XUÂN CANH TÝ 2020
Phát huy các giá trị đa dạng sinh học tại
Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng
Với những nét đặc thù về khí hậu, thời tiết, địa hình, Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN)
Kon Chư Răng (xã Sơn Lang, huyện Kbang, Gia Lai) đã hình thành hệ sinh thái động,
thực vật phong phú và đa dạng. Để duy trì cảnh quan, gìn giữ đa dạng sinh học
(ĐDSH), thời gian qua, Ban Quản lý (BQL) đã xác định rõ vai trò, nhiệm vụ trong việc
bảo vệ, gìn giữ, phát huy giá trị ĐDSH tại KBTTN Kon Chư Răng.
K
BTTN Kon Chư Răng được thành lập
từ năm 2004 với tổng diện tích 15.446
ha rừng đặc dụng, có lâm phần tiếp
giáp với 3 tỉnh: Kon Tum; Quảng Ngãi; Bình
Định. Đây là khu rừng có giá trị khoa học, là
nơi lưu trữ, bảo tồn ĐDSH cho thế hệ tương
lai, phòng hộ cho các hồ thủy điện vùng hạ
lưu sông Kôn, đồng thời chứa đựng tiềm năng
du lịch sinh thái. KBTTN Kon Chư Răng nằm
trong vùng chuyển tiếp giữa Trường Sơn Bắc
và Trường Sơn Nam, được xếp loại A tầm quan
trọng quốc tế về ĐDSH, trong đó có nhiều loài
động, thực vật đặc hữu, quý hiếm.
ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC QUẢN LÝ
BẢO VỆ RỪNG, BẢO TỒN THIÊN
NHIÊN
Thời gian qua, BQL KBTTN Kon Chư
Răng luôn chủ động tuần tra, kiểm tra rừng,
phân công cho kiểm lâm viên phụ trách từng
tiểu khu, trực canh gác các ngả đường mòn
ra vào rừng. Đồng thời, kiểm lâm viên xuống
thôn/làng nắm bắt thông tin, nhằm ngăn chặn
và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm lâm luật,
nên rừng luôn được quản lý bảo vệ và phát
triển tốt, các loài cây gỗ và động vật quý hiếm
được bảo vệ nghiêm nghặt. Hiện nay, BQL đã
thành lập 4 tổ bảo vệ rừng (BVR), dựng lán
trại tại các vùng trọng điểm để quản lý BVR;
ký quy chế phối hợp với 6 chủ rừng giáp ranh
trong và ngoài tỉnh để tuần tra BVR, tổ chức
truy quét lâm tặc trên địa bàn giáp ranh;
tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người
dân vùng đệm, vận động người dân tham gia
quản lý BVR; thực hiện khoán 4.000 ha rừng
cho 6 cộng đồng người dân vùng đệm… Kết
quả kiểm kê rừng so với thời điểm đơn vị mới
nhận giao quản lý thì diện tích rừng tăng cả
MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN
về số lượng lẫn chất lượng; số
lượng rừng giàu tăng, rừng
nghèo, non giảm.
Nhờ chính sách quản
lý và BVR tốt, nên diện tích
rừng che phủ đạt 98,5%, theo
đó ĐDSH của KBTTN ngày
càng phong phú, đa dạng với
số lượng loài khu hệ thực vật
ghi nhận năm 2018 là 881
loài (tăng 335 loài); khu hệ
động vật có 413 loài động vật
có xương sống, trong đó lớp
thú 80 loài tăng 18 loài, lớp
chim 228 loài tăng 59 loài so
với kết quả điều tra sơ bộ của
Điều tra quy hoạch rừng và
Tổ chức Bảo tồn chim quốc
tế (Birdlife International)
năm 2001. Ngoài ra, còn ghi
nhận 72 loài bò sát, lưỡng cư;
211 loài côn trùng có trong
KBTTN.
Trong thời gian qua, lực
lượng Kiểm lâm của KBTTN
tăng cường công tác tuần
tra, kịp thời phát hiện, ngăn
chặn những hành vi xâm hại
thực vật rừng, động vật rừng
hoang dã trái phép. Cụ thể:
Hạt Kiểm lâm KBTTN đã
thu, nộp về Công an huyện
Kbang, Ban chỉ huy quân
sự huyện Kbang 11 khẩu
súng săn các loại (chủ yếu
thu được ở vùng đệm); tháo
dỡ nhiều đường bẫy; tịch
thu nhiều tang vật, phương
tiện vi phạm... Từ năm 2017
đến nay, Hạt Kiểm lâm Khu
BTTN Kon Chư Răng đã bắt,
xử lý 6 vụ vi phạm Luật Bảo
vệ và phát triển rừng, trong
đó có 4 vụ săn, bắt động
vật rừng trái phép; 2 vụ vận
chuyến lâm sản trái phép; tịch
thu tang vật/phương tiện vi
phạm là 4 khấu súng các loại.
TĂNG CƯỜNG
NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC ỨNG DỤNG
TRONG QUẢN LÝ
BVR, BẢO TỒN THIÊN
NHIÊN
ĐDSH là vấn đề then
chốt, quyết định giá trị, tầm
quan trọng của một KBTTN.
Có thể nói, ĐDSH liên quan
trực tiếp đến sự phát triển
của KBTTN như nghiên cứu
khoa học, du lịch sinh thái
và các chính sách đầu tư. Để
bảo tồn các giá trị ĐDSH
trong KBTTN, BQL Kon Chư
Răng chú trọng xây dựng các
chương trình nghiên cứu
khoa học như: Điều tra tổng
thể ĐDSH trong KBTTN;
xây dựng danh lục động thực
vật; thu thập, làm tiêu bản
mẫu động thực vật để lưu trữ,
khẳng định các giá trị ĐDSH
đã ghi nhận; nghiên cứu đánh
giá giá trị quần thể, loài động
thực vật đặc hữu, quí hiếm...
Số 1/2020 55
 MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN XUÂN CANH TÝ 2020

Những việc này nhằm đạt mục tiêu cuối cùng

là khẳng định sự tồn tại các giá trị ĐDSH
trong KBTTN, từ đó xây dựng quy hoạch, kế
hoạch quản lý tốt ĐDSH.
Năm 2017 - 2018, để củng cố số liệu về
ĐDSH của KBTTN. BQL đã đề xuất và thực
hiện các công trình: “Điều tra đa dạng thành
phần thực vật bậc cao có mạch và xây dựng
phòng trưng bày, lưu giữ mẫu”. Kết quả công
trình đã xây dựng được 400 bộ tiêu bản thực
vật rừng kèm tài liệu mô tả; 800 ảnh màu các
loài thực vật rừng; bộ cơ sở dữ liệu về đa dạng
thực vật chạy trên nền Microsoft Access; xây
dựng thiết kế phòng trưng bày tại Khu BTTN V Tuyên truyền BVR, bảo tồn thiên nhiên cho các em học sinh
Kon Chư Răng. Ngoài ra, KBT còn thực hiện ở xã Sơn Lang - vùng đệm của KBTTN
các nghiên cứu điều tra, đánh giá hiện trạng
các loài thực vật nguy cấp quý hiếm; Điều tra,
lập danh lục và xây dựng bộ mẫu trưng bày được vai trò, tác dụng của Để cải thiện sinh kế, góp
các loài động vật; Đánh giá hiện trạng, phân rừng đối với cuộc sống cũng phần ổn định đời sống cho
tích nguy cơ xâm hại, mức độ xâm hại cô lập như các giá trị môi trường người dân vùng đệm, hàng
diệt trừ các loài ngoại lai xâm hại. rừng đóng góp vào BVMT năm BQL xây dựng nhu cầu
trong khu vực. Bằng nhiều kinh phí hỗ trợ thôn/làng
TRIỂN KHAI ĐỒNG BỘ CÁC GIẢI hình thức khác nhau, các vùng đệm theo Quyết định
PHÁP BVR VÀ BẢO TỒN THIÊN cán bộ Khu BTTN Kon Chư số 24/2012/QĐ-TTg, kinh
NHIÊN
Răng đã truyền tải những phí hỗ trợ 40 triệu đồng/
Trong công tác quản lý BVR, bảo tồn thiên thông điệp về rừng, ĐDSH thôn(làng)/năm. Kinh phí
nhiên, BQL KBTTN Kon Chư Răng đã sử đến các tầng lớp người dân này dùng để đầu tư nâng cao
dụng tổng hợp, đồng bộ nhiều giải pháp, trong vùng đệm của KBTTN và các năng lực phát triển sản xuất
đó có các các giải pháp nổi bật, đó là giải quyết em học sinh học ở các trường (khuyến nông, khuyến lâm,
vấn tốt đề chồng lấn đất, sản xuất nương rẫy vùng đệm của KBTTN. Bình giống cây, giống con, thiết bị
luân canh của người dân trên đất quy hoạch quân hàng năm KBTTN tổ chế biến nông lâm sản quy
rừng đặc dụng giao cho BQL KBTTN; Phát chức tuyên truyền 8 đợt. mô nhỏ); hỗ trợ vật liệu xây
huy tinh thần làm chủ rừng thật sự, chủ động, Trong đó, đối tượng tuyên dựng cho thôn bản (đối với
sáng tạo, tự làm, tự chịu trách nhiệm trong truyền tập trung là người dân các công trình công cộng của
công tác quản lý BVR, bảo tồn thiên nhiên của thuộc 6 thôn/làng vùng đệm cộng đồng như nước sạch,
từng công chức, viên chức được giao nhiệm của KBTTN và con, em học điện chiếu sáng, thông tin
vụ, thông qua hình thức phân công công chức, sinh học ở các trường trong liên lạc, đường giao thông
viên chức phụ trách đến từng tiếu khu rừng xã Sơn Lang và xã Đắc Roong thôn bản, nhà văn hóa... ).
cụ thế, đồng thời mỗi Trạm Kiểm lâm đều có thu hút 300 - 400 lượt người Với việc triển khai đồng
sổ tay công tác trạm và sổ tay tiểu khu cho các tham gia. Ngoài phương bộ các giải pháp, bảo tồn
công chức, viên chức của Trạm để thực hiện pháp tuyên truyền trực tiếp, ĐDSH, phát triển rừng,
nhiệm vụ được giao; Chủ động nghiên cứu, BQL kết hợp với phương duy trì cân bằng sinh thái
tìm hiếu, áp dụng các quy định trong các văn tiện máy chiếu, tài liệu, tranh và môi trường, xây dựng cơ
bản của ngành NN&PTNT, ngành TN&MT về ảnh, pano, bảng tam giác, sở hạ tầng, tạo sinh kế cho
bảo tồn ĐDSH, BVMT để đề xuất các nguồn bảng nội quy để tuyên truyền cộng đồng người dân bản
kinh phí cho nghiên cứu khoa học, điều tra đến tận nhà văn hóa thôn, địa phương…, BQL KBT đã
ĐDSH, thực hiện các biện pháp BVMT trong làng... Kết quả, nhận thức và đang làm giảm những tác
KBTTN. về rừng của người dân vùng động, rủi ro của thiên tai và
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận đệm KBTTN được nâng cao, các hoạt động của con người;
động BVR, bảo tồn thiên nhiên luôn được hạn chế tác động tiêu cực đến góp phần tích cực vào Chiến
BQL đặc biệt quan tâm. Đây là giải pháp quan tài nguyên rừng, đến ĐDSH lược phát triển kinh tế - xã
trọng, giúp người dân sống gần rừng hiểu của KBTTN. hội của địa phương■
NGUYỄN HẰNG

56 Số 1/2020