‫تجهيزات هيدرومكانيك‬

‫‪ -1‬مقدمه‬

‫سد گلپايگان در فاصله ‪20‬كيلومتري جنوب غربي شهر گلپايگان قرار گرفته است‪ .‬اين سد از‬
‫نوع مخزني) و خاكي و داراي سرريزهاي آزاد مي‌باشد‪ .‬دسترسي به محل سد از طريق) جاده‬
‫اصلي گلپايگان ‪-‬كوچري) امكان‌پذير است‪.‬‬

‫بمنظور توليد انرژي) برقابي) از اين سد‪ ،‬مطالعات فاز ‪ 1‬صورت گرفت كه با توجه به آخرين‬
‫نتايج برنامه‌ريزي) منابع آب‪ ،‬ظرفيت نصب نيروگاه ‪ 8‬مگاوات معادل دو واحد ‪ 4‬مگاواتي) با‬
‫كاركرد) پيك ‪ 4‬ساعت در محور يك‪ ،‬بلحاظ فني و اقتصادي) انتخاب شد كه داراي يك آبگير‬
‫نيروگاه مي‌باشد‪ ).‬اين آبگير شامل آشغالگير ورودي‪ ،‬دريچه‌ اضطراري رأس به همراه ميله‌هاي‬
‫رابط و باالبرهاي هيدروليكي مربوطه و پوشش فلزي مي‌باشد)‪.‬‬

‫شرح تجهيزات هيدرومكانيك فوق) الذكر به همراه مشخصات فني الزم در ادامه گزارش آورده‬
‫شده است‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪ -2‬معيارهاي طراحي‬

‫پس از بررسي‌هاي انجام شده بر روي) گزينه‌هاي متفاوت سد‪ ،‬معيارهاي زير بعنوان اساس‬
‫مطالعات در اين مرحله مدنظر) و براي تعيين مشخصات و طراحي) تجهيزات هيدرومكانيكي‬
‫مورد) استفاده قرار گرفته است‪.‬‬

‫‪ 00/2000‬متر از سطح دريا‬ ‫رقوم نرمال‬

‫‪ 2/2004‬متر از سطح دريا‬ ‫رقوم حداكثر (سيل ‪ 1000‬ساله)‬
‫‪ 00/1991‬متر از سطح دريا‬ ‫رقوم حداقل‬
‫‪ 00/1102‬متر از سطح دريا‬ ‫رقوم تاج‬

‫‪ -3‬تجهيزات هيدرومكانيكي آبگير نيروگاه‬

‫تجهيزات هيدرومكانيكي) آبگير نيروگاه در ورودي شامل آشغالگير ورودي‪ ،‬دريچه‌ اضطراري‬
‫رأس به همراه ميله‌هاي رابط و باالبرهاي) هيدروليكي) مربوطه و پوشش فلزي) مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ 3-1‬آشغالگيرهاي‌ ورودي آبگير نيروگاه‬

‫به منظور جلوگيري از ورود اجسام غوطه‌ور در آب به داخل سيستم نيروگاه و اختالل در‬
‫عملكرد تجهيزات پايين دست‪ ،‬آشغالگير) فلزي ثابت در دهانه ورودي آبگير نيروگاه تعبيه شده‬
‫است‪.‬‬

‫با توجه به اينكه ابعاد دهانه ورودي) و معيارهاي) طراحي‪ ،‬ورودي) توسط يك پايه مياني به دو‬
‫قسمت تقسيم شده است و از دو سري آشغالگير) در ورودي مجرا استفاده مي‌شود)‪.‬‬

‫هر يك از آشغالگيرهاي ورودي) شامل يك سازه فلزي) متشكل از مجموعه ميله‌هاي فلزي‬
‫(تسمه) و تيرهاي) تكيه گاهي مي‌باشند) كه در ورودي) آبگير نصب مي‌گردند‪ .‬فاصله ميله‌هاي‬
‫هر آشغالگير با توجه به محاسبات تجهيزات الكترومكانيكي نيروگاه ‪ 50‬ميليمتر) مي‌باشد‪.‬‬

‫مجموعه ميله ها شامل يك سري تسمه آشغالگير) و لوله هاي فاصله دهنده (‪ )Spacers‬مي‌باشند‪)،‬‬
‫كه توسط مجموعه اي از پيچهاي مركزي) در كنار يكديگر) نگه داشته مي‌شوند‪ .‬سازه آشغالگير)‬
‫توسط) پيچ و مهره هايي از جنس فوالد) زنگ نزن به قطعات ثابت متصل مي‌گردد‪.‬‬

‫مشخصات فني آشغالگير‌هاي ورودي آبگير نيروگاه به شرح زير مي‌باشد)‪:‬‬

‫‪ 2‬سري‬ ‫‪ -‬تعداد‬
‫‪ 5/3 * 5/5‬متر‬ ‫‪ -‬ابعاد دهانه (ارتفاع *‬
‫عرض)‬
‫‪ 30/1981‬متر از سطح دريا‬ ‫‪ -‬رقوم) نصب (نشيمنگاه)‬
‫فلزي) ثابت‬ ‫‪ -‬نوع آشغالگير‬
‫‪ 50‬ميليمتر)‬ ‫‪ -‬فاصله ميله ها (خالص)‬
‫‪ 6‬متر ستون آب‬ ‫‪ -‬ارتفاع طراحي)‬
‫‪ 2‬ميليمتر)‬ ‫‪ -‬خوردگي) مجاز‬

‫‪2‬‬
 ‫‪ DIN 19704‬طبق استاندارد)‬ ‫تنشهاي مجاز ‪-‬‬
‫‌‬

‫‪ 3-2‬دريچه‌ اضطراري رأس‬

‫(پوششهاي فلزي)‪،‬‬
‫‌‬ ‫به منظور حفاظت‪ ،‬بازديد) و تعميرات احتمالي تجهيزات پايين دست‬
‫شيرآالت‪ )...‬و يا بستن مجرا در صورت عدم عملكرد شيرهاي پروانه اي نيروگاه‪ ،‬يك سري‬
‫دريچه راس اضطراري در دهانه ورودي) تونل آب بر تعبيه شده است‪.‬‬

‫دريچه مزبور با توجه به تامين هدف بستن اضطراري تونل (بستن تحت جريان) از لحاظ‬
‫مقدار نيروي هيدروليكي وارد بر آنها در هنگام بسته شدن به صورت) اضطراري‪ )،‬از نوع‬
‫دريچه چرخدار انتخاب شده‌است‪.‬‬

‫با توجه به ابعاد دهانه و همچنين موقعيت اتاق راس‪ ،‬دريچه مذكور بصورت) يكپارچه ساخته‬
‫خواهد شد‪ .‬به منظور جابجايي) دريچه در زمان نصب‪ ،‬يك دستگاه جرثقيل مونوريل) سقفي از‬
‫نوع برقي) در اتاق راس در نظر گرفته شده است كه قابليت بلند كردن دريچه از روي ماشين و‬
‫انتقال آن بداخل اتاق را دارا مي‌باشد‪ ).‬دريچه پس از قرارگيري در شيار و اتصال به‬
‫سروموتور هيدروليكي پايين فرستاده مي‌شود‪ ).‬جهت نصب سروموتور) هيدروليكي) و ديگر‬
‫تجهيزات مربوطه از جرثقيل ماشيني) استفاده مي‌گردد‪.‬‬

‫ساختمان دريچه شامل يك سازه فلزي) صلب مي‌باشد) كه از يك صفحه اصلي(‪ )Skin Plate‬در‬
‫پايين‌دست‪ ،‬تيرهاي افقي‪ ،‬تقويت‌كننده‌هاي عمودي‪ ،‬اجزاء آببندي‪ ،‬چرخ‌هاو غلتك‌هاي راهنماي)‬
‫جانبي تشكيل شده است‪ .‬آببند دريچه از جنس الستيك ميباشد‪.‬‬

‫سيستم) مانور دريچه شامل يك سروموتور) هيدروليكي) است كه در رقوم) تقريبي ‪ 80/2006‬متر‬
‫از سطح دريا نصب مي‌گردد‪ .‬اتصال سروموتور به دريچه توسط) ميله‌هاي رابط امكان‌پذير‬
‫مي‌باشد)‪.‬‬

‫مانور) دريچه‌ در فشار متعادل (عدم وجود) جريان) انجام مي پذيرد‪ ).‬اما قادر خواهد بود در‬
‫حالت اضطراري در فشار نامتعادل نيز بسته شود‪ .‬در هنگام باز كردن دريچه جهت ايجاد‬
‫تعادل فشار در مجرا از روش بازشدگي جزئي دريچه (‪ )Cracking‬توسط سروموتور‬
‫هيدروليكي استفاده مي‌شود)‪.‬‬
‫از يك واحد قدرت هيدروليك) (‪ )Hydraulic Power Unit‬براي مانور دريچه استفاده مي‌شود‪.‬‬
‫سيستم) مانور دريچه‌ از طريق) تابلوي كنترل محلي كه در اتاق مربوطه نصب مي‌گردد‪ )،‬عمل‬
‫خواهد نمود‪ .‬كنترل دريچه و سيستم) هيدروليك مربوط) به آن بصورت دستي و اتوماتيك‬
‫مي‌باشد‪ ).‬براي امكان بستن اضطراري دريچه مذكور‪ ،‬تمهيدات الزم در تابلوي) كنترل مركزي‬
‫نيروگاه نيز پيش بيني خواهد شد‪ .‬وضعيت) دريچه و سيستم هيدروليك) توسط نشاندهنده ها و‬
‫المپهاي سيگنال‪ ،‬روي تابلوهاي) كنترل محلي و مركزي نيروگاه نظارت مي‌گردد)‪.‬‬

‫تغذيه الكتريكي سيستم) هيدروليك و تابلوي كنترل از تابلو توزيع فرعي‪ ،‬كه در محل اتاق‬
‫مربوطه نصب خواهد شد‪ ،‬انجام مي‌گيرد)‪.‬اين تابلو از تابلوي) توزيع اصلي نيروگاه تغذيه خواهد‬
‫شد‪.‬‬

‫مشخصات دريچه‌هاي اضطراري راس نيروگاه به شرح زير مي‌باشد‪:‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ 2/3 * 18/4‬متر‬ ‫‪ -‬ابعادخالص دهانه‬
‫(ارتفاع*عرض)‬
‫يك سري‬ ‫‪ -‬تعداد‬
‫دريچه‌ چرخدار (‪)Fixed wheel gate‬‬ ‫‪ -‬نوع دريچه‬
‫‪ 00/1982‬متر از سطح دريا‬ ‫‪ -‬رقوم) نشيمنگاه‬
‫باالبر هيدروليكي‬ ‫‪ -‬نوع سيستم مانور)‬
‫‪ 80/2006‬متر از سطح دريا‬ ‫‪ -‬رقوم) سكوي مانور)‬
‫شدنعادي‌درفشارمتعادل‌وبستن‬
‫بازوبسته ‌‬
‫‌‬ ‫‪ -‬شرايط مانور)‬
‫اضطراري‌درفشار نامتعادل‬
‫طبق استاندارد ‪DIN 19704‬‬ ‫‪ -‬تنش هاي مجاز‬

‫‪ -3-3‬پوشش فلزي‬

‫آببر نيروگاه در فاصله ‪ 425‬متري از ورودي) نيروگاه با يك قطعه كاهنده‬

‫پوشش فلزي) تونل ‌‬
‫(قطر ‪ 2/3‬به ‪ )1/2‬شروع) شده و پس از طي حدود ‪ 75‬متر به موقعيت) انشعاب رسيده و به دو‬
‫شاخه با قطر ‪ 5/1‬متر تقسيم مي‌گردد‪ ).‬هر شاخه از طريق لوله‌اي مستقيم و خم ‪ 25‬درجه‌اي به‬
‫كاهنده قطر ‪ 5/1‬به ‪ 4/1‬رسيده و با همين قطر) پس از طي حدود ‪ 7‬كتر به شير پروانه‌اي‬
‫نيروگاه ختم مي‌شود‪.‬‬

‫به منظور حصول اطمينان‪ ،‬الزم است كليه جوش‌هاي اصلي انجام شده در كارخانه و كارگاه‬
‫محل سد‪ ،‬تحت آزمايشات) غير مخرب (‪ )N.D.T‬شامل‪‌:‬اولتراسونيك‪ ،‬راديوگرافي و مايعات‬
‫نفوذپذير‪ )،‬مطابق با مشخصات فني و استانداردهاي) مربوطه قرار گيرند‪.‬‬

‫قطر مجرا ‪-‬‬

‫‪ 2/1‬متر‬ ‫‪ ‬آبگير نيروگاه‬
‫‪ 0/1‬متر‬ ‫‪ ‬آبگير آبياري)‬
‫مطابق) نقشه‌ها‬ ‫طول لوله‌ها ‪-‬‬
‫قطعات تبديل (‪ ،)Transition‬خم‪ ،‬كاهنده (‬ ‫متعلقات ‪-‬‬
‫پايههاي نصب‪،‬‬
‫‪ ،)Reduction‬انشعاب دوراهي‪‌ ،‬‬
‫تقويتكننده‌ها و ‪...‬‬
‫‌‬
‫‪ 2‬ميليمتر)‬ ‫خوردگي مجاز ‪-‬‬
‫مطابق) با استانداردهاي ‪ DIN 19704‬و ‪.C.E.C.T‬‬ ‫تنشهاي مجاز ‪-‬‬
‫‌‬

‫‪ 4/5‬متر‬ ‫‪ -‬قطر‬
‫‪ 30‬ميليمتر‬ ‫‪ -‬ضخامت‬
‫‪ST 37‬‬ ‫‪ -‬جنس‬
‫‪ 2 * 5/212‬متر‬ ‫‪ -‬طول‬

‫‪ -4‬تجهيزات الكتريكي و كنترل‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ -4-1‬تامين انرژي الكتريكي‬

‫تامين انرژي الكتريكي) تاسيسات و تجهيزات هيدرومكانيكي) آبگير نيروگاه از تابلوي) اصلي‬
‫نيروگاه انجام خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -4-2‬تابلوهاي توزيع برق‬

‫يك دستگاه تابلوي) فرعي توزيع برق در محل نصب تجهيزات هيدرومكانيكي آبگير نيروگاه‬
‫نصب خواهد شد‪.‬‬

‫انشعابات ورودي و خروجي تابلوي) فرعي توزيع برق مجهز به كليد اتوماتيك) براي قطع و‬
‫وصل برق تابلو و فيدرهاي) خروجي ميباشند‪ ).‬اين تابلوها به ولت متر و آمپرمتر نيز مجهز‬
‫مي‌باشند)‪.‬‬

‫‪ -4-3‬سيستم كنترل و ابزار دقيق‬

‫براي مانور) و نظارت بر عملكرد تجهيزات هيدرومكانيكي) آبگير نيروگاه ‪ ،‬سيستم) كنترل پيش‬
‫بيني شده است‪ .‬اين سيستم) در دو سطح محلي و از راه دور عمل خواهد كرد‪ .‬براي كنترل‬
‫محلي دريچه ها‪ ،‬تابلوي كنترل محلي نصب خواهد شد‪ .‬از طريق) اين تابلو فرمانهاي) الزم براي‬
‫مانور) تجهيزات اعمال مي‌گردد‪.‬‬
‫تمهيدات الزم براي ارسال‪/‬دريافت سيگنال و فرمان به‪/‬از اتاق كنترل نيروگاه نيز در نظر‬
‫گرفته شده است ‪.‬‬

‫‪ -4-4‬كابلهاي برق و كنترل‬

‫ارتباط) تابلوي اصلي نيروگاه ‪ ،‬پست هوايي و تابلوي فشار) ضعيف ديزل ژنراتور با تابلوي‬
‫اصلي توزيع) برق سد و همچنين ارتباط) بين تابلوي اصلي و تابلوهاي فرعي توزيع) توسط‬
‫كابلهاي فشار) ضعيف با هادي مسي و عايق پلي وينيل كلرايد (‪ ) PVC‬انجام خواهد شد‪.‬‬

‫شدهاند‪ .‬پوشش‬
‫كابلهاي كنترل از نوع چند زوجي) با هادي مسي و عايق ‪ PVC‬در نظر گرفته ‌‬ ‫‌‬
‫رشتهها نيز ‪ PVC‬مي‌باشد‪ ).‬هر جا كه الزم باشد كابلهاي كنترل به عايق محافظ) الكترواستاتيك‬
‫‌‬
‫مجهز خواهند شد‪.‬‬

‫كابلها با توجه به جانمائي تجهيزات از روي سيني ها‪ ،‬كانالها يا داخل لوله عبور داده مي‌شوند)‬

‫كنندهها با‬
‫‌‬ ‫محاسبه تعداد و سطح مقطع هادي كابلها براساس انرژي) الكتريكي موردنياز) مصرف‬
‫نقشههاي برقي و سيستم كنترل كه بعدا” توسط پيمانكار) مربوطه تهيه خواهد شد و با‬
‫توجه به ‌‬
‫رعايت موارد) زير انجام خواهد گرفت ‪:‬‬

‫باراسمي‪ )،‬درجه حرارت محيط و نحوه نصب كابل‬ ‫‪-‬‬

‫افت ولتاژ مجاز‬ ‫‪-‬‬
‫جريان اتصال كوتاه‬ ‫‪-‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ -4-5‬سيستم زمين‬

‫سيستم) زمين به منظور حفاظت پرسنل بهره بردار) و تجهيزات هيدرومكانيكي) سد در مواقع‬
‫بينرفتن عايق‌ها تامين مي‌گردد‪ .‬به همين منظور) كليه سطوح هادي كه‬
‫بروز) حوادث و يا از ‌‬
‫بينرفتن عايق و اتصال به هادي برقدار) داراي ولتاژ‬
‫فاقد) جريان هستند ولي در اثر از ‌‬
‫نردههاي فلزي) و لوله هاي حامل كابل به‬
‫مي‌گردند مانند شاسي و بدنه دستگاه‌ها و تجهيزات‪‌ ،‬‬
‫شبكه زمين وصل خواهند شد‪.‬‬

‫براي ايجاد شبكه زمين از الكترودهاي عمودي و در صورت) نياز از شبكه سيمهاي) مسي‬
‫‪ ))mesh‬كه در عمق تقريبي ‪ 80‬سانتيمتر) از سطح زمين دفن ميگردند استفاده خواهد شد‪.‬‬

‫در محلهاي مختلف نصب تجهيزات هيدرومكانيكي‪ )،‬محفظه دريچه‌ها ‪ ،‬سيم يا تسمه مسي هادي‬
‫زمين به شينه يا ترمينال تابلوها‪ ،‬بدنه موتورها) و تجهيزات ‪ ،‬اسكلت فلزي) يا قطعات مدفون در‬
‫بتن ‪ ،‬لوله و قطعات فلزي) كه با آب در تماس هستند و شبكه فلزي) زمين كف اتاقهــــا (‪)Mesh‬‬
‫متصل خواهد شد‪.‬‬

‫بدنه كليه دستگاههاي) برقي ‪ ،‬تابلوها و پايه‌هاي فلزي سيستم) روشنائي) و چراغها نيز به شبكه‬
‫زمين سد متصل خواهد شد‪.‬‬

‫سيستم) زمين نيروگاه در چند نقطه به سيستم زمين سد متصل شده و شبكه يكپارچه اي را بوجود‬
‫خواهد آورد‪.‬‬

‫‪ -4-6‬اندازه گير رقوم سطح آب درياچه و سيستم اندازه گيري گرفتگي آشغالگير‬

‫اندازه گير رقوم) سطح آب درياچه ســــــد از نـــــــــوع هيدرواستاتيك با سنسور) پيزو رزيستيو‬
‫‪ ) ) Piezo - Resistive‬بوده و براي قرائت از دور رقوم سطح آب استفاده خواهد شد‪ .‬اندازه گير‬
‫رقوم سطح آب‪ ،‬سيگنال هاي الكتريكي الزم را براي نمايش رقوم سطح آب درياچه سد و ثبت‬
‫آن در اتاق كنترل نيروگاه ارسال خواهد كرد‪ . .‬نشاندهنده رقوم سطح آب از انواع ديجيتالي)‬
‫انتخاب خواهد شد‪.‬‬

‫اندازه گير اختالف فشار براي قرائت از دور گرفتگي (افت فشار) آشغالگيرها) و اعالم خطر‬
‫مربوطه بكار خواهد رفت‪.‬‬

‫تغذيه اين تجهيزات از تابلوهاي) توزيع فرعي مستقيم و متناوب تأمين مي‌گردد)‪.‬‬

‫مقادير اندازه گيري شده در روي) تابلو كنترل نيروگاه نمايش داده شده و ثبت مي‌گردند‪ ).‬اندازه‬
‫گيرهاي) مورد بحث به همراه مبدل ها براي توليد سيگنال ‪ 4‬تا ‪ 20‬ميلي آمپر و ‪ 2‬كليد حدي‬
‫قابل تنظيم) (براي هر اندازه‌گير) جهت اعالم خطر از راه دور تهيه خواهند شد‪ .‬هر اندازه گير‬
‫با يك تابلو براي نصب تجهيزات الكتريكي مجهز خواهد شد‪.‬‬

‫كليه اين تجهيزات و ابزار دقيق از انواع استاندارد) بوده و شامل كليه قطعات و وسايل جنبي و‬
‫ابزار مورد) نياز براي عملكرد صحيح و مطمئن خواهد بود‪.‬‬

‫‪6‬‬
7