Professional Documents
Culture Documents
Tajuk 5 Matriks
Tajuk 5 Matriks
1. Penentu Matriks
a b
Jika A matriks c , maka penentu A, I AI = ad - bc
d
Contoh: Latihan:
2 5 3 4
1) 1 1) 2
3 3
Penentu = 2x3 – 5 x1
=6−5
=1
1 2 2 3
2) 3
4
2) 4 5
Penentu = 1 x 4 – (−2) x 3
=4+6
= 10
1 2 2 3
3) 3 3) 4 5
4
Penentu = 1 x 4 – 2x (−3)
=4+6
= 10
1 2 2 3
4) 3
4
4) 4
5
Penentu = 1 x (−4) – 2 x 3
=−4−6
= −10
Latihan 1
1
Cari penentu bagi setiap matriks berikut:
Latihan:
3 4 3 4
1) 5
6
2) 5
6
3 4 3 4
3) 5 6 4) 5
6
3 4 4 3
5) 5 6 6) 2
1
4 3 4 3
7) 2 8) 2 1
1
4 3 4 3
9) 2
1
10) 2 1
2
2. MATRIKS SONGSANG
a b d b
i) Tukar kedudukan dari c kepada
d
.
a
c
Contoh: Latihan:
2 7 4 10
1) 3 1) 6
5 2
5 7
= 3
2
2 7 4 10
2) 3 5 2) 6
2
5 7
= 3
2
2 7 4 10
3) 3 3) 6
5 2
5 7
= 3 2
2 7 4 10
4) 3
5
4) 6
2
5 7
= 3 2
2 7 4 10
5) 3 5) 6
5 2
5 7
= 3 2
Latihan 2
3
a b d b
Tukar kedudukan dari c kepada
d
.
a
c
4 5 4 2
1) 6 2) 6 8
7
5 2 7 5
3) 1
3
4) 6
8
3 2 7 5
5) 6 6) 1 4
1
6 3 7 3
7) 2 1 8) 2
5
a b
Misalnya jika matriks M = c
d
a b
maka matriks songsang M -1 = c
d
-1
a b
2. Bagi matriks M = c , yang mempunyai matriks songsang
d
-1 4
-1
a b
M =
c d
-1
−1
a b 1
=
c d ad bc
b bagi setiap matriks berikut:
Cari matrikssongsang
d
c
a
Contoh: Latihan:
5 3 6 3
a) 6 a)
4 2 2
-1
5 3 1
6 4 =
(5)(4) (3)(6)
4 3
6 5
1 4 3
=
20 18 6 5
1 4 3
=
2 6 5
Atau
3
2
= 2
3 5
2
Contoh: Latihan:
5 3 7 5
b) b)
6 4 2 2
3
-1
5 1
=
6 4 (5)(4) ( 3)(6)
5
4 3
6
5
1 4 3
=
2 6 5
atau
3
2
= 2
3 5
2
1 4 1 3
c) (c)
2 3 2 7
1 4
-1 1
= (1)(3) (4)( 2)
2 3
3 4
2 1
1 3 4
=
11 2 1
atau
3 4
= 11 11
2 1
11 11
Contoh: Latihan:
1 4 2 1
(d) d)
2 3 4 8
-1
1 4 1
=
2 3 (1)( 3) ( 4)(2)
6
3 4
2 1
1 3 4
=
38 2 1
1 3 4
=
5 2 1
atau
3 4
= 5 5
2 1
5 5
Latihan 3:
1 1 2 3
a) 1 0 b) 1
1
4 1 2 2
c) 6 d) 3
2 5
7
1 1
1 8
e) 2 3
f) 1
6 4 6
4
x a
4. Menukarkan Persamaan Matriks Dalam Bentuk = A-1
y b
Contoh 1: Latihan:
8
1 2 x 5 2 3 x 7
3 =
6 1) 4 =
8
4
y
5
y
x 1 2 -1 5
=
3
y 4 6
Contoh 2: Latihan:
1 2 x 5 2 3 x 7
= 2) 4 =
8
3 4 y 6 5 y
x 1 2-1
5
=
y 3 4 6
Contoh 3: Latihan:
1 2 x 5 2 3 x 7
3 =
6 3) 4 =
8
4
y
5 y
-1
x 1 2 5
=
y
3 4 6
Contoh 4: Latihan:
1 2 x 5 2 3 x 7
=
6 3) 4 =
8
3 4 y
5 y
-1
x 1 2 5
=
y 3 4 6
Latihan 4
x a
Tuliskan persamaan matriks berikut dalam bentuk y = A− 1 b
2 4 x 5 2 4 x 5
1) 6 = 2) 6 =
8 y 6 8 y 6
9
4 3 x 7 4 3 x 7
3) 2
1
=
8
4) 2 1
=
8
y y
2 4 x 5 4 3 x 7
5) 6 = 6) 2 =
8 y 6 1 y 8
2 4 x 5 4 3 x 7
7) 6
8
=
6
8) 2
1
=
8
y y
1 2 x 5 1 2 x 5
9) 3 = 10) 3 =
4
y
6 4 y
6
Contoh 1: Latihan :
1 2 x 5 2 3 x 6
=
6 =
3
4
y
4 5 7
y
1
x 5
=
1 2
y 3 4
6
10
1 4 2
=
(1 4) ( 2 3) 3 1
5
6
1 45 2 6
=
46 3 5 1 6
1 20 12
=
2 15 6
1 8
=
2 9
1
8
= 2
1
9
2
4
= 9
2
1
x = − 4, y= 4
2
Contoh 2: Latihan 2:
1 2 x 5 1 3 x 1
=
5 =
3 4 y
1 2 1
y
x 1 2 -1 5
=
5
y 3 4
1 4 2 5
=
5
(1)(4) ( 2)(3) 3 1
4 x5 2 x5
1
= 3 x5 1x5
46
1 20 10
=
10 15 5
11
1 30
=
10 10
1
30
= 10
1 10
10
x 3
=
y 1
x = 3, y = −1
12
Latihan 5
1 2 x 5 1 3 x 2
1) 3
4
=
y 5
2) 1 2 y = 3
1 2 x 5 1 3 x 1
3) 3 =
5 4) 1 2 y = 1
4 y
13
4 2 x 1 1 1 x 1
5) 1
1
=
1
6) 4
2
=
y y 2
4 2 x 1 1 1 x 2
7) 1 =
1 8) 4 =
1 y
2
y 2
1 2 x 2 2 0 x 2
9) 1 0 y = 4 10) 1
1
=
y 1
14
6. Menukar Persamaan Serentak Kepada Persamaan Matriks
Contoh 1: Latihan:
x + 2y = 5 1) 2x + 3y = 7
3x + 4y = 6 4x + 5y = 8
1x+2y= 5
3x+4y= 6
Persamaan matriks
1 2 x 5
3 =
4
y 6
Contoh 2: Latihan:
x − 2y = 5
3x − 4y = 6 2) 2x − 3y = 7
4x + 5y = 8
1x − 2y = 5
3x + 4y = 6
Persamaan matriks
1 2 x 5
=
3 4 y 6
Contoh 3: Latihan:
x + 2y = 5
−3x + 4y = 6 3) 2x + 3y = 7
−4x + 5y = 8
1x + 2y = 5
−3x + 4y = 6
Persamaan matriks
1 2 x 5
3 =
4
y 6
Latihan 6
15
Tukarkan persamaan serentak berikut kepada bentuk Matriks
1) x + 2y = 5 2) 2x + 4y = 5
3x – 4y = 6 6x + 8y = 6
3) 4x + 3y = 7 4) 2x - 4y = 5
2x + y = 8 6x + 8y = 6
5) 2 x + 4y = 5 6) 2x + 4y = 5
-6x + 8y = 6 6x – 8y = 6
7) 4x - 3y = 7 8) 4x + 3y = 7
2x + y = 8 -2x + y = 8
9) 4x + 3y = 7 10) 2x + 3y = 6
2x –y = 8 4x + 5y = 7
16
Contoh :
1 2
3 2
b) Seterusnya dengan menggunakan kaedah matriks, hitungkan nilai m dan
n yang memuaskan kedua-dua persamaan berikut:
m – 2n = 2
3m – 2n =10
Penyelesaian
1 2 b) m – 2n = 2
a) Matriks sonsang bagi 3 2 3m – 2n = 10
2
1 1 2 m 2
1 =
3
2
= 3 2 n 10
1 2 2
1 2 (2 3) 1
1
m 2 2
=
1
3
n 3 2
10
1 2 2
=
4 3 1 m
=
1
n ( 1 2) ( 2 3)
1 1 2 2 2
( 2) 2 3 1 10
= 4 4
1 ( 3) 1
1
4 4 m 1 2 2 2
=
n 4 3 1 10
1 1
1 2 2 2 10
= 2 2 =
3 2
1 10
3 1
4
4 4
1 4 20
=
4 6 10
1 16
=
4
4
m 4
=
1
n
Latihan Kendiri:
17
2 6
1. i) Carikan matriks songsang bagi 1
4
i) ii)
Contoh:
5 6 1 2 1 0
2 i) Diberi bahawa matriks F = 2 , G=
3
dan FG =
n
. Cari
1
m 0
18
nilai m dan n.
5 1 u 6
=
3 2 v 2
Penyelesaian
1 0 ii)
i) Jika FG = 0 1 5 6 u 3
=
2 3 v 9
-1
maka G = F
Penyelesaian
5 6
F = 2
3 u 1
3
5 6
v =
2
-1 5 6 -1 3
9
F = 2
3
1 1 3 6 3
= =
9
(5)(3) (6)(2) 3 2 5
3 6
2 5 1
=
3
1 3 6 3 3 6 9
= 5 23 5 9
3 2
1 2
5 1 9 54
F −1
= 2 =
3 3 3 6 45
-1 1 45
Bandingkan G dan F =
3 39
1 2
2
5
1 u 15
= 2
m n v = 13
3 3
2 5
m= , n= u = − 15, v = 13
3 3
Latihan Kendiri:
19
3
, E =
5 3 2
D = 6 2
4
m n
1 0
dan DE = 0 1
5 3 u 2
6 =
4
w 3
Penyelesaian
a) b)
20
1 3 1 1 1
3. Diberi bahawa
ialah matriks songsang bagi
.
k r 1
2 3
1 1 x 11
=
2
2 3 y
Penyelesaian
1 1 1
1
x
=
1
1 1 1 11
(i) Songsang 2 =
2
3
2
3
ii)
2 3
1
y
1 1 1
2 =
3 (1)(3) ( 1)( 2) 1 3 1 11
=
2
2
3
1
5 1
2 1
1
1 3 1 =
5
= 2
3 2 1
( 3 11) (1 2)
( 2 11) (1 2)
1 3 1
=
2
5 1
1 33 2
=
5 22 2
1 3 1 1 3 1
Bandingkan =
5 2 1 k r 1 1 35
=
5 20
k = 5, r = -2
1
35
= 5
1 (20)
5
x 7
=
y 4
x = 7, y = − 4
Latihan Kendiri:
21
1 1 p 4 2
1. Diberi bahawa ialah matriks songsang bagi
k 1 4 1 1
4 2 x 2
=
1 1 y 10
Penyelesaian
a) b)
Contoh Pemarkahan:
2 1
1) i) Carikan matriks songsang bagi 6 4
ii) Seterusnya, hitungkan nilai k dan nilai m yang memuaskan
persamaan matriks berikut:
22
2k + m = 0
6k + 4m = 1
(7 markah)
Penyelesaian
2 1 -1 1* 4 * 1
i)
6 =
4 ( 2)( 4) (1)(6) 6 2
1 4 1
=
8 6 6 2
1 4 1*
=
2 6 2
*
2 1 k 0
ii) =
6 4 m 1
k 2 1 -1 0
=
1
m 6 4
1 4 1 0*
=
2 6 2 1
1 (4 0 ) ( 1 1)
=
2 ( 6 0 ) ( 2 1 )
1 0 1
=
2 0 2
1 1
=
2 2
1
1
= 21
2
2
1
k
= 2
m
1
1* *
k= , m= 1
2
* mewakili satu markah.
Kesalahan umum.
Analisis Kesalahan
5x+3y=3
-4x + y = -16
SALAH BETUL
23
1. Kesilapan dalam menulis serentak 1.
dalam bentuk matriks.
5 4 x 3 5 3 x 3
= =
3 1 y 16 4
1
y 16
5 3 x 3 5 3 x 3
= =
4 1 y 16 4 1 y 16
x 1 1 3
=
x 1 1 3 y
(5)(1) (3)( 4) 4 5
=
y (5) (1) (3)(4) 4 5 3
3 16
16
x 1 1 3 ( 4 3) 3
=
y 5 12 3 3 5 16 16 x 1 1 3 ( 4 3)
=
y 17 4 3 5 16
4. 4.
-1
x 3 5 4 x 5 4 3
= =
y 16 3 1 y 3 1 16
x 3 x = 3, y = -4
=
y
4
24
SOALAN – SOALAN SPM
3x − 2y = 7
5x − 4y = 9
Seterusnya, dengan mengunakan kaedah matriks, hitungkan nilai x dan y
[ 6 markah]
3x − 4y = − 1
5x − 6y = 2
[6 markah]
2 5 3 h
Diberi bahawa matriks P 1 3
dan matriks Q k
1 dengan
2
1 0
keadaan PQ .
0 1
2x − 5y = − 17
x + 3y = 8 [ 7 markah]
25
4. SPM 2004 Julai, Kertas 2, Soalan 9
2 3
a) Carikan matriks songsang bagi 5 6
b) Dengan mengunakan kaedah matriks, hitunhkan nilai x dan nilai y yang
memuaskan persamaan linear serentak berikut.
2x + 3y = 1
5x + 6y = − 2 [6 markah]
1 2 1 0
P ialah matriks 2 x 2 dengan keadaan 3 P
0 1.
4
a) Carikan matriks P.
b) Tuliskan persamaan linear serentak berikut dalam bentuk persamaan
matriks:
x − 2y = 8
3x + 4y = − 6
Seterusnya, dengan menggunakan kaedah matriks, hitungkan nilai x dan
nilai y.
[ 6markah]
26
JAWAPAN
Latihan 1:
1) −2
2) 38
3) 38
4) −38
5) 2
6) −2
7) 10
8) 10
9) −10
10) 2
Latihan 2: Latihan 3:
7 5 0 1
1) 6
4
a) 1
1
8 2 1 3
2) 6 b) 1 2
4
3 2 1
3) 1
5 1
c) 2
3 2
8 5 5 1
4) 6
7
d) 4 2
3 1
4 2
1 2 1
5) 6
3 1
4
e)
1 1
1
2 8
4 5 3
6) 1 2
7
f) 1 2
1
16 12
1 3
7) 2 6
5 3
8) 2 7
27
Latihan 4:
x 2 -14 5 x 2 -1 4 5
1) y = 6
8
6
2) y = 6
8
6
x 4 3 -1 7 x 4 3
1
5
3) y = 1 2
8
4) y =
2
2
6
1 1
x 2 4 5 x 4 3 7
5) y =
6
6) y =
8
6 8
2 1
1 1
x 2 4 5 x 4 3 7
7) y =
6 8) y =
8
8
6
2
1
1 1
x 1 2 5 x 1 2 5
9) y =
3 10) y =
6
4
6
3
4
Latihan 5
1) x = 1, y = 2 2) x = -1, y = 1
3) x = 3, y = 1 4) x = 1, y = 0
1 3 6) x = 0, y = 1
5) x = ,y=
2 2
1 1 8) x = 1, y = −1
7) x = ,y=
2 2
9) x = -4, y = 3 10) x = 1, y = 0
Latihan 6
28
1 2 x 5 2 4 x 5
1) 3
4
= 2) 6
8
=
y 6 y 6
4 3 x 7 2 4 x 5
3) 2 = 4) 6 =
1 y 8 8 y 6
2 4 x 5 2 4 x 5
5) 6
8
= 6) 6 =
8 y 6
y 6
4 3 x 7 4 3 x 7
7) 2 = 8) 2 =
1 y 8 1 y 8
4 3 x 7 2 3 x 6
9) 2
=
1 y 8 10) 4
5
= 7
y
1 4 2 3 2 x 7
1. a)
5 b) 5 , x = 5 dan y = 4
2 3
4 y 9
1 11
2. a) m = dan p = 4 b) x 7, y
2 2
1
3. a) k , h 5 b) x 1, y 3
11
1 6 3 2 1
4. a) atau 5 2 b) x 4, y 3
3 5 2
3 3
2 1
1 4 2 1 2 x 8
5. a) atau 5 5 b) 3
10 3 1 3 1 4 y 6
10 10
x 2, y 3
29