COOPERATIVA MULTIACTIVA SAN LORENZO LTDA.

CENTRO EDUCATIVO PYTYVO

GUÍA DE ACTIVIDADES DE CLASES – SEGUNDA ETAPA

Disciplina: Guarani Ñe’ẽ ha Iñe’ẽporãhaipyre

Mbo’esyry: 3° Pyharevegua/Ka’arugua
Mbo’ehára: Lic. Emilse Vera
Temimbo’e: Pablo Godoy
Arange: 31, jasypoapy 2020
Ñe’ẽrã: Mombe’urã.
Katupyryrã:
1- Ohesa’ỹijo mba’emba’épa oñemoğuahẽse ñe’ẽpoty purahéi ava rembiasa ñemombe’u,
tavareñói rehegua, ha opaichagua marandu internet oĩva rupive, ohechakuaakuévo:
• Mba’emba’épa oiko.
• Mba’épepa ojoavy mba’e porã ha mba’e vai oñemombe’úva jehaipyre’ỹ ohendúva.
• He’ihápe oñeha’arõva ichugui. CN
Jehepyme’ẽrã:
Trabajo Individual (5 kyta)
1.1. Ahechakuaa mba’érehepa oñeñe’ẽ jehaípe.
1.2. Ahechakuaa mba’épa he’ise umi ñe’ẽ ahenduva’ekue.
1.3. Ambohovái porandu.
1.4. Ahechauka che rembiapo teéva.
1.5. Ahechauka che rembiapo arangépe (07/09/2020).

Tembiaporã Poha

1- Ajesareko ta’angáre ha ambohovái porandukuéra:

1.1. Emombe’umína ndépa mba’e rejapóne rehecháramo mbarakaja hũ.

Najapomo’ai mba’eve
1.2. Mba’épa oje’e mbarakaja hũ ohasáramo ne renondérupi.
Oje’e ome’eha ndeve tyeraku
1.3. Mba’érehepa oñe’ẽne jehaipyre.
Oñe’ñene umi mba’ere ikatuhãguaicha jaikuaa umi mba’e.
 COOPERATIVA MULTIACTIVA SAN LORENZO LTDA.
CENTRO EDUCATIVO PYTYVO

2- Amombe’urã tavaygua jeroviapy rehegua:

ÑANDE TAVAYGUA JEROVIAPY

Paje (magia) niko mba’ekuaa ojepurúva mba’e porã ha mba’e vai aporã.
Oĩ tapicha iñaranduka’atýva oñembokatupyryva’ekue pajépe, upéicha rupi umíva oporopohãnokuaa.
Heta tapicha ohasa’asýva, hasykatuetéva, ndojejuhúiva, ndaipirapiréiva, ikerairũ pochýva ha mba’e
oñepohãnouka hekokatujey hag̃ua ỹramo ojora hag̃ua mba’e vai ojejapóva hesekuéra; ha katu, oĩ
oipurúva paje oharu hag̃ua hapichápe. Ja’ekuaa avei oĩha kuimba’e ha kuña ojapokuaáva paje. Oĩ
oipurúva imba’ekuaa oharu, ojahéi térã ombyai hag̃ua oimerãévape, umívape oñembohéra paje
apoha hũva; oĩháicha avei ojoráva mba’e vai térã ombohekokatujeýva tapicha ojeharuva’ekuépe, ha
ko’ãvape oñembohéra paje apoha morotĩva.
Pe paje morotĩ apohára ndaikatúi ojapo paje hũva ha péicha avei pe paje hũ apohára ndaikatúi ojapo
paje morotĩva. Paje apópe ojepuru opa mba’e: ñana, tembi’u, yvoty, tuguy, yvy, kuatia, ao, inimbo,
ta’anga, marangatukuéra ra’anga, kurusu, y karaipyre, juky, akãrague, kangue, kavure’i rague, guinéa
kyra, tepoti, ka’a, itakaru, ju ha ñembo’e San Antonio, San Miguel Arcángel, Santo Tomás, Santa Elena
ha Santa Catalina de Siena-pe.
3- Aheka ñe’ẽryrúpe mba’épa he’ise ko’ã ñe’ẽ:

Kerairũ: Ave de la buena suerte

Kavure’i: Simpatico, popular, atractivo
Oharu: Maldice, maldicen
Inimbo: Hilo
4- Ambohovái ã porandu:
• Mba’épa pe paje.

Paje (magia) niko mba’ekuaa ojepurúva mba’e porã ha mba’e vai aporã.

• Maerãpa ojejapo paje.

Ojejapo paje mba’e pora ha mba’e vai oñepohãnokuaa tapicha.

• Mba’éichagua sa’ýpa oipuru umi paje apohára.

Sa’ý oipuru umi paje apohára ha’e morotĩ ha hũ

• Ndépa reguerovia ko’ã mba’e. Mba’érepa ere.

Che ndaguerovia ko’ã mba’e. ajeguerovia ñandejárare

5- Ahai mba’érepa oñe’ẽ ko jehaipy.

ko jehaipy oñe’ẽ ñande tavaygua jeroviapy, haeva hina paje(magia).

6- Aheka ambue ñemombe’u tavaygua jeroviapy rehegua ha ahai ko’ápe:

Agosto, vaka íru ha tuja rerahaha. Upévare, ikatuhag̃uáicha ñamombia térã ñamboyke upe mba’e
vaiete, pe jasypoapy ára peteĩháme maymáva jaisurykuua’erã peteĩ mba’e hekembaretéva ha hérava
karrulim