‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ‬

‫ﻛﺘﺎب‬
‫ﻣﺴﺌﻠﺔ ﺣﺠﺎب‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﺆﻟﻒ ‪١١ ............................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪١٥ ...................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶ اول‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺣﺠﺎب ‪١٧ ..........................................................................................................‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺣﺠﺎب ‪١٩ ........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‪ :‬ﻋﻠﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ‪٢٩ ...................................................................................................‬‬
‫ﻋﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ‪٣١ ................................................................................................................‬‬
‫رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ ‪٣٣ .................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ‪٣٧ ...............................................................................................‬‬
‫ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ‪٤٢ .........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ‪٤٤ ...............................................................................................‬‬
‫اﺳﺘﺜﻤﺎر زن ‪٤٧ .........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ‪٥٠ ...............................................................................................‬‬
‫ﺣﺴﺎدت ﻣﺮد ‪٥٣ ........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ‪٥٤ ...............................................................................................‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻏﻴﺮت ﺑﺎ ﺣﺴﺎدت‪٥٥ .......................................................................................................‬‬
‫ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ ‪٥٩ .......................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ‪٦٠ ...............................................................................................‬‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ارزش‪٦٢ .....................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺪﺑﻴﺮ زﻧﺎﻧﻪ ‪٦٢ ..........................................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ وﻳﻞ دوراﻧﺖ ‪٦٣ .............................................................................................................‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﺳﻨﺠﻲ ﻣﻮﻟﻮي ‪٦٤ ............................................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ اﺑﻦ اﻟﻌﻔﻴﻒ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ‪٦٥ ...................................................................................................‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ راﺳﻞ ‪٦٥ .....................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ آﻟﻔﺮد ﻫﻴﭽﻜﺎك ‪٦٦ .........................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ در اﺳﻼم ‪٦٩ ................................................................................................‬‬
‫واژه ﺣﺠﺎب ‪٧١ .........................................................................................................................‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﺠﺎب ‪٧٥ ....................................................................................................‬‬
‫ﭼﺮا ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ زن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺖ؟‪٧٧ ..............................................................................................‬‬
‫‪ - 1‬آراﻣﺶ رواﻧﻲ ‪٧٧ ..............................................................................................................‬‬
‫‪ - 2‬اﺳﺘﺤﻜﺎم ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪٨١ ................................................................................................‬‬
‫‪ - 3‬اﺳﺘﻮاري اﺟﺘﻤﺎع ‪٨٤ ..........................................................................................................‬‬
‫‪ - 4‬ارزش و اﺣﺘﺮام زن ‪٨٦ .......................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﻳﺮادﻫﺎ و اﺷﻜﺎﻟﻬﺎ‪٨٩ ...................................................................................................... :‬‬
‫ﺣﺠﺎب و ﻣﻨﻄﻖ ‪٩١ ....................................................................................................................‬‬
‫ﺣﺠﺎب و اﺻﻞ آزادي ‪٩٢ ..............................................................................................................‬‬
‫رﻛﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ‪٩٦ .......................................................................................................................‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻓﺰاﻳﺶ اﻟﺘﻬﺎﺑﻬﺎ ‪١٠٢ ...................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺨﻦ راﺳﻞ‪١٠٢ .......................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ‪١١٣ ....................................................................................................... :‬‬
‫آﻳﺎت ‪ 27‬ﺗﺎ ‪ 31‬ﺳﻮرة ﻧﻮر ‪١١٥ .......................................................................................................‬‬
‫اﺳﺘﻴﺬان ‪١١٨ ...........................................................................................................................‬‬
‫ﻋﻴﻦ و ﺑﺼﺮ ‪١٢٤ ........................................................................................................................‬‬
‫ﻏﺾ و ﻏﻤﺾ ‪١٢٥ .....................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت ‪١٢٨ ........................................................................................................................‬‬
‫زﻳﻨﺖ ‪١٣١ ..............................................................................................................................‬‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء اول‪١٣٢ ...................................................................................................................... :‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﻮﺷﺶ ‪١٣٩ ...................................................................................................................‬‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء دوم‪١٤٢ ...................................................................................................................... :‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬زﻧﺎن )ﻧﺴﺎﺋﻬﻦ( ‪١٤٣ ........................................................................................................‬‬
‫ب ‪ -‬ﺑﺮدﮔﺎن و ﻣﻤﻠﻮﻛﺎن )» او ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «( ‪١٤٤ .....................................................................‬‬
‫ج ‪ -‬ﻃﻔﻴﻠﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ زن ﻧﺪارﻧﺪ " » اﻟﺘﺎﺑﻌﻴﻦ ﻏﻴﺮ اوﻟﻲ اﻻرﺑﻪ «" ‪١٤٥ ...............................................‬‬
‫د ‪ -‬ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ از اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻴﺨﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ » " .‬اﻟﻄﻔﻞ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﻈﻬﺮوا ﻋﻠﻲ ﻋﻮرات اﻟﻨﺴﺎء «" ‪١٤٦ .‬‬
‫آﻳﺎت دﻳﮕﺮ ‪١٤٨ ........................................................................................................................‬‬
‫ﻫﻤﺴﺮان ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪١٥٤ ..................................................................................................................‬‬
‫ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف ‪١٥٧ .......................................................................................................................‬‬
‫ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ‪١٦٥ .........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ‪١٦٥ .............................................................................................................................‬‬
‫ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ )وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ(‪١٦٨ ...............................................................................................‬‬
‫ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ‪١٧٢ ........................................................................................................................‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬در ﻣﻮرد ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮ زن‪١٧٥ ................................................................................. :‬‬
‫ب ‪ -‬در ﻣﻮرد ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ‪١٧٦ ..................................................................................................... :‬‬
‫ج ‪ -‬در ﻣﻮرد ﻣﻤﻠﻮك‪١٧٧ ....................................................................................................... :‬‬
‫د ‪ -‬در ﻣﻮرد زﻧﺎن اﻫﻞ ذﻣﻪ‪١٧٨ ........................................................................................... (1) :‬‬
‫ه ‪ -‬در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺸﻴﻦ‪١٧٩ .............................................................................................:‬‬
‫ﺧﺒﺮ » ﻣﺴﻌﺪه ﺑﻦ زراره ‪١٨١ .........................................................................................................‬‬
‫ﺧﺒﺮ » اﻟﻤﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ‪١٨١ .........................................................................................................‬‬
‫ﺧﺒﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ‪١٨٢ ...............................................................................................................‬‬
‫ﺧﺒﺮ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ اﻧﺼﺎري ‪١٨٢ ...................................................................................................‬‬
‫ﺧﺒﺮ ﻓﻀﻴﻞ ﺑﻦ ﻳﺴﺎر ‪١٨٤ .............................................................................................................‬‬
‫رواﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺑﺎب اﺣﺮام‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه را ﺑﺮ زن ﺣﺮام ﻣﻲﻛﻨﺪ‪١٨٤ ........................................................ .‬‬
‫ادﻟﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ‪١٨٦ ...........................................................................................................................‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ‪١٨٦ ..............................................................................................................‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪ - 2‬ﻣﻼك ‪١٩٠ ........................................................................................................................‬‬
‫‪ - 3‬رواﻳﺖ ‪١٩٥ ........................................................................................................................‬‬
‫‪ - 4‬ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ‪١٩٦ .................................................................................................................‬‬
‫‪ - 5‬آﻳﻪ " ﺟﻠﺒﺎب "‪١٩٩ ..............................................................................................................‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖ زن در ﻣﺠﺎﻣﻊ‪٢٠١ ................................................................................................................‬‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪٢١٥ ...................................................................................................................‬‬
‫ﻧﻪ ﺣﺒﺲ و ﻧﻪ اﺧﺘﻼط ‪٢١٩ ...............................................................................................................‬‬
‫ﻓﺘﻮاﻫﺎ ‪٢٢١ ..................................................................................................................................‬‬
‫ﺣﺲ اﺣﺘﻴﺎط ‪٢٢٨ .........................................................................................................................‬‬
‫ﻛﺘﻤﺎن ﻳﺎ اﻇﻬﺎر؟ ‪٢٣٠ .....................................................................................................................‬‬
‫دو ﻣﺴﺄﻟﻪ دﻳﮕﺮ ‪٢٣٦ .......................................................................................................................‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﺆﻟﻒ‬

‫رﻳﺸﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺤﺮاﻓﺎت دﻳﻨﻲ و اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان را در ﻻﺑﻼي اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪ آﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻜﺮ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ از ﻧﻈﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ در رﻫﻨﻤﺎﺋﻲ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻓﻬﻤﻴﺪن زﺑﺎن و ﻣﻨﻄﻖ او و روﺑﺮو ﺷﺪن ﺑﺎ‬
‫او ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ و زﺑﺎن ﺧﻮدش اﺳﺖ‪ .‬و در اﻳﻨﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﻧﺴﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺧﻼف آﻧﭽﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻟﺠﻮج ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آﻣﺎدﮔﻲ زﻳﺎدي ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﺣﻘﺎﻳﻖ دﻳﻨﻲ‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﻫﺪف ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺪف ﮔﺮوه روﺷﻨﻔﻜﺮ و ﻣﺘﺪﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺰﺷﻜﺎن از ﻃﺮح و‬
‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺸﺮ " ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﺠﺎب " اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﺷﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﻋﻤﻠﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫در زﻣﻴﻨﻪ ﺣﺠﺎب ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻪ زن وﺳﻴﻠﻪاي ﺷﺪه در دﺳﺖ ﻳﻚ ﻋﺪه اﻓﺮاد ﻧﺎﭘﺎك و ﻣﺰدور ﺻﻔﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻋﻠﻴﻪ‬
‫دﻳﻦ ﻣﻘﺪس اﺳﻼم ﺟﺎر و ﺟﻨﺠﺎل ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ راه ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺟﻮان از ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻛﺎﻓﻲ راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت آﺛﺎر ﺷﻮم ﺧﻮد را‬
‫ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻨﺪه ﺧﺪا را ﺳﭙﺎﺳﮕﺰار اﺳﺖ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻗﻠﻤﻲ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ او در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺪان‪ ،‬ﭼﻪ ﺟﺮاﺋﺪ و ﻣﺠﻼت و ﭼﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬اﺛﺮ ﻧﻴﻚ ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻃﻼع دارد ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ در اﺻﻼح ﻋﻘﺎﻳﺪ و اﻓﻜﺎر اﻳﻦ ﻧﺴﻞ داﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﺎﻧﻮان ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻣﺘﺠﺪد ﻋﻤﻼ در وﺿﻊ ﺧﻮد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺷﻚ ﭘﺪﻳﺪه " ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ " ﺑﻴﻤﺎري ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺮ ﻳﺎ زود اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ "‬
‫ﺑﻴﻤﺎري " ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﺿﺎ ﻣﺎ ﻛﻮرﻛﻮراﻧﻪ از ﻏﺮب ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮد ﭘﻴﺸﺘﺎزان ﻏﺮﺑﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺖ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه را اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر اﻋﻼم آﻧﻬﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ دﻳﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﺎر ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ در ﻏﺮب ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رﺳﻴﺪه و ﻓﺮﻳﺎد ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻧﺎﻣﻪ ﻳﻜﻲ از ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﮕﺎن ﻣﻌﺮوف ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ‬
‫دﺧﺘﺮش ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮدش ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﻣﺮدم روي زﻣﻴﻦ را ﺧﻨﺪاﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﻌﺮوف ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآورد‪ " :‬ﻋﺰا ﭼﻪ ﻋﺰاﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮده‬
‫ﺷﻮي ﻫﻢ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ "‪.‬‬
‫او ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ دﺧﺘﺮش اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ " ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻨﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﻟﺨﺖ و ﻋﺮﻳﺎن ﺑﻪ‬
‫روي ﺻﺤﻨﻪ رﻓﺖ " و ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻟﺨﺘﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮا در روي ﺻﺤﻨﻪ و ﺑﺮاي ﺿﺮورت ﻫﻨﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫"‪ ...‬ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻤﺎري ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﭘﻴﺮﻣﺮدم و ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺮﻓﻬﺎي ﺧﻨﺪهآور ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﻦ ﺗﻦ ﻋﺮﻳﺎن ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ از آن ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ روح ﻋﺮﻳﺎﻧﺶ را دوﺳﺖ ﻣﻲداري‪ .‬ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻮ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﺎل ده ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎل دوران ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ‪ .‬ﻧﺘﺮس اﻳﻦ ده ﺳﺎل ﺗﺮا‬
‫ﭘﻴﺮﺗﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻣﻴﺪوارم ﺗﻮ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﺗﺒﻌﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﻟﺨﺘﻲﻫﺎ‬
‫ﺑﺸﻮي‪" ...‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﻌﻀﻲ اﻓﻜﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن وي ﻧﺸﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮي‬
‫اﺳﺖ از ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺑﻮدن او از ﺑﺮﺧﻲ اﻓﻜﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭼﺎپ اول اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ اﻃﻼع ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮاي‬
‫اﺻﻠﻲ و اوﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﺤﺜﻬﺎ و درﺳﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪدر ﺟﻠﺴﺎت اﻧﺠﻤﻦ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﭘﺰﺷﻜﺎن اﻟﻘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭘﺲ از اﺳﺘﺨﺮاج از ﺿﺒﻂ ﺻﻮت و ﺗﻨﻈﻴﻢ و اﺻﻼح ﻋﺒﺎرات و اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺎب در آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭼﺎپ دوم‪ ،‬ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎﺋﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﺎپ اول ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ و در ﻣﻘﺪﻣﻪ آن ﭼﺎپ ﻣﺘﺬﻛﺮ‬
‫ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ در ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻫﻴﭻ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺣﺬف ﻧﮕﺮدﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺿﺎﻓﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺘﻤﻴﻢ و ﺗﻜﻤﻴﻞ اﺳﺖ ﺑﺮآﻧﭽﻪ در ﭼﺎپ اول ﺑﻮده‬
‫و ﻟﻬﺬا ﺿﻤﻦ ﻓﺼﻮل ﻛﺘﺎب ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻓﺼﻞ در آﺧﺮ ﻛﺘﺎب ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "‬
‫ﺷﺮﻛﺖ زن در ﻣﺠﺎﻣﻊ " اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ و اﻟﺒﺘﻪ ﻓﺼﻞ ﻓﺘﻮاﻫﺎ ﻛﻪ در ﭼﺎپ اول ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر‬
‫ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﺑﻮد در ﭼﺎپ دوم ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪ و آﻧﺮا ﻧﻴﺰ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﻓﺼﻞ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ در ﭼﺎپ دوم ﭘﺲ و ﭘﻴﺶ ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرات در ﻣﻮارد ﺟﺰﺋﻲ اﺻﻼح ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺪارك‬
‫اﺧﺒﺎر و اﺣﺎدﻳﺚ در ﭘﺎورﻗﻴﻬﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ ،‬در آﺧﺮ ﻛﺘﺎب ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻋﻼم اﺷﺨﺎص و ﻛﺘﺐ و‬
‫اﻣﺎﻛﻦ را اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬دو ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻫﻢ ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي آﻳﺎت ﻛﺮﻳﻤﻪ ﻗﺮآن و ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي‬
‫اﺣﺎدﻳﺚ و اﺷﻌﺎر و ﻛﻠﻤﺎت ﻣﺸﻬﻮر ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﭼﺎپ دوم از ﭼﺎپ اول ﺑﺴﻲ ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ و‬
‫ﺟﺎﻣﻌﺘﺮ از آب در آﻣﺪ و در ﺣﺪود ﻳﻚ ﺛﻠﺚ ﺑﺮ ﺟﻠﺪ اول اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫در ﭼﺎپ ﺳﻮم اﺿﺎﻓﺎت و اﺻﻼﺣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ و ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﭼﺎپ ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ آﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻪ از ﻧﻮع اﺿﺎﻓﺎت و ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت اﺳﺖ و ﻛﻤﻲ ﻫﻢ اﺻﻼﺣﺎت‪،‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﻛﻢ ﻧﺸﺪه ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺟﻮﻫﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﻮد ﻗﺮآن‬
‫ﻛﺮﻳﻢ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﻬﺬا در اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ از ﺟﻨﺒﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان‬
‫ﺗﺮدﻳﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن زن ﺧﻮد را از ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻟﺰوم ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدان و زﻧﺎن اﺟﻨﺒﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻋﺪم ﺟﻮاز ﺧﻠﻮت ﻣﻴﺎن اﺟﻨﺒﻲ و اﺟﻨﺒﻴﻪ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﻈﺎﻫﺮ آن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺑﺤﺚ را در ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻳﺪ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ - 1‬آﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶ از ﻣﺨﺘﺼﺎت اﺳﻼم اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﻇﻬﻮر اﺳﻼم از ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬
‫ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﻳﺎ از ﻣﺨﺘﺼﺎت اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ و در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ دﻳﮕﺮ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺳﻼم ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬
‫‪ - 2‬ﻋﻠﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ در ﻣﻴﺎن ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮﻳﻤﻲ ﻣﻴﺎن ﺟﻨﺲ ﻧﺮ و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺟﻨﺲ ﻣﺎده وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬آﻧﻬﺎ آزاداﻧﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﻋﺪه اوﻟﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﻮﺟﺒﻲ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﺟﻨﺲ زن و ﻣﺮد‬
‫ﺣﺮﻳﻢ و ﺣﺎﺋﻠﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ؟‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺪارد‪ ،‬در ﻣﻄﻠﻖ اﺧﻼق ﺟﻨﺴﻲ ﺟﺎي ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺆاﻟﻲ ﻫﺴﺖ‪ .‬درﺑﺎره ﺣﻴﺎ و‬
‫ﻋﻔﺎف ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ در‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻻﺧﺺ در ﺟﻨﺲ ﻣﺎده ﺣﻴﺎ و ﺷﺮم وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪ - 3‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‪.‬‬
‫‪ - 4‬اﻳﺮادﻫﺎ و اﺷﻜﺎﻟﻬﺎ‪.‬‬
‫‪ - 5‬ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫آﻳﺎ اﺳﻼم ﻃﺮﻓﺪار ﭘﺮده ﻧﺸﻴﻨﻲ زن اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻟﻐﺖ " ﺣﺠﺎب " ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ دﻻﻟﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﺳﻼم ﻃﺮﻓﺪار اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ زن در ﺣﻀﻮر ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺑﺪون‬
‫آﻧﻜﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ از اﺟﺘﻤﺎع ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ؟ ودر ﺻﻮرت دوم ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ﻳﺎ ﻣﺎوراي ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه‬
‫ﺷﻮد اﻣﺎ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺶ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ؟ و در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬آﻳﺎ در اﺳﻼم‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم " ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف " وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻳﻌﻨﻲ آﻳﺎ در اﺳﻼم ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺳﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ "‬
‫ﭘﺮده ﻧﺸﻴﻨﻲ " و " ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ " و ﻧﻪ " اﺧﺘﻼط " ﺑﺎﺷﺪ وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ آﻳﺎ اﺳﻼم ﻃﺮﻓﺪار ﺟﺪا ﺑﻮدن ﻣﺠﺎﻣﻊ زﻧﺎن و ﻣﺮدان اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‪ :‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺣﺠﺎب‬
‫‪ – 1‬آﻳﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ دﻳﮕﺮ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﺣﺠﺎب ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬
‫‪ - 2‬وﺿﻊ ﺣﺠﺎب در ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻋﺮب‪.‬‬
‫‪ – 3‬ﺣﺠﺎب در ﻗﻮم ﻳﻬﻮد‪.‬‬
‫‪ - 4‬ﺣﺠﺎب در اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫‪ - 5‬ﺣﺠﺎب در ﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪١٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺣﺠﺎب‬

‫اﻃﻼع ﻣﻦ از ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻃﻼع ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺎ آﻧﮕﺎه ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ‬
‫درﺑﺎره ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻠﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﺑﻮدهاﻧﺪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺳﻼم در ﻣﻴﺎن ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻠﻞ ﺣﺠﺎب وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺧﻮاﻧﺪهام در اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن و در ﻣﻴﺎن ﻗﻮم ﻳﻬﻮد و اﺣﺘﻤﺎﻻ‬
‫در ﻫﻨﺪ ﺣﺠﺎب وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و از آﻧﭽﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم آﻣﺪه ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در‬
‫ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻋﺮب ﺣﺠﺎب وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺳﻼم در ﻋﺮب ﭘﻴﺪا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ در ﺻﻔﺤﻪ ‪ 30‬ﺟﻠﺪ ‪ " 12‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن " )ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( راﺟﻊ ﺑﻪ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد و‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻠﻤﻮد ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" اﮔﺮ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﻬﻮد ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺜﻼ ﺑﻲ آﻧﻜﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﺳﺮ داﺷﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﻲرﻓﺖ و ﻳﺎ در ﺷﺎرع ﻋﺎم ﻧﺦ ﻣﻲرﺷﺖ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺳﻨﺨﻲ از ﻣﺮدان درد دل ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﻳﺎ ﺻﺪاﻳﺶ آﻧﻘﺪر ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻮن در ﺧﺎﻧﻪاش ﺗﻜﻠﻢ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎﻧﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺳﺨﻨﺎن او را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬درآن‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺮد ﺣﻖ داﺷﺖ ﺑﺪون ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻬﺮﻳﻪ اورا ﻃﻼق دﻫﺪ "‪.‬‬

‫ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻛﻪ در ﻗﻮم ﻳﻬﻮد ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮده اﺳﺖ از ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻌﺪا ﺷﺮح ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‬
‫ﺑﺴﻲ ﺳﺨﺖﺗﺮ و ﻣﺸﻜﻠﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺟﻠﺪ اول " ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن " ﺻﻔﺤﻪ ‪ 552‬راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" در زﻣﺎن زردﺷﺖ زﻧﺎن ﻣﻨﺰﻟﺘﻲ ﻋﺎﻟﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل آزادي و ﺑﺎ روي ﮔﺸﺎده در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﺮدم آﻣﺪ و ﺷﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪" ...‬‬

‫آﻧﮕﺎه ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﭘﺲ از دارﻳﻮش ﻣﻘﺎم زن ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﻃﺒﻘﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺗﻨﺰل ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬زﻧﺎن ﻓﻘﻴﺮ ﭼﻮن‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎر ﻛﺮدن ﻧﺎﭼﺎر از آﻣﺪ و ﺷﺪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻮدﻧﺪ آزادي ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ در‬
‫ﻣﻮرد زﻧﺎن دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﻴﻨﻲ زﻣﺎن ﺣﻴﺾ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن واﺟﺐ ﺑﻮد رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﻣﺘﺪاد ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‬
‫و ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻴﺸﺎن را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮد ﻣﺒﻨﺎي ﭘﺮدهﭘﻮﺷﻲ در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬زﻧﺎن ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻي اﺟﺘﻤﺎع ﺟﺮأت آن را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺰ در ﺗﺨﺖ‬
‫روان روﭘﻮش دارد از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ آﻧﺎن اﺟﺎزه داده ﻧﻤﻲﺷﺪ ﻛﻪ آﺷﻜﺎرا ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮدان آﻣﻴﺰش ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﺷﻮﻫﺮدار ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻫﻴﭻ ﻣﺮدي را وﻟﻮ ﭘﺪر ﺑﺎ ﺑﺮادرﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻧﻘﺸﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ از اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت زن دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻧﺎﻣﻲ‬
‫از اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪" ...‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﺣﺠﺎب ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪي در اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺑﻮده‪ ،‬ﺣﺘﻲ‬
‫ﭘﺪران و ﺑﺮادران ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن ﺷﻮﻫﺮدار ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺷﻤﺮده ﻣﻲﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻣﻘﺮرات ﺷﺪﻳﺪي ﻛﻪ ﻃﺒﻖ رﺳﻮم و آﺋﻴﻦ ﻛﻬﻦ ﻣﺠﻮﺳﻲ درﺑﺎره زن‬
‫ﺣﺎﺋﺾ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﺪه ﻛﻪ در اﺗﺎﻗﻲ ﻣﺤﺒﻮس ﺑﻮده‪ ،‬ﻫﻤﻪ از او در ﻣﺪت ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ دوري‬
‫ﻣﻲﺟﺴﺘﻪاﻧﺪ و از ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ او ﭘﺮﻫﻴﺰ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب در اﻳﺮان‬
‫ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺮراﺗﻲ درﺑﺎره زن ﺣﺎﺋﺾ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮد ﻣﺒﻨﺎي ﭘﺮده ﭘﻮﺷﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود "‬
‫ﻣﻨﻈﻮرش ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ رواج ﺣﺠﺎب در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺮرات ﺧﺸﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫درﺑﺎره زن ﺣﺎﺋﺾ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد؟! ﻫﻤﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ در اﺳﻼم ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺮراﺗﻲ ﻫﺮﮔﺰ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻧﺪارد‪ .‬زن ﺣﺎﺋﺾ در اﺳﻼم ﻓﻘﻂ از ﺑﺮﺧﻲ ﻋﺒﺎدات واﺟﺐ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻤﺎز و روزه‬
‫ﻣﻌﺎف اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ در ﻣﺪت ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ زن ﺣﺎﺋﺾ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺘﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻋﻤﻼ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫و اﮔﺮ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب راﻳﺞ ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻋﺎدﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﺨﻦ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﻗﺒﻞ از‬
‫اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺠﺎب ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﺨﻨﺎن دﻳﮕﺮ وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻫﺮ دو ﻣﻄﻠﺐ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻢ ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭘﺲ از ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺸﺎن در ﻣﻴﺎن‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن رواج ﻳﺎﻓﺖ و ﻫﻢ ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺮك ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﺑﺎ زن ﺣﺎﺋﺾ‪ ،‬در ﺣﺠﺎب زﻧﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻻاﻗﻞ در ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮي آﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺟﻠﺪ ‪ 11‬ﺻﻔﺤﻪ ‪) 112‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ارﺗﺒﺎط ﻋﺮب ﺑﺎ اﻳﺮان از ﻣﻮﺟﺒﺎت رواج ﺣﺠﺎب و ﻟﻮاط در ﻗﻠﻤﺮو اﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺮﺑﺎن از‬
‫دﻟﻔﺮﻳﺒﻲ زن ﺑﻴﻢ داﺷﺘﻨﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ آن ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻔﻮذ ﻃﺒﻴﻌﻲ وي را ﺑﺎ ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﻣﺮدان درﺑﺎره ﻋﻔﺎف و ﻓﻀﻴﻠﺖ زن ﺗﻼﻓﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ زﻧﺎن‬
‫ﻣﺸﻮرت ﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻼف رأي اﻳﺸﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻗﺮن اول ﻫﺠﺮي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن زن را در‬
‫ﺣﺠﺎب ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ ﭘﻬﻠﻮ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﺎب و ﺧﻮاﺟﻪداري در اﻳﺎم وﻟﻴﺪ دوم )‪ 127 - 126‬ﻫﺠﺮي( ﻣﻌﻤﻮل ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮي زﻧﺎن‬
‫از آﻧﺠﺎ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ در اﻳﺎم ﺣﻴﺾ و ﻧﻔﺎس ﺑﺮ ﻣﺮدان ﺣﺮام ﺑﻮدﻧﺪ "‪.‬‬

‫در ﺻﻔﺤﻪ ‪ 111‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﭘﻴﻤﺒﺮ از ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺟﺎﻣﻪ ﮔﺸﺎد ﻧﻬﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﻋﺮﺑﺎن اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را ﻧﺪﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻃﺒﻘﺎت زﻳﻮرﻫﺎﺋﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﭘﻴﻜﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺗﻨﻪ و ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﺑﺮاق و‬
‫ﺟﺎﻣﻪ ﮔﺸﺎد و رﻧﮕﺎرﻧﮓ ﻣﻲآراﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮي ﺧﻮد را ﺑﻪ زﻳﺒﺎﺋﻲ دﺳﺘﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ دو ﻃﺮف‬
‫ﺳﺮ ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ دﺳﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲآوﻳﺨﺘﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺎ رﺷﺘﻪﻫﺎي‬
‫ﺳﻴﺎه اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻧﻤﺎﻳﺶ آﻧﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﻮاﻫﺮ و ﮔﻞ ﻣﻲآراﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﺎل ‪ 97‬ﻫﺠﺮي ﭼﻬﺮه ﺧﻮﻳﺶ را از زﻳﺮ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻘﺎب ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ .‬از آن ﭘﺲ اﻳﻦ ﻋﺎدت ﻫﻤﭽﻨﺎن رواج ﺑﻮد "‪.‬‬

‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ در ﺟﻠﺪ ‪ " 10‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن " ﺻﻔﺤﻪ ‪ 233‬راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" داﺷﺘﻦ ﻣﺘﻌﻪ ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺘﻌﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪﻫﺎي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ آزاد ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﺮدم ﻇﺎﻫﺮ و در ﺿﻴﺎﻓﺖ ﻣﺮدان ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ زﻧﺎن ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ در اﻧﺪرون ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﺳﻢ دﻳﺮﻳﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﻼم ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ "‪.‬‬

‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻃﻮري ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﺋﻲ در زﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ دﺳﺘﻮري درﺑﺎره‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ در زن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻓﻘﻂ از ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺟﺎﻣﻪ ﮔﺸﺎد ﻧﻬﻲ ﻛﺮده ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ! و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻗﺮن اول و اواﻳﻞ ﻗﺮن دوم ﻫﺠﺮي ﺑﺎ ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻛﺎﻣﻞ رﻓﺖ و‬
‫آﻣﺪ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻗﻄﻌﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﻄﻌﻲ ﺑﺮﺧﻼف آن ﺷﻬﺎدت ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺷﻚ زن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻮده ﻛﻪ وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ اﺳﻼم در اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﻫﻤﻮاره زﻧﺎن اﻧﺼﺎر را اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬

‫" ﻣﺮﺣﺒﺎ ﺑﻪ زﻧﺎن اﻧﺼﺎر‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ آﻳﺎت ﺳﻮره ﻧﻮر ﻧﺎزل ﺷﺪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از آﻧﺎن دﻳﺪه ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ روﺳﺮﻳﻬﺎي‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻮﺋﻲ ﻛﻼغ روي ﺳﺮﺷﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ " )‪(1‬‬
‫در ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 382‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﻠﺐ را از امﺳﻠﻤﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ‬
‫امﺳﻠﻤﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ آﻳﻪ ﺳﻮره اﺣﺰاب )» ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ «( ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬زﻧﺎن اﻧﺼﺎر‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ "‪.‬‬
‫" ﻛﻨﺖ ﮔﻮﺑﻴﻨﻮ " در ﻛﺘﺎب ﺳﻪ ﺳﺎل در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب ﺷﺪﻳﺪ دوره‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬در دوره اﺳﻼم در ﻣﻴﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬او ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ در اﻳﺮان‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ زن ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮدﺳﺮي ﻣﻮﺑﺪان و ﺷﺎﻫﺰادﮔﺎن آن دوره ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ زن‬
‫ﺧﻮﺷﮕﻠﻲ در ﺧﺎﻧﻪ داﺷﺖ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ ﻛﺴﻲ از وﺟﻮدش آﮔﺎه ﮔﺮدد و ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن او را‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲﻛﺮد زﻳﺮا اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺧﻮﺷﮕﻠﻲ در ﺧﺎﻧﻪاش ﻫﺴﺖ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺎﻟﻚ او و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻣﺎﻟﻚ ﺟﺎن ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫" ﺟﻮاﻫﺮ ﻟﻌﻞ ﻧﻬﺮو " ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻓﻘﻴﺪ ﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب از ﻣﻠﻞ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪:‬‬
‫روم و اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم وارد ﺷﺪ‪ .‬در ﻛﺘﺎب " ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻬﺎن " ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪ 328‬ﺿﻤﻦ ﺳﺘﺎﻳﺶ از ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ و از‬
‫آﻧﺠﻤﻠﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻳﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺰرگ و ﺗﺄﺳﻒآور ﻧﻴﺰ ﺗﺪرﻳﺠﺎ روي ﻧﻤﻮد و آن در وﺿﻊ زﻧﺎن ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن‬
‫ﻋﺮب رﺳﻢ ﺣﺠﺎب و ﭘﺮده وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬زﻧﺎن‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺸﺎف‪ ،‬ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 31‬از ﺳﻮره ﻧﻮر‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺮب ﺟﺪا از ﻣﺮدان و ﭘﻨﻬﺎن از اﻳﺸﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ در اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﻀﻮر‬
‫ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪﻫﺎ و ﻣﺠﺎﻟﺲ وﻋﻆ و ﺧﻄﺎﺑﻪ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ وﻋﻆ و ﺧﻄﺎﺑﻪ‬
‫ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﺮﺑﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎ ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ رﺳﻤﻲ را ﻛﻪ در دو‬
‫اﻣﭙﺮاﻃﻮري ﻣﺠﺎورﺷﺎن ﻳﻌﻨﻲ اﻣﭙﺮاﻃﻮري روم ﺷﺮﻗﻲ و اﻣﭙﺮاﻃﻮري اﻳﺮان وﺟﻮد داﺷﺖ اﻗﺘﺒﺎس‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮﺑﻬﺎ اﻣﭙﺮاﻃﻮري روم را ﺷﻜﺴﺖ دادﻧﺪ و ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﻃﻮري اﻳﺮان ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻋﺎدات و آداب ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ اﻳﻦ اﻣﭙﺮاﻃﻮرﻳﻬﺎ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺮاري ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﻔﻮذ اﻣﭙﺮاﻃﻮري ﻗﺴﻄﻨﻄﻨﻴﻪ و اﻳﺮان ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻢ ﺟﺪاﺋﻲ زﻧﺎن از‬
‫ﻣﺮدان و ﭘﺮدهﻧﺸﻴﻨﻲ اﻳﺸﺎن در ﻣﻴﺎن ﻋﺮﺑﻬﺎ رواج ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ " ﺣﺮم " آﻏﺎز‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺮدﻫﺎ و زﻧﻬﺎ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﮔﺸﺘﻨﺪ "‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ درﺳﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻌﺎﺷﺮت اﻋﺮاب ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻏﻴﺮ ﻋﺮب‪،‬‬
‫ﺣﺠﺎب از آﻧﭽﻪ در زﻣﺎن رﺳﻮل اﻛﺮم وﺟﻮد داﺷﺖ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺷﺪ ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ اﺳﻼم اﺳﺎﺳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ زن ﻫﻴﭻ ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺳﺨﻨﺎن ﻧﻬﺮو ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ روﻣﻴﺎن ﻧﻴﺰ )ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﻮم ﻳﻬﻮد( ﺣﺠﺎب داﺷﺘﻪاﻧﺪ و‬
‫رﺳﻢ ﺣﺮﻣﺴﺮاداري ﻧﻴﺰ از روم و اﻳﺮان ﺑﻪ درﺑﺎر ﺧﻠﻔﺎي اﺳﻼﻣﻲ راه ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را دﻳﮕﺮان‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺣﺠﺎب ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪي ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ درﺳﺖ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻧﻔﻮذ اﺳﻼم در ﻫﻨﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﭘﺲ از ﻧﻔﻮذ اﺳﻼم در ﻫﻨﺪ رواج ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﻫﻨﺪوان ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺣﺠﺎب زن‬
‫را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب ﻫﻨﺪي ﻧﻴﺰ ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺠﺎب اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن‬
‫ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از ﮔﻔﺘﺎر وﻳﻞ دوراﻧﺖ در ﺟﻠﺪ دوم ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب ﻫﻨﺪي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﻫﻨﺪ رواج ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻬﺮو ﭘﺲ از ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ از او ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻦ رﺳﻢ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻛﻢﻛﻢ ﻳﻜﻲ از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪ و ﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺪﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪﻧﺪ آﻧﺮا آﻣﻮﺧﺖ "‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻧﻬﺮو ﺣﺠﺎب ﻫﻨﺪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ‬
‫و ﺗﺮك ﻟﺬت را ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺣﺠﺎب ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻨﺪ از ﻗﺪﻳﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫اﻳﺎم ﺣﺠﺎب را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﻫﻨﺪ از ﻣﺮاﻛﺰ ﻗﺪﻳﻢ رﻳﺎﺿﺖ و ﭘﻠﻴﺪ ﺷﻤﺮدن ﻟﺬات ﻣﺎدي‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫راﺳﻞ در " زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ و اﺧﻼق " ﺻﻔﺤﻪ ‪ 135‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" اﺧﻼق ﺟﻨﺴﻲ آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ درﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺘﻤﺪن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد از دو ﻣﻨﺒﻊ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﺪري‪ ،‬و دﻳﮕﺮي اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺮﺗﺎﺿﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺒﻴﺚ ﺑﻮدن ﻋﺸﻖ‪ .‬اﺧﻼق‬
‫ﺟﻨﺴﻲ در اﻋﺼﺎر ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و در ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺧﺎور دور ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز ﻓﻘﻂ از ﻣﻨﺒﻊ اول‬
‫ﻣﻨﺸﻌﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و اﺳﺘﺜﻨﺎي آن ﻫﻨﺪ و اﻳﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮا رﻳﺎﺿﺖ ﻃﻠﺒﻲ در آﻧﺠﺎ ﭘﺪﻳﺪ‬
‫آﻣﺪه و در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ"‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم ﺣﺠﺎب در ﺟﻬﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و‬
‫اﺳﻼم ﻣﺒﺘﻜﺮ آن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺪود ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻛﻪ در ﻣﻠﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬
‫ﻳﻜﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﻠﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻛﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺣﺠﺎب را ﻻزم ﻣﻲﺳﺎزد ﻫﻤﺎن ﻋﻠﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻣﻨﺸﺄ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺣﺠﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ‬
‫درﺑﺎره آﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٢٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ دوم‪ :‬ﻋﻠﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب‬
‫‪ - 1‬رﻳﺸﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ‪.‬‬
‫‪ - 2‬رﻳﺸﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬
‫‪ - 3‬رﻳﺸﻪ اﻗﺘﺼﺎدي‪.‬‬
‫‪ - 4‬رﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ‪.‬‬
‫‪ - 5‬رﻳﺸﻪ رواﻧﻲ‪.‬‬
‫‪ - 6‬ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻏﺮﻳﺰي ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ زن‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٣٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب‬

‫ﻋﻠﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﻄﻮر ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻪ ﻳﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻠﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ؟ اﺳﻼم ﻛﻪ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻤﻪ دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻣﻨﻈﻮري دارد ﭼﺮا‬
‫و روي ﭼﻪ ﻣﺼﻠﺤﺘﻲ ﺣﺠﺎب را ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﻳﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻛﺮد؟‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺣﺠﺎب ﺳﻌﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪاي را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ذﻛﺮ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬و در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﻴﺎن ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ و ﻏﻴﺮ اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺮق ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ واﻧﻤﻮد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﺑﺎب ﻋﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ﻧﻈﺮﻳﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ اﺑﺮاز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻳﻦ ﻋﻠﺘﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺟﺎﻫﻼﻧﻪ ﺟﻠﻮه دادن ﺣﺠﺎب ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺠﻤﻮع آﻧﻬﺎ را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردهاﻳﻢ ﺑﻌﻀﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ و ﺑﻌﻀﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺑﻌﻀﻲ اﺧﻼﻗﻲ و ﺑﻌﻀﻲ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﺑﻌﻀﻲ رواﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ذﻳﻼ ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻣﻴﻞ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ )رﻳﺸﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ(‬
‫‪ - 2‬ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ و ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )رﻳﺸﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ(‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪ - 3‬ﭘﺪرﺷﺎﻫﻲ و ﺗﺴﻠﻂ ﻣﺮد ﺑﺮ زن و اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻧﻴﺮوي وي در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺮد‬
‫)رﻳﺸﻪ اﻗﺘﺼﺎدي(‪.‬‬
‫‪ - 4‬ﺣﺴﺎدت و ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮد )رﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ(‪.‬‬
‫‪ - 5‬ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ زن و اﺣﺴﺎس او ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﺧﻠﻘﺖ از ﻣﺮد ﭼﻴﺰي ﻛﻢ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‬
‫ﻣﻘﺮرات ﺧﺸﻨﻲ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﭘﻠﻴﺪي او و ﺗﺮك ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ او در اﻳﺎم ﻋﺎدت وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫)رﻳﺸﻪ رواﻧﻲ(‪.‬‬
‫ﻋﻠﻞ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮي در ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب در ﻫﻴﭻ ﻧﻘﻄﻪ از ﺟﻬﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻲ ﺟﻬﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻠﺖ ﺣﺠﺎب ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ ﻓﺮﺿﺎ در ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻏﻴﺮ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ در ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺣﻜﻤﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻛﻪ در اﺳﻼم ﺳﺒﺐ ﺗﺸﺮﻳﻊ ﺣﺠﺎب ﺷﺪه ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺣﺠﺎب ﮔﺎﻫﻲ آن را زاﺋﻴﺪه ﻳﻚ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ ﻓﻠﺴﻔﻲ‬
‫ﺧﺎص درﺑﺎره ﺟﻬﺎن و ﻟﺬات ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ رﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮاي‬
‫آن ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ آﻧﺮا ﻣﻌﻠﻮل ﻋﻠﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺧﺎص‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻳﺎ رواﻧﻲ را در ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن آن دﺧﺎﻟﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻋﻠﻞ را ذﻛﺮ و ﺳﭙﺲ اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﺳﻼم در ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻴﭽﻴﻚ از اﻳﻦ ﺟﻬﺎت ﻧﻈﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻴﭽﻴﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺴﻠﻢ و‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﻼم وﻓﻖ ﻧﻤﻲدﻫﺪ و در ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﻠﺖ اﺳﺎﺳﻲ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ از‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﻣﻮﺟﻪﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫رﻳﺎﺿﺖ و رهﺒﺎﻧﻴﺖ‬

‫ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن زن ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻮﺷﻲ و ﻛﺎﻣﺮاﻧﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ زن و ﻣﺮد ﻣﻌﺎﺷﺮ و ﻣﺤﺸﻮر ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه‬
‫ﻧﺎﺧﻮاه دﻧﺒﺎل ﻟﺬﺗﺠﻮﺋﻲ و ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮوان ﻓﻠﺴﻔﻪ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺗﺮك ﻟﺬت ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ را ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎ زﻫﺪ و رﻳﺎﺿﺖ ﺳﺎزﮔﺎر ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻴﻦ زن و ﻣﺮد ﺣﺮﻳﻢ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه ﭘﻮﺷﺶ را‬
‫وﺿﻊ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻤﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﻈﻴﺮ زن ﻣﺤﺮك ﻟﺬت و ﺑﻬﺠﺖ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﭘﻮﺷﺶ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ‪ ،‬دﻧﺒﺎﻟﻪ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﻠﻴﺪ داﻧﺴﺘﻦ‬
‫ازدواج و ﻣﻘﺪس ﺷﻤﺮدن ﻋﺰوﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﺪه رﻳﺎﺿﺖ و ﺗﺮك دﻧﻴﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎل‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻓﻘﺮ ﻃﻠﺒﻲ و ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ وﺳﺎﺋﻞ ﻣﺎدي را ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﻮرد زن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﺠﺮد ﻃﻠﺒﻲ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻤﺎل را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﻣﻮ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺳﻴﻜﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻨﺪوﻫﺎ و ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ در‬
‫اوﻳﺶ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ ﻧﻴﺰ از ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﻤﺎل و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺷﻬﻮت و از ﺛﻤﺮات ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﻃﺮف ﻟﺬت و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدن و ﺳﺘﺮدن ﻣﻮ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻓﺰوﻧﻲ رﻏﺒﺖ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن آن‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﻠﻴﻞ و ﻛﺎﻫﺶ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ را در اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ .‬وي در ﻛﺘﺎب "‬
‫زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ و اﺧﻼق " ﺻﻔﺤﻪ ‪ 30‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﺑﺨﺼﻮص در ﻗﺮون اول ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﻳﻦ ﻃﺮز ﻓﻜﺮ ﺳﻦ ﭘﻮل )ﺑﻮﻟﺲ ﻣﻘﺪس( از ﻃﺮف ﻛﻠﻴﺴﺎ‬
‫اﺷﺎﻋﻪ ﺗﻤﺎم ﻳﺎﻓﺖ و ﺗﺠﺮد ﻣﻔﻬﻮم ﺗﻘﺪس ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ و ﻋﺪه ﺑﻴﺸﻤﺎري راه ﺑﻴﺎﺑﺎن ﭘﻴﺶ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﻴﻄﺎن را ﻣﻨﻜﻮب ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ آن ذﻫﻦ آﻧﺎن را از ﺗﺨﻴﻼت ﺷﻬﻮاﻧﻲ‬
‫ﻣﻤﻠﻮ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎ ﺿﻤﻨﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﭘﺮداﺧﺖ زﻳﺮا ﺧﻄﻮط ﺑﺪن‪ ،‬اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﻃﺮف ﮔﻨﺎه ﻣﻲراﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎ ﭼﺮك ﺑﺪن را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻛﺮده راﻳﺤﻪ ﺑﺪن ﺻﻮرت ﺑﻮي ﺗﻘﺪس را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ زﻳﺮا ﺑﺎز ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺳﻦ ﭘﻮل ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺑﺪن و آراﻳﺶ آن ﺑﺎ ﻧﻈﺎﻓﺖ روح ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد‪.‬‬
‫ﺷﭙﺶ ﻣﺮوارﻳﺪ ﺧﺪا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪" ...‬‬

‫اﻳﻨﺠﺎ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎ ﻋﻠﺖ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺑﺸﺮ ﻃﺒﻌﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﺠﻮ و ﻟﺬت ﻃﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﻟﺬت و ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدن ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺪ دﻟﻴﻠﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و دﺷﻤﻨﻲ ﺑﺎ ﻟﺬت ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺮاﻛﺰ آن در ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن‪ ،‬و در ﻣﻐﺮب زﻣﻴﻦ ﻳﻮﻧﺎن‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺨﻠﻪ " ﻛﻠﺒﻲ " ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻧﺨﻠﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ اﺳﺖ و در ﻳﻮﻧﺎن رواج داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻃﺮﻓﺪار " ﻓﻘﺮ " و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻟﺬت ﻣﺎدي ﺑﻮده اﺳﺖ )‪.(1‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﺮﺳﻠﺴﻠﻪ ﻛﻠﺒﻴﻮن ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﮔﺮدان ﺳﻘﺮاط اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم " اﻧﺘﻴﺲ ﻃﻴﻨﺲ "‪ .‬او ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﺳﺘﺎد<‬

‫ﻋﻠﻞ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪن اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﺸﺮ ﺑﺮاي وﺻﻮل ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ در ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد‬
‫ﻓﻮق اﻝﻌﺎدﻩ ﺵﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺽﻤﻴﻤﻪ ﮔﺮدد آﻪ آﺸﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﺑﺮاي روح ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺵﻮد آﻪ ﺑﺪن‬
‫و ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺑﺪﻧﻲ و ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻣﻘﻬﻮر ﮔﺮدد‪ ،‬ﻗﻬﺮا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ رﻳﺎﺽﺖ و رهﺒﺎﻧﻴﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫آﻪ وﺻﻮل ﺑﻪ ﺣﻖ ﺟﺰا از راﻩ ﻓﻨﺎ و ﻧﻴﺴﺘﻲ و ﻣﺨﺎﻝﻔﺖ ﺑﺎ هﻮاي ﻧﻔﺲ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻣﺪن‬
‫رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ دﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪه رﻳﺎﺿﺖ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮدن ﻟﺬات ﻣﺎدي ﺑﻪ ﭘﺎرهاي از رﻧﺠﻬﺎي ﻣﻌﻨﻮي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺸﺮ‬
‫دﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره در ﻛﻨﺎر ﻟﺬﺗﻬﺎي ﻣﺎدي ﻳﻚ ﻋﺪه رﻧﺠﻬﺎي روﺣﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﺜﻼ دﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ داﺷﺘﻦ ﺛﺮوت ﻣﻮﺟﺐ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺧﻮﺷﻴﻬﺎ و ﻛﺎﻣﺮاﻧﻴﻬﺎ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﺰاران‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﻴﻬﺎ و اﺿﻄﺮاﺑﻬﺎ و ﺗﺤﻤﻞ ذﻟﺘﻬﺎ در ﺗﺤﺼﻴﻞ و در ﻧﮕﻬﺪاري آن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺸﺮ دﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ آزادي و اﺳﺘﻐﻨﺎء و ﻋﻠﻮ ﻃﺒﻊ ﺧﻮد را ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﻳﻦ ﻟﺬات ﻣﺎدي از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬از‬
‫اﻳﻨﺮو از ﻫﻤﻪ آن ﻟﺬات ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺗﺠﺮد و اﺳﺘﻐﻨﺎء را ﭘﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ در رﻳﺎﺿﺖ ﻫﻨﺪي‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ اول‪ ،‬و در ﻓﻘﺮ ﻃﻠﺒﻲ ﻛﻠﺒﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻋﺎﻣﻞ دوم‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫<ﺧﻮد ﻏﺎﻳﺖ وﺟﻮد را در ﻛﺴﺐ ﻓﻀﻴﻠﺖ داﻧﺴﺖ وﻟﻲ ﻓﻀﻴﻠﺖ را در ﺗﺮك ﻫﻤﻪ ﺗﻤﺘﻌﺎت‬
‫ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ " :‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ او و ﭘﻴﺮواﻧﺶ را ﻛﻠﺒﻴﻮن ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي " اﻧﺘﻴﺲ ﻃﻴﻨﺲ " در ﻣﺤﻠﻲ از ﺷﻬﺮ آﺗﻦ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎﺗﻲ آﻧﺠﺎ را‬
‫" ﺳﮓ ﺳﻔﻴﺪ " ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺮوان او در ﺷﻴﻮه اﻧﺼﺮاف از دﻧﻴﺎ و اﻋﺮاض‬
‫از ﻋﻼﺋﻖ دﻧﻴﻮي ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ از آداب و رﺳﻮم ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﻟﻮازم زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻣﺘﻤﺪن‬
‫ﻧﻴﺰ دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺣﺎﻟﺖ دام و دد اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻛﻬﻨﻪ و ﭘﺎره و ﺳﺮ و ﭘﺎي ﺑﺮﻫﻨﻪ و‬
‫ﻣﻮي ژوﻟﻴﺪه )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﭙﻲﻫﺎي ﻋﺼﺮ ﻣﺎ( ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ زﺑﺎن‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﺑﻲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در زﺧﻢ زﺑﺎن اﺻﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﻘﺮ و ﺗﺤﻤﻞ رﻧﺞ و‬
‫درد‪ ،‬ﺳﺮﻓﺮازي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﻗﻴﻮد و ﺣﺪودي ﻛﻪ ﻣﺮدم در زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪان ﻣﻘﻴﺪ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﺮك ﻛﺮده ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﭘﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ "‪) .‬ﺳﻴﺮ ﺣﻜﻤﺖ در اروﭘﺎ‪ ،‬ﺟﻠﺪ‬
‫اول ﺻﻔﺤﻪ ‪.(70‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻞ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن رﻳﺎﺿﺖ و ﮔﺮﻳﺰ از ﻟﺬت ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ و ﺷﻜﺴﺖ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎي ﻣﺎدي ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺷﻜﺴﺖ در ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫رﻳﺎﺿﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬روح ﺑﺸﺮ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﻜﺴﺘﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎم ﺧﻮد را از ﻟﺬﺗﻬﺎي ﻣﺎدي ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﭘﻠﻴﺪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ و ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﺑﺮاي ﭘﻠﻴﺪي آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫اﻓﺮاط در ﺧﻮﺷﮕﺬراﻧﻲ و ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﻋﺎﻣﻞ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﺮاي ﻟﺬت ﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاط در ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ و ﻟﺬات ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺮ ﺑﺪن ﻣﻮﺟﺐ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺷﺪﻳﺪ روﺣﻲ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺳﻨﻴﻦ ﭘﻴﺮي ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ دو ﻋﻠﺖ را ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻧﻜﺎر ﻛﺮد وﻟﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﻋﻠﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ دو‬
‫ﻋﻠﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﺤﻮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﻜﺴﺘﻬﺎ و ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺧﺴﺘﮕﻴﻬﺎ و ﻓﺮﺳﻮدﮔﻴﻬﺎ‪،‬‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ وﺻﻮل ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ در روح ﺑﻴﺪار ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎدﻳﺎت و ﻏﺮق ﺷﺪن در‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺎدي ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻌﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺴﺎن درﺑﺎره ازﻟﻴﺖ و اﺑﺪﻳﺖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﺟﺎوداﻧﻲ ﺑﻴﺎﻧﺪﻳﺸﺪ و در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻓﻜﺮ و ﺗﻼش ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪهام و در ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻢ و ﺑﻪ‬
‫ﻛﺠﺎ ﻣﻲروم؟ اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺷﻜﺴﺖ و ﻳﺎ ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮﻳﺰ و ﺑﻲ رﻏﺒﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎدﻳﺎت در روح ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪ در ﻣﻄﻠﻘﺎت ﺑﻼﻣﺰاﺣﻢ ﻣﺎﻧﺪه ﺟﺎن ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻋﺎﻣﻞ اول ﺳﺒﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﻲ از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي رﻳﺎﺿﺖ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‬

‫اﻛﻨﻮن ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم و ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮي ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻋﺮﺿﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻞ و ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ؟‬
‫اﺳﻼم ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ و ﺟﻬﺎﻧﺒﻴﻨﻲ روﺷﻦ دارد‪ ،‬ﻧﻈﺮش درﺑﺎره اﻧﺴﺎن و ﺟﻬﺎن و‬
‫ﻟﺬت روﺷﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪاي در ﺟﻬﺎﻧﺒﻴﻨﻲ اﺳﻼم‬
‫وﺟﻮد دارد ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫ﻣﺎ ﻣﻨﻜﺮ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺗﺮك ﻟﺬت در ﻧﻘﺎﻃﻲ از ﺟﻬﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺘﻮان ﭘﻮﺷﺶ زن را در ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻜﺮي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ از ﺛﻤﺮات آن‬
‫داﻧﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﺳﻼم ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد ﻧﻪ در ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻠﺘﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﺟﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﺑﺎ روح اﺳﻼم و ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﻮرﻫﺎي آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻ اﺳﻼم ﺑﺎ ﻓﻜﺮ رﻳﺎﺿﺖ و رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ ﺳﺨﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﻴﻦ‬
‫اروﭘﺎﺋﻲ ﻫﻢ ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﭙﺶ را ﻣﺮوارﻳﺪ ﺧﺪا‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ » " :‬اﻟﻨﻈﺎﻓﺔ ﻣﻦ اﻋﻴﻤﺎن « "‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺷﺨﺼﻲ را دﻳﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ ژوﻟﻴﺪه و ﺟﺎﻣﻪﻫﺎﻳﺶ ﭼﺮﻛﻴﻦ ﺑﻮد و ﺑﺪ ﺣﺎل ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ﻣﻦ اﻟﺪﻳﻦ اﻟﻤﺘﻌﺔ‬
‫« " )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻤﺘﻊ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن از ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي ﺧﺪا ﺟﺰو دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻢ آﻧﺤﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬‬
‫» ﺑﺌﺲ اﻟﻌﺒﺪ اﻟﻘﺎذوره « " )‪ (2‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﺪه ﺷﺨﺺ ﭼﺮﻛﻴﻦ و ﻛﺜﻴﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ان اﷲ ﺟﻤﻴﻞ ﻳﺤﺐ اﻟﺠﻤﺎل « " )‪ (3‬ﺧﺪاوﻧﺪ زﻳﺒﺎ اﺳﺖ‬
‫و زﻳﺒﺎﺋﻲ را دوﺳﺖ ﻣﻲدارد‪ .‬اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻓﺮﻣﻮد‪ " :‬ﺧﺪاو ﻧﺪ زﻳﺒﺎ اﺳﺖ و دوﺳﺖ ﻣﻲدارد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻨﺪهاي ﺧﻮد را ﺑﻴﺎراﻳﺪ و زﻳﺒﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺮ ﻋﻜﺲ‪ ،‬ﻓﻘﺮ را و ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻓﻘﺮ را دﺷﻤﻦ ﻣﻲدارد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‪277 .‬‬
‫‪ 2‬و ‪ - 3‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‪277 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﺮد ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ آن ﻧﻌﻤﺖ در زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺛﺮ‬
‫ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪا ﻧﻤﺎﻳﺎن ﮔﺮدد؟ ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺷﺨﺺ ﻧﻈﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻮي ﺧﻮش اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮔﭻ ﺳﻔﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﺧﺎﻧﻪ را ﺟﺎروب ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﭘﻴﺶ از ﻏﺮوب ﭼﺮاﻏﻬﺎ‬
‫را روﺷﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ وﺳﻌﺖ رزق ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ " )‪.(1‬‬
‫در ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ در دﺳﺖ دارﻳﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ " ﻛﺎﻓﻲ " ﻛﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺤﺜﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﺑﺎب اﻟﺰي و اﻟﺘﺠﻤﻞ " وﺟﻮد دارد‪ .‬اﺳﻼم ﺑﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدن و ﺷﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﺮدن ﻣﻮ و ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺑﻮي ﺧﻮش و روﻏﻦ زدن ﺑﻪ ﺳﺮ ﺳﻔﺎرﺷﻬﺎي اﻛﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺪهاي از اﺻﺤﺎب رﺳﻮل اﻛﺮم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺒﺎدت ﻛﻨﻨﺪ و از ﻟﺬات روﺣﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺮك زن و ﻓﺮزﻧﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬روزﻫﺎ روزه ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺷﺒﻬﺎ ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا آﮔﺎه ﺷﺪ آﻧﻬﺎ را ﻣﻨﻊ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻮاي ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ روزﻫﺎ روزه ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ روزﻫﺎ اﻓﻄﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ روزﻫﺎ اﻓﻄﺎر ﻣﻲﻛﻨﻢ‪،‬‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺷﺐ را ﻋﺒﺎدت ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻗﺴﻤﺘﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺰد زﻧﻬﺎي ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻋﺪه از‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ رﻳﺸﻪ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت ﺟﻨﺴﻲ را از وﺟﻮد ﺧﻮد ﺑﻜﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺧﻮد را اﺧﺘﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم اﺟﺎزه ﻧﺪاد‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد در اﺳﻼم اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺳﻪ زن ﺑﻪ ﺣﻀﻮر رﺳﻮل اﻛﺮم آﻣﺪه از ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮد ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ ﺷﻮﻫﺮ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻮﺷﺖ ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪ .‬دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ از ﺑﻮي ﺧﻮش اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ از زﻧﺎن دوري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻴﺪرﻧﮓ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﺧﺸﻢ رداﻳﺶ را‬
‫ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ و ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ آﻣﺪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺮد‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﮔﺮوﻫﻲ از‬
‫ﻳﺎران ﻣﺮا ﻛﻪ ﺗﺮك ﮔﻮﺷﺖ و ﺑﻮي ﺧﻮش و زن ﻛﺮدهاﻧﺪ؟! ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ ﺧﻮدم ﻫﻢ ﮔﻮﺷﺖ‬
‫ﻣﻲﺧﻮرم و ﻫﻢ‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‪278 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻮي ﺧﻮش اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﻫﻢ از زﻧﺎن ﺑﻬﺮه ﻣﻲﮔﻴﺮم‪ .‬از روش ﻣﻦ اﻋﺮاض ﻛﻨﺪ از ﻣﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ )‪.(1‬‬
‫دﺳﺘﻮر ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدن ﻟﺒﺎس ‪ -‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻌﻤﻮل اﻋﺮاب ﻛﻪ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫زﻣﻴﻦ را ﺟﺎروب ﻣﻲﻛﺮد ‪ -‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻈﺎﻓﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در اوﻟﻴﻦ آﻳﺎت ﻧﺎزﻟﻪ ﺑﺮ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺑﻴﺎن‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ » :‬و ﺛﻴﺎﺑﻚ ﻓﻄﻬﺮ « )‪.(2‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﺤﺒﺎب ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺟﺎﻣﻪ ﺳﻔﻴﺪ ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﻳﺒﺎﺋﻲ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﻟﺒﺎس ﺳﻔﻴﺪ ﭼﺮك را ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺳﺎزد و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع در رواﻳﺎت‬
‫اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ » :‬اﻟﺒﺴﻮا اﻟﺒﻴﺎض ﻓﺎﻧﻪ اﻃﻴﺐ و اﻃﻬﺮ «‪ (3) .‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺰد اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﺮود ﺑﻪ آﺋﻴﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻮﻫﺎي ﺧﻮد را ﺷﺎﻧﻪ و ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‬
‫و ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ دوﺳﺖ ﻣﻲدارد ﺑﻨﺪهاش را ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻣﻲرود‬
‫ﺧﻮد را آﻣﺎده و زﻳﺒﺎ ﺳﺎزد )‪ (4‬ﻳﻌﻨﻲ ﻟﺒﺎس ﺳﻔﻴﺪ ﺑﭙﻮﺷﺪ ﻛﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮ و ﭘﺎﻛﻴﺰهﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ آﻓﺮﻳﻨﺶ وﺳﺎﺋﻞ ﺗﺠﻤﻞ را از ﻟﻄﻔﻬﺎي ﺧﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫و ﺗﺤﺮﻳﻢ زﻳﻨﺘﻬﺎي دﻧﻴﺎ ﺑﺮ ﺧﻮد‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮآن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ » " :‬ﻗﻞ ﻣﻦ ﺣﺮم‬
‫زﻳﻨﺔ اﷲ اﻟﺘﻲ اﺧﺮج ﻟﻌﺒﺎده و اﻟﻄﻴﺒﺎت ﻣﻦ اﻟﺮزق "" )‪ .(5‬در اﺣﺎدﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﺑﺎ ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﻛﺮارا ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ ﻛﺮده و ﻣﺮام‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ " - 1‬ﻛﺎﻓﻲ " ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻳﻌﻘﻮب ﻛﻠﻴﻨﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ ،496‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ص‪14 .‬‬
‫ﺑﺮاي رواﻳﺎت ﻧﻬﻲ از ﺗﺒﺘﻞ و اﺧﺘﺼﺎ )رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺧﻮد را اﺧﺘﻪ ﻛﺮدن( رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ " ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ﺑﺨﺎري " ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ 4‬و ‪ 5‬و" ‪"40‬‬
‫‪ - 2‬ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﺎﻛﻴﺰه ﮔﺮدان‪ .‬ﺳﻮره اﻟﻤﺪﺛﺮ‪ ،‬آﻳﻪ‪4 .‬‬
‫‪ - 3‬وﺳﺎﺋﻞ‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‪280 .‬‬
‫‪ - 4‬وﺳﺎﺋﻞ‪ ،‬ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ‪278 .‬‬
‫‪ - 5‬ﺑﮕﻮ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ زﻳﻨﺘﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد آﻓﺮﻳﺪه و روزﻳﻬﺎي ﭘﺎﻛﻴﺰه را ﺣﺮام‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﺳﻮره اﻻﻋﺮاف‪ ،‬آﻳﻪ‪32 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٣٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﻧﺎن را ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ آﻳﻪ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪(1) .‬‬
‫اﺳﻼم اﻟﺘﺬاذ و ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ زن و ﺷﻮﻫﺮ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻘﺒﻴﺢ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺛﻮاﺑﻬﺎﺋﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮاي آن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮد اﺳﻼم‬
‫ﻣﺰاح و ﻣﻼﻋﺒﻪ زن و ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬آراﻳﺶ ﻛﺮدن زن ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬ﭘﺎﻛﻴﺰه ﻛﺮدن ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮاي‬
‫زن ﻣﺴﺘﺤﺐ ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬در ﻗﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻫﻤﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﻟﺘﺬاذات ﺷﻬﻮاﻧﻲ را ﺗﻘﺒﻴﺢ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ را ﺗﺨﻄﺌﻪ ﻛﺮده ﺣﺘﻲ ﻣﺴﺨﺮه ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﻼم اﻟﺘﺬاذات ﺟﻨﺴﻲ در ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺪوده ازدواج ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻨﻊ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ و آن‬
‫ﺧﻮد ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺧﺎﺻﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪ ،‬وﻟﻲ ﻟﺬت ﺟﻨﺴﻲ در ﺣﺪود ﻗﺎﻧﻮن را‬
‫ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮده دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ زن از ﺻﻔﺎت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان اﺳﺖ‪ » :‬ﻣﻦ‬
‫اﺧﻼق اﻻﻧﺒﻴﺎء ﺣﺐ اﻟﻨﺴﺎء « )‪.(2‬‬
‫در اﺳﻼم زﻧﻲ ﻛﻪ در آراﻳﺶ و زﻳﻨﺖ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻤﺎ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ در ارﺿﺎء زن ﺧﻮد ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﺟﻬﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺮ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم وارد ﺷﺪم‪ ،‬دﻳﺪم ﺧﻀﺎب‬
‫ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ رﻧﮓ ﻣﺸﻜﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدهاﻳﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻠﻲ‪ ،‬ﺧﻀﺎب و آراﻳﺶ در ﻣﺮد ﻣﻮﺟﺐ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ در ﻫﻤﺴﺮ او اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از زﻧﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﺧﻮد را ﻧﻤﻲآراﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻔﺎف را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ )‪.(3‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ دﻳﮕﺮي از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ‪ » :‬ﺗﻨﻈﻔﻮا و ﻻ ﺗﺸﺒﻬﻮا‬
‫ﺑﺎﻟﻴﻬﻮد «‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻈﻴﻒ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﺧﻮدﺗﺎن را ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻬﻮد ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﻮد زﻧﺎن ﻳﻬﻮدي ﻛﻪ‬
‫زﻧﺎﻛﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻛﺜﻴﻒ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻮرد رﻏﺒﺖ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪279 .‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ اﻟﺸﻴﻌﻪ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪3 .‬‬
‫‪ - 3‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ‪567 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫واﻗﻊ ﻧﻤﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺗﺎن را ﭘﺎﻛﻴﺰه ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ زﻧﺎﻧﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ راﻏﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪(1).‬‬
‫ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻣﻈﻌﻮن ﻳﻜﻲ از اﻛﺎﺑﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از راﻫﺒﺎن‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﺻﻄﻼح ﺗﺎرك دﻧﻴﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺮك زن و زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮد و ﻟﺬﺗﻬﺎ را ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا آﻣﺪه ﻋﺮض ﻛﺮد ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻋﺜﻤﺎن روزﻫﺎ را روزه ﻣﻲﮔﻴﺮد و‬
‫ﺷﺒﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻴﺰد‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺰد‬
‫وي آﻣﺪ‪ .‬ﻋﺜﻤﺎن ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻤﺎز ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺒﺮ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻧﻤﺎزش ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اي ﻋﺜﻤﺎن ﺧﺪا ﻣﺮا‬
‫ﺑﻪ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ دﺳﺘﻮر ﻧﻔﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﻣﻦ روﺷﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺳﺎده و‬
‫آﺳﺎن اﺳﺖ‪ » " .‬ﻟﻢ ﻳﺮﺳﻠﻨﻲ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﺎﻟﺮﻫﺒﺎﻧﻴﺔ و ﻟﻜﻦ ﺑﻌﺜﻨﻲ ﺑﺎﻟﺤﻨﻴﻔﻴﺔ اﻟﺴﻬﻠﺔ اﻟﺴﻤﺤﺔ«‬
‫" )‪ (2‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﺮاي رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و رﻳﺎﺿﺖ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻓﻄﺮي و‬
‫آﺳﺎن و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﻢ و روزه ﻣﻲﮔﻴﺮم و ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮاﻧﻢ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﺒﺎﺷﺮت دارم‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ دﻳﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت ﻣﺮا دوﺳﺖ ﻣﻲدارد ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻦ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ازدواج ﻳﻜﻲ از ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻬﺞ اﻟﻔﺼﺎﺣﻪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ‪494 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ‬

‫رﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﭘﻮﺷﺶ ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﻲ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺖ ﺗﺠﺎوز زورﻣﻨﺪان و ﻗﻠﺪران ﺑﻪ ﻣﺎل و ﻧﺎﻣﻮس ﻣﺮدم‬
‫ﺑﻴﺒﺎﻛﺎﻧﻪ دراز ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم اﮔﺮ ﭘﻮل و ﺛﺮوﺗﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻓﻴﻨﻪ در زﻳﺮ‬
‫ﺧﺎك ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ ﻣﺨﻔﻲ ﻣﺎﻧﺪن ﮔﻨﺠﻬﺎ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻃﻼ و ﺛﺮوت ﺟﺮأت‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﺧﻮد را از ﭘﻨﻬﺎﻧﮕﺎه ﺛﺮوت ﺧﻮد آﮔﺎه ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ راز‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻓﺎش ﺷﻮد و ﻣﻮرد ﺗﺠﺎوز و ﮔﺰﻧﺪ ﻗﻠﺪران واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﭘﺪر ﺑﺎ ﻣﺮگ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ از دﻧﻴﺎ ﻣﻲرﻓﺖ و ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد اﺳﺮار ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪش ﺑﺴﭙﺎرد‪ .‬ﻗﻬﺮا داراﺋﻲ او در زﻳﺮ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺮوف اﺳﺘﺮ ذﻫﺒﻚ و‬
‫ذﻫﺎﺑﻚ و ﻣﺬﻫﺒﻚ‪ :‬ﭘﻮل و ﻣﺴﺎﻓﺮت و ﻋﻘﻴﺪه ﺧﻮد را آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﻳﺎدﮔﺎر آن زﻣﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺛﺮوت اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬راﺟﻊ ﺑﻪ زن ﻫﻢ اﻣﻨﻴﺖ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ زن‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻲ داﺷﺖ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮد او را از ﻧﻈﺮ زورﻣﻨﺪان ﻣﺨﻔﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﮕﻬﺪارد‪ .‬زﻳﺮا اﮔﺮ آﻧﻬﺎ اﻃﻼع ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬او دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻟﻚ زن ﺧﻮد ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﺮان دوره‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻨﺎﻳﺘﻬﺎ و ﻓﺠﺎﻳﻊ ﻋﺠﻴﺒﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻫﺰادﮔﺎن و ﻣﻮﺑﺪان و‬
‫ﺣﺘﻲ ﻛﺪﺧﺪاﻫﺎ و ارﺑﺎﺑﻬﺎ ﻫﺮﮔﺎه از وﺟﻮد زن زﻳﺒﺎﺋﻲ در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ آن ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﻲرﻳﺨﺘﻨﺪ و زن را از ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬در آن ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺨﻦ از ﭘﻮﺷﺶ و‬
‫ﺣﺠﺎب ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺳﺨﻦ از ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻗﺎﻳﻢ ﻛﺮدن و ﻣﺨﻔﻲ داﺷﺘﻦ زن ﺑﻮد ﻛﻪ اﺣﺪي ﻧﻔﻬﻤﺪ‪ .‬وﻳﻞ‬
‫دوراﻧﺖ در ﻛﺘﺎب " ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن " ﻗﻀﺎﻳﺎي ﺷﺮمآوري در اﻳﻦ ﺑﺎره از اﻳﺮان ﻗﺪﻳﻢ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺖ ﮔﻮﺑﻴﻨﻮ در ﻛﺘﺎب " ﺳﻪ ﺳﺎل در اﻳﺮان " ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در اﻳﺮان اﺳﺖ‬
‫ﺑﻴﺶ از آن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻗﺒﻞ از اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‬
‫ﻛﻪ در اﻳﺮان ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺮدم ﻫﻴﭻ اﻣﻨﻴﺘﻲ در ﻣﻮرد زﻧﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺑﺎره اﻧﻮﺷﻴﺮوان ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ او را ﻋﺎدل ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ ‪ -‬ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻳﻜﻲ از ﺳﺮﻫﻨﮕﺎن‬
‫ارﺗﺶ او زﻧﻲ زﻳﺒﺎ داﺷﺖ‪ .‬اﻧﻮﺷﻴﺮوان ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ زن او در ﻏﻴﺎب او ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﻓﺖ‪ .‬زن‬
‫ﺟﺮﻳﺎن را ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﻧﻘﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻴﭽﺎره ﺷﻮﻫﺮ‪ ،‬دﻳﺪ زﻧﺶ را ﻛﻪ از دﺳﺖ داده ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‬
‫ﺟﺎﻧﺶ ﻧﻴﺰ در ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮرا زن ﺧﻮﻳﺶ را ﻃﻼق ﮔﻔﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻧﻮﺷﻴﺮوان ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪ ﻛﻪ وي‬
‫زﻧﺶ را ﻃﻼق داده اﺳﺖ ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﺷﻨﻴﺪم ﻳﻚ ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺒﺎﺋﻲ داﺷﺘﻪاي و اﺧﻴﺮا آن‬
‫را رﻫﺎ ﻛﺮدهاي‪ ،‬ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ ﺟﺎي ﭘﺎي ﺷﻴﺮ در آن ﺑﻮﺳﺘﺎن دﻳﺪم ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻣﺮا ﺑﺪرد‪ .‬اﻧﻮﺷﻴﺮوان‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ دﻳﮕﺮ آن ﺷﻴﺮ ﺑﻪ آن ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎ اﻣﻨﻲﻫﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ اﻳﺮان و ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎن اذان ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻛﻪ‬
‫در " داﺳﺘﺎن راﺳﺘﺎن " آوردهاﻳﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ در دوران‬
‫ﺗﺴﻠﻂ ﻣﺮدم ﻣﺎوراء اﻟﻨﻬﺮ ﺑﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻼﻓﺖ ﺑﻐﺪاد‪ ،‬در ﺑﻐﺪاد ﻫﻢ رواج داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ‬
‫زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺧﻮدﻣﺎن ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﻫﺰادﮔﺎن در اﺻﻔﻬﺎن از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺠﺎوزﻫﺎ زﻳﺎد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و‬
‫ﻣﺮدم اﺻﻔﻬﺎن ﻗﺼﻪﻫﺎي زﻳﺎدي از زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ او ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‬

‫ﻣﺎ وﺟﻮد ﻧﺎ اﻣﻨﻲﻫﺎ و ﺑﻴﻌﺪاﻟﺘﻲﻫﺎي زﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﻬﺎ را در ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮدن زن ﻣﻨﻜﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺣﺠﺎﺑﻬﺎي اﻓﺮاﻃﻲ و ﻋﻘﺎﺋﺪ اﻓﺮاﻃﻲ درﺑﺎره ﭘﻮﺷﻴﺪن زن ﻣﻌﻠﻮل ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻮع ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ آﻳﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ زن در اﺳﻼم ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬
‫اوﻻ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ زن ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ‬
‫دﻧﻴﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اروﭘﺎ وآﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ آن را "دﻧﻴﺎي ﺗﻤﺪن" ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﻢ‪ ،‬اﺣﻴﺎﻧﺎ آﻣﺎرﻫﺎي‬
‫وﺣﺸﺖ آوري از زﻧﺎي ﺑﻪ ﻋﻨﻒ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎي ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻧﻴﻤﻪ ﺗﻤﺪن وﺗﻤﺎم‬
‫وﺣﺸﻲ‪ .‬ﺗﺎ در ﺟﻬﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﻬﻮت ﺑﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺎﻣﻮﺳﻲ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺷﻜﻞ ﻗﻀﻴﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ وﻗﺖ ﻛﺴﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻼن ﺧﺎن ﻓﻼن ﻗﻠﺪر ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺪ و زن ﻛﺴﻲ را از ﺧﺎﻧﻪ اش ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ وﻗﺖ دﻳﮕﺮ زﻧﻲ را در ﻳﻚ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ودر ﺧﻼل رﻗﺺ وداﻧﺲ " ﻗﺮ " ﻣﻲزﻧﻨﺪ و او را از ﺷﻮﻫﺮ و ﻓﺮزﻧﺪ آواره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻮادث و ﻳﺎ ﺣﻮادﺛﻲ از ﻗﺒﻴﻞ رﺑﻮدن زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ دﻳﮕﺮ زﻳﺎد اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ و در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ .‬در روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرخ‬
‫‪ 9 / 47 / 6‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " زﻧﺎن اﻣﺮﻳﻜﺎ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺣﻤﻼت ﺟﻨﺴﻲ " ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" واﺷﻨﮕﺘﻦ آﺳﻮﺷﻴﺘﺪﭘﺮس ‪ -‬ﺳﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺤﻘﻖ اﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲ در ﮔﺰارﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي دوﻟﺖ اﻣﺮﻳﻜﺎ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ اﻋﻼم ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن اﻳﺎﻻت اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﻮسآﻧﺠﻠﺲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻴﺰان " زﻧﺎي‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻒ " ﻣﻘﺎم اول را دارد و واﺷﻨﮕﺘﻦ ﻣﻘﺎم ﺳﻴﺰدﻫﻢ را ﺣﺎﺋﺰ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان در واﺷﻨﮕﺘﻦ از ﺣﻤﻼت ﺟﻨﺴﻲ در اﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﻨﻴﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﻧﻬﺎ از ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻟﻮسآﻧﺠﻠﺲ‬
‫‪ 52‬ﻣﻮرد زﻧﺎي ﺑﻪ ﻋﻨﻒ وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در واﺷﻨﮕﺘﻦ اﻳﻦ رﻗﻢ ‪ 7 / 17‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك در ﻣﺪت ﺷﺶ ﻣﺎه ‪ 3000‬ﺷﻜﺎﻳﺖ از ﻫﺘﻚ ﻧﺎﻣﻮس ﺑﻪ زور ﺑﻪ اداره ﭘﻠﻴﺲ رﺳﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻦ اﻳﻦ ﻋﺪه ﺷﺎﻛﻴﺎن ﺑﻴﻦ ﺷﺶ ﺳﺎل ﺗﺎ ﻫﺸﺘﺎد و ﻫﺸﺖ ﺳﺎل ﺑﻮده و ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ‬
‫ﺷﺎﻛﻴﺎن ﭼﻬﺎرده ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﭘﺲ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻛﻪ در ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺎﻣﻮﺳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﺎﻃﺮﺷﺎن ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎوهاي ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺎﻣﻮﺳﻲ ﻛﺎﻣﻞ در ﺟﻬﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه و ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﻋﻨﻒ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد و ﻫﺮ ﺗﺠﺎوزي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮاﻣﻴﺲ ﻣﺮدم ﻣﻲﺷﻮد از روي رﺿﺎي ﻃﺮﻓﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫اﺳﻼم درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻮده ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد اﻛﻨﻮن ﻛﻪ‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻋﻠﺖ دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﺶ در اﺳﻼم ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻻاﻗﻞ ﻋﻠﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ و اﺳﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻪ در آﺛﺎر اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن اﻋﺮاب ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺒﻮد و در‬
‫ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻣﻨﻴﺖ ﻓﺮدي ﺑﻪ واﺳﻄﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎص ﻗﺒﻴﻠﻪاي و ﺑﺪوي وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ در‬
‫ﻫﻤﺎن وﻗﺖ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﻓﺮدي و ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﺪ اﻋﻠﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ و ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻫﻢ ﺑﻮد‪ ،‬در ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺠﺎوز ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﻗﺒﺎﺋﻞ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪﮔﻲ ﻗﺒﻴﻠﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻌﻨﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻮد و‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖﻫﺎ را ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﺎره ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﺑﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺷﺒﻴﺨﻮن ﻣﻲزد‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﺒﻴﺨﻮﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دﺳﺘﺨﻮش ﻏﺎرت ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻢ ﻣﺮد اﺳﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪ و ﻫﻢ زن‪،‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ زن ﺑﺮاي او اﻣﻨﻴﺖ ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﻋﺮاب ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻔﺎوت ﻋﻈﻴﻢ و ﻓﺎﺣﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﻋﺼﺮ‬
‫ﻣﺎ داﺷﺘﻪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﺑﻮده ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺤﺸﺎ و زﻧﺎ ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺷﻮﻫﺮدار‬
‫ﻓﺮاوان ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﻚ ﻧﻮع دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و ﻧﺒﻮدن ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﺘﺒﺪادي‪ ،‬ﻛﺴﻲ زن‬
‫ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ زور از ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ﻓﺮدي در‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ اﻣﺮوز ﻫﺴﺖ ﻛﻪ در آن ﻋﺼﺮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺠﺎوز ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺟﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫ﺧﻮي و ﻋﺎدت ﻗﺒﻴﻠﻪاي ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﻳﻚ ﻗﺒﻴﻠﻪ اﻳﻨﺠﻮر ﺗﺠﺎوزﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻣﻨﻴﺖ دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﺶ را وﺿﻊ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻣﻨﻴﺖ زن از ﮔﺰﻧﺪ ﺗﺠﺎوز ﻣﺮد ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪا در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﻪ " ﺟﻠﺒﺎب " ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﺪﻳﻦ اﺻﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪﻋﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻲ ﻣﻮرد اﺳﺖ و‬
‫اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي زن از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﺠﺎوزات ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺎوزات ﺑﻪ ﻋﻨﻒ ﻛﻪ در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻫﻤﻪ روزه رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬در روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﻨﻌﻜﺲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺘﺜﻤﺎر زن‬

‫ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ زن رﻳﺸﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺣﺮﻳﻢ وﭘﻮﺷﺶ ﻳﺎدﮔﺎر ﻋﻬﺪ‬
‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ وﺗﺴﻠﻂ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدان ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ از وﺟﻮد زﻧﺎن ﺑﻬﺮه اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺒﺮﻧﺪ وآﻧﻬﺎ را‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮدﮔﺎن اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﮕﻪ ﻣﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬وﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻜﺮ زن را ﻗﺎﻧﻊ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺮود و ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ را ﻛﺎر ﺑﺪي ﺑﺪاﻧﺪ ﻓﻜﺮ ﺣﺠﺎب و‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ را ﺧﻠﻖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﮕﺮي از ﻗﺒﻴﻞ ﻧﻔﻘﻪ و ﻣﻬﺮ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻛﺘﺎب " اﻧﺘﻘﺎد ﺑﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﺪﻧﻲ اﻳﺮان " ﺻﻔﺤﻪ ‪ 27‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫‪.‬‬
‫" ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ اﻳﺮان ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪ ﻫﻨﻮز از ﺑﺮده ﻓﺮوﺷﻲ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ اﺛﺮي‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎ ﺑﻮد و در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻋﻠﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺎز در ﻣﻐﺰ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاران آﺛﺎري از ﺑﺮده ﻓﺮوﺷﻲ و آزار ﺑﻪ زﻳﺮ دﺳﺘﺎن وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬زن را در آن دوره ﭼﻮن‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" ﻣﺴﺘﺄﺟﺮه " ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬زن ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻛﻨﺪ و در‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت راه ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺻﺪاي زن را ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ آن زن‬
‫ﺑﺮ ﺷﻮي ﺧﻮد ﺣﺮام ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺮدان آن دوره زن را ﭼﻮن اﺑﺰاري ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر او‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮا رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺧﺎﻧﻪ و ﭘﺮوردن ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻮد و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺑﺰار ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ از‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﺮود او را ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎ در ﭼﺎدري ﺳﻴﺎه ﻣﻲﭘﻴﭽﺎﻧﻴﺪﻧﺪ و رواﻧﻪ ﺑﺎزار ﻳﺎ ﺧﻴﺎﺑﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﻋﻼﺋﻢ و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي اﻓﺘﺮا و ﻏﺮض و ﻣﺮض از اﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻛﻲ و ﻛﺠﺎ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻗﺎﻋﺪهاي وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺻﺪاي زن را ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ ﺑﺮ ﺷﻮي ﺧﻮد ﺣﺮام ﻣﻲﺷﺪ؟ آﻳﺎ‬
‫در ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻛﻪ داﺋﻤﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن ﻣﺬﻫﺒﻴﺶ از ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺎﺑﺮ ﺧﻄﺎﺑﻪ زﻫﺮاي ﻣﺮﺿﻴﻪ را در ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ و ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎي زﻳﻨﺐ ﻛﺒﺮا را در ﻛﻮﻓﻪ و ﺷﺎم ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺮدم ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻜﺮي در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد؟! ﻛﻲ و ﻛﺠﺎ زن در اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮده ﻣﺮد‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﻫﻤﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ زن در ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺮد ﺑﻪ ﺣﻜﻢ وﻇﻴﻔﻪ اﺳﻼﻣﻲ در ﺧﺪﻣﺖ زن ﺑﻮده وﺳﻴﻠﻪ آﺳﺎﻳﺶ او را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬زن در ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﺋﻲ ﻣﻮرد اﻫﺎﻧﺖ و ﺗﺤﻘﻴﺮ و ﻇﻠﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ روح اﺳﻼﻣﻲ‬
‫در آن ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﻧﺒﻮده ﻳﺎ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺠﺒﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬زن ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪ " .‬ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ :‬ﺑﺮ‬
‫ﻋﻜﺲ‪ ،‬در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﭘﺎك اﺳﻼﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺖ در ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻬﺎ از زن‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺣﺮص ﻣﻲورزد ﻛﻪ زن را وﺳﻴﻠﻪ ﭼﺸﻢ‬
‫ﭼﺮاﻧﻲ و ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻣﺮد ﺑﻪ ﻃﺒﻊ ﺧﻮد ﻣﺎﻳﻞ ﻧﺒﻮده ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻣﻴﺎن او و زن‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ وﻗﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﺋﻞ از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﻮده ﻣﺮد ﺑﻮده اﺳﺖ و‬
‫آﻧﻜﻪ ﺑﺎﺧﺘﻪ و وﺳﻴﻠﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﺪه زن‪ .‬اﻣﺮوز ﻛﻪ ﻣﺮدان ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻬﺎي ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه آزادي و ﺗﺴﺎوي و ﻏﻴﺮه اﻳﻦ‬
‫ﺣﺎﺋﻞ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮﻧﺪ زن را در ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺜﻴﻔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮدﮔﻲ زن‪،‬‬
‫اﻣﺮوز ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎدي ﻳﻚ ﻣﺮد در ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺧﻮد‬
‫را ﺻﺪ ﻗﻠﻢ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺘﺮي ﻣﺮد ﻣﻲآراﻳﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت " ﻣﺎﻧﻜﻦ " در ﻣﻲآﻳﺪ و ﺷﺮف ﺧﻮد‬
‫را در ازاء ﭼﻨﺪرﻏﺎ ز ﺣﻘﻮق ﻣﻲﻓﺮوﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖﻫﺎ ﻛﻪ اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫آرزوي آﻧﺮا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺟﺰ ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ ﻣﺮد و ﺑﻬﺮهدﻫﻲ زن ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﭘﺎك ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ ﻣﺮد از زن در ﻣﻴﺎن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﺎه در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ رواﺑﻂ زن و ﻣﺮد را از ﻧﻈﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر دوره ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫دوره اول ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﺷﺘﺮاﻛﻲ اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮﻃﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺧﻠﻄﻪ و آﻣﻴﺰش داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺎﺳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دوره دوم دوره ﺗﺴﻠﻂ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﻣﺮد ﺑﺮ زن ﻏﻠﺒﻪ ﻛﺮده ﺧﻮد را ﻣﺎﻟﻚ او داﻧﺴﺘﻪ‬
‫او را ﻫﻤﭽﻮن اﺑﺰاري در ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد در آورده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺠﺎب ﻳﺎدﮔﺎر اﻳﻦ دوره ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دوره ﺳﻮم ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﻴﺎم و اﻋﺘﺮاض زن اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻧﺎن از ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﻣﺮدان ﺑﻪ‬
‫ﺳﺘﻮده آﻣﺪﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻈﺎﻟﻢ آﻧﻬﺎ اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﭼﻮن درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﺸﻦ‬
‫ﻣﺮدان ﺑﻪ اﻳﻦ آﺳﺎﻧﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺣﻖ آﻧﻬﺎ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺣﻘﺎق ﺣﻖ ﺧﻮد ﻣﺘﺪرﺟﺎ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺮدان ﻃﻐﻴﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺗﺤﺎدﻳﻪﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و ﻛﻨﻔﺮاﻧﺴﻬﺎ و‬
‫دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪيﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﭼﻮن درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ زورﮔﻮﺋﻲ ﻣﺮدان ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ ﻋﻬﺪ ﻛﻮدﻛﻲ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺑﻴﻦ ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮان اﺳﺖ در رﻓﻊ ﻧﻘﺎﺋﺺ‬
‫آﻣﻮزش و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٤٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﺮورش ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫دوره ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺴﺎوي ﺣﻘﻮق زن و ﻣﺮد اﺳﺖ و ﺑﻪ دوره اول ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻛﺎﻣﻞ دارد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫دوره از اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﺷﺮوع ﺷﺪه ﻫﻨﻮز در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ زن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪن زن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮد‪ ،‬و ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻣﺮد‪ ،‬زن را اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ اﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﺮده اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از وﺟﻮد او ﺑﻬﺮه‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﺎرﻳﺦ رواﺑﻂ زن و ﻣﺮد ﺑﻪ ﭼﻬﺎر دوره ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻧﺎرﺳﺎﺋﻲ اﺳﺖ از‬
‫آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺮوان ﻛﻤﻮﻧﻴﺰم درﺑﺎره ادوار ﺗﺎرﻳﺨﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ از ﻧﻈﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه‬
‫آﻧﻬﺎ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻫﻤﻪ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ادوار ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﺸﺮ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از دوره اﺷﺘﺮاك اوﻟﻴﻪ‪ ،‬دوره ﻣﻠﻮك اﻟﻄﻮاﻳﻔﻲ‪ ،‬دوره ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري و دوره ﻛﻤﻮﻧﻴﺰم و‬
‫اﺷﺘﺮاك ﺛﺎﻧﻮي ﻛﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ دوره اﺷﺘﺮاك اوﻟﻴﻪ دارد‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ درﺑﺎره ادوار زﻧﺪﮔﻲ زن در ﻛﺘﺎب ﺳﺎﺑﻖ اﻟﺬﻛﺮ آﻣﺪه ﻛﭙﻴﻪاي اﺳﺖ از آﻧﺠﺎ وﻟﻲ ﻛﭙﻴﻪاي‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺣﺴﺎﺑﻲ درﺳﺖ در ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ دورهﻫﺎﺋﻲ در زﻧﺪﮔﻲ زن ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ و اﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن دوره اوﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺷﺘﺮاك اوﻟﻴﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻮرد ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ‬
‫ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻗﺮﻳﻨﻪاي ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورد ﻛﻪ دورهاي ﺑﺮ ﺑﺸﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻮرﺧﻴﻦ‪ ،‬دوره ﻣﺎدرﺷﺎﻫﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ دوره‬
‫ﻛﻤﻮﻧﻴﺰم ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ درﺑﺎره اﻳﻦ ادوار ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲ‬
‫اﺳﺖ درﺑﺎره ﺧﻮد اﻳﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﭘﻮﺷﺶ زن ﻣﻌﻠﻮل ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن اﺳﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﻢ و آﻧﺮا ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫ﻣﺎ اﻳﻦ ﺟﻬﺖ را ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ زن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻳﻚ اﺑﺰار ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و از او ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ اﺻﻞ ﻛﻠﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻋﻼﺋﻖ ﻋﺎﻃﻔﻲ زوﺟﻴﺖ ﻫﺮﮔﺰ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲداده ﻛﻪ ﻣﺮدان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ " ﻃﺒﻘﻪ " زﺑﺮدﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫زﻧﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ " ﻃﺒﻘﻪ " زﺑﺮدﺳﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺎن را اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ‬
‫ﻣﻌﻘﻮل ﻧﻴﺴﺖ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ در دورهﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺪران و ﻣﺎدران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ " ﻃﺒﻘﻪ " ﺑﺮ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ " ﻃﺒﻘﻪ " دﻳﮕﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ و آﻧﻬﺎ را اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼﺋﻖ ﻋﺎﻃﻔﻲ‬
‫واﻟﺪﻳﻦ و ﻓﺮزﻧﺪان ﻫﻤﻮاره ﻣﺎﻧﻊ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼﺋﻖ زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻋﺸﻘﻲ ﺑﻮده و زن ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ و ﺟﻤﺎل ﺧﻮد ﺑﺮ ﻗﻠﺐ‬
‫ﻣﺮد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮده او را در ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﻪ ﻣﻴﻞ و رﻏﺒﺖ ﺧﻮد ﻧﺎن آور زن‬
‫ﺷﺪه و راﺿﻲ ﺷﺪه او ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺴﻜﻴﻦ ﻗﻠﺐ و ارﺿﺎي ﻋﺎﻃﻔﻪ‬
‫ﻋﺸﻘﻲ او ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﻞ و رﻏﺒﺖ ﺧﻮد‪ ،‬زن را در ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺮده ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫وﻇﻴﻔﻪ ﺳﺮﺑﺎزي و ﻓﺪاﻛﺎري و دﻓﺎع از زن و ﻓﺮزﻧﺪ ﻗﻴﺎم ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺮد در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ زن ﻇﻠﻢ ﻛﺮده و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ‪ ،‬و از ﻫﺮ‬
‫دوي اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺳﺘﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺟﻬﺎﻟﺖ و ﺗﻌﺼﺒﻬﺎي ﺑﻴﺠﺎ )ﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﺳﺘﺜﻤﺎر و ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ( ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻇﻠﻢ ﻛﺮده ﻫﻢ‬
‫ﺑﻪ زن و ﻓﺮزﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮد در ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﻟﺤﺎظ اﻗﺘﺼﺎدي ﻫﻢ در ﺧﺪﻣﺖ زن ﺑﻮده ﻫﻢ از او ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮔﺮاﺋﻴﺪه ﻋﺸﻖ و ﻋﺎﻃﻔﻪ در‬
‫وﺟﻮدش ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪه‪ ،‬از زن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ اﺑﺰار اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ اﺻﻞ ﻛﻠﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ]ﻗﺮن[ ﻧﻮزدﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮان ذﻛﺮ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﺣﻘﻮق واﻗﻌﻲ زن‪ ،‬اﺳﺘﺜﻤﺎر زن‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﻗﺮن ‪ 19‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ و ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺣﻘﻮق واﻗﻌﻲ زن ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎﻳﻤﺎل‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ از ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ ﻗﺮن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ روي ﻣﻘﺎﺻﺪ اﺳﺘﺜﻤﺎر‬
‫ﮔﺮاﻧﻪ ﺳﺮﭘﻮﺷﻲ از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﺎ درﺑﺎره اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ اﺳﻼم در دﺳﺘﻮرات ﺧﻮد درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺎن زن و‬
‫ﻣﺮد ﭼﻪ ﻫﺪف و ﻣﻨﻈﻮري داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ زن را از ﻟﺤﺎظ اﻗﺘﺼﺎدي در ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﺮد ﻗﺮار دﻫﺪ؟!‬
‫ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب در اﺳﻼم ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺮد از زن‬
‫ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺨﺖ ﺑﺎ آن ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﺎ ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺗﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮد ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻖ اﺳﺘﻔﺎده اﻗﺘﺼﺎدي از‬
‫زن ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻪ زن اﺳﺘﻘﻼل اﻗﺘﺼﺎدي دارد از ﻣﺴﻠﻤﺎت ﻗﻄﻌﻲ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎر زن‬
‫از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﻮد او اﺳﺖ‪ .‬زن اﮔﺮ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺎري ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ وي واﮔﺬار‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺠﺎﻧﺎ و ﺗﺒﺮﻋﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺮد ﺣﻖ ﻧﺪارد او را ﻣﺠﺒﻮر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ در‬
‫ﺷﻴﺮ دادن ﺑﻪ ﻃﻔﻞ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ زن اوﻟﻴﻮﻳﺖ دارد‪ ،‬اوﻟﻮﻳﺖ او ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻘﻮط ﺣﻖ اﺟﺮت او ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ زن ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﻓﺮﺿﺎ ﻳﻜﻬﺰار رﻳﺎل در ﻣﺎه ﺷﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ و‬
‫زن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﺷﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﭘﺪر ﺑﺎﻳﺪ اوﻟﻮﻳﺖ زن را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ زن ﻣﺒﻠﻎ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮد ﺣﻖ دارد ﻃﻔﻞ را ﺑﻪ داﻳﻪاي ﻛﻪ‬
‫اﺟﺮت ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺴﭙﺎرد‪ .‬زن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻛﺎري ﻫﻤﻴﻨﻘﺪر ﻛﻪ ﻓﺎﺳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫و ﻣﺰاﺣﻢ ﺣﻘﻮق ازدواج ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ و درآﻣﺪش ﻫﻢ ﻣﻨﺤﺼﺮا ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫او اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﺳﻼم در ﺣﺠﺎب‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎر اﻗﺘﺼﺎدي زن داﺷﺖ ﺑﻴﮕﺎري زن را ﺑﺮاي ﻣﺮد ﺗﺠﻮﻳﺰ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻌﻘﻮل ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﺮاي زن اﺳﺘﻘﻼل اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد و از ﻃﺮف‬
‫دﻳﮕﺮ ﺣﺠﺎب را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻐﻼل و اﺳﺘﺜﻤﺎر زن وﺿﻊ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اﺳﻼم ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺴﺎدت ﻣﺮد‬

‫رﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﺷﺪن ﺣﺠﺎب ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺟﻨﺒﻪ اﺧﻼﻗﻲ دارد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺳﺎﺑﻖ ﻋﻠﺖ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺣﺠﺎب را ﺗﺴﻠﻂ ﻣﺮد و اﺳﺎرت زن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮق‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮاي ﺗﺴﻠﻂ ﺟﻮﺋﻲ ﻣﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي رﻳﺸﻪ اﻗﺘﺼﺎدي رﻳﺸﻪ اﺧﻼﻗﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮد‪ ،‬زن را ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﻞ اﺳﻴﺮ ﻧﮕﻪ ﻣﻲدارد ﺣﺲ ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻲ و ﺣﺴﺎدت‬
‫وي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮد ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ورﺷﻚ ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﺮدان دﻳﮕﺮ و ﻟﻮ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﺮدن ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺨﻦ ﺷﺪن‪ ،‬از زﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ اﺧﺘﻴﺎر او اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه اﻳﻦ دﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﻨﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻴﻬﺎ و‬
‫ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻴﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮده اﺳﺖ در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده روي اﻳﻦ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮدان‬
‫ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﻧﻬﺎ را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑﺸﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي در ﻣﻮرد ﻣﺎل و ﺛﺮوت ﺑﺮ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و‬
‫ﺑﺨﻞ ﻏﺎﻟﺐ ﮔﺮدد وﻟﻲ در ﻣﻮرد زن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬
‫راﺳﻞ " ﻏﻴﺮت " ﺻﻔﺖ ﻣﻤﺪوﺣﻲ ﻧﻴﺴﺖ و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫رﻳﺸﻪ آن ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺨﻞ و اﻣﺴﺎك اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺨﻦ راﺳﻞ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ در ﻣﻮرد ﺛﺮوت ﺧﻮب اﺳﺖ در ﻣﻮرد زن‬
‫ﻫﻢ ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺨﻞ و اﻣﺴﺎك و ﺣﺴﺎدت در ﻣﻮرد ﻣﺎل ﻧﻜﻮﻫﻴﺪه و در ﻣﻮرد زن ﺳﺘﻮده‬
‫اﺳﺖ؟ ﭼﺮا ﻧﺎن و ﺳﻔﺮه داﺷﺘﻦ و ﻧﻤﻚ ﺧﻮد را ﺧﻮراﻧﻴﺪن از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼق اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻮرد‬
‫ﺗﻤﺠﻴﺪ و ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺬاﻟﻲ و ﮔﺬﺷﺖ و ﻛﺎم دﻳﮕﺮان را ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺮدن در اﺧﻼق‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ﻣﺬﻣﻮم اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه اﻣﺜﺎل راﺳﻞ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻋﻠﺖ ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ در ﻣﻮرد اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺮ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و ﺗﺴﻠﻂ ﺟﻮﺋﻲ ﺑﺸﺮ ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻲ ﺷﺪه ﻫﻤﺎن رذﻳﻠﻪ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻏﻴﺮت از ﻃﺮف ﻣﺮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻔﺎف و ﺣﺠﺎب از ﻃﺮف‬
‫زن ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‬

‫از ﻧﻈﺮ ﻣﺎ در ﻣﺮد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻋﻔﺎف و ﭘﺎﻛﻲ زن وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮد رﻏﺒﺖ ﺧﺎﺻﻲ دارد ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﭘﺎك و دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺧﻮد زن ﻧﻴﺰ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﻋﻔﺎف‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در زن ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎ زن دﻳﮕﺮ راﺑﻄﻪ و آﻣﻴﺰش ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ‬
‫وﺟﻮد دارد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺎ رﻳﺸﻪ دﻳﮕﺮي دارد ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ رﻳﺸﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ در ﻣﺮد وﺟﻮد دارد ﻏﻴﺮت اﺳﺖ و ﻳﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪاي اﺳﺖ از ﺣﺴﺎدت و ﻏﻴﺮت‪،‬‬
‫وﻟﻲ آﻧﭽﻪ در زن وﺟﻮد دارد ﺻﺮﻓﺎ ﺣﺴﺎدت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻓﻌﻼ درﺑﺎره ﻟﺰوم ﻋﻔﺎف ﻣﺮد و ارزﺷﺶ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮدش و از ﻧﻈﺮ زن ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﺎ ﻓﻌﻼ درﺑﺎره ﺣﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺮد وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ ﻧﺎم " ﻏﻴﺮت " ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ‪ :‬اوﻻ آﻳﺎ ﻏﻴﺮت ﻫﻤﺎن ﺣﺴﺎدت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﻢ داده اﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ؟ ﺛﺎﻧﻴﺎ‬
‫آﻳﺎ رﻳﺸﻪ ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﺲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻏﻴﺮت ﻣﺮد اﺳﺖ ﻳﺎ ﺟﻬﺎت دﻳﮕﺮي ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺖ؟‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻏﻴﺮت ﺑﺎ ﺣﺴﺎدت‬

‫اﻣﺎ ﻗﺴﻤﺖ اول‪ :‬ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺴﺎدت و ﻏﻴﺮت دو ﺻﻔﺖ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوتاﻧﺪ و ﻫﺮ ﻛﺪام‬
‫رﻳﺸﻪاي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ دارد‪ .‬رﻳﺸﻪ ﺣﺴﺎدت ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و از ﻏﺮاﺋﺰ و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ ﻏﻴﺮت ﻳﻚ ﺣﺲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻮﻋﻲ اﺳﺖ و ﻓﺎﻳﺪه و ﻫﺪﻓﺶ ﻣﺘﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﻴﺮت ﻧﻮﻋﻲ ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدن و ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻧﺸﺪن ﻧﺴﻠﻬﺎ در وﺟﻮد‬
‫ﺑﺸﺮ ﻧﻬﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮد ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎدهاي در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻣﻴﺰش ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺎ‬
‫دﻳﮕﺮان دارد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻠﻘﺖ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻲ ﺑﻪ او داده اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺴﺐ را در ﻧﺴﻞ آﻳﻨﺪه ﺣﻔﻆ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺣﺴﺎس ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﭼﻘﺪر‬
‫رﻧﺞ و زﺣﻤﺖ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي ﭘﺪر و ﻣﺎدر دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻔﺮط ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﺒﻮد اﺣﺪي اﻗﺪام‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﻞ و ﺣﻔﻆ ﻧﺴﻞ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺣﺲ ﻏﻴﺮت ﻫﻢ در ﻣﺮد ﻧﻤﻲﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺬر را‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﻧﺴﻠﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻗﻄﻊ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭘﺪري‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻫﻴﭻ ﻓﺮزﻧﺪي ﭘﺪر ﺧﻮد را ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻗﻄﻊ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪،‬‬
‫اﺳﺎس اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮدن ﺑﺸﺮ را ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ ﻏﻴﺮت را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارد درﺳﺖ ﻣﺜﻞ‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﻮد ﻏﺮﻳﺰه ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ را ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﺣﺲ ﺗﺮﺣﻢ و‬
‫ﻋﺎﻃﻔﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻞ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ رﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻴﻞ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ در درﺟﺎت ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﺴﻞ در زن ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﻲ در آﻧﺠﺎ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺒﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫اﻧﺘﺴﺎب ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ و اﺷﺘﺒﺎه ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬از اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ زن در ﻣﻨﻊ آﻣﻴﺰش ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان‪ ،‬رﻳﺸﻪاي ﻏﻴﺮ از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﺮد در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ دارد‪ .‬اﺣﺴﺎس زن را ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺎﺷﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﻲ داﻧﺴﺖ وﻟﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﺮد ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻮﻋﻲ و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻨﻜﺮ ﺣﺲ ﺣﺴﺎدت و اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﻲ ﻣﺮد ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮﺿﺎ ﻣﺮد ﺣﺴﺎدت ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﺧﻼﻗﻲ از ﻣﻴﺎن ﺑﺒﺮد ﻳﻚ ﻧﻮع ﺣﺲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در او‬
‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺑﺎ آﻣﻴﺰش ﻫﻤﺴﺮش ﺑﺎ ﻣﺮدان دﻳﮕﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺪﻋﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻋﻠﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺣﺲ ﺣﺴﺎدت ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺤﺮاف اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﻓﺮدي اﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﺮﺧﻲ از رواﻳﺎت ﻧﻴﺰ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ در ﻣﺮدان اﺳﺖ ﻏﻴﺮت اﺳﺖ و‬
‫آﻧﭽﻪ در زﻧﺎن اﺳﺖ ﺣﺴﺎدت‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ را اﻓﺰود و آن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻌﺸﻮق ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻠﻮهﮔﺮيﻫﺎ‪ ،‬دﻟﻴﺮيﻫﺎ‪ ،‬و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲﻫﺎي زن ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬زن آﻧﻘﺪر ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮد را ﻋﺎﺷﻖ دﻟﺨﺴﺘﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻨﺪ ﻃﺎﻟﺐ وﺻﺎل و ﻟﺬت ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ زن‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮش ﺑﺎ زﻧﺎن دﻳﮕﺮ آﻣﻴﺰش داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﻣﻘﺎم ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻮدن و ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮدن را ﺧﺎص ﺧﻮد ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﻣﺮد ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﻲ در ﺳﺮﺷﺖ ﻣﺮد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا اﮔﺮ ﻣﺎﻧﻊ آﻣﻴﺰش زﻧﺶ ﺑﺎ ﻣﺮدان‬
‫دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ ،‬رﻳﺸﻪاش ﻫﻤﺎن ﺣﺮاﺳﺖ و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻧﺴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زن را ﺑﺎ ﺛﺮوت ﻫﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﻴﺎس ﻛﺮد‪ .‬ﺛﺮوت ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻛﺮدن از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود و ﻟﺬا ﻣﻮرد ﺗﻨﺎزع و‬
‫ﻛﺸﻤﻜﺶ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺲ اﻧﺤﺼﺎر ﻃﻠﺒﻲ ﺑﺸﺮ ﺟﻠﻮ اﺳﺘﻔﺎده دﻳﮕﺮان را ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﺟﻨﺴﻲ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻣﺎﻧﻊ اﺳﺘﻔﺎده دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺣﺘﻜﺎر‬
‫ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ را دارد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﮔﺮداب ﺷﻬﻮات ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮو رود و ﻋﻔﺎف و ﺗﻘﻮا‬
‫و اراده اﺧﻼﻗﻲ را از ﻛﻒ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس " ﻏﻴﺮت " در وﺟﻮدش ﻧﺎﺗﻮان ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺷﻬﻮت‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎن از اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﺴﺮان آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫دﻳﮕﺮان ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ رﻧﺞ ﻧﻤﻲﺑﺮﻧﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و از ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎﺋﻲ دﻓﺎع ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻴﻬﺎ و ﺷﻬﻮات ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و رﻳﺸﻪﻫﺎي ﺣﺮص و‬
‫آز و ﻃﻤﻊ و ﻣﺎده ﭘﺮﺳﺘﻲ را در وﺟﻮد ﺧﻮد ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻨﻲ " اﻧﺴﺎن " و "‬
‫اﻧﺴﺎﻧﺪوﺳﺖ " ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﺧﻮد را وﻗﻒ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺣﺲ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻧﻮع در‬
‫آﻧﺎن ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻏﻴﻮرﺗﺮ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮد ﺣﺴﺎﺳﺘﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﺮاد ﺣﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻮس دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﺣﺴﺎس ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ وﺟﺪاﻧﺸﺎن اﺟﺎزه‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻮس اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻮرد ﺗﺠﺎوز ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﺎﻣﻮس اﺟﺘﻤﺎع ﻧﺎﻣﻮس ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺟﻤﻠﻪ ﻋﺠﻴﺒﻲ دارد‪ .‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻣﺎ زﻧﻲ ﻏﻴﻮر ﻗﻂ « ")‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺷﺮﻳﻒ و ﻏﻴﻮر زﻧﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻔﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ :‬اﻧﺴﺎن ﺣﺴﻮد زﻧﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺮﻣﻮد‬
‫اﻧﺴﺎن ﻏﻴﻮر زﻧﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻏﻴﺮت ﻳﻚ ﺷﺮاﻓﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﻲ و ﻃﻬﺎرت ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻏﻴﻮر ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬داﻣﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻮس ﺧﻮدش آﻟﻮده ﮔﺮدد‪ ،‬راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد داﻣﻦ ﻧﺎﻣﻮس اﺟﺘﻤﺎع ﻫﻢ آﻟﻮده ﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﻏﻴﺮت‬
‫ﻏﻴﺮ از ﺣﺴﺎدت اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺴﺎدت ﻳﻚ اﻣﺮ ﺷﺨﺼﻲ و ﻓﺮدي و ﻧﺎﺷﻲ از ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻘﺪهﻫﺎي‬
‫روﺣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻏﻴﺮت ﻳﻚ اﺣﺴﺎس و ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻧﻮع ﺑﺸﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻮد دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ " ﻏﻴﺮت " از ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻠﻘﺖ ﺑﺮاي ﺗﺤﻜﻴﻢ اﺳﺎس زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ‬
‫ﻗﺮاردادي‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫و اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﻧﻈﺮ اﺳﻼم درﺑﺎره ﺣﺠﺎب و ﭘﻮﺷﺶ اﺣﺘﺮام ﮔﺰاردن ﺑﻪ ﺣﺲ ﻏﻴﺮت ﻣﺮد اﺳﺖ ﻳﺎ‬
‫ﻧﻪ؟‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺷﻚ اﺳﻼم ﻫﻤﺎن ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻛﻪ در ﺣﺲ ﻏﻴﺮت‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫ﺣﻜﻤﺖ‪305‬‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﻪ‪،‬‬ ‫ﻧﻬﺞ‬ ‫‪-1‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٥٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻌﻀﻲ ﺣﺠﺎب و ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ زن رﻳﺸﻪ رواﻧﻲ دارد‪ .‬زن از اﺑﺘﺪا در ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮد اﺣﺴﺎس ﺣﻘﺎرت ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ از دو ﺟﻬﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ اﺣﺴﺎس ﻧﻘﺺ ﻋﻀﻮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد‪،‬‬
‫دﻳﮕﺮي ﺧﻮﻧﺮوي ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ و ﺣﻴﻦ زاﻳﻤﺎن و ﺣﻴﻦ ازاﻟﻪ ﺑﻜﺎرت‪.‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻠﻴﺪي و ﻧﻘﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻜﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻗﺪﻳﻢ در ﻣﻴﺎن ﺑﺸﺮ وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ زﻧﺎن در اﻳﺎم ﻋﺎدت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺷﻲء ﭘﻠﻴﺪ در ﮔﻮﺷﻪاي ﻣﺤﺒﻮس‬
‫ﺑﻮدهاﻧﺪ و از آﻧﻬﺎ دوري و اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم درﺑﺎره اﻳﻦ ﻋﺎدت ﺳﺆال ﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ آﻳﻪاي ﻛﻪ در‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻧﺎزل ﺷﺪ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺣﻴﺾ ﭘﻠﻴﺪي اﺳﺖ و زن ﺣﺎﺋﺾ ﭘﻠﻴﺪ اﺳﺖ و ﺑﺎ او‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎري ﺗﻦ اﺳﺖ و در ﺣﻴﻦ آن ﺑﻴﻤﺎري از ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ‬
‫اﺣﺘﺮاز ﻛﻨﻴﺪ )ﻧﻪ از ﻣﻌﺎﺷﺮت(‪:‬‬
‫» ﻳﺴﺌﻠﻮﻧﻚ ﻋﻦ اﻟﻤﺤﻴﺾ ﻗﻞ ﻫﻮ اذي ﻓﺎﻋﺘﺰﻟﻮا اﻟﻨﺴﺎء ﻓﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٥٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻟﻤﺤﻴﺾ « )‪.(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ از ﺗﻮ درﺑﺎره ﺣﻴﺾ ﺳﺆال ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﻮ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ‪ ،‬در‬
‫ﺣﺎل اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎ زﻧﺎن ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺮآن اﻳﻦ ﺣﺎل را ﻓﻘﻂ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﻠﻴﺪي را از آن‬
‫ﺳﻠﺐ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در " ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود " ﺟﻠﺪ اول ﺻﻔﺤﻪ ‪ 499‬در ﺷﺄن ﻧﺰول اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﮔﻔﺖ ﻋﺎدت ﻳﻬﻮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ زﻧﻲ از آﻧﻬﺎ ﺣﺎﺋﺾ ﻣﻲﺷﺪ او را از‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺎ او ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ و ﻧﻪ از ﻇﺮف او آب ﻣﻲآﺷﺎﻣﻴﺪﻧﺪ و ﻧﻪ ﺑﺎ او در‬
‫ﻳﻚ اﺗﺎق ﻣﻲزﻳﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﻬﺬا از رﺳﻮل ﺧﺪا در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺳﺆال ﺷﺪ و اﻳﻦ آﻳﻪ ﻧﺎزل ﮔﺸﺖ‪ .‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا از دوري ﮔﺰﻳﺪن از آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻊ ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد ﺟﺰ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮي ﻫﻴﭻ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‬

‫از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم زن ﺣﺎﺋﺾ ﺣﻜﻢ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ اﺻﻄﻼح " ﻣﺤﺪث " را ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﻓﺎﻗﺪ وﺿﻮ و‬
‫ﻏﺴﻞ را دارد ﻛﻪ در آن ﺣﺎل از ﻧﻤﺎز و روزه ﻣﺤﺮوم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﻮﺟﺐ " ﺣﺪث " ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻠﻴﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ " ﻃﻬﺎرت " ﻳﻌﻨﻲ وﺿﻮ ﻳﺎ ﻏﺴﻞ ﻣﺮﺗﻔﻊ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻴﺾ را ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺧﻮاب‪ ،‬ﺑﻮل و ﻏﻴﺮه ﭘﻠﻴﺪي ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻠﻴﺪي اوﻻ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ زن ﻧﺪارد و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﻏﺴﻞ ﻳﺎ وﺿﻮ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻳﻬﻮدﻳﺎن و زردﺷﺘﻴﺎن ﺑﺎ زن ﺣﺎﺋﺾ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺷﻲء ﭘﻠﻴﺪ رﻓﺘﺎر‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه آﻳﻪ‪222 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﻫﻢ در زن و ﻫﻢ در ﻣﺮد اﻳﻦ ﻓﻜﺮ را ﺑﻪ وﺟﻮد آورده ﻛﻪ زن‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﭘﺴﺖ و ﭘﻠﻴﺪي اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺧﻮد زن در آن ﺣﺎﻟﺖ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم و ﻧﻘﺺ‬
‫ﻣﻲﻛﺮده ﺧﻮد را ﻣﺨﻔﻲ ﻣﻲﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ از وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدهاﻳﻢ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫" ﭘﺲ از دارﻳﻮش ﻣﻘﺎم زن ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﻣﻴﺎن ﻃﺒﻘﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺗﻨﺰل ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬زﻧﺎن ﻓﻘﻴﺮ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮاي ﻛﺎر ﻛﺮدن ﻧﺎﭼﺎر از آﻣﺪ و ﺷﺪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻮدﻧﺪ آزادي ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﻣﻮرد زﻧﺎن دﻳﮕﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ زﻣﺎن ﺣﻴﺾ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن واﺟﺐ ﺑﻮد رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﻣﺘﺪاد‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﺳﺮاﺳﺮ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﺸﺎن را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ "‪.‬‬

‫و ﻫﻢ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻛﻪ زن ﺣﻴﺎ و ﺷﺮم را اﺣﺴﺎس ﻛﺮد آن وﻗﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪ در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺣﻴﺾ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن او ﺑﺎ ﻣﺮد ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ "‪.‬‬
‫درﺑﺎره اﻳﻨﻜﻪ زن اﺑﺘﺪا در ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻧﻘﺺ ﻣﻲﻛﺮده اﺳﺖ و ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺧﻮد او و‬
‫ﻫﻢ ﻣﺮد‪ ،‬او را ﻣﻮﺟﻮد ﭘﺴﺖ ﺑﺸﻤﺎرد‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎن زﻳﺎدي ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاه آن ﺳﺨﻨﺎن‬
‫درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮاه ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم درﺑﺎره زن و ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن راﺑﻄﻪاي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﻧﻪ ﺣﻴﺾ را ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺴﺘﻲ و ﺣﻘﺎرت زن ﻣﻲداﻧﺪ و ﻧﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺴﺘﻲ و‬
‫ﺣﻘﺎرت زن ﻋﻨﻮان ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ارزش‬

‫ﻋﻠﻠﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺎ ﻳﻚ ﻋﻠﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻏﻔﻠﺖ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺎ‬
‫رﻳﺸﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﺣﺮﻳﻢ و ﺣﺎﺋﻞ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد را در ﻣﻴﻞ ﺑﻪ رﻳﺎﺿﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻴﻞ ﻣﺮد‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎر زن‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﺴﺎدت ﻣﺮد‪ ،‬ﻳﺎ ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﮕﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد‬
‫و ﻻاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ در اﻳﻨﻬﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد‪ .‬رﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه را در ﻳﻚ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﻏﺮﻳﺰي‬
‫ﺧﻮد زن ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺪﺑﻴﺮ زﻧﺎﻧﻪ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺤﺜﻲ اﺳﺖ درﺑﺎره رﻳﺸﻪ اﺧﻼق ﺟﻨﺴﻲ زن از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﻴﺎ و ﻋﻔﺎف‪ ،‬و از آﻧﺠﻤﻠﻪ‬
‫اﺳﺖ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺳﺘﺮ و ﭘﻮﺷﺶ ﺧﻮد از ﻣﺮد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﻲ اﺑﺮاز ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﻗﻴﻖﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﻴﺎ و ﻋﻔﺎف و ﺳﺘﺮ و ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺪﺑﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد زن ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻮع‬
‫اﻟﻬﺎم ﺑﺮاي ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻛﺮدن ﺧﻮد و ﺣﻔﻆ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ‪ .‬زن ﺑﺎ‬
‫ﻫﻮش ﻓﻄﺮي و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﺲ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد درﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺟﺴﻤﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮد ﺑﺮاﺑﺮي ﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ در ﻣﻴﺪان‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﺮد ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﻨﺪ از ﻋﻬﺪه زور ﺑﺎ زوي ﻣﺮد ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ ،‬و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺿﻌﻒ ﻣﺮد را در ﻫﻤﺎن ﻧﻴﺎزي ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻠﻘﺖ در وﺟﻮد ﻣﺮد ﻧﻬﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ او را ﻣﻈﻬﺮ‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻃﻠﺐ‪ ،‬و زن را ﻣﻈﻬﺮ ﻣﻌﺸﻮﻗﻴﺖ و ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻧﺮ‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪه و دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻨﺪه آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل وﻳﻞ دوراﻧﺖ‪:‬‬

‫" آداب ﺟﻔﺘﺠﻮﺋﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮاي ﺗﺼﺮف در ﻣﺮدان‪ ،‬و ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﺮاي دﻟﻴﺮي‬
‫و ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲ در زﻧﺎن‪ ...‬ﻣﺮد ﻃﺒﻌﺎ ﺟﻨﮕﻲ و ﺣﻴﻮان ﺷﻜﺎري اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﺶ ﻣﺜﺒﺖ و ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬زن ﺑﺮاي ﻣﺮد ﻫﻤﭽﻮن ﺟﺎﺋﺰهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﺮا ﺑﺮﺑﺎﻳﺪ "‪.‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ زن ﻣﻘﺎم و ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد ﻳﺎﻓﺖ و ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﻣﺮد را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮد‬
‫داﻧﺴﺖ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺑﻪ زﻳﻮر و ﺧﻮدآراﺋﻲ و ﺗﺠﻤﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ از آن راه ﻣﺮد ﺗﺼﺎﺣﺐ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺑﻪ دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺧﻮد از دﺳﺘﺮس ﻣﺮد ﻧﻴﺰ ﺷﺪ‪ .‬داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮد را‬
‫راﻳﮕﺎن ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺴﺖ آﺗﺶ ﻋﺸﻖ و ﻃﻠﺐ او را ﺗﻴﺰﺗﺮ ﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺎم و ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ وﻳﻞ دوراﻧﺖ‬

‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺣﻴﺎ اﻣﺮ ﻏﺮﻳﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺎن درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ و دلﺑﺎزي ﻣﺎﻳﻪ ﻃﻌﻦ و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﺮ اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﺧﻮد ﻳﺎد دادﻧﺪ "‪.‬‬
‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﺧﻮدداري از اﻧﺒﺴﺎط‪ ،‬و اﻣﺴﺎك در ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﻼح ﺑﺮاي‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﻜﺎر ﻣﺮدان اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻋﻀﺎي ﻧﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎن را در ﻣﻌﺮض ﻋﺎم ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫آن ﺟﻠﺐ ﻣﻲﺷﺪ وﻟﻲ رﻏﺒﺖ و ﻗﺼﺪ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺟﻮان ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﺸﻤﺎن‬
‫ﭘﺮ از ﺣﻴﺎ اﺳﺖ و ﺑﻲ آﻧﻜﻪ ﺑﺪاﻧﺪ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮدداري ﻇﺮﻳﻔﺎﻧﻪ از ﻳﻚ ﻟﻄﻒ و رﻗﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻲ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﺪ "‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ ﺳﻨﺠﻲ ﻣﻮﻟﻮي‬

‫ﻣﻮﻟﻮي‪ ،‬ﻋﺎرف ﻧﺎزك اﻧﺪﻳﺶ و دورﺑﻴﻦ ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﺜﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻲآورد‪ ،‬اول‬
‫درﺑﺎره ﺗﺴﻠﻂ ﻣﻌﻨﻮي زن ﺑﺮ ﻣﺮد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫زﻳﻦ ﻟﻠﻨﺎس ﺣﻖ آراﺳﺘﻪ اﺳﺖ زاﻧﭽﻪ ﺣﻖ آراﺳﺖ ﭼﻮن ﺗﺎﻧﻨﺪ رﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن ﭘﻲ ﻳﺴﻜﻦ اﻟﻴﻬﺎش آﻓﺮﻳﺪ ﻛﻲ ﺗﻮاﻧﺪ آدم از ﺣﻮا ﺑﺮﻳﺪ‬
‫رﺳﺘﻢ زال ار ﺑﻮد‪ ،‬وز ﺣﻤﺰه ﺑﻴﺶ ﻫﺴﺖ در ﻓﺮﻣﺎن اﺳﻴﺮ زال ﺧﻮﻳﺶ‬
‫آﻧﻜﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺴﺖ ﮔﻔﺘﺎرش ﺑﺪي ﻛﻠﻤﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺣﻤﻴﺮا ﻣﻲزدي‬
‫آﻧﮕﺎه راﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺣﺮﻳﻢ و ﺣﺎﺋﻞ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد در اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت و ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ زن و در ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺮدن ﻣﻘﺎم او و در ﮔﺪاﺧﺘﻦ ﻣﺮد در آﺗﺶ ﻋﺸﻖ و ﺳﻮز‪ ،‬ﻣﺜﻠﻲ ﻟﻄﻴﻒ ﻣﻲآورد‪ :‬آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ آب و‬
‫آﺗﺶ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺮد ﻣﺜﻞ آب اﺳﺖ و ﻣﺜﻞ زن ﻣﺜﻞ آﺗﺶ‪ ،‬اﮔﺮ ﺣﺎﺋﻞ از‬
‫ﻣﻴﺎن آب و آﺗﺶ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد آب ﺑﺮ آﺗﺶ ﻏﻠﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﻧﺮا ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫ﺣﺎﺋﻞ و ﺣﺎﺟﺒﻲ ﻣﻴﺎن آن دو ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺮدد ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ آب را در دﻳﮕﻲ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و آﺗﺶ در‬
‫زﻳﺮ آن دﻳﮓ روﺷﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ آﺗﺶ آب را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻧﺪك‬
‫اﻧﺪك او را ﮔﺮم ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺟﻮﺷﺶ و ﻏﻠﻴﺎن در او ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺮاﺳﺮ‬
‫وﺟﻮد او را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫آب ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪ ﺑﺮ آﺗﺶ از ﻟﻬﻴﺐ‬
‫زآﺗﺶ او ﺟﻮﺷﺪ ﭼﻮ ﺑﺎﺷﺪ در " ﺣﺠﻴﺐ "‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻮﻧﻜﻪ دﻳﮕﻲ ﺣﺎﻳﻞ آﻣﺪ آن دو را‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺮد آن آب را ﻛﺮدش ﻫﻮا‬
‫ﻣﺮد ﺑﺮﺧﻼف آﻧﭽﻪ اﺑﺘﺪا ﺗﺼﻮر ﻣﻲرود‪ ،‬در ﻋﻤﻖ روح ﺧﻮﻳﺶ از اﺑﺘﺬال زن و از ﺗﺴﻠﻴﻢ و‬
‫راﻳﮕﺎﻧﻲ او ﻣﺘﻨﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻋﺰت و اﺳﺘﻐﻨﺎء و ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎﺋﻲ زن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺳﺘﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ اﺑﻦ اﻟﻌﻔﻴﻒ و ﻧﻈﺎﻣﻲ‬

‫اﺑﻦ اﻟﻌﻔﻴﻒ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﺗﺒﺪي اﻟﻨﻔﺎر دﻻﻻ و ﻫﻲ آﻧﺴﻪ ﻳﺎ ﺣﺴﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﻟﺮﺿﺎ ﻓﻲ ﺻﻮره اﻟﻐﻀﺐ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮش ﻧﺎزي اﺳﺖ ﻧﺎز ﺧﻮﺑﺮوﻳﺎن زدﻳﺪه راﻧﺪه را از دﻳﺪه ﺟﻮﻳﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ راﺑﻄﻪاي اﺳﺖ ﻣﻴﺎن دﺳﺖ ﻧﺎرﺳﻲ و ﻓﺮاق از ﻳﻚ ﻃﺮف و ﻋﺸﻖ و ﺳﻮز و‬
‫ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺋﻲ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ راﺑﻄﻪاي اﺳﺖ ﻣﻴﺎن ﻋﺸﻖ و ﺳﻮز از ﻳﻚ ﻃﺮف و ﻣﻴﺎن‬
‫ﻫﻨﺮ و زﻳﺒﺎﺋﻲ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺸﻖ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﺮاﻗﻬﺎ و دﺳﺖ ﻧﺎرﺳﻲﻫﺎ ﻣﻲﺷﻜﻔﺪ و ﻫﻨﺮ و‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻋﺸﻖ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻪ راﺳﻞ‬
‫ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" از ﻟﺤﺎظ ﻫﻨﺮ ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺄﺳﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﺘﻮان دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ و ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ وﺻﺎل زﻧﺎن دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد "‪.‬‬

‫ﻫﻢ او ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" در ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﻛﺎﻣﻼ آزاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪاي‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻼ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺟﺎذﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﺪرﺗﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﺨﻴﻼت ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ "‪.‬‬
‫وﻳﻞ دوراﻧﺖ در ﻟﺬات ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" آﻧﭽﻪ ﺑﺠﻮﺋﻴﻢ و ﻧﻴﺎﺑﻴﻢ ﻋﺰﻳﺰ و ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬زﻳﺒﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻣﻴﻞ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و ﻣﻴﻞ ﺑﺎ‬
‫اﻗﻨﺎع و ارﺿﺎء‪ ،‬ﺿﻌﻴﻒ و ﺑﺎ ﻣﻨﻊ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻗﻮي ﻣﻲﮔﺮدد "‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ ﺁﻟﻔﺮد هﻴﭽﮑﺎﮎ‬

‫از ﻫﻤﻪ ﻋﺠﻴﺐﺗﺮ ﺳﺨﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺠﻼت زﻧﺎﻧﻪ از آﻟﻔﺮد ﻫﻴﭽﻜﺎك ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل آن‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ ﻓﻦ و ﺷﻐﻞ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎزي ﺧﻮد درﺑﺎره زﻧﺎن ﺗﺠﺎرب ﻓﺮاوان دارد ‪ -‬ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻛﻪ زن ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﻓﻴﻠﻤﻲ ﭘﺮﻫﻴﺠﺎن و ﭘﺮآﻧﺘﺮﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﻮد را ﻛﻤﺘﺮ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و ﺑﺮاي ﻛﺸﻒ ﺧﻮد ﻣﺮد را ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﺗﺨﻴﻞ و ﺗﺼﻮر زﻳﺎدﺗﺮي‬
‫وادارد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ زﻧﺎن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‬
‫و ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﻣﺮد ﺑﺮاي ﻛﺸﻒ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد زﺣﻤﺖ دﻫﺪ "‪.‬‬
‫اﻳﻀﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺠﻠﻪ در ﺷﻤﺎره دﻳﮕﺮي از ﻫﻤﻴﻦ ﺷﺨﺺ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫" زﻧﺎن ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺠﺎب و ﻧﻘﺎب و روﻳﺒﻨﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﺟﺬاب ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﺎذﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﻣﻲداد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻼﺷﻲ ﻛﻪ زﻧﺎن اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮي ﺑﺎ زﻧﺎن ﻏﺮﺑﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺣﺠﺎب و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻛﻪ دﻳﺮوز ﺑﺮ زن ﺷﺮﻗﻲ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد از ﻣﻴﺎن ﻣﻲرود و ﻫﻤﺮاه آن از ﺟﺎذﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ او ﻫﻢ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد "‪.‬‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ " :‬ﻣﺸﺘﺎﻗﻲ اﺳﺖ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻬﺠﻮري "‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻋﻜﺲ آن ﻫﻢ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ‪ " :‬ﻣﻬﺠﻮري اﺳﺖ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﺸﺘﺎﻗﻲ "‪.‬‬
‫اﻣﺮوز ﻳﻜﻲ از ﺧﻌﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي اروﭘﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ وﺟﻮد دارد ﺧﻊ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻠﻤﺎت‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪان اروﭘﺎﺋﻲ زﻳﺎد اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ آزادي و ﺑﻲﺑﻨﺪ و ﺑﺎري‬
‫اﻣﺮوز زﻧﺎن و ﻣﺮدان‪ ،‬ﻋﺸﻖ و ﺷﻮر و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ و ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻋﺸﻘﻬﺎﺋﻲ از ﻧﻮع ﻋﺸﻘﻬﺎي ﺷﺮﻗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻋﺸﻘﻬﺎي ﻣﺠﻨﻮن و ﻟﻴﻠﻲ‪ ،‬و ﺧﺴﺮو و ﺷﻴﺮﻳﻦ‬
‫رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻗﺼﻪ ﻣﺠﻨﻮن و ﻟﻴﻠﻲ‪ ،‬و ﺧﺴﺮو و ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻗﺼﻪﻫﺎي ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪه واﻗﻌﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺷﺮﻗﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ زن ﺑﺮ اﺛﺮ دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺧﻮد از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺮد ﺗﺎ ﻛﺠﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎﻻ ﺑﺮده اﺳﺖ و ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺳﺮ ﻧﻴﺎز ﻣﺮد را ﺑﻪ آﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻓﺮود آورده اﺳﺖ؟‬
‫ﻗﻄﻌﺎ درك زن اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را در ﺗﻤﺎﻳﻞ او ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺪن ﺧﻮد و ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮدن ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻳﻚ راز ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮاوان داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٦٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ در اﺳﻼم‬

‫‪ - 1‬واژه ﺣﺠﺎب‪.‬‬
‫‪ - 2‬ﺳﻴﻤﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﺠﺎب‪.‬‬
‫‪ - 3‬ﻣﻌﺎﺷﺮت آزاد از ﺟﻨﺒﻪ رواﻧﻲ‪.‬‬
‫‪ - 4‬ﺑﺤﺜﻲ در ﺣﺲ ﺗﻐﺰل‪.‬‬
‫‪ - 5‬ﻣﻌﺎﺷﺮت آزاد از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪.‬‬
‫‪ - 6‬ﻣﻌﺎﺷﺮت آزاد از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٦٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٧٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ در اﺳﻼم‬

‫ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺗﻮﺟﻴﻬﺎﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺗﺮاﺷﻴﺪهاﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ آن را ﺣﺘﻲ در ﺻﻮرت اﺳﻼﻣﻴﺶ اﻣﺮي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪاي را از اول ﺧﺮاﻓﻪ ﻓﺮض ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﻫﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي آن ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺧﺮاﻓﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ را ﺑﺎ‬
‫ﺑﻴﻄﺮﻓﻲ ﻣﻮرد ﻛﺎوش ﻗﺮار ﻣﻲدادﻧﺪ در ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﺳﺨﻨﺎن ﭘﻮچ و ﺑﻲاﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ زن از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻋﻘﻠﻲ آن را ﻣﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد و از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﺮا ﻣﺒﻨﺎي ﺣﺠﺎب در اﺳﻼم داﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫واژﻩ ﺣﺠﺎب‬

‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﻜﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺧﻮد را در اﻳﻦ ﺑﺎره ذﻛﺮ ﻛﻨﻴﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ را‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﺎدآوري ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آن ﻧﻜﺘﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻟﻐﻮي ﺣﺠﺎب ﻛﻪ در ﻋﺼﺮ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻮﺷﺶ زن ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه اﺳﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺠﺎب ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪن اﺳﺖ و ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺮده و ﺣﺎﺟﺐ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ از آن ﺟﻬﺖ ﻣﻔﻬﻮم‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﺮده وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺐ اﺻﻞ ﻟﻐﺖ ﻫﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺣﺠﺎب ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آن ﭘﻮﺷﺶ ﺣﺠﺎب ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده واﻗﻊ‬
‫ﺷﺪن ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ در داﺳﺘﺎن ﺳﻠﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻏﺮوب ﺧﻮرﺷﻴﺪ را اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ » " :‬ﺣﺘﻲ ﺗﻮارت ﺑﺎﻟﺤﺠﺎب «" )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ آﻧﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ در ﭘﺸﺖ ﭘﺮده‬
‫ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮده ﺣﺎﺟﺰ ﻣﻴﺎن ﻗﻠﺐ و ﺷﻜﻢ را " ﺣﺠﺎب " ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫در دﺳﺘﻮري ﻛﻪ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻚ اﺷﺘﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » :‬ﻓﻼ‬
‫ﺗﻄﻮﻟﻦ اﺣﺘﺠﺎﺑﻚ ﻋﻦ رﻋﻴﺘﻚ « )‪ .(2‬ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﺎش‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻮد را در اﻧﺪرون‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد از ﻣﺮدم ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻦ‪ ،‬ﺣﺎﺟﺐ و درﺑﺎن ﺗﺮا از ﻣﺮدم ﺟﺪا ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮدت را در‬
‫ﻣﻌﺮض ﻣﻼﻗﺎت و ﺗﻤﺎس ﻣﺮدم ﻗﺮار ﺑﺪه ﺗﺎ ﺿﻌﻴﻔﺎن و ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻬﺎ و ﺷﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻦ ﮔﻮش ﺗﻮ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ و ﺗﻮ ﻧﻴﺰ از ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮر ﺑﻲاﻃﻼع ﻧﻤﺎﻧﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﺧﻠﺪون در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺼﻠﻲ دارد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﻓﺼﻞ ﻓﻲ اﻟﺤﺠﺎب ﻛﻴﻒ ﻳﻘﻊ ﻓﻲ‬
‫اﻟﺪول و اﻧﻪ ﻳﻌﻈﻢ ﻋﻨﺪ اﻟﻬﺮم " در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻬﺎ در ﺑﺪو ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺎن‬
‫ﺧﻮد و ﻣﺮدم ﺣﺎﺋﻞ و ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ وﻟﻲ ﺗﺪرﻳﺠﺎ ﺣﺎﺋﻞ و ﭘﺮده ﻣﻴﺎن ﺣﺎﻛﻢ و ﻣﺮدم‬
‫ﺿﺨﻴﻤﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺨﺮه ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﮔﻮاري ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬اﺑﻦ ﺧﻠﺪون ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺠﺎب را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺮده و ﺣﺎﺋﻞ ‪ -‬ﻧﻪ ﭘﻮﺷﺶ ‪ -‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻮره ص‪ ،‬آﻳﻪ‪32 .‬‬
‫‪ - 2‬ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ‪53 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺠﺎب در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶ زن ﻳﻚ اﺻﻄﻼح ﻧﺴﺒﺔ ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻗﺪﻳﻢ و‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در اﺻﻄﻼح ﻓﻘﻬﺎء ﻛﻠﻤﻪ " ﺳﺘﺮ " ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﭼﻪ در ﻛﺘﺎب اﻟﺼﻠﻮه و ﭼﻪ در ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻜﺎح ﻛﻪ ﻣﺘﻌﺮض اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻠﻤﻪ "‬
‫ﺳﺘﺮ " را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدهاﻧﺪ ﻧﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺠﺎب را‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﻋﻮض ﻧﻤﻲﺷﺪ و ﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﻠﻤﻪ " ﭘﻮﺷﺶ " را ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺮدﻳﻢ‪ .‬زﻳﺮا ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻣﻌﻨﻲ ﺷﺎﻳﻊ ﻟﻐﺖ ﺣﺠﺎب ﭘﺮده اﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ در ﻣﻮرد ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﭘﺸﺖ ﭘﺮده واﻗﻊ ﺷﺪن زن اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻋﺪه‬
‫زﻳﺎدي ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ زن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده و در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﺒﻮس ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و ﺑﻴﺮون ﻧﺮود‪.‬‬
‫وﻇﻴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﺮاي زﻧﺎن ﻣﻘﺮر ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون‬
‫ﻧﺮوﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن و ﺣﺒﺲ زن در اﺳﻼم ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺜﻞ‬
‫اﻳﺮان ﻗﺪﻳﻢ و ﻫﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ در اﺳﻼم وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ زن در اﺳﻼم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن در ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺟﻠﻮهﮔﺮي و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ ﻧﭙﺮدازد‪ .‬آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻓﺘﻮاي ﻓﻘﻬﺎء ﻫﻢ‬
‫ﻣﺆﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ و ﻣﺎ ﺣﺪود اﻳﻦ ﭘﻮﺷﺶ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺮآن و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﻨﺖ ذﻛﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬در آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻟﻐﺖ ﺣﺠﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻫﺴﺖ‬
‫ﭼﻪ در ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻧﻮر و ﭼﻪ در ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﻛﻪ اﺣﺰاب‪ ،‬ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ و ﺗﻤﺎﺳﻬﺎي زن و ﻣﺮد‬
‫را ذﻛﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﺣﺠﺎب را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻳﻪاي ﻛﻪ در آن‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﺣﺠﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ درﺑﺎره زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اوﻟﻴﻦ آﻳﻪ‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ » :‬ﻳﺎ ﻧﺴﺎء اﻟﻨﺒﻲ ﻟﺴﺘﻦ ﻛﺄﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﻨﺴﺎء‬
‫«ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن ﻓﺮق دارﻳﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﻋﻨﺎﻳﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﭼﻪ در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت آن ﺣﻀﺮت و ﭼﻪ ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت‬
‫اﻳﺸﺎن‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬و در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ در‬
‫ﻛﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » :‬و ﻗﺮن ﻓﻲ ﺑﻴﻮﺗﻜﻦ «ﻳﻌﻨﻲ در‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ " اﻣﻬﺎت اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ " ﻛﻪ ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه اﺣﺘﺮام‬
‫زﻳﺎدي در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن داﺷﺘﻨﺪ از اﺣﺘﺮام ﺧﻮد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﺣﻴﺎﻧﺎ اﺑﺰار‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺧﻮدﺧﻮاه و ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ واﻗﻊ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬و ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ‬
‫ﻳﻜﻲ از " اﻣﻬﺎت اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ " )ﻋﺎﻳﺸﻪ( ﻛﻪ از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺗﺨﻠﻒ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﻧﺎﮔﻮاري ﺑﺮاي ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬ﺧﻮد او ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻇﻬﺎر ﺗﺄﺳﻒ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ ﻓﺮزﻧﺪان زﻳﺎدي از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲداﺷﺘﻢ و ﻣﻲﻣﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﺟﺮاﺋﻲ دﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻲزدم‪.‬‬
‫ﺳﺮ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪﻧﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﺣﻀﺮت ﺑﺎ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي ازدواج‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻌﺪي از ﺷﻬﺮت و اﺣﺘﺮام زﻧﺶ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ ﻣﻲآﻓﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ درﺑﺎره زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ دﺳﺘﻮر اﻛﻴﺪﺗﺮ و ﺷﺪﻳﺪﺗﺮي‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻳﻪاي ﻛﻪ در آن آﻳﻪ ﻛﻠﻤﻪ " ﺣﺠﺎب " ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ آﻳﻪ ‪ 54‬از ﺳﻮره اﺣﺰاب اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و اذا ﺳﺎﻟﺘﻤﻮﻫﻦ ﻣﺘﺎﻋﺎ ﻓﺎﺳﺎﻟﻮﻫﻦ ﻣﻦ وراء ﺣﺠﺎب «"‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﺘﺎع و ﻛﺎﻻي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎزي ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ از ﭘﺸﺖ ﭘﺮده از آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬در اﺻﻄﻼح ﺗﺎرﻳﺦ و‬
‫ﺣﺪﻳﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻧﺎم " آﻳﻪ ﺣﺠﺎب " آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺜﻼ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻗﺒﻞ از ﻧﺰول آﻳﻪ‬
‫ﺣﺠﺎب ﭼﻨﺎن ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ از ﻧﺰول آﻳﻪ ﺣﺠﺎب ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻦ آﻳﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺳﺖ )‪ ،(1‬ﻧﻪ آﻳﺎت ﺳﻮره ﻧﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 4‬ﺻﻔﺤﺎت ‪148 .- 151‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫» ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ «‪ -‬اﻟﻲ آﺧﺮ ‪ » -‬ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﺎت ﻳﻐﻀﻀﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ «‬
‫ﻳﺎ آﻳﻪ ﺳﻮره اﺣﺰاب ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫» ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ «‪ -‬اﻟﻲ آﺧﺮ‪.‬‬

‫اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻄﻮر ﺷﺪ در ﻋﺼﺮ اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺻﻄﻼح راﺋﺞ ﻓﻘﻬﺎء ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺘﺮ و ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ‬
‫ﺣﺠﺎب و ﭘﺮده و ﭘﺮدﮔﻲ ﺷﺎﻳﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﺠﻬﻮل اﺳﺖ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ از ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺷﺘﺒﺎه‬
‫ﻛﺮدن ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺣﺠﺎﺑﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻠﻞ ﻣﺮﺳﻮم ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ در اﻳﻦ ﺑﺎره‬
‫ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪.‬‬

‫ﺳﻴﻤﺎي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﺠﺎب‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻣﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ‪ -‬و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻋﺼﺮ اﺧﻴﺮ ﺣﺠﺎب ‪ -‬ﺳﺨﻦ در اﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ زن ﺧﻮب اﺳﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه در اﺟﺘﻤﺎع ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﻳﺎ ﻋﺮﻳﺎن؟ روح ﺳﺨﻦ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫آﻳﺎ زن و ﺗﻤﺘﻌﺎت ﻣﺮد از زن ﺑﺎﻳﺪ راﻳﮕﺎن ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻫﺮ زﻧﻲ‬
‫در ﻫﺮ ﻣﺤﻔﻠﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻤﺘﻌﺎت را ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء زﻧﺎ ﺑﺒﺮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫اﺳﻼم ﻛﻪ ﺑﻪ روح ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻲﻧﮕﺮد ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺮدان ﻓﻘﻂ در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و در‬
‫ﻛﺎدر ﻗﺎﻧﻮن ازدواج و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﻌﻬﺪات ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از زﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻫﻤﺴﺮان ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺘﻔﺎده از زﻧﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬و‬
‫زﻧﺎن ﻧﻴﺰ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮدان را در ﺧﺎرج از ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت و ﺑﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن ﭼﻪ ﺑﻜﻨﺪ؟ ﭘﻮﺷﻴﺪه‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻋﺮﻳﺎن؟ ﻳﻌﻨﻲ آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم او ﻋﻨﻮان ﻣﻲﺷﻮد زن اﺳﺖ‪ ،‬و اﺣﻴﺎﻧﺎ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎ ﻟﺤﻦ دﻟﺴﻮزاﻧﻪاي ﻃﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ زن آزاد ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻣﺤﻜﻮم و اﺳﻴﺮ و‬
‫در ﺣﺠﺎب؟ اﻣﺎ روح ﻣﺴﺄﻟﻪ و ﺑﺎﻃﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و آن اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ ﺟﻨﺴﻲ از زن‪ ،‬ﺟﺰ از ﺟﻬﺖ زﻧﺎ‪ ،‬آزادي ﻣﻄﻠﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻳﻌﻨﻲ آﻧﻜﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ذي ﻧﻔﻊ اﺳﺖ ﻣﺮد اﺳﺖ ﻧﻪ زن‪ ،‬و ﻻاﻗﻞ ﻣﺮد از زن در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ذي ﻧﻔﻊﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮل وﻳﻞ دوراﻧﺖ‪:‬‬

‫" داﻣﻨﻬﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺑﺠﺰ ﺧﻴﺎﻃﺎن ﻧﻌﻤﺘﻲ اﺳﺖ "‪.‬‬

‫ﭘﺲ روح ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻴﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﻫﻤﺴﺮان ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﻳﺎ آزاد ﺑﻮدن‬
‫ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻴﻬﺎ و ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻼم ﻃﺮﻓﺪار ﻓﺮﺿﻴﻪ اول اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻴﻬﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﻫﻤﺴﺮان ﻣﺸﺮوع‪ ،‬از ﺟﻨﺒﻪ‬
‫رواﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎع ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬و از ﺟﻨﺒﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺳﺒﺐ ﺗﺤﻜﻴﻢ رواﺑﻂ‬
‫اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﺮﻗﺮاري ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ زوﺟﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و از ﺟﻨﺒﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﺣﻔﻆ و اﺳﺘﻴﻔﺎء ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و از ﻧﻈﺮ وﺿﻊ زن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد‪ ،‬ﺳﺒﺐ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ارزش زن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد ﺑﺎﻻ رود‪.‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪ رواﻧﻲ دارد و ﺑﻌﻀﻲ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ ،‬و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﺟﻨﺒﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬و ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن‬
‫اﺣﺘﺮام زن و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺑﺘﺬال او‪.‬‬
‫ﺣﺠﺎب در اﺳﻼم از ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻠﻲﺗﺮ و اﺳﺎﺳﻲﺗﺮي رﻳﺸﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد و آن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻧﻮاع اﻟﺘﺬاذﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺼﺮي و ﻟﻤﺴﻲ و ﭼﻪ ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و‬
‫در ﻛﺎدر ازدواج ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎع‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺑﺮاي ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻏﺮﺑﻲ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻪ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ را ﺑﺎ‬
‫ﻟﺬﺗﺠﻮﺋﻴﻬﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲآﻣﻴﺰ دل‪ ،‬اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻳﻦ دو ﻣﺤﻴﻂ را ﻛﺎﻣﻼ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺷﺮح ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮق ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪:‬‬

‫ﭼﺮا ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻪ زن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺖ؟‬

‫‪ - ١‬ﺁراﻣﺶ رواﻧﻲ‬
‫ﻧﺒﻮدن ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد و آزادي ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي ﺑﻲ ﺑﻨﺪوﺑﺎر‪ ،‬ﻫﻴﺠﺎﻧﻬﺎ و اﻟﺘﻬﺎﺑﻬﺎي ﺟﻨﺴﻲ را‬
‫ﻓﺰون ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺳﻜﺲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻋﻄﺶ روﺣﻲ و ﻳﻚ ﺧﻮاﺳﺖ اﺷﺒﺎع‬
‫ﻧﺸﺪﻧﻲ در ﻣﻲآورد‪ .‬ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻏﺮﻳﺰهاي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻖ و " درﻳﺎ ﺻﻔﺖ " اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻃﺎﻋﺖ ﺷﻮد ﺳﺮﻛﺶﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن آﺗﺶ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮراك‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻌﻠﻪ ورﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي درك اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ دو ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ از آزﻣﻨﺪان ﺛﺮوت ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮص و آزي ﺣﻴﺮتآور در ﭘﻲ‬
‫ﮔﺮد آوردن ﭘﻮل و ﺛﺮوت ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ ﺣﺮﻳﺼﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪهاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از آزﻣﻨﺪاﻧﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺣﺲ ﺗﺼﺮف ﺗﻤﻠﻚ زﻳﺒﺎ و ﻳﺎن در ﻳﻚ ﺣﺪي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﺮﻣﺴﺮاﻫﺎ و در واﻗﻊ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت اﺳﺘﻔﺎده داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻳﺴﺘﻦ ﺳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﺘﺎب " اﻳﺮان در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن " در ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ﻛﺘﺎب ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" در ﻧﻘﺶ ﺷﻜﺎر ﻃﺎق ﺑﺴﺘﺎن ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﺳﻪ ﻫﺰار زﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺴﺮو )ﭘﺮوﻳﺰ( در ﺣﺮم‬
‫داﺷﺖ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻬﺮﻳﺎر ﻫﻴﭽﮕﺎه از اﻳﻦ ﻣﻴﻞ ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬دوﺷﻴﺰﮔﺎن و ﺑﻴﻮﮔﺎن و زﻧﺎن‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اوﻻد را در ﻫﺮ ﺟﺎ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺮم ﺧﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﻴﻞ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺣﺮم ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪاي ﭼﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﺎن اﻃﺮاف ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد و در آن وﺻﻒ زن ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻴﺎر را درج ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﻋﻤﺎل او‬
‫ﻫﺮﺟﺎ زﻧﻲ را ﺑﺎ وﺻﻒ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ "‪.‬‬

‫از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺣﺮﻣﺴﺮا ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ در ﺟﺪﻳﺪ ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد ﻛﺴﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﺧﺴﺮو ﭘﺮوﻳﺰ و ﻫﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ اﻣﻜﺎﻧﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﺗﺠﺪد ﻓﺮﻧﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻳﻚ ﺻﺪ ﻫﺰارم ﭘﺮوﻳﺰ و ﻫﺎرون اﻣﻜﺎﻧﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه آﻧﻬﺎ از‬
‫ﺟﻨﺲ زن ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬ﻫﻴﭻ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺲ " ﺗﻐﺰل " در ﺑﺸﺮ ﭼﻪ ﺣﺴﻲ اﺳﺖ؟ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ادﺑﻴﺎت ﺟﻬﺎن‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻏﺰل اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ادﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺮد‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮب و ﻣﻌﺸﻮق ﺧﻮد را ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎه او ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬او را ﺑﺰرگ و ﺧﻮد را ﻛﻮﭼﻚ ﺟﻠﻮه ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬او‬
‫را ﺑﺰرگ و ﺧﻮد را ﻛﻮﭼﻚ ﺟﻠﻮه ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﻳﺖ او ﻣﻲداﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺪﻋﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮب و ﻣﻌﺸﻮق " ﺻﺪ ﻣﻠﻚ ﺟﺎن ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺨﺮد‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ " از ﻓﺮاق او دردﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻣﻲﻧﺎﻟﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭼﺮا ﺑﺸﺮ در ﻣﻮرد ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن دﻳﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻳﻚ آدم ﭘﻮل ﭘﺮﺳﺖ ﺑﺮاي ﭘﻮل‪ ،‬و ﻳﻚ آدم ﺟﺎهﭘﺮﺳﺖ ﺑﺮاي ﺟﺎه و ﻣﻘﺎم ﻏﺰﻟﺴﺮاﺋﻲ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ؟! آﻳﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎن ﻏﺰﻟﺴﺮاﺋﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﭼﺮا ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﺷﻌﺮ و ﻏﺰل‬
‫دﻳﮕﺮي ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻳﺪ؟ ﭼﺮا ﻫﻤﻪ از دﻳﻮان ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻨﻘﺪر ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﺟﺰ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻛﺲ آﻧﺮا ﺑﺎ زﺑﺎن ﻳﻚ ﻏﺮﻳﺰه ﻋﻤﻴﻖ ﻛﻪ ﺳﺮاﭘﺎي وﺟﻮدش را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ؟‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﺸﺮ ﻋﺎﻣﻞ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد اﺳﺖ!‬
‫ﺑﺸﺮ ﺑﺮاي ﻋﺸﻘﻬﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺧﻮد ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺧﺎﺻﻲ دارد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮاي‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻌﻨﻮﻳﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺧﺎص دارد‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﺎﺟﺘﻬﺎي ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺎدي از ﻗﺒﻴﻞ آب و‬
‫ﻧﺎن و ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ادﻋﺎ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻋﺸﻘﻬﺎ ﺟﻨﺴﻲ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ و‬
‫ﺳﻌﺪي و ﺳﺎﻳﺮ ﻏﺰﻟﺴﺮاﻳﺎن ﺻﺮﻓﺎ از زﺑﺎن ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ‪ ،‬ﻣﺒﺤﺚ‬
‫دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺤﺚ ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﺸﻘﻬﺎ و ﻏﺰﻟﻬﺎ ﻋﺸﻖ و ﻏﺰﻟﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮد ﺑﺮاي زن‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ زن از ﻧﻮع ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺎن و آب‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺮ ﺷﺪن ﺷﻜﻢ اﻗﻨﺎع ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺮص و آز و ﺗﻨﻮع ﭘﺮﺳﺘﻲ در‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺸﻖ و ﻏﺰل‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻌﺪا در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﭼﻪ‬
‫ﺷﺮاﺋﻄﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺮص و آز ﺟﻨﺴﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد و در ﭼﻪ ﺷﺮاﺋﻄﻲ ﺷﻜﻞ ﻋﺸﻖ و ﻏﺰل ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و رﻧﮓ ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﺳﻼم ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺷﮕﺮف اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺰه آﺗﺸﻴﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬رواﻳﺎت زﻳﺎدي‬
‫درﺑﺎره ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮدن ﻏﺮﻳﺰهاي ﻛﻪ ﻣﺮد و زن را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻲدﻫﺪ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﺗﺪاﺑﻴﺮي ﺑﺮاي ﺗﻌﺪﻳﻞ و رام ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺰه اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه اﺳﺖ و در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﻢ ﺑﺮاي‬
‫زﻧﺎن و ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﺮدان‪ ،‬ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﻛﻪ ﺑﺮاي زن و ﻣﺮد‪،‬‬
‫ﻫﺮ دو‪ ،‬ﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮده ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن اﺳﺖ‪:‬‬

‫» ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ و ﻳﺤﻔﻈﻮا ﻓﺮوﺟﻬﻢ‪ ...‬ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﺎت ﻳﻐﻀﻀﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ‬

‫و ﻳﺤﻔﻈﻦ ﻓﺮوﺟﻬﻦ «‪.‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺧﻴﺮه ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٧٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻤﻠﻮ از ﺷﻬﻮت ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺪوزﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ‬
‫ﻟﺬت ﺑﺮدن ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪ ﻫﻢ ﺧﺎص زﻧﺎن ﻣﻘﺮر ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ و آن اﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺪن ﺧﻮد را از ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪه دارﻧﺪ و در اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﺟﻠﻮهﮔﺮي و دﻟﺮﺑﺎﺋﻲ ﻧﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ و ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت و ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻞ و رﻧﮓ و ﺑﻬﺎﻧﻪاي ﻛﺎري ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫روح ﺑﺸﺮ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺬﻳﺮي روح‬
‫ﺑﺸﺮ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺣﺪ ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ و از آن ﭘﺲ آرام ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ‪ -‬اﻋﻢ از ﻣﺮد و‬
‫زن ‪ -‬در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺛﺮوت و ﻣﻘﺎم از ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺛﺮوت و از ﺗﻤﻠﻚ ﺟﺎه و ﻣﻘﺎم ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد و اﺷﺒﺎع‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ ،‬در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻣﺮدي از ﺗﺼﺎﺣﺐ زﻳﺒﺎ روﻳﺎن و ﻫﻴﭻ زﻧﻲ از‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺮدن ﻣﺮدان و ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻗﻠﺐ آﻧﺎن و ﺑﺎﻋﺨﺮه ﻫﻴﭻ دﻟﻲ از ﻫﻮس ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫و از ﻃﺮﻓﻲ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻧﺎﻣﺤﺪود ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه اﻧﺠﺎم ﻧﺎﺷﺪﻧﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻘﺮون اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ‪ .‬دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ آرزوﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت روﺣﻲ و‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي رواﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﺮا در دﻧﻴﺎي ﻏﺮب اﻳﻨﻬﻤﻪ ﺑﻴﻤﺎري رواﻧﻲ زﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﻋﻠﺘﺶ آزادي اﺧﻼﻗﻲ و ﺟﻨﺴﻲ و‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت ﻓﺮاوان ﺳﻜﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺟﺮاﺋﺪ و ﻣﺠﻼت و ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎ و ﺗﺌﺎﺗﺮﻫﺎ و ﻣﺤﺎﻓﻞ و‬
‫ﻣﺠﺎﻟﺲ رﺳﻤﻲ و ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ و ﺣﺘﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ در اﺳﻼم دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﺶ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ زﻧﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ و ﺧﻮدآراﺋﻲ ﻣﺨﺼﻮص زﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻗﻠﺒﻬﺎ و دﻟﻬﺎ ﻣﺮد ﺷﻜﺎر اﺳﺖ و‬
‫زن ﺷﻜﺎرﭼﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺟﺴﻢ و ﺗﻦ‪ ،‬زن ﺷﻜﺎر اﺳﺖ و ﻣﺮد ﺷﻜﺎرﭼﻲ‪ .‬ﻣﻴﻞ‬
‫زن ﺑﻪ ﺧﻮدآراﺋﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺲ ﺷﻜﺎرﭼﻴﮕﺮي او ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻫﻴﭻ ﺟﺎي دﻧﻴﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻣﺮدان ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﺑﺪن ﻧﻤﺎ و آراﻳﺸﻬﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ زن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻜﻢ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ دﻟﺒﺮي ﻛﻨﺪ و ﻣﺮد را دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ و در دام ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺳﻴﺮ‬
‫ﺳﺎزد‪ .‬ﻟﻬﺬا اﻧﺤﺮاف ﺗﺒﺮج و ﺑﺮﻫﻨﮕﻲ از اﻧﺤﺮاﻓﻬﺎي ﻣﺨﺼﻮص زﻧﺎن اﺳﺖ و دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻣﻘﺮر ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ درﺑﺎره ﻃﻐﻴﺎن ﭘﺬﻳﺮي ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ و اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ادﻋﺎي اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ راﺳﻞ‪ ،‬ﻏﺮﻳﺰه‬
‫ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎ آزاد ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ و ﺧﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن وﺳﺎﺋﻞ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻫﺮﮔﺰ ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫و اﺷﺒﺎع ﻧﻤﻲﮔﺮدد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﺑﺎره اﻧﺤﺮاف " ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ " در ﻣﺮدان و اﻧﺤﺮاف " ﺗﺒﺮج "‬
‫در زﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ - ٢‬اﺳﺘﺤﻜﺎم ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬

‫ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﺳﺒﺐ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ راﺑﻄﻪ‬
‫زوﺟﻴﻦ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ و در اﻳﺠﺎد آن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﺒﺬول‬
‫ﺷﻮد‪ .‬و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺴﺘﻲ رواﺑﻂ زوﺟﻴﻦ و دﻟﺴﺮدي آﻧﺎن ﮔﺮدد ﺑﻪ ﺣﺎل‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ زﻳﺎﻧﻤﻨﺪ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آن ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻦ اﺳﺘﻤﺘﺎﻋﺎت و اﻟﺘﺬاذﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و در ﻛﺎدر ازدواج‬
‫ﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ زن و ﺷﻮﻫﺮي را ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﺳﺎزد و ﻣﻮﺟﺐ اﺗﺼﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ و ﻣﻨﻊ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﺟﻨﺴﻲ از ﻏﻴﺮ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺸﺮوع‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎع ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺷﺨﺺ از ﻟﺤﺎظ رواﻧﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﻛﺮدن او ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﺑﺮود‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ آزادي ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻟﺤﺎظ رواﻧﻲ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ رﻗﻴﺐ و ﻣﺰاﺣﻢ و‬
‫زﻧﺪاﻧﺒﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﺮاﺳﺎس دﺷﻤﻨﻲ و ﻧﻔﺮت ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاري‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻮاﻧﺎن اﻣﺮوز از ازدواج ﮔﺮﻳﺰاﻧﻨﺪ و ﻫﺮ وﻗﺖ ﺑﻪ آﻧﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻮاب‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ زود اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﭽﻪاﻳﻢ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﺎوﻳﻦ دﻳﮕﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از زﻳﺮ ﺑﺎر آن ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ در ﻗﺪﻳﻢ ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮﻳﻦ‬
‫آرزوﻫﺎي ﺟﻮاﻧﺎن ازدواج ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻮاﻧﺎن ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ دﻧﻴﺎي اروﭘﺎ ﻛﺎﻻي زن اﻳﻨﻬﻤﻪ‬
‫ارزان و ﻓﺮاوان ﮔﺮدد‪ " ،‬ﺷﺐ زﻓﺎف را ﻛﻢ از ﺗﺨﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ " ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ازدواج در ﻗﺪﻳﻢ ﭘﺲ از ﻳﻚ دوران اﻧﺘﻈﺎر و آرزوﻣﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫زوﺟﻴﻦ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﻋﺎﻣﻞ ﻧﻴﻜﺒﺨﺘﻲ و ﺳﻌﺎدت ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻣﺮوز ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻴﻬﺎي‬
‫ﺟﻨﺴﻲ در ﻏﻴﺮ ﻛﺎدر ازدواج ﺑﻪ ﺣﺪ اﻋﻠﻲ ﻓﺮاﻫﻢ اﺳﺖ و دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي آن اﺷﺘﻴﺎﻗﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي آزاد و ﺑﻲﺑﻨﺪ وﺑﺎر ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮان‪ ،‬ازدواج را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪ و ﺗﻜﻠﻴﻒ و‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ در آورده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ و ﻳﺎ اﺣﻴﺎﻧﺎ ‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺟﺮاﺋﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ -‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل زور ﺑﺮ ﺟﻮاﻧﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎوت آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﻛﺎدر ازدواج‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ رواﺑﻂ آزاد در آن اﺟﺎزه داده ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ازدواج در اﺟﺘﻤﺎع‬
‫اول ﭘﺎﻳﺎن اﻧﺘﻈﺎر و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ‪ ،‬و در اﺟﺘﻤﺎع دوم آﻏﺎز ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ رواﺑﻂ آزاد ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎن ازدواج ﺑﻪ دوران آزادي دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲدﻫﺪ و آﻧﻬﺎ‬
‫را ﻣﻠﺰم ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ وﻓﺎدار ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ و اﻧﺘﻈﺎر‬
‫آﻧﺎن ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ رواﺑﻂ آزاد اوﻻ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺴﺮان ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ازدواج و‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﺮ ﺑﺎز زﻧﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺟﻮاﻧﻲ و ﺷﻮر و ﻧﺸﺎط آﻧﻬﺎ رو ﺑﻪ‬
‫ﺿﻌﻒ و ﺳﺴﺘﻲ ﻣﻲﻧﻬﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ازدواج ﻛﻨﻨﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ زن را ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪ زادن و‬
‫اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺑﺮاي ﺧﺪﻣﺘﻜﺎري و ﻛﻠﻔﺘﻲ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ‪ ،‬و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ازدواﺟﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد را ﺳﺴﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫و ﺳﺒﺐ ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﻚ ﻋﺸﻖ ﺧﺎﻟﺺ و ﻣﺤﺒﺖ ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺘﻮار‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﻳﻚ از زن و ﺷﻮﻫﺮ ﻫﻤﺴﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﻮد را ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻌﺎدت ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ رﻗﻴﺐ و ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻠﺐ آزادي و ﻣﺤﺪودﻳﺖ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﺻﻄﻼح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را زﻧﺪاﻧﺒﺎن ﺑﻨﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺮ ﻳﺎ دﺧﺘﺮي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ازدواج ﻛﺮدهام‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﺧﻮدم زﻧﺪاﻧﺒﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪام‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﺮاي ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺒﻞ از ازدواج آزاد ﺑﻮد ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺲ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮ ﻗﺼﺪ‪ ،‬ﺑﻼﺳﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﺎﻻي ﭼﺸﻤﺖ اﺑﺮو اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﭘﺲ از ازدواج‬
‫اﻳﻦ آزادﻳﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﺷﺐ دﻳﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻣﺆاﺧﺬه ﻫﻤﺴﺮش ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﻮدي؟ و اﮔﺮ در ﻣﺤﻔﻠﻲ ﺑﺎ اﻟﺘﻬﺎب ﺑﺎ دﺧﺘﺮي ﺑﺮ ﻗﺼﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺴﺮش ﺑﻪ او اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮاده در ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺗﺎ ﭼﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﺳﺮد و ﺳﺴﺖ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي آزاد ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﺷﻜﺎل‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﺋﻞ ﺿﺪ آﺑﺴﺘﻨﻲ را‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﻛﻲ ﻧﺴﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ اﻳﺠﺎد‬
‫ﭘﺎﻛﺘﺮﻳﻦ و ﺻﻤﻴﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻃﻒ ﺑﻴﻦ زوﺟﻴﻦ و ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ و اﺗﺤﺎد ﻛﺎﻣﻞ در‬
‫ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﻫﺪف وﻗﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ زوﺟﻴﻦ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻤﺘﺎع از‬
‫ﻏﻴﺮ ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺮان ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮد ﭼﺸﻢ ﺑﻪ زن دﻳﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و زن ﻧﻴﺰ‬
‫در ﺻﺪد ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺴﻲ ﺟﺰ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﺻﻞ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻫﺮ ﻧﻮع‬
‫ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﺟﻨﺴﻲ در ﻏﻴﺮ ﻛﺎدر ﺧﺎﻧﻮاده ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞ از ازدواج ﻫﻢ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬زﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از اﻣﺜﺎل راﺳﻞ و ﺗﻘﻠﻴﺪ از ﺻﺎﺣﺒﺎن‬
‫ﻣﻜﺘﺐ " اﺧﻼق ﻧﻮﻳﻦ ﺟﻨﺴﻲ " ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﺧﻮد را در ﺟﺎي دﻳﮕﺮ ﺟﺴﺘﺠﻮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﺮد ﻣﻮرد ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪان ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪاش ﻧﻴﺴﺖ وﺳﺎﺋﻞ ﺿﺪ آﺑﺴﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد و از‬
‫ﻣﺮد ﻣﻮرد ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﺑﺴﺘﻦ ﻧﺸﻮد و ﻓﺮزﻧﺪ را ﺑﻪ رﻳﺶ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﺒﻨﺪد‪ .‬ﻗﻄﻌﺎ ﭼﻨﻴﻦ زﻧﻲ ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﻲآورد از ﻣﺮد ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪاش ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ از ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻫﻤﺴﺮ او اﺳﺖ و اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻏﻴﺮ او آﺑﺴﺘﻦ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺮد ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻌﺎ‬
‫ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ از زن ﻣﻮرد ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪاش ﻓﺮزﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ از زﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ زور‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ او ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬دﻧﻴﺎي اروﭘﺎ ﻋﻤﻼ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد وﺳﺎﺋﻞ ﺿﺪ آﺑﺴﺘﻨﻲ‪،‬‬
‫آﻣﺎر ﻓﺮزﻧﺪان ﻏﻴﺮ ﻣﺸﺮوع وﺣﺸﺖآور اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ - ٣‬اﺳﺘﻮاري اﺟﺘﻤﺎع‬

‫ﻛﺸﺎﻧﻴﺪن ﺗﻤﺘﻌﺎت ﺟﻨﺴﻲ از ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎع را ﺿﻌﻴﻒ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺣﺠﺎب ﺧﺮدهﮔﻴﺮي ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ " :‬ﺣﺠﺎب ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن ﻧﻴﺮوي ﻧﻴﻤﻲ از اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ " ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ و ﺗﺮوﻳﺞ رواﺑﻂ آزاد ﺟﻨﺴﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن ﻧﻴﺮوي اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن ﻧﻴﺮوي زن و ﺣﺒﺲ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي او اﺳﺖ ﺣﺠﺎب ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻧﺪاﻧﻲ‬
‫ﻛﺮدن زن و ﻣﺤﺮوم ﺳﺎﺧﺘﻦ او از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ و در اﺳﻼم‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﺳﻼم ﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ زن از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺮود و ﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺣﻖ‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ ﻧﺪارد ‪ -‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ را ﻓﺮﻳﻀﻪ ﻣﺸﺘﺮك زن و ﻣﺮد داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ‪-‬‬
‫و ﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﺮاي زن ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ زن ﺑﻴﻜﺎر و‬
‫ﺑﻴﻌﺎر ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و وﺟﻮدي ﻋﺎﻃﻞ و ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺎر آﻳﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺑﺪن ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن ﻧﻴﺮوي‬
‫اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ آﻟﻮده ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻟﺬﺗﺠﻮﺋﻴﻬﺎي ﺷﻬﻮاﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻳﺎ اﮔﺮ ﭘﺴﺮ و دﺧﺘﺮي در ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﺮﺿﺎ در ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ درس‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ دﺧﺘﺮان ﺑﺪن ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ و ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ آراﻳﺸﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺨﻦ اﺳﺘﺎد ﮔﻮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﺎر ﻫﺮ ﭘﺴﺮي ﻳﻚ دﺧﺘﺮ آراﻳﺶ ﻛﺮده ﺑﺎ داﻣﻦ ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺎ ﻳﻚ وﺟﺐ ﺑﺎﻻي زاﻧﻮ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ اﮔﺮ ﻣﺮدي در ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﺑﺎزار و اداره و ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎ ﻗﻴﺎﻓﻪﻫﺎي ﻣﺤﺮك‬
‫و ﻣﻬﻴﺞ زﻧﺎن آراﻳﺶ ﻛﺮده داﺋﻤﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺮﮔﺮم ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ در‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﻇﺮي روﺑﺮو ﻧﺸﻮد؟ اﮔﺮ ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻳﺎ ادارهاي ﻛﻪ ﺳﺨﺖ ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﻧﻮع آﻣﻴﺰﺷﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎور ﻧﺪارﻳﺪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ وﺿﻊ ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ رﺳﻮا ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ اﺳﺖ و از اروﭘﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻢ‬
‫دارﻳﻢ ﺟﻠﻮ ﻣﻲاﻓﺘﻴﻢ از ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪﻫﺎي ﭘﻠﻴﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺖ و ﻳﻜﻲ از ﻧﺘﺎﺋﺞ‬
‫ﺳﻮء ﭘﻮل ﭘﺮﺳﺘﻲﻫﺎ و ﺷﻬﻮﺗﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران ﻏﺮب اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﻃﺮق و وﺳﺎﺋﻠﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺨﺪﻳﺮ و ﺑﻲ ﺣﺲ ﻛﺮدن اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ و در آوردن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه اﺟﺒﺎري ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫" اﻃﻼﻋﺎت " ‪ 5 / 9 / 47‬ﮔﺰارﺷﻲ از اداره ﻛﻞ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻣﻮاد ﺧﻮردﻧﻲ‪ ،‬آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬آراﻳﺸﻲ‬
‫ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬درﺑﺎره ﻟﻮازم آراﻳﺶ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" ﺗﻨﻬﺎ در ﻇﺮف ﻳﻚ ﺳﺎل ‪ 210‬ﻫﺰار ﻛﻴﻠﻮ ﻣﻮاد و ﻟﻮازم آراﻳﺶ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺳﺮﺧﺎب‪ ،‬ﻛﺮم‪،‬‬
‫ﭘﻮدر‪ ،‬ﺳﺎﻳﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ‪ 181‬ﻫﺰار ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم آن‬
‫اﻧﻮاع ﻛﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ ‪ 1650‬ﻗﻮﻃﻲ و ‪ 2500‬دوﺟﻴﻦ ﭘﻮدر ﺻﻮرت و ‪4604‬‬
‫ﻋﺪد روژﻟﺐ‪ 2280 ،‬ﻋﺪد ﺻﺎﺑﻮن ﻻﻏﺮي‪ 2280 ،‬آﻣﭙﻮل آراﻳﺸﻲ اﺟﺎزه ورود داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 3100‬ﻋﺪد ﺳﺎﻳﻪ ﭼﺸﻢ و ‪ 2400‬ﺧﻂ ﭼﺸﻢ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد "‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آري ﺑﺎﻳﺪ زن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ " ﺗﺠﺪد " و " ﺗﻘﺪم " و " ﻣﻘﺘﻀﻴﺎت زﻣﺎن " ﻫﺮ روز و ﻫﺮ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎ وﺳﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﮕﺬارد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻻﻳﻘﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اروﭘﺎﺋﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ زن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺧﻮد را ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر در ﻣﺠﺎﻟﺲ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ زﻧﺎن ﺑﻴﺎراﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻻﻳﻘﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻧﻪ وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دﻳﮕﺮش را‬
‫ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻧﺤﻄﺎط اﺧﻼق ﺟﻮاﻧﺎن و ﺿﻌﻒ اراده آﻧﺎن و اﻳﺠﺎد رﻛﻮد در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻏﺮب اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫در ﺟﺎﻣﻌﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ وﺟﻮد دارد ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﺷﻨﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ رﺳﻮاﺋﻴﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم آزادي زن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ - ٤‬ارزش و اﺣﺘﺮام زن‬

‫ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮ زن ﺗﻔﻮق دارد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻐﺰ و ﻓﻜﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﻔﻮق ﻣﺮد ﻻاﻗﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪ .‬زن در اﻳﻦ دو ﺟﺒﻬﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد ﻗﺪرت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺪارد‪،‬‬
‫وﻟﻲ زن از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻗﻠﺒﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻔﻮق ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺮد ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺮﻳﻢ‬
‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ زن ﻣﻴﺎن ﺧﻮد و ﻣﺮد ﻳﻜﻲ از وﺳﺎﺋﻞ ﻣﺮﻣﻮزي ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ زن ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻣﻘﺎم و‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮد در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮد از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻼم زن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ زن ﻫﺮ اﻧﺪازه ﻣﺘﻴﻦﺗﺮ و ﺑﺎ وﻗﺎرﺗﺮ و ﻋﻔﻴﻔﺘﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ و ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮد ﻧﮕﺬارد ﺑﺮ اﺣﺘﺮاﻣﺶ اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪا در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت ﺳﻮره اﺣﺰاب ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫زﻧﺎن ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ذﻟﻚ ادﻧﻲ ان ﻳﻌﺮﻓﻦ ﻓﻼ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﺆذﻳﻦ ""‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻔﺎف ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﺧﻮد را در اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻣﺮدان ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و در ﻧﺘﻴﺠﻪ دور ﺑﺎش و ﺣﺸﻤﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﺰاﺣﻤﺖ اﻓﺮاد‬
‫ﺳﺒﻜﺴﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٨٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﻳﺮادهﺎ و اﺷﻜﺎﻟﻬﺎ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎر ﺑﻲ ﻣﻨﻄﻖ‪.‬‬
‫‪ - 2‬ﺳﻠﺐ ﺣﻖ آزادي‪.‬‬
‫‪ - 3‬رﻛﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‪.‬‬
‫‪ - 4‬اﻓﺰاﻳﺶ اﻟﺘﻬﺎﺑﻬﺎ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٨٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪٩٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻳﺮادﻫﺎ و اﺷﻜﺎﻟﻬﺎ‬

‫ﺣﺠﺎب و ﻣﻨﻄﻖ‬

‫اوﻟﻴﻦ اﻳﺮادي ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪﮔﻲ زن ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ ﻧﺪارد وﭼﻴﺰي ﻛﻪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ از آن دﻓﺎع ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﻨﺸﺄ ﺣﺠﺎب‪ ،‬ﻳﺎ ﻏﺎرﺗﮕﺮي و ﻧﺎ اﻣﻨﻲ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوز وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬و ﻳﺎ ﻓﻜﺮ رﻫﺒﺎﻧﻴﺖ و ﺗﺮك ﻟﺬت ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﺑﺎﻃﻞ و‬
‫ﻧﺎدرﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻲ و ﺳﻠﻄﻪﺟﻮﺋﻲ ﻣﺮد ﺑﻮده ﻛﻪ رذﻳﻠﻪاي اﺳﺖ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫آن ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮد‪ ،‬و ﻳﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﭘﻠﻴﺪي زن در اﻳﺎم ﺣﻴﺾ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻢ ﺧﺮاﻓﻪاي ﺑﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ اﻳﺮاد از ﺑﺤﺜﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﺮدﻳﻢ روﺷﻦ ﺷﺪ‪ .‬از ﻣﺒﺎﺣﺚ آن ﺑﺨﺶ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﺳﻼﻣﻲ آن ‪ -‬از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ :‬رواﻧﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‪،‬‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺣﺘﻲ از ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ارزش زن‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻌﻘﻮل دارد و ﭼﻮن در آن ﺑﺨﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﺤﺚ ﻛﺮدﻳﻢ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺠﺎب و اﺻﻞ ﺁزادي‬

‫اﻳﺮاد دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺠﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻠﺐ ﺣﻖ آزادي ﻛﻪ ﻳﻚ ﺣﻖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﺑﺸﺮي اﺳﺖ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ زن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﺷﺮف اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاد اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﺮﻳﻒ و آزاد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ زن‪ ،‬ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺳﻴﺎه‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺮ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎﺧﺘﻦ زن ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺠﺎب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻲ اﻋﺘﻨﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺣﻖ آزادي او و اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ او اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻇﻠﻢ ﻓﺎﺣﺶ اﺳﺖ ﺑﻪ زن‪ .‬ﻋﺰت و ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ و‬
‫ﺣﻖ آزادي زن‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﺘﻄﺎﺑﻖ ﻋﻘﻞ و ﺷﺮع ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺪون ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺳﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬و ﻇﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻞ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ واﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺬﻛﺮ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﺮق اﺳﺖ ﺑﻴﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن زن در ﺧﺎﻧﻪ و‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻇﻒ داﻧﺴﺘﻦ او ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮد ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﺳﻼم ﻣﺤﺒﻮس ﺳﺎﺧﺘﻦ و اﺳﻴﺮ ﻛﺮدن زن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺣﺠﺎب‬
‫در اﺳﻼم ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪاي اﺳﺖ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه زن ﻧﻬﺎده ﺷﺪه ﻛﻪ در ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ را در ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻧﻪ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮد ﺑﺮ او ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﻪ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ و ﻛﺮاﻣﺖ او ﻣﻨﺎﻓﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻮق ﻃﺒﻴﻌﻲ او ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺧﻠﻖ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﭘﺎرهاي ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬زن ﻳﺎ ﻣﺮد را ﻣﻘﻴﺪ ﺳﺎزد ﻛﻪ در ﻣﻌﺎﺷﺮت روش ﺧﺎﺻﻲ را‬
‫اﺗﺨﺎذ ﻛﻨﻨﺪ و ﻃﻮري راه ﺑﺮوﻧﺪ ﻛﻪ آراﻣﺶ دﻳﮕﺮان را ﺑﺮ ﻫﻢ ﻧﺰﻧﻨﺪ و ﺗﻌﺎدل اﺧﻼﻗﻲ را از ﺑﻴﻦ‬
‫ﻧﺒﺮﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﻠﺒﻲ را " زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن " ﻳﺎ " ﺑﺮدﮔﻲ " ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻧﺎﻣﻴﺪ و آن را ﻣﻨﺎﻓﻲ‬
‫ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ و اﺻﻞ " آزادي " ﻓﺮد ﻧﻤﻲﺗﻮان داﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺘﻤﺪن ﺟﻬﺎن در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮد وﺟﻮد دارد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﺮدي ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻳﺎ در ﻟﺒﺎس ﺧﻮاب از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﮋاﻣﻪ ﺑﻴﺮون آﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻠﻴﺲ‬
‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻛﺮده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﻴﺜﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ او را ﺟﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺧﻼﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع را ﻣﻠﺰم ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻌﺎﺷﺮت اﺳﻠﻮب‬
‫ﺧﺎﺻﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻧﻪ ﺑﺮدﮔﻲ ﻧﺎم دارد و‬
‫ﻧﻪ زﻧﺪان‪ ،‬و ﻧﻪ ﺿﺪ آزادي و ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻇﻠﻢ و ﺿﺪ ﺣﻜﻢ ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮدن زن ‪ -‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺪودي ﻛﻪ اﺳﻼم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ ‪ -‬ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻛﺮاﻣﺖ و اﺣﺘﺮام ﺑﻴﺸﺘﺮ او اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا او را از ﺗﻌﺮض اﻓﺮاد ﺟﻠﻒ و ﻓﺎﻗﺪ اﺧﻼق ﻣﺼﻮن ﻣﻲدارد‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻓﺖ زن اﻗﺘﻀﺎء ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرود ﻣﺘﻴﻦ و ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺑﺎ وﻗﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻃﺮز رﻓﺘﺎر و ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺶ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﺪي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺗﻬﻴﻴﺞ ﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻧﺒﺮد‪ ،‬ﻋﻤﻼ ﻣﺮد را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد دﻋﻮت ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬زﺑﺎﻧﺪار‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻟﺒﺎس ﻧﭙﻮﺷﺪ‪ ،‬زﺑﺎﻧﺪار راه ﻧﺮود‪ ،‬زﺑﺎﻧﺪار و ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺧﻮد آﻫﻨﮓ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﭼﻪ آﻧﻜﻪ ﮔﺎﻫﻲ‬
‫اوﻗﺎت ژﺳﺘﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬راه رﻓﺘﻦ اﻧﺴﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻃﺮز ﺣﺮف زدﻧﺶ ﻳﻚ ﺣﺮف‬
‫دﻳﮕﺮي ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫اول از ﺗﻴﭗ ﺧﻮدم ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﺜﺎل ﻣﻲزﻧﻢ‪ :‬اﮔﺮ ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﻗﻴﺎﻓﻪ و‬
‫ﻫﻴﻜﻠﻲ ﺑﺮﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﻋﺎدت و ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ ﺑﺴﺎزد‪ ،‬ﻋﻤﺎﻣﻪ را ﺑﺰرگ و رﻳﺶ را دراز ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺼﺎ‬
‫و رداﺋﻲ ﺑﺎ ﻫﻴﻤﻨﻪ و ﺷﻜﻮه ﺧﺎص ﺑﻪ دﺳﺖ و دوش ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ژﺳﺖ و ﻗﻴﺎﻓﻪ ﺧﻮدش ﺣﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻦ اﺣﺘﺮام ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬راه ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎز ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺆدب ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻣﺮا‬
‫ﺑﺒﻮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ اﻓﺴﺮ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻋﺎﻟﻲ اﻓﺴﺮي ﻛﻪ ﮔﺮدن ﻣﻲاﻓﺮازد‪ ،‬ﻗﺪﻣﻬﺎ را‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎد ﺑﻪ ﻏﺒﻐﺐ ﻣﻲاﻧﺪازد‪ ،‬ﺻﺪاي ﺧﻮد را ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺮف زدن ﻛﻠﻔﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او ﻫﻢ زﺑﺎﻧﺪار ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﺑﻲ زﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از ﻣﻦ ﺑﺘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬رﻋﺐ ﻣﻦ را‬
‫در دﻟﻬﺎي ﺧﻮد ﺟﺎ دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ زن ﻳﻚ ﻃﺮز ﻟﺒﺎس ﺑﭙﻮﺷﺪ ﻳﺎ راه ﺑﺮود ﻛﻪ اﻃﻮار و اﻓﻌﺎﻟﺶ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺰﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﺑﻴﺎ‪ ،‬ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﻣﻦ ﺑﮕﺬار‪ ،‬ﻣﺘﻠﻚ ﺑﮕﻮ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻦ زاﻧﻮ ﺑﺰن‪ ،‬اﻇﻬﺎر‬
‫ﻋﺸﻖ و ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻛﻦ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﺣﻴﺜﻴﺖ زن اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ؟ آﻳﺎ اﮔﺮ ﺳﺎده و آرام ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺑﺮود‪ ،‬ﺣﻮاس‬
‫ﭘﺮت ﻛﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﻬﻮت آﻟﻮد ﻣﺮدان را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺣﻴﺜﻴﺖ‬
‫زن ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻣﺮد ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺟﺘﻤﺎع ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻼف اﺻﻞ آزادي ﻓﺮد اﺳﺖ؟‬
‫آري اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ زن را ﺑﺎﻳﺪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺒﺲ و در را ﺑﻪ روﻳﺶ ﻗﻔﻞ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‬
‫اﺟﺎزه ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ او ﻧﺪاد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﺎ آزادي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺣﻴﺜﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺣﻘﻮق‬
‫ﺧﺪادادي زن ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي در ﺣﺠﺎﺑﻬﺎي ﻏﻴﺮ اﺳﻼم ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ در اﺳﻼم‬
‫ﻧﺒﻮده و ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎ اﮔﺮ از ﻓﻘﻬﺎء ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ آﻳﺎ ﺻﺮف ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ زن از ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺮام اﺳﺖ‪،‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻧﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ آﻳﺎ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮدن زن و ﻟﻮ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪه ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺮام‬
‫اﺳﺖ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻔﺲ ﻋﻤﻞ ﺑﻴﻊ و ﺷﺮاء زن اﮔﺮ ﻃﺮف ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺮام اﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬
‫ﺣﺮام ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدن زن در ﻣﺠﺎﻟﺲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ؟ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ‬
‫اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻣﺴﺎﺟﺪ و ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮﻫﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻛﺴﻲ ﻧﮕﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺮف ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدن زن در ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺮد ﻫﻢ وﺟﻮد دارد ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﺗﺤﺼﻴﻞ‬
‫زن‪ ،‬ﻓﻦ و ﻫﻨﺮ آﻣﻮﺧﺘﻦ زن و ﺑﺎﻋﺨﺮه ﺗﻜﻤﻴﻞ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در وﺟﻮد او ﻧﻬﺎده‬
‫اﺳﺖ ﺣﺮام اﺳﺖ؟ ﺑﺎز ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ‬
‫و ﺗﺤﺮﻳﻚ آﻣﻴﺰ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪن زن از ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﺟﻠﺐ‬
‫رﺿﺎﻳﺖ ﺷﻮﻫﺮ و ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺮد ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪود ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺪﻫﺪ ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻓﺘﻦ زن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اﻗﻮام و ﻓﺎﻣﻴﻞ ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻣﺼﻠﺤﺖ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ زن ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺮ ﺧﻮد ﺑﺮود و ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ ﺧﻮاﻫﺮش ﻓﺮد ﻣﻔﺴﺪ‬
‫و ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ زن را ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻗﻀﺎﻳﺎ ﻛﻢ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ رﻓﺘﻦ زن ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎدرش‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﻧﻔﺲ ﻣﺎدر ﺑﻪ او ﺑﺮﺳﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ را ﺗﻠﺦ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ دارد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي زﺑﺎﻧﺒﺨﺶ ‪ -‬ﻛﻪ زﻳﺎﻧﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺮد اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ زن و ﻓﺮزﻧﺪان اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻴﺴﺖ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺮد ﻣﻮرد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫رآﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ‬

‫ﺳﻮﻣﻴﻦ اﻳﺮادي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺠﺎب ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ رﻛﻮد و ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺧﻠﻘﺖ در اﺳﺘﻌﺪاد زن ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫زن ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮد داراي ذوق‪ ،‬ﻓﻜﺮ‪ ،‬ﻓﻬﻢ‪ ،‬ﻫﻮش و اﺳﺘﻌﺪاد ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ را ﺧﺪا‬
‫ﺑﻪ او داده اﺳﺖ و ﺑﻴﻬﻮده ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺎﺳﺎ ﻫﺮ اﺳﺘﻌﺪاد ﻃﺒﻴﻌﻲ دﻟﻴﻞ ﻳﻚ ﺣﻖ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ در آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫اﺳﺘﻌﺪاد و ﻟﻴﺎﻗﺖ ﻛﺎري داده ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺳﻨﺪ و ﻣﺪرك اﺳﺖ ﻛﻪ وي ﺣﻖ دارد اﺳﺘﻌﺪاد‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻊ ﻛﺮدن آن ﻇﻠﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﺸﺮ اﻋﻢ از زن و ﻣﺮد ﺣﻖ دارﻧﺪ درس ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و اﻳﻦ ﺣﻖ را ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﺳﺘﻌﺪاد درس ﺧﻮاﻧﺪن در ﺑﺸﺮ وﺟﻮد دارد و در ﺣﻴﻮاﻧﺎت‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﺣﻴﻮان اﺳﺘﻌﺪاد ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ وﺟﻮد دارد و ﻣﺤﺮوم ﺳﺎﺧﺘﻦ او از اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮﺧﻼف ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎز داﺷﺘﻦ زن از ﻛﻮﺷﺸﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ آﻓﺮﻳﻨﺶ ﺑﻪ او اﻣﻜﺎن داده اﺳﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺘﻢ ﺑﻪ زن اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ﻗﻮاي‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺧﺪادادي اﻧﺴﺎن ﻣﻌﻄﻞ و ﺑﻲ اﺛﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ زﻳﺎن اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺟﺘﻤﺎع اﺳﺖ‪ .‬زن ﻧﻴﺰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ‬
‫و ﻧﻴﺮوي ﺗﻮﻟﻴﺪ او ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ و ﺗﻀﻴﻴﻊ ﻧﻴﺮوي ﻧﻴﻤﻲ از اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع‪،‬‬
‫ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﻖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻓﺮدي زن اﺳﺖ و ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﻖ اﺟﺘﻤﺎع و ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ زن‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﺑﺎر و ﻛﻞ ﺑﺮ ﻣﺮد زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻦ اﺷﻜﺎل آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﺪود آن را ﺑﻪ زودي ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪،‬‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻧﻴﺮوي زن و ﺿﺎﻳﻊ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻓﻄﺮي او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﺮاد ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺮ‬
‫آن ﺷﻜﻠﻲ از ﺣﺠﺎب ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻫﻨﺪﻳﻬﺎ ﻳﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﻳﺎ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻣﺘﺪاول ﺑﻮده اﺳﺖ وارد‬
‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺣﺠﺎب اﺳﻼم ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ زن را در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﺒﻮس ﻛﺮد و ﺟﻠﻮي ﺑﺮوز‬
‫اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي او را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎي ﺣﺠﺎب در اﺳﻼم ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻟﺘﺬاذات ﺟﻨﺴﻲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺸﺮوع اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ و ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ زن اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲرود‬
‫ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮدان را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮد ﻫﻢ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر زن را ﻓﻠﺞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺮد ﺗﻤﺘﻌﺎت ﺟﻨﺴﻲ را ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺧﻮد ﻛﻨﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ از‬
‫ﻛﻨﺎر ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و ﭘﺎ ﺑﻪ درون اﺟﺘﻤﺎع ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﺪ‪،‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﻓﻜﺮش ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ زن و آن‬
‫دﺧﺘﺮ و اﻳﻦ ﻗﺪر و ﺑﺎﻻ و اﻳﻦ ﻃﻨﺎزي و آن ﻋﺸﻮهﮔﺮي ﺑﺎﺷﺪ و داﺋﻤﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﻃﺮح ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻓﻼن ﺧﺎﻧﻢ آﺷﻨﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻳﺎ اﮔﺮ زن ﺳﺎده و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺮود ﺑﺮاي اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ‬
‫ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺎي آﺋﻴﻨﻪ و ﻣﻴﺰ ﺗﻮاﻟﺖ وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺗﻠﻒ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻨﺪ و زﻣﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ ﺗﻤﺎم ﺳﻌﻴﺶ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﻜﺎر ﻣﺮدان را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺳﺎزد و ﺟﻮاﻧﺎن را ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻈﻬﺮ اراده و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﺗﺼﻤﻴﻢ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ‬
‫ﻫﻮﺳﺒﺎز و ﭼﺸﻢ ﭼﺮان و ﺑﻲ اراده ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪ؟‬
‫ﻋﺠﺒﺎ! ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺠﺎب‪ ،‬ﻧﻴﻤﻲ از اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع را ﻓﻠﺞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ و ﺑﻲﺑﻨﺪ‬
‫و ﺑﺎري ﻧﻴﺮوي ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد زن و ﻣﺮد را ﻓﻠﺞ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎر زن ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﻮدآراﻳﻲ و ﺻﺮف‬
‫وﻗﺖ در ﭘﺎي ﻣﻴﺰ ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﺮاي ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ‪ ،‬و ﻛﺎر ﻣﺮد ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ و ﺷﻜﺎرﭼﻴﮕﺮي ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺘﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﺮدي را از زﻧﺶ ﻛﻪ در ﻳﻜﻲ از ﻣﺠﻼت زﻧﺎﻧﻪ درج ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ذﻛﺮ ﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد اوﺿﺎع ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬زﻧﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ در آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در آن ﻧﺎﻣﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫" زﻧﻢ در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاب ﺑﻪ ﻳﻚ دﻟﻘﻚ درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﻲ ﻣﺒﺪل ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮاب ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮﻫﺎﻳﺶ ﺧﺮاب ﻧﺸﻮد ﻳﻚ ﻛﻼه ﺗﻮري ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺳﺮش ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻟﺒﺎس ﺧﻮاب‬
‫ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻠﻮ آﺋﻴﻨﻪ ﻣﻴﺰ ﺗﻮاﻟﺖ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و ﮔﺮﻳﻢ ﺻﻮرﺗﺶ را ﺑﺎ ﺷﻴﺮ‬
‫ﭘﺎك ﻛﻦ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ روﻳﺶ را ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻢ او زن ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا اﺻﻼ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺳﺎﺑﻖ را ﻧﺪارد‪ .‬اﺑﺮوﻫﺎﻳﺶ را ﺗﺮاﺷﻴﺪه و ﭼﻮن ﻣﺪاد اﺑﺮو را ﭘﺎك ﻛﺮده ﺑﻲ اﺑﺮو ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از‬
‫ﺻﻮرﺗﺶ ﺑﻮي ﻧﺎﻣﻄﺒﻮﻋﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﺎم ﻣﻦ ﻣﻲرﺳﺪ زﻳﺮا ﻛﺮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭼﻴﻦ و ﭼﺮوك ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرﺗﺶ ﻣﻲﻣﺎﻟﺪ ﺑﻮي ﻛﺎﻓﻮر ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﺎد ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬ﻛﺎش ﻛﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ‬
‫ﺧﺘﻢ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﺎزه ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪاي در اﺗﺎق راه ﻣﻲرود و ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ آﻧﮕﺎه ﻛﻠﻔﺖ ﺧﺎﻧﻪ را ﺻﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎ را ﺑﻴﺎور‪ ،‬ﻛﻠﻔﺖ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﻛﻴﺴﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﺎﻻ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ روي ﺗﺨﺖ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ و ﻛﻠﻔﺖ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎي او ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫و ﺑﻴﺦ آن را ﺑﺎ ﻧﺦ ﻣﻲﺑﻨﺪد‪ .‬ﭼﻮن ﻧﺎﺧﻨﻬﺎي دﺳﺖ و ﭘﺎﻳﺶ ﻣﺎﻧﻴﻜﻮر ﺷﺪه و دراز اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎف ﻧﮕﻴﺮد و ﭼﻨﺪ ﺷﺶ ﻧﺸﻮد و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻧﺸﻜﻨﺪ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﺧﻮد را در ﻛﻴﺴﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺧﻮاﺑﺪ "‪.‬‬

‫آري اﻳﻨﺴﺖ زﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ " آزاد " ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻴﺮوي ﻓﻌﺎل‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در آﻣﺪه اﺳﺖ! آﻧﻜﻪ اﺳﻼم ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻬﻤﻠﻲ در آﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرش ﻓﻘﻂ اﺳﺘﻬﻼك ﺛﺮوت و ﻓﺎﺳﺪ ﻛﺮدن اﺧﻼق‬
‫اﺟﺘﻤﺎع و ﺧﺮاب ﻛﺮدن ﺑﻨﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ واﻗﻌﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺘﻮن اﺳﻼم و ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﮔﻮاه اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﺗﺠﺪد ﻣﺎﺑﻲ ﺑﻲ ﻣﻨﻄﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺰ در دﻫﺎت و در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﺳﺨﺖ ﻣﺘﺪﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ اﺻﻮل اﺳﻼﻣﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ زﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوي او واﻗﻌﺎ ﺻﺮف ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﻔﻴﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫آري ﻳﻚ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي راﺋﺞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﺮا ﺛﻤﺮه ﺑﻲ ﺣﺠﺎﺑﻲ داﻧﺴﺖ و آن‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﻜﺪار ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻜﻮﺷﺪ ﺟﻨﺲ ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﺮﻏﻮﺑﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺧﻮد ﺗﻬﻴﻪ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺎﻧﻜﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮوﺷﻨﺪه ﻣﻲآورد‪ ،‬ﻧﻴﺮوي زﻧﺎﻧﮕﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻋﺼﻤﺖ و ﻋﻔﺎف او را‬
‫اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲﻛﻨﺪ و وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻮل در آوردن و ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮدن ﺟﻴﺒﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺮوﺷﻨﺪه‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻻ را ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮي اراﺋﻪ دﻫﺪ وﻟﻲ ﻳﻚ دﺧﺘﺮ ﺧﻮﺷﮕﻞ ﻓﺮوﺷﻨﺪه ﺑﺎ‬
‫ادا و اﻃﻮار و ژﺳﺘﻬﺎي زﻧﺎﻧﻪ و در ﻣﻌﺮض ﻗﺮار دادن ﺟﺎذﺑﻪ ﺟﻨﺴﻲ ﺧﻮد ﻣﺸﺘﺮي را ﺟﻠﺐ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮاد ﻛﻪ اﺻﻼ ﻣﺸﺘﺮي ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎ او ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ‬
‫ﻳﻚ ﭼﻴﺰي ﻫﻢ ﻣﻲﺧﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٩٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺗﺠﺎرت اﺳﺖ ﻳﺎ ﻛﻼﻫﺒﺮداري و رذاﻟﺖ؟‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ زن را ﺗﻮي ﻛﻴﺴﻪ ﺳﻴﺎه ﻧﭙﻴﭽﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻧﻤﻲﮔﻮﺋﻴﻢ زن ﺧﻮد را در ﻛﻴﺴﻪ ﺳﻴﺎه ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ وﻟﻲ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻟﺒﺎس ﺑﭙﻮﺷﺪ و در‬
‫اﺟﺘﻤﺎع ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ ﭘﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻳﺶ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺷﻬﻮﺗﺮان و ﭼﺸﻢ‬
‫ﭼﺮان ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﺪ و از آﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﻬﺘﺮ و ﺟﺎذﺑﺘﺮ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮه دﻫﺪ؟ از وﺳﺎﺋﻞ‬
‫ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در زﻳﺮ ﻟﺒﺎس اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﭼﺎﻗﻲ و زﻳﺒﺎﺋﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ را ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻓﺮﻳﻔﺘﻦ و دل‬
‫رﺑﻮدن ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺪد ﺑﮕﻴﺮد؟ اﻳﻦ ﻣﺪﻫﺎ و ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚ آﻣﻴﺰ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ؟ آﻳﺎ ﺑﺮاي اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻧﻮان آن ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ؟! اﻳﻦ‬
‫ﻛﻔﺸﻬﺎي ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺮاي ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺟﺰ ﺑﺮاي اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺎت ﻣﺎﻫﻴﭽﻪﻫﺎي ﻛﻔﻞ را ﺑﻪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻧﺸﺎن دﻫﺪ؟ آﻳﺎ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻧﺎزك ﻛﺎريﻫﺎ و ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻴﻬﺎي ﺑﺪن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺟﺰ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻴﺞ ﻣﺮدان و ﺑﺮاي ﺻﻴﺎدي اﺳﺖ؟ ﻋﻤﻼ ﻏﺎﻟﺐ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﻔﺸﻬﺎ و‬
‫ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ و آراﻳﺸﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدي را ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫زن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻴﺎن زﻧﺎن و در ﻣﻴﺎن ﻣﺤﺎرم ﺧﻮد از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻟﺒﺎس و آراﻳﺸﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‬
‫اﻣﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از زﻧﺎن ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻫﺪف و ﻣﻨﻈﻮر دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﺮﻳﺰه ﺧﻮدآراﺋﻲ و ﺷﻜﺎرﭼﻴﮕﺮي در زن ﻏﺮﻳﺰه ﻋﺠﻴﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬واي اﮔﺮ ﻣﺮدان ﻫﻢ ﺑﻪ آن داﻣﻦ‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ و ﻣﺪﺳﺎزان و ﻃﺮاﺣﺎن ﻧﻮاﻗﺺ ﻛﺎر آﻧﺎن را ﺑﺮﻃﺮف ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺼﻠﺤﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎع! ﻫﻢ ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ دﺧﺘﺮان در اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻟﺒﺎس ﺳﺎده ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻔﺶ ﺳﺎده ﺑﻪ ﭘﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﺎدر ﻳﺎ ﺑﺎ‬
‫ﭘﺎﻟﺘﻮ و روﺳﺮي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ و داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺎ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻬﺘﺮ درس‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺎ وﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؟ اﺻﻮﻻ اﮔﺮ اﻟﺘﺬاذﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ و ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي‬
‫ﺷﻬﻮاﻧﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ اﺻﺮاري اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ زن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﺮا اﺻﺮار ﻣﻲورزﻧﺪ ﻛﻪ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آورﻧﺪ؟‬
‫ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪهام در ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ -‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ اﻻن ﻫﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ ‪ -‬ﻛﻪ در‬
‫ﻛﻼﺳﻬﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺨﺶ ﭘﺴﺮان و دﺧﺘﺮان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮدهاي از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﻘﻂ‬
‫اﺳﺘﺎدي ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺗﺮﻳﺒﻮن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﺸﺮف ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ درس‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﭼﻪ اﺷﻜﺎﻟﻲ دارد؟‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻓﺰاﻳﺶ اﻟﺘﻬﺎﺑﻬﺎ‬

‫ﻳﻚ اﻳﺮاد دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺠﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﺠﺎد ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﺮ اﺷﺘﻴﺎﻗﻬﺎ و‬
‫اﻟﺘﻬﺎﺑﻬﺎ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ و ﻃﺒﻖ اﺻﻞ " اﻻﻧﺴﺎن ﺣﺮﻳﺺ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻣﻨﻊ ﻣﻨﻪ "‪ ،‬ﺣﺮص و وﻟﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻋﻤﺎل ﺟﻨﺴﻲ را در زن و ﻣﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮب ﻛﺮدن ﻏﺮاﺋﺰ ﻣﻮﺟﺐ اﻧﻮاع‬
‫اﺧﺘﻼﻟﻬﺎي رواﻧﻲ و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي روﺣﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﻣﻜﺘﺐ رواﻧﻜﺎوي ﻓﺮوﻳﺪ روي ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ و ﻧﺎﻛﺎﻣﻴﻬﺎ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻜﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮوﻳﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﺎﻛﺎﻣﻴﻬﺎ ﻣﻌﻠﻮل ﻗﻴﻮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻏﺮﻳﺰه را آزاد ﮔﺬاﺷﺖ ﺗﺎ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از آن ﭘﻴﺶ‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺨﻦ راﺳﻞ‬
‫ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ در ﺻﻔﺤﻪ ‪ 69‬و ‪) 70‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺎرﺳﻲ( ﻛﺘﺎب " ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ "‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" اﺛﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﺤﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻋﺒﺎرت از ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﺲ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ‪ ،‬ﻫﻢ در‬
‫ﻣﻮرد ادﺑﻴﺎت ﻣﺴﺘﻬﺠﻦ و ﻫﻢ در ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺼﺪاق ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ...‬اﻛﻨﻮن ﺑﺮاي اﺛﺮ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‪ :‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ " اﻣﭙﺪ ﻛﻞ "‬
‫ﺟﻮﻳﺪن ﺑﺮﮔﻬﺎي ﺷﺠﺮه اﻟﻐﺎر را ﺧﻴﻠﻲ ﺷﺮمآور و زﺷﺖ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ‪ .‬او ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﺰع و ﻓﺰع‬
‫ﻣﻲﻛﺮد از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ده ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺟﻮﻳﺪن ﺑﺮگ درﺧﺖ ﻏﺎر در ﻇﻠﻤﺎت ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫)دوزخ( ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮد‪ .‬ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ ﻣﺮا از ﺟﻮﻳﺪن ﺑﺮگ ﻏﺎر ﻧﻬﻲ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ و ﻣﻦ ﻫﻢ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﺮگ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ درﺧﺘﻲ را ﻧﺠﻮﻳﺪهام وﻟﻲ ﺑﻪ " اﻣﭙﺪ ﻛﻞ " ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﺪ و‬
‫او ﻫﻢ ﺑﺮگ درﺧﺖ ﻏﺎر را ﺟﻮﻳﺪ "‪.‬‬

‫ﺳﭙﺲ در ﺟﻮاب اﻳﻦ ﺳﺆال ﻛﻪ‪ " :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻋﻘﻴﺪه دارﻳﺪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎي ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻋﻔﺖ ﻋﻼﻗﻪ‬
‫ﻣﺮدم را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ زﻳﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ؟ " ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬

‫" ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﻧﻘﺼﺎن ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﭼﺎپ و اﻧﺘﺸﺎر ﻛﺎرت ﭘﺴﺘﺎلﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻋﻔﺖ ﻣﺠﺎز و آزاد ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺸﻮد اﻳﻦ اوراق ﺑﺮاي ﻣﺪت ﻳﻚ ﺳﺎل ﻳﺎ دو‬
‫ﺳﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل واﻗﻊ ﺷﺪه ﺳﭙﺲ ﻣﺮدم از آن ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و دﻳﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﺣﺘﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد "‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ اﻳﺮاد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻟﺨﺼﻮص ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻋﻮارض وﺧﻴﻢ‬
‫و ﻧﺎﮔﻮاري دارد و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ اﻗﺘﻀﺎء ﻏﺮاﺋﺰ در ﺣﺪودي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺳﺖ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‪،‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﻴﻮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ آن ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ و ﺑﺮﺧﻲ ﻏﺮاﺋﺰ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﻴﻮد‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﻲ را‬
‫ﻣﻲﻣﻴﺮاﻧﺪ وﻟﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﻫﺮزه و ﺑﻲﺑﻨﺪ و ﺑﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻫﺮ ﭼﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺮﺿﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد ﻫﻮس و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ راﺳﻞ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬اﮔﺮ ﭘﺨﺶ ﻋﻜﺴﻬﺎي ﻣﻨﺎﻓﻲ ﻋﻔﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﺸﻮد ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺮدم‬
‫ﺧﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﻧﮕﺎه ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد "‪ ،‬درﺑﺎره ﻳﻚ ﻋﻜﺲ ﺑﺎﻟﺨﺼﻮص و ﻳﻚ ﻧﻮع ﺑﻲ ﻋﻔﺘﻲ‬
‫ﺑﺎﻟﺨﺼﻮص ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻣﻮرد ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻲ ﻋﻔﺘﻲﻫﺎ ﺻﺎدق ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻌﻨﻲ از ﻳﻚ ﻧﻮع‬
‫ﺧﺎص ﺑﻲ ﻋﻔﺘﻲ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻋﻔﺎف ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ آن‬
‫ﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ آﺗﺶ و ﻋﻄﺶ روﺣﻲ زﺑﺎﻧﻪ ﻣﻲﻛﺸﺪ و ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ را ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫و اﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮد راﺳﻞ در ﻛﺘﺎب زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ و اﺧﻼق اﻋﺘﺮاف ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻄﺶ روﺣﻲ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ از ﺣﺮارت ﺟﺴﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ارﺿﺎء ﺗﺴﻜﻴﻦ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺣﺮارت ﺟﺴﻤﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﻄﺶ‬
‫روﺣﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ آزادي در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﺳﺒﺐ ﺷﻌﻠﻪور ﺷﺪن ﺷﻬﻮات ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﺣﺮص و آز ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬از ﻧﻮع ﺣﺮص و آزﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﺮﻣﺴﺮاﻫﺎي روﻣﻲ و‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ و ﻋﺮب ﺳﺮاغ دارﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ و ﺣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻋﺸﻖ و ﺗﻐﺰل و ﺗﺨﻴﻞ را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﻋﺎﻟﻲ و رﻗﻴﻖ و ﻟﻄﻴﻒ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ و رﺷﺪ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻨﺸﺄ ﺧﻠﻖ ﻫﻨﺮﻫﺎ و اﺑﺪاﻋﻬﺎ و ﻓﻠﺴﻔﻪﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎن آﻧﭽﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻗﻮل اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ " ﻋﺸﻖ ﻋﻔﻴﻒ "‪ ،‬و آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻫﻮس و ﺣﺮص و آز و ﺣﺲ ﺗﻤﻠﻚ در ﻣﻲآﻳﺪ ‪ -‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ دو روﺣﻲ و ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻖ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻳﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﺖ اﺳﺖ و اﻣﺎ ﻫﻮس‪،‬‬
‫ﺳﻄﺤﻲ و ﭘﺨﺶ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮو و ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع و ﻫﺮزه ﺻﻔﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﺟﺘﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﻧﻮع ﺣﺎﺟﺘﻬﺎي ﻣﺤﺪود و ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﺧﻮردن‪ ،‬ﺧﻮاﺑﻴﺪن‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺣﺎﺟﺘﻬﺎ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻏﺮﻳﺰه‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺷﺒﺎع و ﺣﺎﺟﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﮔﺮدد‪ ،‬رﻏﺒﺖ اﻧﺴﺎن ﻫﻢ از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود و ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﻔﺮ و اﻧﺰﺟﺎر ﻣﺒﺪل ﮔﺮدد‪ .‬وﻟﻲ ﻳﻚ ﻧﻮع دﻳﮕﺮ از ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻖ و درﻳﺎ ﺻﻔﺖ و‬
‫ﻫﻴﺠﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮل ﭘﺮﺳﺘﻲ و ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲ‪.‬‬
‫ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ داراي دو ﺟﻨﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺣﺮارت ﺟﺴﻤﻲ از ﻧﻮع اول اﺳﺖ وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺗﻤﺎﻳﻞ روﺣﻲ دو ﺟﻨﺲ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻲآورﻳﻢ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪاي از ﻟﺤﺎظ ﺧﻮراك ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ دارد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﻛﺸﻮري ﻣﺜﻼ ﺑﻴﺴﺖ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺟﻤﻌﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراﻛﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫زﻳﺎدﺗﺮ ﻫﻢ اﮔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺿﺎ اﮔﺮ ﮔﻨﺪم زﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ درﻳﺎ‬
‫ﻣﻲرﻳﺰﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﮔﺮ ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك آن در ﺳﺎل ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟ ﺟﻮاب‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ درﺑﺎره ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻗﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﭘﻮل‬
‫ﭼﻘﺪر اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺛﺮوت ﻫﺴﺖ؟ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻘﺪر ﭘﻮل ﻻزم دارد ﺗﺎ ﺣﺲ ﭘﻮل ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد آن‬
‫را اﺷﺒﺎع ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﻮل ﺑﺪﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺮ‬
‫ﺷﺪهاﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻴﻞ ﻧﺪارﻳﻢ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؟ ﺟﻮاب اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺣﺪي ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻢ دوﺳﺘﻲ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖ را دارد‪ .‬در ﺣﺪﻳﺜﻲ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ » :‬ﻣﻨﻬﻮﻣﺎن ﻻ ﻳﺸﺒﻌﺎن ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ و ﻃﺎﻟﺐ ﻣﺎل «‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ دو ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺳﻴﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺟﻮﻳﻨﺪه ﻋﻠﻢ و دﻳﮕﺮ ﻃﺎﻟﺐ ﺛﺮوت‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داده ﺷﻮد اﺷﺘﻬﺎﺷﺎن‬
‫ﺗﻴﺰﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲ ﺑﺸﺮ ﻫﻢ از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺸﺮ از ﻧﻈﺮ ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﻓﺮدي ﻫﺮ ﻣﻘﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻫﺮ ﭘﺴﺖ ﻋﺎﻟﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﺑﺎز ﻫﻢ ﻃﺎﻟﺐ ﻣﻘﺎم ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و اﺳﺎﺳﺎ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﺎي ﺣﺲ ﺗﻤﻠﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ از ﭘﺎﻳﺎن ﭘﺬﻳﺮي ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ دو ﺟﻨﺒﻪ دارد‪ :‬ﺟﻨﺒﻪ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ﺟﻨﺒﻪ روﺣﻲ‪ .‬از ﺟﻨﺒﻪ ﺟﺴﻤﻲ ﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﻳﻚ زن ﻳﺎ دو زن ﺑﺮاي اﺷﺒﺎع ﻣﺮد ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻨﻮع ﻃﻠﺒﻲ و ﻋﻄﺶ‬
‫روﺣﻲاي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮي دارد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ اﺷﺎره ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ روﺣﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫اﺻﻄﻼح " ﻋﺸﻖ " ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ‬
‫ﻓﻼﺳﻔﻪ اﻟﻬﻲ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ رﻳﺸﻪ و ﻫﺪف ﻋﺸﻖ واﻗﻌﻲ‪ ،‬ﺟﺴﻤﻲ و ﺟﻨﺴﻲ اﺳﺖ و ﻳﺎ‬
‫رﻳﺸﻪ و ﻫﺪف دﻳﮕﺮي دارد ﻛﻪ ﺻﺪدرﺻﺪ روﺣﻲ اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺷﻖ ﺳﻮﻣﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ و آن‬
‫اﻳﻨﻜﻪ از ﻟﺤﺎظ رﻳﺸﻪ‪ ،‬ﺟﻨﺴﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻌﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻨﻮي ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻲﮔﺮدد؟‬
‫اﻳﻦ ﻋﻄﺶ روﺣﻲ ﻓﻌﻼ ﻣﺤﻞ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻋﻄﺶ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻓﺮدي و‬
‫ﺷﺨﺼﻲ دارد ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص و ﺷﺨﺺ ﺧﺎص ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد و راﺑﻄﻪ او را ﺑﺎ ﻏﻴﺮ او‬
‫ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻋﻄﺶ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻄﺶ روﺣﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺮص و آز در ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ از ﺷﺆون ﺣﺲ‬
‫ﺗﻤﻠﻚ اﺳﺖ و ﻳﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪاي اﺳﺖ از دو ﻏﺮﻳﺰه ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‪ :‬ﺷﻬﻮت ﺟﻨﺴﻲ و ﺣﺲ ﺗﻤﻠﻚ‪ ،‬آن‬
‫ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﺮﻣﺴﺮاﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ و در اﻏﻠﺐ ﭘﻮﻟﺪاران و ﻏﻴﺮ ﭘﻮﻟﺪاران ﻋﺼﺮ ﻣﺎ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻋﻄﺶ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع دارد‪ .‬از ﻳﻜﻲ ﺳﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺘﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ دﻫﻬﺎ ﻧﻔﺮ در اﺧﺘﻴﺎر دارد در ﺑﻨﺪ دﻫﻬﺎ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻮع از‬
‫ﻋﻄﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻲﺑﻨﺪ و ﺑﺎريﻫﺎ و ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي ﺑﻪ اﺻﻄﻼح آزاد ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻋﻄﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻮس ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻖ و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮوي‬
‫ﺗﺨﻴﻞ و ﻳﮕﺎﻧﻪﭘﺮﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻣﺎ ﻫﻮس‪ ،‬ﺳﻄﺤﻲ و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﺨﺶ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع و ﺗﻔﻨﻦ و ﻫﺮزه ﺻﻔﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻋﻄﺶ ﻛﻪ ﻫﻮس ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ارﺿﺎء ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدي در اﻳﻦ ﻣﺠﺮا‬
‫ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺿﺎ ﺣﺮﻣﺴﺮاﺋﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺮﻣﺴﺮاي ﻫﺎرون اﻟﺮﺷﻴﺪ و ﺧﺴﺮو ﭘﺮوﻳﺰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺮ از زﻳﺒﺎ‬
‫روﻳﺎن ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺎز اﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮد ﻛﻪ در اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﻳﻚ‬
‫زﻳﺒﺎروي دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻃﺎﻟﺐ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺲ اﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺮ ﺷﺪهام‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺟﻬﻨﻢ را دارد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ آن داده ﺷﻮد ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل زﻳﺎدﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا در ﻗﺮآن‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » :‬ﻳﻮم ﻧﻘﻮل ﻟﺠﻬﻨﻢ ﻫﻞ اﻣﺘﻌﺖ و ﺗﻘﻮل ﻫﻞ ﻣﻦ ﻣﺰﻳﺪ «)‪ (1‬ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ ﭘﺮ‬
‫ﺷﺪي؟ ﺳﻴﺮ ﺷﺪي؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آﻳﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﻫﺴﺖ؟ ﭼﺸﻢ ﻫﺮﮔﺰ از دﻳﺪن زﻳﺒﺎ روﻳﺎن ﺳﻴﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد و دل ﻫﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﺸﻢ ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﺷﺎﻋﺮ‪:‬‬
‫دل ﺑﺮود‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﭼﻮ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻮد‬
‫دﺳﺖ ﻧﻈﺮ رﺷﺘﻪ ﻛﺶ دل ﺑﻮد‬
‫در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﺎﻻت ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن و ارﺿﺎء از راه ﻓﺮاواﻧﻲ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ از اﻳﻦ‬
‫راه وارد ﺷﻮد درﺳﺖ ﻣﺜﻞ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ آﺗﺶ را ﺑﺎ ﻫﻴﺰم ﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي روﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن‬
‫روﺣﺎ ﻃﺎﻟﺐ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي روﺣﻲ در ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺎدﻳﺎت‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺣﺪي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻣﻴﻞ و ﻃﻠﺐ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ را در او ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻐﻴﺎن ﻧﻔﺲ اﻣﺎره و اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﻬﻮاﻧﻲ را ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻌﻠﻮل ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ‬
‫و ﻋﻘﺪهﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﻃﻐﻴﺎن و ﺷﻌﻠﻪور‬
‫ﺷﺪن ﺷﻬﻮات ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﭘﻴﺮوي و اﻃﺎﻋﺖ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻴﺰ ﺳﺒﺐ ﻃﻐﻴﺎن و ﺷﻌﻠﻪور ﺷﺪن‬
‫آﺗﺶ ﺷﻬﻮات ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺜﺎل‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪30/‬‬ ‫ق‬ ‫‪-1‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﺎﺻﺤﺎن و ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﭘﻲ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﻲ و ﻋﺮﺑﻲ زﻳﺎد ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻌﺪي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﻮي ﺷﻮد آدﻣﻲ زﻛﻢ ﺧﻮردن‬
‫و ﮔﺮ ﺧﻮرد ﭼﻮ ﺑﻬﺎﺋﻢ ﺑﻴﻔﺘﺪ او ﭼﻮ ﺟﻤﺎد‬
‫ﻣﺮاد ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮآري ﻣﻄﻴﻊ اﻣﺮ ﺗﻮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﺧﻼف ﻧﻔﺲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎن دﻫﺪ ﭼﻮ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﺮاد‬
‫ﺑﻮﺻﻴﺮي ﻣﺼﺮي در ﻗﺼﻴﺪه ﻣﻌﺮوف " ﺑﺮده " ﻛﻪ از ﺷﺎﻫﻜﺎرﻫﺎي ادﺑﻴﺎت اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ و در‬
‫ﻣﺪح رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ اﺳﺖ و ﺿﻤﻨﺎ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرزﻫﺎﺋﻲ ﻫﻢ دارد ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻨﻔﺲ ﻛﺎﻟﻄﻔﻞ ان ﺗﻬﻤﻠﻪ ﺷﺐ ﻋﻠﻲ‬
‫ﺣﺐ اﻟﺮﺿﺎع و ان ﺗﻔﻄﻤﻪ ﻳﻨﻔﻄﻢ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻔﺲ ﻫﻤﭽﻮن ﻃﻔﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺴﺘﺎن ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ او را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﮕﺬاري‬
‫ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻴﻞ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و روز ﺑﻪ روز رﻳﺸﻪدارﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد و اﮔﺮ او را از ﺷﻴﺮ ﺑﮕﻴﺮي ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮك ﭘﺴﺘﺎن ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻨﻔﺲ راﻏﺒﺔ اذا رﻏﺒﺘﻬﺎ‬
‫و اذا ﺗﺮد اﻟﻲ ﻗﻠﻴﻞ ﺗﻘﻨﻊ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت رﻏﺒﺖ ﻧﻔﺲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻲ ﺑﺮ رﻏﺒﺖ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ او را ﺑﻪ ﻛﻢ‬
‫ﻋﺎدت دﻫﻲ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﭘﻴﺸﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻓﺮوﻳﺪ و اﻣﺜﺎل او در اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ راه آرام ﻛﺮدن ﻏﺮاﺋﺰ‪ ،‬ارﺿﺎء و اﺷﺒﺎع‬
‫ﺑﻲ ﺣﺪ و ﺣﺼﺮ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ و ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺘﻬﺎ و ﻋﻮاﻗﺐ ﺳﻮء آﻧﻬﺎ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻴﺪ و ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ‪ ،‬ﻏﺮﻳﺰه را ﻋﺎﺻﻲ و ﻣﻨﺤﺮف و ﺳﺮﻛﺶ و ﻧﺎ آرام‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻃﺮﺣﺸﺎن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد آراﻣﺶ اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺰه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن آزادي ﻣﻄﻠﻖ داد آن‬
‫ﻫﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ زن اﺟﺎزه ﻫﺮ ﺟﻠﻮهﮔﺮي و ﺑﻪ ﻣﺮد اﺟﺎزه ﻫﺮ ﺗﻤﺎﺳﻲ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻮن ﻳﻚ ﻃﺮف ﻗﻀﻴﻪ را ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ و‬
‫ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ‪ ،‬ﻏﺮﻳﺰه را ﺳﺮﻛﻮب و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻘﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬رﻫﺎ ﻛﺮدن و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪن و در ﻣﻌﺮض‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و ﺗﻬﻴﻴﺠﺎت در آوردن آﻧﺮا دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬و ﭼﻮن اﻳﻦ اﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻫﺮ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺮدي ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد ﻫﻤﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺑﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﻚ‬
‫ﻓﺮد ﺑﺮآورده ﺷﻮد ﻏﺮﻳﺰه ﺑﺪﺗﺮ ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻲﺷﻮد و ﻋﻘﺪه روﺣﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﺎ ﺑﺮاي آراﻣﺶ ﻏﺮﻳﺰه دو ﭼﻴﺰ ﻻزم اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ ارﺿﺎء ﻏﺮﻳﺰه در ﺣﺪ ﺣﺎﺟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪،‬‬
‫و دﻳﮕﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻬﻴﻴﺞ و ﺗﺤﺮﻳﻚ آن‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن از ﻟﺤﺎظ ﺣﻮاﺋﺞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺎه ﻧﻔﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ و ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎزﻫﺎي داﺧﻠﻲ آن‪،‬‬
‫ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺎز آن را ﺧﺎرج ﻛﺮد و ﺑﻪ آﺗﺶ داد وﻟﻲ‬
‫اﻳﻦ آﺗﺶ را ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎز ﻃﻌﻤﻪ زﻳﺎد ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺳﻴﺮﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﻜﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ وﺳﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻤﻌﻲ و ﺑﺼﺮي و ﻟﻤﺴﻲ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻫﻴﺠﺎن ﻏﺮﻳﺰه را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻛﻨﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ارﺿﺎء‪ ،‬ﻏﺮﻳﺰه دﻳﻮاﻧﻪ ﺷﺪه را آرام ﻛﻨﺪ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺪﻳﻦ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان آراﻣﺶ و رﺿﺎﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ اﺿﻄﺮاب و ﺗﻼﻃﻢ و ﻧﺎرﺿﺎﺋﻲ ﻏﺮﻳﺰه ﺑﺎ‬
‫ﻫﺰاران ﻋﻮارض رواﻧﻲ و ﺟﻨﺎﻳﺎت ﻧﺎﺷﻲ از آن‪ ،‬اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺗﻬﻴﻴﺞ ﺑﻲ ﺣﺴﺎب ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ ﻋﻮارض وﺧﻴﻢ دﻳﮕﺮي ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻠﻮﻏﻬﺎي زودرس و‬
‫ﭘﻴﺮي و ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ ﻧﻴﺰ دارد‪.‬‬
‫از اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺎرﻓﺎن و ﻧﻜﺘﻪ ﺳﻨﺠﺎن ﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺮاد ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺮآري ﻣﻄﻴﻊ ﻧﻔﺲ ﺗﻮ ﮔﺸﺖ‬
‫ﺧﻼف ﻧﻔﺲ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎن دﻫﺪ ﭼﻮ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﺮاد‬
‫ﺑﺎ روﺷﻦ ﺑﻴﻨﻲ و روﺷﻦ ﺿﻤﻴﺮي ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻗﺎﻳﺎن‬
‫رواﻧﺸﻨﺎس رواﻧﻜﺎو ﻛﻪ در ﻋﺼﺮ ﻋﻠﻮم‪ ،‬ﻧﺎﻣﺸﺎن ﺟﻬﺎن را ﭘﺮ ﻛﺮده ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٠٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اﻻﻧﺴﺎن ﺣﺮﻳﺺ ﻋﻠﻲ ﻣﺎ ﻣﻨﻊ ﻣﻨﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺻﺤﻴﺤﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺣﺮص ﻣﻲورزد ﻛﻪ ﻫﻢ از آن ﻣﻤﻨﻮع ﺷﻮد و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﻮي آن‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺗﻤﻨﺎي ﭼﻴﺰي را در وﺟﻮد ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻴﺪار ﻛﻨﻨﺪ و آﻧﮕﺎه او را ﻣﻤﻨﻮع‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ اﻣﺮي اﺻﻼ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﺸﻮد ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻋﺮﺿﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺮص و وﻟﻊ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪان‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮوﻳﺪ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﺳﺮﺳﺨﺖ آزادي ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮد ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺎ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آن را از راه ﺧﺎص ﺧﻮدش ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮد و ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻠﻤﻲ و ﻫﻨﺮي ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻘﺎﺷﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻨﻌﻄﻒ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻃﺮﻓﺪار ﺗﺼﻌﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﺗﺠﺮﺑﻪ و آﻣﺎر ﻧﺸﺎن داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﻴﻮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ و ﻋﻮارض رواﻧﻲ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲداﻧﻢ آﻗﺎي ﻓﺮوﻳﺪ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﺗﺼﻌﻴﺪ اﺳﺖ از‬
‫ﭼﻪ راه آﻧﺮا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺟﺰ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن اﺳﺖ؟‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻓﺮاد ﺑﻲﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻴﺨﺒﺮﺗﺮ از ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ اﻧﺤﺮاف ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺟﻨﺲ ﺑﺎزي‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﻣﻴﺎن ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ راﺋﺞ اﺳﺖ و ﻋﻠﺘﺶ ﻫﻢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ زن ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫ﻗﻴﻮد زﻳﺎد و ﺣﺠﺎب اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻃﻮﻟﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ رواج اﻳﻦ ﻋﻤﻞ زﺷﺖ در ﻣﻴﺎن‬
‫اروﭘﺎﺋﻴﻬﺎ ﺻﺪ درﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ اﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ زن ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺤﺮاف ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﺋﻂ ازدواج‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را ﺳﻬﻞ ﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺪون ﺷﻚ آن ﻣﻘﺪار ﻛﻪ ﺗﺒﺮج و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ زن در اﺟﺘﻤﺎع و‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي آزاد ﺳﺒﺐ اﻧﺤﺮاف ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ و‬
‫دﺳﺖ ﻧﺎرﺳﻲ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺤﺮاف ﺟﻨﺴﻲ و ﻫﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در اروﭘﺎ‬
‫ﺷﻬﻮﺗﺮاﻧﻴﻬﺎي زﻳﺎد ﺑﺎﻋﺚ اﻳﻦ اﻧﺤﺮاف ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ‬
‫در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﺒﺮي ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ رﺳﻤﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﭼﻮن ﻣﻠﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻋﻤﻼ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻠﺖ‬
‫ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮﻋﻲ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻗﻬﺮي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﺠﻠﻪاي ﺧﻮاﻧﺪم‬
‫در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﺋﻲ ﭘﺴﺮﻫﺎ رﺳﻤﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ازدواج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﺮق ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﻦ آن ﻗﺪر ﺳﺒﺐ رواج اﻧﺤﺮاف ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺣﺮﻣﺴﺮاﻫﺎ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﻋﺮاب‪ ،‬اﻳﻦ اﻧﺤﺮاف از " ﺑﻼط " ﻣﻠﻮك و ﺳﻼﻃﻴﻦ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪١١٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ‪:‬‬

‫‪ - 1‬آﻳﺎت ﺳﻮره ﻧﻮر‪.‬‬

‫‪ - 2‬اﺳﺘﻴﺬان‪.‬‬
‫‪ - 3‬ﻧﮕﺎه ﻣﺮد و ﭘﻮﺷﺶ زن‪.‬‬
‫‪ - 4‬ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت و اﺧﻼق ﺗﺎﺑﻮ‪.‬‬
‫‪ - 5‬اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎ در آﻳﻪ ﭘﻮﺷﺶ‪.‬‬
‫‪ - 6‬آﻳﺎت ﺳﻮره ﻧﻮر‪.‬‬
‫‪ - 7‬آﻳﺎت ﺳﻮره اﺣﺰاب‪.‬‬
‫‪ - 8‬ﺑﺮرﺳﻲ‪.‬‬
‫‪ - 9‬ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ‪.‬‬
‫‪ 10‬ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ‪.‬‬
‫‪ - 11‬ادﻟﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪.‬‬
‫‪ - 12‬ﺷﺮﻛﺖ زن در ﻣﺠﺎﻣﻊ‪.‬‬
‫‪ - 13‬ﻓﺘﺎوي‪.‬‬
‫‪ - 14‬ﻛﺘﻤﺎن ﻳﺎ اﻇﻬﺎر؟‬
‫‪ - 15‬دو ﻣﺴﺄﻟﻪ دﻳﮕﺮ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬
‫‪١١٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ‬

‫اﻳﻦ ﺑﺤﺚ را از ﻗﺮآن ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در دو ﺳﻮره از ﻗﺮآن آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺳﻮره " ﻧﻮر " و دﻳﮕﺮ ﺳﻮره " اﺣﺰاب "‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻬﻲ و ﺑﺤﺚ رواﻳﺎت و ﻧﻘﻞ ﻓﺘﻮاي ﻓﻘﻬﺎء ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬در ﺳﻮره ﻧﻮر آﻳﻪاي ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ آﻳﻪ ‪ 31‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ آﻳﻪ ﻗﺒﻞ از آن آﻳﻪ ﻣﺘﻌﺮض وﻇﻴﻔﻪ اذن ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺑﺮاي ورود در ﻣﻨﺎزل اﺳﺖ و در ﺣﻜﻢ ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت را از آﻧﺠﺎ ﺷﺮوع‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫ﺁﻳﺎت ‪ ٢٧‬ﺗﺎ ‪ ٣١‬ﺳﻮرة ﻧﻮر‬

‫» ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻻ ﺗﺪﺧﻠﻮا ﺑﻴﻮﺗﺎ ﻏﻴﺮ ﺑﻴﻮﺗﻜﻢ ﺣﺘﻲ ﺗﺴﺘﺎﻧﺴﻮا و ﺗﺴﻠﻤﻮا ﻋﻠﻲ اﻫﻠﻬﺎ ذﻟﻜﻢ‬
‫ﺧﻴﺮ ﻟﻜﻢ ﻟﻌﻠﻜﻢ ﺗﺬﻛﺮون )‪ (27‬ﻓﺎن ﻟﻢ ﺗﺠﺪوا ﻓﻴﻬﺎ اﺣﺪا ﻓﻼ ﺗﺪﺧﻠﻮﻫﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﺆذن ﻟﻜﻢ و ان‬
‫ﻗﻴﻞ ﻟﻜﻢ ارﺟﻌﻮا ﻓﺎرﺟﻌﻮا ﻫﻮ ازﻛﻲ ﻟﻜﻢ و اﷲ ﺑﻤﺎ ﺗﻌﻤﻠﻮن ﻋﻠﻴﻢ )‪ (28‬ﻟﻴﺲ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺟﻨﺎح ان‬
‫ﺗﺪﺧﻠﻮا ﺑﻴﻮﺗﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻜﻮﻧﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺘﺎع ﻟﻜﻢ و اﷲ ﻳﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﺗﺒﺪون و ﻣﺎ ﺗﻜﺘﻤﻮن )‪ (29‬ﻗﻞ‬
‫ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ و ﻳﺤﻔﻈﻮا ﻓﺮوﺟﻬﻢ ذﻟﻚ ازﻛﻲ ﻟﻬﻢ ان اﷲ ﺧﺒﻴﺮ ﺑﻤﺎ ﻳﺼﻨﻌﻮن )‪ (30‬و ﻗﻞ‬
‫ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﺎت ﻳﻐﻀﻀﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ و ﻳﺤﻔﻈﻦ ﻓﺮوﺟﻬﻦ و ﻻﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ و‬
‫ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻟﺒﻌﻮﻟﺘﻬﻦ او آﺑﺎﺋﻬﻦ او آﺑﺎء ﺑﻌﻮﻟﺘﻬﻦ او‬
‫اﺑﻨﺎﺋﻬﻦ او اﺑﻨﺎء ﺑﻌﻮﻟﺘﻬﻦ او اﺧﻮاﻧﻬﻦ او ﺑﻨﻲ اﺧﻮاﻧﻬﻦ او ﺑﻨﻲ اﺧﻮاﺗﻬﻦ او ﻧﺴﺎﺋﻬﻦ او ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ‬
‫اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ او اﻟﺘﺎﺑﻌﻴﻦ ﻏﻴﺮ اوﻟﻲ اﻻرﺑﺔ ﻣﻦ اﻟﺮﺟﺎل او اﻟﻄﻔﻞ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﻈﻬﺮوا ﻋﻠﻲ ﻋﻮرات اﻟﻨﺴﺎء‪،‬‬
‫و ﻻ ﻳﻀﺮﺑﻦ ﺑﺎرﺟﻠﻬﻦ ﻟﻴﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﻳﺨﻔﻴﻦ ﻣﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ و ﺗﻮﺑﻮا اﻟﻲ اﷲ ﺟﻤﻴﻌﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن ﻟﻌﻠﻜﻢ‬
‫ﺗﻔﻠﺤﻮن )‪.(31‬‬
‫اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردﻳﺪ! ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮان داﺧﻞ ﻧﺸﻮﻳﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ آﻧﺎن را آﮔﺎه ﺳﺎزﻳﺪ‪.‬‬
‫و ﺑﺮ اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻼم ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻨﺪ ﮔﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻴﺪ داﺧﻞ ﻧﺸﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﺟﺎزه داده ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺎز‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻛﻴﺰهﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‪ .‬ﺧﺪا ﺑﺪاﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﺪ داﻧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﻔﻌﻲ در آﻧﺠﺎ دارﻳﺪ )ﺑﺪون اﺟﺎزه(‬
‫داﺧﻞ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺧﺪا آﻧﭽﻪ را آﺷﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و آﻧﭽﻪ را ﻧﻬﺎن ﻣﻲدارﻳﺪ آﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮدان ﻣﺆﻣﻦ ﺑﮕﻮ دﻳﺪﮔﺎن ﻓﺮو ﺧﻮاﺑﺎﻧﻨﺪ و داﻣﻨﻬﺎ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﭘﺎﻛﻴﺰهﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪا ﺑﺪاﻧﭽﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ آﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﻣﻨﻪ ﺑﮕﻮ دﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺮو ﺧﻮاﺑﺎﻧﻨﺪ و داﻣﻨﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ و زﻳﻮر‬
‫ﺧﻮﻳﺶ آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ ﭘﻴﺪا اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮﭘﻮﺷﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬زﻳﻮر‬
‫ﺧﻮﻳﺶ آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮان‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺪران‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮان‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺴﺮان‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﺴﺮ‬
‫ﺷﻮﻫﺮان‪ ،‬ﻳﺎ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮادران‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺮادر زادﮔﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﺧﻮاﻫﺮزادﮔﺎن‪ ،‬ﻳﺎ زﻧﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻤﻠﻮﻛﺎﻧﺸﺎن‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﺮدان ﻃﻔﻴﻠﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ زن ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ از راز زﻧﺎن آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ )ﻳﺎ ﺑﺮ ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ از زﻧﺎن ﺗﻮاﻧﺎ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ( و ﭘﺎي ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻜﻮﺑﻨﺪ ﻛﻪ زﻳﻮرﻫﺎي ﻣﺨﻔﻴﺸﺎن داﻧﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اي ﮔﺮوه ﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻔﺎد آﻳﻪ اول و دوم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺮزده و ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺴﻲ داﺧﻞ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در آﻳﻪ ﺳﻮم ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎء‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ دو آﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻇﺎﺋﻒ زن و ﻣﺮد اﺳﺖ در ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﺮد و ﭼﻪ زن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي اﺟﺘﻨﺎب ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﺧﻮاه ﻣﺮد ﻳﺎ زن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻮرت ﺧﻮد را از دﻳﮕﺮان ﺑﭙﻮﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ - 3‬زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و آراﻳﺶ و زﻳﻮر ﺧﻮد را ﺑﺮ دﻳﮕﺮان آﺷﻜﺎر ﻧﺴﺎزﻧﺪ و در‬
‫ﺻﺪد ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدان ﺑﺮﻧﻴﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 4‬دو اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺑﺮاي ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺶ زن ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ " » و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ‬
‫ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ "" ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدان اﺳﺖ و دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﺟﻤﻠﻪ " » و ﻻ‬
‫ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻟﺒﻌﻮﻟﺘﻬﻦ «اﻟﺦ " ذﻛﺮ ﺷﺪه و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ را ﺑﺮاي زن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺪه ﺧﺎﺻﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻣﻔﺎد اﻳﻦ آﻳﺎت ﺑﺤﺚ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺘﻴﺬان‬

‫از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﺑﺪون اﻃﻼع و اﺟﺎزه ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮي داﺧﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﻴﻦ اﻋﺮاب‪ ،‬در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮل ﻧﺒﻮده ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﺮاي ورود در‬
‫ﻣﻨﺰل دﻳﮕﺮان اذن ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ .‬در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎز ﺑﻮده ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ اﻻن ﻫﻢ در دﻫﺎت دﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ رﺳﻢ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ‪ -‬ﭼﻪ ﺷﺐ و ﭼﻪ روز ‪ -‬ﻛﻪ درﻫﺎ را ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺴﺘﻦ‬
‫درﻫﺎ از ﺗﺮس دزد اﺳﺖ و در آﻧﺠﺎﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﺳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﻮر‬
‫داد ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻜﻪ ﻣﺼﺮاﻋﻴﻦ ﻳﻌﻨﻲ دو ﻟﻨﮕﻪ در ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻮد و ﻫﻢ او دﺳﺘﻮر‬
‫داد ﻛﻪ درﻫﺎ را ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭼﻮن در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎز ﺑﻮد و اﺟﺎزه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻢ ﺑﻴﻦ ﻋﺮﺑﻬﺎ ﻣﺘﺪاول ﻧﺒﻮد و‬
‫ﺣﺘﻲ اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ را ﻧﻮﻋﻲ اﻫﺎﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮزده و ﺑﻲ اﻃﻼع ﻗﺒﻠﻲ وارد‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﻼم اﻳﻦ رﺳﻢ ﻏﻠﻂ را ﻣﻨﺴﻮخ ﻛﺮد‪ ،‬دﺳﺘﻮر داد ﺳﺮزده داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺳﻜﻮﻧﺖ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ دو ﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺎﻣﻮس ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮدن زن‪ ،‬و از ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺎ آﻳﺎت ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ‬
‫ﺟﺎ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺧﻮد اﺳﺮاري دارد و ﻣﺎﻳﻞ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ دو ﻧﻔﺮ رﻓﻴﻖ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ دو دوﺳﺖ ﻳﻜﺮﻧﮓ در ﻋﻴﻦ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ و ﻳﻜﺮﻧﮕﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻧﻈﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫اﺳﺮاري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ دﻳﮕﺮي ﺑﻔﻬﻤﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﻜﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ دﺳﺘﻮر اﺳﺘﻴﺬان اﺧﺘﺼﺎص دارد ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ زن‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻄﻠﻖ و ﻋﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدان و زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻢ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد‪ ،‬وﺿﻌﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ دﻳﮕﺮان آﻧﺎن را ﺑﻪ آن‬
‫ﺣﺎل ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ دﺳﺘﻮري اﺳﺖ ﻛﻠﻲﺗﺮ از ﺣﺠﺎب‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪاش ﻫﻢ ﻛﻠﻲﺗﺮ از ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﺣﺠﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻤﻠﻪ " » ﺣﺘﻲ ﺗﺴﺘﺄﻧﺴﻮا "" ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻨﺴﺖ‪ :‬ﺗﺎ اﺳﺘﻌﻼم ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ وارد ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻴﺐ‬
‫ﺳﺮزده وارد ﺷﺪن اﺷﻌﺎر دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ از ﻣﺎده " اﻧﺲ " اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ وﺣﺸﺖ و ﻓﺰع‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ورود ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ دﻳﮕﺮان در آن ﺳﻜﻮﻧﺖ دارﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻌﻼم و ﺟﻠﺐ اﻧﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺮزده وارد ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ وﺣﺸﺖ و ﻓﺰع و ﻧﺎراﺣﺘﻲ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫رواﻳﺎﺗﻲ وارد ﺷﺪه ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ دﺳﺘﻮر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻌﻼم ذﻛﺮ‬
‫ﺧﺪا ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﻳﺎ اﷲ اﻛﺒﺮ‪ ،‬و ﻏﻴﺮه‪ .‬در ﺑﻴﻦ ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ ﻳﺎ اﷲ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ رﺳﻢ از ﻫﻤﻴﻦ دﺳﺘﻮر اﻟﻬﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫از رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ ﺳﺆال ﺷﺪ آﻳﺎ ﺣﻜﻢ اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻓﺎﻣﻴﻞ و ﺧﻮﻳﺸﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد؟ آﻳﺎ ﺑﺮاي ورود در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎدر ﻳﺎ دﺧﺘﺮﻣﺎن ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ اذن‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؟ در ﺟﻮاب ﻓﺮﻣﻮد آﻳﺎ اﮔﺮ ﻣﺎدر ﺗﻮ در اﺗﺎق ﺧﻮد ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮ ﺳﺮزده وارد ﺷﻮي‬
‫ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ؟ ﻋﺮض ﺷﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﭘﺲ اذن ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﺷﺨﺼﺎ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را اﺟﺮاء ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﺻﺤﺎب ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻢ ﺗﻮﺻﻴﻪ و ﺗﺄﻛﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ رﺳﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١١٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻛﺮم اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺸﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺎد و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ﻳﺎ اﻫﻞ اﻟﺒﻴﺖ « "‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﺟﺎزه ورود ﻣﻲدادﻧﺪ وارد ﻣﻲﺷﺪ و اﮔﺮ ﺟﻮاب ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪ ﻧﻮﺑﺖ دوم و ﺳﻮم ﺳﻼم را ﺗﻜﺮار‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪ ،‬زﻳﺮا واﻗﻌﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ در ﻧﻮﺑﺖ اول ﻳﺎ دوم ﺻﺪا را‬
‫ﻧﺸﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ در ﻧﻮﺑﺖ ﺳﻮم ﻫﻢ ﺟﻮاب ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد ﻳﺎ در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻳﺎ آﻧﻜﻪ ﻣﻴﻞ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﺎ وارد ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را در ﻣﻮرد ﺧﺎﻧﻪ دﺧﺘﺮش زﻫﺮا‬
‫ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻴﺰ اﺟﺮا ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﻮﻳﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻤﻪ " ﺑﻴﻮت " ﺟﻤﻊ " ﺑﻴﺖ "‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺗﺎق اﺳﺖ‪ .‬در زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﻟﻐﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ " ﺧﺎﻧﻪ " در اﺻﻄﻼح اﻣﺮوز ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻟﻔﻆ " دار " اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻧﻘﺎط اﻳﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮاﺳﺎن ﻛﻠﻤﻪ ﺧﺎﻧﻪ را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺗﺎق اﻃﻼق ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻴﻮت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺗﺎﻗﻬﺎ اﺳﺖ و از اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﻴﺬان ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﺪن در اﺗﺎق اﺷﺨﺎص اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ورود در ﺣﻴﺎط ﻣﻨﺰﻟﻬﺎ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ اﻋﺮاب ﭼﻮن در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎز ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﻬﺮا ﺣﻴﺎط ﺟﻨﺒﻪ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﺮد و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻓﺮﺿﺎ ﻟﺨﺖ ﺷﻮد ﺑﻪ داﺧﻞ اﺗﺎق‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ در ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﺎط ﺣﻜﻢ اﺗﺎق را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ ‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﻻن در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ‬
‫اﻳﻨﻄﻮر اﺳﺖ ‪ -‬زﻳﺮا در ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و دﻳﻮارﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﭼﻪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﺎق ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه‬
‫و ﺧﻠﻮت ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲﺷﻮد وﻟﻲ ﺑﺎﻋﺨﺮه ﺗﺎ ﺣﺪي ﺟﻨﺒﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ دارد‪ ،‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﺣﻜﻢ‬
‫وﺟﻮب اﺳﺘﻴﺬان در ﺣﻴﺎط ﻫﻢ ﺟﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن آﻳﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ذﻟﻜﻢ ﺧﻴﺮ ﻟﻜﻢ ﻟﻌﻠﻜﻢ ﺗﺬﻛﺮون «" ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ دﺳﺘﻮري ﻛﻪ ﺷﻤﺎ دادﻳﻢ ﺑﻲ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ دارد‪ ،‬ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺷﻤﺎ در آﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻳﺪ و ﻣﺼﻠﺤﺖ آﻧﺮا درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ در آﻳﻪ دوم ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﭘﺲ از اﺳﺘﻌﻼم و اﺳﺘﺠﺎزه درﻳﺎﻓﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وارد ﻧﺸﻮﻳﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﺟﺎزه داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺻﺎﺣﺐ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﺧﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﻳﺎ ﺧﻮدش ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و اذا ﻗﻴﻞ ﻟﻜﻢ ارﺟﻌﻮا ﻓﺎرﺟﻌﻮا "" اﮔﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺖ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺷﻤﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﻋﺮاب اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ را ﻧﻨﮓ ﻣﻲﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ .‬و اﻳﻦ از ﻧﺎداﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻤﺎ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫اﻻن ﻫﻢ در اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺎ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻦ وارد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻋﺬري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ وارد ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و اﻳﻦ از ﻧﺎداﻧﻲ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺮود و ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ اﻻن‬
‫وﻗﺖ ﻧﺪارم ﺷﻤﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮم ﺑﻪ او ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻗﻬﺮ ﻛﻨﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ‬
‫رﻓﺘﻢ ﺑﻪ در ﻣﻨﺰل ﻓﻼﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺮا راه ﻧﺪاد‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﻧﺎداﻧﻲ و ﺟﻬﺎﻟﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺘﻮر ﻗﺮآن را در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻦ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر‪ ،‬ﺗﻜﻠﻔﺎت و‬
‫ﻧﺎراﺣﺘﻴﻬﺎي زﻳﺎدي را از ﻣﺎ دور ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ دروﻏﻬﺎ و ﺧﻼف ﮔﻮﺋﻲﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮل ﻫﻤﻴﻦ‬
‫رﻓﺘﺎر ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺗﻮﻗﻌﻬﺎي ﻧﺎﺑﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ ﻣﺎ راﺋﺞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺪون اﻃﻼع ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي را ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﻞ ﻧﺪارد او را‬
‫ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺑﺴﺎ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزﻣﻲ دارد و آﻣﺪن اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﺰاﺣﻤﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ﻓﻼﻧﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺨﺺ وارد ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻳﻦ دروﻏﻬﺎ را ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ‪ .‬ﺷﺨﺺ وارد ﺧﻼف‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺗﻌﻴﻴﻦ وﻗﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻮﻗﻊ دارد او را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ آن ﻗﺪر‬
‫ﺷﻬﺎﻣﺖ و ﺻﺮاﺣﺖ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻌﺬرت ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻓﻌﻼ وﻗﺖ ﻧﺪارم ﺑﭙﺬﻳﺮم‪ ،‬و اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﺪ‬
‫وﻗﺖ ﻧﺪارم‪ ،‬ﺑﺎز آن ﺷﺨﺺ وارد آن ﻗﺪر ﻓﻬﻢ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻋﺬر او را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﮔﻠﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ رﻓﺘﻢ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻓﻼن ﺷﺨﺺ و او ﻣﺮا ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮاﻗﻊ ﻫﻢ دروغ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻢ رﻧﺠﺶ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ‬
‫دﺳﺘﻮر ﻗﺮآن رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ﻧﻪ دروﻏﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ رﻧﺠﺸﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" » ذﻟﻜﻢ ازﻛﻲ ﻟﻜﻢ « " ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ روش ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻳﺎد‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫دادﻳﻢ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﭘﺎﻛﻴﺰهﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫" » و اﷲ ﺑﻤﺎ ﺗﻌﻤﻠﻮن ﻋﻠﻴﻢ "" ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪا ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ داﻧﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻗﻀﻴﻪاي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔ اﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪:‬‬
‫در ﺳﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻗﻢ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻳﻚ وﻗﺖ ﻳﻜﻲ از ﺧﻄﺒﺎي ﻣﻌﺮوف اﻳﺮان ﺑﻪ ﻗﻢ آﻣﺪ و اﺗﻔﺎﻗﺎ دﻳﺪ و‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ اﻳﺸﺎن در ﺣﺠﺮه ﺑﻨﺪه ﺑﻮد‪ .‬در آﻧﺠﺎ از اﻳﺸﺎن دﻳﺪن ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ روز در ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ‬
‫اﻳﺸﺎن در ﻗﻢ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻲ در وﻗﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آﻳﺔ اﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﺮده ﺑﻮد‪ .‬آن‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از وﻗﺖ درس اﻳﺸﺎن ﺑﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻳﺸﺎن در آن وﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫و ﻛﺴﻲ را ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻲزﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻮﻛﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻪ آﻗﺎ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺷﻤﺎ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻛﺮ ﭘﻴﻐﺎم را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آﻗﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﻣﻦ ﻓﻌﻼ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫دارم‪ ،‬وﻗﺖ دﻳﮕﺮي ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬آن ﺷﺨﺺ ﻣﺤﺘﺮم ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺸﺖ و اﺗﻔﺎﻗﺎ ﻫﻤﺎﻧﺮوز ﺑﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺮوز آﻳﺔ اﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﺮاي درس آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ را در ﺻﺤﻦ دﻳﺪﻧﺪ و‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ " :‬ﻣﻦ ﺑﻌﺪ از درس ﺑﺮاي دﻳﺪن ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻪ ﺣﺠﺮه ﺷﻤﺎ ﻣﻲآﻳﻢ " ﮔﻔﺘﻢ اﻳﺸﺎن رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫" ﭘﺲ وﻗﺘﻲ اﻳﺸﺎن را دﻳﺪي ﺑﮕﻮ‪ :‬ﺣﺎل ﻣﻦ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺗﻮ ﺑﻪ دﻳﺪن ﻣﻦ آﻣﺪي‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎل ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺮاي اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻣﺎده ﺷﻮي‪ .‬ﻣﻦ دﻟﻢ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻼﻗﺎت‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﻮاس ﻣﻦ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ و در آن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ داﺷﺘﻢ و‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاي درس ﺑﻴﺎﻳﻢ "‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻦ آن ﺷﺨﺺ را ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدم و ﻣﻌﺬرت ﺧﻮاﻫﻲ آﻳﺔ اﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي را اﺑﻼغ‬
‫ﻛﺮدم‪ ،‬و ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از اﻓﺮاد وﺳﻮﺳﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﻣﺤﺘﺮم ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻌﻤﺪي در ﻛﺎر ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﺷﻮد و ﺗﺮا از در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ آن ﻣﺮد ﻣﺤﺘﺮم‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫آﻳﺔ اﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﺪن ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﭼﻮن ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪﻧﺪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﺪ ﻣﻌﺬرﺗﺨﻮاﻫﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫آن ﻣﺮد ﺟﻤﻠﻪاي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﻚ ذره ﺑﺮ ﻧﺨﻮرد‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺎ اروﭘﺎﺋﻴﻬﺎ را ﻣﻲﺳﺘﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﺻﺮﻳﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ورود‬
‫رواﺳﻴﻬﺎي ﺑﻴﺠﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ از اﻳﺸﺎن وﻗﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻏﻔﻠﺖ ﻛﺮده در وﻗﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﻦ از ﺻﺮاﺣﺖ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺧﻮﺷﻢ آﻣﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﻛﺎر دارم‪ .‬آﻳﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮد ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻣﺮا ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و داﺋﻤﺎ در دﻟﺶ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻼ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺖ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ و درس ﻣﺮا ﺧﺮاب ﻛﺮد؟! ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم ﻛﻪ در ﻛﻤﺎل ﺻﺮاﺣﺖ و رك ﮔﻮﺋﻲ ﻣﺮا ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﭼﻘﺪر ﺧﻮﺑﺴﺖ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﻳﻨﻄﻮر ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎﺷﺪ "‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت‪ :‬در آﻳﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻟﻴﺲ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺟﻨﺎح ان ﺗﺪﺧﻠﻮا ﺑﻴﻮﺗﺎ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﺴﻜﻮﻧﺔ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺘﺎع ﻟﻜﻢ «"‪ .‬در اﻳﻦ آﻳﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺎد آﻳﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫دﺳﺘﻮري ﻛﻪ درﺑﺎره ﻛﺴﺐ اذن داده ﺷﺪ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻓﺮاد اﺳﺖ و ﺟﻨﺒﻪ ﺧﻠﻮﺗﮕﺎه دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ و رﻓﺖ و آﻣﺪ در آﻧﺠﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﻜﻢ را ﻧﺪارد و ﻟﻮ آﻧﻜﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ در ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺎژ‪ ،‬ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻐﺎزه ﻛﺎر دارﻳﺪ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺟﻠﻮ در ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ و اذن‬
‫ورود ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﻤﺎم ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ درش ﺑﺎز اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻛﺴﺐ اذن ﻻزم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻜﻮن ﻧﻴﺴﺖ و در آﻧﺠﺎ ﻛﺎري دارﻳﺪ ﺑﺪون‬
‫اﺟﺎزه وارد ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫از ﻗﻴﺪ " » ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺘﺎع ﻟﻜﻢ «" ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ورود اﻧﺴﺎن در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎري دارد و اﻻ ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﺑﺮاي ﺻﺎﺣﺒﺎن آن ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫" » و اﷲ ﻳﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﺗﺒﺪون و ﻣﺎ ﺗﻜﺘﻤﻮن «" ﻳﻌﻨﻲ و ﺧﺪا ﺑﻪ آﺷﻜﺎر و ﻧﻬﺎن ﺷﻤﺎ آﮔﺎه اﺳﺖ‪ ،‬از‬
‫ﻗﺼﺪ و ﻧﻴﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻨﻈﻮر وارد ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﻛﺴﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻳﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ »" :‬ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ و ﻳﺤﻔﻈﻮا ﻓﺮوﺟﻬﻢ "‪ ...‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﮕﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدان ﻣﺆﻣﻦ ﻛﻪ دﻳﺪهﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺨﻮاﺑﺎﻧﻨﺪ و ﻋﻮرت ﺧﻮﻳﺶ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ‪...‬‬

‫ﻋﻴﻦ و ﺑﺼﺮ‬

‫در اﻳﻦ آﻳﻪ ﻛﻠﻤﻪ " اﺑﺼﺎر " ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﺑﺼﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮق اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪ " ﺑﺼﺮ " و ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻴﻦ "‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ در ﻓﺎرﺳﻲ ﻫﻢ ﻓﺮق اﺳﺖ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻛﻠﻤﻪ " دﻳﺪه " و ﻛﻠﻤﻪ " ﭼﺸﻢ "‪ " .‬ﻋﻴﻦ " ﻛﻪ ﻓﺎرﺳﻲ آن " ﭼﺸﻢ " اﺳﺖ ﻧﺎم ﻋﻀﻮ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص و ﻣﻌﻬﻮد اﺳﺖ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از ﻛﺎر آن‪ ،‬وﻟﻲ ﻛﻠﻤﻪ " ﺑﺼﺮ " و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎرﺳﻲ آن "‬
‫دﻳﺪه " از آن ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﺎر ﻣﺨﺼﻮص " دﻳﺪن " " اﺑﺼﺎر " از آن‬
‫ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا اﻳﻦ دو ﻛﻠﻤﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ اﺳﻢ ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻌﻤﺎل آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺎوت دارد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺗﻨﺎﺳﺐ و زﻳﺒﺎﺋﻲ ﭼﺸﻢ ﻣﻌﺸﻮق را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫دﻳﺪن ﻧﺪارد‪ ،‬ﻟﻔﻆ ﭼﺸﻢ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻟﻔﻆ دﻳﺪه ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ درﺷﺘﻲ و رﻳﺰي و ﻣﺸﻜﻲ ﻳﺎ ﻣﻴﺸﻲ ﻳﺎ ﺧﻤﺎري ﺑﻮدن‬
‫آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫دو ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺧﻮش ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ ﻧﺎز از ﻫﻢ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ دو ﺑﺪ ﻣﺴﺖ اﺣﺘﺮاز از ﻫﻢ‬
‫وﻟﻲ وﻗﺘﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﭼﺸﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻤﻞ دﻳﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ " دﻳﺪه " را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪" :‬‬
‫دﻳﺪه را ﻓﺎﻳﺪه آﻧﺴﺖ ﻛﻪ دﻟﺒﺮ ﺑﻴﻨﺪ‬
‫"‬
‫در آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﭼﻮن ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﭼﺸﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻤﻞ دﻳﺪن اﺳﺖ ﻛﻠﻤﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" أﺑﺼﺎر " ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻴﻮن "‪.‬‬

‫ﻏﺾ و ﻏﻤﺾ‬

‫ﻛﻠﻤﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ " » ﻳﻐﻀﻮا « " اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﺎده " ﻏﺾ‬
‫" اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺾ و ﻏﻤﺾ دو ﻟﻐﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ دو در ﻣﻮرد ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و ﺑﺮﺧﻲ آن دو‬
‫را ﺑﺎﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ دو ﻛﻠﻤﻪ را ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﻢ‪ :‬ﻏﻤﺾ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﺑﺮﻫﻢ ﮔﺬاردن ﭘﻠﻜﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻏﻤﺾ ﻋﻴﻦ ﻛﻦ‪ .‬ﻛﻨﺎﻳﻪ اﺳﺖ از اﻳﻨﻜﻪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﻟﻐﺖ ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ ﻋﻴﻦ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺼﺮ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در ﻣﻮرد ﻛﻠﻤﻪ ﻏﺾ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻏﺾ ﺑﺼﺮ و ﻳﺎ ﻏﺾ ﻧﻈﺮ و ﻳﺎ ﻏﺾ ﻃﺮف‪ .‬ﻏﺾ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﻛﺎﻫﺶ دادن اﺳﺖ و ﻏﺾ ﺑﺼﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ دادن ﻧﮕﺎه‪ .‬در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺳﻮره ﻟﻘﻤﺎن آﻳﻪ ‪19‬‬
‫از زﺑﺎن ﻟﻘﻤﺎن ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ » " :‬و اﻏﻀﺾ ﻣﻦ ﺻﻮﺗﻚ "" ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺪاي ﺧﻮدت را‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺪه‪ ،‬ﻣﻼﻳﻢ ﻛﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎد ﻧﻜﻦ‪ .‬در آﻳﻪ ‪ 3‬از ﺳﻮره ﺣﺠﺮات ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ان اﻟﺬﻳﻦ‬
‫ﻳﻐﻀﻮن اﺻﻮاﺗﻬﻢ ﻋﻨﺪ رﺳﻮل اﷲ اوﻟﺌﻚ اﻟﺬﻳﻦ اﻣﺘﺤﻦ اﷲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻟﻠﺘﻘﻮي «" ﻳﻌﻨﻲ آﻧﺎﻧﻜﻪ‬
‫ﺻﺪاي ﺧﻮد را )ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ( در ﺣﻀﻮر رﺳﻮل ﺧﺪا ﻣﻼﻳﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮ‬
‫ﻧﻤﻲآورﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻟﻬﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺮاي ﺗﻘﻮا آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺮوف ﻫﻨﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻫﺎﻟﻪ ﻛﻪ اوﺻﺎف و ﺷﻤﺎﺋﻞ رﺳﻮل اﻛﺮم را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺮده ﭼﻨﻴﻦ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ » " " :‬و اذا ﻓﺮخ ﻏﺾ ﻃﺮﻓﻪ « " )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻲﺷﺪ ﭼﺸﻤﻬﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﻢ ﺧﻔﺘﻪ در ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻬﺎ را روي ﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﮕﺎه‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 31‬از ﺳﻮره ﻧﻮر‪ ،‬ﻧﻘﻞ از ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻮم ﻣﺠﻠﺴﻲ در " ﺑﺤﺎر " اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ " :‬اي ﻛﺴﺮه و اﻃﺮق و ﻟﻢ‬
‫ﻳﻔﺘﺢ ﻋﻴﻨﻪ‪ .‬و اﻧﻤﺎ ﻳﻔﻌﻞ ذﻟﻚ ﻟﻴﻜﻮن اﺑﻌﺪ ﻣﻦ اﻻﺷﺮ و اﻟﻤﺮح "‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻠﻚ ﭼﺸﻢ را‬
‫ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ و ﺳﺮ را ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺖ و ﭼﺸﻤﻬﺎ را ﻧﻤﻲﮔﺸﻮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ از ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺷﺎدي زدﮔﻲ دور ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﻐﻠﻮب اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺎدي‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ رو ﻣﻲآورد ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﭼﺸﻤﻬﺎ را ﮔﺸﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻗﻬﻘﻬﻪ ﺳﺮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف اﻓﺮاد ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺑﺎ وﻗﺎر‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم در ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻌﺮوﻓﺶ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪ اﺑﻦ اﻟﺤﻨﻔﻴﺔ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺟﻨﮓ ﺟﻤﻞ ﭘﺮﭼﻢ را ﺑﻪ او داد ﻓﺮﻣﻮد‪ " :‬ﻛﻮﻫﻬﺎ اﮔﺮ از ﺟﺎ ﻛﻨﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻮ ﺳﺮ ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺎش‪،‬‬
‫دﻧﺪاﻧﻬﺎ را روي ﻫﻢ ﻓﺸﺎر ﺑﺪه " ﺗﺎ ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺒﺖ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﻮد " ﺳﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎرﻳﻪ‬
‫ﺑﺪه و ﭘﺎﻫﺎ را در زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺨﻜﻮب ﻛﻦ "‪ .‬آﻧﮕﺎه در آﺧﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ارم ﺑﺒﺼﺮك اﻗﺼﻲ‬
‫اﻟﻘﻮم و ﻏﺾ ﺑﺼﺮك « " )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ دﺷﻤﻦ را ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﺪ از و ﭼﺸﻤﻬﺎ را‬
‫ﺑﺨﻮاﺑﺎن‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻬﺎ را ﺑﺒﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻧﮕﺎه ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات دﺷﻤﻦ ﺧﻴﺮه ﻧﺸﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ آن ﺣﻀﺮت ﺑﻪ اﺻﺤﺎﺑﺶ در ﺟﻨﮕﻬﺎ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻏﻀﻮا‬
‫اﻻﺑﺼﺎر ﻓﺎﻧﻪ ارﺑﻂ ﻟﻠﺠﺎش و اﺳﻜﻦ ﻟﻠﻘﻠﻮب و اﻣﻴﺘﻮا اﻻﺻﻮات ﻓﺎﻧﻪ اﻃﺮد ﻟﻠﻔﺸﻞ « " )‪ (2‬ﻧﮕﺎﻫﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات دﺷﻤﻦ ﻛﻢ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر دﻟﻬﺎ ﻣﺤﻜﻤﺘﺮ و آراﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻧﮕﻬﺎ را ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺴﺘﻲ را ﻃﺮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ﺧﻄﺒﻪ ‪ 11‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﻛﺘﺎب اﻟﺠﻬﺎد ﺻﻔﺤﻪ‪429 .‬‬
‫‪ - 2‬ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ﺧﻄﺒﻪ ‪ 222‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﻛﺘﺎب اﻟﺠﻬﺎد ﺻﻔﺤﻪ ‪.430‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲ " ﻏﺾ ﺑﺼﺮ " ﻛﺎﻫﺶ دادن ﻧﮕﺎه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻴﺮه ﻧﺸﺪن و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻧﻜﺮدن و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ ﻧﻔﻜﻨﺪن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن در ذﻳﻞ آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ )آﻳﻪ ﺳﻮره ﻧﻮر( ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬اﺻﻞ اﻟﻐﺾ اﻟﻨﻘﺼﺎن‬
‫" ﻳﻌﻨﻲ رﻳﺸﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻏﺾ ﻛﺎﻫﺶ و ﻛﻤﻲ اﺳﺖ " ﻳﻘﺎل ﻏﺾ ﻣﻦ ﺻﻮﺗﻪ و ﻣﻦ ﺑﺼﺮه اي ﻧﻘﺺ‬
‫"‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺎده ﺑﻪ ﺻﻮت و ﻳﺎ ﺑﺼﺮ ﻧﺴﺒﺖ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ آﻧﺮا ﻛﺎﻫﺶ داد‪ .‬در‬
‫ذﻳﻞ ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﻪ ﺳﻮره ﺣﺠﺮات ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻏﺾ ﺑﺼﺮه اذا ﺿﻌﻔﻪ ﻋﻦ ﺟﺪه اﻟﻨﻈﺮ "‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﻨﻲ " ﻏﺾ ﺑﺼﺮه " اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺪ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﺮدن را ﻛﻢ ﻛﺮد‪ .‬راﻏﺐ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ در ﻛﺘﺎب ﻧﻔﻴﺲ " ﻣﻔﺮدات اﻟﻘﺮآن " اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ را ﻋﻴﻨﺎ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻴﻬﺬا در آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻌﻨﺎي " » ﻳﻐﻀﻮا ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ «" اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه را ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻴﺮه ﻧﮕﺎه ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻋﻠﻤﺎء اﺻﻮل‪ ،‬ﻧﻈﺮﺷﺎن آﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ وﻗﺖ ﻧﮕﺎه اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺮاي وارﻧﺪاز ﻛﺮدن و دﻗﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫آن ﺷﺨﺺ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ وﺿﻊ ﻟﺒﺎس و ﻛﻴﻔﻴﺖ آراﻳﺶ او را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﺮاواﺗﺶ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻮي ﺳﺮش را ﭼﮕﻮﻧﻪ آراﻳﺶ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻳﻚ وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او روﺑﺮو اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﺣﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن ﻻزﻣﻪ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن اﺳﺖ ﺑﻪ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺪﻣﻪ و وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺮ آﻟﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﻮع اول ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺧﻴﺮه ﻧﺸﻮﻧﺪ و ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻔﺴﺮان ﻛﻪ " ﻏﺾ ﺑﺼﺮ " را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺮك ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﺮك ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻮرت اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﻋﻮرت از ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺎز ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪،‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﺮﺿﺎ ﻣﻘﺼﻮد از ﻏﺾ ﺑﺼﺮ ﺗﺮك ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻋﻢ از ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻤﺎﺷﺎ و‬
‫اﻟﺘﺬاذ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻧﮕﺎه ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ )‪.(1‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺎ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد از " ﻏﺾ ﺑﺼﺮ " اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﺮه ﻧﮕﺎه ﻧﻜﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﻪ اﺳﺖ و ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻏﺾ ﺑﺼﺮ ﭼﻬﺮه اﺳﺖ و ﺑﺲ زﻳﺮا آﻧﭽﻪ ﺿﺮورت اﻗﺘﻀﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﭼﻬﺮه )و ﺷﺎﻳﺪ دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ ﻧﻴﺰ( ﺣﺘﻲ ﺑﺎ " ﻏﺾ ﺑﺼﺮ " ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت‬

‫در ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ " » و ﻳﺤﻔﻈﻮا ﻓﺮوﺟﻬﻢ «" ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮ ﻋﻮرت ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ و داﻣﻦ ﺧﻮد را از ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ‬
‫روا ﻧﻴﺴﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از زﻧﺎء و ﻓﺤﺸﺎء و ﻫﺮ ﻛﺎر زﺷﺘﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ اوﻟﻴﻪ اﺳﻼم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻔﺎد اﺧﺒﺎر و اﺣﺎدﻳﺚ وارده اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ در‬
‫ﻗﺮآن ﻛﻠﻤﻪ ﺣﻔﻆ ﻓﺮج آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﻘﺼﻮد ﺣﻔﻆ از زﻧﺎء اﺳﺖ ﺟﺰ در اﻳﻦ دو آﻳﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﺣﻔﻆ از ﻧﻈﺮ اﺳﺖ و ﻣﻘﺼﻮد وﺟﻮب ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ را ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻳﺎ ﺣﻔﻆ ﻓﺮج‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ و ﻋﻔﺎف ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﻴﻦ اﻋﺮاب ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت ﻣﻌﻤﻮل ﻧﺒﻮد و اﺳﻼم آن را واﺟﺐ ﻛﺮد‪ .‬در دﻧﻴﺎي ﻣﺘﻤﺪن‬
‫ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻋﺪهاي از ﻏﺮﺑﻴﻬﺎ ﻛﺸﻒ ﻋﻮرت را ﺗﺄﻳﻴﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دﻧﻴﺎ دوﺑﺎره از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﻤﺎن وﺿﻊ زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺳﻮق داده‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻤﺴﻚ اﻟﻌﺮوه ﺣﻀﺮت آﻳﺔ اﷲ ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪.191‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫راﺳﻞ در ﻳﻜﻲ از ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﺎم " در ﺗﺮﺑﻴﺖ " ﻳﻜﻲ از ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ " اﺧﻼق ﺑﻲ‬
‫ﻣﻨﻄﻖ " و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح " اﺧﻼق ﺗﺎﺑﻮ " ﻣﻲﺷﻤﺎرد‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻋﻮرت اﺳﺖ‪ .‬وي‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﭼﺮا ﭘﺪران و ﻣﺎدران اﺻﺮار ﻣﻲورزﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻮرت ﺧﻮد را از ﺑﭽﻪ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ؟ اﻳﻦ اﺻﺮار‪،‬‬
‫ﺧﻮد ﺳﺒﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﺲ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻛﻮﺷﺶ واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮاي ﻛﺘﻤﺎن ﻋﻀﻮ‬
‫ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﻛﺎذﺑﻲ وﺟﻮد ﭘﻴﺪا ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ واﻟﺪﻳﻦ ﻋﻮرت ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ وﺟﻮد دارد از اول ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻻاﻗﻞ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ‪ -‬ﻣﺜﻼ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر ‪ -‬در ﺻﺤﺮا ﻳﺎ ﺣﻤﺎم ﺑﺮﻫﻨﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻮرت ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﺑﭽﻪﻫﺎ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫راﺳﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮدن ﻋﻮرت را ﻳﻚ " ﺗﺎﺑﻮ " ﻣﻲداﻧﺪ‪ " .‬ﺗﺎﺑﻮ " از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺤﺚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻤﻬﺎي ﺗﺮسآور و ﺑﻲ ﻣﻨﻄﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ وﺣﺸﻲ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ و دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه اﻣﺜﺎل راﺳﻞ‪ ،‬اﺧﻼق راﺋﺞ در ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻤﺪن اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﭘﺮ از "‬
‫ﺗﺎﺑﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻤﺪن ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻗﻬﻘﺮا وﺗﻮﺣﺶ ﺑﺎز ﮔﺮدد‪ .‬در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‬
‫ﻛﻠﻤﻪ" اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ اﻻوﻟﻲ" وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﺷﻌﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻗﺪﻳﻢ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ از رواﻳﺎت آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ" اي ﺳﺘﻜﻮن ﺟﺎﻫﻠﻴﺔ‬
‫اﺧﺮي" ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ زودي ﻳﻚ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دﺳﺘﻮر ﺳﺘﺮ ﻋﻮرت ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ ":‬ذﻟﻚ ازﻛﻲ ﻟﻬﻢ "ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن‬
‫ﭘﺎﻛﻴﺰه ﺗﺮ اﺳﺖ؛ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻋﻮرت ﻳﻚ ﻧﻮع ﻧﻈﺎﻓﺖ وﭘﺎﻛﻲ روح اﺳﺖ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺸﺮ داﺋﻤﺎ درﺑﺎره‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺎﻓﻞ اﻋﻀﺎء ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ وﻣﻨﻄﻖ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ اﻫﻞ ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻗﺪﻳﻢ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺘﻬﺎرا‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٢٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬ان اﷲ ﺧﺒﻴﺮ ﺑﻤﺎ ﻳﺼﻨﻌﻮن« ﺧﺪا ﺑﺪاﻧﭽﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ آﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﺎرﻳﺦ داﺳﺘﺎﻧﻲ از رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺴﺖ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫»در ﻛﻮدﻛﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﭘﻴﺸﺎﻣﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺷﺪ و اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻳﻚ ﻗﻮه ﻏﻴﺒﻲ وﻳﻚ‬
‫ﻣﺄﻣﻮر دروﻧﻲ ﻣﺮاﻗﺐ ﻣﻦ اﺳﺖ وﻣﺮا از ارﺗﻜﺎب ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺎز ﻣﻲدارد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﺑﻮدم و ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﺮدم ﻳﻚ روز ﻳﻜﻲ از رﺟﺎل ﻗﺮﻳﺶ ﻛﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ داﺷﺖ‬
‫و ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻮدﻛﻲ دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﺳﻨﮓ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﺋﻲ را در داﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻨﺎ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﻋﺮب ﭘﻴﺮاﻫﻨﻬﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺘﻨﺪ و‬
‫ﺷﻠﻮار ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ داﻣﻦ ﺧﻮد را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻋﻮرت آﻧﻬﺎ ﻣﻜﺸﻮف ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ رﻓﺘﻢ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻨﮓ در داﻣﻦ ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻢ داﻣﻨﻢ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﮔﻮﺋﻲ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﺶ زد و‬
‫داﻣﻦ ﻣﺮا اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻢ داﻣﻨﻢ را ﺑﺎﻻ ﺑﮕﻴﺮم ﺑﺎز ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﺷﺪ‪ .‬داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻢ " )‪.(1‬‬

‫در آﻳﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﺎت ﻳﻐﻀﻀﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ و ﻳﺤﻔﻈﻦ ﻓﺮوﺟﻬﻦ «"‬
‫ﻋﻴﻨﺎ ﻫﻤﺎن دو ﺗﻜﻠﻴﻒ‪ :‬ﺗﺮك ﻧﻈﺮ‪ ،‬و ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ )ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻋﻮرت( را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﺑﻴﺎن‬
‫ﻛﺮدم ﺑﺮاي زﻧﺎن ﻫﻢ ذﻛﺮ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺪف از اﻳﻦ دﺳﺘﻮرات رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺷﺮح ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ اﺑﻦ اﺑﻲاﻟﺤﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺒﻪ‪190 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ﺧﻮاه زن ﻳﺎ ﻣﺮد‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺒﻌﻴﺾ و ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن زن و ﻣﺮد ﺑﻨﺎ ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ و اﻻ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ را ﺑﺮاي زن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻣﺮد ﻫﻴﭻ وﻇﻴﻔﻪاي ﻣﻘﺮر‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ " ﭘﻮﺷﺶ " ﺑﻪ زن اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻼك آن ﻣﺨﺼﻮص زن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﻳﺎدآوري ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬زن ﻣﻈﻬﺮ ﺟﻤﺎل و ﻣﺮد‬
‫ﻣﻈﻬﺮ ﺷﻴﻔﺘﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻬﺮا ﺑﻪ زن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﻧﺪه ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺮد‪.‬‬
‫ﻟﻬﺬا ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﻣﻘﺮر ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻼ ﻣﺮدان ﭘﻮﺷﻴﺪهﺗﺮ از زﻧﺎن از‬
‫ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺮون ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣﺮد ﺑﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن و ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺗﻤﺎﻳﻞ زن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ‪ .‬ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻣﺮد ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ زن را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻛﻤﺘﺮ در زﻧﺎن وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﻟﻬﺬا ﻣﺮدان ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ دارﻧﺪ‪ .‬و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ " ﺗﺒﺮج " از ﻣﺨﺘﺼﺎت‬
‫زﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫زﻳﻨﺖ‬

‫در ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ ""‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ " زﻳﻨﺖ " در‬
‫ﻋﺮﺑﻲ از ﻛﻠﻤﻪ " زﻳﻮر " ﻓﺎرﺳﻲ اﻋﻢ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا زﻳﻮر ﺑﻪ زﻳﻨﺘﻬﺎﺋﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﺑﺪن‬
‫ﺟﺪا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﻼ آﻻت و ﺟﻮاﻫﺮات‪ ،‬وﻟﻲ ﻛﻠﻤﻪ زﻳﻨﺖ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ آراﻳﺸﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺪن ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺮﻣﻪ و ﺧﻀﺎب‪.‬‬
‫ﻣﻔﺎد اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ آراﻳﺶ و زﻳﻮر ﺧﻮد را آﺷﻜﺎر ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ دو اﺳﺘﺜﻨﺎء‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ دو را ﻣﻔﺼﻼ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺘﺜﻨﺎء اول‪:‬‬

‫" » اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ "" ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺰ زﻳﻨﺘﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ زﻳﻨﺘﻬﺎي زن دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻮع زﻳﻨﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮع دﻳﮕﺮ زﻳﻨﺘﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻔﻲ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ زن ﻋﻤﺪا وﻗﺼﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ آن را آﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن زﻳﻨﺖ‬
‫ﻧﻮع اول واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن زﻳﻨﺘﻬﺎي ﻧﻮع دوم واﺟﺐ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ زﻳﻨﺖ آﺷﻜﺎر ﻛﺪام اﺳﺖ وزﻳﻨﺖ ﻧﻬﺎن ﻛﺪام؟‬
‫درﺑﺎره اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎ از ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ زﻣﺎﻧﻬﺎ از ﺻﺤﺎﺑﻪ وﺗﺎﺑﻌﻴﻦ واﺋﻤﻪ ﻃﺎﻫﺮﻳﻦ ﻋﻠﻴﻢ اﻟﺴﻼم ﺳﺆال‬
‫ﻣﻲ ﺷﺪه وﺑﻪ آن ﺟﻮاب داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" درﺑﺎره اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺳﻪ ﻗﻮل اﺳﺖ‪:‬‬
‫اول اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد از زﻳﻨﺖ آﺷﻜﺎر ﺟﺎﻣﻪﻫﺎ اﺳﺖ )ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي رو(‪ ،‬و ﻣﺮاد از زﻳﻨﺖ ﻧﻬﺎن ﭘﺎي‬
‫ﺑﺮﻧﺠﻦ )‪ (1‬و ﮔﻮﺷﻮاره و دﺳﺘﺒﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻮل از اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﺻﺤﺎﺑﻲ ﻣﻌﺮوف ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻮل دوم اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاز از زﻳﻨﺖ ﻇﺎﻫﺮه ﺳﺮﻣﻪ و اﻧﮕﺸﺘﺮ و ﺧﻀﺎب دﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ زﻳﻨﺘﻬﺎﺋﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‪ ،‬ﻗﻮل اﺑﻦ ﻋﺒﺎس اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻮل ﺳﻮم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد از زﻳﻨﺖ آﺷﻜﺎر‪ ،‬ﺧﻮد ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‪ ،‬ﻗﻮل‬
‫ﺿﺤﺎك و ﻋﻄﺎ اﺳﺖ "‪.‬‬

‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ذﻳﻞ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻳﻚ ﻋﺪه رواﻳﺎت از اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻌﺪ ﻧﻘﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻲﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺎ‬ ‫ﻣﭻ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫دﺳﺘﺒﻨﺪ‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫زﻳﻨﺖ‬ ‫ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫‪- 1‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" زﻳﻨﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ زن ﺧﻮد را ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﻣﻲآراﻳﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﻃﻼآﻻت‪ ،‬ﺳﺮﻣﻪ‪،‬‬
‫ﺧﻀﺎب‪ .‬زﻳﻨﺘﻬﺎي آﺷﻜﺎر از ﻗﺒﻴﻞ اﻧﮕﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻣﻪ و ﺧﻀﺎب ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ آﺷﻜﺎر‬
‫ﺑﺸﻮد و اﻣﺎ زﻳﻨﺘﻬﺎي ﭘﻨﻬﺎن از ﻗﺒﻴﻞ دﺳﺖ ﺑﺮﻧﺠﻦ‪ ،‬ﭘﺎي ﺑﺮﻧﺠﻦ‪ ،‬ﺑﺎزوﺑﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮدﻧﺒﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎج‪،‬‬
‫ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻮﺷﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﮕﺮ از ﻋﺪهاي ﻛﻪ در ﺧﻮد آﻳﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﺷﺪهاﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" در آﻳﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺧﻮد زﻳﻨﺘﻬﺎي ﺑﺎﻃﻨﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﺤﻠﻬﺎي آﻧﻬﺎ از ﺑﺪن‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ در ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن آن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي از ﺑﺪن اﺳﺖ از ﻗﺒﻴﻞ ذراع‪ ،‬ﺳﺎق ﭘﺎ‪ ،‬ﺑﺎزو‪،‬‬
‫ﮔﺮدن‪ ،‬ﺳﺮ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪ‪ ،‬ﮔﻮش "‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺸﺎف ﭘﺲ از ﺑﺤﺜﻲ درﺑﺎره ﻣﻮﻫﺎي ﻋﺎرﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮي زن وﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و‬
‫ﺑﺤﺚ دﻳﮕﺮي درﺑﺎره ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮاﺿﻊ زﻳﻨﺖ ﻇﺎﻫﺮه اﻳﻦ ﺑﺤﺚ را ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻛﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء زﻳﻨﺘﻬﺎي ﻇﺎﻫﺮه از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﺮﻣﻪ و ﺧﻀﺎب و ﮔﻠﮕﻮﻧﻪ و اﻧﮕﺸﺘﺮ و ﺣﻠﻘﻪ و ﻣﻮاﺿﻊ آﻧﻬﺎ از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫در ﺟﻮاب ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻓﻠﺴﻔﻪاش اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺮج اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺎر دﺷﻮاري اﺳﺖ ﺑﺮ زن‪ .‬زن ﭼﺎرهاي‬
‫ﻧﺪارد از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ دو دﺳﺘﺶ اﺷﻴﺎء را ﺑﺮدارد ﻳﺎ ﺑﮕﻴﺮد و ﭼﻬﺮهاش را ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﻣﻘﺎم‬
‫ﺷﻬﺎدت دادن و در ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت و در ﻣﻮﻗﻊ ازدواج‪ .‬ﭼﺎرهاي ﻧﺪارد از اﻳﻨﻜﻪ در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ راه‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮود و ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه از ﺳﺎق ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺪﻣﻬﺎﻳﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﺎ زﻧﺎن ﻓﻘﻴﺮ‬
‫)ﻛﻪ ﺟﻮراب و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻛﻔﺶ ﻧﺪارﻧﺪ(‪ .‬و اﻳﻨﺴﺖ ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ " » اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ ""‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ آﻧﭽﻪ ﻋﺎده و ﻃﺒﻌﺎ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ و اﺻﻞ اول اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫آﺷﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ "‪.‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺸﺎف آﻧﮕﺎه وارد ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء دوم )ﻣﺤﺎرم( ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ وﺿﻊ زﻧﺎن را ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻧﺰول اﻳﻦ آﻳﺎت ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎﻳﺸﺎن ﮔﺸﺎد و ﺑﺎز ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺮدن و ﺳﻴﻨﻪ و اﻃﺮاف‬
‫ﺳﻴﻨﻪﺷﺎن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬و داﻣﻦ روﺳﺮﻳﻬﺎ را ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ و ﻗﻬﺮا‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﮔﺮدن و ﺑﻨﺎﮔﻮش و ﺳﻴﻨﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺨﺮ رازي در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺒﻴﺮ ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺤﺜﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ درﺑﺎره اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﻟﻐﺖ زﻳﻨﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺖ و ﺧﻮد رأي دوم‬
‫را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻔﺎل ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺮاد زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد از زﻳﻨﺖ‬
‫آﺷﻜﺎر‪ ،‬ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ اﺳﺖ در زﻧﻬﺎ‪ ،‬و ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ و دو ﭘﺎ اﺳﺖ در ﻣﺮدﻫﺎ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻘﻴﺪه ﻗﻔﺎل ﭼﻮن ﺿﺮورت ﻣﻌﺎﺷﺮت اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﺮده ﻛﻪ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺳﻬﻞ و آﺳﺎن اﺳﺖ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ واﺟﺐ ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ...‬و اﻣﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻳﻨﺖ را ﺑﻪ اﻣﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺣﻤﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻘﺼﻮد از زﻳﻨﺖ‬
‫ﻇﺎﻫﺮه زﻳﻨﺖ ﭼﻬﺮه و دﺳﺘﻬﺎ اﺳﺖ از ﻗﺒﻴﻞ وﺳﻤﻪ و ﮔﻠﮕﻮﻧﻪ و ﺧﻀﺎب و اﻧﮕﺸﺘﺮ‪ .‬و ﻋﻠﺖ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮاي زن دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬زن ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻬﺎي‬
‫ﺧﻮد اﺷﻴﺎء را ﺑﺮدارد و در ﻣﻘﺎم ﺷﻬﺎدت و ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫و ازدواج ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﭼﻬﺮه ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ "‪.‬‬
‫درﺑﺎره اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء از اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم زﻳﺎد ﭘﺮﺳﺶ ﺷﺪه اﺳﺖ و آﻧﻬﺎ ﺟﻮاب دادهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ‬
‫ﭼﻨﺪ رواﻳﺖ از ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ رواﻳﺘﻬﺎ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮا در رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻨﻚ رواﻳﺘﻬﺎ‪:‬‬
‫‪ » - 1‬ﻋﻦ زراره ﻋﻦ اﺑﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﻲ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ " :‬اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ " ﻗﺎل‪ :‬اﻟﺰﻳﻨﺔ‬
‫اﻟﻈﺎﻫﺮه اﻟﻜﺤﻞ و اﻟﺨﺎﺗﻢ« )‪.(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ از اﻣﺎم ﺻﺎدق ﺳﺆال ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد از زﻳﻨﺖ آﺷﻜﺎر ﻛﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺶ ﺑﺮاي زن واﺟﺐ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد زﻳﻨﺖ آﺷﻜﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺳﺮﻣﻪ و اﻧﮕﺸﺘﺮ‪.‬‬
‫‪ » - 2‬ﻋﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﻟﻘﻤﻲ ﻋﻦ اﺑﻲ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﻲ ﻫﺬه اﻻﻳﺔ‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﻫﻲ اﻟﺜﻴﺎب‬
‫و اﻟﻜﺤﻞ و اﻟﺨﺎﺗﻢ و ﺧﻀﺎب اﻟﻜﻒ و اﻟﺴﻮار‪ .‬و اﻟﺰﻳﻨﺔ ﺛﻼث‪ :‬زﻳﻨﺔ ﻟﻠﻨﺎس و زﻳﻨﺔ ﻟﻠﻤﺤﺮم و زﻳﻨﺔ‬
‫ﻟﻠﺰوج‪ ،‬ﻓﺎﻣﺎ زﻳﻨﺔ اﻟﻨﺎس ﻓﻘﺪ ذﻛﺮﻧﺎﻫﺎ‪ ،‬واﻣﺎ زﻳﻨﺔ اﻟﻤﺤﺮم ﻓﻤﻮﺿﻊ اﻟﻘﻼده ﻓﻤﺎ ﻓﻮﻗﻬﺎ اﻟﺪﻣﻠﺞ وﻣﺎ‬
‫دوﻧﻪ واﻟﺨﻠﺨﺎل وﻣﺎ اﺳﻔﻞ ﻣﻨﻪ‪ ،‬واﻣﺎ زﻳﻨﺔ اﻟﺰوج ﻓﺎﻟﺠﺴﺪ ﻛﻠﻪ‪(2).‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬زﻳﻨﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺟﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻣﻪ‪ ،‬اﻧﮕﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺧﻀﺎب‬
‫دﺳﺘﻬﺎ‪ ،‬اﻟﻨﮕﻮ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮد زﻳﻨﺖ ﺳﻪ ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ وآن ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬دوم ﺑﺮاي‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻛﺎﻓﻲ‪ ،‬ج‪ /5‬ص‪ 521‬ووﺳﺎﺋﻞ ج‪ /3‬ص‪25‬‬
‫‪ -2‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 31‬از ﺳﻮره ﻧﻮر‪ ،‬ﻧﻘﻞ از ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻗﻤﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪» -3‬ﻋﻦ اﺑﻲ ﺑﺼﻴﺮ ﻋﻦ اﺑﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل ﺳﺄﻟﺘﻪ ﻋﻦ ﻗﻮل اﷲ ﻋﺰوﺟﻞ‪ " :‬وﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ‬
‫زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ‪ ".‬ﻗﺎل‪ :‬اﻟﺨﺎﺗﻢ واﻟﻤﺴﻜﺔ وﻫﻲ اﻟﻘﻠﺐ‪(1).‬‬
‫اﺑﻮ ﺑﺼﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ از اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺗﻔﺴﻴﺮ" » اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ « " را ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از اﻧﮕﺸﺘﺮ و دﺳﺘﺒﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ » - 4‬ﻋﻦ ﺑﻌﺾ اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻋﻦ اﺑﻲﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‪ :‬ﻗﻠﺖ ﻟﻪ‪ :‬ﻣﺎ ﻳﺤﻞ ﻟﻠﺮﺟﻞ ﻣﻦ اﻟﻤﺮأه‬
‫ان ﻳﺮي اذا ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻣﺤﺮﻣﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬اﻟﻮﺟﻪ و اﻟﻜﻔﺎن و اﻟﻘﺪﻣﺎن « )‪.(2‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬راوي ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺮد ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﭼﻪ ﻗﺴﻤﺖ از ﺑﺪن زن ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺮم او ﻧﺒﺎﺷﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﭼﻬﺮه و دو ﻛﻒ دﺳﺖ و دو ﻗﺪم‪.‬‬
‫اﻳﻦ رواﻳﺖ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺣﻜﻢ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﺑﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺣﻜﻢ ﻋﺪم وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن آﻧﻬﺎ‬
‫و اﻳﻨﻬﺎ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ اﺷﻜﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ در ﻋﺪم وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻈﺮ ﺟﺎﺋﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪا در‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ " - 5‬اﺳﻤﺎء " دﺧﺘﺮ اﺑﻮﺑﻜﺮ ‪ -‬ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺮ ﻋﺎﻳﺸﻪ ﺑﻮد ‪ -‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم آﻣﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﻧﺎزك و ﺑﺪن ﻧﻤﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم روي ﺧﻮﻳﺶ را از او‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 521‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪25 .‬‬
‫‪ - 2‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 521‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪25 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫» ﻳﺎ اﺳﻤﺎء ان اﻟﻤﺮأه اذا ﺑﻠﻐﺖ اﻟﻤﺤﻴﺾ ﻟﻢ ﺗﺼﻠﺢ ان ﻳﺮي ﻣﻨﻬﺎ اﻻ ﻫﺬا و ﻫﺬا ‪ -‬و اﺷﺎر اﻟﻲ‬
‫ﻛﻔﻪ و وﺟﻬﻪ «‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اي اﺳﻤﺎء! ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ زن ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ رﺳﻴﺪ ﺳﺰاوار ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺰي از ﺑﺪن او دﻳﺪه ﺷﻮد‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻦ و اﻳﻦ ‪ -‬اﺷﺎره ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و ﻗﺴﻤﺖ ﻣﭻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ دﺳﺖ ﺧﻮدش )‪.(1‬‬
‫اﻳﻦ رواﻳﺎت ﺑﺎ ﻧﻈﺮ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس و ﺿﺤﺎك و ﻋﻄﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻘﺼﻮد از زﻳﻨﺖ ﻇﺎﻫﺮه ﺟﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺎﺳﺎ ﻧﻈﺮ اﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺟﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﺟﺎﻣﻪ‬
‫رواﺳﺖ ﻧﻪ ﺟﺎﻣﻪ زﻳﺮ‪ ،‬و در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد زﻧﺎن زﻳﻨﺘﻬﺎي ﺧﻮد را‬
‫آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺟﺎﻣﻪ رو را‪ .‬ﺟﺎﻣﻪ رو ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻛﻠﻤﺎت اﺑﻦ ﻋﺒﺎس و ﺿﺤﺎك و ﻋﻄﺎ اﺳﺖ و در رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ اﻣﺎﻣﻴﻪ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ اﻣﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﻮر ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻳﺎ ﻧﭙﻮﺷﺎﻧﻴﺪن آﻧﻬﺎ داده‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ رواﻳﺎت ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي زن ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه و دﺳﺘﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﭻ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺣﺘﻲ آﺷﻜﺎر ﺑﻮدن آراﻳﺸﻬﺎي ﻋﺎدي و ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎ وﺟﻮد دارد ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺮﻣﻪ و‬
‫ﺧﻀﺎب ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ زن از آﻧﻬﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﭘﺎك ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﻋﻤﻞ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲرود ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ را از ﻧﻈﺮ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﺳﺘﻨﺒﺎط‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن را ذﻛﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ،‬و اﻣﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻗﺎﻳﺎن و ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ از‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ‪383 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻋﻤﻼ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺘﻮاي ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ ﺑﺎ ﻓﺘﻮاي ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺘﻮاي ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻜﻨﺪ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﺘﻮاي ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﺣﺘﻴﺎط اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻓﺘﻮاي ﺻﺮﻳﺢ(‪ .‬ﻏﺮض ﻣﺎ از اﻳﻦ ﺑﺤﺚ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺘﻮن اﺳﻼم از ﻧﺰدﻳﻚ آﺷﻨﺎ‬
‫ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻖ ﻣﺘﻴﻦ وﻣﺤﻜﻢ اﺳﻼم ﻣﺠﻬﺰ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ اﻣﺮوز ﻗﺸﺮ ﻋﻈﻴﻤﻲ ازاﺟﺘﻤﺎع ﻛﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺧﻮدرا"روﺷﻨﻔﻜﺮ"ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺪ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﺳﻼم در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زن ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ داﻧﻨﺪ اﺳﻼم ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ وﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﻼم آﺷﻨﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ وﻟﻬﺬا ﺑﺪ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺻﺪ در ﺻﺪ ﺑﻲ اﺳﺎس‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوي از ﺷﻬﻮات ﺧﻮد ﻋﻤﻼ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﻪ ﺣﺠﺎب وﻋﻔﺎف ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎ ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ وﻣﻨﻄﻖ آن آﺷﻨﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ اﻋﺘﻘﺎد ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ ﺧﺮاﻓﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ وﻫﻤﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﺳﺒﺐ دوري ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ‬
‫وﺧﺮوج آﻧﻬﺎ از اﺳﻼم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻧﻜﺮدن و ﭘﻴﺮوي از ﺷﻬﻮات ﺑﻮد ﺳﻬﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﻧﻜﺎر اﺳﻼم و‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﻘﺎدي اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﻼم از ﻧﺰدﻳﻚ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ‬
‫ﺟﻮاب آن اﺷﺨﺎص را در ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮاﻧﺪن رﺳﺎﻟﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﻪ و آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﻣﺘﻮن ﻓﺘﻮاﻫﺎ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺤﺜﻲ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‪ ،‬ﻫﻢ از ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻘﻞ و ﻫﻢ از ﺟﻨﺒﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ را ﺑﺮ ﻣﺎ ﺿﺮوري و ﻻزم ﻛﺮده اﺳﺖ و اﻳﻦ اﺳﺖ ﻣﺤﺮك ﻣﺎ در ﺑﺤﺚ‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺑﺎ ﺑﻴﺎن ادﻟﻪ و ﻣﺪارك اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ زن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺎرم ﺧﻮد ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺣﻖ دارد ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رواﻳﺎت و‬
‫ﻓﺘﺎوي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ از ﻳﻚ ﻋﺪه رواﻳﺎت اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آن ﻧﻴﺰ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﻓﺘﻮا دادهاﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﺎف ﺗﺎ زاﻧﻮ از ﻣﺤﺎرم‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻏﻴﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫آﻴﻔﻴﺖ ﭘﻮﺷﺶ‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ » " :‬و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ «" ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ روﺳﺮي ﺧﻮد را ﺑﺮ روي ﺳﻴﻨﻪ و ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ روﺳﺮي ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻲ‬
‫ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺳﺮ و ﮔﺮدن و ﮔﺮﻳﺒﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼ از ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺸﺎف ﻧﻘﻞ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ ‪ -‬دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪ -‬زﻧﺎن ﻋﺮب ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﻴﺮاﻫﻨﻬﺎﺋﻲ ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎز ﺑﻮد‪ ،‬دور ﮔﺮدن و ﺳﻴﻨﻪ را ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ .‬روﺳﺮﻳﻬﺎﺋﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ روي ﺳﺮ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲآوﻳﺨﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ اﻻن ﺑﻴﻦ ﻣﺮدان ﻋﺮب ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻗﻬﺮا ﮔﻮﺷﻬﺎ و ﺑﻨﺎﮔﻮﺷﻬﺎ و ﮔﻮﺷﻮارهﻫﺎ و ﺟﻠﻮي ﺳﻴﻨﻪ و ﮔﺮدن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻳﻪ دﺳﺘﻮر‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺴﻤﺖ آوﻳﺨﺘﻪ ﻫﻤﺎن روﺳﺮﻳﻬﺎ را از دو ﻃﺮف روي ﺳﻴﻨﻪ و ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺧﻮد‬
‫ﺑﻴﻔﻜﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﭘﻮﺷﻴﺪه ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس در ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ " :‬ﺗﻐﻄﻲ ﺷﻌﺮﻫﺎ و ﺻﺪرﻫﺎ و ﺗﺮاﺋﺒﻬﺎ و ﺳﻮاﻟﻔﻬﺎ "‬
‫ﻳﻌﻨﻲ زن ﻣﻮ و ﺳﻴﻨﻪ و دور ﮔﺮدن و زﻳﺮ ﮔﻠﻮي ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ )‪.(1‬‬
‫اﻳﻦ آﻳﻪ ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ذﻳﻞ اﻳﻦ آﻳﻪ ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ رواﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‪:‬‬

‫" روزي در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻣﺪﻳﻨﻪ زﻧﻲ ﺟﻮان و زﻳﺒﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل روﺳﺮي ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﭘﺸﺖ ﮔﺮدن اﻧﺪاﺧﺘﻪ و دور ﮔﺮدن و ﺑﻨﺎﮔﻮﺷﺶ ﭘﻴﺪا ﺑﻮد‪ ،‬از ﻛﻮﭼﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮدي از‬
‫اﺻﺤﺎب رﺳﻮل ﺧﺪا از ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬آن ﻣﻨﻈﺮه زﻳﺒﺎ ﺳﺨﺖ ﻧﻈﺮ او را ﺟﻠﺐ ﻛﺮد‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن‪ ،‬ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 31‬ﺳﻮره ﻧﻮر‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٣٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫و ﭼﻨﺎن ﻏﺮق ﺗﻤﺎﺷﺎي آن زﻳﺒﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ از ﺧﻮدش و اﻃﺮاﻓﺶ ﻏﺎﻓﻞ ﮔﺸﺖ و ﺟﻠﻮ ﺧﻮدش را‬
‫ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬آن زن وارد ﻛﻮﭼﻪاي ﺷﺪ و ﺟﻮان ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد او را دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺳﺘﺨﻮان ﻳﺎ ﺷﻴﺸﻪاي ﻛﻪ از دﻳﻮار ﺑﻴﺮون آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﺶ اﺻﺎﺑﺖ‬
‫ﻛﺮد و ﺻﻮرﺗﺶ را ﻣﺠﺮوح ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪ ﻛﻪ ﺧﻮن از ﺳﺮ و ﺻﻮرﺗﺶ ﺟﺎري ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺣﻀﻮر رﺳﻮل اﻛﺮم رﻓﺖ و ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﻋﺮض رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻳﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرﻛﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ » " :‬ﻗﻞ ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻢ «‪ ...‬اﻟﻲ آﺧﺮ " )‪.(1‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻟﻐﻮي‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻟﻐﺖ " ﺿﺮب " ﺑﺎ ﻟﻐﺖ " ﻋﻠﻲ " اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي را ﺑﺮ روي ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ و ﺣﺎﺟﺒﻲ ﺑﺮ او ﺷﻤﺮده ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺸﺎف ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺿﺮﺑﺖ ﺑﺨﻤﺎرﻫﺎ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﺒﻬﺎ ﻛﻘﻮﻟﻚ ﺿﺮﺑﺖ ﺑﻴﺪي ﻋﻠﻲ اﻟﺤﺎﺋﻂ اذا وﺿﻌﺘﻬﺎ‬
‫ﻋﻠﻴﻪ "‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ دﺳﺖ ﺧﻮد را روي دﻳﻮار ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 521‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 24‬و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ و ﺗﻔﺴﻴﺮ در‬
‫اﻟﻤﻨﺜﻮر ﺳﻴﻮﻃﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 40‬ذﻳﻞ ﻫﻤﻴﻦ آﻳﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎدآوري ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻛﻪ از ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎز ﺑﻮدن ﺑﻨﺎﮔﻮش و دور ﮔﺮدن زﻧﻲ و ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﻬﻮت آﻟﻮد و ﻋﻤﺪي‬
‫ﻣﺮدي ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﻛﺘﺐ اﻫﻞ ﺣﺪﻳﺚ و ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺄن ﻧﺰول آﻳﻪ " ﻗﻞ‬
‫ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﻐﻀﻮا «‪ " ...‬آورده ﻣﻲﺷﻮد و در اﺑﺘﺪا ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻳﻪ " و ﻗﻞ‬
‫ﻟﻠﻤﺆﻣﻨﺎت ﻳﻐﻀﻀﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ «" ﺳﺮ و ﻛﺎري ﻧﺪارد و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ اﻳﻦ دو آﻳﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﻧﺎزل‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ آﻳﻪ اول ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﮕﺎه ﻣﺮد را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ آﻳﻪ دوم ﺑﻪ ﻣﻔﺎد " و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ‬
‫زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ "" ﺗﻜﻠﻴﻒ زﻧﺎن را روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮا ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را ذﻳﻞ آﻳﻪ دوم ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻳﻀﺎ در ﻛﺸﺎف در ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 11‬از ﺳﻮره ﻛﻬﻒ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻟﻐﻮي در آﻧﺠﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻓﻀﺮﺑﻨﺎ ﻋﻠﻲ آذاﻧﻬﻢ «" ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" اي ﺿﺮﺑﻨﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺣﺠﺎﺑﺎ ﻣﻦ ان ﺗﺴﻤﻊ "‬

‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ روي ﮔﻮﺷﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﭘﺮدهاي ﻗﺮار دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﺸﻨﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن در ذﻳﻞ آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" زﻧﺎن ﻣﺄﻣﻮر ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ روﺳﺮﻳﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮ روي ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﻔﻜﻨﻨﺪ ﺗﺎ دور ﮔﺮدن آﻧﺎن‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ داﻣﻨﻪ روﺳﺮﻳﻬﺎ را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪﻧﺪ و‬
‫ﺳﻴﻨﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﭘﻴﺪا ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ " ﺟﻴﻮب " )ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ( ﻛﻨﺎﻳﻪ اﺳﺖ از ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬زﻳﺮا ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ روي ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ را ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺟﻬﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ زﻧﺎن ﻣﻮﻫﺎ و ﮔﻮﺷﻮارهﻫﺎ و ﮔﺮدﻧﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﺑﻦ ﻋﺒﺎس در ذﻳﻞ اﻳﻦ آﻳﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ :‬زن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮي و ﺳﻴﻨﻪ و دور ﮔﺮدن و زﻳﺮ ﮔﻠﻮي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺎﻓﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪ از ذﻛﺮ ﺟﻤﻠﻪ " » و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ « " ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮدﻧﻬﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد "‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ در ﻛﻤﺎل ﺻﺮاﺣﺖ ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ ﻻزم را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ و رواﻳﺎت اﻋﻢ از ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻄﻠﺐ را‬
‫روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺟﺎي ﺗﺮدﻳﺪ در ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺘﺜﻨﺎء دوم‪:‬‬

‫" » و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻟﺒﻌﻮﻟﺘﻬﻦ «اﻟﺦ " ﻳﻌﻨﻲ زﻳﻨﺘﻬﺎي ﺧﻮد را آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻮﻫﺮان و‪...‬‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء اول ﻣﻘﺪاري از زﻳﻨﺖ را ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم اﻓﺮاد ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء‪ ،‬اﺷﺨﺎص ﻣﻌﻴﻨﻲ را ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ آﺷﻜﺎر ﻧﻤﻮدن ﻣﻄﻠﻖ زﻳﻨﺖ ﺑﺮاي آﻧﺎن‬
‫ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬در اﺳﺘﺜﻨﺎء اول داﺋﺮه ﻣﻮرد اﺳﺘﺜﻨﺎء از ﻧﻈﺮ ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﻨﮕﺘﺮ و از ﻧﻈﺮ اﻓﺮاد وﺳﻴﻌﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ و در اﺳﺘﺜﻨﺎء دوم ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﺎﻟﺐ اﻳﻦ اﺷﺨﺎص ﻛﻪ در آﻳﻪ ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪهاﻧﺪ ﻫﻤﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﺻﻄﻼح ﻓﻘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ﻣﺤﺎرم ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و از اﻳﻦ ﻗﺮارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ » - 1‬ﻟﺒﻌﻮﻟﺘﻬﻦ «‪ -‬ﺷﻮﻫﺮان‪.‬‬
‫‪ » - 2‬او آﺑﺎﺋﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺪران‪.‬‬
‫‪ » - 3‬او آﺑﺎء ﺑﻌﻮﻟﺘﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮان‪.‬‬
‫‪ » - 4‬او اﺑﻨﺎﺋﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺴﺮان‪.‬‬
‫‪ » - 5‬او اﺑﻨﺎء ﺑﻌﻮﻟﺘﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺴﺮ ﺷﻮﻫﺮان‪.‬‬
‫‪ » - 6‬او اﺧﻮاﻧﻬﻦ «‪ -‬ﺑﺮادران‪.‬‬
‫‪ » - 7‬او ﺑﻨﻲ اﺧﻮاﻧﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺴﺮ ﺑﺮادران‪.‬‬
‫‪ » - 8‬او ﺑﻨﻲ اﺧﻮاﺗﻬﻦ «‪ -‬ﭘﺴﺮ ﺧﻮاﻫﺮان‪.‬‬
‫‪ » - 9‬او ﻧﺴﺎﺋﻬﻦ «‪ -‬زﻧﺎن‪.‬‬
‫‪ » - 10‬او ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «‪ -‬ﻣﻤﻠﻮﻛﺎن‪.‬‬
‫‪ » - 11‬او اﻟﺘﺎﺑﻌﻴﻦ ﻏﻴﺮ اوﻟﻲ اﻻرﺑﺔ «‪ -‬ﻃﻔﻴﻠﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎري ﺑﺎ زن ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ » - 12‬او اﻟﻄﻔﻞ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﻈﻬﺮوا ﻋﻠﻲ ﻋﻮرات اﻟﻨﺴﺎء «‪ -‬ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ از اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ‬
‫ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻛﺎر زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد اﺧﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻟﻒ ‪ -‬زﻧﺎن )ﻧﺴﺎﺋﻬﻦ(‬

‫در اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺳﻪ اﺣﺘﻤﺎل داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ - 1‬اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﻮل اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را از اﻳﺸﺎن ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد ﻣﻄﻠﻖ زﻧﺎن اﺳﺖ ﺧﻮاه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‪.‬‬
‫‪ - 3‬اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد زﻧﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎن ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از زﻧﺎن داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن ﻧﺎﻣﺤﺮم اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ‬
‫ﻛﻠﻲ ﻣﺮدود اﺳﺖ زﻳﺮا ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﻠﻤﺎت و ﺿﺮورﻳﺎت اﺳﻼم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن ﺑﻪ زن ﻣﺤﺮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل دوم ﻧﻴﺰ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻛﻪ در اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﻧﻜﺘﻪاي ﺑﺮاي اﺿﺎﻓﻪ " ﻧﺴﺎء " ﺑﻪ ﺿﻤﻴﺮ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد وﻟﻲ ﻃﺒﻖ اﺣﺘﻤﺎل اول ﻧﻜﺘﻪ اﻳﻦ اﺿﺎﻓﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﻛﻔﺎر‪ ،‬ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل اول ﻗﻮﻳﺘﺮﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎﻻت اﺳﺖ و رواﻳﺎﺗﻲ ﻫﻢ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آن وارد ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺷﺪن زن ﻣﺴﻠﻤﺎن را در ﺑﺮاﺑﺮ زﻧﺎن ﻳﻬﻮدﻳﻪ ﻳﺎ ﻧﺼﺮاﻧﻴﻪ ﻣﻨﻊ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫رواﻳﺎت اﺳﺘﻨﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ زﻳﺒﺎﺋﻲ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن را‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮان ﻳﺎ ﺑﺮادران ﺧﻮد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪» ":‬ﻻﻧﻬﻦ ﻗﺪ ﻳﺼﻔﻦ ﻻزواﺟﻬﻦ و اﺧﻮﺗﻬﻦ« "‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪاي وﺟﻮد دارد و آن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﻴﭻ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﻦ ﻳﻌﻨﻲ زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي زن دﻳﮕﺮ را ﺑﺮاي ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﺟﻮد‬
‫اﻳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آﻧﺎن ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﺧﻮد از وﺿﻊ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻬﺬا ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد را از اﻳﺸﺎن ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻟﺒﺘﻪ آﻳﻪ‬
‫ﺻﺮاﺣﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺪارد ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮدن زﻳﻨﺘﻬﺎ و زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﺑﺎ‬
‫ﻗﺮاﺋﻦ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫و دﻻﺋﻞ دﻳﮕﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ وﺟﻮب ﭘﻮﺷﺶ زن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺮاﻫﺖ ﺑﻲ ﭘﻮﺷﺸﻲ‬
‫ﻓﺘﻮا ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﺑﺮدﮔﺎن و ﻣﻤﻠﻮآﺎن )» او ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «(‬

‫در اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ دو اﺣﺘﻤﺎل اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد ﺧﺼﻮص ﻛﻨﻴﺰان اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺮاد‬
‫ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻤﻠﻮك اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﻏﻼﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ رواﻳﺎت ﻣﺆﻳﺪ ﺗﻔﺴﻴﺮ دوم اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ ﻓﺘﻮاي ﻓﻘﻬﺎء ﺑﺎ آن ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در رواﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدي از ﻣﺮدم ﻋﺮاق ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﺠﺎورت ﺑﺎ اﻳﺮان ﻣﻌﻤﻮﻻ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺨﺘﮕﻴﺮﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ‪ -‬آﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ و ﺑﻪ ﺣﻀﻮر اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﺸﺮف ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻲ ﺳﺨﻦ از ﻣﺮدم ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪ و آن ﻣﺮد اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ اﻳﻨﻬﺎ زﻧﺎن ﺧﻮد‬
‫را ﻫﻤﺮاه ﻏﻼﻣﺎن ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ زﻧﺎن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﻮار ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻏﻼﻣﺎن ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ دﺳﺖ روي ﺷﺎﻧﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ و ﺳﻮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎم ﺻﺎدق‬
‫ﻓﺮﻣﻮد اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬و آﻧﮕﺎه آﻳﻪ ‪ 56‬از ﺳﻮره اﺣﺰاب را ﻛﻪ ﻣﻔﻴﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ﻻ ﺟﻨﺎح ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻓﻲ آﺑﺎﺋﻬﻦ و ﻻ اﺑﻨﺎﺋﻬﻦ و ﻻ اﺧﻮاﻧﻬﻦ و ﻻ اﺑﻨﺎء اﺧﻮاﻧﻬﻦ و ﻻ‬
‫اﺑﻨﺎء اﺧﻮاﺗﻬﻦ و ﻻ ﻧﺴﺎﺋﻬﻦ و ﻻ ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «"‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ زﻧﺎن در ﻣﻮرد ﭘﺪران‪ ،‬و ﭘﺴﺮان‪،‬‬
‫و ﺑﺮادران‪ ،‬و ﺑﺮادرزادﮔﺎن‪ ،‬و ﺧﻮاﻫﺮزادﮔﺎن‪ ،‬و زﻧﺎن و ﻣﻤﻠﻮﻛﻬﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ )‪.(1‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮدﮔﺎن اﻋﻢ از ﺟﻨﺲ زن ﻳﺎ ﻣﺮد از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم در ﺑﺴﻴﺎري از اﺣﻜﺎم اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎﺋﻲ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﭘﻮﺷﺶ و ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻛﻨﻴﺰان ﺑﺎ زﻧﺎن آزاد ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻛﻨﻴﺰان‬
‫واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﺮ زﻧﺎن آزاد ﻻزم اﺳﺖ ﺳﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮا ﺳﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎري‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ‪531 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻲ ﻫﺬا ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ از ﻧﻈﺮ ﻓﺘﻮاي ﻓﻘﻬﺎء اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ اﻣﺎ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺣﻤﻞ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫» او ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻛﻨﻴﺰان ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﺘﺒﻌﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻣﻤﻠﻮك را ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻛﻨﻴﺰان ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ زﻧﺎن آزاد ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻣﺤﺮم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﻛﻨﻴﺰان ﺑﺮاي زﻧﺎن آزاد ﻣﺤﺮم ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻣﮕﺮ زﻧﺎن آزادي ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻨﻴﺰان ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻫﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﻓﺘﻮا اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻘﻬﺎء‬
‫ﭘﻮﺷﺶ را ﺑﺮاي ﻛﻨﻴﺰ ﺣﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ واﺟﺐ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺠﻴﺐ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻨﻴﺰ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدان ﻣﺤﺮم اﺳﺖ و زﻧﺎن آزاد ﺑﺮ ﻛﻨﻴﺰان‬
‫ﻧﺎ ﻣﺤﺮم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻨﻴﺰ ﻛﺎﻣﻼ در ﺣﻜﻢ ﻳﻚ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي درﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ج ‪ -‬ﻃﻔﻴﻠﻴﺎﻧﻲ آﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ زن ﻧﺪارﻧﺪ " » اﻟﺘﺎﺑﻌﻴﻦ ﻏﻴﺮ اوﻟﻲ اﻻرﺑﻪ «"‬

‫ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ دﻳﻮاﻧﮕﺎن و اﻓﺮاد ﺑﻠﻪ را ﻛﻪ داراي ﺷﻬﻮت ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺟﺎذﺑﻪاي را ﻛﻪ در‬
‫زن اﺳﺖ درك ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي در آﻳﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ و‬
‫آﻧﺮا ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﺣﺮﻣﺴﺮا ﻧﻴﺰ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﻧﻴﺰ ﺣﺎﺟﺘﻲ ﺑﻪ زن‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺮم داﻧﺴﺘﻦ ﺧﻮاﺟﮕﺎن و آوردن آﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺴﺮاﻫﺎ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺘﻮا‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ در آﻳﻪ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮي دادهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻘﺮاء و ﻣﺴﺎﻛﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ وﺿﻊ ﺧﺎص آﻧﺎن و ﺷﺮاﺋﻂ آﻧﺎن ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻋﻮاﻟﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺎﻧﺶ ﻣﻌﻄﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻣﻲدود و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﺎﺗﻲاي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ آﻧﺪو وﺟﻮد دارد ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺳﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫وﻟﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺪازه ﺗﻮﺳﻌﻪ در ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺪر ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬
‫ﻃﺒﻘﻪ اول اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻌﻤﻴﻢ دﻫﻴﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻃﺒﻘﻪ دوم را ﻣﺸﻤﻮل آﻳﻪ‬
‫ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪.‬‬

‫د ‪ -‬آﻮدآﺎﻧﻲ آﻪ از اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻴﺨﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ » " .‬اﻟﻄﻔﻞ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﻈﻬﺮوا ﻋﻠﻲ ﻋﻮرات‬
‫اﻟﻨﺴﺎء «"‬
‫اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ را ﻧﻴﺰ دو ﺟﻮر ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ " » ﻟﻢ ﺑﻈﻬﺮوا « " از ﻣﺎده ﻇﻬﻮر اﺳﺖ‬
‫و ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻠﻲ " ﻣﺘﻌﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ دو ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻔﻬﻮم " اﻃﻼع " را‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻣﻮر ﻧﻬﺎﻧﻲ زﻧﺎن آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻔﻬﻮم " ﻏﻠﺒﻪ و ﻗﺪرت " را ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از اﻣﻮر ﻧﻬﺎﻧﻲ زﻧﺎن ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ اﺣﺘﻤﺎل اول ﻣﺮاد ﺑﭽﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ را‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻃﺒﻖ اﺣﺘﻤﺎل دوم ﻣﻘﺼﻮد ﺑﭽﻪﻫﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮ اﻣﻮر ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻏﻴﺮ ﺑﺎﻟﻎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻤﻴﺰ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ اﺣﺘﻤﺎل دوم اﻃﻔﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺟﺰء اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﺘﻮاي‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در دﻧﺒﺎﻟﻪ آﻳﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و ﻻ ﻳﻀﺮﺑﻦ ﺑﺄرﺟﻠﻬﻦ ﻟﻴﻌﻠﻢ ﻣﺎ ﻳﺨﻔﻴﻦ ﻣﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ «" ﻳﻌﻨﻲ‬
‫زﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻳﻨﺘﻬﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﺎي ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﻜﻮﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﻋﺮب ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﻠﺨﺎل ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﻨﺪ ﺧﻠﺨﺎل ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺑﻪ ﭘﺎ دارﻧﺪ‬
‫ﭘﺎي ﺧﻮد را ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬آﻳﻪ ﻛﺮﻳﻤﻪ از اﻳﻦ ﻛﺎر ﻫﻢ ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدان ﻣﻲﮔﺮدد ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻋﻄﺮﻫﺎي ﺗﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آراﻳﺸﻬﺎي ﺟﺎﻟﺐ ﻧﻈﺮ در ﭼﻬﺮه ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‬
‫زن در ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ و‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺗﻬﻴﻴﺞ و ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدان ﻧﺎﻣﺤﺮم ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺟﻤﻠﻪ آﺧﺮ آﻳﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ » " :‬و ﺗﻮﺑﻮا اﻟﻲ اﷲ ﺟﻤﻴﻌﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن ﻟﻌﻠﻜﻢ ﺗﻔﻠﺤﻮن «"‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺪا ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬دأب ﻗﺮآن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﺎن‬
‫دﺳﺘﻮرﻫﺎ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺳﺎزد ﺗﺎ در ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﻬﺎي او ﺳﻬﻞ اﻧﮕﺎر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺁﻳﺎت دﻳﮕﺮ‬

‫آﻳﺎت ‪ ،60 ،59 ،58‬ﺳﻮره ﻧﻮر ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫» ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻟﻴﺴﺘﺄذﻧﻜﻢ اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻜﻢ و اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﺒﻠﻐﻮا اﻟﺤﻠﻢ ﻣﻨﻜﻢ ﺛﻼث‬
‫ﻣﺮات‪ :‬ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺻﻼه اﻟﻔﺠﺮ و ﺣﻴﻦ ﺗﻀﻌﻮن ﺛﻴﺎﺑﻜﻢ ﻣﻦ اﻟﻈﻬﻴﺮه و ﻣﻦ ﺑﻌﺪ ﺻﻼه اﻟﻌﺸﺎء‪ ،‬ﺛﻼث‬
‫ﻋﻮرات ﻟﻜﻢ‪ ،‬ﻟﻴﺲ ﻋﻠﻴﻜﻢ و ﻻ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺟﻨﺎح ﺑﻌﺪﻫﻦ ﻃﻮاﻓﻮن ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺑﻌﻀﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ ﻛﺬﻟﻚ‬
‫ﻳﺒﻴﻦ اﷲ ﻟﻜﻢ اﻻﻳﺎت و اﷲ ﻋﻠﻴﻢ ﺣﻜﻴﻢ )‪ (58‬و اذا ﺑﻠﻎ اﻻﻃﻔﺎل ﻣﻨﻜﻢ اﻟﺤﻠﻢ ﻓﻠﻴﺴﺘﺄذﻧﻮا ﻛﻤﺎ‬
‫اﺳﺘﺄذن اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻬﻢ ﻛﺬﻟﻚ ﻳﺒﻴﻦ اﷲ ﻟﻜﻢ آﻳﺎﺗﻪ و اﷲ ﻋﻠﻴﻢ ﺣﻜﻴﻢ )‪ (59‬و اﻟﻘﻮاﻋﺪ ﻣﻦ‬
‫اﻟﻨﺴﺎء اﻟﻼﺗﻲ ﻻ ﻳﺮﺟﻮن ﻧﻜﺎﺣﺎ ﻓﻠﻴﺲ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﺟﻨﺎح ان ﻳﻀﻌﻦ ﺛﻴﺎﺑﻬﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺒﺮﺟﺎت ﺑﺰﻳﻨﺔ و‬
‫ان ﻳﺴﺘﻌﻔﻔﻦ ﺧﻴﺮ ﻟﻬﻦ و اﷲ ﺳﻤﻴﻊ ﻋﻠﻴﻢ )‪.(60‬‬
‫اي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن آوردهاﻳﺪ! ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﻤﻠﻮﻛﻬﺎي ﺷﻤﺎ و ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎ ﺑﺎﻟﻎ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﻤﺎ در ﺳﻪ وﻗﺖ اﺟﺎزه دﺧﻮل ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ :‬ﭘﻴﺶ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﻤﺮوز ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻧﻬﻴﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء )ﻛﻪ آﻣﺎده ﺧﻮاب ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ(‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻪ وﻗﺖ‪ ،‬ﺧﻠﻮت ﺷﻤﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺳﻪ وﻗﺖ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ و ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ )ﻛﻪ ﺑﻲ اﺟﺎزه وارد ﺷﻮﻧﺪ(‪ .‬آﻧﻬﺎ و‬
‫ﺷﻤﺎ زﻳﺎد ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﺬرﻳﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻳﺎت را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ داﻧﺎ و ﺣﻜﻴﻢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﭼﻮن ﻛﻮدﻛﺎن ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮان اﺟﺎزه ورود ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ آﻳﺎت‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ داﻧﺎ و ﺣﻜﻴﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ ازدواج ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ زﻳﻮري ﻧﻴﺎراﺳﺘﻪاﻧﺪ‬
‫و ﻗﺼﺪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﺟﺎﻣﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻬﻨﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺧﻮدداري ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻨﻮا و داﻧﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ آﻳﺎت دو اﺳﺘﺜﻨﺎء‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﻛﺴﺐ اﺟﺎزه در وﻗﺖ ورود در اﺗﺎق دﻳﮕﺮان‪ ،‬و دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﻗﺎﻧﻮن ﭘﻮﺷﺶ زﻧﺎن‪ ،‬ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻳﻪ اول و دوم راﺟﻊ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء اول و آﻳﻪ ﺳﻮم‬
‫راﺟﻊ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء دوم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را ﺷﺮح دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ وارد ﻣﺤﻞ ﺧﻠﻮت دﻳﮕﺮي ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻋﻼم ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﻛﺴﺐ اﺟﺎزه وارد ﺷﻮد‪ ،‬و ﮔﻔﺘﻴﻢ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎرم ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدر‪ ،‬و ﭘﺪر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺧﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﺟﺎري اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ آﻳﺎت دو ﻃﺒﻘﻪ از‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ دو ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﻓﻘﻂ در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻻزم‬
‫ﺷﻤﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ و در اوﻗﺎت دﻳﮕﺮ ﻻزم داﻧﺴﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻃﺒﻘﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ » - 1‬اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻜﻢ «‪ -‬ﻣﻤﻠﻮﻛﺎن ﺷﻤﺎ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٤٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪ » - 2‬اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﺒﻠﻐﻮا اﻟﺤﻠﻢ ﻣﻨﻜﻢ «‪ -‬ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﺷﻤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ دو دﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺎزه ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪ :‬ﭘﻴﺶ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬و ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﻧﻴﻤﺮوز ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮔﺮﻣﺎ ﻟﺒﺎس رو را از ﺗﻦ در آورده اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز‬
‫ﻋﺸﺎء ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ رﺧﺘﺨﻮاب اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﻌﻤﻮﻻ زن ﻳﺎ ﻣﺮد در ﻟﺒﺎس ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻮن ﺗﺎزه از ﺧﻮاب‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪاﻧﺪ )ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ( و ﻳﺎ ﺗﺎزه ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاب روﻧﺪ )ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﻋﺸﺎء( و ﻳﺎ‬
‫در ﺣﺎل اﺳﺘﺮاﺣﺘﻨﺪ )وﻗﺖ ﻇﻬﺮ( ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﺧﻮاب ﺑﺴﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ اوﻗﺎﺗﻲ‬
‫ﻣﻤﻠﻮﻛﺎن و ﭘﺴﺮان ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﺴﺐ اﺟﺎزه وارد اﺗﺎق ﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ در ﻣﻮاﻗﻊ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎي ﻣﻜﺮر " » ﻃﻮاﻓﻮن ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺑﻌﻀﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ «" اﺳﺘﻴﺬان ﻻزم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در اﻳﻦ آﻳﺎت ﺳﻪ ﻧﻜﺘﻪ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ - 1‬اﻳﻨﻜﻪ‪ » :‬اﻟﺬﻳﻦ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻜﻢ «ﺑﺎ ﻣﻮﺻﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ ﻣﺬﻛﺮ اﺳﺖ )اﻟﺬﻳﻦ( ذﻛﺮ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﺣﺘﻤﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻏﻼﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ و رواﻳﺎت ﻧﻴﺰ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫آن ﺟﻤﻠﻪ رواﻳﺘﻲ اﺳﺖ در ﻛﺎﻓﻲ از » ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪:‬‬
‫" ﻗﺎل‪ :‬ﻫﻲ ﺧﺎﺻﺔ ﻓﻲ اﻟﺮﺟﺎل دون اﻟﻨﺴﺎء‪ .‬ﻗﻴﻞ‪ :‬ﻓﺎﻟﻨﺴﺎء ﻳﺴﺘﺄذن ﻓﻲ ﻫﺬه اﻟﺜﻼث ﺳﺎﻋﺎت؟‬
‫ﻗﺎل‪ :‬ﻻ و ﻟﻜﻦ ﻳﺪﺧﻠﻦ و ﻳﺨﺮﺟﻦ "" )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر )اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ(‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺮدان اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺆال ﺷﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ زﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺎزه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ‪529 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻳﻨﻜﻪ ﻏﻼﻣﺎن در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺣﻖ دارﻧﺪ ﺑﺪون اﺟﺎزه وارد اﺗﺎق زن ﺷﻮﻧﺪ ﺧﻮد دﻟﻴﻞ ﺑﺮ‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﻧﻴﺰ وﺿﻊ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺧﻮد ﺷﺎﻫﺪي ﻗﻮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ در‬
‫آﻳﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺟﻤﻠﻪ " » ﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻬﻦ «" ﺷﺎﻣﻞ ﻏﻼﻣﺎن ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ در آﻳﻪاي ﻛﻪ ﻓﻌﻼ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﻪ " » ﻣﻠﻜﺖ اﻳﻤﺎﻧﻜﻢ «" ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫)ﺑﺎ ﺿﻤﻴﺮ ﻣﺬﻛﺮ " ﻳﻌﻨﻲ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮده‪ ،‬ﻣﻤﻠﻮك ﺧﻮد زن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد ﻛﻪ اﻛﻨﻮن رﺳﻢ ﺑﺮدﮔﻲ ﻣﻨﺴﻮخ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮدهاي وﺟﻮد ﻧﺪارد‬
‫و ﭘﺎﻓﺸﺎري در اﻳﻦ ﺑﺤﺜﻬﺎ ﺑﻲ ﺛﻤﺮ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اوﻻ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻧﻈﺮ اﺳﻼم در اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ﻣﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﻫﺪف ﻛﻠﻲ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺑﺘﻼء ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ واﻗﻒ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬و‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ اﮔﺮ ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺘﻬﻮري ﺟﺮأت ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺣﻜﻢ ﻏﻼﻣﺎن را از راه ﻣﻼك و ﻣﻨﺎط‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮارد‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ آن از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎران ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻌﻤﻴﻢ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬از ﺟﻤﻠﻪ " » ﻃﻮاﻓﻮن ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺑﻌﻀﻜﻢ ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ «" ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬رﻣﺰ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﻮرد‬
‫ﻏﻼﻣﺎن و ﭘﺴﺮان ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻦ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ وﺟﻮب اﺳﺘﻴﺬان اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫واﺳﻄﻪ ﺗﻜﺮر آﻣﺪ و ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮج و واﻗﻊ ﺷﺪن در ﻣﻀﻴﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺑﺎﺣﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﺑﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻮﺟﺐ دﺷﻮاري ﻣﻲ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻧﻪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻼك ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎي ﺑﺎب ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﻣﺜﻼ اﺳﺘﺜﻨﺎء وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء‬
‫ﻣﺤﺎرم ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺒﻼ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﺤﺜﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ زودي دوﺑﺎره ﻣﺸﺮوﺣﺘﺮ ﺑﺤﺚ‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ - 3‬اﻃﻔﺎﻟﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻜﻠﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدان ﺑﺰرگ در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ اﺟﺎزه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‬
‫اﻃﻔﺎﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ ﻧﺮﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻃﻔﺎل ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ و ﻟﻮ ﻣﻤﻴﺰ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ‪،‬‬
‫در ﻏﻴﺮ ﺳﻪ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در آﻳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺪون ﻛﺴﺐ اﺟﺎزه وارد ﺧﻠﻮﺗﮕﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آﻳﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد از ﺟﻤﻠﻪ‪ » " :‬اواﻟﻄﻔﻞ اﻟﺬﻳﻦ ﻟﻢ ﻳﻈﻬﺮوا‬
‫ﻋﻠﻲ ﻋﻮرات اﻟﻨﺴﺎء «" ﻛﻪ در آﻳﻪ ﭘﻮﺷﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻗﺒﻼ دو اﺣﺘﻤﺎل در ﻣﻌﻨﻲ آن دادﻳﻢ‪،‬‬
‫اﻃﻔﺎل ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ اﺳﺖ ﻧﻪ اﻃﻔﺎل ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻴﺰ‪.‬‬
‫و اﻣﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ‪ » " :‬و اﻟﻘﻮاﻋﺪ ﻣﻦ اﻟﻨﺴﺎء اﻟﻼﺗﻲ ﻻ ﻳﺮﺟﻮن‬
‫ﻧﻜﺎﺣﺎ ﻓﻠﻴﺲ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﺟﻨﺎح «‪" ...‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮﻣﻴﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎء اﺳﺖ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ‪ .‬اﺳﺘﺜﻨﺎء اول و دوم در آﻳﻪ ‪ 31‬ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻮره و‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺳﻮم در اﻳﻦ آﻳﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫زﻧﺎن از ﭘﺎ اﻓﺘﺎدهاي ﻛﻪ اﻣﻴﺪي ﺑﻪ ازدواج ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻟﺒﺎس روي ﺧﻮد را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻧﻬﻨﺪ‬
‫ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ و ﺧﻮدآراﺋﻲ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﮔﺮ ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻔﺎف را‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻮد را ﭘﻮﺷﻴﺪه دارﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و ﺧﺪا ﺷﻨﻮا و داﻧﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد از " ﻗﻮاﻋﺪ " ﻛﻴﺎﻧﻨﺪ؟ ﻣﻘﺼﻮد زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮردهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﺟﻨﺒﻪ زن ﺑﻮدن‬
‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺮد ‪ -‬از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺴﻲ ‪ -‬واﻗﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻟﺬا اﻣﻴﺪي‬
‫ﺑﻪ ازدواج ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﻤﻊ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﻲ اﻣﻴﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ " » ان ﻳﻀﻌﻦ‬
‫ﺛﻴﺎﺑﻬﻦ « " ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ زن دو ﻧﻮع ﻟﺒﺎس دارد‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻟﺒﺎس ﺑﻴﺮون و دﻳﮕﺮ ﻟﺒﺎس داﺧﻞ‬
‫ﻣﻨﺰل‪ .‬آﻧﭽﻪ رﺧﺼﺖ داده ﺷﺪه اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻟﺒﺎس رو را در‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ وﻟﻲ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎزه ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ و ﺧﻮدآراﺋﻲ داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در رواﻳﺎت اﺳﻼﻣﻲ ﺣﺪود ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و ذﻛﺮ‬
‫ﺷﺪه ﻛﻪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ روﺳﺮي ﺧﻮد را ﺑﺮدارﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫» اﻟﺤﻠﺒﻲ ﻋﻦ اﺑﻲﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم اﻧﻪ ﻗﺮأ " ان ﻳﻀﻌﻦ ﺛﻴﺎﺑﻬﻦ " ﻗﺎل‪ :‬اﻟﺨﻤﺎر و اﻟﺠﻠﺒﺎب‪.‬‬
‫ﻗﻠﺖ‪ :‬ﺑﻴﻦ ﻳﺪي ﻣﻦ ﻛﺎن؟ ﻓﻘﺎل‪ :‬ﺑﻴﻦ ﻳﺪي ﻣﻦ ﻛﺎن‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺒﺮﺟﺔ ﺑﺰﻳﻨﺔ‪ .‬ﻓﺎن ﻟﻢ ﺗﻔﻌﻞ ﻓﻬﻮ ﺧﻴﺮ‬
‫ﻟﻬﺎ « )‪.(1‬‬
‫ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﺣﻠﺒﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻓﺮﻣﻮد ﻣﻘﺼﻮد از " » ان ﻳﻀﻌﻦ ﺛﻴﺎﺑﻬﻦ " روﺳﺮي و‬
‫ﭼﻬﺎرﻗﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺟﻠﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻮد؟ ﻓﺮﻣﻮد ﺟﻠﻮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻨﻜﻪ ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮدآراﺋﻲ و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫از ﺟﻤﻠﻪ " » و ان ﻳﺴﺘﻌﻔﻔﻦ ﺧﻴﺮ ﻟﻬﻦ «" ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻠﻲ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﺮد و آن‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻫﺮ ﻗﺪر زن ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻔﺎف و ﺳﺘﺮ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﻨﺪ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪهﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ و رﺧﺼﺘﻬﺎي ﺗﺴﻬﻴﻠﻲ و ارﻓﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﺿﺮورت درﺑﺎره وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ و ﻏﻴﺮه داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﻠﻲ اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﻨﺰﻟﻲ را ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻳﺎد ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ ،522‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪25 .- 26‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫هﻤﺴﺮان ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬

‫آﻳﺎت اﺻﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻤﺎن آﻳﺎت ﺳﻮره ﻧﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬آﻳﺎﺗﻲ ﭼﻨﺪ ﻫﻢ‬
‫در ﺳﻮره اﺣﺰاب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را در ﺣﺎﺷﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ذﻛﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از اﻳﻦ‬
‫آﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا و ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻮرﻫﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﺣﻔﻆ‬
‫ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺴﻤﺖ اول‪:‬‬

‫» ﻳﺎ ﻧﺴﺎء اﻟﻨﺒﻲ ﻟﺴﺘﻦ ﻛﺎﺣﺪ ﻣﻦ اﻟﻨﺴﺎء ان اﺗﻘﻴﺘﻦ ﻓﻼ ﺗﺨﻀﻌﻦ ﺑﺎﻟﻘﻮل ﻓﻴﻄﻤﻊ اﻟﺬي ﻓﻲ ﻗﻠﺒﻪ‬
‫ﻣﺮض و ﻗﻠﻦ ﻗﻮﻻ ﻣﻌﺮوﻓﺎ )‪ (33‬و ﻗﺮن ﻓﻲ ﺑﻴﻮﺗﻜﻦ و ﻻ ﺗﺒﺮﺟﻦ ﺗﺒﺮج اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ اﻻوﻟﻲ «‪...‬‬
‫در اﻳﻦ دو آﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻃﺐ‪ ،‬زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫اي زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ‪ -‬اﮔﺮ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎر ﺑﺎﺷﻴﺪ ‪ -‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﺳﺨﻦ ﻧﺮﻣﺶ زﻧﺎﻧﻪ و ﺷﻬﻮتآﻟﻮد ﺑﻪ ﻛﺎر‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﺒﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻃﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎر دﻻن ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ و ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ .‬در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻳﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ دوران ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ و ﺧﻮدآراﺋﻲ از ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻧﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ‬
‫ﮔﻮاه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ زﻧﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﺑﺮد و آﻧﺎن را‬
‫از ﺑﻴﺮون ﺷﺪن از ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻨﻊ ﻧﻤﻲﻓﺮﻣﻮد ﻣﻘﺼﻮد از اﻳﻦ دﺳﺘﻮر آﻧﺴﺖ ﻛﻪ زن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺸﻮد و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ‬
‫اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ و ﻣﺆﻛﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻳﻪ ‪ 53‬ﺳﻮره اﺣﺰاب ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫» ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻻ ﺗﺪﺧﻠﻮا ﺑﻴﻮت اﻟﻨﺒﻲ اﻻ ان ﻳﺆذن ﻟﻜﻢ اﻟﻲ ﻃﻌﺎم ﻏﻴﺮ ﻧﺎﻇﺮﻳﻦ اﻧﺎه و ﻟﻜﻦ‬
‫اذا دﻋﻴﺘﻢ ﻓﺎدﺧﻠﻮا ﻓﺎذا ﻃﻌﻤﺘﻢ ﻓﺎﻧﺘﺸﺮوا و ﻻ ﻣﺴﺘﺄﻧﺴﻴﻦ ﻟﺤﺪﻳﺚ ان ذﻟﻜﻢ ﻛﺎن ﻳﺆذي اﻟﻨﺒﻲ‬
‫ﻓﻴﺴﺘﺤﻴﻲ ﻣﻨﻜﻢ و اﷲ ﻻ ﻳﺴﺘﺤﻴﻲ ﻣﻦ اﻟﺤﻖ و اذا ﺳﺄﻟﺘﻤﻮﻫﻦ ﻣﺘﺎﻋﺎ ﻓﺎﺳﺌﻠﻮﻫﻦ ﻣﻦ وراء‬
‫ﺣﺠﺎب ذﻟﻜﻢ اﻇﻬﺮ ﻟﻘﻠﻮﺑﻜﻢ و ﻗﻠﻮﺑﻬﻦ و ﻣﺎ ﻛﺎن ﻟﻜﻢ ان ﺗﺆذوا رﺳﻮل اﷲ و ﻻ ان ﺗﻨﻜﺤﻮا ازواﺟﻪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﻌﺪه اﺑﺪا ان ذﻟﻜﻢ ﻛﺎن ﻋﻨﺪ اﷲ ﻋﻈﻴﻤﺎ «‪.‬‬
‫ﻋﺮﺑﻬﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻲ ﭘﺮوا وارد اﺗﺎﻗﻬﺎي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬زﻧﻬﺎي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﻫﻢ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻳﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﻛﻪ اوﻻ ﺳﺮزده و ﺑﺪون اﺟﺎزه وارد ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﺻﺮف ﻏﺬا دﻋﻮت ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﺪ و ﺑﺮوﻳﺪ و ﺑﻪ ﻗﺼﻪ ﮔﻮﺋﻲ و‬
‫ﺻﺤﺒﺘﻬﺎي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ وﻗﺖ ﻧﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﻮر ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و او ﺷﺮم ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﺷﻤﺎ را از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻛﻨﺪ وﻟﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺧﺪا از ﺷﻤﺎ ﺷﺮم ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬و ﺛﺎﻧﻴﺎ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﭼﻴﺰي از زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬از ﭘﺸﺖ‬
‫ﭘﺮده ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ داﺧﻞ اﺗﺎق ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ دل ﺷﻤﺎ و دل آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ را آزار دﻫﻴﺪ و ﻧﻪ زﻧﺎن او را ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ زﻧﻲ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ در ﻧﺰد ﺧﺪا ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ آﻳﻪ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ " ﺣﺠﺎب " ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ در ﻛﻠﻤﺎت ﻗﺪﻣﺎء‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﺳﺨﻦ از آﻳﻪ ﺣﺠﺎب اﺳﺖ ﻣﻘﺼﻮد ﻫﻤﻴﻦ آﻳﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﻮر ﺣﺠﺎب ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻏﻴﺮ از دﺳﺘﻮر " ﭘﻮﺷﺶ " اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮري ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﻪ ذﻛﺮ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﻨﻦ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و رﻓﺘﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ در ﺧﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮان داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر‪ ،‬ﻣﺮد ﻧﺒﺎﻳﺪ وارد ﺟﺎﻳﮕﺎه زﻧﺎن ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﮔﺮ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ و‬
‫ﻣﻮرد اﺣﺘﻴﺎج اوﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﭘﺸﺖ دﻳﻮار ﺻﺪا ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ " ﭘﻮﺷﺶ " ﻛﻪ‬
‫در اﺻﻄﻼح ﻓﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﺳﺘﺮ " ﻧﻪ " ﺣﺠﺎب " ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺟﻤﻠﻪ‪ » " :‬ذﻟﻜﻢ اﻃﻬﺮ ﻟﻘﻠﻮﺑﻜﻢ و ﻗﻠﻮﺑﻬﻦ "" ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ‪ » " :‬و ان‬
‫ﻳﺴﺘﻌﻔﻔﻦ ﺧﻴﺮ ﻟﻬﻦ «" ﻛﻪ در آﻳﻪ ‪ 61‬از ﺳﻮره ﻧﻮر آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دﻻﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﺮد و زن ﺟﺎﻧﺐ ﺳﺘﺮ و ﭘﻮﺷﺶ و ﺗﺮك ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﻈﺮ اﺳﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻘﻮا و ﭘﺎﻛﻲ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬رﺧﺼﺘﻬﺎي ﺗﺴﻬﻴﻠﻲ و ارﻓﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ‬
‫ﺿﺮورت داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ رﺟﺤﺎن اﺧﻼﻗﻲ ﺳﺘﺮ و ﭘﻮﺷﺶ و ﺗﺮك ﻧﻈﺮ را از ﻳﺎد ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف‬

‫آﻳﻪ ‪ 60 - 59‬ﺳﻮره اﺣﺰاب ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫" » ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﻨﺒﻲ ﻗﻞ ﻻزواﺟﻚ و ﺑﻨﺎﺗﻚ و ﻧﺴﺎء اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ ذﻟﻚ‬
‫ادﻧﻲ ان ﻳﻌﺮﻓﻦ ﻓﻼ ﻳﺆذﻳﻦ و ﻛﺎن اﷲ ﻏﻔﻮرا رﺣﻴﻤﺎ )‪ (59‬ﻟﺌﻦ ﻟﻢ ﻳﻨﺘﻪ اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮن و اﻟﺬﻳﻦ ﻓﻲ‬
‫ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻣﺮض و اﻟﻤﺮﺟﻔﻮن ﻓﻲ اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ ﻟﻨﻐﺮﻳﻨﻚ ﺑﻬﻢ ﺛﻢ ﻻ ﻳﺠﺎوروﻧﻚ ﻓﻴﻬﺎ اﻻ ﻗﻠﻴﻼ )‪.[« (60‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬اي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮان و دﺧﺘﺮاﻧﺖ و ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺟﻠﺒﺎﺑﻬﺎي )روﺳﺮﻳﻬﺎ(‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻮرد اذﻳﺖ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‬
‫ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ و ﺧﺪا آﻣﺮزﻧﺪه و ﻣﻬﺮﺑﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻨﺎﻓﻘﺎن و ﺑﻴﻤﺎر دﻻن و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬از ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﺎ ﺗﺮا ﻋﻠﻴﻪ اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ .‬در آﻧﻮﻗﺖ ﻓﻘﻂ ﻣﺪت ﻛﻤﻲ در ﻣﺠﺎورت ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ زﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ آﻳﻪ دو ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد دﻗﺖ ﻗﺮار داد‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻠﺒﺎب ﭼﻴﺴﺖ و ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺮدن‬
‫آن ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ و ﻓﺎﻳﺪه اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ‪ " :‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻮرد آزار واﻗﻊ ﻧﺸﻮﻧﺪ " ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد؟‬
‫اﻣﺎ ﻣﻄﻠﺐ اول‪ :‬در اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻠﺒﺎب ﭼﻪ ﻧﻮع ﻟﺒﺎﺳﻲ را ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻤﺎت ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ و ﻟﻐﻮﻳﻴﻦ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻌﻨﺎي ﺻﺤﻴﺢ ﻛﻠﻤﻪ دﺷﻮار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻟﻤﻨﺠﺪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫" اﻟﺠﻠﺒﺎب‪ :‬اﻟﻘﻤﻴﺺ او اﻟﺜﻮب اﻟﻮاﺳﻊ"‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻠﺒﺎب ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻳﺎ ﻟﺒﺎس ﮔﺸﺎد اﺳﺖ(‪.‬‬
‫در ﻣﻔﺮدات راﻏﺐ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب دﻗﻴﻖ و ﻣﻌﺘﺒﺮي اﺳﺖ و ﻣﺨﺼﻮص ﺷﺮح ﻟﻐﺘﻬﺎي ﻗﺮآن ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" اﻟﺠﻼﺑﻴﺐ‪ :‬اﻟﻘﻤﺺ و اﻟﺨﻤﺮ " )ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻫﻦ و روﺳﺮي(‪.‬‬
‫ﻗﺎﻣﻮس ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" و اﻟﺠﻠﺒﺎب ﻛﺴﺮداب و ﺳﻨﻤﺎر‪ :‬اﻟﻘﻤﻴﺺ و ﺛﻮب واﺳﻊ ﻟﻠﻤﺮأه دون اﻟﻤﻠﺤﻔﺔ او ﻣﺎ ﺗﻐﻄﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺛﻴﺎﺑﻬﺎ ﻣﻦ ﻓﻮق ﻛﺎﻟﻤﻠﺤﻔﺔ‪ ،‬او ﻫﻮ اﻟﺨﻤﺎر‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻠﺒﺎب ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﻴﺮاﻫﻦ و ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻪ‬
‫ﮔﺸﺎد و ﺑﺰرگ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ﻣﻠﺤﻔﻪ‪ .‬و ﻳﺎ ﺧﻮد ﻣﻠﺤﻔﻪ )ﭼﺎدر ﻣﺎﻧﻨﺪ( ﻛﻪ زن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﺗﻤﺎم‬
‫ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﻲﭘﻮﺷﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﺎرﻗﺪ "‪.‬‬
‫در ﻟﺴﺎن اﻟﻌﺮب ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" اﻟﺠﻠﺒﺎب ﺛﻮب اوﺳﻊ ﻣﻦ اﻟﺨﻤﺎر دون اﻟﺮداء ﺗﻐﻄﻲ ﺑﻪ اﻟﻤﺮأه رأﺳﻬﺎ و ﺻﺪرﻫﺎ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻠﺒﺎب‬
‫ﺟﺎﻣﻪاي اﺳﺖ از ﭼﺎرﻗﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ و از ﻋﺒﺎ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ‪ .‬زن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن ﺳﺮ و ﺳﻴﻨﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ "‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎرت " ﻛﺸﺎف " ﻧﻴﺰ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬و در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻟﻐﺖ را‬

‫ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" اﻟﺠﻠﺒﺎب ﺧﻤﺎر اﻟﻤﺮأه اﻟﺬي ﻳﻐﻄﻲ رأﺳﻬﺎ و وﺟﻬﻬﺎ اذا ﺧﺮﺟﺖ ﻟﺤﺎﺟﺔ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻠﺒﺎب ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از روﺳﺮي اي ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮوج از ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﺳﺮ و ﺻﻮرت را ﺑﺎ آن ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ "‪.‬‬

‫وﻟﻲ ﺿﻤﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫" اي ﻗﻞ ﻟﻬﻮﻻء ﻓﻠﻴﺴﺘﺮن ﻣﻮﺿﻊ اﻟﺠﻴﺐ ﺑﺎﻟﺠﻠﺒﺎب و ﻫﻮ اﻟﻤﻼﺋﺔ اﻟﺘﻲ ﺗﺸﺘﻤﻞ ﺑﻬﺎ اﻟﻤﺮأه ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ روﭘﻮﺷﻲ ﻛﻪ زن ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻣﺤﻞ ﮔﺮﻳﺒﺎن را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ "‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" و ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻠﺒﺎب ﻫﻤﺎن ﭼﺎرﻗﺪ اﺳﺖ و ﻣﻘﺼﻮد آﻳﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن آزاد در‬
‫وﻗﺖ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ﭘﻴﺸﺎﻧﻴﻬﺎ و ﺳﺮﻫﺎ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ "‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٥٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻠﺒﺎب از ﻧﻈﺮ ﻣﻔﺴﺮان ﭼﻨﺪان روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ‬
‫ﺻﺤﻴﺤﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در اﺻﻞ ﻟﻐﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ ﺟﻠﺒﺎب ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻪ وﺳﻴﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎ در ﻣﻮرد روﺳﺮﻳﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ از ﭼﺎرﻗﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ و از ردا ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد دو ﻧﻮع روﺳﺮي ﺑﺮاي زﻧﺎن ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮده اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻚ‬
‫ﻧﻮع روﺳﺮﻳﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺧﻤﺎر ﻳﺎ ﻣﻘﻨﻌﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ از آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع دﻳﮕﺮ روﺳﺮﻳﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎرج ﻣﻨﺰل ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺎ رواﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻟﻔﻆ ﺟﻠﺒﺎب ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ رواﻳﺖ‬
‫ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﺣﻠﺒﻲ ﻛﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﻪ ‪ 61‬ﺳﻮره ﻧﻮر ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻀﻤﻮﻧﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻮرد‬
‫زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﺧﻤﺎر و ﺟﻠﺒﺎب را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻮي آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻠﺒﺎب وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻣﻮي ﺳﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در رواﻳﺎت دﻳﮕﺮ در ﻛﺎﻓﻲ )‪ (1‬در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻫﻤﺎن آﻳﻪ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬اﻟﺨﻤﺎر و اﻟﺠﻠﺒﺎب اذا ﻛﺎﻧﺖ اﻟﻤﺮأه ﻣﺴﻨﺔ « " ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ‬
‫زن ﺳﺎﻟﺨﻮردهاي ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﭼﺎرﻗﺪ و روﺳﺮي را زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻘﺼﻮد از ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻠﺒﺎب‪ ،‬ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺑﺎ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ از‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوﻧﺪ روﺳﺮي ﺑﺰرگ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻐﻮي ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﭼﻴﺰي‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺑﺎ آن ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ از ﻣﻮرد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ زن ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‬
‫ﺟﺎﻣﻪات را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﻦ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آن را رﻫﺎ ﻧﻜﻦ‪ ،‬آﻧﺮا ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﻦ‪ ،‬آﻧﺮا‬
‫ﺑﻲ اﺛﺮ و ﺑﻲ ﺧﺎﺻﻴﺖ رﻫﺎ ﻧﻜﻦ و ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﺑﭙﻮﺷﺎن‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده زﻧﺎن از روﭘﻮﺷﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪهاﻧﺪ دو ﺟﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺻﻔﺤﻪ‪522 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﻚ ﻧﻮع ﺻﺮﻓﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﻲ و اﺳﻤﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺎﻧﻮان‬
‫ﭼﺎدري را ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﺎدر داﺷﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﻲ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﭼﺎدر ﻫﻴﭻ ﺟﺎي ﺑﺪن‬
‫ﺧﻮد را ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺮا رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﺿﻊ ﭼﺎدر ﺳﺮﻛﺮدﻧﺸﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻫﻞ ﭘﺮﻫﻴﺰ‬
‫از ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﭼﺸﻤﻬﺎ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ اﺑﺎ و‬
‫اﻣﺘﻨﺎﻋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﻮده و ﻫﺴﺖ‪ :‬زن ﭼﻨﺎن ﺑﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد و آﻧﺮا رﻫﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ اﻫﻞ ﻋﻔﺎف و ﺣﻔﺎظ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدﺑﺨﻮد‬
‫دورﺑﺎﺷﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻧﺎﭘﺎﻛﺪﻻن را ﻣﺄﻳﻮس ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻴﻠﻲ ﻛﻪ در‬
‫ذﻳﻞ ﺟﻤﻠﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺆﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و اﻣﺎ ﻣﻄﻠﺐ دوم ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺤﺚ در ﻋﻠﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ‪ ،‬اواﺋﻞ ﺷﺐ ﻛﻪ ﻫﻮا ﺗﺎزه ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻣﺰاﺣﻢ ﻛﻨﻴﺰان‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﻛﻨﻴﺰان ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺳﺮ واﺟﺐ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ از‬
‫اوﻗﺎت اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺰاﺣﻢ و ﻓﺎﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺮض زﻧﺎن آزاد ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﺪﻋﻲ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺎ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻳﻢ آزاد زن اﺳﺖ و ﭘﻨﺪاﺷﺘﻴﻢ ﻛﻨﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ زﻧﺎن آزاد دﺳﺘﻮر داده ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺪون ﺟﻠﺒﺎب ﻳﻌﻨﻲ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺪون ﻟﺒﺎس ﻛﺎﻣﻞ از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎرج ﻧﺸﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﺎﻣﻼ از ﻛﻨﻴﺰان‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻮرد ﻣﺰاﺣﻤﺖ و اذﻳﺖ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﺬﻛﻮر ﺧﺎﻟﻲ از اﻳﺮاد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺰاﺣﻤﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﻴﺰان ﻣﺎﻧﻌﻲ‬
‫ﻧﺪارد و ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺬري ﻣﻘﺒﻮل ﺑﺮاي ﺧﻮد ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻣﻮي ﺳﺮ ﺑﺮ ﻛﻨﻴﺰان واﺟﺐ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ رﻣﺰ آن ﻫﻢ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ وﺿﻊ ﻛﻨﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺟﺎﻟﺐ و ﺗﺤﺮﻳﻚ آﻣﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻮرد رﻏﺒﺖ ﻛﺴﻲ واﻗﻊ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻛﺎرﺷﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻮده ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ اﺷﺎره ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺘﻬﺎ ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻛﻨﻴﺰان ﻧﻴﺰ ﮔﻨﺎه ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﻛﻨﻴﺰ ﺑﻮدن را‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﺬر ﺧﻮد ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ داده ﺷﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ زن ﭘﻮﺷﻴﺪه و ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون رود و ﺟﺎﻧﺐ ﻋﻔﺎف و ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻓﺎﺳﺪ و ﻣﺰاﺣﻢ‪ ،‬ﺟﺮأت‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺘﻌﺮض آﻧﻬﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل اول ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ‪ » " :‬ذﻟﻚ ادﻧﻲ ان ﻳﻌﺮﻓﻦ ﻓﻼ ﻳﺆذﻳﻦ « " اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ آزادﻧﺪ ﻧﻪ ﻛﻨﻴﺰ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻮرد آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺟﻮاﻧﺎن ﻗﺮار‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل دوم ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫زﻧﺎن ﻧﺠﻴﺐ و ﻋﻔﻴﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و ﺑﻴﻤﺎر دﻻن از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻃﻤﻊ ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﭘﻮﺷﻨﺪ‬
‫زﻳﺮا ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻨﺠﺎ ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﻃﻤﻊ ﻛﻮر‪ ،‬و دﺳﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ آﻳﻪ ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻴﺎن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ آﻳﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ آﻳﻪاي ﻛﻪ ﻣﺘﻌﺮض ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ آﻳﻪ ‪ 31‬ﺳﻮره ﻧﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫درﺑﺎره آن ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ آﻳﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﺎوداﻧﻲ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ آﻧﭽﻨﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼﺋﻢ ﻋﻔﺎف و وﻗﺎر و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ و ﭘﺎﻛﻲ از آن‬
‫ﻫﻮﻳﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬و در اﻳﻨﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر دﻻن ﻛﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﻜﺎر‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ از آﻧﻬﺎ ﻣﺄﻳﻮس ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و ﻓﻜﺮ ﺑﻬﺮهﻛﺸﻲ از آﻧﻬﺎ در ﻣﺨﻴﻠﻪﺷﺎن ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن وﻟﮕﺮد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺘﻌﺮض زﻧﺎن ﺟﻠﻒ و ﺳﺒﻚ و ﻟﺨﺖ و ﻋﺮﻳﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺘﺮاض ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﺰاﺣﻢ ﻣﻲﺷﻮي؟ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ دﻟﺶ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ را‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺿﻊ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻛﻪ در اﻳﻦ آﻳﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺘﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ آﻳﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﻳﻦ آﻳﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زﻧﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ » " :‬ﻓﻼ ﺗﺨﻀﻌﻦ ﺑﺎﻟﻘﻮل ﻓﻴﻄﻤﻊ اﻟﺬي ﻓﻲ‬
‫ﻗﻠﺒﻪ ﻣﺮض «" ﻳﻌﻨﻲ در ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ رﻗﺖ زﻧﺎﻧﻪ و ﺷﻬﻮتآﻟﻮد‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻃﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎر دﻻن ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﺒﺮﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دﺳﺘﻮر‪ ،‬وﻗﺎر و ﻋﻔﺎف در‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ و در آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‪ ،‬دﺳﺘﻮر وﻗﺎر در رﻓﺖ و آﻣﺪ را‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺎت و ﺳﻜﻨﺎت اﻧﺴﺎن ﮔﺎﻫﻲ زﺑﺎﻧﺪار اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ وﺿﻊ ﻟﺒﺎس‪ ،‬راه رﻓﺘﻦ‪،‬‬
‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ زن ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ و ﺑﻪ زﺑﺎن ﺑﻲزﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دﻟﺖ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪه‪ ،‬در آرزوي ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎش‪ ،‬ﻣﺮا ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺎ ﺑﻲزﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ دﺳﺖ ﺗﻌﺮض از اﻳﻦ ﺣﺮﻳﻢ ﻛﻮﺗﺎه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﭽﻪ از اﻳﻦ آﻳﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻧﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ‪ .‬از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻘﻂ آﻳﻪ ‪ 31‬ﺳﻮره ﻧﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺪﻳﻨﻜﻪ‬
‫اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﻌﺪ از آﻳﻪ ﺳﻮره ﻧﻮر ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از " » ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ‬
‫ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ «" اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺘﻮر ﻗﺒﻠﻲ ﺳﻮره ﻧﻮر را ﻛﺎﻣﻼ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ از ﺷﺮ آزار‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺎن راﺣﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در آﻳﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و اﻟﺬﻳﻦ ﻳﺆذون اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ و اﻟﻤﺆﻣﻨﺎت ﺑﻐﻴﺮ ﻣﺎ اﻛﺘﺴﺒﻮا‬
‫ﻓﻘﺪ اﺣﺘﻤﻠﻮا ﺑﻬﺘﺎﻧﺎ و اﺛﻤﺎ ﻣﺒﻴﻨﺎ « " ﻳﻌﻨﻲ آﻧﺎﻧﻜﻪ ﺑﺪون ﺟﻬﺖ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺎ اﻳﻤﺎن را آزار‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ ﺑﻬﺘﺎن و ﮔﻨﺎه ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻳﻪ رﺳﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﭘﺮﺧﺎش ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن را آزار ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ زﻧﺎن دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در رﻓﺘﺎر‬
‫ﺧﻮد وﻗﺎر و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ را ﻛﺎﻣﻼ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ از آزار اﻓﺮاد ﻣﺰاﺣﻢ ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺪﻳﻦ آﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﻬﻢ ﻣﻘﺼﻮد آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﺴﺮان ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻫﺪف ﺟﻤﻠﻪ " » ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ «" را ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه‬
‫داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﻛﻨﺎﻳﻪ از ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻔﺴﺮان ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم اﺻﻠﻲ " ﻳﺪﻧﻴﻦ " ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﭼﻮن ﻏﺎﻟﺒﺎ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺑﺮاي ﺑﺎز‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن زﻧﺎن آزاد از ﻛﻨﻴﺰان ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺎ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻓﻘﻂ زﻧﺎن آزاد را ﻣﻮرد ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻗﺮار دﻫﺪ و از آزار ﻛﻨﻴﺰان ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻔﺴﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻫﻤﺎﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﻮره ﻧﻮر ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺻﺮاﺣﺖ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه و‬
‫دو دﺳﺖ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ و آﻧﺮا اﻣﺮ ﺣﺮﺟﻲ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ زﻣﺨﺸﺮي و ﻓﺨﺮرازي‪ .‬ﭼﻄﻮر ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﺴﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺗﻨﺎﻗﺾ در ﺳﺨﻦ ﺧﻮد ﻧﺸﺪهاﻧﺪ و ادﻋﺎي ﻣﻨﺴﻮﺧﻴﺖ آﻳﻪ ﻧﻮر را‬
‫ﻫﻢ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﺴﺮان ﺗﻨﺎﻗﻀﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ ﻧﻮر و آﻳﻪ اﺣﺰاب ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ .‬آﻳﻪ‬
‫ﻧﻮر را ﻳﻚ دﺳﺘﻮر ﻛﻠﻲ و ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺧﻮاه ﻣﺰاﺣﻤﺘﻲ در ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ‬
‫آﻳﻪ ﺳﻮره اﺣﺰاب را ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻮردي ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ زن آزاد ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻖ زن ﻣﻮرد ﻣﺰاﺣﻤﺖ‬
‫اﻓﺮاد وﻟﮕﺮد ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪاي از آﻳﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و آن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ ﻣﺰاﺣﻢ زﻧﺎن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻣﺠﺎزات ﺳﺨﺖ و ﺷﺪﻳﺪي‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺜﻼ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻛﻼﻧﺘﺮي ﺟﻠﺐ ﻛﺮدن و ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺳﺨﺘﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺎزات ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻟﺌﻦ ﻟﻢ ﻳﻨﺘﻪ اﻟﻤﻨﺎﻓﻘﻮن و اﻟﺬﻳﻦ ﻓﻲ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ‬
‫ﻣﺮض و اﻟﻤﺮﺟﻔﻮن ﻓﻲ اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ ﻟﻨﻐﺮﻳﻨﻚ ﺑﻬﻢ ﺛﻢ ﻻ ﻳﺠﺎوروﻧﻚ ﻓﻴﻬﺎ اﻻ ﻗﻠﻴﻼ "" ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ‬
‫اﻳﻨﻬﺎ دﺳﺖ از ﻋﻤﻞ زﺷﺖ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻧﺪارﻧﺪ ﺗﺮا ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮي ﻛﻪ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺟﺰ اﻧﺪﻛﻲ در ﭘﻨﺎه ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ آﻧﭽﻪ از اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺒﻌﻴﺪ آﻧﻬﺎ از‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺎك اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﺪازه ﺑﺮاي ﻋﻔﺎف و ﭘﺎﻛﻲ اﺣﺘﺮام ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﺋﻨﺎن ﻣﺠﺎزات ﺷﺪﻳﺪﺗﺮي ﻗﺎﺋﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﻋﻜﺲ آن‪ ،‬ﺑﺮﻋﻜﺲ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻛﻪ در اﺳﻼم ﺑﺮ زن واﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫دﻻﺋﻞ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ ﻛﻪ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﺴﺖ‪ ،‬از دﻳﺪه ﻓﻘﻬﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺪدا ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻠﻤﻲ دارد ﻧﻪ ﻓﺘﻮاﺋﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪه ﻧﻈﺮ ﺧﻮدم را‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬و ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻼ ﺑﻪ ﻓﺘﻮاي ﻫﻤﺎن ﻣﺠﺘﻬﺪي ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از او ﺗﻘﻠﻴﺪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ را ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻗﻄﻌﻲ و ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﻢ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف و ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ - 1‬در اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻏﻴﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺑﺮ زن واﺟﺐ اﺳﺖ از ﻟﺤﺎظ ﻓﻘﻪ اﺳﻼم ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﺮدﻳﺪي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺰء ﺿﺮورﻳﺎت و ﻣﺴﻠﻤﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ از ﻧﻈﺮ ﻗﺮآن و ﺣﺪﻳﺚ‪،‬‬
‫و ﻧﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﺘﺎوي‪ ،‬در اﻳﻦ ﺑﺎره اﺧﺘﻼف و ﺗﺸﻜﻴﻜﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻬﺮه و دﺳﺘﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﭻ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪ - 2‬ﻣﺴﺄﻟﻪ " وﺟﻮب ﭘﻮﺷﺶ " را ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ زن اﺳﺖ از ﻣﺴﺄﻟﻪ " ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ زن " ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮد اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن‬
‫وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺑﺮ زن‪ ،‬و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺮد‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻨﺪاﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻼزﻣﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻓﻘﻬﻲ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺮد واﺟﺐ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺳﺮ ﺧﻮد را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ زن ﻫﻢ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺳﺮ و ﺑﺪن‬
‫ﻣﺮد ﺟﺎﻳﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻲ‪ ،‬اﮔﺮ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺟﻮاز ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮب‬
‫ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﺘﺒﻌﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺮد ﺑﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ زن ﺟﺎﻳﺰ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻛﺸﻒ وﺟﻪ‬
‫و ﻛﻔﻴﻦ ﺑﺮ زن ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪا ﻧﻘﻞ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ارﺑﺎب ﻓﺘﻮا در ﻗﺪﻳﻢ ﻛﺴﻲ را‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ را‬
‫ﺣﺮام ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 3‬در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﺮدﻳﺪي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻧﻈﺮ از روي " ﺗﻠﺬذ " ﻳﺎ " رﻳﺒﻪ " ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺣﺮام اﺳﺖ‪.‬‬
‫" ﺗﻠﺬذ " ﻳﻌﻨﻲ ﻟﺬت ﺑﺮدن‪ ،‬و ﻧﮕﺎه از روي ﺗﻠﺬذ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻟﺬت ﺑﺮدن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﻣﺎ "‬
‫رﻳﺒﻪ " ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻠﺬذ و ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﻨﻈﻮر اﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﻃﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ و ﺧﻮف ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻟﻐﺰﺷﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دو ﻧﻮع ﻧﻈﺮ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎرم‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردي ﻛﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﻧﻈﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﮔﺮ ﺗﻠﺬذ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ‪ -‬ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬
‫ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ‪ -‬ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺮﻃﺶ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ واﻗﻌﺎ ﻫﺪف ﺷﺨﺺ‪ ،‬ازدواج ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮد‬
‫ﺟﺪا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ازدواج ﺑﺨﻮاﻫﺪ زن را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬و از ﻟﺤﺎظ ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬زن را‬
‫ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺮاي ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻗﺼﺪ ازدواج را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن اﻟﻬﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎي ﺑﺸﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﺻﻮرﺗﺴﺎزي ﺧﻴﺎل ﺧﻮد را راﺣﺖ ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ وﺟﺪان‬
‫اﻧﺴﺎن‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ و ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﺮ او ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺐ‪ .‬ﻋﻠﻴﻬﺬا ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا آﻧﭽﻪ ﻗﻄﻌﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻠﺬذ اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻠﺬذ ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺗﻠﺬذ ﻗﻬﺮا ﭘﻴﺪا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ زﻧﻬﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ ﺗﺎ در ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﻳﻚ زن ﺧﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ او ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و درﺑﺎرهاش‬
‫ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ‪ ،‬از ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻬﺎت ﺗﺮدﻳﺪي ﻧﺪارد ﻓﻘﻂ از ﻧﻈﺮ ﭼﻬﺮه و اﻧﺪام ﺗﺮدﻳﺪ دارد‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ آﻳﺎ ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻓﻘﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺣﺘﻴﺎط ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﺮﻩ و دو دﺳﺖ )وﺟﻪ و آﻔﻴﻦ(‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮارد ﻗﻄﻌﻲ ﭘﻮﺷﺶ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ درﺑﺎره " ﭘﻮﺷﺶ‬
‫وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ "‪.‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ دو ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﺎﻣﻼ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم ﺑﺪاﻧﻴﻢ درﺣﻘﻴﻘﺖ ﻃﺮﻓﺪار ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﭘﺮدهﻧﺸﻴﻨﻲ زن و ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ او از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻛﺎري ﺟﺰ در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎص ﺧﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي‬
‫ﺻﺪدرﺻﺪ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ زﻧﺎن ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫وﻟﻲ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺪن را ﻻزم ﺑﺪاﻧﻴﻢ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ ﻣﺤﺮك و ﺗﻬﻴﻴﺞ آﻣﻴﺰ را ﺣﺮام‬
‫ﺑﺸﻤﺎرﻳﻢ و ﺑﺮ ﻣﺮدان ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺮ از روي ﻟﺬت و رﻳﺒﻪ را ﺣﺮام ﺑﺪاﻧﻴﻢ اﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﮔﺮدي‬
‫ﭼﻬﺮه و ﭘﻮﺷﻴﺪن دﺳﺘﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﭻ را واﺟﺐ ﻧﺪاﻧﻴﻢ آﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﺮ ﻧﻮع آراﻳﺶ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ و ﻣﺤﺮك و ﻣﻬﻴﺞ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺎده و ﻋﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺻﻮرت دﻳﮕﺮي‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻃﺮﻓﺪار ﻓﻠﺴﻔﻪ دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬و آن ﻓﻠﺴﻔﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد زن اﻟﺰاﻣﺎ‬
‫ﺑﻪ درون ﺧﺎﻧﻪ راﻧﺪه ﺷﻮد و ﭘﺮدهﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻫﺮ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﻮع ﻟﺬت ﺟﻨﺴﻲ اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬و ﻛﺎﻧﻮن اﺟﺘﻤﺎع ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك و ﻣﻨﺰه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻛﺎﻣﺠﻮﺋﻲ ﺧﻮاه ﺑﺼﺮي و ﺧﻮاه ﻟﻤﺴﻲ و ﺧﻮاه ﺳﻤﻌﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﺧﺎرج از ﻛﺎدر‬
‫ﻫﻤﺴﺮي ﺻﻮرت ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ زن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻛﺎر از ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻋﻬﺪهدار‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﺴﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻣﺎ ﻓﻌﻼ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ زن در درﺟﻪ اول ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﻇﺎﺋﻒ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻃﺮﻓﺪار اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ اول زن‪ ،‬ﻣﺎدري و ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﻻري اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﺻﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ زن از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻬﺪهدار ﺑﺸﻮد ﻳﺎ‬
‫ﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺤﺚ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻗﻀﺎء و اﻓﺘﺎء )ﻓﺘﻮا دادن و‬
‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ ﺗﻘﻠﻴﺪ(‪ .‬ﻣﺎ درﺑﺎره اﻳﻨﻬﺎ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﺧﻠﻮت ﺑﺎ اﺟﻨﺒﻴﻪ ﺧﺎﻟﻲ از اﺷﻜﺎل ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻘﻴﺪه اﻛﺜﺮ ﻓﻘﻬﺎء ﺣﺮﻣﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻓﻌﻼ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ آن ﻧﻮع ﻛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺧﻠﻮت ﺑﺎ اﺟﻨﺒﻴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫د ‪ -‬از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﻣﺮد رﺋﻴﺲ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ و زن ﻋﻀﻮ اﻳﻦ داﺋﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﻬﺬا در ﺣﺪودي ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮد ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺣﻖ دارد ﻛﻪ زن را از ﻛﺎر ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻣﻨﻊ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﻣﺎ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﭼﻬﺮه واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد‬
‫ﺷﻌﺎع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زن‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪرون ﺧﺎﻧﻪ و اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺧﺎص زﻧﺎن ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن‬
‫ﮔﺮدي ﭼﻬﺮه واﺟﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺧﻮدﺑﺨﻮد ﻻزم ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ‬
‫ﭘﻴﺪا ﺷﻮد از ﺟﻬﺖ ﺧﺎص اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ ﻻزم ﻧﺒﻮدن ﭘﻮﺷﻴﺪن ﮔﺮدي ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﺣﻜﻢ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﻫﺎ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٦٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫از ﻧﻈﺮ ﺣﺮﻣﺖ ﻳﺎ ﺟﻮاز روﺷﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻬﻲ و ﺷﺮﻋﻲ اوﻻ‬
‫و ﺑﺎ ﻟﺬات ﺑﺮ زن ﺣﺮام ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم ﺑﺸﻤﺎرﻳﻢ ﺛﺎﻧﻴﺎ و ﺑﺎﻟﻌﺮض‬
‫ﺑﺮ زن ﺣﺮام اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از آن ﺟﻬﺖ ﺣﺮام اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﻮاز و ﻋﺪم ﺟﻮاز آن ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي زن ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﺪﻳﻦ دارد ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و‬
‫ﻛﻔﻴﻦ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ذﻳﻼ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ - 1‬آﻳﺎ ﺑﺮاي زن‪ ،‬راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ؟‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺨﺼﻮص‪ ،‬ﺣﻜﻤﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪ آﻳﺎ زن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ وﻇﺎﺋﻒ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺧﻮد را در ﺣﻴﻦ راﻧﻨﺪﮔﻲ اﺟﺮاء ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫زن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬آﻳﺎ ﻛﺎر ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﻲ در ﺧﺎرج از ﻣﻨﺰل ﺑﺮاي زن ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺼﻮد آن ﻧﻮع‬
‫ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﻴﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﻼ در دﻧﻴﺎ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ و در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪﮔﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ‬
‫ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﻲ‪.‬‬
‫‪ - 3‬آﻳﺎ ﻛﺎر اداري ﺑﺮاي زن ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫‪ - 4‬آﻳﺎ زن ﺣﻖ دارد ﻋﻬﺪهدار ﺗﺪرﻳﺲ ‪ -‬و ﻟﻮ ﺑﺮاي ﻣﺮدان ‪ -‬ﺑﺸﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ و آﻳﺎ ﺣﻖ دارد ﻛﻪ‬
‫در ﻛﻼﺳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮد ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫اﮔﺮ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺮد ﻫﻢ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ رﻳﺒﻪ و ﺗﻠﺬذ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ .‬و اﻻ ﺟﺎﻳﺰ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﻜﻪ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺮز ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ و ﻋﺪم ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ زن اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﺮادﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را واﺟﺐ ﻧﺪاﻧﻴﻢ‪ ،‬در ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﺪن ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﺷﻜﺎل‬
‫ﺗﺮاﺷﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺷﻜﺎل ﺑﺮﻃﺮف ﻣﺨﺎﻟﻒ وارد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﮔﺮ زن‪ ،‬ﻣﺮض ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻟﺨﺖ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻳﻚ ﻟﺒﺎس ﺳﺎده ﻛﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺑﺪن و ﺳﺮ‪ ،‬ﺟﺰ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ﻫﻴﭻ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬ﺗﺒﺮج و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ و ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎﺳﻬﺎي ﺗﻨﮓ و ﻣﺪﻫﺎي رﻧﮕﺎرﻧﮓ اﺳﺖ ﻛﻪ زن را‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮدي ﻣﻬﻤﻞ و ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل در ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم وﻗﺘﺶ را ﻣﺼﺮف ﺣﻔﻆ‬
‫ﭘﺰﻳﺴﻴﻮن ﺧﻮد ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ زودي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد وﻗﺒﻼ ﻧﻴﺰ از ﻗﺪﻣﺎي ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻓﻊ ﺣﺮج و اﻣﻜﺎن دادن ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زن اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻼك اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم آن را واﺟﺐ ﻧﺸﻤﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن دﻻﺋﻞ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ را در ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ‬

‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﻟﻴﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪:‬‬
‫‪ - 1‬آﻳﻪ " ﭘﻮﺷﺶ " ﻛﻪ ﻫﻤﺎن آﻳﻪ ‪ 31‬ﺳﻮره ﻧﻮر اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺣﺪود آن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم ﻧﺸﻤﺮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﻪ دو ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻨﺎد ﺟﺴﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺟﻤﻠﻪ " » و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ "" و دﻳﮕﺮ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫"» و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ"‬
‫در ﻣﻮرد ﺟﻤﻠﻪ اول دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻣﻔﺴﺮان و ﻋﻤﻮم رواﻳﺎت‪ ،‬ﺧﻀﺎب و ﺳﺮﻣﻪ و اﻧﮕﺸﺘﺮ و‬
‫دﺳﺘﺒﻨﺪ و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﺼﺪاق ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ )اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ( داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﺎ‪ ،‬زﻳﻨﺘﻬﺎﺋﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ در ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺧﻀﺎب و اﻧﮕﺸﺘﺮ و دﺳﺘﺒﻨﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬و ﺳﺮﻣﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‪.‬‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را واﺟﺐ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺜﻨﺎء " اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ " را ﻣﻨﺤﺼﺮ‬
‫ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﺒﺎس رو‪ ،‬و واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻤﻞ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻌﻴﺪ و ﺧﻼف ﺑﻼﻏﺖ‬
‫ﻗﺮآن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﻔﻲ داﺷﺘﻦ ﻟﺒﺎس رو‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻟﺒﺎس را وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫زﻳﻨﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻛﺮد ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑﺪن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺑﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲﺗﻮان‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس آﻧﻬﺎ ﻳﻜﻲ از زﻳﻨﺘﻬﺎي آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ زن ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﺒﺎس‬
‫ﺳﺮﺗﺎﺳﺮي ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺒﺎس زﻳﻨﺖ ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻇﻬﻮر آﻳﻪ را در اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ از زﻳﻨﺖ ﺑﺪن را اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﻨﻜﺮ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﺻﺮاﺣﺖ رواﻳﺎت ﻫﻢ اﺑﺪا ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺟﻤﻠﻪ دوم ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﻪ دﻻﻟﺖ دارد ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬و ﭼﻮن در‬
‫ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن ﺣﺪ اﺳﺖ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه ﻫﻢ ﻻزم ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫دﻗﺖ ﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ! " ﺧﻤﺎر = روﺳﺮي " اﺳﺎﺳﺎ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺳﺮ وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ذﻛﺮ ﻛﻠﻤﻪ "‬
‫ﺧﻤﺮ " در آﻳﻪ ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ زن ﺑﺎﻳﺪ روﺳﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ روﺳﺮي‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻏﻴﺮ از ﺳﺮ آﻳﺎ ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮي را ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫روﺳﺮي ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن آن دارد‪ .‬و ﭼﻮن در آﻳﻪ ﻓﻘﻂ زدن دو ﻃﺮف روﺳﺮي‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﺪار واﺟﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﺧﻴﺎل ﻛﻨﺪ ﻣﻌﻨﻲ " و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ " اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫روﺳﺮﻳﻬﺎي را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮده از ﺟﻠﻮ ﭼﻬﺮه آوﻳﺰان ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻛﻪ روي ﮔﺮﻳﺒﺎن و ﺳﻴﻨﻪ را‬
‫ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان آﻳﻪ را ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻤﻞ ﻛﺮد زﻳﺮا‪ :‬اوﻻ ﻛﻠﻤﻪ " ﺧﻤﺎر "‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﻧﻪ ﻛﻠﻤﻪ " ﺟﻠﺒﺎب "‪ .‬ﺧﻤﺎر روﺳﺮي ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﺟﻠﺒﺎب روﺳﺮي ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫روﺳﺮي ﻛﻮﭼﻚ را ﻧﻤﻲﺗﻮان آن اﻧﺪازه ﺟﻠﻮ ﻛﺸﻴﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮده آوﻳﺰان ﻛﺮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ‬
‫ﭼﻬﺮه و دور ﮔﺮدن و ﮔﺮﻳﺒﺎن و ﺳﻴﻨﻪ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺳﺮ و ﭘﺸﺖ ﮔﺮدن و ﻣﻮﻫﺎ ‪-‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در آن زﻣﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ -‬ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ آﻳﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن روﺳﺮﻳﻬﺎ ﻛﻪ دارﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ آن روﺳﺮﻳﻬﺎ را ﺑﺪان ﺷﻜﻞ روي ﭼﻬﺮه ﻣﻲآوﻳﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮ ﭘﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫وﺟﻪ ﻧﻤﻲدﻳﺪﻧﺪ و راه رﻓﺘﻦ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد‪ .‬آن روﺳﺮﻳﻬﺎ ﻗﺒﻼ " ﻣﺸﺒﻚ " و " ﺗﻮري‬
‫" ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﺎ روﺳﺮﻳﻬﺎ از‬
‫ﭘﻴﺶ رو آوﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد دﺳﺘﻮر ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ روﺳﺮﻳﻬﺎﺋﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ روﺳﺮﻳﻬﺎي‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﻫﻢ ﭼﻬﺮه را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻴﺪ و ﻫﻢ راه ﺑﺮوﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻟﺜﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎده " ﺿﺮب " و ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻠﻲ " ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻔﻬﻮم آوﻳﺨﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫ﮔﻔﺘﻴﻢ و از اﻫﻞ ﻓﻦ ﻟﻐﺖ و ادب ﻋﺮب ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ " ﺿﺮب " ﺑﺎ " ﻋﻠﻲ " ﻓﻘﻂ ﻣﻔﻴﺪ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻼن ﭼﻴﺰ را ﺑﺮ روي ﻓﻼن ﺷﻲء ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻗﺮار داد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻌﻨﻲ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫" » ﻓﻀﺮﺑﻨﺎ ﻋﻠﻲ آذاﻧﻬﻢ «" اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﮔﻮﺷﻬﺎي اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬ﻋﻠﻴﻬﺬا‬
‫ﻣﻔﻬﻮم " » و ﻟﻴﻀﺮﺑﻦ ﺑﺨﻤﺮﻫﻦ ﻋﻠﻲ ﺟﻴﻮﺑﻬﻦ "" اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ روﺳﺮﻳﻬﺎ ﺑﺮ روي‬
‫ﺳﻴﻨﻪ و ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ وﻗﺘﻲ در ﻣﻘﺎم ﺗﺤﺪﻳﺪ و ﺑﻴﺎن ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﺑﺎ روﺳﺮﻳﻬﺎ ﺑﺮ روي ﮔﺮﻳﺒﺎﻧﻬﺎ و ﺳﻴﻨﻪﻫﺎ ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ و ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ﺑﺮ روي ﭼﻬﺮه‬
‫ﺣﺎﺋﻠﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد ﺣﺎﺋﻞ ﻗﺮار دادن ﺑﺮ روي ﭼﻬﺮه واﺟﺐ و ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻗﺒﻞ از ﻧﺰول اﻳﻦ‬
‫آﻳﻪ‪ ،‬روﺳﺮي را ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮدهاﻧﺪ؟‬
‫از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻗﺒﻞ از ﻧﺰول آﻳﺎت ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻋﺎدت‬
‫ﻣﻌﻤﻮل آﻧﺮوز ﻋﺮب‪ ،‬ﭼﻬﺮه ﺧﻮد را ﻧﻤﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ روﺳﺮي را از‬
‫ﭘﺸﺖ ﮔﻮﺷﻬﺎ رد ﻛﺮده و اﻃﺮاف آن را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺧﻮد ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻮﺷﻬﺎ‪،‬‬
‫ﮔﻮﺷﻮارهﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﮔﺮدن و ﮔﺮﻳﺒﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﻫﻤﭽﻮ زﻣﻴﻨﻪاي دﺳﺘﻮر داده‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ روﺳﺮي را ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﺰﻧﻨﺪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ دو ﻃﺮف روﺳﺮي را از‬
‫ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ و ﭼﭗ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ آورده و ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﭗ و راﺳﺖ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻮﺟﺐ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻬﺎ و ﮔﻮﺷﻮارهﻫﺎ و ﮔﺮدن و ﮔﺮﻳﺒﺎن ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد و ﭼﻬﺮه ﺑﺎز ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ در اﻳﻨﻜﻪ آﻳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ را ﻣﻲﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻫﻴﭻ ﺗﺮدﻳﺪي ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻮن‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ آﻳﻪ در ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﺻﻮﻟﻴﻴﻦ اﻫﻤﺎل در ﻣﻘﺎم‬
‫ﺑﻴﺎن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﻢ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ - 2‬در ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎري ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﻮاز و ﻋﺪم ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﻣﻄﺮح‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﺟﻮاب و ﺳﺆاﻟﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد و ﭘﻴﺸﻮاﻳﺎن دﻳﻦ رد و ﺑﺪل‬
‫ﺷﺪه ﻓﻘﻂ ﻣﺴﺄﻟﻪ " ﻣﻮ " ﻣﻄﺮح اﺳﺖ و ﻣﺴﺄﻟﻪ " رو " ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻔﺮوغ ﻋﻨﻪ و ﻣﺴﻠﻢ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﺎ ذﻳﻼ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﻮارد را ذﻛﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬در ﻣﻮرد ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﻮاهﺮ زن‪:‬‬

‫ﺻﺤﻴﺢ » اﻟﺒﺰﻧﻄﻲ ﻋﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‪ :‬ﺳﺄﻟﺘﻪ ﻋﻦ اﻟﺮﺟﻞ ﻳﺤﻞ ﻟﻪ ان ﻳﻨﻈﺮ اﻟﻲ ﺷﻌﺮ‬
‫اﺧﺖ اﻣﺮأﺗﻪ؟ ﻓﻘﺎل‪ :‬ﻻ اﻻ ان ﺗﻜﻮن ﻣﻦ اﻟﻘﻮاﻋﺪ‪ .‬ﻗﻠﺖ ﻟﻪ‪ :‬اﺧﺖ اﻣﺮأﺗﻪ و اﻟﻐﺮﻳﺒﺔ ﺳﻮاء؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻧﻌﻢ‪،‬‬
‫ﻗﻠﺖ‪ :‬ﻓﻤﺎﻟﻲ ﻣﻦ اﻟﻨﻈﺮ اﻟﻴﻪ ﻣﻨﻬﺎ؟ ﻓﻘﺎل‪ :‬ﺷﻌﺮﻫﺎ و ذراﻋﻬﺎ « )‪.(1‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬اﺣﻤﺪ ﺑﻦ اﺑﻲﻧﺼﺮ ﺑﺰﻧﻄﻲ ‪ -‬ﻛﻪ از اﺻﺤﺎب ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر ﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ از ﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﺳﺆال ﻛﺮدم آﻳﺎ ﺑﺮاي ﻣﺮد ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮي ﺧﻮاﻫﺮ زﻧﺶ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﻨﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ از زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺲ ﺧﻮاﻫﺮ زن و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ‬
‫اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻠﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ )درﻣﻮرد ﺳﺎﻟﺨﻮرده( ﭼﻘﺪر ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻢ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮي او وذراع )از اﻧﮕﺸﺖ ﺗﺎ آرﻧﺞ( او ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪25 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ در ﺳﺆال اول رواﻳﺖ‪ ،‬و ﻫﻢ در آﺧﺮﻳﻦ ﺟﻮاب اﻣﺎم ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫آﻧﭽﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ " ﻣﻮ " اﺳﺖ ﻧﻪ " رو "‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﺑﻮدن ﭼﻬﺮه‪،‬‬
‫ﻧﺰد ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬و ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺷﻮد اﺣﺘﻤﺎل داد ﻛﻪ ﻣﺜﻼ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده‬
‫ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻮ و ذراع ﺟﺎﻳﺰ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﻳﺰ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺟﻮاب ﺳﺆال از‬
‫ﻣﻘﺪاري ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ آن ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻬﺮه ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬در ﻣﻮرد ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ‪:‬‬

‫اﻳﻀﺎ ﺻﺤﻴﺢ » اﻟﺒﺰﻧﻄﻲ ﻋﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‪ :‬ﻳﺆﺧﺬ اﻟﻐﻼم ﺑﺎﻟﺼﻼه و ﻫﻮ اﺑﻦ ﺳﺒﻊ ﺳﻨﻴﻦ‬
‫و ﻻ ﺗﻐﻄﻲ اﻟﻤﺮأه ﻣﻨﻪ ﺷﻌﺮﻫﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﺤﺘﻠﻢ « )‪.(1‬‬
‫ﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ اﺑﻲﻧﺼﺮ ﺑﺰﻧﻄﻲ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وﻗﺘﻲ ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل‬
‫رﺳﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن وادار ﻛﺮده ﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺑﺮ زن ﻻزم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻮي ﺧﻮد را از او ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ وادار ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻋﺎدت اﺳﺖ و اﻻ در ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﺮد را ﻧﺪارد‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﻠﻮغ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن " ﻣﻮ " ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻧﻪ " رو "‪ .‬رواﻳﺎت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن در‬
‫ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ زﻳﺎد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺪن ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه‪،‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺑﺪن ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه واﺟﺐ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﻮد آن را ﺑﻪ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪29 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ذﻛﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻋﺮف ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻻزم داﻧﺴﺘﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ را ﺑﻪ " رو ﮔﺮﻓﺘﻦ " ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و رﻣﺰش اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻜﺸﻮف ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎن ﭼﻬﺮه اﺳﺖ و وﻗﺘﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن آن ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪ ،‬وﺟﻮب‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و اﻣﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي‬
‫ﺑﺪن ﻋﻤﻼ ﻣﻮرد اﺑﺘﻼ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ و ﺷﻜﻲ در ﻋﺪم ﺟﻮاز آن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺳﺆال واﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫ج ‪ -‬در ﻣﻮرد ﻣﻤﻠﻮك‪:‬‬

‫" » ﻻ ﺑﺄس ان ﻳﺮي اﻟﻤﻤﻠﻮك اﻟﺸﻌﺮ و اﻟﺴﺎق « ")‪(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﻼم ﺑﻪ ﻣﻮ و ﺳﺎق ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ اوﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در رواﻳﺖ دﻳﮕﺮ در ﻣﻮرد ﺧﻮاﺟﮕﺎن )ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻤﻠﻮك ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ( ﺳﺆال ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫" » ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺑﻦ ﺑﺰﻳﻊ ﻗﺎل‪ :‬ﺳﺄﻟﺖ اﺑﺎاﻟﺤﺴﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻋﻦ ﻗﻨﺎع اﻟﺤﺮاﺋﺮ‬
‫ﻣﻦ اﻟﺨﺼﻴﺎن‪ .‬ﻓﻘﺎل ﻛﺎﻧﻮا ﻳﺪﺧﻠﻮن ﻋﻠﻲ ﺑﻨﺎت اﺑﻲاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم و ﻻ ﻳﺘﻘﻨﻌﻦ‪ .‬ﻗﻠﺖ‪ :‬و‬
‫ﻛﺎﻧﻮا اﺣﺮارا؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ ﻗﻠﺖ‪ :‬ﻓﺎﻻﺣﺮار ﻳﺘﻘﻨﻊ ﻣﻨﻬﻢ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ « )‪.(2‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺑﻦ ﺑﺰﻳﻊ ‪ -‬ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ از اﻛﺎﺑﺮ اﺻﺤﺎب ﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از ﺣﻀﺮت رﺿﺎ ﺳﺆال ﻛﺮدم ﻛﻪ آﻳﺎ زﻧﺎن آزاده از ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ؟ )در‬
‫ﻣﻮرد ﻛﻨﻴﺰان ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﺎن‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 29‬و ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ‪531 .‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪29 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﺳﺮ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺳﺆال را ﻣﺨﺼﻮص زﻧﻬﺎي آزاد ﻗﺮار داده اﺳﺖ(‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﺑﺮ دﺧﺘﺮان ﭘﺪرم اﻣﺎم ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم وارد ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و آﻧﻬﺎ‬
‫ﻫﻢ روﺳﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم آﻳﺎ آن ﺧﻮاﺟﮕﺎن آزاد ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﺮده؟ ﻓﺮﻣﻮد آزاد ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم اﮔﺮ آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻫﺎ را از اﻳﺸﺎن ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬

‫در اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﺧﻮاﺟﻪ و ﺑﺮده ﺑﻪ زن ﻣﺤﺮم اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﺎت ﺑﺤﺚ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﻓﻘﻬﺎء‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺤﺮم ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ در ﻫﺮ ﺣﺎل دﻻﻟﺖ اﻳﻦ رواﻳﺎت ‪ -‬و رواﻳﺎت زﻳﺎد دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻛﻪ از ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻬﺎت دارﻧﺪ و در ﻛﺎﻓﻲ و وﺳﺎﺋﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﭼﻬﺮه ﻣﻔﺮوغ ﻋﻨﻪ و ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرﻓﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﻜﻴﻚ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫د ‪ -‬در ﻣﻮرد زﻧﺎن اهﻞ ذﻣﻪ‪(١) :‬‬

‫" » اﻟﺴﻜﻮﻧﻲ ﻋﻦ اﺑﻲﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ‪ :‬ﻻ ﺣﺮﻣﺔ‬
‫ﻟﻨﺴﺎء اﻫﻞ اﻟﺬﻣﺔ ان ﻳﻨﻈﺮ اﻟﻲ ﺷﻌﻮرﻫﻦ و اﻳﺪﻳﻬﻦ « )‪.(2‬‬
‫ﺳﻜﻮﻧﻲ )از اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ اﺳﺖ و از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق زﻳﺎد رواﻳﺖ دارد و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل و اﻋﺘﻤﺎد ﻋﻠﻤﺎء‬
‫ﺷﻴﻌﻪ اﺳﺖ( از اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺣﺮام ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻫﺎ‬
‫و دﺳﺘﻬﺎي زﻧﺎن اﻫﻞ ذﻣﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫» اﺑﻮاﻟﺒﺨﺘﺮي ﻋﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻦ اﺑﻴﻪ ﻋﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ :‬ﻻ ﺑﺄس‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ وﻟﻲ ﭘﻴﺮو ﻳﻜﻲ از ادﻳﺎن ﻗﺪﻳﻢ آﺳﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﭘﻨﺎه دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻃﺒﻖ ﻗﺮارداد زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪26 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺎﻟﻨﻈﺮ اﻟﻲ رؤوس اﻟﻨﺴﺎء ﻣﻦ اﻫﻞ اﻟﺬﻣﺔ « )‪.(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﺮ زﻧﺎن اﻫﻞ ذﻣﻪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ زﻧﺎن اﻫﻞ ﻛﺘﺎب ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻘﻬﺎء و ﻣﺠﺘﻬﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺘﻔﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻻ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻤﻌﻲ از ﻓﻘﻬﺎء ﻗﻴﺪي را اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و آن اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪاري ﻛﻪ در‬
‫زﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻮد اﻫﻞ ذﻣﻪ ﻣﺘﺪاول ﺑﻮده اﺳﺖ اﻛﺘﻔﺎء ﻛﺮد‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار را در آن زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪار ﺟﺎﻳﺰ‬
‫اﺳﺖ )آن ﻫﻢ ﺑﺪون ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪ( و اﻣﺎ اﻳﻦ اﻧﺪازه ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﺑﻪ آن‬
‫ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻋﻘﻴﺪه دﻳﮕﺮان اﻳﻨﺴﺖ‪ :‬ﻫﺮ اﻧﺪازه از ﺑﺪن آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﻮدﺷﺎن در ﻣﻊ ﻋﺎم ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﻨﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ آن ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در زﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻛﻤﺘﺮ از آن را ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻩ ‪ -‬در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺸﻴﻦ‪:‬‬

‫» ﻋﺒﺎد ﺑﻦ ﺻﻬﻴﺐ‪ :‬ﺳﻤﻌﺖ اﺑﺎﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻳﻘﻮل‪ :‬ﻻ ﺑﺄس ﺑﺎﻟﻨﻈﺮ اﻟﻲ رؤوس ﻧﺴﺎء اﻫﻞ‬
‫ﺗﻬﺎﻣﺔ و اﻻﻋﺮاب و اﻫﻞ اﻟﺴﻮاد و اﻟﻌﻠﻮج ﻻﻧﻬﻢ اذا ﻧﻬﻮا ﻻ ﻳﻨﺘﻬﻮن « )‪.(2‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﺳﺮ زﻧﺎن ﺗﻬﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﺎدﻳﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن‪،‬‬
‫دﻫﺎﺗﻴﻬﺎي ﺣﻮﻣﻪ )‪ (3‬و ﻋﻠﺞﻫﺎ )ﻏﻴﺮ ﻋﺮﺑﻬﺎي ﺑﻴﺴﻮاد‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪26 .‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ ،3‬ﺻﻔﺤﻪ‪26 .‬‬
‫‪ - 3‬در ﻣﺘﻦ ﺣﺪﻳﺚ " اﻫﻞ ﺳﻮاد " ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮاد‪ ،‬ﻗﺮاء و ﻛﺸﺘﺰارﻫﺎي اﻃﺮاف ﺷﻬﺮ را‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻮاد ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﺸﺖ و زرع از دور‬
‫ﺳﻴﺎه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اوﻗﺎت ﻣﺮاد از ﻛﻠﻤﻪ ﺳﻮاد‪ ،‬ﻛﺸﺘﺰارﻫﺎي ﺣﻮﻣﻪ ﻛﻮﻓﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٧٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻪ در ﺣﻜﻢ ﻫﻤﺎن ﺑﺎدﻳﻪ ﻧﺸﻴﻦﻫﺎي ﻋﺮب ﻫﺴﺘﻨﺪ( ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬زﻳﺮا اﻳﺸﺎن را ﻫﺮ ﮔﺎه ﻧﻬﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺎﺋﺪه ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺟﻤﻌﻲ از ﻓﻘﻬﺎء ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن اﻳﻦ رواﻳﺖ ﻓﺘﻮا دادهاﻧﺪ‪ .‬از ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔ اﷲ آﻗﺎ ﺳﻴﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻬﺎدي‬
‫ﺷﻴﺮازي ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن اﻳﻦ ﺣﻜﻢ را در ﻣﻮرد آن ﻋﺪه زﻧﺎن ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن‬
‫زﻧﺎن دﻫﺎﺗﻲ ﻧﻬﻲ ﻛﺮدن اﻳﺸﺎن ﻣﻔﻴﺪ واﻗﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻣﻲدادﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺘﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﻛﻪ ﻧﻬﻲ ﻛﺮدن اﻳﺸﺎن اﺛﺮ ﻧﺪارد( اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﺟﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﻓﻘﻬﺎء و‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺰرگ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﻴﺰ ﻋﻴﻨﺎ ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻓﺘﻮا ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻛﻪ در ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )‪.(1‬‬
‫وﻟﻲ اﻛﺜﺮ ﻓﻘﻬﺎء ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺘﻮا ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﺑﺎدﻳﻪ ﻧﺸﻴﻦ و دﻫﺎﺗﻲ ﻫﻢ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪازه اﻛﺘﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺮدان واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺧﻮد را از ﻣﻜﺎﻧﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ زﻧﺎن وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮔﺬر ﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﻈﺮﺷﺎن اﻓﺘﺎد ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎء داﺋﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﺳﺘﺸﻬﺎد ﻣﺎ در اﻳﻦ رواﻳﺖ و ﻧﻈﺎﺋﺮ آن ﺑﺪﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي از وﺟﻪ و‬
‫ﻛﻔﻴﻦ ﺳﺆال ﻧﺸﺪه‪ ،‬و اﻳﻦ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻋﺪم ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن آﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ راوﻳﺎن ﻗﻄﻌﻲ‬
‫و ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮدﻳﺪي در آن ﻧﻤﻲرﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﻧﻤﻲرود ﻛﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن " رو " را ﻻزم ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ و در ﭘﻮﺷﻴﺪن " ﻣﻮ " ﺗﺮدﻳﺪ‬
‫داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 3‬رواﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺣﻜﻢ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن و ﭼﻪ از ﺟﻨﺒﻪ ﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﺮدن ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺪم ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﻋﺪم ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ " ﻣﻨﻬﺎج اﻟﺼﺎﻟﺤﻴﻦ " ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻜﺎح ﻣﺴﺄﻟﻪ ‪.3‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺎ ﻗﺒﻼ در ذﻳﻞ آﻳﻪ " » و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ "" ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ رواﻳﺎت را ذﻛﺮ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ و اﻛﻨﻮن ﭼﻨﺪ رواﻳﺖ دﻳﮕﺮ را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫ﺧﺒﺮ » ﻣﺴﻌﺪﻩ ﺑﻦ زرارﻩ‬

‫‪ -‬ﻗﺎل‪ :‬ﺳﻤﻌﺖ ﺟﻌﻔﺮا ‪ -‬و ﺳﺌﻞ ﻋﻤﺎ ﺗﻈﻬﺮ اﻟﻤﺮأه ﻣﻦ زﻳﻨﺘﻬﺎ ‪ -‬ﻗﺎل ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ :‬اﻟﻮﺟﻪ و‬
‫اﻟﻜﻔﻴﻦ « )‪.(1‬‬
‫ﻣﺴﻌﺪه ﺑﻦ زراره از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ از ﺣﻀﺮت درﺑﺎره‬
‫زﻳﻨﺘﻲ ﻛﻪ زن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ ﺳﺆال ﺷﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻬﺮه و دو ﻛﻒ‪.‬‬

‫ﺧﺒﺮ » اﻟﻤﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ‬

‫‪ -‬ﻗﺎل‪ :‬ﻗﻠﺖ ﻻﺑﻲ ﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ :‬ﻣﺎ ﺗﻘﻮل ﻓﻲ اﻟﻤﺮأه ﺗﻤﻮت ﻓﻲ اﻟﺴﻔﺮ ﻣﻊ اﻟﺮﺟﺎل ﻟﻴﺲ‬
‫ﻓﻴﻬﻢ ﻟﻬﺎ ذو ﻣﺤﺮم و ﻻ ﻣﻌﻬﻢ اﻣﺮأه ﻓﺘﻤﻮت اﻟﻤﺮأه ﻣﺎ ﻳﺼﻨﻊ ﺑﻬﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻳﻐﺴﻞ ﻣﻨﻬﺎ ﻣﺎ اوﺟﺐ‬
‫اﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺘﻴﻤﻢ و ﻻ ﺗﻤﺲ و ﻻ ﻳﻜﺸﻒ ﻟﻬﺎ ﺷﻲء ﻣﻦ ﻣﺤﺎﺳﻨﻬﺎ اﻟﺘﻲ اﻣﺮ اﷲ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎ‬
‫ﻗﻠﺖ ﻓﻜﻴﻒ ﻳﺼﻨﻊ ﺑﻬﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻳﻐﺴﻞ ﺑﻄﻦ ﻛﻔﻴﻬﺎ ﺛﻢ ﻳﻐﺴﻞ وﺟﻬﻬﺎ ﺛﻢ‬
‫ﻳﻐﺴﻞ ﻇﻬﺮ ﻛﻔﻴﻬﺎ « )‪.(2‬‬
‫ﻣﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﺳﺆال ﻛﺮد از اﻣﺎم ﺻﺎدق درﺑﺎره زﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﻔﺮ ﺑﻤﻴﺮد و ﻣﺮد ﻣﺤﺮم ﻳﺎ زﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ او را ﻏﺴﻞ دﻫﺪ ﻫﻤﺮاه او ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﻣﻮاﺿﻊ ﺗﻴﻤﻢ او را ﺑﺎﻳﺪ ﻏﺴﻞ دﻫﻨﺪ وﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪن‬
‫او را ﻟﻤﺲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي او را ﻛﻪ ﺧﺪا ﭘﻮﺷﻴﺪن آن را واﺟﺐ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ ،‬آﺷﻜﺎر‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻓﺮﻣﻮد اول ﺑﺎﻃﻦ ﻛﻒ دﺳﺖ او را ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺴﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﭼﻬﺮه‬
‫و ﺑﻌﺪ ﭘﺸﺖ دﺳﺘﻬﺎﻳﺶ را‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻗﺮب اﻻﺳﻨﺎد ﺻﻔﺤﻪ‪40 .‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪135 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ دارد ﻛﻪ ﭼﻬﺮه و ﻛﻔﻴﻦ ﺟﺰء ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪﻧﺶ واﺟﺐ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺧﺒﺮ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ‬

‫» ﻋﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ‪ ،‬ﻋﻦ اﻟﺮﺟﻞ ﻣﺎ ﻳﺼﻠﺢ ﻟﻪ ان ﻳﻨﻈﺮ ﻣﻦ اﻟﻤﺮأه اﻟﺘﻲ ﻻ ﺗﺤﻞ ﻟﻪ؟ ﻗﺎل‪ :‬اﻟﻮﺟﻪ‬
‫و اﻟﻜﻒ و ﻣﻮﺿﻊ اﻟﺴﻮار « )‪.(1‬‬

‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻓﺮزﻧﺪ اﻣﺎم ﺷﺸﻢ اﺳﺖ و ﻣﺮد ﺑﺴﻴﺎر ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪري اﺳﺖ‪ ،‬از ﺑﺮادرش ﺣﻀﺮت‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮد ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﺑﻪ زﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺮﻣﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ؟ ﺣﻀﺮت در ﺟﻮاب ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭼﻬﺮه و ﻛﻒ و ﺟﺎي دﺳﺘﺒﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺒﺮ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ اﻧﺼﺎري‬

‫د ‪ » -‬ﻋﻦ اﺑﻲ ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻦ ﺟﺎﺑﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ اﻻﻧﺼﺎري ﻗﺎل‪ :‬ﺧﺮج رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ‬
‫ﻳﺮﻳﺪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم و اﻧﺎ ﻣﻌﻪ‪ .‬ﻓﻠﻤﺎ اﻧﺘﻬﻴﻨﺎ اﻟﻲ اﻟﺒﺎب وﺿﻊ ﻳﺪه ﻋﻠﻴﻪ ﻓﺪﻓﻌﻪ‪ ،‬ﺛﻢ ﻗﺎل‪:‬‬
‫اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‪ .‬ﻓﻘﺎﻟﺖ ﻓﺎﻃﻤﺔ‪ :‬ﻋﻠﻴﻚ اﻟﺴﻼم ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬أأدﺧﻞ؟ ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬أدﺧﻞ ﻳﺎ رﺳﻮل‬
‫اﷲ! ﻗﺎل‪ :‬ادﺧﻞ اﻧﺎ و ﻣﻦ ﻣﻌﻲ؟ ﻓﻘﺎﻟﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻟﻴﺲ ﻋﻠﻲ ﻗﻨﺎع ﻓﻘﺎل‪ :‬ﻳﺎ ﻓﺎﻃﻤﺔ! ﺧﺬي‬
‫ﻓﻀﻞ ﻣﻠﺤﻔﺘﻚ ﻓﻘﻨﻌﻲ ﺑﻬﺎ رأﺳﻚ‪ .‬ﻓﻔﻌﻠﺖ‪ .‬ﺛﻢ ﻗﺎل‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‪ .‬ﻓﻘﺎﻟﺖ‪ :‬و ﻋﻠﻴﻚ اﻟﺴﻼم ﻳﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬أأدﺧﻞ؟ ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﻧﻌﻢ ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻗﺎل‪ :‬اﻧﺎ و ﻣﻦ ﻣﻌﻲ؟ ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬و ﻣﻦ ﻣﻌﻚ‪ .‬ﻗﺎل‬
‫ﺟﺎﺑﺮ‪ :‬ﻓﺪﺧﻞ رﺳﻮل اﷲ و دﺧﻠﺖ و اذا وﺟﻪ ﻓﺎﻃﻤﺔ اﺻﻔﺮ ﻛﺄﻧﻪ ﺑﻄﻦ ﺟﺮاده‪ ،‬ﻓﻘﺎل رﺳﻮل اﷲ‪ :‬ﻣﺎ‬
‫ﻟﻲ اري وﺟﻬﻚ اﺻﻔﺮ؟ ﻗﺎﻟﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! اﻟﺠﻮع‪ .‬ﻓﻘﺎل‪ :‬اﻟﻠﻬﻢ ﻣﺸﺒﻊ اﻟﺠﻮﻋﺔ و داﻓﻊ اﻟﻀﻴﻌﺔ‪،‬‬
‫اﺷﺒﻊ ﻓﺎﻃﻤﺔ ﺑﻨﺖ‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪102‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ‪.‬‬ ‫اﻻﺳﻨﺎد‬ ‫ﻗﺮب‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻀﻤﻮن ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎر اﻳﻨﺴﺖ‪ :‬ﺟﺎﺑﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ در ﺧﺪﻣﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و آﻟﻪ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم آﻣﺪﻳﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺳﻼم ﻛﺮد و اﺟﺎزه ورود ﺧﻮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم اﺟﺎزه داد‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻓﺮﻣﻮد ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ اﺳﺖ وارد ﺷﻮم؟‬
‫زﻫﺮا ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم ﮔﻔﺖ ﭘﺪر ﺟﺎن! ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﺪارم‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي اﺿﺎﻓﻲ روﭘﻮش‬
‫ﺧﻮدت ﺳﺮت را ﺑﭙﻮﺷﺎن‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺠﺪدا اﺳﺘﻌﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ آﻳﺎ داﺧﻞ ﺷﻮﻳﻢ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‬
‫ﺑﻔﺮﻣﺎﺋﻴﺪ! وﻗﺘﻲ وارد ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻬﺮه زﻫﺮا ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم آﻧﭽﻨﺎن زرد ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﻢ ﻣﻠﺦ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﺟﻮاب داد از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬
‫اﺳﺖ‪ (2) .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم دﻋﺎ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﺧﺪاﻳﺎ دﺧﺘﺮ ﻣﺮا ﺳﻴﺮ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 528‬و واﻓﻲ ﻣﺠﻠﺪ ‪ 12‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 124‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪27 .‬‬
‫‪ - 2‬ﭘﺲ از ﻧﺸﺮ ﭼﺎپ اول اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻬﺮه دﺧﺘﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ زرد ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﺮا و ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ؟‬
‫از ﭘﺮﺳﺶ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺘﺸﻜﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﺆال ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺎ در ﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دو ﻧﻜﺘﻪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺮوز ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻨﮕﻬﺎ و ﻛﺸﻤﻜﺸﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﻻﻏﺮ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻲزد و ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻮأم ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺳﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻏﺰوه ﺗﺒﻮك اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ ﺳﺨﺘﻲ روي داده ﺑﻮد‪ ،‬و‬
‫ﻟﻬﺬا ﺳﭙﺎه ﺗﺒﻮك را ﺟﻴﺶ اﻟﻌﺴﺮه ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ ﮔﺎﻫﻲ آﻧﭽﻨﺎن در ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا روزي ﭘﺮدهاي در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫دﺧﺘﺮش زﻫﺮا آوﻳﺨﺘﻪ دﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺮاﻫﺖ ﻧﺸﺎن داد‪ .‬زﻫﺮا ﻓﻮرا آﻧﺮا ﭘﻴﺶ ﭘﺪر ﻓﺮﺳﺘﺎد و رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫آﻧﺮا ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻛﺮد و ﺑﻪ اﺻﺤﺎب ﺻﻔﻪ داد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﺮد ﻛﺎر ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺣﻘﻮق ﺳﺮﺑﺎزي و ﻏﻨﺎﺋﻢ ﺟﻨﮕﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي داﺷﺖ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺑﺎ ﻣﺰدوري در ﺑﺎﻏﻬﺎي دﻳﮕﺮان ﺗﺤﺼﻴﻞ روزي ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫ﻋﻠﻲ و زﻫﺮا ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺳﻴﺮ ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ و در اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ ﺷﻜﻤﻬﺎ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻛﻒ ﻣﻲآوردﻧﺪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان اﻳﺜﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻮره ﻣﺒﺎرﻛﻪ " ﻫﻞ اﺗﻲ " در ﻫﻤﭽﻮ>‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﮔﺮدان‪ .‬ﭘﺲ از دﻋﺎي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﭼﻬﺮه زﻫﺮا ﮔﻠﮕﻮن ﺷﺪ و ﮔﻮﺋﻲ دوﻳﺪن ﺧﻮن را در زﻳﺮ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲدﻳﺪم و زﻫﺮا از آن ﭘﺲ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻻﻟﺖ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻈﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﭼﻬﺮه‬
‫ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر روﺷﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺒﺮ ﻓﻀﻴﻞ ﺑﻦ ﻳﺴﺎر‬

‫ه‪ » -‬ﻋﻦ اﻟﻔﻀﻴﻞ ﺑﻦ ﻳﺴﺎر‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﺳﺄﻟﺖ اﺑﺎﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻋﻦ اﻟﺬراﻋﻴﻦ ﻣﻦ اﻟﻤﺮأه ﻫﻤﺎ‬
‫ﻣﻦ اﻟﺰﻳﻨﺔ اﻟﺘﻲ ﻗﺎل اﷲ‪ » :‬و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻟﺒﻌﻮﻟﺘﻬﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻧﻌﻢ و ﻣﺎدون اﻟﺨﻤﺎر ﻣﻦ‬
‫اﻟﺰﻳﻨﺔ و ﻣﺎدون اﻟﺴﻮارﻳﻦ « )‪.(1‬‬
‫ﻓﻀﻴﻞ ﺑﻦ ﻳﺴﺎر ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ از اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ آﻳﺎ ذراﻋﻬﺎي زن از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﺋﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺎرم ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻠﻲ و آﻧﭽﻪ زﻳﺮ روﺳﺮي ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻣﺤﻞ دﺳﺘﺒﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫رواﻳﺎﺗﻲ آﻪ در ﺑﺎب اﺣﺮام‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮﻩ را ﺑﺮ زن ﺣﺮام ﻣﻲآﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﺘﺒﻌﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﮔﺸﻮدن ﭼﻬﺮه در ﻏﻴﺮ ﺣﺎل اﺣﺮام از ﻣﺤﺮﻣﺎت ﻣﺤﺴﻮب‬
‫ﻣﻲﺷﻮد و در ﺣﺎل اﺣﺮام واﺟﺐ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﻜﻪ وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ ﻣﺤﺮم ﻣﻨﺎﺳﻚ‬
‫ﻋﻤﺮه ﻳﺎ ﺣﺞ را ﺑﺠﺎ ﻣﻲآورد‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻴﺎن‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫زﻣﻴﻨﻪاي ﻧﺎزل ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫آري ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺻﺪر اول در ﭼﻨﺎن ﺷﺮاﺋﻂ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﺋﻲ ﭘﺮﭼﻢ اﺳﻼم را ﺑﻪ دوش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺗﺎ‬
‫دورﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻘﺼﻲ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲرود‪ ،‬اﻓﺘﺨﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻘﺪﺳﺸﺎن ﻣﻲدرﺧﺸﺪ‪.‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 521‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 25‬و واﻓﻲ ﻣﺠﻠﺪ ‪ 12‬ﺻﻔﺤﻪ‪121 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺟﺘﻤﺎع اﻧﺒﻮﻫﻲ از زن و ﻣﺮد اﺳﺖ‪ ،‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه از ﻣﺮد ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻨﻜﻪ در رواﻳﺘﻲ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‬
‫زﻧﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎل اﺣﺮام ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎدﺑﺰن ﭼﻬﺮه ﺧﻮد را ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎم ﻋﻠﻴﻪ‬
‫اﻟﺴﻼم ﺷﺨﺼﺎ ﺑﺎ ﭼﻮﺑﺪﺳﺘﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎدﺑﺰن را از ﭼﻬﺮه آن زن دور ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬
‫از ﺑﻌﻀﻲ رواﻳﺎت ﻓﻬﻤﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﻮدن ﭼﻬﺮه زن در ﺣﺎل اﺣﺮام ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﺎز ﺑﻮدن ﺳﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺮد اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺮم از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺮﻣﺎ و ﺳﺮﻣﺎ رﻧﺞ ﺑﺒﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺣﺪﻳﺜﻲ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﻲ در ﺣﺎل اﺣﺮام ﻧﻘﺎب زده ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻀﺮت ﺑﺎﻗﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد ﻧﻘﺎب را‬
‫ﺑﺮدار‪ ،‬زﻳﺮا اﮔﺮ ﻧﻘﺎب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ رﻧﮓ ﭼﻬﺮهات ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ آﻓﺘﺎب‪ ،‬رﻧﮓ‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺻﻮرﺗﺖ را ﻋﻮض ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﺮم اﮔﺮ ﻣﺮد اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮ را ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻛﻨﺪ و اﮔﺮ زن اﺳﺖ ﭼﻬﺮه را‪،‬‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ از آﺳﺎﻳﺶ و رﻓﺎﻫﻲ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻗﺪري ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد وﻟﻲ‬
‫ﭼﻮن ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻗﺎﻧﻮن " ﭘﻮﺷﺶ " ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زن دﺳﺘﻮر‬
‫ﻧﻔﺮﻣﻮده ﻛﻪ ﺳﺮ را ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻛﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻛﺮدن ﭼﻬﺮه اﻛﺘﻔﺎء ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ ﺷﺎرع‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ در ﺣﺎل اﺣﺮام از ﻗﺎﻧﻮن " ﭘﻮﺷﺶ "؟ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد ﺑﺮاي زن ﻫﻢ‬
‫ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻛﺮدن ﺳﺮ را ﻻزم ﺑﺸﻤﺎرد‪ .‬و در ﺑﻴﻦ ﻓﻘﻬﺎء ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﻧﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺎرع‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﺣﺮام اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫رواﻳﺎت و ﻗﺮاﺋﻨﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎب اﺳﺖ‪ ،‬در اﺧﺒﺎر و رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ و در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده زﻳﺎد و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻘﻞ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮد‬
‫ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ادﻟﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬

‫ﺑﺮاي وﺟﻮب ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﺑﻪ دﻻﺋﻞ زﻳﺮ ﺗﻤﺴﻚ ﺟﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ - ١‬ﺳﻴﺮﻩ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬

‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮ آﻳﺎت و رواﻳﺎت اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﻨﻜﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﺮه ﻣﺘﺪﻳﻨﻴﻦ ﺑﺮﺧﻼف اﻳﻨﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺮه ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺘﻮان از آن ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ واﻗﻌﺎ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از‬
‫ﺻﺪر اﺳﻼم ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﭘﻴﮕﻴﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم‬
‫ﺑﺸﻤﺎرﻧﺪ دﻟﻴﻞ روﺷﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ درﺳﻲ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم و اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﺻﻄﻼﺣﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﺘﻤﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻛﺸﻒ از ﺳﻴﺮه ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫و آﻟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﻴﺮه ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺠﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد‪ ،‬ﻓﻘﻬﺎء در اﺛﺒﺎت اﺣﻜﺎم ﺑﻪ ﺳﻴﺮه ﺗﻤﺴﻚ ﻣﻲﺟﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﻣﻮرد رﻳﺶ‬
‫ﺗﺮاﺷﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺤﻜﻤﺘﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺣﺮﻣﺖ آن‪ ،‬ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺶ را ﻧﺘﺮاﺷﻨﺪ‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ از ﻧﺘﺮاﺷﻴﺪن رﻳﺶ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻛﺮد ﻛﻪ رﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺣﺮام ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻟﻲ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫رﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻦ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﺘﺤﺐ و ﻳﺎ ﻣﺒﺎح ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻤﺴﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺟﻮاب اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻣﻮرد دﻗﺖ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪ .‬آن ﻧﻜﺘﻪ‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻮﺷﺶ در ﺑﻴﻦ ﻋﺮب ﻣﺮﺳﻮم ﻧﺒﻮد و اﺳﻼم آن را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد وﻟﻲ در‬
‫ﻣﻠﻞ ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ رواج داﺷﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﺮان و در ﺑﻴﻦ ﻳﻬﻮد و ﻣﻠﻠﻲ ﻛﻪ از ﻓﻜﺮ ﻳﻬﻮد ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺠﺎب ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ‬
‫از آﻧﭽﻪ اﺳﻼم ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬در ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻠﺘﻬﺎ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺳﺨﻦ از ﭘﻮﺷﻴﺪن زﻳﻨﺖ زن و ﭼﻬﺮه زن ﻧﺒﻮد ﺳﺨﻦ از ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮدن‬
‫زن و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح " ﻗﺎﻳﻢ " ﻛﺮدن زن ﺑﻮد و اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺎدت ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺘﻲ در آﻣﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﺳﻼم ﮔﺮﭼﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را واﺟﺐ ﻧﻜﺮد وﻟﻲ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻫﻢ ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﺳﻼم‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه ﻗﻴﺎم ﻧﻜﺮد و ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ را واﺟﺐ ﻧﻨﻤﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻠﺘﻬﺎي‬
‫ﻏﻴﺮ ﻋﺮب ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ از ﻫﻤﺎن ﻋﺎدت و رﺳﻢ دﻳﺮﻳﻦ ﺧﻮد ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﻼم ﺑﺎ رﺳﻢ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه ﺟﺰ در ﻣﻮرد اﺣﺮام ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﺬﻛﺮ دادﻳﻢ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻳﻚ رﺧﺼﺖ ﺗﺴﻬﻴﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬رﺟﺤﺎن اﺧﻼﻗﻲ ﺗﺴﺘﺮ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫ﺗﻮﺟﻪ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﻬﺬا ﻓﺮﺿﺎ ﺳﻴﺮهاي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻟﻴﻞ ﺑﺮ وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و‬
‫ﻛﻔﻴﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻼوه ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺮه در زﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و ﺻﺤﺎﺑﻪ و در زﻣﺎن اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ از زواﻳﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ در ﻗﺮون اوﻟﻴﻪ اﺳﻼم ﺑﺎ‬
‫ﺳﻴﺮه آﻧﻬﺎ در ﻗﺮون ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﭘﺲ از اﺧﺘﻼط ﻣﻠﺖ ﻋﺮب ﺑﺎ ﻣﻠﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ و ﺑﺎﻻﺧﺺ‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺄﺛﺮ از رﺳﻮم و ﻋﺎدات‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻣﭙﺮاﻃﻮري روم ﺷﺮﻗﻲ از ﻳﻚ ﻃﺮف و رﺳﻮم اﻳﺮاﻧﻲ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮرﺧﺎن ﻏﺮﺑﻲ ﻛﻪ از ﻣﺘﻮن اﺳﻼﻣﻲ اﻃﻼع ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﻫﻢ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﻛﻪ اﺳﺎﺳﺎ اﺳﻼم دﺳﺘﻮري درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺪاده اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ از ﺧﺎرج‬
‫دﻧﻴﺎي اﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﻣﺎ در ﺑﺨﺶ اول اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﺨﻨﺎﻧﺸﺎن را‬
‫ﻧﻘﻞ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﺬﻛﺮ دادﻳﻢ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬ﻳﺎوهاي ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺳﻼم‬
‫دﺳﺘﻮرﻫﺎي اﻛﻴﺪ درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ دارد و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺧﺎﺻﻲ را ﻫﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ اوﻻ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﺘﻤﺮهاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻓﺮﺿﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺮهاي در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ وﺟﻮد ﻣﻲداﺷﺖ دﻟﻴﻞ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻋﻤﻞ ﺧﻮد ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻫﻢ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻨﻮال ﺑﻮده ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ آن ﻫﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﺑﻌﻀﻲ از رواﻳﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﻗﺮون اﺧﻴﺮ اﺳﻼﻣﻲ راﺋﺞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺴﻚ ﺑﻪ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻳﻚ ﺗﺘﺒﻊ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﻴﻘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﻫﺰاران ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺪرﻳﺠﻲ و‬
‫آرام ﻋﻤﻼ در رﻓﺘﺎر ﻣﻠﺘﻬﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻮن ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪ ﭘﺮ ﺳﺮو ﺻﺪا ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫از ﺿﺒﻂ آﻧﻬﺎ ﺳﻜﻮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﻧﻮاع ﺑﻪ اﺻﻄﻼح " ﻣﺪ " ﻫﺎي ﻟﺒﺎس ﻣﺮداﻧﻪ در ﻃﻮل‬
‫ﻗﺮون آﻧﻘﺪر ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺼﺎء ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺳﻴﺮه را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮدﻳﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان آﻧﺮا ﻛﺎﺷﻒ از ﺳﻴﺮه ﻧﺒﻮي ودرﺳﻲ‬
‫از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ داﻧﺴﺖ وﺣﺠﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﻴﺮه وروﺷﻲ را از ﺷﺨﺺ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وآﻟﻪ ﻧﻴﺰ اﺛﺒﺎت ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎز ﻫﻢ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ‬
‫وﺟﻮب ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﻮاز اﺳﺖ وﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ارﺟﺤﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬وﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮآﻳﻪ " وان ﻳﺴﺘﻐﻔﻔﻦ ﺧﻴﺮ ﻟﻬﻦ" ﻳﺎد آور ﺷﺪﻳﻢ ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ اﺻﻞ ﺗﺴﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد از ﻧﻈﺮ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻫﺪف ﺷﺎرع ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫"و دﻋﻮي اﺗﻔﺎق اﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻌﺎرض ﺑﻤﺜﻠﻪ وﻟﻮ ﺗﻢ ﻟﻢ ﻳﻠﺰم ﻣﻨﻪ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻫﺬا اﻟﻤﻘﺪار ﻟﺠﻮاز‬
‫اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻨﻌﻬﻦ اﻟﻲ اﻟﻤﺮوة واﻟﻐﻴﺮة ﺑﻞ ﻫﻮ اﻻﻇﻬﺮ‪ ،‬او ﻋﻠﻲ وﺟﻪ اﻻﻓﻀﻠﻴﺔ اذ ﻻ ﺷﻚ ﻓﻴﻬﺎ‪".‬‬
‫ادﻋﺎي اﺗﻔﺎق ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺎزﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭼﻬﺮه ودو دﺳﺖ ﻣﺮدود اﺳﺖ‪ .‬اوﻻ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﺿﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻫﻤﻮاره‬
‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﭼﻬﺮه ودو دﺳﺖ را ﺑﺎز ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫)ﻗﺒﻼ اﻳﺸﺎن ﻳﻜﻲ از ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻘﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭼﻬﺮه ودو دﺳﺖ را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده اﻧﺪ‪:‬‬
‫"ﻻ ﻃﺒﺎق اﻟﻨﺎس ﻓﻲ ﻛﻞ ﻋﺼﺮ ﻋﻠﻲ ﺧﺮوج اﻟﻨﺴﺎء ﻋﻠﻲ وﺟﻪ ﻳﺤﺼﻞ ﻣﻨﻪ ﺑﺪو ذﻟﻚ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻧﻜﻴﺮ "‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‪ " :‬ﻋﻤﻞ ﻣﺮدم ﻋﻤﻮﻣﺎ در ﻫﻤﻪ اﻋﺼﺎر ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﺤﻮي از‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻣﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را ﻣﻨﻜﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻤﺮده اﺳﺖ‪(".‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺑﺮ ﻓﺮض ﻛﻪ ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ ﺳﻴﺮه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻛﺸﻒ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎز‬
‫دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﻴﺮه وﻗﺘﻲ دﻟﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ رﻳﺸﻪاي ﺟﺰ ﻗﺒﻮل ﻓﺮﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﻛﺎر‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﺎ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺸﻮد‪ ،‬وﻟﻲ در اﻳﻨﺠﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻲرود ﻛﻪ رﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺮه‬
‫ﺣﺲ ﻏﻴﺮت و ﻣﺮداﻧﮕﻲ اﻓﺮاد ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ اﻃﺎﻋﺖ از دﺳﺘﻮر ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪ ،‬و ﻇﺎﻫﺮ ﻫﻢ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٨٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺮه ﺣﺲ ﻏﻴﺮت و ﻣﺮداﻧﮕﻲ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﻫﻢ ﻣﻲرود ﻛﻪ‬
‫رﻳﺸﻪ ﺳﻴﺮه‪ ،‬اﻓﻀﻠﻴﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮض ﺟﻮاز‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن اﻓﻀﻞ‬
‫اﺳﺖ از ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ "‪.‬‬

‫‪ - ٢‬ﻣﻼك‬

‫دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ اﻗﺎﻣﻪ ﺷﺪه اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ " ﻣﻼك " ﻳﻌﻨﻲ‬
‫آن ﻓﻠﺴﻔﻪاي ﻛﻪ اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﺪن ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه‬
‫و دو دﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﺪن ﺟﺰ ﺟﻨﺒﻪ ﻓﺘﻨﻪ‬
‫اﻧﮕﻴﺰي آﻧﻬﺎﺳﺖ؟! زﻳﺒﺎﺋﻲ ﭼﻬﺮه و ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدن آن ﻛﻢ از ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﺪن‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻌﻘﻮل ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن " ﻣﻮ " ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﻳﺒﺎﺋﻲ‬
‫و ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰﻳﺶ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪن " رو " ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي زن اﺳﺖ‬
‫واﺟﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در دﻳﻦ ﻣﻘﺪس اﺳﻼم ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﻬﻮات و ﺑﺮ ﻫﻢ زدن‬
‫ﻋﻔﺎف و ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ اﺳﺖ ﻗﺪﻏﻦ ﺷﺪه‪ ،‬آﻳﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﻨﺎﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻬﺮه و دو‬
‫دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﻻزم ﺷﻤﺮده ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫در ﺟﻮاب اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ‪ :‬ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ واﺟﺐ ﻧﺒﻮدن ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ از اﻳﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻼك و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺻﻠﻲ ﭘﻮﺷﺶ در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ اﺷﺎره‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ و از ﻗﺪﻣﺎي ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮدﻳﻢ از ﺟﻬﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻼك دﻳﮕﺮي اﻳﺠﺎب‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪ .‬آن ﻣﻼك دﻳﮕﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و‬
‫ﻛﻔﻴﻦ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر وﺟﻮب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮج و ﻓﻠﺞ و ﺳﻠﺐ اﻣﻜﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﺎدي از‬
‫زن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻣﺮز ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ و ﻋﺪم ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ زن اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺠﺎب و اﺛﺮ آن ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن و ﺣﺬف ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻛﺎﻣﻼ ﻋﻮض ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﻬﺘﺮ روﺷﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ اﺻﻄﻼح ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺻﻮل ﻓﻘﻪ را ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫دﻫﻴﻢ‪:‬‬
‫اﺻﻮﻟﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺒﺎح ﺑﺮ دو ﻗﺴﻢ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺒﺎح اﻗﺘﻀﺎﺋﻲ و ﻣﺒﺎح ﻻ اﻗﺘﻀﺎﺋﻲ‪:‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﻫﺎ ﻧﻪ داراي ﻣﺼﻠﺤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد ﺷﺎرع آن را واﺟﺐ ﻛﻨﺪ و ﻧﻪ داراي‬
‫ﻣﻔﺴﺪهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻢ آن دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻼﻛﻲ ﺑﺮاي‬
‫وﺟﻮب ﻳﺎ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﺒﺎح ﺷﻤﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ آﻧﻬﺎ را ﻣﺒﺎﺣﻬﺎي ﻻ اﻗﺘﻀﺎﺋﻲ‬
‫ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻛﺜﺮ ﻣﺒﺎﺣﺎت از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻛﺎرﻫﺎ ﻋﻠﺖ ﻣﺒﺎح ﺷﺪﻧﺶ وﺟﻮد ﺣﻜﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺮﺧﻴﺺ آن ﻛﺎررا‬
‫اﻳﺠﺎب ﻣﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺷﺎرع آن ﻛﺎر را ﻣﺒﺎح ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻣﻔﺴﺪه اي ﻻزم ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮع از ﻣﺒﺎﺣﺎت را "ﻣﺒﺎح اﻗﺘﻀﺎﻳﻲ" ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻣﺒﺎح ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻳﺎ‬
‫ﻣﻔﺴﺪه اي در ﻓﻌﻞ ﻳﺎ ﺗﺮك آن ﻛﺎر وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺷﺎرع ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺼﻠﺤﺖ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮ ﻛﻪ رﺧﺼﺖ را اﻳﺠﺎب ﻣﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ اﺑﺎﺣﻪ ﻛﺮده واز آن ﻣﻼك دﻳﮕﺮ ﭼﺸﻢ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺎﺣﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺮج ﻣﺒﺎح ﻗﺮار داده ﺷﺪه از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﻨﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺮدم را از ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﻨﻊ ﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ دﺷﻮار ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫از ﺗﺤﺮﻳﻢ آن ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﻼق اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻃﻼق از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم‪ ،‬ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ و‬
‫ﻣﺒﻐﻮض اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻛﻪ آﻧﺮا زﺷﺖﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﺎح و " اﺑﻌﺾ اﻟﺤﻼل " ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻃﻼق ﻧﻜﺮده‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺮد اﺧﺘﻴﺎر داده اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺶ را ﻃﻼق‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ در ﻧﻈﺮ ﺷﺎرع اﺳﻼم ﻣﺒﻐﻮض و ﻣﻨﻔﻮر‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا آن را ﺣﻼل ﻗﺮار داده اﺳﺖ؟ و اﮔﺮ ﻣﺒﻐﻮض ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﺲ اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻧﻜﻮﻫﺶ درﺑﺎره آن ﭼﻴﺴﺖ؟ و اﺳﺎﺳﺎ " اﺑﻐﺾ اﻟﺤﻼل " ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟‬
‫ﻣﺤﺪﺛﻴﻦ رواﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ :‬اﺑﻮاﻳﻮب اﻧﺼﺎري ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ زﻧﺶ ام اﻳﻮب را ﻃﻼق دﻫﺪ‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ان ﻃﻼق ام اﻳﻮب ﻟﺤﻮب « " )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻃﻼق دادن ام اﻳﻮب ﮔﻨﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﮔﺮ اﺑﻮاﻳﻮب زﻧﺶ را ﻃﻼق ﻣﻲداد‪ ،‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ ﻧﻤﻲﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﻼق ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻣﺰ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭼﻴﺴﺖ؟ آﻳﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻗﺪر ﻳﻚ ﺣﺮام ﻣﺒﻐﻮض و ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﻟﻲ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺒﺎح ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﺑﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻗﺪر ﻳﻚ ﺣﺮام و ﺑﻴﺶ از ﺑﺴﻴﺎري از ﺣﺮاﻣﻬﺎ ﻣﺒﻐﻮض ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺼﻠﺤﺘﻲ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫رﻣﺰ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ در ﺑﺎب ﻃﻼق اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻨﺎء ازدواج را ﺑﺮ اﺟﺒﺎر و اﻟﺰام‬
‫ﺑﮕﺬارد‪ ،‬و ﻧﺒﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﻣﻲ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﻪ زن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و زن ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻣﺤﺒﻮب در‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺳﺎس و ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ اﺟﺒﺎر ﺑﺮدار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺨﻮاﻫﺪ زن را ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮش‬
‫ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻴﻦ زن و ﺷﻮﻫﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻃﺒﻌﺎ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ از‬
‫ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ اﮔﺮ ﺗﻨﻔﺮ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺳﺮرﺷﺘﻪ ﻋﻠﻘﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ در‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺮد اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﺮد ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ زن ﻃﺒﻖ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮدش ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ او را‬
‫دوﺳﺖ ﺑﺪارﻧﺪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زن ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮب داﺷﺘﻦ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮدن‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ زن آن ﻣﺮدي را دوﺳﺖ ﻣﻲدارد ﻛﻪ او را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‪ ،‬ﻣﺮدي ﻣﺤﺒﻮب‬
‫اوﺳﺖ ﻛﻪ او ﻣﺤﺒﻮب آن ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﻛﻠﻴﺪ ﻋﻠﻘﻪ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ در دﺳﺖ ﻣﺮد اﺳﺖ و ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺮد از ﺑﻴﻦ رﻓﺖ ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 6‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 55‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪144 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻨﺤﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎﻧﻮﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺤﺒﺖ و ﻋﻼﻗﻪ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫ﺑﺎ زور و اﺟﺒﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺮد‪ .‬زن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮﻛﺮ ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺒﺎري ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫او را در ﻣﺤﻞ ﻛﺎرش ﻋﻠﻲ رﻏﻢ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎر ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﺗﺪاﺑﻴﺮي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﺴﺮدي و ﺑﻲﻣﻬﺮي ﺑﻴﻦ زوﺟﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ و ﻣﺮد از‬
‫روي ﺷﻮق و رﻏﺒﺖ ﭘﺮواﻧﻪوار ﺑﻪ دور ﺷﻤﻊ وﺟﻮد ﻫﻤﺴﺮش ﺑﭽﺮﺧﺪ اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻧﺎرﺿﺎﺋﻲ و‬
‫ﺟﺪاﺋﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪ و ﻣﺮد ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻤﺴﺮش را ﻃﻼق ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬اﺳﻼم اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺴﻴﺎر زﺷﺖ‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ وﻟﻲ ﻣﺎﻧﻊ آن ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮا دﻳﮕﺮ ﭼﺎرهاي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻨﻲ از ﻣﺒﺎﺣﻬﺎي اﻗﺘﻀﺎﺋﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎي ﺑﺎب ﺣﺠﺎب از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮاه اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﺑﺎب ﻣﺤﺎرم اﺳﺖ‬
‫ﻳﺎ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻘﺪار ﭘﻮﺷﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎرم )ﻏﻴﺮ ﺷﻮﻫﺮ( ﻫﺮ ﻗﺪر زن‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪهﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻬﻴﻴﺞ ﺷﻬﻮت در ﻣﻮرد ﻣﺤﺎرم درﺟﻪ اول از ﻗﺒﻴﻞ ﭘﺪر و ﻓﺮزﻧﺪ و ﻋﻤﻮ و ﺑﺮادر ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺻﻔﺮ‬
‫اﺳﺖ وﻟﻲ ﺟﺎذﺑﻪ زن ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ اﮔﺮ ﺟﻮان و زﻳﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ در ﻣﺤﺎرم درﺟﺎت ﺑﻌﺪي ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در‬
‫ﻣﺤﺎرم ﺳﺒﺒﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮ و ﭘﺴﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬رﺧﺼﺖ ﺷﺎرع در اﻳﻦ ﻣﻮارد‬
‫ﺑﺮاي ﺿﺮورت اﺧﺘﻼط و ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻬﺎي زﻳﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺎرم اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﭘﻮﺷﺶ زن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮادر و ﭘﺪر ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻘﺪر زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ دﺷﻮار ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ!‬
‫در ﻣﻮرد ﭘﺪر و ﻋﻤﻮ و ﺣﺘﻲ ﺑﺮادر‪ ،‬ﻃﺒﻌﺎ رﻏﺒﺖ ﺟﻨﺴﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻣﮕﺮ در اﻓﺮاد ﻣﻨﺤﺮف و‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻣﻮرد ﭘﺴﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﻋﻤﺪه ﻣﻼك ﻫﻤﺎن ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدي زن زﻳﺒﺎ‬
‫و ﭘﺴﺮ ﺟﻮاﻧﻲ دارد ﻫﺮﮔﺰ اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن ﭘﺪر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺒﺎح ﺑﻮدن ﺗﺮك ﭘﻮﺷﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺤﺎرم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻼك ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج اﺳﺖ و ﻣﺎ‬
‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻛﻪ ﻣﻼك‪ ،‬ﻋﺴﺮ و ﺣﺮج اﺳﺖ از آﻳﻪ ‪ 59‬ﺳﻮره ﻧﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" » ﻃﻮاﻓﻮن ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺑﻌﻀﻜﻢ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻠﻲ ﺑﻌﺾ « "‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ از ﻗﺒﻴﻞ ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺸﺎف ﻧﻴﺰ در ذﻳﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ اﺷﺎره ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻜﺮر ﮔﻔﺘﻪاﻳﻢ ﭼﻮن اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎﻫﺎ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺣﺮج اﺳﺖ ﻧﻪ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻼك ﺗﺤﺮﻳﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺮ ﻗﺪر ﺗﺴﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺪاﺋﻲ زن و ﻣﺮد‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬ﺗﺮك ﻧﻈﺮ و ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﻧﺴﺎن را از ﺣﺮﻳﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺟﻨﺴﻲ دور ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬رﺟﺤﺎن دارد و ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻋﺎت ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﭙﺮﺳﺪ در ﻛﻼس ﻳﺎ ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد ﻫﺮ دو ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و زﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﺪر‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ آﻳﺎ اﮔﺮ ﻳﻚ در ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﻬﺎ در ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ و‬
‫ﻣﺮدﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ؟‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺟﺪا ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﺻﻞ ﺿﺮورت و اﺣﺘﻴﺎج را ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺷﺮﻋﻲ ﺑﻬﺎﻧﻪاي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن اﺟﻨﺒﻲ ﺣﺮﻳﻢ را از ﻣﻴﺎن ﺑﺮدارﻧﺪ و ﺧﻄﺮ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي زن و‬
‫ﻣﺮد را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻏﺮﻳﺰهاي ﺑﻪ ﺳﺮﻛﺸﻲ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺣﺘﻴﺎﻃﻬﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﻼم‬
‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ زﻧﺎن و ﻣﺮدان اﺟﻨﺒﻲ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﻪ ﺣﺮج و ﻓﻠﺞ اﻳﺠﺎد ﻧﻜﻨﺪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ اﺻﻞ رواﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ و رواﻧﻜﺎوي ﺻﺪ درﺻﺪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺗﻮارﻳﺦ و‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻼﻗﻲ ﻧﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬در ﻇﺮف ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫اﺳﺎس ﺧﺎﻧﻮادهاي را ﻣﺘﻼﺷﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﺗﻘﻮا و اﻳﻤﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎﻫﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮد ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد‬
‫ﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻏﺮﻳﺰه ﺟﻨﺴﻲ‪ .‬اﺳﻼم ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻴﺮوي ﺗﻘﻮا و اﻳﻤﺎن را ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻮﻳﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺿﺎﻣﻦ ﻛﺎﻓﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت و دﺳﺎﺋﺲ اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺰه ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر ﻋﺎﻟﻲ و ﻟﻄﻴﻒ ﺳﺮوده ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮاز در ﻏﺰل ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﻴﺖ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻧﻘﺪﻫﺎ را ﺑﻮد آﻳﺎ ﻛﻪ ﻋﻴﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪداران ﭘﻲ ﻛﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻗﻮت ﺑﺎزوي ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺎن ﻣﻔﺮوش‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﻴﻞ ﺣﺼﺎري ﺑﻪ ﺳﻮاري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬
‫آري در ﺧﻴﻞ ﺧﻮﺑﺎن‪ ،‬ﺳﻮاري ﺑﺮاي ﻓﺘﺢ ﺣﺼﺎري از ﺗﻘﻮا ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ - ٣‬رواﻳﺖ‬

‫دﻟﻴﻞ ﺳﻮم از ادﻟﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻻزم ﺷﻤﺮدهاﻧﺪ رواﻳﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه و ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ در ﻣﺴﺎﻟﻚ ﺑﻪ آن اﺳﺘﺪﻻل و ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻀﻤﻮن رواﻳﺖ اﻳﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫در ﺣﺠﺔ اﻟﻮداع‪ ،‬زﻧﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﻴﺪن ﻣﺴﺄﻟﻪاي ﺧﺪﻣﺖ رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻀﻞ ﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﭘﺸﺖ ﺳﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺳﻮار ﺑﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻬﺎﺋﻲ ﺑﻴﻦ آن زن و ﻓﻀﻞ رد و ﺑﺪل ﺷﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ آﻧﺪو ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻴﺮه ﺷﺪهاﻧﺪ و زن ﺟﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮﺟﻬﺶ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻮاب ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺗﻮﺟﻬﺶ ﺑﻪ ﻓﻀﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﻲ ﻧﻮرس و زﻳﺒﺎ ﺑﻮد‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﺑﺎ‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮد ﺻﻮرت ﻓﻀﻞ را ﭼﺮﺧﺎﻧﻴﺪ و ﻓﺮﻣﻮد زﻧﻲ ﺟﻮان و ﻣﺮدي ﺟﻮان‪ ،‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﺷﻴﻄﺎن در‬
‫ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﭘﺎ ﺑﻨﻬﺪ )‪.(1‬‬
‫ﺷﻬﻴﺪ رﺿﻮان اﷲ ﻋﻠﻴﻪ‪ ،‬در ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫اﻳﻦ رواﻳﺖ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﻋﺪم وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه‬
‫اﺟﻨﺒﻴﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه و ﺑﺮ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻠﺪ ‪ 8‬ﺻﻔﺤﻪ‪63 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﺷﻬﻴﺪ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ :‬اوﻻ ﻃﺒﻖ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم زن را از‬
‫ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭼﻬﺮهاش ﻧﻬﻲ ﻧﻔﺮﻣﻮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎ ﺧﻮد رﺳﻮل اﻛﺮم‬
‫ﺿﻤﻦ ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ آن زن‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻬﺮه زن ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ آن زن آزﻣﻨﺪاﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﭼﻬﺮه زﻳﺒﺎي ﻓﻀﻞ ﺧﻴﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺛﺎﻟﺜﺎ ﻗﺮاﺋﻦ اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه آﻧﺪو ﺑﻪ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﻬﻮتآﻟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺒﺎدل ﻧﮕﺎﻫﻬﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم دﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺑﺮد و ﭼﻬﺮه ﻓﻀﻞ را ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻳﮕﺮ او ﺑﻪ آن زن ﻧﮕﺎه ﻧﻜﻨﺪ و آن زن ﺑﻪ او‪ .‬راﺑﻌﺎ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺰ زن را اﻣﺮ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻤﻼ ﻣﺎﻧﻊ ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﻬﻮتآﻟﻮد آﻧﺪو ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ اﻧﺼﺎري ﻧﻴﺰ در رﺳﺎﻟﻪ ﻧﻜﺎح ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ را از ﻃﺮف ﻃﺮﻓﺪاران ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﻴﺪن‬
‫ﭼﻬﺮه و ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺪﻋﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻻﻟﺖ‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪ - ٤‬ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري‬

‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ادﻟﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻬﺮه را ﻻزم داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺼﺪ ازدواج دارد اﺟﺎزه داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه زﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اوﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ ﺣﻜﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ازدواج ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﻛﺮدن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ از رواﻳﺎت اﻳﻦ ﺑﺎب را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ » -‬ﻋﻦ اﺑﻲﻫﺮﻳﺮه‪ :‬ﻛﻨﺖ ﻋﻨﺪ اﻟﻨﺒﻲ‪ ،‬ﻓﺄﺗﺎه رﺟﻞ ﻓﺎﺧﺒﺮه اﻧﻪ ﺗﺰوج اﻣﺮأه ﻣﻦ اﻻﻧﺼﺎر‪ .‬ﻓﻘﺎل‬
‫ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ‪ :‬أﻧﻈﺮت اﻟﻴﻬﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻗﺎل‪ :‬ﻓﺎذﻫﺐ ﻓﺎﻧﻈﺮ اﻟﻴﻬﺎ ﻓﺎن ﻓﻲ اﻋﻴﻦ اﻻﻧﺼﺎر ﺷﻴﺌﺎ « )‪.(1‬‬
‫اﺑﻮﻫﺮﻳﺮه ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﺰد رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻣﺮدي آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﺑﺎ زﻧﻲ از اﻧﺼﺎر ازدواج ﻛﺮدهام‪.‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ ﺑﻪ وي ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آﻳﺎ آن زن را دﻳﺪهاي؟ ﮔﻔﺖ ﻧﻪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮد ﺑﺮو‬
‫او را ﺑﺒﻴﻦ‪ ،‬زﻳﺮا ﭼﺸﻢ اﻧﺼﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﻴﺒﻲ دارد‪.‬‬

‫ب ‪ » -‬ﻋﻦ اﻟﻤﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﺔ اﻧﻪ ﺧﻄﺐ اﻣﺮأه ﻓﻘﺎل ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ‪ :‬اﻧﻈﺮ اﻟﻴﻬﺎ ﻓﺎﻧﻪ‬
‫اﺣﺮي ان ﻳﺪوم ﺑﻴﻨﻜﻤﺎ « )‪.(2‬‬
‫ﻣﻐﻴﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪ از زﻧﻲ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺪو ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﺮو ﺑﺒﻴﻦ‪ ،‬زﻳﺮا اﮔﺮ ﺑﺒﻴﻨﻲ و ﺑﻌﺪ ازدواج ﻛﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي دوام ازدواج ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم رواﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫» ﻻ ﺑﺎس ان ﻳﻨﻈﺮ اﻟﻲ وﺟﻬﻬﺎ و ﻣﻌﺎﺻﻤﻬﺎ اذا اراد ان ﻳﺘﺰوﺟﻬﺎ « )‪.(3‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎ زﻧﻲ ازدواج ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و ﻣﺤﻞ دﺳﺘﺒﻨﺪﻫﺎ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻗﺼﺪ ازدواج در ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺟﻮاب اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻓﻘﻬﺎء ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 4‬ﺻﻔﺤﻪ‪142 .‬‬
‫‪ - 2‬ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮﻣﺬي ﺻﻔﺤﻪ‪175 .‬‬
‫‪ - 3‬واﻓﻲ ﻣﺠﻠﺪ ‪ 12‬ص ‪ 58‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 11‬و ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪.365‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اوﻻ ﻧﮕﺎه ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﻏﻴﺮ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﺑﻪ دﻳﺪه ﺧﺮﻳﺪاري و ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻧﻈﺮ اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ دارد و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﺎﻟﻲ از ﺗﻠﺬذ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻧﮕﺎه ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﺪﻳﻨﻜﻪ ﺗﻠﺬذ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺪف‬
‫او ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺗﻠﺬذ‪ .‬وﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻠﺬذ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺮش آﻟﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻧﻪ اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ‪ .‬ﻣﺎ ﻓﺮق ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻧﻮع ﻧﻈﺮ را در ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻳﻪ ‪ 31‬ﺳﻮره‬
‫ﻧﻮر ﺑﻴﺎن ﻛﺮدﻳﻢ و ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻨﺴﺖ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻴﺮه و‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﺧﺮﻳﺪاري‪ ،‬زن را وراﻧﺪاز ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﺎت ﻧﺪارد ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه زن ﺑﻪ ﻃﻮر آﻟﻲ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﻪ اﺳﺖ ﺟﺎﻳﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﺛﺎﻧﻴﺎ در ﻣﻮرد ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ رواﻳﺎت دﻳﮕﺮ دﻻﻟﺖ دارد و‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﻫﻢ ﻓﺘﻮا ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﻧﺪارد ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﻖ‬
‫زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي زن ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ از ﺑﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ دو رواﻳﺖ را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬

‫‪ » -1‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﻨﺎن‪ :‬ﻗﺎل‪ :‬ﻗﻠﺖ ﻻﺑﻲﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم‪ :‬اﻟﺮﺟﻞ ﻳﺮﻳﺪ ان ﻳﺘﺰوج اﻟﻤﺮأه‪/‬‬
‫ﻓﻴﻨﻈﺮ اﻟﻲ ﺷﻌﺮﻫﺎ؟ ﻓﻘﺎل‪ :‬ﻧﻌﻢ‪ ،‬اﻧﻤﺎ ﻳﺮﻳﺪ ان ﻳﺸﺘﺮﻳﻬﺎ ﺑﺎﻏﻠﻲ اﻟﺜﻤﻦ« )‪.(1‬‬
‫ﻋﺒﺪاﷲ ﺑﻦ ﺳﻨﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﭘﺮﺳﻴﺪم وﻗﺘﻲ ﺷﺨﺺ اراده دارد ﺑﺎ‬
‫زﻧﻲ ازدواج ﻛﻨﺪ آﻳﺎ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮي او ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آري زﻳﺮا ﺑﻪ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺗﺮﻳﻦ ﻗﻴﻤﺖ‪،‬‬
‫ﺧﺮﻳﺪار اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ آﻧﭽﻪ اﻧﺴﺎن در زﻧﺪﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲﮔﺬارد از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺗﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ - 12‬ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﻪ‪435 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاد ﻣﻬﺮﻳﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ارزش ﭘﻮل ﻣﻬﺮﻳﻪ‪ ،‬ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﺗﺮﻳﻦ ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ او زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ و ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﺎ او ﺑﺴﺮ ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪ » -2‬ﻋﻦ رﺟﻞ ﻋﻦ اﺑﻲﻋﺒﺪاﷲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻗﺎل‪ :‬ﻗﻠﺖ ﻟﻪ‪ / :‬ﻳﻨﻈﺮ اﻟﺮﺟﻞ اﻟﻲ اﻟﻤﺮأه ﻳﺮﻳﺪ‬
‫ﺗﺰوﻳﺠﻬﺎ ﻓﻴﻨﻈﺮ اﻟﻲ ﺷﻌﺮﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﻨﻬﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ ﺑﺄس ﺑﺬﻟﻚ اذا ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻣﺘﻠﺬذا « )‪.(1‬‬
‫ﻣﺮدي از ﺣﻀﺮت ﺻﺎدق ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ آﻳﺎ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ازدواج دارد ﺣﻖ دارد ﺑﻪ ﻣﻮ‬
‫و زﻳﺒﺎﺋﻴﻬﺎي زن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮش ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪارد ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻘﺼﻮدش‬
‫اﻟﺘﺬاذ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر‪ ،‬اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺛﺎﻟﺜﺎ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﻓﻌﻼ در ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ اﺳﺖ ﻧﻪ در ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻣﺮد‪ .‬ﻓﺮﺿﺎ‬
‫رواﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ دﻻﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه زن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮش ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻏﻴﺮ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﺑﺮ ﭼﻬﺮه زن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﻋﺪم‬
‫ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﻣﺮد ﺑﺮ ﭼﻬﺮه زن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮ وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن زن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را‪.‬‬

‫‪ - ٥‬ﺁﻳﻪ " ﺟﻠﺒﺎب "‬

‫دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ آن ﺗﻤﺴﻚ ﺟﺴﺖ‪ ،‬آﻳﻪ ﺟﻠﺒﺎب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻳﺎ اﻳﻬﺎ‬
‫اﻟﻨﺒﻲ ﻗﻞ ﻻزواﺟﻚ و ﺑﻨﺎﺗﻚ و ﻧﺴﺎء اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻳﺪﻧﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﺟﻼﺑﻴﺒﻬﻦ «‪ " ...‬اي ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ!‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺖ و دﺧﺘﺮاﻧﺖ و ﻫﻤﺴﺮان ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ - 365‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪11 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪١٩٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﻪ ﺟﻠﺒﺎﺑﻬﺎي )روﺳﺮﻳﻬﺎ( ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪ‪(...‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻠﻪ " ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎزﻧﺪ روﺳﺮﻳﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ را " ﻛﻨﺎﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ روﺳﺮﻳﻬﺎ ﭼﻬﺮه ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻔﺴﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺨﺸﺮي‬
‫در " ﻛﺸﺎف " و ﻓﻴﺾ در " ﺻﺎﻓﻲ " اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻣﺎ در ﻳﻜﻲ از ﻓﺼﻠﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﺣﺮﻳﻢ ﻋﻔﺎف " ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮدﻳﻢ اﻳﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻣﺒﻨﺎﺋﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻟﻤﻴﺰان را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ اﻻن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﻫﻴﭻ ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ادﻟﻪ وﺟﻮب ﺳﺘﺮ اﺳﺘﻨﺎد‬
‫ﻧﺠﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﺮآﺖ زن در ﻣﺠﺎﻣﻊ‬

‫ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ را ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﻮد ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬از ﻣﺠﻤﻮع آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ دو ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﻛﺎﻣﻼ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ اﺳﻼم ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و ارزش ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﭘﺎﻛﻲ و ﻟﺰوم ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮدن‬
‫رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ زن و ﻣﺮد ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺮ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻟﻤﺲ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻨﻴﺪن و‬
‫ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ راﺿﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﺎم و ﻋﻨﻮاﻧﻲ‬
‫ﺧﺪﺷﻪاي ﺑﺮ آن وارد ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز اﻳﻦ ارزش ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ و در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ دودش ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﻣﻲرود ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ روي ﺧﻮد ﺑﻴﺎورد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻧﺎم آزادي زن‪ ،‬و ﺻﺮﻳﺤﺘﺮ‪ " :‬آزادي رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ " روح ﺟﻮاﻧﺎن را ﺳﺨﺖ‬
‫ﻓﺎﺳﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ آزادي ﺑﻪ ﺷﻜﻔﺘﻦ اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﮕﺮ‬
‫و ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ آﻧﭽﻪ در ﻗﺪﻳﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﻫﺪر داده‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬زن از ﻛﻨﺞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رو آورده اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺎر‬
‫درﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ! زن اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻧﺎم آزادي‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ را ﺧﺮاب ﻛﺮده‬
‫ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺪرﺳﻪ ﻳﺎ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ را آﺑﺎد ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻠﻂ ﻧﻜﻨﻢ آﻧﺠﺎ را ﻧﻴﺰ ﺧﺮاب ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﺛﺮ اﻳﻦ ﺑﻲ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎري و دور اﻓﻜﻨﺪن ﻗﻴﻮد اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬از راﻧﺪﻣﺎن ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺟﻮاﻧﺎن ﻛﺎﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﻮاﻧﺎن از ﺗﺤﺼﻴﻞ و ﻣﺪرﺳﻪ ﻓﺮاري ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻨﺎﻳﺘﻬﺎي ﻋﺸﻘﻲ ﻓﺮاوان ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎزار‬
‫ﺳﻴﻨﻤﺎﻫﺎ روﻧﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺟﻴﺐ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪداران ﻣﻮﻟﺪ ﻟﻮازم آراﻳﺸﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ارزش رﻗﺎﺻﻬﺎ و‬
‫رﻗﺎﺻﻪﻫﺎ و ﻛﻮﻟﻴﻬﺎ ﺻﺪ ﺑﺮاﺑﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻣﺘﻔﻜﺮان و ﻣﺼﻠﺤﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﻛﻪ رﻗﺎﺻﻪاي وارد ﻛﺸﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ‬
‫آﻧﮕﺎه ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪي ﻧﻈﻴﺮ ﭘﺮﻓﺴﻮر ﺑﺮﻧﺎرد ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻌﺮوف ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﻠﺐ وارد ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ و ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺟﻮاﻧﺎن را در ﻫﺮ دو ﻣﻮرد ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ)‪.(1‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬اﺳﻼم ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺣﺼﺎر ﻋﻔﺎف دارد‪-‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ روش اﻳﻦ آﺋﻴﻦ ﭘﺎك ﺧﺪاﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ آﺋﻴﻦ ﻣﻌﺘﺪل و ﻣﺘﻌﺎدل اﺳﺖ و از ﻫﺮ‬
‫اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﻳﻄﻲ ﺑﻪ دور اﺳﺖ و اﻣﺘﺶ را " اﻣﺖ وﺳﻂ "‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 29 / 3 / 48‬دو ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﻲ ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮدﺷﺎن از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن زن و‬
‫ﺷﻮﻫﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮدﺷﺎن زن و ﺷﻮﻫﺮﻧﺪ وارد ﺗﻬﺮان ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬اﻋﻢ از ﭘﺴﺮ و‬
‫دﺧﺘﺮ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﻲ ﺳﺎﺑﻘﻪاي از آﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آوردﻧﺪ و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮان و‬
‫دﺧﺘﺮان اﻳﺮاﻧﻲ آﻧﭽﻨﺎن ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺮاز اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫دﻳﺪن ﻋﻜﺴﺸﺎن در ﺣﺎل ﻓﺮﻳﺎد‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨﺪه را ﻣﺘﻮﺣﺶ و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت در روز ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ " :‬آﻟﺒﺎﻧﻮ و روﻣﻴﻨﺎﭘﺎور " )دو ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﺋﻲ( در ﮔﻔﺘﮕﻮي‬
‫ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﻃﻼﻋﺎت ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﺗﻬﺮاﻧﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ در‬
‫ورودي ﻫﺘﻞ و ﺗﻠﻔﻨﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻛﻪ در ﺳﺎﻋﺖ اﻗﺎﻣﺖ ﻣﺎ در ﻫﺘﻞ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬واﻗﻌﺎ ﻛﺎر‬
‫ﻋﺎدي و روزاﻧﻪ را ﻓﻠﺞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﺋﻲ و اﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن‬
‫ﺳﻔﺮ ﻛﺮدهاﻳﻢ ﻃﺮﻓﺪاراﻧﻲ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‬
‫اﻗﺎﻣﺖ دو ﻫﻔﺘﻪاي ﻣﺎ در ﺗﻬﺮان ﭼﻨﺪ روزي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ "‬
‫اﮔﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺳﻘﻮط اﺧﻼﻗﻲ و دﻟﻴﻞ اﻧﺤﻄﺎط و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﻧﺴﻠﻬﺎي آﻳﻨﺪه ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺲ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؟‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ‪ -‬از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬زﻧﺎن را ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد ﻧﺸﻮد از‬
‫ﺷﺮﻛﺖ در اﺟﺘﻤﺎع ﻧﻬﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺷﺮﻛﺖ آﻧﻬﺎ را واﺟﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺞ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ زن و ﻣﺮد ﻣﺘﺴﺎوﻳﺎ واﺟﺐ اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ ﺷﻮﻫﺮ ﺣﻖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻧﺪارد‪ .‬و در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺧﻴﺺ اﻛﺘﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﺟﻬﺎد ﺑﺮ زﻧﺎن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ و ﺣﻮزه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻮرد‬
‫ﺣﻤﻠﻪ واﻗﻊ ﺷﻮد و ﺟﻨﺒﻪ ﺻﺪدرﺻﺪ دﻓﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻓﻘﻬﺎء‬
‫ﻓﺘﻮا ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺮ زﻧﺎن ﻧﻴﺰ واﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ (1) ،‬وﻟﻲ در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻋﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از زﻧﺎن اﺟﺎزه ﻣﻲداد ﻛﻪ در ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎزان و‬
‫ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﻀﺎﻳﺎي زﻳﺎدي در ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﻼم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺴﺖ )‪.(2‬‬
‫ﺑﺮ زﻧﺎن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺣﻀﻮر ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺣﻀﻮر واﺟﺐ اﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﺮك ﻧﻜﻨﻨﺪ)‪.(3‬‬
‫ﺑﺮ زﻧﺎن واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز ﻋﻴﺪﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ از ﺷﺮﻛﺖ دادن ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﻫﻴﺌﺖ و ﺟﻤﺎل ﺷﺮﻛﺖ در اﻳﻦ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ )‪.(4‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم زﻧﺎن ﺧﻮد را ‪ -‬ﺑﺎ ﻗﻴﺪ ﻗﺮﻋﻪ ‪ -‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﺻﺤﺎب ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ )‪.(5‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم از زﻧﺎن ﺑﻴﻌﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﻧﻜﺮد‪ ،‬دﺳﺘﻮر داد‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻚ‪ ،‬اول ﻛﺘﺎب ﺟﻬﺎد‪.‬‬
‫‪ - 2‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﻛﺘﺐ ﻣﻐﺎزي و ﺳﻴﺮ و ﺗﻮارﻳﺦ ﺻﺪر اﺳﻼم‪ .‬اﻳﻀﺎ رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ ،196 - 197‬و ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 17‬و ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮﻣﺬي ﺻﻔﺤﻪ‪.‬‬
‫‪247‬‬
‫‪ - 3‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪456 .‬‬
‫‪ - 4‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪474 .‬‬
‫‪ - 5‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﻪ‪ 43 .‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮرﺧﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻇﺮف آﺑﻲ آوردﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﺧﻮد را در آن ﻓﺮو ﺑﺮد و دﺳﺘﻮر داد زﻧﺎن دﺳﺖ ﺧﻮﻳﺶ در آب ﻓﺮو‬
‫ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ را ﺑﻴﻌﺖ ﺷﻤﺮد)‪ .(1‬ﻋﺎﻳﺸﻪ ﮔﻔﺖ ﻫﺮﮔﺰ دﺳﺖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ دﺳﺖ ﻳﻚ زن‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را ﻟﻤﺲ ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫زﻧﺎن را از ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﻣﻨﻊ ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﮔﻮاﻳﻨﻜﻪ آﻧﺮا ﻻزم ﻫﻢ ﻧﺸﻤﺮد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺗﺮﺟﻴﺢ داد زﻧﺎن‬
‫در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ‪ .‬در رواﻳﺎت ﻣﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ زﻳﻨﺐ دﺧﺘﺮ ﺑﺰرگ رﺳﻮل اﻛﺮم وﻓﺎت ﻛﺮد‬
‫زﻫﺮاي ﻣﺮﺿﻴﻪ ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﻴﻬﺎ و زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺮ وي ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ )‪ .(2‬از ﻧﻈﺮ‬
‫رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺟﻮان ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻤﺎء اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ از ام‬
‫ﻋﻄﻴﻪ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ رﺳﻮل اﻛﺮم ﻣﺎ را ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬
‫وﻟﻲ ﻣﻨﻊ ﻧﻔﺮﻣﻮد‪(3).‬‬
‫اﺳﻤﺎء دﺧﺘﺮ ﻳﺰﻳﺪ اﻧﺼﺎري‪ ،‬از ﻃﺮف زﻧﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﺄﻣﻮر ﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ آﻧﺎن ﻧﺰد‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺮود و ﭘﻴﺎم ﮔﻼﻳﻪ آﻣﻴﺰ زﻧﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ را ﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا اﺑﻼغ ﻛﻨﺪ و ﺟﻮاب ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫اﺳﻤﺎء وﻗﺘﻲ وارد ﺷﺪ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻊ اﺻﺤﺎب ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫" ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻗﺮﺑﺎﻧﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه زﻧﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻮ )‪ .(4‬ﻣﺎ زﻧﺎن ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ‬
‫ﺗﺮا ﻫﻢ ﺑﺮ ﻣﺮدان ﻣﺒﻌﻮث ﻓﺮﻣﻮد و ﻫﻢ ﺑﺮ زﻧﺎن‪ .‬ﺗﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺮدان ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ .‬ﻣﺎ زﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻮ‬
‫و ﺧﺪاي ﺗﻮ اﻳﻤﺎن آوردﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد اﺗﻔﺎق ﻣﻮرﺧﻴﻦ و ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﺿﻤﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ‪ ،‬و‬
‫ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 12‬از ﺳﻮره ﻣﻤﺘﺤﻨﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻀﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ‪526 .‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪156 .‬‬
‫‪ - 3‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 47‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 94‬و ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود‬
‫ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ‪180 .‬‬
‫‪ - 4‬اﻧﺎ واﻓﺪه اﻟﻨﺴﺎء اﻟﻴﻚ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺟﻨﺴﻲ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدان را ﺑﺮ ﻣﻲآورﻳﻢ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻤﺎ را‬
‫در رﺣﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﭘﺮوراﻧﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ از آن ﻃﺮف ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ وﻇﺎﺋﻒ ﻣﻘﺪس و ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگ و‬
‫ارﺟﻤﻨﺪ و ﭘﺮ اﺟﺮ و ﺑﺎ ارزش ﺑﻪ ﻣﺮدان اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻣﺎ ﻣﺤﺮوﻣﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺮداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺟﻤﻌﻪ و ﺟﻤﺎﻋﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺞ ﻣﻜﺮر اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬و از ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺟﻬﺎد در راه ﺧﺪا دارﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﺮد ﺑﻪ ﺣﺞ ﻳﺎ ﺟﻬﺎد ﻣﻲرود ﻣﺎ زﻧﺎن ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﻣﻮال ﺷﻤﺎ را ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻧﺨﺮﻳﺴﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻤﺎ را ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در زﺣﻤﺘﻬﺎ ﺷﺮﻳﻚ ﺷﻤﺎ ﻣﺮدان ﻫﺴﺘﻴﻢ اﻣﺎ در وﻇﺎﺋﻒ ﺑﺰرگ و ﻣﻘﺪس و ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫ﭘﺮ اﺟﺮ و ﭘﺎداش ﺷﺮﻛﺖ ﻧﺪارﻳﻢ و از ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺮوﻣﻴﻢ؟ "‬

‫رﺳﻮل اﻛﺮم ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ اﺻﺤﺎب ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬

‫" آﻳﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮن اززﻧﻲ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﻮﺑﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺪﻳﻦ رﺳﺎﺋﻲ در اﻣﻮر دﻳﻦ ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ"؟‬
‫ﻳﻜﻲ از اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺧﻴﺎل ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ از ﺧﻮد اﻳﻦ زن ﺑﺎﺷﺪ "‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﻪ ﺟﻮاب اﻳﻦ ﻣﺮد اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻜﺮد‪ .‬رو ﻛﺮد ﺑﻪ اﺳﻤﺎء و ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" اي زن آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ درﺳﺖ ﻓﻬﻢ ﻛﻦ و ﺑﻪ زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎدهاﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺪاﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺮد ﺷﺪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﻤﺮدي ﺗﻮﻓﻴﻖ اﺟﺮ و ﭘﺎداش و‬
‫ﻓﻀﻴﻠﺖ را ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و زﻧﺎن ﻣﺤﺮوﻣﻨﺪ؟ ﺧﻴﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬زن اﮔﺮ ﺧﻮب ﺧﺎﻧﻪداري و‬
‫ﺷﻮﻫﺮداري ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺬارد ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺎك ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻏﺒﺎر ﻛﺪورت آﻟﻮده ﺷﻮد‪ ،‬اﺟﺮ و ﭘﺎداش و ﻓﻀﻴﻠﺖ‬
‫و ﺗﻮﻓﻴﻘﺶ ﻣﻌﺎدل اﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ آن ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺮدان اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ "‪.‬‬

‫اﺳﻤﺎء زﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﻤﺎن ﺑﻮد و ﺗﻘﺎﺿﺎي او و زﻧﺎن ﻫﻤﻔﻜﺮش از ﻋﻤﻖ اﻳﻤﺎﻧﺸﺎن ﺑﺮ ﻣﻲﺧﺎﺳﺖ ﻧﻪ از‬
‫ﺷﻬﻮات ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻣﺮوز ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬او و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﻧﮕﺮان اﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺒﺎدا‬
‫وﻇﺎﺋﻔﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه آﻧﺎن واﮔﺬار ﺷﺪه ﻗﺪر و ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﻪ وﻇﺎﺋﻒ ﻣﻘﺪس و‬
‫ﻗﺪر و ﻗﻴﻤﺖدار ﺑﻪ ﻣﺮدان اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او و ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺴﺎوات زﻧﺎن و‬
‫ﻣﺮدان را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﭼﻪ؟ در رﺑﻮدن ﮔﻮي ﻓﻀﻴﻠﺖ و اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻘﺪس‪ .‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ‬
‫در ﻣﺨﻴﻠﻪ آﻧﺎن ﻫﻢ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲﻛﺮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻬﻮات ﻓﺮدي را ﻧﺎم " ﺣﻘﻮق " ﻧﻬﻨﺪ و‬
‫ﺟﻨﺠﺎل راه ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻬﺬا وﻗﺘﻲ ﻛﻪ آن ﺟﻮاب را ﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺮهاش از ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮي ﻫﻤﻔﻜﺮاﻧﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ )‪.(1‬‬
‫در ﺑﺎب ﺷﺮﻛﺖ زﻧﺎن در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد‪ ،‬در ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ رواﻳﺎت ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﻀﻲ وارد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺻﺎﺣﺐ " وﺳﺎﺋﻞ " ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺤﺪث‬
‫ﻣﺘﺒﺤﺮي اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع آﺛﺎر و رواﻳﺎت اﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬اﺳﺪ اﻟﻐﺎﺑﻪ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 398 .- 399‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎن در ﻛﺘﺐ ﺣﺪﻳﺚ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫" از ﻣﺠﻤﻮع رواﻳﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي زﻧﺎن رواﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻋﺰا‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم‪ (1) ،‬ﻳﺎ ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزه ﺑﻴﺮون روﻧﺪ و در اﻳﻦ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻧﺎن اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر در ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﻤﻊ ﺑﻴﻦ رواﻳﺎت ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ رواﻳﺎت ﻣﻨﻊ را ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﻛﺮاﻫﺖ ﻛﻨﻢ" )‪.(2‬‬

‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم زﻧﺎن را اﺟﺎزه ﻣﻲداد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺎﺟﺘﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﺑﻴﺮون روﻧﺪ و ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮده دﺧﺘﺮ زﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا زﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺷﺐ ﺑﺎ اﺟﺎزه رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻛﺎري ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺐ ﺑﻮد ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب ﺳﻮده را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻﺋﻴﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﻋﻤﺮ در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺼﺐ ﺷﺪﻳﺪي داﺷﺖ و ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﺪ زﻧﺎﻧﺶ ﺑﻴﺮون روﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺑﺎ ﻟﺤﻦ ﺧﺸﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﻮده ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺧﻴﺎل ﻛﺮدي‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻴﻢ؟! ﺧﻴﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ در ﺑﻴﺮون آﻣﺪن ﺧﻮد دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻜﻦ‪.‬‬
‫ﺳﻮده از ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻛﺮد و ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﻋﺮض رﺳﻮل ﺧﺪا رﺳﺎﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺎم ﺧﻮردن ﺑﻮد و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ در دﺳﺘﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻮﻟﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ وﺣﻲ ﺑﺮ‬
‫آﻧﺤﻀﺮت ﻋﺎرض ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬
‫" » اﻧﻪ ﻗﺪ اذن ﻟﻜﻦ ان ﺗﺨﺮﺟﻦ ﻟﺤﻮاﺋﺠﻜﻦ « "‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬در ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار ﺟﻠﺪ ‪ 11‬ﭼﺎپ ﻛﻤﭙﺎﻧﻲ ﺻﻔﺤﻪ ‪ 118‬رواﻳﺘﻲ از ﻛﺎﻓﻲ از ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ‬
‫ﺟﻌﻔﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن‪ " :‬ﻛﺎن اﺑﻲ ﻳﺒﻌﺚ اﻣﻲ و ام ﻓﺮوه ﺗﻘﻀﻴﺎن‬
‫ﺣﻘﻮق اﻫﻞ اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ « " ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺪرم اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻣﺎدر ﻣﻦ و ﻣﺎدر ﺧﻮدش را ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد ﻛﻪ‬
‫ﺣﺎﺟﺎت درﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪72 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻳﻌﻨﻲ اﺟﺎزه داده ﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺣﺎﺟﺘﻲ دارﻳﺪ ﺑﻴﺮون روﻳﺪ )‪.(1‬‬
‫آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ از ﺗﻮارﻳﺦ و ﻧﻘﻠﻬﺎي ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﺑﻦ‬
‫اﻟﺨﻄﺎب ‪ -‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎي ﻃﺒﻴﻌﺘﻬﺎﺋﻲ ﺧﺸﻚ و ﺧﺸﻦ از ﻃﺮاز اوﺳﺖ‪ -‬در ﻣﻮرد زﻧﺎن‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺳﺨﺘﮕﻴﺮ و ﻃﺮﻓﺪار ﺧﺎﻧﻪﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﻠﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎﺣﻆ در " اﻟﺒﻴﺎن و اﻟﺘﺒﻴﻴﻦ " ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 90‬و ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 155‬از ﻋﻤﺮ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ‪:‬‬

‫" اﻛﺜﺮوا ﻟﻬﻦ ﻣﻦ ﻗﻮل " ﻻ " ﻓﺎن " ﻧﻌﻢ " ﻟﻴﻀﺮﺑﻬﻦ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺴﺄﻟﺔ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ زﻧﻬﺎ " ﻧﻪ "‬
‫ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‪ .‬زﻳﺮا " ﺑﻠﻲ " آﻧﺎﻧﺮا در ﺧﻮاﻫﺶ ﺟﺮيﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ "‪.‬‬

‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺸﺎف ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 53‬ﺳﻮره اﺣﺰاب ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" ﻋﻤﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻧﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا در ﭘﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻴﺮون ﻧﺮوﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺎد اﻳﻦ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺸﻤﻲ ﺷﻤﺎ را‬
‫ﻧﻤﻲدﻳﺪ‪ .‬ﻳﻚ روز ﺑﺮ آﻧﺎن ﮔﺬﺷﺖ و ﮔﻔﺖ آﺧﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺎن ﻓﺮق دارﻳﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺷﻮﻫﺮ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮدان ﻓﺮق دارد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺮده در ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬زﻳﻨﺐ ﻫﻤﺴﺮ رﺳﻮل ﺧﺪا ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺴﺮ ﺧﻄﺎب! وﺣﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻧﺎزل ﻣﻲﺷﻮد و آﻧﮕﺎه ﺗﻮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻏﻴﺮت ﻣﻲورزي و ﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟! "‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬و ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 49‬و ﺟﻠﺪ ‪8‬‬
‫‪66‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫در ﺳﻨﻦ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ " ﺑﺎب ﻣﺎﺟﺎء ﻓﻲ اﻟﺒﻜﺎء ﻋﻠﻲ اﻟﻤﻴﺖ " ﺣﺪﻳﺚ ﺷﻤﺎره ‪ 1587‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫" رﺳﻮل ﺧﺪا در ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎزهاي ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد‪ .‬زﻧﻲ از ﻛﺴﺎن ﻣﺘﻮﻓﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺑﺮ‬
‫آن زن ﻧﻬﻴﺐ زد‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬وﻟﺶ ﻛﻦ اي ﻋﻤﺮ! ﭼﺸﻢ ﮔﺮﻳﺎن و دل داﻏﺪار و ﻋﻬﺪ‬
‫ﻗﺮﻳﺐ اﺳﺖ "‪.‬‬
‫از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻲ ﻋﻤﺮ زﻳﺎد ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻧﻘﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ‪:‬‬

‫" ﻋﺎﺗﻜﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﻋﻤﺮ‪ ،‬داﺋﻤﺎ ﺑﺎ او ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ در ﻛﺸﻤﻜﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ او‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ او اﺻﺮار داﺷﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﺎﺗﻜﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻬﻲ ﺷﻮﻫﺮش را ﺗﻤﺮد ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻬﻲ ﺻﺮﻳﺢ ﻛﻨﺪ‪ ،‬دﻟﺶ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﺎﺗﻜﻪ‬
‫ﺳﻜﻮت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺎﺗﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺮود‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ درﺧﻮاﺳﺖ ﻋﺎﺗﻜﻪ ﺳﻜﻮت ﻣﻲﻛﺮد‬
‫و ﻟﺐ از ﻟﺐ ﻧﻤﻲﺟﻨﺒﺎﻧﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻋﺎﺗﻜﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﻧﻬﻲ ﻧﻜﻨﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ و ﻣﻲرﻓﺖ " )‪.(1‬‬
‫در ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري از اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫" ﺳﺨﺖ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻮدم ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آورم و از ﻋﻤﺮ ﺑﭙﺮﺳﻢ آن دو زن ﻛﻪ در ﻗﺮآن‬
‫درﺑﺎره آﻧﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ‪ » " :‬ان ﺗﺘﻮﺑﺎ اﻟﻲ اﷲ ﻓﻘﺪ ﺻﻐﺖ‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬اﻟﺤﺠﺎب ﻣﻮدودي ﺻﻔﺤﻪ ‪ 318‬ﻧﻘﻞ از ﻣﻮﻃﺄ ﻣﺎﻟﻚ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٠٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻗﻠﻮﺑﻜﻤﺎ "" )‪ (1‬ﻛﻴﺎﻧﻨﺪ؟ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ در ﺳﻔﺮ ﺣﺞ ﻫﻤﺮاه او ﺷﺪم‪ .‬ﻳﻚ روز ﻓﺮﺻﺘﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‪،‬‬
‫ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ آب وﺿﻮ روي دﺳﺘﺶ ﻣﻲرﻳﺨﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻳﺎ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ! آن دو زن ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫در ﻗﺮآن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ان ﺗﺘﻮﺑﺎ اﻟﻲ اﷲ ﻓﻘﺪ ﺻﻐﺖ ﻗﻠﻮﺑﻜﻤﺎ ""‬
‫ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺠﺐ اﺳﺖ از ﺗﻮ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻋﺎﻳﺸﻪ و ﺣﻔﺼﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺧﻮد ﻋﻤﺮ داﺳﺘﺎن را اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺗﻔﺼﻴﻞ داد‪ :‬ﻣﻦ و ﻳﻜﻲ از اﻧﺼﺎر در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺖ ﻣﻨﺰل داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ و او ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ‪ ،‬ﻳﻚ روز در ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮوﻳﻢ و اﮔﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫ﺗﺎزهاي رخ داده ﺑﻮد ﺑﻪ اﻃﻼع دﻳﮕﺮي ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﺮدم ﻗﺮﻳﺶ ﺗﺎ در ﻣﻜﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮدﻳﻢ‪ (2) ،‬اﻣﺎ ﻣﺮدم ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﺮﻋﻜﺲ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺎن آﻧﺎن ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺪرﻳﺠﺎ اﺧﻼق زﻧﺎن ﻣﺪﻳﻨﻪ در زﻧﺎن ﻣﺎ اﺛﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻚ‬
‫روز ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮم ﺧﺸﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬او ﺑﺮﺧﻼف اﻧﺘﻈﺎر‪ ،‬ﺟﻮاب ﻣﺮا ﭘﺲ داد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺟﻮاب ﻣﺮا ﭘﺲ ﻣﻲدﻫﻲ؟! ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺒﺮ ﻧﺪاري ﻛﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ روﻳﺸﺎن ﺑﺎ او ﺑﺎز اﺳﺖ و ﺑﺎ‬
‫او ﻳﻚ و دو ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﮔﺎه ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﻳﻚ روز ﺗﻤﺎم ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻗﻬﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﺨﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪم ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻗﺴﻢ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻮره ﺗﺤﺮﻳﻢ‪ ،‬آﻳﻪ ‪ :4‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻴﺪ )ﺑﺠﺎ و ﻻزم اﺳﺖ( زﻳﺮا دﻟﻬﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺤﺮف‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﻳﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دو ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن رﺳﻮل اﻛﺮم اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ﻳﻚ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﺳﺮي ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪ ،‬و آﻧﺎن ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺧﻄﺎ ﺷﺪﻧﺪ و ﻓﺎش ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬در رواﻳﺖ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 190‬ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬و‬
‫اﷲ ان ﻛﻨﺎ ﻓﻲ اﻟﺠﺎﻫﻠﻴﺔ ﻣﺎ ﻧﻌﺪ ﻟﻠﻨﺴﺎء اﻣﺮا ﺣﺘﻲ اﻧﺰل اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻓﻴﻬﻦ ﻣﺎ اﻧﺰل و ﻗﺴﻢ ﻟﻬﻦ ﻣﺎ‬
‫ﻗﺴﻢ‪ " ...‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﺎ در ﺟﺎﻫﻠﻴﺖ ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺷﺄﻧﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ )در ﻗﺮآن(‬
‫درﺑﺎره آﻧﺎن آﻳﺎﺗﻲ ﻧﺎزل ﻛﺮد و ﺣﻘﻮق و ﺑﻬﺮهﻫﺎﺋﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﺑﺪﺑﺨﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮرا ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪم و آﻣﺪم ﺑﻪ ﺷﻬﺮ و ﺑﺮ دﺧﺘﺮم‬
‫ﺣﻔﺼﻪ وارد ﺷﺪم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻨﻴﺪهام ﺷﻤﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻳﻚ روز ﺗﻤﺎم ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻠﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دﺧﺘﺮﻛﻢ! ﺑﻴﭽﺎره ﺷﺪي‪ .‬ﭼﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﻲ داري ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮش ﺑﺮ ﺗﻮ‬
‫ﺧﺸﻢ ﻧﮕﻴﺮد؟ دﺧﺘﺮﻛﻢ! از ﻣﻦ ﺑﺸﻨﻮ‪ :‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻧﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺗﻨﺪي ﻛﻦ و ﻧﻪ از او ﻗﻬﺮ ﻛﻦ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﻮدم ﺑﮕﻮ اﮔﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ رﻗﻴﺒﺖ )ﻋﺎﻳﺸﻪ( از ﺗﻮ زﻳﺒﺎﺗﺮ اﺳﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎش‪.‬‬
‫ﻗﻀﻴﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬در آن اﻳﺎم ﻣﺎ ﻧﮕﺮان ﺣﻤﻠﻪ ﻏﺴﺎﻧﻴﻬﺎ از ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺎم ﺑﻮدﻳﻢ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ آﻧﺎن‬
‫آﻣﺎده ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ روز ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ رﻓﻴﻖ اﻧﺼﺎري ﺑﻮد و ﻣﻦ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺷﺐ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم دﻳﺪم در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮا ﻣﺤﻜﻢ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬او در ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ؟ ﻣﻦ ﺳﺨﺖ در ﻫﺮاس‬
‫ﺷﺪم‪ .‬آﻣﺪم ﺑﻴﺮون‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺰرﮔﻲ رخ داده‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻏﺴﺎﻧﻴﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬از‬
‫آن ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪ ﺷﺪه؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﻳﻜﺠﺎ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ! ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﺷﺪ ﺣﻔﺼﻪ‪ .‬ﻗﺒﻼ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﺮدم و ﺑﻪ ﺧﻮد ﺣﻔﺼﻪ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ زود ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷﻴﺪم و ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺘﻢ و ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻧﺪم‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ رﻓﺖ و از ﻫﻤﻪ ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺣﻔﺼﻪ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﭼﺮا ﻣﻲﮔﺮﻳﻲ؟ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﮕﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﻗﺪر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬
‫را آزار ﻧﺪﻫﻴﺪ؟! ﺧﻮب‪ ،‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ را ﻃﻼق داد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر ﻣﻲداﻧﻢ از ﻫﻤﻪ‬
‫ﻛﻨﺎرهﮔﻴﺮي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬آﻣﺪم ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻨﺒﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ دﻳﺪم ﮔﺮوﻫﻲ ﮔﺮد ﻣﻨﺒﺮ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪه ﻣﻲﮔﺮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻗﺪري ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدم رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﻃﺮف اﺗﺎق ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﺎه دم در ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﮕﻮ‪ :‬ﻋﻤﺮ اﺟﺎزه ورود‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﻔﺘﻢ اﻣﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳﻜﻮت ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ و رﻓﺘﻢ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﮔﺮد ﻣﻨﺒﺮ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ آرام‬
‫ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬دو ﻣﺮﺗﺒﻪ آﻣﺪم و ﺑﻪ درﺑﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮ اﺟﺎزه ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬از‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺮاﻳﺖ اﺟﺎزه ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳﻜﻮت ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺑﺎر رﻓﺘﻢ ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﮔﺮد ﻣﻨﺒﺮ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدﻧﺪ و از ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ آرام ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﺳﻮم آﻣﺪم و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آن درﺑﺎن ﺳﻴﺎه اﺟﺎزه ورود ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﻏﻼم رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ ﺑﺎز‬
‫ﻫﻢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳﻜﻮت ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺄﻳﻮﺳﺎﻧﻪ ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻓﺮﻳﺎد ﻫﻤﺎن درﺑﺎن ﺳﻴﺎه را ﺷﻨﻴﺪم‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺟﺎزه داد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ وارد ﺷﺪم‪ ،‬دﻳﺪم ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺮ روي‬
‫ﺷﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﺧﻮاﺑﻴﺪه و ﺑﺮ ﻳﻚ ﻣﺘﻜﺎ از ﻟﻴﻒ ﺧﺮﻣﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﻛﺮده ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﻫﺎ ﺑﺮ ﺟﺴﻤﺶ اﺛﺮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻼم ﻛﺮدم‪ .‬اﻳﺴﺘﺎدم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮان ﺧﻮﻳﺶ را ﻃﻼق دادهاي‪،‬‬
‫راﺳﺖ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﷲ اﻛﺒﺮ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ و ﻣﻘﺼﻮدم اﻳﻦ ﺑﻮد ﺳﺮ ﺷﻮﺧﻲ را ﺑﺎز ﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ! ﻣﺎ ﻣﺮدم ﻗﺮﻳﺶ ﺗﺎ در‬
‫ﻣﻜﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬آﻣﺪﻳﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ و از ﺑﺨﺖ ﺑﺪ‪ ،‬زﻧﺎن اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺮداﻧﺸﺎن ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ از ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺒﺴﻤﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺧﻮدم اداﻣﻪ‬
‫دادم و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ دﺧﺘﺮم ﺣﻔﺼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ اﮔﺮ ﻋﺎﻳﺸﻪ از ﺗﻮ ﻗﺸﻨﮕﺘﺮ و ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﺎش‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺗﺒﺴﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن دﻳﺪم ﺗﺒﺴﻢ ﻛﺮد ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ اﻃﺮاف‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮرد ﺟﺰ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫رﺳﻮل اﷲ! دﻋﺎ ﻛﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻣﺖ ﺗﻮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ آﻧﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻓﺎرس و روم ﻏﺮق در‬
‫ﻧﻌﻤﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻛﻪ ﺗﻜﻴﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺮده ﺑﻮد ﻓﻮرا ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ دﻟﻴﻞ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي ﺧﻮﻳﺶ را در‬
‫ﻫﻤﻴﻦ دﻧﻴﺎ از ﺧﺪا ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮدم ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻃﻠﺐ ﻣﻐﻔﺮت ﻛﻦ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﭘﺲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻳﻚ ﻣﺎه از زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ دوري ﺟﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﻛﻪ رازي را ﺣﻔﺼﻪ ﻧﺰد‬
‫ﻋﺎﻳﺸﻪ آﺷﻜﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد‪) .‬ﻧﻪ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﻲﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ زﺑﺎن دراز‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺳﻜﻮت ﻣﻲﻛﺮد(‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎه ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﺰد‪ .‬زﻧﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬آﻳﻪ ﺗﺨﻴﻴﺮ ﻧﺎزل ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻫﻤﺴﺮان‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا از اداﻣﻪ ﻫﻤﺴﺮي ﻧﺎراﺿﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ آﻧﻬﺎ را در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻮﺷﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻓﺮاوان‬
‫ﻣﺎﻟﻲ در ﻛﺎرﺷﺎن آزاد ﺑﮕﺬارد‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ازدواج ﻛﻨﻨﺪ‬
‫و ﻫﺮ ﻛﺪام ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ وﺿﻊ ﻓﻘﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺴﺎزﻧﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ در‬
‫ﻛﻤﺎل رﺿﺎﻳﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﻓﺘﺨﺎر ﻫﻤﺴﺮي رﺳﻮل ﺧﺪا را از‬
‫دﺳﺖ ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ " )‪.(1‬‬

‫آري اﻳﻨﺴﺖ روش اﺳﻼم در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﻳﻂ ﻫﺎ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﺳﻼم ﺑﻪ ﺧﻄﺮات‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از رواﺑﻂ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح آزاد ﺟﻨﺴﻲ ﻛﺎﻣﻼ آﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ را در ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي‬
‫زﻧﺎن و ﻣﺮدان اﺟﻨﺒﻲ دارد‪ .‬ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﺮج و ﻓﻠﺞ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻃﺮﻓﺪار دور ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ‬
‫زﻧﺎن از ﻣﺮدان اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻼم در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ زﻧﺎن اﺟﺎزه ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺴﺎﺟﺪ را ﻣﻲدﻫﺪ دﺳﺘﻮر ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻠﻬﺎ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم در زﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﺧﻮﻳﺶ‬
‫اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ در ورودي زﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ از در ورودي‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻠﺪ ‪ 7‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ 36 - 38‬و ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻠﺪ ‪ 4‬ﺻﻔﺤﺎت ‪- 194‬‬
‫‪192‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺮدان ﻣﺠﺰا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روزي اﺷﺎره ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از درﻫﺎ ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد‪ »":‬ﻟﻮ ﺗﺮﻛﻨﺎ ﻫﺬا اﻟﺒﺎب ﻟﻠﻨﺴﺎء« "‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮب اﺳﺖ اﻳﻦ در را ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻮان اﺧﺘﺼﺎص ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻋﻤﺮ ﺻﺮﻳﺤﺎ ﻧﻬﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدان از آن در وارد ﺷﻮﻧﺪ )‪.(1‬‬
‫و ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺗﻤﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اول زﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻴﺮون ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮدﻫﺎ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ﺧﻮش ﻧﻤﻲداﺷﺖ ﻛﻪ زن و ﻣﺮد در ﺣﺎل اﺧﺘﻼط از‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون روﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ از ﻫﻤﻴﻦ اﺧﺘﻼﻃﻬﺎ ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻴﺰد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺧﻮرد و اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ رخ ﻧﺪﻫﺪ دﺳﺘﻮر ﻣﻲداد ﻣﺮدان از وﺳﻂ‪ ،‬و زﻧﺎن‬
‫از ﻛﻨﺎر ﻛﻮﭼﻪ ﻳﺎ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮوﻧﺪ )‪.(2‬‬
‫ﻳﻚ روز رﺳﻮل ﺧﺪا در ﺑﻴﺮون ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮد‪ .‬دﻳﺪ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﺑﺎﻫﻢ از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫زﻧﻬﺎ ﺧﻄﺎب ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﺷﻤﺎ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ از ﻛﻨﺎر ﺑﺮوﻳﺪ و آﻧﻬﺎ از‬
‫وﺳﻂ )‪.(3‬‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻓﺘﻮا ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﺧﺘﻼط ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔ اﷲ‬
‫ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ ﻳﺰدي )ﻗﺪس ﺳﺮه( در ﻋﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ ﻓﺼﻞ اول ﻣﺴﺄﻟﻪ ‪49‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻳﻜﺮه اﺧﺘﻼط اﻟﺮﺟﺎل ﺑﺎﻟﻨﺴﺎء اﻻ ﻟﻠﻌﺠﺎﺋﺰ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺷﺪن ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﭘﻴﺮ زﻧﺎن "‪.‬‬
‫راﺳﺘﻲ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻴﻤﺎردل ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ راه اﺳﻼم راه ﻣﻌﺘﺪل و ﻣﺘﻌﺎدﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﻼم در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ را ﺑﺮاي ﭘﺎﻛﻲ رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ‪109 .‬‬
‫‪ - 2‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ‪518 .‬‬
‫‪ - 3‬ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود ﺟﻠﺪ ‪ 2‬ﺻﻔﺤﻪ‪658 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻤﻞ آورده اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮوز اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ زن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎورده اﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﻛﺎري ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دور از ﻫﺮ اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﻳﻄﻲ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻢ روﺣﻴﻪﻫﺎ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻢ رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺻﻤﻴﻤﻲﺗﺮ و ﺟﺪيﺗﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و ﻫﻢ ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎع‬
‫ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺮد و زن آﻣﺎدهﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻪهﺎي اﺧﻼﻗﻲ‬

‫در ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻲ رواﻳﺎت ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮد ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﺗﻮﺟﻪ زن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮد‪ ،‬ﭘﺲ زﻧﺎن را در ﺣﺼﺎر ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮد ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ آﻧﻬﺎ را در ﺣﺼﺎر ازدواج‬
‫ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﻳﻚ ﻋﺪه رواﻳﺎت دﻳﮕﺮ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ زﻧﺎن ﺷﻤﺮد ﻛﻪ از ﺧﻄﺮات ﺗﻤﺎﺳﻬﺎي ﻣﺮدان ﺑﺎ زﻧﺎن آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺐ وﺳﺎﺋﻞ اﻳﻦ رواﻳﺎت‬
‫را ﺑﺮ اﺳﺘﺤﺒﺎب ﺣﻤﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه آﻧﻬﺎ را ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪش اﻣﺎم ﻣﺠﺘﺒﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫" » و اﻛﻔﻒ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ اﺑﺼﺎرﻫﻦ ﺑﺤﺠﺎﺑﻚ اﻳﺎﻫﻦ‪ ،‬ﻓﺎن ﺷﺪه اﻟﺤﺠﺎب اﺑﻘﻲ ﻋﻠﻴﻬﻦ‪ ،‬و ﻟﻴﺲ‬
‫ﺧﺮوﺟﻬﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ ادﺧﺎﻟﻚ ﻋﻠﻴﻬﻦ ﻣﻦ ﻻ ﻳﻮﺛﻖ ﺑﻪ ﻋﻠﻴﻬﻦ و ان اﺳﺘﻄﻌﺖ ان ﻻ ﻳﻌﺮﻓﻦ ﻏﻴﺮك‬
‫ﻓﺎﻓﻌﻞ « " )‪.(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺎري ﻛﻦ ﻛﻪ زن ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ]ﻧﺎﻣﻪ ‪ [31‬وﺻﻴﺖ ﻣﻌﺮوف اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺣﺴﻦ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮ از ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬زن را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ آﻧﺎن از ﺧﺎﻧﻪ و‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮت ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ در ﺧﺎرج ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻀﺮ و ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪ ،‬وارد ﻛﺮدن ﺗﻮ ﻣﺮد‬
‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ را ﺑﺮ او در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ و اﺟﺎزه ﻣﻌﺎﺷﺮت در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻀﺮ و ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺎري ﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺗﻮ ﻣﺮد دﻳﮕﺮي را ﻧﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻦ "‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻤﺎء اﺳﻼم اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻮدﻳﻢ و ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮاﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﻚ آﻧﭽﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻴﺶ از " ﺗﻮﺻﻴﻪ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ " ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺶ از ﻟﺰوم ﺳﺘﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬آﻧﭽﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﺪ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ از آن ﺑﻪ ﺣﺒﺲ زن در ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻘﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻀﻤﻮن ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺟﻤﻠﻪﻫﺎ ﻓﺘﻮا ﻧﺪادهاﻧﺪ ادﻟﻪ ﻗﻄﻌﻲ دﻳﮕﺮ از آﻳﺎت و رواﻳﺎت و ﺳﻴﺮه ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻔﺎد‬
‫ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮات اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎ " ﻣﻌﺮض ﻋﻨﻪ "‬
‫اﺻﺤﺎب اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎ ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و ارزش اﺧﻼﻗﻲ دارد ﻧﻪ‬
‫ﻓﻘﻬﻲ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻓﻘﻬﺎ از اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﺮدهاﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺟﻤﻠﻪﻫﺎ ارﺷﺎد ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ روﺣﻲ و رواﻧﻲ در رواﺑﻂ دو ﺟﻨﺲ اﺳﺖ و ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫راﺑﻄﻪ زن و ﻣﺮد اﺟﻨﺒﻲ ﺳﺨﺖ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻴﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻼن ﺑﺮ آن ﻣﻲﻟﻐﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﻼم ﻻاﻗﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ اﻣﺮ اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺟﺘﻤﺎع‬
‫ﻣﺪﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوز زﻳﺎﻧﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺨﺘﻠﻂ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﻟﺰوﻣﻲ دارد ﻛﻪ زﻧﺎن‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺻﻄﻼح " دوش ﺑﻪ دوش " ﻣﺮدان اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬آﻳﺎ اﮔﺮ در دو ﺻﻒ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﻧﻘﺼﻲ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و راﻧﺪﻣﺎن ﻛﺎر‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﻧﺎن رخ ﻣﻲدﻫﺪ؟‬
‫اﺛﺮ اﻳﻦ دوش ﺑﻪ دوشﻫﺎ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻫﻤﺪوش را از ﻛﺎر ﺑﺎز ﻣﻲدارد و ﻫﺮ ﻳﻚ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺘﻮﺟﻪ " ﻫﻤﺪوش " ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﺪوﺷﻴﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻏﻮﺷﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺣﺪﻳﺜﻲ اﺳﺖ از ﺣﻀﺮت زﻫﺮا ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﻘﻬﺎء ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ اﺳﺘﻨﺎد‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺻﺤﻴﺤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﺣﺪﻳﺚ اﻳﻨﺴﺖ‪:‬‬
‫" روزي رﺳﻮل ﺧﺪا از ﻣﺮدم ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺮاي زن از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ؟ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻛﻮدك و در ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺼﻪ را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎدرش زﻫﺮا ﺳﻼم اﷲ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻧﻘﻞ ﻛﺮد‪ .‬زﻫﺮا ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮاي زن اﻳﻨﺴﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي را ﻧﺒﻴﻨﺪ و ﻣﺮد ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي ﻫﻢ او را ﻧﺒﻴﻨﺪ " )‪.(1‬‬

‫اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ و ارﺟﺤﻴﺖ دور ﺑﻮدن زن و ﻣﺮد را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺒﻼ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻳﻢ ﺗﻤﺎم ﺗﺮﺧﻴﺼﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺣﺮج و ﻣﻀﻴﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ارﺟﺤﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﭘﻮﺷﺶ‪ ،‬دور ﺑﻮدن زن و ﻣﺮد‪ ،‬وﺟﻮد ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺎن آﻧﺪو در ﺣﺪود اﻣﻜﺎن ﺳﺮ‬
‫ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬ﻳﺎ ﻋﻠﻲ اول ﻧﻈﺮه ﻟﻚ و اﻟﺜﺎﻧﻴﺔ ﻋﻠﻴﻚ ﻻ ﻟﻚ‬
‫« " )‪ (2‬ﻳﻌﻨﻲ اوﻟﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﻔﺖ ﺗﻮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﮕﺎه دوم ﺑﻪ زﻳﺎﻧﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬ﻧﻘﻞ از ﻛﺸﻒ اﻟﻐﻤﺔ‪.‬‬
‫‪ 2‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪ 24 .‬در ﺳﻨﻦ اﺑﻮداود ﺟﻠﺪ ‪ 1‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 496‬ﺑﺪﻳﻦ ﻋﺒﺎرت آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫ﻋﻠﻲ ﻻ ﺗﺘﺒﻊ اﻟﻨﻈﺮه ﺑﺎﻟﻨﻈﺮه ﻓﺎن ﻟﻚ اﻻوﻟﻲ و ﻟﻴﺴﺖ ﻟﻚ اﻻﺧﺮه «‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ رواﻳﺎت ﺷﻴﻌﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در وﺳﺎﺋﻞ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮن آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺳﻮدت‪.‬‬
‫در اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن ﺣﻜﻢ اﺳﺖ ﻳﺎ در ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن اﺛﺮي ﻛﻪ ﻃﺒﻌﺎ در ﻧﮕﺎه ﻫﺴﺖ‬
‫اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻘﻖ ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺮاﻳﻊ و ﻋﻼﻣﻪ ﺣﻠﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﻣﺘﻌﺮض ﺣﻜﻢ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﺎد ﺣﺪﻳﺚ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه اول ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ و ﻧﮕﺎه دوم ﺣﺮام‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﻋﻤﺪي ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه اول از آن ﻧﻈﺮ‬
‫ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺪي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ در ﻣﻘﺎم ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺗﺮك ﻧﻈﺮ ﺷﻬﻮاﻧﻲ و ﺗﻠﺬذي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻗﻄﻌﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ و از ﻣﺤﻞ ﺑﺤﺚ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ زﻧﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎر دوم ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ و ﻟﺬت‬
‫ﺑﺒﺮد‪ .‬ﻧﻮﺑﺖ اول ﭼﻮن ﺗﻠﺬذ ﻏﻴﺮ ﻋﻤﺪي اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻮﺑﺖ دوم ﭼﻮن ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻠﺬذ‬
‫اﺳﺖ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫د ‪ -‬اﻣﺎم ﺻﺎدق ﻓﺮﻣﻮد‪ » " :‬اﻟﻨﻈﺮ ﺳﻬﻢ ﻣﻦ ﺳﻬﺎم اﺑﻠﻴﺲ ﻣﺴﻤﻮم و ﻛﻢ ﻧﻈﺮه اورﺛﺖ ﺣﺴﺮه‬
‫ﻃﻮﻳﻠﺔ « " )‪ .(1‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺗﻴﺮي اﺳﺖ زﻫﺮآﻟﻮد از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻴﻄﺎن‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺣﺴﺮﺗﻬﺎ و ﺗﺄﺳﻔﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮد آوردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺪﻳﺚ دﻳﮕﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ » " :‬زﻧﺎ اﻟﻌﻴﻨﻴﻦ اﻟﻨﻈﺮ « " )‪ (2‬ﻳﻌﻨﻲ زﻧﺎي دو ﭼﺸﻢ ﻧﮕﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دو ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﻬﺎي ﺷﻬﻮتآﻟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻴﺎط‪.‬‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬

‫‪ - 1‬وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪24 .‬‬

‫‪ - 2‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 559‬و وﺳﺎﺋﻞ ﺟﻠﺪ ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ‪24 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻧﻪ ﺣﺒﺲ و ﻧﻪ اﺧﺘﻼط‬

‫از آﻧﭽﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺸﺖ آﻧﭽﻪ اﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻧﻪ آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‬
‫اﺳﻼم‪ ،‬اﺳﻼم را ﺑﺪان ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﺖ زن در ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬و ﻧﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫دﻧﻴﺎي ﺟﺪﻳﺪ آﻧﺮا ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻋﻮاﻗﺐ ﺷﻮم آن را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﺧﺘﻼط زن و ﻣﺮد در‬
‫ﻣﺠﺎﻣﻊ‪.‬‬
‫ﺣﺒﺲ ﻛﻠﻲ زن در ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺠﺎزات ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ در اﺳﻼم ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺑﺪﻛﺎر ﻣﻘﺮر‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫» و اﻟﻼﺗﻲ ﻳﺄﺗﻴﻦ اﻟﻔﺎﺣﺸﺔ ﻣﻦ ﻧﺴﺎﺋﻜﻢ ﻓﺎﺳﺘﺸﻬﺪوا ﻋﻠﻴﻬﻦ ارﺑﻌﺔ ﻣﻨﻜﻢ ﻓﺎن ﺷﻬﺪوا ﻓﺎﻣﺴﻜﻮﻫﻦ‬
‫ﻓﻲ اﻟﺒﻴﻮت ﺣﺘﻲ ﻳﺘﻮﻓﺎﻫﻦ اﻟﻤﻮت او ﻳﺠﻌﻞ اﷲ ﻟﻬﻦ ﺳﺒﻴﻼ)‪.(1‬‬
‫زﻧﺎﻧﻲ از ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ زﻧﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮ آﻧﺎن ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ 1‬ﺳﻮره ﻧﺴﺎء‪ ،‬آﻳﻪ‪15 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢١٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭼﻬﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺷﻬﺎدت دادﻧﺪ )ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ در ﺳﻨﺖ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه و ﻓﻘﻪ ﻣﺘﺼﺪي آن‬
‫اﺳﺖ( آﻧﺎن را در ﺧﺎﻧﻪ ﺣﺒﺲ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﺮﺷﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺪ ﻳﺎ ﺧﺪا راه دﻳﮕﺮي ﺑﺮ اﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﺴﺮان ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﻣﻘﺼﻮد از راه دﻳﮕﺮ اﺷﺎره ﺑﺪﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ و در آﻳﻨﺪه‬
‫ﺣﻜﻢ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬آﻳﻪ ‪ 2‬از ﺳﻮره ﻧﻮر ﻛﻪ ﺣﻜﻢ زاﻧﻲ و زاﻧﻴﻪ را ﺑﻴﺎن ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻳﻪ ﺑﺎ اﺷﺎره آﻧﺮا وﻋﺪه داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﺘﻼط ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ زن در ﻣﺠﺎﻣﻊ و ﻟﻮ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ‬
‫ﺣﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻪ ﺣﺒﺲ و ﻧﻪ اﺧﺘﻼط ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺮﻳﻢ‪ .‬ﺳﻨﺖ ﺟﺎري ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از زﻣﺎن رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن از ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺠﺎﻟﺲ و ﻣﺠﺎﻣﻊ ﻣﻨﻊ ﻧﻤﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ وﻟﻲ ﻫﻤﻮاره اﺻﻞ‬
‫" ﺣﺮﻳﻢ " رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺴﺎﺟﺪ و ﻣﺠﺎﻣﻊ‪ ،‬ﺣﺘﻲ در ﻛﻮﭼﻪ و ﻣﻌﺒﺮ‪ ،‬زن ﺑﺎ ﻣﺮد ﻣﺨﺘﻠﻂ‬
‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺨﺘﻠﻂ زن و ﻣﺮد در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺠﺎﻣﻊ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪ ﻣﺸﺮﻓﻪ ﻛﻪ در‬
‫زﻣﺎن ﻣﺎ ﻣﺤﻞ ازدﺣﺎم ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺮﺿﻲ ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس اﺳﻼم اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﺘﻮاهﺎ‬

‫ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ادﻟﻪ ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﭘﻮﺷﺶ و ﻧﻈﺮ‪ ،‬و ﻫﻢ روش دﻗﻴﻖ و ﻣﻌﺘﺪل اﺳﻼم در ﻣﺠﻤﻮع‬
‫رواﺑﻂ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻃﺒﻖ ﻣﺪارك ﻛﺘﺎب و ﺳﻨﺖ روﺷﻦ ﺷﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ادﻟﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﻋﺪم‬
‫وﺟﻮب ﺳﺘﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﻣﺪﻟﻞ ﻣﻲﺳﺎزد و ﻫﻢ ﺟﺎﻳﺰ ﺑﻮدن ﻧﮕﺎﻫﻲ را ﻛﻪ از روي ﺗﻠﺬذ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫و رﻳﺒﻪاي ﻫﻢ در ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻓﺘﻮاﻫﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼم از ﺻﺪر اول‬
‫ﺗﺎﻛﻨﻮن در اﻳﻦ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻬﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﺘﻮا دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اوﻻ ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻬﺎي اﺳﻼم درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ و ﺛﺎﻧﻴﺎ درﺑﺎره ﻧﻈﺮ ﭼﻪ ﻧﻈﺮي‬
‫دارﻧﺪ؟‬
‫در اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻇﺎﻫﺮا در ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼﻣﻲ اﻋﻢ از ﺷﻴﻌﻪ‬
‫و ﺳﻨﻲ اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﻋﻠﻤﺎي اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ‬
‫ﻫﺸﺎم ﻧﻈﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ دارد‪ .‬آﻧﻬﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮش در ﻣﻮرد ﻧﻤﺎز اﺳﺖ ﻳﺎ درﻣﻮرد ﻧﺎ ﻣﺤﺮم‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫درﺑﺎره ﭼﻬﺮه ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺑﻌﻀﻲ از ﻋﻠﻤﺎء درﺑﺎره دﺳﺘﻬﺎ ﺗﺎ ﻣﭻ و ﻳﺎ درﺑﺎره‬
‫ﭘﺎﻫﺎ ﺗﺎ ﺳﺎق‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺟﺰء اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻬﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪاي اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮرد اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼم اﻋﻢ از ﺷﻴﻌﻪ و ﺳﻨﻲ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻧﻘﻞ اﻗﻮال ﻛﻨﻴﻢ دو ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻳﺪ ذﻛﺮ ﺷﻮد‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ را ﻓﻘﻬﺎء در‬
‫دو ﺟﺎ ﻃﺮح ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ در ﺑﺎب ﻧﻤﺎز‪ ،‬از ﺑﺎب اﻳﻨﻜﻪ در ﻧﻤﺎز واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ زن ﺗﻤﺎم ﺑﺪن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﻧﺎ ﻣﺤﺮﻣﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﻳﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺆال ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻫﻢ در ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ دﻳﮕﺮ در ﺑﺎب‬
‫ﻧﻜﺎح‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﺤﺚ از اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎر ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪودي ﺣﻖ دارد ﺑﻪ زن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻳﻚ ﺑﺤﺚ ﻛﻠﻲ درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ و ﻳﺎ درﺑﺎره ﺟﻮاز و ﻋﺪم ﺟﻮاز‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻠﻴﻬﺬا از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻪ دو ﻧﻮع " ﺳﺘﺮ " دارﻳﻢ‪ :‬ﺳﺘﺮ ﺻﻼﺗﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻛﻪ در ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺮده ﺷﻮد ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺮاﺋﻄﻲ دارد از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻏﺼﺒﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻏﻴﺮه‪ .‬و ﺳﺘﺮ ﻏﻴﺮ‬
‫ﺻﻼﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺮدان ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد و ﺷﺮاﺋﻂ ﺧﺎص ﻧﻤﺎز را ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻌﺪا‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮا اﺧﺘﻼﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻨﻜﻪ ﺳﺘﺮ ﺻﻼﺗﻲ و ﻏﻴﺮ ﺻﻼﺗﻲ از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺪار و‬
‫ﺣﺪود ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ دوم اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻘﻬﺎء اﺻﻄﻼﺣﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﺪن زن ﺟﺰ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ " ﻋﻮرت‬
‫" اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ در ﻧﻈﺮ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ زﻧﻨﺪه ﺟﻠﻮه ﻛﻨﺪ روي اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫" ﻋﻮرت " ﻳﻌﻨﻲ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ زﺷﺖ و ﻣﺴﺘﻘﺒﺢ‪ .‬آﻳﺎ از ﻧﻈﺮ ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺪن زن ﺟﺰ ﭼﻬﺮه و دو‬
‫دﺳﺖ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ زﺷﺖ و ﻣﺴﺘﻘﺒﺢ اﺳﺖ؟!‬
‫ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻮرت " ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ زﺷﺖ و ﻗﺒﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﻬﺬا ﺑﻪ ﻫﺮ اﻣﺮ‬
‫زﺷﺖ و ﻗﺒﻴﺤﻲ " ﻋﻮرت " ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻮرت " در ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺒﺢ و زﺷﺘﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬در داﺳﺘﺎن ﻏﺰوه اﺣﺰاب ﻛﻪ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﺑﺮﺧﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺿﻌﻴﻒ اﻻﻳﻤﺎنﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬و ﻳﺴﺘﺄذن ﻓﺮﻳﻖ ﻣﻨﻬﻢ اﻟﻨﺒﻲ و ﻳﻘﻮﻟﻮن ان ﺑﻴﻮﺗﻨﺎ‬
‫ﻋﻮره و ﻣﺎ ﻫﻲ ﺑﻌﻮره ان ﻳﺮﻳﺪون اﻻ ﻓﺮارا « " )‪ (1‬ﻳﻌﻨﻲ ﻳﻚ دﺳﺘﻪ از آﻧﺎن از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺟﺎزه‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻣﺎن ﺑﻲ ﺣﻔﺎظ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺼﺎر ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪارد و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻲ ﺣﻔﺎظ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺟﺰ ﻓﺮار ﻗﺼﺪي ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻛﻠﻤﻪ " ﻋﻮرت " در ﻣﻮرد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻲ ﺣﻔﺎظ ﺑﻮدن آن ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺒﺢ و زﺷﺘﻲ در اﻳﻨﺠﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در آﻳﻪ ‪ 59‬ﺳﻮره ﻧﻮر ﻛﻪ‬
‫ﻗﺒﻼ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻪ وﻗﺖ ﺧﻠﻮت‪ :‬ﻗﺒﻞ از ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻧﻴﻤﺮوز‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻋﺸﺎء‪ ،‬ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر اﻳﻨﻜﻪ‬
‫اﻓﺮاد در اﻳﻨﻮﻗﺖ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ را از ﺗﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻧﺪ و ﺣﻔﺎﻇﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم " ﺳﻪ ﻋﻮرت "‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺒﻴﺎن ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻟﻐﺘﻬﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﻔﺴﺮان ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ و در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﻔﺴﺮان ﻛﻢ ﻧﻈﻴﺮ اﺳﺖ در ذﻳﻞ آﻳﻪ ‪ 14‬ﺳﻮره اﺣﺰاب آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻟﻐﺖ را ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" و اﻟﻌﻮره ﻛﻞ ﺷﻲء ﻳﺘﺨﻮف ﻣﻨﻪ ﻓﻲ ﺛﻐﺮ او ﺣﺮب‪ .‬و ﻣﻜﺎن ﻣﻌﻮر و دار ﻣﻌﻮره اذا ﻟﻢ ﺗﻜﻦ‬
‫ﺣﺮﻳﺰه " ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻮرت ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ‬
‫ﻧﻘﺎط ﺳﺮﺣﺪي و ﻳﺎ ﻳﻚ اﻣﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻨﮓ‪ .‬ﻣﻜﺎن ﻣﻌﻮر و ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻌﻮر ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ‬
‫اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻧﺪارد و آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻓﻘﻬﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ زن از آن ﺟﻬﺖ "‬
‫ﻋﻮرت " ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﻲﺣﺼﺎر اﺳﺖ و‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ 1‬ﺳﻮره اﺣﺰاب‪ ،‬آﻳﻪ‪14 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺼﺎر ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﺮوﻳﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻘﻞ اﻗﻮال ﻓﻘﻬﺎء‪ .‬ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه اﻟﻔﻘﻬﺎء‪ ،‬ﻛﺘﺎب اﻟﺼﻼه ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﺟﻤﻴﻊ ﺑﺪن زن ﻋﻮرت اﺳﺖ ﺟﺰ ﭼﻬﺮه‪ ،‬ﺑﻪ اﺟﻤﺎع ﺟﻤﻴﻊ ﻋﻠﻤﺎء در ﺟﻤﻴﻊ ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺰ اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ ﻫﺸﺎم ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن زن را ﻋﻮرت داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺳﺨﻦ او ﺑﻪ ﺣﻜﻢ اﺟﻤﺎع‬
‫ﻣﺮدود اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﺎء ﻣﺎ )ﺷﻴﻌﻪ( دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻬﺮه اﺳﺖ و ﻋﻮرت ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻦ اﻧﺲ و ﺷﺎﻓﻌﻲ و اوزاﻋﻲ و ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﻋﻠﻤﺎء ﺷﻴﻌﻪ ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪهاﻧﺪ‬
‫زﻳﺮا اﺑﻦ ﻋﺒﺎس در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺳﺨﻦ ﺧﺪا‪ »" :‬و ﻻ ﻳﺒﺪﻳﻦ زﻳﻨﺘﻬﻦ اﻻ ﻣﺎ ﻇﻬﺮ ﻣﻨﻬﺎ "" وﺟﻪ و‬
‫ﻛﻔﻴﻦ را ﺗﻮأﻣﺎ ﺟﺰء اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺷﻤﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه اﺣﻤﺪ ﺣﻨﺒﻞ و داود ﻇﺎﻫﺮي ﻛﻔﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬و ﺳﺨﻦ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ در رد ﺳﺨﻦ آﻧﻬﺎ"‪.‬‬

‫ﻋﻼﻣﻪ ﺑﻌﺪ ﺳﺨﻦ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﻗﺪﻣﻴﻦ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻓﻘﻬﺎء اﺳﻼم در ﺑﺎب ﺳﺘﺮ ﺻﻼﺗﻲ ﺑﻪ آﻳﻪ ﺳﻮره ﻧﻮر ﺗﻤﺴﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬زﻳﺮا آﻧﭽﻪ در ﻧﻤﺎز ﻻزم اﺳﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎ ﻣﺤﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬و ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ ﺑﺤﺜﻲ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ در ﻧﻤﺎز‪ ،‬زاﺋﺪ ﺑﺮ‬
‫آﻧﭽﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎ ﻣﺤﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ﻻزم اﺳﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ اﻣﺎ در اﻳﻨﻜﻪ آﻧﭽﻪ‬
‫در ﻧﻤﺎز ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎ ﻣﺤﺮم ﻫﻢ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺤﺜﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻦ رﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻴﻪ و ﻃﺒﻴﺐ و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﻌﺮوف اﻧﺪﻟﺴﻲ در ﻛﺘﺎب‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺪاﻳﺔ اﻟﻤﺠﺘﻬﺪ )‪ (1‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻋﻘﻴﺪه اﻛﺜﺮ ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪن زن ﺟﺰ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ‪ ،‬ﻋﻮرت اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻋﻮرت ﺷﻤﺮده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬و اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﻦ‬
‫ﻫﺸﺎم ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن زن ﺑﻼ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻋﻮرت اﺳﺖ "‪.‬‬

‫در ﻛﺘﺎب " اﻟﻔﻘﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﻤﺬاﻫﺐ اﻟﺨﻤﺴﺔ " )‪ (2‬ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﻴﺦ ﺟﻮاد ﻣﻐﻨﻴﺔ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼم اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از زن و ﻣﺮد ﻻزم اﺳﺖ آﻧﭽﻪ را در ﺧﺎرج ﻧﻤﺎز‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﻮﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﻮﺷﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼف در اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ در ﻧﻤﺎز ﻣﻘﺪاري زاﺋﺪ ﺑﺮ‬
‫آﻧﭽﻪ در ﺧﺎرج ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ آﻧﭽﻪ در زن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‬
‫اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪن وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﻳﺎ ﻣﻘﺪاري از آﻧﻬﺎ در ﻧﻤﺎز ﻻزم اﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد ‪ -‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ در ﺧﺎرج ﻧﻤﺎز ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ‪ -‬ﻳﺎ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ؟ و آﻧﭽﻪ در ﻣﺮد ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺤﺚ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ زﻳﺎده ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻧﺎف و زاﻧﻮ ﻻزم اﺳﺖ در ﻧﻤﺎز ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد؟ "‬
‫آﻧﮕﺎه ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻋﻠﻤﺎي ﺷﻴﻌﻪ اﻣﺎﻣﻴﻪ ﺑﺮ زن در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز ﻫﻤﺎن ﻗﺪر واﺟﺐ‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺟﻠﺪ اول‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ‪111 .‬‬
‫‪ - 2‬ﺻﻔﺤﻪ‪113 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﺳﺖ ﺑﭙﻮﺷﺪ ﻛﻪ در ﻏﻴﺮ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺎ ﻣﺤﺮم ﺑﭙﻮﺷﺪ‪." ...‬‬
‫ﻧﻘﻞ ﺳﺨﻨﺎن ﻋﻠﻤﺎء در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﻋﻠﻤﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﺧﻮد اﮔﺮ‬
‫ﺑﺤﺚ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻈﺮ دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﻘﻬﺎء ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ را در‬
‫ﺑﺎب ﺻﻼه و ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻈﺮ را در ﺑﺎب ﻧﻜﺎح ﻣﺘﻌﺮض ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺠﻴﺐ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﻘﻬﺎء ﻣﻌﺎﺻﺮ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه‬
‫اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه واﺟﺐ اﺳﺖ‪ (1) ،‬و اﻳﻦ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه در ﻣﺴﺄﻟﻪ‬
‫ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان اﺧﺘﻼف دارد ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻧﻪ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﻮاز و ﻋﺪم ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ‪ :‬ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه اﻟﻔﻘﻬﺎء‪ ،‬ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻜﺎح ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻧﻈﺮ ﻣﺮد ﺑﻪ زن ﻳﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺣﺎﺟﺖ و ﺿﺮورت اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎري‬
‫دارد( ﻳﺎ ﺣﺎﺟﺖ و ﺿﺮورﺗﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺣﺎﺟﺖ و ﺿﺮورت در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ‬
‫وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﻮف ﻓﺘﻨﻪ در ﻛﺎر اﺳﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻳﺰ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و اﮔﺮ ﺧﻮف ﻓﺘﻨﻪ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد وﻟﻲ ﻣﻜﺮوه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻛﺜﺮ ﺷﺎﻓﻌﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻘﻴﺪه را دارﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﺎﻓﻌﻴﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‬
‫ﺣﺮام اﺳﺖ "‪.‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬در ﻣﺴﺘﻤﺴﻚ اﻟﻌﺮوه‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ 5‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 190 - 192‬آﻳﺔ اﷲ ﺣﻜﻴﻢ ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ادﻟﻪ ﻋﺪم‬
‫ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺶ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ " :‬و ﻣﻦ ذﻟﻚ ﻳﻈﻬﺮ ﺿﻌﻒ ﻣﺎ ﻋﻦ اﻟﺘﺬﻛﺮه ﻣﻦ‬
‫اﻟﻤﻨﻊ و ﻗﻮاه ﻓﻲ اﻟﺠﻮاﻫﺮ‪ " ...‬ﻇﺎﻫﺮا ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻮاﻫﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺮش ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻧﻪ وﺟﻮب‬
‫ﺳﺘﺮ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه ﻗﻄﻌﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻋﻼﻣﻪ ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ادﻟﻪ اﻳﻦ ﻋﺪه از ﺷﺎﻓﻌﻴﻪ را ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ " :‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺣﺮام اﺳﺖ "‪.‬‬
‫ﻣﺤﻘﻖ در ﺷﺮاﻳﻊ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ و ﺗﻜﺮارش ﺟﺎﻳﺰ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ در ﻟﻤﻌﻪ‪ ،‬و ﻋﻼﻣﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻳﺶ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻘﻴﺪه را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ در ﺑﺎب ﻧﻈﺮ ﺑﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ ﺳﻪ ﻗﻮل اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻣﻄﻠﻘﺎ‪ .‬ﻋﻼﻣﻪ در ﺗﺬﻛﺮه و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﻌﺪود دﻳﮕﺮ و از آﻧﺠﻤﻠﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻮاﻫﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ و ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﺗﻜﺮار ﻧﻈﺮ‪ .‬ﻣﺤﻘﻖ در ﺷﺮاﻳﻊ و ﺷﻬﻴﺪ اول در ﻟﻤﻌﻪ و‬
‫ﻋﻼﻣﻪ در ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﻛﺘﺒﺶ ﺗﺎﺑﻊ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﺟﻮاز ﻣﻄﻠﻘﺎ‪ .‬ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺪاﺋﻖ‪ ،‬ﺷﻴﺦ اﻧﺼﺎري‪ ،‬ﻧﺮاﻗﻲ در ﻣﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ در ﻣﺴﺎﻟﻚ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ در ﻣﺴﺎﻟﻚ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﻮل را ﺗﺄﻳﻴﺪ و‬
‫ادﻟﻪاي ﻛﻪ ﺷﺎﻓﻌﻴﻪ ﺑﺪان ﺗﻤﺴﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻋﻼﻣﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ رد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ در آﺧﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺷﻚ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﻮل ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻃﺮﻳﻖ اﺣﺘﻴﺎط و ﺳﻼﻣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻋﻘﻴﺪه ﻗﺪﻣﺎي ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼم را درﺑﺎره ﭘﻮﺷﺶ و ﻫﻢ درﺑﺎره ﻧﻈﺮ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺘﺄﺧﺮ‪:‬‬
‫ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔ اﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ ﻳﺰدي در ﻋﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻮﺷﺶ در‬
‫ﻏﻴﺮ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﺮ زن واﺟﺐ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺪن ﺧﻮﻳﺶ را ﺟﺰ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‪ ،‬از ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺎرم ﺑﭙﻮﺷﺪ " )‪.(1‬‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫ﺳﺎﺗﺮ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ‬ ‫اﻟﺼﻼه‪،‬‬ ‫ﻛﺘﺎب‬ ‫اﻟﻮﺛﻘﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﺮوه‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫درﺑﺎره ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﺑﺮ ﻣﺮد ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ زن اﺟﻨﺒﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺮ زن ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺮد اﺟﻨﺒﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻛﺮده ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻧﻈﺮ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ و ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺑﺎر ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﺣﻮط ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﺳﺖ ﻣﻄﻠﻘﺎ‬
‫" )‪.(1‬‬
‫اﻣﺎ ﻓﻘﻬﺎي ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻏﺎﻟﺒﺎ در اﻳﻦ دو ﻣﺴﺄﻟﻪ از اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﺻﺮﻳﺢ در رﺳﺎﻟﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﻪ‬
‫ﺧﻮدداري ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻃﺮﻳﻖ اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﻣﻲﭘﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺣﻀﺮت آﻳﺔ اﷲ ﺣﻜﻴﻢ داﻣﺖ ﺑﺮﻛﺎﺗﻪ در رﺳﺎﻟﻪ ﻣﻨﻬﺎج‬
‫اﻟﺼﺎﻟﺤﻴﻦ ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻜﺎح‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺳﻮم‪ ،‬ﻓﺘﻮاي ﺻﺮﻳﺢ دارﻧﺪ و وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ را ﺻﺮﻳﺤﺎ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫" ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﺰوﻳﺞ او را دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ زﻧﺎن اﻫﻞ‬
‫ذﻣﻪ ‪ -‬ﺑﻪ ﺷﺮط ﻋﺪم ﺗﻠﺬذ ‪ -‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻧﺎن ﺑﻲﭘﺮوا ﻛﻪ ﻧﻬﻲ آﻧﻬﺎ اﺛﺮ ﻧﺪارد ‪ -‬ﺑﻪ ﺷﺮط ﻋﺪم‬
‫ﺗﻠﺬذ ‪ -‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻬﻲ ﻣﺤﺮم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺮ‬
‫ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﭻ‪ ،‬آﻧﻬﻢ ﺑﻪ ﺷﺮط ﻋﺪم ﺗﻠﺬذ "‪.‬‬

‫ﺣﺲ اﺣﺘﻴﺎط‬
‫ﺑﻲﮔﻤﺎن ﺣﺲ اﺣﺘﻴﺎط ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﺟﺒﺎت ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﻓﺘﻮاي ﺑﻪ ﺟﻮاز ﻧﻈﺮ و ﻋﺪم ﻟﺰوم ﭘﻮﺷﺶ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ در وﺟﺪان ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ دو ﺧﺼﻴﺼﻪ ﻳﻜﻲ در ﻣﺮد‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﻋﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ‪ ،‬ﻛﺘﺎب اﻟﻨﻜﺎح‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ‪31 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫و ﻳﻜﻲ در زن وﺟﻮد دارد‪ :‬در زن ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺒﺮج و ﺧﻮدآراﺋﻲ و ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ‪ ،‬و در ﻣﺮد‬
‫ﻫﻮس ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ‪ :‬اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻌﺮاء زن را ﺑﻪ ﺳﺮو ﺗﺸﺒﻴﻪ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻧﻪ از ﺟﻬﺖ اﻋﺘﺪال ﻗﺎﻣﺖ اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ زن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮو‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺪارد‪ ،‬زﻣﺴﺘﺎن و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮﻫﻨﻪ و ﻋﺮﻳﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و از آﺳﻴﺐ ﺳﺮﻣﺎ ﺑﺎﻛﺶ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺻﻔﺖ ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﻲ زﻧﺎن و ﺧﺼﻴﺼﻪ ﭼﺸﻢ ﭼﺮاﻧﻲ ﻣﺮدان‪ ،‬وﻳﻞ دوراﻧﺖ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬

‫" در ﻣﻴﺎن اﻋﻤﺎل اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻋﺠﻴﺐﺗﺮ از اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدان ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل زﻧﺎن ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ و‬
‫زﻧﺎن ﺗﺎ دم ﮔﻮر آﻣﺎده ﻣﻌﺸﻮق ﺷﺪن و ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮدن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در رﻓﺘﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲ اﻣﺮي ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮ و‬
‫ﺛﺎﺑﺖﺗﺮ از ﻧﮕﺎه ﻣﺮدان ﺑﻪ زﻧﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺒﻴﻦ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮر ﻣﻜﺎر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮاﻗﺐ ﺷﻜﺎر ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﻐﻮل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮش ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺎرش ﻓﺮادار و ﺑﺒﻴﻦ‬
‫ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ درﺑﺎره ﺻﻴﺪ ﺟﺎوداﻧﻲ اوﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎل و ﺗﺼﻮرش را در ﻧﻈﺮ آر ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺮواﻧﻪوار ﺑﻪ‬
‫دور ﺷﻤﻊ ﻣﻲﭼﺮﺧﺪ‪ .‬ﭼﺮا؟ اﻳﻦ اﻣﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد؟ رﻳﺸﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻴﻞ ﻋﻤﻴﻖ در‬
‫ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﻪ ﻣﺮاﺣﻠﻲ را ﻣﻲﭘﻴﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﻜﻮه و ﺟﻨﻮن ﻓﻌﻠﻲ ﺧﻮد ﻣﻲرﺳﺪ؟ "‬
‫آري اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻧﻈﺮ دور داﺷﺖ‪ ،‬و از ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ اﺻﻞ‬
‫ﻋﻔﺎف و ﺗﻘﻮا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﻣﺴﻠﻢ اﺳﻼم و از ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﻨﺰﻟﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٢٩‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫آﺘﻤﺎن ﻳﺎ اﻇﻬﺎر؟‬

‫روي ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺴﺎب در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻋﻤﻼ دو ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻓﺘﻮا در ﻋﺼﺮ اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺳﺨﺖ در ﻋﻤﻖ وﺟﺪان ﺧﻮد‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺘﻮا ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮب ﺳﺘﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ و ﻋﺪم ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ وﺟﻪ و ﻛﻔﻴﻦ‬
‫ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻟﻬﺬا ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻲﭘﻮﻳﻨﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ " اﻻﺣﻮط " ﺧﻮد را ﻧﺠﺎت ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن دوم اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ را ﻋﻘﻴﺪه اﻳﻦ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ و واﻗﻊ‪،‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻋﺼﺮ و زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺮدم دﻧﺒﺎل ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﻴﻮد‬
‫ﻋﻔﺎف را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت دور ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺴﻤﺘﻲ از واﻗﻌﻴﺎت را ﻛﺘﻤﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻼم ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ را واﺟﺐ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻳﻦ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﮔﻔﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺮه و دﺳﺘﻬﺎ را ﻧﻤﻲﭘﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺮ و ﺳﻴﻨﻪ و‬
‫ﭘﺎﻫﺎ ﺗﺎ ﺑﺎﻻي زاﻧﻮ را ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﭘﻮﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ " ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﺘﻤﺎن " و ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﻛﺎري ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻲﻧﻬﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٠‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻛﺘﻤﺎن اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻋﺪهاي ﻧﻈﻴﺮ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه را در ﺑﺎب اﺳﺘﻤﺎع اﺧﺒﺎر رادﻳﻮ‬
‫و ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش آن ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر ﻛﺘﺎب داﺳﺘﺎن راﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻤﺎي ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮد‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﺠﻠﻴﻞ ﻛﺮده آﻧﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺑﻮد و اﻋﺘﺮاف‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺑﺎ اﺻﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﺮده درﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫دو ﺗﺎ از داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ را ﺑﺮدارم زﻳﺮا ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ داﺳﺘﺎن ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدن رﺳﻮل ﺧﺪا ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ را ﻣﻴﺎن‬
‫ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم و ﺣﻀﺮت زﻫﺮا ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم اﺳﺖ‪ .‬رﺳﻮل اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ‬
‫و ﺳﻠﻢ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻴﺮون را ﺑﻪ ﻋﻠﻲ و ﻛﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ را ﺑﻪ زﻫﺮا واﮔﺬار ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺣﻀﺮت زﻫﺮا‬
‫در ﻧﺒﻮدن ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ آﻧﺤﻀﺮت را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ‪ ‬دﻳﮕﺮ داﺳﺘﺎن " ﺣﺘﻲ ﺑﺮده ﻓﺮوش " ﻛﻪ ﺟﻤﻠﻪاي دارد رﺳﻮل ﺧﺪا در ﻣﺬﻣﺖ ﺑﺮده‬
‫ﻓﺮوﺷﻲ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮد ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد اﻳﻦ دو داﺳﺘﺎن را در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻞ و اﺳﺎس دارد از‬
‫آن ﻛﺘﺎب ﺑﺮدارم‪ ،‬زﻳﺮا داﺳﺘﺎن اوﻟﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ زن‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺮون ﺑﺮود و داﺳﺘﺎن دوم ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﺮدﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻨﻜﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﻠﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﺣﻴﺎﻧﺎ اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﺳﺒﺐ اﻧﺤﺮاف ﻣﺮدم از آن‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺸﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺮاي ارﺷﺎد ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫دور ﺷﺪن از ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺸﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﺘﻤﺎن ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺣﺮام اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" » ان اﻟﺬﻳﻦ ﻳﻜﺘﻤﻮن ﻣﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﻦ اﻟﺒﻴﻨﺎت و اﻟﻬﺪي ﻣﻦ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﺑﻴﻨﺎه‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣١‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻟﻠﻨﺎس ﻓﻲ اﻟﻜﺘﺎب اوﻟﺌﻚ ﻳﻠﻌﻨﻬﻢ ا‪4‬ﻟﻪ و ﻳﻠﻌﻨﻬﻢ اﻟﻼﻋﻨﻮن "" )‪(1‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ " ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻓﺴﻮد آﻣﺪه از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎ را ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ و ﺑﻴﺎن ﻛﺮدهاﻳﻢ‬
‫ﻛﺘﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﺪا و ﻫﺮ ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻨﻨﺪهاي آﻧﺎن را ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ "‪.‬‬

‫ﻟﺤﻦ آﻳﻪ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ در ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺤﻦ ﺷﺪﻳﺪ و ﺧﺸﻤﻨﺎﻛﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻣﻘﺼﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺣﻘﺎﻳﻖ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد ﻛﺘﻤﺎن‬
‫ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد ﺣﻘﻴﻘﺖ )و اﻟﺒﺘﻪ در ﺷﺮاﺋﻂ ﻣﺤﺪود و ﻣﻮﻗﺖ و‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮار از ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده( اﻇﻬﺎر ﻧﻜﻨﻴﻢ ﻣﺸﻤﻮل اﻳﻦ آﻳﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ دروغ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮام اﺳﺖ اﻣﺎ راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ واﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﺣﻴﺎﻧﺎ در ﻣﻮاردي ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻜﻮت‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲﻫﺎ اﮔﺮ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ واﻗﻌﻲ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي‬
‫ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻓﺮاد و اﺷﺨﺎص و اﺻﻨﺎف و ﻃﺒﻘﺎت‪ ،‬ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺳﺨﻦ در اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲﻫﺎﺋﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻓﺘﻮا ﻧﺪادن ﺑﻪ ﺟﻮاز ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش‬
‫رادﻳﻮ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮب ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ‪ ،‬آﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ ﺻﺤﻴﺢ و‬
‫ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ اﺳﺖ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟ آﻳﺎ واﻗﻌﺎ ﺟﺮﻳﺎن اﻣﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻃﺒﻘﻪاي از‬
‫زﻧﺎن ﭼﻬﺮه و دو دﺳﺖ ﺧﻮد را ﻣﻲﭘﻮﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﭼﻬﺮه و دﺳﺘﻬﺎ و ﺳﭙﺲ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﺪن را ﻋﺮﻳﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد؟ ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن اﻣﺮ ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدﻫﺎ و زﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺎس ﻛﺎر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه زن ﮔﺸﻮده ﻧﺒﺎﺷﺪ و وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻬﺮه ﮔﺸﻮده ﺷﺪ ﻛﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ" آب ﻛﻪ از ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﭼﻪ ﻳﻚ ﻧﻲ و ﭼﻪ ﺻﺪ ﻧﻲ " و از‬
‫ﻃﺮف‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻮره ﺑﻘﺮه‪"،‬آﻳﻪ‪159 .‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٢‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫دﻳﮕﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﭼﻬﺮه را ﻏﻴﺮ ﻋﻤﻠﻲ و از ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻄﻖ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﻓﻠﺴﻔﻪ و‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي آن ذﻛﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو از ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎ ﻟﺨﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻘﻴﺪه ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاط و ﺑﻲ ﺑﻨﺪوﺑﺎري‪ ،‬ﺗﻮﻫﻤﻬﺎي‬
‫ﻏﻠﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺘﻤﺎع درﺑﺎره ﺣﺠﺎب داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺳﻼم ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﺸﻴﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ از آﻧﺠﺎﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ " :‬از ﭘﺎپ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚﺗﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻮد "‪ " ،‬ﻛﺎﺳﻪ‬
‫از آش ﮔﺮﻣﺘﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ "‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ در ﺳﻮره ﺣﺠﺮات ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ » " :‬ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻻ ﺗﻘﺪﻣﻮا ﺑﻴﻦ ﻳﺪي اﷲ و‬
‫رﺳﻮﻟﻪ « " )‪ .(1‬ﻳﻌﻨﻲ اي ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ! از ﺧﺪا و رﺳﻮل ﺧﺪا ﺟﻠﻮ ﻧﻴﻔﺘﻴﺪ‪ .‬ﻣﻘﺼﻮد از ﺟﻠﻮ اﻓﺘﺎدن از‬
‫ﺧﺪا و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر دﻳﻨﺪاري و ﻣﻘﺪس ﻣﺄﺑﻲ را ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ رﺳﺎﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﺪا و رﺳﻮل‬
‫ﻧﮕﻔﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻫﻢ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" » ان اﷲ ﺣﺪد ﺣﺪودا ﻓﻼ ﺗﻌﺘﺪوﻫﺎ و ﻓﺮض ﻓﺮاﺋﺾ ﻓﻼ ﺗﺘﺮﻛﻮﻫﺎ و ﺳﻜﺖ ﻋﻦ اﺷﻴﺎء ﻟﻢ‬
‫ﻳﺴﻜﺖ ﻋﻨﻬﺎ ﻧﺴﻴﺎﻧﺎ ﻓﻼ ﺗﺘﻜﻠﻔﻮﻫﺎ « ")‪(2‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺪود و ﻣﺮزﻫﺎﺋﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ ،‬از آﻧﻬﺎ ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﻴﺪ )ﻣﺤﺮﻣﺎﺗﻲ ﻗﺮار داده آﻧﻬﺎ‬
‫را ﻧﻘﺾ ﻧﻜﻨﻴﺪ(‪ ،‬و واﺟﺒﺎت ﻓﺮاﺋﻀﻲ ﻗﺮار داده آﻧﻬﺎ را ﺗﺮك ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬و درﺑﺎره ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ‬
‫ﺳﻜﻮت ﻛﺮده اﺳﺖ )ﻧﻪ آﻧﻬﺎ را ﺣﺮام ﻛﺮده و ﻧﻪ واﺟﺐ(‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻜﻮت از روي ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﻧﺒﻮده‬
‫اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ در آن ﻣﻮارد آزاد ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﻤﺎ ﺧﻮد‬
‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺳﻮره ﺣﺠﺮات‪ ،‬آﻳﻪ‪1 .‬‬
‫‪105‬‬ ‫اﻟﺒﻼﻏﻪ‪،‬ﺣﻜﻤﺖ‬ ‫ﻧﻬﺞ‬ ‫‪-2‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٣‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ در ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻛﻪ در ﺟﺎﻣﻊ اﻟﺼﻐﻴﺮ ﻧﻘﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‬
‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" » ان اﷲ ﻳﺤﺐ ان ﻳﺆﺗﻲ رﺧﺼﻪ ﻛﻤﺎ ﻳﻜﺮه ان ﻳﺆﺗﻲ ﻣﻌﺼﻴﺘﻪ « "‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻧﺎﺧﻮش ﻣﻲدارد آﻧﭽﻪ را ﻧﻬﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻣﺮدم اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‬
‫دوﺳﺖ دارد آﻧﭽﻪ را اﺟﺎزه داده اﺳﺖ و ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺷﻤﺮده ﻣﺮدم آﻧﺮا ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻤﻨﻮع ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻨﻮع ﻧﺸﻤﺎرﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﺪﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫" » ان اﷲ ﻳﺤﺐ ان ﻳﺆﺧﺬ ﺑﺮﺧﺼﻪ ﻛﻤﺎ ﻳﺤﺐ ان ﻳﺆﺧﺬ ﺑﻌﺰاﺋﻤﻪ « "‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ دوﺳﺖ دارد ﻫﺮ ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﻣﺒﺎح ﻗﺮار داده اﺳﺖ و رﺧﺼﺖ ﻓﺮﻣﻮده ﻣﺮدم آﻧﺮا‬
‫ﻣﺒﺎح ﺷﻤﺎرﻧﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ دوﺳﺖ دارد ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻧﻬﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻧﺎروا ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻜﺮر ﮔﻔﺘﻪام ﻛﻪ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻓﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺘﻮاي ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺧﻮد را ﺑﺨﻮاﻫﺪ و ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻼف اﻳﻦ ﻣﺼﺤﻠﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺼﻠﺤﺖ را در ﮔﻔﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٤‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﻴﺎل را از ﺳﺮ زﻧﺎن اﻣﺮوز ﺧﺎرج ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﺣﺠﺎب در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻏﻴﺮ ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺎﻣﻼ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ‬
‫ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻳﻢ و ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ و واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻛﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ اﺣﻤﻘﺎﻧﻪاي از‬
‫اروﭘﺎﺋﻴﺎن اﺳﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺎن ﺷﺨﺼﻴﺖ واﻗﻌﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎز‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﻧﺎم آزادي و ﻣﺴﺎوات اﺑﺰار و ﺑﺎزﻳﭽﻪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ وﺳﻴﻠﻪ اﻃﻔﺎء ﺷﻬﻮت ﻣﺮدان‬
‫ﻗﺮار ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٥‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫دو ﻣﺴﺄﻟﻪ دﻳﮕﺮ‬

‫دو ﻣﺴﺄﻟﻪ دﻳﮕﺮ در ﺑﺎب ﻣﻌﺎﺷﺮت زن و ﻣﺮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻛﻪ ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ آﻧﻬﺎ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي زن اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ دﺳﺖ دادن ﺑﺎ او اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺴﺄﻟﻪ اول‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮا ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي زن در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪ در ﻛﺎر‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔ اﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ ﻳﺰدي در ﻋﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ ﺑﺎب‬
‫ﻧﻜﺎح ﻓﺼﻞ اول ﻣﺴﺄﻟﻪ ‪ 39‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫" ﻻ ﺑﺄس ﺑﺴﻤﺎع ﺻﻮت اﻻﺟﻨﺒﻴﺔ ﻣﺎ ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﺗﻠﺬذ و ﻻ رﻳﺒﺔ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ ﻓﺮق ﺑﻴﻦ اﻻﻋﻤﻲ و‬
‫اﻟﺒﺼﻴﺮ و ان ﻛﺎن اﻻﺣﻮط اﻟﺘﺮك ﻓﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻘﺎم اﻟﻀﺮوره‪ ،‬و ﻳﺤﺮم ﻋﻠﻴﻬﺎ اﺳﻤﺎع اﻟﺼﻮت اﻟﺬي‬
‫ﻓﻴﻪ ﺗﻬﻴﻴﺞ ﻟﻠﺴﺎﻣﻊ ﺑﺘﺤﺴﻴﻨﻪ و ﺗﺮﻗﻴﻘﻪ‪ .‬ﻗﺎل ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ » " :‬ﻓﻼ ﺗﺨﻀﻌﻦ ﺑﺎﻟﻘﻮل ﻓﻴﻄﻤﻊ اﻟﺬي ﻓﻲ‬
‫ﻗﻠﺒﻪ ﻣﺮض «"‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪن ﺻﺪاي زن در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ وﻟﻲ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٦‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﺿﺮورﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺮك آن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺮ زن ﺣﺮام اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺻﻮت ﺧﻮد را ﻧﺎزك ﻛﻨﺪ و ﻧﻴﻜﻮ ﺳﺎزد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ آﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ‬
‫ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل در ﻗﺮآن ﺧﻄﺎب ﺑﻪ زﻧﺎن ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﺻﻠﻲ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ و آﻟﻪ و ﺳﻠﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬در‬
‫ﺣﺮف زدن ﺻﺪا را ﻧﺎزك و ﻣﻬﻴﺞ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻃﻤﻊ ﺑﻴﻤﺎردﻻن ﮔﺮدد "‪.‬‬

‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﻮاز اﺳﺘﻤﺎع ﺻﺪاي زن‪ ،‬ﺟﺰء ﻣﺴﻠﻤﺎت اﺳﺖ و دﻟﻴﻞ آن ﺳﻴﺮه ﻗﻄﻌﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و‬
‫ﺿﺮوري ﺑﻮدن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺳﻴﺮه ﻗﻄﻌﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ رﺳﻮل ﺧﺪا و اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم آﻳﻪ ﻣﺬﻛﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺮف زدﻧﻲ ﻛﻪ در آن ﻛﺮﺷﻤﻪ و ﻧﺎز ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﺮود‬
‫ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮد اﻳﻦ آﻳﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﻮاز ﻫﻤﺴﺨﻦ ﺷﺪن زن و ﻣﺮد اﺟﻨﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻬﻴﺪ اول اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻟﻤﻌﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ " :‬و ﻳﺤﺮم ﺳﻤﺎع ﺻﻮت اﻻﺟﻨﺒﻴﻪ "‪ ،‬و ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﻓﻘﻬﺎء ﻣﻌﺎﺻﺮ اﺣﺘﻤﺎل دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺎﺋﻲ از ﻧﺴﺎخ رخ داده اﺳﺖ و ﻣﺜﻼ " ﻻ ﻳﺤﺮم " را "‬
‫ﻳﺤﺮم " ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺴﺄﻟﻪ دوم ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬دﺳﺖ دادن‬
‫زن و ﻣﺮد اﺟﻨﺒﻲ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎﻣﻪاي ﺣﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺘﻜﺶ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻫﻢ در رواﻳﺎت و ﻫﻢ در ﻓﺘﺎواي ﻓﻘﻬﺎء اﺗﻔﺎق ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ از رواﻳﺎت ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﻗﻴﺪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ ﺑﺪون ﺣﺎﺋﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ را ﻓﺸﺎر ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم‬
‫ﺳﻴﺪ در ﻋﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻲ ﺑﻌﺪ از ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫" ﻻ ﻳﺠﻮز ﻣﺼﺎﻓﺤﺔ اﻻﺟﻨﺒﻴﺔ‪ .‬ﻧﻌﻢ ﻻ ﺑﺄس ﺑﻬﺎ ﻣﻦ وراء اﻟﺜﻮب "‬
‫ﻳﻌﻨﻲ دﺳﺖ دادن ﺑﺎ زن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺟﺎﻣﻪاي ﺣﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٧‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﺰ ﺑﻮدن دﺳﺖ دادن ﺑﺎ زن ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ در ﺻﻮرت ﺣﺎﺋﻞ ﺑﻮدن ﺟﺎﻣﻪ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺘﻜﺶ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪاي در ﻛﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﻠﺬذ و رﻳﺒﻪ در ﻛﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻓﻘﻬﺎي دﻳﮕﺮ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻋﺮوه ﻳﺎدآوري ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻗﻄﻌﺎ ﺣﺮام اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬

‫‪٢٣٨‬‬
‫‪www.nasimemotahar.com‬‬
‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬