Professional Documents
Culture Documents
هیدرولوژی مهندسی PDF
هیدرولوژی مهندسی PDF
Engineering Hydrology
1
هشاجغ:
-1اصَل ّيذسٍلَطي کاستشدي ،تأليف دکتش اهيي ػليضادُ (استاد داًطگاُ فشدٍسي هطْذ)،
اًتطاسات داًطگاُ اهام سضا (ع)
ّ -2يذسٍلَطي کاستشدي (جلذ دٍم) ،تأليف دکتش هحوذ هْذٍي (استاد داًطگاُ تْشاى) ،اًتطاسات
داًطگاُ تْشاى
ّ -3يذسٍلَطي هٌْذسي (جلذ دٍم) ،تأليف دکتش هحوذ ًجوايي (استاد داًطگاُ ػلن ٍ صٌؼت
ايشاى) ،اًتطاسات ساسا
ّ -4يذسٍلَطي هٌْذسي ،تأليف دکتش حويذسضا صفَي (استادياس داًطگاُ صٌؼتي اصفْاى)،
اًتطاسات اسکاى
2
سشفصل دسس
سٍاًاب سطحي (ّيذسٍگشاف سيالبّ ،يذسٍگشاف ٍاحذ طثيؼي ٍ هصٌَػي)
سطين سٍدخاًِ
ّ يذسٍلَطي سسَتات ،اًذاصُ گيشي سسَب ،هٌحٌي ّاي سٌجص سسَب،
سسَتگزاسي دس هخاصى سذّا
3
اسصياتي
4
جلسِ اٍل
تحليل ّيذسٍگشاف
5
جذاساصي ّيذسٍگشاف هشتَط تِ سٍاًاب هستقين
6
ّيذسٍگشاف
7
تشآٍسد سٍاًاب سغحي
ّيذسٍگشاف ٍاحذ Dساػتة حَضِ
الف -تشآٍسد ّيذسٍگشاف ٍاحذ Dساػتة حَضِ
9
-3تقسين اتؼاد ّيذسٍگشاف سٍاًاب هستقين تش استفاع سٍاًاب
)Q (cms
4 127.5 68.6
5 115 61.8
6 52 28.0 50
7 32.5 17.5 ّيذسٍگشاف ٍاحذ 3ساػتة حَضِ
8 20 10.8 0
9 14.5 7.8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
10 7.5 4.0 )time (hr
11 0 0.0
0 0 0
)V (m3 1859400 1000000
)R (cm 1.86 1.0
10
ب -کاستشد ّيذسٍگشاف ٍاحذ Dساػتة حَضِ
هثال :1دس صَستي کِ يک تاسًذگي 3ساػتِ تا ضذت ثاتت 8هيليهتش تش ساػت تش سٍي حَضة هثال قثل تثاسد ٍ ضشية سٍاًاب
حَضِ تشاتش تا 0/64تاضذّ ،يذسٍگشاف سٍاًاب حاصل اص ايي تاسًذگي سا تشآٍسد کٌيذ.
40
30
20
10
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
)time (hr
13
ج -تثذيل صهاى ّيذسٍگشافْاي ٍاحذ
هثال :1دس صَستي کِ يک تاسًذگي 6ساػتِ تا ضذت ثاتت 5هيليهتش تش ساػت تش سٍي حَضة هثال قثل تثاسدّ ،يذسٍگشاف
سٍاًاب حاصل اص ايي تاسًذگي سا تشآٍسد کٌيذ (ضشية سٍاًاب تشاتش تا 0/64است).
سٍش حل :هحاسثة ّيذسٍگشاف ٍاحذ 6ساػتِ اص ّيذسٍگشاف ٍاحذ 3ساػتِ
)time (hr )3 hours UH (cms )3 hours UH (3 hours delay Sum of two UHs )6 hours UH (cms
0 0.0 --- 0.0 0.0
1 8.1 --- 8.1 4.1
2 21.2 --- 21.2 10.6
3 50.0 0.0 50.0 25.0
4 68.6 8.1 76.6 38.3
5 61.8 21.2 83.1 41.5
6 28.0 50.0 78.0 39.0
7 17.5 68.6 86.0 43.0
8 10.8 61.8 72.6 36.3
9 7.8 28.0 35.8 17.9
10 4.0 17.5 21.5 10.8
11 0.0 10.8 10.8 5.4
12 --- 7.8 7.8 3.9
13 --- 4.0 4.0 2.0
14 --- 0.0 0.0 0.0
0 1000000 1000000 2000000 1000000
14
0 1.0 1.0 2.0 1.0
100 ّيذسٍگشاف ٍاحذ 3ساػتِ
50
40
30
20
10
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
)time (hr
15
R CP 0.64 (6 5) 19.2 mm 1.92cm R1 CP1 0.64 (3 5) 9.6mm 0.96 cm
R 2 CP2 0.64 (3 5) 9.6mm 0.96 cm
16
هثال :2دس صَستي کِ يک تاسًذگي 4ساػتِ تا ضذت ثاتت 2/5هيليهتش تش ساػت تش سٍي حَضة هثال قثل تثاسدّ ،يذسٍگشاف
سٍاًاب حاصل اص ايي تاسًذگي سا تشآٍسد کٌيذ (ضشية سٍاًاب تشاتش تا 0/64است).
سٍش حل :هحاسثة ّيذسٍگشاف ٍاحذ 4ساػتِ اص ّيذسٍگشاف ٍاحذ 3ساػتِ دس طي هشاحل صيش،
-1هحاسثة ّ( S – curveيذسٍگشافي کِ اص يک تاسًذگي طَالًي هذت تطکيل ضذُ ٍ تِ اصاي ّش Dساػت تاسًذگي ،يک
ٍاحذ سٍاًاب تَليذ هيکٌذ).
)time (hr S - curve )S - curve (4 hours delay هٌحٌي تفاضل )4 hours UH (cms
0 0.0 --- 0.0 0.0
1 8.1 --- 8.1 6.1
2 21.2 --- 21.2 15.9
3 50.0 --- 50.0 37.5
4 76.6 0.0 76.6 57.5
5 83.1 8.1 75.0 56.3
6 78.0 21.2 56.7 42.6
7 94.1 50.0 44.1 33.1
8 94.1 76.6 17.5 13.1
9 94.1 83.1 11.0 8.3
10 94.1 78.0 16.1 12.1
11 94.1 94.1 0.0 0.0
0 0 0 0 0
0 0 0 0 1017000
0 0 0 0 1.0
18
تشآٍسد ّيذسٍگشاف تاسًذگي 4ساػتِ تا استفادُ اص ّيذسٍگشاف ٍاحذ 4ساػتة تِ دست آهذُ:
19
ّيذسٍگشاف ٍاحذ لحظِ اي
20
21
22
23
ّيذسٍگشافْاي ٍاحذ هصٌَػي
ّيذسٍگشاف ٍاحذ هصٌَػي اضٌايذس-1
t l C t (L Lca )0.3
0.6
Ct
S
t
tD l
5.5
t lR t l 0.25(D t D )
A A
Qp C p or Qp C p
tl t lR
tl t lR
t b 24(3 ) or t b 24(3 )
8 8
tD D
tp tl or tp t lR
2 2
0.13A 1.08
W 75
Q p 1.08
0.23A 1.08
W 50
24 Q p 1.08
SCS ّيذسٍگشاف ٍاحذ (يک هيليوتشي) هصٌَػي-2
0.208A
Qp
t/tp Q/Qp 0 t/tp Q/Qp
tp 0 0 0 1.4 0.75
0.1 0.015 0 1.5 0.66
D D
tp tl or tp 0.6t c 0.2 0.075 0 1.6 0.56
2 2 0.3 0.16 0 1.8 0.42
0.4 0.28 0 2 0.32
0.5 0.43 0 2.2 0.24
0.6 0.6 0 2.4 0.18
0.7 0.77 0 2.6 0.13
0.8 0.89 0 2.8 0.098
0.9 0.97 0 3 0.075
1 1 0 3.5 0.036
1.1 0.98 0 4 0.018
1.2 0.92 0 4.5 0.009
1.3 0.84 0 5 0.004
25
t l 8.38 hr
D 4
tp t l 8.38 10.38 10.5 hr
2 2
0.208A 0.208 500
Qp 9.9 cms
tp 10.5
Q
t/tp Q/Qp 0 t/tp Q/Qp 0 t (hours) Q (cms) 0 t (hours) (cms)
0 0 0 1.4 0.75 0 0.00 0.00 0 13.86 7.88
0.1 0.015 0 1.5 0.66 0 1.05 0.15 0 14.85 6.93
0.2 0.075 0 1.6 0.56 0 2.10 0.74 0 15.84 5.88
0.3 0.16 0 1.8 0.42 0 3.15 1.58 0 17.82 4.41
0.4 0.28 0 2 0.32 0 4.20 2.77 0 19.80 3.36
0.5 0.43 0 2.2 0.24 0 5.25 4.26 0 21.78 2.52
0.6 0.6 0 2.4 0.18 0 6.30 5.94 0 23.76 1.89
0.7 0.77 0 2.6 0.13 0 7.35 7.62 0 25.74 1.37
0.8 0.89 0 2.8 0.098 0 8.40 8.81 0 27.72 1.03
0.9 0.97 0 3 0.075 0 9.45 9.60 0 29.70 0.79
1 1 0 3.5 0.036 0 10.50 9.90 0 34.65 0.38
1.1 0.98 0 4 0.018 0 11.55 9.70 0 39.60 0.19
1.2 0.92 0 4.5 0.009 0 12.60 9.11 0 44.55 0.09
26
1.3 0.84 0 5 0.004 0 13.65 8.32 0 49.50 0.04
1.2
0.8
Q/Qp 0.6
0.4
0.2
0
0 1 2 3 4 5
t/tp
12.00
10.00
8.00
Q (cms)
6.00
4.00
2.00
0.00
0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00
t (hours)
27
ّ -3يذسٍگشاف ٍاحذ هصٌَػي هثلثي
A
Q p 0.0021
tp
A
Q p 0.0021
D
( ) 0.6t c
2
تشاي يک تاسًذگي کِ استفاع سٍاًاب آى تشاتش تا Rهيليوتش است ،دتي پيک تشاتش خَاّذ تَد تا:
A
Q p 0.0021R
tp
A
Q p 0.0021R
D
( ) 0.6t c
2
28
سًٍذياتي سيل
(فصل ضاًضدّن کتاب دکتش ػليضادُ)
29
هفَْم سًٍذياتي سيل
Q
(translation) جاتجايي
t (attenuation) فشٍکص دتي اٍج
t
30
اًَاع سًٍذياتي سيل
ّيذسٍلَِطيکي
هؼادلِ پيَستگي
ّيذسٍليکي
هؼادلِ پيَستگي
هؼادلِ هوٌتَم
31
سًٍذياتي ّيذسٍلَطيکي
-سًٍذياتي سادُ
-سًٍذياتي رخيشُ اي
Q
Q
) I (t
ٍسٍدي ) Q(t
خشٍجي
Q ) Q(t
S
t
32
t1 T
سًٍذياتي دس سٍدخاًِ
dS
t I O
dt t t
33
هفَْم رخيشُ تيغِ اي ٍ هٌطَسي
رخيره منشوري
رخيره منشوري
34
پشٍفيل عَلي دس حالت افضايص هَج سيل
A B
I<O
رخيره تيغه اي
رخيره منشوري
35
سٍش هاسکيٌگْام
36
تشاي سًٍذياتيx هقذاس
X = 0.0
discharge
X = 0.5
time
37
S 2 k [xI 2 (1 x )O 2 ]
S 1 k [xI 1 (1 x )O1 ]
S S 2 S 1 I 1 I 2 O1 O 2
t t 2 2
k [x (I 2 I 1 ) (1 x )(O 2 O1 )] I 1 I 2 O1 O 2
t 2 2
38
t t
x (I 2 I 1 ) (1 x )(O 2 O1 ) (I 1 I 2 ) (O1 O 2 )
2k 2k
t t t
x (I 2 I 1 ) (1 x )O 2 (1 x )O1 ( I 1 I 2 ) O1 O 2
2k 2k 2k
t t t
(1 x )O 2 O 2 (I 1 I 2 ) O1 (1 x )O1 x (I 2 I 1 )
2k 2k 2k
t t t
(1 x )O 2 (I 1 I 2 ) O1 (1 x )O1 x (I 2 I 1 )
2k 2k 2k
t t t t
(1 x )O 2 I1 I 2 O1 ( x 1) xI 2 xI 1
2k 2k 2k 2k
t t t t
(1 x )O 2 I 1 ( x ) I 2 ( x ) O1 ( x 1)
2k 2k 2k 2k
39
t t t
x x 1 x
O 2 I 1 2k I 2 2k O1 2k
t t t
1 x 1 x 1 x
2k 2k 2k
t
x
2 k 0.5t kx
C0
t k kx 0.5t
1 x
2k
t
x
2 k 0.5t kx
C1
t k kx 0.5t
1 x
2k
t
1 x
2 k k kx 0.5t
C2 O 2 C 0 I 2 C 1I 1 C 2O1
t k kx 0.5t
1 x
40
2k
C 0 C1 C 2 1
41
هثال :پاساهتشّاي صيش تشاي تاصُ دادُ ضذُ تِ صَست
صيش است.
x = 0.2
K = 2 days
t = 1 day
42
:جَاب
O n C 0 I n C 1I n 1 C 2O n 1
O n 0.0476I n 0.4286I n 1 0.5238O n 1
43
:جَاب
T = 3 days
:سٍش اٍل
ds
I O
dt
S k [xI (1 x )O ]
dS dI dO
k x dt (1 x ) dt
dt
dI dO
I O k x (1 x )
dt dt
dI dO
k x (1 x ) 0
46
dt dt
k ٍ x سٍشّاي تؼييي هقاديش
dI dO dO
x x 0 dI/dt
dt dt dt dO/dt
dI dO dO
x
dt dt dt
discharge
dO
x dt
dO dI
dt dt time
dI dO
I O k x (1 x )
dt dt
47
سٍشّاي تؼييي هقاديش k ٍ x
سٍش دٍم:
DS
= K
DO
S DS
=
[xI + (1 - x )O ] D O
48
k ٍ x تؼييي هقاديش:هثال
time I O
100
(day) (m^3/s) (m^3/s)
90 I (m^3/s) O (m^3/s)
80 1 0 0
70 2 35 10
60
50
3 95 50
40 4 60 60
30
5 35 50
20
10 6 20 35
0
0 2 4 6 8 10 12 7 10 25
8 5 15
9 0 10
10 0 5
11 0 0
49
k ٍ x تؼييي هقاديش:هثال
time I O S xI-(1-x)O
(day) (m^3/s) (m^3/s) m^3 x=0.1 x=0.2 x=0.3
1 0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
2 35 10.0 25.0 12.5 15.0 17.5
3 95 50.0 70.0 54.5 59.0 63.5
4 60 60.0 70.0 60.0 60.0 60.0
5 35 50.0 55.0 48.5 47.0 45.5
6 20 35.0 40.0 33.5 32.0 30.5
7 10 25.0 25.0 23.5 22.0 20.5
8 5 15.0 15.0 14.0 13.0 12.0
9 0 10.0 5.0 9.0 8.0 7.0
10 0 5.0 0.0 4.5 4.0 3.5
11 0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
50
هثال :تؼييي هقاديش k ٍ x
51
هثال :تؼييي هقاديش k ٍ x
52
هثال :تؼييي هقاديش k ٍ x
53
time I O O(method_2) O(method_1)
(day) (m^3/s) (m^3/s) (m^3/s) (m^3/s)
1 0 0 0 0
2 35 10 22.75 23.10
3 95 50 71.31 72.93
4 60 60 67.04 68.81
5 35 50 45.30 44.73
6 20 35 27.52 26.46
7 10 25 15.15 14.30
8 5 15 7.88 7.30
9 0 10 2.38 2.02
10 0 5 0.52 0.28
11 0 0 0.12 0.04
100
80
60
I
real_O
40
method_1
method_2
20
0
0 2 4 6 8 10 12
54 -20
سًٍذياتي دس هخضى
55
سًٍذياتي دس هخضى
S
I O
t
It Ot S
1 1
( I1 I 2 )t (O1 O2 )t S 2 S1
2 2
S 2 O2 S 2 O1 I1 I 2
( ) ( ) O1
t 2 t 2 2
G2 G1 I m O1
56
روابط بين دبي-رخيره-ارتفاع
57
سٍاتظ تشاصآب-رخيشُ-دتي
58
سٍاتظ تشاصآب-رخيشُ-دتي
1
S (Ai Ai 1 )h
2
59
دتي-ُرخيش-سٍاتظ تشاصآب
Storage
S120
S110
S100 h
100 110
S100 = 0.0
60
دتي-ُرخيش-سٍاتظ تشاصآب
i
Q (weir flow)
H Q (orifice flow)
S
S=f(Q)
Q=f(H)
i
orifice flow: Q = CA(2gh)
0.5
Q
i
weir flow: Q =CLH 3/2 3/ 2
Cd BH
Q
61
هثال 1
جْت کٌتشل سيالب ،هخضًي دس هسيش سٍدخاًِ احذاث گشديذُ است .سطح هقطغ ايي
هخضى 4064/86هتشهشتغ تا ديَاسُّاي ػوَدي تَدُ ٍ لَلِاي تِ قطش 1.5هتش جْت
تخليِ دس کف آى ايجاد ضذُ است .هقاديش دتي ٍسٍدي تشاي فَاصل 10دقيقِ دس ستَى
اٍل جذٍل 1آٍسدُ ضذُ است.
استفاع آب دس هخضى تا دتي خشٍجي هتٌاظش آى تِتشتية دس ستَىّاي اٍل ٍ دٍم
جذٍل ضواسُ 2اسايِ ضذُ است .هيخَاّين تا استفادُ اص سٍش سًٍذياتي هخضى
ّيذسٍگشاف خشٍجي سا تذست آٍسين ،تا فشض ايي هطلة کِ دس اتتذاي هحاسثات هخضى
خالي است.
62
هثال 1
1 2 3 4
H O S (S/Dt)+(O/2)
0.00 0.00 0.00 0.00
0.15 0.08 609.73 1.06
0.30 0.23 1219.46 2.15
0.46 0.48 1869.84 3.36
0.61 0.85 2479.56 4.56
0.76 1.22 3089.29 5.76
0.91 1.70 3699.02 7.02
1.07 2.21 4349.40 8.35
1.33 2.75 5406.26 10.39
1.37 3.31 5568.86 10.94
1.58 3.88 6422.48 12.64
1.68 4.42 6828.96 13.59
1.83 4.90 7438.69 14.85
1.98 5.38 8048.42 16.10
2.13 5.80 8658.15 17.33
2.39 6.17 9715.02 19.28
2.44 6.54 9918.26 19.80
2.59 6.85 10527.99 20.97
2.74 7.16 11137.72 22.14
2.90 7.48 11788.09 23.39
3.05 7.79 12397.82 24.56
64
حل
9.00
8.00
7.00
6.00
5.00
O
4.00
3.00
2.00
1.00
0.00
0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00
(S/dT)+(O/2)
65
حل
1 2 3 4 5 6
dt I Im O Im-O G
0 0 0.85 0 0.85 0
10 1.7 2.55 0.07 0.85
20 3.4 4.25
30 5.1 5.95
40 6.8 7.65
50 8.5 9.345
60 10.19 9.625
70 9.06 8.495
80 7.93 7.365
90 6.8 6.23
100 5.66 5.095
110 4.53 3.965
120 3.4 2.835
130 2.27 1.7
140 1.13 0.565
150 0 0
160 0 0
170 0 0
180 0 0
190 0 0
200 0 0
210 0 0
66
حل
1 2 3 4 6
dt I Im O G
0 0 0.85 0 0
10 1.7 2.55 0.07 0.85
20 3.4 4.25 0.49 3.33
30 5.1 5.95 1.73 7.09
40 6.8 7.65 3.49 11.31
50 8.5 9.345 5.16 15.47
60 10.19 9.625 6.52 19.66
70 9.06 8.495 7.34 22.76
80 7.93 7.365 7.65 23.92
90 6.8 6.23 7.57 23.63
100 5.66 5.095 7.22 22.29
110 4.53 3.965 6.66 20.17
120 3.4 2.835 5.86 17.47
130 2.27 1.7 4.77 14.45
140 1.13 0.565 3.51 11.38
150 0 0 2.26 8.43
160 0 0 1.38 6.17
170 0 0 0.93 4.79
180 0 0 0.65 3.86
190 0 0 0.46 3.21
200 0 0 0.36 2.75
210 0 0 0.28 2.39
67
12.00
10.00
8.00
Inflow
Q (m^3/s)
Outflow
6.00
4.00
2.00
0.00
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220
Time (min)
68
هثال2
هطلَتست تؼييي ّيذسٍگشاف دتي خشٍجي حاصل اص حذاکثش سيل هحتول
) (PMFدس يک هخضى تا اطالػات صيش:
هساحت هخضى دس تاج سشسيض 0/8کيلَهتش هشتغ
Time Inflow
)(hr )(m3/s هساحت هخضى دس استفاع 3هتشي اص تاج سشسيض 1کيلَهتش هشتغ
0 5 ساتطِ تيي دتي خشٍج ٍ استفاع آب O = 64 h3/2
2 8
4 15
6 30 1.0 km2
O 200
150
100
50
0
0 100 200 300 400 500 600
(S/Dt)+(O/2)
70
حل
71
حل
time inflow Im O G
0 5 6.5 5 22.07
14 95 70 120.13 238.48
16 45 30 88.6 188.35
20 10 5 32.52 87.72
72
180 حل
160 Inflow
Outflow
140
120
Q (m3/s)
100
80
60
40
20
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Time (hr)
73
چٌاًچِ رخيشُ تاتؼي اص دتي خشٍجي تاضذ ،دس ايي حالت:
)S=f(O
h
تا دس ًظش گشفتي ايي کِ ػشض سشسيض هخضى سذ Bتاضذ ٍ Cdضشية ضذت جشياى
دتي خشٍجي اص سٍي سشسيض ،هقذاس دتي خشٍجي اص ساتطِي صيش تِدست هيآيذ.
3/ 2
S
O Cd B
O C d Bh 3/2
A
A
S O 2/3
(C d B ) 2/3
74
هثال3
سذي تا ػشض سشسيض 30هتش تش سٍي هخضًي تا سطح هقطغ 5کيلَهتش هشتغ صدُ ضذُ
است .ضشية ضذت جشياى سشسيض 2.2هيتاضذ.
يک هَج سيل ٍاسد هخضى سذ ضذُ ٍ سثة افضايص جشياى تِ صَست خطي اص 25هتش
هکؼة تش ثاًيِ تِ 300هتش هکؼة تش ثاًيِ دس هذت 12ساػت هيضَد .سپس جشياى
اص 300هتش هکؼة تش ثاًيِ تِ 20هتش هکؼة تش ثاًيِ تِ صَست خطي دس هذت 24
ساػت کاّص هيياتذ.
هطلَتست حذاکثش دتي خشٍجي ٍ صهاى آى.
75
حل
A
S O 2/3
(C d B ) 2/3
5 106
O 2/3
G2 G1 I m O1
S 2 O2 S 2 O1 I1 I 2
( ) ( ) O1
t 2 t 2 2
3.06 105 1 3.06 10 5
1 1
O2 O2
2/3
O1 O1 ( I1 I 2 ) O1
2/3
t 2 t 2 2
76
حل
:هؼادلِ ضاخِ تاالسًٍذُ ّيذسٍگشاف ٍسٍدي
I 300 I 25
m
t 300 t 25
300 25 275
m
12 0 12
275
I 25 (t 0)
12
:هؼادلِ ضاخِ فشٍکص ّيذسٍگشاف ٍسٍدي
35
I 20 I 300 I 20 (t 36)
m 3
t 36 t 12
35 35 36
20 300 35 I t 20
3 3
36 12 3 35
I t 440
77 3
حل
3.06 105 1 3.06 10 5
1 1
O2 O2
2/3
O1 O1 ( I1 I 2 ) O1
2/3
t 2 t 2 2
1 1 1
t 3hr 56.7 O2 O2 56.7 O1 ( I1 I 2 ) O1
2/3 2/3
2 2 2
1 1 1
56.7 O O2 56.7 25 (25 93.75) 25
2/3
2
2/3
2 2 2
1
56.7 O2 O2 578.5
2/3
2
O2 30.08 m 3 / s
O3 46.06 m3 / s
78
آهاس ٍ احتواالت دس ّيذسٍلَطي
فصل ( 17کتاب ػليضادُ)
79
دادُ ّا ٍ سشي ّاي ّيذسٍلَطيکي
80
اًَاع ًوَداسّا
ًوَداسحساتي
X Y
25 10000
40 2000
120 1000
12000
250 700
10000 25
4000
2000
0
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
81
اًَاع ًوَداسّا
X Y ln X ln Y ًوَداس لگاسيتوي يا ًيوِ لگاسيتوي
25 10000 3.22 9.21
10.00
40 2000 3.69 7.60 9.00
1000
100
10
1
82 1 10 100 1000 10000
آهاس ٍ احتواالت
تَصيف دادُ ّا
هطخصات آهاسي دادُ ّا
هؼياسّاي توايل هشکضي
oاًَاع هياًگيي ّا
oهياًِ
ًoوا
هؼياسّاي پشاکٌذگي
ٍoاسياًس
oاًحشاف هؼياس
oضشية تغييشات
83
هؼياسّاي توايل هشکضي
T
x
4 41-42 577.3
5 42-43 241.3
6 43-44 433.1
t
x t 1
7 44-45 538.0
8 45-46 397.5
9
10
46-47
47-48
636.4
782.7 T
11 48-49 467.8
12 49-50 682.4
900
13 50-51 593.5
14 51-52 290.3 800
15 52-53 676.6 700
16 53-54 598.0
17 54-55 405.5
600
18 55-56 436.6 500
19 56-57 306.8
20 57-58 316.9
400
21 58-59 486.6 300
22 59-60 504.2
23 60-61 518.3
200
24 61-62 362.7 100
25 62-63 426.9
26 63-64 420.2
0
0 5 10 15 20 25 30
27 64-65 440.1
28 65-66 583.9
average 491.4
84
هؼياسّاي توايل هشکضي
رديف سال آبي ارتفاع باروذگي ساالوً ()mm مسادت ()km2 داصلضرب مسادت در ارتفاع باروذگي
x w
3 40-41 492.3 125.0 61537.5
4 41-42 577.3 400.0 230920.0
5 42-43 241.3 300.0 72390.0 t t
x t 1
6 43-44 433.1 175.0 75792.5
7 44-45 538.0 500.0 269000.0
T
w
8 45-46 397.5 75.0 29812.5
9 46-47 636.4 300.0 190920.0
10 47-48 782.7 450.0 352215.0 t
11 48-49 467.8 500.0 233900.0
t 1
12 49-50 682.4 25.0 17060.0
13 50-51 593.5 100.0 59350.0
900
14 51-52 290.3 125.0 36287.5
15 52-53 676.6 75.0 50745.0 800
16 53-54 598.0 175.0 104650.0
17 54-55 405.5 280.0 113540.0
700
18 55-56 436.6 220.0 96052.0 600
19 56-57 306.8 500.0 153400.0
20 57-58 316.9 380.0 120422.0
500
21 58-59 486.6 250.0 121650.0
400
22 59-60 504.2 325.0 163865.0
23 60-61 518.3 75.0 38872.5 300
24 61-62 362.7 300.0 108810.0
200
25 62-63 426.9 450.0 192105.0
26 63-64 420.2 500.0 210100.0 100
27 64-65 440.1 370.0 162837.0
0
28 65-66 583.9 215.0 125538.5
0 5 10 15 20 25 30
491.4 7540.0 3579212.0
mean 474.6965517
85
هؼياسّاي توايل هشکضي
oهياًگيي هتحشک
مياوگيه متذرک
سال آبي ارتفاع باروذگي ساالوً ()mm مياوگيه متذرک سً سالً پىج سالً ٌفت سالً
38-39 318.6
39-40 824.8 545.2
40-41 492.3 631.5 490.9
41-42 577.3 437.0 513.8 489.3
42-43 241.3 417.2 456.4 500.6
43-44 433.1 404.1 437.4 473.7
44-45 538.0 456.2 449.3 515.2
45-46 397.5 524.0 557.5 499.5
46-47 636.4 605.5 564.5 562.6
47-48 782.7 629.0 593.4 585.5
48-49 467.8 644.3 632.6 550.1
49-50 682.4 581.2 563.3 590.0
50-51 593.5 522.1 542.1 584.5
51-52 290.3 520.1 568.2 530.6
52-53 676.6 521.6 512.8 526.1
53-54 598.0 560.0 481.4 472.5
54-55 405.5 480.0 484.7 433.0
55-56 436.6 383.0 412.8 461.0
56-57 306.8 353.4 390.5 436.4
57-58 316.9 370.1 410.2 425.0
58-59 486.6 435.9 426.6 418.9
59-60 504.2 503.0 437.7 417.5
60-61 518.3 461.7 459.7 433.7
61-62 362.7 436.0 446.5 451.3
62-63 426.9 403.3 433.6 465.2
63-64 420.2 429.1 446.8
64-65 440.1 481.4
65-66 583.9
86
هؼياسّاي توايل هشکضي
oهياًگيي هتحشک
700
600
500
400
3
5
300 7
200
100
0
0 5 10 15 20 25 30
87
هياًگيي هتحشک 3سالِ
900
800
700
600
500
3
400
300
200
100
0
0 5 10 15 20 25 30
88
هياًگيي هتحشک 5سالِ
900
800
700
600
500
5
400
300
200
100
0
0 5 10 15 20 25 30
89
هياًگيي هتحشک 7سالِ
900
800
700
600
500
7
400
300
200
100
0
0 5 10 15 20 25 30
90
هؼياسّاي توايل هشکضي
oهياًگيي ّاسهًَيک
n
x
1 1 1
...
x1 x2 xn
T
w t
x t 1
T
wt
t 1 xt
91
هؼياسّاي توايل هشکضي
هياًگيي ٌّذسيo
x x1 x2 .... xn
1
n
x fi
( xc1 ) ( xc 2 ) .... ( xcn )
f1 f2 fn
92
آًاليض آهاسي دادُ ّا
ًطاى دٌّذُ ساتغِ تيي ضذت ٍ فشاٍاًي ًسثي (دس صذ ٍقَع)
يکي اص سٍش ّاي سادُ ٍ دس ػيي حال هَثش دس تحليل آهاسّاي ّيذسٍلَطي است.
93
هشاحل سسن ّيستَگشام •
دقت ضَد کِ اًتخاب تؼذاد گشٍُ ّا جْت تحليل صحيح اص اّويت تااليي تشخَسداس
است .عثق تجشتِ ضخصي ايٌجاًة گشٍُ ّا تايستي ّوگي ٍ تقشيثا دس ّشگشٍُ تؼذاد
آهاس هتٌاسة تا سايش گشٍُ ّا تاضذ .عثق سفشاًسْا ساتغِ تيي تؼذادگشٍّْا تا تؼذاد
آهاس تِ صَست سٍاتظ صيش پيطٌْاد ضذُ است:
94
.2هحاسثِ فشاٍاًي ًسثي ٍ تجوؼي دس ّش گشٍُ
پس اص دستِ تٌذي ٍ ضواسش آهاس هَجَد دس ّش دستِ فشاٍاًي آى گشٍُ
يادداضت ضذُ ٍ ًسثت تِ فشاٍاًي کل سٌجيذُ هي ضَد:
ni ) : Fx ( x i
Fx ( x i )
n i : ni
:n
95
هثال:
هغلَتست ّيستَگشام فشاٍاًي آهاس دتي هتَسظ سٍدخاًِ ديٌَس دس ايستگاُ حيذسآتاد
96
حل:
اتتذا تا تَجِ تِ تؼذاد 39ػذد تؼذاد گشٍُ ّا سا هطخص هي کٌين تِ عَس هثال .1
6گشٍُ سا اًتخاب هي کٌين.
فشاٍاًي ًسثي ٍ تجوؼي دس ّش گشٍُ سا هحاسثِ هي ًوايين. .2
97
Frequency Relative Frequency
12 0.3
Relative Frequency
10 0.25
8
number
0.2
6 Frequency 0.15 Rel-Fr
4 0.1
2 0.05
0 0
4.1-7 7.1-9 9.1-11 11.1-13 13.1-18 18.1-28 4.1-7 7.1-9 9.1-11 11.1-13 13.1-18 18.1-28
interval interval
Cumlative Frequency
Cumlative Frequency
1
0.8
0.6
Cum-Fr
0.4
0.2
0
4.1-7 7.1-9 9.1-11 11.1-13 13.1-18 18.1-28
Interval
فشاٍاًي تجوؼي
98
آًاليض آهاسي دادُ ّا
تَاتغ تَصيغ احتواالتي
تشاي ايٌکِ تتَاًين سشي صهاًي دس ّيذسٍلَطي سا تْتش تجضيِ ٍ تحليل کٌين هي تايست
قاًَى احتواالتي کِ تشاي آى سشي هي تَاًذ هطاتقت کٌذ سا پيذا کٌين .تا دسدست
داضتي ايي قاًَى هيتَاى تِ دسصذ احتوال ٍقَع ٍ يا ػذم ٍقَع پذيذُ ّيذسٍلَطيکي
دست يافت ٍ اص آى دس طشاحي ٍ هذيشيت يک سيستن آتي استفادُ کشد.
99
تاتغ چگالي احتوال ٍ يا تاتغ ضذت احتوال ()PDF
)Probability Density Function (PDF
ساتغِ تيي ضذت ٍ xضذت احتوال )f(x
تاتغ ًظيش ّيستَگشام فشاٍاًي
f i x
f x lim
x 0 x
100
)CDF( تاتغ تَصيغ تجوؼي
Cumulative Distribution Function (CDF)
n
تاتغ تَصيغ تجوؼي
x 0
1
0.8
f x lim f x X
0.6
x0 0.4
0.2
0
-3 -2 -1 0 1 2
y
Sample CDF
101
خصَصيات تاتغ ضذت احتوال
تزکشٍ :جَد ضشط 1تذيْي است صيشا ضذت احتوال هٌفي هؼٌي ًذاسد .دس هَسد ضشط 2اص
آًجايي کِ تيي تاتغ تَصيغ تجوؼي ) ٍ F(xتاتغ ضذت احتوال ) f(xساتغِ صيش
تشقشاس است:
x
) F( x ) f ( x )d( x
چَى احتوال ٍقَع يا ػذم ٍقَع حذاکثش يک است پس هجوَع هساحت صيش
هٌحٌي تاتغ چگالي احتوال تشاتش يک است.
102
آًاليض آهاسي دادُ ّا
گطتاٍس nام:
گسستِ:
پيَستِ
N
N
) x P( x i
i
N x f ( x )dx
N
103
)ِگطتاٍسّاي تَاتغ احتواالتي (جاهؼ
Var ( x) ( x ) 2 f ( x)d ( x)
ضشية تغييشات
CV% *100
104
گطتاٍسّاي ًوًَِ
105
ًَِگطتاٍسّاي ًو
) تقاسى (چَلگي-
1
n 30 in ( xi x )3
n
n
n 30 in ( xi x )3
(n 1)(n 2)
Cs
S3
8.5
if n 50 Cs (1 )Cs
n
106
107
ًَِگطتاٍسّاي ًو
کطيذگي-
1
n 30 4 in ( xi x ) 4
n
n2
n 30 4 in ( xi x ) 4
(n 1)(n 2)(n 3)
4
2
S4
2 2 3
108
ّوثستگي ٍ کاستشد آى دس ّيذسٍلَطي
109
ّوثستگي خطي
ŷ a bx
a y bx
( y)( x 2 ) ( x)( xy )
a
N X 2 ( x ) 2
N x i yi ( x i )( yi )
b
N x 2 ( x ) 2
110
•
xy
x.y
N
( y i ŷ i ) 2
i a y i b x i y i
y 2
Syx
i 1 N
Sxy
N
r
2
(x x)(y y)
i i
2
r 2 (b
Sx 2
) rb
Sx
(x i x ) 2 ( y i y) 2 Sy Sy
111
V
Q
V (cm-sq.km) Q (m3/s)
1371-72 4114.5 612
72-73 13195.7 1248
73-74 13164.5 1340
74-75 5733.8 915
75-76 2542.8 400
76-77 7841 1070
77-78 2400.5 520
78-79 2745.6 415
79-80 2254.2 370
80-81 14894.1 2240
112
V aQ b log V log a b log Q
V 1.7492Q1.2070
( i i ) ( i )( i )
xy x y
x.y N N N
r 1 1
Sx .Sy
x 2
xi 2 2 y 2
yi 2 2
i
( )
i
( )
N N N N
y ax1 bx 2 cx 3 .......
114
•
g
Q
Q wg
s
t
t
As
g Ag
: Q st
: As
:g
: Q gt
: Ag
: wg
115
116
n!
P( x) [ ] p x q n x
x!(n x)!
117
هثال
تش اساس دادُ ّاي هَجَد اص يک هحل احتوال ايٌکِ دس سٍصّاي هاُ خشداد تاسًذگي ٍجَد
داضتِ تاضذ 20دسصذ است .قشاس است دس ايي هحل يک کاس ساختواًي اًجام ضَدکِ الصم
است دس عَل 5سٍص ّيچ گًَِ تاساًي ٍجَد ًذاضتِ تاضذ .احتوال ايٌکِ دس عي 5سٍص پياپي
دس هاُ خشداد تاساى ٍجَد ًذاضتِ تاضذ چقذس است؟ احتوال ايٌکِ دس عي 5سٍص فقظ يک
118
n
p( x) 0
np
x
e
P( x)
x!
119
هثال
دس يک هٌغقِ آهاس 80سال تاسًذگي ٍجَد داسد .تشسسي ايي دادُ ّا ًطاى هي دّذ کِ
احتوال ايٌکِ هقذاس حذاکثش تاسش 24ساػتِ اص 30هيلي هتش تجاٍص کٌذ 0/02است .حساب
کٌيذ دس عي 10سال آيٌذُ احتوال ايٌکِ 3تاسش 24ساػتِ ٍجَد داضتِ تاضذ کِ هقذاس
120
•
1 (x )
2
f( x) exp
2 2
2
mean
2 var iance
( xi x )
Z xi x SZ
S
121
•
y ln x
1 (y y )2
f ( y) exp
y 2 2 y
2
0 x
1 x2
y ln 2
2 (1 C v )
1
S y ln(1 C ) 2
v
2
122
III •
y ln x
( y ) 1 e ( y )
f (x)
x()
Sy
2
s
C ( y )
y Sy
123
•
I
II
III
EV-I (Gumbel)
Storm Rainfall
EV-II (Frechet)
EV-III (Weibull)
124 Droughts
•
I
( x u )
e
F( x ) P(X x ) e
u 0.5772 x
6
Sx 0.7797Sx
Sx SD
x mean
125
•
•
•
•
126
:)Goodness of fit( سٍش ّاي ًکَئي تشاصش
) ( Chi-square سٍش-
2
127
Chi-square
2
k
Oi Ei 2
i Ei
k
i Oi
i Ei
k p 1
2 2,
128
•
Chi-square 2
Oi Ei
0-5.62 3 5.8
5.62-6.08 7 5.8
6.08-6.51 6 5.8
6.51-7.05 9 5.8
7.05 4 5.8
129
K-S, Kolmogorov-Smirnov •
m
Pobs ( x)
n
Fobs ( x) Pobs ( x)
Dc D ,n
Dc D ,n
130
m
Weibull : uniform distribution
n 1
m 0.44
Gringorten : Gumbel & Weibull distribution
n 0.12
m3 8
Blom : Normal & Log Normal distribution
n 1 4
m
California :
n
2m 1
Hazen :
2n
m 0.3
Chegadayev e :
n 0.4
n m
131
تحليل فشاٍاًي ٍقايغ
132
•
Q Y=log Q
20452 4.29
6089 0.129
0.79 -0.15
0.298 0.03
133
•
k
134
•
III A
Q 352
S 170
C S 1 .2
135
•
136
k=2.517
6 T
K 0.5772 ln ( ln )
T 1
137
6 T
K 0.5772 ln ( ln )
T 1
6 5
K5 0.5772 ln(ln ) 0.719
5 1
138
ساخت کاغز احتوال
هحذٍدُ اعويٌاى
139
سيسک
J 1 (1 p) n
!n
Jk (1 p) nk p k
!) k!(n k
140
هثال :1سيسک ٍقَع حذاکثش لحظِ اي سيل ساالًِ تا دٍسُ تشگطت 20سال دس 3سال آيٌذُ چقذس
است؟
هثال :2چٌاًچِ سشسيض سذي کِ ػوش هفيذ آى 100سال پيص تيٌي هي ضَد تش اساس سيل 500سالِ
عشاحي ضذُ تاضذ احتوال ايٌکِ چٌيي سيلي دس ػوش 100سالِ سذ حذاقل يک تاس سخ دّذ چقذس
است؟
141
آصهَى ٍ تاصساصي دادُ ّا
142
آصهَى ّوگٌي ٍ يکٌَاختي دادُ ّا
143
سٍش جشم هضاػف )(double mass
B-C-D
145
سٍش آصهَى تَالي )(run test
ردیف سال ارتفاع بارندگی ساالنه (میلی متر( داده های مرتب شده برای یافتن میانه دنباله ها
na=9 U=12
(na nb ) (na nb 1)
2
SD S 2
R E( R )
Z
SD
1 90 1.645 Z a 1.645
1 95 1.96 Z a 1.96
1 99 2.575 Z a 2.575
147
)max(na,nb سٍش ساى تست تا استفادُ اص جذٍل U
)min (na,nb
148
تخويي دادُ ّاي غيش هَجَد
149
تخويي دادُ ّاي غيش هَجَد
سٍش تفاضلْا ٍ ًسثتْا
ًسثت ّا
1365 310
1366 352
1367 381
1368 430
1369 460
1370 280 370
1371 256 282
1372 255 251
1373 230 293
1374 300
1375 382 310
1376 310 365
1377 280 393
1378 250 310
1379 262 280
1380 242 275
150
تخويي دادُ ّاي غيش هَجَد
سٍش تفاضلْا ٍ ًسثتْا
تفاضلْا
151
تخويي دادُ ّاي غيش هَجَد
سٍش هياًگيي گيشي
p1 , p2 ,..., pn , p x
m1 , m2 ,..., mn , mx
p1 p2 ... pn
if (m1 , m2 ,..., mn ) mx 10%mx p x
n
1 mx mx mx
p x p1 p2 .... pn
n m1 m2 mn
152
هثال :ايستگاُ تاساًسٌجي Xدس عَل هذت يک هاُ تال استفادُ تَدُ است .دس ايي هذت تاساًي
سخ دادُ کِ دس ايستگاُ Xثثت ًطذُ استٍ .لي سِ ايستگاُ C ٍB ، Aکِ دس هجاٍست آى قشاس
داسًذ ،ايي تاسًذگي سا تِ تشتية 122 ،89 ،107هيليوتش ًطاى دادُ اًذ .اگش هياًگيي تاسًذگي
ساالًِ دس ايستگاُ ّاي C ٍ B،A ،Xتِ تشتية 1200 ٍ 935 ،1120 ،978هيليوتش تاضذ هقذاس
تاسًذگي دس هاّي کِ ايستگاُ Xتال استفادُ تَدُ است چقذس تخويي صدُ هي ضَد؟
153
تخويي دادُ ّاي غيش هَجَد
1
Wi 2
X i Yi 2
n
) W P ( year
i i k
Px ( yeark ) i 1
n
W
i 1
i
154
آصهَى کفايت دادُ ّا
p100
R
p2
155
آصهَى سًٍذ دادُ ّا
آصهَى ًقاط چشخص يا ػغف
)2( N 2
E ( p) سال دادي ٌا
3
1991 652
16 N 29
var( p ) 1992 153
)p E ( p
1994 500
1997 676
1998 526
2000 514
156
آصهَى سًٍذ دادُ ّا
آصهَى کٌذال
p p1ex p2 ex ... pnex
n(n 1)
E ( p)
4
رديف دادي pex
4p
[( ) 1] 1 652 7
n(n 1) 2
3
153
732
0
7
2(2n 5) 4 500 3
var( ) 5 357 0
9n(n 1) 6 499 1
7 676 3
z 8 526 2
[var( )]0.5 9
10
482
514
0
0
5% 1.96 z 1.96
157
آصهَى سًٍذ دادُ ّا
oآصهَى تا سگشسيَى خغي
•تخويي ٍ حزف سًٍذ
هياًگيي هتحشک
حذاقل هشتؼات
159
تؼشيف فشسايص
1 2
E mv
2
) KE 11.87 8.73 log( i
127.5
KE 29.8
i
) KE 10.2 8.9 log( i
160
فشسايص ٍسقِ اي
E R K L S C P
R
KE.d I 30
100
ضشية فشسايص پزيشي خاک
0 .RS
163
هثال :دس يک سذ حجن آب ٍسٍدي ٍ هقذاس سسَتي کِ ّش سال ٍاسد هخضى هي ضَد عي
دجم آب ورودی M.m 3 1430 3850 2050 6510 2880 1120 6050 2220
وزن رسوب ورودی M.ton 2.65 5.82 3.6 7.15 5.22 1.95 6.88 3.94
الف .هتَسظ تاس سسَب سا تشاي ّش سال دس ّش 100کيلَهتش هشتغ حَضِ حساب کٌيذ.
ب .چٌاًچِ هقذاس جشياى دس سال 1990تشاتش 3450 M. m3تَدُ تاضذ هيضاى سسَب ٍاسد ضذُ تِ هخضى سا دس آى
ج .اگش ٍسؼت حَضِ 3050کيلَهتشهشتغ تاضذ دس 100سال چقذس سسَب ٍاسد هخضى سذ هي ضَد.
164
الف .هحاسثِ هتَسظ تاس سسَب
10
( 4.65 ) * 4.65 5.12 M .ton / year
100
165
ج .هحاسثِ حجن سسَب دس 100سال
5.12
حجن سسَب ساالًِ 4.266 M .m3
1.2
حجن سسَب دس 100سال 4.266 *100 426.6M .m 3
426.6
3050
166
سسَتگزاسي دس هخضى سذ تِ سٍش کاّص سغح (هثال کتاب)
ارتفاع سطخ آب سطخ اوليً عمق وسبی() pعمق مخسن دجم اوليً Ap=2.324p0.5(1-p)0.4 مسادت رسوب دجم رسوب دجم اصالح شذي مسادت اصالح شذي دجم تجمعی رسوب
272.5 13562 1875 42.5 1.000 0.00 0.0 6.16 250.81 13562.0 1624.19
270 11512 1561.44 40 0.941 0.73 492.8 23.56 244.65 11019.2 1316.79
266 9579 1134.95 36 0.847 1.01 685.1 29.35 221.09 8893.9 913.86
262 7780 736 32 0.753 1.15 782.5 32.31 191.74 6997.5 544.26
258 5822 532.42 28 0.659 1.23 832.8 33.66 159.43 4989.2 372.99
254 4246 332.81 24 0.565 1.25 850.0 33.78 125.78 3396.0 207.03
250 2957 188.98 20 0.471 1.24 839.1 32.81 92.00 2117.9 96.98
246 1904 95.11 16 0.376 1.18 801.3 30.71 59.19 1102.7 35.92
242 1085 8 12 0.282 1.08 734.1 20.80 28.48 350.9 9.52
238 306 6.81 8 0.188 0.93 306.0 6.90 7.68 0.0 0.00
234 39 0.57 4 0.094 0.69 39.0 0.78 0.78 0.0 0.00
230 0 0 0 0.000 0.00 0.0 0.00 0 0.0 0.00
167