Kallitexniki Paideia A Gen Lykeiou Ps Fek b155 2015

Signature Not
Verified
Digitally signed by
THEODOROS MOUMOURIS
Date: 2015.01.23 13:05:54
EET
Reason: Signed PDF
(embedded)
Location: Athens, Ethniko
Typografio
1771
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 155
22 Ιανουαρίου 2015
τών στις ερευνητικές εργασίες με τη χρήση πολλαπλών

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ πηγών. Στο ενταξιακό σχολείο η εκπαίδευση απευθύνεται
Αριθμ. 8604/Δ2 σε όλους τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις, αντιμετωπίζει τη
Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Καλλιτεχνική διαφορετικότητα και τα διαφορετικά μαθησιακά προφίλ
Παιδεία» της Α' τάξης Γενικού Λυκείου. των μαθητών. Το ψηφιακό σχολείο εισάγει στην εκπαι−
δευτική διαδικασία τις νέες τεχνολογίες, χωρίς όμως να
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ αντικαθιστά την παραδοσιακή διδασκαλία. Με το αειφόρο
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ σχολείο προτείνεται η διάδοση των ιδεών για την προ−
Έχοντας υπόψη: στασία του περιβάλλοντος και του πολιτισμού. Τέλος, το
1. Τις διατάξεις του άρθρου 42 παρ. 2 περ. α του σχολείο ως κοινότητα εστιάζει στις ανθρώπινες σχέσεις
Ν. 4186/2013 (Α΄ 193) «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας και στη βελτίωση του κλίματος του σχολείου, στην υγεία
Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις». και στην υγιεινή, καθώς και στην ψυχική και συναισθημα−
2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 περ. α υποπ. ββ τική υγεία. Καλλιεργεί την κοινωνική συμπεριφορά, καθώς
θέτει κανόνες και ρόλους, όπως επίσης την υπευθυνότητα
του Ν. 3966/2011 (Α΄ 118) «Θεσμικό πλαίσιο των Πρότυπων
και την καλλιέργεια της αισθητικής (ολιστική μόρφωση).
Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτι−
Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών, εφόσον θα πρέπει να
κής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας
συμπορεύονται με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις
Υπολογιστών και Εκδόσεων “ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ” και λοιπές δι−
εκπαιδευτικές ανάγκες, στοχεύουν όχι μόνο στην προ−
ατάξεις».
σφορά γνώσεων, αλλά και στην ανάδειξη ικανοτήτων,
3. Το Π.Δ. 89/2014 (Α΄ 134) «Διορισμός Υπουργών, Ανα−
δεξιοτήτων, στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και τελικά
πληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
στη διαμόρφωση του ολιστικά εγγράμματου ανθρώπου.
4. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του κώδικα Νομοθεσί−
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να περιλαμβάνουν, εκτός από
ας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα που
τις παραδοσιακές, και σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας
κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (Α΄ 98). και τεχνικές, μέσω των οποίων θα αναδύονται η δημιουρ−
5. Τη με αριθμ. 3/14−01−2015 πράξη του Δ.Σ. του Ινστι− γικότητα και οι πρωτοβουλίες των μαθητών. Επιπλέον,
τούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. καλλιεργούνται θετικές στάσεις και συμπεριφορές προς
6. Το γεγονός ότι από την απόφαση αυτή δεν προκα− το σχολείο. Έτσι, μεταξύ άλλων προτείνονται και υποδει−
λείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, κνύονται η διαφοροποιημένη διδασκαλία, η χρήση οπτι−
αποφασίζουμε: κοακουστικών μέσων, η χρήση της τεχνολογίας και του
Άρθρο μόνον διαδικτύου, οι μαθητικές εργασίες που προκύπτουν μέσα
από την ομαδική συνεργασία των παιδιών, ο καταιγισμός
Καθορίζουμε το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος ιδεών, οι εννοιολογικοί χάρτες, τα σχέδια−ζωγραφιές, τα
«Καλλιτεχνική Παιδεία» της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου ως διαγράμματα, η συνέντευξη, το ερωτηματολόγιο, τα φύλ−
εξής: λα εργασίας, η αυτοαξιολόγηση και η ετεροαξιολόγηση.
Ο σκοπός της σύνταξης των νέων προγραμμάτων σπου− Το Πρόγραμμα Σπουδών ειδικά για το μάθημα «Καλ−
δών είναι να περιγράψουν και να προβάλλουν μέσα από το λιτεχνική Παιδεία» επιδιώκεται να έχει σαφείς στόχους
περιεχόμενο τους τις παιδαγωγικές και πολιτικές αρχές ως προς τρεις κατευθύνσεις: ως προς τις παρεχόμενες
τις οποίες καθιερώνει η εκπαιδευτική πολιτική για το νέο γνώσεις, ως προς την ανάπτυξη της αισθητικής κρίσης
Λύκειο. Στο πλαίσιο αυτό, τα νέα προγράμματα σπουδών των μαθητών και ως προς την προβολή αξιών και την
στοχεύουν να δημιουργήσουν ένα σχολείο καινοτόμο, απόκτηση στάσεων και συμπεριφορών.
ενταξιακό, ψηφιακό, αειφόρο, ένα σχολείο ως κοινότητα. Ως προς τις παρεχόμενες γνώσεις, θα πρέπει οι γνώ−
Στο καινοτόμο σχολείο επιχειρείται η ενίσχυση της σεις αυτές να είναι οι γόνιμες και οι περιεκτικές που θα
δημιουργικότητας, η ανάδειξη των ικανοτήτων των μα− αποτελέσουν τη βάση για την αισθητική καλλιέργεια των
θητών, η ανάπτυξη δραστηριοτήτων, η επικοινωνία μεταξύ μαθητών. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δοθεί έμφαση
των διδακτικών/μαθησιακών αντικειμένων και η ευελιξία στη θεμελιώδη γνώση και όχι στη λεπτομερειακή γνώση.
με στόχο την προσαρμογή στις ανάγκες των μαθητών. Οι θεμελιώσεις έννοιες θα πρέπει να δίνονται πάντα σε
Επιχειρείται ακόμη, η καλλιέργεια της επικοινωνίας και σύνδεση με το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο του έργου
συνεργασίας μεταξύ των μαθητών και η μύηση των μαθη− τέχνης και να συνδέονται μέχρι ένα βαθμό και όσο είναι
1772 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)
απαραίτητο για την κατανόηση μιας τέχνης μέσα από Υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Καινοτομία αυτών αποτέλεσε
κάποια άλλη, με διαθεματικές έννοιες. Οι παρεχόμενες το γεγονός ότι τα προγράμματα αυτά στηρίχθηκαν στο
αυτές γνώσεις καθίστανται περισσότερο γόνιμες και πά− Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών.
γιες, προβαλλόμενες μέσα από μικρό αριθμό θεματικών Σκοπός του μαθήματος της Μουσικής είναι η καλλι−
ενοτήτων. έργεια της μουσικότητας και των μουσικών δεξιοτήτων
Ως προς την ανάπτυξη αισθητικής κρίσης των μαθητών, των μαθητών μέσα από την ακρόαση, την εκτέλεση και
αυτή επιτυγχάνεται με επιλεγμένες και ειδικά διαμορ− τη δημιουργία μουσικής. Η καλλιέργεια της μουσικότητας,
φωμένες δραστηριότητες. Με τις δραστηριότητες αυτές της έμφυτης δυνατότητας του ανθρώπου για καλλιτεχνική
επιδιώκεται οι μαθητές να μάθουν να είναι δημιουργικοί, να και δημιουργική έκφραση, αποβλέπει στην ολοκληρωμένη
είναι σε θέση να περιγράφουν και να κάνουν παρατηρήσεις ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή και παράλ−
σε έργα τέχνης, αλλά και συγκρίσεις μεταξύ των έργων ληλα στη δημιουργία μιας δια βίου σχέση του με την
τέχνης. Οι μαθητές, καθώς μαθαίνουν να χρησιμοποιούν Τέχνη της Μουσικής. (Πιλοτικά Αναλυτικά Προγράμματα
τις γνώσεις τους για την εξέταση, την παρατήρηση και Σπουδών, Μουσική, 2011, σ. 2).
την ανάλυση παραδειγματικών αισθητικά έργων τέχνης Η μουσική συνδέεται με κάθε δραστηριότητα του ανθρώ−
και ακόμη καθώς μαθαίνουν να εντάσσουν τα έργα αυτά που και συμβάλει στην ανάπτυξη των νοητικών και ψυχικών
στα ιστορικά, πολιτισμικά και κοινωνικά περιβάλλοντα ιδιοτήτων του, καθώς από τη φύση της προσφέρει ψυχική
τους, αποκτούν συγκριτική ικανότητα και αισθητική κριτική ευφορία και ανάταση. Γι’ αυτό ένας επιπλέον σκοπός του
με αιτιολογημένα επιχειρήματα απέναντι στα ρεύματα και μαθήματος της μουσικής, εκτός από την παροχή γνώσεων,
στις τάσεις της τέχνης. ανάπτυξη αισθητικών κρίσεων και αξιών−στάσεων, είναι η
Ως προς την προβολή αξιών και την απόκτηση στάσεων νοηματοδότηση της γνώσης και η σύνδεση της με τα ενδι−
και συμπεριφορών, απαραίτητα στοιχεία για τη διαμόρ− αφέροντα και τις εμπειρίες των παιδιών. Αυτό είναι εμφα−
φωση ενός αισθητικά μορφωμένου ενήλικα, επιδιώκεται νές στα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα άλλων χωρών,
να καλλιεργηθεί στους μαθητές η συνείδηση ότι η τέχνη στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και θεματικές
αποτελεί μέρος της πολιτισμικής κληρονομιάς και ακόμη ιδιαίτερα προσφιλείς σε μεγάλο αριθμό μαθητών, όπως η
να καλλιεργηθεί η εκτίμηση και το ενδιαφέρον για την δημοφιλής μουσική (τζαζ, ροκ, ποπ).
τέχνη, έτσι ώστε ο μελλοντικός ενήλικας να γνωρίζει, Στόχοι του μαθήματος της μουσικής − Αναμενόμενα
μεταξύ άλλων, πώς να συμπεριφέρεται σε μία αίθουσα αποτελέσματα
συναυλίας, σε ένα μουσείο, σε μία έκθεση ζωγραφικής, Γενικοί στόχοι του μαθήματος της μουσικής αποτελούν
σε μία θεατρική παράσταση. η ανάπτυξη δεξιοτήτων ενεργητικής μουσικής ακρόασης,
Στο σημείο αυτό, παρατίθενται οι εγκύκλιοι που αφο− η ανάπτυξη φωνητικών δεξιοτήτων, η καλλιέργεια δεξιο−
ρούν το μάθημα «Καλλιτεχνική παιδεία»: α) Η καθιέρωση τήτων εκτέλεσης μουσικών οργάνων, η ανάπτυξη δεξιοτή−
του μαθήματος «Καλλιτεχνική παιδεία» συμπεριλήφθηκε των αυτοσχεδιασμού, η ανάπτυξη δεξιοτήτων ανάγνωσης
στον Ν. 4186/2013, «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας της μουσικής και η απόκτηση γνώσεων βασικών εννοιών,
Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις», Φ.Ε.Κ. αρ. 193/τ.Α΄−17 όπως ο ρυθμός, η μελωδία, η αρμονία, η μορφή, η χροιά,
Σεπ. 2013 και άρθρο 2, σ. 3112. η δυναμική, η ταχύτητα και η άρθρωση. Επιπλέον στόχοι
β) Τα γνωστικά αντικείμενα του μαθήματος, η ανάθεση ακόμη αποτελούν, η ανάπτυξη θετικών στάσεων σε σχέση
σε ειδικότητες εκπαιδευτικών, το εκπαιδευτικό υλικό και με τις μουσικές δραστηριότητες, η δημιουργία συμπεριφο−
η διδακτέα ύλη ορίζονται στην εγκύκλιο με αρ. πρωτ. ρών κριτικού ακροατή (Πιλοτικά Αναλυτικά Προγράμματα
147630/Γ2−11 Οκτ. 2013 και 147653/Γ2−11 Οκτ. 2013. Σπουδών, 2011, σ.3).
γ) Το μάθημα «Καλλιτεχνική παιδεία» είναι επιλεγόμε− Το Πρόγραμμα Σπουδών της μουσικής για την Α΄ Λυ−
νο, όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο Φ.Ε.Κ. αρ. 131/τ.Β΄−7 κείου παρουσιάζεται σε τέσσερις στήλες. Στην πρώτη
Φεβρ.2002, άρθρο 39, σ. 1377−1380, στην οποία ορίζεται «Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα» αναφέρο−
για όλο το σχολικό έτος η διδασκαλία ενός από τα τρία νται οι επιδιωκόμενοι στόχοι του μαθήματος, στη δεύτερη
αντικείμενα του μαθήματος «Καλλιτεχνική Παιδεία» για «Θεματικές ενότητες» αναφέρεται η ύλη του μαθήματος,
δύο ώρες την εβδομάδα. ενώ στην τρίτη «Δραστηριότητες» παρατίθεται ποικιλία
Ι. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ− δραστηριοτήτων που αντιστοιχούν άλλοτε περισσότε−
ΔΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ρες και άλλοτε λιγότερες σε δύο ή σε τρεις άξονες των
Σκοπός του μαθήματος της μουσικής μουσικών δραστηριοτήτων (άξονας ακρόασης, εκτέλεσης,
Από το 2003 είχαν καθιερωθεί στο ελληνικό σχολείο τα δημιουργίας), ανάλογα με το περιεχόμενο της εκάστοτε
νέα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών των μαθημάτων της ενότητας.
ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Ο
Ι. Η ΔΥΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ 20 ΑΙΩΝΑ
H ΔΥΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1950
ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ο ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
Οι μαθητές να Σύντομη σύνδεση με την 1) Οι μαθητές παρουσιάζουν, με τη βοήθεια του
αντιληφθούν: εποχή του ύστερου εκπαιδευτικού, υλικό από τη μουσική και τη
1) Την αλλαγή πορείας ρομαντισμού και τη ζωγραφική του δεύτερου μισού του 19ου αι. και των
της μουσικής. μουσική του Ρ. Βάγκνερ. αρχών του 20ού αιώνα. (μουσική ακρόαση).
2) Τη διάσπαση της Αναφορά στον όρο 2) Οι μαθητές διατυπώνουν συμπεράσματα μέσα
μορφής της μουσικής «μοντερνισμό», και στην από τις συγκρίσεις (αισθητική κρίση).
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 1773
και τα αίτιά της. τάση της εποχής για

3) Την αλλαγή πορείας απόρριψη του
στην τέχνη γενικότερα. παραδοσιακού και για
υιοθέτηση νέων μορφών
έκφρασης.
1.1. Ο ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
1) Οι μαθητές να 1) Γνωριμία με το Ενδεικτικά παραδείγματα για ενεργητική ακρόαση:
γνωρίσουν το ρεύμα του κίνημα του 1) Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου
ιμπρεσιονισμού στη ιμπρεσιονισμού μέσα (Prélude à l’Après-midi d’un faune) του Κλ.
μουσική μέσα από από τη ζωγραφική. Ντεμπυσύ με συνοδεία χάρτη ακρόασης και φύλλου
εικαστικά έργα. 2) Αναφορά στους Κλ. εργασίας. Σύνδεση του μουσικού έργου με τον
2) Να εξοικειωθούν Ντεμπυσύ και Μ. πίνακα του Μονέ, Θημωνιές, ηλιοβασίλεμα (1890-
στην ακρόαση έργων Ραβέλ. 1891, ελαιογραφία, Μουσείο Καλών Τεχνών,
της εποχής αυτής και 3) Σύνδεση έργων του Βοστόνη).
επομένως να Kλ. Μονέ με τη μουσική Εναλλακτικά:
διακρίνουν μουσικά του Ντεμπυσύ 2) Ακρόαση: Η Θάλασσα (La Mer) του Ντεμπυσύ σε
όργανα, δομικά σημεία (Διαθεματική σύνδεση σύνδεση με τον πίνακα του, Κατσουσίκα Χοκουσάι
της μουσικής και της μουσικής με Το Μεγάλο Κύμα έξω από την Καναγκάουα.
νοήματα της μουσικής. εικαστικά, π.χ. σχέση 3) Ακρόαση: Μπολερό του Μ. Ραβέλ
3) Να ηχοχρώματος και 4) Σύνδεση μουσικής και χορού, μπαλέτο «Δάφνις
συνειδητοποιήσουν χρώματος). και Χλόη» (προβολή βίντεο, απόσπασμα)
γιατί ένα έργο ή σημεία 5) Μουσική απόδοση ενός εικαστικού έργου
του τους είναι αρεστά Λέξεις-κλειδιά: (απόδοση των ήχων ενός πίνακα)π.χ. Childe
(ανάπτυξη αισθητικής ιμπρεσιονισμός, Hassam, Rainy Day on Fifth Avenue (1893, John
κρίσης) ηχόχρωμα and Mable Ringling Museum of Art).
4) Να αποτυπώσουν
εικαστικά ένα μουσικό
έργο ή απόσπασμα ή
να αποδώσουν μουσικά
ένα εικαστικό έργο.
1.2. Ο ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

1) Οι μαθητές να 1) Γνωριμία με το κίνημα 1) Ενδεικτικό παράδειγμα για ενεργητική ακρόαση:
γνωρίσουν το ρεύμα του του εξπρεσιονισμού Τραγούδι του Β. Τσιτσάνη «Η μάγισσα της
εξπρεσιονισμού στη μέσα από τη ζωγραφική. Αραπιάς» (1940) και σύγκριση με το Κοντσέρτο για
ο
μουσική μέσα από Σύνδεση του δύο βιολιά και ορχήστρα (2 μέρος) του Ν.
εικαστικά έργα. καλλιτεχνικού ρεύματος Σκαλκώτα. Εστίαση στον τρόπο ενσωμάτωσης του
2) Να αποκτήσουν «Ο γαλάζιος τραγουδιού στη μουσική του Σκαλκώτα. Συνοδεία
βασικά ακούσματα καβαλάρης» (Der blaue φύλλου εργασίας.
ατονικής μουσικής. Reiter) με το 2) Οι μαθητές γράφουν δική τους δωδεκαφθογγική
3) Να γνωρίσουν δωδεκάφθογγο σύστημα σειρά φθόγγων και την αποδίδουν με δοσμένο
βιωματικά βασικά στη μουσική. ρυθμικό σχήμα.
στοιχεία του 2) Σύνδεση έργων του
δωδεκάφθογγου Β. Καντίνσκυ (Der blaue
συστήματος. Reiter, 1903, Abstract
water color, 1910 και
Composition V, 1911) με
τη μουσική του A.
Σαίνμπεργκ και του Ν.
Σκαλκώτα (σύντομη
αναφορά).
Λέξεις-κλειδιά:
ατονικότητα,
δωδεκάφθογγο σύστημα
1.3. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
1) Οι μαθητές να 1) Αναφορά στον όρο 1) Ακρόαση και βίντεο: L. Russolo, Serenata per
γνωρίσουν το ρεύμα της «πρωτοπορία» ως intonarumori e strumenti.
ιστορικής πρωτοπορίας, απόδοση του όρου 2) Πληροφοριακό υλικό για λέξεις-κλειδιά:
το οποίο συνδέθηκε με «αβανγκάρντ» (1910- φουτουρισμός, μανιφέστο φουτουρισμού,
την κοινωνία και 1930)(=avant-garde, ντανταϊσμός, μανιφέστο ντανταϊσμού, ντανταϊστικό
καλλιέργησε την πίστη εμπροσθοφυλακή, κατ’ ποίημα, Χ. Μπολ, ηχοποίημα, αντι-τέχνη,
στη δυνατότητα μιας επέκταση μάχη για ντανταϊστικό φιλμ (Dadaist film), καμπαρέ Βολταίρ.
μεταμόρφωσης του αλλαγή), που δηλώνει Συνοδεία φύλλου εργασίας
κόσμου και του τρόπου την τάση στην τέχνη για 3) Εργασία σε ομάδες ή στο σπίτι: δημιουργία
ζωής. αμφισβήτηση των ντανταϊστικού ποιήματος
2) Να συσχετίσουν τη παραδοσιακών
δημιουργία αυτού του τεχνοτροπιών και για
ύφους μουσικής με την πειραματισμούς με νέες
ανάπτυξη της μορφές.
τεχνολογίας της εποχής 2) Αναφορά στα
(γραμμόφωνο, κινήματα:
ραδιόφωνο) φουτουρισμός,
3) Να ντανταϊσμός που
συνειδητοποιήσουν τη εκφράζονται και στη
σύνδεση της ιστορικής μουσική.
πρωτοπορίας με την 3) Αναφορά στους
πειραματική μουσική Λουίτζι Ρούσολο (Luigi
του δεύτερου μισού του Russolo, ζωγράφος και
20ού αι. και με τη συνθέτης), Ούγκο Πιάτι,
μουσική που ακούν (Ugo Piatti, ζωγράφος),
σήμερα οι νέοι. Ουμπέρτο Μποτσιόνι
4) Να γνωρίσουν (Umberto Boccioni,
βιωματικά στοιχεία ζωγράφος,The Street
τεχνικών της μουσικής Enters the House, 1911,
αυτής. Simultaneous Visions,
1912)
εκπρόσωποι του
φουτουρισμού και
Ούγκο Μπολ (Hugo Ball,
ηθοποιός και ποιητής),
Marcel Duchamp (Hat
Rack, 1917)
εκπρόσωποι του
ντανταϊσμού.
Λέξεις-κλειδιά:
φουτουρισμός,
ντανταϊσμός, ντα-ντα
(αλογάκι),
ηχοποίημα, αντι-τέχνη
1.4. Ο ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ
1) Οι μαθητές να Αναφορά στη σημασία 1) Ενδεικτικό παράδειγμα για ακρόαση:
αναγνωρίζουν τα βασικά του όρου Στραβίνσκυ, Πετρούσκα, μέρος ΙΙΙ. «Ο Ρώσικος
γνωρίσματα του νεοκλασικισμός και χορός». Συνοδεία φύλλου εργασίας
νεοκλασικού ύφους και αναφορά στους 2) Κ. Όρφ, Κάρμινα Μπουράνα
να τα αντιπαραβάλουν συνθέτες, Ι. Στραβίνσκυ, 3) Προκόφιεφ, Ο Πέτρος και ο λύκος
για να τα κατανοήσουν Κ. Όρφ, Σ. Προκόφιεφ. (αποσπάσματα)
με γνωρίσματα του 4) Εναλλακτικά ή εργασία στο σπίτι: Στραβίνσκυ,
ύστερου ρομαντισμού Το πουλί της φωτιάς. (απόσπασμα). Επίσης και σε
και της πρωτοπορίας. βίντεο όπως εμφανίζεται στη «Φαντασία» του Γ.
Ντίσνεϋ.
1.5. Ο ΦΟΛΚΛΟΡΙΣΜΟΣ
1) Οι μαθητές να Αναφορά στη σημασία Ενδεικτικά παραδείγματα για ακρόαση:
γνωρίσουν τα βασικά του όρου φολκλορισμός 1) Μπ. Μπάρτοκ, Ρουμάνικοι Χοροί, για βιολί και
χαρακτηριστικά του και στους συνθέτες Μπ. πιάνο
νεοφολκλορισμού. Μπάρτοκ και Ντ. 2) Ντ. Σοστακόβιτς, Συμφωνία αρ. 12 (το έτος 1917)
2) Να συσχετίσουν έργα Σοστακόβιτς. (1960-61)
των συνθετών με το Συσχετισμός της
πολιτικό και κοινωνικό βιογραφίας και
πλαίσιο της χώρας τους. εργογραφίας του
Σοστακόβιτς με την
πολιτική και κοινωνική
κατάσταση της εποχής
στη Ρωσία.
Συνθέτες: Mπ.
Μπάρτοκ, Ντ.
Σοστακόβιτς (για
Σοστακόβιτς, βλ. και
παρακάτω «Λόγια
μουσική με επιδράσεις
από τη τζαζ».
2. Η ΔΥΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 1950
2.1. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
1) Οι μαθητές να 1) Η μουσική του Ενδεικτικά παραδείγματα για ακρόαση:
συνειδητοποιήσουν την «τυχαίου»: Τζ. Κέϊτζ 1) Τζ. Κέϊτζ, Wintermusic:
ιστορική σύνδεση της (John Cage) https://www.youtube.com/watch?v=UpZzzmYGKKA
πειραματικής μουσικής 2) Η συγκεκριμένη &index=2&list=PL
με την ιστορική μουσική (musique 2) Για το προετοιμασμένο πιάνο:
πρωτοπορία και με τη concrete): Π. Σεφέρ (P. Nieoe6ctx3hOD8_DfGuT4Z9FcwVIXli
μουσική που ακούν. Schaeffer) 3) P. Schaeffer, Εtude aux chemins de fer:
2) Να αναγνωρίζουν 3) Η Ηλεκτρονική 4) Κ. Στοκχάουζεν, Kontakte for electronic sounds,
διαφορετικά είδη μουσική: Καρλχάιντς piano and percussion.
μουσικού κειμένου (π.χ. Στoκχάουζεν (Karlheinz 5) Σ. Ράϊχ, Music for pieces of wood ή Six
έργο για σολιστικό Stockhausen) Marimbas
όργανο, έργο για 4) Ο Μινιμαλισμός: Σ. 6) Philip Glass, Europeras I-V.
έγχορδα, για Ράϊχ (Steve Reich), Φ. 7) Οι μαθητές παρεμβαίνουν σε χορδές (π.χ. μιας
συμφωνική μουσική, για Γκλας (Philip Glass) κιθάρας) με άλλα μεταλλικά ή πλαστικά αντικείμενα.
ηλεκτρονική μουσική 8) Παράγουν οι ίδιοι ήχους, εκφράζοντας
κ.ά.) Λέξεις-κλειδιά: γραφική συναισθήματα, και τους αποτυπώνουν με
3) Να γνωρίσουν παρτιτούρα, πρωτότυπους συμβολισμούς σε μορφή γραφικής-
οπτικές-γραφικές προετοιμασμένο πιάνο, οπτικής παρτιτούρας.
παρτιτούρες. ατονική μουσική, 9) Δημιουργούν ένα σύντομο μοτίβο και το
4)Να αναγνωρίζουν ηλεκτρονικός ήχος, αποδίδουν σε μινιμαλιστικό ύφος με μικρές
διαφορετικά είδη θόρυβος, μίνιμαλ, μελωδικές, ρυθμικές παραλλαγές.
οργάνων μέσα στη μοτίβο, επανάληψη 10) Τραγουδούν και ηχογραφούν τη μελωδία που
μουσική σύνθεση. συνθέσανε ή ηχογραφούν ήχους με φωνή και
5) Να γνωρίσουν το χτύπους σε αυτοσχέδια/ανακυκλώσιμα όργανα,
«προετοιμασμένο ακούνε το αποτέλεσμα, μελετούν το
πιάνο» (prepared φασματογράφημα, το αλλοιώνουν και ακούνε τη
piano). διαφορά (audacity).
6) Να γνωρίσουν απλές 11) Διαφοροποιούν μία δοσμένη μουσική,
τεχνικές της παραλείποντας φράσεις και ενσωματώνοντας
πειραματικής μουσικής. παύσεις και ήχους από την καθημερινή τους ζωή
7) Να ασκηθούν στο να και το σχολείο.
δημιουργούν δική τους 12) Φέρνουν πληροφορίες για το πρώτο
μουσική, συνθεσάϊζερ και το στούντιο της Κολωνίας.
χρησιμοποιώντας απλές
τεχνικές της
πειραματικής μουσικής
και καθημερινούς
ήχους.
8) Να παράγουν
διαφορετικούς ήχους με
την αναπνοή τους στο
ηχείο ενός οργάνου ή
τοποθετώντας
αντικείμενα στις χορδές.
9) Να αναπτύξουν
ικανότητα
αυτοσχεδιασμού
(φωνητικού-οργανικού).
2.2. ΝΕΑ ΗΧΟΧΡΩΜΑΤΑ-ΗΧΗΤΙΚΕΣ ΜΑΖΕΣ
1) Οι μαθητές να 1) Πεντερέτσκι Κριστόφ Ενδεικτικά παραδείγματα για ακρόαση:
αναγνωρίζουν (Krzystof Penderecki, 1) Κ. Πεντερέτσκυ, Θρηνωδία για τα θύματα της
διαφορετικά είδη 1933) Χιροσίμα (1960).
οργάνων μέσα στη 2) Γκιέργκι Σάντορ 2) Γ. Λίγκετι, Ατμόσφαιρες (1961).
μουσική σύνθεση. Λίγκετι (ουγγρ. György 3) Γ. Λίγκετι, Συμφωνικό ποίημα για 100
2) Να γνωρίσουν Sándor Ligeti, 1923 – μετρονόμους (1962).
γραφικές παρτιτούρες. 2006) 4) Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες δημιουργούν
3) Να γνωρίσουν τη δική τους μουσική με αυτοσχέδια όργανα και
μουσική που Λέξεις-κλειδιά: γραφική αποτυπώνουν γραφικά τη δημιουργία τους και
οργανώνεται με βάση το παρτιτούρα, ηχητική μέχρι δύο ή και τρεις φωνές.
χρόνο (συνθέσεις μάζα, κλάστερ,
μοιρασμένες στο χρόνο, γκλισάντο,
λεπτά, δευτερόλεπτα, μικροδιάστημα.
ανάλογα με τη βούληση
του συνθέτη).
4) Να δημιουργούν δική
τους μουσική
χρησιμοποιώντας
διάφορα ηχοχρώματα
και να αποτυπώνουν
γραφικά τη σύνθεσή
τους.
3. Η ΔΗΜΟΦΙΛΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗ
3.1.Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΠΛΟΥΖ
Στόχοι: 1) Αναφορά στην Ενδεικτικά παραδείγματα:
1) Οι μαθητές να προέλευση και στους 1) Οι μαθητές ακούν και τραγουδούν το τραγούδι
η
συνδέσουν τη μουσική λόγους δημιουργίας των Lord, I want to be a Christian, (1750, 1907 1
μπλουζ, τζαζ, ροκ, ποπ μπλουζ (spiritual, έκδοση), με συνοδεία φύλλων εργασίας με
με τα κοινωνικά gospel). ερωτήσεις που αφορούν χαρακτηριστικά του
γεγονότα και 2) Oι μαθητές γνωρίζουν παραδείγματος.
προβλήματα της μέσα από 2) Ακούν και αποδίδουν το τραγούδι Μy Lord, What
εκάστοτε περιόδου. δραστηριότητες τα a morning, με συνοδεία φύλλων εργασίας που
2) Οι μαθητές να γνωρίσματα των αφορούν τα γνωρίσματα του τραγουδιού
συνειδητοποιήσουν τους νέγρικων θρησκευτικών 3) Γνωρίζουν και αποδίδουν το τραγούδι Nobody
λόγους δημιουργίας, τραγουδιών και της knows the trouble I’ve seen
διάδοσης και μουσικής μπλουζ. Εναλλακτικά:
πρόσληψης της 3) Οι μαθητές γνωρίζουν 4) Lost your head blues (Bessie Smith), μουσική
μουσικής αυτής στις τα όργανα της μουσικής ακρόαση και αναφορά ιστορικών πληροφοριών από
μεγάλες κοινωνικές μπλουζ. τους μαθητές. Φύλλα εργασίας με ερωτήσεις που
μάζες (επινόηση αφορούν χαρακτηριστικά του παραδείγματος (βλ.
μηχανημάτων ήχου – Λέξεις κλειδιά: λέξεις κλειδιά) και το νόημα του τραγουδιού.
γραμμόφωνο, σπιρίτσουαλ (spiritual), 5) Ακούν χορωδιακές επεξεργασίες των παραπάνω

ραδιόφωνο-, ύπαρξη τραγούδι της δουλειάς τραγουδιών.
παραδοσιακών (work song), «μπλε 6) Παρουσιάζουν τραγούδια μπλουζ από τη
στοιχείων και χορού). νότες» (blue notes), δισκοθήκη τους.
3) Να συνδέσουν τη παύσεις στη συνοδεία, 7) Οι μαθητές συνθέτουν δική τους μελωδία με
μουσική αυτή με τη αργός ρυθμός, «μπλε νότες» και τη γράφουν με τη βοήθεια του
μουσική που ακούν δωδεκάμετρα, εκπαιδευτικού στο Musescore
σήμερα. συγχορδίες τονική- http://musescore.org/el ή ακόμη ηχογραφούν τη
4) Οι μαθητές να δεσπόζουσα- μελωδία απευθείας με το Audacity
μάθουν να αναλύουν τη υποδεσπόζουσα, http://audacity.sourceforge.net/
μουσική αυτή στα μπούγκι-βούγκι (boogie-
επιμέρους στοιχεία της, woogie, ρυθμομελωδικό
μελωδία, ρυθμός, οστινάτο)
αρμονία, μουσικά
όργανα-ηχόχρωμα,
κείμενο, ώστε να
αποκτήσουν αισθητικά
κριτήρια για τα διάφορα
είδη μουσικής ή μουσικά
παραδείγματα και να τα
διακρίνουν από εκείνα
με τις εμπορικές
επιδιώξεις.
5) Να αναγνωρίζουν ένα
είδος μουσικής
παρατηρώντας τα
επιμέρους στοιχεία της.
6) Να συνθέτουν
μελωδίες σε ύφος
μπλουζ.
7) Να γνωρίσουν το
διαδικτυακό ραδιόφωνο.
3.2. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΖΑΖ
Στόχοι: 1) Οι μαθητές να Ενδεικτικά παραδείγματα για ενεργητική ακρόαση:
1) Οι μαθητές να γνωρίσουν την
συνδέσουν τη μουσική προέλευση της τζαζ και 1) Ύφος Ν.Ορλεάνης: When the Saints go
τζαζ, με κοινωνικά τις προϋποθέσεις για τη marching in,
γεγονότα και δημιουργία της 2) Ύφος Swing, Mood Indigo, (στίχοι σε σύνδεση με
προβλήματα της (γκόσπελ). μουσική και τίτλο).
περιόδου εμφάνισής 2) Μαθαίνουν με την 3) Τake five (Paul Desmond, 1959)
της. καθοδήγηση του 4) Οι μαθητές αφού κατανοήσουν τα βασικά
2) Οι μαθητές να εκπαιδευτικού τους στοιχεία της τζαζ (κυρίως βασικές συγχορδίες) με
μάθουν να αναλύουν τη βασικούς σταθμούς φύλλο εργασίας, αυτοσχεδιάζουν σε δοσμένη μικρή
μουσική αυτή στα εξέλιξης της τζαζ μελωδία, προσθέτοντας φθόγγους-στολίδια,
επιμέρους στοιχεία της, (Dixieland-Ν.Ορλεάνη, αλλάζοντας τα τονικά ύψη και το ρυθμό ή
μελωδία, ρυθμός, Swing και Free Jazz). αυτοσχεδιάζουν πάνω σε δοσμένο αρμονικό σχήμα
αρμονία, μουσικά 3) Μαθαίνουν βασικές ή διαδοχή λίγων συγχορδιών που επαναλαμβάνεται
όργανα-ηχόχρωμα, συγχορδίες της τζαζ. συνεχώς.
κείμενο.
3) Γνωρίζουν τα όργανα Λέξεις-κλειδιά:
της μουσικής τζαζ. αυτοσχεδιαμός,
4) Μαθαίνουν να συγκοπτόμενος ρυθμός,
αυτοσχεδιάζουν ορχήστρα μπάντας,
σύντομες μελωδίες σε κορνέτα, τρομπόνι,
ύφος τζαζ. ντραμς, μπάντζο,
κιθάρα, πιάνο, Louis
Armstrong.
3.3. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΡΟΚ

Στόχοι: 1) Oι μαθητές συζητούν 1) Οι μαθητές ακούν και αναλύουν
1) Οι μαθητές να για την προέλευση της αντιπροσωπευτικά τραγούδια της ροκ μουσικής
συνδέσουν τη μουσική ροκ από το Rhythm ‘n’ (φύλλο εργασίας). Επιλέγουν ανά ομάδες ένα
ροκ με τα κοινωνικά Blues της τζαζ και για τη τραγούδι της αρεσκείας τους και αναλύουν το
γεγονότα και σύνδεση της ροκ με τον περιεχόμενο-νόημα των στίχων, τη χρήση
προβλήματα της τρόπο ντυσίματος, οργάνων, το ρυθμό, τη φωνή και συμπεραίνουν
περιόδου εμφάνισής συμπεριφοράς και μόνοι τους για την αξία του τραγουδιού και για τη
της. στάση ζωής. σχέση που έχει με την προσωπική τους ζωή και αν
2) Οι μαθητές να 2) Οι μαθητές τους επηρεάζει θετικά ή αρνητικά.
συνειδητοποιήσουν τους παρουσιάζουν ηχητικό 2) Ακούν τραγούδια των Beatles σε χορωδιακές
λόγους δημιουργίας, υλικό από τη δισκοθήκη διασκευές (συγκρίσεις των τραγουδιών με
διάδοσης και τους και διαχωρίζουν τα διασκευές, φύλλο εργασίας)
πρόσληψης της πρώτα τραγούδια της 3) Ακούν επεξεργασίες ροκ από άλλα είδη μουσικής
μουσικής αυτής στις ροκ (Ροκ εν Ρολ, Rock και κάνουν συγκρίσεις.
μεγάλες κοινωνικές ‘n’ Roll, Elvis Prisley, 4) Χειρισμός προγραμμάτων επεξεργασίας και
μάζες (ραδιόφωνο- Jerry Lee Lewis, Bob μετατροπής ήχου στον Η/Υ: Οι μαθητές επιλέγουν
ηλεκτρικά όργανα με Dylan- Blowin In the ένα μουσικό θέμα και παρεμβαίνουν,
διαφορετικές Wind-, Doors, Pink μετατρέποντάς το σε διάφορα στιλ και
εκφραστικές Floyd -The Wall, χρησιμοποιώντας κάθε φορά διαφορετικά όργανα.
δυνατότητες, σύνδεση Beatles, Monkeys, Αλλάζουν τις συχνότητες και καταγράφουν το
με χορό.) Rolling Stones) από τα αποτέλεσμα.
3) Οι μαθητές να μεταγενέστερα με τον 5) Ηχογράφηση ενός τραγουδιού με το Audacity και
μάθουν να αναλύουν τη πιο σκληρό ήχο και με εξαγωγή σε mp3. Η εκπομπή αυτή μπορεί να
μουσική αυτή στα έντονη έκφραση των ακουστεί στο διαδικτυακό μαθητικό ραδιόφωνο
επιμέρους στοιχεία της, κοινωνικών κινημάτων European School Radio. Με φωτογραφίες από την
μελωδία, ρυθμός, της εποχής (Hard Rock, εκτέλεση γίνεται και χρήση του Windows Movie
αρμονία, μουσικά Heavy Metal, New Maker για δημιουργία βίντεο.
όργανα-ηχόχρωμα, Wave), αλλά και από
κείμενο και να άλλα χορευτικά είδη
συνδέσουν τη μουσική μουσικής (Funk, Michael
αυτή με τη μουσική που Jackson, Hip-Hop). Με
ακούν σήμερα, ώστε να τη βοήθεια του
αποκτήσουν αισθητικά εκπαιδευτικού
κριτήρια για τα διάφορα κατατάσσουν το υλικό
είδη μουσικής και να τα σε κατηγορίες, μιλούν
διακρίνουν από εκείνα για τα κείμενα και τη
με τις εμπορικές μουσική. Συνοδεία
επιδιώξεις. φύλλου εργασίας.
Διατυπώνουν κριτικές
απόψεις.
Λέξεις-κλειδιά: όργανα
ορχήστρας ροκ,
ηλεκτρικά μουσικά
όργανα,
αυτοσχεδιασμός,
γκλισάντο.
3.4. ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ
1) Οι μαθητές να 1) Αναφορά στο 1) Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ενδεικτικά μέρη
γνωρίσουν το είδος του αμερικανικό μιούζικαλ από ένα ή από διάφορα μιούζικαλ και ζητά από
musical και τις συνθήκες (musical comedy) και τους μαθητές να αναφέρουν τις εμπειρίες που
κάτω από τις οποίες στους λόγους και στις έχουν από αυτό το είδος μουσικής.
δημιουργήθηκε συνθήκες κάτω από τις 2) Ενδεικτικό παράδειγμα για ενεργητική ακρόαση:
2) Να συσχετίσουν οποίες διαδόθηκε. Η Όπερα της Πεντάρας, μουσική Kurt Weill

επιλεγμένα μιούζικαλ με 2) Αναφορά σε συνθέτες (λιμπρέτο του Berthold Brecht). Συνοδεία χάρτη
τη γενικότερη κοινωνική σημαντικών μιούζικαλ. ακρόασης και φύλλου εργασίας. Σύνδεση του έργου
κατάσταση της εκάστοτε 3) Δραστηριότητες σε με την κοινωνική κατάσταση και την οικονομική
εποχής, η οποία πολλές αποσπάσματα από κρίση της εποχής.
φορές αναπαρίσταται μιούζικαλ. 3) Εναλλακτικό παράδειγμα: «Tonight», ντουέτο
στο μιούζικαλ σατυρικά. Ενδεικτικά αναφέρονται από το West Side Story του Λ. Μπερνστάϊν
(π.χ. οικονομική κρίση τα μιούζικαλ: 4) Οι μαθητές καλούνται σε ένα από τα παραπάνω
του 1930) La La Lucille, G. παραδείγματα ή σε άλλα να γνωρίσουν τις πηγές
3) Να αναφέρουν έργα Gershwin (1919) και τις συνθήκες δημιουργίας και διάδοσης του
που έχουν αποδοθεί με Lady, Be Good, G. μιούζικαλ, να ανακαλύψουν τα χαρακτηριστικά
διαφορετική ορχήστρα ή Gershwin (1924) στοιχεία του μιούζικαλ, να αναγνωρίσουν τα όργανα
διαφορετική σκηνοθεσία. No, No, Nanette, V. που χρησιμοποιούνται, να παρατηρήσουν τα
4) Nα αναγνωρίζουν Youmans (1925)/Η χορευτικά στοιχεία, τις ενδυμασίες, τους διαλόγους
μουσικά όργανα στην Όπερα της πεντάρας, και τα ήθη που προβάλλονται ανάλογα με την
ορχήστρα και να Kurt Weill, (1928)/ Strike εποχή που διαδραματίζεται ένα έργο μιούζικαλ.
συσχετίζουν το χορό με Up the Band, G. 5) Ο εκπαιδευτικός δίνει δημοφιλείς μελωδίες στους
τη μουσική. Gershwin (1930)/Annie μαθητές και εκείνοι τις αποδίδουν και συνοδεύουν
5) Να ασκηθούν στην Get Your Gun, Irving με κρουστά όργανα το C.D.player, ανάλογα με τις
ορθή απόδοση Berlin (1946)/Singing in δυνατότητές τους.
τραγουδιού και στη the rain, Nacio Herb 6) Οι μαθητές καταρτίζουν μία ψηφιακή μουσική
ρυθμική συνοδεία με Braun (1952)/ βιβλιοθήκη αποτελούμενη από γνωστά τραγούδια
απλά κρουστά όργανα. Wonderful Town, από διάφορα μιούζικαλ.
Leonard Bernstein
(1953)/My fair lady,
Frederick Loewe
(1956)/West side story,
Leonard Bernstein
(1957)/
Funny Girl, J. Styne
(1964)/H μελωδία της
ευτυχίας, Ρίτσαρντ
Ρότζερς και Όσκαρ
Χάμερσταϊν
(1965)/Jesus Christ
Superstar, Andrew Loyd
Webber (1970)/ Fiddler
on the roof, Jerry Bock
(1971)/Grease, Jim
Jacobs &Warren Casey
(1971-72)/
Evita, A. L. Weber
(1976)/Annie, C.
Strouse (1977)/Cats,
Andrew Loyd Webber
(1981)/Blood Brother,
Willy Russell (1983)/The
Phantom of the opera,
Andrew Loyd Webber
(1986)
4. ΕΝΤΕΧΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΤΖΑΖ
1) Οι μαθητές να Αναφορά στους Ενδεικτικά παραδείγματα για ακρόαση:
αναγνωρίζουν μουσικά συνθέτες: 1) Ντ. Σοστακόβιτς, Jazz Suite, αρ. 2, Waltz nο. 2,
όργανα κατά την Nτ. Σοστακόβιτς (Dmitri (βλ. και ταινία Anna Karenina, 1997)
ακρόαση. Shostakovich, 1906- 2) Ντ. Σοστακόβιτς, Jazz Suite, αρ. 1, Foxtrot αρ. 3
2) Να αντιληφθούν τις 1975), Τζορτζ Γκέρσουιν 3) Ντ. Σοστακόβιτς (ενορχήστρωση, 1927), Tahiti
επιδράσεις της τζαζ (1898-1937), Ντ. Μιγιώ Trot (Tea for two),
μουσικής σε συνθέτες. (Darius Milhaud, 182- youtube.com/watch?v=HoI_d_gQ62g), από το
1974), Ι. Στραβίνσκι, μιούζικαλ του Vincent Youmans, Νο, no, Nanette
Ebony Concerto. (1925) (βλ. και παραπάνω «Το αμερικάνικο
μιούζικαλ»)
4) Tζ. Γκέρσουιν, Γαλάζια Ραψωδία
5) Ντ. Μιγιώ, Το βόδι πάνω στη στέγη, (Le Boeuf
sur le Toit), 1920 (διεύθ. με L. Bernstein)
5. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
1) Oι μαθητές να Αναφορά σε σημαντικές 1) Προβολή στην τάξη αποσπασμάτων
γνωρίσουν τον όρο ταινίες ή/και soundtrack, επιλεγμένων ταινιών
Soundtrack όπως: 2)Οι μαθητές καλούνται να αναφέρουν τις
2) Να παρατηρήσουν τη Χριστουγεννιάτικος εντυπώσεις τους, τι τους άρεσε και γιατί, με ποιους
λειτουργία της μουσικής εφιάλτης, O πόλεμος τρόπους η μουσική περιγράφει, υποβάλει και
ως μουσική επένδυση των άστρων, Οι πειρατές ενισχύει τα διαδραματιζόμενα, καθώς και τι
της εικόνας της Καραϊβικής, Αμελή, συναισθήματα τους προκαλεί.
Τα παιδιά της χορωδίας,
Η Οδύσσεια του
Διαστήματος (με
αποσπάσματα από τα:
Tάδε έφη Ζαρατούστρα
του Ρ. Στράους, Lux
Aeterna και
Aτμόσφαιρες του
Λίγκετι), Τιτανικός, Το
πιάνο, O πιανίστας
(μουσική Φ. Σοπέν και
Β. Κίλαρ), Ο Ιππότης με
το Ρόδο (μουσική Ρ.
Στράους), Αλέξανδρο
Νιέφσκι (μουσική Σ.
Προκόφιεφ)
Ενδεικτικά, συνθέτες
κινηματογραφικής
μουσικής:
Ένιο Μορικόνε (Ennio
Morricone, 1928-) Τζον
Γουίλιαμς (John
Williams 1932-), Χανς
Τσίμερ (Hans Zimmer
1957 - ), Αλεξάντρ
Ντεσπλά (Alexandre
Desplat 1961-), Γιαν
Τιρσέν (Yann Tiersen
1970-), Nino Rota
(1911-1979)
Ο
ΙΙ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ 20 ΑΙΩΝΑ
1.Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1950
1.1.Η ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
1) Οι μαθητές να 1) Γίνεται αναφορά στην 1) Οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν τις
συνδέσουν τη μουσική επτανησιακή επιδράσεις της ιταλικής μουσικής παράδοσης στην
στα Επτάνησα με τη πολυφωνική καντάδα επτανησιακή καντάδα.
μουσική παράδοση της και στη μουσική ζωή της Γίνεται ενεργητική ακρόαση με σύγκριση δύο
Ιταλίας στο πλαίσιο των εποχής (φιλαρμονικές παραδειγμάτων.
ιστορικών συνθηκών της εταιρείες) 2) Επιπλέον παραδείγματα για ακρόαση: «Ύμνος
περιόδου. 2) Επισημαίνονται οι εις την Ελευθερία» του Μάντζαρου και
2) Να σημαντικότεροι συνθέτες «Ολυμπιακός ύμνος» του Σαμάρα. Επίσης, «Ο

συνειδητοποιήσουν τη και τα έργα τους: Ν. γέρο-Δήμος» από την όπερα Μάρκος Μπότσαρης
σημασία της Μάντζαρος, Σπ. του Καρρέρ. Φύλλο εργασίας για τη δομή της
επτανησιακής μουσικής, Σαμάρας, Π. Καρρέρ, μουσικής, τα όργανα συνοδείας, το κείμενο, τους
το ρόλο των όπως και τα κοινά ποιητές. Σύνδεση με το μάθημα της λογοτεχνίας.
Επτανησίων συνθετών μεταξύ τους 3) Οι μαθητές μαθαίνουν να τραγουδούν ορθά τον
και των φιλαρμονικών γνωρίσματα. Αναφορά Εθνικό Ύμνο και τον Γέρο-Δήμο και τα
ης
εταιρειών στη στις επτανησιακές παρουσιάζουν σε μία γιορτή 25 Μαρτίου.
δημιουργία της όπερες ως απόρροια 4) Ηχογραφούν τη γιορτή ή τη βιντεοσκοπούν με
ελληνικής εθνικής της ιταλικής παράδοσης. χρήση του Windows Movie Maker. Αξιολογούν την
μουσικής. 3) Οι μαθητές με τη απόδοση.
3) Να γνωρίσουν βοήθεια του
σημαντικούς εκπαιδευτικού βρίσκουν
Επτανήσιους συνθέτες όπερες των επτανησίων
και αντιπροσωπευτικά συνθετών που
έργα τους. βασίζονται σε γεγονότα
4) Να ασκηθούν στην της ελληνικής
ορθή απόδοση επανάστασης.
τραγουδιών και στη
συνοδεία τους με απλά Λέξεις-κλειδιά:
όργανα. επτανησιακή καντάδα,
φιλαρμονικές εταιρείες,
επτανησιακή όπερα,
παραδοσιακή ελληνική
μελωδία, πρίμο-
σεκόντο, ρυθμική
επιβράδυνση (ritenutto),
επανάσταση 1821,
εθνική συνείδηση,
εθνικός ποιητής.
1.2.Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΑΝΤΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
1) Οι μαθητές να 1) Αναφορά στην 1) Ενδεικτικό παράδειγμα: Οι μαθητές ακούν την
κατανοήσουν τις αθηναϊκή καντάδα. καντάδα Στης Πλάκας τις ανηφοριές και την
κοινωνικές, και 2) Αναφορά στο αστικό καντάδα Μπάρμπα Γιάννη Κανατά (μουσική:
πολιτιστικές συνθήκες τραγούδι και στις Κωνσταντινίδης Γρ., στίχοι: Tίμου Μωραϊτίνη).
δημιουργίας της κοινωνικές συνθήκες Eντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές με την
αθηναϊκής καντάδας και του (ίδρυση επτανησιακή καντάδα. Συνδέουν την αθηναϊκή
να τη διακρίνουν από ραδιοφωνικού σταθμού- καντάδα με τη λογοτεχνία της εποχής (Δροσίνης,
την επτανησιακή. 1938, εισροή Βαλαωρίτης, Πολέμης).
2) Να γνωρίσουν τα αμερικανικής μουσικής) 2) Oι μαθητές αναζητούν πληροφορίες για τους
μουσικά όργανα που στους εκπροσώπους θεμελιωτές της αθηναϊκής καντάδας (Τ.
συνοδεύουν. του: Αττίκ (Κλέων Ξανθόπουλος, Δ. Ρόδιος).
3) Να συσχετίσουν το Τριανταφύλλου), 3) Οι μαθητές επιλέγουν ένα από τα προτεινόμενα
αστικό τραγούδι της Μιχάλης Σουγιούλ, τραγούδια σε ύφος τζαζ και παρουσιάζουν τα
εποχής με τη σημερινή Κώστας Γιαννίδης (Γ. χαρακτηριστικά γνωρίσματά του και συσχετίζουν τη
μουσική (ρόλος μέσων Κων/δης), Χ. μουσική με νοήματα του κειμένου.
ενημέρωσης, έλλειψη Χαιρόπουλος, Ν.
ανθρωπίνων Γούναρης.
περιεχομένων, μουσική 3) 1940: αρχή διάδοσης
βιομηχανία) του ύφους τζαζ: Γ.
4) Να γνωρίσουν την Σπάρτακος, Τάκης
ελληνική τζαζ, δεύτερο Μωράκης (Σε μαγικά
μισό του 20ού, προϊόν νησιά-Τ’ αγόρι μου), Γ.
επίδρασης της Μουζάκη (Βίρα τις
ευρωπαϊκής τζαζ. άγκυρες, 1949) Μ
Πλέσσας (Αν σ’ αρνηθώ
αγάπη μου), Κ.
Γιαννίδης (Ξύπνα αγάπη
μου, βλ. και παρακάτω
Γ. Κωνσταντινίδης, 1.4.
«Η εθνική σχολή
μουσικής»)
Λέξεις-κλειδιά: αθηναϊκή
καντάδα, αστικό
τραγούδι, στροφική
μορφή μουσικής,
τραγούδι τζαζ, φοξ-τροτ,
Πλάκα, μέσα
ενημέρωσης, μουσική
βιομηχανία.)
1.3.Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΠΕΡΕΤΑ
1) Οι μαθητές να 1) Αναφορά στις 1) Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και δίνεται σε
γνωρίσουν τις προϋποθέσεις διάδοσης αυτούς διαφορετικό πληροφοριακό υλικό για κάθε
κοινωνικοπολιτικές της ελληνικής οπερέτας ομάδα. Οι μαθητές παρουσιάζουν τις πληροφορίες
συνθήκες εμφάνισης της (ιταλικοί μελοδραματικοί πρώτα στην ομάδα τους και στη συνέχεια στην
ελληνικής οπερέτας. θίασοι, βαυαρικές ολομέλεια. (τεχνική της συνανάγνωσης).
2) Να αντιληφθούν τη μπάντες, αστικοποίηση 2) Ενεργητική ακρόαση, αποσπάσματα από: τον
θέση της οπερέτας στην της ελληνικής κοινωνίας Βαφτιστικό (1918) του Θεόφραστου Σακελλαρίδη
κοινωνία της εποχής. με δυτικά πρότυπα) και ή/και από το Οι Απάχηδες των Αθηνών (1921) του
3) Να αναγνωρίζουν τα στις αντιδράσεις ενός Νίκου Χατζηαποστόλου. Οι μαθητές, με τη βοήθεια
γνωρίσματα της μέρους της αθηναϊκής του εκπαιδευτικού, επισημαίνουν βασικά σημεία
οπερέτας ως είδος κοινωνίας δομής και ύφους της μουσικής σε σύνδεση με το
σύνθεσης και να τη (Μακρυγιάννης). κείμενο, αλλά και σημεία δραματουργικής
διακρίνουν από την 2) Επισημαίνονται τα λειτουργίας της μουσικής. Δίνεται φύλλο εργασίας.
όπερα και το μιούζικαλ. μέρη της οπερέτας και 3) Ανάλογα με τις δυνατότητές τους και εφόσον
4) Να γνωρίσουν τα γίνεται διάκριση από την επιθυμούν οι μαθητές τραγουδούν μουσικά θέματα
μέρη από τα οποία όπερα. από τα έργα των ακροάσεων και συνοδεύουν με
αποτελείται η οπερέτα 3)Επισημαίνονται απλά κρουστά όργανα.
και να διακρίνουν τα σημαντικά γνωρίσματα 4) Οι μαθητές καταρτίζουν μία ψηφιακή μουσική
όργανα της ορχήστρας. δομής, ύφους, κειμένου βιβλιοθήκη, αποτελούμενη από ποτ πουρί από
μέσα από ενεργητική γνωστές άριες οπερέτας.
ακρόαση. 5) Οι μαθητές ετοιμάζουν μία σύντομη παρουσίαση
της όπερας, οπερέτας και μιούζικαλ (συγγραφή
Λέξεις-κλειδιά: οπερέτα, κειμένων, ακουστικών αποσπασμάτων), την
όπερα, μιούζικαλ, ηχογραφούν με το audacity και την παρουσιάζουν
μελοδραματικός θίασος, σε τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό ή στο European
πρόζα, λιμπρέτο, School radio.
ορχήστρα, σκηνοθεσία,
μονωδία, σολίστ, άρια,
ντουέτο, τρίο,
αστικοποίηση.
1.4.Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
1) Να αντιληφθούν την 1) Αναφορά στην 1) Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και
επτανησιακή μουσική επτανησιακή μουσική, παρουσιάζουν στην ολομέλεια διαφορετικό
ως προβάδισμα της στις επικρατούσες πληροφοριακό υλικό που έχει δοθεί από τον
δημιουργίας της εθνικής κοινωνικές συνθήκες και εκπαιδευτικό. (τεχνική της συνανάγνωσης)
μουσικής. στη μουσική ζωή στην Ενδεικτικά παραδείγματα για μουσική ακρόαση:
2) Oι μαθητές να Αθήνα (Ωδείο Αθηνών, 2) Μ. Καλομοίρης, «Τη υπερμάχω» από: Η
γνωρίσουν τη μουσική Ελληνικό Μελόδραμα, Συμφωνία της Λεβεντιάς (4o μέρος)
ζωή της εποχής και τις Εθνική Λυρική Σκηνή) 3)Μ. Καλομοίρης,«Χριστουγεννιάτικα κάλαντα» από
η
κοινωνικοπολιτικές στις αρχές του 20ού αι. το Δαχτυλίδι της μάνας, (1 πράξη)
συνθήκες εμφάνισης και ως ιστορικές 4) Μ. Καλομοίρης, το χορωδιακό «Σαράντα

διάδοσης της λόγιας προϋποθέσεις για τη παλληκάρια» από: Ο Πρωτομάστορας
ελληνικής μουσικής στην δημιουργία εθνικής 5) Γ. Κωνσταντινίδης: «Τσάμικος», αρ. 1 από το:
Αθήνα στις αρχές του μουσικής. Τρεις ελληνικοί χοροί.
20ού αιώνα. 2) Αναφορά στη σχέση 6) Ν. Σκαλκώτας, τους χορούς «Κλέφτικος» και
3) Να των Ελλήνων συνθετών «Ηπειρώτικος» από το: 36 ελληνικοί χοροί.
συνειδητοποιήσουν τη της εποχής με το κίνημα 7) Ν. Σκαλκώτας, τα: «Η τράτα» και «Χορός των
σύνδεση των συνθετών του δημοτικισμού και κυμάτων» από: Η θάλασσα (σουίτα για μπαλέτο)
η
με τη λογοτεχνική στη σύμπνοια των 8) Π. Πετρίδης, 1 Συμφωνία (Ελληνική), μέρος ΙV:
κοινότητα της εποχής αντιλήψεών τους όσον Presto.
και τα κοινά εθνικά αφορά την διατύπωση Στα παραπάνω παραδείγματα οι μαθητές
αιτήματα που κοινών εθνικών αντιλαμβάνονται με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού
προβλήθηκαν μέσω της αιτημάτων. Οι μαθητές και με συνοδεία φύλλου εργασίας τους τρόπους με
μουσικής. κατανοούν το αίτημα τους οποίους προβάλλεται στη μουσική το εθνικό
4) Να αντιληφθούν τους των συνθετών για στοιχείο (μελωδία, ρυθμός, μεγάλη ορχήστρα σε
τρόπους με τους δημιουργία εθνικής σχέση με νόημα κειμένου). Οι μαθητές κάνουν
οποίους η μουσική μουσικής, η οποία συγκρίσεις με την παραδοσιακή μελωδία και
προβάλει τα εθνικά βασίζεται στη συνδέουν τη μουσική με τη λογοτεχνία της εποχής
αιτήματα και το εθνικό λογοτεχνία του και τις επικρατούσες αντιλήψεις. Δίνεται φύλλο
χρώμα. δημοτικισμού, στους εργασίας.
(μελωδία, ρυθμός, θρύλους, στις
θρύλοι, ελληνική παραδόσεις και στην
λογοτεχνία, θρύλοι και ιστορία του ελληνικού
ιστορία). έθνους.
3) Οι μαθητές
αντιλαμβάνονται μέσα
από δραστηριότητες
τους τρόπους με τους
οποίους η μουσική
προβάλει τα εθνικά
αιτήματα, το εθνικό
χρώμα. (μελωδία και
ρυθμός που
παραπέμπουν στο
ελληνικό δημοτικό
τραγούδι.)
Συνειδητοποιούν τον
κοινωνιολογικό
χαρακτήρα της μουσικής
της εποχής.
Λέξεις-κλειδιά: Ελληνικό
Μελόδραμα, Ωδείο
Αθηνών, Εθνική Λυρική
Σκηνή, δημοτικισμός,
εθνικό χρώμα, εθνική
συνείδηση, ελληνικοί
θρύλοι, ελληνική
λογοτεχνία, ελληνική
ιστορία.
2. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 1950
2.1. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
1) Να συνδέσουν την 1) Αναφορά στα 1) Ενδεικτικό παράδειγμα για ακρόαση:
ελληνική μουσική μετά γνωρίσματα της Ιάννης Ξενάκης, Μεταστάσεις. Δίνεται φύλλο
το 1950 με την ελληνικής μουσικής μετά εργασίας. Οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε
ευρωπαϊκή πειραματική το 1950. ερωτήσεις για τη μορφή του έργου, για τη
μουσική και να 2)Διακεκριμένοι Έλληνες σημειογραφία, για τις λέξεις κλειδιά και για το
συνειδητοποιήσουν τις μουσικοί: Δ. μήνυμα του μουσικού έργου σε συσχέτιση με τον
επιδράσεις της δεύτερης Μητρόπουλος, Μ. τίτλο του.
στην πρώτη. Κάλλας 2) Ο κάθε μαθητής, εκπρόσωπος της ομάδας του,
2) Να παρατηρήσουν αν παρουσιάζει σύντομο πληροφοριακό υλικό στην
προβάλλονται στη Λέξεις-κλειδιά: Ηχητική ολομέλεια για τη ζωή και το έργο διακεκριμένων
μουσική αυτή εθνικά μάζα, κλάστερ, Ελλήνων μουσικών. (τεχνική της συνανάγνωσης).
στοιχεία εμφανώς γκλισάντο, κρεσέντο, Ακρόαση επιλεγμένων έργων.
αντιληπτά. ντιμινουέντο, φορτίσιμο, 3) Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες δημιουργούν
3) Να γνωρίσουν πιανίσιμο, γραφική τη δική τους μουσική με αυτοσχέδια όργανα και
σημαντικούς Έλληνες παρτιτούρα, αποτυπώνουν γραφικά τη δημιουργία τους.
μουσικούς που σημειογραφία.
διέπρεψαν στο χώρο
της μουσικής.
2.2. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ Μ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥ Μ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

1) Οι μαθητές να 1) Σύνδεση της Ενδεικτικό παράδειγμα για ενεργητική ακρόαση:
γνωρίσουν τη «λαϊκή μουσικής αυτής με την 1) M. Θεοδωράκης, Επιτάφιος (κύκλος
μουσική», τους κοινωνικο-πολιτική τραγουδιών). Εξήγηση του όρου «κύκλος
σημαντικούς συνθέτες κατάσταση και τη τραγουδιών» (κυριαρχία μιας ιδέας σε ενιαίο
της και λογοτεχνία της εποχής. μουσικό ύφος) και συσχέτιση με τον όρο «κύκλος
αντιπροσωπευτικά έργα Συνθέτες: M. Xατζιδάκις, ποιημάτων». Ανάλυση μορφής-δομής της μουσικής
τους. Μ. Θεοδωράκης σε σχέση με ποίηση και νοήματά της. Σύνδεση της
2) Να 2) Αναφορά στις μουσικής του κύκλου με τα γεγονότα που
συνειδητοποιήσουν τη επεξεργασίες προκάλεσαν την έμπνευση των αντίστοιχων
σχέση της μουσικής ρεμπέτικων και λαϊκών ποιημάτων από τον Γ. Ρίτσο. Πληροφορίες για το
αυτής με την ελληνική τραγουδιών από τους ποιητικό έργο. Επίσης, σύγκριση εκτέλεσης του
ιστορία, την κοινωνικο- συνθέτες Χατζιδάκι και Επιταφίου με ενορχήστρωση Χατζιδάκι (ερμ. Ν.
πολιτική κατάσταση και Θεοδωράκη. (π.χ. το Μούσχουρη και Γ. Μούτσιος) και με ενορχήστρωση
τη λογοτεχνική Πικραμένο αγόρι του Θεοδωράκη (ερμ. Μ. Λίντα). Συνοδεία φύλλου
παραγωγή της Τσιτσάνη εργασίας.
περιόδου. περιλαμβάνεται στο: Ο 2) Μ. Θεοδωράκης: Άξιον Εστί. Οι μαθητές
3) Να συνδέσουν τη σκληρός Απρίλης του συνδέουν τη μουσική με το ποιητικό έργο,
μουσική αυτή με τις Χατζιδάκι, 1945) κατανοούν τα νοήματά της και τα αναζητούν στη
σχολικές γιορτές. 3) Αναφορά στις μουσική. Φύλλο εργασίας.
4) Να γνωρίσουν το συνεργασίες- 3) Μ. Χατζιδάκις, ακρόαση: To χαμόγελο της
πολιτικό τραγούδι συμπράξεις των Τζοκόντας. Έμφαση στο ηχόχρωμα και στις
(δεκαετία 1960) και τους συνθετών (οργάνωση ενορχηστρώσεις. Φύλλο εργασίας.
τρόπους διάδοσής του κοινών συναυλιών, π.χ. 4) Ακρόαση του τραγουδιού «Τ’ αστέρι του βοριά»-
(μπουάτ και μεγάλες συνεργασία Χατζιδάκι σύνδεση με το φαινόμενο της ξενιτειάς και με τη
συναυλίες του και Τσιτσάνη, μουσική σημερινή πραγματικότητα.
Θεοδωράκη) στις ταινίες Στέλλα, 5) Ορθή απόδοση του τραγουδιού «Ο Τσάμικος»
ης
5) Να αποδίδουν ορθά Λατέρνα, φτώχεια και και παρουσίασή του σε γιορτή 25 Μαρτίου.
ένα τραγούδι και να το φιλότιμο (1955) και 6) Ορθή απόδοση τραγουδιών από το Άξιον εστί και
συνοδεύουν ρυθμικά. συνεργασία Χατζηδάκι συνοδεία με εύκολα κρουστά. Οι μαθητές
ης
και Θεοδωράκη στον συμμετέχουν σε μία γιορτή 28 Οκτωβρίου.
Επιτάφιο: σε 7) Δίνεται σχετικό πληροφοριακό υλικό στις ομάδες
ενορχήστρωση για τους σημαντικούς συνθέτες (τεχνική της συν-
Χατζιδάκι (ερμηνεία Ν. ανάγνωσης, βλ. παραπάνω).
Μούσχουρη και Γ. 8) Οι μαθητές γράφουν δικούς τους στίχους πάνω
Μούτσιου), σε σε δοσμένες μελωδίες.
ενορχήστρωση
Θεοδωράκη (ερμηνεία
Μ. Λίντα)
Λέξεις –κλειδιά: λαϊκή

μουσική, έντεχνη
μουσική, εθνική
ταυτότητα, ρεμπέτικο,
η
28 Οκτωβρίου, κύκλος
τραγουδιών.
Ι. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ
Σκοπός του μαθήματος των Εικαστικών

Το διδακτικό αντικείμενο των Εικαστικών στην Α΄ Λυκείου παρέχει ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα
γνώσεων της εικαστικής γλώσσας και παράλληλα συμβάλλει στην ανάπτυξη ικανοτήτων-δεξιοτήτων,
στάσεων και συμπεριφορών που καλλιεργούν τη δημιουργική και κριτική σκέψη και συμβάλλουν στην
επίλυση προβλημάτων, στην επικοινωνία, στην αυτοεπίγνωση, στην αυτοπεποίθηση, στην απόκτηση
κινήτρων μάθησης, στην ενσυναίσθηση και στην αποδοχή του «άλλου». Γενικότερα, το γνωστικό
αντικείμενο των Εικαστικών συμβάλλει στη δημιουργία ενός ολόπλευρα καλλιεργημένου και
ολοκληρωμένου ανθρώπου που μπορεί αφενός να απολαμβάνει ως θεατής και δημιουργός την Τέχνη
και αφετέρου να κατανοεί μέσω αυτής τον εαυτό του αλλά και τον κοινωνικό της ρόλο.
Σκοπός της Εικαστικής αγωγής στην Α΄ Λυκείου είναι να δημιουργήσει κριτικά σκεπτόμενους μαθητές
και αυριανούς πολίτες, ευαισθητοποιημένους σε θέματα Αειφόρου Ανάπτυξης - Περιβάλλοντος και
Πολιτισμού, μέσα από αισθητικές εικαστικές εμπειρίες.
Άξονες του Μαθήματος- Στόχοι
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α΄ Λυκείου, μέσα από τις αισθητικές εικαστικές εμπειρίες, επιδιώκεται
να αποκτήσουν:
1.Ένα συνεκτικό και επαρκές σώμα γνώσεων της εικαστικής γλώσσας που αναπτύσσεται σε ενότητες
ως εξής:
- Μορφοπλαστικά στοιχεία σύνθεσης.
(σημείο, γραμμή, σχήμα, τόνος(φως-σκιά), στερεό- όγκος, χρώμα, υφή)
-Βασικές αρχές σύνθεσης, προοπτική.
( συμμετρία-ασυμμετρία, ρυθμός-επανάληψη, ιεραρχία, αρμονία – αντίθεση. ένταση).
-Εικαστικές μορφές τέχνης.
(Καλές τέχνες, Εφαρμοσμένες τέχνες, Παραδοσιακές τέχνες. Υλικά μέσα και τεχνικές)
-Τέχνη και Πολιτισμός του 20ου αιώνα.
(Εικαστικές τέχνες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα-Κυριότερα ρεύματα.
Ανάλυση έργου τέχνης: περιγραφή ,μορφή, μορφολογικά στοιχεία, δομή, νόημα, αξιολόγηση.
Σύγχρονες μορφές εικαστικής δημιουργίας: Εγκατάσταση, performance
happening, video art, computer art κ.ά.).
2.Ικανότητες και δεξιότητες των μαθητών/τριών που απαιτούνται από τις συνθήκες που
διαμορφώνονται στην κοινωνία του 21ου αιώνα και αφορούν:
-Στη μετατροπή της εικαστικής θεωρίας σε εικαστική πράξη.
-Στη διαδικασία του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της δημιουργίας και της προώθησης των εικαστικών
τους έργων στη σχολική κοινότητα αλλά και στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία.
-Στην αισθητική κρίση και καλλιέργεια.
-Στον πειραματισμό με τη χρήση νέων τεχνολογιών, μέσων και υλικών και στην παρουσίαση των
εργασιών τους με πολλές μορφές (πολυμέσα κ.ά.)
-Στην έρευνα, στην καταγραφή και στην εξάσκηση, στη λύση προβλημάτων κατά τη δημιουργία
εικαστικών έργων.
-Στην παρατήρηση του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος, στην κριτική σκέψη και στην
πρόταση λύσεων και ιδεών βελτίωσής του μέσα από εικαστικές παρεμβάσεις.
-Στην κατανόηση του σκοπού και της λειτουργίας των εικαστικών έργων-εικόνων στο άμεσο
περιβάλλον.
-Στα εικαστικά επαγγέλματα.
3.Να αναπτύξουν αξίες, στάσεις και συμπεριφορές του σύγχρονου ενεργού δημοκρατικού πολίτη,
ώστε :
-Να χρησιμοποιήσουν την Τέχνη ως μέσο επίγνωσης του εαυτού τους αλλά και συνειδητοποίησης του
κοινωνικού της ρόλου.
-Να επικοινωνούν ισότιμα και δημιουργικά με τους συμμαθητές τους και τους συνανθρώπους τους
μέσα από εικαστικές δράσεις και δημιουργίες.
-Να συμμετέχουν σε ομαδικές διαπολιτισμικές-διαθεματικές δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για το
Περιβάλλον, την Αειφόρο ανάπτυξη και τον Πολιτισμό.
-Να σηματοδοτούν με εικαστικές παρεμβάσεις-Δράσεις, προβλήματα-ζητήματα που αφορούν τη
σχολική κοινότητα και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Δείκτες επιτυχίας- απόδοσης (ενδεικτικά)

-Να κατέχουν επαρκώς την εικαστική γλώσσα.
-Να δημιουργούν εικαστικά έργα με νόημα και προσωπικό προβληματισμό χρησιμοποιώντας διάφορα
υλικά, μέσα, τεχνικές και με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
-Να περιγράφουν και να αναλύουν μορφολογικά, δομικά, νοηματικά, έργα τέχνης- εικόνες του
φυσικού–δομημένου και τεχνολογικού περιβάλλοντος και να προωθούν ιδέες και εικαστικές
παρεμβάσεις στον περιβάλλοντα χώρο.
-Να αναλύουν την (εικαστική) εικόνα μορφολογικά, δομικά και νοηματικά και να επεμβαίνουν σε αυτή,
προτείνοντας λύσεις παρέμβασης, βελτίωσης και ανατροπής του μηνύματός της.
-Να συμμετέχουν σε ομαδικές εργασίες.
-Να επικοινωνούν δημοκρατικά.
-Να προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη και τη διαπολιτισμικότητα μέσα από εικαστικές δράσεις-
δραστηριότητες.
Το Πρόγραμμα Σπουδών διαρθρώνεται από τρεις άξονες περιεχομένων, από τους οποίους ο καθένας
διαχέεται σε τέσσερις κατακόρυφες στήλες. Στην πρώτη «Προσδοκώμενα αποτελέσματα,
στοχοθεσία» αναφέρονται οι επιδιωκόμενοι στόχοι του μαθήματος, στη δεύτερη «Περιεχόμενο -
Βασικά θέματα» αναφέρεται η ύλη του μαθήματος, στην τρίτη «Ενδεικτικές δραστηριότητες-λέξεις
κλειδιά» αναφέρονται δημιουργικές εικαστικές ασκήσεις και δράσεις.
ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ
1ος άξονας
Μορφοπλαστικά Εικαστικά Στοιχεία
Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Περιεχόμενο- Ενδεικτικές
στοχοθεσία Βασικά θέματα δραστηριότητες
Λέξεις-κλειδιά
Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές:
Να χρησιμοποιούν τα στοιχεία Μορφοπλαστικά Σχεδιάζουν και δημιουργούν με τα μορφοπλαστικά

της σύνθεσης στα έργα τους και Στοιχεία στοιχεία της σύνθεσης ατομικά ή ομαδικά εικαστικά
να εκφράζουν προσωπικούς Σύνθεσης: έργα προσωπικού προβληματισμού σε επίπεδες ή
προβληματισμούς. σημείο σε τρισδιάστατες κατασκευές με διάφορα υλικά και
γραμμή τεχνικές ή με τη χρήση Η/Υ.
Να αποκτήσουν κοινωνικές και σχήμα
διαπροσωπικές δεξιότητες. όγκος
τόνος (φως και
σκιά)
χρώμα
υφή.
Να αναγνωρίζουν τις βασικές Σχέδιο Σχεδιάζουν και δημιουργούν ατομικά ή ομαδικά

αρχές της σύνθεσης σε ένα έργο Βασικές αρχές εικαστικά έργα με διάφορα υλικά, τεχνικές ή
τέχνης. σύνθεσης πολυμέσα,
συμμετρία - προσωπικού ή κοινωνικού προσανατολισμού.
Να αναλύουν τα μορφοπλαστικά ασυμμετρία
στοιχεία σε ένα έργο τέχνης. ρυθμός - Σχεδιάζουν και εκπονούν ερευνητικές εργασίες
επανάληψη ατομικές ή ομαδικές με διάφορα υλικά τεχνικές ή
Να κατανοούν σε βάθος τους αρμονία- πολυμέσα, και εικαστικές δράσεις διαπολιτισμικού
πιθανούς συμβολισμούς σε ένα αντίθεση, χαρακτήρα σχετικές με: ταυτότητα – ετερότητα, κ.ά.
έργο τέχνης. ένταση, Ενδεικτικά: μοτίβα, σύμβολα, φωτογραφίες, κ.α.
ιεραρχία.
Να επικοινωνούν εικαστικά, και
να εκφράζουν μηνύματα, ιδέες,
αλλά και τις προσωπικές τους
απόψεις για κοινωνικά
ζητήματα.
Να συνειδητοποιήσουν την
έννοια της ταυτότητας.
Να αποκτήσουν κοινωνικές
δεξιότητες, δεξιότητες
επικοινωνίας, αποδοχής του
«άλλου» και δεξιότητες επίλυσης
ζητημάτων και συγκρούσεων.
ος
2 άξονας
ου
Σημαντικές Ομάδες, Κινήματα και Τάσεις του 20 αι.
Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Περιεχόμενο – Ενδεικτικές δραστηριότητες
στοχοθεσία Βασικά θέματα Λέξεις-κλειδιά
Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές :
Να αναγνωρίζουν και να Arte Povera Σχεδιάζουν και δημιουργούν έργα ατομικά ή

κατανοούν τα βασικά ομαδικά με διάφορα υλικά μέσα και τεχνικές
χαρακτηριστικά σημαντικών Land-Art, χρησιμοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
ου
Ομάδων, Κινημάτων και Τάσεων Earth Art κινημάτων ή τάσεων του 20 αι.
ου
του 20 αι.
Εγκαταστάσεις Σχεδιάζουν και δημιουργούν έργα ατομικά ή
Να εντάσσουν τον ομαδικά με διάφορα υλικά μέσα ή τεχνικές (Βίντεο
αυτοσχεδιασμό και τον Dada τέχνη, Εγκαταστάσεις, Computer art, κ.ά.), και
πειραματισμό με διάφορα υλικά Εννοιολογική προτείνουν λύσεις παρέμβασης, βελτίωσης και
και τεχνικές στη δημιουργική τέχνη ανατροπής για τα καθημερινά σχολικά ή κοινωνικά
εικαστική τους διαδικασία. θέματα, με μορφές σύγχρονης εικαστικής
Pop Art έκφρασης.
Να διαχειρίζονται ψηφιακά
εικόνες και να εκφράζονται Happening Μετατρέπουν το λόγο και τον ήχο σε εικόνα και
δημιουργικά μέσα από τις μεταπλάθουν την εικόνα σε λόγο, ώστε να
δυνατότητες των Η/Υ Performance κατανοήσουν τα κινήματα.
Δραματοποιούν έργα τέχνης.
Να αποκτήσουν δεξιότητες Βίντεο τέχνη
επικοινωνίας και συνεργασίας με Αναλύουν έργα τέχνης.
άλλα σχολικά περιβάλλοντα Graffiti
μέσω του διαδικτύου και Σχεδιάζουν και δημιουργούν εικαστικά έργα ατομικά
κοινωνικές δεξιότητες, λήψης Computer art ή ομαδικά με τη χρήση Η/Υ με περιβαλλοντικό ή
αποφάσεων, επίλυσης κοινωνικό
προβλημάτων. προβληματισμό και τα αναρτούν στο σχολικό
δίκτυο.
Βασική
επεξεργασία
ψηφιακής
εικόνας.
ος
3 άξονας
Αρχιτεκτονική, Εφαρμοσμένες και Παραδοσιακές τέχνες

Προσδοκώμενα αποτελέσματα, Περιεχόμενο - Ενδεικτικές δραστηριότητες
στοχοθεσία Βασικά θέματα Λέξεις-κλειδιά
Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές :
Να αναγνωρίζουν το Παραδοσιακό, Σχεδιάζουν και δημιουργούν εικαστικά ατομικά ή

αρχιτεκτονικό ύφος στο Τοπικό, ομαδικά έργα με διάφορα υλικά μέσα ή τεχνικές,
ανθρωπογενές περιβάλλον Σύγχρονο και παρατηρώντας παραδοσιακούς ή σύγχρονους
τους. Μοντέρνο ύφος οικισμούς στη πόλη τους (κτίρια, γέφυρες
στην σιντριβάνια, πλατείες, κ. α).
Να αποκτήσουν Αρχιτεκτονική
διαπροσωπικές δεξιότητες, να Σχεδιάζουν εικαστικά έργα με τη χρήση
συνεργάζονται, να Είδη προοπτικής. Ενδεικτικά: των προσφιλών χώρων,
συναποφασίζουν και να προοπτικής, της ιδανικής πόλης, του δωματίου, του σπιτιού, του
προτείνουν λύσεις. προοπτική με 1 σχολείου τους, κ.ά.
σημείο φυγής &
προοπτική με 2 Σχεδιάζουν και κατασκευάζουν μακέτες ατομικές ή
σημεία φυγής ομαδικές με διάφορα υλικά και μέσα, ιδανικού
περιβάλλοντος ή χώρου, με γνώμονα την αειφόρο
ανάπτυξη.
Σχεδιάζουν και δημιουργούν βίντεο-εικονικές

ξεναγήσεις για την πόλη τους, ή εικονικές
περιηγήσεις σε μουσεία του τόπου τους, και τις
αναρτούν στο σχολικό δίκτυο.
Συμμετέχουν με εικαστικές δράσεις για τη

προστασία του περιβάλλοντος και τη αειφόρο
ανάπτυξη.
Να ευαισθητοποιούνται ως
ενεργοί πολίτες.
Να αναγνωρίζουν μορφές Γραφιστική Σχεδιάζουν και δημιουργούν αφίσες με κοινωνικό
εφαρμοσμένων και προβληματισμό,
παραδοσιακών τεχνών. Ενδεικτικά: Διαπολιτισμικότητα, Περιβάλλον φυσικό
και ανθρωπογενές, αειφόρος ανάπτυξη, Ετερότητα,
Να χρησιμοποιούν ανάλογες κ.α.
μορφές, τεχνικές και υλικά
στις εικαστικές τους Σχεδιάζουν και εκπονούν συνθετικές εργασίες,
δημιουργίες. αναζητούν και σχεδιάζουν τις κοινές εικαστικές
μορφές, τα σύμβολα, τα μοτίβα και τα θέματα
Να αποκτήσουν κριτική διαφορετικών πολιτισμών.
στάση απέναντι στα
υπάρχοντα στερεότυπα. Εικονογράφηση Σχεδιάζουν και δημιουργούν: Φωτοκολάζ, Κόμικς,
Γελοιογραφία,
Να αναγνωρίζουν και να Κινούμενη εικόνα, με διαφορετικές τεχνικές και μέσα
χρησιμοποιούν τα βασικά ορμώμενοι από προσωπικούς προβληματισμούς
στοιχεία του κόμικς και της για κοινωνικά θέματα.
γελοιογραφίας.
Διακόσμηση Σχεδιάζουν την διακόσμηση οικείων ή προσωπικών
Να ερμηνεύουν τα διεθνή εσωτερικών χώρων.
σύμβολα να τα τροποποιούν χώρων
και να σχεδιάζουν νέα, Σχεδιάζουν και δημιουργούν ατομικά ή ομαδικά
σύμφωνα με τη προσωπική έργα με διάφορα υλικά μέσα ή τεχνικές για
τους αντίληψη. Φωτογραφία προσωπικά τους αντικείμενα.
Κινούμενη Επινοούν και σχεδιάζουν νέα σύμβολα και

εικόνα διακοσμητικά μοτίβα για επίκαιρα θέματα (κατά της
βίας, της ετερότητας κ.α.).
Σχεδιάζουν και εκπονούν συνθετικές εργασίες για

Να γνωρίσουν την λαϊκή τη τοπική καλλιτεχνική παράδοση (κεραμικά,
τοπική τέχνη και παράδοση κοσμήματα, κεντήματα, υφαντά, κ.α.). Δημιουργούν
και τα καλλιτεχνικά συλλογές και διοργανώνουν εκθέσεις.
παραδοσιακά επαγγέλματα
Σχεδιάζουν και δημιουργούν εικαστικά έργα ατομικά
Να διατυπώνουν εικαστικά ή ομαδικά με τοπικές παραδοσιακές τεχνικές,
τις απόψεις τους, προσαρμοσμένες στις δυνατότητες του σχολείου.
προτείνοντας λύσεις
κοινωνικής προόδου ως Σχεδιάζουν και εκπονούν συνθετικές εργασίες και
ενεργοί πολίτες. δημιουργούν έργα ατομικά ή ομαδικά με διάφορα
υλικά και τεχνικές, εμπνευσμένα από την Τοπική ή
Να αποκτήσουν κοινωνικές Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά.
δεξιότητες σχετικά με τη Design
προστασία της πολιτιστικής
κληρονομιάς και του
περιβάλλοντος.
Κεραμική,
Υφαντική,
Αργυροχρυσοχο
ΐα,
Ξυλογλυπτική
Ι. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
Γενικός σκοπός και Φιλοσοφία του Θεάτρου
Ο γενικός σκοπός της διδασκαλίας του Θεάτρου στο σχολείο είναι η ανάπτυξη των φυσικών,
διανοητικών και ψυχικών ικανοτήτων των μαθητών, η απελευθέρωση των συναισθημάτων και της
φαντασίας τους, καθώς και η καλλιέργεια της κοινωνικότητας και «πολιτειότητάς» τους, ώστε να
μπορούν να εκφράζονται δημιουργικά είτε στην τέχνη του Θεάτρου είτε χρησιμοποιώντας το ως
μεθοδολογικό εργαλείο για την κατανόηση του κόσμου.
Θα λέγαμε με μια φράση πως το Θέατρο στην εκπαίδευση καλεί τους μαθητές να «σκέφτονται
διαφορετικά», αφού αποτελεί μια πλήρη πολιτιστική έκφραση, μια «κουλτούρα δημιουργικότητας»
Ως προς τη φιλοσοφία της διαδικασίας της μάθησης σήμερα διακρίνουμε τέσσερις
παιδαγωγικές «σχολές», που διαφοροποιούνται στους στόχους, στην ποιότητα της γνώσης και στη
μεθοδολογία που προτείνουν.
Η Σχολή της Ακαδημαϊκής Κατεύθυνσης προτείνει τον σχεδιασμό του Π.Σ. με κριτήριο το
αντικείμενο της γνώσης (Τι;) και ξεχωρίζει για τον αυστηρά επιστημονικό της χαρακτήρα. Αντίθετα, η
Σχολή της Ανθρωπιστικής Κατεύθυνσης θέτει τον μαθητή στο κέντρο της μαθησιακής διαδικασίας
(Ποιος;) δίνοντας μεγάλη σημασία στην ψυχική και συναισθηματική ισορροπία του, καθώς και στην
ηθική και πνευματική του καλλιέργεια. Ακολούθως, η Σχολή της Κοινωνικής Αναδόμησης τονίζει
σήμερα περισσότερο τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης (Γιατί;),
συνδέοντας άμεσα τον μαθητή με τον αυριανό ενήλικα πολίτη. Τέλος, η Σχολή της Συστημικής
Προσέγγισης προσεγγίζει τη μάθηση ως σύστημα αποτελεσματικής διαδικασίας με στόχο την
αξιολόγηση της διδασκαλίας και την αριστεία των μαθητών (Πώς, Πόσο καλά;).
Οι σημερινοί σχεδιαστές των Π. Σ. των γνωστικών αντικειμένων της Καλλιτεχνικής Παιδείας θα

πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όλες τις Σχολές, να κρίνουμε όσο μπορούμε τις δυνατότητες αλλά και
αδυναμίες τους σε σχέση με τους στόχους και τη φιλοσοφία ενός σύγχρονου Π. Σ., και βέβαια το πόσο
λειτουργικές είναι οι προτάσεις τους στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας και εκπαιδευτικής
πραγματικότητας.
Σύμφωνα με τα σημερινά πρότυπα εκπαίδευσης ο μαθητής είναι στο κέντρο της μαθησιακής
διαδικασίας, αντιμετωπίζεται στο σύνολό του ως προσωπικότητα και επομένως απαιτείται η ισόρροπη
συναισθηματική, γνωστική-πνευματική και σωματική του ανάπτυξη.
Όπως έχει διαπιστωθεί τόσο από τις σύγχρονες τάσεις στην Παιδαγωγική, όσο και μέσα από
τη σχολική εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών το Θέατρο στην εκπαίδευση μπορεί να παίξει ένα
σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών.
Το υπάρχον ΑΠΣ για το μάθημα της Αισθητικής Αγωγής (Φ.Ε.Κ. αρ. 131/τ. Β΄- 7 Φεβ. 2002,
άρθρο 39, σ.σ.1377-1380) αναφέρει ότι η Αισθητική Αγωγή καλλιεργεί τρεις φυσικές λειτουργίες, τις
αισθήσεις, την αντίληψη και την πράξη και βέβαια η εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει να καλύπτει
ισόρροπα και τις τρεις αυτές λειτουργίες καλλιεργώντας τα εκφραστικά μέσα και τη φαντασία του
μαθητή, προάγοντας την αισθητική του θεωρητικά και πρακτικά και φέρνοντάς τον σε επαφή με τα
έργα τέχνης και τους καλλιτέχνες, αλλά προπάντων παρακινώντας τον σε δημιουργικές ατομικές και
ομαδικές δραστηριότητες εντός και εκτός σχολείου.
Πράγματι, στο αντικείμενο του Θεάτρου οι μαθητές καλούνται να ελευθερώσουν το σώμα, τη
φωνή, και τις αισθήσεις τους τόσο με ασκήσεις σωματικής έκφρασης, όσο και με παιχνίδια
ψυχοδυναμικής και αυτοσχεδιασμούς. Να επικοινωνήσουν με τους άλλους, την ομάδα,
αναπτύσσοντας σχέσεις μέσα στον χώρο δράσης. Να εκφράσουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και
εμπειρίες τους με λεκτική αλλά και μη-λεκτική, συμβολική γλώσσα. Να αναλύσουν και να συνθέσουν
ρόλους και χαρακτήρες, συμμετέχοντας ως δημιουργοί σε όλο το φάσμα της θεατρικής διαδρομής,
από τη δραματουργία και τη δραματική επεξεργασία ενός έργου ως τη σκηνική του σύλληψη
(παράσταση).
Όσο για τα κοινωνικά και πολιτικά/οικονομικά χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης (στα οποία
εστιάζει η τρίτη σχολή), είναι γεγονός ότι πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά, εφόσον κράτος και
εκπαιδευτική κοινότητα ενσωματώνουν στην ελληνική μαθητική κοινότητα παιδιά μεταναστών από
χώρες με διαφορετική γλώσσα, θρησκεία, έθιμα και ό,τι αποκαλούμε «πολιτισμό».
Ένα σύγχρονο Π. Σ. θα λάβει υπόψη του τον σημαντικό αυτόν παράγοντα της
διαπολιτισμικότητας, που θα διέπει τόσο τη θεωρητική όσο και την πρακτική προσέγγιση των
διδακτικών αντικειμένων.
Το Θέατρο μπορεί να αποτελέσει παραδειγματικό άξονα για να προσεγγίσουμε τα ευαίσθητα
κοινωνικά θέματα και να εφαρμόσουμε στη διδακτική πράξη ένα πλαίσιο κανόνων συμπεριφοράς που
θα αποβλέπουν στην ενσυναίσθηση και υγιή κοινωνική συνύπαρξη με τους άλλους.
Πιστεύουμε μάλιστα ότι αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε ιδιαίτερα στον σχεδιασμό του Π.Σ.
Θεάτρου με αυτό το κομμάτι της «θεατροπαιδαγωγικής». Να γίνει αυτό το θεμελιακό ζήτημα στο πώς
βλέπουμε το θέατρο στο σχολείο.
Στο πλαίσιο ενός «κοινωνικού σχολείου» συνδέουμε στο παρόν Π.Σ. το θέατρο με την
κοινωνία: το θέατρο είναι κοινωνία σωμάτων και ψυχών, ενώνει τους συμμετέχοντες σ’ έναν κοινό
χώρο, χτίζει μια κοινή «γλώσσα» που ξεπερνά τις διαφορές, είναι ο χώρος όπου Εγώ
μεταμορφώνομαι στον Άλλο, κι ο Άλλος γίνεται Εγώ. Ας μην ξεχνάμε ότι η θεατρική πράξη ενέχει την
τελετουργία στις ρίζες της, ο κύκλος που σχηματίζουν τα σώματά μας επαναφέρει τον αρχέγονο χορό
των μυημένων στα μυστήρια του Διονύσου.
Δίνουμε έτσι έναν ξεχωριστό χαρακτήρα στις δικές μας ελληνικές «προτάσεις» απέναντι στο
άκρως διδακτικό/γνωσιοκεντρικό Drama των αγγλικών προτάσεων, αλλά και στο Jeu Dramatique –
την καλλιτεχνική δημιουργία των γαλλικών σχολείων που στηρίζεται στο partenariat, τη συνδιδασκαλία
παιδαγωγού και ηθοποιού. Γιατί όσο κι αν και τα δύο μοντέλα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσής μας επί
μακρόν, σήμερα η δική μας κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα δεν μπορεί παρά να
επηρεάσει και το αντικείμενο του Θεάτρου, που εξ ορισμού έχει άμεση σχέση με τον διάλογο,
δημιουργεί σχέσεις, μας δίνει λόγο απέναντι στον συμπαίκτη μας, λόγο απευθυντικό, πολιτικό, κριτικό,
δημοκρατικό.
Οι λέξεις «κλειδιά» είναι έκφραση -διαφορά - επικοινωνία - ομάδα - διάλογος - σχέσεις –
κοινωνία - πολιτισμός
Στόχοι
Η θεατρική εκπαίδευση στο σχολείο συμβάλλει στην αειφορία των μαθητών, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη
της αυτονομίας και της δημιουργικότητάς τους, την ποικιλότητα στα μέσα έκφρασης και την εξοικείωσή
τους με τους επικοινωνιακούς κώδικες (λεκτικούς και μη), τις σύγχρονες απαιτήσεις και τις αξίες της
κοινωνίας και του πολιτισμού ευρύτερα.
Συνοπτικά οι στόχοι της διδασκαλίας του θεάτρου στο σχολείο μπορούν να διατυπωθούν ως εξής:
- Εξερεύνηση του σώματος ως μέσου έκφρασης και επικοινωνίας

- Κατανόηση βασικών εννοιών του θεατρικού κώδικα, αξιοποίηση των δράσεων και των
βημάτων από την έκφραση ως την καλλιτεχνική δημιουργία
- Συνεργασία με τα άλλα μέλη της ομάδας, επίλυση συγκρούσεων, συλλογική παραγωγή έργου
- Αναγνώριση των δραματικών στοιχείων ενός αφηγηματικού κειμένου και επαλήθευση της
δράσης και των χαρακτήρων στη σκηνή
- Καλλιέργεια των γλωσσικών δεξιοτήτων και της γραπτής σύνθεσης των μαθητών, ώστε να
προκύψει ένα δημιουργικό Εργαστήρι Γραφής
- Η γνωριμία και εξοικείωση των μαθητών με το επαγγελματικό θέατρο, συνεργασία με

καλλιτέχνες στο σχολείο (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, θεατρικοί συγγραφείς)
- Η δημιουργία ομαδικού έργου, της παράστασης, με ανάληψη δραστηριοτήτων από τους
μαθητές που καλύπτουν όλες τις φάσεις προετοιμασίας και παρουσίασης ενός έργου
(συγγραφή έργου – προετοιμασία ρόλων – σκηνοθεσία – σκηνογραφία – ενδυματολογία –
μουσική, ήχος – φωτισμός – κατασκευή προγράμματος, αφίσας )
- Η αξιοποίηση του θεάτρου ως μέσου αποδοχής και εκτίμησης της διαφορετικότητας και
πολυπολιτισμικότητας της κοινωνίας μας
- Σύνδεση του θεάτρου, ως πολιτιστικού προϊόντος, με τις τοπικές κοινότητες - έξοδος των
μαθητών στην κοινωνία (το θέατρο ως εργαλείο κατανόησης του κόσμου)
ΙΙ. Το Πρόγραμμα Σπουδών Θεάτρου – Το περιεχόμενό του (σε στήλες)
Καταρχήν, στο παρόν Πρόγραμμα Σπουδών Θεάτρου κατανέμουμε τη διδασκαλία του θεάτρου σε τρία
επίπεδα, με κριτήριο τον βασικό σκοπό στο κάθε επίπεδο.
Βέβαια, τα επίπεδα προσδιορίζουν και την σταδιακή πρόοδο του μαθητή στη θεατρική διαδρομή: έτσι,
προχωράμε στις βιωματικές διαδικασίες με αντίστοιχη ανάπτυξη της γνώσης, ενώ καλλιεργούμε την
ομαδική συνεργατική δουλειά όλο και περισσότερο, και ενδυναμώνουμε αντίστοιχα την κοινωνική και
πολιτική συνείδηση του μαθητή. Η σπειροειδής εξέλιξη και διάταξη των διδακτικών κατηγοριών που
επανέρχονται σε ψηλότερο και ευρύτερο επίπεδο αποτελεί βασικό στοιχείο των Π. Σ.
Τα επίπεδα αυτά είναι τα εξής:

• Α΄ Επίπεδο: Έκφραση – Δημιουργία
• Β΄ Επίπεδο: Καλλιτεχνική δημιουργία – Θεατρική παράσταση
• Γ Επίπεδο: Θέατρο και Κοινωνία
Η πρώτη στήλη αναφέρεται στη στοχοθεσία κάθε δραστηριότητας και διδακτικής προσέγγισης, δηλαδή
στις προσδοκώμενες δεξιότητες του μαθητή και στην αναμενόμενη κατάκτηση του αντικειμένου στο
κάθε στάδιο της παιδαγωγικής διαδικασίας.
Οι στόχοι εδώ δεν είναι απλά διδακτικοί αλλά και εκφραστικοί, συνδυάζουν τη γνώση με την πράξη.
Δεν είναι απόλυτα καθοριστικοί, αλλά αποτελούν ευέλικτες, καθοδηγητικές κατευθύνσεις που θα
διαμορφωθούν και θα εμπλουτισθούν από τη διδακτική πράξη.
Η δεύτερη στήλη περιλαμβάνει τα θέματα της θεατροπαιδαγωγικής ή αλλιώς τις μεθόδους διδασκαλίας
του εκάστοτε αντικειμένου. Επιχειρείται εδώ η εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, με
έμφαση στη μαθητοκεντρική παιδαγωγική, ταυτόχρονη ή συνδυαστική διδασκαλία με άλλους
συνεργάτες (καλλιτέχνες, συγγραφείς, εμψυχωτές κ. ά), με τη χρήση τεχνολογίας, διαδικτύου,
εκπαιδευτικών προγραμμάτων, projects, συνεντεύξεων, φύλλων εργασίας, με συνεργασία κοινωνικών
δικτύων και ομάδων. Δίνει δυνατότητες στη λήψη αποφάσεων από τους μαθητές, στην ανάπτυξη
πρωτοβουλιών, κριτικής σκέψης και βέβαια στην ομαδική και συλλογική δουλειά (μοίρασμα ρόλων,
ευθυνών κλπ).
Η τρίτη στήλη είναι η «καρδιά» του Π.Σ., εδώ εικονίζονται όλες οι δράσεις των μαθητών,
περιγράφονται τα βήματα της θεατρικής διαδρομής: ασκήσεις ατομικές και ομαδικές, απλές και
σύνθετες, αυτοσχεδιασμοί απλοί και αυτοσχεδιασμοί σκηνικοί, ανάλυση δραματικών στοιχείων ενός
αφηγηματικού έργου, μεταγραφή του σε δραματικό κείμενο/εργαστήρι γραφής – τα βήματα της ομάδας
από την επιλογή έργου, διανομή ρόλων, δημιουργία σκηνικού, τη σύνθεση κοστουμιών (μάσκας), την
ηχητική-μουσική κάλυψη του έργου και τον φωτισμό του ως τη θεατρική παράσταση. Τέλος,
περιλαμβάνονται δράσεις εκτός σχολείου: επισκέψεις σε θέατρα, μουσεία, πολυχώρους, συναντήσεις
και εργαστήρια με επαγγελματίες θεάτρου – άνοιγμα στην κοινωνία, συμμετοχή σε φεστιβάλ ή άλλες
πολιτιστικές εκδηλώσεις τοπικής κοινωνίας κ.ά.
ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Α΄ Επίπεδο: Έκφραση - Δημιουργία
Προσδοκώμενα Μέθοδος - Δραστηριότητες

αποτελέσματα/στόχοι Θέματα
1. Να μπορεί ο μαθητής Ενεργοποίηση και Ασκήσεις με βάδισμα, ελαφρύ τρέξιμο (διαφορετικοί
να εκφράζεται μέσα από εξερεύνηση τύποι βαδίσματος/ τρέξιμο, σταμάτημα σε κύκλο)
το σώμα του, να σώματος και
εξερευνά την κίνηση φωνής Ένταση/χαλάρωση
μέσα στον χώρο, να Ισορροπία
προσαρμόζει το σώμα Παρατήρηση
του στις εκάστοτε Αυτοσυγκέντρωση Ασκήσεις αναπνοής-
συνθήκες Εξερεύνηση αντηχείων φωνής - Άρθρωση
Αγωγή του λόγου
Να συνειδητοποιήσει τη Παρατήρηση/ Μνημοτεχνική:
σημασία της αναπνοής Επικοινωνία με Παρατηρώ έναν συμμαθητή μου και στη συνέχεια
για τη στήριξη του τους άλλους περιγράφω την εξωτερική του εμφάνιση με κλειστά
σώματος μάτια.
Να ενεργοποιεί όλα τα
αντηχεία της φωνής – να
μάθει τις βασικές αρχές
της αγωγής του λόγου
(ανάπτυξη των
φωνητικών
δυνατοτήτων)
Να επικοινωνεί με τους
άλλους και να
αντιλαμβάνεται την
έννοια της ομάδας
(συντονισμός κινήσεων,
επικοινωνία σωμάτων
στον χώρο,
εμπιστοσύνη)
1 δίωρο
2. Να μπορεί να δρα Αυτοσχεδιασμός α. Ένας μαθητής μπαίνει στον χώρο δράσης και μας
προσαρμόζοντας τη απλός και δείχνει με τη συμπεριφορά του, δηλαδή τις κινήσεις
συμπεριφορά του -με τη σύνθετος, ατομικός και τις εκφράσεις του, σε ποιον χώρο βρίσκεται
δύναμη της φαντασίας- και ομαδικός (κινηματογράφος, βιβλιοθήκη, καφετέρια).
και αντιδρώντας σε Ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να συνεχιστεί με έναν
δοσμένες συνθήκες άλλο μαθητή, που έχοντας καταλάβει τι κάνει ο
συμμαθητής του έρχεται και συμμετέχει στη δράση.
Να συνεργάζεται
αρμονικά με την ομάδα β. Μια ομάδα μαθητών θα παρουσιάσει ένα ρομπότ
που κατασκεύασε στους υπόλοιπους μαθητές.
Τι κάνει ο μαθητής που παίζει το ρομπότ, πώς
μιλάει, πώς κινείται;
Πώς αντιδρούν οι μαθητές-θεατές;
Οι μαθητές που το παριστάνουν πρέπει να έχουν

1 δίωρο μεγάλη αυτοσυγκέντρωση και απόλυτο συντονισμό
στις ενέργειές τους.
γ. Γραπτός
Ένας μαθητής -μικροπωλητής στο δρόμο

προσπαθεί να πουλήσει την πραμάτεια του.
Οι μαθητές περιγράφουν στο τετράδιο τι κάνει ο

μικροπωλητής για να προσελκύσει τους
περαστικούς και αν το καταφέρνει.
δ. Έρχεται στην αυλή του σχολείου ένα παράξενο

πλάσμα. Τι κάνουμε:
- αν είναι φιλικό μαζί μας;
- αν είναι εχθρικό απέναντί μας;
Συμμετέχουν: ένας μαθητής παίζει το ΟΝ, μια ομάδα

μαθητών που το περιεργάζονται και έρχονται σε
επαφή μαζί του, ανταλλάσσουν πληροφορίες,
ενημερώνουν ο ένας τον άλλον για τη ζωή τους.
3. Να μπορεί ο μαθητής Αυτοσχεδιασμός α. Όλοι οι μαθητές κάθονται σε κύκλο. Στο κέντρο

να εκφράζεται μέσα από – Σκηνική πράξη: βάζουμε ένα αντικείμενο ή ένα αξεσουάρ, π. χ. ένα
τους κώδικες του ζευγάρι παπούτσια ή μια εσάρπα. Ένας μαθητής θα
θεάτρου προφορικά και φαντασία το πάρει και θα αυτοσχεδιάσει, δίνοντάς του
γραπτά, σε ατομικό και φανταστικές ιδιότητες και διαφορετική χρήση.
ομαδικό επίπεδο. αυτοσυγκέντρωση Ένας δεύτερος μαθητής θα προτείνει τη δική του
εκδοχή-ιστορία.
Να ασκηθούν οι μαθητές προσοχή Ο αυτοσχεδιασμός μπορεί να εξελιχθεί και να γίνει
στο να «ακούνε» ο ένας ομαδικός.
τον άλλο δράση - αντίδραση
αναπτύσσοντας σχέσεις β. Ένα παιδί βάζει τη λευκή ουδέτερη μάσκα και
μέσα στον χώρο διάλογος – εκτελεί μια δράση, π. χ. μπαίνει στη θάλασσα,
δράσης. σκηνικές σχέσεις περπατά στην άμμο.
γ. Παίζουμε με τις «διαφορές» μας. Πρόκειται να
Να ευαισθητοποιηθούν σκηνικός χώρος οργανώσουμε ένα δρώμενο πάνω στις παραδόσεις.
μέσα από το θέατρο σε Χωριζόμαστε σε διαφορετικές ομάδες, ανάλογα με
θέματα σκηνικά τον τόπο καταγωγής μας (αυτό είναι όρος του
διαφορετικότητας/κοινω αντικείμενα αυτοσχεδιασμού και όχι απαραίτητα πραγματικό
νικής ισότητας, ώστε να δραματικός/σκηνικ στοιχείο). Έτσι, μια ομάδα θα συγκεντρώσει σκηνικά
συνυπάρξουν αρμονικά ός χρόνος αντικείμενα και στοιχεία ενδυμασίας/ αξεσουάρ
στο σχολικό σχετικά με τοπικά έθιμα νησιών, μια δεύτερη ομάδα
περιβάλλον. διαπολιτισμικότητα θα αντιπροσωπεύει τα έθιμα της ηπειρωτικής
χώρας. Μια άλλη ομάδα θα συγκεντρώσει νέους με
ξένη καταγωγή, π. χ. από γειτονικές χώρες με κοινά
έθιμα.
2 δίωρα
Στη συνέχεια, ανά ομάδα πλάθουμε με τη φαντασία
μας και συζητώντας (ανταλλάσσοντας πληροφορίες)
τις συνθήκες του δρώμενου που θα παραστήσουμε
(χώρος/ αντικείμενα, χρόνος, συμβάντα, πρόσωπα/
δράση, διάλογος/σχέσεις)
4. Να διακρίνει το Δραματουργία Δραματοποίηση: α. Διάκριση του αφηγηματικού

αφηγηματικό από το Σκηνική από το δραματικό κείμενο/ αναγνώσεις κειμένων -
δραματικό κείμενο διερεύνηση Ανάλυση δραματικού κειμένου (μορφολογικά
στοιχεία/δράση - σύγκρουση προσώπων):

-Το δράμα ως Αίας – Γκόλφω – Μακρυγιάννης
2 δίωρα λογοτεχνικό είδος
Η «Φόνισσα» ως αφηγηματικό κείμενο με δραματικό
-Το δράμα ως χαρακτήρα: φωτίζουμε τη δράση της ηρωίδας
θεατρικό κείμενο (κίνητρα, στόχοι, εμπόδια) και την επαληθεύουμε
με προορισμό την στη σκηνή.
παράσταση
β. Επαλήθευση δράσης στον σκηνικό χώρο:
-Ανίχνευση του
δραματικού Αυτοσχεδιασμός πάνω στη δημιουργία σκηνικού
σκηνικού χώρου: χώρου στο «Γιοφύρι της Άρτας»
από το κείμενο στη
σκηνή Αυτοσχεδιάζουμε πάνω στον ρόλο του «δαιμόνιου»,
του Πουκ («Όνειρο…» Σαίξπηρ)
-Λόγος και
Συμπεριφορά Επαληθεύουμε τον χώρο δράσης σε ένα
απόσπασμα «Ερωτόκριτου»
από τα Κείμενα Νεολ. Λογοτ.
Α΄Λυκείου
5. Περνώντας από το Δημιουργική Εργαστήρι Γραφής

κείμενο στη σκηνή να Ανάγνωση και
κατανοεί και να Γραφή Επιλέγουμε ένα απόσπασμα από τον «Δον
εμβαθύνει τις έννοιες: Κιχώτη», (Κείμενα Νεοελ. Λογοτεχνίας Α΄Λ.) και,
δράση - σύγκρουση- Παρακολούθηση αφού εντοπίσουμε τα δραματικά του στοιχεία (κ. τις
χαρακτήρας παράστασης συγκρούσεις), το μετατρέπουμε σε δραματικό
και τα μορφολ. στοιχεία δραματοποιημένης κείμενο, με διαλόγους, σκηνικές οδηγίες, αφηγητή,
δράματος (διάλογος, αφήγησης ανάλογα με το ύφος που θέλουμε να δώσουμε.
πλοκή, πρόσωπα,
δραματική κατάσταση, Έχοντας επισημάνει τα δραματικά στοιχεία στη
χώρος, χρόνος) «Φόνισσα», μπορούμε να μεταγράψουμε το
αφηγηματικό σε δραματικό κείμενο κάνοντας χρήση
και μονολόγου (εσωτερική σύγκρουση ηρωίδας).
2 δίωρα Οι μαθητές παρακολουθούν μια παράσταση με

δραματοποιημένη αφήγηση, π. χ. «Εγώ, ο
(Λόγω της φύσης του Θουκυδίδης, ένας Αθηναίος» στο Θέατρο Σφενδόνη
αντικειμένου μπορούν (Άννα Κοκκίνου), που μπορούν να αξιοποιήσουν
να χρησιμοποιηθούν στην τάξη (Ρητ. κείμενα, Θουκυδίδου Ιστορίαι)
επιπλέον ώρες από
γλωσσικό μάθημα)
6. Να χρησιμοποιεί τον Διαθεματικότητα α. Οι μαθητές δημιουργούν ένα αυτοσχέδιο σενάριο

θεατρικό κώδικα και τη επιστημονικής φαντασίας για τον ανθρώπινο
σκηνική πράξη ως Θέατρο και εγκέφαλο, αντλώντας πληροφορίες από το Βιβλίο
εργαλείο για την Επιστήμη Βιολογίας, και (αφού το αναδείξουν δραματικά) το
κατανόηση και παρουσιάζουν στη σκηνή.
εμβάθυνση των
μαθημάτων του β. Ασκήσεις ισορροπίας με διαδοχική ελάττωση των
σχολείου. σημείων στήριξης, π.χ πόδια, χέρια και σταδιακή
μείωση ώσπου να μείνει ο ασκούμενος στο ένα πόδι
μόνο.
1 δίωρο Η άσκηση μπορεί να γίνει με ένα ζευγάρι και η
ελάττωση σημείων στήριξης του ενός να προκαλεί
(ενδείκνυται η χρήση την αντίδραση στον άλλο.
ωρών και άλλων δ.

αντικειμένων)
7. Να αντιλαμβάνεται τις Πολύτεχνα α. Δράσεις με σύμπραξη διαφόρων τεχνών (γιορτές,

ιδιαιτερότητες του Δρώμενα στο εκδηλώσεις)
θεάτρου σε σχέση με σχολείο:
άλλες μορφές θεάματος Δημιουργία Μουσικοθεατρικής παράστασης γύρω
και παραστατικών εγκατάσταση από το Καρναβάλι
τεχνών performance
Χοροθέαμα με ταυτόχρονη αφήγηση με θέμα τη ζωή
2 δίωρα μουσικό θέατρο στη Σμύρνη πριν από το 1922.
Είναι δυνατό να γίνεται παράλληλα και έκθεση
(θα χρησιμοποιηθούν χοροθέατρο φωτογραφίας και άλλων ντοκουμέντων με σχετικό
και ώρες άλλων υλικό.
μαθημάτων θέατρο σκιών
Καλλιτεχνικής παιδείας, β. Επισκέψεις σε θέατρα, αρχαία και σύγχρονα,
π.χ. μουσικής) θέατρο με χρήση πολυχώρους, τσίρκο κ. ά.
οπτικοακουστικών
μέσων (κιν/φος, Οι μαθητές μπορούν να δουν θεατρική παράσταση
video κ. ά.) με σχετικό θέμα (εφόσον παίζεται), π. χ. «Σμύρνη
μου αγαπημένη».
Θεατρικό Αναλόγιο
με κείμενα για τη
Σμύρνη και
μουσική επένδυση
Παρακολούθηση
διαφόρων μορφών
θεάματος
Β΄ Επίπεδο: Καλλιτεχνική Δημιουργία – Θεατρική Παράσταση

Προσδοκώμενα Μέθοδος – Δραστηριότητες
αποτελέσματα/ Θέματα
στόχος
1. Να κατανοούν τους Παρακολούθηση α. Προετοιμασία επίσκεψης σε θέατρο: συζήτηση για
κώδικες του θεάτρου θεατρικής το θεατρικό έργο και την παράσταση
και να μπορούν να παράστασης/
τους αξιοποιούν ως Προετοιμασία στην β. Επίσκεψη στο Θέατρο-παράσταση-συζήτηση με
καλλιτέχνες τάξη συντελεστές
δημιουργοί και ως
θεατές Ανάλυση όρων: γ. Συζήτηση στην τάξη για το έργο που είδαν, την
ρεπερτόριο, κριτική εποχή, και αν η σκηνοθεσία ανέδειξε τα δραματικά
θεάτρου στοιχεία του έργου
2 δίωρα
Κριτική δ. Ανταλλαγή απόψεων για τη σκηνική κάλυψη του
(για επισκέψεις χρήση προσέγγιση της έργου: ντεκόρ, κοστούμια, μουσική, φωτισμός
εξωσχολικού χρόνου) σκηνοθεσίας -
Αξιολόγηση
παράστασης
2. Να διακρίνουν το Ιστορία και Θεωρία 1. Ανάγνωση –

είδος θεατρικών Θεάτρου Μελέτη θεατρικών έργων: «Αντιγόνη», «Βασιλιάς

έργων (τραγωδία, Δραματουργία Ληρ», «Φιλάργυρος», «Ματωμένος γάμος», «Ο
κωμωδία, δράμα), Γλάρος», «Περιμένοντας τον Γκοντό» κ. ά.
την αισθητική τους Παρακολούθηση
(ρεαλισμός, παράστασης στο 2. Σε σχέση με τις ρίζες αρχαίου δράματος, μπορεί
ρομαντισμός, Θέατρο να γίνει παρουσίαση από ομάδα μαθητών ενός
κλασικισμός), τη θέση τελετουργικού δρώμενου για την καρποφορία της
τους στην ιστορία Μελέτη – γης, αφού μελετήσουν ελληνικούς μύθους και άλλων
θεάτρου (αρχαίο τοποθέτηση του λαών για τη βλάστηση γης, που συμβολίζεται με τον
δράμα, commedia dell έργου θάνατο/ανάσταση ενός θνήσκοντος θεού (π. χ.
arte, ελισαβετιανό (Δραματουργική- Ζαγρέας/Διόνυσος, Όσιρις, Άδωνις, Ιαβέ).
θέατρο, Κρητικό Ιστορική -
θέατρο, Γαλλικό Αισθητική) 3.Να φανεί μέσα από το κείμενο η στρατηγική της
ου
θέατρο 17 αι., θέατρο πληροφορίας/πλοκή, π.χ. Βασιλιάς Ληρ.
ου
19 αι., αστικό δράμα,
θέατρο Μεσοπολέμου, 4. Άσκηση αφήγησης μύθου δραματικού κειμένου,
σύγχρονο θέατρο) π. χ. Μπέκετ, η γλώσσα της σιωπής στο θέατρο,
Μαρσέλ Μαρσό παντομίμα
3 δίωρα
5. Άσκηση – Αυτοσχεδιασμός «χαμένο αντικείμενο»
(και χρήση πάνω στον «Φιλάργυρο» Μολιέρου: έχουμε χάσει
εξωσχολικού χρόνου) κάτι πολύτιμο και ψάχνουμε με αγωνία σ’ όλο το
χώρο για να το βρούμε. Πώς κινούμαστε, ποιες
ενέργειες κάνουμε, πώς αντιδράμε αν το βρούμε ή
αν όχι.
6. Παρακολούθηση παράστασης έργου Μολιέρου
7. Συζήτηση στην τάξη για το είδος θεατρικού έργου,

την αισθητική του, τη θέση του στην ιστορία (π. χ.
«Αντιγόνη», Αρχαίο δράμα-τραγωδία)
Μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται
Ανατροφοδότηση
όσων μάθαμε.
Οι μαθητές μπορούν να δουν και την

κινηματογραφημένη εκδοχή του Μολιέρου από την
Αριάν Μνούσκιν (Θέατρο του Ήλιου).
3.Να επιλέγουν ένα Δραματουργία Μελέτη για τη σκηνοθεσία και τη σκηνική

θεατρικό έργο με τα Δραματουργική παρουσίαση του επιλεγμένου έργου
κριτήρια που έχουν ανάλυση.
διαμορφώσει . Αντίστοιχη έρευνα για το δικό τους δραματικό
Δραματική κείμενο.
Να δημιουργούν ένα σύνθεση
δικό τους θεατρικό
κείμενο.
2 δίωρα
4.- Να κατανοούν την α. Μελέτη α. Αυτοσχεδιασμοί μαθητών για κάθε ρόλο που
έννοια ρόλου συμπεριφοράς υπάρχει σε ένα έργο
προσώπων ενός
-Να μπορούν να έργου με βάση τις Συζήτηση με μαθητές πάνω στις διαφορές
ζωντανέψουν τους δοσμένες συμπεριφορών κάθε ρόλου
χαρακτήρες θ. έργου συνθήκες:
β.Αυτοσχεδιασμός με μάσκες της
-ποιος είναι commedia dell arte

3 δίωρα -τι κάνει
-ο στόχος του γ. Οι μαθητές μπορούν να δουν θεατρική
παράσταση του έργου τους αν παίζεται στο θέατρο
β. Ο ρόλος και η ή την κινηματογρα- φική εκδοχή του έργου.
σκηνική
συμπεριφορά: π. δ. Γράφουμε σε τετράδιο αναπαριστώντας στοιχεία
χ. ο ρόλος στην που συνθέτουν ένα δραματικό πρόσωπο: λέξεις,
commedia dell arte παύσεις, χειρονομίες, μεταμφίεση κ. ά.
Ανατροφοδότηση:
συζητάμε σε κύκλο και επιβεβαιώνουμε ερωτήματα

σχετικά με ρόλους: πληροφορίες που βρήκαμε
(τύπος ή χαρακτήρας), αν η εποχή του αναδύθηκε
μέσα από την ερμηνεία του ρόλου (π. χ. ένα
ιστορικό πρόσωπο)
5.α. Να κατανοούν τα α. Μελέτη α. Γνωριμία με τον σκηνογράφο Χ /

σκηνικά στοιχεία της σκηνογραφίας: Εργαστήρι στο σχολείο
παράστασης ως
θεατές. Εικαστικές β. Επίσκεψη σε
συνθέσεις Μουσείο ή Πινακοθήκη (Εικαστικά) /
β. Να μπορούν να Ρεαλιστικό σκηνικό στο Μουσείο Θεάτρου (μακέτες σκηνικών,
δημιουργήσουν το Αφαιρετικές κοστούμια)/
σκηνικό περιβάλλον συμβολικές στο Εθνικό Θέατρο
ενός έργου στην συνθέσεις
πορεία της θεατρικής Η «άδεια σκηνή» γ. Μουσικό εργαστήρι – διερεύνηση ηχητικού
παράστασης: σκηνικό περιβάλλοντος στη Χ παράσταση - γνωριμία με
– κοστούμι – ήχος, β. Μελέτη μουσικό Θεάτρου
μουσική – φωτισμός ενδυματολογίας
δ. Οι μαθητές επισκέπτονται το Εθνικό Θέατρο
γ. Εξοικείωση του γ.Διερεύνηση (εναλλακτικά ένα άλλο μικρό Θέατρο), γνωρίζουν
μαθητή με τα ήχου και τον φωτιστή και εξοικειώνονται με τον φωτισμό
επαγγέλματα του μουσικών θεάτρου και σκηνής.
θεάτρου: επιλογών
παράστασης ε. Συζήτηση για το σκηνικό περιβάλλον στην
Συγγραφέας παράσταση που είδαν
Ηθοποιός
Σκηνοθέτης δ. Μελέτη (Αναστοχασμός)
Σκηνογράφος δυνατοτήτων
Ενδυματολόγος φωτισμού
Μουσικός
Φωτιστής
4 δίωρα
6. Να μπορεί να Δημιουργία α. Οι μαθητές ανά ομάδες αξιοποιώντας τις ως τώρα
συνδυάσει σκηνικά το σύνθετου γνώσεις και εμπειρίες τους δημιουργούν ένα
θέατρο με άλλες θεάματος με τη πολύτεχνο θέαμα σε πολιτιστική εκδήλωση του
σύγχρονες μορφές σύμπραξη πολλών σχολείου.
θεάματος και άλλες τεχνών (Εικαστικά
τέχνες και να – Θέατρο – β. Παρακολούθηση πολυθεάματος έξω από το
δημιουργεί σύνθετα και Μουσική) σχολείο
πολύμορφα θεάματα
με την αξιοποίηση των Επίσκεψη σε γ. Οι μαθητές επισκέπτονται ένα Μουσείο

στοιχείων της Μουσικό Θέατρο ή (Μπενάκη) Μπορούν π. χ. από έναν πίνακα του Δ.
σκηνογραφίας, της Πολυχώρο/Περφόρ Θετοκόπουλου να εμπνευστούν μια κινησιολογική
μουσικής/ήχου και του μανς αφήγηση, να την επενδύσουν με μουσική μπαρόκ
φωτισμού και να την αναδείξουν σκηνικά ερευνώντας και άλλα
Επίσκεψη σε στοιχεία της εποχής του ζωγράφου.
2 δίωρα Μουσείο ή
Πινακοθήκη
Γ΄ Επίπεδο: Θέατρο και Κοινωνία

Προσδοκώμενα Μέθοδος – Δραστηριότητες
αποτελέσματα/ Θέματα
στόχος
1. Η κατανόηση Η συμμετοχή του Η θεατρική ομάδα των μαθητών παρεμβαίνει σε μια
πρωτοποριακών μαθητή στα σύγχρονη παράσταση τραγωδίας Πολιτιστικού
μορφών θεάτρου σύγχρονα θεατρικά Φορέα (π. χ. Δημοτικού Θεάτρου)
δρώμενα στο
Ο μαθητής ως «δρων» κοινωνικό Η παρέμβαση μπορεί να γίνει με τη χρήση μεθόδων
θεατής: περιβάλλον του του Drama
π. χ. «θέατρο αγοράς» (Forum theatre/ Ritual/Role on the wall)
1 δίωρο
2. Κοινωνιολογία του Η πρόσληψη του Θεατρικές προτάσεις μαθητών πάνω σε κοινωνικό
θεάτρου θεάματος από την θέμα, π. χ. Η εξουσία – σχέσεις πολιτών
τοπική κοινότητα
Θέατρο και Εργαστήρι στην «Αντιγόνη» Σοφοκλή: πολίτης και
Ανθρωπολογία Συνείδηση από τον πόλη -
μαθητή των Άσκηση με μια στιχομυθία όπου αναδεικνύονται οι
Διαπολιτισμικά κοινωνικών σχέσεις δυνάμεων
προγράμματα προεκτάσεων του
θεάτρου Αφού διαβάσουμε ένα ρεπορτάζ πάνω στον
Σχολείο και Κοινωνία ρατσισμό, κάνουμε ασκήσεις προσομοίωσης
Κατανόηση άλλων
2 δίωρα πολιτισμών και Συμμετοχή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο
άλλων του Νέου Σχολείου, π.χ. πρόληψη σχολικού
παραδόσεων εκφοβισμού με διαμεσολάβηση μαθητών: οι μαθητές
τέχνης μέσω του μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία του
θεάτρου drama για να επιλύσουν ένα πρόβλημα bulling που
παρουσιάστηκε στο σχολείο τους.
Συμμετοχή σε
σχετικά ερευνητικά Συνεργασία με άλλα σχολεία
προγράμματα,
πολιτιστικά, κ. ά. Έρευνα στο κοινωνικό περιβάλλον –: Συνεντεύξεις
μαθητών/
Συμπλήρωση ερωτηματολογίων/
Φύλλα εργασίας
και
Εκπόνηση project (βλ. Οδηγό Εκπαιδευτικού, Σχέδιο
Εργασίας για «Αντιγόνη» και «Το Θέατρο και η
Πόλη»)
Εργαστήρι μαθητών με φύλλα εργασίας: οι μαθητές
βλέπουν στα φύλλα φωτογραφίες ηθοποιών και
χορευτών διαφορετικών πολιτ. παραδόσεων και
εποχών (τύπος της Κομμέντια, ηθοποιός όπερας
ου
Πεκίνου, Γάλλος μίμος 20 αι., ηθοποιός σημ.
σωματικού θεάτρου, ηθοποιό/χορευτής από
μπαλινέζικο θέατρο κ. ά.). Μετά, σχολιάζουν τις

στάσεις σώματος, την ισορροπία, τις εκφράσεις
προσώπου/ματιών των καλλιτεχνών: τι εκφράζουν,
πόσο ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις κάποιου
ρόλου κ. ά.
(Τα φύλλα εργασίας θα παρουσιαστούν στον Οδηγό
Εκπαιδευτικού)
H ισχύς της παρούσης αρχίζει από το σχολικό έτος 2015−2016.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷
Σε έντυπη μορφή:
• Για τα Φ.Ε.Κ. από 1 έως 16 σελίδες σε 1 € προσαυξανόμενη κατά 0,20 € για κάθε επιπλέον οκτασέλιδο ή μέρος αυτού.
• Για τα φωτοαντίγραφα Φ.Ε.Κ. σε 0,15 € ανά σελίδα.
Σε μορφή DVD/CD:
Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση
Α΄ 150 € 40 € 15 € Α.Α.Π. 110 € 30 € -
Β΄ 300 € 80 € 30 € Ε.Β.Ι. 100 € − -
Γ΄ 50 € − − Α.Ε.Δ. 5€ − -
Υ.Ο.Δ.Δ. 50 € − − Δ.Δ.Σ. 200 € − 20 €
Δ΄ 110 € 30 € − Α.Ε.−Ε.Π.Ε. − − 100 €
• Η τιμή πώλησης μεμονωμένων Φ.Ε.Κ. σε μορφή cd−rom από εκείνα που διατίθενται σε ψηφιακή μορφή και μέχρι 100 σελίδες, σε 5 €
προσαυξανόμενη κατά 1 € ανά 50 σελίδες.
êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.
Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή Τεύχος Έντυπη μορφή

Α΄ 225 € Δ΄ 160 € Α.Ε.−Ε.Π.Ε. 2.250 €
Β΄ 320 € Α.Α.Π. 160 € Δ.Δ.Σ. 225 €
Γ΄ 65 € Ε.Β.Ι. 65 € Α.Σ.Ε.Π. 70 €
Υ.Ο.Δ.Δ. 65 € Α.Ε.Δ. 10 € Ο.Π.Κ. −
• Το τεύχος Α.Σ.Ε.Π. (έντυπη μορφή) θα αποστέλλεται σε συνδρομητές ταχυδρομικά, με την επιβάρυνση των 70 €, ποσό το οποίο αφορά
τα ταχυδρομικά έξοδα.
• Η καταβολή γίνεται σε όλες τις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.). Το πρωτότυπο διπλότυπο (έγγραφο αριθμ. πρωτ. 9067/28.2.2005
2η Υπηρεσία Επιτρόπου Ελεγκτικού Συνεδρίου) με φροντίδα των ενδιαφερομένων, πρέπει να αποστέλλεται ή να κατατίθεται
στο Εθνικό Τυπογραφείο (Καποδιστρίου 34, Τ.Κ. 104 32 Αθήνα).
• Σημειώνεται ότι φωτοαντίγραφα διπλοτύπων, ταχυδρομικές Επιταγές για την εξόφληση της συνδρομής, δεν γίνονται δεκτά
και θα επιστρέφονται.
• Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα μέλη της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίου Τύπου
Αθηνών και Επαρχίας, οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί, η Ε.Σ.Η.Ε.Α, τα τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα και οι τρι−
τοβάθμιες επαγγελματικές ενώσεις δικαιούνται έκπτωσης πενήντα τοις εκατό (50%) επί της ετήσιας συνδρομής.
• Το ποσό υπέρ ΤΑ.Π.Ε.Τ. (5% επί του ποσού συνδρομής), καταβάλλεται ολόκληρο (Κ.Α.Ε. 3512) και υπολογίζεται πριν την έκ−
πτωση.
• Στην Ταχυδρομική συνδρομή του τεύχους Α.Σ.Ε.Π. δεν γίνεται έκπτωση.
Πληροφορίες για δημοσιεύματα που καταχωρίζονται στα Φ.Ε.Κ. στο τηλ.: 210 5279000.
Φωτοαντίγραφα παλαιών Φ.Ε.Κ.: τηλ.: 210 8220885.
Τα φύλλα όλων των τευχών της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως διατίθενται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή
από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (www.et.gr)
Hλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.et.gr − e−mail: webmaster.et@et.gr
ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 08:00 ΜΕΧΡΙ 13:30
ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

*02001552201150032* ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 34 * ΑΘΗΝΑ 104 32 * ΤΗΛ. 210 52 79 000 * FAX 210 52 21 004

Kallitexniki Paideia A Gen Lykeiou Ps Fek b155 2015

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kallitexniki Paideia A Gen Lykeiou Ps Fek b155 2015

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Signature Not

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

τών στις ερευνητικές εργασίες με τη χρήση πολλαπλών

ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

και τα αίτιά της. τάση της εποχής για

1.2. Ο ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

γραμμόφωνο, σπιρίτσουαλ (spiritual), 5) Ακούν χορωδιακές επεξεργασίες των παραπάνω

3.3. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΡΟΚ

2) Να συσχετίσουν οποίες διαδόθηκε. Η Όπερα της Πεντάρας, μουσική Kurt Weill

2) Να σημαντικότεροι συνθέτες «Ολυμπιακός ύμνος» του Σαμάρα. Επίσης, «Ο

συνθήκες εμφάνισης και ως ιστορικές 4) Μ. Καλομοίρης, το χορωδιακό «Σαράντα

2.2. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ Μ. ΧΑΤΖΙΔΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥ Μ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Λέξεις –κλειδιά: λαϊκή

Ι. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ

Σκοπός του μαθήματος των Εικαστικών

Άξονες του Μαθήματος- Στόχοι

Δείκτες επιτυχίας- απόδοσης (ενδεικτικά)

ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ

Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές:

Να χρησιμοποιούν τα στοιχεία Μορφοπλαστικά Σχεδιάζουν και δημιουργούν με τα μορφοπλαστικά

Να αναγνωρίζουν τις βασικές Σχέδιο Σχεδιάζουν και δημιουργούν ατομικά ή ομαδικά

Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές :

Να αναγνωρίζουν και να Arte Povera Σχεδιάζουν και δημιουργούν έργα ατομικά ή

Αρχιτεκτονική, Εφαρμοσμένες και Παραδοσιακές τέχνες

Οι μαθητές να είναι ικανοί: Οι μαθητές :

Να αναγνωρίζουν το Παραδοσιακό, Σχεδιάζουν και δημιουργούν εικαστικά ατομικά ή

Σχεδιάζουν και δημιουργούν βίντεο-εικονικές

Συμμετέχουν με εικαστικές δράσεις για τη

Κινούμενη Επινοούν και σχεδιάζουν νέα σύμβολα και

Σχεδιάζουν και εκπονούν συνθετικές εργασίες για

Ι. ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Γενικός σκοπός και Φιλοσοφία του Θεάτρου

Οι σημερινοί σχεδιαστές των Π. Σ. των γνωστικών αντικειμένων της Καλλιτεχνικής Παιδείας θα

- Εξερεύνηση του σώματος ως μέσου έκφρασης και επικοινωνίας

- Η γνωριμία και εξοικείωση των μαθητών με το επαγγελματικό θέατρο, συνεργασία με

ΙΙ. Το Πρόγραμμα Σπουδών Θεάτρου – Το περιεχόμενό του (σε στήλες)

Τα επίπεδα αυτά είναι τα εξής:

ΙΙ. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Προσδοκώμενα Μέθοδος - Δραστηριότητες

Οι μαθητές που το παριστάνουν πρέπει να έχουν

Ένας μαθητής -μικροπωλητής στο δρόμο

Οι μαθητές περιγράφουν στο τετράδιο τι κάνει ο

δ. Έρχεται στην αυλή του σχολείου ένα παράξενο

Συμμετέχουν: ένας μαθητής παίζει το ΟΝ, μια ομάδα

3. Να μπορεί ο μαθητής Αυτοσχεδιασμός α. Όλοι οι μαθητές κάθονται σε κύκλο. Στο κέντρο

4. Να διακρίνει το Δραματουργία Δραματοποίηση: α. Διάκριση του αφηγηματικού

στοιχεία/δράση - σύγκρουση προσώπων):

5. Περνώντας από το Δημιουργική Εργαστήρι Γραφής

2 δίωρα Οι μαθητές παρακολουθούν μια παράσταση με

6. Να χρησιμοποιεί τον Διαθεματικότητα α. Οι μαθητές δημιουργούν ένα αυτοσχέδιο σενάριο

ωρών και άλλων δ.

7. Να αντιλαμβάνεται τις Πολύτεχνα α. Δράσεις με σύμπραξη διαφόρων τεχνών (γιορτές,

Β΄ Επίπεδο: Καλλιτεχνική Δημιουργία – Θεατρική Παράσταση

2. Να διακρίνουν το Ιστορία και Θεωρία 1. Ανάγνωση –

είδος θεατρικών Θεάτρου Μελέτη θεατρικών έργων: «Αντιγόνη», «Βασιλιάς

6. Παρακολούθηση παράστασης έργου Μολιέρου

7. Συζήτηση στην τάξη για το είδος θεατρικού έργου,

Οι μαθητές μπορούν να δουν και την

3.Να επιλέγουν ένα Δραματουργία Μελέτη για τη σκηνοθεσία και τη σκηνική

-ποιος είναι commedia dell arte

συζητάμε σε κύκλο και επιβεβαιώνουμε ερωτήματα

øîñì õðì÷ì÷ úùððò øì÷ êúìñêöîç÷ øì÷ ïùèêöòì÷ê÷

êøì÷îê÷ ÷ùòöôñê÷ ú.ê.ï.