1.

Uvod 1 4/25/2015
 Drumske i gradske saobraćajnice

Doc. dr Nenad Ruškić, dipl.ing.saobraćaja

e-mail: nenad.d.ruskic@apeiron-edu.eu

Asistent: Tanja Škorić, dipl.ing.arhitekture

1. Uvod 2 4/25/2015
1. Uvod 3 4/25/2015
 Sadržaj

Sadržaj predmeta:
1. Uvodne napomene
2. Istorijski razvoj puteva i putnog saobraćaja
3. Klasifikacija puteva
4. Eksploatacioni pokazatelji u projektovanju i
eksploataciji puteva
5. Sistem vozač – vozilo – okolina
6. Poprečni profil puta
7. Elementi projektne geometrije
8. Situacioni i nivelacioni planovi
1. Uvod 4 4/25/2015
 Sadržaj

Sadržaj predmeta:

9. Trasiranje i oblikovanje puteva

10. Metodologija projektovanja puteva
11. Raskrsnice
12. Gradske saobraćajnice
13. Tlo i putno-građevinski materijali
14. Kolovozne konstrukcije puteva
15. Održavanje i upravljanje putevima

1. Uvod 5 4/25/2015
 Literatura

Knjige:
1. Mihailo Maletin – Planiranje i projektovanje
saobraćajnica u gradovima (Beograd, 2009)
2. Aleksandar Cvetanović, Borivoje Banić –
Osnove saobraćajnica
3. Aleksandar Cvetanović – Osnovi puteva
(Beograd 1989)

1. Uvod 6 4/25/2015
 Ispit

- Seminarski-grafički rad – projekat saobraćajnice

(obavezan deo ispita) – 20 bodova
- Pismeni deo ispita – 50 bodova
- Usmeni deo ispita – 30 bodova

1. Uvod 7 4/25/2015
 Uvod
Osnovni pojmovi:

- Saobraćajnica (gradska, vangradska…)

- Projektni elementi puta
- Klasifikacija puteva
- Geometrijski profil (poprečni, uzdužni)
- Trasa puta

1. Uvod 8 4/25/2015
 Uvod
Osnovni pojmovi:

- Projekat puta
- Raskrsnice (gradske i vangradske)
- Saobraćajnice u gradu
- Građevinski materijali
- Kolovozna konstrukcija
- Održavanje

1. Uvod 9 4/25/2015
 Uvod
Osnovni pojmovi:

- Kategorije vozila
- Intenzitet saobraćaja (PGDS, PMDS…)
- Merodavni protok qm
- Neravnomernost po smerovima
- Merodavno vozilo
- Osovinsko opterećenje

1. Uvod 10 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

- Prvi putevi nastaju kao uobičajene rute

kretanja ljudi
- Prvi putevi sa obrađenim kolovoznim zastorom
pojavili su se u Mesopotamiji oko 3500 god.pne
- Egipatski putevi za gradnju piramida iz perioda
3000 god.pne
- Rimski putevi kao prva značajna mreža puteva
u istoriji (vojni putevi uključujući vijadukte,
galerije, mostove i tunele skoro 150.000 km)

1. Uvod 11 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

1. Uvod 12 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

1. Uvod 13 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

Via Apia

1. Uvod 14 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

Via Apia

1. Uvod 15 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia

1. Uvod 16 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia

1. Uvod 17 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia ≈ Egnatia Odos

1. Uvod 18 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

- makadamski kolovoz, (1820. J.L.MacAdam) od

uvaljanog tucanika
Put iz 1850.god.

1. Uvod 19 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

- Mreža puteva u SAD

- Intenzivni razvoj putne mreže u periodu nakon I svetskog rata
- Freeway segmenti puteva (sa razdvojenim kolovozom)
- Definisan sistem national interstate network (66.000 km)
- Izgrađeno preko 15.000 denivelisanih raskrsnica
- Izgrađeno preko 69.000 mostova
- Smanjen broj poginulih u saobraćajnim nezgodama za 35%
- Oko 5.000.000 km puteva

1. Uvod 20 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

- Mreža puteva u Nemačkoj

- Intenzivni razvoj putne mreže u
periodu 1934-1940,
- rekonstruisano preko 4000 km
puteva
- danas je Nemačka putna mreža
jedna od najrazvijenijih u svetu
- 650.000 km puteva
- oko 13.000 km autoputeva
- Oko 1.300 km autobahn network
(putevi bez ograničenja brzine)

1. Uvod 21 4/25/2015
 Istorijski razvoj puteva

- EU koridori (konferencija na Kritu 1996 godine)

- Ukupno 10 pan-evropskih koridora

1. Uvod 22 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Prvi značajan istorijski datum –
otkriće točka (oko 5000
god.pne)

- Pronalazak pneumatika
- John Dunlop 1888. izumeo pneumatik
- Koristio se prvenstveno za bicikle,
kasnije i za automobile.

Ljubljanski točak
otkriven 2002 godine
(potiče iz 5150 god.pne)
1. Uvod 23 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Dunlopov pneumatik

1. Uvod 24 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Prva vozila na parni pogon – 1769. god.

1. Uvod 25 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Prva vozila pokretana motorom sa unutrašnjim
sagorevanjem (na gas) – 1806. god.
- 1815. god. – Josef Bozek (Prag, Češka) je
konstruisao automobil sa pogonom na naftna
isparenja
- Prvi motor sa unutrašnjim sagorevanjem
- Benzinski – Nikolaus Otto, Nemačka - 1867. god.
- Dizel – Rudolf Diesel, Nemačka - 1893. god.

- Gorivna ćelija na vodonik – Christian Friedrich

Schönbein 1838. god
1. Uvod 26 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja

- Prvo teretno vozilo – SAD, 1871. god. (parni

pogon)
- Volan na levoj strani – 1903. god.
- Doboš kočnice, Renault, Francuska 1902. god.
- Trkački automobil sa pogonom na sva 4 točka –
Holandija, 1903.

1. Uvod 27 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja

- Razvoj nacionalnih proizvođača automobila –

početak 1900-tih godina
- Belgija, Švajcarska, Švedska, Danska,
Nemačka, SAD, Francuska, Italija...
- FIAT (Fabbrica Italiana Automobili Torino)
počinje sa radom 1899. god.

1. Uvod 28 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Prvi motocikl
- Gottlieb Daimler konstruisao prvi motocikl 1885. god.
- Prvi automobil
- Karl Benz konstruisao prvi automobil sa tri točka sa gasnim
četvorotaktnim motorom iste godine

Daimlerov motocikl Benzov automobil

1. Uvod 29 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Henry Ford
- Prva fabrika za serijsku proizvodnju automobila u svetu
- Ford model A – 1903-1904 godine, proizvedeno oko 1750 vozila

1. Uvod 30 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Henry Ford
- Ford modeli B-S – 1904-1908 godine, većina ostala na nivou
prototipa

1. Uvod 31 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Henry Ford
- Ford model T – 1908-1927 godine

1. Uvod 32 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja
- Broj automobila u svetu danas, oko
1.000.000.000
- Od 1995 do danas broj automobila u svetu se
skoro udvostručio (sa 500 miliona na skoro
jednu milijardu)
- SAD – 775 automobila/1000 stanovnika
- Luksemburg (najviše u EU – 655
automobila/1000 stanovnika)

1. Uvod 33 4/25/2015
Istorijski razvoj drumskog saobraćaja

- Bosna i Hercegovina (2006)

170 voz/1000 stan.
- Bosna i Hercegovina (2014)
240 voz/1000 stan.

1. Uvod 34 4/25/2015