Univerzitet u Novom Sadu 

Tehnički fakultet »Mihajlo Pupin« 

Zrenjanin

SEMINARSKI RAD
Drvene konstrukcije

Prof.:Ivan Tasić Student:Karanjac Sonja

2/07-13

Zrenjanin,april 2010

Sadržaj
UVOD........................................................................................................................................................................3
1. DRVO I DRVENA GRAĐA.................................................................................................................................4
1.1 DRVO I DRVENA GRAĐA U PROŠLOSTI.........................................................................................................4
1.2 DANAŠNJA UPOTREBA DRVETA...................................................................................................................5
1.3 RODOVI I VRSTE DRVETA.............................................................................................................................5
1.4 STRUKTURA I SVOJSTVA DRVETA................................................................................................................7
1.5 GREŠKE I BOLESTI DRVETA..........................................................................................................................8
1.6 ZAŠTITA DRVETA..........................................................................................................................................8
1.7 SEČA ŠUME I PROIZVODNJA DRVENE GRAĐE..............................................................................................9
2. TESARSKE OBRADE..........................................................................................................................................10
2.1 VRSTE TESARSKIH OBRADA.......................................................................................................................10
2.2 TESARSKI PRIBOR I ALAT...........................................................................................................................11
2.3 VEZNA SREDSTAVA....................................................................................................................................12
3. DRVENI ZIDOVI I OGRADE..................................................................................................................................13
3.1 GLAVNE KARAKTERISTIKE I VRSTE DRVENIH ZIDOVA................................................................................13
3.2 DRVENE OGRADE.......................................................................................................................................14
4. DRVENI PLAFONI I DRVENI PODOVI...................................................................................................................14
4.1 O DRVENIM PLAFONIMA......................................................................................................................14
4.2 DRVENI PODOVI...........................................................................................................................................14
5. DRVENE KROVNE KONSTRUKCIJUE...................................................................................................................15
5.1 SVRHA I VAŽNOST KROVOVA.....................................................................................................................15
5.3 VRSTE KROVOVA........................................................................................................................................16
LITERATURA...........................................................................................................................................................16

2
 UVOD

Drvo je prirodan materijal koji se u građevinskoj tehnici upotrebljava od pradavnih vremena do

danas.Drvo je dar prirode koji čovek prisvaja sečom i obaranjem stabala,pa obradom priprema drvenu
građu.Daljom obradom se od drvene građe dobijaju različite drvene konstrukcije.

Drvo je jeftinije od mnogih drugih materijala.Drvetu odgovara jednostavna obrada,a takva obrada je
brza,laka i jeftina.Prednost drveta je povoljna elastičnost i mala težina.Mana drveta je što upija ili gubi
vlagu,pa dolazi do bubrenja ili utezanja drveta.

3
 1. DRVO I DRVENA GRAĐA
1.1 DRVO I DRVENA GRAĐA U PROŠLOSTI

Drvene konstrukcije praistorijskog doba – Osim prirodnih pećina koje su ljudima koristile kao
staništa,ljudi su kopali rovove u zemlji i pokrivali ih drvenim deblima,granjem i zemljanim masipom,ili su
oko kružno iskopanih jama zabijali drvene kolce,povezivali ih pletanjem šiba i premazivali
blatom,pokrivali granjem,šašom,slamom,trskom i sl. To su bila bila prva staništa ljudi. Takve primitivne
manje i veće kolibe gradile su se od davnih vremena pa sve do danas.Sačuvani su ostaci interesantnih
drvenih koliba iz mlađeg doba podignutih iznad površina reka,potoka i močvara.To su sojenice.Ostaci
sojenica su otkriveni tek u prošlom veku na više mesta u Evropi i na ostalim kontinentima.Naka
primitivana plemena podižu sojenička naselja još i danas.

Drvene konstrukcije starog veka – Prve svetske civilizacije pre zidanih građevina podizale su drvene
građevine,što se dokazuje po načinu oblikovanja kamena,mnogi elementi od kamena oponašaju ili
potsećaju na iste elemente od drveta(klasična grčka i rimska arhitektura).U klasičnim kamenim
odnosno zidanim zgradama često su dodatne konstrukcije (plafoni,krovovi,podovi, vrata,prozori itd.) bili
od drveta,što se vidi po obrađenim i ostavljenim ležištima u kamenu. U gradovima osim zidanih bilo je i
mnogo drvenih zgrada,naročito na području bogatom drvetom. Drvena naselja nalazili su Rimljani
gotovo na svim Evropskim područjima koja su osvajali. Na osvojenim područjima podizali su velike
vojničke tabore,okruženi drvenim bedemima.Rimski veterani su dobijali kao nagradu zemljište uz
obavezu da podignu utvrđeno naselje od drvene građe.Osim zidanih Rimljani su gradili i drvene
mostove.

Drvene konstrukcije srednjeg veka – Pri kraju starog a na početku srednjeg veka se više uništavalo
nego stvaralo.Tek u IX i X veku se pojavljuje novi grbi stil gradnje nazvan rana romantika ili
predromantika,u XI i XII veku vlada romantika(romanski rimski stil).U XIII i XIV veku vlada gotski stil koji
je prva originalna zapadnoevropska arhitektura.U spomenutim stilovima su se gradile uglavnom
hrišćanske crkve i samostani sa drvenim krovovima.Od drveta su bila umetnički obrađena ulazna i
druga vrata,klupe i slično.Tokom celog vekapodizani su zamci uglavnom od kamena ali sa drvenim
krovovima.Pored zidanih građevina u većim ograđenim naseljima podizale su se i drvene
zgrade.Feudalni gospodari su utvrđivali svoje dvorce drvenim bedemom.

Drvene konstrukcije novog veka – U arhitekturi renesanse(XV i XVI vek) i arhitekturi baroka (XVII i
XVIII vek)drvene konstrukcije se upotrebljavaju za krovove i plafone.Površine ispod krova su oblagali
sa umetnički obrađenim drvetom.Od drveta su se pravile umetnički izrezbarene klupe za katedrale ,a
za pravoslavne crkve ikonostasi.Zidane zgrade potpuno istiskuju drvene zgrade.Jedan tip
karakterističan po zidovima od horizontalno složenih brvana i polubrvana. U drugom tipu su zidovi
složeni od razmaknutih vertikalnih stubova povezanih odozgo i odozdo horizontalnim gredama.U
pojedinim poljima takvog skeleta se naknadno ubacuju prozori i vrata,a druga polja se zatvaraju
prućem,opekom ili drugim materijalom.To su skeletni ili kanatni zidovi. U Srbiji su poznate drvene kuće
šumadijskog tipa.

4
 1.2 DANAŠNJA UPOTREBA DRVETA

Drvo koje se dobija obaranjem stabalase razvrstava u tri kategorije:

- tehničko drvo
- drvo za hemojsko iskorišćavanje
- drvo za gorivo

Tehničko drvo mara biti prikladno za različite industrijske,zanatske i građevinske prerade i

proizvode.Tehničko drvo za industrijske obrade i proizvode upotrebljava prvenstveno drvna industrija
za izradu drvene građe za visokogradnje i niskogradnje ,za drvene prozore,vrata,roletne i sl.,za
pripremu drvene građe za brodogradnju,nameštaj,za furnire,šper-ploče,panel ploče i druge drvne
poluprodukte potrebne za dalju obradu u drugim industrijama i zanatstvima.Tehničko drvo za zanatske
proizvode upotrebljava uglavnom tesarski,stolarski,parketarski i roletarski zanat koji su u potpunosti ili
delimično povezani sa građevinskom proizvodnjom.Za hemijsko iskorištavanje drvo se najčešće koristi
za dobijanje celuloze potrebne industriji papira.Drvo za gorivo se prerađuje u cepanice koje se
transportuju trgovačkim skladištima i zatim prodaju.

1.3 RODOVI I VRSTE DRVETA

Drvo raste samorodno u svim krajevima u kojima su klimatske i geološke prilike povoljne za život. Ređe
drvo raste osamljeno a gotovo redovno u manjim ili većim skupinama tj. u šumama i prašumama.Drvo
niče iz semenke ili iz izdanka korena istovrsnog drveta.Ispočetka je drvo nežna mladica koja u
povoljnim okolnostima dalje raste i razvija se u stablo.Stablo drveta se sastoji iz tri glavna dela:koren
sa žilama,deblo i krošnja sa granama.U prirodi rastu stabla različitog izgleda i sa različitim svojstvima
drvne mase pa se po specijalnim karakteristikama razvstavaju u rodove,a rodovi u vrste.

U Evropi rastu dva glavna roda drveta:

- zimzeleno(četinari)
- listopadno

Zimzeleno drvo

U građevinske svrhe zimzeleno drvo je na prvom mestu.Glavne vrste su jela,smreka,bor i ariš.Jela je

najrasprostranjenija.

Drvo od stabla jele se naziva jelovina ili čamovina.U jelovini ima manje smole nego u ostalim vrstama
zimzelenih drva.Ona je meka,elastična,lako se obrađuje i cepa. Jelovina se koristi za pomoćne
konstrukcije,skele,potpore,oplate i podove,zatim za krovnu građu i savremene inženjerske
konstrukcije(rešetkasti i slični drveni nosioci za veće raspone).

Drvo od stabla smreke ili omorike naziva se smrekovina,slična je jelovini i kvalitetnija je od nje.Boje i
godovi su kao i kod jele,ne propada tako brzo kao jela.Za građevinske svrheupotrebljava se isto kao
jelovina,a za stolarske još više.Smrekovina je rezonantno drvo,pa se upotrebljava za izradu nekih
drvenih instrumenata.

5
Bor može biti beli i crni.Borovo drvo se naziva borovina.Težina,tvrdoća,čvrstina i količina smole su veće
nego kod ostalih zimzelenih drveća ali se teže obrađuju.Najviše se koristi za delove izložene vlaženju i
sušenju(roletne,spoljni delovi prozora i vrata).

Drvo od ariševog stabla naziva se ariševina,slična je borovini,ali je bolja od nje,pa se više

ceni.Upotrebljava se kao i borovina i još za brodogradnju.

Listopadno drvo

Za građevinske svrhe naviše se koriste hrast,bukva,brest,a ostale vrste retko.

Hrastovo drvo je hrastovina,u njoj nema smole ali ima tanina zbog kojeg je hrastovina otporna spoljnim
uticajima.Dobro se cepa i lako obrađuje,nepovoljno je što je napada crvotočina.Hrastovina se koristi
kao tehničko drvo za drvene mostove,vodogradnju,brodogradnju,građevinsku
stolariju,parkete,nameštaj,furnire itd.

Bukovo drvo je bukovina.Ima dobra svojstva kao hrastovina ali su čvršća vlakna i savitljivije je od
hrastovine. Bukovina se najviše upotrebljava kao stolarsko drvo ali za važnije izrađevina uporebljava
se parena bukovina koja je otpornija.Za železničke pragove koristi se inpregnirana bukovina.Furniri
bukovine se upotrebljavaju za proizvodnju šperploče.

Od ostalih listopadnih drveća retko se upotrebljava brest,jasen,bagrem,grab,lipa i topola.Brestovine

ima manje u prirodi,isto tako i na tržištu.Jasenovina se upotrebljava za ručke,držače i razne delove
alata,te za delove nameštaja.Bagremovina je žilava,elastična i trajna ali se malo upotrebljava.
Grabovina je pogodna za izradu ručki i držača.Lipovina i topolovina služe kao podloge spoljnih furnira
na šper-pločama i pan-pločama,za kiparske drvorezbarske radove i retko se upotrebljavaju u
građevinske svrhe.

Inostrano i egzotično drvo

Iz Sverne Amerike uvoze se u Evropu kanadski smolasti bor i žuti bor.Karakteristike su iste kao i kod
Evropskih borova i takođe se upotrebljavaju u građevinske svrhe.Važnije vrste egzotičnog drveta su
okime iz ekvatorijalne Afrike i njemu sličan mahagoni.Upotrebljavaju se za furnire. Za furnire se takođe
upotrebljava palisander(Američko drvo) i ebanovina.

6
 1.4 STRUKTURA I SVOJSTVA DRVETA

U drvetu je oko 95% organskih i oko 5% neorganskih materija koje stvaraju ćelije drvene mase. kupovi
ćelija stvaraju u drvetu godove,srce,jezgro i koru.Strukrura se vidi i najbolje posmatra na površinama
poprečnog,uzdužnog kroz srce i uzdužnog paralelnog sa srcem preseka. Elementarne ćelije su
duguljaste sastoje se od celuloze,lignina,vode i ostalih sastojaka.Skupina ćelija teku svojim uzdužnim
smerom,paralelno sa srcem,a međusobno se koncentrično slažu oko srca drveta. Dok drvo raste svake
godine u drvetu nastaje novi god,prsten.Na osnovu toga koliko ih ima utvrđuje se starost oborenog
stabla.Što su godovi bliž srcu,to su svetlije boje.

U vertikalnoj osi stabla se nalazi specijalna skupina ćelija,koja u deblo ulazi iz njegovog panja a iz
debla se odvaja u grane i ogranke.o se naziva srce drveta.Početni godovi oko srca nekih vrsta drveta
vremenom postaju tamniji i tvrđi,dok se oni udaljeni od srca normalo razvijaju,a mekši su i svetliji.Taj
tamniji i tvrđi deo drveta se naziva jezgro.Drvena masa svih godova,od jezgra do kore se stručno
naziva belikovina jer je svetlija od jezgra.Spoljni plašt drveta se naziva kora ili tačnije mrtva kora.Kora
se na drveću različitog roda razlikuje,a razlikuje se i kora pojedinih vrsta drveta istog roda,pa se rodovi i
vrste najčešće razlikuju po kori i lišću stabala.Na drvetu je kod neki vrsta kora deblja kod nekih
tanja,glatka ili raspucana,a razlikuju se i bojom.

Svaka vrsta drveta se odlikuje specijalnim svojstvimakoja odlučujo o njegovoj upotrebi.Drveću se

određuje tvrdoća,čvrstoća,promenljivost obima i trajnost.Po tvrdoći drvo može biti tvrdo,polutvrdo i
meko.Listopadno drvo je tvrđe od zimzelenog.Na zapreminsku masu drveta utiču mnogi faktori,pa se
masa može iskazati samo kao prosečna masa sirovog i suvog drveta.Čvrstoća drveta je otpor drveta
na silu koja ga stiska,rasteže,savija,lomi ili mrvi.Na čvrstoću drveta utiču mnogi faktori kao što su npr.
postojanje vlage,elastičnost,žilavost i drugo.Živo stablo stalno korenjem upija vodu,a kad se stablo
obori ta voda isparava pa se smanjuje obim drvetaDužom trajnošću se odlikuje gusto,teško i čvrsto
drvo,drvo sa tankim godovima,zimzeleno drvo sa dosta smole itd.Drvo je loš provodnik toplote,pa je
zbog toga dobar toplotni izolator

1.5 GREŠKE I BOLESTI DRVETA

Neke greške drveta nastaju već za vreme njegovog rasta,neke pri obaranju stabla,transportu,a neke
zbog fizičkih i bioloških uzroka.

Greške unutrešnjeg sastava –Tek po obaranju nekog stabla se može ustanoviti ekscentrično srce
deblu a ponekad i dvostruko srce.Ponekad postoji krivudavost godova ,krivudavost vlakana. Sve te
greške smanjuju sposobnost i vrednost stabla kao tehničkog drveta.Za nosive konstruktivne elementa
od drveta nepovoljne su kvrgavost i čvoravost.Slično je i sa smolavošću.

Greške zbog fizičkih uticaja – Takve greške uglavnom nastaju od nepovoljnog delovanja vetra,kiše,
mraza,sunca i mehaničkih povreda.Pri normalnom sušenju stabla nastaju veće ili manje pukotine. Ako
takve pukotine zauzmu celu debljinu drveta nazivaju se raspukline.Zbog jakih vetrova,pri preteranom
savijanju stabla u njemu nastaju kružne pukotine.

7
Crvotočina – Neke vrste buba snesu jaja ispod kore odnosno u drvnu masu drvetapa se izlegu
tzv.crvi.Oni jedu drvnu masu stvarajući bušotine.Tako upropaštavaju ne samo živo drvo nego i
građu,gotove konstrukcije,nameštaj i dr.To se zove crvotočina,koja se često otkriva tek pri obradi
drveta.

Gljivičavost – Sitni biljni organizmi,gljivice ili bakterije napadaju živo drvo,gotove konstrukcije.To je
gljivičavost,koja se najviše razvija na drvetu u zatvorenom,mračnom i vlažnom prostoru.

Trulež – Ako se sveža nedovoljno osušena drva gusto slože,na površinama drveta će se
pojavitiznakovi bolesti.Na zimzelenom se ti znakovi pojavljuju kao plavičaste,a na listopadnom kao
smeđ mrlje.Te mrlje pokazuju da su drvo napale gljivice ili bakterije i ako se ništa ne uradi drvo će biti
razarano sve dublje i pretvaraće se u trulež.

1.6 ZAŠTITA DRVETA

Drvo treba zaštititi od crvotočine,gljivica i truljenja(uslovljene su vlagom,pa se zaštita svodi na zaštitu

od vlage) i treba drvo zaštititi od vatre.

Nagorevanje je primitivan način zaštite.Nagorela površina ne daje bakterijama i gljivicama da se

hrane,a stvara se i nešto malo katrana,pa i on štiti drvo od vlage.Kad nagorela površina ispuca drvo
više nije zaštićeno,tako da taj način nije najefikasniji.

Premazivanje uljima i smolama – U obzir dolaze bitumen i katran,njihovi derivati i veštačke

smese.Najviše se upotrebljava karbolineum,ali samo za grublje spoljne konstrukcije jer ima jak i oštar
miris.
Premazivanje vrućim firnajsom – Upotrebljava se uglavnom na obrađenim površinama drveta,
najčešće se premazuje u dva sloja.
Farbanje uljanom bojom sa premazom firnajsa je najčešća zaštita građevinske stolarije i drugih drvenih
elemenata u zgradi.
Premazivanje bitumenom ili katranom prikladno je za jednostrane premaze drvenih podloga na onoj
strani koja bi bila izložena vlazi.

Impregniranje pod pritiskom – U posebnim prostorijama se montiraju specijalni kotlovi u kojima se

može postići vakuum i proizvesti pritisak.U te kotlove se može ubaciti drvo.U kotlove se najpre diže
pritisak,pa se zatim smanjuje.

Zaštita od vatre – Prvenstveno se štiti što se zapaljivi delovi dele od svakog mogućeg izvora vatre ili
visoke temperature.Na manjim razmacima treba obložiti drvo vatrostalnim materijalom npr azbestnim ili
šamotnim pločama

8
 1.7 SEČA ŠUME I PROIZVODNJA DRVENE GRAĐE

Seča šuma se vrši po planovima nadležnih organa za šumarstvo,vrši se pregled stabla,pa se

predviđena za seču obeležavaju.Prema njihovom kvalitetu procenjije im se približna kubatura.

Osobine stabla – Za tehničko drvo biraju se stabla koja se odlikuju čistoćom,pravilnim rastom i
jednoličnom debljinom.Čistoća i osobina po kojoj na deblu nema jačih granašto znači da se krošnja
razvija dosta visoko tako da se od debla čistog stabla dobija se dug trupac za dalju preradu.Pravilan
rast je osobina po kojoj stablo od podnožja do krošnje nije zakrivljeno ili grbavo. Jednolična debljina je
osobina stabla kojom razlika prečnika drveta na donjem i gornjem delu nije prevelika.

Vreme sečenja – Za seču pojedinih stabala ili manje količine nije važno vreme sečenja,ali za seču veće
količine na većim površinama najpovoljnije vreme za sečenje je zima.Prednost zime je što drvo nije u
vegetaciji nego miruje,a nema ni štetočina

Obaranje stabala – Pre obaranja mora se odrediti najpovoljnija strana za njegovo padanje. To je ona
strana na kojoj će stablo najmanje oštetiti druga stabla a grane se neće uklještiti u grane drugih
stabala.Tako da se na strani suprotnoj od odabrane za padanje zareže ručnom ili motornom testerom
približno do 1/3 njegove debljine.Stablo najpre seda na panj,a zatim se obara i pad usmerava
povlačenjem unapred pripremljenim i jednim krajem ka vrhu stabla privezanom kanapom.

Delovi oborenog stabla,njegovo doterivanje i sortiranje – Deo sabla koji posle njegovog obaranja
ostane naziva se panj.Panj se retko koristi.Stablu se najpre odsecaju grane pa se deblo odvaja od
granja.Grane se sortiraju na komade čiji je prečnik veći od 7cm i na sitne grane čiji je prečnik manji od
7cm.Sortirana i doterana stabla i grane razvrstavaju se i sortiraju kao tehničko drvo,za hemijsko
iskorištenje i drvo za gorivo.Tehničko drvo se dalje rasvrstava kao oblo drvo i cepano drvo.

Oblo i cepano tehničko drvo – U oblo drvo se raspoređujuju balvani koji će se u pilanama obraditi tako
da se dobije drvena građa i drugi drveni poluproizvodi za najrazličitije završne proizvode.Jedan deo
balvana i grana sortira se kao obla građa koja se doteruje ali se više ne obrađuje (drvo za
skele,bandere i sl.)Drugi deo stabala i granja se cepa.I u tom stanju kao poluproizvod se deli.

Pilana – je pogon koji sečenjem balvana proizvode različiru drvenu građu.Zbog dopreme balvana i
odpreme građe potrebno je da pilane nisu daleko od mesta eksploatacije šume.U pilanama se dobija
rezana građa.

Proizvodnja greda – Da bi se sečenjem balvana dobila greda najvećeg kvadratnog preseka mora se na
kružnom prerezu tanjeg kraja balvana mora se ucrtati kvadrat pa se po njegovim stranicama seku dve
i dve paralelne stranice.

Proizvodnja dasaka – Seku se različite vrste dasaka.Od dasaka se naknadno seku gredice i letve.

9
 2. TESARSKE OBRADE
2.1 VRSTE TESARSKIH OBRADA

Tesarska obrada se svodi uglavnom na krojenje,srezivanje i sastavljanje konstruktivnih elemenata od

rezane građe, koju drvna industrija proizvodi kao poluproizvod od kojih se tesarskom obradom i
sastavljanjem dobijaju finalni proizvodi.

Glavne tesarske odbrade drvene građe su:

- tesanje
- ručno i motorno sečenje
- cepanje
- šiljenje
- dubljenje
- bušenje
- zabijanje
- poravnavljanje

Tesanje – je osnovni tesarski posao kojim se drvenoj građi daje predviđen oblik.Balvani se tešu
počevši od tanjeg i napredujući ka njegovom debljem kraju.Tesanjem se dobijaju oštroivične tesane
grede ili polutesane grede.

Ručno i motorno sečenje – U gruboj tesarskoj obradi drveta dolazi u obriz poprečno i uzdužno sečenje
balvana.Inače ručno sečenje dasaka i gredica najčešća obrada pri krojenju i definitivnom oblikovanju
pojedinih konstrukcija.Motorno sečenje je sve više zastupljeno,ne samo za zradu drvene građe neg i za
izradu konačnih proizvoda na gradilištima.

Cepanje – Ova vrsta je prikladna samo za one vrste drveta koje se odlikuju dobrim cepanjem. Cepaju
se uglavnom kraći komadi drvene građe,jer kod dužih komada cepanje može poći neželjenim pravcem
pa upropastiti građu.Cepanje se obavlja čeličnim ili drvenim klinovima.

Šiljenjem - To je obrada kojom se na jedanom kraju drvenog elementa izrađuje šiljasti oblik zbog
lakšeg prodiranja u tlo ili neku drugu masu.

Dubljenje,bušenje,zabijanje i poravnavanje – Pri izradi sastava drvenih delova potrebna su specijalne

obrade po kojima jedan deo zalazi u izrađeno udubljenje drugog dela,ili se i jedan i drugi deo probuši,a
kroz bušotinu se zabije vezno sredstvo.Neki se sastavi izrađuju jednostavnim zabijanjem eksera kroz
jedan i drugi sastavni deo.Tragovi sekire ili testere na površinama drveta uklanjaju se poravnavanjem.

10
 2.2 TESARSKI PRIBOR I ALAT

Za svaku tesarsku obradu potreban je i odgovarajući pribor.

Pribor za merenje – Pribor za merenje je pribor na kom je označena metarska,decimetarska,

centimetarska i milimetarska obrada.To je drveni ili čelični metar ili dvometar za merenje i
obeležavanje pojedinih elemenata konstrukcije, a drvena letva za merenje i platnene ili čelične trake od
10m i 20m za veće konstrukcije.

Pribor za obeležavanje – služi specijalna tesarska olovka.Duži pravci se ne obeležavaju olovkom već
za tu svrhu pripremljenim konopcem.Ostali pribor za obeležavanje su:šestar,lenjir, pravougaonik,visam
i libela.

Pri upotrebi alat mora biti čist i oštar,a izvan upotrebe mora biti zaštićen da se niko ne povredi.

Alat za tesanje – Od seče stabla pa do konačne obrade tesar se služi različitim vrstama sekire.

Alat za ručna i motorna sečenja – Za poprečno i uzdužno sečenje testera balvanuša,za manje građe
mala ili stolarska testera.I više vrsta testera za sečenje dasaka i gredica.

Alat za cepanje – najčešće se cepanje obavlja oštricom sekire i maljem.A umesto oštrice sekire mogu
za tu svrhu izrađenji čelični ili drveni klinovi.

Alat za dubljenje – Postoji dubač i razna zaobljena i ravna dleta koja se razlikuju po širini oštrice. Za
mehaničko dubljenje služe glodalice.

Alat za bušenje – Stare vrste su ručne bušilice a novije su električne i motorne bušilice.

Alat za zabijanje i udaranje – Za zabijanje klinova i udaranje sekire pri cepanju drveta služe drveni malj
za dve ruke.Za udaranje dubača i dleta služe manji drveni maljevi za jednu ruku.A za zabijanje eksera
služi čelični čekić sa drvenom drškom.

Alat za poravnavanje – Otesane površine poravnavaju se sa rendlom,strugom i glodalicom.

Alat i pribor za različite svrhe – je potreban za različite svrhe.Potrebne su različite turpije,brusilice,

klešta,francuski ključevi,šrafcigeri i sl.

Tesarska pomagala su potrebna za veće radove nogari,radni stolovi,merači,šabloni,drveni štitnici i dr.

11
 2.3 VEZNA SREDSTAVA

Za povezivanje delova drvenih konstruktivnih elemenata upotrebljavaju se drvena i čelična vezna

sredstva i lepila.Od tih drvenih veznih sredstava su drveni ekseri,trnovi,ekseri,klinovi,zaglavci,čepovi i
drugo.Čelična vezna sredstva su čelični ekseri i ekserčići,zavrtnji,šrafovi.Lepila različite vrste:
tradicionalno stolarsko tutkalo i puno novih vrsta.

Postoje različite vrste vezova:

- vezovi horizontalnog produženja
- vezovi vertikalnog produženja
- vezovi pojačanja
- vezovi ukrštanja
- vezovi proširenja
- vezovi pod pravim uglom
- vezovi pod kosim uglom
- vezovi uglova

12
 3. DRVENI ZIDOVI I OGRADE
3.1 GLAVNE KARAKTERISTIKE I VRSTE DRVENIH ZIDOVA

Zgrade sa drvenim zidovima prave se još uvek u šumovitim planinskim krajevima gde ima drvene
građe pri ruci.Drveni zidovi daju takvim zgradama posebnu atmosferu.Puni drveni zidovi su oni koji si u
celoj svojoj dužini i visini sstavljeni od drvenih elemenata,a u ostavljene otvore ugrađuju se prozori i
vrata(brvnare).Drveni zidovi mogu biti i skeletni,kombinovani i montažni,drveni zidovi različitog sastava.

Zidovi od balvana – Najčešće se prave od borovine.Obrađeni balvani se povezuju i slaganjem se

formiraju brvnare.Mogu se spajati i slagati na različite načine.

Zidovi od polubalvana – Zaobljeni deo bude prema napolje a ravan prema unutra.Polubalvani se
povezuju i obrazuju zid.

Zidovi od greda – Grede se povezuju i obrazuju zid.Zidovi od greda se rade monogo ređe zbog
estetskog izgleda.

Tradicionalni skeletni zidovi – Glavna drvena građa za ovakve zidove su nekada bile tesane grede
uglavnom og borovine,smrekovine i hrastovine.U današnje vreme se izbegava upotreba greda i
balvana.

Montažni i polumontažni drveni zidovi – Zgrade sa prenosivim montažnim zidovima su potrebne npr.
preduzećima koja sa više radnika i službenika obavlja poslove na terenima.Polumontažni zidovi su
uglavnom prelaz od skeletnih zidova do montažnih zidova.

3.2 DRVENE OGRADE

Samostalni drveni zidovi ili ograde su veoma pogodne za ograđivanje dvorišta,vrtova i slično.
Razlikuju se:
- pune spoljne ograde
- pregrade i ograde od letava
- ogradice od dasaka i letava

Pune spoljne ograde – Glavni delovi ove vrste ograda su stubovi,gredice i daske,a kao vezno sredstvo
služe žice,kanapi,letve i dr.Mogu biti sa horizontalno i vertikalno povezanim daskama
Pregrade i ograde od letava – Izrađuju se od letava.Pregrade se rade najčešće u prostranim
spremištima u kojima je potrebno odvajati i posebno zatvarati neku robu,proizvode i sl.i ako je potrebno
da do njih dođe barem malo svetla kroz otvore.Ograde od letava rade se u svemu kao i ograde od
dasaka sa istim razmacima i dimenzijamastubova i gredica i sa istim visinama.
Ogradice od dasaka i letava – Ogradice se razlikuju od ograda uglavnom po tome što su niže ,ređe se
podižu kao samostalne konstrukcije.,a češće kao dodaci drugim konstrukcijama.

13
 4. DRVENI PLAFONI I DRVENI PODOVI
4.1 O DRVENIM PLAFONIMA

Drvene tavanice su najstarija vrsta tavanice.Sad se prave uglavnom na zgradama čiji su zidovi od
drveta.

Glavne osobine dobrih tavanica su da budu čvrsti,da se ne savijaju ili izobličuju ,ali mora biti i dosta lak
da ne opterećuje konstrukciju.Tavanica se ne sme ljuljati niti tresti,trebao bi biti zvučni i toplotni izolator.
Čvrstina ili nosivost poverava se tavanskim nosačima,a to su grede i gredice raspoređene i povezane u
drveni grednik.Donja površina se zatvara, a gornja površina se izrađuje tako da se po njoj može lako
kretati.Između se stavlja izolacija.

Drveni grednici - Za drvene grede trbeba upotrebljavati jelovinu i smrekovinu.Grede moraju biti potpuno
zdrave ižilave.Grede mogu biti masivne, uske i sastavljene grede.
Drveni plafoni - Najčešće se izrađuje da da im je površina ravna, sa donje strane se pribija donja
daščana oplata.

Plafoni mogu biti sa daščanom oblogom i plafoni sa vidljivom gredom. Daske su uglavnom od jelovine
i smrekovine.

4.2 DRVENI PODOVI

Drvenim tavanicama odgovaraju drveni podovi.,koji treba da su čvrsti ali laki idovoljno elastični..Osim
dasaka za gornju oplatu mogu se koristiti i lake građevinske ploče.

Toplotna i zvučna izolacija - Od njih se zahteva da spreče prodiranje toplote odnosno zvuka u
prostorije.Obe izolacije se postižu ako se u tavanicama urade odgovarajući nasipi i namazi ili se
umetnu odgovarajući izolatorni materijali.Nasipi su uglavnom pesak i čista granulirana šljaka,a namazi
su od lakih betona,vrlo dobar ijeftin je namaz od ilovače.Izolacioni umeci mogu biti lake građevinske
ploče,staklena vuna,stiropor i drugo.Drveni podovi mogu biti od dasaka, od brodskog poda,parketni
podovi iod drvenih kockica.

Glavne vrste tavanica su:

- tavanice od samih greda
- tavanice sa jednostavnim grednikom
- tavanice sa običnim grednikom
- tavanice sa upuštenim nasipom
- drvene tavanice sa čeličnim traverzama
- tavanice sa gredama od daščica

14
 5. DRVENE KROVNE KONSTRUKCIJUE
5.1 SVRHA I VAŽNOST KROVOVA

Svaka zgrada se gore završava pdgovarajućom vrstom krova.Krov štiti od spoljnih uticaja, a važno je i
njegovo estecko značenje.

Praktična svha krova –u našim klimatskim uslovima krov štiti od padavina (kiša,sneg ,grad),
vetra,hladnoće i toplote.Krov može zgradu štititi od padavina ako ne propušta vodu nego je odvodi
izvan zgrade.Krov mora biti nepropustan i imati odgovarajuće kosine da se kiša i sneg ne
zadržavaju.Zašita od hladnoće i toplote se uglavnom poverava tavanicama ispod krova.Krovovi mogu
biti trdicionalni i savremeni.Na manjim stambenim zgradama i drugim se najviše prave tradicionalni
krovovi.U savremenoj arhitekturi se ipak rade krovovi sa drvenim konstruktivnim elementima.

5.2 KROVIŠTA I POKROVI

Krov se deli na dva dela,prvi je nosivi deo,krovna konstrukcija ili krovište,a drugi je krovni pokrov to je
spoljna strana krova.

Krovne konstrukcije ili krovište-osim sopstvene težine moraju nositi i težinu pokrova,padavina i ljude,
koji se zadržavaju na krovu pa podnositi pritisak i udare vetra.Drvena krovišta lako se izrđuju, podižu i
sastavljaju,a i jeftinija su od savremenih masivnih krovišta.

Prema vrsti neke zgrade odabiraju se vrste pokrova,a prema vrsti pokrova,odnosno prema potrebnom
nagibu krovnih površina ,projektuje se krovna konstukcija.Nagib krovnih površina zavisi od vrsti
pokrova i od klimatskih prilika.

5.3 VRSTE KROVOVA

Prema vrsti i veličini zgrada ,obliku i položaju sa obzirom na praktične potrebe i estetske zahteve
izrađuje se različita vrsta krovova odnosno krvnih konstrukcija.Prema tome ima različitih vrsta krova ,a
to su:- jednostrešni krovovi
- dvostrešni krovovi
- višestrešni krovovi
- složeni ili raščlanjeni krovovi
- šatorasti i krstasti krovovi
- tornjevi i kupole
- lomljeni i mansardni krovovi
- nazupčani ili šed-krovovi
- bazilikarni krovovi
- zaobljeni krovovi

15
 LITERATURA

“Konstruktivni elementi zgrada” – Djuro Peulic

16