μ-σενάριο στα πλαίσια της επιμόρφωσης Β1

Εκπαιδευτικός​: ​Τσιλιώνη Βασιλική, ΠΕ02

Τίτλος​: ​Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Ελλάδα, Πλάτων

Πρωταγόρας 325c-326c (ελεύθερη διασκευή)

Γνωστικό αντικείμενο​:​Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

Τάξη​: ​Α΄ Γυμνασίου

Χρονική διάρκεια​: ​3 διδακτικές ώρες

Διδακτικοί στόχοι-Αναμενόμενα αποτελέσματα

Με τη διδασκαλία της ενότητας επιδιώκεται οι μαθητές:

▪ Να εντοπίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης των
αρχαίων Αθηναίων.
▪ Να ανακαλύψουν τη συμβολή της πολύπλευρης εκπαίδευσης των
αρχαίων Αθηναίων στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης
προσωπικότητας.
▪ Να αντιπαραβάλουν τον τρόπο μόρφωσης των αρχαίων Αθηναίων
με τον δικό τους και να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές.
▪ Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν στοιχεία που αφορούν τη
γραφή των αρχαίων Ελλήνων.
▪ Να μελετήσουν όσα αφορούν την ιστορία του ελληνικού
αλφαβήτου και την προσωδιακή προφορά στον προφορικό λόγο.
▪ Να αντιπαραβάλουν συγκριτικά την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα με
τη Νέα Ελληνική και να διαπιστώσουν τη διαχρονικότητά της.
▪ Να ασκηθούν στη συνεργατική αναζήτηση και παραγωγή λόγου με
χρήση των νέων τεχνολογιών.

Συνοπτική περιγραφή

η​
1​ διδακτική ώρα
Ως αφόρμηση οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν την εικόνα
του σχολικού τους βιβλίου και να διαβάσουν τη λεζάντα.
Παράλληλα ο εκπαιδευτικός προβάλλει στον διαδραστικό πίνακα
την αντίστοιχη εικόνα από το εμπλουτισμένο σχολικό διαδραστικό
βιβλίο που παραπέμπει στο ​φωτόδεντρο​όπου η εικόνα δίνεται σε
ολοκληρωμένη μορφή. Στη συνέχεια ζητάει από τους μαθητές να
 εκφράσουν τη γνώμη τους για το πώς τους φαίνεται το αρχαίο
σχολείο περιγράφοντας την εικόνα. (10 λεπτά)

Ακολουθεί προβολή από το ηλεκτρονικό βιβλίο της Ιστορίας της

Α΄ Γυμνασίου μέσω ​αντίστοιχου​εικονιδίου που δίνει
συγκεκριμένες πληροφορίες για την εκπαίδευση των αρχαίων
Ελλήνων.

Ο διδάσκων ακολούθως διαβάζει το εισαγωγικό σημείωμα και

εστιάζει στο ιδεώδες της Παιδείας δηλαδή την «καλοκαγαθία», την
παράλληλη άσκηση σώματος και ψυχής, ώστε να γίνουν ενάρετοι,
καλοί καγαθοί πολίτες. Μπορεί επίσης να κάνει ​ αναζήτηση​τη
γνωστή στα παιδιά φράση: ​νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ γράφοντας την
στο διαδραστικό πίνακα, σε μια προσπάθεια πρώτης επαφής με το
πολυτονικό σύστημα γραφής και την ​ προσωδιακή​προφορά των
Αρχαίων Ελλήνων στον προφορικό λόγο.

Κατόπιν ο καθηγητής διαβάζει αργά το κείμενο. Οι μαθητές

καλούνται να εντοπίσουν λέξεις που παρουσιάζουν ομοιότητες με
τη νέα ελληνική , με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων του
βιβλίου τους.

Προβάλλεται τότε στον διαδραστικό πίνακα το κείμενο με

αντικριστή μετάφραση από αντίστοιχη σελίδα του ​ ελληνικού
πολιτισμού​και παράλληλα μοιράζεται σε έντυπη μορφή στους
μαθητές για να την μελετήσουν στο σπίτι. (20 λεπτά)

Εν συνεχεία προσεγγίζεται νοηματικά το κείμενο με τη βοήθεια

του ​διαγράμματος​που υπάρχει επίσης στην σελίδα του ελληνικού
πολιτισμού (ποιες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης, ποιοι διδάσκουν
σε κάθε βαθμίδα, τι διδάσκουν και με ποιο σκοπό).

Τέλος οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν στις ​

ερωτήσεις
κατανόησης του κειμένου. (15 λεπτά)

η​
2​ διδακτική ώρα

Ο εκπαιδευτικός χωρίζει τα παιδιά σε 4 ομάδες αποτελούμενες από 5

μαθητές με διαφορετικές σχολικές επιδόσεις. Απαραίτητη προϋπόθεση να
υπάρχει τουλάχιστον ένας μαθητής με εξοικείωση στη χρήση των
ηλεκτρονικών υπολογιστών και των διαφόρων λογισμικών. Αναθέτει
ρόλους και επιβλέπει διακριτικά τον τρόπο λειτουργίας και τη βαθμό που
επιτυγχάνεται η συνεργασία μέσα στην ομάδα. (10 λεπτά)

Οι ομάδες θα ασχοληθούν με τα εξής θέματα, ώστε να παρουσιάσουν στο

τέλος τα φύλλα εργασίας τους.
▪ Θα συγκεντρώσουν πληροφορίες για τους φορείς αγωγής και
ιδιαίτερα τους δασκάλους στα αρχαία σχολεία και τους στόχους
που εξυπηρετούσε η παιδεία τότε. Θα κάνουν σύγκριση με το
σημερινό σχολείο. Θα καταγράψουν τις παρατηρήσεις τους σε ένα
αρχείο word που θα το προβάλλουν στον διαδραστικό πίνακα της
τάξης.
▪ Θα ανατρέξουν στο διαδίκτυο για να βρουν:
✔ επιγραφές, αγγεία και κείμενα που αποτυπώνουν την εξέλιξη
της γραφής των Ελλήνων μέχρι και σήμερα.
✔ σημασίες κάποιων λέξεων του κειμένου άλλοτε και σήμερα
✔ το αρχαίο ελληνικό αλφάβητο και να μελετήσουν τους
φθόγγους της αρχαίας ελληνικής.
Αυτά στη συνέχεια θα τα παρουσιάσουν στην τάξη σε πρόγραμμα
παρουσίασης της Google και θα τα αναρτήσουν στο blog του σχολείου.
(35 λεπτά)

η​
3​ διδακτική ώρα

1. Οι μαθητές εργάζονται και πάλι ομαδικά. Μετά την αναζήτηση που

πραγματοποίησαν κατά τις δύο προηγούμενες διδακτικές ώρες και τα
φύλλα εργασίας με τα οποία ασχολήθηκαν, καλούνται να απαντήσουν σε
ένα ​
ερωτηματολόγιο​που τους έχει αποσταλεί με την εφαρμογή Google
Forms στον υπολογιστή που δουλεύουν. (10 λεπτά)

2. Αφού απαντηθούν όλα τα ερωτηματολόγια, ο καθηγητής προβάλλει τα

αποτελέσματα στον διαδραστικό πίνακα ώστε να βγουν τα τελικά
συμπεράσματα. (10 λεπτά)

3. Ακολουθεί συζήτηση με τους μαθητές για τα συμπεράσματα που

προέκυψαν από το ερωτηματολόγιο. (20 λεπτά)
 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Πριν την προβολή έχουν ήδη διανεμηθεί τα φύλλα εργασίας, στις ομάδες,
ώστε οι μαθητές να είναι προϊδεασμένοι για το τι πρέπει να
«παρατηρήσουν» ιδιαίτερα στην προβολή, ώστε να επιλέξουν κάποιες
πληροφορίες για τη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας. Στα φύλλα
εργασίας προτείνονται συγκεκριμένες ιστοσελίδες, προκειμένου να
καθοδηγηθούν οι μαθητές σε συγκεκριμένους ιστοχώρους, αποφεύγοντας
την πολύωρη και χωρίς συγκεκριμένη στόχευση περιήγηση στο
διαδίκτυο. Σε κάθε ομάδα: ένας είναι ο χειριστής του υπολογιστή, δύο
κρατούν σημειώσεις, ένας καθοδηγεί την ομάδα στη διερεύνηση των
πληροφοριών σε σχέση με το φύλλο εργασίας, και ένας διορθώνει το
προς διαμόρφωση κείμενο. Εννοείται πως όλα τα μέλη της ομάδας
συνεργάζονται, αλληλοεπηρεάζονται και συνδιαμορφώνουν την εξέλιξη
της διερεύνησης, αλλά και το τελικό κείμενο. Απαιτούμενη υλικοτεχνική
υποδομή: εργαστήριο πληροφορικής, σύνδεση στο διαδίκτυο,
προτζέκτορας.

ο​
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1​ (ΚΟΙΝΌ)
​

Αφού μεταβείτε στην ιστοσελίδα του ψηφιακού εκπαιδευτικού

βοηθήματος ​(ΨΕΒ)​και μελετήσετε την ανάλυση όσων λέει ο
Πρωταγόρας για την εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα καθώς και στην
Wikipedia​, να συμπληρώσετε τον ακόλουθο πίνακα:

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Βαθμίδα Φορείς αγωγής Στόχοι Μέσα

εκπαίδευσης
Προσχολική
αγωγή (6-7
ετών)
Πρωτοβάθμια
εκπαίδευση
(7-14)

Έπειτα να συμπληρώσετε τον ίδιο πίνακα με βάση τη δική σας εμπειρία

 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Βαθμίδα Φορείς αγωγής Στόχοι Μέσα

εκπαίδευσης
Προσχολική
αγωγή (6-7
ετών)
Πρωτοβάθμια
εκπαίδευση
(7-14)

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
ΟΜΑΔΑ Α΄

Αφού μεταβείτε στη σελίδα

http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/index.html​
. στο ​
βιβλίο της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας Α΄ Γυμνασίου​και στον ​ Ελληνικό
Πολιτισμό​, να αντιγράψετε τις πιο αντιπροσωπευτικές εικόνες, να τις
εντάξετε συνεργατικά σε μια παρουσίαση στο Google (3-4 σελίδων),
παρουσιάζοντας τον τρόπο εκπαίδευσης των αρχαίων Αθηναίων μέσα
από εικόνες, σχολιάζοντας την κάθε μία από αυτές.
Στην επιλογή των εικόνων και του κειμένου για τη παρουσίαση
προσέχουμε να:
1. Είναι απαλλαγμένες από χαρακτηρισμούς που προσβάλλουν τις
διάφορες κοινωνικές και πολιτισμικές κατηγορίες (κοινωνικές
τάξεις, άτομα µε σωματικές ή πνευματικές μειονεξίες,
θρησκευτικές και φυλετικές μειονότητες κ.λπ.).
2. Να μη γίνεται επιλεκτική χρήση εκφράσεων της καθομιλουμένης,
(π.χ. µε ρατσιστική χροιά).
3. Να δίνετε προσοχή στη διάσταση του φύλου αποφεύγοντας την
προβολή του ενός µόνο φύλου και τη χρήση στοιχείων µε
σεξιστικό χαρακτήρα,
4. Να είναι απαλλαγμένες από κοινωνικά και φυλετικά στερεότυπα
που αφορούν ευπαθείς κοινωνικές ομάδες ώστε να µην γίνονται
διακρίσεις και ανισότητες,
5. Να είναι επιστημονικά σωστό.
6. Να υπάρχει συνέπεια στους όρους και στα σύμβολα που
χρησιμοποιούνται.
7. Να είναι απαλλαγμένο από γραμματικά και συντακτικά λάθη.
 8. Η γλώσσα και το ύφος του περιεχομένου είναι κατάλληλα για την
ηλικία των μαθητών

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
ΟΜΑΔΑ Β΄

Αφού μεταβείτε στην ​Πύλη γαι την ελληνική γλώσσα ​​και στη ​Wikipedia
να βρείτε πληροφορίες για την προφορά της γλώσσας από τους αρχαίους
Έλληνες και να καταγράψετε τις κυριότερες αλλαγές της στην πορεία του
χρόνου, σε μια παρουσίαση Google (2 διαφάνειες).
Θα αποφασίσετε από κοινού να δώσετε έναν τίτλο στην παρουσίαση και να
εκθέσετε στην ​α΄ διαφάνεια​τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αρχαίας
προφοράς:
➢ Χωρίζοντας σε κουκκίδες και επιλέγοντας ​ προφίλ/σχέδιο που θα
χρησιμοποιήσω για το σύνολο της παρουσίασής μου εξηγώντας το
γιατί;
➢ Επιλέγοντας ποια γραμματοσειρά θα επιλέξω και ποια χρώματα θα
έχουν τα γράμματά μου και γιατί;
Στη ​
β΄ διαφάνεια​θα περιγράψετε σε ένα σύντομο κείμενο τις αλλαγές που
προέκυψαν στο λόγο, προσέχοντας τα εξής:
● Το κείμενο να είναι συνεχές και να μην ξεπερνάει τις 250 λέξεις.
● Να αποφασίσετε από κοινού για τη γραμματοσειρά που θα επιλέξετε
και το μέγεθος των γραμμάτων.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
ΟΜΑΔΑ Γ΄

Αφού μεταβείτε στην σελίδα της ​ Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα​να
βρείτε τη σημασία των εξής λέξεων του κειμένου στην αρχαία ελληνική:
​ οιτῶ , ἀ
παιδαγωγός​, ​γυμνάσιον​, φ ​ ποδειλιῶ. Έπειτα να φτιάξετε μια
παρουσίαση στο Google 4 σελίδων, στην οποία θα συμπεριλάβετε την
κάθε λέξη σε μια διαφάνεια με τη σημασία που είχε στα αρχαία χρόνια
και με τη σημερινή.
Για την παρουσίαση θα πρέπει να αποφασίσετε:
➢ Για την εισαγωγή του θέματος.
➢ Για το φόντο και τη διάταξη των διαφανειών.
 ➢ Για τη χρησιμοποίηση ή μη κάποιας φωτογραφίας ή βίντεο
σχετικής με τις παραπάνω λέξεις, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στα
πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού.
➢ Για τον τρόπο προβολής των διαφανειών.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5
ΟΜΑΔΑ Δ’

Αφού μεταβείτε στη ​Wikipedia​και βρείτε πληροφορίες για το φοινικικό

και το αρχαίο ελληνικό αλφάβητο, καθώς και στην σελίδα του ​ Ελληνικού
Πολιτισμού​, να δημιουργήσετε συνεργατικά μια παρουσίαση στο Google
(2-3 σελίδων), προβάλλοντας εικόνες των παραπάνω αλφαβήτων με
σύντομη αναφορά κάτω από τις εικόνες των γραμμάτων που δεν
χρησιμοποιούνται πια.
Για την παρουσίασή σας πρέπει να συζητήσετε και να αποφασίσετε
μεταξύ σας για τα εξής πράγματα:
➢ Ποιος θα είναι ο τίτλος της παρουσίασής μου;
➢ Πόσες διαφάνειες θα χρησιμοποιήσω;
➢ Ποιο θα είναι το θέμα της καθεμιάς;
➢ Ποιος θα είναι ο τίτλος/υπότιτλος καθεμιάς;
➢ Το κείμενο μου θα είναι συνεχές, εκτενές ή με κουκκίδες και γιατί;
➢ Ποιο προφίλ/σχέδιο θα χρησιμοποιήσω για το σύνολο της
παρουσίασής μου και γιατί;
➢ Ποια γραμματοσειρά θα επιλέξω και ποια χρώματα θα έχουν τα
γράμματά μου, και γιατί;
➢ Θα βάλω εικόνες στην παρουσίασή μου; Ποιες και γιατί;
➢ Θα βάλω κίνηση στις διαφάνειες και αν ναι, γιατί;
➢ Τι είδους επιχειρήματα θα χρησιμοποιήσω; Μόνο γραπτά ή μπορώ
να σκεφτώ και άλλου είδους επιχειρήματα (π.χ. εικόνες, βίντεο);

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Σε μια παγκοσμιοποιημένη εποχή, που η ελληνική γλώσσα πλήττεται

ανηλεώς, είναι επιτακτική ανάγκη οι Έλληνες μαθητές να κατανοήσουν τη
σημασία της και να είναι περήφανοι για τη διαχρονικότητά της και τον
Ελληνικό Πολιτισμό γενικότερα.
Το αγαθό της παιδείας ήταν και είναι πολύτιμο. Κάθε μαθητής έχει
δικαίωμα όχι απλά στη γνώση αλλά στην παιδεία , που θα τον καταστήσει μια
ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Οι αρχαίοι είχαν κατανοήσει τη σημασία
μαθημάτων που σήμερα απαξιώνονται στο σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστημα.
 Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να γίνουν αρωγός στην προσπάθεια του
εκπαιδευτικού να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών και να
προσεγγίσουν με ένα σύγχρονο τρόπο ακόμα και όσα από πολλούς
θεωρούνται παρωχημένα. Αν τα μέσα αυτά χρησιμοποιούνται στην
εκπαιδευτική διαδικασία, θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των μαθητών λόγω
της μεγάλης τους εξοικείωσης με αυτά.
Προϋποτίθεται βέβαια ότι για να υλοποιηθούν τα παραπάνω χρειάζεται
αίθουσα Πληροφορικής με διαδραστικό πίνακα και ύπαρξη Η/Υ και
διαδικτύου στα σπίτια των μαθητών.