You are on page 1of 144
(ent rotamene pis, noi ein eset «Cop, tj is stones eb ce inslee lrepmdscion tal rade etsSa pr Sage de 9 cele, cmends I erga yt ‘Stet, y dtu de jemprs eea ear ‘eager o peso pes "Eiots Universi Navara. 5.4 GUNSA) Pia Geos Sues, 2, 31010 Ban ara) Epa “ion: 08 8 2558 39-Fer OBIE Pes ein ayo 1982 ‘ees re May 2001 il Tones Las Gl, Tom eed dont Vive Navara SA USA SBN 80-1876 Dey lp NA 12962001 Irie: LINEGRAFIC S.A How. Nod, 1. Asin ra) Primed inSpin Tope en i TOMAS ALVIRA, LUIS CLAVELL ‘TOMAS MELENDO METAFISICA ‘OCTAVA EDICION GUunNnsa EDICIONES UNIVERSIDAD DE NAVARRA. S.A. ‘PAMPLONA S2eGbS oS REHUUES BESS Pra Pare ‘IML. LA PRESENCIA DBL NO.SER EN EL UNIVERSO. [LA STRUCTURA METAFISICA DEL ENTE 1 Lammas yo septa read 2 Lis een gas oe tens sy lcs 1 SUSTANCIA Y ACCIDENTES is s 4 Ua dest de epnin meats 1, Neate ea unc y sir 3 £ i Stomes catch eee Sara 2 EAST fied asec 3/ | tsps de stan sets 3 Seow Fae 1 Eleomhneo Sot stacy lla a 10S TRASCENDENTALES 1 LOS PREDICAMENTOS oven 6 1 108 ASPECTOS TRASCENDENTALES DEL ENTE i Nein erie 6 eve nee de ss 6 5 tad 8 4 tartan Oo 2 ML LAESTRUCTURADE ACTO YFOTENCIAENELENTE 79 1, LAUNIDAD Dit ENTE i A Necees de 09 eC renee > 1 Lapin vocal : 2 Giese wy pot e/ Grasp de ne 5 ipsa 3b % = £ Becca rama ipa 8 : Ren y pooicad co 3 lec dee etl y pcs x Oe cae = JN. LA ESENCIA DE LOS ENTES % 2 Tae propel cae lee : 1 Lacon come deine mo deserdowneste 3) Laverda teed nase. 2 Uaesena cota mate % 1. ELBEN ~ : jE Semin St srt et > eras \V._ELPRINCIPIO DE IRDIVIDUACION wm 2 Bien pedewson 5 Ln cem de on xt evtevn nioncs wo ayer, = E Uhteipite de en en ox nda ite v. La pELLEZA 5 ta tnplroctn decom i 1 ern do a li eoesckomer da als pie 108 2 Bote y presses = & Ungobe aris vaca Vi BLSER,ACTO ULTIMO DELOSENTES cccnenennrs 19 Ua gale ete 1. BB aco de se, fundamen tino de ln reatdné de oe a ea Ss ———— » ‘Tscan Pate yin cence dtc ea pea 5. a competion cnr es, cca nd coer enn ne 1. FL CONOCIMIENTO DE LA CAUSALIDAD REAL 4, Hist como wi zo die aa de Safe” Ts 1 Le epee deh ulnd Vil EL SUIETO SUBSISTENTE sn 9 2 Hip de sad Wns eoprce ce ip (Mh NATURALEZA ¥ GENEROS DE CAUSAS 2 Tred eeleenpt ie a nce de catia ' 5S Elomvcomtsino dpa B 2 Goes ri iii’ i ti 4 teem nn Fs 5S Letras ee i wt (CAUSA MATERIAL Y CAUSA FORMAL, . Natl de casa teria 2 Leon tne oe = 5S sioner enti Si el oa 2 LACAUSA ERCIENTE 1. Narrale de sta ite - 2 Tiponde cum comes Cnn 1 OBRAR COMO EIERCICIO DB LA CAUSALID/ TEFICIENTE, : 1, Naural el tae : 22 Lan fndmente dl ~ 5 at acta operat pris dimond tao LACAUSA FINAL... oar 1 Naturaera de coe al E Tips de ene fia Bip de aod Be cau de ln es Ca [LA CAUSALIDAD DE DIOS ¥ LA CAUSALIDAD DE LAS Lr a 2 ‘Rupe crore nena pers 4: Rebeca cus ier ter nn spi LA PARTIEIPACION METARSICA ‘a pmipacin en lege rato oy ‘Anois treme de nen oa i pan fase x 5 pee i ed 4 mnt econ Se paripcin BYES B BURR BEREE EBEE BRE PRESENTACION La abundantisima literatura Glad de 1os des ities decenios ha conssido preferentemente en monografasy ensayes {e carci historogrlie y sistemtica, En cambio, se ha dedi {do poea atencién tas obras de canjunto. Muches menses, lampliamente difundides en otros momentos, haa terminado por {er en desuso,y nose han vuelto a recta En buena parte, por Su excesivo afin sistemitico y por su erudicign designda Ge Ia ida, no respondian yaa la nueva sensbilidad de os lectoes. El gusto por la especalizacion y por un profundo conoci- 'miento hisorico ~no solo especuativo~ de los temas, ha Tetrald de una labor que signe siendo imprescindble: dota Tos que ‘deseen iniciarse en floofia de una base fundamental de conse! mientos que haga posible una fructuesa asimilacion del vato rTepertorio de estudio sobre aspectos articulates, Et libro que presentamos quiere see un manual de caricter fimdamental, Un texto de metaisia entendida como ciencia del fer, que es el moda slisico en que la entendievon Parmenies, Platén, Avisttees, Tomds de Aquino... A esta concepeion fad calmenit abierta ala tascendenea yusiven a apuntar “despues de algunos siglos de enclaustamiento en la bjelivided’ dele Ggonciencie divers instanias del pensamiento contemporineo. En los estudios de la fenomenologa, del existencalismo, de Ia ‘nalitca del lenguaje, despunta de nvevo el interrogante sobre el [Nuestro intento conse precisamente en hacer unt presen- ‘acid de estos prineipios que Feunan its buenas caractristicas didicticas de orden y claridad. A partir de agul,esperames qu el lector se halle en buena disposicon de affontar las milples © jpeludbies cuestones Blois que apremian a as hombres 0. Los AuroREs. INTRODUCCION caviruto 1 NATURALEZA DE LA METAFISICA Acuciados por la admiracén ante o univers, cuyo funda pnt core demote mai, shes han ‘ontnaammenteporacanser av aero sera core de la reaidad. Han surgido a, alo Tago dela histor, ‘muchas doetina gue itenabn Sir na expscaton pofend {ct universe 9 ponan su constitutive mas radial en un Gemento ‘oro. elgunos han reducio tos la realidad a diversas manifes: {aston den elemento snraseco al mundo, como la mesa Spin, el persamienta, el movment ofon ep cambio, Ba once qe exist an inspite dio dt iver $0. Algunas explicaciones de la realidad proponen un tinico or fen de tus las cos, mientras que ota han afrmado dos 0 as Sas racials come fontesongiarae de todo. ‘sas interroganes no son puramente eapecuatves, sino que acta profnamente lz vida humana. Noe sual para el Fomire pensar que todo se disucve on la mates, mcuido & mismo, ¢ eber llega at conocimiento de que e eviatra Retin por Dios dela nada, Esiar que los hombres estn someidos Ln destino ciego, o que eles son fo artiezsabsolutos desu pro: pit exstencia, oque con libertad pueden llegar a conace y arpa fun Digs personal, son docirins cue seBalanrurnbos complete ‘henteiveen prs vde del bomb, En un principio el estudio de tos estas cestoncs cons ‘wia din tno saber muifereniado, que se lambs vol, sabe drt, ciensia. ee. Bien pronto, sin embryo fa investigacion cerca de diversas parcels dela realidad (matemitcas, medina, tania, cc), fue constayendo las cleneas particulars ue 3 Is srartsica sferenciaron del tzonco coimin del saber, en el que se planteaban fos temas mis fundamentiles, lamado propiamentefiasofa. A st ver, a modida que crecia ef cuerpo de doctrina logics, se iban ‘Seslindande rams que se acupalan de problemas distintos (a na- turer hombre a mort), yf iss perlab un ‘ieleo principal que, tratando del constitutive uitimo del mundo, ‘lectaba a todos los conoetmientosHlosfics,y que termina en [a rel dem primer sas viene once 1, NociON DEMETARISICA a i pic es me we ne en ees et isthe et en ps ac pd to tt a es es sie ets Seema cin oe gene, as ie ene iy eee oleae inal iran ac Ehime stm as ares Cae ee are ee re Cee ee ae ee ee Sarithes Lda ota a orden pe anats peat me sestieet Se eo Sen Sig MS Lot cas on Se os es sore grincoy mane: nds ees ae ee eee, Si ee eccr Aes Sree iene eis cease a en aa ce RoR i Renee ema net eS ee [eesireme cgeyeege min melee {REST Spe Stee inate Som ol mas proandoy odors dens demas doves irae pe lo rg cary ote Sea ee an et i eee ee 6 mwrmopuccion cig ndacote a metallia auc eto de {vealed y tambien en esto se dsuingue dels eientas parce lives que slo auendea sun sector determinado del mundo. ipo ati ions topes seoSTege ees ate naman sudan Ses eee eure: ie ce cecae maaan Econo les Ssvesor, ‘erent, cage nics badd sepa agu al plantes™ ‘Bieto propamente metas. 2, LAMETAFISICA, CENCIA DEL ENTE EN CUANTOENTE Todas is, ens sine un oben de, ei, ei, sig stor Gn Tealdad ue tata ee conor, oo a bile ‘dE Gonadera cl mundo viene le matomatea Suda los axpee- mt dea suprises sea in ex ‘Snfuactan dela supe tereare Elba de a ivexigne fan cleniicy define aca lent, nccmiaanola Se Tes Stas Gando unidadInsran& todos los sonocimietos que ia on tinguir el obj ial, 1 Se aisle dstingir tre acer que, unt de as cos euidas po unser Cento Yel oie ll’ apc as cle Crs no HO Se eo mate cin econo ate ma Sal's los vivenes, 9 su objeto foal cs Ta vidal medina ‘Sind el cuetpo nfano(bjeto rata) en canio susceiie bad y enfermedad (eto formal). La metflsia estudiaelente en cuanto ent, ‘rs propledadesy sus eausas Las cinciasparicalares tienen por objeto deteminados sectors pes Boh lad Pee ha te un See "7 srapisica cia que etudie toda la reaidad,féndese en squelo que td las esas tienen en comin, exo es Em cuanto coon, «oo cos ED Soncimiaet is prtolars, ponge cma at Doan G- Sonocimentos pore curd wn pots ol Sica estuda fas especies vests, sabe que agUellas coms son flsoo, sn went, esta nocin of previa las que correspon: ‘dena cada cpece dela vids vet = El ene: lo gue ordinasiamente se Uaman cosas, realida- des o sere, en mctafsca reciben el nombre de ents. Ene signii- fatado que &, algo dotado dela propiedad de se. Son entes todas Tas eos un Sebo un pio, un hombre, un diaeants; pero as como epijaro» indica una naturaleza deverminada, 0 wh modo de SS co sla a eed gu ara. 1a ple, sete» procode ser. en lain, ens (genitive, ent) es ‘patio presente del verbo ese (er) def mismo médo que a un ombre en euanto oye se le lama oyente, yen cuanto estudiacs- tadiante, es en cuanto es otiene se, see Tama ent. = En cuanio ene: als dems ciencias, aie tatan de entes particulaes, clertamente considera el ents, pues tds fos abje- fos de las eizacas son entes; sin embargo, no estudian el ene eo {unto ent, sino en cuanto es tal ene, por ejemplo el mero, la {ines ef tuebo 9 cons snilaren!, objeto material dela meta Ss ede pus ods eo ns agar de mado diverso. Pero su objeo forma es el ens en cuanto tal con Siderado en su eardcter de ents. La metafsics, aunque frat de {odes las cosss, noes Te summa de as diversas ciecias 0 su sntesis (como mantiete el postvismo), sino algo distinto, pues estudia un aspect propio ¥sspeiice, que los demas sberes presape- =, Sus propledades » sus eaisas: cada cenci, al conside- rar su objeto, ecesaiameite se ccupa de todas sus cracteristicas 4 de todo lo que a else reiere de algun mado, Ast como ie fisica ui las consecuencias que se siguen del ec de que fos cuer- os tengan mans, energa, etc, ia metafisica ha de tata de las Dropiedades que fecllan de las oss en cuanto ents le cores: onde descubrirs hay aspects que se desprenden del ger de las oats 0 n0, por eemplo, ia everday procede del ser dels cosas, Br neater ao va conn exi esraent por 1 Tolene Agumo fF Mepham be wrronucciow Por otm parte, corresponds a cualquier eiencia consierar tun género de costs y sus casas propias, pues nose termina de co joer algo profundamente mis que cuando legamos a descubrit fs causes. La metafisica debe, por ego, eudiar la causa de Los fntesen cuanto enes,y dte "uno de’ sus temas eapitales pars Shonda en 3 opi ‘bio, As come Ja medica savin Sobre las cqusas'de Ta salud (alimentos, clima, higiene, et) [a metatsica legs a la causa del sor de Jas cosas, que os Dios Creader. ‘Como s rk comprobando medida gue tratemos & os cas to exte dela neces Ge na mcafee eaboraia de ote in, rae a er corns con Hees [npercto, case de prin, en slgunos panos fala emesa Ste sr confuso, 9 amen porgue et someicg a ajo Se deoiopas en boga en el ambiente cultural yea Ta opi pala ‘ami ay qu esc cunt qu ness conocer inerionen de modo deciivo ls acttudes morales de cada perso- mua No ex ta experiencia destcestumbrada que los Nombre, ea Fx'modida que se alejan de Ia recttud moral, Heguen a una confi- ‘ibmen el plano de las conviceionesintelectuales de fondo, adop- fando una aetitod eseptica ante la verdad, eludiendo el tema de [Dios o por lo menos disminuyendo su importants, siendo relati> sia cba respecoe las exigenias dela ley moral natural 0 abra- Zande alguna concepcia que pone al hombre come centro de o- isa ons Esto splice nbd, en pre exstencia de alg tos sistemas flosoieas profundamente aparia ‘verdad, ‘gue son oomo una consiruccion teonica acorde con unas osicio™ tes inicales equivocadas ante la vida (markismo, agnostcsmo, Idealsmo, ete). La metfsiea como cencia, en ss puntos capitae leg=de los que dependea las cuestignes mas teenieas 0 de detalle— ‘st, en ciera medida, condicionada por I vida moral de ls fil fefoe Funcién dvectiva dela metasica ‘om respecte alas demar ciencias Al tata la metaisica de las cuestiones mis fundamentals del saber humano al abarear sa estudio toda la realidad en si ‘onjunto, es lgico que ls eiencasparticulares, que scien a.as- eetosparcales de las cosas, dependan de agin modo de aque e punrony Anrorman sl se has abet Se os mater code ee ‘Stance lant Sen anos pre wn in Be casa radiate batts ftir orey Alan, re 903.30) i 20 a METAFISICA El objeto de cada ciencia particular es un tipo de ente,y por eso los principios metafisces, las propiedades del ser de otras no- ciones bisicas dela realidad se refiejantambidn en ese sector de- {erminade de la investigacion cientfica, De tal modo estos prnei= ios estin presupuesos en la ciencia, que, aungue no se inter ‘ue sobre ellos expicitament, los utiliza en it medida en que le hacen falta. Los fiicos, por ejemplo, al profundizaren a dinémi= - ‘ee el mundo, sobre el hombre y sobre Dios mismo, que son obje- ‘das ess verdades, tan nocosarias para su vida moral. Por eso Dios ‘guiso ensefarnos verdades como la creacion de as costs ex nil, it'Providencia diving, a espitualidad del alma humana y su in rmortlidad, la existencia y naturaleza de Dios Uno, la ley moral y fiat det hombre, incluso hasta el nombre de Dios como ‘Sersubsistente: eo soy el que soy» ‘De te modo, a eatin rei un impulse extraned- ‘paso, com mune Se bit Gado en a isto del pense fhm, Se eatiende gue les peters crane sc tomar < que fasn un mio que habia aprendio fos elementos de Ia soos erica pa las yore indus de italia ‘tombe: probleras como fos de a dle, a muerte, a pert, ef sentido dea vie oe bondad de la cain, eneen- Sean ld rerlada,eabo- ‘ano a ta saa a ta catia, 20 Do ‘ental {nase ¥ So argumeniacen an 2 ‘Sy smu sn prgus be obs b Sino ipods Tore EI hecho de ta Revelacén de estos conocimientos, ios de bose pee cine aie comnts un acicate para penetrar con mds vigor en ella, porque Digs los ha revelado precisamente para que nuesta inteligencia pudise in- sce la ord Ses een cnn he Se denne iSeluto mpornie bra ues af Sela on rome 1c arate Nei, por at, e roams $ fafa codec (pc igororss hegre amir Sy nee tan man eer ‘Tass at Eryn de nape Hale eS 138 9.30 trode en ls verdadesnatarls ms profndasy vive de La flosfiasivea tafe at como la razén sine ala, la metas ex instruments clenaico para la tologia. Una vez gue In mafia ha sido per {ipe aaron as pl elder orbs tse ge ier pt enener mic ls masa 9. ‘rentals, do os que a oc a cnc tele, 8) Elconocimiento del orden sabrenaturl presupone el co- nocimiento de les realidades naturales, por la grasa eleva ia taturaleza pero no la susituye. Por emp, el exuio dela gra ia y de les vitudes infuss requicre saber que cl alma humana «= ‘spiritual, que tiene iberiad y sta ordenad & Dios como as le timo fin; para conocer sin error que Jesuristo es hombre, es pre cso tener una tecla de la natualeza humana para ‘comprender teologicamente el pecado, ace falta fener un conc Imiento de ss potenctas humans, especialmente la vluntad las psiones,y poseer una nocion aderuada del bien y del mal: en el ‘studio de Dios Trina y de la Encarnacion, son necearios Ios co- nocimientos acerea dela naturaleza y la pessoa (en Dios hay tes Personas eo la mista naturalera diving, feauerst es una Persona “la Diving- en dos naturalezas, humana y divina) en definiiv, no es fell adquirr un conecimiento adecuado de las verdades ‘que Dios revel, sin antes profunehzar en el saber natural 1) Si se prescinde del uso dela metasica en la seologia, a no logrard eleardcer de lena, ydiementepodrd verse f- bre de erores y de ambigiedades: un saber es ciemtifico cusodo sus conceptos eatin ordenados, fundamentados, expresidos con precision, formndo tn todo anitario y calrente: la teolop, ‘ome no puede dejar de emplear conocinientos naturales acerca sl la realidad, obiene categoria de ciencia cuando estas nociones han sido previamenteelaboradas por una cence ingramental, ‘due en ese eas es a meaees no lees sufcenteutlinar el si” Inficado de ls términes 2 nivel de eonacimieato espontinco, sino ‘due requere una mayor prcisén. Por om parte, lar interpreta. tones desviadas que surgieren acerca del dogma Io large dela historia fheron preeisamente las que obligaron a la evga pet- lar sus nocionesy su ferminologia desde una perspectiva metal- 4 raopuccion sis; por eo no es posible abandonar los rsltadossleanzadas St eae instruments in el eso de incur de muevo en os Stross: Expresoncs ome «tantubsancaciooy union apes smn Tra de oy Scrape nus que exponn de modo inoulvece el send atenico de a Pita efeesmentepoublesevssones, ‘ey, tino ms en enti sult ls ppt or oe ‘lg rete cn nme alse Ss ‘es pee ore ea Soest coed ees So ‘Sen eo peas gov Mao Sen as Ene eee a i eu ae Gellar tela Sin Toad pce Sec eames fos Sr ee cia oe oa mess BSS Saas Ra a fre (are nis iene pa eet Se Since seed ud sean a iatioRAFIA PLATON, Repiblica, V, 4740 sz VU, das ARISTOTE. 12s, Metalic, Ic, 1-2 1s IV, LVI, 17X13, SAtyTO TOMAS, Jr metaph, Vrooems Fleet. 3; U2 I, 4.6; WV, 14 y VL REL Sy foty Boek de Trini te. 1B GON Bh ‘sof ta teolgia, 2 e., Monograma, Madd 1967, 1. PePéR, ‘Defensa de ta flosofa, Herder, Barcelona 1973. J. SANGUINETL ‘La flsofa de la ciencig, EUNSA, Pamplona 1978. 3. MAR TAN, Slee leeciones sobre el sor, Deslee de Brouwer, Buenos Aires 1980, "L. DE RAEYMAEKER, Filosofia del ser. Gredos, Madrid 1968. 8, Rantnez, £1 concepto de flosofia. od. Leon, fadrid 1984. C. CaRDONA, Metafsica de fa opclon intle: ‘ual, 2 ed., Rialp, Madrid 1973. A, GonzAtez ALVAREZ, I= Uroduccion’'a la metasica, Universidad Nacional de Cuyo, Mendoza 1951, cnc SY cid a ri i me {Ge Bete Opa son FI, ne Captroto nt EL ENTE, PUNTO DE PARTIDA DE LA METAFISICA Antes de abocdarotos tomas, s necesario offcosr na pric sera isin dela noetones mtacasfindamental: la de ent; as mas cersnae mela, como er, exci yexstencia Como el fa ced a aa, yo det esis hy as bao la Iz ue os properiona ela nocion por i eatenio deca, so pogucioSequesolngo dels ste: ae ae, in peso de qe el larg de a asa {rece vayan tratando con mas ceteniient lox teas quel Seapunla. 1, NociONDE ENTE inte es elo que es (id quod est), Noes posible dar una deti- nisin extacta de ente, porue definir es situar una realidad dentro de un concepto mas amplio (su genera, como decimos, repo, ae ato io fe veel con mer, para pocas personas, ete. Ene, en cambio, es el concepto que bares todo ginero de realidades, de manesa que ye no clbe {ncuadraro en una nocién mas universal. A titulo de descrpcion, Se puede indica el sgnifiado de ente como ao que es, lo Ue uit, elo que es ream, yas son entes un hombre, un pero, un avion. Este término, sin embargo, no expresa exactamente 0 Imo que «cosb», aque procede del verbo ser y desgna a las {oaas en cuanto So asl como viviente es el que vive, cantante el {gue canta, o corvedor el que cor 2 net engage onto, ene tlie aes vom ot un sgltendo fpr, par sla algo ave no conocer ten ae conecemos den modo muy Sarina. Ea Cambio ste woatlo cs ae corete ena ternlor ori Se fable cies orem 9 de etd pera terinc Tian o acoder utamameosonols Esumooaro eiemar et ein, ene Todo ait de ‘vemulad” En macs ent ene sgifeado one {elt ene gon fy cna uc exten eno unde Auague os ‘a com lr Usmaray sve cael eo de lorie ‘Bap conver el so tenuo Beene pam qe ta pus = ais pone argh a plas sr gue pane ts ponble a plates ep ‘ilar com nombre y coma eo, ems ce arma el ‘Stdterconaeo edi de as consent en Ser como to ator. ver et), ene una sineaeon ‘dav dee La nocion de ente no es simple, sino que aparece compuesta or un siero (1d quod) y wn acto (es). a esta nocion intervene ‘es elementos, a saber, algo que es el mismo er de esa cost. El (una persona un hare ete, eee Ia Tuncion de sueto, es esi, de realidad a la que corresponde ser (esi como el sujeto de la isa es el que se ie; eles sala el acto, la pefeceién propia de ‘se sueta (reir ese ato dela persona que re). "Estos dos clementos consutuyen una ‘unidad: al decir sentes hacemos una referencia implicita al ser, aungue todavia no Formulemos el uicio wsto eo» o algo esy; as vet, cuando oftnos sip el verbo «ts, echamos en fll, o se supone, e sujeto de ose S10. Sree empl de manera reir ‘esumen podemos airmet: 1) Ente signtica de modo principal Ia cosa que es, y la design precsemente ea cuanto iene oe. 2) Pores, ete’ sgifca de modo concomitante también cl ser es cosa eer dl acto de 3) Ente india, en consecuenca, algo que existe en la rea- a algo au Ds mano dvivada se habla tmbiéa de cee de rainy ecsene ao md de ee ge Soo ecient mana. ome por eerplo, fos pesonaes Reticos de un ‘novela, ios srs quem product el fle, Face ‘onecioeenen un cierto sae consist en ser pensades pot nos potent intletual Se trata smplemeate de concep, 9 ealdedes mentales, sin existoncia fuera del eatendiento fata. Cea dcios qu lg eel quteos den se reltione on todas como su tet, Noda pose ‘Sop em cuanto et por eee ar mismo te factual de totes omg, nl de as mma form abtancaen © cident (Summa Theology aly ad 3). “Elser slop fatimo de cualguet coy, To que mds pofundaent est en tds, yee Formal fact, ago ae [ifm ses) con respects lo que hay en an oes (Summa Totoia, a2) prarisics 4, BLSER, ACTOINTEASIVO! aaa tg gu omen anne oat pai sy tuck en us perkcions ero cee to eum 9 ree eee ssn ae et cnercado Ya gue Sin exten ete my amet aa eaaceaen Sbeschenre dic clayey en un an saes nas ce er Cale elcome cones ‘ci tenon de intensdad en et modo como son posldos por Beem cost sete divers enlaces 9 1 real, de ccataientore cto de eo as ja ite i avers mes 9 Gon aa etm nda oh psoas die Inger meres irnecies vena satctes Gombe, aes) Bhs) DE acto de serge da on ares de menor 0 mayor intended ees cat dee i aden types i Bt Elna main arr deme en a et Cours paacion de rotecsones aut tae Weick ein mineral desde sus elementos se come Eticns mat complemr ¥ seendindo Po at seu a Pel, anal y ea, Hee eco maine, qs perme Dix Ek Ua ttn on rodeo ei 5 5 Boy Se cos perecelons sea un rls de fa intensidad ane acm sin we: faa an odeliein ESE eG a par het cad sagt Coenen Grate tence Tea peacoat ee pueiiteneraretanies metas SSE a ction Cee oeenicas Shimctncmeunnera ateanca pecs Snes engage emeriat ne Shinetemesune seers ees 1 etn tll su pec etn send oresnem (Tons be AU Scans 2 mvraopuccion Como ete a Tent ntl, Dios pose seen aa samp en od atraad a xs pense a esetiones, puss fe altar alpina, “aun ego eo tend ern tab intend no qe Sa seid de eee cia, En cambl, leat «edi gue won mets pens, ese ose con un gos eve de Prince No hay que pensar que las deme pefscanes (gor em plo, vviz elende se van sebendasiendn al sess No‘ ue {ee vives sean, ems van, si qu sumo Ge fe cone ‘Sten yi vives un modo ms peta de wr que ode at suo ga 8 tee, portato, considera ler como una ago ¢indeterminade, que convene a iodo os ontes nd spn it etl nina Ago an ete , «mae ingow),y otras de manera impiicita (choy hace sy, ‘duan canine», que equivalen a thoy es un dia en que brill el Sols y «Juan es caminanten). Esta ea lama furcien copolati- ‘adel verbose, que acualmsents sla mds uilizads. En el uso del verbo ser como cépula, cab distingir varios aspects: ta ce cmp etn rend ce ce rte deat suites cee ie eres Senet ied becca ets como el movin eel ata dl mii en cat ta mie Beem sl ae oe aa ats Tou so de pee tne a had y at de ene ee Quodiben I, guataen 35 erarisica dad, sino so en el act del ntligencin que juz, En este sent SR aSS Src tambien para hnoer jucis sobre cosas que no son fale 9 incluso une sujeto ¥ predeado en fics fas, como (Sande decimeos, por ejemplo, que el Bombre e racional 'b) Elser sine para expresar gue una perfécidn pertenece «aun Sujet en vel igi es negro» el es indica que el color negro Seta sotwalmente al pz. “o) Ades, el ser de juiio significa tambitn que esa ati- uci del preicado al sueto comesponde verdaderamente dle Tosliddes decir que et verdad fo que se afirma en, tna prope: ‘Gon Paon indicar wa funein del. verbo ser se habla del ser Goto enladero. Asi, cuando se quiere expresar que algo no es Serdadero, a doe que no e=y'siuna determinada composicion Ue suletoy predcado no es conforme a Ia realidad, es decir ftisa, decimos que no cs. estos tes aspects estan intmamente ides en cada juci. ‘Asi, comndo deems que la titra e9 redonda» hacemos un Sr Soneléa en ef lenguaje al nie el preaicado eredondow al st: Sa tierra indicamos la pertenencia de la redondez» ala ier For iltimo, expresamos que esto es verdad, ‘us fancign copulativa del termino se, se fundamenta en 3 significado prinipal de ser como acto. Como hemos vst, e Sere ato vousttutivo de todas las perfeciones sin el cal Se gana de elias sera, De abi que para expresae que una perio ‘ign se da en un sujetoacadamos al verbo se. 6. CARACTERISTICAS DEL CONCETO DEENTE Hemos tratado del ente, punto de part dela metaisien y de su asto consttutivo, que eel ser. Para completar ea primer E&So'del cbjeto de la metaisia, conviene consderar ora as Tahscerstieas del concepio de ente que forma nuestro entendi- riordad de a noién de ente en ef conocimiento mano La priortad real del ser con respect las demi pefeccio~ snes dead outs, tiene com consecueneiaen el orden del conocer 36 vreopuccion spi sn ee, cate ce fay ans que nada ey de aht que nuesa nln eo BS oenamcrecas heat abelian ce geecuge Be cocienan mieeec ces BG ertads ers attete aces BG siete Seer dah a eaves Pen nce Cee a actrees © mee Aegan enn eee § eae ed te po ci nate nt a cic ematcee See ones ecenenece Selecta eecram ene aa Sis cme aecnat 2 iS genie coe cenacs mee Ee ee ere ete Sey Seta aac tree Soiaiaiecs Goce mecne Soon ee Ge ccm eee a ceeds eee Seren tmeas Geek! ae Seubecagametawacertasit SURSAAee eae 1 Si eon enna pn oe ta, y Seva perecionando con la experiencia conocer muchos Si ete ge ce seer reer caine een foro alo depts de una experienc yoscvaion ts pl mode igen i Aegis sar ne on gcd deen alia’ al Benes meat Starter iohincare Peutee cagareen ze Sree raged aac ts Seeman ‘Enter no es una nocién gentrica Lo neon on noone cue aican m indewemisados 8 mcs eae pgs Sica ss a las caracterstioascomunes a todas lla, dejando fuera los rasp0s ‘que las dferencian. Por eemplo, el concepto «animal» es un ee ero que se predic indcterminadamente de todos lox ens con Wide Sensitive (hombre, caballo, pero, et) Para descender de luna noeign genérica (animal a‘lra mis particular (hombre), es cso ahadr al panero nuevas determnactones no contenidas ef, justamente las diferencias que se han dejado apari para for ‘marlo (rcfonal w otras propredades sistintivas de Tas especies animale) ‘La nocion de ente no es un género, porque no se le puede ‘aad ninguna ‘que no se encucnre a contenida’ en él. ‘Mientras ft nooign de animal no tncluye las diferencias que dis- tinguen unt animales de otos,ente indica no solo fe coman & Jag cosas, sino tambien sus aspectos difeencales, pus éios tam bién sony tenen, por tanto, razin deente. ‘Los conceptos genéricos obtenidos mediante la abstraccién tienen una extension mayor ~aarean tis Sjetor-a medida que et nimero de propiedades que inlegran su contenido -com- bn- es menor, por employ «cverpon se dice de mis ostsSngulares que la noc de ealidn, perque sta afta una ‘nuova caraciertic, que es a cohesion esable entre sus pares el mismo modo, Ios instrumentos de cuerd, de viento, de perc ‘Sn, son especies mls. deteminades del género eansrumento En cambio, la nocién de ente lo contene todo: tiene la ‘maxima extension, pero también su conienido nocional o com- Drelensiin es maxima, Por una parte, ente abarca todas as ‘ero ademas as sige ‘Sadho basta dc que eo es un ee, sino gue es preso tnd ‘ar de forma expics Su pecllar modo = ser —su ence, Slmando. por empl. le en Tito ona rh © ‘seen de ‘Sngular del sonepto de {Ente so fa en ue exe nombre toma el er Tks as ‘mds determinactons no sam mas que Moos de Se 1a noc de ente como géero e propit de Ios i6o- fos que atta Tas realisdes metasens como soe f } fermenter rere ymreneeninertrme vreonuccion els ios a en Et Ss ier ‘Stmcramoy so nares comin quesandons con a ert ‘Sy nalment, por ein de toda as enc, Heian * eos mae sac ya ea tepeceningoe sie ene Ease I concen de ene gue ‘fedora fractals y cay conn yhoo coe ea tina hea generalist de act De ase, en ens dn pe dd et ve etn Sle Ente, nocin andloga Por er tan rica de contenido, la notin de ene es andlogn, eat ep ed ai enn i ea ‘en parte demo. Nostones andes ton is que Sascan na ‘nln peiocion goth enouentn en tna ie mo din Dor Semple, cetcndco cr un concept analog, porque an ios come lon ingles Ios hombres entenden, pero de manera Gaga ¥en ad de pene mica dene Leon. age es tambien una nosion analogs, pues 808 butned Peo no {sme modo lin ge ua acieny los medion par alsaeare {ola bondad de ics tenes materi ola bone moral dean ‘in virtuoso, Ser ela perfecto que adit la maxima ved etaliaiones, pe fos aso el nici on, roe ‘Bolo digente”Por eo, come wentes x6 tom del aco'de se, ori poplar asin tn See pn imgatanla opt soca de ene tone en para Ig clones metallica on eden satan sstancnyseeden- {Eco y poten, etre y Dos ern, aan endo elds ‘ny dapat, som cates de modo aadlog, asl pueden se et or ura misma lent, sin prescide de u rea dverst {Le nop et caren onal ela de a iaicamente ol ser como concptasndlogo foe deen? ‘bina poe Aratteles En opasetn a Purménies ge conceia leer denado unveco, Ansteles comden ue la se ce ‘doen diversas peo sempre en felseion a tno rine: ity eo es a aatet, ‘Sel ete a ents de mado univoo, etoncs ed la sald sa dal steno modo, conic un mons! {edb ino eto po ha deena ene Dis se {tras (pantesmo), Por contra, la edie andloph de ele » Msrarisica mite hablar de Dios y dla esacion mantnieno a itan- atta que bayonet sererado os lev por an leg af conseimiento del Se ino de sus peraccone, De aie ners de ete toma pra la rcs Ia mets bar tssber slog. Determinaciones dela nocién de ente La noc de ete determin cn una doe siesin: por ua ce pe ke at (redenmercn, yor os en i qu sana spectrom ‘vats ote rascendte 8) La mayoria de las nociones contran la nocign de ente 2 un modo especial de ser, dejande Tusra todo lo demas: expresan ‘una esenciay es dec, el elemento pore que algo es fo que & ¥ ‘tra cos; por eemplo,adiamante» indica sblo ua tipo de mineral pti ature ond de er ta de oto, wit fre a una especie ‘operatives, opuesia 1s vi Dentro de este tipo de octones hay algunas que son las ls ampliasy que indica fon mosis findamentales de set, alos que Puede redcse toda Ia realidad. Estas nociones consituyen los _péneros supremes de Ia tealidad,lsmados también predieamen- fas, sn fa sustanci y las dstinias clases de accents que 6 ‘stidiaran con delle mis adelante, 5) vise también un grapo redo de conssptos ave, or smifiear propiedad del ent on snsto ay somone & Tas coma Por clemple, com else & una pcecion ut ben, todas las coos, en cua sn, tenen agin tipo de bona, ‘pueden alter as coats’ peveeconarlas es ets, demi, Son cognoscblesY verdaders en Wud de ss 38s intntelgencia eonoce la verdad cuando aprenente el set de las owas, Pr es, ion yl end son ropes ue perteecen Std i qe Ente noiones se lator mascendenler ora {ste ambio pts con cls siptca apecton Set i ambit on ela ae sifcan spect: Deveson propia dl acto dese no indicados de manera expla Sa rn eon) ue aan fn ath ten come ‘eta dela eld, Non tcuparemoe de elas ena segunda paste Geese ata, inrRopuccion IBLIOGRAFIA ae Be ene et exonna el In Vmeraph et § Desert’ ECFA, Parecpsstone e cna, SEL, Torn ise Shi ahs, eel celtomma CSC, Nad BSE Ginson,Réalime homie tere de a cotnasance Sete sry by Ranjan Sed EUNGA, Pamplona i 1 Rasane Inradccin a le fowla de Sarto Tore Rai, Nast is80% Guns the dcrneobengntarizteon mretiphyen, 3 Ponta sate of Mesa Sten, Foro 978 a { ' capfrutomt EL PRINCIPIO DE NO-CONTRADICCION En el conocimiento humano existen unas verdades ss que son fndamento de todas las demas ceteras, Ast como ‘tenten ef a primera nocign de nuestra inteligenci, include en Sualguie idea posterior, hay tambien un uiio naturabmente prt- Imre ei supuesto wn foes las dems propsions es gery no ser a la vez en el mismo sentido. Si, Pot ‘ejemplo, afrmar que una costes de tal modo, se presupone, en tecla, due no es lo mismo ser eso que no sero: sf decimos gue fyudar a los dems «es» bueno, es porque no es lo mismo «Ser ‘buenas 0 «no seron. “Aundue se ule en todos los sectores del saber humano, «ste principio Bésio hace referencia al ser, ¥ por eso {a eta, ena dl ene en cant i one de mano * fede su aleance. Al considerar eta verdad suprema, estamos shondando en uaa de as caractrisieas mis evidentes fundae ‘mentale del se |. ELPRIMER PRINCIPIO ACERCA DELENTE Bse ju primero se ama principio de no-coniraiein porque expresa la condictén fundamental de as cosa, es deci {eno pueden sr contador Exe pio fede 6 ‘ery express cu misma consistenia y su oposicion al nor, ‘Conocemos este hombre, esa monte; aquel animal, perci- biendo a cada uno como algo que es, como un eate. A continua ida se aleana la idea de encgacién de ete» 0 anosery; con 3 Merarisica cess de qu advecines,por empl, qu un bjt aye etaba SanhGhon Sua sek caus due pete ne cage! toys nl 2k Ils nei cm pa ies Se none ‘Unser prhentia ar dls com ef nose eee demos duu es na puste ry nor serene me state paige de neconreion erent encom. SRIEEL SAE Sate sory noe, funda on qe el aco dese atts ete una pest ak ens, gue se sin She aigluments et priv dela SUSE ese pg mo ay conan por seme plo, en au as js dn to te sede eon poe. 20,5 ont jac en sda ese mo sn Jubtte wen Shasta contacto, pongamos por ea. euanbsat io une era gore ens ‘Aunu press my bv, ete pnp ten, como ve remot importa, fundamental ee cons? humo, ‘Enema como cent yen as asin ela i a ‘ie combiuye ef primer pesupitto Ge fa ved de nuesios Scie 2, DIVERSAS FORMULACIONES DEL PRINCIPIO DE EL primer principio e, ante too, un ui wera de a eae uP en, as Jormatciones mas. ese principio tons de carter metftico sSotias ques efieren eae tment al sr de las co, come, por empl, es iaponble ce {la sco n'y no seat ees pone qe cosy ‘Mimo tempo sey no tae’ Nowe aoa slo ue eo conor ‘Eetono & impenable, 7a que el principio de no-contradctin a ey suprema de loreal no un sion o posta seamen {Spe nts area ee ente mba ot que noes con- eae intelige Ja realidad tal ‘Puro como nuestra itelgeciaconoe a realidad ta como cs, ef primer principio del enix, de do dead, un ey del ensameno, fa prime fey igi" a que caconitemos 5 Beran‘: eas unas Komal iy en “ ‘otras formulaciones de caricterligio, que se refiren ms bien & festro conocimiento del ente: por eempio, ves imposible que las ‘tirmaciones, ein mismo ON} 9 al ‘nismotiempo ean veadera ‘La infegenca eh sometde al principio de nocontr- dicein: no puede sonocet alent como cont orate 0 fors.Ciertmente, es posible contradecire al pensar 0 al hablar, pero esto sucede sélo en la medida em que nos apartamos de Is Falidad, por un defecto de questo razonamseato; y cuando al- tien nos hace ver la inconerencia en quo Bablamos Cldo, tende fhos a recifear inmediatamente porque, aungue cabe afrmac to contradictero, no es poubie entender, 3. CoNOcIMIENTO INDUCTIVO DEL PRIMER PRINCIFIO _lpricipio de nncontradicn es conocido de manera na- tural yepuntines ot was ambos part de lage Gia. Conte ult per se nu dibs det a Seo por msm ode, pro no enantio Entenimiento pose a aes ce caper onooet ia sie de aque lea! pra compre fa esa Param ete so cence conocer con anrorida sos termina, ente hove naeiones qu pate ol tao, ‘Sot da eno aha ede rai er tay sponds por eo, papel nt) a aca e ‘Sibir como dita de aa Govsut ‘aaa ets dos frimeres mcines que femamos, tos tes hombres coors Srcesaaments > oo modo mmodiaia ex iy ge in tower see atural, en le det ‘ome cs natural, en lo inicio de conocer ete principio no se expres en foriacion univer “ees imposible ser 10 Sor pero ose conoce con os fata) Sac de seu Sst aor seni. an ito sabe muy bia que noe fo MO Somer eno some. obra en conse 4, EVIDENCIA DE ESTE PRINCIIO YSU DEFENSA «AD HOMINEM Por ser el primer juicio, este principio no admite una demosracion a partir de owas werdades anteriores. Su indemios- {rabiidad, sin embargo, no es un signo de imperiecién, sino al 4s | i contrario, porque cuando una verdad es patente por si misma, n0| es necesaro ni posible probaria. Slo requiee ser demostrado 10 oe de rm inet Ams, td a a taciones tuvieran que probarse a partir de ota, munca llegar ‘mos a unas verdades manifests por sf mismus,y todo el siber ‘humane esti infundado, ‘Defensa del primer principio ane sus negaciones ‘Aunque cl principio de no-contradiccién no se puede de- ‘mostrar recuriendo a ottas evidencias mis bésicas, que no exis- ten, sf cabe defender deforma indirecta, poniendo de manifesto las incoherencias en que incure quien lo niga. Estos argumentos ‘tienen un valor indudable, pero no son propiamente demostracio- ns ut ira nn det pli ow de ll, sino de la aprehensién natural 3 cate; son solo una efensa conta ls que lo niegan. Veames algunas dela argumen- taciones que Aristtcles da en su Metafica: Tela (oe Mewftcn N09) ’)Hlovando basta sis times cnsecusnia eta arg ton aur Aen are ar iy en {pm panini debe comporarse como uo Plant por {ue incl fos animale macren part acta on eee (Gn prefrecia sobre otros, por emo, al buscar alimentos (Gk Bide. ©) Adami, opr exe princniosupone acento, pcs st veinzario se encase qo no mimo amar a eo Sie sone que el pine no-cotaetn es Blo, ‘emis Yu quel verdadero ial lols, Sctan ai ‘pein quem quar imine (ob Meuaiica X1c3) 46 wrmopuceion ‘5 relacivimo consiguiente a la negacion del primer principio A postr de su evden principio de no-contradicion ha sido nego en la antgedad por dives exculas (Heri o> Tiss, scetios) yen la epoca moderna de mo is taal oniclentey por cris formes de Blows dsictca mary Se relativsme historcista. Son docrinas gue reson a relied Suro devenit: nada es, odo cama De ete mode rechasan it “uturataa exable de fs cas, fos enis la condtenea el acto de sry sus propiedades, No hay entoots un punto de feferensia fm on Pile de vera lye oe oe de "ab opstay entre s son luaimente vldis no es mas tha alinmacign que su contri run deca lei, we le eg seb como tien punto de apoyo dea vert? Lo consul: ‘yo de realidad sera su reerenia a cada Sniwido® ese elas Seas a¢ reduce au srparssmk a parol valoacibn 9 s0 ‘ue aa persona pues hace de las en los iverson sane de Su vida Por ese todas as ‘egaciones el principio deo ok ae Hance we cea ‘nba do Hathcuno Canon np Sects eee elma eee sae od atu ges ie 9,005 839) ee (Bilin tunio bye tie dcsoner ue Capit Spel nea peat tole sve fondo ene poncip ene esto St Teo: Sida haa opt por tle qe tne wir sl odes tnd Sein snl la agi dd et pine sae Sear Worse a ‘opie pli’ le Mae Dee Kune» eps ” S. FUNCION DEL PRIMER PRINCIPIOEN LA METAFISICA Por tratarse dela ley suprema del ent, el principio de no- contradiceon juega un papel de primer orden en todo el saber hhumano teorico y practice, pues nos impulsa a conocer y obra, tvitande la incoherenea. Bor ejemplo, es contraictorio que Dics| Sing qu 2s expres olay de a histor (con: epclon hepelana), 9 por eo deseebamos esa segunda opeibn; 10 tiene sentido pensar eh el iunéo como ua materia que se at produce (markisme), purse contraditorio que algo sea causa de ‘De modo especial, el primer principio impulsa el conosi siento metafsco, jr que & el jucio fundamental acerea del {nlc BI principio de no contradiccin ayuda a descubrir fa estruc. {urd interna de ls enes 9 ss causa, Por ejemplo, al advert el ‘trdeter expititual de las operaciones humanas de entender y que- Fe, mor vemos cligaos # conc que el pinot oe “GT alma” es tambien espiritual, porque seria contradictonio que tun stjefo maternal realizase aosiones materiales, o también Ia Jimitacion del se do todas las cosas del universo conduce, en la ‘Teologia natural, a concuir en le existencia Ge Dios, pus seria atts wi con lia cies Toca iui, imperisciom, ele) no tuvies eaus, Es el ser ‘doles entes el que obliga al pensamieato a avanzar y profundizar fn 6 conocimiento de fa elidad, evitando toda contradiosion. Nucsraintligencia obtens lg restantes conocimienios en virtud dl principio de no-contradicion. Con todo, convient {Ldverti qué asl com ls dems nocfones esta incluidas en Ia de fate, pero ho se oblienen a parr de ella mediante un andisis © ‘leduccion, tampoco el primer principio, aungue latent en odes fos juictos, permite deducts de los restantes conocimientas hhumance no se conoce propiamente « pardr del principio de novcontradiccion, sino de acuerdo con él con solo este juicio primero, y sine conoeimiento de Tos distintos inodos de sr que or proparciona la experiencia, el siber no avanzaria. De a que principio de no-contradiciGn se uuliza east sempre de modo {mpliitoe indrecto ~sin repetiro cada vez como premis de un ‘uzonamiento- para desechar Jo absurdo ¥ avanzar asi hacia fas Solucionescortectas Aunque el cometio del primer sins sik comorene iodo tear sip laren det etudlo de Ia Metts, puee ‘tender tn poco yale ahora, Vendo como ls uofoe 48 ayanzaron inpulsados por la neces deta a omtace- ot rodeos de relativism, Hert sven quel reali dag o puro doen pind ef prnpio de no-cd ads ee touo subi Parmemdos gato sesabscer Ta verdad ‘Elen, en conta dela df sta def el operas por Herds Tia ie aban eon ro ca so eo Sia embaro, ese ou ge anes ok (ine infenble, rs ado nose, neo clave, decane ‘Si impoale bimini, i malplcded, ol ebio, ee, y ‘SSrctuendo que la reaidhd ev on Unico ete nav 9 Bee si derail wna metalic qu, a adit la rel da dein pvaciony baer del so iemeble a pt iin eP mundo de ng tee, aoa en any er ‘rand liad, Sin erbargo, 2 Ant ie determing et ‘enka sentido de noses felt qur ay eo asco, a {Sooo prc cin pte leg ‘Tomar de maoera man monte ia eigen dele to tenes lan no pou ey ere a zy one 66. ORs PRINCIPIOS PRIMIEROS FUNDADOS EN EL DE [NO-CONTRADICCION EExisten algunos otros prinsipios esrechamente vineulados al primero, que veremos brevemente, 8) El principio de trcero excuido: eno hay medio etre et sery el no-seim_o-eente a airmacion y la negacion no hay t= fino media». Este juicio sigiieg que ua cosa es 0 D0 ei ‘lca sternativa,y se reduce al prinipio de no-contraiccia: el {emino medio os imposible, porque debera ser y a0 sera lave, © bien ui ser ni dejar de set La utlizacion de exte principio & onsante en, los razoantenos, por empl, tao ls formla ‘toga proposicign necearamente eo verdadero lls, ‘Kangue el ser en potencia parezca un «infermedion entre sery no fet, en rwalidades una situacion media ene ser eo acto ‘ono seen acto oo se en absolut, ¥ tambien para la potenci- Tidia vate este principio: nada puede ser ala yez em acto y en ‘otencia,y, pores, bo ay inlermedio entre seren potencia Yn ‘Seren potenia. 1b). El principio de idensidad: wel ene es el enter, alo que ses lo que 6, al Sores, el no Ser no es, Aunque ni Arisheles * j i erartsica Bees ee eae) stamina i na eres ee er En a fpocs modern se ha coca ran importanca 8 ‘te principe, stuindle or eins del de noone, {Es ichor casey, sre toto cf Tos euidores de Spinoza co fsa Tey nena altar gus cl mundo eno a TO, Srmapttea mo surcao pola vas, y ue, or tn ee ‘tn, de fren gue o verte otra cto aera de COMO En eto par amd moo ma foil, ‘aii compara paca ee crit Ss Tanto con estos prince Rndamentls, a ees seems erat cy, som’ de cana eo sca Ne Us ‘oe, woof que empiern xa erst) oe eae ‘Ga io apo cre or tn in En send ecte to trate pees princi, Ja ae en els tree 08- tetris ecg ponte as ce ee arent COS $n ease, selena, or co presupne ye NSS ‘st nrsotreln, donc on sicates sina ‘roaRAria ARISTOTELES, Met, IV, co.3-8; XI, 46, SaNro TOMAS DE gum Preah WV fe 317 Xi 5 Vl, 34 02 ARRIGOULAGRANGE, Le sens conan, la phlesophie de Fre Tes jormiues dogmatigues, Beauchesne, Pats 1908, MANSER. sna de toma, CSC. Ma 195, 1, LORS Le rari mn oi eet, eer Teme, 6 Tsetse "Counts Coherence de Tare et Premier Prineipe selon saint Thomas d'Aguin, en «}tevue ThO- sister, 70 (1970), pp. 387-43, PRIMERA PARTE, LA ESTRUCTURA METAFISICA DEL ENTE ‘caPiroLo SUSTANCIA Y ACCIDENTES Después de considera la naturaleza y a nosion de ente, a metalic esti Ta uz de esa nocion fundarsenal las der ‘as modalidades de entes que se dan en el univers. Ente els, bay que destacar los accidents y la sustancia, que on fos modo fundamentals de ser (os predicamentos) Tos que puede ree soto la realidad ereaa, 1 NATURALEZA DEA SUSTANCIA Y Los ACCIDENTES Primera desripcién de esas dos modas de ser ‘Ademis de algunas mutaciones més profunds en las que una cosa deja de elo que era Cambionsutancller muen de ‘un vient anafomaeten de na susancia guimica en ta, ‘e), teri una experiencia inmediatay constant de cambios ‘eedontese Tos ue tna realidad vara solo on ss Sapectos ‘Spain, her roma tor orn a amit de temperatura no dja de ser agua, na persona signe Sendo a misma e per de Ia vasscon de srades ds imo, de Ssiodoenfarmodad ete Las mutcioesacideatalestanifesan, ‘es, ee Tas cas exit wn sucrtaparmancrte pele ft ate anes pre sedis mbes on ‘Ota caracteistica gue diferencia estos dos modas de srs aque em eda cna haya loon sustanciat pero acted por ss epanisica ilies modicacons azides aun py un ico ‘Stet con moe secundaria: tipo de jas y f= tos, diposiion de lat rama, colo, ce Esta breve deseripeién es suficiente para advertr que todos Jos hombres poseen de'modo espontaneo un sie concetmiento, slungue sea imprecso, defo que son la sustncia 9 fos acidenes: ‘ass frecuente ol hablar de fa modificteion sistant Se una ley, de que un determinade asunto es acetdenal: tambien Se babla de Sustancies quimicasy de sus propiedades, que son un tipo de avcidentes, et Se tata ahora de precisr fg natumleaa de eas ‘ealidades, profundizando ens earacterisieas Y en S08 Telacio= a sustancia ‘Gonsiuye el elemento mis important de cad os, y pre= senta dos aspesios fundamen ¥ 2) Bs el sujeto o subsraco, en ol que se asientan los acc dentes de ah se deriva el mismo nombre de esustanci, pues eh Jatin substantia eso que sub-sat, fo queesta deb} 1) Bie func basa a su vez en que la sustanca es fo subsistence ea significa que no e en otra Sos, ino ens mm, ‘contac de los acidentes que, pars se, necestan apoyarse en “in sujeto, que es preisaments la sostancis. Un hombre, una tra ‘hay un abeto, som sustanias porque subsiten Genen ser propio, inte deocr tooo den mientras lon eo a figura son residades socidentales, que roqucred un set ya De esta segunda caracteristica se toma su defiiciga: la su ‘anc es aauela realidad a cuyaesencia a naturaleca le compete ‘Seren sk no en otro sue. Ak, un pero es Una sustancia porgue, Dor su eiencia¢ naturalea, le corresponde substi es exit fom un iid dsitaySeparsd de os es y Seo qe Te En esa definicién hay que explicar por que se dice ax cuya ssencin onaturaleza Te compete, y no, de iodo mas iro, ate ees a ict 8c ee alert acters Dein ae atin eo a eas Ey {LA ESTRUCTURA METAFISICA DBL ENTE sui eon et qu en Como vino aad et, Bie tia mee Sosa dre wad esc, i strneate mare ct oso en qu a cout Aa sgt & ite aia ah ea hunena, que conre un me de SS'egeclico dsino cel de ous cis, poral ces une Sipe dt Ge Sarl Ea ei gees Sipe encuentran en oor ejemplo, ode a ma see Ge el color ert en slo, iodificandoo,y por eso no eis la ‘Mingus separa, sno tn pred, un csi, on ves. lane Cou No ss prope en itd ol aio ds sno ea {Sone ps ogee es mst y no ate: ct In debnieton de sistancse ba de intrveni la exencia, que eee ring diverscnor cele ‘Seenttende etonoss por qué el érmino exerci se utiliza a sees domo eqiaete surance tenn tno der af gu compete atin emma no rae aoe Sead tel ruatonlo Sn enbrpe enc yuan ao Sn perttameniosngimos- amon se feheren mia eal ‘haere execs a denon mis ben en cian contuye tn moved determina conte, por utente e aye ‘aa espace rome pera ese, et) manana com © ‘no estes quite alr qné be eas Coma pro obi) ees ato pro eens rite abe a sini sere sino gut pes) Spats pes bare an ‘See oro cen et eee Sgeearuera eat inar een Sted SS er sa le ane oak polanns bar an paca dem siaancecignian, ota {ono veabone; co siguteao fe baste eco Se ‘ir olin a pce soo ap Se SEE Asgntaha end ae Soe ‘Los acidentes ‘Su descripcién nos los ha presentaco como perfecciones riliples que inhieten en un Unico sujeto permanente, y ademis, ‘arn ain eee. undo pina Ea can down Ins Stale Send vents mo ane se el ss como determinasiones desvadssy secundaria del nico central ‘deuna os, Lo ue les caraceriza, pus, de modo radial, e ependsncia con rexpecto a la susfnea, De ah [a deinen mon a todo lon lav acctdener son reladesoeuya eserela {eonone ser en oro como ensu seta. Mites lo ls 10 dela sstanci e subst fo constitutvo de cualquier acedent ‘Scorn ora (ene ino nee ‘mentalmente dela canted y de los dems soeidenten en canto Se apoyan en ella. Sin embargo, hay dos acrentes que sedate {eda ep tana, no aoe as rates tld ye lac i que la meafea se ovupe especialmente slo de estos dos predicament. 3. Lacvaupan La esencia have que cada sutanca tenga un modo de ser propio, que pertenezca atl o cual especie. Adena de va deter- ‘minacidn primera 0 cualifeacion fundamental, las sustancias Doveen ols caracteristcasaccidemales que completan su sono ‘ia on las cualidades (por ejemplo a guys color, la darez, la temperatura, la capacidad acuva 6 eneria os rasgos de card ter la vitudes, et) ‘La cualidad eel accdene que modifica inrinsecamenie a la sustaneia en sf masa, haciendoa ser de un todo 8 ovo. Ea ‘caracteristica la distingue de los restates predicamenion es hingin tro acidente wconfigura o cualiicam ala sistant’ por cjemplo, Is canidad se imita a extendera; fa selacion silo la afecta por referencia a otros entes distntos de ela los demés fceidentes, como se a visto, son mis extermos. ‘Mientras la eantida se deriva neceariamente dela materia 4.8 por eso el accident bison del mundo eompéreo as cual es siguen ala forma ststancal,y se encuentra tanto en as Sus- fancias materials como on las esintaaies, De este modo a cus lidad junto con Ja relacion son os tnicos accidents que se {eneueltran en el Ambit espirtual, De ahi su especial interés para Ja teologa, pues un gran numero de realidades 0 Dertenecen ‘al género de la calidad; por ejemplo, ln grain, las ‘irtudesy dont, ol carter sacramental Las especies de cuaidades Existe uma gran diversidad de cuaidades esprituaes (la vo- Tuntad as ideas), mateniatos Qs dutera, In ener citicg); nas ‘son objeto de lot semtidos (lola, foe sonide) trae no spore en dectamene sino ates de sun cts (gto, Be vitacion, la afnidad quimica); hay cualiaces propits de una ‘expec, otras se allan slo en ‘algunos indviduos de mado pe tanenieo pasjro, Esta vaiedad de cuaidades puede feducie Tos siguientes grupos fundamental 4) Las cualdades pasbls(passibles qualities) son modi ‘icaciones que afectan a a sustania, hacéndola susceptible de ppedecer alteracinfisie: la temperate, el color, el grado de hue ‘ned einen ete peo deeuliddes, orc ek cu os pulden alter en relacion sells (Se enfan 0 calieatan, ‘muden de color, se humedeoen 0 resecn). Dentro de ext grupo unas cualidades gozan de mayor estabiidad y otras poseen Un ca. ‘cer mis trnstoic el color natural dela piel de una persona, Siffcimente- mudable, constuye un_eemplo de las primeras, sien que el ube, pot ser de inl ms pea be cluitse ene las segundas, En general, las cualadodes pasbles factian como estimulo sobre ls sentides y comitayen precisae mente sv absto propio, 2, Anson ding custo esis ead Cera 8 ‘Agi btn dvs ume ne reo amends spas xp. 0 {La BSTRUCTURA MEPAFSICA DEL ENTE ') La forma y la figura son cualidades de los cuerpos gue <éelimitan su cantidad, dotindola de unas dimensiones y contot: tos determinados, El tsrmino aiguray sue reservate pact desig. ‘nar los contorns naturales de las sotancias corpees ait ahah ‘inguna especial connotacion la figura de'un par, de un hom ee un mina) La pala rman, en abo ae ee cin la adecuada y carzectaproporcin ce las parts del igure, ‘ue la toman agradable (de erm proviene el ealifeativo for ‘oso, whermosom) de ahi que se apligue muy a mentdo & [0s perils defos ents artical, para los que Se busca'una Song reci proporcionada. ©)_Las potencias operaivas son determinaciones us capa prota na perte Gin antes ha ue tne, puss ace dp Que no tenet Ga Jz bor semplo, algo que tenga enerpa eect, clo, 10 QUE ost ante, Sin embargo, en is criaturas la capacidad activa ten algo de pasviad, y°por e80 se la llama e5 potenca (activa) 7.30 SSmplemente ecto. Las potencias se relacionan con su operscién onto To impertecto gespecto a su pedeasion coreapandient: st, ‘star en poteacia de enicader ce menos perfecto que entender en Beto Las fcultades operativas no siempre estin em act, sino so veces; y exto mutsra con clandad que son relmentedistntas ‘seus operaciones: a voluntad, por ejemplo, no es el acto mismo 4 querer, ino la capacidad' do realizar est_operacion Hore ‘Adernis, las patenciag acivas tienen panividad en cuanto Dara pasar a la operacion requirea el tuliye de algo extemo quo tas Bone en condiciones de obrar: as a inteligencia necesta de un ‘objeto inteliible y del impuiso de la voluntad; las tcultades ‘otras de un animal suponen ta apeebension de un bien sensible ‘la mocion del instinta'o esimativa. Ninguna Potencia activa ro {LA ESTRUCTURA METAFISICA DEL ENE creda se pone en acto por s sole, sin Ia intervencin de algo ‘jeno ela, bien no es Sctvay pasva en respecto alo mismo. ie nid Pi as Once, ne ea iar s Domes re, SRS sane es | See Las operaciones y sus corespondientes potencas acivas som acidentes. Nnguna sustascia sea se eden con su Oe ‘acid, sino qu slo es su causa; po ejemplo, el alma Humana es ‘respi de actividad episitual, pero no ex siivicad misma fs ‘Sperasione ge dervan dela perfecion interna de lt ssn. ce nega ms otra 9 ade on ase ts que peeeneoen at enero ida. As ve, oper bn Tambien un acidente: es una cin anti que fermina en un efecto extemo Comstrar tna cash taba cL apo, cortar madera), pertesece al predcamento iceen en id i tad ininenl ue ree ot sombre spo Ge latcunndade nS mABnan avers enesas 3. LapmotpaD Det acto Después de examinar 1a naturale y las clases de acto y potencia podemas consierar Ios aspecos sep los cates a acto Feeoresponde la primacia 1) Provided de pefeccn, Fl acto gova de proriad sobre la potenciaen cuanto & su perleccion. Coma hemos Visto, e eto es fo pentcto, y la potencs Io mpertetor «Cada cosa fen cuanto es enact, e impertect en cuanto esen potent»! De aque la piesa et subordinad lato, que cansuye como Su fin: por ejemplo, una determinada hablidad se ordena am esse y df conaro queers fuse el hombre, ‘cerpo es el sueto poiencial que recib al alma como su seo propio, yest subordinade a els. 1b) Prioridad cognosctivg. El acto es también anterior ata poteicia en e! orden del conoctiiento. Toda potencia te canoes 3. Towssce Acumen, Sur core ol. 85 | i | ors ato, ya qu ella noes ms que capacidad e ei, tener "proc perteclon, Por co, et a defen. cada ole nr Sti, ae la a dee eat ters potent ae ai ve dein come ls pon icy soos, la volsiad como la Scud de querer el en Est brondad en el conoesmiat se ba en i atratca mma de Denes, le noes dracon cpacidad de un act, ©), Proridad causal. EL set tiene prmncia caus sobre la ptencia. Naca obra sino en cuanto est gu aco; por el eontrario, algo padece en cuanto exten potenca. En efecto padever 0 set $x paiva de ia aig de ov peste eT una, para cl que se tene potenca:en cambio, bares gercer un int J real en ofr, cost que solo puede hacere ise posse en acto Is 5m que se quiere comunient Por elemplo, slo 0 que esté caliente puede elevar la temperatura de 1o que rede, y una iz bars no lumina ms que cuando ext encendida, Por tanto, lo que si en pteniano pain al oo me ge cin woe Sota eb )Priordad wemporal. En un mismo suet, la poteci Posee cierta anterioridad temporal en relacign al ato, pues na ‘ose, antes de adguirr una determinada perfecién, se encuentra fen potencia con respecte a ella. No obstante, esa potenoiaremite ‘una causa agente anterior en acto que la aciualiza, Por ejemplo, tin dbo, antes de alcanae su desrrllopleno, tena potencl de ca pertocidn, ya cuando era semlia; sin embatgo, dts es nocrae Tamtente fate de up drbol anterior. Esa primacia tempor del 010 sobre a potenca se funda ena priordad causal Por esa axin Ailey, al analiza movimiento ent src co sa at todas a str ue puta et Br ato en cumre tots a raldnd eae in Ato Pos, Sin mezei de potanaa, que mucre tool demi: Bate, et Sinus ly pen ce la exisencin de Di que Santo Tommie Teeoge tat primes vin ques presela de mado beans Imatiatoal‘cbever le composilon de aco 9 Pots © {ods Ins cous gu se seven, A. odode onus ce ii qu ar cen en etd rincpal y propio, ta potenia, solo ae manera secundaria. que algo es, cn cuanto es en eco no seg Se halla en ‘ptencia ia esatua es cuando la figura et ya labrada, no cuando ‘hay simplemente un trozo de madera o de metal informs: ek. 86 La ESTRUCTURA METARISIC4 DBL ETE presindolo en mins que precinan del orien def escola: texaue es estatus on vrtud de a forma, yno dela poten co gues eis, por ca ori trou ams om amar Eigen sentido propio es el ente en ato; a potenca, en nb, oes el por lace al acto En a mo que e54 ek potencia, un ente noes, sino que puede ser cleat, ese poder ss algo, pero nicaments on cuanto vnglado design ote un ets acl pun a @ ato sn a Dotenciapatcipan dea razon de nf, peo de mado stsco Sein un orden ord piu et pseu) Diceaments as Ter fo gue een at deforma inet, en‘rde a tts os Teal ambit la potencalicad de las coms 4. LARELAGION ENTRE ACTO Y POTENGI ENCUANTO PRINCIMOS CONSTITUTIVOSDELOSENTES faba de powncia pia y ato primero, hemes visio qu el acto a potencia e nes presentan como pinipios meta ‘S008 consiutves de toda [a realiad ceada, La finite dl ent, ‘ur po mile conpoaoneGtncinaat ate ‘eforma, esenciaser, eto), se resilve en uo de los ‘mchos todos en que se acu la realidad ailoga dl act a poten ‘Se tata de dos princpios mutuamente ordenades que se ten para constitu ab cons. La potencla nunea puede subst fois, sao que siempre forma pare de un enfe Ue ya algo seo (la materia prima, andue sea potenla Pur, sempre Se cuenta actalizada por alguna fora sustancial’ Tambien el acto, el bode fo ite lose da unio nn poten UUnamente Dose Acto Pure sin mescla de potenci alpana, Considers sora mas detenidamente algunos aspects de leet ene oxo on cope 4, Talcomo epi, a rd dl to vor Bassa atin le oa ns pepe Sin niuow en corte de amen eae erartsica 4) La potencia es el suieto en que se reibe el acto. La ex. pes nos musta gus todos los ats y pereciones edn ea realidad recibidos en un sujetoeapaz de ells. No enconramok unca actos 0 perecciones que substan separados, AS, DOr ‘jemplo, Lo que existe son horbresjustos, imagenes bel, pape- tes blances, pero no la justia, a ballea, la Dianeura, Estas UI tas son nciones universes abtraidas de la realidad. El suelo ‘apaz de poseer ests perlecciones coincide ite con fo ‘que es fa potencia. Al examinar Jar distintas clases de aclo 9 Doteneia hemos visio emo cada tipo de acto so asetaba en Ut Sueiopotencia: le materi prima ex set de a fora, a ‘Gade lo accidents, te b) El acto es limitndo por la polenta que to rcibe. De ‘modo natural observamos que fodo aco 9 perfecién que se reci- be en un sijelo, queda limitado por la capacicad del recipients AAs, por abundante que sea un manantal, un vaso sOlo puede ‘comiener ia cantdad de agua equivalente a's volomens del mise ‘mo iodo, el color blanco de un papel queda soartado as dimensiones de éie; cada hombre sdquier Ie ciencia sein [a ‘media sealada por su propin capscided intlecoal, ee. ‘El acio no se limita por sf musmo, pues de suo es séle pevfccion yen cuanto acto n0 compacta imperfecion alguna. Si [ imperfecto, foes a eaus de algo ditnto que le estén 9 limuta Eso st coneluye de las misenas nociones de acto y poten Siu ace imide ora lm sean pers Imperecta en victud de aquello mismo por To que es perficion: fo Gaal es contracictoris. Por clempio, si alguien es sabio de ‘modo imitado, no esa causa de fa sabidira misma ta de So ‘oes otra cosa mis que sabidura, sino por defect del sueto, ©)_Elacto se multptica por la potencia. Eto significa que un mismo acto se puede dar en ucts sgareed a os suetos que lo recben: as, la erfeecién espevtica eiguily se encuentra en ‘uci individuos por asentase en una potenla fa materia p= ‘nay Ja blancurs esta multiplicada en cuanto hay un gram numero ‘de objetos dotados de ese mismo color el cufo de una moneda $ 5, En eye prt ca spd doin omit Ia mafia Eno on ea ete Forel conte. Sante ons sra cue ens Eebgecouwet nig porto, gs cael easton ‘iene CTS ss {La ESTRUCTURA METAFISICA DEL BNTE puede repetirindeiniéamente mienteas se dsponga de material nel que grabarl, Ente aspecto va intimamente ligado al de la limitacién, Del iso modo que el acto n9 se lila por sf mismo, tampoce se ‘ultipiea sino por la potencia receptors, Sia blancuraexstise feparids, sn inert eu sujeto, seria nica y englovara ca {ods la perfeccidn del colo blanco. Esto sucede en fa realidad de ‘ado plenosélo com ol act de ser hay tn Se subsistente “Dios eno inhi n ng suo ae, por at, ca, Como VYeremos mds adelante, tambien en el aso de Tes Anglos ocure aig analogo:tatanoce de formas puras no recibidas en materia, ‘bose mulupican 9) Acto y potencia se relacionan como lo partcpado y ef participant Las relaciones ene gota.y potencia se entenden tambign en tEtinos de panicipacion. Partsipar e ener algo en pare, de modo parcial. Esto supone que hay otros sietor Gu Descen tambien quella misma perfeccon sin que minguno ee fos Ia poses plenamente (por ejemplo, todas las cosas Blancas Ptticptn del colo: blanco). demas el sujeto no se ientfica con Aaguello que Gene, sno que simplemente lo posee como algo ret. ide: es aqulio por paicipacion (por ejemplo, Pedeo noes ura sanumalideg, peo participa de a anitaldad). ‘Lo opuesto @ tener por partcrpacion es ser algo o tenerlo spay cen, ent, uno eno, acs, © entice lose con aquclo (por demplo, un angel no participa de 8 espe ble ino qu fae, por esensa: Dios ese Ser por een) ‘a relaci entre acto y potencia gs de partsipacién: en cam- bo, un acto puro es un acto por esehcia. En efecto, el suet0 capaz de recibir la perteccan & el patiipante ¥ el acto «10 patticadar as, todo To que es por pariipacion ase compone de pattciante y-patispado, y el parepante cs ptenciarerpocto To pancipadon. ‘Gon respect al acto de ser, cualquier perfesién o realidad iene cardcter de participant: «asi como ete hombre paripa de etter ua mime moda cau ene cra participa de la propiedad del ser, pues solo Dios eu sem. Ese {emma ge talard mas despaco a etudar la composiién de mate: tia y forma en os ees corporeos, y de esenciay acto de sr ea ‘ods as eiatiras, § Fagulepeagune, fn Ppscorun te 21 1 Km Sint Thoboe3, 03,9 Merantsica ©) La composiclin de acto potencia no destraye la uni- dad sustancial detente. Varia reales ya constitu en acto pe era un co ee: pa el, ol ee yal 9 ‘arias pidras juntas. Sin erabaro, el aeo'y la poteneia no son cosas 0 entes terminados, sino principios que coneurren en la fonstituciia de un mismo ent. Y somo le potencia e¥ por a nataraleza capuciad de ato, al que est esenialmente ordenads Y sin el cual no sera, se enionde que desu unign con € o rasa tana dualidad de ents, as, la materia prima iformada por un principio vital a lugar a un Unio ser vio, Alginos dso Bot, Suirer, Deserts han etedi- do mal tte composed, porque concbin a potest como ‘ya realidad que tena gu om acto em 3 isl, cOmESOE- tendo as una el ene 5. POTENCIA ¥ PosiaLDAD ntimamente undo ala potencia se encuentra el tema de lo posible, Pasible es aguelo que pute se. ex deci, la posiilidad sels at snide as cont Eo bo creado, es posible, de modo reatv, en vrtud de una potenia pasa (na pared puede estar pintada, porque tiene la eapacidad real pera recibir el colo, que remite a su ver a una potencia activa ‘correspondiente i aultad del homie de colorear esa pared). ‘Ademés, se puede hablar de posible en sentido absohuo: de sta manera és posible todo aquello que no es contradictorie. Esta posibilidad ene como fundaments timo la potneia activa de Dios, que por sx Oranipotente puede prodncir cuales part ‘ipacidn de eres deci odo fo que en mismo no impliee con Inadicidn~ sin necesidad de una potensia paiva previ, Loe posi= ‘bles ens mismos no son nada, sino s6lo en Dios, que los cone por sa Sabiduria, y puede productos por su Ommipetenia, As, lmundo, antes de exis, era posible, uo por una poten pasa aulerion, que no seit mad, sino slo por la potencia stra Se 4. pin sits lana ain pce ign wii po coupe pace hn tutta eit ‘Sponbideeonace seen ett de Ds %0 [LA ESTRUCTURA METAFISICA DEL ENTE Las comnts de i enon aon han concebigo log ents como esncas due pre ge enconrrsh ad pid (ann on seal ma igs reaizarian como extn, De exe modo, fo pose ‘reat yo de una etuad en & memo, Exe eno” cision la ‘Esinn rea ete acto'ypotenda en las erator, ye gu potent elena camo mera poabiad (ao foo un Bp rel dels cos) ye acto camo su realm, como stad de relia deo pole Po oa pate Ia posi {feed pore calm ona de put Importnein snore gus se concede 8 Is polidades Se crepe ua tan no rn fo ol vlor a oto a aa, Scresponderisproyecarf posbies ~ (6. AUCANCEDE LA DOCTRINA DEL ACTO Y POTENGA Acto y potenciaaparecen en primer lugar como principio ‘que expican el movimienta, Postenormente ae adviere que son {ambien consitutivos esables de las mismas sustancis (ater. Jorma, sustancin-accidente) ‘Trascendiendo el imbito de Io movil y corpéeo,e acto y la potencia oe instalan también en ef mundo del spin: nngana Sriatura escapa a esta composicidn, que ee preciamente la que sisermina de mado zadical fo creado del Creador, lo nto del In. finite Sin embargo, la contrposion entre el Acto puro fs t= tes compuestos de fotencia y acto no debe entenderse de fal modo i ei supe steno dele ag rate & Doe. A entra, justamente pore los entesereados tienen set, 9 6 ‘misma medida en que fo tienen, se revelan como tn leo de la sctualided infinita de su Causa Primera. ‘Acto y potencia es la dualidad constante que se manifest cencel estudio de cualquier dimbita del se fio, 9 remit sempre, or la peimacia del acto, a Ta subsistencia del Acto Puro de se, ‘que es Dios. No exratiaentonoes que a doctrina dels relaciones BEE aso y penn are aoe nla en mean ‘de Santo Toms, quien a fo largo de su obras la presenta etn Sinfn de formilaciones, cada ez mis pertetasy Unitaras a BiatsooRAFA ARISTOTELES, Met, IX; Xl, 69. SANTO TOMAS, fn IX Imetaph, lect. 7. A FARGES, Theorie fondamentale de Tate et de Ua pulsance de motew et at mobile, Pats 1893. . BERT, Genes} « anluppo della dotrina della potenzae dell tio in Anioele,e «Stutia Patina» 5 (1958), pp, 477-805. C. GIACOR, Alto € po~ ‘enzo, La Scuola, Brescia 1947, J. StaiuMAcH, Dynami und Energei Anton Hain, Meiseahsim am Glan 1980. G. MATTIUS- 9 Le XXIV test dela flosoia di 8. Tommaso di Aguine, 2» Roma’ 1947, 'N. Maurice DeNis Lie en puissance dapras Aristo & 87 d'Aquin. 1922 2 caPtruLoly LA ESENCIA DE LOS ENTES “Tras el estudio del acto dei potencia, se puede alrntar on mis detenimlen la condderaci del nicico Conta de fer entex Ente los dice predcamentos existe uno “a sustanea™ ‘uc. a tse ef unamente cs tss len dem, por an, Et cate sngulaty concrt as ena susan fe hee als Simple: ed compacta de'dos piniios tn cxeniny 2862 evs enna ee co tec ye Potencie propia imei el ato de er, qu integra junto cond ln sustncia,contigarindola en una epoca moe {edad de ser, eibe el nombre de seni, Dando para mis ae. Jane ef ais de fax carats dl ano de sr shores ahora el tude de la ene, cnaderando cm se feliza en as Sustancias compress ¥en ls Spies 1. LABSENCIA COMO DETERMINACION DEL MODO DEER DEUN ENTE, En las rituras existe dos principos fundamentals: e er, que, hace que todas sean ents, 9a esencla, que determina tho gue cis una dees, Leet, pus, = dine como aqualo por lo que wia co eso quees. {cls campestit de ancy sn carter de etl saat sao Tanks in tie tly ene Hat Se emen Pa ‘Siento de etn ton, vaca. nata 3 | (ome so lar de essai a acide, co sentido etricto i exencia corresponde princialmente ala susan Gi La eencie dens la deer de un modo toto (stitaacia y accident), pero hablando propiamente, slo eso ue subst, fo que es ens Ua sania) 9 por en sitar Wesencie hace la stan dl mismo modo ae {teen sentido absetoy priortari se dice dela susiancias, es accidents solo de forma scour y deriva a8 a een ia encuentra verdaderamente con propiedad e ia una, ‘yen as accidents slo design mode Y bajo un ceo : DDevabi que al hablac simplemente de la esenia de Tos en, in cslablecer mis dstinciones, nos extamos refttendo ala cmncia de Sususiancia,y noa la de ss socdentes, Por su esencia, ls ences se incuyen en un génere y especie, vy que tos agrpan ¢ Tas realdades que tenen un modo de st femejante. Et pero, ego, ef iste, ek, penenecen al genera nial» porque sus esenias detrminan Que todos ellos tenga un ara dese similar ya que apes de sus peeuiricades pro- Dias todos son vivienlesdetados& conosimiento sensible. FRasgos que completan la nacion de esencla ‘De Is exensia como eeterminacién del mado de ser de un ‘ento» se dev a au vez una serie de propiedades fndamentales, ue ayuda a comprender con ms profundidad qué es a exeacia as propiedades han dado ctigen © un conjanto de terminos ‘gue, efnendose a una misma y nica realidad deren seg et fspecto bajo ecu la razon Ta consider, y en 6! lenguaje a veces Se utlizanindistineamente, 8) Bn cuanto principio de operaciones, fa esencia se llama natsrateza. Las crates bran de un todo elro porgue son de ‘una mars concreta, que viene determinada por su esenca, Pot 0, a/cada naturaleza corresponde un tipo de operaciones eet Sas: asl, por ejemplo, el pensar o el querer son costs naturales bara el Hombre, porque eonsttuyen operaciones que surgen de a ‘ist aaturalezs humana, by, Bm cuanto le esencia se significa por le defnicion, recibe ef nombre de quiiad (quidatiay, La defnicion expres fo ‘ue una cos e, fo que fa distingue de ls demas, y exo, precisa- 2, TowsseAqine, Dents 2, oe {A BSTRUCTURA METARISICA Dex EwTE monte, es la esenca. Cuando queremos definit ia exencia det hombre, pr ejemplo, decimos que es wanima racional 6) La eencia ov, en cuanto ona, stoma reba mucins, deaminase Recent cise dsm ey at come single er nue ens ‘Meno, presto den cartes propia sop Inia comidea como algo univers pedcae ds tla x Ivey ase tienen on Rado Se sr inate Le ca de fhe at, Senin el er qe fnew tee -hapasas Se Sonvirt up nivnalaesbe sods es abo Es tore Srl lea Sa een rds Sess come aoe Sah canide Son logue eda unset 4 Por fin, término esenca, aunque puede se utlizado cn cutlquers de las acepciones anteriores, aventa su relacin «on el acto de ser indicano el principio en el que se rebel set fde'un ente,y por el que se contrac de una forma deterinada, sla esencia se ic en cuanto queen ely por ella cos ene 2. LABSENCIA EN LOS ENTES MATERIALES a deinisin de todas las cose oorupilesincuye un elemento materia y oto forma. Espo det umn Spee ‘animales 0 Plants, por employ sn hacer teen's ute 3 Su/ forma puedo qe i compesicn blemotiea “estdinds or la Posada Natcon sonstuye eee ‘aente «Exe tipo de sutancie. "Yast no fil avert, por ejemplo, qe cosas den nisin el hombre ae no hap enti def cin Sao ‘a del euro o el alma, desta su verdes at isto cin a= shone gi enc nari etfad fae Susana alec do el hombre a pura materia. i 2. A ido de eel co wun proxi I ain de ‘ero orient dirs de ue fu romero se oo Sues popes sete pec cc tomas Serio wi Se OS 9 coset pre Rtn Ag, De ent exe 9s Naturalmente, tx forma y la materia que se incluyen en ta sefinicion de'laestncia no engloban las pocularidages que esta presenta en ada individu cone 1a defnicion del hombre no ‘connots el peso a altura el color del cuerpo de las persons sn- tulares, sino que indiea"gue todo hombre tiene uh ana Un ‘ueqpo dotados de caracteres salar Tas domds persona ‘a forma, ato de a materia Los dos elementos consttutivos dela seni, materia y for tna, srelacionan ete s como potenia act, Ese nivel de comapstion es propio de (odor tos ens corpores, en los gue fxisten generaiones corupetons, carbioesstaneaes or fos ‘que un gnte dea Ge serio queeray pas sro cost H seo (Ered cambe una polenta ah et partata de to Sjahora pasa a prtcpa de or, 9 no de ui acto calguir, no el que la consitye en ona sucha cise de ene thom, calle, feito ete. Este stjto caf materia prima, ala que corresponds tm primer act, que llararos forma sstancial fn ete contexte, {ra susan se denomina sate pret or su cout sin a ls operaciones, aetos segues, Sr, ae “COMO veremoees aco altima da ene). ‘La materia prima es pure pteia paiva 0 capacidad de ct: se fan om ning acto anc (como, por Sempo,fa Potente focometiz de un vivente se fangs eh Terma sta” Ea que cs ato primero sino solamente en el aio que ela mst tha ree: fa forma sustancal. De aby que nunea pueda exist Una mareria esprovista de culgtier forma: como toa rabad [pur el ato, tm pura poirnea =a no se ne a un pencpO ‘cata Serfs ua capcidad que todavia no, no sei ada. Por ser pura capacded de ate, La mata desig es inde rma ea aca enn ee i forma, por ao adie um sada de ace cntinta como se cuca xj una macs frma ssn Yan a materia Que empone el Cuerpo homano via came y ios Auer” ene wan entfgwactin vers en el hombre vo yeh sf corpo et ‘éescomposiisn. 5, Sito Tous raza a pon oes a ctl ani lg ets cto no papas ep ate nee ‘ise et) Laue ee open ee oto, po once (ace teeta aise enc samen come ens 1% a fora es el primer acto que adeno x materia para constr natant ora forms stan la mates exe ‘Spr de po de saci 9 6 otto, Mata fon noo ‘Gatscpadas le materia gla forma no sera nade peo tape ‘la forma, as susania comporean, paste dave in mate, 3 qu ou ado de peeesion noe pete subi indpenden: Teieni, sino que necnta uaa poten, un ajo Sk fe nova “materia y la forma no son ene, sno principio exenia les de ins cos: por eo lo que subnet ol sompuceto deat a Taema (seni), aetunad po el at dee, ‘Prioridad de la forma sobre la materia Dees dos componentes de ia esencia dels entes corres, 1 mis importante es la forma, puts In materia es de suo pura Potencia yest en funcién Ge la forma sstancal, que eset El lementoeterminante dela esenca, lo que la configura como tal SEIS no ok, org, gu determi a atria # sr ‘ste tipo de materia (cuerpo humano, oranismo de und plant, tana mineral), con uit Cuabade epecits “Hasta agul se habia venido hablando de que el sr es con- tsa por la eencie& un modo de ser determinado: ahora puede beta ml el id ee verde ae ere ws ‘Sistancias materiales: ela forma sustancial come principio ferminance de la esencia, li que limita o resring ef ato de ser {materia su vez, resting i forma «unas determinadas oo cieone, Yah gin mao se pure cone ambien resting alse. Ta forma es principio del ser del ente (rma est princpiure ‘essendio forma dat ese) La materia participa dl sera través de in ma, en cto c aeuaa pore. Por eo, como pene sadquiris un nuevo ser (ve ad ess) y corompese, perder cl Set ‘Ques tenia (ia ad non este), lo compueston de materia forma ‘se corrompen cuando pierde la forma (sutancial), ala que sige ler, y se generan cuando adviene una neva forma, Por em Do, los oreatsos vives se descomaponen y plerden el ser que te: hiah cuando et alma se separa de eles, i Tsne Aqua Sima core gees 127 1 Tint Bena | | sraztsica ‘Sin eobargo, es importante notar queen las sustancias cor. orcas la forma no tense er en st masa, sin solo en cuanto fctualiza ‘la ‘materia. Quien posee el ser es el compuesto de ambos, la esencia completa, y no fos componentesaisiados: existe caballo, no su forma osu materia sparadas ao de a forma stance dl home ee eto, Por smi aloe hr ene a cin io ps trae fos ene corps el sere so de compas ge lea través oe a fora en e hombre sere el a, be lode pathar a lt mater. : Unidad dela esencia [La mutus relacién entre materia y forma como potencia y cto explica que la eseacia de los entes comporeds, augue com puesta de dos elementos, ea tna. La unign dela potencia const ‘Sto correspondiente eousituye una uidad metic, ri fat ‘a quo las unidades de agregacion, compestas por un eonjunlo devenies que ya son en acto. ¥ que ‘ana ordenacion rec procs. Lav unad ‘intnseea Ge los animales, por ekemplo, tayor que ia de un diet artificial: por exo, nd pueden separase fos” principios metafscas que consituyen, eencialmente al animal sin provocar su corrpeién, un cambio do naturalera; sk contra, es as unidades de agreptciOn es posible dspregae sus ‘componente sin que se preduzea tina cambio sustaciel. ‘Lo que da wnidad a la esencla et la forma, porque ese acto ‘que quebra a indetermingcion dela materin, dole un deter- Iinado grado de ser, por el que se mantienenvinculadas todas sus partes. Los distinios elementos que consituyen un vero orgini= 2, por ejemplo, estin unidos en cuanto forman pare de Una tunidadsupertor fel animal ola pleat) que proviene dela forma Dor eso, cuando ess forma se separa de ellos, en la comupeign © nla muerte, el cuerpo se disreg, pee su unidad Por otra parte, la forma sustancial del compuesto es Sica €l grado de set de dada ente ~hombre, bilo, topasio- se halla sdterminado por la forma sustancial,y sien Tug de una fuesen Waras, a misma coma perenecera simulsineamente © varias species, La Unies forma Sustancial concede al compuesto todas Sts perftotiones: en vrtud de una Tisina forma sstancial et hombre, por ejemplo, es cuerpo, es viviente es animal y €8 ‘ombrejadmitir una pluraidad ee formas sustancales subordina- sas supondria deste Ia unigad sustancal del compuesto: eel 98 ‘EA ESTRUCTURA MBTAFISICA DEL ENTE hombre, por ejemplo, coexisian, just a pertona human, un ep ie Yes unctan atial ta e posb Tide, habra qu suponee que sol prinare ess formas peo ‘eoria ala materia den sudo dese sutancil,e tanto qos as ‘emis la conigraransplemente de modo accident, Ey ese aso la denen en a plantas y ov animate ent asd fis especies de exo plneos sera meament leet ‘No existeningin medi ovina ore ue se una la ma- feria yl forma, sino ave a nin einen, soma core Iminio de sus actos, no seo son movidat como las dens crit Tas sino que obran por si mismass.tatiamente vinclados libertad’ se encuentran un coafunto de ders ordenadoe la consecucidn des fin limo, la eptitud pare ser jtoe de eyes ¥ obligaciones, ee 1 tek cae nmi ee emt So sudee ereoe Aeon Seeencnue rere meet emer Siena Sire AEE seas LAESTRUCTURA METARISICA DEL ENTE ) La responsabilidad: coma los hombres son libres pe sden querer 0 no encaminase, con su obrar,hacael fin, hse. ‘© merecedores de premio 0 castign. El seta de responsebidad fo ela comunidad social, sin las personas singulares: por a, los merits" deméntes, ls virtuder y los vices, son sempre imputables al indviduo, y'no a la coleetivided: nadie: puede Soslyar las consouencis ds Sus propia accuaciones, que provie- fen del nico mas intimo dela persona, al que solo Diss y lia ©), Blamor de amisad: soa persona por su especial dig. sidad puede ser querida en si misma y no conto medie pars ott fin, Por otra parte, slo un sujeto de naturalerarecional puede re ‘conocer en los dems su cadeter de personas fener para eos mor de amistad 8) La capacidad de dirigir todo su obrar a Dios: al hombre, como hemos visto, fe cemesponde dvigiee sf mismo ec el io fy x ncailn ene oat ac nes libres, de tal manera que ninguna de ellas quedan fuera del fren moral tes, en lima istanea, estan 0 n digi Dios. Asi el obrar del hombre tiene un carter profindemente Unitartoy cualquiera de sus acloness= integra en su ordenacion trascendente Aleunas implcacionestolégiea conocimiento adecudo dea ralidad dela persona y sus ‘elaciones con a natraleza tiene amplasrperesiones cn se fee oleic, Concretamente, la nocin meafsica de persona consttuye us buen instrament para exponer el dogma deta Sanisima Tre ‘idad. etme amg profndizar nel miserie dels Encarns. lone to is doit Cio nay ome ‘nen en la nica Persona de Verto, porque en Cato hay alo ‘co de Ser, que esl ivino; por exo in Vitgen ss Madre de Dio, Bor ar Madre de Jesurisoy ela no hay mas qe Una Perso: ‘a Ga divi: el Verbo. Ademis las operaciones humanay de listo proceden desu natralera de hombre como desu pence pi aungue quien las reaia ess Persona a due el suet de fodhactucion ese supueta Ea relacion ene persona y fate, lean ayuda entender tambo la realidad del pecnao orginal, ch rd cuanto pecado de naturaleza que afecta todos los individues hhumanes,ysu ans de pares a ios, ‘BinigoRAeta Sano ToMis, Ssh, I, 2; De unione Verbi Incarnati Quod Hy a8. U. Decutnnocsien, If problema della persona tel persieo di. Tommaso, PLU. Lateraense, Rota 1967. O.N, Dest, a persona, Su esncia, su vida y su mundo, Univ. Nacio- nal de ia Pata, Ca Pata 1950. FP. MURKz El consi formal dela persona éreada on la tradicion toma, Salamanca 1987. 18 cartruvo Vit LA PRESENCIA DEL NO-SER EN EL UNIVERSO ‘Las nocionesfundamentalkimas que hemos considerado en Jos caitulosprecedentes ene, esencia, sry otras silanes 20 ‘stan por s{solas pare adqurt un conoeimiento cabal yadecus. 4b de fe realidad que nos sircunda, Es convenientecompetarlas on otras en cierta manera derivada, pero eapaces de expresar uevor mats y dposcios dl ue, Eon sus pee {os suelen agruparse bajo el apelaivo comin de «negativoe> 0, ‘on expresiOn quizd mds propa, califcarse como «no-serm, 1. LAMBTAPISICA Y EL RESPETO A LA REALIDAD Cuando en fa Inraduceén sosteniamos que Ia metatsica considera al ente ey cuanto ent, explisbamos que on ilo se lar punto de mira‘ perspectiva: el metas éstdia todo lo que existe precsamente en euanto que ero ejeee ‘el acto dese. Afadiremes abora una puntualzacion de fascen- ‘ental importancia, que ha estado operando alo largo de todos ‘nuestros andinis: extminar ln cuanto, que es leva consigo un esfuerzeradcalsimo por conocer preciamente fal En este semtdo, el saber genuinamente metafsico sypone también, y previamente, wna aciaud basa y funder pedriamos de ciencion,aprecio 0 rape la realidad ‘Tanto en el incial nivel espontaneo como enel saber rguross- mente filosfico, ef uso metatisico def intligeneia debe i acon rer pis xp mii gn sn eae mca te gaan Shetlgseeceemmrarsataast figuran y modifican a lo existente. * 1a presencia del no-ser Desde eta perspec resulta evidente que concer I 0a- liad como ce 5 tba hopone dejar consent ‘das ilacionesoeaventias presenter ene univero. La colar ‘edad, el mal, la ijusici, los defects Tscos psiguios las Simples cierencias entre unas personas y ote, fat pate de {n'ealdad qu se olrece sauce expen sin consterais Y confers un determinado esata ontldgco, no poremos Jina deci que esto conocmieno del une Sea Fea que ‘ele de manera igus angers yada propa So ue rol mimo eng, ods ntsinos una ual dese jnza ents los aspects del mono que shor estates conse. ‘ano os que conigran Tas cose y alas persone: ea To ge cas ae eponyad. Noto ogee oe in verdad ure eo on roa a i ae Trico, el amor que el odio, los ogres de na vide profesional Ina ue eee tans de ues aren aig ge mundo de wa, et. Eau ds tos de Stealdadess, rds ge ieremenar nso sonocmient, 10 GUS ‘product svn i tomble onfaron em a propia maser de Extender ef common Por es, jar adecuadamente a cl concimiento neu epee alld qu nw sada, so hese ok 4) primer término, tomar naa de este conjanto de nguros tfecto, entre el enie en ‘cuanto ‘ente ya nada ~verdaderosextremos de la contadiceon Ietafsiea~ no existe comunidad alguna: ni se relaman mutta. mente; Gomo los opuestos relatvos, ni caneuerdan en el como ios eabos dela contraiedad; al poseen, come la privacio ye hibito, ua sueto comin. Pepe oe gt co oe ‘gic ean um fo aloo so egies ts conde i scent gr begs es {eas haber snostade i ieee’ de os datos Ups do Stee etn eco Sabor te los aponentes een todo reaicen Gears {Gotce ptn e Pokecan wt a9 fom tutu.) Poe fin, can cualdad ade enconiese do Sima gn emi cup debs een a i oe nao ns et ps Sle Co ta aa a eda he prtcpan de Ene nt. on ein eno Inca cela geo top ‘AEA sous ys etnies epoeso costnnen ana ee Porm rsa a iy she 6 og fe eae inate speed aries eae ee Be coho ys aiid ee Een, por etabbocre care leas en ca RYE sce Spet le cesar rsa de Cie ce EE Se ie tf sec eS Tomcat ens saat Btn phactn Re at fe {LA ESTRUCTURA MBTAPISICA DEL ENTE no elimin jamie cr, pexo supine tatalnene un deter aco sto Yormal formas surance teu foaiad ten Sos reallaciones parler hors sn, ‘Som elf ese ac por exclncs as formas slo ses fatcpscone, a couttalosonw oposin ets scala ft es crete ease tte ae be tna la contariedad) ‘ian € uosho Que media sae ‘Bist porell scar, poste o cae dene conta 0 ‘state ser (oponeion pat) 9 ‘ue quae areal en mayor scbor ges a ns opin ren, oo py Soy ers alin atone emf For co pode sit ye lr rcs tones eocaran oe manors gral a ite oF intomradcion ase pokes gue poner ie She Coniradiccin eogics y contradiccion emetafiic» are ender on todo sen I ona de os ops tos y su papel en la comprensin del aninero, es precho, clades nt fu scans laa ones ‘legieay 9 Ta conteaiceén eticiamente snetascss, 2) La contradizcén «égicas. Los propos términos con que sz n dogs cnclnej c igoContuetay a, Fespectivaments) ponen de rekeve fos orgencslgicory tings: {Ee den opolin contador, Ba ae ini, pein: fda adecuada y cabalmente por Aristotle, I contadicion so ‘stableciaanteponiendo Ta patcla «no» a teamino © propo scion determiiados:, as, no-hombre> era el polo contseaice "io de shombren,y Sao todos fos hombres son moras aserto que se enentaba conraditoramente a todo ls hom be son morales. mecca etal eras de nade con tradecitm de este modo. primordiainente Topica 0 ngusaco “abstract y nosteal podian reduce a res 1) En primer términn cualquee realidad, y caiquiera de tos apts Sai prea at opucd condos prt ut

You might also like