आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

वैजयंती ड ंगे

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

आधुनिक शक्तीपीठे

लघुचरित्रसंग्रि

लेनिक : वैजयंती ड ंगे

Email :- vaijayanti62@gmail.com

Ph : 9922627096

य पुस्तक तील लेिि चे सवव िक्क लेनिके कडे सुिनित असूि पुस्तक चे ककव
त्य तील अंश चे पुिर्ुवद्रण व ि ट्य, नचत्रपट ककव इति रुप ंति किण्य स ठी
लेनिके ची पिव िगी घेणे आवश्यक आिे. तसे ि के ल्य स क यदेशीि क िव ई
िोऊ शकते.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

प्रक शक : ई स नित्य प्रनतष्ठ ि

www.esahity.com
esahity@gmail.com

©esahity Pratishthan®2014

• नवि र्ूल्य नवतिण स ठी उपलब्ध.

• आपले व चूि झ ल्य वि आपण िे फ़ॉिवडव करू शकत .

• िे ई पुस्तक वेबस ईटवि ठे वण्य पुवी ककव व चि व्यनतरिक्त कोणत िी व पि किण्य पुवी
ई-स नित्य प्रनतष्ठ िची पिव िगी घेणे आवश्यक आिे.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

भुनर्क
आधुनिक ककव र्ॉडिव स्त्री म्िटलं की सववस ध िणपणे प निर् त्य स्त्री सर्ोि येते. स ध िण
एि द्य स्त्रीकडे प निर् त्य पेिि व, के शभूष आनण इंनललश भ ष य गोष्टी असल्य म्िणजे ती स्त्री
आधुनिक ककव र्ॉडिव अस सर्ज आिे. पण िे िेिर्ीच ििे असेल असे ि िी. क िण आधुनिकत नवच ि,
र्ुल्यं आनण व गणुकीत अस यल िवी. स्व तंत्र्य, सर्त आनण बंधुत िी र्ुल्यं आनण बुद्धीव दी आनण
ध डसी वृत्ती म्िणजे आधुनिकत . जि क य कसोटीवि प निलं ति भ ितीय नस्त्रय क यर्च प ि त्य
नस्त्रय ंहूि र्ैलोगनणक पुढे िोत्य आनण आिेत. पुि ण तल्य ग गी, कै के यी प सूि ते अनिल्य ब ई िोळकि ते
अनिल्य ि ंगणेकि ंपयंत ध डसी आनण बुद्धीर् ि नस्त्रय ंचं उद ििण आपल्य सर्ोि आिे. भ ित च्य
स्व तंत्र्य लढ्य त नस्त्रय क यर् पुढे िोत्य . गंर्त म्िणजे इंललंड आनण अर्ेरिके त नस्त्रय ंि र्तद ि च
अनधक ि शेकडो वषे िव्ित . आर्च्य इथे नजज ब ई स िख्य नस्त्रय िुद्द र्ि ि ज ंि ड वपेच चे सल्ले देत
असत.

र् त्र आज परिनस्थती प लटते आिे ििीच. भ ित ि कॉस्र्ेरटक्सची सव वत र्ोठी ब ज िपेठ बितो

आिे. र्ुलींि गोिे पण च्य क्रीम्स, के स गळणं आनण र्ुरुर्ं य वेगळी चचत च ि िी की क य अश
ज निि तींच आनण वृत्तपत्रीय लेि च
ं र् ि सुरू आिे. र्ुलींिी फ़क्त सुंदि ददस वं आनण पुरुष ंिीच क य ते
ध डस आनण बौनद्धक क र् कि वं अशी संस्कृ ती पसिवली ज त आिे.

य पुस्तक त प ि त्य जग त नस्त्रय ंिी के लेल्य ध डसी नवक्रर् ंच आनण एक र् णूस, एक स्वतंत्र
व्यक्ती म्िणूि आपल अनधक ि नसद्ध किण्य च्य लढ य च
ं इनति स अगदी थोडक्य त र् ंडल आिे. के वळ
दि नस्त्रय ंची उद ििणं आिेत. पण िी उद ििणं घॆऊि आपण, आपल्य तली एक जिी र्ुलगी क िी िवीि,
ध डसी व ट चोि ळ यल निघ ली तिी िे पुस्तक स थव झ ल्य स ििं व टेल.

टीर् ई स नित्य

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

अिुक्रर्
जग तील पनिली वॉि फोटोग्र फि : र् ग विेट बोकव – व्ि ईट

बथव कं ट्रोल शब्द ची जििी : र् ग विेट सॅिगि

दोि वेळ नवम्बल्डि चजकण िी पनिली क ळी टेनिसपटू : अलथेआ नगब्सि

र्ि स गि वरूि उड्ड ण : एर्ेनलय एिि टव

अर्ेरिके तील पनिली कृ ष्णवणीय उद्योनजक : र्ॅडर् सी. जे. वॉकि

िणि नगणी : जोि ऑफ आकव

दोि िोबेल नर्ळवण िी पनिली र्निल श स्त्रज्ञ : र् द र् र्ेिी क्युिी

चीम्प ंझीची र्ैत्रीण : जेि गुड ल

ध डसी पत्रक ि : िेली ब्ल य

गुल र् ंची उद्ध िकती : िॅरियट टबर्ि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

जग तील पनिली वॉि फोटोग्र फि

र् ग विेट बोकव – व्ि ईट

लढ ई ककव युद्ध म्िणले दक आपण सगळे च

युद्ध चे अिुभव आनण थि ि ऐकण्य स उत्सुक असतो.
आपल्य कडे र्निल ंिी युद्ध ग जवली आिेत युद्ध आनण
र्निल म्िण ल्य वि नजज ब ई, झ शीची ि णी िी ि वे

आठवल्य नशव य ि ित ि िी.

िस्त्य विच अपघ त प हूि सुद्ध आपल्य ल

घ बि यल िोते. पण र् ग विेट र् त्र ध डसी िोती दुसऱ्य
र्ि युद्ध त प्रत्यि िण ंगण वि ज ऊि नतिे युद्ध चे
छ य नचत्रण के ले.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

अर्ेरिके च्य न्यूयॉकव शिि तील ब ल छ य नचत्रक ि र्ुलगी म्िणूि र् ग विेटिे सव ंचे
लि वेधूि घेतले िोते. नवशेष म्िणजे जग त त्य वेळी सव वत उं च असलेल्य निसलि य नबचल्डग
र्धील अगदी विच्य र्जल्य वि नतच स्टु डीओ उभ िलेल िोत अचूकपणे छ य नचत्रण कित
य वे य स ठी नतिे नतथे तोल स ंभ ळू ि आपल स्टुडीओ निर् वण के लेल िोत . नतथे उभे ि हूि क र्
किणे अनतशय अवघड िोते. क िी वेळेल ति अििशः एक प य वि उभे ि हूि क र् कि वे ल गे.
चुकूि जिी तोल गेल असत ति सर्ोि फक्त र्ृत्यू िोत .

र् तृप्रेर् च्य निष्ठे र्ुळे नतिे वय च्य ब नवस व्य वषी आपल्य आडि व पूवी आईचे
बोकव िे ि व आपल्य ि व पुढे जोडले

'फॉिच्युि आनण ल इफ' य जगप्रनसध्द नियतक नलक ंच्य पनिल्य छ य नचत्रक ि पैकी

एक म्िणूि र् ग विेट गणली ज ते. इ. स. १९३० र्ध्ये प निर् त्य छ य नचत्रक ि पैकी र् ग विेट
अशी पनिलीच छ य नचत्रक ि िोती की नजल त्य वेळच्य सोनव्िएत युनियि र्ध्ये छ य नचत्रण
किण्य स ज ण्य ची पिव िगी नर्ळ ली िोती िनशय च्य औद्योनगक िेत्र ची जी छ य नचत्रे
र् ग विेटिे घेतली िोती त्य ंच संग्रि नतिे 'आय ऑि िनशय ' य पुस्तक तूि प्रनसद्ध के ल . इ. स.

१९३० च्य र्ध्य क ळ त र्िुष्य ि नवषय निवडू ि त्य वि नतिे क र् के ले.

पुढे दुसऱ्य र्ि युद्ध स तोंड फु टले आनण र् ग विेट अस्वस्थ झ ली. छ य नचत्रण स ठी
नजव वि उद ि िोऊि नतिे िण ंगण विील धुर्िक्रीत उडी घेतली. त्य वेळी नतच्य वि प्र णसंकटे
सुद्ध ओढवली िोती. उत्ति आदिके तील आनण इटली र्धील युद्ध चे प्रत्यि छ य नचत्रण किण िी

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

ती पनिलीच र्निल छ य नचत्रक ि िोती. पिं तु ि सन्र् ि नर्ळनवण्य स ठी नतल उत्ति

अदिके च्य प्रव स त टोिपेडो च्य प्र णघ तक िल्ल्य स तोंड द्य वे ल गले िोते. नतच्य वि झ लेल्य
य िल्ल्य तूि के वळ िनशब िेच ती व चली िोती. प्रत्यि िणभूर्ीवि िव ई प्रव स करूि ज ऊि
छ य नचत्रण किण िी जग तली पनिली छ य नचत्रक ि म्िणूि र् ग विेटचे ि व जगप्रनसद्ध झ ले.

ज्य गोष्टी ऐकू ि सुध आपल्य अंग वि क ट येतो नतथे प्रत्यि ज ऊि नतथल्य
परिनस्थतीचे छ य नचत्रण र् ग विेट कित िोती.

१९४५ िंति र् ग विेटिे ऱ्ि इि िदी प ि करूि जििल प टोन्स च्य लष्कि सोबत
जर्विी र्ध्ये आपल र्ोच व वळनवल . ि झी र्ृत्यूछ वण्य ंचे ( छळ छ वण्य ं ) छ य नचत्रण
किण ऱ्य पनिल्य चर्ूत र् ग विेटल अनधकृ त स्थ ि नर्ळ ले िोते. निटलि च्य gas चेम्बसव र्धील

र् णस ंच्य ि ड ंच्य स पळय ंचे व र्ृत देि ंचे छ य नचत्रण र् ग विेटिे के ले िोते. य
छ य नचत्र ंच संग्रि नतच्य ' dear father land rest quietly ' य पुस्तक त सर् नवष्ट के लेल

आिे. दुसऱ्य र्ि युद्ध िंति र् ग विेट भ ित त आली िोती. र्ि त्र् ग ंधींचे छ य नचत्रण नतिे के ले
िोते. कोरिय तील भय िक युद्ध चे सुद्ध नचत्रण नतिे के ले िोते. १९५० च्य पूव वध वत र् ग विेट
पर्ककन्सन्स च्य नवक ि िे आज िी झ ली. त्य र्ुळे छ य नचत्रक ि म्िणूि नतच्य जगण्य वि र्य वद
आल्य . ती आपल स ि वेळ लेिि किण्य त व जर्ेल तेंव्ि छ य नचत्रण किण्य त घ लवीत असे.
इ. स. १९७१ र्ध्ये नवस व्य शतक च्य र्ित्वपूणव घटि ंचे छ य नचत्रण किण िी र् ग विेट बोकव -
व्ि ईट िी पनिली war फोटोग्र फि, ज गनतक कीती नर्ळवूि अिंत त नवलीि झ ली.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

बथव कं ट्रोल शब्द ची जििी

र् ग विेट सॅिगि (Sanger)

लेडी ऑफ कॉिट्र सेप्शि ककव कु टुंब

नियोजि ची जििी ककव गरिब ंची व ली म्िणूि
नवस व्य शतक च्य पूव वध वत जग त प्रनसद्ध झ लेली
अर्ेरिके तील र्निल म्िणजे र् ग विेट सॅिगि. कु टुंब
नियोजि स िि तत्क लीि अश्ल घ्य नवषय र् ग विेटिे
ि त ळल्य िे अत्यंत ध डसी आनण शूि र्निल म्िणूि
नतची गणि स ऱ्य जग त के ली ज ते. अकि र्ुल ंची
र् त असलेली आनण स त वेळ गभवप त स नजल तोंड
द्य वे ल गले अशी र् ग विेटची आईच नतच्य क य वल प्रेिक
ठिली. आई कडे प हूिच नतल नवषय चे ग ंभीयव लि त
आले आनण नतिे य नवषय ल ि त घ ल यचे ठिवले.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

र् ग विेट न्युयॉकव ल िि त िोती. नतच्य घि जवळच असलेल्य अत्यंत दरिद्री वस्ती

र्धील नस्त्रय ंचे ल दलेल्य प्रसूती वेदि ंर्ुळे आनण प्रसुतींर्ुळे आलेले र्ृत्यू नतिे पनिले िोते.
अि िोलय च्य नवळख्य त स पडलेल्य नस्त्रय ंस ठी आपण क िी तिी कि वे य नवच ि िे
र् ग विेटल झप टले िोते.

र् ग विेट िी अर्ेरिके च्य स ववजनिक आिोलय िेत्र तली एक स र् न्य परिच रिक
िोती. पिंतु चचवद्व िे ब निस्र् नर्ळ ल्य िंति य स ध्य परिच रिके ची गरिब ंस ठी क्र ंनतक िक
स्वरूप च आव ज उठवण िी स्त्री झ ली. सुिवंट चे फु लप िि त रुप ं ति व्ि वे असे परिवतवि
नतच्य व्यनक्तर्त्व त झ ले. आनण नस्त्रय ंि अपत्य जन्र् ब बतच िक्क नर्ळवूि देण्य च्य
चळवळीचे िेतृत्व र् ग विेट कडे गेले. र् ग विेट सॅिगि च नवच ि कित ि आपल्य ल ि. धो. कवे
य ंची आठवण िोते. घि जवळ असलेल्य झोपडपट्टीत ती परिच रिक म्िणूि व िंव ि भेट देत असे.
गभ विपण आनण ब ळं तपण र्ुळे र्ृत्यूर्ुिी पडण ऱ्य आनण शिीि िी िंगलेल्य नस्त्रय आनण
पोट ची िळगी भिण्य स ठी िस्त्य वि नभक र् गण िी पोिे र् ग विेट पि त िोती. ल दलेल्य
गभ विपण र्ुळे नस्त्रय ंची आनण त्य ंच्य र्ुल ंची वैयनक्तक ि िी ति िोत िोतीच पण त्य च बिोबि
स र् नजक आनण आर्थथक िेत्र तिी सर्स्य निर् वण झ ल्य िोत्य . सध्य आपण सुद्ध
लोकसंख्येच्य भस्र् सुि च स र्ि कितोच आिोत. िे सगळे प हूि िुसती िळिळ व्यक्त ि कित
ककव गिीब नस्त्रय ंची वंचि िुसती तटस्थपणे पि त ि ि ित त्य नस्त्रय ंि ती कु टुंबनियोजि
बद्दल र् निती देऊ ल गली, सल्ल देऊ ल गली. त्य र्ुळे त्य गिीब नस्त्रय ंि र् ग विेट त्य ंची

उद्ध िकती व टू ल गली. 'वुर्ि रिबेल' ि व च्य नियतक नलक ची १९१४ र्ध्ये निर्थर्ती करूि

नतिे आणिी एक ध डसी प ऊल ट कले. 'वुर्ि रिबेल' र्धुि स्त्री शिीि िचि आनण अपत्य
निर्थर्ती ब बत उघड उघड पणे व स्पष्ट शब्द तुि र् ग विेट बोलू ल गली. आजच्य दृष्टीिे विवि
पि त च ंगल्य व टण ऱ्य नतच्य कृ तीिे त्य क ळी अश्लीलतेच्य आिोप ि ली नतल अटक झ ली.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

१९१६ र्ध्ये न्युयॉकव र्धील ब्रुकली नवभ ग तील ब्र ऊि नव्िले येथे जग तील पनिल्य
कु टुंबनियोजि कें द्र ची स्थ पि र् ग विेट िे के ली. य नस्त्रय ंनवषयीच्य स र् नजक क य वबद्दल
त्य वेळच्य अर्ेरिकि सिक ििे नतल अटक करूि तुरुंग त ठे वले. र् ग विेटच्य वदकल ंिी नतची
िुसती सुटक च के ली ि िी ति न्य य धीश ंकडू ि एक ऐनति नसक स्वरूप च निणवय सुद्ध
नर्ळवल . य निणवय र्ुळे कोणत्य िी डॉक्टि ंि आपल्य पेशंट्सि कु टुंबनियोजि ची र् निती देणे
शक्य झ ले. एवढे सगळे झ ले तिी अजूि ििी लढ ई चजकली ि िी िे र् ग विेट ज णूि िोती.

त्य र्ुळे इथेच ि थ ंबत ती आणिी जोर् िी क र् ल ल गली.नतल अिेक दशके

उपि स, उपिोध, चेष्ट टव ळी, आनण तुरुंगव स सोस व ल गल . शेवटी दुसऱ्य र्ि युद्ध िंति
सिक िल व ढत्य लोकसंख्येची क ळजी व टू ल गली आनण र् ग विेटच्य नवच ि ंचे र्ित्व पटू
ल गले. आनण क यदेशीििीत्य कु टुंबनियोजि चे लेिी स्वरुप त र् गवदशवि देण्य स न्य य लय िे
१९३६ स ली पिव िगी ददली. अश प्रक िे र् ग विेटिे एक ऐनति नसक लढ ई चजकली िोती.
र् ग विेटिे चजकलेली लढ ई म्िणजे नस्त्रय ंस ठी िव्य युग च प्र िं भ िोत . १९१० ते १९१५ य
अवघ्य प च वष वत तीि ल ि नस्त्रय प्रसूतीक ळ त अर्ेरिके त र्ृत्यू प वल्य िोत्य ि आकड
प निल्य वि नतच्य क य वची र्िती लि त येते.

र् ग विेट सॅिगििे आपल्य जीविक य वचे सूत्र के वळ एक व क्य त स ंनगतले िोते , ते

म्िणजे "र्ी जे सवव क िी किते ते एक च ध्येय िे प्रेरित िोऊि कित आिे आनण ते म्िणजे प लक ंि
आपली सवव र्ुले िी ल डकी आनण िवीशी अस वीत."

आज िी पूवी इतके च र् ग विेटच्य क य वचे र्ित्व व टते. र् ग विेट सॅिगि सेंटि

international, २६ ब्लीकि स्ट्रीट, न्यूयॉकव नसटी ि फलक असलेले आजचे अर्ेरिके तील
आंतिि ष्ट्रीय कीतीचे कें द्र म्िणजे र् ग विेट सॅिगि च्य क य वचे एक स्र् िकच आिे.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

दोि वेळ नवम्बल्डि चजकण िी पनिली क ळी टेनिसपटू

अलथेआ नगब्सि

टेनिस िेत्र त ज गनतक प तळीवि गेली

क िी वषे सेिेि आनण नवल्यम्स य ( क ळय
ककव निग्रो ) भनगिी अिनभनषक्त सम्र ज्ञी म्िणूि
ि ज्य किीत आिेत. त्य क ळय असूि त्य ंि
गोरय ंबिोबि कसे िेळत येते ककव गोऱ्य ंच्य
देश चे प्रनतनिनधत्व त्य ंि कसे कित येते िे प्रश्न
आत आपल्य ल पडत ि िीत. पण १९५० पयंत
अर्ेरिक व इं ललंडर्ध्ये क ळय स्त्रील च क य पण
पुरुष ि िी नवम्बल्डि र्ध्ये के वळ क ळे ककव
निग्रो आिेत म्िणूि प्रवेशच िव्ित .
अलथेआच्य पूवी क ळी ओि व चशलटि
िी १९२० ते १९३० च्य क ळ त ग जली िोती
के वळ क ळय लोक ंकित असलेल्य अर्ेरिकि
टेनिस असोनसएशिवि नतचे प्रभुत्व िोते. सलग १२ वेळ नतिे अचजक्यपद पटक वले िोते पिं तु

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

गोरय ंबिोबि आनण दजेद ि स्पध ंर्ध्ये नतल िेळण्य स पिव िगी िव्िती. अलथेआ िी न्यूयॉकव
र्धील कृ ष्ण वणीय ंची वस्ती असलेल्य ि लेर् स िख्य झोपडपरट्टच्य रठक णी लि ि ची र्ोठी
झ ली
टेनिस नवषयी नतल उपजतच आकषवण िोते. नवट ंच्य चभतीवि िबिी चेंडू र् ित नतिे
य िेळ चे प्र थनर्क धडे नगिवले कोणत्य िी िेत्र त क्रर् ंक एक ची ज ग नर्ळवण्य स िुसती
र्ुळची प्रनतभ असूि च लत ि िी स तत्य, कठोि परिश्रर् आनण दृढ नििय िे गुण आनण त्य च
बिोबि योलय र् गवदशवि आनण संधी नर्ळणे सुध र्ित्व चे असते.
आनण नि संधी अलथेआल नर्ळ ली िोती. १९५७ - ५८ अशी सलग दोि वषव नवम्बल्डि
चे अचजक्य पद नर्ळवल्य वि नतिे निवृत्ती ज िीि के ली त्य क ळी नवम्बल्डि नवजेत्य स भल्य
र्ोठ्य िकर्ेची प रितोनषके नर्ळत िसत. अलथेआिे नतल नर्ळ लेले नवम्बल्डि अचजक्यपद चे
चषक नस्र्थसोनियि इन्स्टीटयूशन्स national म्युनझअर् ऑफ अर्ेरिकि निस्ट्री य संस्थेकडे
१९८८ र्ध्ये सुपूदव के ले. अलथेआच्य य िेत्र तील प्रवेश वि र्ोठे प्रश्ननचन्ि िोते. ती एक उत्तर्
आनण अनभज त िेळ डू असल्य ची ि त्री नतच्य च ित्य ंि आनण संयोजक ंि िी पुन्ि पुन्ि
व टत िोती. नतचे िेळ तील श्रेष्ठत्व िंगभेद ि कित लि त घेतले प निजे असे सवव ज णक ि ंि
व टत िोते. शेवटी सुप्रनसद्ध टेनिसपटू अलीस र् बवल नििे संयोजक ंच्य डोळय त झणझणीत अंजि
घ तले. १९५० स ली प्रथर् फ़ॉिेस्ट निल्स स्पधेस ठी आनण ५१ स ली नवम्बल्डि स ठी अलथेआल
निर्ंनत्रत किण्य त आले. अंगच्य गुण ंिी १९५७ - ५८ स ली सलग दोि वषव नवम्बल्डि
अचजक्यपद पटक वूि नतिे टेनिस िेत्र तील क ळय िंग च अडसि पुढील नपढी स ठी क यर्च दूि
के ल . एवढच ि िी ति लेडीज प्रोफे शिल गोल्फ असोनसएशिच्य वणवभेद च्य तटबंदी िी नतिे
र्ोडू ि क ढल्य . १९५७ आनण ५८ य दोन्िी वषी असोनसएटेड प्रेसचे वुर्ि athlete ऑफ द इयि
ि दकत ब देऊि नतच्य यश च गौिव के ल .

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

र्ि स गि वरूि उड्ड ण

एर्ेनलय एिि टव

एर्ेनलय एिि टव िी जणू आक श उड्ड ण चे स्वप्न

घेऊिच अर्ेरिके तील क न्स स ि ज्य त अनचसि य ग वी

२४ जुलै १८९७ र्ध्ये जन्र् स आली. एकद वनडल ंबिोबि

कॅ लीफोर्थिय तील नवर् ि ंच आक श उड्ड ण ंच प्रदशविीय

िेळ प िण्य स गेली िोती. तेव्ि प सूिच आक श उड्ड ण चे

वेड नतच्य डोक्य त नशिले. त्य वेळी नतचे वय २३ वषे

इतके िोते. नतिे नवर् िोड्ड ि चे प्रनशिण घेण्य स सुिव त

के ली. स्वतःजवळ िोते िव्िते ते सगळे पैसे िचव करूि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

'दकन्नि एअिस्टि एअिक्र फ्ट' िे नवर् ि नवकत घेतले.

ि शौक स र् न्य र् णस च्य निश ल पिवडण ि िव्ित . त्य र्ुळे आपल छंद

जोप सण्य स ठी पैसे नर्ळवण्य कित नतिे अप ि कष्ट के ले. अगदी दगड व हूि िेण्य चे नबग िी

क र्िी नतिे के ले. ज्य क ळ त लोक नवर् ि प्रव स ल भीत असत, त्य क ळ त एर्ेनलय वैर् निक

बिली िोती.

नतिे नवर् ि उड्ड ण च्य िेत्र तील अिेक प रितोनषके नर्ळवली िोती. पिं तु

अटल ंरटक र्ि स गि वरूि नतिे के लेल प्रव स नचिस्र्िणीय ठिल . अस प्रव स किण िी ती

जग तली पनिली र्निल िोती. नतच ि प्रव स वेग च्य संदभ वत ज गनतक नवक्रर् करूि गेल

िोत . एर्ेनलय िे दोि िज ि सव्वीस र्ैल ंच अटल ंरटकच नवर् िोड्ड ण च प्रव स अवघ्य चौद

त स त के ल िोत . त्य चौद त स त झोप अथव डु लकी ल गू िये म्िणूि नतिे स्र्ेचलग सॉल्ट

व पि के ल िोत ि द्य पद थ ंर्ुळे सुस्ती येऊ िये म्िणूि नतिे फक्त tomato सूप बिोबि िेले िोते.

अटल ंरटक विील यशस्वी उड्ड ण करूि अर्ेरिके त पितल्य वि नतचे भव्य स्व गत झ ले िोते.

एर्ेनलय ल र् त्र गौिव, सर् िंभ, नर्िवणुक य पेि अज्ञ त च्य ओढीची स्वप्ने प िण्य तच िस

व टे, क िण इति कोणत्य िी गोष्टी पेि नवर् िोड्ड ण किण्य वि नतचे अंतःकिणपूववक प्रेर् िोते.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

एर्ेनलय चे वैनशष्ठ्य असे की नतल नर्ळ लेले प्रत्येक पदक आनण नर्ळ लेल प्रत्येक

सन्र् ि नतिे अनिल स्त्री ज तीच्य वतीिे स्वीक िल िोत . नतच्य वैयनक्तक जीवि तील यशस्वी

क लिंड त अर्ेरिके त अत्यंत र्ंदीच क लिंड िोत नतच्य प्रत्येक उपक्रर् िे र्ंदीत असलेल्य

नतच्य देश ल वैभवश ली भनवष्य च्य ददश ददसू ल गल्य िोत्य .

नवषुववृत्त वि ज ऊि शक्य तेवढ्य ल ंबच्य र् ग विे पृथ्वी प्रदनिण किण िी पनिली

र्निल वैर् निक म्िणूि नवक्रर् किण्य ची योजि नतिे आिली िोती. नतच्य आयुष्य तली

अिेिची आनण अपूणव ठिलेली ती योजि िोती. िुसती अिेिचीच िव्िे ति एर्ेनलय च्य जीवि ची

अिेि किण िीच ती योजि िोती. य योजिेत ती व नतच सिवैर् निक एकू ण एकोणतीस िज ि

र्ैल ंच प्रव स कित िोते. पण ब वीस िज ि र्ैल ंच प्रव स के ल्य िंति के वळ स त िज ि र्ैल ंच

प्रव स नशल्लक असत ि २ जुलै १९३७ एर्ेनलय नतच सिवैर् निक आनण त्य ंचे नवर् ि कु ठे

अदृश्य झ ले त्य च शोध आजत ग यत ल गलेल ि िी.

क ळ च्य पडद्य आडचे ते एक गूढच ि निले आिे. एर्ेनलय च र्ृत्यू ि सव ंि च चटक

ल वण ि व दुदव
ै ी स्वरूप च िोत . पण नतचे जीवि र् त्र अिेक नपढ्य ंच्य नस्त्रय ंि प्रेिक ठिण िे

आिे. भय ल आनण निि शेल नतच्य जीवि त स्थ ि िव्िते. ध डसी वृत्तीची आनण आश व द ची

प्रेिण देण िे नतचे नवक्रर्ी जीवि िोते

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

अर्ेरिके तील पनिली कृ ष्णवणीय उद्योनजक

madam सी. जे. वॉकि

अर्ेरिके त अत्यंत प्रनतकू ल स र् नजक

परिनस्थतीत सि ि ब्रीडलव्ि नि र्ुलगी जन्र् स आली.

१९१८ स ली ती जेंव्ि निधि प वली तेंव्ि नतल

madam सी. जे. वॉकि य ि व िे स िी अर्ेरिक

ओळित िोती. त्य िेिीज अर्ेरिके तील पनिलीच

कोट्य धीश उदयोनजक म्िणूि नतची सगळय ंि च

ओळि पटलेली िोती.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

के वळ ५१ वषे आयुष्य ल भलेली madam वॉकि१८६७ र्ध्ये जन्र् ल आली नतच्य

वय च्य अवघ्य प चव्य वषी आई वडील निधि प वले आनण पोिके पण नतच्य िनशबी आले.

वय च्य चौद व्य वषी नतचे लग्न झ ले. एक र्ुलीच जन्र् झ ल्य वि आनण अवघ सि वषव संस ि

करूि झ ल्य वि नतच्य व ट्य ल पती निधि चे दुिः आले. एलेनलय य आपल्य छोट्य र्ुलीस

घेऊि सी. जे. वॉकि दोघींच्य उदिनिव वि स ठी सेंट लुईस येथे गेली. तेथे अठि वषव नतिे लोक ंचे

कपडे धुवूि पोट प ण्य ची व्यवस्थ के ली.

स्वप्न प्रत्येक जणच प ितो पण आपली भव्य व जग वेगळी स्वप्ने प्रत्यि त स क ि

किण िी र् णसेच अलौदकक ठित त. सी. जे िे के स सिळ किण्य च्य स धिनिर्थर्तीच्य

क िि न्य चे स्वप्न प निले आनण ते व स्तव त आणले. कु िळय के स ंि सिळ किण्य ची िवी पद्धत

सी. जे िे शोधूि क ढत ि च उष्णत देण ऱ्य ि स स्वरूप च्य ध तूच्य कं गव्य च शोध नतिे

ल वल . य च उपयोग आदिकि कृ ष्णवणीय नस्त्रय ंि फ िच झ ल .

आपल्य क िि न्य त िवीि प्रक िच र् ल तय ि करूि नवक्रीस ठी कु ण वि नवसं बूि ि

ि ित ती स्वतः िस्त्य वि चिडू ि आनण द िोद ि ज ऊि आपल्य ि नवन्यपूणव वस्तूंची नवक्री किीत

असे. madam सी. जे. वॉकिच्य परिश्रर् ि आनण दूिदृष्टील च ंगले यश ल भले. अवघ्य प च

वष वत ती िूप श्रीर्ंत झ ली. नतिे madam सी. जे. वॉकि manufacturing कं पिी स्थ पि करूि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

तीि िज ि लोक ंि िोकिी ददली. ती आपल्य कं पिीत सौंदयव प्रस धि ंचे उत्प दि किीत असे.

नतच्य सौंदयव प्रस धि ंि सवव स्ति तूि िूप र्ोठ्य प्रर् ण वि र् गणी असे. madam सी. जे.च्य

अिेक क य वतील सव वत अनभर् ि स्पद असे व टण िे क यव म्िणजे नतिे असंख्य कृ ष्णवणीय

नस्त्रय ंि एजंट म्िणूि िोकिी ददली. madam सी. जे. वॉकि आपल्य िेड्य त नतच्य वय च्य

५१ व्य वषी म्िणजेच १९१८ स ली दकडिी निक र्ी झ ल्य िे निधि प वली. डॉक्टि ंिी र्ि ई

करूि सुद्ध शेवट पयंत ती आपल्य क र् त व्यग्र ि निली. क र् िेच नतचे व्यसि िोते.

'र्िी वसे ते स्वप्नी ददसे' य उक्ती प्रर् णे नतच्य स्वप्न त आलेल्य उप ययोजि आपल्य

प्रनतभेिे, बुनद्धर्त्तेिे, निर्थर्ती शक्ती िे आनण नवक्री कौशल्य िे जग स ठी नतिे उपलब्ध करूि

ददल्य आनण आपले ि व सौंदयव स धि ंच्य नवश्व त अर्ि के ले. असंख्य तरुण तरुणींस ठी नतचे

जीवि चरित्र प्रेिण द यी िोते आनण आजिी आिे.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

िणि नगणी

जोि ऑफ आकव

फ़्र न्सच्य एक लि िलय िेड्य त १४१२

स ली जन्र्लेली एक र्ुलगी र् यभूर्ीच्य स्व तंत्र्य स ठी
अल्पवय त जग तील र्ि ि योद्धध्य ची भूनर्क बज वूि
इं ग्रज ंशी लढ देत देत आपल्य प्र ण ंची आहुती देते, िी
घटि आियवक िक आनण प्रेिण द यी आिे.

जोि ऑफ आकव चे अल्प पिंतु नचत्तथि िक

आयुष्य युिोपच्य इनति स तील एक नचिंति स्वरूप चे
झगर्गते प ि आिे. र् यभूर्ीच्य स्व तंत्र्य स ठी प्रत्यि
िण ंगण वि ज ऊि पि क्रर् ग जवण ऱ्य जोि ऑफ
आकव चे कतुवत्व भल्य भल्य सेि नधक रय ंि आनण ि जे
र्ि ि ज ंि ल जनवण िे आिे.

वय च्य अवघ्य सति व्य वषी नतची कॅ प्टि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

म्िणूि िेर्णूक करूि नतल ऑर्थलन्स शिि ची इं ग्रज ंच्य त ब्य तूि सुटक करूि घेण्य स ठी
प ठवले. िी क र्नगिी सगळय ंच्य र्ते अशक्यप्र यच िोती, क िण नतच्य जवळ पुिेसे सैन्यबळ
िव्िते नशव य जे सैन्य िोत ते पूणवपणे र्ि िे िचलेले िोते िैि श्य िे ग्र सलेले िोते. पण अनतशय
थंड डोक्य िे परिनस्थतीच आढ व घेऊि अत्यंत च तुय विे सैनिक ंचे िेतृत्व करूि नतिे िण ंगण वि
अतुलिीय पि क्रर् ग जवल आनण त्य शतक तील आिय विे थक्क कि यल ल वण ि ऐनति नसक
स्वरूप च नवजय जोििे नर्ळवूि द िवल .

अिेक ंि तो नवजय म्िणजे एक अदभूत चर्त्क िच व टल पुढील वष वत अिेक शिि ंि

नतिे शत्रुच्य त वडीतूि र्ुक्त के ले. दुदव
ै िे ि न्सची अत्यंत प्रनसद्ध सेि िी म्िणूि जोिची क िकीदव
अल्पक लीिच ठिली. ऑर्थलन्सच्य नवजय िंति के वळ वषवभि िे इं ग्रज ंिी नतल कै द के ले. नतच
तुरुंग त इतक छळ किण्य त आल की ती शेवटी र्िणोन्र्ुि झ ली. त्य िी अवस्थेत नतिे
तुरुंग च्य र्िोऱ्य वरूि िूप िोलवि उडी र् रूि निसटूि ज ण्य च प्रयत्न के ल पण नतल पुन्ि
पकडू ि तुरुंग त ड ंबण्य त आले.

आपल्य देश च्य ििण स ठी सैनिकी पोश ि घ लूि लढणे ि आपल अनधक ि आिे
असे इं ग्रज अनधक ऱ्य ंि नतिे ठणक वूि स ंनगतले. त्य च व्ि यच तोच परिण र् झ ल नतल
देि ंत ची नशि झ ली. इं ग्रज ंिी नतल नजवंत ज ळली. जेंव्ि जोिल नजवंतपणी प्रत्यि त अग्नी
ददल गेल तेंव्ि एक प ंढिे कबुति फडफडत त्य अग्नीज्व ल तूि नतच्य आवडत्य ि न्सच्य
ददशेिे उडत गेल्य चे सव वि ददसले असे स ंनगतले ज ते.

जोि ऑफ आकव िी जशी िणि नगणी िोती तशीच ती गरिब ंच्य दृष्टीिी अनतशय उद ि
वृत्तीची आनण निस्व थी वृत्तीची िोती. अद्धभुत वीित पूणव आनण अिनन्वत छळ ल स र्ोऱ्य
गेलेल्य नतच्य एकू ण जीवि च नवच ि कित आपल्य ल झ शीची ि णी, संभ जी र्ि ि ज, वीि
स विकि आनण अिेक क्र ंनतक िक जोिच्य व्यक्तीर्त्व त स र् वलेले ददसत त.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

दोि िोबेल नर्ळवण िी पनिली र्निल श स्त्रज्ञ

र् द र् र्ेिी क्युिी

स त िोव्िेंबि १८६७ स ली पोलंड र्ध्ये

नशिकी पेश तील स्वेतोदोवस्की द म्पत्य च्य पोटी
र् द र् र्ेिी य ंच जन्र् झ ल िोत . िेनडयर्च शोध
ल वूि आनण पद थव नवज्ञ ि आनण िस यि श स्त्र य
नवषय तील दोि िोबेल प रितोनषके नर्ळवूि र् द र्
र्ेिी क्युिी य ंिी आपल्य आयुष्य चे सोिे के ले. १९ व्य
शतक च्य अिेि पयंत नवज्ञ ि िेत्र चे दिव जे
र्निल ंि बंद असत ि आनण संशोधि िेत्र त पुरुष ंची
र्क्ते द िी असत ंि जग तील पनिली र्निल श स्त्रज्ञ
म्िणूि र् द र् क्युिी य ंिी ज गनतक दकती नर्ळवली.
न्यूटि, एनडसि, र् कोिी आनण आईन्स्ट ईि य

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

श स्त्रज्ञ ंच्य र् नलके त र् द र् र्ेिी क्युिी य ंि र्ित्व चे स्थ ि प्र ि झ ले. र्ि त्र् ग ंधीि
त्य ंच र् िवत व दी दृष्टीकोि नवलोभिीय व टल ति पं. िेिरू य ंि त्य ंच श स्त्रीय दृष्टीकोि
र्ित्व च व टल . ल ल बि द्धदूि श स्त्री य ंिी ति र् द र् क्युिींची र्ुलगी इव्ि क्युिी नििे
नलनिलेल्य र् द र् क्युिींच्य चरित्र च चिदी भ षेत अिुव द के ल आिे.

िेनडयर्च उपयोग उपच ि स ठी के ल ज ऊ ल गल्य िे त्य चे कण अत्यंत अचूकपणे

अलग किण्य ची जरूिी निर् वण झ ली िोती. त्य र्ुळे िे नडयर्र्धूि जे दकिण पि वर्थतत िोत त
त्य वरूि िेनडयर्चे वजि किण्य ची पद्धत र् द र् क्युिी य ंिी शोधूि क ढली. नडसेंबि १९११
र्ध्ये स्वीनडश अकॅ डर्ी ऑफ स यन्स य संस्थेिे र् द र् क्युिी य ंि िस यि श स्त्र चे िोबेल
प रितोनषक ददले. नलिस पौचलग य श स्त्रज्ञ च अपव द वगळत अन्य कु ण िी श स्त्रज्ञ ल दोि
वेळ िोबेल प रितोनषक आजपयंत नर्ळ लेले ि िी.

नवशेष म्िणजे र् द र् क्युिी य ंची कन्य इव्ि नििेिी आपले पती िे निक जोनलओ
य ंच्य भ नगद िीत पद थवश स्त्र चे िोबेल प रितोनषक नर्ळवले. पती, पत्नी, र्ुलगी आनण ज वई
अश चौघ ंि िी िोबेल नर्ळण्य ची जग तील एकर्ेव नवक्रर्ी घटि र् द र् क्युिीच्य आयुष्य त
घडू ि आली.

िेनडयर्च शोध ल वूि उद त्त, त नत्वक नवच िसिणी र्ुळे र् द र् र्ेिी क्युिी आनण
त्य ंचे पती नपअि क्युिी य ंिी पेटंट ि क रूि कोट्य धीश िोण्य ची संधी ज णीवपूववक दूि लोटली.
द रिद्र्य त ि हूि नवलिण प्रनतकू ल परिनस्थतीशी लढत नचक टीिे , परिश्रर् िे, ति ि-भूक नवसरूि
प्रकृ तीची आब ळ कित य पती पत्नीिे र् िवत व दी दृष्टीकोि िे ज गनतक कीतीचे संशोधि के ले.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

त्य ंच्य संशोधि िे िवीि नवज्ञ ि व तत्वज्ञ ि उदय स आले. कॅ न्सिस िख्य एक र्ि भयंकि
िोग वि उपच ि किण्य चे स धि र् िवज तीच्य ि ती आले. आज स ंनगतले ति आियव व टेल की
िोबेल प रितोनषक नर्ळवलेल्य संशोधि स ठी प्रयोग किण्य स र् द र् र्ेिी य ंि प्रयोगश ळ
िव्िती. 'स्कू ल ऑफ दफनजक्स' य संस्थेचे गुद र् र्ोठ्य र्ुनश्कलीिे त्य ंि क र् स ठी नर्ळ ले िोते.
ज ग दर्ट िोती. त्य त िूप निरुपयोगी स र् ि भरूि ठे वले िोते. नजकडे नतकडे कोळी व जळर्टे
िोती. थंडीत प ि शून्य ि ली ११० Fahrenheit वि ज त असे, अश प्रनतकू ल परिनस्थतीत
ध्येयवेड िे ति ि भूक नवसरूि युिेनिअर् नशव य थोरिअर् र्धूििी प्रक श पि वतीत िोतो िे
र् द र् र्ेिी क्युिी य ंिी नसद्ध के ले. सतत च ि वष ंच्य परिश्रर्पूववक सं शोधि िंति र् द र् र्ेिी
आनण नपअि क्युिी य ंिी िे डीअर् य घटक चे अनस्तत्व नसद्ध के ले.

नपअि य ंि १९ एनप्रल १९०६ िोजी Paris येथे िस्त्य विील एक बलगीिे नचिडले.
घोड्य ंच्य ट प ंच्य ि ली त्य ंच्य शिीि च चेंद र्ेंद झ ल . एक र्ि ि श स्त्रज्ञ च अस दुदव
ै ी
अंत झ ल . त्य ंच्य र्ृत्यू िंति िें च सिक ििे र् द र् र्ेिी य ंि पेन्शि ददले , पण र्ी र् झ व
र्ुलींच चरित थव च लवण्य स सर्थव आिे असे स ंगूि त्य ंिी पेन्शि स्वीक िले ि िी. अिेि ४ जुलै
१९३४ िोजी ल्युकेनर्य िे य जगप्रनसद्ध र् िवत व दी पनिल्य र्निल श स्त्रज्ञ असलेल्य
नवभूतीच अंत झ ल . योग योग अस की के वळ एक वष विंति त्य ंची र्ुलगी इरिि निच सुद्ध
ल्युकेनर्य िेच अंत झ ल . दकिणोत्सग वच्य सततच्य संपक वर्ुळे य िोबेल प रितोनषक नवजेत्य
र् यलेकींच अंत झ ल .

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

चीम्प ंझीची र्ैत्रीण

जेि गुड ल

जेि गुड ल य लंडिव सी तरुणीिे

आदिके च्य जंगल त ज ऊि तेथील चीम्प ंझी
र् कड ंचे दीघवक ळ जवळू ि नििीिण के ले. त्य ंच्य
सिव स त ि हूि त्य ंच्य जीवि च श स्त्रीय पद्धतीिे
अभ्य स के ल प्रयोग श ळे त ककव व चि लय त बसूि
चीम्प ंझी नवषयी अंद ज त्र्क पुस्तकी नििीिणे
नलनिण ऱ्य र् िववंश श स्त्रज्ञ ि आपली चीम्प ंझी
नवषयीची नििीिणे आनण व्य ख्य बदलण्य स जेििे
भ ग प डले. आदिके च्य जंगल त ज ऊि चीम्प ंझीच
सिव स नर्ळवणे, त्य ंच्य शी र्ैत्री किणे ि अत्यंत
ध डसी प्रयोग िोत ककबहुि आत्र्घ तकीच िोत .

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

म्िणूि नतचे अिुभव िे अत्यंत लोकनवलिण आनण नचत्तथि िक व टत त. नतची जीवि कि णी िी

व स्तनवक व टत ि िी पिं तु ती व स्तनवक आिे िे सत्य आिे.

आदिके च्य जंगल त प्रव स किण्य चे स्वप्न स क ि किण्य स ठी जेि गुड लिे लंडिच्य
िॉटेल त वेट्रेस म्िणूि के लेल्य िोकिीच्य पग ि तूि नियनर्तपणे पैसे स ठवले. पुिेशी िक्कर्
जर्ल्य वि ती आदिके तील के निय castle येथे गेली. ती आदिके ल ज ण ि आिे असे कळल्य वि

नतच्य परिनचत ंिी नतल वेड्य तच क ढले, क िण लंडि सोडू ि कु णी आदिके ल क ज वे िे

कु ण ल ि उलगडण िे कोडे िोते. पण नतच्य आईच नतच्य वि िूप नवश्व स िोत ती जेिल
म्िण ली "जि तू कठोि परिश्रर् कित असशील ति येण ऱ्य प्रत्येक संधीच फ यद घे. कोणतीिी
संधी सोडू िकोस ! तुल तुझ्य आयुष्य च र् गव निनितपणे स पडेल"

चीम्प ंझीस ठी ि िूि ठे वलेल्य गोंबे स्ट्रीर् भ ग त चीम्प ंझीच अभ्य स किण्य स ठी
सतत सि वषव जेि एक तंबूत ि निली िोती. नवशेष म्िणजे नतची आई नतच्य बिोबि ि निली
िोती. गोंबे स्ट्रीर् य भ ग त तंबूत ि ित असत ि दििोज ड स, सपव, कीटक, आनण चोिट्य बबुि
ज तीच्य र् कड ंशी त्य ंि स र्ि कि व ल गत िोत प्र ण वि बेतण िी संकटे आपणहूि
झेलण्य च वेड अट्ट ि स करूि चीम्प ंझी स िख्य र् कड ंच अभ्य स किण्य स ठी तंबूत
ि िण िी जेि गुड ल आनण सतत सि वषव आपल्य तरुण र्ुलील स थ देण िी नतची आई सुद्ध
जग वेगळीच िोती. नििीिण ब बत नतिे नलनिले आिे "सतत तीि त स चीम्प ंझी अिेक र्ुल ंि
दुध प जत असत त. अिेकद झ ड झुडूप तूि ज त असत ि र्ल ि ंगत ज वे ल गे. जेिल
चीम्प ंझी कडू ि अिेकद बेदर् र् ि देिील बसल िोत . य प्रसंग चे वणवि कित ि ती म्िणते
छोट्य छोट्य झुडूप िीच र्ृत्युच्य ि ईत िोण ि र् झ कडेलोट थोपवल िोत . आदिके च्य
ट ंग निक तल व च्य क ठ वि एके ददवशी दुप िच्य प्रििी नििीिण कित ि चीम्प ंझील

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

गवत च्य देठ िे र् तीचे व रूळ िणूि त्य तूि त्य ल ि ण्य स ठी दकडे क ढत ि नतिे प निले
तसेच झ ड ंच्य फ ंद्य तोडू ि त्य ंची ित्य िे कित ि नतिे पनिले. नतचे िे नििीिण आनण अिुभव
ऐनति नसक ठिल . तोपयंत फक्त र् णूस ित्य िे बिवू शकतो चीम्प ंझी ि िी असे प्र णी
श स्त्रज्ञ ंकडू ि स ंनगतले ज त असे. पण वीस वष वच्य जेि स िख्य आर्थथकदृष्ट्य गिीब,
र्ि नवद्य लयीि पदवी ि घेतलेल्य तरुणीिे प्रथर् प्र णी श स्त्रज्ञ ंच नसद्ध ंत िोडू ि ट कल
चीम्प ंझीि र् णस ंप्रर् णेच स्वतंत्र व्यनक्तर्त्व असते, असे गृिीत धरूि जेि िे प्र णी श स्त्र च्य
िेत्र त क्र ंतीच के ली.

जेिच्य क र् च आढ व घेत ि अर्ेरिकि पुि तत्व संशोधक ड यि फ़ॉनस नििे

गोरिल ज तीच्य र् कड ंच्य संदभ वत के लेले क यव आनण आपल्य प्र ण ंचे ददलेले बनलद ि
आठवते. ड यि फ़ॉनसस ििी संशोधक जि जन्र् ल आली िसती ति कद नचत आज गोरिल
ज तीच्य र् कड ंच निवंश झ ल असत . गोिील ची नशक ि किण ऱ्य धंदेव ईक टोळय नवरुद्ध
नतिे जोिद ि लढ ददल . गोिील ि व चवण्य स ठी अििशः प्र ण ज ईपयंत निष्ठेिे लढत ि निली.
१९८५ र्ध्ये नतच्य तंबू जवळच नतची ित्य के ली गेली.

ड यि फ़ॉनस क य ककव जेि गुड ल क य य ंि प्रिि ध्येयव द वि निष्ठ ठे वूि प्र ण ंची
पव व ि कित भौनतक सुि ंच त्य ग करूि एक कीपणे लढण्य ची शक्ती कोण देतो? कोणती

पुस्तके , कोणते संस्क ि, कोणत्य प्रेिण , कोणते गुरु, कोणत्य पदव्य त्य ंि आयुष्य ध्येयनिष्ठेस ठी

झोकू ि देण्य स उद्युक्त कित त? के वळ स्वयंप्रेिण च ड यि फ़ॉनस ककव जेि गुड ल स िख्य ंची
आयुष्ये उजळू ि ट कत त

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

ध डसी पत्रक ि

िेली ब्ल य

िेली ब्ल य िी जगप्रनसद्ध

अर्ेरिकि पत्रक ि. व चक ंि सत्य
ज णण्य च अनधक ि आिे आनण तो त्य ंि
नर्ळवूि देण्य स ठी व ट्टेल ते किण्य ची
नतच्य र्ि ची तय िी असे. अिेक गुनपत ि
नतिे आपल्य लेिणीिे व च फोडली
लोक ंप सूि लपलेल्य क िी गोष्टी उघड
किण्य स ठी िेली ब्ल यिे कधी पॉके टर् ि
र्ुलीची भूनर्क के ली ति कधी वेश्य झ ली.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

कधी क िि न्य तील क र्ग ि ति कधी सर्ूिगीत ग नयके ची भूनर्क के ली. नतच स्वभ व
बंडिोिीच िोत . ब तर्ी नर्ळवण्य स ठी जग उलथे प लथे किण्य ची नतची वृत्ती िोती.
वेड्य ंच्य इनस्पतळ त ती वेडी म्िणूि घुसली िोती. क िि न्य त जशी क र्ग ि म्िणूि
घुसली तशीच कै दी िोऊि तुरुंग त िी दफरूि आली.

इ. स. १८६५ र्ध्ये एनलझ बेथ कोच णव च जन्र् झ ल . लि िपणीच नतिे

िस्त्य वि नभक र् गण िी र्ुले द रिद्र्य शी झगडण िे लोक आनण ज्य ंि अगदी र्ुलभुत िक्क
ि क िले गेले िोते अश नस्त्रय ंची जगण्य ची धडपड िेलीिे पनिली िोती. त्य र्ुळे ती िूप
अस्वस्थ िोती. कें व्ि ि कें व्ि आपण परिनस्थती बदलवू अस नतल नवश्व स व टत िोत .

वय च्य नवस व्य वषी नतल पनिली संधी प्र ि झ ली. पीटसवबगव र्ध्ये
घटस्फोटीत र्निल च्ं य कथ नचनत्रत करूि स्थ निक वृत्तपत्र स नवकल्य . त्य क ळ त तो
नवषय फ िच धक्क द यक िोत तसेच प्रिोभक िी िोत . क िींि तो असभ्य व टल ति
क िींि त्य बौनद्धक ि द्य देण ऱ्य कथ व टल्य . र्त प्रव ि नभन्न नभन्न असल तिी
िेलीच्य कथ ंर्ुळे वृत्तपत्र ंची नवक्रर्ी नवक्री झ ली िे सत्य िोते. नतच्य वृत्तपत्र संप दक ंिी

'िेली ब्ल य' िे त्य क ळ तील लोकनप्रय गीत चे शीषवक असलेले टोपणि व ददले आनण

आपल्य वृत्तपत्र ची पनिली र्निल पत्रक ि म्िणूि िोकिीत ठे वले. िळू िळू स्थ निक वृत्तपत्र

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

नतच्य क यवित्र
े स कर्ी पडू ल गली. तेंव्ि ती देश तील सव वत र्ोठे वृत्तपत्र न्यूयॉकव वल्डव
चे संप दक जोसेफ पुनलत्झि य ंि भेटली

वेड्य चे ि टक करूि ती वेड्य ंच्य इनस्पतळ त द िल झ ली नतथे नतिे

ििकय ति देण िे र्ि भय िक दि ददवस घ लवले. शेवटच्य क िी ददवस त नतिे
इनस्पतळ तील अनधक ऱ्य ंि आपण वेडे िसल्य चे पटवूि देण्य च प्रयत्न के ल . शेवटी
न्यूयॉकव वल्डवच्य वदकल िे नतल र्ुक्तत नर्ळवूि ददली. वेड्य च्ं य इनस्पतळ तील
गज आडच्य र्िोरुलण ंच्य इनस्पतळ तील व्यवस्थेवि नलनिलेल्य िेलीच्य स्टोिीिे

सगळीकडे िळबळ उडवली. सववच वृत्तपत्र ंिी 'ध डसी र्निल पत्रक ि' असलेल्य िेलीची

कथ देशभि उचलूि धिली. िेली जेंव्ि जगप्रव स कित िोती तेंव्ि नतच्य वि ग णी
नलनिली गेली. नतच्य कपड्य ंच्य िेअि स्ट इलची र्ुली कॉपी करू ल गल्य िोत्य . नतची

travel cap सवव वयोगट त फ़े र्स झ ली िोती. अशी प्रनसद्धी आनण दुर्थर्ळ लोकनप्रयत

ल भलेल्य िेलीिे आपली पत्रक रितेची शैली कधी सोडली ि िी.

पत्रक रितेच्य िेत्र तील िेली नि एक ज गनतक प तळीविील च ंगली व त विि

िोती. अश य अलौदकक पत्रक ि असलेल्य िेली ब्ल यिे आपल्य वय च्य ५५ व्य वषी
य जग च नििोप घेतल

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

गुल र् ंची उद्ध िकती

िॅरियट टबर्ि

एकोनणस व्य शतक त अर्ेरिके त कृ ष्णवणीय ंि ककव

निग्रोंि गुल र् म्िणूि नवकत घेऊि ि बनवण्य ची कु प्रनसद्ध
सर् ज पद्धती िोती. एकोनणस व्य शतक च्य अिेिीस जन्र् ल
आलेली harriet टबर्ि िी एक अशीच गुल र् िोती. म्िणूिच
गुल र्नगिी नवरुद्ध लढण्य चे धैयव नतल त त्क लीि सर् जिचिेिे
ददले अस वे अर्ेरिके च्य इनति स तील अत्यंत परिण र्क िक
आनण ध डसी अश बंडिोि ंपैकी एक बंड स ठी िॅरियटिे
आपले आयुष्य पण ल ल वले िोते.

आपल्य िनशबी आलेले आयुष्य नवि तक्र ि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

स्वीक िण ऱ्य आनण नपढ्य िनपढ्य गुल र्नगिीत ि िण ऱ्य अन्य गुल र् ंप्रर् णे जगणे
िॅरियटल र् न्य िव्िते. कोणत्य प्रक िचे आयुष्य आपल्य व ट्य ल आले आिे आनण
कोणत्य प्रक िचे आयुष्य आपल्य स ठी अस यल िवे य च ग ंभीय विे नवच ि करूिच
िॅरियट कृ तीशील झ ली वय च्य एकोणनतस व्य वषी नतिे गुल र्नगिी नवरुद्ध लढण िी
सव वत भीतीद यक पुढ िी म्िणूि आपली क िकीदव सुरु के ली िोती. िॅरियटल आपल्य
जीवि उदद्दष्ट ंच र् गव स पडल िोत . जणू black र्ोझेसच च नतच्य रूप िे िव जन्र्
झ ल िोत . गुल र्ीत असलेल्य आपल्य शेकडो ब ंधव ि गुल र्नगिीच्य क्रूितेप सूि
पळू ि ज ण्य स ठी सुर् िे वीस वेळ िॅरियटिे अत्यंत धोक द यक अश दनिणेतील र्ोनिर्
आिूि त्य यशस्वीरित्य प ि प डल्य िोत्य . आपल्य ब ंधव ंची गुल र्नगिीतूि सुटक
किण्य च्य योजिेतील ती एक तज्ञच ठिली िोती. प्रस्थ नपत ंि त्र स देण्य ची नतची शक्ती
जसजशी व ढत गेली तसतस नतच उत्ति - दनिण प्रव स अनधक नधक धोक द यक िोत
गेल .

गुल र् ंच्य र् लक ंि िॅरियटल कै द कि यचे िोते. नतच्य अटके स ठी त्य ंिी

त्य वेळी ४० िज ि अर्ेरिकि डॉंलसव एवढी प्रचंड िक्कर् ज िीि के ली िोती. िॅरियटिे
गुल र्गीिीतील नतच्य ब ंधव ि र्ुक्त किण्य स ठी पि कोटीचे िेतृत्व कौशल्य द िवले
िोते. त्य र्ुळेच नतल blak र्ोझेस असे संबोधले ज त िोते. िॅरियटची ध डसी कृ त्ये
नसनव्िल वॉि पयंत सुरु िोती.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

िंति ती लष्कि त नशप ई म्िणूि भिती झ ली. तेंव्ि उत्ति अर्ेरिके ची गुििेि
म्िणूि क यव के ले. त्य वेळी शत्रूच निःप त करूि शेकडो गुल र् ंि नतिे र्ुक्त के ले िोते.
नतचे कें द्रीय लष्कि तील योगद ि र् न्यत प्र ि ठिले िोते. असे असूि सुद्ध निवृत्ती िंति
लगेच ददली ज ण िी पेन्शि ची िक्कर् िॅरियटल र् त्र युद्ध िंति ३० वष ंिी नर्ळ ली.
युद्ध िंति सर् ज तील सदोष गोष्टी निदोष कश के ल्य ज तील य कडे ती दितेिे प हू
ल गली. िॅरियटिे वृध्द आनण अत्यंत दरिद्री र् णस ंस ठी 'िॅरियट टबर्ि िोर्' ि व ची
संस्थ स्थ पि के ली िोती. िॅरियट टबर्ि िी लष्किी नशस्तीची िोती. र्ुक्ततेच्य र् ग वकडे
गुल र् ंि िेत असत ंि त्य ंच्य पैकी कु णी जि भीतीिे पित आपल्य र् लक कडे ज ऊ
ल गल ति त्य ल रिव्िॉल्वि च ध क द िवूि िॅरियट त्य चे र्तपरिवतवि किीत असे.

अश प्रक िे अर्ेरिके तील गुल र्नगिी नवरुद्ध िॅरियटिे प्रदीघव क ळ यशस्वीपणे

लढ ददल . उववरित आयुष्य त नतिे नवध यक क यव के ले. १९१३ स ली आपणच स्थ पि
के लेल्य 'िॅरियट टबर्ि िोर्' र्ध्ये व स्तव्य स ज ऊि नतिे जग च श ंतपणे नििोप घेतल .

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि

नर्त्रिो , सिज सिजी क िीच नर्ळत ि िी. के वळ अश्रू ग ळू ि ककव चचत करूि संकटं

टळत िसत त. ि स्व तंत्र्य, ि र्ुक्ती, ि प्रगती. क िीिी नर्ळव यचं ति संघषव आनण श्रर् कि वेच

ल गत त. “गोलर् ल” करूि सवव क िी नर्ळवत येतं अस सर्ज र् ध्यर् ंद्व िे सववत्र पसिवल ज त

असत ि अशी चरित्रं व चूि र् णूस “जनर्िीवि” येतो. आपल्य ल आज नर्ळण रय प्रत्येक

गोष्टीस ठी कोणी ि कोणी अतोि त कष्ट घेतलेले आिेत व संघषव के लेल आिे. अगदी र्त च

अनधक ि असो व देवीची लस. कोणतीच गोष्ट आपोआप नर्ळत ि िी. प्रत्येक चं र्ूल्य असतं.

ई स नित्य प्रनतष्ठ िची पुस्तकं नवि र्ूल्य नर्ळत त. पण ती नलनिण्य स ठी लेिक ंचे कष्ट

व बुद्धी ल गलेले असत त. आनण य एके क पुस्तक ची ककर्त म्िणुि लेिक िज िो ल िो रुपये

नर्ळवू शकत त. पण र्ि ठी व चक ंि नवि र्ूल्य पुस्तकं नर्ळ नवत, व र्ि ठीत व चि संस्कृ ती

व ढ वी म्िणूि असंख्य लोक प्रयत्न किीत आिेत. य प्रयत्न ंत ई स नित्य प्रनतष्ठ ि व िे सवव लेिक

सिभ गी आिेत. आपण य अनभय ि त सिभ गी झ ल त क ?

आपण ई स नित्य प्रनतष्ठ िचे VIP सभ सद झ ल त क ?

VIP सभ सद बिणं अगदी सोप्पं आिे.

आपल्य ओळिीच्य दि लोक ंचे र्ेल आय डी कळव आनण बि VIP सभ सद.

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

एक दर् त तीि क र्ं.

1. पनिलं म्िणजे तुम्िी VIP सभ सद बित . तुम्ि ल ई स नित्य प्रनतष्ठ िचं पुस्तक ई
र्ेलवि सव वत आधी नर्ळतं. त्य ंच्य क यवक्रर् चं आर्ंत्रण नर्ळतं. त्य ंच्य योजि ंची र् निती
नर्ळते. त्य ंच्य क र् त स्वतः सिभ गी िोण्य ची संधी नर्ळते.

2. ज्य दि ककव अनधक नर्त्र ंि तुर्च्य र्ुळे फ़्री पुस्तकं नर्ळत त ते िुश िोत त.
त्य ंि त्य ंच्य आवडीची पुस्तकं नर्ळ ली की ते इति लोक ंि तुर्च्य बद्दल स ंगत त.
त्य ंच्य स ठी तुम्िी म्िणजेच ई स नित्यचे प्रनतनिधी बित .

3. य तूि तुम्िी र्ि ठी भ षेच्य संवधवि ल अर्ूल्य अस ि तभ ि ल वत . आर्च

उद्देश आिे र्ि ठीतल्य सि कोटी स िि ंि व चक बिवणं. आनण िे लक्ष्य स ध्य किणं िे के वळ
आनण के वळ र्ि ठी लोक ंि त्य ंच्य भ षेवि असलेल्य प्रेर् तूिच शक्य आिे. आपल्य भ षेचं
ि ज्य व्ि वं म्िणूि १०६ हुत त्र्े झ ले. आपल्य भ षेिं ि ज व्ि वं म्िणूि आपण एक दि -वीस ई
र्ेल आयडी देण िच ि ! व चि ची आवड असो व िसो. फ़क्त र्ि ठी स िि अश दि लोक ंचे ई
र्ेल पत्ते प ठव . त्य ंि व चि ची आवड आपोआप ल गेल. आपणच ल वू. ल वूच ल वू. करूिच
द िवू.

आिे ि : एक दर् : तीि क र्ं.

संपकव स ध : esahity@gmail.com

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

िी सेव पूणवपणे निःशुल्क आिे. त्य र्ुळे आपले नर्त्र आपल्य वि िुश िोतील. नशव य
आम्िी िी ि त्री देतो की य ई र्ेल्सच व पि फ़क्त आनण फ़क्त र्ि ठी स नित्य प ठवण्य स ठीच
के ल ज ईल. इति कसल्य िी ज निि ती प ठवूि त्य ंि त्र स ददल ज ण ि ि िी. तेव्ि लवकि त
लवकि आपल्य र् नितीतल्य दि ककव अनधक र्ि ठी स िि ंचे ई र्ेल पत्ते आम्ि ल द्य .

अनधक र् नितीस ठी, आम्िी कोण ते ज णूि घेण्य स ठी एकद तिी

www.esahity.com य वेबस ईटल भॆट द्य .

आपल्य पत्र ची व ट पि त आिोत.

धन्यव द

आपले िम्र

टीर् ई स नित्य प्रनतष्ठ ि

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com

आधुनिक शक्तीपीठे वैजयंती ड ंगे

ई स नित्य प्रनतष्ठ ि www.esahity.com