Aksiome i teoreme Bulove algebre

gOsnova za rad digitalnih kola su logičke

HARDVERSKE OSNOVE operacije nad iskazima koji mogu da imaju
RAZVOJA DIGITALNE LOGIKE samo dve istinitosne vrednosti:

TAČAN (TRUE)

NETAČAN (FALSE)
gDa bi skup S = {x, y, z,….}, gde x, y, z,…∈∈(0, 1)
OSNOVNA LOGIČKA i operandi definisani na ovom skupu:
KOLA + logičko sabiranje ( ILI )
BINARNI OPERANDI
• logičko množenje ( I )
1 ’ negacija ( NE ) UNARNI OPERAND
predstavljali Bulovu algebru moraju da budu
zadovoljene aksiome i teoreme Hantingtona

Aksiome i teoreme Bulove algebre Aksiome i teoreme Bulove algebre

gOsnovne teoreme:
T-1: Teorema idempotentnosti:
gOsnovne aksiome:
x+x=x x•x=x
A-1:Binarne operacije + i • su komutativne na skupu S T-2: Teorema o nultim elementima:
i uzajamno su distributivne: x+1=1 x•0=0
x+y=y+x x•y=y•x T-3: Teorema o involuciji:
A-2:Za binarne operacije + i • postoje neutralni x=x
elementi 1 i 0, tako da za svako x iz skupa S važi: T-4: Teorema o apsorpciji:
x+0=0+x=x x•1=1•x=x x+x•y=x x • (x + y) = x
A-3:Za svako x iz skupa S postoji jedinstven inverzan T-5: Teorema o asocijativnosti:
element x, tako da važi: x + (y + z) = (x + y) + z
T-6: De-Morganove teoreme:
x+x=1 x•x=0
x•y=x+y x+y=x•y
Aksiome i teoreme Bulove algebre
g Bulova algebra omogućava da se rad
digitalnih mreža sačinjenih od elementarnih
logičkih kola opiše matematičkim izrazima,
odnosno funkcijama
g Bulove promenljive koje mogu da imaju
vrednosti 0 ili 1 predstavljaju logičke nivoe
Osnovna logička kola
gGejt je elektronsko kolo sa jednim ili više
prekidača kojima se upravlja spoljašnjim
digitalnim signalom
gLogička kola se realizuju primenom
integrisane tehnologije
gFunkcija svakog gejta je definisana
tabelom istinitosti koja specificira izlaz
logičkog kola za sve moguće kombinacije
vrednosti ulaznih signala
Osnovna logička kola
g Za implementaciju Bulovih algebarskih
jednačina koriste se digitalna logička kola
gejtovi
g Najjednostavniji električni element čiji
rad može da se opiše binarnim brojnim
sistemom je prekidač:

Binarna 0 – prekidač je otvoren “OFF”

Binarna 1 – prekidač je zatvoren “ON”
Osnovna logička kola
gBAFER
L=X
 Osnovna logička kola Osnovna logička kola
gINVERTOR gI - KOLO (AND)

L = X

X• Y = L

Osnovna logička kola Osnovna logička kola

gILI - KOLO (OR)

g NI - KOLO (NAND)

X X Y Z =X Y
Z= X Y
Y 0 0 1
0 1 1
X Z= X Y
1 0 1
Y
1 1 0

X+ Y = L
 Osnovna logička kola Osnovna logička kola
g EKSKLUZIVNO ILI KOLO (XOR)
g NILI - KOLO (NOR)

X X Y Z=X+Y
Z= X+Y
Y 0 0 1
0 1 0
X Z= X +Y
1 0 0
Y
1 1 0
X⊕Y = L

Osnovne logičke operacije sa jednim

Osnovna logička kola tipom logičkih kola
gEKSKLUZIVNO NILI KOLO gRealizacija
NE, ILI i I operacija samo
(XNOR) pomoću NI logičkih kola

X
Z = X⊕ Y X Y Z = X⊕ Y
Y 0 0 1
0 1 0
X Z = X⊕ Y
1 0 0
Y
1 1 1
Osnovne logičke operacije sa jednim
tipom logičkih kola Višeulazna logička kola
gRealizacija
NE, ILI i I operacija samo
pomoću NILI logičkih kola gKada je potrebna primena logičkih
operacija nad više ulaza, to se
rešava:

Upotrebom višeulaznih logičkih kola

Povezivanjem više dvoulaznih kola

Višeulazna logička kola Višeulazna logička kola

i x y z w F = x⋅ y ⋅ z ⋅ w
gTabela istinitosti za gTabela istinitosti za 0 0 0 0 0 0

troulazno ILI - kolo četvoroulazno I - kolo 1 0 0 0 1 0

2 0 0 1 0 0

3 0 0 1 1 0
⋅
⋅ ⋅ ⋅
⋅ ⋅ ⋅ 4 0 1 0 0 0

• • •
⋅ • • •
• • •

14 1 1 1 0 0

15 1 1 1 1 1