Professional Documents
Culture Documents
342877339 барилгын буурь ба суурь BNbD 2 02 01 94 PDF
342877339 барилгын буурь ба суурь BNbD 2 02 01 94 PDF
01-94
1. ЕРЄНХИЙ ЗЇЙЛ
1.1. Энэхїї норм ба дїрмийг ердийн буурь хєрс, мєнх цэвдэг овойдог,
суумтгай хєрсєнд, газар хєдлєлийн бїсэд барих барилга байгууламжийн
буурийн болон гадсан суурийн зураг тєсєл зохиоход мєрдєнє.
Харин энэ норм ба дїрмийг гидротехникийн болон авто замын барилга
байгууламж, онгоцны буудлын зам талбай, гїн тулгуур, динамик ачаалалтай
машин тєхєєрємжийн буурийн зураг тєсєл зохиоход мєрдєхгїй.
1.2. Одоогоор Монгол оронд судлаагїй байгаа хєємтгий, усаар ханасан
шим гарлын /хїлэржсэн/ хєрс, лаг шавар, байран, давслаг, асгамал хєрс,
малталт хийсэн нутаг дэвсгэрийн болон цахилгаан дамжуулах агаарын
шугамын тулгуур, гїїрийн тулгуур ба газар доорх хоолойн буурийн зураг тєсєл
зохиохдоо СНиП 2.02.01-ын 83-ын 4,5,6,7,8,9,11,12-р бїлгийн заалтыг баримт-
лана.
1.3. Барилга байгууламжийн буурь, суурийн зураг тєсєл зохиохдоо инже-
нер-геологи, инженер-геодези, инженер-ус-цаг уур, цэвдэг судлалын їр дїнг
їндэс болгоно.
1.4. Барилгын инженер хайгуулын ажил гїйцэтгэхдээ барилгад зориулсан
инженер хайгуул болон хєрсний шинжилгээний норм ба дїрэм, улсын стандарт
бусад норматив баримт бичгийн заалтыг мєрдєнє.
1.5. Буурь хєрсний нэр ангиллыг УСТ 3263-90, энэ нормын 5 дугаар хавс-
ралтын дагуу хайгуулын тайлан, буурь суурийн болон бусад газар доорх
хийцийн зураг тєсєлд зааж єгнє.
1.6. Инженер хайгуулын дїгнэлтэд барилгын буурь, суурийн зураг тєсєл
зохиоход зайлшгїй шаардлагатай єгєгдлїїдийг барилга барих ба ашиглах
явцад гарч болох талбайн инженер-геологи, гидрогеологи, цэвдгийн
єєрчлєлтийг бодолцон тусгавал зохино.
1.7. Газар хєдлєлийн 7,8,9 баллын мужид барилгын зураг тєслийг зохиох-
доо газар хєдлєлийн ачааллыг хамгийн бага байлгаж чадах хийцийн материал,
хийцлэлийн бїдїївчийг ашиглана. Хийцлэлийн бїдїївч нь заавал тэгш хэмтэй
байхын дээр ачааг жигд хуваарилах хэрэгтэй.
1.8. Барилга барих талбайн газар хєдлєлийн байдлыг тодорхойлохдоо
газар хєдлєлийн бичил мужлалыг їндэс болгох нь зїйтэй.
1.9. Газар хєдлєлийн хїч 9 баллаас илїї байх талбайд барилга байгуу-
ламж барихыг хориглоно. Ийм талбайд зєвхєн барилгын удирдах дээд
байгууллагын зєвшєєрлєєр барилга барьж болно.
1.10. Газар хєдлєлийн хїч 7 баллаас бага бїсэд барилгын буурь суурийн
зураг тєсєл зохиохдоо газар хєдлєлийн хїчийг тооцохгїй.
1.11. Суурийн тєрлийг сонгохдоо инженер-хайгуулын судалгааны мате-
риалд тусгасан барилгын талбайн тодорхой нєхцєл, суурьт їйлчлэх ачааллын
тооцоо, зураг тєслийн шийдлийн байж болох хувилбаруудын техник эдийн
засгийн харьцуулалтыг їндэс болгоно.
1
БНбД 2.02.01-94
2
БНбД 2.02.01-94
3
БНбД 2.02.01-94
c = c n g g /2.1/
Їїний:
c n - хєрсний тухайн шинж чанарын їзїїлэлтийн норматив утга;
g g - хєрсний найдварын илтгэлцїїр.
Хєрсний бат бэхийн їзїїлэлтийн тооцооны утгыг /хадан биш хєрсний
хувийн барьцалдах хїч C , дотоод їрэлтийн єнцєг j , хадан хєрсний нэг тэнхлэгт
шахагдалын бат бэхийн хязгаар R c , тїїнчилэн хєрсний нягт r / тооцохдоо
дээрх їзїїлэлтийн хувьсамтгай чанар, тодорхойлох тоо, итгэх магадлалын
утга a -аас хамааруулан хєрсний найдварын илтгэлцїїр g g ийн утгыг тогтооно.
Хєрсний бусад їзїїлэлтийг тооцоход g g =1,0 байна.
Тайлбар: Хєрсний хувийн жингийн тооцооны утгыг олохдоо уг хєрсний
нягтын тооцооны утгыг чєлєєт уналтын хурдатгалаар їржїїлнэ.
2.3.5. Хєрсний їзїїлэлтийн тооцооны утгын итгэх магадлал a -г буурийн
даацын тооцоонд a = 0,95, хэв гажилтын тооцонд a = 0,85 гэж авна.
2.3.6. Хєрсний шинж чанарын їзїїлэлтийн норматив ба тооцооны утгыг
олоход шаардлагатай туршилтын тоог буурь хєрсний нэгэн тєрлийн бус
байдал, їзїїлэлтийг тодорхойлох нарийвчлал, барилга байгууламжийн ангилал
зэргээс хамаарч тогтоох бєгєєд тїїнийг судалгааны хєтєлбєрт заасан байна.
Судалгааны талбай дахь инженер хайгуулын элемент тус бїрт нэг
тєрлийн туршилтыг зургаагаас доошгїй удаа хийнэ. Хєрсний хэв гажилтын
модулийг хээрийн нєхцєлд штампаар тодорхойлох бол дээрх туршилтын тоог
гурваар хязгаарлахыг зєвшєєрнє. Хэрэв туршилтын їр дїн дундаж утгаасаа 25
хувиас ихгїй зєрж байвал туршилтыг хоёр удаа хийж болно.
2.3.7. Буурийн урьдчилсан тооцоо болон хоёр ба гуравдугаар ангиллын
барилга байгууламж, мєн цахилгаан дамжуулах шугам буюу холбооны шонд
тэдгээрийн ангиллыг харгалзахгїйгээр буурийн эцсийн тооцоо хийхэд хєрсний
4
БНбД 2.02.01-94
физик шинж чанарын їзїїлэлтээр бат бэхийн болон хэв гажилтын норматив ба
тооцооны утгыг тодорхойлж болно.
Тайлбар: 1.Хєрсний дотоод їрэлтийн єнцєг, хувийн барьцалдах хїчний
норматив утга j n , C n болон хэв гажилтын модуль E -г энэ нормын 1-р хавсрал-
тын 1-3-р хїснэгтээс авна. Эдгээр їзїїлэлтийн тооцооны утгыг олоход хєрсний
найдварын илтгэлцїїр g g - г дараахь байдлаар авна.
Їїнд:
Буурийн хэв гажилтын тооцоонд: g g =1,0
Буурийн даацын тооцоонд:
Хувийн барьцалдах хїчийг олоход g g (c ) =1,5
Дотоод їрэлтийн єнцєг олоход:
Элсэн хєрсєнд g g (j ) =1,1
Мєн тосорхог шаварлаг хєрсєнд g g (j ) =1,15
2.4.1. Буурь хєрсний зураг тєсєл зохиоход барилга барих болон ашиглах
явцад талбайн гидрогеологийн нєхцєл єєрчлєгдєх боломжийг харгалзвал
зохино. Тухайлбал:
єлгємєл ус байгаа болон їїсч болох эсэх;
газар доорх усны тївшиний улирлын болон олон жилийн хэлбэлзэл;
газар доорх усны тївшин хїний инженерийн їйл ажиллагаагаар
єєрчлєгдєх боломж;
газар доорх хийцийн материалд їзїїлэх газар доорх усны идэмхий шинж
чанарын зэрэг ба хєрсний зэврэлтийн идэвхжилийг їйлдвэрлэлийн технологийн
онцлогийг бодолцож хийсэн инженер-хайгуулын судалгааг їндэслэн
тодорхойлох;
гїнээсээ усанд автах їйл явц єрнєх їед газар хєдлєлийн балл ихсэх эсэх
зэрэг болно.
2.4.2. Нэг ба хоёрдугаар ангиллын барилга байгууламжийн талбайн
инженер-хайгуулын судалгаагаар газар доорх усны тївшиний хэлбэлзлэлийн
байж болох урьдчилсан таамаглалын їнэлгээг єгнє.
Хугацааны хувьд нэгдїгээр ангиллын барилга байгууламжид 25 жил, хоёрду-
гаар ангиллын барилга байгууламжид 15 жилээр тус тус тооцож їнэлэх ба
2.4.3-д заасан газар доорх усны тївшиний улирлын ба олон жилийн хэлбэлзэл,
2.4.4-т заасан усанд автах їйл явцын боломжийн зэрэглэлийг хамтад нь їнэл-
гээнд тусгаж авна. Харин энэ їнэлгээг гуравдугаар ангиллын барилга байгуу-
ламжид тооцохгїй байж болно.
2.4.3. Газар доорх усны тївшиний улирлын болон олон жилийн байгал-
ийн хэлбэлзлэлийг олон жилийн болон богино хугацааны їр дїнгээр їнэлэх
бєгєєд тєрєл бїрийн барилга байгууламжид хийх инженер-хайгуулын нэг
удаагийн хэмжилтийн дїнг авна.
Ажиглалтын хугацаа гидрогеологийн їнэлгээний 1 жилээс багагїй байна.
5
БНбД 2.02.01-94
6
БНбД 2.02.01-94
болж буурь хєрс їндсэн бїтцээ єєрчлєн нягтралт нэмэгдсэнээс їїссэн хэв
гажилт;
єргєлт ба агшилт-зарим хєрсний чийглэг нь єєрчлєгдєх болон химийн
бодисын їйлчлэлд орох /хєєлт ба агшилт/, мєн хєрсний нїх сївэн дэх ус
хєлдєх, мєс нь гэсэх /хєлдєж овойх, гэсэж суух/ зэргээр эзэлхїїнээ єєрчлєх хэв
гажилт;
гадаргуугийн суулт-хєрсний гидрогеологийн нєхцєлийн єєрчлєлт,
хєрсний усны тївшиний доошлолт, хєндийлж-суффозийн їйл явц, ашигт
малтмалын олборолт хийх зэрэг їйл ажиллагаанаас болох газрын гадаргуугийн
хэв гажилт;
хэвтээ шилжилт-буурьт їйлчлэх хэвтээ ачаалал /жийлттэй хийцийн
суурь, тїшиц хана гэх мэт/ болон хєрсний єєрийн жингийн їйлчлэлээр їїсэх
нэмэлт суулт, мєн газрын гадаргуугийн их хэмжээний босоо шилжилтээс
шалтгаалсан хэв гажилт.
2.6.3. Буурийн хэв гажилтыг їїсэх шалтгаанаас хамааруулан хоёр тєрєлд
хуваана.
Їїнд:
1.Гадны ачааны нєлєєгєєр їїсэх хэв гажилт /суулт, нэмэлт суулт, хэвтээ
шилжилт/.
2.Гадны ачаанаас хамаарахгїйгээр буурийн гадаргуугийн хэвтээ ба
босоо шилжилтээр илрэх хэв гажилт /гадаргуугийн суулт, єргєгдєлт, хєрсний
єєрийн жингээс їїсэх нэмэлт суулт гэх мэт/.
2.6.4. Буурийн хэв гажилтын тооцоог хийхдээ барилга байгууламж ба тїї-
ний буурийн хамтарч ажиллах нєхцєлийг баримтлана.
Энэ нормын 2.2.1-д дурьдсан нєхцєлд буурийн хэв гажилтыг байгууламж
ба буурийн хамтарч ажиллах зарчмыг бодолцохгїйгээр тооцож болно.
2.6.5. Байгууламж ба буурийн хамтын хэв гажилт нь: дараахь їзїїлэлтээр
тодорхойлогдоно.
Їїнд:
тусдаа байх суурийн їнэмлэхїй суулт S ;
байгууламж буурийн дундаж суулт S ;
хоёр суурийн суултын харьцангуй жигд бус байдал D S L ;
суурийн /байгууламжийн/ хазайлт i ;
харьцангуй хотойлт буюу тєвийлт f L ;
байгууламжийн гулзайх хэсгийн муруйлт r;
байгууламжийн мушгиралтын харьцангуй єнцєг q ;
суурийн /байгууламжийн/ хэвтээ шилжилт u ;
Тайлбар: Їїнтэй тєстэй їзїїлэлтийг энэ нормын 2.6.2-т заасан бусад
тєрлийн хэв гажилтад мєн тогтоож болно.
2.6.6. Байгууламж, буурийн хамтын хэв гажилтыг тодорхойлоход ашиглах
тооцооны бїдїївчийг энэ нормын 2.1.4-т зааснаар сонгоно. Буурийн хэв
гажилтын тооцоо хийхдээ дараахь бїдїївчийг ашиглана.
Шахагдах їеийн зузаан H c -г хязгаартай гэж їзэх шугаман хэв гажилт
бїхий тал орон зайн бїдїївч /2 дугаар хавсралтын 6 дугаар зїйлд зааснаар/.
Доорх нєхцєлд шугаман хэв гажилттай їеийн бїдїївчийг ашиглана.
Їїнд:
8
БНбД 2.02.01-94
а/ хэрэв шугаман хэв гажилттай тал орон зайд сонгосон буурийн шахаг-
дах їеийн зузаан H C -д хэв гажилтын модуль нь EI ³ 100МПа /1000кгх/см2/
бєгєєд дараахь нєхцєлийг хангах зузаантай хєрсний їе оршиж байвал:
(
h 1 ³ H c 1 - 3 E 2 - E 1 ) / 2.3 /
Энд: E 2 нь E 1 гэсэн хэв гажилтын модультай хєрсний їеийн доорх хєрс-
ний хэв гажилтын модуль;
б/ хэрэв суурийн єргєн /голч/ b ³ 10 м ба буурь хєрсний хэв гажилтын
модуль E ³ 10МПа /100кгх/см2/ байвал.
Шугаман хэв гажилттай їеийн зузаан Í -ыг энэ бїлгийн 2.6.6 дугаар
зїйлийн “а” тохиолдолд энэ нормын 2 дугаар хавсралтын 8-р зїйлд зааснаар
тус тус тодорхойлно.
Тайлбар: Хэрэв хєрсний шахагдах їеийн хязгаарт хэв гажилтын модуль
E < 10МПа /100кгх/см2/, тїїний нийт зузаан 0 , 2 Í -аас ихгїй байх ба суурийн єр-
гєн b ³ 10 м байх нєхцєлд шугаман хэв гажилттай їеийн бїдїївчийг хэрэглэж
болно.
2.6.7. Буурийн хэв гажилтын тооцоог энэ бїлгийн 2.6.6-д заасан тооцоо-
ны бїдїївчийг ашиглан хийхэд суурийн улан доорх дундаж даралт Ð, буурь
хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R -ээс ихгїй байх шаардлагатай. Буурь хєрсний
тооцооны эсэргїїцэл R - ийг энэ бїлгийн /2.4/ томъёогоор тодорхойлж, /кПа
/тх/м 2 /-аар илэрхийлнэ.
g c1 g c 2
R =
K
[M g K b g
z II ( )
+ M q d 1 g II¢ + M q - 1 d b g II¢ + M c C II ] /2.4/
Їїний:
g c1 ба g c 2 - ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр, їїнийг 2.1 дїгээр хїснэгтээс
авна.
K - дараахь нєхцєлєєр сонгох илтгэлцїїр. Їїнд:
Хэрэв хєрсний бат бэхийн їзїїлэлт j , Ñ - г туршилтаар шууд тодорхойл-
сон бол K = 1,0 хєрсний бат бэхийн їзїїлэлтийг 1 дїгээр хїснэгтээр
хавсралтын 1;2;3 дугаар хїснэгтээр авсан їед K = 1,1 гэж авна.
M g , M q , M c -- 2.2-дугаар хїснэгтээс авах илтгэлцїїр.
Ê z - суурийн улны єргєнєєс хамааруулан тодорхойлох илтгэлцїїр. b < 10 ì їед
9
БНбД 2.02.01-94
10
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.1
Тоосорхог элс:
чийгтэй ба бага чийгтэй 1,25 1,0 1,2
усаар ханасан 1,1 1,0 1,2
11
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.2
Дотоод Дотоод
Илтгэлцїїр Илтгэлцїїр
їрэлтийн їрэлтийн
єнцєг, єнцєг,
M g M q M c M g M q M c
градусаар j II градусаар j II
1 2 3 4 5 6 7 8
0 0 1,00 3,14 23 0,69 3,65 6,24
1 0,01 1,06 3,23 24 0,72 3,87 6,45
2 0,03 1,12 3,32 25 0,78 4,11 6,67
3 0,04 1,18 3,41 26 0,84 4,37 6,90
4 0,06 1,25 3,51 27 0,91 4,64 7,14
5 0,08 1,32 3,61 28 0,98 4,93 7,40
6 0,10 1,39 3,71 29 1,06 5,25 7,67
7 0,12 1,47 3,82 30 1,15 5,59 7,95
8 0,14 1,55 3,93 31 1,24 5,95 8,24
9 0,16 1,64 4,05 32 1,34 6,34 8,55
10 0,18 1,73 4,17 33 1,44 6,76 8,88
11 0,21 1,83 4,29 34 1,55 7,22 9,22
12 0,23 1,94 4,42 35 1,68 7,71 9,58
13 0,26 2,05 4,55 36 1,81 8,24 9,97
14 0,29 2,17 4,69 37 1,95 8,81 10,37
15 0,32 2,30 4,84 38 2,11 9,44 10,80
16 0,36 2,43 4,99 39 2,28 10,11 11,25
17 0,39 2,57 5,15 40 2,46 10,85 11,73
18 0,43 2,73 5,31 41 2,66 11,64 12,24
19 0,47 2,89 5,48 42 2,88 12,51 12,79
20 0,51 3,06 5,66 43 3,12 13,46 13,37
21 0,56 3,24 5,84 44 3,38 14,50 13,98
22 0,61 3,44 6,04 45 3,66 15,64 14,64
ХЇСНЭГТ 2.3
Энд: s zg . s zp - суурийн улнаас доош Z гїнд хєрсний єєрийн жин болон
суурьт ирэх нэмэгдэл ачааллаас їїсэх босоо хїчдэл кПа /тх/м2/.
R z - Z гїн дэх бат бэхээр бага хєрсний тооцооны эсэргїїцэл, кПа /тх/м2/.
Їїнийг b z єргєнтэй жиших суурийн хувьд дараахь томъёогоор
тодорхойлно.
2.6.15. Тєвийн бус ачаатай суурийн улны захаар орших хєрсєнд їзїїлэх
даралтыг /буурийн хэв гажилтын тооцоонд авах їед суурийн улан доорх даралт
шугаман тархалттай гэж тооцсон/ сууриас дээших хийцийн хєшїїн байдал ба
суурь суулгах гїнээс хамааруулан тодорхойлно.
Суурийн тэнхлэг бїрийн дагуу їйлчилдэг гулзайлгах моментоос суурийн
улны захын хэсэгт їїсэх даралт нь 1,2 R -ээс ихгїй, булангийн цэгїїдэд 1,5 R -
ээс ихгїй байх шаардлагатай.
Энд: R - 2.6.7 ¸ 2.6.14-т зааснаар тодорхойлох буурь хєрсний тооцооны
эсэргїїцэл.
Тайлбар: Тєвийн бус ачаатай гїїрийн тулгуурын буурь суурийн тооцоог
гїїр ба хоолойн зураг тєсєл хийх нормын заалтаар хийнэ.
2.6.16. Тус тусдаа байгаа суурь эсвэл байгууламжийн хазайлтыг
суурийн уланд їйлчлэх момент, зэргэлдээх сууриас їзїїлэх нєлєє, хажуугийн
13
БНбД 2.02.01-94
14
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.4
2.7.1. Буурийн даацын тооцоог буурийн бат бэх, тогтворыг хангах суурь
улаараа шилжилтэд орохгїй байх болон онхолдохгїй байх чадварыг хангах
зорилгоор хийнэ.
Тооцоонд авч буй буурийн эвдрэлийн бїдїївчийг /тэдний хязгаарын
тєлєвт хїрэх їед/ статик, кинематикийн хувьд байгууламж ба суурийн хийц,
тухайн ачаа їйлчлэлд боломжтойгоор тохирсон байхаар сонгоно.
2.7.2. Буурийн даацын чадварын тооцоо дараахь нєхцєлийг хангасан
байна.
F £ g c F è g n /2.8/
Їїний:
F - буурьт їйлчлэх тооцооны ачаа 2.2.1 ¸ 2.2.3-д зааснаар тодорхойлно.
F è - буурийн хязгаарын эсэргїїцлийн хїч;
g c - ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр;
тоосорхогоос бусад элсэн хєрсєнд g c =1,0
тоосорхог элс, тогтворжсон тєлєвт орших, тоосорхог шаварлаг хєрсєнд
g c =0,9
тогтворжоогїй тєлєвт орших тоосорхог шаварлаг хєрсєнд
g c =0,85
Хадан хєрсєнд:
єгєршєєгїй ба сул єгєршсєн g c = 1, 0
єгєршсєн g c = 0, 9
хїчтэй єгєршсєн g c = 0, 8
g n - байгууламжийн зориулалтаас хамаарах найдварын илтгэлцїїр.
Їїнийг I ангиллын барилга, байгууламжид 1,2; II ангилалд 1,15; III ан-
гилалд 1,10 гэж тус тус авна.
2.7.3. Хадан хєрснєєс тогтсон буурийн хязгаарын эсэргїїцлийн хїчний
босоо байгуулагчийн хэмжээг суурь суулгах гїнээс їл хамааруулан дараахь
томъёогоор тодорхойлж, кН /тх/-оор илэрхийлнэ.
16
БНбД 2.02.01-94
(
N è = b ¢l¢ N g x g b ¢g I + N q x q g I¢ d + N c x c C I ) /2.13/
Їїний:
b ¢, l¢ - /2.9/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил, гэхдээ b - гээр буурь
тогтвороо алдаж болзошгїй гэж їзсэн чиглэл дэх суурийн талын
хэмжээг тэмдэглэнэ.
N g , N q , N c - хєрсний дотоод їрэлтийн єнцєг j I суурийн улны тївшин дэх
гадны ачааллын тэнцїї їйлчлэгч E -ийн босоо чиглэлд їїсгэх
хазайлтын єнцєг d зэргээс хамааруулан 2.5 хїснэгтийн дагуу
сонгох даацын нэгжгїй илтгэлцїїр;
17
БНбД 2.02.01-94
g I ; g I¢ - суурийн улнаас доош ба дээших хэсэгт тїрэгдэн гарч болзошгїй
хязгаарт байгаа хєрсний хувийг жингийн тооцооны утга, кН /м3
/тх/м3/, газар доорх устай нєхцєлд тїїний хєвїїлэх їйлчилгээг
бодолцож тодорхойлно.
C I - хєрсний хувийн барьцалдах хїчний тооцооны утга, кПа /тх/м2/;
d - суурь суулгалтын гїн, м /суурийн тал бїрээс єєр хоорондоо тэнцїї
бага ачаа ирэх талын гїнээр авна/.
18
ХЇСНЭГТ 2.5
Хєрсний Гадна ачааллын тэнцїї їйлчлэгчийн босоо чиглэлд їїсгэх хазайлтын єнцєг d ¢ -ийн доорх
дотоод Илтгэл- утганд харгалзах даацын илтгэлцїїр N g , N q , N c
їрэлтийн цїїрийн
єнцєг градус тэмдэглэгээ 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
j1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
N g 0
0 N q 1,00 - - - - - - - - -
N c 5,14
N g 0,20 ì 0,05ü
ï ï
5 N q 1,57 í1,26 ý d ¢ = 4,9
N c ï2,93 ï
6,49 î þ
19
БНбД 2.02.01-94
20 N q 6,40 5,56 4,64 3,64 í2,69 ý d ¢ = 18,9
N c ï4,65 ï
14,84 12,53 10,02 7,26 î þ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
N g 5,87 4,50 3,18 2,00 1,05 ì 0,58ü
ï ï
25 N q 10,66 9,17 7,65 6,13 4,58 í3,60 ý d ¢ = 22,9
N c ï5,58 ï
20,72 17,53 14,26 10,99 7,68 î þ
N g 12,39 9,43 6,72 4,44 2,63 1,29 ì 0,95ü
ï ï
30 N q 18,40 15,63 12,94 10,37 7,96 5,67 í4,95 ý d ¢ = 26,5
N c ï6,85 ï
30,14 25,34 20,68 16,23 12,05 8,09 î þ
N g 27,50 20,58 14,63 9,79 6,08 3,38 ì 1,60 ü
ï ï
35 N q 33,30 27,86 22,77 18,12 13,94 10,24 í7,04 ý d ¢ = 29,8
N c ï8,63 ï
46,12 38,36 31,09 24,45 18,48 13,19 î þ
N g 177,61 126,09 86,20 56,50 32,26 20,73 11,26 5,45 ì 5,22 ü
ï ï
45 N q 134,87 108,24 85,16 65,58 49,26 35,93 25,24 16,82 í16,42 ý d ¢ = 35,2
N c ï15,82 ï
133,87 107,23 84,16 64,58 48,26 34,93 24,24 15,82 î þ
Тайлбар: 1. j I ба d ¢ - гийн завсрын утганд харгалзах N g , N q , N c илтгэлцїїрийн утгыг завсрын хамаарлын аргаар
БНбД 2.02.01-94
олно.
2./2.16/ нєхцєлєєр олох тэнцїї їйлчлэгчийн хазайлтын єнцєг d ¢ - ийн хязгаарын утганд харгалзах даацын
илтгэлцїїрийг их хаалтанд бичсэн болно.
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
l ба b - суурийн улны урт ба єргєн. Тєвийн бус їйлчлэлтэй тэнцїї
їйлчлэгч ачаатай їед /2.10/ томъёогоор олох. Урт ба єргєний шилжїїлсэн
утгатай / l¢, b¢ / тэнцїї гэж авна.
Хэрэв h = l b < 1 бол /2.14/ томъёоны h = 1, 0 болно.
Бууринд їйлчлэх гадны ачааны тэнцїї їйлчлэгчийн босоо чиглэлд їїсгэх
хазайлтын єнцєг d - г дараахь нєхцєлєєр тодорхойлно.
Їїний: F h , F u - суурийн улны тївшин буурьт їйлчлэх гадны ачаа F - ийн
босоо ба хэвтээ байгуулагч.
Дараахь нєхцєлийг хангасан тохиолдолд /2.13/ томъёог хэрэглэхийг
зєвшєєрнє.
Тайлбар: 1.Суурийн тал бїрээс ижил биш ачаалал ирэх нєхцєлд /2.13/
томъёог хэрэглэх бол хэвтээ ачааллын бїрэлдэхїїнд хєрсний идэвхтэй
даралтыг оролцуулна.
2. Хэрэв /2.16/ нєхцєл хангагдахгїй бол суурийн улны шилжээсийн
тооцоог хийвэл зохино. /2.7.7/.
2.7.7. Суурийн улны шилжээсийн тооцоог дараахь нєхцєлєєр хийнэ.
21
БНбД 2.02.01-94
2.7.9. Аажим нягтардаг усаар ханасан хєрснєєс тогтсон /2.7.5 їз/ буурийн
/суурийн улнаас доош 0 , 75 b -гээс багагїй гїнд хєрс нэг тєрлийн бол/ хязгаарын
эсэргїїцлийг дараахь байдлаар тодорхойлохыг зєвшєєрнє.
Шугаман суурийн хувьд буурь хєрсний хязгаарын эсэргїїцлийн хїчний
босоо байгуулагч n u - г дараахь томъёогоор тодорхойлж кН /м/тх/м/-ээр
илэрхийлнэ.
Энд:
f h - суурийн 1 м уртад ирэх тооцоот ачааны хэвтээ байгуулагч. Тїїнийг
хєрсний идэвхтэй даралтыг оролцуулж тодорхойлно.
Дараахь нєхцєлд биелэх тохиолдолд /2.18/ томъёог хэрэглэхийг зєвшєєрнє.
Тэгш єнцєгт / l £ 3b байх/ суурьт босоо ачаа їйлчилж байвал буурийн
хязгаарын эсэргїїцлийн хїчийг тодорхойлохдоо j 1 = 0 , x c = 1+ 0 , 11 h гэж їзээд
/2.13/ томъёогоор тооцоолж болно.
Хэрэв суурьт хэвтээ ачаа їйлчилж, буурь нь тогтворжоогїй тєлєвт орших
хєрснєєс тогтсон бол ямарч тохиолдолд суурийн улны шилжээсийн тооцоог
хийнэ. /2.7.7/
2.7.10. Хэрэв буурь нь овойдог хєрснєєс тогсон бол суурийн тогтворыг
хєрсний овойлтын хїчээр тооцож шалгах шаардлагатай.
2.8.1. Энэхїї дэд бїлэгт буурь хєрсний даацыг нэмэгдїїлэх, тїїний хэв
гажилтыг багасгахад чиглэсэн їндсэн арга хэмжээний ангиллыг оруулсан
болно.
2.8.2. Суурийн хэлбэр, хэмжээ ба тєрлийг єєрчлєх боломжтой буюу ашиг-
тай байхаас бусад тохиолдолд хязгаарын тєлєв байдлаар суурийн тооцоо хийх
шаардлагыг хангах їїднээс дараахь арга хэмжээг авна. Їїнд:
а/ буурь хєрсний шинж чанар муудахаас урьдчилан сэргийлэх арга
хэмжээ /2.8.3/;
б/ хєрсний барилгын шинж чанарыг єєрчилєн сайжруулахад чиглэсэн
арга хэмжээ /2.8.4./;
22
БНбД 2.02.01-94
23
БНбД 2.02.01-94
24
БНбД 2.02.01-94
хэв гажилтыг хэмжихээр тусгай заалт орсон байвал гадсан суурийн зураг
тєсєлд буурь, суурийн хэв гажилтанд газар дээр нь хэмжилт хийхээр тусгаж
єгєх ёстой.
3.1.7. Идэмхий орчин нєхцєлд ашиглахаар тєлєвлєгдсєн гадсан суурийн
зураг тєсєл зохиохдоо СНиП 2.03.11-85-ын шаардлагыг бодолцвол зохино. Мєн
модон хийцтэй гадсан суурийн хувьд тїїнийг ялзарч ємхрєх, эвдрэх, гэмтэхээс
сэргийлэх нєхцєлийг бодолцох хэрэгтэй.
25
БНбД 2.02.01-94
Зураг 3.1.
Баганан гадас. а/ призм хэлбэрийн
б/ хоёр талдаа консольтой.
26
БНбД 2.02.01-94
2
l 1 = l 0 + /3.1/
a Î
Їїний:
l 0 - єндєр холбох тавцангийн улнаас хєрсний тєлєвлєлтийн тївшин
хїртэлх гадасны хэсгийн урт, м;
a Î - хэв гажилтын илтгэлцїїр 1/м. Їїнийг 3.6.2-т зааснаар тодорхойлно.
27
БНбД 2.02.01-94
2
Хадан хєрсний зузааныг нэвтэлсэн буюу хадан хєрсєнд суусан >h
a Î
байх єрємдмєл гадсанд зайг l 1 = l 0 + h гэж авна.
Їїний:
h -гадасны суулгалтын гїн. Уг зайг тавцангийн ул нь газрын хєрснєєс
дээр байрласан єндєр холбох тавцантай суурийн хувьд гадасны доод їзїїрээс
хєрсний тєлєвлєлтийн тївшин хїртэлх зайгаар, холбох тавцангийн ул нь хїчтэй
шахагддаггїй хадан бус хєрсєнд суусан буюу суурилсан нам холбох тавцантай
гадасны хувьд тавцангийн ул хїртэл авна.
3.3.6. Цутгамал ба єрємдмєл гадсыг /гадсан шон ба єрємдмєл суулгамал
гадаснаас бусад/ материалын бат бэхээр нь тооцоход бетоны тооцооны эсэр-
гїїцлийг гадсан суурийн ажил явуулах аргыг харгалзсан ажиллах нєхцєлийн
илтгэлцїїрийг бодолцож авна. Їїнд:
а/ барилга байгууламжийн явцад газар доорх усны тївшин гадасны
їзїїрээс доор байрлах бол цооног єрємдєж тїїний ханыг бэхлэхгїйгээр хуурай
бетондох тоосорхог шаварлаг хєрсєнд g cb = 1, 0 ;
б/ єрємдсєн цооногт усгїй байхад буцааж сугалах хоолой хэрэглэж
бетондох хєрсєнд g cb = 0, 9 ;
в/ єрємдсєн цооногт устай байхад буцааж сугалах хоолой хэрэглэж
бетондох хєрсєнд g cb = 0, 8 ;
г/ буцааж сугалах хоолой хэрэглэхгїйгээр цооног єрємдєж бетондохдоо
шаварлаг зуурмаг буюу усны илїїдэл даралтыг ашиглах хєрсєнд g ñb = 0, 7
3.3.7. Бїх тєрлийн гадасны хийцийг барилга байгууламжаас тїїнд
учруулах ачааны їйлчлэлэээр тооцно. Зоомол гадасны хувьд дээр дурьдсан
ачаанаас гадна гадас їйлдвэрлэх, хадгалах, тээвэрлэх їеийн єєрийн жингээс
болон тїїнийг гадасны толгойноос 0,3 l / l - гадасны урт/ зайн цэгээс копероор
єргєхєд їїсэх хїчдэлийг бодолцож їзнэ. Єєрийнх нь жингээс гадсанд /дам
нуруутай адил/ їїсэх хїчдэлийг динамик илтгэлцїїрийг бодолцон дараахь
байдлаар тодорхойлно. Їїнд:
Бат бэхийн тооцоонд 1,5 ан цав тэсвэрлэлтийн тооцоонд 1,25 гэж авна.
Энэ тохиолдолд ачааны найдварын илтгэлцїїр g k = 1, 0 байна.
3.3.8. Гадас ба гадсан суурийн буурийн даацыг дараахь томъёогоор
тооцно.
F
N £ d /3.2/
g k
Їїний:
N - гадсанд ирэх тооцооны ачаа /тооцооны ачааны хамгийн
тааламжгїй хослолоос їїсэх дагуу хїчдэл/;
F d - хєрсєн дэх гадасны даацын тооцооны утга;
gk - найдварын илтгэлцїїр. Їїнийг дараахь байдлаар тодорхойлно.
Їїнд: Хэрэв даацыг тооцоогоор буюу динамик туршилтын дїнгээр
тодорхойлсон бол g k = 1, 4 , хэрэв эх загварын жиших гадсаар
/эсвэл зондон гадсаар/ хєрсийг хээрийн нєхцєлд туршиж, мєн
статик зондын туршилт хийж, тїїнчилэн хєрсний харимхай хэв
гажилтыг бодолцсон динамик туршилтын дїнгээр даацыг
тодорхойлсон бол g ê = 1, 25 , хэрэв гадасны даацыг хээрийн
28
БНбД 2.02.01-94
R c , n - хадан хєрсний бат бэхийн хязгаарын норматив хэмжээ. кПа /тх/м2/,
Їїнийг усаар ханасан байдалд нэг тэнхлэгт шахалтаар
тодорхойлно;
g g - хєрсний найдварын илтгэлцїїр g g = 1, 4 ;
l d - єрємдмєл ба цутгамал гадасны суусан тооцооны гїн. м;
d f - гадасны гадна хїрээний голч, м.
( )
Fd = g c g cR RA + u å g cf f i h i /3.5/
Їїний:
gc - хєрсєнд гадасны ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g c =1,0;
g cR , g cf -гадасны їзїїр доорх ба хажуу гадаргуугаарх хєрсний ажиллах
нєхцєлийн илтгэлцїїр. Їїнийг 3.1 хїснэгтээр авна;
R - гадасны їзїїр доорх хєрсний тооцооны эсэргїїцэл. кПа /тх/м2/.
3.5.1.2-т зааснаар тодорхойлно;
A - гадасны хєндлєн огтлолын талбай. м2;
u - гадасны хєндлєн огтлолын гадна хїрээний приметр. м;
29
БНбД 2.02.01-94
30
БНбД 2.02.01-94
Тайлбар: 3.1 хїснэгтийн 4-т заасан тоосорхог шаварлаг хєрс 0,5> J L > 0
урсалтын їзїїлэлттэй байвал илтгэлцїїрийг завсрын хамаарлын аргаар
тодорхойлно.
3.5.1.2. Зоомол гадасны їзїїр доорх гэсгэлэн хєрсний тооцооны эсэр-
гїїцлийг дараахь томъёогоор тодорхойлно.Їїнд:
а/ тоосорхог шаварлаг хєрсєнд:
æ r ö Z
R = KR 01 (2 - e )3 çç - 1 ÷÷ /3.6/
è r w ø Z R
б/ элсэнд:
æ r ö Z
R = KR 02 (2 - e )4 çç - 1 ÷÷ /3.7/
è r w ø Z R
Їїний:
K - хєрсний нунтаглалыг бодолцсон илтгэлцїїр, 3.2 хїснэгтээр авна.
e – хєрсний сївэрхэгийн илтгэлцїїр
R 01 - тоосорхог шаварлаг хєрсний эсэргїїцлийн шилжїїлсэн утга, 3.3
хїснэгтээр авна.
R 02 - элсний эсэргїїцлийн шилжїїлсэн утга, 3.4 хїснэгтээр
тодорхойлно.
r - хєрсний нягт, т/м3
r w - усны нягт, т/м3
Z - гадасны доод їзїїрийн суулгалтын гїн, м
Z R - R 01 ба R 02 -ын шилжїїлэлтийг бодолцсон гїн, Z R = 5 м байна.
Тайлбар: Чиглїїлэх цооногт гадас зоох їед f -ыг 0,5 гэсэн ажиллах
нєхцєлийн илтгэлцїїрээр їржїїлж тодорхойлно.
3.5.1.4. Сэвсгэр элсэн хєрс болон J L > 0, 6 урсалтын їзїїлэлттэй
тоосорхог шаварлаг хєрсєнд тулах зоомол гадасны даацыг статик туршилтын
дїнгээр тодорхойлбол зохино.
3.5.1.5. Сугалах хїчинд ажиллах, хєрсийг ухахгїйгээр суулгах зоомол
дїїжин гадасны даац F du , кН /тх/-ийг дараахь томьёогоор тодорхойлно.
31
БНбД 2.02.01-94
( )
Fd = g c g cR RA + u å g cf f i h i /3.10/
Їїний:
g c - гадасны ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g c = 1, 0 ;
g cR - гадасны їзїїр доорх хєрсний ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр
g cR = 1, 0 ;
R - гадасны їзїїр доорх хєрсний тооцооны эсэргїїцэл кПа /тх/м2/,
энэ бїлгийн 3.5.2.2-д зааснаар авна.
A - гадасны тулах талбай, м2, гадасны хамгийн бїдїїн хэсгийн
хєндлєн огтлолын талбайгаар авна.
u - гадасны эх биеийн хєндлєн огтлолын периметр, м;
g cf - гадасны хажуу гадаргуугаарх хєрсний ажиллах нєхцєлийн
илтгэлцїїр. Цооног гаргах арга, бетондох нєхцєлєєс хамааруулж
3.5 хїснэгтээр авна.
f i - гадасны эх биеийн хажуу гадаргуугаарх хєрсний їеийн тооцооны
эсэргїїцэл, кПа /тх/м2/, /3.8/ томъёогоор авна.
h i - /3.5/ томъёоны тэмдэглээгээтэй ижил.
ХЇСНЭГТ 3.2
32
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.3
ХЇСНЭГТ 3.4
ХЇСНЭГТ 3.5
33
БНбД 2.02.01-94
z gtg j + c
R = 1 , 2 p - + Z g /3.12/
1 - (0 , 5 p - j )tg j
Їїний:
Z - гадасны їзїїрийн байрлах гїн, м;
g - гадасны улнаас дээш байрлах хєрсний хувийн жингийн дундаж
утга /гїнээр тооцно. / кН /м3/тх/м3/;
j , c - гадасны ул тулсан хєрсний дотоод їрэлтийн єнцєг ба хувийн
барьцалдах хїч;
p - 3,14 болно.
ХЇСНЭГТ 3.6
34
БНбД 2.02.01-94
17,5 0,51 0,55 0,58 0,62 0,66 0,69 0,72 0,75 0,78
20,0 0,49 0,53 0,57 0,61 0,65 0,68 0,72 0,75 0,78
22,5 0,46 0,51 0,55 0,60 0,64 0,67 0,71 0,74 0,77
25,0 ба
0,44 0,49 0,54 0,59 0,63 0,67 0,70 0,74 0,77
тїїнээс их
d £ 0, 8 ì
0,34 0,31 0,29 0,27 0,26 0,25 0,24 0,23 0,22
байхад
d = 4, 0 ì
0,25 0,24 0,23 0,22 0,21 0,20 0,19 0,18 0,12
байхад
u p £ u u /3.14/
y p £ y u /3.15/
Їїний:
u u - гадасны толгойн хэвтээ шилжилтийн хязгаарын зєвшєєрєгдєх
хэмжээ, м. Хэрэв ашиглалтын технологоор їїнээс бага утга
тєлєвлєгдєєгїй бол u u = 1ñì гэж тооцно.
yu - зураг тєслийн даалгавраар тогтоох эргэлтийн єнцєгийн хязгаарын
зєвшєєрєгдєх хэмжээ, рад.
в/ Гадасны эгц босоо тэнхлэгийн тооцооны хїчдэл ба тємєр бетон
хийцийн зураг тєсєл зохиох нормын шаардлагын дагуу 3.6.4.-д зааснаар
тодорхойлогдох моментийн хамтын їйлчлэлд гадсыг хязгаарын нэг, хоёрдугаар
тєлєв байдлаар бат бэх ба ан цав тэсвэрлэлтээр тооцоход тїїний огтлолыг
материалын эсэргїїцлээр нь шалгана.
35
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.7
36
БНбД 2.02.01-94
l = l aÎ /3.18/
ХЇСНЭГТ 3.8
Пропорционалийн илтгэлцїїр K 1
37
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.9
H l 3 ì
u p = y p = 0 /3.22/
12 E d J
Їїний:
H ба M -гадасны толгой уруу холбох тавцангийн талаас їйлчлэх хєндлєн
хїч, кН /тх/ ба гулзайлтын моментын, кНм /тх.м/ тооцооны утга.
3.6.4. Гадсанд їйлчлэх гулзайлтын хамгийн их мометын тооцооны их утга
M max кН.м /тх.м/ ба холбох тавцанд бэхлэгдсэн хэсгийн моментын утгыг
дараахь томъёогоор тодорхойлж болно. Їїнд:
а/гадасны хєрсєнд байрласан хэсэгт
æ K ö
M max = M + H çç l 0 + 3 ÷÷ /3.23/
è a Î ø
Їїний:
K - 3.10 хїснэгтээр авах илтгэлцїїр;
б/ гадас холбох тавцанд хєдєлгєєнгїй бэхлэгдэж гадасны толгой
эргэлдэхгїй нєхцєл хангагдсан тохиолдолд гадасны холбох тавцанд бэхлэгдсэн
38
БНбД 2.02.01-94
S £ S u /3.25/
Їїний:
S - барилга байгууламж ба гадсан суурийн хамтарсан хэв гажилт /суулт,
гадсан суурийн суултын харьцангуй ялгавар гэх мэт/;
S u - гадсан суурь, барилга байгууламжийн хамтарсан хэв гажилтын хяз-
гаарын утга;
3.7.2. Гэсгэлэн хєрсєн дэх дїїжин гадсан суурийн суултыг СНиП
2.02.01.83 ба энэ нормын 2 дугаар бїлгийн шаардлагын дагуу байгалийн буурь
хєрсєн дэх жиших суурь мэтээр тооцно. Жиших суурийн заагийг дараахь
байдлаар тодорхойлно. /Зураг 3.2/
Дороос-гадсаны дооод їзїїрийг дайрч гарах АБ хавтгай;
j
Хажуу талаас-захын эгнээний босоо гадасны гадна ирмэгээс htg II, mt зайн дахь
4
АВ ба БГ босоо хавтгай. /зураг 3.2.а/
Гадасны їзїїр дор J L > 0, 6 урсалтын їзїїлэлттэй тоосорхог шаварлаг
хєрс байх тохиолдолд зайг 2 d -гээс / d - гадасны огтлолын тал буюу голч
/ихгїйгээр авна. Харин налуу гадсанд эдгээр гадасны доод талыг хавтгайнууд
дайрч гарснаар тооцоолно. /Зураг 3.26/
Дээрээс-хєрсний тєлєвлєлтийн гадаргуугийн ВГ хавтгай
Энд:
j II , mt - хєрсний дотоод їрэлтийн єнцгийн тооцооны дундаж утга. Їїнийг
дараахь томъёогоор тодорхойлно.
39
БНбД 2.02.01-94
h
åj II, i × hi
j II ,mt = 0 /3.26/
å hi
Їїний:
j II ,i - гадасны нэвтэлж єнгєрсєн хєрсний зїаантай їе тус бїрт харгалзах
дотоод їрэлтийн єнцгийн тооцооны утга;
h - хєрсєнд гадас суулгасан гїн;
Жиших суурийн суултыг тооцоход гадас, холбох тавцан тїїнчилэн жиших
суурийн эзлэхїїн дэх хєрсний жинг оролцуулна.
Тайлбар: Жиших суурийг тогтоосон аргыг зєвхєн бєєнєєр байрласан
гадсанд тєдийгїй тїїнд гадас шугаман байрласан їед, тїїнчилэн ганц гадсанд
ашиглаж болно.
3.7.3. Гадсан суурь ба тїїний буурь хєрсний тооцоогоор олсон хэв
гажилтын /суулт/ утга нь энэ нормын 3.7.1-д заасан нєхцєлийн хязгаараас
хэтрэх ёсгїй.
3.7.4. Хэрэв барилга барих явцад шороо асгавал тєлєвлєлтийн тївшин
2м-ээс єндєр байх тохиолдолд дїїжин гадасны суултыг тогтоохдоо жиших
суурын хэмжээг багасгаж тодорхойлно.
Энэ тохиолдолд босоо ба налуу гадасны аль алинд захын эгнээний босоо
j II ,mt
гадасны гадна ирмэгээс hmt tg зайд хажуу талаас нь хавтгайнуудаар
4
хязгаарлаж авна.
Їїний:
h mt - гадасны доод їзїїрээс 30 см-ээс их зузаантай хїлэр буюу лаг шавар
хєрсний їеийн ул хїртэлх зай;
3.7.5. Тулц гадсаар ажиллах гадсан суурь, сугалах ачааг багцаар хїлээн
авахгїй дїїжин ганц гадас тїїнчилэн сугалах ачааны їйлчлэлд ажиллах бєєн
гадасны суултын тооцоог хийх шаардлагатай.
Зураг 3.2
Гадсан суурийн суулт тооцох їеийн
жиших суурийн хязгаарыг тодорхойлох
40
БНбД 2.02.01-94
g
å F u g c
Fd = c × 1
× × F un /3.27/
g â n g g
Їїний:
gñ - ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр. Сугалах ачаагаар туршилт хийх
тохиолдолд 4 м хїртэл урт гадсанд g ñ = 0. 6 , 8 м хїртэл урт
гадсанд g c = 0. 3 . бусад тохиолдолд g c = 1 болно.
gg - Хєрсний найдварын илтгэлцїїр. Їїнийг туршилтын магадлалын
їнэмшил a = 0. 95 байх їеийн гадасны хязгаарын эсэргїїцэл F u -
ийн тухайн утгын єєрчлєлтєєс хамааруулан тогтооно.
n - Хєрсний ижил нєхцєлтэй барилгын талбайд хийсэн туршилтын
тоо;
F u - Энэ бїлгийн 3.8.3. ¸ 3.8.5.-д заасны дагуу тодорхойлох гадасны
хязгаарын эсэргїїцлийн утга;
F u , n - Гадасны хязгаарын эсэргїїцлийн норматив утга;
Хєрсний ижил нєхцєлтэй барилгын талбайд зургаагаас цєєн туршилт
хийх тохиодолд даацын норматив утгыг туршилтын хязгаарын эсэргїїцлийн
утга хамгийн бага байхыг Fun = F u , min заах гадасны хязгаарын эсэргїїцлийн
тухайн утгаар авна. Энэ їед хєрсний найдварын илтгэлцїїрийг g g = 1 гэж їзнэ.
3.8.3. Гадасны эсэргїїцлийн хязгаарын тухайн утгыг гадас ачаалах
статик туршилтын дїнгээр тодорхойлоход тїїнийг суултын тогтворжих
нєхцєлєєр S = 0, 25 u , mt байх їеийн ачаалаар авна.
Туршилтыг УСТ 3388-82-ын дагуу гїйцэтгэх бєгєєд харин суултын
тогтворжилтыг элсэн хєрсєнд 1 цагт 0,1 мм, тоосорхог-шаварлаг хєрсєнд 2 цагт
0,1 мм байхаар тооцно.
3.8.4. Гадсанд сугалах болон хэвтээ ачаагаар статик туршилт хийхэд
тїїний эсэргїїцлийн тухайн утга F u - г гадасны шилжилт тасралтгїйгээр
нэмэгдэх їеийн ачааны ємнєх шатлалын ачаагаар авна.
Тайлбар: Босоо ба хэвтээ шилжилтийг багасгах нєхцєлєєр гадсанд
їйлчлэх ачааллыг гадсыг сугалах болон хэвтээ ачаагаар туршсан статик
туршилтын дїнгээр / УСТ 3388-82/ тодорхойлж болно.
Олноор барих барилга байгууламжийн босоо болон хэвтээ шилжилтийн
хязгаарын утгыг 1-2 см-ээр авч болно.
3.8.5. Зоомол гадасны хязгаарын эсэргїїцлийн тухайн утгыг динамик
туршилтуудын дїнгээр дараахь томъёогоор тодорхойлно.
41
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
h - илтгэлцїїр, гадасны материалаас хамааруулан 3.11 хїснэгтээс
авч, кН /м2/ тх /м2/ -аар илэрхийлнэ.
A - гадасны хєндлєн огтлолын талбай, м2;
G - алхны цохих хэсгийн жин, т;
M - илтгэлцїїр. Їїнийг алхаар гадас зооход 1-тэй тэнцїїгээр, гадсыг
доргиож суулгахад гадасны їзїїр доорх хєрсний тєрлєєс
хамааруулан 3.12 хїснэгтээр авна.
H - алхны цохих хэсгийн єргєгдєлтийн тооцооны єндєр.
Ганцаарчилсан їйлчлэлээрээ ажиллах єлгємєл болон уурын
алханд уг алхны цохих хэсгийн єргєгдлийн жинхэнэ єндєр H 0 - оор ,
хоолой-дизель алханд 0,9 H 0 , туйван дизель алханд 0,8 H 0 -оор
авна. / H 0 - энэ алхны цохих хэсгийн єргєгдєлтийн жинхэнэ єндєр/;
m 1 - алхны цохих хэсгийн масс;
m 2 - алх , малгайвчны масс;
S a - гадасны бодит їлдэгдэл сааралт. Їїнийг нэг удаагийн цохилтоор
гадасны зоогдох хэмжээгээр авна. Туршилт хийх їед гадасны
бодит їлдэгдэл сааралтыг S a < 0,002 м. харин тооцоо хийхэд буюу
туршилтыг илїї хїнд алхаар хийсэн бол S a ≥ 0,002 м гэж їзнэ.
m 3 - алхны байнгын хэсгийн масс;
ХЇСНЭГТ 3.11
ХЇСНЭГТ 3.12
42
БНбД 2.02.01-94
43
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.1
44
БНбД 2.02.01-94
45
БНбД 2.02.01-94
Барилга барих талбайг сонгохдоо газар доорх мєстэй буюу мєсжилт нь
i i > 0, 6 байх мєнхцэвдэг хєрстэй газраас зайлсхийх хэрэгтэй. Мєсжилт ихтэй
газар. Тїїнчилэн гулсалт ба хєндийлжийн нєлєєнд автах талбайд барилга
байгууламж барих тохиолдолд тусгай судалгааны дїнг їндэслэн шийдвэрлэнэ.
4.1.5. Мєнхцэвдэг хєрсєнд буурь суурийн зураг тєсєл зохиохдоо тухайн
орон нутгийн барилгажилтын нєхцєл, мєн тїїнтэй адилхан нєхцєлд барьсан
барилга байгууламжийн зураг тєсєл, барилга байгуулалт болон ашиглалтын
туршлагыг бодолцон їзвэл зохино.
Барилгын талбай, буурь суурийн зураг тєслийн шийдлийг сонгохдоо
найдварын нєхцєлийг бодолцож, боломжит хувилбарыг шилжїїлсэн зардлаар
їнэлж техник эдийн засгийн харьцуулалт хийсний їндсэн дээр гїйцэтгэвэл
зохино.
4.1.6. Мєнхцэвдэг хєрсєнд барих барилга байгууламжийн буурь суурийн
зураг тєсєлд тухайн барилгыг барих явцад байгалийн нєхцєл эвдэгдсэнийг
сэргээхэд чиглэсэн байгаль хамгаалах арга хэмжээг тусгаж єгєх ёстой. /4.6.дэд
бїлэг/
4.1.7. Мєнхцэвдэг хєрсєнд барих барилгын буурь, суурийн зураг тєсєлд
буурь хєрсний дулааны горимын тооцоо болон энэхїї тооцоогоор тогтоосон
барилга барих буюу ашиглах явц дахь байгууламжмийн буурийн дулааны
горимыг хангах зорилтыг хэрэгжїїлэх тєхєєрєг, арга хэмжээний сонголт,
тооцоог оруулах ёстой.
Буурь хєрсний дулааны горим, тїїнийг зайлшгїй хангах байгууламжийн
ашиглалтын дїрэмд тавих шаардлагыг ашиглагч байгууллагад хїлээлгэн єгєх
зэрэг тєслийн баримт бичгийн бїрэлдэхїїнд оруулж єгнє.
4.1.8. Мєнхцэвдэг хєрс тархсан нутаг дэвсгэрт барилга байгууламж барих
їед болон тэдгээрийн ашиглалтын хугацаанд буурийн хєрс /тїїнчилэн
тэдгээрийн температурын горимын єєрчлєлт /суурийн байдал болон буурь,
суурийн зураг тєсєлд тусгасан шаардлага, зааврын хэрэгжилтэд дэс дараатай
ажиглалт явуулах ёстой.
Хєрсний температурыг ажиглах байнгын їйлчилгээтэй цооног, буурь,
суурийн хэв гажилтын ажиглалт явуулахад зориулсан нивелирдлэгийн тэмдэг,
хєдєлгєєнгїй цэгийн тоо, байршлыг ажиглалтын хєтєлбєрєєр тодорхойлно.
Ажиглалтын хєтєлбєрийг барилга байгууламжийн бууринд мєнхцэвдэг
хєрсийг ашиглахаар зураг тєсєлд сонгож авсан зарчим /4.3.1./, барилга байгуу-
ламжийн зориулалт, тэдгээрийн хийцийн онцлог ба ангиллаас хамааруулан
тєсєл зохиогч зураг тєслийн байгууллага боловсруулах бєгєєд ажиглалт
явуулах байгууллага, ажиглалтын хєтєлбєрийг зураг тєсєлд тусгасан байвал
зохино.
Барилга байгууламжийг ашиглагч байгууллагад актаар хїлээлгэн єгєхдєє
зураг тєслийн баримт бичгийн бїрэлдэхїїнд барилга барих явцад явуулсан
ажиглалтын хєтєлбєр, їр дїнг оруулж єгєх ёстой. Барьж дууссан, ашиглалтад
хїлээлгэн єгсєн барилга байгууламжийн бїрэн бїтэн байдал, тїїний дотор
буурь, суурийн байдалд хийх ажиглалтын дэс дарааллыг энэ бїлгийн заалтыг
бодолцож барилга байгууламжийн урьдчилан сэргийлэх тєлєвлєгєєт засварын
ажлыг гїйцэтгэх дїрмийн заалтын дагуу тогтооно.
46
БНбД 2.02.01-94
47
БНбД 2.02.01-94
48
БНбД 2.02.01-94
49
БНбД 2.02.01-94
50
БНбД 2.02.01-94
51
БНбД 2.02.01-94
52
БНбД 2.02.01-94
тєлєвлєнє. Буурь хєрсний мєсжилт i i > 0, 2 байх їед суурийн улан доор 0,2 м-
ээс багаїй зузаантай элсэн дэр хийж єгнє.
Суурийн завсрыг буцааж чигжихдээ чийгтэй гэсгэлэн хєрсийг їе їеэр
нягтруулж хийнэ.
4.4.15. Угсармал тємєр-бетон баганан суурийг улавчтай бїрэн угсармал
тулгуур болон аяган улавчтай тулгуур хэлбэртэйгээр хийж болно. Угсармал
тємєр-бетон суурийг задгай ухааст тавихдаа зєвхєн євлийн цагт гїйцэтгэх ба
энэ їед суурийн улавчийг 20 см-ээс багагїй зузаантайгаар тэгшилсэн элсэн
дэрэн дээр хийнэ.
Їйлдвэрийн барилгад заримдаа угсармал гулдмайгаас тогтох
/овойлтгїй хєрсєнд буюу байгууламжийн жингийн ачаалал овойлтын їйлчлэ-
лээс хїрэлцээтэй их їед/ тусгай угсармал бетон суурь хэрэглэх ба харин ма-
шин тєхєєрємжийн доор дээгїїрээ хєшїїнээр холбогдсон угсармал тємєр-
бетон раман суурь хэрэглэнэ.
Цєєн давхар олон нийт, хєдєє аж ахуйн барилга байгууламжид мєнхцэв-
дэг хєрсєнд єрємдмєл бетон суурь хэрэглэх боломжтой.
Орон сууц, їйлдвэрлэлийн зориулалттай бага оврын барилга байгуулам-
жид шїїрїїлэгч материалаар / элс, том хэмхдэст хєрс, шатсан чулуулаг, уур-
хайн хаягдал гэх мэт / хийсэн асгаасан дээр тавьсан шугаман буюу їргэлж хав-
тан хэлбэрийн суурь хэрэглэж болно. Асгаасны єндрийг дулаан техникийн тоо-
цоогоор тогтоох бєгєєд 1 м-ээс багагїй байх ёстой. Шугаман суурийн суулгалт
тєлєвлєлтийн тївшингээс доош 0,5 м-ээс багагїй, їргэлж хавтангийнх 0,3 м-ээс
багагїй байх ёстой.
Энэ тєрлийн сууриудыг улиралын гэсэлтийн їед суулт їїсгэдэггїй хєрс
тархсан буюу байгалийн хєлдїї хєрсєнд улиралын гэсэлт явагдахгїй байлгаж
чадах тийм зузаантай асгаас хийсэн тохиолдолд хэрэглэж болно.
Мєнхцэвдэг хєрсєнд хэрэглэх гадасны тєрєл, суулгах аргыг энэ нормын
3-р бїлэгт дурьдсан.
4.4.16. Мєнхцэвдэг хєрсийг барилга байгууламжийн бууринд II зарчмаар
ашиглахдаа “байгууламж-суурь-буурь” гэсэн системийн тооцооны їр дїнгээр
тогтоосон барилга байгууламжийн жигд бус суултыг хїлээж авах чадварыг
дээшлїїлэх хийцийн арга хэмжээ авах / 4.4.20 зїйл / болон буурийн урьдчилсан
тооцооны дїнгээр авсан болзошгїй суултын хэмжээг энэ нормын 2 дугаар бїл-
гийн заалтын дагуу тодорхойлсон хэв гажилтын хязгаарын хэмжээтэй харь-
цуулах замаар буурийн хэв гажилтыг багасгах бусад арга хэмжээг / 4.4.17 зїйл /
хамтатган авах хэрэгтэй. Нэг буюу иж бїрэн арга хэмжээг сонгохдоо техник
эдийн засгийн тооцоог їндэслэнэ.
4.4.17. Буурийн хэв гажилтыг багасгах арга хэмжээ;
Барилга байгууламжийг барихаас ємнє шаардлагатай гїнд хїртэл мєнх-
цэвдэг хєрсийг зохиомол аргаар урьдчилан гэсгээнэ. / Шаардлагатай тохиол-
долд гэссэн хєрсийг нягтруулах буюу бэхжїїлэх арга хэмжээ авна /. Энэ їед гэ-
сэлтийн гїн буюу гэсгээлтийн хїрээг 4.5.23-ын заалт ба 9 дїгээр хавсралтыг ба-
римтлан дулаан техникийн тооцоогоор тодорхойлно.
Мєсєєр ханасан буурь хєрсийг тєвлєрсєн журмаар бэлтгэсэн элс ба том
хэмхдэст хєрсєєр бїрэн солих буюу бууринд хадан ба гэсэхдээ бага шахагддаг
бусад тєрлийн хєрс байвал тэдгээрээр хэсэгчилэн солино.
Суурийг их шахагддаг хєрс єнгєрєєж хадан буюу бусад шахагддаг
хєрсєнд суулгахаар тєлєвлєнє.
Барилга байгууламжийн ашиглалтын явцад буурь хєрсний гэсэлтийн
гїнийг /энэ бїлгийн 4.4.18/ тохируулна.
Суурь суулгалтын гїнийг ихэсгэнэ.
53
БНбД 2.02.01-94
54
БНбД 2.02.01-94
55
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.1
56
БНбД 2.02.01-94
F £ F u g n /4.1/
Їїний:
F - суурийн жин, баганан суурийн хувьд тїїний шаталгааны дээрх
хєрсний жинг оролцуулсан ачааны хамгийн тохиромжгїй
хослолоос бууринд дамжих тооцооны ачаа;
F u - энэ бїлгийн 4.5.8-ын заалтаар тодорхойлох буурийн даац;
g n - байгууламжийн тєрєл, ангиллаас хамааруулан энэ нормын 2
дугаар бїлгийн заалтаар, гадсан суурийн хувьд 3 дугаар бїлгийн
заалтаар байгууламжийн зориулалттай уялдуулан авах найдварын
илтгэлцїїр.
4.5.7. Баганан суурийн буурийн даацыг энэ бїлгийн 4.5.8-д заасны дагуу,
гадсан суурийн буурийн хувьд 4.5.8-ын заалтаар буюу 4.5.13-т заасны дагуу
явуулсан гадасны хээрийн туршилтын єгєгдлєєр тогтооно.
57
БНбД 2.02.01-94
æ n ö
F u = g c çç RA + å R af ,i A af , i ÷÷ /4.2/
è i = 1 ø
Їїний:
gñ - энэ бїлгийн 4.5.9 заалтаар авах буурь хєрсний ажиллах нєхцєлийн
илтгэлцїїр;
n - тооцооны бїдїївч дээр буурийн мєнхцэвдэг хєрсийг хуваасан
їеийн тоо;
R - гадасны їзїїр доорх буюу баганан суурийн улан доорх хєлдїї
хєрсєнд ирэх тооцооны даралт, кПа /кгх/ см2/. Энэ бїлгийн 7 дугаар
хавсралтаар авна. Гадсан суурийн буурийн хувьд R -ийг
тогтоохдоо мєнхцэвдэг хєрсєн дэх гадасны їзїїр байгаа Z гїний
хєрсний T Z - температурт /4.5.10/ харгалзах утгаар сонгож авна.
Харин Z гїнд суулгасан баганан суурийн буурийн хувьд R - ыг
мєнхцэвдэг хєрсний T m температурт /4.5.10/ харгалзах утгаар
тогтооно.
A - баганан суурь ба гадасны хєрсєнд суурилах улны талбай, см2. Цул
огтлолтой гадсан суурийн хувьд тїїний хєндлєн огтлолын буюу
єргєсєлтийн талбайгаар, нїхтэй гадсан суурийн хувьд тїїний
хєндийг элс-цементэн зуурмаг буюу хєрсєєр гадасны голчийг 3
дахин авснаас багагїй єндєрт дїїргэсэн їеийн гадасны хєндлєн
огтлолын бохир талбайгаар тогтооно.
R af , i - хєлдїї хєрс буюу хєрсєн зуурмаг суурийн гадаргуугаар
барьцалдан хєлдєж шилжисхийлт явагдахад їїсэх тооцооны
эсэргїїцэл, кПа /кгх/ см2/, їїнийг мєнхцэвдэг хєрсний i дугаартай
їеийн дунд цэгт энэ бїлгийн 7 дугаар хавсралтаар тогтооно.
Гадсан суурийн буурийн хувьд R af , i -г мєнхцэвдэг хєрсний дээд
гадаргуугаас доош Z гїнд орших i дугаартай хєрсний їеийн дунд
хэсэгт хєрсний T Z температурт /4.5.10/ харгалзах утгаар тогтооно.
Баганан суурийн буурийн хувьд R af . i -г мєнхцэвдэг хєрсний дээд
гадаргуугаас доош суурийн доод шаталгааны дунд хэсэг хїртэлх
зайтай тэнцїї Z гїнд хєрсний T m температурт /4.5.10/ харгалзах
утгаар авна.
A af , i - гадсан суурийн хувьд мєнхцэвдэг хєрсний i дїгээр їе гадсан
суурийн хажуу гадаргуутай барьцалдаж хєлдєх гадаргуугийн
талбай буюу баганан суурийн хувьд суурийн доод шаталгаатай
барьцалдаж хєлдєх гадаргуугийн талбай, см2.
Нэг тєрлийн мєнхцэвдэг хєрсний хувьд дїїжин гадсан суурийн
буурийн даацыг дараахь томъёогоор тодорхойлно.
(
Fu = g c RA + R af × A af ) /4.3/
58
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
R, R af -гадсан суурийн їзїїр доорх хєлдїї хєрсний тооцооны даралт ба
хєрс суурийн гадаргуутай барьцалдан хєлдєж хажуу гадаргуугаар
шилжисхийлт явагдахад їїсэх эсэргїїцэл, кПа /кгх/см2/. Эдгээрийг
энэ бїлгийн 4.5.10-д зааснаар тодорхойлсон хєрсний температур
T Z ( R -ийн хувьд ), T e - д ( R af -ийн хувьд) харгалзуулан 7 дугаар
хавсралтаар авна.
Энд:
T e - мєнхцэвдэг хєрсний дээд гадаргуугаас доош гадсан суурийн їзїїр
хїртэлх гїний хэмжээнд харгалзуулан тодорхойлсон мєнхцэвдэг
хєрсний тэнцїїлэгч дундаж температур;
g c , A; A a f - /4.2/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил.
Улиралын гэсэлтийн їеэс доош орших гэсгэлэн хєрсийг нэвтэрч єнгєрєх
дїїжин гадсан суурийн даацыг тодорхойлохдоо энэ бїлгийн 4.5.9-ийн заалтаар
ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїрийг авч нормын 3 дугаар бїлгийн дагуу энэхїї
гэсгэлэн хєрсний хїрээнд гадасны хажуу гадаргуугийн эсэргїїцлийг тогтоохыг
зєвшєєрнє.
Тайлбар: 1. /4.2/ томъёоны хоёрдугаар гишїїнээр хєрсний хєлдєл-
тийн барьцалдалт нь тодорхойлогдох баганан суурийн буурийн даацыг тооцоо-
лохдоо зураг тєсєлд тусгасны дагуу суурийн ухаасын завсрыг чийгтэй хєрсєєр
буцааж чигжих їеийн нєхцєлийг бодолцох хэрэгтэй.
2. Мєсжилт нь i i > 0, 2 байх хєрсєнд баганан суурь буюу єрємдєж суулгах
гадсан суурийн доор хєрсний тєрлєєс хамааралгїй 20 см-ээс багагїй зузаантай
элсэн дэвсгэр хийх ёстой.
3. Хєрсийг урьдчилан гэсгээж суулгасан буюу хєрсєн зуурмагаар дїїргэ-
сэн цооногт суулгах модон гадасны хувьд тїїний сугаралт буюу овойлтыг арил-
гасан тохиолдолд /4.2/ ба /4.3/ томъёон дахь R × A їржвэрийг оролцуулан тоо-
цолж болно.
4.5.9. Буурийн ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g c - г хєрсний температур,
суурь барих технологиос хамааруулан 4.2 хїснэгтээр авна.
Хїснэгт 4.2-т тэмдэглэсэн T 0 нь энэ бїлгийн 4.5.10 дугаар заалтын дагуу
инженер хайгуулын єгєгдлєєр тодорхойлогдох мєнхцэвдэг хєрсний температур
юм.
Хїснэгт 4.2-т їзїїлсэн g c илтгэлцїїрийн утгыг сууринд ирэх бїрэн ачаа
F -г тогтмол ба удаан хугацааны тїр ачааны нийлбэр F 1 харьцуулсан
харьцаатай пропорционалаар ихэсгэж авах бєгєєд энэ нь 1,2 дахин хэмжээнээс
их байж болохгїй. Удаан хугацааны ачааны тїр ачаанд эзлэх хувь хэмжээг ачаа
їйлчлэлийн норм БНбД 2.01.07.90-ийн заалтаар тогтооно. Энэ їед цасны
ачаанд эзлэх удаан хугацааны ачааны хувь хэмжээг тїїний норматив утгын
хагастай тэнцїїгээр авах ба харин F - 1 ийг тодорхойлох їед салхины ачаанд
удаан хугацааны ачааны эзлэх хувь хэмжээг оролцуулахгїй.
Ажиллах нєхцєлийн илтгэлїїр g c - ээр дараахь хїчин зїйлийн даацад
нєлєєлєх нєлєєллийг бодолцон їзэх ёстой. Їїнд:
Барилгын ажлыг гїйцэтгэх аргаас шалтгаалан суурийн хажуу гадаргууд
эргїїлж чигжсэн хєрсний нягт, чигжээсийн чанар, хєрс суурийн хажуу гадаргуу
хоёрын завсаргїй чигжигдсэн байдал;
Хєрсний температураас хамаарах хєрсний механик шинж чанарын
тогтворжилт;
59
БНбД 2.02.01-94
( )
Tm , z , e = T 0 ¢ - T bf × a m , z , e + (T 0 - T 0 ¢ ) K I + T bf /4.4/
( )
Tm , z , e = T 0 ¢ - T bf × a m , z , e + (T 0 - T 0 ¢ ) × (0, 5 a ò , z , e + K 2 ) + T bf /4.5/
( )
Tm , z , e = T 0 ¢ - T bf × a m , z , e + (T 0 - T 0 ¢ ) × (0, 75 a m , z , e + K 3 ) + T bf /4.6/
( )
Tm ,z , e = T 0 - T bf × a m , z , e K ts + T bf /4.7/
Їїний:
T0 ¢ - буурийн хєрсний температурыг 4.5.12-ын заалтаар салхижуулах
хєндийн температурын горимоос шаардлагатай хэмжээнд
бууруулах болон хамааруулан тодорхойлох байгууламжийн буурин
дахь мєнхцэвдэг хєрсний гадаргуу дээрх жилийн дундаж тооцооны
температур, oС;
T bf - 6 дугаар хавсралтаар тодорхойлох хєрсний хєлдєж эхлэх
температур, oС;
T 0 - нутаг дэвсгэрийн эзэмших явцад тїїний єєрчлєгдєх байдлыг
бодолцон їзэж хайгуулын єгєгдлєєр тодорхойлох мєнхцэвдэг
хєрсний жилийн дундаж температур, oС;
( )
a m , a z ба a e - Z C f l f , C 0 , 5 Ö 0 , 5 їзїїлэлтийн утгаас хамааруулан 4.3
хїснэгтээс авах буурь хєрсний температурын улирлын єєрчлєл-
тийн илтгэлцїїр, Энд Z мєнхцэвдэг хєрсний гадаргуугаас дооших
гїн, м;
C f - эзэлхїїний дулаан багтаамж, Дж /м3 oC/ккал/м3 oC/;
60
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.2
( )
Tm ,z , e = T 0 - T bf × a m , z , e + T bf /4.8/
61
БНбД 2.02.01-94
4.5.13. Ганцаар ажиллах гадасны даац F u - г шахах статик ачаагаар хээр
туршсан їр дїнгээр дараахь томъёогоор тодорхойлно.
F u , n
Fu = K /4.10/
g g
Їїний:
K - туршилтын гадас ба тєслийн гадасны ажлын нєхцєлийн ялгааг
тооцох илтгэлцїїр. Їїнийг дараахь томъёогоор тодорхойлно.
F u , p
K = /4.11/
F u , t
(0) (0,38) (0,61) (0,76) (0,85) (0,91) (0,94) (0,96) (0,99) (1,00)
0 0,30 0,52 0,67 0,80 0,95 1,02 1,03 1,01 1,00
(0) (0,40) (0,67) (0,85) (0,95) (1,01) (1,03) (1,03) (1,01) (1,00)
0 0,14 0,26 0,38 0,47 0,61 0,70 0,77 0,85 0,90
(0) (0,21) (0,38) (0,51) (0,61) (0,68) (0,74) (0,78) (0,85) (0,88)
ХЇСНЭГТ 4.4
62
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
e l , e b - l ба b талуудтай тэгш єнцєгт суурийн улны тэнхлэгїїдтэй
харьцангуй їйлчлэх нийт ачааны тэнцїї їйлчлэгчийн зєрєх
мєрїїд, м/см/;
M l , M b -тооцооны ачааллаас тухайн тэнхлэгїїдэд харьцангуй їїсэх
гадаад хїчний моментууд, кН.м /кгх.см/;
F - суурийн жин, тїїний доод шатлал дээрх хєрсний жинг оролцуулан
барилгаас бууринд ирэх тооцооны босоо ачаа, кН /кгх/;
M af - суурийн h p єндєр бїхий доод шатлалтай мєнхцэвдэг хєрс
барьцалдан хєлдєхєд їїсэх шїргэгч хїчийг хїлээж авах гадаад
хїчнээс їїсэх моментын хэсэг, кН,м/кгх,см/, Їїнийг дараахь
томъёогоор тодорхойлно.
Їїний:
gc - /4.2/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил;
R af - мєнхцэвдэг хєрсний дээд гадаргуугаас доош суурийн доод шатла-
лын дунд хїртэлх Z гїнд харгалзуулан энэ бїлгийн 4.5.10 дугаар
заалтаар хєрсний T m температурын їед 7 дугаар хавсралтаар
тодорхойлдог суурийн барьцалдаж хєлдєх гадаргуугаар шилжис-
хийх цэвдэг хєрсний тооцооны эсэргїїцэл, кПа /кгх/см2 %.
63
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.5
0,41 0,67 0,87 0,96 0,17 0,28 0,39 0,47 0,06 0,10 0,17 0,22
1
0,21 0,38 0,57 0,75 0,09 0,16 0,25 0,34 0,08 0,05 0,09 0,14
Тэгш єнцєгт
0,33 0,56 0,80 0,93 0,15 0,26 0,37 0,45 0,04 0,08 0,14 0,20
2 0,17 0,31 0,50 0,68 0,08 0,14 0,23 0,32 0,02 0,04 0,08 0,12
0,32 0,53 0,76 0,91 0,15 0,25 0,36 0,44 0,04 0,08 0,13 0,19
3 0,16 0,30 0,47 0,65 0,08 0,14 0,22 0,31 0,02 0,04 0,07 0,12
0,29 0,50 0,71 0,84 0,15 0,25 0,35 0,42 0,03 0,07 0,12 0,18
5
0,15 0,27 0,44 0,62 0,07 0,14 0,22 0,30 0,02 0,04 0,07 0,11
Дугуй
64
БНбД 2.02.01-94
65
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
n a - aÎ илтгэлцїїрээс хамаарах эргэн тойрны хєрсний нєлєєллийн
илтгэлцїїр, нэгжийн хувиар.
Илтгэлцїїр
aÎ 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6
Илтгэлцїїр
n a 1,00 0,99 0,94 0,81 0,60 0,37 0,18 0,06 0
S f £ S u /4.21/
66
БНбД 2.02.01-94
буурийн хэв гажилтыг багасгах зайлшгїй арга хэмжээг авч мєнхцэвдэг хєрсийг
бууринд ашиглах зарчим сонгох їед буурь ба байгууламжийн хамтын
ажиллагааг бодолцож їзэлгїй буурийн тооцоо їйлдэхийг зєвшєєрнє.
4.5.23. Байгууламжийн бууринд гэсэлтийн явцад їїсэх хэв гажилтын
хэмжээг буурь хєрсний гэсэлтийн хїрээ цаг хугацаагаар єєрчлєгдєх єсєлтийг
бодолцон ашиглалтын єгєгдсєн хугацааны туршид їїсэх гэсэлтийн гїний нийт
хэмжээнд тооцох шаардлагатай.
Барилга байгууламжийн буурь хєрсний гэсэлтийн тооцооны гїнийг
байгууламжийн хэлбэр, хэмжээ, дулааны горим, буурь хєрсний температур,
дулаан физикийн їзїїлэлтийг бодолцон їзэж дулаан техникийн тооцоогоор
тодорхойлно.
Талбайгаар жигд дулаан ялгаруулдаг энгийн хэлбэртэй байгууламжийн
хувьд тїїний буурь хєрсний гэсэлтийн тооцооны гїнийг 9 дїгээр хавсралтын
дагуу тодорхойлж болно.
4.5.24. Мєнхцэвдэг хєрсийг бууринд ашиглах зарчим, буурь бэлтгэх їр
ашигтай арга хэмжээг сонгох болон буурь суурийн урьдчилсан тооцооны їед
гэсэж байгаа буурийн болзошгїй суултыг доорх томъёогоор тодорхойлж болно.
n
S = å x th × h i /4.22/
i =1
Їїний:
n - тооцоогоор тодорхойлсон гэсэлтийн гїний нийт хэмжээнд /9 дїгээр
хавсралт/ хуваагдах хєрсний їеийн тоо;
x th - 4.5.25-ын дагуу тодорхойлсон i дугаартай хєрсний їеийн
харьцангуй суултын утга;
h i - хєрсний i дугаартай їеийн зузаан, см.
Болзошгїй суулт зєвшєєрєгдєх хэмжээнээс хэтрэх / S > S u / тохиолдолд
буурийн хэв гажилтыг багасгах, хэт их ба жигд бус хэв гажилтыг хїлээн авахад
барилга байгууламжийн хийцийг тохируулах арга хэмжээг зураг тєсєлд заавал
тусгах ёстой.
4.5.25. Гэсэж байгаа хєрсний харьцангуй суулт xth,i - г дараахь
томъёогоор тодорхойлно. Їїнд:
а/ Элсэн хєрсєнд:
r d , th - r df
x th ,i = /4.23/
r d , th
67
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.6
S £ S u /4.25/
Энд:
S - Байгууламжийн доорх хєрсний гэсэлтийн тооцооны гїний хїрээнд
гэсэж байгаа буурийн хэв гажилт /суулт/, їїнийг 4.5.27-ийн
заалтаар тодорхойлно.
S u - хоёрдугаар бїлгийн заалтаар тодорхойлох байгууламжийн хэв
гажилтын /суултын/ зєвшєєрєгдєх хязгаарын утга.
4.5.27. Гэсэж байгаа буурийн суултыг доорх томъёогоор
тодорхойлно.
S = S th + S p /4.26/
Їїний:
S th - 4.5.28-ын заалтаар тодорхойлох гэсэж байгаа хєрсний єєрийн
жингийн їйлчлэлээр їїсэх суултын хэмжээ;
S p - 4.5.30-ын заалтаар тодорхойлох байгууламжийн жингийн
їйлчлэлээс хєрсєнд дарах нэмэгдэл даралтаас їїсэх буурийн
суултын хэмжээ.
68
БНбД 2.02.01-94
n
( )
S th = å A th ,i + d i s zg , i × h i /4.27/
i =1
69
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.7
ХЇСНЭГТ 4.8
1 2 3 4 5 6 7 8
0 0 0 0 0 0 0 0
0,2 0,100 0,100 0,100 0,100 0,100 0,100 0,104
0,4 0,200 0,200 0,200 0,200 0,200 0,200 0,208
0,6 0,299 0,300 0,300 0,300 0,300 0,300 0,311
0,8 0,380 0,394 0,397 0,397 0,397 0,397 0,412
1,0 0,446 0,472 0,482 0,486 0,486 0,486 0,511
1,2 0,499 0,538 0,556 0,565 0,567 0,567 0,605
1,4 0,542 0,592 0,618 0,635 0,640 0,640 0,687
1,6 0,577 0,637 0,671 0,696 0,707 0,709 0,763
1,8 0,606 0,676 0,717 0,750 0,768 0,772 0,831
2,0 0,630 0,708 0,756 0,796 0,820 0,830 0,892
2,5 0,676 0,769 0,832 0,889 0,928 0,952 1,020
3,0 0,708 0,814 0,887 0,958 1,011 1,056 1,138
3,5 0,732 0,846 0,927 1,016 1,123 1,131 1,230
4,0 0,751 0,872 0,960 1,051 1,128 1,205 1,316
6,0 0,794 0,933 1,037 1,151 1,257 1,384 1,550
10,0 0,830 0,983 1,100 1,236 1,365 1,547 1,696
16,0 0,850 1,011 1,137 1,284 1,430 1,645 2,095
20,0 0,857 1,021 1,149 1,300 1,451 1,679 2,236
70
БНбД 2.02.01-94
S a - S b
i = /4.31/
b
71
БНбД 2.02.01-94
72
БНбД 2.02.01-94
A neg - хєрсний гэсэлтийн нийт гїний хїрээн дэх тулц гадасны хажуу
гадаргуугийн талбай, м2/см2/.
Тулц гадасны їзїїрийг єгєршєєгїй буюу бага єгєршсєн хадан хєрсєнд
голчийг 2 дахин авснаас багагїй гїнд бэхэлсэн їед тїїнийг бэхэлгээтэй гэж
тооцно.
4.5.36. Тулц гадасны їзїїр доорх хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R -г ша-
хах статик ачаагаар туршсан гадасны єгєгдлєєр тодорхойлох хэрэгтэй.
Гэсэх їедээ єєрийн бат бэх, хэв гажилтын шинж чанарыг єєрчилдєг ба
том хэмхдэст чулуутай хєрсний хувьд тооцооны эсэргїїцэл R -ийн утгыг
буурийн хєрсийг гэсгээх явцтай нэгэн зэрэг гадсыг туршсан їр дїнгээр тогтооно.
Гэсэх їедээ єєрийн бат бэх, хэв гажилтын шинж чанарыг єєрчилдєггїй
хадан хєрс, шахагдалд бага орох том хэмхдэст хєрс болон нягт элсэрхэг
хєрсний хувьд R -ийн утгыг хайгуулын їед тогтоож болох бєгєєд дараахь
байдлаар авахыг зєвшєєрнє. Їїнд:
Хадан хєрсєнд гадасны голчийг хоёр дахин авснаас багагїй гїнд
суулгагдсан бэхэлгээтэй тулц гадасны хувьд доорх томъёогоор олно.
R c , n A æ l d ö
R = ç + 1 , 5 ÷ /4.33/
g g çè d f ÷
ø
Їїний:
g g - хєрсний найдварын илтгэлцїїр /4.5.4/;
R c , n - гэсэж усаар ханасан хадан хєрсний нэг тэнхлэгт шахагдлын тїр
зуурын эсэргїїцлийн норматив утга, кПа /кгх/см2/;
l d - хадан хєрсєнд гадсыг бэхэлсэн тооцооны гїн, м/см/;
d f - тулц гадасны хадан хєрсєнд бэхэлсэн хэсгийн голч, м/см/.
Хадан хєрсєнд суурилагдсан бэхэлгээгїй тулц гадасны хувьд:
R c ,n
R= /4.34/
g g
Бага шахагдалттай том хэмхдэст болон нягт элсэн хєрсєнд суурилагдсан
тулц гадасны хувьд гэсгэлэн хєрс гэж їзээд энэ нормын 3 дугаар бїлгийн
заалтаар авна.
4.5.37. Тулц гадасны даацыг гадасны материалаар тооцоолохдоо харгал-
зах хийцийн /бетон, тємєр-бетон ба модон/ норм ба дїрмийг баримтална.
Босоо шахах ачаалалд тооцоолох їедээ тулц гадасны тооцооны урт l 0 -г
4.9 хїснэгтээр авна.
Хїснэгт 4.9
73
БНбД 2.02.01-94
4.6.1. Мєнхцэвдэг хєрсєнд барих барилгын буурь суурийн зураг тєсєл зо-
хиохдоо барилгын ажлын ба ашиглалтын явцад барилга байгууламжийн буурь
хєрсний тєслийн тєлєв байдлыг єєрчлєлтєд оруулдаг элэгдлийн явц, дулааны
хєндийлж болон бусад физик геологийн їйл явц хєгжихийг таслан зогсоох, тїїн-
чилэн хєрсний байгалийн нєхцєл зєвшєєрєгдєх хэмжээнээс хэтэрсэн эвдрэлд
орохоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор барилгажуулах нутагт инженерийн
бэлтгэл хийх арга хэмжээг тусгах ёстой.
Тодорхой барилгын талбайн инженерийн бэлтгэлийг ерєнхий тєлєвлє-
гєєний дагуу инженерийн ерєнхий бэлтгэл ба барилгажилтын дэвсгэр газрын
босоо тєлєвлєлттэй нягт уялдуулах хэрэгтэй.
4.6.2. Дэвсгэр газарт инженерийн бэлтгэл хийх арга хэмжээний бїрэл-
дэхїїнд барилга барих явцад байгалийн нєхцєл эвдэгдсэнийг сэргээх, їїний
дотор ургамалын їндэстэй їеийг нєхєн сэргээх, нїх суваг, ухсан газрыг эргїїлж
булах, налуу, мєргєцєг газрыг тэгшилж зїлэгжїїлэх болон хєрсний элэгдэл, ду-
лааны хєндийлж ба хєрс эвдэж урсгах їйл явц хєгжихєєс урьдчилан сэргийлсэн
байгаль хамгаалах арга хэмжээг тусгасан байх ёстой.
4.6.3. Барилгажилтийн ажлын эхнээс нь їерийн болон гадаргуугийн усыг
барилгын талбайгаас зайлуулах талаар авах арга хэмжээг зураг тєсєлд тусгах
шаардлагатай.
Мєсжилт ихтэй хєрсєнд ус зайлуулах суваг тєлєвлєхдєє шавар хєрсєєр
ус тусгаарлагч, керамзит буюу хїрмэн чулуугаар дулаан тусгаарлагч хийх
хэрэгтэй. Дулаан тусгаарлагчийг тухайн газрын хєрсєєр 0,5м-ээс багагїй зу-
заантай хийж болно.
Дулаан тусгаарлагчийн шаардлагатай зузааныг тооцоогоор тогтооно.
I зарчмаар барилгажуулах їед их налуутай газраас ус зайлуулахдаа уулын
суваг хэрэглэхгїй, харин бэхжїїлсэн хашлага уулын цорго хэрэглэх нь тохи-
74
БНбД 2.02.01-94
ромжтой. Аль ч тохиолдолд уулын суваг, цорго барихдаа тєлєвлєж буй талбайн
хилээс гадагш 5м-ээс багагїй зайд байрлуулах хэрэгтэй.
4.6.4. Барилгажуулах дэвсгэр газарт инженерийн бэлтгэл хийх зураг тє-
сєлд ургамалын їндэстэй хучлага їеийг болон байгалийн ургамалыг /мод, бут,
сєєг/ хадгалах арга хэмжээг тусгана.
Барилгын машин механизмыг ажиллуулах зорилгоор барьж байгаа
барилга байгууламжийн талбайд зам, орц гаргах, асгаас хийх ажлыг газар
шорооны ба суурийн ажил эхлэхээс ємнє гїйцэтгэсэн байна.
Инженерийн бэлтгэл хийх босоо тєлєвлєлтийг гол тєлєв нэмэлт асгаас
хийх замаар гїйцэтгэнэ. Газрын доорх мєстэй буюу мєсжилт ii > 0,4 байх
хєрстэй талбайд энэ бїлгийн 4.6.2 дугаар заалтын дагуу нэмэлт асгаас хийх ба
хєрсний доод талын їе ii < 0,03 мєсжилттэй байх тохиолдолд талбайд хєрс
хуулахыг зєвшєєрнє.
4.6.5. Барилгажилтын дэвсгэр газарт инженерийн бэлтгэл хийх арга хэм-
жээг мєнхцэвдэг хєрсийг барилга байгууламжийн бууринд ашиглахаар сонгон
авсан зарчимтай уялдуулан тєлєвлєнє.
I зарчмаар барьж буй барилгын буурь болох хєрсний улиралын хєлдєлт
гэсэлтийн їеийн дор мєсєєр хїчтэй ханасан хєрс, газрын доорх мєс шаантаг ба
савханцар хэлбэрээр тархсан байвал ургамалын їндэстэй нємрєг їеийг
байгалийн байдлаар нь хадгалж ургамалын їндэстэй нємрєг дээр шууд нэмэлт
асгаас хийх замаар гїйцэтгэнэ. Ийм нєхцєлд босоо тєлєвлєлт хийхдээ хєрс
хуулахыг зєвшєєрєхгїй бєгєєд хэрэв хєрс хуулалт хийсэн бол хуулсаны дараа
шууд хєрсний гадаргуу дээр керамзит, хїрмэн чулуу ба хєрсєєр дулаан
тусгаарлагч їе дэвсэх хэрэгтэй.
Дулаан тусгаарлагчийн зузааныг хєлдєлт гэсэлтийн їйл явц зєвхєн энэ
їеийн хязгаарт явагдахаар бодож тооцоогоор сонгож авна.
4.6.6. Барилга байгууламжийн тогтвор, ашиглалтын хэрэгцээг хангах зо-
рилгоор усан хангамж, бохир ус, дулаан хангамжийн системийн гадна сїлжээ-
ний суулгалтыг барилгажуулалтын дэвсгэр газарт байрласан барилга байгуу-
ламжуудын хувьд мєнхцэвдэг хєрсийг бууринд сонгож авсан зарчмын дагуу гїй-
цэтгэх хэрэгтэй.
Шугам сїлжээг барилга байгууламжийн буурийн тооцооны температур
єєрчлєгдєхгїй байх нєхцєлийг хангаж чадах тийм хїрэлцээтэй зайнд барилгаас
холдуулж тавьсан тохиолдолд 2 єєр зарчим хэрэглэхийг зєвшєєрнє.
4.6.7. Барилга байгууламжинд сантехникийн сїлжээний оролт гаралтыг
хийх, салхижуулах хєндий ба техникийн давхарт эдгээр сїлжээг тоноглохдоо ту-
хайн барилга байгууламжийн бууринд мєнхцэвдэг хєрсийг ашиглахаар сонгож
авсан зарчмыг баримтлан гїйцэтгэнэ. Мєнхцэвдэг хєрсийг бууринд I зарчмаар
ашигласан їед сантехникийн сїлжээний оролт гаралтын хийцийг тєлєвлєхдєє
хєрсний тус газрын гэсэлт явагдах буюу тэдгээрийн тооцооны температурыг
ихэсгэхгїй /тєсєлд тусгасны эсрэг/ байх, харин ll зарчмын їед бол буурийн
хєрсний жигд бус хэв гажилтын ихсэлтийг тїргэн дуусгах зорилгоор тус газрын
гэсэлтийг хурдан хугацааны дотор явуулахаар бодож тєлєвлєх хэрэгтэй.
Барилгад оруулах шугам сїлжээний оролтыг дулаан тусгаарлагч бїхий
хайрцганд байрлуулсан жийргэвчтэй дамжуулах яндан хоолойгоор газар
дээгїїр буюу салхижуулах сувганд газар доогуур хийж болно.
Салхижуулах суваг, тїїний дотор барилгад орох сантехникийн сїлжээний
оролтыг байрлуулсан сувагт, тїїнчилэн барилгын хєндийн шугам сїлжээний
дамжуулах яндан хоолойн доор аваарын буюу засварын їед гарсан усыг
хурдан зайлуулах зорилгоор суваг, ховил болон бусад тєхєєрєг тєлєвлєх
шаардлагатай.
75
БНбД 2.02.01-94
Бохир усны сувгийн гаралтыг гол тєлєв газар доогуур хийх ба ховор
тохиолдолд газар дээгїїр хийдэг.
Оролт ба гаралт нь тусдаа буюу хамтарсан байж болно. Оролт гаралтыг
байрлуулах хэлбэр инженерийн гадна сїлжээ тавих тєрєл, тухайн газрын
нєхцєл, тїїнчилэн архитектур тєлєвлєлтийн шийдэл болон барилга
байгууламжийн тогтвор, дамжуулах яндан хоолойн хувийн ажиллагааг хангах
шаардлагатай уялдсан байх ёстой. Энэ їед эдийн засгийн їр ашигтай байдлыг
бодолцож їзнэ.
4.6.8. I зарчмаар барилга барих їед хамтатгасан оролт, гаралтыг орцтой
ба орцгїй тємєр-бетон сувганд дараахь нєхцєлийг хангаж байхаар бодож
тєлєвлєнє. Їїнд:
а/ хоолой арматур, онгойлгох болон хийн крантыг гадна тєвлєрсєн
сїлжээний шугам дахь удирдлагын бїхээгт буюу барилгын доторх /шатны
хонгил ба 1-р давхарын тусгай єрєєнд байрлуулсан /удирдлагын узельд
байрлуулна;
б/ орцгїй сувганд бїх шугам сїлжээг хамт тавихдаа бохир усны гаргал-
гааг бусад сїлжээнїїдээс битїї ханаар /ариун цэврийн шаардлагаар/ тусгаар-
лана;
в/ дамжуулах яндан хоолой ба сувгийн налууг барилгаас гадагш 0,01-ээс
багагїй хэвгийтэй хийнэ.
Оролт гаргалтын тоог аль болох цєєн хэмжээтэй хийхийг эрмэлзэх
хэрэгтэй ба тэдгээрийг байрлуулах їедээ дамжуулах яндан хоолойгоос буурь
хєрсєнд їзїїлэх дулааны нєлєєг болон цэвдгийн дээрх ус бууриар дамжин
сууринд урсан орохыг бїрэн хязгаарласан арга хэмжээ авах хэрэгтэй.
Їїний тулд аль болох салхижуулах хєндийд байрлуулсан яндантай
ганцхан оролт гаралтаар хязгаарлахыг эрмэлзвэл зохино. Хамтатгасан оролт
гаралтыг тєлєвлєхдєє тэдгээрийг аль болох зэргэлдээх сууриудын хоорондох
урт алгасалд буюу алгасалын дунд байрлуулахыг хичээх хэрэгтэй. Оролт
гаралтанд ойр байрласан суурийг мєнхцэвдэг хєрсєнд тооцооны суулгалтын
гїн дээр 2м-ийг нэмснээс багагїй гїнд суулгаж тєлєвлєнє.
4.6.9. Салхижуулах хєндийтэй барилгаас гаргах бохир усны гаралтын га-
зар дээрх хэсгийг барилгын гадна буюу дотор талд байрлуулж болно. Аль ч
тохиолдолд барилгын ханатай нийлэх гаралтын хэсгийг тємєр-бетон хашла-
гатай хийж дулаална. Хашлагын гадна талд орших дамжуулах янданг шавар
бетон їед байрлуулна. Дамжуулах яндан хоолойноос барилгын суурь хїртэлх
аюулгїйн зайг дулаан техникийн тооцоогоор тодорхойлох ба тэр нь 6м-ээс
багагїй байна.
4.6.10. Дамжуулах яндан хоолойг хєлдєлтєєс хамгаалахын тулд цэвэр
бохир усны сїлжээг дулааны шугамтай хамт тавих ба бага, тогтмол бус зарла-
гатай мухар салаанаас зайлсхийх хэрэгтэй.
4.6.11. I зарчмаар ашиглагдах барилгажилтын дэвсгэр газарт байрлуу-
лах сантехникийн шугам сїлжээг тєлєвлєхдєє шугам сїлжээнээс барилга бай-
гууламжийн буурин дахь хєрсний температурын горимд нєлєєлєх дулааны нє-
лєєллийг арилгах арга хэмжээг урьдчилан авах зайлшгїй шаардлагатай.
Сїлжээг тєлєвлєлтийн тївшингээс дээш байрлах дулаан тусгаарлагчтай газар
дээрх шугам сїлжээтэйгээр салхижуулах хєндий, техникийн давхарт
байрлуулах ба тїїнчилэн газар доорх сїлжээтэйгээр тєлєвлєнє. Сїїлийн
тохиолдолд сїлжээг тавихдаа салхижуулалт ба дулаан тусгаарлах замаар
буурин дахь мєнхцэвдэг хєрсний гэсэлтийг арилгах зорилгоор сувгийн шугамын
дагуу хєрсний ус шїїрэх шїїрэлтийг тусгаарлах хєндлєн шавран ялуу тавьж
болно.
76
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 5.1
Їїний:
d 0 g - нэг тєрлийн бус тогтоцтой хєрсний нєхцєлд хэмжигдэхїїний
дундаж утга;
77
БНбД 2.02.01-94
78
БНбД 2.02.01-94
а/ гадна суурь суулгалтын гїнийг 5.3 хїснэгтэд зааснаар авна. Энэ нєх-
цєлд суурь суулгалтын гїнийг тєлєвлєлтийн тївшингээс тооцно.
б/ дотор талын суурь суулгалтын гїн хєрсний хєлдєлтийн тооцоог гїнээс
хамаарахгїй.
Тайлбар: Євлийн улиралд барилга барих тохиолдолд дотор суурийн
буурь хєрсийг хєлдєлтєєс хамгаалах дулаан тусгаарлалтын арга хэмжээ авна.
Гадна суурь суулгах гїн дараахь тохиолдолд буурь хєрсний хєлдєлтийн
тооцоот гїнээс хамаарахгїй. Їїнд:
Буурь болох жижиг ширхэгтэй элсэн хєрс овойлт їїсгэхгїй байх нь
батлагдсан;
Хєрсний хєлдєлт гэсэлтийн явцад буурь хєрсний хэв гажилт барилгын
хэвийн ашиглалтыг алдагдуулахгїй болохыг тусгай судалгаа тооцоогоор
тогтоосон;
Хєрс хєлдєхєєс хамгаалсан дулаан техникийн арга хэмжээ авсан.
5.2.2. Хїйтэн зоорьтой єєрєєр хэлбэл євлийн улиралд зоорийн доторх
температур тэгээс бага байх халаалттай барилгын гадна, дотор суурь суулгал-
тын гїнийг 5.3 хїснэгтэд заасан хэмжээгээр зоорь буюу техникийн хєндийн
шалнаас тооцож авна. Ингэхдээ дотор талын суурь суулгалтын гїнийг /5.1/, /5.3/
томъёогоор зоорийн доторх євлийн дундаж температурыг оролцуулан
илтгэлцїїр K h = 1 байх їед тооцож олно.
ХЇСНЭГТ 5.3
79
БНбД 2.02.01-94
5.2.3. Буурь суурийн зураг тєсєлд хєрсийг нэмэлт чийг авахаас хамгаа-
лах мєн барилга барих їед хєрсийг хєлдєлтєєс урьдчилан сэргийлэх арга хэм-
жээг тусгасан байвал зохино.
80
БНбД 2.02.01-94
d f - хєлдєлтийн їедээ h f хэмжээний хэв гажилт їїсгэх хєрсний гэсгэ-
лэн їеийн зузаан, м/см/.
Овойлтын илтгэлцїїрийн хэмжээнээс хамаарч хєрсийг дараахь байдлаар
ангилна. Їїнд:
K f < 0, 01 байвал овойдоггїй хєрс;
0, 01 £ K f £ 0 , 04 байвал сул овойдог хєрс;
0, 04 < K f £ 0 , 07 байвал дунд зэрэг овойдог хєрс;
0, 07 < K f £ 0 , 10 байвал хїчтэй овойдог хєрс;
K f > 0, 10 байвал их хїчтэй овойдогт хєрсєнд тооцно.
5.3.5. Тоосорхог шаварлаг хєрсний овойлтын зэргийг туршилтаар тогтоо-
гоогїй їед тїїнийг /5.5/ томъёогоор болон 5.1 зургаар тодорхойлно.
[
R f = 0 , 012 (W - 01 ) + W (W - W cr )2 ] W W
L p M 0 /5.5/
Їїний:
W , W p , W L - хєлдєлт явагдаж буй хєрсний їеийн байгалийн чийг.
имрэгдлийн ба урсалтын хязгаар дахь чийг.
W cr - хєлдєлт явагдаж буй хєрсний критик чийгийн тооцооны утга.
Хєрсний чийг їїнээс бага байх їед хєрсєнд чийг тархах їзэгдэл
явагдахгїй. Їїнийг нэгжийн хувиар илэрхийлж 5.2 зургаар
тодорхойлно.
M 0 - хэмжих нэгжгїй илтгэлцїїр. Їїнийг хєлдєж байгаа хєрсний нїцгэн
гадаргуу дээрх євлийн агаарын дундаж температурын їнэмлэхїй
утгатай тэнцїїгээр авна. /11 дїгээр хавсралт/.
Тайлбар: Хуурай хєрсний нягтыг /5.5/ томъёонд 1,5 т/м-ээр авсан бєгєєд
хєрсний нягт єєр байх їед овойлтын зэрэг R f - ийн тооцооны утгыг r d 1 , 5
харьцаагаар їржїїлж авна. Энд:
rd - туршиж байгаа хуурай хєрсний нягт.
5.3.6. Туршилтаар тодорхойлсон їзїїлэлт байхгїй їед тоосорхог шавар-
лаг хэсэг агуулсан том хэмхдэст хєрс, элс, тїїнчилэн уян налархайн тоо
J p < 0, 02 элсэнцэр хєрсний овойх шинж чанарыг ширхэгийн нунтаглалын
їзїїлэлт D , чийглэгийн зэрэг S r - ээс хамааруулан тодорхойлно. Ийм хєрсний
ширхэгийн нунтаглалын їзїїлэлт D > 1 ба чийглэгийн зэрэг S r > 0, 6 байхад
овойлт їїсгэх бєгєєд їїнийг дараахь байдлаар ангилна. Їїнд:
K
D= /5.6/
d 0 2 × e 0
81
БНбД 2.02.01-94
-1
æ P P P ö
d 0 = çç 1 + 2 + ............ + i ÷÷ /5.7/
è d 01 d 02 d 0 i ø
Їїний:
P 1 , P 2 .... P i - хєрсний фракц тус бїрийн эзлэх хувь, їїнийг нэгжийн хувиар
илэрхийлнэ;
d 01 , d 02 ..... d 0 n - хєрсний фракц тус бїрийн дундаж голч, м.
Хєрсний фракц тус бїрийн голчийг тодорхойлохдоо тэдгээрийн хамгийн
бага голчийг 1,4 гэсэн илтгэлцїїрээр їржїїлнэ. Хамгийн нарийн ширхэгтэй
фракцын тооцоот голчийг олохдоо тэдгээрийн /голчийн/ хамгийн их хэмжээг 1,4-
т хуваана.
82
БНбД 2.02.01-94
83
БНбД 2.02.01-94
n
Fr = å f i × A fi /5.10/
i =1
Їїний:
f i - суурийн хажуу гадаргуугаарх гэсгэлэн хєрсний їеийн шилжээсийн
эсэргїїцлийн тооцооны утга. Їїнийг 3 дугаар бїлгийн 3.3 ба 3.4
хїснэгтээр авна.
A af , i - гэсгэлэн хєрсний i їе дэх суурийн босоо гадаргуугийн талбай,м2.
Гадсан суурь болон тулгуур хавтангїй баганан суурьт i їеийн
зузааныг суурийн хєндлєн огтлолын периметрээр, тулгуур
хавтантай баганан суурьт мєн їеийн зузааныг тулгуур хавтангийн
периметрээр їржїїлж авна.
5.4.4. Мєнхцэвдэг хєрсийг I зарчмаар ашиглах їед суурийн доод хэсэг
цэвдэг хєрстэй барьцалдан хєлдсєнєєс болж дээд хэсгийн овойлтоос суурийг
чангаах хїчний тооцооны утга F r - г дараахь томъёогоор тодорхойлно.
n
F r = å R af ,i × A af , i /5.11/
i =1
Їїний:
R af , i - суурийн хажуу гадаргуугийн барьцалдсан цэвдэг хєрсний i їеийн
шилжээсийн эсэргїїцлийн тооцооны утга, кПа-аар илэрхийлж 7 дугаар
хавсралтын 3 дугаар хїснэгтээс авна.
A af , i - мєнхцэвдэг хєрсний i їед шилжээс явагдах босоо гадаргуугийн
талбай, м2. Їїнийг 5.4.3-ын /5.10/ томъёогоор тодорхойлно.
84
БНбД 2.02.01-94
2
é æ ö ù
d
t d = t 0 ê1 - ç ÷ ú /5.15/
ê çè d f ÷ø ú
ë û
Энд:
t 0 - агаарын хасах температурын їргэлжлэх хугацаа /сараар/;
d - суурь суулгалтын гїн, м;
d f - улирлын хєлдєлт гэсэлтийн гїн, м.
Суурийн улан доорх хєлдєж буй хєрсний тооцооны температур T d , o C
дараахь томъёогоор тодорхойлогдоно.
æ d ö÷
T d = T n ç1 - /5.16/
ç d ÷
è f ø
85
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 5.4
Хєрсний улиралын
хєлдєлтийн гїний доорх
Хєрсний нэр тєрєл ба усаар хэмжээнд харгалзах овойлтын
Д/д шїргэгч хїчний утга t th , кПа
ханасан зэрэг
1,5 м 3,0м тїїнээс
2,5 м
хїртэл дээш
J L > 0, 5 урсалтын їзїїлэлттэй
шавранцар, шавар элсэнцэр хєрс;
1. тоосорхог шаварлаг чигжээстэй том 110 90 70
хэмхдэст хєрс болон ширхэгийн 130 110 90
нунтаглал Д>5, чийглэгийн зэрэг S r > 0, 95
жижиг ширхэгтэй ба тоосорхог элсэн хєрс
0, 25 < J L £ 0 , 5 байх шавар, шавранцар,
элсэнцэр хєрс, тоосорхог шаварлаг
2. чигжээстэй том хэмхдэст хєрс; 90 70 55
Д>1; 0,8< S r £ 0, 95
жижиг ширхэгтэй ба тоосорхог элс
J L £ 0, 25 шавар, шавранцар элсэнцэр
хєрс; тоосорхог шаварлаг чигжээстэй том
70 55 40
3. хэмхдэст хєрс; ширхэгийн нунтаглал Д<1,
80 70 50
чийглэгийн зэрэг 0,6< S r £ 0, 3 жижиг
ширхэгтэй ба тоосорхог элс
86
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
P r - суурийн улан доорх d z зузаантай хєрсний їе хєлдєхєд їїсэх
хєрсний овойлтын даралт, кПа.
ХЇСНЭГТ 5.5
0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
0,2 0,90 0,80 0,72 0,66 0,60 0,54 0,50 0,47 0,44 0,41
0,3 0,89 0,77 0,69 0,62 0,55 0,51 0,46 0,43 0,40 0,37
Хєлдєлтийн гїн dz,ì
0,4 0,87 0,74 0,65 0,56 0,49 0,45 0,41 0,38 0,35 0,32
0,5 0,84 0,69 0,57 0,49 0,41 0,38 0,35 0,32 0,30 0,28
0,6 0,80 0,62 0,50 0,41 0,36 0,31 0,29 0,27 0,25 0,24
0,7 0,75 0,54 0,42 0,35 0,30 0,25 0,23 0,21 0,20 0,19
0,8 0,69 0,46 0,36 0,30 0,25 0,22 0,20 0,18 0,17 0,15
0,9 0,62 0,41 0,32 0,26 0,21 0,17 0,16 0,15 0,14 0,13
87
БНбД 2.02.01-94
5.6.1. Суурийн улнаас доошхи хєлдєж буй буурь хєрсний овойлтын хэв
гажилтын тооцоог доорх нєхцєлийг харгалзан хийнэ.
æ DS ö
e fp £ ç ÷ /5.20/
è L øu
Їїний:
h fp - суурийн уланд їїсэх даралтыг бодолцсон буурь хєрсний овойлтын
єргєгдлийн тооцооны хэмжээ;
e fp - суурийн доорх буурь хєрсний овойлтын харьцангуй жигд бус хэв
гажилтын тооцооны хэмжээ;
æ D S ö
S u ; ç ÷ - буурь хєрсний овойлтын єргєгдєлтийн хязгаарын хэмжээ ба
è L øu
харьцангуй хэв гажилтын хязгаар. Їїнийг 5.6 хїснэгтээр авна.
Хєрсний овойлтын хэв гажилтаар тооцох дан ба хоёр давхар хєнгєн
барилгын /байгууламжийн/ суурийн зураг тєсєл зохиохдоо энэ нормын
шаардлага тїїнчилэн дараахь нєхцєлийг бодолцон суурийг улиралын
хєлдєлтийн гїнд суулгахаар тєлєвлєж болно. Їїнд:
Суурийн доорх хєлдєж байгаа хєрс бїрэлдэхїїний хувьд нэгэн тєрлийн
байх;
I -р зарчим сонгосон барилгын талбайн хэмжээнд тархсан хєрсний
улиралын хєлдєлт-гэсэлтийн бїсэд хєрсний гэсэлтийн гїн нэгэн жигд байх;
Суурийн єргєгдєлт ба суултаас болж барилга байгууламжийн хийцэд
нэмэгдэл хїчдэл їїсэхэд хязгаарын тєлєв байдлаар хийсэн тооцооны нєхцєл
єєрчлєгдєхгїй байх.
5.6.2. Суурийн доорх хєрсний овойлтоос болж буурь суурийн єргєгдєх
хэмжээг хєрсєнд дарж байгаа гадны ачааллыг бодолцон дараахь томъёогоор
тодорхойлно.
æ P ö
h fp = çç1 - b i ÷÷h fi /5.21/
è P r ø
Їїний:
P r - суурийн доорх хєрсний овойлтын даралт, кПа. Їїнийг 5.5.1- ийн
заалтаар авна;
P i - хєлдєж буй хєрсєнд гадны ачаанаас їзїїлэх даралт, кПа;
h fi - хєрсний овойлтын хэв гажилт, м. Їїнийг 5.3.4-т зааснаар
тодорхойлно;
b - суурийн дэр овойдог хєрсний хїчитгэсэн тєлєв байдалд хэрхэн
нєлєєлєхийг бодолцсон илтгэлцїїр.
Баганан сууринд 5.4 зургаар, шугаман сууринд 5.5 зургаар тус тус
тодорхойлно.
88
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 5.6
Гулдмай ба Харьцангуй
арматурчлаагїй хотойлт ба
тоосгон єрєгтэй хана 2,5 тєвийлт 0,0005*
3. Дараахь суурьтай
модон хийцийн
барилгад:
89
БНбД 2.02.01-94
Dh fp
e fp = g n w /5.24/
L
90
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
g n = 1, 1
w - барилгын хийцийн уян чанарын їзїїлэлт l -аас хамаарах
илтгэлцїїр. Їїнийг 5.6 зургаар тодорхойлно.
Барилгын хийцийн уян чанарын їзїїлэлт l - г дараахь томъёогоор
тодорхойлно.
l C
l= /5.25/
2
4 [EJ ]
Їїний:
[EJ ] -
“Хана-суурь-хаяавч-хїчитгэлийн бїслїїр” гэсэн системд хамаарах
барилга байгууламжийн хийцийн хєндлєн огтлолын гулзайлтын
хєшїїн чанарын шилжїїлсэн утга.
C - овойдог буурийн хєшїїн чанарын илтгэлцїїр, кН/м2. Їїийг суурийн
тєрлєєс хамааруулан сонгох бєгєєд хєрсний овойлтын явцад
туушметр хєндлєн ачааг суурийн єргєгдєлтийн хэмжээнд
харьцуулсантай тэнцїї авна.
Шугаман сууринд:
P r b
C= /5.26/
h fp
Баганан сууринд:
P r A f æ kH ö
C = 2 ni ; ç P r , 2 ÷ /5.27/
Lh fp è ì ø
Энд:
ni - барилгын ханын тэн хагаст / L / 2 / байх баганан суурийн тоо.
P r h fp -энэ бїлгийн 5.5.1-д орсон тэмдэглэгээтэй ижил
A f - суурийн улны талбай, м2.
Тайлбар: Буурь хєрсний харьцангуй жигд бус хэв гажилт e fp - ийн
тооцоог барилгын урт, богино ханын аль алинд хийнэ.
91
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
[EJ ] f , [EJ ]Z , [EJ ]P [EJ ] S -
барилгын суурь, хаяавч, хїчитгэлийн
бїслїїр, ханын гулзайлтын хєшїїн чанар кН,м2. Суурь, хаяавч,
хїчитгэлийн бїслїїрийн гулзайлтын хєшїїн чанарыг дараахь
томъёогоор тодорхойлно.
[EJ ] f ( )
= g f E f J f + A 0 × Ó 0 2 /5.29/
Їїний:
E f , E z , E p - суурь,хаяавч,хїчитгэлийн бїслїїрийн материалын хэв
гажилтын модуль, кН /м;
J f , J z , J p - суурь, хаяавч, бїслїїр зэрэг элементийн хєндлєн огтлолын
инерцийн момент, м4;
g f , g z , g p - хийцийн элементїїдийн ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр,
0,25-тай тэнцїї.
Ó 0 ,Ó z , Ó p - суурь, хаяавч,хїчитгэлийн бїслїїрийн хєндлєн огтлолын гол
тєв тэнхлэгээс хана-суурь гэсэн системийн зохиомол
огтлолын тэнхлэг хїртэлх зай, м.
92
БНбД 2.02.01-94
n
å [E i J i ]× g i Ó i
i = 1
Ó0 = n
/5.32/
å [E i J i ] × g i
i =1
Їїний:
i A i -хийцийн i дїгээр элементийн /хаяавч, хана, бїслїїр/ хэв гажилтын
E ,
модуль ба хєндлєн огтлолын талбай;
g i - хийцийн i элементийн ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр;
Ó i - хийцийн i дїгээр элементийн хєндлєн огтлолын гол тєв тэнхлэгээс
суурийн хєндлєн огтлолын гол тєв тэнхлэг хїртэлх зай.
Тайлбар: 1. Хоорондоо холбоогїй гулдмайгаас бїтсэн суурийн
гулзайлтын хєшїїн чанарыг тэгтэй тэнцїїгээр авна.
2. Хэрэв хаяавч суурийн їргэлжлэл болсон эсвэл хамтран ажиллах
нєхцєл хангагдсан їед хаяавч ба суурийн хийцийг нэг элемент гэж їзнэ.
3. Хїчитгэлийн бїслїїр байхгїй бол тїїний хєшїїн чанар тэгтэй тэнцїї
байна. [EJ ] p = 0
4. Хэд хэдэн хїчитгэлийн бїслїїр байвал тэдгээрийн тус бїрийн
гулзайлтын хєшїїн чанарыг /5.31/ томъёогоор тодорхойлно.
5.6.6. Тоосгон, гулдмай, цутгамал бетон ханын гулзайлтын хєшїїн
чанарыг / кН.м2/ дараахь томъёогоор тодорхойлно.
Їїний:
E s - ханын материалын хэв гажилтын модуль, кН /м2;
g s - ханын ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр. Їїнийг дараахь байдлаар
авна.
Їїнд:
Тоосгон хананд: 0,15
Гулдмай хананд: 0,20
Цутгамал бетон хананд: 0,25
J s - ханын огтлолын инерцийн момент; м4. Їїнийг /5.34/ томъёогоор
тодорхойлно.
Ó s - ханын хєндлєн огтлолын гол тєв тэнхлэгээс суурь-хана гэсэн
системийн огтлолын зохиомол тэнхлэг хїртэлх зай. Їїнийг /5.32/
томъёогоор тодорхойлно.
A s - b s єргєнтэй ханын хєндлєн огтлолын талбай, м2 /5.35/ томъёогоор
тодорхойлно.
2 J 1 J 2
J s = /5.34/
J 1 + J 2
93
БНбД 2.02.01-94
Энд:
J 1 , J 2 - ханын огтлолын инерцийн моментыг дєр хана ба нїхийг дайруулан
тодорхойлсон хэмжээ, м4;
b s - єргєнтэй ханын хєндлєн огтлолын талбайг дараахь томъёогоор
тодорхойлно.
3 J 1 J 2 b s 2
A s = 2 3 /5.35/
J 1 + J 2
Ханын хєндлєн огтлолын хїндийн тєвєєс тїїний доод зах хїртэлх зайг
дараахь томъёогоор тодорхойлно.
3 J 1 J 2
Ó s = 3 /5.36/
(J 1 + J 2 ) × b s
5.6.7. Хавтгаалжин ханын гулзайлтын хєшїїн чанарыг дараахь
томъёогоор тодорхойлж кН /м2-аар илэрхийлнэ.
m
[EJ ]s = å [E j A j ]× (d j - Ó 0 ) 2 /5.37/
j =1
Їїний:
E j , A j - j - холбоосны хэв гажилтын модуль ба хєндлєн огтлолын талбай;
хэв гажилтын модулийг кН, м2/ талбайг м2-аар илэрхийлнэ.
m - хавтангуудын хоорондох холбоосны тоо;
d j - i холбоосоос суурийн хєндлєн огтлолын гол тєв тэнхлэг хїртэлх
зай, м;
Ó 0 - суурийн хєндлєн огтлолын гол тєв тэнхлэгээс барилгын суурь-хана
гэсэн системийн зохиомол тэнхлэг хїртэлх зай. Їїнийг дараахь
томъёогоор тодорхойлно.
n m
å [E i A i ]g i Ó i + å [E j A j ]d
i =1 j =1
Ó 0 = n m
/5.38/
å [E i A i ]g i + å [E j A j ]
i =1 j =1
Энд:
n - Барилгын “ суурь-хана” гэсэн систем дэх хийцийн элементийн тоо.
5.6.8. Барилгын суурь-хана гэсэн систем дэх дотоод нийлмэл хїчлэлийг
/статик момент М ба хєндлєн хїч F/ дараахь томъёогоор тодорхойлж
моментийг кН.м. хєндлєн хїчийг кН -оор илэрхийлнэ.
EJ
M = ±8 B × Dh fi /5.39/
L 2
EJ
F = ±16 B 1 Dh fi /5.40/
L 3
94
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
Dh fi ; L - 5.6.4- ийн /5.24/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил;
B , B 1 - уян чанар l - аас /5.6.4/ хамаарах илтгэлцїїр. 5.7 зургаар
тодорхойлно.
M i = M
[EJ ]i /5.41/
[EJ ]
F i = F
[GA ]i /5.42/
[CA ]
Їїний:
[EJ ]i ; [GA ] i -
суурь, хаявч, хана, хїчитгэлийн бїслїїр зэрэг тусдаа
элементїїдийн огтлолын гулзайлтын ба шилжээсийн хєшїїн
чанар;
G - шилжээсийн модуль, кН /м2- аар илэрхийлнэ. G = 0, 4 E
Хавтгаалжин ханын холбоосонд їїсэх дотоод хїчдэл F 3 -г дараахь
томъёогоор тодорхойлж кН- оор илэрхийлнэ.
F s =
[
M (d j - Ó 0 )× E j A i ] /5.43/
[EJ ]
Їїний:
d j ; Ó 0 ; E j ; A j - /5.37/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил.
Дээр олсон дотоод хїчлэлээр тоосгон, арматуртай тоосгон, бетон,
тємєрбетон хийцийн зураг тєсєл зохиох нормд заасан шаадлагын дагуу
“Барилгын суурь-хана” гэсэн системийн элементїїдийн бат бэхийг тооцоолно.
95
БНбД 2.02.01-94
96
БНбД 2.02.01-94
97
БНбД 2.02.01-94
a = E E sat /6.1/
Їїний:
E, E sat - хєрсний байгалийн чийгтэй болон усаар ханасан їеийн хэв
гажилтын модуль.
6.2.1.2. Хєрсний харьцангуй суумтгай байдал e sl > 0. 01 їед тїїний
суумтгай чанарыг тооцох ба энэ нормын 6.2.4.6-д зааснаар тодорхойлно.
98
БНбД 2.02.01-94
99
БНбД 2.02.01-94
( )
Rs = P s l - s zg + as zg , 0 / a /6.3/
Їїний:
s zg - нягтруулсан буюу бэхжїїлсэн хєрсний доорх дэвсгэр їеийн
хєрсний дээд зааг дээр хєрсний єєрийн жингээс їїсэх хїчдэл;
s zg , 0 - суурийн улны тївшинд хєрсний єєрийн жингээс їїсэх хїчдэл;
a - нягтруулаагїй буюу бэхжїїлээгїй хєрсний дээд заагт сууриас ирэх
нэмэгдэл даралтыг бууруулах илтгэлцїїр. Їїнийг “ Ерєнхий зїйл” –
ийн 2 дугаар хавсралтын 1 дїгээр хїснэгтээр тодорхойлно.
6.2.3.5. Суумтгай хєрсний тооцооны даралтыг /6.2/ томъёогоор
тодорхойлно. Ингэхдээ суумтгайн їзїїлэлтїїдийг хєрсний тогтсон чийгтэй буюу
усаар ханасан нєхцєлєєр авна.
100
БНбД 2.02.01-94
101
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
e s l , i - 6.2.4.7-ийн заалтаар тодорхойлох хєрсний i дїгээр їеийн
харьцангуй суумтгай байдал;
h i - хєрсний i їеийн зузаан;
K s l, i - 6.2.4.8-ын заалтаар тодорхойлох илтгэлцїїр;
n - хєрсний суумтгай шинж чанартай бїсийг хуваасан їеийн тоо.
Їїнийг 6.2.4.9-д зааснаар авна.
Хєрсний суумтгай їеийн зузаан h s l - г дараахь байдлаар авна. /Зураг 6.1/
Їїнд:
102
БНбД 2.02.01-94
h n , g - уг дээжийн P = s zg даралтын дор байгалийн чийгтэй байх їеийн єндєр.
Усаар бїрэн ханаагїй хєрсний Ws l £ W < W sat харьцангуй суумтгай
байдлыг дараахь томъёогоор тодорхойлно.
Wsat - W W - W s l
e ¢se = 0 , 01 + e s l /6.6/
W sat - W s l W sat - W s l
Їїний:
W - хєрсний чийг;
W sat - хєрсний усаар бїрэн ханасан їеийн чийг;
W s l - суумтгай байдал ажиглагдаж эхлэх їеийн чийгийн утга;
e sl - хєрс усаар бїрэн ханасан їеийн харьцангуй суумтгай байдал.
Тайлбар: Хэрэв W > W s l байвал /6.6/ томъёоны W s l - ийн оронд W утгыг
ашиглана.
Хєрсийг норгосны дараа тїїний эцсийн чийг W a - г туршилтаар
тодорхойлно. Ийм судалгааны материал байхгїй тохиолдолд дараахь
байдлаар авна.
103
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
P - суурийн улан доорх дундаж даралт, кПа;
P s l, i - хєрсний i дїгээр їед нэмэлт суулт їїсэх анхны даралт, кПа;
P 0 = 100 кПа /1кгх/см2/,
3 м < b < 12 м байх їед K se , i илтгэлцїїрийг b = 3 м, b = 12 м байх їеийн
утгуудаас завсрын хамаарлын аргаар бодож олно.
Суурийн улан дор 1,5 м-ээс илїї зузаантай суумтгай биш хєрсний їе
/нїдэж, индїїдэж, силикатжуулж/ бий болгосон тохиолдолд илтгэлцїїрийн утгыг
1-тэй тэнцїї гэж авна.
а/ Хєрсний єєрийн жингийн їйлчлэлээр нэмэлт суулт S s l , g їїсэхгїй /эсвэл
уг суулт 5 см –ээс ихгїй/ ба суумтгай їеийн h s l , p - зузаантай дээд бїсэд зєвхєн
гадны ачааны нєлєєгєєр S s l , p - хэмжээний нэмэлт суулт їїсч болзошгїй
/ I тєрлийн суумтгай хєрс / їе;
б, в, г - Z g гїнээс эхлэн суумтгай їеийн доод бїс h s l , g - д хєрсний єєрийн
жингийн їйлчлэлээр S s l , g хэмжээний нэмэлт суулт їїсч болзошгїй / II тєрлийн
суумтгай хєрс/.
б - Суумтгайн дээд, доод бїсїїдийн хооронд саармаг бїс оршино.
104
БНбД 2.02.01-94
105
БНбД 2.02.01-94
106
БНбД 2.02.01-94
6.2.5.7. Хєрсєн дэрний хуурай хєрсний нягт нь 1,6 т/м3-ээс багагїй байна.
6.2.6. Хїнд нїдїїрээр нягтруулсан буурийн зураг тєсєл зохиох
6.2.6.1. Дараахь зорилтыг шийдвэрлэхэд суумтгай хєрсийг хїнд
нїдїїрээр нягтруулна. Тухайлбал:
Cууриас ирэх ачаанаас нєлєєлєх хєрсний суумтгай чанарыг суумтгайн
нийт бїсэд буюу тїїний хэсэгт арилгах;
Барилга байгууламжийн буурьт ус бага нэвтрїїлэх їргэлжилсэн дэлгэц
бий болгож тїїнээс доош орших суумтгай хєрсийг эрчимтэй норолтоос
хамгаалах;
Хєрсний нягтыг ихэсгэж шахагдалтыг багасгах зэрэг болно.
6.2.6.2. Хїнд нїдїїрээр нягтруулах аргыг I тєрлийн суумтгай хєрстэй
талбайд зєвхєн суурийн доорх хєрсний суумтгай шинж чанарыг арилгахад, II
тєрлийн суумтгай хєрстэй талбайд дээрх зорилгоор хэрэглэхээс гадна барилга
байгууламжийн дор бїхэлд нь ус бага нэвтрїїлэх дэлгэц бий болгох зорилгоор
хэрэглэнэ.
6.2.6.3. Хєрсний чийглэгийн зэрэг 0,7-гоос ихгїй эсвэл хуурай хєрснйи нягт 1,55
т/м3-аас дээшгїй байх тохиолдолд хїнд нїдїїрийн аргыг хэрэглэнэ. Хєрсєнд W 0
хэмжээний тохиромжтой чийгийг єгвєл хєрс нягтруулалт хамгийн їр ашигтай
болно.
6.2.6.4. 5 тонн хїртэл жинтэй нїдїїрээр хєрс нягтруулахад ойролцоох
барилга байгууламжийг динамик нєлєєнд єртєхєєс сэрэмжилж тэдгээрээс
нягтруулалт явуулах талбай хїртэлх зайг хязгаарлана. Їїнд:
Ханад нь ан цав їїсээгїй, дунд зэргийн байдалд байгаа барилгаас 10 м-
ээс доошгїй зайд;
Дээрх барилга хананд нь ан цав їїссэн байвал тїїнчилэн ширэм,
керамик, асбестоцементэн болон тємєрбетон хоолойгоор хийгдсэн инженерийн
байгууламжаас 15 м зайд байна.
5 тонноос хїнд нїдїїр хэрэглэх їед аюулгїй байдлыг хангах зайг мєн
нэмэгдїїлнэ.
6.2.6.5. Хєрсийг хїнд нїдїїрээр нїдэж нягтруулах зураг тєсєлд дараахь
їзїїлэлтїїдийг заана. Їїнд: нягтруулах талбайн хэмжээ, нягтруулалтын гїн,
нїдїїрийн жин ба голч, нягтруулах бїсийн доод зааг дахь хєрсний
шаардлагатай нягтын утга, хєрсний тохиромжтой чийгийн утга болон хєрсийг
ингэж чийглэхэд шаардагдах усны хэмжээ, нягтруулсан хєрстэй буурийн
тооцооны эсэргїїцэл зэрэг орно.
6.2.6.6. Нїдїїрийн жин ба голчийг нягтруулалтын гїн, нягтруулах талбайн
хэлбэр хэмжээ зэргээс хамааруулан сонгоно. Нїдїїрийн жинг сонгохдоо
хєрсєнд їзїїлэх статик даралт 15 кПа-аас багагїй байхаар авна. Хїнд нїдїїр
хэрэглэхэд хєрсний нягтралын гїн h s хєрсний чийг ба нягт, нїдїїрийн голч ба
жин, нягтруулалтын горим зэргээс хамаарах бєгєєд хєрс тохиромжтой чийгтэй
нєхцєлд ойролцоогоор дараахь байдлаар тодорхойлно.
107
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 6.2.
6.2.7.1. II тєрлийн суумтгай хєрс бїхий талбайд барилга барих їед буурь
хєрсийг чийг авахаас, суумтгай їе бїхэлдээ норж бїрэн нэмэлт суулт
явагдахаас сэргийлж ус чийгнээс хамгаалах буюу хийцлэлийн арга хэмжээ
авдаг. I тєрлийн суумтгай хєрс тархсан талбайн хувьд зєвхєн суумтгай бїсийн
хєрсний суумтгай шинж чанарыг арилгах бололцоогїй їед л дээрх арга
хэмжээнїїдийг авна.
108
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 6.3.
109
БНбД 2.02.01-94
110
БНбД 2.02.01-94
111
БНбД 2.02.01-94
6.3.5. Суумтгай болон норголтын їед бат бэх, хэв гажилтын шинжээ
бууруулах бусад тєрлийн хєрсний їеийг гадас нэвт єнгєрєх боломжтой нєхцєлд
хєрс норгож гадсан суурь хэрэглэж болно.
Гадасны доод їзїїрийг ихэвчлэн хадан хєрс, нягт ба дунд зэргийн
нягттай элсэн хєрсєнд суулгах бєгєєд I тєрлийн хєрсний нєхцєлтэй талбайд
усаар ханасан їедээ J L < 0. 6 урсалтын їзїїлэлттэй тоосорхог шаварлаг
хєрсєнд бїх тєрлийн гадасны їзїїрийг суулгана. II тєрлийн хєрсний нєхцєлтэй
талбайд S s l , g £ S u тохиолдолд усаар ханасан їедээ J L < 0. 4 урсалтын
їзїїлэлттэй тоосорхог шаварлаг хєрсєнд зоомол гадасны їзїїрийг, J L < 0. 2
байх мєн хєрсєнд єрємдмєл цутгамал гадасны їзїїрийг суулгана. II тєрлийн
хєрсний нєхцєлд S s l, g > S u байхад усаар ханасан їедээ J L < 0. 2 урсалтын
їзїїлэлттэй тоосорхог шаварлаг хєрсєнд зоомол гадасны їзїїрийг J L £ 0 байх
мєн хєрсєнд єрємдмєл цутгамал гадасны їзїїрийг суулгана. /Їїний S s l , g -
асгаас болон хєрсний гадаргуу дахь бусад ачааллыг бодолцсон хєрсний єєрийн
жингийн їйлчлэлээр їїсэх нэмэлт суулт/.
Дурьдсан хєрсєнд гадас суулгах гїнийг тооцоогоор тогтоох ба гадасны
суулт нь хязгаарын суулт S u - аас хэтрэхгїй байх нєхцєлийн хамгийн ихээр авах
бєгєєд мєн гадасны даацын шаардлагыг хангах нєхцєлийг бодолцоно.
Тайлбар: 1. Хэрэв дээр дурьдсан хєрсийг нэвтлэх нь тодорхой
тохиолдолд нэгдїгээр зэргийн суумтгай хєрсєнд барих III ангиллын барилга
байгууламжийн гадсан суурийн їзїїрийг 0,3 МПа-аас багагїй даралттай їеийн
харьцангуй суумтгай байдал e sl < 0. 03 байх хєрсєнд 1 м-ээс багагїй гїнд
суулгахыг зєвшєєрнє. Энэ тохиолдолд гадасны даац хангалттай байх
шаардлагатай байх бєгєєд буурь хєрсний болзошгїй суултын нийлбэр хєрсний
жигд биш норолтын їе дэх зєвшєєрєгдєх хязгаараас хэтэрч болохгїй.
112
БНбД 2.02.01-94
0 , 9 l × g w
- W P
g s
J L = /6.13/
W L - W P
Їїний:
l - байгалийн нягттай хєрсний сївэрхэгийн илтгэлцїїр
gw - усны нягт g w = 10 кН/м3/1тх/м3/
gs - хєрсний хатуу хэсгийн нягт, кН/м3/тх/м3/
W P -хєрсний имрэгдлийн ба урсалтын хязгаар дахь чийг, нэгжийн
хувиар
Хэрэв /6.13/ томъёогоор J L < 0, 4 гарвал J L = 0, 4 гэж авна.
б/ Хэрэв хєрс норох боломжгїй бол байгалийн нєхцєл дэх хєрсний чийг
ба урсалтын їзїїлэлт J L -ийн утганд харгалзуулж авна. Хєрсний чийг
имрэгдлийн хязгаар дахь чийгнээс бага W < W P байвал чийгийн хэмжээг W P -тэй
тэнцїї гэж авна.
113
БНбД 2.02.01-94
S s l ³ 2 см байхад g c = 0,8 S s l - ийн завсрын утгад харгалзах g c - ийн утгыг
завсрын хамаарлын аргаар тодорхойлно.
P n - энэ нормын 6.3.9-д зааснаар тодорхойлох їрэлтийн сєрєг хїч.
114
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 6.4.
6.4.5. Холбох тавцангийн улнаас доош суумтгай хєрсний їеийн зузаан 6-8
м-ээс хэтрэхгїй бєгєєд тїїнээс дооших хадан, нягт ба дунд зэргийн нягт элс
усаар ханасан нєхцєлд J L £ 0, 4 консистенцтэй тоосорхог шаварлаг хєрсєнд
гадас тулах боломжтой їед зоомол гадас хэрэглэх нь тохиромжтой.
115
БНбД 2.02.01-94
Хэрэв уг суулт S s l , g = 10 - 20 см байвал дээр дурдсан даралт, ачааны
хэмжээг харгалзан 0,08 МПа ба 1000 кН/100т/-оос ихгїй байх ёстой.
ÑÍèÏ II 7 81
7.1.2. -ийн заалтаар газар хєдлєлийн шинж чанараараа I
Ì 87
ба II ангилалд хамаарах хєрсєнд суурь суулгах гїнийг ихэвчлэн газар
хєдлєлгїй мужид барих барилгын суурь суулгалтын гїнтэй адилаар сонгоно.
Газар хєдлєлийн шинж чанараараа III ангилалд хамаарах хєрснєєс тогтсон
талбайд 2 дугаар бїлгийн заалтаар хиймэл буурь хийх нь зохимжтой.
7.1.3. Нэг буюу хэд хэдэн залгасан хэсгээс бїрдсэн барилгын суурийг гїн
суулгах боломжгїй їед хадан биш хєрсєнд нэг тївшинд суулгах боломжгїй їед
хадан биш хєрсєнд нэг тївшинд суулгах боломжгїйд хїрвэл 2 дугаар бїлгийн
/2.2/ нєхцєлийг хангах шаардлагатай бєгєєд хєрсний дотоод їрэлтийн єнцгийн
тооцооны утгыг газар хєдлєлийн 7 баллын мужид 20-аар, 8 баллд 40-аар, 9
баллд 70-аар тус тус багасгасан байна.
116
БНбД 2.02.01-94
7.2.2. Хадан хєрсний бат бэх, хадан биш хєрсний тогтвор, тїїнчилэн
суурь улаараа шилжихгїй ба онхолдохгїй байх нєхцєлийг хангах зорилгоор
буурийн даацын тооцоог ачааны онцгой хослолд хийнэ.
Газар хєдлєлийн їйлчлэлд буурийн хэв гажилт нь /їнэмлэхїй ба жигд
биш суулт, хазайлт гэх мэт/ ачааны їндсэн хослолоор тооцсон зєвшєєрєгдєх
хязгаарын утгаас хэтэрч болно. Иймээс газар хєдлєлийн їйлчлэлийг оруулсан
ачааны онцгой хослолоор буурийн хэв гажилтыг тооцохгїй.
117
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
N a - онцгой хослол дахь тєвийн бус тооцооны ачааны босоо байгуулагч
N u , eq - газар хєдлєлийн їйлчлэлийн їе дэх буурийн хязгаарын
эсэргїїцлийн хїчний босоо байгуулагч
g c,eq - газар хєдлєлийн їйлчлэлийг бодолцсон ажиллах нєхцєлийн
илтгэлцїїр. Їїнийг газар хєдлєлийн шинж чанараараа хєрсний
I , II ба III ангилалд хамаарах хєрсєнд харгалзуулан 1,0; 0,8;
0,6-тай тэнцїїгээр авна. Газар хєдлєлийн1;2 ба 3 давтамжтай
мужид барих барилга байгууламжийн хувьд g c,eq -ийн утгыг
харгалзан 0,85; 1,0; 1,15-аар їржїїлнэ. /Газар хєдлєлийн давтамж
газар хєдлєлтийн шинж чанараар ялгасан хєрсний ангиллыг газар
хєдлєлтэй нутагт барилгын зураг тєсєл зохиох нормд
тодорхойлно/.
gn- Байгууламжийн зориулалтаас хамаарах найдварын илтгэлцїїр.
Їїнийг 2 дугаар бїлгийн заалтаар авна. Ачааны хэвтээ
байгуулагчийг суурийн улны шилжээсийн тооцоонд бодолцоно.
/7.1/ нєхцєлєєр газар хєдлєлийн їйлчлэлд буурийн тогтвор
хангагдаж байх ачааны хамгийн их хэмжээ N a - г тодорхойлно.
Суурийн улны шилжилтийг шалгах тооцоог газар хєдлєлтийн
ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g c,eq - г бодолцон суурийн уланд
їзїїлэх хєрсний їрэлтийн /2.17/ нєхцєлєєр хийнэ.
118
БНбД 2.02.01-94
x c (F 1 - 1) × C 1
P0 = x q × F 1 × g 1 ¢ × d + / 7.2 /
t g j1
(
P b = P 0 + x g × g 1 × b × F 2 - K eq × F 3 ) / 7.3 /
Энд:
x q , x c , x g - суурийн хэлбэрээс хамаарах илтгэлцїїр / суурийн улны урт ба
єргєний хэмжээг ачааны зєрєх мєрийн хэмжээгээр
бууруулахгїйгээр / 2.14 / томъёогоор тодорхойлно.
F 1 , F 2 , F 3 - хєрсний дотоод їрэлтийн єнцгийн тооцооны утга j1 -с
хамааруулан 7.2 зургийн бїдїївчээр тодорхойлох илтгэлцїїрїїд.
g 1 ¢ , g 1 - суурийн улнаас дээш ба доош орших хєрсний хувийн жингийн
тооцооны утга /газар доорх усны хєвїїлэх їйлчлэлийг бодолцоно/.
d - суурь суулгалтын гїн. Суурийн тал бїрээс жигд биш босоо ачаа
їйлчлэх тохиолдолд хамгийн бага ачаанд /жишээ нь: зоорийн
талаас їйлчлэх ачаа/ харгалзах утгыг авна.
K eq - барилгын талбай дахь газар хєдлєлийн 7.8 ба 9 баллд нь
тохируулж 0,1; 0,2; 0,4- тэй тэнцїїгээр авах илтгэлцїїр.
Тайлбар: F 2 < K eq F 3 байвал / 7.3 / томъёонд P â = P 0 гэж авна. Тооцооны
ачаа ба хязгаарын даралтын эпюрийн зєрєх мєр e a , e u - г дараахь томъёогоор
тодорхойлно.
M a
ea = / 7.4 /
N a
b P b - P 0
e u = × / 7.5 /
6 P b + P 0
Їїний:
N a , M a - ачааны хослолын їед суурийн уланд нь шилжсэн тооцооны
ачааны босоос байгуулагч ба момент
Зєрєх мєрийн e a , e u утгууд суурийн тэгш хэмийн босоо тэнхлэгийн нэг тал
руу чиглэсэн байх ба ижил тэмдэгтэй байна. Учир нь ачааны зєрєх мєрийн
эсрэг чиглэсэн шилжээс хєрсєнд їїсэх їед буурийн даац хамгийн бага байдаг.
e a ба e u - ийн харьцаанаас хамаарч буурийн эсэргїїцлийн хязгаарын
хїчний босоо байгуулагчийн хэмжээг тодохойлно.
Їїнд:
e a £ e u їед N u , eq = 0 . 5 b l (P o + P b ) / 7.6 /
119
БНбД 2.02.01-94
Зураг 7.1
Газар хєдлєлийн їед суурийн уланд
їйлчлэх хязгаарын даралтын эпюр.
Зураг 7.2
Газар хєдлєлийн нєхцєлд
буурь, суурийн даацын тооцоо
хийхэд ашиглах
илтгэлцїїрийн график
120
БНбД 2.02.01-94
2 N a
Pmax = £ P â / 7.8 /
æ b ö
3 lç - e a ÷
è 2 ø
Їїний:
b - суурийн єргєн
N a , e a - /7.4/ томъёоны тэмдэглэгээтэй ижил, гэхдээ e a > b 6 байна.
Pâ - b c - боломжит єргєнтэй суурийн хувьд / 7.3 / томъёогоор тодорхойлно.
Энд:
b
e a > їед / 7.7 / томъёо нь дараахь байдалтай болно.
6
N u , eq = 0 , 5 b × l × P b / 7.9 /
121
БНбД 2.02.01-94
a 1 (H - aÎ a 3 M )
h d = /7.10/
æ a ö
b p çç 2 g 1 tg j1 + C 1 ÷÷
è aÎ ø
Їїний:
a 1 , a 2 , a 3 - хэмжих нэгжгїй илтгэлцїїрїїд. Тусдаа гадас болон єндєр
холбох тавцантай гадсан суурьт a 1 = 1 , 5 ; a 2 = 0 , 8 ; a 3 = 0 , 6 ; нам
холбох тавцанд хєшїїн бэхлэгдсэн гадсан суурьт a 1 = 1 , 2 ; a 2 = 1 , 2 ;
a 3 = 0 ; гэж авна.
H , M -газар хєдлєлийн їйлчлэлийг оруулсан ачааны онцгой хослолын
їед хєрсний гадаргуугийн тївшинд гадсанд їйлчлэх хэвтээ хїч,
кН/тх/ ба гулзайлгах моментын кН.м/тх.м/ тооцооны утга;
a Î - 3 дугаар бїлгийн заалтаар тодорхойлох хэв гажилтын
илтгэлцїїр, 1/м.
b p - 3 дугаар бїлгийн заалтаар тодорхойлсон гадасны боломжит
єргєн, м.
g1 - хєрсний хувийн жингийн тооцооны утга, кН/м3/тх/м3/.Усаар ханасан
хєрсний хувьд усны хєвїїлэх їйлчлэлийг бодолцож тодорхойлно.
j1 ,C1 -хєрсний дотоод їрэлтийн єнцєг, град ба хувийн барьцалдах
хїчний. кН /м2/тх/м2/ тооцооны утга.
Газар хєдлєлийн ачааны їйлчлэлд тооцооны гїн h d -г тодорхойлохдоо
хєрсний дотоод їрэлтийн єнцгийн тооцооны утга j1 -г 7 баллын газар
хєдлєлтєнд 20-аар, 8 баллд 40-аар, 9 баллд 70-аар тус тус багасгаж авна.
122
БНбД 2.02.01-94
123
БНбД 2.02.01-94
124
ХЇСНЭГТ 7.1
Дор дурьдсан хєрсний эсэргїїцлийн R утгыг засварлах Дор дурьдсан хєрсний хувьд f i - ийн утгыг засварлах
ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g eq1 ажиллах нєхцєлийн илтгэлцїїр g eq2
Газар хєдлєлийн
тооцооны балл
Дараахь урсалтын
Дунд зэргийн
Дунд зэргийн їзїїлэлттэй Дараахь урсалтын їзїїлэлттэй
Нягт элсэн хєрс нягттай ба элсэн
нягттай элсэн хєрс тоосорхог тоосорхог шаварлаг хєрс
хєрс
шаварлаг хєрс
бага бага бага
чийгтэй усаар чийгтэй усаар 0 < J L £ 0 . 5 чийгтэй усаар
J L < 0 J L < 0 J 0 < J L £ 0 . 75 0. 75 < J L £ 1
ба ханасан ба ханасан ба ханасан
чийгтэй чийгтэй чийгтэй
1 0,9 0,95 0,8 1 0,95 0,95 0,9 0,95 0,85 0,75
7
0,9 0,85 - 1 0,9 0,85 - - 0,8 0,75
0,9 0,8 0,85 0,7 0,95 0,9 0,85 0,8 0,9 0,8 0,7
8
0,8 - 0,75 - 0,95 0,8 0,75 - 0,8 0,7 0,65
125
0,8 0,7 0,75 0,9 0,85 0,75 0,7 0,85 0,7 0,6
9 -
0,7 - 0,6 0,85 0,7 0,65 - 0,65 0,6 -
Тайлбар: 1. g eq1 ба g eq2 -ын зураасны дээд талын утга зоомол гадсанд, зураасны доорх утга цутгамал гадсанд
хамаарна.
2. g eq1 ба g eq2 илтгэлцїїрийн утгыг газар хєдлєлийн 1, 2, 3 давтамжтай нутагт барих, барилга байгууламжид 0,85; 1,0;
1,15-аар їржїїлж авна. /зам тээврийн ба гидротехникийнхээс бусдад/.
3. Том хэмхдэст хєрс ба хадан хєрсєнд тулах гадасны даацыг тооцоолохдоо g eq1 ба g eq2 гэсэн ажиллах нєхцєлийн
илтгэлцїїрийг ашиглана.
БНбД 2.02.01-94
БНбД 2.02.01-94
3
h d = /7.12/
a Î
Їїний:
aÎ - “хєрс гадас” системийн хэв гажилтын илтгэлїїр. Їїнийг 7.5.5-д
зааснаар туршилтын дїнгээр тодорхойлно.
126
БНбД 2.02.01-94
F h
a Î = 1, 34 /7.13/
u 0 E d J
Їїний:
F h - хэвтээ ачаа, кН/кгх/. Їїнийг 0,7 F h , u їржвэртэй тэнцїїгээр авна.
Энд:
F h , u - ачаа нэмж єгєєгїй байхад туршиж буй гадасны шилжилт єсєж
эхлэх їеийн хєрсний гадаргуугийн тївшин дэх язгуурын хэвтээ
ачаа, кН/кгх/.
u 0 - хєрсний гадаргуугийн тївшин дэх гадасны хэвтээ шилжилт, м/см/.
Статик ачааны їйлчлэлд тооцох тохиолдолд шилжилт тогтворжих
нєхцєлд харгалзах ачаа ба хэвтээ шилжилтийн хамаарлын
графикаар тодорхойлно. Хэрэв газар хєдлєлийн ачаанд тооцвол
тогтворжоогїй шилжилтэд харгалзах ачаа ба хэвтээ шилжилтийн
хамаарлын графикаар тодорхойлогдоно.
E d - гадасны материалын харимхай модуль, кПа /кгх/см2/
J - гадасны огтлолын инерцийн момент, м4/см4/
ХЇСНЭГТ 7.2
127
БНбД 2.02.01-94
1 дїгээр хавсралт
Зєвлємж болгох
128
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 1.
129
ХЇСНЭГТ 2,
Алтан химэрлэг биш тоосорхог шаварлаг хєрсний хувийн
барьцалдах хїч C n , кПа/кгх/см2/, дотоод їрэлтийн єнцєг
j n град, норматив утга.
Хєрсний нэр тєрєл Хєрсний Сївэрхэгийн илтгэлцїїр e -ийн дараахь утганд харгалзах хєрсний
тїїний урсалтын їзїїлэлтїїд їзїїлэлтїїд
їзїїлэлтийн
норматив утгын 0,45 0,55 0,65 0,75 0,85 0,95 1,05
хязгаар
0 £ J L £ 0 . 25 C n 21 /0,21/ 17 /0,17/ 15 /0,15/ 13 /0,13/
j n 29 29 26 24
Элсэнцэр
Дєрєдвєгчийн насны хурдас
j n 25 25 23 23 21 20
Шавранцар C n 45 /0,45/ 36 /0,36/ 30 /0,30/ 25 /0,25/ 20 /0,2/ 15 /0,15/
0, 25 < J L £ 0 . 5 j n 21 20 19 18 17 16
C n 35 /0,35/ 23 /0,23/ 23 /0,23/ 20 /0,20/ 16 /0,16/ -
0, 5 < J L £ 0 . 75 jn 20 19 18 17 16
0 < J L £ 0 . 25 C n 81 /0,81/ 68 /0,68/ 54 /0,54/ 47 /0,47/ 41 /0,41/ 36 /0,36/
j n 21 20 19 17 15 14
Шавар
БНбД 2.02.01-94
C n 57 /0,57/ 50 /0,50/ 43 /0,43/ 37 0,37/ 32 /0,32/
0, 25 < J L £ 0 . 5 j n 18 17 15 13 11
C n 45 /0,45/ 41 /0,41/ 36 /0,36/ 33 /0,33/ 29 /0,29/
0, 5 < J L £ 0 . 75
jn 15 14 11 9 7
ХЇСНЭГТ 3.
БНбД 2.02.01-94
Шавранцар
Шавар - 0. 25 £ J L £ 0 - 35 /350/ 31 /310/ 27 /270/ 25 /250/ - - -
Неогений насны 0 < J L £ 0 . 25 - - 29 /290/ 25 /250/ 21 /210/ - - -
хурдас
0. 25 < J L £ 0 . 5 - - - 21 /210/ 17 /170/ 13 /130/ -
БНбД 2.02.01-94
2 дугаар хавсралт
Заавал мєрдєнє.
Суултын тооцоо
1. Суулт S - г тооцохдоо шугаман хэв гажилттай хагас орон зайн
тооцооны бїдїївчийг ашиглан буурь хєрсний їе бїрийн суултын нийлбэр
байдлаар дараахь томъёогоор тодорхойлно.
n s zp , i h i
S = b å /1/
i =1 E i
Їїний:
b - 0,8-тай тэнцэх, хэмжих нэгжгїй илтгэлцїїр
s zp,i - хєрсний i дїгээр їе дэх эгц босоо нэмэгдэл хїчдэлийн дундаж
утга. Уг їеийн дээд Z i - 1 ба доод Z i хязгаар дахь хїчдэлийн
/суурийн улны тєвийг дайрсан / нийлбэрийн хагастай тэнцэнэ./ 2; 3;
4 дїгээр заалтыг їз /.
h ,
i E
i - хєрсний i дїгээр їеийн зузаан ба хэв гажилтын модуль
n - буурийн шахагдалд єртєх хэсгийг хуваасан їеийн тоо
Эгц босоо хїчдэл буурь хєрсний гїнд тархах байдлыг I дїгээр зургийн
бїдїївчээр авна.
2. Z гїнд тархах суурийн улны тєвийг дайрах эгц босоо нэмэгдэл хїчдэл
s zp , тэгш єнцєгт суурийн єнцгийн цэгийг дайрсан эгц босоо нэмэгдэл хїчдэлд
s zp, c - г дараахь томъёогоор тодорхойлно.
s zp = aP o /2/
s zp , c = aP o / 4 /3/
Їїний:
a - суурийн улны хэлбэр, тэгш єнцєгт хэлбэртэй суурийн тал,
харьцангуй гїн хоёрын харьцаа x - аас хамаарах илтгэлцїїр
/1 дїгээр хїснэгт /
s zp - г тодорхойлохдоо x = 2 Z b
s zp, c - г тодорхойлохдоо x = Z / b гэж авна.
132
БНбД 2.02.01-94
3. Z - гїнд тархах, дурын А цэгийг дайрсан босоо хїчдэл s zp, a - г
тодорхойлохдоо хийсвэр дєрвєн суурийн єнцгийн цэгїїдэд їйлчлэх á zp , cj
хїчдэлїїдийн алгебрийн нийлбэр байдлаар илэрхийлэх дараахь томъёог
133
БНбД 2.02.01-94
ашиглана. А цэг нь уландаа P -o той тэнцэх нэмэгдэл даралттай суурьт, эсвэл
тїїний гадна орших болно. / 2 дугаар зураг /
4
s zp , a = å s zp , cj /4/
j =1
4, Z гїнд тархах, тухайн суурийн улны тєвийг дайрч гарах нэмэгдэл босоо
хїчдэл á zp , nf -г зэргэлдээ орших сууриуд, мєн уг суурийн орчмын талбайн
їйлчлэх ачааны нєлєєнєєс хэрхэн хамаарахыг бодолцож дараахь томьёогоор
тодорхойлно.
k
s zp , nf = s zp + å s zp , ai /5/
i =1
Їїний:
K - нєлєєлєх суурийн тоо
5. Суурийн улнаас доош Z гїнд орших хєрсний їеийн хил заагт хєрсний
єєрийн жингээс їїсэх s zp босоо хїчдэлийг дараахь томьёогоор тодорхойлно.
n
s zp , nf = g ¢d n + å g i h i /6/
i =1
Їїний:
g¢ - суурийн улнаас дээш орших хєрсний хувийн жин
d n - 1 дїгээр зурагны тэмдэглэгээтэй ижил
g i , h i - i дїгээр їеийн хєрсний хувийн жин ба зузаан
134
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 1.
Илгэлцїїр a
135
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.
Илтгэлцїїр K m
6. s zp = 0. 2 s zp * нєхцєл хангагдах Z = H гїнд байх хєрсний їеийг буурь
хєрсний шахагдалын доод хил гэж авна. Їїний:
s zp - 2.4 дїгээр заалтад тодорхойлогдох , Z = H c гїнд тархах, суурийн
улны тєвийг дайрах нэмэгдэл босоо хїчдэл
s zg - хєрсний єєрийн жингээс їїсэх босоо хїчдэл, Їїнийг 5 дугаар
заалтаар тодорхойлно.
bPK c K - K
S = å i i -1 /7/
K m i =1 E i
Їїний:
P - суурийн уланд доорх дундаж даралт, b < 10 м, суурийн хувьд P = P 0
байна. /2 дугаар заалтыг їз/.
b - тэгш єнцєгт хэлбэртэй суурийн єргєн буюу дугуй суурийн голч
K c , K m - 2.3 дугаар хїснэгтээр тодорхойлогдох илтгэлцїїрїїд
n - хєрсний їеийн тооцооны зузаан H -г шахагдлын байдлаар нь
ялгасан їеийн тоо / Н зузааныг 8-д зааснаар тодорхойлно.
136
БНбД 2.02.01-94
K i , K i - 1 - суурийн хэлбэр, тэгш єнцєгт суурийн талуудын харьцаа, хєрсний
i дїгээр їеийн ул ба гадаргуу орших харьцангуй гїн зэргээс
хамаарч 4 дїгээр хїснэгтээр тодорхойлох илтгэлцїїр
E i - i дїгээр їеийн хєрсний хэв гажилтын модуль
Тайлбар: Хязгаартай талбайд жигд тархсан ачааллаар дарагдаж буй буурь
хєрсний дундаж суултыг тооцоолоход /7/ томъёог ашиглана. Уг томъёог хєшїїн
суурийн суултыг тооцоход ашиглаж болно.
137
БНбД 2.02.01-94
1 - n 2 N e
i = K e / 10 /
EK m (a 2 ) 3
Їїний:
E ба n - буурь хєрсний хэв гажилтын модуль ба Пуассоны илтгэлцїїр
/n -ийн утгыг 10-т зааснаар авна/.
138
БНбД 2.02.01-94
n
n = å n i h i H / 12 /
i =1
Їїний:
A i - суурийн улан доох хєрсний i дїгээр їед дарах нэгж даралтаас
їїссэн босоо хїчдэлийн эпюрийн талбай. Шугаман хэв гажилттай
орон зайн бїдїївчийг тооцоонд хэрэглэх тохиолдолд A i = s zp ,i h i
/1-р заалт /;
Шугаман хэв гажилттай їеийн бїдїївчид A i = K i - K i -1 /7-р заалт /
гэж авч болно.
E i , g i , h i - хєрсний i дїгээр їед харгалзах хэв гажилтын модуль, Пуассоны
илтгэлцїїр, хєрсний їеийн зузаан
H - хєрсний їеийн тооцоот зузаан. Їїнийг 8-д зааснаар тодорхойлно.
n - хєрсний H зузаантай їе буюу H c зузаантай шахагдах хэсгийн
хїрээн дэх E ба g їзїїлэлтїїдээрээ ялгаатай їеїдийн тоо
139
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4.
Илтгэлцїїр K
140
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 5.
Илтгэлцїїр K e
Тэгш єнцєгт 1 0,28 0,41 0,46 0,48 0,50 0,50 0,50 0,50
хэлбэртэй суурийн 1,2 0,29 0,44 0,51 0,54 0,57 0,57 0,57 0,57
улны урд талын 1,5 0,31 0,48 0,57 0,62 0,66 0,68 0,68 0,68
чиглэлд момент 2 0,32 0,52 0,64 0,72 0,78 0,81 0,82 0,82
їйлчлэхэд 3 0,33 0,55 0,73 0,83 0,95 1,01 1,04 1,17
5 0,34 0,60 0,80 0,94 1,12 1,24 1,31 1,42
10 0,35 0,63 0,85 1,04 1,31 1,45 1,56 2,00
141
БНбД 2.02.01-94
3 дугаар хавсралт
Зєвлємж болгох
K 2 - илтгэлцїїрийн утгыг том хэмхдэст хєрс, элсэн хєрсєнд K 2 = 0,25;
элсэнцэр, шавранцар хєрсєнд K 2 = 0,2 шавар хєрсєнд K 2 = 0,15
гэж авна.
142
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 1.
ХЇСНЭГТ 2.
Элсэн хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R 0
ХЇСНЭГТ 3.
143
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 4
Асгамал хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R 0
R 0 , кПа/кгх/см2/
Том, дунд ширхэгтэй Тоосорхог элс,
элс, жижиг ширхэгтэй элсэнцэр шавранцар,
Асгаасны шинж хог хаягдал г.м шавар замаг г.м
чийглэгийн зэрэг S r чийглэгийн зэрэг S r
S r £ 0, 5 S r ³ 0, 8 S r £ 0, 5 S r ³ 0, 8
Аажмаар жигд асгаж 250/2,5/ 200/2,0/ 180/1,8/ 150/1,5/
нягтруулсан асгамал
Ухаж овоолсон хєрс
їйлдвэрлэлийн хог
хаягдал
Нягтруулалттай 250/2,5/ 200/2,0/ 180/1,8/ 150/1,5/
Нягтруулалтгїй 180/1,8/ 150/1,5/ 120/1,2/ 100/1,0/
Овоолж хаясан хєрс,
їйлдвэрлэлийн хог
хаягдал
Нягтруулалттай 150/1,5/ 120/1,2/ 120/1,2/ 100/1,0/
Нягтруулалтгїй 120/1,2/ 100/1,0/ 100/1,0/ 80/0,8/
144
БНбД 2.02.01-94
4 дїгээр хавсралт
Зєвлємж болгох
1 2 3 4
7. Холбооны антеннан
байгууламжууд:
газардуулгатай антенны
шон - 0,002 20
мєн адил, цахилгаан
тусгаарлагчтай - 0,001 10
радиогийн цамхаг 0,002 - -
богино долгионы радио
станцын цамхаг 0,0025 - -
цамхаг /тусдаа хэсгїїд 0,001 - -
8. Цахилгаан дамжуулах
шугамын тулгуур:
завсрын шулуун тулгуур 0,003 0,003 -
бэхэлгээт, бэхэлгээтэй
буландуулгын, завсрын
буландуулгын тулгуур,
тєгсгєлийн тулгуур,
задгай хуваарилах
тєхєєрємжийн портал 0,0025 0,0025 -
шилжилтийн тусгай 0,002 0,002 -
тулгуур
146
БНбД 2.02.01-94
5 дугаар хавсралт
ХЇСНЭГТ 1
K 1 - K 0
K wr = /1/
K 1
Їїний:
K 1 - єгєршлийн туршилт хийгдсэн хєрсний 2мм-ээс жижиг хэсгийн
жинг 2мм-ээс том хэсгийн жинд харьцуулсан харьцаа
ХЇСНЭГТ 2.
147
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.
P
q P = /3/
h 2
Їїний:
ХЇСНЭГТ 4.
А. Сївэрхэгийн илтгэлцїїрээр
Том ба дунд ширхэгтэй элс, хайргархаг e < 0, 55 0, 55 £ e £ 0 , 7 e > 0, 7
элс
Жижиг ширхэгтэй элс e < 0, 6 0, 6 £ e £ 0 , 75 e > 0, 75
Тоосорхог элс e < 0, 6 0, 6 £ e £ 0 , 8 e > 0, 8
148
БНбД 2.02.01-94
149
БНбД 2.02.01-94
6 дугаар хавсралт
Заавал мєрдєнє.
150
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
W P - хєрсний имрэгдлийн хязгаар дахь чийг, нэгжийн хувиар:
K w - хєрсний уян налархайн тоо J P ба температур T -аас хамааруулан 1
дїгээр хїснэгтээр авах илтгэлцїїр
D sal
CPS = /2/
D sal + W tot
D sal хєрсний давсжилтын зэрэг. Їїнийг хєнгєн буюу дунд зэргийн уусдаг
давсны жинг їнэмлэхїй хуурай хєрсний жинд харьцуулсан харьцаагаар
УСТ 3263-90-ын дагуу тодорхойлох бєгєєд нэгжийн хувиар илэрхийлнэ.
ХЇСНЭГТ 2.
151
БНбД 2.02.01-94
152
ХЇСНЭГТ 3.
Гэсгэлэн ба хєлдїї тєлєвт орших хєрсний дулаан физикийн їзїїлэлтїїдийн тооцооны утга
Хєрсний дулаан дамжуулалт, ккал/м.цаг 0С Хєрсний эзлэхїїний
Цэвдэг хєрсний
Хуурай хєрсний Хайргархаг Янз бїрийн Шавранцар дулаан багтаамж
нийлбэр чийг W tot элсэнцэр
нягт r d , th : r df элс ширхэгтэй элс ба шавар ккал/см3. 0С
нэгжийн хувиар lth l f lth l f lth l f lth l f C th C f
0,4 2,00 - - - - - 1,80 - 1,80 900 650
0,7 1,00 - - - - - 1,80 - 1,75 855 500
1,0 0,60 - - - - - 1,75 - 1,65 820 520
1,2 0,40 - - - - - 1,65 1,35 1,55 740 505
1,4 0,35 - - - - 1,55 1,60 1,35 1,45 800 560
1,4 0,30 - - - - 1,50 1,55 1,25 1,35 720 520
1,4 0,25 - - 1,65 1,85 1,35 1,45 1,15 1,30 660 490
1,4 0,20 - - 1,35 1,60 1,15 1,30 0,95 1,05 590 450
1,4 0,15 - - 1,20 1,40 0,95 1,10 0,75 0,85 520 420
1,4 0,10 - - 0,95 1,10 0,80 0,90 0,60 0,65 450 415
1,4 0,05 - - 0,65 0,70 0,55 0,60 0,40 0,45 380 350
153
БНбД 2.02.01-94
2,0 0,05 1,85 1,95 1,80 1,85 - - - - 540 500
2,1 0,10 2,6 2,75 - - - - - - 640 540
2,1 0,05 1,90 2,05 - - - - - - 540 500
Тайлбар : 1. Давсжилттай хєрсний дулаан физикийн їзїїлэлтїїдийн утгыг давсжилтыг бодолцолгїй энэ хїснэгтээр авч
болно. 2. Хайргархаг элсэн хєрсний дулаан физикийн їзїїлэлтїїдийн утгыг олон удаагийн тооцооны їр дїнг дундажлах
замаар хїснэгтэд оруулж єгсєн.
БНбД 2.02.01-94
C n - утгыг їрлэн штампаар дарах туршилтаар тодорхойлбол C n = C n , eq
гэж авах ба нэг тэнхлэгийн шахалтанд туршилтаар тодорхойлж C n = 0. 5 s n, c гэж
авна. Энд: C n , eq -УСТ 3170-81-ын дагуу тодорхойлох тэнцїїлэгч барьцалдлын
хязгаарын їргэлжилсэн норматив утга: s n -хєрсний нэг тэнхлэгт шахагдлын
эсэргїїцэл.
154
БНбД 2.02.01-94
155
ХЇСНЭГТ 1
Гадасны їзїїр доорх хєлдїї хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R
Хєрс Гадас Хєрсний температурын доорх гїн утганд харгалзах эсэргїїцэл R , кПа/кгх/см2/
суулгах -0,3 С -0,50С -10С
0
-1,50С -20С -2,50С -30С -3,50С -40С -60С -80С -100С
гїн,м
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Хєрсний мєсжилт i i < 0, 2 тохиолдолд
1. Том Дурын 2500 3000 3500 4000 4300 4500 4800 5300 5800 6300 6800 7300
хэмхдэст хєрс гїнд /25/ /30/ /35/ /40/ /43/ /45/ /48/ /53/ /58/ /63/ /68/ /73/
2. Том, дунд Дурын 1500 1800 2100 2400 2500 2700 2800 3100 3400 3700 4600 5500
ширхэгтэй элс гїнд /15/ /18/ /21/ /24/ /25/ /27/ /28/ /31/ /34/ /37/ /46/ /55/
3. Жижиг 3-5м 850 1300 1400 1500 1700 1900 1900 2000 2100 2600 3000 3500
ширхэгтэй ба /8,5/ /13/ /14/ /15/ /17/ /19/ /19/ /20/ /21/ /26/ /30/ /35/
тоосорхог элс 10м 1000 1550 1650 1750 2000 2100 2200 2300 2500 3000 3500 4000
/10/ /15,5/ /16,5/ /17,5/ /20/ /21/ /22/ /23/ /25/ /30/ /35/ /40/
15м ба 1100 1700 1800 1900 2200 2300 2400 2500 2700 3300 3800 4300
156
тїїнээс /11/ /17/ /18/ /19/ /22/ /23/ /24/ /25/ /27/ /33/ /38/ /43/
дээш
4. Элсэнцэр 3-5м 750 850 1100 1200 1300 1400 1500 1700 1800 2300 2700 3000
/7,5/ /8,5/ /11/ /12/ /13/ /14/ /15/ /17/ /18/ /23/ /27/ /30/
10м 850 950 1250 1350 1450 1600 1700 1900 2000 2600 3000 3500
/8,5/ /9,5/ /12,5/ /13,5/ /14,5/ /16/ /17/ /19/ /20/ /26/ /30/ /35/
15м ба 950 1050 1400 1500 1600 1800 1900 2100 2200 2900 3400 3900
тїїнээс /9,5/ /10,5/ /14/ /15/ /16/ /18/ /19/ /21/ /22/ /29/ /34/ /39/
дээш
5. Шавранцар 3-5м 650 750 850 950 1100 1200 1300 1400 1500 1800 2300 2800
ба шавар /6,5/ /7,5/ /8,5/ /9,5/ /11/ /12/ /13/ /14/ /15/ /18/ /23/ /28/
БНбД 2.02.01-94
10м 800 850 950 1100 1250 1350 1450 1600 1700 2000 2600 3000
/8,0/ /8,5/ /9,5/ /11/ /12,5/ /13,5/ /14,5/ /16/ /17/ /20/ /26/ /30/
15м ба 900 950 1100 1250 1400 1500 1600 1800 1900 2200 2900 3500
тїїнээс /9,0/ /9,5/ /11/ /12,5/ /14/ /15/ /16/ /15/ /19/ /22/ /29/ /35/
дээш
Мєсжилт 0, 2 £ i i £ 0 , 4 байхад:
1; 5-д заасан 3-5м 400 500 600 750 850 950 1000 1100 1150 1500 1600 1700
бїх тєрлийн /4,0/ /5,0/ /6,0/ /7,5/ /8,5/ /9,5/ /10/ /11/ /11,5/ /15/ /16/ /17/
хєрсєнд 10м 450 550 700 800 900 1000 1050 1150 1250 1600 1700 1800
/4,5/ /5,5/ /7,0/ /8,0/ /9,0/ /10/ /10,5/ /11,5/ /12,5/ /16/ /17/ /18/
15м ба 550 600 750 850 950 1050 1100 1300 1350 1700 1800 1900
тїїнээс /5,5/ /6,0/ /7,5/ /8,5/ /9,5/ /10,5/ /11/ /13/ /13,5/ /17/ /18/ /19/
дээш
ХЇСНЭГТ 2.
Баганан суурийн улны доорх хєлдїї хєрсний тооцооны эсэргїїцэл R
Хєрсний температурын доорх їед доор утганд харгалзах тооцооны эсэргїїцэл R , кПа/кгх/см2/
Хєрс
-0,30С -0,50С -10С -1,50С -20С -2,50С -30С -3,50С -40С -60С -80С -100С
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Хєрсний мєсжилт i i < 0, 2 байхад:
157
1. Том хэмхдэст ба том 550 950 1250 1450 1600 1800 1950 2000 2200 2600 2950 3300
дунд ширхэгтэй элсэн /5,5/ /9,5/ /12,5/ /14,5/ /16/ /18/ /19,5/ /20/ /22/ /26/ /29,5/ /33/
хєрс
2. Жижиг ширхэгтэй ба 450 700 900 1100 1300 1400 1600 1700 1800 2200 2550 2850
тоосорхог элс /4,5/ /7/ /9/ /11/ /13/ /14/ /16/ /17/ /18/ /22/ /25,5/ /28,5/
3. Элсэнцэр 300 500 700 800 1050 1150 1300 1400 1500 1900 2250 2500
/3/ /5/ /7/ /8/ /10,5/ /11,5/ /13/ /14/ /15/ /19/ /22,5/ /25/
4. Шавранцар ба шавар 250 450 550 650 800 900 1000 1100 1200 1550 1900 2200
/2,5/ /4,5/ /5,5/ /6,5/ /8,0/ /9,0/ /10/ /11/ /12/ /15,5/ /19/ /22/
Мєсжилт i i ³ 0, 2
БНбД 2.02.01-94
5. 1-4-т заасан бїх 200 300 400 500 600 700 750 850 950 1250 1550 1750
тєрлийн хєрсєнд /2,0/ /3,0/ /4,0/ /5,0/ /6,0/ /7,0/ /7,5/ /8,5/ /9,5/ /12,5/ /15,5/ /17,5/
ХЇСНЭГТ 3.
Барьцалдаж хєлдсєн гадаргуу дээгїїр шилжээс хийх хєлдїї хєрс ба хєрсєн зуурмагийн тооцооны эсэргїїцэл, R af
Тайлбар: R af -ийн утгыг дараахь бїрэлдэхїїнтэй шохой-элсэн зуурмагийн хувьд єгсєн. Їїнд: 1м3 зуурмагт дунд
зэргийн ширхэгтэй элсэн зуурмаг 820л, 1/4г /см3/ нягттай шохойн лагшмал 300л, 230л ус орох бєгєєд конусын суулт 10-12см
158
байна. Шохой-элсэн зуурмагийн єєр бїрэлдхїїнд буюу цемент-элсэн зуурмагт R af –ийн утгыг туршилтаар тодорхойлно.
ХЇСНЭГТ 4.
Хєрс ба хєрсєн зуурмаг дээгїїр шилжээс хийх хєлдїї хєрсний тооцооны эсэргїїцэл, R sh
БНбД 2.02.01-94
/0,8/ /1,2/ /1,7/ /2,1/ /2,4/ /2,7/ /3,0/ /3,2/ /3,4/ /4,2/ /4,8/ /5,4/
Шаварлаг 50 80 120 150 170 190 210 230 250 300 340 380
/0,5/ /0,8/ /1,2/ /1,5/ /1,7/ /1,9/ /2,1/ /2,3/ /2,5/ /3,0/ /3,4/ /3,8/
ХЇСНЭГТ 5.
Гадасны їзїїр доорх давсжилттай хєлдїї хєрсний тооцооны эсэргїїцэл, R
0,5 - - - - - -
/1,5/ /2,0/ /3,0/ /2,5/ /3,0/ /4,0/
Элсэнцэр
550 650 750 800 950 1050 1050 1200 1350 1350 1550 1700
0,15
/5,5/ /6,5/ /7,5/ /8,0/ /9,5/ /10,5/ /10,5/ /12/ /13,5/ /13,5/ /15,5/ /17/
0,3 300 350 450 550 650 800 750 900 1050 1000 1050 1300
/3,0/ /3,5/ /4,5/ /5,5/ /6,5/ /8,0/ /7,5/ /9,0/ /10,5/ /10,0/ /10,5/ /13,0/
300 350 450 450 550 650 650 750 900
0,5 - - -
/3,0/ /3,5/ /4,5/ /4,5/ /5,5/ /6,5/ /6,5/ /7,5/ /9,0/
200 250 350 350 450 550
1,0 - - - - - -
/2,0/ /2,5/ /3,5/ /3,5/ /4,5/ /5,5/
БНбД 2.02.01-94
Шавранцар
450 500 600 700 800 950 950 1050 1200 1150 1300 1400
0,2
/4,5/ /5,0/ /6,0/ /7,0/ /8,0/ /9,5/ /9,5/ /10,5/ /12/ /11,5/ /13,0/ /14,0/
150 250 450 350 450 550 550 650 750 750 850 1000
0,5
/1,5/ /2,5/ /4,5/ /3,5/ /4,5/ /5,5/ /5,5/ /6,5/ /7,5/ /7,5/ /8,5/ /10,0/
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
200 250 350 350 450 550 600 600 750
0,75 - - -
/2,0/ /2,5/ /3,5/ /3,5/ /4,5/ /5,5/ /6,0/ /6,0/ /7,5/
150 200 300 300 350 45 400 500 650
1 - - -
/1,5/ /2,0/ /3,0/ /3,0/ /3,5/ /4,5/ /4,0/ /5,0/ /6,5/
Тайлбар: 1. Давсжилттай цэвдэг хєрсний шигдээс мєсийг бодолцсон мєсжилт i i £ 0. 2 байх тохиолдолд R -г шилжїїлсэн
утгаар нь єгсєн.
2. Баганан суурийн улан доорх R -ийн утгыг 3-5м гїнд суулгасан гадсанд харгалзах хїснэгтийн утгаар авна.
ХЇСНЭГТ 6.
Барьцалдаж хєлдсєн гадаргуу дээгїїр шилжээс хийх давсжилттай хєлдїї хєрсний тооцооны эсэргїїцэл, R af
Хєрсний давсжилт Хєрсний температурын доорх утганд харгалзах тооцооны эсэргїїцэл, R af , êÏà/êã/ñì 2 /
D sal ,% -10С -20С -30С -40С
1 2 3 4 5
160
БНбД 2.02.01-94
0,15
/0,8/ /1,2/ /1,6/ /2,1/
60 90 130 170
0,3
/0,6/ /0,9/ /1,3/ /1,7/
30 60 100 130
0,5
/0,3/ /0,6/ /1,0/ /1,3/
1 2 3 4 5
50 80
1,0 - -
/0,5/ /0,8/
Шавранцар
60 100 130 180
0,2
/0,6/ /1,0/ /1,3/ /1,8/
30 50 90 120
0,5
/0,3/ /0,5/ /0,9/ /1,2/
25 45 80 110
0,75
/0,25/ /0,45/ /0,8/ /1,1/
20 40 70 100
1,0
/0,2/ /0,4/ /0,7/ /1,0/
ХЇСНЭГТ 7.
Мєсний температур Тооцооны эсэргїїцэл, кПа /кгх/см2/ Мєсний Тооцооны эсэргїїцэл, кПа /кгх/см2/
0
С R R sh , i температур, 0С R R sh , i
-1 50 /0,5/ 20 /0,2/ -3 230 /2,3/ 50 /0,5/
-1,5 100 /1,0/ 30 /0,3/ -3,5 260 /2,6/ 60 /0,6/
-2 140 /1,4/ 35 /0,35/ -4 280 /2,8/ 65 /0,65/
-2,5 190 /1,9/ 45 /0,45/
БНбД 2.02.01-94
БНбД 2.02.01-94
8 дугаар хавсралт
Заавал мєрдєнє.
Їїний:
K 0 - t fh ба l f / lth харьцааны утгаас хамааруулан 1 дїгээр хїснэгтээр авах
илтгэлцїїр:
Энд: t f . n - хоногийн дундаж температур нь хасах байх їеийн їргэлжлэх
хугацаа, хоногоор. Їїнийг БНбД Н.А.6-72-ын заалтаар авна.
l f ; lth - хєлдїї ба гэсгэлэн хєрсний дулаан дамжуулалт
ХЇСНЭГТ 1.
Илтгэлцїїр K o
t f , n -ийн /хоног/ доорх утганд харгалзах K o илтгэлцїїр
l f / lth
200 225 250 275 300
1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
1,1 0,87 0,96 0,98 0,99 1,0
1,2 0,78 0,93 0,97 0,99 1,0
1,3 0,72 0,90 0,96 0,99 1,0
T0 ¢ - ийн утгыг хєрсний жилийн дундаж температур T 0 , барилгын єргєн
B ба суурь суулгалтын гїн Z -ээс хамааруулан хєрс хєлдєж эхлэх температур
T bf -г бодолцон 2 дугаар хїснэгтээр авахыг зєвшєєрнє.
162
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.
T0 ¢ T bf Температурын ялгаварын утга
163
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
K c - барилгуудын хоорондын зай ба тэдгээрийн єндєр -ийн дараахь
a h
харьцаагааар авах илтгэлцїїр
T in
- тасалгааны агаарын тооцооны температур, 0С;
T out - гадна агаарын жилийн дундаж температур, 0С;
R 0 - хєндийн дээрх хучилтын дулаан дамжуулалтын эсэргїїцэл, м2
М/Вт/м2.ц. 0С/ккал/;
C V - агаарын эзлэхїїний дулаан багтаамж, 1300
Дж/м3.0С/0,31ккал.м3.0С/-тай тэнцїї;
K a - салхины даралт ба гидравлик эсэргїїцлийг бодолцсон
аэродинамикийн нийлмэл илтгэлцїїр. Їїнийг тэгш єнцєгт
хэлбэртэй байгууламжид K a = 0, 37 П хэлбэрийн
байгууламжид K a = 0, 3 , Т хэлбэрийн байгууламжид K a = 0, 33 , L
хэлбэрийн байгууламжид K a = 0, 29 -єєр тус тус авна.
V a - салхины жилийн дундаж хурд, м/сек/м/цаг/;
c - хэмжих нэгжгїй параметр, задгай хєндийн хувьд 0-тэй тэнцїїгээр
авах ба салхижуулах нїхтэй хєндийд дараахь томьёогоор
тодорхойлно.
Az R o
c= × /4/
A b R z
Энд:
A z - нїхтэй хєндийн хаяавчийн талбай, м2
R z - хаяавчийн дулаан дамжуулалтын эсэргїїцэл,
м2.0С/Вт,м2.цаг.0С/ккал/
x - хєндийд байрлах шугам сїлжээнээс хєндийн дулааны горимд
їзїїлэх нєлєєллийг бодолцсон параметр, їїнийг дараахь
томьёогоор тодорхойлно.
Энд:
n - шугам сїлжээний дамжуулах хоолойн тоо
l p , j j
- дугаартай дамжуулах хоолойн урт, м
T p , j j дугаартай
- дамжуулах хоолой дахь дулаан зєєгчийн температур,
0
С
164
БНбД 2.02.01-94
j дугаартай
t p , j - дамжуулах хоолойн жилийн туршид ажиллах хугацаа,
365 хоногтой тэнцїї
R p , j j дугаартай дамжуулах хоолойн дулаан тусгаарлагчийн
-
дулаан дамжуулалтын эсэргїїцэл, м.0С/Вт/м.цаг0С/ккал/
ci - хєндийн тусдаа хэсгїїд дээр ирэх салхины даралтын алдагдлын
илтгэлцїїр, їїнийг 3 дугаар хїснэгтээр авна.
ХЇСНЭГТ 3.
Илтгэлцїїр c
Хєндийн хэсэг ci
Багассан урсгалтай оролт 0,50
Хаалтын сараалж 2,00
Урсгалын 900-ын эргэлт 1,32
Єргєссєн урсгалтай оролт 0,64
165
БНбД 2.02.01-94
9 дїгээр хавсралт
Зєвлємж болгох
l f ( T0 -T bf )
b =- /4/
lth ( T in - T bf )
Y = lthT in t / L V B 2 /5/
Энд:
lth ба l f 6 дугаар хавсралтын 3 дугаар хїснэгтээр авах гэсгэлэн ба
хєлдїї хєрсний дулаан дамжуулалт Вт/м.0С/ /ккал/м.цаг.0С/
R 0 - Барилгын дулаан техникийн нормын дагуу тодорхойлох
байгууламжийн 1 дїгээр давхар буюу зоорийн шалны дулаан
дамжуулалтын эсэргїїцэл, м2.0С/Вт/м2.0С.цаг/ккал/;
166
ХЇСНЭГТ 1.
Илтгэлцїїр K n
2,50 0,88 0,54 0,56 0,59 0,61 0,89 0,58 0,63 0,66 0,68 0,95 0,84 0,82 0,85 0,87
3,50 0,87 0,53 0,56 0,59 0,61 0,88 0,57 0,63 0,66 0,68 0,94 0,83 0,82 0,85 0,87
БНбД 2.02.01-94
БНбД 2.02.01-94
168
БНбД 2.02.01-94
Зураг 3. Доорх илтгэлцїїрийг тодорхойлох график а) x c, max б) x e, max в) x d , max
169
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
K d - 3-р хїснэгтээр тодорхойлох илтгэлцїїр
x d - байгууламжийн суулгалтын гїнийг тїїний єргєнд харьцуулсан
харьцаа H / B , b параметр Yd илтгэлцїїрээс хамааруулан 4 дїгээр
lth T in t
Y d = + Y0 /10/
L V × B 2
Энд:
Y 0 - x d = a R байх їед H / B ба b параметрїїдээс хамааруулан 4 дїгээр
графикаар тодорхойлох илтгэлцїїр.
170
БНбД 2.02.01-94
171
БНбД 2.02.01-94
Їїний:
h t , h - мєнхцэвдэг хєрсний дээд гадаргуугийн байршлын гїн, м
172
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.
Илтгэлцїїр K s
Байгууламжийн b -гийн доорх утганд харгалзах K s илтгэлцїїр
хэлбэр L / B
0,2 0,4 0,8 1,2 2,0
Дугуй - 0,40 0,49 0,56 0,59 0,61
1 0,45 0,55 0,63 0,66 0,68
2 0,62 0,74 0,82 0,85 0,87
Тэгш єнцєгт 3 0,72 0,83 0,90 0,92 0,94
4 0,79 0,89 0,94 0,95 0,96
5 0,84 0,92 0,96 0,97 0,98
10 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
ХЇСНЭГТ 3.
Илтгэлцїїр K d
b -гийн доорх утганд харгалзах K d илтгэлцїїр
H / B
0-0,2 0,4 0,8 1,2 2,0
0 0,85 0,69 0,39 0,22 0,13
0,25 0,88 0,76 0,62 0,48 0,29
0,50 0,90 0,82 0,69 0,57 0,38
0,75 0,92 0,87 0,75 0,63 0,46
1,00 0,93 0,90 0,78 0,66 0,51
173
БНбД 2.02.01-94
10 дугаар хавсралт
Заавал мєрдєнє.
174
БНбД 2.02.01-94
T f , t f - жилийн ажиглалтын хугацааны цаг уурын їзїїлэлтээр авах хасах
температуртай їеийн агаарын дундаж температур, 0 C ба энэ
їеийн їргэлжлэх хугацаа, цагаар.
K w ; K wc ; T bf -/1/ томьёоны тэмдэглэгээтэй ижил.
ХЇСНЭГТ 1.
Илтгэлцїїр K w ба K wc
æ t ö
( )
Q = çç 0, 25 - th , c ÷÷ T 0 - T bf K m l f C f t th , c
t 1 ø
/6/
è
æ t ö
[ ( ) ]
q1 = L V + çç th , c - 0 , 1 ÷÷ C th T th , c - T bf - C f ( T 0 - T bf ) /7/
è t 2 ø
-/1/ ба /2/ томьёоны тэмдэглэгээтэй ижил:
175
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 2.
Илтгэлцїїр K m
Температур C f Дж/м3. С/ккал/м3.С/-ийн доорх утганд K m илтгэлцїїр
T 0 Ñ 1,3х106 /300/ 1,7х106 /400/ 2,1 х106 /500/ 2,5 х106 /600/
-1 6,8 5,9 5,3 5,0
-2 5,2 4,5 4,0 3,7
-4 3,7 3,2 2,8 2,5
-6 3,0 2,6 2,3 2,1
-8 2,5 2,2 1,9 1,6
-10 1,8 1,6 1,4 1,2
Їїний:
J p , W p -хєрсний уян налархайн тоо ба хєрсний имрэгдлийн хязгаар дахь
чийгийн хэмжээ
6. Хєрсний улиралын гэсэлтийн d th ба хєлдєлтийн d f тооцооны гїнийг
доорх томьёогоор олно.
176
БНбД 2.02.01-94
ХЇСНЭГТ 3.
Илтгэлцїїр K 1
h ба K h
Байгууламж K h 1 K h
- Энэ нормын 5
дугаар
Хїйтэн хєндийгїй барилга байгууламжид
бїлгийн
заалтаар авна.
Хїйтэн хєндийтэй барилга байгууламжид:
- асфальт болон тїїнтэй тєстэй хучилт бїхий
манаастай гадна хананд 1,2 -
- асфальтан хучилтгїй манаастай гадна хананд 1,0 -
- дунд талын тулгуур орчимд 0,8 -
Гїїрэнд:
- гїн биш суулгасан суурьтай болон холбогч тавцан
нь хєрсєнд суусан гадсан ба гадсан-шон суурь
бїхий гїїрийн цул тулгуурт:
Тулгуурын єргєн 2-4м 1,3 1,2
4м ба тїїнээс дээш 1,5 1,3
Завсрын баганан ба гадсан тулгуур, гїн биш
суулгасан арагт тулгуур 1,2 1,1
Асгаасан хашлагат тулгуур 1,0 1,0
Їїний:
t y - жилийн їргэлжлэх хугацаа, 3,15х107сек/8760 цаг/
T f , m , t f , m - БНбД, II-А.6-77-ийн заалтаар авах агаарын хасах
температуртай їеийн олон жилийн дундаж температур, 0С ба энэ
їеийн їргэлжлэх хугацаа, цагаар;
L V - 6 дугаар хавсралтаар тодорхойлох хєрсний гэсэлт /хєлдєлт/-ийн
дулаан, Дж/м3/Ккал/м3/;
R S - дараахь томьёогоор тодорхойлох цасан бїрхїїлийн дулааны
эсэргїїцэл, м2.0С/Вт, /м2.цаг0С/ккал/
Rs = m L
(1 + 0 , 2 ) d s /15/
0 , 02 + r s
Энд:
m L - 1,0т.0С/м.Вт/1,16 т.цаг.0С/м2.ккал/ янз бїрийн нэгжийг бодолцсон
илтгэлцїїр;
d s - цаг уурын єгєгдлєєр авах цасан бїрхїїлийн дундаж зузаан, м;
r s - цаг уурын єгєгдлєєр авах цасан бїрхїїлийн дундаж нягт, м ;
178
11 дїгээр хавсралт
Жилийн дундаж
Агаарын температур Хасах
температур
Станц байрласан ын сарын
газрын нэр дундажын å T M
Сарын дундаж нийлбэр,
/ å T M /
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Архангай аймаг
1. Батцэнгэл -19,2 -17,1 -7,7 1,4 9,8 14,0 15,9 13,5 7,4 0,9 -9,6 -16,2 -0,6 -69,8 8,35
2. Булган -16,9 -14,7 -9,4 -0,1 7,5 11,1 12,8 10,9 6,1 -0,8 -9,4 -15,0 -1,5 -66,3 8,14
3. Жаргалант -16,6 -13,5 -7,5 -3,0 8,2 13,0 14,0 12,2 7,7 0,4 -8,0 -14,3 -0,6 -62,9 7,93
4. Ихтамир -16,4 -14,0 -6,6 1,5 8,9 13,2 14,5 12,9 7,3 0,6 -8,3 -14,2 -0,1 -59,5 7,71
5. Єгийнуур -21,3 -19,2 -9,6 0,5 9,5 14,1 16,3 13,6 8,6 0,7 -10,7 -18,1 -1,3 -78,9 8,88
6. Єлзийт -24,5 -20,5 -9,2 1,3 9,8 14,9 16,6 14,5 8,0 -1,1 -13,8 -21,0 -2,1 -90,1 9,49
7. Єндєр-Улаан -22,4 -18,8 -11,3 -2,2 5,7 10,2 12,0 10,1 5,1 -2,4 -12,4 -19,4 -3,8 -88,9 9,43
8. Тариат -22,0 -19,8 -12,7 -2,6 5,2 10,5 11,9 10,4 5,0 -2,7 -12,9 -19,3 -4,1 -92,0 9,59
9. Тївшрїїлэх -16,9 -15,2 -7,8 0,8 8,5 12,7 14,6 12,4 7,6 0,9 -8,2 -15,7 -0,5 -63,8 7,99
179
10. Хайрхан -18,6 -16,1 -8,2 -0,8 8,9 13,6 14,4 13,5 8,5 2,7 -10,1 -16,0 -0,6 -69,8 8,35
11. Хангай -23,7 -21,3 -12,4 -1,7 5,4 9,7 11,5 9,2 5,0 -1,8 -13,3 -20,8 -4,5 -95,0 9,75
12. Хашаат -18,4 -15,6 -7,0 -1,9 9,8 14,0 15,5 14,7 8,5 -0,0 -9,3 -16,1 -0,1 -66,4 8,15
13. Хоолт -17,0 -14,9 -7,6 1,3 9,2 12,7 14,5 12,8 8,2 1,5 -8,2 -14,9 -0,2 -62,6 7,91
14. Хотонт -17,8 -16,3 -8,3 1,0 9,4 13,4 14,9 14,1 8,0 1,1 -9,1 -14,7 -0,4 -66,2 8,14
15. Цэнхэр -16,5 -14,1 -7,6 1,4 9,0 13,7 15,2 13,2 8,6 0,7 -8,1 -13,9 0,1 -60,2 7,76
16. Цэцэрлэг -16,1 -14,4 -8,0 1,7 7,1 12,0 13,3 10,9 6,2 0,4 -8,9 -14,7 -0,9 -62,1 7,88
17. Цэцэрлэг хот -15,6 -13,9 -7,0 1,2 8,4 13,3 14,7 12,9 7,5 -0,0 -8,4 -13,9 -0,1 -58,8 7,67
18. Чулуут -20,9 -17,6 -10,8 -1,6 6,6 10,8 12,0 11,0 6,1 -3,5 -12,1 -19,2 -3,2 -85,7 9,26
19. Эрдэнэмандал -18,5 -16,5 -8,3 0,5 8,3 13,4 14,6 12,8 7,2 -0,6 -9,6 -16,5 -1,1 -70,0 8,37
Баян-Єлгий аймаг
1. Алтанцєгц -21,9 -17,9 -8,2 2,4 9,8 14,1 14,8 13,5 7,8 0,5 -10,4 -19,3 -1,2 -77,7 8,81
2. Асгат -18,4 -18,2 -13,3 -5,3 3,1 7,5 9,6 8,8 5,2 -4,4 -13,8 -17,0 -4,8 -90,4 9,51
БНбД 2.02.01-94
3. Баяннуур -24,4 -20,1 -6,3 4,1 12,4 17,3 18,2 16,5 11,0 2,3 -10,4 -20,4 0,0 -81,6 9,03
4. Буянт -17,7 -14,9 -7,9 0,5 8,1 13,4 14,7 13,9 7,4 -0,9 -9,6 -15,9 -0,7 -66,9 8,18
5. Дєчинжил -21,5 -17,6 -9,1 0,4 8,0 13,1 15,0 13,5 8,2 -1,2 -12,3 -18,7 -1,8 -80,4 8,97
/Булган/
6. Дэлїїн -21,7 -17,4 -9,9 0,6 6,8 11,9 13,1 11,5 6,2 -1,8 -11,4 -20,5 -2,8 -83,3 9,13
7. Сагсай -23,2 -18,8 -8,9 0,1 8,3 13,5 14,9 13,4 7,0 -2,5 -12,2 -21,3 -2,5 -86,9 9,32
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
8. Толбо -20,4 -17,0 -9,2 -1,2 6,4 12,2 13,3 12,2 5,5 -2,0 -10,8 -18,4 -2,7 -79,0 8,89
9. Улаанхус -22,0 -17,0 -8,1 1,1 8,8 14,1 15,8 14,8 8,3 -0,4 -10,7 -20,0 -1,3 -78,2 8,84
10. Цэнгэл -24,1 -20,0 -8,0 -1,2 7,0 12,7 14,2 12,6 7,1 -1,9 -12,0 -21,8 -3,0 -89,0 9,43
11. Ногооннуур -20,8 -15,8 -6,9 3,0 10,8 14,6 17,3 15,9 10,4 0,1 -12,1 -17,5 -0,1 -73,1 8,55
12. Єлгий -17,4 -14,6 -6,7 2,0 9,0 14,6 16,3 14,8 8,6 0,2 -9,2 -15,5 -0,2 -63,4 7,96
13. Ялалт /Алтай/ -20,7 -18,2 -11,2 -2,0 5,3 10,5 12,2 10,7 5,1 -3,4 -12,9 -18,9 -3,6 -87,3 9,34
Баянхонгор аймаг
1. Баацагаан -19,0 -13,0 -6,8 3,8 12,0 18,2 19,2 18,0 11,6 1,7 -9,1 -16,6 1,7 -64,5 8,03
2. Баянбулаг -22,5 -19,7 -12,8 -2,9 4,9 10,6 11,9 10,0 4,5 -4,5 -14,9 -20,1 -4,6 -97,4 9,87
3. Баянговь -15,7 -11,5 -3,2 4,8 13,3 18,9 20,9 19,0 13,0 5,4 -6,0 -13,8 3,8 -50,2 7,09
4. Баянлиг -17,4 -12,7 -3,7 6,5 14,6 20,1 22,4 19,5 13,9 5,0 -6,2 -14,6 4,0 -54,6 7,39
5. Баян-Овоо -22,3 -18,1 -11,5 -1,1 7,2 13,6 15,3 13,3 7,5 -0,8 -11,7 -18,8 -2,3 -84,3 9,18
6. Баян-Єндєр -17,1 -14,9 -9,4 1,7 7,6 12,9 14,5 12,4 6,9 -1,0 -10,2 -15,2 -1,0 -67,8 8,23
7. Баянхонгор -18,3 -16,2 -8,2 1,2 9,6 15,0 16,2 14,5 8,2 -0,4 -10,9 -17,0 -0,5 -71,0 8,43
8. Баянцагаан -14,8 -12,5 -6,5 2,2 10,1 15,6 18,4 15,2 9,9 1,7 -7,0 -18,5 1,2 -59,3 7,70
9. Богд -17,4 -13,2 -4,4 5,5 13,0 19,9 21,0 19,9 14,3 4,3 -6,8 -14,4 3,5 -56,2 7,50
10. Бємбєгєр -19,2 -17,1 -11,3 -0,3 10,5 16,2 18,3 16,9 11,3 1,7 -10,6 -17,0 -0,0 -75,5 8,69
11. Бууцагаан -19,0 -16,8 -10,6 1,0 9,5 15,0 16,8 13,7 8,0 0,1 -11,3 -17,9 -1,0 -75,6 8,69
12. Галуут -25,3 -22,5 -13,2 -1,9 6,7 11,8 13,1 11,3 5,1 -4,1 -15,7 -22,7 -4,8 -105,4 10,27
180
13. Гурван-булаг -29,1 -25,8 -17,6 -7,2 3,0 8,4 9,9 8,2 2,7 -7,2 -18,5 -26,9 -8,3 -132,3 11,50
14. Жаргалант -28,6 -24,0 -13,6 -1,7 6,9 12,7 14,1 11,8 6,0 -4,5 -16,3 -24,3 -5,1 -113,0 1063
15. Жинст -18,5 -13,4 -4,5 -5,3 12,5 19,3 20,6 19,5 12,6 3,6 -7,8 -15,8 12,8 -60,1 7,75
16. Заг -27,9 -23,4 -12,2 -0,7 8,1 12,3 14,4 12,1 7,4 -2,6 -15,0 -22,1 -4,1 -103,9 10,19
17. Єлзийт -19,4 -14,5 -8,7 1,3 8,5 14,9 16,2 14,8 9,1 0,5 -11,0 -16,6 -0,8 -70,2 8,3
18. Хїрээмарал -16,5 -14,5 -8,8 -0,5 9,3 14,6 16,1 14,7 8,9 -0,4 -9,7 -14,8 -0,1 -65,2 8,0
19. Шаргалжуут -20,7 -18,7 -11,2 -2,4 6,0 10,7 14,0 10,6 5,2 -2,5 -12,9 -18,6 -3,4 -87,0 9,3
20. Шинэжинст -15,7 -13,9 -8,2 0,8 8,1 13,8 16,1 14,0 8,2 -0,0 -8,8 -13,8 0,0 -60,4 7,77
21. Эрдэнэцогт -19,3 -16,0 -9,4 -1,4 7,0 12,0 13,7 11,9 6,6 -1,1 -11,7 -17,5 -2,1 -76,4 8,74
22. Эхийн гол -11,8 -6,9 1,2 10,8 19,0 24,2 26,2 24,5 17,8 8,7 -2,5 -11,6 8,3 -32,80 5,72
Булган аймаг
1. Баян-Агт -15,4 -14,6 -7,6 0,3 8,6 12,5 15,1 12,3 7,6 -1,8 -8,5 -14,4 0,2 -62,30 7,89
2. Бугат -20,8 -18,2 -11,0 -0,4 8,6 13,5 15,5 13,7 7,4 0,3 -10,6 -16,7 -1,6 -77,7 8,81
БНбД 2.02.01-94
3. Булган хот -21,0 -18,8 -9,4 0,8 8,8 14,5 16,2 14,2 7,4 -0,7 -11,5 -18,6 -1,5 -80,0 8,94
4. Бїрэгхангай -16,6 -14,4 -6,7 1,6 10,3 14,8 16,9 14,4 9,6 1,9 -7,6 -13,6 0,9 -58,9 7,67
5. Гурванбулаг -18,9 -17,0 -7,2 3,1 11,9 15,8 17,5 16,0 9,7 1,9 -9,1 -16,2 0,6 -68,4 8,27
6. Дашинчилэн -21,5 -18,0 -6,3 4,1 12,1 17,1 18,6 16,3 9,9 1,4 -10,9 -18,5 1,9 -75,2 8,67
7. Могод -17,4 -15,1 -7,8 0,6 9,1 13,9 15,4 13,7 8,1 0,3 -9,2 -14,7 -0,3 -64,2 8,01
8. Орхон -22,3 -18,5 -7,3 2,5 10,3 16,0 17,2 15,3 8,9 0,5 -10,5 -19,6 -0,6 -78,2 8,84
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
9. Сайхан -19,8 -16,4 -8,5 0,2 8,6 13,3 14,6 12,0 8,1 0,4 -9,8 -16,3 -1,1 -70,8 8,41
10. Сэлэнгэ -22,3 -18,6 -7,8 3,3 10,0 15,8 16,7 15,5 8,9 0,6 -11,7 -18,9 -0,7 -79,3 8,90
11. Тэшиг -27,2 -21,6 -9,7 2,0 9,7 14,7 16,6 14,2 7,5 1,0 -14,8 -24,9 -2,7 -98,2 9,91
12. Хангал -20,6 -17,6 -7,9 1,2 9,3 14,9 16,6 13,3 8,6 1,5 -11,4 -18,9 -0,9 -76,4 8,74
13. Хишиг-Єндєр -20,4 -17,6 -8,5 0,9 9,3 14,6 15,3 14,6 8,4 0,8 -10,2 -16,7 -0,8 -73,4 8,57
14. Хутаг -23,8 -19,4 -7,1 3,0 11,1 16,1 17,4 15,4 8,8 -0,0 -11,2 -20,4 -0,8 -81,9 9,05
15. Хантай -23,3 -19,1 -7,4 3,1 10,2 16,3 18,0 15,2 9,1 1,1 -11,3 -21,0 -0,8 -82,1 9,06
16. Улаантолгой -18,2 -16,1 -7,8 3,0 9,4 14,3 17,1 13,4 9,5 1,3 -7,5 -15,2 -0,3 -64,8 8,05
17. Эрдэнэт хот -16,8 -14,8 -7,7 1,4 8,8 13,9 15,4 13,8 8,4 0,7 -8,6 -14,6 -0,0 -62,5 7,91
Говь-Алтай аймаг
1. Алтай хот -18,4 -16,6 -9,2 -0,6 7,2 12,5 14,0 12,2 6,4 1,6 -10,8 -16,4 -1,5 -72,0 8,49
2. Алтай -13,2 -9,6 -2,3 5,9 14,1 19,4 21,6 20,3 14,1 4,9 -5,1 -10,8 4,9 -41,0 6,40
3. Баян-Уул -17,7 -15,3 -4,8 1,7 9,5 15,1 16,5 15,1 9,4 1,6 -8,5 -15,5 0,6 -61,8 7,86
4. Бигэр -18,9 -15,8 -3,9 5,3 14,3 18,9 21,3 19,3 12,8 3,0 -7,4 -16,7 2,7 -62,7 7,92
5. Бугат -16,0 -14,6 -5,9 1,1 8,6 14,5 15,6 14,5 8,4 0,8 -7,9 -14,4 0,4 -58,8 7,67
6. Гуулин -23,3 -19,2 -9,7 1,2 9,2 15,6 16,5 15,2 8,2 0,4 -12,1 -21,2 1,6 -85,5 9,25
7. Дарви -20,3 -16,4 -6,7 2,4 12,0 17,3 18,6 17,7 11,1 2,2 -8,7 -17,2 1,0 -69,3 8,32
8. Дэлгэр -23,3 -19,0 -8,6 1,2 10,2 15,2 16,9 14,7 8,5 -0,9 -11,9 -20,9 -1,5 -84,6 9,20
9. Жаргалан -23,7 -19,6 -7,5 2,7 11,6 17,4 18,6 16,9 10,7 -0,1 -11,3 -19,8 -0,3 -82,0 9,06
181
10. Тайшир -23,9 -19,8 -7,9 1,9 11,4 16,4 17,7 15,6 10,4 1,4 -11,2 -20,8 -0,7 -83,6 9,14
11. Тонхил -15,9 -14,1 -8,7 -0,2 6,8 12,0 13,5 12,6 7,1 -0,5 -9,0 -13,8 -0,8 -62,2 7,89
12. Тєгрєг -15,7 -14,6 -5,3 4,3 11,2 16,2 18,8 17,1 12,2 3,4 -6,5 -13,7 2,3 -55,8 7,47
13. Тоорой /Захуй/ -18,0 -12,6 -1,5 8,0 16,4 22,0 23,5 21,7 15,4 5,4 -6,7 -15,4 4,8 -54,2 7,36
14. Халиун -22,1 -19,6 -4,2 4,0 13,4 18,7 20,2 18,3 12,6 3,7 -7,9 -18,0 1,6 -71,8 8,47
15. Хєхморьт -24,5 -20,1 -6,9 3,8 12,0 18,1 19,2 17,6 11,7 2,0 -9,2 -20,0 0,3 -80,7 8,98
16. Хантайшир -17,5 -17,3 -13,2 -5,3 2,1 6,9 8,6 7,2 2,5 -4,7 -12,1 -15,1 -4,8 -85,2 9,23
17. Цогт -19,0 -17,8 -9,5 0,2 7,4 12,8 13,8 12,3 6,4 -2,0 -11,0 -17,0 -2,0 -76,3 -8,73
18. Цээл -17,6 -15,8 -5,9 0,2 7,6 14,4 15,2 14,2 7,6 -1,4 -9,1 -16,0 -0,6 -65,8 8,11
19. Чандмань -18,3 -16,8 -9,6 -1,2 9,2 13,9 15,0 13,3 7,0 0,4 -9,4 -16,1 -1,1 -71,4 8,45
20. Шарга -23,7 -18,6 -4,0 7,1 15,7 21,3 22,6 21,4 15,4 6,0 -6,8 -19,0 3,1 72,1 8,49
21. Эрдэнэ -18,9 -17,6 -9,0 -0,9 5,2 12,2 12,7 12,1 4,6 -1,2 -9,8 -16,3 -2,2 -73,7 8,58
22. Тамч -17,5 -17,2 -9,6 -3,4 7,9 12,2 14,2 13,2 8,5 0,7 -10,5 -13,7 -1,3 -71,9 8,48
БНбД 2.02.01-94
23. Тахийн тал -17,5 -16,2 -7,3 2,4 10,4 15,9 18,4 16,3 9,7 1,3 -9,6 -15,4 0,7 -66,0 8,12
Дорноговь аймаг
1. Айраг -19,8 -15,5 -6,0 5,0 11,7 18,4 21,0 19,7 13,2 4,2 -8,2 -17,6 2,2 -67,1 8,19
2. Алтанширээ -20,7 -17,2 -5,4 5,3 13,9 19,8 22,6 20,2 14,3 4,9 -8,7 -17,4 2,6 -69,4 8,33
3. Даланжаргалан -19,0 -15,6 -5,5 5,6 11,6 18,9 20,0 19,7 13,1 4,7 -8,0 -16,4 2,4 -64,5 8,03
4. Дэлгэрэх -18,8 -15,1 -6,0 4,8 12,9 18,6 20,1 19,6 12,3 3,4 -8,1 -15,6 2,3 -63,6 7,97
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
5. Замын Їїд -19,0 -14,9 -4,5 6,1 14,4 20,4 22,8 20,7 13,4 4,3 -7,7 -16,8 3,3 -62,9 7,93
6. Иххэт -19,1 -16,5 -7,7 3,8 10,0 17,2 19,0 18,4 11,2 4,3 -9,0 -15,1 1,4 -67,4 8,21
7. Мандах -15,7 -12,2 -4,9 4,6 12,9 18,4 20,8 19,1 12,4 3,8 -6,4 -13,5 3,3 -52,7 7,26
8. Єргєн -18,7 -14,3 -5,6 5,7 14,8 19,7 23,3 22,0 15,0 5,7 -5,7 -16,9 1,3 -61,2 7,82
9. Сайхандулаан -16,3 -12,7 -5,1 4,4 13,5 19,3 21,5 19,9 13,2 4,2 -7,5 -14,4 3,3 -56,0 7,48
10. Сїмбэр -20,8 -17,3 -8,0 2,4 10,8 16,3 19,1 17,4 10,2 1,0 -10,5 -18,3 0,2 -74,9 8,65
11. Улаанбадрах -18,4 -13,5 -4,0 6,5 14,4 21,5 23,0 23,0 15,2 7,6 -7,0 -14,1 4,5 -57,0 7,55
12. Хатанбулаг -15,0 -10,6 -3,0 6,8 14,2 21,2 23,8 20,9 14,2 6,0 -4,6 -12,6 5,1 -45,8 6,77
13. Хєвсгєл -15,2 -11,2 -3,2 7,2 15,5 20,9 23,6 21,5 14,6 5,9 -5,0 -13,0 5,2 -47,6 6,90
14. Чойр -17,8 -16,2 -8,4 1,6 9,3 16,4 18,8 16,5 9,8 1,6 -10,2 -17,5 0,3 -70,1 8,37
15. Сайншанд -18,3 -14,4 -4,5 6,1 14,2 20,6 23,2 21,1 13,7 4,4 -7,6 -16,2 3,5 -61,0 7,81
16. Эрдэнэ -18,9 -13,4 -4,8 5,5 14,2 20,4 23,3 21,3 14,2 5,4 -6,8 -15,8 3,7 -59,7 7,73
17. Цагаанцав -16,5 -12,3 -2,7 8,7 17,9 22,8 25,3 23,1 16,2 4,8 -4,5 -12,9 5,8 -48,9 6,99
Дорнод аймаг
1. Баяндун -17,9 -14,4 -6,4 0,7 8,6 14,9 16,9 15,5 9,8 1,1 -8,5 -14,7 0,5 -61,9 7,87
2. Баянтїмэн -21,9 -17,9 -9,1 2,2 9,8 17,2 20,4 18,1 11,4 2,0 -10,4 -16,6 0,4 -75,9 8,71
3. Баян-Уул -20,2 -17,6 -8,8 0,4 8,8 14,2 16,8 15,0 8,6 0,5 -10,0 -16,6 -1,5 -73,2 8,56
4. Булган -21,4 -17,8 -8,3 1,7 9,4 17,3 19,8 17,4 10,1 2,2 -9,8 -17,8 0,2 -75,1 8,67
5. Гурванзагал -20,5 -17,6 -9,5 1,3 9,1 16,2 18,6 16,5 9,9 1,9 -9,5 -17,0 -0,1 -74,1 8,61
182
6. Дашбалбар -20,9 -18,0 -8,4 1,4 9,7 16,1 18,6 16,4 9,7 0,5 -10,3 -17,7 -0,3 -75,3 8,68
7. Матад -19,4 -16,1 -7,5 2,6 10,9 17,3 20,0 18,1 11,0 1,8 -9,0 -16,1 1,2 -68,1 8,25
8. Сїмбэр -23,8 -20,7 -10,7 2,3 10,8 17,5 20,0 17,7 10,3 1,0 -11,3 -20,2 -0,6 -86,7 9,31
9. Сэргэлэн -20,5 -17,6 -9,5 1,3 9,1 16,2 18,7 16,5 9,9 1,9 -9,5 -17,0 -0,1 -74,1 8,61
10. Халхгол -24,1 -20,5 -7,2 2,3 11,4 18,4 20,9 18,8 11,9 4,0 -10,6 -21,1 0,4 -83,5 9,14
11. Хєлєнбуйр -20,9 -17,7 -8,2 1,9 9,8 16,2 19,0 16,4 10,2 1,3 -10,8 -17,5 -0,0 -75,1 8,67
12. Цагаан-Овоо -19,8 -16,3 -7,7 1,8 9,9 16,4 19,1 15,4 10,1 1,1 -9,8 -16,7 0,2 -70,3 8,38
13. Чойбалсан -21,2 -18,4 -8,8 2,7 11,3 18,1 20,5 18,1 10,7 1,9 -10,3 -18,4 0,5 -77,1 8,78
14. Чингисийн -22,5 -20,3 -11,3 2,0 10,4 17,8 21,1 17,9 9,8 1,2 -12,1 -20,5 -0,5 -86,7 9,31
далан
15. Эрээнцав -23,6 -20,2 -9,3 2,3 9,6 16,8 20,2 17,8 10,8 0,9 -10,6 -18,8 -0,3 -82,5 9,08
16. Тамсагбулаг -22,9 -20,4 -10,2 3,1 11,7 18,6 21,6 18,9 11,0 2,4 -10,7 -19,9 0,3 -84,1 9,17
Дундговь аймаг
БНбД 2.02.01-94
1. Адаацаг -20,0 -16,9 -9,5 0,6 9,2 15,1 16,3 15,3 8,9 0,2 -10,7 -17,3 -0,7 -74,4 8,63
2. Баянжаргалант -17,7 -13,9 -5,8 3,7 10,8 17,4 19,8 18,0 11,6 3,1 -7,6 -14,8 2,0 -59,8 7,73
3. Говь-Угтаал -18,1 -15,8 -7,1 2,4 10,0 15,4 16,9 16,4 9,7 2,8 -8,6 -13,7 0,8 -63,3 7,96
4. Гурвансайхан -17,1 -14,0 -5,9 4,9 13,5 18,8 20,5 19,0 12,1 3,0 -8,1 -15,4 2,6 -60,5 7,78
5. Дэлгэрхангай -16,4 -12,3 -5,5 3,5 10,2 16,2 19,1 18,2 12,2 5,0 -6,8 -14,2 2,4 -55,2 7,43
6. Дэлгэрцогт -19,2 -17,1 -8,4 2,3 8,8 15,7 17,3 17,2 10,2 1,6 -9,1 -15,9 0,3 -69,7 8,35
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
7. Дэрэн -19,2 -16,4 -8,4 2,8 9,9 16,6 19,0 17,5 11,0 3,7 -8,3 -16,4 1,0 -68,7 8,29
8. Луус -19,0 -14,6 -6,6 3,0 10,9 17,2 18,6 17,3 11,5 2,7 -9,2 -16,0 1,3 -65,4 8,09
9. Мандалговь -18,0 -14,7 -6,8 2,6 10,4 16,4 18,1 16,8 10,3 2,0 -9,0 -16,5 1,0 -65,0 8,06
10. Єлзийт -17,6 -13,9 -5,3 4,7 12,4 18,8 20,7 19,0 13,6 4,6 -7,6 -14,2 2,9 -58,6 7,66
11. Єндєршил -19,4 -15,0 -5,2 4,3 10,8 18,7 20,6 19,3 11,3 3,3 -7,2 -16,2 2,1 -63,0 7,94
12. Сайхан-Овоо -19,6 -15,1 -6,1 4,2 12,6 18,3 20,2 18,3 11,4 2,1 -8,7 -17,0 1,7 -66,5 8,15
13. Хулд -17,0 -12,9 -5,0 4,1 11,0 17,8 20,1 18,7 12,2 4,0 -6,2 -14,2 2,7 -55,3 7,44
14. Цагаандэлгэр -20,2 -18,7 -9,5 2,5 9,4 15,8 17,4 16,8 10,0 1,5 -9,4 -17,3 -0,1 -75,1 8,67
15. Эрдэнэдалай -18,6 -15,3 -5,9 3,3 10,6 16,2 18,3 17,0 10,9 2,8 -8,7 -15,5 1,2 -64,0 8,0
Завхан аймаг
1. Алдархаан -22,8 -20,0 -9,4 2,4 9,2 14,9 16,6 14,5 9,2 -0,1 -12,4 -19,8 -1,5 -84,5 9,19
2. Баянхайрхан -26,0 -23,5 -16,3 -3,0 6,4 11,8 12,9 11,2 6,0 -2,4 -14,6 -22,7 -5,0 -108,5 10,4
3. Баян-Уул -31,8 -29,2 -18,2 -2,5 8,0 14,1 15,3 13,3 6,5 -3,3 -17,6 -28,6 -6,2 -131,2 11,45
4. Дєрвєлжин -24,2 -19,6 -7,3 3,1 11,5 16,8 18,2 16,9 11,0 1,4 -10,8 -21,3 -0,4 -83,2 9,12
5. Завханмандал -24,7 -20,8 -8,2 2,5 10,8 17,1 17,9 15,5 8,9 0,8 -10,3 -21,9 -1,0 -85,9 9,27
6. Идэр -26,0 -22,9 -13,5 -2,2 6,6 11,0 12,0 10,3 5,5 -3,3 -14,5 -21,3 -4,9 -103,7 10,18
7. Их-Уул -31,7 -28,9 -18,0 -2,9 6,0 12,3 14,2 12,0 6,4 -3,3 -17,7 -28,4 -6,6 -130,9 11,4
8. Нємрєг -29,0 -25,5 -16,2 -1,5 6,5 12,6 12,8 11,1 5,8 -3,4 -15,7 -24,7 -5,6 -116,0 10,75
9. Отгон -32,6 -29,1 -17,2 -3,5 5,5 10,8 12,3 10,6 4,9 -4,5 -19,1 -28,6 -7,5 -134,6 11,60
183
10. Сантмаргац -27,3 -24,8 -13,3 -0,1 8,2 14,6 16,1 14,2 8,2 -1,1 -14,0 -23,8 -3,6 -104,4 10,22
11. Сонгино -24,0 -21,3 -14,4 -3,0 4,9 10,9 12,6 10,0 4,5 -5,0 -14,5 -21,8 -5,1 -104,0 10,20
12. Тїдэвтэй -30,0 -26,2 -17,8 -2,7 6,7 12,0 13,2 11,3 5,8 -3,4 -17,7 -26,5 -6,2 -124,3 11,15
13. Тэлмэн -31,3 -27,0 -17,0 -1,1 7,4 12,1 13,7 11,1 5,6 -4,2 -18,7 -27,4 -6,4 -126,7 11,26
14. Тэс -29,8 -27,9 -16,8 -0,0 9,2 15,0 16,2 14,6 8,1 -2,2 -17,1 -26,4 -4,7 -120,2 10,96
15. Тосонцэнгэл -31,9 -29,1 -18,1 -2,4 7,0 12,6 13,8 11,7 5,7 -4,2 -18,7 -28,2 -6,8 -132,6 11,52
16. Улиастай -23,9 -20,9 -11,4 0,4 8,2 14,0 15,3 13,6 7,2 -1,4 -13,8 -21,0 -2,8 -92,4 9,61
17. Ургамал -26,1 -22,0 -9,0 3,3 12,1 18,0 19,4 17,4 10,9 2,6 -10,5 -22,0 -0,5 -89,6 9,47
18. Цагаанхайрхан -20,9 -17,0 -10,8 0,7 8,1 13,5 15,3 13,7 8,1 2,8 -12,0 -17,5 -1,3 -78,3 8,85
19. Цагаанчулуут -19,7 -17,4 -10,3 -1,0 5,5 11,5 13,0 10,8 6,5 -0,6 -12,2 -17,8 -2,6 -79,0 8,89
20. Цэцэн-Уул -27,1 -24,3 -16,6 -3,2 5,6 10,9 12,2 10,6 4,9 -3,9 -17,1 -23,5 -6,0 -115,7 10,76
21. Шилїїстэй -21,6 -19,0 -10,9 -1,1 6,7 12,2 14,8 11,8 5,6 -2,8 -13,0 -19,5 -3,1 -87,9 9,38
22. Эрдэнэхайрхан -18,7 -17,2 -10,1 0,2 8,2 14,0 14,8 13,6 7,8 -3,4 -10,0 -16,0 -1,4 -75,4 8,68
БНбД 2.02.01-94
23. Яруу -28,0 -24,8 -17,5 -4,2 4,7 10,2 11,6 9,8 5,4 -4,7 -16,8 -24,0 -6,5 -120,0 10,95
24. Хуучин
-25,9 -24,5 -5,7 2,0 12,8 18,1 20,0 19,3 11,3 0,9 -9,2 -17,3 0,2 -82,6 9,09
Дєрвєлжин
Євєрхангай аймаг
1. Арвайхээр -15,2 -13,4 -6,7 1,4 8,8 14,1 15,5 14,0 8,4 1,3 -4,6 -13,6 0,8 -53,50 7,31
2. Богд -15,4 -11,8 -4,8 4,9 12,9 18,3 19,9 18,1 12,3 4,0 6,7 -13,2 3,2 -51,9 7,20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
3. Баруунбаян-
-19,4 -14,3 -4,3 5,2 12,5 19,6 20,2 19,3 13,2 3,3 -7,8 -15,2 2,7 -61,0 7,81
Улаан
4. Бат-Єлзий -18,3 -15,6 -7,6 1,0 8,5 12,9 14,2 12,6 7,5 0,7 -9,3 -16,4 -0,9 -66,2 8,13
5. Баянгол -18,2 -14,7 -6,3 2,9 10,4 17,2 18,4 17,1 10,9 1,5 -8,9 -15,6 1,2 -63,7 7,98
6. Баян-Єндєр -18,4 -16,6 -9,4 1,4 8,3 14,2 15,7 13,9 7,6 0,3 -9,3 -15,7 -0,7 -69,4 8,33
7. Бїрд -17,4 -15,9 -8,2 1,2 10,0 14,8 16,8 14,9 9,7 0,7 -9,9 -15,8 0,1 -67,2 8,19
8. Гучин-Ус -17,3 -13,1 -4,5 3,5 10,7 17,3 18,6 17,0 11,3 1,7 -7,6 -12,0 1,0 -54,5 7,38
9. Зїйл -18,6 -15,7 -8,5 0,9 8,1 12,9 14,4 12,8 7,0 -1,7 -10,5 -16,4 -1,5 -72,4 8,50
10. Зїїнбаян-
-17,9 -15,2 -9,1 0,3 7,4 12,1 13,6 11,7 7,2 0,8 -9,5 -15,7 -1,2 -67,4 8,21
Улаан
11. Нарийнтээл -19,5 -17,0 -9,6 1,2 8,3 14,9 15,7 15,3 9,7 0,4 -9,7 -16,7 -0,6 -72,5 8,51
12. Єлзийт -17,2 -15,5 -9,1 -0,3 5,6 12,1 13,2 12,7 7,2 1,5 -8,4 -13,3 -0,9 -63,8 7,98
13. Сант -16,5 -14,1 -6,6 2,6 9,4 15,4 16,9 16,3 10,9 2,6 -7,5 -14,0 1,3 -58,7 7,66
14. Тарагт -18,2 -15,7 -9,6 -0,4 6,5 12,3 13,5 12,0 7,0 0,6 -9,2 -14,2 -1,2 -67,3 8,20
15. Тєгрєг -18,9 -13,9 -5,2 4,2 11,2 17,7 18,8 17,8 11,8 2,6 -9,3 -15,9 2,6 -63,2 7,94
16. Уянга -19,4 -15,6 -10,6 1,4 6,5 11,9 13,7 11,6 7,1 -0,3 -11,0 -16,2 -1,7 -73,1 8,55
17. Хайрхан-
-18,0 -15,0 -7,5 1,5 8,0 14,3 15,2 14,2 8,3 0,6 -9,1 -15,2 -0,2 -64,8 8,05
дулаан
18. Хархорин -18,1 -15,9 -7,5 1,6 9,5 14,7 16,2 15,0 8,9 0,2 -9,0 -15,9 -0,0 -66,4 8,15
184
19. Хужирт -21,8 -18,5 -9,0 0,6 8,0 13,1 14,7 12,9 6,8 -1,0 -12,1 -19,3 -2,1 -81,7 9,04
Ємнєговь аймаг
1. Баяндалай -17,6 -13,9 -8,0 5,6 14,0 19,7 21,2 19,5 12,8 4,1 -6,7 -14,8 3,0 -61,0 7,81
2. Баян-Овоо -13,9 -9,6 -1,8 7,3 16,1 21,8 24,1 21,4 15,4 6,6 -3,5 -10,6 6,1 -39,4 6,28
3. Гурвантэс -12,8 -9,9 -3,4 5,7 13,3 18,7 20,4 18,8 12,8 4,5 -4,8 -11,1 4,4 -42,0 6,48
4. Даланзадгад -15,2 -11,7 -3,2 6,1 13,8 19,4 21,3 19,2 13,3 4,8 -5,7 -13,4 4,0 -49,2 7,01
5. Манлай -15,3 -12,0 -4,1 5,8 14,3 19,9 22,0 19,8 13,7 4,8 -5,5 -12,9 4,2 -49,8 7,05
6. Мандал-Овоо -17,4 -12,1 -2,8 6,8 16,0 21,6 22,0 21,5 14,2 5,7 -5,2 -14,3 4,7 -51,8 7,19
7. Номгон -14,1 -11,6 -4,3 5,5 14,9 20,1 22,1 19,6 12,8 5,1 -5,0 -11,3 4,5 -46,3 6,80
8. Ноён -13,2 -11,1 -4,6 4,6 12,7 17,4 19,4 17,7 11,8 4,5 -5,4 -11,2 3,6 -45,5 6,74
9. Сэврэй -14,1 -10,3 -3,9 5,2 13,4 18,6 20,2 17,5 12,6 5,2 -5,9 -11,4 3,9 -45,6 6,75
10. Сайхан -13,7 -10,7 -2,5 7,0 15,2 20,5 22,3 19,8 14,2 5,5 -4,5 -11,8 5,1 -43,2 6,57
/Булган/
БНбД 2.02.01-94
11. Ханбогд -11,7 -8,1 -0,8 8,1 16,4 21,7 23,8 21,8 15,6 7,7 -2,7 -9,3 6,9 -32,6 5,70
12. Хїрмэн -14,3 -11,5 -4,7 4,0 12,7 18,0 20,4 18,8 12,0 4,4 -5,5 -11,8 3,5 -47,8 6,91
13. Ханхонгор -14,2 -11,0 -4,2 5,3 13,9 19,2 20,5 19,2 13,1 5,0 -5,8 -10,8 4,2 -46,0 6,78
14. Цогтцэций -15,3 -11,9 -3,7 5,1 13,8 19,2 21,6 18,9 13,3 4,6 -6,0 -12,5 3,9 -49,4 7,02
15. Цогт-Овоо -16,1 -12,8 -4,0 5,3 13,9 19,4 21,3 19,6 13,0 4,0 -6,6 -14,0 3,6 -53,5 7,31
Сїхбаатар аймаг
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1. Асгат -22,8 -19,2 -9,4 2,9 10,7 17,3 19,8 17,4 10,9 2,8 -10,5 -18,6 0,1 -80,5 8,97
2. Баяндэлгэр -19,4 -16,2 -7,4 3,5 11,6 17,6 20,5 18,3 11,3 2,5 -8,7 -16,7 1,4 -68,4 8,27
3. Байшинт -23,5 -20,8 -8,3 4,1 12,4 19,1 22,0 19,5 11,9 2,6 -10,5 -20,8 0,6 -83,9 9,15
4. Бїрэнцогт -20,2 -16,4 -8,2 2,6 10,6 15,8 17,6 16,4 9,3 2,0 -11,3 -17,9 0,0 -74,0 8,60
5. Баруун-Урт -21,5 -18,0 -8,2 3,0 11,4 17,5 20,0 17,9 11,0 1,6 -9,8 -17,9 0,6 -75,4 8,68
6. Дарьганга --23,3 -19,8 -9,7 2,3 10,6 16,9 19,6 17,8 10,4 2,8 -10,5 -20,4 -0,3 -83,7 9,15
7. Мєнххаан -17,9 -15,8 -8,6 1,1 9,2 15,2 17,6 15,8 9,6 1,9 -8,5 -15,7 0,3 -66,5 8,15
8. Наран -21,8 -19,1 -9,2 2,6 10,1 16,5 19,5 17,8 10,1 2,4 -9,2 -18,7 0,1 -78,0 8,83
9. Онгон -21,8 -19,2 -8,4 3,7 11,3 17,8 20,8 18,8 11,9 3,2 -9,2 -19,0 0,9 -77,6 8,81
10. Сїхбаатар -22,4 -18,9 -8,6 2,1 11,0 17,6 20,6 18,2 11,3 2,7 -10,4 -19,3 0,3 -79,6 8,32
11. Тївшинширээ -20,5 -16,1 -8,1 2,4 10,9 16,9 19,4 17,5 11,0 3,0 -9,4 -17,7 0,8 -71,8 8,47
12. Тїмэнцогт -18,6 -17,0 -7,8 2,0 9,9 15,8 18,7 16,1 9,8 1,3 -9,5 -16,4 0,4 -69,3 8,32
13. Уулбаян -22,1 -18,1 -1,4 2,6 11,1 16,9 19,9 18,0 12,1 2,8 -9,3 -18,5 0,6 -69,4 8,33
14. Халзан -23,2 -19,3 -9,2 2,6 10,2 16,3 19,7 17,7 10,4 1,6 -10,2 -20,2 -0,3 -82,1 9,06
15. Эрдэнэцагаан -19,6 -17,3 -9,1 2,2 10,2 16,4 19,2 17,3 10,1 1,7 -9,4 -17,2 0,4 -72,6 8,52
Сэлэнгэ аймаг
1. Алтанбулаг -24,9 -20,8 -10,2 2,3 10,0 15,5 17,9 15,5 10,5 2,7 -11,9 -20,5 -1,2 -88,3 9,40
2. Баруунбїрэн -22,4 -18,9 -8,8 2,3 10,7 16,2 18,7 16,5 10,5 3,5 -8,5 -18,1 0,1 -76,7 8,76
185
3. Баруунхараа -25,6 -22,9 -9,4 2,6 10,4 16,8 18,8 16,6 9,2 0,3 -12,1 -22,3 -1,5 -92,3 9,61
4. Баянхараат -25,7 -21,3 -9,3 2,8 10,9 16,7 18,7 15,9 9,1 1,4 -11,2 -21,5 -1,1 -89,0 9,43
5. Ерєє -27,2 -23,3 -9,8 1,8 10,0 16,0 18,2 15,8 8,4 -1,1 -13,2 -23,5 -2,3 -98,1 9,90
6. Зїїнбїрэн -25,6 -22,3 -9,4 3,2 10,9 17,0 17,6 16,2 9,4 2,0 -10,2 -22,0 -1,1 -89,5 9,46
7. Зэлтэр -26,0 -21,5 -10,9 1,5 9,5 14,4 16,5 13,9 8,1 1,7 -10,5 -21,9 -2,1 -90,8 9,53
8. Номгон -20,6 -17,3 -6,6 2,5 11,1 16,6 18,1 17,0 9,7 1,8 -8,3 -16,4 0,6 -69,2 8,32
9. Орхон -24,9 -21,4 -8,6 2,8 10,7 16,6 18,5 16,2 9,1 0,3 -11,2 -20,9 -1,2 -87,0 9,33
10. Орхонтуул -23,2 -19,5 -7,3 3,0 10,9 16,8 18,5 16,5 9,9 1,8 -10,2 -19,8 -0,2 -80,0 8,94
11. Сїхбаатар -23,8 -19,2 -7,6 3,1 11,0 17,0 19,0 16,8 9,9 1,1 -10,5 -19,2 -0,2 -80,3 8,96
12. Хїдэр -25,2 -21,7 -9,8 1,5 9,7 15,3 17,5 14,9 8,2 -0,6 -12,4 -22,6 -2,1 -92,3 9,61
13. Хонгор -25,4 -22,1 -9,2 2,3 10,8 16,7 18,7 16,3 9,5 0,2 -11,2 -21,8 -1,3 -89,7 9,47
14. Цагаантолгой -23,6 -20,3 -7,7 3,0 11,7 16,0 19,4 17,6 10,9 2,2 -9,4 -19,4 0,0 -80,4 8,47
15. Цагааннуур -22,4 -19,0 -7,4 2,7 10,4 16,6 18,1 15,8 9,5 1,3 -10,5 -19,4 -0,4 -78,7 8,87
БНбД 2.02.01-94
16. Шарын-гол -24,9 -21,2 -8,5 2,8 11,2 17,3 18,8 16,7 10,0 0,5 -11,9 -21,2 -0,9 -87,7 9,36
17. Шаамар -24,5 -20,6 -8,8 2,9 10,6 16,9 18,4 16,0 9,4 0,3 -10,8 -21,1 -0,9 -86,8 9,26
18. Дархан -24,1 -20,6 -7,7 2,5 11,2 16,2 18,4 16,5 9,2 1,9 -11,1 -19,6 -0,6 -83,1 9,12
19. Зїїнхараа -24,2 -20,4 -8,4 2,0 9,8 16,2 19,1 15,7 9,2 0,6 -11,0 -21,7 -1,1 -85,7 9,26
Тєв аймаг
1. Алтанбулаг -24,6 -21,2 -10,2 1,5 10,1 15,8 17,5 15,3 8,3 0,3 -11,9 -20,1 -1,6 -88,0 9,38
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
2. Архуст -20,3 -17,0 -7,7 -0,1 8,6 13,8 6,1 13,7 7,9 01,1 -10,2 -18,1 -1,1 -73,4 8,57
3. Баян -22,4 -19,6 -10,5 -0,1 8,6 14,5 16,1 14,4 7,1 -1,9 -13,5 -20,4 -2,3 -88,4 9,40
4. Баяндэлгэр -19,9 -16,5 -7,8 -0,1 8,3 12,9 16,0 13,0 8,2 0,3 -10,3 -17,5 -1,1 -72,1 8,49
5. Баянжаргалан -20,8 -17,1 -9,1 1,2 10,0 15,3 17,4 15,4 9,0 0,2 -11,1 -18,7 -0,7 -76,8 8,76
6. Баян-Єнжїїл -18,7 -15,5 -6,6 1,9 10,0 15,2 17,2 15,4 9,5 2,0 -8,7 -16,2 0,5 -65,7 8,11
7. Баянцагаан -20,1 -17,0 -7,6 1,7 10,4 15,8 17,7 15,9 9,9 1,4 -9,8 -17,1 0,1 -71,6 8,46
8. Баянчандмань -21,0 -16,8 -0,8 2,6 9,7 14,2 15,6 14,6 8,5 1,2 -8,1 -18,3 -0,5 -72,2 8,50
9. Баянцогт -20,8 -17,5 -7,7 1,1 9,6 15,3 17,3 15,8 8,9 0,8 -10,2 -17,5 -0,4 -73,7 8,58
10. Борнуур -21,3 -18,6 -7,4 1,7 9,2 15,5 17,2 15,3 8,8 1,0 -9,1 -17,5 -0,4 -73,9 8,60
11. Бїрэн -22,8 -19,5 -8,8 2,1 10,5 15,9 18,0 16,2 9,9 1,0 -9,9 -18,7 -0,5 -79,7 8,93
12. Батсїмбэр -25,2 -21,8 -10,4 -0,3 8,6 13,3 16,2 14,1 8,0 0,5 -12,7 -22,8 -2,7 -93,2 9,65
13. Дэлгэрхаан -17,0 -14,5 -7,3 1,0 9,1 14,4 16,1 14,6 9,3 1,0 -8,1 -14,5 0,3 -61,4 7,84
14. Жаргалант -22,5 -19,8 -9,0 0,9 9,4 15,3 17,1 15,0 8,8 1,6 -9,5 -18,9 -1,0 -79,7 8,93
15. Заамар -21,2 -17,7 -7,2 1,5 9,8 14,7 16,5 15,4 9,5 1,4 -9,9 -17,8 -0,4 -73,8 8,59
16. Лїн -23,5 -19,8 -6,6 3,1 11,3 16,7 18,9 16,8 10,3 1,4 -10,1 -20,1 -0,1 -80,1 8,95
17. Мєнгєнморьт -23,0 -19,1 -12,2 -1,4 6,8 12,6 15,3 13,0 7,4 -1,7 -13,1 -21,9 -3,1 -92,4 9,61
18. Єндєрширээт -24,1 -19,9 -8,6 1,9 11,2 17,1 19,7 17,1 10,9 1,9 -10,4 -20,1 -0,3 -83,1 9,16
19. Сэргэлэн -21,8 -18,5 -9,7 0,2 9,1 14,2 16,8 14,9 7,8 0,2 -11,6 -19,4 -1,5 -81,0 9,00
20. Угтаалцайдам -23,5 -20,3 -9,4 1,5 10,1 14,8 17,1 15,1 8,7 0,6 -11,6 -19,8 -1,4 -84,6 9,20
186
21. Цээл -19,8 -16,7 -7,9 2,6 10,9 15,5 17,8 16,3 10,1 1,8 -9,1 -15,8 0,5 -69,3 8,32
22. Эрдэнэ -20,8 -18,4 -11,1 -2,1 7,3 12,5 14,9 13,4 7,1 -2,1 -11,2 -19,8 -2,5 -85,5 9,25
23. Эрдэнэсант -18,1 -16,0 -7,2 1,8 10,0 15,1 16,7 15,0 8,8 0,6 -9,1 -16,4 0,1 -66,8 8,17
24. Атар -22,8 -18,2 -8,0 1,9 11,2 16,2 18,3 16,7 9,6 0,9 -10,4 -19,6 -0,4 -79,0 8,89
25. Октябрь -25,6 -22,0 -8,9 1,9 10,5 15,8 18,7 16,4 9,5 1,2 -12,3 -20,4 -1,3 -89,2 9,44
26. Нєхєрлєл -20,6 -18,0 -9,3 1,5 10,3 15,1 16,6 15,2 9,2 0,5 -11,0 -17,2 -0,6 -76,1 8,72
27. Жанчивлан -21,0 -18,8 -10,9 -0,9 7,8 11,4 15,4 13,1 6,0 -2,3 -13,8 -16,9 -2,6 -84,6 9,20
28. Шархай -19,6 -16,0 -8,2 2,1 9,4 14,3 17,1 15,3 9,5 0,3 -10,0 -15,3 -0,1 -69,1 8,31
29. Зуунмод -20,3 -18,1 -10,0 0,0 8,0 13,7 15,6 13,7 7,4 -0,6 -11,2 -18,3 -1,7 -78,5 8,86
30. Даваа /Хоолт/ -20,1 -15,7 -9,8 -1,8 6,4 12,2 13,8 12,9 6,2 -1,5 -12,5 -17,9 -2,3 -79,3 8,91
31. Хэрлэн -27,6 -24,2 -13,5 0,2 8,2 14,7 16,9 14,7 7,7 -1,4 -15,6 -25,9 -3,9 -108,2 10,40
Улаанбаатар хот
1. Буянт-Ухаа -25,9 -22,2 -10,9 0,4 8,5 14,8 17,0 14,3 7,4 -1,7 -14,4 -23,2 -3,0 -98,3 9,91
БНбД 2.02.01-94
2. Гачуурт -23,9 -18,3 -10,2 -5,3 11,4 12,1 15,3 13,6 7,1 -1,0 -12,8 -21,4 -2,8 -92,9 9,64
3. Дамбадаржаа -23,1 -19,0 -10,2 1,0 8,8 13,2 15,6 13,7 6,8 -0,1 -12,4 -19,6 -2,1 -84,4 9,19
4. МУИС -20,9 -17,8 -8,9 0,8 10,0 14,1 16,2 14,5 8,0 0,2 -11,4 -18,2 -1,1 -77,2 8,79
5. Морин-Уул -18,8 -16,6 -9,0 0,4 8,9 13,4 15,8 14,0 8,1 0,4 -10,0 -16,8 -0,8 -71,2 8,44
6. Партизан -20,8 -18,9 -10,8 -0,3 9,4 13,9 16,6 14,3 10,2 2,2 -12,5 -17,8 -1,2 -81,1 9,01
7. Тахилт -21,9 -18,2 -9,1 0,5 9,4 14,8 16,8 14,7 8,0 1,4 -11,3 -19,8 -1,2 -80,4 8,97
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
8. Тэрэлж -24,1 -20,5 -12,0 -1,1 6,1 10,2 12,9 11,5 4,9 -3,3 -15,0 -19,6 -4,2 -95,6 9,78
9. Улаанхуаран -21,9 -19,5 -9,5 0,8 9,1 14,8 16,6 14,5 7,7 -0,6 -11,5 -20,2 -1,6 -83,2 9,12
10. Хїрэлтогоот -18,9 -16,5 -9,3 -0,6 7,4 13,2 14,5 13,2 7,9 -1,0 -12,1 -17,8 -2,5 -76,2 8,73
Увс аймаг
1. Баруунтуруун -31,4 -29,6 -18,4 -1,6 10,1 15,9 17,1 15,3 8,9 -0,8 -14,7 -27,5 -4,7 -124,0 11,14
2. Бєхмєрєн -22,3 -17,3 -6,9 2,6 10,7 16,3 17,9 15,7 10,8 1,4 -10,5 -21,1 -0,2 -78,1 8,84
3. Давст -33,7 -31,8 -19,6 -1,8 12,2 18,8 19,2 16,6 10,6 0,0 -12,0 -26,7 -4,0 -125,6 11,21
4. Завхан -28,4 -24,4 -10,2 4,3 13,3 19,2 20,5 18,9 12,6 2,6 -10,5 -21,9 -0,3 -95,4 9,77
5. Зїїнговь -35,8 -32,9 -22,0 -1,7 10,8 17,6 18,3 16,7 10,4 0,8 -14,8 -29,6 -5,2 -136,8 11,70
6. Зїїнхангай -23,8 -21,3 -12,8 -2,1 6,9 12,6 13,8 12,6 7,7 -1,3 -13,0 -20,9 -3,5 -95,2 9,76
7. Малчин -29,9 -28,6 -17,4 -2,2 8,8 14,9 16,4 13,8 8,5 -1,3 -13,4 -25,4 -4,6 -118,2 10,87
8. Наранбулаг -26,0 -22,7 -9,9 3,8 13,5 19,4 20,3 18,8 12,8 3,6 -8,5 -19,4 0,5 -86,5 9,30
9. Єлгий -24,0 -20,0 -9,8 1,2 9,9 15,3 16,3 14,8 9,2 0,5 -11,7 -20,2 -1,5 -85,7 9,26
10. Єндєрхангай -20,8 -19,2 -11,0 0,1 6,2 12,8 13,6 12,5 6,8 -1,8 -11,5 -17,8 -2,5 -82,1 9,06
11. Сагил -29,0 -28,0 -17,3 -1,2 10,9 17,5 18,3 17,5 10,6 1,5 -13,1 -25,2 -3,1 -113,8 10,66
12. Тариалан -29,9 -26,4 -15,3 -0,5 10,2 15,5 16,6 14,9 10,3 0,9 -12,4 -25,9 -3,5 -110,4 10,50
13. Тїргэн -29,8 -27,4 -16,4 -0,3 10,7 15,8 16,7 15,6 11,2 1,8 -12,5 -25,8 -3,4 -112,2 10,59
14. Тэс -34,4 -33,0 -21,7 -0,1 12,0 18,6 19,5 17,7 11,2 1,7 -12,3 -27,8 -4,0 -129,3 11,37
15. Улаангом -32,7 -30,0 -19,0 -0,2 11,3 17,5 19,4 17,2 10,3 0,4 -11,5 -26,9 -3,7 -120,3 10,96
187
16. Ховд -25,0 -19,8 -7,7 3,7 11,1 17,2 18,9 16,9 11,5 2,4 -11,1 -19,3 -0,0 -82,9 9,10
17. Хяргас -22,5 -21,2 -12,7 -2,4 6,0 10,7 13,0 10,8 6,8 -2,5 -12,0 -20,3 -3,8 -93,6 9,67
18. Хар-Ус -22,6 -19,7 -8,6 1,0 9,5 15,0 16,2 14,2 7,9 -0,6 -10,9 -20,3 -1,6 -82,7 9,09
19. Цагаанхайрхан -23,0 -20,7 -11,8 -2,1 6,5 13,1 14,2 12,5 8,1 1,0 -12,3 -18,2 -2,7 -88,1 9,38
Ховд аймаг
1. Алтай -20,4 -17,2 -7,8 4,5 11,1 17,5 18,8 17,5 11,2 3,3 -10,0 -16,6 1,0 -72,0 8,48
2. Байтаг /Булган/ -20,6 -16,8 -4,6 5,9 13,8 19,4 20,9 18,5 12,0 3,1 -8,2 -18,0 2,1 -68,20 8,26
3. Буянт -25,1 -20,9 -7,9 4,8 13,4 18,4 19,9 17,9 12,8 3,2 -10,3 -20,4 0,5 -84,6 9,19
4. Баянзїрх -21,8 -19,4 -12,8 -3,6 4,6 9,2 11,5 9,4 3,9 -3,5 -12,2 -19,2 -4,5 -92,5 9,61
5. Дуут -18,0 -16,3 -9,8 -1,7 5,9 10,8 12,6 10,2 5,6 -2,5 -10,1 -16,6 -2,5 -75,0 8,66
6. Дєргєн -25,7 -22,9 -8,6 5,3 14,0 18,9 20,7 18,9 13,5 3,8 -9,2 -20,1 0,7 -77,3 8,79
7. Дарви /Сутай/ -23,6 -20,3 -7,6 5,0 13,1 17,7 19,6 18,2 11,9 2,3 -8,7 -19,5 0,7 -79,7 8,92
8. Зэрэг -24,8 -20,0 -5,6 6,5 14,5 20,1 21,2 19,8 13,9 4,2 -8,6 -20,0 1,8 -79,0 8,89
БНбД 2.02.01-94
9. Мянгад -24,8 -20,4 -5,7 5,7 13,6 20,8 19,2 18,3 13,4 3,5 -8,3 -20,6 1,2 -79,8 8,93
10. Мєст гурав -20,9 -18,2 -12,3 -3,2 4,2 10,4 11,6 9,6 2,3 -2,6 -11,5 -19,2 -4,2 -87,9 9,37
11. Манхан -23,7 -19,7 -7,5 5,1 13,7 18,7 19,9 19,0 12,9 3,2 -9,4 -19,6 1,0 -79,9 8,94
12. Мєст -19,8 -15,8 -5,7 1,9 9,4 14,4 16,7 14,4 8,8 -0,2 -9,6 -17,7 -0,4 -68,8 8,29
13. Мєнххайрхан -17,8 -15,4 -10,8 0,7 7,8 12,4 14,7 14,1 7,4 -1,0 -8,7 -13,2 -0,8 -66,9 8,18
14. Їенч -20,2 -17,6 -6,9 3,4 13,1 19,4 21,0 20,3 14,5 5,0 -7,8 -15,3 2,4 -67,8 8,23
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
15. Ховд -21,2 -20,0 -11,4 1,4 10,1 16,5 17,3 16,5 10,4 0,0 -11,7 -19,4 0,9 -83,7 9,15
16. Ховд хот -25,1 -20,5 -7,5 4,0 11,9 17,1 18,8 16,9 10,8 1,5 -10,4 -21,1 -0,3 -84,6 9,19
17. Цэцэг -24,6 -19,6 -8,5 2,5 11,3 16,0 17,2 16,2 10,0 1,8 -10,3 -20,2 -0,7 -83,9 9,16
18. Чандмань -21,2 -18,9 -7,5 2,6 10,8 16,5 17,5 16,0 9,8 1,6 -8,6 -18,6 -0,0 -74,8 8,64
19. Эрдэнэбїрэн -24,6 -21,4 -8,2 4,1 13,0 18,6 18,8 17,7 12,6 2,4 -10,4 -21,6 0,1 -86,2 9,28
Хєвсгєл
1. Арбулаг -23,3 -21,4 -13,3 -3,6 4,2 10,3 11,8 9,8 3,8 -3,7 -13,8 -20,5 -5,0 -99,6 9,98
2. Алаг-Эрдэнэ -23,0 19,4 -11,3 -1,1 6,7 11,9 13,6 11,7 5,9 -1,5 -10,9 -20,1 -3,1 -87,3 9,34
3. Баянзїрх -26,6 -21,5 -12,0 -2,5 6,1 11,7 13,1 11,2 5,8 -3,2 -15,0 -23,6 -4,7 -92,4 9,61
4. Бїрэнтогтох -17,5 -13,3 -5,7 1,9 9,0 14,1 15,7 14,7 8,7 1,9 -8,0 -14,6 0,6 -59,1 7,69
5. Галт -24,2 -18,8 -10,9 -0,2 7,9 13,8 15,4 12,8 7,6 -1,7 -13,8 -21,2 -2,8 -90,6 9,52
6. Жаргалант -25,1 -22,8 -11,8 -1,8 8,4 13,6 14,9 13,2 7,5 -2,2 -14,1 -22,3 -3,6 -88,9 9,94
7. Их-Уул -20,4 -17,2 -6,8 4,2 11,4 16,5 18,1 15,2 10,1 1,5 -10,7 -17,2 0,4 -72,3 8,50
8. Мєрєн -23,3 -19,2 -8,2 1,6 9,4 15,5 16,8 14,3 7,9 -0,9 -12,2 -20,8 -1,6 -84,6 9,19
9. Рашаант -18,3 -15,7 -6,7 1,5 9,0 14,0 15,2 13,0 7,8 -1,1 -8,5 -15,6 -0,4 -65,9 8,11
10. Рэнчинлхїмбэ -32,4 -27,6 -16,9 -4,0 4,9 11,0 12,6 10,6 4,6 -6,0 -20,4 -29,9 -7,8 -137,2 11,7
11. Тариалан -20,0 -16,9 -7,3 1,4 9,9 14,9 16,0 14,0 7,9 0,0 -10,3 -17,8 -0,7 -72,3 8,50
12. Тосонцэнгэл -20,3 -16,7 -7,8 1,2 8,1 13,8 15,2 13,0 6,8 -0,4 -10,1 -17,6 -1,2 -72,9 8,53
13. Тїнэл -20,7 -17,4 -10,1 -0,7 7,0 12,6 14,0 12,1 6,1 -2,2 -11,7 -18,4 -2,4 -81,2 9,01
188
14. Тємєрбулаг -17,7 -14,0 -7,4 1,4 9,1 14,2 15,6 13,5 8,9 1,5 -8,3 -14,7 0,2 -62,1 7,88
15. Улаан-Уул -29,6 -25,0 -16,2 -3,2 4,8 10,8 12,1 10,7 4,5 -4,5 -17,9 -27,3 -6,6 -123,7 11,12
16. Хатгал -23,1 -21,0 -12,8 -3,3 4,7 9,9 11,6 10,2 4,3 -4,6 -13,7 -20,8 -4,9 -99,3 9,96
17. Ханх -21,7 -20,5 -13,2 -4,6 1,6 7,0 10,1 9,4 4,8 -2,2 -8,7 -15,6 -4,5 -86,5 9,30
18. Цагаан-Уул -21,7 -19,9 -12,2 -2,4 5,5 11,1 12,6 11,3 5,3 -3,2 -12,2 -20,5 -3,8 -92,1 9,59
19. Цагаан-Їїр -29,8 -24,0 -11,2 -1,5 8,3 13,4 14,7 12,1 5,8 -2,9 -16,5 -27,1 -4,9 -113,0 10,63
20. Чандмань-
-25,5 -20,3 -10,8 0,0 8,4 13,2 14,4 12,0 6,1 -2,4 -14,6 -23,0 -3,5 -96,6 9,82
Єндєр
21. Цэцэрлэг -27,6 -25,2 -15,8 -3,1 6,2 11,2 13,1 11,1 5,7 -3,6 -17,1 -25,2 -5,9 -117,6 10,84
22. Шинэ-Идэр -20,6 -17,4 -8,9 -0,7 -7,6 13,0 14,5 12,4 7,1 -0,5 -10,5 -17,8 -1,8 -76,4 8,74
Хэнтий аймаг
1. Биндэр -21,8 -18,9 -9,5 0,4 9,1 15,2 17,0 15,1 8,3 -0,5 -12,6 -19,9 -1,5 -83,2 9,12
2. Баян-Овоо -20,9 -18,2 -8,4 2,2 10,7 16,7 18,8 16,6 9,7 1,0 -10,8 -18,1 -0,1 -76,4 8,74
БНбД 2.02.01-94
3. Батноров -21,2 -17,4 -7,8 1,4 9,6 15,9 18,0 15,8 8,5 0,8 -10,8 -18,7 -0,5 -75,9 8,71
4. Батширээт -21,7 -17,9 -8,8 -0,6 7,9 13,5 16,0 13,8 7,8 -0,6 -12,3 -21,2 -2,0 -83,1 9,11
5. Баян-Адарга -21,3 -17,4 -8,0 0,4 9,6 15,2 17,1 15,6 8,2 0,9 -10,6 -18,5 -0,7 -75,8 8,70
6. Баянмєнх -20,8 -17,5 -7,2 2,0 10,8 16,4 18,8 17,3 10,9 2,6 -10,5 -18,6 0,4 -74,6 8,63
7. Баянхутаг -18,0 -15,3 -6,4 1,8 8,6 15,1 18,0 15,5 9,9 2,0 -8,1 -15,8 0,6 -63,7 7,98
8. Гурванбаян -20,2 -17,2 -8,8 -0,3 9,0 13,4 15,7 13,8 7,2 0,6 -11,4 -17,8 -1,3 -75,7 8,70
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
9. Галшар -19,5 -16,8 -8,6 2,3 10,9 16,8 19,8 17,3 10,7 4,1 -8,2 -17,5 0,9 -70,6 8,40
10. Дадал -19,7 -17,0 -8,2 1,2 9,2 14,3 16,8 14,6 8,4 -0,2 -10,6 -17,4 -0,7 -73,1 8,54
11. Дэлгэрхаан -23,4 -19,5 -9,5 0,6 9,7 15,5 17,8 15,7 8,9 -0,1 -12,5 -20,6 -1,4 -87,0 9,32
12. Жаргалтхаан -20,9 -17,5 -9,4 0,5 8,8 13,7 16,1 14,4 8,4 -0,4 -10,8 -18,7 -1,3 -79,0 8,88
13. Мєрєн -20,6 -16,4 -7,0 1,4 10,3 16,2 18,2 16,2 9,8 1,4 -9,5 -17,6 0,2 -71,1 8,43
14. Норовлин -20,1 -16,8 -6,8 1,1 8,8 14,7 17,2 15,4 8,7 1,5 -9,6 -17,6 -0,3 -71,2 8,43
15. Оргил /Дархан/ -18,6 -16,2 -8,2 2,4 11,2 16,0 17,8 16,5 9,7 1,7 -8,8 -15,6 0,7 -67,4 8,20
16. Єлзийт -23,0 -19,0 -7,9 2,1 10,6 15,6 18,2 15,8 9,1 1,8 -11,5 -20,3 -0,7 -82,4 9,07
17. Єндєрхаан -23,3 -19,9 -9,2 2,2 10,5 16,8 18,9 15,9 9,6 0,6 -12,2 -20,8 -0,8 -86,1 9,27
18. Ємнєдэлгэр -19,6 -17,2 -8,2 0,0 8,6 13,9 17,1 14,7 8,6 -0,5 -10,7 -18,1 -1,0 -75,3 8,68
19. Хэрлэнбаян-
-23,2 -19,5 -7,4 1,6 11,1 15,2 17,6 15,6 9,2 0,2 -11,4 -19,7 -0,9 -82,1 9,06
Улаан
20. Цэнхэрмандал -20,6 -17,6 -9,3 -1,3 7,6 13,4 15,8 13,3 7,4 -0,2 -11,8 -18,4 -1,8 -80,8 8,98
189
БНбД 2.02.01-94
БНбД 2.02.01-94
12 дїгээр хавсралт
Элсэнцэр, жижиг
Элсэнцэр, жижиг
Том ширхэгтэй
Том ширхэгтэй
Хот суурин
ширхэгтэй элс
ширхэгтэй элс
Том хэмхдэст
Том хэмхдэст
¹ газрын нэр
шавранцар
шавранцар
Шавар
Шавар
хєрс
хєрс
элс
элс
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1. Улаанбаатар 2,6 3,1 3,3 3,8 - - - -
1. Архангай
1. Цэцэрлэг 2,1 2,5 2,7 3,0 - - - -
2. Батцэнгэл 2,3 2,8 2,9 3,3 - - - -
3. Булган 2,2 2,7 2,8 3,2
4. Жаргалант 2,0 2,5 2,6 2,9 - - - -
5. Ихтамир 2,1 2,5 2,6 2,9
6. Єгийнуур 2,2 2,6 2,8 3,1
7. Єлзийт 2,6 3,1 3,3 3,6
8. Єндєр-Улаан 2,2 2,8 3,3 3,7
9. Тариат 2,2 2,8 3,3 3,7
10. Тївшрїїлэх 2,1 2,6 2,7 3,1
11. Хайрхан 2,3 2,8 3,0 3,3
12. Хангал 2,2 2,8 3,3 3,7
13. Хашаат 2,3 2,7 2,9 3,2
14. Хотонт 2,2 2,7 2,9 3,2
15. Цэнхэр 2,1 2,6 2,7 3,0
16. Чулуут 2,5 3,1 3,3 3,6
17. Эрдэнэмандал 2,3 2,8 3,0 3,3
2. Баян-Єлгий
1. Єлгий 2,2 2,7 2,9 3,2
2. Алтай 2,2 2,8 3,3 3,7
3. Алтанцєгц 2,4 2,9 3,1 3,4
4. Булган 2,4 2,9 3,1 3,4
5. Буянт 2,2 2,7 2,8 3,2
6. Баяннуур 2,5 3,0 3,2 3,5
7. Дэлїїн 2,2 2,8 3,3 3,7
8. Ногооннуур 2,4 2,9 3,1 3,5
9. Сагсай 2,5 3,1 3,3 3,6
10. Толбо 2,4 2,9 3,1 3,5
11. Улаан хус 2,5 3,0 3,2 3,5
12. Цэнгэл 2,6 3,1 3,3 3,7
13. Цагааннуур 2,2 2,8 3,3 3,7
3. Баянхонгор
1. Баянхонгор 2,3 2,8 3,0 3,3
2. Бууцагаан 2,4 2,9 3,1 3,5
3. Баянбулаг 2,7 3,3 3,4 3,8
4. Баянговь 2,0 2,5 2,6 2,9
190
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
5. Баянлиг 2,0 2,4 2,6 2,9
6. Баян-Овоо 2,5 3,0 3,2 3,6
7. Баян-Єндєр 2,3 2,8 2,9 3,3
8. Баянцагаан 2,2 2,7 2,8 3,1
9. Богд 2,0 2,5 2,6 2,9
10. Бємбєгєр 2,4 2,9 3,1 3,4
11. Баацагаан 2,2 2,7 2,8 3,2
12. Галуут 2,8 3,5 3,7 4,1
13. Гурванбулаг 3,2 3,8 4,1 4,5
14. Эгийн гол 1,4 1,7 1,8 2,0
15. Заг 2,8 3,4 3,6 4,0
16. Єлзийт 2,3 2,7 2,9 3,2
17. Хїрээмарал 2,2 2,7 2,9 3,2
18. Шинэжинст 2,1 2,6 2,8 3,1
19. Эрдэнэцогт 2,3 2,8 3,0 3,4
4. Булган
1. Булган 2,4 2,9 3,1 3,5
2. Баян-Агт 2,2 2,6 2,8 3,7
3. Бугат 2,5 3,0 3,2 3,5
4. Бїрэгхангай 2,1 2,6 2,7 3,0
5. Гурванбулаг 2,2 2,7 2,9 3,2
6. Дашинчилэн 2,4 2,9 3,1 3,4
7. Могод 2,2 2,6 2,8 3,1
8. Орхон 2,3 2,8 2,9 3,3
9. Сайхан 2,3 2,8 3,0 3,4
10. Сэлэнгэ 2,4 2,9 3,1 3,5
11. Тэшиг 2,8 3,4 3,6 4,0
12. Хангал 2,4 2,9 3,1 3,5
13. Хишиг-Єндєр 2,4 2,9 3,1 3,4
5. Говь-Алтай
1. Алтай 2,4 2,9 3,1 3,4
2. Баян-Уул 2,1 2,6 2,8 3,1
3. Бигэр 2,2 2,6 2,8 3,1
4. Бугат 2,1 2,5 2,7 3,0
5. Дарви 2,3 2,8 3,0 3,3
6. Дэлгэр 2,4 2,9 3,1 3,5
7. Жаргалант 2,4 2,9 3,1 3,4
8. Тайшир 2,5 3,0 3,2 3,6
9. Тонхил 2,1 2,6 2,8 3,1
10. Тєгрєг 2,0 2,5 2,6 2,9
11. Халиун 2,3 2,8 2,9 3,3
12. Хєхморьт 2,4 2,9 3,1 3,4
13. Цогт 2,4 2,9 3,1 3,4
14. Цээл 2,1 2,6 2,8 3,1
15. Чандмань 2,3 2,7 2,9 3,2
16. Шарга 2,3 2,7 2,9 3,2
17. Эрдэнэ 2,3 2,8 3,0 3,4
18. Гуулин 2,5 3,1 3,3 3,6
6. Дорноговь
1. Сайншанд 2,2 2,6 2,8 3,1
2. Айраг 2,2 2,7 2,8 3,2
3. Алтанширээ 2,2 2,7 2,8 3,2
4. Даланжаргалан 2,2 2,7 2,8 3,2
5. Дэлгэрэх 2,2 2,6 2,8 3,1
191
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
6. Иххэт 2,3 2,7 2,9 3,2
7. Мандах 2,0 2,5 2,6 2,9
8. Єргєн 2,1 2,6 2,7 3,0
9. Сайхандулаан 1,9 2,3 2,4 2,7
10. Сїмбэр 2,1 2,5 2,7 3,0
11. Улаанбадрах 2,1 2,5 2,7 3,0
12. Хатанбулаг 1,9 2,3 2,4 2,7
13. Хєвсгєл 1,9 2,3 2,5 2,8
14. Эрдэнэ 2,2 2,7 2,9 3,2
15. Замын-Їїд 2,2 2,7 2,9 3,2
7. Дорнод
1. Чойбалсан 2,5 3,1 3,2 3,6
2. Баяндун 2,1 2,6 2,7 3,0
3. Баянтїмэн 2,4 2,9 3,1 3,4
4. Баян-Уул 2,3 2,8 3,0 3,4
5. Булган 2,3 2,8 3,0 3,4
6. Гурванцагаан 2,5 3,1 3,2 3,6
7. Дашбалбар 2,4 2,9 3,1 3,4
8. Матад 2,3 2,6 3,0 3,3
9. Сэргэлэн 2,4 2,9 3,1 3,4
10. Халх гол 2,6 3,1 3,3 3,7
11. Хєлєнбуйр 2,3 2,8 3,0 3,4
12. Цагаан-Овоо 2,3 2,6 3,0 3,3
13. Чулуунхороо 2,3 2,7 2,9 3,2
14. Эрээн 2,3 2,8 3,0 3,4
8. Дундговь
1. Мандалговь 2,2 2,7 2,9 3,2
2. Адаацаг 2,3 2,8 2,9 3,3
3. Баянжаргалан 2,1 2,5 2,7 3,0
4. Говь-Угтаал 2,1 2,6 2,8 3,1
5. Гурвансайхан 2,0 2,5 2,6 2,9
6. Дэлгэрхангай 2,1 2,5 2,7 3,0
7. Дэлгэрцогт 2,2 2,7 2,8 3,2
8. Дэрэн 2,2 2,7 2,8 3,2
9. Луус 2,1 2,6 2,8 3,1
10. Єлзийт 2,0 2,5 2,6 2,9
11. Єндєршил 2,1 2,5 2,7 3,0
12. Сайхан-Овоо 2,3 2,7 2,9 3,2
13. Хулд 2,0 2,4 2,5 2,8
14. Цагаандэлгэр 2,3 2,8 3,0 3,5
15. Эрдэнэдалай 2,2 2,7 2,8 3,0
9. Завхан
1. Улиастай 2,7 3,3 3,5 3,9
2. Алдархаан 2,5 3,1 3,2 3,6
3. Баянтэс 3,2 3,9 4,0 4,5
4. Баянхайрхан 2,9 3,5 3,7 4,1
5. Булнай 3,2 3,9 4,0 4,5
6. Дєрвєлжин 2,5 3,1 3,3 3,6
7. Завханмандал 2,5 3,1 3,3 3,6
8. Идэр 2,8 3,4 3,6 4,0
9. Их-Уул 3,2 3,9 4,1 4,6
10. Нємрєг 3,0 3,6 3,8 4,2
11. Отгон 3,2 3,9 4,1 4,6
12. Сантмаргац 2,8 3,4 3,6 4,0
192
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
13. Сонгино 2,9 3,5 3,7 4,1
14. Тїдэвтэй 3,1 3,8 4,0 4,5
15. Тэлмэн 3,1 3,8 4,0 4,4
16. Тэс 3,1 3,7 4,0 4,4
17. Ургамал 2,5 3,1 3,4 3,6
18. Цагаанхайрхан 2,4 2,9 3,1 3,4
19. Цагаанчулуут 2,5 3,0 3,2 3,5
20. Цэцэн-Уул 3,0 3,6 3,8 4,3
21. Шилїїстэй 2,5 3,1 3,3 3,6
22. Эрдэнэхайрхан 2,3 2,7 2,9 3,2
23. Яруу 3,0 3,6 3,8 4,3
24. Тосонцэнгэл
10. Євєрхангай
1. Арвайхээр 2,1 2,6 2,7 3,0
2. Баруунбаян- 2,1 2,6 2,8 3,0
Улаан
3. Бат-Єлзийт 2,3 2,7 2,9 3,2
4. Баянгол 2,1 2,5 2,7 3,0
5. Баян-Єндєр 2,3 2,7 2,9 3,2
6. Богд 2,0 2,4 2,6 2,8
7. Бїрд 2,1 2,6 2,8 3,1
8. Гучин-Ус 2,0 2,5 2,6 2,9
9. Зїйл 2,3 2,8 3,0 3,3
10. Зїїнбаян-Улаан 2,2 2,7 2,8 3,2
11. Нарийнтээл 2,3 2,8 3,0 3,3
12. Єлзийт 2,2 2,7 2,8 3,2
13. Сант 2,1 2,5 2,9 3,0
14. Тарагт 2,2 2,6 2,8 3,1
15. Тєгрєг 1,9 2,3 2,5 2,8
16. Уянга 2,4 2,9 3,1 3,4
17. Хайрхандулаан 2,2 2,6 2,8 3,1
18. Хархорин 2,3 2,7 2,9 3,2
19. Хужирт 2,5 3,0 3,2 3,6
11. Ємнєговь
1. Даланзадгад 2,0 2,4 2,5 2,8
2. Баяндалай 2,1 2,5 2,7 3,0
3. Баян-Овоо 1,7 2,1 2,2 2,5
4. Булган 1,8 2,2 2,3 2,6
5. Гурвантэс 1,8 2,2 2,3 2,6
6. Мандал-Овоо 1,8 2,2 2,4 2,6
7. Манлай 1,9 2,5 2,6 2,7
8. Ноён 1,8 2,2 2,3 2,6
9. Номгон 1,9 2,3 2,5 2,8
10. Сэврэй 1,7 2,1 2,3 2,5
11. Ханбогд 1,5 1,9 2,0 2,2
12. Ханхонгор 1,8 2,2 2,3 2,6
13. Хїрмэн 1,8 2,2 2,3 2,6
14. Цогт-Овоо 2,0 2,4 2,5 2,8
15. Цогтцэций 1,8 2,2 2,4 2,6
12. Сїхбаатар
1. Баруун-Урт 2,5 2,7 2,9 3,4
2. Асгат 2,4 2,6 2,8 3,3
3. Баяндэлгэр 2,3 2,5 2,6 3,2
4. Дарьганга 2,5 2,7 2,9 3,4
193
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
5. Мєнххаан 2,3 2,5 2,7 3,3
6. Наран 2,4 2,6 2,8 3,3
7. Онгон 2,4 2,6 2,8 3,3
8. Сїхбаатар 2,5 2,7 2,9 3,4
9. Тївшинширээ 2,5 2,7 2,8 3,4
10. Тїмэнцогт 2,5 2,7 2,8 3,4
11. Уулбаян 2,5 2,7 2,8 3,4
12. Халзан 2,4 2,6 2,8 3,3
13. Эрдэнэцагаан 2,4 2,6 2,8 3,4
13. Сэлэнгэ
1. Сїхбаатар 2,7 2,9 3,2 3,8
2. Алтанбулаг 2,7 2,9 3,2 3,8
3. Баруунбїрэн 2,7 2,9 3,2 3,8
4. Баянгол 2,7 2,9 3,2 3,8
5. Ерєє 2,6 2,8 3,2 3,6
6. Зїїнбїрэн 2,7 2,9 3,2 3,8
7. Мандал 2,7 2,9 3,2 3,8
8. Орхон 2,7 2,9 3,2 3,8
9. Орхонтуул 2,7 2,9 3,2 3,6
10. Сант 2,7 2,9 3,2 3,8
11. Хїдэр 2,8 3,2 3,5 4,0
12. Шаамар 2,6 2,8 3,2 3,6
13. Ерєє /Бугант/ 2,9 3,4 3,9 4,5
14. Дулаанхаан 2,7 2,9 3,2 3,8
15. Хонгор 2,7 2,9 3,2 3,8
16. Цагааннуур 2,7 2,9 3,2 3,8
14.Тєв
1. Зуунмод 2,8 3,1 3,5 4,3
2. Алтанбулаг 2,7 3,3 3,4 3,8
3. Аргалант 2,4 2,9 3,1 3,5
4. Батсїмбэр 2,7 3,3 3,5 3,9
5. Баян 2,7 2,9 3,2 3,9
6. Баяндэлгэр 2,8 3,1 3,5 4,3
7. Баянжаргалан 2,7 2,9 3,2 3,8
8. Баян-Єнжїїл 2,6 2,8 3,2 3,6
9. Баянхангай 2,5 3,0 3,2 3,5
10. Баянцагаан 2,7 2,9 3,2 3,8
11. Баянцогт 2,3 2,8 3,0 3,4
12. Борнуур 2,8 3,2 3,6 4,3
13. Бїрэн 2,6 3,0 3,5 4,2
14. Дэлгэрхаан 2,6 3,0 3,5 4,2
15. Жаргалант 2,7 2,9 3,2 3,8
16. Заамар 2,3 2,8 3,0 3,3
17. Лїн 2,5 3,0 3,2 3,5
18. Мєнгєнморьт 2,6 3,1 3,3 3,7
19. Єндєрширээт 2,6 3,1 3,3 3,7
20. Сэргэлэн 2,5 3,0 3,2 3,5
21. Угтаал 2,6 3,1 3,3 3,7
22. Эрдэнэ 2,5 3,0 3,2 3,6
23. Баянчандмань 2,8 3,3 3,7 4,4
24. Архуст 2,3 2,8 3,0 3,3
25. Эрдэнэсант 2,3 2,8 3,0 3,3
15. Увс
1. Улаангом 2,9 3,4 3,9 4,5
194
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
2. Баруунтуруун 3,1 3,8 4,0 4,4
3. Бєхмєрєн 2,4 2,9 3,1 3,4
4. Давст 2,9 3,4 3,9 4,5
5. Завхан 2,7 3,3 3,4 3,8
6. Зїїнговь 3,2 3,9 4,2 4,6
7. Зїїнхангай 2,6 3,2 3,4 3,8
8. Малчин 3,0 3,6 3,8 4,3
9. Наранбулаг 2,5 3,1 3,2 3,6
10. Єлгий 2,5 3,1 3,2 3,6
11. Ємнєговь 2,8 3,1 3,5 4,2
12. Єндєрхангай 2,5 3,1 3,2 3,6
13. Сагил 2,9 3,5 3,7 4,2
14. Тариалан 2,9 3,5 3,7 4,1
15. Тїргэн 2,9 3,5 3,7 4,2
16. Тэс 3,2 3,8 4,1 4,5
17. Ховд 2,5 3,1 3,2 3,6
18. Хяргас 2,6 3,2 3,3 3,7
19. Цагаанхайрхан 2,7 3,3 3,5 3,9
16. Ховд
1. Ховд 2,7 2,9 3,2 3,8
2. Алтай 1,7 2,1 2,4 2,5
3. Булган 2,6 2,8 3,0 3,6
4. Буянт 2,7 2,9 3,2 3,8
5. Дарви 2,7 2,9 3,2 3,8
6. Дуут 2,7 2,9 3,2 3,8
7. Зэрэг 2,9 3,4 3,9 4,5
8. Манхан 2,7 2,9 3,2 3,8
9. Мєнххайрхан 2,4 2,9 3,1 3,4
10. Мєст 2,4 2,9 3,1 3,4
11. Мянгад 2,7 2,9 3,2 3,8
12. Їенч 2,6 2,8 3,0 3,5
13. Цэцэг 2,8 3,4 3,9 4,5
14. Чандмань 2,7 2,9 3,2 3,8
15. Эрдэнэбїрэн 2,7 2,9 3,2 3,8
17. Хєвсгєл
1. Мєрєн 2,8 3,4 3,9 4,5
2. Алаг-Эрдэнэ 2,7 3,3 3,4 3,8
3. Арбулаг 2,8 3,4 3,6 4,0
4. Баянзїрх 2,7 3,3 3,5 3,9
5. Бїрэнтогтох 2,3 2,9 3,4 3,7
6. Галт 2,2 2,8 3,3 3,7
7. Жаргалант 2,2 2,8 3,3 3,7
8. Их-Уул 2,9 3,4 3,9 4,5
9. Рашаант 2,9 3,2 3,5 4,3
10. Ренчинлхїмбэ 3,3 4,0 4,2 4,7
11. Тариалан 2,9 3,4 3,9 4,4
12. Тосонцэнгэл 2,9 3,4 3,9 4,5
13. Тємєрбулаг
14. Тїнэл 2,4 2,9 3,1 3,5
15. Улаан-Уул 2,2 2,8 3,3 3,7
16. Ханх 2,5 3,1 3,3 3,6
17. Цагаан-Уул 2,6 3,2 3,4 3,8
18. Цагаан-Їїр 2,0 2,5 3,0 3,4
19. Цэцэрлэг 3,0 3,6 3,8 4,3
195
БНбД 2.02.01-94
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
20. Шинэ-Идэр 2,9 3,4 3,9 4,5
21. Чандмань- 2,7 3,3 3,5 3,9
Єндєр
22. Эрдэнэбулган 2,2 2,8 3,3 3,7
23. Хатгал 2,2 2,8 3,3 3,7
18. Хэнтий
1. Єндєрхаан 2,6 3,2 3,3 3,7
2. Батноров 2,4 2,9 3,1 3,4
3. Батширээт 2,5 3,1 3,3 3,6
4. Баян-Адрага 2,5 3,0 3,2 3,5
5. Баянмєнх 2,4 2,9 3,1 3,4
6. Баян-Овоо 2,5 3,0 3,2 3,5
7. Баянхутаг 2,2 2,7 2,8 3,2
8. Биндэр 2,5 3,1 3,3 3,6
9. Галшар 2,4 2,9 3,1 3,4
10. Дадал 2,4 2,9 3,1 3,4
11. Дархан 2,3 2,8 3,0 3,3
12. Дэлгэрхаан 2,5 3,1 3,2 3,6
13. Жаргалтхаан 2,4 2,9 3,1 3,,4
14. Мєрєн 2,3 2,7 2,9 3,2
15. Норовлин 2,3 2,8 3,0 3,4
16. Ємнєдэлгэр 2,4 2,9 3,1 3,4
17. Хэрлэн 2,6 2,8 3,1 3,6
18. Цэнхэрмандал 2,4 2,9 3,1 3,5
19. Бїрэнхаан 2,7 2,9 3,2 3,8
20. Хэрлэнбаян- 2,6 2,8 3,1 3,6
Улаан
196
БНбД 2.02.01-94
13 дугаар хавсралт
Хєрсний їзїїлэлт
X n - хєрсний їзїїлэлтийн норматив утга
X - хєрсний їзїїлэлтийн тооцооны утга
X - хєрсний їзїїлэлтийн дундаж утга
a - хєрсний їзїїлэлтийн тооцооны утгын итгэлцэх магадлал
r - нягт
r d - хуурай хєрсний нягт
r d , f - хєлдїї хєрсний хэлхээдсийн нягт
rd ,th - гэсгэлэн хєрсний хэлхээдсийн нягт
r w - усны нягт
r s - хєрсний хатуу хэсгийн нягт
e - сївэрхэгийн илтгэлцїїр
W - байгалийн чийг
W p - имрэгдлийн хязгаар дахь чийг
W L - урсалтын хязгаар дахь чийг
W sat - хєрс усаар бїрэн ханасан їеийн чийг
W s l - суумтгай байдал ажиглагдаж эхлэх їеийн чийглэгийн утга
W tot - цэвдэг хєрсний нийлбэр чийг
W i - мєсєн шигдээсээр тооцсон цэвдэг хєрсний чийг
W ic - нїх сївийн мєсєєр тооцсон цэвдэг хєрсний чийг
W m - шигдээс мєснїїдийн хооронд байрлах цэвдэг хєрсний чийг
197
БНбД 2.02.01-94
198
БНбД 2.02.01-94
199
БНбД 2.02.01-94
Геометрийн їзїїлэлт
B - барилгын /зоорийн/ єргєн
L - барилгын урт
l - суурийн улны урт
b - суурийн улны єргєн
r = l / b - суурийн улны талуудын харьцаа
e - зєрєх мєр
A - суурийн улны талбай
200
БНбД 2.02.01-94
201