·+>± q#˚Ãdæ+~. m˝≤ qs¡T‡
n+<ä]ø° ø±<äq≈£î+&Ü düVü‰j·T+ #˚j·T>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT? Ç+πøMT
Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü qs¡T‡ì Áù|$T+#˚dæ, ô|[¢øÏ ˇ|æŒ+#˚dæ+~.
Ç+πøeTT+~, qs¡T‡ G n#·TÃe÷+ã R qs¡T‡e÷+ã nj·÷´s¡T.
qs¡T‡e÷+ãøÏ s¬ +&ÉT J‘ê\T ‘√&Ée«&É+ #˚‘· düV‰ü j·T >∑TD+ eT]+‘·
ô|]–+~. á ˝À>± qs¡T‡e÷+ãøÏ Ç<äs› ¡T ≈£L‘·Tfi¯ófl |ü⁄{≤ºs¡T. z
55
|ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê˝À¢ |æ\\¢ #·<äTe⁄ Ks¡TÃ\T, nj·T´|üŒ ãdüT‡
Ks¡TÃ\T, Á|ò” dæ>∑¬s≥¢ Ks¡TÃ\T, |æ.m|òt. ˝ÀqT‡ ˇø£fÒ$T{Ï ` nìï
‘·&çdæyÓ÷ô|&Éj·÷´sTT. Ç+ø£ ˝≤ã+ ˝Ò<äqT≈£îì qs¡T‡ yê\+≥Ø
]f…¬Æsà+{Ÿ rdüTø=ì n|ü⁄Œ\˙ï rùdÃkÕ&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· Ç+{Ï<ä>∑sZ ¡ uÛ≤s¡´
J‘·+ |òüdüTº ‘êØKTH˚ rdüTø=ì j·T<ë$~Û>± ‘·q düVü‰j·T>∑TD+
Á|üø£{Ï+#·kÕπ>&ÉT. Áù|$T+∫q bÕbÕìøÏ n#·TÃe÷+ã qs¡T‡ì
e~*y˚j·T˝Òø£b˛sTT+~. ≈£L‘·Tfi¯ófl Ç<äs› ¡÷ á ‘·*<¢ ä+Á&ÉT\T ˝≤uÛÑ+
˝Ò<äqTø=ì 18 @fi¯ó¢ sê>±H˚ y˚πs eT‘·düTÔ\ì ô|[¢fi¯ó¢ #˚düTø=ì
yÓ[b¢ ˛j·÷s¡T. nsTT<äT dü+e‘·‡sê\T ‹s¡>∑≈£î+&ÜH˚ qs¡T‡e÷+ã
n|ü⁄Œ\˙ï j·T<Ûë‘·<∏ä+ nj·÷´sTT. eT∞¢ ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äqT≈£îì
n#·TÃe÷+ã ≈£L&Ü yê\+≥Ø ]f…ÆsYyÓT+{Ÿ ô|{Ïº+∫ n|ü⁄Œ\˙ï
rπsÃkÕ&ÉT qs¡T‡. ¬s+&ÉT ô|q¸Hé\‘√ dü«+‘· Ç\T¢ ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü
qs¡T‡e÷+ã ‘·q <Ûëq>∑TD+‘√ m˝≤ Áã‘·T≈£î‘·THêïs√?
˙‹ : qs¡T‡e÷+ã ø£&Ées¡≈£î ù|<ä>±H˚ Áã‹ø±s¡T. ∫ø±≈£î\T,
ø=≥Tºø√e&Ü\T, $&çb˛e&Ü\T, eT∞fl ø£*dæb˛e&Ü\T,
Vü‰düŒ≥˝Ÿ Ks¡TÃ\T, #·<äTe⁄\T, yê] J$‘ê˝À¢ ì‘·´
dü+|òüT≥q\T.
C≤uŸ ˝Ò<ë _õHÓdt <ë«sê Ä<ëj·T+ ÇHéø£+ #·<äs¡+˝ÀìøÏ

y=düT+Ô ~. |æ.dæ. ì <ë{Ï mø˘‡ô|+&û#·sY #·<äs¡+˝ÀøÏ Ks¡TÃ\T <ëfÒø£
ø=+‘· &ÉãT“ $T>∑T\T‘·T+~, Ä &ÉãT“ì ˝…_’ *{°#·<äs¡+˝À Ks¡TÃ
56
#˚dæ, m¬ø‡Œ+&û#·sY #·<äs¡+ <ë«sê ãj·T≥≈£î yÓ[¢ $T&ç˝Ÿ ø±¢dt >±
$T–*b˛‘ês¡T.
L #·<äs¡+ n+fÒ ˝…_ ’ *{° #·<äs¡+. n+fÒ eT˙ CÒãT˝À+∫
ãj·T≥≈£î b˛j˚T~. L #·<äs¡+˝À @dæ, ø±s¡T, ôd˝Ÿbò˛Hé, dü«+‘·
Ç\T¢, Á¬ø&ç{Ÿø±s¡T,¶ yÓ÷{≤s¡T ôdø’ Ï\T, nbÕsYyº ÓT+{Ÿ, ø£+|üP´≥sY..
Çe˙ï \j·T_*{°˝Ò! m+<äT≈£+fÒ Ç$ eTqøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTq
CÒãTì ø±© #˚düT+Ô {≤sTT. Ç+<äT˝À yÓ÷{≤s¡T ôdø’ Ï\T ‘·|üŒìdü]
˝…_’ *{°>± H˚qT #ÓãT‘·÷ ñ+{≤qT (ESSENTIAL LIABILITY).
m.dæ. ø±s¡T, ôd˝Ÿbò˛Hé, Á¬ø&ç{Ÿ ø±s¡T.¶ Çe˙ï eTq bÕ¬ø{Ÿ qT+∫
ì‘·´+ &ÉãT“\T n&ÉT>∑T‘·÷ ñ+{≤sTT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü dü«+‘·
Ç\T¢ ≈£L&Ü ˝…_’ *{° ne⁄‘·T+~. m+<äTø£+fÒ yê≥sY {≤ø˘‡, Vü≤Ödt
{≤ø˘‡, yÓTsTT+≥HÓHé‡ s¡÷|ü+˝À Äs¡T HÓ\\ø=ø£kÕ] &ÉãT“
n&ÉT>∑T‘·T+~. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ e´≈£î\Ô +<äs¡÷ ‘·eT <ä>∑sZ ¡ $T–*q
ø=~›bÕ{Ï &ÉãT“qT. á ˝…_’ *{°˝ÀH˚ ÇHÓ«dtº #˚kÕÔs¡T. Ç+ø± <Ûës¡TD
$wüj·T+ n$ nôd{Ÿ‡>± uÛ≤$kÕÔs¡T. MTs¡T ˇø£ ¬øyÓTsê ø=q+&ç.
Ä|üsπ wüHé e÷qTé˝Ÿ˝À (|ü⁄düøÔ +£ ˝À) yÓTT<ä{Ï yêø£´+ ªø£+Á>±≥T´˝ÒwHü ‡é
|òüsY u…’sTT+>¥ ~dt nôd{Ÿμ nì e⁄+≥T+~. Á|ü‹ s√E $\Te
‘·–bZ ˛j˚T <ëìì nôd{Ÿ>± (Ädæ>Ô ±) #ÓãT‘·÷, á dü+|òüT+ eTq*ï
Á|ü‹ s√p yÓ÷dü+ #˚k˛Ô+~. Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T #Ó|üŒ&É+ e\q n~
eTq+ ì»+ nì nqT≈£î+{≤+. (Áu≤Vü≤àDT&ÉT ` y˚Tø£|æ\¢ ˙‹ ø£<∏ä
˝≤>∑). áy˚fi¯ ˇø£ ø±s¡T ø=ì πs|ü⁄ neTà+&ç. ø£˙dü+ j·÷u…’ y˚\
57
s¡÷bÕj·T\T <ëì $\Te ‘·–bZ ˛‘·T+~. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT n~ nôd{Ÿ
m˝≤ ne⁄‘·T+~?
ªªÇ\T¢ ø£{Ïº #·÷&ÉTμμ
ªªHê ø£\ Hê e÷s¡Trμμ
ªªVü≤e÷sê ãC≤CŸμμ
ªª&√Héº ù| πøwt, Vü‰yé Á¬ø&ç{Ÿ ø±sYμ¶ μ
ô|’ Á|ü≥ø£q©ï nôd{Ÿ‡>± n_Ûe]í+#˚ n_ÛÁbÕj·÷\T e÷Á‘·y˚T
(opinions) ìC≤\T ø±e⁄ (facts ø±e⁄). n_ÛÁbÕj·T+ y˚s¡T, yêdüeÔ +
y˚s¡T. eT+&ÉT‘·Tqï ì|ü⁄Œq MT<ä q&çùdÔ ø±fi¯ó¢ ø±\‘êsTT. nqï~
n_ÛÁbÕj·T+ e÷Á‘·y˚T. yêdüeÔ + ø±<äT. n+<∏√ì sê_Hé‡ ‘·q e´øÏ‘Ô ·«
$ø±dü+ ø√s¡T‡˝À bÕ˝§ZH˚ e´≈£îÔ\ #˚‘· nKs¡Tq ì|ü⁄Œ\ MT<ä
q&ç|kæ ÕÔ&TÉ . dü«+‘· Ç\T¢ nôd{Ÿ (Ädæ)Ô ø£<ë, ˝…_’ *{° m{≤¢ ne⁄‘·T+<äì
MTs¡&É>∑e#·TÃ. ø±ì ø=+#Ó+ C≤Á>∑‘·Ô>± Ä˝À∫ùdÔ MT≈£î ns¡ú+
ne⁄‘·T+~. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ e´≈£î\Ô T ˝…$’ T*{°\˝À eT<äT|ü⁄ ô|{Ïº n$
nôd{Ÿ‡ nì uÛ≤$+∫ m˝≤ eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ e´≈£î\Ô T eè‘êÔø±s¡ |üsT¡ >∑T˝À
sê´{Ÿ πsdt˝À $T–*b˛‘·THêïs√ á n<Ûë´j·T+ ∫es¡ï #·÷<ë›+.
n˝≤π> eT<Ûä´ ‘·>∑s¡>∑‹ e´≈£î\Ô T @$<Ûä+>± bÕ¢Hé #˚düTø=ì ø±s¡T,
m.dæ., ø£+|üP´≥sY yÓTT<ä\>∑T ø£\\T HÓs¡y˚s¡TÃø√yê˝À ‘·s¡Tyê‘·
n<Ûë´j·T+ ∫es¡ï #·÷<ë›+.
>=|üŒyê]øÏ ≈£L&Ü (yÓTT<ä{À¢) eTq˝≤π> C≤uŸ qT+∫ >±ì,
_õHÓdt qT+∫ >±ì Ä<ëj·T+ I #·<äs¡+˝ÀøÏ edüT+Ô ~. I #·<äs¡+
58
qT+∫ Ä<ëj·T+ E #·<äs¡+˝Àì Ks¡TÃ\qT <ë≥T‘·T+~. n+<ä]˝≤π>
Mfi¯fløÏ (n|üŒ{ÏøÏ+ø± >=|üŒyês¡T ø±<äT) m+‘√ ø=+‘· &ÉãT“
$T–\T>∑T‘·T+~. Ä &ÉãT“ì ˝…_’ *{°\˝À ø±≈£î+&Ü nôd{Ÿ‡˝À ÇHÓ«dtº
#˚kÕÔs¡T. n+<äTø√dü+, e∫Ãq Á|ü‹ s¡÷bÕsTTì nôd{Ÿ ø±\+˝À
$ìjÓ÷–+#·&yÉ T˚ n‘·ì ñ<˚X› +¯ . á nôd{Ÿ‡ m+‘√ ø=+‘· Ä<ëj·÷ìï
ÇdüT+Ô {≤sTT. >∑Ts¡T+Ô #·Tø√+&ç! á nôd{Ÿ‡ yÓTT<ä{À¢ #ê˝≤ ø=~›>±
Ä<ëj·÷ìï ÇkÕÔsTT. yê{Ï‘√ MT πøãT˝Ÿ {°$ _\T¢ ≈£L&Ü sê<äT.
nsTT‘˚ ø=Hêïfi¯≈¢ £î düTe÷s¡T 20 dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘· á Äôd{Ÿ‡
qT+∫ e#˚Ã Ä<ëj·Tìï eTq+ |ü≥Tºø√˝Ò+.
>∑]wüº+>± ˇø£ HÓ\˝À 1000 s¡÷bÕj·T\T <ëj·T>∑*–q
e´øÏÔ 15 dü+e‘·‡sê\˝À s¡÷. 2.5 \ø£\å T ìø£s¡+>± <ëj·T>∑\&ÉT.
n+fÒ 15 dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘· ‘·q πøãT˝Ÿ {Ï$, yÓTTu…˝’ Ÿ _˝Ÿ
yÓTT<ä\sTTq _\T¢\T |üì#˚dæ dü+bÕ~+#·qø£ÿs¡ ˝Ò≈£î+&Ü s¡÷. 2.5
\ø£\å MT<ä e∫Ãq e&û‘¶ √ ‘·s¡‘·sê\T>± _\T¢\T ñ∫‘·+>± ø£≥eº #·TÃ.
(πs≥T¢ ô|s¡>∑˝Ò<äì nqT≈£î+fÒ) s¡÷.1000/` mø£ÿ&É, s¡÷. 2.5 \ø£\å T
mø£ÿ&É 200 ¬s≥T¢ ô|H’ ˚.
dü÷ø£+å >± #ÓbÕŒ\+fÒ nôd{Ÿ‡ Hê≈£î ‹+&ç ô|&É‘êsTT. ˝…_’ *{°dt
qqTï ‹+{≤sTT.
Assets feed me - Liabilities eat me
MTs¡T á s√E qT+∫ ø£˙dü+ MT Á>±dt Ä<ëj·T+˝À {≤ø˘‡ ø£≥øº £
eTT+<äT |ü~ XÊ‘·+ Á|ü‹ HÓ\ nôd{Ÿ‡˝À ô|{≤º\ì ìs¡sí TT+#·Tø√+&ç.
eT]jÓTTø£ kÕ] >=|üŒyê] Ä<ëj·T e÷sêZìï #·÷<ë›+. B or
59
J qT+∫ Ä<ëj·T+ I #·<äs¡+˝ÀøÏ e∫Ã, nø£ÿ&É qT+&ç E #·<äs¡+
>∑T+&Ü A #·<sä +¡ ˝ÀøÏ Á|üy•˚ düT+Ô ~. A #·<sä +¡ n+fÒH˚ &ÉãT“ CÒãT˝ÀøÏ
e#˚Ã<äqïe÷≥. n˝≤ e∫Ãq &ÉãT“ eT∞¢ I #·<äs¡+˝ÀøÏ ÁøÏ+<äqT+∫
n&ÉT–&ÉT‘·T+~. á s¡ø£+>± >=|üŒyê]øÏ &ÉãT“ eT]+‘· &ÉãT“ì
ÇdüT+Ô ~. á Ä<ëj·T Á|üj·÷D+ z |ü~ ˝Ò<ë Çs¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\T
»]–+<äqT≈£î+<ë+. n|ü⁄Œ&ÉT @+ »s¡T>∑T‘·T+~? nôd{Ÿ‡ qT+∫
e#˚Ã Ä<ëj·T+ n+fÒ ø£w|ºü &ü ≈É î£ +&Ü, |üì #˚jT· ≈£î+&Ü e#˚Ã Ä<ëj·T+,
Ks¡TÃ ø£+fÒ m≈£îÿe ne⁄‘·T+~. BìH˚ á ÁøÏ+~ ndüMTø£s¡D+
<ë«sê dü÷∫+#·e#·TÃ.
Passive Income > Expenditure
m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ Ks¡TÃì n~Û>∑$T+∫+<√ n|ü⁄Œ&ÉT
MTs¡T Çø£ C≤uŸ #Ój·T´qø£ÿs¡˝Ò<äT. n+fÒ yÓ+≥H˚ ñ<√´>∑+
e÷H˚j·TeTì ø±<äT. n+fÒ ñ<√´>∑+ nedüs¡+ kÕúsTT qT+&ç
Äq+<ä+ kÕúsTTøÏ e÷s¡T‘·T+~. m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ MT≈£î ñ<√´>∑+ nedüs¡+
kÕúsTT qT+&ç ÁøÏ+<ä |ü&bç ˛sTT+<√ n|ü⁄Œ&ÉT MT kÕeTs¡´ú + ñ<√´>∑+˝À
Á|üdüTŒ≥eTÚ‘·T+~. n~ MT Äs√>±´ìøÏ , Vü‰sTTøÏ m+‘√ eT+∫~.
á dæ‹ú ˝À $TeTà*ï MTs¡T Ä]úø£ kÕ«‘·+Á‘·T\T>± Á|üø£{Ï+#·Tø√e#·TÃ.
>=|üŒyês¡T n+fÒ |ü~ø±s¡T¢ eT÷&ÉT y˚T&É\T nì ø±<äT ns¡ú+,
m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ MTs¡T ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+øÏ #˚s¡T≈£îHêïs√ n|ü⁄Œ&ÉT $TeTà*ï
MTs¡T >=|üŒ>±]>± »eT #˚düTø√e#·TÃ.
60
yÓTø±ìø˘ sêE
sêE yÓ ’ C ≤>¥ ˝ À z kÕ<ës¡ D dü ÷ ÿ≥sY yÓ T ø±ìø˘ , >∑ ‘ · 30
dü+e‘·‡sê\qT+&ç dü÷ÿ≥sY ]ù|sY e÷Á‘·y˚T #˚düTHÔ êïs¡T. yÓTT<ä{À¢
˝≤+Áu…{≤\T u≤>∑T#˚düTÔ+&˚yê&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· ãC≤CŸ #˚‘·ø˘\øÏ
e÷sê&ÉT. sêEøÏ dæ>s¬∑ {Ÿ, eT+<äT n\yê≥T ñ+&˚~. ø±ì $T‘·+>±H˚
rdüT≈£îH˚yê&ÉT. eTq+ á |ü⁄düøÔ £+˝À #·]Ã+∫q ˝≤õø˘ sêE≈£î
‘Ó*j·T<äTø±ì, nqedüs¡+>± Ks¡TÃ m+<äT≈£î? nqedüs¡+>± n|ü⁄Œ
(˝…’_*{°) m+<äT≈£î? nì n+≥T+&˚yê&ÉT. ‘·q ø£wüºeTs¡¢+<ä]˙
˝≤+Áu…{≤ qT+∫ #˚‘·ø˘øÏ e÷s¡e<äì› #ê˝≤ >∑{Ï>º ± yê]+#˚yê&ÉT.
ø±ì, ø£wüeº Ts¡T¢ sêE e÷≥ $q≈£î+&Ü #˚‘·ø˘ ø=qT≈£îÿH˚yês¡T. Ä
s¡ø£+>± sêE #˚‘·ø˘ yÓTø±ìø˘>± e÷sê&ÉT. sêEøÏ C≤>±\ |æ∫Ã
ñ+&˚~. @ e÷Á‘·+ &ÉãT“ $T–*q sêE, Ä &ÉãT“øÏ ø=+#Ó+ &ÉãT“
»‘·#˚dæ yÓC’ ≤>¥˝À @<√ ˇø£ e÷s¡TeT÷\ C≤>±ø=+≥T+&˚yê&ÉT.
m+<äTø√jYT sêE }s¡e‘·\ |üìøÏ sêì C≤>±\T ø=ì ñqï &ÉãT“
y˚ d t º #˚ k ÕÔ e ⁄ nì n+<ä s ¡ ÷ |ü ì >∑ ≥ Tº ≈ £ î ì eTØ sêEì
$eT]ÙdüT+Ô &˚yês¡T. sêE e÷Á‘·+ yê] e÷≥\T ˝…ø£ÿ #˚ùdyê&ÉT
ø±<äT. 1980 ‘·s¡Tyê‘· $XÊKq>∑s¡+ yê´|æ+#·&É+ yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~.
#ê˝≤ eT+~ nbÕsYºyÓT+{Ÿ _\¶s¡T¢, sêE <ä>∑Zs¡ C≤>±\T ø=ì
nbÕsYyº ÓT+≥T¢ ø£{≤ºs¡T. sêEøÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT düTe÷s¡T |ü~ nbÕsYyº ÓT+≥T¢
qT+∫ n<Ó› HÓ\øÏ düTe÷s¡T s¡÷.1,00,000/` ek˛Ô+~. n+‘˚
ø±≈£î+&Ü Á|üdüT‘Ô ·+ sêEøÏ Ç+ø± $T–* e⁄qï C≤>±\ $\Te 10
61
ø√≥T¢ ô | ’ e ÷fÒ . á s√Eø° Hê{Ï ˝≤+Áu… { ≤ ‘√H˚ ø±\+
>∑&ÉT|ü⁄‘·THêï&ÉT.
sêE @MT nqTuÛÑ$+#·≈£î+&Ü &ÉãT“ <ë#ê&ÉT nH˚ ˙‹ì,
á ø£<∏äqT+&ç <äj·T#˚dæ sêã≥ºe<äT›. sêEøÏ ‘Ó*dæq ªJ$‘êìï
nqTuÛÑ$+#·&É+μ n+fÒ dæìe÷\T, dæ–πs{Ÿ\T, eT+<äT, |æ\¢\ì
<ä>∑Zs¡˝À eT+∫ dü÷ÿ˝Ÿ˝À #·~$+#·&É+, n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT ‹s¡T|ü‹
Á|üj·÷D+. Çy˚$ sêE ø±\sêdüTø√˝Ò<äT. ‘·qøÏ #˚‘·ø˘ dü÷ÿ≥sY
˝Ò<ë ø±s¡T ˝Òø£b˛‘˚ Áã‘·ø£˝ÒqT nì sêEøÏ nì|æ+∫q|ü⁄Œ&ÉT
‘·|üŒ≈£î+&Ü ø=qT≈£îÿH˚yê&ÉT. sêE $»j·÷ìøÏ ø±s¡D+ ˝≤uÛÑ+ Ç#˚Ã$
Äôd{Ÿ‡>±, Ks¡TÃì ô|+#˚$ ˝…_’ *{°dt>± >∑T]Ô+#·&Éy˚T!
&˚{≤ m+Á{Ï Ä|üπs≥sY
sêe⁄ _õHÓdt MT<ä eT+∫ <äèø£Œ<ä+ ñqïyê&ÉT. 1997˝À
ø£+|üP´≥sY s¡+>∑+ X¯s¡y˚>∑+‘√ ñ<√´>±\T ÇdüT+Ô fÒ sêe⁄, m.j·Tdt./
400 H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Internet <ë«sê _õHÓdt yÓ‘·T≈£î‘·T+fÒ, ˇø£
&˚{≤ m+Á{Ï C≤uŸ esYÿ <=]øÏ+~, |üB m+Á{°\øÏ ˇø£ &Ü\sY Çùd,Ô
ˇø£ ∫qï ‘·|ü⁄ŒøÏ ˇø£ &Ü\sY rùdkÕÔs¡T. (1:10 nqïe÷≥) sêe⁄
dü<ë>± Ä &˚{≤ m+Á{° |üì ˇ|ü⁄Œø=ì ˇø£ HÓ\˝À 38 &Ü\s¡T¢
(1998˝À düTe÷s¡T s¡÷.1440/`) dü+bÕ~+#ê&ÉT. sêe⁄ |üì q∫Ã
Ä ø£+ô|˙ y˚s=ø£ &˚{≤ m+Á{° C≤uŸì sêe⁄øÏ n|üŒC…|æŒ+~. sêe⁄
<ëìì ≈£L&Ü ˇ≈£ÿ&ÉT s√EøÏ 10`12 >∑+≥\T |üì#˚dæ ˇø£ HÓ\˝À
|üP]Ô #˚XÊ&ÉT. ¬s+&Ée HÓ\ sêe⁄øÏ e∫Ãq #Ó≈£îÿ 55 &Ü\s¡T.¢ ˇø£ÿ
62
‘·|ü⁄Œ ˝Ò≈£î+&Ü &˚{≤ m+Á{Ï C≤uŸ n+‘· |üø±ÿ>± #˚dæq+<äT≈£î, Ä
ø£+ô|˙ sêe⁄ ù|s¡Tì yπ̊s u≤´+ø˘øÏ ]ø£yÓT+&é #˚dæ+~. Ä u≤´+≈£îyês¡T
sêe⁄øÏ ¬s+&ÉT HÓ\\≈£î s√EøÏ 18`20 >∑+≥\ #=|ü⁄Œq dü]|ü&Ü
C≤uŸì Ç#êÃs¡T. Ä<ëj·T+ e÷Á‘·+ 250 &Ü\s¡T¢ (düTe÷s¡T
s¡÷.10,000/`) sêe⁄ ‘·q uÛ≤s¡´‘√ ø£\dæ 56 s√E\˝À |üìì
|üP]Ô #˚XÊ&ÉT. ˇø£ÿ ‘·|üPŒ ˝Ò≈£î+&Ü! n+‘˚ Ä u≤´+ø˘ yês¡T #ê˝≤
eTT#·Ã≥ |ü&Ü¶s¡T. \+&ÉHé˝À e⁄qï y˚πs &˚{≤ m+Á{° ÁuÀø£sYøÏ Ä
u≤´+≈£î yês¡T sêe⁄ ù|s¡Tì ]ø£yÓT+&é #˚dæ, sêe⁄øÏ m≥Te+{Ï &˚{≤
esYÿ nsTTq ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì Çe«e#·TÃ nì ‘êF<äT Ç#êÃs¡T.
n+‘˚! sêe⁄øÏ &˚{≤ m+Á{° es¡Tÿ\ |üs¡+|üs¡ Ä>∑˝Ò<äT. sêe⁄ ‘·|üŒì
dü]>± ø£+|üP´≥s¡T¢ ø=qe\dæ e∫Ã+~ ñ<√´>∑düTú\qT @sêŒ≥T
#˚düTø√e\dæ e∫Ã+~. ô|<ä› Ç\T¢ rdüTø=ì Ç+≥sYHÓ{Ÿ ©E˝…q’ T
rdü T ø=ì ˇ |ü ~ eT+~‘√ Ä|ò ” d t ÁbÕs¡ + _Û + #ê&É T . eT÷&É T
dü+e‘·‡sê\˝À sêe⁄ Ä<ëj·T+ &˚{≤ m+Á{° @C…+{Ÿ>± ø√{° Çs¡yÓ’
nsTT<äT \ø£\å s¡÷bÕj·T\T <ë{Ï+~. Vü≤√+&Ü dæ{° ø±s¡T, sêe⁄
ø=qT≈£îHêï&ÉT. s¡÷.25,000/` $\Te #˚ùd s√˝…ø˘‡ Ä{ÀyÓT{Ïø˘
yêN m|ü⁄Œ&É÷ <Ûä]kÕÔ&ÉT. yÓ’C≤>¥˝À u≤>± n_Ûeè~∆ #Ó+~q
ÁbÕ+‘·+˝À ˇø£ nbÕsYyº ÓT+{Ÿ bò˛s¢ Y 50 \ø£*å ∫Ã ø=Hêï&ÉT. ˇø£
Á|üeTTK u≤´+≈£î yêπs Ä bò˛s¢ Yì n<Ó≈› £î rdüTø√e&É+ e\q sêe⁄øÏ
e#˚Ã ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ HÓ\≈£î s¡÷.55,000/` á Ä<ëj·T+ sêe⁄øÏ
63
‘·s¡‘·sê\T>± e⁄+≥T+~. Á|üdüT‘·+Ô yÓC’ ≤>¥˝À y˚s=ø£ n_Ûeè~∆ #Ó+~q
ÁbÕ+‘·+˝À ø√{Ï s¡÷bÕj·T\T ô|{Ïº C≤>± ø=ì, nbÕsYyº ÓT+{Ÿ\T
ø£{ÏºdüTÔHêï&ÉT. |æ\¢yê&çøÏ m+ôd{Ÿ˝À eT+∫ sê´+ø˘ sêø£b˛‘˚
nyÓT]ø±˝ÀH˚ dü«+‘· &ÉãT“‘√ _.j·Tdt. Ç+»˙]+>¥ #·~$+#˚&ÉT.
Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ dæ+>∑|üPsY/ÄÁùd*º j·÷/◊s√bÕ\ MT<äT>± nyÓT]ø±øÏ
HÓ\ s√E\T yÓ[fl, ø=‘·Ô ø±+Á{≤ø˘\º T dü+bÕ~kÕÔ&ÉT. MTs¡T 4`5
dü+e‘·‡sê\˝À kÕ~Û+∫q á $»j·÷ìï ˇø£ÿ e÷≥˝À #Ó|üŒ+&ç
nì H˚qT sêe⁄ì n&ç>±qT. <ëìøÏ sêe⁄ ¬s+&ÉT eTTø£ÿ˝À¢ Ç˝≤
#ÓbÕŒ&ÉT.
1. H˚q÷, Hê uÛ≤s¡´ yÓTT<ä{À¢ 18, HÓ\\T bÕ≥T ãj·T≥ Á|ü|ü+#êìï
eTs¡∫b˛j·÷+ (|æ\*¢ ï ≈£L&Ü!)
2. ¬s+&ÉT ns¡#˚‘·T\T ø£fi¯e¢ TT+<äT ô|≥Tº≈£îì sêe⁄ qÁeT‘·>± Ç{≤¢
nHêï&ÉT. me¬s‘’ ˚ á |ü~ y˚fi¯¢ ∫es¡\qT ˇø£ÿ #·÷|ü⁄˝À m≈£îÿe
ùd|ü⁄ ø£qTeTs¡T>∑T ne«≈£î+&Ü #·÷&É>∑\s√ yêfi‚¢ á _õHÓdt˝À
düT\Te⁄>± ô|ø’ Ï sê>∑\s¡T.
($es¡D: ¬s+&ÉT ns¡#˚‘·T\qT ø£fi¯e¢ TT+<äT ô|≥Tºø=ì #·÷ùdÔ #ê˝≤
eT+~øÏ Äs¡Ty˚fi¯ó¢ ∫es¡T¢ e÷Á‘·y˚T ø£qã&É‘êsTT. ø=+‘·eT+~øÏ
|ü~y˚fi¯¢ ∫es¡T¢ ø£q|ü&çHê ø±ùd|ü{ÏøÏ ø£fi¯ófl u…s’ ¡T¢ ø£$Tà eT÷&√ `
Hê\T>√ y˚fi¯ó¢ |üP]Ô>± e÷j·TeTÚ‘êsTT)
˙‹: &˚{≤ m+Á{Ï C≤uŸ˝À n+‘· &ÉãT“ ñ+<äì eTq+ }Væ≤+#· >∑\e÷?
Here apply work to learn principle.
64
eTq #·T≥÷º‘ê &ÉãT“ ñ+<äq&ÜìøÏ Ç<=ø£ eT+∫ ñ<ëVü≤s¡D,
n+‘˚ ø±≈£î+&Ü ‘êqT dü+bÕ~düTqÔ ï &ÉãT“ì ì•Ã‘· Ä<ëj·T+>±
e÷s¡TdüTÔ+&É&É+ ≈£L&Ü #ê˝≤ yÓT#·TÃø√<ä>∑Z $wüj·T+. &ÉãT“
dü+bÕ~+#·&É+, ùV≤+&ç˝Ÿ #˚j·T&É+ ¬s+&É÷ ≈£L&Ü sêe⁄øÏ u≤>±
‘Ó\TdüT. Á|üdüT‘Ô ·+ sêe⁄ Ä|ò”düT˝À 60 eT+~ |üì#˚düTHÔ êïs¡T.
&çdÿü wüHé
&ÉãT“ eTq düeTdü´\ìï rs¡TdüTÔ<äì nqT≈£î+{≤+. ø±ì,
&ÉãT“ e\q eTqø=#˚Ã Äq+<ä+ ˙{Ï ãT&É>∑ e+{Ï~. dü«\Œø±\y˚T
Ä Äq+<ä+ ñ+≥T+~. ‘·s¡Tyê‘· Ç+ø± Äq+<ä+ bı+<ë\+fÒ
Ç+ø± m≈£îÿe &ÉãT“ ø±e\dæ edüT+Ô ~. <ëì ø√dü+ eT]+‘· |üì
#˚j·Te\dæ edüT+Ô ~. eTq≈£îqï uÛÑj·T+, ø√]ø£ ªì‘·´+ |üì#˚jYTμ
nH˚ $wüe\j·T+˝ÀøÏ HÓ{Ïºy˚kÕÔsTT. n+<äTπø ãT<ä∆ uÛÑ>∑yêqT&ÉT
<äT:U≤ìøÏ eT÷\+ ø√]ø£ nì ìs¡«∫+#ê&ÉT.
ø±ì ø√]ø£ ˝Òø£b˛‘˚ q÷‘·q‘·«+ ñ+&É<äT. eTìwæ #·+Á<äT&ÉT
MT<ä ø±\T ô|{≤º&É+fÒ, <ëìøÏ eT÷\+ ø√]ø£. dü>∑≥T eTìwæ
$wüj·T+˝À ø√]ø£ y˚s¡T. nedüs¡+ y˚s¡T. ø√]ø£ ø±fi¯¢ ÁøÏ+<ä
ñ+&Ü*. nedüs¡+ HÓ‹MÔ T<ä ñ+&Ü*. Necessity is the mother of
invention nqï Ç+^¢wüß kÕyÓT‘· eTqøÏ ñ+&ÉH˚ ñ+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
eTq˝À 95% eT+~øÏ ø±s¡T ˇø£ ø√]ø£ e÷Á‘·y˚T. Bìì ˇø£ ùd≥º dt
dæ+ã˝Ÿ>± u≤$kÕÔs¡T. ˇø£kÕ] H˚qT ˇø£ ùdïVæ≤‘·Tsê*+{ÏøÏ dü÷ÿ≥sY
65
MT<ä yÓfi≤¢qT. ÄyÓT yÓ+≥H˚ ø±s¡T MT<ä sê˝Ò<˚eTì n&ç–+~. Ç+ø±
Ç˝≤ n+~. ªªe÷ »s¡àHé ôw|üsY¶ì (≈£îø£ÿì) yÓ≥s¡ïØ Vü‰düŒ≥˝ŸøÏ
rdüTø=ì yÓfi¯¢&ÜìøÏ Á{Ï|tøÏ ¬s+&ÉT e+<ä\ s¡÷bÕj·T\T Ä{ÀøÏ
ne⁄‘√+~. yÓ+≥H˚ ø±s¡T ø=qTø√ÿyê*. m˝≤>∑÷ Hê≈£î ø±s¡T
ø=qTø√ÿyê\ì b|üŒ{ÏqT+#√ ø√]ø£>± e⁄+~μμ. Çø£ÿ&É ÄyÓT ø√]ø£qT
nedü s ¡ + >± Á|ü ø £ { Ï k ˛Ô + ~. ‘· < ë«sê eT]+‘· ˝… ’ _ *{° d t ˝ ÀøÏ
yÓ[flb˛e#·TÃ!
MTs¡T C≤Á>∑‘·>Ô ± >∑eTìùdÔ u≤>± ø£wü|º ü&ç dü+bÕ~+∫qyês¡T
ø=+#Ó+ ø£≈£îÿ]Ô>± eTqøÏ ø£q|ü&É‘ês¡T. Hê≈£î ‘Ó*dæq ˇø£ ù|s=+~q
s¡#·sTT‘· e´øÏ‘Ô ·« $ø±dü Á|üdü+>±\øÏ me¬sH’ ê |æ*ùd,Ô ‘·q dæ>∑¬s{Ÿ
Ks¡TÃ ≈£L&Ü yêfi¯¢ MT<ä y˚kÕÔ&ÉT. eTqøÏ~ $q&ÜqøÏ mu…“≥Tº>±qTqï
Ms¡T ø√]ø£, nedüs¡+ $wüj·÷˝À¢ bıs¡bÕ≥T |ü&És¡T.
πse+‘Y, düTVü‰dæ˙\T Áù|$T+∫ ô|[¢ #˚düT≈£îHêïs¡T. Áø=‘·Ô
ø±|ü⁄s¡+ ˇø£ n<Ó› nbÕsYyº ÓT+{Ÿ˝À ø=+‘·ø±\+ Vü‰sTT>± >∑&ç∫+~.
ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·s¡Tyê‘· yê]<äs› ¡T ‘Ó\TdüT≈£îqï <˚$T≥+fÒ Ks¡TÃ˝À
m≈£îÿe uÛ≤>∑+ n<Ó› ˝≤π>düT≈£î+{À+<äì! yÓTT<ä{Ï qT+∫ yê]<ä]›
‹j·T´ì ø£\ dü«+‘· Ç\T¢. <ëìø√dü+ düTVü‰dæì ˇø£ ø£+|üP´≥sY
ø£+ô|˙˝À ñ<√´>∑+˝À C≤sTTHé nsTT´+~. ‘·eT ø£\ dü«+‘· Ç\T¢
HÓs¡y˚πs es¡≈£î |æ\¢\T e<ä›qT≈£îHêïs¡T. Ç<ä›] ñ<√´>±\˝À
ÇHéø±+{≤ø˘‡≈£î #ê˝≤ b˛‘√+~. n+<äTπø ÇHéø£+{≤ø˘‡˝À ]uÒ≥T
66
ø√dü+ ns¡®+{Ÿ>± ø=+#Ó+ m≈£îÿe KØ<äT ô|{Ïº nbÕsYºyÓT+{Ÿ
ø=qT≈£îÿHêïs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT ¬se+‘Y, düTVü‰dæ˙\ ø£\ r]+~ ø±ì,
ÇHéø£+{≤ø˘‡, nbÕsYyº ÓT+{Ÿ ˝ÀqT‘√ bÕ≥T Áø=‘·>Ô ± Vü≤Ödt {≤ø˘‡,
yê≥sY {≤ø˘‡ ≈£L&Ü dü+e‘·‡sêìøÏ ˇø£kÕ] ‘√&Éj·÷´sTT. Ç~
Ç˝≤ ñ+∫‘˚ nbÕsYyº ÓT+{Ÿ≈£î e÷´#Y ne«&ÜìøÏ, ø=‘·Ô |òü]ï#·sY,
ø=‘·Ô m\Áø±ºìø˘ edüTeÔ ⁄\T yÓTT<ä\sTTq$ ø=qe\dæ e∫Ã+~. BìøÏ
‘√&ÉT n+‘· eT+∫ (me]øÏ eT+∫?) b˛wt nbÕºyÓT+{ŸøÏ ø±s¡T
ñ+&É<ë›? ø=+‘· Ç<ä›] |ü⁄{Ïº+{Ï &ÉãT“, ø=+#Ó+ q>∑\T n$Tà,
ø=+‘· Ç<ä]› ÁøÏ¬ø{Ÿ ø±s¡T\¶ T ô|{Ïº ø±s¡T ø=Hêïs¡T. Ç+πø+ Vü‰sTT>±
ñ+&Ée#·TÃ ø£<ë!
¬se+‘Y\T, düTVü‰ì˙\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eè‘êÔø±s¡ |üs¡T>∑T˝ÀøÏ
yÓ[b¢ ˛‘·THêïs¡T. á |üs¡T>∑T˝À n\T|ü⁄ ‘·|üŒ ¬>\T|ü⁄ e⁄+&É<äT. á
˝À>± düTVü‰dæì ˇø£ |æ˝≤¢&ìç Á|üd$ü +∫+~. bÕ\ &Éu≤“\T, m˝Ÿ.ø¬ .õ.
dü÷ÿ˝Ÿ |ò”E\T ˇø£{Ï ‘·sê«‘· ˇø£{Ï yÓTT<ä\j·÷´sTT. ˇø£ÿkÕ]>±
uÛ≤s¡´ uÛÑs¡Ô*<ä›s¡T y˚T˝§ÿHêïs¡T. ‘·eTøÏ ˝…’_*{°dt #·<äs¡+ ì+&ç
b˛sTT+<äì ˇø£ÿ nbÕsYºyÓT+{Ÿ ‘·|üŒ Ç+πø$ nôd{Ÿ‡ (?) ˝Òeì
‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. Ç+‘·˝À ÇHéyÓdtyº ÓT+{Ÿ @C…+{Ÿ dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.
nbÕsYyº ÓT+{Ÿ MT<ä ø√`Ä|üπs{Ïyé u≤´+ø˘˝À e÷s¡Tπº>õ˝ÀqT ‘·≈£îÿe
e&û¶øÏ m≈£îÿe n|ü⁄Œ ÇkÕÔs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT n|ü⁄Œ#˚dæ |ü|ü⁄Œ≈£L&ÉT
dæìe÷˝À˝≤>∑ Çìï n|ü⁄Œ\T ø±≈£î+&Ü ˇπø ˇø£ n|ü⁄Œ, e÷s¡T>πº õ˝ÀqT
67
(‘·Dø±˝ÀqT) e÷Á‘·y˚T ñ+≥T+~ nì nHêï&ÉT. Ç+πø+ n+‘·
ô|<ä› ÇHéydÓ yºt TÓ +{Ÿ @C…+{Ÿ #ÓbÕŒ&ÉT ` (nôd{Ÿ‡, ˝…_’ *{°dt $wüjT· +˝À
n‘· ì ≈£ î qï$ n_Û Á bÕj· ÷ \T e÷Á‘· y ˚ T , ìC≤\T ø±e⁄)
|ü⁄qsê˝À∫+#·øÿ£ s¡ ˝Ò<ìä sπ e+‘Y, düTVü‰dæ˙\T ‘·eT nbÕsYyº TÓ +{ŸqT,
ø√n|üπs{Ïyé u≤´+ø˘˝À ‘·Dø±ô|{Ïº, ô|<ä› n|ü⁄Œ rdüTø=ì, ∫qï
n|ü⁄Œ\˙ï r]Ãy˚kÕs¡T. BìH˚ ø±eTsY‡˝À _˝Ÿ ø£Hê‡*&˚wüHé ˝ÀHé>±
#ÓãT‘ês¡T. m≈£îÿe e&û,¶ Á¬ø&ç{Ÿ ø±s¡T¶ n|ü⁄Œ\T ø±s¡T˝ÀqT nìï
r]b˛j·÷sTT. ˇπø ˇø£ ô|<ä› n|ü⁄Œ ñ+~. ø±ì πse+‘Y, düTVü‰dæ˙\T,
ø√n|üπs{Ïyé u≤´+ø˘ n|ü⁄Œ rπses¡≈£î n+fÒ 20 dü+e‘·‡s¡eTT\T
ñ<√´>∑+ #˚j·Te\dæ e⁄+≥T+~. ˇø£ s¡ø£+>± Á|ò”&ÉyéT ø√˝ÀŒsTTqf…!º
ø=~› s√E\ ‘·s¡Tyê‘· m<äTs¡T nbÕsYºyÓT+{Ÿ n$&Ée∫Ã,
‘·eTø±s¡T düØ«dæ+>¥ Ç#êÃeTT. Äj·Tq dü÷ÿ≥sY MT<ä Ä|ò”dt qT+&ç
&Ó¬’sø˘>º ± e#˚ÃkÕÔeTHêïs¡T. @MT nqTø√≈£î+&Ü MT ø±s¡T˝À #·+<äHê
cÕ|æ+>¥e÷˝ŸøÏ ~+|ü>∑\sê nì n&ç–+~. #·+<äHê cÕ|æ+>¥e÷˝Ÿ
yê&ÉT #ê˝≤ ùd˝Ÿ Ä|òüs¡T¢ ÇdüTHÔ êï&ÉT. |ü+&ÉT>∑ nedüsê\≈£î Ç|ü⁄Œ&˚
ø=qT≈£îÿ+fÒ m+‘√ &ÉãT“ Ä<ë #˚j·Te#·TÃ. ¬se+‘Y, düTVü‰dæqT\T
‘·eTøÏ ‘êeTT K∫Ã‘·+>± #Ó|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. #·+<äHê cÕ|æ+>¥e÷˝Ÿ
zô|Hé #˚kÕø£ ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü yÓfi˝¢¯ <Ò Tä . cÕ|ü+‘ê ø£*dæ ‹]– #·÷<ë›+.
#·∫ÃHê @MT ø=q<äT.› .....? ø±ì, e÷˝Ÿ˝À z n+<äyÓTqÆ øö+≥sY
<ä>∑sZ ¡ Ç<äs› ¡T n–, nÁ|üj·T‘·ï+>± Á¬ø&ç{Ÿ ø±s¡T\¶ T rXÊs¡T!
68
eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ yês¡T≈£L&Ü Á¬ø&ç{Ÿ ø±sY‘¶ √ ù|ø±≥ Ä&É>∑\s¡T!
dü\Vü‰: Á¬ø&ç{Ÿ ø±sYì¶ m|ü⁄Œ&É÷ ˝…_’ *{°>±H˚ uÛ≤$+#·+&ç.
eTq n+<ä] J$‘ê\T <ë<ë|ü⁄>± Ç˝≤π> q&ÉTkÕÔsTT. ‘·eT

nedüsê\T (ø√]ø£\øÏ e÷s¡T ù|s¡T) rs¡&ÜìøÏ ‘·eT J$‘ê˝À¢ eT]+‘·
&ÉãT“ »‘· nyê«\ì m<äTs¡T#·÷kÕÔ+. πse+‘Y, düTVü‰dæ˙\T Hê
<ä>∑sZ ¡≈£î e∫Ã ª(eT]+‘·) &ÉãT“ m˝≤ dü+bÕ~+#ê\ìμ n&ç>±s¡T.
<ëìøÏ H˚ì∫Ãq düe÷<Ûëq+ ` ªnedüsêìøÏ, ø√]ø£øÏ ‘˚&Ü düŒwü+º >±
‘Ó\TdüTø=+&ç. ˇø£ y˚fi¯ ‘Ó\TdüTø√˝Òø£b˛‘·T+fÒ, H˚qT eTT+<äT ù|J˝À¢
#Ó|æŒq≥T¢, ªMT >∑T]+∫ MTs¡T Ä˝À∫+#·T≈£îH˚μ yÓT&çfÒwüHé z Äs¡T
HÓ\\T Ç<ä›s¡÷ ø£\dæ #Ój·T´+&çμ nì dü\Vü‰ Ç#êÃqT. n˝≤π>
J$‘·+˝À yÓ+≥H˚ e÷s¡TŒsêyê\ì m<äTs¡T #·÷&Ée<äT.› J$‘·+ ˇø£
düe÷|ü+Ô ˝Òì Á|üj·÷D+. @<√ ˇø£ eTõ* #˚s¡T≈£î+f… J$‘·+
69
Á|üj·÷D+ Ä–b˛‘·T+<äqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. Á|ü‹ eTõ©˝ÀqT
Äq+<ä+ bı+<ä&yÉ T˚ (yÓ‘T· ø√ÿe&ÉyT˚ ) J$‘·+. Happiness is all along
the way but not at the end of the road.
ªªø£‹,Ô ÄuÛÑs¡D+, n<ä+› jÓTTø£ÿ $\Te\T ‘Ó\TdüTø√μμ nì
ˇø£ »|ü˙dt kÕyÓT‘· ñ+~. ø£‹Ô Äj·TT<ÛëìøÏ >∑Ts¡T.Ô |üPs¡«+ sêE\T
ø£‹HÔ ˚ qeTTà≈£îH˚yês¡T. ÄuÛÑs¡D+ &ÉãT“øÏ >∑Ts¡T.Ô <Ûäqe+‘·T˝Ò dü+|òü÷ìï
bÕ*kÕÔs¡T nH˚ dü÷øÏÔ m|ü⁄Œ&É÷ >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*. sê»ø°j·T
Hêj·T≈£î\øÏ m≈£îÿe |üesY ñ+≥T+<äqT≈£î+{≤+. ø±ì, dü+|òüT+˝À
neT\j˚T´ @ $<ÛäyÓTqÆ #·≥yº ÓTHÆ ê <Ûäì≈£î˝Ò |üs√ø£+å >± ìπs•∆ kÕÔs¡T.
áHê&ÉT Á>∑÷|ü⁄øÏ ø±ì, ]\j·THé‡ Ç+&ÉÁd”dº tøÏ ø±ì e´‹πsø£+>±
ˇø£ÿ #·≥eº T÷ sê<˚MT?
Çø£ eT÷&Ée~ n<ä+› . Ä‘·à$eTs¡ÙøÏ n<ä+› dü÷∫ø£, eT÷&ç+{Ï˝À
n<ä+› >=|üŒ~ nì ô|’ kÕyÓT‘· ñ<˚X› ¯+. πse+‘YøÏ nôd{Ÿ‡, ˝…_’ *{°Hé‡øÏ
‘˚&Ü ‘Ó*j·Tø£ø±<äT. Ä]úø£ ìs¡ø£så êdü´‘· e\q &ÉãT“ Çã“+<äT\≈£î
‘·s¡T#·T>± ˝Àqe⁄‘·THêï&ÉT. kÕ<Ûës¡D+>± ù|<ä, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|ü»\T
&É ã T“ jÓ T Tø£ ÿ ø£ + Á{À˝Ÿ ˝ ÀH˚ ñ+&ç , &É ã T“øÏ u≤ìdü \ T>±
Áã‘·T≈£î‘·T+{≤s¡T. n+<äTe\¢ <Ûäì≈£î\ e\¢ neT\j˚T´ #·{≤º\ìï
Mfi¯¢≈£î e´‹πsø£+>±H˚ ñ+{≤sTT. Ms¡T n<ä›+˝À ‘·eTì ‘êeTT
Á|ü•ï+#·Tø√≈£î+&Ü, Ä‘·à$eTs¡Ù dü]>±Z #˚düT≈£î+&Ü, n+<äs¡÷ qy˚Tà
ô|’ dæ<ë∆+‘ê\qT ÄyÓ÷~kÕÔs¡T. dü«+‘· Ç\T¢ ô|<ä› Ädæ,Ô >∑es¡ïyÓT+{Ÿ
ñ<√´>∑+ #·÷düTø√, ]dtÿ rdüTø√≈£î, bıs¡bÕ≥T¢ #˚j·T≈£î.
70
q\T>∑Ts¡T q&ç#˚ <ë]˝À >∑&ç¶ yÓTT\e<äT nH˚ HêHéyÓCŸ CÀ≈£î
‘Ó*dæ ≈£L&Ü q\T>∑T]‘√ Hêsêj·TD≤ nì ô|&’ é ô||’ sü Y yÓ+≥ m\Tø£˝≤¢
|ü]¬>&É‘ês¡T.
πse+‘Y ˝≤+{Ïyês¡T ` X¯øÏÔ ñqï|ü⁄Œ&˚ ø£wü|º ü&Ü* nì &ÉãT“
dü]b˛ø£b˛e&É+ e\q bÕsYºf…Æ+ C≤uŸ\ ø√dü+ kÕj·T+Á‘ê\T,
Ä~yêsê\T yÓ‘·T≈£îÿ+{≤s¡T. H˚qT Ábı<äTq› ï 6 qT+∫ sêÁ‹ 10
es¡≈£î y˚T<ÛäyÓT{Ïø˘‡ ≥÷´wüqT¢ #Óù|Œ ø±\+˝À n+<äs¡÷ qqTï ˇø£
Vü‰sY¶es¡ÿsY>± #·÷ùdyês¡T. m|ü⁄Œ&Ó’‘˚ ÇHéø£+ ô|]–+<√ (bÕsYºf…Æ+
C≤uŸe\q, Á|üyÓ÷wüHé e\q, ù|]$»Hé e\q....) yÓ+≥H˚ πse+‘Y
˝≤+{Ï yês¡T Ç+ø± ô|<ä› Ç\T¢, Ç+ø± ô|<äø› ±s¡T, ˝Ò<ë yÓTÁÆ ø√y=yÓHé,
nedüs¡+ ˝Òø£b˛sTTHê ø£+|üP´≥sY ` m<√ ˇø£{Ï ø=H˚kÕÔs¡T. eT]+‘·
˝…_’ *{°dtì eT]j·TT Ks¡TÃ ì ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. ˝…_’ *{°dtì n˝≤
ô|+#·T≈£î+≥÷ b˛‘˚ dü&ÉHé>± ˇø£ s√E ñ<√´>∑+ qT+∫ ]f…sÆ ¡e«&É+
˝Ò<ë bÕsYfº yÆ… Té ñ<√´>∑+ b˛e&Éy÷Ó »]–+<äqT≈£î+<ë+. yê] |ü]dæ‹ú
#ê˝≤ <ës¡TD+>± e⁄+≥T+~. ì\ø£&É ø√˝≤ŒsTT. myÓ÷wüHé‡ ø£+Á{À˝Ÿ
#˚düTø√˝Òø£, Ç+{À¢ yê] MT<ä πøø£\T, ô|&Éu§ã“\T y˚düT+Ô {≤s¡T!
m+<äTø£+fÒ Ks¡TÃ\T, ˝…’_*{°dt n˝≤H˚ e⁄+&çb˛‘êsTT. ø±˙
Ä<ëj·T+ Ä–b˛sTT+~. ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ ˝Ò<äT.
$es¡D: #ê˝≤ eT+~ @<√ ˇø£ edüTeÔ ⁄ nedüs¡+ ˝Òø£b˛sTTHê
ø=+≥÷ ñ+{≤s¡T (kÕ<Ûës¡D+>± ø±s¡T, yÓTTu…˝’ Ÿ yÓTTˆˆq$.). @yÓTHÆ ê
71
nquÀ‘˚ Ä|ò”dt ˝Àì∫Ã+<äH√, Ä|òüsY˝À ø=HêïeTH√ #ÓãT‘ês¡T.
‘·]∫ #·÷&É>∑*–‘˚ yêfi¯ófl >=|üŒø√düy˚T ø=+{≤s¡T. MTs¡T >±ì MT
|æ\\¢ T >±ì Ä edüTeÔ ⁄ ˝Ò≈£î+&Ü Ç+ø£ Áã‘·Tø£˝ÒeTì|æ+∫q|ü⁄Œ&ÉT
‘·|üŒø£ ø=qTø√ÿ+&ç. n<ä+› ˝À dü]>±Z Ä‘·à$eTs¡Ù #˚düTø√+&ç ` Ä
edüTeÔ ⁄ MT≈£î Essential Liability ne⁄H√, ø±<√ Á>∑Væ≤+#·+&ç.
bÕ¢ì+>¥
U≤Hé~ ˇø£ y˚TH˚õyÓT+{Ÿ dü+dü˝ú À eT+∫ ñ<√´>∑+. #ê˝≤
eT+∫ J‘·+. Á|ü‹ s√E |ü\Ts¡ø±\ e´≈£î\Ô qT ø£\Tdü÷Ô e⁄+&Ü*.
‘êqT |üì #˚düTqÔ ï Ä|ò”düTøÏ U≤Hé yÓHÓïeTTø£ e+{Ï yê&ÉT. ø=&ÉT≈£îì
ø£Hê\ì Á|üj·T‹ï+∫ es¡Tdü>± q\T>∑Ts¡T Ä&É|æ\¢\qT ø£Hêï&ÉT.
U≤Hé~ ‹]>∑T˝Òì ñ<√´>∑+. @ u≤<äs¡ ã+B\T ˝Òe⁄. |æ\\¢ qT
#ê˝≤ eT+∫ dü÷ÿ˝À¢ C≤sTTHé #˚ùd&ÉT. U≤Hé uÛ≤s¡´ #ê˝≤ eT+∫
Vü≤√yéT y˚Tø£sY. U≤Hé ‘·‘·«+ Hês¡Tb˛dæq yê&ÉT ˙s¡T b˛j·T&Ü nì
ô|<äe› ÷àsTT düMTsêì ‘·q˝≤>∑ j·T+._.m. #·~$+#ê&ÉT. düMTs¡
ñ<√´>∑+ Á|üj·T‘·ï+˝À ñ+&É>±H˚ #·ø£ÿ{Ï >∑˝ŸŒ¤ dü+ã+<Ûä+ e∫Ã+~.
≈£L‘·T]øÏ ô|[fl #˚ùdÔ ˇø£ u≤<Ûä´‘· qT+&ç ‘êqT ‘·|æŒ+#·Tø√e#·Ãì
U≤Hé Ä˝À#·q. ô|[fl ì$T‘·+Ô 20 \ø£\å T Ks¡TÃ njÓT´≥≥T¢ ñ+~.
U≤Hé ñ<√´>∑+ ì$T‘·+Ô Çs¡yÓ’ eT+~øÏ ô|>’ ± ø=‘·eÔ ´≈£î\Ô qT Á|ü‹
s√p ø£\TdüT+Ô {≤&ÉT. yêfi¯ó¢ ‘·qøÏ ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê ‘·q≈£î dü&ÉHé>±
72
e∫Ãq Ks¡TÃì, ø£cÕºìï (|æ\¢ ô|[fl s¡÷|ü+˝À 20 \ø£\å T) yêfi¯ø¢ Ï
$e]+#˚yê&ÉT. n+<ä]øÏ U≤Hé ù|s¡T >∑Ts¡TÔ sê>±H˚ düMTsê ô|[fl
>∑Ts¡TÔ e#˚Ã~. me¬sH’ ê dü\Vü‰ Çe«uÀ‘˚ U≤Hé $s¡T#·T≈£î|ü&˚yê&ÉT.
‘·q yÓTTVü‰+˝À sêuÀe⁄ Ks¡TÃ uÛ≤s¡+ ø={§º∫Ãq≥T¢ ø£q|ü&˚~. U≤Héì
@e÷Á‘·+ ø£~|æHê düMTsê ô|[fl >∑T]+∫ e÷{≤¢&˚yê&ÉT. ne‘·*
yêfi¯¢øÏ eT+<äTø=≥ºø£ÿs¡ ˝Ò≈£î+&Ü øÏø˘ÿ e#˚Ã≥≥T¢ ‘·q düeTdü´ì
#Óù|Œyê&ÉT. m+‘ÓH’ ê U≤Hé j·T+._.m. Á>±&ÉT´j˚T{Ÿ ø£<ë! bÕ|ü+
ø£wüºeTs¡T¢ ≈£L&Ü ~>∑T\T‘√ düeTdü´ì HÓ‹ÔMT<ä yÓ÷dü÷Ô, Ç+{ÏøÏ
yÓfi‚¢yês¡T.
eTq+<ä s ¡ + J$‘· + ˝À Ç≥Te+{Ï e´≈£ î Ô \ qT s√p
#·÷düT+Ô {≤+. yê] <ä>∑sZ ¡øÏ yÓfi¯&¢ Éy˚T uÛÑj·T+! $s¡T#·T≈£î |ü&çb˛‘ês¡T.
Hê ø£cÕº\T >∑T]+∫ ˙πø+ ‘Ó\Tdüqï≥T¢ e÷{≤¢&É‘ês¡T. qTe⁄« u≤>±
dü+bÕ~+#êe⁄ ø±ã{Ïº mìï ø£ãTs¡s¢ TTHê #ÓãT‘êe⁄. m<√ eTq
J$‘·+ n<äèwü+º ø=~› ø£cÕº\T ˝Ò≈£î+&Ü eTT+<äT≈£î q&ÉTk˛Ô+<äq≥T¢
e÷{≤¢&É‘ês¡T.
ªª≈£L‘·T] ô|[fl nj˚Tés¡≈£î @MT e÷{≤¢&Ée<äTμ› μ
ªª»qe] qT+&ç e÷]Ã es¡≈£î {≤ø˘‡ HÓ\\T ` ˇø£ÿ ô|k’ Õ mø˘‡Á{≤
Ks¡TÃ ‘·–*+#·≈£îμμ
ªªá HÓ\ |æ\¢\T dü÷ÿ˝Ÿ zô|ì+>¥. |ü⁄düÔø±\T, |ò”E\T, CÀfi¯ó¢,
j·T÷ìbòÕs¡+\T ø=Hê*.
73
ªªø±s¡T ]ù|s¡TøÏ á HÓ\˝À s¡÷.8000/` Ks¡TÃ ‘·–*+~. Ç+πø+
e÷{≤¢&Ée<äTμ› μ.
‘·eT ø£cÕº˝Ò #ê˝≤ >=|üŒyÓq’ ≥T¢ $T>∑‘êyê] ø£cÕº\T ô|<ä›
ø£cÕº\T ø±q≥T¢ #ê˝≤ b˛CŸ ÇdüT+Ô {≤s¡T. Hê˝≤+{Ïyê&ÉT ø=+#Ó+
ôdø’ √nHê\dædt #˚j·TuÀ‘˚ y˚TeTT n˝≤ |ò”˝Ÿ ne«≥+ ˝Ò<˚ nì
düe÷<Ûëq$TkÕÔs¡T. M]øÏ m≥Te+{Ï ∫{≤ÿ #Ó|æŒHê ‘·\¬øøÏÿ+#·Tø√s¡T.
düeTdü´ì #˚‘·T\‘√ yÓTTj·T´+&ç. HÓ‹Ô MT<ä ô|≥Tº≈£îì yÓTTj·T´<äT›
HÓ‹MÔ T<ä ãs¡Te⁄ ô|]–‘˚ n~ $TeTà*ï n<ä:bÕ‘êfi≤ìøÏ Á‘=¬øÿdüT+Ô ~.
düMTsê ô|[fl nj·÷´ø£ U≤HéøÏ _.|æ., wüß>∑sY, ∫qï Vü‰sYº
m{≤ø˘ e∫Ã+<äì H˚qT Á|ü‘˚´øÏ+∫ $e]+#·ø£ÿs¡˝Ò<äqT≈£î+{≤!
Ç≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ $TeTà*ï MTs¡T Ä‘·à|ü]o\q #˚düTø=ì
(»bÕHé`n<ä+› ˝À #·÷düTø=ì) ìã“s¡+>± ñ+&É+&ç.
ªdüeTTÁ<ä ¬øs¡{≤\T Äπ>ø£ kÕïq+ #˚<ë›+μ nqï Ä˝À#·q
$&ÉHê&É+&ç. J$‘·+˝À ø£cÕº\T düeTTÁ<ä¬øs¡{≤˝≤¢+{Ï$.
ô|’ düeTdü´\ìï{ÏøÏ bÕ¢ì+>¥ ˝Òø£ b˛e&Éy˚T eT÷\+. bÕ¢ì+>¥
˝Òø£b˛e&É+ e\q U≤Hé q\T>∑Ts¡T |æ\\¢ ì á ø±\+˝À ≈£L&Ü
ø£Hêï&ÉT. á s√E ≈£L‘·Ts¡T |ü⁄{Ï+º <ä+fÒ eT÷&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\
‘·s¡Tyê‘· dü÷ÿ\T Ks¡TÃ, 20 dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·s¡Tyê‘· ô|[fl Ks¡TÃ
edüT+Ô <äì ‘Ó*j·T<ë! n˝≤π> e÷]Ã HÓ\˝À {≤ø˘‡, pHé HÓ\˝À
dü÷ÿ˝Ÿ Ks¡TÃ yÓTT<ä\>∑T yê{ÏøÏ Ç|üŒ{Ï qT+∫ dü+dæ<ä+∆ >± ñ+&Ü*.
n+‘˚ø±ì #·T≥÷ºñqï yê] yÓT<ä&ÉT ‹+≥÷ ‘·q Äs√>∑´+ bÕ&ÉT
74
#˚dTü ≈£î+≥÷, düeTdü´ qT+&ç $dæ]y˚dqæ ≥Tº ãj·T≥ |ü&Ü\qT ø√e&É+
n|ü]DÏ‹øÏ ∫Vü≤ï+.
ˇø£ Ç+≥sY MT&çj˚T{Ÿ ≈£îÁs¡yê&ÉT m+ôd{Ÿ |üØø£å sêùdyês¡≈£î,
Ç+»˙]+>¥ @ Áu≤+∫˝À C≤sTTHé nyê«˝À ìs¡ísTT+#·Tø√&ÉT.
‘·<äTDZ +>± eT+∫ sê´+≈£î sê<äT. Ç~ ≈£L&Ü bÕ¢ì+>¥ ˝Òø£b˛e&Éy˚T.
Ç~ Ç˝≤ ñ+∫‘˚, |æ\¢\T Ç+≥sY #·~y˚ ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\T
Ä|ò”düT˝À¢ ø√∫+>¥ ôd+≥sY ø£ãTs¡T,¢ ¬sdæ&Óì¸j·T˝Ÿ ø±˝Òõ $X‚cÕ\T,
@ kÕs¡T u≤>± #ÓãT‘ê&ÉT. @ Áu≤+∫ eT+∫~, <˚ìøÏ ñ<√´>∑+
neø±XÊ˝…≈£îÿe... Ç˝≤ #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tb˛‘˚ #ê˝≤ $wüj·÷\T
‘˚\T‘êsTT. &ÉãT“ $wüj·÷˝À¢ bÕ¢ì+>¥ ˝Òø£b˛‘˚ MT J‘êìøÏ $T+∫
MTs¡T m{Ïº |ü]dæú‘·T˝À¢qT m≈£îÿe dü+bÕ~+#·˝Òs¡T. MT yÓT<ä&ÉT
ø=‘·dÔ ü+bÕ<äq\ ø√dü+ nH˚«wæ+#·<äT.
bÕ¢Hé #˚j·T´&É+˝À n|ü»j·T+ bÕ\sTT‘˚... n|ü»j·÷ìï
bÕ¢Hé #˚düTHÔ êïs¡qïe÷≥.
21 \ø£\å T ùwsY e÷¬sÿ{Ÿ˝À bı>=≥Tº≈î£ qï ôd+Á≥sY >∑es¡ïyÓT+≥T
ñ<√´– s¡M+Á<ä ‘·s¡Tyê‘· ‘·q q&Ée&çø£qT |üP]Ô>± e÷s¡TÃ≈£îHêï&ÉT.
nôd{Ÿ‡øÏ, ˝…_’ *{°dæøÏ ‘˚&Ü #ê˝≤ düŒwü+º >± ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ˇø£
eT+∫ ∫{Ÿ|òü+&é ≈£+ô|˙˝À bÕsYfº …+Æ @C…+≥T>± C≤sTTHé nj·÷´&ÉT.
n+<ä]#˚‘ê ∫{Ÿ\T ø£{Ïdº ü÷,Ô eT+∫ düØ«dt n+~dü÷Ô ‘·q J‘·+
ø£+fÒ eT÷&ÉT ¬s≥T¢ dü+bÕ~düTÔHêï&ÉT. ∫≥¢ ì$T‘·Ô+ m+‘√
75
‹s¡T>∑T‘·T+{≤&ÉT. m+<ä]H√ ø£\TdüT+Ô {≤&ÉT. ø±˙ n‘·ìøÏ ôd˝Ÿbò˛Hé
˝Ò<äT, dü÷ÿ≥sY ˝Ò<äT. n$ ˝Ò≈£î+&Ü m˝≤ y˚TH˚CŸ #˚düTHÔ êïs¡T nì
H˚q&ç–‘˚ ` s¡M+Á<ä qe⁄«‘·÷ ø=+#Ó+ bÕ¢ì+>¥ e⁄+fÒ #ê\+&û,
&ÉãT“ ≈£L&Ü $T>∑T\T‘·T+<äì #ÓãT‘·÷, |ü~ùV≤H˚fi¯¢ ‘·s¡Tyê‘· ‘·q
≈£î\+˝À ≈£L‘·Ts¡TøÏ düTe÷s¡T 20 \ø£\å ø£≥ï+ Çyê«*. n+<äTπø
bÕ¢ì+>¥>± ≈£L&Éu…&ÉT‘·THêïqT. n˝≤π> #ê˝≤ ô|[flfi¯≈¢ £î, ù|s¡+{≤\≈£î
yÓfi¯flqT. ø=ìï{ÏøÏ yÓfi≤fl\ì Ä|ü⁄ø√˝Òì ñ‘ê‡Vü≤+ edüT+Ô ~. yê{ÏøÏ
Ä{À˝À yÓfi≤ÔqT nì düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT.
˙‹: #·÷XÊsê! s¡M+Á<ä ‘·q ø√]ø£\qT (ôd˝Ÿbò˛Hé, yÓ÷{≤s¡T ôdø’ Ï˝Ÿì)
m˝≤ yêsTT<ë y˚düT≈£îHêï&√
>∑eTìø£: HÓ\øÏ 1000`1200 øÏ.MT ‹]π> e´øÏøÔ Ï ˇø£ dü+e‘·‡sêìøÏ
nj˚T´ ô|Á{À˝…’_*{° nø£åsê˝≤ s¡÷.20,000 \≈£î ô|’e÷fÒ!
yÓfi¯fluÀ‘·Tqï |üì kÕ+Á<ä‘· Á>∑Væ≤+∫ kÕº+&ÉT rj·T+&ç.
Ç+‘·ø° >=|üŒyês¡+fÒ ns¡+ú nsTT´+~ ø£<ë! Ks¡TÃø£+fÒ ì•Ã‘·
Ä<ëj·T+ m≈£îÿe ñqï|ü⁄Œ&ÉT >=|üŒyê]>± Á|üø£{Ï+#·Tø√e#·TÃ.
>=|üŒyês¡T eT]+‘· >=|üŒyês¡T ne«&ÜìøÏ á ÁøÏ+~ |ü<ä∆‹ì
mqTï≈£î+{≤s¡T.
ì•Ã‘· Ä<ëj·T e÷s¡+Z A #·<äs¡+ >∑T+&Ü ãj·T{Ï qT+∫ I
#·<äs¡+ ˝ÀøÏ n&ÉT–&ÉT‘·÷ e⁄+≥T+~. ªªAμμ øÏ ªªIμμøÏ e÷s¡eZ T<Ûä´˝À
ˇø£ <Ûäì≈£î&ÉT _õHÓdt (B) ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&ÉT. nôd{Ÿ‡ A qT+∫ e#˚Ã
Ä<ëj·T+˝À _õHÓdt Ks¡TÃ b˛qT, $T–*q &ÉãT“øÏ {≤ø˘‡ ø£&É‘ê&ÉT.
76
Ä s¡ø£+>± >=|üŒyês¡T #˚‹øÏ &ÉãT“ e#êÃø£ <ëìì ø=+#Ó+ <ë]
eT[fl+∫ n|ü⁄Œ&ÉT {≤ø˘‡ ø£&É‘ês¡T. n<˚ ñ<√´>∑düT\ú T {≤ø˘‡ ø£{≤ºπø
J‘·+ rdüT≈£î+{≤s¡T. Ç+ø± »qe] qT+&ç e÷]Ã es¡≈£î {≤ø˘‡
ø£≥&º Üìπø |üì#˚kÕÔsT¡ . n+‘˚ ø±≈£î+&Ü <Ûìä ≈£î\T Expenditure #·<sä +¡
˝Àì ‘·eT Ks¡TÃì _õHÓdt˝ÀøÏ eT[fl+∫ Expenditure #·<äs¡+ ôdE ’ ì
‘·–+Z #·>\∑ T>∑T‘ês¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î MT≈£î &Û©ç ø¢ Ï $e÷q+ MT<ä yÓfi≤¢\ì
ø√]ø£ ø£*–+<äqTø√+&ç. MT J‘·+˝À {≤ø˘‡ ø£{≤ºπø E #·<äs¡+˝À
$e÷q+ Ks¡TÃ|ü&É‘·T+~. $T–*q &ÉuÒ“ MT ùd$+>¥‡, n<˚ ˇø£
<Ûäì≈£î&çøÏ Ä $e÷q Ks¡TÃì _õHÓdt˝À Ks¡TÃ>± #·÷ô|{Ïº $T–*q
&ÉãT“πø {≤ø˘‡ ø£&É‘ê&ÉT. á s¡ø£+>± <Ûäì≈£î&ÉT E #·<äs¡+ ôdE ’ ì
‘·–Z+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü, Ks¡TÃ\T b˛qT $T–*q <ëìøÏ {≤ø˘‡
ø£&ÉT‘·THêï&ÉT. ‘·q ø√]ø£\T ≈£L&Ü ‘Ó*$>± {≤ø˘‡ m>=Z{Ïº eTØ
rs¡TÃ≈£î+≥THêï&ÉT.
eT]jÓTTø£ kÕ] ô|’ $wüj·T+ #Ó|ü⁄Œ≈£î+<ë+. ñ<√´>∑düT&ú ÉT
{≤ø˘ ‡ ø£ { ≤º π ø ‘· q nedü s ê\T (&Û ç © ¢ $e÷q Á|ü j · ÷ D+)
rs¡TÃ≈£î+≥THêï&ÉT. n<˚ <Ûäqe+‘·T&ÉT ‘·q nedüsê\T _õHÓdt˝À
Ks¡TÃ>± #·÷ô|{Ïº n$ rsêπø {≤ø˘‡ ø£&É‘ê&ÉT. á s¡ø£+>± <Ûäì≈£î\T
eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\T ne⁄‘·THêïs¡T.
Ç+‘·ø° dü«+‘· Ç\T¢, ø±s¡T yÓTT<ä\>∑T ø£\\ edüTeÔ ⁄\ m˝≤
ø=Hê*? eT] e÷ ø£\\T rπs<Ó˝≤ ˝≤+{Ï Á|üX¯ï\≈£î düe÷<Ûëq+
‘·s¡Tyê‘· Ä<Ûë´j·T+˝À #·÷<ë›+. á Ä<Ûë´j·T+ eTT–+#˚eTT+<äT
77
>=|üŒyê]øÏ, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ yê]øÏ ñqï düŒwüºyÓTÆq ‘˚&Ü\T $$<Ûä
ø√D≤\˝À ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
>=|üŒyês¡T ù|<ä, eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ yês¡T
1. nôd{Ÿ‡ ø=+{≤s¡T ù|<äyês¡T Ks¡TÃ e÷Á‘·yT˚ ô|&ÉT‘·T+{≤s¡T.
eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ yês¡T ˝…_’ *{Ïdt ø=qT≈£îÿì
n$ nôd{Ÿ‡>± uÛ≤$kÕÔs¡T.
2. dü+bÕ~kÕÔs¡T. Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T ø£w|ºü &ü ç dü+bÕ~kÕÔsT¡ . {≤ø˘‡\T ø£&‘É ês¡T.
ÄKs¡Tq {≤ø˘‡\T ≈£&ÉT‘ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· ˝…_’ *{°dt˝À Ks¡TÃ ô|&É‘ês¡T.
({≤ø˘‡\T ñ‘·Œ‹Ô<ës¡T\qT •øÏkå ÕÔsTT.
nqT‘·Œ‹Ô<ës¡T\qT Áù|$TkÕÔsTT.)
3. dü+bÕ~kÕÔs¡T. ø=~›XÊ‘·+ dü+bÕ~kÕÔs¡T, Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T,..
eT+∫ ø±sê´\≈£î ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T ø=~› XÊ‘·+eT+∫ ø±sê´\≈£î
ÇHéyÓdtº #˚kÕÔs¡T, ùdyé #˚kÕÔs¡T ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T, $T–*‘˚ ùdyé #˚kÕÔs¡T.
ÄKs¡Tq Ks¡TÃô|&É‘ês¡T.
4. ÇHéyÓdtyº ÓT+{Ÿ >∑T]+∫ ñ<√´>∑ uÛÑÁ<ä‘· ø√dü+ #·÷kÕÔs¡T. J$‘·
Ä˝À∫kÕÔs¡T. eè‹Ô˝À ‘ê<ë‘·à´‘· düTU≤\ ø√dü+ Ks¡TÃ#˚kÕÔs¡T. ø=~›>±
bı+<äT‘ês¡T. <ëkÕÔs¡T. ÄKs¡Tq <ëkÕÔsT¡ . Ç+ø± $T–*‘˚ ÇHéydÓ ºt #˚kÕÔsT¡ .
J$‘· düTU≤\ ø√dü+ Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T.
&ÉãT“ #Ó≥¢≈£î ø±j·T<äT nqï~ ‘·|ü⁄Œ. &ÉãT“ #Ó≥Tºe˝Ò
$ø£dædüT+Ô ~. ù|<ä, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|ü»\T &ÉãT“ø√dü+ |üì#˚ùd,Ô &ÉuÒ“
>=|üŒyê] ø√dü+ |üì#˚düT+Ô ~.
{≤ø˘‡\T ñ‘·Œ‹Ô<ës¡T\qT •øÏåkÕÔsTT, nqT‘·Œ‹Ô<ës¡T\qT
Áù|$TkÕÔsTT.
78
á ‘˚&Ü\qT ù|<ä, eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yêfi¯ó¢ n~Û>$∑ T+∫, >=|üŒyê]
n\yê≥T¢ dü+‘·]+#·T≈£îH˚ ∫qï ∫{≤ÿ ‘·s¡Tyê‹ n<Ûë´j·T+˝À
#·÷<ë›+.
$<ëéè‘·Ô+
Á|üdüTÔ‘·+ eTq $<ëéédüú m˝≤ e⁄+~? f…HéÔ ø±¢dt
nsTTb˛>±H˚ ñbÕ~ ø£ q |ü & É ø £ b ˛j˚ T dü ] øÏ Ç+≥Øà&ç j · T {Ÿ
#·<äTe⁄‘·THêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ‘·eTøÏ @+ #Ój·÷´˝À ‘Ó*j·Tø£ eT÷dü˝À
b˛dæq≥T¢>± eè‹Ô $<ë´ ø√s¡T‡\ ù|]≥ m≈£îÿe>± Ç+»˙]+>¥
#·<äTe⁄‘·THêïs¡T. Á>±&ÉT´j˚TwüHé nsTTb˛>±H˚ ñ<√´>∑+ <=]πø es¡≈£L
|”J \˝À C≤sTTHé nsTTb˛‘·THêïs¡T. b˛dtº Á>±&ÉT´j˚T≥¢≈£î ñbÕ~Û
#· ÷ |æ + #˚ ì$T‘· Ô + Á|ü u Û Ñ T ‘· « + eT]ìï Áô|’ y ˚ { Ÿ ø±˝Ò J \≈£ î
nqTeT‹ìk˛Ô+~. á |”J \T Ä ø±˝ÒJ\˝À {°#·s¡T>¢ ± C≤sTTHé
nsTT´ eT]+‘·eT+~ b˛dtºÁ>±&ÉT´j˚T≥¢qT ‘·j·÷s¡T#˚düTÔHêïs¡T.
ás¡ø£+>± Á|üdüT‘Ô ·+ ˇø£ $<ëéè‘·+Ô neT\e⁄‘√+~. #·<äe&É+ `
{°#s· T¡ >¢ ± e÷s¡&+É ` eT]+‘·eT+~ì {°#s· T¡ >¢ ± #˚jT· ≥+! ás¡øy£ TÓ qÆ
#·<äTe⁄\T eédüúqT eTT+<äT≈£î rdüTø=ì yÓfi¯¢˝Òe⁄. m+<äTø£+fÒ
yê]qT+&ç ˇø£ÿ düT<äe› TTø£ÿ ≈£L&Ü ñ‘·Œ‹Ô ø±e&É+ ˝Ò<äT. dü÷ø£àå +>±
#ÓbÕŒ\+fÒ n+<äs¡÷ ˇø£ f…{Æ ≤ìøÏ wæ|t˝À |ü]¬>&ÉT‘·÷ eTT+<äT≈£î
yÓ[¢b˛‘·THêïeTqT≈£î+≥THêïs¡T. á $<ëéè‘·Ô+˝À ø=qkÕ–‘˚
Ä<ëj·T+ $T‘·+>±H˚ e⁄+≥T+~. ô|H’ò êì¸jT· ˝Ÿ Á|ò&” +É ø√dü+ bÕ≥T|ü&˚
79
yê&ÉT ô|’ $wüj·÷ìï Á>∑Væ≤+∫, ‘·eT≈£î ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£yÓTqÆ eè‹Ôì
#˚|ü{Ïº, ‘·eTì ‘êeTT e÷s¡TÃ≈£î+≥÷, nedüs¡yÓTÆ‘˚ eè‘·TÔ\qT
e÷s¡TÃ≈£î+≥÷, eTT+<äT≈£î n&ÉT>∑T y˚j·÷*.
```
80
dü¬ø‡dt mHé.m˝Ÿ.|æ.
á eT<Ûä´ dü¬ø‡dt nH˚ e÷≥ #ê˝≤ m≈£îÿe>± $q|ü&ÉT‘√+~.
Hê≈£î ‘Ó*dæ ¬s+&ÉT e÷≥\T #ê˝≤ es¡≈£î ns¡+∆ ø√˝ÀŒj·÷sTT.
ˇø£{Ï dü¬ø‡dt, ¬s+&ÉT ◊ \yé j·TT. Ç+≥sYHÓ{Ÿ e#êÃø£ HÓ{Ÿ u≤jYT‡
eT]j·TT ôdã’ sY d”«{°dt #ê˝≤ m≈£îÿej·÷´s¡T. Ms¡+‘ê dü¬ø‡dt, \yé,
ôdø˘‡ >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥T+{≤s¡T.
Ç+‘·ø° $»j·T+ n+fÒ @$T{Ï? ˇø£ e´øÏøÔ Ï Ç|ü⁄Œ&ÉT 40
dü+e‘·‡sê\qT≈£î+<ë+. n‘·ì ø=s¡≈£î dü¬ø‡dtì ìs¡«∫+#·+&ç. n‘·qT
@$T #˚ùdÔ $»j·T+ n+~ |ü⁄#·TÃø√>∑\&ÉT? $»j·T+ kÕ~Û+∫q
yês¡+fÒ m+‘·ùd|ü⁄ sê»eTÚ[, m.ÄsY. ¬sVü≤e÷Hé, s¡»˙ø±+‘Y,
#·+Á<äu≤ãT Hêj·TT&ÉT, ◊.m.mdt. {≤|üsY, ◊.◊.{Ï˝À 24e sê´+≈£î,
m+ôd{Ÿ˝À |òüdtsº ê´+ø£sê? Mfi‚H¢ ê dü¬ø‡dt|òü⁄˝Ÿ e´≈£î\Ô T? ˝Òø£ nãT›˝Ÿ
ø£˝≤+, _˝Ÿπ>{Ÿ‡, ◊Héd”Hº é.. Mfi≤fl?
ˇø£ ∫qï #˚|ü, ô|<ä› #˚|ü <ä>∑sZ ¡øÏ yÓ[fl ªªn+<äs¡÷ düeTTÁ<ä+
>∑T]+#˚ e÷{≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. Ä düeTTÁ<ä+ mø£ÿ&É ñ+<√ Hê≈£î
#·÷|æ+#·yêμμ nì n&ç–+~. <ëìøÏ düe÷<Ûëq+>± Ç<˚qe÷à
düeTTÁ<ä+ nì ô|<ä› #˚|ü n+~. ªªqTe⁄« ≈£L&Ü ˙πs #·÷|æ+#êe⁄μμ
n+~ ∫qï #˚|ü ì≥÷º]Ã!
ø±ã{Ïº dü¬ø‡dt ˝Ò<ë $»j·T+ nH˚~ mø£ÿ&√ ˝Ò<äT. eTq
eTT+<˚ e⁄+~. <ëìï eTq J$‘·+˝À+∫ $&ÉBdæ #·÷&Ée<äT.› á
J$‘·+ MT~. á J$‘êìï MT˝≤ eTs=ø£s¡T J$+#·˝Òs¡T. n<˚
81
$»j·T+ n+fÒqT. b+‘·ùd|ü⁄ @<√ kÕ~ùdÔH˚ $»j·T+ nì
≈£Ls√Ãe<äT.› MTs¡T #˚ùd Á|ü‹ ∫qï |üì ˇø£ $»j·Ty˚T.
#ê˝≤ <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\≈£î #·<äTe⁄ |æ∫Ã
|ü ≥ Tº ≈ £ î +~. #· < ä T e⁄... #· < ä T e⁄... #· < ä T e⁄... y˚ T + dü ÷ ÿ˝À¢
#·<äTe⁄≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT u≤>± #·<äeeTì nH˚yês¡T ø±˙, ˇø£ >√˝Ÿì
ìπs•› +#˚yês¡T ø±<äT. ø±¢dt |òüdt,º ùd{º Ÿ |òüdtº Ç≥Te+{Ï e÷≥\T y˚T+
ô|<ä>› ± |ü{+Ïº #·T≈£îH˚yêfi¯fl+ ø±<äT. ø±ì á s√E $<ë´]ú m˝Ÿ.¬ø.õ.˝À
C≤sTTHé nsTTq <ä>∑sZ ¡ qT+&ç ø±¢dt |òüdtº >√˝Ÿ ìπs•∆ +|üã&ÉT‘√+~.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î MTs¡T eTfi¯j·÷fi¯+ H˚s¡TÃø√yê\qTø√+&ç. nø£så ê\˙ï
z ¬s+&ÉT s√E\˝À e#˚ÃkÕÔsTT. n˝≤+{Ï~ ˇø£ m˝Ÿ.¬ø.õ. $<ë´]∆øÏ
m, _, dæ, &ç\ ù|s¡T‘√ ˇø£ dü+e‘·‡s¡eT+‘ê Væ≤+dæ+#˚kÕÔs¡T. n<˚
$<ë´]∆øÏ 5,6 dü+e‘·‡sê\T e#êÃø£ m,_,dæ,&ç\T H˚]Œ‘˚ z ¬s+&ÉT
HÓ\˝À¢ e#˚ÃkÕÔsTT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü #Ó≥T¢, ø±≈£î\T, >√&É\T nìï
edüTeÔ ⁄\T e÷{≤¢&É‘êj·Tì |æ\\¢ T nqT≈£î+{≤s¡T. ô|>’ ± yêfi¯fl˝À
yêfi‚¢ e÷{≤¢&ÉT ≈£î+≥T+{≤s¡T. {°#·s¡T Çy˚MT |ü{Ïº+#·Tø√≈£î+&Ü
»&çy¶ Ó<Ûäe n+≥T+~. n~ n+‘·: eTqdüT‡˝À Hê≥Tø=ì b˛‘·T+~.
Ç+πø+ |òüdtº kÕ~ÛkÕÔ&ÉT J$‘·+˝À?
Hê≈£î ‘Ó*dæ ˇø£ $CŸøÏ&é ñHêï&ÉT. bıs¡bÕ≥Tq n‘·ì ¬s{’ Ï+>¥
#ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~. <ëìøÏ ‘√&ÉT Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT u≤>± #·<äTe⁄‘·÷
m˝Ÿ.¬ø.õ.˝À, j·TT.¬ø.õ.˝À |òüdüTº ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. n+‘˚! ‘·*¢ n‘·ìøÏ
82
#·<äTe⁄, ø£sêfÒ, &ÜHé‡, ø°uÀsY¶ eT÷´õø˘, ø£+|üP´≥sY.. nìï{Ï˝Àq÷
|òüdtº sêyê\ì |ü≥Tº≈£îì ≈£Ls=Ã+~. n<äèwüeº XÊ‘·TÔ Ä es¡|ü⁄Á‘·T&ÉT
nìï{Ï˝ÀqT u≤>± @ø±Á>∑‘· #·÷ô|&ÉT‘·÷, #ê˝≤ kÕs¡T,¢ C…$Tì,
˝Àø£˝Ÿ {Ï$ ˝À ø£q|ü&Ü¶&ÉT. m+<äT≈£î MT |æ˝≤¢&ç MT<ä n+‘· ˇ‹Ô&ç
ô|+#·T‘ês¡ì Ä ‘·*<¢ ä+Á&ÉT\qT n&ç–‘˚, Ä ‘·*¢ Ç∫Ãq düe÷<Ûëq+
` mì$T‘√ @&ÉT e#˚Ã dü]øÏ e÷yê&ç ù|s¡T }s√¢ n+<ä]øÏ ‘Ó*j·÷*.
Ç+‘· ∫qï u≤\T&ÉT m˝≤ Çe˙ï kÕ~Û+#ê&Éì n+<äs¡÷ eTT≈£îÿq
y˚\T y˚düTø√yê*. #·÷kÕsê! |æ\y¢ ê&çøÏ >√˝Ÿ @MT˝Ò<äT. ‘·*¢ jÓTTø£ÿ
>√˝Ÿì |æ˝≤¢&ÉT kÕ~Û+#ê*? Ç~ m+‘· m+‘·es¡≈£î düeT+»dü+?
ô|>’ ± Ä |æ˝≤¢&çøÏ ‘√{Ï |æ\\¢ ‘√ ø£*dæ Ä&ÉT≈£îH˚ r]ø£ ˝Ò<äT.
J$‘·+ jÓTTø£ÿ >√˝Ÿ >∑T]+∫ düTe÷s¡T>± nìï eT‘ê\T
Ç{≤¢ #ÓãT‘êsTT. ÇVü≤+ ø£+f… |üs¡+ >=|üŒ~. düTKÁ|ü<äyÓTqÆ |üs¡+
>∑T]+∫ ÇVü‰+˝À bÕ≥T|ü&Ü*. n+<äTø√dü+ eTìwæ jÓTTø£ÿ
eTTKýÓTqÆ &É÷´{° <˚e⁄ì |üPõ+#·&É+. <˚e⁄ì |üPõ+#·&Üì ø√düy˚T
ndü\TeTìwæ düèwæº+#·ã&Ü¶&ÉT. eT‘·|üs¡yÓTÆq >√˝Ÿ ô|≥Tº≈£îqï
ø=~›eT+~øÏ yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ìdüèŒVü≤ yÓHêï&ÉT‘·÷ n+≥T+~.
yê] J$‘·+ ì‘·´q÷‘·H√‘ê‡Vü≤+‘√ ñHêï<äì yêπs ˇ|ü⁄Œø√s¡T.
‘·«s¡>± eTè‘·Té⁄ eùdÔ u≤e⁄+&ÉTqT nì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düT≈£î+≥÷
ñ+{≤s¡T. ø±e⁄q J$‘êìøÏ H˚qT #˚ù|Œ ìs¡«#·q+.
e´<Ûä #Ó+<ä&ÜìøÏ ø±\+ ˝Òì<˚ J$‘·+. (No time to repent
is Life)
83
n¬sπs Ç˝≤ #˚ùdH˚$T{Ï nì Ä˝À∫+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü f…+Æ
˝Ò<äqïe÷≥. n+fÒ Á|ü‹ ø£Då +, Á|ü‹ ì$Twü+, Á|ü‹ >∑+≥ Á|ü‹
s√E #ê˝≤ ñ‘˚Ô» uÛÑ]‘·+>± >∑&ÉTk˛Ô+<äqïe÷≥. ˇø£{Ïqïs¡
dü+e‘·‡sê\ |æ˝≤¢&çì }Væ≤+#·Tø√+&ç.n|ü⁄Œ&˚ ãT&çãT&ç q&Éø£\T
y˚dü÷Ô q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT |ü&çb˛‘·THêï&ÉT. eT∞¢ ˝ÒdüTHÔ êï&ÉT.
πø]+‘·\T ø=&ÉT‘·THêï&ÉT. <˚ì >∑T]+#√ @&ÉTdüTÔHêï&ÉT. Ç+‘·˝À
@<√ >∑Ts¡TÔ e∫Ã qe⁄« yÓTTVü≤+‘√ ‘·q @&ÉT|ü⁄ì eT]Ãb˛sTT n≥TyÓ|’ ⁄ü
n&ÉT>∑Ty˚XÊ&ÉT. Ä u≤\T&çøÏ z≥$T n+fÒ ‘Ó*j·T<äT. $»j·T+
n+fÒ n+‘·ø£+fÒ ‘Ó*j·T<äT. ‘·q ø±˝≤˙ï ñ‘˚»Ô +>± >∑&É|ü&Éy˚T
n‘·ì \ø£´å +. >∑+≥ ‘·s¡Tyê‘· ‘·qøÏ bÕ\T me]kÕÔs¡qï~ ≈£L&Ü
n‘·ì düeTdü´ø±<äT. J$‘·+ n+fÒ á s¡ø£+>± >∑&É|ü&Éy˚T.
eT] eTq Ä<ÛäTìø£j·TT>∑+˝À Ç<Ó˝≤ kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~?
Ábı<äT›qï qT+&ç m+&É>± qTqï s√Eq kÕj·T+Á‘êìøÏ dü&ÉHé>±
yê‘êes¡D+ e÷]+~. q\¢{Ï eTãT“\T n\TeTT≈£îHêïsTT. #·\{¢ Ï
>±\T\T yÓTT<ä\j·÷´sTT. es¡¸+ e#˚ÃeTT+<äT eT{Ïº yêdüq ek˛Ô+~.
#·÷düT+Ô &É>±H˚ ∫qï ∫s¡T»\T¢\T yÓTT<ä\sTT´+~. s√&é MT<ä q&ÉTdüTqÔ ï
MTs¡T ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ Ä es¡¸+˝À ‘·&ÉekÕ>±s¡T. #·÷XÊsê! eTq
J$‘·+˝À eTq*ï m\¢|ü⁄Œ&ÉT ñ‘˚õÔ ‘·T\qT #˚dü÷Ô ñ+&˚ dü+|òüT≥q!
eTq+ Ç|üŒ{ÏøÏ #ê˝≤ kÕs¡T¢ ø±yê\H˚ es¡¸+˝À ‘·&çkÕeTT. eTqøÏ
ás¡ø£+>± Á|ü‹ì$Twü+, Á|ü‹ >∑+{≤ ñ‘˚õÔ ‘·T\qT #˚ùd dü+|òüT≥q\T
84
ñ+&Ée⁄ ø±ì, eTq+ #˚j·Te\dæ+~ n≥Te+{Ï dü+|òüT≥q\qT
eTq ~q #·s¡´˝À n<ä&› Éy˚T.
$»j·T+ n+fÒ ñ‘˚»Ô |ü]#˚ dü+|òüT≥q\ |üs¡+|üs¡.
Success is a sequence of inspiring events.
n+‘˚ ø±ì @<√ kÕ~ÛùdHÔ ˚ $»j·T+ nì ÄbÕ~+#·Tø√e&É+
ìdüèŒVü≤≈£î eT÷\+. MTs¡T z Ä~yês¡+ Ç+{À¢ u÷E <äT*bÕs¡T.
MT ~q #·s¡´˝À ˇø£ ñ‘˚»Ô uÛÑ]‘· dü+|òüT≥q »‘· #˚kÕs¡T. ‘·s¡Tyê‘·
uÛ≤s¡´øÏ n+≥T¢ ‘√eT&É+˝À kÕj·T|ü&Ü¶s¡T. eT<Ûë´Vü≤ï+ |æ\\¢ ‘√
πøs¡yéT‡ Ä&ç, kÕj·T+Á‘êìøÏ yê]øÏ ÿéTesYÿ˝À kÕj·T+ #˚XÊs¡T.
á |üqT\˙ï $»j·T+˝Àπø ekÕÔsTT. á s¡ø£+>± J$‘êìï MqT\
$+<äT #˚düTø√+&ç. yÓ+≥H˚ Ç~ $q&ÜìøÏ, #·<äTe⁄ø√&ÜìøÏ u≤>±H˚
ñ+≥T+<äì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düTø√ø£+&ç. á ø£eT÷´ìπøwüHé dæwüyº éT
>∑T]+∫ ‘·s¡Tyê‘· #ÓãT‘êqT.
kÕ<Ûës¡D+>± eTqøÏ ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T, $#·Ã\$&ç>± Ks¡TÃ
#˚j·T&ÜìøÏ &ÉãT“ ñ+fÒ #ê\ì, n$ dü+bÕ~+#·&Éy˚T J$‘·+
nH˚ HêqT&ç e⁄+~. eTT+<äT Ç≥Te+{Ï H˚\u≤s¡T >∑e÷´\qT MT
eTqdüT‡˝À+∫ ‘=\–+#·Tø√+&ç. eT] J$‘êìøÏ ñ‘˚Ô»uÛÑ]‘·
dü+|òüT≥q\T »‘· #Ój·÷´\+fÒ &ÉãT“ ñ+&Ü* ø£<ë!
&ÉãT“ e÷{≤¢&ÉT‘·T+~. $T–*q$ q&ç∫ yÓ[flb˛‘êsTT.
Money Talks - Everything Walks
85
H˚qT Ç˝≤ |ü⁄düÔø£+ sêj·TuÀ‘·THêïq+fÒ, Hê≈£î ‘Ó*dæq
ˇø±j·Tq #·÷&ÉT Hêj·THê J$‘·+˝À &ÉãT“ ˇø£ÿfÒ Á|ü<Ûëq+ ø±<äT,
J$‘·+˝À &ÉãT“ #ê˝≤ nedüs¡+ nì H˚qT ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤qT. &ÉãT“
ø£+f… $T+∫q$ #ê˝≤ ñHêïsTT. Ç~ >∑Ts¡T+Ô #·Tø√ nì dü\Vü‰
Ç#êÃ&ÉT. &ÉãT“ ø£+fÒ $T+∫q$ @$T{À Äj·Tq $e]+#·˝Ò<äT.
Äj·Tq u≤&û˝≤+π>«õ ã{Ïº &ÉãT“ ø£+fÒ |üs¡˝Àø£ ÁbÕ|æÔ >=|üŒ~ nì
Hêø£s¡+∆ nsTT+~. |üs¡˝Àø£ ÁbÕ|æìÔ &ÉãT“‘√ ø=q˝ÒeTT ø£<ë! ˇø£y˚fi¯
ø=q>∑*–‘˚ á bÕ{Ïπø @C…+≥T¢ ‘·j·÷s¡j˚Týês¡T. J$‘·+˝À &ÉuÒ“
eTTKéTì H˚qT á |ü⁄düøÔ £+˝À Á|üuÛÀ~+#·≥+˝Ò<äT. J$‘·+˝À &ÉãT“
ˇø£ eTTKýÓTqÆ uÛ≤>∑eTì e÷Á‘·y˚T nì >∑T]ÔùdÔ #ê\T. J$‘·+
MTs¡T nqT≈£îqï $<Ûä+>± >∑&ÉbÕ\+fÒ <ëìøÏ #ê˝≤es¡≈£î &ÉãT“
ø±yê*. H˚qT #˚dTü qÔ ï |üì Hê≈£î Äq+<ëìï, Vü‰sTTì ÇdüTqÔ ï+ø±\+..
&ÉãT“ Hê≈£î ùV≤|”ì ÇdüT+Ô ~.
Money is only a bridge to material comforts
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ e´øÏÔ 23 @fi¯≈¢ £î ˇø£ ∫qï ñ<√´>∑+˝À
C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. ‘=*s√E qT+#˚ ‘·q J$‘·+ ‘êqqT≈£îqï≥T¢
ñ+&É&ÜìøÏ bÕ≥T|ü&Ü*. n+fÒ ñ<√´>∑+e÷H˚j·÷*. ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ
Á|ò”&É+ ñ+fÒ ñ<√´>∑+ q#·Ãø£b˛‘˚ e÷ìy˚j·Te#·TÃqT. ø±ì
ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&ÉyéT m{≤¢ edüT+Ô ~? ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ n+fÒ
@$T{Ï? <ëìì kÕ~Û+#·&ÜìøÏ mìï dü+e‘·‡sê\T |ü&ÉT‘·T+~. Çe˙ï
86
ñ<√´>∑+˝À C≤sTTq nsTTq yÓTT<ä{Ï s√EH˚ ‘Ó\TdüTø√ >∑*–‘˚ Ä
e´øÏÔ &ÉãT“ì ø£¬sø˘>º ± y˚TH˚CŸ #˚j·T>∑\&ÉT.
Ä]úø£ kÕ«‘·+Á‘·´+ sêe&ÜìøÏ düTe÷s¡T Çs¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\T
|ü&ÉT‘·T+<äì Ç|üŒ{ÏøÏ #ê˝≤ kÕs¡T¢ #Ó|ü⁄Œ≈£îHêï+. n+‘·es¡≈£î Ä
e´øÏÔ ‘·q dü+‘·è|æìÔ yêsTT<ë y˚düTø√>∑*–‘˚ 40`45 dü+e‘·‡s¡eTT\
‘·sT¡ yê‘· J$‘êìï ‘·q ø£qT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√>∑\&ÉT. eTqeT+<äs+¡
>√˝…H¶ é dü÷ŒHé‘√ |ü⁄≥º˝Ò<äT. ø£˙dü+ dæ\«sY dü÷ŒHé nsTTHê 45
dü+e‘·‡sê\øÏ kÕ~Û+#·+&ç nì #Ó|üŒ&Éy˚T Hê ñ<˚X› ¯´+. H˚qT #Ó|æŒq
e÷s¡+Z ˝À q&Ée>∑*–‘˚ dæ\«sY dü÷ŒHé e÷≥ n≥T+∫, &Üø£sº Y _\T¢
>±´s¡+{°>± ‘·–Z+#·Tø√>∑\s¡T.
Ç|ü⁄Œ&ÉT ndüT\T düeTdü´øÏ e<ë›+. ø√]ø£\qT m{≤¢ yêsTT<ë
yÓj·÷´*. ø√]ø£ y˚s¡T dü+‘·è|æÔ y˚s¡T. kÕ<Ûës¡D+>± eTq+<äs¡+
ø√]ø£H˚ dü+‘·è|æ>Ô ± Á|üø£{ÏkÕÔ+. ø√]ø£ edüTÔ s¡÷ù|D≤ ø£qã&ÉT‘·T+~.
dü+‘·è|æÔ n˝≤ ø£qã&É<äT. eTq ø√]ø£\T rs¡TÃø√e&ÜìøÏ eTq+
∫qï|ü⁄Œ&ÉT HêHêj·÷^ #˚dæ ø=ì|æ+#·T≈£îqï edüTÔe⁄\T Ç|ü⁄Œ&ÉT
@eTj·÷´sTT? eTq ø√]πø dü+‘·è|æÔ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT Ä edüTÔe⁄\T
eTq‘√H˚ ñ+&Ü*ø£<ë! ìC≤ìøÏ n$ eTq‘√H˚ ñ+fÒ, n$
<ë#·Tø√e&ÜìøÏ eTq Ç\T¢ #ê\<äT. m+‘√ eT+~ ≈£îÁsêfi¯ó¢ ‘·eT
∫s¡ø±\ ø√]¬øq’ yÓ÷{≤s¡T ôdø’ Ï˝Ÿ ø=qT≈£îÿ+{≤s¡T. z HÓ\s√E\T
dü+‘·è|æÔ e´ø£Ô+ #˚kÕø£ (ø√]ø£ r]b˛j·÷ø£) <ëìï ‘·T&Ée&Éy˚T
87
e÷H˚kÕÔs¡T. MTs¡T @+#˚ùdÔ eTqdüT≈£î Vü‰sTT>± ñ‘˚»Ô +>± ñ+≥T+<√
n~ dü+‘·è|æ.Ô MTs¡T @+#·÷ùdÔ n~ eTqdüT‡øÏ ø±yê\ì|ædüT+Ô <√
n~ ø√]ø£. Äq+<äeTH˚~ n#˚‘·q dü+|òüT≥q. eTqøÏ eTq+
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Äq+<ä+>± ñ+{≤+. eTq+ #˚‘·q˝ÀøÏ sê>±H˚
(düèVü≤˝ÀøÏ) Äq+<ä+ >∑‘·+˝ÀøÏ yÓ[flb˛‘·T+~. n~ ˇø£ eT<ÛäTs¡
düèà‹>± $T–*b˛‘·T+~. Happiness is an event in the past. It cannot
be attained in present.
q÷´s√ *+–«dæºø˘ Áb˛Á>±$T+>¥ (N.L.P.)

eTq Á|üdüT‘Ô · düeTdü´ ø√]ø£ì m{≤¢ yêsTT<ë yÓj·÷´*. Bìì
eTq+ mHé.b˝Ÿ.|æ. <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. mHé.m˝Ÿ.|æ. MT<ä H˚qT
@ |ü⁄düøÔ ±\T #·<eä ˝Ò<Tä . Hê≈£î ‘Ó*dæ+~ #ÓãT‘·THêïq+‘˚. mHé.m˝Ÿ.|æ.
n+fÒ eTq‘√ eTq+ m{≤¢ ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düT≈£î+{≤eTì!
ô|’ u§eTà #·÷&É>±H˚ MTπøeTì|æ+∫+~? eTq˝À #ê˝≤eT+~

ªeTqøÏ ø±s¡+‘·d”qT ˝Ò<äT˝Òμ nì #Ó|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T.
88
ô|’ u§eTà˝À Ád”ìÔ #·÷&É>±H˚ MTπøeTì|æ+∫+~? ˇø£ÿkÕ¬sH’ ê

nqTuÛÑ$+#ê\ì|æ+#·˝Ò<ä÷...?
ô|’ ¬s+&ÉT u§eTà\T ñ<˚X› ¯+ eTq˝Àì bÕõ{Ïyé<∏ë{Ÿ, HÓ–{Ïyé
<∏ë{Ÿ e⁄HêïsTT nì #Ó|üŒ&Éy˚T. ø±ì yê{Ïì eTq+ dü]>±Z yê&É+.
bÕõ{Ïyé <ä>∑Zs¡ HÓ–{Ïyé, HÓ–{Ïyé <ä>∑Zs¡ bÕõ{Ïyé yê&É‘ê+.
ñ<ëVü≤s¡DøÏ eTq n+<ä]øÏ ø±s¡T ø=qTø=ÿe&É+ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À
kÕ<Û´ä |ü&TÉ ‘·T+~. mø£ÿ&√ ñqï ôdø°‡ ÁdìÔ” n+~|ü⁄#·TÃø√e&É+ <ë<ë|ü⁄>±
<äTs¡u¢ ÛÑ+. ˇø£y˚fi¯ n+~e∫Ãq, HÓ‹’ ø£$\Te\T eTq*ï ø±bÕ&ÉT‘·÷,
ø£+Á{À˝Ÿ #˚kÕÔsTT. Çø£ÿ&É eTq+ >∑eTì+#·e\dæq $wüj·T+ »]π>
<ëìì (ø±s¡T ø=qTø√ÿe&É+) »s¡>∑<äì, »s¡>∑ì <ëìì (ôdø°‡ Ád”ìÔ
nqTuÛÑ$+#·&É+) »s¡>∑e#·Ãì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düT≈£î+{≤+. ø±ã{Ïº
@<˚ì $wüj·T+ MTs¡T #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT ø±ì, $qï|ü⁄Œ&ÉT >±ì MT≈£î
MTs¡T @eTì #Ó|⁄ü Œ≈£î+{≤s√ >∑eTì+#·+&ç. MT≈£î MTs¡T #Ó|⁄ü Œ≈£î+≥Tqï
e÷≥\qT C≤Á>∑‘·Ô>± $q+&ç. MT≈£î ø£q|ü&ÉT‘·Tqï <äèXÊ´\qT
>∑eTì+#·+&ç. ø£s¬ ø˘>º ± MT≈£î MTs¡T $X‚w¢ +æ #·Tø√+&ç. bÕõ{Ïy,é HÓ–{Ïyé
89
nH˚ e÷≥\T ≈£ L &Ü H˚ q T ô | <ä › > ± Çwü º | ü & É q T. J$‘êìøÏ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êj·÷ ˝Ò<ë nqï<˚ eTTK´+. ø±ì, ˇø=ÿø£ÿ kÕ]
eTq yÓT<ä&ÉT #Óù|Œ~ eTq+ #ê˝≤ ‘·|ü⁄Œ>± $+{≤+. ˝Ò<ë
$ì|æ+#·Tø√+.
sê+dæ+>¥ 20e n+‘·düTÔ u≤\ÿ˙˝À ì\ã&ç q÷´dtù||üs¡T
‹s¡π>düTHÔ êï&ÉT. |üì|æ\¢ ø£+>±s¡T>± e∫Ã ªªsê+dæs>¥J MT nu≤“sTT
f…HéÔ ø±¢dt ‘·bÕŒ&ÉTμμ nì n+~. yÓ+≥H˚ sê+dæ+>¥ ù||üs¡T Á|üø£ÿq
|ü & ˚ d æ 20 e n+‘· d ü T Ô qT+&ç Ä‘· à Vü ≤ ‘· ´ #˚ d ü T ≈£ î H˚ + <ä T ≈£ î
‘·\ÁøÏ+<äT\T>± <ä÷πø&ÉT. 15e n+‘·düTÔ e#˚Ãdü]øÏ sêyéTdæ+>¥≈£î
>∑Ts¡TÔe∫Ã+~. ‘·q≈£î ø=&ÉT≈£î\T ˝Òs¡ì. ‘·\ÁøÏ+<äT\T >± 10e
n+‘·düT≈Ô £î e#˚Ãdü]øÏ sêyéTdæ+>¥≈£î >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~ ‘·qø£dü\T ô|fi‚fl
ø±˝Ò<äì. 5e n‘·düTøÔ Ï e#˚Ãdü]øÏ C≤„|üø£+ e∫Ã+~. ‘·qù|s¡T ndü\T
sê+dæ+>¥ ø±<äì. á˝À>± n‘·ì ‘·\ uÛÑ÷$Tì ‘êøÏ eTTø£ÿ\sTT´+~.
|ò˝ü ≤Hê ∫{Ÿ|+üò &é ø£+ô|˙ &çbÕõ≥T¢ MT<ä n+<ä]ø£+fÒ m≈£îÿe
e&û¶ m˝≤ ÇdüTÔ+~? ø=+#Ó+ Ä˝À∫+#·eTì eTqdüT‡ #ÓãT‘·÷
e⁄+≥T+~. ø±ì eTq+ @+#˚ k ÕÔ + . eTqdü T ‡e÷≥ dü ] >±Z
$ì|æ+#·Tø√ø£ ‘·«s¡>± m≈£îÿe e&û‘¶ √ &ÉãT“ eT÷≥ >∑≥Tºø=ì ùdïVæ≤‘·T\
<ä>∑sZ ¡ ‘Ó*yÓq’ yê&ç>± ìs¡÷|æ+#·T≈£î+<ëeTì |ü|ü⁄Œ˝À ø±\Ty˚kÕÔ+.
MT ˝À|ü* eTqdüT‡ @+ #Ó_‘˚ n~ $ì n˝≤ Á|üe]Ô+#·>*∑ –‘˚
MT≈£î #ê˝≤ Vü‰sTT>± ñ+≥T+~. &Üø£sº ¡T _\T¢ ‘·>∑T‘Z ·T+~. nsTT‘˚
Ä eTqdüT‡ #˚ùd Á|üø+£ |üD\T m{≤¢ ‘Ó\TdüTø√e&É+. BìøÏ düe÷<Ûëq+
90
ìX¯ã+› . n+fÒ eT∞fl eTq yÓT&çfÒwüHé f…øÏïø˘! Á|ü‹ s√E |ü~ qT+∫
Çs¡yÓ’ ì$TcÕ\T ñ<äj·T+, kÕj·T+Á‘·+ ø£fi¯ó¢ eT÷düT≈£îì ø£<ä\≈£î+&Ü
≈£Ls√Ãe&Éy˚T. XÊ«düì >∑eTì+#·+&ç. Ä˝À#·q\qT {°M ˝≤>∑
<ä]Ù+#·+&ç. Ä˝À#·q\yÓ+≥ yÓ[flb˛e<äT.› &çÁdüuº …Hé‡ ñ+<ä≈£L&É<äì
m<äTs¡T #·÷&Ée<äT.› Ä Çs¡yÓ’ ì$TcÕ\T MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü MT‘√
MTs¡T #·]Ã+#·Tø√e#·TÃ. eT‹ ‘·|æŒq ø±≈£î\ s=<ä˝À eTÚqy˚T yÓ\T>∑T
n+{≤&ÉT dæHêπs. ìX¯ã› yÓT&çfÒwüHé e\q ˝≤uÛÑ+ á ÁøÏ+~ ø£<∏ä˝À
#·÷&É+&ç.
ˇø£ bòÕ´ø£Øº ø=‘·>Ô ± ˇø£ $TwüqØì ø=+~. Ä $Twüq] kÕeTs¡´ú +
wæ|òtøº Ï ‘=$Tà~ edüTeÔ ⁄\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T&É+. ø±ì |üìyês¡+<äs¡÷
wæ|òtøº Ï Äs¡T ø£+f… m≈£îÿe ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïs¡T. M]˝À m˝≤
|üì kÕeTs¡´∆ + ô|+#·&É+. bòÕ´ø£Øº j·÷»e÷q´+ ˇø£ mHé.m˝Ÿ.|æ.
Áf…sTTqsYì |æ*∫+~. n‘·qT yÓTT<ä{Ï wæ|òtº |üìyê]ì ø£*dæ yê]
u≤>√>∑T\T n&ç>±&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· mìï edüTeÔ ⁄\T ñ‘·Œ‹Ô #˚düTHÔ êïs¡ì
n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ |üìyês¡T Äs¡ì düe÷<Ûëq+ Ç#êÃs¡T. <ëìì
ô|+#·˝Òsê nì n&ç>±&ÉT. ô|+#·˝ÒeTì yês¡T #ÓbÕŒs¡T. Áf…ÆqsY
yÓØ>∑T&é nì #Ó|æŒ ãj·T≥øÏ yÓfi¯SÔ π>≥T <ä>s∑Z ¡ H˚\ MT<ä düT<äe› TTø£ÿ‘√
6 n+¬øy˚dæ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. |üìyês¡T qe⁄«ø=ì |üì˝À |ü&bç ˛j·÷s¡T.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ¬s+&ÉT >∑+≥\≈£î yÓTT<ä{Ï wæ|òtyº ês¡T yÓ[flb˛sTT ¬s+&Ée
wæ|òtyº ês¡T e#êÃs¡T. edü÷HÔ ˚ yê#YyÓTHéì 6 n+¬ø >∑T]+∫ n&ç>±s¡T.
yê#YyÓTHé ø£<∏ä+‘ê #ÓbÕŒ&ÉT. ¬s+&Ée wæ|òtyº ês¡T ø£<∏ä+‘ê $ì y˚TeTT
91
7 edüTeÔ ⁄\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚dæ #·÷ô|&É‘ê+. nì |ü≥Tº<ä\‘√ sêÁ‹ |ü~
>∑+≥\øÏ 7 edüTeÔ ⁄\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚dæ Ç+{ÏøÏ yÓfi¯SÔ 6ì #Ó]ù|dæ 7
n+¬ø y˚dæ yÓ[flb˛j·÷s¡T. sêÁ‹ wæ|yºtò ês¡T ≈£L&Ü me«s¡÷ #Ó|Œü ≈£î+&ÜH˚
|üì#˚dæ Ábı<äTq› ï ø£˝≤¢ 8edüTeÔ ⁄\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚dæ, 7 #Ó]ù|dæ 8
n+¬ø y˚dæ yÓ[flb˛j·÷s¡T. Ábı<äTq› ï yÓTT<ä{Ï wæ|òtyº êfi¯ófl edü÷HÔ ˚ 6
ã<äT\T 8 ñ+<äì ÄX¯Ãs¡´b˛sTT, ø£<∏ä+‘ê ‘Ó\TdüTø=ì, yês¡T
eT<Ûë´Vü‰ïìøÏ 9 edüTeÔ ⁄\qT ‘·j·÷s¡T #˚dæ, 8 #Ó]|æ 9 y˚XÊs¡T.
˙‹ : ˇø£ÿe÷≥ ≈£L&Ü yêfi¯fl‘√ e÷{≤¢&É≈£î+&Ü mHé.m˝Ÿ.|æ. Áf…qÆ sY
yê]‘√ yê]H˚ ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚sTT+#ê&ÉT. Çø£ÿ&É eTÚqy˚T
yÓ\T>∑sTT´+~.
ìX¯Ùã›+>± ñ+fÒ eTq‘√ eTq+ dü]>±Z ø£eT÷´ìπø{Ÿ
#˚düTø√e#·TÃ. H˚qT #ê˝≤ eT+~ì #·÷kÕqT. |üPC≤ eT+~s¡+˝À+∫
ãj·T≥øÏ e∫Ãq yê]øÏ Á|üXÊ+‘· e<äq+ ˝Òø£ b˛e&É+. ìX¯ã+› >±
<˚e⁄ì‘√ ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT yê]øÏ Á|üXÊ+‘·‘·, Vü‰sTT sêyê˝Ò!
|üP» #Ój·T´ø£b˛‘˚ <˚e⁄&çøÏ ø√|ü+ edüT+Ô <äì (˝Ò<ë X¯|ækÕÔ&Éì)
Ä+<√fi¯ q M]ì e‹Ô & ç ø Ï >∑ T ]#˚ d ü T Ô + ~. n+<ä T ø£ H ˚ m+‘·
f…eÆ TsTTb˛‘·THêï |üP»ì ˇø£ &É÷´{° ˝≤>∑ eTT–+#˚kÕÔs¡T. |üP»
‘·eT Vü‰sTT ø√dü+ #˚düTHÔ êïeTì eTs¡∫b˛sTT, <˚e⁄&çì düT‹Ô +#·&É+
#˚kÕÔs¡T. neø±X¯+ ñ+fÒ Ä+<√fi¯q |ü&É≈£î+&Ü ˇø£ s√E Ä~‘·´
Vü≤è<äj·T+ ˇø£ s√E ` H˚qT #ÓãT‘·Tqï á yÓT&çfÒwüHé |üP»
>∑~˝À #Ój·T´+&ç. |ü~ s√E\ ‘·sê«‘· ‘˚&Üì >∑eTì+#·+&ç.
92
á |ü⁄düÔø£+ eTUÀ´<˚∆XÊìøÏ eùdÔ ` ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+
˝Òøb£ ˛‘˚H$˚ T? eTq n+‘·:yêdüeÔ + (Core Reality) eTq*ï á $<Û+ä >±
Á|ü•ïdüT+Ô ~. Ç|ü⁄Œ&ÉT u≤>±H˚ ñHêï+ ø£<ë! m+<äTø° &ÉãT“ j·÷‘·q?
á $<Ûä+>± Á|ü•ï+#˚ yês¡T ‘·eTøÏ ‘êeTT eTqdü÷Œ]Ô>± ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ
Á|ò ” & É + nedü s ¡ + ˝Ò < ä ì #Ó | ü ⁄ Œø√>∑ * –‘˚ yês¡ T <Û ä q ´Je⁄\T.
n˝≤ø±≈£î+&Ü ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ ø±yê\qT≈£î+≥÷, eTqdüT‡ì
#ê˝≤ ø£cÕº\T bÕ\T #Ój·÷´* ø±ã{Ï,º &ÉãT“ j·÷‘·q eTqø=<äT.›
nì #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ ñ+&˚ yê] >∑T]+∫ á &çdüÿwüHé.
Brain is the laziest organ in one’s body.
X¯Øs¡+˝À n‘·´+‘· ã<äø› £düTsÔ ê˝…q’ n+>∑+ yÓT<ä&ÉT
eTqdüT‡ y˚s¡T, yÓT<ä&ÉT y˚s¡T. ‘·\˝À ñ+&˚ n+>∑+ yÓT<ä&ÉT.
eTq X¯Øs¡eT+‘ê yê´|æ+∫ ñ+&˚~ eTqdüT‡. eTq kÂ\uÛÑ´+ ø√dü+
eTqdüT‡, yÓT<ä&ÉT ˇø£{Ï>±H˚ rdüT≈£î+<ë+. ø±ã{Ïº eTq X¯Øs¡+˝À
n‘·´+‘· ã<äø› £düTsÔ ê˝…q’ n+>∑+ yÓT<ä&ÉT. ‘·qTe⁄ yÓTT+&çπøùdÔ yÓT<ä&ÉT
>∑<äe÷sTTdüT+Ô <ä+{≤&ÉT n≥÷¢] yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄. á yÓT<ä&ÉT ‘·qøÏ
n\yêf…Æq |üìì ‘·|üŒ ø=‘·Ô |üìì ˇ|ü⁄Œø√e&ÜìøÏ Çwüº|ü&É<äT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î X¯Øs¡+˝À ø±* <ä>∑sZ ¡ <äTs¡<ä y˚dæ+<äqTø√+&ç. á
|ò”*+>¥ yÓT<ä&ÉT≈£î #˚s¡T‘·T+~. yÓT<ä&ÉT ã<äø› £düTsÔ ê\T ø±ã{Ïº #˚‹ì
>√ø£eTì Ä<˚•+∫ ‘êqT ¬sdtº rdüT≈£î+≥T+~. Ç≥Te+{Ï eTqdüT‡ì
ì‘·´+ n+≈£îX¯+ ô|{Ïº bı&ÉTdü÷Ô ñ+&Ü*. ø±ì m˝≤? eTqøÏwüyº ÓTqÆ
|üqT\T s√»+‘ê HÓ\ø=\TŒø√>∑*–‘˚, eTqdüT‡ ì‘·´ q÷‘·q+>±
93
ñ+≥T+~. n+<äTπø ¨$TjÓ÷|ü~∏ Vü‰ìeTHé Ç{≤¢ n+{≤&ÉT. yê´~Û
eTqdüT‡≈£îø±ì X¯ØsêìøÏ ø±<äT. m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ eTqdüT‡ Vü‰sTT>± ñ+<√
s√>±\T s¡eTàHêï sêe⁄. z |ü<äVü‰πsfi¯¢ ≈£îÁsê&çøÏ »\TãT, ‘·\H=|æŒ,
∫ø±≈£î>± ñ+<äì >∑sYÁ¢ ô|ò+&éì Äs√EøÏ ø£\e&É+ e÷ìy˚j·T&˚$T?
MT J$‘·+ MT øÏwüyº ÓTqÆ ≥T¢ 40`45dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘·
>∑&É|ü&ÜìøÏ MTs¡T MT eTqdüT‡ì kÕ«BÛq |üs¡T#·Tø√+&ç. n+fÒ MTs¡T
#Ó|æŒq≥T¢ MT eTqdüT‡ $H˚˝≤ #˚düTø√+&ç. eTT+<äT>± MT øÏwüeº TsTTq
|üqT\T Á>∑Væ≤+#·+&ç ˇø£ y˚fi¯ MTøÏwüyº ÓTqÆ |üì e÷qdü düs√esêìøÏ
yÓfi¯&¢ ÉyÓT‘Æ ˚ <ëìì eTT+<äT>±H˚ >∑T]Ô+#·+&ç. ‘·s¡Tyê‘· ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ
Á|ò”&É+ >∑T]+∫ bÕ≥T|ü&É+&ç. q÷´õ˝≤+&é ≈£î #Ó+~q Hêì‡ nH˚
eì‘· 60 dü+e‘·‡sê\øÏ ]f…sÆ ¡sTT´ ‘·qøÏwüyº ÓTqÆ |üì ø=+&É˝…ø£ÿ&ÉeTì
‘·q 70e @≥ ‘Ó\TdüTø=ì, 90e |ü&ç˝À Ä˝ŸŒ¤‡ |üs¡«‘ê\T møÏÿ+~.
πøX¯esêe⁄ HÓ’Hé|üPsY˝À ¬s’˝Ò« {Ï¬ø{Ÿ ø£˝…ø£ºsY, bòÕ´$T©ì
yÓC’ ≤>¥˝ÀH˚ ñ+#˚&ÉT. ]f…sÆ ¡j˚T´ Hê{ÏøÏ ‘·q ◊<äT>∑Ts¡T |æ\\¢ qT
u≤>±H˚ dü ] ~<ë› & É T . #· ø £ ÿ ì nbÕsY º y Ó T +{Ÿ ˝ À X‚ w ü J $‘· +
>∑&ÉT|ü⁄‘·THêï&ÉT. <ä>∑Zs¡˝À qTqï Væ≤+<ä÷ Ø&ç+>¥ s¡÷yéTøÏ yÓ[fl
#·<äs¡+>∑+, ù||üs¡T #·<äe&É+ yÓTT<ä\>∑Tq$ #˚dü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT. ˇø£
dü+e‘·‡s¡+˝À|ü⁄H˚ ‘·q øÏwyüº ÓTqÆ ~ Ç~ ø±<äì, yÓ<’ äéTì >∑T]Ô+#ê&ÉT.
Ø&çs>¥s÷¡ yéTøÏ yÓfifl¯ &É+e÷H˚d,æ yÓ+≥H˚ ¨$TjÓ÷ |ü⁄düøÔ ±\T #·<eä &É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Äs¡T HÓ\\T ‘·s¡Tyê‘· ñ∫‘·+>± ¨$TjÓ÷ yÓ<’ ä´+
#˚j·THês¡+_Û+#ê&ÉT. n+<äT≈£î &ÉãT“ ø√dü+ ‘·q ô|q¸Hé dü>∑+ n$Tà,
94
u≤´+ø˘˝À y˚dæ <ëìì ¨$TjÓ÷ yÓ’<ë´ìøÏ $ìjÓ÷–+#·&É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. πøX¯esêe⁄øÏ Ç|ü⁄Œ&ÉT 82 dü+e‘·‡sê\T yÓC’ ≤>¥˝À
¨$TjÓ÷ &Üø£sº ¡\¢ ˝À ù|s=+~q &Üø£sº ¡˝¢ À πøX¯esêe⁄ ˇø£s¡T. á
s√EøÏ ¬s+&ÉT >∑+≥\ bÕ≥T ¨$TjÓ÷ |ü⁄düøÔ ±\T #·<äTe⁄‘ê&ÉT.
ø±«*ô|ò&’ é ¨$TjÓ÷ &Üø£sº ¡T¢ #ê˝≤ eT+~ Ç‘·ì<ä>∑sZ ¡≈£î &çwüÿwüHéøÏ,
&Í≥¢≈£î ekÕÔs¡T. H˚qT ∫qï|ü⁄Œ{Ï qT+&ç u≤>± ‘Ó*j·T&É+ e\q
H˚qT m|ü⁄Œ&ÉT ø£*dæHê, Vü≤Ö ÄsY j·TT yÓTÆ u≤jYT nì |ü\ø£]kÕÔ&ÉT.
(πøX¯esêe⁄ 2012˝À #·ìb˛j·÷s¡T).
MTs¡T @yÓH’ ê #Ó|üŒ+&ç e÷cÕºs¡÷! Çe˙ï kÕ<Ûä´|ü&Ée⁄! y˚TÁ{Ïø˘‡
Ø˝À&Ó&é dæìe÷˝À V”≤s√ ‘·qì bÕsTT+{Ÿ u≤¢+ø˘ πs+õ qT+&ç
(düTe÷s¡T 3 n&ÉT>∑T\T) |æk˛Ô\T‘√ ø±\TdüTÔqï e´øÏÔ qT+&ç
‘·|æŒ+#·T≈£î+{≤&ÉT. Ç~ #·÷&É>±H˚ Ç≥Te+{Ï$ dæìe÷˝À¢ ‘·|üŒ
ãj·T≥ kÕ<Ûä´|ü&É<äT nì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düTø=ì eTqdüT‡ ‘·\T|ü⁄\qT
eT÷ùddüT≈£î+{≤eTT.
ˇø£ ‘·*¢ ‘·q Hê\Tπ>fi¯¢ _&Éq¶ T s¡ø+åÏ #·Tø√e&ÜìøÏ kÕ<Û´ä kÕ<Ûë´\T
Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü &Ó¬’s≈£î>º ± |ü⁄*‘√ b˛sê&ç+~. ÄyÓT ˇπø eTqdüT‡‘√
á |üì #˚j·T>∑*–+~. n+‘·: eTqdüT‡ #˚‘·q eTqdüT‡ ˇπø {≤¬s{Z Ÿ
MT<ä <äèwæìº ì\u…{>º ∑*–+~. ôV≤Á˙ bò˛sY¶ V8 Ç+»Hé ø£ìô|{≤ºø£
Ç˝≤ n+{≤&ÉT >∑eT´+ MT<ä qT+∫ <äèwæº eTs¡*ùdHÔ ˚ uÛÑj·÷\T
#√≥T #˚ d ü T ≈£ î +{≤sTT. ø±ã{Ï º ndü + uÛ Ñ e + nH˚ e÷≥qT
<ä]#˚s¡˙j·Tø£+&ç. n˝≤π> y˚TeTT Ä&Éyêfi¯¢+ #˚j·T˝ÒeTT nì
nqTø√e<äT›.
95
nuÛÑjYT dæìe÷˝À ø£eT˝ŸVü≤düHéøÏ ñqï yê´~Û ù|s¡T dæÿCÀ
ô|ò]ïj·÷ $‘Y bÕs¡HêsTT&é, á yê´~ ñqïyê]øÏ ãj·T{Ï qT+&ç
e÷≥\T $q|ü&ÉT‘·T+{≤sTT. bÕs¡HêsTT&é ø£*ùd Ô Væ≤+dü≈£î
|ü⁄]>=\TŒ‘êsTT. Væ≤+dü n+fÒ eTqTwüß´\qT #·+|ü&É+, edüTeÔ ⁄\qT
$s¡>=Z≥&º É+ ø±<äT. kÕ<Ûës¡D+>± á dæÿCÀô|ò]ïj·÷ düeTdæb˛<äT.
eT+<äT\‘√ #ê˝≤ u≤>± ø£+Á{À˝Ÿ #˚j·Te#·TÃ.
#·÷&É+&ç! C≤HéHêwt düeTdæ b˛q≥Te+{Ï düÿCÀô|ò]ïj·÷
yê´~Û‘√ b˛sê&ç yê´~Ûì H˚\eT≥º+ #˚dæ, mø£Hê$Tø˘‡˝À H√ãT˝ŸÁô|C’ Ÿ
dü+bÕ~+#ê&ÉT. ‘·<ë«sê ndü+uÛÑe+ nH˚ e÷≥qT #Ó]ù|XÊ&ÉT.
C≤Hé Hêwt >∑T]+∫ rdæq dæìe÷ m ã÷´{Ï|òü⁄˝Ÿ yÓT+Æ &é neø±X¯+
ñ+fÒ #·÷&É+&ç. n˝≤π> ¬s+&ÉT eT÷&ÉT πøq‡s¡‘¢ √ CÒHé {≤$T˝≤‡Hé
|üs¡T>∑T |ü+<Ó+˝À ndü+uÛÑyêìï n~Û>∑$T+∫+~.
eTqdüT‡ì Ç˝≤ kÕ«BÛq+ |üs¡#·T≈£î+fÒ ˝≤uÛÑ+, ÇwüºyÓTÆq
|üì #˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü &Üø£ºsY _˝Ÿ ‘·>∑TZ‘·T+~. #Ó|æŒ+<˚
#ÓãT‘·THêïqì $düTø√ÿø£+&ç. ‘·s¡Tyê‘· $»j·T ÁuÛ≤+‹˝À &Üø£sº Y
_\T¢ >∑T]+∫ #·]Ã<ë›+.
~ düT˝≤ÔHé Ä|òt dæ«+>¥ ` ed”+ nÁø£yéTøÏ eT<ÛäTy˚TVü≤yê´~Û.
e÷´#Y ‘·s¡Tyê‘· $T–*q Ä≥>±fi¯fl‘√ eT+<äT ø=≥º&ÜìøÏ yÓfi¯≈¢ £î+&Ü
õyéTøÏ yÓfi¯‘ê&ÉT. |üøÏå˝≤ >±˝À¢ m–πs |ò”\¶πs C≤+{°s√&é‡. ø±˙
n‘·ìøÏ eT÷s¡Ã¤s√>∑+.
96
CONVICTIONS & CORE REALITIES
eTq n+<ä ] eTqdü T ‡˝À ø=ìï ã\yÓ T Æ q qeTàø±\T,
n+‘·:yêdüeÔ + (Core reality) ˝À ø=ìï kÕ<Ûä´|ü&Ée⁄ ˝Ò<ë Ç+‘·ø£+fÒ
@MT #Ój·T´˝ÒqT Ç˝≤+{Ï$ Hê≥T≈£îb˛j·÷sTT.
á ÁøÏ+<ä eTqøÏ eTq+ #Ó|ü⁄Œø=H˚ Á|üe#·Hê\qT >∑eTì+#·+&ç.
n+<ä]øÏ &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äT
yÓõfÒ]j·THé‡ ` s=e÷Hé‡ u≤>± #˚j·T>∑\s¡T
HÓsTT´ ‹H˚yêfi¯ófl #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yêfi¯ófl
eTTdæ+¢ \T f…Ás¡]düT\º T
H˚qT Ç|ü⁄Œ&ÉT n+‘· &ÉãT“ dü+bÕ~+#·˝ÒqT
H˚qT Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç<ä+‘ê mø£ÿ&É #˚j·T>∑\qT.
dæìe÷\T, sê»ø°j·÷\T, Áu≤+BcÕ|ü⁄\T.. M{Ï˝À¢ e÷Á‘·y˚T
&ÉãT“ e⁄+~.
Ç|ü⁄Œ&ÉT f…+Æ ˝Ò<äT. Ç+πø+ e÷{≤¢&É≈£î.
eTq+ Ä|ò”düT˝À¢ #·÷dü÷Ô ñ+{≤+. ô|’ Á|üe#·Hê˝≤¢+{Ï @<√
ˇø£ Á|üe#·q+‘√ ø=+‘· eT+~ ì‘·´+ @&ÉTdü÷Ô ñ+{≤s¡T. ÁbÕDÏø˘
V”≤*+>¥˝À #Ó|æŒq≥T¢, yê]øÏ ÁbÕD‘˚»düT‡ (Äsê) #ê˝≤ ø=~›>±
ñ+≥T+~. m|ü⁄Œ&É÷ HÓ–{Ï${°H˚ yÓ<ä»\T¢ ‘·T+{≤s¡T. MTs¡T
>∑eTì+#·+&ç. ø=+‘·eT+~‘√ z ns¡>∑+≥ ø±\+ >∑&ç|æ‘˚ #ê\T
eTqdü+‘ê ∫ø±¬ø’ b˛‘·÷e⁄+≥T+~. ø=+‘· eT+~ z ns¡>∑+≥
97
eTq‘√ ø±\+ >∑&ç|æ yÓ[b¢ ˛‘˚ Ä |ü]eTfi¯+ n˝≤ ñ+&çb˛‘·T+~.
yê]øÏ ÁbÕD ‘˚»düT‡ b≈£îÿe ñqï≥T¢ ˝…ø£ÿ. Áù|$T≈£î\˝À á Äsê
#ê˝≤ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~.
H˚qT kÂB˝À ndæôd+º {Ÿ Ábòıô|òdüsY>± C≤sTTHé nsTTq ø=‘·˝Ô À
&çbÕsYyº ÓT+{Ÿ˝À ˇø£ Ç+&çj·THé Ábıô|òdüsY ˇø£ bÕøÏkÕú˙ Ábıô|òdüsYì
m|ü⁄Œ&É÷ ã+&Éã÷‘·T\‘√ n&Éy¶ ÓTqÆ u≤wü‘√ ‹&ÉT‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT.
Hê≈£î ø=‘·.Ô Ç<ä]› ˝À mes¡T dü]jÓTÆ q e´≈£î˝Ô À Hê≈£î Ç+ø± ‘Ó*j·T<äT.
Ç+&çj·THé $TÁ‘·Tì @&ÉT|ü⁄ uÛ≤wü uÛÑ]+#·˝Ò≈£î+&Ü ñHêïqT. n|ü⁄Œ&ÉT
Ä Ç+&çj·THéøÏ ˇø£ dü\Vü‰ Ç#êÃqT. qTe⁄« nqedüs¡+>± yÓT<ä&ÉT˝À
ˇø£ ôd˝Ÿ Ä bÕøÏkÕú˙j·TTì >∑T]+∫ ‘·j·÷s¡T #˚düT≈£îHêïe⁄. $&çì
‹&ÉT‘·Tqï+‘· ø±\+ yÓT<ä&ÉT˝Àì Ä ôd˝Ÿ eè~∆ #Ó+<äT‘·T+~. ‘·<ë«sê
s¡ø£+Ô ˝À q÷´s√Á{≤Hé‡MT≥s¡T¢ n~Ûø£+ nsTT´ ˙≈£î ˝≤+>¥ s¡Hé˝À
;|”, wüß>∑sY, Vü‰sYº m{≤ø˘ sêe#·TÃ. yÓ+≥H˚ Ä Ç+&çj·THé ªªeT]
qqTï @+ #ÓjT· éT+{≤e⁄. Ä yÓ<eäÛ μμ eT∞fl >=&Ée+‘ê #Ó|Œü uÀj·÷&ÉT.
ªªˇø£ |üì #ÓsTT´. yê&çì ‹fÒº Á|ü‹ kÕ] ˙≈£î qTe⁄« Ç˝≤ #Ó|ü⁄Œø√.
H˚qT á s√E Hê ≈£L‹]øÏ ˇø£ y˚T<∏äy˚T{Ïø˘‡ ˝…ø£ÿ #ÓãT‘êqT.
s√E˝À mìïkÕs¡T¢ ‹&ç‘˚ nìï ˝…ø£ÿ\T #ÓãT‘êqTμμ nì H˚qT dü\Vü‰
Ç#êÃqT. eTs¡THê&ÉT sêÁ‹ Ä Ç+&çj·THé Ábıô|òdüsY nbÕsYyº ÓT+{ŸøÏ
|ü]¬>‘·T≈Ô £î+≥÷ e∫Ã ùwø˘ ùV≤+&é Çdü÷Ô ªª#ê˝≤ >=|üŒ eT+Á‘·+
#ÓbÕŒe⁄. Ä bÕøÏkÕú˙j·TTì s√EøÏ mìï m≈£îÿe kÕs¡T¢ #·÷kÕÔHê
nì ‘· V ü ≤ ‘· V ü ≤ yÓ T T<ä \ sTT´+~. nìï ˝… ø £ ÿ \T Hê |æ \ ¢ \ øÏ
98
#Ó|üŒ>∑\T>∑T‘·THêïqT.μμ $∫Á‘·+>± ø=Hêïfi¯fl≈£î Ä Ç+&çj·THé, bÕøÏkÕú˙
#ê˝≤ eT+∫ $TÁ‘·T\T nsTTb˛j·÷s¡T. ìC≤ìøÏ Ä bÕøÏkÕú˙j˚T
#ê˝≤ ô|òsTTsY yÓT+Æ &é, ôV≤*Œ+>¥ H˚#·sY ø£\yê&ÉT. Ä Ç+&çj·THé
‘·q eTqdüT‡˝À |ü>∑ì ‘=\–+∫ Áù|eTì Á|ü‹πø|å æ+#·Tø√>∑*π>&ÉT.
eTq <˚X¯+˝À qTqï n‘·´+‘· <äTs¡<äèwüºø£s¡yÓTÆq qeTàø£+
(ø£ì«ø£Hå é) ≈£î\+ eT]j·TT eT‘·+
|òü˝≤Hê eT‘·+ yês¡T #Ó&Éy¶ ês¡T, |ü⁄≥Tºø£‘√H˚ #Ó&É¶ H˚s¡TÃ≈£î+{≤s¡T.
|òü˝≤Hê ÁbÕ+rj·TT\T qeTà~–qyês¡T ø±<äT.
|òü˝≤Hê ≈£î\+ yês¡T &ÉãT“ ø√dü+ >=+‘·T ø√düT+Ô {≤s¡T.
#ê˝≤ ø±\+ ÁøÏ‘·+ ñkÕàìj·÷ »qs¡˝Ÿ ÄdüT|üÁ‹˝À Ç<äs› ¡T
eT>∑ _&É\¶ T |ü⁄≥º>±H˚ mes√ _&É\¶ ì e÷]Ãy˚kÕs¡T. ˇø£s¡TVæ≤+<äTe⁄
ˇø£s¡T eTTdæ+¢ . $j·Twü+ ãj·T≥|ü&ç dü] #˚ùds¡T. #·+{Ï|æ\\¢ e÷]Œ&ç
ì»+>± »]–+<äqT≈£î+<ë+. n|ü⁄Œ&ÉT @+ »s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£
Væ≤+<äTe⁄ ˇø£ eTTdæ+¢ Ç+{À¢, n˝≤π> ˇø£ eTTdæ+¢ ˇø£ Væ≤+<äTe⁄
Ç+{À¢ ô|s¡T>∑T‘ês¡T. Ç<äs› ¡÷ ô|<äj› ·÷´ø£ eT‘· |æ∫Ã>±fi¯j ¢ ·÷´s¡qT
≈£î+<ë+. yê]≈£îqï ø£ì«ø£Hå é ‘·eT eT‘ê\T (?) >=|üŒeì, yês¡T
‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ‘·eT dü¨<äs¡T\qT #·+|ü⁄≈£î+{≤s¡T.. ..ô|’ ø£<∏ä
‘=*<äX¯˝ÀH˚ eTT–+|ü⁄≈£î e#˚Ãdæ+~. ô|’ $wüj·÷\ìï &Üø£sº Y ø=ePsY
‘·q yê´kÕ\˝À kÕVü≤k˛ù|‘·+>± #ê˝≤ ø±\+ ÁøÏ‘·y˚T &çdüÿdt
#˚ùd&ÉT. eTq≈£îqï ≈£î\|æ∫Ã, eT‘·|æ∫Ã (qeTàø£+) #·÷ùdÔ ø£&ÉT|ü⁄˝À
<˚$q≥Tº+≥T+~.
99
˙˝Ÿ Vü‰]¢+>¥ nì Hêø=ø£ nyÓT]ø£Hé ùdïVæ≤‘·T&ÉT ñHêï&ÉT.
n‘·qT Ç+^¢wüß ˝…ø£Ãs¡sY. Ç+&çj·THé dædüºyéT >∑T]+∫ @<√ø£<∏ä
sêj·T&ÜìøÏ eTq ≈£î\eédüú >∑T]+∫ ≈£îå Dí+>± #Ó|üŒeTì n&ç>±&ÉT.
H˚qT @ø£<Ûë{Ï>± eT÷&ÉT s√E\T ˙˝ŸøÏ ˙[fle«≈£î+&Ü eTq ≈£î\
msTT&é‡ (>∑õ)® >∑T]+∫ #ÓbÕŒqT. eT÷&ÉT s√E\ ‘·s¡Tyê‘· ˙˝Ÿ
Ç˝≤ nHêï&ÉT. Ç+&çj·THé ≈£î\ eédüú>∑T]+∫ Ç+ø£ #ÓbıŒ<äT›.
<ëìï ns¡+ú #˚düTø√˝ÒeTT. b+<äTø£+fÒ n~ ns¡+ú ˝Ò<äT ø±ã{Ï!º
Ç+‘·ø° ndü\T $wüj·÷ìø=ùdÔ ªH˚qT Ç+‘·ø£+fÒ &ÉãT“
dü+bÕ~+#·˝ÒqTμ. ªHê≈£î Ç+‘˚ (&ÉãT“) #ê\Tμ ˝≤+{Ï ø£ì«ø£åHé‡
MT≈£î ñHêïj˚TyÓ÷qì »bÕHé n<ä+› ˝À #·÷düTø=ì Ä‘·à |ü]o\q
#˚düTø√+&ç. ‘·s¡Tyê‘· n≥Te+{Ï |ü]$T‘· qeTàø±ìï eTqdüT‡˝À+∫
#Ós¡ù|j·T&ÜìøÏ n˝À∫+#·+&ç?
|üì eTìwæ qT+&ç Áô|$’ Tìwüsº Y es¡≈£L n+<äs¡÷ #Óù|Œ ø£ì«ø£Hå é
ªªf…+Æ ˝Ò<äìμμ.
&Üø£sº Y >√bÕ\ø£èwüí ù|s¡T yÓ÷dæq Vü‰sYdº üs¡H® é. Äj·Tq kÕs¡ø∆ £
HêeT<˚j·TT&ÉT. Ç+≥sY ‘·s¡Tyê‘· yÓT&çdüHé˝À d”≥T sêø£b˛‘˚ _.
j·Tdt.dæ. #·~yêø£ yÓT&çdüHé˝À d”≥T ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’
yê&ÉT. _j·Td”‡˝ÀH˚ ø±¢dty˚T{Ÿ ne÷àsTT\qT ˝…q’ T˝À ô|{Ïº #ê˝≤
ø±s¡´Áøe£ ÷\T ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· yÓT&çdHü ˝é À Ç+ø£ #Ó|Œü ø£ÿs¡˝<Ò Tä .
ù|wü+≥¢‘√, qs¡T‡\‘√, ù|ôw+≥¢≈î£ dü+ã+~Û+∫q yê]‘√, ø=©>¥‡‘√...
Ç˝≤ #ê˝≤ eT+~‘√ >√bÕ\ø£èwüí ôdø˘‡ dü+ã+<Ûë\T ø£*–j·TTHêï&ÉT.
100
m+._._.mdt. ‘·s¡Tyê‘· ‘·q ‘Ó*$‘˚≥\‘√ &ç©˝¢ Àì Ä˝Ÿ Ç+&çj·÷
ÇHédæ≥º ÷´{Ÿ Ä|òt yÓT&çø£˝Ÿ ôdH’ é‡˝À |”J ]ôdsYÃ #˚dæ ô|<ä› Vü‰sYº
ôdŒwü*dtº nj·÷´&ÉT. ø±\Áø£y˚THê >√bÕ\ø£èwüíøÏ ô|[fl nsTT+~.
Ç|ü⁄Œ&ÉT Ç<äs› ¡T |æ\\¢ T. ‘êqT #·<äTe⁄≈£îH˚ s√E˝À¢, ‘·s¡Tyê‘· @s¡Œ&çq
dü+ã+<Ûë\˝À z Hê\T–+{Ïì >√bÕ\ø£èwüí e<äT\Tø√˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
eè‹ÔØ‘ê´ >√bÕ\ø£èwüí #ê˝≤ _õ>± ñ+{≤&ÉT. düTe÷s¡T |ü~ùV≤qT
Á|üsTTy˚≥T ÄdüT|üÁ‘·T\øÏ n‘·qT Vü‰sYº ø£q‡˝Ÿf…+{Ÿ. ìC≤ìøÏ ˇø£ÿ
ì$Twü+ ≈£L&Ü U≤∞ ñ+&É<äT. ø±ì >√bÕ\ø£èwüí ‘·q uÛ≤s¡´ _&É\¶ qT
dü]>±Z #·÷düT≈£î+≥÷, e<äT\Tø√˝Òì Hê\T>∑T dü+ã+<Ûë\qT HÓ\˝À
@<√ ˇø£ s√Eq ≥#Y #˚dæ ekÕÔ&ÉT. ndü\T˙≈£î U≤∞ ˝Ò<äT ø£<ë.
ªÄ $T–*q |üqT\Tμ Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˝≤ y˚TH˚CŸ
#˚j·T>∑\T>∑T‘·THêïyé nì n&ç–‘˚. >√bÕ\ø£èwüí düe÷<Ûëq+ ªn+‘ê
Ç+Á≥dtº MT<ä ñ+≥T+~. Ç+‘· f…Æ+ ˝Òø£b˛sTTHê H˚qT ø=‘·Ô
dü+ã+<Ûë\ ø√dü+ yÓ‘·T≈£î‘·÷ ñ+{≤qTμ nì nHêï&ÉT.
˙‹ : ô|’ ø£<∏ä˝À f…+Æ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ dü÷Á‘êìï Á>∑Væ≤+#·+&ç. sêdü©\
dü÷Á‘êìï ø±<äT. <äj·T#˚dæ MT≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ eT+∫H˚
(f…yÆ éT y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ) Á>∑Væ≤+#·+&ç.
n+‘· n+<äyÓTqÆ •˝≤Œìï m˝≤ #Óø£ÿ>∑*π>e⁄ nì »ø£ÿqì
n&ç–‘˚ ªª@eTT+~ nø£ÿs¡ ˝Òì~ sêsTT˝À+∫ #ÓøÏÿbÕπsXÊqTμμ nì
düe÷<Ûëq+ Ç#êÃ&ÉT neTs¡ •*Œ.
https://en.wikipedia.org/wiki/P._J._Sudhakar
101
|æ.C…. düT<Ûëø£sY 1987 u≤´#Y˝À dæ$˝Ÿ düØ«ôddt bÕdüj·÷´&ÉT.
ÇHé|òüπsàwüHé düØ«ôddt˝À ø±¢dt`1 Ä|”düs¡T>± C≤sTTHé nsTT q÷´dt
m&ç≥sY>± ôV’≤<äsêu≤<äT <ä÷s¡<äs¡ÙHé˝À ‘·s¡Tyê‘· Äø±X¯yêDÏ
$XÊK|ü≥ï+˝À |üì#˚XÊ&ÉT. ñ<√´>∑ Ø‘ê´ #ê˝≤ ‹s¡T>∑T‘·÷
ñ+{≤&ÉT. ø£{Ïø£ <ä]Á<ä+ qT+∫ #ê˝≤ ô|ø’ Ï e∫Ãq yê&ÉT. 110
|”J\T, 6 |”æ.ôV≤#Y.&û\T #˚dæ ]ø±sY¶ düèwæ+º #˚&ÉT. dæ$˝Ÿ dü¬s«+{Ÿ>±
ndü‡\T U≤∞ e⁄+&É<äT eTìwæøÏ. nsTTHê mìï |üØø£å\T m˝≤
M\T#·÷düTø=ì yÓ[fl sêùd&√? #ê˝≤ |üØø£\å øÏ ¬s+&ÉT >∑+≥\øÏ
|üØø£å Vü‰\TøÏ yÓ[fl, ns¡>∑+≥ ˝Ò≥T e÷]®Hé˝À |üØø£å Vü‰\T ãj·T≥
ì\ã&ç, n|ü⁄Œ&ÉT >∑ã>∑u≤ #·~$ |üØø£å sêùdyê&ÉT. n‘·ì $»j·T
s¡Vü≤dü´+ ‘·qøÏ f…yÆ éT ˝Ò<äì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düTø√ø£b˛e&Éy˚T! Hê≈£î
m|ü⁄Œ&ÉT düT<Ûëø£sY s√&é MT<ä ø£q|ü&çHê Ç˝≤ nH˚yê&ÉT ªHê≈£îqï
f…+Æ ˝À n&Éd® tº #˚düTø=ì MT≈£î |ü~ì$TcÕ\T πø{≤sTTkÕÔqT. s¡+&ç
ÇdtÁø°+ ‹+<ë+. ìqïH˚ ]»˝Ÿ‡º e#êÃsTT. Ç+ø√ |”J #˚kÕqT. H˚qT
ás¡¸´‘√ ªMTs¡T mìï |”J\T #˚dæq y˚T<∏é‡ |”J #Ój·T´˝Òs¡Tμ nì
n+≥T+&˚ y ê&ç ì . ªMT¬ s ˝≤ Çìï &ç Á ^\T f… Æ + ˝Ò ø £ b ˛sTTHê
#˚j·T>∑\T>∑T‘·THêïs¡Tμ nì n&ç–‘˚ ªe÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\øÏ #·<äTe⁄
˝Òø£b˛e&Éy˚T ø±s¡D+μ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+ø± ‘·q $»j·T s¡Vü≤dü´+
n+<ä]ì qe⁄«‘·÷ |ü\ø£]+#·&Éy˚T nì #ÓbÕŒ&ÉT qe⁄«‘·÷!
˙‹ : nìï &çÁ^\ e\q ñ|üjÓ÷>∑y˚T$T{Ï ˝Ò<ë >=|üŒ @$T{Ï nì
n˝À∫+#·≈£î+&Ü düT<Ûëø£sY f… Æ+ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ dæÿ˝Ÿì
102
>∑eTì+#·+&ç.
e÷≈£î Çwüyº TÓ qÆ |üqT˝…‘’ ˚ düT<Ûëø£s,Y >√bÕ\ø£èwüí \˝≤>∑ y˚TeT÷
Ábı<äTH› ˚ï sƒ¡≈£îÿq ˝Ò∫ #˚kÕÔ+. n+<äTπø á |ü⁄düøÔ £+ ÁbÕs¡+uÛÑ+ qT+∫
H˚qT yÓTT‘·T≈Ô £î+≥Tqï~ n<˚. MT øÏwüyº ÓTqÆ |üqT\qT ø£qT>=q+&ç.
n$ yÓ+≥H˚ #˚j·T˝Òø£b˛sTTHê Ç+ø√ |ü~ dü+e‘·‡sê\ ˝À|ü\
yÓTT<ä\T ô|{º&Üì¬øH’ ê á s√E qT+&ç ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ ù|s¡T‘√
|ü ⁄ Hê~ yÓ j · T ´+&ç . MT øÏ w ü º y Ó T Æ q |ü ì #˚ j · T eTì MT¬ ø es¡ T
#Ó|üŒø£ÿs¡˝Ò<äqT≈£î+{≤!
nsTT‘˚ Çø£ÿ&√ ∫qï ∫≈£îÿ+~. eTq≈£î J$‘·+˝À ø=ìï
Çwü+º ˝Òì |üqT\T ‘·>∑T\T‘êsTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î yêøÏ+>¥ #˚j·T&É+,
f…*bò˛Hé _˝Ÿ ø£≥&º É+, ≈£Ls¡\T ‘˚e&É+ yÓTT<ä\>∑Tq$. es¡˝Ÿø¶ ±¢dt
n<∏Ó{¢ Ïø˘ ≈£L&Ü mø£‡sYôdE ’ n+fÒ Çwü+º ˝Òì|üH˚. BìøÏ kÕ+&é$#Y
f…øÏïø˘ ñ|üjÓ÷–+#ê*. ¬s+&ÉT Çwüyº ÓTqÆ |üqT\ eT<Ûä´ ˇø£ Çwü+º ˝Òì
|üìì <ä÷s¡Ã+&ç. eTT+<äT>± Çwüº+˝Òì |üqT\ *düTº Áyêdæø=ì
>∑T]Ô+#·+&ç. Çwü+º ˝Òì$ rdüTø=ì ¬s+&ÉT Çwüyº ÓTqÆ |üqT\ eT<Ûä´
Ç]øÏ+#·+&ç. nìï Çwü+º ˝Òì |üqT\qT ˇø£ÿkÕπs m‘·TøÔ √e<äT.› ìdüèŒVü≤
Äe]düT+Ô ~. yÓT<ä&ÉT n‘·´+‘· ã<äø› £düTsÔ ê\T ø±ã{Ïº Çwü+º ˝Òì |üìì
s={°Hé˝ÀøÏ C§|æŒ+#·>±H˚, ø=Hêïfi¯¢≈£î n\yê≥T #˚düT≈£î+≥T+~.
ùV≤_{Ÿ‡ &Ó’ Vü‰sY¶ nì |ü⁄≥Tºø£‘√ e∫Ãq n\yê≥T¢ |ü⁄&Éø£\‘√ ø±ì
b˛e⁄ nqï kÕyÓT‘· eTqøÏ ñ+&ÉH˚ ñ+~. n+<äTø£H˚ eTqøÏwü+º ˝Òì
|üìì ø=+#Ó+ ÁX¯eT |ü&ç eTq+ n\yê≥T #˚düTø√yê*. BìH˚
103
yÓT+Æ &é ø£+&ûwüì+>¥ nì n+{≤s¡T. yÓT+Æ &é |òü˝≤Hê~ eT+#ê, #Ó&Ü
nH˚~ >∑T]Ô+#·˝Ò<äT. <ëìøÏ @ dü\Vü‰ ÇùdÔ <ëì Á|üø±s¡+ q&ÉT#·Tø=ì
b˛‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ s√E Ç+{ÏøÏ sêe&É+ ˝Ò≥sTTq dü÷ÿ˝Ÿ
|æ˝≤¢&çø√dü+, z ‘·*¢ ‘·\¢&ç*¢b˛‘·T+~. |æ˝≤¢&ÉT ˝Ò≥sTTq |ü~
ì$TcÕ\T eÁØ ne«eTì yÓT+Æ &éøÏ Ä ‘·˝Ò¢ #Ó|ü⁄Œ≈£î+~. n+<äTø£qT
>∑TD+>± u≤&û#˚+C…dt ≈£L&Ü e#˚ÃkÕÔsTT. Ç+‘· ∫qï $wüj·÷ìøÏ
eÁØ neqø£ÿs¡˝Ò<äì yÓT+Æ &é m<äTs¡T Á|ü•ï+#·<äT. m+<äTø£+fÒ @~
eT+#√, @~ #Ó&√ yÓT+Æ &éøÏ ‘Ó*j·T<äT. ø±ã{Ïº kÕ+&é$#Y f…øÏïø˘
<ë«sê yÓT+Æ &é ø£+&ûwüì+>¥ Á|üj·T‹ïùdÔ Çwü+º ˝Òì |üqT\T #˚j·T&É+˝À
eT+∫ |òü*‘·+ ñ+≥T+~.
&ÉãT“ dü+bÕ<äq $wüj·T+˝À H˚qT Ç+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe
dü+bÕ~+#·˝ÒqT ˝≤+{Ï qeTàø±\T, n+‘·:yêdüÔe+˝À >∑T]Ô+∫,
yê{Ïì #Ó]ù|dæ ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£yÓTqÆ ø£ì«ø£Hå é‡ì |òæø˘‡ #˚düTø=ì, yÓT+Æ &éì
ø£+&ûwüì+>¥ #˚düTø√yê*.
$»j·T ÁuÛ≤+‹ (Virtual Success)
á es¡TÃe˝Ÿ dü¬ø‡dt MT<˚ ˇø£ |ü⁄düøÔ £+ Áyêj·T#·TÃ. eTq+<äs¡+
á $»j·T ÁuÛ≤+‹ qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø√˝ÒeTT. f…Hé,Ô Ç+{sY #·~y˚
≈£îÁsêfi¯ó,¢ bÕs¡s¢ Y <ä>∑sZ ¡ s√&ÉM¢ T<ä ≈£Ls=Ãì >∑+≥\ ø=~› dæìe÷
ø£ãTs¡T,¢ ne÷àsTT\ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü⁄Œ≈£î+{≤s¡T. Ä e÷≥\ e\q e#˚Ã
øÏø˘ n+‘ê Ç+‘ê ø±<äT. kÕj·T+Á‘·+ Ä düeTj·T+ nj˚T´dü]øÏ
Ms¡T Çø£ ñ+&É˝Òs¡T. M]øÏ ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ #˚ùd Ä $Hê´kÕ˝Ò
104
$»j·T+>± ($»j·T ÁuÛ≤+‹>±) uÛ≤$düTÔ+{≤s¡T. Ä ùdºõ qT+&ç
eTj·T≥ |ü&ÉeTì ô|<äy› êfi¯ófl ≈£îÁsêfi¯fl≈£î yê]ï+>¥\T Çdü÷Ô ñ+{≤s¡T.
Ms¡T $ì|æ+#·Tø√s¡T. á ≈£îÁs¡yêfi¯ó¢ ô|<ä› yêfi¯j ¢ ·÷´≈£ ‘êeTT y˚dtº
#˚dæq f…+Æ >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£îì Hê*ø£ ø£s¡T#·T≈£î+{≤s¡T. eTq eT+<äs¡eTT
Ç|ü Œ {Ï ø ° $»j· T ÁuÛ ≤ +‹˝À ∫≈£ î ÿ≈£ î +≥÷ ñ+{≤+. Ä|ò ” d t
nsTTb˛j·÷ø£ eT∞fl ø=©>¥‡ì ø£*dæ Ä|ò”dt $wüj·÷\T #·]Ã+#·T
≈£î+{≤+. ˝Ò<ë Ä|ò”düT˝À¢ |üì#˚ùd Ä&Éyêfi¯fl >∑T]+∫ #Íø£u≤s¡T>±
e÷{≤¢&ÉT≈£î+{≤+. Çe˙ï eTq≈£î uÛÑ]+#·˝Òì Äq+<ëìï Çdü÷Ô
ñ+{≤sTT. n≥Te+{Ï Äq+<ëìï, eT‘·TìÔ eTq eTqdüT‡ ˇ<äT\T
ø√˝Ò<äT. BìH˚ ]\ø˘‡ nj·÷´qT nì ù|s¡T ô|≥Tº≈£î+{≤+. Áù|$T≈£î\T
ø£*dæ z >∑+≥ ùd|ü⁄ e÷{≤¢&ÉT≈£îHêïø£ Ä Áù|eT eT‘·T‘Ô √ Ç+{ÏøÏ
yÓ[fl, Ç+ø± Áù|eT >∑T]+#˚ Ä˝À∫dü÷Ô, s¡ø£Ô+‘√ ñ‘·Ôsê\T
sêj·T&Ü\T, Á|æj·TTsê* ù|s¡T #Óø£ÿ&Ü\T.. Çe˙ï $»j·T ÁuÛ≤+‹˝Àπø
ekÕÔsTT. ô|>’ ± Ç≥Te+{Ï Äq+<ä+ e÷ ˇø£ÿ] kı+‘·y˚T. y˚¬ses¡T
Ç+‘·{Ï Äq+<ëìï n+~|ü⁄#·TÃø√˝Ò<äì nqT≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T.
düTsπ wt |”J n|ü⁄Œ&˚ |üP]Ô#d˚ æ e÷ ø±˝Òõ˝À bÕsYfº +Æ… ˝…øÃ£ s¡s>Y ±
C≤sTTHé nj·÷´&ÉT. Hê≈£î {°∫+>¥ n+fÒ Çwü+º , b˝≤¬>H’ ê Øôd]Ã
#˚kÕÔqT nì n+<ä] <ä>∑Zs¡ n+≥T+&˚yê&ÉT. düTπswtøÏ ø±˝Òõ
yê‘êes¡D+ #ê˝≤ u≤>± q#˚Ãdæ+~. ø√ m&ÉT´πøwüHé ø±˝Òõ˝À
ne÷àsTT\ eTT+<äT b˛CŸ>± bÕsƒê\T #Ó|üŒ&É+, ne÷àsTT\ eTT+<äT
nu≤“sTT\qT ‘·÷\Hê&É&É+ #˚düT+Ô &˚yê&ÉT. ne÷àsTT\T >∑T+|ü⁄>±
105
e∫Ã &Í≥T¢ n&É>>∑ ±H˚, yê] u≤&û Ä&És,Y düTsπ wtì $eX¯óDÏí #˚dTü +Ô &˚~.
Ç~ ø±≈£î+&Ü kÕº|òt s¡÷+˝À y˚T&ÉyéT\ Á|üø£ÿq ≈£Ls¡TÃì ø£ãTs¡T,¢
yê]øÏ s¡ø£s¡ø±˝…q’ |üqT˝À¢ kÕj·T|ü&É&É+, ˇø£]<äs› ¡T y˚T&ÉyéT\‘√
uÛÑT»+ uÛÑT»+ sêdüTø=ì ≈£Ls√Ãe&É+... ø±˝Òõ˝À <=]πø Á‘·T[¢+‘·\T
#Ó|Œü q\$ ø±e⁄. n+~]ø° düV‰ü j·T|ü&TÉ ‘·÷, Á‘·Tfi¯ó‘¢ ÷· düTsπ wt ø±˝Òõì
‘·q uÛÑT»düÿ+<ë\ MT<ä yÓ÷düT+Ô &˚yê&ÉT. Bì e\q #ê˝≤ ø±˝Òõ
$wüj·÷˝À¢ #·qTe⁄ rdüT≈£î+≥T+&˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] n‹ #·qTe⁄‘√
qqTï ‘·÷\Hê&˚&ÉT. H˚qT qe⁄«‘·÷ ªªdüTπswt H˚qT ìqTï X¯|ædüTHÔ êïqT,
qTe⁄« Ç<˚ ø±˝Òõ˝À ø£\ø±\+ Ç<˚ ñ<√´>∑+ #˚kÕÔe⁄μμ nì nHêïqT.
düTπswt <ëìøÏ ªeTVü‰ uÛ≤>∑´+μ nHêï&ÉT. Çs¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘·
düTπswt ˇø£ Á|üsTTy˚≥T ø±˝Òõ˝À Hê≈£î m<äTs¡T|ü&Ü¶&ÉT. ªªMTs¡T @
eTTVüAsêÔq X¯|æ+#ês√ ø±ì, n<˚ ì»eTsTT´+~. H˚qT ø±«*|òæπøwüHé
Ç+Á|ü P yé #˚ d ü T ø√˝Ò < ä T . ]ôdsY Ã #˚ j · T ˝Ò ø £ b ˛j· ÷ qT. b˛{°
|üØø£å\Tsêj·T˝Ò<äT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä ø±˝Òõ‘√ bÕ≥T eTs√ eT÷&ÉT
ø±˝Òõ˝À¢ bÕs¡Tº f…yÆ éT ñ<√´>±\T #˚düTHÔ êïqTμμ nì nHêï&ÉT.
˙‹ : düTπswt rÁeyÓTqÆ $»j·T ÁuÛ≤+‹øÏ ˝Àqj·÷´&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ
<=]øÏq Äq+<äy˚T J$‘ê+‘·+ ñ+≥T+<äì eTqdüT‡˝À
yêb˛j·÷&ÉT. n+‘·ø£+fÒ <äTs¡<äèwüøº £s¡yÓTqÆ $wüj·Ty˚TeT+fÒ
düTπswtøÏ Ç˝≤ »s¡>∑&É+ (dæús¡yÓTÆq ñ<√´>∑+ sêø£b˛e&É+)
n‘·ì ø£s¡à nì #·T≥÷º ñqï kıôd{’ ° n‘·ìøÏ dü»wüHé ÇkıÔ+~.
düTπswt $»j·T ÁuÛ≤+‹ qT+&ç ãj·T≥|ü&É≈£î+&Ü Ç<ä+‘ê
106
‘·q ø£s¡àì n+<ä]ì (dæ+|üB∏ ø√dü+) q$Tà+#·&ÜìøÏ
Á|üj·T‹ïdü÷Ô Ç+ø± $»j·T ÁuÛ≤+‹˝ÀH˚ ø=≥Tº$T{≤º&ÉT‘·THêï&ÉT.
MTs¡T C≤Á>∑‘·>Ô ± >∑eTìùdÔ J$‘·+˝À dü]jÓTÆ q >∑eT´+ ˝Òì

yês¡T $»j·T ÁuÛ≤+‹˝À m≈£îÿe>± ∫≈£îÿ≈£î+{≤s¡T. >√˝Ÿ n+fÒ
@<√ kÕ~Û+#·&É+ nì ø±<äT. MT≈£î m+‘√ Äq+<ëìï#˚Ã ø£ãTs¡T¢
nsTTb˛>±H˚ MT≈£ î #ê˝≤ ìdü ‡ ‘· T Ô e e#˚ Ã dü T Ô + ~. @ |ü ì
#˚j·TãT~›ø±<äT. ∫ø±≈£î ô|s¡T>∑T‘·T+~. @MT ‹q≈£î+&Ü n˝≤H˚
|ü&ÉT≈£î+{≤s¡T. eTsêï&ÉT eT∞fl e÷eT÷˝Ò! {Ï.$., ôd˝Ÿbò˛Hé,
Ç+≥sYHÓ{Ÿ yÓTT<ä\>∑T m\Áø±ºìø˘ edüTeÔ ⁄\T @yÓH’ ê düπs nedüsêìøÏ
$T+∫ MTs¡T ˇø£ÿ ì$Twü+ b≈£îÿe yê&çHê ª$»j·T ÁuÛ≤+‹μ MT≈£î
ìdüèŒVü≤≈£î >∑T]#˚düTÔ+~. (U≤∞>± ñHêïqì {Ï$ #·÷&É&É+,
Çs≥sYHÓ{Ÿ‘√ Ä&ÉTø√e&É+, ôd˝Ÿbò˛Hé >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e&É+,
M&çjÓ÷ π>yéT‡ Ä&É≥+). ˙‹>± ñ+&É&É+ $»j·T ÁuÛ≤+‹ qT+&ç
‘·|æŒ+#·Tø√e&Üìπø nì Hê ø±¢düT˝À m|ü⁄Œ&É÷ #ÓãT‘·÷ ñ+{≤qT.
CÀ>±sêe⁄ _m ÄK] dü+e‘·‡s¡+ |üØø£å sêj·T&ÜìøÏ dæ{°
ãôdÿø±ÿ&ÉT. ãdüT‡˝À #ê˝≤ »q+ ñHêïs¡T. \ø°ÿ>± ãôd‡ø£ÿ>±H˚
CÀ>±sêe⁄øÏ ˇø£eT÷\ d”≥T <=]øÏ+~. m+<äTø√ CÀ>±sêe⁄øÏ {Ï¬øÿ≥Tº
m>=Z&<É ëeTì|æ+∫s~. CÀ>±sêe⁄ ≈£Ls¡TÃqï eT÷\øÏ ø£+&Éøsº£ Y sê˝Ò<Tä .
‘·q kÕº|ü⁄ e#˚Ã˝À>± #·<äTe⁄<ëeTì ¬>&’ ÉT rkÕ&ÉT. ø£+&Éø£sº Y >∑{Ï>º ±
n+<äs¡÷ {Ï¬øÿ{Ÿ rdüTø√yê\ì ns¡TdüTHÔ êï&ÉT. CÀ>±sêe⁄øÏ uÛÑj·T+
107
|ü≥Tº≈£î+~. #ÓøÏ+>¥ kÕÿ«&é e∫Ã |ü≥Tº≈£î+fÒ @+ #ÓbÕŒ*. ÇB
CÀ>±sêe⁄ Ä˝À#·q. yÓT<ä&ÉT us¡TyÓøÏÿ+~. ˝≤uÛÑ+˝Ò<äT {Ï¬ø{Ÿ
rùd<ë›eTqT≈£îHêï&ÉT. ãôd‡ø£ÿ>±H˚ m+<äT≈£î rj·T˝Ò<äì ø£+&Éø£ºs¡T
n&ÉT>∑T‘ê&˚yÓ÷qì dæ>∑T‘Z √ rj·T˝Ò<äT. eT∞¢ f…q¸Hé, ÄKs¡TøÏ ‘·q
kÕº|ü⁄ sê>±H˚ CÀ>±sêe⁄ ãdüT‡ ~– }|æ] |”\TÃ≈£îHêï&ÉT. n<˚
ãdüT‡˝À+∫ ~–q ùdïVæ≤‘·T&ç‘√ CÀ>±sêe⁄ >=|üŒ>± ªªH˚qT ‘Ó*$>±
{Ï¬øÿ≥Tº m>=Z{≤ºqTμμ nì nHêï&ÉT. CÀ>±sêe⁄ ‘·q >∑eT´+
eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. {Ï¬øÿ≥Tº m>=Z{Ïº $»j·T ÁuÛ≤+‹˝À |ü~ s¡÷bÕj·T\T
Ä<ë #˚kÕ&ÉT. ø±ì #ê˝≤ $\TyÓq’ ø±˝≤ìï ` |üØø£eå TT+<äT ãdüT‡˝À
eTqq+ #˚düT≈£îH˚ ø±˝≤ìï nqedüs¡+>± ø£+&Éø£sº ¡T >∑T]+∫ Ks¡TÃ
#˚kÕ&ÉT. ãdüT‡˝À Á|üj·÷DÏ+∫q ns¡>∑+≥˝À eTqq+ #˚düT≈£îqï
»yêãT |üØø£˝å À |ü&ç, |ü~ e÷s¡Tÿ\T m≈£îÿe eùd,Ô Ä |ü~ e÷s¡Tÿ\T
J$‘ê+‘·+ ‘·q dü]|º òæπø{Ÿ˝À |ü~\+>∑ eTTÁ<äsTT´ e⁄+&˚$. n+‘˚
ø±≈£î+&Ü ‘·q ‘Ó*$‘˚≥\≈£î ‘êH˚ eTT]dæb˛sTT Ä es¡TÃe˝Ÿ dü¬ø‡dt
jÓTTø£ÿ Äq+<ëìï ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·
kÕπ>&ÉT. n˝≤π> Ä|ò”düT qT+∫ ô|qTï\T, ø±–‘ê\T, Ç+{ÏøÏ
‘Ó#T· Ãø√e&É+, nqedüs+¡ >± Ä|òd” Tü øÏ ôd\e⁄ ô|≥º&+É , e+{Ï$ eTq*ï
$»j·TÁuÛ≤+‹øÏ ˝ÀqT #˚dæ, m<ä>∑ìe«<äT.
˙‹ : >∑eT´+ ˝Òì yês¡T $»j·T ÁuÛ≤+‹øÏ ˝Àqe⁄‘ês¡T.
108
&Üø£ºs¡T _\T¢
ˇø£ yê´~Û sê>±H˚ Ä yê´~ÛøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&ç, n|ü⁄Œ&ÉT
@MT #˚j·T˝Òø£b˛‘˚ &Üø£sº ¡T <ä>∑]Z øÏ yÓfi≤fl*. NeT #·≥T≈£îÿeT+fÒ
&Üø£sº ¡T <ä>∑]Z øÏ |üs¡T¬>‹Ô, ≈£L´˝À ì\ã&ç {À¬øHé rdüT≈£îì, &Üø£sº ¡T
#ê+ãs¡T˝À $»j·T>∑s¡«+‘√ ‘·eT e+‘·T ø=s¡≈£î m<äTs¡T #·÷ùd
ù|ôw+≥T¢, eTqøÏ ì‘·´+ @ Á|üsTTy˚≥T ÄdüT|üÁ‹˝ÀHÓH’ ê ø£qã&É‘ês¡T.
M]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ yê´~Û sêe&Üìï Äq+~düTÔHêïs¡T ø±ã{Ïº,
yê´~Û ‘·>π Z ø±\+ ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘·T+~. ì‘·´+ ‘·q |üìì ÄkÕ«~düTqÔ ï
e´øÏøÔ Ï ndü\T yê´<ÛäT\T sêe⁄. ˇø£ y˚fi¯ e∫ÃHê yê´~Û ‘·>∑T<Z ä\
πs≥T (ø±\+) #·˝≤ ‘·«s¡>± ñ+≥T+~. Á|üeTTK <äs¡Ù≈£î&ÉT
sê|òüTy˚+Á<äsêe⁄øÏ e+<ä dæìe÷ wüO{Ï+>¥\˝À (30 dü+e‘·‡sê˝À¢)
ˇø£ÿkÕ] ≈£L&Ü ‘·\H=|æŒ sê˝Ò<äT!
eTTô|Œ’ dü+e‘·‡sê\T sê>±H˚ m≈£îÿe>± Ä&Éyês¡T á ÁøÏ+~
yê´<äT\T nìï, ˝Ò<ë ø=ìï dü+‘·]+#·T≈£î+≥THêïs¡T. yÓTÁÆ ¬>sTTHé,
kÕŒ+&ç˝…{’ °dt, q&ÉT+H=|æŒ, ôdq’ ôd{’ Ïdt, ø°fi¯¢ H=|ü⁄Œ\T, n\Ø®, n\dü≥
yÓTT<ä\>∑Tq$. Ä|òd” Tü ˝À¢qT Ç<˚ &çdÿü wüH,é ôV≤’ |üsY f…q¸H,é &Éj÷· u…{dÏ ,t
@ &Üø£sº Y eT+∫yê&ÉT, mes¡T u≤>± #·÷kÕÔs¡T. {À¬øHé ˝…q’ T˝À
ì\ã&É≈£î+&Ü m˝≤ dü+bÕ~+#ê*! Ä ≈£L´\˝À ‘·eT e+‘·T
e#˚Ãdü]øÏ yê´~Û eTT~] bÕø±q |ü&ÉT‘·T+~. &Üø£sº ¡T¢ KØ<äe«&ÜìøÏ
ø±s¡D+ ù|wü+fÒ.¢ |üPs¡«+ &Üø£sº ¡T¢ ◊X¯«s¡é+‘·T\T ø±s¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT
Á|ü‹ &Üø£sº ¡÷ ˇø£ ]j·T\ºπs.
109
ˇø£ ôdyÓHé kÕºsY ¨≥˝Ÿ˝À ø£düeº TsY n≥T>± yÓfi¯óHÔ êï d”eº s¡Tº
(düs¡«sY) ì |æ*#ê&ÉT.
ø£düeº TsY : qTe⁄« ñ<√´>∑+˝À C≤sTTHé nsTT´ mHêïfi¯flsTT+~.
düs¡«sY : yês¡+ s√E\sTT+~.
ø£düeº TsY : nsTT‘˚ ˙≈£î ø±<äT H˚qT {Ï|òæHé Äs¡s¶ Y #˚dæ+~.
ø=ìï ø±s=Œπs{Ÿ Ä|ò”düT\T ‘·eT ñ<√´>∑düT\Ô øÏ ùde\T ù|]≥
&Üø£sº ¡T _\T¢\T ÇkÕÔsTT. á ñ<√´>∑düT\Ô T ‘·eT uÛ≤s¡´ _&É\¶ ‘√
U≤∞ düeTj·÷ìï kÕºsY ÄdüT|üÁ‘·T\˝ÀH˚ >∑&ÉT|ü⁄‘·T+{≤s¡T. kÕºsY
ÄdüT|üÁ‘·T\˙ï eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yê] &ÉãT“ MT<˚ q&ÉTdüTHÔ êïsTT. eTT>∑TsZ T¡
&Éj·÷u…{Ïdt e´≈£î\Ô T ˇø£ #√≥ ø£*ùdÔ yê]øÏ ø±\y˚T ‘Ó*j·T<äT `
ª‹j·T´{Ïμ e÷≥\‘√. &Éj·÷u…{°dtøÏ πø|æ≥˝Ÿ dæ{°>± uÛ≤s¡‘·<˚XÊìï
ù|s=ÿ+{≤s¡T. <˚X¯+˝À >∑T»sê‘Y~ nÁ>∑kÕúq+. ‘·s¡Tyê‘· ‘Ó\T>∑Tyêπs.
MT≈£î MTπs yê´~ÛøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&É+&ç (kı+‘· yÓ<’ ä´+
#˚j·Tø£+&ç). ÄK] nÁdü+Ô >± &Üø£sº ¡T <ä>∑sZ ¡øÏ yÓfi¯+¢ &ç nì Hê˝≤+{Ï
yê&É+fÒ, b˛sê≥+ e÷H˚dæ, yê´~Û >∑T]+∫ ∫s‘·q ÁbÕs¡+_kÕÔs¡T.
<ëì‘√ n~ eT]+‘· m≈£îÿe ne⁄‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ‘·\H=|æŒ
sê>±H˚ yÓ+≥H˚ e÷Á‘· y˚dTü ø√≈£î+&Ü, Çwüyº TÓ qÆ |üH<˚ H’Ó ê #˚jT· >∑\sπ yÓ÷
Á|üj·T‹ï+#ê*. Ä s¡ø£+>± H=|æŒ jÓTTø£ÿ u≤<ÛäqT eTs¡∫b˛e&ÜìøÏ
q&ÉT+ø£{≤º*.
ˇø£ &Üø£sº ¡T >±s¡T øÏì¢ ø˘ Á|üø£ÿH˚ ñqï ‘·q Ç+{ÏøÏ {≤jYT˝…{Ÿ
ø√dü+ ns¡+® ≥T>± ãj·T\T<˚sês¡T. á˝À>± rÁeyÓTqÆ ø£&ÉT|ü⁄H=|æŒ‘√
110
ˇø£ ù|ôw+{Ÿ e#êÃ&ÉT. ªª≈£Ls√Ãu…≥+º &ç H˚qT Ç|ü⁄Œ&˚ ekÕÔqTμμ nì
nHêïs¡T &Üø£sº ¡T >±s¡T. ù|ôw+{Ÿ &Üø£sº ¡T ø±fi¯M¢ T<ä |ü&ç >∑{>Ïº ± |ü≥Tº≈£îì
ªªHê≈£î Á{°f…à+{Ÿ ÇùdÔ ø±ì $TeTà*ï e<ä\qTμμ nì nHêï&ÉT. &Üø£sº ¡T
düπsqì ‘·q CÒãT ø√≥T˝À+∫ ˇø£ e÷Á‘· rdæ ù|ôw+{Ÿ H√{Ï˝À
ô|{Ïº ªªÇ~ ø£]π>es¡≈£î #·|üŒ]+#·T H˚qT á˝À>± ekÕÔqTμμ nì
&Üø£sº ¡T>±s¡T Ç+{ÏøÏ yÓ[¢ ‘·q ãs¡Te⁄ ~+#·T≈£îì e#êÃs¡T. &Üø£sº ¡T
>±s¡T sê>±H˚ ù|ôw+{Ÿ eT∞fl ø±fi¯M¢ T<ä|ü&ç ª@+ e÷Á‘· Ç#êÃs¡+&û
{≤u…{¢ Ÿ Ç+ø± ø£s>¡ ≈∑ î£ +&ÜH˚ ø£&TÉ |ü⁄ H=|æŒ ‘·–bZ ˛sTT+~μ nì nHêï&ÉT.
&Üø£sº ¡T >±s¡T ø£&ÉT|ü⁄ H=|æŒ ‘·–bZ ˛sTT+<ë, yÓØ>∑T&é n~ e÷Á‘·ø±<äT,
Hêø√≥T >∑T+&û. Ç+<ëø£ }&çb˛‘˚ Hê CÒãT˝À ô|≥Tº≈£îHêïqT. n~
rdæ Ç#˚Ãdæ, ˝À|ü*øÏ eùdÔ e÷Á‘·\T sêdækÕÔqT.μ nì nHêïs¡T.
˙‹ : ˙‹ @MT˝Ò<äT, CÀ≈£î e÷Á‘·y˚T. (Bìì bÕ¢dæuÀ nì n+{≤s¡T)
bòÕ´$T© &Üø£sº ¡T <ä>∑sZ ¡ ‘·|üŒ eT¬sø£ÿ&Ü (uÛ≤s¡´ / uÛÑs¡Ô <ä>∑sZ ¡
≈£L&Ü) ≈£L&Ü MT ôV≤˝ŸÔ Áb˛ã¢+ >∑T]+∫ #ÓbıŒ<äT.› MTs¡T mø£‡sYôdE ’ \T
#˚j·T˝Òø£b˛‘˚ MT˝À MTπs u≤<Ûä|ü&É+&ç n+‘˚>±ì, mø£ÿ&Ü &çdüÿwüHé
ô|≥ºø+£ &ç. mø£ÿ&ÓH’ ê &çdÿü wüHé ô|&ç‘˚ <ëì e\q $»j·TÁu≤Û +‹ e÷Á‘y· T˚
<=s¡Tø£T‘·T+~. ôV≤˝ŸÔ ÁbÕu…+¢ n˝≤π> e⁄+&çb˛‘·T+~. ndü\T ôV≤˝ŸÔ
Áb˛u…y¢ éT ˝ÒqfÒ¢ Á|üe]Ôdü÷Ô ñ+&É+&ç.
uÛ>Ñ y∑ êqT¢ ‘·qøÏ >∑T+&Ó »ãT“ ñ+<äì }Væ≤düTHÔ êï&ÉT. n+<äTø£H˚
<ä÷s¡ Á|üj·÷D≤\T #˚j·T&ÉT. ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT n+‘·düT\Ô y˚T&É\T
mø£ÿ&ÉT. ãs¡Te⁄\T m‘·Ô&ÉT. f…q¸Hé ˝Òì |üqT˝Ò #·÷düT≈£î+{≤&ÉT.
111
m|ü⁄Œ&É÷ ˙s¡dü+‘√ eT÷\T>∑T‘·T+{≤&ÉT. &Üø£ºs¡TøÏ #·÷|æ+#·T
ø√e#·TÃø£<ë nì be¬sH’ ê dü\Vü‰ Çùd,Ô Ç~>√ yÓfi≤ÔqT, n~>√
yÓfi≤ÔqT nì qE® ø=fÒyº ê&ÉT. ÄKs¡TøÏ uÛÑ>∑yêqT¢ì uÛÑ]+#·˝Òø£ n‘·ì
Ä|ò”dt ø=©>¥‡ }]˝ÀqTqï n‘·´+‘· ô|<ä› >∑T+&Ó yÓ<’ Ûä´ ì|ü⁄DT&ç
<ä>∑Zs¡øÏ ã\e+‘·+>± rdüT≈£îì yÓfi≤fls¡T. Vü≤èÁ<√>∑ ì|ü⁄DT&ÉT
uÛÑ>∑yêqT¢qT |üP]Ô>± |üØøÏ+å ∫ n‘·ìøÏ >∑T+&Ó »ãT“ @MT ˝Ò<äì
‘˚˝≤Ã&ÉT. Ä ‘·s¡Tyê‘· qT+∫ uÛÑ>∑yêqT¢øÏ ¬s+&ÉT düeTdü´\T
m<äs¡T¬sH’ êsTT. ˇø£{Ï ‘·qøÏ >∑T+&Ó »ãT“ ñ+<äì, ¬s+&ÉT n~ @
&Üø£ºs¡÷ ø£qTø√ÿ˝Òø£b˛‘·THêï&Éì!
;πø øÏ m|üŒ{Ï qT+#√ dü÷ÿ≥sY ø=qTø=ÿyê\ì ø√]ø£. Á|ü‹
HÓ˝≤ø=+‘· &ÉãT“ <ë∫, ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‹]π> dü]ø£˝≤¢ dü÷ÿ≥sY
ø=Hêï&ÉT. ø=qï Áø=‘·˝Ô À dü÷ÿ≥sY ©≥s¡T ô|Á{À*øÏ 60 øÏ˝ÀMT≥s¡T¢
e#˚Ã~. ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·s¡Tyê‘· yÓT˝Æ Òõ 48øÏ.MT. øÏ |ü&çb˛sTT+~.
ÄkÕúq yÓTø±ìø˘ <ä>∑sZ ¡øÏ ;πø dü÷ÿ≥sY rdüTø=ì yÓfi‚Ô ø±s√“πs≥sY
m&Éd® tº #˚dæ Ç#˚Ãyê&ÉT. z ¬s+&ÉT s√E\T 55 øÏ.MT. e#˚Ã~. ‘·s¡Tyê‘·
eT∞fl 48 øÏ.MT. øÏ |ü&çb˛j˚T~. _.¬ø. Ç+{ÏøÏ m|ü⁄Œ&ÉT yÓ[flHê
n‘·ì uÛ≤s¡´ ªªÄj·Tq yÓTø±ìø˘ <ä>∑sZ ¡≈£î yÓfi≤¢s¡T. Ç|ü⁄Œ&˚ e#˚ÃkÕÔs¡T.
≈£Ls√Ã+&çμμ nì nH˚~.
ø£Hê´≈£îe÷]øÏ #Ó+~q &Üø£sº Y C≤]® ˇø£ d”ìj·TsY ˝…ø£Ãs¡sY>±
Ç+&ÉÁdæj º ·T˝Ÿ ø±˝Òõ˝À Ç+^¢wüß düu…ø® ˘º #ÓbÕÔ&ÉT. n‘·ìøÏ m|ü⁄Œ&ÉT
bò˛Hé #˚dæHê Vü‰düŒ≥˝ŸøÏ yÓfi≤¢&ÉH√ ˝Ò<ë ø±s¡T yÓTø±ìø˘ <ä>∑sZ ¡øÏ
112
yÓfi≤¢&ÉH√ düe÷<Ûëq+ e#˚Ã~.
˙‹ : yê´~Ûì yÓ÷dü÷,Ô |ü]cÕÿs¡+ ~X¯>± Á|üj·÷DÏs#·ì e´≈£î\Ô T
eTqøÏ #ê˝≤ eT+~ ø£q|ü&É‘ês¡T, Ç<√s¡ø£+ $»j·T ÁuÛ≤+‹.
Ä&Éyêfi¯ó¢ Ns¡\ >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉTø√e&É+, Äs√E eTT+<äT
&ÉãT“\T ø√dü+ m+.m˝Ÿ.m. Hê$TH˚wüHé }πs–+|ü⁄˝À bÕ˝§Zq&É+,
M~Û˝À $Hêj·Tø£ #·$‹ $Á>∑Vü≤ Á|ü‹wü,º dæìe÷ $&ÉT<ä\ s√Eq
n_Ûe÷q dü+|òü÷\ Vü≤&Ü$&ç... Ç˝≤ #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ b˛‘˚ #ê\
ekÕÔsTT. á $»j·T ÁuÛ≤+‹ jÓTTø£ÿ øÏø˘ #Ó|üŒq\$ ø±<äT. Ç+‘·
∫qï $wüj·÷\T n+<ä]ø£øÏ ‘Ó*j·Tyê n+fÒ ‘Ó\TdüT. eT] ‘Ó*dæ
m+<äT≈£î #˚kÕÔs¡T? Á|ü‹ e´øÏøÔ Ï Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø√yê\ì ns‘·sY
eTqdüT‡˝À ø=~› XÊ‘·+ ñ+≥T+~. &çÁô|wüHé e\q ø±ì, dü+|òüT≥Hê
Á|ü‹ #·s´¡ \ e\q >±ì Ä‘·àV≤ü ‘·´ ‘·\+|ü⁄ XÊ‘·+ ô|]–, Á|üjT· ‘êï\≈£î
ˇ&ç>∑&É‘ês¡T. »j·T\*‘·ì C…\’ T˝À ô|&ç‘˚ Ä‘êàVüQ‹ #˚düTø√e&É+,
s¡»˙ø±+‘YøÏ e+{À¢ u≤>±˝Òø£b˛‘˚ ñ|üyêdü+ #˚j·T&É+. Ç≥Te+{Ï$
dü÷ôd&’ É˝Ÿ yÓT+{≤*{° ˝Àπø ekÕÔsTT. n+<äTø£H˚ dæ>∑¬s≥T¢ Vü‰ìø£s¡eTì
‘Ó*dæ e÷q˝Òø£b˛e&É+, dæ>∑¬s≥T¢ Á‘ê>∑T‘·÷ Äq+<ä+ nqTuÛÑ$dü÷Ô
($»j·TÁuÛ≤+‹) Ä‘·àVü≤‘·´ ‘·\+|ü⁄ XÊ‘·+ ô|+#·Tø√e&É+. Ä˝≤π>
|üØø£≈å £î #·<äe&É+ e÷H˚dæ {Ï.$.˝À ÁøÏ¬ø{Ÿ e÷´#Y #·÷&É&É+! rVü‰sY
C…\’ T˝À U…B’ ì ñ] rdæq≥T¢ ù||üsY˝À |ü&ç‘˚ ˇø£yês¡+˝À Ä #·T≥Tº
Á|üø£ÿ\ ÁbÕ+‘ê\˝À @&ÉT qT+∫ |ü~ es¡≈£î Ä‘·àVü≤‘·´\T
dü+uÛÑ$kÕÔsTT. Ä‘·àVü≤‘·´ ‘·\+|ü⁄ XÊ‘·+ eTqøÏ 2 qT+∫ 5 es¡≈£î
113
ñ+≥T+~. 35 XÊ‘·+ <ë{Ï‘˚ Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔeTT.
kÕ<Ûës¡D+>± Ä‘·àVü≤‘·´\≈£î ˇ&ç>∑fÒyº ês¡T ‘·eTì ø±bÕ&˚ neø±X¯+
@s¡Œs¡#·Tø=ì, Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔs¡T. ‘·eTì ø±bÕ&˚ neø±X¯+
(j·T+Á‘ê+>∑+) sêø£b˛e&É+ e\q >±ì, ˝Ò<ë ˝Ò≥T>± sêe&É+
e\q >±ì Ä‘·àV≤ü ‘·´\T #êe⁄ es¡≈î£ ø=qkÕ>∑T‘êsTT. 20e X¯‘êã∆|⁄ü
y˚T<∏é‡ Jìj·Tdt lìyêdü sêe÷qT»+ ≈£L&Ü ˇø£kÕ] Ä‘·àVü≤‘·´≈£î
\+&ÉHé˝À Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT.
ø±ã{Ïº $»j·TÁuÛ≤+‹øÏ ˝ÀHÓq’ yê]øÏ ˝À|ü* eTqdüT‡ ∫qï∫qï
yê]ï+>∑T\T |ü+|ædü÷Ô e⁄+≥T+~. πs|ü⁄ |üØø£å Ç+ø£ {°M ø£≥Tº,
dæ>∑¬s≥T¢ eT+∫$ ø±e⁄, yÓTT<ä\>∑Tq$. nsTT‘˚ Ä‘·àVü≤‘·´ ‘·\+|ü⁄
á ∫qï yê]ï+>∑T\qT Á‘=øÏÿô|fÒdº üT+Ô ~. á $wüj·Te\j·T+˝À+∫
ãj·T≥ |ü&Ü\+fÒ J$‘êìøÏ |ü]|üPs¡yí ÓTqÆ >√˝Ÿ @s¡Œs¡#·Tø√yê*.
eTq+ |ü]|üPs¡yí ÓTqÆ >√˝Ÿ @s¡Œs¡#·Tø√˝Òø£b˛e&ÜìøÏ ø±s¡D+
eTq≈£îqï nãÁ<ä‘ê uÛ≤e+ (ÇHéôd≈£L´]{° |ò”*s>¥). á nuÛÑÁ<ä‘ê
uÛ≤e+ e\q q\T>∑Ts¡T q&ç#˚ <ë]˝À q&çùdÔ uÛÑj·T+ ˝Ò<äì,
‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTqøÏ eTqy˚T #Ó|ü⁄Œ≈£î+{≤+. Bì e\q @ $q÷‘·ï
Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T+. ô|’>± á $»j·TÁuÛ≤+‹ uÛÑÁ<ää‘ê uÛ≤yêìï
‘ê‘êÿ*ø£+>± ÇdüT+Ô ~.
MT≈£î ì]úwüyº ÓTqÆ >√˝Ÿ ˝Òø£b˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT á øÏ+~ ∫{≤ÿì
ìs¡+‘·s¡+ >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø√+&ç #ê\T.
114
Çø£ÿ&É ¬s+&ÉT eè‘êÔ\T ñHêïsTT. ô|<ä› eè‘êÔìï Circle of

Influence nì n+{≤s¡T. ∫qï eè‘êÔìï Circle of Conscience
n+{≤s¡T. ô|<ä› eè‘·+Ô ˝À #ê˝≤ #·Tø£ÿ\T ñHêïsTT.
1) |æ.m+. / dæ.m+. m˝≤ ñ+&Ü*.
2) <˚X¯+˝À »]–q n‹ ô|<ä› kÕÿ+&É˝Ÿ, n+<äT˝À kÕÿ+&É˝Ÿ ø£s¡\Ô T
ø=ìï y˚\ ø√≥T¢ ‹H˚kÕs¡T.
3) ø±s√ŒπswüHé yês¡T Ç+≈£î&ÉT >=sTT´ rsTT+#ê*. #Ó≥T¢
‘·|üŒìdü]>± Hê{≤*. uÀ]+>¥ ˝Ò<ë qTsTT´øÏ {≤´ø˘‡ ø£{≤º*,
uÛÑ÷>∑s¡“¤ ø±\Te\øÏ yÓ+≥H˚ {≤´ø˘‡ ø£{Ïº+#ê*. Ç$ #ê˝≤
eT+∫ |ü<ä›‘·T˝Ò, ø±˙ s¡÷˝Ò‡ #ê˝≤ n&É¶~&É¶+>± Á|ü»\≈£î
Çã“+~ø£s¡+>± ñHêïsTT.
4) &Éj·÷_{Ïdt >∑T]+∫ #·s¡Ã.
5) q÷´dt ù||üsY˝ÀqTqï ˇø£ q÷´dt ◊≥yéT
6) {°M d”]j·T˝Ÿ ˝Ò<ë ˇø£ dæìe÷ Á|üdüøÏÔ
7) u≤dtì eTqdü÷Œ]Ô>± ‹≥Tºø√e&É+.
115
ô|q’ T<äVü≤]+∫q$ ø=ìï e÷Á‘·y˚T. eè‘·+Ô ˝À qTqï ˇø=ÿø£ÿ
#·Tø±ÿ ˇø√ÿ $wüj÷· ìï #ÓãT‘·T+~. M{Ï˝À ˇø£ÿf…HÆ ê eTq+ Á|uü ≤Û $‘·+
#˚j·T>∑\e÷? eTq+ ÇHé|òü⁄¢j·THé‡ #˚j·T˝Òì yê{Ï >∑T]+∫
Ä|ò ” d ü T ˝À¢ q T, kÕj· T +Á‘ê\T, Ä~yêsê\T ˝Ò < ë ˇø£ ¬ s ’ \ T
Á|üj·÷D+˝À f…Æ+ <=]øÏ‘˚ ˝Ò<ë f…Æ+ <=s¡ø£|ü⁄#·TÃø=ì eTØ
e÷{≤¢&É‘ê+. ô|’qT<äVü≤]+∫q yê{Ï˝À ˇø£ÿf…ÆHê eTq e÷≥\
e\q e÷s¡T‘êj·÷? eTq+ b+‘√ Äy˚X¯+>± ô|’ &çdüÿwüq¢˝À
©qyÓTbÆ ˛sTT ø±\+ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü >∑&çù|kÕÔeTT. BìH˚ ]˝≤πø‡wüHé
nì ù|s¡T ô|≥Tº≈£î+{≤eTT. ø±˙ Ç~ #ê˝≤ ‘·|ü⁄Œ, ]˝≤πø‡wüHé
n+fÒ dü+|òüT≥q nsTTb˛j·÷ø£ eTq eTqdüT‡ #ê˝≤ Vü‰sTT>±
ñ+&Ü*. dü+‘·è|æÔ Á|üø£{Ï+#ê* m|ü⁄Œ&ÉT ‘·\T#·T≈£îHêï ñ‘ê‡Vü≤+
sêyê*. ø±ì ô|’ yê{Ï˝À @ ˇø£ÿ &çdüÿwüHé ‘·sê«‘· nsTTHê eTq+
Vü‰sTT>± ñ+{≤e÷? ô|>’ ± Ä &çdüÿwüHé ‘ê\÷ø± ãs¡Te⁄ HÓ‹MÔ T<ä
yÓ÷dü÷Ô uÛ≤s¡+>± Ç+{ÏøÏ ø£<äT\T‘ê+. ‘·s¡Tyê‘· Ç+{À¢ yêfi¯M¢ T<ä
∫sê≈£î |ü&‘É ê+. ô|’ yê{Ï˝À¢ y˚{ìÏ eTq+ e÷s¡Ã˝Ò+. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT
yê{ÏøÏ πø{≤sTT+#·e\dæq düeTj·T+ πøe\+ #ê˝≤ ø=~› ì$TcÕ\T
e÷Á‘·y˚T.
Ç+ø£ eTq u≤dt ˝Ò<ë n~Ûø±] $wüj·÷ìøÏ eùdÔ, ˇø£
yÓ+Á≥Tø£˝À dü>±ìøÏ ≈£L&Ü n‘·ìì e÷s¡Ã˝ÒeTT. u≤dt n˝≤
ñ+&Ü*, Ç˝≤ ñ+&Ü*, M&çøÏ ndü\T ãTÁs¡˝Ò<äT nì Ä|ò”düT˝À¢
düTBs¡+È >± ªdüT‹Ôμ y˚dTü ≈£î+≥T+{≤s¡T. ˝Ò<ë ‘√{Ï ø=©>¥‡ MT<ä CÀ≈£î\T
˝Ò<ë Ä|ò”dt Ä&Éyêfi¯fl >∑T]+∫ #·T\ø£q>± e÷{≤¢&É&É+. H˚HÓ|ü⁄Œ&ÉT
116
Hê ø±¢düT˝À¢ #ÓãT‘·T+{≤qT. PM m˝≤ ñ+&Ü˝À #ÓãT‘êqT, CM
sêÁcÕºìï m˝≤ bÕ*+#ê˝À #ÓãT‘êqT. e÷ u≤dt Ä|ò”dtì m˝≤
s¡Hé #˚j·÷˝À $eT]ÙkÕÔqT. e÷ Hêqï m˝≤ ñ+&Ü˝À #ÓãT‘êqT.
ø±ì H˚HÓ˝≤ ñ+&Ü˝À ˇø£ÿ ø£Då + ≈£L&Ü Ä˝À∫s#·Tø√qT.
eTq dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j¢ ·THé‡ Ç˝≤ eTq≈£î ñ|üjÓ÷>∑+˝Òì
#· T ø£ ÿ \‘√ ì+&ç b ˛‘· T +~. s√Es√EøÏ ô | <ä › < ä s TTb˛‘· T +~.
<ëì‘√bÕfÒ eTq ìdü è ŒVü ≤ ô|]–b˛‘· T +~. Ä ìdü è ŒVü ≤
b˛>=≥Tºø=e&Üìπø eTq+ πøø£\T y˚kÕÔ+. me¬sH’ ê ãdüT‡\ MT<ä
sêfi¯ófl s¡Te⁄«‘·T+fÒ eTqøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, eTqeT÷ ˇø£ sêsTT
$düTs¡T‘ê+. ¬sÁø±ø˘ yÓTø˘ &=Hê˝Ÿ¶ bòÕdtº |òü⁄&é n~ÛH˚‘·. n‘·ìøÏ
Á|ü|ü+#·+˝À n+‘· ô|<ä› ù|¬s+<äT≈£+fÒ ˇø£ ∫qï bÕs¡s¢ Y‘√ _õHÓdt
ÁbÕs¡+_Û+∫, Á|ü|ü+#·+˝À <Ûäì≈£î\ es¡+Z ˝À #˚]b˛j·÷&ÉT. n‘·qT
ˇπø ∫qï e÷≥ m|ü⁄Œ&É÷ ñ#·Ã¤]kÕÔ&ÉT. DYOB (Do Your Own Busi-
ness) #·÷&É+&ç eTq dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH ’ é‡ #ê˝≤ ∫qï~>± ñ+~.
n+<äT˝À ˇø£ÿ #·Tqï (eTq ñ<√´>∑+) ˝Ò<ë ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T (uÛ≤s¡´,
|æ\\¢ T) e÷Á‘·y˚T ñHêïsTT. eTqøÏ á DYOB ‘Ó*j·Tq+<äTe\q
dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH’ é‡ #ê˝≤ ∫qï~>± ñ+~. á eè‘êÔìï ô|<ä~›
#˚j·T&ÜìøÏ á ø£Då + qT+#˚ q&ÉT+ ø£≥+º &ç. MTs¡T @<Óq’ &çdüÿwüHé˝ÀøÏ
n&ÉT>∑Tô|≥ºuÀj˚T eTT+<äT $TeTà*ï MTs¡T Á|ü•ï+#·Tø√+&ç.
ªªMTs¡T Ç|ü⁄Œ&ÉT ô|≥ºuÀj˚T #·Tø£ÿ (dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH’ é‡) ˝ÀøÏ edüT+Ô <ë?μμ
\+#Y nesY˝À U≤∞>± ñHêï+. Ç˝≤+{Ï$ e÷{≤¢&ÉT≈£î+fÒ
‘·ù|Œ$T{° nì ø=+<äs¡T Á|ü•ïkÕÔs¡T. ˝Ò<ë m˝≤>∑÷ ◊<äT es¡≈£L
117
ñ+&ç rsê*, @<√ ˇø£ $<Ûä+>± f…+Æ ì øÏ˝Ÿ #˚düTHÔ êï+ nì n+{≤s¡T.
MT≈£î dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH’ é‡ ˝À #·Tø£ÿ\T ˝Òø£b˛e&É+ e\q f…+Æ
$T–*b˛‘·T+~. ø±\+ jÓTTø£ÿ $\Te >∑T]∫ MT≈£î m˝≤ #ÓbÕŒ*?
ø£Då + jÓTTø£ÿ $\TeqT, eTq ø£fi¯flqT ì‘·´+ ø±bÕ&˚ ø£qTbÕ|ü\qT
n&É>∑+&ç. #ÓãT‘êsTT.
eTT+<äT>± dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j
¢ ·THé‡ #ê˝≤ ∫qï<äT+&Ü*.
dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±Héôd’Hé‡ #ê˝≤ ô|<ä›<äT+&Ü*. ˝Ò<ë dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt
ÇHé|òü⁄¢j·THé‡ ø£¬sø˘º>± dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±Héôd’Hé‡˝À Ç$T&çb˛yê*.
n≥Tì+∫ Ç≥T ø±<äT. dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j ¢ ·THé‡ \ ˇø£{À ¬s+&√
#·Tø£ÿ\T ˝Òø£b˛‘˚ J$‘·+ ìkÕ‡s¡eTÚ‘·T+~ C≤Á>∑‘·!Ô MT dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt
ø±HéôdH’ é‡ á ÁøÏ+~ #·Tø£ÿ\qT nìï, ˝Ò<ë ø=ìï+{Ïì yÓ+≥H˚ #˚s¡Ã+&ç.
&ç.yÓ’.ˇ._. DYOB
1) bÕsYfº …yÆ éT C≤uŸ
2) ÿéT _õHÓdt (Ç+{À¢ Ns¡\ neTàø£+ yÓTT<ä\>∑Tq$)
3) eT÷´õø˘ H˚s¡TÃø√e&É+
4) Çq÷‡´¬sHé‡ @C…+{Ÿ >± C≤sTTHé ne«+&ç.
5) Ç+≥¬sï{Ÿ ø¬ ù|ò <ë«sê &˚{≤ b+Á{° C≤uŸ (C≤Á>∑‘Ô· yÓ÷dü|Pü ]‘·yTÓ qÆ $
#ê˝≤ ñHêïsTT)
6) MT≈£î ˝≤_Û+#˚$. (ø±s¡T Á&Ó$’ +>¥ H˚s¡TÃø√+&ç)
7) Ç+^¢wüß H˚s¡TÃø√+&ç
8) Ç+≥¬sï{Ÿ <ë«sê kÕº≈£î‡, ùws¡T‡ ø=ì neTà&É+.
118
Çø£ÿ&É MTs¡T >∑eTì+#·e\dæ+~ DYOB ˝À MT≈£î Çwüyº ÓTqÆ <˚
m‘·TÔø√yê*. Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ÇcÕº\T ˝Òø£b˛‘˚ ∫qï|æ\¢≈£î ≥÷´wüqT¢
#Ó|üŒ+&ç. n˝≤π> DYOB qT+∫ yÓTT<ä{À¢ &ÉãT“ #ê˝≤ ø=~›>±H˚
edüTÔ+~. n~ #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>± ñ+&É<äT.
MTs¡T #˚düTqÔ ï ñ<√´>±ìøÏ / yê´bÕsêìøÏ Á|ü‘êé÷ïj·T+ b+‘·
e÷Á‘·eTT ø±<äT. z ◊<äT qT+∫ |ü~ dü+e‘·‡sê˝À¢, ñ<√´>∑+
ø£+fÒ ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>± ñ+fÒ, n|ü⁄Œ&ÉT ñ<√´>∑+ nø£ÿs¡˝Ò<äqT≈£î+fÒ
e÷ìy˚j·Te#·TÃ. <˚ì¬øH’ ê Á|üj·T‘·ï+ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. _–ì+>¥ áCŸ
~ Ç+bÕ¬s+º {Ÿ bÕsYº Ä|òt ~ esYÿ . ÄKs¡T>± á $»j·TÁuÛ≤+‹
˝Ò<ë dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j ¢ ·THé‡ eTq*ï ˇø£ eT‘·T˝Ô ÀøÏ ‘√ùddüT+Ô ~.
n|ü⁄Œ&ÉT ]|ty˚Hé $+øÏ˝Ÿ ˝≤>∑ 20 dü+e‘·‡sê\T Ä eT‘·TÔ˝ÀH˚
ñ+&çb˛e\dæ edüT+Ô ~.
ˇø£kÕ] H˚qT ¬s\’ T˝À yÓfi¯ó‘¢ ·Tqï|ü⁄Œ&ÉT á ÁøÏ+~ &çdüÿwüHé »]–+~.
ªªMTs¡T @+ #˚düT+Ô {≤s¡Tμμ H˚qT #ÓbÕŒqT. ≈£îX¯\ Á|üX¯ï\T,
|ü]#·j·÷\T, nj·÷´ø£, ªªe÷cÕºs¡T CM |ü]bÕ\q >∑T]+∫ MT
n_ÛÁbÕj·T+ @$T≥+&çμμ qqTï &çdüÿwüHé˝ÀìøÏ ˝≤>∑&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+
<ëì ù|πs f…yÆ éTì @<√$<Ûä+>± ôdŒ+&é #˚j·T&É+. ø±<äT øÏ˝Ÿ #˚j·T&É+.
ªª|ü~ s¡÷bÕj·T\T ÇùdÔ #ÓãT‘êqTμμ
ªª}s¡Tø√+&ç e÷cÕºs¡T, n_ÛÁbÕj·T+ #Ó|üŒ&ÜìøÏ |ü~
s¡÷bÕj·T\T <˚ìøÏμμ
ªªH˚qT n+‘˚, @<ÓH’ ê &ÉãT“‘√ ø=\TkÕÔqT, |ü~ ÇùdÔ #ÓãT‘êqT.μμ
ne‘·* Á|üj·÷DÏ≈£î&ÉT yÓTTVü≤+ CÒe⁄]+∫+~.
119
ªªH˚qT Çe«qT, nsTTHê m+<äTøÏyê«*μμ H˚qT e÷{≤¢&É˝Ò<äT.
n+<äs¡÷ e÷ Ç<ä]› ˙ $+‘·>± #·÷düTHÔ êïs¡T. n&É>∑ø£b˛sTTHê n‘·qT
$T–*q Á|üj·÷DÏ≈£î\øÏ qqTï yÓ≥ø±s¡+ #˚dü÷Ô #Ó|ü⁄ÔHêï&ÉT.
ªn_Û Á bÕj· T + #Ó | ü Œ &ÜìøÏ |ü ~ s¡ ÷ bÕj· T \T Çyê«\≥μ H˚ q T
∫s¡Tqe⁄«‘√ øÏ{Ïø°˝À+∫ Á|üø£è‹ì >∑eTìdüTHÔ êïqT. n‘·qT $T–*q
Á|j
ü ÷· DÏ≈î£ \‘√ ≈£L&Ü e÷{≤¢&&É +É e÷H˚kÕ&ÉT. yêfi¯ófl ≈£L&Ü &ÉãT“\T
n&É T >∑ T ‘êπ s yÓ ÷ qì...? n‘· ì ù d º w ü q T e∫Ã+~. ~>∑ & ÜìøÏ
˝ÒeuÀ‘·THêï&ÉT. ªªb˛˙ s¡÷bÕsTT Çe«+&ç n_ÛÁbÕj·T+ #ÓãT‘êμ
nì n‘·ì‘√ H˚qHêïqT. ªªô|k’ Õ ≈£L&Ü Çe«qTμμ nHêï&É‘q· T ø√|ü+>±.
n|ü⁄Œ&ÉT H˚qT nHêïqT ªô|k’ Õ ≈£L&Ü $\Te #˚j·T<äqï e÷≥ Hê
n_ÛÁbÕj·T+μ.
˙‹ : Ç~ CÀ≈£î e÷Á‘·y˚T.
ne‘·* yê]øÏ ø√|ü+ e#˚Ã≥≥T¢ Á|üe]Ô+#·e<äT›. $»j·T
ÁuÛ≤+‹øÏ nqedüs¡+>± ˝ÀqTø±e<äT.› ˝Öø£´+>± $wüj·T+ qT+&ç
‘·|æŒ+#·Tø√+&ç. <=+>∑ eTT<äTø› Ï rô|≈£îÿe. n˝≤+{Ï<˚ $»j·T ÁuÛ≤+‹
≈£L&Ü. (C≤Á>∑‘·!Ô )
mes¡T >=|üŒ?
eTq J$‘ê\T yÓ\T>=+<äø£b˛e&ÜìøÏ #ê˝≤ eTTKýÓTqÆ
ø±s¡D+ b˛*ø£ (ø£+ù|]»Hé). á b˛*ø£ <˚ì e\q @s¡Œ&ÉT‘·T+~?
ˇø£ |æ\y¢ ê&çøÏ ◊<äT dü+e‘·‡sê\T e#˚Ãdü]øÏ @&ÉT \ø£\å kÕs¡T¢ ªH√μ
nH˚ X¯ã+› $+{≤&ÉT. n+‘˚ ø±<äT ª|òü˝≤Hê |æ\y¢ ê&ç˝≤>∑ ñ+&Ü*μ
120
nì b˛\TkÕÔs¡T. á b˛*ø£ eTq J$‘·+‘√ bÕfÒ ô|s¡T>∑T‘·÷
ñ+≥T+~. Á|ürB b˛*πø! >=|üŒ ` ;<ä, eT+∫ ` #Ó&ÉT, n<äèwü+º
` <äTs¡<äèwü+º , eTìwæ ` eTè>∑+, ¬>\T|ü⁄ ` z≥$T.. Á|ü‹ $wüj·÷ìï
Ç˝≤ ¬s+&ÉT eTTø£ÿ\T #˚dæ #·÷kÕÔ+. dü÷ø£å+>± #ÓbÕŒ\+fÒ á
Á|ü|+ü #êìï s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\T>± #˚dæ #·÷kÕÔ+. eTq+ ø±s¡T ø=qT≈£îÿH˚~
ne‘·*yê&ç eTT+<äT >=|üŒø√dü+. eTq |æ˝≤¢&çøÏ |òüdtº sê´+ø˘ ≈£L&Ü
Ä|òd” Tü ˝À n+<ä]eTT+<äT >=|üŒø√dü+. #Ó&TÉ ˝Òì<˚ eT+∫ ˝Ò<Tä ø£<+ä &û
nì Á|ü‹ <ëìøÏ kÕù|ø£+å ÄbÕ~kÕÔeTT. á eT<Ûä´ ø±\+˝À b˛*ø£øÏ
eTs√ eTT<äTù› |s¡T b˛{°. Á|ürB b˛{°. ne‘·* yê&çì n~Û>∑$T+#·T.
Ç<˚ J$‘·+. (á ø£+ù|]»Hé m+<äTe\q @s¡Œ&ÉT‘·T+<√ #Ó|üŒ&É+
á |ü⁄düøÔ £+ |ü]~Û <ë{Ï+~).
Á|ü|+ü #·+˝À Ä&Éyês¡T, eT>∑yês¡T nì $uÛõÑ +∫q≥T¢, $T–*q
yê{Ïì ≈£L&Ü $&É>=≥º&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔ+{≤+. á $&É>=fÒº
Á|üj·T‘·ïy˚T ø£+ù|]»Hé. á b˛*ø£e\q ìdüèŒVü≤, ndüVü≤q+,
ndü÷j·T, ø√|ü+.. yÓTT<ä\>∑Tq$ ñ‘·ŒqïeTÚ‘êsTT. q÷´s√Á{≤Hé‡
MT≥s¡T¢ u≤´\Hé‡ ‘·|ü⁄Œ‘êsTT. á eédüú b˛*ø£‘√ #ê˝≤ dü+øÏw¢ ü+º >±
‘·j÷· s¬ +’ ~. s¡øs£ ø¡ ±\ yÓT*ø£\‘√, ôV≤#·TÃ‘·>T∑ \Z ‘√ #ê˝≤ n&É~¶ &É+¶ >±
‘·j·÷¬s+’ ~. á ÁøÏ+~ u§eTà e÷qe eédüú dü+øÏc¢ ÕºìøÏ nqTe~dü÷Ô
#·÷&É+&ç.
121
Á|ü‹ eTìwæì ˇø£ _+<äTe⁄‘√ dü÷∫ùd,Ô ø=ìï _+<äTe⁄\T

#ê˝≤ ô|q’ ñHêïsTT. ø=ìï ˝À|ü\øÏ ≈£Ls¡T≈£î b˛j·÷sTT. ø=ìï
_+<äTe⁄\T ô|’øÏ ˝Ò∫ ÁøÏ+<ä |ü&çb˛j·÷sTT. ø=ìï _+<äTe⁄\
düeTT<ëj·÷ìï ˇø£ <˚X+¯ >±H√, ˇø£ dü+|òTü +>±H√, ˇø£ eè‹Ôì #˚|{ü qºÏ
yês¡T>±H√ }Væ≤+#··+&ç. á dü+|òü÷\˝À mes¡T >=|üŒ? @ _+<äTe⁄
ô|q’ ñ+<√ #Ó|üŒ&É+ nkÕ<Ûä´+.
nyÓT]ø± yÓfi¯¢&É+ >=|üŒ (<˚ì‘√ b˛*ùdÔ) &Üø£ºsY ne«&É+
>=|üŒ (<˚ì‘√ b˛*ùd?Ô ) u≤>± &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&É+ >=|üŒ (me«]
ø£+fÒ?). á b˛*ø£ eTq J$‘ê\ì m<ä>∑ìe«≈£î+&Ü Äù|k˛Ô+~.
dü+^‘·+˝À u≤>± ù|s=+~q ø£fi≤ø±s¡T&çì Á|ü•ïùdÔ á $<Ûä+>±
122
düe÷<Ûëq+ #ÓãT‘ê&ÉT. @yÓ÷Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. dü+^‘·+ kÕ<Ûäq
#˚dü÷Ô ñ+fÒ Hê≈£î Vü‰sTT>± ñ+&˚~. b˛{°øÏ mes¡T HêeTT+<äT
ñHêïs√, mes¡T Hê yÓqTø£ ñHêïs√ m|ü⁄Œ&É÷ >∑T]Ô+#·˝Ò<äT.
>∑T]Ô+#ê\ì nì|æ+#·˝<Ò Tä . n+<äTøπ H˚qT á$<Û+ä >± #ÓãT‘·T+{≤qT.
J$düTÔqï~ J$‘·+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ø±˝≤ìï eTs¡∫b˛e&ÜìøÏ,
¬>\T|ü⁄ z≥$T\ ø√dü+ ø±<äT.
¬>\T|ü⁄ z≥eTT\T ≈£L&Ü b˛*ø£˝Àπø ekÕÔsTT. eT] á
b˛*ø£ eTq J$‘·+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ nsTTb˛sTT+~ ø£<ä+&ç! <ëìì
ˇ<äT\TÃø√e&É+ m˝≤? <ëìøÏ á ∫qï dü÷Á‘·+ >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø=+~.
H˚qT me«]‘√qT b˛\TÃø√qT, Hê‘√H˚H˚ b˛\TÃø√qT. ìqï Ç˝≤
ñHêïqT. Çyê«fi¯ Ç˝≤ ñHêïqT. πs|ü⁄ Ç˝≤ ñ+{≤qì nqTø√qT.
ˇø£ y˚fi¯ me¬sH’ ê b˛*ùdÔ |ü{Ï+º #·Tø√qT. >∑‘·+, uÛÑ$wü´‘·TÔ >∑T]+∫
Ä˝À#·q\T sê≈£î+&Ü es¡eÔ ÷q+˝À #˚düTqÔ ï~ Äq+~kÕÔqT.
@ H√u…˝Ÿ Áô|C’ Ÿ $CÒ‘· q&ç–Hê H√u…˝Ÿ Áô|C’ Ÿ kÕ~Û+#ê\ì
>√˝Ÿ ô|≥Tºø√˝Ò<äì #ÓãT‘ê&ÉT. πøe\+ #˚düTqÔ ï |üìì Äq+~+#êqT.
n+‘˚! nì n+{≤&ÉT. $»j·T+ bı+<ä&Üìï {§b˛˝≤õø£˝Ÿ dü¬ø‡dt
>± H˚qT ù|s=ÿ+{≤qT. m+<äTe\q+fÒ, ˇø£ e´øÏÔ $»j·T+ bı+<˚&ÉT
nì Á|üX¯+•düTHÔ êïeT+fÒ Ä e´øÏìÔ Ädü+|òüT+ ˝À $T–*q e´≈£î\Ô ‘√
b˛\TdüTHÔ êïeTqï e÷≥. n+<äTπø Bìì {Àb˛˝≤õø£˝Ÿ dü¬ø‡dt>±
#ÓãT‘·T+{≤qT. {Àb˛˝≤õø£˝Ÿ n+fÒ ˇø£ neighbourhood ˝À ˝Ò<ë
ˇø£ ø±\e÷q |ü]dæ‘ú ·T\˝À nì ns¡+ú #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ.
123
ˇø£ e´øÏÔ 1984˝À ˇ*+|æø˘‡˝À ˇø£ ]ø±s¡T¶ HÓ\ø=˝≤Œ&ÉT
nì nqTø√+&ç. 2000 ˇ*+|æø˘‡˝À n<˚ áyÓ+{Ÿ˝À y˚s=ø£ e´øÏÔ
Ä ]ø±s¡Tì¶ n~Û>$∑ T+#ê&ÉqTø√+&ç. n|ü⁄Œ&ÉT M]<ä]› øÏ b˛*ø£ @s¡Œs¡∫
2000 dü+e‘·‡s¡|ü⁄ e´øÏÔ >=|üŒyê&ç>± Á|üø£{ÏùdÔ 1984 dü+e‘·‡s¡|ü⁄
e´øÏ yÓ<Ûäeì ns¡eú ÷! n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT 2004 dü+e‘·‡s¡+˝À eTs=ø£
e´øÏÔ Áø=‘·Ô ]ø±s¡Tì¶ HÓ\ø=*Œ‘˚? >∑yêdüÿsY ø£+fÒ dü∫Hé >=|üŒ&Üeì,
nøÏÿH˚ì ø£+fÒ mHé.{Ï.ÄsY. >=|üŒyê&Éqï≥T¢ ñ+≥T+~. ø±ã{Ïº
m≥Te+{Ï b˛*¬øH’ ê (n+‘·s¡+>±, u≤Vü≤´+>±)|üP]Ô>± ns¡+ú ˝Òì$.
á J$‘·+ MT~ MT Çwü+º e∫Ãq Ø‹˝À Bìï q&É|ü+&ç.
b˛*ø£ e÷Á‘·+ e<äT.›
ôd˝ŸŒ¤ nôdôdà+{Ÿ
Á|ü‹ eTìwæøÏ Hê\T>∑T Ä‘·à\T+{≤sTT.
1) Ä‘·à q÷´q‘·
2) Ä‘·à $eTs¡Ù
3) Ä‘·à $XÊ«dü+
4) Ä‘·à‘·è|æÔ
Ç$ ñ+&Ée\dæq XÊ‘ê\T 2, 48, 48, 2. <äTs¡<äèwüeº XÊ‘·TÔ
eTqøÏ á XÊ‘ê\T es¡Tdü>± 48, 2, 2, 48 >± ñ+{≤sTT. n+fÒ
‹s¡>∑ã&Ü¶sTT. >∑eTà‘ÓqÔ $wüj·T+ @$T≥+fÒ Ä‘·à‘·è|æÔ 2% ñ+&Ü*.
ø±ì eTqøÏ 48% ñ+≥T+~. Ä‘·à ‘·è|æÔ 48% ñ+fÒ ø£+|òüsYº CÀHé˝ÀøÏ
eTìwæ yÓ[b¢ ˛‘ê&ÉT. m<äT>∑T<ä\ ñ+&É<äT. ˇø£ >∑eT´+ kÕ~Û+#·>±H˚
124
MT≈£î MTs¡T $X‚w¢ æ+#·T≈£îì M{Ï XÊ‘ê\qT 2, 48, 48, 2 >±
e÷s¡TÃø=ì, ø=‘·Ô >∑eT´+ @s¡Œs¡#·Tø√yê*. #ê˝≤ eT+~øÏ >∑eTý˚T
ñ+&É<äT. Ç+ø£ $X‚w¢ üH˚ nedüs¡+ ˝Ò<ä+{≤s¡T.
ˇø£ e´øÏÔ ˇø£ Á>±eT+˝ÀøÏ yÓ[fl Hê≈£î |ü~s√E\T |ü⁄wæ>º ±
uÛÀ»q+ ô|&ç‘˚ á Á>±eT+˝À ñqï ø=+&ÉqT yÓ÷kÕÔqT nì nHêï&ÉT.
Á>±eTdüT\ú T düπsqì á e´øÏìÔ |ü~s√E\T y˚Tù|s¡T. |ü<äø=+&Ée
s√Eq Ä e´øÏÔ Á>±eTdüT\ú qT ø=+&É<ä>∑sZ ¡≈£î ‘√&=ÿì b˛sTT Ç˝≤
nHêï&ÉT. ø=+#Ó+ me¬sH’ ê kÕj·T+ #˚dæ ø=+&ÉqT Hê M|ü⁄MT<ä
ô|&ç‘˚ H˚qT nqïe÷≥ Á|üø±s¡+ ø=+&ÉqT yÓ÷kÕÔqT.
˙‹ : >∑eTý˚T ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT $X‚w¢ üD m+<äT≈£î? (Vacuously Satisfied)
>∑eT´+ ˝Òø£b˛‘˚ J$‘·+ ñ‘˚»Ô uÛÑ]‘·+>± ñ+&É<äT (‘·<ë«sê
&Üø£sº Y _\T¢ ô|s¡T>∑TqT). Ç+‘·ø° á >∑eT´+ ˝Ò<ë >√˝Ÿì m{≤¢
@s¡Œs¡#·Tø√yê*. eTT+<äT>± á Á|üX¯ïøÏ düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ+&ç. <˚e⁄&ÉT
Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ‘˚ @$T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T? nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ø=ìï s¡÷˝Ÿ‡
ñHêïsTT. <˚e⁄&çì #êe⁄, #êe⁄ ‘·s¡Tyê‘· n+X¯+ ø√s¡Tø√≈£L&É<äT.
>∑Ts¡T+Ô #·Tø√+&ç eT∞¢#ÓãT‘·THêïqT. düs¡«X¯øÏÔ dü+|üqTï&Óq’ <˚e⁄DÏí
ˇπø ˇø£ ø√]ø£ @$T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T? ªHê b˛sTTq ô|qTï <=s¡ø±\Hêμ
˝Òø£ ªHê Á|ü<∏äeT X¯Á‘·Te⁄øÏ |üø£yå ê‘·+ e∫Ã H˚qT #·÷düT+Ô &É>±H˚ •ø£å
nqTuÛÑ$+#ê\Hêμ .. ˝≤+{Ï ‘·T#·Ã¤yÓTÆq ø√]ø£\T ø√s¡T≈£î+≥sê
˝Ò ø £ ìs¡ T ∆ w ü º y Ó T Æ q MT≈£ î q∫Ãq n+X¯ + , u≤>± ˝≤_Û + #˚ ~
ø√s¡T≈£î+{≤sê? m|ü⁄Œ&Ó’‘˚ MTs¡T MT ø√]ø£qT øÏ¢j·TsY>± <˚e⁄ìøÏ
125
ns¡+ú nj˚T´≥≥T¢ ¬s&û>± ô|≥Tº≈£î+{≤s√, n|ü⁄Œ&ÉT MT≈£î <˚e⁄&ÉT
Á|ü‘·´ø£yå ÓTqÆ fÒ!¢ n+fÒ MT >∑eT´+ @$T{À MT≈£î ‘Ó*dæb˛sTT+~.
ø±ã{Ï,º ø√]ø£‘√ (>∑eT´+‘√ / >√˝Ÿ‘√) ¬s&û>± ñ+&Ü* nì Á|ü‹
ø£åD+ MTs¡T nqTø√>∑*–‘˚ MT≈£î Ä‘·à$X‚¢wüD Ä{ÀyÓT{Ïø˘>±
»]–b˛‘·T+~.
NLP - MODELING
mHé.m˝Ÿ.|æ. n+fÒ MT‘√ MTs¡T ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düTø√e&ÉeTì
ns¡+ú nsTT´+~ ø£<ë! ø√|ü+, ∫ø±≈£î, d”]j·Tdt>± ñ+&É&É+, uÛ≤s¡´
MT<ä ns¡e&É+, edüTeÔ ⁄\qT HêX¯q+ #˚j·T&É+ (ø√|ü+‘√). Ç≥Te+{Ï
n\yê≥T¢ nìï ≈£L&É eTq+ #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ yê] qT+&ç #·÷dæ
H˚s¡TÃ≈£î+{≤+. mes¡÷ eTqøÏ #Ó|üŒs¡T. nsTTHê eTq+‘·≥ eTqy˚T
#·÷dæ H˚s¡TÃ≈£î+{≤+. n˝≤ H˚s¡TÃø=ì eTq e´øÏ‘Ô ·«+˝À yê{Ïì ˇø£
uÛ≤>∑+ #˚düT≈£î+{≤+. BìH˚ yÓ÷&É*+>¥ nì n+{≤s¡T.
ˇø£ dü+|òüT≥qøÏ eTq$ bÕ&ÉT#˚j·T&ÜìøÏ m+‘·{Ï X¯øÏeÔ ⁄+<√
u≤>∑T#˚j·T&ÜìøÏ n+‘˚ X¯øÏeÔ ⁄+~. ˇø£ uÛÑs¡,Ô uÛ≤s¡´ MT<ä ns¡TkÕÔ&ÉT.
Ç~ ˇø£ dü+|òüT≥q. n~ #·÷dæ ø=&ÉT≈£î ø√|ü+ eùdÔ á s¡ø£yÓTqÆ
Vü‰euÛ≤yê\T Á|ü<ä]Ù+#ê\qT ø=ì, ‘·q e´øÏÔ‘ê«ìï Ä s¡ø£+>±
e÷s¡TÃ≈£î+{≤&ÉT. n<˚ dü+|òüT≥qqì #·÷dæ, y˚πs |ü⁄Á‘·T&ÉT H˚qT
#·∫ÃHê Ç˝≤ Á|üe]Ô+#·qT nì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚düTø√e#·TÃ. eTq+
m˝≤ yÓ÷&É*+>¥ #˚düT≈£î+{≤eTqï~ eTq Çwü+º . á |ü]dæ‘ú ·T\˝À
126
me]¬øH’ ê ø√|ü+ edüT+Ô ~ nH˚ e÷≥≈£î ÇdüTeT+‘ÓH’ ê $\Te˝Ò<äT.
ˇø£ dü+|òüT≥qì Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ˇø√ÿ $<Ûä+>± nqTe~+#·T≈£î+{≤s¡T.
n+<äTø£H˚ @ dü+|òüT≥q nsTTHê absolute ø±<äT. ø±\e÷q
|ü]dæ‘ú ·T\˝À dü+|òüT≥qøÏ ns¡+ú e÷]b˛‘·÷ e⁄+≥T+~. n+<äTe\q
dü+|òüT≥qì topological event nì H˚qT ù|s=ÿ+{≤qT.
n+<äTπø dæìe÷\T #·÷dæ |æ\\¢ T bÕ&ÉsTTb˛‘·THêïs¡T nì
me¬sH’ ê n+fÒ H˚qT qe⁄«≈£î+{≤qT. ˇø£ eTfi¯j·÷fi¯ ôdø˘‡ ∫Á‘·+˝À
ÄKs¡Tq Ç˝≤ #Ój·T´<äT› nqï ˙‹ì ≈£L&Ü Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ nqï~
Hê yê<äq. dæìe÷\T eTq$ Á|üuÛ≤$‘·+ #˚j·T´˝Òe⁄. n+fÒ u≤>∑T
#˚j·T˝Òe⁄. bÕ&ÉT #˚j·T˝Òe⁄. nì H˚H˚|ü⁄Œ&ÓH’ ê n+fÒ ne‘·*yês¡T
H√s¡ T yÓ fi ¯ fl u… ≥ º & É + #ê˝≤ eT÷eTT\T. ˇø£ k Õ] >=\¢ | ü P &ç
e÷s¡Trsêe⁄øÏ Ä+Á<Ûëj·T÷ìe]Ù{° y˚T<∏äy˚T{Ïø˘‡ &çbÕsYºyÓT+{Ÿ˝À
(Äj·Tq j·T+.j·Tdt.dæ. #·~yês¡T) ∫qï düHêàq+ @sêŒ≥T #˚dæ
(eTìwæø√ #·]Á‘· ø±\+˝À) n+<äs¡÷ Á|üX¯ï\T y˚dü÷Ô+fÒ H˚qT
e÷s¡Trsêe⁄ì dæìe÷\T eTq*ï Á|üuÛ≤$‘·+ #˚j·T>∑\yê nì
Á|ü•ï+#êqT. Äj·Tq ø=+#Ó+ ‘·&Éã&Ü¶s¡qTø√+&ç. Á|üU≤´‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT
‘˚» ˇø£ {°$ Ç+≥s¡÷´˝À Ç˝≤ nHêï&ÉT. ≈£îÁsê&ÉT m≈£îÿe ùd|ü⁄
‘·*<¢ ä+Á&ÉT\ <ä>∑sZ ¡, $<ë´\j·÷˝À¢qT >∑&ÉT|ü⁄‘ê&ÉT. πøe\+ eT÷&ÉT
>∑+≥\ e÷Á‘·y˚T dæìe÷ ~∏j˚T≥sY˝À >∑&ÉT|ü⁄‘ê&ÉT. n+‘· ‘·≈£îÿe
düeTj·T+˝À y˚T+ yê&çì bÕ&ÉT #˚düTHÔ êïeTì ì+<ä y˚düTHÔ êïs¡T.
127
Ç+‘·ø° #Ó|üŒ<ä\TÃ≈£îqï <˚$T≥+fÒ dü]jÓTÆ q Ä‘·à $X‚w¢ üD
#˚düT≈£îì MT≈£î ˝≤_Û+#˚ $<Ûä+>± dü+|òüT≥qqT yÓ÷&É˝Ÿ #˚düTø=+&ç.
Ç+ø=+#Ó+ ˝À‘·T>± Bì >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT≈£î+<ë+. ˇø£ ≈£îÁsê&çøÏ
∫s¡+Je+‘· q≥T&ÉsTTb˛yê\ì ø√]ø£>± ñ+~. n|ü⁄Œ&ÉT Ä ≈£îÁsê&ÉT
@+ #˚kÕÔ&TÉ . &ÜHé‡, ø£sêfÒ, yÓ÷{≤sY ôdø’ ˝Ï ,Ÿ ø±s¡T Á&$’Ó +>¥, Vü‰sY‡s¬ &’ +ç >¥,
ø=+‘· mø£Hå é, d”$T+>¥ H˚s¡TÃ≈£îì ¬s&ç>± ñ+{≤&ÉT. @yÓ‘’ ˚ ∫s¡+J$øÏ
ñHêïjÓ÷ ne˙ï yÓ÷&É˝Ÿ #˚düTø=ì ¬s&ç>± ñ+{≤&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT Ä
≈£îÁsê&çøÏ ∫s¡+Je+‘· q≥T&Éj˚T´ neø±X¯+ ñ+~. eTq+ eTq
|æ\¢\ì 15 dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T bÕsƒ¡XÊ\≈£î |ü+|ækÕÔ+. Çe˙ï
ñ<√´>∑+ ø√dü+ eTT+<äT>± #˚düT≈£îqï yÓ÷&É*+>¥. n˝≤π> |üPs¡«+
f…Æ|ü⁄. cÕsYºVüA´+&é H˚s¡TÃ≈£îH˚yês¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT n+fÒ ø£+|üP´≥sY
H˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡T. Çe˙ï ≈£L&Ü NLP modelling ˝Àπø ekÕÔsTT.
H˚qT á |ü⁄düøÔ £+ sêdüTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT Hê <ä>∑sZ ¡øÏ ˇø£ e´øÏÔ e#êÃ&ÉT.
ªª@$T{Ï MT düeTdü´μμ
ªªe÷kÕºs¡÷! H˚qT mø£‡sYôdC’ Ÿ #Ój·÷´\ì >∑‘· |ü~ùV≤H˚fi¯ó>¢ ±
nqT≈£î+≥THêïqT. ø±ì #˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqT.μμ
ªª#˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqT n+fÒ mø£‡sYôdC’ Ÿ˝À ãs¡Te⁄\T m‘·˝Ô Òø£
b˛‘·THêïsê?
ªª(qe⁄«‘·÷) ø±<ä+&ç dæ+|ü⁄˝Ÿ yêøÏ+>¥ #˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqTμμ
ªªnsTT‘˚ &Üø£sº T¡ <ä>sZ∑ ø¡ ø£ Ï yÓfi+¢¯ &ç. @yÓTHÆ ê eT+<äT\T sêdækÕÔsT¡ μμ
ªªn~ ø±<äT kÕsY! ø=Hêïfi¯ó¢ yêøÏ+>¥ #˚düTÔHêï ‘·s¡Tyê‘·
128
e÷H˚düTHÔ êïqT. ø£+{Ïq÷´dt>± yêøÏ+>¥ #˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqTμμ
ªª(H˚ q T qe⁄«‘· ÷ ) MTπ s qj· T ´+! H˚ q T n~ ≈£ L &Ü
#˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqTμμ
ªª(ø√|ü+>±) qe⁄«˝≤≥ ø±<äT kÕsY! Hê düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+
#ÓkÕÔs¡ì e#êÃqTμμ
ªª(H˚qT eT∞¢ qe⁄«‘·÷) MT düeTdü´ @$T{À Ç+ø± #Ó|üŒ˝Ò<äTμμ
ªªn<˚ kÕsY ÁuÒø˘ ˝Ò≈£î+&Ü yêøÏ+>¥ m˝≤ #Ój·÷´\ìμμ
ªªeT<Ûä´˝À Ä>∑≈£î+&Ü nqT≈£îqï+‘· <ä÷s¡+ q&Ée&Éy˚Tμμ
ªªÄ~>√! MT≈£î eT∞¢ qe⁄«˝≤≥>± ñ+~μμ.
ªªMTs¡T düeTdü´ì >∑T]Ô+∫, düeTdü´ Ç~ nì #Ó|üŒ>∑*–‘˚
n|ü⁄Œ&ÉT H˚qT @yÓTHÆ ê düVü‰j·T+ #˚j·T>∑\H˚yÓ÷qì Á|üj·T‹ïkÕÔqTμμ
ªªMTs¡T eT+∫ Áf…sTTqsY ø£<ë! Hê düeTdü´ì >∑T]Ô+#·˝Ò<ëμμ
ªªdüeTdü´ ˝Ò≈£î+&Ü >∑T]Ô+#˚ &Üø£sº ¡Tì H˚qT ø±<äT. MT≈£î ø±\T,
#ÓsTT´ Ä&ÉT‘·÷ Vü‰sTT>± ñqï+‘· ø±\+ MTπø düeTkÕ´ ˝ÒqfÒμº μ
ªªn<˚$T{Ï n˝≤ nH˚düTHÔ êïs¡T! H˚qT mHêïfi¯¢ qT+#√ mø£‡sYôdC’ Ÿ
#Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïqT. #˚j·T˝Òø£b˛‘·THêïqT. eT<Ûä´˝À @ ø±s¡D+
e\H√ ˇø£s√E ÁuÒø˘ sêe&É+, ‘·sT¡ yê‘· eT∞¢ yÓTT<ä\Tô|≥º˝øÒ b£ ˛e&É+.
ÇB Hê düeTdü´!μμ
ªªÇ|üŒ{ÏøÏ düeTdü´ #Ó|üŒ>∑*>±s¡T. ndü\T MT¬s+<äT≈£î mø£ÿsYôdC’ Ÿ
#Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïs¡Tμμ
ªªÄs√>±´ìøÏ eT+∫<äìμμ.
ªªMTø£ì|æ+∫+<ë ˝Ò<ë me¬sH’ ê #ÓbÕŒsêμμ
129
ªª&Üø£sº ¡÷,¢ |ü⁄düøÔ ±\T |òüTÀwædüTHÔ êïsTT ø£<ä+&çμμ
mø£‡sYôdC’ Ÿ eT+∫<äì MTø£ì|æ+#·≥+ ˝Ò<äT. mes√ ãj·T{Ï
X¯≈£îÔ\T (|ü⁄düÔø±\T, &Üø£ºs¡T¢) #ÓãT‘·THêïsTT ø±ã{Ïº eT+∫<äì
nqT≈£î+≥THêïs¡T.μμ
ªª˝Ò<äT! ˝Ò<äT! Hê≈£Lÿ&Ü nì|æ+∫+~μμ.
ªªm˝≤μμ
ªªH˚qT #ê˝≤ kÕs¡T¢ yêøÏ+>¥ #˚dæ eT<Û´ä ˝À e÷H˚kÕqT. yêøÏ+>¥
#˚ùd ø±\+˝À Hê≈£î nì|æ+∫+~, mø£‡sYôdC’ Ÿ eT+∫<äìμμ
ªªn<˚ n&ÉT>∑T‘·THêïqT m˝≤ nìμμ
ªªs√»+‘ê ñ‘ê‡Vü≤+>± ñ+&˚ yê&çì, eT\ã<äø∆ £+ b˛sTT+~,
ø°fi¯¢ H=|ü⁄Œ\T ‘·>±ZsTT. ôd≈£î‡˝À ≈£L&Ü kÕeTs¡´ú + ô|]–+~μμ.
ªªeT]+πø+! mø£ÿsYôdC’ Ÿ m+<äT≈£î e÷H˚kÕs¡Tμμ
ªªn<˚ ø£<ë Hê düeTdü´. n+‘ê u≤e⁄Hêï mø£ÿsYôdC’ Ÿ #˚j·T&É+
e÷H˚düT+Ô {≤qT. n+‘˚ ø±<äT ;|”, wüß>∑sY, Vü‰sYmº {≤ø˘ e+{Ï$ sêe⁄μμ.
ªªjÓ÷>±˝À C≤sTTHé ne«+&çμμ
ªªn~ ≈£L&Ü #˚kÕqTμμ.
ªªnu≤“! jÓ÷>± ≈£L&Ü #˚kÕsêμμ
ªªÄ #˚kÕqT. &çdt ø£+{Ïq÷´μμ
ªªs√»+‘ê ñ‘ê‡Vü≤+>± ñ+≥THêïq+≥THêïs¡T. ;|”, wüß>∑sY,
Vü ‰ sY º m{≤ø˘ ˝≤+{Ï $ sêe+≥THêïs¡ T . ôdø˘ ‡ kÕeTs¡ ú ´ +
ô|]–+<ä+≥THêïs¡T. eT] yêøÏ+>¥ #Ój·Té#·TÃ ø£<ë!μμ
ªªn<˚ ø£<ë Hê düeTdü´μμ
130
ªªMT ùdïVæ≤‘·T&ÉT ÁuÒø˘ ˝Ò≈£î+&Ü yêøÏ+>¥ #˚j·T&ÜìøÏ ø±s¡D+μμ
ªªn‘·ìøÏ ;|” e⁄+~. n+<äTπø Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü yêøÏ+>¥
#˚kÕÔ&ÉT. Hê≈£î ≈£L&Ü ;|”, eùdÔ u≤e⁄+&ÉTqTμμ
ªªnj·T´jÓ÷´! n˝≤ ø√s¡Tø√ø£+&ç yêøÏ+>¥ ˝Òø£b˛sTTHê
Äs√>∑´+>± ñHêïqì dü+‘√wæ+#·+&ç.μμ
ªªe÷cÕºs¡÷! qH˚ï+ #˚j·TeT+{≤s¡T. #Ó|üŒ+&çμμ.
ªªÁbı<äTH› ˚ï n˝≤s¡+ ô|≥Tº≈£îì ˝Òe+&çμμ.
ªªHê\T>∑T s√E\ ‘·s¡Tyê‘· n˝≤s¡+ nù|dæ |ü&ÉT≈£î+≥THêïqT.
ˇø=ÿø£ÿ kÕ] wüO <Ûä]+∫ s√&é MT<äøÏ e∫Ã, yÓqøÏÿ yÓ[fl
|ü&ÉT≈£î+≥THêïqTμμ
ªªkÕj·T+Á‘·+ Äs¡T >∑+≥\πø uÛÀ»q+ #˚ùdj·T+&ç. ‘Ó\y¢ êπs
dü]øÏ sƒ¡≈£îÿq ˝Òe>∑\T>∑T‘ês¡T. u§»®≈£L&Ü sê<äTμμ
ªªÄ Á|üj·T‘·ï+ ≈£L&Ü nsTT´+~. Ç+{À¢ yêfi¯ó¢ ø=+#Ó+
dü V ü ≤ ø£ ] +#· ˝ Ò < ä T . kÕj· T +Á‘· + Äs¡ T >∑ + ≥\øÏ e+≥ ¬ s &û
#Ój·T´˝Òø£b˛‘·THêïs¡Tμμ
ªªìÁ<ä ˝Òe&É+ e÷H˚dæ, kÕj·T+Á‘ê\T ˝Ò<ë sêÁ‹ yêøÏ+>¥
#˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#·+&çμμ
ªªnB #˚kÕqT ø=Hêïfi¯óflμμ
ªªMT düeTdü´ Hêø£s¡+ú nsTT´+~. ãj·T{Ï X¯≈£î\Ô Á|üuÛ≤e+
(|ü⁄düøÔ ±\T, &Üø£sº ¡T)¢ e\q yêøÏ+>¥ #Ój·÷´\qT≈£î+≥THêïs¡T. MT¬ø’
MTs¡T yêøÏ+>¥ #Ój·÷´\ì nì|æ+#·≥+ ˝Ò<äTμμ
ªªø£¬sø˘º kÕsY. yêøÏ+>¥ #˚düTÔqï+‘·ùd|ü⁄ m˝≤ πs|ü{ÏqT+∫
131
e÷H˚<ë›e÷ nì Ä˝À∫düTHÔ êïqTμμ.
ªªMT düeTdü´ r]+~ ø£<ë! eT]+ø£ <äj·T#˚kÕÔsêμμ
ªªe÷cÕºs¡÷! qqTï |ü+|æ+#˚j·Tø£+&çμμ
ªªHê≈£î f…+Æ y˚kÂºe⁄‘√+~μμ
ªª∫qï NLP Á{Ïø˘ @yÓTHÆ ê #Ó|üŒ+&ç. ÁuÒø˘ ˝Ò≈£î+&Ü mø£ÿs¡ôdC’ Ÿ
#˚j·T&ÜìøÏμμ
ªªNLP Á{Ï≈£îÿ\T ø±e⁄. n~ ˇø£ ôdH’ é‡. düπs ø±ì dü&ÉHé>± Hê
<ä>∑sZ ¡øÏ m+<äT≈£î e#êÃs¡Tμμ.
ªªH˚qT Ç|üŒ{Ï qT+∫ yêøÏ+>¥ ˝≤+{Ï eT+∫ |üì #˚dü÷Ô
ñ+fÒ, qqTï #·÷dæ Hê |æ\¢\T ≈£L&Ü yÓTT<ä\Tô|&É‘ês¡T. e÷
‘·*<¢ ä+Á&ÉT\T m|ü⁄Œ&É÷ mø£ÿsYôdE ’ \T #˚j·T˝Ò<äT. n+<äTø£H˚ Hê≈£î
n\yê≥T ne«&É+ ˝Ò<äTμμ.
ªªm+<äT≈£L yêøÏ+>¥ &çdtø£+{Ïq÷´ ne⁄‘√+<√ m|ü⁄Œ&Ó’Hê
rÁe+>± Ä˝À∫+#êsêμμ
ªªÄ˝À∫+#êqTμμ
ªª@$T≥$. yêøÏ+>¥˝À ≈£îø£ÿ\T yÓ+≥|ü&ÉT‘·THêïj·÷μμ.
ªª(qe⁄«‘·÷) n˝≤+{Ïy˚, es¡¸+ sêe&É+, sêJyé>±+BÛ
#·ìb˛e&É+, }¬sfi¯&¢ É+, πs|ü{ÏqT+&ç sƒ¡+#·Hé>± yÓfi≤›eTqTø√e&É+μμ
ªªeT]jÓTTø£kÕ] Ä˝À∫+#·&É+, M{Ïì ø±s¡D≤\+{≤sê?
ªª(Äe´øÏÔ rÁe+>± ˇø£ ì$Twü+ Ä˝À∫+∫) ø£s¡ø˘º kÕsY. Hê≈£î
Çs¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ e´øÏ‘Ô √ düs¡<ë>± nHêïqT. H˚qT Ä≥\T
#ê˝≤ m≈£îÿe>± Ä&É‘êqT. Hê≈£î mø£‡sYôdE ’ nø£ÿs¡˝Ò<äìμμ.
132
ªªyÓØ>∑T&é, Ä e÷≥ MT MT<ä ã\+>± |üì#˚dæ+<äqïe÷≥,
m+<äT≈£î |òü˝≤Hê |üì (mø£‡sYôdC’ Ÿ) #Ój·T´˝Òø£b˛‘·THêïs√ Á>∑Væ≤+#ês¡T.
Ç|ü⁄Œ&ÉT @$T{Ï Ä˝À∫ùdÔ ÁdæŒ+>¥˝≤>∑ ˝Ò∫ yÓ[fl Ä|üì (mø£‡sYôdC’ Ÿ)
#˚j·T>∑\s√ #·÷<ë›+μμ
ªª(Ä e´øÏÔ ñ‘ê‡Vü≤+>±) #Ó|üŒ+&ç @$T{Ï Ä˝À∫+#·eT+{≤s¡Tμμ
ªªMT¬s|ü⁄Œ&ÉsTTHê kÕj·T+Á‘ê\T ;#Y <ä>∑sZ ¡ ≈£Ls¡TÃì ]˝≤ø˘‡
nj·÷´sêμμ
ªª#ê˝≤ kÕs¡T¢ nj·÷´qTμμ
ªªn|ü⁄Œ&ÉT @+ Ä˝À∫düTÔ+&˚yês¡T, #Ó&ÉT Ä˝À#·q\sTTHê
|üsê«˝Ò<äT #Ó|üŒ+&çμμ
ªªdæ>∑T|Z ü&ÉT‘·÷ _.m+.&ÉãT¢´ ø=qTø√yê\ìμμ
ªªMT¬s+<äT≈£î dæ>∑T|Z ü&ÉT‘·THêïs¡Tμμ
_.m+.&ÉãT¢´ ø=qTø√ÿ<ä\∫q yês¡T Hê˝≤ ã<äø› £+>± ñ+&És¡T
ªªeT] m˝≤ ñ+{≤s¡Tμμ
ªª#ê˝≤ @øÏºyé>± ñ+{≤s¡T ˝Ò∫q <ä>∑Zs¡qT+&ç |üqT\T
ÁbÕs¡+_Û+∫ #ê˝≤ &ÉãT“ dü+bÕ~kÕÔs¡Tμμ
ªªnsTT‘˚ MTs¡T ˇø£ |üì #˚j·T+&ç, sêÁ‹ |ü&ÉTø√uÀj˚TeTT+<äT
z nsTT<äT ì$TcÕ\T H˚qT #Ó|Œæ q yÓT&çfwÒ Hü é #˚jT· +&ç. Ä yÓT&çfwÒ üHé
#˚düTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT neø±X¯+ ñ+fÒ _.m+.&ÉãT¢´. >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·+&ç,
‘·s¡Tyê‘· Ábı<äTq› ï n˝≤s¡+ ø=≥º>±H˚ ˇø£ÿ ì$Twü+ _.m+.&ÉãT¢´
>∑T]+∫ Ä˝À∫+#·+&ç. Ä{Ày˚T{Ïø˘>± ÁdæŒ+>¥˝≤>∑ ˝Òe>∑\T>∑T‘ês¡T.μμ
ªª#ê˝≤ <∏ë´+ø£‡+&çμμ
133
ô|’ dü+uÛ≤wüD #ê˝≤ dæ+|ü⁄˝Ÿ>± ñ+~ø±˙ Ä e∫Ãq e´øÏøÔ Ï
Ä‘·à$eTs¡Ù #˚düTø√e&ÜìøÏ, @$ ‘·\T#·T≈£î+fÒ (düuŸ`yÓTT&Ü*{°dt)
‘· q ≈£ î Äy˚ X ¯ + bı+>∑ T ‘· T +<√ ‘Ó \ Tdü T ø√e&ÜìøÏ dü T e÷s¡ T
|ü~ùV≤H˚fi¯ó¢ |ü{Ï+º ~. n+<ä]øÏ n+‘˚ø±\+ |ü{≤º\ì s¡÷˝ÒMT ˝Ò<äT.
eTq+ H˚s¡TÃø√e\dæ+~ eTq*ï eTq+ ø£¬sø˘>º ± $eTs¡Ù #˚düTø=ì,
ì‘·´+ eè~∆ bı+<ä&Éy˚T. n+‘·es¡≈£î »]–q <ëìì ÄkÕ«~Û+#·&Éy˚T.
eTq*ï eTq+ $eTs¡Ù #˚düTø√e&É+ #ê˝≤ ø£wü+º . m|ü⁄Œ&É÷ eTqøÏ
nqT≈£L\+>± $eTs¡Ù #˚düT≈£î+{≤+. n+<äTπø z #Ó˙’ dt kÕyÓT‘·
Ç{≤¢ #ÓãT‘·T+~. z <˚e⁄&Ü Hêø=ø£ X¯Á‘·Te⁄ì Á|ükÕ~+#·T, X¯Á‘·Te⁄
eTq*ï ø£¬sø˘>º ± $eT]ÙkÕÔ&ÉT.
|ü~ùV≤H˚fi¯¢ Á|üj·T‘·ï+ ‘·s¡Tyê‘· Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü yêøÏ+>¥
#˚j·T>∑\>∑&ÜìøÏ ø±s¡D+>± u≤>± &ÉãT“ dü+bÕ~+#˚yês¡T j·÷øÏyº é>±
ñ+{≤s¡qï $wüj·÷ìï yÓ÷&É*+>¥ #˚j·T&Éy˚T. BìH˚ H˚qT m¬ø«’ sY ~
ø±«*{°dt _bò˛sY Vü‰+&é nì #ÓãT‘·T+{≤qT. ôdø˘‡˝À ≈£L&Ü bò˛sYù|¢
ˇø£ yÓ÷&É*+π>! &ÉãT“ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ á ÁøÏ+~ dü÷Á‘êìï yÓ÷&É˝Ÿ
#˚j·T+&ç.
&ÉãT“ dü+bÕ~+#·øe£ TTqTù| Ä &ÉãT“ì m˝≤ $ìjÓ÷–+#ê˝À
ìs¡ísTT+#·Tø√yê*.
&ÉãT“ e#êÃø£ Ä˝À∫<ë›+ nqT≈£î+fÒ Ä &ÉãT“ì ùV≤+&ç˝Ÿ
#˚jT· ˝Òø£ #ÓsTT ø±\TÃø√e\dæedüT+Ô ~. BìøÏ ñ<ëVü≤s¡D\T ø√ø=\¢\T.
$.ÄsY.mdt.ñ<√´>∑düT\Ô T, ˝≤≥Ø ˝À &ÉãT“ ¬>*∫qyês¡T, dü&ÉHé>±
134
ÄdüT\ú T ø£*dæq yês¡T. M]˝À #ê˝≤ eT+~ n‹ ‘·≈£îÿe ø±\+˝ÀH˚
eT∞fl e÷eT÷\T dæ‹ú øÏ e#˚ÃdüTHÔ êïs¡T. n˝≤π> m+‘√ eT+~ dæ˙
Á|üeTTKT\ ø=&ÉT≈£î\T dæìe÷˝À¢ V”≤s√\T>± e#êÃs¡T. yês¡T V”≤s√
dæ‹ú ì yÓ÷&É˝Ÿ #Ój·T´˝Òø£ ø£qTeTs¡T>∑e⁄‘·THêïs¡T. me¬s‘’ ˚ sêuÀj˚T
dæ‹ú ì eTT+<äT>± yÓ÷&É˝Ÿ #˚j·T>∑\T>∑T‘ês√ yê]øÏ Ädæ‹ú @s¡Œ&É&Éy˚T
ø±≈£î+&Ü, Ä dæ‹ú ì ‘·≥Tºø√>∑\ X¯øÏÔ ≈£L&Ü edüT+Ô ~.
mHé.m˝Ÿ.|æ. @+ø£]+>¥
@<Ó‘’ ˚ eTq e÷qdæø£ dæ‹ú ì e÷s¡TdüT+Ô <√ <ëìì @+ø£sY
nì n+{≤s¡ T . ˇø£ eT+∫ bÕ≥ MTs¡ T Ç+{À¢ ø Ï sê>±H˚
$q|ü&+ç <äqTø=+&ç. MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ MT eTqdüT‡ &ÜHé‡ #˚dTü +Ô ~
˝Ò<ë Äq+<ä+‘√ }–dü˝≤&ÉT‘·T+~. bò˛Hé ]+>¥ m+‘· >∑{Ïº>± eùdÔ
n+‘· ‘·«s¡>± bò˛Hé n+<äT≈£î+{≤eTT. @yÓ‘’ ˚ eTq yÓT+Æ &é jÓTTø£ÿ
ùd{º Ÿì ˇø£ ôdø£qT˝À e÷s¡TkÕÔjÓ÷ yê{Ïì @+ø£s¡+¢ {≤s¡T. dü&ÉHé>±
e÷{≤¢&É+ e÷H˚dæ {°M˝À m&É«sYf…CÆ ŸyÓT+{Ÿ bòÕ˝À nsTTb˛‘êeTT.
nø£ÿ&É m&É«sYf…CÆ ŸyÓT+{Ÿ MT≈£î yÓT+Æ &éùd{º Ÿì e÷πsÃdæ+~. ø=+<ä]øÏ
u≤dtì >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø√>∑H˚ ø√|ü+‘√ }–b˛‘ês¡T ˝Ò<ë yÓTTVü≤+˝À
#˚+CŸ e#˚ÃdüT+Ô ~. Çwü+º ˝Òì sê»ø°j·T Hêj·T≈£î&ÉT ù|s¡T $qã&É>±H˚
ã+&Éã÷‘·T\T e#˚ÃkÕÔsTT. Vü‰dü´q≥T&ÉT ÁuVü‰àq+<ä+ bòı{À
#·÷&É>±H˚ ˇø£ÿkÕ] ∫qï ∫s¡Tqe⁄« edüT+Ô ~. eTq+ #˚j·Te\dæ+~
135
s√E˝À eTq e÷qdæø£ dæ‹ú ì e÷s¡TdüTqÔ ï @+ø£s¡q¢ T ø£qTø√ÿe&Éy˚T.
á s¡ø£+>± Á|ü‹ edüTeÔ ⁄, dü+|òüT≥q eTq‘√ ø£eT÷ìπø{Ÿ #˚kÕÔsTT.
z s√E Ábı<äTq› |æ*¢ m<äTs¡e«&É+ e\q, es¡Tdü>± ˇø=ÿø£ÿ |üì
N<˚k˛Ô+~. Çø£ÿ&É MT e÷qdæø£ dæ‹ú |üì˝À kÕeTs¡´∆ + #·÷ô|≥º&ÜìøÏ
dü]b˛e&É+ ˝Ò<äqïe÷≥. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT Äø£ÿ&çøÏ |üqT\ìï Ä|æ,
MT øÏwüyº ÓTqÆ |üìì yÓTT<ä≥ #˚|ü≥+º &ç. @MT >∑Ts¡T≈Ô £î sêø£b˛‘˚ s√&é
MT<ä MT øÏwüºyÓTÆq ≈£L˝ŸÁ&ç+ø˘ Á‘ê>∑+&ç. Á&ç+ø˘ Á‘ê>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT
Á&ç+≈£îH˚ m+C≤jYT #Ój·T´+&ç. n|ü⁄Œ&ÉT MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü MT
e÷qdæø£ dæ‹ú e÷s¡T‘·T+~. ‘·s¡Tyê‘· $T–*q |üqT\T #˚|ü≥+º &ç.
n$ n<äT“¤‘·+>± kÕ|òü\´+ ne⁄‘êsTT.
á @+ø£s¡T¢ ¬s+&ÉTs¡ø±\T. ˇø£{Ï bÕõ{Ïyé @+ø£sY, ¬s+&ÉT
HÓ–{Ïyé @+ø£sY. b≈£îÿe>± ø£e⁄\≈£î á bÕõ{Ïyé @+ø£s¡T¢ ñ+{≤sTT.
@ ∫qï edüTÔe⁄ ø£~*Hê yê]øÏ Äy˚X¯+ e∫Ã ø£$‘·«+ edü÷Ô
ñ+≥T+~. HÓ–{Ïyé @+ø£s¡T eTq u≤dt. u≤dt #·+&ÉXÊdüqT&ÉT nsTT‘˚
yê&çì ‹≥Tº≈£î+≥÷ nsTTHê ìÁ<ä˝Ò∫, XË\e⁄ ô|≥º≈£î+&Ü, Ä|”düTøÏ
ø£¬sø˘º f…+Æ øÏ yÓfi¯‘ê+. Ä|ò”düTøÏ f…eÆ TTøÏ #˚s¡&ÜìøÏ u≤dt nH˚ Çwü+º ˝Òì
@+ø£s¡T eTqøÏ ‘√&ÉsTT´+~. n+<äTπø eTq+ n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&ÉT n+≥÷
ñ+{≤+. e‹Ô&ç ˝Òø£b˛‘˚ &ÉãT“ <ëj·T˝ÒeTì.
dæìe÷ bÕ≥\ s¡#·sTT‘·\T yÓ÷&É*+>¥, @+ø£]+>¥ ø£*|æ
#˚dü÷Ô ñ+{≤s¡T. eT÷&é eùdÔ ø±ì bÕ≥ Áyêj·T˝Òs¡T. Çø£ÿ&É eT÷&é
@+ø£sY, eT÷&é ø√dü+ yÓ÷&É*+>¥ #˚kÕÔs¡T. yês¡T ˇø£ >∑~˝À ≈£Ls=Ãì
136
eTqdüT‡≈£î @~ ‘√ùdÔ n~ sêdüT≈£î+≥÷ b˛‘ês¡T. Çø£ÿ&É ˇø£ >∑+≥,
¬s+&ÉT >∑+≥˝À¢>± yê]øÏ eT÷&é edüT+Ô ~. n+‘˚ n<äT“¤‘·yÓTqÆ bÕ≥\T
yê] ø£˝≤\ qT+&ç yÓ\Te&É‘êsTT. n+<äTø£H˚ @<√s¡ø£+>± |üìì
yÓTT<ä\Tô|{Ï,º yÓ÷&É˝Ÿ #˚ùdÔ ø±ùd|ü{ÏøÏ eT÷&é (@+ø£sY) e∫Ã u≤>±
#˚jT· >∑\T>∑T‘ê&ÉT. $<ë´]∆ nsTT‘˚ #·<eä &É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. >∑TeTkÕÔ
nsTT‘˚ ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì yÓ+≥H˚ |üìì ÁbÕs¡+_Û+#ê*. >∑èVæ≤DÏ
nsTT‘˚ ã\e+‘·+>±HÓH’ ê Ç\T¢ düs¡&∆ É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê*. ô|’ ˝≤õø˘
Çwü+º ˝Òì |üìøÏ m≈£îÿe>± yê&É+&ç. ÁbÕs¡+_Û+#êø£ |üì düT\Tee«<äT.
eTq˝À e÷qdæø£X¯øÏÔ ô|]– |üì düT\TyÍ‘·T+~.
Ç+‘·ø° ndü\T $wüj·÷ìøÏ eùdÔ eTq &ÉãT“ dü+bÕ<äq˝À
eTTKýÓTqÆ yÓT≥Tº ì•Ã‘· Ä<ëj·T+ >∑T]+∫ bÕ≥T |ü&É&Éy˚T. ì•Ã‘·
Ä<ëj·T+ q‘·Ô˝≤>∑ #ê˝≤ HÓeTà~>± edüTÔ+~ ø±ã{Ïº, MTs¡T
Á|ü‘êé÷ï<ëj·T+ ø√dü+ #˚ùd _õHÓdt˝À (bÕsYfº …+Æ C≤uŸ) ]»\Tº
>∑T]+∫ #·÷&Éø£ yÓ÷&É*+>¥ @+ø£]+>¥ ø£*|æ #˚j·T&Éy˚T MT |üì.
eT] &ÉãT“ dü+bÕ~+#ê\+fÒ e÷≥˝≤!
137
eTT–+|ü⁄
á dü¬ø‡dt mHé.m˝Ÿ.|æ. n<Ûë´j·T+ qT+&ç eTq+ H˚s¡TÃ
≈£îqï$ dü÷ø£àå +>± &ÉãT“ dü+bÕ<äq˝À m˝≤ $ìjÓ÷–s#·Tø√yê˝À
‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.
1) yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï>± MT‘√ MTs¡T dü]jÓTÆ q ø£eT÷´ìπøwüHé dædüyº éT
@s¡Œs¡#·Tø√+&ç. m|ü⁄Œ&É÷ eT+∫ n+<äyÓTqÆ , M˝…‘’ ˚ KØ<Óq’ ã≥º\T
<Û]ä +#·+&ç. eT>∑yê¬s‘’ ˚ >¬ &É+¶ Á|ü‹s√p ^düTø√+&ç. >¬ &É+¶ ^düTø=ì
yÓ[flq s√EøÏ, ^düTø√≈£î+&Ü Ä|ò”düTøÏ yÓ[flq s√EøÏ |üì˝À
kÕeTs¡´∆ |ü⁄ ‘˚&Üì >∑eTì+#·+&ç. Ä&Éyê¬s‘’ ˚ VüQ+<ë$, nÁ{≤øÏyº é
ã≥º\T <Ûä]+#ê*. Vü≤ÖdtyÓ|’ òt nsTT‘˚ Ç+{À¢H˚ ø£<ë nì HÓ{’ °\T
<Ûä]+#·≈£î+&Ü, @ø£Då yÓTHÆ ê ãj·T{ÏøÏ yÓfi¯fl&ÜìøÏ s¡&û>± ñqï≥T¢
ã≥º\T <Ûä]+#ê*. á $<Ûä+>± Ä n+<äyÓTqÆ ã≥º\TMT‘√ ªÇ+ø±
m<äT>∑÷μ nì ø£eT÷´ìπø{Ÿ #˚kÕÔsTT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü ªMTπs+
ø±uÀ‘·THêïs√μ Ä $wüj·÷ìï Ä eÁkÕÔ\T MT‘√ ìs¡+‘·s¡+
e÷{≤¢&ÉT‘·T+{≤sTT.
ˇø£ e´øÏÔ #·ìb˛sTTq≥T¢>± bıs¡bÕ≥Tq ù||üs√¢ |ü&ç+~. u≤+ãT\
neTàø£+ <ë«sê X¯yê\‘√ yê´bÕs¡+ #˚ùd e´øÏÔ #·ìb˛sTTq+<äT≈£î
∫+‹düTHÔ êï+ nì ~q|üÁ‹ø£˝À |ü&ç+~. Ç~ #·~$ Ä e´øÏÔ
H˚qT #·ìb˛‘˚ Hê >∑T]+∫ Á|ü»\T Ç˝≤ nqT≈£î+{≤sê!
uÛÑ$wü´‘·T˝Ô À Ç<ë H˚qT ø±<ä\TÃ≈£îqï~ nì |üXÊÃ‘êÔ|ü|ü&ç, ‘êqT
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À @ $<Ûä+>± ù|s¡T >±+#ê\qT ≈£î+≥THêï&√ Ä
Ø‹˝À |üì#˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ä e´øÏÔ ù|πs Ä˝ŸÁô|ò&é
138
H√u…˝Ÿ. n‘·ì ù|s¡T $q|ü&É>±H˚ H√u…˝Ÿ ãVüQeT‹ >∑Ts¡TÔ edüT+Ô ~
>±ì &Óq’ y˚T{Ÿ ø£ìô|{Ïqº e´øÏ>Ô ± düTŒ]+#·&ÉT.
2) MT≈£îqï qeTàø±\qT, n+‘·:yêdüyÔ ê\qT e÷s¡TÃø√+&ç. @<˚ì
$wüjT· + $q>±H˚ n~ n_ÛÁbÕj·Te÷ ˝Òø£ yêdüeÔ e÷ nì yÓ+≥H˚
ø£ìô|≥º+&ç. |òü˝≤Hê >∑*˝¢ À C≤>± ø=+fÒ eT÷&˚fi¯˝¢ À <Ûäs¡ ¬s{Ï+º |ü⁄
ne⁄‘·+<äì me¬sH’ ê nq>±H˚ n~ n_ÛÁbÕj·T+ e÷Á‘·y˚Tqì
‘Ó\T‡ø=+&ç. |ò˝ü ≤Hê ùws¡T <Ûsä ¡ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì #Ó_‘˚ n~ qeTàø£+
e÷Á‘· y ˚ T qì dü ] ô|≥Tº ø √+&ç . e÷s¡ T eT÷\ ÁbÕ+‘· + ˝À
ÇHékÕº˝ŸyÓT+{Ÿ˝À C≤>±ø=ì |ü&˚ùdÔ, n~ ‹]– ny˚Tà es¡≈£î
˝…_’ *{° nì >∑T]Ô+#·+&ç (y˚¬ø+{Ÿ ˝≤+&é {≤ø˘‡, HêHé nÁ–ø£\ÃsY
{≤´ø˘‡ ø£{≤º*). n˝≤π> ÇHékÕº˝ŸyÓT+{Ÿ‡ nìï eTT–ùd es¡≈£î
MTs¡T #˚düTqÔ ï ñ<√´>∑+˝À ã+B nsTTb˛‘ês¡T. ˇø£ s¡ø£+>±
Ç~ kÕ«‘·+Á‘·´+ ø√˝ÀŒe&ÉyT˚ . 20 dü+e‘·‡s¡eTT\ bÕ≥T rdüT≈£îH˚
Vü ≤ Ödæ + >¥ ˝ ÀqT $TeTà*ï Ä ˝ÀqT-ñ<√´>∑ + <ä è cÕº ´
Ä˝À∫+|üCÒdüTÔ, ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ yÓ’|ü⁄ yÓfi¯fl˙j·T≈£î+&Ü
n&ÉT¶ø√e#·TÃ.
dü«+‘· Ç\T¢ môd{Ÿ ø£<ë, ˝…_’ *{° m˝≤ ne⁄‘·T+<äì qqTï #ê˝≤
eT+~ Á|ü•ïdüT+Ô {≤s¡T. MT Ç+{Ï MT<ä u≤´+ø˘˝ÀHé Ç∫Ã+<ä+fÒ
MT Ç\T¢ì #·÷dæ ø±<äT. MT ñ<√´>∑+ #·÷dæ! n<˚ MT≈£î ìø£s¡
Ä<ëj·T+ ˝Òø£b˛‘˚ MT Ç+{Ï MT<ä ˝ÀqT |ü⁄≥º<äT. n<˚ $<Ûä+>±
MT ø=ø£ U≤∞ cÕ|ü⁄ ˝Ò<ë >=&ÍHé ˇø£ eT+∫ ôd+≥sY˝À ñ+<ä
qT≈£î+<ë+. MT≈£î ìø£s¡ Ä<ëj·T+ ˝Ò<äqT≈£î+<ë+. nsTTq|üŒ{Ïø°
139
Ä U≤∞ cÕ|ü⁄ ˝Ò<ë >=&ÍHé MT<ä MT≈£î ñ<√´>∑+ ˝Òø£b˛sTTHê
u≤´+ø˘ ˝ÀqT ÇdüT+Ô ~. m+<äTø£+fÒ MTs¡T cÕ|ü⁄ ô|≥Tºø√e#·TÃ
˝Ò<ë cÕ|ü⁄ì n<Ó≈› î£ Çe«e#·TÃ. ‘·<ë«sê u≤´+≈£î ˝ÀqT rs¡Ãe#·TÃ.
yÓTT<ä{Ï πødüT˝À MT ñ<√´>∑+ nôd{Ÿ, dü«+‘· Ç\T¢ ˝…’_*{°
nsTT´+~. ¬s+&Ée πødüT˝À MT cÕù| nôd{Ÿ nsTT+~. n+‘˚ø±<äT
MTs¡T u≤´+ø˘˝À &ÉãT“ <ëùd,Ô yês¡T <ëìì ˝…_’ *{° ø±\+˝À
sêkÕÔs¡T. n<˚ MTs¡T ˝ÀqT rdüT≈£î+fÒ u≤´+≈£î yês¡T <ëìì
‘·eT nôd{Ÿ‡ ø±\+˝À sêdüT≈£î+{≤s¡T. u≤´+≈£î yê]øÏ nôd{Ÿ
nsTTq~ MT≈£î ˝…_’ *{°j˚T ø£<ë! ˇø£ edüTeÔ ⁄ Ç<ä]› ø° nôd{Ÿ
mqï{Ïø° ø±C≤\<äT.
3) MTs¡T J$‘·+˝À+∫ f…Æ+ ˝Ò<äH˚ e÷≥qTrdæy˚j·T+&ç. eTØ
n‘·édüs¡yÓT‘Æ ˚ Ç+Á≥dtº ˝Ò<äì ìC≤sTTr>± #Ó|üŒ+&ç. f…+Æ ˝Ò<äì
ìs¡+‘·s¡+ #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷ ñ+fÒ ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ ~X¯˝À MTs¡T
mqï{Ïø° |üj·Tì+#·˝Òs¡T. f…+Æ y˚TH˚CŸyÓT+{ŸøÏ @¬øø’ £ dü÷Á‘·+ im-
portant but not urgent nqï |üìì j·TT<ä∆Á|ü‹bÕ~ø£ MT<ä
#˚j·T&Éy˚T!
4) $»j·TÁuÛ≤+‹ ˝Ò<ë es¡TÃe˝Ÿ dü¬ø‡dt ˝Ò<ë dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j ¢ ·THé‡
qT+&ç <ä÷s¡+>± »s¡>+∑ &ç. dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH’ ‡é ì ô|<ä~› #˚jT· +&ç.
Çwüyº ÓTqÆ |üqT\‘√ Ä eè‘êÔìï ì+|ü+&ç. m\¢|ü⁄Œ&É÷ MT >√˝Ÿ‘√
s¡&û>± ñ+&ç, <˚e⁄&çì Á|ü‘·´ø£+å #˚düTø√+&ç. MT≈£î Á|ü‘˚´ø£yÓTqÆ
>√˝Ÿ‡ ˝Òø£b˛‘˚ &ÉT j·TTesY zHé _õHÓdt ÁøÏ+<ä ˇø£ eT+∫
bÕsYºf…Æ+ C≤uŸ˝À C≤sTTHé ne«+&ç. ø±\Áø£y˚TD≤ eè‘êÔø±s¡
140
|üs¡T>∑T˝À+∫ ãj·T≥|ü&É+&ç.
5) mHé.m˝Ÿ.|æ. @+ø£sY‡ì >∑T]Ô+#·+&ç. @ dü+|òüT≥q\T MT ~q
#·s¡´˝À MT≈£î ñB›|üq\T ø£*–düTÔHêïjÓ÷ Á>∑Væ≤+#·+&ç. n$
e÷≥˝≤, bÕ≥˝≤, <äèXÊ´˝≤, >∑eTì+#·+&ç. á @+ø£sY‡H˚ ‹]–
‹]– <ä]ÙdüT,Ô MT m<äT>∑T<ä\ ø√dü+ yÓ÷&É˝Ÿ #˚j·T+&ç.
6) ô|’ nìï+{Ï ø£+fÒ eTTKýÓTqÆ ~ J$‘·+˝À @$<ÛäyÓTqÆ b˛*ø£
˝Ò≈£î+&Ü >∑&É|ü&É+. {Àb˛˝≤õø£˝Ÿ dü¬ø‡dt n+fÒ dü]>±Z ns¡+ú
#˚ d ü T ø=+&ç . dü + |ò ü T ≥q˝À uÛ ≤ >∑ + ø±≈£ î +&Ü dü + |ò ü T ≥qì
ãj·T≥qT+&ç <ä]Ùùd,Ô Á|ü‹ dü¬ø‡dt ˇø£ {Àb˛˝≤õø£˝Ÿ áyÓ+{Ÿ
ne⁄‘·T+~. á dæ‹ú ˝À me] dü¬ø‡dt $Hêï, #·~$Hê, #·÷dæHê
eTqøÏ ìdüèŒVü≤ sê<äT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü eTq+ >√˝Ÿì ˝Ò<ë
dü¬ø‡dtì n+~ |ü⁄#·TÃ≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT H˚\ MT<ä ì\ã&ÉT‘·÷ J$‘êìï
eT]+‘· ñ‘ê‡Vü≤+>± r]Ã~<äT≈› £î+{≤+.
&ÉãT“ #Ó≥Tº e˝… $ø£dæ+#·TqT
eTq+ |æ\\¢ øÏ u≤>± #·<äTe⁄, eT+∫ e÷s¡Tÿ\T ‘Ó#·TÃø√,
eT+∫ ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#·T nì #ÓãT‘·÷ ñ+{≤+. n+fÒ eTq+
yêfi¯¢øÏ ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·T+ (earned income) >∑T]+∫ uÀ~ÛdüTÔHêï
eTqïe÷≥. ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·T+‘√ MTs¡T m|üŒ{Ïø° ô|òH’ êì‡j·T˝Ÿ Á|ò”&É+
yÓ|’ ü⁄ n&ÉT>∑T yÓj·T´˝Òs¡T. ø=+‘· eT+~ ‘Ó*$>± Ç{≤¢ Á|ü•ïkÕÔs¡T.
ñ<√´>∑ + ˝À+∫ e∫Ãq &É ã T“‘√fÒ ø£ < ë MTs¡ T môd{Ÿ ‡
ø=qeT+≥THêïs¡T. ndü\T ñ<√´>∑y˚T &ÉãT“ dü+bÕ<äq≈£î |ü⁄Hê~!
141
BìøÏ düe÷<Ûëq+ H˚qT ñ<√´>±ìøÏ e´‹πsœì ø±qT. 18 dü+e‘·‡sê\T
<ë{Ïq Á|ü‹ e´øÏøÔ Ï <=]πø~ yÓTT<ä≥ ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·Ty˚T. dü÷ø£àå +>±
#ÓbÕŒ\+fÒ y˚s=ø£] ÁøÏ+<ä &ÉãT“ø√dü+ |üì#˚j·T&Éy˚T. ñ<√´>±ìï
nedüs¡+ kÕúsTT qT+&ç Çwü+º kÕúsTTøÏ e÷s¡TÃø√eTH˚ H˚qT #Óù|Œ~.
n+<äTø√dü+ MT≈£î |ü~ qT+∫ Çs¡yÓd’ ü+e‘·‡sê\T |ü&ÉT‘·T+~. á
10 ` 20 dü+e‘·‡sê\˝À ˝…’_*{°ì ˝…’_*{°>±H˚ >∑T]Ô+#·+&ç.
nôd{Ÿì nôd{Ÿ>±H˚ >∑T]Ô+#·+&ç. n+‘˚>±ì mø˘‡ô|+&û#·sYì (Ks¡TÃì)
˝Ò<ë ˝…_’ *{°ì ø=ì n~ nôd{Ÿ>± uÛ≤$+#·e<äT.›
eTs=ø£ÿkÕ] u≤´˝…H‡é w”{Ÿ |ü≥+ #·÷&É+&ç MTs¡T me]ø√dü+
|üì #˚düTHÔ êïs√ #·÷&É+&ç.
_˝Ÿ MTs¡T |üì#˚düTqÔ ï~.
1. ø£¬s+{Ÿ _˝Ÿ m\ÁøÏdº æ{° &çbÕsYyº ÓT+{Ÿ ø√dü+
2. f…*bò˛Hé _˝Ÿ f…*bò˛Hé &çbÕsYyº ÓT+{Ÿ ø√dü+
3. {°M πøãT˝Ÿ _˝Ÿ πøãT˝Ÿ Ä|üπs≥sY ø√dü+
4. {≤´ø˘‡ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ ø√dü+
5. u≤´+ø˘ ˝ÀqT u≤´+ø˘ yê] ø√dü+
6. ø±s¡T ˝ÀqT ø±s¡¢ ø£+ô|˙ ø√dü+
7. dü«+‘· Ç\T¢ eTTì‡bÕ*{Ï yê] ø√dü+
eT] MT >∑T]+∫ MTs¡T m|ü⁄Œ&ÉT |üì#˚kÕÔs¡T. BìH˚
&ÉT j·TTesY zHé _õHÓdt nì n+{≤s¡T.
142
dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ÇHé|òü⁄j
¢ ·THé‡ ôdE
’ ‘·–+Z ∫ dü]ÿ˝Ÿ Ä|òt ø±HéôdH’ é‡
ì ô|+#·+&ç. eè‹Ô, _õHÓdt\ eT<Ûä´ ‘˚&Üì ø£¬sø£º>± ns¡∆+
#˚düTø√+&ç. eè‹Ô n+fÒ &ÉãT“ >∑T]+∫ Ç+ø=ø£] ø√dü+
|üì#˚j·T&É+. _õHÓdt n+#˚ MT >∑T]+∫ MTs¡T |üì#˚j·T&É+.
#Ó|æŒ+<˚ #Ó|æŒ $dæ–düTHÔ êïHê?
á |ü⁄düøÔ £+ qT+&ç eTq+ H˚s¡TÃø√e\dæq$.

1. &ÉãT“‘√ ‘Ó*$>± Á|üe]Ô+#·T C≤Á>∑‘·>Ô ± Á|üe]Ô+#·≈£î.
uÛ≤s¡´ : e÷ ø£≈£îÿ]Ô eT+&çb˛qT! |ü~ s¡÷bÕj·TT\T ô|{Ïº
|üP\ <ä+&É |üÁ≥eTà+fÒ ◊<äTs¡÷bÕj·TT\T ô|{Ïº $&ç |ü⁄e⁄«\T
‘ÓkÕÔsê!
uÛÑs¡:Ô düπs¢ Ä |ü⁄e⁄«\T Á|òæCŸ˝À ô|{Ïº s√Eø=ø£ÿ{Ï ô|{Ïøº √.
143
nbÕŒsêe⁄ ˇø£ kÕ<Ûës¡D »+ø£Hå é˝À ã+&ç˝À |üø√&û\T
neTTà≈£ î +≥T+&˚ y ê&É T . ø±\Áø£ y ˚ T D s¡ T ∫>± |ü ø √&û \ T
y˚sTT+#·&É+ n\yê≥T #˚düT≈£îHêï&ÉT. Bì e\q _õHÓdt
ô|]–+~. #ê˝≤ ô|<äy› ês¡T Á|‘ü ´˚ ø£+>± ø±s¡˝¢ À e∫Ã, nbÕŒsêe⁄
ã+&ç <ä>s∑Z ¡ |üø√&û\T ø=qTÿH˚yês¡T. &ÉãT“ düeTè~›>± sêe&É+
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. nbÕŒsêe⁄ #ê˝≤ &ÉãT“ yÓ∫Ã+∫ ‘·q
ø=&ÉT≈£îì u≤>± #·~$+#ê&ÉT. m+._.m. #·~$q nbÕŒsêe⁄
ø=&ÉT≈£î ‘·+Á&ç <ä>∑sZ ¡≈£î e∫Ã ‘·q |ü⁄düøÔ ±\ Hê˝…&çì® ãj·T≥
ô|{≤º&ÉT. ‘·«s¡˝À Ä]∆ø£ e÷+<ä´+ sêuÀ‘·Tqï~. <Ûäs¡\T
ô|s¡T>∑T‘êsTT, Á|ü»\øÏ ø=qT>√\T X¯øÏÔ ‘·>∑T‘Z ·T+~. Bì e\q
eTqøÏ qwü+º sêe#·TÃqT. ÄbÕŒsêe⁄ $wüj·÷ìï dü>∑+ ns¡+∆
#˚düT≈£îì X¯q>∑|æ+&ç, q÷HÓ dü>∑+ e÷Á‘·y˚T ø=q&É+
ÁbÕs¡ + _Û + #ê&É T . ø£ d ü º e Ts¡ T ¢ m|ü ⁄ Œ&É T e∫ÃHê |ü ø √&û \ T
nsTTb˛‘·T+&˚$. ø=Hêïfi¯¢≈£î ã+&ç <ä>∑Zs¡ ø±s¡T¢ Ä>∑&É+
e÷H˚kÕsTT. ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·s¡Tyê‘· nbÕŒsêe⁄ ˝≤uÛ≤\T
#·÷düT≈£î+fÒ dü>∑+ ‘·–bZ ˛j·÷j·Tì ns¡+∆ nsTT´+~. n|ü⁄Œ&ÉT
nbÕŒsêe⁄ #·<äTe⁄≈£îqï ø=&ÉT≈£î‘√ qTe⁄« #Ó|æŒ+~ ì»y˚T!
_õHÓdt &É˝Ÿ nsTT+~. qqTï (dü>∑+) qwü+º qT+∫ ‘·|æŒ+#êe⁄.
2) |ü⁄düÔø±\T #·<äe+&ç. ˇø£ |üì #˚ùd eTT+<äT ne>±Vü≤q
ø£*Œ+#·Tø√+&ç. H˚qT #ÓãT‘·THêïqT ø£<ë nì ùws¡¢ _õHÓdt,
]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿ _õHÓd\t ˝ÀøÏ ne>±Vü≤q ˝Ò≈î£ +&Ü ~–b˛e<äT.›
144
dü]jÓTÆ q |ü⁄düøÔ ±\T, Äs√>∑´ø£s¡yÓTqÆ &çdüÿwüHé\ ‘·s¡Tyê‘· MT
dü«+‘· Ä˝À#·q\T ø£*|æ n|ü⁄Œ&ÉT ~>∑+&ç.
3) e´øÏ‘Ô ·« $ø±dü Áb˛Á>±yéT\T Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü‹ ∫qï |ü≥Dº +˝À
»s¡T>∑T‘·THêïsTT. nqedüs¡ Ks¡TÃ nqTø√≈£î+&Ü yê{Ï˝À bÕ˝ÀZ
q+&ç. Á|ü‹ e´øÏÔ‘·« $ø±dü Áb˛Á>±yéT˝À MT≈£î @<√ ˇø£
dü+|òüT≥q ˝Ò<ë ø£<∏ä MT≈£î ñB›|üq ø£*–düT+Ô ~. Ç˝≤ m+ø£sì¡¢
<=s¡ø£|ü⁄#·TÃø=ì dü]jÓTÆ q yÓ÷&É*+>¥ #˚ùdÔ ì‘·´q÷‘·q+>±
ñ+≥T+~. á $wüj·T+ MT<ä @ $<ÛäyÓTqÆ nqTe÷Hê\≈£î
‘ê$e«<äT›.
4). MT |æ\\¢ øÏ á s√E qT+#˚ Ä]›ø£ $<ä´ H˚s¡Œ+&ç. &Óì’ +>¥
fÒãT˝Ÿ <ä>∑sZ ¡ &ÉãT“ >∑T]+∫ &çdüÿdt #˚j·T+&ç. u…+õø±s¡T
ø=q&ÜìøÏ Hê≈£î X¯øÏÔ ˝Ò<äì #Óù|Œø£+fÒ, u…+õ ø±s¡T H˚qT
m˝≤ ø=q>∑\qT nì |æ\˝¢ Òï Á|ü•ï+∫ yê]˝À n˝À#·q\qT
πs¬ø‹Ô+#·+&ç. Ä˝À#·H˚ n*ºy˚T{Ÿ>± &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ
e÷s¡+Z ø£qT≈£îÿ+≥T+~.
e÷ ø±˝Òõ π>≥T <ä>∑sZ ¡ 20 dü+e‘·‡sê\ qT+&ç {° neTTà≈£îH˚
d”‘·≈£î kı+‘· Ç\T¢ ˝Ò<äT. ˇø£kÕ] ÄyÓT ã+&ç <ä>∑sZ ¡ H˚qT {°
‘ê>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT @ @ e÷kÕºs¡≈¢ £î kı+‘· Ç\T¢ ñ+<√ ÄyÓT
$e]+∫ #ÓãT‘·÷ ‘·qøÏ kı+‘· Ç\T¢ jÓ÷>∑+ á »qàøÏ
˝Ò<ä+~. n|ü⁄Œ&ÉT H˚qT ∫qï dü˝Vü‰ Ç#êÃqT. ªá kÕ] sTT\T¢
˝Ò<äqï $wüj·T+ #ÓãT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT á »qàøÏ jÓ÷>∑+ ˝Ò<äT
145
nqï yêø£´+ ã<äT\T>± H˚qT m|üŒ{Ï¬ø’Hê kı+‘· Ç\T¢
ø=qT≈£îÿ+{≤qTμ nì #Ó|Œü eTHêïqT. dü]>±Z 15 s√E\ ‘·sT¡ yê‘·
H˚qT dü÷ÿ≥sY MT<ä yÓfi¯ó‘·T+fÒ d”‘· |ü]¬>‘·T≈Ô £î+≥÷ n&ÉT>¶ ±
e∫Ã ªe÷cÕºs¡T MTs¡T @ eTTVüAsêÔq nHêïs√ >±ì, ìqïH˚
sTT\T¢ ø=qT≈£îÿHêïqT. e÷ zqsYøÏ }]øÏ <ä÷s¡+>±, ø=+&É
ÁøÏ+<ä ø=+#Ó+ C≤>±˝À bÕø£ e⁄+~. <ëìì HÓ\øÏ s¡÷.500/
` \≈£î n$Tày˚XÊ&ÉTμ nì n+~. BìH˚ (bÕõ{°yé Ä{À
düC…wüHé) nì n+{≤s¡T.
5) á s√EqT+&˚ MTs¡T <Ûäqe+‘·T&ÉT ø±e&ÜìøÏ (ô|H’ êì¸j·T˝Ÿ
Á|ò&” +É ) Á|üjT· ‘êï\T ÁbÕs¡+_+#·+&ç. eTq+ ã<äø› d£ Tü \Ô + ø±eTT.
ndüeTs¡|∆ ü⁄ >√˝Ÿ‡ ô|≥Tº≈£î+{≤+
146
6) ˝…_’ *{°ì ø=H˚eTT+<äT <ëìøÏ düe÷qyÓTqÆ nôd{Ÿì düèwæ+º #·+&ç.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î MT <ä>∑Zs¡ @u…’ y˚\T s¡÷bÕj·T\T ñHêï
j·TqTø√+&ç. <ëì‘√ MT ø¬ |üŒ{ÏqT+&√ ø√]ø£>± ñqï (nedüs+¡
ø±<äT) ôd˝Ÿ bò˛Hé ø=qT≈£îÿ+<ëeTqT≈£î+≥THêïs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT MTs¡T
>∑eTì+#·e\dæq$ ¬s+&ÉT $wüj·÷\T. ˇø£{Ï s¡÷.50,000/`
Ks¡TÃ˝ÀøÏ edüT+Ô <äì. ¬s+&ÉT ` ôd˝Ÿbò˛Hé HÓ\≈£î s¡÷.300/`
qT+&ç 500/` es¡≈£î ˝…_’ *{°ìdüT+Ô <äì. n+<äTø£H˚ MTs¡T
ø£˙dü+ eT÷&ÉT e+<ä\T e#˚Ã môd{Ÿì eTT+<äT>± @s¡Œs¡#ê*.
n+fÒ düTe÷s¡T s¡÷.50,000/` u≤´+ø˘˝À |òøæ ‡˘ &é #˚jT· >∑*–‘˚,
<ëì MT<ä e#˚Ã e&û‘¶ √ ôd˝Ÿb˛Héì yÓTsTTHéf…HÆ é #˚j·Te#·TÃ.
ˇø£ y˚fi¯ ôd˝Ÿ bò˛Hé b˛sTTHê ˝Ò<ë <ëìMT<ä yêýÓ÷Vü≤+
b˛sTTHê s¡÷.50,000/` \ nôd{Ÿ $T–*b˛e&Éy˚T ø±≈£î+&Ü,
<ëìMT<ä HÓ\≈£î s¡÷. 300/` ô|q’ Ä<ëj·T+ edü÷Ô ñ+≥T+~
nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ˇø£ ∫≈£îÿ e⁄+~. s¡÷. 50,000/` e#˚Ã es¡≈£î
eTq ø√]ø£ì (ôd˝Ÿbò˛Hé) yêsTT<ë y˚düTø√yê*. n˝≤ me¬s‘’ ˚
dü+‘·è|æìÔ yêsTT<ë y˚düTø√>∑\T>∑T‘ês√ (delayed gratification)
yês¡T ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ì ‘=+<äs¡>± ‘Ó#·TÃø√>∑\s¡T. C≤„|üø£+
ñ+#·Tø√+&ç. MTs=ø£ ø±s¡T ÇHékÕº˝ŸyÓT+{Ÿ HÓ\≈£î s¡÷.3,000/
` ø£&ÉT‘·÷ ñ+fÒ, n+<äT˝À ø£˙dü+ HÓ\øÏ yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\
sTTHê e#˚Ã nôd‡{Ÿ‡ì düèwæ+º #·+&ç.
147
7) f…*bò˛Hé˝À e÷≥\T ‘·–+Z #·+&ç. n~ es¡TÃe˝Ÿ dü¬ø‡dtøÏ <ë]
rdüT+Ô ~. n˝≤π> {°M bÕ\d” nì ˇø£{Ï ô|≥Tºø√+&ç. yês¡+˝À
Äs√, @&√ dæús¡yÓTÆq Áb˛Á>±+\T e÷Á‘·y˚T #·÷&É+&ç. y˚πs
Áb˛Á>±eTT\T m{Ïº |ü]dæ‘ú ·T\˝Àq÷ #·÷&Ée<äT.› n˝≤π> U≤∞>±
ñHêï+ ø£<ë nì {°M #·÷&Ée<äT.› ˇø£ y˚fi¯ U≤∞>± ñ+&ç
uÀsY>± ñ+fÒ f…+Æ ô|≥Tºø=ì ns¡>∑+≥ e÷Á‘·y˚T #·÷kÕÔqT nì
nqT≈£îì ]yÓ÷{Ÿ |ü≥Tº≈î£ ì #êq˝Ÿ‡‘√ Ä&ÉT≈£îì ns¡>+∑ ≥ ‘·sê«‘·
b{Ïº |ü]dæ‘ú ·T\˝ÀqT {°M Ä|ü⁄ #˚j·T+&ç. BìH˚ Hê ø±¢düT˝À¢
#ÓãT‘·T+{≤qT.
{°M #·÷düTqÔ ï+‘· ø±\+ {°M ˝À ø£q|ü&É˝Òs¡T.
f…*bò˛Hé ø£ìô|{Ïºq n˝…>±®+&ÉsY Á>∑Vü≤+u…˝Ÿ (1847`1922)
f…*bò˛Hé ndü\T yê&É&TÉ . f…*bò˛Hé ø£*– ñ+&É≥+ m+‘√ &çÁduºü H… ‡é
nì }Væ≤+∫q ˇø±yÓT ªªMTs¡T |ü⁄≥ºø£b˛‘˚ m+‘· u≤>∑T+&ÉTqTμμ
nì nqï<ä≥. BìøÏ u…˝Ÿ ªMT bÕ≥T¢ #·÷ùdÔ C≤˝Òk˛Ô+~. H˚qdü\T
Ä |üX¯óe⁄ì H√s¡T $|üŒìj·T´qT. <ëì˝À >∑T&É\¶ T ≈£îøÏÿ eT÷\
|ü&˚XÊqTμ nì nHêï&ÉT. m+‘√ n‘·édüs¡yÓT‘Æ ˚ ø±˙ f…*bò˛Hé
yê&Éø£+&ç. uÛ≤s¡´ #Ó${Ï<äì, Á>∑Vü≤yéTu…˝Ÿ bò˛Hé ø£qT>=Hêï&ÉT.
ø±˙, eTq+ Çj· T sY |ü ¢ > ∑ T Z \ ‘√ bò ˛ Hé yê&É T ‘· ÷ #Ó $ {Ï
yêfi¯fleTÚ‘·THêïeTT.
8) MT≈£îqï @ ∫qï yê´~Û nsTTHê &Üø£sº ¡T <ä>∑sZ ¡ ‘·|üŒ Ç+¬øø£ÿ&Ü
148
&çdüÿdt #˚j·Te<äT.› MT≈£îqï m≥Te+{Ï ∫qï ˝Ò<ë ô|<ä› yê´~Ûì
MT <ä>∑sZ ¡ ùdïVæ≤‘·T\øÏ, ã+<äTe⁄\øÏ, uÛÑs¡øÔ Ï ˝Ò<ë uÛ≤s¡´øÏ ≈£L&Ü
#ÓbıŒ<äT›. n˝≤π> MT≈£î ∫qï »\TãT, <ä>∑TZ, q&ÉTeTTH=|æŒ
˝≤+{Ï$ ñ+fÒ yê{Ïì ø£eå ÷|üD≤j·TT<Ûë\T>± yê&Ée<äT.› ˇø£y˚fi¯
ne‘·* yês¡T MT yê´~Û |ü≥¢ ÁX¯<ä∆ ˝Ò<ë dæ+|üB∏ #·÷ô|≥ºuÀ‘·T+fÒ
e<äì› yê]+#·+&ç. yê´~Û ˝ÒqfÒº Á|üe]Ôdü÷Ô yÓ÷&É*+>¥ #Ój·T´+&ç.
Ç+&çj·THé øöì‡˝Ÿ Ä|òt yÓT&çø£˝Ÿ ØôdsYÃ ˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ &Üø£sº ¡T
<ä>∑sZ ¡≈£î yÓfi‚fl yê]˝À 30XÊ‘·+ eT+~øÏ yê´~Û ñ+&É<äT. ø±ì
H˚qT n+{≤qT 90 XÊ‘·+ eT+~øÏ yê´~Û ˇø£ |ü˝≤j·Tqyê<ä+
(Running Away From Reality).
9) Born to Win : eTq eT+<äs¡+ ¬>\e&ÜìøÏ uÛÑ÷$T MT<˚
düèwæ+º #·ã&Ü¶eTT. ¬>\e˝ÒeTì yÓT<ä&ÉTì ø£+&ûwüHé #˚düTø√ø£+&ç.
HÓ–{Ï${° $TeTà*ï m<ä>∑ìe«<äT.
ˇø£ Á>∑<›ä #Ó≥TºMT<ä ‘·q >∑÷&ÉT˝À >∑T&ÉT¶ ô|{Ï+º ~. n~ bıs¡bÕ≥Tq
>∑÷&ÉT˝À+∫ C≤] |üø£ÿH˚ ñqï >∑&yç¶ êeTT MT<ä |ü&ç <=s¡T≈¢ £î+≥÷
H˚\ MT<ä≈£î C≤s¡T≈£î+≥÷ e∫Ã+~. Ä >∑&çy¶ êeTT ÁøÏ+<ä ˇø£
ø√&ç ô|≥º >∑T&ÉT¢ bı<äT>∑T‘·÷, C≤]|ü&çq Á>∑<ä› >∑T&ÉTì¶ ≈£L&Ü
b˛~–+~. á s¡ø£+>± ø√&ç|æ\\¢ T, Á>∑<ä› |æ\¢ ø£*dæ ô|s¡>∑kÕπ>s¡T.
ˇø£s√Eq Á>∑<ä› |æ\¢ Äø±X¯+˝À #ê˝≤ m‘·TÔq m>∑Ts¡T‘·Tqï
Á>∑<äq› T #·÷dæ ‘êqT n˝≤ m>∑s¡&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#· uÀsTT+~.
yÓ+≥H˚ |üø£ÿqTqï ø√&ç |æ\\¢ T, eTq+ ø√&ç |æ\\¢ + eTq+
149
n+‘· m‘·TÔ m>∑s¡˝ÒeTì Á>∑<ä|› æ\ì¢ m>∑s¡˙j·T≈£î+&Ü Äù|kÕsTT.
˙‹ : m<ä>∑˝ÒeTì yÓT+Æ &éì ø£+&ûwüHé¶ #˚düTø√e<äT.›
ˇø£ e´øÏÔ Hê <ä>∑sZ ¡≈£î e∫Ã ªH˚qT #ê˝≤ e÷eT÷\T e´øÏìÔ .
H˚qT J$‘·+˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ê\+fÒ @+ #Ój·÷´*μ nì
n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ H˚ì∫Ãq düe÷<Ûëq+ MTs¡T ªªH˚qTμμ nH˚ e÷≥qT
MT e÷≥˝À¢+∫ |üP]Ô>± rdæy˚j·T+&ç. MTs¡T ≈£L&Ü z n¬sï\T¢
Á|üj·T‹ï+∫ #·÷&É+&ç. ªªH˚qTμμ nH˚ e÷≥ yÓT+Æ &éì m<ä>∑ìe«<äT.
n~ ø£+&ûwüHé¶ #˚düT+Ô ~.
10) Á|ü‹ düeTdü´ì &ÉãT“ s¡÷|ü+˝À ø=\e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·+&ç.
Ä‘·à$eTs¡Ù ø£¬sø˘>º ± #˚düTø√>∑*–‘˚ Ç~ kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~. Bì
e\q f…q¸Hé, ∫sê≈£î, ø√|ü+ ô|s¡>∑<äT. dü]ø£<ë s¡ø£Ô+˝À
q÷´s√Á{≤Hé‡MT≥s¡T¢ u≤´\Hé‡>± ñ+{≤sTT.
ˇø£ ‘·$T[j·TqT, ˇø£ u…+>±©, ˇø£ düsê›Ø® eT+∫ ùdïVæ≤‘·T\T.
>∑‘· |ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê\ qT+∫ Ä|ò”düT˝À ø£*ùd \+#Y
#˚düTHÔ êïs¡T. ˇø£ s√E m|üŒ{Ï˝≤π> \+#Y u≤ø˘‡\T ‘Ó]#ês¡T.
u…+>±© ‘·q u≤ø˘‡ #·÷dæ ªªnu≤“ á s√E≈£L&Ü #˚ù|Hê, πs|ü⁄
≈£L&Ü \+#Y u≤ø˘‡˝À #˚|ü eùdÔ H˚qT á Ä|ò”düT y˚T&É MT<äqT+∫
<ä÷øÏ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£î+{≤qTμμ nì nHêï&ÉT. ‘·$T[j·TqT
‘·q u≤ø˘‡˝À kÕ+u≤s¡Tì #·÷dæ πs|ü⁄ ≈£L&Ü kÕ+u≤πs eùdÔ
H˚qT ≈£L&Ü Ä|ò”düT y˚T&É MT<äqT+∫ <ä÷øÏ #·∫Ãb˛‘êqTμμ nì
nHêï&ÉT. düsê›sYJ ‘·q u≤ø˘‡ ‘·s¡∫ ªªHê≈£L Ä\÷ |üs√{≤j˚T
150
e∫Ã+~. πs|ü⁄ ≈£L&Ü n<˚ eùdÔ H˚qT ≈£L&Ü MT‘√bÕfÒ <ä÷øÏ
#·∫Ãb˛‘êqTμμ nì nHêï&ÉT. eTs¡THê&ÉT eTT>∑TZs¡÷ \+#Y
u≤≈£î‡\T ‘Ó]ùdÔ b|üŒ{Ï˝≤π> ny˚ e#êÃjYT. nqïe÷≥ Á|üø±s¡+
eTT>∑TsZ ¡T |ü<äùV≤qTn+‘·düT\Ô Ä|ò”düT y˚T&É MT<ä qT+∫ <ä÷øÏ
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· eTT>∑sZ ¡T uÛ≤s¡´\T ˇø£]H=ø£s¡T
|üsêeT]Ù+#·Tø√kÕπ>s¡T.
u…+>±©j·TTì uÛ≤s¡´ ªªbÕ|æw<ºæ ëìï. Äj·Tq≈£î #˚|ü $düT>=∫Ã+<äì
‘Ó*j·T<äT. ˝Òø£b˛‘˚ Ç+πø<äsTTHê #˚ùd<ëìïμμ nì n+~.
‘· $ T∞j· T Tì uÛ ≤ s¡ ´ ªª~≈£ î ÿe÷*q <ëìï! kÕ+u≤s¡ T
uÀs¡Tø=&ÉT‘√+<äqï $wüj·T+ ‘Ó*ùd,Ô s¡dü+ #˚dæñ+&˚<ëìïμμ nì
n+~. düsê›sYõ uÛ≤s¡´ <äT:U≤ìï Á~>∑$T+>∑T‘·÷ ªªÄj·Tq≈£î Ä\T
|üs√{≤ MT<ä yÓTTVü≤+ yÓTT‹Ô+<äì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü n<˚ m+<äT≈£î
dü«j·T+>± e+&ÉT≈£îHêïs√μμ nì n+~.
˙‹ : düeTdü´ì eTq+‘·≥ eTqy˚T HÓ‹MÔ T<ä ô|≥Tº≈£î+{≤+.
u…Á{≤+&é s¡dü÷˝ŸøÏ Á|ü‹ s√p @<√ ˇø£ düeTdü´ sêø£b˛‘˚
∫sê>±Z ñ+≥T+<ä≥.
11) ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&ÉyéT ‘Ó#·TÃø√e&ÜìøÏ ø£˙dü+ |ü~ Çs¡yÓ’
dü+e‘·‡sê\T |ü&ÉT‘·T+~.
ˇø£ k Õ] bÕ]dt ˝ Àì ø£ | ü Œ \˙ï á|ò æ ˝ Ÿ ≥esY mø±ÿ\ì
ìs¡ í s TT+#· T ≈£ î HêïsTT. X¯ ì yês¡ + sêÁ‹π ø bÕ]dt ˝ À ñqï
mì$T~y˚\ ø£|üŒ\T á|òæ˝Ÿ ≥esY e<ä› >∑T$T>∑÷&ÜsTT. Ç~
151
#·÷dæ Ä~yês¡+ Ábı<äTq› ï ø£˝≤¢ #ê˝≤ eT+~ »q+ e#êÃs¡T.
Ä »q+ $wüj·T+ ‘Ó\TdüTø=ì qe⁄«≈£îHêïs¡T. ø£|üŒ\ì ñ<˚•› +∫
MTs¡T ø£|üŒ\T ` n+‘· m‘·TÔ m>∑s¡˝Òs¡ì m<˚y› ê #˚kÕs¡T. #ê˝≤
ÁX¯eT|ü&ç e∫Ãq ø£|üŒ\T Ä e÷≥\≈£î ìs¡T‘ê‡Vü≤|ü&ç ≥esYì
mø£ÿ&É+ nH˚ Ä˝À#·qì $s¡$T+#·T≈£îHêïsTT. nsTT‘˚ ø=ìï
ø£|Œü \T |ü≥Tºe<ä\≈£î+&Ü mø£ÿ&ÜìøÏ ìs¡sí TT+#·T≈£îHêïsTT. n|ü⁄Œ&ÉT
nø£ÿ&ÉTqï »s¡ï*düTº\T ªª$s¡$T+#·T≈£îqï ø£|üŒ\ì #·÷dæ ãT~›
‘Ó#·TÃø√+&ç. n+‘· ô|<ä› ≥esYì mø£ÿ&ÉeT+fÒ e÷≥˝≤μμ nì
nHêïs¡T. ø£|üŒ\˙ï á|òæ˝Ÿ ≥esY mø£ÿ&É+ ÁbÕs¡+_Û+#êsTT. ø=ìï
ø£|üŒ\T yÓTT<ä{Ï Hê\T>∑&ÉT>∑T˝À¢H˚ $s¡$T+#·T≈£îHêïsTT. ø=ìï
|ü~ n&ÉT>∑T\ <ä>∑sZ ¡ $s¡$T+#·T≈£îHêïsTT. ø=ìï ∫es¡ es¡≈£î
e∫Ã nø£ÿ&É Ç+ø£ m>∑s¡ ˝Òø£ $s¡$T+#·T≈£îHêïsTT. ˇø£ ø£|üŒ|æ\¢
e÷Á‘·+ Çy˚MT |ü{Ï+º #·Tø√≈£î+&Ü |ü&ÉT‘·÷ ˝Òdü÷Ô b>∑Ts¡T≈£î+≥÷
á|òæ˝Ÿ ≥esY ô|e’ s¡≈£î mπøÿdæ+~. $»j·Te+‘·+>± Ä ø£|üŒ|æ\¢
ÁøÏ+<äøÏ ~–e∫Ã+~. $s¡$T+#·T≈£îqï ø£|Œü \˙ï kÕ«>∑‘+· >± #·|Œü ≥T¢
ø={≤º s TT. ÁøÏ + ~øÏ sê>±H˚ Ä ø£ | ü Œ |æ \ ¢ ì »s¡ ï *dü T º \ T
#·T≥TºeTTfÒsº ¡T. ≥ø£ ≥ø£ eTì Á|üX¯ï\T y˚XÊs¡T.
ªªqTe⁄« á $»j·T+ m˝≤ kÕ~Û+#êe⁄μμ
ªªeT<Ûä´˝À ˙≈£î ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ø£\T>∑˝Ò<ëμμ
ªªqTe⁄« Á|ü‹ø£Då + eTqdüT‡˝À @$T nqT≈£î+≥T+&˚<ëì$μμ
ªª˙≈£î |ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç á $»j·T+ kÕ~Û+#ê\ì ø√]ø£>±
ñ+&˚<ëμμ
152
ªª<Ós’ ¡´+>± ø£\\T ø£H˚<ëìyêμμ
ªª....μμ
Á|üX¯ï\‘√ ø£|üŒ |æ\¢ ñøÏÿ] _øÏÿ] nsTT´+~. ø±˙ <˚ìø° ø£|üŒ
|æ\¢ düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. n|ü⁄Œ&ÉT $T–*q ø£|üŒ\T #ÓbÕŒsTT. ªªÄ
ø£|üŒ|æ\¢ #Ó${Ï~μμ nì.
˙‹ : ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ Á|ò”&É+ ø√dü+ ø£fi¯ófl, ˇfi¯ófl n|üŒ–+∫, #Óe⁄\T
eT÷düTø√+&ç!
J$düTÔqï~ J$‘·+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ø±˝≤ìï eT]Ãb˛e&ÜìøÏ
¬>\T|ü⁄ z≥eTT\ ø√dü+ ø±<äT.
MT
s¡$øÏc˛sY eT˝≤¢Á|ü>∑&É
153
Buy the book from the same author at Kinige.com

(First download digital edition and then buy)
Behavioral Analysis of Ram Gopal Varma

“Gireesam Mastaaru”
154
Name : Ravi Kishore Mallapragada

E-Mail : ravikishorem@yahoo.com
Whatsapp : +966501446104 / +918074897131
Qualification : Ph.D. Mathematics
Working : Asst. Professor, Yanbu Industrial College,
Saudi Arabia
Interests : Psychology, Movies, Music, Travel
Previous Books : 1. Is job injurious to Wealth? (Telugu)
2. Gireesam Master (Telugu)
Living at : Visakhapatnam
Genre : Personality Development
155

మనీ మేనేజ్మెంట్ PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

మనీ మేనేజ్మెంట్ PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

eT˙ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ

yÓ\ : s¡÷. 150/`

HÓ+. $wüj·TeTT ù|õ. HÓ+.

eTq MT<ä eTq≈£î qeTàø£+

◊s√bÕ K+&Üìï yÓTT‘·+Ô #·]Ã bòÕ<äs¡T¢ |üs√ø£+å >± bÕ*düTqÔ ï

n+<äTπø z #Ó˙’ dt kÕyÓT‘· Ç˝≤ #ÓãT‘·T+~ ªªeTq Ç+{Ï #·T≥÷º

3. #˚düTÔqï |üìô|’ qeTàø£+

˙‹ : \‘·øÏ ‘êqT #˚düTqÔ ï |üì |ü≥¢ m+‘· qeTàø£yÓ÷!

4) &ÉãT“ |ü≥¢ ìC≤sTTr

ô|’ Hê\T>∑T n+XÊ\‘√ bÕ≥T ô|òH’ êì¸j·T˝Ÿ m&ÉT´πøwüHé ≈£L&Ü

eTq kÕ+Á|ü<ëj·T $<ë´ e«edüú &ÉãT“ >∑T]+∫ |üì#˚j·T&É+

<˚X¯+˝À Á|ü‹ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´– m|ü⁄Œ&É÷ ‘·s¡Tyê‹ ù| ø£MTwüHé

eTq J$q >∑eTq+ ô|’ $<Ûä+>±H˚ ñ+~. ìÁ<ä ˝Òe&É+. `

yÓT<Æ ëdt sêE˝≤>∑ |ü{+Ïº <ä˝≤¢ ã+>±s¡+ ø±yê\ì, düT\Te⁄>±

>=|üŒyês¡T eT]+‘· >=|üŒyês¡T m˝≤ ne⁄‘·THêïs¡T? XÊ´+dü+>¥

ÁXÊ$Tø£ Ä<ëj·T+: eTq+ |üì #˚ùdÔH˚ e#˚Ã &ÉãT“ì ÁXÊ$Tø£

ô|’ |ü{≤ìï ≈£îå Dí+>± ns¡+ú #˚düT≈£î+fÒ #ê\T.

C≤uŸ ˝Ò<ë _õHÓdt <ë«sê Ä<ëj·T+ ÇHéø£+ #·<äs¡+˝ÀìøÏ

dü\Vü‰: Á¬ø&ç{Ÿ ø±sYì¶ m|ü⁄Œ&É÷ ˝…_’ *{°>±H˚ uÛ≤$+#·+&ç.

eTq n+<ä] J$‘ê\T <ë<ë|ü⁄>± Ç˝≤π> q&ÉTkÕÔsTT. ‘·eT

q÷´s√ *+–«dæºø˘ Áb˛Á>±$T+>¥ (N.L.P.)

ô|’ u§eTà #·÷&É>±H˚ MTπøeTì|æ+∫+~? eTq˝À #ê˝≤eT+~

ô|’ u§eTà˝À Ád”ìÔ #·÷&É>±H˚ MTπøeTì|æ+∫+~? ˇø£ÿkÕ¬sH’ ê

MTs¡T C≤Á>∑‘·>Ô ± >∑eTìùdÔ J$‘·+˝À dü]jÓTÆ q >∑eT´+ ˝Òì

Çø£ÿ&É ¬s+&ÉT eè‘êÔ\T ñHêïsTT. ô|<ä› eè‘êÔìï Circle of

Á|ü‹ eTìwæì ˇø£ _+<äTe⁄‘√ dü÷∫ùd,Ô ø=ìï _+<äTe⁄\T

á |ü⁄düøÔ £+ qT+&ç eTq+ H˚s¡TÃø√e\dæq$.

Buy the book from the same author at Kinige.com

Behavioral Analysis of Ram Gopal Varma

Name : Ravi Kishore Mallapragada

You might also like