YACHACHIQ: Virgilio Agustín García García

SUTIYMI: Jhasenca Keyserlin Quispe Apaza

QUECHUA AVANZADO IV
WILLARIKUY

(Leyenda)

CHUNKA HUKNIYUK HUNU QURIMANTA.

Chay allin willakuy Espinal

nisqapi nin chunka
hukniyuq hunu quri
waqaychan Allinta apun
ukhupi, chayrayku Instituto
Nacional de Cultura nisqa
sutichan Patrimonio Cultural
de la Nación nisqawan,
chayrayku iskay waranqa
chunka hukniyuq watapi apu Esqen, Waynarroque, Espinalnisqa apukuna
chay sutiwan sutichasqa kapun chay Clerigo nisqakunawan imaraykuchus
chay apukunapi tariq kasqaku qurita Potosí llaqtamanta, Carabaya
llaqtakama chay Clérigo nisqakuna paykunaqa chay Orden de los Jesuitas
nisqamansi taripachiq kasqanku hinaspataq huñuq kasqanku Juli llaqtapi
pachaq wata XVIII nisqakama hinas paykunaqa qarquchikapusqanku Juli
llaqtamanta hinaspataq atisqankuman hina apasqanku q'alan quri
tantasqankuta ch'utillukunapi, wanakukunapi, wak uywakunapiwan
paykunawan kuska ichaqa chay uywakunaqa wañurqapuqsi kasqa manañas
q'ala quqita apayta atipunkuchu, wakin uywallapiñas Juliaca llaqtamanqa
chayanku waynarroque, Monos Esquen apuq chakinman chay Patalla
nisqaman chaypis paykunaqa pakaq kasqanku q'alan quri
chayachimusqankuta hinaspataqsi paykunaqa ch'ikuq kasqanku
khichkakunawan manataqsi paykunaqa yachasqankuchu chay khiskakuna
wiñarqunampaq, hinas chay urqukunapi chay khichkakunaqa wiñarqapuq
kasqa intirun urqupi chay kutimanta pacha chay urquqa Espinal sutiyuq
kapun. Kay willakuy kallpachapun Patrimonio kanampaq yaqapis chunka
wata qhipamanta, ichaqa nillankutaq kay urqukunapi tiyallaqkutaqsi qhali
uywa hap'iqkuna haqay chunka waranqa, kimsa qaranqa a.c. chay
watakunapi qullamanta antaño nisqakuna tiyaq kasqanku Espinal urqupi,
maypichus paykunaqa saphichaq kasqanku chay sede militar, religioso,
administrativa y residencial nisqata. Chaymanta pacha Sapanakuna, Qulla
Kapakkuna, Chuchikapakkuna amachaq kasqanku hallp'ankuta ama
Inkakuna hallp'anman waykumunampaq.

Hinas paykunaqa Tawantinsuyu ukhupi tarikapuq kasqanku hinas

paykunaqa sinchita maqanakapuq kasqanku Yawar ukhupi hinaspataqsi
wasinkutapas Espinal urqupi kaqta q'alata thuñipuq kasqanku. Yachaq
Hugo Apaza nin kanraqmi ch'ikukuna kay santuario nisqapi cerámica
nisqakuna, rurasqa rumikuna, hayk'aqpis kanqapunicha chay ñawinchaq
haqay hump'iwan yawarwan qillqasqakunata yaqapis suqta pachaq qhipa
watapi

Chaylla .

MUNAYNIYUQ RUMI JULIACA LLAQTAPI

WILLARIKUY

(Leyenda)
 Juliaca llaqtaq sunqun ukhupi
kan huk rumi iskinapi sat'isqa
chay k’ikllupi Carlos
Lavagñawan, Sandia
k’iklluwan ichaqa Ikapiwan,
chaytas unay runakuna ninku.

Chay rumiqa kaqsi kasqa chay

Coliseo Cerrado nisqa
k'uchupi, chaymantas mana
yachakunchu piq kuyuchisqanta
chay kunan tarikun chayman,
hinas ari Juliaca llaqtataqa unu
huqaripuq kasqa, pasaq llakiysi
kapun Juliaca llaqta runakunapaq.

Chay rumimantan ninku, chay

rumiqa allin munayniyuqsi
imaraykuchus wayrapis,
qasapis, parapis, chikchipis t
´uqyayninkunawan kallpachan,
hatun apukunatapis tukuy punu
llaqtapi kaqta kuyurichinraqsi
chayrayku pasaqta runakunaqa
haywakunku chay ruminiqtaqa
allinta ñawpaqman puririnankupaq.

Hinas llaqta umalliq

Marcos Valencia Toledo
ichaqa llaqta
runakunapiwan
rimanakuq kasqanku ama pipas kuyuchinampaq simintuwan iskina
k'uchupi p'ampaykuq kasqanku sapinta ama ima llakiykuna Juliaca llaqtata
qatinampaq, imaraykuchus chay rumiqa sinchi munayniyuqsi kasqa,
chayrayku tukuy runakuna hatun raymi p'unchawkunapi Musuq wata,
huch'uy pukllay, kimsa aymuray p'unchaw, san juan nisqa, Perú suyuq
p'unchawnin, qapaq situwa huk p'unchaw, mamita mercedes p'unchawnin,
juliaca llaqtaq p'unchawnin, tatitu jesuspaq paqarisqan p'unchaw
haywakunku kuka k'intuwan, winuwan, t'ikakunawan, misk'ikunawan, chay
unay runakunaqa nillankutaqsi chay rumimantaqa apu waynarukiq rikranmi
nispa ninku.