శతవసంతాల తెలుగు కథ (కథా సంకలనం) PDF

X¯‘· edü+‘ê\
‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
(ø£<∏ë dü+ø£\q+)
dü+bÕ<ä≈î£ \T :
‘êfi¯Sfl] Hêπ>X¯«s¡sêe⁄
Væ≤‘·l
SATHA VASANTHALA TELUGU KATHA (Katha Sankalanam)
Compiled by : Taalluri Nageswara Rao, Hithasri
Á|ü#T· s¡D HÓ+. : 2350/652 dü«‘·+Á‘· ÄsYº Á|æ+≥sY‡

Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD : 1974
Á|ü‘·T\T : 600
Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD : e÷]Ã, 2017
f…{
Æ ˝ Ï Ÿ &çCH’… é : –]<Ûsä Y
© $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_¢wæ+>¥ Vü≤Ödt
yÓ\ : 450/`
Á|ü‘·T\≈£î
$XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_¢wæ+>¥ Vü≤Ödt $XÊ˝≤+Á<Ûä ãTø˘Vü≤Ödt
33`22`2, #·+Á<ä+ _*¶+>¥‡ $»j·Tyê&É, $XÊK|ü≥ï+,
#·T≥Tº>T∑ +≥, $»j·Tyê&É`520004 nq+‘·|⁄ü s¡+, >∑T+≥÷s¡T
bò˛Hé : 0866`2430302 ‹s¡T|ü‹, ø±øÏHê&É, ˇ+>√\T
Email : vphpublish@gmail.com lø±≈£îfi¯+, ø£&|É ,ü $»j·Tq>∑s+¡
ôV≤#·Ã]ø£ : á |ü⁄düÔø£+˝À @ uÛ≤>±HÓ’ïHê |üP]Ô>± ø±˙, bÕøÏåø£+>± ø±˙ ø±|”¬s’{Ÿ Vü≤≈£îÿ
ø£*–qyê] qT+&ç ˝Òø£ Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô\ qT+&ç eTT+<äT>± sê‘·|üPs¡«ø£
nqTeT‹ bı+<ä≈£î+&Ü @ s¡÷|ü+>± yê&ÉT≈£îHêï ø±|”¬s’{Ÿ #·≥ºØ‘ê´ H˚s¡+.
eTTÁ<äD : $XÊ˝≤+Á<Ûä $C≤„q dü$T‹ eTTÁ<äD≤\j·T+ ` $»j·Tyê&É
eTT+<äTe÷≥
‘Ó\T>∑T˝À y˚T*$T ã+>±s¡T ø£<\ä∏ qT m+|æø£ #˚dæ |Á #ü T· ]+#ê\ì Hê\T>∑T

<äXÊu≤›\ øÁ ‘Ï +· $XÊ˝≤+Á<äÛ |ü_w ¢ +æ >¥ Vü≤Ödt dü+ø£*Œ+∫, n+<äT≈£î | Á eü TTK
ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\+<ä]øÏ es¡e Ô ÷q+ |ü+|æ+~. >∑Ts¡C≤&É qT+&ç sê#·ø=+&É
es¡≈L £ e∫Ãq ø£<\ä∏ qT m+|æø£ #˚d ù u≤<Û´ä ‘·\qT ÄHê{Ï | Á e
ü TTK kÕVæ≤r
$eTs¡Ù≈£î˝…’q {Ï.Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, Væ≤‘·l>±s¡¢≈£î n|üŒC…|æŒ+~. z|æø£‘√ yês¡T
ø£èwæ#˚dæ ø£<∏ä\qT m+|æø£ #˚XÊs¡T. 1974e dü+e‘·‡s¡+˝À dü«‘·+Á‘· Äs¡Tº
|
Á +æ ≥s¡T‡ ($»j·Tyê&É) yês¡T Ä ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+#·>± $XÊ˝≤+Á<äÛ |ü_w ¢ +æ >¥
Vü≤Ödt |ü+|æD° #˚d+æ ~. Ä ø£<\ä∏ qT |ü⁄qs¡TàÁ~+#·eTì nH˚øe £ T+~ s¡#s· TT‘·\T,
bÕsƒ¡≈£î\ n;Ûwüº+ y˚Ts¡≈£î ø=~› e÷s¡TŒ\T #˚s¡TŒ\‘√ yê{Ïì bÕsƒ¡≈£î\≈£î
n+<äCd Ò Tü +Ô ~.
Ä+Á<TäÛ \ kÕe÷õø£, ≈£î≥T+ã Jeq+˝À >∑‘· e+<ä dü+e‘·s‡ ê˝À¢ e∫Ãq
e÷s¡TŒ\≈£î á ø£<ë∏ dü+ø£\q+ n<ä+› |ü&TÉ ‘·T+~. ñ‘·e Ô T ø£<\ä∏ qT m+|æø£
#˚j·T&É+˝À dü+bÕ<ä≈£î\‘√ bÕ≥T, ÄHê{Ï |ü_¢wæ+>¥ Vü≤Ödt dü+bÕ<ä≈£î\T
≈£L&Ü $X‚wü ø£èwæ #˚XÊs¡T. ñ‘·ÔeT ø£<∏ä\qT >∑T]Ô+#˚ Á|üe÷D≤\qT
m+#·Tø√e&É+ n+‘· düT\uÛ+Ñ ø±<äT. kÕe÷õø£ nuÛTÑ ´<äjT· y˚T ^≥TsêsTT>±
|üìCÒdüTÔqï $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_¢dæ+>¥ Vü≤Ödt Ä |ü]~Û˝ÀH˚ ø£<∏ä\qT m+|æø£
#˚jT· &É+˝À ‘·q e+‘·T ø£syÔ¡ ê´ìï HÓsy¡ ]˚ Ã+~. e&Éb˛‘· nìï+{ÏøH £ êï ø£wyºü TÓ +Æ ~—
øÏw
¢ yºü TÓ +Æ ~. ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\ ø£<\ä∏ ≈£î yê] ø£<˝ä∏ À¢ì uÛ≤yê\ eT÷\+>±H˚
>±ø£, uÛ≤wüeT÷\+>± ≈£L&Ü kÕúq+ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+~. ns¡Ω‘· e⁄qï ø=ìï
ø£<∏ä\≈£î düú˝≤uÛ≤e+ Ø‘ê´ neø±X¯+ ø£*Œ+#·˝Òq+<äT≈£î $#ês¡|ü&Ée\dæ
e∫Ã+~. n+<äTe\¢ ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\ ø√|ü‘êbÕ\≈£î |ü_w ¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
>∑T]ø±yê*‡ e∫Ã+~. nsTT‘˚ kÕe÷õø£ | Á >ü ‹
∑ øÏ ø£+ø£Dã<äy
Δ TÓ q
Æ |ü_w
¢ +æ >¥
Vü≤Ödt≈£î Ä ø√|ü‘êbÕ\÷, XÊ|üHêsêú\T n+≥Tø√˝Ò<äT. nq‹ø±\+˝ÀH˚
n#·TÃyd˚ q
æ |ü⁄düøÔ ±\˙ï neTTà&ÉT b˛j·÷sTT.
eTq<˚X¯ #·]Á‘· m+‘√ $\ø£åDyÓTÆ+~— yÓ’$<ÛäúÛÑ]‘·yÓTÆ+~. ãVüQfi¯ dü+düÿè‘·T\
düy˚Tàfi¯qy˚T Ä yÓ’$<Ûë´ìøÏ |ü⁄Hê~. á ãVüQfi¯‘ê«ìï ne>±Vü≤q #˚düTø√˝Òì yêfi¯ófl ˇπø
dü+düÿèr dü+Á|ü<ëj·÷\ ù|s¡T‘√ ñHêà<ä+‘√ }πs>∑T‘·THêïs¡T. eTq #·]Á‘·qT
‹s¡>∑sêj·÷\ì Ä ñHêà<äT\T ø√s¡T‘·THêïs¡T— >=&Ée #˚düTÔHêïs¡T— uÛÖ‹ø£ <ë&ÉT\≈£î
|üPqT≈£î+≥THêïs¡T. y˚T<Ûëe⁄\q÷, |Á ‘ü ´˚ øÏ+∫ s¡#s· TT‘·\qT \ø£´å +>± #˚dTü ≈£îì ñHêà<ä
ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T ø=qkÕ–düTÔHêïs¡T. á ø£<∏ëdü+|ü⁄{Ï n˝≤+{Ï ñHêà<äT\≈£î ø£qT$|ü
ø£*–düT+Ô <äì Ä•düTHÔ êï+.
>∑Ts¡C≤&Éyê] ªª~<äT›u≤≥Tμμ‘√ Ä<ÛäTìø£ ø£<∏ä X¯óuÛ≤s¡+uÛÑ+ »]–+<äqï
ª|ü+&ç‘ê_ÛbÁ Õj·÷qïμ qTdü]+#˚ Ä ø£<‘ä∏ √H˚ á dü+ø£\q+ bÁ Õs¡+uÛe Ñ TsTT+~.
Ä ‘·sê«‘· ø±\+˝À kÕÁe÷»ýê<ëìøÏ e´‹πsø£+>± eT¨C«\ b˛sê{≤\T
»]>±sTT. <˚X+¯ ˝À |ü\T s¡ø±˝…q ’ es¡d Z +ü |ò÷ ü \T Ä ø±\+˝ÀH˚ |ü⁄≥Tºø=#êÃsTT.
|ü\T s¡ø±˝…q’ dæ<ëΔ+‘ê\÷ Ä ø±\+˝ÀH˚ Ä$s¡“$ ¤ +#êsTT. Ä yÓ\T>∑T˝À e∫Ãq
ø£<∏ä\q÷ d”«ø£]+#ê+. kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡ ø±\+˝À ‘Ó\T>∑THê≥ ≈£L&Ü
kÕe÷õø£, Ä]úø£ Jeq+˝À e÷s¡TŒ˝§#êÃsTT. <äTH˚ïyêìπø uÛ÷ Ñ $T ø±yê\H˚
ìHê<ä+ q\T~≈£îÿ˝≤ e÷s√à–q ø±\|ü⁄ Hê{Ï ø£<\ä∏ q÷ d”«ø£]+#ê+. ˝≤{ÏHé
nyÓT]ø£Hé ø£$ bÕuÀ¢ HÓsT¡ &Ü nqï≥T¢ ` ø£$‘·\T, ø£<\ä∏ T nuÛ≤>∑´ k˛<äsT¡ \
ø£˙ïsT¡ ‘·T&ç#˚ #˚‹>∑T&É\¶ T ø±yê*— yê] b˛sê{≤\≈£î kÕ<ÛH ä ê\T>± ø£‘T· \Ô T
˝≤+{Ï ø£<\ä∏ T ø±yê*... ªªs¡Te÷fi¯ófl>±, düyêfi¯ófl>±, mÁs¬ sÁ {
¡ Ï C…+&Ü\Tμμ>± Ä ø£<ë∏
dü+ø£\Hêìï d”«ø£]+∫ $XÊ˝≤+Á<äÛ |ü_w ¢ +æ >¥ Vü≤Ödt bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î n+~düT+Ô ~.
n_Ûe+<äHê\‘√
>∑&É¶+ ø√fÒX¯«s¡sêe⁄
$»j·Tyê&É, dü+bÕ<ä≈£î\T
6, e÷]Ã 2017. $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_¢wæ+>¥ Vü≤Ödt
$wüj·Tdü÷∫ø£
s¡#s· TT‘· ø£<ä∏
1. >∑Ts¡C≤&É nbÕŒsêe⁄ ~<äTu› ≤≥T 1
2. ∫+‘ê BøÏ‘å T· \T yÓTT<ä{Ï ãVüQe÷qeTT 6
3. lbÕ<ä düTÁãVü≤àD´XÊÁdæÔ ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\T 18
4. y˚\÷] •esêeTXÊÁdæÔ &çÁô|wüHé ` #Ó+ãT 39
5. ø£$ø=+&É\ yÓ+ø£≥sêe⁄ ø£+sƒ<¡ «äÛ ì 56
6. yÓTTø£ÿbÕ{Ï qs¡d+æ Vü≤XÊÁdæÔ e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 64
7. #·\+ z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 78
8. $X¯«Hê<∏ä dü‘´· Hêsêj·TD @$T dü+ã+<Ûeä TT 88
9. n&É$ u≤|æsêE uÛÀ^s¡ ˝Àj·T 96
10. ø£qT|ü]Ô es¡\ø£ÎeTà e÷ ePs¡T 111
11. eTTìe÷DÏø´£ + qs¡d+æ Vü‰sêe⁄ yÓ+&ç ø£+#·+ 123
12. lìyêdü •s√eTDÏ #·+Á<˚DøÆ… £ |ü⁄Á‘·' 139
13. ø£sT¡ D ≈£îe÷s¡ {≤]Ã˝…≥’ T 153
14. Ä#·+≥ C≤qøÏsêyéT ‘√≥e÷* 158
15. eT˝≤¢~ sêeTø£èwüí XÊÁdæÔ s¡+>∑e*¢ 169
16. n+<˚ Hêsêj·TDkÕ«$T Äràj·T‘· 178
17. #·Áø£bÕDÏ nVü≤+ ÁãVü‰àdæà 196
18. Hês¡¢ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄ düu´ÑÛ ‘· 199
19. ø=eT÷à] |ü<ëàer<˚$ s¡+>∑ 208
20. ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄ qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|+æ &û! 214
21. ãTÁsê yÓ+ø£≥ düTÁãVü≤àD´+ CÒãTs¡Te÷\T 226
22. ls¡+>∑+ lìyêdüsêe⁄ #·se¡ TsêÁ‹ 244
23. bÕ\+øÏ yÓ+ø£≥ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô yÓ<eäÛ &ÉãT“ 258
24. >√|”#+· <é <Ûsä à¡ e&û¶ 263
25. |æ\ø± >∑D|ü‹XÊÁdæÔ >±+;Ûs´¡ + 272
26. l yê‘·‡e ø√&ÓÁ‘ê#·T 282
27. sêePs¡T yÓ+ø£≥ dü‘´· Hêsêj·TDsêe⁄ eT<ÛTä |üsêÿ\T 293
28 k˛eT+∫ j·T»„qïXÊÁdæÔ ;&û e÷s¡ø+£ 306
29. &Üø£ºs¡T õ.$. ø£èwüísêe⁄ ñ<ä_+<äTe⁄\T 314
30. ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï ø£èwüeí T÷]Ô @ #Ó≥Tº ø± $‘·TÔ 331
31. bÕ\>∑T$Tà |ü<àä sêE ø£sD¡ + ø£qø£jT· ´ M\THêe÷ 339
32. Ç*¢+<ä\ düsd¡ «ü r<˚$ eTT‘ê´\ eTqdüT 350
33. ãT∫Ãu≤ãT ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T 356
34. ø£|Œü >∑+‘·T\ dü‘´· Hêsêj·TD ‘·T+>∑uÁÑÛ <ä bı+–+~ 365
35. $<ë«Hé eT˝≤¢~ dü‘´· Hêsêj·TD J$‘· e÷<ÛTä s¡´+ 373
36. e÷ >√K˝Ò ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´ 384
37. dü+Je<˚yé Ábıô|òdüsY uÛ≤s¡´ 394
38. |æ.$. düTu≤“sêe⁄ kÕàs¡ø£ düuÑÛ 403
39. uÛ≤düÿs¡u≥ÑÛ ¢ ø£ècÕísêe⁄ Ç»®‘Y 414
40. <Ûìä ø=+&É Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ dü‘´· Áe‘·T&ÉT 426
41. $.j·Tdt. ne<Ûëì CÒ´wüß&˜ TÉ 441
42. |üHê´\ s¡+>∑Hê<∏sä êe⁄ ne÷j·Tø£‘«· + 448
43. »eT<ä–ï ãfiÀ¢øÏ yÓfi≤¢* 466
44. ø¬ . \ø°Îs¡|Tüò TsêyéT ã+<Ûeä TT 474
45. y˚\÷] düV≤ü C≤q+<ä+ J$ø£ 480
46. n+>∑s¡ y˚+ø£≥ ø£ècÕísêe⁄ ‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº 486
47. j·THé.ÄsY. #·+<ä÷sY <äsU¡ ≤düT\Ô T 491
48. <ëdü] düTÁãVü≤àD´+ eTT+<äT#·÷|ü⁄ 498
49. <˚es¡ø=+&É u≤\>∑+>±<Ûsä ¡ ‹\ø˘ qe⁄« 508
50. Áø=$«&ç \ø£Îqï ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ 515
51. ‘·÷*ø± uÛ÷Ñ wüDY yÓTØHê rπs 525
52. sê#·ø=+&É $X¯«Hê<∏Xä ÊÁdæÔ es¡¸+ 533
53. |ü+‘·T\ lsêeTXÊÁdæÔ øÏ©¢ <äTø±D+ 542
>∑Ts¡C≤&É nbÕŒsêe⁄
(1861 ` 1915)
Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À Hê≥ø±ìø°,

ø£$‘ê«ìø°, ∫qï ø£<≈ä∏ î£ X¯+≈£îkÕú|q ü #˚dq
æ j·TT>∑
|ü⁄s¡Twüß&ÉT. ª<˚Xe ¯ T+fÒ eT{Ïøº ±<√jYT ` <˚Xe ¯ T+fÒ
eTqTwü ß ˝ÀjY T μ nì ‘Ó \ T>∑ T yê]ì y˚ T ˝§ÿ*Œ q
yÓ ’ ‘ ê[≈£ î &É T . ø£ < ∏ ë ìø± s¡ # · q ˝À Hê≥ø° j · T ‘· ,
≈£î| ¢ øÔ” s£ D
¡ , $•wübº ÕÁ‘· ∫Á‘D· , bÕÁ‘√∫‘· dü+uÛ≤wüD,
Vü‰dü´ ø£sT¡ D s¡dbü ˛wüD ` M] |ü<‹ Δä .
s¡#·q\T : yê´dü #·+Á~ø£, eTT‘ê´\ düsê\T,
ø£ H ê´X¯ ó \ÿeTT, ÄDÏ e TT‘ê´\T, ˝Ò K \T, &Ó ’ Ø \T
yÓTT<ä\>∑Tq$.
1
~<äT›u≤≥T
ªª‘·\T|ü⁄! ‘·\T|ü⁄!μμ
‘·\T|ü⁄ ‘ÓsT¡ eã&É˝<Ò Tä . ˇø£ ì$TwüeT‘·" &É÷s¡Tø=HÓqT.
>∑~˝Àì >∑&j ç ÷· s¡eTT {Ï+>∑TeTì ˇ+{Ï>+∑ ≥ ø={Ïqº ~.
ªªm+‘· Ä\düéTT #˚dìÔæ ? ãT~Δ >∑&‹¶ç qï~. sπ |ü{qÏ T+∫ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+{≤qT.
j·÷+{ÏHê#·˝≤¢ b˛sTT kÕì<ëì bÕ≥ düs<¡ ë˝À \>∑ïyÓTbÆ ˛sTTq~. ˇø£ÿ bÕ≥ düs<¡ ë‘√
≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . eTìwæ MT<ä ≈£L&Ü düs<¡ ë |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô ÷· +~. ˝Ò≈î£ +fÒ, b˛øÏØ eTìwæe˝…
bÕ≥ eTT–dæq<ëø± ≈£Ls√Ãe&É y˚T$T{Ï? @<√ ˇø£ neø±X¯eTT ø£\T>∑CdÒ øæ =ì <ëì‘√
Hê\T>∑T e÷≥\T Ä&É&|É ⁄ü ÄdüøÔÏ j˚T$T? Ç~>√ ˝…+|ü\T yêsTT+#·T≈£î+≥THêïqT.
sπ |ü{qÏ T+&ç eT] bÕ≥≈£î yÓfifl¯ qT. ìX¯Ãj·T+. >∑{>ºÏ ± |æ*∫‘˚ ø£eT*ì ˝Òe>∑\<äT.
yÓT\¢>± ‘·\T|ü⁄‘·{ºÏ sêeTT&çì ˝Ò|>ü *∑ –‹Hê #·&ç ˝Ò≈î£ +&Ü |üøÿ£ CÒ] ô|<äe› Tìwæ y˚weü TT
yÓj·Té#·TÃqT.μμ
>√bÕ\sêe⁄ ‘·\T|ü⁄ #˚‘q· +≥>±H˚ s¬ ø£ÿ $&Éu≤¬sqT. ªªn¬s sTT<˚$T?μμ nqTø=ì,
s¬ ø£ÿ yÓT\¢q ‘Óse¡ , q&Ée˝À B|üeTT ˝Ò<Tä . n+>∑DeTT <ë{Ï ‘·q |ü&øÉ >£ ~∑ ‘·\T|ü⁄
rj·T, q+<äTqT B|üeTT ˝Ò≈î£ +&ÓqT. #·&˝ç øÒ £ n&ÉT>∑T y˚jT· T#·T eT+#·eTT <ä]øÏ b˛sTT
ø£eT*ì ìÁ~+#·T#·T+&ÓHê, y˚T˝§ÿì j·TT+&ÓHê j·Tì ø£qT>=q j·T‹ï+#ÓqT>±ì,
j˚Ts¡Œ]+|ü ˝Ò&j É TÓ ´. n+‘· CÒãTqT+&ç n–Zô|f…º rdæ |ü⁄\¢ yÓ*–+#ÓqT. eT+#·eTT ô|ì’
ø£eT*ì ø±qsê˝Ò<Tä . ìX‚Ùwüß&º ’Ó #˚‹qT+&ç n–Z|⁄ü \¢ H˚\sê˝…ÃqT. >∑~ì, n‘·ì eTqdüT‡q÷
≈£L&É Nø£{Ï Áø£yÓTàqT. yÓiÏ¿ X¯+ø£\TqT, n+‘·≈£î yÓiÏ¿ düe÷<ÛëqeTT\qT eTqdüTq
|ü⁄≥Tº#T· –≥Tº#T· yê´≈£î\‘· ø£\T>∑CôÒ dqT. ãT~Δ ‘·≈î£ ÿe≈£î ‘·qj·T+<√, ø±qsê$TøÏ
ø£eT*ì j·T+<√ j˚Ts¡Œ]+|üsêì ø√bÕy˚X¯eTTqT, Nø±≈£îqT >∑*¬>qT. q{ÏºyêøÏ≥øÏ
2 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
e∫Ã |æ\Te #·Tø£ÿø±+‹ì <ëdæ>±ì <ëdüT+&ÉT>±ì ø£q|ü&˝É <Ò Tä . yê]øÏ ‘·–q •ø£å
ñ]j˚Tj·Tì >√bÕ\sêe⁄ ìX¯ÃsTT+#ÓqT.
‹]– >∑~˝ÀìøÏ b˛sTT B|üeTT yÓ*–+∫, >∑~ q\T<Ód\ü |ü]øÏ+#ÓqT. ø£eT*ì
ø±qsê˝Ò<Tä . M~Û>T∑ eTàyÓTT CÒ] ‘Ó]∫#·÷&É #·T≥ºø±\TÃ#·T ‘·\jÓT‹Ô #·Tø£ÿ\ |üØøÏ+å #·T#·Tqï
sêeTT"&ÉT M~Ûq&ÉTeT ø±qe#ÓÃqT. |ü≥sº êì ø√|üeTT‘√ yêìì p∫ >√bÕ\sêe⁄
ªªsêe÷! sêμμ j·Tì |æ\#ÓqT. sêeTT"&ÉT >∑‘T· ≈£îÿeTì #·T≥º bÕs¡y∫’Ó , ªªu≤ãT,μμ nì
&É>∑Z¬sqT.
ªªMT ny˚Tà~sê?μμ
ªªe÷ j·Te÷à? Ç+≥qTqï~ u≤ã÷μμ
ªªMT neTà ø±<äTsê? ãT~ΔV≤” qT&Ü? Hê uÛ≤s¡´.μμ
ªªneTà>±sê? jÓTø£ÿ&ÉT+{≤s¡T u≤ã÷? |ü&TÉ Hêïs¡T.μμ
ªªÇ+{À¢H˚ ˝Ò<Tä ?μμ
sêeTT&ç >∑T+&Ó˝À ~>∑T\T Á|üy•˚ +#ÓqT. >∑TeTàeTT˝À n&ÉT>∑T ô|≥º">±H˚ sêeTTì
M|ü⁄ô|’ MX¯>T∑ <äT\› T s¬ +&ÉT |ü&qÓ T. ªª#·+|æyd˚ ]Ôæ u≤ã÷μμ. nì sêeTT&ÉT H˚\ ≈£L\"ã&ÓqT.
>√bÕ\T"&ÉT dü<äj·T Vü≤è<äj·TT"&ÉT. nÁø£eT e÷#·]+∫‹qqT C≤„qeTTyÓ+≥H˚
bı&É$T ÄÁ>∑V‰ü y˚Xe¯ TT ~>∑C≤] |üXÊÃ‘êÔ|eü TT ø£*>¬ qT. sêeTTì#˚‘· ˝ÒeHÓ‹,Ô M|ü⁄
ì$T] |üXó¯ e⁄e˝… Hê#·]+∫‹qì j·TqTø=qT#·T >∑~˝ÀìøÏ rdüTø=ì b˛jÓTqT.
≈£îØÃ|üsTT ≈£Ls¡TÃì ªªsêe÷ j˚Te÷jÓTsê?μμ j·Tì <Óq’ éTT‘√ qHÓqT.
ªª@{À e÷j·T˝≤e⁄+~ u≤ã÷.μμ
ªª|ü⁄{Ïº+{ÏøÏ yÓ[fl j·TT+&ÉTHê?μμ
ªªn+‘· yês¡T ø±s¡Hê, u≤ã÷? ø√|ü–+∫‘˚ #Ó|Œü ˝ÒqT >±ì, Ä&Üs¡T #·<Tä e⁄ H˚]ùdÔ
j˚T{Ö‘·~?μμ
ªª$<ä´ $\Te ˙πø+ ‘Ó\TdüTsê, sêe÷?μμ nì >√bÕ\sêe⁄ yÓ÷#˚‘T· \T ã\¢|sü TTHêì
yêì q&ÉTeT ‘·\j·TT+∫ jÓ÷∫+#·T#·T+&É ø£eT*ì #˚Áyê\T H=ø£ j·TT‘·sÔ e¡ TT ø±qe#ÓÃqT.
<ëìì #·<Tä ekÕ¬>qT.
ªªnj·÷´.μμ
ªªÁ|æjT· , b˛sTT ªnj·÷´μ, ø±&çøÏ e#ÓÃHê?μμ
ªªô|j·T´ b˛sTT+<ë u≤ã÷?μμ
ªªeT÷s¡T"â &Ü? ePs¡Tø√.μμ
ªªnj·÷´! |ü~ ~qeTT˝≤jÓT. sêÁ‘·T ì+{ÏøÏ MT sêø£jT˚ H˚ HÓsT¡ >∑qT. MT{Ï+>∑T\≈£î
~<äTu
› ≤≥T 3
uÀe⁄#·T+{ÏeT+{Ï] ˝Àø√|üø±s¡ø£eTT\>∑T qT<äéTeTT\ ì<äTs¡e÷ì #˚j·TT#·T+{Ï
eT+{Ï]. e÷ #Ó\T\e\q ì»eTT H˚]Ã‹ì. H˚ ì+≥ qT+&ÉT≥qT >∑<ë MTs¡T ø£\\¢ T
|ü\Tø£e\dæe#ÓÃ. H˚qT |ü⁄{Ïº+≥qTqï MT ùd«#·Ã¤≈£î ìs¡“+<ÛäeTTqT, ndü‘·éTTq≈£î
neø±X¯eTTqT ø£\T>∑≈î£ +&ÉTqT. MT#˚ ~q ~qeTTqT ndü‘´· e÷&ç+#·T≥ø£qï MT Á‘√e≈£î
n&ÉT¶qT+&É≈£î+&ÉT≥j˚T.|ü‹ y˚T\Tø√]q dü‹øÏ ø£s¡ÔeéTTø±<ë? H˚ ˙ πssTT ø£qï
yê]+{ÏøÏ »ìjÓT<ä, dü+‘·dæ+|ü⁄"&ÉT. yÓ#·ÃeTT>±ø£ j˚TbÕ{Ï $T–*j·TTqïqT
<äj·TqT+#·T&ÉT.μμ
ñ‘·sÔ e¡ TT eTT–+∫ ªªH˚qT |üXó¯ e⁄qTμμ nì >√bÕ\sêe⁄ nHÓqT.
ªªn<˚{Ï u≤ã÷, n˝≤ X¯\$kÕÔsT¡ ?μμ
ªªX¯ó<äΔ |üX¯óe⁄qT?μμ
sêeTT"&ÉT n‹ Á|üjT· ‘·ïeTT#˚ qe⁄« Ä#·Tø=HÓqT.
ªª>∑TDe‹, $<ë´ì~Û, $qj·Tdü+|üqTïsê\T, Hê #Ó&TÉ ãT~ΔøÏ ‘·–q XÊdæÔ #˚dqæ ~.μμ
ªªj˚T{Ï #˚dHæ ês¡T u≤ã÷?μμ
ªª|ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓ[flb˛sTTq~? >±ì ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü jÓT˝≤ yÓ[fl+~sê?μμ
sêeTT"&ÉT s¬ +&É&TÉ >∑T\T yÓqTø£≈î£ q&ç∫ ªªHêqT ‘=+>∑THêïqT ø±e\ u≤ã÷?
n\ø£#ù˚ dÔ #Ó|Œü #ê\Tï ø±ì u≤ãT? Ä&É<ësTT #Ó|Œü ≈£î+&Ü |ü⁄{ÏHº ê]+{ÏøÏ jÓT˝≤Ôq+fÒ
˝…+|ü˝≤sTT+∫ ≈£Lø√u…{≤º* >±ì, yÓTT>√]˝≤>± sê‘·\÷, ø√‘·\÷ eT|æŒ‘˚ ñ&√¶s+¡
|ü⁄≥º<ë u≤ã÷?μμ
ªªzØ eT÷s¡T&â Ü? uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç düèwæ˝º À ø¬ ˝≤¢ ñ‘·ÿèwüeº TsTTq edüTeÔ ⁄ $<ä´H˚]Ãq
Ád”Ô s¡‘ï· y˚T. •e⁄"&ÉT bÕs¡«‹øÏ dü>+∑ <˚V≤ü + |ü+∫ sTT#êÃ&ÉT. Ç+^¢wßü yê&ÉT uÛ≤s¡´qT
u…≥sY Vü‰|òt nHêï&ÉT. nq>± ô|fi≤fleTT yÓTT>∑Tìø£qï <=&É~¶ nqï e÷≥. uÀ<Û|ä &ü <¶É ë?μμ
ªªHêπø+ uÀ<äø±<äT u≤ã÷?μμ sêeTTìøÏ qe⁄« Ä#·Tø=qT≥ nkÕ<Û´ä eT>∑T#·T+&ÓqT.
ªª˙ ≈£L‘·Ts¡T ã&çøÏ yÓfió¯ fl#·Tqï~ ø£<ë! $<ä´ $\Te ˙πø uÀ<Û|ä &ü TÉ ‘·T+~. Ä
e÷≥ n˝≤ e⁄+&ÉìsTT´ ø±ì, qTy√«, H˚H√ ãj·T\T<˚] #·+Á<äes¡+ yÓfi≤fl*. H˚qT
Hê\T>∑T s√E\T <ëø± eP]qT+∫ ø£<\ä &ÉeTT≈£î M\Tã&É<Tä . qTe⁄« ‘ê‘·\ Hê{Ï
HÍø£sT¡ $. yÓ[fl ø£eT*ìì rdüTø£sê. ø£eT*ì‘√ @$T C…|Œü e˝…H√ ‘Ó*dæ+<ë?μ
ªªj˚T{≤, u≤ã÷? u≤ãT Hê sT÷|ü⁄ |ü>˝∑ dÒ Hæ ês¡T. s¡+&Ée÷à n+‘êqT.μμ
ªª<Óã“\e÷≥ eTs¡∫b˛. ø={Ïºq+<äT≈£î ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T*kÕÔqT rdüTø√. eT]
jÓTqï&ÉT Ä ePôd‘·≈Ô î£ , ø£eT*ì‘√ >±ì ‘·|Œæ C≤] nquÀj˚Te⁄ düTe÷?μμ
4 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnqqT u≤ã÷.μμ
ªªqTe⁄« #Ó|Œü e\dæq e÷≥\T #ÓãT‘êqT. u≤>± $qT. |ü+‘·T\TøÏ ãT~Δ e∫Ã+~.
Çø£ jÓTqï&É÷ kÕqT\bÕ≥ $qs¡T. sêÁ‘·T\T sTT\T¢ ø£<\ä s¡T. Ç~ Ksês¡T. ‘Ó*dæ+<ë?
$TeTTà\qT >¬ &Ée¶ TT |ü≥Tºø=ì ã‹e÷\T≈£îHêïqì #Ó|Œü eTHêïs¡T. <äjT· <ä\∫ Äj·Tq
˝À|üeTT\T ãj·T\T ô|≥ºø,£ s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E\˝À yÓ[fl b˛sTT s¡eTàHêïs¡T. MTs¡T
˝Òì s√p j·TT>∑eTT>± >∑&TÉ |ü⁄‘·THêïs¡T. nì ì|ü⁄D‘·>± #Ó|ü ‘Ó*dæ+<ë?μμ
ªª‘Ó*dæ+~. u≤ã÷,μμ
ªªj˚TeTì #ÓãT‘êy√, Hê‘√ ˇø£ e÷≥ #Ó|ü .μμ
sêeTT&ÉT ‘·\ >√≈£îø=qT#·T, ªªj˚T{≤ j˚T{≤, n<ä+‘ê Hêπø+ ‘Ó\<äT. u≤ã÷,
Hêq+‘êqT, ne÷à! Hê e÷{ÏqTø=+&ç, ø±\+ >∑&ç|æH√DÏí. Ä&√s¡T jÓT»e÷ì
#Ó|Œæ q≥º˝≤¢ sTTì |ü\≈¢ î£ +&Ü*. ˝Ò≈î£ +fÒ e÷ ô|<ä› |ü+‘·T˝≤sê¢>∑ nj·T´>±s¡T ≈£L&Ü
kÕqeTà qT+#·T>∑T+‘ês¡T. MT XËe⁄˝À e÷≥. |ü≥+º ˝ÀøÏ ã+>±s¡u§eTà˝≤+{Ï kÕqeTà
e∫Ã+~. eT] |ü+‘·T\T eTqdüT eTqdüT˝À ˝Ò<Tä . Äô|’ MT dæ‘+Ô· n+‘êqT.μμ
ªªzØ yÓ<yäÛ ê?μμ nì >√bÕ\sêe⁄ ø√|üeTT‘√ ≈£îØÃqT+∫ ˝Ò∫ ì\#ÓqT.
}düe˝… sêeTT&ÉT yÓ*ø¬ >∑ôdqT.
n+‘·≥ eT+#·eTT ÁøÏ+<ä qT+&ç neTè‘· ìwü´+~ìj·T>∑T ø£\ø£\ q>∑e⁄qT,
ø£sø¡ +£ ø£DeTT\ Vü≤è<ë´sêeeTTqT $qqjÓT´qT.
~<äTu
› ≤≥T 5
∫+‘ê BøÏ‘
å T· \T
(1891 ` 1960)
ø£<≈ä∏ î£ \˝À Ä~ >∑Ts¡Te⁄\T>± n+^ø£]+|ü ã&çq

yês¡T. ∫qïø< £ ≈ä∏ î£ s¡÷|ü⁄sπ K\T ~~›, | ô ≈£îÿ b˛ø£&\É T
b˛sTT, Ä+Á<äÛ kÕVæ≤‘·´+˝À á | Á øÁü j
Ï T· ≈£î $•wüy
º TÓ q
Æ
ÁbÕeTTK´‘· ø£*Œ+∫q U≤´‹ M]πø <ä≈£îÿ‘·T+~.
uÛ≤s¡rj·T dü+Á|ü<ëj·÷ìï e<äT\T ø=ì nq´ C≤‹
dü+Á|ü<ëj·÷ìï nHê˝À∫‘·+>± ne\+_+#·&É+
m+‘· Vü‰kÕ´düŒ<äyÓ÷ ø=ìï ø£<∏ä˝À¢ düŒwüº+>± m‹Ô
#·÷bÕs¡T.
s¡#q· \T : q÷s¡T≈£î |ô >’ ± ø£<\ä∏ T, $Tôddt efÒsêe⁄
ø£<∏ä\T, BøÏå‘·T\ Hê{Ïø£\T, \ø£ÿ|æ&É‘·\T, Á|üC≤
yêvàj·T+ yÓTT<ä˝q ’… $.
6 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓTT<ä{Ï ãVüQe÷qeTT
<ÛäqTsêàdü+˝À sêÁ‹ eT÷&√ C≤eTTq˝Ò∫ q>∑s¡ dü+ø°s¡Ôq+ #˚j·Te\dæ+<äì
kÕ«eTT\yês¡T ôd\$#êÃs¡T. ‘·‘Y |üPs¡«y˚T uÛÀ»Hê~ø£eTT ≈£L&Ü eTT–+#·e\dæ
ñ+≥T+~ düTe÷ nì eT∞fl C≤„|øü +£ #˚XÊs¡T.
<ëìMT<ä s¡T∫|ü⁄≥º&+É ø√düeTì Ç+ø± ø=ìï $wüj÷· \T ôd\$#êÃs¡T. Væ≤e÷\j·T
ÁbÕ+‘ê˝À¢ ñqï yês¡+‘ê sêÁ‹y˚fi¯ ˝Ò∫ uÛÀ»Hê~ø£+ |üP]Ô #˚dTü ≈£îì yÓ#Ã· ì ñìï
ã≥º\T y˚dTü ≈£îì Ç+{Ï &Üu≤\ MT<ä ø¬ øÏÿ dü÷s√´<äjT· + ø√dü+ ìØøÏdå ÷ü Ô e⁄+{≤s¡T≥.
mÁs¡{Ï dü÷s¡´_+ã+ ‘·÷s¡TŒq <äè>√Z#s· e¡ TT ø±e&É+‘√H˚ yê¬sø£ÿ&Ü ˝Òì ñ‘ê‡Vü≤+
|ü&É‘ês¡T≥.
Ä ÁbÕ+‘ê\yêπs eT] ø=+<äsT¡ •es¡÷bÕ\T <Û]ä +∫ X¯+U≤\÷<äT‘·÷ ªª•y√Vü≤+μμ
ªª•y√Vü≤+μμ nì ñ#ÓÃ’ dü«sê\‘√ |ü\T≈£î‘·÷ q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ + #˚kÕÔsT¡ ≥.
Ä $<Ûeä TT>±H˚ ‘Ó\T>∑T yês¡+<äs÷¡ q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ + #˚ùdÔ #·÷&Ée˝…qì kÕ«eTT\
yê] ø√]ø£ ` ø√]ø£\T »sTT+∫q kÕ«eTT\Tyê] ø√]ø£ : Ä $<Û+ä >±HÓH’ ê ÁbÕNq
<Ûsä à¡ + ‘·\jÓT‘·T‘Ô T· +<˚y÷Ó qì yê] ÄX¯ ø±uÀ\T.
ªªb˛˙ me]+{À¢ yês¡T me]eT≥Tº≈î£ yês¡T ªq>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ +μ #˚dTü ø√≈£L&É<ë!
á ø±\+˝À á Á|ü»\qT ø£≥Tº≈î£ sêe&É+ düT\uÛ+Ñ ø±<˚y÷Ó μμ nHêïqT »+≈£î‘·÷.
kÕ«eTT\yê] Vü≤è<äjT· + $XÊ\yÓTqÆ ~. ø±ã{Ïº n˝≤>∑ #˚dHæ ê eT+∫<˚qì e|ü≈£îHêïs¡T.
Ç+‘·ø° á ªq>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ +μ jÓTTø£ÿ |üse¡ ÷s¡ú y˚T$T≥Hêïs¡+fÒ... •e⁄&ÉT $wüßeí ⁄qT
y˚T˝§ÿ˝≤Œ*≥: nq>± C≤„qX¯ ` Áø°j·÷X¯øÏÔì y˚T\Tø=˝≤Œ*≥ ` uÛÑs¡Ô uÛ≤s¡´qT
y˚T\Tø=˝≤Œ*≥.
yÓTT<ä{Ï ãVüQe÷qeTT 7
á ∫es¡ e÷≥ $ì H˚qT qyê«qT. kÕ«eTT\yês¡T Hê qe⁄« uÛ≤eeTT Á>∑V≤æ +∫
nHêïs¡T >∑<ë ` >±s¡Ωd´úü <Ûsä à¡ y˚T$T≥+fÒ, uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´qT y˚T˝§ÿ\Œ&ÉyT˚ — n+‘˚ >±ì
uÛ≤s¡´ eTT+<äT>± ˝Ò∫ uÛsÑ Ô¡ ø√dü+ ø±|ò” ø±∫ ø£ìô|≥Tº≈î£ ñ+&É&+É ø±<äT... ìÁ<äb˛‘·÷e⁄qï
uÛsÑ qÔ¡ T uÛ≤s¡´ #·÷&É+¶ ‘·≥dæ+ú ∫+<ä+fÒ Ä$&É≈î£ ÁãVü≤à˝Àø£ ÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. á
s¡V≤ü dü´+ Ç|üŒ{Ï >∑èVü≤düT\Ô T eT]∫b˛j·÷s¡T.
Ç+ø√ $wüj·T+ ≈£L&Ü kÕ«eTT\yês¡T ôd\$#êÃs¡T. Væ≤e÷\j·T ÁbÕ+‘ê˝À¢
j·T‘·T\≈£î _Ûøå£ ‘Ó\y¢ ês¡ø£ eTT+<˚ ô|&É‘ês¡≥. ‘Ó\y¢ ê]q ‘·sê«‘· düHê´düT\≈£î _Ûøå£
<äTs¡u¢ +ÑÛ . Ç~ ø±oàs¡<X˚ e¯ TT˝À yê] nqTuÛyÑ êìï ã{Ïº #Ó|Œæ q e÷≥.
uÛÀ»Hê~ø£eTT‘√ <˚V‰ü ìøÏ ‘·è|æÔ ø£*–+∫q ‘·sT¡ yê‘· eTqdüT‡≈£î ≈£L&Ü ÄVü‰<¢ +ä
ø£*–+#·&ÜìøÏ &Üu≤\ MT<ä ∫qï |æ\\¢ T #˚] dü÷s√´<äjT· + ø√dü+ ìØøÏ+å #·&+É #ê˝≤
>=|üŒ $wüjT· +. l dü÷s¡´Hêsêj·TDeT÷]Ô _+ã<äsÙ¡ qeTT e÷qe Vü≤è<äjT· eTT˝Àì
kÂ+<äs´¡ |æbÕdüqT ‘·è|æ|Ô sü T¡ düT+Ô ~. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü uÛøÑ ìÔÏ yÓTT\ø£ ˝…‹dÔ Tü +Ô ~ : C≤„qeTT
ìdüTÔ+~.
kÕ«eTT\ yê] e÷≥\T eTqdüT‡˝À ô|≥Tºø=ì H˚qT e÷ Ç+{À¢H˚ ªq>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ +μ
#˚ùdÔ m+‘· u≤>∑T+≥T+<√ nì ñã˝≤≥ |ü&Ü¶qT. •es¡÷|ü+ <Û]ä +#·&+É ` n+fÒ
e+{Ï ì+&Ü $uÛ÷Ñ ‹ |üPdüTø=ì s¡TÁ<ëø£\å T yÓT&É˝À y˚dTü ø=ì, Á‹H˚Á‘êìøÏ ã<äT\T
≈£î+K+u§≥Tº ô|≥Tºø=ì... ‘√\TNs¡\÷, X¯S˝≤ j·TT<ÛäeT÷, &ÉeTs¡Tø£eT÷ nø£ÿs¡
˝Ò<qä T≈£î+{≤qT... X¯+K+ #˚‘√Ô |ü⁄#·TÃø=ì ªª•y√Vü≤+μμ nqTø=+≥÷ X¯+U≤ìï |üP]ùdÔ
m+‘√ u≤>∑T+≥T+~. ø±ì...
2
ø=ìï HÓ\\ ÁøÏ+<ä≥H˚ e÷ }fiÀfl ñqï eTVæ≤fi≤ eTDT\+<äs÷¡ #˚] ˇø£ ø£ã¢ T“
@sêŒ≥T #˚düTø=Hêïs¡T. Ád”Ô\ |ü⁄s√_Ûeè~Δ ø√dü+ ìs¡+‘·s¡eT÷ bÕ≥T|ü&ÉT‘·Tqï
>∑es¡ïyÓT+≥T ñqï‘√ <√´>∑düTÔ\ |ü≥Tº<ä˝≤, ÁX¯e÷ Ç+<äT≈£î ø±e\dæq <ÛäqeTTqT
dü+bÕ~+∫ô|{Ïqº $. á <Ûqä eTT‘√, Ád”\Ô ø£ã¢ T“ ø√dü+ uÛeÑ qeT÷, ≈£Ls√Ã{≤ìøÏ ≈£îØÃ\T,
ã\¢\÷, Ç+{À¢ Ä&ÉTø=H˚ Ä≥\ düs+¡ C≤e÷ ãj·T≥ Ä&ÉTø=H˚ Ä≥\≈£î ø±e\dæq
|ü]ø£sê\T, yêsêÔ |üÁ‹ø£\T Ç+^¢wßü Á>∑+<∏ë\j·T ;s¡Tyê\T... n˙ï @sêŒ≥T nsTTq$.
Çø£ düuTÑÛ ´sê+Á&É dü+>∑‹ ` ô|<ä› ñ<√´>∑dTü \ú uÛ≤s¡´\÷, n<Ûeä T|üø+å£ ôdø’ ˝Ï H’… ê
‘=ø£ÿ>∑*–qyêfi¯Sfl, ‘·‘·TÔ\T´˝…’q Ç‘·s¡ <Ûäì≈£î\ uÛ≤s¡´\÷, Ç+{À¢ |üìbÕ≥\T
#˚jT· e\dæq nedüs+¡ ˝Òì yêfi¯Sfl Ç˝≤+{Ï leT+‘·T\+<äs÷¡ HÓ\ #·+<ë\T #Ó*+¢ ∫
8 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£ã¢ T“˝À #˚sês¡T. Ç+^¢wßü sêì yêfi¯ófl düuTÑÛ ´sê+Á&ÉT>± ñ+&É≈L£ &É<Hä ˚ ìj·TeT+ ˝Ò<Tä
>±ì... n+<äT˝À #˚]q yê]ø£+<ä]ø° Ç+^¢wßü e#·TÃqT. Ç+^¢wßü e÷Á‘·yT˚ e#·TÃqHêï
Çã“+~ ˝Ò<Tä . n+<äT˝À #ê˝≤ eT+~øÏ ‘Ó\T>∑T e÷‘·èuÛ≤wü ø±ã{Ïº ‘Ó\T>∑Tsê<äì #Ó|Œü
#Ó\<¢ Tä >±ì ` nø£ÿ&É, Ä ø£ã¢ T“˝À ‘Ó\T>∑T ø£èwæøÏ ø±e\dæq |üÁ‹ø£\T >±ì Á>∑+<∏ë<äT\T
>±ì ˝Òe⁄. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü, Ä ø£ã¢ T“˝À ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&&É +É q÷´q‘·>± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
eTTK´ìj·TeT y˚T$T≥+fÒ nø£ÿ&ç düu´ÑÛ ‘·«+ Ád”\Ô ≈£î e÷Á‘·yT˚ . b˛‘·T{°>∑ ˝À|ü\øÏ
b˛e&ÜìøÏ M\T ˝Ò<Tä .
n~ ªª˝Ò&dû t ø£˝Ÿ #·sY ø£u¢ Ÿμμ, n+fÒ $C≤„q<Ûqä T˝…q’ eTVæ≤fi≤eTDT\ dü+|òTü eTqïe÷≥.
ø£˝Ÿ#s· Y n+fÒ ãVüQ Á>∑+<∏ëe˝Àø£qeTT., ˝Àø£ dü+#ês¡eTT. dü»q® kÕ+>∑‘ê´<äT\ e\¢
ø£*>π n‘·'ø£sD¡ dü+kÕÿs¡eTT. á ø£\ÃsY á ø±\+˝À ˇø£ÿ Ç+^¢wßü #·<Tä e⁄ø=qï Ád”Ô
|ü⁄s¡Twüß\ e<äH› ˚ ñqï~. Bì u≤Vü≤´\ø£Då ≤\T áHê{Ï$ ø=ìï #Ó|Œü e\dæeùdÔ ` f…˙ïdüT
Ä&É&ÉeT÷, ôd«≥ºs¡T¢ y˚düTø√e&ÉeT÷ dæ>∑¬s≥T¢ |”\Ã&ÉeT÷. ìs¡+‘·s¡eT÷ Ç+^¢wüß˝À
dü+uÛ≤wüD kÕ–+#·&eÉ T÷, #·eø£sø¡ +£ Ç+^¢wßü qe\\T |ü]+ƒ #·&eÉ T÷. s√E s√E≈£L
ø=‘·Ô ø=‘·Ô bòÕ´wüq¢ qqTdü]+∫ E≥Tº ø£≥Tº\qT e÷s¡TÃø√e&ÉeT÷ ` #Ó|üŒe˝….
n+‘·sø¢¡ Då£ ≤\T, ‘·q <˚XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫q y˚wuü ≤Û cÕ<äT\qT @e–+#·Tø√e&ÉeTT.
ì»eTT #Ó|Œü e\dæeùdÔ n+–ØE\ Á|üuTÑÛ ‘·«+ e\¢ eTq≈£î <ë|ü]+∫q sTT‘·s¡
y˚Tfi¯fl‘√bÕ≥T á ø£˝Ÿ#s· Y ˇø£{.Ï
ndü\T #Ó|Œü <ä\T#·T≈£îqï $wüjT· + @eT+fÒ ` á ø£ã¢ T“˝À Hê uÛ≤s¡´ düuTÑÛ ´sê˝…+’ ~.
j·Ty˚Tà bÕ´ôdq’ j·TTere‘·+düeTTqT uÛ≤s¡´>± #˚dTü ø=q>∑*>π uÛ≤>∑´ yÓT+<ä]øÏ |ü≥Tº‘T· +~:
y˚T eTTuÛj Ñ T· T\eT÷ Ç+{À¢ Ç+^¢wßü e÷{≤¢&TÉ ø=+≥÷, Ç+^¢wßü <äTdüT\Ô T y˚dTü ø=+≥÷,
Ç+^¢wüß |üÁ‹ø£\T #·<äTe⁄ø=+≥÷ ` Ç\T¢ Ç\¢+‘ê ø£\Ãs¡˝Ÿ eTj·TeTT #˚XÊeTT
ø=Hêïfi¯ófl. ô|fi¯flsTTq ø=‘·˝Ô À e÷≈£î |ü⁄fÒº |æ\\¢ T ≈£L&Ü |ü⁄{°|º ⁄ü ≥º&+É ‘√H˚ Ç+^¢wßü
@&ÉT|ü⁄ @&ÉTdü÷,Ô Ç+^¢wßü qe⁄«\T qe⁄«‘·÷ ø£˝Ÿ#s· ‘Y √H˚ |ü⁄&É‘ês¡ì nqTø=HêïeTT—
ø±ì yêfi¯ófl N$T&ç eTT≈£îÿ\T e¬>s’ ê\‘√H˚ ‘·j÷· s¬ H’ ês¡ì #Ó|Œü &ÜìøÏ #ê˝≤ $#ês¡+>±
e⁄qï~. yêfi¯flì ø±Héy+Ó {Ÿ dü÷ÿ\T˝À n|üŒC…bÕŒeTT. ø=‘·˝Ô À s¡T#·´+>± e⁄qï e÷
Á|üDj·TeTT Áø£eT Áø£eT+>± @fi¯ófl >∑&∫É q ø=B› yÓ\yÓ˝≤¢&&É +É yÓTT<ä\Tô|{Ï+º ~. H˚qT
ˇø£ yÓ÷düsÔ T¡ |üPsê«#ês¡|sü êj·TTDÏí nsTTHêqT. Hê uÛ≤s¡´ e÷Á‘·+ ø£˝Ÿ#s· T¡ ¶ ˝Ò&>û ±H˚
ñ+&çb˛sTT+~. n+<äTe\¢H˚ ø£ã¢ T“˝À düuTÑÛ ´sê˝…q’ ~ ≈£L&Ü.
Ç+<äTe\¢ e÷ ñuÛj Ñ T· T\≈£L nH√´q´+ #Ó&+ç <äì #Ó|Œü M\T˝Ò<Tä . ø±ì eT‘·
uÛ<Ò +ä e÷Á‘·+ ø£*–+~. H˚qT |üP»\÷ |ü⁄qkÕÿsê\÷ #˚kÕÔq+fÒ. Hê uÛ≤s¡´ e÷
Ç+{À¢ {° bÕØº\ øπ sêŒ≥T #˚dTü +Ô ~. H˚qT >√&É\≈£î <˚e⁄fi¯fl $Á>∑V‰ü \T ‘·–*ùdÔ n$
rùddæ #·eø£sø¡ +£ Äs¡Tº u§eTà\÷, dæìe÷ Ád”Ô |ü⁄s¡Twü ‘ês¡\ u§eTà\÷ ÄyÓT ‘·–*düT+Ô ~.
H˚qT |æ\¢\≈£î u§≥Tº ô|&ç‘˚ #Ó]ù|dæ düãT“‘√ yêfi¯flyÓTTVü‰\T ø£&ç– ‘Ó\¢düT<ä›>∑T+&É
|üPdüT+Ô ~. \ø£Då +>± yÓTTVü‰ìøÏ |üdTü |ü⁄ sêdüTø=eTàì ˇø£e÷≥T H˚qT #Ó|Œæ q|ü&ÉT
e÷ Ç<ä]› ø° ◊s√bÕ eTVü‰dü+Á>±eT eT+‘· |üì »]–+~. ù|dò Tü bÂ&ÉsT¡ ã<äT\T ‘·q÷
|æ\\¢ ÷ dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ◊X¯«s¡´ Á|ü<yä TÓ qÆ $uÛ÷Ñ ‹ |üPdüTø√sê<ë nì ˇø£Hê&ÉT Vü‰kÕ´ìø°
H˚qH˚d]ü øÏ Hê≈£î s¬ +&ÉT s√E\T Ç+{À¢ uÛÀ»q+ <äTs¡u¢ +ÑÛ nsTT+~.
Ç˝≤{Ï Hê uÛ≤s¡´≈£î ˇø£Hê&ÉT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± HêMT<ä, Hê |üPsê«#ês¡ |üsêj·TD‘·«eTT
MT<ä n_Ûe÷q+ ø£*–+~. ø±s¡D+ m+‘· Ä˝À∫+∫Hê ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . ø=+‘· ej·TdüT‡
<ë{Ïq ‘·sT¡ yê‘· ãT~Δ |ü]D‘·yTÓ Æ eT+∫ e÷s¡eZ TT\T |ü≥eº #·TÃ >∑<ë? Hê uÛ≤s¡´≈£î
n˝≤+{Ï e÷s¡TŒ ø£*–ñ+&Ée#·TÃ qqTø=HêïqT.
kÕ«eTT\yês¡T ôd\$∫Ãq Á|üø±s¡+ q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ + »s¡|&ü ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#·T
ø=qï≥T¢ Hê uÛ≤s¡´‘√ #ÓbÕŒqT. H˚qT •es¡÷|ü+ <Û]ä +∫, X¯+KeTT }<äT‘·÷, •y√Vü≤+
n+≥÷ Ç+{À¢ q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ + #˚jT· <ä*#êqT ø±ã{Ï,º ‘êqT Hê düV≤ü <Ûsä à¡ #ê]DÏ
ø±ã{Ïº Hê‘√bÕ≥T ‘êqTq÷ï bÕs¡«r s¡÷|ü+ <Û]ä +#·e\dæ+<äì ø√sêqT. Ä e÷≥
nq&É+‘√H˚ Hê uÛ≤s¡´≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. ‘êHÓ|ü &É÷ n≥Te+{Ï y˚cÕ\T y˚dæ ms¡>q∑ ˙,
` düøè£ ‘·T>Ô ± ø£ã¢ T“˝À Hê≥ø£+ y˚cÕ\T y˚ùd~ ø±ì. Ä düeTj·T+˝À n~ C≤„|øü +£ #˚ùdÔ
<Ó|Œæ bı&ç#êqì n+≥T+<äì }s¡Tø=HêïqT ` ‘·qqT ‘·èD°ø]£ +#·&eÉ T÷ Hê´j·TeTT
ø±<ä˙ ‘·q ‘·*<¢ +ä Á&ÉT ©e÷≥ $qï≥¢sTT‘˚ Ç{Ïº n\T¢&TÉ e+{Ï <äTs√´>∑eTT ‘·eT≈£î
ÁbÕ|æ+Ô ∫q+<äT≈£î $#ê]kÕÔs˙¡ , @y˚TyÓ÷ #Ó|Œæ +~.
bÕs¡«‹y˚w+ü y˚jT· &ÉeT+fÒ $uÛ÷Ñ ‹ |üPdüTø√ qø£ÿs¡˝<Ò Hä êïqT— ø=+#Ó+ |üdTü |ü⁄
yÓTTVü‰ìøÏ sê#·T≈£î+fÒ #ê\TqHêïqT— ≈£î+K+u§≥Tº ô|≥Tºø=+fÒ u≤>∑T+≥T+<äHêïqT
` n+≥÷+fÒ uÛj Ñ T· |ü&≥¶É Tº q{Ïd÷ü ,Ô nyÓ÷à bÕeTT\T ≈£L&Ü yÓTfiÀfl y˚dTü ø√eT+{≤s¡T
ø±uÀ\Tq+~. ≈£î+K+u§≥Tº ô|≥Tºø√e&É+ bÕeTT*ï yÓTfiÀfl y˚dTü ø√e&É+‘√ düe÷q+>±
uÛ≤$+∫q+<äT≈£î $#ê]+#êqT. bÕeTT\T H˚q÷ y˚düTø√qT qTeP« y˚düTø√qø£ÿs¡˝Ò
<äHêïqT.
b˛˙ s¡ã“s¡T bÕeTT\T ‘Ó∫Ãô|&ÉT<äTHê n+~.
Hê≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. ô|&ÉyTÓ TVü≤+ ô|{≤ºqT. Hê ø√|ü+ #·˝≤¢sÃ¡ &Üìø£qï≥T¢ ‘êqT
bÕs¡«‹ y˚w+ü y˚jT· &ÜìøÏ e|ü≈£î+~.
e|üø=qï s√E yÓTT<ä\T ø=ì qqTï y˚~Û+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ïº+~. @ Ns¡
10 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£≥Tº≈î£ +fÒ u≤>∑T+≥T+<ä˙, #˚‘T· \÷ yÓT&Ü ˝Òì s¡$ø£\T ‘=&ÉTø√ÿe#·TÃHê nì. ‘·˝À¢
dü÷<äT\T ô|≥Tºø√e#·TÃHê n˙, »&É˝ÒdüTø=+fÒ u≤>∑T+≥T+<ë, eTT&çy˚düTø=+fÒ
u≤>∑T+≥T+<ë n˙, CÀfi¯ófl ‘=&ÉTø√ÿe#·TÃHê n˙ á $<Ûä+>± : nsTTHê m+‘√
ñ‘ê‡Vü≤+>± bÕs¡«‹ y˚w+ü yÓjT· ´&ÜìøÏ ñã˝≤≥ |ü&TÉ ‘·Tqï≥T¢>± ø£ì|æ+∫+~. s¡$es¡à
Áyêdæq bÕs¡«‹ u§eTà #·÷|æ n≥Te+{Ï y˚w+ü y˚dTü ø√sê<ë n+fÒ ø=+‘· dü+<˚V≤æ +∫,
nHê>∑sø¡ e£ T+≥÷ düDT>∑Tø=ì ø=+‘· ùd|ü{øÏ Ï e|ü≈£î+~.
ÄyÓT Hê eT‘·eTT˝ÀìøÏ ~–q+<äT≈£L, bÕs¡«‹y˚wü+ y˚j·T&ÜìøÏ düeTà‹+∫
q+<äT≈£î m+‘√ dü+‘√wæ+#êqT. ì»+>± Hê uÛ≤s¡´ ø£˝Ÿ#·s¡T¶ ˝Ò&û nì n|ü&ÉT
$X¯«dæ+#êqT.
3
<Ûqä Tsêàdü+˝À ˇø£Hê&ÉT ‘Ó\y¢ ês¡≈î£ +&Ü ˝Ò∫ #·˙ïfi¯fl kÕïq+ #˚XÊqT. ‘·T&ÉT#·Tø=ì
e+{Ïì+&Ü $uÛ÷Ñ ‹ |üPdüTø=HêïqT. uÛ≤s¡´ Hêø√düeTì ‘Ó∫Ãq ô|<ä› |ü⁄* ã^Z\ ã≥º
ø£≥Tºø=HêïqT. H=dü≥ ≈£î+K+u§≥Tº ô|≥Tº≈î£ HêïqT. >∑~˝À |”≥ y˚dTü ø=ì ≈£L#√uÀ‘·÷+fÒ
ÄyÓT e∫Ã+~. Hê E≥Tº ô|’øÏ m>∑Bdæ eTT&çy˚dæ+~. <ëì˝À &Ü≈£îπs≈£î #·+Á<äTD°í
<√|æ+~. e<äT› yÓTTÁs√ n+≥÷+fÒ $qø£ s¬ +&ÉT #˚‘T· \ø° s¬ +&ÉT s¡ã“s¡T bÕeTT*ï ø£{ºÏ
ô|{Ï+º ~. <ës¡+‘√ mø£ÿ&É dü+bÕ~+∫+<√ meTTø£\ Vü‰s¡yTÓ Tø£{Ï HêyÓTfiÀfl y˚d+æ ~.
ãT&ÉãTø£ÿ\ yê&ç <ä>∑Zs¡ ‘êqT ø=qï &ÉeTs¡Tø£eTT Hê y˚fi¯fl≈£î ø£{Ïº+~. mø£ÿ&É
dü+bÕ~+∫+<√ |ü⁄*#·sà¡ + rdüT≈£îe∫Ã |”≥MT<äyd˚ æ <ëì MT<ä ≈£Ls√ÃeT+~. |üøÿ£ H˚
X¯+K+ ô|{Ïº ñ+&ÉT+&ç }<äeT+~.
s¡ã“s¡TbÕeTT\÷, meTTø£\ ù|fi¯Sfl Hê ø£øÿ£ s¡˝<Ò ìä <Óã“˝≤&ÜqT. s¡TÁ<ëø£å e÷\
y˚dTü ø√ìeTàHêïqT. $qï~ ø±<äT. ø√|ü+e∫Ã rdæyj ˚ T· uÀj·÷qT. n|ü&ÉT qe⁄«‘·÷
Hê <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã #ÓøÿÏ fi¯ófl <äT$« ô|<äe⁄\MT<ä eTT<äT› ô|≥Tº≈î£ +~. yÓ+≥H˚ |üøÿ£ >∑~˝ÀøÏ
yÓ[fl #˚‘T· \÷ eTTK+ ô|<äe⁄\÷ düãT“‘√ ø£&TÉ ø√ÿe&É+ H˚qT ø£ìô|{≤ºqT. >∑~˝ÀqT+∫
‹]– e∫Ã ô|Á{Àe÷≈£î‡˝…≥’ T Hê¬ø<äTs¡T>± ø£{+ºÏ ~. ø±+‹ |üP]Ô>± HêMT<ä |ü&˝˚ ≤>∑.
Hê≈£î n+‘· $qj·T+>± ñ‘ê‡Vü≤+‘√ düV‰ü j·T+ #˚dqæ +<äT≈£îq÷ï qqTï eTT<äT›
ô|≥Tº≈£îqï+<äT≈£îq÷ï H˚HÓ+‘√ Äq+<ä+ #Ó+<ëqT. ‘·«s¡>± bÕs¡«‹y˚wü+ y˚düT≈£î
s¡eTàHêïqT.
ÄyÓT Hê¬ø<äTs¡T>± ì\ã&ç ì<ëì+∫ #·÷∫ yÓT#·TÃ ø=qï≥T¢ ‘·\‹|æŒ qe⁄«‘·÷
@B X¯+K+ }<ä+&É+~. H˚qT ª•y√Vü≤+ •y√Vü≤+μ nì øπ ø£yd˚ æ X¯+K+ eP<ëqT.
ÄyÓT #·|Œü ≥T¢ ø={Ï,º u≤>∑T, ôdŒ¢ +&ç&,é ø±|æ≥˝Ÿ n+~.
bÕs¡«r y˚w+ü y˚dTü ø=ì ekÕÔqì #Ó|Œæ , |ü#Ã· Ns¡ ø£≥Tº≈î£ +fÒ u≤>∑T+&É<ë nì
dü\Vü‰ n&ç– @<√ ãVüQe÷q+ dü+>∑‹ >=DT≈£îÿ+≥÷ yÓ[flb˛sTT+~.
ªªq>∑s¡ dü+ø°s¡Ôq+μμ ÁbÕs¡+_Û+#ê qqïe÷fÒ: Hê uÛ≤s¡´ ≈£L&Ü #·|üq y˚wü+
y˚dTü ≈£î eùdÔ Ç<äs› +¡ ≈£Ls¡TÃì q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ + Á|üXd¯ +Ôü >± #˚jT· e#·TÃ qqTø=HêïqT.
ns¡>∑+≥sTT+~.
ÄyÓT sê˝Ò<Tä . kÕïq+ #Ój÷· ´*. |üdTü |ü⁄ sêdüTø√yê*. Ns¡ <Û]ä +#ê*. ÄuÛsÑ D¡ ≤\T
ô|≥Tºø√yê*. ‘·˝À¢ |ü⁄e⁄«\T ô|≥Tºø√yê* ` @y˚y√ >=&Ée\˙ï á Ä&Éyêfi¯fløÏ. ÄyÓTqT
‘=+<äs¡ #ÓjT· ´&Üìø£ì •y√Vü≤+ >∑{>ºÏ ± ñ#·Ã]dü÷,Ô ñ+&ÉT+&ç X¯+K+ }<ä&+É yÓTT<ä\T
ô|{≤ºqT. >∑+≥sTT+~. Hê uÛ≤s¡´ sê˝Ò<Tä . m+‘· #·<Tä e⁄ø=Hêï, m+‘· ø£\Ãs¡THêï á
Ä&Éyêfi¯ófl Ä&Éyêfi‚fl ` ø±dü+‘· bÕs¡«‹ y˚w+ü y˚dTü ≈£î sêe&Üìπø Ç+‘ê\düé÷? `
eT∞fl Hê uÛ≤s¡´qT |æ\e&Üìø£ì •y√Vü≤+ nì >∑{>ºÏ ± øπ ø£yd˚ æ X¯+K+ }<äT‘·THêïqT.
|üP]Ôø±ø£eTT+<˚ Á|üy•˚ +∫+~ ÄyÓT— H˚ HêX¯Ãs¡´|ü&Ü›qT. Hê uÛ≤s¡´ y˚w+ü y˚dTü ø√˝Ò<Tä .
>∑+≥ <ë{ÏHê y˚w+ü y˚dTü ø√ r]+~ ø±<ë nì n&É>u∑ À‘·÷+fÒ ˇø£] yÓqTø£ ˇø£sT¡
nsTT<äT>∑Ts¡T Ä&Éyêfi¯ófl Hê >∑~˝À Á|üy•˚ +#ês¡T. Hê≈£î dæ>π dZ +æ ~. Hê ø£+f… yêfi¯ófl
m≈£îÿe dæ>T∑ |Z &ü TÉ ‘·÷qï≥T¢ #·÷#êqT. nsTT<äT>∑Ts¡÷ Hêπødæ |üsø¡ ±sTT+∫ #·÷#ês¡T.
ªªBì ù|sπ $T{Ï.μμ nqï~ ˇø±yÓT. á$&ÉøÏ H˚qT ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä ø±uÀ\T ` ªªBìμμnì
neTVü≤‘·TÔ Á|üj÷Ó –kÕÔ+<˚$T{Ï #ÓbÕà. Ç~ ø£\Ãs¡T \ø£Då e÷ nqTø=HêïqT. Hê uÛ≤s¡´
ªªÇ~ •es¡÷|ü+. áj·Tq Hê Á|æjT· uÛsÑ Ô¡ nì MT‘√ #Ó|Œü &ÜìøÏ Hê¬ø+‘√ dü+‘√wü+>±
e⁄qï~μμ nqï~ Ç+^¢wßü ˝À.
Ä kÕBÛ«eTDT\T nsTT<äT>∑Ts¡÷ eTTdæeTTdæqe⁄«\T qe⁄«≈£îHêïs¡T. Hê <ä>sZ∑ ø¡ Ï
ø=~› ø=~›>± e∫Ã |üØø£å yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . B|üø±+r˝À ‘·fi‘¯ fi· ≤ yÓT]dæb˛j˚T &Ü≈£îsπ ≈£î
#·+Á<äTDÏí #·÷∫ yÓT#·TÃø=Hêïs¡T. e+{Ïì+&Ü ñqï $uÛÑ÷‹ì ù|òdüTbÂ&ÉπsyÓ÷qì
nqTe÷ì+∫ qqïee÷q |ü]#ês¡T. yÓTfiÀfl meTTø£\ ù|s¡T #·÷∫ uÛj Ñ T· |ü&ç yÓqøÏÿ
ñ*øÏÿ|ü&ç yÓfi≤fls¡T. ªªVü‰]&éμμ nì ˇø£ Ç˝≤¢\T eT÷s¡Ãb¤ ˛j˚T≥+‘· |üì #˚d+æ ~. <ä–]Z øÏ
sê≈£î+&Ü <ä÷sêqTï+#˚ Hê #˚‘T· \qTqï bÕeTT*ï #·÷∫ bÕ]b˛uÀ≈£î, s¡ã“s¡TbÕeTT˝Òqì
Hê uÛ≤s¡´ #Ó|æŒHê, |üP]Ô>± qeTàø£ ì»eTT ‘Ó\TdüT≈£îH˚ ñ<˚›X¯eTT‘√ ˇø£ Ç˝≤¢\T
>=&ÉT>∑T‘√ Hê »ã“MT<ä bÕeTTøÏ+<ä bı&ç∫+~. ˝Ò∫ yêfi¯flqT ‘·]$Ty˚<ë›e÷ nqï+‘·
12 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø√|ü+ e∫Ã+~. >±ì Hê uÛ≤s¡´ qe⁄«eTTK+, Hê øπ dæ ‹]– >±*˝À qqTï eTT<Ó≥› Tº≈î£ qï≥Tº
n_ÛqsTT+#˚ Hê uÛ≤s¡´ qe⁄«eTTK+ #·÷∫ }s¡Tø=HêïqT. ªªÇ~ ` á` á eTìwæ
ø£$å T+#·+&ç. áj·Tq MT uÛsÑ êÔ?μ nì ˇø±$&É Hê uÛ≤s¡´qT kÕqTuÛ÷Ñ ‹‘√ n&ç–+~.
nsTT<äT>∑Ts¡T leT+‘·T\÷ Hê uÛ≤s¡´ <Ísê“>±´ìøÏ C≤* #·÷|ü⁄‘·÷ ì\ã&ç b˛sTTHês¡T.
Hê uÛ≤s¡´ e÷Á‘·+ dü>s∑ «¡ +>± qe⁄«‘·÷ ì\ã&ç+~. Ç+ø£ bÕø£+ eTT<äsì¡ ùdÔ á $<Û+ä >±H˚
qqTï nee÷q|üsT¡ kÕÔsì¡ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì m˝≤>∑ Mfi¯flì ‘·se¡ T&Ée÷ nì Ä˝À∫+∫.
ˇø£ÿe÷≥T Äy˚X|¯ Pü s¡«ø£+>± &ÉeTs¡Tø£+ yêsTT+∫, ªª•y√Vü≤+μμ ªª•y√Vü≤+μμ nì øπ ø£yd˚ ,æ
X¯+K+ ` yÓqTø£ ;ÛeTT&ÉT ≈£îs¡Tøπ Áå ‘· j·TT<äsΔ +¡ >∑+˝À }~q≥T¢ ` }<ëqT. X¯+K+
}~‘˚ X¯Á‘·T sêE\ Ád”Ô\≈£î ` eTTK´+>± >∑]“¤DT\≈£î Á|üe÷<ä+ dü+uÛÑ$+#˚~≥
|üPs¡«+. }<ä&+É ‘√H˚ nsTT<äT>∑Ts¡T #Ó˝≤¢#<Ó s¬ä ’ b˛j·÷s¡T. <ä]$T˝≤qT yêfi¯fløπ eTsTTHê
Á|üe÷<ä+ ø£*–+<˚y÷Ó ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . Hê uÛ≤s¡´ yêfi¯flyÓ+≥ yÓ[flb˛sTT+~.
|ü~ ì$TcÕ\øÏ <ä÷sêìï+∫ ˇø£ yÓ÷{≤s¡T ø±s¡T yÓTT]– bÕ]b˛‘·÷qï #·|ü &ÉT
$ì|æ+∫+~. Hê uÛ≤s¡´ Ç+{À¢ ñqï<˚y÷Ó qì #·÷#êqT. ˝Ò<Tä . yêfi¯fl‘√ ‘êq÷ ø±¬søÏÿ
yÓ[flb˛sTT+~.
Ç<ä+‘ê Hê ø£s+ú¡ ø±˝Ò<Tä . bÕs¡«‹ y˚w+ü y˚dTü ø=ì Hê uÛ≤s¡´qT s¡eTàì |ü+|æ‘˚
á nsTT<äT>∑Ts¡T Ád”\Ô ˙ m+<äT≈£î rdüT≈£îe∫Ãq≥T¢? |ü⁄s¡Twüß&Éì dü+<˚V≤ü + ˝Ò≈î£ +&Ü
yêfi¯+¢ ‘ê qqï˝≤>∑ |üØø£å #ÓjT· ´&ÉyT˚ $T{Ï? Hê uÛ≤s¡´ yêfi¯fl‘√ ø±¬søÏÿ ˝Ò∫b˛e&ÉyT˚ $T{Ï?
uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\Δä ‘√ #˚jT· e\dæq ªªq>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ +μμ á $<Û+ä >± |ü]D$T+∫+~.
kÕ«eTT\yê]‘√ Hê q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ #·]Á‘· @ eTTK+ ô|≥Tºø=ì #Ó|Œü >∑\qT?
Hê uÛ≤s¡´ Ç+{ÏøÏ e#êÃø£ @$T #Ó|ü‘·T+<√ n&ç– rs¡T‘êqT. ‘·|üŒ≈£î+&Ü
qqïee÷q |üs#¡ &· Üìπø á $<Û+ä >± ≈£îÁ≥|üìï ñ+≥T+~. BìøÏ •ø£å @$T{≤ nì
Ä˝À#·q yÓTT<ä\T ô|{≤ºqT. nø£ÿdüT‘√ ì+&çq Hê eTqdüT‡ nH˚ø£ ñbÕj·÷\T #Ó|Œæ +~.
Ç+{ÏøÏ e#êÃø£ Hê uÛ≤s¡´ |”ø£ qT*$T yÓj·Té#·TÃ— ˝Ò<ë Ç+{À¢ <ä÷˝≤ìøÏ ñ]
‹j·Té#·TÃ : ˝Ò<ë ˇø£ >∑~˝À ‘êfi¯+ y˚dæ ‹+&ç|⁄ü ≥º≈î£ +&Ü e÷&çÃy˚jT· e#·TÃ ` Ç+ø±
mHÓïH√ï }Vü≤\T ‘√#êsTT.
4
ø=ìï >∑+≥˝…q’ ‘·sê«‘· Hê uÛ≤s¡´ Ç+{ÏøÏ e∫Ã+~. H˚qT y˚w+ü e÷]Ã y˚dæ
e÷eT÷\T ã≥º\T ø£≥Tºø=ì ≈£Ls¡TÃHêïqT. eNÃ sêe&É+‘√H˚ ÄyÓT qqTï øö>∑*+#·Tø=ì
}|æ] dü\|ü≈î£ +&Ü eTT<Ó≥› TºuÀe&É+ yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. ‘·q ø£+{Ï bÕ|üq≥ H˚qT `
H˚qT |”#Y nH˚ |ü+&ÉTqT≥ ` ‘·q Á|æjT· yÓTqÆ uÛsÑ qÔ¡ ≥ ` ‘·q yÓTTVü≤+ MT<ä yÓTT{ÏeTq≥`
‘·q &Ü]¢+>∑Tq≥ ` ‘·q Ns¡q≥ ` ‘·q s¡$ø£q≥ ` Á|ü‹ e÷≥ eT<Û´ä ˙ Hê MTkÕ\T
˝≤>∑T#·÷ Hê ô|<äe⁄\ MT<ä eTT<äT› ô|≥Tºø=H˚~.
Hê uÛ ≤ s¡ ´ ≈£ î eT‹b˛sTT+<˚ y Ó ÷ qqTø=HêïqT ` Væ ≤ d” º ] j· ÷ \ø£ å D ≤\T
dü+Áø£$T+#êj˚TyÓ÷ qì dü+<˚V≤æ +#êqT ` ø±ì ny˚MT ø±e⁄. ‘·qøÏ |ü≥sº êq+‘·
dü+‘√wü+ Hê e\¢ ø£*–+<ä≥. ø£ã¢ T“˝À ‘·q≈£î >∑\ kÕúq+ Hê e\¢ \_Û+∫+<ä≥` Hê
e\¢ ‘·q øπ <√ ãVüQe÷q+ e∫Ã+<ä≥ `
dü«uÛ≤s¡´ á $<Û+ä >± uÛsÑ Ô¡ jÓT&É\ Á|üe]ÔdTü +Ô fÒ ` m+‘· ñ]rj·T<ä\#·Tø=Hêï
uÛsÑ Ô¡ nqï yê&ÉT uÛ≤s¡´ |ü≥¢ düTeTTKT&ÉT >±ø£ e÷+‘ê&Ü? H˚qT düTeTTKT&ÉqT ne&ÜìøÏ
nuÛÑ´+‘·s¡+ j˚T$T{Ï? H˚qT düTeTTKTDÏí nj·÷´qT. ne&ÜìøÏ sTT+ø√ ø±s¡D+
ñ+~. n~ @$T≥+fÒ ` ÄyÓT qqTï ˝≤*+∫ ô|≥’ düe]+#·Tø=+≥÷ ãj·T≥¬ø[fl
|üøÿ£ >∑~˝À ‘êqT e#˚Ã≥|ü&ÉT rdüTø=ì e∫Ã <ë∫ ô|{Ïqº n≥ºô|f…\º T Hê\T>∑T s¬ +&ÉT
#˚‘T· \‘√ |ü≥Tº≈î£ Á|üy•˚ +∫ yê{Ïì ã\¢MT<ä ô|{Ï+º ~. n$ ‘·q≈£L Hê≈£î e∫Ãq
ãVüQe÷Hê\≥. yêdüq q÷H˚, bÂ&És÷¡ , n‘·sÔ T¡ eP, <äTyÓ«Hê yÓTT<ä˝q’… edüTeÔ ⁄\Tqï
‘·fi‘¯ fi· ≤ y˚T]dæb˛j˚T ªª{≤sTT˝…{Ÿ ôd≥Tºμμ ‘·q≈£î e∫Ãq ãVüQe÷qeT≥.
ø£eå sêìøÏ |üìøÏ e#˚Ã ªªùd$+>∑T ôd≥Tºμμ Hê≈£î e∫Ãq ãVüQe÷qeT≥.
ô|≥’ ≈£î >∑T#·TÃø=H˚ q–wæ ã+>±s¡T ªªÁã÷∫μμ ‘·q≈£î e∫Ãq ãVüQe÷qeT≥. ◊<äT
n+>∑Tfi¯eTT\ m‘·TÔ >∑\ q≥sê» $Á>∑V≤ü + Hê≈£î e∫Ãq ãVüQe÷qeT≥.
ùw$+>∑T ôd≥TºqT #·÷ùdÔ efi¯ófl eT+&çHê, q≥sê» $Á>∑V‰ü ìï #·÷∫ |üse¡ X¯ó&ÉH’Ó
ã+>±s¡T ªªÁã÷∫μμ rdæ Hê uÛ≤s¡´ ô|≥’ ≈£î >∑T∫Ã Hê Äq+<ëìï yÓ*ãT#êÃqT.
Ç+‘·ø° á ãVüQe÷Hê˝Ò$T{Ï? m+<äT≈£î? ‘·q ø£¢ãT“˝À yÓT+ãs¡T ø±ã{Ïº
ãVüQe÷Hê\T bı+<äe#·TÃqT >±ì @MT dü+ã+<Û+ä ˝Òì Hê ø¬ +<äTø° ãVüQe÷Hê\T?
Ç<ä+‘ê @<√ ≈£îÁ≥ nqTø=ì Hê uÛ≤s¡´qT düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü eTHêïqT. e÷ sTT+{Ï ø±
Ád”\Ô T m+<äTø=#êÃs√ #Ó|Œü eTHêïqT.
e∫Ãq ãVüQe÷Hê\T |ü⁄#·TÃø=ì }s¡Tø√ø£ m+<äTø° ≈£îX¯Ù+ø£\T nì qqTï eTuÛ´Ñ
ô|≥º&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+∫+~ Hê uÛ≤s¡´. H˚qT kÕ>∑ìe«˝Ò<Tä . #Ó|Œæ ‘˚ ø√|üŒ&Éqì e÷≥sTTùdÔ
#Ó|ü ‘êq+~. H˚qT yê>±›q+ #ÓjT· ´qHêïqT. q≥sê» $Á>∑V≤ü + m+‘· u≤>∑T+<√ #·÷&É+&ç
n+~. düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ rsê\HêïqT. MTπs ø±<äT. MT uÀ{Ïyês¡T #ê˝≤ eT+~
e⁄Hêïs¡+~. yêfi¯fl≈£î ãVüQe÷Hê\T sê˝Ò<+ä ~. nqTe÷q yÓT≈£îÿyÓ’ düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ
rsê\HêïqT.
14 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄyÓT ∫es¡øÏ #Ó|Œæ q dü+>∑‘T· \T :
ˇø£Hê&ÉT ˝Ò&ûdt ø£˝Ÿ#·sY ø£¢ãT“˝À düuÛÑT´sê+Á&É+‘ê düuÛÑ »]bÕs¡T. $H√<ä+>±
ø±\πø|å +ü #ÓjT· ´&ÉyT˚ ø£ã¢ T“ jÓTTø£ÿ ÄX¯jT· eTT. á düuÑÛ ≈£L&Ü $H√<ës¡yú T˚ . ø=ìï
$wüj÷· \T #·]Ã+#·Tø=qï MT<ä≥ $H√<ä $wüjT· + #·sÃ¡ ≈£î e∫Ã+~. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡eT÷
düuTÑÛ ´sê+Á&É˝À ˇø£ÿ]øÏ Ç#˚Ã ãVüQe÷q+ á j˚T&ÉT @ $<Û+ä >± Çj·T´&ÉeTì #·]Ã+#ês¡T.
|üsT¡ >∑T\ |ü+<ÓeTT\T ô|{Ï‘º ˚ u≤>∑T+≥T+<äHêïs¡T ø=+<äsT¡ . á‘· |ü+<Ó+ eT+∫
<äHêïs¡T ø=+<äs¡T. mes¡T n+<ä]ø£Hêï n+<äyÓTÆq Á&ÓdüT‡ y˚düTø=+{≤s√ yê]ø±
ãVüQe÷q+ Çj·T´≈£L&É<ë n+~ ˇø£ Ç+>∑+¢ &ÉT yÓ[fle∫Ãq Ád”Ô dæ>s¬∑ ≥Tº ø±\Tdü÷Ô
&ÉãT“ düsT¡ u› ≤≥T ø±ì düuTÑÛ ´sê+Á&ÉT |üìøÏsê<äHêïs¡T.
»&É\ø£ì ø=+<äsT¡ , eTT&ÉT\ø£ì ø=+<äsT¡ ÄuÛsÑ D¡ ≤\ ø£ì ø=+<äsT¡ bÕ]‘√wüø£
$Te«e#·TÃqì |ü]|ü]$<Ûë\ #ÓbÕŒs¡T. b˛˙ dü+‘êHêìï ã{Ïº sTTe«≈£L&É<ë nì |üøÿ£
ÄyÓT‘√ n+~ ˇø£ ãVüQ dü+‘êqe‹. á $<Û+ä >± #·sÃ¡ »s¡T>∑T‘·÷+&É>± ˇø±$&É
ˇø£ Á|üb˛»˝Ÿ #˚dæ+<ä≥. Ä$&É ù|s¡T Hê uÛ≤s¡´ #Ó|üŒ˝Ò<äT (Hê uÛ≤s¡´j˚TyÓ÷ qì
nqTe÷q+). Ä e÷≥ $q&É+‘√H˚ n+<äs÷¡ ìsê«≈£îÿ˝…H’ ês¡T. ø=+‘·ùd|ü{øÏ Ï n+<äs÷¡
‘˚sT¡ ≈£îHêïs¡T. ãVüQ dü+‘êqe‹ $Hê>± n+<äs÷¡ Á|üb˛»˝Ÿ u≤>∑T+<ä+fÒ u≤>∑T+<äHêïs¡T.
@ø£Áê+>± n+^ø£]+#ês¡T.
eT>±&çøÏ e˝…H˚ Ä&É<ëìøÏ ≈£L&Ü e´øÏÔ kÕ«‘·+Á‘·´+ e⁄+&Ü*. Ç+‘·es¡≈L£ eT>∑yê&ÉT
Ä&É<ëìï u≤ìdü>± #·÷düTHÔ êï&ÉT. Ç|ü&ÉT eT>∑yê&çøÏ ãT~Δ #Ó|Œü e\dæq u≤<Û´ä ‘· Ä&É<ëìøÏ
e⁄+~. á ãT~Δ #Ó|Œü &É+ nH˚ø£ $<Ûë\ #ÓjT· é#·TÃqT. ø={Ï>º ±ì, ‹{Ï>º ±ì, kÕ~Û+∫
>±ì, @&çŒ+∫>±ì ‹+&ç ô|≥ºø>£ ±ì #êøÏØ #˚sTT+#·Tø=ì >±ì, ≈£L&Ü ‹|ü≈£îì >±ì
` @ $<Û+ä >±HÓH’ ê #ÓjT· é#·TÃqT. ÄHê&ÉT Ä düu˝ÑÛ À ìs¡j í T· eTT #˚dqæ $wüjT· eTT
@$T≥+fÒ Çwüeº TTqï düuTÑÛ ´sê+Á&É+<äs÷¡ ‘·eT ‘·eT uÛsÑ *Ô¡ ï <ä<e›ä Tà\qT (|üP\T‡qT)
#ÓjT· ´&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*. mes¡T á $wüjT· +˝À m≈£îÿe H˚sT¡ Œ #·÷|ü⁄‘ês√ yê]øÏ
áj˚T{Ï ãVüQe÷q+. á ãVüQe÷HêìøÏ ns¡Ω‘· uÛ≤sêúÛÑs¡Ô*<ä›]ø° ñ+≥T+~
>±ã{Ïº áj˚T{Ï ãVüQe÷q+ uÛ≤sê´ uÛsÑ *Ô¡ <ä]› ø° ñ|üj÷Ó –+#˚ $<Û+ä >± ñ+&É&ÜìøÏ
rsêàì+#ês¡T.
rsêàqyÓTÆq ‘·s¡Tyê‘· düuÛÑT´sê+Á&É˝À nsTT<äT>∑T]ì ìsêíj·T≈£îsê+Á&ÉT>±
ñ+&É&ÜìøÏ ìs¡sí TT+#ês¡T. Ms¡T Á|ü‹ düuTÑÛ ´sê* sTT+{Ïø° yÓfi&¢̄ eÉ T÷, ÄyÓT uÛsÑ qÔ¡ T
#·÷&É&eÉ T÷, @ $<Û+ä >± n‘·qT |òPü \j·÷´&√ Á>∑V≤æ +#·&eÉ T÷. ∫es¡≈î£ ãVüQe÷q
yÓTe]øÏ#Ã˚ ~ ìs¡sí TT+#·&eÉ TT. yês¡eTT s√E\T düuTÑÛ ´sê+Á&É≈î£ r]ø£ ˝Ò<Tä . n+<äs÷¡
Ä˝À#·q˝À¢ eTTì>±s¡T. nH˚ø£ dü+|òTü ≥q ˝≤˝À∫+#ês¡T. me]eT≥Tº≈î£ yêπs ‘·eT
s¡V≤ü kÕ´ìï Ç‘·sT¡ \≈£î #Ó|Œü ≈£î+&Ü >∑T≥Tº>± ô|≥Tºø=Hêïs¡T. >∑&TÉ e⁄ Hê{ÏøÏ n+<äs÷¡
dæ<äΔ+>± e⁄Hêïs¡T. ìsêíj·Tø£ sê+Á&ÉT n+<ä]˙ #·÷∫ e∫Ã ãVüQe÷q+ Hê
uÛ≤s¡´øÏe«&ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#ês¡T.
Hê≈£î ø√|ü+ eT+&çb˛‘√+~. Hê‘√bÕ≥T #ê˝≤ eT+~ <äTs¡<èä wüº e+‘·T\THêïs¡T
nì ø√|üeTT ~>∑$T+>±qT. $T–*q yêfi¯ófl ‘·eT uÛsÑ \Ô¡ qT @ $<Û+ä >± #˚XÊs¡ì Hê
uÛ≤s¡´ q&ç>±qT.
m|ü&É÷ <=s¡\Á&ÓdTü ‡ y˚dTü ø=H˚ ˇø£ ñ<√´>∑dTü &Ô #ç ˚ |ü+#· ø£{+ºÏ ∫+~. ˇø±$&É
ã\e+‘êq.
Ç+ø√ Ä$&É ‘êqT qe\ #·<Tä e⁄ø=+≥÷ dæ>s¬∑ ≥Tº ø±\Tdü÷Ô ≈£Ls¡TÃì ‘·q uÛsÑ #Ô¡ ‘˚ ·
e+≥sTT+{À¢ ø±|ò” ô|{Ïkº ˛Ô+~.
Ç+ø√ Ä$&É ‘·q uÛÑs¡ÔqT @<√ eTuÛÑ´ô|{Ïº, n‘·ìøÏ Ns¡ ø£{Ïº, s¡$ø£ ‘=&ç–,
>±E\T ô|{Ïº Ä&Éyw˚ +ü y˚sTT+∫+~. ‘êqT ÇC≤s¡T ‘=&ç–, #=ø±ÿ y˚dTü ø=ì yÓTT>∑yw˚ +ü
y˚d+æ ~. Ç<äs› ÷¡ ≈£Ls¡TÃì e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥T+&É>± »&û\® T yÓfi≤fls¡T≥.
ªªyêfi¯fl¬ø+<äTøÏ#êÃs¡T ø±s¡÷ ãVüQe÷q+?μμ nHêïqT. ªªÇe«e\dæ+<˚. ø±ì
Ä&Éyw˚ +ü y˚dqæ Ä eT>∑|⁄ü s¡Twüß&ÉT |üsêsTT Ád”\Ô T e#êÃs¡ì eT+&ç|&ü ç yêfi¯flqT ø=fÒ+º ‘·
|üì #˚XÊ&ÉT. uÛ≤sêúÛsÑ *Ô¡ <ä]› ø° Äs√E qT+∫ $s√<Û+ä , »&û\® T bÕ]b˛sTT yêfi¯fl≈£î
ãVüQe÷q+ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚XÊs¡T.
Ç+ø√ Ç˝≤¢\T n≥ø£MT<ä ø¬ øÏÿ ø±düÔ Äeø±j·T≈£î+&É ~+|üeTì #Ó|Œæ ‘·&ç n+>√Ádü+Ô
ø£{+ºÏ ∫, uÛsÑ Ô¡ rsê mø±ÿø£ ì#ÓÃq rdæyd˚ æ »&û\® T e#˚Ã <ëø± <ÛTä eT <ÛTä eT˝≤&ÉT‘·÷
#Ó+≈£îø=+≥÷ ñ+&˚˝≤>∑ #˚d+æ ~.
Hê≈£î á Ä&Éyêfi¯fl #˚w\ºü T $+≥Tqïø=B› n]ø±\T eT+≥ HÓ‹ø¬Ô øÏÿ+~. Çø£ #ê˝Ò¢
nì Hê uÛ≤s¡´qT <ä+&ç+#·&ÜìøÏ yÓTT<ä\T ô|{≤ºqT.
ªªHê ‘·ù|ŒeTT+~ Ç+<äT˝À? MTπs á y˚w+ü y˚kÕÔqHêïs¡T >∑<÷ä ? #·NÃ#Ó&ç MTø√dü+
&ÉeTs¡Tø£+, #·+Á<äT&É÷, bÕeTT\÷, Vü‰sê\T ‘Ó∫Ãô|{Ïqº +<äTø± á ÄÁ>∑V≤ü + : yÓTT>±fi¯fløÏ
ø£è‘·»„‘· ñ+&É<äT ø±uÀ\T : MT≈£î düVü‰j·T+ #˚dæ q+<äTπøHê sTT+‘· #˚düTÔHêïs¡T.
$TeTà*ï H˚qT •ey˚w+ü yÓjT· éTHêïHê? $TeTà*ï n≥ø£ møÏÿ+∫, s¡$ø£ ‘=&ç–+#êHê?
yêfi‚¢ qj·T+ bÕ|ü+, uÛ≤s¡´˝Ò$T #˚dHæ ê øÏ≈î£ ÿs¡T eTq≈£î+&Ü }s¡Tø=+{≤s¡T. Ç+‘·ø°
MTs¡T y˚w+ü y˚dTü ø√e&É y˚T$T{Ï? ‘·|ü Hê MT<ä ô|≥º&yÉ T˚ $T{Ï?μμ
16 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªeT] yêfi¯flì... Ä..... Ä.... |üXó¯ ..... >∑j÷· ´..... Ä Ád”\Ô qT m+<äT≈£î eTì+{ÏøÏ
rdüT≈£îe#êÃe⁄?μμ nHêïqT |üfi¯ófl ø=s¡T≈£î‘·÷, ªªrdüT≈£îe#êÃ ø±ãfÒº ãVüQe÷q+
e∫Ã+~. ˝Òøb£ ˛‘˚ MT y˚cÕ\T #·÷∫ MT yÓTTVü‰\T #·÷∫ dü+‘√wæ+#˚ yêfiËflefi¯Sfl.
#ê˝…+¢ &ç? Hê‘√ e÷{≤¢&øÉ +£ &ç nìμμ Hê uÛ≤s¡´ $dæ] ø=&ÉT‘·÷ ˝Ò∫b˛sTT+~. qqTï
ø£è‘·|Tüò Tï&Éì ì+~dü÷.Ô ..
ì»y˚T : ‘·|ü Hê uÛ≤s¡´ <Ó˝≤ >∑e⁄‘·T+~? qqTï á s¡÷|ü+ <Û]ä +#·eTqï yêfi¯fl
<äe⁄‘·T+~ ‘·|ü . ne⁄qT Ä kÕ«eTT\yêπs Ç+<äT≈£î ø±s¡D+.
ø=Hêïfi¯fl≈£î kÕ«eTT\yê] <äsÙ¡ q˝≤uÛ+Ñ ø£*–+~. qeTdüÿ]+#êqT.
ªª#˚XÊyê q>∑s¡ dü+ø°sqÔ¡ +μμ nHêïs¡TkÕ«$T.
ªª∫‘·+Ô . dü<´ä ' |ò\ü + ≈£L&Ü ø£*–+~μμ nHêïqT.
ªªH˚qT #Ó|Œü ˝Ò<÷ä :μμ nHêïs¡T kÕ«eTT\yês¡T ` Ä dü<´ä ' |ò\ü y˚T$T{À n&É≈î£ ÿ+&Ü.
lbÕ<ä düTÁãVü≤àD´XÊÁdæÔ
(1891 ` 1961)
ø£$, Hê≥ø£øs£ ,Ô¡ qe˝≤ø±s¡T&ÉT, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·,

|ü‹Á ø±~Û|‹ ü , uÛ≤cÕ dù e≈£î\T, ø£<ì ä∏ bÁ Õs¡+_Û+#·T≥˝À,
bÕÁ ‘ · \ dü è wæ º ˝ Àq÷, b˛wü D ˝Àq÷, XË ’ * ˝Àq÷,
dü+uÛ≤wüD\T y Á êj·TT≥˝Àq÷, uÛ≤wü˝Àq÷, o]¸ø£\T
ô|≥Tº≥˝Àq÷ M]øÏ Á|ü‘˚´ø£‘· e⁄qï~. eT<Ûä´‘·s¡>∑‹
Á u ≤Vü ≤ àD, ø£ å Á ‹ j· T ≈£ î ≥T+u≤\ eéVü ‰ sê\÷,
dæ‹ ú >∑‘T· \÷ M] s¡#q · ˝À¢ |
Á ‹
ü _+_kÕÔsTT.
s¡#·q\T : $wüuTÑÛ »+>∑+, s¡ø±å ã+<Ûqä +, Ä‘·àã*
yÓ T Tˆˆ (qe\\T), Á ù | eTbÕX¯ + , sê»sêE yÓ T Tˆˆ
(Hê≥ø±\T), 13 dü+|ü⁄{≤\ ø£<\ä∏ ÷, nqTuÛy Ñ ê\÷ `
C≤„|üø±\÷.
18 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\T
ªª∫‘·+Ô ∫‘·+Ô ˇø£ÿ ø£\+b˛≥T‘√ ‘·eTs=ø£ÿ Áu≤Vü≤àD ≈£î≥T+u≤ìøÏ j·÷eJ®eeT÷
nqï+ ô|{Ï+º #·>\∑ s¡T.μμ
ªªnqï+ ô|{Ï º H ê dü T qï+ ô|{Ï º H ê õ˝≤¢ uÀs¡ T ¶ Áô|dæ & Ó + ≥T>±ì, Hêe\¢
j˚TeTe⁄‘·T+B?μμ
ªªù|s¡T eT≥TºøÏ yê]<˚ n+fÒ, eTq$ #˚dTü ≈£î+{≤qT. ˇø£ düÁ‘·+ e⁄+<ä+fÒ <ëìï
Á|ü‹wæ+º ∫q <ë‘· ù|s¡÷, ø£ìô|≥Tº≈î£ ì e⁄+&ç nø£ÿ&É düsT¡ u› ≤≥T¢ #˚ùd >∑Te÷kÕÔ ù|s¡÷q÷,
nsTT‘˚ Ä <ë‘· Ä»„ì •s¡kÕ eVæ≤+#·&yÉ T˚ Ä >∑Te÷kÕÔ $~Û ø±<ë eTVü‰Á|üu÷ÑÛ ?μμ
ªªH˚qT <ë‘·qT ø±H˚? Á|üd&æ +Ó ≥T n+fÒ >∑Te÷kÕÔ ≈£L&Ü ø±&˚?μμ
ªª‘·eTs¡˝≤ ôd\$|æŒùdÔ H˚H+˚ eTq$ #˚dTü ø√>∑\q÷? düuŸ ø£˝ø… sº£ T¡ <=s¡yê] •bòÕs¡dTü
‘√ùddæ j˚T Áô|dæ&+Ó ≥T ã‘·>\Z∑ &É÷?μμ
ªªì»y˚T ø±ì Ç~ |üPs¡«ø±\+ e÷≥. Ç|ü&É˝≤+{Ï |ü<‘›ä T· ˝ÒM kÕ>∑e⁄. yÓqTø£{Ï
s√E˝À¢ j˚T eTTdü‡B›|&¢” sÉ √ õ˝≤¢ uÀs¡T¶ Áô|dæ&+Ó ≥T nj˚Tyê&ÉT. n~Ûø±s¡¢ <ä–sZ ¡ jÓT+‘·
uÛj
Ñ T· uÛ≈Ñ î£ \Ô ‘√ eTdüT\Tø√yê˝À yêfi¯fløÏ u≤>± ‘Ó*dæe⁄+&˚~. Ç|üŒ{Ïyêfi¯Sfl ` #ê˝≤
eT+~ e÷≥düTe÷ ` dü÷ÿ\T ô|q’ò ˝Ÿ ≈£L&Ü ø±qø£ÿsπ <¢ Tä . z≥T ` Ç|ü&É+‘ê y√≥T‘√
e⁄+~ eTVæ≤eT. Äô|ì’ >∑T»sêr ø√eT≥¢øÏ eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ |ü#Ã· ô|{Ï.º Çø£ #Ó|Œü &Üìπø+
e⁄+B? ô|<ä› dü+‘·øe£ T÷ ∫qï dü+‘·øe£ T÷ nì &Éù|<ò ës¡T q&ç–>±ì`μμ
ªª‘·eTπs e⁄|üÁø£$T+#ês¡T ø£qø£ $qï$+#·T≈£î+{≤qT. eTq Áô|dæ&+Ó ≥T>±s¡T `
∫‘·–Ô +#ês¡÷? ‘·øÿÏ q >∑TD≤\T n˝≤ e⁄+&É>± qqTï ` sêÁr |ü>\∑ ÷ ≈£L&Ü ` øπ e\eT÷
y˚XÊýê{Ïø˝£ À` μμ
ªªkÕ{Ï Áu≤Vü≤àDÏí |ü≥Tº≈î£ ì n˝≤ n+{≤y˚$T≥j·÷´?μμ
ªªkÕ{Ïyê&ÉT ø£qø£H˚ e÷ø° ‹|üŒ\T Áu≤Vü≤à&ÉT ø£qø£H˚ e÷|òTü kÕïHê\÷ <=$Tà]
ø£\T|ü⁄ yÓTTø£ÿ\T 19
>∑T&çôd\÷q÷. n˝≤ ø±ø£ j˚T s¬ &ç>¶ ±s√, j˚T Hêj·TT&ÉT>±s√, j˚T #Í<ä]>±s√ nsTT‘˚`μμ
ªªyê! Áu≤Vü≤àD j·TTøÏÔ n+‘ê ≈£î]|æ+#˚dTü HÔ êïy˚?
ªªÇ+<äT˝À ø£&TÉ |ü⁄e÷&çq <äT'Ky˚T>±ì j·TTπø+Ô e⁄+~ eTVü‰Á|üu÷ÑÛ :μμ
ªªnsTT‘˚, dü+>∑‘+· ‘ê ‘Ó*ùd e⁄+~ø£<ë j˚T Hêj·T≈£îsê*H√ |ü≥Tºø√sê<äT≥j·÷´:μμ
ªª‘·eTe\¢ ø±ø£b˛‘˚><∑ ë?μμ
ªªnsTTHê düT\uÛ+Ñ >± |üì »]π> e÷sêZ\Tqï|ü &û nedü\ú ˙ï jÓT+<äT≈£L?μμ
ªªuÀ>∑+<ëH√ï, ≈£î\≥H√ ÄÁX¯sTT+#·&É+ø£+f… nedüú j˚T+e⁄+B? ø±ø£ :
Ç+{Ï*b¢ Õ~ MT ˇø£ HÓ\ ~Hê\T |üdTü +Ô &ç nsTTHê`μμ
ªªn˝≤ <ë]øÏ sêej·÷´! õ˝≤¢uÀs¡T¶ Áô|dæ&+Ó {Ÿ ø£sTT‘˚ dü|s¢ü TT\T eTVü‰ u≤>±
#˚kÕÔsT¡ ˙e+{Ïyêfi¯ófl.μμ
ªª∫‘·+Ô ∫‘·+Ô Hê~ bıs¡bÕfÒ. ªª]ø£VÔ ≤ü ùdqÔ H√ù|j·÷μμ ‘·ìÔ ø±]ø£ ≈£L&Ü e⁄+~.
∫‘·–Ô +#ês¡÷? ø£qø£ sπ |”bÕ{Ïø`Ï μμ
ªª@<√ e÷≥es¡dü ø£+fÒ sTT˝≤ yÓTT<ä\Tô|{≤º y˚$T≥jÓ÷´jYT! ø±düÔ dæbÕò s¡dTü
uÛ≤>±´ìøÏ H˚qT \+#·+ |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤qT≥j·÷´!μμ
ªª\+#·e÷? m+‘·e÷{≤? <Ûsä à¡ sêEe+{Ï ‘·eT düìï~Û˝À n˝≤+{Ï e÷≥ nq&Üì
ø¬ ìïy˚\ >∑T+&Ó\T+&Ü*? b˛ì n+fÒ, ‘·eTe+{Ï yê]øÏ \+#·$Te«&ÜìøÏ Hê≈£î ‘êVü≤‘·T
e÷Á‘·+ jÓTø£ÿ&çB?... Ç+‘·ø:° e÷ ø£+<ä]ø° Ä<Ûës¡+ #·÷|æ+#·uÀ‘·Tqï+<äT≈£î ‘·eT
ø=ø£ÿeTDT>∑T HÓsTT´, @ |ü⁄\TdüT˝À ø£sTTHê |üìøÏedüT+Ô ~ y=ø£ ãTf…&º TÉ u…\+¢ , @
s={Ïeº TTø£ÿ ˝Àø£sTTHê yê&ÉTø√&ÜìøÏ ø=ø£ &Éu≤“ ‘˚HÓ bÕqø£+...μμ
ªªÇM, Ç+ø± Ç˝≤+{ÏM Hê≈£î dü|s¢ü TT #˚kÕÔq+{≤yê j˚T$T{Ï? ~≥ºyTÓ qÆ yê&ÉyH˚ ?˚ μμ
ªª‘·eT sêÁ>∑Væ≤+#·s¡ì <ÛÓ’s¡´+ ø£\>∑ã{Ïº...μμ
ªªyÓÁ] Áu≤Vü≤à&Ée⁄ ˙ MT<ä ÄÁ>∑V≤ü + j˚T$T{Ï>±˙ ` s¬ +&ÉT s√E˝À¢ e÷ ô|<äe› ÷àsT÷
n\T¢&÷É |æ\\¢ ÷ edüTHÔ êïs¡T. H˚H˚ ø=+{≤qT >±˙...μμ
ªªe<äT› eTVü‰Á|üu÷ÑÛ , e<äT.› ‘Ó\y¢ êπs≥|üŒ{ÏøÏ H˚qT <ëK\T #˚dTü ≈£î+{≤qT. H˚q÷
Ä&É|æ\¢\T >∑\yêDÏí. Ä&É|æ\¢*øÏ |ü⁄{Ïº+{Ï ÄX¯ jÓT+‘· e⁄+≥T+<√, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T
yêfi¯fl HÓ˝≤ dü+‘√wü ô|{≤º˝À Hê≈£L ø=+#Ó+ ‘Ó\TdüT. ô|>’ ± Hê ø=&ÉTøÏÿ ‘·eTs¡qï+
ô|{Ï+º #˚≥|ü&ÉT, H˚qT, ‘·eT ne÷àsTT>±]øÏ ø±düÔ e⁄|üe÷, ø±düÔ ø±|ò.” ....μμ
ªªne⁄qe⁄qT u…\+¢ e÷≥ øπ + >±ì ` yÓ<eäÛ u…\+¢ . e÷ sTT+{À¢ á>∑\T ≈£L&Ü
<ëì MT<ä yê\e⁄ >±ì ` qTe⁄« ø±|ò” n+fÒ C≤„|øü +£ e∫Ã+~. ˙ <ä–sZ ¡ á eT<Û´ä H˚
sT÷ìq Äe⁄+~≥ ø±<ä÷?μμ
20 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªñ+~ eTVü‰sêC≤, e⁄+~. Hê≈£î C≤„|üø£+ e∫Ã+~ ø±<äT. Ç+¬ø+<äT≈£L?
‘Ó\y¢ êπs≥|üŒ{ÏøÏ dü«j·T+>± ‘√\T≈£îekÕÔqT H˚qT.μμ
ªª>√<ëq+ #˚dTü ≈£îq ≥ºqT≈£î+{≤qT ø±yÓ÷düT H˚+?μμ
ªªsêeT sêe÷? <ëq+ |üfºÒ <ëø± ‘·eT øπ +?μμ
ªªÁu≤Vü≤à\ øÏùdÔ j˚T ù|s¡T ô|{ÏHº ê <ëqy˚T ne⁄‘·T+~? >±ì e÷ øÏ∫Ã+~ `
$HêïeP? dü|s¢ü TT... ÇHêeTT... q»sêHê... H˚e÷qT.μμ
ªª∫‘·ÔeT+&ç.μμ
ªªndü\T, e÷≈£î y=ø£fifl¯ øÏe«&Üìπø >±ì, y˚TeTT |ü⁄#·TÃø√&Üì ø£~øÛ ±s¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü
#˚XÊs¡T >±s¡÷ MT Áu≤Vü≤à\T?μμ
ªªnq≈£L&É<Tä ø±q+&ç ` |üPs¡«|ü⁄yêfi¯ófl eTT≈£îÿ eT÷düT≈£Lÿ#√&É+ ‘·|Œü eTπsMT
jÓTs¡>∑s¡+&ç.μμ
ªªeTT≈£îÿ eT÷düT≈£Lÿ#√˝Ò<äT. MT Áu≤Vü≤à\T, eTT≈£îÿ<ëfi¯ófl b˛dæ C≤‹q+‘·q÷
ìØ«s¡´+ #˚ùdXÊs¡T.μμ
ªªn+fÒ...μμ
ªªn+fÒHê? eTìwæ˙ eTìwæ˙ $&Érdæ, <ä÷s¡+ #˚d,æ ndü÷j·T ô|+∫ ` n<ä+‘ê
ô|<ä>› =&Ée. <ëìπø+ >±ì ` ‘Ó\y¢ ê]‘˚ <ë«s¡|Pü &ç dü+‘·øÏ »yêq¢ì |ü+|ü⁄<ëeTqT
≈£î+≥THêïqT e÷HÓjT· ´ eT+{≤yê?μμ
ªªÇ+¬ø+<äT≈£î eTVü‰Á|üuÛÑ÷?μμ
ªªì»y˚Tø£<ëμμ
ªªÇ+ø± ` dü+<˚V≤ü + ` >±j·TÁrkÕøÏμå μ
ªªe÷≈£î ˝Òì »+<Ûë´\+fÒ e÷πø+ qeTàø£+ >±ì ` e÷ ne÷àsTT >±]ø£ÿ&É
e⁄qï+‘·ø±\y˚T ` ø±<ä+fÒ ˇ+{Ï|Pü ≥ |ü&<˚ ëø±q÷, ‘·sT¡ yê‘· MT Äe⁄ e÷ ø£øÿ£ sπ <¢ Tä
düTe÷.μμ
ªª@<√ XÊÁdü+Ô #Ó|Œæ q ‘·sy¡ êsTT>± ` |ü⁄{Ïº b˛j·÷ø£ ≈£L&Ü >∑T~ã+&É ˝≤>∑`
‘·sy¡ ê‘· H˚qT e∫Ã ‘√\T≈£î b˛‘êqT ø±<ä÷ nqï<ë‘êμμ.
ªªdüsπ nsTT‘˚qT. qTe⁄« e÷≈£î Äe⁄qT ‘√*ô|&ç‘.˚ á ø±s¡D+ e\¢ ≈£L&Ü n~
>√<ëq+˝À #˚s<¡ Tä düTe÷:μμ
ªªndü\T, ‘·eTøÏ dü+<˚V≤ü +`μμ
ªªdü+<˚V‰ü ì øπ MT˝Ò<Tä >±˙ ` ndü\T dü+<˚V≤ü + n+fÒ j˚T$T{Ï >±˙ ` sTT+ø√{Ï
≈£L&Ü e⁄+~ >∑T]Ô+#êy√ ˝Ò<√?μμ
ªª@$T≥+&û?μμ
ªªn|üŒ{Ïø° n~ <ëqy˚T n+fÒ, eT∞fl qTe⁄« ‘√\T≈£î b˛e&É+ <ä‘êÔeVü‰s¡+
nsTTb˛‘·T+~. ˙≈£î Ä bÕ|ü+ #·T≥ºu≥… Tºø√≈£î+&Ü e⁄+&É&Üì≈£Lÿ&Ü n~ <ëq+˝À
#˚sÃ¡ &ÜìøÏ e\¢ ø±<äT. ‘Ó*dæ+<ë?μμ
ªªne⁄q+&ç.μμ
ªªdüsπ yÓfifl¯ +&ç. sπ |ü⁄ bı<äTq› ø£q|ü&‘É ês¡T ø±<ä÷ ne<ÛëqT¢>±s¡÷?μμ
ªªbı<äTq› <ëø±Hê, ø±≈£î\T ≈£LXÊ≥|ü&ÉT e∫Ã ‘·eT]ï ˝Ò|qü ÷?μμ
ªªnB ‘Ó*e+fÒ, @eT+fÒ? yÓ\T>∑T e#êÃø£ nsTT‘˚ ~≈£îÿe÷*q Á|ü»\T ` μμ
ªªb˛˙ y=ø£ |üì#˚ùd?Ô μμ
ªª@$T≥B?μμ
ªªsêÁ‹ |üHïÓ + &Éj÷· ≥|üŒ{Ïø`Ï μμ
ªªuÒwt— #ê˝≤ u≤>∑T+~. y˚TeTT dæìe÷øÏ yÓ[fl e#˚Ã|üŒ{ÏøÏ ‘√\T≈£î ekÕÔeqï
e÷≥.μμ
ªª∫‘·Ô+μμ
ªªn˝≤ #ÓsTT´. H˚ ˙ sêÁ‘˚ Áô|dæ&+Ó {Ÿ≈î£ |ò÷ü ≥sTTq ñ‘·sÔ +¡ sêdæ e⁄+#·T‘êqT.
|ü≥Tº≈î£ yÓ&TÉ <äTe⁄>±ì.μμ
ªªn˝≤π> eTVü‰Á|üu÷ÑÛ :μμ
ªªeT] yÓfi¯ófl.μμ
ªªnqï<ë‘ê düTFuÛeÑ :..........
2
ªªeTDT>∑T HÓjT˚ ´?μμ
ªªeT] ‘·|Œü <äT.μμ
ªªˇ|ü≈£îH˚ e#êÃsê j˚T$T{°?μμ
ªª˝Òøb£ ˛‘˚ #êeHê?μμ
ªªÇHêïfi¯flqT+∫ ø±|üs+¡ #˚dTü HÔ êïqT. Ç+‘· eT+~ì ø£HêïqT. >±ì |ü+&ÉT>∑Ts√Eq
nsTTHê $T*¢ >∑]f…&TÉ ø£+f… jÓTs¡>+∑ `μμ
ªªá e⁄<√´>±\T ˝Òq|ü&ÉT Ä ìsê“¤>T∑ ´&ÉT e÷Á‘·+ jÓTs¡T>∑THê? yê&ç s√õ~.μμ
ªªÇ+πøMT ˝Ò<Tä ø£<ë?μμ
ªªÄ...e⁄....≈£L....&Üμμ
22 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªª@$T{°?μμ
ªªÇ+{À ≈£L#·Tì n˝≤ s¡+ø¬ yÓjT· ´&É+ø±<äT Á|ü»,„ eTq Äe⁄ì ≈£L&Ü ‘√*ô|{≤º*.μμ
ªªø=+|ü eTT+#ê&ÉT.μμ
ªªm˝≤>√ düe÷<Ûëq+ #Ó|ü ø√yê*. ˝Òøb£ ˛‘˚ e⁄<√´>∑+ n+fÒ e÷≥\‘√ e⁄+<ë?μμ
ªª..............μμ
ªªÇ+‘·ø—° nu≤“sTTø£~ n‘·yÔ ê]∫Ã+<˚ ø±<ä÷?μμ
ªªMTπøeTsTTHê eT+N #Ó&Ü¶ ‘Ó\yê˝≤— nø£ÿsπ <¢ ë?μμ
ªª‘Ó\eø£jT˚ + ‘·≈î£ ÿesTT+B sTT|ü&É÷?μμ
eTqeTsê*øÏ bÕ\ø√dü+ ø£<ë $j·÷´\yês¡T <ëìï ‘√*ô|{≤ºsT¡ ?μμ
ªª<ëì ‘·+Á&çøÏ ñ<√´>∑+ ø√dü+ eTq+ ‘√*ô|{≤º*.μμ
ªªq\T>∑Ts¡÷ >∑&ç¶ô|≥ºs¡÷?μμ
ªªq\T>∑Ts¡÷ ô|fÒº >∑&≈¶Ó î£ ÿyê. Äj·Tq ô|fÒº nqï+ jÓT≈£îÿyê?μμ
ªª.....Hêπø+? ø√&É* sTTwüeº T÷, nu≤“sTT eTqdü÷‡. Äô|ì’ MT nedüse¡ T÷q÷.
MT Çwü+º e∫Ãq≥Tº #˚dTü ø√+&ç.μμ
ªªnu≤“j˚T ‘√\T≈£î yÓ&‘É ê&ÉT. Hê sTTwü+º j˚T$T{Ï eT<Û´ä q?μμ
ªª#·+{Ï |æ\¢ H√{Ï<–ä ]Z bÕ\T |ü&>É ={Ïº ` |æ\\¢ THêïsê Ä ø£\ø£fsÒ T¡ øÏ?μμ
ªª¬s+&ÉT s√E˝À¢ ô|<ä› ≈£L‘·Ts¡÷ n\T¢&÷É . eTqTeT\T edüTHÔ êïs¡T. yêfi¯fløÏ ø±|ò.” ...μμ
ªª≈£L‘·Tfi¯fl ‘·+Á&˚Hê? H√¬s˝≤ e∫Ã+<√?μμ
ªªn~Ûø±s¡+ ` n~Ûø±s¡+ ` n~ >∑\ yêfi¯fl H√{ÏøøÏ £ n&˚$¶ T{Ï?μμ
ªª#·+{Ï|\æ ¢ ` eT÷&ÉTe÷kÕ\ >∑T&ç¶ ` <ëì e⁄düTs¡T ‘·>\∑ <ä÷ Ä j·TeTT&çø?° μμ
ªªe÷{≤¢&eÉ <äT.› >∑|t ∫|t— ì|üqï ø£Ás¡ ‘·>T∑ \&Éø£ e÷q<äT. Ç|ü&ÉT BbÕ\T
ô|fÒº≥|üŒ{ÏøÏ ªªe÷<∏äe ø£efi¯+μμ n+≥÷ e#˚Ãyêfi¯fl+‘ê |üPs¡« »qà˝À jÓTes√
jÓTs¡T>∑T<äTyê? á u≤|ü‘,˚ Çø£ ePs¡Tø√ |æ+#Ûq· T |ü⁄#·TÃ≈£îHêïø£ sTTø£ Mfi¯fl yÓTT>∑+
#·÷#˚ yê¬ses¡T?μμ
ªªÄqø£ Äj·Tq >∑‹ jÓT$T{À ø±ì sTT|ü&ÉT |æ\¢ ø£&TÉ |ü⁄ e÷&ÉT‘·T+~. Çø£
&Éu≤“bÕ\T bıj·÷´*.μμ
ªªˇø£ÿ HÓ\ ` ˇø£ÿ HÓ\ y√|æø£ |ü≥Tº. Ä |üPN n+‘ê nu≤“sTT<˚ ø±ì ` nsTTHê
ø£wdºü Tü U≤\T qTe⁄« ≈£L&Ü ø√&É*øÏ u≤>± uÀ~Û+#·T. HÓ\‹]π> ≥|üŒ{ÏøÏ j·÷uÛ’… s¡÷bÕj·T\T
>∑fió¯ flq #˚‹˝À |ü&‘É êsTT. yÓTT<ä{Ï HÓ\ J‘·+ ô|{Ïº e÷+∫ ø±eT<Ûq˚ Te⁄ì ø=H˚kÕÔqT `
n|ü&ç+{Ï\b¢ Õ~ø° ô|s¡T>π . s¬ +&√HÓ\ J‘·+ô|{Ïº y=ø£ÿ ãHês¡dTü Ns¡ ` #·÷XÊeP?
ø√&É\T bÕ#·Ãì¤ eTìwæ ø£qø£ eP<ë s¡+>∑T~. »Ø |ü⁄e⁄«\~ ø=ì ø£≥uº {… ≤ºeT+fÒ <ëì
yÓTT>∑+ sTT+‘·e⁄‘·T+~. eT÷&√HÓ\ J‘·+‘√ ãT˝…e¢ TøÏ u≤\ ‘=&ÉT>∑T. <ë+‘√ <ëì
ø£&TÉ |ü⁄ ø={Ïqº <√wü+ b˛‘·T+~. ‘·sT¡ yê‘· dü+kÕs¡+ |üP≥T>±.μμ
ªªn|òTü À]+∫qfÒº e⁄+~ MT ø£\Œq. #ê˝…+¢ &ç. H˚sT¡ Ã≈£îb˛j·÷]ø£ ePs¡Tø√+&ç. Ç~
>=|üŒ>± #Ó|ü ø√ø£+&ç. q\T>∑Ts¡÷ ‘ê{≤≈£î\T ø£&‘É ês¡T.μμ
ªªyêfi¯fl yÓTT|òüT+. nu≤“sTTøÏ ñ<√´>∑+ nj·÷ø£ H˚ìø£ Ä yê»eTà\‘√
e÷{≤¢&ÉT‘êq÷?μμ
3
ªª‘·eT s¡˝≤ n+fÒ`μμ
ªªH˚qqï<˚+e⁄+B sTT+<äT˝ÀqT? ñqï dü+>∑‹ #ÓbÕŒqT. Äô|ì’ MTsTTwü+º .μμ
ªªn˝≤ ø±<äT. ‘·eTs¡T ø√|üŒ&ç‘˚ H˚Hê>∑ ˝ÒqT. H˚qT Áu≤Vü≤àDÏ,í ;<äyêDÏ,í ≈£î≥T+;≈£îDÏ.í
H˚qT #Ó|ü ø√e&É+ ø±<äT ø±ì |òTü HêbÕØƒì. ‘·eTs¡T ø±düÔ nqTÁ>∑V≤æ +#ê*.μμ
ªªÇ|ü&ÉqTÁ>∑V‰ü ìπø+ ‘·≈î£ ÿe e∫Ã+B? yês¡T Ç+{ÏøÏ sê>±H˚ <äsÙ¡ q+ #˚sTTkÕÔqT.
MTs¡T kÕeø±X¯+>± #Ó|ü ø√&ÜìøÏ ø±e\dæq+‘· neø±X¯+ ø£*–kÕÔqT. @+?μμ
ªª‘·eTs¡T Hê\Tø£ ∫e]qT+∫ e÷{≤º&‘ç `˚ μμ
ªªeT] qTe⁄«?μμ
ªª... .... .... ....μμ
ªªe+>∑‘√≥ <ä–sZ ¡ u≤eø±<˚+?μμ
ªª.............. ø£{≤øÏ+å #·+&çμμ
ªª@$T{Ï~?....... y√dt.μμ
ªªd”«ø£]+#·+&ç.μμ
ªª*+>∑÷ ` *+>∑÷ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\ ø±–‘·+ #˚‹˝Àô|{Ïº ù|`<ä› y˚Ts¡T |üs«¡ ‘·+
˝≤≈£îÿb˛<ëeTHê, y˚w>ü ±&Éy.˚ μμ
ªªeTVü‰sêE\T ø±<ä÷? Ç$ #˚‘T· \T ø±e⁄. ø±fi¯ófl, s¡TÁ<ëø£‘å êefi¯+ ‘êø£≥Tºô|{Ïº
‘Ó#êÃ ˙ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\÷q÷. Çø£ qqTï ø√dæHê ‘˚˝qÒ T. s¡ø+åÏ #·+&ç.μμ
ªª............ n˝≤ nHêïyê? düsπ nsTT‘˚, n‘ê´• MT Áu≤Vü≤à*øÏ #Ó*+¢ ~. ø±ì
e÷≈£î ø±<äT. Çø£ πs|ü⁄ ` Çyêfi¯øÏ $T+∫b˛sTT+~. ‘Ó*dæ+<ë? ñ<äj·T+
jÓTì$T<äqïs¡πø eùdÔ ø±|ò” |ü⁄#·TÃ≈£îH˚≥|ü&ÉT yê] <äs¡Ùq+ #˚sTTkÕÔqT. n|ü&ÉT
»yêqTøÏ e÷Á‘·+ y=ø£ s¡÷bÕsTT ‘·|Œü <äT düTe÷?μμ
ªªn<√{≤?μμ
ªªeT] ‘·|Œü <äT. n+‘ê yê&ç‘√H˚ e⁄+~μμ
24 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
ªªnsTT‘˚, sTTø£ ‘·\y=ø£ÿfÒ $T–* e⁄+~. Ä s¡÷bÕj·T ø√düeT÷ n~ ‘êø£≥Tº
ô|&É‘êqT.μμ
ªª@<√ dü<Tä u› ≤≥T #˚dTü ø√yê* eT]?μμ
ªª@|üP≥ ø±|üP≥ nedü|ú &ü y˚ êfi¯fl+ y˚Ty˚T$T Çe«>∑\+ eTVü‰qTuÛ≤yê?μμ
ªªHêø√ ø±–‘·+ Ç∫Ãq+<äT≈£L, »yêqTø√ s¡÷bÕj·T Çe«uÀ‘·Tqï+<äT≈£L |üPN
n+‘ê e÷<˚ nqTø√e<äT› düTe÷?μμ
ªªm+‘·e÷{≤? eT] á ñ‘·sÔ +¡ ....μμ
ªªñ‘·Ôs¡+—.....
ªª@+, n˝≤ ô|<ä$ $s¡TkÕÔsπ +?μμ
ªªñ*øÏÿ |ü&eÉ <äT.› ñqï dü+>∑‹ #ÓãT‘·THêïqT. nã<ëΔ\T #Ó|Œü &ÉeT÷, yÓTT>∑+
jÓT<ä≥ bı>∑&&É eÉ T÷, <ä>± #˚jT· &ÉeT÷ Hê #˚‘· ø±<äT. qT$«ìï $<Ûë\ ÁbÕ<Û̊jT· |ü&TÉ
‘·THêïe⁄ ø£qTø£, Hê eTqdüT‡ yÓqï˝≤>± b˛‘·T+~. ø£]–b˛sTT+~ ≈£L&Üq÷.μμ
ªª∫‘·Ô+μμ
ªªá |ü]dæú‹˝À Hêe\¢ ˙≈£î »]π> ñ|üø±s¡+ yê]‘√ kÕeø±X¯+>± eTq$
#˚dTü ø√&ÜìøÏ M\T ∫ø£ÿ&ÉyT˚ . |üq+‘ê Ä ñ‘·sÔ +¡ e\¢H˚ ø±yê*. ø±ì`μμ
ªª......... ì»+ #Ó|üŒ+&ç.μμ
ªªn<˚ #ÓãT‘·THêïqT. Á|üd&æ +Ó {Ÿ >±]øÏ düuŸ ø£˝ø… sº£ +¡ fÒ sTTwü+º ˝Ò<Tä .
ªª#·#êÃqT @+?μμ
ªª@eTsTT‘˚ j˚T+? n~ n˝≤>±μμ
ªªnjÓ÷´?μμ
ªªÄ e⁄‘·sÔ +¡ Hê\Tø£ ^düTø√&Üì¬øH’ ê |üìøÏsê<äTμμ
ªªø=+|ü>∑T\¢`μμ
ªªn<äBZ . n<äBZ . s¡+>∑T‘˚\T‘√+~. nø£ÿ&É j˚Te÷Á‘·+.μμ
ªªsêeT sêe÷ Áu≤Vü≤àD |üøbå£ Õ‘·T\+&û ø£˝ø… sº£ T¡ <=s¡yês¡T. yÓ[fl ÄÁX¯sTT+#êqT.
nqTÁ>∑Væ≤+#ês¡T.μμ
ªªn˝≤π>+? nu≤“ ... ... düsπ j˚T+ »]–+<√ »]–+~ ≈£î+uÛøÑ √D+ n<ä+‘ê
Hê¬ø+<äTø±ÿ˙ ` #ÓbÕŒqT ø±<ä÷? Ä ñ‘·sÔ êìø° ‘Ó\ø¢ ±–‘êìø° ˇø£ÿfÒ $\e.μμ
ªªeT] >∑‘$˚ T{°?μμ
ªªnbÕj·T+˝Òì ñbÕj·T+. ~eýÓTqÆ <=ø£≥T+~. ø±e*ùdÔ #ÓãT‘êqT.μμ
ªªôd\$j·T´+&çμμ
ªªÄ ñbÕj·T+ ne\+_+#ês¡+fÒ MTs¡T yê]ì #·÷&ÉH˚ nø£ÿsπ <¢ Tä . ‘Ó\y¢ êπs≥|üŒ{ÏøÏ
Äs¡s¶ T¡ MT#˚‹˝À |ü&TÉ ‘·T+~.μμ
ªªnqTÁ>∑V≤æ +#·eTHêïqT ø±<ä÷?μμ
ªª#ÓãT<ëeTH˚ ø±<ä÷ á Á|üjT· ‘·ï+? nsTT‘˚, |üì nj˚Tø£ e÷Á‘·+ Hê øÏ+ø√
ø±–‘·+ ` ‘Ó*dæ+<ë?μμ
ªªÇ+ø±Hê?μμ
ªª......... u≤>∑T+~. nsTT‘˚ πs|ü⁄<äj·T+ sêej·÷´ Áô|dæ&Ó+≥T >±] <äs¡Ùq+
#˚sTTkÕÔqT. MT &ÉãT“ ‹HêïqT >∑qø£ Á<√Vü≤+ #˚jT· qTμμ
ªª<Ûäs¡àe÷?μμ
ªªb˛˙, ø£w+ºü >± e⁄+fÒ MT ø±–‘·+ MTs¡T |ü≥Tº≈î£ b˛+&ç.... ....μμ
ªªe÷ u≤u≤àu≤ãT. ñ+wæ+#·+&ç.μμ
ªª......... .......... ..........μμ
ªªñbÕj·T+ #Ó|Œü +&çμμ
ªª#Ó|Œü q÷? eT] eTT+<äT qTe⁄« ª}μ nHê*.μμ
ªªmø£ÿ&É ‘˚q÷?μμ
ªªeT∞fl yÓTT<ä˝≤? mø£ÿ&É ‘˚yê˝À, jÓT˝≤ ‘˚yê˝À jÓT˝≤ ‘˚yê˝À H˚qT #ÓbÕŒ˝≤?
düsπ ø±düTø√, eTDT>∑T HÓsT÷´.....μμμ
ªª.......... ......... .......... .........μμ
ªª@+, ‘Ó\b¢ ˛‘êy˚+?μμ
ªª‘·eT sπ $T{À ôd\$düTHÔ êïs¡T— Hê ‘·\$\Te ‘Ó\TdüT≈£îì ‘·eT sπ eTHêï`μμ
ªª˙ ‘·\ $\Te Äy˚ #ÓãT‘·T+~.μμ
ªª....... ........... ......... ...........μμ
ªªHê\Tø£ ø£s¡T#·T≈£î+{≤y˚+?μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªe÷{≤¢&Éy˚eTj·÷´?μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªHê <ä–sZ ê y˚cÕ\T?μμ
ªªÄ ñbÕj·T+ #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªn˝≤ <ë]øÏsê. ‘·|Œü ≈£î+&Ü ÇkÕÔe⁄ ø±<ä÷?μμ
ªªÇ#·TÃ≈£î+{≤qT.μμ
ªª˝Òøb£ ˛‘˚, eT∞fl ‘Ó\y¢ êsê≥|üŒ{ÏøÏ Äs¡s¶ T¡ s¡<s›ä TTb˛‘·T+~ düTe÷μμ
26 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªe<äT› e<äT,› #Ó|Œü +&çμμ
ªªnsTT‘˚, j˚TB MT >±j·TÁ‹`μμ
ªªÄ! #ê\T, eT] $qT, u≤>± C≤„|øü e£ TT+#·Tø√μμ
ªª∫‘·Ô+μμ
ªªyÓTs¡øM£ ~Û ` <äT–Zsê\ X‚cÕ#·\+ ` m|ü&ÉsTTHê $Hêïyê?μμ
ªª˝Ò<Tä , mes¡+&ç Äj·Tq?μμ
ªªÄj·Tq ø±<äT, Ä$&É, y˚X´¯ μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªª@+ yÓT\Æ |ü&Ü¶yê? dü#\˚ kÕïq+ #Ój÷· ´˝≤?μμ
ªª........ .......... @eTsTT‘˚+, ôd\$e«+&ç.μμ
ªªn~ #ê˝≤ n+<äø‘£ .ÔÓ ã+>±s¡uÀ“eTà. e÷+∫ eTTeTàs¡+˝À e⁄+~. #·÷ùdÔ $&ç∫
ô|≥º&+É ø£w+ºü . n|ü&˚ q\T>∑T s¬ <’ Tä >∑Ts¡T |üøs° T¡ \sTTb˛j·÷s¡T.μμ
ªªes¡qí nø£ÿsπ <¢ Tä #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªn~ •bòÕs¡düT#˚ùdÔ`μμ
ªª•bòÕs¡kÕ?μμ
ªªne⁄qT. n+fÒ, düsk¡ ÕìøÏ y=|ü≈£î+fÒ nqïe÷≥μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªeT] ˙ ‘Ó*$‘˚≥\÷, ˙ bÕ+&ç‘´· eT÷ Ç+<äT˝À ‘Ó\TkÕÔsTT?μμ
ªªy˚<+ä #Ó|ü ≈£îqï yêDÏ`í μμ
ªªeT] ˙ ø=&ÉTøÏÿ ≈£L&Ü Ä y˚<yä T˚ #Ó|ü ≈£î+fÒ á ‹|üŒ\T ˝Òøb£ ˛e⁄qT ø±<ä÷?μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªy˚<ë\÷, XÊÁkÕÔ\÷ MTπø e⁄+&Ü*— ñ<√´>±\T MTπs ø=fÒj º ÷· ´*. ne⁄Hê?μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªMT |üPs¡T«\T e÷≈£î düs«¡ HêX¯q+ ô|{ÏHº ê, ∫e]øÏ <ëdü´+ nsTTHê $~Û+#ês¡T.
MTs¡T ãj·T\T<˚] n~ ≈£L&Ü ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü HÔ êïs¡T, ø±<ä÷?μμ
ªª............Çø£ á ñ‘·Ôs¡+μμ
ªªÄeTT<ä+ nqïe÷≥. n+<äT˝À y=ø£{À HÓ+ãs¡T n+u≤J ù|≥ düsT¡ ≈£î. ù|>∑T\T
eTVü‰ u≤>± X¯ó~Δ #˚ùddüT+Ô ~. #˚ùdy˚d+æ ~ ≈£L&Üq÷.μμ
ªª|ü⁄+&ÉT MT<ä ø±s¡+ #·\T¢‘T· Hêïs¡T MTs¡Tμμ
ªªNeTT |ü≥≈º î£ +&Ü ‘=s¡>± e÷ìb˛‘·T+~ qj·Ty˚Tø±<äT≥j·÷´?μμ
ªª.......... .......... .........μμ
ªªyÓfifl¯ ej·÷´ Áu≤Vü≤à&Ü? ‘Ó\b¢ ˛sTT qT+#·T+fÒ ne⁄‘êj·T≥j·÷´ á s√E˝À¢
|üqT\T?μμ
ªªÄ |üì #ÓjT· ´ø£ ‘·|Œü <ä+{≤sê?μμ
ªª‘·|üŒπø+? ìs¡“+<Ûäe÷ j˚T$T{Ï? e÷HÓj·T´&Éy˚T Hê dü\Vü‰. n<˚ ãVüQ
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ |üì. ø±ì <ëìøÏ eTT+<äT, ñ<√´>∑yê+#Û· e⁄+<˚? <ëqeTà ø£&TÉ |ü⁄ø±\.
n<˚ #˚k˛Ô+~ sTT<ä+‘êqT. ø£qTø£ <ëìï e~*+#·Tø√>∑*–‹yê Çø£ y˚XÊ´<äsÙ¡ qy˚T
ø±<äT. <˚e‘ê <äsÙ¡ q+ ≈£L&Ü nø£ÿsπ <¢ Tä . ì•Ã+‘·>± ≈£L#·Tì »+<Ûë´\T yÓT≥Tº ≈£î+≥÷
y˚<ë\T, y˚<ë+>±\÷ ` uÀ˝…&TÉ |üqT+~ eT] <äjT· #ÓjT· ´+&ûbÕ{Ïø.Ï μμ

ªª...........•e •yêμμ
ªªmes¡T MTs¡T?μμ
ªªy˚T+ Áu≤Vü≤à\+μμ
ªª<ä+&Ü\T n˝≤ <äjT· #ÓjT· ´+&çμμ
ªªl ø£ècÕís¡ŒD+..... .... ......μμ
ªª@+ |üìMT<ä <äjT· #˚XÊs¡÷?μμ
ªªô|<ä› |üì MT<˚ e#êÃqTμμ
ªªy˚Tfi¯+ ø±yê˝≤ ø£#]˚ #Ój÷· ´˝≤?μμ
ªªHêø£+‘· ‘êVü≤‘·÷˝Ò<Tä . Á|üdTü ‘Ô +· nedüse¡ T÷ ˝Ò<Tä . H˚qT y˚<+ä e*¢+#êqT. Ä
$<ä´˝À, á õ˝≤¢˝À Hê n+‘·{yÏ ê&ÉT eT]˝Ò&TÉ — ø±ì ãVüQ≈£î≥T+;≈£îDÏí ô|>’ ±, s¬ ø£ÿ˝Ò
Ä<Ûës¡+. nqï+ ô|&É‘êeì e#êÃqT.μμ
ªª@ePs¡T ‘·eTB?μμ
ªªndü\T <äT|ü\|üP&ç— ø±ì Hê\Tπ>fi¯fl qT+&ç sT÷ ePfiÀflH˚ e⁄HêïeTT.μμ
ªª..... ..... ekÕÔqT <äj·T#Ój·T´+&ç.μμ
ªª..... ...... ......μμ
ªª... ... ‘·eTe+{Ï yê]ì dü‘ÿ· ]+#·&ÜìøÏ X¯øÔÏ ˝Ò<Tä . ‘êVü≤‘·Tq÷ï ˝Ò<Tä . nsTTHê
ªª|üÁ‘·+ |ü⁄wüŒ+ |ò\ü + ‘√j·T+ ` lø£èwüß\í yês¡T ôd\$#êÃs¡Tø±s¡÷?... d”«ø£]+∫..
B$+#·+&ç.μμ
ªªdüø\£ kÂuÛ≤>±´\T e⁄qï <ëqe⁄ ìH˚ïeTì B$+#·q÷? ø±ø£: |ü~ s¡÷bÕj·T\T
#˚‹˝À ô|{Ïº X¯øÔÏ ˝Ò<˙ä , jÓ÷>∑´‘· #ê\<ä˙....μμ
ªªˇø£ÿ HÓ\ Á>±düeTsTTHê Çe«˝Òøb£ ˛j·÷qT. dæ>T∑ >Z ± e⁄+~. nsTT‘˚, Ç~ yê]¸ø+£ >±
uÛ≤$+∫, j˚T{≤ ˇø£ e÷≥T, Ç˝≤π> ñ<äjT· + |üP» #˚dTü ≈£îì sTTe‘·*øÏ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ
<äsÙ¡ q+ <äjT· #˚sTTdü÷Ô e⁄+&É+&ç.μμ
28 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
ªªne÷à, Äq+<äbÕs¡eX¯´+ ø£\T>∑T‘√+~. e÷≥\T sêe&É+ ˝Ò<Tä . ˙ jÓ÷>∑´‘·
$HêïqT. $qï+‘ê ì<äs¡Ùq+ ø£q|ü&ÉT‘√+~. #ê˝≤ dü+‘√wü+. nsTT‘˚, qTy=«ø£ÿ
dü+>∑‹ Ä*+#ê*. H˚qT ˙ <ä–]Z øÏ &ÉãT“ ø√dü+ sê˝Ò<Tä . ø£qø£, eTT+<äT, á s¡÷bÕj·T\T
˙<ä–Zs¡ e⁄+#·T... ...μμ
ªª..... ...... ‘·eT <ä–sπZ e⁄+∫ ‘·eTπs $ìjÓ÷–+#·+&ç. Ç#˚Ãdæ+~ eT] H˚qT
|ü⁄#·TÃø√qT. Çø£ Hê e\¢ rs¡e\dæq Á|üj÷Ó »q+ j˚T$T{À ôd\$|æŒ+#·+&ç.μμ
ªª#Ó|üŒeT+{≤yê?μμ
ªªdü+<˚V≤ü + jÓT+<äT≈£L?μμ
ªªdü+<˚V≤ü y˚T ˝Ò<Tä , #ê˝≤ ÄX¯|&ü eç #êÃqT.μμ
ªªø±ìe«+&ç, #ÓjT· ´‘·–+B, #ÓjT· ´>∑*–+B nsTT‘˚ H˚qT ø±<äqqT.μμ
ªªnqTÁ>∑V≤ü + e∫Ã+<ä+fÒ qTe⁄« eTeTà*ï jÓT˝¢ø±\eT÷ b˛wæ+#˚kÕÔe⁄. n+#˚‘˚
ìqTï yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ e#êÃqT.μμ
ªªdüπsμμ
ªªy˚XÊýê{Ïø˝£ À n&ÉT>∑Tô|≥º&ÜìøÏ Hê øÏ<˚ yÓTT<ä\T. dü>+∑ #·∫Ã e#êÃqT. ø±ì
˙ jÓ÷>∑´‘· #·÷&É>± dæ>T∑ |Z &ü eÉ \dæq ÄeX¯´ø£+ jÓT+‘·e÷Á‘·eT÷ ø£q|ü&<É Tä μμ
ªª‘·eT ø√]ø£ ôd\$|æŒ+#·+&ç.μμ
ªª#˚kÕÔqì qTe⁄« eTT+<äT yê>±›q+ #˚ùd>Ô ±ì #Ó|Œü ˝ÒqT.μμ
ªªn˝≤>∑ H˚H|Ó ü &É÷ yê>±›q+ #ÓjT· ´qT. y˚X´¯ \ <ë«sê HÓsy¡ sπ̊ sê#·ø±sê´˝ÒMT
e⁄+&Ée⁄. ñHêï Ä |üH$˚ T{À eTT+<äT ‘Ó\yê*μμ
ªª.... .... n˝≤ nHêïyê?... ... nsTT‘˚ $qT. Hê≈£î Äs¡T>∑Ts¡T ≈£L‘·Tfi¯ófl. eTT>∑TsZ T¡
ø±|üsê\T #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡T. eTT>∑TsZ ÷¡ _&É\¶ ‘·\T¢\T. ô|<ä› ≈£L‘·Ts¡T eTqTeT\H˚
jÓT‹Ô+~. Ç+ø± Ç<äs› T¡ Ä&É|\æ *¢ øÏ ô|[flfi¯ófl #Ój÷· ´*. Á|üdTü ‘Ô +· Hê\T>√ ne÷àsTTøÏ
ø±s¡´+ #Ój÷· ´*. Ç~˝≤ e⁄+&É>±— Hê ø=ø£ÿ&˚ ø=&ÉT≈£î, Ä ø=&ÉTøÏÿ eT÷&ÉT e÷kÕ\
≈£L‘·Ts¡T....μμ
ªª‘·eT ≈£î≥T+ã+ bı<äT{› |Ï Pü ≥ ˝Òe>±H˚ #·÷ùd yêfi¯fl bÕbÕ\T b˛>=&ÉT‘·T+<ä+&û!μμ
ªª˙ ø£˝≤‘√#·&É+ Hê n<äèwüºy˚T. eT] Á|üø£è‘·+ Ä ø=&ÉT≈£îì ø£wüº|ü&ç jÓTù|òŒ
#·~$+#êqT. n<˚B nB?.... j·T©º....n~ ≈£L&Ü nsTTb˛sTT+~. ñ<√´>∑+ ` n+fÒ
sTT|ü&ÉT y˚TwüØº ø√dü+ ‹|üŒ\T |ü&TÉ ‘·THêïqT.μμ
ªª... .... n˝≤>±?μμ
ªªn~ qTe⁄« •bòÕs¡dTü #˚ùd.Ô ...μμ
ªªH˚Hê?
ªªne⁄qT ‘·©!¢ n˝≤π> ‘Ó*dæ+<äe÷à! á |ü⁄D´+ ø£≥Tºø√eP?μμ
ªªÇ<˚<√ n–ïôVAÁ‘· |ü+‘·˝≤ ø£q|ü&TÉ ‘√+~. Ç<˚<√ ≈£îÁ≥>± ‘√k˛Ô+~. nsTTHê
n~ sTT#˚Ã yê¬ses¡÷?μμ
ªªõ˝≤¢ uÀs¡T¶....μμ
ªªÄ!μμ
ªªÁô|dæ&Ó+≥T>±s¡T≥μμ
ªª.... ..... ......μμ
ªª@+ ‘·©?¢ @+ e÷e÷à? @$T{À y=DÏøbÏ ˛‘·Tqï≥Tº ø£q|ü&TÉ ‘·THêï y˚$T≥e÷à?
eTT#·ÃeT≥\T b˛düTqÔ ï≥T¢ ø£qã&ÉT‘·Tqï<˚+ ‘·©¢ e÷{≤¢&yÉ +˚ e÷e÷à?μμ
ªªn<ä+‘ê ‘·sy¡ ê‘· #·÷düT≈£î+<ë+. u≤ãj·÷´ H˚qT dæbÕò s¡dTü #˚ùdÔ sTTkÕÔsì¡
jÓTes¡T #ÓbÕŒs¡T?μμ
ªªm|ü&É÷ yê] <ä–sZ e¡ ⁄+&˚ >∑Te÷kÕÔ....μμ
ªªlVü≤Ø... ........ lVü≤Øμμ
ªªn<˚eTe÷à?μμ
ªª.... ..... .....μμ
ªª˙ yê\ø£+ #·÷ùdÔ HêπøyÓ÷ ~>∑T\T|ü⁄&ÉT‘√+~. #Ó|Œü y˚$T≥e÷à?μμ
ªª‘·eT sπ MT uÛjÑ T· |ü&eÉ <äT.› Hê øÏyêfi¯ ø£]qƒ |üØø£å ø±yÓ÷düT. ˝Òøb£ ˛‘˚ sTT~ sTT˝≤
dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . nsTT‘˚, ãø£ÿ|ü\#·>± ` $wü|⁄ü #·÷|ü⁄\÷ ` q+– q+– e÷≥\÷ ` Ä
#Û+· &Ü\T&˚Hê ‘·eT ø° dü+>∑‹ #Ó|Œæ +~?μμ
ªªne⁄qT. Ä uÀdæH√{Ï |ü⁄˝Ò.μμ
ªª... ..... <˚e⁄&ÉTHêï&Ü ne<ÛëqT\T>±s¡÷?μμ
ªªn<˚+ ‘·©?¢ μμ
ªªn<˚eT+fÒ? <˚e⁄&ÉT ˝Ò&TÉ . <Ój÷· ´\T e÷Á‘·+ e⁄HêïsTT. <Ûsä à¡ + ˝Ò<Tä . n<Ûsä à¡ +
n+‘·{≤ ì+&çb˛sTT e⁄+~. eT+∫ eT+<äT˝Àø£sTTHê ˝Ò<äT. <Ís¡®q´+ e÷Á‘·+
ô|]–b˛‘·T+~. ˙‹ e÷˝ÀH˚ø±<äT. eTq<˚X+¯ ˝ÀH˚ ˝Ò<Tä . meπs+ #Ó|Œæ Hê X¯ó<äΔ nã<ä+Δ
‘·|Œü dü‘´· + ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . m≥T #·÷dæHê Væ≤+dü. mø£ÿ&É|{ü HºÏ ê s¡ø+Ô£ , <˚e⁄&ÉT ˝ÒH˝˚ &Ò +É &ç.μμ
ªª<˚e⁄&ç $wüjT· yÓTÆ Ç+‘·>± n|üqeTàø£+ ø£*–+#˚ dü+|òTü ≥q ˙πø$T dü+uÛ$Ñ +∫+~
‘·©¢?μμ
ªªø√|üŒ&Ée<äT›. qqTï ì+~+#·q÷ e<äT›. Áu≤Vü≤à˝À¢ ø√{ÏøÏ #Û·+&Ü\T\T
e⁄Hêïs¡+{≤sê? ˝Òs+¡ {≤sê?μμ
30 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªª˝Ò`s¡`ì`#Ó`|üŒ`˝Ò`qT.μμ
ªªnsTT‘˚ Ä #Û+· &Ü\T\≈£î ‘·eTs¡T #Ó|Œæ q Áô|dæ&+Ó ≥T yÓTTq>±&ÉT. ≈£î\ô|<äμ› μ.
ªª... .... ....μμ
ªª@+ ø£w+ºü >± e⁄+<ë ‘·eTøÏ?μμ
ªª˝Ò<Tä ˝Ò<Tä — ø±ì bÕø°yêfi¯fl kÕ«BÛq+˝À ≈£L&Ü ø=ìï|üqT\THêïsTT.μμ
ªªì»y˚T— ø±ì bÕø°yêfi¯flì @MT nq≈£L&É<Tä . @eT+fÒ? bÕø°|ìü yêfi¯fløÏ eè‹Ô.
eè‹Ôø° Á|üeè‹Ôø° dü+ã+<Û+ä j˚T$T{Ï?μμ
ªªìC≤ì øπ MT ˝Ò<Tä .μμ
ªªø£qTø£, bÕø°yê&ÉT bÕø°|ìü #Ój÷· ´*. ˝Òøb£ ˛‘˚ n+‘·ø+£ f… jÓT≈£îÿe jÓ÷>∑´‘·
ø£q|üs¡#ê*.μμ
ªªne⁄qTμμ
ªªeT] Áu≤Vü≤à&ÉT?μμ
ªª<Ó$’ ø±+X¯ ø£q|üs#¡ ê*.μμ
ªªeTq Áô|dæ&+Ó ≥T <ä–sZ ¡ Ä <Ó$’ ø±+X¯ <ëø± jÓT+<äT≈£L, e÷qyê+X¯≈L£ &Ü ˝Ò<Tä .
dü]ø£<ë sêø£då Tü \ n+X¯ e÷Á‘·+ |üP]Ô>± e⁄+~.μμ
ªªø=ìï ne>∑TD≤ \THêïj·Tì $HêïqT.|üse¡ T <äTsêàs¡T&Z ìÉ ‘Ó\e<äT.μμ
ªª<äTsêàs¡TZ&˚ ø±<äT |üX¯óe⁄... .... ... |üX¯óe⁄ø£+fÒ n<ÛäeTT&ÉT.μμ
ªª˙πø$T n|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT ‘·©¢ Äj·Tq?μμ
ªªHêπøMT #ÓjT· ´˝Ò<Tä n|üø±s¡+— ‘·q Ä≥$ø£‘· e÷Á‘·+ ãj·T≥ ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.μμ
ªªn+fÒμμ
ªªHê≥´ dü+Á|ü<ëj·÷\qT ø√j·Tyêfi¯ófl ≈£L&Ü •s¡kÕ eVæ≤kÕÔsT¡ . eTq Áô|dæ&+Ó ≥T
Ä e÷Á‘·eT÷ ø±˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.μμ
ªªuÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT.μμ
ªªH˚H=ø£ Áu≤Vü≤à\ sTT+{À ô|[fløÏ y˚Tfi¯+ yÓfi≤flqT.μμ
ªªdüπsμμ
ªªyÓTT>∑ô|[fl yê]øÏ eTq Áô|dæ&+Ó ≥T #·T≥º+μμ
ªªô|[fløÏ e#êÃs¡qïe÷≥.μμ
ªªne⁄qT.... ˇø£ sêÁ‹ ãdüøÏ s¡eTàì Hê≈£î ø£ãTs¡T. ‘·eTøÏ Hê dü+>∑‹ #Ó|Œæ q Ä
ePs¡ ≈£îøπ ÿ sêj·Tu≤].
ªª‘Ó\eø£ n&ÉT>∑T‘·THêïqT. ne÷à, ˙≈£L Äj·TqøÏ sTT~es¡øÏ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<÷ä .?μμ
ªª˝Ò<Tä . ø£ãTs¡T¢ e#êÃsTT. H˚q+^ø£]+#·˝<Ò Tä .μμ
ªªn`˝≤`>±μμ?
ªªe÷ |æ+‘·*¢ ≈£L‘·T]øÏ Äj·Tqø° düeTà+<Û+ä e⁄+~. <ëìø° Hê≈£L e⁄qï nqTã+<Û+ä
|ü⁄s¡dÿü ]+#·Tø=ì H˚qT e\¢ø±<äHêïqT. ˇø£e÷≥T á dü+>∑‹ <ëì‘√ #Ó|Œü >±, Bì
MT<ä yê[fl<äs› ÷¡ ‘·>T∑ e⁄˝≤&ÉT≈£îHêïs¡T. eTs√ s¬ +&ÉT HÓ\ø¢ Ï yêfi¯fløÏ #Ó&ç b˛sTT+~.μμ
ªª#ê˝≤ >=&Éee⁄+<˚?μμ
ªªH˚ HÓ|ü &É÷, jÓTø£ÿ&Ü, jÓTe] ãdüø° yÓfifl¯ qT. ô|>’ ± y˚Tfi¯+ yÓ[flq#√≥ ÁãVü≤à#·s´¡ +
Ä#·]kÕÔqT.... e\¢ ø±<äì ø£∫Ã‘·+>± #Óù|ŒXÊqT.μμ
ªªeT+∫|üì #˚XÊe⁄ ‘·©!¢ μμ
ªªq÷s¡T s¡÷bÕj·T\ ø±–‘·+ MT<ä |ü&X˚ Ê&ÉT. |ü⁄˝≤¢≈î£ ì #·÷dæq≥Tº #·÷dæ H˚qT
<ä÷s¡+>± yÓ[flb˛j·÷qT.
ªª..... nÁ>∑C≤‘·T˝À¢ |ü⁄≥ºe\dæq <ëqee÷à qTeP?μμ
ªª..... n<˚eTqïe÷≥ u≤ãj·÷´? Ç|ü &ÉÁ>∑C≤‘·T\ $X‚w+ü j˚T$T{Ï? nÁ>∑C≤‘·T˝À¢
e÷Á‘·+ Ád”\Ô øÏ n<äs>¡ ös¡yê\THêïj·÷? nÁ>∑C≤‘·T˝À¢ ≈£L&Ü Ád”Ô n+fÒ u≤ìùd ø±<ä÷?
Ä≥ u§y˚Tà ø±<ä÷?μμ
ªª.... .... ....μμ
ªª@+ ø£w+ºü >± e⁄+<ë u≤ãj·÷´? nsTT‘˚, H˚ qqïe÷≥ eT]∫b˛+&ç ø£sT¡ DÏ+∫
qqTï ø£$å T+#·+&ç?.....μμμ
ªªnø£ÿsπ <¢ Tä ‘·©.¢ nø£ÿsπ <¢ eä ÷à! qTe⁄« ˝Àø£eè‘·+Ô #ÓbÕŒe⁄. ø£qø£ ø£$å T+#· qø£ÿsπ <¢ Tä ...
nsTT‘˚ ‘·sy¡ ê‘· j˚T+ »]–+B?μμ
ªªÄ ePs¡≈£îø£ÿ>± &˚+ #ÓbÕŒ&√, eT‹ b˛sTT+<√. ndü \+‘˚H√, eTHêï&ÉT
kÕj·T+Á‘·+ düu˝ÑÛ À H˚qT >∑Cø®… {£ ºÏ e⁄+&É>±, $|æŒ+∫ düÁ‘·ø±j·T #˚‘· ø£{+ºÏ #ê&ÉT. sêÁ‹
ePπs–+|ü⁄˝À qqTï ø£≥eº THêï&ÉT.
ªª˙MT<ä |ü>|∑ {ü ≤º &Éqïe÷≥?μμ
ªª|üXó¯ ‘·«+ ø±ì sTT~ |ü>± u≤ãj·÷´! düu˝ÑÛ À Hêj·T≈£îsê*ì >∑C®… $|æŒ+∫q
yê&É÷, ePπs–+|ü⁄˝À Hêj·T≈£îsê*ì >∑C®… ø£≥eº Tqïyê&É÷ eTìùwHê?μμ
ªªÇ|üŒ{Ïyêfi¯fløÏ eTq $<ä´\÷, eTq dü+Á|ü<ëj·÷\÷, eTq eTsê´<ä\÷ j˚T+
‘Ó\TdüTqT ‘·©?¢ μμ
ªª$<ä´\T nø£ÿsπ <¢ Tä ø±ì Ä $<ä´\T H˚]Ãq Ád”\Ô T ø±yê*. n+#˚‘˚ |üXó¯ e⁄\q&É+....
n<ä˝≤ e⁄+&Éìe«+&ç. ‘·sT¡ yê‘· yêø£ãT #˚XÊqT. eTq Áô|dæ&+Ó ≥TøÏ s¡÷|ü‘è· wüí ‘·|Œü
eTπsMT ˝Ò<Tä . á ≈£îÁ≥ n+‘ê Ä ePs¡≈î£ ø£ÿ~.μμ
32 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªyÓTVü≤sê“˙ ø√düe÷?μμ
ªªø°\T u§eTàì #˚dæ #ê≥THê e÷≥THê >∑&¶ç ø£se¡ &ÜìøÏ.μμ
ªª.... ..... ......μμ
ªªm+‘· ø£\ŒH√ sTT|ü&ÉT uÀ<Û|ä &ü +ç ~? kÕ<Ûës¡D+>± y˚TeTT &ÉãT“ ‘Ó∫Ãq yê&çq˝≤¢
#˚sì¡ kÕÔeTT. nsTT‘˚ yêfi¯fl˝À s¡d≈æ î£ \T ø±<ä>Z∑ yêfi¯ófl q÷{Ïø=ø£&√ sTT<äs› √ e⁄+{≤s¡T.
‘·‹e÷à n+‘ê..μμ
ªªÁu≤Vü≤à&ÉT, ô|~›+{Ïyê&ÉT. eTq Áô|dæ&+Ó fÒ sTT˝≤ nsTTq|ü&çø£ ‘·øÿÏ q yêfi¯fl
e÷f…+<äT≈£L?μμ
ªªH˚qT •bòÕs¡dTü #ÓjT· ´&É+ n+fÒ j˚T$T{À ‘·eTøÏ|ü &ÉT uÀ<Û|ä &ü +ç <ë?μμ
ªª‘Ó*dæ+<äe÷àμμ
ªªH˚ q+^ø£]kÕÔqqTø√+&ç. nsTT‘˚ nu≤“sTT>±]øÏ ñ<√´>∑+ sTTe«&É+ ìs¡Tø±?μμ
ªªn˝≤π> #ÓbÕŒ&ÉT >∑Te÷kÕÔ.μμ
ªªn+fÒ Hê Ä‘·à Á<√Vü≤eT÷, eTq Áô|dæ&+Ó ≥T |üXó¯ ‘·«eT÷ ø£*ùdÔ y=ø£ Áu≤Vü≤àD
≈£î≥T+u≤ìøÏ uÛTÑ øÏÔ j˚Ts¡Œs¡TkÕÔjT· qï e÷≥ ø£<Tä ≥+&û?μμ
ªª... .... ....μμ
ªªø£qø£ u≤ãj·÷´. á sêÁ‹ Áô|dæ&+Ó ≥Tì rdüT≈£îs¡eTàì ePs¡≈î£ ø£ÿ‘√ #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªne÷à`μμ
ªªˇø£ÿ <ä$Tà&û nsTTHê |ü⁄#·TÃø√<äì˙ï #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªne÷à`μμ
ªª≈£L#√+&ç u≤ãj·÷´ n|ü&˚ ˝ÒkÕÔsπ +?μμ
ªª@MT˝Ò<Tä . H˚qT e∫Ãq <ë]H˚ yÓ[flb˛‘êqT.μμ qTe⁄« Ä‘·àÁ<√Vü‰ìøÏ dæ<|Δä &ü eÉ <äT.›
ªªn<˚MT?μμ
ªªÇ+‘· ≈£îÁ{≤? Ç+‘· Á<√Vü≤e÷? ‘·H˝Ó ≤>± ‘ês¡TŒ&ÉT ø±&˚. qqTï ≈£L&Ü ‘·q
˝≤>± ‘·j÷· s¡T #˚kÕÔ&Ü á ˙#·T&ÉT? ˙≈£L Áô|dæ&+Ó ≥Tø° sTT~es¡øπ dü+ã+<Û+ä e⁄+<ä˙,
ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&‘ç ˚ •bòÕs¡dTü #˚dæ |üì sTT|æŒkÕÔe˙ e#êÃqT. ô|>’ ± qT$«+‘· jÓ÷>∑T´sê\eì
jÓTs¡>H∑ ˚ jÓTs¡>q∑ T. H˚qT Áu≤Vü≤àDÏ.í y˚<+ä e*¢+#êqT. j·÷#·q #˚d÷ü Ô ≈£î≥T+ã b˛wüD
#˚düT≈£î+≥THêïqT. Çø£eTT+<äT eTs√ q\T>∑T]ï ÄÁX¯sTTdü÷Ô ñ+{≤qT ø±ì, y˚X¯´
nsTTHê ≈£î˝≤+>∑q˝≤>∑ n_ÛC≤‘·´+ ø£\ y=ø£ ø£fi≤e‹ì ‘ês¡Ã&ÜìøÏ ` kÕ«s¡+ú ø√dü+
y=ø£ ;Û‘V· ≤ü ]D≤ìï |ü⁄*yê‘· ø£+<ä #ÓjT· ´&ÜìøÏ H˚qT kÕVü≤dæ+#·˝qÒ T.ø£qø£ ‘·©¢ qqTï
ø£$å T+#·T. Hê ø√]ø£ eTs¡∫b˛. Hê≈£î ôd\$sTT´.μμ
ªªe\¢ø±<äT u≤ãj·÷´. ‘·eTs¡T yÓfifl¯ &ÜìøÏ e\¢ø±<äT. Hê eT÷\+>± y=ø£ ù|<ä
eT÷]Ô ≈£î≥T+u≤ìøÏ JeHê<Ûës¡+ j˚Ts¡Œ&É&+É Hê n<äèwü+º . Hê J$‘·+˝À sTT<Ó+‘√
|ü$Á‘·yTÓ qÆ dü+|òTü ≥q. Ç˝≤+{Ï~ eT∞fl \_Û+#·<Tä . Ç+‘·ø?° H˚qT |ü‹Áe‘·H˝Ó ≤>±
ø±qT. eT>∑Hê* q+‘·ø+£ fÒ ø±qT. ø£qø£ Bìe\¢ HêøÏ|ü &ÉT ø=‘·>Ô ± dü+uÛ$Ñ +#˚ bÕ‹‘·´+
≈£L&Ü j˚TMT ˝Ò<Tä .Hê≈£î $#ês¡+ ˝Ò<Tä . ‘·eTs¡÷ $#ê]+#·e<äT.› μμ
ªª‘·©¢.....μμ
ªªÇø£ H˚qT $qqT. ‘·eTπsMT ôd\$e«e<äT.› Ç~ sTT˝≤ »]–rs¡e\dæ+<˚. eTq$
#˚dTü ≈£îHêïqT ø±q÷? |üXó¯ e⁄\‘√ kÕVü≤#·s´¡ + e÷≈£î |ü]bÕfÒ. u≤ãj·÷´, ‘·eTs¡T
u…+>∑ô|≥Tº ø√e<äT.› Ç+<ëø± H˚qT #Ó|Œæ q e÷≥ ePs¡≈î£ ø£ÿ‘√ #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªqqTï....μμ
ªªeTπsMT #Ó|Œü ìe«qT. eTs√˝≤>± #˚XÊs¡+fÒ. H˚]Ãq y˚<ëìøÏ ‘·eTs¡T Á<√Vü≤+
#˚dæqyês¡e⁄‘ês¡T.μμ
ªªHê ø£+sƒêì≈£î] _–+#êee÷àμμ
ªª‘·eTs¡˝≤ ôd\$e«e<äT› Çø£ <äjT· #ÓjT· ´+&ç. m|ü&˚Hê <äsÙ¡ q+ <äjT· #˚sTTdü÷Ô
e⁄+&É+&ç. neTà>±]øÏ Hê <ä+&Ü\T eTq$ #ÓjT· ´+&çμμ
ªªne÷à. H√s¡T ≈£îfÒXº Êe⁄. ø±fi¯Sfl #˚‘T· \÷ ø£fXºÒ Êe⁄. qqTï Je#·Ãy¤ êìï #˚d.æ ...μμ
ªªn+‘·e÷≥ nqe<äT› u≤ãj·÷´μμ
ªª@+ dü‘êÔ ‘·*¢ ˙~? m+‘· jÓ÷>∑´sê\ee÷à qTe⁄«. @+ »qà ø£Hêï ˙~?
y˚XÊ´≈£î\+˝À qTe⁄« ‘·|Œü |ü⁄{≤ºee÷à.μμ
ªª@+, y˚XÊ´ ≈£î\+ n+‘· #Ó&bç ˛sTT+<ë u≤ãj·÷´? nÁ>∑C≤‹ >∑èVæ≤DT\+<äs÷¡
eT#·Ã˝Òì yêπsHê Hêj·Tq>±s¡÷? e÷˝À qqTï ‘·\‘·H˚ï sTT˝≤¢fi¯ófl ` kÕqT\sTT
e⁄+&ç˙ï bÕ‹Áe‘ê´ìøÏ es¡e&ç ô|fÒyº ês¡T y˚\THêïs¡T. ø±ì ˝Àø£+ >∑T&ç~¶ . |ü⁄s¡Twüß\T
eT‘·T\Ô T.... Ç|ü&ç<+ä ‘ê nÁ|üdTü ‘Ô · Á|üX+¯ dü. <äjT· #ÓjT· ´+&ç. ˇø£ÿe÷≥T bÕ<ë\T......μμ
ªªl ø£ècÕísŒ¡ D+... mìï ‹|üŒ\T ô|{≤º&÷É Hê≈£L? <˚e⁄&ÉT ˝Ò&÷É ? >±j·TÁr<˚$
Ç<ä+‘ê #·÷&É+¶ ˝Ò<÷ä ? á Á<√Væ≤ ` á nÁbÕ#·T´&ÉT eTT+<äTøÏ ekÕÔ&Ü?.....μμ
4
ªª...... |ü<é Vü‰s¡T, |ü<é ùV≤qT, |ü<ì›Ó $T~, |ü+` <Û=$Tà~, Çs¡«jYT?μμ
ªª@+, s¬ +&ÉT e+<ä\÷ e⁄Hêïj·÷?μμ
ªª...... ñHêïsTT— ø±ì ø£&>πç dæq≥Tº y={Ïº s¡÷bÕj·T˝≤ ‘˚e&É+?μμ
ªª.................μμ
34 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªeTsê´<ä\T ‘Ó\«+&û MT Áu≤Vü≤à*ø°— ãC≤s¡+‘ê ã‘êÔsTT |üfifl¯ ˝≤ <=]¢b˛‘·THêïsTT
ø£<ë, y=ø£ÿ e+<ä |ü{+ºÏ #·T≈£î eùd+Ô ? ... b˛˙, Hê\T>∑T #ÓÁø£øπ ∞ >¬ \\T, y=ø£ÿ &É»qT
Ä|æ\T |üfió¯ fl, Hê\T>∑T X‚sT¡ ¢ Á<ëø£å |üfió¯ fl`μμ
ªª‘√∫+~ø±<äT. ÄÁ>∑V≤ü |ü&øÉ +£ &ç— yÓTT<ä{Ï HÓ\ J‘·+....μμ
ªªdü+e‘·‡sêì ø±s¡T e+<ä\+&û— s¬ +&˚fifl¯ ø° |üHïÓ +&ÉT e+<ä\T....μμ
ªªÇ+ ø¬ +<äT≈£L, ‘ÓkÕÔqHêïqT ø±<ä÷?μμ
ªªnsTT‘˚ sTT+ø√{Ï ≈£L&Ü eT]∫b˛ø£+&ç?μμ
ªªÇ+ø± j˚T$T{Ï?μμ
ªªˇø£ÿ |ü]øÏD° >∑T&É,¶ Hê\T>∑CZ ≤ \sTT‘˚ #ê\T. >∑»+ s¬ +&ÉT s¬ +&ÉT+ u≤e⁄˝≤ `
s=ø£ÿ+ Hê #˚‹˝À |ü&d˚ Tü sÔ ÷¡ , H˚qT ‘·+{≤\T |ü&‘É êq÷.μμ
ªª....................μμ
ªª@+ e÷≥ sê<˚+?μμ
ªª..................μμ
ªªHê ø=ø£ÿ ≈£L‘·Ts¡+&û ˝Òø£ ˝Òø£ q\T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\ yÓqTø£ |ü⁄{Ï+º <ä+&û— yÓTTqïH˚
‘=$Tà<˚fi¯ófl ì+&Üj·T+&û— e÷ n‘·Ô>±] ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêïeT+&û— yÓqï|üŒ+˝≤
ô|+#·T≈£î+≥THêï eT+&û, n<ä+fÒ Hê≈£î ÁbÕDeT+&û?μμ
ªª‘ÓkÕÔ˝Ò+&çμμ
ªª¬s{’ À— nB e÷≥. nB <äsê®, Çø£ yÓfifl¯ +&ç. ‘Ó\y¢ êπs≥|üŒ{ÏøÏ e÷ sTT+{ÏøÏ
s¡+&ç.μμ
ªªn˝≤π>.... nsTT‘˚, ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ø° y=ø£ÿ e÷fÒ Äs¡¶s¡T |ü&çb˛yê*
düTe÷+&û.μμ
ªª.... .... ... Hê\Tø± ‘ê{Ï|{ü ≤º sTT~? BìøÏ ‹s¡T>∑T+<äqT≈£îHêïs¡≥+&û?μμ
ªªeT] ôd\e⁄μμ
ªªôd\e⁄μμ
ªª....#·÷&É+&û! ªe÷\|æ\μ¢ |ò\æ à+≥, yÓ&<É ëe÷μμ
ªªH˚qT ãj·T\T<˚]‘˚ e÷yêfi¯ófl ≈£L&Ü ãj·T\T<˚sT¡ ‘ês¡T ‘Ó\TkÕ?μμ
ªªn+‘·{À¢ j˚T+ eTTì–b˛sTT+~. »{≤ÿ |ü+|ækÕÔqT ãj·T\T<˚s¡ ‹j·T´+&û.μμ
ªªôdu≤dt! e÷+∫ ‘Ó>T∑ e ø£\ Áu≤Vü≤à&çej·÷´! #·÷&É+&û, õ˝≤¢uÀs¡T¶ eTqøÏ kÕ«]®‘+·
nqTø√+&ç. Áô|dæ&Ó+≥T ã‘·T≈£î eTq >∑T|æŒ{À¢ e⁄+<äqTø√+&ç. ø£qø£, qqTï MTs¡T
eT]∫b˛ø£+&ç. $TeTà*ï H˚q÷ eT]∫b˛q÷.μμ
ªªdü]j˚Tμμ
ªªá ¬s+&˚fi¯Sfl nsTTb˛j·÷ø£ $TeTà*ï e+<ä s¡÷bÕj·T\ Áπ>&ÉTøÏ ˝≤π>kÕÔqT
#·÷#·Tø√+&ç
ªª......>∑T&é u≤`jYT. >∑T&é u≤`jYTμμ
ªª...........μμ
ªª..... Áô|dæ&Ó+≥T>±s¡T`μμ
ªªedüTÔHêïsê, s¡eTàHêïsê?μμ
ªªekÕÔs¡T≥μμ
ªªrdüT≈£îe∫Ã qTe«e‘·*øÏ b˛. eTT+~$>√ á..... nsTT<äT s¡÷bÕj·T\÷ s√&ÉT¶
ø£+Á{≤≈£îº u≤|ü‘T· . á s¬ +&É÷ dü÷ÿ˝Ÿ e÷wüØº \ u≤|ü‘T· |ü≥Tº≈î£ b˛.μμ
ªªsƒê+≈£îdt, sƒê+≈£îdt....μμ
ªª..... ø±+Á{≤≈£îº¬s¢eπsHê ø£q|ü&Ü¶sê?μμ
ªª˝Ò<ä+&ç.μμ
ªª<äs¡U≤düTÔ<ës√¢μμ
ªª˝Ò<äqïe÷fÒμμ
ªªqT+#·TqïbÕfi¯+>± &ÉãT“ ø±yê˝Ò. eT¬s˝≤>±?μμ
ªªπs|üsTT‘˚ dü|ü¢sTT ø±e#Y......ñμμ
ªªπs|ü{<Ï ëø± Ä>∑<Tä . n<Ûeä T+ q÷s¡T s¡÷bÕj·T\sTTHê |ü≥Tº≈î£ yÓ&‘ç ˚ ø±ì sTTyêfi¯
ne÷àDÏí >∑TeTà+ jÓTø£ÿìe«<äTμμ.
ªª@+, yÓTT>∑+ eTT&ç∫+<ë?μμ
ªªìqï sêÁ‹ ñ‘ê‡Vü≤+ n+‘ê #·∫Ãb˛sTT+~.μμ
ªªn<ä+‘ê Çyêfi¯ ≈£L&É rkÕÔqT. ne÷àDÏí e÷≥ eT]∫b˛+&ç.μμ
ªªn+fÒ?μμ
ªª<ëqã“ kÕì<ä–]Z øÏ yÓ&<É ë+ Çyêfi¯.μμ
ªª@$T{°?μμ
ªªÇyêfi¯ MT ‘·|dü Tü ‡ |ò*ü +∫+~.μμ
ªªmes√jYT?μμ
ªª#ÓãT‘ê ø±<ä÷μμ
ªªsêC≤eTD≤?μμ
ªª#êμμ
ªª˙\+...μμ
36 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªNÛμμ
ªªMs¡uÛÑÁ<ä+...μμ
ªª#˚dtμμ
ªªeT¬ses√jYT?μμ
ªª#·÷kÕÔsT¡ ø±<ä÷? uÛÀ»q+#˚dæ sTTø£ s¬ +&ÉT>∑+≥˝À¢ ãj·T\T <˚s&¡ yÉ T˚ ø±<ä÷?μμ
ªªuÛÀ»qeT÷ e<äT› e\¢ø±&É÷ e<äT,› Ç|ü&˚...μμ
ªª................μμ
ªªeTT≈£îÿ MT<ä y˚\T rôdjYT, |æ\÷ Á&Óe’ ]ï...μμ
ªªn˝≤ ø±<äT ` b˛˙ #ÓãT‘ê ≈£L#√+&ç.μμ
ªª‘=s¡>±μμ
ªªX‚cÕ#·\+μμ
ªª<äT–Zsê\...?μμ
ªªne⁄q<˚μμ
ªªy√`j˚T´dt? >∑Te÷kÕÔ n+fÒ qTy˚«H√jYT— #·Áø£es¡TÔ\ <ä>∑Zs¡ Á|üsTTy˚≥T
X¯Áø£≥]>±....μμ
ªªe÷≥˝Òø±<ä÷— y={Ïº ùwø˘V‰ü +&ÉT˝Òø±<ä÷?μμ
ªªÇø£ n˝≤ ø±<äT. $dü] ø={Ïqº kÕìì ˝§+>∑rXÊe⁄ qTe⁄«. @+ #˚dHæ ê ˙ s¡TD+
rs¡<Tä . ˙πø+ ø±yê˝À #Ó|ü áø£Då +˝À #˚ùdkÕÔqT...μμ
ªªnsTT‘˚, Bì MT<ä dü+‘·ø+£ ô|≥º+&ç....μμ
ªª@$T{ÏB?.... s√&ÉT¶ yÓT≥*+>∑T ø£+Á{≤ø±º? @eTsTTHê sê\TÃ≈£îHêïyê?μμμ
ªªsêeTsêe÷— Äj·Tq e÷ n‘·yÔ ê] #·T≥ºeT+&ûμμ
ªªyÓ+ø£≥j·T´ f…+&ÉsT¡ ø£+f… jÓT≈£îÿeπs≥T<˚.μμ
ªª~~›+#˚kÕÔ˝…+&çμμ
ªª>∑|t ∫|t ‘=s¡>± nsTTb˛yê*....μμ
ªª.... BìMT<ä ≈£L&Ü ø±düÔ ã]¬øj·T´+&ç.μ
ªªÇ<˚$T{Ï?μμ
ªªôV’≤dü÷ÿ˝À¢ ø±∞?μμ
ªª¬s+&ÉTHêïsTT ø£<ë— zôVA, j·÷uÛ’… s¡÷bÕj·T\<ë? Ç+<äT˝ÀqsTTHê j˚TeTsTTHê...μμ
ªª|üs¡eT<ä]Á<äT&ÉT.ô|’>± e÷ n‘·Ôyê] |ü⁄s√Væ≤‘·T\yê] @¬ø’ø£ n\T¢&ÉT. e<äT›
e<ä+› ≥÷e⁄+fÒ e÷ ne÷àsTTøÏ <äøDåÏ ≤~ |ü]øÏD° >∑T&É.¶ ...μμ
ªª<Ûä÷..... b˛˙ Hêπø+?μμ
ªª...............μμ
ªªÇ<˚$T{Ï?μμ
ªª¬s+&ÉT e÷kÕ\ ø±∞?μμ
ªªbÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T\<ë?μμ
ªªne⁄qT.μμ
ªªÇ+<äT˝À qsTTHê......μμ
ªªBì $wüjT· + •bòÕs¡dTü #ÓjT· ´&Üìπø X‚cÕ#·\+......μμ
ªªÄ?μμ
ªªne<ÛëqT\T>±]ì <ëì MT~øÏ ñdæø=˝≤Œ*.μμ
ªªnkÕ<ÛTä ´&˚? <ëì jÓT<äTfÒ Äs¡s¶ T¡ yÓjT· ´≈£L&É<÷ä ?μμ
ª≈£î˝≤kÕ>± ø±\+ >∑&TÉ |ü⁄ø√≈£î+&Ü n+‘·'|ü⁄s¡+˝À ≈£L&Ü MTø± bÕ&ÉT eéVü‰sê˝Ò
$T{+&û?μμ
ªªôdu≤dt— ˙e+{Ï Vü≤+>∑T<ës¡T eT] ˝Ò&√jYT.μμ
ªªMTs¡T qqTï ø±düÔ ø£ìô|&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ Hê J$‘·+ MT ø√dü+ <Ûës¡b˛ôdj·T´q÷?μμ
ªªÇø£ eTT+<äT qTe⁄« dü+‘·ø£+ ô|≥ºeTqï#√≥ j˚T$T≥ì n&É>∑≈£î+&Ü `
#·÷&É≈î£ +&Ü dü+‘·ø+£ ô|&É‘êqT, düsê? M\sTTq+‘· es¡≈L£ uÀs¡T¶ kıeTTà ≈£L&Ü....μμ
ªªMT ù|s¡T>± y=ø£ ø=+|üμμ
ªªø=+ù|$T{Ï eT∞fl. y˚T&É nqT. <ëìøÏ |ü⁄Hê~ yÓjT· ´&ÜìøÏ Á|ü<ëÛ q eT+Á‹ì
˝≤≈£îÿekÕÔqT #·÷düTø√.μμ
ªªnsTT‘˚, Çø£ H˚qT b˛sTT, n+‘ê düs¡T›u≤≥T #˚dæ ø±düÔ uÛÀ+#˚dæ ekÕÔqT.
jÓTì$T~qïs¡øÏ dæ<+Δä >± e⁄+&É+&ç.μμ
ªªÄ˝Ÿ¬s’{Ÿ yÓTÆ&çj·TsY Á|”$Tj·TsY.μμ
38 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

y˚\÷] •esêeTXÊÁdÔæ
(1892 ` 1967)
>=|üŒ $<ë«+düT\T, ãVüQuÛ≤cÕ ø√$<äT\T.

X¯‘êe<ÛëqT\T. ø£<ë∏ s¡#q · ˝À dæ<VΔä ≤ü düT\Ô T. •wüº e#·q
s¡#q · øÏ XÊÁd>Ôæ ±s¡T |
ô {Ïq
º ˇs¡e&ç $•wüy º TÓ q
Æ ~. ‘Ó\T>∑T
qT&çø±s¡|⁄ü Ç+|ü⁄ kı+|ü⁄\øÏ M] XË*’ |ü⁄{Ï\º T¢. ø£<ë∏
edüTe Ô ⁄˝À, dü+$<Ûëq+˝À M]~ nqq´ |ü<‹ Δä . düHê‘·q
n<ÛäTHê‘·q uÛ≤edüeTq«j·TeT÷, uÛ≤e ìÁ>∑Vü≤eT÷,
e´+>∑éT÷, ñ‘·e Ô TbÕÁ‘· ∫Á‘D· ≤, eTH√Vü≤s¡ |ü<∫ ä ‘Á ê\÷
|ü⁄DÏøÏ |ü⁄#·TÃ≈£îì, ªs¡kÕ‘·àø£ yêø£ý˚T ø±e´+μ nH˚
ìs¡«#·HêìøÏ M] ø£<∏ä\T yê´K´˝…’q$. ø£ècÕíõ˝≤¢
∫]yê&É˝À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : ø£<ë∏ wü≥ÿeTT, ø£<ë∏ dü|øÔü e£ TT yÓTTˆˆ
ø£<∏ä\ dü+|ü⁄{≤\T, e+>∑uÛ≤wü qT+&ç s¡M+Á<äTì,
X¯sX¡ Ã¯+<
Á Tä ì qe\\T nH˚ø+£ Ä+ÁBøÛ ]£ +∫Hês¡T.
39
&çÁô|wüHé ` #Ó+ãT
1
sêe÷sêe⁄ *≥πs#·s¡T Äqs¡T‡ |òüdüTº>± bÕ´düsTT Hê\T>∑sTT<äT HÓ\\T E≥Tº
C≤&ç+∫ ‹]¬>qT. |æ<|ä ü Rama Roy Dwivedi B.A., (Hons) nqT –\Tº nø£så e¡ TT\T
>∑\ u≤¬s&ÉT ã\¢ ‘·j÷· s¡T#˚sTT+∫, eT+∫ eTTVüAs¡eÔ TTq >√&É≈î£ ‘ê|ü≥eTT #˚sTT+∫,
y˚T&ÉMT<ä $ÁX¯$T+#ÓqT.
n‘·ì ¬øø£ÿ&ÉqT ‘·>∑T qT<√´>∑eTT <=s¡ø£˝Ò<äT. <ëìøÏ ø±s¡DeTT Ä &çÁ^j˚T,
bıeTàq">∑H˚ ˝Ò∫b˛">∑\ ìj·TeTeTTq≈£î ˝Àã"&ç bÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T\≈£î _.sTT&û\T
ø√ j·Tìq ø√{ÏeT+~ <=s¡≈î£ #·T+&É>± á jÓTy˚Tà≈£î $X¯«$<ë´\j·TeTT\T u…~]b˛jÓTqT.
n$ ˇø£yfi˚ ¯ @ sTTs¡Te~ s¬ +{Ïø√, ˝Òø£ j˚T sTTs¡Te~ eT÷{Ïø√ <äjT· ‘√ uÒse¡ ÷&çqqT
sêe÷sêe⁄ yÓTT>∑&Z TÉ . @\? ‘êqT jÓTy˚Tà, ô|’ ô|#·TÃ ‘êqT &ç|º” ø£˝ø£sº T¡ >±] n\T¢&TÉ .
á HêD…eTT #·<Tä e⁄\ ≥+ø£kÕ\˝À"<äøÿ£ eT]jÓTTø£#√≥ #Ó\<¢ Tä . ø±q q‘·&+ç ø=ø£
&çbÕs¡Tyº TÓ +≥Tq≈£î ˙fi¯ófl e<ä\Tø=HÓqT. ø±ì uÛ≤s¡´jÓTTø£ÿj·TT, ‘·*¢ jÓTTø£ÿ≈£î ø£˙ïfi¯ófl
‘·T&ÉT#·T≥≈£î <äsU¡ ≤düTÔ MT<ä <äsU¡ ≤düTÔ ô|≥Tº#T· +&ÓqT. <ëìøÏ |ü~j˚TqT s¡÷bÕj·T\
ø£sT¡ Ã. Ä s¡÷bÕj·T\≈£î ‘·*¢ q>∑j÷Ó , ô|+&Ü¢eTTq>∑j÷Ó ‘êø£≥Tº ªªø£sT¡ e⁄ e∫Ã+~,
ø£*dæsê˝Ò<Tä μμ nì ‘·*¢ eTVü‰\øÏàå <Óe’ eTTH˚ <ä÷j·TTqT>±ì ‘·T\dæøÏ (sêe÷sêe⁄ uÛ≤s¡´)
á >∑T≥Tº ‘Ó*j·TTqT. ‘êqT #·÷#·T#·T+&É>± sêe÷sêe⁄ b˛dü˝º Ÿ &çbÕs¡Tyº TÓ +≥T≈£îqT,
b˛©düT &çbÕs¡TºyÓT+≥T≈£îqT nØ®\T ô|≥Tº#·T+&ÉTqT. ~yêqT–]øÏì ndæôdº+≥T
~yêqT–]øÏì »MT+<ës¡T\≈£î ‘·q#˚‘· nØ®\T ÁyêsTT+#·T#·T+&ÉTqT. ‘·qeT>∑ì
#·<äTe⁄q≈£îqT Ä j·TT<√´>∑eTT\≈£îqT >∑\ dü+ã+<ÛäeTT ã<äØ u≤<äsêj·TD
dü+ã+<Ûyä T˚ j·Tì ‘·T\dæ ‘Ó*dæjT· T Ä Hê≥ø£eTTqT ‹\øÏ+#·T#·T+&ÉTqT.
40 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêe÷sêe⁄≈£î ø=\Te⁄˝Òì ˝À≥T ˝Ò<Tä . zs¡+‘· Ábı<äT› ô|+&Ü¢eTT‘√ ù|s¡+≥eTT.
‘êH˚ ø±˝ÒJøÏì Á|æì‡|ü˝Ÿ ø±ì Á|æj÷· <äT˝Ò<Tä . ‘êH=ø£ |ü<Tä >∑Ts¡T Ábıô|dò sü T¡ \ ô|≥Tº!
‘·T\dæ ˇø£ q÷s¡T>∑Ts¡T •wüß´\ô|≥Tº. eTTø√ÿ{ÏHê&ÉT eTTøÏÔ <ë«s¡eTT˝Ò ‘Óie"ã&ç
j·TT+&ÉTqT >±ì sêe÷sêe⁄ y˚T&É ã+<äT. eT÷]Ô`~`ø√ Ä|üsπ ≥sY. düT+<äs+¡ `~`
˝≤j·T*dt{Ÿ, X¯sêà`~`ìVü≤*dt{Ÿ ˝Àq>∑T $TÁ‘·T˝…esπ ì e∫Ã ªªsêe÷sêeP sêe÷sêePμμ
nì s¬ {Ï+º |ü yÓTT<ä*&É">±H˚ eTVü‰\ø°àå ndü‘´· ;Û‹ ˝Òø,£ ªªnj·÷´μμ n‘·>±&ÉT n‹Ô+{ÏøÏ
yÓfi≤¢&ìÉ yê]ì |ü+|æy#’Ó &Ó ~ç .
Á^≈£î ` ∫Á‘·øfi£ ˝¯ Àì q>∑ï kÂ+<äs´¡ eTT‘√ bÕ≥T ni#ê≥>∑T Ä+Á<Ûøä fi£ ¯ j·T+<äeTT
>∑÷&Ü sêe÷sêj·T˙ >∑~ j·T\+ø£]+#·Tø=HÓqT. ÁbÕ#·´ s¡kÕj·TqeTT\‘√ bÕ≥T nÁbÕ#·´
s¡kÕj·TqeTT\TqT n‘·ì ã˝¢Hø¬Ó ÿqT. ø√Vü≤fi¯ yê‘ê‡´j·TqT\T yÓTT<ä\T, Mary Stopes
‘·sT¡ yê‹ yê] es¡≈î£ qT >∑\ düsd¡ ü kÕs¡d«ü ‘·eT‘·ì ;s¡Tyê\T Á|ü<]ä Ù+#ÓqT.
‘·T\dæ >∑yêø£eå TT <Ódü #·÷|ü⁄ Á‹ô|ŒHê n‘·ìøÏ u…+>∑. n‘·>Ô ±s¡T ø√&É*ì |æ*#ÓHê
$jÓ÷>∑eTT. |ü⁄{Ï+º {Ïyês¡T ‘·T\dæøÏ Áyêj·TT N{Ï n‘·ì bÕ*{Ï $&Ü≈£î. sêe÷sêe⁄
‘·T\dæøÏ ã\e+‘·eTT>± nH˚ø£ y˚weü TT\T y˚ôdqT. BìøÏ ‘·T\dæ q>∑˝§ø£{§ø£{j Ï T˚
Äs¡‹ ø£|ü s¡eTT e˝… Vü≤]+#ÓqT.
Ç≥T˝§ø£ j˚T&Ü~ >∑&#ç qÓ T. á dü+kÕs¡j÷· Á‘·≈î£ eTVü‰\øÏàå q>∑\T #ê˝≤ es¡≈î£
eT+>∑fi¯e÷jÓTqT.
Ç+‘·˝À H=ø£ ø±+&É »]¬>qT. sêe÷sêe⁄ ô|{Ïqº <äsU¡ ≤düT\Ô ˝À H=ø£ <äsU¡ ≤düT≈Ô î£
U≤∞ ñqï<äì ñ‘·sÔ e¡ TT e#ÓÃqT. n~ Ä |ü≥ïeTT˝Àì ø±˝ÒJ˝À ≥÷´≥sY |üì. ns¡Te~
s¡÷bÕj·T\ J‘·eTT.
n~ n‘·ìøÏ yês¡+≥Te˝… ø£q"ã&ÓqT.
ªª<ë#·Tø=qT#·THêïπs! @$T{≤ s¡V≤ü düéTT?μμ
ªª@eTTqï~? eTTwæº jÓT‘·TøÔ =qT≥≈£î Pass.μμ
ªª@B?μμ
ªª#·÷|ü⁄≥≈£î">∑÷&É dæ>T∑ #Z ≥˚ T!μμ nì sêe÷sêe⁄ <ëìì eT&É∫ n#·≥qT Ç#·≥qT
<ë"#·T#·Tqï≥T \_ÛqsTT+∫ ‘·T\dæ |ü≥Tºø=qTH˚y÷Ó j·Tì uÛj Ñ T· |ü&ç e&çe&ç>± y˚T&É
~¬>qT. n‘·&TÉ y˚T&É ~>∑">∑H˚ ‘·T\dæ n#·{Ï |ü⁄düøÔ e£ TT \ìïj·TT ‹s¡T>∑ y˚jT· "<=&É>¬ qT.
ø±ì, Ä ø±–‘·eTT ø£q"ã&É˝<Ò Tä .
ªªq>∑˝≤ ø£s"¡ –b˛jÓT, dü+kÕs¡e÷ >∑+|ü+‘·, ø±\e÷ |ü∫Ãø£ie⁄. á‘·"&Ü sTTVü‰
eTè>∑Hêj·T≈£î&ÉTμμ nì nqTø=qT#·T ‘·T\dæ n$j·TT ì$j·TT yÓ<≈ä î£ #·T+&ÓqT.
&çÁô|wüHé ` #Ó+ãT 41
ªª@$T{≤ <=+>∑‘q· eTT?μμ nì yÓqTø£qT+&ç sêe÷sêeHÓqT.
ªªHê<ë MT<ë?μμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT.
sêe÷sêe⁄ ‘·q CÒãTqT+&ç Ä ø±–‘·eTTqT Bdæ ªªÇ~>√ BìyÓ\ ˇø£ eTT<äTμ› μ
nHÓqT.
ªªeTìwæøÏ @$T nø£ÿs¡˝Ò<äT— Ä"&ÉT~ e⁄qï#√ dü]μμ nì ˝À|ü\ nqTø=qT#·T
‘·T\dæ Äe*øÏ q&É#qÓ T.
ªªb˛˙˝Ò Ç~>√ Ç‘·TqÔ T>±μμ nì sêe÷sêeHÓqT.
‘·T\dæ e÷{≤&Éø£ y˚T&É ~>∑T#·T+&ÓqT. sêe÷sêe⁄ >∑ã>∑ã q&É∫ Ä ø±–‘·eTTqT
yÓqø£qT+&ç eTT≈£îÿ eTT+<äs¡ ô|f…qº T.
ªªsêe÷sêe⁄>±s¡+&ûμμ, nqT |æ\T|ü⁄ yêøÏ≥ qT+&ç $qe#ÓÃqT. s¬ +&Ée |æ\T|ü⁄
$q"ã&Éø£ eTT+<˚ sêe÷sêyê ø±–‘·eTTqT CÒãT˝À" Á>∑T≈£îÿø=ì ‘·T\dæì ‘·|Œæ +#·Tø=ì
s¬ +&ÉT yÓT≥T¢ <äT$TøÏ yêøÏ{øÏ "Ï uÀsTT ªª|ü<ä H˚H˚ edüTHÔ êïqTμμ nì eTT+<äT q&É#qÓ T.
Ä e∫Ãq~ ‘êeT\bÕ≈£î\ n+>∑&yç ê&ÉT. yêì≈£îqï u≤ø° ‘·T\dæøÏ ‘Ó*j·TTqT.
eT>∑ì e÷≥\ ‘=+<äsj ¡ T· T, q&Éø˝£ Àì e&É"≈£îqT ÄyÓT #·÷#ÓqT. ÄyÓT qe«˝Ò<Tä .
ø±ì ÄyÓT n+‘·sê‘·à @$T #˚ôdH√ mes¡T #Ó|Œü ">∑\s¡T?
‘·T\dæ øÏHêïfi¯fl≈£î y˚T&ÉÁøÏ+<ä r]ø£>± ≈£Ls¡T#·T+&É >∑\ uÛ≤>∑éTT \_Û+#ÓqT. n‘·Ô
|æ\¢\≈£î nqïeTT ô|≥Tº#·T+&ÓqT. ø√&É\T Á|üø£ÿ>∑~˝À" >∑÷s¡T#·T+&ÓqT. Ä dü+>∑‹
ÄyÓT jÓT]–q#√ ‘·q dü+kÕs¡|⁄ü >∑T≥Tºq≈£î Ä ø√&É*ì @<√ $TwüMT<ä y˚T&ÉMT"<ä
ã+~Û+∫ j·TT+&Ó&<ç .˚
ªªm|ü&É÷ ˇø£ÿ Äeø±j˚T. ˝Òøb£ ˛‘˚ >√+>∑÷s¡ |ü#Ã· &ç. bÕ&ÉT |ü#Ã· &ç Ä+Á<Ûeä ÷‘·.
H˚jÓÆTHê yÓj·Té⁄. Ç+<ëø£ ø±ø£s¡ø±j·T y˚sTT+∫q yêdüq ø=≥º˝Ò<˚+?μμ nì
z{Ïø+£ #·eTT˝Àì yÓT‘·T≈£î\qT n≥Tì≥T |ü<àä HêuÛTÑ &ÉT ∫$Tày˚ôdqT.
ªªHêj·THê: H˚sTT y˚dTü ≈£î+fÒ Hê\T≈£î õ&Óø¶ ÿÏ #·<Tä e⁄sê<äTμμ nì eTVü‰\øÏàå j·THÓqT.
ªªnHêïsTT ø¬ ˝≤¢ e∫Ã+~?μμ
ªªnqïj·T´ e÷Á‘·+ #·<Tä e⁄ø√ø£ eTT+<äT....μμ
ªªbÕ|ü+, sTT|ü&ÉT e÷Á‘·+ HÓsTT´ y˚dTü ≈£î+≥THêï"&ÉqTø=+≥THêïyê?μμ
ªªnHêïsTT ø√dü+ mìï nã<ëΔ\Hêï Ä&ÉT‘·T+~!μμ nì s¡eTD j·THÓqT.
ªªHÓsTT´ ù|s¡Tø√˝Ò<≥ä ` |ü|ü ˝Ò<Tä ≥ ` ≈£Ls¡˝<Ò Tä ≥ ` eTqπø qj·T+ ` Äeø±j·T
e⁄+~ ` >√+>∑÷s¡ e⁄+~ ` nqïj·T´>±s¡T e]ƒ˜ nqï+ ‹ì ePs¡T≈£îH˚yê≥º! ø±<˚
42 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ne÷à?˙e⁄ #Ó|Œü ˝≤?μμ nì ÄKs¡Tyê&ÉT |ü⁄+&ÉØø±≈£îå &ÉT e{Ïj º T· qïeTTqT H√s¡">∑÷s¡T
ø=HÓqT.
ªªne÷à! Hê≈£î H˚ jÓTT<äT>› ±ì, nHêïsTTøÏ b˛kÕÔy˚ ` $dü{Ô À¢ ‘Ó\>¢ ± #·÷#êH˚, `
n~ nB, ` ô|s¡T>π ` n~ ø=+#Ó+ bıj·TéP?μμ nì bı&ç yÓT‘·T≈£î\T $T+>∑T&ÉT
|ü&øÉ £ |ü⁄+&ÉØø±≈£îå &ÉT >±sêu yÓTTq]+#ÓqT. ªªyÓ<yäÛ ê! H˚sTT y˚dTü ø√q÷˝Ò<Tä . ô|s¡T>∑T
b˛düTø√q÷ ˝Ò<äT. ˙¬ø+<äT≈£îsêμμ nì |ü<äàHêuÛÑT&ÉT >∑~›+#ÓqT. yÓ+≥H˚ eTVü‰\øÏåà
sTT≥T\HÓqT. ªªñ+&Ésê yê"&çøÏ ø=\e÷]+~. ∫qïyê&Ü! ô|s¡T>¬ ø£ÿ&ÉT+~sê? n~
ô|s¡Tø±ÿ<äT. nHêïsTT ˝Ò#êø£ $dü]Ô øÏ NeT\T |ü≥Tº≈î£ +≥eì eTT>√ZXÊqT. n~>±ø£
ô|s¡T>√düT≈£î+fÒ |æ\ø£ ô|s¡><∑ Tä μμ
ªªn˝≤ nsTT‘˚ H˚qT b˛düTø√qTμμ nì düT+<ä] j·THÓqT.
ªªeTVü‰ b˛dæq≥Tº ˙e⁄ b˛dæø√q≥Tº!μμ nì s¡eTD j·THÓqT.
ªªb˛˙ ne÷à! Hê≈£î Ä eTTπ>Z bıj˚T´. |ü, |ü |ü!μμ nì |ü⁄+&ÉØø±≈£îå &ÉHqÓ T.μμ
eTVü‰\øÏàå q$« ªªmuÒ“ ø±<äe÷à. eTq≈£î >π <Ó ñ+<ë#Ó|ü ! meπsHê #Ó|Œü +&çμμ
nì nHÓqT.
ªª˝Ò<äT˝Ò<äT, nì |ü⁄+&ÉØø±≈£åî&ÉTqT, düT+<ä]j·TT s¡eTDj·TT H=ø£] ‘·s¡Tyê‘·
H=ø£s¡ì].
ªª@$Tsê |ü<ëà?μμ nì eTVü‰\øÏàå |ü<àä HêuÛTÑ ì >∑<eä ÷sTT+|ü>± n‘·"&ç≥T\HÓqT.
ªª˝Ò<Tä , bı\+ ˝Ò<Tä , >∑&˝¶ç <Ò Tä . >π <Ó ˝Ò<Tä , ø±ì |æ*ø¢ Ï s√p bÕ\T.μμ
á e÷≥\‘√ |æ\\¢ +<äs≈¡ î£ qT Ä"|üsêì ñ‘ê‡eTT ø£*>¬ qT. eTVü‰\øÏàå yÓTT>∑eTT
eTT&ÉT#·Tø=HÓqT.
ªªeTeTàìï >∑~˝À ô|{Ïº ‘êfi¯+ y˚dæ nHêïsTTøÏ e~HÓ≈î£ Ä" nø±ÿsTT #Ó|Œü ˝Ò<+˚ ,
|ü<H›ä êïsTT ≈£L&Ü`?μμ nì düT+<ä] #Ó|Œü uÀe⁄ #·T+&É>± |ü<àä HêuÛTÑ &ÉT düT+<ä]ì $TÁ]
#·÷#ÓqT. düT+<ä] eTiÏ e÷{≤&É˝Ò<äT. á e÷≥\T eTVü‰\øÏåàøÏ e÷eT÷˝Ò ø±ì
Á|üø£ÿ>∑~˝ÀqTqï ø√&É*øÏ dü]ø=‘·Ô. |æ\¢\ H√≥>∑&É¶ ø=≥Tº#·THêïμμeTì eTqdüT˝À
qqTø=qT#·T ‘·T\dæ yÓT\¢>± y˚T&ÉyTÓ f…ø¢ ÿ£ <=&É>¬ qT. ÄyÓT≈£î <Ó*j·T≈£î+&É ÄyÓT yÓqTø£H˚
sêe÷sêe⁄.
‘·T\dæ yÓqT~]– #·÷∫ eTT+<äTqï |üs¡<ë ‘·|æŒ+#·Tø=ì ˝Àìπø¬>qT. yÓqTø£
qTqï sêe÷sêe⁄ ` Vü≤düÔeTT ˝≤$+>∑eTTq≈£î Ä j·T‘·ÔeTT \>∑T#·T+&ÓqT. ‘·T\dæ
eTs¡\ yÓqT~]– ªªMTs¡T ø±ùd|ü⁄ øÏ+~øÏ yÓ[fl dü+kÕs¡eT+‘ê >∑eTì+#·Tø√+&ç! qqTï
ø±ùd|ü⁄ ˇ+≥]>± ˇ~*ô|≥º+&çμμ nHÓqT.
ªªÇ~ yÓs’ ê>∑´s√>±ìøÏ düeTj·T+ ø±<äT ‘·T\d”!μμ
ªªs√>∑eT÷, ì<ëqeT÷, eT+<ä÷ Hê≈£î u≤>± ‘Ó*dæ+~. Ç<˚ dü]jÓTÆ q düeTj·T+.
MTs¡T qqTï ˇ+≥]>± ñ+&Éìj·T´+&ç.μμ
ªªÇ~ |ü‹Áe‘·\≈£î \ø£Då + ø±<äT. uÛsÑ Ô¡ e÷≥≈£î jÓT<äTsê&ç‘˚ >∑T&É>¢ ÷∑ ã nsTT
|ü⁄≥T‘·T+<ä≥ ø±<ä÷, |ü⁄≥T‘·T+~!μμ
ªªá Ä&É+– sπ ≈£î\ yêfi¯fl e÷≥ #Ó|Œü &ÜìøÏ eT>±fi¯fl≈£î dæ>T∑ ˝Z <Ò ÷ä ?μμ
ªªMTuÀ{Ï yêfi¢̄#‘˚ · |ü⁄ôdÔ ø£{+ºÏ #·Tø√e&É+ nee÷HêìøÏ, ô|fi≤¢&&É yÉ T˚ nee÷q+.
‘·*ì¢ , ‘·eTTà\ì b˛wæ+#·˝ìÒ yêfi¯flqT eT>±fi¯ófl>± #·÷#˚yêfi¯ófl Ç+ø√ »qà˝À ø±<äT `
á »qà˝ÀH˚ >∑÷&É>¢ ÷∑ ã\T.μμ
ªª‘·T\d”! ≈£L#√! ì\T#·T+fÒ ø±fi¯ófl H=ô|Œ≥T‘·jYT! Ç~>√ yÓT‘·Ô>± ñ+≥T+~
ˇfiÀfl ≈£L#√!μμ.
ªªmefiËfl˝≤ b˛‘˚jT˚ +? Ä"&É~ <ä>sZ∑ ¡ ñ+fÒ #ê\T. ñ<√´>∑ dü<√´>±\T˝Òì |æqïyêfi¯fl
dü+>∑‘+· ‘ê sTT+‘˚.μμ
ªªn+<ä]dü+>∑‹ ˙≈£î ‘Ó\Tdü÷?μμ
á e÷≥≈£î ‘·T\dæ yÓTT>∑eTT CÒ>T∑ ]+#ÓqT. ô|<äe⁄\T ø£+|æ+#ÓqT. Ç≥T\HÓqT `
ªªMTs¡T e÷{≤&É">∑*–‘˚ C≤Á>∑‘>Ô· ± e÷{≤&É+&ç, ˝Òøb£ ˛‘˚ MT<ä"ã&ç ø=≥º+&ç. uÛ≤s¡é+{Ï
|üse¡ T ˙#·Tsê\T á »>∑‘T· ˝Ô À eT]˝Ò<Tä !μμ
ªªø±<äT ‘·T\dæ! jÓ÷>∑+ e\¢ düs«¡ <˚X¯ C≤„q+ ø£\T>∑T‘·T+<ä≥>±! n{Ï<º e˚ TsTTHê
˙≈£î ø£*– #ÓbÕŒy˚y÷Ó qì #ÓbÕŒqT.μμ
ªª‘·|ü ≈£îHêï eTTfi¯ó¢ >∑T#·TÃ≥+ eT>±fi¯fl≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. øÏ+~øÏ ~–bı+&ç ábÕ{ÏøÏ
` bı+&ç á bÕ{ÏøÏ øÏ+~øÏμμ
ªªmefi¯flsTTHê $+{≤s¡T. ˙ |ü⁄Dé÷sTT~! ø=+#Ó+ yÓT\¢>± e÷{≤&ÉT<ä÷!μμ
ªª|æ*¢ ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì bÕ\T ‘ê>∑T‘·÷ ˝À≈£î\T >∑÷&Ü eT÷düT≈£îHêïs¡ì
nqT≈£î+≥T+~≥! ˝À≈£î\≈£î ‘Ó*j·T<ä÷ ‘·eTs¡T Ä"&É+–πs≈£î\ nã“j·T´>±s¡ì? MT
>ös¡e+ H˚ HÓHêïfi¯flqT+∫ ø±bÕ&ÉT‘·÷e#êÃH√ MT≈£î ‘Ó*j·T<ä÷? Hê q>∑\T mìï
neTTà≈£îHêïs√, n‘·Ô>±] q>∑\T mìï ÄVüQ‹ #˚XÊs√ MT≈£î ‘Ó*j·T<ä÷? øÏ©¢
<äTø±D≤<ës¡TøÏ Ç|ü⁄&ç∫Ã+~ Hê Á|ü<ëÛ q|ü⁄ ñ+>∑s+¡ ø±<ä÷? ‘êø£≥Tº ô|≥º&ÜìøÏ y˚T&É
nsTT+~. Ç"ø£ @eTT+~? ˝Àø£+ eT÷j·T&ÜìøÏ eT÷≈£î&ÉT ñqï<ë?düsπ >±ì ø=+#Ó+
øÏ+~øÏ yÓfifl¯ +&ç. MT dü+>∑‹ MTπø ‘Ó*dæb˛‘·T+~.μμ
sêe÷sêe⁄ ‘˚]bÕip∫ sTT≥T\HÓqT. ªª@yÓ÷ nqT≈£îHêïqT. ø√|ü+ e∫Ãq|ü⁄&˚
44 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä"&É~ #ê˝≤ n+<ä+>± e⁄+≥T+~. ø±e\dæe˙ï ø£ì|ækÕÔsTT?μμ ‘·T\dæ düs¡T›≈£îì
sTT≥T\HÓqT: ªªôd‘’ êHé! MTs¡T øÏ+~øÏ yÓfi‘¯ êsê yÓfifl¯ sê?μμ
ªªyÓfifl¯ øπ +? Hê‘√ ≈£L&É >∑qTø£eùdÔ øÏ+~πø ø±<äT wæø±s¡T≈£L&Ü yÓfi‘¯ êqT. Ç<äT>√,
bı<ä÷ø› £ edü÷+Ô ~. ˙ eTqdüT‡ |æsêsTT+∫q≥T\T+~ wæø±s¡T b˛<ë+ sê.μμ
ªªn<=ø£{Ï ‘·≈£îÿe. H˚H˚ MT‘√eùdÔ MTπsyÓ÷ ô|<ä› ñ<√´>∑düTú\ì n+<äi÷
ÁuÛÑeT|ü&É‘ês¡T.μμ
ªªn+<äi÷ &ç|º” ø£\ø£sº T¡ \T ne⁄‘êsê j˚T$T{Ï?μμ
ªªø±ø£b˛sTTHê yêfi¯fl bı≥º yêfi¯ófl b˛düT≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl ø±fi¯flMT<ä yêfi¯ófl
ì\ã&É‘ês¡T!μμ
ªªm+‘· <ä|Œæ ø£ nsTTHê #ê‘·ø+£ Äø±X¯>+∑ >∑ ø¬ <äTs¡T#·÷düT+Ô ~ ø±ì #ÓsT¡ e⁄\≈£î
m>∑ã&É<äT.μμ
ªªm+‘·e÷{≤! >∑T+≥\MT"~πø m>∑ã&ç+ ~|ü&ÉT.μμ
ªª@$T ‘·T\d”! ˙ q>∑\÷, e÷ neTà q>∑\÷ Hê$ ø±eP? Ç$ >∑T+≥˝≤" ªªqÁd”,Ô
kÕ«‘·+Á‘·´ eTs¡Ω‹μμ nH˚ Væ≤+<ä÷˝≤ mefi¯flø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äT˝À Ä"&Üfi¯fl ø£d˝ü Ò
‘Ó*j·T<äT.μμ
ªª&=ø£ÿ\ ø£se¡ ⁄ eùdÔ eT>±fi¯ófl eTT+<äs¡ ‘·\T¢\˙, ‘·sT¡ yê‘· ô|fi≤fl\˙ $s¡T#·T≈£î
‹H˚kÕÔsT¡ . Væ≤+<ä÷<˚X+¯ ˝À ô|[fl nH˚ Ä#ês¡+ m|ü&É+‘·]düT+Ô <√ ø£<ë!μμ
ªª˙e⁄ $&Ü≈£î *#˚Ã≥TºHêïy˚?μμ
ªª$&Ü≈£î *e«≥y˚T eùdÔ Ä+Á<Û<ä X˚ +¯ ˝À ‘·T\ùd yÓTT<ä{~Ï .μμ
ªªÇ+ø± _\T¢`μμ
ªª‘=+<äs¡ |ü&øÉ +£ &ç. ø=~›s√E\˝À edüT+Ô ~. n|ü&ÉT MT eT>∑yêfi¯fl bÕ≥T\T
‘Ó\TdüÔjYT.μμ
ªªnsTT‘˚ _\T¢ sêø£eTT+<˚ ø£<∏ä n+‘ê ø±˙μμ nqT#·T sêe÷sêe⁄ ‘·T\dæ
düMT|üeTTq≈£î »]¬>qT. ‘·T\dæ yÓqTyÓqTø£≈£î q&É∫ >∑~˝ÀìøÏ yÓ[fl ‘·\T|ü⁄\T
eT÷j·T"<=&É>¬ qT. sêe÷sêe⁄ e&çe&ç>± q&É∫ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã s¬ +&ÉT ‘·\T|ü⁄\ dü+<äT˝À
#˚sTT ô|f…qº T.
≥bÕø£#]˚ qT+&ç e∫Ãq C≤ãT\˝À H=ø£ C≤ãT sêe÷sêe⁄ ` >ös¡eeTTq≈£îVü‰ìì
ø£*–+#ÓqT. <ëìì p&É">∑H˚ n‘·ì eTTKeTT ‘·TeTà\˝À Ábı<äTÁ› >∑T+øÏq≥T ˝≤jÓTqT.
<ëìMT<ä _.j˚T. (ÄqsY‡) ø±ì, jÓTy˚Tà nì ø±ì ‘·T<ä≈î£ ªªsêe÷sêjYT ~«y˚~μμ nì
ø±ì ˝Ò<Tä . <ëì MT<ä qTqï ∫sYHêe÷ Ç~.
ªªls¡dTü Ô ∫s¡+Je, ~«y˚<Tä \ sêeTj·T´.μμ
ù|s¡T #˚‘H· ˚ >ös¡eeTT |ü⁄&çøÏ |ü⁄#·TÃø=q<ä\#·T yê]øÏ yÓTT+&çù|s¡T ã+&Éã÷‘·T
ø±<ë? eT>∑ì yÓTT>∑eTTq eT÷&ÉT ã+‘·T\ Áyêdæô|{Ïº q≥T¢+&çq sT÷ ã+&É ‹≥TºqT
‘·T\dæ düT\uÛeÑ TT>± #·~$ Ä ø£es¡T $|æŒ #·÷∫ ªªbÕ|üeTT MT y˚Tqe÷eT>±]øÏ ÁbÕDeTT
MT~øÏ e∫Ãq<ä"≥!μμ nHÓqT.
sêe÷sêe⁄ eTTKeTT e÷¬sqT. ªª@~?μμ nì N{Ï Bdæø=∫ #·÷∫ ªªyÓ+≥H˚ yÓ[fl
neTà≈£î #Ó|üμμ eTHÓqT. ‘·T\dæ yÓfiËflqT. sêe÷sêe⁄ eTTKeTTq ∫+‘·≈£î ã<äT\T
dü+‘·deü TT HÓ\ø=HÓqT. <ëì ø±s¡DeTT >∑qT">=qT≥≈£î <äT]“DÏ˝À <ä÷s¡ qø£ÿs¡˝<Ò Tä .
‘·T\dæ ÁøÏ+~qT+&ç MT~øÏ sê>±H˚ bı+∫j·TTqï sêe÷sê yêyÓTqT øö–{Ï˝À q*|æyô˚ dqT.
ªªnã“ @$T{° yÓ÷≥|üì? \+|òTü qeTT\˝À eTqT>∑T&ÉT|ü⁄.μμ
ªªneTà s¬ \’ T≈£î yÓfió¯ flHê?μμ
ªªMTs¡T yÓfi¯flsê?μμ
á Á|üXÊïj·TT<Ûeä TT#˚ ‘·T\dæ ‘·q HÓ<]ä +|ü<\ä #Óqì sêe÷sêe⁄ ø=+#Óe÷˝À∫+∫
sTT≥T\HÓqT! ªªH˚qT yÓfifl¯ qT, |æ\\¢ ‘√ neTàqT yÓ+≥H˚ yÓfifl¯ eTqTμμ
ªªÄ n\T>√\T˝À á u≤\T>√ô|+<äT≈£îμμ u≤>∑T+&É<äT MTs¡T MT j·TeTà>±]‘√
yÓfi¯ófl"&ÉTμμ
ªªnyÓ÷à, ˙ jÓT&Éu≤≥T Hê≈£î Anarchy. neTàj·TT |æ\\¢ TqT yÓfió¯ fl#√ dü«sêCŸ.μμ
ªªø±<äT Diarchy.μμ
ªªb˛˙, n<ÓH’ ê düeTà‘·yT˚ μμ
ªªMT e÷≥, MT sTTwüeº TT. |æ\\¢ qT H˚qT |ü+|üqT.μμ
ªªb˛˙ n˝≤¢>π . neTàqT yÓ+≥H˚ s¬ \’ T≈£î |ü+|ü⁄μμ
ªªH˚qT |ü+|ü⁄fÒ$T{Ï? s¬ \’ T<äqT¬øq’ qT |ü+|æs+¡ &ÉTμμ
ªª}μμ j·TqTø=qT#·T sêe÷sêe⁄ y˚T&É ~¬>qT. n‘·ì yÓqTø£ ‘·T\dæjT· T ~¬>qT.
ªªne÷à H˚qTqT ãj·T\T<˚se¡ \dæq<˚ ø±ì ñ<√´>∑yTÓ Tø£{Ï ø±∞j·TTqï<äì ‘Ó*dæq~μμ
nì sêe÷sê eHÓqT.
ªªHêj·THê, ñ<√´>∑+ #·÷&ÉT. e÷eTj·T´ ø¬ |ü&É÷ Ç˝≤¢>π y=düT+Ô ~. eTπs$T ‘=+<äs¡
ñ+&É">∑÷&É<Tä .μμ nì ‘·*¢ j·THÓqT.
sêe÷sêe⁄ eTTKeTT $ø£d+æ #ÓqT. yÓ+≥H˚ n‘·&TÉ ã+&çì _\TeuÀjÓTqT.
ªªá |æ\\¢ qT m|üŒ≥˝Ò¢ MT ø£|Œü –kÕÔqT. Mfi¯flqT Çø£ÿ&É ~>∑$&É∫ á >ös¡e+
Hê≈£î <äøÿÏ +#·+&ç. MT s=ø£ÿsπ b˛sTTs¡+&çμμnì ‘·T\dæ n‘·>Ô ±]‘√ eTq$ #˚døæ =HÓqT.
46 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªe<äT› e<äT.› Mfi¯ófl <äjT· ´|ü⁄ |æ\\¢ T. ˙ e÷≥ $qs¡Tμμ.ã+&çyêìøÏ #˚sTT j·T÷|æ
Ç+‘·˝À sêe÷sêe⁄ e#ÓÃqT. ‘·*¢ j·Tìq e÷≥\≈£î dü+‘·d+æ #ÓqT. ªª|æ\\¢ qT ≈£L&Ü
rdæø=ì yÓfifl¯ eTìq#√ u≤>∑T+&Éμμ <äqTø=ì ªª<ëì yÓTTVü≤+! n<˚$T #·÷düT+Ô ~. ø±ì
H˚qT #·÷kÕÔqT˝Òμμ nHÓqT. ‘·T\dæ _>∑sZ >¡ ± qyÓ«qT. ªªHêj·THê, Mfi¯ófl |æ\\¢ T ø±s¡T,
HÓ‹MÔ T<ä ã+&É\T. MT¬ses¡Tq÷ yÓ÷j·T˝ÒsT¡ μμ nì eTVü‰\øÏàå j·THÓqT. Mfi¯ófl HÓ‹ãÔ +&É\T
ø±s¡+&û, HÓ‹øÔ Ï øÏsê{≤\Tμμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT. |æeTà≥ yê<√|üyê<äeTT ˝≤jÓTqT.
<ëìøÏ |ò*ü ‘·eTT>± |ü⁄+&ÉØø±≈£îå ì‘√ eTVü‰\øÏàå |üjT· qeTT ìsêú]‘·e÷jÓTqT.
sêe÷sêe⁄ y˚T&É jÓTø¬ ÿqT.
ã+&ç jÓTøÏÿ n‘·Ô sTT≥T\HÓqT. ªªm|ü&É÷ ms¡T">∑ì<ëqe⁄. á sTT+{Ï yÓTTVü≤+
` dü÷~ bı≥º e÷Á‘·+ bÕeTTbı≥º. Bìì ˙ ãTC≤\≈£î m‹Ô yÓfió¯ ‘·THêïqT.μμ
ªªs√– bÕ˝Òø√sê&ÉT— yÓ<’ Tä ´&É÷ bÕ˝Ò #ÓbÕŒ&ÉTμμ \øÏàå ˇø£ bı≥¢eTT rdæ ‘·T\dæø∫Ï Ã
` ªªBì˝À e+≥sTT+{Ï kÕe÷q+‘ê ñqï~μμ nì #Ó|ü#·T+&É>± ÄyÓT ¬s|üŒ\T
Áø£eTeTT>± ‘·&dç øæ =qT#·T e#ÓÃqT. ø£+sƒe¡ TT dü+Ô _Û+#ÓqT.
n‘·>Ô ±] q≥T|ü+|æ ‘·T\dæ sTT≥T e+≥sTT+{Ï˝ÀìøÏ"»ì bı≥¢eTT $ô|ŒqT.
eT{Ïj º T· \T— eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·eTT!
‘·q dü+kÕs¡j÷· Á‘· øÏ$ <ë]ã‘ÓeÔ TT. n‘·>Ô ±] øπ \ ø£˙ïs¡T]ô|H√ ‘·T\dæø|Ï ⁄ü &ÉT
‘Ó*dæe#ÓÃqT. eT+>∑fi¯dü÷Á‘·eTT #·T≥TºqT >∑T&çø£{Ïºq eT>∑\T˝Òì yê] eTH√s¡Vü≤dü´
eT+‘·jT· T ÄyÓT e÷qdüeTTq yÓTs¡|⁄ü e˝… yÓTs¡ôdqT.
ªªô|<äø› =&ÉT øÏ"ø£ dü+kÕs¡eTTq+‘·jT· T qT<ä]Δ +#·TqT. ‘·eTTà\qT ‘·q‘√ bÕ≥T
#˚jT· TqT. #Ó˝+¢… Á&É≈î£ ô|<äô› |<ä› dü+ã+<Ûeä TT\T ‘Ó#T· ÃqTμμ nì >∑+ô|&Üdü‘√ Ä ‘·*¢
ñqï<ä+‘·jT· T ø=&ÉT≈£î ø√&É+Á&É≈î£ u…{ºÏ $T–*q yê]ì e÷&ÉTÃ≥≈£î »+ø£˝<Ò Tä . Ç~
‘·T\dæ øÏ|⁄ü &ÉT >√#·]+#ÓqT.
ªª‘ê˙ sTT+{ÏøÏ e∫ÃqHê&û |æ\\¢ ≈£î <äTdüT˝Ô Ò ø±e⁄ q>∑\TqT >∑\e⁄. yês¡|⁄ü &ÉT
Vü≤èwü|˜ ⁄ü wüß\˜ sTT ñ‘·‡e $Á>∑V≤ü eTT\e˝… qT+&ç]. Ç|ü⁄&ÉT \C≤®<$˚ yê]MT<ä ø±|ü⁄s¡eTT,
ø£&TÉ |ü⁄q ø±]Ã#·TÃ, |ü⁄+&ÉTe+{Ï |ü⁄wüé÷düeTTq" >∑÷&É yê]øÏ ø£|Œü <äT|üŒ{Ï ˝Ò<Tä .
|ü<àä HêuÛTÑ "&ÉT >√N‘√ dü+‘·d+æ #ÓqT. eT÷&Éeyê&ÉT yÓTT\q÷*‘√ eTT]dæb˛jÓTqT.
ô|<ä› j·÷"&ÉT |æ\\¢ ≈£î e÷dæø\£ |ü]øÏD,° ∫qï<ëìøÏ ∫qT>∑T\~. sêÁ‹ yês¡\+<äi≈£îqT
ˇø£] #·sà¡ $T+ø=ø£]øÏ <äT|üŒ{Ï. yê] ‘·*¢ ‘·q ø=+>∑TqT ø=+‘·jT· T, ‘·qqT >=+‘·jT· T
yê]øÏ" >∑|Œæ |æ\\¢ ø√&ç e˝… q&ÉTeT ì<äT]+#·TqT. n{Ïº j·T‘·>Ô ±] q>∑\˝Àì~ ‘·T~
eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·eTT!μμ á dü+>∑‘T· \ìïj·TTqT ‘·T\dæ eTq'|ü≥eTTq Ç|ü⁄&ÉT n+øÏ‘e· TT
\>∑T#·T+&ÓqT.
‘·*¢ #·÷|ü⁄ Ä |æ\\¢ ≈£î düTÁ^yê»„. yê] uÛ÷Ñ >√fi¯eT+‘·jT· T H=ø£ Nø£{Ï >∑~. ø±ì
yêøÏ≥øπ dæ #·÷#·T≥≈£î yê] yÓ÷eTT\T eT÷¬s"&ÉT u≤¬s"&ÉT kÕ>∑TqT. ‘·eT ‘·*¢ ‘·eT
j·Tqï≈£î" CÒjT· T e+≥ø£eTT\ ‘ê$j˚T yê]øÏ $+<äT. nqïj·TT e~qj·TT" >∑*dæq
jÓTTø£ j·Ts¡Hú êØX¯«s¡ eT÷]ÔjT˚ yê] ø£~Û <Óe’ eTT. <ëì˝Àì HêØeT÷]Ô sTT|ü⁄&ÉT ‘·eT≈£î
Á|ü‘´· ø£å <˚e‘·jTÆÓ e+{Ï+≥ kÕøå±‘·ÿ]+#ÓqT.
s¡eTD yÓT\yÓT\¢>± e+{Ï+{ÏøÏ <ë] rôdqT. yÓqTø£ |ü<àä HêuÛTÑ &ÉT. Ä yÓqTø£
düT+<ä].
‘·T\dæ yê] q+<äiqT ‘·q #·T≥Tº ≈£Ls¡T#·T+&Éu≥… Tºø=ì sTT≥T\HÓqT: ªªbı<äTq›
#·*~eDí+˝À j˚T+ y˚dTü ø√ ‹Hêïs¡T?μμ
M] ø±s¡THÓ\\qT+&çjT· T #·*› j·TqïeTT ˝Ò<Tä . ø±e⁄q á Á|üXï¯ yê]øÏ ÄX¯Ãs¡éTTqT,
ø√|üeTTqT ø£*–+#ÓqT. á <˚$ ‘·eTqT s¡ø+åÏ |üH˚ e#ÓÃH√, uÛøÑ +åÏ |üH˚ e#ÓÃH√ ‘·eT≈£î
‘Ó*j·T<äT.ø±e⁄q q+<äsT¡ qT e÷{≤&Éø£ #·÷#·T#·T" >∑÷s¡T#·T+&ç].
ªªeTs¡∫b˛j·÷sê j˚T$T{Ï?μμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT.
ªª#·~* eDíyT˚ eTs¡∫ Äs¡THÓ\s¢ TT+~μμ nì |ü<àä HêuÛTÑ &ÉHqÓ T.
ªªnqïj·T´≈£î ñ<√´>∑+ nj·÷ø£ bı<äTH› ï˚ y˚&ç eDíyT˚ ô|&É‘êqì neTà nqï~μμ
nì düT+<ä] nHÓqT.
ªª#·*~ eDíeTT »ãT“ #ÓjT· ´<ä÷?μμ nì s¡eTD j·THÓqT.
‘·T\dæ ì≥÷º]Ã ø=+#Ó e÷˝À∫+#·T#·T >∑÷s¡TÃ+&ÓqT. ªª}s¡ø£ ≈£Ls¡T#·T+&ÉT≥
e\q >±ì, $#ês¡eTTe\q >±ì |üøè£ ‘· eTT|üj÷Ó >∑eTT˝Ò<Tä . ÁbısTT sê»e\j·TTqTμμ
nì ‘·T\dæ ÁbısTT s¡–*Ã _j·T´|ü⁄ &Éu≤“ø£&É øπ >¬ qT. n+<äT ns¡ùds¡T _j·T´ eTT+&ÓqT.
ñ{Ïº ‘·fqº… T. H˚‹ |æ&‘É · U≤∞. |ü|ü ø=s¡≈î£ yÓ‘ø¬· qT. X¯SqéTT. ≈£Ls¡\T XÀ~Û+#ÓqT
düs«¡ eT+>∑fie¯ TT.
$düT≈£îqT, $#ês¡eTTqT >∑*dæ ‘·T\dæì ø£~*+#ÓqT. ªªy˚T&ÉMT~ <˚e⁄"&˚$T #˚jT· T
#·THêï&ÉTμμ Äj·Tq≈£î sT÷ dü+kÕs¡eTT Ç+‘· eTs¡TuÛ÷Ñ $T j·Tì j˚Ty˚Tì ‘Ó*j·TTHê?
|æ\\¢ H√≥ >∑&ø¶É ={Ïº ‘êqT neTè‘· e÷s¡–+#·T#·Tqï≥T ˝≤ <˚e⁄"&ÓsT¡ >∑THê?μμ nìø=ì
‘·T\dæ Ä _j·TéTT ÁbısTT´ ø¬ øÏÿ+∫ sTT≥T\HÓqT`
ªªìqï sêÁ‹ @$T y˚dTü ø=ì ‹Hêïs¡T.μμ
ªªmÁs¡eT+<äTμμ nì |ü<àä HêuÛTÑ "&ÉHqÓ T.
48 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnq>±μμ
ªªmÁs¡eT+<äq>± Äeø±j·Tμμ nì s¡eTD nHÓqT.
ªªÇ+ø±μμ
ªªÄø±X¯eTTμμ nì |ü<àä HêuÛTÑ "&ÉHqÓ T.
ªªeTõ®>∑μμ
ªªMT≈£î ø±qKÿ˝≤¢?μμ nì düT+<ä] j·THÓqT. ã+>±fi≤ <äT+|ü\ ≈£Ls¡j·TT
e&çjT· eTT\TqT e+ø±j·T ãõ®jT· T |ü|ü #ês¡TqT ôdq>∑ ãJ®\TqT ‘·eT≈£î e÷Á‘·yT˚
HÓ’y˚<ä´ e÷jÓTqqTø=ì ‘·T\dæ eTs¡\ ì≥T\HÓqT. ` ªªôdq>∑ ãJ®\Tμμ |æ\¢˝§ø£]
yÓTT>∑yÓTTø£s¡T #·÷#·Tø=ì]. sêÁ‹ ‘·eTø±yêdüq ‘·–*q|ü⁄&ÉT ø±s¡|ü⁄ |üPdüj·Tì
düT+<ä]j·TT, »+‹ø£\ì s¡eTDj·TT $yê<ä |ü&ç]. yê] sTTs¡Te⁄] M|ü⁄\ MT<ä
¬s+&É+{Ï+∫ |ü<äàHêuÛÑT"&ÉT |üø√&û\ì rs¡Te÷q+ #˚ôdqT. Ç|ü⁄&É$ ôdq>∑ãJ®\ì
‘Ó*ôdqT. ‘Ó*j·T">∑H˚ düT+<ä] sTT≥T\HÓqT ` ªª#·÷XÊyê e~H˚! sê‹Ô] H˚qT
ø±s¡|Pü Œdü+fÒ ø±<äT |üø√&û\ì |ü<H›ä êïsTT ø={≤º&TÉ μμ nHÓqT.
ªªdüsπ ø±ì neTà MTπø+<äT≈£î ô|≥º<Tä ?μμ
|ü<äTH=ø£+&˚+&É¢ s¡eTD sT÷ Á|üX¯ï≈£î yÓTT>∑eTT ∫{Ï¢+#·Tø=HÓqT. ‘=$Tà<˚+&É¢
|ü<àä HêuÛTÑ "&ÉT qyÓ«qT. @&˚+&É¢ düT+<ä] e÷Á‘· $T≥T\HÓqT ` ªªMTs¡T #·<Tä e⁄≈£îHêïs¡T
ø±<ä÷, n+<äTø£ì neTàMT≈£î ô|≥T‘·T+~μμ
ªªnHêïsTT ô|<ä› ñ<√´>∑+ #˚kÕÔ"&ÉT≥>±! #˚d+æ ‘·sT¡ yê‘· e÷>∑÷&Z Ü ô|≥T‘·T+~μμ
nì s¡eTD j·THÓqT.
ªªMTs¡T e÷≈£Lÿ&Ü #·<Tä e⁄ #Ó|Œæ kÕÔsT¡ ≥>±!μμ nì |ü<àä HêuÛTÑ " &ÉHqÓ T.
á düe÷<ÛëqeTT\#˚ ‘·T\dæ $düTbÔ ˛jÓTqT.
á Á|üXÀï‘·sÔ e¡ TT\˝À á $s¡‹ $#ês¡eTT\˝À sêe÷sêe⁄ q÷s¡Te÷s¡T\T ÁøÏ+~øÏ
~– bı+∫#·÷∫ q÷s¡Te÷s¡T\T y˚T&ÉMT~øÏ b˛jÓTqT. ø±ì ‘·T\dæ e#·TÃ C≤&É
ø±q"ã&É˝<Ò Tä . ø=+&É ‘·q ø£&≈É î£ sêì#√ eTVü≤eTà<˚ ø=+&Éø&£ ≈É î£ .
edü+‘·ø±\eTT q+<ä* ‘·TyÓTà<ä\ e˝… |æ\¢ *\¢+‘·j·TT s=<ä#˚j·TT#·T
‹s¡ T >∑ T #· T +&ç ] . ¬ s +&˚ ¢ + &É ¢ ø±Hê&É T yê]øÏ |ü + &É T >∑ . yê] ø£ | ü ⁄ &˚ ø£ q T\T
‘Ós∫¡ q≥T\T+&ÓqT.n{Ïº düeTj·TeTTq sêe÷sêe⁄ ‘·eT ø£f<º… Tä ≥ ø±ì|æ+|ü">∑H˚ yês¡T
ø=j·T´\ e˝… _–dæø=ì b˛sTT].
sêe÷sêe⁄ dü÷{Ï>± b˛sTT e+{Ï+{Ï ‘·\T|ü⁄ ‘·fqº… T. ˝À|ü\ >∑&j ç T· .
ªª‘·T\d”!μμ nì sêe÷sêe⁄ |æ*#ÓqT. Á|ü‹ e#·qeTT sê˝Ò<Tä . n‘·&TÉ #Ó$jÓTT–Z
$HÓqT. kÕïqXÊ\˝À #Ó+ãT #·|ü &É>T∑ #·T+&ÓqT. eTs¡T">∑T <ë]ì uÀsTT j·T‘·&TÉ >∑yêø£eå TT
ÁøÏ+<ä ì\e"ã&ÓqT. n‘·ì ø£qT\T ìyê<äB|üeTT\ e˝… ìX¯Ã\eTT ˝≤jÓTqT.
ªªMT≈£î dæ>T∑ ˝Z <Ò ë? b˛+&Üe*øÏ u§+&ÉTμμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT.
ªªqj·Tq düTK+ ø√ ìyês¡jT· ‹? nì $q˝Ò<ë?μμ nì sêe÷sêeHÓqT.
ªª$HêïqT $HêïqT ` ˝ÒøÏ |üqT\T. #˚sTT q*–b˛e⁄qT. ˝Ò∫bı+&ÉT.μμ
ªªsêe÷sêe⁄ ø£<\ä ˝Ò<Tä . ‘·T\dæ`? s¡eTD≤! z s¡eTD≤! z¨sTT s¡eTD≤!μμ nì
ni#ÓqT. á |æ\T|ü⁄ $qã&É>±H˚ |æ\¢\<ä+&ÉT e∫Ã|ü&ÓqT. ªªz¨ Hê MT<ä
<ä+&Éj÷· Á‘·≈î£ ã˝Ò ôdq’ éTTqT ‘·]|ò<” Tä #˚d‹æ $μμ nì sêe÷sêeHÓqT.
ªªH˚ ì+{À¢øÏ b˛‘êqTμμnì |ü<àä HêuÛTÑ &ÉT yÓqT~]–b˛jÓTqT.
ªªÄ ≈£îÁs¡yêì≈£îqï $y˚øe£ TT MT≈£î ˝Òøb£ ˛jÓTqTμμ nì kÕïqXÊ\ qT+&ç $q"ã&ÓqT.
sêe÷sêe⁄ |ü<àä HêuÛTÑ ì <Ód"ü p#·T#·T <ëq H=<ä$q |üs<¡ ëÛ ´qeTT#˚ >∑÷{Ï˝Àì #˚‹ì
>=+#ÓeTT ˝≤>∑Tø=HÓqT. yÓ+≥H˚ >∑÷"{Ï ‘·\T|ü⁄ >∑TuÛ≤\Tq |ü&qÓ T. sêe÷sêe⁄ yêøÏ{˝Ï Àì
ø£s–¡ |ü#ês¡T #˚jT· T#·T+&ÓqT.
‘·T\dæ e+≥ sTT+{Ï˝ÀìøÏ »ì ‘·\T|ü⁄\T <ä>sZ∑ >¡ ± y˚døæ =HÓqT. sêe÷sêe⁄yÓTT>∑eTT
‘·\T|ü⁄\ dü+<äTqT+&ç ‘·T\dæøÏ ø£qã&ÓqT.
‘·T\dæ #˚jT· Tq~ ˝Òø£ ªª@eTj·÷´ |ü<ëàμμ nì ni#ÓqT. |ü<àä HêuÛTÑ "&ÉT sêø£eTT+<˚
sêe÷sêe⁄ ‘·\T|ü⁄\ dü+<äTqT+&ç yÓTT>∑eTTqT ˝≤>∑Tø=ì kÕïqXÊ\˝Àì øπ "– düãT“‘√
yÓTT>∑eTTqT s¡T<äTø› =q"<=&É>¬ qT.
ªªá ‘·÷] H˚qT ˝ÀìøÏ sêe#·TÃ qqTø=+<äTqT. eTTKéTT>± eT÷&Ée kÕ]μμ nì
sêe÷sêeHÓqT. ªªM~Û˝ÀìøÏ b˛e˝…qT. s¬ +&˚+&É¢ qT+&ç MT≈£î ‘·*¢ $+<äT. H˚&TÉ Ä*
eT+<äT. MT j·TeTà q>∑\T MT ø£&TÉ |ü⁄˝ÀìøÏ. Hê q>∑\T MT ˇ&É*MT~øÏ. yÓqTø£ MTs¡T
bÕ´düsTTq~ jÓT.y˚Tà ø±<äT— <ëì |ò*ü ‘·eTT H˚&TÉ — MTs¡T ‹ì á |æ\\¢ qT ‹ì|æ+|ü>\∑ sê,
˝Òø£ Ä uÛ≤s¡eTT Hê MT<ä ì&ÉT<äTsê?nì ‘·T\dæ j·THÓqT. ªªzdt Ç+‘˚ø£<ä!μμ nì
sêe÷sêe⁄ ‘·\T|ü⁄ ‘√dæ ˝ÀìøÏ b˛"uÀe⁄ #·T+&É>± ‘·T\dæ yÓqT~]– ªª#·qT$#·TÃø=\~
HÓ‹Ô¬ø≈£îÿ≥ MTø£\yê≥T MT ¬øã“]ø£eTT ˝Ò<äT. Ä"&ÉT<ëì ø£&É ¬ø|ü⁄&ÉT sê"<ä>∑TH√,
jÓT|ü⁄&ÉT sê">∑÷&É<√ MT≈£î ‘Ó*j·T<äT. MTπø ø±<äT, á ø±\|ü⁄ j·TTe≈£î\≈£î`μμ
ªªÄ">±>∑Tμμ Ä bÕfi¯eTT>± yê] j·T+<ä] MT"<ä ã&É≈î£ .
ªªNÛμμ Ç≥T\qT≥≈£î MT≈£î dæ>T∑ Z ˝Ò<√≥T? ªª<äe⁄«>± bı+&ÉTμμ
ªªH˚&ÉT ndüŒèX¯´‘· ˝Ò<äTμμ
ªªMTe+{Ï yê]jÓT&É ndüŒèX¯´‘·jT· T, n<äèX¯´‘·jT· T,. ndü+uÛ≤wü´‘·jT· T >∑\e⁄.μμ
50 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêe÷sêe⁄ ø√|ü kÂ+<äs¡éTTqT, ms¡T">∑TqT >±ì n~ Á|üDj·T ø√|üeTT. Ä
ø¬ e’ \éTTq≈£î" >∑÷&É dü+ø√#·eTT#˚ nkÕø£\éTT ø£<Tä .› á dü‘´· uÛ≤eTqT, á Hê>∑øq£ ´qT
n‘· &Óqï"&ÉTqT #·÷∫ j·TT+&É˝<Ò Tä . Ç|ü⁄&ÉT #·÷∫ Ä">∑"C≤\ø£ s¬ +&É&TÉ >∑T\T eTT+<ä]øÏ
y˚ôdqT. ªª@$T{° sêeD yê´bÕs¡eTT? Ä&Éyêfi¯flqT m‘·TøÔ =ì b˛e⁄<äTsêj˚T$T?μμ nì
‘·T\dæjT· HÓqT. ªªH˚qT Hê uÛ≤s¡´ø£&É ø£sT¡ >∑T≥ HêØ Vü≤s¡De÷" sêeD yê´bÕs¡e÷?μμ
nì sêe÷sê eHÓqT.
ªªuÛ≤s¡´j·Tq>±?μμ
ªª&ÉTuÛèÑ ÇHé uÛsÑ D¡ b˛wüDjÓ÷' uÛ]Ñ +|ü"ã&ÉTq~ b˛wæ+|ü"ã&ÉTq~ uÛ≤s¡´?μμ
ªª ªªnuÀ“ bÕ+&ç‘´· eTTμμ á &ÉT&É÷ @$T{Ï? uÛ]Ñ +|ü"ã&ÉTq~ uÛ≤s¡´ j·T>∑T#√
H˚qT MT j·TeTà>±]øÏ uÛ≤s¡´qT?μμ
ªªø±<äT ‘·T\d”μμ nì sêe÷sêe⁄ ‘·T\dæì m‘·TøÔ =ì ªªÇ<äT>√ H˚H˚ uÛ]Ñ +∫‹ìμμ
nì j·THÓqT. |ü+»s¡ ã<äeΔ T>∑T Áø=‘·Ô ∫\Tø£ e˝… ‘·T\dæ $~*+#·Tø=ì >∑T+Eø=ì
‘·|Œæ +#·T ø=HÓqT. ÄyÓT ø±≥Tø£ ø£qTï\ qT+&ç ˇø±H=ø£ ø£èwüí Á|üeVæ≤+#·T≥≈£î >±qT
ø£≥\º qT ‘·|Œæ +#·T ø=qT#·T+&ÓqT.
eTs¡\ sêe÷sêe≥Tº˝Ò #˚jT· T≥ ø±j·T‘·T"Ô &ÜjÓTqT. e÷≥\T e÷ì ‘·T\dæ n‘·ì
#Ó+|ü ∫fÒ\Tq" >=f…qº T.
#Ó+|üø±j·T ‹ì sêe÷sê$≥T\HÓqT`
ªªmXŸ! dü‘´· uÛ≤eT ø±*‘√ <äHïÓ qT! ˙e⁄ #˚‹‘√ #Ó+|üMT"<ä y˚d‹æ $. ˙ edü‘´·
uÛ≤eTe⁄.
‘·T\dæ eTs¡\ #˚jÓT‘ÓÔqT. sêe÷sêe⁄ ¬s+&Ée #Ó+|ü jÓTT¬>ZqT. ‘·T\dæ
#Ûfi˚ ó¯ fleTì|æ+#ÓqT. sêe÷sêe⁄ ‘·T\dæ s¬ +&ÉT #Ó≈î£ ÿ\ MT"<äqT s¬ +&ÉT #·T+ãq eTTÁ<ä\T
y˚ôdqT.
ªªÇ~ dæ\Teμμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT
ªªsêeT sêeTμμ meπsì ˇø£ #Ó+|ü MT<ä y˚jT· T#√ s¬ +&Ée #Ó+|ü >∑÷&É y˚sTT+#·T
ø=qTeTì Áø°dTü Ô #Óô|ŒqT. H˚ q≥T\T #˚jT· T≥j˚T >±ø£ ˙e⁄ #˚dqæ |üìøÏ ˙ s¬ +&ÉT
#Ó≈î£ ÿ\T >∑÷&É eTT<ë›&‹ç ìμμ nì sêe÷sêeHÓqT.
ªªÁø°dTü Ô qT<ëVü≤]+#·T yês¡T Ç+{Ï*b¢ Õ~ì |üdTü ˝Ô À qT+#·sT¡ μμ nì ‘·T\dæ j·THÓqT.
ªªÇ+‘˚ ø£<?ä @B Ç+<ëø£ neTà sTT∫Ãq bı≥¢eTTμμ nì sêe÷sêeHÓqT.
Ä bı≥¢eTT $|æŒ #·÷|æq#√ u≤<Ûä ø£\T>∑TH√ ø£\T>∑<√ #·÷‘·eTqTø=ì ‘·T\dæ
˝ÀìøÏ" »ì bı≥¢eTT ‘Ó∫Ã $|æŒ #·÷ô|qT. sêe÷sêe⁄ #·÷∫ ìX¯Ù+ø£eTT>± ì≥T\HÓqT`
ªªÇ≥T‘˚, neTà e#·TÃ es¡≈î£ Ä‘·+ø£eTT ˝Ò<Tä . ˙≈£î u…_’ ˝Ÿ sêq≥T\Tqï~. ªªπs|ü{Ï
dü+>∑‹ ˙ ø¬ +<äT≈£î? sπ |ü{Ï dü+>∑‹ sπ ù| #·÷#·Tø=q>∑\<äTμμ nì @düT nHÓqT.
ªª<äjT· éTT ‘ês¡øe£ TT|ü<•˚ +∫q<ä≥? H˚qT #·∫ÃqqT á eT+>∑fi¯ dü÷Á‘·eTT >±ì,
eTf…\º T >±ì sT÷j·TqT. ø±ì Hê ‘ê[ rdæ sTT‘·TqÔ Tμμ nì ‘·T\dæ ‘·q |ü⁄ôdÔ |ü⁄≥T≈£îÿq
‘Ó∫Ã sêe÷sêe⁄ MT"<ä |ü&eÉ sTT#ÓqT.
ªeTT~]qμ<äì nqTø=ì sêe÷sêe⁄ ãC≤s¡Tq"ã&ÓqT.
sêe÷sêe⁄ dü÷{Ï>± düT+<äs+¡ ` ~`˝≤j·T*dt ≥T ` Ç+{ÏøÏ yÓfiflË qT. Ç‘·&TÉ
sêe÷sêe⁄≈£î u≤\´ $TÁ‘·T&ÉT. á $TÁ‘·Tì ø£&É H=ø£ |ü~s¡÷ø£\T <=s¡ø£ø£ b˛eì
sêe÷sê eqTø=HÓqT.
düT+<äse¡ TT yÓ÷ø±\T ~>∑ì ø=˝≤¢jT· >∑T&É¶ ø£≥Tºø=ì ≈£Ls¡T#·T+&ÓqT. m<äT≥ H=ø£
yÓ<Tä s¡T ãT≥º ô|≥Tºø=ì <ëì˝Àì y˚sT¡ ôdq>∑ ø±j·T\qT ˇ\T#·Tø=ì ‹qT#·T+&ÓqT.
sêe÷sêe⁄qT #·÷N #·÷&Éø£ eTT+<˚ düT+<äse¡ TT ªªá sTT\¢≥|ü⁄≥\T¢"&ÉT Ä Væ≤e÷\j·TeTT
qT+&ç Ä zwü~ÁÛ |üdeúü TT qT+&ç jÓT|ü⁄&ÉT ~¬>qTμμ nì j·THÓqT. sêe÷sêM e÷≥\≈£î
e÷s¡T |ü\Tø£ø£ ªªá |ò\ü Vü‰s¡ y˚T$T{Ï? á ø£<s›ä T¡ ø=˝≤¢jT· y˚T$T{Ï? düT+<äs+¡ ` ~ `
˝≤j·T*dt{Ÿ >±+BÛ jÓT|ü⁄ &ÜjÓTqTμμ nì j·THÓqT.
ªªá ø=˝≤¢j·T ø£<ä›s¡T ø±<äTsê, <=+>∑ K<ä›s¡T, |òü≈£îÔ e÷+#ÛÓwüºs¡T ` ≈£îø£ÿ|æ\¢
sTT+ø£qT ø£qT\T ‘ÓsT¡ eq≥T\Tqï~. Hêj·THê! &çÁô|wüHé &çÁô|wüH,é n+‘·jT· T &çÁô|wüH!é μμ
ªªñ<√´>∑ yÓT#·≥q÷ <=s¡ø˝£ <Ò ë?μμ
ªª<=s¡ø£ øπ $T, <=]øÏq~, >∑+>±<˚$ì qeTTàø=+{Ïì, ;.j˚T.˙fi¯ófl, ;j˚T. ˙fi¯ófl,
˙fi¯fl ø±e&ç y˚dæ _+<Ó ns¡DΔ ≤≈£î neTTà#·T+{Ïì. yÓ\ ‘·>¬ qZ ì y˚sT¡ ôdq>∑\T ‹qT#·T+{Ïì.μμ
ªª»sTT+∫‹$. ˙ øÏ"ø£ á ˝≤j·T*düTº ` ‘√ø£‘√ H˚$T |üì? Ç"ø£ ˙ ù|s¡T
düT+<äs+¡ `~` u≤´+ø£s.Y μμ
ªªbÕ|ü y˚T<√ ÄX¯|&ü ç e∫Ãq≥T \THêïe⁄. yÓ÷"‘·e\q dü+bÕ<äq eT÷&ÉD≤\T.
y˚sT¡ X¯q>∑\ Ks¡TÃ eT÷&ÉD≤\T. u≤´+≈£î˝À u≤´˝…qT‡ ì˝Ÿ.μμ
n&ÉT>∑uÀsTT n&ç–+#·Tø=q≈£îqï#√ #ê\TqqTø=ì ôd\e⁄ y˚&ÉTø=ì j·T‘·"&ÉT
ôd\Mj·Tø£ eTT+<˚ sêe÷sêe⁄ ãj·T≥|ü&qÓ T. |æeTà≥ s√&ÉTM¶ T"<ä q&É#T· #·T Ä˝À∫+∫
j·÷˝À∫+∫ Ä‘·"&ÉT eT÷]Ô sTT+{Ïø"Ï »HÓqT.
eT÷]ÔjT· T _.j˚T. ÄHéùd. ∫qï"uÀsTTq yÓTT>∑eTT‘√ q‘·"&ÉT ekÕsê˝À ≈£Ls¡T#·T+&ç
j·TT+&ÓqT. Ç+{Ï ‘·\T|ü⁄\T y˚dæj·TT+&ÓqT. m<äT{ÏøÏ e#·TÃ#·Tqï sêe÷sêe⁄qT
52 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>∑eTì+|ü" C≤\q+‘· Ä˝À#·q˝À q‘·"&ÉT eTTì"–‘˚\T#·T+&ÓqT. sêe÷sêy˚
ø£\T>∑"CÒdTü ø=ì ªªVü≤˝À eT÷ØÔ`~`ø√`Ä|üsπ ≥sYμμ nì dü+uÀ~Û+#ÓqT.
eT÷]Ô yÓTT>∑yÓT‹Ô ªªdüTeT<Ûë´Vü≤ïeTT. $TwüºsY ~«y˚B`B`Ç+≥\T¢&É÷μμ nì
düe÷àì+#ÓqT.
ªªÇ+≥\T¢&TÉ ø±ø£ yêøÏ≥\T¢" &=ø£&Ü.μμ
ªªjÓT´dt! ñ+&ÉTqTsê ñ+&ÉTqT. ñHêï"&ÉTsê. ñ<ëVü≤s¡DeTT rdæø=+<äeTT.H˚Hs˚ ê.
‘Ó*j·TTHê? n+<äsT¡ qT ˙e+{Ïyê s¡T+<äTsê? &çÁô|wüH!é Ç|ü⁄&ÉT dæ+Vü‰düq+ MT<ä
#·Áø£e]Ôì rdæyd˚ æ &çÁô|wüHé ≈£Ls¡TÃqï~. ãkÕÔ s¬ +&ÉT s¡÷bÕj·T\ ø£$Tà+#·T#·Tqï~.
‘Ó*ôdHê? á &çÁô|wüH˝é À nìïj·TT qT+&ÉTqT. Ç+≥\T¢&TÉ , }s¡\T¢"&ÉT $&Ü≈£î≥\T¢"&ÉT,
yêøÏ≥\T¢"&ÉT. ñ<√´>∑eTT <=s¡ø£q+‘· ei≈£î H˚qT yêøÏ≥\T¢&ÉqT. ‘Ó*ôdHê? Hê
|üìj˚T sTT+‘·ei≈£î u≤>∑T>± qTqï≥T\Tqï~.μμ nì ‘·\∫ sêe÷sêe⁄ ‘·q e+{Ï
sT÷ yêøÏ≥\T¢ q≈£î kÕqTuÛ÷Ñ ‹ #·÷|æ sê»M~Û˝Àì ø£&TÉ –&ÓqT.
Ä|üsêVü≤í dü÷s¡T´"&ÉT n‘·ì ‘·\qT, ≈£îå ‘·÷‡s¡T´"&É‘ì· j·TT<äse¡ TTqT eT\eT\
e÷&ÓÃqT. n|ü⁄&ÉT ‘·T\dæ n‘·ì ‘·\|ü⁄˝ÀìøÏ e#ÓÃqT. Ç+{Ïø"Ï ãs¡T–&É yÓTT<ä*&ÓqT.
‘·T\dæ |æ\\¢ ≈£î nqïeTT ô|{Ïº yê]‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·T –HÓï\T ‘√$T ÁbısTT j·T*øÏ
ø=+>∑T |üi∫ ‘·eT j·TqïeTTq≈£î –+»˝…|⁄ü &ÉT e#·TÃHê j·Tì ìØøÏ+å #·T#·T+&ÓqT.
‘·T\dæMT<ä ãT~Δ bÕiÏ sTT+{ÏøÏ dü>e∑ TT <ä÷s¡eTTq qTqï sêe÷sêe⁄ Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
Ä– ªªô|’kÕ˝Òì#√ |üs¡Ád”Ô $eTTKT"&ÉqT e÷≥ p{≤ ô|’kÕ ˝Òì#√ dü«|üs¡Ád”Ô
$eTTKT&ÉTμμnìø=ì yÓqT~]¬>qT.
n‘·ì $TÁ‘·T\˝À $T–*q yê"&=ø£ X¯sà¡ . n‘·&TÉ j·Ty˚Tà. _.j·T˝Ÿ. sêe÷sêe⁄
X¯sà¡ sTT+{Ï dü+<äT yÓTT>∑≈î£ yÓ[fl #·÷#ÓqT. n#·≥ ˇø£ |æ≥j º T˚ ì ø±q sê˝Ò<Tä . ªª|”&¢ sÉ ¢¡
sTT+&ÉT¢ ø£\+¢ >∑fió¯ fl ø£<ë! á dü+~+‘· j·Ts¡DéTT>± qTqï<˚$T?μμ nì j·T‘·"&ÉqT
ø=ì ø=+#Ó e÷˝À∫+#ÓqT. n‘·ìøÏ düe÷<ÛëqeTT düTŒ¤]+#ÓqT.
ªªz¨, Ç~ ø√s¡Tyº fi˚ μ¯ μ nì Ä‘·"&ÉT Ç+{Ïø"Ï uÀe ìX¯ÃsTT+#·T ø=qT#·T+&É">±
X¯sà¡ yêøÏ≥ ˝ÀìøÏ e∫Ã u…~] u…~] #·÷#ÓqT. X¯sà¡ ≈£î X¯‘ê«s¡yT˚ ø±ø£ s¬ +&ÉT eTTHêïfi¯fl
qT+&ç n‘·ìøÏ" <Ó*j·T≈£î+&É ‹$Ts¡ s√>∑eTT Á|üy•˚ +#ÓqT. n‘·ì ø£+{Ï CÀ&ÉT Ä
ø±s¡DeTTq yÓTTqïH˚ |ü–*b˛jÓTqT. <ëì‘√ q‘·"&ÉT CÀ&ÉT ` n\yê≥T e÷ìy˚jT· "
<ä\#ÓqT, CÀ{Ï|ìü eTqdüT‡#˚‘H· ˚ #˚sTT+∫ düe÷<Ûëq |ü&TÉ #·T+&ÓqT.
X¯sà¡ ‘·q dü+<äT s¬ +&ÉT ∫es¡\TqT |ü]øÏ+∫ ªªmes¡TqT ˝ÒsT¡ μμ nì eTqdüT‡qT
XÊ+‘· |üi∫Ï ø=HÓqT. |æeTà≥ e&ç>±" »ì >√&É≈î£ " >∑{j ºÏ T· Tqï" ªªj·Ty˚Tà._.jÓT˝Ÿμμ
ã\¢qT p#ÓqT. n~ ‹qï>± ø±qsê˝Ò<Tä . ªªÇ~ jÓTTø£ kÂuÛ≤>∑éTT ø±uÀ\T. cÕsY{Ÿ
ôd{’ Ÿ ≈£L&Ü dü+‘·]+∫q≥T \Tqï~μμ nì j·TqTø=ì <˚e⁄˝≤&ç <˚e⁄˝≤&ç ã\¢qT |ü≥Tºø=ì
ã\e+‘·eTT>± ˝≤– Ç+{Ï ˝ÀìøÏ" Bdæø=ì b˛sTT uÛÑÁ<äeTT>± <ë"∫ ˇø£ {≤e⁄
ø±–‘·eTT rdæø=ì Áyêdæø=qT#·T" >∑÷s¡T#·T+&ÓqT. <ë]Á<ä´ <˚e‘· jÓTTø£ÿ $ø£≥
Vü≤düeÔ TTqT $düŒwüeº TT>±" p∫ sêe÷sêe⁄ kÕqTuÛ÷Ñ ‹ #·÷|ü⁄≥≈£î X¯sà¡ sTT+{Ï˝ÀìøÏ"
»ì ` ªªX¯sêà ~ ìVæ≤*dt{Ÿ, <˚e⁄&ÉT ñHêï"&Éì Áyêj·TT#·T+&ÓHêμμ nì nHÓqT.
ªªz¨! nø±\|ü⁄ f…+&É! Ç+{Ï j·T\T¢+&É! ˙ ¬ø+<äTøÏ ø±+&É? <˚e⁄"&Ó#·≥
qTHêï"&ÉTsê? ñqï <=ø£ÿ &çÁô|wüH!é j·T÷.|æ.˝À ø£˝ø… sº£ T¡ <=s¡yês¡T Á>±&ÉTj˚T≥¢≈î£ |ü~
jÓTø£sê\ e+‘·Tq uÛ÷Ñ <ëqeTT #˚jT· T#·THêïs¡ì $ì n|æøπ¢ wüqT Áyêdæø=qT#·THêïqT.
Bì ]õwüsº T¡ ≈£î >±qT ˙ y=ø£ bÕe⁄˝≤ <ëqeTT #˚dæ ø=qe#·TÃqTμμ nì X¯sà¡ nHÓqT.
ªªn~j˚T j·TTqï#√ Hê ø° |üP≥ ì]«#ês¡eTT>± >∑&∫É b˛jÓT&ç<!˚ μμ nì ˝À|ü\
qqTø=ì sêe÷sêe⁄ ` ªªÄ uÛ÷Ñ <ëqeTT Ä+Á<ÛTä \≈£î >±<äT. j·TT`|æ`˝À" >∑÷&É ˇø£
õ˝≤¢yê]πø. ø±e⁄q Hê <ëqeTT nÁ|üX¯düÔ<ëqeTTμμ nì eT] j·T#·≥ qT+&Éø£ Ä
&çÁô|wüHé ãC≤s¡TqT+&ç ndü\T ãC≤s¡Tq" ã&ç Á|æì‡|ü˝Ÿ n+ãT»eTà >±] sTT+{Ïø"Ï
»HÓqT.
ªªÇø£ áHê"&ÉT e÷ ¬øe]øÏì nqï ÁbÕ|æÔ ˝Ò<äT,μμ nì sTT+{Ïø£&É ‘·T\dæ
j·TqTø=HÓqT. yÓ+≥H˚ eT÷&ÉT >∑+≥\T ÁyÓ÷>¬ qT. ªªìø£ÿeTT, ìø£ÿeTTμμ nì ‘·T\dæ
j·TqTø=ì uÀcÕDeTT ‘·\T|ü⁄\T ‘Ós∫¡ ˝À|ü\øÏ ~– yÓ‘ø· Ï yÓ‘ø· Ï ô|<ä› sê–#Ó+u§ø£{Ï
rôdqT. <ëìøÏ ∫+‘·|+ü &ÉT |ü⁄\TdüT |ü{+ºÏ ∫ ‘√eTT#·T" >∑÷s¡T#·T+&ÓqT.
n#·≥ sêe÷sêe⁄ n+ãT»eTà>±] <äsÙ¡ q e÷#·]+∫ ªªH˚qT ~«y˚<Tä \ sêe÷sêe⁄ìμμ
nì eTq$ #˚døæ =ìjÓTqT.
ªªÄVü‰" MTs¡T eTìùw$Tj·TT ‘·\ÁøÏ+<äT>± ˝Òsπ ? n|æøπ¢ wüqT˝Àì ªªsêe÷sêjYT
~«y˚~ _.@.(ÄqsY‡) MTπsHêμμ nì n+ãT»eTà j·THÓqT. sêe÷sêe⁄ ô|<ä$ ø£i#·Tø=ì
ªª∫‘·eÔ TTμμ nHÓqT.
ªªMT]+‘· j·÷\düéTT #˚d‹æ sπ $Tμμ Ä b˛düT≈º î£ s¬ +&ÉT e+<ä\ n|æøπ¢ wüqT \Tqï$.
q÷≥ j˚T"ã~ eT+~ _.j˚T.\T q\Tã~ s¡÷bÕj·T\≈£î e‘·TeÔ Tì ‘·eT j·TT<ës¡‘q· T
yÓ\&¢ +ç ∫], j·Ty˚T´\ j·T.y˚Tà.\ j·TT<ës¡‘· #·÷&É"<ä\∫ Ä b˛düTqº T Ç+‘· ei≈£îqT
me]øÏì áj·T≈£î+&É ‘=øÏÿ|ü{ºÏ j·TT+∫‹ì. ‘·eTπs e÷Á‘·eTT Sacrifice #˚jT· >∑\s√
#·÷‘·eTT?μμ nì n+ãT»eTà j·THÓqT.
54 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêe÷sêe⁄ &ç\¢b˛jÓTqT. yÓ+≥H˚ düVü≤»dæú‹ì dü+Á>∑Væ≤+#·Tø=ì ªªÄ&Éyê]ì
ø£Hdé ˝ü Ÿ{Ÿ #˚dæ eTq$ #˚jT· T<äTqTμμ nì j·THÓqT.
ªªeT+∫~. neTà>±]‘√ ø±<äT. uÛ≤s¡´>±]‘√ qì j·TqTø=+<äTqT. yê]øÏ eT>∑\
ø£qï ñ<ës¡‘· yÓT+&ÉTμμ nì n+ãT»eTà j·THÓqT. á e÷≥\≈£î sêe÷sêe⁄ u…+>∑|&ü qÓ T.
n‘·ì <äTs¡edüú n+ãT»eTà Á>∑V≤æ +∫+~. ªª$Tdüsº Y ~«y˚B ‘=+<äs¡ ˝Ò<Tä . MTs¡T MT
uÛ≤s¡´‘√ Ä˝À∫+∫ eTs¡\ s¡+&ÉTμμ j·Tì j·THÓqT. sêe÷sêyê e÷≥#˚ |ü<àä eP´Vü≤eTT
qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì q≥T\ dü+‘·d+æ ∫ ôd\e⁄ rdüTø=ì ˝Ò#T· q+‘·˝À yêøÏ{˝Ï À qT+&ç
` ªª_øå±+<˚V≤æ μμ nì K+>∑Tq $q"ã&ÓqT.
‘=+<äs¡ ‘=+<äs¡>± sêe÷sêe⁄qT, n‘·ìø£qï ‘=+<äs¡>± n+ãT»eTàj·TT.
yêøÏ{˝Ï ÀìøÏ e∫Ã].
&çÁô|wüHé ` #Ó+ãT.
$Tôddt sêe÷sêjYT ~«y˚~.
ªª_.j˚T.ÄHédt.μμ
nì ‘ês¡T‘√ Áyêdæq sê–#Ó+ãT |ü≥Tºø=ì ‘·T\dæ yê] jÓT<äT≥ ì{≤s¡T>± ì*∫
j·TT+&ÓqT. ÄyÓT yÓqTø£ düT+<ä], s¡eTD, |ü<äàHêuÛÑT&ÉT: n+<äs¡TqT >∑\dæ sTT≥T
\ì] ªª_øå±+<˚V≤æ .μμ
ø£$ø=+&É\ yÓ+ø£≥sêe⁄
(1892 ` 1962)
ø£$, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·, qe˝≤ø±s¡T&ÉT Ä+Á<ëÛ esYe‡¶ s¡TÔ

_s¡T<ë+øÏ‘·T\T. ø£$ø=+&É\yê] ø£<∏ä\T ∫qï ∫qï
ñs¡TeTT\T, yÓTs¡T|ü⁄\T. e÷eT÷\T dü+|òüT≥q\qT
|
Á ‘ü ´˚ ø£ <äèwæ‘º √ |ü]o*+∫ yÓ∫ ’ ‹
Á |
Á <ü ëÛ qyÓTq Æ ø£<\ä∏ T
y
Á êXÊs¡T. Vü‰dü´ <Û√s¡D˝Ï À e´+>∑´+>± J$‘· dü‘ê´\qT,
düeTdü´\qT | Á <
ü ]ä Ù+#·&+É M] ø£;wÛ +ºü . XË*’ $\ø£D å
yÓTq Æ ~. n*¢_*¢>± n\T¢≈î£ qï n+<ë\ \‘·˝≤ ìdüsZ¡
kÂ+<äs´¡ XÀ_Û‘+· , ªNs¡ m˝≤ yÓTT\ ‹]–, yÓT&É düT]–,
dæ>∑ H=]–, eTTyÓTà*ø£\T |ü&û, eTTj˚T´s¡T y˚T*
eTTdüT>±Zμ ne⁄‘·T+<√ ø£$ ø=+&É\yê] ø£<∏ä n˝≤
kÕ–b˛‘·T+~.
s¡#·q\T : ‘√\T u§eTà\T, eTf…\º s¡e[, ã÷´{°
n+&é &É÷´{°, <˚e⁄ì m<äT≥, u§eTà ` ∫\Tø£ yÓTTˆˆ
ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T, ø£$ø=+&É\ >π j·÷\T yÓTTˆˆ q$.
56 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£+sƒ¡<Ûä«ì
á ø£<∏ä H˚qT ø£˙ïfi¯fl‘√ Áyêdü÷Ô e⁄HêïqT. Ç~es¡˝À mìï ø£<∏ä\T ÁyêdæHê
dæsê‘√ ÁyêXÊqT ø±˙ á ø£<ä∏ e÷Á‘·+ H˚qT ø£˙ïfi¯fl‘√ Áyêdü÷Ô e⁄HêïqT. ` >√<ëe]
es¡<qä T >∑T]+∫ nH˚≈î£ \T nH˚ø£ $<Ûë\T>± á eT<Û´ä #Ó|ü ø√e&É+, |üÁ‹ø£\˝À ≈£î|üŒ
‹|üŒ\T>± n#·TÃ yÓjT· ´&É+ n+¬ø\T yÓjT· ´&É+ @sêŒ≥T ø±e&É+, #·+<ë\T edü÷\T
#˚jT· &É+, es¡<ä u≤~Û‘T· \≈£î kÕVü‰j·T´|ü&+¶É , #ê˝≤ eT+~ á es¡øπ m]– e⁄+{≤s¡T.
<ëìï >∑T]+∫ eT] $e]dæHÔ ê ñqï >√&ÉT #Ó&>É =≥Tºø√e&É eTe⁄‘·T+~.
<äTeTà>∑÷&Ó+ qT+∫ ÁãVü≤àdüyT˚ <Û´ä + <ëø± @s¡Œ&É¶ eTVü‰ Ádüe+‹ es¡Hí êr‘·+.
n<ä+‘ê ¬s+&Ée eTVü‰s¡íe eTqe#·TÃqT. Ä eT<Ûä´qTqï Á|üC >∑&É¶ n>∑#ê≥T¢
ndü+U≤´ø±\T, |üXó¯ e⁄ ˝Ò$T{Ï, |ü≈îå£ ˝Ò$T{Ï, bÕeTT ˝Ò$T{Ï, bÕø£ ˝Ò$T{Ï, qs¡T˝Ò$T{Ï
HêHê Jesê• qe;uÛ‘Ñ ‡· +>± ‘·\&¢ *ç b¢ ˛sTT+~.
ø±ì Ä >∑+&Ó+¢ &çb˛sTTHêsTT. Ç|ü&ÉT H˚Hy˚ TÓ HÆ ê Áyêùd,Ô ìeTà≈£î ˙s=dü÷qÔ ï≥T¢
#·~y˚yêπs>±ì >∑eTTàq >∑+>∑e#˚Ãdü÷Ô e⁄+<äì ˝Ò∫b˛s¡T.
ªªÄHê&ÉT >√<ëe]øÏ ø±<äT >∑+&ÉT¢ |ü&‘É ê! Hê ø£+&É≈¢ î£ ! yÓ\T¢y’Ó Á|üeVæ≤+∫+~
˙s¡T ø±<äT ø£˙ïs¡Tμμ nì H˚ì|ü&É+fÒ qy˚Tàyê¬ses¡T? nsTTHê Hê ø£\+ Ç|üŒ{Ïø°
ø£˙ï≥eTT+#˚ Áyêdü÷Ô e⁄HêïqT.
Ç|üŒ{Ïø,° nq>± eT÷&ÉT yêsê˝…q’ |üŒ{Ïø,° Ç\T¢ ‘·&Üs¡˝<Ò Tä . Ç+{Ï˝À|ü* >√&É\T,
>=+~\T, ;s¡Tyê\T, |”≥\T, düeTdü+Ô ^‘· ^dæ #·÷|æq≥Tº ˙{Ï eT≥º+ #·÷ô|fÒ$º .
Hêìb˛sTTq düsT¡ ≈£îq+‘·q÷ m+&Éu≥… &º +É sTT+ø± |üP]Ô ø±˝Ò<Tä . m+&çHê Ä j·÷
edüTeÔ ⁄\T eTiÏ |üìøÏekÕÔjT· qï ÄX¯ Hê≈£î ˝Ò<Tä . nsTTHê Hê |ü&øÉ ≈£ î£ ØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì
H˚˙ ø£<ä∏ Áyêdü÷Ô e⁄HêïqT. |ü&øÉ £ ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì Áyêdü÷Ô e⁄Hêïq+‘· e÷Á‘·+ #˚‘·
düTK+#˚ Áyêdü÷eÔ ⁄HêïqT nì nqTø√ø£+&ç! <äT'K+#˚ Áyêdü÷Ô e⁄HêïqT.
ø£+sƒ<
¡ «äÛ ì 57
ªªm+<äT≈£î ˙ø£+‘· <äT'K+?μμ nì n&ÉT>∑T‘êπsyÓ÷! ‘√&ç e÷qe⁄ì #·÷∫? Á|üøè£ ‹
eTT+<äT z&çb˛sTTq ‘√&ç e÷qe⁄ì #·÷∫ á <äT'KeT+‘ê Hê≈£î ø£\T>∑T‘√+~.
ø£<øä∏ +£ f… ø£ãTs¡T>¢ ± #Ó|ü ≈£î+fÒ yÓTiT>∑ì|ædTü +Ô ~— nsTT‘˚ ø£ãTs¡q¢ T eT]∫b˛‘ê+.
ø£<ä∏ nsTT‘˚ n˝≤ ì*∫e⁄+≥T+~. ø£<≈ä∏ î£ kÕs¡d«ü ‘· ˝Àø£+˝À ˇø£ kÕúqeTT+~— ø£ãTs¡≈¢ î£
n{Ïº kÕúq+ ˝Ò<Tä . n+#˚‘· Bìì ø£<>ä∏ ±H˚ Á|ü|+ü ∫dü÷Ô e⁄HêïqT.
>√<ëe]ì >∑T]+∫ ‘·\b˛ùd≥|ü&É˝≤¢ ø£e⁄\ ø=ø±H=ø£ $|üØ‘· ãT~Δ
bı&ÉeTø£e÷q<äT. ndü\T @~ yês¡T ‘·\b˛dæHê n+‘˚ nì Hê ePVü≤ : uÛ÷Ñ $Tq+‘·q÷
»\eTj·T+ #˚dæ Ä »\+˝À eT‘ê‡é‘ês¡+>± leTHêïsêj·TDeT÷]Ô $Vü≤]+∫q
yê&Éqï~ ìCy˚TyÓ÷ nì nì|æ+∫+~ ÄHê&ÉT. nq>± 15`8`53e ‘˚B sêÁ‹
sê»eTùV≤+Á<äes¡+˝À— Á|üfij ¯ T· eTqï~ nã<ä+Δ ø±<äì|æ+∫+~. ˇ≈£îÿeTà&ç Væ≤e÷\j·T
|üs«¡ ‘ê\T n&ÉT≈£îÿb˛sTT Væ≤+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<ä+ ‘Ó|ü q ô|ø’ Ï ‘˚*+<äHêï qù|Œ˝≤
>∑>∑|ü&ç+~.
m{§NÃ yêq˝Ò<Tä Ä sêÁ‹! eTãT“˝Ò<Tä — #·Tø£ÿ\T Á|üø±X¯e÷q+>± e⁄HêïsTT.
>∑≥¢qT >√sê&ÉT‘·÷ >√<ëe] m|ü &çe\ ≈£î]øÏ|ü&É<ëe÷ nH˚ ‘·T~ø£åD+ø√dü+
y˚∫j·TTqï≥T¢+~. #·÷#˚yêfi¯fl≈£î u≤>±H˚ ÄqT‘·÷ e⁄qï~. »\ Á|üyêVü≤eTT, q&ç#˚
yêfi¯fl≈£î b˛‘·>≥∑ +º ‘ê ≈£L&Ü ªªdüŒ+õμμ ˝≤>∑T yÓT‘·yÔ TÓ ‘·>Ô ± ‘·≥Tº‘÷· ø±\T kÕ–dü÷HÔ ˚
e⁄+~. nsTT‘˚ |ü&ÉT≈£îqï yêìøÏ |üsê≈£î#Óù|Œ yêìø° e÷Á‘·+ neTàVü‰‘·*¢ Ä
ìy˚TwüeT|ü&ÉT eT‘·TÔ eT+<äT »˝Òd¢ +æ ~. >∑+&ÉT¢ ø=fÒdº +æ ~— ˇø£#√{≤? ø±<äT? nH˚ø£
#√≥¢? ˇø£ Ø‹>±Hê? ø±<äT— nH˚ø£ Ø‘·T\T>±— Ç|ü&ÉT yê{Ï qìï{Ï˙, ø±{≤s¡+
qT+∫ ø£|˝æ XÒ «¯ s¡+ <ëø± ˝…øÿÏ +#·&+É n+≥÷eùdÔ ` nÁ|üdTü ‘Ô +· . ne˙ï á bÕ{ÏøÏ
|üP&˚Ãdæ e⁄+{≤s¡T.eT]˙ï, q~jÓTTø£ÿ ñÁ<äT‘·+ ‘·–bZ ˛sTTHêø£. ˙s¡T, >∑+&ç|&ü ç |ü&<¶É √
ì+&çb˛sTT |ü&<¶É √ me]øÏ ø±yê*?

ø±ì ˇø£ÿ*|ü˝Ô À ÄHê{Ï sêÁ‹ Äsê´|ü⁄s¡+ n+‘ê »\Á|üfij ¯ T· yÓTbÆ ˛sTT+~. H˚
#Ó|Œü <ä\#·Tø=qï ø£<≈ä∏ L£ &Ü Çø£ÿ&É qT+#˚ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ : m˝…ÁøÏøº ˘ r>∑˝À¢+∫ |æ\ø¢ ±j·T\
ªªãs¡ãs¡μμ ã+&Óø¢ ÿÏ ≈£Ls¡TÃHêïsTT. >∑~ ø£qï+˝À ô|{Ïqº ‹s¡>{∑ Ï >∑Ts¡TE øÏ{øÏ ˝° À+∫
‘=+–#·÷dü÷Ô e⁄+~. ô|&ò ˝û Ÿ ô|&ò ˝û Ÿ á <äe&É Ä <äe&É #·ù|≥ *∫Ã, eTT≈£îÿMT<ä
>∑T~›q≥T¢>±, >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>±. @^dü <ä÷˝≤\T, fÒøÏ|ü\ø£\T, eT~›e÷qT\T,
>∑Te÷à˝À¢+∫ <ä÷] ø=ìï, ø£|ü \T ‘·ìï ø=ìï, Á|üV≤ü Ø>√&É\T |ü&>É ={Ïº ø=ìï, Ç˝≤
Á|ü»‘√ bÕ≥T |ü+øÏ\+‘√ bÕ≥T, ‘êeT÷ bÕeTs¡T˝Ò nqï≥T¢ |üse¡ fi¯ófl Á‘=ø£ÿkÕ>±sTT.
58 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

q&ÉTdü÷eÔ ⁄+fÒ yÓqT<äsT¡ eTTø=∫Ã, ªª#·∫Ãb˛‘êyê? Á>∑T#·TÃ≈£îb˛‘êyê?μμ nì n&ç>π ˝≤
ªª¨s¡T¨s¡T— VüQ+ VüQ+—μμ X¯ã+› >±$+#·T≈£î+≥÷ ˇø£fÒ es¡<ä ˇø£fÒ es¡<.ä
n+‘·˝À ns¡T¬>øÏÿ+~. eT] ø=+‘· ùd|ü{À¢H˚ n≥T¬øøÏÿb˛sTT+~. n+‘ê ˙πs
n+‘ê @πs— #·÷s¡T\+≥ <=]¢|&ü ˚ ˙s¡÷ @{Ï˝Àπø, y˚Ts¡˝≈Ò î£ +&Ü JeHê<Ûësê\T >√\Tb˛sTT
@&˚Ãyêfi¯fl ø£˙ïs¡÷ @{Ï˝Àπø.
ˇø£&ÉT f…*bò˛Hé düÔ+uÛÑ+ m>∑Áu≤øÏ ∫efi¯ófl |ü≥Tº≈£î Áy˚˝≤&ç ªªÁy˚fi¯ófl |ü≥Tº
‘·|æŒb˛‘·THêïsTT— s¡øÏå+#·&ÉÁs√sTTμμ nì πøπødü÷Ô+fÒ n~ $ì|æ+#·Tø√≈£î+&Ü,
ø£|ü <=\T#·T≈£î ô|ø’ Ï ‘Ó|ü q ‘˚*q≥Tº e∫Ã ˇø£ ≈£î≥T+ã+ ≈£î≥T+ã+ ˇø£fÒ ns¡|+ü ≥—
ªª@eTÁs√sTT? ªÇ+{Ï*b¢ Õ~$T Vü≤‘·yTÓ Æ b˛‘·THêïeTT— >∑+>∑eTà ø±VüQ‹ nsTTb˛‘·THêï+—
e÷≈£î ÁbÕD<ëq+ #˚ùdyêfi¯ófl ˝Òsê— |ü&eÉ \T ‘˚sê— á‘· H˚ss¡ ê— ø=+|ü ≈£L*b˛j˚Tì?
y˚T+ eTT+|ü⁄˝À |ü&bç ˛‘·THêï+?μμ nì ˇø£fÒ ns¡|+ü ≥ Ä ≈£î≥T+ã+ ≈£î≥T+ã+!
eTs√#√≥ |ü&ÉTø√&ÜìøÏ eT+#·eT+≥÷ ˝Òì ˇø£ e´øÏÔ ‘·\T|ü⁄ }‘Ó‹Ô e÷eT÷\T
Á|üø±s¡+>± Ä ‘·\Tù| ‘·\Œ+>± CÒdTü ≈£î |ü&TÉ ≈£îHêï≥º. >∑T+&Ó\MT<ä #ÓjT˚ ´düT≈£î >∑TÁs¡T
|üf≥ºÒ —º |ü>∑ ˝…+‘·>± n*dæ e#˚Ã&√ bÕ|ü+— ` |üøÿ£ ≈£î ‹]>±≥º— #ÓsTT´ n˝≤— y˚XÊ≥º—
‘˚\>=&ÉT‘·÷ ˙s¡T #˚‹øÏ ‘·–*+<ä≥? ` ÄfÒº ˝À‘·T+&É<ìä , ‘˚˝Ò ‘·\T|ü⁄ eT+#·+
~–q≥Tº ~>∑uÀ‘˚ ` yÓ÷ø±\ã+{Ï, yÓTT\ã+{Ï, yÓT&Éã+{Ï, Ç\¢+‘ê es¡<’Ó sT÷~+∫
sT÷~+∫ M~Ûì ô|{Ï+º <ä≥ Ä ≈£îÁs¡DíÏ eTVü‰>√<ëe]!
Ç+‹˝≤¢ n\¢ø˝£ À¢\+>± e⁄Hêï ‘·eT sTT\T¢ |òTü {Ïº nì, ‘·q sTT˝≤¢\T≈£î yÓjT˚ ´fi¯ófl
Äj·TTwü¸ì, ‘·q ø£d˝ü Ò #êe⁄ ˝Ò<ìä , ‘êqT |ü{+ºÏ <ä˝≤¢ ã+>±s¡yT˚ qì, e∫Ã+~ »+ã÷
q~ >±ì >∑+>±qeTà ø±<äì, nqTø=qïyês¡T ˝Òø£b˛˝Ò<äT. n≥Te+{Ï yêfi¯fljÓTTø£ÿ
Ç\T¢, ÄKs¡T≈£î Ä–Hê, yêfi¯fl |æ˝≤¢C…˝≤¢ düTHêj·÷dü+>± ãj·T≥|ü&Ü¶, n‘·>±&çøÏ
n+‘·ø+£ ‘·≈î£ ˝≤uÛkÑ Õ{Ï>± ô|<ä› ø£sø¡ ≥£ Tº ø£+≥sêø√º, |üø±ÿ >∑T&çôd y˚‘u· sÒ y¡ ÷Ó eTsêï&˚
‘·j÷· Á¬s&û>± #˚|&ü Ü¶ ˝Àø£+ m+‘ÓH’ ê n_Ûq+<äHê \+~düT+Ô ~. ø±ì eTiÀ˝≤ »]–
j·÷e‘·÷Ô $wü$TùdÔ $#ês¡eTqï <Óe]øÏ? ø£<ä∏ Áyêùd Hê≈£î, ø£<ä∏ #·~y˚ MT≈£î— yêì
|ü⁄sê‘·q|ü⁄ {Ï\T¢ ≈£L*b˛e&ÉyT˚ yÓTiT>∑+{≤s¡T eTiÏ |ü⁄q]ïsêàD+ #˚ùd yês¡dTü ˝Òø¢ !£

}] M<ÛTä \+≥ yÓ\T¢e, n~ei˝À mqï&É÷ ø£˙ $˙ jÓTiÏ>T∑ qï~ ø±<äT. |ü&eÉ \
|ü&#ç øÓ ÿ£ \T, Çfi¯fl ªªf…Ásπ düT\Tμμ Á|üøÿ£ Á|üøÿ£ \T>± neTs¡Ãã&É¶ ªªbÕs¡˝˝… Ÿμμ ^‘·\T>± @s¡Œ&ç
e⁄HêïsTT. ‘·;eÛ Tì ˇø£ |ü&eÉ ˝ÀìøÏ ˇø±H=ø£ &Üu≤MT<ä qT+∫ ˇø£ |ü⁄s¡Twü e´øÏÔ @uÛ’…
j˚Tfi¯fl yê&ÉT <ä÷ø±&ÉT. ªªsêy˚! ˙e⁄ ≈£L&Ü <ä÷ø£y!˚ Ç+¬øø£ÿ&ç Ç˝Ò!¢ Ç+{Ïì qeTàπø!
qeTàπø!μμ nì n]#ê&ÉT. |ü&eÉ |ü⁄s¡Twü e´øÏÔ |ü&¶É bÕ≥T#˚ Ç+{ÏøÏ ø=+#Ó+ m&ÉyTÓ +Æ ~.
ø£+sƒ<
¡ «äÛ ì 59
Ád”Ô e´øÏÔ <ä÷øπ ˝À ÄyÓT ˙fi¯fl˝À¢ |ü&+ç ~. ˙fi¯fl˝À¢ ÄyÓT |ü&+¶É @$T{°, Ç\T¢ Ç\T¢ &Üu≤
düyT˚ ‘·+>± ≈£L\&É+ @$T{Ï— |ü&bç ˛‘·÷e⁄qï Ç+{ÏøÏ ‘êfi¯+ y˚ùd ‘·\+|ü⁄ ÄyÓT≈£î+<√
nqï≥Tº ÄyÓT #Ó+>∑Tq e⁄qï ‘êfi¯+#Ó$ n˝≤ m–] >=fi≤flìï ‘·–*+~. ÄyÓT ªª&ÓÁ_dtμμ˝À
q*– HêX¯qyÓTqÆ ≥T¢ #·÷|üi≈£î ‘√∫+~. ªªeTiÏ Ä$DÏí s¡ø+åÏ |üuÀe≥+ nfÒ, |ü&eÉ
b˛<äT— ˙e⁄ ≈£L&Ü ÄyÓT‘√ bÕ≥T #êe⁄ qù|øÏådüTÔHêïyê |ü&ÉT— á es¡<äH˚ |ü&ÉT—
#·÷#êyê? >∑&É ø£+<ä&+É ˝Ò<Tä μμ nì >∑&É ‘˚*Ã |ü&eÉ ˝ÀøÏ >∑&qÉ T rdüT≈£îì, ‘Ó&TÉ ¶
yÓT&ÉT≈¶ î£ +≥÷ s¡ø≈å£ î£ &ÉT Ä |ü⁄s¡Twüe´øÏìÔ ˇ&ÉT¶ #˚sêÃ&ÉT.
>±&Ü+<Ûøä ±s¡+, Ä |ü⁄s¡Twü e´øÏÔ Ä |ü&eÉ ˝À ≈£Ls¡TÃì @&ÜÃ&√, @eTHêï&√ @˝≤
ñHêï&√, ø£ìô|≥º&ÜìøÏ <äTkÕ‡<ÛäéTT, ‘·]$Tø=fÒº fÒøÏ <ä÷˝≤ìï ‘·|æŒ+#·T≈£î+≥÷,
Çs¡T ‘·≥Tº*ï |ü&˚ Çfi¯ófl ‘·>T∑ \≈£î+&Ü, |ü&eÉ qT Ä s¡ø≈å£ î£ &ÉT b˛ì#êÃ&ÉT ø±ã{Ï.º Ä
|ü⁄s¡Twüe´øÏÔ >∑f…ºø±ÿ&ÉT.
>∑f…ºøÏÿq|üŒ≥Tï+∫ Ä |ü⁄s¡Twüe´øÏÔ ø=πø $∫+‘·q+. ‘·q uÛ≤s¡´ j˚TyÓTÆ+<äì,
‘·qø£+f… ∫qï<Óq’ ≥T e+{Ï, ‘·q ø£+f… #·˝≤ø°<sä TTq≥T e+{Ï, ‘·q ø£+f… ÄXÊ\‘·\T
n\T¢≈î£ H˚≥≥T e+{Ï, ÄyÓT ‘·q ø£+f… eTT+<äT #·ìb˛e&Ée÷? Ç\T¢ |ü~\|üi#·T≈£î
Ç+ø± ‘Ó˝≤¢iÏ ÄyÓT ‘·q≈£î ø£ì|æ+∫ rs¡T‘·T+<äH˚ n‘·>±&ç qeTàø£+. Ä qeTàø£+‘√
>∑≥Tºq ì\u&Ü¶&TÉ . >∑≥Tº mø£ÿ&√ >∑+&É&ç }]˝ÀìøÏ ˙s¡T e∫Ã+~ ø±ì Ä |ü⁄s¡Twüe´øÏÔ
ì\T#·Tqï#√≥Tq #·÷ùdÔ >∑≥Tº eT∞fl mø£ÿ&É ˝Òì |òTü {°ìº —
uÛÑfi¯óflq ‘Ó˝≤¢s¡&É+˝À ãj·T\T|ü&˚ Á|ür N|ü⁄s¡TeTT\T¢qT, Á|ür NeTqT, Á|ür
ø£f…º|ü⁄\¢qT, Á|ür ø£qT\Tqï eTìwæ˙ n&É>∑&Éy˚T Ä |ü⁄s¡Twüe´øÏÔ, ‘·q sTT˝≤¢\T
n>∑T|æ+∫+<ë nì, ‘·q >π düTsÔ ê\T J$+∫ e⁄+<ë nì— ‘êHÓe«s√ eTT+<äT C…|Œü &ÜsTT]—
‘·qø£+f… eTT+<äT ‘·quÛ≤s¡´qT >∑T]+∫ n&ç>π &ÉT. ªªme]¬øs¡Tø£ á eTVü‰$|ü<+ä ãT~Û˝Àμμ
nì nH˚yêπs n+<äsT¡ . Äø±X¯+ ñ<äj÷· s¡TDyÓT+Æ ~. Ä ns¡TDÏeT Ç+{Ï ø£|ü \ MT<ä
Á|üeVæ≤+#˚ ˙{ÏMT<ä s¡ø+Ô£ ˝≤ Hê≥é÷&ÉT‘·÷ e⁄+~. ø=ã“] ∫efi¯flqT ø£$«dü÷Ô e⁄+~.
mø£ÿ&ÉHêï ˇø£|øü åÏ ≈£LùdH˚y÷Ó >±ì, ≈£îø£ÿ ø£q|ü&+¶É ˝Ò<Tä — ø√&ç $q|ü&+¶É ˝Ò<Tä — |æ\T¢\T,
|æ\\¢ T, ˇø£ÿ Ø‹>± e÷j·TyÓTqÆ ≥Tº, eTs¡T>∑T|ü&qç ≥Tº, nsTTb˛sTTHês¡T. JeqeT+‘ê
ˇπø #˚e nqï≥Tº ø£\|ü n&Ér düsT¡ ≈£î ‘·|Œæ ùdÔ eT] ‘Ó|ü q ‘˚*q |ü<ës¡+ú Ä »\+
MT<ä ø£q|ü&É˝Ò<äT. dü÷s¡´_+ã+ ‘Ó\Tô|øÏÿ+~. ˝≤+N\T M<ÛäT\yÓ+≥ q&Ü&ÉT‘·÷
yÓTiÏdæb˛‘·THêïsTT. ˝≤+N\ø£+f… es¡Tdü\T r] n<Ó› |ü&Ée\T, n~Ûø±] |ü&Ée\T
es¡<ä u≤~Û‘T· \≈£î kÕj·T|ü&Ü¶ìøÏ >±qT ne÷s¡T>± e⁄HêïsTT.
ø±ì eTq eTqTø=H˚ |ü⁄s¡Twüe´øÏìÔ @$>±ì ‘·\b˛j·T&É+ ˝Ò<Tä . @$>±ì yêì
<ä]<ë|ü⁄q≈£î #˚sT¡ ø√e&É+ ˝Ò<Tä .
60 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü⁄s¡Twüe´øÏÔ ù|s¡T uÛ÷Ñ |üjT· ´. uÛ÷Ñ |üjT· ´ #·÷|æ+#·&ÜìøÏ >±ì ø±|æ+#·&ÜìøÏ >±ì
‘·q#˚‘· s¡÷bÕsTT ˝Ò<äT>∑<ë, ∫*¢>∑yÓ’«Hê ˝Ò≈£î+&Ü e⁄Hêï&ÉT. ø£≥Tº >∑T&É¶\‘√qT
ø£&ÁÉ bÕD+‘√qT ø£&∫ç q sêÁ‹ n‘·&˝Ó ≤ s¡ø+åÏ |üã&Ü¶&√ eTq MT es¡øπ #·÷#ê+— n‘·ì
ø£qTdüqï˝À¢ Ä<ëø± eTdü*q ø±+‘· ù|s¡T ø£fi≤´DeTà. Ä<ëø± eTdü*q ø±+‘· nì
m+<äTø£+≥÷ e⁄Hêïq+fÒ eTiÏ #Ó|ü ø√&Üì ø±yÓT ø£fiã‚ s¡+ ≈£L&Ü ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä >±—
ø±ì ÄyÓT #·ìb˛sTT+<ä+fÒ uÛÑ÷|üj·T´≈£î qeTàø£+ ˝Ò<äT. Ä ø±s¡D+>± >∑≥TºM&ç
eTs√|ü≥Tº≈î£ b˛&ÉT. n‘·>±&ç #·÷ô|+‘·ùd|üP M<ÛTä \+≥ ø=‘·>Ô ± Á|üeVæ≤dü÷Ô e⁄qï >√<ëe]
Á|üfij ¯ T· ‘ê+&Ée+ MT<äH˚ e⁄+~.
ªªˇø£ÿs¡Hêï ÄyÓT C≤&É #Óù|Œyês¡T˝Òsê? Msê? yêsê?μμ nì yêb˛kÕ>±&ÉT.
ªªn+‘·#˚≥T yêb˛j˚Tyê&Ée⁄ndü\T ÄyÓT HÓ&Éu≤dæ m+<äT≈£î e#êÃej·÷´?μμ n+fÒ
ªªqqTï |ü&Ée˝À |ü&˚dæ, ÄyÓTqT ˙≥ |ü&˚dæq Ä <Ísê“¤>∑T´DÏí n&ÉT>∑Tμμ nH˚yê&ÉT.
ø£fió¯ fl ˝À|ü\≈£î b˛‘·THêïsTT. Äø£© <ä|Œ” rs¡TÃø√≈£î+&Ü n\eT{Ï+#˚&TÉ uÛ÷Ñ |üjT· ´.
uÛ÷Ñ |üjT· ´˝≤+{Ï yê[fl+ø± m+<äTs¡THêïs√ á ˝Àø£+˝À >∑føº… ÿÏ @&˚Ãyêfi¯ófl uÛ÷Ñ |üjT· ´
m\T¬>‹Ô n]∫q ns¡|⁄ü #˚‘· n‘·>±ì ø£+sƒ+¡ u§+>∑Ts¡T y√sTT+~.
ˇø£ >∑+>± uÛ≤^s¡B∏ düe÷qTsê ˝…es¡TÔø√ n˝≤b˛‘·÷ ªªHêj·THê! me]ø√dü+
@&ÉTdüTHÔ êïe⁄?μμ nì n&ç–+~. ªªÄyÓT ø√düyT˚ ?μμ nHêï&ÉT. ªªÄy˚T ˝≤>∑T+~, |ü&bç ˛sTTq
Ç+{ÏMT<äH√ Ç+{Ï ÁøÏ+<äH√ ≈£î+sTT ≈£î+sTT eTqï≥ºsTT+~. Ä s¡T‘·+ <äj÷· ´ì<äqT
≈£îHêïqT. ìqTï #·÷#êø£ Áã‹≈£îqï düTeT+>∑*<˚qì nì|æk˛Ô+~.μμ nì »yêãT #Ó|Œæ +~.
Ä #Ó|Œæ q Ä$DÏí eT] Á|üXï¯ \T yÓj÷· ´© n+fÒ q÷{§ø£ÿ Á|üXï¯ yÓjTÓ T´#·TÃ. ªª˙ ø¬ ø£ÿ&É
ø£qã&ç+~? ˙ yÓ|ü &ÉT #·÷#êe⁄? ˙ yÓ˝≤¢ >=+‘·T >∑T]Ô+#êe⁄? ˙e⁄ @˝≤ yÓ[fl m˝≤
eTfi¯fl>∑*>±e⁄ qfÒ≥º >∑{qºÏ ≥Tºqï Hê ø=+|ü>T∑ ≥Tº ˙ ø¬ ˝≤ ‘Ó*dæ+~?μμ nì sTTìï
Á|üXï¯ \T y˚jTÓ T#·TÃ. ø±ì uÛ÷Ñ |üjT· ´≈£î eT] ÄyÓT q&ÉT>∑ ãT~Δ|⁄ü ≥º˝<Ò Tä . ÄyÓT nø£ÿ&É
eT] ì\T#·T+&Éq÷ ˝Ò<Tä . uÛ÷Ñ |üjT· ´ #·÷|ü|ü &˚ ˇø£ ÄeT&É <ä÷s¡+ eTs√ ‘·≥Tº≈î£
ÁbÕøÏb˛sTTq≥Tº b˛sTT+~. á ø=‘·Ô Ád”Ô jÓTTø£ÿ yÓqTï b˛*Ã _>∑sZ >¡ ± ns¡#˝˚ À ÄyÓT
$ì|æ+#·Tø√˝Ò<äT. ÄyÓT MìøÏ eT] ø£ì|æ+#·q÷ ˝Ò<äT. nsTT‘˚ ‘·q uÛ≤s¡´
ñ+<äqï, Áã‹øÏ u≤>± e⁄+<äqï qeTàø£+ e÷Á‘·+ uÛ÷Ñ |üjT· ´≈£î ÄyÓT nqï yêø£´+ e\¢
ÇqTeT&ç+∫+~. ≈£î+sTT eTqï~ ≈£îø±ÿ ø±e#·TÃ. qø±ÿ ø±e#·TÃ qeTàø£+ ˝Òìyê&çø.Ï
ø±ì uÛ÷Ñ |üjT· ´≈£î e÷Á‘·+ ø£fi≤´DÏjT˚ !
ø£fi≤´ìø√ eTTô|Œ’ò nsTT<˚fió¯ fl+{≤sTT. ˝≤eD´+ ˝≤*‘·´+ s¬ +&É÷ ≈£L&Ü ÄyÓT
kıy˚Tà. ø£fiã‚ s¡eTHêï ø£q|ü&‘ç ˚ #ê\ïH˚ }Vü≤˝À|ü&ç uÛ÷Ñ |üjT· ´ ˇø£ |ü&eÉ yêDÏí ‘·q
sTT+{Ï e<ä≈› î£ rdüTø¬ fi¯fleTHêï&ÉT. |ü&eÉ yê&ÉT ªªø£fiã‚ s¡yT˚ + Ks¡à+, ø£+sƒy¡ T˚ $qã&É|¶ ü &ÉT—
ø£+sƒ<
¡ «äÛ ì 61
|ü~s¡÷ø£\T Çe«+&ç?μμ nHêï&ÉT. |ü~ s¡÷ø£\T ø±e⁄ ø£<ë |ü~ q÷ø£\T ˝Òe⁄ uÛ÷Ñ |üjT· é<ä›
Ä bı<äT.› ô|’ ô|#·TÃ H√≥ e÷≥ sêe&É+ ˝Ò<Tä . øπ e\+ dü+C≤„e÷Á‘·+>± ã‹e÷\T
≈£îHêï&ÉT. ã‹e÷\T≈£îHêï Ä ø£s√ÿ≥≈£î&ÉT ªª}]πø nHêïqT >±ì Ç+¬øø£ÿ&ç }s¡j÷· ´?
}s¡T }s¡T eTTì–b˛sTT+~. #·÷sπ ¢ ø±q+, ˙ dü÷<ä+≥TsêsTT <ëq+‘·≥<˚ <=s¡ø±*
ø±ì eTiÏ HÓeTøÏ‘˚ y=iø£y˚Tμμ nHêï&ÉT. uÛÑ÷|üj·T´ eTs√ |ü&ÉeyêDÏí |ü≥Tº≈£î
bÕ≈£î˝≤&Ü&ÉT. yê&É÷ yÓTT+&ç #ÓsTT´ #·÷|æ+#ê&ÉT. ‹qï>± Á|üuTÑÛ ‘√«<√´– <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl
eTq$ #˚düT≈£îHêï&ÉT. n‘·>±&ÉT ≈£L&Ü ÄKs¡T≈£î ˝ÒqfÒº. ‘·qe\¢ ø±qfÒº #ÓsTT´
yÓ‘ø· ˝£ kÒ Õ&ÉT. ªªndüTs¡d+ü » |ü&bç ˛‘·÷ e⁄+~. eTTdüTs¡T ≈£L&Ü |üf≥ºÒ Tº+~. bı<äTq› ï
‘Ó˝≤¢sêø£ jÓ÷∫<ë›+˝Òμμ nHêï&ÉT Ä ô|<ä› J‘·>±&ÉT.
uÛ÷Ñ |üjT· ´≈£î |ü≥sº êì ø√|ü+ e∫Ã+~. ø=≥ºuÀsTTq+‘·>± #ÓjTÓ ´‹Ô eT∞fl Ä #ÓsTT´
n≥Tbıj˚T´<ëìï Ç≥T rdüTø£ ‘·q bòÕ˝≤ìï yÓTT‘·TøÔ =ì ªªnjÓ÷´! ø£fi≤´D°! ø£fi≤´D°!μμ
nHêï&ÉT. ªª>∑føπºÒ ÿ eTT+<˚yTÓ +Æ ~ á Á|ü˝≤|ü+?μμ nì >∑~+› #ê&ÉT Ä Á|üuTÑÛ ‘√«<√´–.
ªªÇ|ü&ÉHêï kÕ«MT! ‘·sT¡ D+ $T+#·˝<Ò Tä μμ nHêï&ÉT uÛ÷Ñ |üjT· ´ ø£˙ïfi¯ófl ø±s¡TÃ≈£î+≥÷.
Á|üuTÑÛ ‘√«<√´–øÏ C≤˝Òd+æ ~. ªªø£+sƒ+¡ $qã&ç ø£fiã‚ s¡+ ø£q|ü&øÉ b£ ˛‘˚ eT]+‘· u≤<Û̊?μμ
nHêï&ÉT Ä ñ<√´–. ªªø£fi‚ãs¡+ ø£q|ü&ç ø£+sƒ¡+ $q|ü&Éø£b˛sTTHê u≤<Û˚μμ nHêï&ÉT
Á|üuTÑÛ ‘·«|ü⁄ Hê$≈£î&ÉT. @yÓTHÆ ê yÓ[fl #·÷∫ ø£qT>=Hêïø£ø<£ ë nqTø√e\dæ+~μμ nHêï&ÉT
#˚sT¡ eqTqï ìsê«dæ ˇø£&TÉ . uÛ÷Ñ |üjT· ´ ì≥÷ºsT¡ Œ y=ø£{Ï $&ç#ê&ÉT. Ä ì≥÷ºsT¡ Œ≈£î
|ü&eÉ \˙ï ø£~*q≥ºj÷· ´sTT. es¡<ä ∫s¡Tø¬ s¡{≤\÷ ∫+<äT\T ‘=øÏÿq≥¢sTT+~. Á|üuTÑÛ ‘·«|ü⁄
|ü&eÉ ˝ÀìøÏ ìsê«dæ <ä÷≈£î‘·÷ ªªH˚qT ‘√&ÉT+{≤qT, #·÷|æ+#·T?μμ nHêï&ÉT uÛ÷Ñ |üjT· ´‘√.
Á|üuTÑÛ ‘·«|ü⁄ |ü&eÉ ÄkÕMT ‘Ó&TÉ ¶ y˚XÊ&ÉT. Á|üuTÑÛ ‘√«<√´– ªªÇ{À n{À ‘˚\TÃ≈£îsêyê*
ns¡sΔ êÁ‘ÓH’ êdüsπ μμ nì Ä»„ Ç#êÃ&ÉT. ‘êqT sπ e⁄˝À y˚∫j·TTHêï&ÉT.
ªª@ >∑+>± uÛ≤^s¡B∏ düe÷qTsê\T ˙‘√ #Ó|æŒ+~?μμ nì n&çπ>&ÉT |ü&Ée˝À
ìsê«dæ. ªªˇø£sT¡ #Óù|Œ<˚$T{Ï? n~>√ ni|ü⁄. n~>√ Hê ø£fi≤´DÏ yÓTTiμμ nHêï&ÉT
uÛÑ÷|üj·T´. ìsê«dæ Äø±X¯+ e+ø£ #·÷#ê&ÉT. Äø±X¯+ ñiTeTT\‘√ yÓTiTeTT\‘√
n\»&ç>=qï≥Tº+~. yÓTs¡T|ü⁄ yÓTiT|ü⁄ø° ñ*øÏÿ|ü&&˚ TÉ uÛ÷Ñ |üjT· ´. n<˚ e÷ sTT\T¢? Ç<˚
HêyÓ*?¢ μμ nì @<√ ñHêà<äTì˝≤ nHêï&ÉT. |ü&eÉ yê&ÉT ªªá >π düT>Ô ±ìπø+ ‘Ó\T›, eTq+
b˛<ë+?μμ nHêï&ÉTìsê«dæ‘√. ìsê«dæ ªªb˛‘˚ @˝≤? ÄyÓT ø£fiã‚ sêH√ï ø£+sƒ<¡ «äÛ ìH√
Á|üuTÑÛ ‘√«<√´–øÏ #·÷|æ+#ê*— μμ nHêï&ÉT. |ü&eÉ yê&ÉT ªªø£fiã‚ sêìï #·÷|æ+#·>\∑ + >±ì
ø£+sƒ<¡ «äÛ ì HÓ˝≤#·÷|ækÕÔ+?μμ nHêï&ÉT ‘Ó&‘¶˚ · ≈£î~+∫.
@<√ ‘Ó&ÉT¶≈£î ‘·–*+~. n~ ø£fi≤´DÏ ‘·\ø£{≤º? @<√ HêejÓTTø£ÿ #·Tø±ÿì
ø£&É¶ã&ç+~. n~ ø£fi≤´DÏ meTTø±?m\Tø±? Ç˝≤ dü+<˚Væ≤+#·T≈£î+≥÷ dü+<˚Vü≤+
62 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
rs¡≈î£ +&Ü Ä |ü&bç ˛sTTq sTT+{Ï C≤&É#T· ≥÷º Hêe‘√ Á|ü<øä DåÏ + #˚dæ Hêe‘√H˚ Ç+{Ï
ø£|ü MT<äqT n&ÉT^¶ ‘·\T ì\Te⁄^‘·\T ^dæ, ^≥T¢ <ëfÒ Á|üyêVü‰ìï ‘·]$T ‘·T<ä≈î£ <˚ìï
kÕ~Û+#·˝øÒ £ eTT>∑TsZ ÷¡ ≈£L&Ü Hêe˝À #·‹øÏ\ã&çb˛j·÷s¡T.
ªªeTiÏ uÛ÷Ñ |üj÷· ´! ø£fiã‚ s¡+ ø£ì|æ+#·øb£ ˛‘˚ b˛sTT]? ˙eqï ø£+sƒ<¡ «äÛ ìjÓTÆ Hê
$ì|æ+#· e<ä÷?› μμ nHêï&ÉT ìsê«dæ. uÛ÷Ñ |üjT· ´ ªªø£fiã‚ s¡+ ø£qã&É>*∑ –‘˚ ø£+sƒ<¡ «äÛ ì
≈£L|æ] H˚H˚ b˛j·T>∑\qTμμ nì ìsê«dæ ø=ø£ ô|&É»yêãT #ÓãT‘·÷, s¬ +&√ô|&É≈î£ ‘·q
ns¡#˚‘·T\T ã÷sê>± }<ë&ÉT. ªªø£fi≤´D°— ø£fi≤´D°, ˙yÓø£ÿ&Ó’Hê e⁄+fÒ |ü\T≈£î—
≈£LsTT&Ü¶e⁄≥>±? ÄyÓT #Ó|æŒ+~. @ ª&ÓÁ_dtμ ÁøÏ+<Ó’Hê e⁄+fÒ |ü\T≈£î— ìqTï ô|’øÏ
˝ÒeHÓ‘·Ô&ÜìøÏ |ü&Éy˚düT≈£îe#êÃqT ` Ç+¬øø£ÿ&ç ø£fi≤´DÏ! ø£fi≤´DÏ! ø£fi≤´DÏ!μμ n+≥÷
|ü&eÉ ˝ÀH˚ eT÷]Ã˝≤¢&TÉ uÛ÷Ñ |üjT· ´. ìsê«dæ ªªuÛ÷Ñ |üj÷· ´! eTq+ Ä >∑+>± uÛ≤^s¡B∏
düe÷qTsê*ï ≈£L&Ü sT÷ |ü&eÉ ˝À ø¬ øÏÿ+#·T≈£îì ª≈£î+sTTμ $qï dü\ú + ‘Ó\TdüT≈£îì
ñ+&Ée\dæ+~. ªªÇ<˚Hê ø£fi≤´DÏ |ü&qç C≤>±?μμ nì n&ç>±&ÉT. n|üŒ{Ïø|£ ü &˚ uÛ÷Ñ |üjT· ´≈£î
düŒèVü≤ ‘·|Œæ +~. |ü&eÉ yê&ÉT ªªá uÛ÷Ñ |üjT˚ ´ b˛sTTHê&ÉT ‘·q ø£+f… eTT+<äT>±qì Ä
ø£fi≤´DeTà >±πs n˝≤ ne‘ês¡yTÓ ‹Ô eTT+&Éy÷Ó |ü⁄ yÓ÷dæjT· T+&É e#·TÃ. á es¡<‘ä √
mes¡T eTT+<äs¡ b˛j˚Ts√ mes¡T yÓqTø£ b˛j˚Ts√ mes¡T me]øÏ #Ó|æŒb˛j·÷s¡T?
nHêï&ÉTμμ n+≥÷ |ü&eÉ qT yÓqTÁ~bÕŒ&ÉT.
|ü&Ée yÓqT~s¡>∑&É+˝À |ü&Ée bı&É>∑THê n&ÉT>∑Tq @<√ <Ûä«ì+∫q≥ºsTT+~.
ÄuÛsÑ D¡ ≤˝≤¢ n>∑|+æ ∫q≥ºsTT+~. mÁs¡>± ≈£î+≈£î+ |üfºÒ n\T≈£îÿb˛sTT. ªªˇjÓ÷´sTT?
|ü&eÉ ÁøÏ+<ä ‘·–*q≥Tº>± e⁄+~ ø£fi≤´DeTà ø£fiã‚ s¡+?μμ nHêï&ÉT ìsê«dæ Ä |ü&eÉ
ÄkÕMT‘√. uÛÑ÷|üj·T´ Ä e÷≥‘√ düŒèVü≤<˚] ªª<=]øÏ+<ë? ø£fi‚ãs¡+? Hê ø£fi≤´DÏ
ø£fiã‚ s¡+?μμ nHêï&ÉT.
ªªø£fiã‚ s¡+ <=]øÏ+<ä+fÒH˚ Ç+‘· dü+‘√wæ+#˚&TÉ uÛ÷Ñ |üjT· ´. ø£+sƒ<¡ «äÛ ì $+fÒ m+‘√
dü+‘√wæ+#˚yê&√μμ nHêï&ÉT ìsê«dæ. ªªø£+sƒ¡<Ûä«ì! ø£+sƒ¡<Ûä«ì! <ëìï mìïkÕs¡¢sTTHê
$q>∑\qT. ø£fi‚ãsêìï #·÷#˚~ Ç<˚ ø£&ÉkÕ]! ø£&ÉkÕ]! ø£&ÉkÕ] nì $düTÔb˛‘·÷.
‘·quÛ≤s¡´ jÓTTø£ÿ ø£fiã‚ sêìï |ü&eÉ yê&É÷ ìsê«d” ô|ø¬’ ‹Ô |ü{ºÏ |ü&eÉ ˝À ô|&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ,
uÛ÷Ñ |üjT· ´ e\e\ @&ÜÃ&ÉT.
ø£+sƒ<
¡ «äÛ ì 63
yÓTTø£ÿbÕ{Ï qs¡d+æ Vü≤XÊÅdÔæ
(1892 ` 1973)
ø£<∏ä≈£î&ÉT, qe˝≤ø±s¡T&ÉT, Hê≥ø£ ø£s¡Ô, yê´dü

s¡#s· TT‘·, Vü‰dü´ s¡#q· ˝À n+<Óyd ˚ qæ #˚sTT, |ü⁄e⁄«≈£î
‘ê$ düVü≤»+>± n_“q≥T¢, M] s¡#·q˝À Vü‰dü´+
düV≤ü »+>± <=s¡T‘¢ T· +~. dü+|òTü ≥Hê | Á <ü ëÛ qyÓTq
Æ ñ‘·e Ô T
Vü‰kÕ´ìï düèwæ+º #·T≥ M] | Á ‘ü ´˚ ø£‘.· ne÷sTTø£‘«· eT÷,
n$y˚øe £ T÷ ø£\uÀdüTø=ì ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r | Á j
æ T· T*ï
qe⁄«\ k˛q˝À¢ eTT+#Ó‘˚Ô u≤]wüºsY bÕs¡«rX¯+
yÓTTø£ÿbÕ{Ï yê] n|üPs¡« düèwæ.º |æsêƒ |ü⁄s¡+˝À ìedæ+#˚
yês¡T.
s¡#·q\T : u≤]wüºs¡T bÕs¡«rX¯+, @ø√<äs¡T\T
(qe\\T), Á|ü‹_+u≤ãT, $qï$ ` ø£qï$ (ø£<∏ä\T)
y
Á TÓ T≈£îÿã&ç (Hê{Ïø\£ T)
64 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e÷ u≤eeT]~ ô|[fl
Hê≈£î ô|[fl n+fÒ eTVü‰ #Ó&¶É düs<¡ ë. düs<¡ ë˝Àq÷ ø±kÕÔ ≈£LkÕÔ ø±<äT. n+<äT˝À
yÓTT>∑ô|[flyê]‘√ ‘·s*¡ yÓfifl¯ &É+ n+fÒ Çø£ yπ̊s #Ó|Œü qø£ÿsπ <¢ Tä . $X‚w+æ ∫ Ç+{Ï n\T¢D,íÏ
n+<äT˝À ô|<ä› n\T¢DíÏ nsTT‘˚ Ç+ø£ n&ç>±s¡÷? @ n\T¢&H’Ó ê Ä&Éô|[fl n+fÒ ø=+#Ó+
∫πøÿ yÓTT‘·eÔ TT MT<ä. Ç+{Ï*b¢ ÕB, Ä&Éyêfi¯Sfl yÓTT>∑yêfi¯Sfl ≈£L&Ü n≥÷ Ç≥÷ @<√
|üqT\Tqï≥Tº>± |üs¡T¬>‘·TÔ‘·÷ πøø£\T y˚dü÷Ô e⁄+fÒ n\T¢&çøÏ eT≥Tº≈£î ≈£Ls√ÃãT~Δ
|ü⁄&ÉT‘·T+<ë? Hê uÀ{Ïyê&ÉT #·÷d”#·÷&Éq≥Tº>± |üs¡<Ûë´q+>± ≈£îØÃ˝À @MT
ø£\T>∑CdÒ Tü ø√≈£î+&Ü |ü&TÉ ≈£îHêï. e÷eT>±s¡T @ |üìø√düsy¡ ÷Ó ≈£îØÃ˝À e⁄qï eTìwæì
πøø£y˚dæ ns¡ΔìMT*‘· H˚Á‘·T&Ó’ Ç+‘· Vü≤&Üe⁄&ç˝Àq÷, ì]«ø£\Œ düe÷~Û˝ÀqTqï
eTVü‰eTVüQ&ÉT n\T¢&ìÉ ‘Ó*dæø=ì e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü #·ø±ÿb˛sTTHê, yêfi¯fl |ü⁄{Ïº n+‘ê
eTTì–b˛sTTq≥T¢ ô|’ yêfi¯ófl eT≥T≈£î }s¡Tø√s¡T. m+<äTø√ n+<äT≈£î ndüeÔ ÷qeT÷
ªªdü‘´· +, Ç˝≤sêμμ nì ˇø£s÷¡ , ªªu≤yê, ˇø£ e÷≥T e+≥|ü+~{À¢μμ nì ˇø£&÷É ,
ªªnqï>±s¡÷, |ü+~{À¢ eTT˝≤sTTãT&û¶ dü+>∑‹ #·÷&É+&çμμ nì ˇø£s÷¡ , ªª@yÓ÷jYT e÷e÷μμ
Ç˝≤ ≈£Ls¡TÃ+fÒ @˝≤>∑T. ªuÀ>∑eTT y˚Tfi¯eTT Ç+ø± sê˝Ò<Tä μ nì ˇø£s÷¡ ` Ç˝≤>∑T
ÁbÕD≤\T rdæyk˚ ÕÔsT¡ . yêfi¯fl+‘ê M~Û˝ÀqT+∫ <=&√¢ø,Ï <=&√¢qT+∫ M~Û˝ÀøÏ |üsT¡ >¬ ‘·&Ô yÉ T˚
ø±ì #˚ùd |üHM˚ T ø£qã&É<Tä . ˇø£{Ï s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ #·÷dæ Mfi¯fl‘√{Ï u≤<Ûä |ü&˝É øÒ £ yêfi¯flø£+f…
m≈£îÿe ‘=+<äs>¡ ± mø£ÿ&çø√ nø£ÿ&çøÏ |æ\T|ü⁄ n+<ä≈î£ +&Ü |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô T· +&˚yêDÏ.í Á|üdTü ‘Ô +·
Ä u≤<Ûä @MT ˝Ò<Tä ` yÓTT>∑ô|[fl >∑qTø£.
‘Ó\y¢ ê]‘˚ kÕï‘·øe£ TT. ã+<ÛTä e⁄\+‘ê e#êÃs¡T. nq>± eTTKT´ ˝§ø£]<äs› T¡ ‘·|Œü .
ø±e\dæq kÕe÷qT\˙ï, u≤D≤ dü+#êdüV‰ü e∫ÃHêsTT. eTsêï&ÉT Á|üj÷· D≤ìøÏ kÕe÷qT
düsT¡ ø› √e&É+‘√ |ü&TÉ ≈£îH˚≥|üŒ{ÏøÏ sêÁ‹ s¬ +&ÉT >∑+≥\sTT+~. á Á|üj÷· DyÓT˝≤>√,
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 65
nø£ÿ&çøÏ m˝≤ #˚sT¡ ‘êyÓ÷ nqT≈£î+≥÷ ø£qTï eT÷ùddü]øÏ bÕ‹ø£eT+~ #·+{Ï|\æ \¢ T
sê>±\T ô|≥º&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . ìC≤ìøÏ Ç+{À¢ Ç+‘· eT+~ #·+{Ï|\æ ¢ \THêïs¡ì
H˚ HÓsT¡ >∑qT. ‘Ó*ùdÔ nø£ÿ&É |ü&TÉ ø√ø£ b˛j˚Týê&çìï |ü&TÉ ø√e&ÉyT˚ $T{Ï, ndü\T ô|[flπø
yÓfifl¯ ø£ bıj˚TýêDÏ,í Ä|üP≥ e∫Ãq »HêuÛ≤qT ˝…øÿ£ #·÷&É&eÉ TT‘√ @&ÓqeT+&ÉT>∑Ts¡T
ø£+f… |æ\\¢ ‘·\T¢\Tqï≥Tº ‘√#·˝<Ò Tä . <ëìï ã{Ïº @&ÓqeT+&ÉT>∑Ts¡T ø£+f… #·+{Ï|\æ ¢
\T+&ÉsT¡ ø£<ë ` b˛˙ Ç+<äT˝À ø=+‘·eT+~øÏ ø£e\ |æ\\¢ THêï yÓTT‘·eÔ TT MT<ä &É»qT
ø£+f… m≈£îÿe ñ+&ÉsT¡ ø£<ë nqT≈£îHêïqT. yêdüyÔ êìøÏ n+‘·ø+£ f… m≈£îÿeeT+~ ˝Òøb£ ˛sTT
ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì Ç+‘·eT+~ @ø£Áê+>± ˇø£ÿkÕπs ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷ìï
‘Ó * j· T |ü s ¡ # ˚ d ü ] øÏ ø=+#Ó e TT u≤<Û ä > ±H˚ e⁄qï~. sêÁ‹ ‘Ó \ ¢ y ês¡ T ¢ ìÁ<ä ˝Ò ø £
‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq eT÷&ÉT >∑+≥\≈£î ø£qTï eT÷dæq|ü&ÉT ø√øÏ\ ≈£LdæHê <ëìï
eT+<ä*+#·ãT~› y˚dTü +Ô ~. Ç˝≤+{Ï dü+<äs“¡ +¤ ˝À #·+{Ï |æ\\¢ ø£+sƒê\T n+<äT˝À nìï
ø£+sƒê\÷,πøe\eT÷ ø√øÏ\ dü«sê\ì #Ó|üŒ&ÜìøÏ M\T+&É<äT >∑<ë! @˝≤¬>’‘˚H˚$T?
yêfi¯flq+<ä]˙ düeTT<ësTT+∫ yêfi¯fl ‘·\T¢\T |ü&ÉTø√u…fÒºdü]øÏ Hê\T>∑T >∑+≥\T
ø±e∫Ãq~.
eT∞fl @˝≤>√ ø£qTï eT÷XÊqT. bıs¡T>∑÷] qT+∫ ≈£î~]Ãq u≤ø±yê&ÉT HêbÕ*{Ï
j·TeTT&ÉT˝≤>± n|ü&˚ e#êÃ&ÉT. b˛˙e∫Ãqyê&ÉT ` yê&É÷ ˇø£ sêÁ‹y˚fiq¯ T ãj·T\T<˚]
ñ+&Ée˝…qT >∑<ë ` ìÁ<ä ˝Ò≈î£ +&Ü q&ç∫ e∫ÃHê&Ü ` ø±ùd‡|ü⁄ |ü&TÉ ø√ ≈£L&É<÷ä !
Ç+ø± eTT+<äT nsTT<äTs√E\T e⁄+&ÉH˚ e⁄qï<ëjÓTqT! ne÷à. yê&Ó+<äT≈£î
|ü&ÉT≈£î+{≤&ÉT? Hê\T>∑T e+<ä\ |üs¡ø±fi≤‘êqT¢ ˇø£ÿe÷≥T ∫+∫q≥T¢ ãÁs¡Tq
u≤ø±|ü{≤º&ÉT. ‘˚\T ≈£î{Ïºq≥Tº>± ˝Ò#êqT. <äTs¡T<˚›X¯eTT ø£*–+~ #Ó|üŒe<ä÷›. yêìï
ì\Te⁄Hê N*Ãy˚<ëeTqT ≈£îHêïqT. ø±ì rsê Ç+‘· ô|[fl Ä–b˛‘·T+~— Ç+‘·eT+~ø°
ñ‘ê‡Vü≤ uÛÑ+>∑+ ne⁄‘·T+~ ` nqTø=ì XÊ+‹+#êqT. ã&ÜsTT ø±<äT>±ì, Ä
düeTj·T+˝À H˚qT >∑qø£H˚ Ä>±qT. eTs=ø£&sÉ TT‘˚ ‘Ó\y¢ êπsdü]øÏ sê»eT+Á&ç »sTT˝À¢
e⁄+&˚yê&˚. düsπ , yê&É÷ e÷H˚≥|üŒ{ÏøÏ uÛ»Ñ +Ár\T e#êÃs¡T. Ç+‘·{À¢øÏ ‘Ó\y¢ ê]+~.
‘˚H|Ó ≥ü Tº˝À á>∑\T ˝≤>∑ Ç+{À¢ n+<äs÷¡ øÏ\øÏ˝≤¢&TÉ ‘·÷ ˝Ò#ês¡T. ø±e&ÉeTT Äs√E
nìï s√E˝≤¢+{Ï<˚ nsTTHê Hê eT≥Tº≈î£ dü÷s¡T´&˚<√ ø=‘·Ô ‘˚»düT‡‘√ ñ<äsTTdüTqÔ ï≥÷º,
Á|üu≤Û ‘· yêj·TTe⁄\˝À ø=‘·Ô kÕs¡ueÑÛ TT e⁄qï≥÷º, Ád”\Ô eTTU≤˝À¢ $+‘·kÂs¡T e⁄qï≥÷º
‘√∫+~.
<ä+‘·<ëÛ eq eTj˚T´dü]øÏ #·+{Ï|\æ \¢ MT<ë, u≤ø±yê&ç MT<ë, uÛ»Ñ +Ár\ MT<ë
e∫Ãq ø√|üeTT ø=+#Ó+ #·˝≤¢]+~. Ábı<äTq› ø±|ò” Ç#˚Ãyêfi¯ófl mefi¯Sfl ˝Òø,£ Äø£*
66 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü≥˝º øÒ ,£ kÕï‘·ø±ìøÏ ‘Ó∫Ãq ns¡{|Ï fiü ó¯ fl Hê\T>∑T ≈£îÁs¡yêfi¯ófl mefi¯Sfl #·÷&É≈î£ +&Ü
H√{À¢ #·&#û |· ü &É÷ ø±≈£î+&É>± y˚dTü ≈£îHêïqT. Ç+‘·{À¢øπ e÷ e÷eT>±s¡T e∫Ã ªª@$T
Hêj·THê, Çyê«fi¯ ø±|ò” ø£÷&Ü ˝Ò<Tä ø±uÀ\T ` uÛÀ»Hê\T Ä\düéTe⁄‘·$, ø±dæì
bÕ\T |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤yê @$T{Ïμμ nHêïs¡T. ªªÄ" m+<äT≈£î ˝…+&ç, m+‘· bı<äTb› ˛‘·y$˚ T{Ï
uÛÀ»Hê\T, nsTT‘˚ eT≥Tº≈î£ eTTì–b˛sTT+<˚$T{Ïμμ nHêïqT. ns¡{|Ï +ü &É¢ dü+>∑‹ Äj·Tq
øπ $T ‘Ó\TdüTqT? ªªn˝≤ø±<äT, ø±dæìbÕ\T |ü⁄#·TÃ≈£î+fÒH˚ ø±ì e\¢ ø±μμ<äì, #·+{Ï|\æ \¢
ø√düse¡ TT ‘Ó|Œæ +∫q bısTT´ MT<ä ô|{Ïqº Äe⁄bÕ\T ø±dæ˙ me]‘√{° #Ó|Œü ≈£î+&Ü
Ä|ü⁄ø√sê˝À e+#·Tø=ì ø±düÔ |ü+#·<ës¡yd˚ æ e÷eT>±s¡T dü«j·T+>± Hê eTT+<äT ô|{≤ºsT¡ .
|ü⁄#·TÃø√ø£b˛‘˚ Äj·Tq øπ $T ø√|ü+edüT+Ô <√ qqTø=ì s¬ +&ÉT >∑Tø£ÿ\˝À Ä|ü⁄ø√sê&ÉT
bÕ\÷ ‘ê–y˚XÊqT.
Ç+‘·{À¢øπ sTT+{À¢ Ä&Éyêfi¯fl˝À ø£+>±s¡T ãj·T\T<˚]+~. @$T≥ì $#ê]+|ü>±,
bısTT´MT<ä ø±>∑T‘·÷qï Äe⁄bÕ\T @ |æ˝À¢ ‘ê–y˚dqæ ~— Çø£ #·+{Ï|\æ \¢ >∑‹ m˝≤>∑ì
ø£+>±s¡T |ü&TÉ ‘·THêïs¡T. e÷eT>±s¡T yÓ[fl, ªªn$ Äe⁄bÕ˝≤? >π <ÓbÕ\T nqT≈£îHêïqT.
yÓ<eäÛ |üqT\÷, yÓ<eäÛ ‘Ó*$‘˚≥\÷q÷, me«]‘√q÷ #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò ë? #Ó|Œü ø£b˛‘˚ m˝≤
‘Ó\TdüT+Ô ~ Hê≈£î? #·+{Ï |æ\\¢ T n˝≤ >√\ô|&ÉT‘·THêïs¡T. eT∞fl bÕ\T m|üŒ{ÏøÏ sêqT,
m|üŒ{ÏøÏ ø±>∑qT— mìïj˚Tfi¯ófl e∫Ãq ‘Ó*$‘˚≥\T ˇø£ÿ e÷~]>±H˚ ‘·>\∑ ã&ÉT‘·THêïsTTμμ
nì sTT+{Ï*b¢ Õ~ MT<ä Ç+{Ï ø£ô|Œ–] b˛j˚T≥≥T¢ øπ ø£\T y˚XÊs¡T. e÷ Ä$&É @<√
e÷{≤¢&uÉ À‘·T+fÒ ªª˙ y˚MT e÷{≤¢&eÉ <äTμ› μ nì dü+»„ #˚dæ H˚qT ìeTàfi¯+>± ne‘·*øÏ
<ë{≤qT nB ‘Ó*$ nsTTq~ >∑qTø£ Á>∑V≤æ +#·Tø=ì ªªdüsπ HêHêï, sTT|ü&ÉT øπ ø£\T
m+<äT≈£î? nsTT+<˚<√ nsTTb˛sTT+~. Ä\düéTsTT‘˚ bÕ\T Ç+ø£ mø£ÿ&É <=s¡øe£ ⁄
≈£L&ÜqT. eTT+<äT mø£ÿ&ÉsTTHê bÕ\≈£î |ü+|æ+#·Tμμ nì ‘·+Á&ç#‹˚ øÏ ‘·ù|˝≤ n+~+∫+~.
Äj·Tq bÕ|ü+ ø√|ü+ n+‘ê eT]∫b˛sTT eT∞fl bÕ\ Á|üjT· ‘·ïeTT MT<ä yÓ[flb˛sTTHê&ÉT.
H˚˙ Vü≤&Ü$&ç nDÏπ> <ëø± ø=+#ÓeTT n≥÷ Ç≥÷ ‹]– ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì
ø±ùd‡|ü⁄ ìÁ<äb˛<ëeTì ø£qTïeT÷XÊqT. e÷ ô|<ä› u≤eeT]B ˇø£ÿ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
qqTï ˝Ò|æ, ªªu≤yê e#êÃs√jYTμμ nHêï&ÉT. ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îH˚, ªªÄVü‰" e#êÃsê—
dü+‘√wüeTT, C≤Á>∑‘>Ô· ± e#êÃsê? kÕe÷qT\T ˝À|ü\ ô|{Ï+º ∫ |æ\\¢ ≈£î bÕ\÷ ^\÷
ø±e˝…Hy˚ ÷Ó #·÷&ÉT. ø=+#Ó+ ‘·\H=|æŒ>± ñ+&ç |ü&TÉ ≈£îHêïqTμμ nHêïqT. ªª|æ\˝¢ $Ò T{Ï?
bÕ˝Ò$T{Ï?μμ nHêï&ÉT. ªªÄ Á|üXï¯ @$T{Ï ˙ yÓTTVü≤eTT |æ\\¢ ≈£î Äe⁄bÕ\T ø±e˝…Hy˚ ÷Ó
ø£qTø√ÿμμ nHêïqT. ªªme] |æ\\¢ ≈£î μμ nHêï&ÉT. ªªÇ|ü&ÉT mes¡T e#êÃs¡T dü÷s¡e÷à
|æ\\¢ ÷ ø±<ëμμ nHêïqT. yê&ÉT |üø±\Tq q$« ªªø±<√jYT, uÀ>∑eTT y˚Tfi¯eTTμμ nHêï&ÉT.
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 67
ªª@&çdæqfÒº e⁄+~ ‘Ó*$‘˚≥\T— yêfi¯flø√düeTT H˚qT u…+>∑ ô|≥Tºø=HêïqH˚ ìÁ<ä
b˛‘·TqïyêDÏí ˝ÒbÕyê? düsπ Ç+ø£ H˚$T, ˙≈£î #˚‹ ì+&Ü ø±e\dæq+‘· |üì. yÓ[fl
bÕ|üeTT yêfi¯fl dü|s¢ü TT dü+>∑‹ #·÷&ÉTμμ nHêïqT. Ç+ø£ ìÁ<ä Mfi¯ófl m˝≤>∑÷ b˛ìe«s¡T
nì Ä y=∫Ãq yÓTTVü‰\T m˝≤+{Ïy√ #·÷‘êeTì H˚q÷ M~Û˝ÀìøÏ e#êÃqT. m+‘·
j˚T+{° Hê#Y nsTTHê ø£fifl¯ eTT+<äT qT+∫ yêfi¯ófl yÓ&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ ‘·\ e+#·T≈£îH˚Hê
yêfi¯fløπ dæ #·÷&É ãT~Δ ne⁄‘·T+~. ‘·\e+#·T≈£îì Áø°>+∑ ≥ #·÷ùdÔ yêfi¯fl≈£î ôd>’ ∑ #˚dTü HÔ êï
qqT≈£î+{≤πsyÓ÷qì H˚qT m|ü&É÷ u≤Vü‰≥+>± ‘·\ m‘˚Ô #·÷kÕÔqT. n~ ø±≈£î+&Ü
ã÷´{° mø£ÿ&ÉTHêï kÂ+<äs´¡ |æbÕdü ø£\yês¡T #·÷∫ Äq+~+#·ø£ e÷qs¡T ø£<ë? }fiÀfl
dü>∑eTT eT+~ »qeTT ã+&É¢ #·T≥÷º ì\ã&ç ã+&É¢ yêfi¯flqT kÕe÷qT kÕÁ>∑‘·Ô>±
~+|üeT˙ uÛÀ>∑+ yêfi¯flqT C≤Á>∑‘>Ô· ± ~>∑eT˙ ôV≤#·Ã]+#·&eÉ T÷ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ .
bÕ|üeTT yêfi¯ófl mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê, @˝À≥÷ ˝Ò≈î£ +&Ü n˝≤ jÓ÷>∑øπ eå TeTT ø£qT≈£îÿì
}]˝À nX‚wü »qeT÷ dü|s¢ü TT\T #˚dTü +Ô {≤s¡T. ø£qTø£H˚ yêfi¯ófl HÓ>T∑ ≈Z î£ ì edüT+Ô {≤s¡T.
Ä sêÁ‹ }]˝ÀqT+∫ ô|[flyês¡T ãj·T\T<˚] yÓfifl‚ es¡≈L£ Á>±eTdüT\ú sTTq j·TTe≈£î\≈£î
á dü|s¢ü TT ‘√{Ï uÛÀ»HêìπøHê mø£ÿ&Ü r]ø£ ˝Òøb£ ˛sTT+~. ã+&ç˝À qT+∫ ~–q
s¬ +&ÉT yÓTTVü‰\T #·÷XÊqT. eT÷&√eTìwæ ~>∑T‘·÷+fÒ Çø£ qø£ÿ&É ì\ã&É˝øÒ b£ ˛j·÷qT.
nì‘·´düTyêdæqT\ kÂ+<äs¡éTT #·÷düTÔ+fÒ efi¯ófl >∑]bı&ç∫+~. @<√ |ü~ ePfi¯ófl
‹]π>yêDÏ.í nH˚ø£ s¡ø±\ eTTU≤\T #·÷ùdyêDÏí Hêπø Vü≤&É\T |ü⁄&ÉT‘˚ Ç+ø£ Ä&Éyêfi¯Sfl,
|æ\\¢ ÷ #·÷ùdÔ yêfi‚fleTe⁄‘êsê nì|æ+∫+~. @~ m˝≤ e⁄Hêï eTqyêfi¯ófl y˚TEyêDÏ
ô|{Ïº+#·ø£ e÷qs¡T. yêfi¯ófl Ä&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT Ä&Éyêfi¯ófl |æ\¢\qT ˇ&ç˝À ô|≥Tºø=ì
#·÷&Éøe£ ÷qs¡T. |æ\\¢ T Mfi¯flì #·÷dæ »&ÉT#·Tø√ø£ e÷qs¡T. n+<äTø£ì |æ\\¢ eT≥Tºøs£ TTHê
Ç+Á<ëøÏå $uÛ÷Ñ ‹ #Ó|Œü &ÜìøÏ ˇø£ Áu≤Vü≤àDÏí rdüT≈£îeùdÔ >±ì e\¢ ø±<äì e÷eT>±]‘√{Ï
<Óã“˝≤&ÜqT. Äj·THÓ+‘·ùd|üP y˚fi≤ø√fi¯eTqT≈£îHêï&ÉT >±ì Hê H√{À¢ (Anxiety) n+fÒ
Hê ø£+sƒe¡ TT˝À Ä<äTsê› ø£ìô|≥º˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT.
Ç+‘·{À¢øπ m<ä≥ es¡y® TÓ Tdü÷qÔ ï~— kÕï‘·ø±ìøÏ |”≥\MT<ä ≈£Ls√Ãyê*— ˝Òe+&ç
n+fÒ ˝Òe+&ç nHêïs¡T. }fiÀfl q\T>∑T]˙ øπ ø£yd˚ Tü ø=ì s¡eTàì e÷eT>±s¡T Hê≈£L,
Äj·Tq ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&çø° |ü⁄s¡e÷sTT+#ês¡T. y˚T$T<ä›s¡eT÷ ` e÷ yÓqø±\ |ü~
|ü~ùV≤qT>∑Ts¡T Ä&Éyêfi¯Sfl ãj·T\T<˚] ìeTTwüeTT˝À n+<ä]˙ |æ\T#·Tø=ì #·ø±ÿ
e#êÃeTT. y˚TeTT e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ n|üŒ{Ïøπ ˇø£ |üøÿ£ ì y˚TEyêDÏ »s¡T>∑T‘·÷ e⁄qï~.
y˚TeTT @˝≤>∑÷ |æ\TkÕÔeTH˚ <Ûs’Ó ´¡ eTT ‘√{Ï }fiÀfl ≈£îÁs¡ø±s¡T n+‘ê uÛÀ>∑eTT yêfi¯fl
<ä>sZ∑ ¡ düuÑÛ rsêÃs¡T. m<äTs¡T>∑T+&Ü kÕï‘·øe£ TT »s¡T>∑T‘·Tqï~. |ü⁄s√Væ≤‘·T&çøÏ ø=+#ÓeTT
68 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ej·TdüT‡ eT[flHê, <äèwæº n+‘ê y˚TEyêD° MT<äH˚ e⁄qï~. @ y˚TEyêD° #·÷düTHÔ êï
&ÉãT“\ <ä–sZ ¡ eT≥T≈£î m|ü⁄&É÷ @MT eT]∫b˛˝Ò<Tä .
düsπ , ô|+&ç¢ ø=&ÉT≈£îq≈£î ≈£Ásê, #Ó|ü \÷, #Ó+ã÷, >=&ÉT>∑÷, yÓTT<ä\sTTq |ü]ø£sê\T
n˙ï sTT∫Ã ˇø£e÷s¡T ø±oyÓ[fl s¬ +&ÉT ì$TcÕ\˝À eT∞fl es¡e® TT ‘·>\∑ ≈£î+&Ü ‹]–
s¡eTàHêïs¡T. s¬ +&É&TÉ >∑T\TyÓfifl¯ >±H˚ u≤eeT]~ es¡dyü êfi¯fl+‘ê ªªdüsπ yÓfifl¯ ìe«+&ç mø£ÿ&çøÏ
yÓ&‘É ê&√, |æ\eø£+&ç— @$T #˚kÕÔ&√ #·÷‘êeTTμμ nì e÷eT÷\T ª$≥T¢μ y˚XÊs¡T. @yÓ÷
ˇø£yfi˚ ¯ ì»+>± #·ø±ÿ b˛‘ê&˚y÷Ó ø=+|ürdæ nì y˚Tqe÷eT CÒe÷s¡÷, u…\e¢ TT eTTø±ÿ
rdüT≈£îyÓ[fl ªªsê, Hêj·THê, yÓfi¯fl≈£î e÷ |æ\¢ì∫Ã ô|[fl#˚kÕÔeTTμμ nì Áã‹e÷*
rdüT≈£îe#êÃ&ÉT. ô|[flø=&ÉT≈£î n\Œ dü+‘√wæ. ˝Òø£b˛‘˚ y˚Tqe÷eT Ç∫Ãq ¬s+&ÉT
s¡÷bÕj·T\ CÒe÷s¡T≈£î #·|ü q ø£≈î£ ÿ]‹|ü&ç yÓqø£≈î£ sêø£bıj˚Týê&˚— |üsTT>± e÷≥
es¡Tdü≈î£ nHêï&˚ ø±ì Ç|ü&ÉT e÷yê&çøÏ Çe«uÀj˚T |æ\¢ y˚Tqe÷eT ≈£L‘·Ts¡T ø±<äT.
eTs=ø£fifl¯ sTT‘˚ Ä e÷≥ MT<ä ì\u…{ºÏ ˙ ≈£L‘·T]ì∫Ã ô|+&ç¢ #˚kÕÔyê #ÓjT· ýê nì
ìU≤#˚dæ ñ+&˚ yêfi‚fl. Çø£ H˚yTÓ ‘Æ ˚ H˚$T. ô|[flø=&ÉT≈£î n+‘· ø±o Á|üj÷· DeT÷ e÷qTø=ì
|æ\¢ ìkÕÔqH˚ dü]øÏ e÷{≤¢&É≈£î+&Ü yÓqTø£≈£î #·ø±ÿ e#êÃ&ÉT. yÓÁ]yê&ÉT nq+&ç,
ne÷j·T≈£î &Éq+&ç ` ô|<ä› eTìwæ nq+&ç ` n+‘ê ˇø£f.Ò
kÕï‘·ø£eTT |üP]Ô nsTTq~. Ä&Éã&ÉT#·T\T eT+>∑fi¯Vü‰s¡‘·T\T rdüTø=ì #·ø±ÿ
e#êÃs¡T. ªªdüsπ ø±ìe«+&ç ne÷à, ‘·«s¡>±, eT+>∑fiV¯ ‰ü s¡‹ Ç∫Ã y˚ôdj·T´+&ç. eTqøÏ+ø±
uÀ˝…&+É ‘· |üì ñqï~μμ nHêïs¡T e÷ e÷eT>±s¡T. ªªdüsπ e÷ nuÛ´Ñ +‘·s+¡ @MT ˝Ò<Tä —
|üfiflË eTT˝À |ü&<˚ $˚ T{À y˚ùdÔ >±ì eT+>∑fiV¯ ‰ü s¡‹ sTTe«&ÉyT˚ ˝≤>∑Tμμ nHêïs¡T. ªª@˝≤π>$T{Ï,
eT+>∑fiV¯ ‰ü s¡‹ s¡÷bÕj·T\‘√{Ï Çe«s¡T ø£<ë ` #˚‘√Ô{Ï ø±ì ` ÇkÕÔ˝+Ò &ç ` @<√
ˇø£{Ï ‘·sT¡ yê‘·, ø±ìe«+&çμμ nHêïs¡T.
ªª‘·s¡Tyê‘· HÓ+<äT≈£î˝…+&ç. eTT+<äT s¡÷bÕj·T\T n+<äT˝À |ü&ç‘˚H˚ ø±ì e÷
#˚‘·T\T eTT+<äT≈£î sêe⁄μμ nHêïs¡T. s√E\T n˝≤+{Ï$— &ÉãT“ <ä–Z]øÏ e#˚Ãdü]øÏ
‘·+Á&ç e÷≥sTTHê qeTàs¡T. n+‘ê ø√eT{Ï uÒs¡+˝ÀøÏ ~–+~. &É_“ùdÔH˚ ø±ì
Ä&É|ü&ÉT#·T\T eT+>∑fi¯Vü‰s¡‹ Çe«s¡T— &É_“ùdÔH˚ ø±ì Áu≤Vü≤àDT\T Äos¡«~+#·s¡T.
&É_“ùdHÔ ˚ ø±ì |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT ô|[fl #˚sTT+#·&TÉ — ø£≥ï $TùdHÔ ˚ ø±ì ô|[flø=&ÉT≈£î <=s¡ø&£ TÉ —
edüTÔe⁄\T ô|&ç‘˚H˚ ø±ì ô|[fl≈£L‘·Ts¡T e|üø√<äT. @˝≤>∑sTT‘˚H˚$T |ü~ì$TcÕ\T
|òTü s¡¸D|ü&ç s¡÷bÕj·T\T |üfiflË eTT˝À |òTü \T¢eTq>±H˚ Hê\T>∑T bÕ≥\T bÕ&ç eT+>∑fiV¯ ‰ü s¡‘T·
*#êÃs¡T. >∑eTà‘˚$Ô T{À >±ì e÷eT÷\T>± eTqyêfi¯fl ø£+sƒê˝…+‘· ndüV≤ü éTT>± e⁄Hêï,
Ç≥Te+{Ï düeTj·÷˝˝À yêfi¯ófl q\T>∑Ts¡÷ ø£*dæ bÕ&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ Hê ø£~ ˇø£ $<Ûeä TsTTq
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 69
Äq+<äeTT>±H˚ e⁄+≥T+~. ne‘·\ uÛÀ>∑eTT yêfi¯ófl eT≥Tº≈î£ Mfi¯fl ø£+sƒê\÷, bÕ≥\÷
$ì qe⁄«≈£î+≥÷H˚ e⁄Hêïs¡T.
düuÑÛ yê]ø° Çwüeº TT ˝Òøb£ ˛sTTHê y˚TEyêDÏ n|üŒ{ÏøÏ ø£{ôºÏ |{Ï+º ∫, ‘ê+ã÷˝≤\T
Ç∫Ã n+<ä]˙ |ü+|æyd˚ æ uÛÀ»q Á|üjT· ‘êï\T #˚XÊeTT. @y√ s¬ +&ÉT yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢
y˚dTü ≈£îì Çe‘·\ |ü&d˚ ]ü øÏ düTe÷s¡T eT÷&ÉT >∑+≥\sTTq~. Çø£ qø£ÿ&ÉT+fÒ yêfi¯fl
|üìøÏ n&ÉT>¶ ± e⁄+≥T+<äì H˚qT Ç+ø=ø£ ùdïVæ≤‘·T\ Ç+{ÏøÏ yÓ[fl |ü&TÉ ≈£îHêïqT.
BbÕ\T ô|fÒdº ]ü øÏ ˝Ò∫ ø=+#ÓeTT <ä÷s¡eTT wæø±s¡T yÓ[fl HÓeTà~>± Ç+{Ïy|’Ó ⁄ü
eTfi≤flqT. Äø±X¯eTT ìs¡à\+>± e⁄qï~. yÓHïÓ \ #·øÿ£ >± ñqï~. >±* ø=+#ÓeTT #·\>¢ ±
MdüTqÔ ï~. Á|üj÷· DeTTq≈£î #ê˝≤ nqT≈£L\eTT>± e⁄qï<äì dü+‘√wæ+#êqT. e÷ M~Û˝ÀøÏ
e#˚Ãdü]øÏ ãfi¯fl˝À kÕe÷qT\T düsT¡ ‘› T· Hêïs¡T. ˇø£ÿe÷≥T nìï ãfi¯fløπ dæ #·÷∫ ãfi¯flyêfi¯flì
‘·«s¡>± düse›¡ Tì ˇø£ øπ ø£yd˚ æ kÕj·T+ø±\+ qT+N á |üìMT<äH˚ ñqï≥T¢ Vü≤&Ü$&ç>±
Ç+{À¢øÏ yÓfi≤flqT. n˝≤ &ÜãT#˚d÷ü Ô @<√ ìs¡yêø£eTT #˚dTü qÔ ï≥Tº q{ÏùdÔ ø±ì e÷≥<äøÿ£ <äT.
ã+Á{À‘·T yÓTT<ä\T >∑es¡ïs¡T es¡≈L£ sê»úÛ≤s¡+ n+‘ê ‘·eTπs yÓ÷düTqÔ ï≥÷º, #·Áø£e]Ô
ÁX‚j·TdüT‡ ø√πs yês¡T ‘·eTs¡T ‘·|üŒ eTs=ø£s¡T ˝Òq≥÷º q{ÏkÕÔs¡T. K<ä›s¡T ã≥º\y˚Tà
>∑Te÷kÕÔ yÓTT<ä\T <˚X¯ u≤+<Ûeä ⁄\T es¡≈L£ ñqï nìï s¡ø±\ yês¡÷ ‘·eT+‘· <˚Xu¯ ≈ÑÛ î£ \Ô ÷
‘ê´>∑T\÷ eTs=ø£sT¡ ˝Òq≥Tº q{ÏkÕÔsT¡ . ˇfi¯fl+‘ê $uÛ÷Ñ ‹ |üPdüTø=ì M<ÛTä \˝À ‹]π>
u…s’ ê– yÓTT<ä\T eTVü≤]¸ _s¡T<ë+øÏ‘T· \ es¡≈L£ Á|ü‹yêfi¯Sfl ‘·eT+‘· uÛ≈Ñ î£ \Ô ÷, $sê>∑T\÷,
|üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì ø±|ü⁄\Ô ÷, eTs=ø£sT¡ ˝Òq≥Tº q{ÏkÕÔsT¡ . @$T #ÓjT· éTT?
˝À|ü\ Ä&Éyêfi¯ófl Ç+ø± ô|f…\º T düe]düTHÔ êïs¡T. e÷ Ä$&Ü ô|f…º <ä>sZ∑ ¡ ≈£L#·Tì
ô|f…˝º À ã≥º\T Çe‘·\ bÕπsdæ, ãj·T≥ qTqï$ ô|f…˝º À |ü&yÉ d˚ ,æ n˙ï ø£*|æ ˇø£
e÷≥T Çe‘·\≈£î rdæ, eT∞fl n˙ï ø£*|æ ô|f…˝º À ô|{Ï+º ~. Ç+‘ê #˚ùdÔ ô|f…˝º À @
ã≥º\T |ü&y¶É √, @ ã≥º\T |ü&˝É <Ò √ C≤„|øü e£ TT ˝Òø£ b˛sTT+~. n+<äTø£ì ‘·q yÓø±\
≈£L#·Tì Á|ü|+ü #·eT+‘ê eTs¡∫ u§eTàøÏ ‘·\+{Ï ˙fi¯ófl b˛düT≈£î+≥Tqï ≈£L‘·T]ì n\¢]
#˚dTü qÔ ï<äH˚ $Twü‘√{Ï ˇø£{Ï ‘·>*∑ ï∫Ã eT∞fl ô|f…˝º À ã≥º\T ˇø£{§ø£fÒ yÓjT· ´&ÉeTT
yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~.
H˚qT ‹qï>± e÷ Ä$&É <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓ[fl Ç+{Ï\b¢ ÕB Vü≤&É*b˛j˚T≥≥T¢ ªªÇ+ø±
m+‘·ùd|ü⁄ á düs&›¡ eÉ TT. ‘ÓeT\&ÉeT+≥÷ e⁄+&É<Tä @ y˚fi≈¯ L£ qT. ô|+<äsêfi‚ s¬ +&ÉT
yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢ y˚düTø=ì ãj·T\T <˚s¡T‘˚H˚ ø±ì πs|ü⁄ #ê˝≤ Çã“+~ |ü&Ée\dæ
e⁄+≥T+<äH˚ C≤„qeTT ˇø£ÿfi¯fl≈£L ˝Ò<äT. m|ü&É÷ ˙ |üqT*+‘˚qT. Ä&Éyêfi¯fl ‘√{Ï
Á|üj·÷DeTT ô|≥Tºø√e&ÉeTT ãT~Δ‘·≈£îÿe. á e÷Á‘·eTT düs¡T›ø√˝Òì yêfi¯ófl H√s¡T
70 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eT÷düTø=ì Ç+{Ï <ä>sZ∑ ¡ ≈£Ls√Ãø£ ªª‘·>T∑ <äTqe÷àμμ nì mø£ÿ&çøÏ |ü&‘ç ˚ nø£ÿ&çøÏ ‘·j÷· s¡T.
ø±ìj·Tý˚$T sTT+ø±qT? Vü‰‘Y VüA‘Yμμ nì ô|<ä› ô|<ä› øπ ø£\T y˚XÊqT. Ç<ä+‘ê #·÷dæ
Á|üø£ÿqTqï e÷ |æ\¢ yêfi¯fl ‘·*¢ì ø=&É‘êH˚yÓ÷qì uÛÑj·T|ü&ç ‘·*¢ì øö>∑*+#·Tø=ì
sê>±\T ô|≥º&+É yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. Hê ndü\T ñ<˚X› +¯ e÷ Ä$&ÉqT ø√|ü|&ü <É ëeTì
ø±<äT. <ëìï ø√|ü|ü&É≥eT+fÒ Hê eTqdüT‡ y=|üø√<äT. e÷ Ä$&É #ê˝≤
ãT~ΔeT+‘·Tsê\÷, #ê˝≤ HÓeTà<Óq’ B, ‘Ó*$ ‘˚≥˝…q’ B nì Hê qeTàø£eTT. Ç|ü&É÷]πø
‘·øÿÏ q Ä&Éyêfi¯fl+<ä]ø° ãT~Δ #ÓãT<ëeTì e÷ Ä$&ÉMT<ä e+ø£ u…{ºÏ øπ ø£\T y˚XÊqT.
n~ Ä s¡V≤ü düéTT ø£ìô|{Ïqº ≥T¢ ø£ì|æ+#·<Tä . Äqø£ ã+&ç˝À ˇ+{Ï>± e⁄qï|ü&ÉT
#Ó|æŒ düeTT<ësTT<ë› eTqTø=HêïqT. nB>±ø£ yêfi¯fl |ü⁄{Ïºì+fÒ, yêfi¯fl yêfi¯fljÓT<äfÒ
ˇø£ÿkÕ] Ç˝≤ &Éu≤sTTùdÔ Hê uÛ≤s¡´MT<ä Hê≈£î+&˚ dü+|üPs¡í kÕ«‘·+Á‘·éTT ‘Ó\T|üe#·TÃq˙.
Hê uÛ≤s¡´ #ê˝≤ ãT~ΔeT+‘·Tsê\T, Äj·Tq Çìï øπ ø£\T y˚dHæ ê e÷s¡Te÷{≤&É˝<Ò ìä
‘·øÏÿq Ä&Éyêfi¯fl+‘ê dü+‘√wækÕÔs¡H˚ Hê n_ÛÁbÕj·Ty˚T ø±ì, e÷ Ä$&É m<äTs¡T
‹]–‘˚eT≥Tºq ø=+|ü eTTì–b˛j˚T~. @<√ Hê n<äèwüºeTT u≤>∑T+~. n˝≤+{Ï
Á|üe÷<äyT˚ MT »s¡T>∑˝<Ò Tä .
Hê øπ ø£\÷ eè<Ûë>± b˛˝Ò<Tä . Ä&Éyêfi¯fl+<äs÷¡ >∑ã>∑u≤ kÕe÷qT düsT¡ ø› =ì ô|f…\º T
Çe‘·\ |ü&Éy˚XÊs¡T. ãfi¯flyêfi¯ófl rdüT≈£îyÓ[fl ãfi¯fl˝À¢ bÕs¡y˚XÊs¡T. rsê #·÷ùddü]øÏ
dü>∑eTT ãfi¯ófl kÕe÷qT‘√H˚ ì+&çb˛sTTHêsTT. Ç+‘· kÕe÷qT m+<äTø£Ásê n+fÒ
$qs¡T. @y√ Hê\T>∑T ã≥º\T rdüT≈£î+fÒ #·T˝≤>±Z yÓ[flsêe#·TÃHê ` n˝≤ ˇ|üø√s¡T>±—
Á≥+≈£îô|f…\º T, s¡+>∑÷qT ô|f…\º T, e÷¬sàqT ô|f…\º T ` m+<äT≈£î Çe˙ïì? eTq˝À
ñ+&˚<˚ n~— }]πø nqedüsy¡ TÓ qÆ ãs¡Te+‘ê HÓ‹qÔ ô|≥Tºø√e&ÉeTT. J$‘·eTT˝À
≈£L&Ü n+‘˚. ˝Òìb˛ì u≤<äs¡ ã+B\T. nsTTqM ø±ìM, HÓ‹HÔ d˚ Tü ø√e&ÉeTT, n+<äTø£H˚
eTq≈£î dü+kÕsê˝À¢ m|üŒ{Ïø° ‘Ó>÷∑ , ‘Ó+|üP n+≥÷ e⁄+&É<Tä .
H˚H<˚ √ eTVü‰ÁX¯eT |ü&bç ˛‘·THêï qqTø=ì e÷ e÷eT>±s¡T e∫Ã ªªHêj·THê, ˝Ò∫
eT&çø£≥Tºø=ì ¬s+&ÉT yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢ y˚düT≈£îì ø±X‚Ù|ü⁄ ≈£L#√— sêÁ‹ ‘Ó\¢yês¡÷¢
ì<äs› T¡ +&É<Tä . ˙≈£î »ãT“#˚dTü +Ô ~ >∑÷&ÜqT. Ç˝≤ #˚d÷ü Ô e⁄qï ø=B› ñ+≥÷H˚ e⁄+≥T+~.
ãfi¯fl <ä>sZ∑ ¡ mes√ ˇø£sT¡ ñ+{≤s¡T. sê, eT&ç>≥∑ Tºø√eTì ‘=+<äs¡ ô|{≤ºsT¡ . ô|<äy› ê&ÉT
Äj·Tq n˝≤ ã\e+‘·ô|&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ Ç+ø£ u≤>∑T+&É<ìä eT&ç>≥∑ Tºø√&ÜìøÏ ˝À|ü\øÏ
yÓfi≤flqT.
HÓeTà~>± n+<ä] uÛÀ»Hê\÷ nsTTHêsTT. düTe÷s¡T ‘=$Tà~ >∑+≥\sTT+~.
»qeT+‘ê ãfi¯fl <ä>sZ∑ ¡ #˚sês¡T. ãfi¯ófl dü]b˛j˚T≥≥T¢ ˝Ò<Tä — |ü˝≥¢… ÷s¡T, e÷ e÷eT>±]øÏ
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 71
|ü\T≈£îã&ç m≈£îÿe— n+<äTø£ì }fiÀfl yêfi¯ófl ≈£L&Ü dü>e∑ TT eT+~ ô|[fløÏ ãj·T\T<˚sês¡T.
ñqïeT≥Tº≈î£ ãfi¯fl˝À¢ ã+&ç ø=ø=ÿø£ÿ CÀ&Ü #=|üq <ä+|ü‘T· \+‘ê düsT¡ ≈› î£ Hêïs¡T. mefi¯flì
~>∑eT+fÒ yêfi¯fløπ ø√|üeTT. b˛˙ nì Ä ã+&ç˝À Ç+ø=ø£fifl¯ ì ≈£L#√u…{HºÏ ê ø√|üyT˚ —
@˝≤>∑T? Ç+ø± ø=ìï ãfi¯ófl |æ*|æ+∫ M˝…q’ +‘· es¡≈î£ Ä&Éyêfi¯flq÷, |æ\\¢ q÷ møÏÿ+∫
‘·øÿÏ qyêfi¯flqT ø=+‘·eT+~ì ø=+‘· <ä÷s¡eTT q&ÉeeTHêïeTT. ãfi¯flyêfi¯fl˝À ˇø£‘ì· øÏ
H˚q+fÒ #ê˝≤ uÛøÑ Ô° ` >ös¡eeT÷q÷ ` m+<äTø√ ‘Ó*j·T<äT. ªªu≤ã÷ >±+BÛeTVü‰‘·Tà\T˝≤
ñ+{≤s¡T, yê&Ó|ü &É÷ Äj·TqTï #·÷&É˝<Ò Tä ˝…+&ç. ` ‘·eT¬sø£ÿ&É ≈£L#·THêï <ÓôV≤y˚+Á<ä
düu˝ÑÛ ≤>∑T+≥T+<ä+&ç. ‘·eTs¡T Hê ã+&ç˝À ≈£Lk˛+&ç. Hê ã+&ç yπ̊s nfÒôº |{Ïº me«s¡÷
mø£ÿ≈£î+&Ü #˚kÕÔq+&ç,‘·eTs¡T <äjT· #Ój÷· ´\+μμ &Óì, Ä ã+&ç˝À eT]ø±düÔ >∑&y¶ç d˚ ,æ
Hê |üsT¡ |ü⁄ |ü]∫ Hê kÕe÷qT dü]› nfÒôº |{≤º&TÉ .
e÷ Ä$&ÉqT ã+&ç mø£ÿeT+fÒ |æ\¢yê&çøÏ bÕ\Tb˛dæ ekÕÔqqï~. ªbÕ\T
bıj·T´&ÜìøÏ #Ó+#ê ø£q|ü&˝É <Ò Tä .ô|f…˝º À ô|{Ïqº ≥TºHêïqT.μ nì ‘Ó|Œæ +∫ #·÷dæ+~.
ø£q|ü&É˝Ò<äT. Hê ô|f…º˝À #·÷∫q C≤„|üø£eTT Hê≈£î— n+<äTø£ì Hê ô|f…º ‘Ó|æŒ+∫
#·÷kÕqT.n+<äT˝Àq÷ ˝Ò<äT. Ç+‘·{À¢πø e÷ ô|<ä›|æ\¢ e∫Ã ªHêHêï, Hê ô|f…º˝À
e⁄qïμ<äqï~. ø±uÀ\TqqTø=ì <ëì ô|f…º ≈£L&Ü ‘Ó|æŒ+∫ #·÷XÊqT. n+<äT˝Àq÷
˝Ò<Tä . e÷ Ä$&É≈î£ @<√ C≤„|øü e£ TT e∫Ã eTTKeTT $bÕŒ]+~. ª@MT #Ó$T#ê ø£q|ü&<¶É ëμ
nHêïqT. ªÄqyê\T>± ñ+≥T+<äì |æ\y¢ ê&ç ñj·÷´\ ‘={Ï˝º À |üsT¡ |ü⁄øÏ+<ä ô|{≤ºqTμ
nì ˇø£ÿ |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl #Ó+#ê rdüTø=∫Ã bÕ\T bıj·T´&É e÷s¡+_Û+∫+~. ª@&çdqæ fÒº
e⁄HêïsTT ‘Ó*$‘˚≥\Tμ nì $düT≈£îÿì H˚qT ô|f…\º T düe]+∫ ã+&ç˝À ô|{Ï+º #˚d]ü øÏ
|æ\y¢ ê&çøÏ bÕ\T bıj·T´&ÉeT÷ nsTT+~. j·÷eqà+B ãfi¯fl˝À¢ møÏÿ ãfi¯ófl kÕπ>dü]øÏ
|ü<øä =+&ÉT >∑+≥\sTT+~. m<äT≥ eTT|üŒsTTeTsTTfi¯fl Á|üj÷· DeTTqï~. ÁøÏ+<ä q&ÉTdü÷qÔ ï
e÷ ô|<ä› u≤eeT]B eT]ø=+<äsT¡ j·TTe≈£î\÷q÷ ªªNø£{˝Ï À ˇ+≥]>± edüTHÔ êïs¡T—
uÛj
Ñ T· eTT y˚dTü +Ô <˚y÷Ó μμ qì uÛÀ>∑eTTyêfi¯fl ãfi¯fl˝À ø=+#ÓeTT Çs¡T≈£î>±e⁄Hêï düsT¡ ≈› î£ Hêïs¡T.
‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq ¬s+&ÉT >∑+≥\e⁄‘·T+~. ã+&ÉT¢ HÓeTà~>±, ìX¯Ùã›eTT>±,
≈£îìøÏbÕ≥T¢ |ü&ÉT‘·÷ yÓ&ÉT‘·THêïsTT. ãfi¯fl˝À »q+ ≈£L&Ü m+‘· Çs¡T≈£î>± e⁄Hêï
n˝≤π> ≈£L#·Tì ≈£îìøÏbÕ≥T¢ |ü&ÉT‘·THêïs¡T. e÷ ã+&ç˝À |æ\¢\T ≈£î˝≤kÕ>±
ìÁ<äb˛‘·THêïs¡T. e÷ Ä$&É qqTï dü+uÀ~Û+∫ ªn˝≤ ‘Ó\y¢ ês¡÷¢ m˝≤ ≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T.
ø±ùd‡|ü⁄ n˝≤ |ü&ÉTø√+&ç. H˚qT ø±düÔ düs¡T›≈£î+{≤qTμ nì nø£ÿ&É ‘·H˚ |ü&ÉTø=ì
ìÁ<äb˛sTT+~!
72 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘Ó\y¢ êπsdü]øÏ ˇø£ Á>±eTeTT #˚]HêeTT. nø£ÿ&É Ä |üP≥≈£î Ä–, e+≥ #˚dTü ø=ì
uÛÀ»Hê\T #˚d,æ eT<Ûë´Vü≤ïeTT s¬ +&ÉT >∑+≥\≈£î ãfi¯ófl ø£{+ºÏ #êeTT. eT<Û´ä eT >√<ëe]
bÕj·T ˇø£{Ï <ë≥e\dæ e∫Ã+~. n~ düTe÷s¡T ˇø£ yÓT\Æ T yÓ&\É TŒ e⁄+≥T+~. Ç+ø±
bòÕ\TZDe÷düyT˚ nsTTHê n+<äT˝À ˙s¡T ˝Ò<Tä . eT<Û´ä qTe÷Á‘·+ ø=~›>± e⁄qï~. ãfi¯ófl
b˛ì#êÃs¡T. ÇdüTø£˝À ãfi¯ófl q&Ée&ÉeTT ø£wüºeTT>± e⁄qï<äì eT>∑yêfi¯flqT ~–
q&ÉeeTHêïs¡T. #·∫Ãq≥Tº ~– HÓeTà~>± q&ÉTdüTHÔ êïeTT. m+&É ô|q’ HÓ‹Ô e÷&ÉTdüTqÔ ï~.
n&ÉT>∑Tq ø±fi¯ófl n+≥T≈£îb˛‘·THêïsTT.
Ç+‘·˝Àπø ˙fi¯fl <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]HêeTT. düs<¡ ë>± ˙fi¯fl˝À q&Ée e#·TÃqì ø=+<äsT¡
Ä&Éyêfi¯Sfl, |æ\\¢ ÷ ≈£L&Ü ~–Hês¡T. Mfi¯flqT #·÷∫ uÛÀ>∑eTT yêfi¯ófl ≈£L&Ü ãfi¯fl˝À
qT+∫ ≈£î˝≤kÕ>± ~–, ˙fi¯fl˝À ‹|ü≈£î+≥÷, qe⁄«≈£î+≥÷, y˚fi≤ø√fi≤˝≤&ÉT≈£î+≥÷
q&Ée&É e÷s¡+_Û+#ês¡T. ãfi¯flyêfi¯fl≈£î ø=+#ÓeTT n\¢] #˚<ë›eTì ãT~Δ |ü⁄{Ï+º ~. m&Éøπ¢ dæ
#·÷XÊs¡T. m&ÉT¢ Á>∑V≤æ +∫ ø£fió¯ fl MT{ÏHêsTT— ãfi¯flyêfi¯ófl ª|ü|Œü μ nHêïs¡T. yêfi¯flqT $&ç∫ô|{Ïº
ˇø£ÿ |üsT¡ >∑Tq |üsT¡ >¬ ‹ÔHêsTT—á dü+>∑‹ uÛÀ>∑eTT yêfi¯ófl ø£ìô|≥º˝<Ò Tä . ˙fi¯fl˝ÀqT+∫
Çe‘·\≈£î e∫Ã ¬s+&É&ÉT>∑T\T yÓfi‚fldü]øÏ ø±fi¯ófl #·Ts¡T≈£îÿeTHêïsTT. ãfi¯fl yêfi¯flqT
øπ ø£yX˚ Ês¡T. Ç+¬øø£ÿ&É ãfi¯ófl ` n|ü&˚ ne‘·\ ˇ&ÉT≈¶ î£ #˚]HêsTT. Çø£ÿ&ç+ø£ yêfi¯ófl
y˚dqæ >∑+‘·T\÷, øπ ø£\÷, #˚dqæ n\¢Ø ˝…øÿ£ ˝Ò<Tä . @$T #˚ùdÔ @$T ˝≤uÛeÑ TT? n˝≤π>
q&Éee\dæ e∫Ã+~. eTq eT>∑yêfi¯ófl yêfi¯flq˝≤ q&ÉeìkÕÔsê? eTqyêfi¯fl≈£î Ád”Ô\
|ü≥¢ >ös¡eeTT ˝Ò<Hä ~˚ e{Ïeº ÷≥. ‘·øDå£ + |ü~eT+~ j·TTe≈£î\T ‘·eT bÕ<äsø¡ \å£ T rdæ
yêfi¯fl <ä>sZ∑ ≈¡ î£ $dæsês¡T ` ‘=&ÉTø√ÿeTì. eT]ø=+<äsT¡ ‘·eT ø£+&ÉTyê\T –s¡yêfÒXÊs¡T
` yê≥¢MT<ä q&ÉTeeTì, Ç˝≤+{Ï yêfi¯flqT #·÷dü÷Ô ≈£L&Ü eTq yêfi¯fl≈£î Chivalry
˝Ò<+ä fÒ e|üø√>∑\e÷?
dü÷sê´düeÔ Tj·TeTT nj˚Tdü]øÏ ô|[fl ≈£îe÷¬sÔ >±] Á>±eTeTT #˚sêeTT. $yêVü≤eTT
‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq. kÕe÷qT $&ç~˝À düsT¡ ≈› î£ ì, s¬ +&ÉT yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢ y˚dTü ≈£îì
¬s+&ÉT ≈£îqT≈£î\T r<ë›eTì |ü&ÉT≈£îHêïqT. ø£qTï eT÷XÊH√ ˝Ò<√, ˇø£ ô|<ä›eTìwæ
‘=+<äs>¡ ± qqTï˝Ò|,æ ªªnj·÷´ m+‘Ó+’ <ä+&ûμμ nHêï&ÉT. Hê≈£î ˇfi¯ófl eT+&ç+~. eT+&É<Tä
eT]? Ç+‘· eT+~ e⁄+&É>± f…ÆeTT ‘Ó\TdüTø√{≤ìøÏ qH˚ï ˝ÒbÕ©? >∑&çj·÷s¡eTT
‘·\ÁøÏ+<ä ô|≥Tº≈î£ |ü&TÉ ≈£î+{≤ qqT≈£îHêï&Ü? áj·TqTï @&ç|<æ ë›eTì ãT~Δ |ü⁄{Ï+º ~.
ªªm+‘˚$T≥+&û, m+‘· nsTTHê nsTTq <˚qTμμ nHêïqT.ªªn~ ø±<ä+&û düTe÷s¡T m+‘·
ne⁄‘·T+<ä+&ûμμ nHêï&ÉT. ªªÇ|üŒ{ÏøÏ eT÷&ÉT y˚\T nsTT+<ä+&ç, Ç+ø± ô|fi¯fl+‘ê
eTT+<˚ ñqï~μμ nHêïqT. Ä Áu≤Vü≤à&ÉT ‘Ó\¢uÀj·÷&ÉT. Nø£{À¢ Hê≈£î ø£qã&É˝Ò<äT.
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 73
nsTTHê ø±ì ‘Ó\u¢ ÀsTT e⁄+&Ü\qT≈£îHêïqT. ªªªn~ø±<ä+&ç nj·÷´, &ÉãT“ dü+>∑‹
ø±<ä+&ç. düTeTTVüAsêÔì øÏ+ø± m+‘· eé~Û ñqï<√ ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTì mìï
>∑+≥˝…q’ <√ n&ç>±q+&çμμ nHêï&ÉT dü$qj·TeTT>±. ªªzsTT ˙ sTT\T¢ ã+>±s¡+>±q÷,
n~≥j·÷´, H˚ ì˝≤ nqT≈£îHêïqT— düsπ f…eÆ TT dü+>∑‹ Hê≈£î m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~ u≤ã÷,
ìÁ<äb˛‘·Tqï yê&çø.Ï >∑&j ç ÷· s¡eTT ‘·\ÁøÏ+<ä ñ+≥T+<äqT≈£îHêïsê? ˝Òø£ HêπøyÓTHÆ ê
~eĆ≤„q eTTqï<äqT≈£îHêïsê? Ç|ü&˚ ≈£îqT≈£î |ü&TÉ ‘√+fÒ eTTì–b˛sTTq≥Tº ˝ÒbÕs¡T?μμ
nì ne‘·\ yÓ|’ ⁄ü ≈£î ‹]– |ü&TÉ ≈£îHêïqT. Ä Áu≤Vü≤à&ÉT e÷s¡Te÷≥ ˝Ò≈î£ +&Ü #·ø±ÿ
b˛j·÷&ÉT.
eT∞fl m˝≤>√ ‘·+{≤\T |ü&ç ø£qTï eT÷XÊqT. #·øÿ£ ì ø£\ e∫Ã+~. ø£\ eT<Û´ä ˝À
e⁄+&É>± e÷ #êø£* yê&ÉT ø=+#ÓeTT ne÷j·T≈£î&ÉT ` e∫Ã Vü≤&Ü$&ç>± qqTï ˝ÒbÕ&ÉT.
ªu≤ã÷, ô|[fl≈£îe÷s¡T&ÉT >±]øÏ m<äTs¡T dü+<˚V≤ü eTe⁄‘√+~≥+&ç, e÷eTj·T´>±s¡T
‘·eT]ï <äjT· #ÓjT· ´ eTHêïs¡+&çμμ nHêï&ÉT. yê&ÉT ˝Ò|qæ +<äT≈£î ø=+&É+‘· ø√|ü+ e∫Ã+~.
ø±ì yê&ç e÷≥≈£î qe⁄« e∫Ã+~. m<äTs¡T düHêïVü≤eTì yê&ç ñ<˚X› y¯ TÓ Æ e⁄+≥T+<äqT
≈£îHêïqT. ô|+&ç¢≈£îe÷s¡T&ÉT >±]¬ø’Hê düπs. yê] ‘·+Á&ç>±]¬ø’Hê düπsqT. m<äTs¡T
dü+<˚V≤ü eTj˚T´~, |üøÿ£ dü+<˚V≤ü eTj˚T´~— H˚qTeT≥Tº≈î£ sêqT, á e÷≥T qTe⁄« ø±ì,
˙ yês¡dTü \T >±ì, ‘·~‘·sT¡ \T >±ì mes¡T e∫Ã qqTï ˝Ò|Hæ ê ãTÁs¡ ã<ä\› T ø=&É‘êqT.
á dü+>∑‹ n+<ä]‘√q÷ #Ó|ü. nedüs¡yÓTÆ‘˚ ø£s¡DeTT>±] ‘√{Ï #Ó|æŒ kÕ{Ï+|ü⁄
#˚sTT+#·eTqT. Á|üe÷<äeTT »]–q ‘·sT¡ yê‘· @eTqTø=ì @MT ˝≤uÛeÑ TT˝Ò<Tä μμnHêïqT.
yê&ÉT Vü≤&É*b˛sTT H√s¡T eT÷düT≈£î #·ø±ÿb˛j·÷&ÉT.
Ç+ø£ ì<äs› ¡ ã≥º˝<Ò Tä . $&ç~˝À n+‘ê ô|[fløÏ yÓ[flb˛j·÷s¡T. e∫Ãq<˚ ô|[fløÏ
ø£<ë! #·÷∫e<ë›eTT ˝Òøb£ ˛‘˚ u≤>∑T+&É<qä Tø=ì, ˝Ò∫, #êø£* ‘Ó∫Ãq ùd\eTT »Ø|ü+#·
ø£{,ºÏ wüs÷¡ ,º ø√≥÷ ‘=&ÉTø=ÿì, ñbÕŒ&É »Ø K+&ÉTyê ô|q’ y˚dTü ø=ì ô|[fl |ü+~{À¢øÏ
#˚sêqT. |ü+~{À¢ »qeTT øÏ≥øÏ≥ ˝≤&ÉT‘·THêïs¡T. ˇø£ |üøÿ£ qT y˚TEyêD° »s¡T>∑T‘√+~.
Ä&Éyêfi¯fl+‘ê ˇø£ |üø£ÿqT ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. |ü+&ç‘·T\ y˚<ä|òüTÀwü‘√ |ü+~] e÷s¡T
ÁyÓ÷>∑T‘√+~. H˚qT HÓeTà~>± »Hêìï ‘·|æŒ+#·T≈£îì eTT+<äT ≈£Ls¡TÃHêïqT.
ô|+&ç≈¢ î£ e÷¬sqÔ T <Ûëq´|ü⁄ ‘·≥˝º Àô|{Ïº n|ü&˚ |ü+~{À¢øÏ rdüT≈£îe#êÃs¡T. Ä ne÷àsTT
ˇø£ÿkÕ] ‘·\jÓT‹Ô düuÑÛ øπ dæ #·÷dæ eT∞fl ‘·\e+#·Tø=ì HÓeTà~>± ô|[fl ø=&ÉT≈£îyÓ|’ ⁄ü
#·÷dæ+~. ô|[flø=&ÉT≈£L Ä |æ\¢ øπ dæ #·÷düTHÔ êï&ÉT. Ç<ä]› ø£fiS¯ fl ø£\TdüT≈£îHêïsTT. ˇø£ÿ
ø£Då eTT Ç<äs› ÷¡ düuÑÛ dü+>∑‹ eTs¡∫b˛j·÷s¡T. yêfi¯fl˝Ò‘· Vü≤è<äj÷· ˝À¢ @$T ñ<˚«>∑eTT
74 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£*–+<√, yêfi¯fl ˝Ò‘· eTqdüT\˝À @$T uÛ≤yê\T |üsT¡ >∑T˝…‹HÔ êjÓ÷ mes¡T ‘Ó\TdüTø√
>∑\s¡T? yêfi¯fløπ ‘Ó*j·T<äqTø=+{≤qT.
ªªø±fi¯ófl |üfiËfleTT˝À ô|≥TºHêj·THêμμ nHêï&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT. ø£Hê´Á|ü<ë‘· ô|[fl
ø=&ÉTøÏÿ ø±fi¯ófl ø£&ç–, ø=+#ÓeTT >∑<äZ<ädü«s¡eTT‘√ ªø£Hê´+ ø£qø£ dü+|üHêï+...
<äX¯|üPπs«cÕ+... XÊX¯«‘· ÁãVü≤à˝Àø£ ìyêdü dæ<äΔ´s¡ú+μ nì ø=ã“]|ü+&É÷ |æ\¢q÷
|æ\y¢ ê&çø#Ï êÃ&ÉT. yêfi¯fl ñ<˚X› e¯ TT. nq>± á eT+Á‘·ø±s¡T\ ñ<˚X› e¯ TT, @$T{À— Áù|eT
dü+>∑‹ yêfi¯fl≈£î @MT ‘Ó*j·T<˚y÷Ó nqT≈£î+≥÷ @$TfÒ$T{À Ä˝À∫dü÷Ô ≈£L#·THêïqT.
ô|[flø=&ÉT≈£î ˝Ò∫ eT+>∑fi¯dü÷Á‘·eTT eTT&çy˚düTÔHêï&ÉT. Áu≤Vü≤àDT ˝≤os¡«~düTÔHêïs¡T.
neT+>∑fiy¯ T˚ MT $qã&É≈î£ +&Ü uÛ»Ñ +Ár\T yêsTTdüTHÔ êïs¡T. Hê J$‘·eTT˝À Ç≥Te+{Ï
ø£Då y˚T ˇø£{Ï C≤„|øü e£ TT e∫Ã+~. ø£fió¯ fl ø=+#ÓeTT #ÓeT]ÃHêsTT. ‘·\ m‹Ô Ä&Éyêfi¯ófl
≈£Ls¡TÃqï yÓ|’ ⁄ü #·÷XÊqT. e÷ Ä$&É ≈£L&Ü Ç+Á<ä˙˝≤\ ˝≤>± yÓTs¡TdüTqÔ ï ‘·q $XÊ\
H˚Á‘ê\‘√ Hêπødæ #·÷k˛Ô+~. e÷ Ç<ä]› ø£fiS¯ fl ø£\TdüT≈£îHêïsTT. ø=+‘·ùd|ü⁄ |üPs¡«
düàè‹˝À Á|ü|+ü #·eTT eT]∫ b˛j·÷qT. ‘·øÿÏ q Ä&Éyêfi¯fl ø£fiS¯ fl ‘·eT uÛsÑ \Ô¡ ø√düeTT
yÓ‘·T≈£îÿ+≥Tqï≥T¢ ‘√∫+~ Hê≈£î. Ä nsTT<äT s√E\÷q÷ Á|ü‹ ø£åDeT÷ ‘·eT
|üPsê«qTuÛeÑ eT+‘ê »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ã≈£îì Ä&Éyêfi¯ófl nbÕs¡yTÓ qÆ Äq+<ä+ nqTuÛ$Ñ kÕÔsq¡ T
≈£î+{≤? yêfi¯fl≈£î bÕ|ü+ m|ü&É÷ es¡eÔ ÷qy˚TMT ˝Ò<qä T≈£î+{≤qT. >∑‘e· TT düàè‹øÏ
‘Ó#T· Ãø√e&É+, uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ T >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·&eÉ T÷. á˝≤π> yêfi¯fl≈£î s√E\T yÓ&TÉ ‘·÷
e⁄+{≤j·TqT ≈£î+{≤qT. e÷ ô|<ä› |æ\¢ nsTT<˚fi¯fl~. ô|[fl≈£L‘·Ts¡T <ä>∑Zs¡ ì\ã&ç
»]π><ä+‘ê ãVüQ ÁX¯<äΔ>± #·÷k˛Ô+~. <ëì uÛÑ$wü´‘·TÔqT >∑T]+∫ n~ ≈£L&Ü
Ä˝À∫düTÔqï<˚yÓ÷!
‘·\+Áu≤\T b˛düTø√e&ÉyÓTÆq~. |òü\Á|ü<ëqeTT *|æŒ+∫ eT+>∑fi¯Vü‰s¡‘·T*∫Ã,
e<Û÷ä es¡T \qT |”≥\ MT<ä qT+∫ ˝ÒeBdæ ˇø£ÿkÕ] $&ç~˝ÀøÏ rdüT≈£îe#êÃs¡T. eTT&ç
|ü&bç ˛sTT+~— Ç+ø£q~ ÁãVü≤à≈£î ≈£L&Ü nuÛ<Ò ´ä eTT.
ø±e\dæq <˚$T{À nsTTb˛sTT+~. eT÷&ÉT eTTfi¯Sfl |ü&Ü¶sTT. Ç+ø£qT $T–*+~
Ä&É|&ü TÉ #·T ˝≤+#ÛH· ê\÷, $j·T´|ü⁄sê\T ˝≤+#ÛH· ê\÷, n\T¢&TÉ ˝≤+#ÛH· ê\÷, n\T¢&TÉ
n\>∑&eÉ T÷, Ä&É|&ü TÉ #·÷ n\>∑&eÉ T÷, e∫Ãqyêfi¯ófl n\>∑&eÉ T÷, eT<Û´ä qT Ä&Éô|[flyê]
ÁbÕD≤\T ‹j·T´&ÉeT÷qT. m˝≤>√ n˝≤>∑T yêfi¯fl <ä>sZ∑ q¡ T+∫ e∫Ãq+‘· sêã{Ïº yêfi¯flqT
~yê˝≤ m‹Ô+∫q+‘· |üì #ÓjT· ´&ÉeTT. n|üŒ{Ïøπ ˇø£fifl¯ ≈£L ‘·è|æÔ ˝Òøb£ ˛e&ÉeT÷.
Çø£ ô|[fløÏ e∫Ãq eT>∑yêfi¯fl≈£î |üHe˚ TT+~? @MT ˝Ò<ìä b˛e#·TÃHê? b˛s¡T.
nsTT<äT s√E\÷ ñ+&É&eÉ T÷, Ç+ø± M˝…‘’ ˚ ‹]– >∑èVü≤Á|üyX˚ ÊìøÏ ≈£L&Ü sêe&ÉeT÷qT.
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 75
Ç+ø£ nsTT<äT s√E\÷ Çø£ÿ&É ≈£L#·Tì, uÛÀ»qeTT\ <ä>sZ∑ ˙¡ ‘·>±<ë— |ò\ü Vü‰s¡eTT\
<ä>sZ∑ ¡ ‘·>±<ë— uÛÀ>∑eTTy˚Tfi¯eTT <ä>sZ∑ ¡ ‘·>±<ë— mefi¯Sfl @MT H√¬s‘·&Ô ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä —
Ç<˚eTì nq&ÜìøÏ M\T ˝Ò<äT. @eTHêï n+fÒ ø√|üeTT e∫Ã ˝Ò∫b˛e&ÉeTT, á
e÷Á‘·eTT düsT¡ u› ≤≥T #˚dTü ø√˝Òøb£ ˛‘˚ ô|[fløÏ |æ\e&É yÓT+<äTø£ì ìwüOs˜ e¡ TT ˝≤&É&eÉ TT.
Ç≥Te+{Ï eTVü‰eTVüQ\ J$‘·eTT\T Áyêj·Te˝…q+f…. yês¡T @j˚T $yêVü‰\˝À m˝≤
<Óã“˝≤&çq~ ‘·|Œü Ç+ø£ Áyêj·Te\dæq Vü≤+X¯eTT @MT ñ+&É<qä T≈£î+{≤qT.
Ç+ø£ ‘ê+ã÷˝≤\T ùd$+∫ y˚TEyêD°\ <ä>∑Zs¡≈£î #˚s¡T‘ês¡T. b˛˙, e∫Ãq
yêfi¯ófl yêfi¯fl $<ä´ #·÷∫ dü+‘√wæ+#·e#·TÃHê, ñ"VüA ` #·øÿ£ ì C≤e∞ ø±ì, |ü<+ä
ø±ì XÀ¢ø+£ ø±ì, nwü|º ~ü ø±ì, bÕ&ç n_ÛqsTTdüT+Ô fÒ mes√ ˇø£ ne÷j·T≈£î&ÉT eTVü‰
$<ë«+düT&ÉT˝≤ eTT+<äT≈£î e∫Ã @ <˚˙ Væ≤+<ä÷kÕú˙ bÕ&Éy˚ nq&É+. bÕ|ü+, m+‘·ø√|ü+
|üùdeÔ T≥Tº≈î£ yêfi¯ófl j˚T$T#ÓjT· ´>∑\s¡T. Væ≤+<ä÷kÕú˙ bÕ&ÉT‘·T+fÒ Ç+ø√ ô|<äe› Tìwæ
ªªÇø£HH’Ó ê H˚$T á e÷j·TeT≥¢μμ nì bÕ&ÉeT˙ ‘·q <˚XÊ_Ûe÷q+ Á|üø{£ kÏ ÕÔ&TÉ . Hê≈£î
n_Ûqj·TeT+fÒ #ê˝≤ n_Ûe÷qeTT. e∫Ãq »≥Tº˝À ˇø£ >=|üŒ $<ë«+düTsê\T
ñqï<äì $HêïqT. kÕeø±X¯eTT>± #·÷<ë›eT+fÒ @˝≤>∑T? ndüV≤ü éTT y˚dæ ˇø£ÿs√Eq
nø£ÿ&É ≈£L#√˝Ò<äT. düHêsTTbÕ≥≈£î&ç#˚‘· bÕ&ç+∫ H˚ H=ø£ÿ&ç˙ nø£ÿ&É ≈£L#·Tì
Äq+~+#˚yê&çì.
m˝≤>∑sTT‘˚H˚$T, nsTT<äT s√E\÷ >∑&ç∫HêsTT. nsTT<äe s√Eq ø£fi¯fl˙fi¯ófl
>∑≈î£ ÿ≈£î+≥÷, ªªnwüeº sê¸ uÛyÑ ‘˚ ÿ· Hê´ |ü⁄Á‘·q‘êŒ*‘êeTj·÷... nì |æ\q¢ T eTTKT´˝…q’
yês¡+<ä]ø° e|üŒ#ÓbÕŒs¡T. #·÷#˚ yêfi¯fl+<ä]ø°, n+<äT˝À eTTKéTT>± Ä&Éyêfi¯fl≈£î,
ø£fifl¯ ˙fi¯ófl e∫ÃHêsTT.
Vü≤&Ü$&ç>±, b˛sTTq$ b˛>± ñqï$ ô|f…˝º À düsT¡ ø› =ì ì<äs› T¡ ¢ ˝Òø,£ y˚fi|¯ ≥ü Tºq
‹+&ç˝øÒ ,£ ‹qï~ ns¡>ø∑ ,£ |æ\\¢ ≈£î b˛wüD˝Òø,£ q\T>∑T&ÉT|ü&ç Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ ≈£îHêïeTT.
e<Û÷ä es¡T\T ≈£î&çø±\T eTT+<äTô|{Ïº >∑èVü≤Á|üyX˚ e¯ Tj·÷´s¡T. eTs¡THê&ÉT düe÷sê<Ûqä ,
ÄsêÁ‹ uÛ≤e÷ø£˝≤|üeT÷qT. Ä eTs¡Tdü{Ï ~qeTT uÛÀ>∑eTTyêfi¯ófl dü+uÛ≤eq |ü⁄#·TÃ≈£îì
X¯\e⁄ rdüT≈£îHêïs¡T. Ç+ø£qT, yêfi¯óflyÓ&ÉT‘·÷ ñ+fÒ M~Ûbıs¡T>∑THê }fiÀfl
yÓTT>∑|⁄ü s¡T>∑T\+‘ê u≤s¡T\T r]Ã ì\ã&Ü¶sTT. |æ\y¢ êfi¯ófl #Ó&bç ˛‘ês¡T. eTq $Tø£ÿ&ÉT+fÒ
yêfi¯ófl sês¡Tø£<ë nì ô|<ä›yêfi¯ófl e#êÃs¡T. ô|<ä›yêfi¯ófl #·÷&É>± ˝Òì~ eTqeTT
#·÷&É≈£L&É<ë nì ≈£îÁs¡yêfi¯ófl e#êÃs¡T. ø=+<äs¡T }s¡T bı*y˚Ts¡<ëø± kÕ>∑q+|æ,
_ø£ÿyÓTTVü‰\T y˚düT≈£îì yÓq≈£îÿ e#êÃs¡T. ø=+<äs¡T kÕVü≤düeTT ø£\yêfi¯ófl ãfi¯fl‘√{Ï
≈£L&Ü |ü&Ée\ ø±\e\ <ëø± yÓ[fl yêfi¯flqT |ü&Ée møÏÿ+#ês¡T. |ü&Ée >∑≥TºqT
76 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêdüT≈£î+~.˝À|ü*øÏ ‘=j·Té\dæe∫Ã+~. düs<¡ ë>± Ç+<äT˝À ø=+<äsT¡ ≈£îÁsêfi¯ófl |ü&eÉ
q&ç@{À¢øÏ yÓfi‚fl <ëø± ‘√XÊs¡T. Ç+ø£ eTTì–b˛‘ê y˚TyÓ÷qì uÛÑj·T|ü&ç Çe‘·\øÏ
e#êÃs¡T. X¯\e⁄ |ü⁄#·TÃø=ì yÓ&<É ëeT+fÒ uÛÀ>∑eTT yêfi¯ófl ø£q|ü&˝É <Ò Tä . ø=+‘·<÷ä s¡eTT
yêfi¯fl |ü&eÉ ˝≤–Hê eTTøÏÔ edüT+Ô <äì s¬ +&ÉT yÓTfiÆ fl¯ <ä÷s¡eTT ˝≤≈£î<ëø± ˇø£ÿ $düTs¡Tq
˝≤≈£îÿb˛j·÷s¡T. |ü&TÉ #·T<äqeTT, |ü&eÉ ˝À uÛÀ>∑eTTyêfi¯ófl dü+‘√wækÕÔsH¡ ˚ ñ‘ê‡Vü≤eTTqT
$düTs¡Tø± øπ $T?
uÛÀ>∑eTT yêfi¯ófl á˝À|ü⁄q yêfi¯fle÷≥ eT]∫b˛sTT. |ü&eÉ ˝À ˇø£ es¡≈Ô î£ ì‘√{Ï
dü+uÛ≤wüD Äs¡+_Û+#ês¡T. |ü&eÉ ˝≤≈£î <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã+~. á ≈£îÁs¡yêfi¯ófl |ü&eÉ ˝Àπø
yÓ[fl uÀ>∑eTT yêfi¯flqT dü+uÀ~Û+∫ y˚T$T+ø£ yÓ&‘É êeTì nHêïs¡T. Mfi¯fl HÓ|ü &ÉT »qà
eT<Û´ä eT+<äT #·÷&Éq≥Tº q{Ï+∫ ªª∫‘·eÔ TT <ëπsb˛j˚T yêfi¯fl+‘ê e÷‘√{Ï #Ó|Œæ yÓfifl¯ qø£ÿs¡
˝Ò<Tä μμ nHêïs¡T. á ≈£îÁs¡yêfi¯fløÏ ô|’ ÁbÕD≤\T ô|q’ m–]b˛sTTHêsTT. ˇø£fi¢̄ yÓTT>±\T
ˇø£fió¯ fl #·÷düT≈£îHêïs¡T. e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ ≈£îì ˇø=ÿø£ÿfi¯Sfl Hê\T>∑T \+KD≤\T
#˚XÊs¡T.
Hê≈£î ô|fi¯fl+fÒ eTVü‰ #Ó&¶É düs<¡ ë ` Ç+‘· ‘·+{≤ Ç+‘· >∑+<äs¡ >√fi¯eT÷, á
y˚TEyêDÏ‘√. á nø±\|ü⁄ uÛÀ»Hê\÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+fÒ eTVü‰ düs<¡ ë>±H˚ e⁄+≥T+~.
e<Û÷ä es¡T\T ÁbÕE„˝‘’… ˚ Ç+ø£ q&ç>±s¡÷— yêfi¯fl ô|[fl yêfi¯ófl ≈£L&Ü Äq+~kÕÔsq¡ T
≈£î+{≤qT. n+fÒ n~ dü«\Œ $wüjT· +. ô|[fl »s¡>&∑ +É eTq+ Äq+~+#·&yÉ T˚ Á|ü<ëÛ q
$wüjT· +.
e÷ u≤eeT]~ ô|[fl 77
#·\+
(1894 ` 1979)
Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ë kÕVæ≤‘·´ d”eT˝À #·\+

>±s¡T ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq ñô|Œq. Ád”ÔøÏ »]π> nHê´j·÷©ï,
nÁø£e÷©ï düVæ≤+#·˝Òø£ ø£\+ |ü{Ïºq dü+düÿs¡Ô. ø£$,
kÂ+<äs√´bÕdü≈£î&ÉT, Hê≥ø£ø£s¡Ô, qe˝≤ s¡#·sTT‘·,
‘· ‘ · Ô « y˚ ‘ · Ô . ∫qï ø £ < ∏ ä M]#˚ ‹ ˝À ˇø£ f… ø Ï ï ø ˘ q T
s¡ ÷ bı+~+#· T ø=ì, |ü ] |ü P s¡ í ‘ ê«ìï bı+~+~.
eÁC≤j·TT<Ûä+ ˝≤+{Ï yêéVü‰]ø£uÛ≤cÕ, »\bÕ‘·+
˝≤+{Ï XË©’ , kÕqTuÛ÷ Ñ ‹‘√ ≈£L&çq eTqdü‘Ô «Ô· |ü]o\Hê,
X¯øjÔÏ T· T‘· uÛ≤eÁ|øü ≥ £ Hê ` M] kıeTTà. ø£<ë∏ ìø± j·TT>∑
ìsêà‘·\˝À | Á e
ü TTKT\T.
s¡#·q\T : dÁ ,Ô” |ùÁ eT˝ÒK\T, ñ‘·sÔ ê\T— <Óe’ $T∫Ãq uÛ≤s¡´,
nMTHê, J$‘ê<äs¡Ù+ yÓTT<ä\>∑T (qe\\T), ø=ìï
e+<ä\ ø£<∏ä\T— |ü⁄s¡÷s¡e, X¯XÊ+ø£, ‘ê´>∑+ yÓTTˆˆ
(Hê≥ø±\T), Hê{Ïø\£ ÷, eT÷´õ+>¥‡ yÓTT<ä\>∑Tq$.
78 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~
ns¡sΔ êÁ‹ n&ç$˝À |ü⁄e⁄« |üPdæ+~. #·T≥÷º Nø£{ìÏ #·÷dæ, uÛjÑ T· y˚Tdæ, ªne÷àμ
nì @&çÃ+~. Ä≈£î\÷, ‘=&çeT\÷ <ä>sZ∑ >¡ ± rdüT≈£îì uÛj Ñ T· + ˝Ò<ìä ePsTT+#êsTT Ä
‘Ó\ì¢ |üd|æ ⁄ü e⁄«ì.
ªª@B?μμ n+~ |ü⁄e⁄«.
ªªmes¡T?μμ n+~ ‘·*r¢ >∑ Nø£{À¢+∫
ªªqqTï ˙ <ä–]Z øÏ rdüT≈£îy=#êÃ&É÷, n‘·qT.μμ
ªªmes¡T rdüTø=#êÃs¡T? H˚H˚ ‘Ó#T· Ã≈£îHêïqT ìqTï— Hê >±sêu≤ìï, Hê ã+>±sêìï,
Hê eTT<äT\› eTT]bÕìï. ìqTï.μμ
ªªqTy˚«Hê? mes√ nqT≈£îHêïqT. qTy˚«Hê Hê #˚‹ì |ü≥Tº≈î£ ì qø£Áå ‘ê\ eT<Û´ä
ì+∫ Ä&ÉT‘√, qe⁄«‘√, n{≤¢ ‘˚*y=∫Ã qìïø£ÿ&É ~+∫+~— zkÕ] ø£q|ü&TÉ .μμ
ªª‘Ó˝≤¢s˙¡ , qqTï#·÷<äT>› ±ì. Ç|ü&ÉT |ü&TÉ ø√.μμ
ªªuÛj
Ñ T· y˚Tk˛Ô+~. øÏ+~øÏ |ü&bç ˛‘êHê?μμ
ªªH˚qT |ü≥Tº≈î£ HêïqT ø±<ä÷?μμ
ªªÄø£˝kÒ ˛Ô+~. ne÷à!μμ
|ü⁄e⁄«H√{À¢øÏ yÓ#·Ã>±, ‹j·T´>±, y=+{Ïq+‘ê dü+‘√wü+‘√ ì+|ü⁄‘√ bÕ\T
y=#êÃsTT.
ªªy=#êÃyê?μμ nì y=fiÀfl ô|≥Tº≈î£ ì eP|æ+~ >±*.
ªªne÷à! @$T{Ï n{≤¢ bÕ≈£î‘√+~ Hê yÓqø£?μμ
ªª@+ ˝Ò<Tä — n~ bÕeTT. ‹+&çø√dü+ ‹s¡T>∑T‘√+~.μμ
ªªqqTï ‹+≥T+<ë?μμ
z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 79
ªªìHÓï+<äT≈£î ‹+≥T+~?#ê˝≤ eT+∫~. |æ≥|º \æ *¢ ï ‹+≥T+~— eTq CÀ*øÏ sê<äT.μμ
ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥¢ yÓqø£ì+∫ ns¡#Δ +· Á<√<äjT· eTÚ‘√+~. ø£fió¯ fl ô|<ä$› >± $|æŒ+~.
|ü⁄e⁄«. #Ó≥¢ ø=q\T yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. H˚\MT<ä dü+<äT˝À¢+∫ #ês¡\T>± yÓHïÓ \ bÕ≈£î‘√+~
Nø£{ìÏ |üøÿ£ \≈£î ‘√düT≈£î+{À, #·T≥÷º n&ç$ì #·÷dæ...
ªª#·÷&ÉT. ne÷à #·÷&ÉTμμ n+{À #·|Œü ≥T¢ ø={Ïº Ä&ç+~ |ü⁄e⁄«.
ìÁ<äøfi£ fl¯ ‘√ bÕ&ÉT‘√+~ ‘·*.¢
‘·˝‹… Ô ‘·*e¢ +ø£ #·÷dæ+~.
ªªm+‘· n+<ä+>± e⁄Hêïe⁄ ne÷à?μμ
‘·q ø£fifl¯ øÏ n+<äø£ ‘·*ì¢ r¬>\T Nø£≥˝¢ ÀøÏ ô|qy˚dTü ≈£îHêïsTT. |ü]eTfi≤\˝À
$s¡uÀdüT≈£îì q\¢ì ˙&É˝À¢ eP>∑T‘·THêïsTT Ä≈£î >∑TãTs¡T.¢
ªªme]MT<ä qe÷à ø±$*+#·T≈£îì n\T¢≈î£ Hêïe⁄? n‘·HeÓ s¡T >∑+;Ûs+¡ >± n{≤¢
qT+#·THêï&ÉT ˙ ãs¡Te⁄ yÓ÷k˛Ô.
ªªMT Hêqïμμ
ªªne÷à, ne÷à. ne÷à— mes¡T n{≤¢ øÏs¡ øÏs¡ eT+{≤s¡T?ne÷à. |ü≥Tºø√ qqTï.μμ
ªªn$ ø√‘·T\T, MT Hêqï ø√dü+ y=kÕÔsTT. ìH˚ï+ #ÓjT· é⁄ n$.μμ
ªªeT] Hêqï yê{Ïì....μμ
‘·q ù|s¡T |æ\TdüTHÔ êïs¡T. bÕ&ÉT‘√ yÓHïÓ \˝À ‘˚* ‘·q #·T≥÷º eT÷>∑T‘·THêïs¡T.
|ü⁄wüŒ øÏHïÓ s¡\T. ‘·HsÓ T¡ >∑TqT yêfi¯flì.
ªª|ü⁄{≤ºyê. qTe⁄« Çø£ÿ&É |ü⁄{≤ºyê?μμ
` #·T≥÷ºeT÷–, |ü⁄e⁄«ì ø£&TÉ >∑T‘·THêïs¡T. sπ ≈£î˝À¢ ∫qï∫qï H=≈£îÿ\T n+<ä+>±
~<ë›sT¡ . eT+#·TeTT‘ê´\ Vü‰sê\T y˚XÊs¡T.yêfi¯fl yÓqTø£ ‘·qøÏ ø£q|ü&≈É î£ +&Ü ˙&É˝À
mes¡T qT+#·THêïs¡T? ‘·qøÏ ‘Ó\TdüT mes√? m|üŒf…|üŒ{Ïì+N,nq+‘·ø±\+ì+∫,
nH˚ø£ s¡÷bÕ\˝À, nH˚ø£ ˝Àø±\˝À, nH˚ø£ Äq+<ë\˝À ‘·q‘√ #ÓsTT´ ø£*|æ mqï&É÷
‘·qqT y=<ä\ì Ä ˙&É mes¡T?
‘·q ‘·\ô|’ qT+∫, Nø£≥˝¢ Àì+∫ ‹j·T´ì |æ\T|ü⁄. <ä÷s¡+>± <˚ìø√düy÷Ó ns¡T|ü⁄.
Ä≈£î\˙ï ì*∫ $+≥THêïsTT. >±* ∫qï ‘·s+¡ >±\‘√ |ü⁄\ø£]+∫+~.
mes¡T? mes¡T? m+‘· yÓ‹øÏHê ø£ì|æ+#·ì mes¡T?
ªªne÷à? ne÷à? mes¡T?μμ
ªªø√yÓ\.μμ
ªªme]ï |æ\TdüT+Ô ~?μμ
80 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÁ|æj·TTDÏí.μμ
ªªsê&˚+?μμ
ªªNø£{Ï.μμ
ªªeT∞fl |æ\eeTqT.μμ
ªª|æ\TdüTÔ+~.μμ
ªªm+‘· n+<äeTe÷à á ˝Àø£+? H˚ HÓøÿ£ &É e⁄HêïqT Çø£ÿ&çøÏ sêø£?μμ
|ü⁄e⁄«øÏ m<äTs¡T>±, ô|<ä› ø±+‹ |ü⁄wüŒ+ n+<Ûøä ±s¡|⁄ü ‘·÷s¡TŒ XÊKq $ø£d+æ ∫
»«*k˛Ô+~. ‘˚*ø£>± ‘·qì ø£|æŒ q$«+#˚ eTãT“ ‘Ós¡˝À+∫ ‘·q yÓ\T>∑T #˚‘·T*ï
C≤k˛Ô+~ |ü⁄e⁄« y˚|⁄ü .

ñ‘·‡yê\T, yêsTT<ë´\T, ns¡T|ü⁄\T, dü+‘√cÕ\T.
eP&ÉTdüTHÔ êïs¡T. ‘√s¡D≤\T ø£&TÉ ‘·THêïs¡T. »j·T »j·T <Ûë«Hê\T #˚dTü HÔ êïs¡T.
Á|ü‹ eTãT“øÏ s¡+>∑T*ï n\+ø£]düTÔHêïs¡T. ÄÁ‘·T‘·>± dü+‘√cÕìï Ä|ü⁄ø√˝Òø£
Ç≥÷ n≥÷ |üs¡T¬>‘·TÔ‘·THêïs¡T. nì\≈£îe÷s¡T\T, <äTeTTà <äT\T|ü⁄‘·÷, n+<äØï
y˚T\Tø√eT+≥÷, m+&çq Ä≈£î*ï <ä÷s¡+>± ‘√ùdk˛Ô, #Ó≥T¢ >±*˝ÀøÏ H√fi¯ófl ‘ÓsT¡ #·Tø=ì
Äs¡–düTHÔ êïsTT Á|ü<eä∏ T uÛÀ»Hêìï.
ø±+‹, ø±+‹ Á|ü|+ü #·eT+‘ê ø±+‹. Äø±XÊqï+‘ê Äq+<ä+‘√ ì+|ü⁄‘√ ø±+‹.
n\\eT˝Ò¢ ø±+‹ $s¡T#·T≈£î |ü&TÉ ‘√+~ ˝Àø£+MT<ä.
˝Àø£+ s¡÷|üyT˚ e÷]+~. dü>+∑ #·+<äe÷eT qe⁄«‘√ qeTdüÿ]+∫ Äø±X¯+ ˝À|ü\
ø£]–b˛sTTHê&ÉT. ˝Àø±~Û|‹ü e˝… yÓ*–q y˚>T∑ #·Tø£ÿ uÛj Ñ T· +‘√ @eT÷\ø√ y=~>±&ÉT.
eTãT“\T dæ>T∑ ‘Z √ s¡+>∑T*ï ø£&>πç düT≈£îì. ‘Ó\ì¢ y=fi¢̄‘√ |üøÿ£ |üøÿ£ \ eTT&ÉT#·T≈£îHêïsTT.
<˚B|üé÷qyÓTqÆ ø±+‹‘√ mÁs¡>±, mø£ÿ&Ü ø£\àcÕ˙ï, n+<Ûøä ±sê˙ï n\Œ‘ê«˙ï
düV≤æ +#·ì, ø£$å T+#·ì ~e´ ìs¡à\ ‘˚»düT‡\T ≈£îeTTà≈£î+{À ãj·T˝Òs› ê&ÉT e÷sêÔ+&ÉT&ÉT.
|ü≈£åî\˙ï ¬sø£ÿ\T #ê∫ m>∑Ts¡T‘·THêïsTT. eTè>±\T y=fi¯ófl $s¡T#·T≈£îì
ø£<Tä \T‘·THêïsTT. |üeq≈£îe÷s¡T\T #Ó≥¢ Ä≈£î\ ∫es¡˝¢ À ≈£L#·Tì uÛj Ñ T· +>± #·÷dü÷HÔ êïs¡T.
düeTdüeÔ T÷ eT]∫ ø£fió¯ fl ‘ÓsT¡ #·T≈£îì #·÷düTqÔ ï |ü⁄e⁄«yÓ|’ ⁄ü øÏ rø£Då +>± ˇø£ÿ øÏsD¡ ≤ìï
$dæsê&ÉT dü÷s¡T´&ÉT.
ªª#·#êÃqTμμ nì ø£fi¯ófleT÷düT≈£î+~ ø£q´. y=fi¯fl+‘ê y=DÏøÏ+~. <Óã“‹qï≥T¢
kıeTàdæ*+~. ‘êq+‘ê mÁs¡>± ◊b˛sTT+~. ˇø£ÿkÕ] ‘·q yÓTT<ä{À¢+∫ H˚\˝À+∫
N\TÃø=ì ‘·q˝ÀøÏ ~eTà]+#˚ neTè‘·+‘√ ‘êq+‘ê ì+&çb˛sTT+~.
z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 81
ªªne÷àμμ nì ˇø£ÿ ns¡T|ü⁄ n]∫+~. uÛj Ñ T· + ø±<äT. dü+‘√wü+ø±<äT. #êe⁄ ø±<äT,
|ü⁄≥ø£ ø±<äT. qe«j·Te«q+.
‘·q˝ÀøÏ Ä ˝Ò‘· m+&É, yÓHïÓ \, øÏ+~ >∑&¶ç qeqe. Äø±X¯+˝Àì ˙\|ü⁄ qTqT|ü⁄,
‘·q ‘·+Á&ç ø=eTà\ ã\+, ø√yÓ\ ø£+sƒ+¡ ˝Àì C≤*. >±*˝Àì ns¡+ú ˝Òì n\¢], ‘·q
‘·*¢ y˚fifl¯ øÏ+~ uÛ÷Ñ $T˝Àì nqs¡fiZ ¯ kÕs¡+ ` n˙ï Á|üeVæ≤+#êsTT.
‘·q sπ ≈£î˝À¢ ‘·fi‘¯ fi· \¯ T, ‘·q sT÷HÓ˝À¢ qTqï{Ï e⁄ãT≈£î. ‘·q u§&çô|˝À¢ |ü>\∑ &ÜìøÏ
dæ<yΔä TÓ qÆ eT<ä|⁄ü kÂs¡u+ÑÛ , ‘·q ‘=&çeT˝À $XÊ\eTÚ‘·Tqï ã\+ ‘·q düeTdü+Ô ˝À Ä>∑ì,
n+‘·T˝Òì, ø±s¡D+ ˝Òì ø±+‹.
nø£kÕà‘·T>Ô ± ‘·qì eTT+#·T‘√, N\Tk˛Ô, ô|q’ <=]¢ düeTTÁ<ä+ n\\eT˝Ò,¢ eT÷s¡Ã
‘Ó|Œæ +#˚ |ü]eTfi¯+, ‘·qì, ‘·*ì¢ , >±*ì Äø±XÊìï ì+|æ, bıπs¢ n\\T>±, C≤«\\T>±
‘·q˝Àì+∫ |ü]eTfi≤\T.
|ü≥˝º øÒ £ |ò≈ü î£ ÿeTì q$«+~. Ä qe⁄« m+&Éøπ ø±+‹ì∫Ã+~.
Ä eT‘·TÔøÏ, Ä e÷<ÛäTsê´ìøÏ Äø±X¯+ øÏ+~øÏ ~–sêy=<ë›? >±* á yês¡Ô
eTT˝À¢ø±\˝À Á|üø{£ +Ï #·e<ë›? Ä ø±+‹ n+‘ê ˇø£fÆ… ‘·qøÏ Vü‰s¡‹ Çe«<ë› ` á
#Ó≥T¢, |ü≈îå£ \T, ø°≥ø±\T, eTè>±\T, á nq+‘êø±X¯+, dü÷s¡´#·+Á<äT\T á ˝Àø£yT˚
‘·q |ü]eTfi¯ kÂuÛ≤>∑´+ ø√dü+ düèwæbº ı+<ä˝<Ò ë?
‘·q eTT+<äT Ç+¬øes¡T?
n\¢]>± >∑+‘·T˝Òd+æ ~. #·|Œü ≥T¢ ø={Ï+º ~. ø£fifl¯ ˝À+#˚ ø±+‘·T*ï $dæ]+~. mes¡T
n≥T yÓ[flHê Ä≈£î\ yÓqTø£ <ë≈£îÿì ‘=+– #·÷dæ |üø£ |üø£ q$«+~. ‘·q sπ ≈£î*ï
eP|æ+~. |ü]eTfi≤ìï mø£ÿ&Ü n+‘·+ ˝Òì uÛ≤>∑´+ eT˝Ò¢ $s¡õ$Tà+~ Á|ü|+ü #·+ MT<ä.
dü+^‘ê\‘√, qè‘ê´\˝À k˛\T‘√, ‘·÷>∑T‘√, #·T≥÷º eT<ÛTä bÕ\T ùd$+∫ yÓ+ã&ç
sê>±, |üP\ì ˝…ø£ÿøÏ+<ä ‘·˝…‹Ô #·÷&É≈£î+&Ü, >∑s¡«+>±, j·Te«q+‘√ eT~+∫,
y=+{Ïì+&Ü |ü#Ã· ì |ü⁄wüŒs¡»+ #·\T¢≈î£ ì b˛‘·THêï&ÉT eT<ÛTä |ü+.
m+&É˝À s¡»+˝À+∫ q\¢>± yÓT]ùd n‘·ì <˚V≤ü +. Á≈£Ls¡yTÓ qÆ ‘=+&É+, s¡ø+Ô£ e˝…
mÁs¡Hq’Ó ø£fió¯ fl. >±*ì X¯S˝≤\e˝… >∑T#˚Ã ô|<ä› MTkÕ\T #·÷dæ y=DÏø+Ï ~ |ü⁄e⁄«.
ªªne÷à! mes¡~?μμ nì ‘·*¢ Ä≈£î|ü#Ã· |ü$T≥˝À <ä÷]+~.
q$« ≈£L‘·Ts¡T ‘·\ ì$T]+~.
ªª˙ CÀ*øÏ sê&ÉT˝Òμμ n+~ ø=+f…>± ‘·*.¢
ªªsê&Ü? m+‘· bı>∑sT¡ ?μμ n+{À Ä≈£î˝À¢+∫ dü>+∑ ‘=+–#·÷dæ |ü]eTfi≤*ï $dæ]+~
|ü⁄e⁄«. eP|æsê&É˙ø£ yÓTTVü‰ìøÏ n&ÉT|¶ &ü ,ç s¬ ø£ÿ\ ã˝≤ìï ˝≤π>ùd Ä |ü]eTfi≤ìøÏ ‘·\
‹]– Ä>±&ÉT eT<ÛTä |ü+.
82 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
ªªne÷à! Ä>±&ÉTμμ n+~ uÛj Ñ T· +>± |ü⁄e⁄«.
‘·qì Ä>∑˙ø£, ì\e˙ø£, @$T{Ï Ä u≤<Ûä? ‹j·T´ì eT‘ÓÔøÏÿ+#˚ Ä y˚<äq?
@$T{À ‘·qøÏ ‘Ó©ø£, uÛj Ñ T· ô|{Ï,º ‘·qì ‘=+<äs#¡ ù˚ d Ä ø±+ø£?å
‹]>±&ÉT ‘·qy˚|⁄ü .
bıeTàHêï&ÉT nqT#·s¡T*ï. eT∞fl Ç+ø√kÕ] ø=‘·Ô |üPs¡»+ n‘·ìì+&Ü #·*¢
n\+ø£]+∫ m–]b˛‘·THêïs¡T $TÁ‘·T\T. #·T≥÷º Ä≈£î\ MT<ä yê* qe⁄«‘·THêïs¡T
b˛øÏ]yêfi¯ófl.
‘·qy˚|⁄ü m>∑Ts¡T‘·THêï&ÉT n‘·qT. ã\+>±, <Ûs’Ó ´¡ +>± n‘·ìøÏ mes¡T m<äTs¡T nqï≥Tº.
m+&É˝À yÓTs¡Tk˛Ô, ‘˚\T‘√, >±*ì N\TÃ≈£î+{À y=düTHÔ êï&ÉT nìyês¡´+>±.
dæ>∑TZ, dæ>∑TZ. dæ>∑TZ.
‘·q >∑s«¡ +, ‘·q Ä~Ûø´£ ‘·, $»è+uÛDÑ ` @MT ˝Òe⁄. <ë≈£îÿ+~ Ç+ø± ˝À|ü\>±.
y=düTHÔ êï&Éì uÛj Ñ T· +, dü+‘√wü+.
rsê sê&˚y÷Ó qì ~>∑T\T,q÷´q‘·.
y=düTÔHêï&Éì >∑s¡«+, dæ>∑TZ.
@$T{Ï n+‘· dü«‘·+Á‘·+?
@$T{Ï Ç+‘· Ä\dü´+?
‘·qT ‘·|Œü Ç+πø+ ø£q|ü&≈É î£ +&Ü ◊ ‘·q #·T≥÷º ÁbÕ<Û̊jT· |ü&ç bÕ&Ü*.
‘êqTe÷Á‘·+ n+<äø,£ Ä≈£î˝À¢ ‘·|Œæ +#·T≈£îì y˚~+Û #ê*.
ìs¡ø¢ ´å£ +>±, ne©\>± Ä≈£î*ï y=‹Ô–+∫, ‘·qì q\T>∑Ts¡T eTT+<ä÷ u≤Vü‰≥+
#˚XÊs¡T. Áø°>+∑ {Ï‘√ #·÷dæ, ªªb˛, <Û÷ä s¡T&Ô Ü?μμ n+~. ø±ì ‘·q ø£+sƒd¡ «ü s¡yT˚ Hê n~?
@$T{≤ ‹j·T´<äq+, Ä ÄVü‰«q+? ‘·HÓ+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê ‘·qøÏ ˝Àã&Éì Ä
Vü≤è<äj÷· sê≥+?
yÓ&\É ŒsTTq dü«s¡+‘√, EeTTàeTH˚ Ä Ä|ü⁄˝Òì Áù|eT^‘êìï Ä˝≤|æk˛Ô ‘·q #·T≥÷º
‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. eTT+<äT ø±fi¯flì ‘·q y˚|ü⁄ C≤∫, ¬sø£ÿ\ MT<ä s¡+>∑T s¡+>∑T\T>±
yÓTs¡Tk˛Ô m+&É. n‘·ì y=+{ÏMT<ä s¡»|ü⁄ eT<ä|⁄ü yêdüq ‘·\ ‹|ü‘√+~.
bı+–e#˚Ã es¡<eä T˝Ò¢ eTT+#˚d+æ ~ ‘·q øÏ+øπ + ‘√#·≈î£ +&Ü Ä eT<ÛTä |ü ^‘·+.
düeTTÁ<ä ¨s¡TeT˝Ò¢ s¡ø|Ô£ ⁄ü b˛≥TeT˝Ò.¢
n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT, qe⁄«‘·THêï&ÉT. ‘·\ y=+∫ eTT+<äT ø±fi¯fl‘√ ÁbÕ<Û˚j·T
|ü&TÉ ‘·THêï&ÉT. ªª˙ ø√düyT˚ nq+‘·ø±\+ qT+N yÓ‘T· ≈£î‘·THêïqT. Hê ◊X¯«sê´ìï ˙
bÕ<ë\ eTT+<äT >∑TeTà]kÕÔqT. ‘·˝‹… Ô ˇø£kÕ] Hê e+ø£#÷· &ÉTμμ n+≥THêï&ÉT.
z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 83
n˙ï nã<ëΔ\T, ø±ì, m+‘· eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ nã<ëΔ\T!
˙ y=ø£ÿ‘·yH˚ ˚ Hê≈£î nHêï&ÉT. Ä |ü⁄wüŒs¡»eT+‘ê mø£ÿ&ç<√? <Û÷ä s¡T&Ô TÉ .
‘Ó\ì¢ sπ ø£\T yÓT]|æ+∫ ∫qï qe⁄« q$« <ë≈£îÿ+~ Ä≈£î\ eT<Û´ä >±* düV‰ü j·T+‘√.
n‘·qT ã\V”≤q+>±, eTè<äTe⁄>± ø=eTà˝À¢q÷ <ë≈£îÿH˚ ‘·q ø√dü+, Ç+ø± sê&˚+,
yÓ[flb˛&ÉTø£<ë? yÓTs¡Tk˛Ô, s¬ ø£ÿ\ eP|ü⁄‘√, ˝…øÿ£ ˝Òì |ü⁄e⁄«\ eT<Û´ä eTT˝À¢ø±\˝À ne©\>±
dü+#ês¡+ #˚j·T>∑*–q n‘·qT ` Á|ü‘˚´ø£+ ‘·q ø√dü+ ` ‘·q eTT+<äT ÁbÕ<Û˚j·T
|ü&ÉT‘·THêï&ÉT.
ªªb˛ !μμ n+~, b˛‘ê&˚y÷Ó qqï uÛj Ñ T· +‘√.
eT<ÛTä |ü+ Ä e÷≥‘√ ÄyÓT ‘·q dü«+‘·yTÓ qÆ ≥Tº, n~Ûø±s¡yTÓ qÆ ≥Tº, dü+ø√#·+ ˝Ò≈î£ +&Ü
$Vü≤]+#˚ sê»´d”eT ◊q≥Tº, ø£sT¡ ≈£î >√fi¯fl‘√, eTè<äT |üÁ‘ê\T, @eTÚ‘·THêïjÓ÷ nH˚
<äèwæ˝º ≈Ò î£ +&Ü yê˝≤&ÉT |ü⁄e⁄«MT<ä.
ªªne÷à!μμ nì ô|<ä› øπ ø£ y˚d+æ ~ ` ÁbÕD+ b˛‘·Tqï≥Tº>±.
neTà |ü\ø£ ˝Ò<Tä . ‘·qì y=~˝≤sê? n+<äs÷¡ y=~˝≤sê? Ç<˚ n+‘·e÷? ‘·q
ÁbÕD≤\T m–] b˛‘·THêïsTT.
ìs¡j › T· >±, @MT ‘·q nqT»„ ˝Ò≈î£ +&Ü, Á≈£Ls¡+>±, >√fi¯fl‘√ N*Ã, ‘·\ <ä÷]Ã,
‘·qT mqï&É÷ ‘·q˝À ñqï<äì ‘Ó©ì, ‘·q >∑s“¡ ≈¤ î£ Vü≤sê+‘·sêìï ‘=+&É+‘√ #Û̊~+∫
‘ê>∑T‘·THêï&ÉT eT<ÛTä e⁄q+‘ê.
y=fi¯ófl N*ø£˝Ö‘√+~. s¡ø±ÔHï˚ ‘ê>∑T‘·THêï&ÉT. yÓqø£ ø±fi¯fl‘√ |üøÿ£ *ï kÕ>∑rdæ
∫+|ü⁄‘·THêï&ÉT. Ç+ø£ ‘· HÓ{≤¢ ã‘·ø&£ +É ? m{≤¢ yÓTTVü≤yÓT‘·&Ô +É ?
ø±ì nÁ|üjT· ‘·ï+>± sπ ø£\‘√ n‘·ìï ø£|Œæ <ë#·T≈£î+~. ‘·q áHÓ\‘√ düqïì
y=+|ü⁄ r]q q&ÉTeTTì ø±$*+#·T≈£îì <ä–]Z øÏ ˝≤≈£îÿ+~. ‘·q˝Àì |ü#Ã· ì |ü]eTfi¯|⁄ü
>∑+<Ûëqï+‘ê n‘·ì ì+&Ü #·*+¢ ~. ‘·qH˚ ‘ê q]Œ+#·T≈£î+~.
ªªÇ+ø£ qqTï y=~* yÓfifl¯ ≈£î eTìμμ y˚&TÉ ≈£î+~. ªªH˚qT ˙ <ëμμqï+~. ªª˙ ø£qï
Ç+πø+ ˝Òμμ<ä+~.
Ç+ø±, Ç+ø±, Ç+ø± ` Hê˝À Ç+πø+ $T>∑\≈£î+&Ü Hê ÁbÕD≤H˚ï, Ä‘·àH˚
‘ê¬>j·TéTì s¡V≤ü dü´+ |ü*øÏ+~.
s¡a\T¢eT+~ y=fi¯ófl. ‘êqT #·÷dæq dü÷s¡T´\T yÓsTTéT+~ ‘·q ø£fifl¯ eTT+<äT
uÛÑ>∑TZeTHêïs¡T.sêÁ‹ qø£åÁ‘ê\˙ï <Ûä>∑ <Ûä>∑ ‘·q#·T≥÷º Hê≥´+ #˚XÊsTT. düeTTÁ<ë\T
¨s¡TeTHêïsTT. m{≤¢ uÛ]Ñ +#·&+É á Äq+<ä+, á u≤<Û,ä á r|æ, á r|ü⁄!
>∑T+&Ó ã<ä\Δ T ø±<ë? Hêfi≤\T N*b˛yê? ‘·q sπ ≈£î˝Ò ∫+#·T≈£îì sê*b˛yê?
84 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä>∑˝øÒ £ |ü≥Tº≈î£ +~ <ä–]Z >± ø£ù|Œdæ+~. eT÷s¡Ãb¤ ˛sTT+~.
y=~˝ÒXÊ&ÉT ‘·qì ø£sT¡ D≤eTj·TT&ÉT, eT<ÛTä s¡eT÷]Ô. ‘·qì y=~˝Òd,æ ‘·q ø£fifl¯ ˝ÀøÏ
qyê«&ÉT. @$Tj·T´ >∑\<äT ‘êqT! #ê˝≤ Vü‰sTT>± dü+‘·Twæ‘º √ ‘·q ø£fifl¯ ˝À¢øÏ qyê«&ÉT.
mes¡T? ‘êHÓ{≤¢ rs¡TÃø√>∑\<äT. á ø£è‘·»‘„ ì· ?
qÁeT‘·‘√ qeTdüÿ]+∫+~.
‘·qMT<ä ø±fi¯Sflì, ne©\>± >±*˝ÀøÏ ˇø£ÿ <ä÷≈£î <ä÷øÏ, Nø£{Ï yÓ\T>∑T˝≤>∑T
yÓT]dæ s¬ ø£ÿ*ï C≤∫, ˇø£ÿ #·÷|ü⁄, ‘·q yÓ|’ ⁄ü yÓqøÏÿ #·÷&É≈î£ +&Ü yÓ[flb˛sTTHê&ÉT. n‘·ì
HÓ#ÃÓ *>±fi¯flì ˇø£ÿ øπ ø£‘√ |æ*∫, yêfi¯fl‘√ ñ˝≤¢d+ü >± qe⁄«‘√ ‘·q ñìøÏH˚ eT]∫,
n‘·ì yÓ+≥ã&ç n&ÉT|¶ &ü ˚ ‘·q Vü≤è<äj÷· H˚ï ‘√ùddæ, ‘·q≈£î ‘Ó©ì, ‘êqT n+<äTø√˝Òì,
˙\|ü⁄ ˝Àø±˝À¢øÏ Ä≈£î|ü#Ã· ø±+‘·T\ eT<Û´ä ì+∫ m–]b˛‘·THêï&ÉT. ø£q|ü&+¶É ‘· <ä÷s¡+
~>∑T\T‘√ ‘·\y=+∫ #·÷k˛Ô+~. ‘êHê? ø£<\ä &É+ #ê‘·ø±<äT.
Ä≈£î\ ‘Ós#¡ ê≥Tq dæ>T∑ >Z ± ô|]–q ø£q´. @eTì ‘êqT ˝Àø£+ ø£fifl¯ eTT+<äT, dæ>T∑ Z
$&ç∫, n‘·ìï nqT>∑$T+#·>\∑ <äT?
‘·qøπ s¬ ø£ÿ\T+fÒHê? Ç+ø£ m≥÷ #·÷&É≈î£ +&Ü ‘·*ì¢ , ‘·+Á&çì, Ä≈£î*ï, $TÁ‘·T*ï,
düeTdüeÔ T÷ eT]∫ n‘·ì yÓ+≥ düV≤ü #ê]DÏ ◊ ùde #ÓjT· ´<ë?
ø±ì nã\.
B$düTHÔ êïs¡T. ˝≤*düTHÔ êïs¡T.
‘·q #·T≥÷º ∫qï ∫qï eqø£q´\T #˚] bÕ&ÉT‘·THêïs¡T.
‘·q y=+{Ïe+ø£ >∑s¡«+>± #·÷düT≈£î+~. m+‘√ kÕ|òü\´+‘√, ì+&ÉT‘·q+‘√,
˝À‘·T˝À, ãs¡TyÓøÿÏ q ‘·qe+ø£ #·÷düT≈£îì bı+–b˛sTT+~.
dü÷s¡T´&ÉT ô|ø’ Ï ˝Ò∫ ô|<ä› #Ó≥¢ Ä≈£î ˙&É*ï eT+≥ô|&ÉT‘·THêï&ÉT— >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>±
∫\ø£\T Ä≈£î|ü#Ã· yÓTs¡T|ü⁄\ eT˝Ò¢ m–]b˛‘·THêïsTT. o‘êø√ø£ ∫\ø£\T ‘·|Œü ‘ê–
m+&É˝À ‘·÷\T‘·THêïsTT. s¡+>∑T s¬ ø£ÿ*ï >∑s«¡ +>± >±*˝À #ê∫, k˛eT]>± ‘˚*b˛‘·THêï&ÉT
>∑sT¡ &ÉT&ÉT eTãT“\ eT<Û´ä .

yÓT*¢>± bı{Ïyº ’Ó b˛j˚T ˙&É*ï k˛eT]>± #·÷k˛Ô, XÊ+‘·+>± ≈£L#·T+~ |ü⁄e⁄«
ã\+>± X¯øÏÔì uÛÑ÷$Ty˚fi¯fl˝À+∫ ‘·q˝ÀøÏ ˝≤≈£îÿ+{À. ‘·q n+<äeT+‘ê b˛‘˚H˚+?
|ü]eTfi¯+ ˝Òø£b˛‘˚H˚+. πødüsê\T n$dæ, y=&ç* ‘·q |üÁ‘ê\MT<äH˚ yê*b˛‘˚H˚+?
‘·qyÓ|’ ⁄ü øÏ ø±+ø£‘å √ eT<ÛTä bÕ\T #·÷&Éøb£ ˛‘˚H+˚ ? Ç|ü&ÉT ‘·q #·÷|ü⁄ ‘·q ˝À|ü*øÏ...
‘·q J$‘êìøÏ ns¡yú T˚ e÷]b˛sTT+~.
z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 85
‘·q ˝À|ü\ ø=‘·Ô ÁbÕD+ ø£<Tä \T‘√+~. #√≥Tø√dü+ yÓ‘T· ≈£îÿ+{À ‘·q |üøÿ£ *ï
kÕ>∑rk˛Ô+~. eT<ÛTä e+ ‘·q ì+&Ü $s¡õ$Tàb˛sTTq |ü⁄wüŒs¡»+‘√ |ü#Ã· HÓ’ C≤]b˛sTTq
‘·q |üÁ‘ê*ï m+&É yÓ#Ã· <äHêìøÏ e|üŒ#Ó|Œæ , ‘·q #·T≥÷º »]π> düèwæº ñ‘·‡e+˝À ‘êq÷
ˇø£ eTTK´bÕÁ‘·<Ûë]DÏ qH˚ >∑s¡«+‘√, Ç+πø+ ø±yê* nH˚ dæÔ$T‘·+‘√, ìs¡¢ø£å´+>±
pk˛Ô+~ ` ø£Då yÓTHÆ ê Ä>∑ø£ ìs¡+‘·s+¡ >± n\\MT<ä Hê≥´+#˚ùd düèwæ©º \ì.
>±*MT<ä ∫+<äT\T ‘=≈£îÿ‘√+~ m+&É.
Äø±XÊq eT<Û´ä eT+&ç|&ü ˚ uÛ≤düÿs¡T&ç ø£+≥|ü&+ç ~ Ä |ü⁄e⁄«‘·*.¢ Á≈£Ls¡+>±,
#·÷k˛Ô m<ä≥ ì\∫+~ ø±\+, |ü]eTfi¯+ ˝Òì eT<ÛTä e⁄ ˝Òì, s¡+>∑T‘·|Œæ q Ä |ü⁄e⁄«ì
nqedüse¡ Tì ‘·\eP|æ+~ düèwæ.º sπ ≈£î\T s¡+>∑T ‘·|Œæ eTT&É‘\· T |ü&Ü¶sTT. øπ düsê\T
ˇø=ÿø£ÿfÒ eP&ç C≤*>± øÏ+<ä Ä≈£î\ MT<ä yê* >±* eP|ü⁄øÏ <äTeTTà˝À |ü&Ü¶sTT ø±ì
<äèwæìº ‘·q >∑s“¡ +¤ y˚|⁄ü ‹|æŒ, ‘·q˙, ‘·q n+<ë˙ï, Á|ü|+ü #êH˚ï eT]∫+~ |ü⁄e⁄«.

eTãT“\qT+∫ ∫e] s¡+>∑T*ï |æ\T#·T≈£îì dü÷s¡T´&ÉT m|ü&ÉT ø£&kÉ Õ] XË\e⁄
#Ó≥¢ ∫{≤]ø=eTà\ MT~ >∑s¡T&ÉT\qT+∫ rdüTø=ì yÓ[flb˛j·÷&√, m|ü&ÉT XÊ+‹
^‘ê*ï yêj·TT≈£îe÷s¡T\T bÕ&ç ø=eTà˝À¢ ≈£L#·THêïs√, ˇø£ÿø£Då + $ÁXÊ+‹ ˝Òø£ ‹]–q
Je⁄\˙ï mø£ÿ&Óøÿ£ &É nìï yêé⁄s¡T©Ô ï y=~* ˙&É˝À¢ y=~>±jÓ÷, |ü≈îå£ \÷, ø√‘·T\÷
‘·q ‘·\ô|’ >∑TãTs¡˝¢ À m|ü&ÉT m|ü&ÉT e÷≥TeTDÏ>±jÓ÷ >∑eTì+#·HH’Ó ê ˝Ò<Tä |ü⁄e⁄«.
yÓ‹øÏy‹Ó ø° eT÷\eT÷\\ <ë≈£îÿqï yÓ\T‘·T]ì $T+π>k˛Ô+~ yÓsTT´ Hê*ø£\‘√
Nø£{.Ï
yÓTT<ä{Ï qø£Áå ‘·|⁄ü $TDT≈£î $TDT≈£î ˝À+∫ C≤]q ø±+‹πsK MT<ä ≈£L#·Tì y=∫Ã
ì*#ê&ÉT ‘·q eTT+<äT.
‘·q ù|s¡T |æ*#ê&ÉT.
ªªmes¡Tμμ n+~ |ü⁄e⁄«. ø±ì ‘Ó\TdüT ‘·qøÏ.
>∑»>∑» y=DÏø+Ï ~. #·T≥÷º #·÷∫+~ @&ÉTk˛Ô.
ªªsêμμ nHêï&ÉT.
ªªHê bÕbÕsTTμμ n+~.
ªª˙ ÁbÕD≤ìï ˙ bÕbÕsTT øÏ∫Ã Hê‘√ sêμμ nHêï&ÉT qe⁄«‘√.
ªªm{≤¢ sêq÷?μμ nì n]∫+~ ∫e] ns¡T|ü⁄.
‘·q #˚‹ì |ü≥Tº≈î£ ì, ø£˙ïfi¯ófl ‘·T&ç#ê&ÉT.
ªª#·÷&ÉTμμ nHêï&ÉT.
86 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

˝Àø£eT+‘ê ô|<ä› yÓ\T>∑T. nìï s¡÷bÕ©ï, _Ûqï‘ê«©ï ‘·q˝À ø£]–+#·T≈£î+≥Tqï
yÓT‘·ìÔ yÓ\T>∑T. H˚\MT~ m+&ÉT{≤≈£î\ ì+∫, Äø±XÊq qø£Áå ‘ê\ <ëø±, nìï{Ï˙
@ø£+ #˚ùd ~e´ø±+‹, n+‘ê, n+‘ê, Ä yÓ\T>∑+‘ê n‘·qT nìï#√{≤¢ n‘·qT.
bı≥º˝Àì Ä ø£fifl¯ ì ì+|ü⁄‘√, |ü≥Tº≈î£ N\TÃ≈£î N\TÃ≈£î ‹+{À, Nø£{À¢ <ë≈£îÿ+{À,
|æ\\¢ øÏ s¡d+ü ‘ê–k˛Ô, #·+|ü⁄‘√, @&ÉTk˛Ô, qe⁄«‘√, ø√|ü+‘√ <ä÷≈£î‘√, Äq+<ä+‘√
eP>∑T‘√ ` Á|ü‹ eT÷˝≤ n‘·qT. ‘·q bÕbÕsTTì ˝≤*k˛Ô, ‘ê–k˛Ô n‘·qT.
ªªsêμμ?
qe⁄«‘√ ‘·q yês¡øΔ ´£ +, ìs¡søú¡ ‘£ «· +, m+&ÉT‘·q+ n+‘ê b˛sTT, u≤\´+ j·Te«q+,
ã\+, dü+‘√wü+, e÷‘·è‘·«+, Áù|eT, n˙ï n‘·ì eTT+<äT n]Œ+∫ yÓTTøÏÿ+~.
n‘·ì #ÓsTT´ |ü≥Tº≈î£ ì nq+‘êø±X¯+˝ÀøÏ ˇø£ÿ <ä÷≈£î <ä÷øÏ+~.
Ç+ø£ uÛjÑ T· eTH˚~ ˝Ò<Tä . $#ês¡+ ˝Ò<Tä . dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . düeTdüyÔ TÓ qÆ Á|ü|+ü #·+‘√,
ø±\+‘√ n‹ düìïVæ≤‘·T&É‘&· TÉ . n‘·ì y˚fifl¯ qT |ü≥Tº≈î£ qï ‘·q ì+ø£ @ eT÷\ @
s¡÷|ü+‘√ ì*|æHê Ä ø=‘·eÔ ⁄+&É<Tä . ‘·qø√dü+ #˚‘T· \T C≤∫ e⁄+{≤sTT. ∫s¡Tqe⁄«\T
yÓ*dæ e⁄+{≤sTT. ‘·q Ä>∑eTq+ ø√dü+ >=|üŒ $\Te\T+{≤sTT.
Äø±X¯+˝À ‘˚\T‘√, uÛøÑ ‘ÔÏ √ n‘·ì yÓTTVü≤+ e+ø£ #·÷dæ |ü≈î£ ÿq q$«+~ ` Äq+<ëìï
nDT#·Tø√˝Òø£.
z |ü⁄e⁄« |üPdæ+~ 87
$X¯«Hê<∏äÛ dü‘·´Hêsêj·TD
(1895 ` 1976)
ø£$kÕÁe÷{Ÿ, dü+düÿè‘ê+Á<Ûë+>∑¢ uÛ≤cÕø√$<äT\T.

kÕVæ≤‘·´ | Á øÁü j
Ï T· \ìï{|ôÏ ’ bÁ ÕuÛ≤e+>∑\ kÕVæ≤ry˚‘.Ô· düHê‘·q
V
ô ≤’ +<äe dü+| Á <ü ëj·÷\ |ü≥¢ n#·+#·\ $XÊ«dü+ ø£*–,
|ü⁄sê‘·q eédüq ú T |ü⁄qs¡T<ä]Δ +#·e˝…qì <Û«ä ìdü÷Ô nH˚ø£
s¡#q · \T #˚XÊs¡T. XË*’ >Á ±+~Ûø£ yêéVü‰]ø£ dü$TàÁXe ¯ TeTT.
bÕ+&ç‘·éTT, ø£$‘·«eTT, $$<Ûä $wüj·T |ü]C≤„qeTT
$X¯«Hê<∏ä yê] ø£<∏ä˝À b˛{°\T |ü&ÉT‘êsTT. $X¯«Hê<∏ä
ªeT<Ûë´ø£ÿiμ\≈£î πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&ÉMT ãVüQeT‹
\_Û+∫+~. $»j·Tyê&É˝À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : leTÁ<ëe÷j·TD ø£\Œeèø£å+, øÏHÓïs¡kÕì
bÕ≥\T, $X¯«Hê<∏ä eT<Ûë´ø£ÿi\T, y˚sTT|ü&>É \∑ T, #Ó*j·T*
ø£≥,º @ø£Ms¡ yÓTTˆˆ (qe\\T), ∫qïø< £ \ä∏ T, ‘·*˝¢ ìÒ |æ\¢
yÓTTˆˆ (Hê≥ø±\T)
88 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

@$T dü+ã+<ÛäeTT
n|üŒ{ÏøÏ Hê≈£î |ü<Vä ‰ü sπ +&√¢, |ü~ùV≤&˚+&√¢. Hê≈£î dü]>± C≤„|øü +£ ˝Ò<Tä . @<√
ã+<ÛTä e⁄\ sTT+{À¢ ô|[¢øÏ yÓfi≤¢+ ˇø£ }s¡T. y˚TeTT eT>∑ô|[¢yês¡eTT. ˇø£ Ç\T¢ $&ç~øÏ
Ç#êÃs¡T. Ä Ç+{Ïyêfi¯ó¢ yêfi≤¢sTT+{À¢ ø=+‘·y˚Ts¡ düs¡T›ø=ì ‘·øÏÿq uÛ≤>∑+ $&ç~øÏ
e<ä*ô|{≤ºs¡T. ø±ì n~ |ü˝…¢≥÷s¡T. nsTT<äTs√E\ ô|+&ç¢. ô|[¢yê]+{ÏøÏ Ä
sTT+{Ïyês¡T≈£L&É ¬s+&ÉT|üP≥\T uÛÀ»HêìøÏ. ¬s+&ÉT s√E\T >∑&ç#˚≥|üŒ{ÏøÏ yêfi¯S¢
Mfi¯S¢ ø£*dæ #·qTe⁄>± e⁄+≥THêïs¡T. eT÷"&Ée s√Eq eT<Ûë´Vü≤ï+ nqTø=+{≤qT.
H˚Hê #êe{À¢ |ü&TÉ ø=HêïqT. Ä sTT+{≤j·Tq #·ìb˛j·÷&ÉT. Äj·Tq uÛ≤s¡´, ≈£L"‘·Ts¡T
Ä Ç+{À¢ e⁄+≥THêïs¡T. eT>∑|\æ \¢ THêïs¡T. yêfi¯ó¢ #·<Tä e⁄ø√e{≤ìøÏ yÓfi≤¢s√ j˚TyÓ÷?
}fiÀ¢˝sÒ T¡ Ä¬s+&ÉT s√E\eT{°º H˚ HÓe«s√ yêfi¯≈¢ î£ ‘Ó\TdüT. H˚qT #·<Tä e⁄ø=+≥THêïqì,
e÷~ nH√ï<äø±\≈£î ˝À|ü+˝Òì dü+kÕs¡eTì Ä$&ÉøÏ ‘Ó*dæ+~. H˚qT ø=+#Ó+
‘Ó\T>∑T\‘√ |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+, ø£+sƒ¡yÓT‹Ô |ü<ä´+ ÁXÊe´+>± #·<äe≥+ n|üŒ{Ïπø
ñ+~. kÕe÷q´+>± eTq sTTfi¯¢˝À¢ Ä&Éyêfi¯ó¢ uÛÑs¡Ô\T b˛sTTq ‘·sê«‘· uÛ≤s¡‘·yÓ÷,
uÛ≤>∑e‘·y÷Ó , uÛøÑ Ô£ $»j·TyÓ÷, Ç˝≤¢+{Ï Á>∑+<∏ë\T #·<Tä e⁄≈£î+≥÷ ø±\πø|å +ü #ÓjT· ´≥+
düV≤ü »y˚T. Ä$&É ≈£L&Ü n≥Te+{Ï<.˚ n+<äT#˚‘· H˚qT ‘Ó\T">∑T |ü⁄düøÔ ±\‘√ |ü]#·jT· +
ø£\yêDÏí nì ‘Ó*j·T≥+ eT÷\+>± H˚ q+fÒ á s¬ +&ÉT s√E˝À¢ ø=+#Ó eT_Ûe÷q+>±
ñ+~.
Ä$&É ≈£L"‘·Ts¡T n|üŒ{Ïøπ |ü<+˚ &É¢ |æ\.¢ ø±*bı&ÉT>∑]. ∫~$T B|ü+ ô|≥ºe#·TÃ.
‘·*¢ #ê˝≤ uÛ≤Ø eTìwæ. Ä ne÷àsTT ≈£L&Ü ô|<ä<› ‘’Ó ˚ ‘·*j ¢ T· +‘·~ W‘·T+~˝≤>±
ñ+~. |ü⁄wæº >∑\ |æ\,¢ #˚‘T· \T bı{≤¢\˝Ò¢ ñqï$. Ä yÓTT>∑eTT˝Àì n+<äeTT #Ó|Œü {≤ìøÏ
M\T˝Ò<Tä . ô|<ä› ø£fió¯ ,¢ >∑TãTs¡T>± ô|]–q q\¢ì ø£qTu§eT\T. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT kÂ+<äs´¡ +
@$T dü+ã+<Ûe
ä TT 89
n+fÒ Ç{≤¢ ñ+&Ü* nì #˚dæ #·÷|æq≥T¢>± ñ+~ ÄyÓT yÓTT>∑+. Ä |æ\¢ qe⁄«‘·T+fÒ
Ç|ü&ÉT ‘·\T#·T≈£î+fÒ n|ü&ÉT H˚H+Ó ‘· ñ$«fi¯Ss¢ êH√ ‘Ó\Tk˛Ô+~. ø±ì Ä |æ\q¢ T
#·÷∫ H˚H+Ó ‘· dü+‘√wæ+#êH√ eTqdüT‡˝À n+‘· ~>∑T\÷ |ü&Ü¶qT. e÷ Hêj·Tq>±s¡T
Hê≈£î |ü~j·Te j˚T≥H˚ ô|+&ç¢ #˚XÊs¡T.
Ä eT<Ûë´Vü≤ï+ kÕ${À¢ |ü+&ÉTø=ì ñ+&É>± Ä ‘·*,¢ ≈£L"‘·Ts¡T Ç<äs› ÷¡ e#êÃs¡T.
Ä ‘·*¢ qH˚ïyÓTHÆ ê |ü<ë´\T #·<eä eTqï~. H˚qT #·~yêqT. Ä$&É #ê˝≤ dü+‘√wæ+∫+~.
Ä ≈£L"‘·Ts¡T m+‘· n+<äø‘£ j ÔÓ ÷Ó n+‘· ∫*|æ|\æ .¢ Ä |æ\¢ Hê‘√ düsê>±˝≤&É≥+
yÓTT<ä\T ô|{Ïº+~. n|üŒ{Ï ∫qï‘·q+ $eè‘·+ø±ì J$‘·+˝À ñqï yÓ÷Vü≤eT+‘ê
düT+<äs¡+>± uÛ≤dæ+#˚ s√E\T. Ä |æ\¢ <ä>∑Zs¡≈£îeùdÔ, Hê‘√ e÷{≤¢&ç‘˚, q$«‘˚,
|üsê∫ø±˝≤&ç‘˚ n|ü&ÉT Hê X¯Øs¡eT+‘ê |ü⁄\øÏ‘·yÓTÆ+~. Hê eTqdü‡+‘ê
Äq+<ä<ëÛ eTyÓT+Æ ~. Ä |æ\¢ X¯Øs¡#êÃ¤jT· y˚T*$Tã+>±s¡+. Ä ø±+‹ yê´|æ+∫ Hê
X¯Øs¡+˝À #=∫Ã H˚ H˚<√ ˇø£ ‘˚CÀeT÷]Ô HÓH’ ê qì|æ+∫+~.
Äs√Eq dü<dä ´ü eTe≥+ eT÷\+>± ô|[¢yês¡+<äs÷¡ ô|[¢ Ç+{À¢H˚ ñHêïs¡T. y˚TeTT
eTT>∑TsZ y¡ T˚ $&ç~˝À e⁄HêïeTT. Ä |æ\¢ #˚dqæ ø=+f…|qü T\˙ï C≤„|øü +£ ˝Òe⁄. ©\>± á
ˇø£ÿ $wüjT· y˚T C≤„|øü e£ TT+~.
H˚qT ∫qï|üŒ{ÏqT+&ç ãd”˝Ô À #·<eä ≥+ eT÷\+>± |ü˝≥¢… ÷] $wüj÷· \T Hê≈£î
‘Ó*j·Tì$ ø=ìï $T–*b˛sTTHÓ.’ nìï #Ó≥T¢ ms¡T>∑T<äTqT. nìï yÓTTø£ÿ\T ms¡T>∑T<äTqT.
d”eT yÓTs¡|üø±j·T e÷Á‘· yÓTs¡T>∑qT. dü]>± n~ >∑+&ÉTNeT+‘· ñ+≥T+~.
Ä Á|üe÷D+˝ÀH˚ |ü+&ÉT‘·T+~. Ä |æ\¢ yêfi¯¢ <=&√¢øbÏ ˛sTT |ü+&çq á d”eT yÓTs¡|øü ±j·T
‘Ó∫Ã Hê øÏ∫Ã sTT~ ‹j·T´>± e⁄+≥T+~ ‹qeTqï~. n+<äT˝À ‘Ó*$>± @$T#˚d+æ <ä+fÒ?
‘=&çeT ˝Ò≈î£ +&Ü ‘Ó∫Ã+~. ø±$T+∫ |üfió¯ ¢ yÓTT<ä˝q’… $ jÓTs¡T>∑TqT. ÇB n{≤¢+{Ï<y˚ ÷Ó qqT
ø=HêïqT nì H√{À¢ y˚düTø=ì qeT*‹ì. Ç+ø£ #·÷&ÉT H√s¡T eT+&çb˛sTT+~.
Ä eT+≥ì |ü≥Tºø√e&É+ ø£wyºü TÓ +Æ ~. n≥T |üsT¡ >¬ ‹Ô ˙fi¯ó¢ |ü⁄øÏÿ*+∫ ñ$Tdæ m+‘·
#˚dHæ ê ø±s¡eTT ‘·><Z∑ Tä . ø£fi¢¯ yÓ+≥ ˙fi¯ó,¢ Ä|ük˛bÕ\T|ü&≥É +, #Óe⁄˝˝À¢+∫ bı>∑sêe≥+,
H˚ ì+‘· u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·T+fÒ Ä |æ\¢ qe«≥+, ‘·*¢ ∫s¡Tqe⁄«‘√ ‘·÷w”uí ≤Û e+ eVæ≤+#·≥+.
Ç<ä›]˝Àq÷ Hêj·T+<äT <˚«wü+ ˝Ò<äT. Ç<ä›]ø° H˚ q+fÒ n_Ûe÷q+ e⁄qï~. H˚qT
‘Ó*$‘·≈î£ ÿe>± Äø±j·T qeT\≥y˚T$T{Ï? Hê eTqdüT‡˝À ø=+‘· dæ>÷∑ Z ñqï~. Ä
|æ\M¢ T"<ä Hê≈£î>∑\ Áù|eTì Hê ∫qï‘·q|ü⁄ ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe e\q e∫Ãq dæ>T∑ Z yÓøÿÏ ]+∫+~.
Ä |æ\¢ H˚qT u≤<Ûä|ü&ÉT‘·T+fÒ dü+‘√wæ+#·{≤ìøÏ ø√|ü+e∫Ã+~. ø±ì Ä dæ>∑TZq÷
ø√bÕ˙ï nD∫ô|{Ïº H˚qT ≈£L&Ü n<ä+‘ê ˇø£ düs<¡ ë˝≤>± q{Ï+#·ø£ ‘·|Œü ø£ e∫Ã+~.
Hê≈£î $yêVü≤yÓT+Æ <äì Á|üd+ü >∑+˝À e÷ neTà>±] e\¢ Ä$&ÉøÏ ‘Ó*dæ+~. Ä$&É
90 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

qe⁄«‘·÷ ªªnjÓ÷´! n˝≤¢>±, e÷ ne÷àsTTì MTs¡T #˚dTü ≈£î+{≤ s¡qT≈£îHêïH˚?μμ n+~
ô|[¢ nsTT<äes√Eq e÷<ë]ì y˚TeTT e#˚ÃXÊ+. ‘·sT¡ yê‘· j˚T&Ü~ø√ s¬ +&˚+&Éø¢ √ Hê
uÛ≤s¡´ ø±"|ü⁄sêìøÏ e∫Ã+~. Ä |æ\q¢ T>∑T]+∫ ◊<ëπs+&ÉT¢ ‘·\"#·Tø=+≥÷ ñ+&˚yê&çì.
yêfi¢̄≈L£ e÷≈£L u≤+<Ûeä éT÷ ˝Ò<Tä . Ä j·T÷]ø° e÷≈£L dü+ã+<Ûeä T÷ ˝Ò<Tä . |üP]Ô>±
eTs¡∫j˚T b˛sTTHêqT.
2
eT+∫ q&çyd˚ +ü –. Ábı<äT{› eÏ T{Ïº uÛÀ»q+ ˝Ò<Tä . u…»yê&É˝À Ábı<äTH› ï˚ Äs¡T>∑+≥\
¬øøÏÿ‘˚ kÕj·T+Á‘·+ nsTT<äTqïs¡øÏ >∑T+≥ø£\T¢˝À ~–+~ã+&ç. H˚qT nq+‘·|ü⁄s¡+
yÓfi¯ófl‘·THêïqT. Ä s√Eq X¯ó<äΔ dü|üÔ$T nqTø=+{≤qT. dü+»yÓHÓï\ ø±düTÔqï~.
nq+‘·|⁄ü s¡+ ã+&ç ãj·T˝Ò]› +~. Hê\Tø£ |æ&#É >· ≥∑ Tº‘√+~. á #Ó$˝À >±* Ä #Ó$˝À
<ä÷düTø=+{À+~. Ä>±* yÓTT>∑+MT<ä #˚‘T· \≈£î ‘·–*q+‘· y˚Ts¡≈î£ $s¡$s¡˝≤&çb˛‘·Tqï~.
Ä s¬ \’ Tã+&ç jÓT+<äT≈£î e∫Ã+~sê u≤ã÷ nqï≥Tº q&ÉTdüTqÔ ï~. <ä÷sêq ∫ìï ∫ìï
>∑T≥º\T Nø£{Ï eTT<ä›\T |ü&É¶≥Tº ≈£Ls¡TÃqï$. m≥T#·÷∫Hê sêfi‚¢. ¬s’\T yê>∑T\
MT<äT>± b˛‘·Tqï~. yê>∑T\˝Àì ÇdüTø£ yÓHïÓ \˝À ˙fi¯ó¢ ˝Òø£ Hê\Tø£ #ê∫q≥T¢qï~.
s¬ \’ T ô|f…\º ˝À ˙fi¯ó˝¢ eÒ ⁄. ùdwº qü T edüT+Ô ~ >∑<ë nø£ÿ&É eT+∫˙fi¯ó¢ <=s¡≈î£ ‘·eì m<äTs¡T
#·÷#êqT. ˇø£ ùdwº qü T edüT+Ô ~ >∑<ë nø£ÿ&É eT+∫˙fi¯ó¢ <=s¡≈î£ ‘·eì m<äTs¡T#·÷#êqT.
ˇø£ ùdºwüqT, ¬s+&ÉT ùdºwüqT\T, @ ùdºwüqT˝Àq÷ ˙fi¯ó¢ ˝Òe⁄. Á‘êπ>˙fi¯¢ì &Éu≤“\˝À
ô|{≤ºs¡T. yê{Ï˝À¢ ˙fi¯ó¢˝Òe⁄. Hê ÁbÕD+ ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ç b˛‘√+~. n|üŒ{Ïπø
‘=$Tà~ ø±y=k˛Ô+~. Á|ü‹ùdºwüqT˝À ~>∑≥+, Ä |üs¡T#·T≈£îb˛sTTq yÓHÓï˝À¢ sêÁ‹
bÕ¢≥TbòÕs¡eTT\MT"<ä ˙fi¢̄ø√dü+ <˚e⁄˝≤&É≥+.
ˇø£ ùdwº qü T˝À H˚qT s¬ \’ T ô|f…˝º ÀqT+∫ ~– ˙fi¯ó¢ <=s¡T≈£îH˚y÷Ó j·Tì yÓfió¯ ‘¢ T· +fÒ
Ä&Éyêfi¢̄ ô|f…˝º À ˇø£ Ád”Ô qqTï |æ*∫ ªªnj·÷´, e÷ |æ\\¢ Hê\Tø£\T m+&çb˛‘·Tqï$.
ø=+#Ó+ eT+∫˙fi¯ó¢ ‘Ó∫Ãô|{≤Ôsê?μμ n+~. H˚qT ≈£Ls¡TÃqï ô|f…˝º À B|ü+ Á>∑T&ç~¶ . Ä
Ä&Éyêfi¯¢ ô|f…˝º À B|ü+ eT+∫ Á|üø±X¯+>± e⁄+~. nsTTHê Ä$&É øÏ{øÏ ˝° À qT+∫ Áyê*
Hê‘√ e÷{≤&É≥+ eT÷˝+>± yÓ\TÔsêyÓT yÓTT>∑+MT<ä |ü&≥É + ˝Ò<Tä . Ä$&É eTTKπsK\T
Hê≈£î $düŒwü+º >± ø£ìŒ+#·≥+ ˝Ò<Tä . dü÷\ú +>± #·÷ùdÔ #ê˝≤ n+<äø‘£ eÔÓ ˝… ø£ìŒ+∫+~.
ªªdüsπ , H˚qT eT+∫˙fi¢̄ø√düyT˚ yÓfió¯ ‘¢ T· HêïqT. <=]øÏ‘˚ ‘ÓkÕÔμμ qHêïqT. ªªÇ~>√ á
#Ó+ãT rdüT¬øfi¯¢+&çμμ nì ÄyÓT eTs¡#Ó+ãT eTs¡rdæ Hê#˚‹ ø£+~∫Ãq~.Ä <ä|æŒø£
dæ‹ú ˝À Ád”Ô |ü⁄s¡Twü $uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . |üs|¡ ⁄ü s¡Twü $uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . Ä$&É #˚sTT Hê≈£î ‘·–*q~.
Ç+ø√ >∑+≥ùd|ü{Ï qT+∫ ˙fi‚¢ <=s¡øø£ b£ ˛‘˚ e&É≈î£ #·∫Ãb˛e≥y˚T. eTè‘·Té⁄q≈£î >∑+≥
@$T dü+ã+<Ûe
ä TT 91
<ä÷s¡+˝À e⁄qï Ä düeTj·T+˝À Ä$&É #˚sTT Hê≈£î ‘·–* H˚qT dü+‘√wæ+#·&É+
n<Ûsä à¡ \ø£Då e÷?»+‘·T \ø£Då e÷?
Ä ùdºwüqT˝À ˙fi¯ó¢ <=]øÏq$. H˚qT ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü Á‘ê>±qT. Ä #Ó+ãTì+&É
|ü≥Tºø=HêïqT. H˚qT Áã‹ø±qqï dü+‘√wü+ø£+fÒ, Ä$&ÉøÏ #Ó+u…&TÉ ˙fi¯S¢ rdüT≈£îe∫Ã
sTTe«{≤ìøÏ M˝…+’ <äqï dü+‘√wüyTÓ ≈£îÿyÓ+’ ~. H˚Hê$&É≈î£ eT¨|üø±s¡+ #˚dTü HÔ êïqHê?
á ñ|üøs£ êìøÏ Á|ü‘T· ´|üø±s¡+>± ÄyÓT Hêj·T+<äT dæï>∑TsΔ ê˝Ö‘·T+<äHê? ˙fi¯ó¢ rdüTø=ì
yÓ[¢ sTT#êÃqT. Ä$&É #Ó+ãT |ü⁄#·TÃø=q≥+˝À ákÕ] ‘·q #˚sTT Hê #˚‹øÏ ‘êø£≈î£ +&ÜH˚
|ü⁄#·TÃ≈£îqï~. |æ\\¢ øÏ∫Ã+~— ‘êqT ø=+#Ó+ Á‘ê–+~. H˚ HêbÕ≥Tq yÓ[b¢ ˛e#·TÃHê.
yÓ[b¢ ˛˝Ò<Tä . ªª#ê\THê? Ç+ø=ø£ #Ó+u…&TÉ rdüTø=ìsêHê?μμ nì n&ÉT>∑T‘·÷ nø£ÿ&˚
ì\T#·THêïqT. ÄyÓT ªªnø£ÿs¡˝<Ò +ä &ûμμ n+~. H˚qT ˙fi¯ó¢ ‘Ó∫Ãô|{≤ºqqï ø£è‘·»‘„ · ÄyÓT
yÓTT>∑+˝À ñqï~. ø±ì ªªH˚qT ø£è‘·Es„ ê\qT, qeTkÕÿs¡eTT\Tμμ yÓTT<ä˝q’… Hê>∑s|¡ ⁄ü
e÷≥\T Ç+^¢wüßuÛ≤wü H˚s¡«ì yêfi¯¢≈£î ‘Ó*j·Te⁄>∑qTø£ ÄyÓT Hê‘√ qq˝Ò<äTø±ì,
yÓTT>∑eTT˝À Hêø£è‘·»‘„ e· ÷≥\˙ï yÓTT>∑eTT˝Àø£+f… s¬ {Ï+º |ü⁄ ø£ì|æ+#·T#·Tqï$.
á |æ\\¢ ≈£î eT+∫˙[¢#T· Ã≥˝À ÄyÓT n≥Tì≥T eTdü\T≥˝À Ä #·øÿ£ ì yÓ\T>∑T˝À
HêyÓT yÓTT>∑eTT #·øÿ£ >± Hê≈£î ø£qT|æ+∫+~. yÓTT<ä≥ ÄyÓT kÂ+<äs´¡ y˚T qqTï ø={Ï+º ~.
‘·sT¡ yê‘· ÄyÓT yÓTT>∑ yÓTø£ÿ&√ #·÷∫ q≥¢ì|æ+∫+~. qqï~ ei ø±yÓT #·÷∫q {≤¢yTÓ
yÓTT>∑eTT˝À ˝Ò<Tä . H˚ ì~ei ø±yÓTqT #·÷ùdÔ Ä$&Ü qqTï #·÷∫j·TT+&Ü*ø£<ë? Ç~
ø±≈£î+&Ü ø=+<ä]ì #·÷∫q|ü&ÉT yêfi¯ì¢ eTq+ #·÷&Éøb£ ˛sTTHê #·÷∫q≥T¢+≥T+~.
n≥Te+{Ï eTTK\ø£Då eTT\T ø£\ e´øÏÔ HÓe]H√ #·÷∫j·TT+{≤eTT. Ä \ø£Då kÕeT´+#˚‘·
yêfi¢̄q÷ #·÷∫q≥T¢+≥T+~. MT<˚ }s¡T? MT¬sø£ÿ&çøÏ yÓfió¯ ‘¢ T· Hêïs¡T? yÓTT<ä˝q’… Á|üXï¯ \T
y˚ùdÔ u≤>∑T+&˚<y˚ ÷Ó ? ø±ì ÄyÓT yÓTT>∑eTT #·÷ùdÔ ø£ècÕí >√<ëe]õ˝≤¢\ Ád”eÔ ˝… ñqï~
>±ì <ä‘eÔ· T+&É\|ü⁄ Ád”Ô e˝… ˝Ò<Tä . n&ÉT>∑T<ëeTqTø=ì n&É>≈∑ î£ +&ÜH˚ Hê ô|f…˝º ÀøÏ
H˚qT yÓ[b¢ ˛j·÷qT. ø±ì ÄyÓT Ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTK+ Hê eTqdüT‡˝À eTTÁ~‘·eTj˚T´
ñqï~.
3
‘·sê«‘· s¬ +&˚+&É≈¢ î£ Ä }fiÀ¢ Hê ≈£î<√´>∑yTÓ +Æ ~. nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤¢qT. n<Ó› sTT+{Ïø√dü+
‹]>±qT. ∫e]ø=ø£ Ç+{À¢ ˇø£ uÛ≤>∑+ ≈£î~]+~. ≈£î~]q s√Eq kÕj·T+Á‘·yT˚ e÷
yêfi¯ó¢ e#êÃs¡T. Ä Á|üøÿ£ uÛ≤>∑+ m|ü&É÷ ‘êfi¯+ y˚ùd ñqï~ Hê\T>∑T s√E\T. Ä
sTT+{≤j·Tq y˚sπ ø±|ü⁄s¡eTT+≥THêï&ÉT. Ä uÛ≤>∑+˝À mes¡T+≥THêïs¡ì n&ç>±qT. Ä
ñ+≥THêïj·Tq ø£˝ø… sº£ ê|òd” Tü ˝À >∑TeTkÕÔ n˙, Äj·Tq uÛ≤s¡´ Á|üd$ü +#·&ÜìøÏ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ
92 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓ[¢+<ä˙, Äj·Tq ˇø£ÿ&˚ ñ+≥THêï&É˙, Hê\T>∑T s√E\T ôd\e⁄ MT<ä sTT+{ÏøÏ
yÓfi≤¢&˙É #ÓbÕŒs¡T. nsTT<äe s√Eq Äj·Tq e#êÃ&ÉT. Äj·Tq düuŸ y˚TõÁùd{º Ÿ #˚dæ eT∞¢
ø£˝ø… sº£ Y Ä|òd” Tü øÏ ˇø£ ô|<ä› >∑Te÷kÕÔ>± e#êÃ&ÉT. Äj·Tq sêÁ‹ jÓT|ü&√ |ü~+{ÏøÏ
e#˚Ãyê&ÉT. Ábı<äT›H˚ï ‘=$Tà~+{ÏøÏ yÓfi‚¢yê&ÉT. H˚qT s√p Ábı<äT›H˚ï ˝Ò#˚≥|üŒ{Ïπø
@&ÉTqïsö‘·T+~. y˚T $T<ä›s¡eTT ø£\TdüTø=ì e÷{≤¢&É&Éy˚T |ü&É˝Ò<äT. ô|’>± Äj·Tq
ø=+#Ó+ y˚TõÁùd≥º T #˚deæ ∫Ãqyê&ÉT >∑qTø£ ø=+#Ó+ f…≈î£ ÿ>∑÷&Ü ø£\yê&ÉT. Hê\T¬><’ Tä
HÓ\\T Ä Ç+{À¢ ø£*dæe⁄Hêï Äj·THê, H˚q÷ ø£*dæ e÷{≤¢&˝É <Ò Tä . Äj·THÓe«s√? H˚
HÓe«s√? Ç{≤¢ Ç+ø=ø£ HÓ\ >∑&∫É +~.
ˇø£s√Eq kÕj·T+Á‘·eTT|üP≥ yêøÏ{À¢ e∫Ã >∑TÁs¡|⁄ü ã+&ç ì*∫+~. n+<äT˝À
qT+&ç eTT>∑TZs¡T |æ\¢\T, |üdæ|æ\¢ ‘·*¢ ~>±s¡T. H˚qT yêøÏ{À¢ ≈£Ls=Ãì j˚T<√
ÁyêdüT≈£î+≥THêïqT. ‘·\ jÓT‹Ô #·÷ùdÔ Ä$&É ø£ì|æ+∫+~. #·|ü q b˛\TÃø√˝Òøb£ ˛j·÷qT.
s¬ +&˚+&É¢ ÁøÏ+<ä≥ sêÁ‹|üP≥ s¬ \’ Tô|f…˝º À ñqï yÓ\T>∑T˝À #·÷∫q yÓTT>∑e÷jÓTqT.
ø±ì Ä ø£qT\T, ø£qTu§eTà\T ªH˚Hμ˚ nqï$. Ä$&É ã+&ç ~>∑T‘·÷H˚ ‘·\jÓT‘·≈Ô î£ +&ÜH˚
sTT+{À¢øÏ yÓ[b¢ ˛sTT+~. Á|üøÿ£ uÛ≤>∑+˝À mes√ ñHêïs¡T. eTq¬ø+<äT≈£î˝Ò nqTø=qï<√,
mes√ Á|üøÿ£ uÛ≤>∑+˝ÀøÏ e#êÃs¡ì uÛsÑ Ô¡ #ÓbÕŒ&√? jÓT+‘· nqTø=Hêï Á|üøÿ£ >± ˇø£ eTìwæ
ñ+fÒ ‘·\jÓT‹Ô #·÷&É≥+ e÷qe düV≤ü »+.‘êqT y˚TõÁùd≥º T uÛ≤s¡´. sπ |ü⁄Ábı<äTq› eT>∑&TÉ
‘·V≤ü d”˝≤›sö‘ê&ÉT. eTqdüT˝À Ä nVü≤+ø±s¡+ ñ+&ç j·TT+&Ée#·TÃ.
ø±ì Ä$&É ã+&ç~– sTT+{À¢øÏ yÓfi‚¢es¡≈£L H˚ Hê$&É e+ø£H˚ #·÷düTÔHêïqT.
uÛsÑ ≈Ô¡ L£ &É yÓ+≥H˚ e⁄Hêï&ÉT. H˚qT ‘·q uÛ≤s¡´ e+ø£ #·÷düTHÔ êïqì Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT.
qqTï eTsê´<ä ‘Ó*j·Tì yê&ÉqTø√e\dæ+<˚ ø±ì >∑~+› #·{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä . n_Ûj÷Ó >∑+
Bdæø√sêe{≤ìøÏ M\T˝Ò<äT. Äj·Tq q&Éø£˝À, #·÷|ü⁄˝À ˇø£ ‹s¡düÿè‹, ìsê<äs¡D
ø£ì|æ+∫Hê ô|ø’ Ï bıø£ÿ˝Ò<Tä . nsTTHê H˚ ì≥T¢ Áyêj·T&É yÓT+<äT\≈£î? #·÷ùdÔ ‘·bÕŒ,
Ç~ eTqTwü´düV≤ü »+. }]πø #·÷#ês√ <äTs¡÷Vü≤‘√ #·÷#ês√? m{≤¢‘\Ó TdüT+Ô ~?
Ç+‘·≈L£ Ä$&É ÄHê&ÉT m+&É<ãÓ “ ‹–*Hê eTìwæjTÓ Tø£ÿ X¯Øs¡eTT, yÓTT>∑eTT
|ü⁄wæ>º ± ø£ì|æ+∫q$. Ç|ü&ÉT ãø£ÿ∫øÏÿ j·TTqï~. Ä Hê{Ï X¯Øs¡kÂwüeº + ˝Ò<Tä . ãT>∑\Z T
˝À|ü*øÏ b˛sTTq$. ø£qT\T ø=+#ÓeTT >∑T+≥\T |ü&$¶É . ø±qT|ü⁄ #ê˝≤ ø£w|ºü ⁄ü ø±qTô|+’
<˚y÷Ó ? bÕ|ü $T+ø± ‘˚sT¡ ø√˝Ò<qä Tø=HêïqT.
|ü~ s√E˝…+’ ~ e÷ neTà n+~ ` ªªnuÀ“! yêfi¯≈¢ î£ #ê˝≤ f…≈î£ ÿ, |ü\Tø£]+∫Hê
e÷{≤¢&ÁÉ sêμμ nì, ªªb˛˙˝Òμμ nHêïqT.
Ä }fiÀ¢ q÷‘·T\T bÕ‘êfi¯>+∑ >∑\T. ˇø£s√Eq yêfi¯¢ |üìeTìwæ sê˝Ò<Tä . kÕïHêìøÏ,
@$T dü+ã+<Ûe
ä TT 93
bÕHêìøÏ nìï{ÏøÏ Ä$&˚ ‘√&ÉTø√yê*. eTìwæ, bÕ|ü+ ˙s¡düdæú‹˝À e⁄+~.
‘=$Tà~qïs¡≈£î nqï+ ô|≥ºø£b˛‘˚ Ä eT>∑&ÉT Ä$&ÉMT<ä >∑÷&Ü y˚TõÁùdº≥T–Ø
#Ó˝≤sTTkÕÔ&ÉT. sêÁ‹øÏ ô|+<äsê&˚ e+≥ ø±yê*. uÛÀ»q+ #˚dæ Ä|ò”düT≈£î yÓfi≤¢\ì
#ÓbÕŒ&É≥. kÕj·T+Á‘·+. H˚ HÓ~’ +{ÏøÏ sTT+{ÏøÏ eùdÔ q÷‹˝À ˙fi¯ó¢ ‘√&ÉT‘√+~. ˇø£
u§¬øÿq ãj·T≥≈£î e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ Ä$&É ÁbÕD≤\T ø£&Éã≥Tº ‘·Tqï$. nø£ÿ&É ¬s+&ÉT
_+<Ó\T ô|{Ï+º ~. s¬ +&ÉT _+<Ó\ ì+&Ü ˙fi¯ó¢ ø±yê*. Hê\T>∑T u§¬øÿq˝…‘’ ˚ ø±ì _+<Ó
ì+&É<Tä . ªªH˚qT ø=+#Ó+ ø±fi¯ó¢ ø£&TÉ ≈£îÿ+{≤qT u§¬øÿq sTTkÕÔsê?μμ nHêïqT. u§¬øÿq
e<ä*ô|{Ïº sTT+{À¢øÏ yÓ[+¢ ~. H˚qT ø±fi¯ó¢ ø£&TÉ ø=ÿì Ä s¬ +&ÉT _+<Ó\ ì+&Ü ˙fi¯ó¢ ‘√&ç
sTT+{À¢øÏ yÓfi≤¢qT.
‘·sê«‘· eT÷Hêïfi¯¢≈£î ˇø£s√Eq kÕj·T+Á‘·+ H˚qT Ç+{À¢øÏ b˛‘·T+fÒ Ä$&É
sTT+{À¢øÏ jÓT<äTs¡T>± ek˛Ô+~. HêMT<ä ø£qT\Tì*|æ #·÷∫+~. Ä ø£qTï\˝ÀøÏ @<√
>∑Ts¡TÔ ‘·–*q≥T¢>± ‘√∫+~.
Ä ˙fi¯ó¢ ‘√&çô|≥º&+É e\¢ Á|üdqü Tïsê˝…+’ <√, Ä s¬ \’ T ã+&ç˝À ˙fi¯ó¢ ‘Ó∫Ãq Hê{Ï
>∑Ts¡TÔ ‘·–*+<√ e÷ neTà‘√, e÷ yêfi¯‘¢ √ |ü]#·jT· +>± e÷{≤¢&≥É + ÁbÕs¡+_Û+∫+<ä≥.
∫qï|ü&ÉT sê>∑#êÃ¤jT· >± |ü<´ä +#·<eä ≥ eTH˚ >∑TD+ Hê˝À ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ã+~.
n|ü&ÉT ø£+sƒy¡ TÓ ‹Ô |ü~|ü~ùV≤qT sê>±\T |ü<ë´\MT<ä CÀ&ç+∫ bÕ&É≥+, |òsü ê«˝Ò<Tä .
u≤>±H˚ e⁄+<äì $H˚yêfi¯q¢ Tø√e≥+ »s¡T>∑T‘·T+&˚~. yêsêìø√, |ü~s√E\ø√ ˇø£kÕ]
sêÁ‹|üP≥ uÛÀ»q+ #˚dæ |ü&TÉ ø=ì dü+^‘ê\T rdüT+Ô &É≥+ Hê ø£\yê≥T, ˇø£s√Eq
sêÁ‹ n˝≤¢ dü+^‘ê\T rXÊqT. eTs¡THê&ÉT ªªMT nu≤“sTT dü+^‘·+ bÕ&ÉT‘ês¡+&û!μμ
nì e÷ neTà‘√ nqï<ä≥.
‘·sT¡ yê‘· yês¡+ s√E\≈£î |ü>\∑ T H˚qT uÛÀ»q+ #˚dTü +Ô fÒ e÷ neTà #Ó|Œæ +~.
ªªˇπssTT, á ne÷àsTT jÓTes√ jÓTs¡T>∑T<äTyê? ˙ ∫qï|ü&ÉT eTq+ e÷ }s¡T ô|[¢øÏ
yÓ[‘˚ ˙#˚‘· d”eT$Ts¡|øü ±j·T ø=]øÏ+∫+<˚ Ä ne÷àsTT. yÓTTqï H˚qT Ä ne÷sTTì
≈£Ls√Ãu…{ºÏ |ü⁄≥Tº|Pü s√«‘·sÔ ê\˙ï n&ç>±qT. á ne÷àsTT ‘·eTTà&ÉT sTT|ü&ÉT eTq
}fiÀ¢ ñ<√´>∑+ #˚düTÔHêï&É≥. eTq sTT+{Ï Á|üø£ÿq ¬s+&ç+&É¢ ne‘·\ ñqï<˚
sêe÷sêe⁄>±] sTT\T¢ ` Ä sTT+{À¢ n<Ó≈› î£ Hêïs¡≥. yêfi¯¢ neTà Hê≈£î eT˝ÒH¢ ˚ #ê˝≤
eTTdü*<Óq’ <ä≥. ìHÓïø£ÿ&É #·÷#êe÷ nì Ä ne÷àsTT nqTø=qï~. ˙e⁄ dü+^‘·+
bÕ&çq ‘·sê«‘· Ä ne÷àsTTøÏ dü]>± ‘Ó*dæ+<ä≥? Ä ∫qï|ü&ÉT ˙e⁄ bÕ&çq |ü<´ä y˚T
dü]>±Z n˝≤¢>π bÕ&Üe≥. n|ü&ÉT #·|ü q ne÷àsTTøÏ C≤„|øü +£ e∫Ã+<ä≥μμ nì #Ó|Œæ +~.
94 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n~es¡øπ nqT≈£î+≥THêïs¡T. yêfi≤flj·Tq≈£î ‘·V≤ü d”˝≤›s¬ +’ ~. e÷ neTà sT÷ e÷≥
#Ó|Œæ q eTs¡THê&˚ yêfi¯ó¢ Ç\T¢ U≤∞ #˚dæ yÓ[b¢ ˛sTTHês¡T. Ä s√E H˚qT }fiÀ¢˝qÒ T.
4
‘·sê«‘· eT÷&˚+&É≈¢ î£ H˚Hê ePfiÀ¢ ñ<√´>∑+ e÷H˚dæ e÷ }fiÀ¢ #˚sêqT. Ä$&É
‘·eTTà&ÉT, n‘·ì dü+kÕs¡+, Ä sêe÷sêe⁄>±]+{À¢H˚ n<Ó≈› î£ +≥THêïs¡T. yêfi¯¢ ø£ãTs¡T¢
s√E #Ó|üø=+≥÷H˚ ñ+{≤+. ‘Ó*dæ+ <˚$T≥+fÒ Ä ne÷àsTT eT∞¢ ø£&ÉT|ü⁄‘√
ñ+<ä˙, ‘·eTTà&ÉT nø£ÿ>±]ì |ü⁄]{ÏøÏ rdüTø=ìekÕÔ&É˙, nsTT<äe HÓ\ |ü&É˝Ò<äT.
@&ÉeHÓ\ |ü&˝É <Ò Tä . ‘=$Tà<äe HÓ\ e∫Ã+~. ‘·*b¢ ˛s¡T |ü&˝É øÒ £ rdüTø=#êÃ&É˙, Ä
ne÷àsTT Á|üd$ü +#˚ s√E\˙.
eT÷&Ée s√E sêÁ‹ Ä ne÷àsTTøÏ H=|ü\T e∫Ãqe˙, &Üø£sº T¡ qT rdüT≈£îe#êÃs¡ì,
Äs√E sêÁ‹øÏ jÓT˝≤¢>√ n˝≤¢>∑ >∑&∫É +<ä˙.
‘·sê«‘· s¬ +&ÉT s√E\T Ä$&É |üì øÏ+<Ó≥Tº MT<Ó≥Tº>± ñqï~. Á|üdeü dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ
yê´~Û ø±<äT. yπ̊s yê´~Û j˚T<√ e∫Ã+~. #·T≥Tº|≥ü ¢ sTTfi¢̄ yêfi¢̄+<äs÷¡ #·÷&É{≤ìøÏ
yÓfi≤¢sT¡ . H˚q÷ yÓfi≤¢qT. yÓ[flq ì$Twü+˝ÀH˚ Ä ne÷àsTTøÏ ÁbÕD ìÁwüÿeTDy˚fi¯ nsTT+~.
ÁøÏ+<ä≈î£ ~+|ü{≤ìøÏ jÓTe«s¡÷ ˝ÒsT¡ . uÛsÑ ≈Ô¡ î£ f…*Á>±$T#êÃs¡T. sê˝Ò<Tä . H˚q÷, yêfi¢̄
‘·eTTà&É÷ |ü≥Tºø=ì ÁøÏ+<ä≈î£ ~+bÕeTT. eTs¡THê&ÉT yÓ÷ùd+<äT ø¬ e«s¡÷ sê˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT
ÁbÕD≤\T. n+<äs≈¡ L£ nX¯óuÛyÑ T˚ . H˚qT ≈£L&Ü yêVü≤≈£î\˝À H=ø£&HÉ H’Ó êqT. Ábı<äT› Á>∑T+øÏq
‘·sê«‘· qø£Áå ‘· <äsÙ¡ q+ #˚dæ uÛÀ»q+ #˚XÊqT.
Ä sêÁ‹ ˇø£ sêÁ‹y˚fi¯ ø£\ e∫Ã+~. Ä ne÷àsTT |ü<+˚ &É¢ |æ\.¢ H˚qT |ü<Vä ‰ü sπ +&É¢
≈£îi¿yê&çì. yêfi¯¢ sTT+{À¢ H˚qT |ü<ë´\T #·~yêqT. Ä ne÷àsTT d”eT$Ts¡|ü ø±j·T
rdüTø=ì e∫Ã ‹qeTqï~. ‹HêïqT, H√s¡T eT+&ç+~, @&ÉTdü÷Ô ìÁ<ä˝#Ò êqT. ìÁ<ä˝À
>∑TÁs¡Tø=&ÉT‘·÷ H√s¡T‘Ós∫¡ ìÁ<äb˛sTTHêH˚y÷Ó ? n–ïeT+&É\|ü⁄ |ü⁄s¡T>∑T Hê\Tø£ ∫es¡
Áyê*+~. uÛÑ>∑TZq eT+&ç+~. ìÁ<ä yÓT\≈£îe sêe≥+‘√H˚ ‘Ó*dæq~. n~ Hê\Tø£
∫eπs ø±≈£î+&Ü ô|<ä$ MT<ä ≈£L&Ü |ü⁄+&Ó+’ ~. Ä |ü⁄+&ÉT dü]>± |ü~|üHïÓ +&ÉT s√E\
es¡≈L£ e÷q˝Ò<Tä . nqï+ ‹q˙j·T˝Ò<Tä .
@$T dü+ã+<Ûe
ä TT 95
n&É$ u≤|æsêE
(1895 ` 1952)
ø£$, ø£fi≤ø±s¡T&ÉT, ∫Á‘ø· ±s¡T&ÉT, qe˝≤ø±s¡T&ÉT,

ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·, ≈£î\|ü‹. ø±\Œìø£ »>∑‘T· ˝Ô À $Vü≤]dü÷,Ô
uÛ ≤ yê‘· à ø£ y Ó T Æ q ø£ < ∏ ä \ qT, s¡ + >∑ T \ ≈£ î +#Ó \ ‘√
∫Á‹+#·&+É M] | Á ‘ü ´˚ ø£ e÷s¡+Z . M] ø£<\ä∏ ˝À n|üPs¡«
ø£\Œq\÷, ñ<ë‘·Ô uÛ≤yê\T, \*‘· ø£fi¯\ Á|üX¯+dü,
C≤rj·T yê‘êes¡DeT÷, ø£eTàì XË’©, uÛ≤y√‘·ÿs¡¸
yÓT+&ÉT>± e⁄+&ç bÕsƒ¡≈£î*ï s¡dü »>∑‘·TÔ˝À eTT+∫
‘˚\TÃ‘êsTT.
s¡#·q\T : Væ≤eT_+<äT, Hêsêj·TDsêe⁄, ø√q+–,
>√q >∑Hêïs¬ &ç¶ yÓTTˆˆ (qe\\T), sê>∑e÷*ø£, ‘·s+¡ –DÏ,
n+»* yÓTTˆˆ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T
96 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

uÛÀ^s¡ ˝Àj·T
|ü>|∑ {ü qºÏ |üqï–˝≤ Ä ˝Àj·T˝ÀìøÏ #=#·TÃø£ bıj·÷´qT.
Á|ü‹ e+ø£s≈¡ L£ Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ Á|üøè£ ‹ <äèX¯´ kÂ+<äs´¡ + eTVü‰ø±e´+˝À |ü⁄≥\T
‹|æŒq|üŒ{Ï s¡kÕqTuÛ÷Ñ ‹˝≤ >∑Tqï~.
Hê\T>∑T yÓT*ø£\T, ˇø=ÿø£ÿ yÓT*ø£ eT÷&ÉT e+<ä\ <Ûqä Te⁄\T, nsêΔqTkÕ«s¡ s¡÷|üyTÓ Æ
m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT ÄKs¡T˝≤‘√∫q Ä yÓT*ø£˝À ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ qB<˚e‘· dü+‘·]+∫q
q\uÛ…’ ì\Te⁄\jÓT‘·TÔ q\¢sê‹ >√&É\T, #Ó≥T¢ <ä≥º+>± ô|]–q ø=+&É #·]j·T\T.
yê{Ïô|’ ˙˝≤\ •Ksê\T ø±s¡T<äTqï˝≤¢, uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ K&ÉeZ Tè>±\˝≤¢ |ü&eç ⁄qï q\¢sê‹
ã+&É˝¢ À eTTô|Œ’ ¤ <Ûqä Te⁄\ yÓ&\É TŒq sê>∑e÷*ø£\T bÕ&ÉT≈£î+≥÷ uÛÀ^s¡ Á|üeVæ≤düTqÔ ï~.
bÕ]C≤‘·eHê\T, n&É$ eT˝…\¢ T, Ç|üŒ#Ó≥T¢, Nø£{eÏ ÷qT\T, q\¢eT<äT\› T, sπ >∑T\T
Ä ø=+&É#]· j·T\ ì+&Ü e⁄qï$.
<ä÷sêqTï+∫ |òTü +{≤Hê<ë\T, _ÛKTÿ\ eT+Á‘·d«ü Hê\T ‘·TyÓTà<ä\ s¡a+ø±sêyê\‘√,
|ü≈îå£ \ ø£\≈£Lõ‘ê\‘√ ø£*dæ $qedü÷qÔ ï$.
$Vü‰sêìøÏ e∫Ãq eTè–HÓ’ Ä ˝Àj·T #=#·TÃ≈£îb˛‹ì. e÷yê+&ÉT¢ yÓqø£H˚ HÓeTà~>±
edü÷Ô e⁄+&ç]. ªªne÷àsT÷! ˇ+≥]>± eTT+<äT yÓ[flb˛ø£e÷à!μμ nì e÷ neTà
nqïe÷≥ jÓTø£ÿ&√ <ä÷sêìï $q|ü&ç+~. ˇø£ eT\T|ü⁄ eT[fl+~. m≥ºjÓT<äT≥
~e´<äs¡Ùq+.
uÛÀ^s¡ ñ‘·sÔ y¡ êVæ≤ì nsTTq ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡+˝À q~øÏ Çs¡y’Ó <Ûqä Te⁄\ jÓT‘·TqÔ
s¡÷ô|‹Ôq eT+Á‘· Á|ü<äs¡Ùq+˝≤ >∑TVü≤\T, #Ó’‘ê´\T, $Vü‰sê\T, ˇø£ •\Œe÷*ø£
<ä÷sêqTï+∫ ø£fifl¯ ˝À¢ Ç+Á<ä<qäÛ Te⁄ ˝≤&ÉT‘·÷qï$. dü+Ô uÛ≤\ •\Œ $HêïDeTT, ∫Á‘·øöX¯\+,
$Á>∑V‰ü \ düTkÂwüeº eT÷]Ô‘«· eT÷. ÄVü‰sπ ! _ÛKTÿ\ øöX‚jT· ø±oàs¡ ≈£îdüTeTes¡í $ø±düeTT,
uÛÀ^s¡ ˝Àj·T 97
$<ë´s¡T\ú <Ûeä fi¯ es¡í <ÛÍ‘·$˝≤düeTT, Hê>∑sT¡ \ C≤q|ü<Tä \ $$<Ûä es¡í $˙‘· $∫Á‘·‘«· eTT
` ˇø£ ô|<ä› ∫Á‘·+˝≤ Á|ü‘´· ø£yå TÓ +Æ ~.
ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì ‘·<∏ë>∑‘·Tì <Ûë´ì+#·Tø=HêïqT. uÛÀ^sêÁX¯eT eTVü‰|ü]wü‘·TÔ
dü+|ò÷ü sêe÷ìøÏ Vü≤è<äjT· +˝À #˚jTÓ ‹Ô CÀVü‰s¡T \]Œ+#·Tø=HêïqT.
˙fi¯ fl ≈£ î q~˝ÀøÏ ~π > yêfi¯ ó fl. s¡ + >∑ T s¡ + >∑ T \ ø£ \ XÊ\qT uÛ Ñ T C≤\ MT<ä
n\+ø£]+#·Tø=ì yÓTf…øπ¢ ÿ yêfi¯ófl. jÓ÷wü\T, |ü⁄s¡Twüß\T, u≤*ø£\T, _ÛKTÿ\T— ˇø£kÕ]
uÛ≤yê\T Vü≤è<äj÷· ìï ì+|æyd˚ Tü +Ô &É>±, ˇø£kÕ] uÛ≤yê\T ˝Òì #Ó‘’ q· ´ s¡V≤æ ‘· Vü≤è<äjT· +
ø£\<ëìï ne⁄‘·÷ Ä–b˛‹ì. ô|q’ T+&ç $<ë´s¡T\ú T, _Û≈îå£ ≈£î\T Hêπødæ ‘˚]bÕs¡ #·÷düTqÔ ï~
H˚qT >∑eTì+#·H˚ ˝Ò<Tä . Ä Á|ü<eä∏ T <äsÙ¡ q eTTVüAs¡eÔ TT |üse¡ T |üP»ýÓT+Æ ~.
Ä |ü$Á‘· Á|ü<X˚ +¯ ˝À n&ÉT>∑Tô|{Ïº n|üÁX¯ó‹ ÁyÓ÷sTT+#· ˝Ò<Tä ø£<ë H˚qT? @<√
dæ>T∑ Z n\TeTT≈£îb˛sTT+~.
e÷ >∑Ts¡Te⁄\T •˝≤Œs¡íe⁄\T. Äj·Tq yÓ÷eTT Væ≤e÷\j·T •Ks¡+˝≤ XÊ+‹
|üP]‘·yTÓ +Æ ~. Äj·Tq kÕ<Ûës¡D+>± e÷{≤¢&sÉ T¡ . nH˚ Hê\T>∑T eTTø£ÿ\÷ dü÷ø±Ô˝,’…
dü÷Á‘ê˝…’ Á|ü‘´· ø£å eTe⁄‘·÷ e⁄+≥$.
∫qï‘·HêqTï+N ∫Á‘·˝KÒ Hê~ ø£fi\¯ +fÒ #Ó*$T ø£‘˝ÔÓ ≤¢ Ä&ÉTø=+≥÷ ñqï qqTï
Ä ñ‘·ÿèwüº $<ä´˝À dü+|üPs¡í jÓ÷>∑ìcÕ˜|]ü |üPs¡qí T #˚jT· &Üì¬ø’ e÷fi¯e eTVü‰sê»úÛ≤s¡
<ÛÍs¡+<Ûäs¡T´˝…’q e÷ ‘·+Á&ç>±s¡T, eTVü‰eT+Á‘·T\T Äq+<äedüTe⁄\ yês¡T qqTï á
ÄÁX¯e÷ìøÏ ˇø£ÿ |ü$Á‘· eTTVüAsêÔq |ü+|æ+∫Hês¡T. e÷ ≈£î≥T+ã+ n+‘ê e∫Ã e÷
Hêj·Tq>±s¡T Ç~es¡πø ì]à+∫q >∑TVü‰#Ó’‘ê´ìï n\+ø£]+|æ+#· Ä»„ sTT∫ÃHês¡T.
n˝+ø±sê~ø±\˙ï |üP]Ô ø±>±H˚ eT¨‘·‡e+‘√ ÄÁX¯e÷#ês¡T´\≈£î düeT]Œ+#ê\ì
e÷ Hêqï>±] dü+ø£\ŒeTT.
Ä >∑TVü‰$Vü‰sêìøÏ ÁbÕ+>∑D eT+≥|üeTT |üP]Ô nsTT+~. dü+Ô uÛ≤\T, •˝≤Œ\T,
$Á>∑V‰ü \T, œKTÿ\T ìedæ+#·&ÜìøÏ ˝Àì >∑<Tä \T, •˝≤‘·˝≤Œ\T, <ë«s¡•˝≤Œ\+ø±sê\T,
>∑s¡“¤>∑èVü≤ •˝≤Œ\T,‘·<∏ë>∑‘· >∑+;Ûs¡ •\ŒeT÷]Ô, ÄdüqeTT, #Û·Á‘·eTT, ‘√s¡D≤\T,
<Ûsä à¡ #·Áø£eTT ` n˙ï|üP]Ô nj·÷´sTT. $$<Ûä <˚XÊ\qT+∫ •\ŒeTT, ∫Á‘· ˝ÒKqeTT
H˚sT¡ Ãø√e∫Ãq •wüß´\T, |üìyê+Á&ÉT ∫Á‘·˝KÒ Hê \+ø±s¡eTT |üP]Ô #˚dTü HÔ êïs¡T.
eTVü‰•*Œ, ∫Á‘·ueÑÛ q ìsêàD ø£fi≤øöX¯* e÷ >∑Ts¡Te⁄\Tq÷ï ‘·eT •wüß´\‘√
bÕ≥T eT<Û´ä eT+&É|eü T+‘ê C≤‘·ø>£ ±<Û\ä T, n\+ø±s¡ ∫Á‘·eTT\T y˚dTü HÔ êïs¡T.
ˇø£#√≥ ˇø£ •wüß´&ÉT ∫Á‘·ø\£ Œq #˚dæ >∑Ts¡Te⁄\≈£î #·÷|ædTü HÔ êï&ÉT. >∑Ts¡Te⁄\T
<ëìì düe]+∫ y˚jT· e\dæq esêí\T #Ó|Œæ y˚s=ø£ #√≥≈£î yÓfi≤ÔsT¡ . esêí\T |üP]Ô#d˚ æ
98 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

y˚s=ø£ •wüß´&ÉT ìy˚~kÕÔ&TÉ . >∑Ts¡Te⁄\T s¡+>∑T\ bÕÁ‘·\˝À ‘·÷*ø£\T eTT+∫ ∫Á‘·+˝À
‘·|ü ~<äT‘› T· Hêïs¡T. >∑Ts¡Te⁄˝Ò y˚s=ø£ #√≥ s¡÷|üø\£ Œq ø£*Œ+∫ q\T>∑Ts¡T •wüß´\#˚
esêí\T ì+|æ+#·T‘·THêïs¡T. ∫Á‘·ø\£ Œq, s¡÷|üdèü wæº e]íø± |üPs¡eí TT n+‘ê e÷ >∑Ts¡Te⁄˝Ò
ø=ìï#√≥¢ dü+ø£*Œ+∫ n<äT“¤‘· uÛ≤yê‘·àø£ ø£fi≤ yÓ’<ä>∑ΔéTT Á|ü‘·´ø£åeTT #˚düTÔHêïs¡T.
~q~qeT÷ Ä $∫Á‘√‘·‡eeTT dü+<ä]Ùdü÷Ô >∑T+&Ó\T qè‘ê´\T dü\Œ eTT>∑HΔ ’Ó b˛‘·÷
e⁄+{Ïì. Hê ø£fi¯ófl ns¡eT÷‘·\T |ü&çHÓ’! Hê j·Te«qeTT bı+– ~X¯\+{Ïq~. Hê
n+>∑Tfi¯ó\T $<Ûë‘·èdüè»Hê uÛ≤yê˝…’ ø£\Œq¬ø’ jÓ÷>∑ìwüº eVæ≤+|ü ñqTàU≤˝…q’ $.
Ä»„ø¬ ’ >∑Ts¡Te⁄\ø£&É yÓ÷ø£]*¢HêqT.
2
mes√ u≤*ø£ Hê jÓ T <ä T ≥ yÓ ÷ ø£ ] +∫+~. Ä eT÷]Ô edü ÷ Ô e⁄qï<ä ì
Á>∑V≤æ +#·&+É ‘√H˚ ø£qTï\T #·≥T≈£îÿq eT÷düT≈£îHêïqT.
ªªmeØyÓT?μμ
ÄyÓT‘√ ≈£L&Ü e∫Ãq ˇø£ eè<ä`Δ
ªªkÕ«MT, á u≤*ø£ e÷fi¯eÁ|üuTÑÛ ì y˚TqeTs¡<Tä \yês¡TqTï. e÷fi¯e<˚XÊìøÏ eTTK´
eT+Á‘·T\TqTï nsTTq Äq+<äedüTe⁄\yê] @ø£ ‘·qj·T. ∫qï‘·HêqTï+N ∫Á‘·˝KÒ qeTT˝À
eT+∫ #ê‘·Ts¡´ eT\es¡#T· ø=qï~. ◊Hê ÄyÓT X¯øøÔÏ Ï ‘·–q >∑Ts¡Te⁄\T \_Û+#·˝øÒ b£ ˛e&É+
#˚‘· $<ä´ eè~Δ bı+~q~ ø±<äT. õq<˚e⁄ì <Ûsä à¡ Á|ü#ês¡+˝≤, ‘·eT ø°]˙Ô ï ˝Àø±ìï
Äe]dü÷Ô e⁄+&É≥+ #˚‘· ‘·eT bÕ<ädìü ï~Ûì X¯óÁX¯Swü #˚jT· {≤ìø£ì e÷ ne÷àsTT>±s¡T
e#êÃs¡T. ∫Á‘· $<ä´ <ë«sê ìsê«D e÷sêZ qïH˚«wæ+#·{≤ìø° e÷ ne÷àsTT>±]ø° Bø£å
sTTe«e\dæ+<äì Äq+<äedüTe⁄\ yês¡Tq÷ï, y˚TeTTq÷ï ÁbÕ]údTü HÔ êïeTT.μμ
ªªmes¡j·÷´, nø£ÿ&É? á |æXÊ#ê\ì Hê <ä>∑Zs¡ ¬øes¡j·÷´ e~*ô|{Ïº+~?
>∑Ts¡TÁ<√Vü≤+ ‘·\ô|{Ïºq bÕbÕ‘·Tà˝…’q •wüß´˝…es¡j·÷ýês¡T?μμ nìô|<ä› >=+‘·Tø£‘√
ns¡∫HêqT.
Ä eè<äΔ n+‘·≥ ªªne÷àsTT>±s¡T? ˝…+&çb˛<ëeTTμμ nqT#·T+&É. H˚qT #Ó+>∑Tq
ÄyÓTô|’ qT+&ç <ë{Ï @<√ >=DT>∑Tø=+≥÷ yÓ[flb˛sTTHêqT. yê|òT” sêÁX¯eT dü+|ò÷ü #ês¡T´˝…q’
dü‘´· o\ _Ûø±å #ês¡T´\ø£&≈É î£ #˚sT¡ ø=HêïqT. dü‘´· o˝≤#ês¡T´\T q÷πs+&É¢ eè<äT.Δ düs«¡ XÊÁdüÔ
dü+|üqTï&ÉT. Ç+‘Ó’Hê M&çb˛ì X¯øÏÔ dü+|üqTï&Ó’q Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT qqTï Á|üø£ÿqTqï
≈£îXÊdüqeTTô|’q n~Ûedæ+|üCÒdæ, ªª‘·+Á&û! @eT+‘· ‘=+<äs¡bÕ≥T‘√ edü÷ÔHêïe⁄?μμ
nì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
|ü$Á‘·T&Óq’ Ä#ês¡T´\yê] bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫ ªªuÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ˇø£ $wüj÷· ìï
‘·eT≈£î #Ó|üŒ<ä\#·Tø=HêïqT. á ÄÁX¯e÷ìøÏ Á|ü<∏äeT+˝À H˚qT e∫Ãq|ü&ÉT Hê≈£î
¬s+&Ée J$‘·+˝≤+{Ï ÄX¯j·÷*ï ø=ìï{Ïì ‘·eT‘√ eTq$ #˚dæ, ‘·eT Ä»„‘√
|üs¡eTÁX¯eTD≈£î&ÉT Hê≈£î Á|ükÕ~+∫q á Hê ø=~› $<ä´qT dü+|òü÷ìø°, ˝Àø±ìø°
n]Œ+#ê\ì á dü+|ò÷ü sêeT+ Á|üy•˚ +#êqT.μμ
ªªne⁄qT. Ä ÄX¯j÷· \≈£î uÛ+Ñ >∑+ j˚T$Te∫Ã+~ ‘·+Á&û?μμ
ªªˇø£ u≤*ø£≈î£ H˚qT ∫Á‘· $<ä´ H˚sêŒ\≥ kÕ«MT?μμ
ªªe÷fi¯e eTVü‰eT+Á‹ Äq+<äedüTe⁄ bÕ|ü yÓTs¡>ì∑ ‘·q ≈£îe÷¬s≈Ô î£ ˙#˚‘· $<ä´
H˚]Œ+#ê\ì Ä•+∫ ‘·<ë∏ >∑‘T· ì bÕ<ä+ÁyÓ÷\ ÄÁX¯sTTdüTHÔ êï&ÉT, u≤ã÷!μμ
ªªHê ìj·Te÷ìøÏ e´‹πsø£+ >∑<ë, Ä#ês¡´<˚yê?μμ
ªªn+‘· ø£]ƒq ìj·TeT+ m+<äT≈£î |üPHêy√ H˚qT ‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+
#˚jT· ˝Ò<Tä . ìq÷ï n&É>˝∑ <Ò Tä . |ü⁄s¡TwüßìøÏ ã<äΔ X¯Á‘·Te⁄ ø±<ä–q nee÷q+ Ád”Ô @$T
#ÓjT· ´>∑\<äT. ‘·+Á&û? |ü⁄s¡Twüßì ñ‘·eÔ T X¯øìÔÏ ô|ø’ Ï $»è+_Û+|üCj Ò T· &ÜìøÏ Ád”j Ô T· Tq÷ï,
Ád”j Ô TÓ Tø£ÿ |ü$Á‘·Xø¯ ìÔÏ ‘˚»]\¢ CÒjT· &ÜìøÏ |ü⁄s¡Twüß&ÉTq÷ï ñ<ä“$¤ +#ês¡T. |ü$Á‘·T\sTTq
Hê>±s¡TH® ê#ês¡T´\yê] ñ|ü<X˚ +¯ n{Ï<º —˚ ‘·<ë∏ >∑‘T· ì |ü$Á‘· <Ûsä à¡ eT÷ n<˚?μμ
ªªn˝≤>∑sTT‘˚ _Û≈îå£ ø£, _Û≈îå£ D° Bø£˝å +… <äT≈£î >∑Ts¡T<˚yê?μμ
ªªzsTT yÓiÏ¿yê&Ü? Bø£å ˝Òì<˚ ìsê«De÷s¡Z+ m{≤¢ nH˚«wækÕÔe⁄? ÁbÕ|ü+∫ø£
<ä÷s¡T&Éy’Ó ÁbÕ|ü+∫ø± r‘·yTÓ qÆ <Ûsä êàìï nH˚«wæ+#ê*. Ä Bø£˝å À, Ä ‘·|dü Tü ‡˝À Ád”Ô
|ü⁄s¡Twüß˝§ø£fifl¯ ø=ø£fió¯ fl n&É+¶ sê≈£L&É<Tä — n+fÒ, Ád”Ô ô|’ |ü⁄s¡TwüßìøÏ yê+#Ûê, |ü⁄s¡Twüßìô|’
Ád”øÔ Ï yê+#Ûê b˛yê*. n+‘·es¡≈î£ Á|ü|+ü #·+˝À e⁄+&ç õquÛ≈Ñ î£ ˝Ô ’… <Ûsä à¡ e÷sêZe\+ã≈£î˝…’
∫es¡≈î£ Á|ü|+ü #·+ M&ç ìsê«D≤s¡TΩ\T ø±yê*.
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! Hê>±s¡TH® ês¡´<˚e⁄\T ìedæ+∫q |ü$Á‘· dü+|ò÷ü sêeT+ e⁄qï l |üs«¡ ‘·|⁄ü s¡+
ø£ècÕí rsêqï e⁄qï~.
ªªne⁄qT, <Ûëq´ø£≥ø£ q>∑sêìøÏ jÓT>∑TeqT.μμ
ªªnø£ÿ&É ˇø£ •*Œ Ä+Á<Ûä Áu≤Vü≤àD j·TTe≈£î&ÉT e⁄+&˚yê&ÉT. n‘·&TÉ kÕ+U≤´j·Tq
dü>√Á‘·T&ÉT. Çøå±«≈£î eTVü‰ Á|üuTÑÛ e⁄\ ÄkÕúq •*Œ.μμ
ªªuÖ<äΔ Bø£å eVæ≤+∫qyê&Ü?μμ
ªªãT<ä<Δ e˚ ⁄ì, $wüßìí ‘=$Tà<äe ne‘ês¡eTì q$Tàqyê&ÉT. •\Œø£sà¡ Ø‘ê´ yÓ÷ø£+å
#·÷s¡>=Hê\qï dü+ø£\Œ+ ø£\yê&ÉT. kÂ+<äs´¡ ‘·‘√Ô«bÕdæ.
100 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªãT<äT&Δ ˚ |üse¡ ÷e‘ês¡+. n‘·ì |üPs¡« ne‘êsê\˝À ˇø£{Ï $wüßí ne‘ês¡+.μμ
ªªÄ •*ŒøÏ edü+‘· |ü⁄cÕŒ\ kÂs¡ueÑÛ TT, ˙˝≤ø±X¯eTT. y˚T|ò÷ü \ ˙* n+#·T\T,
∫s¡T>±*˝À |ü⁄{Ïqº ∫qï ø¬ s¡{≤\ MT<ä Á|üd]ü +∫ ‘·fió¯ ≈£îeTH˚ #·+Á<äøsÏ D¡ ≤\T, ôd\j˚T{Ï
|ü‘H· ê\ ‘·T+|ü⁄s¡T\T, Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡ n+#·T\T, ˝Ò&≈ç L£ q\ eTTf…\º T, düT+<äØeTDT\
nbÕ+>∑Mø£Då ≤\T |ü⁄\ø£sê\T ø£\T>∑CdÒ æ n‘·ìï X‚«‘·‘êsê<˚$ bÕ<ë\ø£&É yÓ÷ø£]\¢CùÒ d$.μμ
ªªÇ+‘· qX¯«s¡yTÓ qÆ kÂ+<äsê´Hêï n‘·qT Äsê~Û+∫q~?
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! dü+|ò÷ü sêeT+˝À, sê»ÁbÕkÕ<ë\˝À, n‘·&÷É ,n‘·ì •wüß´\÷ düèwæ+º ∫q
•˝≤Œ\÷, ∫Á‘·˝KÒ Hê\÷, Äj·÷ q>∑sê\˝À n‘·&TÉ ì]à+∫q uÛeÑ Hê\÷, dü÷bú Õ\T
˝Àø£y÷Ó Vü≤qyÓTÆ yÓ*>±sTT.μμ
ªª|üse¡ T <˚e⁄&Óq’ eTVü‰ÁX¯eTD≈£îì >=|üŒ uÛ≈Ñ î£ &Ô .˚ μμ
ªª∫‘·Ô+, n‘·&ÉT Çøå±«≈£î sê»≈£îe÷] H=ø£¬sÔqT Áù|$T+#ê&ÉT. ÄyÓT n‘·ì
~e´Áù|eTqT >ös¡$+∫ ‹]– Áù|$T+∫q≥T¢ n_ÛqsTT+∫+~.μμ
ªªÁù|$T+#·H˝˚ <Ò ë j˚T$T{Ï?μμ
ªªkÕ«MT? ÄyÓT X¯ówüÿ Vü≤è<äj·T, eè<Ûë&É+ãs¡+ ø£*–q $∫Á‘· dü«s¡÷|üyÓTÆq
X¯Sq´JeT÷‘·+ e+{Ï~. n‘·ì Áù|eT ˝Àø±\ Hêe]+∫+~. ÄyÓT n+‘· ø£qï
nq+‘·yTÓ qÆ Áù|eT˝À¢ n‘·ìï eTT+∫y˚dTü qÔ ï≥T¢ q{Ï+∫+~?μμ
ªª@ e÷ yÓi¿Ï Ä u≤*ø£≈î£ ?μμ
ªªkÕ«MT? Ád”Ô Vü≤è<äjT· + jÓTe«s¡T jÓTs¡T>∑>\∑ s¡T? sê»ã+<ÛTä yÓq’ ÄyÓT ‘·+Á&çì
ÄyÓT bÕDÏÁ>∑V≤ü D≤ì¬ø’ Ä •*Œ j·÷∫+#ê&ÉT. ‘·+Á&ç dü+‘√wüeTT‘√ nqTeT‹ sTT#êÃ&ÉT.
ø±ì ø£|≥ü q≥Hê q{Ï. ø£sÿ¡ X¯V≤ü è<äjT· jÓTÆ q Ä u≤*ø£ ªªH˚ H˚$T{Ï? á‘·ìì ô|+&ç¢
#˚døæ √e≥y˚T$Tμμ ≥ì ô|&Éqe⁄« q$«+~. Ä •*Œ Vü≤è<äjT· +˝À Nø£{Ï Äe]+#·T≈£î+~.
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ‘·TbòÕqT eTãT“\T |ü{qºÏ $. <ëyêq\+ n&Ée⁄*ï eT+&ç+∫q|ü&ÉT
e⁄<ä“$¤ +#˚ bı>∑ n‘·ì J$‘êìï Áø£$Tày˚d+æ ~. n‘·ìøÏ <Óe’ + ˝Ò&TÉ , ãT<äT&Δ TÉ ˝Ò&TÉ ,
<Ûsä à¡ + ˝Ò<Tä , Áù|eT ˝Ò<Tä .μμ
ªªm+‘· yÓiy¿Ï ê&Ób’ ˛sTTHê&ÉT?μμ
ªªyÓiy¿Ï ê&ÉT ø±&ÉT kÕ«MT! düs«¡ C≤„qeT÷ q•+∫b˛sTTq |æ∫Ãyê&ÉsTT b˛sTTHê&ÉT.
n‘·ì J$‘·+˝Àì <äTs¡“s¤ ¡ $cÕ<äeTT Vü‰\Vü≤\yÓTÆ düeTdüÔ uÛTÑ eHê\÷ <äV≤æ +#·&ÜìøÏ
ãj·T\T <˚]q≥¢sTT+~. <˚XÊ\T ‹]– ‹]– á ÄÁX¯e÷ìøÏ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT.μμ
ªªzsTT yÓiu¿Ï ≤\T&Ü! Ç+‘· $cÕ<ä>±<∏ë ˙~? Ç+<äTø£Hê Ád”Ô ˝Àø£+MT<ä ˙ øÏ+‘·
ø√|üeTT?μμ

ªªø√|üeTT ø±<äT.uÛj Ñ T· eTT kÕ«MT! ‘·q bÕ<ädìü ï~Û #˚sT¡ ≈£îì ø=+‘· ePs¡≥ bı+~
»>∑<Tä sZ T¡ yÓq’ |üse¡ T ÁX¯eTD≈£îì ne‘ês¡ eT÷s¡T˝Ô q’… MT≈£î Hê ùde n]Œ+∫ uÛÖ‹ø£
yêdüq\ qT+&ç <ä÷s¡yTÓ Æ ìsê«D≤ìøÏ ns¡Ω‘· dü+bÕ~+#·Tø√&ÜìøÏ Bø£å eVæ≤+#êqT.
H˚qT |üPìq Á|ü‹»„\T ‘·eT≈£î ìy˚~+∫ •\Œø£fi≤Bø£≈å î£ |üPHêqT. á $cÕ<ä#]· ‘·TDÏí
ˇø£ u≤*ø£\ >∑Ts¡Te⁄ ø£eTàì ÄC≤„|+æ #·&+É HêyÓ÷øå±ìøÏ qqTï <ä÷s¡+ #˚jT· &É+ nì
eTq$ #˚dTü ø=+≥THêïqT.μμ
ªªu≤|üP!ãT<ä<Δ e˚ ⁄ì |üse¡ T ø£sT¡ D#˚‘· nqqýÓTqÆ e÷qeùde Hê≈£î \_Û+∫+~.
˝Àø±ìï dü+‘·]+#·&ÜìøÏ |üPqTø=qï Hê≈£î e÷qe Vü≤è<äjT· + |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTqT.
•*ŒyÓq’ ˙ ∫‘·eÔ è‹Ô˝À Áù|eT q•+|üø£ ˝À‘·T\ nD–e⁄qï~. ìsê«D|ü<ë∏ ]úy’Ó j·TTqï
˙e⁄ Ád”Ô $wüjT· yÓTÆ uÛj Ñ T· eTT dü+|üPs¡eí TT>± HêX¯qeTT #˚dTü ø=qe\dæ e⁄+≥T+~. Ád”Ô
e÷j·÷<˚$ jÓTTø£ÿ n+X¯— Á|üC≤|ü]$T‘·, X‚«‘· ‘êsê<˚$— á u≤*ø£≈î£ ˙e⁄ ∫Á‘·˝KÒ q
$<ä´ H˚]Œ ˙ ‘·|dü Tü ‡ |üP]Ô #˚dTü ø√. uÛjÑ T· |æXÊ#·eTT ˙ Vü≤è<äj÷· ìï eTTø£ÿ\T #˚jT· ≈£î+&Ü
#·÷#·Tø√!μμ
y˚TeTT ˇø£ÿ $|òüT{Ïø± ø±\eTT ìX¯Ã\T\yÓTÆ, y˚DTeqeTT nqT ù|s¡T>∑\ Ä
eTVü‰#Ó’‘·´+˝À dü+<Ûë´ø±\eTT <√s¡s¡+>∑T\ bÕøÏ+#˚es¡≈£î <Ûëq´ø£≥ø£|ü⁄ bÕ\sê‹
ãT<ä<Δ e˚ ⁄ì $Á>∑V‰ü ˝≤¢ ≈£Ls¡TÃ+&çb˛j·÷eTT. Hê Vü≤è<äjT· +˝À »&É‘«· e÷e]+∫+~.
<ä÷sê\|ü⁄{Ïº jÓ÷»qX¯‘ê\T Á|üeVæ≤+∫ Á|üeVæ≤+∫, y=&ÉT≈¶ î£ #˚] $]–b˛j˚T ø¬ s¡≥+˝≤
Hê Ä˝À#·q\T $ø£˝≤\T nsTTb˛sTTq$.
3
CÀ´‘ê‡ï Á|æjT· HêeTeTT˝…q’ e÷ ∫Á‘ê#ês¡T´\T $dü$dü yÓ[flb˛e&É+‘√H˚ nø£ÿ&É
Ä>∑˝øÒ £ |üsT¡ –&çb˛sTTHêqT. Hê Vü≤è<äjT· + |ü∫Ã eTèDàj·TbÕÁ‘·˝≤ ∫ÛqïyÓTÆ b˛sTTq~.
<ëd”»qeTT ÄX¯Ãs¡´|ü&TÉ ‘·÷ e⁄+&É>±, ‘·*,¢ yÓ\yÓ\b˛‘·÷ e⁄+&É>±, $dü$dü q&É∫
ªe÷fi¯e eTVü‰sêE $Vü‰s¡μ >∑TVü≤˝ÀìøÏ |üs¡T$&çb˛sTT eT+#·eTTô|’ Hê<∏äTì#˚
ìs¡d+æ |üã&çq ñe÷<˚$ #˚‹˝Àì |üP\<ä+&É˝≤ ˇfi¯ófl ‘·|Œæ |ü&bç ˛j·÷qT.
Hê≈£î yÓT\T≈£îe e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ $Vü‰s¡eT+‘ê Nø£{˝Ï À e⁄qï~. mø£ÿ&√ s¬ +&ÉT H˚‹
BbÕ\T $TqT≈£î $TqT≈£î eT+≥÷ $TDT>∑Ts¡T\T˝≤ e⁄qï$. Ä Nø£{À¢+∫ >∑TVü≤˝Àì
Ád”Ô |ü⁄s¡Twü ∫Á‘·eT+&É\eT+‘ê Hê yÓù’ | ø£sT¡ D Vü‰kÕe ˝Àø£qeTT\‘√ |ü]o*düTqÔ ï~.
Hê eT+#êìøÏ <ä–Zs¡>± eTVü‰>∑Ts¡Te⁄ dü‘·ó\ _Ûøå±#ês¡T´\ yês¡T ø±˝≤r‘·yÓTÆq
dü«s¡÷|ü+‘√ |üse¡ T <äjT· qT Á|üd]ü +#˚ yÓHïÓ \\T ì+ù| #·÷|ü⁄\‘√, Ä eTT<äTdü*
ô|<äe⁄\ es¡|Pü ]‘·yTÓ qÆ qe⁄«\ yÓ*–b˛‘·÷ e⁄+&É>± #·÷dü÷eÔ ⁄Hêïs¡T.
102 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
eT‘·TÔ HÓeTà~ HÓeTà~>± $&çb˛sTT ãT~Δ ìs¡à\yÓTÆ ˝Àø£C≤„qeTT e∫Ã #·{≤\Tq
˝Ò∫ ì\T#·T+{Ïì. |ü&ÉuÀsTTq qqTï e÷ eè<äΔ<ëdæ |ü≥Tºø=ì ªªÄ#ês¡T´\ yê]øÏ
qeTkÕÿs¡eTT #˚sTT ‘·©?¢ μμ nì ñ|ü<•˚ +∫+~.
Ä eè<ëΔ#ês¡T´\ bÕ<ë\ø£&É yÓ÷ø£]*¢ b˛sTTHêqT.
ªªne÷àsT÷! ˙ Bø£å≈£î #ê˝≤ dü+‘√wüeTT. m+<äTø£e÷à •\ŒeT+fÒ ˙øÏ+‘·
eTeTø±s¡eTT?μμ
ªªkÕ«MT!.....μμ
ªª}s¡&*ç ¢ #Ó|Œü e÷à, ‘·©!¢ ‘=+<äs˝¡ <Ò Tä .μμ
<ëd”»qeTT uÛÑøÏÔ‘√ ø=ìe∫Ã n]Œ+∫q |”sƒ¡eTTô|’ XÊ+‘·|ü$Á‘·T˝…’q Ä eè<äΔ
_Û≈îå£ \T n~Ûedæ+∫Hês¡T. Äj·Tq ø£&HÉ ˚ ‘·\e+∫ ≈£Ls¡T#·THêïqT.
Hê >=+‘·T˝ÀqT+&ç $qã&û $qã&Éì dü«s¡eTT e÷Á‘·yT˚ Á|üeVæ≤+∫q~.
ªªkÕ«MT! ∫Á‘·øfi£ ¯ H˚sT¡ Ãø√ì Hê&ÉT Hê »qà+ eè<∏ë! Hê |üP» qTdæ nsTTb˛‘·T+~.
H˚ì+ø£ rs¡ì sT÷>±&ÛÉ |ü$Á‘· yê+#Ûq· T uÛ]Ñ +#·q÷ ˝ÒqT— ‘√*y˚jT· q÷ ˝ÒqTμμ.
ªªn<˚$T≥e÷à yÓiu¿Ï ≤*ø±! Ç+ø£ ˙≈£î ∫Á‘·øfi£ ¯ Hπ̊sŒyêπs ˝Òs÷¡ ?μμ
H˚qT #·{≤\Tq ˝Ò∫ ≈£L#·THêïqT. ªªkÕ«MT! H˚qT n+<ä] ∫Á‘·˝KÒ Hê kÕeTs¡´ú eT÷
|ü]o*+∫HêqT. Á|üC≤„ s¡V≤æ ‘·T\ <ä–sZ ¡ nuÛ≤´düeTT e⁄qï $<ä´ ø=+#ÓeT÷ q•+|üCdÒ Tü
ø√&Üìπø >∑<ë?μμ
ªªdüπsqe÷à! CÀ‘ê‡ï, Á|æj·T •˝≤Œ#ês¡T´\ yê]ì ˙≈£î ∫Á‘·$<ä´ H˚s¡Œ&ÜìøÏ
y=|æŒ+#êqT. ø±ì yês¡T ø=ìï ìj·Te÷\T ø√sês¡T. yês¡T ∫Á‹k˛Ôe⁄+fÒ yÓqø£ qT+∫
#·÷∫ H˚sT¡ Ãø√yê\≥. m<äT≥ã&É ≈£L&É<Tä . yês¡T ˝Òq|ü&˚ >√&É\ô|’ ∫Á‘·˝KÒ qeTT
ø£*Œ+#ê\≥. n~ yês¡T ‘·sê«‘· ~<ä>› \∑ s¡T. |ò\ü ø±\ô|’ s¡∫+∫q ˙ ∫Á‘ê*ï yê]ø£&≈É î£
ùde≈£î\#˚‘· |ü+|æùdÔ yês¡T dü]#·÷&É>\∑ s¡T...μμ
ªªkÕ«MT! m˝≤+{Ï ìj·TeTeTT XÊdæ+∫Hê düsπ , Hê≈£î ∫Á‘·$<ä´ Á|ükÕ~ùdÔ #ê\T.
H˚qT <Ûqä T´sê*ï— Hê »qà+ n+‘ê ‘·]+∫+~.μμ
≈£î\|ü‹ dü‘´· o˝≤ #ês¡T´\T eè<ä‘Δ «· +˝À ≈£L&Ü ø±+‹ M&Éì ‘·q ø£qTï\‘√
qe⁄«≈£î+≥÷ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
á es¡eTT Hêπø˝≤ Á|ükÕ~+|üã&ç+~— m+‘·{Ï n|üPs¡« dü+|òTü ≥q! á _Ûøqå£ T,
|üPe⁄ eT<ÛTä e⁄qT <ë#·Tø=ì dü+uÛ≤$+∫q≥T¢ jÓT+‘· |üPõ+|ü>\∑ H√! r>∑\˝À dü«sê\T
#˚]q≥T¢, edü+‘·+˝À kÂs¡u≤Û \T bı<äTe⁄≈£î b˛sTTq≥T¢ Hê˝À á •\Œ$<ä´ Vü≤‘·T≈Ô î£
b˛yê*>±ø£!

4
‘·«s¡˝À X¯óuÛeÑ TTVüAs¡eÔ TT #·÷dæ Hêø£&É á $∫Á‘· |ü<‹Δä ì ∫Á‘·$<ä´qT nuÛ´Ñ dæ+|ü
Bø£å eVæ≤+∫+~ Ä u≤*ø£. ÄyÓT ù|s¡T ø£˝≤Ωs¡ e÷\ j·T≥. $cÕ\T Vü≤è<äj÷· \˝À¢
<ë#·Tø=qï á bÕ|ü »qà\≈£î, e÷s¡ |æXÊ∫ Äj·TT<Ûë\≈£î #·øÿ£ ì ù|s¡T¢ e÷Á‘·+ ô|&ÜÔsT¡
yÓiy¿Ï êfi¯ófl |ü⁄s¡Twüß\T. »q <˚e⁄&ÉT Ád”‘Ô «· +‘√ ˝Àø±\T m+<äT≈£î eT*q+ #˚XÊ&√?
ãT<äΔ <˚e⁄ìøÏ |ü$Á‘·yTÓ qÆ Ä q\uÛ’… s√E\ eTVü‰ ‘·|dü Tü ‡˝À »]–q |üØø£å Hê≈£î mìï
dü+e‘·‡sê\T »s¡T>∑qT+<√?
Ä u≤*ø£ s¡∫+#˚ ∫Á‘ê\˝À Á|ü»„ e⁄qï~. es¡í C≤„qeT÷ u≤>±H˚ ‘Ó\TdüTqT. Ä&É
yêfi¯ófl πsU≤ HÓ’|ü⁄D´+ m˝≤ dü+bÕ~+#·Tø√>∑\s¡T #ÓbÕà? á ∫qï~r¬s’q πsK\T
Á|üeVæ≤+|üCkÒ ˛Ô e⁄+~. mø£ÿ&√ ‘·|ü edü÷Ô e⁄qï~. ì»y˚T, ø=+<äsT¡ $<ë´s¡T\ú T Çìï
dü+e‘·‡sê\T H˚sT¡ Ã≈£î+≥÷ >∑÷&Ü Ç|üŒ{Ïø° sπ U≤X¯øÔÏ n\e&É CÒdTü ø√˝Ò≈î£ +&Ü e⁄Hêïs¡T.
ÄyÓT ≈£î+#Ó\T Äy˚T ø£≥Tº≈£î+≥T+~≥ ` $∫Á‘·y˚T. n‹ \*‘ê˝…’q y˚fi¯fl˝À¢ X¯øÏÔ
ñ+&É<Tä ø£<ë? á u≤*ø£ y˚fió¯ fl |ü⁄s¡Twüßì y˚fifl¯ ˝≤ ñ+≥y˚y÷Ó . Ä u≤*πø |ü⁄s¡Twüßì˝≤
ñ+≥T+<˚y÷Ó . yÓTs¡TeTT˝≤ e∫Ã Hê <ä>sZ∑ ¡ yê*q|ü&ÉT ndüŒwü+º >± ‘√∫+~ Hêø±
eT÷]Ô Ä s¡÷|üeTT düT+<äs¡ $Á>∑Vü≤y˚T. NÛ? á Ád”ÔHêeTø£ |æXÊ∫ì m+<äT≈£î
‘·\b˛#·T≈£î+≥THêïH√?
ÄyÓT s¡∫+∫q ∫Á‘ê\T düe]+#·&É+ Hêø± s√E˝À¢ m+‘√ ùV≤j·TyÓTÆq |üHÓ’
y˚~+Û ∫+~. H˚qT düèwæ+º |ü dü+ø£*Œ+∫q •˝≤Œ\T >±ì, ∫Á‘ê\T >±ì Hê Vü≤è<äjT· +˝ÀH˚
Ç+øÏb˛sTTq$. ø°\T u§eTà˝≤ @<√ ~<˚y› êDÏ.í ˝À˝Àq eTq´|ü⁄»«s¡+ u≤~Û+#˚yê&ç˝≤
∫øÏÿb˛sTTHêq≥. HÓeTà~>± #˚‘·T\≈£î eDT≈£î ÁbÕs¡+_ÛdüTÔ+<ë nqï uÛÑj·TeTT
n+≈£î]+∫+~. eTT|üŒ~ ◊<˚+&ÉT¢ q&ÉTdü÷Ô ñqï Hê »edü‘ê«\T Hê≈£î <ä÷s¡yÓTÆ
b˛‘·Tqï$. ‘·|Œü ì dü]>± $<ë´s¡T\ú ≈£î $<ä´ H˚sŒ¡ ≥+ m˝≤¢>√ ô|≥Tº≈î£ HêïqT. ‘·øÿÏ q
ø±˝≤\T e÷ $Vü‰s¡>T∑ Vü≤˝À n+‘·s¡ ø£+<äs+¡ ˝À Ä ø£]qƒ •˝≤y˚~ø£ô|’ |ü+&ÉTø=ì
ñ+&É&yÉ T˚ ‘·|Œü n&Ée⁄\˝ÀìøÏ $Vü‰sêìøÏ yÓfifl¯ ˝Òø£ b˛j˚Tyê&ÉqT.
ˇø£s√Eq ø£˝≤Ωse¡ ÷\ s¡∫+∫q ∫Á‘·eTT düe]+#·&ÜìøÏ e÷fi¯e eT+Á‹>±]
$Vü‰sêìøÏ b˛sTTHêqT. H˚qT s¡∫+∫q uÀ~Ûd‘ü T· «ì Á|üøÿ£ H˚ ˇø£ u≤*ø±eT÷]Ô ∫Á‘êìï
#·÷∫HêqT. mes¡T ∫Á‹+∫Hês¡T Ä u§eTàqT? m+<äT≈£î ∫Á‹+∫Hês¡T? Hê Ä»„
˝Òì<˚ @ eT÷s¡T&â TÉ ∫Á‹+#· kÕVü≤dæ+#ê&ÉT? Ä $Á>∑V≤ü eTT $düTbÔ ˛sTTq≥T¢ Hê yÓ|’ ⁄ü
#·÷dü÷Ô e⁄qï~. >±* |”\TdüTqÔ ïfÒ¢ e⁄qï~. ø=+#ÓeTT dü+Á|ü<ëj·T $s¡T<äeΔ TT>± e⁄qï~.
düeTuÛ+Ñ >±ø£è‹ì Á‹uÛ+Ñ >∑eT÷]Ô ø£&É ø£*Œ+#·T≥ n|üÁX¯ó‹ uÛ÷Ñ sTTwüeº TT.
104 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ç+‘·˝À Ä $Á>∑V≤ü eTT ø£~* HÓeTà~>± #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ‘·\e+#·Tø=qï~. n~
eT÷]Ôø\£ Œq ø±<äT— ÁbÕD |üP]‘·yTÓ qÆ u≤*ø±eT÷]Ô. Hê >∑T+&Ó eTT&ÉT#·Tø=ì b˛sTT+~.
$kÕŒ¤]‘·yTÓ bÆ ˛sTT+~. eTVü‰y˚>±q uÛØÒ uÛ≤+ø±sê\T yêsTT+#·Hê s¡+_Û+∫+~. #Ó‘’ q· ´
s¡V≤æ ‘·T&ÉH’Ó n≥¢H˚ ì\T#·T+&çb˛j·÷qT.
Ä kÂ+<äs´¡ eTT n˝ÖøÏøe£ TT. ÄyÓT eTTU≤q ìX¯Ã\‘·«eTT, Á|üC≤„|]ü $T‘·‘«· eTT,
XÊ+‹, ìs¡à\ ø√eT\ø±+‹, n‘·´+‘· ì>∑÷&ÛÉ dü‘´· eTT ‘ê+&Éee÷&ÉT‘·THêïsTT. Ád”Ô
yÓTTKeTT #·÷&Éqqï Hê Á|ü‹q qfÒ≥º düT&ç>T∑ +&Ü\˝À eTTì–b˛sTTq~.
ªªqTe⁄« <˚eu≤*ø£yê?μμ nì >∑ã>∑ã eTT+<äT≈£î uÀsTT ÄyÓTqT Á|ü•ï+#êqT.
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! ` H˚qT ` ø£˝≤Ωse¡ ÷\qT ` e÷fi¯eeT+Á‹ ` ≈£îe÷¬sqÔ T`μμ
ªªHê •wüýê? Vü≤, Vü≤, Vü≤, Vü≤, .......μμnì yÓ&qÉ e⁄«‘·÷ ∫yê\Tq yÓqøÏÿ ‹]–
Ä n&Ée⁄\˝ÀøÏ eTVü‰y˚>±q yÓ[flb˛sTTHêqT. Hê Vü≤è<ä+‘·sêfi≤\ ø±s¡T Nø£≥T¢ ø±q{Ï,º
yÓ\T>∑T ø±q{Ïº X¯Sqý˚T<√ Äe]+#·T≈£î+~. Hê ˇfi¯ófl ø£+|æ+∫+~. H˚qT uÛ]Ñ +#·˝ìÒ
uÛj
Ñ T· +ø£ sêq+<äeTT |üse¡ fi¯óflø£{ºÏ qqTï eTT+∫, düTfi¯fl˝À ‹|æŒ, n‹ ˝À‘·T\≈£î ˝≤–,
mø£ÿ&Éø√ $dæ]ø={Ï+º ~.
uÛjÑ T· +ø£s¡ eTè>±\T Ä n&Ée⁄\˝À dü+#·]+#·T‘·÷ e⁄+≥eH˚ e÷≥ eT]∫b˛sTT
H˚H˚ ìXÊ#·s¡yÓTÆq yê´Á|òüTeTT e˝… Ä #Ó≥¢ ˙&É˝À¢ |ü&çe⁄+{Ïì. sêÁ‘·˝≤¢ <ä÷sêq
‘√&˚fió¯ fl, ∫s¡T‘·\T ns¡Tdü÷eÔ ⁄qï $wüjT· y˚T Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä .
Hê≈£î ô|qTuÛ÷Ñ ‘ê\T ø£q|ü&˝É <Ò Tä — bÕeTT\ ãTdü\T $qã&É˝<Ò Tä . $wü|⁄ü #Ó≥Tº jÓTTø£ÿ
˝Ò‘· Ä≈£î jÓT+‘· ø√eT\ düT+<äs¡yÓTÆ e⁄qï|üŒ{Ïø°, n~ $wü|üP]‘·y˚T nsTTq≥T¢,
kÂ+<äs¡´+ |ü⁄+JuÛÑ$+∫q Ád”Ô eT÷s¡TÔ\˙ï $wü|üP]‘ê˝Ò. á $wüeTT ùd$+∫˙ï
<äV≤æ +#·ã&É≈î£ +&Ü õq<˚e⁄ì ø£sT¡ De\¢ ˇø£Hê&ÉT ãj·T≥ |ü&Ü¶qT. H˚qT eT∞fl á
$wüÁ|üj÷Ó >∑+ j˚T eTVü≤‘·sÔ ¡ ø±s¡D+ #˚‘· qqTï ‘êøÏ+<√— n$T‘· C≤Á>∑‘‘Ô· √ >∑eTìdü÷Ô
e⁄qï Hê Bø£å ø£s¡ÿX¯Vü≤kÕÔ\ bÕ\ã&ç ø£{Ïø£ H˚\ã&çq eT{Ïºu§eTà˝≤ eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ˝…b’ ˛sTT+~. Á|ü|+ü #êìøÏ <ä÷s¡+>± e⁄+~>∑<ë nì á dü+|ò÷ü sêe÷ìøÏ #˚sêqT.
Á|ü|+ü #·yT˚ ‘·sT¡ eTT≈£îì ‘·sT¡ eTT≈£îì, Ç+Á<äTDÏí ‘·sT¡ eTT≈£î yÓ[flq ÁãVü≤àVü≤‘ê´ bÕ‘·ø+£ ˝≤,
qqTï yÓ+ã&ç+∫+~. @Hê{Ï ÁbÕs¡ã$Δ T~?μμ
Ä u≤*ø£ jÓT+‘· ìs¡à\ #·]Á‘·+ q{Ïdü÷Ôqï~! n‹ ìs¡à\yÓTÆq ˙fi¯ófl
ø£*–q ø±kÕs¡+ ˝≤+{Ï Vü≤è<äjT· + ø£*–q eTìwæ˝≤ e⁄+~. ÄyÓT ~e´ kÂ+<äsê´ìï
s¡dü|üPs¡íyÓTÆq ø£fi≤ dü«s¡÷|ü+˝ÀìøÏ ~+|ü&ÜìøÏ düeTj·÷\T bÕ{Ï+|ü qedüs¡+˝Òì
~e´∫Á‘·eT÷]Ô‘«· +˝≤ e⁄qï~. Ç+‘· n+<äeTT $wü|Pü ]‘·yTÓ Æ e⁄+&É>\∑ <ë? Ä Çøå±«≈£î

u≤*ø£ e÷Á‘·+ kÂ+<äs´¡ e‹ ø±<ë? #·*+∫q á Hê eTqdüT‡qT ø£{ºÏ y˚jT· {≤ìøÏ
‘·|dü Tü ‡˝À Hê eTqdüT‡qT |ü$Á‘·+ #˚dTü ø√yê*.
Ç+‘·˝À ‘·÷s¡TŒ <Ódqü T jÓTi¿Js¡\T kÕ–q$. @˝≤>√ ÄÁX¯e÷ìøÏ #˚sT¡ ø=HêïqT.
á u≤*ø£≈î£ sTT+ø£ $<ä´ #Ó|Œü ≈£î+&Ü e⁄+&É&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä . dü‘´· o˝≤#ês¡T´\ yê]
Ä»„ nqT\¢+|òüT˙j·TeTT. á ~e´ eè<äTΔ&ÉT ‘·q Ä»„‘√ qqTï ø£{Ïºy˚dæHê&ÉT. Ä
u≤*ø£≈£î #·<äTe⁄ #Ó|üŒeTì qqTï y=|æŒ+#˚ dü+<äs¡“¤+˝À j˚Ty√ $∫Á‘·yÓTÆq `
uÛ≤e>∑]“¤‘y· TÓ qÆ e÷≥\Hêïs¡T. Äj·Tq e÷≥ \yÓ÷|òTü eTT\T— dü‘´· dü«s¡÷|üeTT\T.
Ç|ü&ÉT »]–q<ä+‘ê yê]øÏ ìy˚~+∫ yê] j·÷<˚XÊqT kÕs¡+>± q&ÉT#·Tø√e≥y˚T Hê
<Ûsä à¡ + nì ìX¯ÃsTT+#·Tø=HêïqT.
<ä]Ù+∫q eTs¡Tø£Då +˝À dü‘´· o\ _Ûø±å #ês¡T´\ yês¡T ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«‘·÷ qqTï
≈£Ls¡TÃ+&ÉeTì ôd>’ ∑ #˚d,æ ªHêj·THê! ˙˝À X¯óuÛ|Ñ ]ü D‹ ÄdüqïeTj˚T´ <Ûsä à¡ düeTj·T+
e∫Ã+~. ˙ dü+|òTü ùde dü+|üPs¡‘í · ‘ê˝≤Ã*....
ªªkÕ«MT! H˚qT nee÷q+ bı+<ä≥y˚T <Ûäs¡àùdyê? y˚fi≤ø√fi¯y˚T ms¡T>∑ì ‘·eT
e÷≥ sT÷s√Eq sTT˝≤>∑Tq ∫s¡Tqe⁄«\‘√ ì+&çjT· Tqï<˚$T? n~ Hê ø£sà¡ eTqTø=ì
H˚qT ePs¡&˝ç ≤* >±ø£!μμ
ªªzôVA! kÂ+<äs´¡ ‘·‘√Ô«bÕd”! ˙ ∫Á‘·˝KÒ q $<ä´˝À ˇø£ÿ ∫qï <√wüeTTqï<äì
˙e⁄ Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . ø£sT¡ D ˙ $Áø£V‰ü ˝À¢ eT÷]Ô+#·˝<Ò Tä . dü+Á|ü<ëj·T»ì‘ê˝…,’ eT÷]Ô˝À
` s¡÷|üø\£ Œq˝À @ e÷Á‘·eT÷ ˝À≥T˝Òì ∫Á‘ê\qT jÓTìï ø£*Œ+∫Hê, yê{Ï˝À ø£sT¡ D
‘=DÏødÏ ü ˝≤&É≥+˝Ò<Tä . ‘·+Á&û! ø£sT¡ D q•+∫b˛sTTq eTs¡TuÛ÷Ñ $TjÓTÆ q ˙ Á|ü»„ ªª@ø√s¡d'ü
ø£sT¡ D@eμμ nH˚ e÷≥ eT]∫b˛sTT+~. ˙ uÀ~Ûd‘ü T· «Ô \ #·÷|ü⁄˝À¢ ø£sÿ¡ X¯‘«· + e⁄qï~.
jÓ÷>∑+ e⁄qï~. ãT<äTΔ&ÉT |üs¡eT ø£s¡TD≤eT÷]Ô ‘·+Á&û! nVæ≤+kÕ |üPsêíe‘ês¡eTT,
#˚‹eTTÁ<ä\˝À, uÛ+Ñ –e÷\˝À, $$<Ûä dü«s¡÷|üeTT˝…q’ <äèwüß\º ˝À dü+|üPs¡í dü‘´· yÓTqÆ
~e´‘·«+ ˝Ò<Tä . ÁbÕ|ü+∫ø£ s¡÷|üyTÓ qÆ ~e´‘·«y˚T ø£sT¡ D, á eTTø£ÿ\T H˚ qHêïqì
$cÕ<ä|&ü ≈É î£ . ø=s¡‘· |ü&qç ˙ |üP» |ü]|üP]Ô #Ó+<äe<ë›?μμ
eT]˙ï ø£\es¡+˝À |ü&ç e÷ $Vü‰s¡+ jÓT˝≤>√ #˚s¡Tø=ì nø£ÿ&É ~e´_Û≈£åîì
$Á>∑V≤ü + ÁyÓ÷\ Hê ‘·\yê*Ã ø±+‹¬ø’ j·÷∫+#êqT. |òTü {Ïø\£ T »]–b˛sTTq$. es¡eTT˝≤
Hê e÷s¡eZ TT Hê≈£î Á|ü‘´· ø£yå TÓ +Æ ~. ªªHê u§eTà\˝À ø£sÿ¡ X¯‘«· eTTqï<ë, Á|üu÷ÑÛ ! Çìï
dü+e‘·‡sê\÷ Hê ‘·|dü Tü ‡˝À #·+Á<ä Á>∑V≤ü D+˝≤ ndü+|üPs¡‘í «· + e]+#·Tø=H˚ e⁄+<ë?μμ
ªª˙ ìj·Te÷\ì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ø£]Œ+∫ e÷qeo\eT+<äT $XÊ«dü+‘√ ∫Á‘·øfi£ ≤
Bø£å HÓs|¡ eü j·÷´μμ nì Hê≈£î |üse¡ T>∑Ts¡Tì Ä<˚X+¯ $qã&çq≥¢sTT+~.
106 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

5
qqTï #·÷dü÷HÔ ˚ e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\T, ‘êqT ‘ê >±q≥T¢ ªªqTe⁄« <˚eu≤*ø£yê?μμ nì
Á|ü•ï+∫q|ü&ÉT j˚T<√ ìs¡«∫+|üC≤\ì Äq+<ä+‘√ y=DÏøÏ bıj·÷´qT. kÕe÷qýÓTqÆ
eT÷¬sHÌÔ ê nqqýÓTqÆ j˚T<√ yÓ\T>∑T‘√ eTVü‰kÂ+<äs´¡ eT÷]Ô˝≤ ‘√kÕÔsT¡ . ñ‘·eÔ T •\ŒeT÷]Ô
\ø£Då ≤\T Äj·Tq˝À ø=s¡‘|· &ü Hç ê ø=s¡‘· |ü&qç fÒ¢ e⁄+&Ée⁄.Ä sêe&É+ e∫ÃHê ãTC≤\T
#˚‘T· \‘√ n~$T|ü{ºÏ Ç≥T n≥T eP|æ, ª@\ á ‘·|Œæ <ä+ #˚XÊμeì qqTï •øÏùå d,Ô Hê
»qà |ü$Á‘·yTÓ +Æ <äì ePVæ≤+#·Tø=H˚<ëìï. Ä ø£Då +˝À Äj·Tq ~e⁄´&˚ nsTTb˛sTTHê&ÉT.
Äj·Tqy˚|ü⁄ qH˚ï<√ $∫Á‘·X¯øÏÔ Äø£s¡¸D #˚dæ+~. Ç+‘·˝À Äj·Tq eT≥Te÷j·TyÓTÆ
b˛sTTHê&ÉT. Hê ‘·|æŒ<ëìøÏ ìeè‹Ô e⁄qï<ë? á dü‘·TŒs¡Twüßì ‘·|üdüT‡ uÛÑ+>∑+
#˚jT· {≤ì≈£î<ä“$¤ +∫q bÕ|æHê H˚qT? |ü$Á‘·yTÓ qÆ Äj·Tq ìj·Te÷ìøÏ uÛ+Ñ >∑+ #˚XÊqT.
‘·‘Œ· *¤ ‘·+>±, @ ìj·Te÷\÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ∫Á‘·$<ä´ H˚sT¡ Ãø=q{≤ì ø£+<äs÷¡ sêe#·TÃqì
Äj·Tq Á|üø≥£ q #˚XÊs¡T.
Ä eTs¡THê{ÏqT+N Äj·Tq qqTï ‘·qø£&Éπø |æ*|æ+#·Tø=ì ∫Á‘·$<ä´˝Àì
s¡Vü≤kÕ´\T eTVü‰>±+<Ûäs¡«+˝≤ ñ|ü<˚•+#· yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. Äj·Tq s¡÷|üy˚T
e÷]b˛sTT+~. @<√ $+‘·Xø¯ ÔÏ #˚‘· n\TeTT≈£î b˛sTTHês¡T. ø=~› e÷≥\‘√ e÷Á‘·yT˚
$H˚yêfi¯fl ‘·è|æìÔ rπsÃ Äj·Tq ÄHê{ÏqT+N s¡aØy˚>+∑ ‘√, ‹j·T´ì >=+‘·Tø£‘√ |òTü {Ïø\£ T
|òTü {Ïø\£ T e÷{≤¢&y˚ ês¡T. m+<äTø√? @y˚y√ Á|üXï¯ \T Hêô|’ es¡¸eTT ≈£î]|æ+#˚yês¡T. Ä
s√E˝À¢ Hê≈£î ø£*–q Äq+<ëìï e]í+#·˝qÒ T. Äj·Tqø£&É dü+‘·‘e· TT e⁄+&ÉãT~Δ.
Äj·Tq bÕ<ë+>∑Tfi¯ó\qT |ü⁄e⁄«\ yÓTT>∑\Z qT eTT{Ïqº ≥T¢ eTT{°º ø£fifl¯ ø£<Tä ø› √{≤ìøÏ ø±+ø£.å
ñqï≥T¢+&ç Hêπø<√ $eX¯‘«· +!
ªªø£˝≤Ωse¡ ÷*ø±! á ∫Á‘·$<ä´ |üP]ÔjTÆÓ q Ä yÓqø£ ˙y˚$T #˚jT· <ä\#·Tø=Hêïe⁄?μμ
ªªãT<ä<Δ e˚ ⁄ì #·]Á‘· s¡∫+#·Tø=+≥÷ Hê J$‘·+ |ü$Á‘·+ #˚dTü ø√yê\qï ø√]πø
qqTï ø£~*Ãy˚k˛Ô+≥T+~. n+‘·øq£ ï Hê yÓTTs¡≈î£ Vü≤è<äj÷· ì øπ MT ‘√#·<Tä μμ.
ªªe÷qe⁄˝À¢ì ~e´‘·«y˚T ø£fi≤dü«s¡÷|üyTÓ Æ yÓ\Te&ÉT‘·T+≥T+~. ìX¯Ãj·Ty˚T. ø±ì
$yêVü≤yÓTqÆ yÓqø£ ˙ Bø£å jÓT{≤¢ kÕ>∑T‘·T+~ ≈£îe÷Ø?μμ
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! H˚qT $yêVü≤y˚T #˚dTü ø√qT.μμ
ªªn~ ndü+uÛeÑ eTT. MT ‘·+Á&ç>± sπ sê»qT´ìø√ ìqTï ìy˚~kÕÔsT¡ . ˙e⁄ eTVü‰sêDÏ$
ø±e\dæq jÓ÷>∑eTTqï|ü⁄&ÉT Ä jÓ÷>±ì ø¬ f…<¢ Tä Ø<ä>\∑ e⁄?μμ

ªªHê »qàq+‘ê ‘·eT bÕ<ë\ <ä>sπZ∑ $<ä´ H˚sT¡ Ãø=+≥÷ X¯óÁX¯Swü #˚dTü +Ô {≤qT!μμ
ªªz yÓi|¿Ï ˝æ ≤¢! Ä&Éyêfi¯fløÏ düV≤ü »yÓTqÆ e÷j·Te÷≥qT eT]∫b˛sTTHêe⁄ ø±e⁄.μμ
e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄ì e÷≥\≈£î Hê eTqdüT‡ $ø£\yÓTÆ b˛sTT+~. Hê$ e÷j·Te÷≥˝Ò˝≤>∑T?
Hê düs«¡ dü«eTT >∑Ts¡T<˚e⁄ì bÕ<ë\ø£&É düeT]Œ+#·&ÜìøÏ dæ<+Δä >± ˝ÒHê?
e÷ >∑TVü≤˝À e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\T s¡∫+∫q uÀ~Ûd‘ü T· «ì Á|üøÿ£ Äj·Tq <˚y]˚ ì s¡∫+|ü
dü+ø£*Œ+#êqT. Ä ∫Á‘·eTT |üP]Ô nsTTq yÓqTø£ n~ ~e´ uÛ≤e |üP]‘·eTT, ∫Á‘·øfi£ ≈¯ î£
~eéTDÏ e+{Ï~ nì >∑Ts¡T<˚e⁄\T, ‘√{Ï •wüß´\T s¡dE ü \„ T yÓT#·TÃ≈£î+≥÷ e⁄+fÒ
Hê≈£î dæ>T∑ yZ d˚ +æ ~.
e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\qT ˇø£ ìy˚Twüe÷Á‘·eTT $&ç∫ e⁄+&É˝Òø£b˛j˚T<ëìï. Äj·Tq
ì»+>± CÀ´‘ê‡ïÁ|æjT· T˝Ò. Äj·Tq >∑TVü≤≈£î b˛sTT X¯j÷· ´<äT \eT]+#·&+É jÓT+‘·
dü+‘√wü<ëj·Tø£yTÓ Æ e⁄+&˚~!
Äj·Tq ø£fifl¯ ˝À¢ ˇø=ÿø£ÿ&ÉT CÀ´‘·‡ï˝Ò Ä&˚$. ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT Äj·Tq #·÷|ü⁄\T eTãT“
bı~$q HÓ\u≤\Tì øÏsD¡ ≤˝…’ eTs¡T>∑T|ü&$˚ . Äj·Tq j˚T<˚ì ø±s¡D≤+‘·sêq Hê≈£î
e⁄|ü<˚•dü÷Ô qqTï eTT{Ïºq|ü&ÉT Hê düs¡«s¡÷|üeT÷ ø£]– düTfi¯ófl#·TfÒº~. n˝≤+{Ï
~e´ø£Då ≤\˝À Äj·THê, H˚H˚ ` ˝Àø±\ Vü≤è<äjT· + eT<Û´ä .
6
á u≤*ø± Vü≤è<äj·T‘·‘·«+ Hê≈£î ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. áyÓT J$‘·y˚T Hê≈£î ø=‘·Ô
nsTTq~. áyÓT ‘·øÿÏ q Ád”\Ô ø£qï y˚sê? Çøå±«≈£î sê»e+X¯» nsTTq ÄHê{Ï Ä
u≤*ø£ n+<äeTT Ä&ÉT|ü⁄* n+<äeTT. Ç~ yÓHïÓ \ sπ K. yÓHïÓ \˝Àì •Øwü ≈£îdüTeTeTT.
bÕ\yÓ\T¢e ‘·s>¡ .∑ áyÓT n+<ä+˝À j˚T$T e+ø£ e⁄qï~? ì»eTT>± áyÓT Vü≤è<äjT· +
|ü$Á‘·yTÓ qÆ ~. z¨! ø£˝≤Ωse¡ ÷*ø£j÷· áyÓT?
á u≤*ø£ qqTï $&ç∫ ˇø£ÿ ø£Då + e⁄+&É<Tä . ÄyÓT dü«j·T+>± |ü#q· + #˚dæ $∫Á‘·
s¡T#·T\ uÛÀ»qeTT ø=ìe#˚Ã~. Hê bÕ<äd+ü yêVü≤q+ #˚jT· dæ<|Δä &ü qç Hê&ÉT ÄyÓT Hê
bÕ<ë\ düŒè•+∫q|ü&ÉT Hê˝À $<äT´\¢‹ø£\T n\TeTT≈£î b˛sTTq$. ÄyÓTqT Hê øö–*˝À
n~$Ty˚jT· ø£ @˝≤>∑T ìÁ>∑V≤æ +#·Tø√>∑\qT? H˚qT n<Û'ä |ü‹ ‘·T&ÉqT ø±e&É+ ˝Ò<Tä >∑<ë?
ÄyÓT ô|<äe⁄\T CÒ>T∑ s¡T¢ ì+&ç n‹\*‘ê˝…q’ ∫>∑Tfi¯ófl. ÄyÓT ø£fió¯ fl jÓT+‘· |ü$Á‘·
ø±+‘·T*ï ùdø£]+#·Tø=qï$! dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ø£<*ä ø£ ˝Òì #ÓsT¡ e⁄ ˙{Ï˝À Á|ü‹ |ò*ü +∫q
‘ês¡ø± ø±+‘·T\$.
108 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄyÓT n+<äeTT ìs¡à\ ˙˝≤ø±X¯+˝À ‘˚*b˛j˚T ‘Ó\ì¢ |üø.åÏ ÄyÓT n+<äeTT Ä |üøåÏ
>=+‘·Tø£ ˝À+∫ $&çb˛sTT Ä ˙\+˝À ‘=DÏødÏ ˝ü ≤&˚ bÕ≥. ÄyÓT n+<äeTT |ü+&çq
|ü+≥˝Àì |ü#Ã· <äqeTT˝Àì |ü]eTfi¯eTT. ÄyÓT n+<äeTT yÓHïÓ \ Á|üd]ü +|ü⁄ õ&ÉT>¶ \∑
r|æ. njÓ÷´! Ä n+<ä+ Hê <˚V≤ü +˝À Hê Vü≤è<äjT· +˝À, Hê Ä‘·à˝À ©q+ #˚døæ =qø£
Hê »qà eè<Ûë.
ÄyÓT >∑TVü≤˝À ˇ+{Ï>± ∫Á‹+#·T≈£îH˚ ø±\+˝À ÄyÓTqT ` ø£˝≤Ωs¡e÷˝≤<˚$ì
ø£\TdüTø√&ÜìøÏ yÓfi≤flqT. uÛ>Ñ y∑ êqT&Ü! n‹ ø√eT\yÓTqÆ ÄyÓT J$‘êìï |üØø£å #˚jT· &ÜìøÏ
yÓfi‚fl H˚qT n+<äeTsTTq ¬sø£ÿ\‘√ |üP\˝À m–πs d”‘êø√ø£ ∫\Tø£qT bı+#·T+&ç
ø£ã[+|üuÀj˚T }düsy¡ *Ó ˝¢ ≤ e⁄HêïqT. ∫Á‹+#·Tø=+≥÷ e⁄qï Ä u≤*ø£ Á|üC≤„|]ü $T‘·˝≤
e⁄qï~.
ªª@$T{°, qTM«s√E ∫Á‹+#·T≈£î+≥Tqï~?μμ
ªªñqï ˇø£ÿ eÁdüeÔ T÷ ãT<ä<Δ e˚ ⁄ìøÏ n]ŒdüTqÔ ï Ä |ü$Á‘· #·]Á‘· ∫Á‘·eTT s¡∫düTHÔ êïqT.μμ
ªª@$T{°? qqTï #·÷&É˙, z¨! m+‘· n<äT“¤‘d· èü wæ!º u≤*ø±! ˙ øÏ+ø± X¯óÁX¯Swü
nedüse¡ TT ˝Ò<Tä . ˙ $<ä´ |üP]Ô nsTT+~.μμ
áf…<ãÓ “ ‹qï >∑Te«˝≤ ÄyÓT eDÏøbÏ ˛sTT+~. ªªÁ|üu÷ÑÛ ! qqTï MTs¡T Áù|$T+#·&+É
˝Ò<ë? Hê¬ø’ ìj·Te÷\˙ï e<äT\Tø=ì qqTï ÄÁeTe*¢ ø£qï <Ûqä T´sê*ï #˚dæ ˇø£ÿkÕ]>±
qqTï nedüse¡ TT˝Òì |ü⁄wüŒ+˝≤ $dü] bÕs¡yk˚ ÕÔsê?μμ
ªª˙≈£î Áù|eTqT >∑T]+∫ @$T ‘Ó\TdüTqT?μμ
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! Ä ~eés¡eTT Á|ükÕ~+|üã&çq|ü&ÉT @$T ‘Ó\TdüTø√yê*?μμ
ªªyÓiÏ¿<ëHê? #·≥T≈£îÿq ªqqTï Áù|$T+#·&É+ ˝Ò<ëμ nì Á|üX¯ï y˚XÊe⁄. qTe⁄«
qqTï Áù|$TdüTÔHêïyê?μμ
ªªyÓHïÓ \ n+fÒ ø£\e\≈£î Áù|e÷? dü÷s¡´ø±+‘· |ü⁄wüŒeTT dü÷s¡T´DÏí ø√s¡T‘·T+<ë?
|ü⁄wüŒeTT ‘˚HÓqT ø√s¡T‘·T+<ë? Á|üuÛÑ÷! qqTï d”«ø£]+#·Tø√+&ç. H˚qT MT Áù|eT_Ûø£å
˝ÒìHê&ÉT ëT+˝Àì qTdæìø£<ë!μμ
ªªH˚qT eTT|üŒ~jÓTÆ <äT @fi¯fl eTTdü*yê&ÉqT. qTe⁄« qej·TÚeq+˝Àì |ü<Tä HÓì$T<˚fifl¯
$Tdæ$T |ü&TÉ #·Te⁄.μμ
ªªÁù|eT≈£î á&ÉT+<ë Á|üu÷ÑÛ ?μμ
ªªH˚qT á ø£Då + ˙ <˚V‰ü ìï ø√]‘˚ ˙ o\+ q*|æyd˚ Tü ø=ì Hê ø±+ø£å rs¡Ã>∑\yê?μμ
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! MT Áù|eT, MT ~e´Á|üDj·TeTT Ä•düTHÔ êïqT. Hê HêX¯HêìøÏ yÓieqT.

MT≈£î ns¡ŒD #˚dTü ø√e&ÉyT˚ Hê J$‘êìøÏ |üse¡ T yÓ÷ø£eå TT. Ç~>√ Hê eT÷]Ô! qqTï
MT Vü≤è<äj÷· ìøÏ >±&Û+É >± n<äTeTTø√+&ç. Hê $<ä´\T MT$, Hê ø£\\T MT$, Hê Ä‘·à
MT~.μμ
Hê <˚V≤ü + eDÏøbÏ ˛sTT+~. m+‘· |ü$Á‘· Jeq Á|üyêVü≤eTT! ÄyÓTqT ‘·ìy√e
_–j·÷s¡ Hê u≤VüQe⁄\ n~$Ty˚dæ øö>∑*+#·Tø=HêïqT.
ªªø£˝≤Ωse¡ ÷*ø±!qqTï $yêVü≤+ #˚dTü ø√>∑\yê? Hê Ä‘˚àX¯«Ø? Ç{Ïº eTVü≤<ëq+<ä
düeTj·T+ ø√düyT˚ Hê õq<˚e⁄&ÉT ÄHê&ÉT qqTï s¡ø+åÏ ∫Hê&ÉT. qTe⁄« Hê ø√düyT˚ Çìï
dü+e‘·‡sê\T jÓT<äTs¡T #·÷dü÷Ô e⁄Hêïyê? á ˙ ~eéT÷]Ô Hê<˚Hê? á n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
yÓ÷eTT, uÛ≤s¡yTÓ qÆ á‘·\ø£≥Tº, á ~e´˝À#·Hê\T, X‚«‘·‘êsê<˚$ #˚‹˝Àì ø£eT˝≤˝…q’
˙ á |ü$Á‘·eøå±\T, ˙ á |üs¡eT <˚Vü≤ø±+r ` Hêy˚Hê? qTe⁄« Hê<ëqy˚Hê?
õqÁ|üu÷ÑÛ ! ˙ ø£sT¡ D Ç<˚Hê! sê! Ä‘˚àX¯«Ø, sê! yÓ÷ø£]\T¢. |üse¡ TÁX¯eTD≈£î&˚ eTqì
Äos¡«~kÕÔ&ÉT!μμ
ªªÄ Á|üuTÑÛ ì <ëdüT&ÉHq’Ó H˚qTq÷ï $TeTà*ï Äos¡«~düTHÔ êïqT ` ~e´ <ä+|ü‘T· ˝…q’
$TeTTàμμ nì dü‘´· o˝≤#ês¡´ >∑Ts¡T<˚e⁄\T. ˝Ò∫ Äj·Tqø£&É yÓ÷ø£]˝≤¢eTT.
110 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£qT|ü]Ô es¡\ø£ÎeTà
( 1896 ` 1978)
ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹, qe\\÷, yê´kÕ\÷, Hê{Ïø\£ ÷

y
Á êXÊs¡T. d Á Ô” »HêuÛTÑ ´<äjT· +, kÕ+|òTæ ø£ dü+øπ eå T+
ø=i≈£î ‘·eT J$‘êìï n+øÏ‘+· CÒdæ n$s¡fi+¯ >± ø£èwæ
#˚XÊs¡T. M] ø£<\ä∏ T dü÷{Ï>±, düsfi¡ +¯ >± Vü≤è<äj÷ · ìøÏ
Vü≤‘·TøÔ =H˚≥Tº>± e⁄+{≤sTT. u≤|ü≥˝¢ À ñ+&Éy ˚ ês¡T.
s¡#·q\T : edüTeT‹ (qe\) XÊs¡<ä ˝ÒK\T,
u≤\˙‹ ø£<ë∏ yê[, CÀ´‹ (Hê{Ïø)£ yÓTT<ä˝q ’… $.
111
e÷ ePs¡T
yÓ+ø£≥ s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T ]f…sÆ T¡ ø±>±H˚, jÓTø£ÿ&É eTø±+ ô|&É<ëeTH˚ Ä˝À#·q˝À
|ü&,ç uÛ≤s¡´ ãT∫Ã\ø£ÎeTà e<ä› Á|ükÕÔeq ‘Ó#êÃ&ÉT.
ªªmø£ÿ&˚$T{Ï. sêeTes¡+ yÓ[fl nø£ÿ&˚ e⁄+<ëeTTμμ nqï~ ‘·øDå£ y˚T ãT∫Ã \ø£àå eTà.
ªªyÓ<Ûäe sêeTes¡+, bÕ‹πø+&É¢qT+N ãd”Ô˝À¢ e⁄+≥THêï, ˙ø± |ü˝…¢≥÷] MT<ä
eTeT‘· b˛<˚+μμ nHêï&ÉT, s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T.
ªª@yÓ÷qu≤“. Hê≈£î e÷ ePs¡T dü«s¡+Z ˝≤ e⁄+≥T+~μμ nqï~ ãT∫Ã \ø£àå eTà.
ªª@&çdqæ fÒº e⁄qï~. }fiÀ¢ s¬ \’ T ùdwº Hü ê bÕ&Ü!μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªª¬s’\T ùdºwüHé ˝Òø£b˛‘˚H˚+. >∑+≥ >∑+≥≈£î ãdüT‡\T q&ÉTdüTÔHêïj·T≥μμ nqï~
ãT∫Ã\ø£åàeTà.
ªªˇø£ ù||üsT¡ sê<äT. ˇø£ sπ &çj÷Ó ˝Ò<Tä . @ edüTeÔ ⁄ ø±e˝…qHêï mì$T~ yÓTfiÆ fl¯
<ä÷sêq e⁄qï ãd”øÔ Ï b˛yê˝…. nsTTHê nø£ÿ&É ˙ yêfiËe¢ s¡THêïs¡T? MT ‘·*¢ <ä+Á&ÉT\T
˝Òøb£ ˛sTT]. nqï<äeTTà\÷ ˝Òøb£ ˛sTT]. #Ó˝¢… ˝…øÿ£ &√ e⁄+&Ó. Ç+ø± ˙ ø£øÿ£ &˚eTTqï<äì
e÷ ePs¡T b˛<ëeT+{≤e⁄μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªªe÷ Hêqï>±s¡T sTT∫Ãq Ç\T¢ ˝Ò<+ä &û— b˛sTT Ä Ç+{À¢ e⁄+<ëeTTμμ nqï~
ªªÄ" n+‘˚. |ü&çb˛‘·÷ b˛‘·÷e⁄qï Ç\T¢qï<äì b˛yê*. n+‘˚!μμ nHêï&ÉT
yÓøÿÏ ]+|ü⁄>± |ü+‘·T\T.
ªªÇ˝§¢ø£ÿfÒ$T{Ï? e÷ }fiÀfl Ç|ü&É˙ï ñHêïsTT≥. yÓTTqï e÷ |æ+‘·+Á&ç
eTqTeT&ÉT sêeTø√{Ï e∫Ã #Ó|Œü ˝Ò<÷ä μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£eå Tà.
ªª@$T e⁄Hêïj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT?μμ
112 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªyêfi¯ófl u≤´≥Ø‘√ sπ &çj÷Ó ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡≥, ù||üs÷¡ ¢ edüTHÔ êïj·T≥μμ nqï~ ãT∫Ã
\ø£åàeTà.
ªªÄ" n˙ï ñHêïj·T≥!μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T $düT>±Z.
eT∞fl eT∞fl yÓøÿÏ ]+#˚|Œü {ÏøÏ ãT∫Ã \ø£àå eTà≈£î |ü⁄f…&º TÉ <äT'K+ e∫Ã+~.
ªª~yêD+ n+‘· ø=+|ü B|ü+ ô|fÒº yêfi¯ófl ˝Òø£ n<Ûë«qïyÓTbÆ ˛‘·Tqï~. MT≈£î m+‘·
ùd|ü{øÏ Ï q\TuÛ’… sTT\T j·÷uÛ\’… T n<Ó\› T ô|{°º á }fiÀfl ñ+<ëeTqï e÷fÒ >±ì
\ø£Då +>± e÷eT>±s¡T sTT∫Ãq Ç+{À¢ e⁄+&ç #˚eT #Ó≥÷º #·÷#·T≈£î+<ëeTqïe÷≥
˝Ò<Tä . e÷ Hêqï ñ+&É>± Ä Ç\T¢ m+‘· yÓu’ eÑÛ +>± ñ+&˚~!μμ nì ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ô|≥Tº≈î£ qï~,
ãT∫Ã \ø£àå eTà.
ªªñXŸ, @&ÉeuÀ≈£î! Ä }s¡T b˛‘˚H˚ >±ì ˙≈£î Ä ø£cÕº\T ‘Ó*j·Te⁄. á }fiÀ¢
ÇfÒº eTs¡ ‹|æŒ‘˚ u§sTTéT+≥÷ @qT>∑T‘=+&É+ ˝≤>± ˙fi¯fl <Ûës¡ e∫Ã |ü&TÉ ‘·T+~.
nø£ÿ&˚ eTTqï~, #˚‘T· \T |ü&≥˚ ≥Tº ‘√&ÉTø√yê˝…μμ.
ªª@eT+‘· ‘√&ÉTø√yê˝Ò$T, u≤¬s&ÉT ‘ê&Ó‘’ ˚ #ê\T.μμ
ªªÁbı<äT› >∑÷øÏ‘˚ }s¡+‘ê n+<Ûøä ±s¡eTj·T+. Çø£ÿ&É @ sêÁ‹ #·÷∫Hê |ü≥|º >ü ˝∑ .Ò
nø£ÿ&É u…{’ øÏ Ï b˛yê\+fÒ m+‘· <ä÷s¡yTÓ HÆ ê #·∫Ãq≥Tº q&ç∫b˛yê˝…. Çø£ÿ&Ó‘’ ˚ dæ{ã° düT‡\T,
ôd’øÏ˝Ÿ]øå±\T, »{≤ÿ\T, m|ü&ÉT ø±yê\+fÒ n|ü&˚ <=s¡T≈£î‘êsTT` uÛÑ÷$TMT<ä
n&ÉT>∑Tô|{Ïº q&Éyê*‡q |üì˝Ò<Tä . Çø£ s¬ ˝’ ≤, nsTT<äT e÷sêZ\≈£î ≈£L&É*. @ eP¬sH’ ê
ø£Då +˝À b˛sTTsêe#·TÃμμ nHêï&ÉT yÓ+ø£≥ s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T.
ªªne⁄qT˝…+&ç. Çø£ÿ&É mìï yÓTfiÆ fl¯ <ä÷sêq e⁄Hêï }fiÀfl e⁄qïfÒº q+{≤s¡T. ìC≤ìøÏ
á u…»yê&É˝À ñHêïeTqï ù|sπ >±ì s¬ \’ Tùdwº Hü é eTq¬ø+‘· <ä÷s¡+ #Ó|Œü +&ç?μμ nqï~
ãT∫Ã \ø£àå eTà.
ªªnsTT‘˚H+˚ , ˙e⁄ q&ç∫b˛‘·THêïyê? á ãd”Ô kÂø£sê´\T nø£ÿ&Ó{≤¢ ekÕÔsTTμμ
nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªªnuÀ“! @$T kÂø£s¡ýÓ÷ kÂø£s¡éTT! eTs¡_j·TéTT! eTs¡˙fi¯ófl! eTs¡BbÕ\T!
eTs¡ uÛ≤>√‘ê\T! ô|>’ ± y˚fi≤bÕfi≤ ˝Ò≈î£ +&Ü #Óe⁄\T ‘·÷≥T¢ |ü&≥˚ ≥Tº eTs¡bÕ≥\T.
m‹Ôb˛‘·Tqï~ düTK+! ì»+>± á ãd”Ô˝À ñ+&˚yêfi¯ófl >∑÷&Ü eTs¡eTqTwüß˝Ò. Ä
j·T+Á‘ê˝À¢ eTs¡\T m{≤¢ ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄+{≤jÓ÷ á ãd”Ô eTqTwüß\T >∑÷&É ø£Då ø£Då ≤ìøÏ
>∑&j ç ÷· sê\T #·÷#·T≈£î+≥÷ n{≤¢ ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤s¡Tμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
|ü+‘·T\T≈£î |ò≈ü î£ ÿq qe⁄« e∫Ã+~. qe⁄«‘·÷ qe⁄«‘·÷ ªªdüsd¡ «ü r<˚$ ìqTï ø£{≤øÏ+å ∫
@ sêÁ‘√ ˙ õVü ≤ «ô|’ ;C≤ø£ å s ê\T y˚ d æ q ≥Tº q ï<˚ ! ø±[<ëdü T ˝≤>± ø£ $ ‘· « +
e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïe⁄μμ nHêï&ÉT.
e÷ ePs¡T 113
ªªnã“! MT jÓT>∑‘ê∞\πø+ ˝…+&ç! Hê yêHêø±\|ü⁄ #·<Tä e⁄≈£î ø£$‘·«+ >∑÷&ÜHê.
MTπseTHêï #Ó|üŒ+&ç. |ü˝…¢≥÷] kÂK´+ á }fiÀfl s¡eTàHêï sê<äT. ∫ø£ÿì bÕ\T,
>∑{ôºÏ |s¡T>∑T, ø£eTàì HÓsTT´, n|ü&ÉT bÕ<äTq ø√düT≈£îe∫Ãq ø±j·T\T` #˚˝À |ü+&çq
<Ûëq´+, dü«j·T+>± <ä+|æ+#·T≈£îqï _j·TéTT ` @ |ü<ës¡+ú #˚dTü ≈£îHêï jÓT+‘· s¡T∫>±
e⁄+≥T+~? á ~≈£îÿe÷*q ãd”˝Ô À¢ ‘êC≤ düsø¡ +£ ≥÷ ñ+≥T+B? Á|ü‹B m+&Éu{… ,ºÏ
eT>∑Zu…{Ïº ‹q&Éy˚T>±! n|üŒ{Ïø£|ü&ÉT #Ó≥Tºq ø√dæq C≤eT|ü+&ÉT¢ ‹H˚yêfi¯fl+, m+‘·
s¡T∫>± ñ+&˚$? e]ø£+≈£î\T |üq\MT<ä ø√dæ ‘Ó|Œæ +∫ sê\>={Ï+º ∫ Ä |ü∫Ãe&ÉT¢ e÷
neTà n≥T≈£î\T ø={Ï+º #˚~. m+‘· ‹j·T´>± ñ+&˚$, Ä n≥T≈£î\T!μμ nqï~ ãT∫Ã
\ø£àå eTà >∑T≥ø£\T y˚d÷ü .Ô
ªªdüT>∑TD≤ø±s¡ »qàuÛ÷Ñ $T düTKyÓT{Ï<º j
ä ÷· !μμ nHêï&ÉT yÓ+ø£≥s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T.
ªª@yÓ÷q+&û, MT s¬ +‘ÓH’ ê qe«+&ç. e÷ sêeTes¡+ MT<ä Áù|eT Hê≈£î ‘·>qZ∑ ÷
˝Ò<Tä , ‘·>π +Z ‘· $X‚cÕ\T H˚qT á ePfiÀ¢ #·÷&Éq÷ ˝Ò<Tä μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
Ç+‘·˝À sT÷ uÛ≤sê´ uÛsÑ \Ô¡ dü+uÛ≤wüD $+≥÷ |üøÿ£ yê{≤˝À e⁄qï XÊs¡<ë+ã
‘·{≤\Tq e∫Ã ªªÇHêïfi¯ófl ãd”Ô kÂU≤´\T nqTuÛ$Ñ +∫Hê, e÷ |æìï >±]øÏ |ü˝≥¢… ÷fi¯fl
eTeTø±s¡+ #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò +ä &û, u≤ãT>±s¡÷!μμ nqï~.
ªªn<˚qe÷à, Hê≈£L ÄX¯Ãs¡´+>± e⁄qï~μμ nHêï&ÉT s¡eTDj·T´|ü+‘·T\T.
ªªndü\T Ä |ü˝…¢≥÷s¡T yÓ[fl‘˚ ‘√#·H˚‘√#·<äT. e÷ |æìï>±]øÏ jÓT{≤¢ u≤>±
e⁄+≥T+<√! ˇø£ÿ|üP≥ ñ+{Ïe÷, ˇ&ÉT¶ ≈£î&ÉT#·T≈£îqï≥Tº>± e⁄+≥T+~. e÷
y˚Tqe÷eT>±] }s¡T e{Ïº |ü˝…¢≥÷s¡T. Ä eP¬s|ü&Ó’Hê ø£s¡à+ #ê\ø£ yÓfi≤fleT+fÒ
|æ∫ÃjÓT‹Ôq≥Tº+&˚~. @$T{À }fiÀfløÏ b˛sTTqyêfi¯flq˝≤¢ m>±~>± #·÷dü÷Ô @ eP]qT+∫
edüTÔHêïs¡T? jÓTe]+{ÏøÏ edüTÔHêïs¡ì n&çπ> Ä eTqTwüß´\qT #·÷ùdÔ ã˝Ò ∫ø±≈£î
y˚ùd~. eTqTwüß\≈£î @MT s¡aØ e⁄+&É<Tä . C≤eTT Ábı<Óø› ÿÏ Hê H√{À¢ #·T{Àº, |ü\T¢<√eTT
|ü⁄˝À¢ ô|≥Tº≈î£ ì ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄+{≤s¡T yÓTT>∑yêfi¯ófl. Ä&ÉyêfiÀfl _+<ÓrdüTø=ì #ÓsT¡ e⁄≈£î
yÓfi¯fl&ÉyÓ÷, ‘·≥º rdüT≈£îì |üX¯óe⁄\ ù|&É≈£î yÓfi¯fl&ÉyÓ÷, ‘·|æŒ‘˚ \ø£åDyÓTÆq Ád”Ô>±ì
|ü⁄s¡Twüß&ÉT>±ì ø£ì|æ+#·sT¡ . <=&√¢ ø±ùdHÔ ,˚ ø±j·T ≈£Lsê, bÕ&çe⁄+fÒH˚ bÕ\÷ ô|s¡T>∑÷,
n+‘˚. ø=qT≈£îÿ+<ëeT+fÒ #·ùdÔ <=s¡øe£ ⁄. Çø£ Ä ePs¡T qT+∫ e<ë›eT+fÒ eTq eX¯+
ø±<äT. e÷ e÷eTj·T´ <äjT· ‘·\∫ ‘êqT |ü+|ü<\ä T#·Tø=ì ã+&ç ø£{ùºÏ dÔ ‘·|Œü ˝Òøb£ ˛‘˚
eTq¬ø’ eTq+ sê˝Ò+. n+<äTøπ |ü˝≥¢… ÷fi¯fl+fÒ Hê≈£î eTVü‰ ‘·\H=|æŒ düTeT+&ûμμ nqï~
XÊs¡<ë+ã |üø|£ øü ± qe⁄«‘·÷.
ªªn<˚qe÷à, Hê≈£L n+‘˚!μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
114 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnsTT‘˚, |æìï>±s¡÷! MT }fiÀfl Áu≤Vü≤àD Ç+&ÉTH¢ êïj·÷? e÷ e÷eTj·T´>±]
}fiÀfl yêfi¯ófl ñ+&˚yêfi¯ófl ø±<äT˝Òμμ nqï~ XÊs¡<ë+ã.
ªªe÷ }]πøeTyÓ÷àsTT. e÷ Ç˝§¢ø{£ ,° e÷ |æq‘·+Á&ç>±] Ç˝§¢ø{£ ,° |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT
|ü⁄qïj·T´XÊÁdæ>Ô ±] Ç˝§¢ø{£ .Ï $cÕísÃ¡ ≈£î\T s¡+>±#ês¡T´\>±] Ç˝§¢ø{£ ,Ï •yês¡Ã≈£î\T
uÛÑÁ<äj·T´>±] Ç˝§¢ø£{Ï, ã&ç|ü+‘·T\T >√bÕ\+>±] Ç˝§¢ø£{°, yÓTT‘·Ô+ Äs¡T Ç+&ÉT¢
ñ+&˚$μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªe÷ e÷eTj·T´>±] }fiÀ¢, yêfi¯Sfl ˝ÒsT¡ ! e÷ y˚Tqe÷eT uÛ≤s¡´, @ q+~πøX¯ó&ç
Áe‘·y÷Ó #˚dTü ø√yê\+fÒ, e÷ ePs¡T e∫Ã #˚dTü ø=H˚~!μμ nqï~ XÊs¡<ë+ã.
ªªe÷≈£î n≥Te+{Ï sTTã“+~ ˝ÒH˝˚ <Ò Tä . e÷ yêfi‚fl e÷≈£î #ê\T` e÷~ ø£+#Ó+‘·
ã\>∑+ >∑&|É ü |ü#Ã· q #˚dTü ≈£îHêïeT+fÒ uÀ˝…&TÉ eT+~ ã+<ÛTä e⁄\T e#˚Ãyêfi¯ófl. mìï
H√eTT˝…H’ ê e÷ Ç+{À¢H˚ #Ó˝$¢Ò μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªÇø£ á ø£<\ä∏ T #Ó|Œü &ÜìøÏ |üPqT≈£î+fÒ MT |æìïøÏ sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl #ê\μμe+≥÷,
yÓ+ø£≥ s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T>±s¡T #·\>¢ ± ãTC≤q ñ‘·ØÔ j·T+ y˚dTü ø=ì M~Û˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T.
ªªMT u≤ãT>±] e÷≥\πø$T>±ì XÊs¡<ë+u≤! H√eTT>±ì Áe‘·+>±ì, Ç+{À¢
yêfi¯fleTf…πø #˚ùd n\yê≥T e÷ neTà≈£î ˝ÒH˚˝Ò<äT. H√eTT¬ø+‘· #˚kÕÔyÓ÷ n+‘·≈£î
sTTã“&ç>± }fiÀfl |ü+<˚sêìøÏ #˚ùd~. ˇø£s≈¡ î£ qï~ ˇø£]øÏ ô|≥Tºø√&ÉeT÷, ˇø£] ø=ø£sT¡
kÕj·T|ü&&É eÉ T÷, ˇø£] ø£cÕºìø=ø£s+¡ Ä<äTø√e&É+, n{≤¢ m+‘√ dü$Twæ>º ± e⁄+&˚yêfi¯fl+.
m|ü&ÓH’ ê ˇø£e÷≥T >∑T+≥÷s¡T qT+∫ e÷ |æ+‘·©¢ yêfi¯Sfl e#˚Ãyêfi¯ófl. yêfi¯Sfl MTe˝…H˚
e÷ Á>±eT eTsê´<ä\T #·÷∫ qy˚«yêfi¯ófl. ˇø£e÷≥T e÷ ∫qï|æìï e∫Ã+~. Ä s√E˝À¢
ˇø£Hê&ÉT ˇø£ kÕ˝…yêfi¯fl nu≤“sTT Á‘√eqT b˛‘·÷e⁄+fÒ ªÄ Hêsêj·TDqTsTT{≤¢ |æ\e÷à!μ
nHêïs¡T e÷ Hêqï>±s¡T— ªHêsêj·TDqïj·÷´! Hêsêj·TDqïj·÷´! e÷ Hêqï
|æ\TdüTHÔ êïs¡μì H˚qT Ä nu≤“sTTì øπ ø£yd˚ æ |æ*#êqT. n~ #·÷∫ n‘·qT e∫Ã yÓfi≤flø£
ªˇùd, Ä kÕ˝… nu≤“sTT ˙≈£î nqïj·T´+fÒ?μ nì e÷ |æìï $s¡>ã∑ &ç q$«+~. Hê≈£î
ã˝Ò ø√|ü+ e∫Ã, ªªHêHêï! HêHêï! Hêsêj·TDqT nqïj·÷´ nì |æ˝≤Ãqì |æìï #·÷&ÉT
jÓT{≤¢ qe⁄«‘·Tqï<√!μμ nì e÷ Hêqï‘√ #ÓbÕŒqT. ª<ëì eTTK+˝Ò!μ nsTTqyêfi¯flH˚
ª@eT+&û, êT+&ûμ nì |æ\T#·T≈£îH˚ Ä ãd”yÔ êfi¯fl≈£î eTq Á>±eT eTsê´<ä˝$Ò T ‘Ó\TkÕÔjTY ,
bıeTàHêïs¡T e÷ Hêqï.μμ
ãT∫Ã\ø£àå eTà >=+‘·T &É>T∑ ‹Z øÔ £ |ü&~¶É . ø£+&É¢ ì+&Ü ˙fi¯ófl e#êÃsTT.
ªª|æìï>±s¡T }s¡Tø√+&ç. n+‘· düTK+ nqTuÛ$Ñ +#ês¡T ø£qTø£H˚ Ä Á>±eTeT+fÒ
n+‘· Äù|ø£å |ü&TÉ ‘·THêïs¡Tμμ nqï~ XÊs¡<ë+ã C≤*>±.
e÷ ePs¡T 115
2
ãT∫Ã\ø£àå eTà Áb˛<ä“\+e\¢ Ç+≥sY #·<Tä e⁄≈£î+≥Tqï ≈£îÁs¡yê&ÉT #·\|ü‹ sêe⁄qT
Vü‰düº˝À¢ ñ+∫ ∫qï|æ\¢ düTãT“\TqT yÓ+≥u…≥Tºø=ì yÓ+ø£≥s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\÷,
ãT∫Ã\ø£àå eTà sêeTes¡+ yÓfi≤fls¡T. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T b˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· bÕ‹πøfi¯flø° eT<Û´ä
ãT∫Ã\ø£åàeTà sêeTes¡+ yÓfi¯fl˝Ò<äT. ÄyÓT≈£L, ÄyÓT #Ó˝…¢*øÏ yêfi¯fl ‘·+Á&ç sTT∫Ãq
bı\+ ø=+‘· ñ+fÒ s¬ ‘’ T· ˝Ò yêfi¯fl ñqïePs¡T e∫Ã eTø±ÔsTT∫Ã b˛‘·THêïs¡T ` n+‘·>±
nedüs+¡ eùdÔ s¡eTDj·T´|ü+‘·T˝À, Äj·Tq ‘√&É\T¢&√ yÓ[fl sêe&É+ ‘·|Œü Ä&Éyêfi¯ófl
yÓfifl¯ &ÉyT˚ ˝Ò<Tä ` ãT∫Ã\ø£àå eTà≈£î yêfi¯fl }] yÓTT>∑<\ä ≈£î yÓfifl‚ ≥|üŒ{ÏøÏ j˚T<√ ø=‘·Ô
ePs¡T>± ø£ì|æ+∫+~. ‹qï>± ‘·eT ‘·+Á&ç>±] Ç\T¢ #˚sT¡ ≈£îHêïs¡T.
Ä Ç\T¢ #·÷ùdÔ ãT∫Ã\ø£åàeTà≈£î |ü≥ºsêì $#ês¡+ ø£*–+~. ‘·eT u≤\´+˝À
eTVü‰yÓu’ yÑÛ √ù|‘·+>± e⁄+&˚ Ä Ç\T¢, >√&É\T |ü&bç ˛sTT ekÕsê\T Á≈£î+–b˛sTT #ê˝≤
•~∏˝≤edü˝ú À e⁄qï~. <ëìï #·÷ùdÔ |üPs¡« $wüj÷· \˙ï C≤„|øü +£ e#êÃsTT. m+‘√ùd|ü⁄
ns¡T>∑TMT<ä ≈£î|üŒ˝≤ ≈£L* ≈£Ls¡TÃqï~.
ªª@$T{Ï n{≤¢ ≈£Ls¡TÃ+{≤y˚+ e÷ ePs√ e÷ }s√ nì e∫Ã+<ëø± y˚~+Û #êy˚,
e∫Ãq ‘·sê«‘· ~>±\T|ü&ç ≈£Ls¡TÃHêïy˚+? ˝Ò∫ Ç\T¢ u≤>∑T#˚dTü ø=H˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· ø£μμ
nì yÓ+ø£≥s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T ‘=+<äs¡ #˚XÊ&ÉT.
Ä Js¡>í è∑ Vü≤+˝À ˇø£ M~Û ã&ç|+ü ‘·T\T n<Ó–› <Ó› ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+≥THêï&ÉT. Ms¡T
≈£L&Ü ˇø£y|’Ó ⁄ü u≤>∑T#˚dTü ≈£îì Ä Ç+{À¢H˚ e+&ÉT≈£î‹H˚ edü‹ #˚dTü ≈£îHêïs¡T.
|üìeTìwæ ˝Ò≈î£ +&Ü nìï |üqT\T ‘êH˚ #˚dTü ø√e\dæsêe&ÉeT÷, u≤$˝À ˙fi¯ófl
#˚<ä&ÉeT÷, bÕ\÷ ô|s¡T>∑÷ <=s¡ø£ÿb˛e&ÉeT÷, n˙ï ø£cÕº\T>±H˚ ø£ì|æ+#êsTT
ãT∫Ã\ø£åàeTà≈£î.
}fiÀfl #·÷<ë›eT+fÒ n+<äs÷¡ ø=‘·yÔ ês¡T>±H˚ ø£ì|æ+#ês¡T. ` áyÓT‘√ e÷{≤¢&qç yêπs
˝Òøb£ ˛sTTHês¡T! ÄyÓT @j˚T eT<ÛTä s¡ düàè‘·T\‘√ e∫Ã+<√ n~ ˇø£ÿ{° nqTuÛyÑ êìøÏ
sê˝Ò<Tä . Ç~ e÷ ePs¡T ø±<äì|æ+∫+~ ÄyÓT≈£î. ø£sD¡ + sêeTø√{° >±]ì >∑T]+∫
$#ê]+#·>± |æ\\¢ #·<Tä e⁄\ ì$T‘·+Ô Ä&Éyêfi¯flq÷ |æ\\¢ q÷ ãd”˝Ô À ø±|üs+¡ ô|{Ïº
‘êqT e÷Á‘·+ edü÷Ô b˛‘·÷ ø±\πø|å +ü #˚dTü HÔ êï&Éì ‘Ó*dæ+~. njÓ÷´! Çs¡yj ’Ó T˚ fi¯fl˝À
e÷ sêeTes¡+ m+‘· ‘ês¡Te÷¬s’ b˛sTT+~ ` nqT≈£îqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà
3
sêeTes¡+ eTTqT|ü{Ï sêeTes¡+>± ˝Ò<Tä .
Á>±eT+ ô|]–b˛sTT+~.j·T÷ìj·THé |ü+#êj·Tr uÀs¡T¶ j˚Ts¡Œ&É¶~. nø£ÿ&Éø£ÿ&É
116 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>∑T&çB¶ bÕ\ ˝≤+‘·sT¡ dü+ú uÛ≤\T, eT{Ïº s√&ÉT¢ yÓ*XÊsTT. |üP]>∑T&çôd\≈£î |üqTï\T |ü&Ü¶sTT.
}]eT<Û´ä eTVü‰\ø£àå eTà #Ó≥Tº e<ä› sπ &çj÷Ó ô|{Ïº kÕj·T+Á‘·yfi˚ ¯ yês¡\Ô T $ì|ædTü HÔ êïs¡T.
ô|<ä› ãC≤s¡T˝À eT+>∑*cÕ|ü⁄, #êø£*cÕ|ü⁄, ø±|ò¨ ” ≥\T Á|ü‘´· ø£yå TÓ HÆ êsTT. ãd”qÔ T+&ç
ôdø’ fiÏ fl¯ ‘√ e∫Ã s√Es√p ~q|üÁ‹ø£\T ø√]qyêfi¯fl≈£î |ü&d˚ bæ ˛‘·THêïs¡T. Á>±e÷ìøÏ
n\+ø±s¡+>± ˇø£ Á>∑+<∏ë\j·TeTT |üsq¡ƒ eT+~s¡eTT ≈£L&Ü @s¡Œ&Ü¶sTT. m≥T#·÷∫Hê
ãd”Ô b˛ø£&É˝Ò ø£ì|ædüTÔHêïsTT. |üPs¡«+ Á>±MTDT\˝À e⁄qï ne÷sTTø£‘·«eT÷,
nHê>∑]ø£‘«· eT÷, kÂVü‰Ás¡‘Δ «· eT÷ eT#·TÃ¬øH’ ê ø£q|æ+#·&+É ˝Ò<Tä .
|üPs¡«+ ˇø£]H=ø£sT¡ nø£ÿj·T´, nqïj·T´, e<ÓH,Ó u≤e, |æìï, u≤u≤sTT, e÷eTj·T´,
n‘·Ôj·T´, ‘ê‘·j·T´, CÒC…eTà, n+≥÷ |æ\T#·T≈£îH˚yêfi¯ófl. ª@eT+&ç, sê+&ç b˛+&çμ
n+≥÷ eTsê´<äT |æ\T|ü⁄\T |æ\T#·T≈£î+≥THêïs¡T. M]‘√u≤≥T Á>±eTÁ|ü»\T
ø±+Á¬>düTbÕØº nì, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº nì, k˛wü*düTº bÕØº nì ãVüQeTTU≤\T>±
N*b˛sTTHês¡T.
eT÷&ÉeHê{Ï kÕj·T+Á‘·+ ø£sD¡ + sêeTø√{Ï }]qT+∫ e∫Ã ãT∫Ã\ø£àå eTàq÷,
s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\Tq÷ #·÷&É&ÜìøÏ e#êÃ&ÉT. s¡eTDj·T´|ü+‘·T\T n‘·ìï ≈£Ls√ÃeTì
eTsê´<ä#d˚ æ Ä sêÁ‹ ‘·eT sTT+{À¢H˚ e+≥ #˚kÕÔsT¡ , uÛÀ»q+ #ÓjT· éTHêïs¡T.
ªªÄ"` m+<äT≈£î H˚qT #˚düT≈£î+{≤ ˝…+&ç. n˙ï e⁄HêïsTTμμ nHêï&ÉT ø£s¡D+
sêeTø√{Ï.
n{≤¢ e\¢>±<äì ãT∫Ã\ø£àå eTà >∑{>ºÏ ± #Ó|Œæ ‘êH˚ e+≥ #˚d+æ ~.
sêÁ‹ uÛÀ»Hê˝…H’ êø£ M~Û ns¡T>∑TMT<ä ≈£Ls¡TÃ+&ç sTTcÕº>√wæ>º ± e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ ªª@yÓ÷sTT
MT ePs¡T |üP]Ô>± e÷]b˛sTT+<˚μμ nHêïs¡T s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T >±s¡T.
ªªne⁄q+&û e÷eTj·T´>±s¡T! ãd”Ô n+X¯\˙ï e÷ eP]øÏ>÷∑ &Ü |ü{HºÏ êj·T+&ûμμ
nHêï&ÉT sêeTø√{Ï.
ªªMT }fiÀflq÷ sê»ø°j·T bÕØº\˙ï >∑÷fi¯ófl ø£≥Tº≈£îqïfÒº ñHêïj˚Tμμ nHêï&ÉT.
|ü+‘·T\T.
ªªÄ"Vü‰". e÷eTj·T´>±s¡T eT÷&ÉT s√E˝À¢ Á>±eT eéVü‰s¡eT+‘ê Äø£[+|ü⁄
#˚dTü ≈£îHêïπsμμ nHêï&ÉT ø£sD¡ +.
ªªÄø£[+|ü⁄ ø±πøeTe⁄‘·T+<√sTT. ìqï eT÷&ÉT bÕØº\ yês¡T y√≥s¡T>¢ ± #˚s+¡ &Éì
<äsU¡ ≤düTÔ bòÕsê\T ‘Ó#T· Ãø£ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. nsTT‘˚ H˚ HÓe]ø° #˚s˝¡ <Ò qä Tø√. Á>±eT+˝À
N*ø£\≈£î ‘·≈î£ ÿe˝Ò<ìä ‘Ó*dæ+~μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªªnjÓ÷´! N*ø£\T ˝Òì Á>±eTeTTqï<ä+&û Ç|ü&ÉT? m\ø£åqT¢ m|ü&ÉT
e÷ ePs¡T 117
e#êÃjÓ÷ n|ü&˚ Á>±e÷\ düK´‘·, kÕeTs¡dü´+ #Ó&çb˛sTT+~μμ nHêï&ÉT ø£s¡D+.
ªªne⁄qj·÷´! Ç<˚<√ Á|üC≤kÕ«$Tø£+ nì eTTs¡TdüT≈£î+≥THêïeTT >±ì yêfi¯fl yêfi¯fl
ø=+|ü˝ÀHÓH’ ê @ Ç<äs› T¡ ˇø£ÿe÷≥>± ñ+&˚ neø±X¯+ X¯SqýÓTbÆ ˛sTT+~.μμ
Ç+‘·˝À e+≥sTT+{Ï |üqT\˙ï #·øÿ£ u…≥Tºø=ì e∫Ãq ãT∫Ã\ø£àå eTà ªªsêeTø√{°!
Ç|ü&ÉT á }] eTTq‡u…es¡T? sêeTkÕ«$T nqïj·÷´, ø√≥eTà e~H˚ u≤>±e⁄Hêïsê?μμ
nqï~.
ªªsêeTkÕ«$T>±s¡T ô|<ä›yê&Ó’Hê&ÉT. Äj·Tq ø=&ÉTπø eTTqdü; #˚düTÔHêï&ÉT.
ø√≥eTà>±s¡T >∑‹+∫ Hê\Tπ>+&É¢sTT+~. n|üŒ{ÏqT+∫ Äj·Tq eTØ ~>±\T
|ü&bç ˛sTTHê&ÉT. Ç|üŒ{Ïø° eTqeT+fÒ Äj·Tq ø¬ +‘· Áù|eT! ˇø£e÷≥T #·÷∫sê n‘·j Ô ÷· ´!μμ
nHêï&ÉT ø£sD¡ +.
ªªù|]ôd{Ïº e÷eTjÓ÷´!μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà
ªªn‘·qT b˛sTT #ê˝≤ s√E˝…+’ ~. Äj·Tq uÛ≤s¡´ e÷Á‘·+ ø±fi¯ófl ø°fió¯ fl kÕ«BÛq+
‘·|æŒ eT+#êq |ü&çe⁄qï~. ø=&ÉT≈£î*<ä›s¡÷ yê´bÕs¡+ #˚düT≈£î+≥THêïs¡T. ≈£L‘·Ts¡T
n‘·yÔ ê]+{À¢ e⁄qï~μμ nHêï&ÉT ø£sD¡ +.
ªªÇs¡y’Ó j˚T+&É˝¢ À jÓT+‘· e÷s¡TŒ e∫Ã+B!μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªÇs¡y’Ó j˚T+&¢̊$T{Ï, Á|ü|+ü #·+ ø£Då ø£Då ≤ìø° e÷]b˛‘·T+fÒμμ nHêï&ÉT s¡eTDj·T´
|ü+‘·T\T.
ªªe÷ n‘·j Ô T· ´ e{Ïº |üPs¡«ø±\|ü⁄ eTìwæμμ nHêï&ÉT sêeTø√{Ï.
ªªne⁄qj·÷´! Hê ø°ø±\|ü⁄ |ü<‘Δä T· ˝ÒMT ‘Ó*j·Te⁄ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªª‘Ó*ùdÔ á }s¡T ekÕÔqì |ü≥Tº|fü ºÒ <ëqy˚Hê?μμ nì qyê«&ÉT s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T.
sêeTø√{Ï >∑÷&Ü qyê«&ÉT.
ªªqe«+&Éj÷· ´! qe«+&ç. sêeTes¡+ Ç{≤¢ e÷]b˛sTT+<äì Hêπø$T ‘Ó\Tdü÷!
nsTTHê ˇø£ Ä~yês¡+ ôd\e⁄ eùdÔ e÷ >∑T+≥÷s¡T b˛sTTsêe˝…qì |ü]>¬ ‘˚yÔ êπs, e÷
}]MT<ä Hê≈£î e÷Á‘·+ Äù|ø£å e⁄+&É<÷ä ?μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà
ªªMT }]MT<ä ˙≈£î Áù|eTe⁄qï~. düπs }]øÏ >∑÷&Ü ˙MT<ä Áù|eTe⁄+fÒ
u≤>∑T+&ÉTqTμμnHêï&ÉT |ü+‘·T\T qe⁄«‘·÷.
ªªMT s¬ +‘· ãd”Ô yê¬sH’ ê Ä e÷Á‘·+ ‘Ó\TdüTø√˝ÒqqT ≈£î+≥THêïsê @$T{Ï? }]¬ø{≤¢
Áù|eTe⁄+≥T+~. }]˝À Á|ü»\≈£î Áù|eT\T+{≤sTT>±ì?μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà
ªªÄVü‰, e÷ n‘·j Ô T· ´ |üsy¡ ê˝Ò. ‘√{≤ ‹|æŒø=fÒdº +æ ~μμ nHêï&ÉT sêeTø√{Ï qe⁄«‘·÷.
ªªndü\T |ü˝…¢≥÷s¡T >∑&ÉTdüT<äHê\T e÷≈£î+&ÉH˚ e⁄+&Ée⁄μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
eTT>∑TsZ ÷¡ qe⁄«≈£îHêïs¡T.
118 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

4
ãT∫Ã\ø£àå eTà sêeTø√{Ï e∫Ãq eTsêï&ÉT eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»Hê\T ø±>±H˚ Äj·Tq
‘√&ç∫Ãq yÓ÷‘ê<äTqT yÓ+≥u…≥Tºø=ì sêeTkÕ«$T nqïj·T´>±] Ç+{ÏøÏ yÓ[fl+~.
sêeTkÕ«$T ø=e÷s¡T&ÉT >√bÕ\kÕ«$THêj·TT&ÉT yêøÏ{À¢ |ü#ês¡T¢ #˚d÷ü Ô yÓ÷‘ê<äTqT
#·÷∫ mesêyÓT nHêï&ÉT.
ªªHê≈£î ‘Ó*j·T<ä+&ç. MT Hêj·Tq>±]ì #·÷|üeTì ø£sD¡ +>±s¡T |ü+|æ‘˚ |æ\T#·Tø=ì
e#êÃq+&ûμμ nHêï&ÉT.
‘ê‘·j·T´qT #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ãq sT÷ u≤|üqyÓ÷à ¬sesê nì eTqTeT\T
eTqTeTsê+Á&ÉT $düTbÔ ˛sTT ì*∫ #·÷düTHÔ êïs¡T.
ãT∫Ã\ø£àå eTà düsêdü] sêeTkÕ«$T >∑~˝ÀøÏ yÓ[fl+~. sêeTkÕ«$T X¯øÔÏ XÖsê´\T
e⁄&ç– eT+#·+˝À |ü&TÉ ø=ì e⁄Hêï&ÉT. ‘·\ HÓ]dæ+~. eTTK+ eTT&É‘\· T |ü&~¶É . ø£+&ÉT¢
˝À‘·T≈£î ~+#·Tø=ì b˛sTTHêsTT. <äèwæ˝º À e÷+<ä´+ @s¡Œ&É~¶ . –s¡C≤\ E≥Tº‘√ ˇ‘·sÔ TTq
MTkÕ\‘√, <äsŒ¡ +>∑\ #·÷|ü⁄‘√ n‹ Øƒ$>± e⁄+&˚ j·TTe≈£î&Óq’ Ä sêeTkÕ«$T jÓTø£ÿ&É!
BHêqT&Ó’ ndü+Ô >∑‘· uÛ≤düÿs¡Tìe˝… e⁄qï á sêeTkÕ«yÓTø£ÿ&É? e÷qe⁄\ ø¬ ìï <äX\¯ T!
#Ó|‘æ ˚ >±ì >∑Ts¡T|Ô ≥ü ˝º qÒ +‘·>± e÷]b˛sTTHê&ÉT sêeTkÕ«$T. ãT∫Ã\ø£àå eTà ]#·Ãb˛sTTq
∫‘·+Ô ‘√H˚ `
ªªsêeTkÕ«$T nqïj·÷´!μμ nqï~.
ÄÁs¡VΔ ≤ü è<äjT· +‘√ |æ*∫q Ä ø£+sƒ+¡ m|ü&√ $qï<˚? bÕ‹ø£ eTT|üŒ<˚fifl¯ Hê{Ï
>±<∏˝ä H… √ï n+<äT ìq~+#êsTT.
sêeTkÕ«$T eT+#·+MT<ä |ü&TÉ ≈£îqïyê&ÉT ~>∑TqZ ï ˝Ò∫≈£Ls¡TÃ+&ç eTTK+˝À eTTK+
ô|{Ïº |ü]o\q>± #·÷#ê&ÉT.
ªªô|<ä›e÷àsTT ˙yê! ô|<ä›e÷àsTT ˙yê! mHêïfi¯fl≈£î #·÷#êqe÷à! mHêïfi¯fl≈£î
#·÷#êqe÷à. m|ü&=#êÃe⁄ #Ó©!¢ μμ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ <äT'K+ bı]¢e∫Ã+~.
ªª≈£Ls√Ãe÷à ≈£Ls√Ãμμ nì |üøÿ£ qTqï eTTø±ÿ\|”≥ #·÷|æ+#ê&ÉT.
ãT∫Ã\ø£àå eTà eTTø±ÿ*|”≥ MT<ä ≈£Ls¡TÃì ‘êqT ‘Ó∫Ãq ø£\ø£+&É bı{≤¢+ sêeTkÕ«$T
øÏ∫Ã+~.
ªªne÷àsTT! á nqïj·T´ MT<ä m+‘· Áù|eTe÷à ˙≈£îμμ nHêï&ÉT sêeTkÕ«$T
@ ePs¡T˝À e⁄+≥THêïs√, á eP¬s+<äT ø=#êÃs√, |æ\¢˝…+<äs√, meπs$T
#˚dTü HÔ êïs√, ÄyÓT #Ó˝\¢… T sêeT\ø£àå eTà mø£ÿ&ÉTqï<√ n˙ï $#ê]+#ê&ÉT ‘·q ìdü‡Vü‰j·T
dæ‹ú #Ó|ü ≈£îHêï&ÉT.
e÷ ePs¡T 119
ªªô|<äe› ÷àsTT, MT e~HÓ ˝Ò<Tä >∑<ë. <ëì‘√H˚ Hê X¯ø+£ b˛sTT+~. n~ e⁄+fÒ
˙e⁄ e∫Ãq+<äT≈£î m+‘· dü+‘√wæ+#˚~. m+‘· |òTü q+>± eTsê´<ä #˚ùd~. ne÷àsTT,
H˚qT ìdü‡Vü‰j·TTDísTT b˛sTTHêqT >∑<ë. m+‘· eT+~ e⁄+fÒH+˚ . eTT|üq Ç+{Ï~
˝Òì ‘Ó|Œü s¡+ kÕe÷qýÓTqÆ ~ ø±<äe÷à!μμnì |üd|æ \æ y¢ ê&ç˝≤>± e\e˝≤ @&ç#ê&ÉT.
ãT∫Ã\ø£åàeTà >∑÷&Ü ø£+&É¢ ˙fi¯ófl ô|≥Tºø=ì ªªb˛˙˝Ò nqïj·÷´! e~HÓ
n<äèwüeº +‘·Tsê˝Ò. eTT‘·sÔ TT<äTe #êe⁄ m+‘·{yÏ ê]øÏμμ nqï~.
ªªne⁄qe÷à! MT e~HÓ n<äèwüºe+‘·Tsê˝Ò, Áã‹øÏ qHêïfi¯ófl Øƒ$>± ˇø£]øÏ
˝§+>∑≈£î+&Ü <äsê®>± q&ÉT|ü⁄ø=qï~. bıe&ÉeT÷ |òüTq+>±H˚ b˛sTT+~. H˚H˚
ìdü‡Vü‰j·TTDísTT b˛sTTHêqT. ne÷àsTT! MT e~HÓ b˛sTTq ‘·sê«‘· m+<äs¡THêï
X¯Sq´+>± ø£ì|ædTü qÔ ï~. $yÓ÷#·q yÓT|üŒ{Ïø√!μμ nHêï&ÉT sêeTkÕ«$T ø£fifl¯ ˙fi¯fl‘√.
ªªnqïj·÷´, ø£ècÕí! sêe÷! nqTø√. ˙πø+ ø±yê˝…? ø=&ÉT≈£î ˙ n+‘· yê&ÓH’ ê&ÉT.
n+‘ê yêfi‚¢ #·÷kÕÔsT¡ μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªne⁄qT˝Ò ne÷àsTT Hêπø+ ø±e˝…. e÷≥es¡Tdü≈î£ #Ó|⁄ü ‘·THêï. nsTT‘˚, u≤e>±s¡T
≈£L&Ü e#êÃsê— ñ<√´>∑+ #˚dTü HÔ êïsê? |æ+#ÓqT |ü⁄#·TÃ≈£îHêïsê?μμ nHêï&ÉT sêeTkÕ«$T.
ªª|æ+#ÓqT sT÷ HÓ\˝ÀH˚ |ü⁄#·TÃ≈£îHêïs¡T. yês¡÷, H˚q÷, ∫qïe÷àsT÷ e#êÃeTTμμ
nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªª eTiÏ yê]ì Hê≈£î #·÷|üeP?μμ nHêï&ÉT sêeTkÕ«$T.
ªªπs|ü⁄ |ü+|ækÕÔ˝μÒ μ nì, ªªnqïj·÷´! yÓ[flekÕÔμμ nì ãT∫Ã\ø£àå eTà ˝Ò∫+~.
ªªn|ü&˚ yÓfi¯ófl‘êyê ne÷àsTT! ìqTï #·÷ùdÔ HêqïqT, neTàqT n+<ä]˙
#·÷dæq≥Tº>± ñqï~. ø±ùd|ü⁄ ≈£Ls√Ã ne÷àμμ nHêï&ÉT.
ãT∫Ã\ø£åàeTà ≈£Ls¡TÃqï~. >√bÕ\kÕ«$T Hêj·TT&ÉT ns¡{Ï|ü+&ÉT¢, ø=ã“]ø±j·T
‘Ó|Œæ +∫, yê]øÏ ‘ê+ã÷\$T∫Ã |ü+|üeTì uÛ≤s¡´‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. uÛ≤s¡´ e∫Ã u§≥Tºô|{Ï,º
|ü+&ÉT,¢ ‘ê+ã÷\eTT ãT∫Ã\ø£àå eTà #˚‹øÏ∫Ã+~.
ªªne÷àsTT ÇHêïfi¯fl≈£î ˙e⁄ eùd,Ô n+‘· N¬s, s¬ $ø£ ô|≥º˝øÒ b£ ˛‹ì. MT e~HÓ
e⁄+fÒ sTT{≤¢ |ü+ù|<˚Hê?μμ
ªªb˛˙˝Ò nqïj·÷´! Ç{≤º nfÒº e∫Ãq yê]øÏ N¬s\T, s¬ $ø£\T @$T{Ï?μμ nqï~
nø£ÿ&çqT+&ç ãT∫Ã\ø£àå eTà ù|]ôd{Ï>º ±]+{ÏøÏ yÓ[fl+~. ù|]ôd{Ïº uÛ≤s¡´ eTVü‰\øÏàå
∫qï ø=&ÉT≈£î Ç+{Ï ns¡T>∑TMT<ä ‘·&ø¬ç \ >∑~˝À |ü&TÉ ø=ì e⁄qï~. ãT∫Ã\ø£àå eTà ÄyÓTqT
#·÷&É{≤ìøÏ b˛sTT, ªªcÕVüQø±s¡‘·Ôj·÷´!μμ nì |æ*∫+~. eTVü‰\øÏåàøÏ q&ÉTeTT\T
120 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

y=+–b˛sTTHê ø±ì ø£+&ÉT¢ #Óe⁄\T düTŒ¤≥+>± ñHêïsTT. cÕVüQø±s¡‘j Ô· T· ´q>±H˚ ∫yê\Tq
˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃì `
ªªHê ‘·©¢ mHêïfi¯fl≈£î ø£qã&Ü¶e⁄μμ nì øö>∑*+#·T≈£îqï~.
ªªn‘·Ôj·÷´! H√{À¢ y˚düTø√!μμ nì |ü{Ïø£u…\¢eTT bı{≤¢eTT #˚‹˝À ô|{Ïº+~
ªªá n‘·j Ô T· ´MT<ä m+‘· Äù|ø£eå ÷à ˙≈£î. Ä }]qT+∫ Ç˝≤¢ e∫Ã #·÷&É&ÜìøÏ
e#êÃe⁄μμ nqï~.
ªªÄù|øπ eå TTqï~ n‘·j Ô ÷· ´, ô|<äy› êfi¯ófl, sT÷ePs¡T e∫Ã $TeTTà\qT #·÷&É≈î£ +&Ü
m{≤¢ b˛‘êqT— ndü\T e∫Ã+<˚ $TeTTà\qT #·÷&É{≤ìøÏ. nsTT‘˚ ø=&ÉT≈£î\≈£î |æ˝˝¢ ≤?
ø=e÷¬sÔ Hê>∑s‘¡ ï· + @ ePfiÀfl ñqï~?μμ nì n&ç–+~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
@+ C…|Œü qT? ô|<√›&øç Ï |æ˝≤¢ ˝Ò<Tä . |”#÷· ˝Ò<Tä .yê&ç ô|fi≤flyÓ÷ >∑<]›ä ~. yêøÏ{À¢øÏ
#˚sì¡ e«<äT. #˚d+æ ~ #˚‹˝À ô|≥º<Tä — Ä ô|<√›&TÉ e{Ïº #·e≥. n~ m+‘·+fÒ n+‘·.
<ëì eTT+>∑\ ªne÷àμ nì |æ\e&ÜìøÏ ≈£L&Ü n&ç*#·kÕÔ&TÉ . ∫H√ï&ÉT ø£sT¡ ø√&ÓH’ ê
Ä&ç ô|fi≤fl+ ø±dü+‘· eT+∫<˚. n+<äTøπ Äfi¯flqT ø£ìô|≥Tºø=ì e⁄Hêï. Hê>∑s‘¡ êÔìøπ +
‹q ≈£î&Éyê uÀ˝…&+É ‘· ñqï~. <ëì uÛ≤>∑´+ á yÓTT>±\πø&É~. <ëì yÓTT>∑T&ÉT u§+u≤sTT,
yÓ÷sπ à\T‘√ yê´bÕs¡+ #˚‘êÔ&TÉ . ‘ÓHê*˝À dü÷XÊy√ ˝Ò<√ eT÷&É+‘·dTü \ú y˚T&É Äfi¯fl~.
m+‘· ñ+fÒH+˚ ô|<äe› ÷àj·÷? |ü⁄{Ï+º {Àfi¯fl ÄX¯ n+<ä]≈£î+&Ó<.˚ MT e÷eTj·T´ b˛sTTHêø£
ˇø£ nqï<äeTTà&ÓH’ ê <ëìï q{Ï+º {ÏøÏ |æ*∫ >√¬s&ÉT |üdTü |ü⁄ ≈£î+ø£eT ô|{Ïqº bÕbÕq
b˛˝Ò<Tä . Hê ô|≥Tºb˛‘·\˙ï MT e÷eT‘√H˚ b˛sTTHêsTTμμ nì ø£qTï\ ˙s¡T ô|≥Tº≈î£ qï~
eTVü‰\ø£åàeTà
ªªb˛˙˝Ò n‘·j Ô ÷· ´, m+<äT≈£î $#ê]kÕÔe⁄, ˙ ≈£îqïB eTqïB Hê>∑s‘¡ êïìπø>±?μμ
nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªÄ ˇø£ÿ Ä&É|\æ ¢ ñ+fÒ <ëì øÏjT· ´≈£î+&Ü eTs√fi¯flø¬ +<äTøÏkÕÔq÷, ndü\~ Hêe<äH› ˚
|ü&ç e⁄+≥T+~. Hêπø ≈£L‘·T]+{À¢ ñ+&É{≤ìøÏ eTqkı|üŒøπ +, á&ÉH˚ |ü&eç ⁄+≥THêï.
ô|<ä›<ä+≥T+~ @$T˝Ò<äì ≈£L‘·Ts¡TøÏj·÷´˝… Ä ø±düT\T ù|s¡T, |üf…º&É, >±E\T,
<ä+&Éø&£ jç ÷· \T e÷≈£î #Ó]dü>$∑ Tj·T´sê<ë nì. H˚H+Ó <äT øÏkÕÔqT? ∫qï~ H√s¡T ‘Ói∫
n&ÉT>∑<Tä ø±ì <ëìøÏ n<˚ }Vü≤, m|üŒ{Ïø¬ H’ ê ø±k˛Ô ≈£Lk˛Ô Bìø° Bì _&É\¶ ø°, $T>∑‘ê~
Hê>∑s‘¡ êÔìøÏ sTTkÕÔ, ndü\T ô|<ä<› ëìøÏ ∫qïyÓT‘·TÔ eTT≥º#|Ó ü ‘êq÷. Hê |òTü ≥+ Vü≤Ø
nH˚<ëø± ñqï >∑T˝≤¢>T∑ Á{≤ Hê ˇ+{ÏMT<ä ñ+&Ü*dæ+<˚. á ø±kÕÔ#sÓ TT $&ÉT#·T≈£î+fÒ
áfi¯ófl >∑Tø£ÿ˝À¢ ˙fi¯óflb˛kÕÔs÷¡ μμ n+≥÷ eTVü‰\ø£àå eTà >∑Tø£ÿ ‹|üŒ≈£î+&Ü m<ä˝Àì k˛<ä+‘ê
@ø£sT¡ ô|{Ï+º ~.
e÷ ePs¡T 121
ãT∫Ã\ø£àå eTà ªyÓfió¯ fl‘ê q‘·j
Ô ÷· ´μ n+≥÷˝Ò∫+~.
ªªñ+&Ée÷àsTT, sêø£sêø£ e#êÃe⁄μμ n+≥÷ eTVü‰\ø£àå eTà ø£Ás¡ yÓ÷{Ï+#·T≈£î+≥÷
e+–b˛sTTq q&ÉTeTT‘√ ãT∫Ã\ø£àå eTà yÓ+≥ q&ç∫+~. Ç<äs› ÷¡ dü+<äT eT\T|ü⁄ ‹]>±s¡T.
eTVü‰\ø£àå eTà u§&√¢ <√|ü⁄≈£îqï dü+∫ rdæ Hê\T>∑T s¡÷bÕsTT ø±sTT‘ê\T #˚‹˝Àô|{Ïº `
ªªne÷àsTT! e÷ n‘·eÔ Tà ø=ìô|{Ï+º <äì ù|≥T s¬ $ø£ ≈£î{Ï+º #·Tø=ì ‘=&ÉTø√ÿ ne÷à!μμ
nqï~.
ªªmuÒ“! n‘·Ôj·÷´! @$T{Ï~? Hê≈£î e<äT›. ô|<ä›<ëìeì #·÷&É{≤ìøÏ eùdÔ á
ô|≥Tºãfi‚fl $T{Ï?μμ nì e<ä+› fÒ e<äq› ï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
ªªne÷àsTT, ˙e⁄ rdüTø√ø£b˛‘˚ qqTï #·+|ü⁄≈£îqïfÒμº μ nqï~ eTVü‰\ø£àå eTà.
ãT∫Ã\ø£àå eTà e÷{≤¢&˝É øÒ £ b˛sTT+~. ô|<äø› ±\|ü⁄ yêfi¯fl Äù|øπ å y˚sT¡ nì|æ+∫+~
ÄyÓT≈£î.
5
s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T>±s¡T sêeTes¡+ e∫Ã yês¡+ s√E˝…+’ ~. eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»Hê˝…’
yêøÏ{À¢ ≈£Ls¡TÃ+&çe⁄+&É>± b˛düTº»yêqT ñ‘·Ôs¡+ ‘Ó∫Ã sTT#êÃ&ÉT. ô|ì$T{Ï
#·<Tä e⁄≈£î+≥÷ e⁄+&É>± ªªme]e<äq› T+N! me]e<äq› T+Nμμ nì s¬ {Ï+º ∫ n&ç–+~
ãT∫Ã\ø£åàeTà
ªª#·\|ü‹ e<ä› qT+∫ e∫Ã+~. eTq+ e∫Ãq eT÷&ÉeHê{Ï qT+N yê&çøÏ »«s¡yT˚ ≥μμ
nHêïs¡T |ü+‘·T\T.
ªªnjÓ÷´! H˚qT nqT≈£î+≥÷H˚ e⁄Hêï. ¨≥fi¯fl ‹+&ç yê&çøÏ |ü&<É Tä . @$T »ãT“
#˚d+æ <√μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà ~>∑T\T>±.
ªªdüsπ |ü~s√E\T ôd\e⁄ô|{Ïº yê&çìs¡eTàì ÁyêkÕÔqT˝Òμμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªªyê&çH+Ó <äT≈£î s¡eTàq&É+? eTqy˚T yÓfió¯ fl<ë+μμ nqï~ ãT∫Ã\ø£àå eTà.
eTÚq+ nsêΔ+^ø±s¡+ nqï≥Tº }s¡T≈£îHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
122 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTTìe÷DÏø´£ + qs¡d+æ Vü‰sêe⁄
( 1898 ` 1973)
eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ ‘Ó\T>∑T Ç˝≤¢\T ªø±+‘·+μ

HêsTTø£>± nH˚ø£ ø£<∏ä\T Áyêdæ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À
düJe bÕÁ‘q · T düèwæ+º #ês¡T. kÕ+kÕ]ø£ J$‘·+˝Àì
s¡eTD°j·T |òüT{≤º\qT eTH√Vü≤s¡+>± ∫Á‹+#ês¡T.
bÕsƒ ¡ ≈ £ î ì˝À Ädü ø Ï Ô ì π s ¬ ø ‹Ô + #˚ $<Û ä + >± ø£ < ∏ ä ì
bÁ Õs¡+_Û+#·T{≤, b˛wæ+#·T{≤, düTìï‘y · TÓ q
Æ Vü‰dü´+‘√
#·eT‘êÿs¡yTÓ q Æ dü+uÛ≤wüD\T y Á êj·TT{≤, düT\uÛXÑ ©’Ë ,
Äø£s¡¸D°j·TyÓTÆq o]¸ø£\÷ ` ø£<∏ë s¡#·q˝À
eTTìe÷DÏø´£ + yê] yÓTfi¯ó≈£îe\T.
s¡#·q\T : ø±+‘·+, ø±+‘·+ ¬ø’|ò”j·T‘Y, ø±+‘·+
ø±|ü⁄s¡+ yÓTTˆˆ 24 ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø±\T, s¡T≈£îÿ‘·*¢,
X¯s¡Á<ëÁ‘·T\T yÓTTˆˆ qe\\T, Hê{Ïø£\T, Hê≥ø±\÷,
yê´kÕ\÷.
123
yÓ+&ç ø£+#·+
ø±˙øÏ ˇø£fÒ $dü]Ô !
s√E≈£î Hê≈£î s¬ +&ÉT $düfiÔ ó¯ fl ø±yê˝…. e÷ Ä$&É≈î£ s¬ +&ÉT. yÓTT‘·+Ô Hê\T>∑T.
Hê\T>∑÷ ˇø£ nD≤. á ˝…øÿ£ ì HÓ\≈£î düTe÷s¡T s¬ +&ÉT s¡÷bÕj·T\T $düfiÔ fl¯ ÁøÏ+<ä
ne⁄‘·Tqï~.
ˇø£ yÓ+&ç ø£+#·+ ø=qT≈£îÿ+fÒ, u≤>∑T+&ÉTqT! yÓ+&ç ø£+#·+ ø=qT≈£îÿ+fÒ HÓ\≈£î
s¬ +&ÉT s¡÷bÕj·T\ #=|üq dü+e‘·‡sêìøÏ nj˚T´ Çs¡y’Ó Hê\T>∑T s¡÷bÕj·T\÷ Ä<ë
nsTTb˛‘·T+~.
yÓ+&ç ø£+#·+ mquÛ’… s¡÷bÕj·T\T ô|&ç‘˚ edüT+Ô ~. mHêïfi¯ófl nsTTHê e⁄+≥T+~.
<ëìøÏ ô|{Ïqº <Ûsä ¡ Hê\Tπ>+&É˝¢ À ‹]– e∫ÃqfÒ¢ ˝…øÿ£ !
Ä ‘·sT¡ yê‘· Ä ø£+#·+ eTq≈£î }]πø e∫ÃqfÒ.¢ ô|>’ ± kÕ\T≈£î Çs¡y’Ó Hê\T>∑T
s¡÷bÕj·T\T Ä<ë ≈£L&Ü.
ˇø£ ø£+#·+ ø=+fÒ! ns¡ mø£s+¡ bı\+ ø=ì bÕπsdæqfÒ!¢
ns¡ mø£s+¡ MT<ä n+‘·ø+£ f… m≈£îÿe Ä<ëj·T+ sê<äT.
Ç˝≤¢>∑ e∫Ãq Çs¡y’Ó Hê\T>∑T s¡÷bÕj·T\˝À, z Hê\T>∑T m+<äTø¬ H’ ê b˛sTTHê
ìø£s+¡ >± Çs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\÷ $T>∑\e\dæ+<˚ —
Çs¡y’Ó @+&É˝¢ À Hê\T>∑T e+<ä\T!! n<˚MT ∫qïyÓTT‘·+Ô ø±<äT!
Ç+ø=ø£ ‘·e÷cÕ ≈£L&Ü #ÓjT· é#·TÃ! @ dü+e‘·‡s¡+ $T–*q Çs¡y’Ó Ä dü+e‘·‡s¡+
e&ûø¶ Ï y˚d÷ü Ô ñ+fÒ Çs¡y’Ó @+&É¢ ‘·sT¡ yê‘· yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\T ne⁄‘·sTT.
á yÓsTT´ø° Ç+ø=ø£ yÓsTT´ ø£*|æ ˇø£ Ç\T¢ ø£≥Tºø√e#·TÃ.
Ä˝À∫ùd,Ô ˇø£ yÓ+&çø+£ #·+ ø=q≥+ e\¢ uÛ$Ñ wü´‘Y J$‘·+ n+‘ê u≤>∑T|ü&≥˚ ≥T¢
e⁄+~.
124 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
2
nsTT‘˚,
HÓ\≈£î j·÷uÛ’… s¡÷bÕj·T\ J$‘·+˝À á ô|<ä› dü+kÕsêìï á<äT≈£î sêe&É+ ø£w+ºü >±
e⁄+fÒ, ˇø£ÿkÕ] mquÛ’… s¡÷bÕj·T\T ô|{Ïº yÓ+&ç ø£+#·+ ø=q≥+ m{≤¢>T∑ ? yÓ+&ç <Ûsä ¡
eT+&çb˛‘·Tqï~. m+‘· Ä˝À∫+∫Hê ñbÕj·T+ @MT ‘√#·˝<Ò Tä .
‘Ó\ì¢ yÓ+&ç|fiü flË +˝À nqï+ ‹Hê\ì Hê≈£î #ê˝≤ ø±\+ qT+N düs<¡ ë! n+<äyTÓ qÆ
edüTeÔ ⁄\T mes¡T ø√s¡≈î£ +&Ü ñ+{≤s¡T. J$‘·+ kÂ+<äs´¡ eTj·T+ #˚dTü ø√yê˝ì me]øÏ
e⁄+&É<äT?
ø±ì mìï $<Ûë\ Ä˝À∫+∫Hê yÓ+&çø+£ #·+ ø=+{≤ìøÏ &ÉãT“ m˝≤¢>∑ edüT+Ô <√
‘Ó*j·T˝Ò<Tä . Hê Áã‘·T≈£îÿ yÓ+&çø+£ #·+ ø=qTø√ÿ˝ÒqT nì ìsêX¯ #˚dTü ø√˝Òøb£ ˛sTTHêqT.
$#ês¡+‘√ m+‘√ Ä˝À∫+#·>±, Ä˝À∫+#·>± ˇø£ ñbÕj·T+ ‘√∫+~.
yÓ+&ç |üP‘· |üPdæq |üfi≤fl\T e⁄+{$, n<=ø£{Ï ø=+fÒ ::
uÛÑ˝Ò! á Ä˝À#·q Hê≈£î Ä~yês¡+ bı<äT›H˚ï sêe&É+ ˇø£ n<äèwüºy˚T! H˚qT
#·≥T≈£îÿq ˝Ò∫, ô|’q ñ‘·ÔØj·T+ y˚düTø=ì ô|<ä› ô|<ä› n+>∑\T y˚düTø=+≥÷
ôV≤u≤“s¡TcÕ|ü⁄≈£î yÓfi≤flqT! Ç˝≤¢+{Ï edüTeÔ ⁄\˙ï nø£ÿ&˚ <=s¡T≈£î‘·$.
Ä cÕ|ü⁄˝À –\Tº ø£+#·+ ˇø£{Ï n<ë›\ ;s¡Tyê˝À <Û>ä <∑ >äÛ ∑ yÓT]dæb˛‘·Tqï~. <ëìì
ãj·T≥≈£î rsTT+∫ #·÷XÊqT.nã“! m+‘· ‘Ó\>¢ ± yÓTs¡TdüTqÔ ï~. yÓ+&çø+£ #êìø° BìøÏ
uÛ<Ò +ä @MT ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
Hê Áã‘·T≈£îÿ Ç~ ø=qT≈£îÿ+fÒ #ê\<ë nì|æ+∫+~.
<Ûsä ¡ Çs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T. ø=+#Ó+ m≈£îÿy˚ nì|æ+∫+~.
ø±ì ôV≤u≤“s¡T @$T #ÓbÕŒ&ÉT.... ªªÇ~ #ê˝≤ eT+∫ ø£+#·+. j·TT<ëΔìøÏ |üPs¡«+
‘Ó|Œæ +∫q düs≈¡ î£ . Ç|ü⁄&ÉT Ç≥Te+{Ï düsT¡ ≈£î sêe&É+ ˝Ò<Tä . –\Tº ø£+#·+ nì ù|sπ
>±ì yÓ+&çø+£ #·+ ø£+fÒ u≤>± e⁄+≥T+~.μμ
ªªá s¡+>∑T b˛<ën+&û?μμ nì n&ç>±qT Ä<äTsê›>±.
ªªÇ|ü&ÉT e#˚Ã ø£+#ê˝…‘’ ,˚ #Ó|Œü ˝ÒeTT ø±ì, BìπøeT+&û? BìøÏ e÷s¡TŒ ˝Ò<Tä ?
mHêïfi¯flsTTHê Ç˝≤¢>H∑ ˚ e⁄+≥T+~.μμ
ªªnsTT‘˚, yÓ+&çø+£ #·+ ø=+fÒ m≈£îÿy˚$T e⁄+~?μμ nì n&ç>±qT.
ªª@MT ˝Ò<Tä . &ÉãT“ m≈£îÿe>± ñ+fÒ yÓ+&çø+£ #ê\T ø=+{≤s¡T. eTq yÓ÷düsÔ T¡
yêfi¯fl+‘ê yê&˚$ Ç˝≤¢+{Ïy?˚ n+<ä] Çfi¯fl˝À¢q÷ yÓ+&ç ø£+#ê\THêïj·÷?μμ nì Äj·Tq
qyê«&ÉT.
yÓ+&ç ø£+#·+ 125

ªªn+‘˚ n+{≤s¡÷?μμ nHêïqT H˚qT Äj·Tq nqï e÷≥ MT<ä qeTàø£+ ˝Òq≥Tº.
ªªÇ+ø± MT≈£î dü+<˚Vü≤y˚THê? ô|<ä› ô|<ä› yêfi¯fl sTTfi¯fl˝À ≈£L&Ü Çy˚«q+&û?μμ
nHêï&ÉT Äj·Tq. ˇø£ >=|üŒ s¡Vü≤kÕ´ìï Hê≈£î Ä ø£åD+˝À ãT~Δ|üPs¡«ø£+ >±H√,
bıs¡bÕ≥TH√ #Óù|ŒdæHê&ÉT. Hê≈£î #ê˝≤ ‘·è|æÔ >∑*–+~. ‘·|Œü ≈£î+&Ü ø=+<ëeTqTø=ì
ªªπs|ü⁄ ekÕÔqTμμ nì #Ó|Œæ e#˚ÃdüTHÔ êïqT. ôV≤u≤“s¡T qqTï |æ*∫ n&ç>±&ÉT. ªªBìø√dü+
#ê˝≤ eT+~ ‹s¡T>∑T‘·THêïs¡T. dæ.dæ.sêe⁄>±s¡T ìqï e∫Ã #·÷∫ yÓfi≤fls¡T. MT≈£î ø±yê\+fÒ
#Ó|üŒ+&ç! <ë∫ô|{Ïº ñ+#·T‘êqT. Ç˝≤¢+{Ï~ Ç~ ˇø£ÿfÒ Hê<ä>∑Zs¡! <ëì ‘·s¡Tyê‘·
@eTqTø=Hêï ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä !μμ
ªªπs|ü⁄ e∫Ã @ dü+>∑r MT≈£î #Ó|⁄ü ‘êqT. n|üŒ{Ï<ëø± me«]ø° Çj·TúÀø£+&çμμ
nHêïqT. ôV≤u≤“s¡T n+^ø±sêìï dü÷∫dü÷Ô |üfi≤flìï ;s¡Tyê˝À ô|{Ïºy˚XÊ&ÉT. H˚qT
Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊqT. e∫Ã eT∞fl Ä˝À∫+#êqT. Ç|ü&ÉT n+<ä] Çfi¯fl˝À¢q÷ Ç˝≤¢+{Ï
ø£+#ê˝Ò e⁄Hêïj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT. ì»y˚T nsTT e⁄+≥T+~ Ä e÷≥! ø£+#·+ ‘Ó\¢>±
yÓTs¡TdüTqÔ ï~. –\Tº ø£+#·+ nì me«s¡÷ nqTø√s¡T.
Ä ‘Ó\{¢ Ï |üfiflË +˝À nqï+ ô|≥Tº≈î£ ‹+≥÷ e⁄+fÒ yÓ+&ç ø£+#·+˝À ‹qï+‘· ‘·è|æÔ
e⁄+≥T+~. ø=+fÒ @+?
Ä s¡+>∑T ñ+≥T+<ë m\¢ø±\eT÷? n<˚ qqTï u≤~ÛdTü qÔ ï düeTdü´!
ñ+≥T+<äì ôV≤u≤“s¡T #Ó|⁄ü ‘·THêï&ÉT. nã<ä+Δ #Ó|Œæ +<ëø± n‘·ìøπ $T nedüs+¡
e∫Ã+~? nBø±ø£ n‘·qT nã<ä+Δ #Ó|⁄ü ‘·Tqï≥Tº>± @e÷Á‘·eTT ˝Ò<Tä .
Ä ø£+#·+ eT+∫~ ø±ø£b˛‘˚ dæ.dæ.sêe⁄>±s¡T m+<äT≈£î ø±yê\+{≤s¡÷? Äj·Tq
#ê˝≤ uÛ≤>∑é+‘·T&ÉT. s¡+>∑Tb˛j˚T ø£+#·+ nsTT‘˚ Äj·Tq ø=Hê\ì nqTø√&ÉT. s¡+>∑T
b˛j˚T ø£+#ê˝…‘’ ˚ ˇø£sT¡ eT≥Tº≈î£ m+<äT≈£î ø=+{≤s¡T? Ç~ n˝≤¢+{Ï~ ø±<äT.
Ç+ø=ø£ dü+>∑‹≈£L&Ü ‘√∫+~.b˛˙ m+‘· ˝Ò<Hä êï Hê\Tπ>+&ÉT¢ ñ+&É<ë Ä s¡+>∑T
b˛˙ eT÷&˚+&ÉT!¢ nsTT‘˚ eT≥Tº≈î£ qwü+º @eTT+~! á eT÷&˚+&É÷¢ $düfiÔ ó¯ fl ñ|üj÷Ó –ùdÔ
&Óu“’…Û s¬ +&ÉT s¡÷bÕj·T\T nsTT+~. á ø£+#·+ Çs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\πø edüT+Ô &˚!
Ç˝≤¢>∑ m+‘· Ä˝À∫+∫Hê Ä ø£+#·+ ø=q≥+, #ê˝≤ ˝≤uÛøÑ s£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· +>±
‘√∫+~.
e÷ Ä$&É @<ÓH’ ê ø±düÔ &ÉãT“ Ä<ë nj˚T´ $wüjT· +˝À Hê‘√ @ø°u$ÑÛ düT+Ô ~! H˚qT
≈£îØÃ ø=+{≤q+fÒ, e<äT,› n~ nsTT‘˚ Hê\T>∑T @+&É˝¢ À bÕ&Ób’ ˛‘·T+~. Çq|ü ≈£îØÃ
ø=+fÒ XÊX¯«‘·+>± ñ+≥T+<äì Hê≈£î dü\Vü‰ Ç∫Ã+~. <Ûs’Ó ´¡ +>± yÓ[fl á $wüjT· +,
n+‘ê #·øÿ£ >± #ÓbÕŒqT Ä$&É‘√.
126 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄyÓT Hêe+ø£ $|üØ‘·+>± #·÷∫, Ç+‘·‘*Ó $ ‘·≈î£ ÿe |üì Ç+ø=ø£{Ï ˝Ò<qä ï≥T¢
‘·\ ‹|æŒ, ªªMTøÏ+‘· yÓÁ] @$T≥+&û, muÒ“! –\Tº ø£+#·+ ø=qT≈£îÿ+{≤sê? eTqπø+
ø£sà¡ + n+&ûμμ n+~.
á e÷≥\T $+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ ø√|ü+ e∫Ã+~. eTqy˚TyÓ÷ eTVü‰ yÓ+&çø+£ #ê\T
ø=+{≤ìøÏ X¯øÔÏ ñqï yêfi¯fl+ ˝≤>± e÷{≤¢&TÉ ‘·T+<˚$T{Ï á$&É>±s¡T. ndü\T e#˚Ã
J‘·+˝À >∑&|É ≥ü y˚T ø£w+ºü >± ñ+≥÷ ñ+fÒ?!
ø√|ü+ e∫ÃHê ~>∑Á$T+– ªªn+‘ê ø=qTø√ÿ≥+ ˝Ò<ëμμ nHêïqT.
ªªmes¡+&û n˝≤¢+{Ï edüTeÔ ⁄\T ø=H˚~?μμ nì n&ç–+~.
n~ e÷eT÷\T Á|üXï‚ ø±ì n+<äT˝À qqTï nee÷q|üs#¡ ˚ |ü<ës¡eú TT #ê˝≤
e⁄+~. á ePfiÀfl n˝≤¢+{Ï ø£+#ê\T me¬ses¡T ø=Hêïs√ ôV≤u≤“s¡TqT n&É>∑≥+
eT]∫b˛j·÷qT. nsTTHê }s¡Tø√ø£ }fiÀfl uÛ≤>∑é+‘·T\ ù|s¡T¢ ø=ìï #ÓbÕŒqT ø£dæ
rπs˝≤>∑Tq.
Ä$&É q$« ªªyêfi¯fløπ + ø£sà¡ + n+&û –\Tº ø£+#ê\T ø=qTø=ÿqï<ëø±?μμ nqï~.
ªªnsTT‘˚ ôV≤u≤“s¡T ‘Ó|Œæ +∫q –\Tº ø£+#ê\˙ï mes¡T ø=+≥THêïs¡+{≤e⁄?μμ nì
n&ç>±qT.
ªªeTq ø¬ +<äT≈£î b˛ì<äTs› ÷¡ . mes√ ‘·\≈£î e÷dæq yêfi¯ófl ø=qT≈£îÿ+{≤s¡Tμμ nì
#·eT‘êÿs¡+>± e÷{≤¢&+ç ~.
H˚qT ø√|ü+ ‘Ó#T· Ãø=+fÒ. b˛{≤¢≥˝ÀøÏ ~>∑T‘·T+~. b˛{≤¢&+˚ <äT≈£î H˚qT dæ<+Δä
ø±˝Ò<äT.
ø=+#ÓeTT yÓT\¢>± nHêïqT. ªªÄ ø£+#·+ yÓ+&çø+£ #·+ ˝≤>± ‘Ó\>¢ ± yÓTs¡TdüTqÔ ï~?μμ
ø=+{≤ìøÏ n+^ø£]+#·eTì Áã‹e÷\T&ÉT |ü<‹Δä ˝À nHêïqT.
ªªn{≤¢>π yÓTs¡TdüT+Ô ~? n~ uÀ>∑+ yÓTs¡T|ü⁄?μμ nì Ä$&É N<ä]+#·Tø=qï~.
ªªeT] yÓ+&çø+£ #·+ ø=qTø√ÿ ˝Òq|ü&ÉT. n~ nsTTHê ø=qTø=ÿì dü+‘√wækÕÔqTμμ
nHêïqT ø=+#Ó+ Bq+>±.
ªªX¯øÔÏ ˝Òøb£ ˛‘˚ b˛˙j·T+&ç.ñqï|ü&˚ ø=qTø√ÿe#·TÃ! n+‘˚>±ì –\Tº ø£+#·+ ø=q&É+
m+<äTø£+&û?μμ
ªª@+ ø=+f…? ‘Ó\>¢ ±e⁄+~! ....μμ
ªª‘Ó\>¢ ± e⁄+<ä+{≤s¡÷? m+‘·ø±\+ ñ+≥T+<ä+&û Ä yÓTs¡T|ü⁄. eTsêï{Ï ø£˝≤¢
b˛‘·T+~. nBø±ø£ n~ m+<äT¬ø’Hê |üìø=düTÔ+<ë? yÓ+&çø£+#·+ nsTT‘˚ kıeTTà!
m|ü&É$TàHê kıeTTà n+‘ê edüT+Ô ~. nedüs+¡ eùdÔ ‘êø£≥Tº ô|≥Tºø=ì |ü~s¡÷bÕj·T\T
‘Ó#T· Ãø√e#·TÃ. Ç~ m+<äT≈£î |üìøÏedüT+Ô <ä+&û? muÒ“?μμ nì N<ä]+#·Tø=qï~.
yÓ+&ç ø£+#·+ 127
<ëì ‘·sT¡ yê‘· H˚qT m+‘· #Ó|Œæ Hê Ä$&É $qT|æ+#·T≈£î+fÒHê? –s¡–sê ‘·\
‹|æŒŒe<ä+› fÒ e<äì› ≈£Ls¡TÃqï~. dü+>∑‹ ‘˚*b˛sTT+~. Çø£ Ä$&É≈î£ q#·ÃC…|Œæ ø=q&É+
|ü&É<äT.
Hê sTT+{À¢ Hê e÷≥≈£î Ç+‘· $\Te ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+<˚e÷ nì $#ês¡+
ø£*–+~. Ä˝À∫+∫q ø=B› s√wü+ ôV≤∫Ãb˛sTT+~. ∫es¡≈î£ ˇø£ bÂs¡TwüyTÓ qÆ |üì
#˚jT· &ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#·Tø=HêïqT.
#Ó|Œü ≈£î+&Ü Ä ø£+#·+ ø±kÕÔ ø=qTø=ÿkÕÔqT. ø=ì rs¡T‘êqT! Hê≈£î n+‘· yÓ÷E>±
e⁄+~. H˚H˚ >∑qTø£ Ä ø£+#·+ ø=qø£b˛‘˚.... nì @<√ nqTø√uÀsTT }s¡Tø=HêïqT.
3
H˚qT ndü\T eTVü‰ |ü≥Tº<\ä eTìwæqì Hê n_ÛÁbÕj·T+. Ä s√E kÕj·T+Á‘·yT˚
ôV≤u≤“s¡T cÕ|ü⁄≈£î yÓ[fl Ä |üfi≤flìï #·÷|æd÷ü Ô Ç˝≤¢ nHêïqT.
ªªÇ~ Hê≈£î ø±yê˝…. J‘·+ sêe≥+‘√H˚ &ÉãT“ Ç∫Ã rdüTø=ì yÓ&‘É êqT. Ç~
Hêø√dü+ ñ+#·+&ç.μμ
ôV≤u≤“s¡T Hê dæ‹ú pdæ #ê˝≤ C≤*|ü&Ü¶&TÉ . ªªdüsπ , n˝≤¢>π ø±ìj·T´+&ç. &ÉãT“
e∫Ãq|ü&˚ e∫Ã rdüTø¬ fi¯fl+&ç. n+<ëø± MT ø√dü+ n{Ïôº |&É‘êqTμμ
ªªì»+>± Hê ø√dü+ ñ+#·+&ç. ø=+#Ó+ Ä\dü´+ nsTTHê düπs. Ç+ø=ø£]øÏ
Çj·T´ø£+&˚+?μμ nHêïqT.
ôV≤u≤“s¡T q$« ªªe÷≥ nqï ‘·sT¡ yê‘· Ç+ø=ø£]øÏ ÇkÕÔqT≥+&û! Ä ø£+#·+ MT<˚
nqTø√+&ç. MTs¡T m|ü&Ó’Hê s¡+&ç. <ëìï n˝≤¢π> ñ+#·T‘êqTμμ nHêï&ÉT. H˚qT
dü+‘√wæ+∫ Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊqT.
Äs√EqT+N ôV≤u≤“s¡T cÕ|ü⁄≈£î s√p yÓ[fl Ä ø£+#·+ nø£ÿ&É e⁄qïB ˝ÒìB
#·÷düTø=+≥÷ e⁄+&˚yê&çì. Ä ø£+#·+ Hê<˚ nø£ÿ&É ô|{Ïº e⁄+#êqT nì nqT≈£î+≥÷
dü+‘√wæd÷ü Ô e⁄+&˚yê&çì.
Ä HÓ\ ÄKs¡T≈£î ø=+<ëeTH˚ >∑{>ºÏ ± nqTø=HêïqT. ø±ì rsê ˝…øÿ£ p#·Tø=+fÒ
&ÉãT“ n+‘ê Ç+{Ï Ks¡TÃ≈£î dü]b˛sTT+~.
m|ü&√ ô|<ä|› \æ ≈¢ î£ |ü]øÏD° >∑T&É¶ ø=qï+<äT≈£L, Ä$&É ø£qø±+ãs¡+ Ns¡ ø=qTø=ÿqï+
<äT≈£L, Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´<ä>sZ∑ ¡ bÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T\T n|ü CÒd+æ <ä≥ e÷ Ä$&É.
yê{Ï øπ <√ &ÉãT“ Ç∫ÃqfÒ¢ C≤„|øü +£ . <ëìø£+‘ê @<√ >=&Ée>± ˝…øÿ£ C…|Œæ á u≤ø°
áHÓ\˝À rs¡Ãø£ ‘·|Œü <äì ≈£Ls¡TÃqï~.
128 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

H˚qT s¬ +&ÉT Áô|y’ ≥˚ T ≥÷´wüqT\T rdüTø=qø£ ‘·|Œæ +~ø±<äT. Ä Ç<äs› ÷¡ ø£*dæ
bÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T\T Ç#êÃs¡T. Ä s¡÷bÕj·T\T e÷ Ä$&Éø∫Ï Ã, Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´
u≤ø° rπsÃj·TeTHêïqT.
Ç{≤¢ »s¡>≥∑ + e\¢ H˚qT nqTø=qï≥T¢ Ä HÓ\ ø£+#·+ ø=q˝Òø£ b˛sTTHêqT. ø±ì
e#˚Ã HÓ\ eT∞fl Ä ≈£îÁs¡yêfi¯ófl bÕ‹ø± ÇkÕÔs¡T. <ëì‘√ |üfiËfl+ ø=qø£ ‘·|üŒ<äì
ìX¯ÃsTT+#·Tø=HêïqT.
|üfiflË + ø=Hê\qï ø√]ø£ eTØ ã\+ nsTT+~. $dü{Ô À¢ ‹q≥+ n+‘· <ä]Á<ä|⁄ü |üì
Ç+ø=ø£{Ï ˝Ò<ìä ‘√∫+~. |ü⁄\¢\T }&ç H√{Ï˝ÀøÏ edüTHÔ êïsTT. ns¡{Ï Ä≈£î\T nsTT‘˚
u≤>∑T+&ÉTqT. n$ #ê˝≤ KØ<äT. nsTTHê s√p <=s¡øe£ ⁄ n$. J$‘·+ <äTs¡“s¤ +¡
nì|æ+∫+~.
eT˝…|¢ Pü \ ˝≤+{Ï nqï+ ‘Ó\ì¢ |üfiflË +˝À ô|≥Tº≈î£ ì ‹+≥÷ ñ+fÒ, m+‘· Vü‰sTT>±
e⁄+≥T+~? n˝≤¢+{Ï n<äèwü+º Hê≈£î m|ü&ÉT ø£\T>∑T‘·T+<√?
eTìwæ nsTTq Á|ü‹ e÷qe⁄&çøÏ kÂ+<äs´¡ ‘·èwüí ñ+≥T+~. bı≥º≈î£ Ç+‘· ‹+&û,
ø£≥Tºø=H˚+<äT≈£î ã≥º ñqï+‘· e÷Á‘êq e÷qe⁄&ÉT ‘·è|æÔ |ü&É&ÉT. mH√ï n+<äyÓTÆq
edüTeÔ ⁄\ø√dü+ e÷qe Vü≤è<äjT· + |ü]‘·|dæ Tü +Ô ~.
Hê≈£î |üfiflË + ø=+<ëeTqï Äsê≥+ m≈£îÿe nsTT+~. ôV≤u≤“s¡T cÕ|ü⁄≈£î s√p
yÓ[fl Äj·Tq‘√ @<√ Ä $wüjT· + á $wüjT· + e÷{≤¢&,ç Hê ø£+#·+ j·T<∏ëdü\ú +˝À
e⁄qïB, ˝ÒìB #·÷düTø=H˚yêDÏí. n<ë›\ ;s¡Tyê˝À ø=ìï >±¢düT\ Á|üø£ÿ, |ü>∑\T
dü÷s¡´ø±+‹˝Àq÷, sêÁ‹ m\ÁøÏºø˘˝…’≥T ø±+‹˝Àq÷ Ä ø£+#·+ <Ûä>∑<Ûä>± <Ûä>∑<Ûä>±
yÓTs¡dbæ ˛‘·÷ e⁄+&˚~. ø£fifl¯ ‘√ #·÷düT≈£îì >∑T≥ø£\T Á$T+– e#˚ÃdüT+Ô &˚yê&çì.
Ä ‘·s¡Tyê‘· Ä>∑düTº HÓ\ J‘·+ e∫Ã+~. H˚q÷ e÷ Ä$&Ü ø£*dæ ˝…ø£ÿ
p#·Tø=HêïeTT. ô|s¡T>∑T≈£L, bÕ\≈£L, ø£*dæ ÁøÏ+<ä{Ï HÓ\ø£+fÒ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\T
m≈£îÿe nsTT+~. ô|>’ ± Ç+ø=ø£ ø=‘·Ô Çã“+~ ≈£L&Ü e∫Ã|ü&~¶É . e÷ Ä$&É, m+<äTø√
Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´ <ä>sZ∑ ¡ n|ü&É|ü &ÉT #˚ã<äTfi¯ófl #˚dqæ yÓTT‘·+Ô Çs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T
nsTT+<ä≥! Ä &ÉãT“≈£î ÄyÓT>±s¡T ‘=+<äsC¡ dÒ Tü qÔ ï<äì e÷ Ä$&É #Ó|Œæ +~. @+ CÒùd~?
Ä HÓ\ J‘·eT÷, ô|’ dü+bÕ<äq bÕ‹ø±, n+‘ê ≈£L&Ü e÷ Ä$&É #˚‹øÏ∫Ã #˚‘T· \T
ø£&ÉT≈£îÿHêïqT.
nø£ÿ&çqT+∫ Hê #˚‹˝À <ä$Tà&û ˝Òøb£ ˛e&É+ eT÷˝≤q HêHê Çã“+B |ü&Ü¶qT.
dæ>s¬∑ ≥¢≈î£ ø±yê˝…, øÏ©\¢ ≈£î ø±yê˝…— s¬ +&ÉT s√E\ø=ø£kÕ] nsTTHê, ªªÇ~>√, #·÷&É÷,
ˇø£ ns¡sΔ ÷¡ bÕsTT sTT<ä÷?› μμ nì n&É>ø∑ £ ‘·ù|Œ~ø±<äT.
yÓ+&ç ø£+#·+ 129

ªªÇ~ eTØ u≤>∑T+<˚! Hê <ä>sZ∑ ¡ mø£ÿ&ÉB?μμ nH˚~ Ä$&É.
ìC≤ìøÏ Ä$&É eTT+<äT &ÉãT“ b˛>∑Tb˛düTø=ì ≈£Ls¡TÃqï<ë? H˚qT dü+bÕ~+∫
‘Ó∫Ã Ç∫Ãq &ÉãT“, bÕ\yêfi¯fl≈£L ô|s¡T>∑Tyêfi¯fl≈£L, me¬se]øÏ m+‘Ó+‘· sTTyê«˝À,
n+‘ê Ç#˚Ãdæ Ç+{À¢øÏ HÓ\≈£î dü]bıj˚T´ edüTeÔ ⁄\˙ï ‘Ó|Œæ +#˚~! Ç+ø± &ÉãT“ mø£ÿ&çB
ÄyÓT #˚‹˝À? n+<äTø£ì H˚qT eT∞fl nH˚yê&çì ªªø±düÔ Ä Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´qT n&ç–
nsTTHê s¬ +&ÉTs¡÷bÕj·T\T ‘Ó<÷ä ?› μμ
ªªÇ|ü&ÉT Ç˝≤¢>π n+{≤s¡T? HÓ\ ÄKs¡T≈£î Çe«e#˚Ãdü]øÏ }]πø Ç<Í‘ês¡T?μμ
nì ÄyÓT nH˚~.
ªªø±<äT˝Ò! ø±düÔ rdüTø£sê!μμ nì H˚qT Áã‹eT˝≤&ç‘˚ Ä$&É>±s¡T ˇø£ s¡÷bÕjÓ÷
ns√Δ Hê #˚‹˝À ô|fÒ~º . Ç{≤¢>π HÓ\+‘ê HÓ≥Tº≈î£ b˛j˚T~.
#ê˝≤ ø£w+ºü >± >∑&TÉ dü÷Ô e∫Ã+~. nsTTHê á ≥÷´wüHé #Ó|Œü ≥+ #ê˝≤ ø£wyºü TÓ qÆ
|üì. dü÷ÿ\T˝À yê–, yê– e∫Ã eT∞fl Ç+{Ï <ä>sZ∑ ¡ Ç<äs› T¡ yÓTT<äT\› ≈£î bÕsƒê\T #Ó|Œü ≥+
m+‘· ø£wyºü ÷Ó ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À ñqïyês¡T ‘·|Œü , Ç‘·sT¡ \T mes¡÷ }Væ≤+#·˝sÒ T¡ .
nB>±ø£ á ≥÷´wüHé ndü\T #Ó|üŒ≈£L&É<äT. n~Ûø±s¡T\≈£î ‘Ó*ùdÔ #ê˝≤
Á|üe÷<äøs£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· +. á <=+>∑|ìü mHêïfi¯flì #ÓjT· ´≥+? á |üfiflË + ø=q>±H˚
á ≈£îÁsêfi¯flì |ü+|æ+∫ y˚<ë›eTì ìX¯ÃsTT+#·Tø=HêïqT.
ôdô|+º ãs¡T HÓ\ J‘·+ e∫Ã+~. Ä J‘·eT÷, ≈£îÁsêfi¯ófl Ç∫Ã+B, n+‘ê ø£*|æ
&Óu“’… ¤ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\≈£î, e÷ Ä$&É Ks¡TÃ #·÷|æ+∫ ô|>’ ± Ç+ø=ø£ |ü~ s¡÷bÕj·T\T
mø£ÿ&ÓH’ ê n|ü ‘ÓùdHÔ ˚ >±ì á HÓ\ >∑&eÉ <äT nqï~.
ªªHê ø¬ ø£ÿ&Ü n|ü |ü⁄≥º<Tä . ˙y˚, Ä Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´ q&ç– ‘Ó#T· Ãø√μμ nì
$~*+#·T≈£î yÓ[flb˛sTTHêqT Äs√E≈£î.
‘êH˚y÷Ó eTVü‰ ‘Ó*$>∑\<ëìqì e÷ Ä$&É >∑s«¡ +. H˚qT ø±ã{Ïº á e÷Á‘·+
nHêï >∑&TÉ |ü⁄ø=ì edüTHÔ êïqT n+≥T+~. J‘êìøÏ J‘·eT÷, ô|q’ bÕ‹ø√ |üsø¡ √ eùdÔ
nB n+‘ê ÄyÓT #˚‹˝ÀH˚ |ü&d˚ Tü +Ô {Ïì. ÄyÓT <ë+‘√ dü]ô|≥Tºø√˝Òø£ ô|q’ n<Ûeä T+
ˇø£ bÕ‹ø£ nsTTHê n|ü p|ædTü qÔ ï~!
Ç˝≤¢π>, nø√ºãs¡T, qe+ãs¡T\T ≈£L&Ü >∑&ç∫b˛sTTq$. H˚qT eT≥T≈£î |üfiËfl+
MT<ä ÄX¯\T e<äT\Tø√˝Ò<Tä . s√p yÓ[fl #·÷#·Tø=ì edü÷Ô e⁄+&˚yê&çì. n~ nø£ÿ&˚
e⁄+~. mø£ÿ&çø° b˛˝Ò<Tä . mø£ÿ&ÉTHêï n~ Hê |üfiflË y˚T ø£<ë nqï Ä˝À#·q eT≥T≈£î
Hê≈£î #ê˝≤ dü+‘√cÕìï Çdü÷Ô e∫Ã+~.
130 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

@ HÓ\ ø±HÓ\, á$&É J‘·+ J‘·+ n+‘ê ø±CÒdæ, Hê #˚‹˝À ˇø£ <ä$Tà&û
nsTTHê $T>∑\≈£î+&Ü CÒj·T≥+, n+<äTeT÷˝≤q Ä |üfiË¢+ ø=q˝Òø£b˛e≥+. H˚qT
m+‘√ ø±\+ uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ b˛sTTHêqT.
ˇø£s√Eq #ê˝≤ $#ês¡+‘√ nHêïqT. ªª˙ y˚yÓ÷, eTVü‰ ‘Ó*$>∑\<ëqe˙,
dü+kÕs¡+ bı<äT|ü⁄>± #˚kÕÔe˙, ÄX¯|&ü ç J‘·+ n+‘ê ˙≈£î ÇdüTHÔ êïqT. ˙e⁄ #˚dTü qÔ ï
Ä<ë nsTTHê @MT ˝Ò<Tä . ô|>’ ± HÓ\HÓ˝≤ n|ü p|ædTü HÔ êïe⁄, muÒ“! @MT ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä .
á HÓ\ qT+N &ÉãT“ H˚H˚ yê&É‘êqT!
á e÷≥\T $ì Ä$&É eT÷‹ eTT≈£Lÿ $]∫, ªªnjÓ÷, njÓ÷´, MTs¡T yê&É≥+,
á dü+kÕs¡+ >∑&eÉ ≥eT÷Hê! H˚qT >±ã{Ïº m˝≤¢>√ ˇs¡>u∑ ≥… Tºø=ì edüTHÔ êïqT. &ÉãT“
MT #˚‹˝À |ü&‘ç ,˚ Çø£ |æ\\¢ ÷ H˚q÷ ≈£L&Ü e÷&Ée\dæ+<˚! MT ùdïVæ≤‘·T&˚>±. Ä
lìyêdüsêe⁄! Äj·Tq #·÷&É+&ç m˝≤¢>∑ nedüú |ü&TÉ ‘·THêï&√! Äj·Tq ô|fi≤fleTT ˇø£fÒ
>√\! ˇø£ mø£s+¡ bı\+ e⁄+fÒ, n~ ≈£L&Ü ne÷à\ì #·÷düTHÔ êï&ÉT.μμ
ªªnsTT‘˚ @$T{Ï ˙e⁄ nq≥+?μμ
ªªÇ+ø± @$T nH˚~? MTs¡T &ÉãT“ yê&ç‘˚ m+<äT≈£L |üìøÏ sê≈£î+&Ü b˛‘êeTTμμ
ªª@MT b˛eTT. eTq≈£î @MT neTTàø√e\dæq n>∑‘´· + sê<äT.μμ
ø±+‘·+ Hê e+ø£ $ø±s¡+>± #·÷dæ ªªneTTàø=+<ëeTHêï eTqπøMT ˝Ò<Tä >±μμ nqï~
#˚‘T· \T Á‹|ü‘·÷ yÓøÿÏ ]+‘·>±, Hê≈£î eTqdüT‡ ∫e⁄≈£îÿeTqï~. Hê≈£î ˝Òìe÷≥ ì»y˚T
ø±ì, nsTT‘˚ eT≥T≈£î n˝≤¢>+∑ fÒ ø£w+ºü >± ñ+&É<÷ä ?
ªªn˝≤¢>∑ n+fÒH˚ Hê≈£î ˇfi¯ófl eT+&˚~?μμ nHêïqT ø√|ü+>±.
ªª˝Òq|ü&ÉT ˝Ò<+ä fÒ, ø√|ü+ m+<äT≈£L?μμ nì eT∞fl nqï~ Ä$&É. Hê≈£î ø√|ü+
edüTqÔ ï<äì uÛj Ñ T· + @ e÷Á‘·eT÷ ˝Ò≈î£ +&Ü.
Hê≈£î #ê˝≤ ø√|ü+ e∫Ã+~. ô|<ä>› ± Ç˝≤¢ nHêïqT. ªªne⁄qT.˝Ò<Tä . ˝Òøb£ ˛‘˚
eT≥T≈£î....μμ Äô|q’ @eT+{≤ìø° ‘√#·ø£ ø±ùd|ü⁄ }s¡Tø=ì eT∞fl nHêïqT! ªªn+<äs÷¡
ñ+&˚ neTTà‘·THêïsê @$T{Ï? ne÷à\ì ãT<˚Δ |ü⁄{≤º* >±ì @<ÓH’ ê neTàe#·TÃ!μμ
á e÷≥\T ø√|ü+>±H˚ nH˚XÊqT. ìC≤ìø° neTà{≤ìøÏ @MT ˝Ò<Tä . q>∑\T ≈£L&Ü
˝Òe⁄! bÕÁ‘· kÕeTÁ– nsTTHê dü]>±Z dü+kÕsêìøÏ dü]b˛j˚T e÷Á‘·+ e⁄+~.
@<√ &Éu≤sTT+|ü⁄>± nHêïqT>∑<ë nì ÄyÓT }s¡Tø=+fÒ dü]b˛j˚T~! n˝≤¢
}s¡Tø√ø£ ÄyÓT. ªª@$T neTTà‘ês√ ø±düÔ #Ó|Œü +&ç #·÷<ë›eTT?μμ nqï~ BsêÈ\T rdü÷.Ô
ªªs√wü+ e∫Ã @<√ nHêï&ÉT˝Ò nì ÄyÓT }s¡Tø√yê*dæ+~. }s¡Tø√ø£ ÄyÓT >±s¡T
n+‘· ìø£ÿ∫Ã>± n&ÉT>∑T‘·Tqï|ü&ÉT @<√ neTTà‘·THêïqì #ÓbÕŒ˝… >±ì ªy˚Ty˚Tμ n+fÒ
yÓ+&ç ø£+#·+ 131

Ä$&É≈î£ H˚qT m+‘· ˝À≈£îe ne⁄‘êqT. eTT+<äT eTT+<äT Ç+ø± m‹Ôbı&ÉT|ü⁄ e÷≥\T
nqe#·TÃ. Ç<ä+‘ê H˚qT Ä˝À∫+∫ ∫es¡≈î£ nHêïqT Ç˝≤¢>!∑
ªª@$T neTTà‘êHê, >∑T+≥÷s¡T˝À ns¡+&É˝Ÿ ù|≥˝À Ç\T¢ ˇø£{Ï ny˚TàkÕÔqTμμ nì
ô|<ä>› ± n]#êqT.
e÷ Ä$&É ø±ã{Ïº Çìï e÷≥\÷ H˚qT ø√|ü+>± n+≥÷ ñ+fÒ ì\ã&É >∑*–+~.
ø±ì Ç+ø=ø£s¡T nsTT‘˚ ªªbÕ|ü+, á |æ∫Ã Áu≤Vü≤à&ÉT ô|fi≤fl+ MT<ä ø√|ü+ ø=B›,
ìπø|å +ü ˝≤{Ï Ç\T¢ ny˚TàkÕÔ&TÉ ø±e÷\Tμμ nì Vü≤&É*bıj˚T´ yêfi‚fl! Ä |ü<‹Δä ˝À nHêïqT.
e÷ Ä$&É eT≥T≈£î ‘=D≈£îÿ+&Ü n&ç–+~. ªª>∑T+≥÷s¡T˝À eTq≈£î Ç\T¢ ˇø£{Ï ñ+<ë
@$T≥+&û?μμnì.
á e÷≥\T nqï |ü<äΔ‹ì $&Érdæ #·÷ùdÔ, n+<äT˝À |ü~+{ÏøÏ ˇø£ bÕ\T
dü+<˚V≤ü eT÷ Hê\T>∑T bÕfi¯ófl $düàj·TeT÷, ø£*|æ e⁄qï≥T¢ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Hê≈£î >∑T+≥÷s¡T˝À ˇø£ Ç\T¢ ñqï<äH˚ nì|æ+∫+~. ªª˙πø+ ‘Ó\TdüT ñ+<√
˝Ò<√μμ nHêïqT >∑s«¡ +>±.
ªªHê¬ø|ü&É÷ #Ó|Œü ˝Ò<?˚ μμ nqï~ Ä$&É ‘Ó\u¢ ÀsTT.
ªªÁ|ü‹ $wüjT· eT÷, Ä&É<ëìøÏ #ÓbÕŒ\ì ˝Ò<Tä .μμ
ªªb˛˙˝…+&ç, Ç~es¡≈î£ #Ó|Œü ˝Ò<Tä düsπ ! Ç|ü&ÉT #Ó|Œü +&ç. nø£ÿ&É eTqø√ Ç\T¢
ñ+<ë?μμ
ªÄμ nHêïqT >=+‘·T ô|<ä~› #˚d.æ
ªÄμ nì m˝≤¢ nHêïq÷ n+fÒ, Ä $wüjT· yÓTÆ Ä$&É≈î£ m˝≤¢+{Ï dü+<˚V≤ü eTT
ñHêï, Ä <Óã“‘√ n~ m–]b˛j˚T |ü<‹Δä ˝À nHêïqT.
nsTTHê Ä$&É≈î£ dü+<˚V≤ü eTT b˛ø£ ªªm|ü&ÉT ø=Hêïs¡+&û?μμ nì q$«+~.
n{≤¢ <ë]øÏsê,nì eTqdüT‡˝À nqTø=ì ªªH˚qT ø=Hêïqì #Ó|Œü ˝Ò<μ˚ μ nHêïqT.
ªªø=qø£ b˛‘˚ Ä sTT\T¢ eTq<Ó{≤¢ ne⁄‘·T+~.μ
ªªeTqB nì ≈£L&Ü H˚qT nq˝Ò<?˚ μμ
ªªeTq~ ø±ø£b˛‘˚ m{≤¢ neTTà‘ês¡T?μ
ªªneTà&ÜìøÏ Vü≤≈£îÿ e⁄+~ ø±ã{Ï?º μμ
ªªn<˚$T≥+&û? eTq sTT\T¢ ø±ø£b˛e&É+ @$T{Ï? neTà{≤ìøÏ Vü≤≈£îÿ ñ+&É≥+
@$T{Ï?μμ
ªª@MT ˝Ò<Tä . nø£ÿ&É e÷ n‘·>Ô ±] sTT\T¢ ˇø£{Ï ñ+~. n~ ø±kÕÔ ny˚TàkÕÔqT?μμ
ø±+‘·+ $s¡>ã∑ &ç qe⁄«‘·÷ ªªyêfi¯ófl }s¡Tø=+{≤s¡T≥+&û?μμ nqï~.
132 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªn‘·>Ô ±] ÄdæôÔ |’ n\T¢&øç Ï Ä e÷Á‘·+ Vü≤≈£îÿ ˝Ò<ë?μμ
ªªme«¬sH’ ê $+fÒ q$« b˛‘ês¡T?μμ
ªªme«s¡÷ qe«s¡T. ô|>’ ± #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ |üì #˚dTü HÔ êïqì n+<äs÷¡ qqTï yÓT#·TÃ
ø=+{≤s¡T.μμ
n+‘·{‘Ï √ Ä s√Eq e÷ dü+uÛ≤wüD nsTTb˛sTT+~. ø±ì Ä$&ÉqT ˇ|æŒ+∫
&ÉãT“ yê&Éø+£ Hê #˚‘T· ˝ÀøÏ rdüTø√˝Òøb£ ˛sTTHêqT.
á dü+kÕs¡+, HÓ‹MÔ T<ä y˚dTü ø=ì á<ä≥+ eT÷˝≤q á e÷Á‘·eTHêï >∑&TÉ düTqÔ ï<ä˙
H˚qT &ÉãT“ yê&Éø+£ yÓTT<ä\T ô|&ç‘˚ n|ü\T m≈£îÿesTTb˛sTT e÷ M~Û˝À me] Ç\T¢
nsTTHê ˇø£{Ï neTàe\dæq nedüs+¡ Hê≈£î >∑*– rs¡T‘·T+<äì ÄyÓT qeTàø£+. n+<äT#˚‘·
ÄyÓT &ÉãT“ Hê ø£fifl¯ ≈£î ø£q|ü&˙É j·T<äT. Hê≈£L ‘Ó\TdüT Ä e÷≥! s¡÷bÕsTT CÒãT˝À
y˚dTü ø=ì yÓ[fl ∫\¢s¡ m|ü&É÷ H˚qT Ç+{ÏøÏ ‘˚˝<Ò Tä . ìC≤ìøÏ ÄyÓT yê&ç‘H˚ ˚ qj·T+.
qj·Ty˚T ø±ì. &çôd+ãs¡T >∑&∫ç Hê ≈£L&Ü. H˚qT Ä |üfiflË + ø=q˝Òøb£ ˛sTTHêqT. Hê
|üfiflË + ôV≤u≤“s¡TcÕ|ü⁄˝À e⁄qï~.
bÕ|ü+ Ä |üfi≤flìøÏ H√s¡T ˝Ò<Tä >±ì ñ+fÒ qqTï p∫q|ü&ÉT ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ô|≥Tº≈î£ ì
ªªqqTï mHêïfi¯ófl Ç+ø±, á #Ós˝¡ À e⁄+#·T‘êe⁄, qqTï rdüTø¬ fi¯flyê?μμ nH˚~. Hê≈£î
n˝≤¢>∑ nqïfÒ¢ ‘√∫+~. C≤* ≈£L&Ü y˚ùd~.
Ç{≤¢ n+≥÷ e⁄+&É>±, »qe] HÓ˝˝À Hê #˚‹˝ÀøÏ |ü~s¡÷bÕj·T\T e∫ÃHÓ.’
@yÓTHÆ ê ø±˙ me«]ø° #Ó|Œü ≈£î+&Ü yÓ[fl Ä ø£+#·+ ø=qT≈£îÿ+<ëeTì ãj·T\T <˚sêqT.
ø£+#·+ KØ<äT Çs¡y.’Ó Hê #˚‹˝À |ü<˚ e⁄HÓï’ . m{≤¢>T∑ ø=H˚~? ˇø£ ñbÕj·T+
Ä˝À∫+#êqT. á |üB Ç|ü&ÉT Ç#˚Ãdæ, $T–*q |üB Ç+ø=ø£H\Ó ˝À ÇkÕÔq+fÒ ôV≤u≤“s¡T
ˇ|üø=+{≤&ÉT.
>∑ã>∑u≤ cÕ|ü⁄≈£î yÓfi≤flqT. Äs√Eq <ÛÓ’s¡´+>± n<ë›\ ;s¡Tyê e<ä›≈£î yÓ[fl
#·÷&Ée#·TÃ. Ç~es¡˝À n+fÒ Äj·Tq @eT+{≤&√ nì nqTø=H˚yêDÏ.í ªªø=H˚B ˝Ò<Tä .
ô|fÒBº ˝Ò<Tä . s√E≈£î ˇø£kÕ]e∫Ã #·÷dü÷Ô e⁄+{≤e⁄. @$T{° q÷´ôdqT‡μμ nì n+fÒ
nqe#·TÃqì uÛj Ñ T· +>± e⁄+&˚~.
Çyê«fi¯ <Ûs’Ó ´¡ +>± ;s¡Tyê <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓfi≤flqT Hêø£+#·+ H˚qT rdüTø=+{≤ìøÏ. nsTT‘˚
Äs√E Ä ø£+#·+ nø£ÿ&É ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . @yÓTbÆ ˛sTT+~?
nø£ÿ&É <Û>ä ∑ <Û>ä ∑ yÓTs¡Tdü÷Ô e⁄+&˚~? ø£q|ü&˝É <Ò Tä . >∑T+&Ó\T >∑ã>∑ã ø=≥Tºø=qï$.
n+‘·{≤ #·÷#êqT. >±¢düT\ Á|üø£ÿHê, BbÕ\ Á|üø£ÿHê, yÓqø±˝≤, ô|’Hê, n+‘·{≤,
mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä .
yÓ+&ç ø£+#·+ 133

Ç+¬ø+<äT≈£î Ä˝À#·q? mes√ <äTsêàs¡T&Z TÉ Hê edüTeÔ ⁄qT ø±CÒXÊ&ÉT.
ôV≤u≤“s¡T cÕ|ü⁄˝À ˝Ò&TÉ . mes√ ≈£îÁs¡yê&ÉT ñHêï&ÉT. Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ªª@$T≥+&û,
#·÷düTHÔ êïs¡T. |ü+‘·T\T>±s¡÷?μμ nHêï&ÉT.
ªªÇø£ÿ&Ü Hê ø£+#·+ ˇø£{Ï ñ+&Ü˝…μμ nHêïqT.
Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ÄX¯Ãs¡´|ü&ç ªªMT ø£+#·+ Çø£ÿ&Ó+<äT≈£î ô|{≤ºs÷¡ ?μμnì n&ç>±&ÉT.
@$T #Óù|Œ~? ªªHê<ä+fÒ.......H˚qT ø=Hê\ì nqTø=qï~? ø=qïfÒ?¢ μμ nHêïqT.
ªªôV≤u≤“s¡T>±]‘√ #Ó|Œü ø£b˛sTTHêsê MTø√dü+ ñ+#·eTì?μμ
ªª#ÓbÕŒqj·÷´?μμ
ªªmHêïfi¯fl ÁøÏ‘·+?μμ
ªªÄs¡T HÓ\\T ne⁄‘·T+~.μμ
Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT q$« ªªÄs¡T HÓ\\ ÁøÏ+<ä #Ó|Œæ ‘˚ ñ+≥T+~≥+&û?μμ nHêï&ÉT.
ªªñ+#·T‘êqHêï&ÉT. ñ+#ê&ÉT ≈£L&ÜyÓTTqï{Ï<ëø±?μμ
ªªnsTT‘˚, Ç+πø+ MT ø√dü+ #ê˝≤ s√E\T n{Ïº ô|{Ï,º $düT>∑T |ü⁄{Ïº Çø£ MTs¡T
ø=qs¡H˚ ìsêX¯‘√ me]ø√ n$Tà ñ+{≤s¡T. yês¡T eT≥Tº≈î£ mHêïfi¯flì ñ+#·T‘ês¡T?μμ
nì nHêï&ÉT Ä ≈£îÁsê&ÉT.
á e÷≥\T $H˚d]ü øÏ Hê≈£î ø√|üeT÷, <äT'KeT÷ ô|qy˚dTü ø=ì e∫Ãq$. Ç+‘·ø+£ fÒ
|òTü Às¡øè£ ‘·éTT Ç+ø=ø£{Ï ˝Ò<Tä ? ôV≤u≤“s¡T qqTï q$Tà+∫ yÓ÷dü|⁄ü #êÃ&ÉT!
Ä ø=qïyê&ÉT mes√, ìπø|å +ü ˝≤+{Ï ø£+#·+, ‘Ó\>¢ ± yÓTs¡Tdü÷Ô ñ+&˚<ëìï. H˚qT
˝Ò≈î£ +&Ü p∫ ø±CÒXÊ&ÉT. >∑<›ä ‘·qTï ø¬ [flq≥T¢ ‘·qTï ø¬ fi≤fl&ÉT. Ç+‘·ø+£ fÒ nHê´j·T+
@eTT+≥T+~?
H˚qT Ç|ü⁄&ÉT @$T#Ój÷· ´˝…? @&ÉTdü÷Ô Ç+{ÏøÏ b˛e\dæ+<˚Hê? ˝Òøb£ ˛‘˚ Ä ø£+#êìï
m‘·TøÔ b£ ˛sTTq <=+>∑qT |ü≥Tºø=ì Hê ø£+#·+ H˚qT ‘Ó#T· Ãø√yê˝≤? ªªm+‘·≈î£ ø=qTø=ÿì
yÓfi≤fl&Éj÷· ´ Ä |üfi≤flìï?μμ nì n&ç>±qT.
ªªHê≈£î u≤>± ‘Ó*j·T<ä+&û á eT<Û´ä mes√ n&ÉT>∑T‘·T+fÒ bÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T\ì
#ÓbÕŒs¡Tμμ nHêï&ÉT Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT.
Ç+πø+! bÕ‹ø£ s¡÷bÕj·T*∫Ã, mes√ ø=qT≈£îÿì b˛sTT ñ+{≤s¡T. uÒs+¡ #˚ùdÔ
Çe«s¡ì ‘Ó\TdüT. ndü\T Ä ø£+#Ó+ Hê<ëjÓT? yê&çø¬ +<äTøÏkÕÔs÷¡ ? n+<äTø£H˚ n+‘·
<Ûsä ¡ ô|{≤º&TÉ ?
bÕ‹ø£ ø±<äT j·÷uÛ’… ô|{ÏHº ê n˝≤¢+{Ï ø£+#·+ yê&çøÏ ‘·\ÁøÏ+<äT>± ‘·|dü Tü ‡ #˚dHæ ê
<=s¡T≈£î‘·T+<ë á s√E˝À¢? @B n˝≤¢+{Ï~ Ç+ø=ø£{Ï ãC≤s¡T˝À mø£ÿ&ÓH’ ê ‘ÓeTàqT
134 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#·÷<ë›eTT? ø±CÒXÊ&ÉT? @+ CÒkÕÔeTT? nì nqTø=+≥÷ ~>±\|ü&ç qT+#·THêïqT.
Ç+‘·˝À ôV≤u≤“s¡Te∫Ã ªª@+ ø±yê\+&û |ü+‘·T\T>±s¡÷, n˝≤¢ ~>∑T\T>±
qT+#·THêïs¡÷?μμ nì n&ç>±&ÉT.
H˚qT _ø£ÿ eTTK+‘√ nHêïqT. ªªHê ø£+#·+ mes√ ø=qT≈£îÿ b˛sTTHês¡≥>±? Hê
ø√dü+ ñ+#·T‘êq+{Ïsπ ?μμ
ªªm|üŒ{Ï e÷≥+&û? nsTTHê Ä ø£+#·+ MT≈£î m+<äT≈£î˝…+&ç. Çq|üeTTø£ÿ?μμ
efi¯ófleT+&˚ e÷≥\T Ç$. Ç+‘·≈£î eTT+<äT m+‘√ eT+∫<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ç|ü&˚eTHêï n~ Çq|üsπ ≈£î n+{≤&ÉT. m≈£îÿe <Ûqä + eùdÔ neTTàø=ì!
ªªn|ü&ÉT eT+∫<äì n+{Ïsπ ?μμ nì n&ç>±qT.
ªªn|ü&ÉT nHêïqT— MTs¡T @eT+{≤s√ #·÷<ë›eTì— MTs¡T ne÷j·Tø£+>±
ø=+{≤q+fÒ qe⁄«ø=HêïqT.μμ
á nã<ëΔ\T $+fÒeTØ efi¯ófleT+&ç, ªªm+<äTø£+&ç á e÷≥\˙ï. m≈£îÿe <Ûsä ¡
eùdÔ neTTàø=Hêïqì #Ó|Œü sê<ä÷?μμ nHêïqT.
ªªn<ë MT nqTe÷q+— ø±e*ùdÔ #·÷&É+&ç?μμ n+≥÷ ôV≤u≤“s¡T. ˇø£ ;s¡Tyêô|’
qT+&ç ∫‘·TøÔ ±sTT‘ê\˝À |ü&d˚ æ e⁄qï ø£+#êìï rdæ #·÷|æ+#ê&ÉT.
n~ Hê ø£+#·yT˚ — n+#·T\T ‘Ó\>¢ ± e⁄Hêï n&ÉT>∑+‘ê ‘·T|ü|ü{+ºÏ ~. ∫\T¢\T
|ü&~¶É . m+<äT≈£L |üìøÏsê<äT. <ëìï #·÷ùdÔ Hê≈£î ø£fifl¯ ˝À¢ ˙fi¯ófl –Ás¡Tq ‹]–HÓ.’ Hê
ø√dü+ n~ m+‘·ø±\yÓ÷ m<äTs¡T #·÷dæ+~. |ü]‘·|+æ ∫+~? á |ü]‘ê|ü+ e\¢H˚ <ëì
X¯Øs¡+ eT*qyÓTÆ ‘·÷≥¢eTj·TeTsTT+~. Ä ø£+#êìøÏ H˚ H˚<√ >=|üŒ n|üsê<Û+ä #˚XÊqT
nì nì|æ+∫+~.
Çø£ Äj·Tq‘√ ÄfÒ e÷{≤¢&ç ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<ìä ‘√∫+~. H˚qT ø=+{≤qqï|ü&ÉT
#ê˝≤ eT+∫ düsT¡ ≈£î nì n+{Ïy.˚ Ç|ü&ÉT Ç˝≤¢>∑ nsTT+<˚$T nq≥+ e\¢ ˝≤uÛ+Ñ
@MT ˝Ò<Tä .
H˚qT Äs¡THÓ\T¢ Ä\dü´+ #˚XÊqT. á eT<Û´ä <ëì|üì ø±kÕÔ nsTTb˛sTT+~. ìC≤ìøÏ
ø=qø£b˛e≥y˚T eT+∫<äsTT+~. ø±ì Hê≈£î eT≥T≈£î m+<äTø√ #ê˝≤ ø£w+ºü y˚d+æ ~.
n~ ø±kÕÔ n{≤¢ nsTTb˛sTT+~ ø£<ë. Çø£ ‘Ó\{¢ Ï ø£+#·+˝À nqï+ ‹Hê\qï Hê
düs<¡ ë m{≤¢ rsê˝…? á rs¡ì ø√]ø£ qqTï #ê˝≤ u≤<Ûôä |{Ï+º ~.
$#ês¡+>± Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊqT. á »qà˝À ‘Ó\{¢ Ï ø£+#·+˝À nqï+ ‹H˚ uÛ≤>∑´+
Hê≈£î ˝Ò<Tä >∑<ë nì <äT'K+ e∫Ã+~. yÓ+&ç ø£+#·+ H˚qT ø=qTø√ÿ˝ÒqT >∑<ë? Ç<äHêï
ø=qTø√ÿø£ b˛‹ì. ô|>’ ± <ëì Áã‘·T≈£î ã+&É\T #˚dìÔæ ? ø£fifl¯ ˙fi¯fl |üs´¡ +‘·+ nsTT+~.
yÓ+&ç ø£+#·+ 135

Ç+{ÏøÏ e#˚Ãdü]øÏ ‘=$Tà~ >∑+≥˝…’+~. #ê˝≤ $#ês¡+>± >∑~˝ÀøÏ yÓ[fl
|ü&TÉ ø=HêïqT. e÷ Ä$&É e∫Ã nHêïìøÏ ˝…eTàqï~. Hê≈£î ‹Hê\ì ãT~Δ |ü⁄≥º˝<Ò Tä .
ªªe<äTμ› μ nHêïqT.
ªªm+<äT#˚‘ê?μμ nqï~ Ä$&É.
ªªeTqdüT‡˝À @MT u≤>±˝Ò<Tä μμ nHêïqT.
ªªø±s¡D+ @$T{À ø=+#Ó+ #Ó|ü⁄<äTs¡÷?μμ n+≥÷ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã MT<ä #ÓsTT´
y˚dæ+~.
dü+>∑‘+· ‘ê $es¡+>± #ÓbÕŒqT. ø±+‘·+ q$« ªªá e÷Á‘êìπø q+&ç? MT≈£î
‘Ó\{¢ Ï ø£+#·+ MT<ä n+‘· n_Ûe÷q+ e⁄+fÒ, –\Tº ø£+#·+ m+<äTø£+&û? yÓ+&ç ø£+#·+
ø=+<ë+ s¡+&çμμ nqï~. Hê »qà≈£î n˝≤¢+{Ï uÛ≤>∑´+ ˝Ò<Tä ˝Ò nì eTqdüT‡˝À nqTø=ì,
˝Ò∫ ø±fi¯ófl ø£&TÉ ø=ÿì ô|q’ ‘·Tyê˝≤ y˚dTü ø=ì e+≥ Ç+{À¢øÏ yÓfi≤flqT.
nø£ÿ&É H˚qT @$T #·÷XÊqT? ` ô|<ä› |”{≤, <ëì eTT+<äT ˇø£ yÓ+&ç ø£+#·+! Hê
ø£fifl¯ qT H˚qT qeTà˝Òø£ b˛sTTHêqT.
ªªn¬s? mø£ÿ&çB ø£+#·+?
ªªeTq<˚?μμ nqï~ Ä$&É qe⁄«‘·÷.
ªªeTq<˚? eTq ø¬ ø£ÿ&çB?μμ
ªªø=HêïqT?μμ nqï~.
ªª&ÉãT“ mø£ÿ&çB ø=q{≤ìøÏ?μμ
n+‘ê &ÉãT“ ñ+&˚ ø=+≥THêïs¡T≥+&û! MT≈£î Çwüyº TÓ qÆ edüTeÔ ⁄ >∑<ë nì ø=H˚XÊqT.
mquÛ’… mì$T~ s¡÷bÕj·T\Tμ.
ªªÇ+‘· &ÉãT“ mø£ÿ&ç<√ #Ó|ü . Hê≈£î uÛj
Ñ T· +>± e⁄+~?μμ
ªªuÛÀ»q+ #ÓjT· ´+&ç. #Ó|⁄ü ‘êqT.μμ
ªª#Ó|Œü +<˚ uÛÀ»q+ #ÓjT· ´qT!μμ
ªªn|ü CÒXÊqT.μμ
á e÷≥ $H˚d]ü øÏ Hê >∑T+&Ó˝À sêsTT |ü&~¶É . ªªn|ü CÒXÊeP? Ç+‘· n|ü
H˚qT rs¡Ã>∑\Hê? á ~>∑T\T‘√ nqï+ ≈£L&Ü düV≤æ +#·<Tä .μμ nHêïqT H˚qT. n|üŒ{Ïø+Ï ø±
H˚qT |”≥ ô|q’ ≈£Ls√Ã˝Ò<Tä . ì\ã&˚ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïqT. ªn|üμ nqï e÷≥$ì ~>∑T\T‘√
ÁøÏ+~ #·÷|ü⁄\T #·÷dü÷Ô ñ+&çb˛j·÷qT. ø±+‘·+ ¬sø£ÿã≥Tºø=ì ≈£Ls√Ãu…&ÉT‘·÷.
ªªm+<äTø£+&û n+‘· ~>∑T\T |ü&É‘ês¡T? n|ü ˝Ò<ä÷ @MT ˝Ò<ä÷, Hê &ÉãT“ ô|{Ïº
ø=HêïqT.μμ
136 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

á e÷≥\T eTØ $∫Á‘·+>± e⁄qïjYT. ‘·q &ÉãT“≥? ‘·q≈£î &ÉãT“ mø£ÿ&ç<√?
ªª˙≈£î &ÉãT“ mø£ÿ&çB?μμ nì n&ç>±qT.
ªªsêeTqïù|≥˝À sTT\T¢ ny˚TàXÊqT.μμ
ªªsêeTqïù|≥˝À ˙≈£î z sTT\T¢ e⁄qï<ë?μμ
ªªñ+&Ü˝≤ @$T≥+&û, n+‘ê ñ+&˚ neTTà‘êsê?μμ nì Hê e÷≥\T Hê≈£î
ˇ|üŒC…|æŒ+~.
ªªdüπs˝Ò. y˚fi≤ø√fi¯+ ø£{Ïºô|{Ïº &ÉãT“ mø£ÿ&ç<√ #Ó|üμμ
ªªdü+bÕ~+#·Tø=Hêïq+&û?μμ
ªªm{≤¢ dü+bÕ~+#·Tø=HêïeP?μμ
ªªn<√ ô|<ä› ø£weºü ÷ @$T≥+&û? Hê yÓTT>∑T&ÉT>±s¡T HÓ\≈£î &Óu“’… ¤ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\T
dü+bÕ~düTÔHêïs¡T. Äj·Tq &ÉãT“ n+‘ê Hê #˚‹πø ÇkÕÔs¡T. H˚qT m{≤¢>√ ø£wüº|ü&ç
$T>∑T\TÃø=ì Ç~ ø=qTø=ÿHêïqTμμ nì BsêÈ\T rdæ+~.
Hê≈£î qe⁄« e∫Ã+~. ªªÇ<ä+‘ê ˙e⁄ dü+bÕ~+∫qfÒ¢ ø±e÷\TqTμμ nHêïqT.
ªªÄ. dü+<˚V≤ü + @MT ˝Ò<Tä . á &ÉãT“ n+‘ê Hê ø£cÕº]‘® +· . Ä&Éyêfi¯fl dü+bÕ<äq
n+fÒ Ç<˚? Ç~ Hê ø£+#·+. BìMT<ä Hê ù|sπ y˚sTTkÕÔqTμμ nì ìø£ÿ∫Ã>± #Óù|Œdæ+~.
H˚qT dü+‘√wæ+∫ ªnsTT‘˚ qqTï á ø£+#·+˝À ‹qìkÕÔyê?μμ nì n&ç>±qT.
ªªn˝≤¢>π , |æ∫Ã |æ∫Ã #˚w\ºü T #˚jT· ≈£î+&Ü Áù|eT>±, ñqï+‘·ø±\eT÷, Hê ø£+#·+˝ÀH˚
MTs¡T ‹Hê˝…. MTs¡T ‹ì ˝Ò∫q ‘·sT¡ yê‘· Ä ø£+#·+˝À H˚qT ‹+{≤qTμμ nqï~.
Ä ‘·sT¡ yê‘· H˚qT dü+‘√wü+‘√ e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü Ä ‘Ó\{¢ Ï ø£+#·+˝À ø£&TÉ |ü⁄ ì+&Ü
nqï+ ‹HêïqT.
Ä ‘·sT¡ yê‘· Ä$&É ≈£L&Ü nqï+ ‹ì ø£+#·+ X¯óÁuÛ+Ñ >± ø£&–ç , ‘·T&ç∫ n+<äT˝ÀH˚
eø£ÿ\÷, ‘·eT\bÕ≈£î\÷ ô|≥Tºø=ì >∑~˝ÀøÏ e∫Ã+~. B|ü|⁄ü ø±+‹˝À yÓ+&çø+£ #·+
>∑s«¡ +‘√ <Û>ä ∑ <Û>ä ∑ yÓT]dæb˛‘·Tqï~.
H˚qT ‘·eT\bÕ≈£î\T qeTT\T‘·÷, nHêïqT : ªªnsTT‘˚, #·÷&ÉT m{≤¢ dü+bÕ~+#êe⁄
Ç+‘· &ÉãT“. @HÓ\ ø±HÓ\ Hê≈£î ˝…øÿ£ C…ù|Œ <ëìy˚? n<ä+‘ê nã<äeΔ ÷?μμ
ªªmuÒ“. nã<ä+Δ m+<äT≈£î #Ó|⁄ü ‘êq+&û. n+‘ê ì»y˚T! m{≤¢>√ ø£w|ºü &ü ç $T–˝≤ÃqT.
ªª@$T{Ï Ä ø£w|ºü &ü ≥É +? Hê≈£î ns¡+ú ø±e&É+˝Ò<Tä . ø=+#Ó+ #ÓãT<ä÷?μμ
ªªm{≤¢>√ z n{≤¢>T∑ $T–˝≤ÃqT. n<ä+‘ê MT ø¬ +<äT≈£L? Ä&Éyêfi¯fl s¡V≤ü kÕ´\˙ï
#Ó|üŒeT+{≤πs+?μμ
ªªnã“ #ÓãT<ä÷μμ n+≥÷ #˚sTT |ü≥Tº≈î£ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ˝≤≈£îÿHêïqT.
yÓ+&ç ø£+#·+ 137

ªªn"Vü≤, #Ó|Œü qTμμ n+≥÷ Hê≈£î <ä÷s¡+>± qT+#·Tì, ªª<ëìπø+>±˙+&ç, #·÷&É+&ç.
Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´≈£î |ü~s¡÷bÕj·T\T Çyê«˝…, Ä$&É #ê˝≤ ‘=+<äs¡ ô|&ÉT‘·Tqï~.
MT <ä–sZ ¡ &ÉãT“ ñqï≥T¢>± e⁄+~. Ç#˚Ãj·T+&çμμ nqï~.
Hê≈£î #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+ y˚d+æ ~. Hê≈£î |ü~s¡÷bÕj·T\T e∫Ãqj·T´ì m{≤¢ ‘Ó*dæ+~
áyÓT>±]øÏ n|ü&˚.
ªªHê <ä>sZ∑ ¡ &ÉãT“ ñ+<äì ˙≈£î m{≤¢ ‘Ó*dæ+~?μμ nì n&ç>±qT.
ªªn+‘·e÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<ë @$T≥+&û Hê≈£î?μμ n+≥÷ Ä$&É #=ø±ÿ CÒãT˝À
#˚sTTô|{Ïº |üsT¡ ‡ rdüTqÔ ï~.
Hê≈£î Ä &ÉãT“ mø£ÿ&√ eTÁ<ëdüTqT+∫ e∫Ã+~. n<ÓH’ ê dü÷ÿ˝Ÿ˝À Ç∫Ãb˛sTTHê&ÉT
b˛dteº ÷Hé. á$&É≈î£ m{≤¢ ‘Ó*dæ+~? Hê≈£î #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*– ªª˙≈£î m{≤¢ ‘Ó*dæ+B
#Ó|Œü μμeTì |ü≥Tº|{ü ≤ºqT. Ä$&É #Ó|Œü q+fÒ #Ó|Œü qqï~. ô|>’ ±, nqï~.ªªMT <ä>sZ∑ ¡ e⁄+fÒ
ø£sT¡ Ã nsTTb˛‘·÷+~ H˚qT rdüTø=+{≤qT á |ü~s¡÷bÕj·T\÷μμ nì.
ªª@+ #˚kÕÔeP?μμ
ªª#Ó|Œü ˝Ò<Tä ≥+&û Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´≈£î Çyê«\˙?μμ
ªªÇø£ ‘Ó*dæ+~˝Ò ˙ s¡V≤ü dü´+? Ä Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´≈£î ˙e⁄ m+‘· Çyê«*dæ+B
H˚H˚ dü«j·T+>± ø£qTø=ÿì ÇkÕÔqT+&ÉT?μμ nì n+≥÷ qe⁄« Ä|ü⁄ø√˝Òø£ b˛j·÷qT.
ø±+‘·+ ø£èÁ‹eT ø√bÕìï q{Ïd÷ü .Ô ªªz¨ Ç~ #ê˝≤ u≤>∑T+<ä+&√jYT—
Ä$&ÉqT e÷{≤¢&+ç #˚sT¡ dü<´äÛ '. Ä$&É≈î£ |òTü ÀcÕ, me«]‘√q÷ e÷{≤¢&<É Tä . ø√|ü+
≈£L&Ü edüT+Ô ~μμ.
H˚qT $s¡>ã∑ &ç qyê«qT. á$&É Ä&ÉT‘·Tqï Hê≥ø±ìï Á>∑V≤æ +∫.
ø±+‘·+ |üs¡T‡˝ÀqT+∫ H√≥T¢ ˝…ø£ÿô|{Ïº rdüTø=ì. ªªu≤ø° rπsÃùdÔ eTsê´<ä>±
e⁄+≥T+~. sπ |ü⁄ Ábı<äTH› ï˚ Ä$&É≈î£ |ü+|æ+∫y˚kÕÔqT á |ü~s¡÷bÕj·T\÷, Ç+ø± ø±k˛Ô
≈£Lk˛Ô e⁄+fÒ HÓ\ ÄKs¡T≈£î Çe«e#·TÃ ˝…+&çμμ nqï~.
Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´ <Ûsä à¡ e÷ n+≥÷ e÷ø° ø£+#·+ @s¡Œ&É~¶ . ªªÁ|ü‹ Ç+{≤$&É≈L£
Ç˝≤¢>∑ ˇø£ Hêj·TT&ÉT>±] uÛ≤s¡´ ñ+fÒ dü+kÕsê\T u≤>∑T|ü&É‘·$sêμμ nqTø=ì
ìÁ<äb˛j·÷qT.
138 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

lìyêdü •s√eTDÏ
ø£<≈ä∏ î£ \T, yê´düøs£ ,Ô¡ l yê©àøÏ sêe÷j·TDeTT
q≈£ î qes¡ d ü uÛ Ñ ] ‘· y Ó T Æ q e#· q s¡ # · q #˚ d æ
yêdæ¬øøÏÿHês¡T. M] ø£<∏ä˝À¢ |òüT≥Hê yÓ’•wüº éT÷,
dü+uÛ≤wüD\ yÓ’∫Á‘·éT÷. eTH√yÓ’C≤„ìø£ ∫Á‘·D≤,
Vü≤è<äýÓTÆq Vü‰dü´+‘√ $T[‘·yÓTÆq e´+>∑éT÷
düT+<äs+¡ >± n_Ûe´ø£e Ô TÚ ‘·T+{≤sTT.
s¡#q· \T : •s√eTDÏ ø£<\ä∏ T, |ü+#·e{Ï (ø£<\ä∏ T)
l yê©àøÏ sêe÷j·TDeTTq≈£î e#·qeTT.
139
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·'
ªªnø£ÿj·÷´, u≤e @+ #˚dTü HÔ êï&ÉTμμ n+≥÷ bı<äTH› ˚ ø£sD¡ eTT sêeTj·T´ e∫Ã
düTã“eTàì n&ç–Hê&ÉT.
ªª≈£Ls√Ã+&ç |ü+‘·T\÷, ìqï ñ<äjT· + bÕ˝…+ b˛sTTHês¡T. Ç+‘·es¡≈L£ sê˝Ò<Tä .
sêÁ‹πø ekÕÔeTT nHêïs¡Tμμ nqï~ düTã“eTà.
ªªm+<äT≈£î b˛sTTHê&ÉT?μμ
ªªnø£ÿ&É yê] ‘ê\÷≈£î me&√ |æ\>¢ ±&ÉT ñHêï&ÉT≥. yêDÏï ô|+#·Tø√e\dæ+~
nì yê] yês¡T n+<äs÷¡ |ü≥Tº|{ü HºÏ ês¡T, Ä |æ\y¢ êDÏï #·÷&É{≤ìøÏ b˛sTTHês¡T.μμ
ªªn<˚$T{Ï nø£ÿj·÷´, u≤e≈£î eT‹b˛‘˚ b˛sTT+~— ˙≈£î ≈£L&Ü eT‹b˛sTT+<˚$T{Ï?
` @ ˇø£ÿ#√≥HÓH’ ê ô|+|ü⁄&ÉT ø=&ÉT≈£î n‘·ø&£ eÉ TT ø±˙ ô|+#·Tø=qï ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\≈£î
ñ|üj÷Ó >∑ |ü&≥É eTT ø±˙ #·÷∫Hêe÷? ˝Òìb˛ì ‘·~q› +. ô|+|ü⁄&ÉT n+fÒ ‘·>±<ë
ø=qTø√ÿ&ÉeTT nqïe÷≥. á ø±düÔ $wüjT· eTT ˙¬ø{≤¢ ‘√#·˝<Ò Tä μμ nHêï&ÉT sêeTj·T´.
ªª|ü+‘·T\÷, MT u≤e>±] dü+>∑‹ ˙≈£î ‘Ó*j·Tì<˚eTT+~? nqTø=qï≥Tº #˚dæ
rs¡e\dæ+<˚.μμ
ªªø±<äT˝Òee÷à, ˙≈£î ‘√∫ e⁄+&É<Tä . ˝Òøb£ ˛‘˚ ˙e⁄ #Ó_‘˚ u≤e $qø£b˛e&ÉeTT
@$T{Ï?μμ
ªªnsTT‘˚ Hê ÇwüºeTT‘√H˚ MT u≤e>±s¡T á Á|üj·T‘·ïeTT n+‘ê #˚düTÔHêïs¡T
n+{≤yê?μμ
ªªdüT‘·sêeT÷q÷.μμ
düTã“eTà ˇø£ÿ qe⁄« q$«+~. ªªdüsπ , Äj·Tq >±s¡T sêìsTT´ #·÷<ë›eTTμμ nqï~.
ªªnsTT‘˚ nø£ÿj·÷´, ˙≈£î |æ\\¢ Tø£H˚ ej·TdüT‡ eT[fl+~ n+{≤yê.μμ
140 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÇ+πø$T |æ\¢\T. H˚qT øÏ+<ä≥ >±*yêq Ç+ø± nsTT<äT dü+e‘·‡sê\≈£î
ø=&ÉT‘·T+<äq>± ø±|ü⁄sêìøÏ e∫ÃHêqT. >±*yêq ø={Ïº mH˚ïfi¯ófl nsTT+<√ ˝…øÿ£ #Ó|ü .μμ
ªª>±*yêq ø={Ïº Ç|üŒ{ÏøÏ bÕ‹πøfi¯ófl nsTT+~ @yÓ÷˝Ò ` ˙ ø£&TÉ |ü⁄q ˇø£ ø±j·T
ø±j·T≈£L&É<÷ä μμ nHêï&ÉT sêeTj·T´.
ªª#ê\T˝Ò ` ˙ #·eT‘êÿs¡eTT. q\uÛ’… nsTT<äT <ë{Ïb˛sTTq$. Ç+ø± |æ\\¢ T @$T{Ï?μμ
ªªb˛˙˝Ò ` ˙e⁄ |æ\\¢ qT ø£q˝Òøb£ ˛sTTHê e÷ u≤e≈£î |æ\\¢ T |ü⁄fÒº ej·TdüT‡
e÷Á‘·+ eTfi¯fl˝Ò<Tä .μμ
düTã“eTà q$«+~. ø±ì ÄyÓT }Vü≤\T mø£ÿ&Óø£ÿ&çø√ b˛sTTq$. ˇø£ÿkÕ]
sêeTj·T´qT ‘˚]bÕs¡#÷· ∫, ªªì»y˚T |ü+‘·T\÷, ˙e⁄ nqï≥Tº Hê |æ\y¢ ê&ÉT ø±ø£b˛sTTHê
Äj·Tq >±] |æ\y¢ ê&ÉT nsTTHê ø=+‘·qj·Ty˚Tμμ nqï~.
ªªn<˚qe÷à H˚q÷ #ÓãT‘·÷ ñ+~μμ nì sêeTj·T´ n+≥÷ ñ+&É>± øÏÁs¡T #Ó|ü \‘√
Á>±eTeTTq‡ãT Hês¡jT· ´ e∫ÃHê&ÉT. sêeTj·T´qT #·÷dü÷Ô ªª|ü+‘·T\÷ Ábı<äTH› ˚ e∫ÃHêe⁄.
@$T{Ï ‘·V≤ü •˝Ÿ<ës¡T eTq }s¡T edüTHÔ êïqT nì ‘êø°<Tä @yÓTHÆ ê |ü+|æ+∫Hê&ÉTμμ
nHêï&ÉT.
ªªn<˚MT˝Ò<Tä . ˇø£ CÀ´wæ eTq }s¡T e∫ÃHê&ÉT. Äj·Tq bÕ+&ç‘´· eT÷ MTs¡T
|üØøÏå+#·e˝…qT.μμ
ªªÇ+‘·≈L£ ˙≈£î Äj·Tq @$T CÀwüéTT #Ó|Œæ Hê&ÉTμμ n+≥÷ Hês¡jT· ´ ≈£îØÃ˝À
#˚s¡–\ã&çHê&ÉT.
ªªÇ|ü&ÉT ñqïyê+&ÉT¢ #ê\q≥T¢ sTT+ø± q\TZsT¡ Ä&É|\æ \¢ T |ü⁄≥Tº‘ês¡T nHêï&ÉT.μμ
ªªX¯u≤dt yÓTT‘·eÔ TT |ü~eT+~ ne⁄‘ês¡T nqïe÷≥. Ä&ÉT~ n+fÒ e÷ #Ó˝\¢… Tπø
‘·–b˛sTT+~. #·÷&ÉT MT nø£ÿqT...μμ
ªªdüsπ ˝Ò düsê>∑eTTμμ n+≥÷ düTã“eTà ªªm|ü&√ m+<äT≈£î |ü+‘·T\÷ ` Ä CÀwüß´\qT
Ç|ü&˚ |æ*|æ+#·T. MT u≤e>±s¡T b˛sTTe∫Ãq |üì |ü+&√ ø±jÓ÷ ‘˚\T‘·T+~. #·÷‘êeTTμμ
nqï~.
ªª|ü+‘·T\÷ ` Ç|ü&˚ |æ*|æ+#·ej·÷´ ` eT<Ûë´Vü≤ïeTT qT+N H˚qT eT∞fl
Á|üj÷· DyÓTÆ b˛‘êqT. yÓ÷‘êVü≤<äT ˝Ò&TÉ me]ì |ü+|ækÕÔe⁄μμ nHêï&ÉT Hês¡jT· ´ ªª>∑Ts¡eDÏï
|ü+|ækÕÔqT˝Òμμ n+≥÷ düTã“eTà ˝À|ü*øÏ b˛sTT bÕ\÷ ô|s¡T>∑÷ HÓsTT´ yÓTT<ä\T nsTTq
yÓ÷sT÷qT kÕeTÁ>∑T\T n˙ïÇ∫Ã ne˙ï ø£sD¡ eTT >±] Ç+{À¢ ˇ|üŒ#Ó|Œæ nø£ÿ&É ñqï
CÀwüß´\yê]ì yÓ+≥H˚ |æ\T#·Tø=ì s¡eTàqï~. sêeTj·T´ >∑Ts¡eDÏí #·÷dü÷Ô ªªM&ÉT me&ÉT
u≤yê, >∑T+&ÉT n˝…¢ ñHêï&ÉT M&ÉT @<˚Xe¯ TT qT+∫ Çø£ÿ&çøÏ ~–Hê&ÉTμμ nHêï&ÉT.
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 141

ªªMT nø£ÿ e+≥ #˚dTü ø√˝Òø£ ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢ qT+∫ n˝≤¢ MDÏí sê$+∫+<äj÷· ´μμ
nHêï&ÉT Hês¡jT· ´.
ªªM&ÉT ÄfÒº ‹q˝Ò&TÉ nqTø=+{≤qT.μμ
ªª#ê\T˝…dTü sÔ T¡ MT y˚fi≤ø√fi≤\T. Ä CÀdüT´\T e#˚Ã|üŒ{ÏøÏ MTs¡T ø±düÔ eT+∫ e÷≥
#˚dTü ø√+&çμμ n+~ düTã“eTà. Hês¡jT· ´ ˝Ò∫ Ç+{À¢øÏ b˛sTTHê&ÉT.
Hês¡jT· ´ e÷eT÷\T Á>±eT eTTq‡ãT\ e÷~]>± ø£sD¡ ≤\ <äÁkÕÔ\ ø±e* yê&ÉT
ø±&ÉT. n‘·&TÉ leT+‘·T&ÉT. Á|ü‹uÛ≤e+‘·T&ÉT. ∫qï|ü&ÉT nsTT‘˚ #·<Tä e⁄ø√˝Ò<Tä — ø±ì
ej·TdüT‡ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· z uÛ≥Ñ TºsêE >±]ì Ç+{À¢ e⁄+#·Tø=ì ‘Ó\T>∑T Á|üã+<Ûë\T
n˙ï #·~$+#·Tø=ì ‘Ó\TdüTø=Hêï&ÉT. eéVü‰s¡ C≤„qeTT ø√düeTT ˇø£ Ç+^¢wüß
nj·Týê]ì ô|≥Tºø=ì Ç+^¢wßü H˚sT¡ Ãø=Hêï&ÉT. <Ûësêfi¯eTT>± Ç+^¢wßü e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT.
<=s¡\T e÷{≤¢&Hç ê Ç+^¢wßü ÇfÒº ‘Ó\TdüTø=ì Ç+^¢wßü ˝ÀH˚ »yêãT\T #Ó|ü ‘ê&ÉT.
|æ‘è· |æ‘ê eTVü‰]®‘e· TT ˇø£ @uÛ’… mø£sê\ e÷>±DÏ uÛ÷Ñ $T, ˇø£ q÷s¡T mø£sê\
yÓT≥º uÛ÷Ñ $T e⁄+~. ‘ê‘· eTT‘êÔ‘\· T ªªe<äT› ≈£îjÓ÷´ yÓTTÁs√ •düT\Ô T ø£≥˝º eÒ TTμμ nqï|üŒ{Ïø°
‘êVü≤d”˝Ÿ<ës¡T¢ •düT\Ô T ô|+#·&ÜìøÏ eT+ps¡T¢ #˚dqæ ÇdüTø£ |üÁs¡\T e+<ä\ ø=B›
j·Tø£sê\T Hês¡jT· ´ Vü≤j·÷eTT˝À düsT¡ ≈£î eHê\T nsTTb˛sTTq$. n+<äTe\¢ {À≈£î
uÒse¡ TT #˚ùd düsT¡ ≈£î ø£Ás¡\ n&çr ˇø£{.° ... s¬ d’ Tü $T\T¢ ˇø£{° ñqï$. Äj·Tq Ä Á>±eT
|ü+#êj·Tr uÀs¡T¶ Áô|dæ&Ó+≥T ≈£L&ÜqT. Ç+ø± Ç˝≤¢+{Ï >ös¡y√<√´>±\T mH√ï
ñqï$. e~˝Ò#√≥ <Ûësêfi¯eTT>± e<ä\&ÉeT÷ ` |ü≥eº \dæq #√≥ eT+∫ >±e⁄|ü≥Tº
|ü≥&º eÉ T÷ Äj·Tq≈£î u≤>± ‘Ó\TdüTqT. <ëqeTT <Ûsä à¡ eT÷ ù|s¡÷ Á|ü‹cÕ˜ ø£\yê&ÉT.
yê´bÕs¡eT÷ eéVü‰sê\÷ Hês¡jT· ´ e+‘·T. eékÕj·TeT÷ >=&É÷¶ >√<ë Ç\÷¢
yêøÏ© yÓTT<ä\T nsTTq$ n˙ï düTã“eTà$. Hês¡jT· ´ #Ó|Œæ q e÷≥ Ä }fiÀfl m|ü&ÉT
nsTTHê #·˝≤eTD° ø±ø£b˛‘˚ ø±ø£b˛e#·TÃqT. ø±ì düTã“eTà e÷≥ Ä }fiÀfl düTÁ^yê»„.
Çø£qT Ä <ä+|ü‘T· \≈£î rs¡ŒØ ≈£Ls¡ŒØ ø£sD¡ eTT sêeTj·T´ |ü+‘·T\T. sêeTj·T´ Hês¡jT· ´
ø£Hêï |ü~ @fi¯ófl ∫qïyê&ÉT.
sêeTj·T´ e÷≥ Hês¡j·T´ mqï&É÷ rdæy˚ùdyê&ÉT ø±&ÉT. Hês¡j·T´ #Ó|æŒ+~
#˚j·T≈£î+&Ü sêeTj·T´ mqï&É÷ sƒ¡˝≤sTT+∫+B ˝Ò<äT. Ç<ä›s¡÷ ˇø£ÿe÷≥ MT<ä
b˛j˚Tyê+&ÉT.¢ n+<äTe\¢H˚ Ä Á>±eTeTT˝À b˛{≤¢≥\T e∫Ã bÕØº\T |ü&ç >∑&y¶ç êeTT\T
‘·>∑T\u…≥Tºø√e&ÉeTT ø±˙ yê] >=&É¢≈£î Ms¡T, M] >=&É¢≈£î yês¡÷ eT+<äT\T ô|{Ïº
#·+|æyj ˚ T· &Ü\T ø±˙ ˝Òe⁄. Çìï e÷≥ ˝…+<äT≈£î ` n~ ãd”Ô |üøÿ£ qTqï |ü˝≥¢… ÷s¡T.
142 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

nsTTq|üŒ{Ïø˙Ï ïˇø£ dæ$˝Ÿ eéVü‰s¡eTT ø±˙, ˇø£ ÁøÏ$Tq˝Ÿ eéVü‰s¡eTT ø±˙ }s¡T<ë{Ï
ø√s¡T≈º î£ b˛sTT+~ ˝Ò<Tä .
Hês¡jT· ´ ø±˙ n+‘· ≈£î+≈£îeT u§≥Tº ô|≥Tºø=ì ˝À|ü* qT+&ç ãj·T≥≈£î e∫ÃHê&ÉT.
n|ü&˚ CÀ´düT´\Tq÷ï e∫ÃHê&ÉT. CÀ´düéTT $q&ÜìøÏ düTã“eTà ≈£L&Ü e∫Ã ‘·\T|ü⁄
#ê≥Tq ì\T#·Tqï~. Hês¡jT· ´ CÀ´w”ì m>±~>± #·÷∫ ªªu≤\ CÀ´‹wü+ eè<äΔ yÓ<’ ´ä +μμ
nHêïs¡T. u≤>∑T+~. CÀ´düT´\÷ C≤‘·øe£ TT Çe«>±H˚ eTT+<äT>± j˚T$T Ä˝À∫kÕÔe⁄?μμ
nì Á|üXï¯ y˚dHæ ê&ÉT.
ªªÄj·TTsêΔj÷· ìï >∑T]+∫ Ä˝À∫kÕÔqT.μμ
ªªnsTT‘˚ á C≤‘·ø±ìøÏ Äj·TTsêΔj·TeTT #Ó|üμμ n+≥÷ C≤‘·ø£#·Áø£eTT ñqï
ø±–‘·eTT Hês¡jT· ´ CÀdüT´\≈£î Ç∫ÃHê&ÉT. sêeTj·T´ ªªCÀdüT´\Tu≤ã÷ \>∑ïeTT @$T{Ï
` qø£Áå ‘·eTT @$T{Ï?μμ nHêï&ÉT.
ªªy˚Twü\|òTü ïeTT ` eT|ò÷ü qø£Áå ‘·eTTμμ n+≥÷ ªªC≤‘·≈î£ &çøÏ BsêÈjT· TsêΔjT· eTT |ü{+ºÏ ~.
C≤‘·øe£ TT eTVü‰ <=&É~¶ . ˇø£ÿ |ü+#·eT uÛ≤yêìπø ‘·|Œü eT] j˚T Ç‘·s¡ uÛ≤yêìø° @
<√wüeT÷ ˝Ò<Tä . |ü+#·e÷~Û|‹ü øÏìï |ü+#·eT kÕúHêìøÏ˙ï bÕbÕs¡fiZ +¯ |ü{+ºÏ ~ |ü⁄Á‘·ø±s¡≈î£ &ÉT
nsTTq...μμ
ªªÇ<äT>√ CÀdüT´\÷ e÷≈£î ˙ XÊÁdüeÔ TT >√\ n+‘ê nø£ÿs¡˝<Ò Tä . |ò\ü eTT #Ó|Œü +&çμμ
nHêï&ÉT Hês¡jT· ´..
ªªÇ|üŒ{ÏøÏ dü+‘êqeTT ˝Ò<Tä μμ nHêï&ÉT CÀ´wæ.
ªªdüsπ Çø£ eTT+<äT dü+>∑‹?μμ nHêï&ÉT sêeTj·T´.
ªªnsTT‘˚ ø£sà¡ kÕúHê~Û|‹ü nsTTqμμ
ªª<ä‘T· Ô #˚dTü ø=+{≤&˚y÷Ó #Ó|Œü ej·÷´μμ nHêï&ÉT Hês¡jT· ´
ªª<ä‘·TÔ |ü⁄Á‘·jÓ÷>∑eTT ˝Ò<äT.μμ
ªª<ä‘·TÔ #˚düT≈£î+fÒμμ
ªª<ä‘‘Ô· · #˚dTü ø√≥eTT ñ+&É<Tä . nq>± <ä‘‘Ô· · #˚dTü ø√‘·\#·Tø=Hêï ø=qkÕ>∑<Tä .
$|ò\ü eTT nsTTb˛‘·T+~.μμ
ªªn+fÒμμ
ªª<ä‘T· &Ô TÉ Ç+{ÏøÏ sê>±H˚ #·kÕÔ&TÉ μμ
ªªneTàHêj·TH√ ` |ü⁄Á‘·XÀø£eTT ø£Hêï <ä‘|Ô· ⁄ü Á‘· XÀø£eTT |ü≥Xº ø¯ ´£ eTT ø±<äT nHêïs¡T
ô|<ä\› Tμμ nHêï&ÉT sêeTj·T´. Hês¡jT· ´ eTTKeTT yÓ\ yÓ˝≤ b˛sTT+~.
ªªnj·÷´, á C≤‘·øe£ TT˝À ñ|ü|<ü ëìøÏ #·+Á<ä X¯óÁø£ dü+ã+<Ûeä TT |ü{+ºÏ ~. ø±ã{Ïº
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 143

Jeø£fiÁ¯ ‘·eTT ñ+≥T+~. ø£sà¡ kÕúqeTT u≤>±e⁄+~. ø£sà¡ ø±s¡≈î£ &É÷ ø£sêà~Û|‹ü u≤>±
ñHêï&ÉT. ªªX¯óuÛ<Ñ èä >√´>±‘·T´+<äØ!μμ nì dü÷Á‘·eTT. eT+∫ n+<äø‘£ qÔÓ T C≤‘·≈î£ &ÉT ø=~›
s√E\˝À ô|+&ç¢ #˚dTü ø=+{≤&ÉT. ªªdü«≈£î˝Ò>T∑ bÕÔ#μ· μ #·+Á<˚DøÆ… £ |ü⁄Á‘·' nH˚ dü÷Á‘ê\Tq÷ï
C≤‘·ø±ìøÏ nq«]Ôd$Ôü . Ä n+<äø‘£ ≈ÔÓ î£ ˇø£ |æ\y¢ ê&ÉT |ü⁄≥Tº‘ê&ÉT. yê&ÉT á C≤‘·≈î£ &çøÏ
ø£sêà~Ûø±] ne⁄‘ê&ÉT. ‘·|Œü <äT.
Hês¡jT· ´ |üø£ |üø± q$«Hê&ÉT. düTã“eTà rÁeeTT>± Ä˝À∫+#·&eÉ TT yÓTT<ä\T
ô|{Ï+º ~. sêeTj·T´ ªªXÊÁdüT\Ô Tyês¡÷, dü+‘êqeTT Ç+ø± m+‘· ø±˝≤ìøÏ ø£\T>∑T‘·T+~μμ
nì Á|ü•ï+∫Hê&ÉT.
ªªmuÒ“ m+‘√ ø±˝≤ìø± ` Ç|ü&ÉT ø£sêà~Û|‹ü nsTTq X¯ì <äX˝¯ À ≈£î≥T+u≤~Û|‹ü
nsTTq X¯óÁø£uTÑÛ øÏÔ q&ÉTdü÷Ô e⁄+~. ø=~› s√E\˝À Jeø£fiÁ¯ ‘·eT÷, Ä ‘·sT¡ yê‘· `
H˚{øÏ Ï |ü<Vä ‰ü s¡T e÷kÕ\˝À C≤‘·≈î£ &çøÏ ø£sà¡ #˚ùd |æ\y¢ ê&ÉT |ü⁄≥Tº‘ê&ÉT.μμ
ªªn{≤¢ ì»eTT>± |ü<Vä ‰ü s¡T e÷kÕ\˝À |æ\y¢ ê&ÉT |ü⁄fÒ≥º s¢ TT‘˚ MT≈£î q÷≥|ü<Vä ‰ü s¡T¢
ãVüQe÷qeTT Ç|æŒkÕÔqTμμ nHêï&ÉT sêeTj·T´.
ªª‘·|Œü ≈£î+&Ü q÷≥|ü<Vä ‰ü s¡÷¢ ãVüQe÷qeTT |ü⁄#·TÃø=+{≤qTμμ nHêï&ÉT CÀ´wæ.
Hês¡jT· ´ |ü~s¡÷bÕj·T\T ‘ê+ã÷\eTT˝À ô|{Ïº CÀ´w”ì düHêàì+∫Hê&ÉT. sêeTj·T´‘√
CÀ´wæ yÓ[b¢ ˛sTTHê&ÉT. Hês¡jT· ´ ô|+&Ü¢ìï #·÷dü÷Ô ªªH˚qT <ä‘T· Ô #˚dTü ø=+{≤qT nì
e÷≥ Ç∫ÃHêqT. @$T ne⁄‘·T+<√ #·÷&Ée˝…qTμμ nHêï&ÉT.
ªª@$T ne⁄‘·T+~ CÀdüT´\ H√{Ïyêø±´q....μμ
ªªnsTT‘˚ H˚qT <ä‘T· Ô #˚dTü ø√&ÉeTT ˙≈£î Çwüeº TT˝Ò<Tä nqïe÷≥.μμ
ªªH˚qT nH˚øe£ ÷s¡T¢ #Ó|Œæ HêqT. MTs¡T $Hêïs¡T ø±s¡T. @$T#˚ùd~? yÓTT>∑&øç Ï |ü⁄{Ïqº
|æ\y¢ ê&ÉT nsTTHê ô|+&Ü¢ìøÏ |ü⁄{Ïqº |æ\y¢ ê&ÉT nsTTHê ñ|üj÷Ó >∑ |ü&TÉ ‘ê&ÉT ø±ì @
nj·T´ø√ @ neTàø√ |ü⁄{Ïqº yê&ÉT m|ü&É÷ nø£ÿs¡≈î£ sê&ÉTμμ n+~ düTã“eTà.
ªªm{≤¢>÷∑ ` μμ nì q$«Hê&ÉT Hês¡jT· ´.

CÀ´w” #Ó|æŒb˛sTTq≥Tº>±H˚ Hês¡j·T´ <ä‘·TÔ #˚düTø√‘·\#·Tø=qï |æ\¢yê&çøÏ
Hê\TZs√E\T »«s¡eTT ø±dæ #·ìb˛sTTHê&ÉT. e+X¯eTT ì\e&ÜìøÏ Ç+ø=ø£ |æ\q¢ T
ô|+&ç¢ #˚düTø√e\dæ+<˚qT nì düTã“eTà |ü≥Tº |ü{Ïº+~. sêeTj·T´ n+<äT≈£î ‘√E
#˚dHæ ê&ÉT. Hês¡jT· ´≈£î Çwüeº TT nsTTHê ø±ø£b˛sTTHê Á>∑V‰ü \ Á|üu≤Û eyÓ÷ @yÓ÷ eT∞fl
ô|+&ç¢ #˚dTü ø√e{≤ìøÏ ˇ|ü ø=Hêï&ÉT. düe‹ì dü+bÕ~+#·{≤ìøÏ düTã“y˚Tà |üPqTø=qï~.
ãVüQ dü+‘êqeTT #ê\T ñqï ≈£î≥T+u≤\˝À |æ\q¢ T rdüTø=ì sêe˝…qT nqTø=qï~.
144 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

$#ê]+∫+~. dü«j·TeTT>± ãj·T\T<˚]+~. <ä÷bÕ{Ï d”eT˝À ˇø£ù|<ä ≈£î≥T+u≤ìï
#·÷∫+~. Ä Ç˝≤¢\T ‘=$Tà~ eT+~ |æ\\¢ qT ø£qï~. |æ\≈¢ î£ Çs¡y’Ó dü+e‘·‡sê\T.
<ë]Á<äéTT e\¢ ô|+&ç¢ ø±˝Ò<Tä . ‘·*ø¢ Ï e÷~]>±H˚ s¬ ã≥ n˝…¢ e⁄+~. ‘·*#¢ ê\T |æ\>¢ ±
düTã“eTà≈£î Ä ne÷àsTT ‘√∫+~. Ä |æ\¢ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\q÷ ‘·øÿÏ q dü+‘êHêìï b˛wæ+#˚
uÛ≤s¡eTT ‘·eT<˚qT nqï~. ô|ì$T{ÏøÏ |æ\¢qT ≈£î~]Ã+~. <Ó’yêqT ≈£L\eTT>±
ñ+&˚≥+<äT≈£î @&ÉTø=+&É\ yê&ç m<äT≥ ô|+&ç¢ »s¡T>∑e˝…qT nì ìs¡sí TT+∫+~.
X¯óuÛeÑ TTVüAsêÔq ‹s¡TeT\ øπ Áå ‘·eTT˝À ô|ì$T{Ï Hês¡jT· ´≈£L düe‹ eT+>∑eTà≈£L
eT÷&ÉT eTTfi¯Sfl y˚sTT+∫+~. n+‘·{‘Ï √ ÄyÓT≈£î ‘·ì$ rs¡˝<Ò Tä . Á|ü‘´˚ ø£eTT>± yÓTT>∑TD°í
düe‹ì n*y˚T\T eT+>±|ü⁄s¡eTT rdüTø=ì b˛sTT nø£ÿ&˚ <˚yê\j·T+˝À ñqï dü+‘êq
>√bÕ\ ø£èwüß&í øç Ï yÓTTøÏÿ+∫+~. |ü⁄f…&º TÉ |ü{øÏ Ï u…\e¢ TT HÓy’ <˚ ´ä eTT ô|{Ï+º ∫ q÷‘·q
e<Û÷ä es¡T\#˚‘· |üd|æ \æ \¢ ≈£î |ü+&Üs¡eTT #˚sTT+∫+~.
‹s¡T|ü‹qT+∫ Ç+{ÏøÏ ‹]–sê>±H˚ eékÕj·T|ü⁄ |üqT\T n˙ï eT+>∑eTà ‘·+Á&çø˙Ï ï
>=&É÷¶ >√<ë eéVü‰sê\T n˙ï eT+>∑eTà ‘·*ø¢ ° düTã“eTà ˇ|üŒ–+∫ e+≥ Ç+{Ï
ô|‘·qÔ eTT e÷Á‘·eTT ‘·qMT<ä y˚dTü ø=+~. Hês¡jT· ´ ≈£L&Ü düTã“eTà≈£î @ e÷Á‘·eT÷
rdæb˛˝Ò<Tä . ‘·eT &Üu≤ MT<ä o‘· yê‘· esê¸‘b· Õ\≈£î ˝§+–b˛≈£î+&Ü ñ+&˚≥≥T¢>±
¬s\T¢>∑&ç¶‘√ #·\Te |ü+~] y˚sTT+∫Hê&ÉT. ÁbÕNHêsê«Nq |ü<äΔ‘·T\qT y˚{Ï˙
e~*ô|≥º≈î£ +&Ü |ü&øÉ >£ ~∑ düs+¡ C≤e÷ n+‘ê øπ ≥˝≤>∑T\T n˙ï #·÷∫ eTÁ<ëdüT qT+∫
‘Ó|Œæ +∫ Ä #·\Te |ü+~]˝À neTπsÃ≥T¢ #˚dHæ ê&ÉT. n~ q÷‘·q e<Û÷ä es¡T\≈£î X¯j÷· ´
>∑èVü≤eTT nsTT+~.
Hês¡jT· ´ n+‘·{‘Ï √ b˛˙j·T˝Ò<Tä . ‘·q eTTqdüãT –ØøÏ >∑Te÷kÕÔqT @sêŒ≥T
#˚dqæ ≥T¢ >±H˚ sêeTj·T´ |ü+‘·T\T ø£sD¡ ø° ±ìøÏ˙ï ˇø£ >∑Te÷kÕÔqT @sêŒ≥T #˚dæ ‘·q
¬s’düT$T\T¢ ` ø£{Ïº\ n&ç‹ yê´bÕs¡eTT Äj·Tq≈£î ˇ|üŒ–+∫ Ç\T¢ ø£<ä\≈£î+&Ü
ñ+&çb˛sTTHê&ÉT. uÛÀ»q eTC®Hê<äT\≈£î ‘·|Œü &Üu≤ ~>∑&eÉ TT e÷ìy˚dHæ ê&ÉT. Çø£
eT+>∑eTà dü+>∑‹ #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ ˝Ò<Tä .
ãø£ÿ ∫øÏÿq m<äT\› »‘·qT dü+‘·˝À #Íø£>± ø=qTø=ÿì ‘Ó∫Ã Ç+‘·eT&ç≈¶ L£ &É÷
<ëD≤ ‘Ó\ø£|+æ &û ô|{Ïº y˚T|æ‘˚ yês¡eTT s√E\˝À ‘˚sT¡ ø=ì ãTdü\T ø=≥Tº‘÷· #·øÿ£ >±
bı\eTT |üì#˚d$Ôü . ≈£îø£ÿ≈£î ˇø£ÿ|üP≥ Ç+‘· nqïeTT y˚dæ n+‘· u…\e¢ TT ô|&ç‘˚ n~
‘Ó\y¢ êπsdü]øÏ |ü⁄+Eø=ì uÛÖuÛÖ eT+≥÷ Á|ü‹yêD°í ø£se¡ uÀ‘·T+~. nsTT‘˚ e÷qe⁄\
m<äT>∑T u§<äT>∑T\T ‹+&çMT<ä Ä<Ûës¡|ü&Ée⁄ nì Ç+^¢wüß yÓ’<äT´\T n+{≤s¡T. Ç~
ì»yÓ÷ uÒì»yÓ÷ ‘Ó*j·T<äT ø±ì eT+>∑eTà eT+&É\eTT s√E\˝À >∑Ts¡TÔ |ü≥&º ÜìøÏ
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 145

M\T˝Ò≈£î+&Ü e÷]b˛sTT+~. ã+>±s¡ X¯˝≤ø£ e÷~]>± ‘·j·÷s¡T nsTT+~. XÀ&É
X¯ø˝£ ≤Á|ü|Pü s¡eí TT nsTTq #·+Á<ä_+ãeTT e÷~]>± ÄyÓT eTTKeTT ø£qT|æ+#·kÕ–+~.
s√E\T >∑ã>∑u≤ |üsT¡ >¬ ‘·Ô kÕ–q$. eT+>∑eTà≈£î ìqïH√ yÓTTqïH√ Ä sTT+{ÏøÏ
e∫Ãq≥T¢>± e⁄+~. ø±ì n|ü&˚ ¬s+&ÉT HÓ\\T –Ás¡Tq ‹]–b˛sTTq$. düTã“eTà
‘ê‘·>±]ø° »ãT“>± e⁄+<ä˙, ˇø£ÿkÕ] |ü⁄{Ïºì+{ÏøÏ e∫ÃbıeTà˙ es¡Ôe÷Hê\T
edü÷eÔ ⁄qï$. ÄyÓT ø±|ü⁄sêìøÏ e∫Ãq á bÕ‹ø£ dü+e‘·‡sê\˝Àq÷ mqï&É÷ |ü⁄{Ïìº +{ÏøÏ
b˛sTTHê kÕj·T+Á‘êìøÏ dü«>∑èVü‰ìøÏ #˚πs~. ñqï >=&É¢bÕ\T düTã“eTà ‘·|üŒ eT]
mes¡÷ rj·T&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ mes¡T nsTTHê rj·Tb˛sTTHê Ä >=&ÉT¢ ÄyÓT≈£î
bÕ\T sTT∫Ãq≥T¢ Ç‘·s¡T\≈£î Çe«e⁄. ‘ê‘·>±]ì b˛sTT #·÷&Ée˝…qì düTã“eTà≈£î
m+‘√ n_Û˝≤wü>± e⁄+~. >=&É¢ bÕ\T rj·T&ÉeTT me]øÏ ˇ|üŒC…|Œü &ÉeTT nH˚ ∫≈£îÿ˝À
|ü&~¶É . eT+>∑eTà ‘·*¢ ‘·q ≈£L‘·Ts¡T >=&É¢ bÕ\T rj·T&É+˝À H˚sŒ¡ ] nì #Ó|Œæ +~.
düTã“eTà eT+>∑eTàqT |üØø£≈å î£ ô|{Ï+º ~. b˛≥¢ Äe⁄\T ≈£L&Ü eT+>∑eTà #Ó+ãT rdüTø=ì
≈£Ls¡TÃ+fÒ X‚s¡¢≈£î X‚s¡T¢ bÕ\T ø±s¡Ã&ÉeTT yÓTT<ä\Tô|{Ïºq$. düTã“eTà ì»eTT>±
ÄX¯Ãs¡´|ü&çb˛sTT+~. ªª|ü~ dü+e‘·‡sê\ á eT<Ûä´ á >=&ÉT¢ Hê≈£î Çìï bÕ\T
Ç∫Ãms¡>∑e⁄. #Ó˝…¢˝≤ ˙ düT‘ês¡eTT Hê≈£î ≈£L&Ü H˚s¡TŒμμ n+~ düTã“eTà. eT÷&ÉT
s√E\T nj˚T´dü]øÏ >=&ÉT¢ n˙ï eT+>∑eTà≈£î e÷*$T nsTTb˛sTTq$. bÕ\T
düeTè<äeΔ TT>± Çe«&ÉeTT yÓTT<ä\T ô|{Ïqº $. düTã“eTà m+‘√ dü+‘√wü|&ü ~¶É . ªª#Ó˝˝¢… ≤,
Hê ÁbÕDeTT ‘Ós|¡ qæ |ü&~¶É . Ç+‘· ø±\eT÷ @ }s¡T nsTTHê b˛sTT Hê\TZ s√E\T
ñ+&ç sêe&ÜìøÏ á >=&É¢ eT÷˝≤q M\T ø±≈£î+&Ü b˛sTT+~. nã“, Ç+‘· ø±˝≤ìøÏ
˙e⁄ <˚e‘·≈î£ eT˝…¢ e∫ÃHêy˚ #Ó˝˝¢… ≤!μμ n+≥÷ düTã“eTà yÓT#·TÃø=qï~.
Ç+‘·˝À düTã“eTà>±] |ü⁄{Ï+º {ÏqT+∫ »{≤ÿã+&ç e∫Ã+~. ÄyÓT ‘ê‘·>±s¡T @
ø£Då yÓ÷ <˚V≤ü eTT #ê*+#˚≥T¢ ñHêï&É˙, ÄyÓTqT Äj·Tq #·÷&Ée˝…qT nqTø=ì ã+&ç
|ü+|æ+∫Hês¡T n˙ ã+&çyê&ÉT #Ó|Œæ Hê&ÉT. ÄyÓT ø£qTï\ yÓ+≥ ˙s¡T ø±s¡Tdü÷Ô ñ+fÒ
ªªm+<äT≈£î nø±ÿ Ä˝À∫kÕÔe⁄? @MT uÛj Ñ T· +˝Ò<Tä . b˛sTTsê! H˚qT n+‘ê C≤Á>∑‘>Ô· ±
#·÷düTø=+{≤qTμμ nqï~ eT+>∑eTà.
ªª#Ó˝˝¢… ≤! ás√E |ü>\∑ T jÓT{≤¢>√ >∑&TÉ |ü⁄. Hê yÓ+≥ MT neTàqT ≈£L&Ü rdüTø=ì
b˛‘êqT. e÷ }s¡T sTTø£ÿ&çøÏ eT÷&ÉT yÓTfiÆ fl‚ e⁄+~. eùdÔ Ç<äs› e¡ T÷ kÕj·T+Á‘êìøÏ
ekÕÔeTT. ˝Òøb£ ˛‘˚ MT neTàqT |ü+|æ+∫ y˚kÕÔqTμμ nì eT+>∑eTà‘√ #Ó|Œæ , Hês¡jT· ´qT
≈£L&Ü ‘·qyÓ+≥ s¡eTàqï~ düTã“eTà. Äj·Tq nsTT‘˚ ãj·T\T<˚s˝¡ <Ò Tä . ø±ì düTã“e÷à,
ÄyÓT≈£î ‘√&ÉT>± eT+>∑eTà ‘·©¢ »{≤ÿã+&ç˝À Á|üj÷· DeTT nsTT, b˛sTTHês¡T.
146 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

düTã“eTà |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓ[flq s¬ +&ÉT s√E\≈£î Hês¡jT· ´ õ˝≤¢ uÀs¡T¶ MT{Ï+>∑T≈£î
yÓfi¯fle\dæ e∫Ã+~. n‘·&ÉT Ä eTs¡THê&˚ sêe˝…qT nqTø=Hêï&ÉT. ø±ì kÕ<ÛäéTT
ø±˝Ò<Tä . yês¡eTT s√E\T nsTTHê düTã“eTà ø±˙, Hês¡jT· ´ ø±˙ ‹]– sê˝Ò<Tä . n+‘·
Ç+{Ïø° eT+>∑yT˚ à düsê«~Ûø±] nsTTb˛sTT+~.
n~ ø±ØÔø£ e÷düeTT. eT<Ûë´Vü≤ïeTT eT÷&ÉT >∑+≥\T nsTT+~. Vü≤sƒê‘·T>Ô ± eTãT“\T
|ü{qºÏ $. ø±ùd‡|ü{˝Ï À Nø£{Ï |ü&≥¶É Tº nsTTb˛sTT+~. ;{Ï˝ÀìøÏ y√sTTq >=&ÉT¢ n˙ï
Ç+{ÏøÏ e∫Ãq$. J‘·>±+&ÉT¢ n+<äs÷¡ Ç+&É≈¢ î£ b˛sTTHês¡T. sêÁ‹ |ü&TÉ ø√&ÜìøÏ e#˚Ã
J‘·>±+&ÉT¢ nHêï\T ‹ì ekÕÔeTT nì #Ó|Œæ yÓ[fl b˛sTTHês¡T. Nø£≥T¢ u≤>± ø£eTTà
ø=qï+<äTe\¢ Ç+ø± m+‘· bı<äT› ñ+~ ‘Ó*j·T˝Ò<äT. m|ü&√ m+<äT≈£î nqTø=ì
>∑Ts¡e&ÉT e+≥ #·ø#£ ø· ± #˚dyæ d˚ Hæ ê&ÉT. ø=~› ø=~›>± ∫qT≈£î\T |ü&TÉ ‘·÷ ñqï$. >±*
e÷Á‘·eTT CÀs¡T>± ñ+~. eT+>∑eTà bı+‘·≈£î+&É˝À y˚&ç˙fi¯ófl kÕïqy˚T #˚dæ+~.
o‘êø±˝≤ìï $T+∫q #·*y˚d÷ü Ô ñ+~. ñ‘·sÔ e¡ TT qT+∫ $|üØ‘·eTT >±* ‘√\T‘·÷e⁄+~.
Ä #·*øÏ eT+>∑e÷à s√pø£Hêï eT]ø±düÔ nqïeTT ‹qï~. |üsTTøÏb˛sTT |ü&TÉ ø√&ÉeTT
Ä >±© yêq˝À kÕ<Û´ä eTT nj˚T´≥T¢ ÄyÓT≈£î ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . øÏ+<äH˚ |ü&TÉ ø=+~. Nø£{Ï
|ü&y˚ fi˚ ≈¯ î£ ∫qT≈£î\Tq÷ï CÀs¡T #˚dqæ $. eT+>∑eTà XÊ\Te eTTdüT>∑Tô|≥Tº |ü&TÉ ø=+~.
ÇfÒº ìÁ<ä|{ü +ºÏ ~.
sêÁ‹ ‘=$Tà~ >∑+≥\T nsTT+~. eT+>∑eTà ñ*øÏÿ|ü&≥¶É Tº>± ˝Ò∫+~. >±* á\\T
y˚d÷ü Ô e⁄+~. yêq m&Ü ô|&Ü ø=&ÉT‘·÷ e⁄+~. BbÕ\T m|ü&√ Ä]b˛sTTq$. B|üeTT
yÓ*–+#·&ÜìøÏ ì|ü|ü⁄\¢ ^ùdÔ ì\e˝Ò<Tä . Ä]b˛sTT+~. n+‘ê n+<Ûøä ±s¡ ã+<ÛTä s¡eTT>±
ñ+~. ‘·\T|ü⁄ j˚TyÓ’|ü⁄q ñ+~ øÏ{Ïø°\T j˚T yÓ’|ü⁄q e⁄qï$ #·≥T≈£îÿq ‘√#·˝Ò<äT.
ekÕsê ô|+≈£î\T ˝Ò∫b˛‘·÷ sƒ|¡ ˝” Ÿ sƒ|¡ ˝æ Ÿ eT+≥T #·|ü &ÉT #˚d÷ü Ô e⁄qï$. ÄyÓT≈£î
uÛj
Ñ T· eTT y˚d+æ ~. ªª>∑Ts¡yê ` >∑Ts¡yêμμ nì øπ ø£ y˚d+æ ~. »yêãT ˝Ò<Tä . Ä Nø£{øÏ Ï
ø£qTï\T n\yê≥T |ü&$¶É . øÏ{øÏ \° ÷ ‘·\T|ü⁄\÷ ©\>± ø£ì|æ+∫q$. m{≤¢>√ <Ûs’Ó ´¡ eTT
∫ø£ÿã{Ï+º ~. ‘·\T|ü⁄ ‘Ó]∫+~. B|üeTT ˝Ò<Tä . ˝≤+‘·sT¡ \T ≈£L&Ü ì\e&ÉeTT˝Ò<Tä .
eT<Ûä´ eT<Ûä´ yÓTs¡T|ü⁄\T |ü≥º|ü>∑\T n+‘ê yÓ\T‘·Ts¡T y˚dü÷Ô e⁄qï$. Hê\TZ »‘·\
m<äT\› q÷ Vü‰\T˝À e~*ô|{Ïº >∑Ts¡e&ÉT ãj·T{ÏøÏ yÓfió¯ fl‘·THêï&ÉT.
‘·fió¯ ≈£îÿq yÓTs¡T|ü⁄ yÓT]dæ+~. >=&É¢ ø=sƒe˜¡ TT MT<ä ô|+≈£î\T >±*øÏ m–] b˛‘·÷
e⁄qï$. ∫$Tà] #Ó≥eº TT˝ÀqT+∫ ˙fi¯ófl ø=≥Tº‘÷· e⁄qï≥T¢>± yêq <ä+#·T‘·÷ ñ+~.
_‘·sÔ b¡ ˛sTT #·÷dü÷Ô ì\T#·T+~. #·÷&ç >π <Ó\q÷ bÕ&ç Äe⁄\q÷ >∑Ts¡e&ÉT Ç+{Ï˝ÀøÏ
‘√* ‘·øÿÏ q >=&Éq¢ T ãj·T≥≈£î b˛e&ÜìøÏ yÓT&É ‘êfi¯ófl e<ä*y˚dHæ ê&ÉT.
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 147

ªªneTà>±s¡÷, ø=eTTà\T ãÁ¬s áH˚≥Tº e⁄+~. u≤´≥Ø B|üeTT yÓ‘ø· +£ &çμμ nHêï&ÉT
>∑Ts¡e&ÉT. n<äèwüeº XÊ‘·÷Ô u≤´≥Ø B|üeTT ô|<ä<› ˚ eT+>∑eTà≈£î <=]øÏ+~. B|üeTT y˚dæ
#·÷dæ+~. ô|+≈£î\T nìï b˛sTTq Ä ø=≥ºeTT˝ÀH˚ ãÁ¬s áqT‘·÷ ø£ì|æ+∫+~. <ä÷&ÉqT
>∑Ts¡e&ÉT m‘·TÔø=Hêï&ÉT. ‘·*¢ π><ÓqT Ç+{À¢øÏ rdüTø=ì sêe&ÜìøÏ eT+>∑eTà <ëì
yÓT&É‘ê&ÉT ˇø£ #˚‹‘√ |ü≥Tºø=+~. s¬ +&√ #˚‹˝À u≤´≥Ø B|üeTT |ü≥Tºø=ì q&ç|dæ ÷ü Ô
ñ+~. ñ‘·sÔ T¡ |ü⁄>±* |ü&eÉ Ts¡≈î£ ‹]–b˛sTT+~. >π <Ó q&ÉTe˝Òø£ q&ÉTe˝Òø£ q&ÉTdü÷Ô
e⁄+~. >±* ˇø£ÿ $düTs¡T $dæ]+~. eT+>∑eTà ø±fi¯ófl ì\|ü˝øÒ b£ ˛sTT+~. yÓ\ø¢ ˝Ï ≤
|ü&É¶~. >∑Ts¡e&ÉT |üs¡T¬>‘·TÔø=ì e∫Ã |üdæ|æ\¢qT ¬s+&ÉT #˚‘·T\˝À m‘·TÔø=qï≥Tº>±
eT+>∑eTàqT m‘·TøÔ =ì e∫Ã eT+#·MTà<ä |ü&TÉ ø√ô|{Ïº ªªneTà>±s¡÷ q&ÉTeTT\T H=|æŒ
|ü{qºÏ yê?μμ nHêï&ÉT.
ªª˝Ò<Tä sê ` ø±fi¯ófl ì\e˝Ò<Tä μμ nqï~.
ªªneTà>±s¡÷ ` >π <Óq÷ <ä÷&Éq÷ H˚qT #·÷düT≈£î+{≤qT. ‘êeTT ‘·&dç bæ ˛sTTHês¡T.
ˇfi¯ófl ‘·T&ÉT#·Tø=ì dü«düeú TT>± |ü&TÉ ø√+&çμμ nì #Ó|Œæ >∑Ts¡e&ÉT ne‘·\≈£î yÓ[flHê&ÉT.

&Üu≤ >∑~ nsTTq|üŒ{Ïø˙Ï ï, øÏ{øÏ \° T eT÷dæyd˚ æ ñqï|üŒ{Ïø˙Ï ï >±* s¡+jYTeTì
edü÷Ô ñ+~. >√&É |üøÿ£ qT H˚\MT<ä ô|{Ïqº ˝≤+‘·sT¡ ˝À B|üeTT >∑+‘·T\T y˚jT· &ÉeTT
yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. eT+>∑eTà ˇ+&ÉT¢ ø=+>∑sb¡ ˛‘·÷ e⁄+~. ‘·\ >∑u≤ >∑u≤ ‘·T&ÉT#·Tø=ì,
N¬s, s¬ $ø£ rdæyd˚ ,æ ˇfi¯ófl ‘·T&ÉT#·Tø=ì ô|f…˝º À N¬s ø£≥Tº≈î£ +≥÷ Ç≥T #·÷∫+~.
>∑Ts¡e&ÉT yêøÏ*|üøÿ£ qT ì\T#·Tì e⁄Hêï&ÉT. yê&ÉT ‘·qqT #·÷∫Hê&Ü nH˚ dü+<˚V≤ü eTT
e∫Ã+~. N¬s ø£≥Tºø=+≥÷H˚ ªª>∑Ts¡yê! @$T #˚dTü HÔ êïe⁄?μμ nì n&ç–+~.
ªª#·*øÏ eDT≈£î‘·÷ ñHêïqTμμ nHêï&ÉT.
u≤´≥Ø B|üeTT y˚dæ yêDÏí #·÷∫+~. >∑T+&ÉTe+{Ï >∑Ts¡e&ÉT eDT≈£î‘·÷ e⁄+fÒ
yê&ç <˚V≤ü eT÷ ` bÕeTT bı≥ºe+{Ï yê&çbı≥º ø£+&É\‘√ eT\T|ü⁄\T ‹]–q yê&ç
»ã“\÷ eT+>∑eTà≈£î >∑eTà‘·T>Ô ± ‘√∫q$.
ªªˇπsjYT #·*øÏ m+‘·ùd|ü⁄ n{≤¢ eDT≈£î‘êe⁄μμ n+≥÷ ô|f…˝º ÀqT+∫ ‘·Tyê\÷
|ü+#Ó rdæ ªªá ‘·Tyê\T‘√ ‘·T&ÉT#·T≈£îì á |ü+#Ó ø£≥Tºø√μμ nqï~ eT+>∑eTà.
ªª|ü+#˚, ‘·Tyê\÷ <=s¡>±]$μμ n+≥÷ nqTe÷ì+∫Hê&ÉT. eT+>∑eTà ˇø£ÿ qe⁄«
q$« ªªÇ|ü&ÉT ˙y˚ <=s¡e⁄μμ nì yê&ç eTTKeTT e+ø£ #·÷∫+~. yê&çøÏ dæ>T∑ Z e∫Ã
‘·\ e+#·T≈£îHêï&ÉT. ÄyÓT #˚‘T· ˝À e⁄qï u≤´≥Ø B|üeTT˝À u≤´≥Ø nsTTb˛sTT+~.
>∑+‘·T\T y˚d÷ü Ô e⁄qï B|üeTT mqï&√ Ä]b˛sTT+~. n+‘ê Nø£{Ï >∑Tj·÷´s¡eTT>±
148 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e⁄+~. >±* yêHê eT]+‘· CÀs¡T nsTT+~. eT+>∑eTà |ü&TÉ ø=+~. ÄyÓT ˇfi¯ófl n+‘ê
‹$Tà] ‹$Tà]>± e⁄+~.
ªª>∑Ts¡yêμμ nì |æ*∫+~.
ªªÄ"μμ nì |ü*øÏHê&ÉT.
ªªˇπsjYT Hê≈£î uÛj
Ñ T· eTT y˚d÷ü Ô e⁄+~. ˙e⁄ Çø£ÿ&É≈î£ sêμμ nqï~. yê&ÉT Ä Nø£{Ï
>∑~˝ÀøÏ e∫ÃHê&ÉT.

>±*yêq Hê&ÉT sêÁ‹ Ç+{Ï ø±|ü˝≤yê&É÷, >∑Ts¡e&É÷ ‘·|Œü @ J‘·>±&É÷ Ç+{À
˝Òq+<äT≈£î Hês¡jT· ´≈£î |ü⁄f…&º TÉ ø√|üeTT e∫Ã+~. ø±ì me]˙ @MT nq˝Ò<Tä . >=&É¢
ø=≥ºeTT ø=≥Tºø=ì b˛e&ÉeTT ‘·|Œü j˚T qwüeº T÷ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTTq+<äT≈£î eTqdüT‡˝À
dü+‘√wæ+∫Hê&ÉT. >=&É¢ ø=sƒe¡ TT ô|+∫ J‘·>±+&ÉT¢ n+<äs÷¡ ñ+&É{≤ìøÏ ã+<√ãdüTÔ
nsTTq uÛeÑ +‹ y˚sTT+#·&eÉ TT yÓTT<ä\T ô|{ÏHº ê&ÉT.
düTã“eTà ‘ê‘·>±s¡T #·ìb˛sTTHê&ÉT. ~qyêsê\T nsTTq ‘·sê«‘· m+‘√ <äT'KeTT‘√
Ç+{ÏøÏ ‹]– e∫Ã+~. >±*yêq≈£î @ qwüºeT÷ sêq+<äT≈£î ÄyÓT dü+‘√wü|ü&É¶~.
>=&Éø¢ =sƒe¡ TT ô|+∫ J‘·>±+&ÉT¢ ≈£L&Ü ‘·eT Äes¡DeTT˝ÀH˚ ø±|ü⁄sê\T ñ+&˚ @sêŒ≥T¢
Hês¡jT· ´ #˚d÷ü Ô ñqï+<äT≈£î ÄyÓT≈£î eT]+‘· dü+‘√wüeTT y˚d+æ ~.
n+‘·es¡≈L£ eT+<äø=&ç>± njÓ÷eTj·TeTT>± ñ+≥÷ e∫Ãq >∑Ts¡e&ÉT eTVü‰
VüQcÕs¡T>± |üqT\T #˚d÷ü Ô ñ+&É&eÉ TT #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´b˛sTT+~. n+<äT˝À |ü\Tø£]+∫Hê
e÷{≤¢&ìÉ yê&ÉT mes¡T @$T n&ç–Hê >∑Ts¡e&ÉT ‘·&TÉ e⁄ø√≈£î+&Ü düe÷<ÛëHê\T #Ó|⁄ü ‘·÷
ñ+fÒ düTã“eTà≈£î eT]+‘· ÄX¯Ãs¡éTT y˚d+æ ~.
eT+>∑eTà≈£î HÓ\ ‘·|Œæ b˛sTT+~. düTã“eTà dü+‘√cÕìøÏ y˚Ts¡˝≈Ò î£ +&Ü b˛sTT+~.
eT÷&ÉT HÓ\\T >∑&∫É q$. eT+>∑eTà≈£î ø£&TÉ |ü⁄ e∫Ãq≥T¢ s¡÷&Ûç nsTTb˛sTT+~. ÄyÓT
ø=&ÉT≈£îqT ø£+≥T+<√, ≈£L‘·Ts¡TqT ø£+≥T+<√qì n+<äs÷¡ Ä˝À∫+#·kÕ–Hês¡T. Ä
Ç+{À¢ Á|ü‹s√p n#·Ã≥÷¢ eTT#·Ã≥÷¢ ñ+&ç Á|ü‹ ø£Då eT÷ |ü+&ÉT>∑>±H˚ ñ+~. }fiÀfl
yê+&ÉT,¢ n+<äs÷¡ |ü+&ÉT,¢ |üdTü |ü⁄, ≈£î+≈£eT÷ |ü≥Tºs$¡ ø¬ >∑T&É\¶ T, |ü≥TºNs¬ \T ‘Ó∫Ã
Çe«kÕ–Hês¡T.Ä }fiÀfl e⁄qï Áu≤Vü≤àD Ç+&É¢ Ä&Éyê+&ÉT¢ ≈£L&Ü j·T<ÛëX¯øqÔÏ |üdTü |üP
≈£î+ø£eT÷ ‘Ó∫Ã Ç∫ÃHês¡T. eT+>∑eTà≈£î ø=&ÉT≈£î |ü⁄≥ºe˝…qT nH˚ n+<äs÷¡ ø√s¡T≈£îHêïs¡T.
y˚fi≤ø√fi≤ìøÏ düTã“eTà ≈£L&Ü Çø£ _&É\¶ qT ø£+≥T+~ nì nHêïs¡T.
Ç\T¢ n+‘ê m+‘· >∑ã>∑ã\T>± e⁄Hêï, m+‘· ø√˝≤Vü≤\eTT>± ñHêï düTã“eTà
yÓsTT´ ø£fifl¯ ‘√ >∑Ts¡eD°í ø£ìô|&ÉT‘·÷ e⁄+~. Hês¡jT· ´ @<√ eéVü‰s¡eTT MT<ä eT∞fl
#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 149

}]øÏ b˛sTTHê&ÉT. sêÁ‹ uÛÀ»Hê\T nsTTq$. düe‘·T\T Ç<äs› ÷¡ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü ø=+≥÷
‘ê+ã÷˝≤\T y˚dTü ø=+≥THêïs¡T. >∑Ts¡e&ÉT j·T<∏ëÁ|üø±s¡eTT &Üu≤MT~øÏ eT+∫˙fi¯Sfl
e>∑sTTsê\T rdüTø=ì b˛‘·÷ eT+>∑eTà e+ø£ p&É&eÉ T÷ ÄyÓT yê&ç‘√ H˚Á‘êe<ÛëqeTT
#˚jT· &ÉeT÷ ø£ìô|{Ï+º ~. @MT ‘Ó*j·Tq≥Tº>± ne÷sTTø£eTT>± ªª#Ó˝˝¢… ≤ ` yês¡T }fiÀfl
˝ÒsêjÓTqT. |üsTTq |ü&TÉ ø√&ÉeTT m+<äT≈£î, ˙≈£î &√≈£î e∫ÃHê, ˇfi¯ófl ‹|æŒHê ô|q’ T+∫
˙e⁄ øπ ø£\T ô|{Ï‘º ˚ y˚TeTT ˝ÒkÕÔeTT ˝Òe˝Òøb£ ˛‘êeTT ø±ã{Ïº øÏ+<äH˚ |ü&TÉ ø√μμ n+≥÷
düTã“eTà eT+>∑eTà eTTKeTT ‘˚]bÕs¡ #·÷∫+~.
ªªnø±ÿ Hê≈£î Ä eT+#·eTT MT<ä |ü&TÉ ø=qï≥Tº>± @ eT+#·eTTMT<ä |ü&TÉ ø=Hêï
ñ+&É<äTμμ.
ªªnsTT‘˚ Ä eT+#·yT˚ Çø£ÿ&çøÏ ‘Ó|Œæ +#˚B?μμ
ªªHê≈£î Ä eTs¡\T rj·T&ÉeTT #˚‘ø· ±<äT.μμ
ªª#˚‘·qsTTqyê+&˚¢ ‘ÓkÕÔs¡Tμμ n+~. Ä eT+#êìï n|üŒ{ÏøÏ n|ü&ÉT øÏ+~øÏ
‘Ó|Œæ +∫+~. eT+>∑eTà rÁeeTT>± Ä˝À∫+∫+~. ÄyÓT≈£î uÛj Ñ T· eTT y˚d+æ ~. ñ‘·sÔ ø¡ Då£ y˚T
<ÛÓ’s¡éTT ‘Ó#·TÃø=qï~. düTã“eTà ‘·qMT<ä Äù|ø£å#˚‘·H˚ n{≤¢ #Ó|æŒ ñ+≥T+~ nì
ìs¡sí TT+#·Tø=qï~. ø±ì ÄyÓT ãTÁs¡ |ü]|ü] $<Ûë\b˛‘·÷ e⁄+~.
ªª#Ó˝˝¢… ≤ ` ìÁ<äb˛‘·THêïyêμμ n+≥÷ düTã“eTà e∫Ã+~.
ªª˝Ò<Tä μμ nqï~ eT+>∑eTà.
ªª@$T{Ï Ä˝À∫düTHÔ êïe⁄?μμ
ªªmuÒ“ @MT˝Ò<Tä .μμ
ªªÇø£ sπ |ü{qÏ T+∫ H˚H˚ >=&É÷¶ >√<ë #·÷#·Tø=+{≤qT. MT neTà≈£î e+≥ Ç\T¢
ˇ|üŒ#Ó|ü ‘êqT. >∑Ts¡eDÏí e+≥|üì˝ÀqT+∫ ‘·–+Z ∫y˚jT· e˝…qT nqTø=+≥THêïqTμμ
nqï~.
eT+>∑eTà #·÷dü÷Ô }s¡T≈£î+~.
ªª#Ó˝˝¢… ≤ m+<äT≈£î n{≤¢ #·÷kÕÔe⁄..... yêDÏí ndü˝Ò |ü+|æ+∫y˚<ëe÷ nì ≈£L&Ü
nqTø=+≥THêïqT.μμ
ªªMT Çwüeº TT.μμ
ªª˙e⁄ ‘Ó*$ nsTTq<ëìy˚ #Ó˝˝¢… ≤ ` ne⁄qT˝Ò ` n+‘˚μμ n+≥÷ düe‹ |üøÿ£ ˝À
≈£Ls¡TÃì dü+‘√wüeTT‘√ ÄyÓTqT ø=+#ÓeTT ùd|ü⁄ #˚‹‘√ ì$T] ªªVü‰sTT>± ìÁ<äb˛μμ
nì #Ó|Œæ yÓ[flb˛sTT+~.
düTã“eTà j·T<∏ëÁ|üø±s¡eTT kÕ${À¢ |ü&TÉ ø=+~. dü+‘√cÕ‹X¯jT· eTTe\¢ ø±uÀ\T
150 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

mqï&É÷ ˝Òì |ü<‹Δä q kıeTàdæ*¢ ìÁ<äb˛sTT+~. ‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq eT÷&ÉT >∑+≥\T
ø±edü÷Ô e⁄+~. düTã“eTà≈£î Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ìÁ<ä yÓT\≈£îe e∫Ã+~. |üøÿ£ >∑~˝À eTìwæ
n*øÏ&ç nsTT+~. ø£Då ˝ÒXe¯ TT Ä\øÏ+∫+~. #·&#û |· ü &É÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ãj·T{ÏøÏ q&ç∫+~.
>=&É¢ ø=sƒe¡ TT˝À >∑Ts¡e&ç >∑~ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ b˛sTT+~. ‘·\T|ü⁄\T ãj·T≥ ‘êfi¯eTT y˚dæ
e⁄+~. e÷s¡T ‘êfi¯eTT #Ó$‘√ ‘êfi¯eTT rdæ+~. ˝À|ü*øÏ b˛sTT+~. ô|{Ïrº dæ #·÷∫+~.
@uÛ’… s¡÷bÕj·T\T ø£ì|æ+∫q$. |ü≥sº êì ø√|üeTT e∫Ã+~. ‘·q yÓT&É˝À e⁄qï ø±düT\
<ä+&É ne÷+‘·eT÷ ‘Ó+∫+~. Ä ‘Ó+#·&ÉeTT˝À ø=ìï ø±düT\T øÏ+<ä|ü&É¶$.
j·T<ÛëÁ|üø±s¡eTT ‘·\T|ü⁄≈£î ‘êfi¯eTT y˚dæ+~. ¬s+&√ø£+{ÏøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü e∫Ã
|ü&ÉTø=+~.
|ü&eÉ T{Ï Ç+{À¢ >∑Ts¡e&ÉT bısTT´˝À ì|ü sêCÒdTü HÔ êï&ÉT.
Vü≤sƒê‘·TÔ>± düTã“eTà ªªÄ" Ä"μμ n+≥÷ ªªHê yÓT&É˝À ø±düT\<ä+&É mes¡T
‘Ó+#·T‘·THêïs¡Tμμ n+≥÷ øπ ø£\T ô|≥Tº‘÷· ˝Ò∫+~.

ø£s¡DeTT sêeTj·T´ ÄX¯Ãs¡éTT‘√ ªªn~ @$T{Ï nø£ÿj·÷´ ` ‘Ó\¢yês¡T‘·÷
ñ+&É>± ˙yÓTfiÀfl ø±düT\ ù|s¡T ‘Ó+|ü⁄ø=ì b˛e&ÉeTT @$T{Ï?μμ nHêï&ÉT.
ªªn<˚ |ü+‘·T\÷ ` ÄX¯Ãs¡éTT. b˛©düT\qT |æ*|æ+#·Tμμ n+~ düTã“eTà.
sêeTj·T´ Ä˝À∫dü÷Ô ªªmefiÀfl @$T{À eTqeTT eTT+<äT>±...μμn+≥THêï&ÉT.
düTã“eTà ñÁ>∑eT÷]Ô nsTT ªª|ü+‘·T\÷! j·÷eqà+~˙ ãj·T≥≈£î ˝≤–+∫ ‘êfi≤\T
y˚sTT+#·&yÉ T˚ ø±<äT. #·÷&ÉT Hê Ç+{ÏøÏ ≈£L&Ü ‘êfi¯eTT ô|{Ï+º ∫HêqT. Hê Äes¡D˝À
mes¡T ‘·|ü|üì #˚dæHê H˚qT eTìï+#˚~ ˝Ò<äT. m+<äT≈£î nqTe÷ìkÕÔe⁄? ˙e⁄
b˛©düT\qT |æ*|ækÕÔyê ˝Òøb£ ˛‘˚ H˚H˚ b˛sTT b˛©düT\qT |æ\T#·Tø=ì e#˚Ã<ëμμ n+~.
|ü+‘·T\T ìã“s¡eTT>± ªªu≤e eTTq‡ãT–ØøÏ e∫Ã+~ yÓTT<ä\T ás√E es¡≈L£
ˇø£ÿ ÁøÏ$Tq˝Ÿ øπ düT bı*y˚Ts¡ <ë{Ïb˛˝Ò<Tä . u≤e @eT+{≤&√qì Ä˝À∫düTHÔ êïqTμμ
nHêï&ÉT.
ªª|ü+‘·T\÷ u≤e>±s¡T @MT ìqTï nq≈£î+&Ü ñ+&˚ uÛ≤s¡eTT Hê~.μμ
ªªnsTT‘˚ b˛©düT\qT s¡|æŒ+#·&ÉeTT m+‘· eTVü≤<ë“¤>∑éTT nø±ÿ Ç\T¢ k˛<ë
#˚sTT+#·e\dæ edüT+Ô ~ düTe÷.μμ
ªªn<˚ H˚qT ø√s¡T‘·÷ e⁄+~.μμ
ªªdüsπ μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.

#·+Á<˚D…Æø£ |ü⁄Á‘·' 151

>∑Ts¡e&ç MT<ä ÁøÏ$Tq˝Ÿ øπ düT $#ês¡D≈£î e∫Ã+~. y˚TõÁùd≥º T ñÁ>∑T&ÉT nsTT
b˛sTTHê&ÉT. dü+e‘·‡s¡eTT ø£]qƒ •ø£å $~Û+∫Hê&ÉT.

‘=$Tà<√ e÷düeTT yÓfió¯ ‘·÷ ñ+&É>± eT+>∑eTà düTKeTT>± Á|üd$ü +∫+~. <äT+&ÉT
eTTø£ÿe+{Ï eT>∑|\æ y¢ ê&ÉT |ü⁄{ÏHº ê&ÉT.
ÁãVü‰à+&ÉeTT>± u≤s¡kÕ\ ‘·+‘·T »]–+~. q÷\|ü<ës¡T¢ rdüTø√&ÜìøÏ CÀ´wæ
≈£L&Ü Vü‰»s¡T nsTTHê&ÉT. }]yê] n+<ä]ø° eTècÕºqï<ëqeTT #˚dHæ ês¡T.
düTã“eTà kÕj·T+Á‘·eTT n|ü&ÉT dü+‘√wüeTT>± •X¯óe⁄qT ô|ì$T{Ï <ä–Zs¡≈£î
rdüTø=ì e∫Ã ªª#·÷&É+&ç, m+‘· #·øÿ£ ìyê&√ #·÷&É+&ç, n#·ÃeTT MT b˛*πøqT. Ä
>∑&e¶É T÷ `Ä eTT≈£Lÿ Ä ø£fiS¯ fl n+‘ê MTπsqTμμ n+≥÷ q$«+~.
Hês¡j·T´ •X¯óe⁄q÷ Ä •X¯óe⁄qT ø£qï eT+>∑eTàq÷ #·÷dü÷Ô ÁãVü‰àq+<ä
|ü&çb˛sTTHê&ÉT.
152 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£sT¡ D ≈£îe÷s¡
(1901 ` 1956)
ndü\T |ù s¡T ø£+<äT≈£L] nq+‘·+. |ü˝≥¢… ÷]

Vü≤è<äjT· +. |ü˝≥ ¢… ÷] J$‘·+. |ü˝≥ ¢… ÷] uÛ≤wü. M]
ø£<˝ä∏ À¢ì ø=‘·<Ô q
ä +, >=|üŒ<q ä eT÷qT, |ü˝d ¢… e
” T\˝Àì
Á | ü » \ dü T K<ä T 'U≤\T, yê] J$‘· $X‚ c Õ\÷,
dü e Tdü ´ \÷ Ç‹eè‘· Ô + >±, kÕú ì ø£ uÛ ≤ wü ‘ √,
XÊX¯«‘·+>± bÕsƒ≈¡ î£ ì düàè‹|ü<ë∏ q ì*∫b˛>∑\ ø£sT¡ D
s¡kÕ‘·àø£yTÓ qÆ ø£<\ä∏ T yÁ êXÊs¡T. M] XË*’ ˝À <˚oj·÷\÷,
e÷+&É*ø±\T ø£√ø=\¢\T.
s¡#·q\T : düqï Jyê\T, ø£sT¡ D ≈£îe÷s¡ ø£<\ä∏ T
153
{≤]Ã˝…’≥T
s¬ &çb¶ Õ˝…+ nì z ∫qï |ü˝≥¢… ÷s¡T. á Á>±eT+˝À uÀs¡T¶ m*yÓT+≥Ø dü÷ÿ\T
ô|{Ïº z dü+e‘·‡s¡+ ≈£L&Ü ø±˝Ò<Tä . n+‘·≈î£ |üPs¡«+ z yÓ~’ ø±j·Tq M~∏ã&ç ô|≥Tºø=ì
|ü~eT+~ |æ\ø¢ ±j·T\øÏ #·<Tä e⁄ #Ó|ü ø=+≥÷ e⁄+&˚yê&ÉT. ìs¡T&ÉT dü+e‘·‡s¡+ õ˝≤¢
uÀs¡T¶ mìïø£\˝À >∑s≥¡ j·T´ nì Ä Á|üøÿ£ ePs¡T s¬ ‘’ T· ˇø±j·Tq >¬ *∫, Áô|dæ&+Ó ≥T
nj·÷´&ÉT. Äj·Tq >±]øÏ s¬ &çb¶ Õ˝…+ n+fÒ m+‘√ yÓ÷E. Ä s¬ &çb¶ Õ˝…+˝À |ü~sTTfi¯fl
yêfi¯ófl ø±|ü⁄\T ã\e+‘·T\THêïs¡T. ‘Ó\y¢ ê] ˝ÒùdÔ yêfi¯fl <ä>sZ∑ ¡ Ç+‘· ‘Ó#T· Ãø√e&É+,
Çe«&É+ ` yêfi¯ø¢ ° yêfi¯flø° ‘=+uÛsÑ TT ˝≤yê<˚M\T. n+<äTe\¢ ‘·q Áô|dæ&+Ó ≥T–Ø˝À Ä
Á>±e÷ìøÏ ø=ìï XÊX¯«‘·eTsTTq ñ|üø±sê\T #˚j÷· \ì, MT{Ï+>∑T˝À uÀs¡T¶ dü÷ÿ\T
eT+ps¡T #˚sTT+∫, |ü~ùV≤qT e+<ä\ s¡÷bÕj·T\‘√ _*¶+>∑T ø£{+ºÏ ∫, M~Ûã&ç˝À
#·<Tä e⁄ø=H˚ |æ\ø¢ ±j·T\q+<ä]˙ uÀs¡T¶ dü÷ÿ\T˝À #˚]Œ+#ê&ÉT Áô|dæ&+Ó ≥T.
Ç<äs› T¡ {°#s· ≈¢¡ î£ #ê*q+‘· eT+~ |æ\\¢ T ˝Òq+<äTe\¢ ô|+≥\ MT<ä ‹]π> #êø£*,
eT+>∑*, ≈£îeTà], s¬ &Ó,¶ kÕ˝…, >=\¢, j·÷Hê~ e¬>s’ ê Á|ü‹ |æ\ø¢ ±j·T˙ rdüT≈£îe∫Ã z
ns¡esTTeT+~ì b˛>∑T#˚dæ Ä dü÷ÿ\T˝À #˚]Œ+#ê&ÉT Ä Áô|dæ&+Ó ≥T.
á dü+e‘·‡s¡yT˚ ø=‘·>Ô ± ô|{Ïqº dü÷ÿ\sTTq+<äTe\¢ á j˚T&ÉT á dü÷ÿ\T˝À
≈£L&Ü Äs√>∑ýês¡+ »]|æ, |æ\ø¢ ±j·T\#˚‘· Ä≥˝≤&ç+∫, ãVüQeT‘·T*e«e\dæ+<äì
Áô|dæ&+Ó ≥T>±] <ä>sZ∑ q¡ T+&ç ôV≤&Üàdüsº T¡ ≈£î ‘êF<äT e∫Ã+~. nsTT‘˚, Bìø£jT˚ ´ Ks¡TÃ\T
õ˝≤¢uÀs¡T¶ uÛ]Ñ +#·Tø=H˚ dæ‹ú ˝À ˝Òq+<äTe\¢ Á>±eT+˝Àì s¬ ‘’ T· \e˝≤¢, Á>±eTdüT\ú e˝≤¢
‘·˝≤ø=+#Ó+>± #·+<ë\T y˚sTT+∫, Ä ô|’ø£+‘√H˚ Äs√>∑´ yês¡+ »s¡|üe\dæ+<äì
≈£L&Ü Ä ‘êF<äT˝ÀH˚ ÁyêXÊs¡T Áô|dæ&+Ó ≥T>±s¡T.
Ä ôV≤&Üàdüsº T¡ Á¬ød’ eÔü ⁄&ÉT. ù|s¡T »ø£sj¡ T· ´. bÕ|ü+, ;<äyê&É÷, uÛj
Ñ T· düT&ú ÷É qT.
Áô|dæ&+Ó ≥T >±] ñ‘·sÔ T¡ e⁄ rdüTø=ì Á>±eT+˝À |ü~eT+~ ô|<ä\› ≈£L #·÷|æ, ‘·˝≤ø=+#Ó
154 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#·+<ëy˚dæ düV‰ü j·T+ #˚jT· e\dæ+<äì ø√sê&ÉT »ø£sj ¡ T· ´. á Äs√>∑ýêsê\÷, y˚&TÉ ø£\÷,
M{Ï ñ|üj÷Ó >±\÷ yêfi¯fl ø£+‘·>± ns¡yú TÓ HÆ ê ø±ø£b˛sTTHê, @yÓ÷ |æ\ø¢ ±j·T\ #˚‘·
Ä≥˝≤&ç+∫ ãVüQeT‘·T*kÕÔqì n+≥THêï&ÉT nj·Týês¡T nì, |ü~eT+~ ø±|ü⁄\÷,
Áu≤Vü≤à\÷, Á>±e÷~Ûø±s¡÷¢ ø£*dæ #·+<ë\T y˚d,æ z sTTs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T »eT#˚d,æ
n‘·ì #˚‹˝À ô|{≤ºsT¡ .
dü÷ÿfi¯fl &ç|º” ÇHéôdŒø£sº T¡ qT |æ\T#·Tø=ìe∫Ã, Äj·Tq düeTø£+å ˝ÀH˚ |æ\ø¢ ±j·T\#˚‘·
ns¡yTÓ \Æ T |üsT¡ >∑T, q÷s¡T>∑C≤\ q&Éø,£ m≈£îÿe m‘·TÔ m>∑s&¡ +É , m≈£îÿe bı&ÉT>∑T <ä÷ø£&+É ,
ã\¢\øÏ+<ä ø±fi¯fl≈£î >√‘ê\T ø£≥Tºø=ì q&Ée&É+, øÏ+<ä #·*q¢ |ü⁄e⁄«˝Ò] ≈£î|üŒ>± ô|≥º&+É
` ˇø£ s¡øy£ T˚ $T{Ï— |ü≥ïyêdü|⁄ü ã&ÉT\˝À Ä&ç+#˚ Ä≥\˙ï |æ\ø¢ ±j·T\#˚‘· Ä&ç+∫,
Ä≥˝À¢ >¬ \Tbı+~q |æ\ø¢ ±j·T\≈£î ˇø£]øÏ dü÷≥TπødüT, Ç+ø=ø£]øÏ {≤]Ã˝…≥’ T, eTs=ø£]øÏ
ô|<äô› dE’ »bÕqT n<ä+› , Ç+ø=ø£]øÏ bòÂHéfH… ùé |Hê, y˚s=ø£]øÏ düãT“ ô|{Ï,º Ç+ø=ø£]øÏ
>=&ÉT>∑T ` Ç{≤¢>π ‘·˝≤ ˇø£ edüTeÔ ⁄ ãVüQeTr\T sTT#êÃ&ÉT.
ø±ì Ä sêÁ‹πø Á>±eT+˝À n\¢ø˝£ À¢\+ ãj·T\T<˚]+~.
Ä≥˝À¢ >¬ *∫ ãVüQeT‘·T\T rdüTø=qï |æ\ø¢ ±j·T\+<äs÷¡ ` ˇø£&TÉ #êø£*yê&ÉT,
Ç+ø=ø£&ÉT eT+>∑*yê&ÉT. eTs=ø£&ÉT y=&˚¶yê&ÉT.j·÷Hê~yê&ÉT, kÕ*yêfi¯fl|æ\¢,
≈£îeTà]yêfi¯fl |æ\¢ ` á s¡ø+£ >± n+<äs÷¡ ;<äyêfi¯fl |æ\ø¢ ±j·T˝Ò. Á>±eT+˝À &ÉãT“>∑\
yêfi¯Sfl, >=|üŒ yêfi¯Sfl, |ü\T≈£îã&ç >∑\ yêfi¯Sfl sTT∫Ãq &ÉãT“‘√ edüTeÔ ⁄\T ø=q&ÉeT÷,
Ä edüTeÔ ⁄\T ∫es¡≈î£ yêfi¯fl #˚‹øÏ+<ä ˙fi¯ófl‘êπ> HÍø£s¢¡ |æ\ø¢ ±j·T ˝…‘T· øÔ =ì b˛e&ÉeT÷
»]–+~.
Á>±eTdüTú\T ≈£î‘·≈£î‘· ñ&çøÏb˛‘·THêïs¡T. ‘·eT |æ\¢ø±j·T\≈£î ekÕÔj·TqTø=qï
edüTeÔ ⁄\˙ï ≈£L{Ïø° >∑T&É≈¶ L£ yÓTT>∑+ yê∫q <ä]Á<äJe⁄\ dü+‘êq+ m‘·TøÔ =ì b˛j·÷s¡T.
n+<äT˝À ‘·eT dü«Á>±eT+˝À, ‘·eT ø£fi¯fl jÓT<äT≥ ‘Ó\¢yê]˝ÒùdÔ ‘·eT #Ó|ü#˚‘·T˝À¢
ñ+&ç, ‘·eTøÏ+<ä ‘êuÒ<ëØ |üì#˚ùd HÍø£s¢¡ _&É\¶ ≈£î ãVüQeT‘·T\÷. ‘·eT _&É\¶ ≈£î
y=]ƒ#‘˚ \· ÷q÷! ô|<äs¬› &ç>¶ ±] nu≤“sTT ˇø£fÒ >√\! ø£sD¡ +>±] nu≤“sTT Ç+{À¢ yêfi¯flì
ì\eìe«&É+ ˝Ò<Tä . kÕ˝…yêfi¯fl øÏ∫Ãq n<ä+› ‘Ó∫Ã HêøÏkÕÔyê, #·kÕÔyê nì ø±X¯jT· ´
≈£L‘·Ts¡T ˇø£fÒ @&ÉT|ü⁄! Ç+‘Ó+<äT≈£î, #êø£* yêfi¯ófl, eT+>∑*yêfi¯Sfl, ≈£îeTà]yêfi¯Sfl
n+<äs÷¡ dü+‘√wü+‘√ bı+–b˛‘·÷ |ü+&É>∑ #˚dTü ≈£î+≥÷ ñ+fÒ ô|<äÁ› >±eTdüT\ú Çfi¯fl˝À¢
Ä s√E s√»+‘ê m+&É>\∑ ÷, ñ|üyêkÕ\÷q÷!
ôV≤&ÉTe¶ ÷düsº T¡ »ø£sj
¡ T· ´ ø±e˝…qì yêfi¯fl+<ä]ø° á nee÷q+ #˚XÊ&Éì yêfi¯fl
qeTàø£+. }fiÀfl ô|<ä›\qTø=H˚ |ü~eT+B #˚] ≈£L&Éã\T≈£îÿHêïs¡T. Ä eTsêï&ÉT
ñ<äj·÷H˚ï MT{Ï+>∑Tô|{Ïº »ø£s¡j·T´qT |æ*|æ+∫, ªªe÷ <ä>∑Zs¡ &ÉãT“\T <ä+&ç,
{≤]Ã˝…’≥T 155
}fiÀflyêfi¯fløÏ |ü+C≤s¡+ #˚kÕÔyê? Ç+‘· ‘·\bı>∑sê ˙≈£î? e÷ &ÉãT“‘√ ø=qï edüTeÔ ⁄\T
eT∞fl yê|üdTü rdüTø=ì e∫Ã, e÷ |æ\ø¢ ±j·T\≈£î |ü+∫ô|&ÉT‘êyê, ˝Òø£ ìqTï |ü≥Tºø=ì
yÓT‘·>Ô ± ‘·qïeT+{≤yêμμ nì |ü~eT+B ø£dÔ” #˚XÊs¡T.
»ø£sj ¡ T· ´ >∑&>É &∑ ˝É ≤&çb˛j·÷&ÉT. ˇ+≥]>±&ÉT. n~ Á>±eT+˝À ô|<ä|› ⁄ü \T\qTø=H˚
yêfi¯fl+<äs÷¡ #˚] #˚dqæ |ü+#êj·Tr. n~>±ø£, |ü_≈¢ î£ MT{Ï+>∑T˝À &ç|º” sTTHéôdŒø£sº T¡ >±]
düeTø£å+˝À |ü+∫ô|{Ïºq ãVüQeT‹ edüTÔe⁄\T ` yê{Ïì eT∞fl ‘êqT Áô|’y˚≥T>±
}&Éus… T¡ ø√ÿ e#·TÃHê? á dü+>∑‹ õ˝≤¢ uÀs¡T¶ Áô|dæ&+Ó ≥T>±]øÏ ‘Ó*ùdÔ ‘·q HÍø£ØøÏ
yÓ÷dü+ ø£<÷ä ? eT] rdüT≈£îsêø£b˛‘˚ Á>±eTdüT\ú T Áã‘·øì£ kÕÔsê?
>∑+&Éø‘£ sÔÓ ¡ #·T≥Tºø=qï≥Tºqï~ n‘·>±&çø.Ï
»ø£sj ¡ T· ´ nfÒº Ä˝À∫+∫, ªªkÕ«MT! MT≈£î <äD+í ô|≥Tº‘ê. á ãVüQeT‘·T*∫Ãq
edüTeÔ ⁄\T yê|üdTü rdüTø=ì e#˚Ã|üì Hê HÓ‹qÔ ô|≥ºø+£ &ç. MTs¡+<äs÷¡ #˚] Hê MT<ä
H˚s+¡ ô|{≤ºsT¡ ø±ã{Ï,º Hê dü«+‘· &ÉãT“‘√ Ä edüTeÔ ⁄\T eTfi≤fl ø=‘·$Ô ø=ì MT≈£î
Ç#·TÃø=+{≤qT. n+‘· e÷Á‘·+ <äjT· ô|≥º+&çμμ nì yêfi¯fl ø±fi¯ó¢ |ü≥Tºø=Hêï&ÉT.
ø±ì, yês¡+‘ê ô|<äe› TqTwüß´\T ` ˇ|üø=+{≤sê yês¡T? »ø£sj ¡ T· ´ m+‘· #Ó|Œæ Hê,
mìï$<Ûë\ ÁbÕ]ú+∫Hê, ªªÄ edüTÔe⁄\T Ä |æ\¢ø±j·T\ <ä>∑Zs¡ ñ+&É&ÜìøÏ e÷Á‘·+
M\T˝Ò<Tä . b˛sTT ˙e⁄ yê|üdTü rdüTø=ì ekÕÔyêsêyê?μμ nì yêfi¯ófl ìø£ÿ∫Ã #˚XÊs¡T.
»ø£sj ¡ T· ´≈£î ~≈£îÿ‘√#·ø,£ Ä yÓfifl¯ &É+ yÓfifl¯ &É+ mø±jÓTøÏ õ˝≤¢uÀs¡T¶ Áô|dæ&+Ó ≥T
<ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl, »]–q $wüjT· eT+‘ê Äj·Tq‘√ eTq$ #˚dTü ø=ì, s¡ø+åÏ #·+&Éì Äj·Tq
ø±fi¯flMT<ä |ü&Ü¶&TÉ .
Ä Áô|dæ&+Ó ≥T nkÕ<ÛTä ´&ÉT, sê»ø°jT· y˚‘—Ô· <ä÷sê˝À#·q|üsT¡ &ÉT— eTT+<äT dü+e‘·‡s¡+
sêuÀj˚T mìïø£˝À¢ XÊdüqdüuÛÑøÏ ≈£L&Ü ì\ã&Ü\ì #·÷düTÔHêï&ÉT. »ø£s¡j·T´
#Ó|ü ≈£îqï<ä+‘ê $ì ªªH˚qT sπ |ü⁄ MT Á>±e÷ìøÏ e∫Ã, Á>±eTdüT\ú ‘√ dü«j·T+>± e÷{≤&ç
eéVü‰s¡+ |ü]cÕÿs¡+ #˚kÕÔ. ˙πø+ uÛj Ñ T· +˝Ò<Tä , bıμμeTàHêï&ÉT.
»ø£s¡j·T´ Áô|dæ&Ó+≥T <ä>∑Zs¡≈£î b˛sTTq dü+>∑‹ Á>±eTdüTú\T≈£î ‘Ó*dæ, yêfi¯ófl
yÓ+≥H˚ ãVüQeT‘·T\T BdüTø=qï |æ\ø¢ ±j·T\ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT s¡#Ã· ≈£î |æ*|æ+∫, u…~]+∫,
yêfi¯fl <ä–sZ ¡ edüTeÔ ⁄\˙ï yê|üdTü rdüTø=ì, ô|<äs¬› &ç¶ kÕ«BÛq+˝À ô|≥Tºø=Hêïs¡T.
uÛÑj·T|ü&ç n+<äs¡÷ edüTÔe⁄\T yê|üdüT Ç#êÃs¡T, ø±ì {≤]Ã˝…’≥T rdüTø=qï
#êø£*yêfi¯fl |æ\y¢ ê&ÉT e÷Á‘·+ yê|üdTü Çe«˝Ò<Tä . yê&ç ‘·+Á&ç s¡+>∑+, yÓ÷˝ÒàqT e¬>s’ ê
|ü{≤ï\T ‹]– e∫Ãqyê&ÉT, eTìwæ ` mÁs¡>± H˚Á‘ê\÷ yê&É÷ ÄC≤qTu≤VüQe⁄—
@&É&ÉT>∑T\ m‘·TÔ+{≤&ÉT. #˚‘·T\≈£î eTTs¡T>∑T\T, <ä+&Éø£&çj·T+, nsTT<äT y˚fi¯flø°
ñ+>∑sê\T, yÓTT\≈£î _fi¢̄\ yÓTT\‘ê&ÉT, #Óe⁄\≈£î ‘·yTÓ à≥T¢ ` #·÷&Ü¶ìøÏ eTVü‰ »ãs¡d› >Ô” ±
156 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e⁄+{≤&ÉT. Á>±eTdüTú˝…+‘· u…~]+∫Hê yê&ÉT {≤]Ã˝…’≥T yê|üdüT Çe«≈£î+&Ü
yÓTT+&=&ÉTø¶ =ì ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ô|>’ ±, Ç∫Ãqyêfi¯flì ≈£L&Ü Nyê≥T¢ ô|{Ïº |ü⁄s¬ øÏÿ+#ê&ÉT.
eTs¡THê&ÉT ñ<äjT· + õ˝≤¢uÀs¡T¶ Áô|dæ&+Ó ≥T >±s¡T Á>±e÷ìøÏ e#˚Ães¡≈î£ edüTeÔ ⁄\T
#˚C≤] yê|üdTü sTT∫Ãq yêfi¯Sfl, yêfi¯fl ã+<ÛTä e⁄\÷, #êø£*yêfi¯Sfl yÓTT<ä˝q’… n\>±»q+
n+<äs÷¡ j˚TuÛsÑ TTeT+~ ‘√&ÉsTT, ô|<äs¬› &ç¶ sTT+{ÏMT<ä |ü&,ç ªª#êø£*yê&ÉT edüTeÔ ⁄
Çe«ì<˚ y˚TeTT e÷Á‘·+ yê|üdTü ÇkÕÔe÷? e÷ edüTeÔ ⁄\T e÷øÏ∫Ã y˚jT· e\dæ+<äμμ<äì
ø£Ás¡\÷ ø£‘T· \Ô ÷ |ü≥Tº≈î£ ‘·j÷· s¡j÷· s¡T.
Ç+‘·˝À õ˝≤¢ uÀs¡T¶ Áô|dæ&Ó+≥T>±s¡T sê>±H˚ yê]ì ô|<ä›¬s&ç¶ sTT+{ÏøÏ
|æ\T#·T≈£îø=ìb˛sTT ãdü #˚sTT+#ês¡T.
|ü~>∑+≥\ <ëø± me¬ses¡T @y˚T$T e÷{≤¢&ÉTø=Hêïs√ n+‘ê >√|ü´+>±
»]–b˛sTT+~. |ü<øä =+&ÉT >∑+≥\≈£î ø±¬søÏÿ ôV≤&é ø±«s¡sº T¡ ‡≈£î #·ø±ÿ yÓ[flb˛j·÷&ÉT
Áô|dæ&Ó+≥T.
s¡+>∑+ #êø£*yê&ç VüQcÕØ #·÷#·Tø=ì n\>±»qeT+‘ê @ø£yÓTÆ q&ÉTeTT\T
_–düTHÔ êïs¡T. ô|<äs¬› &ç¶ M~Û˝ÀøÏ sêe&É+ e÷H˚dæ s¡V≤ü dü´+>± e÷\yêfi¯fl≈£î #Ó|Œæ |ü+|æ,
ø£\T¢b˛kÕÔq˙, &ÉãT“*kÕÔq˙ uÒsê\T #˚dTü HÔ êï&ÉT.
eéVü‰s¡+ eTT~] ø=≥Tºø√e&É+ <ëø± e#˚Ães¡≈î£ , eTTqdüãT ø£sD¡ ≤\T #·\>¢ ±
‘·|ü ø=ì, Á>±eT|ü]dæ‘ú T· \T b˛©düTyê]øÏ, y˚TõÁùd≥º Tø° ]b˛s¡Tº |ü+|æ+#ês¡T.
Á>±eT+˝À nsTT‘˚ »ø£sj ¡ T· ´ Á|ükÕÔeq eT∞fl @$T˝Ò<Tä ø±ì, Á>±eTdüT\ú ‘√ e÷{≤&ç
Áô|dæ&+Ó ≥T>±s¡T yÓ[flb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· ˇø£Hê{Ï ñ<äjT· + »ø£sj ¡ T· ´≈£î b˛düT˝º À z
ø£es¡T e∫Ã+~. n~ ∫+∫#·÷ùdÔ Ç{≤¢ ñ+~:
ªªõ˝≤¢ uÀs¡T¶ Ä|òd” Tü , ‘˚.16`11`38
ñ‘·Ôs¡T«
Ç{°e\ MT Á>±eT+˝À »]–q Äs√>∑´ •X¯óyês¡ y˚&TÉ ø£\ dü+<äs“¡ +¤ ˝À MTs¡T
nC≤Á>∑‘>Ô· ± Á|üe]Ô+∫, Á>±eT+˝À nqedüsy¡ TÓ qÆ ø£\‘·\÷, bÕØº\÷ ô|+∫, bÕsƒX¡ Ê\
|ü⁄s√_Ûeè~Δøπ >±ø£, Á>±eT |ü⁄s√_Ûeè~ΔøÏ ≈£L&Ü uÛ+Ñ >∑øs£ +¡ >± q&É#T· ø=qï+<äTe\¢ MTs¡T
dü÷ÿ\T {°#·s¡T>± ñ+&É&ÜìøÏ nqs¡TΩ\ì rsêàì+∫, MT dü+C≤sTTw”‘√ ì$T‘·Ô+
˝Ò≈î£ +&ÜH˚ $TeTà*ï á ‘˚B \>±j·T‘·T HÍø£ØqT+&ç ãs¡sÔ |¡ ⁄ü #˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
(dü+) >∑+≥j·T´,
Áô|dæ&Ó+≥T.
{≤]Ã˝…’≥T 157
Ä#·+≥ C≤qøÏsêyéT
(1903 ` 1994)
uÛ≤e⁄≈£î\T, ∫Á‘ø· ±s¡T\T, $eTs¡Ù≈£î\T. ø±\Œìø£

Á|ü|ü+#·+˝À, yêdüÔe »>∑‘·TÔ˝À düe÷H√‘ê‡Vü≤+‘√
$Vü≤]+#·>\∑ kÕVæ≤‘·´ ã+<ÛTä e⁄. yêdüe Ô yÓTq
Æ | Á < ü ëÛ q
dü+|òüT≥q\≈£î, ø£<∏ä≈£L ø±yê*‡q+‘· }Vü≤ ø£*|æ,
ø£ fi ≤‘· à ø£ + >± ø£ < ∏ ä \ T Á y êj· T TfÒ M] Á | ü ‘ ˚ ´ ø£ ‘ · .
kÕ«qTuÛÑeeT÷, ìC≤sTTr ` Çy˚ s¡#·q≈£î $\Te
ìkÕÔjT· ì qeTTà‘ês¡T. ‹s¡T|ü‹˝À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : Hê düàè‹|ü<∏ä+˝À, kÕ>∑T‘·Tqï j·÷Á‘·.
(¬s+&ÉT uÛ≤>±\T)
158 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘√≥e÷*
ªªìqï sêÁ‹ $|üØ‘·+>± >±©, yêq! yÓTTø£ÿ\˙ï n\¢˝≤¢&ç b˛j·÷sTT.... m˝≤¢
zs¡TÃø√>∑*>±jÓ÷ n+‘· Vü≤+>±e÷!... e÷<ÛMä \‘· H˚\≈£î ˇ]–b˛sTT+~. ∫Á‘·+,
mìï |üsê´j·÷\T Á|üj·T‹ï+∫Hê r>∑e÷$T&ç MT~øÏ ÁbÕø£˝Òø£b˛‘√+~!...μμ
nqT≈£î+≥THêï&ÉT ‘√≥e÷*....
ªªne⁄qT ` e÷yê&˚μμ
‘√≥e÷* ‘·\jÓT‹Ô #·÷#ê&ÉT! ô|<ä› e÷* ‘·q ‘·+Á&û, Á|üøÿ£ H˚ <˚e‘êÁd”!Ô .....
<˚e‘êÁd”Ô!....
Ç+‘·{À¢øÏ Hπ̊s&ÉT #Ó≥Tº <ä>sZ∑ ¡ ˝Ò><∑ ÷ä &É ªn+u≤μ nq&É+ $ì ªªÇ|ü&˚ ekÕÔqTμμ
n+≥÷ yÓ[flb˛j·÷&ÉT ô|<äe› ÷*.... <˚e‘ê Ád”Ô ‘√≥e÷*ì düMT|æ+∫+~. n‘·&TÉ
ÄyÓTøπ dæ n˝≤¢>π #·÷düTHÔ êï&ÉT ` nìy˚Twüß&Ó.’
ªªsêÁ‹ m+‘· >±*!μμ n+~.
‘√≥e÷* ñ*øÏÿ|ü&Ü¶&TÉ . <˚e‘ê Ád”øÔ Ï eTq e÷≥\T e#·TÃ!
ø±ì, ‘·q≈£î e÷≥\T sê˝Ò"
ªªHê≈£î uÛj Ñ T· y˚Tdæ+~!μμ n+~.
ªªuÛj
Ñ T· yÓT+<äT≈£L?μμ n+<ëeTqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì ÄyÓT ø£fifl¯ qT #·÷dü÷Ô e÷≥\T
eTs¡∫b˛j·÷&ÉT ‘√≥e÷*!
H˚\MT<ä yê*q r>∑qT ˝ÒeHÓ‘T· ‘Ô ÷· ªªìqï{Ï >±*ø±? .... bÕ|üeTTμμ n+~.
n‘·ìøÏ ákÕ] e÷≥\T e#êÃsTT. ªªne⁄qT. ìqï{Ï >±*πøμμ nHêï&ÉT. ø±ì ‘·q
e÷≥\T ‘·qøπ $qã&É˝"Ò !!
ÄyÓT, ªª@B! ákÕ] #·÷<ë›eT.... Ç≥Tì+∫.... á |ü\e Ädüsê #˚ùd.Ô ..μμ
‘√≥e÷* 159
Ç<äs› ÷¡ ø£*dæ e÷<ÛMä \‘·qT #Ó≥Tºô|ø’ Ï møÏÿ+#ês¡T.
á e÷Á‘êìπø n\dæb˛sTT+~ ÄyÓT.
n‹ düTìï‘·yTÓ qÆ y˚fifl¯ ≈£î n+{Ïq ÇdüTø£ øπ dæ #·÷dü÷Ô <Û>ä <∑ >äÛ ˝∑ ≤&˚ nÁuÛøÑ |£ ⁄ü sπ DTe⁄ì
n‘·ì #˚‹øÏ n+{Ï+∫ ªã+>±s¡+!μ n+~ nãT“s¡bÕ≥T n_ÛqsTTdü÷!Ô
‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ |ò≈ü î£ ÿq qyê«&ÉT n‘·qT. Äy˚T q$«+~. Ç<äs› ÷¡ ø£*dæ
eT∞fl qyê«s¡T...
ªªÄ yê>∑T˝À ˙fi¯ófl eT+∫y˚Hê?μμ n+~.
ªªy˚TeTT ‘êπ> ˙fi‚fl n$μμ nHêï&ÉT. ákÕ] ‘·q e÷≥\T ‘·q≈£î ≈£L&Ü $qã&Ü¶sTT.
ÄyÓT ‘√erj·T>± Ç<äs› ÷¡ yê>∑Tøπ dæ q&É#ês¡T.

ÄyÓT sê»≈£îe÷] ªñcÕu≤\μ n˙, ‘√≥\Hêï, |ü⁄e⁄«\Hêï ‘·>ì∑ düs<¡ ë n˙
‘·sê«‘· #ÓbÕŒ&ÉT ô|<äe› ÷* ø=&ÉT≈£î‘√ ` ªã+>±s¡T ‘·*μ¢ nHêï&ÉT ô|<äe› ÷*.
Á|ü‹ ñ<äj·T+ ñcÕu≤˝≤, ‘·q÷ ø£\TdüT≈£î+≥÷+&˚yês¡T. }]∫e] ø=+&É
#Ó]j·T˝Àì Ä ‘√≥˝À kÕj·T+Á‘·+ |üPj·T&Éy˚T n\yêf…Æq |ü⁄e⁄«\qT y˚≈£îeH˚
y˚T\Tø√e&É+ H˚sêŒ&ÉT n‘·qT ÄyÓTø√düeTì....
ñ<äj÷· ì ø√ $+‘·sø¡ +£ >± n*¢ e⁄+#˚yê&ÉT <ä+&É\T ÄyÓT ø√düeTì ` ‘√≥e÷*.

Ä≈£î\ dü+<äT\ qT+∫ ‘√eCÒdTü ≈£îì edü÷Ô e⁄qï @≥yê\T dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\‘√
yê>∑T ˇ&ÉT¶q ÇdüTø£>∑÷fi¯ófl ø£≥Tº≈£îH˚yês¡T yê]<ä›s¡÷. ˇø£kÕ] ÇdüTø£ >∑÷&ÉT‘√
Ä&ÉT≈£î+≥÷e⁄+fÒ ÄyÓT #˚‹ ñ+>∑s+¡ n‘·ì #˚‹˝ÀøÏ e∫Ã+~. n‘·&TÉ nÁ|üjT· ‘·ï+>±
ñ+>∑sêìï ø£fifl¯ ø£<Tä ø› =ì ÄyÓT øÏe«uÀj·÷&ÉT.
sê»≈£îe÷] ‘√≥e÷* Áy˚*ì ‘=&ç–+~. yÓ\˝Òì |ü⁄wü´sê>∑+ ‘ê|æq ‘·q
eTT<äT›≥T+>∑s¡eTT.

ñ+>∑s+¡ n+<ëìøÏ eTT]dæb˛‘·÷ e⁄qï ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ Ä kÕj·T+Á‘·+ ô|<äe› ÷*
ªHêj·THêμ nì j˚T<√ #Ó|üŒuÀj·÷&ÉT. ø±ì |ü⁄wü´sê>∑|ü⁄ ø±+‹ì Á|ü‹|òü*dü÷Ôe⁄qï
ø=&ÉT≈£î ø£qTï\˝Àì ñ‘ê‡Vü≤+ #·÷∫ ‘·\e+#·T≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT ô|<äe› ÷*. Äe⁄*ï
bÕ\T |æ‘ø· &£ ÜìøÏ.
sπ |ü⁄ Ábı<äTq› ≈£î @ j˚T |ü⁄e⁄«\T $&ÉTkÕÔj÷Ó #·÷&É&+É ø√dü+ |üP\ #Ó≥˝¢ ÀøÏ
yÓfi≤fl&ÉT ‘√≥e÷*!
160 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

–Ás¡Tq ‹]–b˛j·÷sTT ãTT‘·Te⁄\T. dü+ô|+>∑\T, >√]+≥\T, C≤E\T, eT˝…\¢ T,
yÓTT>∑*|ü⁄e⁄«\T, bÕ]C≤‘ê\T, #êeT+‘·T\T, ã+‹|ü⁄e⁄«\÷ ` eTfi≤fl dü+ô|+>∑\T
e#êÃsTT. ‘√≥e÷* ñ‘ê‡Vü≤+ n‹X¯sTT+∫q ø=B› ô|<äe› ÷* ‘·+Á&ç uÛj Ñ T· + eT]+‘Ó+’ ~.
yÓX’ ÊK bÂs¡$í T. ø±düÔ m+&É m≈£îÿyÓq’ +<äTe\¢ XÀwæ*q¢ #Ó≥˙¢ ï #·+Á<√<äjT· eTj˚T´dü]øÏ
ªªneTàj·T´μμ n+≥÷ Ä #·\<¢ Hä êìøÏ ÄkÕ«~düTHÔ êïsTT.
yê>∑T ˇ&ÉTq¶ ≈£Ls¡TÃì á |æ&øç {Ï ˝Ï À ÇdüTø£ Ä |æ&øç {Ï ˝Ï À b˛düT≈£î+≥÷ e⁄qï
‘√≥e÷* yÓqTø£ n+<Ó\ #·|ü &ÉT $ì n~]|ü&Ü¶&TÉ . #·+Á<äøsÏ D¡ ≤\˝À |ü]#ê]ø£
eTT≈£îÿq q‘·TÔ ‘·fió¯ ≈£îÿeT+~. n‘·qT ˝Ò∫ qT+#·Tì ` ªªmes¡T? nHêï&ÉT. ªª<˚$>±]
ôd\yÓ+’ ~μμ n+~ |ü]#ê]ø£.... <˚....$....>±.....]..ôd\e⁄!.... sê»≈£îe÷] ‘·qø√dü+
ø£ãTs¡T |ü+|æ+~.
ªª<äøDåÏ |ü⁄ ‘·\T|ü⁄ rdæe⁄+≥T+~ ` nø£ÿ&É H˚qT+{≤qTμμ n+~ |ü]#ê]ø£. yÓHïÓ \
Äø±X¯eT+‘ê Äe]+∫+~.
‘√≥˝Àì |ü⁄e⁄«\˙ï ø√XÊ&ÉT ‘√≥e÷* ` $&ç∫q$, $&ÉTdü÷eÔ ⁄qï$, ø£Då +˝À
≈£LsêÃ&ÉT eTìwæ bı&ÉT>∑Tq <ä+&É. Ä yêdüq≈£î ìÁ<äb˛‘·÷ e⁄qï ‘·TyÓTà<ä\˙ï ˝Ò#êsTT
`yÓHïÓ \ #·÷dæ eT∞fl ì<äTs› b¡ ˛j·÷sTT.
<√dæ*˝À e÷\ qT+#·Tø=ì m<äT≥ ì\ã&É¶ ø=&ÉT≈£îqT #·÷∫ ‘·+Á&ç @<√
#Ó|Œü uÀj·÷&ÉT. ø±ì, ªªHêj·THêμμ nì }s¡T≈£îHêï&ÉT...... ‘·+Á&ç @<√ #ÓãT‘·THêï&Éì
ÄbÕ´j·T+‘√ $Hê\qT ø=qï ø=&ÉT≈£î ‘·+Á&ç ‘·\e+#·Tø√e&É+ #·÷∫, e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü
≈£î{°s¡+˝À+∫ ãj·T\T<˚sê&ÉT. e\|ü⁄ ‘=+<äs¡˝À <ë«s¡+ e<ä› ‘·\e+#·&É+
eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. #·÷s¡T sƒ+¡ >∑TeTì ‘·\≈£î ‘·–*+~.
ªª<Óã“ ‘·–*+<ë Hêj·THê?μμ nì <ä>sZ∑ >¡ ±, ø£+>±s¡T>± ô|<äe› ÷*..... ªª˝Ò<Tä
HêHêïμμ nì ‘·«s¡‘«· s¡>± q&ç#ê&ÉT ‘√≥e÷*.
‘√≥ ne‘·* ø£+#Ó<ëø±, ì<äs› ¡ ø£fifl¯ ‘√H˚ ô|+|ü⁄&ÉT ˝Ò&ç n‘·ìï kÕ>∑q+|æ+~.
Ç+‘·ùd|üP |æ+&Üs¡ uÀdæq≥Tº yÓHïÓ \ ø±dæq #·+Á<äT&ÉT ‘√≥e÷* ø√≥ <ë«s¡+
#π̊sdü]øÏ q\¢yT˚ |òTü + yÓqTø£ <ë≈£îÿHêï&ÉT. Nø£{˝Ï ÀH˚ ø√≥˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT ‘√≥e÷*
` <äøDåÏ |ü⁄ y˚|⁄ü qT+∫ |ü]#ê]ø£ ‘√e #·÷|æ+~.
Ä ìs¡q® Á|ü<X˚ +¯ ˝À n‘·ì >∑T+&Ó <ä&<É &ä É ‘·|Œü y˚sT¡ X¯ã+› ˝Ò<Tä . yÓTT>∑kÕ\
ne‘·\ #·\Tesê‹ #·|Œü s¡+. Ä ne‘·\ $XÊ\yÓTqÆ yÓT≥T¢, yÓT≥¢ô|q’ m&ÉeT yÓ|’ ⁄ü qT+∫
$+‘· q–w”‘√ y˚sTT dü+Ô uÛ≤\ ÁbÕø±s¡+. n+‘·T ˝Ò<ë nqT≈£îqï Ä ÁbÕø±s¡+ ∫es¡,
B|ü|ü⁄ yÓ\T‘·Ts¡T. ≈£î&çy˚|ü⁄>± ô|<ä› >∑~..... n>∑s¡T yêdüq.... bı>∑˝Òì <Ûä÷eTe⁄
yê‘êes¡D+.
‘√≥e÷* 161
ne‘·\y˚|⁄ü >√&Ée<ä› øÏ{øÏ ø° Ï Á|üøÿ£ >± eTìwæ ì\Te⁄q ô|<äô› de÷à!..... dü+ô|+>∑
q÷HÓ B|ü+...... ì\Te⁄≥<ä+› , m<äT≥ <˚e‘ê Ád”Ô ` ø±<äT, ñcÕu≤\! ‘êqT ‘Ó#Ã˚
<ä+&É\T düe]+#·Tø√&É+ ø√dü+ »&É n\T¢≈î£ +≥÷+~.
‘√≥e÷* >∑T+&Ó Ä–b˛sTT+~. #·÷|ü⁄\T ‘·qy˚ ø±ì, n&ÉT>∑T\T ‘·q$ ø±<äT.
ÄyÓT yÓqTø£qT+∫ ÄyÓT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚sêÃsTT jÓTe] bÕ<äeTT˝À n‘·ìì.
ÄyÓT ‹]– #·÷∫+~. n|ü]$T‘·yTÓ qÆ dü+‘√wü+‘√ ÄyÓT >∑T˝≤; ô|<äe⁄\T s¡e+‘·
$&çe&Ü¶sTT. ˝Ò‘· ‘·eT\bÕ≈£î m&É+>±. ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ eTT+<äT≈£î #ê∫ <ä+&É
n+<äT≈£î+~..... eTãT“ #ê≥TqT+∫ e∫Ãq #·+Á<äT&ÉT yê] ì<ä]› ˙ ˇø£ÿ ø£Då +˝À
yÓHïÓ \ ø±+‹˝À eTT+#Ó‹Ô eTfi≤fl e÷j·TyÓTbÆ ˛j·÷&ÉT.
Á|üøÿ£ q ‘·\T|ü⁄ ‘Ós∫¡ q X¯ã+› ..... BbÕ\ yÓ\T‘·Ts¡T..... mH√ï ø£+sƒê\ <Û«ä ì.....
sê»e÷‘·! sê≈£îe÷s¡T&ÉT!!
‘√≥e÷* ø£<\ä ˝Ò<Tä .
ªªme]‘·qT?μμ nqï sê»e÷‘· Á|üXï¯ .
<ä÷sêq |ü]yês¡|⁄ü >∑Tdü>T∑ dü\T.
‘√≥e÷* ø£<\ä ˝Ò<Tä . ÄyÓT ø£qTï\˝ÀøÏ n˝≤¢>π #·÷düTHÔ êï&ÉT.
sê»e÷‘· ≈£L‘·Ts¡T uÛTÑ C≤q #˚sTTe⁄+∫ eTfi≤fl n+~! ªªme]‘·qT?μμ
ªªmes¡T qTe⁄«? e÷{≤¢&yÉ $˚ T!μμ ` meØ e÷≥\T? ñcÕu≤˝Ò! ñcÕu≤˝Ò! (_>∑sZ >¡ ±)
ªªmes¡TqTe⁄«? mes¡T qTe⁄«?μμ
ªªmes¡T qTe⁄«!μμ nì bÕ\>∑#Ã· +¤ ‘ê Á|ü‹<Û«ä ì+∫+~— ` ‘√≥e÷* ø£<\ä ˝Ò<Tä .
sê»≈£îe÷s¡T&ÉT z n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î e#êÃ&ÉT.
ñcÕu≤\ #˚‹˝Àì <ä+&ÉqT #·÷∫q sê»e÷‘· e&çe&ç>± ø=&ÉT≈£î <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã,
n‘·ì #ÓsTT´ |ü≥Tº≈î£ +~. Ä>∑+‘·≈î£ ì yÓ|’ ⁄ü #·÷∫ yÓ[flbıeTàì ôd>’ ∑ #˚d+æ ~.
ñcÕu≤\ ‘·\e+#·T≈£î+~.

Ç+<ëø£{Ï q\¢yT˚ |òTü + sTT|ü&ÉT ˝Ò<Tä .... #·+Á<äTì˝Àì eT#·Ãe÷Á‘·+ yÓ+&ç |üfiflË eTT
n+‘ê Äe]+∫+~....
ì<äTs› ø¡ fi£ fl¯ ‘√H˚ ô|+|ü⁄&ÉT ˝Ò&ç ‘√≥e÷*ì ‘√≥˝ÀìøÏ ÄVü‰«ì+∫+~. ø=&ÉT≈£î
ø√dü+ ‘·+Á&ç y˚T\Tø=H˚ e⁄Hêï&ÉT....uÛ÷Ñ $T˝ÀøÏ ≈£î+#·T≈£îb˛‘·÷ e∫Ãq ‘√≥ e÷*ì
‘·+Á&ç dü+~≥˝À rdüT≈£îHêï&ÉT. ªªHêj·THê!μμ nHêï&ÉT ` Çø£ e÷{≤¢&˝É øÒ b£ ˛j·÷&ÉT.
162 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘·q ‘√≥˝Àì |ü⁄e⁄«\˙ï ìÁ<äb˛‘êsTT.... ‘·q ‘√≥˝Àì |ü≈îå£ \˙ï ìÁ<äb˛‘êsTT....
y˚T\Tø=ì y˚T\Tø=ì, ô|+|ü⁄&ÉT˝Ò&û n‘·ì bÕ<ë\MT<ä ‘·\yê*Ã ìÁ<äb˛‘·T+~...
ø±ì, ‘√≥e÷*øÏ e÷Á‘·+ ì<äTs› ¡ ˝Ò<Tä . ñ<äjT· uÛ≤qTì #·÷dü÷,Ô eÁ»|ü⁄
≥T+>∑s+¡ ‘√ ‘·q mÁs¡ì ø£fió¯ fl ‘·T&ÉT#·T≈£î+{≤&ÉT. Ç|üŒ{Ïø,° m|üŒ{Ïøì° , ‘√≥e÷*!!
2
#·+Á<äTì˝Àì eT#·Ã n˝≤¢ yÓ+&ç|fiü flË eT+‘ê yê´|æ+∫b˛sTTHê Ä sêÁ‹ì mqï{Ïø°
eTs¡Te˝Ò&ÉT ‘√≥e÷*.... ôd\j˚T{Ï ÇdüTø£ ‹HÓï\˝À |æ#·Tø£>∑÷fi¯ófl ø£≥Tº≈£î+≥÷
Ä&ÉT≈£î+≥÷ e⁄+&É>± sê»≈£îe÷¬sÔ ‘·q y˚*ì e⁄+∫q ñ+>∑s+¡ ` eÁ»|ü⁄≥T+>∑s+¡ ,
m+‘· eTs¡∫b˛yê\Hêï, ÄyÓTqT eTs¡∫b˛ìe«<äT.
m+‘√ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT ‘√≥e÷* ‘·+Á&ç ` ô|<ä›e÷* ` ø=&ÉT≈£îqT eTq
Á|ü|+ü #·+˝ÀøÏ eTs¡˝≤Œ\ì. ø±ì, ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ø=&ÉT≈£î |ü\Tø£&TÉ ` ì≥÷ºs¬ Œ’ Hê ˝Ò<Tä .
>∑+≥\ ‘·s¡ã&ç eÁ»|ü⁄≥T+>∑s¡+˝ÀøÏ n˝≤¢π> #·÷dü÷Ô e⁄+{≤&ÉT. ô|<ä›e÷* eTØ
düeTT<ësTT+|ü ã÷ì‘˚, C≤*>± ‘·+Á&çøπ dæ #·÷kÕÔ&TÉ . ªªHêHêï! HêHêï!μμ n+{≤sTT.
ø£&TÉ |ü⁄ #ÓsT¡ ej˚T´≥≥Tº. n‘·ì ø£fió¯ fl. n˝≤¢+≥|ü&ÉT ô|<äe› ÷* eTH√M~Ûì ø±\eTT
Çs¡y’Ó j˚Tfi¯ófl yÓqøÏÿ »]–b˛‘·T+~ ˇø£ÿ |üsT¡ >∑Tq. bı‹Ôfifl¯ ˝Àì |üd≈æ L£ q, |ü⁄]{Ï˝ÀH˚
‘·*ì¢ b˛>=≥Tº≈î£ qï ns¡“≈¤ î£ &ÉT ø£qT|ækÕÔ&TÉ — |üdøæ +£ <äTqT eDÏøπ ‘·q #˚‘T· \˝À ñ+∫,
ª‘·\s¢ TTHê MTπs! ‘·+Á&ÉsTTHê MTπs!μ nqï ÄyÓT ø£&kÉ Õ] e÷≥\T $ì|ækÕÔsTT.....
m+‘√ Áã‹e÷˝≤* nqT≈£î+{≤&ÉT. ªªø£qï ‘·+Á&û! Hê ø√dü+ ` ˙ eTTdü* ‘·+Á&ç
ø√dü+μμ nHê* nqT≈£î+{≤&ÉT.ø±ì, ‘·q z<ës¡TŒ ìÁwüŒjÓ÷»q+ nì ‘Ó\TdüT.
ø±\y˚T e÷HêŒ* á >±j·÷ìï.

eT÷&ÉT sêÁ‹+ãefi¯ófl n˝≤¢>π . ‘·<ø˚ £ <äèwæ‘º √ X¯Sq´+˝ÀøÏ #·÷#ê&ÉT ‘√≥e÷*.
Hê\ZeHê{Ï y˚≈î£ eqT ‘·÷s¡T|ü⁄ ‘Ó\ ‘Ó\yês¡T‘·÷ ñ+&É>±, Ä X¯SqéTe‘·\ @$T
ø£qã&ç+<√, Ä ø±≥Tø£ Nø£{˝Ï À @$T yÓT]dæ+<√ #·≥T≈£îÿq ˝Ò∫ ‘·+Á&ç bÕ<ë\qT
‘êø±&ÉT.
ªªmÁsêe⁄bÕ\T |æ‘>· H∑ ê, HêHêï!μμ nHêï&ÉT.
ô|<äe› ÷* Äq+<ëìøÏ y˚Ts¡˝<Ò Tä . ªªH˚qT |æ‘T· ≈£î‘êqT, qTe⁄« <ä÷&ÉqT e<äT\Tμμ
nHêï&ÉT.
‘√≥e÷* 163
‘·+Á&ç bÕ\T |æ‘T· ≈£î‘·÷ ñ+&É>±, ˝Ò‘· >∑]ø£ ∫>∑Tfi¯ófl ‹ì|ædTü HÔ êï&ÉT <ä÷&É≈î£
‘√≥e÷*. <ä÷&ÉqT n‹ ÄbÕ´j·T+>± eT÷pdü÷Ô e⁄qï >∑+>∑>√e⁄ ø£fió¯ fl <Û>ä <∑ >äÛ ∑
yÓT]dæb˛‘·THêïsTT.
Ä <Û>ä <∑ >äÛ ∑ ‘√≥e÷*øÏ $+‘· #Ó‘’ H· ê´ìï ø£*–+∫q~. ‘·+Á&ç n+~∫Ãq >∑TeTàbÕ\T
ˇø£ÿ _–ì ‘ê–y˚d,æ >∑Tq|ü+, bÕs¡ |ü⁄#·TÃø=ì ‘√≥˝ÀøÏ yÓ[fl b˛j·÷&ÉT ‘√≥e÷*.
<äøDåÏ |ü⁄ yÓ|’ ⁄ü ø£+#Ó |ü&bç ˛sTT+<äì m‹Ô ø£≥&º ÜìøÏ n≥T yÓfi≤fl&ÉT ô|<äe› ÷*.
‘√≥e÷* $T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï+ ˇø£ÿ ns¡>∑&çj·T $ÁX¯$T+#ê&ÉT, n+‘˚! Ábı<äT›
Á>∑T+πø˝À|ü⁄>± |üP\yÓTTø£ÿ\˙ï Á‘·y«˚ XÊ&ÉT. ˇø£ÿ yÓTTø£ÿ ˝Ò<Tä .
e÷\r r>∑ e<ä› e÷Á‘·+ ˇø£ÿ ø£Då + nqTe÷ì+#ê&ÉT. m+‘√ Á|üjT· ‘êïq.
Äy˚fi¯ e÷$T&ç yÓTTø£ÿ ô|’øÏ ‘ê$T<ä›s¡÷ ø£*dæ møÏÿ+∫q r>∑... Ä ø±düÔ|üìπø
n\dæb˛sTT+~ ÄyÓT!
..... ˇø£ÿ <Óã“‘√ ‘Ó–b˛sTT+~ r>∑. ˇø£ÿ >∑Tq|ü|⁄ü b˛≥T‘√ ô|\¢–] e∫Ã+~
y˚sT¡ .
Nø£{|Ï &ü |˚ Œü {ÏøÏ Ä ‘√≥˝À ˇø£ÿ |üP\yÓTTø£ÿ ˝Ò<Tä .

eTs¡THê&ÉT, ‘·+Á&û ø=&ÉT≈£L ø£*dæ X¯óÁuÛ+Ñ >± <äTìïy˚XÊs¡T ‘√≥q+‘ê.
eT÷&ÉTs√E\T Äs¡ì∫Ã, ø=‘·$Ô ‘·T\Ô T #·˝≤¢&TÉ ‘√≥e÷*....
.... ‘·+Á&û ø=&ÉT≈£L ø£*ùd |üì#˚dTü HÔ êïs¡T.... ø£\ùd uÛÀ+ #˚dTü HÔ êïs¡T... ˇø£ÿ
#√≥ |ü&TÉ ≈£î+≥THêïs¡T. ø±ì, eTTø£dÔ ]ü >±H˚ e÷≥\T. ø=&ÉT≈£î eTTU≤q eTTqT|ü{Ï
y˚T|ò÷ü \T ˝Òe⁄. Ä‘·ì ø£fifl¯ ˝À¢ ˇø£ Áø=‘·Ô yÓ\T>∑T.... Vü≤sƒê‘·T>Ô ± #·÷ùdÔ e÷Á‘·+. ‘√≥e÷*
ˇø£ |ü<˚fi¯ófl ô|<ä›sTTq≥Tº e⁄+≥T+~. n‘·&=ø£ jÓ÷–˝≤ ø£q|ü&É‘ê&ÉT Ç|ü&ÉT `
‘·+Á&çøÏ ≈£L&Ü!

eT∞fl |ü⁄qïeT e#˚Ãdü]øÏ ‘√≥+‘ê |ü⁄e⁄«\‘√ ì+&çb˛sTT+~. n˙ï mÁs¡{Ï |ü⁄e⁄«˝Ò.
@ e+ø£ #·÷∫Hê mÁs¡{Ï |ü⁄e⁄«˝Ò ` nB. n|ü&ÉT ‘·–*q >±j·T+˝À+∫ Á<ä$+#Ó
s¡ø£Ô|ü⁄ ms¡T|ü⁄!

á HÓ\s√E\÷ ‘√≥e÷* }s¡Tø√˝Ò<Tä . ø√&ç≈L£ ‘· y˚fiH¯ ˚ ˝Ò∫, ã+&çøÏ m&Éq¢ T
|üPìÃ, ô|’ ø=+&É\˝ÀøÏ yÓfifl‚ yê&ÉT. Ábı<äT› HÓ‹MÔ T~øÏ e#˚Ãdü]øÏ ‹]– e#˚Ãyê&ÉT.....
ˇø£ÿ&É÷, m+&çb˛sTTq Ä ôd\j˚T{Ï ÇdüTø£˝À ~+ù|yê&ÉT ø=+&ÉqT <=*Ã ‘êqT
‘Ó∫Ãq #·\Tesê‹ |ü\ø£\qT.
164 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
me] düVü‰j·T+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚. Ä qB>∑s¡“¤+˝À, yÓ’XÊKe÷dü+˝À, Ä yÓHÓï\˝À
sê»≈£îe÷πs,Ô ‘êq÷ ø£<\ä∏ T #Ó|ü ≈£îqï #√≥H˚ ì]à+#ê&ÉT #·\Tesê‹ eT+~s¡+.
ÄyÓT |ü*øÏq ˇø=ÿø£ÿe÷fÒ e*¢+#·T≈£î+≥÷H˚ ø£{≤º&TÉ #·\Tesê‹ yÓT≥T¢.
s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ ÄyÓT >±E\ ÁyÓ÷‘· $+≥÷H˚ ì]à+#ê&ÉT. ÄyÓT˝≤+{Ï Á|ü‹eTH˚.
yê&ç , H˚ \ ≈£ î yê*q r>∑ q T ô|’ ø Ï m‘· T Ô ‘ · ÷ ÄyÓ T #· ÷ |æ q n\dü ‘ ê«ìï
‘·\T#·T≈£î+≥÷H˚ #Óø±ÿ&ÉT ÄyÓT H˚Á‘ê\qT....
yÓTT<ä{eÏ ÷≥T yê>∑T˝Àì ˙{Ïì ‘·q <√dæ*˝À+∫ s¡T∫#·÷dü÷Ô ªªm+‘· ‹j·T´>±
e⁄HêïsTTμμ nqï ÄyÓT H√{Ïì #·÷dü÷HÔ ˚ ~<ë›&TÉ #·\Tesê‹ ô|<äe⁄\qT....

eTfi≤fl |ü⁄qïeT≈£î eT+~s¡eTT |üPs¡ÔsTT+~. bı>∑&É#Ó≥T¢ eTs¡T>∑Tq yê>∑T˝À,
qB>∑sê“¤q, #·\Tesê‹ eT+~s¡+. #·\Tesê‹ y˚~ø£ô|’q, Áu§≥qÁy˚*MT<ä n+{°
n+≥q≥Tº qT+#·Tqï n|ü‡s¡düuÛÑ+–eT, ‘√≥e÷* rj·T{Ï ø£\\˙ï s¡÷|ü+ <ë*Ã
yÓ\dæq #·\Tesê‹ Á|ü‹eT ` Á|ü‹eT ø±<äT, Vü≤è<äj÷· ìï N\TÃ≈£îe∫Ãq bÕ≥....
dü÷s¡T´ì yÓTT<ä{Ï øÏsD¡ ≤\T y˚~ø£≈î£ ã+>±s¡|⁄ü |üP‘· |üPdü÷Ô e⁄+&É>±, ÄyÓT
bÕ<ë\qT n\+ø£]+#˚yê&ÉT s¡øeÔ£ s¡yí TÓ qÆ s¡øs£ ø¡ ±\ |ü⁄e⁄«\‘√....
eT<Ûë´Vü≤ï|ü⁄ y˚fi\¯ ˝À, $X¯« Á|ü|+ü #·yT˚ ˇø£ÿ ø£Då + ≈£îqT≈£î‘·÷ e⁄qï|ü&ÉT, eT+~s¡
ÁbÕ+>∑D+˝À ≈£Ls=Ãì yÓTT>∑* sπ ≈£î\˝À ì+ù|yê&ÉT ` ‘êeTT Ä s√E\˝À ˇø£]
#Ó$˝À ˇø£sT¡ #Ó|ü ≈£îqï n+<äyTÓ qÆ e÷≥\˙ï....
Nø£{Ï |ü&TÉ ‘·÷ e⁄+&É>±, ‘êqT yÓ*–+∫q ‘Ó\’ B|ü|⁄ü ‘√s¡D≤\ ÁøÏ+<ä qT+#·Tì
Ä $»q Á|ü<X˚ +¯ ˝À >=+‘Ó‹Ô ÄyÓT ~e´HêeT dü+ø°sqÔ¡ + #˚ùdyê&ÉT..... ñcÕu≤\qT
>∑÷]Ã bÕ&É&ÜìøÏ kÕVü≤dæ+#·˝Òø£b˛sTTq bÕ≥\˙ïbÕ&˚yê&ÉT >=+‘Ó‹Ô. Ä $»q
Á|ü<X˚ +¯ ˝À ` ‘√≥e÷*!
ªª<˚M! á •˝≤\j·T+˝ÀH˚ Hê≥´+ #˚kÕÔyê! uÛ>Ñ ï∑ Vü≤è<äjT· Tì ìs¡‘Z · XÀø£^‘·yT˚
˙≈£î ÁXÊeé÷!.... dü«s¡dí ‘” · ˇø£ nH˚«wüD....ˇø£ ~yê´qTuÛ÷Ñ ‹ dü«s¡dí ‘” !· .... n+‘·yT˚
˝Òì Äy˚<qä dü«s¡dí ‘” !· μμ n+≥÷ $\|æ+#˚yê&ÉT ‘√≥e÷*.

eTfi≤fl qesêÁ‘·T\T e#êÃsTT... u§eTà\ |ü+&ÉT>∑.... <˚M|üP».
ªªsê»e÷‘· <˚M |üP» #˚dTü HÔ êïs¡T. MT ‘êeTs¡ø=\qT˝À ô|<ä› ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T ˇø£
y˚sTT |üPe⁄\T |ü+|üeTì ôd\yÓ’+~μμ nqï~ ô|<ä›e÷*‘√ ~yêD+˝Àì |ü]#ê]ø£
#·+|ü+. n|ü&Ó|ü &√, y˚d$ü sêÁ‹ yÓHïÓ \˝À yê>∑Te<ä› ÇdüTø£ ‹HÓïô|’ ≈£Ls=Ãì á
‘√≥e÷* 165
#˚‹˝Àì ÇdüTø£ Ä #˚‹˝Àì b˛düT≈£î+≥÷, |üs<¡ ëÛ ´q+>± ñqï|ü&ÉT ‘√≥e÷*‘√
ªª<˚$>±] ôd\yÓq’ ~μμ nqï |ü]#ê]πø.
ô|<äe› ÷* @<√ |üìMT<ä e⁄Hêï&ÉT. ªªekÕÔ` |ü<,ä bı>∑&É #Ó≥≈¢ î£ ñ‘·sÔ +¡ >± e⁄qï
mÁs¡ ‘êeTs¡ ø=\ì˝Àì |ü⁄e⁄«\T ˝≤– ÇkÕÔqT. yÓfió¯ fl ` ˙ yÓqTø£H˚ ekÕÔqTμμ nHêï&ÉT.
..... bı>∑&É#Ó≥¢≈£î ñ‘·Ôs¡+>± yÓfi¯fl&ÜìøÏ ã<äT\T bıqï|ü⁄e⁄«\T ø√düT≈£î+≥÷
yê>∑T<ä] CÒ]+~ |ü]#ê]ø£. yê>∑T eT<Û´ä @≥yê\T>± edü÷Ô e⁄qï dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\˝À
<Û>ä <∑ >äÛ ∑ yÓTs¡dbæ ˛‘√+~ eT+~s¡+.
ø=ìï n&ÉT>∑T\T eTT+<äT≈£î yÓ[fl |üØø£‘å √ #·÷∫+~ |ü]#ê]ø£.
#·\Tesê‹ yÓT≥T¢... yÓT≥¢≈î£ ne‘·\, <˚e‘·˝Ò #Óø±ÿsê nì|æ+#˚ n‹ #·øÿ£ ì
q–w”” eTø£s¡ ‘√s¡D≤\T...
Ç+ø± ˝À|ü\, mÁs¡ì |üP\‘√ ì+&çq m‘·sÔ TTq y˚~ø£ô|q’ Á|ü‹eT.
Á|ü‹eT eTT+<äT e+– |ü⁄e⁄«\T n\+ø£]düTHÔ êï&ÉT ‘√≥e÷*.
Ç+ø£ s¬ +&ÉT n&ÉT>∑T\T eTT+<äT≈£î y˚d+æ ~ |ü]#ê]ø£.
Á|ü‹eT yÓT&É˝À mÁs¡ì ø±os¡‘êï\ e÷\ y˚d,æ ˇø£ÿ Á|üøÿ£ ≈£î »]>±&ÉT ‘√≥e÷*.
Ä ì$TwüyT˚ dü÷s¡T´ì øÏsD¡ ≤\T Á|ü‹eT eTTU≤ìï ã+>±s¡|⁄ü ø±+‹‘√ ì+|æyX˚ ÊsTT.
|ü]#ê]ø£ #·÷∫+~! Ä eTTKy˚T! Ä ø£qTï˝Ò! Ä ô|~eT˝Ò....
......|üP» eTT–+#·T≈£îì eT+~s¡eTT ãj·T≥≈£î e#˚Ã ‘√≥e÷*øÏ bıqï\ >∑T+|ü⁄˝À
ø£*|æb˛‘·÷ e⁄qï |ü]#ê]ø£ Ns¡ #Ó+>∑T e÷Á‘·+ ø£ì|æ+∫+~.
ªª~yêD+ qT+∫ mes√ e∫Ãq≥TºHêïs¡Tμμ nHêï&ÉT ‘·+Á&ç‘√. ªªne⁄qT` ø±e÷øÏå
≈£L‘·Ts¡T #·+|üø£ e∫Ã yÓ[fl+~. |üP»ø√düeTì mÁs¡‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«\T ‘ÓeTàì
ô|<äs› êDÏ>±s¡T |ü+bÕs¡Tμμ nHêï&ÉT ô|<äe› ÷*.
>∑+|üì+&Ü mÁs¡‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T rdüT≈£îì ~yêD+˝ÀøÏ e∫Ã+~ |ü]#ê]ø£ `
eTs¡THê&ÉT }s¡T }s¡+‘ê kÕ{Ïb˛sTT+~! ˝Àj·T‘√≥˝À$ yê>∑T˝À #·\Tesê‹
eT+~s¡+˝À ‘√≥e÷* |üP»#˚ùd <˚e‘ê $Á>∑V≤ü + sê»≈£îe÷¬s.Ô ... sê»≈£îe÷πs!Ô nì.

n\¢Hsπ̊ &ÉT #Ó≥Tº <ä>sZ∑ ¡ Äe⁄qT bÕ\T |æ‹øÏ, <ä÷&ÉqT e<ä*, |ü\T|ü⁄ #Ó≥Tº≈î£
ø£&TÉ ‘·THêï&ÉT ô|<äe› ÷*.
‘√≥>∑TeTà+ e<ä› ~yêD+yê] y˚THê Ä–+~. y˚THê ‘·\T|ü⁄\T ‘Ós#¡ T· ø=ì ‘√≥˝À
n&ÉT>∑Tô|{Ï+º ~ sê»e÷‘·!
ô|<äe› ÷* >∑T+&Ó <ä&<É &ä É ø=≥Tºø=+~.... ø=&ÉT≈£î |üì#˚dTü qÔ ï bÕ]C≤‘·|⁄ü #Ó≥Tºø+Ï ~
166 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø=+&É >√]+{Ï eT&çy|˚ ⁄ü ˇø£ÿkÕ] #·÷∫, sê»e÷‘·qT ÄVü‰«ì+#·&ÜìøÏ ‘=+<äs>¡ ±
q&ç#ê&ÉT ô|<äe› ÷*.
e+– n‘·qT #˚dqæ Á|üD≤eT+ n+<äT≈£î+≥÷, kÂ»q´+ yÓ<»ä \T¢‘÷· , ôd\$∫Ãq~
sê»e÷‘·!
ªª‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«\T #ê˝≤ u≤>∑THêïsTT. sπ |ü⁄ ñ<äjT· + Ç+ø√ y˚sTT |ü⁄e⁄«\T |ü+|ü⁄
e÷©!.... ‘√≥+‘ê Áø=‘·>Ô ± y˚XÊsê? ..... Ä bÕ]C≤‘·|⁄ü #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä, n‘·&H˚ ê
MTyê&ÉT?μμ
ô|<ä›e÷* ‘·˝…‘·Ô˝Òø£b˛j·÷&ÉT.... bı]¢e#˚Ã <äT'U≤ìï Ä|ü⁄ø√e&Éy˚T $X¯«
Á|üj·T‘·ïyÓTÆ+~...
uÛÑ÷$TyÓ’|ü⁄ #·÷dü÷ÔH˚ ªª∫‘·Ô+μμ nHêï&ÉT.
eTT+<äT≈£î q&ÉTdü÷HÔ ˚ nqï~ sê»e÷‘·!
ªªn˙ï Áø=‘·Ô yÓTTø£ÿ˝Ò!.... @$T ms¡T|ü⁄? @$T ms¡T|ü⁄!μμ
‘·+Á&û, sê»e÷‘ê e÷{≤¢&TÉ ø√e&É+ #·÷#ê&ÉT, <ä÷sêq bÕ]C≤‘·|⁄ü #Ó≥Tº e<ä›
e⁄qï ‘√≥e÷*. >∑ã>∑ã yê>∑TyÓ|’ ⁄ü yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
..... ‘√≥ $wüjT· y˚T e÷{≤¢&TÉ ‘·÷, ‘êeTs¡ø=\qT yÓ|’ ⁄ü q&É∫+~ sê»e÷‘·. n‹
uÛøÑ ‘ÔÏ √ ÄyÓTqT nqTdü]+#ê&ÉT ô|<äe› ÷*, ø=&ÉT≈£î yê>∑TyÓ|’ ⁄ü yÓ[flb˛e&É+ Áø°>+∑ {Ï‘√
#·÷∫.
Äs¡uÀdæq ≈£î+ø£+˝≤ e⁄+~ ‘êeTs¡ø=\qT. mÁs¡ ‘êeTs¡\T n<äT“¤‘·+>±
$ø£dæ+#êsTT.
ªªz |ü~|ü⁄e⁄«\T ø√dæ á dü»˝® À ô|≥Tº e÷©!..... e÷ |üP»≈£î ø±yê*μμ nì
|ü⁄s¡e÷sTT+∫, ‘êqT bı>∑&#É ≥Ó Tº y˚|⁄ü q&ç∫+~.
..... bı>∑&#É ≥Ó ¢ øπ dæ q&ÉTdü÷Ô sê»e÷‘· ‘√≥q+‘ê ˇø£kÕ] |üsø¡ ±sTT+∫ #·÷∫+~.
m+‘√ ø=‘·>Ô ± e⁄+~ ‘√≥. ø±ì, @<√ ˝À≥T ø£qã&ÉT‘√+~ Ä$&É≈î£ .
Ä eT<Û´ä uÛ≤>∑e‘·+ #·<Tä e⁄‘·÷ ñqï|ü&ÉT, ø£èwüß&í TÉ ˝Òì ãè+<ëeq+ >∑T]+∫q
es¡qí C≤„|øü +£ e∫Ã+~ Ä$&É≈î£ :
X¯s‘¡ êÿ\y˚T.....yÓHïÓ ˝Ò.... ãè+<ëeq d”yT˚ .... ø±ì, ø£èwüß&í TÉ ˝Ò&TÉ .
bı>∑&#É ≥Ó T¢ <ë{Ï yê>∑T n+#·T #˚]+~ sê»e÷‘·.
m<äT≥ qB>∑s“¡ +¤ ˝À ‘Ó\ì¢ eT+~s¡+. m+‘· n+<ä+>± ñ+~! »j·T|ü⁄s¡+ qT+∫
Á|ü‘˚´ø£+>± ‘êqT |æ*|æ+∫q •\TŒ\T ø£{Ïºq, »HêHê˝Àì ‘·eT ø£èwüíeT+~s¡eT÷
sTT+‘· n+<ä+>± ˝Ò<Tä .
‘√≥e÷* 167
eT+~s¡|ü⁄ k˛bÕq|ü⁄≥+#·T\T sê#·T≈£î+≥÷ düqï>± Á|üeVæ≤k˛Ô+~ yê>∑T˝Àì
}≥˙s¡T düqï>±, ‘Ó\>¢ ±.
m+<äT#˚‘H· √, ÁøÏ+<ä{sÏ √E, |üPC≤ düeTj·T+˝À, ‘·q #˚‹˝À+∫ C≤] ÁøÏ+<ä |ü&¶É
yÓ+&ç –HÓï ˝À+∫ H˚\MT<ä ÁbÕøÏq bÕ\#ê\T C≤„|øü +£ e∫Ã+~ ÄyÓT≈£î.
eT&ÉeT\T ‘·&TÉ dü÷,Ô yê>∑T˝À q&ç∫, #·\Tesê‹ yÓT≥¢ô|’ ø±\T ô|{Ï+º ~ sê»e÷‘·.....
sê»e÷‘· Á|üy•˚ +|üsêì dü\ú + ˝Ò<Tä ø±ì, á yÓT≥T¢ mø£ÿ&ÜìøÏ e÷Á‘·+ m+‘√
dü+<˚V≤æ +∫+~ sê»e÷‘·!
ˇø=ÿø£ÿ n&ÉT>∑T≈£î >∑+ô|&É+‘· <Ûs’Ó ´¡ + ø±e\dæe∫Ã+~....
m+‘√ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ q–w” |üì! ì»+>± <˚e‘·˝Ò #Óø±ÿs¡T ` á eTø£s¡ ‘√s¡D≤\T!!
eT+~s¡+˝À Á|üy•˚ +∫+~ sê»e÷‘·. eDÏøπ >∑T+&Ó\qT #˚‹‘√ n<äTeTT≈£î+≥÷.
ô|q’ Tqï >∑yêø£eå TT qT+∫ s¬ +&ÉT »+≥ øÏsD¡ ≤\T yÓ\T‘·Ts¡T u≤D≤\˝≤ y˚~ø£ô|’
Á|üd]ü düTHÔ êïsTT. Ä yÓ\T‘·Ts¡T≈£î ˇø£ÿ ø£Då + ø£fió¯ fl eT÷düT≈£î+~ sê»e÷‘·!.....
ø£fió¯ fl $|æŒ #·÷∫+~ sê»e÷‘·!
y˚~ø£ô|q’ Á|ü‹eT ˝Ò<Tä .
Jeø£fi¯ ñ{Ï|º &ü TÉ ‘√+~ nqT≈£îqï ‘·q ≈£L‘·T] $Á>∑V≤ü + ˝Ò<Tä
$Á>∑V≤ü + e⁄+&Ée\dæq #√≥ >∑T+Á&Éì ø±+‹˝À e⁄qï$ s¬ +&ÉT <√dæfifl¯ bÕ]C≤‘·
|ü⁄e⁄«\T.
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓ[fl+~ sê»e÷‘·.
‘Ó\{¢ Ï sπ ≈£î\ô|q’ eT+#·TeTT‘ê´\T ` y˚sTT ø£˙ï{Ï #·Tø£ÿ\T!
bÕ]C≤‘·|⁄ü >={≤º\˙ï ÄyÓTøπ ùd #·÷düTHÔ êïsTT ` y˚sTT mÁs¡ì dü÷~yÓTTq\ ˝≤>∑?`
sê»e÷‘· ô|<äe⁄\T n~]q$.
Ç+‘·{Ï ‘ê´>∑e÷! Ç+‘·{Ï ‘ê´>∑e÷!! nqï~ sê»e÷‘·.
168 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eT˝≤¢~ sêeTø£èwüí XÊÁdæÔ
(1905 ` 1965)
eT˝≤¢~yê] u≤D° nqTø£sD¡ ≈£î ˝§+>∑ì~. C≤qT

‘ÓqT>∑T M] kıeTTà. uÛ≤e | Á øü ≥
£ q˝À,yêø£´ ìsêàD+˝À
>∑&TÉ düT b˛ø£&\É T b˛sTT, s¡kÕ‘·àø£yTÓ q Æ XË*’ ì düèwæ+º ∫,
ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£, C≤q|ü<ä bÕÁ‘·\‘√ s¡düe‘·Ôs¡yÓTÆq
ø£<\ä∏ T y
Á êXÊs¡T. M] ø£<\ä∏ ˝À | Á <
ü ëÛ q s¡d+ü X¯è+>±s¡+.
eTÁ<ëdüT˝À ñ+&˚yês¡T.
s¡#·q\T : eTTì>√]+≥, s¡+>∑e*¢, ∫Á‘·XÊ\,
n˝À¢ H ˚ π s &É T , eT‘· Ô ø √øÏ \ yÓ T Tˆˆ z &É » qT ø£ < ∏ ä \
dü+|ü⁄{≤\T.
169
s¡+>∑e*¢
n~ ` ªªeTqT#·]Á‘·+ ã+<äTø=qTy˚fi¯μμ ` ø=‘·Ô ãs¡Te⁄>±, ô|+&˚s¡+
ˇs¡TdüT≈£î+≥÷qï~ ` ô|<ä›qï>±s¡T. Ä bÕ<ä+ s¡e+‘· eTT+<äT≈£î yÓ÷|æ, sêEqT
$T+∫q Øƒ$‘√ >=+‘·T kÕ]+#ê&ÉT: sêj·T\yês¡T. |üs¡<Ûë´q+>±, $+≥÷q≥Tº
∫s¡Tqe⁄«‘√, jÓ÷<ÛTä &É˝¢Ò ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
eTqT#·]Á‘· s¡#q· |üP]Ô nj˚Tdü]øÏ n+<äT˝À s¡e«˝≤¢+{Ï |ü<ë´\˙ï $<ë´q>∑s+¡ ˝À
Á|ü‹ Ç+{Ï+{Ïø,° #·÷s¡T #·÷s¡T≈£L, ô|+&Ó ô|+&Ó≈L£ |ü{bºÏ ˛sTTHêsTT. Ä dü+>∑‹ Ç∫Ã
|ü⁄#·TÃ≈£îH˚yê]ø°, ‘·‹e÷à ô|<ä\› +<ä]ø° ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT. ø±ì, á ‘·‘+· >∑+ n+≥÷
‘·\ô|{Ï,º eTTVüAs¡+Ô ô|{Ïqº |ü&ÉT ` n<√ ñ‘·‡eeT+‘· Vü≤+>±e÷>± #˚dTü qÔ ï|ü&ÉT
eT∞fl ˇø£ÿkÕ], nø£ÿ&Ü` nø£ÿ&Ü Hê\T>∑T |ü<ë´\T @], $ì|æ+#·&+É ` n<√ ˝≤+#Ûq· +:
Ä yÓTT≈£îÿ r]b˛>±H˚, ÄXÊ«kÕ\≈£î eTT+<ä÷ yÓqø± |ü<ë´\T #·<eä &É+ ]yêE : Ä
|ü<ë´\ |üd˝ü À e⁄+~ ` ø£è‹ |ü⁄#·TÃ≈£îH˚yê&ÉT, m+‘·es¡≈L£ yÓ÷E |ü&‘É ê&√ ` m+‘·≈î£
‘·÷>∑T‘ê&Ü nH˚~ :`
ˇø£{Ï ‘·sT¡ yê‘· eTs√ |ü<´ä +, yÓqTø£{<Ï ëì ‘ê‘·˝≤>±, düu˝ÑÛ À eTTs¡Tdü÷+Ô ~ :
sêj·T\yês¡T, Ç+Á<äT&ÓH’ ê&ÉT, #·+Á<äT&ÓH’ ê&ÉT, ` yêfi¯flqT |ü⁄{Ï+º ∫q yê&ÓH’ ê&ÉT ` #·‘T· s¡X› ¯
uÛTÑ eHê˝À¢ e⁄qï ‘·Ts¡Twüßÿ\ q+<ä]˙, ˇ+{Ï #˚‹ MT<ä N*Ã #Ó+&Ü&Ü&ÉT: n+‘·{‘Ï √
XÊ+‹+#·ø£ ã+>±s¡+ ‘ê+ã÷\+˝À |ü#Ã· ì nÁ>∑V‰ü s¡+ ô|{Ï,º ô|<ä› Áu≤Vü≤à&ç H√{ÏMT<äT>±
Á|üã+<Û+ä n+øÏ+#·T≈£î+≥THêï&ÉT `
e+~e÷>∑<TäÛ \≈£î n~ Ä≥ $&ÉT|ü⁄, düu≤Û kÕÔsT¡ \T e÷Á‘·+ ‘·|Œü ì dü]>± |ü<ë´\qT
sêCÀ∫‘· eTsê´<ä>±, ‘·\|ü+øÏ+#·T‘·÷, ø=\Te⁄ #˚dTü HÔ êïs¡T `
ªª∫Hêï<˚$ J$‘· Hêj·Tø£`μμ
170 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTTdü* dü‘·TÔe ø=B›, ñqï≥Tº+&û, ø£+<ä|ü<ä´+ ‘·Tqø£ u≤ø£˝Ò¢ $dæsê&ÉT. >∑T]
u…&dç bæ ˛≈£î+&Ü sêj·T\yê] >∑T+&Ó˝À¢ Hê{Ï+~ `düu˝ÑÛ À+∫ <ä÷düT≈£îHêïs¡T.
ªªø£$‘ê ÁbÕMD´|üDXÒ .¯ ø£èwüsí êj·T eTùV≤XÊ :`μμ
sêEyÓ+≥ düuÑÛ n+‘ê ‘·s*¡ +~. q&ÉTdü÷HÔ ˚ ô|<äq› ï >±s¡T |ü<´ä + |üP]Ô #˚XÊs¡T.
n|üŒ{Ïø|£ ü &˚, ø£èwüsí êj·T eTùV≤X¯ó&ÉT. ns¡<+ä MT~øÏ <äT$TøÏ, eTH√ y˚>+∑ nsTTHê&ÉT.
yêøÏ{Ï ø±e* ‹eTàqï ˇø£ÿ&É÷, C≤*>± Ä e+πø #·÷dü÷Ô ì\T#·THêï&ÉT. ô|<äq› ï>±]
n&ÉT>∑T nø£ÿ&É Ä–+~.
ªª@+ ‘ê‘ê?μμ nì >=qT≈£îÿHêï&ÉT ‹eTàqï
ªª@+ nHêï!μμ >∑<eä ÷sTT+∫+~ ` >∑+&Éô|+&˚s+¡ .
ªªø£èwüß&í ç MT<ä sTT|üŒ{Ïø¬ H’ ê ø£sT¡ D ø£*–+<˚y÷Ó nqT≈£îHêïqTμμ? nì ì≥÷ºsêÃ&ÉT
‹eTàqï.
ªª‘·eTTà&É÷ :` ø£$ø° ø£‹øÔ ° ø£sT¡ D @$T{Ï? ˇø£ÿfÒ yê&ç :μμ nì |æ&TÉ >∑˝¢Ò nHêï&ÉT
ô|<äq› ï>±s¡T— >∑»|ü‘T· \ Ä&ÉT|ü&TÉ #·T n˝≤ nsTTb˛e&ÜìøÏ ø±s¡D+ @ sê»|üsy¡ T˚ X¯«s¡T\
Á|ü‘ê|ü+ : ø£qï‘·*¢ yÓ÷Vü≤Hê+–ì ø£‹yÔ ê‘· #˚dqæ ` ø£qï&É sê»´s¡e÷s¡eTDT&ÉT `
m˝≤ eTs¡∫b˛‘êqT, ` m+<äT≈£î ø£s¡TDÏkÕÔqT ‹eTàHêï : ` n+øÏ‘·+ |ü<ë´\≈£î
n¨sêÁ‘ê\T |ü<äTqT ô|{≤ºqT ` Äø£˝≤Œ+‘·+ á‘·&ç j·TX¯'ø±j·÷ìï N*Ã
#Ó+&Ü&ÉT‘·T+&Ée<ä÷› : yÓ÷Vü≤Hê+–. Hê •wüß´sê\T ‹eTàHêï : ` Ä ‘·*¢ Ä‘·à XÊ+‹øÏ,
` Ç+‘·ø±\+ Áã‹ø±qT`μμ ô|<ä›qï>±s¡T XÀø£+‘√, H˚\ <ä<ä›]˝Ò¢ n&ÉT>∑T\T y˚dü÷Ô
yÓ[flb˛sTTHês¡T `
‹eTàqï n˝≤π> <ë«sêìøÏ ÄqT≈£îì #·‹øÏ\ |ü&bç ˛sTT ` ø£fifl¯ ˙fi¯fl‘√, ÄHê{Ï
ø£<+ä∏ ‘ê ‘·\b˛düT≈£îHêï&ÉT ` ø£qïB, $qïB... ...
2
sêj·T\yês¡T ø£≥ø£+ <ë«sê ~–«»j·T+ #˚d,æ eT>∑T&ç q>∑sT¡ ≈£î y˚+ #˚dTü HÔ êïs¡ì
` sê»<Ûëì˝À #ê{Ï+#ês¡T : q>∑sêìøÏ q\TeT÷˝˝≤ ñqï |üP\˙ï <äT\T|ü⁄≈£î e∫Ã,
bÂs¡T\T eTVü‰sêE MT<ä |ü⁄wüŒes¡¸+ ≈£î]|æ+#˚+<äT≈£î ø±e\dæq ø£≥Tºu≤≥¢˙ï eTVü‰eT+Á‹
#˚XÊ&ÉT— n+<ä]ø° ø£qT$+<äT>± ø£qï&É ` sê»´s¡e÷s¡eTDT&ÉT sê»e÷s¡Z eT+‘·{≤
Øƒ$ yÓTs¡sTT+∫ ` n\dü≥>± n+‘·'|ü⁄s¡+ Á|üy•˚ +#ê&ÉT.
eTVü‰sêDÏ ‹s¡TeT˝≤+_ø±, ne÷àsTT yÓ÷Vü≤Hê+– m<äTs¡T>± e#êÃs¡T. nìï
@fi¯flqT+∫ ø±|ü⁄s¡+ #˚dTü HÔ êï, sêDÏ n|üŒ{Ïø|£ ü &ÉT, nHêïfi¯fl≈£î ø£q|ü&¶É Hê<ÛTä DÏí zs¡>±
s¡+>∑e*¢ 171
#·÷dü÷.Ô ø=‘·Ô ô|[fl≈£L‘·Ts¡+‘· dæ>T∑ |Z &ü ~¶É . eTVü‰sêE, ˇø£ÿ ø£{≤ø£Må ø£Då + n\y√ø£>±
Á|üdü]+#ês¡T.
ªª$»j·T\ø°àå düyT˚ ‘·T\T ` eTVü‰sêE\Tμμ nì Á|üD≤eT+ #˚d+æ ~ ` yÓ÷Vü≤Hê+–.
sêj·T\yês¡T s¡e+‘· ñ*øÏ|&ü ,ç ‹eTàs¡TdüT nj·Týê] e+ø£ #·÷XÊs¡T.
ªªÁ|üuTÑÛ e⁄ e÷sêZj÷· dü+ n|üqsTT+#·Tø√e\dæ ñ+~μμ nì eTq$ #˚dqæ ≥T>±
|ü*øÏ, Ç<äs› ÷¡ ãj·T{ÏøÏ ‘·|ü ≈£îHêïs¡T.
ne÷àsTT X‚¢wæ+∫+<˚yÓ÷qì, nqTe÷q+ nbÕŒJ ?μμ nHêïs¡T sêj·T\yês¡T
‹eTàs¡TdüT yÓ+≥ n&ÉT>∑Ty˚d÷ü ,Ô ªªnqTe÷q+ ø±<äT— n~ s¡÷&Û̊ Á|üu÷ÑÛ ?μμ
ªªn‹ s¡V≤ü dü´+>± ø=qkÕ–+#êy˚T? eTq+ >∑»|ü‘T· \ ø£q´qT #Ó≥ãº {Ïqº ≥Tº `
n|ü&˚ sTTø£ÿ&çøÏ m˝≤ ‘Ó*dæ+B?μμ
ªªs¡$ ø£+≥ã&Éì$. ø£$øÏ jÓT˝≤ ‘Ó\TkÕÔjÓ÷ n˝≤π>? MT _&É¶ e÷Á‘·+
Á>∑Væ≤+#·˝Ò<ë?μμ
ªª$»j·T\ø°åà nì ù|s¡T ≈£L&Ü m˝≤ ‘Ó*dæ+~? n+‘·'|ü⁄s¡+ eTqMT<ä y˚>∑T
q&ÉT|ü⁄‘·÷+<ë?μμ
ªªn~ ndü+uÛeÑ + Hêj·THê? ø±ì, ˙ ~–«»j·T yês¡Ô eTs¡Tø£Då +˝À ~–›>+∑ ‘ê\÷
yê´|æ+#·&+É |ü]bÕ{Ï nsTTb˛sTT+~. ÇB n+‘˚?μμ
ªªn+‘˚qì ‘√#·<Tä nbÕŒJ :` Hê≈£î ne>∑‘+· ø±ì Vü≤+X¯+ @<√ e⁄+~? ‘·q
‘·*ø¢ Ï düe‹ì ‘Ó#êÃqì. e÷ ‘·*ø¢ Ï ÄÁ>∑V≤ü + e∫Ã+<˚y÷Ó ?μμ
ªªsê<äT ` Á|üuTÑÛ e⁄ XÀuÛqÑ |üs+¡ |üsê yê´|æøÔ Ï eTT]j·Tì Á|ü»\T ` $<ë´q>∑s+¡ ˝À
˝Òsì¡ `H˚qT eTq$ #˚jT· e\dæq Ä>∑‘´· + edüT+Ô <äì nqTø√˝Ò<Tä `μμ
ªªn~ ø±<äT ` nbÕŒJ?`μμ
ªª˙ eTqdüT≈£î dü+ø√#ê˙ï uÛ<Ò ë˙ï ø£*–+#˚ $wüj÷· ìï sTT+ø± ‘·s#¡ &· +É m+<äT≈£î
Hêj·THê :` |ü&qç ÁX¯eT≈£î ‘·–q|ò\ü + <äøÿÏ +~ ` n<˚, ˙≈£L ˙ <˚XÊìøÏ ø±e\dæ+~—
sT÷ eT÷&ÉT sêÁ‘·T\÷ edü+‘√<ë´q+ MT $&ç~`μμ sêj·T\yês¡T eTTdæeTTdæ>± qyê«s¡T.
3
$<ë´q>∑s+¡ ˝À $&ç~ $&ç~ø°, ` ‘Ó\y¢ ês¡÷,¢ XÀuÛqÑ |ü⁄ ø£fi.¯ |ü⁄qï$T yÓHïÓ \>±
yÓ*¢$]dæ+~ ` sêj·T\yês¡T ` mø£ÿ&√ e÷s¡TeT÷\ e÷<ÛäM eT+≥|ü+˝À,
ndüTs¡TdüT\‘√, ` Äø±X¯+˝À #·Tø£ÿ\T ø£qTï\≈£î n+~qìï ˝…øÿ£ ô|{Ïº ` Ä<äeTs¡∫
ìÁ<äb˛sTTHês¡T .
172 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

q>∑]˝À, ô|<ä› eTT‘Ó<ÌÔ Tä e⁄ ‹s¡TeT˝≤+ã, Hê<ÛTä &ÉT kÕøå±‘Y ø£ècÕíe‘ês¡eTì q$Tàq
#ê+<äkÕq, |ü]bÕ{Ï nsTTq Ä ˇ+≥]‘·q+‘√, ì<äTs¡e#˚Ã <ëø±, Á|üuTÑÛ e⁄ ~–«»j·T
yês¡\Ô T #Ó*ø£‘\ÔÓ T, ∫\e\T |ü\e\*¢ eTq$ #˚jT· >±, ôdVü≤u≤dt nì ‘·\ }|ü⁄‘·÷H˚
}jÓT\MT<ä, ≈£îqT≈£î |ü{+ºÏ #·T≈£î+~.
‘=*ø√&ç ≈£Ldæ+~. sêj·T\yês¡T ` ñ*øÏ|ü&ç y˚T\T≈£îHêïs¡T. ì<äTs¡eTãT“q
n&ÉT>∑T ‘·&ãÉ &É>±, e÷<ÛMä eT+≥|ü+˝À n*¢_*¢>± ñqï eT˝…r¢ >∑\T, sêj·T\ yê]ì
n\y√ø£>± >±&ÛÜ*+>∑q+ #˚dqæ $: ø£\\+‘·{≤ n\T¢≈î£ b˛sTTq ` >∑»|ü‘T· \ Ä&É|&ü TÉ #·T
øö–*+‘·>±, sêj·T\yês¡T ‘·_“u…’“b˛sTT, ì<äTs¡yÓTÆø±q eTqdüTqT ñÁs¡÷‘· \÷∫,
‘Ó*$ ‘Ó#T· Ã≈£îì, r¬>\yÓT* $&ç|+æ #·T≈£îì, ìø£s+¡ >±, ` Çø£ y˚T\T≈£îHêïs¡T.
ø£|sü ¡ ` ø£|sü >¡ ± ñ+~, Nø£{—Ï ø£qTï #·÷#êj·T>± ø£qã&ÉT‘·÷+~— e÷≥T eTD–q
q>∑s+¡ . z eT÷\qT+∫ y˚T\T≈£î+≥÷+~:
mø£ÿ&ÉqT+#√ eT÷\T>∑T $q|ü&TÉ ‘·÷+~— m+‘·ùd|ü⁄ >±H√, Ä düe«&ç ` eTqdüT˝À
sêbÕ&ÉT‘·÷H˚ e⁄+~. ø±ì, b˛*ø£≈î£ sê˝Ò<Tä :
n&ÉT>∑T\T, n≥T˝≤–q$ : >∑Tqïe÷$ ‹HÓï\MT<äqT+∫, edü÷+Ô ~ Ä eT÷\T>∑T
` ªªnbÕŒJ?μμ
sêj·T\yê] >=+‘·T˝À uÛj Ñ T· +, ÄX¯Ãs¡´+, $cÕ<ä+, $ÁuÛeÑ T+ `
eTVü‰eT+Á‹ s¬ +&ÉT ø£fiS¯ fl bı&ç#d˚ ,æ mes√ Ä ‹HÓïMT<ä |ü&X˚ Ês¡T : >±≥T˝À¢
∫$Tàq HÓ‘T· sÔ T¡ . ù|s¡T≈£î b˛sTT+~ : eTìwæ, ˇø£fÒ eT÷\T>∑T‘√, eT÷≥˝Ò¢ ˇ+{ÏMT<ä
düŒèVü≤ ˝Ò≈£î+&Ü >∑T≥>∑T≥ ` ˝≤&ÉT‘·THêï&ÉT sêj·T\yês¡+‘· ø£s¡T≈£îjÓ÷<ÛäT&ÉT `
ìsêúøDåÏ ´+>± n+‘·de” TqT »sTT+#·T≈£î e∫Ãq »>∑C{… ºÏ ` #·÷dæ #·÷&É>±H˚, |üdbæ Õ|ü&˝É ¢…
n&É\T‘·÷, ì\Te⁄Hê ≈£î|üŒ≈£L* b˛sTTHê&ÉT—
ˇø£ <ä÷düT≈£îqï ø£‹Ô˝≤>±, eTqdüT, sêÁ‹ @+ »]– e⁄+≥T+<√ ˇø£ÿkÕ]
s¡a[|æ+∫+~.
>∑»|ü‘T· \ ø£HïÓ . ÄyÓT yÓ+≥e∫Ãq <ëd” sêø±düT\T. eTVü‰eT+Á‹, eT+∫‘·HêìøÏ
#˚dqæ ‘·+Á‘·+ |üd>æ {∑ ºÏ ñ+{≤s¡T— n˝≤ ø£dræ s¡TÃ≈£îì ñ+{≤s¡T.
‘·qø¬ ‘’ ,˚ #˚‘H· q’Ó +‘· es¡≈L£ , sêC≤´\T »sTT+#·&+É , |üss¡ êE\ &ÛÜø£qT n]ø£≥&º +É ,
Ç˝≤{Ï Ms¡sêVüQ‘· eTsê´<ä˝Ò ‘·|Œü . eTs√ b˛DÏ$T. yÓTT<ä≥ qT+N nã“˝Ò<Tä . eTqdüT‘√H˚
eP´Vü‰\T |üìï }Vü≤˝‘√H˚ Ä≥ø£{+ºÏ #˚ m‘·TÔ <äT$TøÏ+#·&+É . eTVü‰eT+Á‘·T\ Á|ü».„
n~ ‘·q≈£î ns¡+ú ø±<äT. #˚‘ø· ±<äT.
yÓTT<ä{qÏ T+∫ ≈£L&Ü. >∑»|ü‘T· \‘√ $j·T´+ ‘·q≈£î Çwü+º ˝Ò<Tä . Ä ∫qï~. ‘·q
≈£îe÷¬sÔ á&ÉT~. m+‘· »sTT+∫Hê eT≥T≈£î, @ yÓTT>∑+ ô|≥Tºø=ì ‘·q+‘· |ü\ø£e÷]q
s¡+>∑e*¢ 173
dü+kÕ]. ‘·>T∑ <äTqe÷à n+≥÷, ô|[flø=&ÉT øö‘ê&ÉT? Ä ∫qï~ @eTqT≈£î+≥T+~?
ø£qïyês¡÷, $qïyês¡÷, @eTqT≈£î+{≤s¡T?`
eTVü‰eT+Á‹ Bìø£+‘·{øÏ ° ˇø£ÿfÒ düe÷<Ûëq+ sTT#êÃs¡T. n+‘ê $ì, ˇø£ÿ ∫s¡Tqe⁄«
q$«, ªª˙≈£î ‘Ó*j·T<äT Hêj·THê— sê»‘·+Á‘·+˝À,, ø£j÷· ´ìπø >±<äT $j·÷´ìø° n+‘·≈î£
$T+∫q ÁbÕeTTK´+ e⁄+~— eTq d”eT˝À e⁄+&ç, Ä d”eT @*ø£\qT, nqTø£åD+
n<äT|ü⁄˝À e⁄+#·HÍHê? ø£‹Ô |ü<äTqT≈£î #˚s¡Te>± yêfi¯fl ø£HÓï\qT ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ, @
Hê{Ïø° eTq≈£î yêfi¯ófl bÕ<ëÁø±+‘·T˝Ò>±? ø£‹øÔ Ï ˇø£ÿfÒ |ü<Tä qT. sê»˙‹øÏ ` y˚sTT
|ü<Tä qT \THêïsTT: H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢>± #ÓsTT´:`μμ Ç+ø± ns¡+ú nj˚T´≥Tº s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\˝À
#ÓbÕŒs¡T. ‘êqT düsπ qì ‘·\e+#·T≈£îHêï&ÉT.
ø£‹ÔøÏ u≤ôdø£+ ø£{Ïº ‘·s¡*+#ês¡T. >∑»|ü‘·T\T, ø£HÓï<Ûës¡ b˛XÊs¡T. ô|[flyês¡T
$<ë´q>∑sêìøÏ ‹]– e#êÃs¡T.
ø=‘·Ô ô|[fl ≈£L‘·T]øÏ, ÄyÓT |ü]#ê]ø± >∑D≤ìøÏ, nbÕŒJ n‹ s¡V≤ü dü´+>± $&ç~
@sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. n‹ yÓu’ eÑÛ +>± |ü⁄qdü‡+<ÛëHêìøÏ düHêïVü≤+ #˚XÊ&ÉT.
n+‘·es¡≈£L sêj·T\yês¡T, e<ÛäTe⁄qT ø£fi¯fl #·÷&É˝Ò<äT. mes¡÷, ÄyÓT
n+<ä#+· <ë\qT e]í+∫, H√s¡÷]+#·˝<Ò Tä . Äj·Tq≈£î Ä $wüjT· +˝À n{Ïº <Ûë´dü ≈£L&Ü
˝Ò<Tä . nbÕŒJ e÷≥≈£î m<äTsê&˚ n\yê≥T ˝Òø£ sê»úÛ≤s¡+‘√ u≤fÒ, á ãs¡TeP
m‘·&Ô ÜìøÏ yÓTT>±Z&TÉ . n+‘˚ø±ì, n<ä]› ej·TdüT˝À ‘·q≈£î sT÷ ô|[fl m+<äT≈£î. Ä
∫ìï~ m˝≤ e⁄+fÒ eT≥T≈£î ‘·q¬ø+<äT≈£î? ÁbÕs¡úq˝≤¢ ˇø£fÒ? ákÕ] nsTTHê
Ä+Á<ÛHä êj·Tø£kÕ«$T ø£sT¡ DÏ+∫, yÓTT>∑|\æ y¢ êDÏí sTTùdÔ ` e+X¯+ ì\TdüT+Ô ~ ` ‘êq÷
nbÕŒJ sTTHêïfi¯ófl>± #˚dqæ ìsê«Vü≤ø£+ ì\TdüT+Ô ~. ‹s¡TeT˝≤+_ø£ ˙fi≤fl&˚ Ábı<äT\› T.
Ä #·\ì¢ ø£ãTs¡T $H˚+<äTøπ , sêj·T\yê] ‘·V≤ü ‘·V≤ü :
ªªá sêÁ‹πø MT≈£î XÀuÛqÑ + Hêj·THê?μμ n+fÒ düsπ qHêï&ÉT :` ªªø±ì, á sêÁ‹
|æ\<¢ ëì ø£+≥ ˙e⁄ |ü&eÉ <äT?› μμ nHêï, n<˚eTì $&É÷s¶ êìøÏ #·ø‘Ï T· &ÉT ø±≈£î+&Ü düsπ
qHêï&ÉT:` ø±s¡D+ @$T{À nbÕŒJ $e]+#ê&ÉT.
ªª>∑»|ü‘T· \ >∑DeT+‘ê »sTT+∫ ‘Ó#êÃeTì, ø£‘T· \Ô T q÷s¡T‘·Tqï~. yêfi¯fl‘√ ø£*dæ
yÓT*dæ yÓq’ + rdæq, |ü]#ê]ø£\T, Ç~ s¡÷&Ûç #˚XÊs¡T— ∫qï~, y˚T* eTTdüT>∑T‘√H˚
e⁄+≥÷+~. n+<äTe\¢ Ä ø£e[ø£ >∑eTì+#·&ÜìøÏ ÄkÕÿs¡+ ˝Òø£ b˛sTT+~. n~ ˇ&Ó¶
Á|ü‘ê|ü+! ˇ+≥]>± |ü&Éø£{Ï+{Ï˝À ‘=*kÕ] ‘ês¡dæ*¢q|ü&ÉT, nø£ÿdüT MT<ä @
Á|üe÷<äeTHêï »s¡>e∑ #·TÃ! n+<äTø£ì ` ˙≈£î e÷s¡T>±, eTTeT÷às¡T˝Ô ≤ ˙ Á|ü‹eTqT
nø£ÿ&É neTsêÃqT— ì\TyÓ˝≤¢ ‘˚HÓ ì+bÕqT ` H˚qT e÷≥Tq ñ+&ç, yÓK’ ] >∑eTì+∫,
174 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

<äT&ÉTdüT‘·q+ #˚d,æ ˇs¡<÷ä dæHê, m<äT≥|ü&,ç ˝§+>∑Bdæ, ˙≈£î nqT≈£îe>±, eTqdüT
ø£]–kÕÔqT!μμ
eTVü‰eT+Á‹, Ç+‘· m‘·TyÔ X˚ Ê&ÉT. ∫es¡≈î£ Ç˝≤ nsTTHê&ÉT.
nbÕŒJ Ç˝≤ ã&ÉT>∑T ø±e&ÜìøÏ ø±s¡D+ ` >∑»|ü‘·T\ ø£HÓï : Ä&ÉT~ nì
ø£ìø£]+#· qedüs+¡ ˝Ò<Tä .
` ˇs¡˝À qT+∫ ø£‹Ô <ä÷øÏ+~. sêj·T\yês¡T ` n+‘·≈î£ $T+∫q ˇs¡e&ç‘√, Ä
ÁbÕkÕ<ä+˝ÀøÏ <ä÷ø±s¡T.
4
eTTKeT+≥|ü+˝À, Ä ˇø£ÿ‘˚ n\y√ø£>± ì\T#·Tì ñ+~. sêj·T\yês¡T
VüQ+ø£]+|ü⁄>± n+‘·es¡≈L£ kÕ>±s¡T. Ä ∫qï~, n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚d,æ n]ø£{+ºÏ ~
` zs¡>± ` ªª@e÷ <ä÷≈£î&ÉT?μμ nqï≥Tº. ì<ëq+>±, eT+<ä*+|ü⁄>± #·÷dæ+~ `
ø£qï&É ` sêj·T\T ns¡yÓ÷&ÉTŒ>± #·÷|ü⁄ ≈£î~+#·T≈£îì ` ≈£î&ÉúÛ≤>±\˙ï ø=‘·Ô>±
#·÷düTqÔ ï≥Tº #·÷XÊ&ÉT. s¡r ` eTqà<ÛTä \T. eTTø√ÿ{Ï yÓK’ s¡T\ eTT]dæ b˛‘·THêïs¡T.
#·÷&É>± #·÷&É>±, ø£sêq >±<ä~Z ø£+ ` >∑fi≤q ø£\es¡+ ` sêj·T\yês¡T, ˇø£ÿ ìy˚Twü+,
e÷eT÷\T eTìwü˝¢Ò nsTTb˛sTT ` n+‘·˝À Øƒ$ dü+uÛ≤[+#·T≈£îì... ø£‹Ô |ü<Tä q+‘·
ø£qTï #˚dæ ` $düsb¡ ˛sTTHês¡T.
u…<Tä s¡T ˝Ò≈î£ +&Ü q$«+~. Ä ˇø£ÿ‘˚, Ä Ms¡T&ç s¡a[|æ+|ü⁄≈£î.
ªª‘·+Á&ç |üsT¡ yêìøÏ, ‘·\e+|ü⁄\T ø±<ë á <äT&ÉTdüT‘·q+, »j·TMsê—μμ nì øÏ\øÏ\
˝≤&ç+~. ˇ&Ó|¶ &ü TÉ #·T C≤D‘·q+ ø£qï&É sêj·T\≈£î k˛ø£˝<Ò Tä . Ä e÷≥ yÓT\≈£îe $|æŒ
#Óù|Œ <ëø± ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . Ä ∫qï<ëì ø£+{Ïe+ø£, #˚‹ø£‹Ô |ü<Tä qT e+ø£ #·÷dü÷Ô
#·÷|ü⁄\T kÕqu…&TÉ ‘·THêï&ÉT.
ªªMT Hêj·Tq>±s¡T, ø£+≥|ü&¶É <ëd”|&ü TÉ #·TqT, ˇ+≥]>± #·÷dæ øö>∑*+#˚yês¡T
ø£<ë : MTs¡T ø£‹Ô <ä÷j·T&É+ eT]j·÷<ë? m+‘· ne÷j·T≈£î\+&û? @ neTàø£qï
_&É¶\+&û`μμ
` m+‘√ ne÷sTTø£+>±, dü+X¯j·T+ rs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î n&ÉT>∑T‘·Tqï≥Tº
$qïbÕ˝Ö‘·÷+~, Ä ∫qï~ ` sêj·T\yês¡T Á|ü»«*+∫ b˛sTTHê&ÉT.
` n+‘·'|ü⁄s¡ ‘√s¡D≤ìøÏ, qT*eT+#·T e+{Ï ñ*|æ] ‘Ós¡ : <ëì yÓqTø£ eTs=ø£{.Ï ...
@&ÉT ‘Ós\¡ yÓqTø£ yÓTdü˝Ò ã+>±s¡T u§eTà ` á e÷≥\≈£î øÏ\ øÏ\ ˝≤&ç+~.
Ç≥T n&É+¶ ‘=\>∑ì ∫qï~. sêj·T\yês¡+‘ê ñyÓ«‘·THÔ ê, eTÚq+>± qe⁄«‘·÷+~.
s¡+>∑e*¢ 175
ˇø£ÿ VüQ+ø±s¡+‘√ ∫qï~ eT˝…<¢ +ä &É˝¢Ò sê*b˛sTT+~. sêj·T\yê], s¡‘H· ê\T
‘ê|æq u≤≈£î, ‘Ós\¡ ˙ï <ä÷düT≈£îb˛sTT øÏ\øÏ\qT ≈£L˝ÒÃdæ+~.
≈£L*b˛sTT+~ ` ø£qï≈£L‘·Ts¡T. yÓ÷Vü≤Hê+– ` |æ&Mç T<äT>± HÓ‘T· sÔ T¡ ∫eTà≈£î+&Ü
>∑T+&Ó bı~$|ü≥Tº≈î£ +~ ` #êe⁄ #êj·T\≈£î sê˝Òì qe⁄« q$«+~.
ªª$»j·T\ø°åà Hê HÓ#ÓÃ*. Á|üuÛÑ÷— MTs¡T ø£‹ÔøÏ u≤ôdø£+ ø£{Ïº+#·>±H˚, ø£+sƒ¡+
q]πødüT≈£î+~. >∑»|ü‹ MT≈£î <ëdüT&Ó’Hê&ÉT. Ä sTT+{Ï Ä&É|ü&ÉT#·T nee÷q+
‘·|æŒ+#·T≈£î+~.μμ
`sêj·T\yês¡T, ` sê‹ u§eTà.
ªªø£‹Ô ø=ø£ ˙‹, >∑+{≤ìøÏ ˇø£ ˙‹ ñ+≥T+<äì }Væ≤+#·˝Òø£b˛sTTHêqT.
eTVü‰eT+Á‘·T\≈£î Vü≤è<äjT· + ˝Òøb£ ˛e#·TÃ! eTVü‰sêE eTVü‰ø£$— _&É\¶ ø£qï ‘·+Á&ç—
‹s¡TeT˝≤+_ø± ÁbÕDÒX«¯ s¡T\T— Ç+‘·{Ï yês¡ì mqï&É÷ ø£\>∑q˝Ò<Tä .μμ
sê‹u§eTà ø£˙ïs¡T Á~eTà]dü÷+Ô ~.
ø=q}|æ], Ç+ø± |ü\T≈£î‘·÷+~.
ªªø£èwüsí êj·T\T <Ûsä à¡ Á|üuTÑÛ e⁄: nì ne÷j·T≈£î\T nqT≈£î+≥THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄
\+<äs÷¡ ø£qï‘·+Á&ç>± uÛ≤$düTHÔ êïs¡T. bÕ|ü+!μμ
` sêj·T\yês¡T ø£qï‘·+Á&ç>± ` ne÷à! nì ÄÁø√•+#ê&ÉT.
ªªMT MT<ä Hê≈£î |ü>˝∑ <Ò Tä Á|üu÷ÑÛ ! sê»´ø±+ø£≈å î£ @ Ç+{Ï |ü&TÉ #ÓH’ ê Ç˝≤ ã*
ø±e\dæ+<˚— >∑»|ü‹ ` MT n+‘· yÓu’ yÑÛ √ù|‘·T&ÉT ø±ø£b˛sTTHê, kÕ{Ï Væ≤+<ä÷ Á|üuTÑÛ e⁄—
$»j·T\ø°àå Hêe+{Ï Ä&ÉT|ü&TÉ #˚— ø±ì, eTVü‰sêE≈£î jÓTes¡T ôV≤#·Ã]ø£\T #˚kÕÔsT¡ ?
eTVü‰eT+Á‹ Á|üC≤„#≈· îå£ \≈£î Ç˝≤+{Ï n\Œ $wüj÷· \T >√#·]+#·e⁄ ø£<ë? ne⁄qT, n<˚
sê»˙‹?...n<˚ kÕÁe÷»´+....μμ
....ã+>±s¡|⁄ü u§eTà eT+#·T eTT<äs› TTb˛sTT+~. ø£qï&É sêj·T\ eTqdüT ‘·*˝¢ ìÒ
|üdbæ Õ|ü nsTT+~.
düs«¡ X¯Sq´+>± e⁄qï n+‘·'|ü⁄s¡+˝À |æ&TÉ >∑T\T ˇs¡ <ä÷düT≈£îqï≥Tº, s¡aTfi¯øe˘ Tì
ÁyÓ÷–+~. sêj·T\ >∑T+&Ó˝À XÀø£+, mø£ÿ&ç <äø£ÿ&˚ ù|s¡T≈£î b˛sTT+~. ∫qïsêDÏøÏ
|ü]yês¡+>± ‘·s*¡ e∫Ãq ˇ&Ó¶ ø£HïÓ \+<äs÷¡ ø£HïÓ Á‘ê#·T\˝Ò¢ ˇ&Ü¶D|ü⁄ ø£‘T· \Ô T <ä÷dæ
ø£eTTà≈£îHêïs¡T.
$#·TÃø£‘T· \Ô yê&çø,Ï sêj·T\yês¡T Áe÷qŒ&É˝<Ò Tä . Ä ø£HïÓ \ ø£qTï\ s¡+|ü|⁄ü ø√‘·≈î£
$‘ê$‘·˝H’… ê&ÉT. mqï&É÷ e+>∑ì •s¡dTü ‡ H˚\≈£î k˛øÏ+~.
`ns¡$∫Ãq eT˝…¢<ä+&É˝…¢ yÓ÷Vü≤Hê+–ì |ü⁄DÏøÏ |ü⁄#·TÃ≈£îì, Ä ø£HÓï\+<äs¡÷
Äy˚X+¯ ‘√ <äT$Tπø ‘·s>¡ \∑ ˝…,¢ düqïC≤E\ ˙&É˝À XÊX¯«‘·+>± CÀø={≤ºsT¡ — ‘·eT sê»<ÛëìøÏ
ø£\ø±\+ C≤„|øü +£ ‘√ ‘·\e+#·T≈£îì yÓ[flb˛sTTHês¡T.
176 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
` yÓ÷Vü≤Hê+– C≤&É, Hê>∑yêdü+˝À @Hê{Ïø° ‘Ó*j·T˝Ò<Tä — Ä ‘·*¢ Äsê{≤ìøÏ,
n+‘·T˝Ò<Tä — |æ\<¢ ëì yÓq’ + ‘Ó*j·TC…|Œü &Üìø°, }s¡&+ç #·&Üìø°, eTVü‰eT+Á‘·T\T ø±ì,
eTVü‰sêEø±ì, n+‘·'|ü⁄s¡+ #êj·T\≈£î sê˝Ò<Tä .
` eT+∫ Ábı<äTs› êø£eTTqTô| ‹s¡TeT˝≤+_ø£ ˙fi≤fl&ç+~ : u≤¬s&ÉT |æ\y¢ ê&ÉT.
edü+‘√<ë´q+˝À, ~eúÛÑeq+ ˇø£{Ï q÷‘·q+>± yÓ*dæ+~. n~ ìyêdü
ìπø‘·qyÓ÷, düe÷<Û√, ø±sê>±s¡y÷Ó , Á|ü»\≈£î ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . n&ç– ‘Ó\TdüT≈£îH˚ ìã“s¡+
me]ø° ˝Ò<Tä .
mqï&ÉHêï, ªª|ü⁄qï$T yÓHïÓ ˝À¢, Ä uÛeÑ q+˝À $+‘· yÓ\T>∑T\T ‘√∫q≥Tº y˚sTT
eHÓï\ øÏ\øÏ\\T $ì|æ+∫q≥T¢, Á|ü»\T, uÛÑj·T+ ùÛÑj·T+>± ÁuÛÑeTdæb˛j˚Tyês¡T.
‘Ó\y¢ ê]q ‘·sT¡ yê‘·, n<ä+‘ê, @<√ Nø£{Ï ` Nø£{>Ï ±` }Vü≤≈£î n+<äì XÊ|ü+>±
#·÷dæq yêfi¯fl≈£î ø£ì|æ+#˚~. #·÷&Éøb£ ˛sTTHê, ‘·\#·T≈£î+fÒ n˝≤ nì|æ+#˚~.
me«s¡÷ n&ÉT>∑T n≥T |ü&ìÉ #˚Ãyês¡T ø±<äT. ˇø£ÿ ô|<äq› ï>±s¡T e÷Á‘·+ ` #·T≥º|⁄ü
#·÷|ü⁄>± ø£{øÏ Ï Nø£≥T˝À¢, n≥T |ü#ês¡T #˚d÷ü Ô e⁄+&˚yês¡T.
ø±\+ >∑&eÉ >± ` >∑&eÉ >± ` ªªn~ ∫Hêï <˚$,y˚T&É?μμ n+≥÷ Á|ü»\T s¡V≤ü dü´+>±
‘·\#·T≈£îì, Á|üuTÑÛ e⁄qT ‘·\#·T≈£îì, <ä<]›ä ˝Òy¢ ês¡T.
` sêj·T\ sê»´+j·T<Ûë yÓ’uÛÑe+>± kÕ>∑T‘·÷+~. nwüº~>∑ZC≤\≈£L |ü⁄w”º ‘·Tw”º
ˇq>∑÷&ÉT‘·÷H˚ e⁄+~. dü|Ôü dü+‘êqeTT\ dü+ø£˝≤Œìø°, ìs¡«Vü≤D≤ìø° ` @MT ˝À≥T
˝Ò<Tä .
ø±ì ô|<äq› ï>±s¡T èT]∫b˛&ÉT—....
.....ªªÄ ‘·*¢ Ä‘·àXÊ+‹øÏ, sTT+‘·ø±\+ Áã‹ø±qT ‹eTàHêï :`
... ‹eTàqï ø£+≥ ˙s¡T es¡<ä˝Ö‘·÷+~. düuÛ≤ uÛÑeq+ ìX¯Ùã›+>± m\T¬>‹Ô
s√~düTqÔ ï~. #ÓeTà‘√ #Ó<]ä q #·÷|ü⁄\≈£î, sê»<Ûëì •Ks¡ >√|ü⁄s¡ ÁbÕkÕ<ë\T. •~Û˝≤˝…’
>√#·]dü÷Ôqï$.
düu≤Û uÛeÑ q+ eTT+<äT, ‹eTàqï ˇø£ÿ&É÷ ì≥÷ºsŒ¡ ˝…¢ ì*∫b˛sTT e⁄Hêï&ÉT....
s¡+>∑e*¢ 177
n+<˚ Hêsêj·TDkÕ«$T
( 1908 ` 1982)
n+<˚yê] ø£<∏ëìø£\˝À düe÷» dü+düÿs¡D,

<Ûë]àø£ <äèwæ,º >Á ±eT J$‘· ∫Á‘D · , >Á ±eTdüT\ú eTqdü‘Ô «·
|ü]o\q ` eTTK´ $wüj÷ · \T. ‘Ó\T>∑T qT&çø±sêìï
|ü ⁄ DÏ ø Ï | ü ⁄ #· T Ã ø =ì dü V ü ≤ »‘· « +‘√, C≤rj· T ‘· ‘ √
Äø£s¡¸ø£eT>∑T XË’* M]~. düìïy˚XÊ\˝À yêdüÔ$ø£‘·,
Ç‹eè‘êÔ\˝À C≤rj·T‘· M] Á|ü‘˚´ø£‘·. M] _s¡T<äT
ªÄ+Á<äÛ yÓTbÕkÕμ.
s¡#q· \T : ø£wdºü Tü U≤\T, Ç<äs› T¡ ‘·\T¢\T (qe\\T)
ñbÕdüHêã\+, d ù ïV≤æ ‘·T\T yÓTTˆˆ ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T
178 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Äràj·T‘·
‘=©>± H˚Hê Á>±eT+ e]Hês¡T ì$T‘·+Ô yÓfi≤flqT. Hês¡Tø√dü+ ‹]– ‹]– ÁbÕD+
uÒC≤¬sb’ ˛sTT+~.Hês¡T mø£ÿ&Ü ≈£î<äs˝¡ <Ò Tä . dü÷s¡T´&ÉT q&çH‹Ó øÔ Ï e#êÃ&ÉT: n|üŒ{ÏøÏ ‹+&û
‹|üŒ\÷ ˝Ò<äT. ø£&ÉT|ü⁄˝À #·s¡#·s¡˝≤&ÉT‘·Tqï~. ô|’q HÓ‹Ô ø±\T‘·Tqï~. uÛÀ»q+
ô|fÒ≥º +<äT≈£î Ä ePfiÀfl ã+<ÛTä e⁄˝…es¡÷ ˝ÒsT¡ . b˛˙ |üP≥≈£Lfi¯ófl ‹+<ëe÷ n+fÒ
n~ ≈£îÁ>±eT+. ô|fÒº yêfi¯ófl ˝ÒsT¡ . me]<√ >∑#Ã· s¡T>∑T >∑\ sTT\T¢ ˙&É>± e⁄+fÒ ‹]–
‹]– Ä ns¡T>∑TMT<ä #·‹øÏ\ |ü&Ü¶qT. Çyêfi¯ ˝Ò∫q y˚fi¯ jÓT≥Te+{Ï<√ >±ì e∫Ãq
|üì ø±ø£b˛>±, ‹+&çøÏ >∑÷&Ü e÷&Ée\dæ e∫Ã+~. b˛˙ mø±jÓTøÏ Ç+{ÏøÏ yÓ[flb˛<ëe÷
n+fÒ nø£ÿ&É≈î£ e÷ Á>±eT+ mì$T~ yÓTfiÆ ó¯ fl e⁄qï~. Äyêfi¯ m+&É #·TÁs¡TeT+≥Tqï~.
n+<äT˝À ‹]– ‹]– e⁄+&É≥+ e\¢q÷, ‹+&û ‹|üŒ\÷ ˝Òøb£ ˛e&É+ e\¢q÷ ø±fi¯ófl
‘˚*b˛‘·Tqï$. m{≤¢ yÓfifl¯ &É+? e÷ Á>±e÷ìøÏ ãdüT‡\÷, –düT‡\÷ j˚TMT ˝Òe⁄. Ä
ns¡ T >∑ T MT<ä ≈£ L s=Ãì jÓ T {≤¢ H ê? nì Ä˝À∫dü T Ô H êïqT. Ç+‘· ˝ À Ä Ç+{Ï
j·T»e÷ìø±e÷\ ˝≤e⁄>± e⁄Hêï&ÉT, uÛÀ»q+ #˚dæ ‘˚|⁄ü ≈£î+≥÷ u…{’ øÏ Ï e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT
H˚qT ªª@eT+&û! |üì e⁄+&ç á Á>±eT+ e#êÃqT. uÛÀ»q+ y˚fi¯ <ë{Ïb˛sTT+~.‹]–
‹]– &Éd‡æ e⁄HêïqT. á ePfiÀfl |üP≥≈£Lfi¯ófl ô|fÒyº êfiËfle¬sH’ ê e⁄Hêïsê.μμ nì n&ç>±qT.
ô|fÒyº êfi¯ófl ˝Òsì¡ ‘Ó*dæ >∑÷&Ü. m+<äTø£+fÒ, Ç\÷¢ yêøÏ© #·÷ùdÔ <Ûqä e+‘·T\T>±H˚
e⁄Hêïs¡T. Äj·Tq <äjT· <ä\∫ ªªsT÷ ePfiÀfl |üP≥≈£Lfi¯ófl ô|fÒyº êfi¯ófl ˝ÒsT¡ , b˛˙ bÕ|ü+!
sT÷ |üP≥≈£î e÷ sTT+{À¢ uÛÀ+#ÓjT· éTì n+{≤&˚y÷Ó μμ qqï ÄX¯‘√ n&ç>±qT. n‘·&TÉ
#·|Œü ]+∫, ªªsT÷ ePfiÀfl |üP≥≈£Lfi¯ófl ô|fÒº yêfiËfles¡÷ ˝Òsμ¡ μì ã<äT\T#Ó|Œæ ˝ÀìøÏ
yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Hê ÄX¯ eè<Ûë nsTT+~. Çø£ jÓTe] q&ç–Hê ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äqTø=ì
ø±ùd|ü⁄ jÓTø£ÿ&ÓH’ ê |ü&TÉ ø=ì #·\ã¢ &Ü¶ø£ e÷ ePs¡T yÓ[flb˛<ëeTì ìX¯ÃsTT+∫ nø£ÿ&ÉqT+∫
Äràj·T‘· 179
˝Ò∫ Ä >∑©¢ <ë{Ï eT\T|ü⁄ ‹]>±qT. Ä M~Û eT÷&√ Ç˝À¢, Hê\T>√ Ç˝À¢ nsTT
e⁄+≥T+~.ô|+≈£î{Ï uÛeÑ +‹. eTT+<äT ekÕsê. Ç+{ÏeTT+<äT y˚|#ü ≥Ó Tº e⁄qï~. #·\>¢ ±
e⁄+&É≥+ e\¢ Ä ekÕsê˝À ø±düÔ yÓqTï bÕ]<ë›eTì yÓfi≤flqT. mes√ ne÷àsTT ekÕsê
dü+Ô uÛ≤ìï ÄqTø=ì ‘ê{Ï|+ü &ÉT N≈£î‘·÷ e⁄qï~. H˚qT yÓ[fl #=ø±ÿ $&ç∫ ≈£L#·THêïqT.
Ç+‘·˝À ˝À|ü*qT+∫ ˇø£ Ád”Ô #·+ø£q _&É¶qT jÓT‘·TÔ≈£îì >∑TeTà+˝ÀøÏ e∫Ã
ì\T#·T+~. ej·TdüT eTTô|Œ’ ¤ @fi¯ófl+≥$. #êeTq#êj·T X¯Øs¡+, Ä≈£î|ü#Ã· s¡+>∑T N¬s
ø£≥Tº≈î£ +~. ÄyÓTqT mø£ÿ&√ #·÷dæq≥Tº e⁄+&É&+É e\¢ ªªmø£ÿ&É #·÷XÊHêμμ nì HÓeTs¡T≈£î
‘Ó#·TÃ≈£î+≥THêïqT.
ÄyÓT Hêπødæ |üsø¡ ±sTT+∫ #·÷dæ ªªMT~ ø±» ø£<÷ä ?μμ n+~.
ªªne⁄qe÷àμμ nHêïqT.
ªªqqTï >∑Ts¡TÔ |ü≥˝º <Ò ë u≤u≤jYT! eTq+ >∑T+≥÷s¡T düÁ‘·+˝À e⁄Hêï+μμ n+~.
n|ü&ÉT Hê≈£î >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~. <ë<ë|ü⁄ @&Óì$T~ @fi¯fl ÁøÏ+<ä≥ e÷ Ä&Éyêfi¯fl≈£î
düTd”Ô #˚ùdÔ eT+<äT ‹+{≤ìøÏ >∑T+≥÷s¡T düÁ‘·+˝À e⁄Hêï+. y˚TeTTqï Á|üøÿ£ >∑~˝ÀH˚ Ä
ne÷àsTT ÄdüT|üÁ‹˝À Á|üd$ü +#·&ÜìøÏ e∫Ã e⁄Hêïs¡T. y˚TeTT ˇø£fifl¯ sTT+{À¢ ˝Òì
edüTeÔ ⁄\T ˇø£fifl¯ qT n&ç– rdüT≈£î+≥÷ m+‘√ ø£*dæ yÓT\dæ e⁄+&˚yêfi¯fl+.‘·s#¡ T· ÄyÓT
uÛsÑ Ô¡ nø£ÿ&É e⁄+&˚yê&ÉT ø±<äT. ÄyÓT ‘·*¢ ÄyÓT‘√bÕ≥T e⁄+&˚~. H˚qT n|ü&É|ü &ÉT
yêfi¯fl≈£î ãC≤s¡T qT+∫ yÓ#êÃ\÷ nM ‘Ó∫Ã ô|&ÉT‘·÷ e⁄+&˚yêDÏ.í ÄyÓT qqTï u≤u≤jYT!
nì |æ*#˚~. n|ü&ÜyÓT ãø£ÿ|ü\#·>± e⁄+&˚~ Ç|ü&ÉT ø=+#Ó+ ˝≤esTT+~.
n|ü&ÉT H˚qT ªªC≤ìø£eTàyê ‘·©¢! e÷]bıj·÷é⁄. >∑Ts¡TÔ |ü≥º˝Òø£bıj·÷´qTμμ
nHêïqT.
ªª#êHêfi¯fl≈£î ø£ì|æ+#êe⁄ u≤u≤jYT! á ePs¡T @+ |üìMT<ä e#êÃe⁄?μμ nì
n&ç–+~.
ªªe]Hês¡T ø√dü+ e#êÃqμμì #ÓbÕŒqT.
ªªuÛÀ»q+ #˚XÊyê u≤u≤jYT?μμ nì n&ç–+~.
ªª˝Ò<eä ÷àμμ nì #ÓbÕŒqT.
ªªÇ+ø± uÛÀ»q+ #ÓjT· ´˝≤! e÷ Ç+{À¢ uÛÀ»q+ #˚<Tä e› ⁄>±ì sê u≤u≤jYT!μμ n+~
ÄbÕ´j·T+>±.
Äø£*‘√ e⁄qï Hê≈£î ÄyÓT e÷≥\T m+&ç ;≥\T yê]q #˚˝À es¡¸+ |ü&≥¶É sº TT+~.
ªªHês¡T ø√dü+ ‹]– ‹]– e⁄+&É≥+ e\¢, $|üØ‘·+>± Äø£*>∑÷&Ü y˚dTü qÔ ï~
‘·©!¢ μμ n+≥÷ ÄyÓT yÓ+≥ ˝À|ü*øÏ yÓ[fl, ô|s¡{À¢ qTsTT´<ä–sZ ¡ ø±fi¯Sfl #˚‘T· \÷ ø£&TÉ ≈£îÿì,
180 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄyÓT e&ç¶+#·>± ‘·è|æÔ>± uÛÀ+#˚XÊqT. |ü|üP, |òüTTeT|òüTTeT˝≤&˚ HÓsTT´, ¬s+&ÉT
|ü#Ã· fi¯ófl, >∑&¶É ô|s¡T>∑T‘√ #·T{≤ºìøÏ ô|{Ïqº ≥T¢ uÛÀ»q+ ô|{Ï+º ~. uÛÀ»q+ ø±>±H˚ ø±ùd|ü⁄
≈£îqT≈£î rdæ ˝Òùddü]øÏ m+&É ‘·–+Z ~. ªªyÓ[fl ekÕÔ C≤ìø£e÷à!μμ nì #Ó|Œæ #·+{Ï|\æ ¢
#˚‘T· ˝À ˇø£ uÒ&Ü ô|{Ï,º ãj·T\T<˚] e÷ ePs¡T e#˚ÃXÊqT.
2
‘·sê«‘· <ë<ë|ü⁄ s¬ +&ÉT e÷kÕ\≈£î, >π <Ó ‘·|Œæ b˛‘˚ yÓ<øä &£ ÜìøÏ eTfi≤fl Ä Á>±eT+
yÓfi≤flqT. ã+~* <=&√¢ |ü&<¶É y˚ ÷Ó qì #·÷düTø=ì, nø£ÿ&É ˝Òøb£ ˛‘˚ |üXó¯ e⁄\qT ePs¡T
yÓ\|ü\ eT+<äyù˚ d y˚fi¯ ø±e&É+ e\¢. ePs¡T yÓ\|ü\≈£î yÓ[fl eT+<ä˝À #·÷XÊqT.
nø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. Çø£ ‹s¡T>∑T eTTK+ |ü{≤ºqT. |ü~ u≤s¡\T q&ç#êH√ ˝Ò<√
yÓqTø£qT+∫ ªªu≤u≤jYTμμ nqï øπ ø£ $qe∫Ã+~. mes√ï |æ\T#·T≈£î+≥THêïs¡qTø=ì
‘·\e+#·Tø=ì yÓ[flb˛‘·THêïqT.
ªªÇ~>√ u≤u≤jYT! ìH˚ï!μμ eTfi≤fl πøø£ $ì|æ+∫+~. yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷XÊqT.
C≤qø£eTà HÓ‹qÔ eT÷≥‘√ eT+<ä Á|üøÿ£ u≤≥˝À ì\TÃì e⁄+~. <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl ªª@+
‘·©!¢ μμ nHêïqT.
ªªe÷ sTT+{ÏøÏ sê≈£î+&ÜH˚ yÓfió¯ fl‘·THêïy˚+ u≤u≤jYT! @+ |üì MT<äe#êÃe⁄?μμ
nì n&ç–+~ ÄbÕ´j·T+>±!
ªªπ><Ó ‘·|Œæ b˛sTT+~ ‘·©!¢ yÓ<øä {£ ≤ìøÏ e#êÃqT. ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä μμ nì #ÓbÕŒqT.
ªªn{≤¢>±! e÷ Ç+{ÏøÏ yÓfi<¯ ë+μμ s¡eTàì qqTï yÓ+≥ ô|≥Tº≈î£ ì Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ [fl
ø±fi¯fl≈£î ˙[fl∫Ã ªªuÛÀ»q+ #˚dæ yÓfifl¯ eTμμqï~.
ªªm+<äT≈£î‘·©¢! Ç|ü&ÉT |ü~>∑+≥˝…’+~. uÛÀ»q+ y˚fi¯≈£î sTT+{ÏøÏ yÓfi¯fl‘êqTμμ
nHêïqT. ø±<äT ≈£L&É<ìä ã\e+‘·ô|{Ï+º ~. sêìe«˝Ò<Tä . ø±fi¯ófl ø£&TÉ ≈£îÿì uÛÀ+ #˚XÊqT.
C≤qø£eTà bı>±≈£î ‘Ó∫ÃsTT∫Ã, ªªm+&É>± e⁄qï~. Ç|ü&˚+ yÓfi‘¯ êe⁄ ø±ùd|ü⁄ |ü&TÉ ø√
u≤u≤jYT!μμ n+≥÷ eT+#·+ y˚d+æ ~. H˚qT #·T≥º #·T≥Tº≈î£ +≥÷ eT+#·+ MT<ä ≈£Ls¡TÃHêïqT.
C≤qø£eTà eT+#·+<ä>sZ∑ ¡ ≈£Ls¡TÃì Ä|ü⁄\Ô ≈£î #Ó|Œæ q≥T¢ Ç+{Ï $wüj÷· \˙ï Hê≈£î #Ó|Œæ +~.
yêfi¯fl≈£î |ü~ mø£sê\ e÷>±DÏ, Hê\T¬>ø£sê\ sπ >∑&Ü e⁄qï<ä≥! s¬ +&ÉT m&É»¢ ‘·\T,
Ç<äs› T¡ bÕ˝Òfió¯ fl n+‘ê dü«+‘·øe£ T‘·+. n|üP dü|Pü  @MT ˝Ò<≥ä . ìs¡T&ÉT |ü+≥
n$Tàq &ÉãT“ ô|{Ïº ˇø£ mø£s+¡ bı\+ ø=Hêïs¡≥. yÓTTqïyêfi¯fl ô|<ä› Ä&É_&É≈¶ î£ kÕ¬sô|{Ïº
|ü+|æùdÔ ◊<äT e+<ä\T nsTTqe≥! ÄyÓT |ü⁄{Ï\º T¢ bıHÓïø£\T¢. ‘·+Á&ç ˝Ò&TÉ . ‘·©¢ nHêï
e⁄Hêïs¡≥! Çe˙ï #Ó|Œæ +~. Hê≈£î n+‘ê eT>∑|\æ ˝¢ Ò >±ì Ä&É|\æ \¢ T ˝ÒsT¡ . Ä&É|\æ \¢
Äràj·T‘· 181
jÓTTø£ÿ nqTuÛ÷Ñ ‹ì jÓTqï&É÷ #·$#·÷dæ jÓTs¡T>∑ì Hê≈£î ÄyÓT #·÷|ü⁄‘·Tqï ne÷j·Tø£|⁄ü
Áù|eT≈£î Vü≤è<äjT· + ñbıŒ+–b˛sTT+~. Ç+‘·˝À bı\+ qT+∫ ø±e÷\T uÛsÑ Ô¡ e#êÃ&ÉT.
q\uÛ’… j˚Tfi¯ófl+≥$, jÓT‘·TdÔ ]ü $Á>∑V≤ü +. qHêïj·Tq≈£î |ü]#·jT· + #˚d+æ ~.
Äj·Tq ªªn{≤¢>±!μμ n+≥÷ #Ó|ü \T $&É∫ #˚‹˝À ø£Ás¡ eT÷\ô|{Ïº ªª@eT+&ç! MT
ePfiÀfl eT+∫ –‘·\Ô T <=s¡T≈£î‘·j÷· ´?μμ nì ˝≤+#Ûq· ÁbÕj·T+>± qqTï |ü\ø£]+#ê&ÉT.
ªªm+<äT≈£î <=s¡øe£ +&ç?μμ nHêïqT. uÛsÑ ≈Ô¡ î£ uÛÀ»q+ ô|fÒ+º <äT≈£î C≤qø£eTà ˝Ò∫
yÓ[flb˛sTT+~.
H˚qT |ü&TÉ ≈£îì ø±ùd|ü⁄ ≈£îqT≈£îrdæ ˝Ò∫ Äe‘·\ ekÕsê˝À m&É≈¢ î£ <ëHê e⁄\e\T
e⁄&Éøô£ |&ÉT‘·Tqï C≤qø£eTàqT |æ*∫ ªªÇø£ yÓ[fl ekÕÔ ‘·©!¢ MT <ä+|ü‘T· \T e÷ ePs¡T
ˇø£kÕ]μμ s¡eTàì #Ó|Œæ #·+{Ï|\æ ¢ #˚‘T· ˝À ∫\¢s¡ ô|{Ïº e#˚ÃXÊqT.
3
e÷ dü«Á>±eT+ ø±». n≥T ‘·sê«‘· <ë<ë|ü⁄ HÓ\ s√E\≈£î H˚qT e÷sTT+{Ï M~Û
ns¡T>∑TMT<ä m+&É˝À ≈£Ls¡TÃì m&É¢≈£î dæ>∑e÷s¡T y˚dü÷Ô, e÷ eTqe&çøÏ ø£<∏ä\T
#Ó|⁄ü ‘·THêïqT. n~ #·*ø±\+. dü÷s¡T´&ÉT sê$#Ó≥Tºô|ø’ Ï e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT ñ<äjT· +
‘=$Tà~>∑+≥\e⁄‘·T+~. C≤ìø£eTà uÛsÑ Ô¡ sêeTø√≥j·T´>±s¡T e÷ M~Ûô|’ qT+∫ edüTHÔ êï&ÉT.
áj·Tq sT÷ePs¡T m+<äT≈£î e#êÃ&Éu≤“! ãVüQXÊ m&É¢ ì$T‘·Ô+ e∫Ãe⁄+&Ée#·TÃ!
nqT≈£îHêïqT. Äj·Tq e÷ >∑TeTà+ düMT|æ+#ê&ÉT. qqTï >∑Ts¡TÔ |ü≥˝º <Ò Tä . yÓ[flb˛‘·THêï&ÉT.
n|ü&ÉT H˚qT ˝Ò∫ ªª@eT+&û! sêeTø√≥j·T´>±s¡T! e÷ sTT+{ÏøÏ sê≈£î+&ÜH˚
yÓ[flb˛‘·THêïπs?μμ nHêïqT. Äj·Tq Hê e+ø£ #·÷dæ ªªz¨! MTsê!μμ n+≥÷ Hê
yÓ+≥ ˝ÀìøÏ e#êÃ&ÉT. ªª≈£Ls√Ã+μμ&Éì eT+#·+ yê˝≤ÃqT. n‘·qT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ø±fi¯fl≈£î
˙[fl|æŒ+#êqT. Äj·Tq ªªsTT|ü&Ó+<äT≈£î ˝…+&ç ø±fi¯fl≈£î ˙fi¯ófl! u≤ø° e⁄+&ç e#êÃqT.
yÓ+≥H˚ yÓ[flb˛‘êqTμμ nHêï&ÉT.
ªªe÷ Ç+{À¢ uÛÀ»q+ #ÓjT· ´≈£î+&Ü MTs¡T yÓfifl¯ ≥y˚T! MT ePs¡T eùdÔ #ê\T e÷
ne÷àsTT C≤qø£eTà uÛÀ»q+ #˚jT· +~ ã‘·øì£ e«<äT! MTs¡T yÓfifl‚ ≥+<äT≈£î M˝Ò<¢ Tä !μμ
nHêïqT.
ªªuÛÀ»Hêìπø yÓTT#ÓÃ˝…+&ç! uÛÀ»q+ dü+>∑‹ ‘·sy¡ ê‘· #·÷<ë›+! eTT+<äT e∫Ãq
|üì ø±ìe«+&ç! e÷ ePfiÀfl ˇø£&TÉ , s¬ +&ÉT e+<ä\T u≤ø° e⁄+&ç, n‘·yÔ ê] ePs¡T
sT÷eP¬s‘’ ˚ sTTø£ÿ&çøÏ e#˚ÃXÊ&ÉT. bÕ˝ÒsT¡ >± e⁄+{≤q+fÒ ô|[flø£ì &É_“#êÃqT. e÷
<ä–sZ ê rsê s¬ +&ÉT e÷kÕ˝…H’ ê |üì#ÓjT· ´˝Ò<Tä . m>∑ø={Ïº #Ó|Œü ≈£î+&Ü á ePs¡T e#˚ÃXÊ&ÉT.
182 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ç|üŒ{ÏøÏ ◊<ës¡T e÷kÕ\T ø±e∫Ã+~. H√≥T >∑÷&Ü ÁyêsTT+#·Tø√˝Ò<Tä . yê&çù|s¡T
Hê>∑jT· ´. Çø£ÿ&É ˝Òfifl¯ yê] n\T¢&≥É . á ePs¡T Hê≈£î ø=‘·,Ô MTs¡T ø±düÔ $#ê]+∫ô|≥º+&çμμ
nHêï&ÉT.
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT˝…+&ç! MT eP]‘√ düeTà+<ä+ #˚dæ+~ ˝Òfi¯fl ø±eTj·T´. n‘·ì
s¬ +&√ ≈£L‘·T]ï MT eP]#êÃ&ÉT. uÛÀ»q+ ø±>±H˚ yÓ[fl ø£qT≈£îÿ+<ë+ ˝…+&ç!μμ nì
#ÓbÕŒqT.
Äj·Tq Ä |üP≥ e÷ Ç+{À¢H˚ uÛÀ»q+, ø±>±H˚ ø±eTj·T´ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl+.
yêfi¯fl~ |üP] Ç\T¢. ˇø£ >∑~˝À n\T¢&÷É , ≈£L‘·Ts¡T e⁄Hêïs¡≥! y˚TeTT yÓfifl‚ dü]øÏ Hê>∑jT· ´
sTT+{À¢H˚ e⁄Hêï&ÉT. u≤ø° $wüjT· + n&É>±Z ªªÇ|ü&ÉT #˚‹˝À &ÉãT“ ˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT HÓ\˝À¢
sTTkÕÔμμqHêï&ÉT. n|ü&ÉT H˚qT sêeTø√≥j·T´>±]ì sTTe‘·\øÏ |æ*∫, ªªM&ÉT |ü˙
bÕ{≤ #ÓjT· ´ì e÷#·øe£ Tà. MTs¡T Hê>∑jT· ´ n+fÒ jÓTes√ nqT≈£îHêïqT. MD…+í <äT≈£î
ms¡>q∑ T! >∑+>±qeTà >∑T&ç <ä>sZ∑ ¡ N{≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ, bı\+ yÓfió¯ fl‘·÷ #ê˝≤kÕs¡T¢ #·÷XÊqT.
M&çøÏ u≤ø° m{≤¢ ô|{≤ºsT¡ ? M&ç e÷eT y˚\≈£î y˚\T ‹+≥Tqïyê&ÉT, ˇø£ ≈£î+≥ bı\+
≈£L&Ü e⁄qï~. n‘·ì#˚‘· nyê©Ô #˚sTT+#·T≈£î+fÒ MT u≤ø° edüT+Ô ~μμ nì #ÓbÕŒqT.
Ç+‘·˝À jÓTø£ÿ&É qT+#√ ø±eTj·T´ e#êÃ&ÉT, dü+>∑‘+· ‘ê n‘·ì‘√ #Ó|Œæ u≤ø° nyê©Ô
|ü&eÉ Tì n&ç>±+. n‘·&TÉ eT+&ç|&ü TÉ ‘·÷, ªªyÓTT>∑T&É÷ ô|fi≤flìøÏ s¡TD+ ô|fÒ~º ø±ø£,
ô|>’ ± nyê©Ô ≈£L&ÜHê!μμ n+≥÷ nø£ÿ&É ì\ã&É≈î£ +&Ü ˝ÀìøÏ yÓ[flbıj·÷´&ÉT. n|ü&ÉT
sêeTø√≥j·T´>±s¡T qqTï sTTe‘·\øÏ |æ*∫, ªªM&çøÏ e÷ ePfiÀfl sTT\÷¢, yêøÏ© e⁄qï~.
n+<äT˝À M&ç nqï e⁄+≥THêï&ÉT. nqï˝À dü>∑+ yê{≤ edüTÔ+~. M&ç#˚‘· H√≥T
ÁyêsTT+#·T≈£î+fÒ eT+∫~μμ nHêï&ÉT. #·÷ùdÔ n+‘·ø£+fÒ >∑‘·´+‘·s¡+ ø£q|ü&É˝Ò<äT.
Hê>∑jT· ´qT ªª#˚‹˝À e∫Ãq|ü&ÉT sTT<äTe› ⁄ >±ì ÁbÕ+düØ H√≥T Áyêdæe«μμeTì n&ç>±+.
yê&ÉT ªªÇ+‘·e÷Á‘êìøÏ H√f…+<äT≈£î? jÓT>∑y˚dæ b˛‘êeTHê? >∑T+≥÷s¡T˝À
bÕ\es¡øÔ +£ #ÓjT· úÀ‘·THêïqT. MT u≤ø° s¬ +&ÉT HÓ\˝À¢ sTT#˚ÃkÕÔqTμμ nHêï&ÉT. ªª#˚‹˝À
e∫Ãq|ü&ÉT sTT<äTe› ⁄>±ì H√≥T Áyêdæ Çe«&Üìπø+?μμnì m+‘√ <ä÷s¡+ #ÓbÕŒ+.
yê&ÉT düùd$T Áyêdæ Çe«q+fÒ Çe«qHêï&ÉT. sêeTø√≥j·T´≈£î ø√|ü+ e∫Ã >∑{>ºÏ ±
e÷{≤¢&>É ±, yê&ÉT H˚qT Áyêdæ#Ã˚ ~ ˝Ò<Tä . qTe⁄« #˚dTü ≈£îH˚~ #˚dTü ø√bıeTàHêï&ÉT. #˚ùd~
˝Òø£ sTT<äs› +¡ e÷ Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊ+. n|ü&ÉT Hêø√ Ä˝À#·q ‘·{+ºÏ ~. e÷ eP]ø£˝≤¢
•ej·T´>±s¡T ô|<ä.› Äj·Tq e÷≥+fÒ e÷ ePfiÀfl sTTø£ ‹s¡T>∑T˝Ò<Tä . Äj·Tq ø£+fÒ
#·<äTe⁄≈£îqï yêfi¯ófl e⁄Hêïs¡T. >±ì, m+‘·eT+~ e⁄Hêï Äj·Tqπø |ü\T≈£îã&ç!
sêeTø√≥j·T´>±]ï yÓ+≥ ô|≥Tº≈î£ ì •ej·T´>±] <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø¬ fi≤flqT. dü+>∑‘+· ‘ê
Äràj·T‘· 183
yê]‘√ #ÓbÕŒqT. #Ó|Œæ +~ Äj·Tq ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+∫ ªH√≥T Áyêdæ Çe«eTHêï Áyêdæ
Çe«˝Ò<ë? H˚qT ≈£qT≈£îÿ+{≤ |ü<ä+&ç!μμnì ô|’ MT<ä |ü+#Ó y˚düTø=ì n|ü&˚ e÷
yÓ+≥ ãj·T\T<˚sê&ÉT. y˚TeTT ø±eTj·T´ sTT\T¢ düMT|æ+#˚ ˝À|ü\ <ë]yÓ+ã&ç
•ej·T´>±]‘√ sTT<äs› T¡ eTT>∑TsZ T¡ ø£*XÊs¡T. y˚TeT+‘ê ø£*dæ sêeTj·T´ sTT+{ÏøyÏ [Ó fl
>∑TeTà+ eTT+<äT ì\ã&Ü¶+. •ej·T´>±s¡T ø±eTj·T´qT eTT+<äT>± |æ*∫ ªªMT n\T¢&#ç ‘˚ ·
M]øÏ H√≥T ÁyêsTT+∫ sTTe«˝Òøb£ ıj·÷é⁄?μμ nì n&ç>±&ÉT.
n|ü&ÉT ø±eTj·T´ ªªnjÓ÷´! m+‘· #Ó|Œæ Hê n‘·qT $+fÒHê! bÕ|ü+ Ms¡T bıs¡T>∑÷s¡T
qT+∫ e#êÃs¡T. H√≥TÁyêdæ sTTe«eTì m+‘√ <ä÷s¡+ #ÓbÕŒ+. Hê e÷≥ $+fÒHê
u≤ãT!μμ nì u§+øÏ ø±bÕ&ÉT≈£îHêï&ÉT.
n|ü&ÉT •ej·T´>±s¡T ªªMT n\T¢DÏí |æ\eμμ eTq>± ø±eTj·T´ sTT+{À¢ e⁄qï
n\T¢DíÏ |æ*#ê&ÉT. n‘·&TÉ e∫Ã •ej·T´>±] m<äT≥ ì\ã&Ü¶&TÉ . ªª@+ nu≤“jYT M]øÏ
u≤ø° e⁄Hêïe⁄≥μμ nì n&ç>±&ÉT •ej·T´>±s¡T.
ªªñHêïq+&û!μμ nHêï&ÉT q+–>± Hê>∑jT· ´.
ªªñ+fÒ H√≥T ÁyêdæsTTe«qHêïe≥>±? u≤ø° e⁄qï|ü&ÉT H√≥T Áyêdæ sTTe«&Üìπø+?
ÁyêdæsTTe«e÷à?μμ nì#Ó|æŒ, yÓ+≥ e∫Ãq yê]˝À ˇø£]ì H√≥T Áyêj·T&ÜìøÏ
|ü⁄s¡e÷sTT+∫ H√≥T |üP]Ô #˚sTT+∫ sêeTø√≥j·T´ >±]øÏ Ç|æŒ+∫ yÓ[flbıj·÷´&ÉT
•ej·T´>±s¡T. yê] |üì|üP]Ô nsTTq+<äT≈£î n|ü&ÉT Hê≈£î ‘·è|æÔ ø£*–+~.
sêeTø√≥j·T´>±s¡T H√≥T |ü⁄#·TÃ≈£îì Ç+{ÏøÏ yÓ[flbıj·÷´s¡T.
e÷s¡•Z s¡ |ü⁄wüé÷kÕ\T yÓ[fl e÷|òTü e÷dü+ e∫Ã+~. #·* ‘·–bZ ˛sTT+~. |ü&eÉ T≥
#˚˝À y˚dqæ $Ts¡|‘ü √≥ ø√‘·≈î£ e∫Ã+~. e÷ eP]ì ÄqTø=ì s√&ÉT¶ e⁄qï~. s√&ÉT≈¶ î£
ÄqTø=ì #ÓsT¡ e⁄, #ÓsT¡ e⁄ì+&Ü ‘·TeTà\T, ‘·TeTà#Ó≥ì¢ +&Ü ø=+>∑\T, Ä #ÓsT¡ e⁄ øÏ+<ä
ø=+‘· e÷>±DÏ uÛ÷Ñ $T kÕ>∑e⁄‘·Tqï~. s√&ÉTM¶ T<ä ì\ã&ç‘˚ #ê\T, Ä #ÓsT¡ e⁄, #Ó≥ì¢ +&Ü
Ä ø=+>∑\T, <ä÷sêq |ü#Ã· ì bı˝≤\T, Ä <äèX¯´+ m+‘√ u≤>∑T+≥T+~. >∑T+≥÷s¡TyÓfifl‚
ãdüT‡\T ≈£L&Ü nø£ÿ&ÉH˚ Ä>∑T‘·$. nø£ÿ&É ˇø£ ô|f…º <äTø±D+ e⁄qï~. e#˚Ã yêfi¯ófl,
bıj˚Týêfi¯fl‘√ nø£ÿ&É dü+<ä&>ç ± e⁄+≥T+~. |ü&eÉ T{Ï bı\+ yÓfi≤fl\+fÒ Ä s√&ÉT¶
<ë{Ï <ë]>∑T+&Ü yÓfi≤fl*. H˚qT bı<äTH› ï˚ dü<q›Ó ï+‹ì, $Ts¡|‘ü √≥≈£î yÓfi<¯ ëeTì s√&ÉT¶
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã, ô|f…º <äTø±D+ <ä>sZ∑ ¡ ø=ã“] ‘ê&ÉT≈£î #·T≥º ø±\TÃ≈£î+≥THêïqT. >∑T+≥÷s¡T
qT+∫ ãdüT‡ e∫Ã, ~+#˚ yêfi¯flqT ~+∫, møÏÿ+#·T≈£îH˚ yêfi¯flqT møÏÿ+#·T≈£îì
yÓ[flb˛sTT+~. Ä ãdüT‡ n≥T yÓfi&¢¯ +É ‘√H˚ >∑T+≥÷s¡T yÓfifl‚ ãdüT‡ e∫Ã ì*∫+~.
~π>yêfi¯ófl ~>∑T‘·THêïs¡T. mπøÿyêfi¯ófl jÓT≈£îÿ‘·THêïs¡T. Hêø± ãdüT‡˝À C≤qø£eTà˝≤>±
184 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ˇø£ Ád”Ô ø£ì|æ+∫+~. n<ë≥T>± #·÷&É≥+ e\¢Hy˚ ÷Ó qqTø=ì ãdüT‡ <ä–sZ ≈¡ î£ yÓ[fl
#·÷XÊqT. ì»+>± C≤qø£yT˚ à! Hê ÁbÕD+ ˝Ò∫ e∫Ã+~. ªªmø£ÿ&çøÏ Á|üj÷· D+ ‘·©?¢ μμ
nì n&ç>±qT. ÄyÓT qqTï #·÷dæ ªªÄj·Tq>±s¡T ≈£L&Ü e⁄Hêïs¡T. Ç<äs› +¡ >∑T+≥÷s¡T
ô|[fløÏ yÓfió¯ ‘·THêï+ u≤u≤jYT!μμ nqï~. ªªá |üP≥≈£î Çø£ÿ&É ~– Ç<äs› ÷¡ uÛÀ»q+ #˚dæ
yÓfifl¯ μμ eTHêïqT.
ªªn\T¢&÷É , ≈£L‘·Ts¡÷ MT Ç+{ÏøÏ m˝≤ sê≈£î+&Ü e⁄+{≤s¡T˝Ò u≤u≤jYT! e#˚Ã≥|ü&ÉT
‘·|Œü ø£ ekÕÔ+!μμ nqï~. Ç+‘·˝À ãdüT‡ ø£~*+~H˚qT bı\+ yÓ[flbıj·÷´qT.
eT÷&Ée s√Eq C≤ìø£eTà #Ó|Œæ q Á|üø±s¡+ <ä+|ü‘T· *<äs› ÷¡ e÷ ePfiÀfl ~– e÷
sTT+{ÏøÏ e#êÃs¡T. Ä s√»˝≤¢ e÷ Ç+{À¢ e⁄+&ç, eTsêï&ÉT yÓ[flbıj·÷´s¡T.
e÷≈£î bÕ&ç ˝Ò<Tä . >π <Ó jÓT+&çb˛sTT+~ yês¡T e∫Ãq|ü&ÉT yê]øÏ >∑&¶É ô|s¡T>∑÷
nB düss¡ TT+~ ø±ø£b˛e&É+ e\¢ øÏ+#·|&ü TÉ ‘·÷, C≤qø£eTà‘√ e÷≥ kÕyÓT‘·>± ªªe÷≈£î
bÕ&ç˝<Ò Tä ‘·©!¢ >π <Ó dü÷&ç~. eTõ®>∑ ˙fi¯flø√dü+ sTTã“+~ |ü&TÉ ‘·THêï+μμ nHêïqT.
n+<äTø±yÓT ªªe÷≈£î s¬ +&ÉT >π <Ó\T sTTdüTqÔ ïjYT! MT >π <Ó sT÷ì+<ëø± ˇø£ <ëìï
‘√\Tø=#·TÃø√ u≤u≤jYT!μμ nqï~.
ªªm+<äT≈£î˝Ò ‘·©!¢ jÓTes√ ø±dæì b˛dü÷HÔ ˚ e⁄Hêïs¡T. ny˚ dü]ô|≥Tº≈î£ +≥THêï+μμ
nì #ÓbÕŒqT.
n+‘·{‘Ï √ C≤qø£eTà ePs¡T≈£î+<ë! yês¡T yÓ[flq eT÷&Ée s√Eø£˝≤¢ bÕ˝ÒsT¡ #˚‘·
>π <ÓqT e÷ sTT+{ÏøÏ ‘√\H˚ ‘√*+~. e÷ >π <Ó sT÷ì+<ëø± e⁄+#·T≈£îì ‘·sê«‘· yê]
>π <äq÷, <ä÷&Éq÷ yê]+{ÏøÏ ‘√* e#êÃqT. Ä s¬ +&ÉT e÷kÕ\÷ sTTã“+~ |ü&≈É î£ +&Ü
düTK+>± ‘ê>±+.
e÷ |ü]#·jT· + u≤+<Ûeä ´+>± e÷]+~. sêqT sêqT e÷ s¬ +&ÉT ≈£î≥T+u≤\≈£L
m+‘√ Äràj·T‘· j˚Ts¡Œ&ç+~. e÷ Çfi¯fl˝À¢ jÓTe]+{À¢ j˚T ø±düÔ |üì e∫ÃHê s¬ +&√
yês¡T ˝Ò≈î£ +&Ü »s¡T>∑<Tä . Hê≈£î Ä&É|\æ \¢ T ˝Òì ø=s¡‘· rsêÃ&ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT. Á|ü‹
|ü+&É≈L£ ÿ C≤qø£eTàqT e÷ sTT+{ÏøÏ rdüTø=düTHÔ êïqT.
5
bı\+ |üqT\T nfÒº ˝Òø£b˛e&É+ e\¢ ˇø£ s√E ñ<äj·T+ H˚qT e÷ Ç+{Ï
ekÕsê˝À ≈£Ls¡TÃì uÛ≤>∑e‘·+ #·<Tä e⁄‘·THêïqT. sêeTø√≥j·T´>±] bÕ˝ÒsT¡ e∫Ã ªª$TeTà*ï
sêeTø√≥j·T´>±s¡T j˚T–s¡+ |æ\TdüT≈£îs¡eTàHêïs¡+&ç!μμ nHêï&ÉT.
ªªn+‘· ns¡+® f…qÆ |üH$˚ T{Ï?μμ nì n&ç>±qT.
Äràj·T‘· 185
ªªn<˚+{À >=&Ée>± e⁄+<ä+&ç! $TeTà*ï j·T+≥ ô|≥Tº≈î£ ì rdüT≈£î s¡eTàHêïs¡+&û,
sêeTø√≥j·T´>±s¡T!μμ nHêï&ÉT bÕ˝ÒsT¡ .
H˚q÷, bÕ˝ÒsT¡ yÓ+≥H˚ uÛÀ»Hê\T #˚dæ ãj·T\T<˚sê+. ô|<äbÕ˝…+ #π̊s≥|üŒ{ÏøÏ
eT<Ûë´Vü≤ï+ s¬ +&ÉT >∑+≥˝…+’ ~. C≤qø£eTà>±] Ç+{ÏøÏ yÓfifl‚ dü]øÏ |æ\\¢ T ø£ì|æ+#ês¡T
>±ì, uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ªªMT ne÷à Hêqï mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fls¡ì n&É>±Z, e÷
neTà Ç+{À¢ |ü&TÉ ≈£îqï~. e÷ Hêqï mø£ÿ&çø√ yÓfi≤fl&ÉTμμ nì #ÓbÕŒs¡T.
bÕ˝ÒsT¡ ˙fi¯ófl ‘Ó∫Ã Çe«>±, ø±fi¯ófl ø£&TÉ ≈£îÿì sTT+{À¢øÏ yÓfi≤flqT. C≤qø£eTà ˇø£
eT÷\ #ê|üMT<ä |ü&TÉ ≈£îì e⁄qï~. <ä–sZ ¡ ô|<ä|› \æ ¢ ≈£L#·Tì e⁄qï~. ÄyÓT ø£fió¯ fl ~+#·T≈£î
b˛sTTq$: mHêïfi¯flqT+&√ nqï+ ‹qq≥T¢>± ø£ì|æ+∫+~.
ªªne÷à! ‘ê‘·jT· ´ e#êÃ&˚μμ nì |æ\¢ #Ó|Œü >± C≤qø£eTà ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃì qqTï
#·÷∫ ø£+≥‘·&ç ô|≥Tº≈î£ +~.
ªªÇ<ä+‘ê @$T≥e÷à?μμ nì n&ç>±qT. ªª@eTT+~! @MT˝Ò<Tä u≤u≤jYT!μμ nqï~.
ªªHê≈£î #Ó|Œü ø£b˛‘˚ me]øÏ #Ó|ü ‘êe⁄ ‘·©!¢ μμ nì >∑T∫Ã >∑T∫Ã n&ç–q MT<ä≥ #Ó|Œæ +~.
ªª$\Te˝Òì ã‘·T≈£î ã‹øÏ <˚ìøÏ u≤u≤jYT! Çìïj˚Tfi¯ófl e∫ÃHê ‹≥T¢ |ü&≥É + ‘·|Œü ˝Ò<Tä .
yÓTTqï HêHê e÷≥\T nHêïs¡Tμμ nqï~.
ªªÄj·Tq nH˚yê&ÉT ø±<˚. n+‘·ø√|ü+ m+<äTø=∫Ã+<äe÷à!μμ nì n&ç>±qT.
ªªH˚HM˚ T nq˝Ò<Tä u≤u≤jYT! Äj·Tq #Ó|Œæ q |üì #ÓjT· ´˝Ò<≥ä !μμ nqï~.
ªªÄj·Tq#Ó|Œæ q|üì j˚T$T #ÓjT· ´˝Ò<Tä qTe⁄«?μμ nì n&ç>±qT
ªªÄs√Eq ì»+>±H˚ #Ój·T´˝Ò<äT u≤u≤jYT! Äj·Tq MT<ä Hê≈£î ø√|ü+
s¡–*b˛‘·Tqï~. ndü\T dü+>∑‘$˚ T≥+fÒ e÷ ‘√&çø√&É\T >±]~ |üøÿ£ sTT\¢ì ˙≈£î
‘Ó\TdüT>±! yÓTTH=ïø£s√Eq Ç<ä]› eT<Û´ä e⁄qï <=&ç¶ <ä&ç |ü&bç ˛e&É+e\¢, e÷ >π <Ó
b˛sTT yêfi¯fl #Ó≥¢ bÕ<äT y˚Tdæ+<äì e÷ ‘√&çø√&É\T eTeTà*ï ‘·÷s¡TbÕs¡|ü≥º&É+
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. y˚TeTT |ü#Ã· >± e⁄HêïeTì ndü˝Ò y˚TeT+fÒ yêfi¯fl≈£î ø£&TÉ |ü⁄eT+≥!
eTTqTbıø£kÕ] e÷ ø√fi¯ófl yêfi¯fl ~ã“ ∫y˚TàdæHÓ’j·T´ì, n|ü&É{≤¢π> ‹&ç‘˚ H˚qT
ePs¡T≈£îHêïqT. jÓT+<ëø£ì ePs¡T≈£îH˚~. H˚qT yÓ[fl C≤„q+ ˝Òì |üX¯óe⁄, MT #Ó≥¢
bÕ<äì <ëìπø+ ‘Ó\TdüT! nì ø£\T>∑CdÒ Tü ≈£îHêïqT. ô|fi≤flìï yÓqø£ y˚dTü ø=ì e÷ eT]~
e∫Ã qqTï HêHêe÷≥\T nHêï&ÉT. H˚qT ãT~Δ ‘·≈î£ ÿe<ëqï≥. n{≤¢ n‘·&TÉ ≈£LdüTHÔ êï,
sT÷j·Tq $+≥÷ j˚TMT ø£\T>∑CÒdüTø√˝Ò<äT. u…\¢+ø={Ïºq sêsTT˝≤ ePs¡T≈£îHêï&ÉT.
sTTø£ mes¡T sTT+{Ï MT~øÏ e∫ÃHê n{≤¢ ePs¡T≈£îH˚ yêπs>± u≤u≤jYT. Ç≥Te+{Ï
$wüj·÷˝À¢ >∑÷&Ü eT>∑yê&ÉT ø£\T>∑CÒdüTø√ø£b˛‘˚ ne‘·\yêfi¯fløÏ Ä&É~ jÓT+‘·
186 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

˝À≈£îyÓ‘’ T· +~ u≤u≤jYT! ‘·eTTà&ÉT #˚‘· nì|æ+∫+~ >±≈£î+&Ü ô|>’ ± ‘êqT >∑÷&Ü
‹&É‘ê&Ü. Çø£ jÓT+<äT≈£î á ã‘·T≈£î ã‹øÏ u≤u≤jYT!μμ nì #Ó|Œæ +~ C≤qø£eTà.
ÄyÓT á e÷≥\T #Ó|⁄ü ‘·÷ e⁄+&É>± ÄyÓT ø£fifl¯ yÓ+≥ ˙fi¯ófl ø±s¡T‘·÷H˚ e⁄qï$.
ÄyÓT dæ‹ú ì #·÷dæ Hê >∑T+&Ó ˙s¡sTT+~. ˝À˝Àq u≤<Û|ä &ü Ü¶qT. ªªe÷eTàe⁄ø<£ ÷ä ! @&ÉeuÀ≈£î!
uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\T nì e⁄Hêïø£ e÷≥ |ü\T≈£î sê≈£î+&Ü e⁄+≥T+<ë ‘·©¢, jÓTe] e\¢
bıs¡bÕ≥THêï, ne˙ï düs¡T›≈£î b˛yê*. m\Tø£ qT+∫ Ç\T¢≈£î ∫#·TÃô|≥Tº≈£îqï≥T¢
me]qT+#√ MT]{≤¢ ø°#·T˝≤&ÉTø√e&É+ u≤>±˝Ò<äT. m{≤¢ ∫øÏÿbıj·÷é⁄ jÓTìï
s√E˝…+’ <äe÷à! nqï+ ‹ì?μμ nì n&ç>±qT.
ªªHê\T>∑T s√E\qT+∫ nqï+ ‹q&É+ ˝Ò<Tä ‘ê‘·j÷· ´!μμ nì #Ó|Œæ +~ ô|<ä|› \æ .¢
ªªH˚qT ‹+fÒ jÓTe]øÏ ‹qø£b˛‘˚ jÓTe]øÏ u≤u≤jYT! ÇHêïfi¯flã{Ïº ‹q≈£î+&Ü
e⁄Hêï, qTe⁄« ‹Hêïyê? ‹q˝Ò<ë nì me¬sH’ ê |ü\ø£]+∫q yêfi¯óflHêïsê u≤u≤jYT.
H˚qT #·∫ÃHê Áã‹øÏHê Äj·Tq øπ MT nedüs+¡ ˝Ò<Tä μμ nqï~ C≤qø£eTà.
ªª˙<ä+‘ê |æ∫Ã ePVü≤ ‘·©!¢ ìqTï >∑T]+∫ Äj·TqπøMT |ü≥øº b£ ˛‘˚ qHÓï+<äT≈£î
|æ*|ækÕÔ&TÉ ?μμ nì dü]#› bÓ ÕŒqT.
Ç+‘·˝À sêeTø√≥j·T´>±s¡T >=&Ék¢ Õ${À¢ e⁄+&ç |æ\TdüTHÔ êïs¡ì ø£ãTs¡T sê>±H˚
H˚qT ˝Ò∫ kÕ${À¢øÏ yÓfi≤flqT. sêeTø√≥j·T´>±s¡T nø£ÿ&É eT+#·+MT<ä ≈£Ls¡TÃì e⁄Hêï&ÉT.
dü+<Ó |ü&+ç ~. bÕ˝ÒsT¡ ãT&Ü¶&TÉ n|ü&˚ bı\+ qT+∫ |üXó¯ e⁄\qT ‘√\T≈£îe∫Ã kÕ${À¢
mø£ÿ&É ø£fÒºùd$ nø£ÿ&É ø£fÒºdüTÔHêï&ÉT. sêeTø√≥j·T´>±s¡T qqTï #·÷∫ ªªsê+&ç! MT
≈£îe÷¬s>Ô ±s¡T @yÓTHÆ ê <ë]øÏ e∫Ã+<ë?μμ nì ∫s¡Tqe⁄«‘√ n&ç>±&ÉT.
H˚qT Äj·Tq düsd¡ qü eT+#·+ MT<ä ≈£Ls¡TÃì ªªm˝≤ <ë]ø=düT+Ô <ä+&û! ô|<ä› yêfi¯flsTT
dü+kÕs¡+˝À ø£wdºü Tü U≤\T Ç<äs› ÷¡ düeT+>± |ü+#·T≈£î+≥Tqï á sT÷&ÉT˝À ≈£L&Ü MTsê
e÷≥\+fÒ ì»+>± e÷qTwü+>∑\ @ Ád”Ô düV≤æ düT+Ô ~ #Ó|Œü +&û?μμ nHêïqT.
ªªn~ø±<ä+&û! eTìwæì m~]ùdÔ jÓT≥Te+{Ï yêfi¯flø¬ H’ ê ø√|ü+ edüT+Ô <ä+{≤sê?
sê<ä+{≤sê? n‘·MÔ T<ä ø√|ü+ <äT‘·MÔ T<ä #·÷|æ+∫q≥T¢ jÓTø£ÿ&ç ø√|üy÷Ó HêMT<ä #·÷|æùdÔ
jÓT{≤¢>T∑ ? yÓTTqï ‘√&çø√&Éfió¯ fl b˛{≤¢&TÉ ≈£î+≥T+fÒ e÷ ‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü ø£\T>∑CdÒ Tü
≈£îHêï&ÉT. yê &Édü˝Ò |üìøÏe÷*q yê&ÉT. n+‘ê b˛>=≥Tºø=ì nìï{Ïø° dæ<äΔ+>±
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. H˚qT ≈£L&Ü ø£\>∑CÒdüT≈£î+fÒ s¡>∑&É ô|]–b˛‘·T+<äì ePs¡T≈£îHêïqT.
Ä$&É≈î£ H˚qT ≈£L&Ü b˛{≤¢≥≈£î yÓfifl¯ ˝Ò<ìä Hê MT<ä ø√|ü+!μμ nHêï&ÉT.
ªªdüsπ ˝…+&ç! j˚T<√ ø√|ü+ e∫Ã MT s¡Hêïs¡qTø√+&ç. b˛˙ sTTìï s√E\ qT+N
ne÷àjYT nqï+ ‹q≈£î+&Ü e⁄+fÒ MTs¡T j˚TyÓTHÆ ê ‹qeTì nq>∑*>±sê? Ä&Éyêfi¯fl
Äràj·T‘· 187
eTqdü T ∫e⁄≈£ î ÿeT+fÒ @eTT+~. ‘Ó – +∫ @ n|ò ü ÷ sTT‘· ´ yÓ T Æ H ê #˚ d ü T ≈£ î +fÒ
n|ü&˚eTqT≈£î+fÒ @$T˝≤uÛ+Ñ ? Ç|ü&ÓH’ ê MTs¡T yÓ[fl ˝Ò∫ nqï+ ‹qeTì #Ó|Œü +&çμμ
nHêïqT.
ªªMTs¡T #ÓbÕŒs¡T>± ˝ÒdüTÔ+~˝…+&ç! n+<äTπø $TeTà*ï |æ*|æ+#êqTμμnHêï&ÉT
sêeTø√≥j·T´.
ªªnuÒ“ H˚qT #Ó|‘æ ˚ $H˚d‹úæ ˝À ˝Ò<Tä . MTs¡T |æ\e+&ç ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . nqï yê]øÏ
MTπø Ç+‘· sTT~>± e⁄+fÒ, |ü&<¶É ëìøÏ Ç+¬ø+‘· ø£w+ºü >± e⁄+&Ü*. MTs¡T |æ*ùdHÔ ˚ >±ì
ÄyÓT ø√|ü+ ‘·π>Z≥≥Tº ˝Ò<äTμμ nìjÓT+‘√ <ä÷s¡+ #Ó|æŒ Äj·Tq#˚‘· C≤qø£eTàqT
|æ*|æ+#êqT. ‘·sê«‘· C≤qø£eTà≈£î #Ó|Œü e\dæq e÷≥\T #ÓbÕŒqT. ÄyÓT ˝Ò∫ e+≥
#˚d+æ ~. sT÷ Hê\T>∑T s√E\ã{Ïº @<√ ô|<ä|› ˝æ ¢Ò e⁄&Éøπ düTqÔ ï<ä≥.
Ä sêÁ‹ C≤qø£eTà uÛsÑ øÔ¡ ,° Hê≈£L kÕïHêìøÏ ˙fi¯ófl ‘√&ç Ç<ä]› ø° e&ç+¶ ∫+~. e÷
uÛÀ»Hê\j·÷´ø£ ÄyÓT ‹+≥T+<√ ‹q<√qì <ä>sZ∑ ¡ e⁄+&ç ÄyÓT#˚‘· >∑÷&Ü ‹ì|æ+#êqT.
s¬ +&ÉTs√E\ es¡≈î£ qqTï ã\e+‘· ô|{Ïº sTT+{ÏøÏ yÓfifl¯ ìe«˝Ò<Tä . uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T
\ø£ å D +>± eTfi≤fl m|ü Œ {Ï ˝ ≤>± sTT+{Ï eéVü ‰ sê˝À¢ ˇø£ fi ¯ fl ì ˇø£ fi ¯ ó fl
ø£\ã\T≈£îÿ+≥THêïs¡T. Ä eT÷&Ée s√Eq ‘=+<äs¡ |üqT\Tqïeì #Ó|Œæ Ç+{ÏøÏ e#˚ÃXÊqT.
6
Hê≈£î eTT>∑TsZ T¡ ø=&ÉT≈£î\T. ô|<äy› ê[fl<ä]› ø° uÛ≤s¡´\T sêe&ÜìøÏ e#êÃs¡T. yêfi¯fl≈£î
dü+‘êq+ ≈£L&Ü. eT÷&√yê&ç ô|[fl nsTT+~ >±˙, uÛ≤s¡´ Ç+ø± ø±|üsêìøÏ sê˝Ò<Tä .
e÷≈£î eékÕj·Ty˚T Jeq+. dü«+‘· bı\+ e⁄qï~ ˇø£ mø£sy¡ T˚ nsTTHê, ◊<ës¡T
mø£sê\ ø£e⁄\T≈£î #˚kÕÔ+. Hê uÛ≤s¡´≈£î, ø√&Éfifl¯ ≈£L Ä&Éyêfi¯fl˝À¢ sTT+‘·es¡≈î£ bıs¡T|ü⁄\T
@MT ˝Òe⁄. eT÷&√ yê&ç ô|[fløÏ ãTTD+ e÷Á‘·+ ø=~›>± e⁄qï~. n{≤¢>π dü+kÕs¡+
HÓ≥Tºø=düTÔHêïeTT.
Ä s√Eq ô|<ä›yê&É÷, ∫qïyê&É÷ bı<äT›H˚ ˝Ò∫ |ü&ÉeT{Ï bı\+ yÓfi≤fls¡T.
s¬ +&√yê&ÉTã+&ç ø£≥Tº≈î£ ì ‘Ó\y¢ ês¡T C≤eTTH˚ u≤&ç≈î£ ÿ yÓfi≤fl&ÉT. H˚qT dü~q› ï+ ‹ì
e÷>±DÏ ø±&çøÏ yÓfi≤flqT. es¡¸+ |ü&&É +É e\¢ H˚\+‘ê s=#·TÃs=#·TÃ>± e⁄qï~. mes√
≈£îÁsêfi¯ófl >∑H\˚ ø£\T>∑T˝À jÓT+Á&Éø±j·T\T |ü&TÉ ‘·THêïs¡T. e÷bı\+ |üøÿ£ uÀ<äø±\Te
<ä>sZ∑ ¡ #˚|\ü ø√dü+ ø=+>∑\T >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± yê*q$. ô|s’ T¡ bı≥ºø±s¡T≈£î e∫Ã+~.
bı\+ q\TeT÷\˝≤ ‹]– #·÷XÊqT. á düeTj·T+˝À j˚T<Ó’Hê ms¡Te⁄ y˚ùdÔ
188 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

u≤>∑T+≥T+<äì Ä˝À∫düTHÔ êïqT. Ç+‘·{À¢ C≤qø£eTà>±] bÕ˝ÒsT¡ nø£ÿ&É≈î£ e∫Ã ªª$TeTà*ï
C≤qø£eTà>±s¡T |æ\TdüT≈£î s¡eTàHêïs¡Tμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
ªª@+! eTfi≤fl uÛ≤sêúÛsÑ ˝Ô¡ eÒ THêï ø°#T· ˝≤&ÉT≈£îHêïsê?μμ nì n&ç>±qT.
ªªn≥Te+{Ï<˚MT ˝Ò<ä+&û! jÓT+<äTø√ $TeTà*ï <äãT“q |æ\T#·T≈£îs¡eTàHêïs¡Tμμ
nHêï&ÉT.
Ä|üsï¡ Ç<äs› +¡ Ç+{ÏøÏ e#êÃ+! Hê≈£î #·÷ùdÔ ‘=+<äs|¡ qü T\Tqï$. e÷>±DÏ ms¡Te⁄
yÓj·÷´*. n~˙ï >±ø£ Ä dü+e‘·‡s¡+ $Ts¡|ü‘√≥≈£î ‘Ó>∑T\T|ü&É¶~. >∑T+≥÷s¡TyÓ[fl
eT+<äT ‘Ó∫Ã #·˝≤¢*. Çe˙ï e÷yêfi¯fl≈£î ‘Ó*j·Te⁄. H˚qT #ÓjT· é\dæ+<˚! nsTTHê
m+<äT≈£î |æ*|æ+#ês√ nqï Ä<äTsê›ø=B› á |üqT\T Ä|ü⁄ø=ì uÛÀ»Hê\T ø±ì∫Ã
Ç<ä›s¡+ ãj·T\T <˚sê+. bı<äT›q es¡¸+ |ü&É&É+ e\¢ <ës¡+‘ê ãTs¡<ä>± e⁄qï~.
ø=+‘·<ä÷s¡+ yÓfi≤flø£ eTfi≤fl yêq |ü≥Tº≈£î+~. m+&É≈£î m+&ç, yêq≈£î ‘·&çdæ e÷
X¯Øsê\T #êe‘˚*HÓ’ sTT≥Te+{Ï yêq\T j˚T+ ˝…øÿ£ ! yêq˝ÀH˚ Á|üj÷· D+ kÕ–+#ê+.
e&É|¢ Pü &ç #π̊sdü]øÏ yêq yÓ*dæ+~.nø£ÿ&É ø±\e <ë{≤*. ePs¡Tì ÄqT≈£îì e⁄qï
ø±\e <ä>∑Zs¡øÏ e#êÃ+. ã\¢ø£≥Tº n<ä›]q e⁄qï~. ‘·&çdæq ã≥º\T |æ+&ÉT≈£îì
ã\¢ø≥£ Tºø√dü+ ø±\eø£≥Mº T<ä ìØøÏdå Tü HÔ êï+. e÷‘√bÕ≥T q\T>∑Ts¬ <’ Tä >∑Ts¡T ã\¢ø≥£ Tºø√dü+
y˚∫j·TTHêïs¡T.
ne‘·\ ˇ&ÉT¶qT+∫ ã\¢ø£≥Tº »Hêìï jÓTøÏÿ+#·T≈£îì ø£~*+~. »q+ |æø£ÿ≥
_Ás¡T e⁄Hêïs¡T. n+<äT˝À mes√ u…s’ ê– yÓ+≥ ˇø£ ≈£îø£ÿ‘√ >∑÷&É ã\¢ø≥£ Tº mø±ÿ&ÉT.
Ç+ø± mes√ s¬ +&ÉT y˚Tø£\qT >∑÷&É jÓTøÏÿ+#ês¡T. ã≥ºø≥£ Tº eT<Û´ä ≈£î e#˚Ãdü]øÏ m{≤¢
|ü&Ü¶s√ >±ì mes√ |æ\¢ ø±\e˝À |ü&É¶~. |ü&ç eTTqø£\T y˚düTÔ ø=≥Tº¬øfi¯ó‘·Tqï~.
n+<äT˝À, møÏÿq »qeT+‘ê >∑\+¢ ‘·T>± ÄVü‰ø±sê\T #˚jT· &É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . Ä
|æ\¢ ‘·˝À¢, mes√ XÀø±\T ô|≥º&+É yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. n+‘ê #·÷düTHÔ êïπs ø±ì Ä
|æ\q¢ T s¡ø+åÏ #·&ÜìøÏ jÓTe«s¡÷ kÕVü≤dæ+#· ˝Ò<Tä . n+<äT˝À ø±\e ì+&ÉT>± bÕs¡T‘·Tqï~.
|æ\¢ |ü~ >∑C≤\T <ä÷s¡+ ø=≥Tºø¬ [fl+~. Hê≈£î á‘· e#·TÃ. ∫qï|ü&ÉT |æ\\¢ eT+‘ê
|ü+<ë\T y˚dTü ≈£îì e÷ #ÓsT¡ e⁄˝À sT÷<˚yêfi¯fl+ Ä|üsï¡ H˚qT yÓqø± eTT+<ä÷ #·÷&É≈î£ +&Ü
˙{Ï˝À e⁄]øÏ sT÷<äT≈£î+≥÷ Ä |æ\q¢ T ˇ&ÉT≈¶ î£ rdüTø=#êÃqT, Ç+‘·˝À ã\¢ø≥£ Tº ≈£L&É
Çe‘·\ ˇ&ÉT¶ #˚]+~. Ä |æ\,¢ ‘·*¢ @&ÉTdü÷Ô e÷ <ä>]Z∑ øÏ e∫Ã+~. ªªMT _&Éøπ¶ MT
|òsü y¡ ê˝Ò<Tä . @&ÉeuÀø£e÷à!μμnì #ÓbÕŒqT. e÷#·T≥÷º n+‘ê eT÷>±s¡T. yÓ+≥H˚ ‹j·T´≥+
e\¢ |æ\¢ ˙fi¯ófl ≈£L&Ü m≈£îÿe ‘ê>∑˝<Ò Tä . ~eTàs¡b˛e&É+ e\¢ ◊<äT ì$TcÕ\ es¡≈L£
|ü\ø£˝<Ò Tä . ‘·sT¡ yê‘· ø£fió¯ fl $|æŒ #·÷dæ ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃ+~. n|ü&ÉT Ä‘·*¢ |ü&¶É dü+‘√cÕìøÏ
Äràj·T‘· 189
y˚Ts¡˝<Ò Tä . yêfi¯fl~ ô|<äbÕ˝…eT≥. ô|qe÷ø£ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ #·÷∫ sêe&ÜìøÏ yÓfió¯ fl‘·Tqï<ä≥!
q>∑\÷ nM mes√ ø£\yêfi¯ófl>±H˚ e⁄Hêïs¡T. |æ\≈¢ î£ mì$T~, ‘=$Tà<˚fió¯ fl+≥$. ÄyÓT≈£î
á |æ\¢ ˇø£ÿ‘˚ dü+‘êqeT≥! ªª˙e\¢ e÷ _&É¶ Áã‹øÏ+~ Hêj·THê!μμ nì ‘·*¢
m+‘√<ä÷s¡+ qqTïbı–&ç+~.
≈£îø£ÿqT møÏÿ+∫q+<äT≈£î ã\¢ø≥£ Tº yêDÏí møÏÿq+<äT≈£î u…s’ ê–yêDÏí n+‘ê ‘·˝Àe÷≥
nHêïs¡T. ndü\T j˚T$T »]–+<ä+fÒ ã\¢ø≥£ Tº ø=+‘· <ä÷s¡+ e#˚Ãdü]øÏ ≈£îø£ÿ u…s’ ê–#˚‘T· ˝À
‘ê&ÉT >∑T+E≈£îì y˚Tø£\ MT~øÏ <ä÷øÏ+<ä≥! ≈£îø£ÿ ‘·eTqT mø£ÿ&É ø£s¡TdüTÔ+<√qì
»qeT+‘ê ˇ‹Ô–+#·T≈£îHêïs¡≥! ndü\T ã\¢øf£ ºÒ eTTì–b˛e\dæ+~. ø±dü˝Ô À Á|üe÷<ä+
‘·|Œæ +<äì n+‘ê dü+‘√wæ+#ês¡T.
_&É¶ ˝Ò∫ ≈£Ls√Ã>±H˚ ‘·*¢ Á≥+≈£îô|f…º rdæ bı&çã≥º\T ø£{Ïº ø±\e ˇ&ÉT¶q
Á|üj÷· D°≈î£ \ ø√dü+ y˚∫ e⁄qï >∑TÁs¡+ ã+&ç e÷{≤¢&TÉ ≈£îì yÓ[flb˛j·÷s¡T. HêyÓ+≥
e∫Ãq bÕ˝ÒsT¡ , H˚qT ã\¢øf£ øº… ÿÏ ne‘·\ ˇ&ÉT≈¶ î£ #˚sT¡ ≈£îì kÕj·T+Á‘êìøÏ ô|<äbÕ˝…+
#˚sê+.
y˚TeTT yÓfi‚fldü]øÏ Vü‰˝À¢ C≤qø£eTà ô|dü\T u≤>∑T#˚düTÔqï~. sêeTø√≥j·T´>±s¡T
˝Ò&TÉ . ÄyÓT eTTK+ ∫qïuÀsTT e⁄qï~. eTìwæ @MT e⁄cÕs¡T>± ˝Ò<Tä . qqTï #·÷dæ
ÄyÓT ˝Ò∫ ø±fi¢̄≈î£ ˙fi¯ó¢ ‘Ó∫ÃsTT∫Ã+~. H˚qT ø±fi¯ó¢ ø£&TÉ ≈£îÿqï ‘·sê«‘· eT+#·+ y˚dæ
qqTï ≈£Ls√Ãu…{ºÏ ÄyÓT #Ó|Œæ +~. ªªáj·Tq ˝Òìb˛ì ø£ø´å£ \T ‘Ó∫Ãô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT u≤u≤jYT!
e÷>±DÏøÏ ˙fi¯ó¢ô|≥º&É+˝À ‘·>±<ë\T e∫Ã, e÷ bÕ˝Òs¡T ne‘·\ yêfi¯fl bÕ˝Òs¡T
ø=≥Tº≈î£ Hêïs¡T. yêfi¯ófl ø=≥Tº ≈£î+≥÷ e⁄+fÒ ‘·sT¡ yê‘· sT÷q yÓ[¢ düsê›&≥É ≈£L&Ü!
eTT+<äT yêfi¢̄ bÕ˝Òsπ e÷ bÕ˝ÒsT¡ qT ø={≤º&≥É ! ‘·sê«‘· Ç<äs› ÷¡ ø=≥Tº≈î£ Hêïs¡T.
Ç<ä]› øÏ <Óã“\T ‘·–*HÓ.’ ne‘·\yêfi‚+¢ #˚XÊs¡T? áj·Tìï e÷ bÕ˝ÒsT¡ ï ø£*|æ
#ÛêØ® ô|{≤ºsT¡ . ‘·sê«‘· áj·Tq yêfi¯fl q\T>∑Ts¡T nqï<äeTTà©ï, bÕ˝ÒsT¡ q÷ ø£*|æ #ÛêØ®
ô|{≤º&ÉT. n+‘ê HêHê >=&Ée>± e⁄qï~. á #ÛêØ®\÷ bÕ&É÷ m|ü&É÷ jÓTs¡>∑+
u≤u≤jYT!ne‘·\ >√s¡+≥¢ yêfi¯ófl. kÕe÷qT´\T ø±s¡T. q\T>∑Ts¡T nqï <äeTTà\T.
n+>∑ã\+, ns¡ú ã\+ ø£\ yêfi¯ófl. yêfi¯fl+fÒ Á>±eT+˝À n+‘ê <ä&TÉ kÕÔsT¡ . yêfi¯fldü˝Ò
ø£ø£å eTqTwüß\T. yÓqø± eTT+<ä÷ ˝Ò≈£î+&Ü <˚ì¬ø’Hê dæ<äΔ|ü&˚ s¡ø£+. ø={≤¢≥\T
»s¡T>∑T‘êj·Tì ePs¡+‘ê |ü⁄ø±s¡T>± e⁄qï~ u≤u≤jYT. áj·Tq sπ Á‘·qø£, |ü>\∑ qø£
jÓT|ü&ÉT ã&ç‘˚ n|ü&ÉT bı\+ qT+&çedü÷Ô e⁄+{≤&ÉT. yêfi¯ófl m|ü&ÉT @+ #˚kÕÔs√!
nì Hê≈£î uÛj Ñ T· +>± e⁄qï~. sêÁ‹fi¯ófl ìÁ<ä|≥ü &º +É ˝Ò<Tä u≤u≤jYT!μμ nì #Ó|Œæ +~.
H˚qT yêfi¯flø£+fÒ <Ûqä e+‘·TDÏí ø±<äT. yêfi¯flø£+f… |ü\T≈£îã&ç ø£\yêDÏí ø±<äT. á
190 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘·>±<ë rs¡Ã&É+ Hê e\¢ H˚eTe⁄‘·T+<äì qqTï |æ*|æ+∫q≥T¢? |æ∫Ã C≤qø£eTà! ÄyÓT≈£î
Hêj·T+<äTqï Áù|eT n≥Te+{Ï~. n|ü&ÉT H˚qT ªªn≥¢sTT‘˚ ø£ø\å£ T ˝Ò≈î£ +&Ü sêJ|ü&&É +É
eT+∫|üqe÷àμμ nHêïqT.
Ç+‘·{À¢ sêeTø√≥j·T´>±s¡T e#êÃs¡T. ªª@$T≥+&û! á ‘·>±<ë\T? #ÛêØ®\ <ëø±
e∫Ã+~μμ nHêïqT.
ªªsêìe«+&ç @+#˚kÕÔ+! eTT+<äT yêfi¯fl bÕ˝Òπs <Óã“˝≤≥≈£î ~>±&ÉT. ‘·sê«‘·
ø£\ã&Ü¶s¡qTø√+&ç! <Óã“\T e÷ bÕ˝Òs¡Tπø m≈£îÿe ‘·–*HÓ’. y˚TeTT eTT+<äT #ÛêØ®
ô|≥ºe\dæ+~. ô|≥º≈î£ +&Ü ePs¡T≈£î+fÒ yê˝Ò¢ #ÛêØ® ô|{≤ºsT¡ . ‘·sê«‘· y˚TeT÷ ô|{≤º+.
ì» ìC≤\T ø√s¡T˝º ÀH˚ ‘˚\T‘Óμ’ μ nHêï&ÉT sêeTø√≥j·T´>±s¡T.
ªªme]~ ì»yÓ÷ me]~ nã<äyΔ ÷Ó ø√s¡Tº yêfi¯fløπ + ‘Ó\TdüT? yêfi¯fl≈£î #Óe⁄˝Ò >±ì
ø£fió¯ fl ˝Òe⁄. #Ó|Œæ +~ $q&ÉyT˚ >±ì »]–+~ yêfi¯ó¢ #·÷&ÉsT¡ ø£<ë! á ø£ø\å£ ˙ï <˚ìøÏ
>±ì, sêJ|ü&+É &ç!μμ nì #ÓbÕŒqT.
ªªyêfi¯fldü˝Ò eT+∫yêfi¯ó¢ ø±<äT. yêfi¯fl‘√ eTq≈£î ‘·>±<ë\T <˚ìøÏ? sêJ|ü&+É &ç!μμnì
yêb˛sTT+~ C≤qø£eTà.
ªªeTqy˚T+ ‘·>±<ë≈£î ≈£Ls¡TÃHêï+. eTT+<äT ‘·>±<ë≈£î ø±\T<äT$«+~ yêfi¯ó.¢ ø±˙
yÓ<eäÛ \T! qH˚ï+ #˚kÕÔs√ #·÷kÕÔqT. H˚qT e÷Á‘·+ #·ùdÔ yêfi¯q¢ T sêJ nì ÁbÕ<Ûj
˚ T· |ü&qÉ Tμμ
n+≥÷ sêeTø√≥j·T´ #ê${À¢øÏ yÓ[b¢ ˛j·÷&ÉT.
ªªÇ<˚<√ sêJ #ÓjT· ´b˛‘˚ ø£ø\å£ T ô|]– ø=+|ü\+≥T≈£î+f…Æ u≤u≤jYT! n+‘ê |ü⁄\¢\T
y˚ùd yê˝Ò¢ >±ì ‘·>±<ë düsπ y› êfi¯ófl ˇø£fiS¯ fl ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . nsTTq yêfi¯fl≈£î e÷MT<ä
sT÷ øπ düT sêe&É+ dü+‘√wü+>± e⁄+~. y˚TeTT |ü#Ã· >± e⁄+&ç bıj·÷éTì ndü˝Ò
y˚TeT+fÒ yêfi¯fl≈£î dü]|ü&<É Tä . qTe⁄« ø±ø£b˛‘˚ sTT+ø± e÷¬øes¡T u≤u≤jYT! qTe⁄«
ì\ã&ç jÓT{≤¢>√ sêJ #Ój÷· ´*!μμ nì ø£+≥‘·&ç ô|{Ï+º ~ C≤qø£eTà.
Ä Á>±eT+˝À |ü\T≈£îã&ç>∑\ yê&ÉT eTTqdüãT>±s¡T. Äj·Tq ù|s¡T >√bÕ\
ø£èwüjí T· ´>±s¡T. á˝À>± ˇø£kÕ] @<√ $wüjT· +˝À Äj·Tq‘√ e÷{≤¢&ÜqT. eTsêï&ÉT
ñ<äjT· + ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃ≈£îì sêeTø√≥j·T´>±]øÏ |ü]∫‘·T&Óq’ bı]–+{Ï ÄkÕ$Tì
‘√&ÉT #˚düT≈£îì >√bÕ\ø£èwüíj·T´ >±]+{ÏøÏ yÓfi≤¢+. y˚TeTT yÓfi‚¢dü]øÏ Äj·Tq M~Û
ns¡T>∑TMT<ä <ä+‘·<ëeq+ #˚dæ n|ü&˚ Ç+{À¢øÏ yÓ&TÉ ‘·THêï&ÉT. y˚TeTT ekÕsê˝À ã\¢MT<ä
≈£Ls¡TÃHêï+. Äj·Tq ã≥º\Ty˚dTü ≈£îe∫Ã ªªj˚T+ |üì MT<ä e#êÃs¡ìμμ n&ç>±&ÉT. Ç{≤¢
Mfi¯ó¢ #ÛêØ®\T ô|≥Tº≈î£ qï dü+>∑‹ #Ó|Œæ ªªy˚TeTT sêeTø√≥j·T´>±] ‘ê\÷≈£î yêfi¢̄+,
MTs¡T |üPqT≈£îì ‘·>±<ë\T ˝Ò≈î£ +&Ü sêJ #ÓjT· é\dæ+<äìμμ ø√sêqT.
Äràj·T‘· 191
eTTqdüãT>±s¡T H˚qT #Ó|Œæ q<ä+‘ê $ì ªªMfi¯ó¢ #ÛêØ®\T ô|≥Tº≈î£ qï dü+>∑‹ H˚qT
$HêïqT. MTs¡T sêJ #ÓjT· éTq&É+ u≤>±H˚ e⁄qï~ >±ì, ne‘·\ >√s¡+≥¢ yêfi¯ó¢
ô|&Édsü +¡ eTqTwüß\T. #Ó_‘˚ $H˚ u≤|ü‘T· ø±<äT! nsTTHê |æ*|æ+∫ #Ó|Œæ #·÷kÕÔqT.
Ç|ü&ÉT |üì MT<ä yÓfió¯ ‘¢ T· HêïqT. kÕj·T+Á‘·+ |æ*|æ+∫ e÷{≤¢&TÉ ‘êqT. MTs¡T sπ |ü⁄
ñ<äjT· + sêe\dæμμ<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
Ä eTsêï&ÉT ñ<äjT· + eT∞fl y˚T$T<äs› +¡ eTTqdüãT>±]+{ÏøÏ yÓfi≤¢+. Äj·Tq eTeTà*ï
#·÷&É+¶ ‘√H˚ ªªH˚qT eTT+<˚ #Ó|Œü ˝Ò<≥ä j·÷´, $H˚sø¡ +£ ø±<ä˙, sêJ e÷≥ jÓT‘Ô̊d]ü øÏ
yêfi¯ó¢ ` e÷ bÕ˝ÒsT¡ qT ∫‘·>>∑ ={Ïº ô|>’ ± @MT ms¡T>∑ì e÷ nqï<äeTTà\T q\T>∑TØï
ø£*|æ #ÛêØ® ô|{≤º&TÉ . ø±ìe«+&ç! jÓT+‘·es¡≈î£ b˛<√› #·÷<ë›+! nì BsêÈ\T rXÊs¡T.
‘·>±<ë\T <˚ìø£ì m+‘√<ä÷s¡+ #ÓbÕŒqT. yêfi¯ófl $q˝Ò<Tä μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
y˚TeTT #˚ùd~ ˝Òø£ ‹]– e∫Ã C≤qø£eTà‘√ Ä $wüjT· + #ÓbÕŒ+. ÄyÓT ∫+‘·≈î£
y˚Ts¡ ˝Ò<Tä . Á>±eT+˝À ≈£L&Ü Ç<äs› T¡ eTT>∑TsZ T¡ yêfi¢̄‘√ ‘·>±<ë ô|≥Tºø√e&É+ eT+∫~
ø±<äì Hê≈£î #ÓbÕŒs¡T. yêfi¯ófl eTTqdüãT >±] e÷≥ ≈£L&Ü $q˝Ò<Tä . Ç~ j˚T $<Û+ä >±
sêJ ne⁄‘·T+<ë! nqï Ä+<√fi¯H˚ |ü≥Tº≈î£ +~ Hê≈£î. Ä kÕj·T+Á‘·+ ˇø£fifl¯ ‘√ sT÷
$wüj·Ty˚T e÷{≤º&ç ô|’ M~Û qT+∫ edüTÔHêïqT. <ë]˝À ˇø£ Ád”Ô ø£qã&ç qqTï
|ü\ø£]+∫+~. ÄyÓTqT H˚qT >∑Ts¡TÔ |ü≥˝º <Ò Tä . Hê <Ûë´dü˝À H˚ qTHêïqT. ÄyÓT ‘·q
yÓ+≥ qTqï |æ\‘¢ √ ªª‘ê‘·jT· ´≈£î qeTkÕÿs¡+ #ÓjT· é÷à!μμ n+≥÷ eT]Ãbıj·÷ýê
∫qïj·÷´?? yÓTTqï ø±\e˝À |ü&¶É á |æ\¢ ÁbÕD≤\T ø±bÕ&Üe⁄. qTe⁄« e⁄+&Éã{Ïº e÷
_&É¶ e÷≈£î <äøÿÏ +~μμ nqï~.
n|ü&ÉT H˚qT øπ eå T+>± e⁄Hêïsê ne÷à. n<˚ dü+‘√wü+μμ nHêïqT.
ÄyÓT ªªe÷ Ç+{ÏøÏ sê ∫qïj·÷´!μμ n+≥÷ qqTï yÓ+≥u…≥Tº≈î£ ì yêfi¯fl sTT+{ÏøÏ
rdüTø¬ [fl+~. ÄX¯Ãs¡´+. n~ sêeTø√≥j·T´>±] ô|q’ #êØ® ô|{Ïqº >√s¡+≥¢yê] sTT\T¢.
ÇHêïfi¯fl ã{Ïº Ä Á>±eT+ ø={Ïqº |æ+&ç˝≤ edü÷Ô b˛‘·÷e⁄+&É&+É ˝À @ sTT\T¢ me]<√
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. yêfi¯fl~ ô|<ä› uÛeÑ +‹. ÄyÓT ˝ÀìøÏ yÓ[fl ≈£îØÃ y˚dæ jÓT+‘√ eTsê´<ä
#˚d+æ ~. yêfi¯fl nqï<äeTTà˝À¢ jÓTH√ïyê&√ >±ì ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ ø±e÷\T! ÄyÓT Äj·Tq‘√
ªªyÓTTqï eTq ne÷àsTT ø±\e˝À |ü&|¶É ü &ÉT rdæ ø±bÕ&ç+~ áj·Tq>±πs! <˚e⁄&ÉT˝≤
n&ÉT|¶ &ü Ü¶&TÉ μμ n+≥÷ qHêïj·Tq≈£î |ü]#·jT· + #˚d+æ ~. n|üŒ{Ï Hê dü+‘√cÕìøÏ y˚Tsπ
˝Ò<äT. Ä&ÉuÀsTTq rs¡ú yÓT<äT¬s’q≥T¢ Mfi¯fl‘√ >∑*–q á ùdïVü‰ìøÏ Hê≈£î ô|ìï~Û
<=]øÏq≥¢sTT+~. Äj·Tq >±s¡T ÄbÕ´j·T+>± qqTï ªªdü«Á>±eT+ j˚T<ä+&ç? sT÷ ePfiÀ¢
ã+<ÛTä e⁄ ˝…es¬ H’ êe⁄Hêïsê?μμ nì n&ç>±&ÉT.
192 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªe÷~ ø±». á ePfiÀ¢ sêeTø√≥j·T´>±s¡T e÷ n\T¢&˚q+&ç!μμ nì ã<äT\T
#ÓbÕŒqT.
ªªˇ¨ n{≤¢>?∑ μμ nì Äj·Tq eT+<äV‰ü dü+ #˚XÊ&ÉT. ªª@<√ MTs¡T MTs¡T #êØ®\T
ô|≥Tº≈î£ Hêïs¡≥! Ç|ü&ÉT eTq+ Ä|ü⁄\Ô eTj·÷´+. Çø£ MT≈£î e÷≈£î ‘·>±<ë j˚T$T≥+&ç?μμ
nHêïqT.
Äj·Tq q$« ªªe÷ n+<äØï ø£*|æ #êØ® ô|{≤º&TÉ ø£<+ä &ç MT n\T¢&TÉ !μμ nHêï&ÉT.
ªªn<˚ H˚qT #Óù|Œ~. Ç~es¡≈î£ »]–+<˚<√ »]–b˛sTT+<äqTø√+&ç! á ùdïVü≤+˝À
Ç|ü&ÉT eTq+ ˇø£fi¢¯ MT<ä ˇø£fió¯ ¢ jÓT˝≤ #·s´¡ rdüTø√>∑\+? MTMT<ä y˚TeT÷ rdüTø√˝Ò+,
e÷ MT<ä MTs¡÷ rdüTø√˝ÒsT¡ !μμ nHêïqT.
ªª∫qïj·T´>±]ø° eTq≈£L ‘·>±<ë @$T≥+&ç ˝Òøb£ ˛‘˚!μμ nqï<ë Ç˝≤¢\T uÛsÑ ‘Ô¡ √.
sêJ nsTTb˛sTT+~! Äj·Tq Ç+{À¢ e⁄qï ‘·eTTàDÏí ªªyê]ø° eTq≈£L jÓT+<äTø=∫Ãq
‘·>±<ë\Tsê eTq #ÛêØ® jÓT‹Ô yÓjT· ´+&ç!μμ nì #Ó|Œæ Hê‘√ ªªMTs¡T >∑÷&Ü MT n\T¢&‘ç √
‘·q #ÛêØ® jÓT‹Ôyj Ó T· éTì #Ó|Œü +&ç!μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
n|üŒ{ÏøÏ Hê >∑T+&Ó ‘˚*ø£|&ü ~¶É . ÄyÓT ªªÄ |üP≥ e÷ Ç+{À¢ uÛÀ»q+ #˚ùdÔ >±ì
M˝Òμ¢ μ<äì |ü≥Tº|{ü +ºÏ ~. Äj·Tq >±s¡T ≈£L&Ü sêìe«˝Ò<Tä . Ä |üP≥ nø£ÿ&É ‘·è|æ>Ô ±
uÛÀ»q+ #˚dæ dü+‘√wü+>± u…≥’ |ü&Ü¶qT. Ç+{ÏøÏ e∫Ã C≤qø£eTà‘√ ªªsêJ #˚dæ e#êÃqe÷à!μμ
nì sT÷ ø£<+ä∏ ‘ê #Óù|Œdü]øÏ ÄyÓT Äq+<äu]ÑÛ ‘·Tsê˝…+’ ~. Ä eTsêï&˚ sTT+{ÏøÏ ‹]–
e∫Ã Ä–b˛sTTq |üqT\T #·÷düT≈£îHêïqT.
7
ø=ìï dü+e‘·‡sê\T >∑&∫ç b˛sTTq$. ô|<äbÕ˝…+ Hê≈£î ø={Ïqº |æ+&Ó+’ ~. ÇHêïfi¯fl
ã{Ïº y˚TeTT nø£ÿ&É≈î£ yÓfi&¢̄ +É , yêfi¯ó¢ Çø£ÿ&É≈î£ sêe&É+ j·T<∏ë Á|üø±s¡+ »s¡T>∑T‘·÷H˚
e⁄qï~. >±qsTT‘˚ e÷ Ç+{À¢ ˇø£fi≈¢̄ î£ ˇø£fi≈¢̄ î£ dü]|ü&&É +É ˝Ò<Tä ! n+‘ê ñ|üŒ‘·T\Ô
e÷]dü+kÕs¡+ nsTT+~. Ä&Éyêfi¯ófl j˚T ø±düÔ |üì <ä>sZ∑ ê ñ|üŒ‘·T\Ô T |ü&ç ‘·>T∑ e⁄
˝≤&ÉTø√e&É+. b˛˙ Ä&Éyêfi¯ófl nsTT‘˚ jÓT≥¢sTTHê dü]ô|≥Tºø√e#·TÃ. n~ eT>∑yêfi¯fl≈£î
>∑÷&Ü yê´|æ+∫+~! yêfi¯ófl >∑÷&Ü e+‘·T\T |ü&CÉ §#êÃs¡T. ˇø£fifl¯ e÷≥ ˇø£fifl¯ e÷≥≈£î
ø£\e&É+ ˝Ò<Tä . b˛s¡T qwü+º bı+<äT ˝≤uÛ+Ñ nHêïs¡T. yêfi¯fl≈£î e÷≥ ø£\eø£ b˛e&É+
e\¢ |üq+‘ê ≈£î+f…Æ b˛‘·Tqï~. ˇø£ s√Eq >∑T+≥÷s¡T düsT¡ ≈£î\T rdüTø¬ fi‚fl≥+<äT≈£î
u≤&ÉT>∑ e∫Ã+~. H˚qT me]ï yÓfi¯fleTHêï, yê&Ófi¯‘ê&Éì M&ÉT, M&Ófi¯‘ê&Éì yê&ÉT
e+‘·T\T |ü&É ÄKs¡T≈£î jÓTes¡÷ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . bı\+ |üqT˝À¢ >∑÷&Ü sTT{≤¢>π e+‘·T\T
Äràj·T‘· 193
|ü&çC§#êÃs¡T. H˚qT #˚qT ¬øfi‚fl≥+<äT≈£î ô|<ä›yê&ÉHÓ’bıj·÷´qT. Ç|ü&ÉT Hê≈£î
&Óu“’… j
¤ T˚ fi¯ófl <ë{ÏH,’Ó y√|æø£ e⁄&ç–b˛sTT+~. yÓqø£{˝Ï ≤>± #êøÏØ #ÓjT· ´˝ÒqT. Ç<ä+‘ê
jÓT+<äTø£ì H˚qT me] k˛˝…&TÉ yêfi¯fl≈£î b˛XÊ. e÷~ ◊<äT>∑<Tä \ sTT\T¢. #Ó] s¬ +&˚dæ
>∑<Tä ˝À¢ ô|<äy› ê&É÷, s¬ +&√yê&É÷, ∫e] >∑~˝À eTTdü*yêfi¯fl+ y˚T$T<äs› +¡ e⁄+≥THêï+.
eT÷&√yê&ÉT Ç+{ÏÁ|üø£ÿ U≤∞ düú\eTT˝À e⁄eTà&çMT<äH˚ sTT˝Ò¢düT≈£îì e⁄+≥THêï&ÉT.
ñqï ÄdüÔ˝≤¢ Ç\T¢ e÷Á‘·y˚T! ñqï jÓTø£s¡+ bı\+ eT÷&√ yê&ç ô|[fløÏ nsTTq
n|ü≈£L, ‘·sê«‘· yêfi¯ófl e⁄|üŒ‘·T\Ô T |ü&ç dü]>± |üì#ÓjT· ´b˛e&É+ e\¢ nsTTq u≤ø°øÏ
dü]b˛sTT+~. bı\+ n$Tà yêfi¯fl≈£î dü]ô|{Ïyº X˚ Ê+.
yêfi¯ófl y˚s¡T¢ |ü&É&É+‘√H˚ jÓT+‘√ ÁX¯<äΔ>± ˇø£fi¯fl ø£+fÒ ˇø£fi¯ófl b˛{°\T |ü&ç
|üqT\T #˚dTü ø√e&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . n~es¡≈î£ bÕ*øÏ #˚dTü qÔ ï bı\+ ô|<äy› ê&É÷,
s¬ +&√yê&É÷ #˚] rdüT≈£îì #˚dTü HÔ êïs¡T. Ä bı\+ >±≈£î+&Ü sTT+ø± #Ó]ø±düÔ bı\+
>∑÷&Ü øö\TøÏ rdüT≈£îì #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡T. eT÷&√yê&ÉT eékÕj·T+ ˝Ò≈î£ +&Ü q+ã÷s¡T
q÷\T $T\T¢˝À ns¡ys’Ó ÷¡ bÕj·T\ J‘·+ MT<ä HÍø£sT¡ >± #˚sê&ÉT. yêfi¯ófl n{≤¢ dü+kÕs¡+
q&ÉT|ü⁄ø√e&É+ dü+‘√wüyT˚ >±ì, e÷ eTTdü* yêfi¯fl dü+>∑‹ yêfi¯fløπ + |ü≥˝º <Ò Tä . njÓ÷´!
MfiË{¢ ≤¢ J$kÕÔsê! nqï Ä˝À#·q >∑÷&Ü yêfi¯fl≈£î ø£\>∑˝<Ò Tä . ã+&û jÓT&É÷¢ ô|<äy› ê&ÉT
K+&ç+#·T≈£îHêï&ÉT. π><ÓqT e÷Á‘·+ e÷≈£î e~˝≤s¡T. jÓT&É¢dæ>∑e÷s¡T¢, yÓ÷≈£î\T,
qT\ø£ù|q&É+ yÓTT<ä˝q’… ∫qï∫qï |üqT\T #˚dTü ≈£îì y˚T $T<äs› +¡ ø±\+ yÓfifl¯ ãT#·TÃ‘·THêï+.
Ä s√Eq CÀs¡Tq yêq ≈£îs¡TdüTqÔ ï~. u…{’ øÏ Ï yÓfifl‚ ≥+<äT≈£î M˝Òø¢ b£ ˛sTT+~. Hê
uÛ≤s¡´ s¬ +&√yê&ç Ç+{ÏøyÏ [Ó fl, ø√&É*ï ª‘·y«Ó &ÉT –+»\T ã<äT\T Çe«eTqï<ä≥. ªnjÓ÷´!
e÷ <ä>sZ∑ ¡ jÓTø£ÿ&É e⁄HÓï’ , e÷πø sTTyêfi¯ –+»˝Òe¢ +≥÷,μ ne‘·\øÏ yÓ[fl ªÁù|eT>∑\
ø=&ÉT≈£î\ <ä>sZ∑ ¡ ‘Ó#T· Ãø√sê<äT?μμ nqï<ä≥ yÓT*¢>±. Ä e÷≥\T sT÷$&É≈î£ $ì|æ+∫q$.
n+fÒ ‘·eT MT<ä ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·‹e÷à yêfi¯flMT<ä Áù|eT>± e⁄+{≤eTì yêfi¯fl e⁄<˚X› +¯ . á
ñ<˚›X¯+ ˇø£fi¯flπø >±<äT eTT>∑TZ]ø° n+‘˚. ÄKs¡≈£î ô|<ä›yê&ç+{À¢ >∑÷&Ü Ä s√Eq
–+»\T |ü⁄≥º˝<Ò Tä . n&É>≥∑ + <ä+&É>ì∑ eT÷&√yêDÏí ndü\T n&É>H∑ ˚ ˝Ò<Tä . Çs¡T>∑T
bıs¡T>∑T sTTfi¯fl˝À jÓTø£ÿ&√ ã<äT\&ç– ‘Ó#T· Ã≈£îì Ä s√E >∑&TÉ |ü⁄≈£îHêï+.
eTsêï&ÉT ‘Ó]|æ∫Ã+~. mes√ yÓ÷≈£î y˚dôæ |≥ºeTq>± ekÕsê˝À ≈£Ls¡TÃì y˚dTü HÔ êïqT.
C≤qø£eTà ¬s+&Ó&É¢ ã+&ç ø£≥Tº≈£îì e∫Ã+~. n|üŒ{ÏøÏ y˚TeTT j˚Ts¡T¢ |ü&ç <ë<ë|ü⁄
sTTs¡y’Ó s√E˝…+’ ~. ÄyÓT ã+&ç~– ˝ÀìøÏ e∫Ãªªj˚Ts¡T¢ |ü&Ü¶s≥¡ ø£<Tä u≤u≤jYT?μμ nì
n&ç–+~.
ªªne⁄qe÷à! jÓT{≤¢ ‘Ó*dæ+~ ˙≈£î!μμ nHêï H˚qT.
194 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªyÓTTqï sT÷ ePs¡Tì+∫ jÓTes√ eùdÔ n&É>±Z sT÷ dü+>∑‘T· \˙ï #ÓbÕŒ&ÉT. eT]
MT Ç<äs› ÷¡ me] <ä>sZ∑ ¡ e⁄+≥THêïs¡T u≤u≤jYT! nì n&ç–+~.
ªªjÓTe] <ä>sZ∑ ê ˝Ò<Tä ‘·©!¢ e÷ n+‘·≥ y˚Ty˚T e⁄+≥THêï+μμ nì #ÓbÕŒqT.
ªªá ô|<ä›‘·q+˝À MT n+‘·≥ MTπs+ e⁄+&É>∑\s¡T u≤u≤jYT? e÷ Ç+{ÏøÏ
e#ÓÃj·T´+&ç!μμ nqï~.
ªª jÓT+<äT≈£î˝Ò ‘·©!¢ e+{À¢ dü‘T· eÔ kÕ+‘·+ e⁄&ç–b˛˝Ò<Tä . ø=<√› >=b˛Œ sTT+ø±
#êøÏØ #ÓjT· ´>∑\qT. j˚TMT ~>∑T˝Ò<¢ Tä μμ nHêïqT.
ªªnsTT‘˚ e÷Á‘·+ ≈£L‘·T] sTT+{À¢ e⁄+&É&+É ‘·bÕŒ u≤u≤jYT? qTy˚«MT nqTø√e<äTμ› μ
s¡eTàì jÓT+‘√ <ä÷s¡+ #Ó|Œæ +~.
Hê ø£&TÉ |ü⁄q |ü⁄{Ïqº ø=&ÉT≈£î\T >∑÷&Ü n+‘· e÷Á‘·+ e÷≥ nq˝Ò<Tä . ªªø±<äT˝Ò
‘·©!¢ qTe⁄« #·÷|æq Ä<äsD¡ ≈£î dü+‘√wü+!μμ nì #Ó|Œæ ÄyÓTqT |ü+|æyX˚ ÊqT. H˚qT
ø±<ä+fÒ e÷Á‘·+ C≤ìø£eTà ePs¡T≈£î+<ë! yêfi¯fl≈£î |ü+&çq <ÛëqéT˝≤¢ |ü+|ü⁄‘·÷, e÷
jÓ÷>∑øπ eå ÷\T $#ê]dü÷HÔ ˚ e⁄+~. ÄyÓT Hê≈£î ì»yÓTqÆ _&É!¶
Äràj·T‘· 195
#·Áø£bÕDÏ
(1908 ` 1975)
ndü\T |ù s¡T Ä\÷s¡T yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄. ø£\+

|
ù s¡T ` #·øÁ b£ ÕDÏ. s¡#q · nqTyê<äyTÓ H Æ ê, eTÚ*ø£yTÓ qÆ
düeTkÕúsTT˝À ìs¡«Væ≤+#·>∑\ düeTs¡Tú\T. X¯s¡‘Y
kÕVæ ≤ ‘ê´ìï ‘Ó \ T>∑ T yê] ø£ + ~+∫q e+>∑ u Û ≤ cÕ
ø√$<ä T \T. n|ü V ü ‰ dü ´ s¡ # · q \ <ë«sê e´≈£ î Ô \
˝À≥TbÕ≥¢qT $eT]Ù+#·T≥ M]øÏ yÓqï‘√ | ô {Ïq
º $<ä´.
XË*’ e´+>∑´ |Á <ü ëÛ qyÓTq
Æ ~. düe÷»+˝Àì n|üdy ü ê´\÷,
e÷s¡ T ‘· ÷ qï ø±\+‘√ bÕ≥T e÷π s $\Te\÷
#·øÁ b£ ÕDÏ>±] ø£<ë∏ edüTe Ô ⁄\T. ª#·+<äe÷eTμ, ªj·TTeμ
|ü‹ Á ø£\≈£î dü+bÕ<ä≈î£ \T. | Á U
ü ≤´‘· #·\q∫Á‘· <äsÙ¡ ≈£î\T,
ìsêà‘·\T.
196 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

nVü≤+ ÁãVü‰àdæà
n<Ó«’ ‘êÁX¯eT+˝À #√Ø!
n~ #√Ø ø±<äT. ÄÁX¯eTyêdüT\øÏ n–ï|üØø£.å
n+<äØï ≈£LsêÃ&ÉT n<Û´ä ≈£îå &ÉT— dü‘´· + #Ó|Œü eTì H=øÏÿ n&ç>±&ÉT.
n+‘ê ms¡>e∑ THêïs¡T.
Vü≤è<äj÷· \T $|üŒeTHêï&ÉT ` eT∞fl.
Vü≤è<äj÷· \T $|üŒ&ÉyT˚ ø±<äT, ô|f…\º T ≈£L&Ü ‘Ó]∫ #·÷bÕs¡T ÄÁX¯eTyêdüT\T.
b˛sTTq edüTeÔ ⁄\T <=s¡ø˝£ <Ò Tä .
ªªÄÁX¯eT+˝À e´øÏ>Ô ‘∑ · ÄdæÔ j˚TMT e⁄+&É≈L£ &É<ìä Á|ü‹ düuTÑÛ ´&çø° ‘Ó\TdüT. ‘Ó*dæ
≈£L&Ü X‚w–ü ] Ä ìj·Te÷ìï ñ\¢+|òTæ +#ê&ÉT. n+<äT#˚‘H· ˚ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&û $<Û+ä >± n‘·ìï
•øÏ+å #ê&ÉT. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT düs«¡ X¯øeÔÏ +‘·T&ÉT— e÷qe e÷Á‘·T\≈£î n‘·ì ©\\T ns¡+ú
ø±e⁄μμ nHêï&ÉT n<Û´ä ≈£îå &ÉT.
ÄÁX¯eTyêdüT\+‘ê X‚w–ü ]H˚ <=+>∑qT #·÷dæq≥Tº#÷· XÊs¡T.
kÕj·T+Á‘·+ n<Û´ä ≈£îå &ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·T ì˝≤ ÁbÕ]ú+#ê&ÉT :
ªªdüsπ «X¯«sê! ˙ ©\ \‹ $∫Á‘·eTT\T. ˙y˚ á |üìì. X‚w–ü ]øÏ C≤„H√|ü<X˚ e¯ TTq¬ø’
#˚dæ e⁄+{≤e⁄. ˙y˚ Ä kıeTTà eTs¡\ Hê≈£î #˚sT¡ Ã. X‚w–ü ] nC≤„ì. n‘·ìøÏ+ø± <Ûqä
yêýÓ÷Vü≤+ e<ä\ ˝Ò<Tä . n‘·ìï ø£$å T+#·T.μμ
X‚w–ü ] ‘·q nC≤„Hêìï ˇ|üø=ì, ø£$å T+#·eTì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çï ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
eTsêï&ÉT n<Û´ä ≈£îå &ÉT e÷eT÷\T>± ñ<äjT· |ü⁄ q&Éø≈£ î£ yÓ[fl e#˚Ã dü]øÏ ÄÁX¯eT+˝À
b˛©düT\THêïs¡T. b˛sTTq edüTeÔ ⁄\T n<Û´ä ≈£îå &ÉT ô|f…˝º ÀH˚ <=]øÏH.’Ó n<Û´ä ≈£îå &çøÏ ÄX¯Ãs¡´+
ø£+f… Äq+<ä+ m≈£îÿe ø£*–+~.
nVü≤+ ÁãVü‰àdæà 197

ªªuÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT uÛøÑ ˝Ô£ À\T&ÉT. H˚qT ø√]q $<Û+ä >± Hê edüTeÔ ⁄\T Hê≈£î e|üŒ–+#ê&ÉTμμ
nHêï&ÉT.
ªªkÕ«$T yês¡T #Ó|Œæ +<ä+‘ê »]–+~. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç e÷j·T e÷ uÀ{Ï eT÷&ÛTÉ \πø+
ns¡eú TÚ‘·T+~μμ nHêï&ÉT X‚w–ü ].
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç e÷j·T ‘Ó\TdüTø=ì b˛©düT\T, X‚w–ü ] edüTeÔ ⁄\T X‚w–ü ]øÏ e|üŒ–+∫
yÓ[b¢ ˛j·÷s¡T.
ªªá |òTü ≥q MT uÀ{Ï n<Ûë´‹àø£ $<ë´s¡T\ú ø=ø£ ø£]qƒ Á|üXï¯ . Ç|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
j˚T s¡÷|üeTT‘√ s¡øøå£ u£ ≥ÑÛ T\ <ä>sZ∑ ø¡ Ï b˛sTT e⁄+{≤&√ MTs¡T #Ó|Œü >∑\sê?μμ nHêï&ÉT.
n<Ûä´≈£åî&ÉT
ÄÁX¯eTyêdüTìøÏ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç s¡÷|ü+ n+‘·T ã≥º˝<Ò Tä . n+‘ê X‚w–ü ] e+ø£ #·÷XÊs¡T.
ªªn+‘· ø£+f… ø£]qƒ yÓTqÆ Á|üXï¯ sTT+ø=ø£{Ï e⁄+~. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT j˚T s¡÷|ü+‘√
<=+>∑‘q· +#˚dæ e⁄+{≤&Éì MT qeTàø£+?μμ nHêï&ÉT X‚w–ü ].
ÄÁX¯eT yêdüT\øÏ Ç~≈£L&Ü n+‘·T |ü≥˝º <Ò Tä — n<Û´ä ≈£îå &ç e+ø£ #·÷XÊs¡T.
ªªø±eTs¡÷|ü+‘√ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ˇø£] X¯Øsêìï ÄÁX¯sTT+#·ø£ÿπs¢<äTμμ nHêï&ÉT
n<Ûä´≈£åî&ÉT.
ªªãVüQXÊ n<˚ s¡÷|ü+‘√ b˛©düT*øÏ ≈£L&Ü ]b˛s¡Tº #˚dæ e⁄+{≤&ÉTμμ nHêï&ÉT
X‚w–ü ].
n<Û´ä ≈£îå &ÉT H=#·TÃ≈£îHêï&ÉT.
ªªdüsπ «X¯«sê! ˙ ©\ \‹ $∫Á‘·eTT\T! H˚H+Ó ‘· nC≤„ìH√ qTe⁄« X‚w–ü ] s¡÷|ü+‘√
s¡TEe⁄ |üsêÃe⁄. X‚w–ü ] Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´˝À Hê¬ø+f… >=|üŒ. n‘·qT Hê <ä>sZ∑ ¡ H˚sT¡ Ã≈£îH˚~
Ç+πøMT ˝Ò<Tä μμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT n<Û´ä ≈£îå &ÉT.
ªªdüπs«X¯«sê! ˙ nyê´» ø£è|üe\¢ H˚qT yês¡+ s√E\πø >∑Ts¡Te⁄>±]ï $T+∫
b˛j·÷qT. ◊Hê Hê J$‘·eT+‘ê yê]H˚ >∑Ts¡Te⁄>± m+#·T≈£î+{≤qT. <äj÷· ìBÛ! ˙e⁄
Hê˝ÀH˚ ø±<äT. >∑Ts¡Te⁄>±]˝À >∑÷&Ü $sêõ\T¢‘T· Hêïe⁄μμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT X‚w–ü ].
n<˚ X‚w–ü ] ÄK] ÁbÕs¡qú .
ÄHê{Ï kÕj·T+Á‘·y˚T ÄÁX¯eT+ e<ä*ô|{≤º&ÉT X‚wü–] ` >∑Ts¡Te⁄>±] XË\eP,
Beq\÷ bı+~.
198 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Hês¡¢ yÓ+ø£fX
Ò «¯ s¡sêe⁄
( 1908 ` 1985)
ø£$, ø£<∏ä≈£î&ÉT, Hê≥ø£ ø£s¡Ô, |üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈£î&ÉT.

kÕ+Á|< ü ëj·T dü+kÕÿsê\q÷, bÁ Õ#·´ bÕXÊÃ‘´· $C≤„Hêìï
J]í+#·T≈£îqï e´øÏ.Ô $kÕÔsy ¡ TÓ q
Æ ‘Ó\T>∑T |ü\T≈£îã&ç‘√,
düJeyÓTq Æ uÛ≤wü‘√ M] s¡#q · \T XÁ e
¯ D≤q+<ä ø£s+¡ >±
e⁄+{≤sTT. kÕVæ≤r ˝Àø£+˝À M] dü+bÕ<äøj ° ÷· \≈£î
|
Á ‘ü ´˚ ø£yTÓ q
Æ kÕúqeTTqï~. Ä+Á<CäÛ À´‹ dü+bÕ<ä≈î£ ì>± |üì
#˚XÊs¡T. sê»´düuÑÛ düuTÑÛ ´\T>± ñ+&˚yês¡T.
s¡#q · \T : |æ#êÃ`bÕ{°, e÷{≤èT+r (yê´kÕ\T)
ø=‘·>Ô & ∑ ¶É (Hê{Ïø\£ T), ø£<+ä ã+ (ø£<\ä∏ T)
199
düuÛÑ´‘·
ªª≈£î+{ÏyêDÏí u≤ãj·÷´— ≈£î+{ÏyêDÏμí μ
H˚qT ˇø£ n&ÉT>∑T ne‘·*øÏ y˚XÊqT. ø±ì, yê&ÉT qqTï e~*ô|≥º˝<Ò Tä . #·+ø£
øÏ+~ ø£Ás¡\ MT<ä eTT+<äT≈£î >¬ +‹, eT]+‘· <ÓH’ ê´ìï dü÷∫+#˚ ø£+sƒ+¡ ‘√ ªª≈£î+{ÏyêDÏí
kÕ«$T— ˇø£ÿ sê–<ä$Tà&û <Ûsä à¡ + #ÓjT· ´+&çμμ nì eT∞fl n]ú+#ê&ÉT.
ªªbÕ&ÉTãdüT‡ m+‘·≈L£ sê<˚$T?μμ nqT≈£î+≥÷ eT] Hê\T>∑&TÉ >∑T\T »]>±qT.
kÕj·T+Á‘·+ Äs¡T <ë{Ï‘˚ #ê\T. ôd+Á≥˝Ÿ <ä>sZ∑ ¡ e÷+ãfi¯+ ãdüT‡ <=s¡ø&£ +É ø£w+ºü .
ˇø=ÿø£ÿ s√Eq |üø±ÿ ns¡>+∑ ≥ ùd|ü⁄ ø£ìô|≥Tº≈î£ e⁄+&Ée\dæ edüT+Ô ~. á ˝À>± á
_#·Ã>±fi¯fl |”&É uÛ]Ñ +#·&+É ø£w+ºü ! ≈£î+{Ïyêfi¯ófl, >∑T&çy¶ êfi¯ófl, ≈£îwüßy˜ êfi¯ófl, á>∑\e˝…
eTTdüTs¡Tø=ì ÁbÕD≤*ï ‘√&çyk˚ ÕÔsT¡ . ≈£îwüßy˜ êfi¯fl<˚ eTØ |òTü Às¡+! ≈£îwüßº dü>+∑ dü>+∑
‹ìy˚dæq #˚‘·T*ï eTTK+˝À ô|{Ïº ªª<Ûäs¡à+ kÕ«MT?μμ nì n&ÉT>∑T‘ês¡T. yêfi¯flqT
#·÷∫q|ü&ÉT Hê≈£î n<˚y÷Ó >±ì C≤* ø£\>∑<Tä — E>∑T|ü‡ |ü⁄&ÉT‘·T+~.
Á{Ï|øπ¢æ Hé, yÓT˝Æ ≤|üPsY, n&Éj÷· sY, n+õø£s¬ ,’ |ü⁄s¡TX¯óyêø£+, ôd<’ ëù|≥ .... es¡d>ü ±
nìï ãdüT‡\÷ edüTHÔ êïsTT, b˛‘·THêïsTT. ø±ì, á e÷+ãfi¯+ãdüT‡....
ªªnj·÷´? >∑T&ç¶yêDÏí....μμ
ã+&çø+Ï <ä |ü&ç ÁbÕD≤\T b˛ø£. eT÷\T>∑T‘·÷ e⁄qï ãø£ÿ ∫øÏÿq >=+‘·T˝≤ e⁄+~
yê&ç >=+‘·T. ∫ø±≈£î>± #·|üq |üø£ÿ≈£î »]>±qT. ø±ì, nø£ÿ&É e÷Á‘·+ á
_#·Ã>±fi¯ófl ì\eìùdHÔ ê?
ªªbÕ\T˝Òì _&É¶ u≤ãj·÷´? ˇø£ÿ ø±˙....μμ
$düT>∑T‘√ ˇø£ eT÷\≈£î »]–, nø£ÿ&É sTT<äs› T¡ qHé‡ e⁄+fÒ, yê] |üøÿ£ q ì\ã&Ü¶qT.
H˚ qø£ÿ&çøÏ b˛e&ÉyT˚ ‘·&eÉ ⁄>± ˇø£ ≈£îwüßy˜ ê&ÉT ‘·j÷· s¡j÷· ´&ÉT.
ªª˝…|üsY, yÓT&Ü+? ˝…|üsYμμ n+≥÷ yê&ÉT yêfi¯flyÓ’|ü⁄ yÓTT+&ç#˚‘·T*ï #ê#ê&ÉT.
200 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
eT+&ÉT‘·÷ e⁄qï bısTT´˝À qT+∫ Çe‘·*øÏ rdæ Ä]Œq ø£f\º… e÷~]>± e⁄HêïsTT
s¡døæ ±s¡T‘·÷ q\¢>± e⁄qï Ä yÓTT+&ç #˚‘T· \T.
bıeTàì dü+»„ #˚XÊs¡T Ä qHé‡. ø±ì yê&ÉT ªª˝…|üsY, yÓT&Ü+?μμ nH˚ |ü\¢$
e÷q˝Ò<Tä .
@düTÁø°dTü Ô ≈£îwüßy˜ êfi¯flì <ä>]Z∑ øÏ rdæ, Áù|eT |üPs¡«ø£+>± yêfi¯fl≈£î ùde #˚XÊ&Éì
Á|ür‹. ˇø£Hê&ÉT Äj·Tq n˝≤ #˚XÊ&ÉH˚ ø±uÀ\T. Äj·Tq nqT#·sT¡ \˝À ø=+<äsT¡
áHê{Ïø° ≈£îwüßy˜ êfi¯fl+fÒ Á|ü‘´˚ ø±_Ûe÷Hêìï Á|ü<]ä ÙkÕÔsT¡ . Ä~yêsê\ Hê&ÉT s√eTHé
øπ <∏*ä ø˘ #·]Ã ãj·T≥ #·÷&É+&ç. m+‘· ô|<ä› ≈£îwüß|º {ü ≤\+ ø£q|ü&TÉ ‘·T+<√?
ªª˝…|sü ,Y yÓT&Ü+?μμ jÓT‘·TÔ bÕs¡øb£ ˛j˚Tdü]øÏ, Hê <ä–]Z øÏ »]–. ªªˇs¡T <ä$Tà&û
b˛s¡T+>√ nbÕŒ?μμ nH˚ ø=‘·Ô |ü\$¢ n+<äT≈£îHêï&ÉT.
H˚qT yêDÏí ø£dTü s¡T≈£î+≥÷, Ç+ø± n+‘· <ä÷sêH˚ï e⁄qï e÷+ãfi¯+ ãdüT‡ yÓ|’ ⁄ü
q&ç#êqT. Hêø±fi¯Sfl y˚fiS¯ ¢ ‘=≈£îÿ‘·÷ ø£˙dü+ |ü~eT+~ <ëìô|ø’ Ï m>∑ã&Ü¶sT¡ . ø±ì
ÄXÊuÛ+Ñ >∑yTÓ +Æ ~. Ä ãdüT‡ Ä>∑HH’Ó ê Ä>∑≈î£ +&Ü kÕ–b˛sTT+~. yÓ[flb˛‘·÷ e⁄qï ãdüT‡˝À
qT+∫ ªªm&É$T˝Ò¢μμ n+≥÷ ø£+&Éø£ºsY ‹|ü‘·÷ e⁄qï #ÓsTT´ eTeTà*ï |ü]Vü≤dædü÷Ô
e⁄qï≥Tº ‘√∫+~.
ø£Då + ø£Då + n~Ûøe£ TÚ‘·Tqï $düT>∑T<ä\‘√ »qs¡˝Ÿ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ >π ≥TyÓ|’ ⁄ü ≈£î »]–
nø£ÿ&É ãdüT‡ ø√dü+ bı+∫ ì\T#·THêïqT. s¬ fi’ ó¯ fl ~– ôd+Á≥˝Ÿ qT+∫ Á|üj÷· D°≈î£ \T
»≥T¢ »≥T¢>± edüTÔHêïs¡T. b˛‘·THêïs¡T. m˝≤>√ ãdüT‡\˝À C§s¡ã&ç |ü~eT+~
ãdüT‡kÕº+&é˝À qT+∫ ø£~*‘˚. |ü~ùV≤qTeT+~ ø=‘·>Ô ± e∫Ã #˚sT¡ ‘·THêïs¡T. ˇø£ #˚‹˝À
ô|f…,º ˇø£ #˚‹˝À |üfifl¯ ãT≥º, #·+ø£˝À |üsT¡ |ü⁄#·T≥º ` Ç+‘· yÓ÷‘·‘√q÷ ‘·øÿÏ qyêfi¯flqT
‘√düT≈£î eTT+<äT>± yÓT˝Æ ≤|üPsY ãdüT‡ jÓTø±ÿ\ì Ä yÓTT<ä*j·÷s¡T≈£î n+‘· |ü≥Tº<\ä
@$T{À? #˚‹˝À ˇø£ _&É,¶ #·+ø£˝À ˇø£ _&É,¶ yÓ+≥ ˇø£ ne«` ns¡>+∑ ≥ qT+∫
ì\T#·THêï, bÕ|ü+, Ä uÛ≤>∑´XÊ*øÏ ãdüT‡ <=s¡ø&£ yÉ T˚ ˝Ò<Tä . ªª#ê¬ø{¢ Ÿμμ ªªÁø°yTé #ê¬ø{¢ Ÿμμ
μμø±\D≤μμ nì ø=+<äs¡T ns¡TdüTÔHêïs¡T. |üÁ‹ø£\y˚Tà ≈£îÁs¡yêfi¯fl πøø£\‘√ #Óe⁄\T
–+>∑Ts¡TeT+≥THêïsTT. ô|<ä› ô|<ä› >∑T&É\¶ eT÷≥*ï ˇø£ |üøÿ£ >± ô|≥Tº≈î£ ≈£Ls=Ãì, ôd<’ ëù|≥
#êø£*yêfi¯ófl ≈£îìøÏbÕ≥T¢ |ü&ÉT‘·THêïs¡T. k˛&çj·T+ y˚|üsY ˝…’{Ÿ˝À Ä Á|ü<˚X¯eT+‘ê
$+‘·>±, $\ø£Då +>± ø√˝≤Vü≤\+>± e⁄+~.
ªªMTs¡T eø±ÿ≈£î q$T* ePdæq+‘·? ˇø£ÿ sê–&ÉãT“ u≤ãj·÷´μμ n+≥÷ yÓTT<ä{Ï
≈£î+{Ïyê&ÉT eTfi≤fl ‘·j÷· s¡j÷· ´&ÉT.
ªªNÛ! b˛sê!μμ nì H˚qT $~*+#êqT.
düu´ÑÛ ‘· 201
ªª‘Ó\T>∑T e÷ sêE\T MT¬sH’ ê ˇø£ <Ûsä à¡ + #ÓjT· ´ø£b˛‘˚ m˝≤ u≤ãj·÷´?μμ
Ä >=+‘·T mqï&√, mø£ÿ&√ $qï≥T¢>± e⁄+~. mø£ÿ&Ó’ e⁄+≥T+~ #ÓbÕà? @ ãdüT‡
kÕº|tò <ä>sZ∑ H¡ √ Ç˝≤π> Ç~es¡≈î£ ‘·–* e⁄+{≤&Ü? |ü]ø±sTT+∫ yê&ç eTTK+ e+ø£
#·÷XÊqT. |ü]∫‘·yTÓ qÆ {Ï>º ± e⁄+~. MDÏí mø£ÿ&É #·÷∫ e⁄+{≤qT? >∑Ts¡TÔ ‘Ó#T· Ãø√e&ÜìøÏ
>∑{>ºÏ ± Ä˝À∫+#êqT. ø=+‘·ùd|ü⁄ eTqdüT‡, <ä≥+º >± eTãT“ |ü{qºÏ Äø±X¯+˝≤ e⁄+~.
Ç+‘· ˝ À Ä eTãT“#ê≥T qT+∫ yÓ T ]dæ q yÓ T s¡ T |ü ⁄ r>∑ ˝ ≤..... ªªÄ"!M&É T
>√bÕ\kÕ«$THêj·TT&ÉT>±] Ç+{À¢ |üìyê&ÉT ø±<ä÷?μμ nì düTŒ¤]+∫+~.
ªª@sê n;“! ˙ ù|s¡T sêeTT&ÉT ø±<ä÷?μμ nì yÓ+≥H˚ yêDÏí n&ç>±qT.
ªªWqT u≤ãj·÷´!μμ n+≥÷ yê&ÉT ‘Ó\u¢ Àj·÷&ÉT.
ø±ì, #Óqï|ü≥ï+˝À Á|ü‹ HÍø£sT¡ ≈£L sêeTT&ÉH˚ ù|s¡T ‘·–*kÕÔsT¡ . yê&ç ndü\T
ù|s¡T s¡+>∑jT· ´ ø±e#·TÃ— >∑+>∑eTà ø±e#·TÃ— yÓ+ø£jT· ´ ø±e#·TÃ— ‘·q ù|s¡+fÒ yê&çøÏ
#Ó&¶É eTeT‘· e⁄+&Ée#·TÃ. yπ̊s ù|s¡T ô|{Ïº |æ*ùdÔ yê&ç eTqdüT‡ ∫e⁄≈£îÿ eTqe#·TÃ.
nsTTHê,sêeTT&ÉH˚ eéVü≤]kÕÔs¡T. #·÷&É>± Çø£ÿ&É ªsêeTT&ÉTμ nH˚ ≈£î\ yÓTTø£{Ï
@s¡Œ&ÉT‘·Tqï≥T¢>± e⁄+~.
yê&ç »yêãT‘√ dü+<˚V≤ü + |üP]Ô>± ìe]Ôø±ø£ ªª˙e⁄ >√bÕ\kÕ«$T Hêj·TT&ÉT>±]
Ç+{À¢ |üì#˚d÷ü Ô e⁄+&˚yê&ç$ ø±<äTsê?μμ nì Á|ü•ï+#êqT.
ªªì»y˚T, u≤ãj·÷´?μμ n+≥÷ yê&ÉT ≈£L&Ü qqTï #·|ü q b˛\TÃ≈£îHêï&ÉT.
>√bÕ\kÕ«$T Hêj·TT&ÉT>±s¡÷, y˚TeTT s¬ +&ÉT eT÷&˚fifl¯ Hê&ÉT ˇπø Ç+{Ï˝À n<Ó≈› î£
e⁄+&˚yêfi¯fl+. Äs¡T HÓ\\bÕ≥T ø£*dæe⁄qï ‘·sê«‘· Ç\T¢ #ê\&É+ ˝Ò<ìä y˚TeTT y˚sπ
#√{ÏøÏ e÷]b˛j·÷+. Ä Hêj·TT&ÉT>±s¡T @yÓTHÆ ês√, mø£ÿ&ÉTHêïs√ ‘·sê«‘· Hê≈£î ‘Ó*j·TH˚
‘Ó*j·T<äT. s¬ \’ T ã+&ç˝À Á|üj÷· D+ #˚d÷ü ,Ô Ä ø±ùd|üP ˇø£] H=ø£sT¡ |ü\ø£]+#·T≈£î+≥÷
jÓ÷>∑øπ eå ÷*ï $#ê]+#·T≈£î+≥÷, Ä‘·à ã+<ÛTä e⁄˝≤ nqï≥Tº>± e⁄+&ç, ‘·eT >∑eT´kÕúq+
sê>±H˚, me]øÏ yês¡T ~–b˛sTT, ˇø£] ø=ø£sT¡ |üP]Ô>± |üsêsTTyês¡T m˝≤ nsTTb˛‘ês√
n˝≤π> e⁄+≥T+~. ô|<ä› ô|<ä› ãd”\Ô ˝À ˇø£ sTT+{Ï˝À n<Ó≈› î£ e⁄+&˚yê] |ü<‹Δä ≈£L&Ü—
e÷ dü+>∑‘˚ #·÷&É+&ç. Äs¡T HÓ\\bÕ≥T y˚TeTT Äràj·TT\+>± e⁄Hêï+. Ä ‘·sê«‘· y˚T
yÓTe]yÓ÷, >√bÕ\ kÕ«$T Hêj·TT&ÉT>± s¬ es√?
ªªbÕ|ü+! ˙≈£î á <äTs¡<èä wüyº T˚ $Tsê?μμ nì sêeTT&çøÏ Hê kÕqTuÛ÷Ñ ‹ ‘Ó*j·T
|üs#¡ êqT.
ªª<äTs¡<èä wü+º ø±<äT u≤ãj·÷´, n<äèwü+º μμ n+≥÷ yê&ÉT ‘·&TÉ eTTø√≈£î+&Ü nHêï&ÉT.
ªª≈£î+{Ïyê&Ó’ b˛e&É+ n<äèwüeº T+{sêμμ nì H˚qT ÄX¯Ãsê´ìï Á|üø{£ +Ï #êqT.
202 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªì»+, kÕ«MT! >=|üŒ n<äèwü+º . ndü\T á ø£cÕº\e÷] Áã‘·T≈£î˝À Hê≈£î |ü{qºÏ
n<äèwü+º Ç<=ø£ÿfÒ!μμn+≥÷ yê&ÉT ∫s¡Tqe⁄« qyê«&ÉT. Ä ∫s¡Tqe⁄«˝À ©˝≤ e÷Á‘·+>±
<Óq’ ´#êÃ¤jT· \T ≈£L&Ü ø£q|ü&øÉ £ b˛˝Ò<Tä .
yê&ç yÓK’ ]øÏ H˚qT $düTbÔ ˛j·÷qT. ø±\Tb˛e&É+, ≈£î+{Ïyê&ÉT ø±e&É+ ` Ç~
>=|üŒ n<äèwüeº T≥! sêeTT&ç ø£<ä∏ |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ |ü≥Tº<\ä ø£*–+~.
sêeTT&ÉT ‘·q ø£<ìä∏ Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT!
ªªMTs¡T Á{Ï|øπ¢æ qTï+∫ e÷+ãfi¯+ e÷]b˛sTTq ‘·sê«‘· s¬ +&ÉT eT÷&ÉT HÓ\\≈£î
ˇø£s√E kÕj·T+Á‘·+ ø£èwüeí T÷]Ôì H˚qT ;#YøÏ rdüT≈£î yÓfi≤flqT. ø£èwüeí T÷]Ô n+fÒ
MT≈£î ‘Ó\TdüT>±? Hêj·TT&ÉT>±] ∫qïu≤“sTT. n~ Ä~yês¡+. ;#Y »q+‘√
øÏ≥øÏ≥˝≤&ÉT‘·÷ e⁄+~. n+‘· »Hêìï #·÷∫, nu≤“sTT m+‘√ dü+ãs¡|&ü Ü¶&TÉ . nyê«fi¯
y˚TeTT #ê˝≤ ùd|ü⁄ ;#Y˝À Ä&ÉT≈£îHêïeTT. H˚qT eTT+<äT |ü]>¬ &ÉT‘·÷ e⁄+fÒ, nu≤“sTT
Hê yÓ+≥ |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . H˚qT uÀs¡|¢ &ü TÉ ≈£î+fÒ, Hê MT<ä>± >¬ +‘ê&ÉT. ªª#Û˝· Ÿ #Û˝· Ÿ >∑TÁs¡+!μμ
n+≥÷ HêMT<ä kÕ«Ø#˚XÊ&ÉT. y˚TeTT ˙fi¯fl y=&ÉT≈¶ î£ yÓ[fl |æ#T· Ãø£ >∑÷&ÉT ø£{≤ºeTT. ˇø£
ô|<ä› n\e∫Ã, <ëìï eTT+∫y˚d+æ ~. n|ü&ÉT dü+‘√wü+ |ü≥˝º øÒ ,£ nu≤“sTT #·|Œü ≥T¢
ø=&ÉT‘·÷ >∑+‘·T\T y˚XÊ&ÉT. ªªbı<äTb› ˛‘·Tqï~. Çø£ Ç+{ÏøbÏ ˛<ëμμ eT+fÒ $qø£ e÷sê+
#˚XÊ&ÉT. düsπ qì ;#Y˝ÀH˚ eT] ˇø£ >∑+≥ùd|ü⁄ Ä&ÉTø=HêïeTT. #=ø±ÿ CÒãTqT X¯+U≤\‘√
ì+|ü⁄≈£îì, mì$T~ >∑+≥\≈£î>±ì nu≤“sTT Ç+{ÏøÏ ø£<˝ä <¢Ò Tä .
Ä e÷≥\T #ÓãT‘·T+fÒ sêeTT&ç eTTK+ Äq+<ä+‘√ yÓ*–+~. ÄHê&ÉT yê&ÉT
ø£èwüeí T÷]Ô‘√ u≤≥T nsTT<˚fifl¯ u≤“sTT nsTTb˛sTT, ;#Y˝À Ä&ÉT≈£îì e⁄+&Ü*. ndü\T
sêeTT&ç<H’Ó ê @bÕ{Ï ej·TdüT‡? yÓTHÆ ê]{° yÓ[fl+<√, ˝Ò<√? s¬ +&ÉT eT÷&˚fifl¯ Hê&ÉT
yê&ÉT eT]+‘· ˝Ò‘y· ê&ÉT.
ªªeTÚ+{Ÿ s√&é, sêj·T|ü⁄s¡+, yÓT˝Æ ≤|üPsY, n&Éj÷· sYμμ nH˚ ø£+&Éøsº£ Y øπ ø£\ eT<Û´ä
ˇø£ ãdüT‡ e∫Ã+~. ˇø£ÿ yÓT≥Tºq |ü~eT+~ <ëìô|ø’ Ï m>∑ã&Ü¶sT¡ . Ä ‘=øÏÿdü˝≤≥˝À
yÓTT<ä*j·÷sπ ~>∑ã&çb˛j·÷&ÉT. Çø£, Ä |æ\\¢ ‘·*¢ dü+>∑‹ yπ̊s #ÓbÕŒ˝≤?
ªªeTsêï&ÉT H˚qT e÷eT÷\T>± Ç+{Ï |üqT*ï #˚düT≈£î+≥÷ e⁄+fÒ, Hêj·TT&ÉT
>±s¡T øπ øπ XÊs¡Tμμ n+≥÷ sêeTT&ÉT ‘·qø£<ä∏ ‹]– kÕ–+#ê&ÉT.
ªªedüTHÔ êï u≤ãj·÷´?μμ n+≥÷ H˚qT #·≥Tºq yÓfi≤flqT. ªªnu≤“sTT e⁄+>∑sy¡ T˚ ~sê?μμ
nì qqTï >∑÷]Ã #·÷dü÷,Ô Äj·Tq&ç>±&ÉT. ªª@yÓ÷ u≤ã÷? Hê≈£î ‘Ó*j·T<äμμHêïqT.
ªª‘Ó*j·Tø£ @yÓTbÆ ˛‘·T+~sê?μμ nì Äj·Tq s=øÏÿ+#ê&ÉT. ªªìqï kÕj·T+Á‘·+ ;#Y˝À
C≤]b˛sTT+<˚y÷Ó ? nì H˚qT _ø£ÿeTTKeTT‘√ nHêïqT. n˝≤ m˝≤ C≤]b˛‘·T+~sê?
n~ nu≤“sTT y˚\T≈£î #ê˝≤ u…≥Tº>± e⁄+fÒq÷?μμ nì bÕs¡«‘·eTà>±s¡T n+<äT≈£îHêïs¡T.
düu´ÑÛ ‘· 203
Hêj·TT&ÉT>±]ì ‘·+Á&ç>±q÷, bÕs¡«‘·eTà>±]ì ‘·*>¢ ±q÷ H˚qT #·÷düT≈£î+≥÷ e⁄+&˚yêDÏ.í
yêfi‚fl Hê MT<ä nqTe÷q|ü&d˚ ]ü øÏ Hê≈£î |ü≥˝º ìÒ <äT'K+ e∫Ã+~. ªªø£*¢ u§*¢ j˚T&ÉTŒ\
øπ $T˝Òsê? ì»+ #Ó|ü ?μμ nì Hêj·TT&ÉT>±s¡T ì>∑BZ XÊs¡T. ø£èwüeí T÷]Ô Hê #˚‘T· \˝À
ô|]>±&ÉT. m+‘· |üse¡ T<äTsêàs¡T&Z H’Ó ê, ‘·q #˚‘T· \‘√ ô|+∫q _&É¶ kı‘·THÔ ˚ n|üV≤ü ]kÕÔ&Ü
u≤ã÷? ndü\T <=+>∑‘q· eTH˚~ e÷ Ç+{≤ e+{≤ ˝Ò<Tä .μμ
sêeTT&çøfi£ fl¯ qT –Ás¡Tq ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. bı≥ø£]düTqÔ ï |ü&TÉ #·T<äq+ $Tdæ$T‘√
ì>∑ì>∑˝≤&ÉT‘·÷ e⁄qï yê&ç #ÓøÿÏ fi¯fl yÓ+≥ s¬ +&ÉT <Ûës¡\T øÏ+~øÏ C≤sêsTT. Ä ø£Då +˝ÀH˚
‘·qMT<ä n|üyê<äT e∫Ã |ü&≥¶É Tº yê&ÉT $\|æ+#ê&ÉT. ªªM&ÉT m+‘·{Ï n_Ûe÷qe+‘·T&ÉT?
M&ç~ m+‘·{Ï düTìï‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡μμ nì H˚qT $düTbÔ ˛j·÷qT.
ªªHêj·TT&ÉT>±s¡÷, bÕs¡«‘·eTà>±s¡÷ ì>∑ZBdæq ø=B›, H˚qT njÓ÷eTj·T+˝À
|ü&bç ˛j·÷qT. ˇø£ e÷≥ #Ó|Œü uÀ‘˚ H√{Ï yÓ+≥ Ç+ø√e÷≥ e∫Ã+~μμ nì ø£˙ïfi¯flqT
‘·T&ÉT#·T≈£î+≥÷ sêeTT&ÉT eT∞fl ‘·q ø£<∏ä n+<äT≈£îHêï&ÉT. ªªyês¡T eT]ø±ùd|ü⁄
¬s{Ïº+∫q≥ºsTT‘˚. |üP]Ô>± ‘·&Éã&çb˛sTT. <=+>∑‘·q+ #˚dæq e÷≥ ì»y˚Tqì
ˇ|üø=H˚yêDÒ!í ªeTT+<äT @yÓ÷ nqT≈£îHêïqT >±ì, M&ç yê\ø£+ #·÷∫q ‘·sê«‘· eT]
dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT. M&˚ ñ+>∑sêìï ø±CÒXÊ&ÉT.μ nì Hêj·TT&ÉT>±s¡T ‘˚*Ã y˚XÊs¡T.
bÕs¡«‘·eTà>±s¡T Äj·Tq e÷≥\≈£î ‘êfi¯+ y˚XÊs¡T. b˛©düTyêfi¯flì |æ*|æ+∫, qqTï
n|üŒ–+#ê\ì yês¡TuÛj Ñ T· T\÷ Ä˝À∫+#ês¡T ≈£L&Ü! yÓTT<ä{qÏ T+N _ø£ÿyÓTTVü≤+ y˚dTü ø=ì
á dü+>∑‘+· ‘ê #·÷düTqÔ ï ø£èwüeí T÷]Ô b˛©düTyêfi¯fl }düT e#˚Ãdü]øÏ Äe⁄s¡TeTHêï&ÉT.
|üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ e∫Ã, Hê ø±fi¯flqT #·T≥ºyd˚ æ yÓøÿÏ yÓøÿÏ j˚T&ÜÃ&ÉT.μμ
á |òTü ≥º+˝À sêeTT&ç eTTK+˝À ø£qã&çq uÛ≤yêìï H˚HqÓ ï{Ïø° eT]∫b˛˝ÒqT.
ø£èwüeí T÷]Ô ‘·q ø±fi¯flqT #·T≥ºyd˚ ,æ yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&çÃq <äèX¯´+ ‘·\|ü⁄≈£î sê>±H˚ yê&ç
eTTK+˝À Áù|eT, ø£è‘·»„‘· ‘ê+&Éee÷&ç+~. <ëì‘√ bÕ≥T Hêj·TT&ÉT <ä+|ü‘·T\
ø±]ƒq´+, ø£è‘·|Tüò ï‘· »„|øÔæ Ï e∫Ã ìwüßs˜ #¡ êÃ¤jT· \T ø£eTTà≈£îHêïsTT. á |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<äΔ
uÛ≤yê\≈£î n|ü&ÉT yê&ç e<äqs¡+>∑+˝À »]–q rÁe dü+|òTü s¡¸D Ç|üŒ{ÏøÏ >∑÷&Ü Hê
ø£fifl¯ ≈£î ø£{qºÏ ≥Tº ø£qã&ÉT‘·Tqï~.
ªª∫e]øÏ qqTï ‘·]$T yÓjT· ´&ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#ês¡T. yÓfifl¯ ˝Òø£ yÓfifl¯ ˝Òø£ H˚qT yÓ[flb˛‘·÷
e⁄+fÒ, nu≤“sTT @&ÉTdü÷Ô Hê yÓ+≥ ã&Ü¶&TÉ .μμ nì sêeTT&ÉT ì≥÷ºsêÃ&ÉT. ªªbÕs¡«‘·eTà>±s¡T
nu≤“sTTì s¬ +&ÉT ø={Ï,º –\–\ ‘·qTï≈£î+≥÷ e⁄qï yêDÏí Ç+{À¢øÏ ˝≤≈£îÿyÓfi≤fls¡T.
mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯fl&Üìø° ‘√#·ø£, ‹+&ç ‹|üŒ\T ≈£L&Ü ˝Ò≈£î+&Ü, ¬s+&ÉT s√E\ bÕ≥T
Hêj·TT&ÉT>±] Ç+{Ï #·T≥÷º Á|ü<øä DåÏ + #˚XÊqT. ˝À|ü*øÏ yÓ[fl ªªH˚qT @ bÕ|üeT÷
ms¡T>∑μμqì Hêj·TT&ÉT>±] ø±fi¯ófl |ü≥Tº≈î£ +<ëe÷ nì|æ+∫+~. ø±ì, ˝≤uÛ+Ñ e⁄+&É<Hä ˚
204 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

uÛjÑ T· + e\¢ ˝À|ü*øÏ n&ÉT>∑T ô|≥º˝<Ò Tä . s¬ +&√ s√Eq H˚qT Ç+{ÏeTT+<äT qT+∫
b˛‘·÷ e⁄+fÒ, ˝À|ü\Tqï ø£èwüíeT÷]Ô #·÷#ê&ÉT. ªªsêeTT&É÷?μμ n+{À Hê <ä>∑Z]øÏ
˝Ò&˝ç ≤ |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ e#êÃ&ÉT. nu≤“sTT yÓ+fÒ bÕs¡«‘·eTà>±s¡T e∫Ã, ªªÇ+ø± Çø£ÿ&˚
‘·∫Ã{≤¢&ÉT‘·THêïe⁄ <˚ìøÏsê, yÓ<Ûäyê?μ nìqqTï ‹{Ïº nu≤“sTTì Hê #˚‘·T˝À¢+∫
˝≤≈£îÿ+~. nu≤“sTT @&ÉTŒ $ì Hêj·TT&ÉT>±s¡T ≈£L&Ü ãj·T≥≈£î e∫Ã, ªªe÷
sTT+{Ï#êÛ j·T\ eT] ø£qã&Ü¶e+fÒ, ø±fi¯ófl $s¡>=Z&‘É êqT düTe÷?μμ nì u…~]+#ês¡T.
nsTT<˚fifl¯ bÕ≥T m<äT˝› ≤ #êøÏØ #˚XÊqT. ∫e]øÏ Hê≈£î »]–q eTsê´<ä Ç<˚ u≤ã÷?μμ
Vü≤è<äjT· + uÛ≤s¡+ e\¢ ø±uÀ\T ø=+‘· ùd|ü{Ï es¡≈L£ sêeTT&ÉT eT] e÷{≤¢&˝É <Ò Tä .
ªªHêj·TT&ÉT>±]øÏ Çø£ Hêô|’ <äjT· ø£\>∑&+É ø£\¢ nqTø=ì eT÷&√s√Eq yπ̊s |üì
yÓ‘·T≈£îÿHêïqTμμ nì >∑Tø£ÿ ‹|ü≈£îqï yê&ç˝≤ sêeTT&ÉT ‹]– n+<äT≈£îHêï&ÉT.
ªªÁ{Ï|æ¢πøHé˝ÀH˚ dü‘·´Hê<ÛäHé>±]ø° ˇø£ |üì yê&ÉT ø±yê\ì ‘Ó*dæ, Äj·Tq <ä>∑Z]øÏ
yÓfi≤flqT. s¬ +&ÉT|üP≥˝≤ nqï+ ô|{Ïº ◊<äT s¡÷bÕj·T\T sTTkÕÔeT˙, Ç+{Ï |üqT\T
#Ój÷· ´\˙, yê] ]øå± ˝≤>±\˙ Äj·Tq #ÓbÕŒ&ÉT. düsπ qì |üì˝À Á|üy•˚ +#êqT. Äj·Tq
<ä>sZ∑ ¡ H˚qT |üì #˚d+æ ~ ˇø£ÿ @&Ü~ e÷Á‘·yT˚ . á @&Ü~˝À Hê s¡øeÔ£ ÷+kÕ*ï |æ+&ç
y˚XÊs¡+fÒ qeTà+&ç. Nø£{‘Ï √ ˝Ò∫ ‘=$Tà~qïs¡ es¡≈L£ Ç+{À¢ >=&ÉT¶ #êøÏØ #Ój÷· ´*.
|ü~ >∑+≥\≈£î yêfi¯fl Ç<äs› T¡ ne÷àsTT*ï ]øå±˝À møÏÿ+#·Tø=ì ã&ç <ä>sZ∑ ¡ ~+∫ sêyê*.
|ü<øä =+&ÉT >∑+≥\≈£î kÕ«$THê<Û+ä >±]ì ôV≤’ ø√s¡T≈º î£ rdüT≈£î yÓfi≤fl*. ôV≤’ ø√s¡Tº es¡≈L£
yÓ[fl e∫Ãq n\T|ü⁄ rs¡HH’Ó ê rs¡øe£ TT+<˚ eT∞fl ã&ç<–ä ]Z øÏ b˛sTT ne÷àsTT*ï rdüT≈£î
sêyê*. {Ï|Hæò é ø±>±H˚ eT∞fl yêfi¯flqT ã&ç <ä>sZ∑ ¡ ~>∑u{… ≤º*. ‘·sê«‘· kÕj·T+Á‘·+
Hê\T>∑T >∑+≥\ es¡≈£L Ç+{Ï #êøÏØ, n|ü&ÉT ôV’≤ø√s¡Tº≈£î yÓ[fl nj·T´sY >±]ì
‘√&ÉT≈£î sêyê*. nsTT<äT >∑+≥\≈£î eT∞fl ã&ç <ä>sZ∑ ¡ Vü‰»s¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· neTà>±]ì
, |æ\©¢ ï ;#Y˝À ‹bÕŒ*. Hê Ks¡à+ø±*, yêfi¯ófl s¬ +&√ Ä≥ dæìe÷≈£î yÓ[fl‘˚, sêÁ‹
|üHïÓ +&ÉT>∑+≥\ <ëø± ã+&ç yÓ÷‘· ‘·|Œü <äT. Hêj·TT&ÉT>±] <ä>sZ∑ ¡ |üì#˚dqæ Hê\T¬><’ Tä
dü+e‘·‡sê\÷ Hê≈£î s¡e«+‘ÓH’ ê ø£weºü Tì|æ+#·˝<Ò Tä . Hê |üì H˚qT #˚dTü ≈£î+≥Tqï≥Tº
>±H˚ e⁄+&˚~. kÕ«$THê<Û+ä >±] <ä>sZ∑ ¡ Hê Áã‘·T≈£î »{≤ÿ>∑TÁs¡+ ø£+f… ø£Hêø£wyºü TÓ bÆ ˛sTT+~.
ô|>’ ±, jÓT+‘· s¬ ø£ÿ\T $s¡T#·T≈£îHêï yÓT|ü e⁄+&˚~ ø±<äT. ªªk˛+uÒ]μμ nì nj·T´sY>±s¡T
Hê≈£î øÏ‘êãT\T Çdü÷Ô e⁄+&˚yês¡T. ªªø√‹ eTT+&Éyê&ÉTμμ nì nj·T´sY>±] uÛ≤s¡´ Hê≈£î
ù|s¡T ô|{Ï+º ~. ªªH˚qT ø√‹˝≤ e⁄Hêïq+&û?μμ nì sêeTT&ÉT ìwüOs˜ |¡ Pü s¡«ø£+>± qyê«&ÉT.
yÓ&\É TŒ qT<äTs¡T, r]Ã~~›q≥Tº e⁄qï eTT≈£îÿ, ∫qï H√s¡T, #·øÿ£ ì |ü\T es¡Tdü
ã\yÓTqÆ øÏ+~ <äe&É, Ç˝≤+{Ï yê&çHê Ä nj·T´sY>±] uÛ≤s¡´ ø√‹yê&Éq&É+?
ªªø√‹eTT+&Üyê&Éì n+≥÷ e⁄+fÒ Hê≈£î yÓTT<ä{À¢ ø£weºü Tì|æ+#˚~. Áø£yT˚ |” Ä
düu´ÑÛ ‘· 205
‹≥Tº≈î£ ≈£L&Ü n\yê≥T |ü&Ü¶qT. nj·T´sY>±]ì nqe\dæq e÷≥qT Äj·Tìï nq˝Òø,£
Hê MT<ä ô|{Ïº n+≥THêïπsyÓ÷ qì dü]ô|≥Tº≈î£ Hêïμμ nì sêeTT&ÉT ákÕ] |ü]Vü‰dü+>±
qyê«&ÉT. yê&ç m‘·TbÔ ı&ÉT|ü⁄≈£î H˚q÷ qe⁄« Ä|ü⁄ø√˝Òøb£ ˛j·÷qT.
ªª@&Óì$T~ HÓ\\j˚T´dü]øÏ Hê >∑T+&Ó˝À¢ H=|æŒ |ü⁄≥ºkÕ–+~. n<˚ b˛‘·T+~˝Ò
nqï≥Tº>± ø=+‘·ø±\+ ‘√düT≈£î ‹]>±qT. ∫e]øÏ ˇø£Hê&ÉT >∑T+&ÓH=|æŒ eTØ jÓT≈£îÿyÓ+’ ~.
eT÷\T>∑T‘·÷, eTT≈£îÿ‘·÷, m˝≤>√ nj·T´sY>±] ne÷àsTT*ï ã&ç<>ä sZ∑ ¡ ~+|æ e#êÃqT.
Ç+{ÏøÏ e#˚Ãdü]øÏ #Ó&¶É #·* e∫Ã+~. ]øå± yêøÏ{À¢ e~˝Òd,æ es¡+&Ü˝À ˇø£eT÷\
ô||’ +ü #· |üsT¡ #·T≈£î |ü&TÉ ≈£îHêïqT. Hê >=&ÉT¶ eT÷\T>∑T $ì, Hê >∑‹ ø£qT≈£îÿqï yêfi¯ófl
˝ÒsT¡ dü]ø£<ë ø√s¡Tº y˚fij ¯ T˚ ´ dü]øÏ nj·T´sY>±s¡T ô|<ä› <ÓjT· ´+˝≤ ]øå±˝À yÓ[fl ≈£Ls¡TÃì
qqTï øπ ø£yX˚ Ê&ÉT. ‘·÷\T‘·÷ H˚qT ˝Ò∫ yÓ[fl >∑T+&Ó H=|æŒ m≈£îÿe>± e⁄+<ä˙, ã+&ç
˝≤>∑˝qÒ ì #Ó|ü ≈£îHêïqT. ªªk˛+uÒØμμ n+≥÷ kÕ«$THê<Û+ä >±s¡T Hê MT<ä eT+&ç|&ü Ü¶sT¡ .
H˚qT <=+>∑yw˚ +ü y˚dTü HÔ êï qHêï&ÉT. ªª˝Ò<Tä ,kÕMT!μμ nì m+‘· #Ó|ü ≈£îHêï$q˝Ò<Tä .
ã+&çì m˝≤ ˝≤>∑T‘·THêïH√ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, ø=+‘· <ä÷s¡+ |üfifl¯ _>∑Te⁄q
yÓfi≤flqT. Ç+‘·˝À yÓqø£ qT+∫ ˇø£ ø±s=∫Ã+~. eTT+<äT qT+∫ ˇø£ ãdüT‡ e∫Ã+~.
dü]>± nø£ÿ&˚ s√&ÉT≈¶ î£ n&É+¶ >± s¬ +&ÉT Çdüøã£ fi¯ófl ≈£L&Ü ‘·–˝≤sTT. n|üŒ{ÏøÏ Hê≈£î
n\T|ü⁄ eTØ m≈£îÿyÓb’ ˛sTT+~. >∑T+&Ó |ü–*b˛‘·T+<ë nqï≥Tº>± e⁄+~— ø£fió¯ fl u…s’ T¡ ¢
ø£eTTà‘·THêïsTT— ø±fi¯ófl ‘·&ãÉ &ÉT‘·THêïsTT. eTT+<äTqT+∫ edüTqÔ ï ãdüT‡qT ‘·|ü ø√uÀsTT,
yÓqø£>± edüTÔqï ø±s¡T øÏ+<ä |ü&çb˛j·÷qT... ø£fi¯ófl ‘Ó]#˚dü]øÏ á ÄdüT|üÁ‹˝ÀH˚
eT+#·+MT<ä e⁄Hêïμμ n+≥÷ sêeTT&ÉT »qs¡˝Ÿ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ yÓ|’ ⁄ü ≈£î y˚˝‹… Ô #·÷|æ+#ê&ÉT.
kÕº|+æ >¥ ù|d¢ qt T #˚sø¡ e£ TT+<˚ ãdüT‡ n+<äTø√yê\ì ø±uÀ\T, yÓTT<ä*j·÷sY y˚TeTTqï
#√{ÏøÏ e#êÃ&ÉT.
ªªÄ|üsπ wüHé ‘·|Œü <äì &Üø£sº T¡ >±s¡T Hê ø±\T rùdXÊ&ÉTμμ nì sêeTT&ÉT >∑<~Zä ø£+>±
‹]– ‘·q ø£wüºø£<∏äqT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ä Hê &É+‘ê kÕ«MTHê<Ûä+>±s¡T Hê >∑‹
ø£qTø√ÿ˝Ò<äT. eTsêï&ÉT kÕj·T+Á‘·+ ø√s¡Tº qT+∫ Ç+{ÏøÏb˛‘·÷ ˇø£kÕ] e∫Ã, Ä
HÓ\≈£î Hê J‘·+ ◊<äT s¡÷bÕj·T*ï Hê yÓTTU≤q bÕπsdæ yÓfi≤fl&ÉT. ‘·sê«‘· ‘=+¬>H’ ê
#·÷&É˝<Ò Tä . #ÓeT{À&çÃ s¡øeÔ£ ÷+kÕ\T |æ+&ç, @&Ü~bÕ≥T >=&ÉT¶ #êøÏØ #˚dôæ |{≤º&HÉ ˚
Ä˝À#·HH’Ó ê ˝Òøb£ ˛sTT+~ Ä ô|<äe› Tìwæø?Ï μμ
á dü+>∑‹ #ÓãT‘·÷ e⁄+fÒ ˝À‘·T>±, ∫qï$>± e⁄qï sêeTT&ç ø£fió¯ fl q\¢ì yê&çq
eTTK+˝À qT+∫ s¬ +&ÉT ∫+‘· ì|ü\T e÷~]>± õπ>\TeTHêïsTT.
ªª>∑T+&Ó H=|æŒe\¢ n~es¡øπ dü>+∑ #·∫Ãe⁄HêïH˚y÷Ó s¬ +&ÉT HÓ\\≈£î >±ì H˚qT
ÄdüT|üÁ‹˝À qT+∫ ãj·T≥ |ü&˝É <Ò Tä . Ä s¬ +&ÉT HÓ\\÷ Hê≈£î ø£+{ÏMT<ä ≈£îqT≈£î+fÒ
206 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ˇ≥Tº. ø±fi¯S¢ #˚‘T· \T ‹qï+>± e⁄+&É>±H˚ n+‘·+‘· e÷Á‘·+>± e⁄qï Hê Áã‘·T≈£î
Çø£eTT+<äT m˝≤ yÓfifl¯ Bj·T&Ée÷ nì sêÁ‹+ã>∑fiS¯ fl ≈£î$T* ≈£î$T* @&ÜÃqT. ø±\T
b˛e&É+ e\¢ Ç+‘· düTK|ü&‘É êqì ‘Ó*dæe⁄+fÒ Ä s¬ +&ÉT HÓ\\÷ n+‘· u≤<Û|ä &ü y˚ êDÏí
ø±<äT.μμ
ªª@$T düTK+sê?μμ nì H˚qT ÄX¯Ãs¡´+>± n&ç>±qT.
ªªdüTK+ ø±<ä≥+&û? H˚ HÓ+‘· #êøÏØ #˚dæ ô|{ÏHº ê, me«]ø° yÓT|ü˝Òø£ b˛sTT+~.
ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü ≈£L&ÓH’ ê <=]πø~ ø±<äT. #·\q› ï+ eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T ‘êeTT ‹q>± $T–*q
m+–© Hê eTTU≤q ø=fÒyº ês¡T. HÓ\≈£î ◊<äT s¡÷bÕj·T\ J‘·eTì ù|s¡T. n~ Hê >∑T&Ü¶
>∑T&ÉTdüT≈£L dü]>± dü]b˛j˚T~ ø±<äT. ô|’ ô|#·TÃ ø±düÔ Ä\dü´+>± ˝ÒùdÔ ‹≥T¢, ø±düÔ
ô|+<äsê&˚ |ü&TÉ ≈£î+fÒ ‹≥T¢. ì\T#·T+fÒ ‹≥÷¢, ≈£Ls¡TÃ+fÒ ‹≥T¢. ã+&É #êøÏØ e\¢
eT÷\|ü&Hç ê ‹fÒ.¢ Ç|ü&ÉT qqTï n&ç>π yês¡÷ ô|fÒyº ês¡÷ ˝ÒsT¡ . Hê≈£î H˚H˚ j·T»e÷ìï.
Ç|ü&ÉT H˚qT ø£˙dü+ s¡÷bÕj·T&ÉãT“*ï ø£fifl¯ p&Éì s√E ˝Ò<Tä . ø±\T b˛ø£b˛‘˚,
Ç+‘· n<äèwü+º |üf<ºÒ +ä {≤sê?μμ
ªªì»y˚ T μμ nì Hê˝À H˚ q T sêeTT&ç ‘ √ @ø° u Û Ñ $ +#· ø £ ‘· | ü Œ ˝Ò < ä T . ø±ì,
e÷Hê_Ûe÷Hêìï #·+|ü⁄≈£îì, düu´ÑÛ ‘·qT eT]∫, bı≥º≈L£ {Ïø¬ ’ _#·ÃyÓT‘·&Ô +É .....
yÓT˝Æ ≤|üPsY ãdüT‡ eTs=ø£{Ï e∫Ã+~. #˚‹˝À ˇø£ _&Éq¶ T ` #·+ø£˝À ˇø£ _&Éq¶ T,
yÓ+≥ ne«qT ô|≥Tº≈î£ ì, ì\ã&ç e⁄qï uÛ≤>∑´XÊ* <ä>sZ∑ H¡ ˚ ákÕ] ãdüT‡ Ä–+~. ÄyÓT
|ò⁄ü {ŸuÀs¡T¶ ô|ø¬’ øÏÿ, ne« jÓTøÏÿdüTqÔ ï m&É_&Éq¶ T n+<äTø√uÀ‘·Tqï~. Ç+‘·˝À |ü⁄*e˝…
yÓTT<ä*j·÷sY |ò⁄ü {ŸuÀs¡T¶ ô|ø’ Ï \+|òTæ +#ê&ÉT. ne« n+<äTø√uÀ‘·Tqï _&É≈¶ î£ n‘·&ç #˚‹˝Àì
ô|{Ï>º √&ÉT sƒ|¡ e” Tì ‘·–* u§≥u§{ HÓ‘T· sÔ T¡ ø±]+~.
ªªø±ì e÷Hê_Ûe÷Hêìï #·+|ü⁄≈£îì düuÛÑ´‘·qT eTs¡∫, bı≥º ≈£L{Ï¬ø’ _#·Ã
yÓT‘·TÔø√e&É+...μμ nH˚ Hê ‘·\|ü⁄ |üP]Ô ø±H˚˝Ò<äT. |üP]Ô ø±e\dæq n>∑‘·´+ eT]
˝Òøb£ ˛sTT+~ ≈£L&Ü!
düu´ÑÛ ‘· 207
ø=eT÷à] |ü<ëàer<˚$
( 1908 ` 1970)
ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹, q{Ï. |ü+&ç‘T· \q÷ bÕeTs¡T\q÷

yÓT|æŒ+#·>\∑ Ä+Á<äÛ kÕVæ≤r düsd ¡ «ü ‹. ìU≤¬sq
‡’ ‘Ó\T>∑T
yê‘êes¡D+‘√, ‘Ó\T>∑T d Á \Ô” ìs¡à\ JeHê˙ï, e÷qdæø£
Wqï‘ê´˙ï, kÕ+|òTæ ø£ >ös¡e ¨<ë\q÷, düe÷»+ |ü≥¢
>∑\ u≤<Û´ä ‘ê d”«ø£sD
¡ q÷ | Á ‹
ü _+_dü÷Ô ` #·øÿ£ >±, @
>∑J _J ˝Ò≈î£ +&Ü, H˚sT¡ >± Vü≤è<äjT· +˝À | Á y
ü •
˚ +#˚
Ø‹>± mH√ï ø£<∏ä\T ÁyêXÊs¡T. eTÁ<ëdüT˝À ìedæ+#˚
yês¡T.
s¡#·q\T : bı>∑&<É +ä &É, ã+>±s¡T u§eTà (ø£<\ä∏
dü+|ü⁄{≤\T)
208 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

s¡+>∑
ªªne÷à dü÷ÿfiÀ¢ n+<äs÷¡ Hêqï @&û, ˙≈£î Hêqï ˝Ò&Ü n+≥THêïs¡e÷à. mH√ï
n&ÉT>∑T‘·THêïπs.μμ
ªªìH˚ïqe÷à, |ü\ø£yy˚ T˚ n+<ä]ø° Hêqï ñHêï&ÉT. HêπøHê ˝Ò+~μμ n+≥÷ |üHïÓ +&˚fifl¯
s¡+>∑ |üd|æ \æ ˝¢ ≤ ‘·*‘¢ √ #Ó|ü ≈£î+≥÷ sê>±\T rdæ+~.
kÕ$Á‘·eTà ≈£L‘·Ts¡T n&ç–q <ëìøÏ @MT #Ó|Œü ˝Òø£ ‘·\&¢ *ç b¢ ˛‘·÷ >∑T+&Ó sêsTT
#˚dTü ≈£îì n˝≤ ≈£L\|ü&bç ˛sTT+~.
≈£L‘·T]ï eTTkÕÔãT#˚dæ m˝≤ |ü+|æ+<√ ã&çø.Ï ‘·˝À¢ Ä˝À#·q\T ‘·TbòÕqT˝≤ –Ás¡Tq
‹]–b˛‘·THêïsTT. m+‘· &ÉãT“ ñ+fÒH˚+? dü+|òüT+˝À ‘·qø° ≈£L‘·Ts¡Tø° eTsê´<ä
˝Òøb£ ˛j·÷ø£. ìkÕ‡s¡yTÓ qÆ ‘·q ã‘·T≈£L, >∑&∫ç q s√E\÷, ÄyÓT ø£+{ÏøÏ ˇø£ÿkÕ]>±
ø£ì|æ+#·kÕ>±sTT.
eT+∫ ñ<√´>∑+˝À ñqï n‘·ìøÏ ø£≥ï+ b˛dæ ô|[fl #˚XÊs¡T. s¡+>∑ |ü⁄{Ïqº @&Ü~πø
n‘·qT ‘·ìï ˇ+{Ï<ëìï #˚dæ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Hê nH˚ yêfi¯fl+‘ê ˇø=ÿø£ÿπs ‘·qøÏ
<ä÷s¡+ nsTTb˛j·÷s¡T. ‘·q uÛsÑ Ô¡ ùdïVæ≤‘·T&Óq’ $XÊ«ìï qeTTà≈£îì düs«¡ + $&ç∫ s¡+>∑‘√
‘·ì˝≤ e#˚Ãdæ+~. m+<äTø£ì á |üì #˚d+æ <√ ‘·qøπ ‘Ó*j·T<äT. n‘·ì |ü<Mä , n~Ûø±s¡+,
n‘·qT #·÷|æq Áù|e÷ n<ä+‘ê ‘·ìï |üse¡ X¯ósê*ì #˚XÊsTT. J$‘·+ eTT+<äT @+
ø±uÀ‘·T+<√ nqï Ä˝À#·qHêï ˝Ò≈£î+&Ü $XÊ«H˚ï qeTTà≈£îì, nìï{Ïø° n+<ä]ø°
<ä ÷ s¡ e TsTT e#˚ Ã dæ + ~. Äπ s fi¯ ó ¢ m+‘· dü T K|ü & ç + ~. ø±\T øÏ + <ä ô|&ç ‘ ˚
n]–b˛‘·T+<äHy˚ ê&ÉT $X¯«+. m+‘· u≤>± #·÷XÊ&ÉT. mìï q>∑\T, mìï N¬s\T. dü«s¡Z
düTK+ nqTuÛ$Ñ +∫+~. s¡+>∑ì ≈£L&Ü m+‘√ u≤>± #·÷ùdyê&ÉT. ˇø£ÿ ì$Twü+ ‘·ìï
$&ç∫ e⁄+&˚yê&ÉT ø±<äT. n˝≤{Ï~ me]ø£qTï |ü&+ç <√ ‘·q düTK+ n+‘ê eT{Ïbº Õ\sTT
n+‘· n+‘·dTü Ô qT+N H˚\≈£L*+~.
s¡+>∑ 209
mes¡T @$T #ÓbÕŒs√ ‘·qMT<ä, Ç+{ÏøÏ sêe&É+ e÷H˚XÊ&ÉT. yÓT*¢>± ‘·q≈£î
<ä÷s¡+ nsTTb˛j·÷&ÉT. $XÊ«ìï ø£\TdüTø√yê\ì m+‘√ Á|üj·T‹ï+∫+~. ø±s¡D+
n&ç– ‘Ó\TdüTø√yê\ì nqT≈£î+~. ˝≤uÛ+Ñ ˝Òøb£ ˛sTT+~. uÛ≤s¡´‘√ ñ+≥÷qï $XÊ«ìï
#·÷&Ü\ì Ä Ç+{Ïøπ dæ>T∑ Z $&ç∫ yÓ[fl+~. #·÷&Ü¶ìøÏ M˝Ò<¢ ìä $X¯«+, uÛ≤s¡´#˚‘˚ #Ó|Œæ +∫
ø±s¡T˝À møÏÿ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. düT&ç>T∑ +&É+˝À |ü&qç ≥¢sTT+~. ‘·q @&ÉT|ü⁄ $H˚yêfiËfles¡T?
me] <ä>sZ∑ ¡ #Ó|ü ø√>∑\<äT? Ç\T¢ e÷Á‘·+ ‘·q~ nsTT+~. z|æø£ MT<ä q>∑\˙ï n$Tà
s¡+>∑ø√dü+ J$‘êìï á&ÉTÃ≈£î+≥÷ yÓ÷&ÉT˝≤ ã‘·T≈£î‘·÷+~. á ePfiÀfl n+<ä]ø°
‘·q ã‘·T≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. $X¯«+ uÛ≤s¡´ nH˚ n+‘ê nqT≈£îH˚yêfi¯ófl. $X¯«+ uÛ≤s¡´>±
n~Ûø±sê\T n˙ï ‘·qT #·˝≤sTT+∫+~. $X¯«+ $&ç∫ô|{≤º&ìÉ ‘Ó\TdüT n+<ä]ø°. n+<äTøπ
áHê&ÉT s¡+>∑ì n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T. @eTì #Ó|Œü >∑\<äT? }Vü≤ ‘Ó*dæq s¡+>∑ @+ #˚dTü +Ô <√
Ç<ä+‘ê $˙.
kÕj·T+Á‘·+ ã&çì+∫ edü÷HÔ ˚ s¡+>∑ eT∞fl ‘·*ì¢ Á|üXï¯ \ es¡¸+ ≈£î]|æ+#˚d+æ ~.
ªªne÷à! eTπs Hêqï dü+>∑‘T· \˙ï dü‘´· e‘˚ #Óù|Œdæ+<äe÷à.μμ
ªªmeπs, Ä dü‘´· e‹?μμ
ªªHê‘√ #·<Tä e⁄‘·÷+~. Hêø£+f… ô|<ä~› ≈£L&Ü. ø±s¡T˝À edüT+Ô <äe÷à! mìï q>∑\ì.
m+‘√ >=|üŒyêfi¯fle÷à. s√Eø√ HÓø¬ d¢ t y˚dTü ≈£î+≥T+~.μμ
ªªn~ @+ y˚dTü ≈£î+fÒ eTqπø+? <ë+‘√ ndü\T e÷{≤¢&≈É L£ .μμ
ªªHêqï ù|s¡T dü‘´· e‹ #Ó|Œæ +<äe÷à! n˙ï #Óù|Œdæ+~. H˚ yÓ[fl Hêqïì |æ\T#·T≈£îì
sêHê ne÷à?μμ
ªªH√s¡T eT÷düTø√y˚! nã“?μμ
ªªqTe⁄« #Ó|Œü ø£b˛sTTHê dü‘´· e‹ #Ó|Œæ +~. m+<äTø£e÷à ìqTï e~˝ÒXÊ&ÉT Hêqïμμ.
Ç˝≤ n&ÉT>∑T‘·Tqï s¡+>∑ì ‘·*¢ ø£d]æ +~.
kÕ$Á‘·eTà eTqdü‡+‘ê m˝≤>√ nsTTb˛sTT+~. ‘·\H=|æŒ ‘ê#·T ˝≤>± ‘·\qT
#·T{Ïyº d˚ +æ ~. ‘·*ì¢ #·÷dæ s¡+>∑ uÛjÑ T· |ü&+ç ~.
s¡+>∑ #ê˝≤ n+<äyTÓ qÆ |æ\.¢ m+‘· eT+∫ s¡+>∑T. ∫~|æ B|ü+ ô|≥ºe#·TÃ n+{≤s¡T
≈£L&ÜqT. ø±≥Tø£ ô|{Ïqº ≥Tºqï Ä ø£fió¯ fl ~~›q≥Tºqï Ä ø£qTu§eTà\T, ãT>∑qZ kı≥º\T,
s¡+>∑ s¡+>∑TøÏ eT]+‘· n+<ëìï sTT#êÃsTT. ˇø£ÿkÕ] #·÷ùdÔ ø£fió¯ fl ‹|üø√˝Òq+‘·
n+<ä+ ø£\~ s¡+>∑. ã≥º\T <ä>sZ∑ ¡ ‘·*‘¢ √ mH√ï ù|N\T ô|&ÉT‘·T+~. #ê˝≤ ø±yê\ì
n&ÉT>∑T‘·T+~. @y˚y√ ø√]ø£\T, ÄX¯\÷, ej·TdüT‘√ bÕ≥T ô|s¡T>∑T‘·÷ edüTHÔ êïsTT.
∫*|æ>± >¬ +‘·T‘·÷ ne÷j·Tø£+>± ‹]π> s¡+>∑ì #·÷∫ Ä ‘·*¢ m+‘√ ≈£î$T*b˛‘·÷
210 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e⁄+≥T+~. s¡+>∑ ‘·q˝≤ ø±≈£î+&Ü >=|üŒÇ+{Ï ø√&É\T ø±yê\˙ ` s¡+>∑ ø√]ø£\˙ï
rs¡Ã>∑\ n\T¢&TÉ sêyê\˙ ÄX¯. rs¡ì ø√]ø£\T >∑T+&Ó˝À s¡>T∑ \T‘·÷ ñ+fÒ ≈£L‘·T]
J$‘êìøÏ >±*y˚T&É\T ø£<ä∏ ø£\\T ø£+≥÷+~ kÕ$Á‘·eTà. Á|üøÿ£ Ç+{À¢H˚ ñ+≥Tqï
XÊÁdæ>Ô ±]øÏ ˇø£ÿ&˚ ø=&ÉT≈£î. uÀ˝…&TÉ Ädæ.Ô #·<Tä e⁄‘·THêï&ÉT. n+<äeTsTTq yê&ÉT ≈£L&Ü.
s¡+>∑øÏ á&ÉT, yê[fl+{À¢ s¡+>∑ |ü&‘ç ˚ u≤>∑T+&ÉTqT.
kÕ$Á‘·eTà‘√ XÊÁdæÔ uÛ≤s¡´ d”‘e· Tà #ê˝≤ ùdïVü≤+>± ñ+≥÷H˚ e⁄+~. |ü+&É>\∑ ø°
<ëìø° ‘·*˙¢ s¡+>∑ì |æ\eì s√E˝Ò<Tä . s¡+>∑ n+fÒ d”‘e· TàøÏ #ê˝≤ sTTwü+º . $X¯«+
e~*q dü+>∑‹ nB n˙ï‘Ó*dæ ≈£L&Ü j˚TMT ‘Ó*j·Tq≥T¢+&˚ >=|üŒ‘·q+ >∑\~ d”‘e· Tà.
nø£ÿj·÷´ n+≥÷ kÕ$Á‘·eTàì |æ\Tdü÷HÔ ˚ e⁄+≥T+~ d”‘e· Tà. ˇø£s√Eq e÷≥˝À¢
s¡+>∑ì eT+∫ Ç+{À¢ |ü&j Ó ÷· ´\˙ ` Ç+ø± #·~$+#˚ ‘êVü≤‘·T ‘·qøÏ ˝Ò<˙ä , kÕ$Á‘·eTà
nH˚dæ+~. d”‘·eTà @eT+≥T+<√ $Hê\ì. #·~$+#·eTì ‘·H˚ düVü‰j·T+ #˚kÕÔqì
nHêïø£, kÕ$Á‘·eTà @+ #Ó|Œü ˝Òøb£ ˛sTT+~. |æXÊ∫˝≤ e⁄qï á dü+|òTü + m+‘· y˚~kÛ ˛Ô+~.
á d”‘e· Tà ‘·|Œü ‘·ìïme«s¡÷ |ü\ø£]+#·sT¡ . $+‘·>± ≈£L&Ü #·÷kÕÔsT¡ . s¡+>∑ì Á|üXï¯ \&ç–
#·+|ü⁄‘·THêïs¡T. dü+|òTü + ˙&É˝≤ yÓ+≥q+{Ï |”&kç ˛Ô+~. Bìï+∫ ‘·|Œæ +#·T≈£îH˚ e÷s¡+Z
ø£qã&É<Tä . kÕ$Á‘·eTà s√E s√Eø° ˙s¡d+æ ∫ ì\Te⁄Hê ø£è+–b˛‘√+~.
ªªs¡+>±! Ç˝≤ #·÷&ÉT @+ #˚dTü HÔ êïe⁄ y˚T&ÉMT<ä?μμ nqï~ d”‘e· Tà ∫sê>±Z.
ªªdüT<Ûä <ä–sZ ¡ ˝…Kÿ\T #Ó|Œæ +#·T≈£î+≥THêï |æ˙ï.μμ
ªªÇyêfi¯ #Ó|Œæ +#·T≈£îHêïe⁄ düsπ >±˙, Çø£ MT<ä n˝≤ yÓfifl¯ ø£e÷àμμ nqï~ ø√|ü+>±.
ªª@+ yÓ&ç‘˚?μμ
ªªH˚ #ÓbÕŒqT $q÷? n+‘˚. n&ÉT¶ Á|üXï¯ \T n&É≈î£ ÿμμ. n+≥÷ eTTK+ ∫{Ï+¢ ∫,
ø£dü]+~.
s¡+>∑ edüTqÔ ï @&ÉT|ü⁄ì Ä|ü⁄≈£î+≥÷, ‘·*¢ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓ[fl #Ó|ü ≈£îì @&çÃ+~.
kÕ$Á‘·eTà≈£î ø£{Ïºq ø£fi¯flbıs¡\T ˇø£ÿkÕ]>± M&çb˛j·÷sTT. Ç+‘· $XÊ\
Á|ü|+ü #·+˝À ‘·q÷, s¡+>± ì\ã&çq≥T¢ nsTT+~. s¡+>∑øÏ @+ #Ó|Œü >∑\<äT? d”‘e· Tà
m+<äTø£ì n˝≤ #Ó|Œæ +~? bÕ&ÉT Á|ü|+ü #·+.

ªªÇ+‘· Ä\dü´+>± e#êÃy˚+sê? ø±s¡T |ü+ù|dæ mø£ÿ&çøÏ b˛j·÷e⁄sê?μμ
ªªmø£ÿ&çø° yÓfifl¯ ≈£L&É<ë? Ç<˚+ Á|üXï¯ \e÷àμμ
ªª@+s√sTT, $|üØ‘·+>± e⁄HêïsTT e÷≥\T.μμ
ªªÄ&É|æ\¢q≥e÷à! XÊdæ+#·&ÜìøÏ.μμ
s¡+>∑ 211
d”‘e· Tà ø=&ÉT≈£î q&É‘· |üdøæ {£ +ºÏ ~.
HÓ\\÷, @+&É÷¢ >∑&∫ç b˛‘·THêïsTT. düT<Ûëø£sY s¡+>∑MT<ä Áù|eT‘√ ‘·*˙¢ , ‘·+Á&ç˙
˝…øÿ£ #˚jT· ø£ ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. kÕ$Á‘·eTà s¡+>∑ì @+ nq˝Òøb£ ˛sTT+~. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çH˚
qeTTà≈£îì ≈£L#·T+~. d”‘e· TàøÏ s¡+>∑ nHêï, Ä sTT\¢Hêï Ç|ü&ÉT –≥º<Tä . ‘·q ø=&ÉT≈£îì
düs«¡ HêX¯q+ #˚dTü HÔ êïs¡ì ‘·*˙¢ , ≈£L‘·TØï ‹{Ïbº ˛k˛Ô+~. kÕ$Á‘·eTà M~Û ‘·\T|üHêï
‘Óse¡ ≈£î+&Ü eTTK+ <ë#·T≈£î+~. s¡+>∑ ‘·*¢ e÷≥ ø±<äì düT<Ûøä √dü+ ÁbÕD≤\sTTHê
ÇkÕÔqì |ü≥Tº|{ü +ºÏ ~. á $wüeT |ü]dæ‹ú ˝À kÕ$Á‘·eTà q*–b˛‘√+~. ø±˙, s¡+>∑
‘·q uÛÑ$wü´‘·TÔ nB ‘·\T#·T≈£îì Äq+<ä+>± düT<ÛëeTj·T+˝À eP–dü˝≤&çb˛‘√+~.
ø£≥º\T ‘Ó–q ˙{Ï Á|üyêVü≤+˝≤ düT<Ûë, s¡+>∑\T n+<ä]˙ m~]+∫ $yêVü‰ìøÏ
ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïs¡T.
XÊÁdæÔ düùd$Tsê nHêï&ÉT. s¡+>∑H˚ ô|+&Ü¢&‘ç ˚ ø£≥Tºã≥º\‘√ Ç+{ÏqT+∫ bıeTàHêï&ÉT.
‘·*¢ Vü≤è<äjT· + |ü–*q≥¢sTT, ø=&ÉT≈£îqT e<äT\Tø√˝Òø,£ XÊÁdæìÔ ˇ|æŒ+#ê\ì m+‘√
Á|üjT· ‹ï+∫+~ d”‘e· Tà. @+ ˝≤uÛ+Ñ ˝Òøb£ ˛>±, ø√|æwºæ yê&ÉsTTq XÊÁdæÔ d”‘e· Tàì Ç+{À¢+∫
bıeTàHêï&ÉT.
düeTTÁ<ä+ bı+>∑T˝≤ e∫Ãq á Áù|eT Á|üyêVü‰ìøÏ düT<Ûë s¡+>∑\T m<äTs¡T á<äT‘·÷,
ÁbÕD≤\MT<ä ÄX¯ e<ä\T≈£îHêïs¡T. Ä Á|üyêVü≤+˝À n˝≤ n˝≤ ø=≥Tº≈î£ b˛‘·THêïs¡T.
m{À yÓ[flb˛j·÷s¡T?
}s¡T ∫qï<˚y÷Ó , mø£ÿ&É #·÷∫Hê Ç<˚ e÷≥. }s¡T }s¡+‘ê $+‘·>± ∫Á‘·+>±
#·÷düTÔHêïs¡T. @~ e∫ÃHê <Ûäqe+‘·T\πø nì ≈£L&Ü n+≥THêïs¡T. ¬s+&˚+&ÉT¢
<=]¢b˛j·÷sTT. n+‘ê Áø£eT+>± eTs¡∫b˛j·÷s¡T. eT+#·+ |ü{qºÏ kÕ$Á‘·eTà yÓT\¢>±
|üøÿ£ sTT+{ÏøÏ yÓ[fl ‘·\T|ü⁄ ‘·{+ºÏ ~. d”‘e· Tà ‘·\T|ü⁄ rdü÷Ô ªªÄj·TqøÏ, @+ u≤>∑˝<Ò eä ÷à,
eTØ jÓT≈£îÿe>± e⁄+~ Äj·÷dü+μμ n+≥÷ ø£˙ïfi¯ófl ô|≥Tº≈î£ +~.
ªªdüT<Ûìä ˇø£ÿkÕ] #·÷kÕÔqe÷à!
ªªm+<äT≈£L? e<äT.› H˚qT #·÷&Éìe«qT.
ªªe÷ s¡+>∑ mø£ÿ&É ñ+B, ø±düÔ #Ó|⁄ü ‘ê&Éì Ç˝≤ e#êÃqe÷à. <ëìï ø£fifl¯ #·÷ùdHÔ ˚
>±˙, á ÁbÕD+ b˛j˚T≥Tº>± ˝Ò<Tä d”‘e· ÷à!μμ
ªªnsTT+~ #ê\T ‘·©!¢ Ç+ø£ n&É>&∑ Ü\T <˚ìøÏ?μμ
ªªb˛˙ qTe⁄« ˙ ø=&ÉT≈£îì n&ç– #Ó|Œü e÷à! s¬ +&˚+&És¢ TT+~ <ëìï #·÷dæ. m˝≤
e⁄+B. m+<äTø£ì Çø£ÿ&˚ e⁄+≥THêï&ÉT MT düT<Û?ä Hê s¡+>∑, Hê ‘·*¢ @eTsTT+~?
#Ó|Œü e÷à! Hê ‘·*$¢ ø£<÷ä ? ˙ ø±fi¯ófl |ü≥Tº≈î£ +{≤qe÷à! n&ç– #Ó|ü ! e÷ s¡+>∑...
212 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n+≥÷ Ä ô|q’ sTTø£ e÷≥\Tsêø£, Ä XÀø£eT÷]Ô ø£˙ïfi¯fl <Ûës¡\‘√ yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdü÷Ô
d”‘e· Tà bÕ<ë\ MT<ä yê*+~.
d”‘·eTà≈£î eTqdüT ø£]–+~. ø√|ü+ #·˝≤¢]+~.~≈£îÿ\T #·÷dü÷Ô ‘Ó\¢uÀ‘·÷,
kÕ$Á‘·eTàqT ˝ÒeBdæ, ≈£L#√u…{ºÏ ø£fifl¯ ‘·T&ÉT#·T≈£î+~.
ªªMT s¡+>∑≈î£ Ä&É|\æ ≥¢ . düTK+>±H˚ e⁄+~. uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ .μμ
ªªÄ" Ä&É|˝æ ≤¢! mø£ÿ&ÉT+~ eT]? MT düT<Û.ä ..
ªªyê&ç dü+>∑‹ m+<äT≈£î>±˙, MT s¡+>∑ u≤>±H˚ e⁄+~≥.μμ
ªª}"! @$T≥e÷à d”‘e· ÷à! <ëìøÏ @eTsTT+~? Ä&É|\æ ‘¢ √ n~ mø£ÿ&É ñ+B
#Ó|ü ? MT düT<Û.ä ... <ëìï e~* Çø£ÿ&˚....μμ
ªªÇ+ø£ #ê*+#·T ˙ Á|üXï¯ \T. Ç|ü&ÉT e÷ yê&çø,° ˙ ≈£L‘·Ts¡TøÏ, m˝≤{Ï dü+ã+<Ûeä T÷
˝Ò<Tä ‘Ó*dæ+<ë? n~ m≥T ePπs–b˛sTT+<√ me]øÏ ‘Ó\TdüT?μμ
ªªnjÓ÷´! n<˚$T≥e÷à! m≥Tb˛sTT+~? m˝≤ b˛sTT+<äe÷à? #Ó|Œü yê? H˚ <ëì
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ b˛‘êqe÷à. ˇø£ÿkÕ] #·÷dæ eTØ #·kÕÔqT. s¡+>∑ jÓT≥Tb˛sTT+<√.μμ
ªª#ê˝Ò!¢ sTT+ø£ qH˚ï+ n&É>u∑ À≈£î. m˝≤ b˛sTT+B e÷ yê&çøπ + ‘Ó\TdüT? dæ>T∑ ˝Z øÒ £
n&É>e∑ #êÃyê? n+‘ê ‘·*¢ b˛*ø£. n|ü&˚ #ÓbÕŒqT yê&çø.Ï $Hêï&Ü? Ç|ü&ÉT yê&É÷
n+≥THêï&ÉT ‘·*b¢ ˛*πø qì.μμ
ªªÄ, s¡+>∑ì nHêï&É÷!.... nHêï&É÷... s¡+>±μμ n+≥÷ nø£ÿ&˚ H˚\MT<ä ˇ]–+~
kÕ$Á‘·eTà. d”‘·eTà uÛÑj·T|ü&çb˛sTT+~. |ü\Tø£]+∫Hê |ü\Tø£ì kÕ$Á‘·eTà ø£fi¯ó¢
eT÷dæ+~. ø£fió¯ ¢ eT÷dæq Ä J$ì Ç+ø± q\T>∑Ts¡÷, Hê\T>∑÷ n+≥÷ ÄKs¡T kÕ]>±
#·÷&Ée#êÃs¡T.
s¡+>∑ 213
ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï ≈£î≥T+ãsêe⁄
( 1909 ` 1980)
eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ dü + kÕs¡ T \ J$‘ê\q÷,

düeTdü´\q÷, dü+kÕÿsê\q÷, dæú‹>∑‘·T\q÷ m+‘√
yêdü$ Ô ø£+>±, Vü≤è<äéT+>± n<ä+› ˝À | Á ‹ü _+_+#˚≥≥Tº
ø£ < ∏ ä \ T Á y êj· T &É + ˝À Á | ü < ∏ ä e TT\T. #Ó | ü Œ < ä \ TÃ ≈ £ î qï
$wüj·÷ìï dü÷{Ï>±, bÕsƒ¡≈£îì eTqdüT‡qT ã\+>±
HêfÒ≥T¢ #Ó|Œü &+É M] |ü<‹ Δä . kÕ+|òTæ ø£, Ä]úø,£ sê»ø°jT· ,
HÓ‹’ ø£, XÊÁdj Ô” T· düeTdü´\qT d”«ø£]+∫ ` düe÷»+˝À
neT˝À¢e⁄qï mH√ï nHê´j·÷\ MT<ä <Û«ä »yÓT‹Ô <Óã“MT<ä
<Óã“ rXÊs¡T.
s¡#·q\T : ≈£î\+˝Òì |æ\¢, ø=‘·Ô ø√&É\T,#·<äTe⁄
yÓTTˆˆ qe\\T, ø=ìï e+<ä\ ø£<∏ä\T, ÁbÕDT\T `
|
Á | ü +ü #·+, >Á V ∑ ‰ü \ |ü⁄≥Tºø£ yÓTTˆˆ XÊÁdj Ô” T· >Á +∑ <∏ë\T.
214 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û!
(ø£<∏ëìø£)
‘Ó\ø£|æ+&ç m{≤¢ edüTÔ+<√ n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. qTe⁄«\T ÄfÒ Hê>∑]ø£‘· ˝Òì
düsT¡ ≈£î. n~ bı˝≤˝À¢ ø£wJºü e⁄\ #˚‘T· ˝À¢ ô|]– eT<Û´ä yêfi¯fl≈£î neTTà&ÉT b˛sTT ãd”Ô
#˚sT¡ ‘·T+~. nø£ÿ&É <ëìï >±qT>∑ Ä&ç q÷HÓ rkÕÔsT¡ . Ä q÷HÓ n+<äyTÓ qÆ d”kÕ\≈£L,
&Éu≤“\≈£L møÏÿ nH˚ø£ e+{Ïfifl¯ qT n\+ø£]düT+Ô ~. ‘Ó\ø£|+æ &ç #Óøÿ£ qT qTe⁄«˝§ø£yfi˚ ¯
#·÷dæHê b˛\TÃø√˝Òe⁄. n~ >=&É≈¢ L£ , ù|<äyêfi¯fl≈£L ÄVü‰s¡ eTe⁄‘·T+~.
qTe⁄«\T >±qT>±&É&+É @eT+‘· >=|üŒ $wüjT· + ø±<äT. H˚qT eTqTwüß´*ï >±qT>±&É>±
#·÷XÊqT. m+<äT#˚‘√ Hêø± |ü<‹Δä s¡T∫+#·˝<Ò Tä .

k˛eTj·÷E\T Hê Ä|üÔ ùdïVæ≤‘·T&ÉT. yê&ç|ü≥¢ Hê≈£îqï uÛ≤yêìï >∑T]+∫ @
ø£e⁄\÷, @ ø£<≈ä∏ î£ \÷ sêj·T˝ÒsT¡ . n≥Te+{Ï uÛ≤yê\qT e÷≥˝À¢ e´ø£+Ô #˚jT· {≤ìøÏ
Á|üjT· ‹ïùdÔ nã<ë›\H√, n‹X¯j÷Ó ≈£î\Ô H√ nì|ækÕÔsTT. H˚qT yê&çø√dü+ ÁbÕD+ ‘ê´>∑+
#˚kÕÔH√ ˝Ò<√ |üØø£≈å î£ sê˝Ò<Tä n<äèwüeº XÊ‘·÷.Ô n≥Te+{Ï |üØø£å eùdÔ @+ #˚kÕÔH√
#Ó|Œü ˝ÒqT. Ç≥Te+{Ï Á|üXï¯ \≈£î n+‘·sê‘·à\qT düe÷<ÛëHê\&ç–‘˚, n$ #Óù|Œ ø£ãTs¡T¢
ø√≥\T <ë{≤sTT. k˛eTj·÷E\TqT |ü⁄* yÓ+ã&çùdÔ yêDÏï ‘·|æŒ+#·&ÜìøÏ |ü⁄*‘√
ø£*j·Tã&É>\∑ qì Hê n+‘·sê‘·à #ÓãT‘·Tqï~. ø±ì, |ü⁄\T*ï $T+∫q eTìwæ yê&çy+Ó ≥
|ü&ç ø√s¡\‘√ |ü≥Tº≈î£ +fÒ H˚qT eT+Á‘êìøÏ ø£≥Tºã&É¶ yê&É˝¢Ò #·÷dü÷Ô ì\ã&Ü¶qT....
nsTTHê Hê n+‘·sê‘·à˝À Hê≈£î $XÊ«dü+ #êe˝Ò<Tä . ìC≤ìøÏ eTqeTT |ü⁄\T\‘√q÷,
$wü düsêŒ\‘√q÷ m{≤¢ eéVü≤]+#ê˝À ìs¡ísTT+∫q+‘· u≤>±, |ü⁄\T\ e+{Ï,
$wü|<ü ësêú\ e+{Ï eTqTwüß\‘√ eéVü≤]+#·&+É >∑T]+∫ ìs¡sí TT+#·˝+Ò .
k˛eTj·÷E\T ù|<ä ≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~qyê&ÉT. H˚qT ∫qï‘·q+ qT+N yê&ç‘√
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 215
ø£*dæ #·~$qyêDÏí ø£qø£ Hê≈£î yêfi¯fle÷à. HêHêï, yê&ç ‘·eTTàfi¯Sfl, #Ó˝fi¢… S¯ fl, u≤>±
‘Ó\TdüT. yêfi¯fl Ç+{Ï yê‘êes¡D≤ìï H˚qT ø=+#ÓyÓTÆHê düVæ≤+#·˝Òø£bıj˚TýêDÏí.
yêfi¯ófl <ä]Á<ä+‘√ u≤<Û|ä &ü ≥É + ≈£L&Ü <ë]Á<ë´ìï Äsê~Û+#·≥+ ˝≤>± ø£ì|æ+#˚~.
yê[fl+{À n+<ä] dü+kÕÿs¡eT÷ ˇπø <Û√s¡D˝Ï À ñ+&˚~. m{≤¢ |üP∫ø£|⁄ü \¢ <ä>]Z∑ ï+N
b˛>∑T #˚‘êe÷ nì? n~ Ç~ <ë]Á<ä´+‘√ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü y˚πs e´øÏÔ‘·«+
dü+bÕ~+#·T≈£îqï~. eTTK´+>± k˛eTj·÷E\T ‘·*¢ n&Éy¶ TÓ qÆ , |üìøÏe÷*q edüTeÔ ⁄\˙ï
dü+bÕ~+#·{≤ìøÏ <=+>∑‘q· + $TqVü‰>± $T–*q j·TT≈£î\Ô ˙ï #˚ùd~. @ ñ<äjT· +
M~Û˝À #·÷dæHê ÄyÓT ù|&Éø√dü+ me]‘√H√ ˇø£]‘√ b˛{≤¢&TÉ ‘·÷H˚ e⁄+&˚~. ‘·sT¡ yê‘·,
ÄyÓT <ä>∑Zs¡ <˚$]+|ü⁄ ≈£L&Ü e⁄+&˚~. Ä$&É e÷ Ç+{ÏøÏ e∫Ãq|ü&É˝≤¢, ªªMT≈£î
nø£ÿsπ ì¢ ~ @<äHêïe⁄+fÒ ÇdüTsÔ ÷¡ μμ nì |ü⁄#·TÃ≈£îb˛‘·÷ e⁄+&˚~. Ä edüTeÔ ⁄ e÷ Ç+{À¢
ñ+&É≥+ #·÷ùd Ä$&É n&ç>π ~. n~ e÷≈£î nø£ÿsπ ì¢ <äqï≥T¢ q{ÏùdÔ y˚T+ eT]+‘·
‘·«s¡>± ÇkÕÔeTì Ä$&É $XÊ«dü+. e÷ neTà≈£î Ä$&É <˚$]+|ü⁄ u§‹Ô>± –fÒ~º ø±<äT.
Ä$&É n&ç–q edüTeÔ ⁄ ì»+>± nø£ÿs¡ ˝Òøb£ ˛sTTHê e÷ neTà ‘·q≈£î <ëì‘√ |üì
e⁄qï≥T¢ q{Ï+#˚~. e÷ neTàsTTHê ‘·≈î£ ÿe ‹qï~ ø±<äT. ø±ì k˛eTj·÷E\T ‘·*¢
Ç+{ÏøÏ e∫Ãq|ü&É˝≤¢ e+{Ï+{À &Éu≤“\πødæ, ≈£Ls¡>±j·T\πødæ, |ü|ü\πødæ ÄX¯>±
#·÷düT+Ô fÒq÷, @<äHêï e÷ neTà u≤>∑T#˚dTü +Ô fÒ #ê\T. ªªnjÓ÷´, _j·T´+q÷ø£ |ü⁄s¡T>∑T
|ü{qºÏ ≥Tº+<˚μμ ªª>√<ÛTä eT s¡e« eTTøÏÿq≥Tº+<˚?μ n+fÒq÷ uÛ]Ñ +#·&+É ø=+#Ó+ ø£w+ºü >±H˚
e⁄+&˚~.
k˛eTj·÷E\T >±]+{À nqTø£Då eT÷ edüTeÔ ⁄\T Ä<ë... <ä$Tà&û˝À q÷s√e+‘·T
#ÓjT· ´ì edüTeÔ ⁄\ bı<äT|ü⁄ ` ‘·|dü Tü ‡˝≤>± kÕ>∑T‘·÷ ñ+&˚~. á ‘·|dü Tü ‡˝À ìeT>∑Tï˝…’
ñqï yêfi¯fl≈£î eTs√ Äq+<ä+ ñ+&˚ neø±X¯+ ˝Ò<äT. eTqdüÔ‘·« Ø‘ê´ HÓ’‘˚H˚+.
<äèø£Œ<∏ë\˝À HÓ‘’ H˚ +˚ yêfi¯ófl e÷qe⁄\ ø£+f… ø±&ç m<äT\› ≈£î düìïVæ≤‘·+>± e⁄+&˚yêfi¯ófl.
ÁXÊ$Tø£ esêZìøÏ #Ó+<äe\dæq Ä]úø£ |ü]dæ‘ú T· \T+&ç ≈£L&Ü Áu≤Vü≤àD ≈£î≥T+u≤˝…q’
ø±s¡D+#˚‘· eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ ¨<ë‘√ HÓ≥Tº≈î£ e∫Ãq yê]ì H˚qT #ê˝≤ eT+~ì #·÷XÊqT.
ø±ì Áu≤Vü≤à˝…’q <√wü+#˚‘· eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹ nì|æ+#·T≈£î+≥÷ ÁXÊ$T≈£î\T bı+~q
J$‘êq+<ä+ ≈£L&Ü kÕ~Û+#·˝øÒ b£ ˛sTTq ≈£î≥T+ã+ Hê ms¡Tø£˝À k˛eTj·÷E\T yêfi¯fl<˚.
sêqT sêqT Áu≤Vü≤àD ≈£î≥T+u≤\≈£î á >∑‘˚ ôV≤#·TÃ>± |ü&‘ç ˚ H˚HêX¯Ãs¡´|ü&qÉ T.
n|üŒ{Ïø° k˛eTj·÷E\T ≈£î≥T+ã+ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ dü+kÕÿsêìøÏ #ê˝≤ es¡≈£î
ñ<ë«düq #Óù|ŒXÊs¡T. yê[fl+≥ nø£ÿs¡\T e#˚Ã$ ø±e⁄. ˇø£yfi˚ ¯ eùdÔ me]ø° ‘Ó*ùd~
ø±<äT. mes¡Hêï |æ*ùdÔ yÓfifl‚ yêfi¯ófl. ø±ì yêfi¯flqT m<äTs¡T |æ*#˚yêfi¯ófl ø±s¡T. |üøÿ£ M~Û˝À
216 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ñqï #·T{≤º\H˚ @&Ü~ø=ø£kÕ] #·÷ùdyêfi¯ófl ø±s¡T. ñqï <ë]Á<ë´ìï ∫qï e÷dæ bÕ‘·
‘√qHêï ø£|Œü {≤ìøÏ j·T‹ï+#˚yês¡T ø±s¡T.
k˛eTj·÷E\T @ $<Û+ä >± yêfi¯fl Ç+{À $T>∑‘ê yêfi¯fl‘√ n‹øÏHê H˚qT ùdïVü≤+
#˚jT· ˝Òø£ b˛j˚TyêDÏ.í ˝Òø£ ùdïVü≤+ ø±s¡D+>± yê&ÉT Hê≈£î eTs=ø£ $<Û+ä >± ø£ì|æ+#˚yê&√—
@yÓTHÆ ê Hêø£fifl¯ ≈£î k˛eTj·÷E\T <ä]Á<ä+ ˇø£ ˝À|ü+>± ø£ì|æ+#˚~ ø±<äT. Hê≈£î yêDÏí
#·÷ùdÔ nyê´»+>± #Ó|Œü sêì C≤* ø£*>π ~. ø±ì Ä C≤* u≤\´ ùdïVü≤ \ø£Då +. <ëìøÏ
yê&ç <ë]Á<ä´+‘√ >±ì, ø£cÕº\‘√ >±ì dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äT. ì»+>± ø£cÕº\T #·÷dæ
C≤*|ü&˚ X¯øÔÏ n+‘·∫qï ej·TdüT‡˝À mø£ÿ&ÉT+≥T+~.
dü÷ÿ\T ô|q’ò \T <ëø± H˚q÷ k˛eTj·÷E\÷ ø£*dæ #·~yê+. ø±ì n+‘·{‘Ï √
yê&ÉT #·<Tä e⁄ ø£{ôºÏ |{Ïº eø°\T dü‘´· Hêsêj·TD>±] <ä>sZ∑ ¡ |”&¢ sÉ T¡ >∑Te÷kÕÔ |üì H˚sT¡ Ã≈£îH˚
yê\+{°sT¡ >± #˚sê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· H˚qT Hê\Tπ>fi¯ófl ø±˝ÒJ #·<Tä e⁄ #·~$ ô|H’ ê ˝À|ü\
≈£L&Ü mH√ï e÷s¡TŒ\πø ˝ÀqsTTHê, @ eT÷˝À yê&ç ø√dü+ Hê Vü≤è<äjT· +˝À ø=+‘·
y˚Ts¡ e÷s¡TŒ ˝Ò≈î£ +&Ü <ë∫ e⁄+#êqT. >∑&j ç ÷· sê\ HÓes¡÷ yÓq≈£îÿ ‹|üŒ˝ÒsT¡ ø±ì
ø=+‘·es¡≈î£ yê{Ïì Ä|æ ñ+#·≥+ ndü+uÛeÑ + ø±<äT.
k˛eTj·÷E*ï >∑T]+∫ #Ó|Œü e\dæq $wüjT· + #Ó|Œü ˝Ò<Tä . yê&ÉT bÕ&É>\∑ &ÉT. mes¡+‘·
u≤>± bÕ&É>\∑ &Éì n&Éøÿ£ +&ç. ì»+>± >=|üŒ bÕ≥≈£î kÕ{Ï˝<Ò Tä . dü+^‘·+˝À $<ä«‘·TqÔ T
b˛\Ãe#·TÃ. kÕ<Ûqä qT b˛\Ãe#·TÃ. >=+‘Ó‹Ô eTqdüT‡\T ø£]–+#˚ yê&ç bÕ≥‘√ Äq+<ëìï
Ç+ø√<ë+‘√ m{≤¢ b˛\Ã&É+? k˛eTj·÷E\T≈£î sê>∑C≤„q+ ˝Ò<Tä . ‘êfi¯C≤„q+ ˝Ò<Tä .
bÕ≥‘√ ‘·qàj·T‘·«+ rdüT≈£îsêe{≤ìøÏ á eT÷&É÷ nedüs+¡ ˝Ò<ìä Hê≈£î k˛eTj·÷E\T
s¡TEe⁄ #˚XÊ&ÉT. ˇø£ÿ kÕVæ≤‘·´+‘√ ‘·|Œü ‘·qàj·T‘·«+ sêì Hê≈£î yê&ç bÕ≥ yÓÁs¬ ‹Ô+∫+~.
n~ n¨sêÁ‘ê\T qqTï s¡øs£ ø¡ ±\ |”&+ç #˚~. yê&ç bÕ≥ $H˚ Äq+<ä+˝À düTKy˚T
ôV≤#·TÃ>± ñ+&˚<√, u≤<Û̊ ôV≤#·TÃ>± ñ+&˚<√ ìs¡sí TT+#· ˝Òøb£ ˛j˚TyêDÏ.í

k˛eTj·÷E\ bÕ≥ >∑T]+∫ H˚qT #Óù|Œ~ n‹X¯j÷Ó øÏÔ >±<äì s¡TEe⁄ #˚jT· {≤ìøÏ
˝Ò<Tä . ø±ì ˇø£ÿ e÷≥ e÷Á‘·+ #Ó|Œü >∑\qT. yê&ç bÕ≥ $ì #·*+#·ì yêfi¯flqT #·÷XÊqT.
Hêø£Hêï yÓÁs¬ ‹Ôq yêfi¯flqT ≈£L&Ü #·÷XÊqT— »j·T\øÏàå ˇø£ ô|<ä› ‘êsêÿD+.
Hê≈£î »j·T\øÏàå MT<ä @$<Ûyä TÓ qÆ n_Ûe÷q+>±ì >ös¡e+ >±ì ˝Ò<Tä . ø±ì Ä |æ\¢
yê&ç yÓ+≥ m+<äT≈£î |ü&ç+<√ H˚ q÷Væ≤+#·>∑\qT. H˚qT Ä&É<ëqïsTT e⁄+fÒ
k˛eTj·÷E\ |ü≥¢ dü]>± »j·T\øÏàå ˝≤π> Á|üe]Ô+∫ e⁄+&˚yêDÒyí ÷Ó .
»j·T\øÏàå eT¬ses√ ø±<äT. eø°\T dü‘´· Hêsêj·TD>±] #Ó˝\¢… T ≈£L‘·Ts¡T. yêfi¯fl
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 217

Hêqï |ü≥ï+˝À >=|üŒ yê´bÕs¡dTü &Ô TÉ . Äj·Tq≈£î @MT ˝Ò<Tä . dü‘´· Hêsêj·TD >±] #Ó˝\¢… T
eT*¢ø±+ãqT Äj·Tq øÏ∫Ãq|ü&ÉT dü‘´· Hêsêj·TD ‘·+Á&ç>±]ì n+‘ê ø√|üŒ&Ü¶sT¡ `
<ëπs bıj˚Týê&çøÏ |æ\ì¢ #êÃs¡ì, dü‘´· Hêsêj·TD>±s¡T ÁbÕø°dº Tü ô|{Ïº s¬ +&ÉT #˚‘T· ˝≤
dü+bÕ<äq ÁbÕs¡+_Û+#·>±H˚ n‘·yÔ ê] <äèwæ˝º À >∑Ts¡THê<Û+ä >±s¡T eTØ düT\ø£qsTTHê&ÉT.
ø±ì »j·T\øÏàå |ü⁄≥Tº≥j˚T Äs¡+uÛ+Ñ >∑Ts¡THê<Û+ä >±] <äX¯ ‹]– |ü{+ºÏ <ä˝≤¢ ã+>±s¡+
ø±kÕ–+~. #·÷düT+Ô &É>±H˚ ˇø£ \ø£å yÓqø£yd˚ æ s¬ +&√ \ø£≈å î£ q&ÉT+ _–+#ê&ÉT. ∫qï∫qï
ãd”\Ô yê‘êes¡D+˝À e~*b˛sTTq yÓTTø£ÿ |ü≥Dº + yê‘êes¡D+˝À ô|]– eTVü‰eèø£yå TÓ Æ
}&É\T ~+#·kÕ–+~. »j·T\øÏàå dü+|üqTï\ |æ\.¢ »j·T\øÏàå nqï Ç+>∑+¢ &ÉT˝À #·~$
e∫Ã ô|<ä› ñ<√´>∑+˝À ñHêï&ÉT.
»j·T\øÏàå y˚Tqe÷eT >±]+≥ ø=ìï s√E\T ñ+&É{≤ìøÏ e∫Ã+~. k˛eTj·÷E\T
bÕ&É‘ê&Éì ÄyÓT m{≤¢ |üdøæ {£ +ºÏ <√ ‘Ó*j·T<äT. ‘·q y˚Tqe÷eT <ä>sZ∑ ¡ >∑Te÷kÕÔ ø£qø±,
‘·qT dü+|üqTïsê\÷ n‘·qT ;<äyê&ÉT ø£qø±, ÄyÓT yÓTT<ä≥ ‘·q n~Ûø±s¡+ $ìjÓ÷–+∫
n‘·ì#˚‘· bÕ&ç+#·T≈£îqï~. ‘·q y˚Tqe÷eT Ç+{À¢ ˝Òq|ü&ÉT n‘·ìï y˚T&ÉMT~
es¡+&Ü˝ÀøÏ |æ*|æ+∫ bÕ&ÉeTH˚~. k˛eTj·÷E\T bÕ&˚yê&ÉT.
ì»+>±H˚ »j·T\øÏàå øÏ eT‹b˛sTT+~ k˛eTj·÷E\T bÕ≥‘√. n‘·qT bÕ&Éq+fÒ
u≤<Ûä |ü&~˚ . Áø£eT+>± n‘·ì MT<ä ‘·q≈£î >∑\ n~Ûø±sêìï eT]∫b˛sTT+~.
ªªÇ~>√, ne÷àsTT. Çø£ qqTï bÕ&ÉeTq≈£î. |”&¢ sÉ T¡ >±s¡T qqTï ø√|üŒ&Ü¶sT¡ . bÕ≥˝Ò
bÕ&É‘êyê. |üì#˚kÕÔyê? nHêï&ÉT. Hêø° bÕ≥ ≈£L&ÉTô|&ÉT‘·T+<ë >∑T&É¶ ô|&ÉT‘·T+<ë?μμ
nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T ˇø£ s√E »j·T\øÏàå ‘√.
ªªb˛˙ bÕ&É≈î£ ` ˙ øÏw+ºü ˝Òøb£ ˛‘˚μμ nqï~ »j·T\øÏàå ìã“s¡+>±. ø±ì ˝À|ü\
ÄyÓT eTqdüT‡ <äVæ≤+#·T≈£îb˛‘·Tqï~. q\¢eT+<äT n\yêf…Æq yê&çøÏ n~ ˝Ò≈£î+&Ü
ñ+&É≥+ m+‘· <äTs¡“s¤ y¡ ÷Ó , k˛eTj·÷E\T bÕ≥ $q≈£î+&Ü e⁄+&É≥+ ÄyÓT ø£+‘·
<äTs¡“s¤ ¡ eTsTT+~.
ˇ≈£s√E kÕj·T+ø±\+ k˛eTj·÷E\T ø√s¡Tqº T+&ç |”&¢ sÉ T¡ >± ]+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT
|üqT+&ç. |”&¢ sÉ T¡ >±s¡T H˚sT¡ >± ø£ã¢ T“≈£î yÓfi≤fls¡T.
Ä|òd” Tü >∑~˝À k˛eTj·÷E\T |üì #·÷düT≈£î+≥T+&É>±, »j·T\øÏàå e∫Ã n‘·ì
m<äTs¡T>± e÷{≤ |ü\T≈£L ˝Ò≈î£ +&Ü ì\ã&ç+~. ÄyÓT˝À @<√ e÷s¡TŒ ø£ì|æ+∫+~
k˛eTj·÷E\T≈£î. yês¡+ s√E\T |üdTü \Ô Tqï <ëq˝Ò¢ e⁄qï<ëyÓT.
ªª@$T{Ï?μμ nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T.
ªªH˚qT sπ |ü⁄ yÓ[flb˛‘·THêïqTμμ nqï~ »j·T\øÏàå .
218 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªn{≤¢>±?μμ nHêï&ÉT.
ªªm+‘· n<äèwü+º — H˚qT eTfi≤fl ø£ì|æ+#·qì ˙≈£î $#ês¡+ ˝Ò<Tä ø£<ë?μμ nqï<ëyÓT.
Bì øπ eTHê˝À k˛eTj·÷E\T≈£î ‘Ó*j·T˝Ò<Tä .
ªªˇø£ÿkÕ] bÕ&ÉT— eT∞fl $qqTμμ nqï~ »j·T\øÏàå .
ªªÇ|ü&Ü? |üqT+~μμ nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T.
»j·T\øÏàå uÛ]Ñ +#·˝øÒ b£ ˛sTT+~.
ªª|üì— |üì— @+ |üì Ç~. >=|üŒyêfi¯fl Çfi¯fl˝À ≈£îø£ÿ\T ˙ø£Hêï u≤>± ã‘·T≈£î‘Ó.’
Ç<˚Hê |üì? e÷ e÷eT HÓ\≈£î |ü~ s¡÷bÕj·T*kÕÔ&Ü? á |ü~ s¡÷bÕj·T\πøHê ˙≈£î
<˚e⁄&ç+‘· bÕ≥ Ç#êÃ&ÉT? ˙≈£î ÄX¯ ˝Ò<ë? >=|üŒyê&ç yÍ<ëeTì? μμ nì |ò÷ü ≥T>±
m‹Ôbı&ç∫+~ »j·T\øÏàå .
ªªn+<äs÷¡ >=|üŒyêfi¯flsTT‘˚ ø=~›yêfiËe¢ s¡T?μμ nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T.
ªªqTe⁄« ø=~› yê&ç$>±H˚ ñ+&ÉT. ø±ì ø±ùd‡|ü⁄ bÕ&ÉT. ˙ sTTwü+º . @<äHêï sê>∑+
Ä˝≤|üq #ÓsTT´. ˙≈£î bÕ≥\T bÕ&É≥+ #ê‘·ø±<äTμμ nqï~ »j·T\øÏàå .
k˛eTj·÷E\T düqï>± q$« bÕ&ÉkÕ>±&ÉT. ô|>’ ± øπ <ës¡>öfi¯ Ä˝≤|üq #˚XÊ&ÉT.
yê&ç X¯+ø£sêuÛsÑ D¡ +>±ì, ø£fi≤´DÏsê>∑+ >±ì ø=+‘·es¡≈î£ ‘·≥Tºø√e&É+ #ê˝≤ ø£w+ºü .
»j·T\øÏàå øÏ ì»+>±H˚ eT‹b˛sTT+~. yê&ÉT bÕ&É≥+ Ä|ü>±H˚ ªªm{≤¢ bÕ&É‘ê
$+‘· bÕ≥? mH√ïkÕs¡T¢ H˚qT yÓ÷düb˛sTTHê qqT≈£îHêïqT. qTe⁄ ì»+>± n+‘·
u≤>± bÕ&Éeì, H˚H˚ }Væ≤+#·T≈£î+≥THêïq˙ nqT≈£îHêïqT. H˚ì+ø± @&Óã“j˚T´fiÀfl
ã‘·T≈£î‘êqT. ø±ì ˙ bÕ≥ $q˝ÒqT. qTe⁄ ì»+>± Ç+‘· u≤>± bÕ&É˝<Ò ˙ä , Hê ÁuÛeÑ T
n˙ eT∞fl qqTï H˚qT q$Tà+#·T≈£î+≥THêïqT. m{≤¢ k˛eTj·÷E\÷? s√p ˙ bÕ≥
$q&É+ m{≤¢ k˛eTj·÷E\÷? s√p ˙ bÕ≥ $q&É+ m{≤¢? MT Ç+{À yêfi¯fl+‘ê
m+‘· n<äèwüeº +‘·T\T? s√p ˙#˚‘· bÕ&ç+#·T≈£î $+{≤s¡T ø±<ä÷?μμ nqï~.
ªªHê #˚‘· ã\e+‘êq bÕ&ç+#˚ yê &ç+ø=ø£ÿ&˚ ñHêï&ÉTμμ nHêï&ÉT yê&ÉT.
ªªnsTT‘˚ H˚ H=ø£ÿ‹H˚ ø±<äqïe÷≥? Hê≈£î eT‹ b˛˝Ò<qä ïe÷≥? á nqTe÷q+
≈£L&Ü Hê≈£î ‘·{+ºÏ ~ düTe÷μμ nqï~ »j·T\øÏàå .

k˛eTj·÷E*ï ô|fi≤fl&Ü\H˚ ãT~Δ »j·T\øÏàå øÏ m|ü&ÉT |ü⁄{Ï+º <√ Hê≈£î düŒwü+º >±
‘Ó*j·T<äT. k˛eTj·÷E\T≈£î ÄyÓT |ü≥ï+ qT+∫ ˇø£ ñ‘·sÔ +¡ sêdæ+~. ñ‘·sÔ +¡ ˝À
#ê˝≤ ø£$‘·«eTT+~. k˛eTj·÷E\T eTìwæ m<äTs¡T>± ñHêï #·*+#·ìyê&ÉT ø±kÕÔ Ä
ñ‘·sÔ êìøÏ #·*+#ê&ÉT. $X‚wyü T˚ eT+fÒ Ä ñ‘·sÔ +¡ ˝À »j·T\øÏàå ‘·qqT ô|fi≤fl&ÉeTì
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 219

k˛eTj·÷E\T q&ç–+~. yê&ÉT ˇ|ü≈£î+fÒ ‘·q ‘·+Á&çì ˇ|æŒkÕÔqqï~. yÓ<eäÛ |”&¢ sÉ T¡
>∑Te÷kÕÔ –] e÷H˚dæ ‘·q <ä–sπZ ñ+&Ée#·TÃqqï~.
yê[fl<ä]› eT<Ûë´ ñ‘·sÔ ¡ Á|ü‘T· ´‘·sÔ ê\T kÕ–HÓ.’ nìï ñ‘·sÔ ê\÷ yê&ÉT Hê≈£î #·÷|ü˝<Ò Tä .
Ä $<Û+ä >± n+<äT˝À @eTTqïB Hê≈£î ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
ˇø£{Ï e÷Á‘·+ U≤j·T+. >∑Ts¡THê<∏+ä >±s¡T ≈£L‘·Ts¡T ô|[fl Ä˝À#·q≈£î yÓ+≥H˚
ˇ|üø√˝Ò<äT. ø±ì »j·T\øÏåà #ê˝≤ yÓTT+&ç~. ÄKs¡T≈£î k˛eTj·÷E\TqT yêfi¯ófl
|ü≥ï+ |æ*|æ+#ês¡T.yêfi‚fl ¬s’\T Ks¡TÃ\T ≈£L&Ü Ç#êÃs¡T. Ç+‘·<ëø± e∫ÃHêø£
k˛eTj·÷E\T ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î $wüjT· + ‘Ó*dæb˛sTT+~. yêfi¯fl dü+‘√cÕìøÏ y˚Ts¡˝<Ò Tä .
‘·eTø=&ÉT≈£î ô|[fl nsTTq≥Tº>± n+<ä]‘√q÷ #Óù|ŒXÊs¡T.
yê&ç ‘·+Á&ç qqTï #ê≥T>± |æ*∫ ªª#·÷&ÉT u≤ã÷, e÷ yê&çøÏ yêfi¯ófl u≤>± ø£≥ï+
Ç#˚Ã≥Tº #·÷düTø√e<ä÷› eTq+? Çe«>∑\yêfi‚fl>± r|ü⁄s¡e÷?μμ nHêï&ÉT.
ªªMT ]+<äT˝À CÀø£´+ ø£*–+#·Tø√ø£+&ç. ndü˝Ò <ä–‘Z ˚ }&˚ eTT≈£îÿ>± e⁄+~. á
ô|[fløÏ yêfiËfl{≤¢>÷∑ ˇ|üø√s¡T. ˇø£yfi˚ ¯ ˇ|ü≈£î+fÒ n<˚ nìï ø£{≤ï\÷q÷. MT]+<äT˝À
‘=+<äs|¡ &ü ç y˚\Tô|{≤ºs√ ndü\T≈£î yÓ÷dü+ edüT+Ô ~μμ nHêïqT.
ªªn<˚$T{ÀjYT? eTq+ eT>∑ô|[fl yêfi¯fl+>±? eTq |æ\y¢ êDÏí yêfi¯ófl |æ*|æ+#·≥+
@$T{Ï?μμ nHêï&Üj·Tq.
ªªá ô|[fl »]–‘˚, ô|[flyês¡+‘ê ø£*dæ MT nu≤“sTT ˇø£ÿ&˚. Ä #˚dTü ≈£îH˚ ne÷àsTT
ˇø£ÿ yÓTT>∑TDÒí #˚dTü ≈£î+≥T+~ >±ì, n‘·>Ô ±]˙, e÷eT>±]˙ #˚dTü ø√<äTμμ nHêïqT.
ªªn<˚+?ø±|üsêìøÏ sê<ä÷?μμ
ªªeTqyê&˚ ø±|üsêìøÏ b˛‘ê&ÉT.μμ
ªª#Ûê—μμ nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T ‘·+Á&ç, Hê e÷≥ qeTà˝Ò≈î£ +&Ü.
>∑Ts¡THê<∏+ä >±s¡÷ yêfi¯Sfl k˛eTj·÷E*ï >∑T]+∫ m+‘· ‘·≈î£ ÿe n+#·Hê\T
y˚dTü ≈£îHêïs√ eTq≈£î ‘Ó©<äT. n~ k˛eTj·÷E\TøÏ \_Û+∫+~.
ªª≈£îÁsê&ÉT u≤>±H˚ e⁄Hêï&˚!μμ n+~ »j·T\øÏàå ‘·*¢ eT*¢ø±+ã>±s¡T. >∑Ts¡THê<∏+ä >±]øÏ
≈£L&Ü n<˚ ‘√∫ e⁄+&Ü*.
nBø±ø£ k˛eTj·÷E\T n+<ä]|ü{≤¢ #ê˝≤ $qj·T $<Ûj ˚ T· ‘·\T>± e⁄+&˚yê&ÉT.
me]‘√q÷ j˚T $wüjT· +˝Àq÷ ù|N\T ô|≥Tº≈î£ H˚yê&ÉT ø±&ÉT. nìï{Ï ø£Hêï eTTK´+
` »j·T\øÏàå yê&çøÏ eT+∫ dü÷≥T¢ s¬ +&ÉT Äs¡s¶ T¡ #˚sTT+∫+~. <Û√e‘·T\÷ wüsT¡ \º ÷
ø=ìô|{Ïº+~.
>∑Ts¡THê<∏+ä >±] Ç+{À »j·T\øÏàå øÏ m≥Te+{Ï n&É÷˝¶ <Ò Tä . ÄyÓT≈£î y˚sπ >∑~ e⁄+~.
220 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä >∑~˝À Ç<äs› ÷¡ >∑+≥\T ‘·sã¡ &ç ≈£Ls¡TÃH˚yêfi¯ófl. k˛eTj·÷E\T #˚‘· >∑+≥\T ‘·sã¡ &ç
bÕ&ç+#·T≈£îH˚~. yêDÏí ÄqT≈£îì ≈£Ls¡TÃH˚~. eTØ Äù|ø£å eùdÔ y=fi§flH˚ e∫Ã ≈£Ls¡TÃH˚~.
Ç+ø± ô|[fl ø±ø£|Pü s¡«y˚T k˛eTj·÷E\T≈£î bÕ&É≥eT+fÒ ndüV≤ü ´+ |ü⁄{Ïbº ˛sTT+~.
bÕ|ü+, »j·T\øÏàå , ‘·q ‘·èwüí dü+‘·è|æÔ |üs#¡ T· ø√e≥+˝À k˛eTj·÷E\T≈£î Äe–+»+‘ÓH’ ê
kÕ«‘·+Á‘·´+ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚d+æ ~. ‘·q+‘·≥ ‘êqT >=+‘Ó‹Ô mH√ï j·TT>±˝…q’ ≥ºì|æ+∫+~
yê&çøÏ Ä düeTj·÷ìøÏ. yê&çøÏ »j·T\øÏàå MT<ä Áù|y˚T Á|ü»«*+#·øb£ ˛‘˚ me]‘√H√
#Ó|Œü ≈£î+&Ü Ç+{ÏøÏ e#˚Ãj·Té\dæqyê&˚.
yê&ÉT |ü≥ï+ yÓ[flq HÓ\ s√E˝À¢ ô|[fl nsTTb˛sTT+~. ô|[fløÏ yê&ç
‘·*<ä+Á&ÉT˝…es¡÷ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . ªªMTs¡T yÓfifl¯ qedüs+¡ ˝Ò<μä μì H˚qT #Ó|Œæ q dü\Vü‰, &ÉãT“
Ks¡Ãe⁄‘·T+<äqï yêfi¯fl ‘ê|üÁ‘·j÷· ìøÏ ø£*dæ e∫Ã+~.

»j·T\øÏàå k˛eTj·÷E*ï ‘·|Œü ô|fi≤fl&Éqì m+<äT≈£î |ü≥Tº|{ü +ºÏ B. ÄyÓT Ç+{À
yêfi¯fl≈£î>±ì, ùdïVæ≤‘·T\≈£î >±ì ‘Ó*j·T<äT. ô|[fl nsTTHêø£ e÷Á‘·+ ÄyÓT, ªªe÷
Äj·Tq dü+^‘·+ MTs¡T $q˝Ò<äT ø±<ä÷!μμ nì n+<ä] <ä>∑Zsê yê&ç bÕ≥
$ì|æ+#·kÕ–+~.
‘·q yÓTT>∑T&ç bÕ≥ $qïyêfi¯fl+‘ê ‘·q e÷~]>±H˚ yÓÁs¬ ‹Ô b˛‘ês¡ì, Ç+‘· bÕ≥>±DÏí
yÓTT>∑TDÏí #˚düT≈£îqï+<äT≈£î yêfi¯ófl ‘·qqT #·÷dæ ndü÷j·T |ü&É‘ês¡˙ ÄyÓT Ä•+∫
e⁄+≥T+~. á $wüjT· +˝À ÄyÓT ìsêX¯ nsTT+~.
k˛eTj·÷E\T bÕ≥$qï yêfi¯fl˝À¢ #ê˝≤ eT+~øÏ n+<äT˝À @eT+‘· Á|ü‘´˚ ø£‘·
ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ø=+<äsT¡ n‘·qTï ªª á sê>∑+ bÕ&ÉT, Ä sê>∑+ bÕ&ÉT, Ä ø£è‹ bÕ&ÉT.
@yÓH’ ê dæìe÷ bÕ≥\T bÕ&ÉT, Væ≤+B bÕ≥\T bÕ&ÉTμμ nì n&ç– ÄXÊuÛ+Ñ >∑+ bı+<ës¡T.
ø±düÔ dü+^‘· C≤„q+ ø£\yêfi¯ófl k˛eTj·÷E\T ø± C≤„q+ ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T.
ô|ø’ Ï n+<äs÷¡ Ç+ô|q’ bÕ≥! #·øÿ£ ì X¯Øs¡+ eT+∫ bı&ÉT>∑T nHêïπs >±ì »j·T\øÏàå
˝…øÿ£ q ‘·qàj·T‘·«+ bı+<ä˝<Ò Tä .
ô|>’ ± k˛eTj·÷E\T ‹s¡>ã∑ &Ü¶&TÉ . ªª˙ ø√dü+ bÕ&ÉeT+fÒ bÕ&É‘êqT >±ì Mfi¯fl+<ä]
eTT+<äT bÕ&ÉeT+{≤e⁄ <˚ìøÏ? yêfi¯fl≈£î Hê bÕ≥ q#·Ãø£b˛e#·TÃ. qTe⁄« õ&ÉT¶
‘·–*düTÔHêïeqTø√sê?μμ nHêï&ÉT.
ªªbÕ≥ nqï ‘·sT¡ yê‘· q\T>∑T]øÏ >±ì ˇø£ÿ]ø±?μμ nqï~ »j·T\øÏàå . ‘·q ø°]Ô
ø±+ø£qå T nuÛTÑ ´<äjT· ìHê<ä+‘√ düeT]úd÷ü .Ô
á n+<Ûäø±s¡+˝À »j·T\øÏåàøÏ ˇø£ ÄXÊπsK n>∑T|æ+∫+~. >∑Ts¡THê<∏ä+>±]
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 221

ùdïVæ≤‘·T\˝À ˇø£ bÕ≥>± &=ø±j·Tq ñHêï&ÉT. Äj·Tq ≈£L&Ü k˛eTj·÷E\T bÕ≥
$Hêï&ÉT. ‘·q n_ÛÁbÕj·÷ìï »j·T\øÏàå $+≥T+&É>±H˚ >∑Ts¡THê<∏+ä >±]øÏ #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªeTqyê&ÉT |üPs¡«»qà yêdüqe\¢ eT+∫ >±Á‘·+‘√ |ü⁄{≤º&ÉT. ø±ì dü]>∑eT\
<ä–sZ T¡ ï+N ø£≥Tº>± H˚sT¡ Ã≈£î+fÒ>±ì bÕ≥>±&ÉT>± sêDÏ+#·˝&Ò TÉ μμ nHêï&Üj·Tq
ªªn{≤¢ nsTT‘˚, dü+^‘·+ #Ó|Œæ <ë›+μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡THê<∏+ä .
k˛eTj·÷E\T >=|üŒ yê&ÉT ø±e&ÜìøÏ, bÕ&˚Xø¯ ÔÏ ø√˝ÀŒe&ÜìøÏ n<˚ yÓTT<ä\T.
k˛eTj·÷E\T≈£î #ê˝≤ ô|<ä› $<ë«+düTDÏí #·÷dæ ô|{≤ºsT¡ . kÕ<Ûqä ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
Ç+{Ï<ä>∑Zs¡ ≈£L&Ü ‘·+ãTsê ô|≥Tºø=ì kÕ<Ûäq #˚ùdyê&ÉT. n~es¡≈£î ‘·q eT>∑&ÉT
>=+‘Ó‹‘Ô ˚ |üse¡ X¯eTj˚T´ »j·T\øÏàå á kÕ<Ûqä ã\e+‘êq düV≤æ +#·e\dæ e∫Ã+~.
á $<Û+ä >± k˛eTj·÷E\T eT÷&˚fifl¯ bÕ≥T dü+^‘· •ø£Då bı+<ë&ÉT. sê>±˝À¢
uÛÒ<ë˝Ò$T{À, y˚Tfi¯ø£s¡Ô˝Ò$T{À, »q´sê>±˝Ò$T{À, Äs√Vü≤D≤es√Vü≤D≤˝Ò$T{À
‘êfi¯u<ÒÛ ë\÷, C≤‘·T\÷ n˙ï H˚sT¡ Ã≈£îì ø£sêí≥ø£ dü+^‘· $<ë«+düT&ÓH’ ê&ÉT.
n~es¡≈î£ ‘êqT bÕ&çq ªª>±*bÕ≥μμ ‘·\T#·T≈£îì yê&ÉT dæ>T∑ |Z &ü y˚ ê&ÉT. ø±ì Ç|ü&ÉT
yê&ç bÕ≥ #·÷dæ |üse¡ X¯eTj˚Týêfi¯ófl ˝ÒsT¡ . dü+^‘· kÕVæ≤‘·´+˝À yêDÏí ‘·\<äìïq
ùV≤e÷ùV≤MT\T ñ+&ÉH˚ ñHêïs¡T. @ s√Eq sπ &çj÷Ó qT eTÁ<ëdüT≈£î >±ì, ‹s¡T#·THê|ü*ø¢ Ï
>±ì ‹|æŒHê k˛eTj·÷E\T »qà˝À dü+bÕ~+#·˝ìÒ ø°]ìÔ dü+bÕ~+#·T≈£îqï yêfi¯ófl
$ì|ækÕÔsT¡ ! k˛eTj·÷E\T Á|ü‘´˚ ø£‘· @$T{Ï?
Ç|ü&ÉT k˛eTj·÷E\T bÕ&ç‘˚ »j·T\øÏàå >∑T+&Ó ‘·≥‘·≥ ˝≤&É≥+ ˝Ò<Tä . ÄyÓT
yêDÏ|í ü &ÉT bÕ≥ bÕ&ÉeTì n&É><∑ Tä . yê&ÉT sê>∑+ bÕ&ç‘,˚ >=+‘Ó‘>Ô· ±H˚ s¡ø>ÔÏ ± e⁄+&˚~.
Ç|ü&ÉT >∑+{≤ >∑+≥qïs¡ $+fÒ >±ì n+<äT˝À @ s¡deü T÷ ñ‘·Œ‹Ô ø±<äT.
ªª@yÓ÷jYT? Ç+‘·øw£ |ºü &ü ,ç Ç+‘· &ÉãT“ Ks¡TÃ#˚dæ H˚sT¡ Ã≈£îHêïe⁄ dü+^‘·+, Bìe\¢
|ò*ü ‘· y˚T$T{ÀjYT?μμ nHêï&ÉT e÷eT>±s¡T.
ªªbÕ≥ ø£#Ø˚ \T #˚dTü ø√e#·TÃ ` mes¡Hêï #˚sTTùdμÔ μ nHêï&ÉT n\T¢&TÉ dü+ø√#·+‘√.
∫Á‘·yT˚ $T≥+fÒ, k˛eTj·÷E\T dü+^‘·+ H˚sT¡ Ã≈£îqï+<äT≈£î dü+‘√wæ+∫q yê&ÉT
k˛eTj·÷E˝§ø£ÿ&˚. bÕ|ü+, yêDÏí bÕ≥ ø£#Ø˚ \T #ÓjT· ´{≤ìøÏ ø¬ es¡÷ |æ\e˝Ò<Tä .
yê&çøÏ $<ä«‘·TÔ ˝Òøb£ ˛e&É+ ˇø£ÿfÒ ˝À|üeTqï≥Tº yÓqø£ e÷{≤¢&qç yêfi¯ófl ≈£L&Ü
$<ä«‘·TÔ dü+bÕ~+∫ yê&ÉT |ü]|üPs¡T&í q’Ó Hê&ÉT Vü≤]¸+#·˝<Ò Tä .
»j·T\øÏàå sπ &çj÷Ó m|ü&ÉHêï ô|&ç‘˚ dæìe÷ ]ø±s¡T\¶ T ô|≥Tº≈î£ $H˚~. ø±ì
ÄyÓT≈£î dü+^‘·+ MT<ä yÓqø£{Ï ÄdüøÔÏ ˝Ò<Tä .

ˇø£ s√E »j·T\øÏàå nqï ñ<√´>∑+ e÷H˚dæ Ç+{À ñ+≥Tqï s√E˝À¢ >∑Ts¡THê<∏+ä
222 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
>±]+{ÏøÏ ˇø£ eTìwæ e#êÃ&ÉT. »j·T˝øÏåà nqï |üs¡ÁãVü≤à XÊÁdæÔ Äj·Tq‘√ @<√
eéVü‰s¡+ e÷{≤¢&Ü&ÉT. |üsÁ¡ ãVü≤àXÊÁdæÔ ‘·q u≤eeT]~ì |æ*∫ Ä ô|<ä› eTìwæ <ä>sZ∑ ¡
bÕ&ÉeTHêï&ÉT. k˛eTj·÷E\T bÕ&Ü&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· yêfi¯ófl yêDÏí |ü+|æ+#˚XÊs¡T.
k˛eTj·÷E\T uÛ≤s¡´ q&ç>±&ÉT.
ªª@y√ Hê≥ø±\T ø£+Á{≤≈£îº #˚kÕÔsT¡ ≥, e÷ nqïj·T´ #Ó|Œü ˝≤?μμ nqï~ »j·T\øÏàå
nfÒº ÄdüøÔÏ ˝Òì <ëq˝Ò.¢
ªªqHÓï+<äT≈£î bÕ&ÉeTHêïs¡T?μμ
ªª@eTHêï y˚w+ü y˚sTTkÕÔsπ yÓ÷? bÕ&É>\∑ s¡T >∑<ëμμ nqï~ »j·T\øÏàå .
Ä e÷≥ nø£så ê˝≤ ì»eTsTT+~.
á dü+|òTü ≥q »]–q HÓ\ø£˝≤¢ |üsÁ¡ ãVü≤àXÊÁdæÔ |ü≥ï+˝À ˇø£ eT÷\ Ç\T¢ rdüT≈£îì
q≥T\qT #˚]Ã Hê≥ø£+ ]Vü‰s¡‡\T‡ Äs¡+_Û+#ê&ÉT. Ä ô|<ä› eTìwæ ` Äj·Tq ù|s¡T
X‚wj
ü T· ´ ` bÕ≥\T jÓT{≤¢ bÕ&Ü˝À, jÓTes¡T m{≤¢ q{Ï+#ê˝À #ÓãT‘·÷ e#êÃ&ÉT
k˛eTj·÷E\T≈£î. #ê˝≤ bÕ≥\÷, |ü<ë´\÷ >∑\ bÕÁ‘· Ç#êÃs¡T.
ªª˙πø+ uÀ˝…&É+‘· bÕ≥ ñ+~ bÕ&˚ùdÔ #ê\T. Hê≥ø£+ s¡øÏÔ ø£&ÉT‘·T+~.
q{Ï+#·qø£ÿsπ <¢ Tä . ø±k˛Ô ≈£Lk˛Ô H˚qT #ÓãT‘êqT. s¬ +&ÉT HÓ\T¢ ]Vü‰s¡‡\T‡ q*–‘˚ ‘·sT¡ yê‘·
ndü\T nqTuÛeÑ eT+‘ê ùdJº MT<ä edüT+Ô ~μμ nHêï&ÉT X‚wj ü T· ´.
ªªÇ+‘· ø£wüº|ü&ç dü+^‘·+ H˚s¡TÃ≈£îì H˚qT ùdºJMT<ä |ü<ë´\T bÕ&É≥y˚T$T{Ï?μμ
nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T u≤eeT]~‘√.
ªªn<˚bıs¡bÕ≥T, ø√{Ï$<ä´\÷ ≈£L{Ï ø=s¡πø, #Ós¡Te⁄˝À ˙fi¯ófl+&ç @+ ˝≤uÛÑ+?
yê{Ïì eTq+ ñ|üj÷Ó –+#·Tø√yê*μμ nHêï&ÉT XÊÁdæ.Ô
]Vü‰s¡‡\T‡˝À X‚wj ü T· ´ k˛eTj·÷E\T≈£î |ü<ë´˝…{≤¢ bÕ&Ü˝À, mø£ÿ&É ì\bÕ˝À,
mø£ÿ&É sê>∑+ ‹j·÷´˝À, |ü<´ä + m{≤¢ m‘·TøÔ √yê˝À, m{≤¢ eTT–+#ê˝À #ÓbÕŒ&ÉT. X‚wj ü T· ´≈£î
>=+‘·T˝Ò<Tä . bÕ≥ sê<äT. ø±ì |ü<´ä + m{≤¢ #·<yä ê˝À ‘Ó\TdüT. |ü<´ä + #·<eä ≥+˝À
ø±ø£ sê>±˝≤|üq #ÓjT· ´≥+˝À ÄdüøÔÏ yÓT+&ÉT>± >∑\ k˛eTj·÷E\T dü+^‘·+ K÷˙
ne⁄‘·Tqï≥Tº ‘√∫+~. XÊÁdæ‘Ô √ |òsæ ê´<äT #˚ùdÔ X‚wj ü T· ´ #Ó|Œæ q≥T¢ #ÓjT· éTHêï&ÉT.
s¬ +&ÉT HÓ\˝À¢ Hê≥ø£+ |ü+&ç+~. yÓTT<ä{Ï Á|ü<sä Ù¡ HêìøÏ nfÒº »q+ sê˝Ò<Tä . >±ì
e∫Ãqyêfi¯ófl k˛eTj·÷E\T bÕ≥≈£î ‘·qàj·TT˝…H’ ês¡T. ø=ìï |ü<ë´\T eT÷&˚dæ kÕs¡T¢
≈£L&Ü bÕ&ç+#ês¡T.
ªªÄ eqT‡yÓ÷s¡T¢ Hê≈£î ` ˙≈£î ø±<äTμμ nHêï&ÉT X‚wj ü T· ´.
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüTμμ nHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T ì>∑s«¡ +>±!
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 223

á Hê≥ø£+ yÓTT‘·+Ô MT<ä s¬ +&ÉT e+<ä\ Á|ü<sä Ù¡ Hê\T |ü&Ü¶sTT. XÊÁd”,Ô X‚wj
ü ÷· ´
ø£*dæ bÕ‹ø£y\˚ T ˝≤uÛ+Ñ #˚XÊs¡T. k˛eTj·÷E\≈£î Ä+Á<Û<ä X˚ +¯ ˝À ùdJº MT<ä bÕ&É>\∑ yê&ÉH˚
ù|s¡T e÷Á‘·+ \_Û+∫+~.
n‘·ìøÏ Hê≥ø±\˝À Ä|òüs¡T¢ ≈£L&Ü sêkÕ–HÓ’. Ä≥≈£î j·÷uÛ…’ yÓTT<ä\T q÷s¡T
s¡÷bÕj·T\ #=|üq ÇkÕÔeTì n‘·ì yÓ+≥ |ü&Ü¶sT¡ Hê≥ø±\yêfi¯ófl. ø±ì yÓfifl¯ e<äì›
XÊÁdæÔ nHêï&ÉT.
|üsÁ¡ ãVü≤àXÊÁdæÔ øÏ+ø± ô|<ä› Ä˝À#·q\THêïsTT. n‘·qT Á>±eTbò˛q÷, dæìe÷ bÕ≥\
]ø±s¡T\¶ ÷ ø=Hêï&ÉT. eTTK´+>± Væ≤+<ä÷kÕú˙ dæìe÷ ]ø±s¡T\¶ T.
ªªÇB sπ |ü{Ï dü+^‘·+. á dü+^‘·+˝À \ø£\å THêïsTT. M{Ïì u≤>± |ü≥Tºø√+&ç.
á u≤D° n\yêf…‘Æ ˚ Ä ‘·sT¡ yê‘· @+ #Ój÷· ´˝À #ÓãT‘êqTμμ nHêï&ÉT XÊÁdæ.Ô
k˛eTj·÷E\T >=+‘·Tø° |ü+C≤; dü+^‘·+ ` ˇø£ sê>∑\ø£´å + >±ì, ˇø£ XÊÁdüÔ
ìã+<Ûqä >±ì ˝Òì sT÷ ø£\>±|ü⁄\>∑|⁄ü dü+^‘·+ ` |ü∫Ã yÓ\ø±ÿj·T nsTT ≈£Ls¡TÃ+~.
ªªÇ<˚+ dü+^‘·+? BH√¢ ns¡úy˚T$T{Ï? Bìï H˚s¡TÃø√e≥ y˚T$T{Ï? HêøÏ<Ó{≤¢
nãT“‘·T+~?μμ nì k˛eTj·÷E\T yêb˛sTTHê&ÉT.
ªª$q{≤ìøÏ düTK+>±H˚ e⁄+≥T+~. n+<äT˝À @+ ˝À|ü+ e⁄+~?μμ nqï~
»j·T\øÏåà.
ªªn+<äT˝À ñqï dü+^‘· y˚T$T{Ï ø£qø£?μμnHêï&ÉT k˛eTj·÷E\T.
ªªn+<äT˝À @MT ˝Ò<˙ä MTπs n+{≤s¡T. n~ m{≤¢ nãT“‘·T+<äì MTπs n+{≤s¡T?
@~ ì»+?μμ nqï~ »j·T\øÏàå kÕqTuÛ÷Ñ ‹ ˝Ò≈î£ +&Ü.
Äø£dàæ ø£+>± k˛eTj·÷E\T dü+^‘·+ $wüjT· + Ä˝À∫+#·&+É e÷H˚d,æ »j·T\øÏàå ì
>∑T]+∫ Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT. ‘·qø√dü+ ‘·q yêfi¯fl+<ä]‘√q÷ b˛{≤¢&ç ô|fi≤fl&çq »j·T\øÏàå
‘·q≈£î <ä>sZ∑ >¡ ± ñ+&ç ≈£L&Ü m+‘· <ä÷s¡eTsTT+~? m+<äTøÏ{≤¢ nsTT+~? ‘·qT @
eTVü‰düeTTÁ<ä+˝À @ ~≈£îÿ>± Á|üj÷· DÏdTü qÔ ï≥Tº? á z&É @ sπ e⁄ #˚sT¡ ‘·T+~? ‘·qT
ø£w|ºü &ü ç ø£sêí≥ø£+ H˚sT¡ Ã≈£îHêï&ÉT. <ëìï e~* Hê≥ø£+ |ü<ë´˝À¢ |ü&Ü¶&TÉ . nM y=~˝Òdæ
sTT|ü&ÉT dæìe÷ bÕ≥˝À¢ |ü&uÉ À‘·THêï&ÉT! me] ø√dü+? mes¡T yÓT#·TÃø√e{≤ìøÏ?
‘·q øπ bÕ{≤ sêq|ü&ÉT ‘·q bÕ≥ $ì Äq+~+∫qyêfi¯óflHêïs¡T. Çyê«fi¯?
á Á|üXï¯ \≈£î ì»+>± düe÷<ÛëHê\T ˝Òe⁄. ñ+fÒ k˛eTj·÷E\T≈£î ‘Ó©e⁄.
yê&ÉT @ |ü˙ dü>+∑ #˚ùd u≤|ü‘T· ø±<äT. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eT{≤º dæìe÷ dü+^‘·+˝À
eTTì– ‘˚˝≤&ÉT. n+<äT˝À uÛ≤yêìøÏ>\∑ ÁbÕ<Ûëq´+ ns¡+ú #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. $$<Ûä yê<ë´\T
@ $<Û+ä >± ñ|üj÷Ó –kÕÔs√ }Væ≤+#ê&ÉT. n+<äT˝À ø=ìï yêsTT<ë´\T m{≤¢ e⁄+{≤jÓ÷
≈£L&Üyê&çøÏ ‘Ó©<äT. ø±ì yê{Ï Á|ü‘´˚ ø£‘\· T yê&ç #Ó$|ü{+ºÏ ~.
224 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

XÊÁdæÔ #ê˝≤ kÕVü≤düyTÓ qÆ m‘·TÔ y˚XÊ&ÉT. mes√ dæìe÷ ∫Á‘·+ rdüT+Ô fÒ, n+<äT˝À
‘êqT s¬ +&ÉD≤\ yê{≤ rdüT≈£îHêï&ÉT. ‘·q m‘˚$Ô T{À XÊÁdæÔ k˛eTj·÷E\T≈£î #Óù|ŒXÊ&ÉT.
ªªH˚qT |ü~ùV≤qT y˚˝Ò ô|&ÉT‘·THêïqT. Ç~ b˛sTTHê Hê ø£u´ÑÛ +‘·s+¡ ˝Ò<Tä . ø±ì
H˚qT á |æøÃ£ s¡T≈£î >∑{ºÏ eT÷´õø˘ &Ós¬’ ø£sº T¡ qT ô|&ÉT‘·THêïqT. qTe⁄« n‘·ìyÓ+≥ e⁄+&ç
dæìe÷ dü+^‘·+ >∑T]+∫ H˚sT¡ Ãø√ <ä–q<ä+‘ê H˚sT¡ Ãø√. Ä ‘·sT¡ yê‘· @+ #Ój÷· ´˝À
H˚qT #ÓãT‘êqTμμ nHêï&ÉT XÊÁdæ.Ô
á ø=‘·Ô ∫Á‘·+˝À |üHïÓ +&ÉT bÕ≥\THêïsTT. eTT+<äT bÕ≥ ‘·j÷· s¡T #˚XÊs¡T.
dü+^‘· <äsÙ¡ ≈£î&ÉT Á|üd<æ Tä &Δ ÷É , düeTs¡T&ú ÷É q÷, |üHïÓ +&ÉT bÕ≥\÷ |üP]Ô nsTT ]ø±s¡T¶
#ÓjT· ´{≤ìøÏ s¬ +&ÉT HÓ\\T |ü{+ºÏ ~. á s¬ +&ÉT HÓ\\÷ k˛eTj·÷E\T düeTdüÔ $wüj÷· \÷
#·÷XÊ&ÉT. ø=ìï bÕ≥\˝À nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü e÷s¡TŒ\T ≈£L&Ü dü÷∫+∫, dü+^‘· <äsÙ¡ ≈£î&ç
#˚‘· u≤>∑T+<äì|æ+#·T ≈£îHêï&ÉT. ∫es¡ ˇø£{Ï s¬ +&ÉT bÕ≥\T ‘·H˚ dü«j·T+>± sêXÊ&ÉT
≈£L&ÜqT.
bÕ≥\˙ï ]ø±s¡s¶ TTHÓ.’ yê{Ïì $qïyêfi¯ófl #ê˝≤ yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. n<=ø£ >=|üŒ
$wüjT· + ø±<äT. k˛eTj·÷E\T sêdæq s¬ +&ÉT bÕ≥\qT mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä . $T–*q
bÕ≥\‘√ düeT+>±H˚ ÇM e⁄HêïsTT. Ä Ä<Ûës¡+MT<˚ XÊÁdæÔ dæìe÷ ø£+ô|˙
Äs¡+_Û+#ê&ÉT. M[fl+ø± ∫Á‘ê\T rj·T˝Ò<Tä ø±ì, rkÕÔsT¡ . yê{ÏøÏ k˛eTj·÷E\T
dü+^‘· <äsÙ¡ ≈£î&ÉT>± ñ+{≤&ÉT. n#·Ã>± dü+^‘·+MT<˚ bıj˚T´ ∫Á‘ê\T rkÕÔsT¡ . yê{ÏMT<ä
e#˚Ã ˝≤uÛ+Ñ >∑Ts¡THê<∏+ä >±] eT÷&√ \ø£˝å À #˚sT¡ ‘·T+~. k˛eTj·÷E\T <˚MT ñ+&É<Tä .
Hê\T¬><’ Tä ∫Á‘ê\ es¡≈L£ k˛eTj·÷E\≈£î &√ø± ñ+&É<Tä . Ä ‘·sT¡ yê‘· n‘·ì bÕ≥\T
bÕ‘·ã&É kÕ>∑T‘êsTT. Ä ‘·sT¡ yê‘· k˛eTj·÷E\T ‘Ó\ø£|+æ &çs÷¡ |ü+˝À >±qT>∑˝À qT+∫
‘√&Éã&É‘ê&ÉT. >∑Ts¡THê<∏+ä >±] yê´bÕs¡ s¡<+ä∏ #Ó≈î£ ÿ #Ó<sä ≈¡ î£ +&Ü eTT+<äT≈£î kÕ–b˛‘·T+~.
mø£ÿ&√ nHêeT≈£î&ÉT>± |ü&eç ⁄qï yêDÏí ‘Ó∫Ã Ç+‘·yêDÏí #˚dqæ ø°]Ô @$<Û+ä >± HÓ‘’ ˚
>∑Ts¡THê<∏+ä >±]øÏ <äøÿÏ +<√, Ä $<Û+ä >±H˚ k˛eTj·÷E\T˝À dü+^‘·+ &ÉãT“ #˚ùd dü+^‘·+
` Ç+øÏb˛sTTq eTsêï{Ï qT+N yêDÏí ã‹≈£îqï+‘· ø±\eT÷ b˛wæ+#˚ uÛ≤s¡+ ≈£L&Ü
>∑Ts¡THê<∏+ä >±]øÏ <ä≈î£ ÿ‘·T+~. n+<äT≈£î >±qT k˛eTj·÷E\T j·÷eJ®eeT÷ yê]øÏ
ø£è‘·E&„ ’Ó j·TT+&É>\∑ &ÉT.
qTe⁄«\÷ ` ‘Ó\ø£|æ+&û! 225

ãTÁsê yÓ+ø£≥ düTã
Á Vü≤àD´+
Ä+Á<Ûë+>∑¢ uÛ≤wü\˝À #˚sTT ‹]–q s¡#·sTT‘·,

ns¡T<äT>± y Á êdæHê, n‹ ì•‘·yTÓ qÆ , yÓ∫
’ ‹
Á ‘√ ≈£L&çq
e÷qdæø£ Á|üeè‘·TÔ\qT Á|ü<ä]Ù+#˚ ìø£s¡yÓTÆq ø£<∏ä\T
ÁyêXÊs¡T. M] ø£<∏ä\T J$‘·+˝Àì ø=ìï <äèXÊ´\≈£î
düeTÁ>y∑ TÓ qÆ yê´K´\T. nbÕs¡eTsTTq |ü]o\Hê <äèwæ‘º √,
uÛ≤e rø£D å ‘·‘√, $q÷‘·ï ø£<ë∏ ø£<qä∏ |ü<‹Δä ˝À ñ‘·e Ô T
ø£<\ä∏ T düèwæ+º #ês¡T. Ms¡T ø£<\ä∏ T ns¡T<äT>± e÷Á‘+·
yÁ êj·T&É+ Ä+Á<TäÛ \ <äTs¡<èä wüe
º Tì #Ó|Œüe#·T.Ã Ä+Á<|ÁäÛ <
ü X˚ Ÿ
|
Á u
ü TÑÛ ‘·«+˝À n&É«øπ {Ÿ »qs¡˝>Ÿ ± |üì#˚XÊs¡T.
s¡#q· \T : CÒãTs¡Te÷\T (ø£<\ä∏ T), $»j·T (qe\)
226 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

CÒãTs¡Te÷\T
1
ªª@$T{Ï qTe⁄« ≈£î≥TÔqï~, |ü~à˙?μμ
ªªCÒãTs¡Te÷\T.μμ
ªªme]øÏ?μμ
ªªme] øπ $T{Ï? Hêπø.μμ
ªª#ê˝≤ u≤>∑T+~ >∑T&É.¶ |ü≥Tº>T∑ &˚H¶ ê?μμ
ªª|üfºÒ nqT≈£î+{≤qT. Áø°|t &ç#H’Ó é nH√, Áπø|t &çôwH’ é nH√ n+{≤s¡T. ˙ #˚‹˝À
@$T{≤ |ü⁄düøÔ +£ ?μμ
ªªÇ<ë? nuÒ“..... @MT ˝Ò<Tä .μμ
ªªnsTTHê #·÷|æ+#·T.μμ
ªª|ü~à˙. áyêfi¯ ˙ |ü⁄{Ïqº s√E ø±<ä÷?μμ
ªªmes¡T #Óù|Œs¡T ˙≈£î?μμ
ªªHê ø£˝≤ C≤„|üø£+....μμμ
ªªÄ |ü⁄düøÔ +£ eTT+<äT #·÷|æ+#·T.μμμ
ªªáyêfi¯ ˙ |ü⁄{Ïqº s√C…‘’ ˚ #·÷|ækÕÔqT.μμ
á yêfi‚ Hê |ü⁄{Ïqº s√E.μμ
ªªnsTT‘˚ Ç~>√.μμ
ªª@$T{Ï~, ∫{ÏXº ÊÁd”?Ô Hê øÏ~ |ü⁄{Ïqº s√EøÏ ãVüQe÷qe÷?μμ
ªªn‘·øÔ ,° e÷eTø° #·÷|æ+#·≈î£ +&Ü ˙ ô|f…˝º À <ë#Ój÷· ´* qTe⁄«.μμ
ªªyêfi¯ó¢ #·÷ùdÔ @MT?μμ
CÒãTs¡Te÷\T 227
ªªyêfi‚flyÓTHÆ ê nqT≈£î+{≤s¡T.... ô|>’ ± Hê≈£î dæ>T∑ ≈Z L£ &ÜqT.μμ
ªªdæ¬>Z+<äT≈£L?... ∫{ÏºXÊÁd”Ô. ˙ |ü⁄{Ïºq s√C…|ü&ÉT?μμ
ªªm|ü&Ó’‘˚ ˙¬ø+<äT≈£î˝Ò.... ô|’ #·<äTe⁄\øÏ qTe⁄« #Óqï|ü≥ºD+ yÓfi¯fl&É+
ìX¯Ãj·Ty˚THê?μμ
ªªne÷à, HêHêï sTT+ø± yê~+#·T≈£î+≥THêïs¡T. HêqïøÏ |ü+|æ+#ê\qT+~. neTàøÏ
n+‘·>± Çwü+º ˝Ò<Tä .... á |ü⁄düøÔ +£ u≤>∑T+&˚≥≥Tº+~. m+‘· Bì KØ<äT?μμ
ªªm+‘Ó‘’ ˚ H˚MT?μμ
ªªÇø£ÿ&˚ Áyêdæô|fÒsº T¡ . @&ÉTqïs¡ s¡÷bÕj·T\T. nu≤“! m+<äT øÏ+‘· Ks¡TÃ ô|fÒeº ⁄?....
b˛˙, ˙ |ü⁄{Ïqº s√C…|ü &√ #Ó|ü .μμ
ªªn‘·Ô qTe⁄« #Óqï|ü≥Dº + yÓfifl¯ ≈£î+&Ü @$T{Ï #Ój÷· ´\+≥T+~?μμ
ªª@$TfÒ$T{À n+≥T+~.μμ
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüTqT˝Ò.μμ
ªª@$T{Ï?μμ
ªª˙≈£î ô|[fl #˚ôdj·÷´\H˚Hê?μμ
ªªn<ä+‘ê ˙ ø¬ +<äT≈£î?.... n‹ Á|üd+ü >∑+ e÷qT.... qTe⁄« #Óqï|ü≥Dº + yÓfifl¯ yê
á dü+e‘·‡s¡+?μμ
ªªHê≈£î yÓfi≤¢\H˚ e⁄+~. n+<äT˝À eTTK´+>± qTe⁄« nø£ÿ&çøÏ yÓfifl‚ ≥≥ºsTT‘˚.μμ
ªªHê e÷≥πø$T˝Ò.μμ
ªªø±ì. e÷ neTà qqTï e<ä* e⁄+&É˝qÒ +≥T+~. ‘·q‘√ H˚qT #Óqï|ü≥Dº +˝À
ø±|ü⁄s¡+ ô|≥º&+É ˇ{Ïeº ÷≥. &ÉãT“ ôV≤#·TÃ Ks¡Ãe⁄‘·T+~. n~ø±ø£ e÷ #Ó˝≤¢sTTøÏ ô|[¢
#Ój·÷´*. ne÷à, H˚q÷ ≈£L&Ü #Óqï|ü≥ºD+˝À e⁄+&çb˛‘˚ dü+ã+<Ûë\T yÓ‘·ø£&É+
ø£wüº+. H˚ ˙ }fiÀflH˚ |ü&çe⁄+&É&É+ ìX¯Ãj·T+..... nqï≥Tº \ø°åàø±+‘·+ nì Hê
ùdïVæ≤‘·T&=ø£&ÉT #Óqï|ü≥ºD+ yÓfi¯óÔHêï&ÉT. Hê Áã‘·TøÏø£ÿ&˚.μμ
ªªMT #Ó*ø¢ Ï n|ü&˚ ô|fi≤¢?μμ
ªª|üHÓï+&˚fi¯ófl ì+&ÉT‘·THêïsTT. <ëìøÏ #·<äTe⁄ø√yê\˙ ˝Ò<äT. e÷≈£L n+‘·>±
#·<Tä e⁄ #Ó|Œæ +#˚ X¯øÔ° ˝Ò<Tä . Hêqï b˛sTT Äπsfi¯flsTT+<ä|ü &˚.μμ
ªªÇ+‘· &ÉãT“ô|{Ïº sT÷ |ü⁄düøÔ +£ m+<äT≈£î ø=Hêïe⁄, ∫{ÏXº ÊÁd”?Ô μμ
ªªqTe⁄« qe«q+fÒ ˇø£ dü+>∑‹ #ÓbÕÔqT.μμ
ªª@$T{Ï?μμ
228 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÄs¡THÓ\\ ã{Ïº Hê ∫\¢s¡ Ks¡TÃ\ øÏ#Ã˚ &ÉãT“\˙ï ≈£L&Éu{… ºÏ ø=q>∑*>π qT....
|ü~à˙, me]‘√q÷ #Ó|Œü ≈£î.μμ
ªªqTe⁄« #ê˝≤ ‘·e÷cÕ eTìwæ$ düTe÷.... á |ü⁄düøÔ +£ e÷≥ neTàøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
m˝≤ <ë#·>\∑ qT? neTàøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü H˚ H˚MT Ç+‘·es¡≈î£ #ÓjT· ´˝Ò<Tä .μμ
ªª#·÷|æùdÔ eTπsMT ˝Ò<Tä . Hê≈£î dæ>T∑ >Z ± e⁄+≥T+~. n~>±ø£ n‘·øÔ Ï ø=+‘· ø√|ü+
edüT+Ô <˚y÷Ó nì ≈£L&Ü uÛj Ñ T· +.μμ
ªª#·÷|æ+#·qT ˝Ò, <ë#˚kÕÔqT. ø±ì, ˙ |ü⁄{Ïqº s√E @<√ #Ó|ü . ˙≈£î eT≥Tº≈î£ H˚
H˚<H’Ó ê sTTe«e<ä÷?› μμ
ªªHêπøMT nø£ÿs¡˝<Ò Tä , |ü~à˙.μμ
ªª#Ó|ü ! H˚qT ≈£L&Ü ˙ ø=ø£ |ü⁄düøÔ +£ ø=ìe«Hê? ˝Òøb£ ˛‘˚ eTs=ø£ fÒyTÓ HÆ ê ø±yê˝≤?μμ
ªªHê øπ MT e<äT.› qqTï qTe⁄« eTs¡∫b˛≈£î+&Ü e⁄+fÒ #ê\T.μμ
ªª#ê˝≤ $∫Á‘·+>± e÷{≤¢&ÉT‘·THêï Myêfi¯ qTe⁄«. ìHÓï+<äT≈£î eTs¡∫b˛‘êqT
H˚qT?μμ
ªªqTe⁄« #Óqï|ü≥Dº + yÓ[flb˛‘·THêï e+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ <äT'K+>± e⁄+~. |ü~à˙.
@&Ü~˝À m|ü&√ ø±ì ìqTï H˚qT ø£\TdüTø√&É+ ñ+&É<Tä .... düsπ , ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ
˙≈£î ô|[fl ≈£L&Ü nsTTb˛‘·T+~. Ä ‘·sê«‘· ìqTï #·÷&É&yÉ T˚ <äTs¡u¢ +ÑÛ ne⁄‘·T+~.μμ
ªªô|[fl ô|fi¯fl+{≤ yÓ+<äT≈£î? <ëì >∑T]+∫ qTe⁄« e÷{≤¢&≈É î£ .... ˙ øπ $T ø±yê˝À
ì»+>± #Ó|ü . H˚ ìkÕÔqT. |ü⁄{Ïqº s√Eπø nì ø±<äT˝Ò! @$T{Ï ø±yê*?μμ
ªªHêπøMT ‘√#·&+É ˝Ò<Tä . #Óqï|ü≥Dº + yÓfifl‚ ≥≥ºsTT‘˚ m|ü&ÉT ãj·T\T<˚sT¡ ‘êe⁄?μμ
ªªãj·T\T<˚]‘˚ s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E\˝À ãj·T\T<˚sê*.μμ
ªªHê ùdïVæ≤‘·T&ÉT \ø°àå ø±+‘·+ m\T¢+&ç ãj·T\T <˚sT¡ ‘·THêï&ÉT.μμ
ªª#Ó|ü ˙ øπ $Tø±yê˝À.... b˛˙ á CÒãTs¡Te÷*e«Hê, n+‘·ø° q–w” #ÓjT· ´&É+
nj·÷ø£.μμ
ªª˙ø√dü+ ≈£î≥Tº≈î£ +≥THêï qHêïe⁄?μμ
ªª|üsy¡ ê˝Ò<Tä ˝Ò. ìqïH˚ yÓTT<ä\T ô|fÒqº T @MT‘√#·ø.£ ˇø£y|’Ó ⁄ü dü>+∑ ≈£L&Ü ø±˝Ò<Tä .
Ç+ø± eT÷&É T yÓ ’ | ü ⁄ \T q–w” |ü ì #Ó j · ÷ ´*.... nsTT‘˚ á CÒ ã Ts¡ T e÷\T
|ü⁄#·TÃ≈£î+{≤yê?μμ
ªª˙ Çwüº+.μμ
ªªHê Çwü+º nì ø±<äT. eTπs<ÓH’ ê ø±yê\+fÒ ≈£L&Ü ø=ì ÇkÕÔqT. Hê<ä>sZ∑ ¡ |ü~ùV≤qT
s¡÷bÕsTT\T <ëø± e⁄HêïsTT.μμ
CÒãTs¡Te÷\T 229
ªªá CÒãTs¡Te÷˝Ò ø±yê*.μμ
ªªdüsπ . H˚qT #Óqï|ü≥Dº + yÓfieÔ‚ T≥Tº≈î£ @ X¯\e\¬øH’ ê H˚ ìø£ÿ&ÉøÏ e∫Ãq|ü&˚ ˙
øÏe«>∑\qT.μμ
ªªndü\T HêπøMT nø£ÿs¡˝<Ò Tä , |ü~à˙.μμ
ªª}s¡Tø√... @$T≥+fÒ, #Óqï|ü≥Dº + yÓfifl‚ ≥≥ºsTT‘˚ ãj·T\T <˚sπ eTT+<äT Bìì
H˚qT |üP]Ô #ÓjT· ´˝ÒqT. n~>±ø£ á q–w”|qü +‘ê #ê˝≤ ∫ø±¬øq’ |üì. Hê≈£î kÕe÷q´+>±
Ç≥Te+{Ï |üqT\øÏ ‘·–q+‘· z|æø£ ≈£L&Ü ˝Ò<Tä .μμ
ªªqTe⁄« CÒãTs¡Te÷\T ≈£î{Ïº HêøÏkÕÔq+fÒH˚ Hê ø¬ +‘√ dü+‘√wü+>± e⁄+~. yπ̊s
≈£î{Ïº Çe«qedüs¡+˝Ò<äT... ì»+>±, H˚q+fÒ ˙≈£î ø=+#ÓyÓTÆHê n_Ûe÷q+ ñ+<ë,
|ü~à˙?μμ
ªª@$T{Ï, áyêfi¯ Hê‘√ Ç+‘· $∫Á‘·+>± Á|üe]ÔdüTÔHêïe⁄?... Hê y˚Tq‘·Ô
ø=&ÉT≈£îyÓq’ |ü&ÉT ˙ MT<ä n_Ûe÷q+ ñ+&Éøπ + #˚dTü +Ô ~?μμ
ªªy˚Tq‘·Ô ø=&ÉT≈£î qe&É+ e\¢HH˚ ê ˙ n_Ûe÷q+ n+‘ê?μμ
ªªn<˚ ø±<äT, ∫{ÏXº ÊÁd”!Ô qTe⁄« Á|ü‘´˚ ø£+>± ≈£L&Ü q#êÃe⁄? kÕ$Á‘·‘Ô· ø=&ÉT≈£î
\ø°àå Hêsêj·TD ≈£L&Ü Hê≈£î y˚Tq‘·øÔ =&ÉTøπ nsTTq|üŒ{Ïø° n‘·q+fÒ Hê ø£+‘· n_Ûe÷q+
˝Ò<äT.μμ
ªªyê&ÉT, düsπ , ˇ{Ïº b˛øÏØ yÓ<eäÛ . yê&çø+£ f… H˚ q+fÒH˚ ˙≈£î m≈£îÿe n_Ûe÷q+
nì qqTï dü+‘√wæ+#·eT+{≤yê?μμ
ªªHê øÏ<M˚ T uÀ<Û|ä &ü &É +É ˝Ò<Tä . ø±ì qTe⁄« #ê˝≤ eT+∫yê&Éeì Hê≈£î ‘Ó\TdüTqT.
Hê |ü⁄{Ïqº s√E≈£î Ç~ ø=ì HêøÏyê«\ì ˙ ø¬ +<äT≈£î ãT~Δ|⁄ü {Ï+º B?..... ∫{ÏXº ÊÁd”,Ô
ì»+>± qTe«+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ n_Ûe÷q+, ì»+>±. á CÒãTs¡Te÷\T q–w” n+‘ê
|üP]Ôø±>±H˚ ˙øÏkÕÔqT, @$T?.... á |ü⁄düøÔ +£ <ë#˚kÕÔqT˝Ò. uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ .
2
s¬ +&˚fi¯fl ‘·sê«‘·:
ªªá ≈£î≥Tº|qü T \+fÒ MT≈£î #ê˝≤ düs<¡ ëj˚THê?μμ
ªªdüs<¡ ëj˚Tq+&û. ø±ì #ê˝≤ø±\+ ã{Ïº @MT #ÓjT· ´&É+ ˝Ò<Tä . ìqïH˚ yÓTT<ä\T
ô|fÒqº T, @MT ‘√#·ø.£ Hê ø£+‘· z|æø£ ˝Ò<+ä &û. MTπs MT z|æø‘£ √ Ä&É»qà m‘·T+Ô fÒ
Ç≥Te+{Ï ≈£î≥Tº|qü T\÷! q–w” |üqT\÷, mH√ï #˚dTü +<äTs¡T.μμ
230 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªs¡e÷s¡$T s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\T eTq+ ˇπø ø£fi≤XÊ\˝À ˇπø ‘·s>¡ ‹∑ ˝À e⁄Hêï+
ø£<ë, Ç+ø± MTs¡T qqTï ªªMTs¡÷ MTs¡÷μμ nq&É+ Hê´j·Ty˚THê? ª\ø°àå ø±+‘·+μ n+≥÷
ñ+&É+&ç.μμ
ªª\ø°àå ø±+‘·+ >±s¡÷μ n+fÒ Hê≈£î q#·Ã&É+ ˝Ò<Tä .μμ
ªªqqTï MTs¡T ªMTs¡÷μ nq&É+˝Ò<÷ä ?μμ n˝≤π>.
ªªMT $wüjT· +˝À y˚sT¡ . MTs¡T Ä&Éyês¡T. eTsê´<ä #ÓjT· é\dæq u≤<Û´ä ‘· Hê≈£î+~.μμ
ªªÁd”Ô |ü⁄s¡Twüß\T düe÷qT˝H˚ s√E\T ø£<ë Ç$, Hê≈£î eT≥Tº≈î£ eTsê´<ä˝+… <äT≈£î?
n~ø±ø£ Hê ù|s¡Tø=ø£ ‘√ø£ ô|{Ïº ª|ü~à˙ >±s¡÷μ nHêï, ª|ü~à˙<˚$ >±s¡÷μ nHêï
$q&ÜìøÏ #ê˝≤ ndüV≤ü ´+>± ñ+≥T+~. kÕ<Ûës¡D+>± ª|ü~à˙μ n+fÒ, Ä ù|s¡T˝À
n+<ä+ ñ+~. ˇ|ü≈£î+{≤sê?μμ
ªªù|s¡T˝À e÷Á‘·yT˚ ø±<äT.μμ
ªªMT ]˝≤ ø=+f…‘q· |ü⁄ e÷≥˝≤&É&+É Hê øÏw+ºü ˝Ò<Tä . me¬sH’ ê $+fÒ u≤>∑T+&É<Tä .
nH˚øe£ T+~ Ç˝≤ edü÷Ô b˛‘·÷ e⁄+{≤s¡T. nBø±ø£ Ä eT÷\ ≈£Ls¡TÃqï |æ\¢ eTq
e÷≥\˙ï $+{À+<äì Hê nqTe÷q+... e<äT,› yÓqøÏÿ ‹]– #·÷&Éø+£ &ç. HÓeTà~>±
e÷{≤¢&+É &ç.
ªªHê øÏ+ø± eTsê´<ä\T #ÓjT· ´&É+ e÷qq+{≤s¡T?μμ
ªªás√E á $<Û+ä >± >∑&eÉ ìe«+&ç.μμ
ªªdüsπ ˝…+&ç. á kÕj·T+Á‘·+ Çø£ÿ&çøÏ qqTï s¡eTàì MTs¡T ø£fi≤XÊ\˝À #Óù|Ô @<√
Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ø±s¡D+ ñ+<äqTø=HêïqT.μμ
ªª@MT ˝Ò<+ä &û, Hê øπ MT ‘√#·&+É ˝Ò~ø£ÿ&É... nBø±ø£ ìqï sêÁ‹ ã{°º Hê eTqdüT‡
#ê˝≤ ∫ø±≈£î>± ñ+~. ìqï kÕj·T+Á‘·+ Hê >∑~˝À ñqï |æ\¢ Hê‘√ b˛{≤¢&+ç ~.
N{Ïø° e÷{Ïø° b˛{≤¢&TÉ ‘·T+<ë |æ\.¢ ø√|ü+˝À Hê Ns¡ ˇø£{Ï ∫+ù|dæ+~.μμ
ªªì»+>±?μμ
ªªne⁄qT. ø±ì H˚qTeT≥Tº≈î£ }s¡≈î£ H˚ s¡ø+£ ø±qT˝…+&ç. ‘·q ô|f…˝º À+∫ Áø=‘·Ô
N¬s ˇø£{Ï ô|ø’ ˝Ï ≤– <ëìï H˚qT ∫+ù|XÊqT. <ëì‘√ Ç<äs› +¡ @&ÉTdü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêï+....
m+<äTø£˝≤ e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü #·÷kÕÔsT¡ ? Ç|ü&ç˝≤ qe⁄«‘·÷ #Ó|⁄ü HÔ êïqHê? ‘·sê«‘· sTT<äs› +¡
eT∞fl ùdïVæ≤‘·Tsêfi¯fl eTsTTb˛j·÷+ ˝…+&ç. Ä&Éyêfi¯fl+ n+<äs¡+ #ê˝≤ $∫Á‘·yÓTÆq
»+‘·Te⁄\eTì ˇ|ü≈£î+{≤sê?μμ
CÒãTs¡Te÷\T 231
ªªMTs¡T Ä$&É ñqï >∑~ e<ä* yπ̊s >∑~øÏ yÓfifl¯ ≈£L&É<+ä &û?... ø=+<ä] ø=+<ä]
dü«uÛ≤yê\T n˝≤π> ñ+{≤sTT˝…+&ç. Ä&Éyêfi¯fl˝ÀH˚ ø±<äT— e÷˝À ≈£L&Ü. ÁøÏ+<ä{Ï
dü+e‘·‡s¡+ H˚qTqï >∑~˝À ˇø£&TÉ +&˚yê&ÉT. yê&ÉT ≈£L&Ü.... ....μμ
ªªìqï sêÁ‹ Ä >∑~ e~˝…j·÷´\H˚ nqT≈£îHêïqT. ø±ì Ç|ü&ç+ø£ e<ä\
qø£ÿs¡˝Ò<äT... $TeTà*ï s¡eTàì Çø£ÿ&É H˚qT #Óù|Œ ø£ãTs¡T¢ #·÷&É+&ç! Hê <ä]Á<ä|ü⁄
|òTü Àwü+‘ê MT‘√ H˚ HÓ+<äT≈£î #ÓbÕŒ* #Ó|Œü +&ç!μμ
ªªn˝≤ nqø£+&ç. MTs¡T Hê‘√ m+‘· #·qTe⁄>± e⁄+fÒ Hê ø£+‘· dü+‘√wü+.....
H˚qT MT‘√ Ç+‘·es¡≈î£ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . eT÷&ÉT Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\ ã{Ïº sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl
Hê Ä˝À#·q\T dü>+∑ $TeTà*ï >∑T]+#˚. sê»eTùV≤+Á<äes¡+˝À MTs¡T #·<Tä e⁄≈£î+≥Tqï
s√E\˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô MT e÷≥\T #Ó|⁄ü qÔ ï|ü&ÉT....μμ
ªªe÷ ∫{ÏXº ÊÁkÕÔ?μμ
ªªne⁄q+&û, y˚TeTT n+<äs¡+ ª|ü⁄s¡Tc˛‘·Ô+μ nì |æ\Tdü÷Ô ñ+&˚yêfi¯fl+ ˝…+&ç.
|ü⁄s¡Tc˛‘·Ô+ @$TfÒ$T{À $TeTà*ï >∑T]+∫ #Ó|ü⁄Ôqï|ü&ÉT m|üŒ{Ï¬ø’Hê $TeTà*ï
ø£\TdüTø√yê\˙, MT‘√ e÷{≤¢&Ü\˙ Hê ≈£î+&˚ n_Û˝≤wü Ç+‘ê n+‘ê nì #Ó|Œü
q\$ø±<äT.μμ
ªªì»+>±?μμ
ªªì»+>±. MTs¡T wæø±s¡ø¢ Ï yÓfi#¢‚ √≥¢øÏ H˚qT ≈£L&Ü yÓfiS¯ Ô e⁄+&˚yê&çì. }]ø±
$TeTà*ï #·÷&É&Üìπø. MTs¡T dæìe÷øÏ ø±ì, Hê≥ø±ìøÏ ø±ì yÓfió¯ HÔ êïs¡ì ‘Ó*ùdÔ H˚qT
≈£L&Ü nø£ÿ&É ‘·j÷· s¡jT˚ yê&çì. $TeTà*ï <ä÷sêqTï+∫ #·÷dæ dü+‘√wæ+#·&Üìπø.μμ
ªªHê ø±s√E\˝À MTs¡+≥÷ ˇø£ s¡THêïs¡qï e÷fÒ ‘Ó*j·T<äTμμ
ªªMT≈£î ‘Ó*j·T&ÜìøÏ neø±X¯+ @B? Hê n<äèwüeº XÊ‘·÷Ô eTq+ Ç<äs› +¡ ˇπø
ø£fi≤XÊ\˝À ˇπø ‘·s>¡ ‹∑ ˝À ñ+&É&+É dü+uÛ$Ñ +∫+~. <ëìøÏ ‘√&ÉT MTs¡T #Óqï|ü≥Dº +
e∫Ãq ø=ìï HÓ\\πø MT ‘·+Á&ç>±s¡T H˚qT sê»eTùV≤+Á<äes¡+ qT+∫ Çø£ÿ&çøÏ edüT+Ô fÒ
MT≈£î n+<äCj Ò T· eTì Hê øπ y√ ø=ìï edüTeÔ ⁄*#êÃs¡T. Ä düeTj·T+˝À Hê Äq+<ëìøÏ
y˚Ts¡˝<Ò Tä . H˚Hês√Eq Çø£ÿ&çøÏ Ä edüTeÔ ⁄\T |ü≥Tº≈î£ sêe&É+, MT≈£î ø£ãTs¡T |ü+|ü&+É ,
MTs¡T ÁøÏ+<äøÏ ~–sêe&É+, Ä ‘·sê«‘· eTqøÏ »]–q dü+uÛ≤wüD≤ H˚qT ÁbÕD+
ñ+&É>± eTs¡∫b˛˝ÒqT.μμ
ªªHê≈£L u≤>± C≤„|øü +£ ñ+~ düTeT+&û. MTs¡T ekÕÔsì¡ Hê≈£î e÷ Hêqï eTT+<äs¡
s√EH˚ ÁyêXÊ&ÉT. Ä kÕj·T+Á‘·+ MTø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô ñHêïqT.μμ
232 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªHê ø√dü+ ø±<äT. Ä edüTeÔ ⁄\ø√dü+ nq+&ç.μμ
ªª˝Ò<Tä , MTø√dü+ ≈£L&Ü.... MT ø√düyT˚ .μμ
ªª‘·sê«‘· $TeTà*ï #·÷&É&ÜìøÏ qqTï ‘·s#¡ T· >± MTs¡T sêìe«&É+ MT <äjT· Hê
n<äèwüºeT÷qT.μμ
ªªMTs¡T qeTTà‘ês√ qeTàs√ ø±ì MTs¡T Á|ü‹X¯ìyês¡+ sêe&É+ Hê¬ø+‘· n\yê≥sTT
b˛sTT+<ä+fÒ MT¬s|ü&ÓH’ ê sêø£b˛‘˚ HêπøMT ‘√#·<Tä . Ä kÕj·T+Á‘·+ n+‘ê Hê≈£î
‘·\H=|æŒ>± ñ+≥T+~.
ªªì»+ #Ó|⁄ü HÔ êïsê?μμ
ªªì»y˚Tq+&û.... nqï≥Tº ÁøÏ+<ä{Ï yês¡+ MTs¡T HêøÏ∫Ãq |ü⁄düÔø£+ #·~y˚ùdqT
düTeT+&û. #ê˝≤ u≤>∑T+~.μμ
ªªH˚qT #Óù|ŒqT ø±<ä+&û. #ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~. yÓTTqï yÓTTqï{Ïes¡≈L£ Ä Á>∑+<∏ä
ø£s¡Ô ù|s¡T ≈£L&Ü Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄ eTq ‘·s¡>∑‹˝ÀH˚ ñHêï&ÉT
#·÷&É+&û....μμ
ªªm|ü&É÷ MT |üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃ+{≤&ÉT, n‘·HH˚ ê?μμ
ªªne⁄q+&û, n‘·H.˚ #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yê&ÉT. H˚q÷ n‘·q÷ #ê˝≤ ùdïVæ≤‘·T\+˝…+&ç.
n‘·qT #Óù|Œ&ÉT á Á>∑+<∏øä s£ Ô¡ >∑T]+N á Á>∑+<∏+ä >∑T]+N.μμ
ªª#ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yê&Ü n+&û n‘·qT?μμ
ªªne⁄q+&û, #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yê&ÉT.μμ
ªª‘·s#¡ T· >± MTs¡T n‘·ì‘√H˚ ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄+{≤s¡T ø±uÀ\T?μμ
ªª$TeTà*ï #·÷&É{≤ìøÏ sêì kÕj·T+Á‘ê\˙ï n‘·ì‘√H˚ >∑&ÉT|ü⁄‘êqT. #ê˝≤
#·eT‘êÿs¡+>± e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT˝…+&ç.μμ
ªª}]ø± ô|q’ T+&ç #·÷dæqyêfi¯fløÏ n+‘· ‘Ó*yÓq’ yê&ç˝≤ ø£qã&É&!˚ μμ
ªªne⁄qT. #ê˝≤ eT+~ n˝≤ nHêïs¡T. eTìwæøÏ n$T‘·yTÓ qÆ dæ>T∑ .Z u≤>± ms¡T>∑Tqï
yêfi¢̄ <ä>sZ∑ ø¡ ±ì ‘Ó*$‘˚≥\T ‘Ó*j·T|üsT¡ dü÷Ô Á|üe]Ô+#·&TÉ .... áyêfi¯ H˚qT edüT+Ô fÒ
y˚fi≤ø√fi≤ìøÏ ‘·qqT ≈£L&Ü MT <ä>sZ∑ ø¡ Ï rdüT≈£îe∫Ã MT‘√ |ü]#·jT· + ø£\|üeTHêï&ÉT.μμ
ªªrdüT≈£îsê˝Òø£b˛j·÷sê?μμ
ªªrdüT≈£îs¡eTà+{≤sê? ákÕ] rdüT≈£îekÕÔqT˝…+&ç.μμ
ªªnqï≥Tº MTs¡T yÓ[flb˛j˚T y˚fis¯ TT+~. MT |ü⁄düøÔ +£ ‘Ó∫Ã Ç#˚ÃkÕÔqT.μμ
CÒãTs¡Te÷\T 233
ªªe<ä›+&û. MT ø£+‘· q∫Ã+~ ø£qTø£ MT <ä>∑Zπs ñ+#·Tø√+&ç. ãVüQe÷q+>±
Ç#êÃqqT ø√+&ç. H˚qT #·~yπ̊ø MTøÏ#êÃqT ø±ì....μμ
ªªãVüQe÷q+>± sTT#˚ÃkÕÔeT+{≤sê? n+‘· &ÉãT“ô|{Ïº ø=qT≈£îÿHêïs¡T! Hê≈£î #ê˝≤
q∫Ã+~ düTeT+&û Ä |ü⁄düøÔ +£ , eT] <ëìì Hê≈£î MTs¡T ãVüQe÷q+>± sTTùdÔ MT≈£î
qH˚ï$T{Ï eTà+{≤s¡T?μμ
ªªHê≈£î MT sπ MT Çe«ø£ÿsπ <¢ +ä &û. Hê MT<ä <äjT· e⁄+∫‘˚ #ê\T.μμ
ªªn˝≤ ø±<äT. MT≈£î @ Á>∑+<∏øä s£ Ô¡ n+fÒ m≈£îÿe n_Û˝≤c˛ #Ó|Œü +&ç. H˚H=ø=ø£
|ü⁄düøÔ +£ ø=ì MTøÏkÕÔqT.μμ
ªªHê≈£î |ü⁄düÔø± ˝§<ä›+&ç.μμ
ªªeTπs$T{ÏeTà+{≤s¡T?.... b˛ì, H˚ì|ü&ÉT ≈£î≥TÔqï CÒãTs¡Te÷*eTà+{≤sê?μμ
ªªÄ >∑T&É¶ #ê˝≤ u≤>∑T+~ düTeT+&ç. @$T≥+&Ü>∑T&É?¶ μμ
ªªÁø°|&t #ç H’Ó é nH√ Áπø|t &çôwH’ é nH√ n+{≤s¡+&ç. ìqïH˚ yÓTT<ä\T ô|fÒqº T @MT
‘√#·ø.£ ˇø£y|’Ó ⁄ü |üP]Ô>± nsTT+~. eTs=ø£y|’Ó ⁄ü düK+ ≈£L&Ü ø±˝Ò<Tä . $T–*q s¬ +&ÉT
yÓ|’ ⁄ü \÷ q–w” |üì yÓTT<ä\T ô|≥ºH˝˚ <Ò Tä .... á CÒãTs¡Te÷\T |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤sê?μμ
ªªMT Çwü+º .μμ
ªªHê Çwü+º nì ø±<äT. ø±e*ùdÔ eTπs<ÓH’ ê ø=ì ÇkÕÔqT.μμ
ªªá CÒãT s¡Te÷˝Ò ø±yê\+&û.μμ
ªªn+‘· ‘·«s¡˝À nsTTb˛<äT düTeT+&û. yÓ+≥H˚ Bìì H˚qT |üP]Ô #Ój·T´˝ÒqT.
n~>±ø£ á q–w” |üq+‘ê #ê˝≤ ∫ø±¬øq’ |üì. H˚ ì~es¡øπ nHêïqT. Hê≈£îkÕe÷q´+>±
Ç≥Te+{Ï |üqT\øÏ ‘·–q+‘· z|æø˝£ <Ò Tä .μμ
ªªkÕeø±X¯+>± ø±ìe«+&ç. ‘=+<äsπ $T{Ï? MTs¡T CÒãTs¡Te÷\T ≈£î{Ïº Hê øÏkÕÔq+fÒH˚
Hê¬ø+‘√ dü+‘√wü+>± ñ+~. ìC≤ìøÏ yπ̊s ≈£î{Ïº Çe«qedüs+¡ ˝Ò<Tä .μμ
ªªn˝≤ nqø£+&ç. MTs¡T n+‘· KØ<Óq’ |ü⁄düøÔ +£ ø=qT≈£îÿì Hê øÏ#Ã˚ dæq+<äT≈£î
H˚qT ø£è‘·»‘„ · #·÷|æ+#·qø£ÿs¡˝<Ò ÷ä ?μμ
ªªn+‘· ø£è‘·»‘„ · øπ eTT+<ä+&û? MT sπ $T #ÓjT· éTHêï #˚ùd+<äT≈£î dü+dæ<Tä &Δ HÉ ø˚ ±?μμ
ªªnsTT‘˚ yÓ[flb˛‘êsê?... eT∞flkÕ] MTs¡T e#˚Ã≥|ü&ÉT MT ùdïVæ≤‘·T&çì |æ\T#·T≈£î
ekÕÔs¡Tø£<ä÷?μμ
ªªeT<ÛTä dü÷<äqsêe⁄Hê? ‘·|Œü ≈£î+&Ü rdüT≈£îekÕÔq+&û. X¯\e⁄?
ªªX¯\e⁄.μμ
234 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

3
eTs=ø£ s¬ +&˚fifl¯ ‘·sê«‘· :
ªªáyêfi¯ qqTï Á|ü‘´˚ ø£+>± s¡eTàì ≈£L&Ü ˙ ≈£î≥Tº|Hü ˚ qTe⁄« #˚d÷ü Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ
ìqTï #·÷dü÷Ô Äq+~+#·eTHê ˙ e⁄<˚X› ´¯ +, |ü~à˙?μμ
ªª˝Ò<Tä , eT<Û÷ä . n+‘· ø√|ü+ ‘Ó#T· Ãø√≈£î. á |üì e÷HÓjT· éT+fÒ e÷H˚kÕÔqT.
s¬ +&˚fifl¯ ã{Ïº @MT #ÓjT· ´&É+ ˝Ò<Tä . ìqïH˚ yÓTT<ä\T ô|fÒqº T @MT ‘√#·ø.£ .... e÷HÓjT· ´Hê?μμ
ªªn~ e÷HÓjT· ´ø£ÿsπ <¢ Tä , @yÓTHÆ ê e÷{≤¢&TÉ .μμ
ªª@$T{Ï e÷{≤¢&eÉ T+{≤e⁄? ˙ ∫qï ∫qï u≤<Û\ä ˙ï es¡Tdü>± #Ó|Œæ qTe⁄« ∫ø±≈£î
|ü&bç ˛‘·THêïe⁄ ø±ì, qTe⁄« ø=~› s√E˝˝À d”eT yÓ[b¢ ˛‘êqì #Ó|Œæ q|üŒ{Ï qT+N H˚
HÓ+‘· <äT'K|ü&TÉ ‘·THêïH√ qTe⁄« Ä˝À∫+#·&+É ˝Ò<Tä .μμ
ªªn+‘· <äT'K|ü&eÉ \dæq ø±s¡D+ @$T{Ï?μμ
ªª@MT uÀ<Û|ä sü #¡ T· ø√˝Òe⁄ ø±<ä÷ qTe⁄«?... ìqTï eT∞fl m|ü&ÉT #·÷kÕÔH√ eT<Û÷ä !
‹]– e#êÃø£ qqTï #·÷kÕÔy√ ˝Ò<√ ≈£L&Ü.μμ
ªª#·÷&Éπø+ #˚kÕÔqT.μμ
ªª@yÓ÷! n|ü&ÉT ìqTï ªeT<Û÷ä μ nì |æ*#˚+<äT≈£î ≈£L&Ü ns¡Ω‘· Hê ≈£î+≥T+<√
˝Ò < √. eT∞fl eT<Û ä T dü ÷ <ä q sêe⁄>± e÷]b˛‘êy˚ y Ó ÷ qTe⁄«— ø£ q ã&É ≈ £ î +&Ü
e÷j·TyÓTbÆ ˛‘êy˚y÷Ó ≈£L&Ü.μμ
ªª‹]– e#˚Ãùdø£ e÷≥ n˝≤ ñ+&É˙, |ü~à˙, Ä<˚XÊ\˝À Hê ø±s¡´+ m+‘·es¡≈î£
kÕ~Û+#·>\∑ T>∑T‘êHê?μ nì u…+>∑ ô|≥Tº≈î£ HêïqT. Hê≈£îqï Ädü+Ô ‘ê á d”eT Á|üj÷· D+
MT<ë, á d”eT #·<Tä e⁄\ MT<ä b˛düTHÔ êïqT. HÓ>øZ∑ b£ ˛‘˚ #êe&ÉyT˚ y˚T\T.μμ
ªªn˝≤ nqTø√≈£î, eT<Û÷ä , qTe⁄« #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yê&ç$. ˙≈£î ‘Ó*j·T<ä÷ Äe÷≥?μμ
ªª‘Ó*j·Tø£ ø±<äT. uÛj Ñ T· +. n<Ûs’Ó ´¡ +.... rsê e#êÃø£ Hê≈£î ñ<√´>∑+ <=s¡T≈£î‘·T+<√
<=s¡ø<£ √ nì sTT|üŒ{ÏqT+N u≤<Û.ä μμ
yê{Ï >∑T]+∫ Ç|üŒ{ÏqT+N Ä˝À∫+#·≈î£ eT<Û÷ä .... ˙ <ä÷s¡ã+<ÛTä e⁄ &Óe&√
d”eT˝À ø£˝ø… Øº£ |üØø£˝å À ñrÔsT¡ &í jÉ ÷· &Éì #Óù|Œe⁄ ø±<ä÷?μμ
ªªne⁄qT. ø£èwüXí ÊÁdæÔ nì e÷yê&˚.μμ
ªª#·÷&ÉT. n≥Te+{Ï yêfi¯fl dü+>∑‹ Ä˝À∫+#·Tø√.μμ
ªªndü\T ø£èwüXí ÊÁùdÔ qqTï d”eTøÏ s¡eTàì Áb˛‘·‡Væ≤+∫+~. n‘·ì dü\Vü‰ MT<äH˚
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·THêïqT. ˇø£ @&Ü~ sTT+ø± n‘·qø£ÿ&ÉT+&Ü*. Hêdü+>∑‘+· ‘ê Ä˝À|ü⁄q
#·ø£ÿu…&ÜÔqHêï&ÉT.μμ
CÒãTs¡Te÷\T 235
ªª@&Ü <äjT˚ es¡≈L£ Äj·Tq á <˚X+¯ sês¡qïe÷≥.μμ
ªªsê&ÉT.μμ
ªªsê>±H˚ m+‘· J‘·+ sTTkÕÔs√ Äj·TqøÏ?μμ
ªªHê\T>∑Te+<ä˝À, nsTT<äTe+<ä˝À.μμ
ªªn+‘· &ÉuÒ“!μμ
ªªeTπs$T≥qT≈£îHêïe⁄?.... Hê uÛ$Ñ wü´‘·+Ô ‘ê m˝≤ ñ+≥T+<√ nì uÛj Ñ T· +>± e⁄+~,
|ü~à˙.μμ
ªªuÛj
Ñ T· |ü&≈É î£ eT<Û÷ä , ˙≈£îeT≥Tº≈î£ n+‘· n<äèwü+º |ü≥<º qä ï e÷fÒ$T{Ï?.... Ç+‘·ø°
eT<Û÷ä , ˙ u≤<Û˝ä Ò Ä˝À∫+#·T≈£î+≥THêïe⁄ ø±ì, Hê e÷≥ qTe⁄« ‘·\ô|≥º&yÉ T˚ ˝Ò<Tä .μμ
ªªqH˚ï$T{Ï #ÓjT· éT+{≤e⁄ eT]? Hê J$‘·+ n+‘ê m+‘· >∑+<äs>¡ √fi¯+>± e⁄+<√
#·÷&ÉT.μμ
ªªC≤„|øü +£ ñ+<ë qTe⁄« Äs¡T HÓ\\ ÁøÏ+<ä≥ Hê øÏ∫Ãqe÷≥?.... eTs¡∫ b˛≈£L&É<Tä
düTe÷!μμ
ªªeT]∫b˛qT, |ü~àì, ø±ì...μμ
ªªìqTï yÓTT<ä≥ #·÷dæq|ü&˚ qTe«+fÒ Hê¬ø+‘√ eT+∫ n_ÛÁbÕj·T+ ø£*–+~.
˙‘√ m≈£îÿe |ü]#·jT· + dü+bÕ~+#ê\ì H˚qT |üìïq |üHêï>±\T Ç˙ï n˙ï ø±e⁄.
ªªH˚qT #˚ùd |üqT\T ˝Àø£+˝À eTsê´<ädüTúsêfi¯ófl #˚ùd |üqT˝≤ ø±yê? nì ≈£L&Ü
Ä˝À∫+#·Tø√≈£î+&Ü Á|üe]Ô+#êqT. qqTï yÓ÷dü|⁄ü #·Ã&É+ Hê´j·T+ø±<äT.μμ
ªªìqTï yÓ÷dü|⁄ü #·ÃqT.... ø±ì, á e÷Á‘·+ qTe⁄« uÀ<Û|ä sü #¡ T· ø√˝ÒeP? Ç|ü&ÉT
Hê #·<Tä e⁄˝Ò Hê≈£î eTTK´+. eTπs dü+>∑‘T· \÷ eTTK´+ ø±<äT...μμ
ªªqTe⁄« Hê≈£î #˚dqæ yê>±›q+ ≈£L&ÜHê?μμ
ªªn~ ≈£L&Ü.μμ
ªªÇ˝≤ m|ü&√ ˇø£|ü &ÉT Hê‘√ n+{≤eì H˚ HÓ|ü &É÷ uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·÷H˚ e⁄HêïqT.μμ
ªª˙MT<ä Hê≈£î Áù|eT˝Òø£ ø±<äT, |ü~à˙... eT] ˙≈£î H˚ HÓ˝≤ uÀ<Ûä |üs#¡ >· \∑ qT?μμ
ªªqTe⁄« qqTï yÓTT<ä{kÏ Õ] #·÷&É&ÜìøÏ sêe&É+ ˙≈£î C≤„|øü +£ ñ+<ë?μμ
ªªC≤„|üø£+ ˝ÒπøMT.μμ
ªª˙ ùdïVæ≤‘·T&ç‘√?μμ
ªªne⁄qT. \ø°àå ø±+‘·+‘√.μμ
ªªÄ sêÁ‘·+‘ê H˚qT ìÁ<äb˛˝Ò<Tä , ‘Ó\TdüTHê? ìqTï >∑T]+#˚ Ä˝À∫dü÷Ô e⁄HêïqT.μμ
236 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªH˚qT Ä sêÁ‹ #ê˝≤ ùd|ü{eÏ s¡≈L£ ìÁ<ä b˛˝Ò<Tä ... ø±ì, Ä s√E\ Á|üX+¯ dü
Ç|ü&Ó+<äT≈£î |ü~à˙? n|üŒ{Ïø° Ç|üŒ{Ïø° j·TT>±\T »]–b˛sTTq≥Tº nì|ædTü +Ô ~ Hê≈£î.μμ
ªª@&Ü~ ô|q’ |ü~ HÓ\\T ≈£L&Ü ø±˝Ò<Tä !... ... qTe⁄« Hê‘√ Ç+‘· ìs¡ø¢ ´å£ +>±
e÷{≤¢&qç |ü&ÉT Hê≈£î @&ÉT|ü⁄ |üs´¡ +‘·+ edüT+Ô ~.... eT<Û÷ä . Ä <˚XÊ\˝À Ä&Éyêfi¯fl‘√
ùdïVü≤+ #ÓjT· ´qì yê>±›q+ #ÓjT· éP?μμ
ªªeTTdü*yêfi¯flsTTHê? ≈£L&ÜHê!μμ
ªªeTTdü*yêfi¯flsTTHê ≈£L&Ü?μμ
ªªdüsπ , yê>±›q+ #˚ùdqT. Ç+ø± @$T{Ï yê>±›q+ #ÓjT· éT+{≤e⁄ #Ó|ü .μμ
ªªm+‘· y˚fi≤ø√fi¯+>± ñ+~ ˙ øÏ<ä+‘ê!.... eT<Ûä÷, qTe⁄« qqTï eTs¡∫b˛‘˚
HêJ$‘·+˝À dü>+∑ Äq+<ä+ #·∫Ãb˛‘·T+~. qTe⁄« ‘·|Œü ≈£î+&Ü qqTï eTs¡∫b˛‘êeì
Hê≈£î ‘Ó\TdüTqT.μμ
ªªHê C≤„|øü X£ ø¯ ÔÏ n+‘· ‘·èD°ø]£ +#·e\dæq~ ø±<äT... ìqTï eTs¡∫b˛qT |ü~à˙,
m˝≤ eTs¡∫b˛>∑\qT?μμ
ªªqqTï z<ës¡Ã&ÜìøÏ n+≥Tqï e÷≥\$. ì»+>± ˙≈£î H˚ ì+ø£ nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
˙ #·<Tä e⁄\÷, ˙ uÛ$Ñ wü´‘·÷Ô ˙≈£î m≈£îÿe eTTK´+ nsTTb˛j·÷sTT. ˇø±H=ø£ ø±\+˝À
Hê nedüú n+‘· nHê´j·T+>± ñ+&˚~ ø±<äT, yê≥ìï{Ïø+£ fÒ H˚H˚ m≈£îÿe eTTK´+>±
e⁄+&˚<ëqì.μμ
ªªÇ|ü&É÷ qTy˚« Hê≈£î m≈£îÿe eTTK´+, |ü~à˙, ø±ì á Á|ü‘´˚ ø£ düeTj·T+˝À
H˚qT Hê dü«+‘· $wüj÷· \ >∑T]+∫ u…+>∑ô|≥Tºø√&É+ ndü+<äs“¡ +¤ n+{≤yê? Ç|ü&ÉT
ø±ø£b˛‘˚ m|ü&ÉT yê{Ïì >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·&+É ?μμ
ªªø±ì Hê e÷fÒ Ä˝À∫+#·&+É ˝Ò<Tä qTe⁄«.μμ
ªªeT÷&ÉT yêsê\ ÁøÏ+<ä ˙ |ü⁄{Ïqº s√EøÏ H˚qT |ü+|æq |ü⁄düøÔ +£ n+~+<ë?μμ
ªªnqï≥Tº <ëì e÷fÒ #Ó|Œü &É+ eTs¡∫b˛j·÷qT! n+~+~, eT<Û÷ä . |ü⁄düøÔ +£ #ê˝≤
u≤>∑T+~. n|ü&˚ s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ #·~y˚qT.... áyêfi¯ qTe⁄«sê>±H˚ #ÓbÕ›+ nqT≈£î+≥÷
>∑÷&Ü eTs¡∫b˛j·÷qT, ø£$å T+#·T eT<Û÷ä .μμ
ªª#·÷ùdyê eT]! H˚qT ìqTï eTs¡∫b˛‘·THêïH√. qTe⁄« qqTï eTs¡∫b˛‘·THêïy√
‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ Ç<˚ s¡TEe⁄μμ.
ªªqTe⁄« ˙ e÷≥\ <Û√s¡D˝Ï À |ü&d˚ ]ü øÏ $+≥÷ Hê e÷≥ eTs¡∫b˛j·÷qT...
ne⁄qT, Hê<˚ ‘·|ü .μμ
ªªm|üŒ{Ïø° ìqTï |üP]Ô>± eTs¡∫b˛˝Òqì Ç|ü&ÓH’ ê ˇ|ü≈£î+{≤yê?μμ
CÒãTs¡Te÷\T 237
ªª|üP]Ô>± eTs¡∫b˛e⁄˝Ò.... Ç<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ] Hê |ü⁄{Ïqº s√EøÏ qTe⁄« ãVüQe÷q+
Çe«&É+. Ç<˚ ÄK]kÕ] ≈£L&Ü nqT≈£î+{≤qT. n+‘˚Hê?μμ
ªªz|æø|£ {ü ºÏ #·÷&ÉT. Ç|üŒ{ÏqT+N ÄX¯\÷, nqTe÷Hê\÷ m+<äT≈£î?μμ
ªªm+‘· n&ç–Hê ˙ |ü⁄{Ïqº s√E @<√ qTe⁄« Hê≈£î #Ó|Œü ˝Ò<Tä . eT<Û÷ä .μμ
ªªm+<äT≈£L?μμ
ªªHê≈£î eT≥Tº≈î£ Äs√Eq ˙ øπ <ÓH’ ê Çyê«\ì ñ+&É<÷ä ?μμ
ªªH˚qT ˙ øÏ#Ã˚ qT ø£qTø£ qTe⁄« ≈£L&Ü Hê øÏyê«˝≤?μμ
ªªn+‘˚ø±<äT ø±s¡D+.... ˙ |ü⁄{Ïqº s√E @<√ #Ó|ü .μμ
ªª#Ó|üŒqT.μμ
ªªá ∫qï ∫qï $wüj÷· \˝À #ê˝≤ Á≈£Ls¡‘«· + #·÷|ækÕÔe⁄ qTe⁄«... ... #Ó|ü .μμ
ªªndü\T dü+>∑‹, Hêπø ‘Ó*j·T<äT |ü~à˙. e÷s¡TeT÷\ì |ü˝≥¢… ÷s¡T˝À |ü⁄fÒqº T.
nø£ÿ&É yêfi¯fl≈£î ‹<∏Tä \T ‘Ó\TdüT ø±ì ‘˚B\T ‘Ó*j·Te⁄. H˚qT ≈£L&Ü n+‘· |ü≥Tº<\ä >±
‘Ó\TdüT ≈£î+<ëeTì Á|üjT· ‘·ï+ #ÓjT· ´˝Ò<Tä . ‘·|ü s√E @<ÓH’ ê #Ó|Œü eT+fÒ #Ó|Œü >∑\qT...
|ü⁄fÒeº TT #ê\<ä÷? @ s√CÀ ≈£L&Ü m+<äT≈£î C≤„|øü +£ e⁄+#·Tø√&É+?μμ
ªªb˛˙, n≥Te+{Ï ø±s¡D+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ˙πø<ÓH’ ê ãVüQe÷q+ ÇkÕÔqT. ˙πø$T
ø±yê˝À #Ó|ü .
ªªdüπs, qTe⁄« ≈£î&ÉT‘·Tqï CÒãTs¡Te÷\T ø±yê*. q–w”\˙ï #˚ùdø£ ≈£î≥º&É+
|üPs¡j Ô ÷· ø£ Hê øÏsTT´.μμ
ªªÇ~ ˙≈£î q∫Ã+<ë?μμ
ªª>∑T&É¶ #ê˝≤ u≤>∑T+~. @$T{Ï <ëì ù|s¡T?μμ
ªªÁπø|t &ç#H’Ó é nH√, Áπø|t &çôwH’ é nH√ n+{≤s¡T. ìqïH˚ eT∞fl yÓTT<ä\T ô|fÒqº T.
@MT ‘√#·ø£ s¬ +&ÉT yÓ|’ ⁄ü \T |üP]Ô>± nj·÷sTT. eT÷&ÉeyÓ|’ ⁄ü q–w” düK+ ≈£L&Ü ø±˝Ò<Tä .
Ç+ø± ÄK]yÓ|’ ⁄ü |üì yÓTT<ä\T ô|{≤º*... ì»+>± á CÒãT s¡Te÷˝Ò ø±yê\+{≤yê?μμ
ªªqTe⁄« eTs=ø£]ø√dü+ ≈£î&ÉT‘·T+fÒ ‘·|Œü .μμ
ªªme]ø° ø±<äT. yÓTT<ä*ô|{Ïqº |ü&ÉT qTe⁄« |ü⁄#·TÃ≈£î+{≤y˚y÷Ó #·÷<ë›eTqï ÄX¯‘√H˚
yÓTT<ä\T ô|fÒqº T... ... yÓ+≥H˚ Bìì |üP]Ô #˚kÕÔqì e÷{Ïe«˝ÒqT düTe÷. á q–w”
|üq+‘ê #ê˝≤ ∫ø±¬øq’ |üì. Hê≈£î kÕe÷q´+>± Ç≥Te+{Ï |üqT\øÏ ‘·–q+‘· z|æø£
≈£L&Ü ˝Ò<Tä .μμ
ªªb˛˙, H˚qT d”eTøÏ ãj·T\T<π̊s ˝À|ü⁄>± ‘·j÷· s¡e⁄‘·T+<ä+{≤yê?μμ
ªªeT÷&=+‘·T\T ‘·j÷· s¡e⁄‘·T+~. ˝Òøb£ ˛‘˚, qTe⁄« nø£ÿ&çøÏ yÓfiø¢‚ £ |ü+|ækÕÔqT....
238 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

d”eT˝À ñqï+‘·ø±\+ á CÒãTs¡Te÷\T m|ü&É÷ ˙ ø√≥T ô|’ CÒãT˝À ô|≥Tº≈£î
‹s¡T>∑T‘êqì Hê≈£î yê>±›q+ #ÓsTT´, eT<Û÷ä .μμ
ªªeT] <ëìï #êø£*yê&çøÏ y˚dqæ s√E\˝ÀH√?μμ
ªªH˚q+fÒ ˙≈£î |üse¡ Ty˚fi≤ø√fi¯+ ø£<ë!μμ
ªª˝Ò<Tä , |ü~à˙, m|ü&É÷ ô|≥Tº≈î£ +{≤qT.... ndü\T qTe⁄«|ü+|æ+#·&+É n+≥÷
e⁄+fÒ! Hê øÏkÕÔqq&ÉyT˚ #ê\T, |ü+|æ+∫Hê |ü+|æ+#·øb£ ˛sTTHê!μμ
ªª|ü+|ü øπ +#˚kÕÔqT?... yÓfi≤Ôyê nsTT‘˚?μμ
ªªyÓfi≤ÔqT. eT∞fl ˇø£kÕ] d”eTøÏ ãj·T\T<π̊seTT+<äT ekÕÔqT.μμ
ªªd”eTe÷≥ #Ó|Œü ≈£î, eT<Û÷ä .μμ
4
eTs=ø£ s¬ +&˚+&É¢ ‘·sê«‘· :
ªªz¨, ô|[fl ≈£L‘·Ts¡T>±s¡T á eT÷\ ≈£Ls¡TÃì @<√ ≈£î≥Tº≈î£ +≥THêïsê?μμ
ªªô|fi¯flsTTb˛sTT yês¡+ s√E\sTTHê ≈£L&Ü Ç+ø± ô|[fl≈£L‘·Ts¡TH˚Hê?μμ
ªªìqTï @eTì |æ\yê˝À Hê øÏ+ø± ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äT. á <˚X¯+˝À ô|fi≤fl\ì
|æ\e&É+ >=|üŒ ∫≈£îÿ ª|ü~à˙μ nì |æ\T<ë›+ n+fÒ n+<äs÷¡ ìqTï Ä ù|s¡T ô|fÒº
|æ\TkÕÔsT¡ . Hê Á|ü‘´˚ ø£ uÛ≤yê\øÏ Ä ù|s¡T |üìøÏsê<äT. bÕXÊÃ‘·´ |ü<‘Δä T· \T ne\+_+∫
ªÁù|j·Td”μ nì ø±ì ªÁ|æjT· Tsê˝≤μ nì |æ\yê\+fÒ Hê dæ>T∑ eZ ÷≥ n≥T+&É>± n≥Te+{Ï
|ü\Tø£]+|ü⁄\T $+fÒ ø=+<ä]øÏ bı≥ºã<ä\› j˚T´≥≥Tº qe⁄« sêe#·TÃqT, eT] ø=+<ä]øÏ
>∑T+&Ó ã<ä\› j˚T´≥≥Tº @&ÉT|ü⁄ sêe#·TÃqT! @eT+{≤e⁄?μμ
ªªá qe⁄«\÷ á @&ÉT|ü⁄\÷ m+<äT≈£î ‘Ó∫Ãô|≥Tºø√e&É+? e÷HÓjT· ´+&ç.μμ
ªªqqTï ªMTs¡÷μ nì ø±ì y˚sπ $<Û+ä >± |æ\eq+{≤e⁄?μμ
ªª@eTì |æ\eeT+{≤s√ #Ó|Œü +&ç.μμ
ªªqTeP«, nì |ü\Tø£]ùdÔ ‘·ù|Œ$T{Ï?μμ
ªªHê≈£î ‘Ó*j·T<äT.μμ
ªª$T–*q yêfi¯óflqï|ü&ÉT ªMTs¡÷, MTs¡÷μ nì n+fÒ nHêïe⁄ ø±ì eTq+ Ç<äs› y¡ T˚
e⁄qï|ü&ÓH’ ê eTs=ø£˝≤ |æ\Te≈£L&É<÷ä ?μμ
ªªˇø£|ü&ÉT ˇø£˝≤ |æ*∫ eTs=ø£|ü&ÉT eTs=ø£˝≤ |æ\e&É+ Hê≈£î #˚‘·ø±<äT
ø=+|ürdæ bıs¡bÕ≥Tq eTì<ä›s¡y˚T ñqï|ü&ÉT ªMTs¡÷μ nì |æ*∫ $T–*q
yêfi¯óflqï|ü&ÉT eTs=ø£˝≤ |æ\TkÕÔHy˚ ÷Ó !μμ
CÒãTs¡Te÷\T 239
ªªn˝≤ nsTTHê |üsy¡ ê˝Ò<Tä .... ì»+>± #·÷&ÉT. |æ*ùdÔ ªø£ècÕíμ nì |æ\Tee#·TÃqT.
˝Òøb£ ˛‘˚ ªXÊÁd”μÔ nì |æ\Tee#·TÃqT. düT\uÛ+Ñ >± ñ#·Ã]+|ü<–ä q$ s¬ +&ÉT ∫qï ù|s¡T¢
Hê ≈£îHêï >∑÷&Ü yê{Ïì qTe⁄« ñ|üj÷Ó –+#·≈î£ +&Ü ñ+&É&+É eT+∫|üìø±<äT.μμ
ªªMTs¡T |ü≥Tº≈î£ qï ñ‘·sÔ +¡ me]<ä>sZ∑ ¡ qT+∫?... ˝Òøb£ ˛‘˚ H˚qT n&ÉT>∑≈L£ &É<ë?μμ
ªª˙≈£î #·÷|æ+#ê\H˚ rdüT≈£îe#êÃqT. Hê≈£î eT<ÛTä dü÷<äqsêeì ˇø£ <ä÷s¡ ã+<ÛTä e⁄
&ÉTHêï&ÉT. Ç|ü&ÉT d”eT˝À e⁄Hêï&ÉT. bÕ|ü+, á eT<Û´ä H˚ n‘·ì |üØø£å b˛sTT+~. ø=ìï
yêsê\ ÁøÏ+<ä≥ n‘·ìøÏ eTq ô|[flì >∑T]+∫ ÁyêXÊqT.μμ
ªª<ëìøÏ »yê_~.... ø£fi≤XÊ\˝À e⁄+&É>± ìqTï ms¡T>∑T<äTqì ÁyêkÕÔ&$˚ T{Ï?μμ
ªª@B, Ç˝≤ Çe«+&û.... Äj·Tq ù|s¡T?μμ
ªªeT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄.μμ
ªªeT<ÛTä dü÷<äqsêyê?.... ne⁄qe⁄qT, |ü≥|º Øü ø£øå Ï #·<Tä e⁄‘·Tqï|ü&ÉT Hê ‘·s>¡ ‹∑
˝ÀH˚ e⁄+&˚yê&ÉT.μμ
ªªbÕ|ü+, #ê˝≤ ø£cÕº˝˝À e⁄Hêï&ç|ü &ÉT, Ç+ø± d”eT˝À ñ+&ç #·~y˚+<äT≈£î qqTï
düV‰ü j·T+ #˚dæ ô|≥ºeT+{≤&ÉT. H˚ H˚MT #ÓjT· ´˝ÒqT.μμ
ªªÄ s√E\˝À #ê˝≤ ‘Ó*yÓq’ yê&Éì ù|s¡T dü+bÕ~+#ê &Üj·Tq.μμ
ªª‘Ó*yÓq’ yê&˚. nsTT‘˚H$˚ T?... nø£ÿ&çøÏ yÓfifl‚ ø£ #·<Tä e⁄\T ≈£L&Ü ø=+‘· düqï–˝Òj
¢ T· H˚
Hê nqTe÷q+. sêÁ‹+bı>∑fi¯ófl #·~$‘˚ ø±ì @MT sê<äT. H˚ ˙ ñ<√´>∑+˝À
sTT|ü&ÉTHêïq÷ n+fÒ, m+‘· ø£w|ºü &ü ‘ç ˚ Hê≈£î \_Û+∫+~. n~ Á>∑V≤æ +#·sT¡ #ê˝≤
eT+~.μμ
ªªÄj·Tq <Ûqä e´j·T+, #·<Tä e⁄\÷, n˙ï eè<Ûë nqïe÷fÒ?μμ
ªªeè<Ûëj˚T.μμ
ªªbÕ|ü+.μμ
ªªπs|ü⁄ sêÁ‹øÏ Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT dü+Jesêe⁄ eTì<ä]› ˙ uÛÀ»HêìøÏ |æ*#ê&ÉT. Ç+ø±
me¬se]H√ ≈£L&Ü |æ\TdüTHÔ êïqì #Óù|Œ&ÉT. n‘·ì uÛ≤s¡´ ˙‘√ e∫Ã #Ó|Œæ +<ë?μμ
ªª#Ó|æŒ+~.μμ
ªªÄ$&É ˙ ø¬ ˝≤ q∫Ã+~?μμ
ªªHê≈£î q#·Ã˝Ò<Tä düTeT+&û.μμ
ªª@MT?μμ
ªªÄ$&É c˛≈£î\T #·÷ùdÔ Hê≈£î ndüV≤ü ´+. @$T{À ‹|ü≈£î+≥÷ q&ÉTdüT+Ô ~. $ø±s¡+>±
240 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e÷{≤¢&ÉT‘·T+~. ˝Àø£+ n+‘ê ‘·qπøùd #·÷k˛Ô+<äqï≥÷º, ˝Àø£+ n+‘ê ‘·qπødæ
#·÷&Ü\qï≥÷º Á|üe]ÔdTü +Ô ~. Hê≈£î q#·Ã <ë eTìwæ.μμ
ªª˙ øÏ+ø± me s¬ e]<ä>sZ∑ ¡ m˝≤ ñ+&Ü˝À ‘Ó*j·T<äT ø±ì, ‘Ó*ùdø£ Ä$&Éì #·÷dæ
#ê˝≤ Äq+~kÕÔe⁄. #ê˝≤ eT+∫ <ë$&É. ø=ìï s√E\T b˛j·÷ø£ qTy˚« ø£ìô|{≤Ôe⁄.
}]ø± dæ>∑TZ|ü&çb˛sTT n+<ä]yÓqø± >√&ÉøÏ C≤s¡¢ã&ç qT+#·T+fÒ @$T˝≤uÛÑ+?
n+<ä]‘√q÷ ø£*dæ yÓT\dæ ‹]– me]‘√ jÓT˝≤ e÷{≤¢&Ü˝À n˝≤ e÷{≤¢&TÉ ‘·÷
ñ+&Ü*. qT$«+ø± H˚sT¡ Ãø√yê© |ü<‘Δä T· \˙ï.μμ
ªªHê øπ MT nø£ÿs¡˝Ò <ë |ü<‘Δä T· \T.μμ
ªªnø£ÿs¡˝<Ò +ä fÒ m˝≤>∑? Ä$&É‘√ ùdïVü≤+ #˚dæ á $wüj÷· \ìï{Ï˝Àq÷ ‘·]|ò”
»e⁄‘êy˚y÷Ó qì ÄX¯|&ü TÉ ‘·THêïqT H˚qT.μμ
ªªH˚ H˚MT Ä$&É<>ä sZ∑ ¡ H˚sT¡ Ãø√ <ä\#·Tø√˝Ò<Tä .μμ
ªªH˚sT¡ Ãø√ø£b˛‘˚ M\T˝Ò<Tä . }]ø± #·<Tä e⁄≈£îqï <ëqyÓ’ j·TTqï+‘· e÷Á‘êq #ê\<äT.
á ∫qï ∫qï #·eT‘êÿs¡ #˚wüº\˝ÀH˚ eTìwæ sêDÏ+#·&É+, sêDÏ+#·ø£ b˛e&É+
ãj·T\T|ü&TÉ ‘·T+~. ‘·+{≤\T |ü&ç ÁX¯<>Δä ± H˚sT¡ Ã≈£î+fÒH˚ ø±ì, á #˚w\ºü T |ü≥Tºã&Ée⁄.
sêqT sêqT yê{Ï ñ|üj÷Ó >∑+ qTy˚« Á>∑V≤æ kÕÔe⁄.μμ
ªªñqï <ëìì ñqï≥Tº>± q#·Ãø£b˛j·÷ø£.....μμ
ªªqTe⁄« q#·Ã˝Ò<ìä ø±<äT.μμ
ªªeT] MTs¡+≥Tqï e÷≥ \ìï{Ïø° ns¡+ú @$T{Ï? Hêø£+f… Ä$&É MT≈£î m≈£îÿe
q∫Ã+<äqï e÷≥ ø±<ä÷?μμ
ªªn<˚eTqïe÷≥! Ä$&É <ä>∑Zs¡ qTe⁄« ‘·s¡|ò”»j·÷ø£ Ä$&É ‘·\‘·ìï qTy˚«
ô|ø’ =kÕÔe⁄.... sπ |ü⁄ uÛÀ»HêìøÏ yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT eT+∫ s¡+>∑T |ü≥TºNs¬ ø£≥Tºø√. #ê˝≤
c˛≈£î>± ‘·j÷· s¡yê* qTe⁄«.μμ
ªª@ s¡+>∑T\T eT+∫y√, @ N¬s\T eT+∫y√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. Hê ô|f…º rdæ MTπs
dæús¡|üs¡#·+&ç.μμ
ªª˙≈£î N¬s ≈£L&Ü qH˚ï ø£≥eº T+{≤e⁄ ø±uÀ\T!μμ
ªªô|+øÏ‘q· +!.... ne⁄qT eT], n+<ä+>± N¬s ø£≥Tºø√e&É+ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äì
ìX¯ÃsTT+#·T≈£î n~ >∑÷&Ü MTπs ø£{≤Ôq+fÒ, <ëìø° H˚qT ˇ|üø√e\dæq<˚>±?μμ
ªªqTe⁄« ≈£î≥TÔqï<˚$T{Ï?μμ
ªªø£qã&É&+É ˝Ò<÷ä ? CÒãTs¡Te÷\T.μμ
ªªHêπø ø±<ä÷?μμ
CÒãTs¡Te÷\T 241
ªªø±<ä+fÒH√.μμ
ªªø±≈£î+&Ü m˝≤ ñ+≥T+~? @$T{≤ >∑T&É?¶ ‘·e÷cÕ>± e⁄+~.μμ
ªªÁø°|t &ç#H’Ó é nH√ Áπø|t &çôwH’ é nH√ n+{≤s¡÷? n~.μμ
ªª@MT, Ä ù|s¡T Áø°|t &çôwH’ é ø±>∑÷&É<ë Áπø|t &ç#H’Ó é ø±>∑÷&É<ë?μμ
ªª@yÓ÷, Ä <˚XÊ\˙ï ‹]– e∫Ãq yês¡T MTπø ‘Ó*j·÷*.μμ
ªªHê≈£L ‘Ó*j·T<äT˝Ò!... ˙ ø° ≈£î≥Tº|üqT\Hêï q–w” |üqT\Hêï #ê˝≤ düs¡<ë
j˚THê?μμ
ªªdüs<¡ ëj˚T. á eT<Û´ä #ê˝≤ s√E\ ã{Ïº @MT #ÓjT· ´&É+ ˝Ò<Tä ø±ì....μμ
ªªne⁄qT eT], á eT<Û´ä ì ˙≈£î y˚fiøË ÿ£ &ÉT+~?μμ
ªªNÛ, }s¡Tø√+&ç.... ìqïH˚ yÓTT<ä\Tô|fÒqº T. @MT ‘√#·ø.£ μμ
ªªá q–w” |üq+‘ê Ç+‘· |ü{ºÏ |ü{ºÏ #˚ùd+<äT≈£î ˙≈£î z|æø£ ≈£L&Ü e⁄+~?μμ
ªªìC≤ìøÏ z|æø£ ˝Ò<Tä . #ê˝≤ ∫ø±¬øq’ |üì~. ø=+<äsT¡ ˇø£|ìü ‘·\ô|fÒÔ n~
eTT–+#˚ es¡≈L£ ìÁ<äb˛s¡T. H˚ Hê s¡ø+£ ø±<äT. »]–q+‘· es¡≈î£ »s¡>ì∑ e«eTì
ã<äΔøÏdü÷Ô ñ+{≤qT. ˇø£ |üì yÓTT<ä\Tô|fÒºø£ |üP]Ô #Ój·T´≈£î+&Ü @fi¯fl ‘·s¡ã&ç
}s¡T≈£î+{≤qT.μμ
ªªn˝≤ ñ+fÒ M\T ˝Ò<Tä eT]. @~, #·÷&ÉìsTT´ m+‘·es¡≈L£ nsTT+<√.μμ
ªªeT÷&ÉT yÓ|’ ⁄ü \T |üP]Ô>± nj·÷sTT. Hê\Ze yÓ|’ ⁄ü q–w” s¡e÷s¡$T dü>+∑ |üP]Ô
nsTT+~.μμ
ªªm|ü&ÉT yÓTT<ä\Tô|fÒº $~?μμ
ªªìqïH˚..... n+fÒ, Ä eT<Û´ä ì ø±düÔ |üì#˚dæ n˝≤ ô|f…˝º À |ü&d˚ æ }s¡T≈£îHêïqT.
ìqïH˚ eT∞fl ô|ø’ Ï rùdqT.μμ
ªªn˝≤ #Ó|ü ! n+<äTøπ >∑T&É¶ e÷dæb˛sTTq≥Tº>± ñ+~.μμ
ªªn~ e÷j·T&É+ ø±<äT. >∑T&É¶ s¡+>π n+‘·.μμ
ªªm|üŒ{ÏøÏ |üP]Ô #˚kÕÔ$~?μμ
ªªm|üŒ{Ïø¬ ‘’ ˚ MT ø¬ +<äT≈£î? MTπø ≈£î{Ïôº |≥T‘·THêïqì MT ø£+‘· <Ûs’Ó ´¡ + @$T{Ï?μμ
ªªHê≈£î ø±ø£b˛‘˚ eT¬se] ø£+{≤e⁄?μμ
ªªHê ø√düyT˚ ø±≈£L&É<÷ä ?μμ
ªª˙≈£î Ç˝≤+{Ï CÒãTs¡Te÷˝…+<äT≈£L?....Ä e÷≥\˙ï e÷qT. H˚ q&É>>∑ ±H˚ Hê
ø√düyT˚ nì yÓ+≥H˚ n+fÒ m+‘· n+<ä+>± ñ+&ÉTH√ Ä˝À∫+#·T.μμ
ªªMTπøq+&û. MT≈£î ø±ø£b˛‘˚ eT¬se]øÏ? Ç+‘·ùd|üP y˚fi≤ø√fi¯+>± e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïqT.
242 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n+‘· ‘Ó*yÓq’ yês¡T, Ä e÷Á‘·+ uÀ<Û|ä sü #¡ T· ø√ ˝Òøb£ ˛‘˚ m˝≤>∑?.... nsTT‘˚ Bìì
MT≈£î H˚qT ãVüQe÷q+>± ÇùdÔ Hê≈£î MT sπ $T ãVüQe÷q+ ÇkÕÔsT¡ ?μμ
ªª˙≈£î H˚qT yÓTT>∑T&ç qe&ÉyT˚ ãVüQe÷q+. yπ̊s ãVüQe÷Hê ˝…+<äT≈£î?.... sπ |ü⁄
kÕj·T+Á‘êìøÏ qTe⁄« Ä q–w” |üq+‘ê |üP]Ô #˚ôdj·÷´*. dü+Jesêe⁄ Ç+{ÏøÏ eTq+
uÛÀ»HêìøÏ yÓ[¢q|ü&ÉT Ä s¡Te÷\T Hê CÒãT˝À ñ+&Ü*.... CÒãTs¡Te÷\TøÏ ˇø£
eT÷\q Hê ù|s¡T >∑÷&Ü q–w”˝À y˚ùdÔ u≤>∑T+≥T+<˚y÷Ó . ‘·–q+‘· y˚fi¯ ˝Ò<+ä {≤yê?
b˛˙, Ä |üì ‘·sê«‘· #ÓjT· é#·TÃqT˝Ò.μμ
ªªπs|ü⁄ sêÁ‹ MT‘√ Hê≈£î sêyê\ì ˝Ò<+ä &û.μμ
ªªeT∞fl yÓTT<ä\T ô|≥º≈î£ . sπ |ü⁄ qTe⁄« sêø£ ‘·|Œü <äT. Ä CÒãTs¡Te÷\T >∑T]+∫
ã<äøΔ +Ï #·≈î£ düTe÷. ‘·|Œü ≈£î+&Ü ‘·j÷· s¡T>± ñ+&Ü*. sπ |ü⁄ sêÁ‹ yêfi¯fl+<ä] eT<Ûë´
<ëìì ô|ø’ Ï rdæ #·÷|æ+∫ á q–w” |üq+‘ê Á|ü‘´˚ ø£+>± Hê ø√dü+ qTe⁄« ø£w|ºü &ü ç
#˚ùdeì yêfi¯fl+<ä] ‘√{° #ÓbıŒ<äT› eTØ?.... @eT+{≤e⁄?μμ
CÒãTs¡Te÷\T 243
ls¡+>∑+ lìyêdüsêe⁄
(1910 ` 1983)
ø£\˝À <ä]Ù+∫q eTs√ Á|ü|ü+#êìï Ç\˝À

kÕøå ± ‘· ÿ ]+|ü C Ò j · ÷ \H˚ Bø£ å ‘ √ ø£ $ ‘ê ‘· | ü d ü T ‡
ìs¡«Væ≤k˛Ôqï ãTTwæ. ø±\Œìø£ »>∑‘T· øÔ Ï dü+ã+~Û+∫q
uÛ≤eø£$‘·«+ qT+&ç Á|ü»\ <äèwæºì e´<Ûës¡Ô Je⁄\
j·T<∏ës¡ú <äèXÊ´\yÓ| ’ ⁄ü eT[fl+#·{≤ìøÏ ø£\+ |ü{≤ºsT¡ .
nbÕs¡ e÷q‘·«+ ll s¡#·q˝À¢ n+‘·sê«Væ≤ì.
ø£qTdüqï\˝À yÓT\>∑T‘·÷ |æ*∫q+‘·H˚ X¯ã| › sü +¡ |üs¡
M]øÏ }&ç>+∑ #˚jT· {≤ìøÏ ø£<+ä ‘=≈£îÿ‘·÷ edüT+Ô ~.
s¡#·q\T : eTVü‰|Á kü Õúq+ (ø±e´+) yês¡+ yês¡+,
(yê´kÕ\T ` ø£<\ä∏ ÷) eT÷&ÉT j·÷uÛ\’… T (π>j·÷\T)
1 G 1 R 1 (Hê{Ïø\£ T)
244 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#·s(ø£¡e<∏ëìø£TsêÁ) ‹
(qs¡ø+£ , uÛ÷Ñ $T, dü«s¡+Z nH˚ eT÷&ÉT ø±˝≤\˝À Ä˝≤|üq)
sêÁ‹ |ü<äø=+&ÉT >∑+≥\sTT+~. Ç+ø=ø£ >∑+≥. Ç+ø=ø£ÿ ns¡yÓ’ ì$TcÕ\T.
dü]>±Z |üHïÓ +&ÉT ø±>±H˚ #·∫Ãb˛<ä\TÃ≈£îHêïqT. n˙ï Ä˝À∫+#·T≈£îHêïqT. Ç|ü&Ü?
Äs¡T HÓ\\ qT+N Hê øÏ<˚ Ä˝À#·q. Äs¡T HÓ\\ qT+N dæ<eΔä TÚ‘·THêïqT. Ç|üŒ{Ï<ë
á ìX¯Ãj·T+? Äs¡T HÓ\\ øÏ+<äfÒ ‘Ó–+#êqT. n|üŒ{ÏqT+N Hê øÏ<˚ Ä˝À#·q.
ìX¯Ãj·÷ìï e÷s¡TÃ≈£î+<ëeTì ø±<äT. Äs¡T HÓ\\T n¨sêÁ‘ê\T C≤Á>∑‘T· ‡wüß|ü⁄\Ô ˝À
m&É‘>Ó ì∑ jÓ÷#·Hê ‘·s+¡ >±\˝À Hê ìX¯Ãj·÷ìï kÕïq+ #˚sTT+#êqT. Äs¡T HÓ\\
neuÛÑè<Ûä kÕïq+˝À |ü$Árø£è‘·yÓTÆq, Hê n+<äyÓTÆq, Hê Ä&ÉT≈£îH˚, Hê ‹s¡T>∑T˝Òì,
uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ dü+ø£˝≤Œìï á sêÁ‹ Ä#·sD¡ ˝À ô|&ÉT‘·THêïqT.
á sêÁ‹ Hê Ä‘·àVü≤‘ê´ eT¨‘·‡e+. Ç~ ÄVü‰«q|üÁ‹ø£ ø±<äT. á Á|ü<sä Ù¡ qøÏ
Áù|ø£≈å î£ \T nqedüs+¡ . Ç~ Hê kı+‘· eéVü‰s¡+. Ç‘·sT¡ \T ˝ÀìøÏ sê≈£L&É<Tä .
eTs¡DÏ+#ê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT. dü]>±Z á sêÁ‹ |üHÓï+&ÉT >∑+≥\øÏ
#·∫Ãb˛yê\ì dü+ø£*Œ+#·T≈£îHêïqT. ªªá sêÁ‹ |üHïÓ +&ÉT ø±>±H˚. á sêÁ‘˚ m+#˚‘?·
|üHÓï+&ÉTπø m+<äTe\¢? ndü\T #·∫Ãb˛e&É+ m+<äT≈£î? #·∫Ãb˛‘·÷qï z e´ø°Ô!
qTyÓ«e«s¡T?μμ
H˚ HÓes¡T? nqedüs¡+. ◊‘˚ á sê‘· ≈£L&Ü nqedüs¡y˚T! b˛˙, H˚ HÓes√
#Ó|üŒHê? me]øÏ #Ó|üŒqT? m+<äTø° sê‘·? n<˚, á s¡#·q m+<äTø√, me]ø√
‘˚\TÃ≈£î+<ëeTH˚ #·∫Ãb˛‘·THêïqT. Äs¡T HÓ\\T>± #·∫Ãb˛‘·THêïqT. Á|ür~q+
Ä<Ûë´‹àø£+>± #·∫Ãb˛j·÷qT. á sêÁ‹ uÛÖ‹ø£+>±, ‘·«s¡˝À H˚qT #ÓjT· úÀj˚T ÄKs¡T
n_Ûqj·T+. Hê yêø±´ìøÏ |ò⁄ü ˝ŸkÕº|.t Hê ø±yê´ìøÏ |ü]düe÷|æ.Ô
#·se
¡ TsêÁ‹ 245
J$‘êìï ns¡+ú #˚dTü ø√e&ÜìøÏ J$+#·&yÉ T˚ nedüs+¡ nH˚ düTHêj·÷dü|⁄ü dü÷Á‘·+
ìsêø£]+∫ eTs¡D+ Ç+<äT≈£î Hê e÷s¡+Z >± jÓT+#·T≈£îHêïqT. Ç~ me]ø° uÀ<Û|ä &ü <É Tä .
me]ø° uÀ<Û|ä sü #¡ ˝· qÒ ì ≈£L&Ü H˚ HÓsT¡ >∑T<äTqT. nsTTHê, Hê áπø«wüHé øÏ<˚ kı\÷´wüH.é
n<˚ bıs¡bÕ≥T. H˚H=ø£ s¡#s· TT‘·q˙, sê‘·˝À Á|üø±•+#·˝øÒ £ #·∫Ãb˛‘·THêïq˙
nqTø√e<äT.› á #˚‘T· \‘√ Hê mì$T~e+<ä\ ù|J\ qe\ì <ä>+Δ∑ #˚XÊqT. Hê≈£î
sê‘· #˚‘ø· ±<äì mes¡÷ nqs¡T. H˚ qdü˝Ò nqTø√˝Ò<Tä . ø°]<Ô ëVü≤+ rs¡ø£ b˛e&É+ Hê
Ä‘·àVü≤‘·´øÏ ø±s¡D+ ø±<äT. Áù|eT˝À |üsê»j·T+ ø±s¡D+ ø±<äT. <ÛHä êuÛ≤e+ n+‘·øH£ êï
ø±s¡D+ ø±<äT.
m+#˚‘q· +fÒ! e÷ HêqïøÏ uÀ˝…&+É ‘· ÄdæÔ ñ+~. ô|<ä› ñ<√´>∑+ #˚dTü HÔ êï&ÉT.
s¬ +&ÉT #˚‘T· ˝≤ Ä]®dTü HÔ êï&ÉT. (\+#ê\+{≤yê? nqTø√) H˚qT Áù|$T+∫q Ád”Ô qqTï
n+^ø£]+∫+~. e÷ $yêVü≤+ $wüj·T+˝À e÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T e÷≈£î dü+|üPs¡í
kÕ«‘·+Á‘·´+ Ç#êÃs¡T. qqTï Áù|$TdüTÔqï ne÷àsTTøÏ n+<äeT÷, #·<äTeP, &Éã÷“,
‘Ó*M ñHêïsTT. J$+#ê\qT≈£î+fÒ sπ ù| ÄyÓTì ô|[fl #˚dTü ø√>∑\qT. Hê ej·TdüT‡ 24
@fi¯ó.¢ Hê ã<äTø£+‘ê eTT+<˚ e⁄+<äì Hê ø¬ es¡÷ #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . Hêπø ø°]Ô ø±e*ùdÔ
Hê qe\ Á|üø£{Ï+∫ ñ+<äTqT. H˚qT s¡#·sTT‘·H˚ ø±<äT. ∫Á‘·ø±s¡TDÏí. Hê ∫Á‘ê\T
Á|ü<ä]Ù+∫ ñ+<äTqT. (yê{Ïì ≈£L&Ü HêX¯q+ #˚XÊqT. ø±ì n+‘·ø£Hêï eT+∫$
∫Á‹+#·>\∑ qT) H˚qT ∫Á‘·ø±s¡TDÏí e÷Á‘·yT˚ ø±<äT. Hê≈£î dü+^‘·+ ≈£L&Ü e#·TÃqT.
ejÓ÷*Hé yêsTTkÕÔqT. ÁøÏø¬ {Ÿ, f…ìïdt, |ò⁄ü {Ÿu≤˝Ÿ Ä&É‘êqT. Hê≈£î e÷qee÷Á‘·T&ÉT
ø√s¡Tø√<ä>eZ∑ ˙ï ñHêïsTT. qqTï ‘Ó*dæqyês¡+‘ê HêπøMT ˝À|ü+ ˝Ò<+ä {≤s¡T.
H˚qT yÓT&çø˝£ Ÿ ø±˝ÒJ˝À #·<Tä e⁄≈£î+≥THêïqT.
á $esê\˙ï nqedüs+¡ . düs<¡ ë>± #·<Tä e⁄ø√&ÜìøÏ ø£<ä∏ sêj·T&É+ ˝Ò<Tä H˚qT.
|üHïÓ +&ÉT >∑+≥\ø√dü+ ø±#·T≈£Lÿ#·THêïqT. á ˝À|ü⁄q @+ #ÓjT· ´&Üìø° ‘√#·ø£ Ç~
sêdüTHÔ êïqT. Äs¡THÓ\\ Hê Ä˝À#·q\ kÕsê+X¯+ sêdüTHÔ êïqT. Ç~ me]#˚‹˝À |ü&Ü¶
Çã“+~ ˝Ò<Tä . ãVüQXÊ |ü<øä =+&ÉT >∑+≥\ j·÷uÛ’… ‘=$Tà~ ì$TcÕ\øÏ á sêdæq<ä+‘ê
á yÓ\T>∑T‘·Tqï ø=y=«‹ÔøÏ n|üŒ–kÕÔHy˚ ÷Ó . á s√CÒ e÷ Hêqï |ü+|æ+∫q s¬ +&ÉTe+<ä\
s¡÷bÕj·T\T á ø=y=«‹Ôøπ Ç∫Ãy˚dqæ yêDÏí ø±q÷ H˚qT!
$<äT´B›bÕ\Tqï á >∑~˝À ˇø£ ø=y=«‹Ôì e÷Á‘·+ yÓ*–+∫ ≈£L#·THêïq+fÒ, Hê
fÒ_\T eTT+<äT ø±–‘ê\÷, ø£\+ ô|≥Tºø=ì ≈£L#·THêïq+fÒ, ˇø£ #˚sT¡ e÷\T, ˇø£
dæ>∑¬s≥Tºô|f…º ô|≥Tºø=ì ≈£L#·THêïq+fÒ, #˚‹ >∑&çj·÷sêìï yÓ\¢øÏ˝≤ |ü&ÉTø√u…{Ïº
≈£L#·THêïq+fÒ, d”kÕ ˇø£{Ï m<äTs¡T>∑T+&Ü e⁄+∫....
246 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Áu≤+B? ‘·|ü . $wü+? ‘·|ü . s¬ {’ Ÿ. n<˚! ø√¢s√bòÕs¡+! #·÷XÊyê eT]? H˚HM˚ T
Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü #Ój·T´qT. q÷‹˝À|ü&ç ñøÏÿ] _øÏÿ]>± ñ]b˛düT≈£îì Hê\Tø£
y˚˝≤&ÉT‘·÷, $wü+ ‘ê– ø£&TÉ |ü⁄ <äV≤æ +#·T≈£îì b˛sTT, s¬ \’ Tã+&ç øÏ+<ä eTTø£ÿ˝…b’ ˛sTT....
á #êe⁄˝ÒM Hê≈£î eTqdüÿ]+#·e⁄. ìÁ<äb˛‘·÷ ø£\\Tø£+≥÷ n|ükÕàs¡+˝À Vü‰sTT>±,
n+<ä+>± ø£]–b˛sTT düT]–b˛‘êqT. #êe⁄ ã<äT≈£î\ dü]Vü≤<äT›qT ‘·T&ç∫y˚kÕÔqT.
Vü≤sƒê‘·TÔ>± nHêj·÷dü+>± #·∫Ãb˛e&ÜìøÏ ≈£L&Ü Mfi¯óflHêïsTT. m\ÁøÏºø˘ cÕ≈£î‘√,
m‘·TqÔ T+&ç <äT$TøÏ ø£D‘·MT<ä ]yê\«sY ø=≥Tºø=ì. |üHïÓ +&ÉT WqT‡\ >±E>±¢dTü ˝À
|ü~WqT‡\ ˙fi¯óflb˛dæ s¬ +&ÉT ∫{Ïø¬ \ (n+‘· nqedüs+¡ ) ôdH’ &’Ó é ø£s–¡ +∫ ∫{Ïø¬ qy˚*
MT<ä uÒ&¢ TÉ ‘√ >∑+≥Tô|{Ïº Ä y˚\T Á<äe+˝À e⁄+∫‘˚ #ê\TqT. Hê ôV≤’ bı&Ó]àø˘ dæ]+õì
yê&çHê #ê\TqT. ø±ì Çy˚$T Hê≈£î ‘·è|æÔ ø£*–+#·e⁄. Hê dü+>∑‘˚ y˚sT¡ . Hê dü+^‘·+
y˚sT¡ . Vü‰sTT>±, n+<ä+>± dü«bÕï\‘√.... nB Hê s¡ø+£ .
∫Á‘·+ ø±<ä÷? Ç~es¡≈£î Äs¡THÓ\\ ÁøÏ‘·+, m|ü&√, Äs¡THÓ\\ ÁøÏ+<ä≥,
Áø°dTü |Ô Pü s¡«+ Äs¡THÓ\\ yÓqø£, uÛ÷Ñ $T |ü⁄{Ïqº Äs¡THÓ\\≈£î eTT+<äT, n|ü&ÉT Ä s√E˝À¢
J$‘·eT+fÒ ÄbÕ´j·T+>±, }|æ] ‹j·T´&ÉyT˚ eTVü≤<ë“¤>´∑ +>±, düT+<äs¡ <äèXÊ´\T #·÷dü÷,Ô
düT+<äs¡ Á>∑+<∏ë\T #·<Tä e⁄‘·÷, sêdü÷,Ô >±q+ #˚d÷ü ,Ô u§eTà\T ∫Á‹dü÷,Ô H˚qT Áù|$T+∫q
qqTï Áù|$T+∫q Áù|eTqT Áù|$Tdü÷Ô C≤„Hêìï eT~Ûdü÷Ô, yÓsTT´ #˚‘·T\‘√ yÓsTT´
Ç+Á~j·÷\‘√ J$‘·e÷<ÛäTs¡´ eT+‘ê ‘·ì$rsê |”*Ãq, $düT>∑T ˝Ò≈£î+&Ü
nqTuÛ$Ñ +∫q.... ˝Ò<ë |”*Ãq≥T¢, nqTuÛ$Ñ +∫q≥T¢ ÁuÛ$Ñ T+∫q H˚qT, H˚&TÉ , áHê&ÉT,
H˚{øÏ ,Ï á Hê{Ïø,Ï nìï ÄX¯\÷ n&ÉT>∑+{Ï, ◊Væ≤ø£ j·÷Á‘·˝À, Äø£s¸¡ Db˛sTT, ˇø±H=ø£
Á≈£Ls¡yÓTÆq Áø√<Ûëy˚X¯+ |ü⁄≥Tºø=∫Ã m+‘· y˚>∑+ á $ø±s¡ q≥HêìøÏ |ü]düe÷|æÔ
#ÓãT<ëe÷, m+‘·oÁ|òTü + á ìø£èwüº <äèXÊ´ìï #Ó]|æy<˚ ë›e÷ nì ‘·V≤ü ‘·V≤ü , Äy˚<Hä ê,
Ä+<√fi¯Hê bı+<ä&+É neTàjÓ÷´ Hêπø ÄX¯Ãs¡´+! z¨ ÄX¯Ãs¡´+, Hê˝À Hêπø ÄX¯Ãs¡´+
ø£*–k˛Ô+~.
ø±ì H˚ H˚+ #ÓjT· ´>∑\qT? Ç+πø+ #ÓjT· ´qT? @+ #ÓjT· éT+{≤yé. @+ #˚<ë›+
nqT≈£îHêï m<äTs¡T>∑T+&Ü, @+ ˝≤uÛÑ+? nH˚ Á|üX¯ï n≥ø±sTTdüTÔ+~. mìï $<Ûë\
jÓ÷∫+∫Hê eTè‘·Té⁄ neX¯´ø£yTÓ ,Æ øö>∑*+#·T≈£îH˚ ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˝≤>±, Ä<äs+¡ >± z<ëπsÃ
ã+<ÛTä e⁄˝≤>∑, ÄVü‰«ìdü÷Ô $ø£è‘·øy£ ê≥yÓTÆ kÕ«>∑‘· ‘√s¡D≤\T <Û]ä +∫q ~e´ uÛeÑ q+˝≤>∑
ø£qã&ÉT‘·÷, J$‘·+ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ ,Æ <äTdü‡Vü≤yÓT,Æ <äTwüyº TÓ ,Æ $Vü≤«\uÛ≤e+ k˛øÏ+∫, X¯Á‘·TyÓ,’
düsŒ¡ yÓT,Æ XÊs¡÷\› yÓTÆ XÊ|üyTÓ Æ sêe<äH› ˚ sêø£då ˝æ ≤>∑, b˛b˛ nH˚ bı>∑˝≤>∑ ø£qã&ÉT‘·÷
e⁄+fÒ, $qã&ÉT‘·÷e⁄+fÒ ÄVü‰! Hê ìX¯Ãj·T+, Wsê! Hê ìs¡j í T· + Ç+ø√˝≤>∑ m˝≤
e⁄+≥T+~?
#·se
¡ TsêÁ‹ 247
#·ìb˛yê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT. ∫Á‘·+ ø±<ä÷? @&Ü~ øÏ+<ä≥ Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT,
&ÉãT“ ˝Òø£ #·<Tä e⁄e÷ì, |üì˝À Á|üy•˚ +∫, dü+kÕs¡+˝À Á|üyX˚ ô¯ |≥ºã&ç, ã<äT≈£îe\¢
˝≤Øƒ#êØ® #ÓjT· ´ã&ç ø£sT¡ e⁄e\¢ ì\Te⁄<√|æ&û #ÓjT· ´ã&çq Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT @&Ü~ øÏ+<ä
ø£qã&ç qH=ïø£ eT¨|üø±s¡+, ∫{Ïø¬ &ÉT bı{≤dæjT· + ô|Áò s√ ôdH’ &’Ó ,é ∫Á‘·+! ôdŒ*¢+>¥
‘·|ü ‘√ sêdæq e÷≥, dü>+∑ eT÷dæq dü>+∑ ø£fifl¯ ‘√ ÁbÕ]úd÷ü Ô e⁄qï Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT,
ø±–‘êìï Hê #˚‹˝À ô|{Ïº (ø√]q edüTeÔ ⁄qT H√{Ï‘√ #Ó|Œü ˝Òø)£ ˇπø ˇø£ÿ eT¨|üø±s¡+
#ÓjT· éTì, ÄK] ø√]ø£ #Ó*+¢ #·eTì ÁbÕ<Û̊jT· |ü&‘ç ,˚ düùd$Tsê nì H˚qT |ü≥Tº|{ü ,ºÏ
Çe«qT >±ø£ Çe«qì ;Ûwæà+#·Tø=ì ÁbÕD|ü⁄ bÕ$Á‘·´+ >∑T]+∫, J$‘· kÂuÛ≤>∑´+
>∑T]+∫, ø£$‘·«|ü⁄ >∑eTø±\‘√ ñ|üHê´dü+ Ç∫Ãq H˚qT, n‘·ì ø£<+ä∏ ‘ê $ì, mH√ï
e÷sêZ+‘·sê\T #·÷|æ+∫, mH√ï <äècÕº+‘ê\T uÀ~Û+∫, ã<äøe£ \dæq nedüs+¡ s¡TEe⁄
#˚dqæ H˚qT, |üsê»j·T yÓTs¡>ì∑ J$‘·|⁄ü |ü‘êø±ìï n‘·ì eTqdüT‡˝À Á|ü‹wæ+º ∫q H˚qT
(Hê≈£î C≤„|øü +£ , ÁuÒì+>¥ ø£$ Soul nH˚ ^‘·+ qT+∫ Oh, our manhood's Prime
Vigour!.... Oh' the wild Joys of Living! Ç‘ê´~ bÕ<ë\T, u…s ’ H¡ é sêdæq "To sit on
rocks" yÓTT<ä˝q ’… $. n<ä+‘ê Çø£ÿ&É ñ≥+øÏ+#·&+É nqedüs+¡ ` Hê yê<ëìøÏ yê{Ïì
dü+Ô uÛ≤\T>± #˚dqæ H˚qT) H˚qT (á yêø±´ìï Ç+‘·{‘Ï √ |üP]Ô #Ój÷· ´\+fÒ) n‘·DíÏ
ã‹øÏ+#êqT. n‘·ì øÏ|⁄ü &ÉT eT∞fl ø=&ÉT≈£î! n‘·ì øÏ|⁄ü &Ó+‘√ eTsê´<ä! m+‘√ Vü‰sTT>±
Ç|ü&É‘&· TÉ J$düTHÔ êï&ÉT.
Çø£ H˚qT m|ü&ÉT Á|üy•˚ +∫+<√ Hê eTqdüT‡˝À á ø°≥ø£+! (Äs¡THÓ\\ øÏ+<ä≥
ø±uÀ\T) m˝≤ Á|üy•˚ +∫+<√ sT÷ ÁøÏ$T Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ø±uÀ\T mìï |ü<àä eP´Vü‰\T,
mìï kÕ©&ÉT >∑÷fi¯ófl, mìï n+<Ûøä ±s¡ >∑TVü‰+‘·sê\T #=s¡ã&Ü¶H√, mìï Ç+Á<äC≤˝≤\T
#˚XÊH√, mìïe÷s¡T¢ |ü⁄q' |ü⁄q' |ü⁄q' |üØø£\å T #˚dTü ≈£îHêïH√ Hê Vü≤è<äjT· , Vü≤è<äjT· ,
Vü≤è<äj÷· +‘· sê+‘· sê+‘· sêfi≤\˝À! mìï Á|üXï¯ \T, mìï dü+C≤sTTw”\T, mìï sêJ\T,
∫sê≈£î\T, ø√bÕ\T, ‘êbÕ\T, dü+<˚V‰ü \T! z¨,Ä dü+~>±Δ\ dü+<Ûë´ düeTj·T+˝À
qqTï H˚H˚ mH√ï e÷s¡T¢ ∫Á‘·e<Ûä #˚düT≈£îHêïqT. m+‘· j·TeT j·÷‘·q |ü&Ü¶qì!
n&ÉT>∑&TÉ >∑THê mes√ yÓqø£qT+&ç ‘·sT¡ eTT≈£î edüTqÔ ï≥T¢+&˚~. @<√ ø=+&É∫\Te qqTï
#·T≥Tºø=qï≥T¢+&˚~. ø±s¡Tø£$Tàq bı>∑\T ‘·TbÕqT ô|{Ïqº ≥T¢ ñøÏÿ] _øÏÿ] ø£*>π ~. Çø£
Hê yÓT<ä&TÉ ˝À ¨s¡T #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . dü+^‘· $s¡T<äyΔ TÓ qÆ $$<Ûä X¯ã› düyT˚ àfi¯q\‘√,
yê{Ï˝ÀH˚ $$<Ûä $∫Á‘·\j·T\‘√, ne´ø£Ô ;Û‘êeVü≤+>± $ì|æ+#˚ <Û«ä qT\T, ø£<\ä∏ ˝À
#Ó|ü≈£îH˚, eTqdüT‡˝À ePVæ≤+#·T≈£îH˚, e÷qe⁄&ç uÛÑj·T+ Hê{Ï qT+&û H˚{Ïes¡≈£L
<Û]ä +#˚ s¡øs£ ø¡ ±\ s¡÷bÕ\÷, $ø±s¡|⁄ü ø√s¡\÷, ø=eTà\ ø=eTà\ ø=eTTà\÷, nH˚ø£
eÁkÕÔ\÷, ˇ+{Ïì+&Ü eTTfi¯Sfl, HêkÕs¡+Á<Ûë\qT+&ç n>∑Tï\T ø£øπ ÿ »+‘·Te⁄\T qqTï
248 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTT≥º&+ç #˚$. ns¡+ú ˝Òì ô|X’ Ê∫ø£ eT+Á‘ê\T Hê ìÁ<äøÏ uÛ+Ñ >∑+ ø£*–+#˚$. q\¢ì es¡¸
y˚T|ò÷ü \‘√ Hê e÷qdæø£ y√éTeT+‘ê #ê+~˙ ø£ù|Œ$.
mø£ÿ&ç <ë n+<Ûøä ±s¡+! ô|$¢ò Twt ∫Á‘·ø±s¡T\ es¡˝í |Ò qü +˝À, uÀ~˝Òs,Y sêHé uÀ
ø£e⁄\ dü+øå√uÛÑ ø£$‘·«+˝À, &ûø«Ï ˙‡ q\¢eT+<äT bı>∑\˝À, &ûHdé «æ |òºt e÷+dü<«˚ wü+˝À,
cÂôdHêΩsY ‘·‘«· õC≤„d˝ü À, _<∏√yÓHé ø£fifl¯ yÓqø£, &√düyº dé ÿ” Á>∑+<∏ä |ü⁄≥\˝À, m&ÜZsY b˛
Ä‘·à˝À, <ä+&Éø,£ ÄÁ|òøæ ± ns¡D≤´\˝À, ôd;’ ]j·÷ m&Üs¡T\˝À, ñ‘·sÔ ¡ <Ûèä esêÁ‘·T\
eT+#·T ø£|Œæ q yÓT<Æ ëHê\˝À mø£ÿ&ÉqT+&ç e∫Ãq n+<Ûøä ±s¡+ n~?
Hê Nø£{˝Ï À –\ –\ ø=≥Tº≈î£ +≥÷, dü÷<äT\ e+{Ï u≤D≤\ e+{Ï uÛ≤yê\‘√,
‘·|‘Ôü \’Ó Á|üyêVü‰\ ìs¡+‘·s¡ kÕïq+˝À, |ü–*q n–ï|üs«¡ ‘ê\ Á|ü#+· &Üsê“¤≥eTT˝À,
Á|üø√|æ+∫q |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\ ìs¡+≈£îX¯ |ü]bÕ\q˝À, >∑>q∑ #·T+ãø£eTT˝…q’ eTVü‰‘·s+¡ >±\T
|òTü ÷]í˝¢Ò Á|üfij¯ T· düeTTÁ<ë\‘√ Hê yÓT<ä&+É ‘ê n\¢ø˝£ À¢\eTj˚T´~.
#·∫Ãb˛‘·Tqï z e´ø°!Ô #ê*+#·T, Çø£ ˙ düs<¡ ë sê‘·! #·kÕÔqì me]ì »&ç|kæ ÕÔe⁄?
#ê˝≤ #·÷XÊ+, Ç˝≤+{Ï$. á ø±s¡´+ #˚ùdyê¬ses¡÷ Çìï ‘·sq®¡ uÛsÑ q®¡ \T #ÓjT· ´s¡T.
ˇø£ÿ ø£Då +˝À eTT–+#·T≈£î+{≤s¡T. q÷‹˝À e⁄]ø°, düeTTÁ<ä+˝À |ü&,û $wü+ ‘ê^, ñ]
b˛düT≈£î˙, m‘·TqÔ T+&ç <äT$Tø°, m\ÁøÏøº ˘ cÕø˘‘√ mø˘ôdÁ{≤! C≤_‘ê \qedüs+¡ . ˇø£
\ø£å e÷sêZ\THêïsTT. @<ÓH’ ê d”«ø£]kÕÔsT¡ , ˙˝≤ >∑qT≈£îHêïyê?
˝Ò<Tä , #ê˝≤ Ä˝À∫kÕÔsT¡ . Hê ˝≤π> #ê˝≤ $‘·]ÿkÕÔsT¡ . Hê ˝≤π>. Hê≈£î ‘Ó\TdüTqT.
eTs¡D+Ï #·&+É n+fÒ, ì+&ÉTÁbÕD+ Vü≤]+∫b˛e&ÉeT+fÒ MT<ä MT<ä ˝Ò<Tä . eTs¡D•ø£å
$~Û+#·ã&çqyê&ÉT ≈£L&Ü Çwü+º >± ñ]ø=j·T´ mø£ÿ&ÉT. m+‘√eT+~ ñ] rj·Tã&˚eTT+<äT
‘·eTTà rdüT≈£îyÓfi¯ó‘·Tqï yêfi¯fl‘√ ø±{≤¢&ç, yêfi¯flì s¡øÏÿ, ø£s¡∫, $\$\˝≤&ÉT‘ês¡T.
Bs¡sÈ √>∑T\T ≈£L&Ü düT\Te⁄>± #·∫Ãb˛s¡T. düMT|æ+#˚ eTè‘·Té⁄qT Á|ü‹ s¡øøÔ£ D£ +‘√q÷
m<äTs=ÿ+{≤&ÉT. yÓ<’ Tä ´\T ≈£î<äsÃ¡ ˝Òø£ ô|<ä$ $]∫q ndüV≤ü ýÓTqÆ »ãT“\T yÓ÷düT≈£î+≥÷
m˝≤¬>’Hê ã‹øÏ e⁄+&É&É+ ø√s¡‘ê&ÉT ÁbÕDÏ. eTT]øÏ ø±\Te˝Àì ≈£îø£ÿ ≈£î[fl ≈£î[fl
#·∫Ãb˛‘·T+~ ø±ì, m+‘· ‹+&ç ˝Òøb£ ˛sTTHê, m+‘· yêq˝À ‘·&dç ,æ m+‘· #·*˝À
ø=+ø£]yê] b˛sTTHê yÓ+≥H˚ #·∫Ãb˛<äT. mH√ï »qHê\˙, eTs¡D≤\˙, H˚qT <ä>sZ∑ e¡ ⁄+&ç
#·÷XÊqT. #·÷XÊyêeT]! H˚qT #·∫Ãb˛‘·THêïq+fÒ ìsê˝À∫‘·+>±, |æ]øÏ‘·q+>±
ô|&Édsü +¡ #˚dTü HÔ êïqì m+‘· e÷Á‘·eT÷ nqTø√e<äT.› ˇø=ÿø£ÿ dü+>∑‘˚ C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷∫,
ˇø=ÿø£ÿ e÷s¡yZ T˚ z|æø>£ ± nqTdü]+∫ á neT÷\´ ìsêX¯ q+<äT≈£îHêïqT
>∑{>ºÏ ± >±*y˚dæ ø=y=«‹Ô Ä]b˛sTT+~. Nø£{À¢H˚ Ä˝À∫dü÷Ô n˝≤ e⁄+&çb˛j·÷qT
ø=+‘·ùd|ü⁄. eT∞fl B|ü+ yÓ*–+∫ sêdüTHÔ êïqT. Ç+ø± |üHïÓ +&ÉT ø±˝Ò<Tä .
nsTT‘˚ @eT+≥THêïyé, H˚d+Ôü ! H˚qT #·∫Ãb˛e&É+ @MT düeT+»dü+>± ˝Ò<+ä {≤e⁄.
#·se
¡ TsêÁ‹ 249
H˚qT düJe+>± ñ+&É&+É düe÷» øπ eå ÷ìøÏ nedüs+¡ n+{≤e⁄. Hê ã<äT≈£î Hê~ø±<äT.
n~ dü+|òTü +˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. n~ b˛‘˚ dü+|òTü j·T+Á‘·+ q&Ée<äT. düe÷»+˝À Hê
kÕúHêìï $dü]®+∫ |ü˝≤j·TqeTe⁄‘·THêï q+{≤e⁄ ø±<ä÷? ñ+&ÉT, Ä düú\+
ìs¡j í T· eTsTT+<ë? Ä $\Te\T ìπs•› +|üã&Ü¶j÷· ? Hê dü˝ú ≤ìï H˚qT yÓ<Tä ≈£îÿ+≥÷
e⁄+fÒ mìï s¡ø±\ ìs√<Ûë\T m<äTs=ÿ+≥THêïjÓ÷ ms¡T>∑T<äTyê? Hê #·T≥÷º mìï
eTTfi¯fl ø£+#Ó \THêïjÓ÷ #·÷XÊyê? qqTï yÓ*y˚d,æ dü+<˚V≤æ +∫, H˚ q+fÒ uÛj Ñ T· |ü&,ç
ndüV≤æ ´+#·T≈£îì qqTï Vü≤‘·e÷s¡Ã&ÜìøÏ #·÷ùd á Çq|ü |ü<‹Δä MT<ä Hêπø+ >ös¡e+
ñ+≥T+~? ≈£î[flb˛‘·Tqï dü+|òüT+ eTsê´<ä\qT H˚ qqTdü]+#·>∑\Hê? á ø£|ü≥
Hê≥ø£+˝À Hê øÏw+ºü ˝Òì bÕÁ‘· eVæ≤+∫ m˝≤ ˇ|æŒ+#·>\∑ qT?
H˚d+Ôü ! H˚{Ï Á|ü|+ü #êìøÏ ‘Ó*dæ+~ ˇø£ÿfÒ $\Te. <Ûqä +! Hê dü+^‘ê˙ï, ø£$‘ê«˙ï,
∫Á‘·˝KÒ Hê˙ï mes¡÷ Vü≤]¸+#·sT¡ . &Üø£sº T¡ HÓ,’ eè‹Ô˝À ~–q|ü&ÉT ≈£L&Ü Hê sTT\÷¢,
Hê y˚weü T÷, Hê yÓ÷{≤s¡T ø±s¡÷ #·÷kÕÔsT¡ ø±ì &ÉãT“ rdüTø√≈£î+&Ü yÓ<’ ´ä + #˚kÕÔq+fÒ
yÓÁ]yê&çø+Ï <ä ø£fkºÒ ÕÔsT¡ . me]øÏ yês¡T, ‘·eT ‘Ó*$‘˚≥\qT, õ‘·T\Ô q÷, kÕeTsêú´\q÷
&ÉãT“øÏ+<ä e÷s¡TÃø√&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·&+É |ü]bÕ{Ï. <ÛHä ês¡q® Á|ü<ëÛ qyÓT,Æ |üs<¡ e’Ó yÓT,Æ
e÷qe⁄\≈£î eTVü≤<ëX¯jT· yÓTbÆ ˛sTT+~. Á|ü|+ü #· düeTdü´ n+fÒ Ä]úø£ düeTdü´. eTqTwüß´\
$\Te\T ø=\e&ÜìøÏ düŒwüº+>± ø£ì|æ+#˚ ø=\‘· <Ûäq+ ø±ø£ eTπseTT+~ Á|üdüTÔ‘·
|ü]dæ‘ú T· \˝À? <Ûqä + e\¢H˚ Ä~Ûø´£ + ø±ã{Ïº <ÛHä √bÕs¡q® øπ Á|ü‹e´ø°Ô ô|qT>∑T˝≤&É‘ê&ÉT.
<Ûqä eT÷\ $T<ä+ »>∑‘.Y M&ÉT >∑T&ç>¶ e∑ « #ÓjT· ´&ÉT. eTq kÕyÓT‘·\T eTq <äèø£Œ<∏ëìøÏ
kÕø£´å +. #Ó&bç ˛e&ÜìøÏ, u≤>∑T|ü&&É Üìø° uÛ<Ò +ä <Ûqä y˚T ìs¡sí TTdüT+Ô ~. @ø±Á>∑‘‘· √ ‘·|dü Tü ‡
#˚ùd jÓ÷>∑T\˝≤>∑ ø=+<äs¡T ≈£îuÒs¡Tì y˚~ø£eTT+<äT düVü≤ÁdüHêeT »|ü+ #˚dü÷ÔH˚
ñ+{≤s¡T. e&û\¶ T, ˝…øÿ£ \T! e&û\¶ ≈£î e&û\¶ T! J$‘·eT+‘ê &ÉãT“ b˛>∑T #˚ùd j·T»„+.
ô|≥Tºã&ÉT˝…+<äT≈£î, yêDÏ»´+ m+<äT≈£î? eDÏ»˙‹ n+{≤s¡T. bÕ\˝À nfÒº ˙fi¯ófl
#˚s¡Ãe<äT›. _j·T´+˝À m≈£îÿe sêfi¯ófl ø£\|üe<äT›. H˚‹˝À m≈£îÿe ø=e⁄« ø£\|üe<äT›.
ndü© ø£©Ô #Ój·T´&Ü ˝…+<äT≈£î? ˝≤uÛÑ+ø√dü+, yê´bÕs¡+ kÕ>∑&ÜìøÏ, ã+>±s¡+,
ø±øÏã+>±s¡+, ‹H˚ ‹+&ç, ø£fºÒ ã≥º, ø£≥&º Ü\T, ø±yê´\÷, #·<Tä eP, kÂ+<äs´¡ + n˙ï
neTàø±ìøÏ dæ<äΔ+. nìï{Ïø° düs¡düyÓTÆq <Ûäs¡\T, Hê´j·TyÓTÆq yê´bÕs¡+ #Ój·÷´\≥.
Á|üø≥£ q\T! u§eTà\‘√, ø£s|¡ Áü ‘ê\‘√, >√&É\MT<ä, $<äT´#·Ãø¤ ‘ÔÏ √, $e÷Hê\ qT+∫
Á|üø≥£ q\T <˚X¯ <˚XÊ\˝À Á|ü#ês¡+. <˚XÊ\≈£î <˚XÊ˝Ò ãC≤s¡T,¢ es¡øÔ |£ ⁄ü Hê´j·T+. yê´bÕs¡|⁄ü
dü÷Á‘ê\T. düsT¡ ≈£î qeTàø£+. e÷ cÕ|ü⁄\T #·÷&É+&ç. ˇø£ÿe÷s¡T #·÷ùdÔ eT¬sø£ÿ&çø°
yÓfifl¯ s¡T. y˚X´¯ n\+ø£]+#·Tø=ì ÄVü‰«ì+∫qfÒ.¢ ˇø£&TÉ #Ó&‘ç H˚ ˚ >±ì eTs=ø£&TÉ u≤>∑T
250 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü&É&É≥! ‘·≈£îÿe ø=ì m≈£îÿe≈£î ne÷à\≥! ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT ãC≤s¡T Hê&ç |üØøÏå+∫
kÕe÷q¢qT Nø£{À¢ <ë#Ój÷· ´\≥! nìï{Ïø° KØ<äT ø£≥&º +É |ü]bÕ{Ï nsTTb˛sTT+~.
ªª@eT+&û ;s¡ø±j·T ˝…+‘·øÏ ø=Hêïs¡T?... ... nuÒ“! <ä>± |ü&bç ˛j·÷s¡+&çμμ ˇø£&TÉ
≈£îfi¯ófl e+ø±j·T \y˚TàkÕÔ&TÉ . ˇø£&TÉ #Ó‘Ô· |ü<ë´\y˚TàkÕÔ&TÉ . e+<äs÷¡ bÕj·T\ø° <ä$Tà&û
˝≤uÛ+Ñ Vü‰MT Ç#˚Ã yê´bÕs¡+ #·÷|æùdÔ <Ûqä T+»j·TTDÏsí TTb˛‘ê q+{≤ &=ø£&TÉ . ô|≥Tºã&ç<ëØ
$<ÛëHêìøÏ n+‘·´ø±\+ ÄdüqïeTsTT+<äì MfiËfles¡÷ ø£qTø√ÿ˝Ò≈î£ +&Ü e⁄Hêïπs+? Ç+ø±
Ä bÕ‘· eédüHú ˚ |ü≥Tº≈î£ ì }>∑T˝≤&ÉT‘êπs+? ñ‘·Œ‹Ô ÁbÕ<∏$ä Tø£ <äX˝¯ À ñqï|ü&ÉT
e´øÏÔ kÕeTsêΔ´ìøÏ ÁbÕeTTK´+ ñ+&˚~. Ç|ü&√! Ç~ p<ä+>± e÷s¡˝<Ò ÷ä ! n+‘ê
˝≤≥Ø! n+‘ê >±s¡&!û me&Ó|ü &ÉT >¬ \TkÕÔ&√ ‘Ó*j·T<äT. me&Ó+<äT≈£î z&çb˛‘ê&√
‘Ó*j·T<äT. H˚{Ï eédüú ø=ø£ ˙‹ ˝Ò<Tä . ˇø£ ìj·TeT+ ˝Ò<Tä .
n+<äTe\¢ á p<ä+˝À H˚qT bÕ˝§Zq˝ÒqT. |ü&qç ÁX¯eT≈£î s¡÷bÕsTT nD≤ ô|d’ \ü ‘√
˝…ø£ÿ ø£&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT, |üì m>∑>={Ïº <Ûäq+ düT\Te⁄>± Ä]®+#ê\ì ñã˝≤≥+
ø£\T>∑T‘·T+~. |üì˝À ÁX¯<Δä b˛‘·T+~. n&ÉT>∑T, á ñ<√´>∑dTü \Ô +<ä]˙ ªªMTs¡T #˚dTü qÔ ï
|üì˝À MT ø¬ +‘· ÄdüøÔÏ e⁄+μμ<äì? ªª@$T{À Ä J‘·|⁄ü sêfi¯fl ø√dü+ ø±ø£b˛‘˚ me&çø±ÿyê©
yÓ<eäÛ ñ<√´>∑+?μμ n+{≤s¡T.
@<√ ˇø£ ñ<√´>∑+˝À ‘·\<ä÷]Ã, @<√ ˇø£ eè‹Ô˝À uÀs¡Tø¶ {£ ,ºÏ n&ÉT>∑TqT+N
Äs¡+_Û+∫ n_Ûeè~Δø√dü+ |ü&>ç ±|ü⁄\T |ü&TÉ ‘·÷ J$‘êìï yÓfifl¯ e÷s¡Ã&ÉyT˚ Hê e÷qe⁄&ç
|üse¡ ÷e~Û? J$‘êìï Á|üuÀ<ëq+ #˚ùd Ç‘·sX¡ ≈¯ î£ \Ô T, J$‘êìï Äq+<äeTj·T+ #˚ùd
Ç‘·sêqTuÛ÷Ñ ‘·T\T eTπsM ˝Òyê? ˇø£]H=ø£sT¡ <˚«wæd÷ü ,Ô ‘·eTTà ‘êy˚T ndüV≤æ ´+#·T≈£î+≥÷
Ç+‘˚Hê ã‘·Tø£+fÒ? ‘êH˚ #ÓjT· ´>∑\ |üì ‘·q eTqdü‡+‘ê ô|{Ïº #ÓjT· ´&É+? #˚dqæ +<äT
e\¢ ‘êqT Äq+<ä+ bı+<ä&+É , <ëì |ò*ü ‘·+ n+<ä]˙ nqTuÛ$Ñ +#· ìe«&É+ Á|üdTü ‘Ô ·
|ü]dæ‘ú T· ˝˝À kÕ<Û´ä eTe⁄‘·T+<ë? Ç~ Hê~ nqTø√e&É+, <ëìï <ë#·Tø√e&É+, <ëìø√dü+
ás¡¸´|ü&&É +É , m+‘· yÓÁ] eTeTø±s¡+? ñqï‘· J$‘·+˝À á $cÕ\T ˝Òe⁄. ˇø£ ø£$
^‘ê\T sêùd,Ô ˇø£ yÓC’ ≤„ì≈£î&ÉT XÊÁdüÔ |ü]XÀ<Ûqä #˚ùd,Ô ˇø£ ø£fi≤ø±s¡T&ÉT •\Œ+ düèwæùº d,Ô
Ä |ò\ü + n+‘ê dü+|òTü + nqTuÛ$Ñ düT+Ô ~. dü+|òTü + n+‘ê <ëìï |ü+#·T≈£î+≥T+~.
n+<äT≈£î nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ñ+&É≈L£ &É<Tä . ñ+fÒ düe÷»+˝À Ç+ø± ≈£îfi¯ófl ì*∫ ñ+<äqï
e÷≥. n+<äTøπ eTq<˚X+¯ ˝À yÓC’ ≤„ì≈£î\ø£+f… _#·Ã>±fi‚fl m≈£îÿe eT+~.
dü+|òTü +˝À Ç+ø± #ê˝≤ ø£\àwü+ ì*∫e⁄+~. ø±ãfÒº dü+|òTü ø±sê´\˙ï u≤<Û\ä
eT<Ûë´, ø£˙ïfi¯fl eT<Ûë´ »s¡T>∑T‘·THêïsTT. nsTT‘˚ Á|ü|+ü #êìøÏ ø±e\dæq n\Œ ø±sê´\˙ï
mes¡T #˚kÕÔsT¡ ? n+<äs÷¡ n+<ä\yÓTøÏÿ‘˚ yÓ÷ùdyêfiËfles¡÷? ùde´ ùdeø£ <Ûsä à¡ +. Ç<=ø£
#·se
¡ TsêÁ‹ 251
nuÛ´Ñ +‘·sy¡ T˚ |üPs¡«+. n+<äTøπ Ä kÕyÓT‘·. Ç|ü⁄&ÉT eTqTwüß´\ ÁX¯eT e÷qe⁄ì ãT~Δã\+
e\¢ #ê˝≤eT≥Tº≈£î ‘·–Zb˛‘·T+~. H˚qT düTK+>± e⁄+&É&ÜìøÏ Hê HÍKs¡TqT
ø£wüºô|&É‘êqq&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT. $<äT´#·Ã¤øÏÔ ìqTï düTKô|&ÉT‘·T+~. Ä$] ìqTï
düTKô|&ÉT‘·T+~.$C≤„q+ ìqTï düTKô|&ÉT‘·T+~. ˙ düTU≤\qT ˙ k˛<äsT¡ \+<ä]ø° |ü+∫
ô|≥Tº. n+<äT˝ÀH˚ nq\Œ kÂK´+ e⁄+~.
WqT. á Á|ü|+ü #·+ $T<Û´ä n˙, J$‘·+ <äT'KuÛ÷Ñ sTTwüeº T˙ nH˚ yêfi¯flqT H˚qT
\ø£´å ô|≥ºqT. á $cÕ<ë\ìï+{Ïø° ˙ nC≤„q+ ø±s¡D+. M≥ìï+{Ïì ‘=\–+#·&ÜìøÏ
M\T+~. eTqTwüß´\≈£î düTœ+#·&ÜìøÏ »qà‘·' Vü≤≈£îÿ+~. <Ûìä ø£es¡+Z sT÷ düTU≤ìï
<ë#·T≈£î+~. n˝≤ <ë#·Tø√&ÜìøÏ M\T>± H˚{Ï|ü<äΔ‹ düs¡«eT÷ ì]à+#·ã&ç+~. á
eédüúqT düeT]ú+#·&ÜìøÏ ≈£L&Ü eTq |ü+&ç‘·T\T ø=+<äs¡T ãj·T\T<˚s¡T‘·THêïs¡T.
<Ûqä e+‘·T\πø eT]+‘· <Ûqä +! yÓqTø£ã&çq yê&ÉT yÓqø£H.˚ <ä]Á<äT&ÉT>± |ü⁄≥º&yÉ T˚ ‘·|ü .
n~ yê&ç ø£sà¡ +. n~ yê&ç bÕ|ü+.
ˇø£ >±qdüu>ÑÛ ±ì, ˇø£ Hê≥ø£+ >±ì »s¡T>∑T‘·÷ e⁄+fÒ Çe‘·\ H˚qT ì\ã&çq
Vü‰\TMT<ä sö&û\T sêfi¯ó¢ $düs&¡ +É #·÷kÕÔqT.n+‘ê yêfi¯flì <äT+&É>T∑ \ì <ä÷wæ+#˚yêfi‚fl.
ø±ì, H˚qT e÷Á‘·+ yêfi¯fl |üø+å£ eVæ≤+∫ yêfi¯flqT ns¡+ú #˚dTü ≈£î+{≤qT. á <Ûìä ≈£î\+‘ê
˝À|ü\ ≈£Ls¡TÃì ø£fi≤kÕÁe÷»´+ |ü]bÕ*düTHÔ êïeT˙, yÓ\T|ü\qT+∫ »]π> n\¢] ‘·eT
s¡kÕkÕ«<äq≈£î uÛ+Ñ >∑+ ø£*–düTqÔ ï<ä˙ uÛ≤$kÕÔsT¡ . n+‘˚>±ì, •˝≤ŒìøÏ yêj·TTe⁄e˝…,
»\+e˝… kÕs¡«»˙qyÓTqÆ nqTuÛeÑ jÓ÷>∑´‘· ñqï<äì n+^ø£]+#·sT¡ . Mfi¯fl b˛©düT\T
sö&û\qT ‘·s¡eT&ÜìøÏ dæ<äΔ+>± e⁄+{≤s¡T. yÓ\T|ü\yê] Vü≤≈£îÿH˚ ˝À|ü*yês¡T
n|üV≤ü ]düTHÔ êïs¡ì mes¡T Á>∑V≤æ +#·>\∑ s¡T? ‘êeTT nqTuÛ$Ñ dü÷HÔ ˚ Ç‘·sT¡ \qT ≈£L&Ü
nqTuÛ$Ñ +#·ìj·T´>∑\ $•wü‘º · ñqï‘· J$‘êìøÏ ˝ø£Då eTì m+‘·eT+~ n+^ø£]+#·
>∑\s¡T? Ç+<äTø± ø£e⁄\T Á>∑+<∏ë\T sêùd~? >±j·T≈£î\T >=+‘·T∫+#·T ø=H˚~? •\TŒ\T
∫Á‘ê\T düèwæ+º #˚~? yÓC’ ≤„ì≈£î\T q÷‘·q dü‘ê´\T ø£ìô|fÒ~º ?
ø±ì á eTVü‰ •\TŒ\ J$‘ê\T ≈£L&Ü <ÛHä êìπø n+øÏ‘· nsTTb˛e&É+ Hê≈£î
C≤* ø£*–düT+Ô ~. &ÉãT“ m+‘· ø£$å T+#·sêì H˚s+¡ #˚k˛Ô+~? neT÷\ýÓTqÆ s¡kÕ‘·à\qT
ø=H˚düTÔ+~. n+<äyÓTÆq uÛÑeHêìï #·÷ùdÔ Bìï ø£{Ïºqyê&ÉT m+‘√ ø=+‘· &ÉãT“
rdüTø=Hêï&Éqï dü+>∑‹ H˚qT düà]+#·&+É e÷q˝ÒqT. eTTe« >√bÕ\ |ü<ëìï nyÓ÷|òTü +>±
n_ÛqsTTdüTqÔ ï ne÷àsTT Vü≤düÔ eTTÁ<ä\ yÓqTø£ <Ûqä + #˚ùd ø£sêfi¯ Hê{≤´H˚ï #·÷kÕÔqT.
ˇø£ >=|üŒ Hê≥ø£ ø£sÔ¡ düèwæ+º ∫q bÕÁ‘·qT ˇø£ Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó q≥T&ÉT Á|ü‹uÛ≤e+‘·+>±
yêÚ≤´ìdü÷Ô e⁄+fÒ ªª@jYT qTe⁄« &ÉãT“ rdüT≈£îHêïμμ eì ns¡yê\ì|æ+#·T‘·T+~.
252 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêfi¯fl˙, sê‹ >∑T+&Ó\˙ ø£]–+#·>\∑ sê>±˝≤|üq kÕ–dü÷qÔ ï yÓD’ ≈Ï î£ DÏí #·÷dæ n‘·ì
y˚fió¯ fl ≈£L&Ü <Ûqä düŒs¡Ù e\¢ eT*qyÓTbÆ ˛sTTqy˚ ø£<ë nì u≤<Û|ä &ü ‘É êqT. @ Á|ü<sä Ù¡ HêìøÏ
yÓ[flHê H˚qT ø=qï {Ïø¬ ÿ≥Tº Hê >∑T+&Ó˝À¢u≤≈£î˝≤>∑ >∑T#·TÃ≈£îH˚ ñ+≥T+~.
á u…&<É ä ˝ÒM ˝Òø,£ á Ä˝À#·q \M ˝Òø£ n+<äs÷¡ m+‘· ‘·è|æ>Ô ± ì•Ã+‘·>±
ã‹πødüTHÔ êïs√! n+<äTøπ Hêø£ì|æ+#·T‘·T+~, H˚H˚ m+<äT≈£î #·∫Ãb˛yê*? m+<äTe\¢
Ä yÓ÷{≤s¡T ø±s¡T˝À b˛‘·÷qï yÓTT<äu› ≤“sTT, >∑>+∑ –¬s<äT˝› ≤>∑ ‘·j÷· s¡sTT dæìe÷ø√,
wæø±s¡Tø√ yÓ&TÉ ‘·Tqïyê&ÉT #·∫Ãb˛≈£L&É<Tä ? m+<äTe\¢ Ä dæ>s¬∑ ≥Tº ø±\TÃ‘·÷, #˚‹ø£Ás¡
‹|ü‘·÷ ø£ã¢ T“ es¡+&Ü˝À |ü#ês¡T #˚d÷ü qÔ ï, \+#ê\T ‹q&É+˝À, ‹ì|æ+#·&+É ˝À
Á|ü‘´˚ ø£‘· eVæ≤+∫q Ä ô|<äe› T˙wæ #·∫Ãb˛≈£L&É<Tä ? m+<äTe\¢ Ä ãHês¡dTü Ns¡ ø£≥Tº≈î£ qï,
ã+>±s¡+ ô|≥Tº≈£îqï, ˇfi¯fl+‘ê nìï ~≈£îÿ˝≤ ã*dæ, Ä&Éyêfi¯fl düuÛÑ˝À Ä–b˛j˚T
Ç+^¢wßü ˝À ñ|üHê´dü+ #˚jT· uÀ‘·Tqï j·TTer s¡‘ï· + eTs¡D+Ï #·≈L£ &É<Tä ?
z¨! Ç$ e´sêú˝À#·q\ì uÛ≤$+#·e<äT› H˚d+Ôü ! H˚q÷ ˙˝≤π> ˝Àø±ìï #·<Tä e⁄
≈£î+≥THêïqT. ìs¡ΔqT\+‘ê, ìeTï C≤‘·T\+‘ê, yêfi¯fl ã‘·T≈£î‘√ yêfi¯ófl ‘·è|æÔ
|ü&TÉ ‘·THêïs¡˙, #˚dqæ bÕ|ü+ nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïs¡˙, ndü\T yêfi¯fløÏ Ä‘·à˝Ò ˝Òe˙, á
ø=‘·Ô s¡#s· TT‘·\÷, ø=‘·Ô Hêj·T≈£î\÷ ãj·T\T<˚] yêfi¯fløÏ ˝Òìb˛ì ÄX¯\T ø£*Œ+∫,
yêfi¯fl˝À nXÊ+‹ πs–+∫ ‹s¡T>∑Tu≤≥T |ü⁄]ø=\TŒ‘·THêïs¡˙ n+≥÷qï #·eø£s¡ø£+,
#·e≥ $eTs¡Ù\T \ø£´å ô|≥ºqø£ÿs¡˝<Ò Tä . ndü\T eTq n_ÛÁbÕj·÷\qT yêfi¯fl eTqdüT\˝À
Á|üyX˚ ô¯ |≥º&+É ˝Ò<Tä dü]ø£<ë Çe˙ï yêfi¯fl Vü≤è<äj÷· \˝À, H√s¡T˝Òì yêfi¯fl J$‘ê\˝À
n+‘·s]Z¡ “¤‘+· >± nDÏ– e⁄qï }Vü≤˝Ò. u…{’ øÏ Ï sê˝Òø£ ˝À|ü\ ˝À|ü\H˚ ≈£î‘· ≈£î‘·eTì
ñ&çøbÏ ˛‘·÷qï$. düe÷» >∑eTHêìï XÊÁd”j Ô T· +>± ns¡+ú #˚dTü ≈£îqïyê&ÉT me]|üø+å£
eVæ≤+#ê* áHê&ÉT? Hê≈£î ‘Ó\TdüT. á u≤<Ûä me] u≤<Û√ Hê≈£î ‘Ó\TdüTqT. ˇø£
bòÕ´ø£ºØ˝À ≈£L©, Ä|ò”düT˝À ≈£îÁsê&ÉT, es¡Ô≈£î&ç <ä>∑Zs¡ >∑TeTkÕÔ, eÁ&É+– <ä>∑Zs¡ |üì
H˚sT¡ Ã≈£î+≥Tqï nu≤“sTT, ¨≥˝À¢ |üìyê&ÉT, #ê©#ê\ì J‘·+ ‘Ó#T· Ã≈£î+≥Tqï u≤´+≈£î
>∑TeTkÕÔ, |ü˝≥¢… ÷fiÀfl ã&ç|+ü ‘·T\T, Hê≥ø±˝À¢ ∫\¢s¡ y˚cÕ\T y˚ùdyê&ÉT, eTTÁ<ëø£så ¡
XÊ\˝À n#·TÃ≈£Lsπ Ãyê&ÉT ` z¨, Ç+ø± ñ<ëVü≤s¡D\T >∑TDÏ+#·&yÉ TÓ +<äT≈£î ` ãdüT‡
kÕº+&ÉT\T, s¬ \’ T ùdwº qü T e<äã› s¡Te⁄\T yÓ÷ùdyê&ÉT, bı˝≤\˝À bÕ*ø±|ü⁄, |ü≥Dº ≤\˝À
ø±\Te\T ‘·T&ç#y˚ ê&ÉT, <ë]Á|üøÿ£ _≈£îå e⁄, yÓ<’ ´ä XÊ\˝À s√–, >∑T&çôd˝À eTTdü\$Tà,
(ÄVü‰, Ád”˝Ô Àø£+˝À ñ<ëVü≤s¡D\T düà]ùdÔ #ÓsTT´ eDT≈£î‘√+~. |ü⁄s¡Twüß\ <˚+ ø£w+ºü !)
Ç|ü&˚ #·∫Ãb˛sTTq _&É¶ì #˚‘·T˝À¢ ô|≥Tº≈£îqï |ü<äVü‰πsfi¯fl u≤˝…+‘·sê\T, eT>∑&ÉT
#·∫Ãb˛j·÷&Éì f…*Á>±+ eùdÔ @&ÉTdü÷Ô ≈£Ls¡TÃqï Ç˝≤¢\T, eè<ëΔ|ü´+ MT<ä|ü&çHê,
#·se
¡ TsêÁ‹ 253
#êøÏØ #ÓjT· ´ø£b˛‘˚ ~q+ yÓfifl¯ ì BqTsê\T, ˙fi¯ófl ‘√&ÉT‘·÷, n+≥T¢ ‘√eTT‘·÷ ã‹πø
<ëd”~. >∑‹˝Òø£ X¯Øsêìï neTTà≈£îH˚ y˚X´¯ , e<äT› e<äT› Çø£ #ê\TqT, mes¡Tqqïs¡+ú
#˚dTü ≈£î+{≤s√ m+<äT≈£î yπ̊s #Ó|Œü &É+?
z¨! n_Ûqe ãT<äT&Δ Ü! á j·÷‘·Hê ÁbÕDT\≈£î ìsê«D+ dü+bÕ~+#·&Üìø±
˙ ÁbÕD≤\T rdüT≈£î+≥THêïe⁄? @ ˝Àø±\øÏ b˛sTT, j˚T <˚e‘·\eTT+<äT yê~kÕÔe⁄
Mfi¯fløÏ Hê´j·T+ sTTeTàì? J$+#·T, ã‹øÏe⁄+&ç Mfi¯fløπ <ÓH’ ê ‘·sD¡ √bÕj·T+ Ä˝À∫+#·T.
ÁbÕD≤\T ì\T|ü⁄ø=ì Mfi¯fl |üø±å ìï b˛sê&ÉT.
e´s¡+ú >± #·∫Ãb˛‘·THêïHê? Mfi¯flq+‘ê #·÷dü÷Ô eTs¡DdÏ Tü HÔ êïHê? @MT #ÓjT· ´˝Òø£
ìÁwüÿ$TdüTHÔ êïHê? H˚qT eT] @+ #˚dTü HÔ êï Hê #·T≥÷º yÓsTT´ s¡V≤ü dü´|ü⁄ø£fió¯ fl— @+
#Ój÷· ´\qT≈£îHêï Ç~>√ Hê yÓqø£H˚ ˇø£ dæ.◊.&ç Ç~>√ yês¡+≥T! Ç~>√ #Ósk¡ Õ\!
Ç~>√ ñ]ø=j·T´! e÷≥øÏ dü+ø¬ fi¯ófl. #˚‹øÏ ìs√<Û+ä , Á>∑+<∏ë\øÏ ìùw<Û+ä . mìï ˝ÀbÕ\THêï
sT÷ |ü<‹Δä ì nqTdü]+#·e\dæ+<˚! ø±<äì Á|ü‹|òTü {ÏùdÔ eÁ»eTTwæ‘º √ nX¯ìbÕ‘·+! á
dü+|òüTs¡¸D ôV≤∫Ãb˛sTT, ø£\yê]ø°, ˝Òìyê]ø°, ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T »]π> dü+Á>±eT+˝À,
ôdŒsTTHé˝À, NHê˝À, n<˚ j·÷eÁ‘·Œ|ü+#·+˝À $»è+_Û+∫q|ü⁄&ÉT Ç$>√ eTs¡|sæò +¡ >∑T\T!
Ç$>√ u≤+ãsY $e÷Hê\T! Ç~>√ n–ïes¡¸+! Ç~>√ eTè‘·Té⁄! Ç~>√ $HêX¯q+!
e÷qe⁄ì eT+∫‘·q+ >∑T]+∫ |ü<˚ |ü<˚ qTe⁄« #ÓãT‘êe⁄ >±ì eTqTwüß´&ç˝À
jÓT+‘· ø£\àwü+ nD–e⁄+<√ #·÷&ÉeT+{≤yê! WqT. á yÓ÷kÕ\T,nã<ëΔ\T,
nqTe÷Hê\T. Vü≤‘·´\T @ b˛©düT ùdwº Hü øé ,Ï @ ÁøÏ$Tq˝Ÿ ø√s¡Tøº Ï yÓ[flHê düŒwü+º >±
ø£qã&É‘êsTT! neTàjÓ÷´! e÷qe⁄\˝À m+‘· <äTsêàs¡T\Z THêïs√? Mfi¯flì •øÏ+å #·øb£ ˛‘˚
eT] Mfi¯flì |ü≥º |ü>±Z\T+{≤j·÷?
WHÍqT. <ä>±ø√s¡T\ì dü+|òTü + ìs¡d+æ ∫q yêfi¯flì H˚ HÓsT¡ >∑T<äTqT. ø±ì yêfi¯fl
bÕbÕìøÏ ˙≈£L, Hê≈£L, dü+|òüT+ yÓTT‘êÔìø° jÓT+‘· u≤<Ûä´‘· ñqï<√ >∑T]Ô+#êyê?
n<Û√>∑‹˝À yêfi¯ófl ø=≥Tº≈î£ b˛‘·÷ e⁄+fÒ n+<äs÷¡ ˇø£ ‘·qTï ‘·ìï, ˇø£sêsTT $dæsπ yêfi‚fl
ø±ì, Ä |ü‹‘·T\qT ñ<ä]Δ +#ê\qï ÄdüøÔÏ #·÷|ædTü qÔ ï yêfiËfl+<äsT¡ ? yêfi¯fl |ü]dæ‘ú T· \qT
eTq' dæ‘ú T· \qT C≤Á>∑‘>Ô· ± >∑eTì+∫, ns¡+ú #˚dTü ≈£îì u≤>∑T#ÓjT· é<ë›! á Á|ües¡qÔ \˙ï
ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ kÕ+|òTæ ø£ s√>±˝Ò ø±yê? M{Ïì eTq ãT~Δ ã\+ e\¢ ∫øÏ‘‡· #˚dTü ø√˝Òe÷?
n+<äTøπ H˚qT ã‘·øe£ \dæq nedüs+¡ ñ+<ä+{≤e⁄ø±<ä÷? Hê ˝≤π> Ä˝À∫düTqÔ ï
e´≈£î\Ô THêïs¡T. yê]ø√ dü+|òTü + e⁄+~. ˇø£ dæ<ëΔ+‘·+, ˇø£ •ø£Då ≤, ˇø£ ø±s¡´Áø£eT+
ñ+~. Á|ü|ü+#·+ n+‘·{≤ Ç{Ïº dü+|òü÷\T+&É&Éy˚T ø±ø£, qTe⁄« ø£\\T ø£+≥÷qï
ÄX¯j÷· \qT e÷qe⁄\+<ä] ø√dü+ kÕ~Û+#·&yÉ T˚ Bø£>å ± >∑\eTVü≤‘·sÔ ¡ <˚X+¯ ˇø£≥Tqï~.
254 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø±ã{Ïº Hê≈£î ìdüŒèVü≤ nqedüs¡+ n+{≤e⁄. Ç~ ìdüŒèVü≤ ø±<äT, H˚düÔ+! H˚qT
uÀ<Û|ä sü #¡ ˝· qÒ T. ªªeTè‘·T´ Áù|eTμμ nì Bìø√ eTT<äTù› |s¡Tô|≥ºHê! WqT. H˚qT J$‘êìï
ìsêø£]+#· >∑*–q+‘· >±&Û+É >± eTs¡D≤ìï Áù|$TdüTHÔ êïqT. Hê ìÁwüÿeTD ˇø£ ìwüŒ\¤
ø£è‘·´+ ø±<äT. n<√ ø=‘·Ô Á|üyX˚ +¯ eTs√ ø=‘·Ô ÁbÕs¡+uÛ+Ñ . n<=ø£ düyê\T. ˇø£ kÕ<Ûqä +.
ˇø£ ‹s¡T>∑Tu≤≥T, ˇø£ <äè&ÛÉ ìX¯Ãj·T+.
nπs! |üHïÓ +&ÉT ø±ek˛Ô+~—
M&√ÿ\T rdüT≈£î+≥THêïqT. eTfi≤fl ekÕÔqT. Hê≈£î ‘Ó\TdüTqT. s¡eTD°jT· yÓTqÆ á
uÛ÷Ñ ˝Àø±ìøÏ Hê Äosê«<ä+. q<äT\ e\¢, |üs«¡ ‘ê\ e\¢, ns¡D≤´\e\¢ eTVü‰q>∑sê\e\¢,
|ü˝≥¢… ÷fi¯fle\¢ kÂ+<äsê´ìï Á|ü<]ä Ùdü÷Ô uÛ÷Ñ ˝Àø£+ nuÛTÑ ´qï‹ ø±+#·T>±ø£! Äqø£≥\º ‘√,
e+‘Óq\‘√, y˚qy˚\ yÓTfiÆ fl¯ sêfi¯fl <ës¡T\‘√, $e÷Hê\‘√, XÊÁdüÔ |ü]XÀ<Ûqä XÊ\\‘√,
f…*Á>±|ò,t sπ &çj÷Ó ÁX¯eD≤\‘√, dæìe÷ f…*$»Hé H˚Á‘ê\‘√ e÷qe‘·«+ $»è+_Û+#·TqT
>±ø£! ˝Àø£eT+‘ê @ø£ ≈£î≥T+ãyÓTÆ ‘·q $~Ûì ‘êH˚ ìs¡sí TT+#·Tø√>∑\ X¯øìÔÏ e÷qe⁄&ÉT
kÕ~Û+#·TqT >±ø£!
dü]>±Z |üHïÓ +&ÉsTT+~|ü&ÉT

≈£î&ç#‹˚ ˝À ø£\+ sêdü÷HÔ ˚ ñ+~. m&É+#˚‹‘√ ø√¢s√bòÕs¡+ d”kÕ #·÷düTHÔ êïqT.
>∑&j ç ÷· s¡+ eTTfi¯ófl ø£\TdüT≈£îHêïsTT. M{Ïì H˚qT $&çb˛ìe«qT. á ø£Då ≤ìï Çø£ÿ&˚
ì\u…fkºÒ ÕÔqT. á ø£Då + ø√dü+ Äs¡T HÓ\\ qT+&ç Äsê≥|ü&TÉ ‘·THêïqT. Bì $∫Á‘·yTÓ qÆ
Á|ües¡qÔ ì ns¡+ú #˚dTü ≈£î+<ëeTì Á|üjT· ‹ï+#êqT. XÊX¯«‘·+>± Bìï|ü&ÉT ÄÁø£$TkÕÔqT.
@+ #˚düTÔHêïqT? ø√¢s√bòÕs¡+ yêdüq #·÷düTÔHêïqT. Çø£ÿ&˚ ñ+&ç ≈£L&Ü mø£ÿ&çø√
b˛‘·THêïqT. Ç<˚$T{Ï? m≥Tb˛‘·THêïqT? ˇø£ÿe÷πs nH˚ø£ ~≈£îÿ\T>± Á|üj·÷D+
#˚dTü HÔ êï H˚$T{Ï? á ø=y=«‹Ô B|ü+ Äø±X¯eT+‘· nsTTb˛sTT >±s¡&û XÊ\Te ˝≤>±
ø£ù|Œk˛Ô+~ qqTï. >∑&çj·÷s¡+ ø£qã&É˝Ò<äT. eTÚq+ Á|üeVæ≤k˛Ô+~. Ç<˚+, Ç˝≤
ø£]–b˛‘·THêïqT! dü]Vü≤<äT\› T <ë{Ï b˛‘·THêïqT. mìï ì#ÓÃq˝À n&ÉT>¶ ±, ì\Te⁄>±,
>∑fió¯ fl >∑fió¯ fl>± |ü]>¬ ‘·T‘Ô T· qï C≤yÓTÁ{° ø£\TdüTø=+≥Tqï düe÷q+‘·s¡ sπ K\T düeTTÁ<ëø±XÊ\
dü+^‘·+ C≤„|øü ±\‘√ ø£*dæ dü«bÕï\T #˚ùd Hê≥´+, ìØX¯«s¡ kÕøå±‘êÿs¡+!
ìsê<Ûës¡+>±, ìsêø±s¡+>± ‘˚*b˛‘·THêïqT. ìØX¯«s¡T&ç‘√ ì+&çb˛‘·THêïqT.
áX¯«s¡T&ç Ç+ø√ y˚|⁄ü øÏ b˛‘·THêïqT. |üsê»j·÷\ ø±\“˝≤\‘√, |üsêuÛyÑ ê\ HÍø±<äfi≤\‘√,
nqTe÷Hê\ $e÷Hê˝‘√ <ä+&Éj÷· Á‘· kÕ–düTHÔ êïqT. ªª<˚e⁄&ÉT ˝Ò&TÉ μμ nì H˚ qqï|ü&ÉT
Hê ñ<˚X› +¯ , ªª<˚e⁄&ÉT ñHêï&ÉTμμ nì. Ç~ me]ø£s+ú¡ ne⁄‘·T+~? Hê ªªWqTμμ øÏ,
#·se
¡ TsêÁ‹ 255
ªªø±μμ<äì, Hê ªªe⁄+~μμ øÏ ªª˝Òμμ<äì ns¡+ú ñ+<ä˙, ˝Ò<˙ä , ñ+&ç˝<Ò ˙ä , ˝Òø£ ñ+<ä˙
m˝≤ q#·Ã #Ó|Œü >∑\qT?
ns¡ΔsêÁ‹ Ç|ü&ÉT! nsTT‘˚ á dü÷s¡T´&˚$T{Ï? (ø=y=«‹Ô yÓ\T>∑+{≤s¡T Hê≈£î
‘Ó\TdüTqT) Ç~ eTs¡D+ n+{≤s¡T. ø±<ä+{≤qT H˚qT. m|ü&É÷ H˚qT ô|&Édsü +¡ >±H˚
yê~kÕÔH+˚ ? n+<äs÷¡ e<ä+› ≥Tqï |üqT\T #˚kÕÔH+˚ ? m|ü&É÷ Ç+ø√ y˚|⁄ü #·÷kÕÔH+˚ ?
(nìï{Ïø° Ç+ø√y˚|⁄ü ñqï~ ø±ã{Ï)º nìï{ÏøH£ êï $X‚w+ü : ìØX¯«s¡T&˚ Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ ªªH˚
qTHêïqTμμ n+fÒ qeTàø£+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ qeTàø±ìï Á|üø{£ kÏ ÕÔqT.
ˇø£ #√≥ >∑Ts¡C≤&É Ç˝≤ nHêï&ÉT:
ªª<˚e‘·\‘√ CÀ&ÉT ≈£L&ç‹—
s¡øÿ£ düT\‘√ ≈£L&ç Ä&ç‹
ø=‘·Ô $TqTÿ\ ‘Ó*$ |ü{eÏ TqT
eT+∫ #Ó&\¶É e÷]Ã‹Hé!μμ
Á|üdTü ‘Ô +· H˚qT #˚dTü qÔ ï |üì ≈£L&Ü n<˚.
n+#·T\ <ä–Zs¡ n+‘ê j·÷<äè∫Ã¤ø£y˚T! nø£ÿ&É |üs¡e÷DTe⁄\ Á|ües¡Ôq>±ì,
JyêDTe⁄ì dü«uÛ≤yêìï >±ì, Ç‘·$T‘·úeTì ìs¡ísTT+#·˝ÒeTT. Ç<√ ø£sƒ√s¡yÓTÆq
>∑+<äs>¡ √fi¯yTÓ qÆ ;»>∑D‘Ï · düeTdü´. <Ûqä ãTTD dü+»„\qT ã{Ïº Áu≤¬ø≥¢qT $|ü≈£î+≥÷
yÓfi≤fl*. mø£ÿ&É ˇø£ dü+»„ ‘·|Œæ Hê ˝…øÿ£ +‘ê ‘·|ü ‘·T+~.
- {(a-a) + (b-b) - (c-c) + (d-d)........} = ?
- }(WqT ` ø±<äT) G (eT+∫`#Ó&)¶É `(yÓ\T>∑T`Nø£{)Ï G (#êe⁄`ã<äT≈£î)....}R ?
á ˝…øÿ£ ì m+<äsT¡ mìï e÷s¡T¢ #˚ùdÔ nìïe÷s¡T¢ »yêãT\T ekÕÔsTT. n+<äTøπ
me] Äes¡D\ eT<Û´ä yêfi¯ófl Ç$T&çb˛‘ês¡T. ‘·eT≈£î yÓ\T|ü\ e⁄qï dü+»„ @$T{À
≈£L&Ü yêfi¯fløÏ ‘Ó*j·T<äT. nìï Äes¡D\øÏ yÓ\T|ü\ @ dü+»„ ñ+<√ ndü˝Ò ‘Ó*j·T<äT.
yÓTT‘·+Ô MT<ä á ˝…øÿ£ øÏ »yêãT düTHêï nì >±ì, ˇø£{Ï nì>±ì, s¬ +&ÉT nì >±ì
ìsêúsD¡ >± mes¡÷#Ó|Œü ˝ÒsT¡ .
` (1G1) R ` 2
G (1G1) R G 2 nì˝…øÿ£ #˚d,æ <Ó«’ ‘·T\T s¬ +&É+{≤s¡T
` (1`1) R 0
G (1`1) R 0 nì #˚d,æ $T<Ûëýê<äT\T düTHêï nHêïs¡T.
H˚ H=ø£ÿDÒí @ ‘·sêÿìø° ˝§+>∑≈î£ +&Ü, yÓ\|ü* dü+»„ @<äsTTHê \ø£´å ô|≥º≈î£ +&Ü,
256 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

1`1 R 1
1G1 R 1 nì nq&É+ e÷q˝Ò<Tä .
n+fÒ Bì ns¡+ú : WqT / ø±<äT, eT+∫ / #Ó&,¶É yÓ\T>∑T / Nø£{,Ï #êe⁄ / Áã‘·T≈£î,
eTìwæ / <˚e⁄&ÉT, n+‘ê ˇø£fÒ nì. Ç+<äTeT÷\+>± X¯Sq´+ MT<äq÷, nH˚ø+£
MT<äq÷ @ø±+øÏ >∑\ Ä~Ûø±´ìï ñ>∑&Z dç Tü HÔ êïqT. á @ø£+ mes√ ø±<äT. e÷qe⁄&ÉT.
n‘·&˚ dü‘´· +. n‘·&˚ ì‘·´+. n‘·&˚ áX¯«s¡T&ÉT.
J$+∫Hê, eTs¡D+Ï ∫Hê H˚qT H˚H˚ ø±ã{Ïº J$‘·+ düTKeT˙, eTs¡D+ <äT'KeTì
>±˙, J$‘·+ u≤ìdü‘q· +, eTs¡D+ kÕ«‘·+Á‘·´+ nì >±ì yê~+#·&+É e÷H˚dTü HÔ êïqT.
|üsd¡ Œü s¡ Áù|eT e\¢ e÷qe⁄\+‘ê düe÷qT\e⁄‘ês¡T. Á|ü‹ eTìw” s¬ +&√yêì˝À ‘·q÷ï,
<˚e⁄D°í #·÷kÕÔ&TÉ ø±ã{Ï,º Á|ü|+ü #·+˝À yÓw’ eü ÷´\≈£L, yÓø’ u¢£ ≤´\≈£L ‘êe⁄+&É<Tä .
ÇB Hê Ä˝À#·q\ >∑eT´kÕúq+. uÛ÷Ñ ‘·, es¡eÔ ÷q, uÛ$Ñ wü´‘êÿ˝≤\qT ˇπø ø£Då +>±
eTT<ä› #˚dæ H˚qT ø£*Œ+#·T≈£îqï, H˚qT ìedædTü qÔ ï dü«s¡+Z , Çø£ÿ&É Hê≈£î ˇ+≥]‘·q+
˝Ò<Tä .Hê‘√ u≤≥T ÄyÓT ≈£L&Ü nq+‘·+>± ‘˚*b˛‘·÷+~. ÄyÓT jÓTø£ÿ&√, H˚ HÓøÿ£ &√
nqTø√e<äT.› qqTï ø£\TdüTø=q&ÜìøÏ ÄyÓT eTs¡D+Ï ∫ b˛qø£ÿs¡˝<Ò Tä . Ç<äs› +¡ ø£*ùd,
Çø£ÿ&É˝À, Ç|ü&ÉT˝À á<äT≈£îb˛‘·THêïeTT. s¬ +&ÉT dü«bÕï\T. s¬ +&ÉT eTè‘· ø£fiã‚ sê\T.
s¬ +&ÉT ø£+ø±fi≤\ ø±ØÔø£ BbÕ\T, (Á|ü$T<ë, ø=y=«rÔ) Ç+ø± s¬ +&˚$T{Ï? ˇπø ˇø£
‘·q+. ˇπø s¬ +&ÉT ‘·q+ ˝Òøb£ ˛e&É+. ˇπø ì+&ÉT‘·q+.
z¨— dü‘ê´ dü‘ê´\ ø£e‘·\ kÕ|ò\ü ´+! ì‘ê´ ì‘ê´\qT $T+∫q kÕ+>∑‘´· +!
e÷qe eTqXÊÙK\ MT<ä |ü⁄wæŒ+∫q dü+^‘·+! nH˚ø£ ‘·sê\˝À @ø£ ø±\y˚T J$düTqÔ ï
nqTuÛeÑ +! @ø£ ø±\+˝À ñ+&É&Ü˙ï, ñ+&Éøb£ ˛e&Ü˙ï kÕ~Û+#˚ kÕ«‘·+Á‘·´+.Ç~ Hê
ø±eT´+! Ç~ Hê >∑eT´+! Ç~ Hê dü«s¡+Z !
#·se
¡ TsêÁ‹ 257
bÕ\+øÏ yÓ+ø£≥ sêeT#·+<
Á eä T÷]Ô
(1909 ` 2005)
$H√<ë‘·àø£yÓTÆq ø£<∏ä\T s¡∫+#·T≥˝À bÕ\+øÏ

yê]~ | ô {Ï+º ~ |
ù s¡T. <Óq
’ +~q J$‘·+˝Àì ∫qï ∫qï
dü+|òüT≥q*ï @s¡Tø=ì ÄVü‰¢<ä+ ø£*–+#˚ s¡#·Hê
dü+$<Ûëq+‘√ Ms¡T ndü+U≤´ø£+>± ø£<∏ä\T ÁyêXÊs¡T.
M] bÕÁ‘\· T ì‘·éT÷ eTq ø£fiflË<Tä ≥ eTdü˝Ò e´≈£î˝Ô .Ò
ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚ ø=düyÓTs¡T|ü⁄\‘√ n<äT“¤‘·s¡kÕìï
nqT|üe÷q+>± b˛wæ+#·≥+ bÕ\+øÏyê] $•wüº‘·.
ôd+Á≥˝Ÿ ø√ Ä|üπs{Ïyé ˝≤´+&é e÷s¡Tºπ>CŸ u≤´+≈£î,
V
ô ≤’ <
Á ëu≤<äT˝À |üì #ù̊dyês¡T.
s¡#·q\T : bÕ\+øÏ ø£<\ä∏ T
258 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓ<Ûäe &ÉãT“
Ä ne÷àsTTøÏ |ü<Vä ‰ü sπ fi¯ófl+&Ée#·TÃ. n‘·>±&çøÏ Çs¡y’Ó ø£+fÒ m≈£îÿe ñ+&Ée⁄.
ªªá&É÷, CÀ&É÷μμ ◊q <ë+|ü´‘·+ yêfi¯fl~. yê[fl<äs› ÷¡ kÕj·T+ø±\+ wæø±s¡T>± M~Ûì|ü&ç
b˛‘·THêïs¡T! @y˚y√ #Ó|ü ≈£î+≥THêïs¡T! øÏ\øÏ\ qe⁄«≈£î+≥THêïs¡T. ‘·eTe÷≥ ˝…es¬ H’ ê
$+≥THêïπsyÓ÷ nqï dü+ø√#·+ ø±ì uÛj Ñ T· +ø±ì ˝ÒH˝˚ <Ò Tä yêfi¯fløÏ.
yêfi¯fl e÷≥\˙ï yÓqø±\ q&ç∫ edü÷qÔ ï ø£qø±#·\+#Ó{øºÏ Ï $q|ü&TÉ ‘·÷H˚ e⁄HêïsTT.
Ä eè<äT&Δ TÉ Ä »+≥ ø=ø£ |ü~ n&ÉT>∑T\ yÓqø±ÿ\ >±*yê\Tq ñHêï&ÉT. ªª#·÷XÊyê
yêfiËfl+‘· Vü‰sTT>± e⁄Hêïs√! Á|ü<∏äeT j·Te«q+ ‘=DÏøÏdü˝≤&ÉT‘√qï|ü&˚ Vü‰sTT!
˙πøeTT+~+ø£? ‘=+uÛj ’… T˚ fi¯fl ‘=≈£îÿ$! j·TeTT&ÉT |ü+ù| f…*Á>±eTTøÏ m<äTs¡T #·÷düTHÔ êïe⁄!
á ˝À>± m+‘· <ä≈î£ ÿ‘˚ n+‘· nì yêfi¯fl |ü\T≈£î\T $ì Äq+~+#·Tμμ n+≥÷ >±*<˚e⁄&ÉT
Ä q÷‘·ï <ä+|ü‘T· \ dü+uÛ≤wüD+‘ê ‘Ó∫Ã, #Ó{>ºÏ ±] #Óe⁄\øÏ e|üŒ–+#ê&ÉT.
Ä »+≥ dü+<äTe~* eTÚ+≥Ts√&ÉT¶ Á|üy˚•+#ês¡T. ≈£î&ç#˚‹ yÓ’|ü⁄q dæ+|ü‡Hé‡
ø£+ô|˙ ªc˛ s¡÷eTTμ ø£q|ü&+ç ~. n<ë›\ yÓqø±ÿ\ ÁdæŒ+>∑T eT+#·+. <ëì MT<ä ≈£îwüqT.
s¡øs£ ø¡ ±\ k˛bòÕ\T ≈£îwüqT¢ ø£q|ü&ç Äø£]¸+#êsTT. Ä |ü&øÉ >£ ~∑ |ò]ü ï#·sT¡ ôd≥Tº n+‘ê
ªªs¡÷.816/`μμ nì n≥ºeTTø£ÿô|’ yÓ\ y˚deæ ⁄+~. ªª$‘·+Ô ø=B› yÓu’ eÑÛ +!μμ n+~ ne÷àsTT.
ªªMTyêfi¯ófl ø=ìe«≈£L&É<÷ä ?μμ nHêï&É‘>· ±&ÉT #Û˝· ÀøÏ>Ô ±. ÄyÓT≈£î ø=+#Ó+ ø√|ü+ e∫Ã
eTTK+ mÁs¡|&ü +ç ~. n‘·>±&˚ eT∞fl, ªªm+<äT≈£L, m|üŒ{Ïø¬ H’ ê Hêø=ø£ ô|<ä› ñ<√´>∑+
ø±ø£b˛‘·T+~ >∑qø£Hê? n|ü&ÉT H˚H˚ ø=+{≤qT?μμ nHêï&ÉT.
ø£qø±#·\+>±s¡T, n‘·>±&ÜyÓT≈£î ø√|ü+ s¡|Œæ +#·&+É , n+‘·˝ÀH˚ düe÷<Ûëq |üs#¡ &· +É
#·÷dæ e⁄bıŒ+–b˛j·÷&ÉT. ªª∫\ø± >√]+ø£˝≤¢>T∑ q e⁄Hêïs¡Ásê! ∫{Ï∫º {Ïº ‘·>±sTT<ë\T,
sêJHêe÷\÷qT! bÕ|ü+ MTø± ÁdæŒ+>∑T kÕe÷qTMT<ä eTqdüT b˛sTT+~ø£<÷ä , ô|<ä›
yÓ<Ûäe &ÉãT“ 259

ñ<√´>∑+ eùdÔ ø=+{≤q+≥THêï&ÉT yÓÁ]Hêj·Tq! Ç|ü&˚<√ ∫qï HÍø£]j˚T nqïe÷≥.
Mfi¯fl eTqTdüT jÓT|ü&Ó’Hê rs¡T‘·T+<ë? b˛˙H˚qT Ä 816 s¡÷bÕj·T\÷ Ç∫Ã
ªªø=qTø√ÿ+&ÉÁsêμμ n+fÒ jÓT˝≤>∑T+≥T+~? Hê≈£î u≤´+≈£î˝À \ø£å\ ø=~› &ÉãT“
eT÷\T>∑T‘√+<ësTT]. @+ #˚dTü ø√qT yÓ<eäÛ &ÉãT“? Hê nq+‘·s+¡ ‹q{≤ìøÏ jÓTefiÀfl
˝Òø£b˛˝Ò<äT. ◊‘˚+, á |æqï <ä+|ü‘·T˝…efiÀfl Hê≈£î ‘Ó\eø£b˛sTTHê Mfi¯fl Ä ø±düÔ
eTqTdü÷ H˚qT rs¡Tùd,Ô MfiËfl+‘√ Äq+~kÕÔsT¡ . ªmeØj·Tq? eTq eTT≈£Lÿ yÓTTVü≤+
ms¡øÿ£ b˛sTTHê yÓqø±˝Ò edü÷Ô eTq ø√]ø£ $ì ‘·<ë∏ düTÔ <˚e‘·≈î£ eT˝Ò¢ ÇfÒº rπsÃXÊ&ÉT!μ
nì ÄX¯Ãs¡´b˛‘ês¡T. ªªuÛ˝Ñ Ò >∑eTà‘·T>Ô ± e⁄+≥T+<ä|ü &ÉT!μμ n+≥÷ ø£qø±#·\+>±s¡T Ä
<ä+|ü‘T· \qT Ä|üuÀj·÷&ÉT. ø±ì yÓ+≥H˚ Äj·Tq Ä˝À#·q eTs=ø£|øü ÿ£ øÏ yÓ[fl+~.
ªªn¬ss¬ , m+‘·‘*Ó $ ‘·≈î£ ÿe Ä˝À#·q Hê~! Mfi¯ófl ø£cÕº]‘® y· TÓ qÆ kıeTTà‘√ sT÷ kÕe÷qT
ø=qT≈£îÿqï|ü&ÉT ø£*>π Äq+<ä+, Hê eT÷˝≤q sTT˝≤>∑ ‘˚s>¡ ± e∫Ã|ü&‘ç ˚ ø£\T>∑T‘·T+<ë?
Hê düs<¡ ëø=B› Mfi¯fl≈£î &ÉãT“ Ç∫Ã, Mfi¯fl+‘·≥ Mfi¯ófl dü+bÕ~+#·Tø√e\dæq dü+‘√cÕìï
eTq+ #Ó&>É =≥º≈L£ &É<Tä μμ n+≥÷ Äj·Tq ‘·q ñ<˚X› +¯ e÷s¡TÃ≈£îHêï&ÉT.
Ä $T<ÛTä q+ eTT+<äT≈£î kÕπ>s¡T. yêfi¯fl≈£î jÓT<äTs¡T>± ˇø£ Hê$≈£î\ >∑T+|ü⁄ e∫Ã+~.
ªªmefi¯fl+&û Mfi¯ófl. Mfi¯fl Á&Ód‡ü +‘ê n<√s¡ø+£ >± e⁄+~μμ nqï <ëyÓT. ªªMfi¯ófl Hê$≈£î\T.
z&É˝À¢ j·TT<ä+Δ #˚ùdyêfi¯óflμμ nHêï &Ü‘·&TÉ . yêfi¯fl dü+uÛ≤wüD+‘ê n≥TyÓ|’ ⁄ü z&É\MT<äø,Ï
ªªdüeTTÁ<ä+ ne‘·\e⁄+&˚ <˚XÊ\ MT<äø,° B«bÕ\ MT~ø° b˛sTT+~. ªªyÓTTqï dæìe÷˝À
#·÷dæq B«|üyT˚ <√ #ê˝≤ u≤>∑T+~ø£<+ä &û? Ä ø=ã“]‘√≥\÷ ø√‘·T\÷, Ä ø√‘·T\T
ø£<˝ä∏ Àì Áù|$T≈£î\≈£î ø=ã“]ø±j·T\T |ü&j Ó T· ´≥+, #ê˝≤ ‘·e÷cÕ>± e⁄+~μμ nqï<ëyÓT.
ªªWqT, Ä BbÕ\qT ªkÂ‘Y d” ◊˝…+&ÉT‡μ n+{≤s¡T. ‘Ó\y¢ êfi¯ófl <˚X<¯ X˚ Ê\ qT+∫ $H√<ä+>±
>∑&|É {ü ≤ìøÏ nø£ÿ&çøÏ z&É\MT<ä edüT+Ô {≤s¡T. ‘Ó\y¢ êfi¯ófl ø=‘·>Ô ± ô|[fl #˚dTü ≈£îqï|ü&ÉT
mefi¯fl CÀø£´+ e⁄+&É≈î£ +&Ü ùd«#·Ã>¤ ± ñ+&É{≤ìø£ì Ç˝≤+{Ï B«bÕ\≈£î b˛sTT ø=Hêïfi¯ófl
nø£ÿ&É >∑&ç|æ ekÕÔs¡T. <ëH˚ï yêfi¯ófl ªVü≤˙ eT÷Héμ n+{≤s¡T. ªVü≤˙μ n+fÒ ª‘˚HÓμ,
ªeT÷Héμ n+fÒ #·+Á<äT&ÉTμ nHêï&Ü‘·&TÉ . ªªeTq+ ≈£L&Ü n˝≤>∑ @ B«bÕì¬øH’ ê yÓ&‘ç H˚ √
Vü‰sTT>±?μμn+~ ÄyÓT. ªªHê≈£L n˝≤π> e⁄+~eT]. ø±ì &ÉuÀ“! z&ÉMT<ä Á|üj÷· D+
n+fÒ uÀ˝…&TÉ &ÉãT“ ø±yê*μμ nHêï&Ü‘·&TÉ .
Ç<ä+‘ê #Ó{>ºÏ ±] #Ó$ì |ü&TÉ ‘·÷H˚ e⁄+~. ªªMTø£+fÒ uÀ˝…&TÉ nì|æk˛Ô+~ ø±ì
Ä kıeTTà Hêø=ø£ ˝…øÿ£ ˝À~ ø±<äÁsê yÓi|¿Ï \æ ˝¢ ≤¢sê. |æ.n+&é z ø£+ô|˙ yêfi¯flì H˚qTu≤>±
ms¡T>∑T<äTqT. MT≈£î ˇø£ z&É˝À yÓTT<ä{Ï ‘·s>¡ ‹∑ {Ïø¬ ÿ≥T¢ ø=ì sTT∫Ã, MT Á|üj÷· D+
düTK+>± e⁄+&˚≥T¢ @sêŒ≥T #ÓjT· ´>∑\qT.... ø±ì z&É˝À yÓTT<ä{Ï ‘·s>¡ ‹∑ Á|üj÷· D°≈î£ \T
260 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

m˝≤ Á|üe]Ô+#ê˝À, Ä |ü<‘Δä T· \÷ |ü+|æD\° T MT≈£î ‘Ó\TkÕeT]? Ç|ü&É+fÒ #Óqï|ü≥ï+
e#êÃs¡T >±ì MTs¡T @ >√<ëe] rsêH√ï ˇø£ |ü˝˝¢… À |ü⁄{Ïôº |]–q yêfi¯flsTTe⁄+{≤s¡T.
n˝≤+≥|ü&ÉT $TeTà*ï rdüT≈£îb˛sTT ˇø£ >=|üŒ z&É˝À |òdü Tü øº ±¢dTü bÕ´dæ+»s¡¢ eT<Û´ä
|ü&ù˚ dÔ @+ ˝≤uÛ+Ñ ? nø£ÿ&ç yêfi¯fl+‘ê $TeTà*ï ªu…‘’ T· \μì ùV≤fi¯q #˚kÕÔsT¡ . MT≈£î dü+‘√wü+
ø£*–<ë›eTì #˚ùdÔ ∫e] ø£~ MT≈£î #Ói ◊ }s¡T≈£î+≥T+~. yÓTT<ä{Ï ‘·s¡>∑‹ø£qï
¬s+&√ ‘·s¡>∑‹ y˚T˝ÒyÓ÷. n˝≤>± nq{≤ìøÏ M˝Ò¢<äT. ø=+#Ó+ ‘˚&Ü>±ì Ä ¬s+&ÉT
‘·s>¡ ‘∑ T· \øÏ nfÒº uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . eT÷&Ée ‘·s>¡ ‘∑ ˚ Ç˝≤+{Ï yêfi¯fløÏ dü]|ü&TÉ ‘·T+~. ø±ì
eT÷&Ée ‘·s>¡ ‹∑ u§‹Ô>± nHê´j·Ty˚TyÓ÷. s¡+>∑+, yÓ÷˝Òàq÷ ≈£L©ø√dü+ yÓfifl‚ n\>±
»q+ n+‘ê eT÷&Ée ‘·s¡>∑‹˝À møÏÿ yÓ&ÉT‘·÷+fÒ #·÷XÊqT>±, eT÷&Ée ‘·s¡>∑‹
Á|üj÷· D+ø£qï qs¡ø+£ yπ̊s ñ+&É<Tä . á <ä+|ü‘T· *ï düTK+>± Vü‰sTT>± Ç+{Ï|≥ü ¢
ñ+&Éìe«ø£, @+ bÕeTT≈£î+{≤s¡ì z&ÉMT<ä |ü+|ü≥+?μμ nqTø=ì ø£qø±#·\+ Ä
bÕbÕì ø=&ç>≥∑ Tºø√e&É+ $s¡$T+#·T≈£îHêï&ÉT.
#Ó{>ºÏ ±] ìX¯Ãj·÷ìø=#˚Ã˝À>± Ä <ä+|ü‘T· ˝Ò<√ eTs√ >=&Ée˝À |ü&Ü¶sT¡ . Ä ø=‘·Ô
ø√]ø£ j˚T$T{À #Ó{ºÏ #Ó$˝À |ü&˝É <Ò Tä >±ì n~ &ÉãT“MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï<˚ nì
e÷Á‘·+ ‘˚*+~. @eT+fÒ Ä j·TTe≈£î&ÉT ‘·q |ü&TÉ #·T‘√, ªªn+‘ê &ÉãT“‘√ ñ+<äqTø√μμ.
ª<Ûqä eT÷\ $T<ä+ »>∑‘μY nì }]πø nHêïsê?μμ nHêï&ÉT. WqT! n+<äTøπ >± H˚qT
ª$‘·+Ô ø=B› yÓu’ eÑÛ +μ n+{Ïì? &ÉãT“ ˝Òì yêfi¯fløÏ Á|ü‹B n+<äì Áe÷ì|ü+&˚. &ÉãT“+fÒ
@ düTKyÓTHÆ ê ns¡#‹˚ ˝À yÓqï eTT<äs› TT ∫≈£îÿ‘·T+~μμ nì uÛsÑ ‘Ô¡ √ j˚Tø°u$ÑÛ +∫+<ëyÓT.
ø±ì #Ó{,ºÏ ªªm+‘· ne÷j·T≈£î˝Ásê MT]<äs› ÷¡ q÷! &ÉãT“ düTU≤ìï #˚≈L£ s¡TdüT+Ô <äÁ{≤
yÓi¿Ï yÓTTVü‰\˝≤sê? q÷s¡T s¡÷bÕj·T\T ô|≥Tºã&ç‘√ yê´bÕs¡+ yÓTT<ä˝{… qºÏ Hê≈£î Ç|ü&ÉT
ø=ìï \ø£\å TeT÷\T>∑T‘·THêïsTT? H˚H+˚ düTK|ü&Ü¶qT? <ÛHä êìï >∑÷]Ã MT]<äs› ÷¡ Ç|ü&ÉT
yÓ\&¢ ç #˚dqæ Ä n_ÛÁbÕj·T+ X¯ó<äΔ bıs¡bÕ≥ì ìs¡÷|æ+#·{≤ìøÏ Hê ø¬ +‘√ ùd|ü⁄ |ü≥<º Tä .
m+<äT≈£L ˇø£ÿ |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\T ‘Ó∫ÃMT #˚‹˝À b˛ùdÔ dü]. Ä &ÉãT“ eT÷˝≤ìï
mHÓïìï ø°&TÉ \T eT÷&ÉT‘êjÓ÷ MTπø ‘Ó*kıdüT+Ô ~? ˝Ò≈î£ +fÒ ø£*>π <äT'K+ ø£qï ñ+fÒ
ñqï <äT'K+ m≈£îÿe<äÁsê ≈£îÁs¡yêfi¯fl˝≤¢sê. ªª&ÉãT“, &ÉuÀ“μμ n+≥THêïs¡T yÓ<eäÛ &ÉãT“!
&ÉãT“ #˚]‘˚ düTK+>± ìÁ<ä≈L£ &Ü |ü≥<º Tä ‘Ó\TkÕ? Ä |ü~y˚\÷ Ç∫Ã MT düTKìÁ<ä
#Ó&>É =≥ºeT+{≤sê qqTï #Ó|Œü +&ç.... ñVüA! H˚Hê bÕ|ü|⁄ü |üì #ÓjT· ´qT! e÷qdü
düs√es¡+˝Àì Vü≤+dü\≈£î eT˝Ò¢ Vü‰sTT>± Äq+<ä+‘√ ‘˚*b˛‘·THêïs¡T MT]|ü&ÉT. Ç˝≤π>
ñ+&É+&ç. &ÉãT“˝Ò<ìä $#ê]+#·ø+£ &ç. yÓ<eäÛ &ÉãT“μμ nì <ëìï X¯|kæ ˛Ô #˚jT· uÀsTTq
Ä yê>±›q+ n+‘ê ñ|üd+ü Vü≤]+#·T≈£îHêï&ÉT.
yÓ<Ûäe &ÉãT“ 261

ÄyÓT #˚‹˝À+∫ s¡Te÷\T C≤] ÁøÏ+<ä |ü&+ç ~. ÄyÓT rdüT≈£î+<ëeTì yÓqøÏÿ
‹]–+~. Ä ˝À>±H˚ j·TTe≈£î&ÉT <ëìï rdæ ÄyÓT ø¬ +‘√ kı>∑dTü >± n+~+#ê&ÉT. Ä
∫s¡Tqe⁄« yÓTTVü≤+˝Àì k˛j·T>±ìï #·÷dæ ÄyÓT, ªªm+‘· n+<ä>±&ÉT!μμ nqT≈£î+~.
ã{≤˙\÷, y˚sTT+∫q y˚s¡T X¯q>∑|ü\T≈£î\÷ »+¬>&É˝À b˛dæ neTà<Ódü÷Ô ˇø£&ÉT
m<äTs¡j÷· &ÉT. j·TTe≈£î&ÉT nD≤ y˚sT¡ XËq>∑\÷, ns¡DΔ ≤ ã{≤˙\÷ ø=ì ÄyÓT s¡Te÷\T˝À
b˛XÊ&ÉT. »+¬>&Éyêì #˚‹˝À bÕe˝≤ ø±düT |ü&d˚ ,æ ∫\¢sø¬¡ ’ q&ÉTdü÷HÔ ˚ #ÓsTTĆ≤ù|&ÉT.
»+¬>&Éyê&ÉT ∫\¢s¡ sTT∫Ã, eTT+<äT≈£î b˛j˚T+‘·˝À <ëì˝À ns¡DΔ ≤ ø±düT j·TTe≈£îì
#˚‹˝À >±ø£ ÁøÏ+<ä |ü&bç ˛sTT+~. ªª@$T{Ï, yÓ‘T· ≈£î‘·THêïs¡T?μμ n+~ |ü&TÉ #·T. ªªns¡DΔ ≤
ø±düT mø£ÿ&√ |ü&bç ˛sTT+~μμ nHêï&É‘&· TÉ .
ªªb˛˙<äTs› ÷¡ , ns¡DΔ ≤j˚T ø£<ë, j˚T eTTwæyº êìø√ <=]øÏ‘˚ dü+‘√wækÕÔ&TÉ !μμ nì
eTT+<ä+» y˚d+æ ~. n‘·&÷É ÄyÓT qqTdü]+∫ yÓfifl‚ &ÉT.
Ä yÓqø±\ Ç+ø± edü÷HÔ ˚ e⁄qï ø£qø±#·\+ #Ó{øºÏ Ï Ä ns¡DΔ ≤ ø±düT ø£q|ü&+ç ~.
n‘·&TÉ yÓ+≥H˚ <ëìï rdüT≈£îì CÒãT˝À y˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
262 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>√|”#·+<é
(1910 ` 1962)
ãVüQeTTK Á|üC≤„XÊ*. dü\ø£åDyÓTÆq ∫qïø£<∏ä\T

Áyêj·TT≥˝À dæ<äΔVü≤düTÔ&ÉT. sê»ø°j·T ø£<∏ä\T Áyêdæq
yÓTT<ä{Ï s¡#s· TT‘·. ø£fi≈¯ î£ | Á jü ÷ Ó »q+ e⁄+&Ü\˙, Ä
|
Á j
ü ÷ Ó »q+ dü+|ò÷ ü ìøÏ XÁ j‚ T· düT‡ ≈£Lsπ ~
Ã >± e⁄+&Ü\˙,
s¡ # · s TT‘· s¡ # · H ê $X‚ w ü + Ä Á | ü j Ó ÷ CHêìï
kÕ~Û+#·{≤ìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ü\˙ M] dæ<ëΔ+‘·+.
düJeyÓTÆq uÛ≤cÕ, düs¡fi¯yÓTÆq XË’©, ìsê&É+ãs¡yÓTÆq
•\ŒeT÷, dü÷ø£ÎyTÓ q Æ e÷qdæø£ $X‚w ¢ D
ü ≤, $|üy¢ ê‘·àø£yTÓ q
Æ
uÛ≤edü+|ü<ë, ùV≤‘·Tã<äΔyÓTÆq XÊÁd”Ôj·T $C≤„qeT÷,
dü+>Á V ∑ ≤ü ‘ê, |ü´+>±´‘·àø£yTÓ q
Æ yêÚ≤´Hê\T ` M]ì >=|üŒ
ø£<≈ä∏ î£ ì>± CÒdq æ jYT. M] qe\ ª|ü+&ç‘· |üsy¡ T˚ X¯«s¡XÊÁdÔæ
M\THêe÷μ≈£ î π ø +Á < ä kÕVæ ≤ ‘· ´ nø±&É M T Á ô | ’ E
\_Û+∫+~.
s¡#·q\T ` ø£<∏ä\T : nH˚ø£ dü+|ü⁄{≤\T, ndüeTs¡Tìú
Jej·÷Á‘·, j·TeTbÕX¯+, Nø£{Ï >∑<äT\T, yÓTs¡T|ü⁄\
eTs¡ø£\T yÓTT<ä\>∑T qe\\T, ‘·‘·Ô«y˚‘·Ô\T, b˛düTº
#˚jT· ì ñ‘·sÔ ê\T, Nø£{Ï ø√D≤\T, ‘·«‘·e Ô Tdæ.
263
<Ûäs¡àe&û¶
H˚Hê ePs¡T m+<äT≈£î yÓfi≤flH√, Hê øÏ|ü &ÉT C≤„|øü +£ ˝Ò<Tä . ø±ì yÓfifl¯ ≥+ ∫qï|üŒ{Ï
ùdïVæ≤‘·T&ÉT ø£q|ü≥+º , ‘·q Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îyÓfifl¯ &É+ »]–+~. ø£\eø£ ø£\TdüTø√e&É+
e\¢, ∫qï|üŒ{Ï $wüj÷· \T ‘·\T#·T≈£îì qe⁄«ø=+≥÷ e⁄qï düeTj·T+˝À n‘·&=#êÃ&ÉT.
sêe≥+ sêe≥+ m˝≤ e#êÃ&Éì?
eTT+<äT yêøÏ* HÓeTà~>± ‘Ó]#ê&ÉT. ≈£î&çø±\T >∑&|É ˝ü À ô|{Ïº n≥÷ Ç≥÷ <=+>∑
#·÷|ü⁄\T #·÷XÊ&ÉT. #·+ø£˝À e⁄qï eT÷≥ì |ü~\+>± s¬ +&√#˚‘√Ô |ü≥Tºø=ì ‘·\ zs¡>±
ô|{Ïº n&ÉT>∑T˝À n&ÉT>∑T y˚dTü ≈£î+≥÷, Hê ùdïVæ≤‘·Tì <ä>sZ∑ ø¡ =∫Ã #·+ø£˝À eT÷≥ n+~dü÷Ô
ªªÇ~>√H√jYT, &Éã÷“μμ nHêï&ÉT.
ndü\T n‘·ìï #·÷&É>±H˚ Hê ùdïVæ≤‘·T&çøÏ eTTK ø£e[ø£\T e÷]b˛sTTHÓ.’ n+<äT≈£î
eTT+<äTqï dü+‘√wü+ e÷j·TyÓTbÆ ˛sTT+~. HÓeTà~>± eT÷≥ n+<äT≈£î+≥÷ ªªeTìwü+fÒ
eTìwæ$ qTy˚« dü÷s¡j÷· ´! ìø±s¡‡sTTq eTìwæ$μμ nHêï&ÉT.
Ä e÷≥≈£î dü÷s¡jT· ´ dü+‘√wü+ ô|ø’ Ï ø£q|ü&ìÉ e«≈£î+&Ü, ªªe÷≥\πø+˝Ò? &ÉãT“
rdüTø√>±H˚ ø±<äT. HÓ\s√E˝À¢ ndü\T bòÕsTT<ë\T Ç∫ÃyÓj÷· ´*. e&û¶ ˙≈£î ‘Ó*dæ+<˚>±
` <Ûsä à¡ e&û¶ ` HÓ\øÏ q÷{ÏøÏ s¡÷bÕsTTqïs¡. n<ÓH’ ê qTe«ì ÇdüTHÔ êïqTμμ nHêï&ÉT.
ªªn˝≤π> dü÷s¡j÷· ´, HÓ\<ë≥ø£ eTT+<˚ ÇkÕÔqTμμ nHêï&ÉT Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT.
ªªÇkÕÔq+fÒ ø±<äT. e÷≥ #Ó*+¢ #·Tø√yê*. X¯óuÛøÑ ±s¡´+ ˇø£{Ï ‘·\ô|{≤ºHê? eT+∫ø°
#Ó&TÉ ø° &ÉãT“ ø±yê*‡ y=düT+Ô ~. ‘·sê«‘· ø√s¡Tº ^s¡÷º n+fÒ...
ªªn<˚$T{Ï dü÷s¡j÷· ´! ˙ <ä>sZ∑ ¡ mìïkÕs¡T¢ &ÉãT“ rdüTø√˝Ò<Tä . mìïkÕs¡T¢ sTTe«˝Ò<Tä .
m|ü&ÓH’ ê e÷≥ ‘·|Œ” \T y=∫Ã+<ë?μμ
ªªdüsπ ˝Ò. &ÉãT“ ˝…øÿ£ ô|≥Tºø√. n˙ï s¡÷bÕj·T˝Ò. ø=~›>± e÷Á‘·+ ∫\¢s¡ e⁄+~.
eT∞fl Hê≈£î s¡÷bÕj·T˝Ò Çyê«* düTe÷! H√≥÷¢ >∑≥÷¢ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä .μμ
264 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªqTe⁄« #ÓbÕŒ˝≤, dü÷s¡j·÷´μμ n+≥÷ Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT eT÷≥ $bÕŒ&ÉT.
#·÷ùd≥|üŒ{ÏøÏ Hê ‘·\ ‹]–b˛sTT+~. njÓ÷eTj·T+ nsTTb˛sTT+~. Ä eT÷≥˝À
e⁄qïe˙ï sêfi‚fl! ∫qï ∫qï sêfi¯Sfl, ô|<ä› ô|<ä› sêfi¯Sfl ô|<äe› ˙ï ø£+ø£s¡ sêfi¯S,¢ ∫qïe˙ï
>∑T\ø£ sêfi¯Sfl! qeTà˝Òø£ Hê ùdïVæ≤‘·Tì yÓTTVü≤+ |üØø£>å ± #·÷XÊqT. n‘·&TÉ e÷Á‘·+
Ç<ä+‘ê ˝…øÿ£ #ÓjT· ´≈£î+&Ü. n‹ C≤>∑s>Ô¡ ± Ä sêfi¯flì rdæ ˇø=ÿø£ÿfÒ ˝…øÿ£ ô|&ÉT‘·÷
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
HêπøMT ‘√#·ø£ dü÷s¡jT· ´ e+ø£ #·÷XÊqT. n‘·ì+ø± ‘·\ zs¡>±H˚ ô|{Ïº ˝…øÿ£
ô|≥ºã&ÉT‘·÷ e⁄qï sêfi¯flqT s¬ |üŒ yÓjT· ´≈£î+&Ü |üØøÏdå Tü HÔ êï&ÉT. Ç+‘·˝À Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT
˝…øÿ£ |üP]Ô#d˚ ,æ ªªdü]b˛sTTqsTT, dü÷s¡j÷· ´μμ nHêï&ÉT.
ªªÇyê«fi¯ dü]b˛sTTHÓ’ n+fÒ ø±<√sTT. Çyê«fi¯ Çs¡y.’Ó eTfi≤fl Çs¡y’Ó k˛eTyês¡+
Hê{ÏøÏ Hê &Éã“+‘ê <ä$Tà&û˝ÀÔ Ç#˚Ãj·÷´*μμ nì C≤„|üø£+ #˚dæ Hê ùdïVæ≤‘·T&ç‘√
eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ªªÇkÕÔqTμμ nì|æ+#·Tø=ì yÓ[flb˛j·÷&ÉT dü÷s¡jT· ´.
n‘·&TÉ m|ü&ÉT yÓfi≤Ô&Ü, á ‘·+‘˚$T{À m|ü&ÉT ‘Ó\TdüT≈£î+<ëe÷ nì ≈£Ls¡TÃqï
H˚qT, n&ÉT>∑T<ëeTì Hê ùdïVæ≤‘·Tì yÓ|’ ⁄ü øÏ ‹]π>≥|üŒ{Ïø,Ï n‘·&TÉ #˚‘√Ô qqTï yê]+∫
yêøÏ* yÓ|’ ⁄ü øÏ #·÷bÕ&ÉT. H˚qT n≥T #·÷≥º+, dü÷s¡jT· ´ >∑u≤Û \Tq ‘·\T|ü⁄ HÓ≥Tºø=ì
˝À|ü\øÏ sêe&É+ ˇπøkÕ] »]–+~. eTìwæ Ç~es¡≈î£ eT˝Ò¢ ˝Ò&TÉ . ÄbÕ<äeTdüøÔ +£
y=DÏøbÏ ˛‘·THêï&ÉT. ø£fió¯ fl jÓTÁs¡>± CÀ´‘·T˝≤¢ e⁄HÓï’ . >±* ‘Ó>∑ |”\TdüTHÔ êï&ÉT. ‘·\ e÷Á‘·+
zs¡>±H˚ e⁄+~.
ˇø£ÿ ø£Då + yêøÏ{À¢ Ä– s¡+sTTq Hê ùdïVæ≤‘·T&ç MT<äøÏ e∫Ã Ç˝≤ øπ ø£\T y˚XÊ&ÉT
` ªª@B Hê &ÉãT“? mHêïfi¯flsTT+~? Ç~>√ n~>√ n+≥÷ ≈£îø£ÿì ‹|ü≈£îqï≥Tº ˙
sTT+{Ï#·T≥÷º ‹|ü≈£î+{≤yê? |üs¡TeP eTsê´<ë ñ+&Éø£ÿsê¢? ø£&ÉT|ü⁄øÏ nqï+
‹+≥THêïyê, >∑&¶ç ‹+≥THêïyê?μμ
ì»+ #ÓbıŒ<ä÷!› á e÷≥\T $H˚≥|üŒ{ÏøÏ Hê≈£î ø£+|üs+¡ m‹Ô+~— ø√|ü+ e∫Ã+~
ø±ì @$T #ÓjT· ´≥+? >∑T&ÉT¢ e|üŒ#Ó|Œæ #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêïqT.
Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT uÛj Ñ T· +>±, n‹ $qj·T+>±, ªªÇ~>√ dü÷s¡j÷· ´, ˙ &ÉãT“? Hê\TZ
s√E\T Ä\X¯ýÓTqÆ +‘· e÷Á‘êq ˙ uÀ{Ï ô|<ä› eTìwæ Ç{≤¢ H√s¡T bÕπsdüTø√e≥+ @+
eTsê´<ä?μμ nì ‘·q <ä>sπZ∑ e⁄qï Ä sêfi¯fl eT÷≥ì Ç#êÃ&ÉT.
ªªeT] e&û¶jÓ÷? &ÉãT“ Hê≈£î #˚<Ó’ Ç#êÃqqT≈£îHêïyê? ˙ ‘ê‘·øÏ n#·TÃ+&ç
Ç#êÃqqT≈£îHêïyê? |üP]Ô |ü]cÕÿs¡+ #˚dæ ø£<Tä \T.μμ nì u§&√¢ #ÓjT˚ ´dæ ì\y˚XÊ&ÉT
dü÷s¡jT· ´.
<Ûsä à¡ e&û¶ 265

ªªÇkÕÔqT dü÷s¡j÷· ´, y=<äT\Tμμ nHêï&ÉT Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT.
ªªrdüT≈£îsêμμ nì ˇø£ÿ ‘√|ü⁄ ‘√XÊ&ÉT dü÷s¡jT· ´.
Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT |ü&uÉ ÀsTT ìuÛ≤sTT+#·Tø=ì >√&É |üøÿ£ ≈£î yÓ[fl |ü~ sêfi¯ófl @]
‘Ó∫Ã dü÷s¡jT· ´ #˚‘T· ˝À¢ ô|{≤º&TÉ . dü÷s¡jT· ´ yê{Ïì ˝…øÿ£ ô|≥Tºø=ì, Hê ùdïVæ≤‘·Tì‘√
ˇø£ÿ e÷f…HÆ ê nq≈£î+&Ü –s¡T≈£îÿq yêøÏ* yÓ|’ ⁄ü ≈£î ‹]– ‘·\ zs¡>± e⁄+#·Tø=ì >∑ã
>∑u≤ q&ç∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˇø£ÿ ì≥÷ºsT¡ Œ $&ç∫ H˚qT n&É>e∑ \dæq nedüs+¡ ˝Ò≈î£ +&Ü ‘êH˚
Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. ` ªªbÕ|ü+ @+ #Ó|üŒqT? ˇø£|ü&ÉT á }fiÀflø£˝≤¢ cÕe⁄ø±s¡T
dü÷s¡jT· ´.Ç|ü&ÉT |æ#ÃÓ øÏÿ sT÷ $<Û+ä >± ‘·j÷· s¡j÷· ´&ÉTμμ nHêï&ÉT.
ªªÇ‘·ìøÏ |æ#êÃ? m+<äTø¬ ‹Ô+~? |æ∫Ã˝À Ç<˚$T{Ï?μμ nì n&ç>±qT.
Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT dü÷s¡jT· ´ ø£<ä∏ á $<Û+ä >± #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªdü÷s¡jT· ´ á >∑‹øÏ sêe&ÜìøÏ n‘·ì ‘·+Á&˚ ø±s¡D+. n‘·ì ‘·+Á&ç #ê˝≤
eT+∫yê&ÉT. yÓT‘·Ôì Vü≤è<äj·T+ ø£\yê&ÉT. n≥Te+{Ï n‘·&˚, ø=&ÉT≈£î |ü‘·HêìøÏ
ø±s¡≈£î&Éj·÷´&ÉT.μμ
ªªn+‘· eT+∫yê&ÉT.... .....μμ
#ÓbÕÔqT $qT. n+‘· eT+∫yê&ÉT ne≥+ e\¢ <ëHê\T #˚d,” n&Ü¶\T e⁄+&û ‘·q
Ädü+Ô ‘ê bÕ&ÉT #˚XÊ&ÉT. ÄdæbÔ ˛sTTq ‘·sê«‘· |ü\ø£]+#˚ ~≈£îÿ ˝Ò≈î£ +&Ü #·∫Ãb˛j·÷&ÉT.
Ç~ ø£qTï˝≤sê #·÷∫q dü÷s¡jT· ´≈£î dü+|òTü + MT<ä ø£dæ @s¡Œ&É+¶ ˝À ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<Tä .
n+<äTø£ì |üP]Ô>± ‘·q dü«uÛ≤yêH˚ï e÷s¡TÃø=ì ô|‘·HÔ êìøÏ y=∫Ãq|üŒ{ÏqT+N ø£s√ƒ s¡+>±
dü+bÕ~+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ . ñqï Hê\T>∑T mø£sê\÷ ny˚Tàdæ e&û¶ yê´bÕs¡+
yÓTT<ä\Tô|{≤º&TÉ . eTqTwüß˝ÀÔ ñqï Ç‘·sÁ¡ ‘ê dü+ã+<Ûë\˙ï Á≈£Ls¡+>± ‘Ó>=Z≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
‘·qø°, $T–*q eTqTwüß\ø° ˇø£ÿfÒ dü+ã+<Û+ä ` e&û¶ yê´bÕs¡+. ‘êqT e&ûø¶ Ï &ÉãT“
Çe«{≤ìøÏ |ü⁄{≤º&TÉ — $T–*q »q+ &ÉãT“ |ü⁄#·TÃø=ì e&û¶ Ç#·TÃø√{≤ìøÏ |ü⁄{Ï+º ~.
Ç{≤¢ ‘·j÷· s¬ ,’ $T–*q s¬ ‘’ T· *ï |”*Ã |æ|Œæ #˚dæ ø=~› dü+e‘·‡sê˝À¢H˚ ePfiÀfl ø£˝≤¢
cÕVüQø±¬s’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. m+‘· cÕVüQø±¬sH’ ê &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&+É n\yêf…qÆ ‘·sê«‘·
|ü<‘Δä T· \T jÓT˝≤ e÷s¡‘’Ó ` ø£qø£ &ÉãT“ nedüs+¡ ˝Òq|üŒ{Ïø° ≈£L&Ü bÕ‘· |ü<‘Δä T· \MT<˚
q&ç#ê&ÉT. |æ*ø¢ Ï _#·Ã+ ô|fÒyº ê&ÉT ø±&ÉT. n&ç*^ô|{ÏHº ê <ä$Tà&û C≤s¡$&ç#y˚ ê&ÉT ø±<äT.
u≤ø°<ës¡ì¢ mìï ø£cÕº\T ô|{≤º˝À n˙ï ô|{Ï,º Çìï ˙fi¯ófl ≈£L&Ü |ü⁄≥º≈î£ +&Ü #˚dæ ‘·q
&ÉãT“ |æ+&ÉT≈£îH˚yê&ÉT. Ä |æ+&ÉTø√e&É+˝À ≈£L&Ü <äj÷· <ëøÏDå ≤´˝Òe¢ ⁄. ø=+|ü\T ≈£L*Hê,
≈£î≥T+u≤\T HêX¯qyÓTHÆ ê n‘·ì Vü≤è<äjT· + ø£]>π ~ ø±<äT.
266 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n+<äTø£ì n‘·ì &ÉãT“‘√ bÕ≥T, n‘·ìMT<ä ePfiÀfl ndü÷j·÷ ndüV≤ü ´+ ≈£L&Ü
ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫ÃHÓ’. n‘·ìï #·÷ùdÔ uÛÑj·Ty˚T ‘·|üŒ, Çwüº+ ˇø£ÿ e´øÏÔ ≈£Lÿ&Ü
˝Ò≈î£ +&Üb˛sTT+~. dü÷s¡jT· ´ Ç~≈£L&Ü eT+∫<˚ nqT≈£îHêï&ÉT. Hêø±ÿe\dæ+~ &ÉãT“—
Mfi¯flsTTwüº+ me] ø±ÿyê*? n+≥÷ e⁄+&˚yê&ÉT. |ü]dæú‘·T\T Ç{≤¢ e⁄+&É>± ˇø£
dü+|òTü ≥q »]–+~.
á }fiÀflH˚ ne‘·* M~Û˝À #·+Á<äjT· ´ nH˚ s¬ ‘’ T· e⁄Hêï&ÉT. #·+Á<äjT· ´ á dü÷s¡jT· ´øÏ
s¬ +&ÉT e+<ä\ s¡÷bÕj·T\ u≤ø° sTTe«‘˚˝&Ò TÉ . #·+Á<äjT· ´ ne≥+ ∫qï s¬ ‘’ ˚ ◊Hê
{ÖH√Ô dü+ã+<Û+ä e⁄qïyê&ÉT ne≥+ e\¢, &Éã“Hêï ø√s¡Hº êï ˝…øÿ£ ˝Ò≈î£ +&Ü e⁄+&˚yê&ÉT.
&ÉãT“qï yêfi¯fl+fÒ ndüVü≤´+e⁄+~. uÛÑj·T+ ˝Ò<äT. ‘·q≈£î nedüsêìøÏ &É_“#êÃ&ÉH˚
$XÊ«dü+ ˝Òøb£ ˛>± ‘·q <ä>sZ∑ ¡ dü÷s¡jT· ´ nHê´j·T+>± &ÉãT“ <√#·T≈£î+≥THêï&ÉH˚ uÛ≤e+,
ø√|ü+ ø£*–qyê&ÉT. dü÷s¡jT· ´ ôV≤#·TÃ e&û¶ edüT+Ô <äì n‘·ìøÏ n|ü ô|{≤º&˚ >±ì,
ô|{Ï+º <ä>sZ∑ T¡ ï+N &ÉãT“ sê<˚y÷Ó nH˚ uÛj Ñ T· +‘√ n‘·ì Ç+{Ï #·T≥÷º ‹s¡>≥∑ + yÓTT<ä\T
ô|{≤º&TÉ . ˇø£ s√E #·+Á<äjT· ´ì Hê &É_“∫Ã ø£<\ä eTì ì\y˚XÊ&ÉT. HêHê <äTsê“¤w\ü ÷
Ä&Ü&ÉT— <ëH√Ô ˝À˝À|ü\ s¡>T∑ \T≈£î+≥Tqï n–ï #·+Á<äjT· ´˝À qT+∫ >∑T|üq ãj·T≥
|ü&+ç ~ ` ªªH˚qT <ä$Tà&û Çe«qT. ˙ ‘ê‘√Ô #Ó|ü ø√! eTT+<äT >∑&|É ˝ü ÀqT+∫ ne‘·\øÏ
yÓfió¯ flμμ nì øπ ø£\T y˚XÊ&ÉT.
bÕ|ü+ dü÷s¡jT· ´≈£î Ç{≤¢+{Ï nqTuÛeÑ + Ç~es¡ø¬ |ü&É÷ ø£\>∑˝<Ò y˚ ÷Ó , #·+Á<äjT· ´
e÷≥\øÏ ìs¡T‘·sÔ T¡ &Ó’ ˇø£ÿ ì$Twü+ e÷{≤¢&˝É øÒ b£ ˛j·÷&ÉT.
ªªyÓfifl¯ yé!μμ nì >∑~+› #ê&ÉT #·+Á<äjT· ´., ªª#·+Á<äj÷· ´! Ç~ ˙≈£îeT+∫~ ø±<äT—
ø√s¡T≈º î£ ˝≤– e|ü rsTTkÕÔqTμμ nHêï&ÉT dü÷s¡jT· ´.
ªªe|ü rsTTkÕÔeÁ&Ü e÷<ä#√Ã<éμμ nì HêHê ã÷‘·T\T ≈£Ldæ yÓT&ÉMT<ä ø£Ás¡yd˚ æ
ãj·T≥≈£î >¬ +{≤&ÉT #·+Á<äjT· ´.
Çø£ #·÷&ÉT dü÷s¡j·T´ dü+>∑‹. dü÷s¡j·T´≈£î •e+ m‹Ô+~. |æ∫Ã >∑+–¬s¢‹ÔHÓ’.
ø£q|ü&y¶É ê&ÉT ø£˝≤¢ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª<Ûsä à¡ e&û¶ ` <Ûsä à¡ e&û¶ ≈£L&Ü Çe«&É≥— ndü˝+Ò Çe«&É≥—
Ç<Óø£ÿ&ÉHêï e⁄+<ë? sêeTT\yê] ø±\+ qT+N á e&û¶ e⁄+~ ø£<ë?μμ nì
yÓTT‘·TÔ≈£îHêï&ÉT.
‹]– ‹]– Ç+{ÏøÏ yÓ[fl >∑ã >∑u≤ Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢ y˚dTü ø£ì n+>√Ádü+Ô
q&ÉT+øÏ ø£{ºÏ ‘Ó\>¢ T∑ &É¶ >=&ÉT>∑T #·+ø£qô|{Ïº {ÖHéøÏ ãj·T˝Òs› ê&ÉT.n|üŒ{Ïø° ÄX¯ #êeø£,
#·+Á<äjT· ´ yêøÏ* eTT+<äT düø*Ï dü÷Ô Hê\T¬><’ Tä kÕs¡T¢ n≥÷ sTT≥÷ |ü#ês¡T #˚XÊ&ÉT.
ãC≤s¡ï b˛‘·Tqï yê]ï ì]ï$T‘·Ô+>± |æ*∫ ªªø=+#Ó+ ø√s¡Tº˝À |üì e⁄+&ç {ÖHéøÏ
<Ûsä à¡ e&û¶ 267

yÓ\TÔHêïqTμμ nì Ç+{À¢ e⁄qï #·+Á<äjT· ´≈£î $qã&˚≥≥Tº #ÓbÕŒ&ÉT. #·+Á<äjT· ´ ªªø√s¡Tøº ±ÿ<äT
ìqTï |ü⁄{Ï+º ∫q ÁãVü≤à<˚e⁄&ç <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓfió¯ fl. á ePs¡T ˙fi¯ófl ˙≈£î ÁbÕ|ü+Ô ˝Ò<Tä μμ nì
Ç+{À¢ qT+#˚ øπ ø£yX˚ Ê&ÉT.
Ç+πø+ #˚kÕÔ&TÉ ? Çø£ ‘·ù|Œ <˚eTT+~? #·+Á<äjT· ´ e÷≥\≈£î ø=+#Ó+ »+øÏHê
&Éu“… ˝≤ y=<äT\Tø√e≥+? eTqdüT‡ì ‹{Ïº ˝Àãs¡#T· ø=ì {ÖHéøÏ yÓ[fl |”&¢ sÉ T¡ ‘√ e÷{≤¢&,ç
#·+Á<äj·T´≈£î ]õwüºØ H√{°düT Ç|æŒ+#ê&ÉT. H√{°ôd’‘˚ Ç|æŒ+#ê&˚ >±ì, eTqdüT‡˝À
Äsê≥+ ôV≤∫Ã+~. ~>∑T\T ~>∑T\T>± e⁄+&ç @MT ‘√#·ø£ {ÖqT˝À n≥÷ Ç≥÷
‘ês¡{≤¢&ç Ç+{ÏøÏ ãj·T˝Òsπ› ≥ |üŒ{ÏøÏ eTdüø£ |ü&~¶É . {ÖqT qT+∫ e÷ ePÁsêyê\+fÒ
s√&ÉT¶ ~– &=+ø£˝À yÓT\Æ T q&Éyê\ì ˙≈£î ‘Ó\TdüT. &=+ø£ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ u≤>±
Nø£{Ï |ü&~¶É . s√&ÉT¶ ~π>≥|üŒ{ÏøÏ n‘·ìøÏ uÛj Ñ T· + y˚d+æ ~. Ä &=+ø£ e÷ zø£ÿ eP]øÏ
e#˚Ã<˚ ne≥+ e\¢ eTqTwü´ dü+#ês¡+ ‘·≈î£ ÿe>± e⁄+≥T+~. ô|>’ ± s¬ +&ÉT |üøÿ£ ˝≤
ø=]$ <äj÷· ´\T ‘·\\T $s¡uÀdæ≈î£ qï≥T¢ ø£qã&˚, >∑TãTs¡T>± ô|]–q #Ó≥T¢. dü÷s¡jT· ´
<Ûs’Ó ´¡ + #˚dæ Ä+»H˚jT· <ä+&Éø+£ |ü]dƒ ÷ü Ô &=+ø£˝À |ü~ >∑C≤\T q&ç#ê&ÉT. Ä ô|<ä›
eTÁ]#Ó≥Tº #·÷XÊe⁄>±, nø£ÿ&É≈î£ y=#êÃ&ÉT. nø£kÕà‘·T>Ô ± |üøÿ£ bı<ä˝À¢ n*øÏ&ç $ì|æ+∫
Ä–b˛j·÷&ÉT. >=+‘·T˝À bÕ≥ >=+‘·T˝ÀH˚ Ä–b˛sTT+~. yÓ+≥H˚ n‘·ì ø√dü+ bı<ä˝À¢
ø£ìô|≥Tº≈L£ ÿ#·Tqï #·+Á<äjT· ´ eTTsƒê |ü~eT+~ n‘·ìï ø£eTTà≈£îHêïs¡T. MT<ä≈î£ <ä÷ø±s¡T.
#êe∫<äø£ >={≤ºsT¡ . bÕ|ü+ øÏ+<ä |ü&d˚ æ düTqï+ MT<ä meTTø£˝≈¢Ò î£ +&Ü ø={≤ºsT¡ . #·+Á<äjT· ´
MT<ä |ü&ç n‘·ì CÒãT˝Àe⁄qïÇs¡yÓ’ s¡÷bÕj·T\÷ ˝≤ø=ÿì ªª<ëyê <ëK˝ÒÃXÊe⁄>±?
ø£s¬ Ãe«s¡T ô|≥Tº≈î£ +{≤s¡T ˙ ‘ê‘·?μμ nì ø±*øÏ y=∫Ãq≥Tº ‘·˙ï, $T–*q yêfi¯flì
rdüTø=ì, dü÷s¡jT· ´ì nø£ÿ&˚ y=<ä* yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ø£Då ≤\ MT<ä á yês¡Ô }s¡+‘ê bıøÏÿ+~. ªªdü÷s¡jT· ´ì ø={≤ºs+¡ fÒ dü÷s¡jT· ´ì
ø={≤ºμμs¡ì ePs¡+‘ê Ä >∑TãT“>± #Ó|ü ≈£î+~. ø±ì ˇø£ÿ&ÉT ≈£L&Ü C≤* ‘·*∫qyê&˚˝&Ò TÉ .
ªbÕ|ü+μ nqï bÕbÕq b˛sTTqyê&˚ ˝Ò&TÉ .
dü÷s¡jT· ´ uÛ≤s¡´ <=&É¶ Ç˝≤¢\T. ≈£L‘·Ts¡T ≈£L&Ü #ê˝≤ eT+∫~. ø±ì ãj·T≥
»]π> <äTs¡+‘ê\qT yêfiËfl˝≤ Ä|ü>\∑ s¡T? dü÷s¡jT· ´ eTqdüT‡ì m˝≤ ‹|üŒ>∑\s¡T?
‘Ó\¢>± ‘Ó\¢yê]+ ‘·sê«‘· ePfiÀfl cÕVüQø±s¡T¢ dü÷s¡j·T´ì |üsêeT]Ù+#·&ÜìøÏ
y=#êÃs¡T. dü÷s¡jT· ´≈£î Ä sêÁ‘·+‘ê ìÁ<ä˝<Ò Tä . @<√ Ä˝À∫+#·T≈£î+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
uÛ≤sê´ ≈£L‘·Ts¡T H√{ÏøÏ eT÷‘·˝≈Ò î£ +&Ü @&ÉTdüTHÔ êï, yêfi¯fl e+ø£øπ #·÷≥º+ ˝Ò<Tä . nìï
<Óã“\T ‹Hêï ˇø£ÿ eT÷\T>∑Hêï eT÷\>∑≥+ ˝Ò<Tä .
268 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

cÕVüQø±s¡T¢ y=∫Ã, ªªdü÷s¡j÷· ´! Çø£ #·÷dü÷Ô ePs¡T≈£î+fÒ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ÁøÏ$Tq˝Ÿ
øπ düT ãD≤sTT+∫ yêfi¯fl n+‘·T ø£qTø√ÿe\dæ+<˚?μμ nHêïs¡T.
dü÷s¡jT· ´ ø=+#Ó+ ø£~*, yêfi¯flì ì+bÕ~>± #·÷∫, ªªÇ+πø+? n+<äs+¡ #·+<ë\T
y˚dTü ø=ì yê´»é÷&É<ë+μμ nHêï&ÉT.
ª#·+<ë\Tμ nH˚≥|üŒ{ÏøÏ cÕVüQø±s¡T¢ yÓTTVü≤yÓTTVü‰\T #·÷düT≈£îHêïs¡T. ªªÇ<˚$T{Ï
dü÷s¡j÷· ´ ìqTï ø=≥º≥y˚T$T{Ï? y˚T+ #·+<ë\T y˚dTü ø√e≥y˚T$T{Ï?μμ nHêïs¡T.
á e÷≥\≈£î dü÷s¡jT· ´≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. n+‘· u≤<Û˝ä Àq÷ ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃì
ªªyêfi¯ófl qqTï ø={≤ºsê? Hê <ä–sZ ¡ e⁄qï &ÉãT“ì ø={≤ºsT¡ . n+fÒ á ePfiÀfl e⁄qï
cÕVüQø±s¡+¢ <äØï ø={≤ºsT¡ . e&ûø¶ √dü+ n|üô|fÒº Á|ü‹yê&ûï ø={≤ºsT¡ . qqTï ø=≥º≥yÓT‘Æ ˚
ˇø£ÿ #·+Á<äjT˚ ´ ø=fÒyº ê&ÉT. $T–*q yêfi¯fl+‘ê m+<äT≈£î ≈£îeTà≈£îÿ #˚kÕÔsT¡ ? yêfi¯ófl
ø=≥º>\∑ s¡T >∑qø£ n+‘ê ø£*|æ ø={≤ºsT¡ . eTq+ #·+<ë\T y˚dTü ø√>∑\+ >∑qø£ n+‘ê
ø£*dæ #·+<ë\T y˚dTü ≈£î+<ë+μμ nHêï&ÉT.
cÕVüQø±s¡≈¢ î£ sTT<˚MT ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . <Óã“˝ÀÔ dü÷s¡jT· ´ eT‹ #Ó&B¶É nqT≈£îHêïs¡T.
HÓeTà~>± ˇø£] ‘·sê«‘· ˇø£sT¡ C≤s¡T≈£îHêïs¡T.
m+‘·eT+~ #Ó|æŒHê, m+‘· #Ó|æŒHê dü÷s¡j·T´ $q˝Ò<äT ` πødüT ô|≥ºq+fÒ
ô|≥ºqHêï&ÉT. ªªHê kı+‘· &ÉãT“ ‘·>∑˝ÒdüTø=ì, á &ÉãT“qï yêfi¯flø√dü+ yê´»´+
Ä&çô|≥ºHê? H˚ #ÓjT· ´qTμμ nH˚yê&ÉT.
ø±ì, #·+Á<äjT· ´ @ eTTVüAsêÔq #ÓsTT´ #˚dTü ≈£îHêï&√ >±ì, n|üŒ{ÏqT+N dü÷s¡jT· ´
<äX¯ ‹]–b˛sTT+~. <Óã“\T ‹ì øπ düT ô|≥ºøb£ ˛j˚T≥ |üŒ{ÏøÏ ePfiÀfl yêfi¯fløÏ ˝§*¢
nsTTb˛j·÷&ÉT. ‘êeTT @ &ÉãT“ì #·÷∫ uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·THêïs√ Ä &ÉãT“ düeTj·÷ìøÏ
dü÷s¡jT· ´qT Ä<äTø√˝Òøb£ ˛j˚T≥|üŒ{ÏøÏ Ç+πøeTT+~? ô|<ä\› T yÓTT<ä\T, ≈£îÁs¡yêfi¯fles¡≈L£
dü÷s¡jT· ´ì Ä≥\T |ü{+ºÏ #·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . Ç\T¢ ø£~˝ÒÔ #ê\T ` ªªdü÷s¡jT· ´ e&û,¶
#·+Á<äjT· ´ ˝≤Øƒμμ nì |æ\\¢ T #·|Œü ≥T¢ ø=≥Tº≈î£ +≥÷ yÓ+≥|ü&y˚ ês¡T. sêe\dæq &ÉãT“
n&ç–‘˚ u≤ø°<ës¡T¢ ªª@+ ‘·qTï\T ø±yê˝≤?μμ nH˚yês¡T. ø=+<äsT¡ ªÇ~>√ ndü\T `
Ç~>√ e&ûμ¶ nì yÓTT{Ïøº ±j·T\T y˚ùdyês¡T ≈£L&ÜqT.
∫es¡≈î£ dü÷s¡jT· ´≈£î ∫*¢ >∑e« ≈£L&Ü edü÷\T ø±≈£î+&Ü b˛sTT+~. m{≤¢ e∫Ãq
&ÉãT“ n{≤¢π> b˛sTT+~. mø£ÿ&É ô|{Ïºq &ÉãT“ nø£ÿ&˚ Ç+øÏb˛sTT+~. ‘·q≈£î
‘·<äq+‘·s¡yÓTÆHê edüTÔ+<äqT≈£îqï Ädæú sê≈£î+&Ü b˛sTT+<äì n\T¢&ÉT ≈£L‘·T]ï
Ç+{À¢qT+∫ yÓfifl¯ >={≤º&TÉ .
<Ûsä à¡ e&û¶ 269

dü÷s¡jT· ´ uÛ≤s¡´ yÓTTVü≤+, ≈£L‘·Ts¡T yÓTTVü≤+ #·÷&É˝øÒ £ M˝…q’ +‘· es¡≈î£ Ç+{À¢
e⁄+&É≈£î+&Ü ‹s¡T>∑T‘·÷ ø±\+ >∑&çù|yê&ÉT. Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\T H√{À¢ y˚düTø=∫Ã
#ÓsT¡ e⁄ >∑≥TºMT<ä sê$#Ó≥Tº øÏ+<ä ˇ+≥]>± ≈£Ls¡TÃH˚yê&ÉT. Çìï sêfi¯ófl @s¡T≈£îì
ˇø=ÿø£ÿ{° #Ós√¢ y˚d÷ü ,Ô n$ ˙fi¯fl˝À |ü⁄{Ï+º #˚ ø£<*ä ø£qT |üØøÏdå ÷ü Ô ≈£Ls¡TÃH˚yê&ÉT.
ø±ì, }fiÀfl »q+ nø£ ÿ &É n‘· ì ï dü T K+>± e⁄+&É ì e«˝Ò < ä T . n‘· & É T
ìdü‡Vü‰j·TT&Í‘·Tqï ø=B› »q+ ‘·q ã˝≤ìï jÓT≈£îÿe ñ|üj÷Ó –+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~.
»HêìøÏ n‘·ìMT<ä ø£*–q ø£d,” n\Tdü÷ n‘·ì‘√H˚ Ä>∑ø£ n‘·ì ≈£î≥T+ã+ MT<ä≈î£
‹]–+~.
ˇø£s√E dü÷s¡jT· ´ ≈£L‘·Ts¡T yêeTT\ <=&√¢ >π <Ó≈î£ y˚T‘· y˚dTü +Ô fÒ q\T>∑Ts¡T
|ü≥Tºø=ì >±‘·+˝À |ü&d˚ æ ã˝≤‘êÿs¡+>± #Ó]#ês¡T. yêfi¯ófl $&ç∫ô|{Ïº yÓ[fl+ ‘·sê«‘· Ä
|æ\¢ ˝Ò∫, q&Ée˝Òø£ ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷ yÓ[fl, u≤$˝À |ü&ç Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ≈£î+~. á
dü+>∑‹ ‘Ó*dæ dü÷s¡j·T´ uÛ≤s¡´ nee÷Hê\T düVæ≤+#·˝Òø£ øÏs¡düHêsTT\T b˛düTø=ì
ø±\TÃø=ì eTs¡D+Ï ∫+~. n<˚ düeTj·T+˝À $s√<ÛTä \T dü÷s¡jT· ´ Çe«e\dæq u≤ø°\T
‘·eT ù|s¡ Á{≤Hé‡|òsü Y #˚sTT+#·Tø=ì Ç\T¢ y˚\+ y˚sTT+#ês¡T....μμ
Ç+‘·es¡≈£L z|æø£‘√ $ì, Çø£ Ä|ü⁄ø√˝Òø£ H˚qT á Á|üX¯ï y˚XÊqT ` ªªá
|òTü Às¡øè£ ‘ê´ìï »s¡≈î£ ÿ+&Ü me«s¡÷ Ä|ü˝<Ò ÷ä ?μμ
ªª‘·|Œü qï yêfi‚fl ˝ÒsT¡ . #˚dTü ≈£îqï~ nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&Éì ø=+<äs÷¡ , á ñÁ<˚ø+£ ˝À
n&ÉT¶ #Ó|‘æ ˚ ‘·eT ≈£î≥T+u≤\T dü]>±Z ñ+&Éyy˚ ÷Ó nH˚ uÛj Ñ T· +‘√ ø=+<äs÷¡ , yÓTT‘êÔìøÏ
n+‘ê yÓT<ä\≈£î+&Ü ePs¡T≈£îHêïs¡T.μμ
ªª}"! ‘·sy¡ ê‘· @+ »]–+~?μμ nì n&ç>±qT.
ªªÇ+πøeTT+~? &ÉãT“<ë]q &ÉãT“ q&ç∫+~. ≈£L‘·Ts¡T n˝≤ b˛sTT+~. uÛ≤s¡´
Ç˝≤ nsTTb˛sTT+~. dü÷s¡jT· ´ >∑T+&Ó\T |ü–*b˛sTTHÓ.’ Äe⁄˝≤>± n&É\T‘·÷ ePs¡T
|ü≥Tºø£ ‹]π>yê&ÉT. ø=Hêïfi¯fl≈£î |æ#ÃÓ ‹Ô+~. Ç|ü &Óes¡Hêï C≤* ‘·*∫ Çìï yÓT‘·T≈£î\T
ô|&ç‘˚ ‹+{≤&ÉT. Ä #ÓsT¡ e⁄>∑≥Tº MT<ä sê$#Ó≥Tº øÏ+<˚ e⁄+{≤&ÉT. m+&É˝À, yêq˝À
nø£ÿ&˚ e⁄+{≤&ÉT. m|ü&É÷ ≈£L‘·Ts¡T dü+>∑‹ >±˙, uÛ≤s¡´ dü+>∑‹ >±˙ m‘·&Ô TÉ . meØï
|ü\ø£]+#·&TÉ . s√E ø=ø£ÿkÕ] yÓ[fl ‘·q bÕ‘· Ç+{Ïì <ä÷sêqTï+∫ #·÷#·Tø=ì ø£˙ïs¡T
ô|≥Tº≈£î+≥÷ e⁄+{≤&É˙, sêÁ‹fi¯ófl ‘·q ≈£L‘·Ts¡T |ü&ç Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îqï u≤$
<ä>sZ∑ ø¡ Ï yÓ[fl Á|ü<øä DåÏ + #˚dæ edü÷Ô e⁄+{≤&É˙ ePfiÀfl yêfi¯ófl #Ó|ü ≈£î+≥÷ e⁄+{≤s¡T...
ÇB düe÷#ês¡+....μμ
270 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

H˚qT ø£<+ä∏ ‘ê ÁbÕD≤\T _>∑|≥ü Tºø=ì $HêïqT. dü÷s¡jT· ´ ø£<ä∏ #Ó|Œü eTqï|ü&ÉT
Ç≥Te+{Ï $cÕ<ä>±<∏ä $+{≤ìøÏ dæ<|Δä &ü ˝É <Ò Tä . >∑qTø£ #ê˝≤ UÒ<|ä &ü Ü¶qT. ªªeT] á
sêfi¯fl eéVü‰s¡yT˚ $T{Ï?μμ nì n&ç>±qT.
ªn\yê≥Tμ nHêï&ÉT Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT. ªªbÕ‘· n\yê≥Tq |ü{ºÏ Ç˝≤ #˚d÷ü Ô e⁄+{≤&ÉT.
y˚T+ ≈£L&Ü C≤*|ü&ç n‘·ì eTqdüT‡ì á nedü˝ú À ø£wôºü |≥º&+É m+<äTø£ì ‘·>T∑ $<Û+ä >±
Á|üe]Ôd÷ü Ô e⁄+{≤+. á dü÷s¡jT· ´....μμ
Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT #ÓãT‘·T+&É>±H˚ M~Û˝À ô|<ä› >√\ ãj·T˝Ò]› +~. ªªdü÷s¡jT· ´ e&û,¶
#·+Á<äjT· ´ ˝≤Øƒμμ nì øπ ø£\T ãj·T≥qT+#˚ dü÷s¡jT· ´ ªuÒμ nì n&ç˝≤&ÉT. Ä <Û«ä ì $ì
y˚T $T<äs› +¡ ãj·T≥≈£î |üsT¡ >¬ ‘êÔ+.
ãj·T≥ M~Û˝À dü÷s¡jT· ´ s√E≈£î+≥÷, s=|ü≈£î+≥÷ >∑ã >∑u≤ q&ÉTdü÷Ô yÓfió¯
‘·THêï&ÉT. #˚‘T· ˝À¢ Hê ùdïVæ≤‘·T&ç∫Ãq eT÷≥ uÛÁÑ <ä+>± e⁄+~. yÓqø£ |ü~eT+~ |æ\\¢ T
b˛¬>’ >√\ #˚dTü ≈£î+≥÷ dü÷s¡jT· ´ MT<ä≈î£ sêfi¯ófl $düTs¡T‘·THêïs¡T.
q&ÉTdü÷Ô q&ÉTdü÷Ô e⁄qï dü÷s¡jT· ´ nø£kÕà‘·T>Ô ± |üsT¡ >¬ ‘·≥Ô + yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ .
s¡+sTTq |üsT¡ >¬ ‹Ô ˇø£ Ç+{ÏeTT+<äT Ä–, ˇø£ÿ ì$Twü+ Ä sTT+{Ïì #·÷∫ nø£ÿ&É
qT+∫ ø£~* |üøÿ£ H˚ e⁄qï u≤$ >∑≥TºMT<ä ì\ã&Ü¶&TÉ . |æ\\¢ +‘ê mø£ÿ&ç yêfi¯ófl nø£ÿ&˚
Ä–b˛j·÷s¡T.#˚‘T· ˝À¢ sêfi¯ófl #˚‘T· ˝À¢H˚ e⁄HêïsTT. H˚q÷ Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT eP|æ] _>∑|{ü ºÏ
#·÷dü÷Ô qT+#·THêï+. dü÷s¡jT· ´ e+– u≤$˝ÀøÏ #·÷∫ ˝Ò∫, Ç+{Ï yÓ|’ ⁄ü øÏ #·÷XÊ&ÉT.
ñ+&ç ñ+&ç ªuÒμ nì ôds’ H¡ ˝é ≤>±, $qïyêfi¯fløÏ dü\|üs+¡ |ü⁄fÒ≥º ≥Tº n&ç* sêfi¯fleT÷≥‘√
düV‰ü u≤$˝ÀøÏ <ä÷ø±&ÉT.
yêfi¯Sfl Mfi¯Sfl b˛>∑j÷· ´s¡T >±ì @MT ˝≤uÛ+Ñ ˝Òøb£ ˛sTT+~. Hê ùdïVæ≤‘·T&ç∫Ãq
sêfi¯fl eT÷≥ ‘˚\ìe«ø£b˛sTT+~. X¯e+ ãj·T≥≈£î e∫Ã+~. ‘·sê«‘· ` y˚T+ Ç+{ÏøÏ
e∫Ãq ‘·sê«‘· ` Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT ` ªªÄ m<äTs¡T>± e⁄qï Ç˝Ò¢ n‘·ì
Ç\T¢. n‘·&TÉ <ä÷øÏq u≤y˚ n‘·ì ≈£L‘·Ts¡T Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ≈£îqï u≤$.μμ
<Ûsä à¡ e&û¶ 271

|æ\ø± >∑D|ü‹XÊÁdÔæ
( 1911 ` 1983)
$<ä«‘·ÿe⁄\T. $eTs¡Ù≈£î\T, |ü+&ç‘T· \T. bÁ Õ#·´ bÕXÊÃ‘´·

kÕVæ≤‘ê´\qT eT~Û+∫ ˇø£ $•wü‘º q · T n\es¡T#·Tø=ì
‘Ó\T>∑Tø£<∏ä≈£î Áø=‘·Ô n\+ø£s¡D\T düeT≈£LsêÃs¡T.
bÂsêDÏø,£ C≤q|ü<,ä #ê]Á‘ø· ,£ kÕ+|òTæ ø£ Ç‹eè‘êÔ\‘√
nH˚ø£ s¡kÕ‘·àø£ ø£<\ä∏ T y
Á êXÊs¡T. M] ø£<\ä∏ ˝À eTq C≤‹
Wqï‘´· eT÷, dü+| Á <
ü ëj·÷\÷, Ä<äsêÙ\÷, \*‘·øfi£ \¯
ÁbÕuÛÑeeT÷ kÕøå±‘·ÿ]kÕÔsTT. ø±\Œìø£ kÕVæ≤‘·´ Ádüwüº.
XË*’ n\+ø±s¡XÀ_Û‘+· . Ä+Á<| äÛ ‹
Áü ø£˝À |üì #ù̊dyês¡T.
s¡#·q\T : $XÊ\ H˚ Á ‘ ê\T (qe\) Á b ÕNq
>±<∏ë\Vü≤] (ø£<\ä∏ T)
272 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>±+;Ûs¡´+
1
ªªÇ~ me] $Á>∑V≤ü + eT\¢Hêï?μμ
eT\¢qï ñ*øÏÿ|ü&ç yÓqøÏÿ ‹]– #·÷XÊ&ÉT. n‘·ì øÏ+‘·es¡≈L£ sê»qs¡øÔ Ï s¡+>∑Hêj·TøÏ
‘·q yÓqø£ ì\ã&çqfÒ¢ ‘Ó*j·T<äT. n‘·&TÉ ‘·<ø˚ £ <Ûë´q+>± ‘·q •\Œ+˝À ìeT>∑Tï&ÓH’ ê&ÉT.
‘·{≤\Tq yÓqøÏÿ ‹]– s¡+>∑Hêj·TøÏì #·÷∫, #·øÏ‘·T&Ó’, ‘·q ∫s¡T>∑T\ ñ‘·ÔØj·T+
ˇfi¯fl+‘ê ø£|ü >∑Tì, #˚‹˝Àì ñ*øÏ+<ä ñ+#·≈î£ +&ÜH˚ ø£+>±s¡T |ü&TÉ ‘·÷ j·÷<ë˝≤uÛ+Ñ >±.
ªªnuÒ“! me]B ø±<äT!μμ nHêï&ÉT.
ªªÇ+‘·es¡≈î£ #ÓøÿÏ q ‘·sy¡ ê‘· me]B ø±ø£b˛e&É y˚T$T{Ï?μμ
ªªnsTTHê ˙ ø£fifl¯ ø¬ ˝≤¢>∑ ø£ì|æd÷ü +Ô <√ #Ó|ü #·÷<ëeTT?μμ
ªªø√‹˝≤ ñ+~?μμ
ªªì»+>±H˚!μμ
ªªì»y˚T!μμ
ªªø√‹e÷Á‘·+ ø±<äT˝Ò!μμ
ªªnsTT‘˚ Ä+CH˚jT· kÕ«$Tyêsê?μμ
ªªø±<äTμμ
ªªeT] mes¡T #ÓbÕà?μμ
ªª<˚e<ëdæ!μμ
ªªnsTT‘˚ H˚qT ø√‹q+{≤yê?μμ
eT\¢qï n{≤¢>π ‘·q $Á>∑V≤ü + #Ó≈î£ ÿ‘·÷ ªªqTy˚«<√ n|ü‡s¡dü qqT≈£î+≥THêïe⁄ >±ì
ì»+>± ø√‹y˚μμ nì s¬ {Ï+º #ê&ÉT. Bì‘√ ÄyÓT˝Àì |ü]Vü‰düu≤Û e+ n+‘ê |ü{≤|ü+#·\sTT
b˛sTT+~. Ä ‘·sy¡ ê‘· s¡+>∑Hêj·TøÏ ªªz¨! e÷≥\T u≤>±H˚ H˚sêÃy˚!μμ nì n‘·ìøπ dæ
>±+;Ûs´¡ + 273
#·Ts¡#T· sê #·÷dü÷Ô nø£ÿ&çqT+∫ ãj·T\T<˚] Ä <ä–sZ >¡ ±H˚ e⁄qï Hê>∑eT÷]Ô uÛeÑ q+
yÓ|’ ⁄ü >∑ã>∑u≤ q&ç∫ yÓ[fl+~.
eT\¢qï ÄyÓT X¯Øs¡ uÛ+Ñ –eT\T >∑eTìdü÷Ô n˝≤π> •\Œ+ eT\TdüTHÔ êï&ÉT. ÄyÓT
MT<ä |ü&qç |ü⁄wüé÷k˛<äjT· ø±+‹˝À ÄyÓT yÓTT\q÷* eTTe«\T, ø£s‘í¡ ê≥+ø±\T,
ø±* n+<Ó\T ‘·fi‘¯ fi· ¯ yÓT]XÊsTT. eT\¢qï ÄyÓT #·+#·\ X¯Øs¡ uÛ+Ñ –eT\T >∑eTìdü÷Ô
eT<Û´ä eT<Û´ä ‘êqT eT*#˚ •\Œ+ øπ dæ ì<ëq+>± |ü]o*düTHÔ êï&ÉT.
•˝≤Œ#ês¡T´&ÉT Hê>∑eT÷]Ô uÛeÑ q+ #·T≥÷ºsê ñqï ñ<ë´qeq+˝Àì ˇø£ bıqï‘·sT¡ e⁄
˙&É˝À ì\ã&ç eT\¢qï ñ*‘√ ˇø£ $Á>∑V≤ü + eT\TdüTHÔ êï&ÉT. n‘·ì <äèwæº ø£qT#·÷|ü⁄
y˚Ts¡˝À q&ç∫ yÓ&TÉ ‘·÷qï s¡+>∑Hêj·TøÏì |ü]o*düTqÔ ï~.
n|ü&˚ s¬ +&ÉT >∑&j
ç T· \ bı<Óø› ÿÏ +~. nsTTHê eT+#·T ≈£îs¡e&É+ e\¢ Ä |ü]düs+¡
n+‘ê bı>∑ ø£$Tàq≥T¢ <äèXÊ´<äèX¯´+>± uÛ≤dædTü qÔ ï~. eT+#·T _+<äTe⁄ \|ü&É|ü &ÉT
#Ó≥¢ Ä≈£î\MT<ä qT+∫ C≤] H˚\ô|’ sê\T‘·THêïsTT. <ä÷s¡+>± ˇø£ #√≥ ø=+‘·eT+~
|æ\¢\T #·*eT+≥ #·T≥÷ºsê #˚] #·* ø±>∑T‘·THêïs¡T. #·*eT+≥ ô|’øÏ ˝Ò∫q ø=B›
<ä÷s¡+>± qè‘·´+#˚ùd yê] ˙&É\˙ï <ä–sZ ¡ <ä–sZ >¡ ± >∑T$T>∑÷&ÉT‘·THêïsTT. Ä #·*eT+≥
yÓ\T>∑T\≈£îy˚T\T≈£îqï |æ≥\º T >∑÷fi¯fl˝À ø£\ø£˝sêyê\T #˚dTü HÔ êïsTT. eT\¢qï n˝≤¢>π
ø£qã&çq+‘· es¡≈î£ s¡+>∑Hêj·TøÏì |ü]o*dü÷Ô #Óøÿ£ &É|⁄ü |üì #˚dTü HÔ êï&ÉT. <ä÷s¡+>±
uÛÑeq ÁbÕ+>∑D+˝À Ä#ês¡T´ì‘√ dü+uÛ≤wædüTÔHêï, s¡+>∑Hêj·TøÏ yÓ’Ks¡T \‘·ì •\Œ
$Hê´kÕ\≈£î düV≤ü ø£]dü÷HÔ ˚ e⁄HêïsTT.
s¡+>∑Hêj·TøÏ Á|ü‘·´ø£å eTj˚T´dü]øÏ •˝≤Œ#ês¡T´ì düsê«ej·Tyê\T H˚Á‘ê˝…’
$ø£d+æ #êsTT. edü÷HÔ ˚ s¡+>∑Hêj·TøÏ ˇø£ e+ø£<Dä +í ô|{Ï,º Ä#ês¡T´&ÉT |üP]Ô #˚dqæ
y˚Tqø± $XÊ«$TÁ‘· •\Œ+ m+‘√ ÄX¯Ãs¡´+>± |ü]o*+#·kÕ–+~. Hê>∑eT÷]Ô k˛>∑>±
e+–q ÄyÓT H˚Á‘ê+e˝≤\T ‹\øÏ+#ê&ÉT. •\Œ+ #·÷dü÷,Ô <ëì $wüjT· + Á>∑V≤æ +∫q
ÄyÓT ø£b˛˝≤\T mÁs¡ã+‹ |üPsπ ≈£î\T $s¡õe÷àsTT. Ä#ês¡T´ì øÏ+#·T$T+#·T>± 45
@fi¯ófl+&Ée#·TÃqT. nsTTHê Äj·Tq eT+∫ s¡÷|üdæ ˝≤π> ø£ì|ædTü HÔ êï&ÉT. ã+>±s¡T dü]>∑+#·T
|üì>∑\ e+>∑|+ü &ÉT s¡+>∑T ø±oàs¡T XÊ\Tyê ø£|ü ≈£îqï n‘·ì X¯Øs¡#êÃ¤jT· Ä XÊ\Tyê
ø±+‘·T\˝À ø£*dæb˛‘·Tqï~. e÷{≤¢&qç |ü&É˝≤¢ s¡‘ï· K∫‘· ≈£î+&É˝≤ ˝≤j·Tq ø£b˛˝≤\ô|’
ø£<Tä \T‘·THêïsTT. ‘ê+ã÷\+ qeTT\T‘·÷ eT<Û´ä eT<Û´ä q Äj·Tq |ü+&ÉT ‘·eT\bÕ≈£î\
áHÓ\T rdüTHÔ êï&ÉT. ˇø£ #Óøÿ£ ≥≈£îÿq ø=]øÏ ô|<äô› |<ä› ô|~yÓT\ô|’ Á|üd]ü +#˚ ∫s¡Tqe⁄«‘√
Äj·Tq yÓT*¢>± nHêï&ÉT.
ªªs¡+>±! Çe«˙ï m+<äTø√ ‘Ó\TdüTHê?μμ
274 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªª‘Ó*j·T˝Ò<Tä . n[j·Tsêj·T\yê sπ yÓTHÆ ê ø=‘·Ô <˚yê\j·T+ ø£{dºÏ Tü HÔ êïsê?μμ
ªªø±<äT— j·÷#·eTHêj·Tì+ >±s¡T $sƒ\¡ kÕ«$Tyê] >√|ü⁄s¡+ n\+ø£]+|ü CÒd,æ
<Ûqä Tsêàk˛‘·‡e+ #˚sTTdüTHÔ êïs¡T.μμ
ªªnsTT‘˚ y˚Tfi¯‘êfi≤\ dü+<ä&ç u≤>± ñ+≥T+<äqïe÷≥!μμ
ªªÄVü‰! n+<äT˝À qTe⁄« ≈£L&Ü e⁄Hêïeqïe÷fÒ! düsπ >±ì, á y˚Tqø± $XÊ«$TÁ‘·
$Á>∑V≤ü + u≤>± q∫Ã+<ë?μμ
ªª@yÓ÷ Hêπø+ ‘Ó\TdüTqT. H˚ HÓ|ü &ÓH’ ê y˚Tqø£qT #·÷XÊqT >∑qø£Hê?μμ
ªªH˚qT e÷Á‘·+ #·÷XÊHê? s¡+>±?μμ
ªªnuÀ“! #·÷&Éøπ + #ê˝≤ eT+~H˚ #·÷XÊs¡T! #·÷&Éøb£ ˛‘˚ n#·TÃb˛dæq{Ï+¢ ‘· u≤>±
#Óø£ÿ>∑\sê?μμ
s¡+>∑Hêj·TøÏ ndü÷j·T>± Ä#ês¡T´ìyÓ’ bıø£ Áø°>+∑ {Ï #·÷|ü⁄ #·÷dæ+~.
ªªn<˚$T{Ï s¡+>±! ì»+>± ìH˚ï eTqdüT˝À ô|≥Tºø=ì H˚ ˙ y˚Tqø±eT÷]Ô
eT*#êqT.μμ
ªªH˚ q+‘·{Ï #·øÿ£ ì #·Tø£ÿHê?μμ
ªª˙e⁄ kÕøå±‘·÷Ô Ä y˚Tqø£y?˚ μμ
ªªÄ'! #ê˝Ò+¢ &ç MT y˚fi≤ø√fi≤\T!μμ
ªªy˚fi≤ø√fi≤\T ø±<ä+fÒ qeTàe⁄ >∑<ë! qTe⁄« eTTe÷à{Ïø° y˚Tqø£y!˚ μμ
Ä#ês¡T´ì #·÷|ü⁄ s¡+>∑Hêj·TøÏ n<Ûäs¡s¡øÏÔeTyÓ’|ü⁄ ‹]–+~. ÄyÓT dæ>∑TZ‘√
‘·\y=+#·Tø=ì, ø±* u§≥qÁy˚*‘√ H˚\MT<ä Áyêdü÷Ô yÓT*¢>± m‹Ôbı&ç∫+~.
ªªb˛˙˝…+&ç! H˚qT ø√‹ì e÷Á‘·+ ø±qT! Hê ø£<˚ |ü~y˚\T.μμ
ªªn<˚$T{Ï? qTe⁄« ø√‹eì mes¡Hêïs¡T?μμ
s¡+>∑Hêj·TøÏ ‘·q≈£L eT\¢qï≈£L eT<Û´ä »]–q dü+uÛ≤wüD≈£î u≤>± ∫\Te\T,
|ü\Te\T #˚]Ã #Ó|Œæ +~. Ä#ês¡T´ìøÏ eT\¢qï MT<ä u≤>± ø√|ü+ e∫Ã+~.
ªªáeT<Û´ä q M&ç <Û√s¡DÏ @MT u≤>± ˝Ò<Tä . H˚ H=ø£kÕ] |æ*∫ ≈£Lø£˝kÒ ÕÔ˝!Ò μμ
ªªn~ n+‘ê m+<äT≈£î˝…+&ç! @<√ MT<ä>sZ∑ ¡ $<ä´ H˚sT¡ Ãø=ì MT ù|s¡T ì\u…&‘ç ˚
#ê˝…¢+&ç.μμ
Ä |æeTà≥ s¡+>∑Hêj·TøÏ ‹]– yÓfifl¯ uÀsTT+~.
ªªne⁄qT˝Ò! H˚ì+‘· ø£w|ºü &ü ç ˙ $Á>∑V≤ü + #ÓøÿÏ q+<äT≈£î ãVüQeT‹!μμ
Hê>∑eT÷]Ô s¡+>∑Hêj·TøÏ <ä–sZ >¡ ± e∫Ã ÄyÓT #ÓøÿÏ * eTT<äT› ô|≥Tºø√uÀj·÷&ÉT.
ªª#ê˝…+¢ &ç! MT ø√‹#˚w\ºü T!μμ nì s¡+>∑Hêj·TøÏ n‘·ìï ‘·|Œæ +#·Tø=ì ‘·TÁs¡TeTì
>±+;Ûs´¡ + 275
M~Û˝ÀøÏ bÕ]b˛sTT+~. Ä#ês¡T´ìøÏ ÄyÓT e÷≥\ ì>∑÷&ÛÉ e´+>∑´+ dü÷{Ï>± >∑T+&Ó˝À¢
Hê≥Tø=+~.
2
<ÛäqTsêàk˛‘·‡yê\T u≤>± <ä–Zs¡|ü&Ü¶sTT. dü+Áø£eTD |ü⁄D´ø±˝≤ìøÏ kÕ«$T
Ä\j·T>√|ü⁄ sê\+ø±sê\˙ï |üP]Ô nsTTb˛yê*. Ä#ês¡T´ì •wüß´ \+<äsT¡ ˇø£ÿs=ø£ÿsπ
‘·eT≈£î n|üŒ–+∫q Á|ü‘´˚ ø£ $Á>∑V‰ü \˙ï |üP]Ô #˚dæ Ä#ês¡T´ì ø£|Œü –düTHÔ êïs¡T. eT\¢qï
ø£|Œü –+∫q yê{Ï˝À s¬ +&ÉT eT÷&ÉT eT÷s¡T*Ô +ø± |üP]Ô ø±e*ùd e⁄HêïsTT. eTTVüAs¡+Ô
<ä–sZ |¡ &ü TÉ ‘·Tqï ø=B› Ä#ês¡T´q ø° $wüjT· +˝À Ä‘·è‘· m≈£îÿyÓ+’ ~. @<√ ‘·q |üì ‘êqT
#˚dTü ≈£îb˛‘·THêï&ÉT ø£<ë nì á eT<Û´ä q Hê>∑eT÷]Ô n‘·ì |üì m+‘· »]–+<√ u≤>±
|ü]o*+#·˝Ò<äT. á eT\¢qï ‘·*¢b˛sTTq <ä>∑Zs¡qT+N Ä#ês¡T´ì πø<√ Äy˚<äq
ø£*–dü÷ÔH˚e⁄Hêï&ÉT.
eT\¢qï Hê>∑eT÷]Ô ø=ø£ y˚\T $&ç∫q y˚Tq\T¢&eÉ ⁄‘ê&ÉT. yêfi¯fl~ #ê˝≤ kÕe÷q´
dü+kÕs¡+. ∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T b˛sTTq eT\¢qï≈£î Ä#ês¡T´&˚ dü+s¡ø≈å£ î£ &ÓH’ ê&ÉT.
eT\¢qï ∫qï|ü&ÉT ∫{Ïº ∫{Ïº eT{Ïuº §eTà\T #˚dæ yê{Ï‘√ Ä&ÉT≈£îH˚yê&ÉT. Ä#ês¡T´
&É‘ì· ˝À düTì•‘·yTÓ qÆ •\Œ Á|ü‹uÛÑ ñqï<äì Á>∑V≤æ +∫, n‘·ì ˙ $<ä´˝À Á|üyX˚ ô¯ |{≤º&TÉ .
ø±ì yÓTT<ä{qÏ T+N n‘·ì •\Œ |ü<‹Δä n<=ø£ ‘·sV¡ ‰ü >± ‘·j÷· s¡sTT+~. Hê>∑eT÷]Ô
•wüß´\+<ä]‘√q÷ •\Œ+˝À kÂ+<äs¡éTT, ˝≤*‘·éTT, dü+Á|ü<ëj·TeTT, ‘·÷`#·
‘·|üŒ≈£î+&Ü ñ+&Ü\ì H=øÏÿ #ÓãT‘·÷+&˚ yê&ÉT. Ä •˝≤Œ\˙ï e÷s¡›e|üPs¡íyÓTÆq
kÂ+<äs¡´+‘√ ‘=DÏøÏdü˝≤&ÉT‘·÷ ñ+&Ü\ì n‘·ì |ü≥Tº<ä\. mi¿qï yÓTT<ä\sTTq
•wüß´\+‘ê $Á>∑V‰ü \˙ï Äj·Tq #Ó|Œæ q≥Tº>± n#·TÃb˛dæq≥T¢ ‘·j÷· s¡T #˚dæ sTT#˚Ãyês¡T.
y˚wuü ≤Û wü\ <ä–sZ ì¡ +N yês¡T Hê>∑eT÷]Ôì nqTø£]+#˚ yês¡T Ä‘·àk˛ÔÁ‘· bÕsƒê\˝≤ ñqï
Ä •˝≤Œ\T #·÷dæ Ä#ês¡T´&ÉT eTT]dæb˛‘·÷ e⁄+&˚yê&ÉT. ø±ì, eT\¢qï u≤D° n+‘ê
n‘·ì øπ <√ $ø±s¡+>±, ‘·q •˝≤Œ\qT y˚fi≤ø√fi¯+ #˚dTü qÔ ï≥Tº>± e⁄+&˚~.
Ä#ês¡ T ´&É T ‘· q uÛ Ñ e q ÁbÕø±s¡ + ˝À jÓ T ø£ ÿ &Ü nkÂ+<ä s ¡ ´ + >±ì,
neT+>∑fi#¯ êÃ¤jT· >±ì, $cÕ<ä ìXÊ«dü+>±ì #=s¡≈î£ +&Ü n‹ C≤Á>∑‘>Ô· ± ø±bÕ&ÉT≈£îH˚yê&ÉT.
mø£ÿ&ÓH’ ê ˇø£ÿ ø±øÏ|\æ ¢ ≈£LdæHê n‘·ì ÁX¯ó‹≈£îVü≤sê\˝À X¯S\+‘√ bı&ç∫q≥Tº+&˚~.
düøè£ ‘·T>Ô ±HÓH’ ê <Ísê“¤>´∑ +‘√ n˝≤¢&˚ <ä]Á<äT\T ø£ì|æùdÔ n‘·&TÉ <ä÷s¡ <ä÷s¡+>± ‘·|ü ≈£îì
ˇø£ÿ ì$Twü+ ø£fió¯ fl eT÷düT≈£îH˚ yê&ÉT. m\¢|ü &ÉT bÕeTT ≈£îãTkÕ\ e+{Ï dü]>∑+#·T
e\Te\T, ñ‘·ØÔ j·÷\T <Û]ä +∫ yê{Ï uÛ≤sêìπø n*dæb˛sTT ñdüTs¡TdüTs¡+≥÷ ñ+&˚yê&ÉT.
n‘·ì kÕ«|æïø£ •\Œ »>∑‘T· ˝Ô À yês¡dTü +<äØ kÂ+<äs´¡ + ˇj·÷´s¡+>± qè‘·´+ #˚d÷ü Ô
276 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£fifl¯ ˝À ø£*dæb˛j˚T~. Ä yês¡ø±+‘·\ bÕ<äø+Ï øÏD° eT+<Ûsä H¡ ê<ä+ n‘·ì n+‘·sê+‘·sê˝À¢
MD≤ìø£«Dq+˝≤ ÁyÓ÷– sê>∑Á|üyêVü‰\‘√ yÓ*$¢ ]ùd~.
Hê>∑eT÷]Ô eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»q+ #˚dæ ‘ê+ã÷\ ùde #˚dæ Vü≤+dü‘÷· *ø± ‘·\Œ+
MT<ä y˚TqTyê*Ã ø=+#Ó+ ùd|ü⁄ $ÁX¯$T+#ê&ÉT. ‹]– ˝Ò#d˚ ]ü øÏ eT<Ûë´Vü≤ï+ eT÷&ÉT
s¡a≤eTT\T ‹]–+~. Hê>∑eT÷]Ô ã<äΔø£+‘√, CÀπ> ø£fi¯fl‘√ o‘êø±\+ m+&É˝À
#·*ø±>∑T‘·Tqï≥T¢ ìX¯Ã\+>± ì*∫q |üP\r>∑\ y˚|Pü , bıqï‘·sT¡ e⁄\ yÓ|’ Pü , ˙&É˝À¢
ø£*dæb˛‘·Tqï ˙¬s+&Éy|’Ó Pü #·÷dü÷Ô s¬ +&ÉT eT÷&ÉT kÕs¡T\T Äe*+∫ ∫{Ïø¬ \T y˚XÊ&ÉT.
n+‘·˝À ˝À|ü*øÏ ìX¯Ùã›+>± e∫Ã ì*∫q mi¿qï n‘·ì uÛ≤eHê Á|üyêVü‰ìøÏ
n&ÉT¶ ‘·–˝≤&ÉT.
ªª@+? mi¿Hêï! |üì n+‘ê nsTTb˛sTTqfÒH¢ ê?μμ
ªªÄ" n˙ï nsTTqfÒ¢! Ç+ø± eT\¢qï ˇø£{Ï ¬s+&ÉT eT÷s¡TÔ\≈£î q–w” |üì
#Ój·÷´\qT≈£î+{≤qT!μμ
Ä#ês¡T´ìøÏ ∫sê≈£î ‘·\ø¬ øÏÿ+~. ªªˇπs, ‘Ó˝≤¢]‘˚ eTTVüAs¡+Ô >∑<ë! ÇHêïfi¯flì+N
M &˚$T #˚dTü qÔ ï≥Tº?μμ
s¡+>∑Hêj·TøÏ mqï&É÷ mi¿qï •˝≤Œ\<ä–]Z øÏ sêHÓH’ ê sê˝Ò<Tä . n+<äT#˚‘· Ç|ü&É‘ì·
ø=ø£ neø±X¯+ <=]øÏ+~. Ä ˝À|ü*ø√|ü+‘√ #·\>¢ ± n+{Ï+#ê&ÉT.
ªª@yÓ÷q+&ç! @+#˚düTÔHêï&√! ndüÔe÷qeT÷ @y√ sêfi¯ófl eT\Tdü÷ÔH˚ ñqï≥T¢
ñ+{≤&ÉT eT].μμ
Hê>∑eT÷]Ô eTTK+ <ÛTä eT<ÛTä eT˝≤&ç+~. mi¿qï Ä $wüjT· + ø£ìô|≥ºø£ b˛˝Ò<Tä .
ªªˇπssTT! mi¿Hêï! |ü<!ä |üì m+‘·es¡øs£ TT+<√ #·÷<ëeTT.μμ
Ç<äs› ÷¡ q&ç∫yÓ[fl eT\¢qï •˝≤Œ\T eT\TdüTqÔ ï bıqï#Ó≥Tº ˙&É≈î£ CÒsT¡ ≈£îHêïs¡T.
n#ês¡T´&ÉT n‘·&ÉT #ÓøÏÿq •˝≤Œ\˙ï #·÷dæ Á|üdüTÔ‘·+ eT\¢qï eT\TdüTÔqï $Á>∑Vü≤+
<ä>sZ∑ ¡ ì\TÃHêï&ÉT. eT\¢qï ‘·q ‘·qàj·T‘·˝À yÓqø±\ ì\TÃqï >∑Ts¡T•wüß´\ ì<ä]› ˙
>∑eTì+#·H˚ ˝Ò<Tä . Vü≤sƒê‘·T>Ô ± n‘·ì ø° ÁøÏ+~e÷≥\T eTTfi¯fl˝≤ >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT.
ªªˇπssTT! eT\¢Hêï! Ç<˚${Ïsê! á e+ø£s¡ {Ï+ø£su¡ §eTà?μμ
eT\¢qï y˚Tqe÷eT eTTKyÓK’ ] #·÷dæ ø£+>±s¡T |ü&bç ˛j·÷&ÉT. ñ*‘√düV‰ü n‘·ì
<äTs¡“\¤ X¯Øs¡eTT, düqïì y˚fió¯ fl ˇø£ÿkÕ]>± eDÏø±sTT. ªªÇ<äT>√! n+‘ê nsTTb˛sTT+~....
á kÕj·T+Á‘·+‘√ |üP]Ô nsTTb˛sTTqfÒ¢ !μμ
ªªnsTT‘˚ e÷Á‘·+! á ~wæuº §eTà\T H˚H+˚ #˚dTü ø√qT! j·÷#·eTHêj·Tì+>±] <ä–sZ ¡
Hê≈£î e÷≥ <äøÿ£ ìj·Té⁄sê?μμ
ªªH˚ H˚+CÒXÊqT?μμ
>±+;Ûs´¡ + 277
ªªÇ+ø± @+#˚XÊ q+{≤y˚$T{Ï? qTy˚«<√ ñ<ä]Δ düTHÔ êï eqT≈£îHêïqT! #·÷dæ #·÷dæ.
∫e]øÏ ø° ù|&Éu§eTà\ u≤D° yÓTT<ä\T ô|{≤ºy$˚ T{Ïsê?μμ
eT\¢qï≈£î ‘·q düV‰ü <Ûë´sTT m<ä≥ »]–q nee÷q+ eTØ <äTs¡“s¤ y¡ TÓ bÆ ˛sTT+~.
mi¿qï n‘·ìøπ dæ ªª#·÷&ÉT Hê ‘·&ÜU≤!μμ nqï≥T¢ #·÷XÊ&ÉT. eT\¢qïøÏ~ eT] ˇø£ u≤≈£î
b˛≥sTT+~. Ç+ø£ }s¡Tø√˝Òø£ eT\¢qï eT÷‹ _–+∫, _+ø£+>± ªªù|&Éu§eTà\ u≤D°
@$T{Ï?.... @<√ Hê≈£î ‘√∫q≥T¢ #Óø±ÿqTμμ nHêï&ÉT.
ªª˙≈£î ‘√∫q≥T¢ #Óøÿ£ &É+ @$T{Ïsê! H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢ #Ój÷· ´*>±ì!μμ
eT\¢qï eTTK+ u≤>± mÁs¡ã&ç+~. eT∞fl Hê>∑eT÷]Ô n+<äT≈£îHêï&ÉT.
ªª˙‘√{Ï yêfi¯ófl mi¿Hêï mefi¯flHêï Ç˝≤¢>π #˚XÊs¡Tsê! ˙ øÏ+ø± C≤„q+ m|üŒ{ÏøÏ
edüTÔ+~sê?μμ
ªªÄ u≤D° Hê e\¢ø±<äT. H˚ Hê$<Û+ä >± #ÓjT· ´˝ÒqT.μμ
ªªˇπs! ÇHêïfi¯fløÏ Ç~ #˚‘ø· ±ø£b˛‘˚ Çø£ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ÇVü≤ Ç<ä+‘ê ø£{ôºÏ |{Ï,º MT
Hêqï˝≤>∑ Á>±eT bÂs√Væ≤‘·´+ ÁbÕs¡+_Û+#·T! n~ MT ≈£î\eè‘Ô̊!μμ
eT\¢qï ˝À˝À|ü\ ø√|ü+ ô|ø’ Ï ø£qã&É˙j·T≈£î+&Ü mi¿qï øπ dæ #·÷dü÷Ô nHêï&ÉT.
ªª@<√ ˝Òìyêfi¯fl+! @+ #˚kÕÔ+ ` e÷ Hêqï>±s¡T Á>±eT bÂs√Væ≤‘·´+ #˚dHæ ê
mqï&É÷ uÛÀ>∑+yêfi¯fl yÓqø±\ |ü&ç ‘êfi¯+ e÷Á‘·+ yÓjT· ´˝Ò<Tä ˝Ò?μμ
Hê>∑eT÷]Ôø,Ï ‘·q ‘·+Á&ç $»j·Tq>∑s¡ y˚X´¯ \≈£î >=\¢ø˝£ ≤bÕ\T, uÛ≤eTø£˝≤bÕ\T
H˚]Œ n[j·T sêeTsêj·T #·Áø£e]Ô Ä<äs+¡ bı+~ nÁ>∑V‰ü s¡+ dü+bÕ~+∫q $wüjT· +
‘·{≤\Tq C≤„|üø£+ e∫Ã+~. <ëì‘√ n‘·ì ø£fi¯ófl #·+Á&Éì|ü\j·÷´sTT! Çø£
ñ+&Éã≥º˝øÒ ,£ ªªNÛ! <Ísê“¤>T∑ ´&Ü! Hê Ç+{À¢ ‹ì, Ç+{ÏyêkÕ\T ˝…øÿ£ ô|&É‘êe⁄sê! bò˛!
Hê sTT+{À¢+∫ ˝Ò∫ bò˛!μμ nHêï&ÉT. n+‘·{‘Ï √ ePs¡Tø√ø£ eT\¢qï #Óøπ ÿ $Á>∑V‰ü ìï
ø±*ø=~› ˇø£ÿ ‘ê|ü⁄ ‘·Hêï&ÉT. ndü˝≤ ‘ê|ü⁄ eT\¢qï≈£î ‘·>\∑ e\dæ+<˚! ø±ì, eT\¢qï
ø=+#Ó+ ‘·|Œæ +#·Tø√e&É+ #˚‘· n~ $Á>∑V‰ü ìøÏ ‘·–*+~. mi¿qï ìsêÈ+‘·b˛sTTq≥T¢
#·÷dü÷Ô ì\ã&çb˛j·÷&ÉT. eT\¢qï ø£˙ïfi¯fl‘√ #·s¡#·sê Ä uÛÑeHêes¡D+ <ë{Ï
yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
3
eT\¢qï yÓ[flb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· ø=+‘·ùd|ü{Ï es¡≈î£ Hê>∑eT÷]Ôì |ü\ø£]+#·&ÜìøÏ
≈£L&Ü jÓTe]ø° kÕVü≤dü+ ø£\>∑˝<Ò Tä . ø√|ü+ eùdÔ Äj·Tq øÏ+ø£ ˇfi¯ófl ‘Ó*j·T<äT. ø±ì,
ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ n~ n+‘ê ‘ê{≤≈£î\ eT+≥˝≤ #·˝≤¢]b˛‘·T+~. Ç|ü&É÷ n˝≤¢π>
»]–+~. rsê uÛÀ»Hê\y˚fi¯ eT\¢qï ‘·q |üøÿ£ q ø£q|ü&øÉ b£ ˛j˚Tdü]øÏ n‘·ìøÏ u≤>±
278 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|üXÊÃ‘êÔ|+ü ø£*–+~. Ä eTsêï&Ó˝≤¢>√ n˝≤¢>∑ <Ûqä Tsêàk˛‘·‡eeTT, >√|ü⁄sê\+ø±s¡eTT
n˙ï »]–b˛j·÷sTT >±ì, Ä#ês¡T´ì eTTU≤q ø£‹yÔ ê≥T y˚dHæ ê HÓ‘T· sÔ T¡ #·Tø£ÿ ˝Ò<Tä ! Ä
y˚fi¯ ≈£L&Ü eT\¢qï Ç+{ÏøÏ sê˝Ò<Tä . Ç+ø£ Ä ‘·sT¡ yê‘· Äj·TqπøMT ‘√#·ø£ $»j·Tq>∑s+¡
n+‘ê yÓ‘ø· e£ \dæ+<äì •wüß´\q+<ä]˙ |ü+|æ+#ê&ÉT. yês¡T $»j·Tq>∑s¡ M<ÛTä \T,
Äô|q’ dü+<äT\T >=+<äT\T n˙ï yÓ‹ø±s¡T. mø£ÿ&Ü eT\¢qï C≤&É ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . ‘=+<äs|¡ &ü ç
j˚T<ÓH’ ê n|ò÷ü sTT‘·´+ |üì #˚XÊ&˚y÷Ó qì Hê>∑eT÷]ÔøÏ ø£+>±s¡T |ü≥Tº≈î£ +~. Ä#ês¡T´ì
uÛ≤s¡´ eT\¢qïì ∫qï|üŒ{ÏqT+N ô|+∫, ô|<äy› êDÏí #˚d+æ ~. |ü+&ÉT>∑ s√E˝À¢ eT\¢qï
Ç+{À¢ ˝Òøb£ ˛e&É+e\¢ ÄyÓT≈£î eT‹b˛sTTq≥¢sTT+~. eT+∫ eT+∫ ã≥º\÷ nM«
Ç∫ÃHê, eT\¢qï n$ n‹ bı<äT|ü⁄>± yê&ÉT≈£îì kÕe÷q´+>± ∫s¡T>∑T\ ãfÒ˝º Ò ø£≥Tº≈î£ +≥÷
ñ+&˚yê&ÉT. eT\¢qï mø£ÿ&É @$T Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘·THêï&√qì Hê>∑eT÷]Ô ˝À˝À|ü\
u≤>± u≤<Û|ä &ü Ü¶&TÉ .
∫e]øÏ ˇø£Hê&ÉT eT\¢qï yês¡Ô #·÷#êj·T>± ‘Ó*dæ+~. sê»<Ûëì q>∑sêìøÏ
düMT|ü+>± ñqï ˇø£ |ü˝≥¢… ÷fiÀfl eT\¢qï ñHêï&É˙, nø£ÿ&É n‘·qT |æ\\¢ u§eTà\T,
∫qï∫qï $Á>∑V‰ü \T #˚dæ neTTà≈£îì Jej·÷Á‘· kÕ–düTHÔ êï&É˙ ˇø£ yês¡Ô e∫Ã+~.
yÓ+≥H˚ Hê>∑eT÷]Ô mi¿qïqT |æ*∫ n‘·ìï Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îs¡eTàì |ü+|æ+#ê&ÉT. ø±ì
eT\¢qï n‘·ì‘√ Ç+ø± $<ë´q>∑s+¡ sê<ä\#·Tø√˝Ò<ìä eTTø£dÔ ]ü >± #Ó|Œæ |ü+|æ+#˚XÊ&ÉT.
Äô|’ Ä#ês¡T´&˚ ˇø£ y˚THê møÏÿ eT\¢qï ñqï Á>±e÷ìπø yÓfi≤fl&ÉT.
ø±ì yÓ[flq eTs¡THê{Ï kÕj·T+Á‘êìπø Hê>∑eT÷]Ô y˚THê ‹]– e#˚Ãdæ+~. y˚THê
˝À|ü\ Hê>∑eT÷]Ô »«s¡+‘√ eT÷\T>∑T‘·THêï&ÉT. Äj·Tìï C≤Á>∑‘>Ô· ± rdüT≈£îyÓ[fl ˝À|ü\
|ü&TÉ ø√ô|{≤ºsT¡ . uÛ≤s¡´ e∫Ã eT\¢qïe÷≥ n&ç–+~. Ä#ês¡T´&ÉT »«s¡+‘√ eT÷\T>∑T‘·÷
eT\¢qï sêqHêï&Éì ÄyÓT‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. ÄyÓT Ä yês¡Ô $ì ìsêÈ+‘·b˛sTT+~. Hê>∑eT÷]Ô
yÓ&‘ç ˚ eT\¢qï sêø£b˛&Éì ÄyÓT nqT≈£î+~. ô|>’ ± Hê>∑eT÷]Ô |ü⁄f…&º TÉ »«s¡+‘√ ‹]–
e#êÃ&ÉT. ÄyÓT Bì‘√ ˇø£ ô|<ä› ì≥÷ºsT¡ Œ $&ç∫+~.
Áø£eT+>± »«s¡+ m≈£îÿyÓb’ ˛sTT+~. »«s¡+ ‘·–*q eT÷&ÉeHê{Ï sêÁ‹ Ä#ês¡T´ì
øÏø£ e+{Ï MT<ä düŒèVü≤ ˝Òqf…¢ ø£ì|æ+∫+~. Ä dæ‹ú ˝À Ä#ês¡T´ìøÏ Á|üj÷· D eè‘êÔ+‘·+
n+‘ê eT∞fl ø£fifl¯ ≈£î ø£{qºÏ ≥T¢ ø£ì|æ+∫+~.
eT\¢qï ìedæ+#˚~ #ê˝≤ ≈£îÁ>±eT+. n‘·&TÉ ñqï >∑èVü‰ìøÏ Çs¡T>∑T bıs¡T>∑Tqï
ñqï yêfi¯fl+‘ê #ê˝≤ kÕe÷q´ dü+kÕs¡T\T. eT\¢qï~ ˇø£ |üP] Ç\T¢. Hê>∑eT÷]Ô
nø£ÿ&çøÏ #˚sT¡ ≈£îH˚ dü]øπ dü÷sê´düeÔ ÷q+ nsTT+~. Ä Ç+{À¢ s¬ +&˚ >∑<Tä \THêïsTT.
ˇø£<ëì˝À eT\¢qï dü«j·T+ bÕø£+ #˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. s¬ +&Ée<ëì˝À ‘·q u§eTà\T
>±+;Ûs´¡ + 279
n˙ï ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. Ä |ü]düs¡eTT, Ä Ç\T¢ #·÷ùddü]πø Ä#ês¡T´ìøÏ efi¯fl+‘ê
»\<ä]+∫+~.
eT\¢qï ñqï<ëì˝À Hê>∑eT÷]Ô øπ MT˝À≥÷ #ÓjT· ´˝Ò<Tä . #ê˝≤ ÄbÕ´j·T+>±H˚
Ä<ä]+#ê&ÉT. Ä#ês¡T´&É‘ì· •˝≤Œ\T #·÷<ë›eTì Ä s¬ +&Ée >∑~˝ÀøÏ yÓfi≤¢&TÉ . ø±ì
n+‘ê n+<Ûøä ±s¡ã+<ÛTä s¡+>± ñ+~. nø£ÿ&É ≈£L&Ü ∫qï u§eTà\T ø=ìï ndüŒwü+º >±
ø£ìŒdüTHÔ êïsTT. eT\¢qï B|ü+ yÓ*–+#·T≈£î ekÕÔqì e+≥ >∑~˝ÀøÏ yÓfi≤¢&TÉ . Ä#ês¡T´ì
m<äTs¡T>± ˇø£ ô|<ä› $Á>∑V≤ü + ø£qã&ç+~. ø±ì Ä Nø£{˝Ï À n~ #ê˝≤ ndüŒwü+º >±
e⁄+~. Ç+‘·˝À ˇø£ Á|ü$T<ä˝À B|ü+ yÓ*–+∫ rdüT≈£îì e∫Ã eT\¢qï yÓT*¢>± Ä
$Á>∑V≤ü + m<äT≥ e⁄+#ê&ÉT.
Ä#ês¡T´ &Ü $Á>∑Vü≤+ n+‘ê C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*+#ê&ÉT. ˇø£ÿkÕ]>± n‘·ìøÏ
eTT#ÓÃeT≥\T b˛XÊsTT. Vü≤è<äj÷· ìøÏ ø=ø£ eÁ»|ò÷ü ‘·+ ‘·–* q≥¢sTT+~. n~ ˇø£
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ _Û≈îå£ ø£ Ád”Ô $Á>∑V≤ü +! Ä BqTsê\T eTX¯S∫ø£+‘√ eTs¡Dy˚<qä |ü&TÉ ‘·Tqï
‘·q •X¯óe⁄ HÓ‘T· øÔ =ì ÄbÕ´j·T+>± eTT<äT› ô|≥Tº≈î£ +≥÷+~. Ä •X¯óe⁄ X¯Øs¡+ Äqyê˝…H’ ê
˝Ò≈î£ +&Ü ˇfi¯fl+‘ê ˇ‘·T>Ô ± eTX¯S∫ø£+ b˛dæ+~. ‘·*¢ Äs√>∑´+>±H˚ e⁄+~. nsTTHê
ÄyÓT nbÕs¡yTÓ qÆ e÷‘·è Áù|eT‘√ Ä •X¯óe⁄qT ‘·q Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì $#ês¡+>±
Ä •X¯óe⁄ ø£fifl¯ ˝À¢øÏ #·÷düTqÔ ï~.
n~ #·÷d”#·÷&É¶+‘√H˚ Ä#ês¡T´ì Vü≤è<äj·T+˝À ndüVü≤úÛ≤eeTT, uÛÑj·TeTT,
ˇø£<ëì‘√ ˇø£{Ï ô|qy˚dTü ≈£îì qè‘·´+ #˚d÷ü Ô ñyÓ«‘·T>Ô ± bı+>±sTT. Ä ‘·sT¡ yê‘· eT]
n‘·&Ü $Á>∑V≤ü + øπ dæ #·÷&É˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. uÛj Ñ T· + #˚‘· n‘·ì ø±fi¯ófl eDÏø±sTT. Ä
uÛj
Ñ ÷Ó <˚«>∑+‘√ n‘·&øÉ ÿ£ &É ì\ã&É˝øÒ £ b˛j·÷&ÉT. Çø£ÿ&çøÏ sê>±H˚ yÓTT<ä≥ eT\¢qïì
‹]– sTT+{ÏøÏ s¡eTàì ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. eT\¢qï ªª‘·sT¡ yê‘· m|ü&ÓH’ ê ekÕÔμμqì eTsê´<ä>±
#Ó|Œæ ‘·|Œæ +#·T≈£îHêï&ÉT. yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT Hê>∑eT÷]Ô eT∞fl n‘·ìï s¡eTàì n&ÉT>∑T<ëeTqT
≈£îHêï&ÉT >±ì eT] n‘·ì ø± e÷fÒ C≤„|øü +£ sê˝Ò<Tä . y˚THê møÏÿq ø=+‘·ùd|ü{øπÏ
n‘·ìøÏ |ü⁄\ø£s+¡ e∫Ãq≥¢sTT+~. Áø£eT+>± n~ »«s¡+>± e÷]b˛sTT+~. »«s¡+
e∫Ãq eT÷&Ée Hê{Ï sêÁ‹ ≈£L&Ü Ä $Á>∑V≤ü + n‘·ì ø£fifl¯ m<äTs¡T>± ì\ã&çq≥Tº
ø£qã&ç+~. n‘·&ÉT uÛÑj·T|ü&ç ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îHêï&ÉT. Ä sêÁ‘·+‘ê uÛÑj·T+ø£s¡+>±
ø£\e]dü÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT.
Ä eTsêï&ÉT j·T<∏ëÁ|üø±s¡+>± yÓ’<äT´\T e∫Ã n‘·&ç Hê&ç |üØø£å #˚XÊs¡T.
yês¡qTe÷ì+ ∫qfÒ¢ nsTT+~. Hê>∑eT÷]Ô ˇ+{ÏMT<ë, eTTK+MT<ë, eTX¯S∫ø£+
∫Vü‰ï\T ø£qã&Ü¶sTT. Ä sêÁ‹øÏ n~ eTX¯S∫ø£yT˚ qì dæsú |¡ &ü bç ˛sTT+~. eTX¯S∫ø£+
280 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

nH˚ e÷≥ nH˚dü]øÏ Ä#ês¡T´ì eTqdüT‡˝À »«*düTÔqï J$‘êXÊCÀ´‹ ø±kÕÔ
n+‘·]+#˚b˛sTT+~. n‘·ì øÏø£ J$+#ê\H˚ ø√]πø ø£\>∑˝<Ò Tä . n‘·&TÉ eT+∫ s¡÷|üdæ
ø±e&É+ #˚‘· ∫qï|üŒ{ÏqT+∫ á yê´~Û n+fÒH˚ n‘·ìøÏ $|üØ‘· uÛj Ñ T· +. @ <äTs¡+‘·
yê´~Û e∫ÃHê n‘·&+ç ‘·>± uÛj Ñ T· |ü&ç ñ+&Éøb£ ˛qT! C≤„q+ e∫Ãq|üŒ{Ï qT+N mø£ÿ&Ü
˝À|ü+˝Òì X¯Øs¡ kÂ+<äs¡´+ Äsê~Û+∫ nH˚«wæ+#˚ n‘·ìøÏ $ø£è‘· X¯Øs¡+˝À
J$+#·&+É ø£+fÒ n˝≤π> eTs¡D+Ï #·&yÉ T˚ eT+∫<äì|æ+∫+~! ‘·qø° uÛj Ñ T· +ø£s¡ yê´<Û̊
m+<äT≈£î sêyê*? ˇø£yfi˚ ¯ eT\¢qï |üP] |üøÿ£ q me]ø£sTTHê eTX¯S∫ø£+ b˛dæ+<˚y÷Ó !
n‘·&ÉH˚ø£ $<Ûë\T>± Ä˝À∫+#ê&ÉT. n‘·ìπø Á|üX¯ïø° Á|ü‘·T´‘·Ôs¡+<=s¡ø£˝Ò<äT. ∫e]øÏ
$~Û$<Ûëq+ nCÒj „ T· eTì n‘·&TÉ düe÷<Ûëq |ü&Ü¶&TÉ .
Áø£eT+>± ÄHê{Ïø±Hê&ÉT eTX¯S∫ø£+ m≈£îÿyÓ’ n‘·ì X¯Øs¡+ n+‘ê n+<ä$ø±s¡+>±
‘·j÷· s¡sTT+~. n‘·ì |ü]dæ‹ú #·÷∫ yÓ<’ Tä ´\T ≈£L&Ü uÛj Ñ T· |ü&Ü¶sT¡ . ÄHê&˚ eT\¢qï≈£î
ø£ãTs¡T yÓ[fl+~. eT\¢qï e#˚Ãdü]øÏ yê´~Û #ê˝≤ eTTeTàs¡+>± ñ+~. Hê>∑eT÷]ÔøÏ
eT\¢qï e∫Ãq dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT. eT\¢qï mqï&É÷ eTX¯S∫ø£+ |ü&É˝Ò<äT. y˚Tq‘·Ô
e<äì› m+‘· Áã‹e÷*Hê $qø£ n‘·&Ü#ês¡T´ì X¯jT· ´ $&Ée≈£î+&Ü n¨sêÁ‘ê\T
|ü]#·s´¡ #˚XÊ&ÉT. n|ü&É|ü &Ü düŒèVü≤˝Òì dæ‹ú ˝ÀH˚ Hê>∑eT÷]Ô me]ø√ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫,
qeTdüÿ]+∫ ˝À˝À|ü\ @<√ >=DT≈£îÿH˚ yê&ÉT. yÓ<’ Tä ´\~ #·÷∫ u≤>± dü+~Û+∫q<ä˙,
yê´~Û #ÓsTT´ <ë{Ïb˛‘·Tqï<ä˙ ìX¯ÃsTT+#ês¡T. ÄHê{Ï sêÁ‹ >∑&eÉ &É+ ø£weºü Tì n+<äs÷¡
nqT≈£îHêïs¡T.
ø±ì, n‹ ø£w+ºü MT<ä Ä sêÁ‹ >∑&∫ç +~. eTs¡THê&ÉT ns¡TD√<äjT· +, yÓ<’ Tä ´\
eTqdüT‡\˝À ÄXÀ<äjT· eTT ˇø£ÿkÕ]>± »]>±sTT. eT\¢qï Ä#ês¡T´ìπødæ ìX¯Ã\+>±
|ü]o*+#ê&ÉT. Ä#ês¡T´&ÉT yÓT*¢>± ø£fió¯ fl ‘Ó]#ê&ÉT. Áø£eT+>± yÓ<’ Tä ´\≈£î <Ûs’Ó ´¡ + ø£*–+~.
eT\¢qï n‘·ì <äèwæøº Ï m<äTs¡T>± »]– ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. Hê>∑eT÷]Ô n‘·ìy˚|⁄ü ø=+‘·ùd|ü⁄
#·÷dæ, ªªeT\¢Hêï! e#êÃe⁄sê! Hêj·THê!μμ nHêï&ÉT. eT\¢qï dü+‘√wü+‘√ eTØ <ä–sZ >¡ ±
»]>±&ÉT. Ä#ês¡T´&ÉT ˇø£ÿ ì≥÷ºsT¡ Œ $&ç∫ ªªeT˝¢Hêï! Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ á •\Œ$<ä´
˝À‘·T ‘Ó\TdüT≈£îHêïqTsê!μμ nHêï&ÉT. eT\¢qï á e÷≥≈£î ≈£L&Ü düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
n˝≤¢>π Ä#ês¡T´ìyÓ|’ ⁄ü #·÷düTqÔ ï n‘·ì s¬ +&ÉT ø£fifl¯ ˝À¢q÷ s¬ +&ÉT u≤wüŒø£D≤\T ì*#êsTT!
>±+;Ûs´¡ + 281
l yê‘·‡e
ªl yêdüÔeμ ø£\+ ù|s¡T‘√ |ü⁄+U≤qT|ü⁄+K+>±

s¡#q · \T ø=qkÕ–düTq Ô ï M] ndü\T |
ù s¡T j·T+&ÉeT÷]
dü‘´· Hêsêj·TDsêe⁄. kÕVæ≤‘·´ düMTø£å l yê‘·e ‡ >±]
n_Ûe÷q $wüjT· +. Ms¡T nH˚ø£ uÛ≤wü\˝À ìcÕí‘T· \T.
ãVüQ yê´düø£s¡Ô\T. eTqdüÔ‘·« XÊÁdüÔ $wüj·÷\‘√
Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± ø£<∏ä\T ÁyêXÊs¡T. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+
yÓ\Te&˚ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìï düMTøÏådü÷Ô nÁ>∑ÁX‚DÏ
düMTø£å≈£î\T>± |ü]>∑Dq bı+<ës¡T. Äø±X¯yêDÏ,
V
ô ≤’ <
Á ëu≤<äT˝À |üì #˚XÊs¡T.
s¡#q· \T : dô s’ +¡ ~Á Û (qe\) ñwü'øÏsD¡ ≤\T (kÕVæ≤‘·´
nø±&ÓMT ãVüQe÷q+ bı+~q~), »˝≤Ôs¡T C≤_*¢
(|æ\\¢ qe\), Hê>∑]ø£, ^‘ê+»* (nqTyê<ë\T)
282 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø√&ÓÁ‘ê#·T
ªªeT]>∑+fÒqT ‘ê‘ê! bÕeTT ø£\˝ÀøÏ eùdÔ eT+∫<ä+{≤yê?μμ
ªªbÕeTT ø£\˝ÀøÏ sêe&É+ eT+∫~ ø±<ä+{≤s¡T. nsTT‘˚ n~jÓT˝≤>± e∫Ã+<˚$T{Ï
yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥? ˙˝≤+{Ï |ü&TÉ #√fi¯fløÏ eT] ø£\\T –\\T ˝Ò≈î£ +&Ü, eT÷dæq ø£HïÓ ‘·≈Ô î£ +&Ü
ìÁ<äuÀyê* >±ì, ø£\˝Ò$T{Ï?μμ
ªªdüsπ qqTø√! á ˇø£ÿkÕπs ø±<äT— yês¡+ s√E\ì+∫ bÕeTT\Tø£\˝ÀøÏ edüTHÔ êïsTT.
ˇø£ÿ bÕeTT ø±<äT— ˇø√kÕ] ô|<ä› bÕeTT\<ä+&ÉT ‘·s¡TeTTø=∫Ãq≥Tº. ˇø√ÿkÕ]
|ü&>¬É ‹Ôq≥Tº, ˇø√ÿkÕ] ì\TeyÓ‹Ô ˝Ò∫ ô|ø’ Ï ñ]øÏq≥Tº sTT˝≤>∑ jÓTH√ï s¡ø±\T!μμ
ªªm|ü&ÓH’ ê bÕeTT ø£s∫¡ q≥ºsTT+<ë.μμ
ªª˝Ò<Tä ` yê{Ïì #·÷∫q yÓ+≥H˚ Hê≈£î uÛj Ñ T· + y˚dæ bÕ]b˛sTTq≥÷º, øπ ø£\T
y˚dqæ ≥÷º ne«&É+, eT<Û´ä ˝À yÓT\≈£îe sêe&É+ ` Ç˝≤>∑ »s¡T>∑T‘√+~!μμ
ªªnsTT‘˚, dæ+>¥, MT nj·T´øÏ @<ÓH’ ê ÁyÓTT≈£îÿã&ç e⁄+<˚y÷Ó ! rs¡TÃø√eTì #Ó|ü .μμ
ªªe÷ nj·T´øÏ n˝≤+{Ï y˚M ˝Òe⁄. yê&ÉT s¡+>∑+ jÓT*¢ sêe&É+‘√fÒ b˛j·÷sTT
ne˙ï! ô|>’ ± $T*≥Ø˝ÀøÏ ≈£L&Ü jÓTfi§¢#êÃ&Ü eT].μμ
ªªne⁄qT˝Ò ` n‘·qT >∑T+&Ó\T rdæq >∑+&ÉT dæbÕj˚T! MT neTà e÷+∫ sTT˝≤¢\T—
yê&ÉT Çìï ‹]>=∫Ãq+<äT≈£î qeTTà≈£îì ìqTï Á>∑T&ÉT¶ n|üŒ{Ïì+∫ ô|+∫ ô|<äy› êDÏí
#˚d+æ ~. Ä$&É≈î£ |üP»\÷, |ü⁄qkÕÿsê\T #ê<äd+Ôü e⁄+~!μμ
ªªñHêïsTT. ø±ì <ëìø°, Hê≈£î ø£˝À¢ bÕeTT ø£ì|æ+#·&Üìø° dü+ã+<Û+ä @eTT+~?μμ
ªªñqï~. #ÓãT‘·THêï>±q÷? mes√ Hêπ>+Á<äT&ÉT |ü>ã∑ {Ïº ñHêï&ÉT. Hê>∑T\ #·$‹øÏ
|ü⁄≥º˝À bÕ˝ÒdTü ≈£îHêïsê?μμ
ªªHê≈£î á sTT+»˙s¡T>±] <ä>∑Zs¡ HÍø£Ø <=]øÏq|üŒ{Ïì+N sTT+ø£ r]πøB?
|üP»˝Ò<Tä — Hê>∑T\ #·$r ˝Ò<Tä .μμ
ø√&ÓÁ‘ê#·T 283
ªªô|<ä› ∫πøÿ e∫Ã+~. ˙≈£î eT] sTT+‘· HÍø£Ø <=]øÏ+~. ã+Á{À‘·T|üHÓ’Hê
|ü~sêfi¯ófl ø£fifl¯ #·÷düTHÔ êïe⁄ ` eT] Ä ÁyÓTT≈£îÿã&ÉT\÷ nM rs¡TÃø√e\dæ+~.μμ
ªªÄ eT<Û´ä H√ u…s’ ê– #ÓsTT´ #·÷∫, ˙≈£î bÕeTT>∑+&É+ e⁄+~. j˚Ts¡TeTTø£ÿ sTTkÕÔqT
ø£≥Tºø√eTHêï&ÉT. H˚qT qeTàø£+ ˝Òø£ ø£{+ºÏ #·Tø√˝Ò<Tä .μμ
ªªnjÓ÷´! @ |ü⁄≥º˝À @ eTVü≤‘·´+ ñ+<√— nB #·÷&Ée\dæ+~. Ç+‘·ø° sT÷ |”&É
b˛e&ÜìøÏ z bÕeTTHÓH’ ê #·+|æ #·÷&ÉT. ˇø£ÿkÕ] bÕeTTqT #·+|æ‘,˚ Ç+ø£ bÕeTTe\¢
uÛj
Ñ T· |ü&qÉ ø£ÿs¡ ˝Ò<+ä {≤s¡T.μμ
ªªH˚H!˚ bÕeTTqT #·+|ü&yÉ T˚ !! Hê ej·TdüT‡øÏ!!μμ
ªª˙ ej·TdüTøπ +? eT+∫ |üV≤æ ˝≤ |üNÃdüT˝À e⁄Hêïe⁄! ô|[fl ø±˝Ò<Tä >±ì á
bÕ{ÏøÏ _&É¶ ‘·+Á&ç$ ø±e\dæqyê&Ée⁄.μμ
ªª<ëìπø+ >±ì ` bÕeTTqT #·+|ü>\∑ q+{≤yê?μμ
ªªm+<äT≈£î #·+|ü˝eÒ ⁄? yÓTT+&çyê&ÉT sêEø£+f… ã\e+‘·T&ÉT.μμ
ªªyÓTT+&ç ø¬ ‘êÔ\+{≤e⁄?μμ
ªªn+‘˚eT]! yÓTT+&çø¬ ‹Ô‘H˚ ˚ yÓi¿Ï uÛj Ñ ÷· \T b˛e&É+.μμ
‘ê‘· #Ó|Œæ q e÷≥\T yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥≈î£ ãTÁs¡ø¬ ø±ÿsTT. ‘ê‘· n˝≤¢≥|üŒj·T´ ø±&ÉT.
m+‘· eT+~ <=s¡\ÁøÏ+<√ |üì#˚XÊ&ÉT. J$‘·+ Äs¡T |ü⁄e⁄«\÷ eT÷&ÉT ø±j·T\T>±
q&ç|+æ #ê&ÉT. Ç|üŒ{Ïø° düØ«düT˝À ñ+&ç &ÉãT“ >∑&dç Tü HÔ êï&ÉT. n‘·ìøÏ ‘Ó*j·Tì $wüjT· +
˝Ò<Tä . á bÕeTT uÛj Ñ T· + b˛>=≥º&ÜìøÏ ‘ê‘· #Ó|Œæ q ñbÕj·Ty˚T eT+∫<˚y÷Ó ! yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥
yÓTT+&çø¬ ‘êÔ&TÉ — bÕeTT ø£ì|æùdÔ uÛjÑ T· |ü&≈É î£ +&Ü #·+|æ rs¡T‘ê&ÉT. Ç+ø£ uÛj
Ñ T· + ˝Ò<Tä .
‘·q øπ +˝À≥T? HÓ\øÏ ns¡y’Ó mì$T~ s¡÷bÕj·T\T düsêÿs¡T ÇdüTHÔ êïs¡T. Ç+»˙s¡T>±s¡T
|æ*∫q|ü⁄&É˝≤¢ |ü\ø£&+É , yê] Ç+{Ïe<ä› ø±e\dæq düsT¡ ≈£î\T |ü+|æ+#·&+É ‘·|Œü ‘·q
øπ + |üì ˝Ò<Tä . ã≥º\÷, nM yêfi‚fl Ç#êÃs¡T. Ç+»˙s¡TqT #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ãq Á|ü‹
yê&É÷ ‘·èDyÓ÷ |üDyÓ÷ ‘·q #˚‹˝À y˚dTü HÔ êï&ÉT. á dü+bÕ<äq n+‘ê yêfi¯fl neTà
#˚‹˝ÀH˚ y˚ùd>Ô ±ø£, ‘êqT ≈£L&Ü ˇø£ Á|üj÷Ó »q |üsT¡ &Éj÷· ´&ÉT. ÇHêïfi¯Sfl ‘·q÷ ˇø£
dü«‘·+Á‘· e´øÏÔ nì|æ+#·˝<Ò Tä . Ä|òd” Tü ˝À ñqï+‘·ùd|üP Ç+»˙s¡T #Ó|Œæ q |üì #Ój÷· ´*—
˝Òøb£ ˛‘˚ ‘ê‘· #Ó|Œæ q≥Tº $Hê*. Ç+{Ï <ä>sZ∑ ¡ ñqï+‘· ùd|üP neTà #Ó|Œæ q≥Tº. ‘·qøÏ
»‘·>±fi¯Sfl ˝Òs¡T. ‹+&ç ‹q&É+, Ä|ò”düT ¬øfi¯fl&É+, Ç+»˙s¡T Ç+{Ï¬øfi¯fl&É+ ` Ç<˚
J$‘·+. m|ü&ÓH’ ê dæìe÷≈£î yÓfifl¯ &É+ ‘·|Œü . Ä s√EyêØ J$‘·+˝À e÷s¡TŒ˝Ò<Tä .
Ç˝≤π> >∑&∫É b˛‘√+~. m|ü&ÓH’ ê r]ø£ e⁄+fÒ ‘êqT eT<äq ø±eTsêE ø£<\ä∏ T, ø±o
eTõ© ø£<∏ä\T ˇø£&ç <ä>∑Zs¡ ms¡Te⁄ ‘Ó∫Ã #·<äTe⁄ø=H˚yê&ÉT. n$ u≤>±H˚ e⁄+&˚$.
284 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Hê>∑ø£q´\T, <˚eø£q´\T, sê»≈£îe÷¬sÔ\T, ø°\T>∑Ti≤¿\T Çe˙ï ‘·e÷cÕ>± ñ+&˚$.
dæ˙e÷˝À ≈£L&Ü n˝≤+{Ï ø£<˝ä∏ .Ò m|ü&ÓH’ ê ‘·qøÏ n˝≤+{Ï~ »s¡T>∑T‘·T+<ë nì
ˇø√kÕ] nqT≈£î+≥÷ ìÁ<äb˛j˚T yê&ÉT. n|ü&ÉT s¡ø£ s¡ø±\ ø£\\T e#˚Ã$. m≈£îÿe
kÕs¡T\T bÕeTT ø£\˝Ò. ˇø√kÕ] ø£\˝À¢ Ä&Éyêfi¯ófl ≈£L&Ü ø£ì|æ+#˚yês¡T. yêfi¯ófl <Ój÷· ´\T
>±q÷, sêø£då Tü \T>±q÷, eTTdü\eTà\T>±q÷ e∫Ã uÛj Ñ T· ô|fÒyº ês¡T. n+<äTøπ Ä&Éyêfi¯fl+fÒ
dæ+>∑TøÏ eTØ uÛj Ñ T· +— dæ>T∑ >Z ÷∑ &ÜqT. s¬ +&ÉT eT÷&ÉTkÕs¡T\T n‘·ì ø£\˝À m~]+{Ï
n#·ÃeTà ø£ì|æ+∫+~. ≈£Ls¡>±j·T\y˚Tà n#·ÃeTà ‘ê≥ø£˝≤>∑T ñ+≥T+~. |ü>\∑ T #·÷ùdÔ
ì»+>± sêÁ‹ ø£\˝ÀøÏ e∫Ã rs¡T‘·T+~. á eT<Ûä´ Hê\T>∑T&ÉãT“\T ≈£Ls¡>±j·T\
neTàø£+ e\¢ dü+bÕ~+∫ q|üŒ{ÏqT+∫, n#·ÃeTà ªn<∏ë]{°μ m≈£îÿesTT+~.
‘·s#¡ T· n#·ÃeTàø°, ‘·q ‘·*ø¢ ° yê>∑T´<ëΔ\T »s¡T>∑T‘·÷ e⁄+&É&+É #·÷∫, Vü≤&É*b˛sTT
yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥ bÕ]b˛‘·÷ e⁄+&˚yê&ÉT. ÄyÓTqT #·÷ùdÔ ì\TyÓ˝≤¢ uÛj Ñ T· y˚T! n≥Te+{Ï
n#·ÃeTà ‘·q ø£\˝ÀøÏ sêe&É+, ‘·qì <ä>sZ∑ >¡ ± #˚sB¡ dæ øö–*+#·Tø=qï≥Tº nsTT‘˚
dæ>T∑ ‘Z √ ˙¬sb’ ˛j˚Tyê&ÉT. eTsêï&ÉT Ä bÕ|ü|]ü Vü‰sês¡+ú kÕïq+ #˚ùdyê&ÉT. n˝≤+{Ï
düeTj·÷\˝À, n#·ÃeTà ã<äT\T <ëì ≈£L‘·Ts¡T \øÏàå ø£\˝ÀøÏ e∫ÃHê u≤>∑T+&ÉTqì|æ+#˚~.
\øÏàå n+‘· n+<äyTÓ +Æ ~ ø±<äT ø±ì, |ü<eä T÷&ÉT |ü<ëΔ\Tπ>+&É¢ ˝ÒÁu≤j·T+. #êeTq#êj·T.
|æ≥º ∫qï<ÓH’ ê ≈£L‘· |òTü q+. ≈£Ls¡>±j·T\T neTà&É+˝À yêfi¯fl neTàø£+f… Hê\T>±≈£î
˝…≈î£ ÿe #·~$+~.
\øÏàå ø°, yÓ÷Vü≤Héd+æ >∑Tø° nfÒº |ü]#·jT· + ˝Ò<Tä . ñ<√´>∑+˝À #˚sì¡ ÁøÏ‘+· , ∫qï
|ü]øÏD,° s¡$ø£ y˚dTü ø=ì e∫Ã, dæ+>∑TqT ø£<\ä∏ T #Ó|Œü eTì n&ç>π ~. yê[fl<äs› ÷¡ |üøÿ£
#Ós¡Te⁄>∑≥Tºq bı>∑&É #Ó≥TºÁøÏ+<ä ≈£Ls¡TÃì yÓ[flb˛j˚Tyês¡T. \øÏåàì yêfi¯fl neTà
Hê\T¬><’ Tä kÕs¡T\T dæ+>∑T‘√ e÷{˝≤&Ée<äì› #êe#·+|æ+~. nsTTHê, Ä |æ\¢ e÷H˚~ø±<äT.
dæ+>∑T‘·*¢ ≈£L&Ü sTT˝≤+{Ï #Ó&TÉ kÕyêdü+ #ÓjT· é<äì› ø=&ÉT≈£îì eT+<ä*+∫+~. <ëì‘√
dæ+>∑T e÷{≤¢&+¶É e÷H˚XÊ&ÉT. Ä|òd” Tü ˝À ñ<√´>∑+ ˇø£{Ï e∫Ã+~. |æ\‘¢ √ düV≤ü yêdü+
e÷qT≈£îHêï&ÉT.
ø±ì, s√p Ábı<äT›qïy˚fi¯ dæ+>∑T ‘·q ã+Á{À‘·T <äyê∞y˚wü+ y˚düTø=ì yÓfi‚fl
düeTj·÷ìøÏ, \øÏàå eTT]dæb˛sTT ≈£Ls¡>±j·T\>∑+|ü Á|üøÿ£ HÓ≥Tºø=ì ªdæ+>∑÷!ø=+#Ó+
>∑+ô|‘·eÔ P?μ nì n&ç>π ~. dæ+>∑T e÷{≤&É≈î£ +&Ü >∑+|ü jÓT‘Ô̊≥|ü&ÉT, Ä |æ\¢ ø=+f…
qe⁄«\T #·÷∫ ø√|ü|&ü y˚ ê&ÉT. n+‘˚, b˛˙ Ä |æ\¢ ø£\˝ÀøÏ e∫ÃHê u≤>∑T+&ÉTqT—
bÕeTT\ |”&É |ü≥Tº≈î£ +~— @yÓTHÆ ê düsπ e<äT\TÃø√yê* á bÕ&ÉTø£\\T!μμ ‘ê‘· #Ó|Œæ q≥Tº.
nqTø=ì neø±X¯+ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷dü÷Ô ñHêï&ÉT yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥.
ø√&ÓÁ‘ê#·T 285
2
Äy˚fi¯ eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»q+ #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘· <=s¡>±] dü«+‘· ≥bÕ sTT+{Ï˝À
Ä&Éyê] øÏ∫Ã y˚dæ ‹]– Ä|òd” Tü Äes¡D˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT dæ+>∑T. »q+ ÁøÏøÿÏ ]dæ ãj·T{ÏøÏ
e∫Ã ì\T#·THêïs¡T— Ä|ò”düs¡T>±s¡T, >∑Te÷kÕÔ\T, ã+Á{À‘·T\T n+<äs¡÷ $düTÔb˛sTT
#·÷düTHÔ êïs¡T. dæ+>∑T |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì e#êÃ&ÉT. #·÷#˚≥|üŒ{ÏøÏ @eTT+~? Ä|òd” Tü #·T≥÷º
e⁄qï bı<ä\˝À+∫ yÓqTu≤≥T>± Äes¡D˝ÀøÏ e∫Ãq<˚y÷Ó Ä bÕeTT! Hê\T>∑T eT÷s¡\
bı&Ée⁄ ô|<ä› bÕeTT. kÕøå±‘·TÔ Ä Hêπ>+Á<äT&ÉT e∫ÃqfÒº e⁄qï~. ã]MT~øÏ e∫Ã
ø£<\ä ≈£î+&Ü ñqï~. nìï yÓ|’ ⁄ü ˝≤ »q+ Áø£yT˚ àdæ e⁄Hêïs¡T. Ä&ÉbÕeTT, |ü&>É ˝∑ <Ò Tä nì
øπ ø£˝dÒ Tü HÔ êï&ÉT ‘ê‘·. ª#·÷kÕÔsπ $T{Ï? #·+ù| ñbÕj·T+ #·÷&É+&çμ nì Ä|òd” sü T¡ >±s¡T
n+≥÷+fÒ nø£ÿ&É e⁄qï ùV≤e÷ùV≤MT\+‘ê me]yÓTT>±\T yês¡T #·÷#·Tø=+≥THêïs¡T.
yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥øÏ ˇø£ÿô|≥Tºq ˝Òì <Ûs’Ó ´¡ + e∫Ã+~. Ç+‘·ø+£ f… n<äqT ˝Ò<qä T≈£îHêï&ÉT.
#·iT¿q ˝À|ü*øÏ yÓ[fl, eT÷\>∑~˝À >√&É≈î£ CÒsy¡ d˚ æ e⁄qï bı&ÉT>∑TbÕ{Ï ø=\‘· ã<ä›
‘Ó∫Ã ì\TyÓ‘T· Ô bÕeTTMT<ä Vü≤sƒê‘·T>Ô ± y˚døæ ={≤º&TÉ . ‘·qTïø=+≥÷ e⁄qï Ä bÕeTTMT<ä
‘·q |ü>∑ rs¡TÃø√e&ÜìøÏ mìï <Óã“˝À ø={Ï,º ÄK]øÏ ÁbÕD+ b˛sTT+<äì|æ+#ê&ÉT.
‘·q ø£\˝À¢ #·÷∫q uÛj Ñ T· ùV≤‘·Te⁄\ìï{Ïø° Bì‘√ dü] nqï≥Tº Ä bÕeTT X¯Øs¡Xc‚ Õ\≈£î
<äV≤ü qdü+kÕÿs¡+ ≈£L&Ü yÓ÷Vü≤qdæ+>π dü«j·T+>± ‘·q #˚‘T· \MT<äT>± »]|æ+#ê&ÉT.
Ç˝≤+{Ï kÕVü≤düø£è‘·´+ #˚dæq+<äT≈£î yÓ÷Vü≤Hédæ+>¥ n+fÒ »q+ n+<ä]ø°
n_ÛÁbÕj·T+ e÷]b˛sTT+~. Ç+»˙s¡T>±s¡T yÓTT<ä{À¢ qeTà˝Ò<Tä . Ç+‘· |æ]øÏ>,∑ Ç+‘·
uÛÀ˝≤uÛÀ©>± ø£ì|æ+#˚ ‘·q dü«+‘· HÍø£sT¡ yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥ ô|<ä› bÕeTTqT #·+|ü>*∑ –q
kÕVü≤düMs¡T&ÉHe˚ ÷≥ düT\Te⁄>± qeTà˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. Ä Áø£‘T· düe÷|æÔ »j·TÁ|ü<+ä >±
»s¡>&∑ +É #·÷∫ <=s¡>±s¡T Äq+~+∫ yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥≈î£ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\T ãVüQeT‹
sTT#êÃs¡T. $T>∑‘ê »q+ yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ kÕVü≤kÕìï yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. ‘ê‘· e÷Á‘·+
dæ+>∑TqT ˝ÀbÕsTTø±Ø>± |æ*∫ eTs√ uÛj Ñ T· + ô|{≤º&TÉ . ªªqTe⁄« #˚dqæ |üì eT+∫<˚!
ø±ì, ˇπssTT dæ+>∑÷! uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ øÏ m&Éu≤|ü⁄\T ô|{≤ºe⁄sê u≤ã÷! |üPs¡«+ ˇø£ øÏsê‘·≈î£ &ÉT
sTT˝≤+{Ï |òTü Às¡+ #ÓjT· ´&É+ #·÷#˚ ÄHê&ÉT yê©àøÏyês¡T X¯|ùæ d,Ô n~ sêe÷j·TD+
nsTT+<ä≥. Ä&ÉbÕeTT e⁄qï#√≥ eT>∑bÕeTT ñ+&çrs¡T‘·T+~. <ëì uÛ≤s¡´qT #·+|æq
|ü>∑ ø√&ÓÁ‘ê#·T rs¡TÃ≈£îì rs¡T‘·T+~. n+<äT#˚‘· ˙e⁄ Ä eT>∑bÕeTTqT ≈£L&Ü #·+ù|es¡≈L£
C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ü*μμ nì #Ó$ì y˚XÊ&ÉT.
yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ bÕeTTqT #·+|æq ø°]Ô dü+bÕ~+∫q Ms¡T&ÉT, BÛsT¡ &ÉT $Áø£e÷s¡Tÿ&ÉT
nj˚T´&ÉT >±˙ eTqdüT˝À eTs√ uÛÑj·T+ eT]+‘· m≈£îÿesTT+~. Ç~es¡≈£î ˇø£ÿ
286 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

dü«bÕïedü˝ú ÀH˚ düsŒ¡ uÛj Ñ T· + ñ+&˚~. Ç|ü⁄&ÉT C≤Á>∑‘,· düTwüß|æÔ dü«bÕïedü\ú T eT÷&ç+{Ï
j·T+<ä÷ uÛj Ñ T· + ‘·|Œü ˝Ò<Tä . ∫≥T≈£îÿeT+fÒ bÕeTH˚ uÛj
Ñ T· +— ø£~*‘˚, ‘êøÏ‘,˚ |ü*øÏ‘˚
bÕeTT uÛj Ñ T· +. Ä uÛj Ñ T· +‘√ ∫es¡øÏ »«s¡+ ≈£L&Ü e∫Ãy˚d+æ ~. ‘·©¢ ‘·+Á&û ˇø£fÒ
>√\! |ü⁄≥º˝À bÕ\T b˛XÊs¡T, •yê\j·T+˝À n_Ûùwø£+ #˚XÊs¡T— düTu≤“sêj·TT&ç >∑T&ç˝À
ø=ã“] ø±j·T\T ø={≤ºsT¡ . @MT ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥ ˇfi¯ófl eT÷&ÉTs√E\÷
ì|ü\T #Ó]–+~. »«s¡+˝À ø£Då + ø£Då + |üsê≈£î e÷≥\T. ªªn<äT>√, bÕeTT |ü&>É ∑
m‘·TøÔ =ì ek˛Ô+~. |ü≥Tºø√+&ç |ü≥Tºø√+&çμμ nì øπ ø£\T y˚dTü HÔ êï&ÉT. ÄK]øÏ eT÷&√s√Eq
‘ê‘· #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ã, yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ uÛÑj·T+ b˛>=≥º&ÜìøÏ Ä ø√&Ó Á‘ê#·TqT
|ü{+ºÏ #·&yÉ T˚ ñbÕj·TeTì nHêï&ÉT.
ªªnsTT‘˚, ‘ê‘ê! Ä bÕeTT |ü{‘ºÏ ˚ <=s¡T≈£î‘·T+<ë?μμ
ªªm+<äT≈£î <=s¡ø<£ ÷ä ? ‘·|Œü ≈£î+&Ü <=s¡T≈£î‘·T+~!μμ
ªªnø£ÿ&˚ e⁄+≥T+<äì s¡÷&Ûç jÓT˝≤>∑?μμ
bÕeTTøÏ eTqTwüß´\ø£+f… Áù|eT jÓT≈£îÿe. #·ìb˛sTTq ‘·q uÛ≤s¡´ ø√dü+ yÓ<≈ä î£ ‘·÷
nø£ÿ&˚ ‘·#êÃ&ÉT‘·÷ e⁄+≥T+~. yêfi¯fløÏ n≥Te+{Ï nqTã+<Û+ä ! n+<äTøπ Hê>∑ã+<Û+ä
n+{≤s¡T.μμ
ªªm˝≤>∑ |ü≥Tºø√e&É+ eT]?μμ
ªªbÕeTT\yê&çì rdüTø=ùdÔ yê&˚ #·÷kÕÔ&TÉ Ä |üì.μμ
ªªnsTT‘˚ ‘ê‘ê! MTπs #·÷&Ü* yê&çì s¡|Œæ +#˚ ñbÕj·T+.μμ
ªª‘ê‘· #Ó|Œæ q sT÷ j·TTbÕj·T+‘√ eTHêï&ÉT bı<äTq› ï yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥øÏ e∫Ãq ø=‘·Ô
<ÛÓ’s¡´+ e\¢ »«s¡+ ‘·–Zb˛sTT+~. Á|üø£ÿ |ü˝…¢≥÷s¡T˝À ˇø£ >=|üŒ bÕeTT\yê&ÉT
e#êÃ&É+fÒqT ø£ãTs¡T ô|{≤ºs¡T. n‘·>±&ÉT Hê>∑dü«s¡+ø±j·T. ãT≥º y˚düTø=ì eT∞fl
eT<Ûë´Vü≤ï+ eT÷&ÉT >∑+≥\ y˚fi≈¯ î£ e#êÃ&ÉT. ø=+#Ó+ #·\u¢ ≤≥Ty˚fi¯ nsTT‘˚>±ì düeTj·T+
ø±<äHêï&ÉT. á˝À|ü⁄q s¬ +&ÉT ‘Ó\e¢ T&É‘\· T ‘Ó|Œæ +#·eTHêï&ÉT. Ç+»˙s¡T>±s¡T ≈£L&Ü
düeTj·÷ìøÏ Ä|òd” Tü ˝ÀH˚ e⁄Hêïs¡T. ø±ã{Ïº s¬ +&ÉT »‘·\ ‘Ó\<¢ Tä |üŒ≥T¢, #êø£* ‘Ó∫Ãq
eT&É‘\· T ‘Ó|Œæ +#ês¡T. bÕeTT\yê&çøÏ ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü nqï+ ≈£L&Ü ô|{Ï+º #ês¡T. n‘·>±&ÉT
ø=+#Ó+ùd|ü⁄ $ÁX¯$T+∫, yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥qT yÓ+≥ u…≥Tº≈î£ ì Ä&ÉbÕeTT e∫Ãq #√≥T,
#·+|æq dü\ú +, <äV≤ü q|üs∫¡ q Á|ü<X˚ +¯ Çe˙ï >∑Ts¡T>Ô ± #·÷#·Tø=Hêï&ÉT. ∫e]øÏ sT÷
yÓT<Æ ëq+ Á|üøÿ£ yÓjT· ´+&Éì ‘Ó\e¢ T&É‘\· T $|æŒ |üs|¡ +æ #ê&ÉT. #·T≥÷º |ü#Ã· ì ãj·T\T,
<ä÷s¡+>± bı<ä\T, >∑T]yÓ+<ä #Ó≥T¢, dü+ô|+>∑, sπ sêDÏ, &=+ø£eT˝…,¢ |ü⁄s¡T>∑T&ÉT #Ó≥T¢
yê´|æ+∫ e⁄qï$. |ü#·Ãì |ü≥Tº ‹yêN ˝≤>∑Tq >∑]ø£ b˛#·\T yÓTT*∫q yÓTÆ<ëq+
ø√&ÓÁ‘ê#·T 287
eTè<äTe⁄>±, kı>∑dTü >± ñ+~. kÕj·T+ø±\+ Äs¡T>∑+≥\T ø±ek˛Ô+~. dü÷sê´düeÔ ÷q+
ø±˝Ò<Tä — ˙s¡Tf…+&É ã+>±s¡T ø±+‘·T\T Ä|òd” Tü >√&É\MT<ä |ü&ç |üdTü |ü⁄eTT<ä˝› ˝≤>∑T
ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. bÕeTT\yê&ÉT ‘·q Hê>∑d«ü s¡+ ø±j·T |ü≥Tºø=ì, s¬ +&ÉT ãT>∑\Z ÷ |üP]+∫
}~y˚dTü HÔ êï&ÉT. Äq+<äus’…Û $¡ ˝À sê>±˝≤|üq #˚dæ Äes¡D #·T≥÷º ‹]>±&ÉT. @MT
|üdãæ ≥º˝<Ò Tä . »q+ øÏ$THêïdæÔ e÷≥˝≤&É≥+ ˝Ò<Tä . ªX¯+ø£sê uÛsÑ D¡ + m‘·TøÔ =Hêï&ÉT—
|ü*øÏ+∫ y˚dü÷Ô+fÒ, ns¡eT÷‘·|ü&çq ø£qTï\‘√ ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T˝…’ nø£ÿ&É e⁄qï Ä
u≤\>√bÕ\+ #·÷düTÔHêïs¡T. bÕeTT n*øÏ&ç ˝Ò<äT. yÓ÷Vü≤Hédæ+>¥ uÛÑj·T+‘√
eDøÏb˛‘·THêï&ÉT. ‘ê‘·øÏ <ä>sZ∑ >¡ ± #˚], bÕeTT\yê&ÉT mø£ÿ&çøÏ yÓfiÔ‚ n≥TyÓ|’ ⁄ü y˚sTT
ø£ q Tï\‘√ |ü ] øÏ d ü T Ô H êï&É T . |ü ‘ êÔ ˝ Ò < ä T . Ä ìX¯ Ù u≤› ì ï N\TÃ≈£ î ì ∫qï ∫qï
e+os¡+Á<Ûë\ì+∫ dü«sê\T yêVæ≤qT˝…’ Á|üeVæ≤düTÔqï$. á e÷≥T $ì|ædüTÔqï~
ª|ü⁄Hêï>∑esê[μ. uÛÑTeq yÓ÷Vü≤qyÓTÆq Ä >±qÁdüe+‹øÏ nø£ÿ&É »qeT+‘ê ‘·eT
•s¡dTü ‡\qT nÁ|üjT· ‘·ï+>± ø£+|æ+|üCdÒ ÷ü Ô ñHêïs¡T.
ªeTÚ[μ yê<ä´+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~— |ü<äTHê\T>∑T ˝Àø±\÷ #˚s¡Te≈£î edüTÔqïyê
nì|ædTü +Ô ~. ª•X¯ósπ «‹Ô, |üXó¯ sπ «‹Ô, y˚‹Ô >±qs¡d+ü |òDü μ° >±HêeTè‘·+‘√ ˇø£ $q÷‘·q
>∑+<Ûäs¡«˝Àø£y˚T düèwæº ne⁄‘√+<˚yÓ÷! Ä bÕ≥˝À @<√ |æ\T|ü⁄! <˚X¯ ø±\bÕÁ‘·\≈£î
nr‘·yTÓ qÆ , $X¯«»˙qyÓTqÆ ÄVü‰«q+ n~. Á|æjT· Tq≈£î Áù|j·Tdæ˝≤>∑Tq, e÷‘·≈î£ •X¯ó
e⁄˝≤>∑Tq, |ü⁄s¡Twüßq≈£î Á|üøè£ ‹˝≤>∑Tq ÄÁø£+<äq+ Ä $ì|æ+#˚ |æ\T|ü⁄. á |æ\T|ü⁄
$H˚, Ä~ø£$ ø£sT¡ D nÁX¯ó<Ûës¡>± Á|üeVæ≤ùdÔ Ä j·TeTè‘êÁX¯óe⁄\T eTVü‰ø±eýÓTqÆ $.
Ç~ $q&Üìπø j·TeTTHêrs¡ ô|’ ø£‘d· ˝úü ≤\T >√|ü>√|æø±>∑D≤\‘√ \C≤®$V”≤qeTT˝…q’ $.
Ç~ $q&Üìπø kÂ+<äs´¡ KìjÓTÆ q eTqà<∏Tä &ÉT ˝Àø£uj ÑÛ T· +ø£se¡ T÷]Ô X¯+ø£sT¡ ì XÊbÕìøÏ
>∑T]jÓTÆ nq+>∑T&ÓH’ ê&ÉT.
ªªsêsêμμ nH˚ |æ\T|ü⁄‘√ e÷s¡TÁyÓ÷>∑T#·Tqï ª|ü⁄Hêï>∑esê[μ Á‹kÕúsTT˝Àq÷
Á|ü‹<Û«ä ìdüTqÔ ï~. ÁuÛ$Ñ Tdü÷Ô e⁄qï s√<äd,æ ø£+|æ+#˚ ‘·\\÷ sT÷ >±q yêVæ≤ì˝À eTTì–
‘·qàj·T‘·«eTT˝À qTqï$. yÓTidæb˛j˚T <˚Vü≤ø±+‹‘√ $|æŒq |ü&É>∑‘√ sê»Øƒ$‘√
dü+ô|+>∑bı<äì+∫ ø£<Tä \÷Ô e#êÃ&ÉT Hê>∑sêE. ˝≤eD´ì~Û! Hê>∑d«ü s¡+|ü*øπ Á|ü‹dü«s¡+
Ä Hê>∑düs¡Œ+ MT<ä |ü⁄\ø£\T ø£\–+∫+<˚yÓ÷! Ä|ü˝Òì Äq+<ä+‘√ ô|’øÏ˝Ò∫
ˇj·÷´s¡eTT>± ‘Ó\{¢ Ï bÕqTŒMT~øÏ #˚] ‘·\ Ä&çd÷ü Ô ñHêï&ÉT Ä Á‘ê#·T.
>±q‘·qàj·T‘·«+˝À düF$jÓ÷>∑+e÷≥ eTs¡∫b˛j·÷&√ @$T{À ‘√ø£ô|q’ ˝Ò∫,
ì\Te⁄Hê |ü<àä eTTe˝… |ü&>É $∑ |æŒ Hê≥´+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. bÕeTT\yê&ÉT dü«s¡+ Ä|üø£ ˇø£
#˚‹‘√ ãT≥º #·÷|ü⁄#·T, s¬ +&Ée#˚‹‘√ >∑fi+¯ |ü≥Tºø=Hêï&ÉT. >±q+ Ä–b˛sTT+~. ø±ì
288 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n+<ä] #Óe⁄˝À¢q÷ e÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·÷e⁄+~. bÕeTT ãT≥º˝À ã+B nsTTb˛sTT+~.
bÕeTT\yêìøÏ ø=‘·ãÔ ≥º\T— ãVüQeT‘·T\T ˝…øÿ£ ˝Òe⁄. ã]MT<ä sTT+‘· |üsT¡ yÓq’ bÕeTT
mqï&É÷ |ü≥º˝Ò<äì Ä bÕeTT\yê&ÉT dü+‘√wæ+∫ Ç+»˙s¡T>±]e<ä› ãVüQeT‘·T\T
bı+<ë&ÉT. ‘·q|”&É $s¡>∑&É nsTTq+<äT≈£î yÓ÷Vü≤Hédæ+>¥ dü«j·T+>± ˇø£ nsTT<äT
s¡÷bÕj·T\T Ä bÕeTT\yê&ç #˚‹˝À ô|{≤º&TÉ .
3
n+‘·{‘Ï √ ø£<ä∏ |üP]Ô ø±˝Ò<Tä . yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥ düsŒ¡ |”&É Ä bÕeTTqT |ü≥Tºø=q&É+‘√
e<ä\˝Ò<Tä . Ç+ø± n‘·ì dü«bÕï\˝À bÕeTT\T ø£ì|æ+∫ uÛj Ñ T· ô|≥÷ÔH˚ e⁄qï$. eT∞fl
‘ê‘·qT n&ç–‘˚ n‘·HM˚ T #Ó|Œü ˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. ãVüQX¯' bÕeTTqT #·+|æq bÕ|ü+, |ü{+ºÏ ∫q
bÕ|ü+ n+‘·>± e´<∏ä ô|≥÷Ô ñqïy˚y÷Ó nì |üP»\T, |ü⁄qkÕÿsê\T #ÓjT· éTHêï&ÉT
‘ê‘·. n$ n+fÒ Ç~es¡≈£î dæ+>∑T≈£î qeTàø£+ ˝Òø£b˛sTTHê mH√ï #˚XÊ&ÉT: ø±ì
˝≤uÛ+Ñ ˝Òøb£ ˛sTT+~. j·T<∏ëÁ|üø±s¡+ ø£\˝À¢ bÕeTT\T ‘·|Œü ˝Ò<Tä .
Ç+ø=ø£ ø=‘·Ô uÛj Ñ T· + ≈£L&Ü ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. @ Ä&É~ ø£ì|æ+∫Hê bÕeTT˝≤>∑
ø£ì|æk˛Ô+~. Ä ‘·fi‘¯ fi· \¯ T, Ä #·÷|ü⁄\T, Ä yÓT*ø£\T ‹s¡>&∑ +É , Ä ãTdüø=≥º&+É Ä
yÓT*¢>± q&Ée&É+ n+‘ê bÕeTTe&ÉTù|. ‘·q ‘·*¢ $TqVü‰, mes¡T ø£ì|æ+∫Hê düsπ . Ä
Ád”˝Ô À ‘êqT #·+|æyd˚ qæ Ä&ÉbÕeTT ø£ì|æk˛Ô+~. Ç+ø£ Ç≥Te+{Ï u≤<Û\ä T yêfi¯fl‘√{°
#Ó|ü ø=+fÒ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<ìä ˝À˝À|ü\ ~>∑Á$T+>∑T‘·THêï&ÉT. Ç+»˙s¡T>±] uÛ≤s¡´qT #·÷ùdÔ
ˇø£ »Á]>=&É¶˝≤>∑Tq e⁄+≥T+~. eTØ uÛÑj·T|ü&çb˛‘·THêï&ÉT. #Ó|æŒq, |üì dü]>±
#Ó j · T ´˝Ò ø £ b ˛‘· T Hêï&É T . s√p nj· T ´>±] e\¢ NyêfÒ ¢ ! m<ä T ]+{Ï n#· Ã eTà
ø=+&É∫\Te˝≤>± ø£ì|æd÷ü Ô e⁄+≥T+~: <ëìì #·÷ùdÔ ndüV≤ü ´+‘√ ≈£L&çq uÛj Ñ T· +.
s√&ÉM¢ T<ä ø£+ø£sø¡ =fÒº Ä&Éyêfi¯ófl Ç~es¡≈î£ #·÷dü÷Ô e⁄+fÒ u≤>±H˚ e⁄+&˚yêfi¯ófl— Ç|ü⁄&ÉT
yêfi¯fl+‘ê Hê>∑Tu≤eTT\˝≤>∑ ø±fi¯fl˝À¢ |ü&TÉ ‘·÷ ñqï≥T¢ ø£ì|ædTü HÔ êïs¡T. Ç<ä+‘ê ‘Ó*$>±
ñqï|üŒ{Ï nqTuÛeÑ +. ø£\˝À¢ ø£ì|æ+#˚ bÕeTT\s¡ø+£ y˚sT¡ . ne˙ï ‘êqT |ü{+ºÏ ∫q
Á‘ê#·TbÕeTT\˝≤>∑T e⁄+{≤sTT. ø√&ÓÁ‘ê#·T\T. |ü&>É \∑ T $|üø=ì ekÕÔsTT. #˚‹‘√
|ü≥Tºø√uÀ‘ê&ÉT— #ÓjT˚ ´ bÕeTT nsTTb˛‘·T+~. u≤uÀsTT nì øπ ø£yd˚ æ ˝ÒkÕÔ&TÉ . ≈£îqT≈£îrùdÔ
ø£\edüT+Ô <äì bı&çøfi£ fl¯ ‘√ sêÁ‹fi¯ófl C≤>∑sD¡ + #˚d÷ü Ô e⁄+{≤&ÉT.
yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ HêHê{Ïø° ∫øÏÿ X¯\ýÓTÆ b˛‘·THêï&ÉT. dü]>± ìÁ<ä˝<Ò Tä . |üs<¡ ëÛ ´q+.
‘·*¢ y˚sT¡ eTTø£ÿ\T ø£{+ºÏ ∫+~: s¡øå£ sπ ≈£î\T ô|{Ï+º ∫+~. ‘·+Á&ç &Üø£sº ≈¢¡ î£ #·÷|æ+#ê&ÉT.
yêfi¯ófl ‘·«s¡>± ô|[fl #ÓjT· éTì dü\Vü‰ sTT#êÃs¡T. á ˙s¡ddü ‹úæ ˝À ô|[fl @$T≥ì ‘·*¢
ˇ|üø√˝Ò<Tä . dü+ã+<Ûë\T edü÷HÔ ˚ e⁄qï$— dæ+>∑Tø± Çwü+º ˝Ò<Tä . #·÷∫q Ä&É<˝ä ≤¢
ø√&ÓÁ‘ê#·T 289
bÕyÓTÆ ≈£Ls¡TÃ+fÒ Ç+ø£ ô|[fl #˚dTü ø=ì @$T düTK|ü&‘É ê&ÉT? dæ+>∑T Ä|òd” Tü ≈£î yÓfifl¯ &É+,
Ç+{À¢ ‘·q>∑~˝À |ü&eç ⁄+&É≥+ ‘·|Œü Ä jÓT<ä]+{Ï |æ\¢ \øÏàå e+ø£sTTHê #·÷&É≥+
˝Ò<Tä . Ä |æ\¢ s¬ +&ÉT eT÷&ÉT kÕs¡T\T e∫Ã |ü\ø£]+#·uÀsTT+~ ø±ì #·÷&É>±H˚ |ü&>¬É ‹Ôq
‘ê#·TbÕeTT˝≤>∑q ø£ì|æ+∫ yÓ÷Vü≤Hédæ+>∑T ‘·\T|ü⁄\T _&ÜsTT+∫ >∑~ ˝À|ü*øÏ
sê˙j·T˝Ò<äT.
4
Äs√E ¨∞ |üP]íeT. yÓ÷Vü≤Héd+æ >¥≈î£ ôd\e⁄. ‘·*,¢ <ä+Á&ç y˚Tqe÷eT sTT+{ÏøÏ
b˛j·÷s¡T. »ãT“ eTìwæ nì dæ+>∑TqT rdüTø¬ fi¯fl˝Ò<Tä . dæ+>∑TMT<ä Ábı<äT{› ìÏ +∫ m+<äs√
e∫Ã øÏ{øÏ ˝° À+#˚ s¡+>∑T\T y˚dbæ ˛j·÷s¡T. dü+<Û´ä y˚fi¯ \øÏàå ≈£L&Ü e∫Ã ‘·\T|ü⁄ rsTT+∫
}|æ] dü\|ü≈î£ +&Ü s¡+>∑T ø={Ïº yÓ[fl+~. n<ä+› ˝À ‘·q eTTK+ #·÷∫ yÓ÷Vü≤Hé dæ+>∑T
Ä s¡+>∑T\ $ø£è‘·d«ü s¡÷bÕìøÏ ndüV≤æ ´+#·Tø=Hêï&ÉT.
y˚&˙ç fi¯fl‘√ X¯óÁuÛ+Ñ >± kÕïq+ #˚d,æ ‘Ó\ì¢ eT&É‘\· T ø£≥Tºø=ì |ü+&ÉT>∑ uÛÀ»q+
eTdüT>Ô ± #˚XÊ&ÉT. @<√ dæìe÷ ñ+fÒ ‘=* Ä≥≈£î yÓ[fl e#êÃ&ÉT. |ü#Ã· |ü⁄e⁄«˝≤+{Ï
yÓHïÓ \. ‘·q sTT+{À¢ ñø£ÿ>± ñ+~. m<äTs¡T>± #ÓsT¡ e⁄>∑≥TºMT<ä bı>∑&#É ≥Ó Tº ÁøÏ+<ä
≈£Ls¡TÃ+fÒ u≤>±H˚ e⁄+≥T+~. #ÓsT¡ e⁄˝À ˙s¡T n+‘·>± ˝Ò<Tä . |üd]æ u≤]b˛sTTq Ä
˙fi¯fl˝Àq÷, Hê#·T˝Àq÷ yÓHïÓ \ eTdüøe£ Tdüø>£ ± ñ+~. sê*q bı>∑&|É Pü \T eT‘·T>Ô ±
yêdüq\T $s¡»\T¢‘÷· e⁄HêïsTT. #ÓsT¡ e⁄øÏ jÓT<äTs¡T>±H˚ n#·ÃeTà ñqï |üP]\T¢, B|ü+
˝Ò<äT>±ì, yÓHÓï\˝À ˇø£ eTìwæ˝≤>∑ ‘Ó\¢ì ã≥º\‘√ >∑TeTà+˝À ÄqT‘·÷ e⁄+~.
|üsø¡ ±sTT+∫ #·÷#ê&ÉT— ‘·\˝À eT*¢ |üP\T, ‘Ó\{¢ Ï |ü]øÏD,° ‘Ó\{¢ Ï >√s¡+#·T K+&ÉTyê,
∫\ø±≈£î|ü#Ã· s¡+>∑T s¡$ø£, \øÏàå ! |ü~>∑+≥\ sêÁ‹ ne⁄‘·T+<˚y÷Ó ! ˇø£sπ Ô ≈£Ls¡TÃì
e⁄+<˚y÷Ó ! ˝Ò<Tä — #ÓsT¡ e⁄>∑≥TºMT<äøπ edü÷eÔ ⁄+~.
Ç+<ëø± n+‘· |òTü Às¡+>± e+{Ïì+&Ü s¡+>∑T ø={Ïbº ˛sTT+~. á Ä&É<ëìøÏ m+‘·
ø£+&Éø±es¡+? á&çÃ ‘·H˚ïyê&ÉT˝Òø£! Ç~ me&çì ø£≥Tº≈£î+≥T+<√ ø±ì yê&ç |üì
n+‘˚!! ‘·H˚ ø£≥Tº≈î£ +fÒH√? m˝≤>∑ ø£≥Tº≈î£ +{≤&ÉT? yêfi¯ófl u§+~Ø\T. \øÏàå eT]jÓTe«fiÀ¢
≈£Ls¡\T neTTà≈£îH˚ yêfi¯óflq÷ï. nB>±ø£ n#·ÃeTà ` Ä <ÓjT· ´+ sTTwü|º &ü TÉ ‘·T+<ë? Ä
n#·ÃeTà‘√ sTTwü+º >± ñ+{≤&ÉT b˛©düT Äj·Tq ` n‘·ìøÏ ‘Ó*ùdÔ #·+ô|j·T´&É÷?
ndü\T me]H√ ˇø£fi¯flqT ô|[fl #˚düTø=+fÒ eT+∫<˚yÓ÷! á e÷≥ neTà‘√
#Ó|æŒyÓj·÷´*. ø±ì Ä&É<ä+fÒ uÛÑj·T+ |ü≥Tº≈£î+<˚$T{Ï? Á|ü‹ Ä&ÉB bÕeTT˝≤>∑
ø£ì|ædüTÔ+<˚$T{Ï? \øÏåà ≈£L&Ü bÕeTT˝≤π> ø£ì|ædüTÔ+~. á e÷≥T á bÕeTTì
|üfdºÒ Tü ø√yê*. sêì, <ä>sZ∑ ≈¡ î£ sê˙! \øÏàå <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e#˚Ãdæ+~.
290 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªmes¡T yês¡T? sêÁ‹ø±&É #ÓsT¡ e⁄>∑≥Tº MT<ä ≈£L≈£îHêïs¡T?μμ
dæ+>∑T e÷{≤&É˝<Ò Tä . #ê˝≤kÕs¡T\T \øÏàå ‘êq÷ ø£*dæ Ä #Ó≥Tº ÁøÏ+<˚ ø£<\ä∏ T
#Ó|ü ≈£îHêïs¡T. n|ü⁄&ÉT ‘·|ü ˝Ò<Tä , uÛj
Ñ T· + ˝Ò<Tä . Ç|ü⁄&ÉT \øÏàå ô|<ä› nsTT+~. Ä&É~.
#·÷ùdÔ uÛjÑ T· +: bÕeTT˝≤>∑ ø£ì|æk˛Ô+~. Ä yÓHïÓ \, |ü⁄qï$T bı>∑&|É Pü \T, \øÏàå Çe˙ï
ø£*dæ Hê>∑d«ü s¡+ |ü*øÏd÷ü Ô ñqï≥Tº nsTT+~, ªsêsêμ nH˚ |æ\T|ü⁄. ‘·q˝À e⁄qï bÕeTT
Ä Hê>∑d«ü sêìøÏ ô|ø’ Ï ˝Ò∫ Ä&ÉT‘·Tqï≥Tº nsTT+~. ‘·H√ bÕeTT— \øÏàå ˇø£ bÕeTT `
s¬ +&ÉTbÕeTT\T ø£*dæb˛‘êsTT á dü+^‘·+˝À— n<˚ Hê>∑d«ü s¡+— ø±<äT, ‘êqT bÕeTTqT
|ü≥Tºø√yê*. \øÏàå #˚dqæ <Ís¡H® ê´ìøÏ ãT~Δ #ÓbÕŒ*.
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ãq \øÏàå ì yÓ÷Vü≤Hé dæ+>∑T ‘·q u≤VüQe⁄˝À¢ ã+~Û+#ê&ÉT. n‘·ì˝À
#Ó|Œü ˝Òì, Ç~es¡≈î£ #·÷&Éì ø=‘·Ô X¯≈î£ \Ô T y˚T˝§ÿHêïsTT. @$T #˚XÊ&√! @yÓTbÆ ˛j·÷&√!
ø=+‘·ùd|ü{øÏ Ï ô|<ä› @&ÉTŒ‘√ \øÏàå Ç+{ÏeTTK+ |ü{+ºÏ ~. yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ ‘êqT #˚dqæ
nø±sê´ìøÏ yÓTT>∑+ #·÷|ü≈î£ +&Ü ‘·q >∑~˝ÀøÏ b˛sTT ‘·\T|ü⁄\T ã+~Û+#·Tø=Hêï&ÉT.
5
yÓ÷Vü≤Hé dæ+>¥ Ç+&çjT· Hé |”q˝Ÿ ø√&é 324 ôdø£Hå é ÁøÏ+<äH√, eT] <˚ì ÁøÏ+<äH√,
eT] <˚ì ÁøÏ+<äH√ u≤*ø± ã˝≤‘êÿs¡ H˚sêìøÏ n¬sdüTº #˚jT· ã&Ü¶ &Éqïe÷≥ Ç+»˙s¡T>±s¡T
$H˚≥|üŒ{ÏøÏ Äj·Tq yÓTT<ä{À¢ qeTà˝Ò<Tä . yê&ÉT n≥Te+{Ï yê&ÉT ø±H˚ø±&ÉT. m+‘√
kÕ<ÛTä e⁄: ne÷j·T≈£î&ÉT. n˝≤+{Ï n|ò÷ü sTT‘·´+ n‘·ìe\¢ ø±H˚ ø±<äT. dæ+>¥ ‘·*,¢
‘·+Á&ç Äj·Tq ø±fi¯fl MT<ä |ü&ç y˚&TÉ ø=Hêïs¡T. Ç<ä+‘ê Ä n#·ÃeTà eTT+&Ü, Ä b˛©düT
Äj·Tq #˚dqæ |üì j·Tì #Ó|ü ø=ì, s¡øùåÏ dÔ ø±ì M\T˝Ò<ìä Áã‹eT˝≤&Üs¡T.
yÓqTyÓ+≥H˚ Ç+»˙s¡T >±s¡T b˛©düT ùdwº Hü øé Ï yÓ[fl $esê\T ‘Ó\TdüTø=ì, n+‘ê
&Üø£sº T¡ >±] #˚‘T· ˝À¢ e⁄+<äì $Hêïs¡T. &Üø£sº T¡ e÷eT÷\T yÓ<’ ´ä y˚T ø±ø£ e÷qdæø£ ∫øÏ‘‡· ˝À
≈£L&Ü |ü]XÀ<Ûqä #˚dqæ yê&Ée&É+ #˚‘,· sT÷ øπ dü+fÒ n‹ ÁX¯<‘Δä √ |ü]øÏdTü HÔ êï&ÉT.
Ç+»˙s¡T>±]ì #·÷∫, ‘êqT |üØø£#å d˚ qæ Á|üø±s¡+ H˚s+¡ s¡÷&Ûç nsTTq<äì yÓ\&¢ ç
#˚XÊ&ÉT. \øÏàå ˙, yÓ÷Vü≤Héd+æ >∑Tq÷ |üØø£å #˚dqæ ‘·sê«‘·H˚ sTT~ s¡TEyÓ+’ <äì &Üø£sº T¡ >±]
kÕø£å´+.
ªªÇ|üŒ{Ïø° H˚qT qeTà˝Ò≈£î+&Ü ñHêïqTμμ nì Ç+»˙s¡T>±s¡T ÄX¯Ãs¡´+
yÓ*ãT#·TÃ‘·THêïs¡T.
ªªyÓ÷Vü≤Héd+æ >∑T≈£î edü÷Ô e⁄qï ø£\\e÷≥ MTs¡T mqï&ÓH’ ê $Hêïsê?μμ
ªªne⁄qT. ‘·s#¡ T· bÕeTT\T e∫Ãq≥Tº, MT<ä |ü&qç ≥Tº ø£\\T e#˚Ãe≥. ÄK]øÏ
ˇø£ bÕeTTqT #·+bÕ&ÉT. <ëì »+≥qT |ü{+ºÏ #êeTT ≈£L&ÜqTμμnì ø£<+ä∏ ‘ê #ÓbÕŒs¡T
Ç+»˙s¡T>±s¡T.
ø√&ÓÁ‘ê#·T 291
ªªn<˚ sTT+<äT˝À MTs¡T ‘Ó∫Ãô|{Ïqº ∫≈£îÿ! ø£\˝À¢ bÕeTT\ø°, ì»+ bÕeTT\ø°
eTT&çô|{≤ºs¡T. ø£\˝À¢ bÕeTT\T n$ ø±H˚ø±e⁄. Ç$ eTqdüT‡˝À nD>∑Á‘=øÏÿy˚dæq
ø√]ø£\T. ny˚ |ü⁄s¡Twü‘·« ∫Vü≤ïeTT\sTTq düs¡ŒeTT\T>± ø£\˝À¢ ø£ì|æ+#˚$. n‘·ì
ø√]ø£˝Ò Ç+‘·ø±\+ bÕeTT\ì ‘Ó\TdüTø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. ny˚ sTT+‘· |üì #˚sTT+#êsTT.
n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ‘·\jÓT‹Ô á ne÷qTwüs÷¡ |ü+>± ãj·T≥|ü&Ü¶sTT.μμ
ªªdüsπ .MT ôdø’ √mHê*dædt u≤>±H˚ e⁄+~. ø±ì áπødüT ‘·|Œæ +#˚ ñbÕj·T+ #Ó|Œü +&ç
eTT+<äT.μμ
ªªyÓ+≥H˚ á ≈£îi¿yêìøÏ $yêVü≤+ #ÓjT· ´&ÉyT˚ μμ
ªªn˝≤π> #˚sTT<ë›+ ˝…+&ç. eTT+B øπ düT e<ä\TÃø=ì ãj·T≥|ü&˚ ñbÕj·T+ #·÷&É+&ç.μμ
ªªô|[fl #˚ùdÔ nìï+{Ïø° |üìøÏedüT+Ô ~.μμ
ªªn+fÒ?μμ
ªªá |æ\øπ¢ ô|[fl #˚sTT+∫y˚ùdÔ dü]...μμ
ªª<ëìøÏ yêfi¯fl ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ˇ|üø√e<ä÷?› μμ
ªªˇ|üø√ø£ j˚T+ #˚kÕÔsT¡ ? yê&ç ÁbÕD+ MT~øÏ eùd`Ô μμ
ªªm˝≤>√ MTs¡T Çwü|º sü #¡ +· &ç`μμ
ªª|æ\¢ |æ\¢yê&ÉT Çwüº|ü&ÉT‘·÷H˚ ñHêïs¡T. yêfi¯flqT eTT+<˚ ˇ|æŒ+#êqT. Ç+ø£
ô|<ä›yêfi¯fl#˚‘· ≈£L&Ü....μμ
ªªdüsπ ø±ìe«+&ç.... m+‘· ∫Á‘·+ »]–+~.μμ
ªªH˚ #Ó|Œü e#˚Ã e÷fÒ$T≥+fÒ. eTq n+<ä] eTqdüT‡˝Àq÷ Á‘ê#·TbÕeTT\T ìÁ<äb˛‘·÷
e⁄+{≤sTT. ny˚ eTq+ uÛj Ñ T· |ü&ç nD∫y˚dqæ ã\yÓTqÆ ø√]ø£\T, yê{ÏøÏ ‘·–q ø£≥Tºu≤≥T¢
ñqï+‘·ùd|üP n$ n˝≤>∑ ìÁ<ä˝ÀH˚ e⁄+≥$. ø±ì n$ eTqøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ø£≥T¢
$|üø=ì ã]‘Ó–+∫q|ü&ÉT yê{Ïì |ü≥º|ü>±Z\T ñ+&Ée⁄. yê{Ïì ã+~Û+∫
e⁄+∫q+‘·ùd|üP yê{Ï #Ûêj·T\T uÛÑj·÷\T>± nH˚ø£ s¡÷bÕ\T bı+~ nC≤Á>∑‘·Ô˝À
ø£\es¡ô|≥÷Ô e⁄+{≤sTT.μμ
ªªnB ø£<∏ä!μμ
292 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêePs¡T yÓ+ø£≥
dü‘·´Hêsêj·TDsêe⁄
J$‘·+ ø£˙ï{øÏ √q ø±<äT. Äq+<ä eT+~s¡+
nì #êfÒ kÕVæ≤ry˚‘.Ô· kÕ+|òTæ ø£ J$‘·+˝À <Óq ’ +~q
dü+|òTü ≥q˝À¢ ‘=+–#·÷d ù C≤rj·TyÓTq Æ Vü‰dü´+‘√,
dü T ìï ‘ · y Ó T Æ q #· e T‘êÿs¡ + ‘√ #· < ä T es¡ T \≈£ î
#·ø£ÿ*–+‘·\T ô|≥º>∑\s¡T. yÓHÓï\ $]dæq≥T¢,
rj· T >± ∫s¡ T qe⁄«\T ∫+~+∫, eTqdü T ‡ ì
e÷<ÛäTs¡´+‘√ ì+|æy˚j·T>∑\ HÓ’|ü⁄D´+ Äj·Tì~.
#ê˝≤ dæìe÷\≈£î ø£$>± |üìCÒXÊs¡T. Ä+Á<Ûä|üÁuÛÑ
ôdŒwü˝Ÿ ø£s¡kÕŒ+&Ó+{Ÿ>± ôV’≤Á<ëu≤<äT˝À ñ<√´>∑
u≤<Û´ä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
s¡#·q\T : HÓ\e+ø£, u≤≥kÕ] yÓTTˆˆ qe\\T
@s¡Tyêø£ Hê≥ø£+, ÄcÕe÷w”, nH˚ø£ yê´kÕ\÷
ø£<\ä∏ ÷.
293
eT<ÛäT|üsêÿ\T
ªª|ü⁄≥ºqï~ ¬s+&ÉT ì{≤ºfi¯flbÕø£. n$ HÓ‹ÔMT<ä ˙&Éø√dü+ y˚düT≈£îqï ì{≤ºfi¯ófl.
ndü˝≤ Ç+{ÏøÏ ì{≤ºfió¯ fl Ä <ä+|ü‘T· ˝Ò! |ü⁄≥ºHêï, d”‘e· ÷à ˇø£ÿfÒ m‘·T,Ô uÛÖ‹ø£+>±H˚
ø±<äT... Ä‘·à˝À≈£L&Ü düe÷qyÓTqÆ m‘·T˝Ô ÀH˚ e⁄+{≤s¡T. ˇø£{>Ï ± e⁄qï Ä‘·àqT s¬ +&ÉT#˚d,æ
s¬ +&ç+{ÏøÏ s¬ +&ÉT X¯Øsê\T ø£*Œ+∫, uÛ÷Ñ ˝Àø£+˝À ø=Hêïfi¯ófl Ä&ÉT≈£îs¡+&Éì Ä $<Ûë‘·
|ü+bÕ&Ü: nì|ædTü +Ô ~ yê]ì #·÷ùd.Ô
|ü⁄≥ºqï eè‹Ô ã≥º\H˚‘.· s√E≈£î @ Hê\T>∑T>∑+≥˝À ‘·|Œü , #˚‹˝À ø£+&ÓqT |ü&TÉ >∑T˝À
qT+∫ n≥÷ sTT≥÷ –sê≥T y˚d÷ü ,Ô eÁdü+Ô H˚d÷ü HÔ ˚ e⁄+{≤&ÉT. d”‘e· Tà sê≥ï+ <ä>sZ∑ q¡ T+∫
˝Òe<äT. e&çe&ç>± ∫\|ü\T ‘√&É≥+, ø£+&Ó\T #·T≥º&+É , |ü&TÉ >∑T y˚dqæ |ü&ÉT uÛsÑ ‘Ô¡ √
bÕ≥T >∑+õô|≥º&+É . ≈£î+#Ó rj·T&É+ ÄyÓT $<ÛTä \T. @ düeTj·T+˝À ≈£L&Ü yês¡T
ªø±j·Tø£wüº+ #˚düTÔHêï+μ nH˚ uÛ≤yêìï ãj·T≥ ô|fÒºyês¡T ø±<äT. n<√ j·T»„+>±H˚
#·÷düT≈£îH˚yês¡T. ˇø£ÿø£+&Ó #·T&ç‘˚ d”‘·eTà ø£fi¯ófl |ü⁄e⁄«\j˚T´$. ˇø£ C≤HÓ&ÉT H˚ùdÔ
|ü⁄≥ºqï ô|<äe⁄\MT<ä bı≥º |ü⁄e⁄«\T |üP#˚$.
yê] bÕø£ ø¬ <äTs¡T>± ˇø£ >±qT>∑#≥Ó Tº+~. <ëì ÁøÏ+<ä yê]≈£îqï Äe⁄ ø£{ºÏ y˚dæ
e⁄+&˚~. yÓ*dæb˛sTTq ø±cÕj·Tes¡í+. ˇø£ÿ Áy˚˝…&ÉT yÓ&É+<ë>± e∫Ã ø£\TdüTø=qï
–HÓï ø=eTTà\T. |üs√|üø±s¡ ãT~Δ‘√ ãs¡TyÓ’ ÁøÏ+<ä≈î£ ~–q bı<äT>∑T. Ä mÁs¡ Äe⁄‘√
‘Ó\{¢ Ï ø√&Ó<÷ä &É. ‘·*ø¢ Ï n+<äq+‘· <ä÷s¡+˝À ø£{ºÏ y˚deæ ⁄+&˚ Ä <ä÷&Ée+ø£ n|ü&É|ü &É÷
#·÷∫ ªn+u≤μ n+≥÷ e⁄+≥T+<ë >√e÷‘·. ‘·øÿÏ q düeTj·T+˝À yÓ÷s¡ ô|ø¬’ ‹Ô ePs¡Te+ø£
#·÷düT+Ô ~. Ä>√e÷‘· ø± ∫ìï˝Ò>∑ ˇø£ÿfÒ ø±<äT, Ä |ü˝˝¢… À #ê˝≤eT+~ ô|+|ü⁄&ÉT
|æ\\¢ THêïs¡T. yês¡+<ä]e<ä› qT+N Á|ü‹ ñ<äjT· +, kÕj·T+Á‘·+ bÕ\ø√dü+ ø=eTTà
#Ó+ãT\T ekÕÔsTT. |ü⁄≥ºqï bÕ\T |æ‹øÏ yê{Ïì ì+|æ ‘·qTe{Ïº #Ó+ãT‘√ Ç+{À¢øÏ
294 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓ&‘É ê&ÉT. Ä yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT #·÷ùdÔ n‘·ì eTTK+˝À yÓHïÓ \ sπ K\T ø£ì|ækÕÔsTT. |üdbæ Õ|ü\
ø√dü+ ‘·q >√e⁄ bÕ\T $ìjÓ÷>∑|&ü Ü¶jT· H˚ dü+‘·èù|Ô Ä yÓ\T‘·Ts¡T≈£î ø±s¡D+.
|ü⁄≥ºqï e+X¯dTü ˝Ô ≤ePs¡T˝À #ê˝≤ ø±\+qT+∫ e⁄+≥THêïs¡T. ‘·s¡ ‘·sê\T>± e#˚Ã
u≤+<Ûeä eTTÁ<ä #Ó]–b˛≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉTø√e&É+ n‘·ì eTTK´ ÄX¯jT· +. @ Ç+{À¢
ô|[fl »]–Hê n‘·&TÉ dü«j·T+>± H˚dæ eT<ÛTä |üsêÿ\T |ü+bÕ*. @{≤ »]π> ô|[flfi¯fl
düeTj·T+˝À n‘·&TÉ sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl eT>∑+Z e<äH› ˚ e⁄+{≤&ÉT. d”‘e· Tà sê≥ï+ MT<äqT+∫
#ÓsTT´ rdæqfÒ¢ ø£ì|æ+#·<Tä . eT<ÛTä |üsêÿ\≈£î yêπsMT ô|ø’ +£ rdüTø√s¡T. yê{Ï‘√ q÷‘·ï
e<Ûä÷es¡T\T |”≥\MT<ä ≈£Ls√Ãe&É+, ‘·\+Áu≤\T b˛düTø√e&É+... #·÷&É≥+.....
yê]ø£fifl¯ qT+∫ Äq+<ä u≤cÕŒ\T ≈£î]j·T&É+.... n<˚ e÷eT÷\T.
|ü⁄D´+, <Ûsä à¡ + J$‘êìøÏ ô|≥ºì ø√≥\T>± uÛ≤$dü÷Ô J$düTqÔ ï |ü⁄≥ºqï≈£î, <Ûqä +MT<ä
ÄX¯ ˝Ò<äT. eT÷&ÉT |üP≥˝≤ ø£&ÉT|ü⁄qT >∑+õ‘√ ì+|ü&É+ ˇø£ÿfÒ n‘·ì ÄX¯j·T+.
d”‘e· Tà ≈£L&Ü n+‘·≈î£ $T+∫ @MT ø√s¡<Tä . ø±ø£b˛‘˚ >√e⁄≈£î y˚T‘· ˇø£{Ï ø±yê*,
ø±ì, ø=eTTà #Ó+ãT\‘√ bÕ\≈£î e#˚Ãyês¡+‘ê ` ∫≥÷º, ‘·e⁄&É÷, ‘Ó\ø£|+æ &ç #Óøÿ£ \T,
ø±qTø£\T>± ‘Ód÷ü HÔ ˚ e⁄+{≤s¡T. }] ÄkÕ$T..... ≈£î|üŒq÷]Œfi¯fl ø±\+˝À n&É≈î£ ÿ+&ÜH˚
e]>∑&¶ç ‘Ó∫Ã n‘·ì <=&√¢ yê$Tô|{Ïº b˛‘ês¡T.»q|üø≥£ \º T ‘Ó∫Ã Ç+{ÏMT<ä m+&˚dæ
b˛‘ês¡T. |ü⁄≥ºqï e<äì› Áã‹e÷*Hê $qs¡T. ˙ >√e⁄ ø±eT<Ûq˚ Te⁄ |ü⁄≥ºHêïμμ nì yês¡T
qe⁄«ø=ì yÓ[flb˛‘ês¡T.
nsTTHê @fÒ{≤ n‘·&TÉ \>±ï\≈£î n+~+#˚ eT<ÛTä |üsêÿ\‘√ dü+bÕ<äq n+‘ê
Vü≤]+∫b˛sTT+~. n|ü n&É>&∑ eÉ T+fÒ n‘·ì ø¬ +‘√ n_Ûe÷q+. ªn|ü ø£+f… Ä‘·àVü≤‘·´
y˚T\Hêï&ÉT e÷ nj·T´μ n+{≤&ÉT d”‘e· Tà‘√. n|üŒ+fÒ H˚ e÷Á‘·+ ˇ|üø=+{≤Hê!
>∑÷{À¢ |æ≥˝º ≤¢>± ≈£Ls¡TÃH˚ yêfi¯flqT.... >¬ &É\¶ T ô|{Ïº ø=≥º&+É H˚ e÷Á‘·+ #·÷&É>\∑ Hêμ
n+≥T+<ëyÓT. Ç˝≤{Ï |ü]dæ‹ú ˝À }]ô|<ä› ø±|ü⁄ bÕ|üjT· ´>±]+{À¢ ô|[fle∫Ã+~. ndü\T
ÁXÊeDe÷dü+˝À Ä Á>±eT+˝À ô|[flfi¯ófl #ÓjT· ´s¡T. bÕ|üjT· ´>±] ‘·*ø¢ Ï #·÷|ü⁄ b˛‘√+<äqï
uÛj
Ñ T· +‘√ ô|[fl ‘·\ô|{≤ºsT¡ . ªªeTdü>±ZHH’Ó ê eTqeTsê* ô|[fl #·÷&Éìj·Té⁄Á{≤ Hêj·THê?μμ
nqï ‘·*¢ e÷≥\≈£î C≤*|ü&ç Äj·Tq Ä HÓ\˝ÀH˚ \>∑ï+ ô|{Ï+º #ê&ÉT.
ªn<ÓH’ ê nsTT<äTs√E\ eé~Û˝À ô|{≤ºsT¡ . d”‘e· Tà q÷‹øÏb˛sTT edüT+Ô fÒ bÕ|üjT· ´
ø£qã&ç ªnbÕŒ! ne÷àsTT ô|[fløÏ \>∑ï+ ô|{≤º+... e#˚Ã X¯ìyês¡+.... u≤e‘√ #Ó|ü μ
nHêï&ÉT.
ªªn˝≤π> nqïj·÷´.... eT+∫ e÷≥ #Ó$H˚XÊe⁄. eT+∫˙fi¯fl _+<Ó Ç+{À¢ ~+∫
e∫Ã e~q‘√ e÷{≤¢&TÉ ‘êμμ n+≥÷ yÓ[fl+~. e÷≥ $qï|ü&ÉT d”‘e· Tà eTTK+˝À
eT<ÛTä |üsêÿ\T 295

∫s¡Tqe⁄« ‘=+– #·÷∫+~ >±ì... Hê\T>∑T n&ÉT>∑T\T y˚jT· >±H˚ Ä qe⁄« n+‘·]+∫
b˛sTT+~. e&çe&ç>± yÓ[fl _+<Ó~+∫+~. uÛsÑ ‘Ô¡ √ Ä yês¡Ô #Ó|Œæ +~. n‘·&÷É $q>±H˚
qyê«&ÉT. ø±ì Ä qe⁄«≈£L&Ü >±*˝À yÓ*–+∫q B|ü+˝≤>± >∑|ü q Ä]b˛sTT+~.
ªªø±j·Tø£wyºü TÓ ‘Æ ˚ #˚kÕÔ+.... q÷˝…˝≤ edüT+Ô ~?μμ nì n‘·&TÉ $#ês¡|&ü Ü¶&TÉ .
ªªb˛˙ á ˇø£ÿe÷≥Tø°....μμ nì ePs¡Tø=+~ d”‘e· Tà.
ªªˇø£ÿe÷≥Tø°? Ä#ês¡+ Ä|æy<˚ ë›eT+{≤yê!... Ä#ês¡+ H˚ Hê|ü˝qÒ T... ø±yê\+fÒ
Áã‘·T≈£î Ä|æyk˚ ÕÔqTμμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï |ü≥sº êì ø√|ü+‘√.
ªªÄ#ês¡+ Ä|üeTq˝Ò<Tä ...μμ
ªªeTπs$T{Ï qTe«qï~?μμ
ªªb˛˙ n|ü...μμ
ªªHê≈£î #Ó|Œü ø±e÷≥... ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT n|ü #˚ùd.Ô .. Ç∫Ãq yê&çøÏ mø£ÿ&É ˝Òì
#·qTeP edüT+Ô ~. ø±ùdô|H’ ê #·øÿ£ >± |ü&TÉ ‘√+~ ìÁ<ä... n~ ≈£L&Ü b˛‘·T+~. n+<ëø±
<˚ìøÏ, n|ü e÷≥ C≤„|øü +£ eùdÔ eT>∑+Z ˝À ≈£Ls¡TÃì Ç≥Tø£+&Ó n≥÷, n≥T ø£+&Ó
Ç≥÷ $dæsπ dæ$ú T‘·+ e⁄+≥T+<ë! n|ü e÷Á‘·+ #ÓjT· ´qTμμ nHêï&É‘&· TÉ ` ñ‘·ØÔ j·T+
ø=+>∑T‘√ ø£fió¯ ¢ ˇ‘·T≈Ô î£ +≥÷. ‘êHê e÷≥ m‘·&Ô +É ‘·|Œü ì d”‘e· Tà ˝À˝À|ü\ u≤<Ûä
|ü&TÉ ‘·÷ ªªne⁄qT. #ÓjTÓ T´<äTμ› μ n+~.
yê]<äs› ÷¡ #ê˝≤ ùd|ü⁄ eTÚq+>± ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. n|ü&ÉT |ü⁄≥ºqï yÓTTK+ ns¡#‘˚ T· ˝À¢
<ë#·Tø=ì nHêï&ÉT ªªb˛˙ Äe⁄qTμμ d”‘e· Tà ªªne⁄Hê?μμ nqï~. eT∞fl Ç<ä]› eT<Ûë´
ìX¯ÙãΔ+ e∫Ã ì\∫+~. >∑T+&Ó˝À¢ #Ó|Œü sêì <ä&<É &ä É |ü⁄{Ï+º ~.
ªª@+ #˚kÕÔ+? ‘·s¡‘·sê˝≤ e#˚Ã Ä#êsêìï b˛>=≥Tºø√e&É+ ø£Hêï >√e⁄qT
e<äT\Tø√e&É+ eT+∫~ø£<ä÷! á \>±ïìø° eÁkÕÔ\+~ùdÔ #ê\T. n+‘·>± nsTT‘˚
eT∞fl ô|[flfi¯fl ø±\+ e#˚Ã dü]øÏ ePfiÀ¢ qT+∫ ˝Ò∫b˛<ë+. bıs¡T>∑÷]øÏ Ä#êsê\T
yÓ+≥sêe⁄>±μμ nHêï&É‘&· TÉ .
ªªø±ì, ne⁄qT n$Tà‘˚ bÕ\≈£î e#˚Ã yêfi¯fl+‘ê @yÓTbÆ ˛‘ês¡T?μμ nqï<ëyÓT.
ªª@+ #˚kÕÔ+? b˛˙ ˇø£ |üì#˚<ë›+...μμ ne⁄qT ePfiÀ¢H˚ neTTà<ë+. |æ\¢ bÕ\
yêfi¯fl+‘ê nø£ÿ&çøπ b˛sTT ‘Ó#T· Ãø=+{≤s¡Tμμ nHêï&ÉT.
ªªyêfi¯flø£+‘· ãT~Δ |ü⁄{§º<÷ä μ› μ n+~ d”‘e· Tà.
ªªn+‘·ø+£ f… eTqe÷˝À∫+#·˝yÒ ÷Ó ! ne⁄qT á|üPfÒ uÒs+¡ ô|&É‘ê... #·<q›ä ï+
‹ì ãd”øÔ yÏ [Ó fl q÷\T‘ÓkÕÔμμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï.
296 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

d”‘·eTà ªªdüπsμμ n+~. |ü⁄≥ºqï ø£fi¯fl ˙fi¯óflñ‘·ÔØj·T+‘√ >∑{Ïº>± ‘·T&ÉT#·Tø=ì,
ø=|ü  ˝≤>±e⁄qï E≥Tº e TT&ç ì ˇø£ ÿ kÕ]$|” Œ , <ä T *|æ , eT∞fl eTT&ç y ˚ d ü T ø=ì
ãj·T\T<˚sê&ÉT.
n|ü&˚ dü+<Ó yÓ\T>∑T\T <ä÷düT≈£îedüTÔHêïsTT. >±qT>∑#Ó≥Tº ∫{≤s¡T ø=eTà≈£î
n‹øÏ+∫q≥T¢>± HÓ\e+ø£ ø£ì|æd÷ü HÔ êï&ÉT. |ü⁄≥ºqï yêøÏ{À¢øÏ sê>±H˚ Äe⁄ ªªn+u≤μμ
nì n]∫+~. |ü⁄≥ºqï≈£î |ü≥sº êì <äT'K+ e∫Ã+~. yÓ[fl <ëì yÓT&É øö>∑*+#·Tø=Hêï&ÉT.
ªªHêMT<ä ø√|ü+e∫Ã+<ë? neTTà‘·THêïqì u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïyê @+ #Ój·T´qT,
Ä#ês¡+ø√dü+ neTTàø√e\dæ e∫Ã+~. qTyÓ«ø£ÿ&ÉTHêï Á|ü‹ s√p e∫Ã #·÷kÕÔ...
ìqTï <Óe’ + ˝≤>± ø=\TdüTHÔ êï. qTe⁄« ø±bÕ&Éøb£ ˛‘˚ mes¡T ø±bÕ&ÉT‘ês¡T qqTï?μμ
nì yÓT&Ée<ä* ñ‘·ØÔ j·T+‘√ <ëì ˇfi¯fl+‘ê ‘·T&ç#ê&ÉT. <ëìì $&Ée˝Òø£ $&Ée˝Òø£
ePfiÀfløÏ yÓfi≤fl&ÉT.
eTs¡THê&ÉT ñ<äjT· + |ü⁄≥ºqï ˝Ò∫ >±qT>∑|⁄ü \¢ $]∫ eTTK+ ø£&TÉ ø=ÿ+≥THêï&ÉT.
‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿq dü÷s¡T´&ÉT dü>+∑ ô|ø’ sÏ ê>± ` #·\{¢ Ï m+&Ée∫Ã |ü˝¢… MT<ä |ü&TÉ ‘√+~.
|ü≈îå£ \T >∑÷fi¯fl˝À¢ ñ+&˚ s¬ ø£ÿ\T $<ä*+#·Tø=+≥THêïsTT. ªª|ü⁄≥ºqï Ç+{ÏøÏ ø=eTTà\
#Ó+ãT\T e∫ÃHêsTT. yê]øÏ Äe⁄ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . |ü⁄≥ºHêï Äy˚~?μμ nqï<=ø£ eTTdü\eTà.
|ü⁄≥ºqï yÓqøÏÿ ‹s¡≈î£ ÿ+&ÜH˚ ªªny˚TàXÊ ‘·©¢ n#·Ãqï>±]øÏ.μμ
ªªnjÓ÷´! ny˚TàXÊyê! Çø£ e÷ |æ\¢\ >∑‘˚$T{Ï? >∑T¬øÿ&ÉTbÕ\T b˛düTÔHêï+ `
>∑qTø£ ø£øÿ£ {Ï\≈¢ î£ +&Ü |üsT¡ +≥THêïs¡Tμμ nqï <ë ne«.
ªª@+ #ÓjT· ´qT ‘·©!¢ n˝≤ e∫Ã+~ ø±\+. ny˚Tà≥|ü&ÉT n#·Ãqï‘√ #ÓbÕŒqT.
|æ\b¢ Õ\T e÷Á‘·+ b˛dü÷eÔ ⁄+&Ü* düTe÷μμ nì.
e∫Ãqyês¡+‘ê Bq+>± ì\ã&Ü¶sT¡ .
|æ\¢ bÕ\ø√dü+ e∫Ãqyê]˝À Ä eP] |üPC≤] ≈£L&Ü e⁄Hêï&ÉT. Äj·Tq eTT+<äT≈£î
e∫Ã Ç˝≤ nHêï&ÉT ` ªªqTe⁄« ãTTwæ˝≤+{Ï yê&Ée⁄ >∑qTø£, |üd|æ \æ \¢ ø√dü+ ‘ê´>∑+
#˚XÊe⁄. qTe⁄« #˚ùd <ëq+ e\¢ m+<äsT¡ |æ\\¢ T ø£&TÉ |ü⁄\T ì+&ç ø£eTà{Ï ìÁ<äb˛‘·THêïs¡T?
m+<äsT¡ ‘·\T¢\T #·÷|ü⁄\T #·\>¢ ± e⁄+≥THêïsTT?μμ
ªª@+ #ÓjT· ´qT u≤ãT.... H˚ Áã‘·ø&£ +É ø√dü+ nsTT‘˚ Äe⁄ì ny˚TàyêDÏí ø±qT,
|üsT¡ e⁄ Áã‹øÏ+#·Tø√e&É+ ø√dü+ ne÷à*‡ e∫Ã+~μμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï.
ªªn~ e÷ <äTs¡<èä wü+º μμ ` nHêï&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT.
Ç+‘·˝À d”‘e· Tà u…{’ øÏ Ï e∫Ã ≈£î&ç‹ ≈£î+&É ªªÇ~>√! ìH˚ï! á ≈£î&ç‹ n#·Ãqï>±]+{Ï
<ä>sZ∑ ¡ Ç#=ÃkÕÔ....μμ n+~.

ªªÇ∫Ãsê! á |üP≥‘√ á ≈£î&ç‹‘√ eTq≈£L, Äe⁄≈£L e⁄qï ãTTD+ r]b˛‘·T+~.μμ
nHêï&ÉT yÓqøÏÿ ‹s¡≈£îÿ+&ÜH˚. d”‘·eTà ø£˙ïs¡T Ns¡ø=+>∑T‘√ ‘·T&ÉT#·Tø=+≥÷
yÓ[flb˛sTT+~. bÕ\≈£î e∫Ãq yês¡T ≈£L&Ü ˇø=ÿø£ÿsπ yÓ[fl b˛j·÷s¡T. eT]ø=+#Ó+
ùd|ü{øÏ Ï |ü⁄≥ºqï yÓqøÏÿ ‹]–#·÷#ê&ÉT. dæ] ‘=\–b˛sTTq ‘·sê«‘· $T–*q ìs¡T|üj÷Ó >∑
J$˝≤>± ø£ì|æk˛Ô+~ ` ø£≥Tºø=j·T´. |ü⁄≥ºqï eTqdüT‡ >±e⁄s¡TeTqï~. <ëìï |”øÏ
<ä÷s¡+>± –sê≥Ty˚<ë›eTqTø=ì, >∑T+õ #·÷XÊ&ÉT. n~ ` sê˝Ò<Tä . ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷
Ç+{À¢øÏ yÓfi≤fl&ÉT.
Ä s√CÒ ãj·T\T<˚] ãd”øÔ Ï yÓfi≤fl&ÉT. q÷\T ‘Ó#êÃ&ÉT. Ä Hê\T>∑T s√E\T n‘·&TÉ
eT>∑+Z >√‹˝À qT+∫ ˝Òe˝Ò<Tä . d”‘e· Tà sê≥ï+ e<ä\˝Ò<Tä . Hê\T>∑Ts√E\T >∑&#ç êsTT.
‘Ó˝≤¢sπ \>∑ï+... Ä dü+<Óyfi˚ ¯ ÄeTT<ä+ BbÕ\T ` n≥÷ Ç≥÷ ô|{Ïº H˚‘· H˚dTü HÔ êï&ÉT
|ü⁄≥ºqï. Ç+‘·{À¢H˚ #ÓsT¡ e⁄>∑≥Tºq y˚Tfi≤\T ÁyÓ÷–HêsTT. ªªô|[flyês¡T ~>±s¡Tμμ n+~
d”‘e· Tà. ªªÇ+ø=ø£ÿ |òTü &çjT· ˝À H˚‘· |üP]Ô ne⁄‘·T+~μμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï. eT] ø±ùd|ü{øÏ Ï
|ü\ø¢ ,Ï <ëì yÓ+≥ ãfi¯Sfl Ä M~ÛH˚ e#êÃsTT. d”‘e· Tà #·÷&É{≤ìøÏ u…{’ øÏ Ï yÓ[fl+~.
Ç˝≤sTT ãT&É¢ yÓ\T‘·Ts√¢ ô|[flø=&ÉT≈£îqT #·÷∫+~. yÓ+≥ Çs¡y’Ó ãfi¯óflHêïsTT. n˙ï
yêfi¯fl Ç\T¢ <ë{Ïb˛j˚T<ëø± ì\ã&ç #·÷∫ Ç+{À¢øÏ e∫Ã+~ d”‘e· Tà. ªªô|[flø=&ÉT≈£î
ø£fiS¯ fl, eTTK+ u≤>±H˚ e⁄HêïsTT. bÕ‹πøfi¯ófl+{≤sTT. nsTTHê |òsü y¡ ê˝≤! á&ÉT>±H˚
e⁄+{≤&ÉT. bÕs¡«‹ e÷Á‘·+ ˇ&É÷¶ bı&ÉT>∑÷ ˝Ò<÷ä μμ n+~.
ªªme]¬ø˝≤{Ï yÓTT>∑TDÏí ‘˚yê˝À Ä <˚e⁄&çøÏ ‘Ó*j·T<˚$TfÒμμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï.
Ç+ø=ø£ >∑+≥ùd|ü{øÏ Ï eT<ÛTä |üsêÿ\T` rdüT≈£î yÓfifl¯ &É+ ø√dü+ y˚Tfi≤\‘√ ô|[flyês¡T
e#êÃs¡T. d”‘e· Tà eT<ÛTä |üsêÿ\T eT&É‘ô· |{Ïº Ç+{À¢ e⁄qï <˚e⁄&ç |ü≥+ <ä>sZ∑ ¡ ô|{Ïº
qeTdüÿ]+∫ ‘Ó∫Ã+~. ˇø£ eTT‘·sÔ TT<äTe ÄyÓT qT<äT≥ ≈£î+ø£+ ô|{Ïº |üfió¯ ,¢ ‘ê+ã÷\+
sTT∫Ã+~. Á|üøÿ£ qTqï eT>±j·Tq ªª|ü⁄≥ºHêï! ‘Ó˝≤¢] C≤HÓ&TÉ Ábı<Óøπ› ÿ \>∑ï+.... qTe⁄«
ô|+<äsêfi‚ ˝Ò∫ sêyê*μμ nHêï&ÉT. |ü⁄≥ºqï eTTdæ eTTdæ qe⁄«\T qe⁄«‘·÷ ªªø±\Tø£&–ç
ø£Hê´<ëq+ #˚dTü +Ô fÒ <˚e‘·\T ‘=+– #·÷kÕÔs≥¡ . <äsT¡ &ÉT sê≈£î+&Ü e⁄+{≤&Ü!μμ nHêï&ÉT.
e∫Ãq eT+>∑fi¯ yêsTT<ë´\‘√ eT<ÛTä |üsêÿ\T rdüTø=ì yÓ[flb˛j·÷s¡T. |ü⁄≥ºqï <ä+|ü‘T· \
eTqdüT‡\T eT˝…|¢ +ü ~]>± e÷]b˛j·÷sTT.
‘Ó\y¢ ê]+~. bÕ|üjT· ´>±]+{À¢ ô|[fl yÓu’ eÑÛ +>± »s¡T>∑T‘√+~. ˇø£ÿ ø√eT{Ï Ç\T¢
‘·|Œü ‘·øÿÏ q Çfi¯fl˙ï ‘êfi≤\T ô|{Ïº e⁄HêïsTT. ns¡ mø£s+¡ |ü+~]y˚dHæ ê »q+ |ü≥øº £
øÏ≥øÏ≥ ˝≤&çb˛‘·THêïs¡T. ˇø£ |ü+~] >∑T+»HêqTø=ì d”‘e· Tà ì\ã&ç+~, Ä$&ÉøÏ
ø=+#Ó+ |üøÿ£ >± |ü⁄≥ºqï e⁄Hêï&ÉT. q÷‘·q <ä+|ü‘T· \T ‘·\+Áu≤\T b˛düT≈£î+≥THêïs¡T.
298 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

düHêïsTT bÕ≥ kÕ–b˛‘√+~. dü+‘√wü‘s· +¡ >±\T>± |æ\¢ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ˇø£]H=ø£sT¡
ms¡>q∑ +‘· Áø=‘·>Ô ± #·÷#·T≈£î+≥THêï¬s+<äTø√. |ü⁄≥ºqï ‘·q <Ûsä à¡ + HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=Hêïqqï
Äq+<ä+˝À eTTì–b˛j·÷&ÉT. \>∑ï+ nsTT+~. ªn+<äsT¡ uÛÀ»Hê\≈£î |ü<+ä &ûμ nqï
øπ ø£\T Hê\T>∑T yÓ|’ ⁄ü \ qT+∫ $ì|æ+#êsTT. n+‘ê yÓ[flHê |ü⁄≥ºqï d”‘e· ÷à >√&É
Á|üøÿ£ >± ì\ã&ç @<√ #Ó|ü ø=ì qe⁄«‘·THêïs¡T. bÕ|üjT· ´ #·÷XÊ&ÉT yê]ì.
ªªj˚T+ nø±ÿ qT$«ø£ÿ&˚ e⁄Hêïe⁄ ` u≤ej·T´ n*>±&Ü? ø£*–+<˚<√ ô|&É‘ê+.
n+‘· n*–‘˚ m˝≤ u≤yêμμ nHêï&ÉT.
ªªn*–q yêfi¯fl øÏøÿ£ &É n‘ÓdÔ sü T¡ yÓjT· ´˝Ò<ìä #Ó|⁄ü ‘·THêïμμ nì d”‘e· Tà q$«+~.
ªªn+‘· n\>±\ì e⁄+fÒ ‹ì n\T>∑T‘êqT >±ì, |ü|Œü qï+ e<äT\T‘êHêμμ nHêï&ÉT
|ü⁄≥ºqï.
bÕ|üj·T´ q$« ªª|ü<ä+&ç ˝À|ü*øÏμμ n+≥÷ u…’{Ï >∑TeTà+yÓ’|ü⁄ yÓ[fl yêøÏ{À¢
Ç+¬øes¡Hêï ñHêïπsyÓ÷qì #·÷∫e#êÃ&ÉT.
ÄsêÁ‘˚ Ä q÷‘·q <ä+|ü‘T· \≈£î |ü⁄qdü‡+<Ûëq+. |üfiflË + ì+&Ü eT˝…\¢ T b˛düTø=ì
≈£Ls=Ãì ˇø£ ô|<ä› eTT‘·sÔ TT<äTe bÕs¡«‹ »&Éyk˚ ˛Ô+~. ˇø£ ÁbÂ&ÛÉ ø=q>√{Ï‘√ ‘=&çeT\T
Á‘·T+∫ s¬ +&˚dæ |ü⁄e⁄«\T »‘·#d˚ æ n+~k˛Ô+~. |üP\»&É ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=~› bÕs¡«‹
ø£fió¯ fl ô|<äe› e⁄‘·THêïsTT.ø±ì n$ mes¡÷ #·÷&É≈î£ +&Ü <ë#·T≈£î+{À+~.
ªªbÕs¡«r! sT÷ eT˝…¢ |ü⁄e⁄«˝…+<äTø√ ` ‘Ó\TkÕμμ n+~ Ä ÁbÂ&Û.É
bÕs¡«‹ ˇø£kÕ] dæ>T∑ ‘Z √ ˇfi¯ófl $~*+#·T≈£î+~.
ªªÄ! Ä" n+‘· ‹|üø√πø ˇ|üŒ\≈£î|üŒ.... ˙ø£+fÒ >=|üŒyêfi‚fl >∑T|æŒ{À¢ eTT‘ê´˝…’
b˛j·÷s¡T.μμ nqï<ë ne«.
ªªyÓfifl¯ >±H˚ #ÓbÕŒ* eT˝…\¢ q&ç– HêeTqdüT‡ ‘Ó\TdüTø=eTàìμμ n+<ë ÁbÂ&Û.É
ªªb˛ n‘êÔμμ n+~ bÕs¡«‹.
ªªÇø£ bıeTàqø£ @+ #˚kÕÔe⁄?... ‘√&ÉT <=]øÏq ‘·sê«‘· ‘·q yêfi¯fl+‘ê
‘=‘·T\Ô e⁄‘ês¡Tμμ n+<ë ÁbÂ&Û.É
Ç+‘·˝À bÕ|üjT· ´ uÛ≤s¡´ s¬ +&ÉT ø=‘·Ô <äT|üŒ≥T¢ ‘Ó∫Ã »&Éyù˚ d eTTdü\eTà≈£î #·÷|æ+∫
ªª|æ˙ï sT÷ s¬ +&ç+{À¢ @~ yÓjT· ´qTμμ n+~.
Ä ne« ˇø£#˚‘√Ô bÕs¡«‹ »&É |ü≥Tºø=ì ¬s+&ÉT #˚‘√Ô <äT|üŒ≥¢qT ‘êøÏ#·÷∫,
ªª¬s+&É÷ ˇø£yÓ÷düÔs¡T>±H˚ e⁄HêïsTT. ˇø£{Ï y˚dæ ˇø£{Ï eT&É‘·ô|{Ïº ‘·˝≤|æ ~≈£îÿq
ô|≥Tºμμ n+~.
ªªÁbÂ&ÛÉ bÕs¡«‹ ‘·\ ô|ø¬’ ‹Ô ˙ øπ ~ u≤>∑T+<˚μμ n+~.

ªªÄ" <ëqï&ÉT>∑T‘êy˚+! <ëì ø±j·Tq u≤>∑T+{≤&ÉT. ‘·øÿÏ qe˙ï m{≤¢ e⁄+fÒ @+μμ
n+~ ne«.
bÕs¡«‹ ‘·*¢ <äT|üŒ≥T¢ rdüTø=ì yÓ[flb˛sTT+~. »&Éyù˚ d ne« ªªbÕs¡«r! sT÷
düsk¡ Õ*πø+ >±ì ‘=*kÕ] uÛsÑ qÔ¡ T ø£\TdüTø√uÀ‘·THêïe⁄. ˇø£ J$‘·+ s¬ +&Ó,’ s¬ +&ÉT
J$‘ê\T ˇø£≥e⁄‘êsTT. sT÷ ej·TdüT‡, sT÷ e\|ü⁄ >¬ *#˚ <ëø± e⁄+&Ée⁄. ∫e]<ëø±
$T–˝Ò~ ` ‘ê´>∑+, <Ûsä à¡ + e÷Á‘·yT˚ . Ç$ eTqq+ #˚dTü ø√+&ç<s›ä ÷¡ . ˙ø=ø£ ø£<ä∏ #Ó|ü ‘êqT
` Äj·Tq @<ÓH’ ê e÷{≤¢&eÉ T+fÒ Ç~ #Óô|ŒjYT! n<Óøÿ£ &ç ø£<√∏ ø±<äT. eTq |ü⁄≥ºqï˝Ò&TÉ
n‘·&ç ø£<.˚∏ m|üŒ{Ï ø£<√∏ ø±<äT Ç|üŒ{Ï ø£<.˚∏ m+‘· ‘ê´>∑+ #˚XÊ&√ ‘Ó\TkÕ n+≥÷,
n‘·&ÉT ` Äe⁄qT n$Tà eT<ÛäT|üsêÿ\T ø=qT≈£îÿsêe&É+ eè‘êÔ+‘·eT+‘ê #Ó|æŒ+~.
bÕs¡«‹ m+‘√ C≤Á>∑‘>Ô· ± $ì Ä˝À∫k˛Ô+~. Ä Ä˝À#·q˝À qT+∫ |ü⁄≥ºqï øπ <ÓH’ ê
düVü‰j·T+ #Ój·÷´\H˚ ø√¬sÿ ≈£î#·TÃ˝≤>± e∫Ã+~. eTTdü\eTà »&É _–+∫ ≈£î#·TÃ
_–+∫+~. ÁbÂ&ÛÉ |üfiflË +˝À $T–*q >∑T&ç¶ |ü⁄e⁄«*ï <√dæ{À¢ b˛düT≈£îì m>∑sy¡ k˚ ˛Ô+~.
X¯jT· q eT+~s¡+˝À bÕqTŒ≈£î Á|üøÿ£ >± ì\ã&ç e⁄+~ bÕs¡«‹. sêeT÷à]Ô eTTdæeTTdæ
qe⁄«\T qe⁄«‘·÷ CÒãT˝À e⁄qï qes¡T‡ rdæ ÄyÓT ø=+>∑T n+<äT≈£îHêï&ÉT. ÄyÓT
#Ó+>∑Tq >∑+‘·T yÓjT· úÀsTT+~. ªªã+>±s¡+ ã+>±s¡+μμ nHêï&ÉT. ‘·Hï˚ n+≥THêï&ÉT
nqTø=+<ë$&É. n‘·&ÉT ø=+>∑Tq qes¡T‡ ø£{≤º&ÉT. Bìï ˙ sTTwüº+ e∫Ãq≥Tº
Ks¡TÃô|≥Tºø√e#·TÃ ‘=*Hê&ÉT ã+>±s¡+ sTT∫Ã>±ì |ü&TÉ #·TqT d”«ø£]+#·≈L£ &É<Tä μμ nHêï&ÉT.
ÄyÓT ø±* u§≥q Áy˚*‘√ H˚\ ^k˛Ô+~. ÄyÓT #ÓsTT´ |ü≥Tº≈î£ Hêï&Üj·Tq, n>∑se¡ ‘·T\Ô T
dü>∑+ ô|’>± qTdæ nsTTb˛j·÷sTT. ÄyÓT |ü⁄≥ºqï Äe⁄qT n$Tà eT<ÛäT|üsêÿ\T H˚dæ
sTT∫Ãq eè‘êÔ+‘·+ #Ó|⁄ü ‘√+~. sêeT÷à]Ô u≤©düT HêqTø=ì, bÕs¡«‹ ≈£îô|Œ\T ‘·q
>∑Tô|Œ{À¢ <ë#·Tø=ì ` ø£<ä∏ $+≥THêï&ÉT. ∫e] øÏ˝≤ nHêï&ÉT. n+‘· ‘ê´>∑+ #˚dqæ
|ü⁄≥ºqï≈£î qeTdüÿ]+#ê* ` Äj·Tq <Ûsä à¡ + HÓsy¡ s˚ êÃ&ÉT. eTq <Ûsä à¡ + eTq+ HÓsy¡ s˚ T¡ <ë›+μμ
nHêï&ÉT. ªª@$T{≤ ` <Ûsä à¡ +μμ n+~ bÕs¡«‹. Ä Äe⁄ì ‹]– Äj·Tqπø Ç#˚Ã<ë›+?
ªª|ü⁄≥ºqï ˇ|ü≈£î+{≤&Ü?μμ n+~ bÕs¡«‹ uÛsÑ Ô¡ ø£fifl¯ ˝À¢øÏ #·÷dü÷.Ô
ªªn<ä+‘ê H˚qT Ä˝À∫kÕÔqT. ‘Ó\y¢ êπsdü]øÏ Äe⁄ |ü⁄≥ºqï Ç+{Ïe<ä› e⁄+&Ü*...
nqï≥T¢ n#·Ãqï Ç˝…ø¢ ÿ£ &É?μμ nHêï&ÉT.
ªªsêeTeT+~s¡+ Á|üøÿ£ sTT˝Ò.¢ μμ
ªªnsTT‘˚, ø√&ç≈î£ j·T´>±H˚ ˝Ò∫ yÓ&‘É êqT. kı$Tà∫Ã Äe⁄qT ‘√\T≈£îyÓ[fl |ü⁄≥ºqï
Ç+{Ï e<ä› n|üŒ–+#·eT+{≤qT...μμ
ªªeT], sT÷ qes¡T‡‘√ >√e⁄qT ø=+fÒ!...μμ
300 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªn+‘·ø+£ fÒ eT+∫ |üH+˚ e⁄+≥T+~ bÕs¡«r! ‘=*sêÁ‹ ˇø£ ‘ê´>∑eT÷]Ôì >∑T]+∫
#ÓbÕŒe⁄. j·TÚeq+ J$‘ê\≈£î ‘Ó\>¢ T∑ Ás¡+ ˝≤+{Ï~. BìMT<ä kÕ«Ø #˚jT· &É+˝À Äq+<ä+
˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä . ø±ì, >∑eT´+ <äèwæ˝º À ô|≥Tºø=ì Á|üj÷· DÏ+#·&+É ˝À >=|üŒ uÛ≤wü´+ e⁄+~.
eTq+ n+<ä]øÏeT˝Ò¢ j·TÚeHê+<ÛTä \yÓTÆ Á|üj÷· D+ #ÓjTÓ T´<äT.› |üse¡ ÷sêúìï <äèwæ˝º À
ô|≥Tº≈î£ ì Á|üj÷· D+ #˚<ë›+. Ä |üse¡ ÷sêúìï kÕ~Û+#·&+É ˝À nsêΔ+– _s¡T<äT kÕs¡øú +£
#˚dTü ø√>∑\qH˚ $XÊ«dü+ Hê≈£î ø£*Œ+#êe⁄. eTq J$‘ê\T ‘·]kÕÔjT· H˚ <Ûs’Ó ´¡ + Hê˝À
‘=+–#·÷∫+~μμ n+≥÷ n‘·&TÉ bÕs¡«‹ eTT+>∑Ts¡T\T düe]+#ê&ÉT.
ªªMT n&ÉT>∑T˝À¢ n&ÉT>∑T\T y˚dæ ‘·&ãÉ &Éì J$‘·+ q&É|&ü +É ø£+fÒ Hêπø+ ø±yê*μμ
n+~ bÕs¡«‹. |ü≥sº êì Äq+<ä+‘√ ÄyÓT ‘·\qT ‘·q eø£+å MT~øÏ rdüT≈£îHêï&ÉT
sêeT÷à]Ô. ‘ê´>±ìøÏ n‘·T≈£îÿqï <Ûäs¡à+˝≤>± ÄyÓT eTqkÕ‡j·Tq Ä‘·à≈£î n‘·T≈£îÿ
b˛sTT+~. Ç+‘·˝À ø√&ç ≈£Ldæ+~. ÄyÓT ñ*øÏÿ|ü&+ç ~. n‘·&TÉ eT]+‘·>± ÄyÓTqT
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì qe⁄«ø=Hêï&ÉT.
eT<ÛTä |üsêÿ\T rdüTø=ì yÓ[fl Ç∫Ã+<ëø£ ˇø£ Bø£‘å √ e⁄Hêïs¡T |ü⁄≥ºqï <ä+|ü‘T· \T.
Ä ø±s¡´+ HÓsy¡ ]˚ +~. yê] eTqdüT˝À ãs¡Te⁄ ‘·–+Z ~. ‘·–qZ ‘·sê«‘· Äe⁄MT<ä u…+>∑
n~Ûøy£ TÓ +Æ ~. m˝≤>√ eTqdüT‡≈£î dü+‘·è|æÔ ‘Ó#T· Ãø=ì ìÁ<äb˛j·÷s¡T. ø±ì ìÁ<ä˝À yê]ø±
>√e÷‘· Á|ü‘´· ø£yå TÓ +Æ ~. |ü⁄≥ºqï≈£î Äe⁄ ªn+u≤μ nì ns¡Tdü÷qÔ ï≥T¢ $ì|æ+∫+~. ~>∑TqZ
˝Ò∫ yÓ[fl Ç+{ÏMT<ä e⁄qï »q|ü ø£≥º rdüT≈£îì >±qT>∑#≥Ó Tº <ä>sZ∑ ø¡ Ï yÓfi≤fl&ÉT. _≈£îÿ
_≈£ î ÿeT+≥÷ ø£ ≥ Tº ø =j· T ´ ø£ ì |æ + ∫+~. n‘· & ç eTqdü T ‡ ∫{Ï ¢ , ø=ìï u… \ T¢
\÷&çb˛sTTq≥¢sTT+~. ‹]– e∫Ã Ç+{À¢ |ü&TÉ ø=Hêï&ÉT. ìÁ<ä sêe&É+ ˝Ò<Tä . Äe⁄
eTTf…º ‘Ó∫Ã n‘·ì bı≥ºMT<ä ô|{Ïº >√ø£eTqï≥T¢>± ‘√∫+~. >∑u≤Û \Tq ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
#·÷|ü⁄\T #·÷s¡T˝Àø°, eTqdüT‡ X¯Sq´+˝Àø° #=#·TÃ≈£îb˛‘√+~. qTe⁄« b˛dæq bÕ\T
Á‘ê– |üdæ|æ\¢\T >∑Tø£ÿ\T e÷ì ìÁ<äb˛‘·THêïs¡Tμμ nì |üPC≤] nqïe÷≥\T
$ì|æ+#êsTT. Ä uÛ≤yêìï ‘·s¡TeTTø=+≥÷ yÓqø£ qT+∫ |üdæ|æ\¢\ @&ÉTŒ\T
$ì|æ+#êsTT. #Óe⁄\T >∑{>ºÏ ± eT÷düTø=ì ªªd”‘ê! d”‘êμμ nì |æ*#ê&ÉT. ÄyÓT ˝Ò∫+~.
‘·q nqTuÛ÷Ñ ‹ n+‘ê #ÓbÕŒ&ÉT. ªªnsTTb˛sTTq <ëì øÏ+‘· ~>∑T˝…‘’ ˚ m˝≤? eTT+<äT
dü+>∑‹ Ä˝À∫+#ê*>±ìμμ nqï<ëyÓT. eTT+<äT dü+>∑‹ Ä˝À∫+#ê&Ü <˚e⁄&ÉT. »]–q
<ëìøÏ $#ês¡|ü&É≥+ ˇø£ÿfÒ eTq |üì nì |ü⁄≥ºqï u…’{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ‘·÷s¡TŒπsø£
˝≤s¡T‘·THêïsTT. |ü⁄≥ºqï ø£≥Tº ø=j·TýÓ|’ ⁄ü #·÷&É˝øÒ £ ‘·\e+#·Tø=Hêï&ÉT. ªn+u≤μ nH˚
|æ\T|ü⁄ $ì|æ+∫+~. nB ‘·q ÁuÛyÑ T˚ qqTø=+≥÷ ‘·˝ m‘êÔ&TÉ . >±qT>∑ #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä
Äe⁄ ì\ã&çe⁄+~. |üs¡T¬>‘·TÔ≈£î yÓfi≤fl&ÉT. <ëì yÓT&É ø£e⁄>∑*+#·Tø=Hêï&ÉT. ªªd”‘ê!

d”‘êμμ nì |æ*#ê&ÉT. ÄyÓT e∫Ã+~. ªªÄe⁄ ‘Ó+#·T≈£î e∫Ã+~μμ nHêï&ÉT. ªª‘Ó+#·T≈£î
sêe&ÉyT˚ $T{Ï ø£≥Tºø=j·T´≈£î ø£fdºÒ æ e⁄+fÒμμ nqï<ëyÓT. Ç<äs› ÷¡ $düTbÔ ˛j·÷s¡T. mes¡T
‘Ó∫Ã ø£{yºÏ k˚ ÕÔsT¡ . ªª‘Ó+#·Tø=ì M~Ûy+Ó ≥ b˛‘·T+fÒ me¬sH’ ê ‘Ó∫Ã ø£fdºÒ æ e⁄+{≤s¡T.
yêfi¯fl≈£î eTq+ n$Tày˚XÊeTì ‘Ó*j·T<äT>± eTqTïμμ n+≥÷ |ü⁄≥ººqï ñ‘·ÔØj·T+‘√
ø=eTTà\T ‘·T&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. ˇø£ ø=eTTà ‘·T&ÉTdü÷+Ô fÒ ªª‘ê´>∑+ qTe⁄« H˚]Œ+<˚μμ nqï≥T¢
s¬ +&√~ ‘·T&ÉTdü÷+Ô fÒ ªª˙ |ü$Á‘·‘· e÷¬ø˝≤ edüT+Ô ~μμ nqï≥T¢ e⁄+~. bÕ\y˚fi¯ nsTT+~.
ªª‘√\T≈£îb˛sTT n#·Ãqï Ç+≥ e<ä*e<ë›+μμ nHêï&ÉT uÛsÑ .Ô¡ ˇø£ÿ »q|üø≥£ º ‹qï ‘·sê«‘·
‘√\T≈£îb˛<ë+μμ nqï~ uÛ≤s¡´. ªªnø£ÿ&çøπ |ü≥Tº≈î£ b˛sTT y˚<ë›+. |æ\¢ bÕ\yêfi¯ófl e∫Ã
ì\ã&É‘êπsyÓ÷!μμ n+≥÷ n‘·&TÉ Á‘ê&ÉT $bÕŒ&ÉT. n‘·&TÉ Á‘ê&ÉT |ü⁄#·TÃ≈£î eTT+<äT
q&ÉeuÀ‘ê&ÉT. >√e⁄ ø£<\ä ˝Ò<Tä . ‘·|Œü <äT ‘·©!¢ n‘·ìøÏ n|üŒ–+∫ sêyê*μμ nHêï&ÉT
|ü⁄≥ºqï. Ä e÷≥ Ä\øÏ+∫q≥T¢>±H˚ n&ÉT>∑T\T y˚d+æ ~ Äe⁄. d”‘e· Tà »q|üø≥£ º #·+ø£qT
ô|≥Tºø=ì yÓ+≥ q&ÉTk˛Ô+~. ø±düÔ <ä÷s¡+ yÓfi‚fl≥|üŒ{ÏøÏ n#·Ãqï m<äTs=#êÃ&ÉT.
bÕ|üjT· ´>±] n\T¢&TÉ &É_“#êÃ&Éì ‘·H˚ ‘√\T≈£îe∫Ã ø£fXºÒ Êq˙ #ÓbÕŒ&ÉT. uÛ≤s¡´ uÛsÑ *Ô¡ <äs› ÷¡
ˇø£] yÓTT>∑+ e+ø£ ˇø£s¡T #·÷düTø=Hêïs¡T. ªªÄj·Tq &É_“e«&Éy˚T$T{°!μμ nHêï&ÉT
|ü⁄≥ºqï. ªªnù|ŒyÓ÷μμ n+~ d”‘e· Tà. ªªÄe⁄qT ø£fdºÒ æ yÓ[fl n&ÉT>∑T<ë+ |ü<ëμμ nHêï&ÉT
n#·Ãqï‘√. ªªMT Ç+{Ï<–ä sπZ ø£fdºÒ Tü ø√ u≤yê! kıeTTà Hê dü+∫˝À |ü&+ç ~>±μμ nHêï&ÉT
n#·Ãqï.Äe⁄qT ‘√\T≈£î ‘Ó∫Ã >±qT>∑#≥Ó Tº ÁøÏ+<ä ø£fdºÒ ,æ uÛ≤sêúÛsÑ *Ô¡ <äs› ÷¡ ãj·T\T<˚]
bÕ|üjT· ´>±] Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T.
yÓ+&ç |ü⁄e⁄«\Tqï |”≥MT<ä ≈£Ls¡TÃì, yÓ+&ç eTs¡#+Ó ãT <ä–sZ ¡ ô|≥Tºø=ì eTTK+
‘√eTT≈£î+≥THêï&ÉT bÕ|üj·T´>±] n\T¢&ÉT. e÷eT>±s¡T ns¡T>∑TÁøÏ+<ä qT+#·Tì,
n\T¢&<˚ H’Ó ê |ü\ø£]kÕÔ&y˚ ÷Ó , »yêãT #ÓbÕŒ\ì ñã˝≤≥ |ü&TÉ ‘·THêï&ÉT. bÕ|üjT· ´>±]
uÛ≤s¡´ øÏ{øÏ ° <ä>]Z∑ øÏ e∫Ã n\T¢DíÏ #·÷∫, |ü$T{Ï yÓ&\É TŒ #˚dæ ø£|ü ø=ì, uÛsÑ Ô¡ e+ø£
#·÷∫ ∫s¡Tqe⁄« q$«+~. yÓ[flbıeTàH˚ uÛ≤e+‘√ Hê*ø£ eTT\>±ø£+‘· ãj·T≥ô|{≤º&TÉ
uÛsÑ .Ô¡ Ç+‘·˝À |ü⁄≥ºqï <ä+|ü‘T· \T e#êÃs¡T yêøÏ{À¢ø.Ï bÕ|üjT· ´ ªª@$T{Ï u≤yê! bı<äTH› ˚
e#êÃe⁄! e÷ #Ó˝*¢… ï |ü⁄{Ï+º {À¢ ~+∫b˛<ëeTHêμμ nHêï&ÉT.
ªª<ëì¬ø‘’ ˚ H˚ sêyê˝≤! ø√&Éfió¯ fl |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓfifl¯ &ÜìøÏ ` ø√j·T\ ≈£Lj·T&ÜìøÏ
ˇø£fifl¯ ô|‘·qÔ + nø£ÿsπ <¢ ìä e÷ ô|<äe› Tà #Ó|⁄ü ‘·÷ e⁄+&˚~μμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï.
bÕ|üjT· ´≈£î qe⁄« e∫Ã+~ >±ì, n\T¢&TÉ Hêï&Éì C≤„|øü +£ e∫Ã Ä|ü⁄ø=ì y√s¡ø+£ {Ï‘√
Äj·Tqe+πø #·÷#ê&ÉT.
sêeT÷à]Ô ˙fi¯ófl |ü⁄øÏÿ*+#·b˛j·÷&ÉT ` qe⁄« Ä|ü⁄ø√˝Òø£ e⁄y˚TàXÊ&ÉT.
302 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªe÷ |ü⁄≥ºqïu≤e! MT≈£î eT<ÛTä |üsêÿ\T ‘Ó∫Ã sTT∫Ã+ Bj·TH˚! MTπø ø±<äT, ePfiÀfl
jÓTø£ÿ&É ô|fi¯flsTTHê, áj·TH˚ ‘Ó∫ÃkÕÔ&TÉ . ø±˙ |ü⁄#·TÃø√&ÉT. n+‘· <Ûsä êà‘·Tà&ÉTμμ nHêï&ÉT
bÕ|üjT· ´.
ªª‘Ó\TdüTμμ nHêï&ÉT sêeT÷à]Ô.
ªªH˚ #˚ùdB ˇø£ <Ûsä à¡ y˚THê? >∑Tfi¯ófl ø£{+ºÏ #êHê, >√|ü⁄sê\T ø£{+ºÏ #êHê, düÁ‘·e⁄\T
y˚XÊHê, ˇø£ e÷≥ n&É>±\ì e#êÃqT n\T¢&TÉ >±]ïμμ nHêï&ÉT |ü⁄≥ºqï.
ªª@$T≥~μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´ ÄX¯Ãs¡éTT‘√.
ªªH˚qT n#·Ãqï≈£î Äe⁄qT ne÷àqT. n~ ø=ì‘Ó∫Ã eT∞fl Hê yêøÏ{À¢ ø£fXºÒ Ês¡T MT
n\T¢&ÉT>±s¡T.μμ
ªªÄ! MT Äe⁄Hê?......μμ
ªªne⁄qT... ø£fXºÒ ÊqT... MT <ë«sê H˚sT¡ Ã≈£îqï $<˚´ n~. MTs¡T <Ûsä à¡ + ø√dü+
neTàq÷ ne÷às¡T. H˚q÷ <Ûäs¡à+ ø√düy˚T n~ ø=ì ‘Ó∫Ã MT øÏ#êÃqT. e÷e+{Ï
j·TTe≈£î\T ‘ê´>∑+, <Ûsä à¡ + H˚sT¡ Ãø√e&É+ ‘·|Œü +{≤sê?!μμ
ªª‘·|üŒq&É+ ˝Ò<äT.... MTs¡T Äe⁄qT Hêe+{Ï yê&çøÏ <ëq+ #Ój·T´&Éy˚T$T{≤
n+≥THêïqT. @ |æ\\¢ Tqï yêfi¯flø√ ÇùdÔ |ü⁄D´+ edüT+Ô ~ >±ì Hêe+{Ï yê&çø.° ...μμ
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT ‘ê‘ê!... Ä Äe⁄ ˙ <ä>sZ∑ ¡ e⁄+fÒ s√p |ü~eT+~ |üd|æ \æ \¢ ≈£î
bÕ\T <=s¡T≈£î‘·THêïsTT... Ç+¬øe]øÏ∫ÃHê, yêfi¯fl ø£&TÉ |ü⁄˝Ò ì+&ÉT‘êsTT...μμ
ªªì»y˚TqqTø√+&çμμ nsTTHê H˚qT MT <ä>sZ∑ ¡ Äe⁄qT rdüTø√e&É+ eT+∫~ø±<äT...
H˚ H√≥T ÁyêkÕÔ MT≈£î.μμ
ªªH√≥T sêkÕÔyê ‘ê‘ê! @+ H√≥T Áyêdæ Ç#êÃeTì e÷≈£î eT<ÛTä |üsêÿ\T ‘Ó#êÃe⁄!
yÓTT<ä{Ï qT+∫ qTe⁄« eT<ÛäT|üsêÿ\ <ë«sê rπsÃ$ H√≥T u≤ø°˝ÒHê!...... düVü‰j·T
dü+|ü<\ä T, <Ûsä êà\T ˝Òø£ Ç˝≤ H√≥T¢ |ü⁄{ÏHº êsTT. ˝Òìyê] ˝À≥T¢ e⁄qïyês¡T rs¡Ã&ÉyT˚
<Ûsä à¡ +μ nì uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˇπøkÕ] e÷qeC≤‹øÏ <äkÕÔyE ˚ Áyêdæ Ç#êÃ&ÉT.μμ
bÕs¡«‹ øÏ{Ïø°˝À qT+∫ á dü+uÛ≤wüD n+‘ê $+≥÷H˚ e⁄+~. |ü⁄≥ºqï
e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü ì\ã&Ü¶&TÉ . bÕ|üjT· ´ >±]øÏ n\T¢&ç e÷≥\T neTè‘·|⁄ü »\T¢\T>±
‘√#êsTT. Ä e÷≥\ øÏ{øÏ \° <ë«sê n\T¢ì Vü≤è<äjT· +˝ÀøÏ ‘=+– #·÷düTHÔ êï&ÉT. ªª‘·q
uÛ≤>∑´+ eT+∫<Ó’ á n\T¢&ÉT \_Û+#ê&ÉqT ø=Hêï&ÉT. ø±<äT ø±<äT ` e÷ bÕs¡«‹
#˚dTü ø=qï |üPs¡«|ü⁄D´+μμ nqTø=Hêï&ÉT.
n\T¢&TÉ |ü⁄≥ºqï‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.

ªª‘ê‘ê! b˛˙, Ä Äe⁄ ˙~ ø±<äqTø√, <ëìøÏ qTe⁄« <Ûsä à¡ ø£seÔ¡ qTø√.... Á>±eT+˝À
|æ\\¢ ≈£î ø°så +¡ <ëq+ #˚d÷ü Ô e⁄+&ÉT.μμ
|ü⁄≥ºqïøÏ |ü≥sº êì dü+‘√wü+ e∫Ã+~. ªªn{≤¢+{Ï |üì nsTT‘˚ #ÓjT· ´&Üìπø+
u≤ã÷! >∑+‘·T˝Òdü÷Ô #˚kÕÔ. ô|<ä›yêfi¯fl≈£î #˚dæq düVü‰j·T+˝ÀH˚ m+‘√ |ü⁄D´+
e⁄+≥T+<ä+{≤s¡T. |üdyæ êfi¯fl≈£î #˚dqæ ùde uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çùdy˚ q+{≤s¡T. n{≤º+{Ï |üì
#Ó|‘æ ,˚ m{≤º+{Ï yê&ÓH’ ê ˇ|üø=+{≤&ÉT ` nsTT‘˚ H˚ yÓ[fl ekÕÔ. á e÷≥ e÷
Ä$&çøÏ #Ó|Œæ eT∞fl ekÕÔ.... MT¬ø{≤º <äD+í ô|{≤º˝À ‘Ó*j·T&É+˝≤..... MTØePs¡T
e∫Ãq|ü&É˝≤¢... qqTï.... Hê Äe⁄˙ #·÷∫ yÓfi≤fl*μμ nì s¬ +&É&TÉ >∑T\T y˚dæ –s¡T≈£îÿq
yÓq≈£îÿ ‹]–, ªªeT]MT~ ∫qï ‘·qyÓTHÆ ê, #ê˝≤ eT+∫ eTqdü‡+&ç. eT+∫ ePVü≤\T
>∑\yê] |ü+#·H˚ Áã‘·øe£ T+{≤s¡T ô|<ä\› T. MTØeP] qT+∫ yÓfifl‚ <ëø± ` á ns¡T>∑T
<ä>sπZ∑ qT+#·T+{≤. Ç+πøeTHêï eT+∫e÷≥\T #ÓbÕŒ\ì e⁄+fÒ #Ó|Œü +&ç.... ñ+&É+&ç
Äe⁄ e÷≥ e÷ Ä$&ÉøÏ #Ó|Œæ ekÕÔ.... <ëìï≈£L&Ü rdüTø=kÕÔ MT≈£î <äD+í ô|≥º&ÜìøÏμμ
nì eT∞fl ‹]– yÓfifl¯ uÀj·÷&ÉT.
ªª‘ê‘ê!μμ nHêï&ÉT n\T¢&TÉ .
ªª@$T{Ï u≤ã÷! @eTHêï eT+∫ e÷≥ ‘·{+ºÏ <ë! #Ó|Œü +&ç.... ‘·«s¡>± #Ó|Œü +&çμμ.
ªª#Ó|⁄ü ‘ê, ìqTï ˙ ñ‘ê‡Vü‰ìï #·÷düT+Ô fÒ eT+∫ e÷≥\≈£î ø£sT¡ yê ‘ê‘ê! #Ó|⁄ü ‘·THêï
$qT. Hê≈£î #ê˝≤ ÄdæÔ e⁄+~. e÷ e÷eT>±s¡T eTsê´<ä ø√dü+ Hêø√ s¬ +&Óøs£ ê\
e÷q´+ Áyêdæ Ç#êÃs¡T, ø±qTø£+fÒ ø±<äq˝Òø£ b˛j·÷qT. <ëìï H˚HeÓ ]øÏ ø±qTø£>±
Çyê«˝≤ nì Ä˝À∫+#ê. Ç|üŒ{ÏøÏ ‘˚*+~. qTe⁄« q÷‘·q <ä+|ü‘T· \≈£î eT<ÛTä |üsêÿ\
ø£|Œæ dü‘ÿ· ]dü÷Ô e∫Ãq eTVü‰ <ë‘·$. Hê s¬ +&Óøs£ ê\ e÷q´+ ˙≈£î ÁyêdækÕÔ. <ëìøÏ
eT<ÛTä |üsêÿ\ e÷q´+ nì ù|s¡T ô|&É‘ê. Ä |ò\ü kÕj·T+‘√ qTe⁄« eT<ÛTä |üsêÿ\T H˚dæ
e÷eT÷\T>± q÷‘·q <ä+|ü‘T· \≈£î ø±qTø£*dü÷Ô e⁄+&ÉT... @+ ‘ê‘ê?μμ
ªªÄ! e÷qé÷! eT<ÛäT|üsêÿ\ e÷qé÷! eT], n~ |ü⁄#·TÃ≈£î+fÒ Hê ùdy˚+
e⁄+≥T+<ä+<äT˝À... e<äT˝› +… &ç.... e<äT.› ..μμ nì |ü⁄≥ºqï øπ ø£\T ô|{≤º&TÉ .
ªªn˝≤ nq≈£î ‘ê‘ê! |ò\ü kÕj·T+ m+‘· e∫ÃHê n~ q÷*øÏ dü]b˛‘·T+~. ø±ì
eT<ÛTä |üsêÿ\T ‘·j÷· s¡T ø±yê\+fÒ ˙ ùde m+‘√ ø±yê*. n+‘˚ø±<äT ‘ê‘ê..... Ä
|ü&ÉT>∑T ù|ø£˝À¢ ˙ |ü$Á‘ê‘·à ≈£L&Ü Á|ü‹_+_düTÔ+~. ñ‘·ÔeTyÓTÆq H˚‘· |ü]ÁX¯eT
Hêsê~Û+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü yê{Ïì <ëq+ #˚ùd ˙ Ä‘·à m+‘· >=|üŒ~ ‘ê‘ê! ˙
e+{Ïyê]˝ÀH˚ C≤rj·T Jeq+ ‘·q ÁbÕNq s¡÷bÕìï Ç|üŒ{Ïø° ø±bÕ&ÉTø=+{À+~!...
Á>±eT JeHêìøÏ yÓHïÓ \ dü+Ô uÛ≤\ e+{Ï á |ü]ÁX¯eT*ï b˛wæ+#˚ yê] ø£+fÒ <˚Xu¯ ≈ÑÛ î£ \Ô T,
304 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘ê´>∑eT÷s¡T\Ô ÷ y˚s¬ es¡THêïs¡T ‘ê‘ê! Á>±eT+ ˇø£ bÕ\yÓ*.¢ <ëì˝À |ü⁄e⁄«\T MT
e+{Ïyês¡T. ‘ê‘ê! á |üPfÒ <äkÕÔyE ˚ ÁyêsTTkÕÔqT?....
|ü⁄≥ºqï≈£î dü+‘√wü+‘√ >=+‘·T |üP&çb˛sTT m+‘√ q‹Ô e∫Ã+~. @+ #ÓbÕŒ˝À
‘√#·ø£ –s¡ –s¡ ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. ∫es¡≈î£ ªªdüsπ u≤ã÷..... Ç~ ≈£L&Ü e÷ Ä$&É‘√
#ÓbıŒkÕÔ. @<ÓH’ ê eT+∫ e÷≥ $qï|ü&ÉT ˇø£ÿDÒí Ä˝À∫+#·˝qÒ T.... yÓ+≥H˚ <ë+‘√
#ÓbÕŒ*.. #Ó|Œæ eT∞fl ekÕÔμμ n+≥÷ |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . ø£sD¡ +>±s¡T ≈£L&Ü ÄX¯Ãs¡´+‘√
m+<äTø√ |ü⁄≥ºqï yÓ+≥H˚ q&ç#ês¡T.
øÏ{øÏ ˝° À e⁄qï bÕs¡«‹ ˇø£ ã+‹|üPe⁄ uÛsÑ MÔ¡ T<ä $dæ]+~. Äj·Tq yÓqøÏÿ ‹]–
#·÷XÊ&ÉT.
ªª‘ê´>∑ eT÷s¡T\Ô Tμμ n+~.
ªªH˚]Œq yê¬ses¡T?μμ nì Äj·Tq yÓ+&ç#Ó+ãT˝À ˙fi¯ófl ns¡#˚‹˝À b˛düTø=ì
ÄyÓTyÓ|’ ⁄ü $~*+#ê&ÉT. $∫Ãq ø£\Te sπ ≈£î\ô|’ eT+#·T eTT‘ê´˝≤¢>± Ä ˙{Ï _+<äTe⁄˝≤yÓT
eTTU≤q yÓ\dæHêsTT.

k˛eT+∫ j·T»„qïXÊÅdæÔ
$q÷‘·ï e´+>∑´<Û√s¡DÏ˝À ∫+<äT\T Á‘=πøÿ
M]ø£ \ + n<ä T |ü ⁄ ˝À ∫qï ø £ < ∏ ä Vü ≤ <ä T › ˝… ] –
eTdüT\T≈£î+≥T+~. j·T»„qïXÊÁdæÔ>±] ø£<∏ä\T
#˚e>∑\ ∫e⁄s¡Tø=eTà˝…’ ≈£îVü≤Hê sê»ø°j·T
yê<äT\ø°, q\¢ãC≤s¡T es¡≈Ô î£ \ø°, \+#·>=+&ÉT\ø°
#·Ts¡ø£\T y˚kÕÔsTT. Á|üjÓ÷»qø£s¡+>± ø£<∏ä˝À¢
Ä<ä´+‘·+ Vü‰kÕ´ìï ìs¡«Væ≤+#·&É+ XÊÁdæÔ>±]
$•wü º ‘ · , nqTø£ s ¡ D øÏ ˝§+>∑ ø £ Vü ‰ dü ´ s¡ k Õìï
∫|æŒ\#˚ùd ÄVü‰¢<äø£s¡yÓTÆq XË’* k˛eT+∫yê]
kıeTTà
s¡#·q\T : $X¯«+ô|[fl, ø£fi≤´DÏ, Hê´j·T+,
ù|s¡j·T´ sê»+≥ (Hê≥ø±\T) \+#·+ |ü{Ïºq
Ä|òd
” sü T¡ ` ˝≤uÛ+Ñ #˚dqæ >=\¢~ (ø£<\ä∏ T) mi¿f| Ò ⁄ü
(yê´kÕ\T)
306 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

;&û e÷s¡ø£+
ªªu≤ã÷, z ;&û sTT|æŒ+#·T≈£î+{≤sê?μμ
ñ*øÏÿ|ü&Ü¶&TÉ . n|ü&˚ C…\’ T Á|üV≤ü Ø >π ≥T<ë{Ï ˝À|ü\ Á|üy•˚ +∫q ≈£Lsêàsêe⁄.
ªªz ;&û sTT≥T bÕπssTT+#·+&ç u≤ã÷μμ nHêï&ÉT yÓ+ø£&TÉ eT∞fl.
ªª>±&ç<øä =&Éø±, mìï ‘·&eÉ \T #ÓbÕŒ*sê! yês¡T¶ $&ç∫ô|{Ïº sTT{≤º sê≈£L&É<ìä ?
jÓT$Tø£\T sTTs¡>u∑ §&ç#k˚ ÕÔqT ø£ã&Ü¶sμY μ nì >∑<eä ÷sTT+#ê&ÉT. ≈£Lsêàsêe⁄ ≈£L&Ü
e⁄qï yês¡s¶ T¡ .
ªªñ+&Éj÷· ´! e÷sêE ˝Àï;&û n&ÉTø√ÿ˙μμ nHêï&ÉT yÓ+ø£&TÉ . yês¡s¶ T¡ u…~]+|ü⁄\≈£î
@MT $\Te ø£≥qº ≥Tº>±. ªªu≤ã÷, Ä eT÷≥ sTT{≤º bÕ¬sj·T´+&ç H˚ q≥Tºø=kÕÔμμ n+≥÷
≈£Lsêàsêe⁄ #˚‘T· ˝À+∫ eT÷≥ rdüT≈£îHêï&ÉT.
Ä|ò”düT es¡+&Ü˝À+∫ C…’\s¡T Mfi¯flπødæ #·÷dü÷ÔH˚ e⁄qï≥Tº ‘·{Ïº+~ yês¡¶s¡TøÏ.
yês¡s¶ +¢¡ <äs÷¡ Ádæ≈º î£ >º ± e⁄+&Ü\ì C…\’ s¡T>±s¡T VüQ≈£î+ C≤Ø #˚XÊs¡T. nÁX¯<Δä #˚ùdÔ ndü\Tπø
yÓ÷dü+— |üH˚ |üP&ÉT‘·T+<äHêï&ÉT ≈£L&ÜqT. ˝≤Øƒ ‹s¡>y∑ d˚ æ yÓ+ø£&ç q&ÉT+MT<ä ˇø£ÿ{Ï
sê˝≤Ã&ÉT yês¡s¶ T¡ .
ªª#·#êÃÁHê u≤uÀμμ nì ≈£L\ã&Ü¶&TÉ yÓ+ø£&TÉ .
ªªjÓT<äe #·∫ÃH√&ÉT.sTTq&ÉT. ã&ç‹|üP»øÏ>±ì ˝§+>∑q+fÒ j˚T+ #˚ùd~ #Ó|Œü +&ç?μμ
nHêï&ÉT yês¡s¶ T¡ .
≈£Lsêàsêe⁄≈£î yÓTTVü≤+ jÓTi¿u≤]b˛sTT+~. ã≥º\T‘·Tø√ÿe&É+, kÕe÷qT
yÓ÷düTø√e&É+ ˝≤{Ï yÓ÷≥|üqT\T nfÒº #˚‘·ø±e⁄ ≈£Lsêàsêe⁄>±]øÏ ‘·q ãs¡Te⁄
‘·–+Z #·&ÜìøÏ y=∫Ãq yÓ+ø£&ç MT<ä #ÓsTT´ #˚dTü ø√e&É+˝À ‘·qH˚ yês¡s¶ T¡ nee÷q
|ü]∫q≥Tº ‘√∫+~ ≈£Lsêàsêe⁄øÏ. »s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷ìøÏ Äj·Tq y=fi¯ófl
eT+&çb˛sTT+~. yês¡]¶ ï q]øÏ bÕπs<ë› eTì|æ+∫+~.
;&û e÷s¡ø£+ 307

ø√|ü+ #Ó&~¶É . j·TTø±Ô j·TTø±Ô\T eT]#˚≥≥Tº #˚dTü +Ô ~. yês¡s¶ M¢¡ T<ä ø£‹>Ô {∑ ºÏ Á|üj÷Ó »q
y˚T$T{Ï? C…˝’ À¢ yês¡s¶ ~¢¡ Á|üuTÑÛ ‘·«+, yêfi¯ófl Á≈£Ls¡+>± Á|üe]ÔkÕÔsT¡ . ì»y˚T. ø±ì yês¡sπ¶ ¢
˝Òøb£ ˛‘˚, yêfi¯fl kÕqTuÛ÷Ñ ‹, düV‰ü j·Ty˚T ˝Òøb£ ˛‘˚, C…\’ T J$‘·+ eTØ <äTs¡“s¤ e¡ TsTTb˛<ä÷?
≈£Lsêàsêe⁄>±] ãT~Δ, Äj·Tq Vü≤è<äj÷· ìøÏ, XÊ+‹e÷s¡Z ` j·TTø£eÔ ÷s¡+Z uÀ~Û+∫+~.
yês¡s¶ ì¢¡ eT+∫ #˚dTü ø√yê*— m~]+∫ u…~]+#·≈L£ &É<Tä .
e´øÏ Ô dü ‘ ê´Á>∑ V ü ≤ + <Û ä s ¡ à e÷ nì ≈£ L sêàsêe⁄>±]øÏ C… ’ \ T |ü < ä Δ ‘ · T \˙ï
ne>±Vü≤qeTj·÷sTT. Äj·TqøÏ ndü\T á dü‘ê´Á>∑Vü‰\Hêï, C…’\T Á|üj·÷D≤\Hêï
#ê˝≤ uÛÑj·T+>±q÷, s√‘·>±q÷ e⁄+&˚~. n<äèwüºe+‘·T&Ée≥+#˚‘ê, Ä u…&É<ä˝ÒMT
˝Ò≈î£ +&ÜH˚ Äj·TqøÏ õ˝≤¢ uÀs¡T˝¶ À ø±+Á¬>dt düu´ÑÛ ‘·«+ \_Û+∫+~. |üsêsTT Á|üuTÑÛ ‘·«+
b˛yê\ì Äj·TqøÏ e÷Á‘·+ ˝Ò<Tä ø£qø£Hê, <ëì ø√dü+ Á|ü‘´˚ ø£+>± u≤<Û\ä T |ü&øÉ b£ ˛‘˚
e÷Á‘·+! ø£qø£ \_Û+∫q |ü<ä$ì d”«ø£]+∫, Äj·Tq ª<˚X¯πøåe÷ìøÏμ bÕ≥T|ü&ÉT‘·÷
y=#êÃs¡T.
nsTT‘˚ y=&ÉT<äT&ÉT≈£î\T me]¬ø’Hê ‘·|üŒe⁄. e´øÏÔ dü‘ê´Á>∑Vü≤eT+≥÷ ˇø£{Ï
‘Ó∫Ãô|{≤ºsT¡ >±+BÛ>±s¡T! C…\’ T ø¬ [fl y=ùdHÔ ˚ ø±ì |ü<$ä ì\e<äHêïs¡T sêÁwüº Hêj·T≈£î\T!
|ü<ä$ y=<äT\Tø√˝Òø±, #·÷dæ #·÷dæ C…’\TøÏ yÓfi¯fl˝Òø±, Äj·Tq ãVüQe÷qdæø£
Ä+<√fi¯qøÏ ˝Àqj·÷s¡T ø±ì, Äj·Tq Ä+‘·s¡+–ø£ ùdïVæ≤‘·T\T. ªC…’\Tø±|ü⁄s¡+ á
e÷s¡T @ $<Û+ä >±q÷ u≤<Ûëø£s+¡ >± ˝Ò<Tä μ nì ñ‘·sÔ ê\MT<ä ñ‘·sÔ ê\÷, ø£ãTs¡M¢ T<ä
ø£ãTs¡÷¢ |ü+|æ Áb˛‘·‡Væ≤+#·>± Äj·Tq ªj·TT<ëΔìøÏ ‘·q e´‹πsø£‘· yÓ*ãT∫Ãμ C…\’ TøÏ
#˚s¡T≈£îHêïs¡T.
ø£fió¯ fl eT÷dæ ø£fió¯ fl ‘Ó]#˚˝À|ü⁄q nsTTb˛j·÷sTT Äs¡THÓ\÷¢qT. C…˝’ À¢ Vü‰sTT>±
>∑&∫ç +~. ndü\Tn+‘· düTK+>±q÷, ì]«#ês¡+ >±q÷ m|ü&É÷, mqï&É÷ Äs¡THÓ\T¢
>∑&É|ü˝Ò<äT. (yÓ<Ûä$« Hê\T>∑T &ÉãT“\T eTq$ ø±<äqT≈£î+fÒ ùde\T #Ój·T´&ÜìøÏ
ø±e\dæq+‘· eT+~ U…B’ \÷, yês¡s¶ ÷¡ q¢ T!)
Ä>∑dTü º ñ<äéT+˝À, n+<äT#˚‘,· Äj·Tq ñ‘ê‡Vü≤+‘√ C…\’ T Á|üj÷· D+ ø£{≤ºsT¡ .
ªªÁ_{Ïwßü Á|üuTÑÛ ‘·«+ q•+#ê*μμ nì ø±sTT‘ê\T n#·TÃy˚sTT+∫ |ü+∫ô|{Ï,º ø±qsTT‘˚.
yÓTT<ä{ÏqT+N |ü]dæú‘·T\T ‘·\¢øÏ+<äT\T>±H˚ ø£ì|æ+#êsTT. y˚TõÁùdº≥T>±s¡T n‘·ìøÏ
ªª_μμ ø±¢dTü sTT∫Ã ePs¡T≈£îHêïs¡T. Ädæ|Ô sü T¡ &ÉT, õ˝≤¢uÀs¡T¶ yÓT+ãs¡T. $X‚w+æ ∫ e´øÏÔ
dü‘ê´Á>∑Vü≤+˝À ªª@μμ ø±¢düT nqTuÛÑ$+∫q Ms¡T&ÉT— dü+>∑‘·T˝ÒMT >∑eTì+#·≈£î+&Ü
\T&ÉT+>∑Tq ªª_μμ ø±¢dTü sTT#˚Ãdæ ePs¡T≈£îHêï&ÉT y˚TõÁùd≥º T. ô|>’ ± ùdïVæ≤‘·T\‘√ #Ó|Œæ +∫Hê
$q˝Ò<Tä . áe÷≥T ø£]qƒ +>± e⁄+&Ü\ì Äs¡s¶ =¢#êÃsTT≥. ªª@μμ ø±¢dùæ dÔ Äj·Tq e⁄<√´>∑yT˚
eP&ÉT‘·T+<ä≥!
308 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

C…\’ T yê‘êes¡D+ m]>∑Tqï~ø±<äT. qs¡øs£ ÷¡ |ü+˝À |ü&≥¶É ìº |æ+∫+~. Äj·Tq
ã≥º\ eT÷≥+‘ê |üP]Ô>± k˛<ë#˚dæ (C≤Á>∑‘>Ô· ± <ë∫ô|{Ïqº &Éã÷“, Hê\T>∑T ;&ûø≥£ \º ÷
ø=f…j º T· ´&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü) ∫e]øÏ, ø£≥Tº≈î£ qï ã≥º\T ≈£L&Ü$|üŒeTHêï&ÉT C…\’ s¡T.
Ä <äèX¯´+ ‘·\T#·T≈£îH˚dü]øÏ, ≈£Lsêàsêe⁄>±]øÏ eT∞fl y=fi¯ófl s¡dü s¡dü
eT+&çb˛sTT+~. n+<äT˝À eTTK´+>±. ÁbÕDÁ|ü<+ä >± <ë#·T≈£îqï ;&ûø≥£ \º T C…\’ s¡T
ø=f…j º T· ´&É+ ‘·\T#·T≈£îH˚ dü]øÏ!
n+fÒ ≈£Lsêàsêe⁄>±s¡T ;&û<ëdüT\ì n_ÛÁbÕj·T|ü&≈É L£ &É<Tä .Ä e÷≥ø=ùd,Ô Äj·Tq
|ü~eT+~˝À ˝≤+#·HêìøÏ m|ü&ÓH’ ê @&Ü~ø√ e÷≥T z dæ>s¬∑ ≥Tº. eP<˚yêπsyÓ÷ ø±ì,
dü«‘·Vü‰>± <Ûä÷eTbÕ˙j·TT\T ø±s¡T. Äj·Tq ;&ûø£≥º\T ÁbÕDÁ|ü<ä+>± <ë#·T≈£îqï~
ø±\Ã&ÜìøÏ ø±<äT— e÷s¡Ã&ÜìøÏ— edüTÔ e÷s¡ø±ìøÏ.
<Ûqä eT÷\ $T<ä+»>∑‘.Y ø±ì C…\’ T kÕe÷q´ »>∑‘T· Ô ø±<äT. ø£qTø£ nø£ÿ&É #·˝≤eTD°
nj˚TB kÕe÷q´ <Ûqä + ø±<äT. Ä »>∑‘T· ˝Ô À s¡÷bÕsTT nD≤ô|d’ \ü T ø±<äT #·˝≤eTDÏ
nj˚T~. ;&û\T. @ U…B’ #˚‘q· Hêï (sê»ø°jT˚ ‘·s¡ H˚sê\T #˚dæ C…˝’ À¢ |ü&¶É U…B’ \#˚‘)· |üì
#˚sTT+#·Tø√yê\+fÒ ;&ûs÷¡ |ü+˝ÀH˚ |ò*ü ‘·+ eTT≥º#bÓ ÕŒ*. C…\’ T kÕÁe÷»´+˝À e÷s¡ø+£
sπ ≥T ;&û\˝…øÿ£ . Ä kÕÁe÷»´+˝À ‘·q n~Ûø±s¡+ kÕú|+æ #·Tø√&ÜìøÏ ‘Ó#T· Ã≈£îqï kı‘·+Ô ‘ê
<ë#˚dæ k˛Vü≤dü>Ô ‘∑ +· #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. >∑‘· C…\’ T yêdü+˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ÉsTTq C…\’ s¡T.
ªªXÊ+‘·+! XÊ+‘·+!!μμ n+~ eT∞fl ≈£Lsêàsêe⁄>±] ãT~Δ. bı+–q bÕ\øÏ $#ê]+∫
˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ªªkÕ<Ûøä e£ TTq |üqT\T düeT≈£Ls¡T <Ûsä ˝¡ Àqμμ. yês¡s¶ ‘¢¡ √, yÓT*¢>± ùdïVü≤+#˚dTü ø√ø£
>∑&eÉ <äT. ì≥÷ºsT¡ Œ $&ç∫. n‹ C≤*>± ‘·qøπ dæ #·÷düTqÔ ï yÓ+ø£&ç #˚‹ì+∫ eT÷≥
rdüT≈£îì ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷ ‘·q yês¡T¶ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT ≈£Lsêàsêe⁄.
eTs¡THê&ÉT ñ<äjT· + ‘·q ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=ì ˝À|ü*ø=#˚Ãdü]øÏ, C…\’ T &Üø£sº T¡ >±s¡T
>∑ã>∑u≤ ô|<ä› n+>∑˝dÒ Tü ≈£î+≥÷ yês¡T¶ ø£\j·T E≥Tº‘T· Hêïs¡T. z dü+e‘·‡s¡+ C…˝’ À¢
e⁄+&É>± ≈£Lsêàsêe⁄>±]ø° &Üø£sº T¡ >±]ø° ø=+#Ó+ H˚d+Ôü ø£*–+~. &Üø£sº T¡ dü«‘·V‰ü >±
ø£]qƒ T&˚ nsTTHê, ≈£Lsêàsêe⁄ Äj·Tq‘√ ùdïVü≤+. Á|ü‘´˚ ø£+>± ø£èwæ #˚dæ kÕ~Û+#ê&ÉT.
|ü]∫‘·T&ÉT, düTeTTKT&ÉT. C…’\T n~Ûø±s¡T˝À¢ ‘·q jÓ÷>∑πøåe÷\T $#ê]+#˚yê&ÉT.
≈£Lsêàsêe⁄øÏ ø=+#Ó+ yÓTTVü≤+ $ø£d+æ ∫+~. ÁbÕD+ ø=+#Ó+ ˝Ò#=∫Ã+~. ‘·q÷ ô|<ä›
ô|<ä› n+>∑˝dÒ Tü ≈£î+≥÷, &Üø£]º ï düMT|æ+∫, <ä+&É+u…{ºÏ |ü\ø£]+#ê&ÉT. &Üø£sº T¡ >±s¡T
ze÷≥T yÓT&É yÓqøÏÿ ‹|æŒ, ≈£Lsêàsêe⁄ì >∑Ts¡TÔ |ü≥qº ≥Tº>± eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT.
ªªkÕsY, ˇø£ÿe÷≥, Hê≈£î ˇ+{À¢ u≤>∑T+&É&+É ˝Ò<Tä . s√p Hêø√ ø£|ü bÕ\T
]ø£yTÓ +&ÉT #Ój÷· ´*, kÕsY..... ô|>’ ± Á|ü‹yês¡+ Hê≈£î ‘·\+≥T n\yêfÒy÷Ó , q÷HÓ
;&û e÷s¡ø£+ 309

˝Òøb£ ˛‘˚ #ê˝≤ ø£w|ºü &ü bç ˛‘êqT. s√p ‘·\øÏ q÷HÓ sêdüTø√ø£b˛‘˚ ô|‘’ ´· + #˚dæ y=fi¯ófl
‹s¡T>∑T‘·T+~. ø=+#Ó+ q÷HÓ ≈£L&Ü ]ø£yTÓ +&é #˚ùd.Ô ..μμ
ø={§º∫Ãq≥Tº yÓqøÏÿ ‹]>±s¡T &Üø£ºs¡T. ≈£Lsêàsêe⁄ì m>±~>± #·÷dæ ªªC…’\T
ø=#˚Ãdü]øÏ nìï s√>±\T |ü⁄≥Tºø=kÕÔjT· u≤“. Ç+{Ï <ä>sZ∑ ¡ @Hê&É÷ bÕ\T‘ê>∑ì yê&çø°
Çø£ÿ&ç ø=#˚Ãdü]øÏ s√E bÕ\T |ü⁄#·TÃø√ø£b˛‘˚ #·#Ã˚ ≥+‘· s√>∑yTÓ TdüT+Ô ~! ‘·\øÏ q÷HÓ
≈£L&Ü ø±yê*≥. ‘·\+≥&ÜìøÏ z |æ\¢e÷Á‘·+ y=<ä÷›!μμ n+≥÷ #·≥T≈£îÿq
q&ç∫b˛j·÷&ÉT.
ìsêÈ+‘·b˛j·÷&ÉT ≈£Lsêàsêe⁄.
ªª#·÷XÊsê! @e÷Á‘·+ dü+<äT<=]øÏHê n>ös¡e |üs#¡ ê\ì Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïs¡T C…\’ T
n~Ûø±s¡T\+<äs÷¡ . eTq Ä‘·à>ös¡e+ eTq+ ø±bÕ&ÉTø√yê*. ÁbÕD≤\]Œ+#·&ÜìøÏ dæ<yΔä TÓ Æ
á C…\’ T≈£î #˚sT¡ ≈£îHêïeTT. <˚V‰ü ìï ø=+#Ó+ ø£w|ºü &ü ìÉ ùdÔ qwüyº T˚ MT e⁄+&É<Tä . á &Üø£sº T¡
yês¡T˝¶ ÀøÏ e∫Ãq|ü&ÉT mes¡÷ Äj·Tìï |ü\ø£]+#·≈L£ &É<Tä . Äj·Tìï @MT n&É≈L£ ÿ&É<Tä .
eTq+ ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&TÉ ‘·Tqï+‘· ø±\eT÷, eTìï #·T\ø£q>± #·÷dü÷HÔ ˚ e⁄+{≤s¡Tμμ nHêï&ÉT
s¡+>∑Hê<Ûä+>±s¡T.
ªªì»y˚T. &Üø£ºs¡T s√>∑+ ≈£î<äsêÃ\+fÒ Äj·Tqï+<äs¡÷ yÓ*yÓj·÷´*μμ nHêïs¡T
sTT‘·s¡ dü‘ê´Á>∑VQü \T.
ÄHê{Ïì+N yês¡+ s√E\T &Üø£ºs¡T‘√ mes¡÷ e÷{≤¢&É˝Ò<äT.ø±ì <˚Vü≤+
eTqeX¯+˝À e⁄+&É<|Ó ü &É÷qT &Üø£sº ï¡ &ç– eT+<√ e÷ø√ ‘Ó#T· Ã≈£î+fÒH˚ >±ì »s¡>ì∑
nedüsê\T y=∫Ã|ü&Ü¶sTT ø=+<ä]øÏ. ‘·q nedüsê\T sTT‘·sÁ¡ ‘ê rs¡TÃø√&ÜìøÏ ‘·–q
kıeTTà ‘Ó|æŒ+#·Tø√>∑*–q ≈£Lsêàsêe⁄øÏ e÷Á‘·+ &Üø£º]ï ‹s¡düÿ]+∫ Ä‘·à>ös¡e+
ì\u…≥Tºø√&ÜìπøMT ˝À|ü+ ˝Òøb£ ˛sTT+~.

s¡+>∑Hê<Û+ä >±]øÏ eT÷&ÉT s√E\sTT »«s¡+ ‘·>T∑ \T‘√+~.
&Üø£sº T¡ ‘√ e÷{≤¢&qÉ Hêïs¡T ø£qø£ Äj·Tq »«s¡+ dü+>∑‹ #Ó|ü ø√˝Ò<Tä . eT+<äT
‘Ó#T· Ãø√˝Ò<Tä . uÛÀ»q+ e÷H˚dæ |üdTü HÔ êïs¡T. ªªnj·÷´ eT+<ä÷ ˝Òø,£ ÄVü‰s¡eT÷ ˝Òøb£ ˛‘˚
eTØ ˙s¡dæ+∫b˛‘ês¡T. C…’˝À¢ ô|<ä› »ãT“|ü&ç‘˚ eTq dü+>∑‹ #·÷ùdyê&˚ e⁄+&É&ÉT.
nedüse¡ TsTTq yê{Ïø√dü+ &Üø£]º ï ÁbÕ<Û̊jT· |ü&+¶É ≈£L&É<Tä . ø±ì nedüse¡ TsTTq|ü&ÉT
yê&çì ì\u…{Ïº ùde #˚sTT+#·Tø√yê*. ˝Òø£b˛‘˚ eT] ù|ÁfÒ–b˛‘ê&ÉTμμ nHêï&ÉT
düTÁãVü≤àD´+. y=<äT› y=<ä›+≥THêï eTsêï&ÉT &Üø£ºs=∫Ãq|ü&ÉT ªªs¡+>∑Hê<Ûä+ >±]øÏ
eT÷&ÉT s√E\ ì+N »«s¡+>± e⁄+~. ÄVü‰s¡+ ˝Ò<Tä . bÕ\T sTT|æŒ+#ê\μμì #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªuÛÀ+#ÓjT· ´&É+ ˝Ò<Tä ø£<!ä »«s¡+ <ëq+‘·≥<˚ b˛‘·T+~. ªª\+|òTü q+, |üse¡ TÚwü<+äÛ μ
310 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

nHêïs¡T ô|<ä\› T $q˝Ò<÷ä ? bÕ\T |ü⁄#·TÃ≈£î+fÒ Ç+ø± »«s¡yTÓ ≈£îÿe e⁄‘·T+~. n+#˚‘·
Ç|æŒ+#·qTμμ nì ∫s¡Tqe⁄«‘√, $»j·T>∑s¡«+ ∫+<äT˝≤&É>± yÓ[flb˛j·÷&ÉT &Üø£ºs¡T.
ªª&=ø£ÿ |ü>∑\>={≤º* á >±&ç<ä ø=&ÉT≈£îìμμ nì &Üø£ºs¡T #Ó$˝À|ü&˚˝≤>± πø¬ø{≤º&ÉT
düTÁãVü≤àD´+.
s¡+>∑Hê<Ûä+>±s¡T á dü+|òüT≥qøÏ #ê˝≤ H=#·TÃ≈£îHêïs¡T. dü‘ê´Á>∑Vü≤ |ü<äΔ‘·T\T
J]í+#·T≈£îqï eTìwæ Äj·Tq. Çs¡y’Ó dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘+· Äj·Tq _j˚T´ #·<Tä e⁄‘·÷
e⁄+&É>± >±+BÛõ |æ\T|ü⁄ $ì|æ+∫+~. #·<Tä e⁄øÏ dü«dæÔ #Ó|Œæ <˚X¯ ùde˝À |ü&Ü¶&TÉ .
J$‘·+˝À düV≤ü +ø±\+ C…˝’ À¢H˚ >∑&∫ç b˛sTT+~. Äj·Tq @ |ü<eä ⁄\÷ Ä•+#·˝<Ò Tä .
ªªqqTï dü‘ê´Á>∑V≤ü dæ<ëΔ+‘·+ Äø£]¸+∫+~. Hê J$‘·+˝À #˚‘q· sTTq+‘· es¡≈L£ Ä
dü÷Á‘ê\T Ä#·sD¡ ˝À ô|{≤º\ì Hê ÄX¯jT· +. ì»yÓTqÆ dü‘ê´Á>∑V≤æ qe&É+ ø£+fÒ Hê≈£î
\_Û+#·e\dæq |ü<$ä @MT˝Ò<Tä .μμ nì Äj·Tq n+≥÷ e⁄+&˚yês¡T. Ä#·]+#·˝øÒ b£ ˛sTTHê
ÄX¯j÷· \ eTVü‰‘·´+ >∑T]Ô+∫q sê»ø°jT· U…B’ \+<ä]ø° Äj·Tq+fÒ n$T‘· >ös¡e+.
kÕ<Ûës¡D+>± Äj·Tq e÷≥øÏ m<äTs¡T #Óù|Œ yês¡T ø±¬ses¡÷qT. ªªHê ì$T‘·+Ô mes¡÷
&Üø£]º ï eT∞fl |ü\ø£]+#·≈L£ &É<Tä μμ nì Äj·Tq XÊdæ+#ês¡T. Hê\T>√ s√Eq ≈£L&Ü
»«s¡+ ‘·>˝Z∑ <Ò Tä . @<√ $<Û+ä >± Äj·TqøÏ ÄVü‰s¡+ |ü&Ü*.
ªª@eT+&û! MTs¡T ‘Ó|Œæ +#·T≈£îqï bÕ\T z s¬ +&ÉT s√E\T s¡+>∑Hê<Û+ä >±]øÏkÕÔsê?μμ
nì ≈£Lsêàsêe⁄>±]q&ç>±&ÉT düTÁãVü≤àD´+.
≈£Lsêàsêe⁄ &Üø£sº T¡ >±]<ë«sê |üqT˝ÒMT »s¡>e∑ ì ‘Ó\TdüT≈£îqïyê&Ó,’ ø√]ø£\T @
$<Û+ä >± HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø√e#·TÃH√ ne>±Vü≤q #˚dTü ≈£îì eT÷&√Hê{Ï qT+N s√p z bÕe⁄X‚sT¡
bÕ\T ‘·qøÏ n+<˚≥≥Tº @sêŒ≥T #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Ä bÕ\MT<ä Ç|ü&ÉT düTÁãVü≤àD´+
<ë&çø=#êÃ&ÉT. ªªHê≈£î bÕ\T |ü⁄#·TÃø√ø£b˛‘˚ m+‘√ ã\V”≤q+>± e⁄+≥T+<ä+&ûμμ nHêï&ÉT
≈£Lsêàsêe⁄. ªª¬s+&ÉT |üP≥˝≤ uÛÀ»q+, z |üP≥ ø±|ò,” eTs√|üP≥ {° ‘ê–q MT<ä≥
bÕ\T ‘ê>∑øb£ ˛‘˚ MTπø ã\V”≤q+>± e⁄+fÒ Hê\T>∑T s√E\Tï+N eT+∫˙fi¯fl MT<ä
e⁄qï s¡+>∑Hê<Û+ä >±] ø¬ ˝≤ e⁄+≥T+~ #Ó|Œü +&ç? MTs¡T ø£ìø£]+∫ Á|ükÕ~+#ê*μμ
nHêï&ÉT düTÁãVü≤àD´+ eT∞fl. bÕ\T ø±e\dæq~ s¡+>∑Hê<Û+ä >±]øÏ. eTØ yÓTT+&ç|≥ü Tº
|ü&‘ç ˚ n+<äs÷¡ ‘·|ü |ü{§º#T· Ã. n+<äT˝À düTÁãVü≤àD≤´ì~ #ê˝≤ <äTs¡TdüTH√s¡T.....ªªdüsπ
ø±ìe«+&çμμ nHêï&ÉT ≈£Lsêàsêe⁄. @+ #˚kÕÔ+! s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E˝Ò nHêïs¡T >∑<ë.μμ
ø±ì ≈£Lsêàsêe⁄øÏ bÕ\T ˝Ò≈î£ +&Ü Ä ˇø£ÿs√E >∑&#ç d˚ ]ü øÏ ÁbÕD≤+‘·øe£ TsTT+~.
Äj·TqøÏ ø±fi¯S¢ #˚‘T· \÷ $\$˝≤¢&qç ≥ºsTT+~. kÕj·T+Á‘êìøÏ »«s¡+ ‘·–*+<˚y÷Ó qì
≈£L&Ü Äj·Tq ø£qTe÷q+ ø£*–+~.
ªªˇπs, eTq ¬ø˝≤>∑sTTHê eTs√ ø£|übÕ\T dü+bÕ~+∫ ô|{≤º*sêμμ nHêï&ÉT
;&û e÷s¡ø£+ 311
≈£Lsêàsêe⁄ yês¡s¶ T¡ ‘√. ªªu≤ã÷, ô|ì’ +∫ rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ ndü\T M˝Ò ˝Ò~+ø£. ªdæμ
ø±¢dTü ˝À e÷eT÷\T U…B’ \ ø¬ e]¬øH’ ê bÕ˝§düTHÔ êïj˚TyÓ÷ ø£qT≈£îÿ+{≤qT. Hê\T>∑T ;&û\T
bÕπsdæ n~ eTq+ ‘Ó#T· Ãø√e#·TÃqTμμ nì dü\Vü‰ sTT#êÃ&ÉT yês¡s¶ T¡ .
ªª#˚ùd @sêŒfÒ<√ ‘·«s¡>± #ÓsTT´. ˝Òøb£ ˛‘˚ H˚ eT+#·+ mø£ÿe\kıdüT+Ô ~μμ nì
ˇ‹Ô&ç #˚XÊ&ÉT ≈£Lsêàsêe⁄.

ªª˙ ÁbÕD≤ìøÏ Vü≤ØeTì #·kÕÔ&j É ÷· ´ M&ÉT. X¯yêø±sêìï #·÷dæHê C≤* |ü⁄≥º<+˚
˙≈£î. eTq Ábıô|wò Hü øé Ï nÁ|ü‹wüº ‘Ó#Ã˚ yê&ç$ |ü⁄{≤ºe⁄ qTyÓ«ø£ÿ&√qTμμ nì rø£Då +>±
∫yê≥T¢ ô|{≤º&ÉT ªdæμ ø±¢düT sê»ø°j·T U…’B. &Üø£ºs¡T sêy˚TX¯+>±s¡T. C…’\T &Üø£º]ï
n≥ø±sTT+∫, yÓ+ø£&øç Ï |ü~ùV≤qT s√E\ì+N »«s¡+>± e⁄+~. Ä »«s¡yT˚ <√ &Üø£sº T¡
ø£ìô|≥º˝<Ò Tä düsπ ø£<ë ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTì Á|üjT· ‘·ïyÓTHÆ ê #ÓjT· ´˝Ò<Tä . »«s¡+ ‘·>T∑ \T‘·÷
e⁄Hêï z yês¡+ s√E\T yê&ÉT ‹s¡T>∑T‘·÷H˚ e⁄+&˚yê&ÉT. ∫es¡ ø£~ s¡øÔ£ $s√#·Hê˝À¢øÏ
~+|æ+~.
yÓ+ø£&TÉ sê»ø°jT· U…B’ ø±<äT. eT<ä´bÕq ìùw<Ûä Á|ü#ês¡+ #˚d÷ü Ô ø£\+¢ >∑fió¯ fl
|æ¬ø{Ï+>∑T #˚dæ sê»ø°j·T U…’B˝§ùdÔ, neT\T˝À e⁄qï eT<ä´bÕq ìùw<Ûä #·{≤ºìï
ñ\¢+|òæT+∫ ø£\T¢ ^dæ C…’\Tø=#êÃ&ÉT yê&ÉT. yê&çø°, dü‘ê´Á>∑VüQ\ø° kÕe÷q´+>±
dü+ã+<Û+ä e⁄+&É≈L£ &É<Tä . >±ì, yê&ÉT sê»ø°jT· U…B’ \øÏ ã≥º\T e⁄‹ø°, ø±fi¯ó¢ |ü{,º°
Ç‘·s¡ ∫\¢sù¡ de\T #˚d,æ ;&û\T dü+bÕ~+#·T ≈£î+≥÷ e⁄+&˚yê&ÉT. ø±ã{Ïº dü+|üsÿ¡ +
@s¡Œ&ç+~. sê»ø°jT· U…B’ \T yê&ç jÓ÷>∑øπ eå ÷\T ø£qTø√ÿ&ÉyTÓ T∫Ã+~.
ªªÇ|ü&ÉT yê&çì #·÷dæ, eT+~ùdHÔ ˚ >±˙ M˝Òμ¢ μ<äì sêy˚TX¯+>±s¡T n&ÉT|¶ &ü Ü¶sT¡ .
|ü~eT+B C…\’ T &Üø£]º ï #·T≥TºeTTfÒXº Ês¡T.
ªdæμ ø±¢dTü U…B’ \T n\¢]yêfi¯ófl m˝≤>∑sTTHê. ª_μ ø±¢dTü yêfi¯fløÏ ø√|üyTÓ T∫ÃHê MT<ä
ø£*j·Tã&ç #ÓsTT´ #˚düT≈£î+{≤s¡qï Á|üe÷<ä+ ˝Ò<äT. Çø£ÿ&É e÷≥ <äπøÿ≥≥Tº ˝Ò<äT.
&Üø£sº T¡ yÓ[fl yÓ+ø£&ìç #·÷XÊ&ÉT. yÓ+ø£&øç Ï »ãT“ #ê˝≤ eTT~]b˛sTT+~ n|üŒ{Ïøπ .
yês¡T˝¶ À+∫ rdæ, ÄdüT|üÁ‹˝À #˚]Œ+#·ø£ ‘·|Œæ +~ ø±<äT— nqï+ e÷ì|æ+∫ bÕ\T
eT+ps¡T #˚XÊs¡T ≈£L&ÜqT.

ªªu≤ã÷, MT n<äèwü+º u≤>∑T+~. &Üø£sº T¡ >±s¡T á s√Eq ªdæμ ø±¢dTü ˝À ø=‘·>Ô ±
z&çøÏ bÕ\T sTT|æŒ+#ês¡T. H˚ e÷{≤¢&ç @sêŒ≥T #˚kı#êÃ— |ü~ ;&û\øÏ, Çyêfi¯ì+N
MT≈£î eT∞fl bÕ\T n+<äT‘êsTT˝…+&çμμ nì X¯óuÛyÑ ês¡Ô #ÓbÕŒ&ÉT yês¡s¶ T¡ ≈£Lsêàsêe⁄øÏ.

312 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓ+ø£&øç Ï Ä sêÁ‹ nø£kÕà‘·T>Ô ± Äj·÷dü yÓT‘·TøÔ =∫Ã+~. sêy˚TX¯+>±s¡T >=&Ée#˚d,æ
C…\’ T &Üø£]º ï s¡|Œæ +#ê&ÉT.
ªª|ü˙bÕ≥÷ ˝Ò≈î£ +&Ü Vü‰sTT>± ‹ì ≈£L#√˝Òø£ yÓ<eäÛ »ãT“\˙ï ‘Ó#T· Ã≈£î+{≤s¡T.
ô|>’ ± |ü>˝∑ §∫Ã @&Ée≈£L&É<÷ä á ñ|üÁ<äyê\Tμμ nì ns¡sΔ êÁ‹ ìÁ<ëuÛ+Ñ >∑ yÓTqÆ +<äT≈£î
U…B’ \ q+<äØï ‹≥Tº≈î£ +≥÷ ÄdüT|üÁ‹ ø=#êÃ&ÉT &Üø£sº T¡ >±s¡T.
&Üø£sº =#˚Ãdü]øÏ <ä>T∑ ,Z Äj·÷dü+ ‘√{Ï ñøÏÿ] _øÏÿs¡e⁄‘·THêï&ÉT yÓ+ø£&TÉ . bı<äTq› ï
˝Òì <ä>÷∑ ,Z Äj·÷dü+, n+<äT˝À s¡øÔ£ $s√#·Hê\ s√>∑+ MT<ä, mø£ÿ&É ì+#=#êÃjÓ÷
ndü˝Ò ø£ìô|≥º˝øÒ £ &Üø£sº T¡ >±s¡T eTØ eT+&ç|&ü Ü¶sT¡ . ªªyÓ<$äÛ « Hê ÁbÕD≤ìøÏ ø=‘·Ô ø=‘·Ô
s√>±\T ≈£L&Ü ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·THêïe⁄μμ nì ø±fi¯ófl #·\¢ã&ÉT‘·Tqï yÓ+ø£&çì ø£düs¡&É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. &Üø£ºs¡T>±] ‹≥¢˙ï $q≈£î+&ÜH˚ ø£fi¯ófl ‘˚˝ÒXÊ&ÉT yÓ+ø£&ÉT. ø£fi¯ófl
eT÷ùdXÊ&ÉT &Üø£sº T¡ >±s¡T.

<äV≤ü qÁøÏjT· \ ø√dü+ yÓ+ø£&ìç øÏ+~øÏ ~+|æq|ü⁄&ÉT ‘·\>∑&É øÏ+<ä ø£ì|æ+#êsTT
eT÷&ÉT ;&û\T. bÕ\T neTà>± y=∫Ãq |ü~ ;&û˝À¢q÷ ø£MTwüqT $s¡T#·T≈£îì yês¡s¶ T¡
mì$T~ ;&û\÷ yÓ+ø£&øç Ï n+<äCXÒ Ê&ÉT. ;&û H√{À¢ ô|≥Tºø√>±H˚ ÁbÕD+ ˝Ò#=∫Ã+~
yê&çø.Ï »ãT“e\¢ yÓ[fl |üqT\T #˚dæ ;&û\T dü+bÕ~+#·Tø√˝Òø£ Hê\T>∑sTT<äT s√E\ì+∫
|üdTü HÔ êï&ÉT yê&ÉT. ô|>’ ± nìï ;&û\T yê&çø~Ï es¡ø¬ |ü&É÷ ˇø£ÿe÷≥T <=s¡ø˝£ <Ò Tä .
yê&ç ø£fió¯ fl #Ó~]b˛j·÷sTT. ;&û MT<ä ;&û nsTT<äT ;&û\T ˇø£ÿ <äeTTàq |”˝ÃÒ XÊ&ÉT.
s¡øÔ£ $s√#·Hê\ ‘√{°, yês¡+ s√E\T>± ÄVü‰s¡+ ˝Òøb£ ˛e&É+ e\¢ ø°Då yÓTqÆ yê&ç
X¯Øs¡+. Ä Äq+<ä+ uÛ]Ñ +#·˝øÒ b£ ˛sTT+~. ñøÏÿ] _øÏÿs¡sTTb˛j·÷&ÉT. ;&û bı>∑‘√ @
ø√XÊH√ ≈£îqT≈£î‘·÷ e⁄qïyê&ç ÁbÕD+ ˝Ò∫, |üsT¡ >∑T\T rdæ n*dæb˛sTT nø£kÕà‘·T>Ô ±
Ä–b˛sTT+~.
Ä sêÁ‹ bÕ\T ‘ê>∑>±H˚ ÁbÕD+ ˝Ò#=∫Ã+~ ≈£Lsêàsêe⁄>±]øÏ. ‘·è|üÔ Vü≤è<äjT· T˝…,’
ˇø£ÿ Á‘˚qT|ü⁄ ‘˚˝≤Ãs¡T. ªª|ü~ ;&û\øÏ eT+∫ bÕ˝Ò <=]ø±sTT. e÷s¡ø+£ sπ ≥T u≤>±H˚
e⁄+~. ;&û |”*ùdHÔ ˚ ø±ì ã‘·ø˝£ eÒ TqT≈£îH˚ yêfi¯ófl á C…fi’ fl¯ ˝À e⁄+&ÉãfÒº @<√ ã‘·T≈£îÿ
sê>∑\T>∑T‘·THêï+ >±ì ˝Òøb£ ˛‘˚ ÁbÕD+ Vü≤Ø eTqTï >∑<ëμμnqT≈£îHêï&ÉT ≈£Lsêàsêe⁄.
;&û e÷s¡ø£+ 313

&Üˆˆ õ.$. ø£èwüs
í êe⁄
(1914 ` 1979)
ø£$, s¡#·sTT‘·, $eTs¡Ù≈£î\T, eTÁ<ëdüT $X¯«

$<ë´\j· T + yê] |æ . ô V ≤#Y . &ç |ü ≥ º + bı+<ës¡ T .
dü+düÿè‘ê+Á<Ûë+>∑¢ kÕVæ≤‘·´ düeTTÁ<ë\qT |ü⁄øÏÿ≥ |ü{Ïºq
n>∑dTü ´Ô \T. bÁ Õ#·´ bÕXÊÃ‘´· <äsÙ¡ q >Á +∑ <∏ë\qT ne˝Àø£q+
#˚dq æ ‘ê‹Ô«≈£î\T. $X‚w+æ ∫ düe÷» XÊÁdÔü $wüj÷ · \qT
≈£L\+ø£w+ü >± Äø£[+#·T≈£îqï y˚T<Ûë$. e÷qe J$‘êìï
XÊdæ + #˚ $$<Û ë +XÊ\qT ù V ≤‘· T ã<ä Δ + >± #· ] Ã + ∫
ø±s¡´ø±s¡D≤\qT <ä]Ù+∫ | Á ‹
ü uÛ≤e+‘·yTÓ q Æ nH˚ø£ s¡#q· \T
#˚XÊs¡T. kÕ+|òæTø£, kÕ+düÿè‹ø£, HÓ’‹ø£ s¡+>±˝À¢ eTq
|ü˝…¢ |ü≥Tº\÷,ãd”Ô\÷ bı+<äT‘·Tqï |ü]D≤e÷\e\¢
ñ‘·ŒqïeTj˚T´ düeTdü´\ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T düsê«+>∑
düT+<äsy ¡ TÓ q
Æ M] s¡#q· ˝À¢ kÕøå±‘·ÿ]kÕÔsTT. Äø±X¯yêDÏ,
$»j·Tyê&É øπ +Á<+ä ˝À |üì #˚kÕs¡T.
s¡#·q\T : ø°\Tu§eTà\T, bÕ|æø=+&É\T yÓTTˆˆ
qe\\T: CÒ >∑+≥\T, ù|¢{À Ä<äs¡Ù sê»´+, Studies in
Kalapurnodayam, ñ<ä_+<äTe⁄\T, #Ó’Á‘· s¡<∏ä+, Ä<äs¡Ù
•Ksê\T, ø±e´ »>∑‘T· Ô yÓTTˆˆ kÕVæ≤‘·´ >Á +∑ <∏ë\T.
314 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ñ<ä_+<äTe⁄\T
ªªne÷à, ne÷à!μμ
ø=&ÉT≈£î |æ\T|ü⁄˝Àì ñ<˚«>±ìï |üdøæ {£ qºÏ düTuÛÁÑ <äeTà, #ÓsT¡ >∑T‘·Tqï e&É#¢ ≥˚ ÁøÏ+<äu{… ºÏ
n‘·ìyÓ|’ ⁄ü #·÷∫+~.
ªªø£ècÕí sêe÷ n+≥÷ eT÷\≈£Ls√Ãø£ Ç<˚$TfÒ? z|æø£ ñqï~ ˇfi¯ófl <ë#·T≈£î+fÒ,
ã+&Ó&TÉ #êøÏ] HÓ‹MÔ T<ä y˚dTü ø=Hêïyê?μμ sêeTj·T´ <Û√s¡DÏ e÷sêÃ&ÉT.
ªªeTTdü*<ëìMT<ä mHêïfi¯fl qT+∫sê á eTeTø±s¡+? ì+&ÉT#·÷˝≤\T á |üì
#ÓjT· ´˝Ò<Tä . ø±ì ndü\T dü+>∑‘$˚ T{À #Ó|ü ?μμ düTuÛÁÑ <äeTà q$«+~.
‘·q Vü≤è<äj÷· ìïsTTfÒº |üdøæ {£ qºÏ +<äT≈£î n‘·ì ∫sê≈£î eTØ m≈£îÿesTT+~.
ªª˙ eTT<äT\› ø=&ÉT≈£î @$T#˚XÊ&√ #·÷XÊyê?μμ
ªªHê ∫{Ïº ‘·eTTà&ÉT @$T#˚XÊ&√ #·÷XÊyê nqsê<ä÷? nqe⁄. m+<äTø£+{≤?
Ç+‘·≈L£ ndü\T dü+>∑‘$˚ T{À!μμ ‘·*¢ ì≥÷º]Ã+~.
ø£qï+˝À <=+>∑≈î£ ‘˚\T≈£î{Ï+º ~. ne⁄qT. ‘·*e¢ \¢ »]–q bıs¡bÕfÒeTT+~?μμμ
ªªe÷ ‘·eTàj·T´ ñ‘·sÔ +¡ ÁyêXÊ&ÉT. H˚qT eTT+<äT>± ÁyêùdHÔ ˚ ÁyêXÊ&ÉqTø√?μμ
ªªqTy˚«$T ÁyêXÊe⁄? n‘·>± &˚eTHêï&ÉT?μμ
ªª@eTTqï~ Áyêj·T{≤ìøÏ? áj˚T&ÉT }#·‘Ó>∑T\T ‘·–* |ü+≥\T b˛j·÷sTT.
mø£sêìøÏ nsTT<ës¡T ãkÕÔ\ sê\Tã&ç ≈£L&Ü ˝Ò<ìä ÁyêXÊqT.μμ sêeTj·T´ >=+‘·T
Js¡uÀsTT+~.
ªªne⁄qT. á @{Ï sê\Tã&ç n+‘˚>±? qTe⁄« #˚\qT |ü+&Ée<äH› êïyê @$T{Ï?μμ
‘·*¢ yê‘·‡\´+ n‘·ìï ø£|Œæ +~.
ñ<ä_+<äTe⁄\T 315
ªª}fiÀfl eT>∑‘ê<ës¡T\T @$T #˚dTü HÔ êïs¡ì e÷ ∫{Ï‘º e· Tàj·T´ n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT.
ne⁄qT. Ç+‘·ø±\+ qT+∫ yê&ç #˚˝À H˚qT #˚dTü qÔ ï<˚$T{Ï, eT>∑‘ê ø±ø£?μμ
ªªñ<√´>∑+˝À #˚]+‘·sê«‘· ∫qïyê&çøÏ u§‹Ô>± eT‹b˛sTT+~.μμ
ªªyê&çøπ MT eT‹b˛˝≤. b˛sTT+<ä˝≤¢ eTqπøμμ
ªªnsTT‘˚ H˚qT e∫ÃbıeTà+≥THêïqì ø±s¡Te¶ TTø£ÿ sêdæ |ü&sÓ TT´.μμ
ªªsêj·Te\dæq nedüs¡+ HêπøMT ˝Ò<äT. yê&ç ˝…ø£ÿ Á|üø±s¡+ sêe\dæq ô|’ø£+
n+‘ê ô|d’ \ü ‘√ düV‰ü Çyêfi‚ eTìj·÷s¡s¶ T¡ #˚dTü HÔ êï.μμ sêeTj·T´ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
düTuÛÁÑ <äeTà $düTbÔ ˛sTT+~. ‘·q Ç<ä]› ø=&ÉT≈£î\ dü+>∑‹ ÄyÓT≈£î |üP]Ô>± ‘Ó\TdüT.
yêfi¯fl≈£î ‘·+Á&ç nsTTHê ‘·*¢ nsTTHê ‘·H.˚ ‘·q #˚‘T· \MT<äT>± ô|+∫ ô|<äy› êfi¯flqT
#˚dæ+~. Ç<ä›s¡÷ ø£e\\T. ˇø£fÒ b˛*ø£. ˇπø‘·*¢ bÕ\T Á‘ê$ ˇπø dü+kÕÿs¡+˝À
ô|]>±s¡T. nsTTHê >∑TD≤\˝À Çs¡Te⁄]ø° m+‘√ ‘˚&Ü. ô|<äy› ê&ç eTqdüT ñ<ës¡+.
∫qïyê&ÉT ≈£L&Ü eT+∫yê&˚ ø±ì, ø±düÔ ˝ÀuÛ>Ñ T∑ D+ e⁄qï<˚y÷Ó qì|ædTü +Ô ~. nsTTHê
düTuÛÁÑ <äeTà ø£qT>∑*– ~<ä{› ≤ìøÏ Á|üjT· ‹ï+∫+~. ñqï ø=+Á&É ‘·≈î£ ÿe. Ç<ä]› |æ\\¢ ≈£L
Ç+^¢wßü #Ó|Œæ +#˚ ‘êVü≤‘·T ˝Ò<Tä .ø£qTø£ ∫qïyê&Óq’ \ø£àå j·T´qT Ç+^¢wßü #·<Tä e⁄\≈£î
|ü+|æ, ÄyÓT sêeTj·T´qT M~Ûã&ç #·<Tä e⁄‘√ e÷ì|æ+∫ ‘·q≈£î ‘√&ÉT>± ì\T|ü⁄ø=qï~.
sêeTj·T´≈£î @ø√XÊHê ≈£îfi¯óu¢ À‘·T‘·q+ ˝Ò<Tä . q$Tàø£ ∫øÏÿ‘˚ n‘·&TÉ ˇ&É\Tø√dæ
sTTkÕÔ&TÉ . eTqdüT $]–+<√ n‘·ìì mes¡÷ $ì|æ+#·˝sÒ T¡ . n‘·ì ùdïVü≤+ e+{Ï<˚
|ü>∑ ≈£L&Ü. n$ n‹ ñ‘·ÿ{≤\T. ˝ø£àå j·T´ \ø£Då sêyÓ’ m˝Ÿ.{°. |üP]Ô #˚dTü ≈£îì ãd”˝Ô À
ã&ç|ü+‘·T˝…’ ˇø£ Á>±&ÉT´j˚T≥TqT ô|[fl #˚düTø=Hêï&ÉT. ø=&ÉT≈£î*<ä›s¡÷ ˇø£]ø=ø£s¡T
n+&É<+ä &É>± e⁄+&Ü\qïÄX¯ ø=\~ \ø£àå j·T´ #·<Tä e⁄ Ks¡TÃ\T bÕ{ÏøÏ sê˙ø£ ‘·qe+‘·T
s¬ +&Óøs£ ê\T b˛qT $T>∑‘ê ÄdæìÔ Ç<ä]› ø° #Ó]dü>+∑ |ü+∫ Ç∫Ã+~. ‘·eTTà&É÷, ‘·©¢
ø±yê\qTø=qï sêeTj·T´ düD>∑˝<Ò Tä . n+‘˚ø±<äT, ‘·eTTàì bı\+ ‘êH˚ #˚d÷ü Ô sê*q
|ü+≥qT n$Tà eTTÁ<äXó¯ ~Δ>± áHê{Ïes¡≈L£ n|üŒ–dü÷Ô e#êÃ&ÉT.
n˝≤+{Ï sêeTj·T´≈£î \ø£ÎDsêe⁄ n˝≤ ñ‘·sÔ +¡ ÁyêXÊ&Éì $q>±H˚ düTuÛÁÑ <äeTà
eTqdüT‡ ∫e⁄≈£îÿeTqï~. ‘·qπø n˝≤ nì|æ+∫q|ü&ÉT ô|<ä›yêì eTqdüT‡ m˝≤
ñ+&Ü*? ∫qïø=&ÉT≈£î <ä>sZ∑ ¡ e⁄+fÒ >∑÷ã>∑TsTT´ eTì|æ+#˚~. ø±ì, @$T ˝≤uÛ+Ñ ?
mø£ÿ&√ <ä÷sêq e⁄Hêï&ÉT.
Äyêfi‚ düTuÛÁÑ <äeTà ∫yê≥T¢ y˚d÷ü Ô ∫qï ø=&ÉT≈£î≈£î ñ‘·sÔ +¡ Áyêdæ+~. ø±ì eT∞fl
@$T ‘√∫+<√ Áyêdæq ñ‘·sÔ +¡ ∫+∫y˚dæ »s¡÷s¡T>± ˇø£kÕ] e∫Ã yÓfifl¯ e\dæ+<äì
ø±s¡T¶ Áyêdæ sêeTj·T´ ø=&ÉT≈£î dü÷s¡´+ #˚‘· b˛düT˝º À y˚sTT+∫+~.
316 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêeTj·T´ ‘·*ì¢ |ü\ø£]dü÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT. ø±ì ÄyÓT≈£î Ä |ü\Tø£]+‘·˝À @<√
˝À≥T ñqï≥T¢ >±H˚ ñqï~. yês¡+ s√E\≈£î ∫qïø=&ÉT≈£îq≈£î e÷s¡T>± ø£es¡T
e∫Ã+~. ÄyÓT $|æŒ #·~$+~.
n‘·Ôj·T´≈£î,
qeTkÕÿsê\T. Çø£ÿ&É+‘ê øπ eå T+. nø£ÿ&É n+<ä]ø° ≈£îX¯\y˚T ø£<ë! MT ñ‘·sÔ +¡
#˚]+~. @<√ ∫sê≈£î˝À e⁄+&ç MT nu≤“sTT u≤e>±]πø<√ ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe düe÷<Ûëq
$T#êÃs¡≥. m+‘√ H=#·TÃ≈£î+≥THêïs¡T. ‘·eT≈£î yÓTT>∑+ #Ó\¢ø£ qqTï düe÷<Ûëq+
Áyêj·TeTHêïs¡T. MTπs ÁyêùdÔ u≤>∑T+≥T+<äì yÓTT‘·T≈Ô î£ HêïqT. $+fÒHê? Ç+ø± C≤>∑T
#˚jT· ≥+ eTsê´<äø±<äì ÁyêdüTHÔ êïqT. Hê kÕVü≤kÕìøÏ ø£$å T+#ê*. H˚He˚ ∫Ã u≤e>±]øÏ
ø£ì|æ+∫ ø£eå ÷|üD #Ó|ü ø=+fÒ y˚T˝Òy÷Ó qì |æ+∫+~. ø±ì nqï<äeTTà\ q&ÉTeT ˙
CÀø£ý˚T$T{Ï n+{≤πsyÓ÷qqï uÛÑj·T+‘√ e÷ìy˚XÊqT. u≤e>±]øÏ MT¬s˝≤¬>’Hê
q#·ÃC…|üŒ+&ç. n<äq+>± |ü+|æq Äs¡Te+<ä\≈£î #Ó≈£îÿ |ü+|ædüTÔHêïqT. yê]øÏ
n+<äCÒj·T+&ç.
nø£ÿj·T´‘√ >∑*dæ ˇø£kÕ] MTs¡T Çø£ÿ&É≈î£ m+<äT≈£î sê≈£L&É<Tä ?
Ç≥T¢
MT ø√&É\T
XÊéT\.
ªªÇ+<äTπø #·<äTe⁄ø=qï yêfi¯fl ø£+fÒ #êø£fi¯ófl y˚T\+{≤s¡T?μμ düTuÛÑÁ<äeTà
$düT>∑Tø=qï~.
ÄsêÁ‹ sêeTj·T´ uÛÀ»q+ #˚dæ ‘ê|”>± ≈£Ls¡TÃ+&É>± ªª˙ ‘·eTTà&ÉT ñ‘·Ôs¡+
sêXÊ&ÉTsê!μμ nì ‘·*¢ #Ó|Œæ +~.
n‘·&ÉT } ø={Ïº }s¡T≈£îHêï&ÉT. ªªbıs¡bÕ≥T »]–+<äì yê&Ó+‘√ u≤<Ûä|ü&ç
Äs¡Te+<ä\T ‹]– |ü+bÕ&ÉT.μμ n+≥÷ ÄyÓT ø√&É\T |ü+|æq #Ó≈î£ ÿ Çe«uÀsTT+~.
ªª≈£îø£ÿ eTT{Ïqº ≈£L{Ïø√dü+ á sêeTj·T´ mqï&É÷ ÄX¯|&ü &É TÉ μμ. n‘·&TÉ ∫e⁄≈£îÿq
˝Ò∫ ãC≤s¡T≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
düTuÛÁÑ <äeTà ìsêÈ+‘·b˛sTT+~. Á|üøÿ£ H˚ ñ+&ç n+‘ê $qïô|<ä› ø√&É\T ªªn‘·j Ô ÷· ´,
ô|<ä›<ëqe⁄. ˙≈£î ‘Ó*j·Tì<˚eTT+~? Ä eTìwæøÏ ø√|ü+ eùdÔ n+‘˚>±! b˛≥T
bı&ÉTdüTqÔ ï+‘· e÷Á‘êq ø£fió¯ fl rdæyd˚ Tü ø√>∑\e÷?μμ nqï~.
ªªne⁄qe÷à, n+‘˚. $TqTï ≈£îs¡eø£ #˚\T, ø£qTï ≈£îs¡eø£ Áã‘·T≈£î\÷ |ü+&Ée⁄μμ
düTuÛÁÑ <äeTà ô|≥’ ø=+>∑T‘√ eTT≈£îÿ ‘·T&ÉT#·Tø=qï~.
ñ<ä_+<äTe⁄\T 317
eTãT“ \T]e÷sTT. ‘·‘sÔ· b¡ Õ≥T‘√ s¬ ‘’ T· \T ns¡ø\£ T ø£{≤ºsT¡ . yÓT≥º#êfi¯ófl eTT–kÕsTT.
>∑+>∑eTà yÓ\b¢ ı&ç∫+~.
kÕj·T+ø±\+ <äeTTà Hê>∑* Ç+{ÏøÏ ‘√\T≈£îb˛‘·÷ bÕ‘· bÕ˝ÒsT¡ eTT‘·j Ô T· ´ ∫qu≤ãT
#˚qT <äTìï+#·˝Ò<˚eTì düTuÛÑÁ<äeTàqT Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ä sêÁ‹ ÄyÓT sêeTj·T´qT
ø£<ä*+∫+~.
ªªÇø£qT+∫ ˙ bı\+‘√ Hê≈£î ì$T‘·+Ô ˝Ò<ìä <Ûëq´+ &ÉãT“ |ü+|æqHê&˚ ÁyêXÊH˚?μμ
ªªÇ+‘·≈L£ #˚qT <äTqïH˚˝<Ò Tä ?μμ
ªªb˛s¡+uÀ≈£î\˙ï <äTìï »]e÷Hê\T y˚sTT+#·Tø=H˚ <äTs¡‹Z Hê øÏ+ø± |ü≥˝º <Ò Tä .μμ
ªªb˛s¡+uÀ≈£î˝≤?μμ ‘·*¢ ø=&ÉT≈£î\ e÷≥\T $+≥Tqï eT+>∑eTà n+<äTø=qï~.
ªªø±<äT, MT u≤_∫Ãq ns¡D+!μμ
ªªne÷àjYT! |ü⁄D≤´ìøÏ b˛‘˚ bÕ|ü+ yÓ+≥|ü&TÉ ‘·T+~ >±ì ˙ ePs¡Tø√. yê&û˝Àø£+˝À
˝Ò&ÉT.μμ
düTuÛÁÑ <äeTà≈£î ns¡eú TsTT+~. ô|<ä› ø=&ÉT≈£î Áyêùd e⁄+{≤&ÉT. ∫qïø=&ÉT≈£î nqïqT
q\T>∑T]#˚‘· nì|æ+#ê\˙ yÓTT>∑+ #Ó\ø¢ √, eTs¡∫b˛jÓ÷ #˚qT dü+>∑‹ |ü{+ºÏ #·Tø√˝Ò<Tä .
#·÷dü÷Ô, #·÷dü÷Ô ã+>±s¡+ e+{Ï #˚qT bÕ&ÉT ô|≥º≥e÷? |æ˝≤¢ C…˝≤¢ ñqïyê&ÉT.
ãd”˝Ô À ø±|ü⁄s¡+.
‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq düTuÛÑÁ<äeTà ˝Ò∫yÓ[fl eTT‘·Ôj·T´qT ˝Ò|æ \ø£åàj·T´ #˚qT
#˚dTü ø=eTàqï~. ‘·sT¡ D+ <ë{Ïq ‘·sT¡ yê‘· ‘·\ø¬ ‘·TøÔ =H˚ kÕVü≤dü+ ˝Òø£ n‘·&TÉ ‘·q
e\¢ ø±<äHêï&ÉT. ªªnsTT‘˚ ≈£L*Hê>∑fió¯ fl ô|{Ïº <äeTTà #˚sTT+∫ Hê≥T y˚sTT+#·T. Ks¡TÃ\˙ï
H˚H˚ ô|≥Tºø=+{≤qT. ˙ ø£w+ºü nfÒôº |≥Tºø√qT eTT‘·j Ô ÷· ´—μμ nqï~. ˝À>∑&É #ê˝≤ ø±\+
‘·Hêï<äTø=qï eTTdü\eTà H√s¡T ‘Ó]∫ n&ÉT>∑T‘·Tqï~. n‘·&TÉ ø±<äq˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
\ø£àå Dsêe⁄ #˚˝À|ü&¶É yÓTTø£ÿ\T sêeTj·T´ #Ó$˝À |üø|£ øü ± qyê«sTT. ‘êqT ‘·*ì¢
|ü⁄e⁄«˝À¢ |üPõdüTÔ+fÒ áHê&ÉT Ç˝≤ q\T>∑T]˝À qe⁄«\bÕ\T #˚düTÔ+<ë? e÷≥
e÷Á‘·yÓTÆHê ‘·q‘√ nq˝Ò<äT. ìC≤ìøÏ ÄyÓT u§+~ e÷Á‘·+ ‘·eT‘√ e⁄qï<˚ ø±ì
ÁbÕD≤\˙ï ∫qïø=&ÉT≈£î e<äH› .˚
á Ä˝À#·q sê>±H˚ sêeTj·TéTqdüT≈£î >∑‘e· T+‘ê eTs=ø£ Ø‹>± ‘√∫+~. ‘·*¢
|üøbå£ Õ‘· ãT~Δ‘√H˚ ‘·q #·<Tä e⁄ e÷ì|æ+∫+~. ∫qïyê&ç #·<Tä e⁄ Ks¡TÃ\T ˝…øÿ£ ø£≥˙º ø£
ÄdæÔ |ü+|æfió¯ fl y˚sTT+∫+~. ø£fió¯ fl ñ+&ç ‘êqT n+<ÛTä &Éj÷· ´&ÉT.
318 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä sêÁ‹ düTuÛÁÑ <äeTà eTqTeTDÏï ˇfiÀfl ≈£Ls√Ãu…≥Tº≈î£ ì, ªªz »j·TeTà ˙ ≈£îe÷s¡T&ÉTμμ
nqï uÛ≤>∑e‘· |ü<´ä + #ÓãT‘·Tqï~. sêeTj·T´ Á|üøÿ£ ns¡T>∑TMT<ä ˇ~›ø>£ ± ≈£Ls¡TÃì
ªªne÷à!μμ nHêï&ÉT.
ªª@$T{Ïsê?μμ
ªª@MT ˝Ò<äT. Ç+‘·ø±\+ ô|+#êe⁄. z sTT+{ÏyêDÏí #˚XÊe⁄. Ç+ø± ˙MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü ≥É + u≤>∑T+&É˝<Ò eä ÷à! sπ |ü{Ï qT+∫ e÷ k˛˝…&TÉ y˚TeTT bı+–+#·Tø=+{≤eTT.
düTuÛÑÁ<äeTà ø=j·Tú≤]b˛sTT+~. m˝≤>√ ‘ÓeT\TÃø=ì <ä>∑TZ‹Ôø£‘√ n&ç–+~—
ªªÇ+‘·≈L£ H˚qT #˚dqæ bÕ|üyT˚ $T{Ï?μμ
n‘·&TÉ e÷{≤¢&˝É <Ò Tä .
ªª>∑&eÉ e\dæq |ü⁄s¡Tfi¯Sfl, |ü⁄D≤´\÷ >∑&∫ç Hê á yÓTT+&çøf£ º… b˛ø£ e∫Ã+~.
sêeTj·T´ e÷s¡T e÷{≤&Éø£ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ä e÷≥\˙ï yêøÏ{À¢ ì\ã&ç $+≥Tqï
eT+>∑eTà u≤e⁄s¡TeTqï~.
ªªne÷àsT÷, »s¡T>∑e\dæ+<˚<√ »s¡T>∑T‘·T+~. HÓ\\T e∫Ãq eTìwæ ~>∑T\T
|ü&Ésê<äT.μμ
eTs¡THê&ÉT C≤eTT Ábı<Óø› ÿÏ q ‘·sT¡ yê‘· >±ì düTuÛÁÑ <äeTà ˝Òe˝Ò<Tä . ˝Ò∫ ÄyÓT <=&√¢
ø±\T ô|≥º>±H˚ ‘=*#·÷] |ü&¶É yÓ˝≤¢e⁄, <ä÷&É ˇø£ÿkÕ]>± n]#êsTT.
ªª@y˚T ne÷àsTT— <ä÷&ÉqT $&Ée˝Ò<ë?μμ ÄyÓT ø√&É*ì |æ*∫ n&ç–+~.
ªªyê{Ïø¬ H’ ê ãT~Δ ñ+&É<ë n‘·j Ô ÷· ´!μμ
ªªHêj·Tqe÷à! Hêj·Tqe÷à! Ç+<ëø£ bÕ\#Ó+ãT e‘·T≈Ô î£ ì Hêqï <ä–*Z ø¬ *‘˚ |ü<ë›
Äe⁄ @$T#˚XÊj·TqTø=Hêï? qTe⁄« #·÷˝≤*dæ+~. ã˝Ò ∫+<äT\T ô|‘êÔsTT˝Ò! dæìe÷˝À
≈£L˝≤ n˝≤ ∫+<äT\T ô|‘·\Ô T.μμ dü÷s¡´+ n_ÛqsTT+#ê&ÉT.
ªªH√s¡TeTTjYT yÓ<eäÛ !μμ eT∞fl bÕ\#Ó+ãT |ü≥Tº≈î£ ì e∫Ãq sêeTj·T´ ‘·q #˚‹˝Àì
<ëj·TÁ‘ê{Ï‘√ ø=&ÉT≈£îqT ˇø£{Ï y˚XÊ&ÉT.
ªªô|<äu› ≤“jYT!μμ ∫s¡T‘·|⁄ü * ø±+Á&ÉTeTqï~.
ªªÇ~Hê dü+kÕs¡+μμ sêeTj·T´ ‘·*e¢ +ø£ HÓH’ ê #·÷&Éø£ yÓ[fl ˝Ò>∑ ø√&Ó<÷ä &ÉqT $|æŒ
Äe⁄≈£î <ëj·TyÓjT· úÀj·÷&ÉT. n~ _dü‘|· Œæ q sê¬ø≥ºsTT m–]|ü&~¶É . eT] ø=+#ÓyTÓ ‘Æ ˚
n‘·ì ø£qTï b˛e\dæ+~.
düTuÛÁÑ <äeTà –s¡T≈£îÿq eT∞fl Ç+{À¢øÏ yÓ[flb˛sTT+~. b˛sTTq ø=+#Ó+ ùd|ü{øπÏ
u≤<äT‘·Tqï #·|ü &ÉT |ü&¢É ns¡T|ü⁄\T $ì|æ+#êsTT. <ëìì ÄyÓT ø£qï_&É˝¶ ≤>± ô|+∫+~.
ñ<ä_+<äTe⁄\T 319
ø£≥Tº ‘ê&ÉT $|æŒ‘˚ n~ yÓ+≥ã&ç e+≥sTT+{Ï >∑TeTà+<ëø£ e∫Ã ì\ã&çb˛j˚T~. Ä
dü+>∑‹ »„|øÔæ Ï sê>±H˚ ÄyÓT ì\T#·Tqï #√≥H˚ #·‹øÏ\ã&çb˛sTT+~.
uÛ÷Ñ $Te÷Á‘·+ #·‹øÏ\ã&É˝øÒ £ ‘·q #·T≥÷º Hê\T>∑TkÕs¡T¢ n\+>∑+ ‹]–+~. Ä
eT<Ûë´Vü≤ï+ ø£{øÏ qÏ T\ø£˝À¢ |ü+&ÉTø=ì düTuÛÁÑ <äeTà Ç+{Ï yêkÕ\ e+ø£ #·÷dü÷qÔ ï~.
ªªHêj·Tqe÷à, Hêj·Tqe÷à!μμ
ªªmes¡~μμ
ªªÇdt! _>∑sZ >¡ ± e÷‘ê\≈£î. Hêqï ãj·T≥ n\T>∑T MT<ä ≈£L#·THêï\T. Ç+‘ê\T.μμ
ªªn¬s. n≥T ‹]–sê!μμ
ªªnyÓ÷à! e‘Ô̊ ã‘·øì£ ‘êÔ\T! yÓTTH˚ï #ÓbÕŒ\T>±, bÕHê\T ‘√˝…‘êÔqHêï\T.μμ
ªªn˝≤>±!μμ
ªªdüsπ >±ì, nqï+ ‹Hêïyê?μμ
ªªÄ".....Ä"μμ
ªªˇ‹Ô<.˚ nã<ë›\T #Ó|⁄ü ‘·THêïe⁄. ˙≈£î Ä\|æ\\¢ T |ü⁄\‘ê\T Hêj·Tqe÷àμμ
ªªz] |æ∫Ã>±&ç<!ä μμ
ªª>±*<ä z+Á<äô|‘·TqÔ T. H˚qT ô|‘·qÔ T.μμ
ÄyÓT e÷{≤&É˝<Ò Tä .
ªªá sTT+‘√¢ n+<ä]ø° ø√bÕ˝Ò. ˙≈£î ø√|ü+, Hêqï≈£î ø√|ü+, neTà≈£î ø√|ü+,
Äe⁄≈£î ø√|ü+, Äe⁄<ä÷\≈£î ø√|ü+. HêπøHêμμ ˝Ò+~! H˚q÷ ø√|üŒ˝‘ê. ªªˇ˝Ò ô|<äu› ≤“jYT!
˙≈£î eT‹b˛sTT+~˝≤! ˝Òøb£ ˛‘˚ ì#˚Ã|ü+˝≤ bÕ\T ‘ê>∑˝øÒ £ |ü<q›ä T ny˚Tà‘êÔyê?μμ dü÷s¡´+
Hêj·TqeTàqT nqTø£]+#ê&ÉT.
qe⁄«‘·T+<äqTø=qï Hêj·TqeTà u§eTà˝≤>∑ #·÷düTqÔ ï~. dü÷sê´ìøÏ @MT n+‘·T
|ü≥˝º <Ò Tä . @<√ ‘·|ü #˚XÊqqï uÛjÑ T· +‘√ n‘·&TÉ #·\>¢ ± C≤s¡Tø=Hêï&ÉT.
‘·qqT <ä>∑Zs¡≈£î #˚s¡˙ì bÕ&ç |ü&É¶qT ‘Ó>∑q$Tà sêeTj·T´ ãø£ÿ ˙fi¯fl≈£î ≈£L&É
yê∫b˛‘·THêï&ÉT. Äe⁄ ≈£L&É <ëj·T y˚j·T˙j·T≥+ ˝Ò<äT. ø√&Ó<ä÷&É >∑<ë n<Ó’Hê
u≤>∑T|ü&TÉ ‘·T+<äqï ÄX¯‘√ e<ä* }s¡T≈£î+≥÷ e#êÃ&ÉT. Äe⁄ r] >∑\<ä˙, ˇø£ Á|üøÿ£
nsTTHê rj·Tø£b˛‘˚ ˝Ò><∑ ÷ä &É ns¡e÷sTT+#·Tø√˝Ò<˙ä n‘·&TÉ >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä . bı\eTTMT~
#êøÏ] nsTT‘˚ #˚d÷ü Ô e#êÃ&˚ ø±ì bÕ&ç |üXó¯ e⁄\≈£î n‘·&|Ó ü &ÉT |üsêeT]ø£ #˚XÊ&ÉT?
|ü~s√E\˝ÀH˚ nJ]Ô s√>∑+‘√ ø√&Ó<÷ä &É #·∫Ãb˛sTT+~. e\ e\ @&ÉTdü÷Ô dü÷s¡´+
Ä dü+>∑‹ ‘·&øç £ ø£+‘·˝À+∫ düTuÛÁÑ <äeTà≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. ì|ü\ ø£e«+‘√ ÄyÓT≈£î >∑T+&Ó\T
320 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

∫*øÏq≥¢sTT+~. e∫Ã|ü&ÉT‘·Tqï ø£&É>∑+&É¢ìï{Ïø° ‘·˝Ò¢ ø±s¡DeTì ø=&ÉT≈£î eTØ
>∑+&É]+#ê&ÉT.
˝Ò><∑ ÷ä &É #·ìb˛>±H˚ düTuÛÁÑ <äeTà eTqdüT |ü]|ü] $<Ûë\ b˛sTT+~. ‘·q ñìøÏ
e\¢ ø=&ÉT≈£î ø√|ü+ ô|s¡T>∑T‘·T+<˚ ø±ì ‘·s>¡ <∑ Tä . Ä ø√|ü+‘√ Ç˝≤π> @y√ ‘Ó*$
‘·≈î£ ÿe |üqT\T #˚kÕÔ&TÉ . qwübº ˛‘ê&ÉT. ‘·q eTqdüT‡ eTØ $ø£\eTe⁄‘·T+~. á ∫≈£îÿ\˙ï
<˚ìøÏ? ø=+‘· ø±\+ ‘êqø£ÿ&É ˝Òøb£ ˛‘˚H√ yê&ç eTqdüT‡ ≈£î<äT≥ |ü&eÉ #·TÃqT. ˝Ò<ë
‘·qø¬ H’ ê ø=+‘· eTqXÊÙ+‹ ø£\T>∑Te#·TÃqT.
Ä eT<Ûë´Vü≤ï+ ø=&ÉT≈£î yê{≤˝ÀøÏ yÓ[fl eT+>∑eTàqT |æ*∫ ªªne÷àsTT, Ç\T¢
uÛÁÑ <ä+! ˙ dü+kÕs¡+ dü+>∑‹ ˙≈£î #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ekÕÔqe÷à!μμ nqï~. Á>∑T&É¢ ˙s¡T
Á>∑T&É˝¢ ÀH˚ Á≈£î≈£îÿø=+≥÷ ªªqH˚ï$T #˚dbæ ˛‘·THêï e‘·j Ô ÷· ´?μμ nì eT+>∑eTà nqï~.
ªªH˚qT _&É*¶ ï ø£HêïH˚ >±ì >∑&*¶É ï ø£q˝Ò<Tä μμ düTuÛÁÑ <äeTà eTTK+ ø=+#Ó+ mÁs¡ã&É~¶ .
ø√&É\T eT∞fl H√¬s‘·˝Ô <Ò Tä .
dü÷s¡´+ Ç+{Ïe<ä› ˝Òì düeTj·T+ #·÷#·Tø=ì düTuÛÁÑ <äeTà ∫qïeT÷≥‘√ ãj·T\T<˚]
m˝≤>√ eTs¡THê{Ï |ü<øä =+&ÉT >∑+≥\≈£î \ø£àå j·T´ Ç+{ÏøÏ #˚]+~. Ç+{À¢ ø=&ÉT≈£î>±ì,
ø√&É\T>±ì ˝ÒsT¡ . |üì eTìwæ ã+&É ã÷‘·T\T ‹&ÉT‘·÷ ˝À|ü* qT+∫ Hê\Tπ>fi¯fl yêDÏ,í
s¬ +&˚fifl¯ yêDÏí ‘·sT¡ e⁄ø=∫Ã es¡+&Ü˝À ì\ã&É¶ düTuÛÁÑ <äeTàqT #·÷∫, ªª_#êÃìøÏ @˝≤bÕ˝≤
˝Ò<ë @+~? b˛ b˛?μμ nì ø£dTü s¡Tø=qï~.
düTuÛÁÑ <äeTà≈£î ‘·q sπ –q ‘·\, s¬ \’ T Á|üj÷· D+‘√ e÷dæq ã≥º »„|øÔæ Ï e∫Ã qe⁄«ø=ì,
ªª\ø£àå j·T´ ˝Ò&÷É ?μμ nqï~.
ªªá&É \#·TÃeTj·T´\T ˝ÒsT¡ , –#·ÃeTj·T´\T ˝ÒsT¡ b˛b˛! á <=+π>kÕ\T kÕ\
dü÷kÕeTTμμ. |üìeTìwæ |æ\\¢ qT ˝À|ü*øÏ HÓ{ºÏ ‘·\T|ü⁄ y˚dTü ø=qï~.
Ä ÁøÏ+<ä{Ï ñ<äj÷· q m|ü&ÉT s¬ +&ÉT yÓT‘·T≈£î\T m+–* |ü&<¶É √ eTTdü* ÁbÕD+
Ä es¡+&Ü˝ÀH˚ #·‹øÏ\ ã&É~¶ . kÕj·T+ø±\+ Hê\T>∑Tqïs¡≈î£ dü÷ÿ\T qT+∫ ‹]–
e∫Ãq \ø£åàDsêe⁄ $düTÔb˛sTT |üìeTìwæì #Ó&ÜeT&Ü ‹{Ïº ‘·*¢ kÕïHêìøÏ ˙fi¯ófl
‘√&ç+#ê&ÉT. ÄyÓT kÕïq+ #˚d+æ ~. n+‘·˝ÀH˚ XÊéT\ Ä|òd” Tü qT+∫ e∫Ã »]–+<ä+‘ê
$ì H=#·TÃ≈£î+≥÷, eTT+<äT>± ñ‘·sÔ e¡ TTø£ÿ ÁyêùdÔ ø±ø£b˛sTT+<ë n‘·j Ô ÷· ´!μμ nqï~.
ªªÇ+‘·≈L£ e÷ $j·T´+≈£î&çøÏ ñ‘·sÔ +¡ Áyêj·TeT+{≤e⁄?μμ
ªª@eTì?μμ XÊéT\ $düTbÔ ˛sTT+~.
ªªeTT+<äT>± ñ‘·sÔ +¡ eTTø£ÿ ‘·|Œü ne÷àsTTì Ç+{ÏøÏ sê˙j·Te<äì› μμ
ñ<ä_+<äTe⁄\T 321
ªªn~ø±<äT n‘·j Ô ÷· ´! e÷≥e÷Á‘·+ eTT+<äT ‘Ó*ùdÔ Ç˝≤ »s¡T>∑øb£ ˛qT >∑<ë nì
n+≥THêïqT.μμ
ªªs√Eø=ø£ |üìeTìwæì e÷s¡TÃø=+≥THêïs¡ì H˚qT e÷Á‘·+ ø£\>∑HêïHê?μμ
ªª@eT+&√jYT, $TeTà˝Òï— düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü +&ç. Hê e+‘·T nsTTb˛sTT+~.μμ ø√&É\T
q$«+~.
ªªu≤>∑T+~ eéVü‰s¡+. n‘êÔ ø√&Éfió¯ fl b˛{≤&ÉTø=H˚ yêfi¯ófl b˛{≤¢&TÉ ø√+&ç. eT<Û´ä
qqTï ˝≤>∑T‘ês¡T <˚ìøÏ?μμ
ªªÇ+‘·≈L£ y˚T $T<äs› +¡ b˛{≤¢&TÉ ø=+fÒ #·÷kÕÔq+{≤e⁄?μμ ‘·*¢ ø=&ÉT≈£î e+ø£ ‘˚]
#·÷∫+~.
ªªneTàu≤uÀjYT, Ç<äs› ÷¡ @ø£eTj·÷´s¡T! á sêÁ‹ qT+∫ düÁ‘· uÛÀ»q+, eTsƒ+¡
ìÁ<ä ‘·|Œü <äT ø±uÀ\T!μμ \ø£àå Dsêe⁄ ñ‘·ØÔ j·T+ uÛTÑ C≤q y˚dTü ø=ì ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ªªn‘·j
Ô T· ´ m|ü&ÉT m+–*|ü&<¶É √! ô|+<ä˝≤&˚ s¡+&ç!μμ XÊéT\ uÛsÑ qÔ¡ T ôV≤#·Ã]+∫+~.
s√E\T ‘·sê≥T >=&ÉT‘·THêïsTT. ˇfi¯ófl dü]>± e+#·Tø√˝Òø,£ #˚‹yê≥T≈£î M\T|ü&øÉ £
|üìeTìwæ e÷qTø=qï~. düTuÛÁÑ <äeTà $düT>∑T ø√˝Ò<Tä . nìï |üqT\÷ ‘êH˚ n+<äTø=+≥÷
ø=&ÉT≈£î Ç\T¢ #·øÿ£ Á<√düTø=düTqÔ ï~. |æ\\¢ T @&ÉT|ü⁄\T, ô|&Éu§ã“\T ‘·–+Z ∫ ô|+<ä˝≤&˚
˝Òe≥+, me] |üqT\T yês¡T #·øÿ£ u…≥Tºø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ªªHêqe÷à! Hêqe÷à!
yÓTT>∑+ ø£&>É e∑ P?μμ n+≥÷ eT÷&√ yê&ÉT ˝Ò∫ e#˚Ãyê&ÉT. ªªnπs nHêïjYT, ∫{≤º&ç
eTTK+ Ç‘·&Ô ç ‘ÓbÕ\sê— n+<äTøπ ø£&–ç ne‘·\ ô|≥ºeT+≥THêï&ÉTμμ nì s¬ +&√yê&ÉT
yÓøÏÿ]+#˚yê&ÉT. ªª˙ yÓTT>∑y˚T dü‘ÓÔbÕ\, sê∫|üŒ!μμ nì ø=øÏÿ]+∫ Hêj·TqeTà
ø£&TÉ >∑T‘êqHêï e<äì› ‘·q |üì ‘êqT #˚dTü ø√e&É+ yÓTT<ä˝{… ≤º&TÉ . nsTTHê, Hêj·TqeTà
#˚ùd e+≥ø±\˝À n<äq+>± ñ|ü, ø±sê\T y˚dæ dü]Áø=‘·Ô s¡T#·T\T ø£*Œ+#·&ÜìøÏ
j·T‹ï+#·øb£ ˛˝Ò<Tä . ø±ì, düTuÛÁÑ <äeTà |ü&˙É j·T≥+ ˝Ò<Tä .
eT+>∑eTà n‘·Ôj·T´≈£îñ‘·Ôs¡+ Áyêdæ+~. ‘·q≈£î Ä&É|æ\¢ ø£*–+<ä≥. n+‘ê
≈£î˝≤kÕ>± e⁄Hêïs¡≥. dü÷s¡´+ Hêj·TqeTà ø√dü+ e÷sêeTT #˚dTü HÔ êï&É≥. sêeTj·T´
‘·*¢ yê{≤˝À n&ÉT>∑T ô|≥º≥+ ˝Ò<Tä dü]>∑<ë, n+<äT˝À B|ü+ ≈£L&Ü ô|≥º˙j·T≥+
˝Ò<≥ä .
ªªu≤e>±]øÏ m+<äTø£+‘· |ü≥Tº<\ä ?μμ ñ‘·sÔ +¡ #·~$q XÊéT\ $düTuÔ ÀsTT n&ç–+~.
ªªeTìwæ ø=ø£ ãT~Δ, eTqy˚T$T #ÓãT‘êeTT?μμ düTuÛÁÑ <äeTà ìπs«<ä+‘√ ì≥÷º]Ã+~.
ˇø£Hê{Ï kÕj·T+ø±\+ n+‘ê Vü‰˝À¢ ≈£Ls¡TÃ+&É>± \ø£åàDsêe⁄ ñ‘ê‡Vü≤+‘√
nHêï&ÉT.
322 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªne÷à, Çyêfi¯ eTq }]qT+∫ ñ‘·sÔ +¡ e∫Ã+<˚?μμ
ªªsêeTj·T´ ÁyêXÊ&Ü?μμ düTuÛÁÑ <äeTà eTTK+ $]dæ+~.
ªªø±<äT, cÕe⁄ø±s¡T #·+Á<äjT· ´ ÁyêXÊ&ÉT.μμ
ªª@eTì?μμ ÄyÓT >=+‘·T˝À yÓTT<ä{Ï ñ‘·T‡ø£‘· ˝Ò<Tä .
ªªeTq yê{≤ Ç\÷¢, <=&û¶ neTTà‘êsê nì n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT. |ü~y˚\ <ëø±
ô|+#˚≥≥T¢Hêï&ÉT.μμ
ªªÇyêfi¯ Ç\T¢ neTTà‘êq+{≤e⁄. sπ |ü⁄ qqïeTTà‘êq+{≤e⁄?μμ
ªªne÷à! ne÷à! ì»+>± Hêj·TqeTàqT neTTà‘ês¡+fÒμμ ô|<ä› ø=&ÉT≈£î s¡|òüTT
ñ‘ê‡Vü≤+‘√ n&ç>±&ÉT.
ªªÄ", neTTà‘ês¡T, ø=+{≤yê?μμ XÊéT\ n&ç–+~.
ªªz.μμ
ªª@+ ô|{Ïº?μμ
ªªHêqïqT ‘êø£≥Tº ô|&É‘êeTT, Hêj·TqeTàqT ø=qT≈£î+{≤eTT.μμ
ªªÄ ‘êø£≥Tº ø=|ü≈£îH˚ <ä]Á<äT &Óe&É+≥?μμ
ªªe÷ Hêqï u≤>± ˝…ø£ÿ\T y˚kÕÔ&˚. ôV’≤dü÷ÿ\T |æ\¢\+‘ê n+≥THêïs¡T. j˚T
cÕe⁄ø±¬sH’ ê ‘êø£≥Tº ô|≥Tºø√&Ü j˚T$T{Ï? m+<äT≈£î qe⁄«‘ê?μμ
ªªH√s¡TeTTjYT, yÓ<yäÛ ê! edü|≥æ º yê>∑T&É÷ qTeP«qT. n~ ø±<äe÷à! Ä ø=+|ü
nø£ÿ&É ñ+&ç @$T #˚dTü qÔ ï~? B|ü+ ô|fÒyº êfi¯flsTTHê ˝Òsê? n$Tà‘˚ j˚T+? qTe⁄«
#·÷dü÷HÔ ˚ e⁄Hêïe⁄>±. n<Ó› ø£≥˝º øÒ £ m+‘· nedüú |ü&TÉ ‘·THêïyÓ÷, Ä &ÉãT“‘√ Çø£ÿ&É
dü\ú yÓTHÆ ê ø=qTø√ÿe#·TÃqT>±? j˚TeT+{≤e⁄ XÊéT˝≤?μμ n‘·&TÉ uÛ≤s¡´qT ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
ªªne÷àjYT, MT ÄdæìÔ MT Çwü+º e∫Ãq≥T¢ #˚dTü ø√+&ç! eT<Û´ä ø±<äq&ÜìøÏ Hêπø$T
Vü≤≈£îÿ?μμ düTuÛÁÑ <äeTà #·≥T≈£îÿq ˝Ò∫ yÓ[fl+~.
Ä sêÁ‹ XÊéT\ uÛÑs¡Ô‘√ ‘·>∑e⁄ ô|≥Tºø=qï~. MT düTK+ MTs¡T #·÷düTø=+fÒ
dü]b˛sTT+<ë? Ç~es¡øπ MT nqïj·T´ ÄyÓT MT<ä ø±sê\T, $T]j·÷\T q÷s¡T‘·THêï&ÉT.
Ç|ü&ÉT Ç\T¢ neTà{≤ìøÏ ˇ|üø=+fÒ @eTe⁄‘·T+~? ø£#ÓÃ ø£{Ïº MT#˚‘· Ç\T¢
n$Tà+∫+<äqT ø√&Ü? Ç~es¡≈î£ e∫Ãq e÷≥ |ü{+ºÏ |ü⁄\‘√H˚ ÄyÓT ≈£î$T*b˛‘·T+fÒ
Ç~ eTs=ø£{≤? áyÓTqT eT∞fl ô|<äø› =&ÉT≈£î eTTK+ #·÷&Ée<ä+› {≤s¡T. MT˝≤π> yês¡÷
ÄyÓT ø£&TÉ |ü⁄q |ü⁄≥º˝<Ò ë?μμ
ªª˙≈£î u§‹Ô>± eT‹b˛sTT+~. qTe«H˚<$˚ T{Ï? ˙ |æ\\¢ u≤>√>∑T\T ˙≈£î |ü≥øº b£ ˛‘˚
Hêø±?μμ \ø£àå Dsêe⁄ $ø£≥+>± qyê«&ÉT.
ñ<ä_+<äTe⁄\T 323
ªªn+<äTπø eT+&ÉT‘·T+~. n+‘· <ä÷s¡|ü⁄ Ä˝À#·q ø£\yêfi¯ófl nsTT‘˚ MT
nqïj·T´‘√ e÷{≤&ç ÄyÓT≈£î #Ó|Œü +&ç. nsTTHê ‘Ó*j·Tø£ n&ÉT>∑T‘êqT. eTT+<äT>±H˚
nqï<äeTTà*<äs› ÷¡ ÄyÓT ÄdæìÔ neTTàø=+fÒ ÄyÓT mø£ÿ&É ñ+≥T+~? @$T ‹+≥T+~?
ÄyÓT≈£î eTTdü*‘·q+ e∫Ã+<äH>˚ ± á Ä≥ Ä&ÉT‘·Tqï~?μμ
eTs¡THê&˚ düTuÛÑÁ<äeTà Á|üj·÷D+ ø£{Ïº+~. yÓfi¯¢e<ä›ì XÊéT\ m+‘·>±H√
Áã‹e÷*+~. ô|<ä›eTqTeT*<ä›s¡÷ #Ós=ø£ ¬sø£ÿ |ü≥Tº≈£îHêïs¡T. eT÷&√yê&ÉT ÄyÓT
eT÷≥qT rdüT≈£îb˛sTT Ç+{À¢ mø£ÿ&√ <ë#ês¡T.
\ø£àå Dsêe⁄ ‹]– >∑èVü≤ $Áø£jT· Á|ükÕÔeq ‘˚˝<Ò Tä . e÷kÕ\T >∑&#ç êsTT.
ªªne÷à, eTìj·÷s¡Ts¶ T¡ e∫Ã+~μμ n+≥÷ ˇø£Hê&ÉT \ø£àå Dsêe⁄ &Éã÷“, bòÕs¡eT÷
|ü≥Tºø=∫Ã ‘·*ø¢ eÏ «uÀj·÷&ÉT.
ªªmø£ÿ&É qT+∫? mes¡T |ü+bÕs¡T?μμ ÄyÓT n&ç–+~.
ªªnqïj·T´. ˙ |ü+≥ ô|ø’ +£ ø±uÀ\T. ø±ø£b˛‘˚ mì$T~ e+<ä\T <˚ìøÏ |ü+|ü⁄‘ê&ÉT?
Çø£ qT+∫ bı\+ me]¬øH’ ê Ç#·TÃø=eTà+≥THêï&ÉT.μμ
ªªnø£ÿs¡˝<Ò Tä . ‹|æŒ |ü+|ü⁄μμ ÄyÓT ‘ê|”>± nqï~.
ªªmì$T~ e+<ä˝!Ò μμ
ªª}fiÀfl ø£ã¢ T“\THêïj˚T!μμ XÊéT\ q$«+~.
ªªwü≥|t!μμ
ªªãfiÀ¢ á #·<Tä e⁄˝Ò #ÓãT‘·THêïyê?μμ düTuÛÁÑ <ä ø=&ÉT≈£î e+ø£ #·÷dæ+~.
\ø£ÎDsêe⁄ nø£ÿ&É qT+&ç yÓ[flb˛j·÷&ÉT. Ä sêÁ‹ Ç+{ÏøÏ sê˝Ò<Tä . eTs¡Tdü{Ï
Ábı<äTH› ˚ düTuÛÁÑ <äeTà ø√&É*ì n&ç–+~!
ªªsêÁ‹ nu≤“sTT sê˝Ò<Tä >± ?μμ
ªª˝Ò<ä‘·Ôj·÷´!μμ
ªªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&√?μμ düTuÛÁÑ <äeTà >=+‘·T˝À $cÕ<ä+ |ü*øÏ+~.
ªªn+‘·≈î£ |üPs¡«y˚T düe÷<Ûëq+ Ä˝À∫+#·Tø=qï XÊéT\ #Ó|Œæ +~! ªª@<√|üì
ñqï<ä≥. ˇø£ yês¡+ dü÷ÿ\T≈£î ôd\e⁄ ô|{Ïº yÓfi≤fls¡T.μμ
düTuÛÁÑ <äeTà eT∞fl Á|ü•ï+#·˝<Ò Tä . ìC≤ìøÏ Ä <Ûs’Ó ´¡ + ≈£L&Ü ˝À|æ+∫+~. yÓqTø£{Ï
<äTdæú‹ ‹]– ‘ês¡dæ\T¢‘·Tqï<ë! ˝À>∑&É ∫qï ø=&ÉT≈£îHêï&Éì ãj·T\T<˚] e∫Ã+~.
Ç|ü&ÉT eT¬sø£ÿ&É≈î£ ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~? Ä˝À∫+#˚ kÕVü≤dü+ ˝Òø£ düTuÛÁÑ <äeTà ø√&É*
e÷≥ q$Tà+~. Jeq˝≤\dü Á|ü>±&ÛÉ+. n‹ $∫Á‘·+. n~ Jy˚X¯«s¡T\H˚ ø±<äT.
düsêZ|eü sêZ\H˚ ø±<äT. <Ûsä êà<Ûsä êà\H˚ ø±<äT. ùV≤‘·Te⁄H˚ düèwædº Tü +Ô ~. nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ Ä
ùV≤‘·Te⁄qT >∑÷&Ü HêX¯q+ #˚dTü +Ô ~.
324 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

XÊéT\ #Ó|Œæ q yês¡+ s√E\T >∑&#ç êsTT. ø±ì, \ø£àå Dsêe⁄ Ç+{ÏøÏ sê˝Ò<Tä .
ø£ã¢ T“˝ÀH˚ eTø±+ ô|{Ïº nø£ÿ&É qT+#˚ dü÷ÿ\T≈£î yÓ[fl edü÷Ô Ç+{Ï eTTK+ #·÷&É˝<Ò Tä .
á dü+>∑‹ ‘Ó\TdüT≈£îqï XÊéT\ ˝À˝Àq ñ&çøbÏ ˛‘·Tqï~. n‘·≈Ô î£ @eTì #ÓãT‘·T+~?
ÄyÓT≈£î ˙&É˝≈Ò î£ +&Ü m˝≤ #˚dTü +Ô ~?
ªªHêj·Tqe÷à, Hêj·Tqe÷à! Hêqï mø£ÿ&É≈î£ yÓfi≤fl&ÉT? m|ü&ÉT ekÕÔ&TÉ ?μμ nì
s¡|Tüò T ˇø£ kÕj·T+ø±˝≤q n&ç>±&ÉT.
ªªãT~Δ˝Òì yêfi¯ófl mø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓfi¯ófl‘ês¡T. mHêïfi¯flsTTHê e⁄+{≤s¡T. ˙≈£Lÿ&Ü
ãT~Δ˝<Ò ë?μμ XÊéT\ ø=&ÉT≈£î MT<ä $s¡T#·T≈£î|ü&~¶É .
ªª#·÷#êyê, #·÷#êyê? H˚qT #˚dæq ‘·ù|Œ$T{Ï Hêj·Tqe÷à?μμ s¡|òüTT yÓTT>∑+
∫qïãT#·TÃø=Hêï&ÉT.
ªªnìï ‘·|ü \÷ Hêy˚ u≤ã÷?μμ düTuÛÁÑ <äeTà >=+‘·T Js¡uÀsTT+~.
Ä ‘Ó\y¢ ês¡T C≤eTTq düTuÛÁÑ <äeTà ø√&É*ì ˝Ò|æ ªªekÕÔqe÷à — μμ nqï~. XÊéT\
‘Ó\¢uÀsTT+~.
ªªHê≈£î n+‘ê ‘Ó\Tdüe÷à! H˚ qT+&É>± yê&ÉT á Ç+{À¢ n&ÉT>∑T ô|≥º&TÉ . n<ä+‘ê
Hê ÁbÕs¡ã+Δ . <ëìøÏ ˙ y˚$T#˚kÕÔ? ekÕÔqe÷à. ekÕÔ! H˚qT yÓ[flb˛e&É+ ˙≈£î ø£wyºü T˚ .
ø±ì, @$T #˚jT· qT? ø£\ø£\˝≤&˚ dü+kÕs¡+ Hê eT÷˝≤q bÕ&ÉTø±e&É+ Hê øÏw+ºü
˝Ò<Tä . Ä\TeT>∑fifl¯ qT ˇø£]H=ø£sT¡ ø±≈£î+&Ü #˚jT· ˝ÒqT. H˚qT sêø£eTT+<äT Vü‰sTT>±
e⁄Hêïs¡T. e∫Ã ˝Òìb˛ì ø£\‘·\T ‘Ó∫Ãô|{≤ºqT. ne˙ï eTs¡∫b˛. yÓqTø£{˝Ï ≤>± düTK+>±
e⁄+&É+&ç!μμ
ªªnø£ÿ&É ø±<äqTø=ì Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃe⁄. Çø£ÿ&É ø±<äqTø=ì mø£ÿ&É≈î£ b˛j˚T≥≥T¢?
e<äT› n‘·j Ô ÷· ´, e<äT!› eTTdü*‘·q+˝À ‘·*ì¢ ‘·]$Ty˚ùd n~Ûø±s¡+ me]#êÃs¡T? nsTTHê
‘·q dü+bÕ<äq ‘Ó∫Ã me]˙ b˛wæ+#·≥+ ˝Ò<Tä . ø±k˛Ô ≈£Lk˛Ô H˚q÷ ‘Ód÷ü HÔ ˚ e⁄Hêï.
n+‘· ø£wyºü TÓ ‘Æ ˚ e÷qTø=+{≤s¡T. H˚qT ‘ÓdTü qÔ ï <ëì‘√H˚ m˝≤>√ düsT¡ ø› =+<ëeTT. MTs¡T
e⁄+&Ü* n‘·j Ô ÷· ´! »+øÏ‘˚ m+‘· <ä÷s¡yTÓ HÆ ê ‘·]$Tø=&É‘ês¡T.μμ XÊéT\ n‘·Ô #˚‘T· \T
|ü⁄#·TÃø=qï~.
ªªø£&TÉ |ü⁄q |ü⁄{Ïqº _&É\¶ ø£+fÒ ˙y˚ #ê˝≤ qj·T+. #ê\T, Hê≈£î Ç+‘·øH£ êï @$T
ø±yê*? ø±ì, ˇø£{Ï Ä˝À∫+#·T.n‘·Ô e∫Ã ø=&ÉT≈£îì ø√&É*øÏ ø±≈£î+&Ü #˚d+æ <äì
˝Àø£+ Ä&çb˛dü÷Ô+~. ˝Àø£+ dü+>∑‹ m˝≤ e⁄Hêï n+‘·sê‘·à |”&çdüTÔ+~. @<Ó’Hê
u≤<Û|ä &ü ‘É êqT >±˙ á u≤<Ûä e÷Á‘·+ |ü&˝É qÒ T. ø±{ÏøÏ ø±fi¯ófl #ê#·Tø=qï Hê dü+>∑‹
e<ä\T. eT>∑ì ø¬ &ÉyTÓ qÆ eT>∑Hê\T m+‘· #·T\ø£ qe⁄‘·T+<√ Ä˝À∫+#·T. ô|>’ ± |æ˝≤¢
ñ<ä_+<äTe⁄\T 325
C…˝≤¢. Mfi¯fl+<äØï á&˚sêÃ*. á u≤<Ûä´‘· >=|üŒ<äe÷à! eTq+ eTqTwüß\+ ø±ì,
|üXó¯ e⁄\+ ø±<äT.μμ
XÊéT\ ìX¯Ã\ B|ü•K nsTTb˛sTT+~.
ªªne÷àjYT!μμ
ªª@$T{Ï n‘·j Ô ÷· ´?μμ
ªªÇ+‘·ø±\+ qT+∫ Vü≤è<äjT· + ∫~$T ô|&ÉT‘·THêï dü+‘·è|æÔ |ü&øÉ £ á eTTdü*
ÁbÕD+ eTs=ø£{Ï ø√s¡T‘·Tqï<äe÷à!μμ
ªª@$T{Ï n‘·Ôj·÷´!μμ
ªªHêø√dü+ \ø£àå j·T´‘√ ‘·>±<ë |ü&qÉ ì e÷≥ Çe⁄«?μμ
XÊéT\ n‘·Ô e+ø£ #·÷&É˝øÒ £ eTTK+ ‹|üø=qï~.
ªªe÷{≤&Éye˚ Te÷à? ø√s¡sêì <ëìì ø√πsHê?μμ
ªªn+‘ê MT˝≤{Ïyês¡T ø±˝Òs‘¡ j Ô· ÷· ´!μμ
ªªø±e<äT› ‘·©!¢ ø±e<äH› ˚ Hê ÄodüT‡.μμ
düTuÛÁÑ <äeTà yÓ[flb˛sTT+~. Ç+ø£ ø£ã¢ T“˝À nC≤„‘y· êdü+ #˚jT· e\dæq nedüs+¡ @
e÷Á‘·+ ˝Ò<ìä XÊéT\ ñ‘·sÔ +¡ Áyêdæ s¡|Tüò T #˚‘· uÛsÑ ≈Ô¡ î£ |ü+|æ+∫+~. Ä kÕj·T+ø±\y˚T
n‘·&TÉ Ç+{ÏøÏ #˚sê&ÉT.
düTuÛÁÑ <äeTà ‘·q Ç+{ÏøbÏ ˛sTT ‘ê q\¢]|ü&≥É +, ô|<äy› êì eTqdüT‡ $ø£\+ #˚jT· &É+
Çwü+º ˝Òøb£ ˛sTT+~. @>∑÷{Ï˝À |ü≈îå£ \T Ä >∑÷{Ï˝À e⁄+≥Tqï$. yê{Ï düTK+ ‘êHÓ+<äT≈£î
#Ó&>É ={≤º*? Áã‹øÏ Ç+ø£ me]ì ñ<ä]Δ düT+Ô ~?
á Ä˝À#·q sê>±H˚ düTuÛÁÑ <äeTà≈£î ‘·q J$‘·MTà<ä $s¡øÔÏ ø£*–+~. ø±ì ã\e+‘êq
ÁbÕD≤\T rdüTø√˝Òø£ #˚‹ ã+>±s¡T eTTs¡T>∑T\T n$Tày˚dæ Ä ãd”˝Ô ÀH˚ e÷s¡TeT÷\
ù|≥˝À _j·T´|ü⁄ø=≥Tº ô|≥Tºø=ì Jej·÷Á‘· kÕ–düTqÔ ï~.
Ä dü+Áø±+‹øÏ sêeTj·T´ e<ä› qT+∫ ‘·*ù¢ |s¡ eTìj·÷s¡s¶ T¡ e∫Ã+~. \ø£àå Dsêe⁄
ìsêÈ+‘·b˛j·÷&ÉT. ‘·*¢ dü«Á>±eT+ #˚sø¡ £ mø£ÿ&É≈î£ b˛sTTq≥T¢? n‘·&TÉ b˛sTT uÛ≤s¡´≈£î
eTìj·÷s¡s¶ T¡ #·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªÇ+πø" ø±e\dæ+<˚<√ e∫Ã+~>±. |ü⁄#·TÃø√+&ç!μμ
ªªbò˛s¡Ø® #˚jT· eTHêïyê?μμ
ªªmHêïfi¯fl qT+∫ á <Ûsä à¡ ãT~Δ?μμ
ªªnqïj·T´‘√ eéVü‰s¡+!μμ
ªªnsTT‘˚ ≈£L&Éã\T≈£îÿì |ü+#·Tø√+&ç.μμ
326 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªm+<äT ø£+‘· ø√|ü+?μμ
ªªHê≈£î uÛ≤>∑+ ˝Ò<ìä ?μμ
n‘·&TÉ eT∞fl e÷{≤&É˝<Ò Tä . Ä kÕj·T+ø±\+ XÊéT\ s¡|Tüò Te<ä› yêb˛sTT+~.
ªªá Hêj·TqeTà eTq ePfiÀfl ˝Ò<≥ä s¡|Tüò ÷!μμ
ªªeTq ePfiÀfl ˝Ò<ë?μμ s¡|Tüò T ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT.
ªªÇyêfi¯ nø£ÿ&É qT+∫ eTìj·÷s¡s¶ T¡ e∫Ã+~. e⁄+fÒ m+<äT≈£î edüT+Ô ~?μμ ÄyÓT
ø£+≥ ‘·&ç ô|{Ï+º ~.
s¡|Tüò T≈£î ns¡eú TsTT+~. ‘·*¢ ø£˙ïs¡T #·÷&É˝øÒ £ nHêï&ÉT.
ªªHêj·TqeTà á }fiÀflH˚ ñqï<äe÷à—μμ
ªªá }fiÀflH˚— ˙e⁄ #·÷#êyê?μμ
ªªñ+~. n|ü&É|ü &ÉT yÓ[fl edü÷HÔ ˚ e⁄Hêï.μμ
ªªˇø£Hê&ÉT ø±ø£b˛‘˚ ˇø£Hê&ÓH’ ê #ÓbÕŒe⁄ø±y˚$Tsê? ne⁄qT˝Ò, $‘=Ôøf£ ‘Æ… ˚ #Ó≥Tº
eTs=ø£ ≥e⁄‘·T+<ë?μμ
ªª#Ó|Œü e<ä+› fÒ @$T #ÓjT· ´qT?μμ s¡|Tüò T œqTï&Éj÷· ´&ÉT.
ªªnsTT‘˚ ãj·T\T<˚sT¡ .μμ XÊéT\ ø=&ÉT≈£îqT ‘=+<äs¡ ô|{Ï+º ~.
ªªHêqï $+{≤&˚y÷Ó ?μμ
ªªme] yÓ÷#˚‹ ˙fi¯Sfl Á‘ê>∑≥+ ˝Ò<Tä ø±ì |ü<!ä μμ
Ç<äs› ÷¡ ]øå±˝À ãj·T\T<˚sês¡T. yês¡T yÓfifl‚ ≥|üŒ{ÏøÏ ø=≥Tº y˚dæ e⁄qï~. s¡|Tüò T
Á|üøÿ£ yêfi¯flì ø£qTø=ÿ+fÒ s¬ +&ÉT s√E\qT+∫ ø=≥Tº eT÷dæyd˚ æ e⁄+≥Tqï<äì #ÓbÕŒs¡T.
n+‘·≈î£ eTT+<Óqï&É÷ n‘·&TÉ Hêj·TqeTà sTT+{ÏøÏ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . ÄyÓT nÁ&Édt ø£qTø=ÿì
‘·©¢ ø=&ÉT≈£î\T yÓ<øä øÏ =+≥÷ •~∏˝≤edü˝ú À e⁄qï ˇø£ ∫qï ô|+≈£î{Ï+{ÏøÏ #˚sês¡T.
‘·\T|ü⁄ zs¡ yêøÏ*>± y˚dæ e⁄qï~. ˝À|ü*qT+∫ e÷≥\T $ì|ædüTÔHêïsTT. ªªø=‘·Ô
düsT¡ ≈£î. Ä _j·T´+ MT≈£î |üìøÏ sêe⁄. e÷≥ b˛‘·T+~. MT neTà‘√ #Ó|ü . Hê\T¬><’ Tä
s√E˝À¢ bÕ‘·ã&É¶ düsT¡ ≈£î edüT+Ô ~. n|ü&ÉT H˚H˚ |ü+|ækÕÔ>±!μμ XÊéT\ ‘·\T|ü⁄ u≤s¡\T>±
Á‘√düT≈£î yÓ[fl+~. ˝À|ü\ mes¡÷ ˝ÒsT¡ . >∑~ Nø£{Ï ø√H˚sT¡ >± e⁄qï~. eT÷\T>∑TqT
ã{Ïº ‘·&TÉ e⁄ø=+≥÷ b˛sTT ÄyÓT qT\ø£ eT+#·+˝À |ü+&ÉTø=qï n‘·Ô #˚sTT |ü≥Tº≈î£ ì
#·÷∫+~. ˇ&É\T ôd>∑\T, bı>∑\T ∫eTTà‘·Tqï~.
ªªˇπs s¡|Tüò T, ˙e⁄ ]øå±˝À b˛sTT H˚qT s¡eTà+≥THêïì #Ó|Œæ &Üø£sº T¡ sê<Ûeä TàqT
n¬s+® ≥T>± yÓ+≥ u…≥Tº≈î£ sê. Ç|ü&ÉT Ç+{À¢ e⁄+≥T+~. Ç\T¢ ‘Ó\TdüT>±?μμ
n‘·&TÉ sê<Ûeä Tà ø±s¡T˝À ‹]– e#êÃ&ÉT. Á&Óe’ s¡T kÕj·T+‘√ düTuÛÁÑ <äeTàqT ø±s¡T
ñ<ä_+<äTe⁄\T 327
yÓqTø£ d”≥T˝À |ü+&ÉTø√u…{ºÏ >∑~øÏ ‘êfi¯+ ô|{Ïº XÊéT\ s¡|Tüò T yÓqTø£ d”≥T eTT+<äT
≈£Ls¡TÃHêïs¡T. ø±s¡T ãj·T\T<˚]+~.
ªªmes¡T á eTTdü\eTà?μμ sê<Ûä n&ç–+~
ªª~≈£îÿ ˝Òì~μμ XÊéT\ >=+‘·T &É>T∑ ‹Z øÔ £ |ü&~¶É .
ªªá nHê<Ûä ùde m|üŒ{ÏqT+∫?μμ ÄyÓT q$«+~.
ªª@<√ <ä÷s¡|ü⁄ #·T≥º]ø£+. ÄyÓT≈£î ø±e\dæqyêfi¯ófl mø£ÿ&√ e⁄Hêïs¡T. düTd”Ô>±
ñqï<ä+fÒ #·÷∫ ˙ø√dü+ ø£ãTs¡+|æ+#êqTμμ.
ªªq]‡+>¥ ¨+≈£î b˛<ëe÷, MT sTT+{Ïø±?μμ
ªªq]‡+>¥ ¨+πø b˛˙+&ç!μμ
ªªne÷à!μμ s¡|Tüò T @<√ #Ó|Œü uÀj·÷&ÉT.
ÄyÓT yÓT\¢>± ø=&ÉT≈£îì >∑~$T+~.
XÊéT\ Ä|òd” Tü ≈£î ôd\e⁄ô|{Ïº n‘·Ô e<äH› ˚ e⁄+≥Tqï~. |æ\\¢ T n|ü&É|ü &ÉT e∫Ã
#·÷∫b˛‘·THêïs¡T. \ø£àå Dsêe⁄≈£î eTTK+ #Ó\ø¢ £ sê˝Ò<Tä . Hê\T>∑T s√E\ ‘·sT¡ yê‘·
düTuÛÁÑ <äeTà≈£î ‘Ó*$ e∫Ã+~.
ªªme]\T¢?μμ
ªªÇ\T¢ ø±<äT Hêj·Tqe÷à!! ÄdüT|üÁ‹μμ <ä>sZ∑ ¡ e⁄qï s¡|Tüò T n+‘ê $e]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
ªª&Üø£ºs¡T¢ <˚e⁄fi¯ófl ø±<ä÷?μμ n+≥÷ ø√&É\T ø£ì|æ+#·>±H˚ ÄyÓT ã\V”≤q+>±
q$«+~.
ªªn<˚$T≥‘·Ôj·÷´?μμ
ªªm+<äTø=∫Ãq <ä+&ÉT>∑ >±ì ˙ Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ Ã. á eTTdü*‘·q+˝À eT+<äT\T
|ü≥ºe⁄μμ.
ªªn˝≤π> q‘·j Ô ÷· ´! u≤e>±]øÏ ñ‘·sÔ +¡ ÁyêXÊqT. ã+&ç ‘√\Tø=kÕÔsT¡ . sê>±H˚
yÓ[flb˛<ëeTT. á eT+<äT |ü⁄#·TÃø√+&ç!μμ
ªªne⁄qe⁄qT. sêeTj·T´ ã+&ç ‘·|Œü ø£ ‘√\Tø=kÕÔ&TÉ ?μμ
düTuÛÁÑ <äeTà eT+<äT Á‘√dæyd˚ +æ ~.
ªªÇ+‘·>± ø£\e]düTHÔ êïy˚, ìqTï #·÷{≤ºìøÏ ô|<äHêqï m+<äT≈£î sê&ÉT?μμ
ªªsê&ÉT u≤ã÷, sê&ÉT. H˚qT #·∫Ãb˛sTTHê sê&ÉT. yê&ç dü+>∑‹ ˙ øÏ|ü &É|ü &˚
ns¡+ú ø±<äT.μμ
ô|<äø› =&ÉT≈£î e∫Ã #Ó_‘˚qHêï eT+<äT rdüTø=+≥T+<˚y÷Ó qì XÊéT\ u≤e>±]øÏ
328 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ñ‘·sÔ +¡ Áyêdæ+~. eT+>∑eTà, dü÷s¡´+ e#êÃπs ø±ì sêeTj·T´ yÓTT>∑yTÓ HÆ ê #·÷|æ+#·˝<Ò Tä .
düTuÛÁÑ <äeTà b˛s¡T |ü&˝É øÒ £ XÊéT\ ÄyÓTqT ‘·q sTT+{ÏøÏ rdüT≈£îyÓ[fl+~
eT∞fl »«s¡+ m≈£îÿyÓ+’ ~. me s¬ ìï $<Ûë\ Áã‹e÷*Hê düTuÛÁÑ <äeTà eT+<äT Á‘ê>∑≥+
e÷ìy˚d+æ ~. ˇø£Hê&ÉT s¡|Tüò TqT ˇ+≥]>± |æ*∫ ªªu≤ã÷, ñ‘·sÔ +¡ @$T #˚XÊμμ eì
n&ç–+~. ªªô|<äHêqïqT ø£\TdüTø=qï|ü&ÉT ÇeTà+{Ï$>±. n˝≤π> ÇkÕÔqT Hêj·Tqe÷àμμ
nHêï&ÉT.
ø=\~ s√E\πø Vü≤+dü ˝Ò∫b˛sTT+~. ÄyÓT X¯Øs¡+‘√ \ø£àå Dsêe⁄, XÊéT\,
|æ\\¢ T eT+>∑eTà, dü÷s¡´+ dü«Á>±eT+ #˚sês¡T. n|ü&ÉT >∑÷&Ü sêeTj·T´ yÓ[fl ‘·q
>=&É#¢ êe{À¢ ≈£Ls¡TÃHêï&˚ ø±ì ‘·*ì¢ #·÷&É{≤ì¬øH’ ê sê˝Ò<Tä . m+<äsT¡ mìï $<Ûë\T>±
nHêï ‘·*¢ n+‘·´ÁøÏjT· \˝À bÕ˝§Zq˝Ò<Tä .
ø£sà¡ eTT–dæq ‘·sT¡ yê‘· \ø£àå Dsêe⁄ nqï e<ä≈› î£ yÓ[fl nsTTq Ks¡TÃ\T #Ó|Œæ ‘·*¢
‘ê\÷≈£î |ü~ dü+e‘·‡sê\ |ü+≥ ì\e ñ+&Ü\ì ˝…øÿ£ ‘˚˝≤Ã&ÉT.
ªªÄyÓT |ü+≥ <ä$Tà&û eTT≥Tºø√˝Ò<Tä . m|ü&ÉT ø£|ü &ÉT eTìj·÷s¡s¶ T¡ #˚d÷ü Ô e#êÃqT.
ÄyÓT ‹s¡>>∑ =&ÉT‘·T+fÒ ÄyÓT ùd$+>¥‡ nøö+{Ÿ˝À »eT ø£{+ºÏ #êqTμμ sêeTj·T´ ˝À|ü\≈£î
yÓ[fl bÕ´dtãTø˘ ‘·eTTàì eTT+<äT |ü&d˚ æ >=&É¢ #ê$&çøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ªªKs¡TÃ\T b˛>± ˙≈£î dü>+∑ edüT+Ô <äqïj·÷´!μμ |ü⁄düøÔ +£ ‘Ó]∫ #·÷dü÷Ô \ø£àå j·T´
nHêï&ÉT.
ªªHêπø$T dü+ã+<Û+ä ˝Ò<ìä @Hê&√ #ÓbÕŒqTμμ n‘·qT yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
s¡|Tüò T yÓ<øä øÏ =+≥÷ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ sêeTj·T´ >=&É¢ #êe{À¢ >±{ÏMT<ä ≈£Ls¡TÃì
y˚TdüTqÔ ï m&É¢ »‘·y|’Ó ⁄ü ~>±\T>± #·÷düTHÔ êï&ÉT.
ªªô|<äHêHêïμμ
ªª@$T{Ï?μμ
ªªHêj·TqeTà á ñ‘·sÔ +¡ MT øÏeTàqï~.μμ
ªªneTà #·∫Ãb˛sTT+~. n+‘·´ÁøÏjT· \T »]–b˛j·÷sTT.μμ
ªªá ñ‘·sÔ +¡ MTøÏeTàì #Ó|Œæ #·ìb˛sTT+~.μμ
ªª#·∫Ãq yêfi¯fl≈£î Áã‹≈£îqïyêfi¯fl‘√ |üH$˚ T{À?μμ
s¡|Tüò T≈£î ÄX¯Ãs¡´+, ø√|ü+ ø£*>±sTT. ªªHê ø¬ ˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~?μμ n+≥÷ ñ‘·sÔ +¡
Çe«uÀj·÷&ÉT.
ªªH˚H+Ó <äT≈£î˝Ò, qTy˚« #·<Tä e⁄μμ
s¡|Tüò T ø£es¡T ∫+∫ ñ‘·sÔ +¡ rdæ yÓT\¢>± ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT :
ñ<ä_+<äTe⁄\T 329
ô|<ä›u≤“jYT!
ªª‘·*q¢ sTT ñ+&ç ∫qïyê&ç MT<ä |üøbå£ Õ‘·+ #·÷|æ+#êqH˚ ø£<ë ˙≈£î ø√|ü+?
e÷qe⁄\qï ‘·sT¡ yê‘· eTeT‘·\˝À m#·TÃ ˝§#·TÃ\T+{≤sTT. eTq≈£î s¬ +&ÉT #˚‘T· ˝§ø£ÿfÒ.
ø±ì Á|ü‹|üìø° ˙e⁄ eTT+<äT ≈£î&ç#s˚ TT #ê|ü⁄‘êe⁄. eT]ø=+<äsT¡ m&ÉeT#˚sTT #ê|ü⁄‘ês¡T.
Bìπø eT+{≤eTT? n~ n˝≤ ñ+#·T. ∫qïyê&ç #·<Tä e⁄ Ks¡TÃ\T ˝…øÿ£ \T >∑≥øº £ ÄdæìÔ
dü]düe÷q+>± |ü+#êqH˚ ø£<ë ˙ u≤<Û.ä ø£\‘·\T ˝Òø£ Ç<äs› ÷¡ ˇø£]ø=ø£sT¡ ‘√&ÉT>±
ñ+{≤s¡ì ÄX¯|&ü ç yÓ÷düb˛j·÷qT. ô|<ä>› ± #·<Tä e⁄ ø=qï+‘· e÷Á‘êq >∑TD≤\T sêe⁄.
∫qïyê&ÉT ˙ eTqdüT >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä . »]–q<˚<√ »]–b˛sTT+~. á |ü<fi˚ fl¯ |ü+≥ ˙<˚.
Bì˝À <ä$Tà&û ≈£L&Ü ∫qïyê&çøÏ sê<äT. Çø£HH’Ó ê qqTï ø£$å TkÕÔe⁄ ø£<÷ä ?
düTuÛÑÁ<ä.μμ
s¡|òüTT ñ‘·Ôs¡+ eTT–+∫ #·÷#˚≥|üŒ{ÏøÏ ô|<ä ‘·+Á&ç #ÓøÏÿfi¯flô|’ ôd\j˚Tfi¯ófl
Á|üeVæ≤düTHÔ êïsTT. n‘·&TÉ ñ‘·sÔ +¡ ô|<ä‘+· Á&ç øÏ#êÃ&ÉT.
ªªu≤ã÷, á dü+>∑‹ MT Hêqï≈£î #Ó|üŒ≈£î.μμ e÷≥ rdüT≈£îì n‘·&ÉT ñ‘·Ôs¡+
eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± ∫+∫ y˚XÊ&ÉT.
s¡|Tüò T ~eTàs¡b˛sTT ‘˚sT¡ ≈£îì qeTdüÿ]+#ê&ÉT.
330 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï ø£èwüeí T÷]Ô
#·÷düT+Ô &É>±H˚ eTãT“ ø£$Tà ‘·{\Ï ì¢ yÓTs¡T|ü⁄
yÓT]dæq≥Tº. ø£èwüe í T÷]Ô>±] ø£<ä∏ yÓTT<ä˝’… Ç+‘·˝ÀH˚
ÄX¯Ãs¡´ø£s¡+>± ‘·{≤\Tq eTT–dæb˛‘·T+~. yÓTs¡T|ü⁄
yÓ\T>∑T˝À <ë] ø£ì|æ+∫qfÒ.¢ ø£èwüe í T÷]Ô>±] ø£<˝ä∏ À¢
ˇø£ dü‘·´+ nqTuÛÑyÓ’ø£y˚<ä´ eTÚ‘·T+~. kÕe÷q´
$wüj÷ · \T>± ø£ìŒ+#˚ dü+|òTü ≥q˝À¢+∫ ø£<ë∏ edüTe Ô ⁄*ï
@s¡Tø=ì e÷qe dü«uÛ≤yêìï |ü]#·jT· + #˚d÷ ü ,Ô ≈£î+&É
ãÁ <ä\› Tø={Ïq º ≥Tº>± J$‘ê˙ï, J$‘ê\˙ $eT]Ù+#·&+É
ø£èwüeí T÷]Ô >±]øÏ yÓqï‘√ | ô {Ïq
º $<ä´. &=+ø£ ‹s¡T>∑T&ÉT
˝Òì düŒwy ºü TÓ q
Æ XË*’ .
s¡#·q\T : e÷˝À y˚TeTT. ;s¡ø±j·T |”#T· , |ôÁ C’ Ÿ
n+&é | ôÁ CŸ&d ç .t Ä#·+≥ eT\¢qï (ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T).
331
@ #Ó≥Tº ø± $‘·TÔ
∫\¢s¡ &ÉãT“\÷, {Ï¬øÿ≥T¢ ¬s+&É÷ rdüT≈£îì yÓfi¯fluÀ‘·T+&É>± mes√ |æ*#ês¡T
yÓqTø£. efi¯ófl »\<ä]+#˚≥≥Tº. ªª@+ s√sTT ` yÓ÷Vü≤HêsTT!μμ
yÓ÷Vü≤qT&ÉT yÓqøÏÿ ‹]– #·÷#ê&ÉT. Ç<äs› T¡ Ä+>√¢ Ç+&çjT· Hé ø£q´\T øÏ\øÏ\
qe⁄«≈£î+≥÷ ø£ì|æ+#ês¡T. yÓ÷Vü≤HêsTT! ªª me&Ü yÓ<eäÛ ≈£L‘· ≈£Ldæ+B``μμ nqï≥Tº>±
#·T≥÷º #·÷XÊ&ÉT.
ªªm+<äT ø±\dü´+ #˚dTü HÔ êïe⁄ ` ‘·«s¡>± sêy√sTT. eT∞fl #√≥T e⁄+&É<Tä .μμ nHêï&ÉT
ùdïVæ≤‘·T&ÉT. &ÉãT“ô|{Ïº ø=qïyê&çø£+f… yê&ç ¬ø≈£îÿe ‘=+<äs¡>± e⁄+~. eTs¡Tø£åD+
yÓ÷Vü≤qT&ÉT #·÷XÊ&ÉT ` qs¡dj ü T· ´ ‘·qy˚|⁄ü |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =düTHÔ êï&ÉT nyÓT]ø±qT #·÷∫q
ø=\+ãdt n˝Ò.¢ yÓ÷Vü≤qT&ç >∑T+&Ó C≤] b˛sTT+~.
ªª@+ s√sTT, yÓ÷Vü≤HêsTT!μμ nì n‘·ìï düMT|æ+∫ M|ü⁄MT<ä #·]#ê&ÉT qs¡dj ü T· ´.
yÓ÷Vü≤qT&ÉT e÷{≤¢&TÉ ‘·THêï&˚>±ì n‘·ì eTqdü‡+‘ê sêuÀj˚T Á|üfij ¯ ÷· ìïï m˝≤
m<äTs√ÿe{e÷ nì Ä˝À∫dü÷HÔ ˚ e⁄+~.
ªªmes¡+&ç MTs¡T? ` eTsê´<ä≈L£ &Ü ‘Ó*j·T<ä˝e¢Ò ⁄+<˚!μμ nHêï&ÉT M|ü⁄MT<ä qs¡dj ü T· ´
#ÓsTT´ |ü&>É ±H˚.
qs¡dj ü T· ´ ìyÓ«s¡b˛sTTHê&ÉT. ‘·q m<äTs¡T>±e⁄qï Ç<ä]› e+ø± #·÷XÊ&ÉT. Ç<äs› ÷¡
dü÷≥¢‘√ ˙≥T>± e⁄Hêïs¡T. yÓ÷Vü≤qT&ç yÓ÷Vü≤+ eT≥T≈£î ndüV≤ü ´+>± e⁄+~. |üøÿ£ ‘·qT
ÄX¯Ãs¡´+>± #·÷#ê&ÉT qs¡dj ü T· é+ø£.
ªªn¬s! C≤„|øü +£ ˝Ò<÷ä ?μμ nHêï&ÉT qs¡dj ü T· ´.
ªªmes¡T MTs¡T?μμ
ªª˙ù|s¡T yÓ÷Vü≤HêsTT ø±<ä÷?μμ
332 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªHê ù|s¡T yÓ÷Vü≤qT&ÉT. qHÓï{≤¢ ms¡T>∑T<äTs¡÷?μμ nø£ÿ&ç <=s¡kÕq÷¢, <=s¡\÷,
nj·T´s¡÷¢, ne÷àfi¯ó\÷, sêe⁄\÷, sêD°\÷, n+<äs¡÷ ‘·qe+πø #·÷düTÔqï≥Tº+~
qs¡dj ü T· ´≈£î. yÓTTVü‰q #ÓeT≥ ‘·T&ç∫y˚dTü ≈£îì yÓ÷Vü≤qT&ç e+ø£ #·÷#ê&ÉT.
ªªø£$å T+#·+&ç! bıs¡bÕ≥T Hê<˚. #˚dqæ ‘·|ü ≈£î #ê˝≤ ∫+‘·>± e⁄+~. ø£$å T+#·+&ç.μμ
nì yÓ[flb˛sTTHê&ÉT qs¡dj ü T· ´ yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷&É≈î£ +&ÜH˚.
ªªme&ÉT Ä u…‘’ T· ?μμ
ªªHê≈£L ‘Ó*j·T<äT.μμ
ªªeT] ìqTï ù|s¡T ô|{Ïº m˝≤ |æ*#ê&ÉT?μμ
ªªHêù|s¡T yÓ÷Vü≤Hêj·÷ @$T{Ï?μμ
yÓ÷Vü≤qT&ÉT |ü∫Ã nã<ä+Δ Ä&Ü&ÉT. n‘·qT Ç~es¡≈î£ Ä&çqyê{Ï˝À¢q÷ Çø£ eTT+<äT
Ä&ÉuÀj˚T yê{Ï˝À¢q÷ Ç|üŒ{Ï~ @ $<Û+ä >±q÷ ˝…øÿ£ ˝ÀøÏ sêø£b˛sTTq|üŒ{Ïø,° B+{À¢
$X‚w+ü e⁄+~. ndü\T qs¡dj ü T· ´, n‘·q÷ yÓTT<ä≥ ø£\TdüT≈£îqï~ Hê\T>√ ø±¢dTü ˝À.
qs¡dj ü T· ´ eT÷&√ ø±¢dTü ù|düsTT dü÷ÿ\T ‘Óse¡ >±H˚ Hê\T>√ ø±¢dTü ≈£î yÓ[flb˛sTTHê&ÉT.
yÓ÷Vü≤qT&ÉT n˝≤ ø±ø£ sTT+{Ï<>ä sZ∑ ¡ Á|üsTTy˚≥T>± #·~$ dü÷ÿ\T ‘Ó]∫+ ‘·sT¡ yê‘·
ø=+#Ó+ Ä\dü´+>± #˚]qyê&ÉT. n‘·qT #˚]q yÓTT<ä{Ï s√Eq |æ\\¢ +‘ê m+<äTø√
qe«≥eT÷! n‘·qT |ü≥˝º øÒ £ u≤e⁄s¡TeTì @&Ée≥eT÷, |æ\\¢ T eT]+‘· qe«≥eT÷
n‘·ìøÏ düŒwü+º >± C≤„|øü +£ e⁄HêïsTT. qs¡dj ü T· ´ n+<ä]˙ Nyê≥T¢ ô|{Ïº ‘·q <ä–sZ ¡
≈£Ls√Ãô|≥Tºø√e≥eT÷ ≈£L&Ü C≤„|øü +£ e⁄+~. Ç+‘·˝À y˚Twüsº T¡ e∫Ã yÓ÷Vü≤qT&ç ù|s¡÷,
‘·+Á&ç ù|s¡÷, eèrÔ, nqï @+ #·<Tä e⁄‘·TqïB, #Ó˝\¢… T ô|[fl nsTT+B, y˚Tqe÷eT≈£î
Ä&É|æ\¢ ˝…+‘· eT+<√, mìï mø£sê\T mø£ÿ&Óø£ÿ&É e⁄qïB, @@ mø£sêìøÏ m+‘·
<Ûëq´+ e#˚ÃB yÓTT<ä\sTTq e˙ï ‘·qT ‘Ó\TdüTø√e≥y˚T ø±ø£ |æ\¢\+<ä]ø° ≈£L&Ü
‘Ó * j· T ã]#ê&É T . eTsêï&É T n+<ä ] ˝Àq÷ qs¡ d ü j · T ´ ‘· q qT ø±e*+#· T ≈£ î ì
ªªyÓ÷Vü≤qø±s¡T&Ée÷à á _&É¶ XÊHêïfi¯ófl ã‘·ø&£ eÉ ÷àμμ nqï yÓ<eäÛ bÕ≥ ` mø£ÿ&√ $qï~
` bÕ&É≥eT÷, |æ\\¢ +‘ê |ü|ü u…˝≤¢\T ô|{Ïqº ≥T¢>± #·|Œü ≥T¢ ø=&ÉT‘·÷ qs¡dj ü T· ´q÷
‘·q÷ï eT<Û´ä ô|{Ïº #·T≥÷º ‹s¡>≥∑ eT÷, y˚Twüsº T¡ sê>±H˚ mø£ÿ&çyê s¡øÿ£ &˚ >∑|∫t |t kÕ+u≤sY
ãT&û¶ nsTTb˛e≥eT÷ n‘·qT |ü~»qà˝…‹HÔ ê eT]∫b˛&ÉT. ã&ç e<ä\>±H˚ qs¡dj ü T· ´
@MT ms¡>ì∑ yê&çøÏ eT˝Ò¢ n‘·ì <ä>]Z∑ øÏ e#êÃ&ÉT. yê&ç HÓ»’ + Ç~es¡øπ uÀ<Û|ä &ü ≥É +
e\¢ ‘·qT ô|&ÉyTÓ TVü≤+ ô|≥º&eÉ T÷, yê&ÉT ã‹e÷\T‘·÷ <ä–]Z øÏ e∫Ã, ‘·q ‘·\qT
>∑{>ºÏ ± |ü≥Tº≈î£ ì ªªmìï ˙fiÀfl ‘·˝À¢!μμ nì H√{Ï‘√ #·|ü &ÉT #˚jT· ≥eT÷, n+<äs÷¡
qe«≥eT÷, n‘·qT @&ÉTdü÷Ô Ç+{ÏøÏ b˛e≥eT÷ m˝≤ eT]∫b˛e≥+?
@ #Ó≥Tº ø± $‘·TÔ 333

n|üŒ{ÏqT+N Ä n\TdüT rdüT≈£îì n+<äs÷¡ n‘·ìïnH˚ø£ s¡ø±\T>± @&ç|+æ #ês¡T.
Ç˝≤+{Ï$ kÕ<Ûës¡D+>± n+<ä]ø° »s¡T>∑T‘Ó.’ yÓTT<ä{Ï s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E\÷. ‘·sê«‘·
n+‘ê e÷eT÷\T ø±e≥eT÷, ø=‘·>Ô ± e∫Ãqyê&çì n+<ä]‘√bÕ≥T ‘·q÷ eT>∑‘q· +
‘Ó#T· Ã≈£îì @&ç|+æ #·≥eT÷, eT∞flyê&ÉT n\yê≥sTTb˛sTT ø=‘·>Ô ± e#˚Ãyê&çì ‘·>\∑ ≥eT÷
düs«¡ kÕ<Ûës¡D+>± »]π> $wüjT· +. yÓTT<ä{Ï s¬ +&ÉT s√E\˝Àq÷ yÓ÷Vü≤qT&ÉT |æ\\¢
‘êøÏ&ç ‘·≥Tºø√˝Òø£ b˛sTTHê&ÉT. qs¡dj ü T· ´ Hê´j·T+>± s¬ +&√ s√Eì+N n‘·ìï @MT
nqø£b˛e≥y˚T ø±≈£î+&Ü mes¡Hêï n‘·ìï eTØ >√\#˚düTÔ+fÒ yêfi¯¢ì ø√|üŒ&˚yê&ÉT
≈£L&ÜqT. ø±ì, yÓ÷Vü≤qT&çøÏ ì»+>± qs¡dj ü T· ´ MT<äH˚ >∑TÁs¡T>± e⁄+&˚~. m+<äTø£ì
n+fÒ, ndü\T >√\ yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~ n‘·H!˚ qs¡dj ü ÷· ´ ‘·quÀ{Ï yê&˚qì n‘·ìøÏ
‘Ó*j·Tø£b˛e≥y˚T ø±ø£ n‘·qT |ü∫Ã<=+>∑ nì yÓ÷Vü≤qT&ç qeTàø£+. Ç‘·sT¡ \T ‘·qì
>√\ #˚dTü +Ô fÒ düs{›¡ ≤ìøÏ e∫Ãq≥Tº e∫Ã b˛‘·÷b˛‘·÷ @eTs¡TbÕ≥T>± e⁄+&ç HÓ‹qÔ
yÓTT{Ïbº ˛j˚T s¡ø+£ nì n‘·ì nqTe÷q+ ` n˝≤ »s¡>>∑ ± n‘·qT #·÷#ê&ÉT ≈£L&ÜqT!
n+<äTø£ì qs¡dj ü T· ´ mìï $<Ûë\ n‘·ì <ä–]Z øÏ sêe{≤ìøÏ Á|üjT· ‹ï+∫Hê n‘·qT
sêìj·T´˝Ò<Tä . Ç+‘·>√\ s¬ +&ÉT s√E\˝À nsTTb˛j˚T<˚ ˇø£ $<Û+ä >± »]–e⁄+fÒ.
s¬ +&√ s√EsêÁ‹ @&ÉTdü÷Ô yÓ[fl y˚Tqe÷eT‘√ #ÓbÕŒ&ÉT yÓ÷Vü≤qT&ÉT, |æ\\¢ +‘ê ‘·qì
ø={Ïº #·+|ü⁄‘·THêïs¡ì, qs¡dj ü T· ´ MT<ä eTØ m≈£îÿe>± #ÓbÕŒ&ÉT.
eTsêï&ÉT y˚Tqe÷eT dü÷ÿ\T≈£î e∫Ã n+<ä]˝Àq÷ y˚Twüsº T¡ ‘√{Ï #ÓbÕŒ&ÉT. y˚Twüsº T¡
n+<ä]˙ Äj·Tq m<ä≥H˚ ø√|üŒ&ç á ‘·&eÉ n\¢] #˚dqæ yêfi¯flì N\TkÕÔqì #ÓbÕŒ&ÉT.
y˚Tqe÷eT yÓ[flb˛‘·T+&É>± yÓ÷Vü≤qT&ÉT u…’{ÏøÏ e∫Ã sêdüT≈£î+≥Tqï qs¡düj·T´qT
#·÷|æ+∫ ªªyê&ç¬ø+‘· bı>∑s¡qT≈£îHêïe⁄ e÷eTj·÷´!μμ nì #Ó|æŒ yÓfi≤fl&ÉT. dü÷ÿ\T
e~*ô|≥º>±H˚ qs¡dj ü T· ´ n‘·ì <ä–]Z øÏ yÓ[fl ‘·q‘√ e⁄+&ÉeT˙, n˝≤ e⁄+fÒ n‘·ìøÏ
@ $<Ûyä TÓ qÆ uÛj
Ñ T· eT÷ e⁄+&É<˙ä #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+‘·˝À Ç<äs› T¡ |æ\\¢ T #˚] yÓ÷Vü≤qT&çì
yÓqT≈£îÿ ‘√XÊs¡T. yÓ÷Vü≤qT&ÉT ne÷+‘·+>± ‘·q yÓqø£ ˇø£&TÉ e+– ≈£L#·Tì e⁄+&É≥+
#·÷&Éø,£ b˛sTT yêì MT<ä |ü&,ç n+‘·{‘Ï √ Ä>∑øb£ ˛sTT ÇdüTø£˝À yÓ*ø¢ ˝Ï ≤ |ü&Ü¶&TÉ .
nø£ÿ&Ée⁄qï |æ\\¢ +‘ê ø£s‘¡ êfi¯ <Û«ä qT\T #˚XÊs¡T. yÓ÷Vü≤qT&ÉT @&ÉTdü÷Ô Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ø±ì. n‘·qT yÓfifl¯ ø£eTT+<˚ ˇø£ ∫Á‘·+ »]–+~. qs¡dj ü T· ´ Ä eTT>∑T]Z ˙ |ü≥Tº≈î£ ì
eT÷&ÉT yÓTT{Ïøº ±j·T\T yÓTT{Ïº |ü+bÕ&ÉT. yÓ+≥H˚ ‘·q <ä–]Z øÏ e∫Ã ªªH˚qT ≈£L&Ü MT
sTT+{Ï<ëø± ekÕÔqT˝Ò ` uÛj Ñ T· +˝Ò<Tä !μμ nHêï&ÉT. ˇø£ #˚‘√Ôøq£ Tï s¡T<äT≈› î£ +≥÷ s¬ +&√
#˚‘√Ô ªªbòÕ!μμ nì qs¡dj ü T· ´qT $dæsê&ÉT yÓ÷Vü≤qT&ÉT. eTsêï&ÉT ø±¢dTü ˝À yÓ÷Vü≤qT&ÉT
øÏ+<ä{Ïs√E ‘·qqT @&ç|æ+∫q yê]MT<ä H˚s¡+ yÓ÷bÕ&ÉT. e÷wüºs¡T Ä eTT>∑TZ]ï
#êeu≤<ë&ÉT. yêfi¯ófl ø±ùd‡|ü⁄ @&ç∫ ePs¡T≈£îHêïs¡T.
334 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
s¬ +&ÉTs√E\sTT+ ‘·sê«‘· qs¡dj ü T· ´ kÕj·T+Á‘·+ ãC≤s¡T≈£î yÓfi≤fl&ÉT. e#˚Ãb˛j˚T
»HêìøÏ n+‘·T˝Ò≈î£ +&Ü e⁄+~. dü÷sê´düeÔ Tj·T+ nsTT+~. ø±ì yÓ\TÔsT¡ u≤>±H˚ e⁄+~.
|ü&eÉ T{Ï ~≈£îÿ n+‘ê mÁs¡ã&ç Ä ms¡T|ü⁄ m‘·sÔ TTq y˚T&É\ MT~ ô|’ uÛ≤>±\≈£î #·TfÒdº Tü ≈£îì
e⁄+~. yÓTTVü≤+ |ü⁄\¢\T ny˚Tàyêfi¯S,¢ ˝≤+‘·s>¡ ±¢dTü \T rdüT≈£îb˛j˚Tyêfi¯ófl, $TsƒêsTT
‘·÷sTT+#˚yês¡÷, yÓTTVü‰q ≈£î+ø£+, #Ó$˝À |ü⁄eP« ô|≥Tº≈î£ ì >∑T&çì+∫ ‹]–e#˚Ãyês¡÷,
|üfiflË +˝À ø=ã“]ø±j·÷, ns¡{|Ï fiü S¯ fl ô|≥Tº≈î£ ì >∑T&çøÏ yÓfifl‚ eT+<äj÷· q\÷, ‘·&dç qæ
k˛&Ü ãfi¯flqT ‘·&TÉ |ü⁄‘·÷ ªªk˛&Üμμ nì u§+>∑Ts¡TuÀsTTq >=+‘·T‘√ n]#˚yêfi¯Sfl yÓTT<ä˝q’…
yê]‘√ ì+&ç e⁄+~ ãC≤s¡T. Nø£{Ï |ü&øÉ e£ TTqTù| yÓ*–+∫q >±düT˝…≥’ T øÏ+<ä Ç˝≤sTT
ãT&û¶ yÓ*–+∫ ≈£L#·Tì e⁄+~ >±¬s\ \ø£àå eTà. |üøÿ£ q |ü+|ü⁄<ä>sZ∑ ¡ yÓTTVü≤+ ø£&TÉ ≈£îÿ+≥÷
dæìe÷ #·÷∫ b˛<ëeTì |ü˝≥¢… ÷s¡T qT+∫ e∫Ãq ˇø±j·Tq, ` ne‘·\ ø√eT{Ï
ø=≥TºeTT+<äT e⁄*¢bÕj·T\T #Ós¡T>∑T‘·THêï&ÉT ˇø£‘·qT #˚≥‘√, Çe‘·\ ø={À¢+∫
$Ts¡|øü ±j·T\ ø√s¡T‘√ <ä>T∑ ‘Z ÷· ãj·T{ÏøÏ e#êÃ&ÉT ˇø±j·Tq. M~Û eT<Û´ä >± u≤+&ÉT
yêsTT+#·T≈£î+≥÷ dæìe÷ã+&ç b˛‘·T+fÒ »q+ m>∑ã&ç ø±sTT‘ê\T rdüT≈£î+≥THêïs¡T.
qs¡düj·T´ düsêdü] >±¬s\ \ø£åàeTà <ä–Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. ¬s+&ÉTs√E\ø√ kÕ] n‘·qT
nø£ÿ&É Äe&Éø=ì ‹q≥+ e÷eT÷\T, &ÉãT“ <=]øÏ‘,˚ ìø£ÿs¡T CÒãT˝À #ÓsTT´ ô|{Ïº
ø±˙ rdæsTT∫Ã Äe&É e⁄qï Ä≈£î rdüTø√uÀ‘·T+&É>± mes√ yÓqø£ qT+∫ n‘·ì #Ó$
|ü≥Tº≈î£ Hêïs¡T. yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷#ê&ÉT. $Ts¡|øü ±j·T\ ø√s¡T≈£î <ä>T∑ ‘Z √ e∫ÃHêj·Tq!
ªª˙ ù|sπ $T≥e÷à?μμ
ªªqs¡dj ü T· ´+&û,μμ qs¡djü T· ´ #Ó$ y˚&ç møÏÿ+~.
ªª|æ\*¢ ï eTVü‰ @&ç|kæ ÕÔe⁄fÒ?μμ qs¡dj ü T· ´ #Ó$ q*–b˛‘·Tqï~.
ªªn+<äs÷¡ ˙ e+{Ïyês¡T ø±<ä÷?μμ qs¡dj ü T· ´≈£î @&ÉT|ü⁄ e∫Ã+~. ø±ì @&Ée˝Ò<Tä .
@&çùdÔ Äj·Tq n+‘·{‘Ï √ e~*ô|{Ïº b˛j˚Tyê&˚?
ªªÇø£ mqï&É÷ n˝≤ #ÓjT· é⁄ ø£<ë!μμ #Ó+|ü #Ófió¯ fleTì|æ+∫ yÓ[flb˛sTTHê&ÉT Äj·Tq.
qs¡dj ü T· ´ ne÷j·Tø£yTÓ qÆ yÓTTVü≤+ y˚dTü ø=ì n˝≤π> #·÷#ê&ÉT.
n+‘·eT+~˝À Ç+‘·|üì »]–‘˚ ˇø£ÿ]ø° ‘Ó*j·T<äT. Hê\T>∑T >∑C≤\T
b˛sTT+‘·sy¡ ê‘· Äj·Tq |üøÿ£ yÓ÷Vü≤qT&ÉT eTT≈£îÿ ø√sTTkÕÔq+≥÷ kÂ+»„ #˚dTü HÔ êï&ÉT!
qs¡dj ü T· ´ Äe&É nø£ÿ&˚bÕπsdæ, Ç+{ÏøÏ yÓ[flb˛sTTHê&ÉT.
yês¡+s√E\T b˛sTT+‘·s¡yê‘· qs¡düj·T´ e÷eT÷\T>±H˚ yÓ÷Vü≤qT&ç <ä–Z]øÏ
e#êÃ&ÉT. yÓ÷Vü≤qT&ÉT ‘·q‘√ e÷{≤¢&eÉ <äH› êï&ÉT. s¬ +&˚fió¯ fl Ç<äs› ÷¡ ø£*dæ #·<Tä e⁄≈£îHêïs¡T.
‘·sT¡ yê‘· qs¡dj ü T· ´ yÓ[flb˛sTTHê&ÉT ` mø£ÿ&çø√. yÓ÷Vü≤qT&çøÏ n‘·qT eT∞fl ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
@ #Ó≥Tº ø± $‘·TÔ 335

|ü~ùV≤H˚fifl¯ sTTq ‘·sT¡ yê‘· eT∞fl Çyêfi¯ ø£ì|æ+∫, Ä»Hêà+‘·+ ø£*dæ >∑&|ç qæ ≥Tº>± `
yÓ<eäÛ ! ø=qï~ Hê\T>∑T nD≤\qïs¡ {Ïø¬ ÿ≥Tº ø±e&É+ #˚‘· yÓqø£ mes¡TqïB #·÷&É{≤ìøÏ
yÓqø£øÏ ‹]– #·÷&Ü* #·÷&É<\ä T#·T≈£îqï yês¡T. qs¡dj ü T· ´ mø£ÿ&É e⁄Hêï&Ü nì #·÷#ê&ÉT.
m+‘· ùd|ü⁄ #·÷∫Hê mø£ÿ&Ü ø£qã&É˝Ò<äT. ˝…’≥T¢ Ä]b˛sTTHÓ’. ‘Ós¡y˚|ü⁄ ‹]>±&ÉT
yÓ÷Vü≤qT&ÉT. ô|>’ ± qs¡dj ü T· ´ n+<ä+>± HêE≈£î>± e⁄+{≤&ÉT. qs¡dj ü T· ´ ù|s¡T >∑\yê&ÉT
u≤>∑T+&É≥+ n‘·ì øÏwüº+ ˝Ò<äT. qs¡düj·T´ nsTTqyê&ÉT ndüVü≤´+>±H˚ e⁄+fÒ
u≤>∑T+≥T+~.
Ç|üŒ{Ï yÓ÷Vü≤qT&ÉT y˚sT¡ . _.j·T˝Ÿ.bÕôd’ ˝≤j·Ts¡T>± ‘·]|ò<” Tä bı+<äT‘·THêï&ÉT.
Ç+{ÏqT+∫ m≈£îÿe &ÉãT“ sêø£b˛e&É+ e\¢ e∫Ãq <ëìì ã&Ó≥® T y˚dæ dü~«ìjÓ÷>∑+
#˚jT· {≤ìøÏ $X¯«Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. Ç+ø√&ç‘√ ` n‘·q÷ ‘·q˝≤>±H˚ ˝≤j·Ts¡T
>±e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïdüTqÔ ïyê&ÉT ` ø£*dæ s¡÷eTT Á{Ï|¢æ øπ qT˝À rdüT≈£îì dæìe÷\≈£L,
dæìe÷˝Òì s√Eq ;∫ø° wæø±s¡T ø=≥Tº‘÷· e⁄+&˚yê&ÉT. &ÉãT“nìï{Ïø° dü]b˛j˚T~
ø±<äT. n+<äTø£ì ˝À|ü\ e÷&ÉT‘·THêï ô|ø’ Ï eT≥TºøÏ düãT“‘√ s¡T~›qyÓTTVü≤+, ˙≥T>±
dü÷≥T, #Óe⁄\≈£î ôd+≥T yÓTT<ä\sTTq yê{Ï‘√ ‘·j÷· s¡jT˚ yê&ÉT. ùdïVæ≤‘·T&ÉT ≈£L&Ü
‘·q uÀ{Ïyê&˚ ø±e≥+ e\¢ ∫≈£îÿ˝Òø£ b˛j˚T~. ˇø£]ì ˇø£sT¡ m>∑‘ê[ #˚dTü ø√e\dæq
nedüsy¡ T˚ ˝Òø£ b˛j˚T~. Ç<ä]› ø° &=ø£ÿ\T e÷&ÉT‘·T+&˚$.
Áø£eT+>± j˚T ø±s¡T me]B, mes√, mø£ÿ&çyês√, me] ùdïVæ≤‘·T˝À, me]‘√
m≈£îÿe ‹s¡T>∑T‘·T+{≤s√ yÓTT<ä˝…’q yêsêÔe[ dü+Á>∑Væ≤+∫, ‘Ó*$ø£\ yêfi¯fl˝À
‘Ó*$ø£\yê&Ó,’ Ä≈£î˝À Ä¬ø’ b˛sTTHê&ÉT yÓ÷Vü≤qT&ÉT.
yÓ÷Vü≤Hêø±s¡T&ÉT ø±e≥+ e\¢ ø±<äT, ì»+>± n‘·ì ø±ù|s¡T ô|{Ï+º ~. ø±ì,
ù|s¡Tì Ç+ø√ $<Û+ä >± kÕs¡øΔ +£ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT n‘·qT. Áù|$T+#·≈î£ +&Ü e⁄+&É≥+ ø£+f…
Áù|$T+∫ $|òü\eTH√s¡<∏äT&ÉT ø±e≥+ eT+∫~, nqï f…ìïdüHé eTVü‰ø£$ yêø±´ìï
nø£åsê˝≤ neT\T˝À ô|{≤¶&ÉT. ‘·q #Ó˝…¢\T‘√bÕ≥T ‘·q Ç+{ÏøÏ e#˚Ã Ä&É|æ\¢*˙
Áù|$T+#ê&ÉT. ej·TdüT‡ eTT~]q ø=~› >√+≈£Ls¡ düT_“˙, n+≥T¢ ‘√y˚T e÷#êeTTq÷,
bÕ\T Ç#˚Ã d”‘ê+q÷, Ç+{À¢ n<Ó≈› î£ qï $XÊ˝≤ø£eå Tà>±]˙ Áù|$T+#ê&ÉT. ø±˝ÒJyÓ[fl+
‘·sT¡ yê‘· *©¢ C≤qTq÷, ù|‘·Ts¡T #Ó*\¢ Tq÷ Áù|$T+#ê&ÉT. >∑~ ø¬ <äTs¡T>±e⁄qï eTkÕÔqTqT
≈£L&Ü Áù|$T<ë›qT≈£îHêï&ÉT ø±ì yê&ç <äT+|ü ‘Ó+#·Tø=˙ <ëì uÛsÑ Ô¡ s¡C≤ø˘ eTTdæy¢ Té
©>¥˝À #˚s≥¡ + eT÷˝≤q #·÷dü÷Ô #·÷dü÷Ô <Ûs’Ó ´¡ + #˚jT· ˝Òø£ b˛sTTHê&ÉT. eTÁ<ëdüT e∫Ã+
‘·sT¡ yê‘· ø±¢&{Ó Ÿø√\“s¡Tqº ÷, Hêsêàw”ss¡ T¡ q÷, e÷]¢Hé fÒÁ{Ïøq˘ ÷ Áù|$T+#ê&ÉT. &=s√B∏
˝ÒeTs¡TMT~øÏ >∑÷&Ü n‘·ì Vü≤è<äjT· + |ü&TÉ ‘·÷ e⁄+&˚~m|ü&ÉHêï. b˛‘˚ ©˝≤<˚XÊsTT˙,
336 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

kÕ<ÛäHêuÀdüTq÷, Á|üMT\q÷, qd”+q÷, XÀuÛÑHê düeTs¡úq÷, »j·T ne÷àfi¯óq÷
Ç+&çj·÷˝À Áù|$T+#ê&ÉT. XÊ+‘êÄù|ºqT m+<äT≈£î Áù|$T+#ê˝À >±˙, m˝≤
Áù|$T+#ê˝À>±˙ n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . yêdü+‹ Ç+ø± ∫qï~. ô|<ä<› sä TTq ‘·sT¡ yê‘·
n‘·q÷ n+<ä]‘√bÕfÒ . Ç~es¡≈î£ yê]˝À >√Vü≤s¡÷, düT˝À#·Hê, e÷<ÛTä Ø n‘·ìï
Äø£]¸+#ês¡T. Ä s√E\T y˚sT¡ . >∑&∫ç q s√E\T eT∞fl nHêï sêyê*. ˝Òø£ C≤„|øü e£ THêï
sê≈£î+&Ü e⁄+&Ü*. s¬ +&É÷ »s¡>e∑ ⁄! yÓ÷Vü≤qT&ÉT ì≥÷ºsT¡ Œ $&ç#ê&ÉT!
"Good bye Mr. Chipps" #·÷∫q|üŒ{Ï qT+N Á^sY>±s¡‡qTqT Áù|$T+#ê&ÉT.
Äyêfi¯ n‘·qT dæìe÷øÏ sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+ Äy˚T! Äyêfi¯ Ä≥ ªªÁô|&’ é n+&é Áô|E&çdμt μ,
Á^sY>±s¡‡Hé≈£L, ˝≤¬sHé‡ z©Mj·TsY≈£î |ü&É≥+˝Ò<äT. Á^sY>±sY‡Hé≈£î Á|üø£ÿq ˝≤¬sHé‡
ˇ©Mj·TsY Hêj·T≈£î&ÉT>± e⁄+&É≥+ yÓ÷Vü≤qT&çøÏ düT‘·sêeTT Çwüº+ ˝Ò<äT. n‘·ìøÏ
yê&É+fÒH˚ Çwüeº TT˝Ò<Tä . yÓ÷Vü≤qT&ç e⁄<˚X› ´¯ Á|üø±s¡+ yê&ç |üøÿ£ q @ n+<äyTÓ qÆ Ä&ÉB
HêsTT>± q{Ï+#·≈L£ &É<ìä , dæìe÷ nj˚T´ ˝À|ü\ yê&ÉT Á^sY>±s¡‡ìï eTT<äT› ≈£L&Ü
ô|≥Tº≈î£ +{≤&ÉT. ‘·q ø£fifl¯ m<äf!Ò •e •e! ô|>’ ± Ç+^¢wßü {≤ø°dTü ˝À eTq≈£î q∫Ãq
yê]ì eTq øÏw+ºü ø±ì yê]#˚‘· eTq m<ä≥ n+‘·+‘· ùd|ü⁄ Ä$<Û+ä >± eTT<äT› ô|≥Tºø√ìùdÔ
n<˚$T{À>± e⁄+≥T+~. Væ≤+B dæìe÷\˝À ø£qø£ n˝≤ nsTT‘˚, bÕøÏkÕÔHé
nedüs¡+ ø±e{≤ìøÏ n~ eTs√ ø±s¡D+ nj˚T~. yÓTT<äfÒ HêsTTø± Hêj·T≈£î\T
Áù|$T+#·T≈£îqï≥¢sTT‘˚ eT<Û´ä yês¡T ø£cÕº\T |ü&≥É +, ∫es¡≈î£ m|ü&√ yês¡T ø£\TdüT
ø√e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~ eTq øÏw+ºü ˝Òøb£ ˛‘˚ yês¡T ø£\TdüTø√ø£ |üPs¡«y˚T ˝Ò∫ u…{’ øÏ Ï
b˛sTT >±* y˚Tj·Te#·TÃ. á dæìe÷˝À n˝≤ ø±ø£ yÓTT<ä{qÏ T+N HêsTTø± Hêj·Tø£\≈£î
|ü&É<äT. sêuÀj˚T dü+>∑‹ $X¯<ä+ ne⁄‘·÷H˚ e⁄+~. ∫es¡≈£î yês¡T >±&ÛÉ+>±
ø±e*+#·Tø√e≥+ ` eP]πø eTT<äT\› T ô|≥Tºø√e≥+ ` |ü&¶É ø£cÕº\≈£î Á|ü‹|ò\ü +>±
n‘·qT ø£fi≤flsê #·÷&Ü*dæ e⁄+~. Á^sY>±s¡‡˙ï me«s¡÷ eTT<äTô› |≥Tºø√e≥+ n‘·ì
øÏw+ºü ˝Òø£ b˛e{≤ìøÏ Á|ü‘´˚ ø£+>± ø±s¡D+ e⁄+~. ˝…≥’ T¢ yÓ*–HÓ.’ á #·s´¡ ˝À¢ yÓ÷Vü≤qT&ÉT
CÒãTs¡Te÷\T rdæ eT&É‘· $|üŒ≈£î+&Ü qT<äT{Ï #ÓeT≥ n<äT≈› î£ Hêï&ÉT.n+#·T\‘√ ô|~eT*ï
‘·T&ç#ê&ÉT. e÷eT÷\T>± ≈£L#·THêï&ÉT. n+<äs÷¡ Á|üøÿ£ qTqï yê]ì, eTT+<äTqï yê]ì,
yÓqTø£e⁄qï yê]ì ‹\øÏkÕÔsT¡ . |üøÿ£ qTqï ùdïVæ≤‘·T&ÉT #ê¬ø{¢ Ÿ‡ ø=ì n‘·ìøÏ#êÃ&ÉT.
yÓ÷Vü≤qT&ÉT #ê¬ø≥¢ T ‹+≥T+&É>± n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT n‘·ì #Ó$˝À yÓqøÏÿ ‹]–
#·÷&ÉeTì #ÓbÕŒ&ÉT.ùdïVæ≤‘·T&ÉT #Ó|Œæ qy˚ù| #·÷#ê&ÉT yÓ÷Vü≤qT&ÉT.
ªª#·÷#êyê?μμ
yÓ÷Vü≤qT&ç >∑T+&Ó Ä>∑{≤ìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·&+É >±ì. ø£fió¯ fl yÓTs¡e≥+ >±ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT
>∑eTì+#·˝Ò<äT.
@ #Ó≥Tº ø± $‘·TÔ 337
ªªn#·Ã>± Á^sY>±s¡‡Hé!μμ nHêï&ÉT ùdïVæ≤‘·T&ÉT. yÓ÷Vü≤qT&ÉT e÷{≤¢&˝É <Ò Tä .
ªªÇ≥Ty˚ù| #·÷düTqÔ ï~!μμ ˝…≥’ T¢ Ä]HÓ.’
yÓ÷Vü≤qT&ÉT _.@. #·<Tä e⁄‘·T+&É>± ÄyÓT j·T|ò.t @. #·~$+~. Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
<ë{Ï+~ ÄyÓTqT #·÷∫. n‘·qT Áù|$T+∫q yêfi¯fl+<ä]˝Àq÷ ÄyÓT<˚ nÁ>∑kÕúq+. |ü<˚
|ü<˚ C≤„|øü +£ edü÷Ô ≈£L&Ü e⁄+≥T+~. Á^sY >±s¡‡Hé #·÷∫q|ü⁄&É˝≤¢ ÄyÓT düTŒ¤sD¡ ≈£î
edüT+Ô ≥T+~. yÓ÷Vü≤qT&çøÏ eTqdüT‡ dü]>± |üì #ÓjT· ´≥+ ˝Ò<Tä . f…eÆ TT m˝≤ >∑&TÉ düTqÔ ïB
‘Ó*j·T≥+ ˝Ò<Tä . ˝≤¬sHé‡ ˇ©$j·TsY>±&ÉT n‘·ìøÏ y=fi¯ó¢ eT+&˚≥≥T¢ Á^sY >±s¡‡HéqT
ã‹e÷\T‘·THêï&ÉT. yÓ<eäÛ yÓTTVü≤+ y˚dTü ≈£îì. n‘·qT uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ b˛sTTHê&ÉT. <äã<äu≤
u…{’ øÏ Ï e#êÃ&ÉT. Hê\T>∑T ì$TcÕ\ n≥÷ Ç≥÷ ‹]π> ≥|üŒ{ÏøÏ ˝À|ü\ >∑+≥ yÓ÷–+~.
yÓ÷Vü≤qT&ÉT Ä<äTsê›>± Vü‰\T e+ø£ #·÷#ê&ÉT. ªªÄyÓTμμ me]‘√H√ <äã<äu≤ u…{’ øÏ eÏ ∫Ãø±s¡T
mø£ÿuÀ‘·Tqï~.yÓ÷Vü≤qT&ÉT »qà˝À ms¡>∑ì <ÛÓ’s¡´+‘√ ÄyÓTqT düMT|æ+∫ ªª@eT+&û,
MTs¡T á ePfiÀ¢ e⁄+≥THêïsê?μμ nHêï&ÉT. ˝À|ü*ï+∫ mes√ ‘·\ u…’{ÏøÏ ô|{Ïº
ªªmesêj·Tq?μμ nHêïs¡T ÄyÓT‘√. ÄyÓT ÄX¯Ãs¡´+>± yÓ÷Vü≤qT&ç e+ø£ p∫ ªª@yÓ÷!μμ
n+~. yÓ÷Vü≤qT&ÉT ìyÓ«s¡b˛sTTHê&ÉT.
ªª@eT+&û! MTs¡T Hê uÛ≤s¡´qT ms¡T>∑T<äTsê @$T{Ï?μμ nHêï&ÉT Äj·Tq ø±s¡T˝À+∫
#ê˝≤ eTsê´<ä>±.
yÓ÷Vü≤qT&çøÏ eT‹b˛sTT+~. Ä >=+‘·T n‘·qT m]–q<˚. ø±s¡T ˝…≥’ T¢ yÓ*–HÓ.’
ø±s¡T˝À|ü\ ≈£L&Ü yÓ*–+~ ˝…≥’ T. yÓ÷Vü≤qT&ç ÄX¯Ãsê´ìøÏ n+‘·T˝Ò<Tä . ˝À|ü˝ ÄyÓT|üøÿ£ q
qs¡dj ü T· ´ ≈£Ls¡TÃì e⁄Hêï&ÉT!
ªªn˝≤ |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ ì e#êÃy˚+?μμ nHêï&ÉT yÓ[flb˛‘·Tqï ø±s¡T e+ø£ ~Á>∑“e¤ T‘√
#·÷düTqÔ ï yÓ÷Vü≤qT&ç‘√ ùdïVæ≤‘·T&ÉT.
338 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

bÕ\>∑T$Tà |ü<äàsêE
(1915 ` 1983)
n+‘·sê®rj·T U≤´‹bı+~q ø£<∏ë s¡#·sTT‘·.

ø£ $ >±, qe˝≤ø±s¡ T ì>±, Hê≥ø£ s¡ # · s TT‘· > ±,
yê´düøs£ >Ô¡ ±, dæ˙ s¡#s· TT‘·>±, <äsÙ¡ ≈£îì>±, $X‚wü ø°]Ô
|
Á ‹
ü wü*º ï bı+~q yês¡T. ª>±*yêqμ nqï M] ø£<ä∏ | Á |ü +ü #·
ø£<∏ëìø£\ b˛{°˝À ~«rj·T ãVüQeT‹ bı+~q~.
e÷qe eTqdü‘Ô ê«ìï ‘·s∫ ¡ #·÷∫, e´≈£î\Ô | Á eü s¡q Ô qT
ìã+~Û+#˚ nH˚ø£ | Á uü ≤Û yê\qT |ü]o*+∫, ì•‘·yTÓ q Æ
yêdü$ Ô ø£ <äèwæ‘º √, Vü≤è<äjT· +>∑eTyÓTq Æ •\Œ+‘√ ñ‘·e Ô T
ø£<\ä∏ T yÁ êXÊs¡T. 1939 qT+&ç 1952 es¡≈î£ ø±øÏHê&É
˝Àì |”.ÄsY. | Á u ü TÑÛ ‘·« ø£fi≤XÊ\˝À d ô q’ T‡ ˝…øÃ£ss¡ >Y ± |üì
#˚XÊs¡T.
s¡#·q\T : Á ã ‹øÏ q ø±˝Ò J (qe\), Vü ≤ ‘· ´ ,
Ä‘·àVü≤qq+ (Hê{Ïø£\T), ≈£L*»q+, ø£<∏ëyêVæ≤ì
(ø£<\ä∏ T).
339
ø£s¡D+ ø£qø£j·T´ M\THêe÷
|ü•ÃeT>√<ëe]õ˝≤¢ ;ÛeTes¡+ ‘ê\÷ø±, ;ÛeTes¡+ •yês¡T, sêj·Tes¡+ Á>±eT
ø±|üsd¡ Tü &Ô TÉ q÷ï, dü<sä T¡ Á>±eT ø£sD¡ eTT >±j·TT+≥÷ ø=+<äsT¡ <äTwüß\º T ø±y˚wæ ø=B›
#˚djæ T· Tqï ndü‘´· ø£+|üs¢ TT+≥T\T Ä<Ûës¡eTT>± düsêÿs¡T yê]#˚ dü<sä T¡ ø£]D°øe£ TT
qT+&ç ‘=\–+#·ã&çq≥T e+{Ï ˝Ò≥T ø√<ä+&ÉjT· ´ >±] s¬ +&Ée ≈£îe÷s¡T&ÉTq÷ï, nsTTq
ø£qø£jT· ´ nH˚ ù|s¡T>∑\ H˚qT Hê |ü]|üPs¡í sTTcÕºqTkÕs¡eTT>± ÁyêsTT+#·T≈£îqï M\THêe÷.
dü<sä T¡ M\THêe÷ H˚qT Áyêj·TT≥≈£î eTs=ø£] ã\e+‘·yT˚ $Tj·T÷ ˝Ò<ìä ˙ï, Ç~
Áyêdæq düeTj·TeT+<äT, Hê yÓT<ä&TÉ eT+∫ Äs√>∑ýÓTqÆ dæ‹ú j·T+<˚ e⁄qï<äì˙ï, H˚qT
mqï&ÉTq÷ ãT~Δe÷+<äéTT, |æ∫Ã, eT÷s¡Ã\¤ T, n+‘·T˝Òì ñÁ<˚øe£ TT yÓTT<ä\>∑T e÷qdæø£
s√>∑eTT\≈£î ˝ÀqT>± ˝Ò<ìä ˙ï Ç+<äTeT÷\eTT>± ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT.
Á|üdTü ‘Ô e· TT leT‹˙ï, (H˚ ì+ø£q÷ Áã‹øÏjT˚ j·TTHêïqT >∑qTø£) n–ïkÕøÏ>å ± H˚qT
$yêVü≤e÷&ç j·TTqï≥Te+{ºÏ˙ï. Hê @¬ø’ø£ |ü⁄Á‹ø£≈£î ‘·*¢jÓÆTq≥T e+{Ïº˙ï yÓ+ø£≥
#êwüeTà qT<˚•› +∫ ø=ìï eTTK´ dü+>∑‘T· \T $e]+|üe\dæ j·TTqï+<äTq á ~>∑Te
M\THêe÷ <ëK˝≤ j·÷e‘·TÔ $wüj·TeTT\÷ ÄyÓT ø=s¡≈£î ñ<˚›•+|üã&çqeì
sTT+<äTeT÷\eTT>± ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
∫s¡+J$ #˚wßü øÏ ˙uÛsÑ Ô¡ ø£qø£jT· ´ ñuÛj
Ñ T· ≈£îX¯˝À|ü], Äos¡«~+∫ #Ó|ü q~ @eTq>±:
˙e⁄ e{Ïº ne÷j·T≈£îsê\yÓ’q ø±s¡DeTT #˚‘·qTq÷ï, ˙ nqï\÷ ‘·eTTàfi¯Sfl
X¯ó<äΔ Hês¡<ä dü+‘êqeTT ø±e&É+ #˚‘q· Tq÷ï, (nq>± ˇø£]ø=ø£]øÏ ‘·+|ü⁄\T ô|{Ïº
Äq+~+#˚ dü«uÛ≤eeTì ‘ê‘·Œs¡éTT) ìqTï ˙ uÛsÑ Ô¡ HÓq’ H˚qT á ÁøÏ+~ $<Ûeä TT>±
ôV≤#·Ã]+#·&yÉ TÓ qÆ ~. ˙j·T+<äT Hê ≈£î+&ÉT≈£îqï Áù|e÷qTsê>∑eTT\≈£î @ $<Ûyä TÓ qÆ _ÛqïeTT
˝Ò<ìä ˙ï, H˚qT #˚dqæ ÄdæÔ |ü+|üø|£ ⁄ü @sêŒ≥T¢ ˙ y˚T\T ø√πs #˚dj æ T· THêïqì˙ï, ˙≈£î
340 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄdæMÔ T<ä @ $<Ûyä TÓ qÆ Vü≤≈£îÿ\÷ ˝Ò≈î£ +&Ü Áyêj·TT≥≈£î ô|q’ ñ<äV≤ü ]+∫q dü<sä T¡ MT
nqï\÷, ‘·eTTàfi‚¢ ø±s¡DeTì˙ï ˙≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~. n~j·TTqT >±ø£, Ä&Éyê]øÏ
ÄdæìÔ #·TÃ≥ n–ï˝À Ä»éTT b˛j·TT≥ e+{Ï<ìä Hê ì•Ã‘ê_ÛÁbÕj·TeTT. dü<sä T¡ ø±s¡DeTT
eT÷\ø£eTT>±H˚ ne÷àsTTøÏ ≈£L&Ü @ $<Ûyä TÓ qÆ Vü≤≈£îÿ\÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ø£≥Tº~≥ºeTT CÒd,æ
n\T¢&TÉ >±] kÕ«BÛqeTT˝À á ~>∑Te ôw&É÷´\T <ëK˝≤ dæsú #¡ s· êdüT\Ô ìïj·TT ` Hê
kÕ«]®‘e· TT >±q ô|≥Tº≥≈£î H˚qT rsêàì+#·&yÉ TÓ qÆ ~. ndü\T Ä&ÉTyê]øÏ yÓT<ä&TÉ ‘·≈î£ ÿeì
n+<äs≈¡ î£ qT ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T. n+<äT≈£î Á|üã\ ì<äsÙ¡ qeTT e÷ ‘√ãT≥Tºe⁄q÷ï,
Äe⁄\bÕ˝…+ »MT+<ës¡Tyê] Äs¡e ø£fiÁ¯ ‘·eTTq÷ï nsTTq Ä~\øÏàå j˚T qì ˙≈£î y˚sπ
#Ó|Œü e\dæq nedüse¡ TT ˝Ò<ìä nqT≈£î+≥÷ j·TTHêïqT. ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ >±s¡T ø±\<Ûsä à¡ +
#Ó+~q dü+<äs“¡ ˝¤ À ÄyÓT≈£î dü+Áø£$T+∫q nsTT<äT\ø£\å $\Te >∑\ q>∑\Tq÷ï, ns¡y’Ó
Hê\T>∑T j·Tø£s¡eTT\ e÷$T&ç ‘√≥j·TTqTï Vü‰s¡‹ ø£s¡÷Œs¡eTT e˝… Vü≤]+∫b˛e⁄
dü+<äs“¡ e¤ TT˝À, kÕ«s¡|ú sü T¡ ˝…q’ ÄyÓT eTs¡<Tä \ Ä≥ ø£{+ºÏ ∫ n+‘·es¡≈L£ nqT´\|üsy¡ TÓ qÆ
nsTT<äT \ø£\å q>∑\Tq÷ï ‹]– dü+bÕ~+|ü˝øÒ £ b˛sTTqq÷, Hê ‘Ó*$ ‘˚≥\T|üj÷Ó –+∫,
dü<sä T¡ ns¡y’Ó Hê\T>∑T j·Tø£se¡ TT\ e÷$T&ç ‘√f…HÆ ê nHê´Áø±+‘·eTT ø±≈£î+&Ü Hê
Vü≤≈£îÿ uÛTÑ ø£eÔ TT ˝ÀìøÏ ‘Ó#T· Ã≈£îì ø±bÕ&çHêqqï dü+>∑‹ eT]∫b˛eì ‘·\Tdü÷Ô j·TTHêïqT.
ÄyÓT ø£qTï eT÷ùdes¡≈£L ÄyÓT ô|≥Tºb˛‘·\T m+‘· ÁX¯<ëΔuÛÑ≈£îÔ\‘√ »]|æj·TTHêïH√
˙≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· + ø±<äT. n~j·TTqT>±ø£ ªÁd”Ô ãT~Δ' Á|üfij ¯ ÷· +‘·øμ£ eTì ô|<ä\› qï~
nø£så ê˝≤ ì»eTT. <ëìøÏ ˙y˚ ‘êsêÿDeTT. ˝À>∑&É ˙ y=ø£e÷s¡T MT s¬ +&Ée j·Tqï>±]
#Ó|ü&ÉT e÷≥\T $ì, Hê MT<ä eTH√eè‹Ô <ëyê y˚j·TT≥≈£î dæ<äΔ|ü&çq dü+>∑‹
eT]∫b˛˝Ò<äì ‘·\Tdü÷Ô j·TTHêïqT. Hê≈£îq÷ï, eTqj·T÷] düs¡ekÕìøÏ˙ï @<√
dü+ã+<Ûeä TTqï<äì ø£≥Tº ø£<\ä∏ T ø£*Œ+∫, ìC≤ìC≤\T ‘Ó\TdüT ø√≈£î+&Ü ˙≈£î Hê‘√
ø±|ü⁄s¡eTT #˚jT· T≥≈£î Çwüeº TT ˝Ò<ìä ˙ï, Hê Ädæ˝ú À eT÷&Ée uÛ≤>∑eTT ˙≈£î uÛsÑ D¡ eTT>±
sêe\dæ j·TTqï<äì˙ï eø°\T H√{°dTü ì|æŒ+∫ j·TTHêïe⁄. eT>∑yês¡T ø±s¡´s¡+>∑eTT˝À
ì‘·éT÷ eTTì– ‘˚\e\dæqyês¡T ø±e&É+ #˚‘·qTq÷ï, ˝Àø£eTT˝À düHêàs¡TZ\÷,
<äTsêàs¡TZ\÷, dü+kÕs¡T\÷, kÕqT\÷ nìïs¡ø£eTT\ yês¡Tq÷ï ñ+&ÉT≈£îqï ø±s¡D+
#˚‘q· Tq÷ï, n{Ïyº ê]‘√, n‹ dü«\ŒeTT>± HÓq’ q÷ dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&Ü j·TT+&ÉT≥
ndü+uÛÑeeTT. eTTKéTT>± düs¡ekÕì $wüj·TyÓTÆq dü+<˚Vü≤eTT ˙ eTqdüT‡ qT+&ç
<ä÷s¡eTT#˚j·TT≥ Hê u≤<Ûä´‘· ø±e&É+ #˚‘· Ä dü+<äs¡“¤yÓTÆq Hê düeTTC≤sTTw”. ˙
øÏ+<äTeT÷\eTT>± ‘Ó*j·TCÒj·T&É yÓTÆq~. e÷ nø£ÿ>±¬s’q Ä~\øÏåàøÏìï, ÄyÓT
eTs¡T<äT\≈£îq÷ï ôV≤’ ø√s¡Teº s¡≈L£ q&ç∫q <ëyê˝À düse¡ kÕìkÕø£´å + n‹eTTKýÓTqÆ <äì
ø£s¡D+ ø£qø£j·T´ M\THêe÷ 341

H˚qT y˚sπ #Ó|Œü e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . øπ düT e÷ nø£ÿ>±]øÏ nqT≈£L\eTT>± ø±e&ÜìøÏ
düse¡ kÕìøÏ ‘Ó*dæq $wüjT· +˝À @~ ø√s¡Tyº ê]øÏ ‘Ó*ùdÔ eT+∫<√, @~ ‘Ó*j·T≈£L&Éì<√
ìs¡ísTT+∫ ÄyÓT≈£î ‘·]|ò”<äTì∫Ãq dü+<äs¡“¤+˝À, ø=~›s√E\T sêÁ‹+ ã>∑fi¯ófl ÄyÓT
Ç+{À¢ H˚qT >∑&|ç qæ e÷≥ H˚qTq÷ ø±<äq&É+ ˝Ò<Tä . dü<sä T¡ ‘·]|ò<” Tä dü+<äs“¡ e¤ TT˝À
eéVü‰s¡ $wüj·TeTT\T $ì $ì $düT>∑T |ü⁄{Ïºq|ü&ÉT, ø=+#ÓeTT kı+‘· ≈£î˝≤kÕ
ø√düeTTq÷ï, ø=+‘· n\yê≥T ø=~›˙ï, ø=ìï X¯è+>±s¡ C≤e∞\T bÕ&ç HêeTT+<äT
n_ÛqsTT+∫q $wüjT· eTT ≈£L&Ü yêdüeÔ eTT. n~ $qïyês¡T H√s¡T eT÷düT≈£îì }s¡Tø√ø£,
˙ e<ä≈› î£ e∫Ã e]í+#·&+É ø±s¡D+>± (ˇø£sT¡ düTK|ü&TÉ ‘·÷ j·TT+fÒ #·÷∫ zs¡«˝Òì
»q+ Á|ü‹ }sê ñ+&ÉT≈£î+≥÷ j·TT+{≤s¡T. yê] #Ó|ü&ÉT e÷≥\≈£î #Ó$
jÓTT–Zq≥¢sTT‘˚, eTq≈£î $T–˝Ò~ eTqkÕÔ|+ü e÷Á‘·yT˚ ) ˙e⁄ e⁄qïM ˝ÒìM }Væ≤+#·T≈£îì
MT |ü⁄{Ïìº +{ÏøÏ yÓ[flb˛sTTq|üŒ{Ïø˙Ï ï, ˙j·T+<äT Hê≈£î+&ÉT≈£îqï dü<sä T¡ Áù|eTe\¢qTq÷ï,
˙e⁄ e{Ïº ne÷j·T≈£îsê*y˚>±ì, <äTwüßsº ê\e⁄ ø±<äqï <äè&ÛÉ qeTàø£+ Hê ≈£î+&ÉT≈£îqï
ø±s¡D+ #˚‘·qTq÷ï, dü<äs¡T dü+<äs¡“¤yÓTÆq ø√|ü+>±ì, ø±y˚w”>±ì, Hê≈£î ˙j·T+<äT
˝Ò<ìä Ç+<äT eT÷\eTT>± ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
á M\THêe÷ H˚qT b˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· >±ì, ˙ #˚‹øÏ sê<äT >∑qTø£qTq÷ï,
n|üŒ{Ï ˙≈£î ø√bÕ\÷, ndü÷j·T\÷, eTqdüT‡˝À ì+|ü⁄ø√>∑*–q X¯øÏÔ ≈£L&Ü
düqï–*¢b˛‘·T+~ >∑qTø£ qTq÷ï, ô|’qT<äVü≤]+∫q dü+<äs¡“¤+>± dü+ã+<ÛäyÓTÆ ø=+‘·
Ç#·Ã≥ eTT#·Ã{Ï+#·T≥≈£î ìs¡j í T· +. Ç~ øπ e\+ ˙ø√dü+ ø±<äì˙ï ` m+<äTø£q>± Ä
dæ‹ú ˝À ˙e⁄ á $wüj÷· \˙ï Á>∑V≤æ +∫ #˚jT· >∑*–+~ @$T˙ï˝Ò<Tä ` eTq ã+<ÛTä $TÁ‘·T\
≈£î≥T+u≤\˝À ñ+&ÉT≈£îqï Ä&Éyê]øÏ ø=+‘· C≤„quÀ<Ûä #˚j·TT≥ø£ì˙ï, n+<äTq÷
eTTKéTT>± ej·TdüT‡˝À e⁄qïyê] ø√düeTì˙ï ` eTq ne÷àsTTe+{Ïyês¡T
ndü+<äs“¡ y¤ TÓ qÆ ≥Te+{Ï uÛ≤yê\T ô|≥Tº≈î£ ì dü+kÕsêìï qs¡øÁ£ bÕj·T+>± #˚dTü ø√≈£î+&Ü
ôV≤#·Ã]dü÷Ô ` ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
düs¡ekÕì ` kÕì >∑qTø£ ` düs¡düT\qT yÓT|æŒ+#˚ Á|üj·T‘·ï+ ÄyÓT #˚j·TT≥
düVü≤»eTì y˚πs #Ó|üŒqedüs¡+ ˝Ò<äì ‘·\Tdü÷Ôj·TTHêïqT. Hêj·T+<äT Á|ü‘˚´ø£eTT>±
$X‚w+æ ∫ ÄyÓT≈£î m≥Te+{Ï n_Ûe÷qeTT >±˙ j·TTqï≥¢sTT‘˚, n+<äT≈£î |üPN Hê~
jÓT+‘·e÷Á‘·eT÷ ø±<äì˙ï, ndü\T n≥Te+{Ï~ @<ÓH’ ê ñ+&É>\∑ +<äT\≈£î ãTTEe⁄
@$T˙ï ˝Ò<ìä ˙ï, ÇVü≤, Hê≈£î ÄyÓT j·T+<äT $TøÏÿ* m≈£îÿe eT≈£îÿe. nq>± ˙j·T+<äTqï
eT≈£îÿe≈£î $TøÏÿ* ` ñqï≥Tº ˙≈£î >±ì, eT¬se]øÏ >±ì ˇø£ dü+<äs¡“¤eTT˝À
‘√∫j·TT+&ÉT≈£îqï≥¢sTT‘˚, dü<sä T¡ n_ÛÁbÕj·TeTT dü‘´· <ä÷s¡eTì˙ï, ˇø£yfi˚ ¯ ì»eTT>±H˚
342 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ÄyÓT e\˝À H˚qT ∫≈£îÿø=ìb˛sTTq dü+<äs“¡ +¤ ˝À ˝Ò≥T e÷u≤e>±¬sq’ Äe⁄\bÕ˝…+
»MT+<ës¡T yê]e˝… H˚qTq÷ï, á M\THêe÷˝À ÄdæÔj·÷e‘·TÔq÷ï ÄyÓT≈£î Áyêdæ
sTT∫Ãj·TT+&˚yê&ÉqT>±ì, n\T¢&TÉ >±] dü+<äs“¡ y¤ TÓ qÆ Ä˝À#·qj˚T Hê ≈£î+&˚~ >±<äì˙ï
H=øÏ ÿ eø±ÿDÏ d ü ÷ Ô j · T THêïqT. ˝À>∑ & É dü < ä s ¡ T M\THêe÷ ˙ ø=ø£ k Õ] #· ~ $
$ì|æ+∫j·TTHêïqT >∑qTø£, dü<äs¡T e÷ u≤e>±s¡T düs¡ekÕì qT<˚›•+∫ ªªeTVü‰
|ü‹Áe‘·jT· sTTq düse¡ kÕìøÏ Hê j·÷dæÔ düs«¡ dü«eTTq÷ï #Ó+<ä>\∑ +<äT\≈£î ìs¡j í T· +μμ
nì ÁyêdæjT· Tqï dü+>∑‹, ˙e⁄ eT]∫b˛˝Ò<ìä ‘·\Tdü÷Ô j·TTHêïqT. dü<sä T¡ M\THêe÷
ø√s¡T˝º À #Ó\ø¢ b£ ˛sTTHê, rsê ø√s¡T≈º î£ b˛j˚T dü+<äs“¡ e¤ TT˝À »&û\® ÷, kÕ≈£îå \÷, düse¡ kÕì
#êø£#ø· ±´ìø°, #·eT‘êÿsêìø° mø£ÿ&É <ëk˛Vü≤eTTCÒd,æ <ëyê ÄyÓT |üøeå£ TT #˚kÕÔs√ nqï
uÛj
Ñ T· eTT ø=B› dü<sä T¡ e÷ ˝Ò≥T u≤e>±] k˛<äsT¡ \T, düse¡ kÕì‘√ sêJ |ü&TÉ ≥≈£î
ìs¡sí TT+#·T≈£îqï dü+>∑‹ ø£sêíø]£ >í ± $qïyê&ÉH,’Ó n≥T yê]øÏ˙ï sTT≥T düse¡ kÕìøÏ˙ï
n≥Te+{Ï sêJ >∑qø£ ≈£î~]b˛sTT q≥¢sTT‘˚, e÷ nø£ÿ>±]øÏ ø£*>π qwüeº TT eTqdüT‡˝À
ô|≥Tº≈î£ ì, H˚qT eT<Û´ä ˝À ôd+’ <Ûeä ⁄ì e˝… n&ÉT¶ |ü&eÉ \dæq n>∑‘´· + @s¡Œ&çjT· Tqï~.
nsTT‘˚ dü<sä T¡ eéVü‰s¡eTTq≈£î nedüsy¡ TÓ qÆ <ëìø£Hêï ø=+‘· m≈£îÿe <ä>sZ∑ ¡ dü+ã+<Ûë\T
Hê≈£îq÷ï, düse¡ kÕìøÏ˙ï m+<äT≈£î @s¡Œ&Ée˝…qì ˙ e&ç–q jÓT&É\ n+<äT≈£î Hê
düe÷<ÛëqeTT á ~>∑Teq ñ<äV≤ü ]dü÷Ô j·TTHêïqT.
#·≥ºeTT, Hê´j·TeTT, Ø‹ ‘·‘·‡+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·TeTT\ìï˙ï Ád”Ô |ü⁄s¡Twü
eéVü‰sê\qT #·]Ã+#˚ dü+<äs“¡ +¤ ˝À nÁ|üdTü ‘Ô e· TT˝…’ qeH˚ H˚qT H=øÏÿ eø±ÿDÏ+|ü>\∑ qT.
ø±s¡´s¡+>∑eTT˝À ~– øÏ+<ë MT<ë |ü&TÉ ‘·÷ ñ+&Ée\dæq eT>∑yê&ç eTqdüT‡≈£î ø=+‘·
$ÁXÊ+‹, ≈£î˝≤kÕ, $TøÏÿ* j·TTq÷ï nedüsy¡ TÓ j Æ T· Tqï$. uÛ≤s¡´ m+‘· n+<ä>‘∑ ÔÓ jÓTÆ qqT,
m+‘· nqT≈£L\e‹ jÓTÆ qqT uÛsÑ Ô¡ eTqdüT |üsø¡ ±+‘·\ MT~øÏ yÓTT>∑T‘Z ÷· j·TT+&ÉT≥
|ü⁄s¡Twü Á|üøè£ ‹˝À ñ+&ÉT≈£îqï ˇø£ $X‚w+ü . n~ >∑qTø£ uÛ≤s¡´ Á>∑V≤æ +∫ uÛsÑ Ô¡ Á‘=πøÿ ∫qï
∫qï ‘·|ü <ës¡q¢ T #·÷d” #·÷&Éq≥Tº }s¡Tø=ì>±ì, ˝Òø£ ∫s¡Tqe⁄«‘√ Vü‰dü´|üPs¡«ø£+>±
dü<sä T¡ $wüj÷· ìï uÛsÑ ‘Ô¡ √H˚ |üsêeT]Ù+∫ ø±ì uÛsÑ Ô¡ m≥Te+{Ï yê&Óq’ qT ‘êqT e÷Á‘·+
n‘·ìjÓT&É\ düTeTTK+>±H˚ j·TTqï≥T¢ n‘·ìøÏ n_ÛÁbÕj·T+ ø£*–+∫q≥¢sTT‘˚ n≥Te+{Ï
<ë+|ü‘´· + n‘·´+‘· düTK+>± kÕ–b˛e⁄qì˙ï, uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´ jÓT&É\ nqTsê>∑yT˚ ø±≈£î+&É
uÛÑøÏÔ >ös¡yê\T ø£*– j·TT+{≤&Éì˙ï Hê nqTuÛÑe+ e\¢ Á>∑Væ≤+∫ j·TTqï≥Te+{Ï
$wüjT· +. nsTT‘˚ á |ü⁄sêD≤˝À¢ Áyêdæ j·TTqï≥Te+{Ï |ü‹Áe‘·\ $wüjT· yÓTÆ H˚qT
Á|ükÕÔ$+#·&+É ˝Ò<ìä ˙e⁄ Á>∑V≤æ +#·Tq~. uÛsÑ Ô¡ eTqdüT |üsÁ¡ d”\Ô MT~πø yÓTT>∑T≥Z @
$<Û+ä >± Á|üøè£ ‹ düV≤ü »yÓ÷ n|ü&ÉT uÛ≤s¡´ eTqdüT |üs|¡ ⁄ü s¡Twüß\ MT~øÏ b˛e⁄≥ ≈£L&Ü

düVü≤»y˚Tqì H˚qT sTT+<äTeT÷\eTT>± n+^ø£]dü÷Ô j·TTHêïqT. nsTT‘˚ uÛ≤s¡´
$#·Ã\$&ç>± Á|üe]Ô+∫q dü+<äs“¡ +¤ ˝À ≈£î≥T+ãy˚T $∫Ã‹Ô nsTTb˛‘·T+~ >∑qTø£qTq÷ï,
uÛsÑ Ô¡ m+‘· ôd«’ s¡ $Vü‰s¡eTT #˚dqæ q÷, ≈£î≥T+ã+ nH˚ dü÷<ä+{ÏsêsTT jÓTTø£ÿ Äø£s¸¡ D≈£î
˝ÀHÓ’ ñ+&Éø£ ‘·|üŒ<äT >∑qTø£qTq÷ï, uÛÑs¡Ô ≈£î+&ÉT≈£îqï ùd«#·Ã¤ uÛ≤s¡´≈£î ñ+&ÉT≥≈£î
M\T˝Ò<ìä düŒwü+º . @&ÉTŒ\÷, ô|&Éu§ã“\÷, <Ó|Œæ bı&ÉT|ü⁄\÷, Äj·TT<Ûë\T>± ñ|üj÷Ó –+#˚
Ád”\Ô T, uÛsÑ \Ô¡ ≈£L, ‘·eT≈£L ≈£L&Ü J$‘·+ qs¡øÁ£ bÕj·T+ #˚jT· >∑\sπ >±ì, uÛsÑ qÔ¡ T düHêàsêZìøÏ
mqï&É÷ Á‹|üŒ˝Òsq¡ ï $wüjT· + ì]«yê<äeTT. ndü\T uÛsÑ Ô¡ n+‘·sê‘˚à n‘·ìï |”&dç ÷ü Ô
j·TTqï dü+<äs¡“¤eTT˝À, Ä\T ≈£L&Ü n‘·ìï |”&ç+#·T≥ Äs¡+_Û+∫q≥ºsTT‘˚, n≥T
n+‘·sê‘·àq÷, Ç≥T Ä*˙ ≈£L&Ü H√s¡T eT÷sTT+∫, ø£≥T¢ Á‘Ó+#·T≈£îì $#·Ã\$&ç>±
eéVü≤]+#·&+É ‘·|Œü ìdü]>± »s¡T>∑TqT. >∑qTø£H˚ H˚qT Ç‘·'|üPs¡«+ Ç∫Ãq ôV≤#·Ã]ø£.
eTs=ø£ÿ eTTUýÓTqÆ $wüjT· + Á|ükÕÔ$+∫ ˙ $wüjT· + e<ä*y˚jT· T≥≈£î ìs¡j í T· +.
H˚qT #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘·, <äTsêXÊ |üP]‘·T˝…’ q≥Te+{Ï |ü⁄s√Væ≤‘·T\T ˙ #·T≥÷º#]˚ ,
Hê≈£î »s¡>∑e\dæq n+‘·´ÁøÏj·T\ $wüj·TyÓTÆ ìqTï ` ne÷j·T≈£îsê\e⁄ >∑qTø£ `
ˇ‹Ô&ç #˚dæ, ndü˝Ò uÛÑs¡Ôè $jÓ÷>∑+‘√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·÷ e⁄qï ˙ eT‹ #Ó&É>={Ïº,
πøe\eTTq÷ï yê] kÕ«s¡ú+ ø√dü+, nqedüs¡yÓTÆq <Ûäqe´j·T+ ˙#˚ #˚sTT+#·T≥≈£î
|üPqTø=qT≥ ‘·<∏äéTT. n+<äTe\¢ Hê n+‘·´ÁøÏj·T\T @$T #˚j·Te\dæ j·TTqï<√
sTT+<äTeT÷\eTT>± ˙≈£îq÷ï, Hê≈£î Ä|ü⁄Ô˝…’q ne÷àsT÷, n\T¢&ÉT>±s¡¢≈£îq÷
‘Ó*j·T#êj·T&ÉyTÓ qÆ ~. Hê <äV≤ü qeTTq≈£î nedüsy¡ TÓ qÆ ˇø£ |ü⁄{Ïº e+≥#Ós≈¡ î£ ≈£î >±qT,
Á|üdTü ‘Ô · yÓ\ Á|üø±s¡+ s¡T.15\T nø£så ê˝≤ |ü~ùV≤qT s¡÷bÕsTT\Tq÷ï, ‹\\≈£î >±qT
Äs¡T qj·÷ô|d’ \ü Tq÷ï, yêVü≤≈£î\≈£î uÛTÑ C≤ìøÏ ns¡sú ÷¡ bÕsTT #=|üq s¡T. 2\T nø£så ê˝≤
s¬ +&ÉT s¡÷bÕsTT\Tq÷ï yÓs•¡ s¡T.17.06 q.ô|.’ nø£så ê˝≤ |ü~ùV≤&ÉT s¡÷bÕj·T\ Äs¡T
qj·÷ô|’dü\Tq÷ï n\T¢&ç>±]øÏ H˚qT ÁyêsTT+∫ sTT∫Ãq ÄdæÔ˝ÀqT+∫ πø{≤sTT+#·
>∑\+<äT\≈£î Hê ìs¡íj·T+. n+‘·≈£î$T+∫q ø£s¡àø±+&É>±ì, dü+‘·s¡ŒD\T>±ì,
düe÷sê<Ûqä \T >±ì, <ëqeTT\T>±ì, Hê jÓTùd≥º T˝À qT+∫ e´j·T|üs#¡ T· ≥≈£î M\T˝Ò<ìä
Ç+<äTeT÷\eTT>± ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT. H˚qT Hê J$‘·ø±\eTT˝À #˚dTü ≈£îqï ø£sà¡
|òü*‘·eTT>± H˚qT qs¡ø£eTTq≈£î b˛e⁄fÒ <Ó’e ìs¡íj·TyÓTÆq jÓT&É\ dü+düÿè‘·uÛ≤wü˝À
eT+Á‘·eTT\T #·~$>±ì, dü+‘·sŒ¡ D\T #˚d>æ ±ì, eTπs$<Ûyä TÓ qÆ <Ûqä e´j·TeTT #˚d>æ ±ì,
dü<äs¡T <Ó’e ìs¡íj·TeTTqT e÷s¡Œp#·T≥ Vü‰kÕ´düŒ<äeTì y˚πs H=øÏÿ #Ó|üŒe\dæq
n>∑‘´· eTT˝Ò<Tä . ªªn&ÉT>√ ˙ uÛsÑ ,Ô¡ yÓ‘’ s· D¡ Ï <ë≥˝Òø£ nedü|ú &ü TÉ ‘·÷ j·TTHêï&ÉT. ˇø£ÿ
344 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>√<ëqeTT #˚dqæ ≥¢sTT‘˚ <ëì ‘√ø£ |ü≥Tº≈î£ ì yÓ‘’ s· D¡ ìÏ <ë{Ï qs¡ø±ìøÏ #˚sT¡ ≈£î+{≤&ÉTμμ
nì jÓTe«¬s’Hê ìqTï ‘=+<äs¡ ô|{Ïºq dü+<äs¡“¤eTT˝À á ~>∑Te qT<äVü≤]+∫q
düe÷<ÛëqeTT ˙e⁄ yê]øÏ áj·Te\dæq~>± ìs¡j í T· +.
ªªHê uÛsÑ Ô¡ yÓ‘’ s· D¡ ìÏ <ë≥H˚\, qs¡øe£ TTq≈£î b˛H˚\, yês¡T n‹ ‘·«s¡˝À qs¡øe£ TT
#˚sT¡ ø=q e˝…qqï Ä<äTsê› HêπøMT ˝Ò<Tä . yÓ‘’ s· D¡ øÏ Ï Çe‘·*>∑≥Tº qs¡ø±ì ø£+fÒ jÓT≈£îÿe
yêdüjÓ÷>∑éTT>± ñ+&ÉTqqï $wüj·TyÓTÆ Hê πø$Tj·TT dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò<äTμμ nì
#Ó|Œü e\j·TTqT. ÇVü≤, |æ‘è· <˚e‘·\˝À #˚]q Hê≈£î, yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+ HÓ\ HÓ˝≤, Ä
‘·s¡Tyê‘· dü+e‘·‡s¡+, dü+e‘·‡s¡+ |æ‘·è ø±s¡éTT\T »]|æ+#·T≥ πøe\eTTq÷ï
nqedüse¡ Tì ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT. Hê ù|s¡T C…|Œæ @ Áu≤Vü≤àDTD√í y˚T|æq >±ì,
Hê≈£î Ä ˝Àø£eTT\˝À uÛTÑ øÏÔ >∑&eÉ <äì MTs¡T ÁuÛeÑ T|ü&TÉ ≥ øπ e\eT÷ bıs¡bÕ≥T. á Hê
uÛÖ‹ø£ ø±j·÷ìï $dü]+® ∫q yÓqTø£ Hê≈£î nqïeT÷, ˙s¡÷ nedüse¡ TT+&É<ìä Hê≈£î
ìX¯Ãj·TeTT>± ‘Ó\TdüTqT. n~j·TTqT>±ø£, n<Ûyä ê n≥Te+{Ï nedüsy¡ T˚ Hê≈£î >∑qTø£
@s¡Œ&çq≥¢sTT‘˚, Hê bı≥º m˝≤¬>H’ ê ì+|ü⁄ø√ >∑\ #êø£#ø· ´£ + Hê≈£î ø£<ì›ä ˙ï, n+<äTø£ì
eT¬ s es¡ T q÷ï ÄÁ‘· | ü & É e \dæ q nedü s ¡ + ˝Ò < ä ˙ ï sTT+<ä T eT÷\eTT>±
ôV≤#·Ã]dü÷j Ô T· THêïqT.
ÇVü≤ Hê≈£î >∑\ dæsú ¡ #·sêdüTÔ \ìïj·T÷ Hê kÕ«]®‘e· TT ˝Òqì eTT+<˚ ñ<äV≤ü ]+∫
j·TTHêïqT. q>∑<Tä s¡÷|ü+˝À qTq÷ï, yÓ+&ç ã+>±s¡+ s¡÷|ü+˝À qTq÷ï, ÁbÕ+düØ
H√≥T¢, ‘·DU≤ <äkÕÔy˚E\ s¡÷|ü+˝ÀqTq÷ï Hê ÇqT|üô|f…º˝À ñqï≥Te+{Ï˙ï,
u≤´+≈£î\˝ÀqTqï |òøæ ‡˘ &é &çbÕõ≥T\Tq÷ï, j·÷e‘·TqÔ ÷ï e÷ n\T¢&TÉ >±¬sq’ ≥T e+{Ï˙ï,
˝Ò≥T yÓ+ø£≥|üŒj·T´ u≤e>±] ~«rj·T |ü⁄Á‘·T&Óq’ ≥T e+{Ï˙ï ∫s¡+J$ dü÷s¡úÛ>Ñ y∑ êqT¢,
kÕø°qT|ü˝¢… bÕ˝…+>±]øÏ Hê eTs¡D≤q+‘·s+¡ #Ó+<ä>\∑ +<äT\≈£î ìs¡j í T· +. Hê dæsú êdæ,Ô
á ~>∑Te ôw&É÷´\T <ëK˝≤, Äe⁄\bÕ˝…+ Á>±eT ‘ê\÷≈£î ns¡yÓ’ Hê\T¬>ø£sê\
e÷$T&ç‘√≥j·TTq÷ï, y˚eTT\B$ Á>±eT+ ‘ê\÷≈£î q\uÛe’… T÷&ÉT j·Tø£se¡ TT\ eTTô|Œ’
Äs¡T ôd+≥¢ $d”sÔ eí¡ TT>∑\ õsêsTTr yÓTs¡ÿj·TTq÷ï, Çs¡y’Ó Äs¡T j·Tø£se¡ TT\ $d”sÔ eí¡ TT
>∑\ |ü\e¢ TTq÷ï ≈£L&Ü dü<sä T¡ n\T¢&TÉ >±]πø #Ó+<ä>\∑ +<äT\≈£î ìs¡j í T· +. á dæsú êdæÔ
j·÷e‘·TqÔ ÷ï dü<sä T¡ n\T¢&TÉ >±s¡T <ëq $Áø£jT· dü‘êÔ~øÛ ±s¡eTT\‘√, yê] ÇcÕºqTkÕs¡eTT,
|ü⁄Á‘· bÂÁ‘· bÕs¡+|üs´¡ eTT>± nqTuÛ$Ñ +|üe˝…qT. dü<sä T¡ ÄdæMÔ T<ä e#˚Ã ◊y˚E˝À ˇø£ÿ
Hê uÛ≤s¡´ nsTTq ∫ˆˆ kÂˆˆ yÓ+ø£≥#êwüeTà (ÄyÓT Áã‹øÏq+‘·ø±\+) ô|≥Tºb˛‘·\T
»s¡T|ü⁄≥j·TT, ô|q’ ñ<äV≤ü ]+∫q Á|üø±s¡+ Hê n+‘·´ÁøÏjT· \T »s¡T|ü⁄≥≈£îq÷ï ‘·|Œü ,

eT] Ç+πø $<Ûyä TÓ qÆ Hê dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ Ks¡TÃ\≈£L $ìjÓ÷–+|üe\<äì n\T¢&TÉ >±]ì
ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT.
e÷ ne÷àsTT˙ï, ∫s¡+J$ kÂuÛ≤>∑é‹ nsTTq≥Te+{Ï˙ï dü‘´· e‹øÏ dü<sä T¡
ÄdæÔ |ü+|üø|£ ⁄ü @sêŒ≥T ø=+‘· eTqkÕÔ|eü TT ø£*–+∫qq÷, ÄyÓT eT+∫ eTqdüT˝À
ñ+#·T≈£îH˚ Ç≥Te+{Ï @sêŒ≥T #˚dj æ T· THêïeqì <Óe’ kÕøÏ>å ± #Ó|⁄ü ‘·÷ j·TTHêïqT.
ndü\T Ä&ÉTyê]øÏ Ädæ˝Ô À uÛ≤>∑eTT ø£*Œ+∫ düsêÿs¡Tyês¡T dü+|ò÷ü ìøÏ n|ü#ês¡eTT #˚dæ
j·TTHêïs¡ì Hê $XÊ«düeTT. dü+kÕs¡eTT düÁø£eT+>± »s¡T>∑e˝…q÷ n+fÒ Ä]úøy£ TÓ qÆ
n~Ûø±s¡+ j·÷e‘·÷qÔ ÷ï Ç+{ÏøÏ j·T»e÷ì jÓTÆ q eT>∑yêì#˚‹˝À ñ+&Éø£ ‘·|Œü <äT. Ä
dæ<ëΔ+‘·eTT˝À Hê≈£îqï $XÊ«düeTTqT |ü⁄s¡düÿ]+#·T≈£îì H˚ì≥Te+{Ï @sêŒ≥T#˚dæ
j·TTHêïH˚>±ì, Hê≈£î ne÷àsTTMT<äø£+fÒ n\T¢&ÉT>±] MT<ä nqTsê>∑eTT m≈£îÿe
ñqï<äì m+‘· e÷Á‘·eTTq÷ ns¡eú TT ø±<äT. dü<sä T¡ $wüjT· eTTqT $|ü⁄©ø£]+∫ ne÷àsTT
ø±|ü⁄s¡+˝À á Ädæú eT÷\ø£yÓTÆq ø£\‘·\T @s¡Œ&É≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT≥ Hê $<äT´ø£Ô
<Ûsä à¡ eTT >±q, ÄyÓT qT<˚•› +∫ á ÁøÏ+~ ù|sê\ <ëK˝≤ j·÷e‘·TÔ $wüjT· eTT\÷
ÁyêsTT+#·&ÉyÓTÆq~.
∫ˆˆkÂˆˆ ne÷àsTT dü‘·érì |ü⁄Á‘· bÂÁ‘ê_Ûeè~Δ>± Äos¡«~+∫ #Ó|ü#·Tqï
$wüj·TeTT\T.
˙≈£î>∑\ ãT~Δ ≈£îX¯\‘·, ô|+øÏ‘q· eTT, |ü≥Tº<\ä , #·÷∫q|ü&É˝≤¢ ˙e⁄ ≈£îe÷¬seÔ ⁄
>±ø£ ø=&ÉT≈£îyÓ’ |ü⁄{Ïºj·TT+&çq≥¢sTT‘˚ ` qqTï $T+∫q≥Te+{Ï eéVü≤s¡ÔyÓ’
j·TT+&˚yê&Éeì Hêø£ì|æd÷ü Ô j·TT+≥T+~. nsTT‘˚ n+‘· düìïVæ≤‘·T˝…q’ Ç<äs› T¡ y˚T<Ûëe⁄\
eT<Û´ä bı‘·TÔ ≈£î<äTs¡T≥ ø£weºü Tì ø±uÀ\T uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ìqTï ≈£îe÷¬sqÔ T CÒdjæ T· THêï&ÉT.
@yÓTqÆ q÷ <Óe’ ìs¡j í T· eTTqT >∑T]+∫ ‘·sq®¡ uÛsÑ q®¡ \T #˚jT· T≥ #ê˝≤ n$y˚øe£ TT.
ÇVü≤ :
Ädæú j·T+‘·jT· T ˙ uÛsÑ Ô¡ ù|s¡ Áyêdæq ø±s¡DeTT H˚qT eTT+<äT>± $e]+∫j˚T
j·TTHêïqT. ‘·‘êÿs¡DeTT>± ˙≈£îq÷ï ˙ uÛsÑ ≈Ô¡ î£ q÷ï eT<Û´ä m≥Te+{Ï eTqdüŒs¡\ú T @s¡Œ&çHê
n~ øπ e\eT÷ <äTs¡<èä wüeº Tì nqTø√e˝…qT. m+<äTø£+fÒ, ˙e⁄ Ç+ø£q÷ yÓTHÆ ê]{°
<ë≥ø£eTT+<˚, Hê Çwüeº TTq≈£î e´‹πsø£eTT>± ˙ y˚Tqe÷eT>±] ≈£îe÷s¡Tì‘√ bÕ]b˛sTT,
m<äTs¡T y˚Tq]ø£eTì nsTTHê #·÷&Éø£ n‘·ìï $yêVü≤e÷&ç j·TTHêïe⁄. n~j·TTqT
>±ø£, áHê{Ï es¡≈î£ q÷ï qqTï>±ì, Hê Ç+{Ï eTTKeTT >±ì #·÷#·T≥¬ø’ qqT sêø£, ˙
uÛsÑ Ô¡ e÷≥≈£î ø£≥Tºã&ç Á|üe]Ôd÷ü Ô j·TTHêïe⁄. nsTT‘˚ Hê nVü≤+ø±s¡eTTqT ~>∑Á$T+–
˙ MT<ä Hê≈£îqï eTeTø±s¡+ e\¢ jÓTH√ï e÷s¡T\T ìqTï #·÷#·T≥≈£î sêe˝…qì
346 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

rsêàì+#·T≈£îì ≈£L&Ü, ˇø£ÿ MT neTàH˚ |ü+|æ, H˚qT sê˝Òøb£ ˛e⁄≥≈£î ø±s¡DeTT ˙≈£îq÷ï
‘Ó\TdüTqqT≈£î+≥÷ j·TTHêïqT. ˙ $yêVü≤eTT e\q Hê≈£î @s¡Œ&É¶ ø±y˚w\” T ø±s¡D+>±
H˚qT, ˙ e÷eT>±s¡Tq¢ ÷ïHê≈£î u≤eeTs¡T<äT\Tq÷ïnsTTq dü‘´· Hêsêj·TD e¬>s’ ê\ MT<ä
ø£øå£ eVæ≤+∫ yê] nqï<äeTTà\ eT<Û´ä eTqdüŒs¡\ú T sπ ø¬ ‹Ô+∫ yê] ÄdæÔ j·÷e‘·TqÔ ÷ï
˝≤yê<˚M\ <ë«sê Vü‰s¡‹ø£s÷¡ Œs¡+ e˝… Vü≤]+∫b˛e⁄q≥T¢ #êj·TT≥j·TTq÷ï, Ä |ü>∑
eTqdüT‡˝À ô|≥Tº≈î£ ì, H˚qT yê] Ç+≥ X¯óuÛøÑ ±s¡éTTq≈£î #·T≥º|⁄ü #·÷|ü⁄q≈£î b˛>±,
yês¡+<äs¡÷ qqTï ø={Ïº, #·∫Ãb˛‹qì ÁuÛÑeT|ü&ç qqTï ÁãVü≤àC…eTT&ÉT &=+ø£˝À
bÕs¡yj ˚ T· T≥j·TTq÷ï, H˚qT Ä >±j·TeTT\ ‘√fÒ sπ e⁄ <ë{Ï düsêdü] ø±øÏHê&É düsêÿs¡T
ÄdüT|üÁ‹ #˚sT¡ ≈£îì dü<sä T¡ >±j·TeTT\≈£î >±qT dü]|º øæò ≥£ Tº bı+~ ˙ |æqe÷eT>±]ï
C…\’ T≈£î |ü+|ü⁄≥j·TTq÷ï yÓTT<ä\T>± >∑\ $wüjT· eTT\ìïj·TTq÷ï ˙≈£L ‘Ó*dæqy˚ ø±e&É+
#˚‘· ‹]– #Ó|Œü e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ n\T¢&TÉ >±]øÏ˙ï, Hê≈£îq÷ï áHê{Ï
es¡≈î£ q÷ï e÷{≤eT+N ˝Òøb£ ˛sTTqq÷, ÄdæÔ Äj·Tq ù|s¡Áyêj·TT≥ øπ $T ø±s¡DeTì
˙e⁄ n&É>e∑ #·TÃ. n\T¢&TÉ >±s¡T ÄdæìÔ ø±bÕ&ÉTø√>∑\ düeTs¡T\Δ ì Hê≈£î s¡TEyÓq’ ø±s¡D+
yÓTT<ä{~Ï . yê] |æq‘·+Á&ÉT\ ÄdüT\ú ˙ï nHê´Áø±+‘·yTÓ Æ b˛sTTq|üŒ{Ïø˙Ï ïÄj·Tq e÷Á‘·+
ãVüQ #êø£#ø· ´£ eTT‘√ ‘·q yê{≤qT ø±bÕ&ÉT≈£îHêï &Éqï >ös¡e+ Hê≈£î ˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä .
n+‘·ø£+fÒ ≈£L&Üj·TTq÷ï ã\yÓTÆq ø±s¡DeTT eTs=ø£{Ïj·TTqï~. kÕe÷qéTT>±
eTìôw|’ ⁄ü {Ïqº Á|ü‹yê&ÉTq÷ï #˚ùd≥≥T e+{Ï eTVü‰ #Ó&¶É bıs¡u≤{§ø£{Ï j·TTqï~. ‘·q
_&É¶ n\¢] #˚dqæ q÷ eTT~ø£ãTs¡T¢ m+‘· ndüV≤ü ´ø£se¡ TT>± #Ó|Œæ qq÷, n$j·Tìïj·TTq÷ï
eTT<äT>› ± |ü]>∑D+Ï ∫, Çs¡T>∑T bıs¡T>∑Tyê] _&É\¶ T ny˚ |üqT\T n+‘·øq£ ï ‘·≈î£ ÿe>±
#˚d÷ü jÔ T· THêï dü<sä T¡ #˚‘\· qT ô|+øÏ‘q· eTT>± |ü]Á>∑V≤æ +#·T≥ kÕe÷qéTT>± Á|ü‹
‘·+Á&çøìÏ ï n\yê≥T. n<˚$<Ûeä TT>± ‘·q $TÁ‘·T\ j·T+<äTq÷ï ‘·q j·T+<äTq÷ï ñqï
eéVü‰s¡ <äø‘å£ ≈· î£ ˝Öø£éTì˙ï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ #êø£#ø· ´£ eTì˙ï ù|s¡T¢ ô|≥Tº≈î£ ì, n<˚
\ø£Då eTT ‘·q X¯Á‘·Te⁄\j·T+<äT qï≥¢sTT‘˚qTq÷ï, <ëìì <Ís¡q® éTT‘√ ˝…øÿ£ ô|≥Tº≥
e÷qe⁄\ j·T+<äTqï eTVü‰ ˝À|üeTT. ˙πø e÷≥\T e∫Ãq~ yÓTT<ä\T, dü<äs¡T
n\T¢&TÉ >±]‘√ ˙e⁄ bÕ]b˛sTTq ‘˚Bes¡≈L£ , Hê Çwüº Á|üø±s¡+ ˙e⁄ q&ÉT#·T≈£îH˚˝≤>∑T,
ˇø£ÿ ìeTTwüeTT˝À HÓ’qqT u≤j·T˝Òø£b˛sTTHêqì Hêπø ‘Ó\Tj·TTqT. ˝Àø£eTTqT
»sTT+#êqì >∑s«¡ |ü&TÉ ‘·÷ e⁄qï qqTï Hê Ç+{À¢ n‹ düT\uÛeÑ TT>± z&ç+∫ Ç+{Ï
j·T»e÷ìHÓq’ Hêπø ˙e⁄ j·T»e÷ìyÓH’ êe⁄. ˙≈£î @&Óì$T~ @fi¯fl ej·TdüT‡˝À ˇø£Hê&ÉT
kÕj·T+ø±\+ ˙≈£î ø£&TÉ |ü⁄H=|æŒ edüT+Ô <˚y÷Ó qqï uÛj Ñ T· + e\¢ eTT+C…ø±j·T\T ìqTï
‹qe<äq› ï ø±s¡D+>± #˚‹ø£+~q ø°‘ø· ‹£ Ô Hê ô|q’ ˙e⁄ $düTs¡T≥j·TT, n~ <Óe’ eXÊ‘·÷Ô

øπ e\+ Hêø°u÷ÑÛ $T MT<ä Ç+ø± q÷ø£\T $T–* j·TT+&ÉT≈£îqï ø±s¡D+>± ‘·\yÓ+Á≥Tø£
yêdæ˝ÀHê yÓT&É‘|· Œæ uÛTÑ C≤ìï ˇs¡døæ =ì b˛e⁄≥j·T÷ Ä >±j·TeTT ‘ê\÷≈£î Hê u≤<Ûä
ø√|üeTT>± e÷s¡ø£eTT+<˚ ˙e⁄ Ä ej·TdüT‡˝ÀH˚ n‹ #êø£#·ø£éTT>±, Ä&ÉTyê]
es¡Á|ükÕ<äeTTq÷, ‹s¡T>∑T˝Òì Äj·TT<ÛäeTTq÷ï nsTTq @&ÉT|ü⁄qT, }|æ]‹‘·TÔ\
ã\eT+‘·jT· T $ìjÓ÷–+∫ Hêô|ì’ Á|üj÷Ó –+#·T≥j·TTq÷ï, Ç+‘· eTìwæHq’Ó H˚qT
dü<sä T¡ dü+<äs“¡ e¤ TT˝À øÏ+ø£seÔ¡ ´‘ê eT÷&ÛTÉ &ÉH,’Ó Hê >±j·TeTTq≈£î ‘·Tyê«\T #·T≥ºu{… ,ºÏ
˙e⁄ $dü]q ø°‘ø· ‹£ ‘Ô √H˚ ˙≈£î eTT+C…ø±j·T\T #Ó*– sTT#˚Ã es¡≈î£ q÷ï ˙e⁄ @&ÉT|üH˚
ÁãVü‰àÁdüeÔ TTqT ñ|üd+ü Vü≤ ]+|üø£ b˛e⁄≥j·TTq÷ï, ˙e⁄ eTs¡∫qq÷ H˚qT e÷Á‘·+
eT]∫b˛˝Ò < ä T . Ç≥Te+{Ï dü + <ä s ¡ “ ¤ e TT\T Á|ü ‹ ~qeTTq÷ kÕe÷qéTT>±
»s¡T>∑T‘·÷j·TTHêï, ìqTï e÷Á‘·eTT @$Tj·TT #˚jT· ˝Òø£ nH˚øe£ ÷s¡T¢ z≥$Tì n+^ø£]+∫
j·TTHêïqT. ìqTï H˚qT dü<äs¡T dü+<äs¡“¤eTT\˝À eTT<äT› eTT<äT›>± ªsêø£åd”μ j·Tì
dü+uÀ~Û+∫q~ ì»eTT>± Hê eTqdüT‡˝À ˙ jÓT&É\ ñ+&ÉT≈£îqï n_ÛÁbÕj·TeTì Ç|ü&ÉT
u≤Vü‰≥eTT>± #Ó|Œæ qq÷ |òsü y¡ ê˝Ò<Tä >∑qTø£ #Ó|ü ≥≈£î ìs¡j í T· +. ìqTï sêø£då >” ± ÇHêïfi¯Sfl
nqT≈£î+≥÷ j·TTHêïqì H˚qT #·ìb˛sTT düTs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ +‘· <ä÷sêìøÏ b˛sTTq yÓqTø£,
˙≈£î ‘Ó*dæqq÷, Hê≈£î nbÕj·TeTT ˝Ò<Tä >∑qTø£qTq÷ï ˙ Ä|ü⁄\Ô T ≈£L&Ü ìqTï >∑T]+∫
á $<Ûeä TT>± nqT≈£î+≥÷ j·TTHêïs¡ì ˙≈£î ‘Ó*j·TT≥, ˙ uÛ≤$ J$‘·eTTqπø eT+∫~
>∑qTø£qTq÷ï, dü<äs¡Tq ñ<äVü≤ ]+∫‹ì. Ç+‘· sê\T>±sTT, ô|+øÏ|òüT≥yÓTÆq ìqTï
(H˚Hê $<Ûeä TT>± ìqTï e]í+#·T≥ ˙≈£î ‘·è|æøÔ s£ e¡ TT>± j·TT+&É<ìä Hê≈£î ‘Ó*dæjT· Tq÷ï,
#Ó|Œü e\dæq $wüjT· eTTqT e÷≥Tq u…{,ºÏ ns¡eú TTqT eTs¡T>∑T |üs∫¡ q#√ @$Tj·TTq÷ï
Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò<äT >∑qTø£ Ç+‘· düŒwüºeTT>± #ÓãT‘·÷ j·TTHêïH˚ >±ì, ˙MT<ä
Hê≈£î+&ÉT≈£îqï eTeTø±s¡eTT ø=s¡‘·e&çq<äì ˙ eqTø=q qø£ÿs¡˝Ò<äì düŒwüº+
#êj·T&ÉyÓTÆq~) n‹ düTHêj·÷düeTT>± <ëdüTsê*ì #˚düT≈£îì, H˚qT jÓTqï&É÷
#˚j·TC≤\q≥Te+{Ï ø±s¡éTTqT n\T¢&ÉT>±s¡T kÕ~Û+#ês¡qï $TøÏÿ*˙ï yÓT#·TÃø√\T
Äj·Tq j·T+<äT Hê≈£î ø£\T>∑T≥ #˚‘q· Tq÷ï, Hê ø£Hêï |òTü {Ï≈î£ &Éì s¡TEyÓq’ ø±s¡DeTT
#˚‘·qTq÷ï, ìqTï »sTT+∫q ‘·s¡Tyê‘· ˝Àø£eTTqT düTHêj·÷düeTT>± Äj·Tq
»sTT+#·>\∑ s¡qï $XÊ«düeTT @s¡Œ&ÉT≥ e\qTq÷ï, Hê j·÷e<ëdæj ú T· Tq÷ï Äj·Tq≈£î
dü+Áø£$T+#·e\j·TT qì ìs¡j í T· +.
eTs=Vü≤ $wüjT· + :
˙y=ø£e÷s¡T ñ‘·sÔ +¡ Áyêdü÷Ô ` ˙ e<ä› qT+&ç Hê≈£î e∫Ãq ñ‘·sÔ ê\T s¬ +{Ï˝À
s¬ +&Ée~ ` H˚qT |æÁ‘ê]®‘y· TÓ qÆ Ädæqú +‘·q÷ Áø£eT+>± n$Tày˚d÷ü ,Ô Ä kıeTTà‘√H˚
348 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

y˚πs uÛÑ÷eTT\T ø=ì kÕ«]®‘·eTì #Ó|ü≈£î+≥÷ j·TTHêïqì˙ï, dü<äs¡T |üHêï>∑eTT,
ìq÷ï ˙ uÛsÑ qÔ¡ ÷ yÓ÷dü–+∫ Hê nq+‘·se¡ TT MT≈£î sêe\dæq ÄdæÔ MT≈£î sê≈£î+&Ü
#˚jT· T≥ ø=s¡øπ #˚d÷ü Ô j·TTHêïqì˙ï ÁyêdæjT· THêïe⁄. ˇø£yfi˚ ¯ n≥Te+{Ï n_ÛÁbÕj·Ty˚T
Hê≈£îqïq÷, H˚Hê $<Ûeä TT>±H˚ #˚dj æ T· Tqï |üŒ{Ïø˙Ï ï ` á $<Ûeä TT>± n+≥÷ j·TTHêïqì
H˚qT dü<äs¡T ˙ n_ÛÁbÕj·TeTTqT n+^ø£]dü÷Ô j·TTHêïqì m+‘·e÷Á‘·eTTqT
ÄX¯|&ü eÉ \<äì ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT ` n˝≤ #˚dæ j·TTqï|üŒ{Ïø˙Ï ï, MT¬ses¡T>±ì Ä
$wüj·T+ s¡TEe⁄ |üs¡#·˝Òs¡T. eTT+<äT eTT+<äT ˙e⁄ m|ü&Ó’Hê n\T¢&ÉT>±] MT<ä
ÄÁ>∑V≤æ +∫, H˚qT yê]øÏ dü+Áø£$T+|ü CÒdqæ Ädæú ndü\T |æÁ‘ê]®‘e· TT >±e⁄q, ˙≈£î
#Ó+<äe\dæq<äì, <äTs¡<èä wüeº XÊ‘·÷Ô *{Ï>π wüqT\˝ÀøÏ ~>∑<\ä ∫q#√, ˙ Á|üjT· ‘·ïeTT
mqï&É÷ |ò*ü +#·<ìä ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√e˝…qT. n≥Te+{Ï nyê+‘·se¡ TTqT m<äTs=ÿqT≥
≈£îq÷ï, ˙ yê<äeTTqT ì$TwüeTT˝À Á‘√dæ|⁄ü #·TÃ≥≈£îq÷ï, dü<sä T¡ Ädæú Hê kÕ«]®‘e· Tì
s¡TEe⁄ |üs#¡ T· ≥≈£îq÷ï ã\yÓTqÆ kÕø£´å eTT, ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü n\T¢&>ç ±] ÄBÛqeTT˝À
ñ+#·T‘·÷ j·TTHêïqì ìqTï eTØeTØ ôV≤#·Ã]dü÷Ô j·TTHêïqT. n≥Te+{Ï bıs¡bı#·ÃeTT
˝ÒM ˙ ø±|ü⁄s¡eTT˝À sê≈£î+&Ü j·TT+&ÉT≥πø H˚qT á $<Ûyä TÓ qÆ ø£≥Tº~≥ºeTT \ìï˙ï
#˚djæ T· THêïqì ˙≈£î y˚sπ #Ó|Œü e\dæq nedüse¡ TT ˝Ò<Tä .
Ç~ Hê dü«ãT~Δì ÁyêsTT+#·T≈£îqï M\THêe÷.

Ç*¢+<ä\ düsd¡ «ü r <˚$
(1918 ` 1998)
kÕ+|òæTø£ sê»ø°j·T s¡+>±\˝À |üìCÒdü÷Ô

kÕVæ≤r πøåÁ‘·+˝À $•wüº kÕúHêìï ÄÁø£$T+#·T≈£îqï
$<äTw”eTDÏ. ˝Àø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\qT >Á V ∑ ≤æ +∫q
s¡ # · s TTÁ ‹ . e÷qe‘· « y˚ T J$‘· e÷<Û ä T sê´ìøÏ
|
Á < ü ëÛ qeTT nH˚ <äèwæº M] s¡#q· ˝À¢ <√´‘·øe
£ TÚ‘·T+~.
V
ô ≤’ <
Á ëu≤<äT˝À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : nø£ ÿ s¡ ≈ £ î e∫Ã q #· T ≥º e TT,
eTT‘ê´\eTqdüT, |ü+&ÉT>∑ ãVüQe÷q+ yÓTT<ä\>∑T
ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T, | ô ≈£îÿ yê´kÕ\T.
350 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTT‘ê´\ eTqdüT
eTT‘ê´\T ‘·*y¢ +Ó ≥ ‹s¡T>∑T‘·÷ ªªne÷à! BìMT<ä m≈£îÿ‘êH˚μμ n+≥÷ ≈£îØÃ
mø£ÿuÀj·÷&ÉT.
ªªneTà>±s¡T #·÷ùdÔ ‘·+‘ês¡T. ~>∑T ~>∑Tμμ |æ\y¢ ê&çì ~+∫ ‘·q |üìMT<ä ne‘·\øÏ
yÓ[flb˛sTT+~ yÓ+ø£{.Ï
‘·*ì¢ yÓfifl¯ ì∫Ã ` eTT‘ê´\T ‘·q≈£î dü]b˛sTTq≥T¢>± ø£qã&É¶ Ä ∫qï ≈£îØÃ MT<ä
≈£Ls¡TÃì ` ø±fi¯ófl H˚\≈£î ‘êπø≥T¢>± eTT+<äT≈£î »]– ` #˚‘T· \T s¬ +&É÷ ≈£îØÃ #˚‘T· \MT<ä
ô|{Ïº ‘·qqT ‘êqT #·÷#·Tø=ì ` ‘·\ Ç≥÷ n≥÷ ‹|æŒ #·÷XÊ&ÉT. ‘·q dü+>∑‹ mes¡÷
#·÷&É˝<Ò qä ï <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ u≤>± düsT¡ ø› =ì ≈£îØÃ˝À yÓqTø£≈î£ »]– ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ø±*MT<ä
ø±\T y˚dTü ø=ì $˝≤düeTT>± }|ü⁄‘·÷ ˇø£ÿkÕ] ‘·\ ô|ø¬’ ‘êÔ&TÉ . eTT‘ê´\ ø¬ <äTs¡T>±
>√&É <ä>sZ∑ ¡ eTT‘ê´\T ≈£Ls¡TÃq≥Te+{Ï ≈£îØÃ˝À ` yê&çe+{Ï |æ\y¢ ê&˚ ≈£Ls¡TÃqï≥T¢>±
ø£qã&É~¶ . dü]>±Z yê&ç #=ø±ÿeTT‘ê´\T y˚dTü ≈£îqï <ëì e÷~]>±H˚ ñqï~. ãT»eTTMT<ä
∫qT>∑÷ nBq÷, eTT+<äT uÛ≤>∑eT+‘ê q\¢>± e÷dæb˛sTT n≥ºø£{Ïº ñqï~. yê&ç
eTTKeTT, ‘·\ E≥÷º n+‘ê eTT‘ê´\T˝≤π> ñHêï&ÉT. eTT‘ê´\T ‘·qq÷ yê&ç˙
|üsø¡ ±sTT+∫ #·÷dü÷Ô b˛\TÃ‘·÷ ‘·q <˚V‰ü ìï ‘·&$ç T #·÷düT≈£î+≥÷ ÄX¯Ãs¡´|ü&bç ˛‘·THêï&ÉT.
eTT‘ê´\T≈£î ø£*–q ÄX¯Ãs¡éTT øö‘·÷Vü≤\eTT ÁøÏ+~øÏ e÷s¡{≤ìøÏ m+‘√ùd|ü⁄
|ü≥º˝Ò<äT. ≈£îØÃMT<ä qT+∫ ˝Ò∫, yÓT\¢>± n&ÉT>∑T\T y˚dü÷Ô, Ä |æ\¢yê&ç <ä>∑Z]øÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT eTT‘ê´\T. Ç{≤¢ s¬ +&ÉT n&ÉT>∑T\T y˚XÊ&√ ˝Ò<√, m<äT{Ï |æ\y¢ ê&ÉT Ä
dü+>∑‹ Á>∑V≤æ +∫qfÒ¢ ñHêï&ÉT ` ˝Ò∫, eTT‘ê´\T ø¬ <äTs¡T>± edüTHÔ êï&ÉT. eTT‘ê´\T
ˇø£ÿkÕ] ñ*øÏÿ|ü&Ü¶&TÉ . eTqdüT »+≈£î‘·THêï, <Ûs’Ó ´¡ eTT#˚dæ eTT+<äT≈£î n&ÉT>∑T\T y˚XÊ&ÉT
eTT‘ê´\T. rsê nø£ÿ&çøÏ #˚sT¡ ≈£î+≥T+&É>± yê&ç ÄX¯Ãs¡éTT eTØ m≈£îÿyÓb’ ˛sTT+~. Ä
eTT‘ê´\ eTqdüT 351
|æ\y¢ ê&ÉT yÓTT<ä\T n+‘· <Ûs’Ó ´¡ eTT>± ãj·T\T<˚sê&ÉT >±ì, rsê eTT‘ê´\T ‘·q <ä>sZ∑ ø¡ Ï
e#˚Ãdü]øÏ ‘·fi‘¯ fi· ˝¯ ≤&ÉT‘·Tqï >√&É≈î£ n+≥Tø=ì b˛j·÷&ÉT— nsTTHê n<ä*+∫ #·÷<ë›eTì
eTT‘ê´\T #ÓsTT´ m‘êÔ&TÉ . <ëìøÏ »yêãT>± yê&É÷ #ÓsTT´ m‘êÔ&TÉ . eTT‘ê´\T ~+#·>±H˚
yê&É÷~+#ê&ÉT. ‘êqT q$«‘˚ yê&É÷ qe⁄«‘·THêï&Éì eTT‘ê´\T≈£î nø£ÿdüT ø£*– #˚‘√Ô
|ü≥Tºø√uÀsTTHê&ÉT. ø±ì, yê&ÉT n+<ä˝<Ò Tä .
eTT‘ê´\T≈£î #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡éTT ø£*–+~. Ä >√&É˝À á |æ\y¢ ê&˚ ø±<äT. Ä >∑~˝À
ñqï eT+#ê\T, ≈£îØÃ\T, ã\¢\T, ñj·÷´\ n˙ï ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. ã≥º\T eT&É‘·
y˚d÷ü Ô n≥T ‹]– ì\ã&çq ‘·*¢ ø±* <ä>sZ∑ T¡ ï+∫ ‘·\ es¡≈L£ ø£qã&ÉT‘·Tqï~— eTT‘ê´\T
eTqdüT ÄX¯Ãs¡éTT‘√, Äq+<äeTT‘√ >∑+‘·T\T y˚d+æ ~. yê&ÉT |üø|£ øü £ qe⁄«‘·÷ m&ÉeT#˚‹
yÓ|’ ⁄ü >± yÓ[fl nø£ÿ&É ∫qï >√&É≈î£ ñqï C≤©>∑T+&Ü øÏ+~øÏ #·÷XÊ&ÉT. ô|<ä› ‘√{≤,
Á|üV≤ü Ø>√&É HêqTø=ì e⁄qï z ∫qï >∑B ø£qã&Ü¶sTT. Ä >∑~˝À ø£{øÏ £ Nø£{,Ï düqï{Ï
q÷HÓ B|üeTT >±*øÏ ø£<Tä \T‘·÷ e⁄+≥T+~. á >∑~ m+‘· u≤>∑T+<√? qTqï{Ï H˚\,
H˚\MT<ä |üs∫¡ q s¡+>∑T s¡+>∑T\ #ê|ü\T, yê{ÏMT<ä q&ÉTdüT+Ô fÒ Ç+ø± q&Éyê\ì|æ+∫+~.
Ä eT+#·eTT m+‘· #·øÿ£ >± e⁄qï<√?μμ
Vü≤sƒê‘·T>Ô ± eTT‘ê´\T eTTK+ eTT&ÉT#·Tø=ì b˛sTT+~. ‘·q ‘·*¢ Ä yÓ<eäÛ >∑~˝À
∫+øÏ#ê|üMT<ä u§+‘· >∑T&É¶ ˇø£{Ï |ü&d˚ æ |ü&TÉ ø√eTì ˇø£ÿ øπ ø£ ô|&ÉT+Ô ~. Ä yêdüq
ø=≥TÔqï u§+‘·MT<ä ø£fi¯fl ˙fi¯ófl ø±s¡Tdü÷Ô ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì |ü&ÉTø√yê*. Hêj·Tq
≈£L&Ü |ü&TÉ ø√eTì øπ ø£ ô|&É÷HÔ ˚ ñ+{≤&ÉT.
eTT‘ê´\T yÓT\¢>± nø£ÿ&É qT+∫ ˝Ò∫ eT+#·eTT <ä>sZ∑ ø¡ Ï yÓ[fl<ëì MT<ä |üs∫¡ q
<äT|üŒ{Ï MT<ä #ÓsTTý˚dæ ‘êøÏ #·÷XÊ&ÉT. n~ yê&ç u§+‘·q÷, #=ø±ÿqT ‘êøÏq≥Tº>±
≈£L&Ü ˝Ò<Tä . yê&ç ‘·+Á&ç y˚dTü ≈£îH˚ U≤ø°ã≥º\T ‘êøÏq≥Tº>± ≈£L&Ü ˝Ò<Tä . #˚‹ø¬ +‘√
yÓT‘·>Ô ± ‘êøÏ+~. yê&çø¬ +‘√ u≤>∑ì|æ+∫+~. eT∞fl eT∞fl ‘ê≈£î<ëeTì|æ+∫+~. ªªnã“:
@$T{Ï.... m+‘· yÓT‘·>Ô ± ‘ê≈£î‘·Tqï~?μμ nqT≈£î+≥÷ ø£qTu§eTà\T ô|ø¬’ ‘êÔ&TÉ . yÓ+≥H˚
yê&çπøeTì|æ+∫+<√, Ä eT+#·yÓTøÏÿ ¬s+&ÉT ø±fi¯Sfl #ê|æ yÓ\¢øÏ˝≤ |ü&ÉTø=ì,
dü+ÁuÛeÑ TTø=B› ø£fió¯ fl yÓTs¡d÷ü +Ô &É>±, yê&ç˝À yê&˚ nqT≈£î+≥THêï&ÉT : ªªÇ+‘· u≤>∑Tqï
eT+#·eTT MT<ä ‘·qqT |ü&TÉ ø√u…≥≈º î£ +&Ü Ä yÓ<eäÛ ∫+øÏ#ê|üMT<ä |ü&TÉ ø√u…≥Tº‘T· +<˚+
‘·q ‘·*—¢ n+‘·#&Ó ¶É <˚$T{Ï?μμ
eTT‘ê´\T u≤>± Ä˝À∫+∫ ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ªª@eTsTTHê düπs ` ‘êHê
eT+#·eTT MT<ä |ü&TÉ ø√e\dæ+<˚! Çø£ ‘êHÓ|ü &É÷ Ä ∫+øÏ#ê|üMT<ä |ü&TÉ ø√&ÉT. yêdüq
ø=≥Tº‘T· qï Ä u§+‘·qT #˚‘√Ô nsTTHê ‘êø£&TÉ .μμ
352 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÄ]yÓ<yäÛ ê! neTà>±s¡T #·÷ùdÔ ‘·+‘ês¡T. <äT|üŒ{Ï q*–b˛sTT+~. ˝Òμμ nì yÓ+ø£{Ï
>∑<eä ÷sTT+∫ s¬ ø£ÿ|ü{ºÏ øÏ+~øÏ ˝≤π>es¡≈L£ eTT‘ê´\T≈£î Ä }ùV≤ b˛˝Ò<Tä . ªªH˚qT <ëì
MT<äH˚ |ü&TÉ ≈£î+{≤qμμì eTT‘ê´\T eT∞fl eT+#·eTT mø£ÿuÀj·÷&ÉT. yÓ+ø£{Ï #ÓsTT´|ü{ºÏ
Çe‘·*øÏ ˝≤– ªª‘·|ü ‘·|ü ! Hêj·Tq |æ\TdüTHÔ êï&ÉT øÏ+~øÏb˛μμ nì ˇø£ÿ‘√|ü⁄ ‘√dæ+~.
eTT‘ê´\T ø¬ e⁄«eTHêï&ÉT. yê&çøÏ nø£ÿ&ç qT+∫ yÓfi≤fl\ì ˝Ò<Tä . eT∞fl eT+#·eTT yÓ|’ ⁄ü ≈£î
<ë] rXÊ&ÉT.
n+‘·˝À ªªyÓ+ø£{μ° μ nqï |æ\T|ü⁄ $qã&É~¶ . yÓ+ø£{øÏ Ï ‘=+<äs¡ m≈£îÿyÓ+’ ~. eTT‘ê´\T
‘·q e÷≥ $qq+<äT≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~. j·T»e÷qTsê\T #·÷ùdÔ Ç+πøeTsTTHê
ñqï<ë? u≤ãTqT ìÁ<ä|⁄ü #˚Ã y˚fi¯ ≈£L&Ü nsTT+~. u≤ãT ∫ø±≈£î #˚dTü ø=ì øπ ø£\T
y˚dTü HÔ êï&ÉT. yÓ+ø£{Ï ø√|üeTT‘√, Ä<äTsê›‘√, ªªøÏ+~øÏ b˛ yÓ<yäÛ êμμ nqï~. ‘·*¢ n+‘·>±
m+<äT≈£î ø√|üeTT #˚dTü qÔ ï<√ eTT‘ê´\T ø£seú¡ TT ø±ø£ ì\ã&çb˛j·÷&ÉT. j·T»e÷qTsê\T
eT∞fl |æ\e≥eTT˝À yÓ+ø£{øÏ Ï ‘=+<äs¡ m≈£îÿyÓ’ yê&ç ‘·\MT<ä <Óã“y˚dæ nø£ÿ&çqT+∫
yÓ[flb˛sTT+~.
eTT‘ê´\T ‘·\qT ‘·&$ç T #·÷düT≈£î+≥÷ @&Ée≥eTT yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ . n+‘·˝À
‘·+Á&ç m≥TqT+∫ e#êÃ&√ eTs√ s¬ +&ÉT <Óã“\T ‘·–*+∫ #ÓsTT´ |ü≥Tºø=ì á&ÉTÃ≈£î
yÓfi≤fl&ÉT.
Ä eTs¡Tdü{Ï ñ<äjT· eTT eTT‘ê´\T ìÁ<ä˝eÒ >±H˚ ‘·*¢ m|üŒ{Ïe˝… ø£q|ü&˝É <Ò Tä .
ªª˝Òesê eTT‹Ô>±!μμ nì ‘·+Á&ç >∑<äe÷sTT+#ê&ÉT. eTT‘ê´\T≈£î @&ÉT|ü⁄ e∫Ã+~.
ªªô|<ä›eTà>±] }s¡TqT+∫ Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq|üŒ{Ï qT+N ne÷à Hêj·Tq ‘·qì{≤¢H˚
>∑<eä ÷sTTdüTHÔ êïs¡T. Ä Nø£{>Ï ~∑ <ë{Ï ãj·T{ÏøÏ sêìe«s¡T. m+‘·ùd|üsTTHê nø£ÿ&˚
≈£Ls√Ãyê*. ô|<äe› Tà>±] }fiÀfl #·\>¢ ±*øÏ #Ó≥ø¢ +Ï ~ |æ\\¢ ‘√ >√©˝≤&ÉT‘·T+fÒ m+‘·
u≤>∑T+&˚~?μμ nì|æ+∫+~ eTT‘ê´\T≈£î.
n+‘·˝À ‘·+Á&ç eT∞fl ‘·q <ä>sZ∑ ø¡ Ï sêe≥eTT eTT‘ê´\T ø£+≥ã&É~¶ . yÓT\¢>±
˝Ò#ê&ÉT. ‘·+Á&ç ã\e+‘·eTT>± á&ÉTÃø=ì b˛sTT eTTKeTT ø£&–ç +∫, ˇø£ –HÓï˝À
|üf&º… qÉ ïeTT ø±s¡|⁄ü eTT<ä› |ü&d˚ æ eTT+<äT ô|{≤º&TÉ . ø£fifl¯ ˙fi¯fl‘√ ‘·+Á&ç MT<ä ø√|üeTT
ø=B› eTT‘ê´\T ˇø£ eTT<ä› H√{À¢ ô|≥Tºø√>±H˚ <ä>T∑ Z e∫Ã+~. ªª≈£î+&É˝À ˙fi¯ófl eTT+#·Tø=ì
‘ê>∑sê yÓ<yäÛ ê!μμ nì ø£dsæ ê&ÉT ‘·+Á&ç. uÛj Ñ T· eTTø=B› Ä Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\÷ ‹ì
sTTìï ˙fi¯ófl ‘ê>±&ÉT eTT‘ê´\T.
ªªÇø£ÿ&˚ e⁄+&ÉT, ø£<ä\≈£îμμ n+≥÷ ‘·+Á&ç U≤ø°#=ø±ÿ y˚düTø=ì ‘√≥ yÓ’|ü⁄≈£î
yÓ[flb˛j·÷&ÉT. eTT‘ê´\T #˚‹>√fi¯ófl ø=s¡T≈£îÿ+≥÷ Ä >∑&|É ü MT<ä ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.

y˚T&ÉMT<ä es¡+&Ü˝À ‘·*¢ u≤ãTqT m‘·TøÔ =ì _düÿ≥T¢ ‹ì|æd÷ü Ô u§eTà\T #·÷|æd÷ü Ô
‹s¡T>∑T‘·Tqï~. n~ #·÷∫ eTT‘ê´\T ÄÁ‘·eTT‘√ ªªne÷à ne÷àμμ nì øπ ø£ô|{≤º&TÉ .
yÓ+ø£{Ï Ç≥TyÓ|’ ⁄ü #·÷&ÉqHêï ˝Ò<Tä . u≤ãT#˚‹˝À ñqï _düÿ≥TºeTTø£ÿ #·÷&É>±H˚ eTT‘ê´\T≈£î
‘êqT ‹qï ø±s¡|ü⁄ yÓT‘·T≈£î\T C≤„|üø£eTT e#êÃsTT. ªn|ü&ÉT ‘·*¢ <ä>∑Zs¡e⁄+fÒ Ä
_düÿ≥Tº Ç#˚Ã<˚yÓ÷?μ eTT‘ê´\T‘·*¢<ä>∑Zs¡øÏ yÓfi≤fl\ì ãj·T\T<˚s¡T‘·T+&É>±, ‘·+Á&ç
sêH˚e#êÃ&ÉT. ªªmø£ÿ&çøsÏ ê yÓfifl‚ ~?μμ nì eT∞fl yÓqøÏÿ ˝≤– >∑~˝ÀøÏ HÓ{≤º&TÉ .
yês¡eTT s√E\ ‘·s¡Tyê‘· eTT‘ê´\T≈£î »«s¡eTT ‘·–*+~. |æ\¢yê&çì #·÷dæ
bıeTàì yÓ+ø£{øÏ Ï eTT‘ê´\T ‘·+Á&ç #Ó|Œæ |ü+bÕ&ÉT. Áø£eT+ ‘·|Œü ≈£î+&Ü n˙ï |üqT\÷#˚dæ
yÓ+ø£{Ï eT<Ûë´Vü≤ï|ü⁄ y˚fiø¯ Ï eTT‘ê´\TqT #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ã+~. eTT‘ê´\T y˚T\Tø=H˚
e⁄Hêï&É|ü &ÉT. ‘·*ì¢ #·÷&É>±H˚ ªª˙ yÓ+≥ ekÕÔqμμì @&ÉT|ü⁄ kÕ–+#ê&ÉT. ªªe<äTs› ê,
˙e⁄ sê≈£L&É<Tä μμ n+≥÷ yÓ+ø£{Ï m+‘· #Ó|Œæ Hê eTT‘ê´\T @&ÉT|ü⁄ e÷q˝Ò<Tä . u≤ãT
@&ÉT|ü⁄ $ì yÓ+ø£{Ï yÓ[¢b˛sTT+~. ‘·+Á&ç <ä>∑Zs¡ ≈£Ls=Ãì ø£fi¯ófl ‘·T&ç∫ #ê|üMT<ä
eTT‘ê´\TqT |ü&TÉ ø√u…{≤º&TÉ . ø£fifl¯ ˙fi¯fl‘√ eTT‘ê´\T y˚T&Éy|’Ó ⁄ü #·÷XÊ&ÉT. u≤ãTì m‘·TøÔ =ì
‘·q ‘·*¢ ì\ã&É~¶ . _düÿ≥Tº ‹ì|æd÷ü Ô eTT<äT› ô|≥Tº≈î£ +≥Tqï~.
eTT‘ê´\T eTqdüT uÛ>Ñ u∑ >ÑÛ ∑ eTqï~. @&ÉT|ü⁄ ô|<ä~› #˚dæ ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ‘·+Á&ç
eT+∫ e÷≥\‘√ m+‘· #Ó|Œæ Hê $q˝Ò<Tä . @&ÉT|ü⁄ e÷q˝Ò<Tä . n‘·&øç Ï $düT>∑T|ü⁄{Ïº
M|ü⁄ MT<ä nsTT<äTy˚fiS¯ fl n+fÒ≥≥Tº>± ø={≤º&TÉ . Ä »«s¡|⁄ü ˇ+{ÏMT<ä nsTT<äTy˚fiS¯ fl
yê‘·\T ‘˚˝≤sTT.
Äπsfi¯ófl ì+&ûì+&Éì eTT‘ê´\T eTqdüT˝À Ä ePs¡T e∫ÃqHê{Ï qT+∫ ˇø£
$wüjT· eTT ø¬ \ø£yd˚ ÷ü Ô e∫Ã+~. ªô|<äe› Tà >±] }fiÀ¢ e⁄qï|ü&ÉT ‘·*¢ ‘·qqT m‘·TøÔ =ì
‹]π>~. <ä>sZ∑ ‹¡ ]π>~. <ä>sZ∑ ¡ |ü&TÉ ø√ ô|≥Tºø=H˚~. Çø£ÿ&çøÏ e∫Ãq <ä>sZ∑ ¡ qT+&û ‘·q Hê
Nø£{Ï >∑~˝À |ü&d˚ ,æ yêfi¯fl u≤ãTqT m‘·T≈Ô î£ +≥Tqï~. ‘·qì <ä>]Z∑ ø¬ H’ ê sêìe«≥+
˝Ò<Tä . ‘·q ø± ∫+øÏ#=ø±ÿ ‘·|Œü eTs=ø£{Ï yÓjT· ´≥eTT˝Ò<Tä . u≤ãT≈£î eT+∫ ã≥º\T
y˚dTü qÔ ï~. Ä u≤ãTqT eTT<äT› ≈£L&Ü ô|≥Tº≈î£ +≥Tqï~. ‘·qqT Hêj·THê, ne÷à Ç<äs› T¡
ˇø£fÒ ø=≥º≥eTT yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . m+<äTø£ì?μ
eTT‘ê´\T≈£î eTTKéTT>± Ä }s¡T q#·Ã˝Ò<Tä . ‘·q‘√ ≈£L&Ü Ä&ÉTø=H˚ |æ\\¢ T
nø£ÿ&É ˝ÒsT¡ . ªeTT‹Ô>±μ nì eTT<äT>› ± |æ*#˚ ‘·*¢ ªyÓ<yäÛ êμ n+≥Tqï~.
eTT‘ê´\T≈£î ‘·q ô|<äe› Tà >±] }] ‘√e ‘Ó*j·T<äT. ø±ì, nø£ÿ&É qT+∫ mì$T~
s√E\T q&ç∫ sêe≥eTT e÷Á‘·eTT C≤„|øü e£ TTqï~.
354 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTT‘ê´\T ˇ+{ÏMT<ä »«s¡eTT C≤s¡˝<Ò Tä . ‘·+Á&ç ‘√≥ |üì #˚dTü ≈£î+≥÷ eTT‘ê´\TqT
#·÷düTHÔ êï&ÉT. yÓ+ø£{Ï u≤ãT ìÁ<äb˛sTTq|ü&ÉT e÷Á‘·eTT e∫Ã #·÷dæb˛‘·Tqï~ ` n~
≈£L&Ü eTT‘ê´\T ø£qTï eT÷dæq|ü&˚. yÓT\≈£îe>± e⁄+fÒ eTT‘ê´\T ‘·*ì¢ $&ÉTe&ÉT
>∑<ë!
n|üŒ{ÏøÏ eTT‘ê´\T ‘·*ì¢ #·÷dæ Hê\T>∑Ts√E˝…+’ ~. kÕj·T+Á‘·|⁄ü y˚fi¯ ‘·+Á&ç
#Ó≥≈¢ î£ ˙fi¯ófl b˛düTHÔ êï&ÉT. eTT‘ê´\T yÓT\¢>± ˝Ò#ê&ÉT. y˚T&ÉMT~øÏ ˇø£kÕ] #·÷XÊ&ÉT.
‘·*¢ ø£q|ü&˝É <Ò Tä . ‘·\T|ü⁄\T u≤>± ‘Ós∫¡ q >π ≥TqT #·÷&É>±H˚ eTT‘ê´\T n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î
|ü&~¶É . »«s¡|⁄ü ˇ+{Ï‘√ ˇø£ M~Û ` s¬ +&Ée M~Û ` Áø£eTeTT>± <ë{Ïb˛‘·THêï&ÉT. »«s¡
rÁe‘· #˚‘· eTT‘ê´\T X¯Øs¡eTT ‘·÷*b˛e≥eTT yÓTT<ä\Tô|{Ï+º ~. eT÷&Ée M~Û˝ÀøÏ
sê>±H˚ ø£fió¯ fl Nø£≥T¢ ø£$Tàq≥¢ sTTq~. ø±fi¯ófl ‘·&ãÉ &çb˛sTT, s√&ÉT¶ Á|üøÿ£ >± e⁄qï
‘·÷eTT˝À C≤]|ü&Ü¶&TÉ . eTs√ s¬ +&ÉT ì$TcÕ\≈£î kÕsê ã{°˝º À qT+∫ bı>∑\T >∑≈î£ ÿ‘·Tqï
y˚&ç ˙fi¯ófl Ä ‘·÷eTT>∑T+&Ü Á|üeVæ≤+#êsTT.
Nø£{Ï |ü&¶É ‘·sT¡ yê‘· yÓ+ø£{Ï nu≤“sTT >±]ì jÓT‘·TøÔ =ì eTT<äT˝› ≤&ÉT‘·÷ e⁄+&É>±
eTT‘ê´\T ø√düeTT ‘·+Á&ç M~Û M~Û yÓ‘ø· ≥£ eTT yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ .

ãT∫Ãu≤ãT
(1916 ` 1967)
$•wüyº TÓ qÆ kÕVæ≤r e´øÏ‘Ô «· + >∑\ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT. ndü\T

|
ù s¡T •esêE yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄. edüTÔ d”«ø£sD ¡ ˝Àq÷,
ø£fi≤‘·àø£+>± ∫Á‹+#·&ÜìøÏ ‘·–q s¡#·Hê $<ÛëHêìï
ne\+_+#·&É+˝Àq÷, ø£$øÏ $T+∫q uÛ≤yêy˚X¯+,
X¯øeÔÏ +‘·yTÓ q Æ |ü<ä ∫Á‘ê\ <ë«sê | Á dü Tü Œ≥
¤ + #˚jT· &É+
˝Àq÷, J$‘· düeTdü´\q÷, e÷qe | Á øü è£ ‹˙ ‘·]ÿ+∫,
#·]Ã+#·&+É ˝Àq÷, ø=‘·Ô ìs¡«#·Hêìï düèwæ+º #·&+É ˝Àq÷,
˝Öø£ ´ Á | ü < Û ë qyÓ T Æ q Vü ‰ kÕ´ìï y˚ T fi¯ $ +#· & É + ˝Àq÷,
ãT∫Ãu≤ãT>±s¡T øÁ =‘·< Ô ës¡T\T ‘=ø±ÿs¡T. ø£<ë∏ s¡#q · ˝À
ª#Ó’‘·q´ Ádüe+‹μ Á|üÁøÏj·Tì ‘Ó\T>∑T˝À Á|ü<∏äeT+>±
|ü]#·j·T+ #˚XÊs¡T. ôV’≤Á<ëu≤<é m.◊.ÄsY.˝À |üì
#˚d
ù yês¡T.
s¡#·q\T : ãT∫Ãu≤ãT ø£<∏ä\T ` 4 dü+|ü⁄{≤\T.
∫es¡≈î£ $T–˝Ò~ (qe\) Ä‘·à e+#·q (Hê≥ø£+) u≤\
Hê{Ïø\£ T, yê´kÕ\T.
356 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T
yÓqø£ ‘·–*Ãq bÕ‘· s¬ \’ T ô|f…\º qT ˝≤ø=ÿ∫Ã yêfi¯fl eTT+<äT –s¡yêf…{+ºÏ ~ ø=‘·Ô
s¬ *’ +»Hé. Áã‘·Tø£+‘ê ÁuÛeÑ T nqTø=ì eT&ç >∑≥Tºø=ì eT÷\ ≈£Ls¡TÃì ô|<ä$ #·|Œü ]+#˚
yê]øÏ sT÷ ø=‹Ô+»Hé ˇø£ düyê˝Ÿ. ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ≈£L‘· ` mø£ÿ&√ uÛ÷Ñ $Tì <=\TÃø=ì,
>√fi¯+ eT<Û´ä ˝À ø±\+ ã+~Û+∫q Á|üfij ¯ ÷· ìï ø£~|æ, Ä <Û«ä qT*ï ‘·q˝À J]í+#·T≈£îì
>∑‘+· ˝À+∫ ÁbÕD≤ìï ‘Ó#T· Ã≈£îqï y=ø£ #ê]Á‘·ø£ ø£fiã‚ s¡+ Ä Ç+»Hé. <ëìï #·÷ùdÔ
s¬ \’ T q&çù| yê]ø°, Á|üj÷· D°≈î£ \ø° ≈£L&Ü uÛj Ñ T· y˚T. ø±yê\qT≈£îqï s¬ \’ T Ä\dü´+>±
sêe&ÜìøÏ M\T ∫ø£ÿ˙<äT Ä Ç+»Hé. ndü\T Hê\T¬><’ Tä ìeTTcÕ\T eTT+<˚ yÓ[fl
≈£Ls¡TÃ+≥T+~≥. s¬ ˝’ «Ò yê] ø£<=ø£ düeTdü´. Á|üj÷· D°≈î£ \T m˝≤¢H√ n˝≤¢ <ëì˝À yÓ[fl
|ü&Ü*. rs¡Tã&ç>±, ‘ê|”>±, ì•Ã+‘·>±, Á|üe]Ô+#· >∑÷&É<Tä . n~ sêe&É+, yÓfifl¯ &É+
≈£L&Ü ˇø£ dü«|üï+ ˝≤+{Ï<.˚ n~ ø£<\ä &É+, y˚>+∑ >± ø£<\ä &É+ s¬ +&É÷ ˇø£f.Ò yÓT*¢yTÓ *¢>±
y˚>±ìï ô|+#·Tø√&É+ n+≥÷ ˝Ò<Tä .
ªªá ø=‹Ô+»HéøÏ ‘·\ø±j·T ˝Ò<Tä ø±<ä÷ ` Hê˝≤μμ nHêï&ÉT qs¡d+æ Vü≤+ ô|f…˝º À
kÕe÷qT |ü&d˚ .æ #·+Á<ëìøÏ qy=«∫Ã+~. ne⁄qT. qs¡d+æ Vü‰ìøÏ ô|<ä› ‘·\, ô|<ä› yÓT&É—
yÓT&É, yÓTTVü≤+ ø£*dæb˛sTTq≥T¢ y=ø£ dü+Ô uÛ+Ñ ˝≤>∑T+f….Æ ‘·\ ô|<ä~› >± e⁄+fÒ, yÓT&É
düqï~>± ø£q|ü&TÉ ‘·T+<äì, #·<Tä e⁄ø=H˚ s√E˝À¢ E≥Tº ô|+#˚yê&ÉT. ô|<ä› ñ+>∑sê\
E≥Tº. $#·Ã\ $&ç>± ô|]– qT~{Ï MT<ä, ø£fifl¯ ˝À¢q÷ |ü&TÉ ‘·÷, yÓqøÏÿ ‘√dæq|ü&É˝≤¢
#˚‘·T\≈£î |üì #ÓãT‘·÷, eTìwæ ;Ûø£s¡+>± ñ+&˚yê&ÉT. n+<äs¡÷ ªªdæ+Vü≤+μμ nì
|æ*#˚yês¡T. eT]|ü&√ ` Ä E≥Tº ˝Ò<Tä . ÄØà˝À ñ<√´>∑+. n<ä+‘ê ø£‹]Ô +#˚dæ
bı{ÏÁº ø±|ò.t yÓT&É yÓqø£ ô|’ uÛ≤>∑+ Ä≈£î|ü#Ã· #·sà¡ + bÕ∫˝≤ ø£ì|æd÷ü HÔ ˚ e⁄+≥T+~.
ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T 357

ªª‘·\ ô|<ä›<Ó’‘˚, uÛÑT»u\+ e⁄+&É<ä+{≤s¡T>± ô|<ä›\T. Ç+»HéøÏ n<äT+~. á
s√E˝À¢ ø±yê*‡+<˚ n~>±μμ nHêï&ÉT #·+Á<ä+. ≈£î˝≤kÕ ø£ãTs¡≈¢ î£ eé~Û ìe«≈£î+&Ü,
y=ø£ ô|<ä› ≈£L‘· ô|{Ï+º ~. n~ ≈£L‘· ø±<äT. ø£+sƒ+¡ ˝À+∫ <Û«ä qT\T sêe&É+ ø±<äT.
yÓTT‘·+Ô X¯Øs¡+ n+‘ê ø£+sƒy¡ TÓ ,Æ n˝≤¢>j ∑ T˚ ´ j·T‘·ï+˝À Ä ø£+sƒ+¡ |ü–*q|ü &=∫Ãq
<Û«ä ì, bÕ¢≥TbòÕs¡+ ô|q’ »q+ n~]|ü&Ü¶sT¡ .
ªª#·÷k˛ÿ ` H˚ e⁄Hêïqì ‘Ó*dæ ø±uÀ\T Ç+»Hé>±s¡T $Ás¡M–b˛‘·THêïs¡Tμμ nHêï&ÉT
dæ+Vü≤+.
ªª¬s\’ T ø£<Tä \T‘√+~μμ nHêï&ÉT #·+Á<ä+.
ªª¬s\’ T ø£<\ä &É+ ˝Ò<Tä ` <Ûë{ÏøÏ n~] uÛ÷Ñ y˚T yÓqøÏÿ bÕ]b˛‘√+~. #ê˝≤ <∏ë´+ø˘‡.
á Hê\T>∑T s√E\T Vü‰sTT>± >∑&#ç êsTT. ns¡TDøÏ eTØ eTØ <∏ë´+ø˘‡ #Ó|ü . Ç~>√ `
á Vü≤+≥sY n+fÒ yÓ÷E|ü&Ü¶e⁄. <ä>sZ∑ T¡ +#·Tø√ ` C≤„|øü ±s¡+ú μμ n+≥÷ #˚‹˝Àì Vü≤+≥sY
#·+Á<ëìøÏ#êÃ&ÉT. n‘·qT ‘·≥|ü{≤sTTdüTÔHêï&ÉT. Ç+»Hé eTs=ø£ÿkÕ] πøπødæ+~ `
$T–*b˛sTTq Ä ø±düÔ X¯ø˙ÔÏ sTT|ü&ÉT |üP]+#·Tø=ì, »+&Ü |ü≥Tº≈î£ qï >±s¡T¶ ≈£L&Ü
n~]|ü&Ü¶&TÉ . ˇø£ÿ >∑+‘˚dæ s¬ ˝’ À¢ |ü&Ü¶&TÉ >±s¡T.¶
ªª#·÷XÊyê ` e<ä+› {≤ìøÏ M˝Ò<¢ Tä . Ç+»Hé ≈£L&Ü H√s¡T ø£fdºÒ Tü ø√ eT+{À+~.μμ
n|ü&˚ #ê˝≤ <ä÷s¡+ yÓ[flb˛sTT+~ ô|f…º ªªdæ+Vü≤+μμô|<ä› ‘·\ø±j·T ∫qï<äe⁄‘√+~.
#·Tø£ÿ˝≤¬>’ n+‘·sêúqyÓTÆ+~. Vü≤+≥sYì #˚‹˝À ‹|ü≈£î+≥÷ #·+Á<ä+ Ç+{ÏøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT. ÄØà˝À ô|<ä› ñ<√´>∑dTü &ú TÉ yê&˚ Vü≤+≥sY n~. eT÷&É&TÉ >∑T\ bı&Ée⁄,
s¬ +&É+>∑Tfi≤\ yÓ&\É TŒ >∑\ <ä+&É+ #·T≥÷º #êø˘˝{… Ÿ s¡+>∑T‘√\T #ê|ü˝≤ n*¢ e⁄+≥T+~.
eTT+<äT ˇø£ n&ÉT>∑T bı&ÉT>∑T s¬ +&ÉT ‘√\T |ü≥ø±\T ˝≤>± y˚fi≤fl&ÉT‘·÷ e⁄+{≤sTT.
n~ ‘·qøπ MT Á|üj÷Ó »q+ ˝Ò<Tä . ùdïVæ≤‘·T&ÉT C≤„|øü ±s¡+ú Ç∫Ã+~. ø±<äq˝Òø£ b˛j·÷&ÉT.
#·<Tä e⁄ø=H˚ s√E˝À¢ yÓ÷≥T>± ø£sT¡ ≈£î>± e⁄+&˚yê&ÉT dæ+Vü≤+. b˛øÏØ nì #Ó|ü ø√e&É+
≈£L&Ü ‘·qøÏ C≤„|øü +£ . ÄØà˝À sT÷ ñ<√´>∑+ n‘·ìøÏ dü] nsTTq<˚. ÄØà˝À e⁄Hêï&É+fÒ
ø£s¡T≈£î>± yÓ÷&ÉT>± e⁄+&ç e⁄+&Ü* nqT≈£îHêï&ÉT. #ê˝≤ eT+~˝≤π> ‘·q÷. ø±ì
dæ+Vü≤+ n˝≤¢>˝∑ &Ò TÉ . q$«+#·&+É ø√dü+ ø=+‘· #Íø£u≤s¡T dü+uÛ≤wüD kÕ–+∫Hê `
ns¡TD eTT+<äT eTØq÷ ` yÓTT‘·+Ô MT<ä qÁeT‘·>± dü+kÕÿs¡+‘√ y=∫Ãq ˇø£ Hêp≈£î‘√
eéVü≤]+#ê&ÉT. ÄØà˝À e⁄qï yê]øÏ m≈£îÿe $H√<ëìï ø£*Œ+∫ e÷eT÷\T düe÷»+˝À
kÕ<Û´ä + ø±ì ùd«#·Ã‘¤ √ Á|üe]Ô+#˚ neø±XÊ\T ø£*ŒkÕÔsT¡ ≥. ø£~|æ‘˚ Ä $wüj÷· \˙ï
n‘·qT #Ó|üH˚yÓ÷, @ø±+‘·+>± ne˙ï #Ó|üø=H˚ neø±X¯+ <=s¡ø£˝Ò<äT. yê]<ä›]
eT<Û´ä @<√ ˇø£ ‘Ós˝¡ ≤+{Ï~ e⁄+~. &ÉãT“ e\¢H√, ¨<ë e\¢H√, dü+kÕÿs¡+ e\¢H√
358 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTdü˝Ò düe÷»+ e\¢H√ <˚ìe\¢ HÓ‘’ H˚ +˚ , yê]<äs› ÷¡ nqT≈£îqï+‘· nH√´q´+>± <ä>sZ∑ >¡ ±
e⁄+&É˝Òø£b˛j·÷s¡T. ãVüQXÊ ªªns¡TDμμ düeTø£å+˝À yê]<ä›s¡÷ m≈£îÿe>± >∑&É|ü&É+
e\¢H˚yÓ÷, #·+Á<ëìøÏ qy=«∫Ã+~. ñqï Hê\T>∑T s√E\T ÄyÓT m<äTs¡T>± e⁄Hêï
˝Òøb£ ˛sTTHê ≈£L&Ü ns¡TDì ns¡TD>±s¡÷ n+≥÷H˚ eéVü≤]+#ê&ÉT dæ+Vü≤+. s¬ \’ T
ø£~˝Ò≥|ü&ÉT e÷Á‘·+ Ä ªª>±s¡÷μμ e~˝Òdæ ªªns¡TDμμ nH˚ eéVü≤]+#ê&ÉT. n+fÒ
sT÷ Hê\T>∑T s√E˝À¢q÷ yê] eT<Û´ä ô|+bı+~q nqTsê>±ìø°, nH√´Hê´ìø° n<=ø£
∫Vü≤ï+. ˇø£s=ïø£sT¡ ªª>±s¡Tμμ nì dü+uÀ~Û+#˚ nedüs+¡ e⁄qï+‘· es¡≈L£ yê]ì ì»yÓTqÆ
ùdïVæ≤‘·T\T>± |ü]>∑D+Ï #·&+É kÕ<Û´ä + ø±<˚y÷Ó !
Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. yÓTf…ø¢ ÿÏ ‘·\TŒ ø={≤º&TÉ . HÍø£sT¡ ‘·\T|ü⁄ rdæ Vü‰˝À¢ ≈£îØÃ\T
ã\¢\÷ düsT¡ ‘› T· Hêï&ÉT. >√&É >∑&j ç ÷· s¡+ n|ü&˚ |ü~ ø={Ï+º ~. b˛düT≈º î£ yÓ[fl ≥bÕ
‘ÓkÕÔqì HÍø£s¡T ãj·T{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Vü≤+≥sY Vü‰˝À¢ eT<Ûä´ ã\¢MT<ä |ü&˚dæ, |üÁ‹ø£
ø√dü+ yÓ‘T· ≈£î‘·÷ |üøÿ£ >∑~˝ÀøÏ yÓfifl¯ uÀj˚T eTT+<äT uÛ≤s¡´ì |æ*#ê&ÉT. düe÷<Ûëq+
˝Ò<Tä . eTfi≤fl yÓqø=ÿ∫Ã, @MT ‘√#·ø£ ã\¢MT<ä Vü≤+≥sY #˚‘T· ˝À¢ |ü≥Tºø=ì, >∑~ <ä>sZ∑ ø¬¡ [fl
‘·\T|ü⁄ ø={≤º&TÉ . ˇø£ÿ ø£Då + Ä–, ‘·\T|ü⁄ ‘√XÊ&ÉT. dü]>±Z |ü&ìÉ >∑&j ç T· ø±uÀ\T,
#·|ü &ÉT #˚d÷ü Ô øÏ+~øÏ C≤]+~. ‘·\T|ü⁄ ‘√düTø=ì ˝À|ü* ø¬ fi≤fl&ÉT. m<äTs¡T>± n<ä+›
ã\¢eTT+<äT eT&É‘· eT+#·+ MT<ä ≈£Ls¡TÃì @<√ ø±–‘·+ øπ dæ #·÷dü÷Ô e⁄+~ ns¡TD.
uÛÑs¡Ô sê>±H˚ ø£+>±s¡T |ü&çq≥Tº ñ*øÏÿ|ü&ç ‘·qT #·÷dü÷Ô e⁄qï ø±–‘êìï >∑Tô|Œ{À¢
<ë#˚dæ n‘·ìøπ dæ #·÷&É≈î£ +&Ü ªªnã“, nã“, ø±ùd|ü⁄ ne‘·\T+&É+&çμμ n+~. Ç~es¡
ø¬ qï&É÷ #·÷&Éì ns¡TDì #·÷XÊ&ÉT #·+Á<ä+. ‘·\+≥T b˛düT≈£îqï E≥Tº ‘·&ìç ‘·Tyê«\T˝À
_–+∫ Äs¡TŒø=+≥÷ |ü\Ãì ‘Ó\¢Ns¡ |üP]Ô>± ø£≥Tºø√≈£î+&Ü y=+{ÏøÏ dü>∑+ dü>∑+
#·T≥ºu≥… Tºø=ì C≤¬ø≥Tº ˝Òì uÛTÑ »+ ô|q’ C≤]q ‘·&ç ø=+>∑T eT&É‘>· ± eT+#·+ ÁøÏ+~øÏ
C≤]q ø=+>∑T #·≥T≈£îÿì ø£qã&çq ‘·Tyê«\TqT ˝≤– yÓT&É #·T≥÷º ø£|ü ø=qï ns¡TD`
n<=ø£ $+‘· <äèX¯´+. ns¡TD |ü\Ã{Ï eTìwæ. ãVüQ ˝Ò‘· X¯Øs¡+. düTŒ¤≥+>± Äø£è‹
bı+<äì nej·Tyê\T. >∑T+Á&É‘q· +, ì+&ÉT‘·q+ ˝Òe⁄. n˙ï ø√D≤\T, ã\V”≤qyÓTqÆ
meTTø£\÷, qsê\T, u≤´≥Ø ˝…≥’ T ÄyÓT X¯Øs¡+ ô|q’ bò˛ø£d#t ù˚ dÔ sTT≥T qT+∫ n≥T
Á|üd]ü düT+Ô ~ ø±+‹. ã\+>±, ˝≤e⁄>± ø£qã&˚+<äT≈£î ÄyÓT #˚ùd j·T‘êï\T #·+Á<ëìøÏ
‘Ó\TdüT. eT+<ä+>± e⁄+&˚ ã≥º‘√ nH˚ø£ eT&É‘\· T>± r]Ãq \+>±. <ëìMT<ä mì$T~
>∑C≤\ N¬s. ãj·T{Ï ø¬ [flq|ü&ÉT yÓ\«{Ÿ C≤¬ø≥Tº, düqï{Ï, |ü\Ã{Ï Hêp¬øq’ yÓTTVü≤+.
Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ ø£fió¯ fl, XÊX¯«‘·yTÓ qÆ eT+<äV‰ü kÕìï dü÷∫+#˚ H√s¡T, C≤*>± yÓT]ùd Áø£eTyÓTqÆ
∫qï |üfifl¯ es¡d,ü ˇ+|ü⁄≈£î ÄkÕÿs¡+ ˝Òì ∫qï #ÓøÿÏ fi¯ófl. Ä yÓTTVü≤+ eTØ n+‘· ∫qï~>±
ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T 359

ø£qã&Ü¶ìøÏ ø±s¡D+ ÄyÓT E≥Tº. <ä≥+º >± y=+|ü⁄\T ‹]–b˛sTTq yÓTTVü≤+ yÓT&É,
uÛTÑ C≤\T Äe]+#˚ eT+<äeTsTTq ‘·\ø£≥Tº. Ç|ü&ÉT ÄyÓT ø£fió¯ fl mÁs¡>± e⁄HêïsTT.
ì|ü\T Á>∑øÿ£ &É+ n+fÒ sTT<˚ ø±uÀ\T— Áøös¡´+‘√ ô|<äe⁄\T #·*+∫, ∫qï s¡+Á<Û+ä ˝À+∫
k˛øÏq dü÷s¡´øÏsD¡ +˝≤ ˇø£ ^‘·>± ô|<äe⁄\T ∫es¡˝À _>∑TdüT≈£îHêïsTT. H=øÏÿ ô|{Ïqº
>∑Tô|Œ≥ô|q’ qsê\T |ü<Tä qT>± r]Ã ñHêïsTT. @<√ eTVü‰eèø£+å mHêïfi¯ófl >±H√ uÛ÷Ñ $TøÏ
ô|qy˚dTü ≈£îqï Áy˚fió¯ fl˝≤>± ` Ä #˚w˝ºü À ˇø£ $ø£è‘·yTÓ qÆ ÁbÕNq X¯øÔÏ ø£ì|æ+∫q yê&çøÏ
eT˝Ò¢ ns¡TDì #·÷dæ #·+Á<ä+ ~Á>∑“e¤ T #Ó+<ë&ÉT, ø£Då +˝À ‘˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT.
ªª#˚‹˝À @$T≥~?μμ
düe÷<Ûëq+ ˝Ò<Tä .
ˇø£&TÉ >∑T eTT+<äT≈£î y˚XÊ&ÉT.
ÄyÓT uÛTÑ »+ ‘·&ç Ä]+~ ` ø±ì Ns¡ eT&É‘\· T ‘·&øç Ï #·sêàìï n+{Ï ô|≥Tºø=ì
X¯Øs¡+ ø±+‹ì u…≥’ ô|&ÉT‘·THêïsTT. |üsêsTT Ád”>Ô ± ø£qã&ÉT‘√+~ ns¡TD.
ªªìH˚ïμμ
ªªu…≥’ ø¬ fi¯fl+&çμμ n+~ >∑T|æŒ{Ïì Ns¡ eT&É‘˝· À <ë#·T≈£î+≥÷.
ªª@$T{~?μμ
ªª@MT ˝Ò<Tä μμ
ªª#ÓbÕŒ*μμ
ªª@+ ˝Ò<Hä êïqT>±μμ
#·+Á<ä+ eTs√ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚XÊ&ÉT. ÄyÓT eT+#·+ MT<ä ø=+#Ó+ yÓqøÏÿ
»]–+~. m&ÉeT #˚‹‘√ eT+#·+ ãB›ì H=øÏÿ ô|{Ïqº |ü&ÉT uÛTÑ »+ MT<ä y=+|ü⁄ s=eTTà\ì
ø£~|æ, Ns¡ eT&É‘*· ï ø£<Tä |ü⁄‘·THêïsTT.
ªª#Ó|æŒ rsê*μμ
#·+Á<ä+˝À ndüŒwüyº TÓ qÆ yê+#Û· sπ –q≥T¢ ø£fió¯ fl |ü<˚ |ü<˚ ∫{Ïd¢ Tü HÔ êï&ÉT.
ªª#Ó|üŒø£ b˛‘˚μμ?
ns¡TD #·÷|ü⁄˝À, e÷≥˝À ô|+øÏ‘q· +, ø=+f…‘q· + ≈£L&Ü Á|üø{£ +Ï ∫+~.
ªª@+ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïy√, me]‘√ e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïy√ ‘Ó\TkÕ?μμ
ªª‘Ó\TdüT.μμ
ªªeT]˝≤¢ –sTT´, n<˚$T{À?μμ
ªªÇe«qT, @+ #˚kÕÔsπ $T{Ï?μμ
ns¡TD dü+kÕs¡ ã+<Ûëìï $düà]+∫+~. ‘·qT uÛ≤s¡´ ø±<äT ` e´øÏÔ‘·«+‘√
360 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Á|ü»«]\T¢‘T· qï y=ø£ ÁbÕDÏ. Ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T‘√ ÄyÓT eTØ <ä÷s¡yTÓ bÆ ˛‘√+~. ˝Àj·T˝À
ì\ã&ç <ä÷s¡+>± •Ks¡+ô|’ ø£\ì yÓ<Tä ≈£îÿ+≥÷ ‹s¡T>±&˚ <˚eø£q´ì |æ*∫q≥T¢>±
ñ+~. n‘·H=ø£ ãTs¡<>ä T∑ +≥. n+<äT˝À ‘ês¡ø£ Á|ü‹_+ã+>± ns¡TD ø£<Tä \T‘√+~.
Ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T n‘·ìï ø£$«+∫q≥¢sTT+~. ÄyÓTqT ‘·q #˚‘T· \ eT<Û´ä _–+∫, ÄX¯øøÔÏ Ï
ÄyÓT X¯Øs¡+ M&ç s¡ø+Ô£ ø±s¡T‘·÷+fÒ, n‘·ì˝À ø±eTC≤«\ #Ó\sπ – n+<äT˝À ÄyÓT
Vü≤‘·eTe⁄‘˚,` @<√ yÓÁ] Äy˚XÊìøÏ ˝§+– bıj·÷´&ÉT #·+Á<ä+. n‘·ì Äy˚X+¯ yÓqø£
|ü⁄s¡Twüß&ÉT, ªe÷qμ ñHêïsTT. #·]Á‘·˝À ø±j·Tø£wüº+ #˚dæ, kÂ+<äsê´ìï Äsê~Û+∫,
$|ò\ü T&Óq’ \ø£˝å ≤~ e÷qe⁄\ ` |ü⁄s¡Twü‘«· + e⁄+~.‘·ì+ø£ ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ ø±&ÉT. #·+Á<ä+
ø±&ÉT. ã\V”≤qyÓTÆq, ‘·q#˚‹˝À ˝§+–b˛sTT, ‘·ìwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ yê&ç <Ûä«+dü+
#˚dTü ≈£îH˚+<äT≈£î nqTyÓq’ y=ø£ Ád”Ô <=]øÏq |ü⁄s¡Twü, |üXó¯ X¯≈î£ \Ô ≈£î|üŒ.
ªª@+ #˚kÕÔHê ?μμ
MT~ ø=düTÔHêï&ÉT #·+Á<ä+. q\¢ y˚T|òü÷ìï ‘·s¡TeTTø=∫Ãq ô|qT>±*˝À
n\¢˝≤¢&bç ˛sTTq >∑&|¶ç ⁄ü e⁄«˝≤ ÄyÓT y=DÏøbÏ ˛sTT+~. Ä >∑&¶ç |ü⁄e⁄«øÏ ≈£L&Ü y˚sT¡ +~.
$‘·qÔ + e⁄+~. n$ uÛ÷Ñ $T˝À bÕ‘·T≈£îì e⁄HêïsTT. uÛ÷Ñ eT+&É\+˝À X¯øøÔÏ Ï ø£~*q≥T¢+~
ÄyÓT. Ç+ø± yÓqøÏÿ »]–+~. eT&É‘· eT+#·+ ∫es¡ ` Ns¡ø=+>∑T C≤] s=eTTà\ eT<Û´ä
sTTs¡T≈£îÿ+~. XÊ«dü y˚&>ç ±, ‘Ós\¡ T>± y=<äT˝ÀÔ+~.
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüTμμ nHêï&ÉT.
ªª‘Ó*ùdÔ Ç+¬ø+<äT≈£î? yÓfifl¯ +&çμμ
ªª#·÷&É≈î£ +&Ü yÓfifl¯ qTμμ
ªªH˚H˚ yÓ&‘É êqTμμ nì ˝ÒeuÀsTT+~ ns¡TD. Ns¡eTT&ç dü]>±Z ˝Òø£ q&ÉT+ MT~øÏ
C≤]b˛‘√+~. eT+#·+MTà~ <äT|üŒ{Ïì ô|ø’ Ï ˝≤≈£îÿì ø£|ü ≈£î+{À+~. ˝Òe˝Ò<Tä . eT∞fl
nø£ÿ&˚ #·‹øÏ\ ã&ç+~.
ªªn~ ñ‘·sÔ +¡ ne⁄Hê?μμ
ªªne⁄qTμμ
ªªmes¡T ÁyêXÊs¡T?μμ
ªªn~ ‘Ó\TdüT≈£îqï yês¡T ÇB ‘Ó\TdüTø√+&çμμ
#·+Á<ä+ ‘·\ ‹s¡T>∑T‘√+~. n‘·ìø£+‘ê ‘˚≥‘Ó\¢yÓTÆ+~. eT]|ü&ÉT Ä y˚<äq
˝Ò<Tä . qsê\T ˝≤>∑&+É ˝Ò<Tä . dæsú |¡ &ü ç ø±sê´ìøÏ dæ<|Δä &ü TÉ ‘·THêïsTT. ªªdæ+Vü≤+μμ ùdwº Hü √¢
ªªns¡TD>±s¡Tμμ nq&É+ ã<äT\T ªªns¡TDμμ nì m+<äTø£Hêï&√ ‘Ó*dæ+~. yê]<ä›s¡T
e⁄qï|ü&ÉT ÄyÓT dü+uÛ≤wüD n<=ø£˝≤ q&ç∫+~. #Ó|üø=qï ø£ãTs¡¢˙ï me]ø√
ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T 361

ñ<˚•› +∫ #Ó|Œæ q≥T¢>± e⁄HêïsTT. ns¡TD ªªdæ+Vü≤+μμ øπ dæ n<=ø£˝≤ #·÷dæ+~. Ä #·÷|ü⁄˝À¢
ne÷j·Tø£‘·«+ ã<äT\T, ≈£î{Ï\‘·«+ ø£qã&ç+~. >∑T&ÉT¢ y=|üŒC…ù|Œdæq #·÷|ü⁄\$.
ªªdæ+Vü≤+μμ >∑T]+∫ #·<Tä e⁄ ø=H˚ s√E˝À¢ q\T>∑Ts¡÷ #Ó|Œæ q$ >∑Ts¡TøÔ =düTHÔ êïsTT. n‘·ì˝À
dü+kÕÿs¡+ ˝Ò<Tä . HêE≈£î ˝Ò<Tä . ÄØà˝À yêfi¯fl yÓ÷≥T<äq+ ø£sT¡ ≈£î<äq+ e⁄HêïsTT. Ä
ô|<ä› ‘·\, bÕ∫˝≤ yÓT]ùd ô|<ä› yÓT&É, ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø£qTu§eTà\T ` u§>∑TZ >∑ì˝ÀøÏ ‘=+–
#·÷dæq≥T¢ q\¢{Ï ≈£fió¯ fl ` nã“! Ä kÕúq+˝À n‘·qT ‘·|Œü , Ç+ø£ mes¡THêï, ÄyÓTqT
ø£$å T+∫ e⁄+&ÉTqT #·+Á<ä+. ÄyÓT˝À Hêp≈£î, ne÷j·Tø£‘«· +, eTè<äT‘·«+ düV≤ü »+>±
e⁄HêïsTT. yê{ÏøÏ e´‹πsø£yTÓ qÆ \ø£Då ≤\T ªªdæ+Vü≤+μμ˝À e⁄HêïsTT. n+<äTø£H˚ yê{Ïì
ø√]+~ ø±uÀ\T.
ªªÁù|eT˝ÒK?μμ
ªªne⁄qTμμ
ªª#·÷&É˙μμ
ªª#·÷&Éìe«qT. MT ø=∫Ãq ñ‘·sÔ ê\˙ï Hê≈£î #·÷|ü⁄‘·THêïsê?μμ
ªªy˚fi≤ø√fi¯e÷?μμ
ªªì»+>±H˚μμ
ªªÇkÕÔyê, Çe«yê?μμ
ªªÇe«q+{Ïì>±μμ
ns¡+ú ˝Òì <Û«ä ì #˚XÊ&ÉT #·+Á<ä+. ÄyÓT MT~ ø=#êÃ&ÉT. n‘·ì s¬ +&ÉT yÓ÷ø±fi¯ófl
eT+#·+ eTT+<äT uÛ≤>∑+˝À nì+∫ ÄyÓTqT |ü≥Tºø√u§j·÷´&ÉT. ns¡TD yÓqøÏÿ ø£~*+~.
ÄyÓT #ÓsTT´ yÓT&É yÓqTø£ <ë∫+~. uÛTÑ »+ MT<ä |ü&+ç ~. n‘·ì #ÓsTT´, &˚>b∑ Õ<ä+
ø£|Œü |æ\¢ MT<ä |ü&≥¶É Tº. eT+#·+ ∫e]øÏ »]–+~ ` |ü≥Tº ˝Ò<Tä . \T+>∑ #·T≥Tºø=ì øÏ+<ä
|ü&+ç ~. ãs¡Te⁄øÏ #·+Á<ä+ e⁄qï uÛ≤>∑+ ô|ø’ Ï ˝Ò∫+~. Ä eP|ü⁄øÏ yÓ\ø¢ ˝Ï ≤ |ü&Ü¶&TÉ .
<Óã“ ‘·–*+~. n‘·ì #·÷|ü⁄ ‘·&ãÉ &ÉT‘√+~. y=düTeÔ ⁄\T ø£ì|æ+#·+&É+ ˝Ò<Tä . ãTÁs¡˝À
yêø£´ ìsêàD+ ne&É+ ˝Ò<Tä . @y√ dü>+∑ dü>+∑ <Û«ä qT\T ` #˚dTü HÔ êï&ÉT. ˝Ò#ê&ÉT.
<ä÷s¡+>± ns¡TD yê&ç eP&çq Ä≈£î˝≤ ` ˇ&ÉTq¶ |ü&ç ‘Ó|Œü ]*¢q ‘Ó\¢ |æ\ø¬¢ s¡≥+˝≤ `
#·+<äe÷eTqT ø£|Œæ q ‘Ó\¢ y˚T|òTü +˝≤ ns¡TD` }Vü≤˝À ns¡TD, C≤«\ Hê\Tø£— ø£‹uÔ ≤D+—
n–ï<˚e⁄&ÉT $|æŒ bÕπsdæq eÁdü+Ô , ∫\Tø£ bı&ç∫q mÁs¡|+ü &ÉT ` ªªdæ+Vü≤+μμ H√{À¢
q*–q bÕe⁄s¡+ ns¡TD. ‘·qT uÀqT˝À ˝Ò#ê&ÉT— uÀqT ø£&\¶û T eP&É|≈” î£ ‘·THêï&ÉT.
ªªÇkÕÔyê? Çe«yê? ÄyÓT MT~øÏ yÓ[fl, ˇø£ÿ eP|ü⁄‘√ ÄyÓTqT ì\u…{ºÏ eT+#·+ ô|q’
≈£L\<√XÊ&ÉT. #˚‹˝À ªªVü≤+≥sYμμ ì –s¡ –s¡ ‹|æŒ Áy˚fi≤¢&TÉ ‘·Tqï |ü≥ø±\‘√ ÄyÓT
362 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

»ã“MT<ä ø={≤º&TÉ .ÄyÓT ô|qT>∑T˝≤≥ $s¡$T+∫, eT+#·+MT<ä qT+&ç C≤], #˚‹ |ü≥Tº
$&ç∫y˚dæ øÏ+<ä|ü&ç+~. #·+Á<ä+ Ä ñ‘·Ôsêìï ∫øÏÿ+#·T≈£îHêï&ÉT. Vü≤+≥sY uÛÑTC≤q
Áy˚fi≤&˚dTü ø=ì Vü‰˝À¢øÏ q&ç#ê&ÉT. ã\¢MT<ä >±¢dTü ˝À eT+∫˙fi¯ófl Á‘ê>±&ÉT. eTT+<äT
>∑~˝À ø¬ [fl ‘·\Tù|düTø=ì ñ‘·sÔ +¡ #·<Tä e⁄≈£îHêï&ÉT.
Ä≈£î|ü#Ã· s¡+>∑T ø±–‘·+, ô|’ uÛ≤>∑+ ∫]–b˛sTT+~. nø£så ê\T dü]>± ø£q|ü&≥É +
˝Ò<Tä .
ªª.... H˚ ì+ø£ düTKô|≥º>∑\H˚yÓ÷. ÇHêïfi¯ófl ñ<√´>∑+ ˝Òø£ Hê‘√bÕ≥T ìqTï
≈£L&Ü á dü$Twæº ≈£î≥T+u≤ìøÏ u≤ìdü>± #˚XÊqT... ìs¡à\yÓTqÆ ôd\j˚T{Ï n&ÉT>∑Tq
ø£ì|æ+#˚ ã+>±s¡|⁄ü ÇdüTø£ ˝≤+{Ï ˙ X¯Øs¡ ø±+‹. Hê Nø£{Ï ø£\\qT yÓ*–+∫+~.
n+‘·{Ï ìs¡à\yÓT+Æ ~ ≈£L&Ü ˙ Vü≤è<äjT· +. düT≈£îe÷s¡yTÓ +Æ ~ ˙ X¯Øs¡+. @{ÏøÏ n≥÷
Ç≥÷ >∑≥+¢ ≥ eTTfi¯fl bı<ä\T ` ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥T¢ ` eTTdü* yÓ’ eP–dü ˝≤&ç ø=q}|æ]‘√
uÛ÷Ñ $Tì n+{Ïô|≥Tº≈î£ qï #Ó≥¢ ˝≤+{Ï Hê J$‘êìøÏ Ä j˚Ts¡T yÓT\¢>± qè‘·´+ #˚d÷ü ,Ô
düTìï‘· ø£+sƒ+¡ ‘√ >±q+ #˚d÷ü Ô Á|üeVæ≤düT+Ô fÒ #·÷dæ Äq+~+#·≥+ ‘·|Œü |üse¡ ÷e~Û
˝Ò<Tä . nìï q<äT\÷ m|ü&√ ˇø£|ü &ÉT mø£ÿ&√ ˇø£ #√≥ düeTTÁ<ä+˝À |ü&Ü*‡+<˚
nHêï&ÉT ˇø£ ø£$. Ç|ü&Ü düeTj·T+ e∫Ã+~. ñ<√´>∑+ <=]øÏ+~. ˙≈£î ñj·÷´\+fÒ
Çwü+º ø£<÷ä ?.... eTqTwüß\T ˝Òì @ø±+‘· ˝Àj·T\˝À s¬ +&ÉT •Ksê\≈£î eT<Û´ä ‘·–*<ë›+
Äq+<ä+ nH˚ ñj·÷´\ì... dæ>T∑ ‘Z √ <ä÷s¡+>± yÓfifl¯ ì |æ\y¢ êj·TTe⁄ Ä ñj·÷´\ì
}|ü⁄‘·T+~. #Ó≥¢ Ä≈£î\T dü+‘√cÕìøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£ eTq MT<ä }&ç|&ü ç eTq Äq+<ëìï
|ü+#·T≈£î+{≤sTT... ns¡TD≤... ø=+&É yÓqø£ qT+∫ y=ø£ÿkÕ]>± ˙ yÓ÷eTT yÓ*–+#˚
Á|üu≤Û ‘· øÏsD¡ +. ˙ kÕïq+ ø√dü+ y˚∫e⁄qï n&ç$ ø=\qT.... eTq ø√dü+ m<äTs¡T
#·÷dü÷Ô e⁄HêïsTT.
‘·sT¡ yê‘· nø£så ê\T u§‹Ô>± ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . dü+‘·ø+£ ≈£L&Ü ˝Ò<Tä . ø±ì #·+Á<ëìøÏ
‘Ó\TdüT $yêVü≤+ nsTTq eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡+, ñ<√´>∑+ <=s¡ø>£ ±H˚ n‘·qT, ns¡TDøÏ
Áyêdæq ˝ÒK n~. ne⁄‘˚, Ç+‘· <ë|ü]ø£+ <˚ìøÏ? ns¡+ú ˝Òì yÓTT+&ç |ü{≤º? eT÷s¡‘â «· e÷?
Vü‰dü´<Û√s¡D˝Ï À ÁbÕs¡+_Û+∫q ô|+øÏ|≥ü Tº $cÕ<ä+>± n+‘·yTÓ T+~+<ë? n‘·ìøÏ ns¡+ú
ø±e&É+ ˝Ò<Tä . Ä ñ‘·sÔ +¡ ns¡TDøÏ Äq+<ä+ sTT∫Ã e⁄+&Ü*. mH˚ïfi¯fl ÁøÏ‘y· ÷Ó ‘êqT
bı+~q Äq+<ëìï eT∞fl Ç|ü&ÉT #·<Tä e⁄≈£îì bı+<äT<ëeTqï dü+ø£˝≤ŒìøÏ ‘·q sêø£
n+‘·sêj·T+>± |ü]D$T+∫+~. Ä ñ‘·Ôs¡+ Áyêdæq #·+Á<ä+ y˚s¡T. Ä #·+Á<ä+
Á|æjT· T&ÉT ` j·Te«q+˝À dü«bÕï\˝Ò¢ e÷+Á‹≈£î&ÉT. Ç|üŒ{Ï #·+Á<ä+ uÛsÑ .Ô¡ ñ<√´>∑+
¨<ë, &Éã÷“, HÍø£s÷¡ ,¢ ùdïVæ≤‘·T\÷, eTsê´<ä\T ` ÄyÓT uÛ≤s¡´ ` e+{§+&ç ô|&ÉT‘·T+~.
ø±–‘·+ eTTø£ÿ\T, >±E ô|+≈£î\T 363

Ä ñ‘·sÔ +¡ #·<eä &É+˝À >∑‹+∫q ø£\\T, ‹]– }Vü≤˝À düèwæ+º #·Tø=ì, s¡V≤ü düýÓTqÆ
Äq+<ä+ bı+<äT<ëeTì, ‘·\+≥T b˛düT≈£îì, n\+ø£]+#·T≈£î+≥÷, @ø±+‘·+>±
>∑‘+· ˝À j·÷Á‘·øÏ u…\’ T<˚sT¡ ‘·÷+&É>±, uÛsÑ Ô¡ nH˚ Ç|üŒ{Ï #·+Á<ä+, es¡eÔ ÷Hêìï Vü≤+≥sY
dü«s¡÷|ü+˝À ‘·q eTT+<äT Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ Ä }Vü‰»>∑‘T· ìÔ <Û«ä +dü+ #˚XÊ&ÉT. n+<äTøπ n‘·ìï
|üsêsTTyê&ç>±, $s√~Û>± ‘·÷\Hê&ç, m<äTs¡T ‹]–, dü«|üï »>∑‘T· ˝Ô À ‘·q ì»dü«s¡÷bÕìï
y=ø£ÿkÕ] #·÷ô|{Ï+º ~.
yê] øÏ|ü &ÉT @ ˝À≥÷ ˝Ò<ìä #·+Á<ëìøÏ ‘Ó\TdüT. &ÉãT“+~, ñ<√´>∑+ e⁄+~.
n˙ï e⁄HêïsTT. ø±˙ @<√ ˝À|æ+∫+~. Ä ˝À|æ+∫+~ Ä ñ‘·sÔ +¡ ˝À e⁄+~. n+<äTøπ
n+‘· s¡Vü≤dü´+. >∑‘êìø√ n<ä›+ Ä ñ‘·Ôs¡+. n+<äT˝À ‘·q ì» dü«s¡÷|ü+
#·÷düT≈£î+≥T+~. ñ‘·sÔ +¡ q*–+~— n<ä+› eTdü>±Z e⁄+~. n˙ïeTs¡ø\£ T — ‘·\+≥T
b˛dæ, X¯óÁuÛ+Ñ #˚dHæ ê u≤>∑e<äT.... n+‘˚ eT]..
#·+Á<ä+, Vü≤+≥sY ‘êfi¯flì ‘·q yÓqTï MT<ä ù|\TÃ≈£î #·÷XÊ&ÉT. X¯ØsêìøÏ HÓ|Œæ
‘Ó\TdüT— u≤<Ûä ‘Ó\TdüT. ø±ì Vü≤è<äj÷· ìøÏ ‘Ó*ùd~ >±j·T+. n<ë›ìï |ü>\∑ >=&ÉT‘·T+~
X¯Øs¡+. |ü–*q eTTø£ÿ*ï @] n‘·T≈£î ô|&ÉT‘·T+~ Vü≤è<äjT· +. Vü≤+≥sY ã\¢MT<ä |ü&d˚ ,æ
ô|q’ |üÁ‹ø£ ø£|Œæ , ns¡TD >∑~øπ dæ q&ç#ê&ÉT #·+Á<ä+. Ä |üÁ‹ø£ì Vü≤+≥sYì |üP]Ô>±
ø£ù|Œ≥+<äT≈£î düsT¡ ‘› T· qï|ü&ÉT, y=ø£ÿ ø£˙ï{Ï _+<äTe⁄ |ü&,ç nø£ÿ&É ‘·&dç +æ ~. ˇø£ÿfÒ
_+<äTe⁄ e⁄+~ ` |ü–*q yê{Ïì n‘·T≈£î ô|{Ïº õ>∑Ts¡T˝≤+{Ï~. n~ ø±kÕÔ sTT|ü&ÉT
|ü&çb˛sTT+~.
364 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£|üŒ>∑+‘·T\ dü‘·´Hêsêj·TD
Ä+Á<Ûë+>∑¢ uÛ≤wü\˝À düTÁ|üdæ<äΔ |üÁ‹ø±

s¡#·sTT‘·. ø£<∏ä≈£î\T. yê´düø£s¡Ô. Nø£{À¢ ‘·TbÕø°
ù|*Ãq ø=düyÓTs¡T|ü⁄‘√ M] ø£<∏ä\T eTT>∑TkÕÔsTT.
edüTÔe⁄˝À yÓ’$<Ûä´+. es¡íq˝À düVü≤»‘·«+, bÕÁ‘·
∫Á‘D · ˝À düTì•‘· <äèwæ.º dü+uÛ≤wüD˝À¢ #·‘T· s¡‘ê
` ø£<∏ë s¡#·q˝À Á|ü‘˚´ø£‘·\T. Ä+>∑¢ ~q|üÁ‹ø£
ªyÓTsTT˝Ÿμ ˝À |üì #ù̊dyês¡T.
s¡#·q\T : e÷DÏø£´+, me]øÏ yêπsHê?
ãTTD $eTTøÏ,Ô ‘Ó\y ¢ ês¡TC≤eTT bÕsƒê\T (ø£<\ä∏
dü + |ü ⁄ {≤\T), eTq eT‘· e TT\T ` Á | ü e ø£ Ô \ T
(yê´kÕ\T), | Á |
ü +ü #· <ä]Ùì.
365
‘·T+>∑uÛÑÁ<ä bı+–+~
CÀs¡T>± yêq ≈£î]dæ yÓ*dæ+~. sêÁ‹ s¬ +&ÉT C≤eTT\y˚fi.¯ ÄHê&˚ <ädsü ê e⁄‘·‡yê\T
eTT–XÊsTT. $$<Ûä <˚XÊ\qT+&ç $»j·Tq>∑s|¡ ⁄ü ø=\Te⁄øÏ ø±qTø£\T |ü≥Tºø=ì e∫Ãq
sêj·Tu≤s¡T\T, eTVü‰sêEøÏ q»s¡T¢ rdüTø=ì e∫Ãq kÕeT+‘·T\÷, ‘·eT ‘·eT dü«kÕúHê\øÏ
Ä sêÁ‘˚ ãj·T\T<˚s¡T<ëeTqT≈£îHêïs¡T. kÕj·T+ø±\+ »]–q >=|üŒ<äsê“s¡T˝À,
lø£èwü<í e˚ sêj·T\T $<˚o sê» Á|ü‹ì<ÛTä \ø°, ‘·q kÕeT+‘·T\ø°, |ü+&ç‘T· \ø°, Ms¡T\ø°
j·T<Û√∫‘·+>± dü‘êÿsê\T #˚XÊs¡T.
‘·\eì ‘·\+|ü⁄>± yêq sêe&É+ e\¢, Á|üj÷· D≤\T ô|≥Tº≈î£ qï n‹<∏Tä \+‘ê,
ÄHê{ÏøÏ Ä–b˛e\dæ e∫Ã+~. q>∑s¡+ #·T≥÷º y˚dæq &˚sê\˙ï mø£ÿ&çeø£ÿ&˚
ì\ã&çb˛j·÷sTT.
‘·T+>∑uÁÑÛ <ä q~ø°, sêj·T\yê] q>∑sT¡ ø° eT<Û´ä e⁄qï dü\ú +˝À e÷Á‘·+ m|ü&É÷
<˚sê\T yÓj·T´&É+ e÷eT÷\T ˝Ò<äT. sêj·T\yê] q>∑s¡T˝ÀqT+∫ ‘·T+>∑uÛÑÁ<ëq~øÏ
yÓfifl¯ &ÜìøÏ, n≥TyÓ|’ ⁄ü ˇø£<ë«s¡+ e⁄+~. q~ø°, q>∑sT¡ ø° eT<Û´ä düTe÷s¡T ˇø£|süò ê¢+>∑T
<ä÷s¡+˝À >∑TãTs¡T>± ô|]–q ‘√≥ e⁄+~. m\¢|⁄ü &É÷, Ä q>∑sT¡ yêøÏ*eTT+<äT ˇø£
ôdì’ ≈£î&ÉT |üV‰ü sê #˚dTü +Ô {≤&ÉT. s¬ +&˚dCæ ≤eTT\ ø=ø£&TÉ #=|üq sT÷ |üV‰ü sê »yêqT\T
e÷s¡T‘·÷ e⁄+{≤s¡T.
yêq ≈£î]dæ yÓ*j·T&ÉeT÷, X¯s‘¡ êÿ\|ü⁄ #·øÿ£ <äq+˝À #·+Á<äT&ÉT eT∞fl Äø±X¯+
MT<ä ø£qã&É&eÉ T÷, Vü≤sƒê‘·T>Ô ± #·÷ùddü]øÏ Äq+<äeTT ø£*–+#·e#·TÃqT ø±ì, m≈£îÿô|{Ïqº
$\T¢‘√, sê»q>∑sT¡ yêøÏ* eTT+<äT |üV‰ü sê ‹s¡T>∑T‘·Tqï ôdì’ ≈£îì ÁbÕD≤ìøÏ e÷Á‘·+
$düT>∑T>± e⁄+~. yêq sê≈£î+&Ü e⁄qï≥¢sTT‘˚ sêÁ‹ yÓTT<ä{Ï C≤eTT ne>±H˚ n‘·&TÉ
sTT+{ÏøÏ yÓfiy¢‚ ê&ÉT. ø±ì, yÓTT<ä{Ï C≤eTT ne≈£î+&ÜH˚ yêq CÀs¡T>± ÁbÕs¡+uÛeÑ TT
ø±e&ÉeT÷, q&çsêÁ‹ <ëø± yÓ*j·Tø£b˛e&É+ e\¢, n‘·&øç Ï ã<äT\T sêe\dæq ôdì’ ≈£î&ÉT
366 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
sê˝Ò<Tä . eTs=ø£&TÉ e∫Ã |üV‰ü sê n+<äT≈£î+fÒH˚ ‘·|Œü , nø£ÿ&ÉTqïyê&ÉT yÓ[flb˛e&ÜìøÏ
M\T˝Ò<Tä . Ä ôdì’ ≈£î&ÉT ‘·q ø£+{Ï eTT+<äT düeTTÁ<ä+˝≤>± ø£ì|ædTü qÔ ï ˙{Ï e+ø£
#·÷dü÷Ô |üV‰ü sê ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT.
Ä yêq ˇø£ÿ $»j·Tq>∑s+¡ MT<äH˚ ø±ø£, m>∑TeqT ≈£L&Ü ≈£î]dæq≥T¢+~. ‘·T+>∑uÁÑÛ <ä
ì$Twü ì$TcÕìø° ˝≤yÓ≈î£ ÿ‘·Tqï~. Ä ôdì’ ≈£îìøÏ ‘·T+>∑uÁÑÛ <ä ø£qã&É<Tä . ø±˙, n‘·ì
eTT+<äTqï ‘√≥+‘ê, yÓ÷ø±* ˝À‘·Tq ˙{Ï‘√ ì+&çe⁄+~. Ä ˙s¡T Áø£yT˚ |” m≈£îÿe
ne⁄‘·Tqï~. sê»q>∑sT¡ Á|üV≤ü Ø Á|üøÿ£ ≈£î ˙s¡T bı]¢ edüTqÔ ï~. Ä ôdì’ ≈£îì N\eT+&É\T
˙{Ï˝À eTTì>±sTT.˙s¡T m≈£îÿe ne⁄‘·Tqï~. @yÓTHÆ êdüsπ , n‘·&TÉ e÷Á‘·eTT nø£ÿ&ÉqT+∫
yÓ[flb˛e&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä . n‘·ìøÏ ã<äT\T e#˚Ãyê&ÉT e#˚Ã C≤&É ø£qã&É<Tä .
Ä ôdì’ ≈£î&ÉT n˝≤π> |üV‰ü sê sTTdüTHÔ êï&ÉT.
ñqï≥Tº+&ç ªªnu≤“μμ nqï |ü⁄s¡Twüd«ü s¡eT÷, <äu≤\Tq ˙fi¯fl˝À eTìwæ |ü&¶É #·|ü &É÷,
Ä ôdì’ ≈£î&çøÏ düŒwü+º >± $q|ü&Ü¶sTT.
mes√ eTìwæ ˙fi¯fl˝À |ü&bç ˛j·÷&ÉT. Ä ôdì’ ≈£îìøÏ @MT ‘√#·˝<Ò Tä . @$T #ÓjT· ´&Ée÷
nì Ä˝À∫dü÷Ô e⁄+&É>±H˚, ˙fi¯fl˝À |ü&¶É eTìwæ ø±fi¯ófl #˚‘T· \÷ $~*+∫ ø=≥Tº≈î£ +≥÷
e⁄qï≥T¢ ≈£L&Ü #·|ü &ÉT $qã&ç+~. yÓ+≥H˚ yÓ[fl s¡øùåÏ d,Ô Ä eTìwæ ã‘·øe£ #·TÃqT. Ä
ôdì’ ≈£î&ÉT Ä˝À∫+#·˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. |üV‰ü sê e~* b˛‘˚ sê»Á<√Vü≤+. ø£<\ä ø£b˛‘˚, ì+&ÉT
ÁbÕD+ b˛‘·÷ e⁄+fÒ #·÷dü÷Ô ePs¡T≈£îqï yê&Ée⁄‘ê&ÉT.
@+, #ÓjT· ´&Ée÷?
Ä ôdì’ ≈£î&ç ‘·\˝À @$T Ä˝À#·q\T sπ ø¬ ‘êÔj÷Ó , n‘·ìì @$T e⁄Á<˚ø+£ eVæ≤+∫+<√
ø±ì, ‘·q kÕúHêìï e~*, yÓ÷ø±*˝À‘·T, ˙fi¯fl‘√ ì+&çe⁄qï Ä ‘√≥˝ÀøÏ kÕ>±&ÉT.
eTìwæ ø=≥Tº≈î£ ˝≤&ÉT‘·÷ e⁄qï #·|ü &ÉT edüTqÔ ï y˚ù| n‘·&TÉ yÓ&TÉ ‘·THêï&ÉT. ø=+‘·ùd|ü{øÏ ,Ï
Ä #·|ü &ÉT Ä–b˛sTT+~. ø±ì, sTT+‘·≈î£ eTT+<˚ n‘·&TÉ ìs¡j í T· + #˚dTü ≈£îqï dü˝ú ≤ìøÏ,
Ä ôd’ì≈£î&ÉT yÓ&ÉT‘·÷H˚ e⁄Hêï&ÉT. düTe÷s¡T eTTbÕŒ‹ |òüsê¢+>∑T\T y˚Ts¡ ˙fi¯fl˝À¢
ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷ yÓfi≤fl&ÉT. n‘·ì ø±fi¯fl≈£î eTìwæ ‘·–˝≤&ÉT. #·|ü q e+–, Ä ôdì’ ≈£î&ÉT
Ä eTìwæì ô|ø¬’ ‘êÔ&TÉ .
ÄC≤qTu≤VüQ $Á>∑V≤ü +. ‘Ó\ì¢ eÁkÕÔ\T ãTs¡<eä Tj·TyÓTÆ e⁄HêïsTT. Ä #Ó≥¢ Ä≈£î\
dü+<äT˝À qT+∫ |ü&ÉT‘·Tqï yÓHÓï\ ø±+‘·T\˝À Ä eTìwæ s¡÷|ü+ düŒwüº+>±
ø£qã&Éøb£ ˛sTTHê, n‘·&eÓ s√ Hê>∑]≈£î&Éì e÷Á‘·+ ‘Ó\Tk˛Ô+~. Ä e´øÏøÔ Ï düŒèVü≤ ˝Ò<Tä .
˙fi¯ó¢ u≤>± Á‘ê–q≥TºHêï&ÉT.
‘·T+>∑uÛÑÁ<ä bı+–+~ 367

Ä ôdì’ ≈£î&ÉT Ä e´øÏìÔ ãTC≤q y˚dTü ≈£îì, n‹ø£wMºü T<ä yÓ÷düT≈£î+≥÷, Ä ‘√≥
eT<Ûä´˝À e⁄qï $Vü‰s¡ eT+~sêìøÏ rdüTø=ì yÓ[fl bı≥º˝À ˙s¡T ø£øÏÿ+#·T<ëeTì
ãj·T\T<˚sê&ÉT.
uÛTÑ »+ MT<ä ãs¡Te⁄‘√, yÓ÷ø±* ˝À‘·T≈£î $T+∫q ˙fi¯fl˝À ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷ q&Éø£
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT ôd’ì≈£î&ÉT. uÛÑT»+ MT<ä ãs¡Te⁄qT yÓTTj·T´&É+ e\¢, ‘·\ jÓT‹Ô
eTT+<äT<ë]ì #·÷#·Tø√&ÜìøÏ M\T ˝Òø£b˛sTT+~. n‹ uÛ≤s¡+ MT<ä, ì$TwüyÓTTø£ÿ
j·TT>∑+>± ø=+‘·ùd|ü⁄ q&ç#≥˚ |üŒ{ÏøÏ n‘·&TÉ ‘√≥ eT<Û´ä ˝À e⁄qï $Vü‰s¡ eT+~sêìï
#˚sT¡ ø√&ÜìøÏ ã<äT\T, ‘√≥ ñ‘·sÔ |¡ ⁄ü ∫es¡≈î£ e#˚ÃXÊ&ÉT. nø£ÿ&É ˙s¡T ≈£L&Ü #ê˝≤
‘·–bZ ˛sTT+~. |ü~ n&ÉT>∑T\T eTT+<äT≈£î y˚XÊ&ÉT. n~ yÓTs¡ø,£ ˙s¡T n|ü&˚ m≈£îÿ‘√+~.
#·|ü q ‘·q uÛTÑ »+MT<äe⁄qï eTìwæì H˚\MT<ä |ü&TÉ ø√u…{,ºÏ bı≥ºqT s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√
H=øÏÿ ˙s¡T ø£øÿÏ +#ê&ÉT. ‘·q ‘·\bÕ>±qT $|æŒ Ä >∑T&É‘¶ √ eTìwæ ‘·˝≤, yÓTTVü≤eT÷
‘·T&ç#ê&ÉT. e+{À¢ y˚&ç |ü⁄≥º&ÜìøÏ yÓT&É#T· ≥÷º, >∑T+&Ó\MT<ä ‘·q #˚‘T· \‘√ sêXÊ&ÉT.
ø=+‘·ùd|ü⁄ Ç˝≤ ñ|ü#ês¡+ #˚jT· >±, Ä e´øÏÔ ø£qTï\T ‘Ó]#ê&ÉT.
ªªmes¡T qTe⁄«?μμ nì ˙s¡d+ü >± ndüŒwü+º >± n&ç>±&ÉT Ä e´øÏ.Ô
Ä ôdì’ ≈£î&ÉT e÷{≤¢&˝É <Ò Tä . Ä e´øÏÔ ø=+‘·ùd|ü⁄ @MT e÷{≤¢&˝É <Ò Tä .
eT∞fl n&ç>±&ÉT ªªmes¡T qTe⁄«. eTq+ mø£ÿ&É e⁄HêïeTT?μμ
ªªH˚qT ø√≥ |üV‰ü sê ôdì’ ≈£îDÏ.í |ü<àä sêE Hê ù|s¡T. qTyÓ«es¡T?μμ nHêï&ÉT ôdì’ ≈£î&ÉT.
ªªH˚Hê, y˚TeTT ` H˚qT ` á ePs¡T ø±<äT e÷~. eTq+ mø£ÿ&É e⁄HêïeTT?μμ
nHêï&ÉT Äe´øÏ.Ô
ªªsêE>±] ‘√≥≈£î ñ‘·Ôsêq e⁄HêïeTT. Ç<ä+‘ê q>∑s¡T ãj·T\T. ns¡yÓTÆ\T
q&çùdHÔ >˚ ±ì, q>∑s|¡ ⁄ü |ü&eÉ T≥ ãC≤s¡T ∫es¡≈î£ #˚sT¡ ø√˝ÒeTT. qTe⁄« q&Ée>∑\yê?μμ
nì n&ç>±&ÉT |ü<àä sêE.
ªªyÓT*¢>± q&Éee#·TÃqT. e÷ ` Hê ≈£î&çø±\T˝À #ê˝≤ ô|<ä› eTT\T¢ >∑T#·TÃ≈£îqï~.
n+#˚‘· ≈£î+≥T‘·÷ q&Éyê*μμ nHêï&ÉT Ä e´øÏ.Ô
ªª‘·T+>∑uÁÑÛ <ä bı+>∑T‘·Tqï~. eTq+ ‘·«s¡>± q&ç∫ $T≥ºMT<äT>± }s¡T #˚sø¡ b£ ˛‘˚,
eT∞fl ˙fi¯fl˝À ∫≈£îÿ|ü&bç ˛e\dæ e⁄+≥T+~μμ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT |ü<àä sêE. n‘·&TÉ ,
‘êqT s¡øÏå+∫q e´øÏÔ eTTK+yÓ’|ü⁄ Ä yÓHÓï\˝À #·÷düTÔqï+‘·ùd|üP, ‘·q≈£î jÓTø£ÿ&√
u≤>± |ü]#·jT· eTT >∑\ eTìwæì #·÷dæq≥ºe⁄‘√+~. ø±ì, Ä eTìwæ mes√ e÷Á‘·+
>∑Ts¡TÔ sêe&É+ ˝Ò<Tä .
368 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä e´øÏÔ ˙s¡d+ü >± ˝Ò∫ ì\T#·THêï&ÉT. ø±*˝À eTT\T¢ u≤>± u≤<Ûä ô|&ÉT‘·Tqï≥Tº+~.
ø±˙, <ëìï rùd ñ|üøs£ D¡ ≤\T me] <ä>sZ∑ ê ˝Òe⁄. ≈£î+≥T‘·÷ Ä e´øÏÔ q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT.
n‘·ì Á|üøÿ£ H˚ Ä ôdì’ ≈£î&ÉT, n‘·ì uÛTÑ »+ |ü≥Tºø=ì n‘·DíÏ |ü&˙É j·T≈£î+&Ü #·÷dü÷Ô
q&ÉTdüTÔHêï&ÉT.
<ë]˝À q&ÉTdü÷,Ô ‘êqT ø√≥ |üV≤ü sêqT $&ç∫sêe&ÉeT÷, eT∞fl nø£ÿ&É≈î£ yÓfifl¯ &ÜìøÏ
M˝Òø¢ b£ ˛e&ÉeT÷, eTs¡THê&ÉT ‘·q≈£î @+ •ø£å |ü&TÉ ‘·T+<√ ‘·qøπ ‘Ó*j·Tø£ b˛e&ÉeT÷,
Ä e´øÏøÔ Ï #ÓbÕŒ&ÉT |ü<àä sêE. Ä e´øÏÔ ˙s¡d+ü >± } ø={≤º&TÉ . M]<äs› ÷¡ |ü≥Dº +˝ÀøÏ
#˚sT¡ ø=H˚≥|üŒ{Ïø,Ï <äX$¯ T #·+Á<äT&ÉT Äø±X¯ $Vü‰sêìï eTT–+#˚XÊ&ÉT. |ü&eÉ T{Ï ãC≤s¡T˝À
ø=+‘· <ä÷s¡+ q&ç∫q ‘·sT¡ yê‘·, y˚TeTT ` H˚qT sTTø£ÿ&É @ ns¡T>∑TMT<äHH’Ó ê, ‘Ó\y¢ ês¡>±H˚
Hê $&ç~ #˚sT¡ ≈£î+{≤qT. qTe⁄« MT sTT+{ÏøbÏ ˛. e÷ ` Hê ÁbÕD+ s¡ø+åÏ #êe⁄. ˙≈£î
ø£è‘·»‘„ · m˝≤ #ÓbÕŒ˝À Hê≈£î ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<Tä . Ä Ç+<ä, Hê C≤„|øü ±s¡+ú , sT÷ e⁄+>∑s+¡
Áy˚*øÏ e⁄+#·Tø√ nì Ä e´øÏ,Ô Ä Nø£{˝Ï À ‘·q ñ+>∑s+¡ rdæ, Ä ôdì’ ≈£î&çøÏ Ç#êÃ&ÉT.
yÓTT<ä≥ e<äH› êï, ã\e+‘êq Ä ñ+>∑sêìï |ü<àä sêE ‘·q ≈£î&ç#‹˚ ñ+>∑s|¡ ⁄ü Áy˚*øÏ
ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT.
|ü<àä sêE eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT. Ä e´øÏÔ e÷Á‘·+ Ä düMT|ü+˝ÀH˚ e⁄qï ns¡T>∑T
jÓTøÏÿ, ‘·q ‘·&>ç T∑ &É\¶ ‘√H˚ Ä ns¡T>∑TMT<ä |ü&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
‘Ó\y¢ ê] u≤¬s&ÉT Ábı<Óøπ› ÿ es¡≈î£ , $»q>∑s+¡ ˝À mqï&É÷ ø£ì $ì ms¡>∑ q+‘·
ø£\ø£\+>± e⁄+~. @ ãC≤s¡T˝À #·÷dæHê, @ ns¡T>∑TMT<ä #·÷dæHê, @ <äTø±D+ e<ä›
#·÷dæHê q\T>∑T¬s’<äT >∑T]øÏ ‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü »q+ #˚] @<√ $+‘· $wüj·÷ìï
#Ó|ü ≈£î+≥Tqï≥T¢>± e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥THêïs¡T.
sê»q>∑s+¡ eTT+<äT düTe÷s¡T |ü~y˚\ eT+~ »q+ >∑T+|ü⁄ CÒsês¡T.
eTVü‰sê» lø£èwüsí êj·T\T, sê»q>∑sT¡ ˝À ø£qã&É&+É ˝Ò<Tä . j˚TyÓTbÆ ˛sTTHê&√ me]ø°
‘Ó*j·T<äT. sêÁ‹ uÛÀ»Hê\sTTq ‘·sT¡ yê‘·, sêE>±s¡T y˚T&ÉMT<ä≈î£ yÓfifl¯ &É+ |ü]#ê]ø£\T
#·÷XÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ yêq e∫Ã+~. me] |üì yês¡T #·÷düTø=ì
|ü&TÉ ≈£îHêïs¡T. sêE>±s¡T |ü&øÉ £ >∑~˝ÀøÏ yÓ[fl e⁄+{≤s¡ì n+‘ê nqT≈£îHêïs¡T. |ü>\∑ +‘ê
<ädsü ê e⁄‘·‡yê\˝À bÕ˝§Zì e⁄+&É≥+ #˚‘· Á|üuTÑÛ e⁄ n\dæ, ìÁ<äb˛j·÷s¡ì n+‘ê
nqT≈£îHêïs¡T. ‘Ó\¢yêπsdü]øÏ ìÁ<ä ˝Ò∫, ø£düs¡‘·TÔ, ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=H˚ Á|üuÛÑTe⁄,
ãj·T{ÏøÏ sêø£b˛‘˚, |ü]#ê]ø£\T X¯j÷· ´>∑èVü≤+˝À #·÷XÊs¡T. Á|üuTÑÛ e⁄ ˝Ò&TÉ . yÓ+≥H˚
n+<äs÷¡ Hê\T>∑T ~≈£îÿ\÷ #·÷XÊs¡T. Á|üuTÑÛ e⁄ C≤&É ø£qã&É<Tä . |ü&øÉ £ MT<ä mes¡÷
ìÁ~+∫q \ø£åD≤\T ø£q|ü&Ée⁄. sê»q>∑s¡T˝À ø£\ø£\+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. sê»q>∑s¡T
‘·T+>∑uÛÑÁ<ä bı+–+~ 369

ø£\ø£\+, q>∑sT¡ ˝ÀøÏ bıø£ÿ&ÜìøÏ m+‘·ùd|ü⁄ ø±yê*! sêE>±s¡T sêÁ‹qT+N, ø£q|ü&&É +É
˝Ò<ìä ePs¡+‘ê >∑T|üeTqï~. Á|ü<ëÛ ì ‹eTàs¡TdüT, sê»q>∑sT¡ ≈£î e∫Ã Á|ü‹ |ü]#ê]ø£q÷,
Á|ü‹ |ü]#ês¡≈î£ D°í Á|ü•ï+#ê&ÉT. me]øÏ @MT ‘Ó*j·T<äT. eTVü‰sêDT\qT |ü\ø£]+∫
#·÷XÊ&ÉT. eTVü‰sêE C≤&É ‘Ó*j·T<äT.
‹eTàs¡TdüT ≈£îe÷s¡T&ÉT >√bÕ\sêE, q>∑s¡ s¡ø£å≈£î&ÉT. ‘·+Á&ç‘√ bÕ≥T n‘·&ÉT
≈£L&Ü, eTVü‰sêE C≤&É ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ‘>· T∑ $#ês¡D #˚dTü HÔ êï&ÉT. >∑‘s· êÁ‹, sê»q>∑sT¡
#·T≥÷º, |üVü≤sê #˚dæq ôd’ì≈£î\q+<äØï |æ\eeTHêï&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ]H˚ $#ê]+#ê&ÉT.
|ü < ä à sêE <ä > ∑ Z s ¡ ≈ £ î e#˚ Ã ≥|ü Œ {Ï ø Ï , ø£ < ∏ ä ≈ £ î eTT&ç | ü & ç + ~. |ü < ä à sêE, ‘· q ≈£ î
dü+ã+~Û+∫q+‘· es¡≈î£ sêÁ‹ »]–q dü+>∑‘+· ‘ê #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø£ÿ $wüjT· + e÷Á‘·+
<ë∫ô|{≤º&TÉ . n~ ‘·qT s¡ø+åÏ ∫q e´øÏÔ ‘·q≈£î sTT∫Ãq ãVüQe÷q+ e÷≥. $T>∑‘ê
ø£<,ä∏ n+‘ê ‘·T.#·. ‘·|Œü ≈£î+&Ü ì»+ #ÓbÕŒ&ÉT. >√bÕ\sêj·T\T, |ü<àä sêE ø£<qä∏ T
qeTà˝Ò<Tä . |ü<àä sêE ‘·q $~Ûì e⁄\¢+|òTæ +∫, |üV‰ü sê e~* sTT+{ÏøÏ b˛sTT e⁄+{≤&É˙,
Çø£ ˙fi¯fl˝À eTTì–q eTìwæì s¡ø+åÏ #·&+É , yÓTT<ä˝q’… ø£<ä∏ n+‘ê •ø£å ‘·|Œæ +#·Tø√&ÜìøÏ
jÓT‘·TÔ n˙, >√bÕ\sêj·T\T dæsú ¡ |üs#¡ T· ≈£îHêï&ÉT. |ü<àä sêEqT, Á|ü<ëÛ Hêe÷‘·T´\ eTT+<äT
Vü‰»s¡T ô|{≤º&TÉ .
ªªqTe⁄«, ˙fi¯fl˝À qT+∫ ø±bÕ&çq e´øÏÔ mes¡T?μμ nì Á|ü<ëÛ q eT+Á‹ Á|üXï¯ .
ªªá }s¡T ø±<äHêï&ÉT. H˚qT m≈£îÿe Á|üXï¯ \T ≈£L&Ü yÓjT· ´˝Ò<Tä .μμ
ªª@$T?μμ
ªªn‘·&TÉ Äj·÷dü |ü&‘É ê&˚y÷Ó qì.μμ
ªªn‘·&TÉ @yÓTHÆ ê&ÉT?μμ
ªª|ü&eÉ T{Ï ãC≤s¡T˝À y˚TeTT N*b˛sTTHêeTT. H˚qT sTT+{ÏøÏ b˛sTTHêqT. n‘·&TÉ
@ ns¡T>∑TMT<äHH’Ó ê |ü&TÉ ≈£îì, ‘Ó\y¢ ês¡>±H˚ ‘·qePs¡T b˛‘êqHêï&ÉT.μμ
ªªn‘·&TÉ Ç|ü&û q>∑se¡ TTq e⁄+&É&ìÉ ˙ dü÷#·q ø£<÷ä ?μμ
ªªn‘·&TÉ #Ó|Œæ q<ä~μμ
ªª˙e⁄ eTs¡\ |üV≤ü sêπø\b˛˝Ò<Tä ?μμ
ªªH˚qT eTVü‰sê» q>∑sT¡ <äsê«C≤ e<äT\Tq|üŒ{Ïøπ , Hê≈£î yÓ÷ø±\T ˝À‘·Tq nø£ÿ&É
˙s¡T e∫Ãq~. n|üŒ{ÏøÏ+ø± ‘·T+>∑uÛÑÁ<ä bı+>∑T‘·÷H˚ e⁄+~. n+#˚‘· ˙{Ï˝À
eTTì–b˛‘êqì uÛj Ñ T· |ü&Ü¶qT.μμ
ªª˙ ÁbÕD+ s¡ø+åÏ #·Tø√ #·÷#êeqïe÷≥?μμ
|ü<àä sêE ã<äT\T |ü\Tø£˝<Ò Tä .
370 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªeTVü≤sêE ø£qã&Éì ø±s¡D≤ìøÏ ˙yÓ+‘· u≤<ÛäT´&Éy√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. ø±ì,
|üV≤ü sê≈£î ã<äT\T ôdì’ ≈£î&ÉT sêì<˚ $&ç∫ô|≥º&+É , $<ÛTä ´\¢+|òTü qeTT. <ëìøÏ <ä+&Éq
eTs¡Dy˚T. Ä $wüjT· eTTq H˚qT ø£ìø£]+|ü˝qÒ T.μμ nì ‹eTàs¡TdüT >√bÕ\ sêj·T\Te+ø£
#·÷∫Hê&ÉT. >√bÕ\ sêj·TT\T |ü<äàsêEqT u…’{ÏøÏ rdüT≈£îbıeTàì, n#·Ã≥H˚ e⁄qï
Çs¡Te⁄s¡T ôdì’ ≈£î\≈£î Ä»„ Ç#êÃ&ÉT.
Ç+‘·˝À sê» q>∑sT¡ dæ+Vü≤<ë«s¡eTTH=<ä› ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ ø£\ø£\+ ãj·T\T<˚]+~.
q>∑s¡T ˝À+∫ ‹eTàs¡TdüT, Á|ü<Ûëì ùdHêì ‹s¡TeT\ sêj·T\T, q>∑s¡ s¡ø£å≈£î&ÉT
>√bÕ\sêj·T\T u…{’ øÏ Ï e#êÃs¡T. yê] yÓqø£H,˚ |ü<àä sêE, n‘·ìøÏ ø±|ü˝≤>± sTTs¡Te⁄s¡T
ôdì’ ≈£î\T e⁄Hêïs¡T.
dæ+Vü≤ <ë«s¡+ eTT+<äT >∑T$T≈£L&çq |ü~y˚\eT+~ eTVü‰sêE, eTVü‰sêE nì
ˇø£ÿ >=+‘·T‘√ øπ ø£ y˚dTü HÔ êïs¡T. >∑T+|ü⁄ s¬ +&ÉT uÛ≤>±\T>± N*+~. eT<Û´ä u≤≥ @s¡Œ&ç+~.
ãTs¡<ä |ü{Ïºq eÁkÕÔ\‘√ ˙s¡dü+>± ≈£î+≥T‘·÷, $»j·Tq>∑s¡ kÕÁe÷C≤´~ÛH˚‘·
lø£èwüsí êj·T Á|üuTÑÛ e⁄, ø£{øÏ £ H˚\MT<ä q&ç∫ dæ+Vü≤<ë«s¡+ yÓ|’ ⁄ü edüTHÔ êï&ÉT. eTVü‰sêE≈£î
u≤≥ e~*q düeT÷Vü≤+, eTVü‰sêE yÓqTø£H˚ u≤≥qT eT÷dæy˚dü÷Ô, Á|üuÛÑTe⁄qT
nqT>∑$TdüTÔHêïs¡T.
Á|ü<ëÛ Hêe÷‘·T´&ÉT >∑ã>∑ã q&É∫ eTVü‰sêE≈£î m<äTs¡TyÓ[fl øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT.
‹eTàs¡TdüT uÛÑTC≤ìï ÄqT≈£îì eTVü‰sêE eTT+<äT≈£î q&ç#ê&ÉT. dæ+Vü≤<ë«s¡+
e<ä≈› î£ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ ‹s¡TeT\sêj·T\T, >√bÕ\sêj·T\T, |ü<àä sêE, $T>∑‘ê ôdì’ ≈£î\T
e+– eTVü‰sêE≈£î qeTdüÿ]+#ês¡T. eTVü‰sêEqT #·÷dæ |ü<àä sêE ‘Ó\b¢ ˛sTTHê&ÉT.
‘·q Áy˚*q e⁄qï ñ+>∑sêìï #·÷düT≈£îHêï&ÉT. sê»eTTÁ~ø£. |ü<äàsêE X¯Øs¡+
|ü⁄\ø£]+∫+~.
eTVü‰sêE q>∑s¡T˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫, ‘·q‘√ ‹eTàs¡TdüT e÷Á‘·+ yÓ+≥sê>±
n+‘·'|ü⁄s¡+˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. $T>∑‘êyês¡+‘ê Çe‘·\ ô|<ä› ≈£L≥+˝À e⁄+&çb˛j·÷s¡T.
ˇø£ >∑&j ç T· ˝À eTVü‰sêE≈£î |ü]#·s´¡ \˙ï »]–b˛j·÷sTT. Á|üuTÑÛ e⁄ ≈£L≥+˝ÀøÏ
e∫Ã, dæ+Vü‰düq+ MT<ä Äd”qT&Éj÷· &ÉT. ‹eTàs¡TdüT, ‹s¡TeT\ sêj·T\T, >√bÕ\sêj·T\T
‘·eT ‘·eT kÕúHê\˝À ≈£L#·THêïs¡T. |ü<àä sêE, eT]ø=+‘·eT+~ ôdì’ ≈£î\T ì\ã&ç
e⁄Hêïs¡T.
ªªnbÕŒJ! ìqï sêÁ‹ uÛÀ»Hêq+‘·s+¡ y˚TeTT ‘√≥˝ÀøÏ $ÁXÊ+‹ eT+~s¡+ yÓ|’ ⁄ü
yÓfi≤fleTT. ã&É*ø£ e\¢ nø£ÿ&˚ ø=+‘·ùd|ü⁄ e⁄+&çb˛j·÷eTT. Ç+‘·˝À yêq e∫Ã+~.
yêq yÓ*dæq ‘·sT¡ yê‘· q>∑sT¡ #˚sT¡ ≈£î+<ëeTì Á|üjT· ‘·ïeTT #˚XÊeTT. ø±ì, yÓ÷ø±*˝À‘·T
‘·T+>∑uÛÑÁ<ä bı+–+~ 371

˙fi¯fl˝À ø±*˝À ã\yÓTÆq eTT\T¢ >∑T#·TÃ≈£îqï~. Ä eTT\T¢qT ˝≤–y˚<ë›eTì
Á|üj·T‹ï+#·&É+˝À, ø±\T C≤] ÁøÏ+<ä |ü&çb˛sTTHêeTT. mìïkÕs¡T¢ ˝Òe&ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ï+∫Hê, uÛ÷Ñ $T C≤s¡T&ÉT>± e⁄+&É&+É e\¢ |ü≥Tº ∫ø£ÿ˝Ò<Tä . ˝Òe˝Òøb£ ˛sTTHêeTT.
á ˝À|ü\ ˙s¡T Á‘ê>∑&+É dü+uÛ$Ñ +∫+~. e÷≈£î düŒèVü≤ ‘·|Œæ +~. ‘·sT¡ yê‘· ø=+‘·ùd|ü{øÏ Ï
yÓHÓï\ ø£qã&ç+~. Ä ôd’ì≈£î&ÉT eTeTà*ï s¡øÏå+#ê&ÉTμμ nì eTVü‰sêE ø£è‘·»„‘ê
|üPs¡«ø£+>± |ü<àä sêE yÓ|’ ⁄ü #·÷|æ+#ê&ÉT.
ªªÁ|üuTÑÛ e⁄\T qqTï eTìï+#ê*. ‘·q kÕúHêìï e<ä*q H˚sêìøÏ, Ç+‘·≈î£ |üPs¡«y˚T
n‘·ìøÏ eTs¡D •ø£å #ÓbÕŒqTμμ nì ‹eTàs¡TdüT $»„|Ôæ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
ªªMT |üì MTs¡T #˚XÊs¡T. n+‘·es¡≈î£ düeT+»düyT˚ ø£<ë! ø±ì e÷ ÁbÕD+ s¡ø+åÏ ∫q
Ä ôdì’ ≈£î&ç ÁbÕD≤ìï y˚TeTT s¡ødåÏ Tü HÔ êïeTTμμ nì Á|üuTÑÛ e⁄ nHêï&ÉT.
|ü<àä sêE Á|üuTÑÛ e⁄øÏ kÕcÕº+>∑ Á|üD≤eT+ #˚XÊ&ÉT. n‘·ì ø£qTï\T ˙{Ï‘√ ì+&ÜsTT.
|ü<àä sêp, e÷ ÁbÕD≤ìï s¡ø+åÏ ∫q|üŒ{Ïø,° |üV‰ü sê ôdì’ ≈£î&ÉT>± ˙e⁄ nqs¡TΩ&eÉ ì
ìqï sêÁ‹‘√ düŒwü|º &ü bç ˛sTTq~. á s√E qT+&ç ˙e⁄ |üV≤ü sê ôdì’ ≈£î&ÉT>± e⁄+&Ésê<äT.μμ
ªªìqï sêÁ‹ ˙e⁄ #˚dqæ ~ sêCÀ\¢+|òTü qeTT. ø±ì, <ëì˝ÀH˚ sê» ÁbÕD s¡øDå£
#˚dæ‹$. n+<äT≈£î y˚TeTT ø£è‘·E„\eTT. e÷ ø£è‘·»„‘· ‘Ó*j·TCÒj·T&ÜìøÏ ìqTï
|ü<àä |ü⁄sêìøÏ œ˝Ò<¢ ës¡T>± ìj·T$TdüTHÔ êïeTTμμ nHêï&ÉT Á|üuTÑÛ e⁄.
u…≥’ qT+∫ ˇø£ ôdì’ ≈£î&ÉT ˝À|ü*øÏ e∫Ã ªªÁ|üuTÑÛ e⁄\ <äsÙ¡ q+ eTs=ø£kÕ] #Ój÷· ´\ì
dæ+Vü≤<ë«s¡+ e<ä› qTqï Á|ü»\T ≈£î‘·÷Vü≤\|ü&TÉ Hêïμμs¡ì eTq$ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
ªª|ü<+ä &çμμ nì eTVü‰sêE ˝Ò#ê&ÉT.
372 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

$<ë«Hé eT˝≤¢~ dü‘´· Hêsêj·TD
ãVüQeTTK+>± s¡#q· \T kÕ–+∫, $X‚wUü ≤´‹

>∑&+ç #ês¡T. ndü+U≤´ø£+>± ø£<\ä∏ T y Á êj·Tø£b˛sTTHê,
Áyêdæq Á|ü‹ø£<∏ë ãs¡TyÓ’q J$‘· dü+|òüT≥q\‘√,
$ø±k˛qTàKyÓ T Æ q Á | ü j Ó ÷ »q+‘√, rø£ å D yÓ T Æ q
|ü]o\Hê X¯ø‘ÔÏ √, bÕsƒ≈¡ î£ ì Vü≤è<äjT· +˝À nqTuÛ÷Ñ ‹
eTTÁ<ä Á|ü‹wæº+#˚ $<Ûä+>± e⁄+≥T+~. eTÁ<ëdüT˝À
ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#q· \T : ø£q|ü&ìÉ >±j·÷\T, |üsT¡ e⁄` |Á ‹ü wüº
(qe\\T), ù|<ä|æ\¢, #Ó˝≤¢sTT ô|+&ç¢, ‘ê+ã÷\+
(Hê≥ø±\T) uÛøÑ Ô£ sêeT<ëdüT ∫Á‘êìøÏ dü+uÛ≤wüD\T
ÁyêXÊs¡T.
373
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+
J$‘·+˝À m|ü&√ ˇø£|ü&ÉT Á|ü‹ e÷qe⁄q≈£î eT+∫ s√E\T ekÕÔj·T˙,
n|ü&˚ C≤Á>∑‘>Ô· ± eT+∫s√E*ï dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚dTü ≈£îqïyê&˚ H˚sŒ¡ ] n˙, nsTT‘˚ Ä
eT+∫ s√E\ ø√dü+ ìØø£Då , zs¡TŒ #ê˝≤ nedüs+¡ n˙ >√bÕ˝≤ìøÏ ‘Ó*j·Tø£b˛˝Ò<Tä .
nsTT‘˚ ø±\>∑s“¡ +¤ ˝À ø=ìï dü+e‘·‡sê\T ø£*dæb˛sTT jÓT|ü&ÉT #·÷∫Hê >=i…≈¿ î£ u…‘&ÔÓ TÉ
‘√πø nqï≥T¢ jÓT<äT>∑÷ u§<äT>∑÷ ˝Òì ‘·q J$‘êìï ‘·\#·T≈£î+≥÷+fÒ, eT+∫ s√E\T
ekÕÔj·Tqï qeTàø£+ ø±kÕÔ q•+∫+~ >√bÕ˝≤ìøÏ. q•+∫b˛e&Éy˚T ø±≈£î+&Ü Ä
eT+∫s√E\T nqï |ü<+ä me] H√{Ïy+Ó fÒHê $q|ü&|¶É ü &É˝≤¢ jÓTe]øÏ eT+∫s√E\T
nH˚ Á|üX¯ï yÓqTyÓ+≥H˚ yÓ\Te&˚~. ø±ì, Ä Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+ ‘·q ˝À|ü˝Ò
nD–b˛j˚T~.
dü+e‘·‡s¡+ bı&ÉT>∑THê yêq nqø£, es¡<ä nqø£, m+&Éqø£, ø=+&Éqø£, |ü⁄s¡T>∑qø£,
|ü⁄≥º nqø£ s¬ ø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚dTü ≈£îì bı\+ |ü+&ç+∫q yêìøÏ jÓT+‘· ìØøÏ+å ∫Hê
eT+∫ s√E\T sêe⁄. uÛ÷Ñ $T >∑\ U≤eT+<äT≈£î jÓT|ü&É÷ eT+∫ s√E˝Ò edüT+Ô {≤sTT.
|ü>\∑ T |üHïÓ +&ÉT >∑+≥\÷ s¡ø+Ô£ <Ûës¡y√dæ $T\T¢˝À |üì#˚ùd ø±]à≈£î&ÉT m+‘· ìØøÏ+å ∫Hê,
jÓT+‘· zs¡TŒ eVæ≤+∫Hê eT+∫ s√E\T sêe⁄. $T\T¢ j·T»e÷ìøÏ eT÷&ÉTe+<ä\
ns¡yH’Ó ê\T>∑T s√E\÷ eT+∫ s√E\T.
ø£w|ºü &ü ˚ <=ø£&TÉ , nqTuÛ$Ñ +#˚~ Ç+ø=ø£&TÉ nH˚ dæ<ëΔ+‘·+ y˚fió¯ fl bÕ‘·T≈£î b˛sTTq
eTq<˚X+¯ ˝À n+<ä]ø° eT+∫s√E\T jÓT|ü&É÷ sêe⁄. ø=+<ä]øπ edü÷+Ô {≤sTT. n+<äT#˚
>√bÕ˝≤ìøÏ Ä eT+∫ s√E\T nqïe÷≥ $+fÒ ùV≤fi¯q>± e⁄+≥T+~.
cÕVüQø±s¡T yÓ+ø£≥ düTã“j·T´ Ç∫Ãq Äs¡¶s¡T Á|üø±s¡+ düs¡T≈£î ø=q&ÜìøÏ
‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTT ã+&çπø ãj·T\T<˚πs ì$T‘·Ô+ cÕVüQø±]∫Ãq jÓTì$T~ e+<ä\
s¡÷bÕj·T\T C≤Á>∑‘>Ô· ± C≤˝…+dü+∫˝À uÛÁÑ <ä|sü ∫¡ , q&ÉT+#·T≥÷º ø£≥Tºø=ì ãj·T\T<˚]
374 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sTT+{ÏøÏ edüTqÔ ï >√bÕ˝≤ìøÏ Ábı<äT{› ìÏ +∫ ‹+&ç ˝Òq+<äTq ø£fió¯ fl ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT.
‘·q ‹+&ç e÷≥ <˚e⁄&ÓsT¡ >∑T. #·+{Ï|\æ ø¢ Ï Ábı<äT{› qÏ T+∫ bÕ\T ˝Òe⁄. bÕ\&Éu≤“ ìqïH˚
nsTTb˛sTT+~. Ä kÕj·T+Á‘·+ bÕ\&Éu≤“ ø=qT≈£îÿ yÓfi¯flø£b˛‘˚ á sêÁ‹ |æ\¢ì
|ü≥Tºø√>∑\sê? bÕ\&Éu≤“ e÷≥ ‘·\|ü⁄q≈£î e#˚Ã dü]øÏ >∑T+&Ó >∑TuÛ\Ò TeT+~. @+ô|{Ïº
ø=+{≤&ÉT bÕ\&Éu≤“. HÓ˝≤Ks¡T nsTT ˇø£≥e ‘˚B eùdHÔ ˚ ø±ì cÕVüQø±s¡T yÓ+ø£≥
düTã“j·T´ J‘·+ sTTe«&ÉT. Çe«&ÉT n+fÒ cÕVüQø±s¡T<˚MT ‘·|ü ˝Ò<Tä . m+<äT#˚‘q· +fÒ
>√bÕ\+ cÕVüQø±s¡T #·T≥÷º |üì Ç|æŒ+#·eTì ‹]–q|ü&˚ cÕVüQø±s¡T yÓ+ø£≥
düTã“j·T´ ø=ìï wüs‘¡ T· \T C≤Á>∑‘>Ô· ± _–+∫ >√bÕ\+ #˚‘· dü+‘·ø+£ #˚sTT+#·T≈£îHêï&ÉT.
n|üŒ{ÏøÏ ÄyÓ÷~+∫ Á|üy•˚ +#ê&ÉT >√bÕ\+.
HÓ\˝À eT<Û´ä >± jÓT|ü&É÷ J‘·+ ‘ê\÷≈£î &ÉãT“˝À ø=+‘· ≈£L&Ü n&É>&∑ ÜìøÏ
M\T˝Ò<Tä . HÓ˝≤ |üP]Ô nj·÷´ø£ ˇø£≥e ‘˚Bì |üP]Ô>± J‘·+ sTT#˚Ã wüs‘¡ T· yÓTT<ä{~Ï .
Çø£ s¬ +&Ée~ >∑Te÷kÕÔ dü+|ò÷ü \˝À #˚s&¡ +É >±ì düyTÓ à˝˝À bÕ˝§Zq&É+ >±ì jÓT+‘·
e÷Á‘·+ ≈£L&É<Tä .
eT÷&Ée~. Çwü+º ˝Òøb£ ˛‘˚ |üìe÷ì y˚jT· &É+ ‘·|Œü J‘·+ ô|+#·eTì jÓT|ü&É÷
n&É>∑≈£L&É<äT.
Hê\Ze~. ˝Òãsê≈£îº s¡÷\T‡ n+≥÷ Ä~yêsê\T |üìe÷q&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä . m+‘·
n‘·édüsy¡ TÓ qÆ |üì nsTTHê cÕe⁄ø±s¡T |ü]àwüqT rdæø=qì<˚ e÷q&ÜìøÏ M\T˝Ò<Tä .
nsTT<äe~. |üì j˚T e÷Á‘·+ ‘·è|æøÔ s£ +¡ >± ˝Òøb£ ˛sTTHê >√bÕ˝≤ìï |üì˝À qT+∫
‘·|Œæ +#ÓjT· ´&ÜìøÏ H√{°dTü \‘√ ì$T‘·+Ô ˝Ò≈î£ +&Ü |üP]Ô Vü≤≈£îÿ\T cÕe⁄ø±s¡T≈£îHêïsTT.
Äs¡e~. HÓ\J‘·+ ns¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T nsTTq|üŒ{ÏøÏ cÕe⁄ø±s¡T n+¬ø\T jÓT+‘·
m≈£îÿe>± y˚dæ dü+‘·ø+£ ô|≥ºeTHêï >√bÕ\+ dü+‘·ø+£ ô|{Ïº rsê*.
Çìï wüs‘¡ T· \T ø£+^ø£]+∫ ñ<√´>∑+˝À Á|üy•˚ +∫q >√bÕ\+ á s√E Ç+{À¢
_j·T´+ ˝Òø£ |üdTü |Ô &ü TÉ ø√e\dæ e∫ÃHê #·+{Ï|\æ ≈¢ î£ bÕ\&Éu≤“ ˝Òøb£ ˛sTTHê cÕe⁄ø±s¡Tì
j˚TeTì n&ÉT>∑T‘ê&ÉT? ø£˙dü+ #Ó|Œü &É+ ≈£L&Ü ‘·q ndüeTs¡‘ú q· T #·÷∫düT+Ô <äì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
mìï wüs¡‘·T\T _–+∫Hê ÄHê{Ï Ä<äTsê› ø=B› >∑Te÷kÕÔ |üìøÏ Á|üy˚•+#êø£
sT÷Hê&ÉT cÕe⁄ø±s¡T <äjT· ‘·\+#·˝<Ò ìä n|òTü À]+∫ yêfi¯fl <ä>sZ∑ ¡ yêfi¯fl <ä>sZ∑ ¡ cÕVüQø±s¡T
sTT{≤¢ #˚dTü HÔ êï&Éì #Ó|ü ø√e&É+ ≈£L&Ü bıs¡u≤fÒqì Á>∑V≤æ +∫q >√bÕ\+ jÓTe«]‘√q÷
j˚TMT #Ó|Œü ≈£L&É<qä T ≈£îHêï&ÉT.
ás√E mì$T~ e+<ä\ s¡÷bÕj·T\T yÓTT\˝À e⁄HêïsTT. ˇø£ s¡÷bÕj·T ô|{Ïº
bÕ\&Éu≤“ ø=ì Hê\T>∑T s¡÷bÕj·T\ _j·T´+ ø=ì Ç+{ÏøÏ |ü≥Tº≈î£ yÓ&‘ç .˚ .. á nsTT<äT
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+ 375

s¡÷bÕj·T\øÏ j˚T+ »e÷Ks¡TÃ #ÓbÕŒ*. ˇø£≥e ‘˚B Ç+ø± |ü~s√E\øÏ >±ì
sê<ëjÓTqT. yÓ<Ûäe ˇø£≥e ‘˚B eTT|üŒ¤sTT s√E\T >∑&çùdÔ >±ì sê<äT >∑<ë. á
eTT|üŒsTT s√E\sTTHê ãTs¡<bä ÕeTT #·+<ä+>± q&ÉTkÕÔsTT. ø£ìô|≥Tº≈î£ ≈£Ls¡TÃHêï Ä
ˇø£≥e‘˚B edüT+Ô <äqï e÷fÒ>±ì Á‘ê#·TbÕeTT˝≤ »Ás¡TqC≤] b˛sTT }s¡T≈£î+≥T+~.
|ü<ùä V≤qT s√E\ø=ø£kÕ] ˇø£≥e‘˚B edüT+Ô fÒ u≤>∑T+&ÉT qì|æ+∫+~ >√bÕ˝≤ìøÏ.
@yÓTÆHêdüπs _j·T´+ bÕ\&Éu≤“ ø=qT≈£îÿ yÓfi¯fl&Üìπø ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ˝Òø£b˛‘˚
jÓT{≤¢? ‘·H<˚ √ ñ<ä]Δ kÕÔ&ìÉ J$‘ê+‘·+ b˛wækÕÔ&ìÉ q$Tà yÓT&É˝À |ü⁄ôdÔ ø£{+ºÏ #·T≈£îqï
uÛ≤s¡´≈£î _j·T´+ ‘˚˝øÒ b£ ˛j·÷qì @ eTTK+ ô|≥Tº≈î£ #ÓãT‘ê&ÉT.
Ç+‘·ø° ô|<äy› êfi¯fløÏ ãT~Δ˝<Ò Tä . ∫qï‘·q+˝ÀH˚ >∑T~ã+&Éì yÓT&É>f∑ dºÒ æ yêfi¯fl u≤<Û´ä ‘·
yêfi¯ófl rs¡TÃ≈£î+fÒ düsπ qqT≈£îHêïs¡T >±ì ‘·sT¡ yê‘· e#˚Ã >√bÕ\+ u≤<Û\ä T ø=+#ÓyTÓ HÆ ê
>∑eTì+#·>\∑ sê? nsTT‘˚ ˇø£{.Ï ø±\e÷q |ü]dæ‹ú ì ã{Ïº Ç|ü&Ó+‘· ‘Ó∫ÃHê #ê\&É+
˝Ò<Tä >±ì >√bÕ\+ ∫qï‘·q+˝À yêfi¯fl Hêqï jÓT*yÓT+≥Ø dü÷ÿ\T e÷düØº #˚ùd≥|ü&ÉT
HÓ\≈£î |ü~ùV≤qTqïs¡ J‘·+ Ç#˚Ãyês¡T. Ä &ÉãT“‘√ q\T>∑Ts¡T |æ\\¢ ‘√ dü+kÕsêìï
sT÷<äT‘·÷ n|ü&É|ü &ÉT ˇø=ÿø£ÿ ø±düT ã+>±s¡+ (n|ü&ÉT ø±ôd+‘·? |ü<eä T÷&ÉTqïπs>±)
ø=ì >√bÕ\+ ‘·*ø¢ Ï #Ó˝fi¢… fl¯ ø° eTTs¡T>∑T\˙ yÓTfiÀ¢ j˚Ty√ Ä+»H˚jT· _fi¯fl\˙ #˚sTTdü÷Ô
e⁄+&˚yê&ÉT. Ç|ü&ÉT >√bÕ˝≤ìøÏ cÕVüQø±s¡T HÓ\≈£î ns¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T sTTkÕÔ&TÉ .
‘êqT uÛ≤s¡´ Ç<äs› T¡ |æ\\¢ T Áã‘·ø&£ +É ø£w+ºü nsTTb˛‘√+~. Çs¡ejÓ÷´ ‘êØKTei≈£î
#·NÃ#Ó&ç sT÷&ÉTÃø=düTÔHêï&ÉT. nø£ÿ&ç qT+∫ HÓ˝≤Ks¡Tes¡≈£î s√p j˚Tø±<äX¯ó\T,
X¯ìyêsê\T, ø±ØÔø£ bÂs¡eí TT\T. me]˙ #˚sTT #ê∫ n&É>˝∑ &Ò TÉ . >√bÕ\+ ∫qï‘·q+˝ÀH˚
ªªá s√E˝À¢ ô|fi≤flìï b˛wæ+#·Tø√˝Òì yê&Óe&ÉT?μμ nH˚yê&ÉT. n|ü&ÉT J$‘·+ n+‘·
‘˚*ø£>± e⁄+&˚~. Ç|ü&Ó+‘· ãs¡TesTT+<√ >√bÕ\+˝≤+{Ï yêfi¯fløπ ‘Ó\TdüT+Ô ~ >±ì,
‘·øÿÏ q yêfi¯fløπ +? ‘Ó\TdüT+Ô ~.
‘·q÷, ‘·q uÛ≤s¡´ @ |üdüTÔ\T |ü&ÉT≈£îH√ J$‘êìï >∑&çù|<ë›eTqT≈£î+fÒ, M\T
˝Ò≈î£ +&Ü Ç<äs› T¡ |æ\\¢ T ≈£L&ÜqT. >√bÕ\+ <ä]Á<ëìøÏ kÕj·T+ uÛ≤s¡´ ø±|üsêìøÏ e∫Ã
Çs¡y’Ó j˚Tfi¯flsTT‘˚, Ç|ü&ÉT |ü⁄≥Tºø=düTHÔ êïs¡T |æ\\¢ T. @~ ‘·≈î£ ÿesTTHê |æ\\¢ T ù|N
ô|fÒkº ÕÔsT¡ ø£<ë. yêfi¯fløπ + ø±yê* dü+kÕs¡+˝Àì u≤<Û\ä T. ô|<ä|› \æ ¢ ãè+<ä #·÷∫q<ä˝≤¢
ø±yê\ì j˚T&ÉTdüT+Ô ~. Ç+ø£ #·+{Ï|\æ ¢ ø£e˙ï ‘Ó*j·Te⁄. bÕ\T ˝Òøb£ ˛‘˚ j˚T&ÉTdüT+Ô ~.
|üdTü Ô |ü&TÉ ≈£îH˚ ‘·*¢ <ä>sZ∑ ¡ bÕ˝…˝≤ e⁄+{≤sTT?.....
|æ\\¢ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ ø√dü+ ã\¢\T >∑T~› ñ|üHê´kÕ *#˚Ã nÁ>∑Hêj·T≈£î\T #˚d+æ <˚$T{Ï?
>∑{>ºÏ ± n&ç–‘˚, ‹+&ç ô|≥º˝qÒ |ü&ÉT m+<äT≈£î ø£Hê*? dü+‘êq ìs√<ÛëìøÏ nH˚ø£
376 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

kÕ<ÛäHê \THêïsTT>±? Ä#·s¡D˝À ô|≥º≈£L&É<ë n+{≤πs >±ì, Jeq |ü]e÷D+
ôV≤∫Ãq+<äTe\¢ ‹+&ç ô|≥º˝Òø£b˛‘·THêï&ÉH˚ Ä˝À#·H˚ sê<äT>±. Jeq |ü]e÷D+
ôV≤#·Ã&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$T{° n+fÒ dü«‘·+Á‘·+ e∫Ã+~ >∑qTø£, <˚X+¯ ˝À nìï $wüj÷· \T
düÁø£eT |ü<äΔ‹˝À düs¡T›≈£îH˚dü]øÏ ø=+‘·ø±\+ |ü&ÉT‘·T+~. ªy˚TeTT e÷XÊj·TX¯≈£îÔ˝≤
‘·+{≤\T |ü&TÉ ‘·THêïeTT. |ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£\T neT\T |üsT¡ düTHÔ êï+. ˇø=ÿø£ÿ sêÁcÕºìøÏ
¬s+&ÉT eT÷&ÉT $X¯«$<ë´\j·÷\T kÕú|æ+∫ $<ë´_Ûeè~Δ #˚düTÔHêï+μ n+{≤πs >±ì
~>∑$T+>∑T&ÉT <˚e‘·\T n+>∑Tfi¯ófl ˝Ò≈£î+&Ü m+‘· $T+π>düTÔHêïs√, m+<äs¡T
bÕqø±\sêj·TTfi¯ó¢ bÕq+˝≤>± ‘êπ>düTÔHêïs√, m+‘· <äTu≤sê Ks¡TÃ\T ÁøÏ+<ä, πø∞
$˝≤kÕ\ ÁøÏ+<ä Ks¡Ãe⁄‘√+<√, mìï nedüse¡ TsTT {ÏjT˚ ´ _\T¢\T bÕ´düe⁄‘·THêïjÓ÷?
‘Ó*j·T<äT >∑qTø£Hê! n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.... nsTT‘˚...? ø£«X¯ÃHé e÷πsÿ. n~ kÕ\T«ø±ì
düeTdü´. ô|ø’ Ï #Ó|ü ø√&ÜìøÏ M\T˝Òì düV≤ü Ádü es¡¸ Á|üD≤[ø£. ‘Ó*dæ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tq≥Tº
q{Ï+#· e\dæq sê»ø°jT· s¡V≤ü dü´+. ãj·T≥ô|&ç‘˚ yÓTT<ä{øπÏ yÓ÷dü+ e#˚Ã ∫<ä+ãs¡
s¡V≤ü dü´+.... eTq¬ø+<äT≈£î b˛ìe«+&ç.
nH˚ø£ Ä˝À#·q\T ãTÁs¡˝À |üs¡T¬>&ÉT‘·THêïsTT >√bÕ˝≤ìøÏ. bÕ|ü uÀdæH√{Ï‘√
Hêqï bÕ\&É;“ ‘ÓkÕÔ&ìÉ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô e⁄+≥T+~. e{Ï#º ‘˚ T· ˝ÀÔ ‘êqT yÓ&‘ç ,˚ ªªbÕ\&Éu≤“
≈£L&Ü ø=q˝Òì yê&Ée⁄ qHÓï+<äT≈£î ø£Hê*? q+<äH√<ë´qeq+ ø±e\dæq Hê J$‘êìï
yÓTT\¬ø‘Ô̊ dü]øπ ‘·T+ô|j·T´ <ä\T#·T≈£îHêïyê? Hê≈£î »Hêàìï∫Ã+<Ó+<äT≈£î? Hêø± »qà
ìeTàì ìH˚ï+ Áã‹e÷˝˝Ò<?˚ μμ nì n&ÉT>∑T‘·T+<˚y÷Ó ?
ñ<äjT· + ãj·T\T<˚] sTT+{À¢+∫ e#˚Ã≥|ü&ÉT ô|<ä|› \æ ¢ ãè+<ä ªªHêqï>±\÷!
yêfi¯fl bÕ|ü møÏÿ ≈£L#·T+fÒ....}....}>∑T‘√+B.....n˝≤+{Ï }π> >∑T˝≤¢ìï Hê≈£î |ü‘T· ≈Ô î£
˝≤\÷μμ n+~ ø±fi¯fl ø£&+¶É |ü&,ç >√bÕ\+ n˝≤¢>π ˝Òe÷à nHêï&ÉT n<Ó+‘·|ìü nqï≥Tº.
Ä >∑TÁsêìï ø=q&É+ >√bÕ˝≤ìø° kÕ<Û´ä e÷? n|ü&˚ ø=qqì #Ó_‘˚ r]b˛qT>±. ÄX¯
ô|≥Tº≈î£ jÓT<äTs¡T #·÷&É<Tä >± |æ\.¢ |æ\ì¢ }s¡Tø√ u…≥&º ÜìøÏ n˝≤¢>π nq&É+ ‘·sT¡ yê‘·
|æ\ì¢ ìsêX¯˝À eTT+#Ó‹Ô ˙s¡d+æ |ü#j Ó T· ´&É+ ÇB eTq u≤\\ uÛ$Ñ wü´‘·T.Ô
m+<äTøÏ+‘· HÓs’ êX¯´+. yÓTT\˝À jÓTì$T~ e+<ä\THêïsTT. @yÓTHÆ ê düsπ Ks¡TÃô|{Ïº
ø±e\dæq e˙ï ø=qT≈£îÿ yÓ&‘É êqì >∑ã>∑ã q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT.
ªªÇ‘·sT¡ \ kıeTTà Ks¡TÃô|≥º&ÜìøÏ qTyÓ«es¡y√sTT? ìqTï q$Tà yê´bÕs¡+ #˚dTü ≈£î
s¡eTàì cÕVüQø±s¡T ˙ #˚‹øÏ &ÉãT“ sTTùdÔ Ks¡TÃ ô|&É‘êyê? Ç<˚Hê Hê´j·T+? ˇø£≥e
‘˚B e#˚Ãdü]øÏ ns¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T #˚‹˝À b˛düTHÔ êï&˚. n˝≤¢+{Ï cÕVüQø±s¡Tì nHê´j·T+
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+ 377

#˚kÕÔyê?μμ nì n+‘·sê‘·à |òüTÀwæ+∫+~. Ä dü+∫˝À+∫ ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT≈£L&Ü
rj·T≈£L&É<äqT≈£îHêï&ÉT.
n˝≤¢>π ˙s¡d+ü >± ø±∞fl&ÉTÃø=+≥÷ edüTHÔ êï&ÉT. m<äTs¡T>± |ò⁄ü {ŸbÕ‘Y MT<ä ˇø£
|ü+»s¡+˝À ∫\Tø£qT u…≥Tºø=ì @y√ ø=ìï eT&É‘\· ‘√ ñqï ø±–‘ê\T m<äs¡ u…≥Tºø=ì
ˇø£ ÄkÕMT ªª|üøåÏ |ü\T≈£î‘·T+~ ˙ uÛ$Ñ wü´‘·TsÔ ê ‘·eTTà&É÷μμ n+≥THêï&ÉT.
>√bÕ\+ j˚TMT ‘√#·ø£ Ä |üøåÏ j˚T+ #ÓãT‘·T+<√qì j·÷+Á‹ø£+>± q&ç∫ nø£ÿ&çøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. Ä ÄkÕMT nD≤ sTTeTàHêï&ÉT. CÒãT˝À jÓT|üŒ{ÏqT+#√ ˇø£ ∫*¢ø±ì ˇø£
qj·÷ô|d’ ü ùdïVü≤+ #˚dTü HÔ êïsTT. bÕ‘· Áø=‘·\Ô ø£\sTTø£˝À <ëdü´ dü«‘·+Á‘ê\ ø£\sTTø£
ø±\+ nqï≥Tºqï Ä ∫*¢ø±ì Ä qj·÷ô|d’ \ü ùdïVü‰ìï ne÷+‘·+>± $&ÉBdæ ∫*¢ø±ì
sTTkÕÔqHêï&ÉT. bÕ|ü+ jÓT+<ä] uÛÑ$wü´‘˚ÔHê #ÓãT‘ê&ÉT >±ì ‘·q uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘·qπø
‘Ó*j·Tì Ä ÄkÕMT Ä ∫*¢ ø±˙πø ø£≈L£ ÿ]Ô |ü&ç rdæø=ì ∫\ø£ì |ü+»s¡+˝À+∫
ãj·T{ÏøÏ rXÊ&ÉT.
ªªneTàj·T´! Hê ∫*¢ø±˙ <Ûäs¡àe÷ n+≥÷ Ä ¬s+&ÉT ì$TcÕ˝ÒHê dü«‘·+Á‘·+
sTT#êÃ&ÉT bÕ|ü+ Ä ∫\ø£øμÏ μ nì dü+‘√wæ+#ê&ÉT >√bÕ\+. ø±ì Ä yÓqTyÓ+≥H˚
m>∑s&¡ Üìø° M\T ˝Ò≈î£ +&Ü #ê≥T>± s¬ ø£ÿ\T ø£‹]Ô +∫ ãVæ≤s¡+>∑+>± dü«‘·+Á‘·+ sTT#êÃqì
#·÷|æ+#˚ Ä ÄkÕMT yÓ÷dü+ #·÷ùdÔ bÕ|ü+ >√bÕ˝≤ìøÏ j˚Ty˚y√ C≤„|øü +£ e#êÃsTT. Ä
C≤„|øü +£ e∫Ãqe˙ï ô|ø’ Ï #·÷|æ+#·&ÜìøÏ M\T˝Òì ÄDÏeTT‘ê´\T #·÷|æùdÔ j˚T<√ e+ø£u{… ºÏ
j˚T&É÷#·\T ˝…øÿ£ u…{+ºÏ #˚ |üse¡ Tdü‘ê´\T.
Ä ∫\Tø£ ø±–‘ê\ eT&É‘\· ˝Àì ˇø£ eT&É‘q· T eTT≈£îÿ‘√ ˝≤–+~. Ä ÄkÕMT
eT&É‘$· |æŒ #·<eä &É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ .
ªª˙≈£î sTT|ü&ÉT #ê˝≤ eT+∫ s√E\T. ˙ Ä˝À#·q\T Hê´j·T+ yÓ|’ ⁄ü qπø yÓTT>∑TZ
#·÷|ü⁄‘êsTT. ˙ |ü$Á‘·‘˚ ìqTï ø±bÕ&ÉT‘·T+~. ø£+>±s¡T |ü&ç ãTs¡<˝ä À n&ÉT>∑T yÓjT· ´≈£î.
y˚XÊyê J$‘ê+‘·+ e<ä\<äTμμ nì #·~yê&ÉT.
mø£ÿ&É ˝Òì ø√|ü+ e∫Ã+~ >√bÕ˝≤ìøÏ. @e÷≥+fÒ ø£&TÉ |ü⁄ s¡–*b˛‘√+<√ n<˚
sTTø£ÿ&É ≈£L&Ü Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ+~. Ç|ü&ÉT #ê˝≤ eT+∫ s√E\≥. n+<äTπø ø=+|ü˝À
_j·T´+ ˝Òe⁄. n|æŒ#˚Ã <ë‘ê ˝Ò&TÉ . ns¡T$#˚Ã cÕVüQø±s¡÷ ˝Ò&TÉ . me]øÏ eT+∫s√E\T.
Hê≈£î ø±<äT. eT+∫s√E\T e÷ cÕVüQø±s¡T≈£î e#êÃsTT. eTT+<ÓH√ï sêuÀ‘·THêïsTT.
HÓ\s√E\ ÁøÏ‘+· ˝…øÿ£ \T #·÷#·Tø√>± yê´bÕs¡+˝À |üHïÓ +&ÉT y˚\T ˝≤uÛ+Ñ eùd,Ô sT÷
Hê\T>∑T s¡÷bÕj·T\T ô|{Ïº#=ø±ÿ ≈£î{Ïº+#·Tø√eTì sTTe«˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. Çø£ Hê≈£î
eT+∫s√E ˝Ò${Ï?
378 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yÓ<Ûäesê‘·\T M&É÷qT. Á|ür ø±–‘·+ eT&É‘·˝Àq÷ sTT˝≤¢π> sêdæ e⁄+≥T+~.
ãVüQX¯' M&ç <ä>]Z∑ øÏ e∫Ãq yê&çø˝£ ≤¢ eT+∫s√E\T edü÷HÔ ˚ e⁄+{≤sTT. ø±ì, M&çøÏ
e÷Á‘·+ eT+∫s√E\T sêe⁄ ø±uÀ\T. eùdÔ M&çøÏ |ò⁄ü {ŸbÕ‘Y MT<ä ìedæ+#˚ Ks¡à+
j˚T${Ï? eT+∫ s√E\e÷≥ jÓT{≤¢ ñHêï, |æ\j ¢ T˚ &çùdÔ ø£˙dü+ ø±dæìï ã{≤˙˝ÒHê
ø=ìô|≥º≈î£ +&Ü ∫*¢ø±˙øÏ e÷Á‘·+ KsêãT |ü{+ºÏ ~. ãTÁs¡>√≈£îÿ+≥÷ s¬ +&ÉT ø±fi¯fløÏ
ãT~›#|Ó Œæ >√bÕ\+ |òTü {≤ìï sTT+{ÏøÏ q&ç|dæ Tü HÔ êï&ÉT.
n<˚ |ò⁄ü {ŸbÕ‘Y MT<ä ô|<ä› #ÓsTTú§eTà e⁄qï n≥º ˇø£{Ï ô|≥Tº≈î£ ì @y√ ô|<ä› ô|<ä›
Á>∑+<∏ë\T <ä>sZ∑ ¡ ô|≥Tº≈î£ ì ≈£Ls¡TÃHêï&=ø£ ô|<äe› Tìwæ. ô|<ä› ‘·\bÕ>∑, ø√≥T. Ä ø√≥TøÏ
Hê\T>∑T yÓT&É\T‡ (ã+>±sêìy√, –\Tºy√ #Ó|Œü ˝Ò+ nqTø√+&ç) y˚w+ü e÷Á‘·+ Vü≤+>∑T>±H˚
e⁄+~. n>∑s¡e‘·TÔ\ düTyêdüq\T nÁ|òü÷DÏdü÷Ô Vü≤düÔ kÕeTTÁ~ø£ XÊÁdüÔ+˝À Ä]‘˚]q
yÓTTq>±&ç˝≤ mi¿{Ï ≈£î+ø£+ u§≥Tº‘√ Äø£]¸dTü HÔ êï&ÉT >√bÕ\+˝≤+{Ï ndüV‰ü j·TT*ï.
|üøåÏ |ü*øπ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ ø√dü+ Ä•+∫q >√bÕ˝≤ìï #·÷XÊ&ÉT. |ü&+ç ~ ‘·q e\˝À
|æ≥.º |ü{+ºÏ ~ yê&ç &ÉãT“\≈£î KsêãT nqT≈£îHêï&ÉT. ˇø£ #˚‘√Ô ø√s¡ MTkÕìï <äTe⁄«‘·÷
Vü≤dükÔ ÕeTTÁ~ø£+ #ÓãT‘ê+ kÕsY! nHêï&ÉT >√bÕ˝≤ìï #·÷∫.
∫sê≈£î e∫Ã+~ >√bÕ˝≤ìø°. ªªM&É÷ eT+∫s√E\H˚ #ÓãT‘ê&ÉT. #Ó&s¶É √E\ì
#Ó_‘˚ sê–ô|’kÕ sTTe«&ÉT jÓTe«&É÷qT. Ç<=ø£ s¡ø£+ Áã‘·T≈£î ‘Ós¡e⁄μμ nqT≈£îì
düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü ≈£î+&Ü ‘·\ e+#·T≈£î ‘=+<äs>¡ ± q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT.
‘·q˝À ‘·qøπ qe⁄« e∫Ã+~. ªªeT+∫ s√E\≥, eT+∫s√E\Tμμ nqT≈£îHêï&ÉT
eTs√kÕ]. n+‘·˝ÀH˚ mes√ M|ü⁄MT<ä #·]∫ @<√ #ÓãT‘·Tqï≥ºsTT+~.
ªªne⁄qT. ˙≈£î eT+∫s√E\T >∑q≈£H˚ ˙ cÕVüQø±s¡T≈£î |üHÓï+&ÉTy˚\T ˝≤uÛÑ+
e∫Ã+~. ˙ cÕe⁄ø±s¡T≈£î ˝≤uÛÑ+ sêø£ qwüº+ e∫Ãe⁄+fÒ yê´bÕs¡y˚T e÷ìy˚dæ
ñ+&ÉTqT. n|ü&ÉT ˙ >∑‹ @eTe⁄‘·T+~. >∑Te÷kÕÔ |üìø√dü+ mπøÿ >∑TeTà+ ~π> >∑TeTà+
C≤„|øü e£ TT+<ë? Ä nedüú qT+&ç ‘·|Œæ +#ê&ÉT ˙ cÕVüQø±s¡T. ˝≤uÛ+Ñ e∫Ã+~ >∑qTø£H˚
eT∞fl yê´bÕs¡+ kÕ–+#ê&ÉT. ø£qTø£H˚ @ HÓ\ ns¡y’Ó Ä HÓ\ m>∑>=≥º≈î£ +&Ü sTTdüTHÔ êï&ÉT.
|üHïÓ +&ÉT y˚\T ˝≤uÛ+Ñ eùdÔ #=ø±ÿ>∑T&É¶ ≈£î{Ï+º #· ˝Ò<ìä u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïyê? n{≤¢ m+<äT≈£î
Ä•+#ê*? ns¡y’Ó s¡÷bÕj·T\ J‘êìøÏ #êøÏØ #˚kÕÔqì ≈£î~sêe⁄, ˙ cÕVüQø±s¡T≈£î
qwü+º e∫Ã ñ+fÒ ˙ J‘·+˝À ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ‘·–+Z #·T≈£î+<äT≈£î qTe⁄« e|ü≈£î+{≤yê?
˙ j·T»e÷ì u≤>∑T+&Ü\ì ø√s¡Tø√. bı<äT>∑T|æ+&ç bÕ\T Á‘ê>∑&Üìπø Á|üjT· ‹ï+#·T.
bı<äT>∑T ø√dæ bÕ\T Á‘ê>∑&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·≈î£ . ˙ ‘√{Ï >∑Te÷kÕÔ ˙ cÕVüQø±s¡T≈£î
jÓT<äTs¡T ‹]– j˚T+ #ÓjT· ´ >∑\T>∑T‘·THêï&ÉT. ø√s¡T\º #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. ˝Òãsê≈£îº
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+ 379

j˚T<√ ñ<ä]Δ düT+Ô <äì. Áã‘·T≈£î ‘ÓsT¡ e⁄≈£î ø±e\dæ+~ kÕeTs¡d´ü +>±ì j·÷≈£î\º T, ø√s¡T\º T
>±e⁄. eT∞fl me&ÓH’ ê >∑Te÷kÕÔ>± ô|≥Tº≈î£ Hêï&Ü? m+<äT≈£î ô|≥Tº≈î£ +{≤&ÉT? yÓÁ]yê&Ü!
Hê´j·T+>± ˙≈£î sêe\dæq <ëìπø Á|üj·T‹ï+#·T. nHê´j·T+>± ˇø£ÿ ø±ì ≈£L&Ü
Ä]®+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·≈£î, ø£cÕº\T ekÕÔsTT. ìÁ>∑Væ≤+#·Tø√yê*. n|ü&˚ zs¡TŒ
#·÷|æ+#ê*. ø£cÕº\T ≈£L&Ü e⁄qï|ü&˚ düTU≤\ jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó\TdüT+Ô ~. n|ü&˚
ì»yÓTqÆ J$‘·e÷<ÛTä sê´ìï nqTuÛ$Ñ +#· >∑\T>∑T‘ê&ÉT e÷qe⁄&ÉT.μμ
yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷#ê&ÉT >√bÕ\+. me«s¡÷ ˝ÒsT¡ . Ä˝À∫+#ê&ÉT. ‘·q Vü≤è<äjT· y˚T
#Ó|æŒ+<äqT≈£îHêï&ÉT. ‘·q≈£î $ì|æ+∫q e÷≥\˙ï j·T<ës¡úeTqT≈£îHêï&ÉT. bı<äT>∑T
|æ+&ç bÕ\T ‘ê>±* ø±ì ø√düT≈£î ‘ê>∑&+É bıs¡u≤fÒ qqT≈£îHêï&ÉT. ø£cÕº\Tqï|ü&˚
düTU≤\ jÓTTø£ÿ $\Te ‘Ó\TdüTÔ+<äqT≈£îHêï&ÉT. á ¬s+&ÉT $wüj·÷\T •˝≤ø£åsê˝≤¢
Vü≤è<äjT· +˝À Hê≥T≈£îb˛j·÷sTT >√bÕ˝≤ìøÏ. eTqq+ #˚dTü ≈£î+≥÷ ø±∞fl&ÉTÃ≈£î+≥÷
|òTü {≤ìï sTT+{ÏøÏ CÒsπ XÊ&ÉT.
‘·+Á&ç sêø£ ø√dü+ m<äsT¡ #·÷dü÷Ô M~Û>T∑ e÷àìï |ü≥Tº≈î£ ì\T#·Tqï ãè+<ä ‘·+Á&ç
sê>±H˚ ø±fi¯fl≈£î #·T≥Tºø=ì ªªHêqï>±\÷ Hê≈£î >∑T\¢+ |ü‘T· ≈Ô î£ e#êÃ˝≤?μμ n+~. @+
#ÓbÕŒ˝À ‘Ó*j·T˝Ò<Tä >√bÕ˝≤ìøÏ. ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. ø£ìô|{Ï+º ~ uÛ≤s¡´ düT>∑TD.
ãè+<äì #·+ø£H‘Ó T· ≈Ô î£ +~.
ªªNÛ! n˝≤¢+{Ï >∑TÁs¡+ j˚T+ u≤>∑T+≥T+~. <ëì MT<ä qT+∫ |ü&‘ç ˚ <Óã“ ‘·>T∑ \T
‘·T+<äe÷àμμ n+~.
ªªm+<äT≈£î ‘·>T∑ \T‘·T+~.μμ
ªªÄ >∑TÁs¡+ |ü&É>=fÒºdüTÔ+~.μμ
ªªm+<äT≈£î |ü\>=‘·T‘Ô T· +~? eT] yêfi¯fl bÕ|üì |ü\>=‘·<Ô +˚ .μμ
ªª<ëìøÏ ø√|ü+ e∫Ãq|ü&ÉT |ü&>É =&ÉT‘·T+~.μμ
ªªm|ü&=‘·T+Ô ~ ø√|ü+?μμ
ªªm|ü&√ e#˚ÃdüT+Ô ~. Ç+ø± ø±e*ùdÔ Hêqï>±]ì n&ÉT>∑Tμμ n+~ uÛsÑ ìÔ¡ u≤<Ûë
düeTTÁ<ä+˝À+∫ ø±düÔ y˚T˝§ÿ˝≤Œ\ì.
ªª@e+&ç Hêqï>±\÷? >∑T˝≤¢ìøÏ ø√|ü+ e∫Ã |ü\>=‘·T‘Ô T· +<ë?μμ n+~ ãè+<ä.
≈£Ls¡TÃqï ‘·+Á&ç ˇfiÀfl¬øøÏÿ #=ø±ÿ >∑T+&û\T düsT¡ ‘› ÷· .
ªªne⁄qe÷àμμ nHêï&ÉT >√bÕ\+, düT>∑TD e÷~]>± dü]› #Óù|Œ $<Ûëq+ ‘·q≈£î
‘√#·˝<Ò qä T ≈£îHêï&ÉT.
380 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnsTT‘˚ Hêqï>±\÷! yÓ<eäÛ >∑T\¢+ eTqø=<äTμ› μ n+~ ãè+<ä ãT+>∑eTTK+ ô|{Ïº
‘·+Á&ç‘√.
C≤˝Ò y˚d+æ ~ >√bÕ˝≤ìøÏ. dæ>÷∑ Z e∫Ã+~ ‘·q ndüeTs¡‘ú ≈· î£ .
_&É\¶ ø√¬sÿ\T rs¡Ã˝Òì yêfi¯ófl m+<äT≈£î ø£Hê*? ø£ì yêfi¯fl ÄX¯*ï düeT÷\+>±
HêX¯q+ #˚dæ yê] |ü⁄s√_Ûeè~ΔH˝Ó ≤ n]ø£&TÉ ‘·THêïs√ sT÷Hê&ÉT ns¡yú TÓ +Æ ~ >√bÕ˝≤ìøÏ.
‘·qø° bÕsƒ+¡ H˚]Œq ãè+<äqT ˇø£ÿ eTT<äT› ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
eT] á eTT<√› nì s¬ +&√ ãT>∑Z #·÷|æ+∫+~ ãè+<ä. u≤<Û+ä ‘ê eT≥Te÷j·T
eTsTT s¬ +&√ eTT<äT› ≈£L&Ü ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
ø£Då ø±\+ »]–b˛sTT+~.
ªªdüT>∑TD≤! ø±dæìï eT+∫˙fi¯ófl n+<äT≈£î+{≤yê?μμ
ªªø=+#Ó+ eTõ®>∑ <ëVü≤+ ‘ê>∑sê<ä÷ ñ|ü y˚dæ sTTkÕÔqT.μμ
ªªeT] qTe⁄« ≈£L&Ü ‘ê>∑e⁄? Çyê«[{ÏøÏ Ç<ä›s¡+ #Ós√ ø±düÔ Ä eTõ®>∑ ‘ê–
|ü&TÉ ø√e\ dæ+<˚. ÁøÏ+<ä{Ï »qà˝À me] H√{ÏeTT+<äT nqïyÓ÷ ˝≤π>XÊ+. á »qà˝À
‹+&çøÏ yÓTTK+ yê#êeTTμμ nHêï&ÉT ø£˙ïfi¯fl‘√ >√bÕ\+.
ªªn<˚$≥+&ç Ç+‘·e÷Á‘êìπø..... MTπs ø£+≥ ‘·&uç &… ‘ç ˚ H˚ H˚yTÓ bÆ ˛yê* #Ó|Œü +&ç...
eTq e÷≥πø+ bÕ|ü+ bÕ|üøÏ Ábı<äT{› qÏ T+N bÕ\T ˝Òe⁄.μμ
ªªne⁄qT ø£q&É+ e÷Á‘·+ ø£HêïeTT. >∑Tø¬ ÿ&ÉT bÕ\T bıj·T´˝Òøb£ ˛‘·THêï+. eTq˝≤+{Ï
>∑s“¡ <¤ ]ä Á<äT\ ø£&TÉ |ü⁄q jÓT+<äT≈£î |ü⁄{≤º*. eT] ãè+<äH˝˚ ≤ }s¡Tø√u…{≤ºe⁄.μμ
ªªìqï e+&É>± –<Ó&› TÉ _j·T´+ $T–˝≤sTT.n$ e+&ç <ëìeT≥Tº≈î£ ô|{≤ºqTμμ
ªªeT+∫ |üì #˚XÊe⁄. bÕ|üøÏ bÕ\T ˝Òe⁄μμ
ªªbÕ|ü+ Ä jÓT<ä]+{Ï yê] \øÏàå ø£Då + ÁøÏ‘+· e∫Ã+~. @<√ e÷≥\ dü+<äs“¡ +¤ ˝À
bÕ\&Éu≤“ nsTTb˛sTT+~ ‘˚yê* nì #Ó_‘˚, bÕ|ü+ yêfi¯fl bÕ\ &Éu≤“˝À bÕ\T ø£*|æ
|ü≥Tº≈î£ e∫ÃsTT∫Ã+~ sTT|ü&˚.μμ
ªªeT] |ü{+ºÏ #êyêμμ
ªª@B? Ä$&ÜyÓ[fl+~. MTs¡T e#êÃs¡T. MT≈£î eTõ®–∫Ã bÕ|üøÏ bÕ\T |ü{kºÏ ÕÔqT.μμ
nì ‘=+<äs>¡ ±H˚ e+≥sTT+{À¢øÏ yÓfifl¯ uÀsTT+~.
ªªdüT>∑TD≤μμ nHêï&ÉT ø£˙ïfi¯fl‘√ >√bÕ\+.
ªª@e+&û!μμ nì <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã #·÷∫+~.
ªª@$≥+&û n~, ∫qï |æ˝≤¢&˝ç ≤μμ nì ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ‘·T&ÉT#·T≈£î+~.
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+ 381

ªªÇ+‘· ndüeTs¡T&Δ q’Ó uÛsÑ qÔ¡ T ø£≥Tº≈î£ ì j˚T+ düTK|ü&TÉ ‘·THêïe⁄ düT>∑TD≤μμ
ªªnã“!...... @+ e÷≥\+&û n$.μμ
ªª≈£L{ÏøÏ ≈£L&Ü >∑‹˝Òì ø±|üs+¡ m+<äTø=∫Ãq ø±|üs+¡ sê nqT≈£î+{À+~ ø£<÷ä
˙ eTqdüT‡ düT>∑TD≤.μμ
Ä e÷≥ u≤D+˝≤ Á>∑T#·TÃ≈£î+~ düT>∑TD Vü≤è<äj÷· ìøÏ. rø£Då +>± #·÷∫+~ uÛsÑ Ô¡
e+ø£ ªªH˚qT Áã‹≈£î+&É≥+ MTøÏw+ºü ˝Ò<ë!μμ n+~ u≤<Û>ä ±.
ªª˝Ò<Tä ˝Ò düT>∑TD≤, yÓ[fl eTõ®>∑ |ü≥Tº≈î£ sê. #Ós√ >∑Tø¬ ÿ&ÉT ‘ê>∑T<ë+.μμ
ªªÇ+¬ø|ü&É÷ n˝≤+{Ï e÷≥\qqì Á|üe÷D+ #ÓjT· ´+&ç.μμ
ªª˝Ò<Tä ˝Ò düT>∑TD≤. yÓ[fl eTõ®>∑ rdüT≈£îsê.μμ
ø£˙ïfi¯fl‘√H˚ e+≥sTT+{Ï >∑TeTà+˝ÀìøÏ yÓ[fl+~. |æ*¢ eT÷‹ Hê≈£î≈£î+≥÷
jÓT<äTs¡T>± e∫Ã+~. düT>∑TD #·÷∫+~. >∑T+&Ó >∑TuÛ\Ò TeT+~. eT÷‘· |ü&>É ={Ïº eTõ®>∑
ø±kÕÔ |æ*¢ ‘êπ>dæ+~. ø£fi¯fl˙fi¯ófl –Ás¡Tq ‹]>±sTT. nø£ÿ&˚ ≈£L\ã&ç+~. Ábı<äT›{Ï
qT+N sTT<ä]› ø° ‹+&ç˝<Ò Tä . uÛsÑ Ô¡ sTT+{ÏøÏ e#êÃø£, ˇø£yfi˚ ¯ _j·T´+ <=s¡øÿ£ b˛‘˚ sTT<äs› ÷¡
#Ós√ >∑T¬øÿ&ÉT Ä eTõ®>∑Á‘ê– á s√E >∑&É|üe#·TÃ qqT≈£îì, eT<Ûä´˝À Äø£*u≤<Ûä
nDT#·Tø√˝Òø£ b˛sTTHê eTõ®>∑ Á‘ê>∑≈î£ +&Ü n˝≤π> nfÒôº |{Ï+º ~. uÛsÑ ≈Ô¡ î£ |ü≥Tº≈î£ ekÕÔqì
#Ó|æŒ ˝À|ü*øÏ e∫Ã+~. @ eTTK+ ô|≥Tº≈£îì uÛÑs¡Ô <ä>∑Zs¡≈£î yÓ&ÉT‘·T+~? @eTì
#ÓãT‘·T+~?
bÕ|ü bÕ\T˝Òø£ ‘=f…˝º À @&ÉTk˛Ô+~. m+‘· ùd|ü{øÏ ° eTõ®>∑ rdüT≈£îsêø£ b˛e&É+
#˚‘· >√bÕ\+ ªªdüT>∑TD≤!μμ nHêï&ÉT »yêãT sê˝Ò<Tä . ñ<äjT· + qT+N uÛÀ»q+ ˝Òøb£ ˛e&É+
#˚‘· ø£fió¯ fl ‹]– |ü&bç ˛sTT e⁄+≥T+<˚y÷Ó qì ø£+>±s¡T|ü&ç e+≥ Ç+{À¢øÏ e#êÃ&ÉT.
düT>∑TD eTTK+ s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ eT÷düTø=ì @&ÉTk˛Ô+~.
ªª@$"{Ï düT>∑TD≤μμ nHêï&ÉT uÛj Ñ T· +>±.
ªª|æ*¢ eTõ®>∑ ø±kÕÔ ‘êπ>dæ+~μμ n+~ j˚T&ÉTdü÷Ô düT>∑TD.
ªªÇ+‘· e÷Á‘êìπø j˚T&ÉTkÕÔsê? b˛˙˝Ò bÕ|ü j˚T&ÉTk˛Ô+~. Ä bÕ\T ø±dæ˙ï
b˛j·Tsê<äT?μμ nHêï&ÉT.
˝Ò∫+~ düT>∑TD. bÕ\>±¢dTü rdüT≈£î+~. |ü≥Tº≈î£ e∫Ã+~. bÕ|üì ˝ÒeBdæ bÕ\T
bıj·T´&É+ ø√dü+ ø±fi¢̄MT<ä |ü&TÉ ø√ u…≥Tº≈î£ +{À+~. bÕ|ü #˚‘T· \T ø±fi¯ófl ø=≥Tº≈î£ ì
j˚T&Ée&É+˝À, #ÓsTT´ ‘·–* Ä bÕ\>±¢dTü |ü&bç ˛sTT+~.
ªnjÓ÷´μ nì n]∫+~ düT>∑TD. ‘·\ >√&Éøπ dæ ø=≥Tº≈î£ j˚T&ÉTk˛Ô+~ |æ\ø¢ Ï Ä
bÕ\T ≈£L&Ü |ü≥˝º øÒ £ b˛j·÷H˚ nì.
382 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>√bÕ˝≤ìøÏ qe⁄«, @&ÉT|ü⁄ s¬ +&É÷ ø£*ùd e#êÃsTT. ø£fifl¯ yÓ+≥ ø£˙ïs¡T ø±s¡Tdü÷Ô
qe⁄«‘·THêï&ÉT.
@&ÉTdü÷HÔ ˚ ªªm+<äT≈£î qe⁄«‘·THêï s¡+μμ~ düT>∑TD.
ªªm+<äTø±! J$‘· e÷<ÛTä s¡´+ n+fÒ j˚T$"{À áHê&ÉT ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. Hê≈£î
J$‘·|⁄ü ˝À‘·T˝À¢ ñ+&˚ n+<ä+ ø£ì|æk˛Ô+~ düT>∑TD≤! m+‘· $∫Á‘·yTÓ qÆ dü+|òTü ≥q!
eTq J$‘ê+‘·+ es¡≈î£ eTs¡∫b˛>∑\e÷? ø£cÕº\Tqï|ü&˚ düTU≤\ jÓTTø£ÿ ì»yÓTqÆ
$\Te ‘Ó\TdüT+Ô ~ düT>∑TD≤. J$‘·|⁄ü ˝À‘·T*ï ‘·s∫¡ #·÷∫q yê&˚ ì»yÓTqÆ J$‘·
e÷<ÛTä sê´ìï bı+<ä>\∑ T>∑T‘ê&ÉT. düT>∑TD≤! ì»yÓTqÆ J$‘· e÷<ÛTä s¡´+ nH˚ |ü<ëìøÏ
dü]jÓTÆ q ns¡+ú á eTq $∫Á‘· dü+|òTü ≥H˚ düT>∑TD≤—μμ nHêï&ÉT.
düT>∑TD≈£î @+ nHê˝À ‘Ó*j·Tø£ Á>∑T&ÉT¢ e|üŒ–+∫ #·÷k˛Ô+~ >√bÕ\+ e+ø£.
ø±fi¯fl MT<ä e⁄qï uÀdæH√{Ï bÕ|ü #Ó‘’ q· ´ s¡V≤æ ‘·jTÆÓ e⁄qï düT>∑TD ø±fi¯flMT<ä qT+∫
<=]¢b˛sTT ˇ*øÏq bÕ\˝À¢ |ü&ç s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ ‘·|‘ü |· ü ø=&ÉT‘√+~. ne´ø£yÔ TÓ qÆ
Äq+<ä+˝À uÀdæ H√{Ï‘√ ø£\ø£\ qe⁄«‘·÷ ‘·*e¢ +ø£ #·÷k˛Ô+~.
Ä #·÷|ü⁄\‘√ ‘˚sT¡ ø=qï düT>∑TD ˇø£ÿkÕ] bÕ|üqT rdüTø=ì >∑T+&Ó\≈£î Vü≤‘·T≈Ô î£ ì
∫s¡Tqe⁄« q$«+~.
J$‘· e÷<ÛäTs¡´+ 383

e÷ >√K˝Ò
(1917 ` 1981)
düT|Á dü <æ Δä ∫Á‘ø· ±s¡T\T. yÓTT<ä≥ XÁ Ê$Tø£ uÛ≤wü˝À

ø£<\ä∏ T s¡∫+∫q U≤´‹ >√K˝Ò >±]øÏ #Ó+<äT‘·T+~.
≈£L©Hê© #˚düTø=ì Áã‹πø ø£wüºJe⁄\ eTqdüT‡˝À¢
C§s¡ã&ç yê] yê] ø£wd ºü Tü U≤©ï, eTqdüT©ï, eTeT‘·©ï
yê] uÛ≤wü˝ÀH˚ ø£<\ä∏ s¡÷|ü+˝À |ü]#·jT· + #˚XÊs¡T.
Ä]úø£+>± ÁøÏ+~ ‘·s¡>∑‹øÏ #Ó+~q »qT\ J$‘·
$<Ûëq+, yê] <äèø£Œ<ë∏ \÷, düeTdü´\÷, |ü]düsê\÷,
M] <äèwæì º Äø£]¸+∫ kÕVæ≤‘·´ >ös¡e+ dü+bÕ~+#·T
≈£îHêïsTT. edüTe Ô ⁄˝À, XË*’ ˝À, uÛ≤wü˝À øÁ =‘·Ô <ës¡T\T
Á‘=øÏÿ >√K˝Ò>±s¡T ˇø£ Á|ü‘˚´ø£ s¡#·Hê •˝≤ŒìøÏ
e÷s¡< Z sä Ù¡ ≈£î\j·÷s¡T.
s¡#·q\T : eT÷>∑Jyê\T, ã\¢ø£≥TºbÕ|üj·T´
(ø£<∏ä\dü+|ü⁄{≤\T)
384 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ã\¢ø£≥Tº bÕ|üj·T´
@≈£îe C≤eTTq ‘=*ø√&ç≈£Lùdj·÷\ yÓT≥º|ü©¢ bı≥º|ü*¢øÏ eTj·÷q bÕs¡TÔ+&É
øÏ≥øº ±\Te >¬ ≥TºMTqTï+∫ me⁄s¡sTTHê ì\ã&ç dü÷‘êÔsTT+≥T+fÒ, yÓT≥º|*ü j ¢ T˚ |ü⁄*ï+∫
d”ø{£ À¢ ã»q bÕ≥\T sTTì|æ+∫ sTT+≈£Lùd|ü{øÏ Ï &=+ø£˝À¢+∫ ùd‹>∑Ás¡ bı&ÉTdüT≈£î+≥÷
z q\¢sTTÁ>∑V≤ü + $T≥º|˝ü ≤¢\T møÏÿ~>∑T‘ê y=#=Ã∫Ã øÏ≥øº ±\e >∑føº… ÿÏ Ä&É >=\TdüT‘√
ø£fÒºdüT+&É ã\¢ø£≥Tº ø±&çø=∫Ã ì\ã≥º+ ‘Ó\TdüT<ä›qïe÷≥. Ä sTTÁ>∑Vü≤+ ã\¢ø£≥Tº
bÕ|üjT· ´.
bÕ|üjT· ´|üì @≈£îeC≤eTTq ‘=*ø√&ç ≈£Lùdj·÷*ºqT+∫ sπ ‹Ô] »q+ ‹s¡>±≥º+
e÷≥T eTDÏ>π <ëø± øÏ≥øº ±\e˝À ã\¢ø≥£ Tº q&É|&ü +É . ã\¢ø≥£ Tº ñ<√´>∑eTsTTHêø£ bÕ|üjT· ´
ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´sTTHê&ÉT. Ä düT≥Tº|øü ÿ£ \ ePfi¯fl »HêìøÏ, e⁄‘·Ô bÕ|üjT· ´+fÒ bÕ|üjT· ´
me⁄]ø° ‘Ó\e&ÉT.
ô|<äe› Tìdæ. qeTàø£dTü &Ô TÉ . me]CÀ*øÏ b˛&ÉT. |ü<ë›ø± ã»qbÕ≥\T bÕ&ÉT≈£î+{≤
e⁄+{≤&Éì ePfiÀ¢ |ü~eT+B nqT≈£î+≥T+fÒ HÓ\≈£î ÄÁs¡÷bÕj·T\ bÕe˝≤ ø±&çøÏ
ã\¢ø≥£ Tº ñ<√´>∑eTsTT+~ bÕ|üjT· ´≈£î.
ô|˝≤¢+ ã÷düeTà ø£{eºÏ ∫Ãq dü~e› T÷≥ ã\¢ø≥£ Tº˝Àq u…{ºÏ ôdø£ÿ eT÷‘˚d,æ ø±‘ÓÔ
dü*>± ñ+{≤q <äT|üŒ{Ï n≥H˚ ø£|üø=ì, u§&√¶+∫ |ü⁄>±≈£îbÕj·T rdæ yêdüq
dü÷düT≈£î+{≤, sTT|üŒ≥Tï+∫ ã\¢ø≥£ Tº≈î£ ø£sT¡ düTø√ÿe≥+ <˚ì ø£qT≈£î+{≤ ø±\e¬>≥TºMTq
≈£L≈£îì düT≥º eTT{Ï∫º Ã, »q+ me⁄s¡Hêï y=‘êÔ e⁄+&ÜπsyÓ÷qì düT≥Tº|øü ÿ£ \ d”ø{£ À¢
dü÷‘êÔ..... Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&TÉ ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªÇ+>± »q+ me⁄s¡÷ ‹s¡>±≥º+ ˝Ò<?˚ @+ »qyÓ÷, ˇø√ÿbÕ* ø√&ç ≈£Lj·Tø£‘*· øπ
y=∫Ã ‘·|qü ã&ÜÔ ≈£L≈£î+{≤s¡T. Ç+ø√bÕ* sπ ‹Ô] sTT{≤º sTT+{Ïø¬ ˝≤›eTì ãsTT˝…*¢
dü>+∑ ˝…øÿ£ uÀsTTHêø£ mes√ ˇø£&TÉ <ë] eTj·÷q n&ÉTã¶ &ç ªª¬>&Ü¶+ |ü≥Tº≈î£ +{≤ ø±‘ÓÔ
ã\¢ø≥
£ Tº bÕ|üjT· ´ 385
ø±\e<ëfÒ ôdfi¯ófl nqïHêïμμ n+{≤ bÕq+ B‘êÔsT¡ ` @+ eT&ÉT‡˝À! sTTj·÷´\ |ü&eÉ ˝Ò+
sê≥+ ˝Ò<?˚ sê‘ê]uÀ≥T e#˚Ã j·÷\sTT+~. sT÷ sê‘ê]uÀ≥T <äsê® s¡$\Tã+&çøH£ êï
ñ+&É<Tä . ˇ∫Ã ˇø£feÒ TsTTq u≤ø± eP‘êÔ ≈£L≈£î+{≤s¡T »Hêìï b˛>∑TC…jT· ´&ÜìøÏ,
sT÷fi¯fl Äsê“¤≥y˚T>±ì j·÷&É»q+ sTT{≤º+{Ï \+ø£D≤\ uÀf…ø¢ ÿ£ øπ +? sT÷ s√E˝À¢
j·÷&É pdæHê ãdüT‡ ãT{Ïº e÷CÀs¡TMTq \¬>‘·T‘Ô T· +fÒ, á sê‘ê]uÀ{À sπ +<ä+{≤
eT<ÓH› ê? nsTTHê sTT|üŒ{Ïø° ø=+‘·eT+~ e⁄+&Ü¬s!¢ n\yê≥TMTH√, ø£sT¡ E ‘·≈î£ ÿeH√,
eTs¡<˚eTHêï ˇøÏ{À, |üj·÷q+ |ü~s√E\ bÕ≥sTTHê uÀf…øÏÿ b˛‘êe⁄+{≤s¡T.
ã\¢ø£≥º+fÒ <ëì <ëπs y˚s¡T.ø±\e≈£î n&É¶+>± ãùd‡&Éb˛B›? ˇ+‘Óq÷¢ _Ø®\+fÒ
j·÷&Éã&ÓÔ Ä&É m≥Tº+f…Æ? Ç{≤º+{Ï øÏ≥ºø±\e≈£î ã\¢ø£≥Tº ˝Òø£H˚b˛‘˚ »q+
n˝≤¢&bç ˛e*‡+<˚ m|üŒ{Ïøs£ TTHê! ndü\T bı<äT>› ÷∑ ≈£î\÷ sTT≥º >∑Tø£ÿ ‹|üø√{≤ìøÏ
sT÷\e⁄<ë› ã\¢ø≥£ Tº eT&ç‡ø°? z ≈£Ls¡>±j·T\ eT&ÉTdüT˝Ò+B, |ü⁄>±≈£î, $Ts¡|øü ±j·T,
HÓsTT, mqï, bÕ\T, ô|s¡T>∑T, Hê≥¢»q+, ø√‘·\ »q+, Äπs+~, sT÷πs+~ nìï
j·÷bÕsê\T á ã\¢ø≥£ TºMTq q&Éyê*‡+<˚>±? sTTj·÷\ >=\¢»q+ sπ ˝Ò<+˚ <äu≤“?
Äfi§fl‘Ô̊d]ü ø±\ ø£&Ü\T, ùd‹ eTTs¡T>∑T˝ÀÔ ã\¢ø≥£ TºMTq+‘ê j·TT<Ó+› ùddæ b˛‘ês¡T `
n<=ø£ s¡ø£+!μμ nqT≈£î+≥÷ |ü⁄>±≈£î yÓTÆø£+˝À @+<˚+<√ s¡ø£s¡ø±\ Ä˝Àôdq\T
ùddüT≈£î+≥T+&É ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´≈£î ªªz meTjÓ÷ýé?μμ n+{≤ ôd$˝À {≤|üq u≤ø±
eP~q≥Tº mes√ ø±\e Ä‘·* >∑≥TºqT+∫ n]XÊs¡T.
e⁄*øÏÿã&ç, |üsø¡ ±sTT+∫ dü÷XÊ&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´. »q+ kÕ>±s¡qT≈£î+{≤.
øÏ≥øº ±\e Ä‘·*>¬ ≥Tºq me⁄s√ >¬ &ÉøÁ£ s¡≈î£ eT˝…¢ e⁄+&É sTTÁ>∑V≤ü + ‘=+<äsM¡ Tq >±yê\T
ø£<+ä ‘=≈£îÿ‘ê ns¡T‘êÔe⁄+&Ü&ÉT.
ªªz ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üj÷Ó ýé ` z ìH˚ïqjÓ÷ýé? e⁄+&Üe+≥j·÷´ Ä&Ü?μμ nq]dæ+~
Ä‘·*>¬ ≥TºMTq sTTÁ>∑V≤ü +.
ªªÄ Ä, e⁄Hêï˝Ò`μμ n+{≤ y=fi¯ófl sTTs¡TdüT≈£î+{≤ ˝…–XÊ&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªe⁄Hêïe+≥j·÷´? ˙ sTT\T¢ ã+>±s¡+>±qT, ø±‘ÓÔ <=ãT“q sê˙ej·÷´.
ã\¢ø≥£ Tºq÷. bı<Ó≈› î£ ÿ‘·T+&ÉBμμ n+~ sTTÁ>∑V≤ü + >∑ã>∑ã.
ªªnVü‰", n+‘· ‘=+<äs¬ ‘’ ˚ m{≤º? ø±‘ÓÔ ì<ëì+#·ej·÷´ qTe⁄« me⁄s¡y√ >±ì `
sT÷&É ã\¢ø≥£ Tº >=\TdüT eP&É~j·÷´˝≤, >¬ &É ùd‹øÏ rdüTø√yê˝≤, eT]ø±‘ÓÔ ì˝§›≈î£ ÿø√μμ
nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´, ùd‘·T\≈£î ø±‘ÓÔ H√{Ï Ä$] |ü&ÜÔ.
ªªÄ, n<Ó+‘· ùd|ü⁄˝Ò kÕØ«düsTTq eT&çdøæ !° >¬ {Ï>º ± s¬ +&ÉT ‘√|ü⁄\T ‘√XÊe+fÒ
nsTTbÕjÓT! sê˙ sê˙ <=ãT“qμμ n+~ sTTÁ>∑V≤ü +.
386 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªeT©¢ n<˚e÷{≤! m+‘· ˝…øÿ£ ì+∫ e‘·T+Ô &Ü y˚+?μμ
ªªÇ|üŒ{ÏøÏ s¬ +&ÉT ø√düT\T q&ç‹ìÔ , sTT+>± s¬ +&ÉTqïs¡ ø√düT\T ô|d’ \æ Tÿ b˛yê˝≤jÓT.
sê˙, sê˙μμ n+~ sTTÁ>∑V≤ü +.
ªª˙ eT&çdæ <=+>∑˝À›\! s¬ +&ÉT ø√düT\T q&ç‡H√&ç$ ã\¢ø≥£ Tº≈î£ s¬ +&ÉT ì$TkÕ\T
Ä>∑˝eÒ +≥j·÷´? eT+ <˚ePπs+?μμ
ªª<äìj·÷\bÕ&ÉT, me⁄s¡Hêï ‘Ó˝≤Ã Ä&Ü?μμ
ªªã˝Òy√&ç$! <äìj·÷\bÕ&˚ ‘Ó\e<ä+{≤! yÓ+ø£≥øÏ≥j º T· ´ u≤>∑T+&Ü&Ü?μμ
ªª#·s¬ ˝Ò yÓ+ø£≥øÏ≥j º T· ´ e÷ y˚Tqe÷y˚T>±! Äj·Tqπø+ sêsTTøÏeT˝Ò¢ e⁄+fÒ eT&çd!”
Hê ù|s¡T sê+øÏ≥j º T· ´˝Ò.
¬>≥Tº≈£î ã\¢ø£≥Tº ùdØùds¡ø£‘·*πø sê+øÏ≥ºj·T´ <ä&É<ä&É e÷+{≤ møÏÿ ø£&û¶MTq
≈£L≈£îì, sTT>∑ ã\¢ø≥£ TºqT b˛˙ eTHêï&ÉT.
ªªb˛ì‘êÔ˝,Ò sTT+>± eT&ÉTdüT˝…e⁄s¡Hêï e‘êÔ+&ÜπsyÓ÷ dü÷<ë›+ e⁄+&ÉTμμ nHêï&ÉT
ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´ n{Ï≥Tdü÷‘êÔ.
ªªdü÷ùd<˚+~! sTT>∑#sπ· ˝Ò! ‘Ó˝≤¢]b˛j˚T<ëø± sT÷ >¬ ≥Tºø±&˚ ≈£Lø√ u…&ÜÔy{Ó ≤º? H˚
qdü˝Ò kÕHê<ä÷s¡+ b˛yê\+≥T+fÒ n{Ï≥T ~≈£î\÷®kÕÔ e÷{Ïì|æ#T· Ãø√&˚+— mjYT mjYT
>∑&d˚ æ ‘=j·Tej·÷´ <=ãT“Hê ˙ bÕ|üjT· ´ ã+>±s¡+>±q÷! |ü⁄>±ø±ÿ&É ø±yê˝…{≤º?
sTT+<ä ø±\TÃø√, eT&ÉTdüT˝…e⁄s¡Hêï y=‘êÔe⁄+fÒ eT©¢ ‹]>=<äTe› ⁄˝Ò >±ì q&ÉTe⁄ q&ÉTe⁄!μμ
n+{≤ sê+øÏ≥j º T· ´ ø£&¶û |ü≥Tº≈î£ ì dæ+<äT˝§›ø±ÿ&ÉT.
ªªme⁄s¡T pdæHê sTT~ –B es¡d,ü |ü<ë›ø£ n{Ï≥T ã\¢ø≥£ Tº q&É|≥ü eT+fÒ e÷≥\+
&Éj÷· ´! ø±\e bÕs¡T<ä\dü÷&ÉT m≥º‘√kÕÔ e⁄+&É<√? |ü⁄>±ø±ÿ&Éøπ + >±˙ z ø±˙ _\¢
≈£L&Ü e⁄+fÒ dü÷&ÉT m+<äTø£sTTHê |üìø=#·TÃ~›μμ nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´ ã\¢ø≥£ Tº
q&ÉT|ü⁄‘ê.
ªªdæ\¢πs+ ñ+&É≥Tº˝Ò<˚ ` @\T¢+&ç eT∞fl ‹]>=‘êÔ>±. n|ü&ç∫Ãb˛‘ê˝Ò ø±˙
j·÷&çøbÏ ˛~›! nsTT‘˚ ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´Hêï! eTqøÏ HÓ\øÏ J‘·+ m+‘=#·TÃ<ä+› {≤?μμ
ªªÄ", e⁄+≥~˝Ò <Ó–sZ <¡ –Ó sZ ¡ Äs¡Ts¡÷bÕsT÷\ bÕe˝≤ ` @+ kÕ\T~› düNÃ?μμ
ªª|üsy¡ ê˝Ò<?˚ m|üŒ{Ïøs£ TTHê &ÉãT“ &Éu“Ò ! ô|q’ @e÷Á‘·+?μμ nHêï&ÉT sê+øÏ≥j º T· ´.
ªªô|H’ +˚ B?μμ nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªÄ" n<˚˝,Ò ô|q’ ø±‘ÓÔ ≈£L‘ÓÔ dü+bÕ<äq e⁄+≥~ ø±yê\Tï>±? n{Ï≥T y=‘êÔb˛j˚T
»q+ n~<ä+≥÷ @eTHêï sTTj·Ts¡+≥j·÷´?μμ
ã\¢ø≥
£ Tº bÕ|üjT· ´ 387
ªªn~<˚+B? sTT|ü&ÉT ˙ dü+>∑‘+˚ ~ ôd|üŒsê<ä÷? m\T¢+&ç dæ\s¢ ¡ e÷]Ã ‘Ó‘êÔ
q+≥T+{Ï$! n~>∑+‘˚ ô|d’ +ü fÒ.μμ
ªªÄØï ã\¢ø≥£ TºbÕ|üjT· ´ <Óã“rXÊ&˚! nsTT‘˚ e÷≥+fÒ qeTàø£+ ˝Ò<+ä {≤yé? düsπ
qTy˚« dü÷‘êÔe⁄>± m\T¢+&û! nsTT‘˚, ˙≈£î ô|˝≤¢+ _&É¶ \T+&Ésê? e⁄+&É≈£ j·÷&çøÏ
b˛‘ês¡qTø√! sTT+{ÏøÏ eT©¢ m|ü&ÉT b˛‘ê? sπ ‹Ô] u≤>± bı<Ó≈› î£ ÿ<˚+› ? eT] ã\¢ø≥£ Tº
|üq+fÒ sTT>∑q+‘˚>±? ‘Ó˝≤¢] d”ø&£ √Ô y=‘êÔ dü~› ãTe«‘Ó#T· Ã≈£î+{≤e⁄ >±e÷\Tï. eT]
eT<ë›q+ ãTe ˙ ô|˝≤¢+ ‘Ó#T· Ã<˚+› ? ôd|æŒq e÷≥ sTT+≥<ë ˙ ô|˝≤¢+? sTTqø£
m≥Tº+≥ <äqTø√! |æ\¢ ˝…+‘·eT+B? ˙≈£î q\uÛ’… @fi¯ó+¢ ≥ j·T´qT≈£î+{≤ ` ndü\T
q\ãj·T´Hêï ˝Ò+~ ã\¢ø£≥Tº|üìøÏ |üìøÏsê s¡Hê*Ã+<˚ ` >∑≥Tº≈£î #˚s¡ï≥Tº+<˚?
eT+#√&ç$˝Ò nHêï ` mes√ n|ü&˚ ‘·≥˝º ‘… T· øÔ =düT+Ô &Üπs ø√ø£ ˝…>{Z∑ ?º° ÄØï >=\¢
»q+! ã˝Ò dü+<ä&ç >∑T+≥~˝Ò ` Äe⁄˝…\T¢+&ç sTT‘êÔ˝Ò ø±˙ _˝≤¢ ` m\TÔ+&Ü ã\¢ø≥£ Tº
bÕ|üjT· ´H√ïyéμμ n+≥÷ |ü≥ |ü≥ $Ts¡>±j·T\T @|æq≥Tº e÷≥\T <äT*|æ, >¬ ≥TºMTqøÏ
<ä÷øÏ >=\¢»Hêìï z dü÷|ü⁄dü÷‘êÔ, n+>∑˝ÒdüT≈£î+{≤ ¬>≥Tº~– &=+ø£˝À¢ã&ç
e÷j·TeTj·÷´&ÉT sê+øÏ≥j º T· ´.
ªªz ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´H√ïyé? sTTfÒ e⁄+&Üe+≥j·÷´? ˙≈£î |ü⁄HÓï+ e⁄+≥~
ø±‘ÓÔ Ä<ä]øÏ <=ãT“qb˛ìsTT u≤ã÷, n|ü&˚ ‘Ó˝≤¢sT¡ +Ô &É~! Hê>∑sr¡ Ô sêj˚T <=ãT“Hê?
#·Tã“ø±ÿ, \#·TÃe÷à sê+&ç sê+&ç ` m+ø±sTT|æHêï+ @<˚? z N‘êyÓ÷yé \¬>jYT\¬>jYT?
n+{≤ >=\¢»q+ ø£&Ü\T, >=\TdüT\T ø=≥Tº≈î£ +{≤, eTf…\º T ≥ø˘≥ø˘eTì|ækÕÔ ô|s¡T>√düq
>∑ãT“eTì|ædüTÔ+fÒ, s¡$\T ã+&çô|f…º\≈£îeT˝Ò¢ ‘√düT≈£î+{≤ y=∫Ã ã\¢ø£≥TºMTq
qT+#·T+&Üs¡T k˛\TŒq e÷ìø±, ‘·yê«, b˛\, –<ä\› øÏeT˝Ò,¢
ªªn+‘ê y=#êÃsê sTT+>± me⁄s¡Hêï bı<ä\kÕ≥THê e⁄+&Üsê?μμ nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº
bÕ|üjT· ´ >¬ &ÉMTq zs¡>± ÄqT≈£îì dü÷‘êÔ.
ªªbı<ä\ kÕfÒï+<äjÓ÷´jYT? dæ+‘·#·∫ÃHê |ü⁄\T|ü⁄ kÕe˝Ò<ä+≥! sT÷ã\¢ø£≥Tº
bÕ|üjT· ´≈£î @fi¯ó¢ $T>∑T\T+&Ü ôd‘·Ts¡T ‘·>≥Z∑ + ˝Ò<?˚ qe⁄‘êe⁄ <˚ìøπ Hê>∑sr¡ ?Ô eT]
dü÷&ÉeTà sT÷ bÕ|üjT· ´≈£î ‘Ó˝≤¢]+<ä|ü &˚ ôd‘·sê&Éq÷μμ n+~ m+ø±sTT|æHêï+.
n<˚+~ |æHêï+ n≥º+≥<˚+? >¬ &É≈Á£ s¡≈î£ eT˝Ò¢ bÕ|üjT· ´ n≥Tº+fÒ @fi¯ó¢ $T>∑\yº T˚ +~
bÕ|ü+ ` sTTV”≤Væ≤V”≤ `μμ n+~ Hê>∑s‹¡ Ô ø=+>∑T#ê≥ï |üø|£ øü £ eT+≥÷.
ªªn<˚+~ |æ˝À¢yé n{Ïºs¡>∑|ü&ÉTÔ+&Üyé? Ä bıfi¯ó¢ø±‘êÔ sê* ø±\e˝À |ü&˚qT!μμ
n+~ düTã“ø£ÿ.
388 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªn<˚+~ #·Tã“yÓ÷àyé, n≥º+{≤yé. <ëì |üfió¯ ¢ #·÷ùd |ü⁄\¢qï <ëìï ø£≥Tº≈î£ +fÒμμ
nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´ >¬ &˚dæ ã\¢ø≥£ Tº q&ÉT|ü⁄‘ê.
ªªdü÷&˚ m+ø±sTT |æHêï+, á bÕ|üj÷· ´? qqï+fÒ nHêïe⁄>±˙ sTT+{Ï ø±&É,
e÷ ã÷düyTÓ Tà~qø±&É nH˚ ejÓ÷ýé ãÁ<ä+ y=\¢+‘ê |æ&øÉ \£ T ø=≥Tº~!› μμ n+~ Hê>∑s‹¡ .Ô
ªªnsTT‘˚ |ü<ë›ø± á e⁄‘·øÔ ã£ TπsH¢ ê, ˝Òøu£ À‘˚ sTTj·÷´\Hêï ø±‘ÓÔ ô|s¡T>∑T dü~ã› Te˝ÀøÏ
b˛‘êÔsê!μμ nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªø±‘ÓÔ bısTTsê<ä+fÒ Hê>∑sr¡ !Ô μμ n+~ \#·TÃeTà.
ªªÄ", qTe⁄ bıj·Tsê<ä÷ kÕ≥T>± eT÷\ ≈£L≈£î+&Üe⁄>±˙! sTTj·÷´\dü˝Ò Hê
ô|s¡T>∑T ‘·–+Z ~. @+ e÷{§#·TÃ<√›, |æHêï+ø±&É. @eTHêï <=s¡T≈£î<˚y› ÷Ó ?μμ n+~ Hê>∑s‹¡ .Ô
ªª#·sπ , Hê dü+>∑‹ bÕ|üqïπø ‘Ó\TÃμμ n+~ m+ø±sTT |æHêï+.
ªª|ü⁄\T|ü⁄ dæ#T· Ã>∑T+&É~ eTØ sTTj·÷\ Hêô|s¡T>∑T! eTØ sTT<Ó≥º bıj·Tqe÷à`
ø±<ä+fÒ #·Tã“ø±ÿ?μμ n+~ d”‘ê+.
ªªsTT~>√ eT<Ó› MT¬s+<äT>±Zì ø=≥Tºø√≥+, >¬ {§º∫Ã+~. ~>∑+&ç, ~>∑+&ç! MT dü+>∑‹
sTTj·÷\ HêπøeTHêï ø=‘Ó{Ô ≤º? s¡‘eÔ· Tà y=‘êÔe⁄+fÒ $TeTà*ï n&Éøÿ£ H˚ b˛<äTqT. b˛˙>±˙
me⁄s√ ˇø£sT¡ sπ |üHêï ø±‘ÓÔ b˛dæbı+&çμμ nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªz, πs|ü⁄ ‘·|üŒ≈£î+&Ü q\T>∑Ts¡+ Hê\T–+‘·\T b˛dæb˛‘˚ dü]>± ` ~>∑πsy˚T
sTT+ø± ≈£L≈£î+&Üs¡÷? sê+&ç, sê+&ç! bı<Óø› ÿÏ +~`μμ n+{≤ ‘√düT≈£î+{≤ >¬ ≥Tº ~–
m*¢bıj·÷´s¡T >=\¢»q+.
nf…≥T dü÷dæ <ä–Zs√¢ »q+ me⁄s¡÷ ˝Òø£u§j˚T´‘·*øÏ j·÷|ü\¢ sTTs¡TdüT≈£îì
H√{À¢ u…≥Tº≈î£ ì, >∑≥TºMTq ≈£L≈£î+&Ü&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
dü+≈£îsπ ‹Ô] <ä–sZ ¡ ø=düT+Ô &É~. sTT>∑ ø√‘·\ »q+ kÕ>∑T‘ê s¡qT≈£î+&Ü&ÉT bÕ|üjT· ´.
j·÷&É pdæHê y=&É–¶ +» n>∑T|ækÕÔ e⁄+≥~. <=ãT“q ø√‘·˝§ùdÔ u≤>∑T+&ÉTqqT≈£î+{≤&ÉT
bÕ|üjT· ´. nsTTHê sT÷ ≈£L*»HêìøÏ ‘·>T∑ yê&ÉT ø√&É+ ‘√HÓ dü]b˛~›>±ì |üøÿ£ y√&çe÷≥
sTTì|æ#T· Ãø√s¡T. n<˚eT+fÒ ÄkÕeTT\T ≈£L*–+»\T dü]>± ø=\e≥+ ˝Ò<+ä {≤s¡T.
m+‘· ôd&Ü¶ Äfi¯Sfl ≈£L*»qy˚T>± eT]? $Ts¡ã>±j·T <äs¡ ô|]–+<ä≥. |ü<ë›ø± ã\¢ø≥£ Tº
‘=+<äsπ >±ì @eTHêï sTTj·TeT+fÒ sπ |ü⁄ sπ e+{≤&˚ m|ü&ÉT dü÷dæHêsT÷ s¡+>∑jT· ´?
Äs√]øÏ ‘√ùdÔ @eTHêï sTT∫Ã b˛‘ê+&Ü*‡+<˚ >±ì >¬ {Ï>º ± me⁄]ï eT≥Tπø+ ì\eBkÕÔ,
‘·|ü >±<ä÷? ã\¢ø≥£ Tº mø£ÿìj·T´≈£î+{≤ìøÏ Hê j·Tã“ kıyÓTà{≤º ã\¢ø≥£ ÷º? sTT+{À
dü÷&ÉuÀ‘˚ á ã÷düeTà H˚Hy˚ ÷Ó eT÷≥\T ø£≥Tº≈î£ sê≥+ ˝Ò<qä T≈£î+≥~. sTTø£ÿ&ç
j·Tyês¡+ ˙≈£î ‘Ó\e<äT˝Ò n+fÒ ˙≈£î H√{Àº Hê*ø£ ˝Ò<ä+≥~. sTT+{À e⁄+&˚
ã\¢ø≥
£ Tº bÕ|üjT· ´ 389
Ä&É>÷∑ ‘·Ts¡T >∑qø£ n<ë e÷≥qï~. ªªá uÛ≤>±´ìøÏ d”ø{£ ÀÔqq+>± ˝…>¬ ôd*¢ ePs¡T
ì<äsu¡ ÀsTTHêø£ ‹]– sêyê˝≤?μμ n+≥~. d”ø{£ ÀÔ ˝…–kıdüT+Ô fÒ |ü+#· |ü≥Tº≈î£ >∑T+E~›
‘Ó˝≤¢]Hêø£ b˛e#·TÃ˝Ò n+{≤. |ü<ë›ø± eT+#·+˝À ≈£L≈£î+{≤ìøÏ mqø£ ‹+{≤ìøÏ
˙πøeTHêï e⁄+fÒ><∑ ë? @+<√, <ëì s¡+~ <ëH˚>› ±ì sTTeø±&É j·Tyês¡+ ø±‘ÓHÔ êï
‘Ó\TÃø√ø£ÿsê¢? #·Tã“j·THêï n>∑T|æj·T≥+ ˝Ò<˚ ø±‘ÓÔ nô|ŒeHêï sTT‘êÔ&˚yÓ÷
nqT≈£î+≥T+fÒ? nHê eC≤q mf…≥T>±H√ Ä˝Àôd\˝À¢ ã&çb˛‘·T+&Ü&ÉT ã\¢ø£≥Tº
bÕ|üjT· ´.
ªªz ã\¢ ø £ ≥ Tº bÕ|ü j · T ´H√ïyé . sêej· ÷ ´ sêej· ÷ ´ Ä‘· ˝ Ò | ü ⁄ ¬ ø *¢ n≥H˚
≈£L≈£î+&ÜeP?μμ n+{≤ ns¡TkÕÔ Ä‘·˝Ò|ü⁄ »q+ >∑f…ºø£ÿ≥+ dü÷ùd‘·*øÏ e⁄*øÏÿ|ü&ç
˝…–dæ ‘Ó&TÉ ¶ rdüTø=+{≤&ÉT ã\¢ø≥£ TºbÕ|üjT· ´.
ªªMT neTà sê˝Ò<s˚ ê ø=+&Éj÷· ´? n+‘·˝≤e⁄|üH+˚ CÒ‘T· +Ô &É<uä ≤“ sTT+{Ïø±&Ü?μμ
nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´. ø=&ÉT≈£î ø=+&ÜsTT eTC≤®qï+ ãTe« <Ó∫Ã @|üôd≥Tºø+Ï <ä
ô|fÒº‘·*øÏ.
ªªã≥º\T >∑T+Eø√yê\+≥μμ nHêï&ÉT ø=+&ÜsTT.
ªªã≥º\T sTT|ü&˚ >∑T+Eø√yê˝…{≤º? qTe⁄ ãTe ~Hêïe+Á{≤?μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´
ãTeø±&É ≈£L≈£î+{≤.
ªª‹Hêïqj·÷´, n<˚y÷Ó H˚qT u…#êÃ˝≤&ÉT≈£î+≥+fÒ y=∫Ã ãTe rdæø¬ \¢ì neTà
ø={Ïº+<˚!μμ
ªªnsTT‘˚ m|ü&É÷ u…#êÃ˝Òq+Á{≤ qTyê&˚B?μμ
ªª_\¢+>√&ÉTø£Ás¡ düTu≤“sTT rdüTø¬ ˝≤¢&TÉ !μμ
ªªN j·T<äyê m|ü&É÷ Ä≥˝Òq+≥T+fÒ!μμ
ªªìHêï, sTTj·÷´˝Òqj·÷´ H˚ Ä&ÉT+Ô &ÉB! njÓ÷ýé? ãs√¢øÏ |ü+|æ‘êÔ q+{Ïy?˚ μμ
mfi¯óe› ⁄˝Ò ã&ç j·÷&çøÏ b˛~¶ sTT~>√ sT÷bÕ* >¬ {Ï>º ± |ü+‘·T˝À¢ ôd|æŒ ãfiÀ¢ ùd]|æ‘Ô̊
dü]>±! eT]m|ü&ÉT ôd|æŒHêô|H’ =#˚Ã eT+∫ s√Eq ùd]|æ‘êÔq+{≤&˚ >±ì eTsê eT+∫
s√E m|ü&=#·TÃ<√ sTTHêï\øÏ ‘˚\ø£uÀj˚T! dæe]øÏ ùd‹˝À j·÷eHêï ô|≥ºeT+{≤&√
@+<√ eT]! sTT~>√ sT÷bÕ* n<˚<√ >¬ {Ï>º ±ì˝Òdæ ‘˚\TÃ≈£î+{≤>±, ˇπs ø=+&ÜjYT?μμ
ªª@+<äj·÷´?μμ
ªªnsTT‘˚ MT neTà sTT+{Ïø±&É @+ CÒdTü <ä+› {≤?μμ
ªªã≥º\T >∑T+Eø√yê\+≥.μμ
390 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÇ|ü&˚ ã≥º\T >∑T+C≤˝…{≤º? ãTeBdüT≈£îì ≈£Lùd|ü⁄ sTT{§∫Ãb˛‘˚ ø±fi‚fl+ n]–
b˛‘·j÷· ´? ˇπs ø=+&ÜjYT?μμ
ªª@+<äj·÷´?μμ
ªªπs|ü⁄ eTC≤®q+ MT neTàH˚ ãTe|ü≥Tº≈î£ sêeTqT.μμ
ªªπs‹Ô]neTà‘√ qTy˚« ôd|üŒsê<ä+≥j·÷´?μμ
ªª|üsy¡ ê˝Ò<Tä ˝Ò ôd|üŒeT+≥÷+fÒ?μμ
ªªHêπø+, nj·T´ ôd|üŒeTHêï&Éì ôdãT‘ê!μμ
ªª#ê m<äyê b˛fi¯ó¢ sê\ÔsTT ôdbÕŒe+fÒ ‘Ó*Ã+<ë? me⁄s√ y=∫Ã n|ü&˚ ã\¢>≥∑ TºMT<ä
≈£L≈£î+&Ésπ ! ø±‘ÓÔ e⁄+&Éej·÷´ ãTe~+≥T+&Üq÷ ` n+{≤ ãTe rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ
ã÷düeTà bÕ\T e÷\TÔ+&É<ìä ∫sê≈£îã&ÜÔ ãTe ø±DTí+∫ ˝…–XÊ&ÉT bÕ|üjT· ´.

z s√E u≤>± πs‹Ôs¡sTTHêø£ ã\¢ø£≥Tº bÕ|üj·T´ sTT+{Ï¬ø˝≤›eTì ¬>≥Tº ~π>
düeTj·÷ìøÏ ne‘·* ¬>≥Tº qT+∫ bıs¡T>∑÷s¡T m*¢ekÕÔe⁄+&É düTã“j·T´ >=+‘·T
sTTì|æ+∫+~.
ªªsê, sê, düTã“j·T´Hêï ` sTT+>± qj·T+, sTT|ü&˚ ã\¢øf£ dºÒ æ >¬ ≥Tº ~>∑uÀ‘·T+&Ü
` mHêï\sTT+B dü÷d”! @ eP¬s˝≤¢eP @+~ ø£‘ê sê, sê`μμ
düTã“j·T´qT sTTe‘·* >∑≥Tº≈î£ ùd]Ã eT©¢ ã\¢ø≥£ Tº >=\TdüT_–#êÃ&ÉT bÕ|üjT· ´.
ªª≈£Lùd|ü⁄ ≈£L≈£îHÓ˝≤›+ ≈£Lk˛ bÕ|üj·÷´! nã“ q&çdæ q&çdæ dæes¡øÏ eTq÷]
kÕj·T\ ø=#˚Ã‘·*øÏ b˛sTTq bÕq+ eT©¢ ‹]>=∫Ã+<ä+fÒ qeTTà! ø±fi¯ó¢ >∑T+E‘·T+&Ó.’
≈£Lùd|ü⁄ ≈£L≈£îì b˛<ë+˝Ò e⁄+<ä÷`Ä" ‘·+–sê˝À¢ u≤ø° e⁄+fÒ b˛sTTHê˝Ò ≈£Lø√,
≈£Lø√ ˙ ô|fi≤¢+‘√ H˚qT ôdãT‘ê˝Ò!μμ nHêï&ÉT düTã“j·T´ >∑≥TºMTq kÕ–\|ü&ÜÔ.
ªªÄ" n<äd˝ü Ò >∑TãT\TeT&çdμæ μ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´ bı<äT› kÕHê b˛sTT+<äqT≈£î+{≤.
ªªø±<äTeTØ! m+‘· ôd&Ü¶ ô|˝≤¢e÷jÓT. sTT~>√ eTq>±&ç \+ø£|⁄ü >±≈£î+&É~ z
bÕj·T düT{Ïdº ÷ü &ÉT ` ≈£Lø√ ` Hê ø±&É ôd≈£îeTTøÏ e⁄+&É~˝Ò.μμ
düTã“j·T´, ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´\T düT≥º\T eTT{Ï∫º Ã ≈£L≈£î+&Üs¡T d”ø{£ Àº ø√≥j·T´
ø=+&ÉMT<ä •Ksê\øÏ eT˝Ò.¢
Ä eC≤q ≈£L≈£îì düTã“j·T´, ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´\T @ e÷à{≤º&≈É î£ +&Ü düTã“j·T´
bÕ|üjT· ´‘√ ôd|æŒq ndü‡\‡+>∑ ‹~:
ªª|ü⁄>±≈£î neTàø£+ u…{qºÏ eTq s¡‘j Ô· T· ´qT ms¡T>∑T<äTe⁄>±?μμ nHêï&ÉT düTã“j·T´.
ªªn<˚+~ düTã“j·T´Hêï s¡‘j Ô· T· ´H˚ ms¡>q∑ +{≤?μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ã\¢ø≥
£ Tº bÕ|üjT· ´ 391
ªª˙≈£î m+<äT≈£î ‘Ó\e<äT >±˙, nsTT‘˚ sT÷ dü+>∑‹ sTTHêïyê?μμ nHêï&ÉT
düTã“j·T´.
ªªn<˚+<√ Hê øπ + ‘Ó\TdüTB› ôd|üŒ+B?μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ªªs¡‘j
Ô· T· ´ ô|˝≤¢+ ø±+‘·eTà Ä bı]–+≥ ás¡ue… Tà+ |æ\TùdÔ <˚XÊ+‘· sê˝…*+¢ <ä+≥!μμ
nHêï&ÉT düTã“j·T´.
ªª#ê!μμ n+{≤ H√s¡T <Ó]XÊ&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªª#ê @+~! s¬ +&ÉT eT÷&ÉT ~Hê\T ø£|Œæ ô|{≤ºsT¡ . ∫es¡øÏ >∑ãT“ ˝…–dæ+~μμ nHêï&ÉT
düTã“j·T´ düT≥ºbı>∑ |ü+{Ïd+ü <äT*ï+∫ y=<äT˝≤Ô.
ªªn<˚+~ ` ø±+‘·eTàμμ n+≥THêï&ÉT bÕ|üjT· ´ Ç+ø± ‘Ó|Œü ]\¢ø.£
ªªeT+∫<˚ eT]! @esTTHê sTTe˙ïeTq e÷≥˝ÀÔ ø£≥ãº &ÉT+&˚ j·Tyêsê\T ø±<äT
dü÷&É÷! á s¡‘j Ô· T˚ ýÓ÷ Hê\T>∑T &ÉãT“\T dü+bÕsTT#·TÃ ø=<ë›eTì s¬ +&ÉT eT÷&ÉT
~Hê\bÕ≥T bıs¡T>∑÷s¡T m˝≤Ô e⁄+{≤&ÉT, eT] sT÷ eT<Ó›q ás¡u…eTà+ @ |üdüs¡
|üPXÊ&√ @yÓ÷ ` ø±+‘·eTà ø±kÕÔ e÷j·TeTsTT+~?μμ nHêï&ÉT düTã“j·T´.
ªªn+‘ê e÷j·T>± e⁄+~!μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ªªÇ~>√ eTH√¢ e÷≥ ` eTq÷] s¡+>∑jT· ´≈£î qTy˚eTHêï u≤ø° |ü&Ü¶e+≥j·÷´
bÕ|üj÷· ´?μμ nq&ç>±&ÉT düTã“j·T´.
ªªÄ" e⁄+fÒ s¡÷bÕjÓ÷, s¬ +&√ e⁄+≥~˝Òμμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ªªnuÒ“ @+˝Ò<Tä >±˙, yê&ç >∑TD+ eTq÷fiÀfl n+<ä]ø° ‘Ó*‡+<˚><∑ ë? Ä". qTe⁄
Ç+{À ˝Òq|ü&ÉT m*¢ ˙ ô|˝≤¢+ ã÷düeTàqT @~+#·T≈£î ‹+{≤&É+≥. Ä&ç› Ä&çøÏ
bÕπsj·Tsê<ä÷ |”&Ü e<äT\TÔ+B ` e÷{≤¢&TÉ ≈£î+{≤ m˝≤›+ ˝…>T∑ bı<äT› b˛‘·T+&ÉBμμ
n+≥÷ |ü+#· <äT\T|ü⁄≈£î+{≤ ˝…–XÊ&ÉT düTã“j·T´.
ªªz ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´H√ïyé? u≤u≤“ãT ø±‘ÓÔ ã\¢ø≥£ Tº sTTeø±&çøÏ sêìsTT Hêj·THê
kÕHê bı<äT› bıjÓTT´#êÃeT÷μμ nq]XÊs¡T mes√ Ä‘·* >∑≥TºqT+∫.

Ä sπ ‹ÔØ, eTs¡dHü ê&É÷ @≈£îeC≤eTTHê ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´ ã»q bÕ≥\T me⁄]ø°
sTTÁHê˝≤.
eTC≤®q+ ãTe<Ó∫Ãq ø=+&ÜsTTøÏ ã\¢ø≥£ Tº ˇ|üŒC…|Œæ , yÓT≥º|*ü ø¢ Ï >∑ã>∑ã m*¢
‘·ì+{À s¡+>∑j·T´ düT≥º eTT{Ïº+#·T≈£î b˛‘·T+≥+ dü÷dæq ã\¢ø£≥Tº bÕ|üj·T´ m*¢
ô|fi≤¢+ ã÷düeTà y=fi¯ó¢ |ü#·Ã&çCÒdæ ã\¢ø£≥Tºø±&çø=∫Ã sTT>∑ Ä&ÉH˚ ¬>&Éø£Ás¡ rdüT≈£î
≈£L≈£î+&Ü&ÉT.
392 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä ì• sπ ‹Ô] øÏ≥º ø±\e >∑≥Tº ø±&çø=∫Ã, bÕ|üjT· ´ ø¬ <äTs¡T>±Z ì\ã&É~¶ ã÷düeTà
ø=&ÉT≈£î ø=+&ÜsTT‘√.
ªªÇ+{ÏøÏ m˝≤›+ sêμμ n+~ ã÷düeTà @&ÉTkÕÔ.
ªª<Ó–sZ ¡ ø=#êÃe+fÒ dü+|ü⁄‘ê ` m\T¢μμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ªªdü+|ü⁄,dü+|æ sT÷ øÏ≥øº ±\e˝À bÕ¬ssTT´ qqTï. H˚H˚ bÕ|ü+ ms¡>q∑ T. ˙πø+<√
>∑TãT\T ‹]–+~μμ n+~ ã÷düeTà.
ªªme⁄]øÏ ‹]–+<√ sTTj·÷\ ‘˚\T‘êÔμμ nHêï&ÉT bÕ|üjT· ´.
ÄeC≤q @+ »]–Hê »s¡>∑˙ ` πs‹Ô] eT÷&ÉT >∑+≥\j·÷\≈£î ã\¢ø£≥Tº
bÕ|üjT· ´qT m+≥ u…≥Tºø=ì ø=+&ÜsTT‘√ sTT+{ÏøÏ #˚]+~ ã÷düeTà.
n|üŒ≥Tï+∫ ø=H˚ïfi¯ófl nj·÷´, neTà≈£î u…&TÉ kÕÔ sêe&É+ ø=+&ÉjT· ´ dü÷‘êÔy=#êÃ&ÉT.
ªªˇπs ø=+&Éj÷· ´!μμ nì zHê&ÉT ø=&ÉT≈£îì |æ*#ê&ÉT. eT+#·+˝À ≈£L≈£î+&É ã\¢ø≥£ Tº
bÕ|üjT· ´.
ªª@+<äj÷· ´?μμ nHêï&ÉT ø=+&ÉjT· ´.
ªªπs|ü{ïÏ +∫ sTT>∑MT<ä≥ ã\¢ø≥£ Tº|ìü qTe⁄« dü÷düTø√ Hê |üì nsTTb˛‘·T+&É~μμ
nHêï&ÉT ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ªªHê ô|˝≤¢+ ã\¢ø≥£ Tº|ìü y=<ä+› ≥Tqï~μμ nì ôdbÕŒ&ÉT ø=+&ÉjT· ´.
eTs¡düHê&ÉT ø√&ç‘√bÕ≥T ˝…–dæ,ô|˝≤¢+ ø£≥ºu…{Ïºq dü~›eT÷≥ rdüT≈£îì ø£Ás¡
bı&ÉTdüT≈£î+{≤ ã»q bÕ≥\T bÕ&ÉT≈£î+{≤ m|üŒ{ÏøeÏ T˝Ò¢ øÏ≥øº ±\e ã\¢ø≥£ Tº yÓ|’ ⁄ü >±
m˝≤¢&TÉ ã\¢ø≥£ Tº bÕ|üjT· ´.
ã\¢ø≥
£ Tº bÕ|üjT· ´ 393
dü+Je<˚yé
(1924 ` 1999)
dü+Je<˚yé >±]øÏ |Á |ü +ü #·+ ˇø£ |ü]XÀ<ÛHä ê øπ +Á<+ä

˝≤+{Ï~. n+<äT˝À Ms¡T ìs¡+‘·se ¡ T÷ ` s¡d+ü , s¡÷|ü+,
uÛ ≤ e+, ø£ fi ¯ \ ÷, ‘· ‘ · Ô « +, s¡ e TD° j · T ø£ ‘ ê yÓ T T<ä ˝ … ’ q
$wüj÷ · \ô|’ |ü]XÀ<Ûq ä kÕ–dü÷H Ô ˚ e⁄+{≤s¡T. ‘Ó\T>∑T‘√
bÕ≥T dü+düÿè‘·, Ä+>∑¢, Áô|ò+∫, e+>∑, Væ≤+B, ñs¡÷›
uÛ≤wü\˝À bÁ ÕMD´+ dü+bÕ~+#·T≈£îHêïsT¡ . bÁ Õ#·´, bÕXÊÃ‘´·
∫Á‘˝· KÒ Hê |ü<‘Δä T· \qT u≤>± ne>∑‘+· #˚dTü ≈£îqï >=|üŒ
ø£fi≤ $eTs¡Ù≈£î&ÉT, | Á øü è£ ‹ <äèX¯´ ∫Á‘ø· ±s¡T\T. ñ‘·sÔ ê\T
Áyêj·T&ÉeTT˝À dæ<äΔVü≤düTÔ\T. >=|üŒ eø£Ô. Ä kÕ+düÿè‹ø£
J$ s¡#·q\÷, ˝ÒK\÷, ñ|üHê´kÕ\÷ ` e÷qdæø£
$ø±kÕìøÏ ‘˚CÀπsK ˝≤¢+{Ï$. ªªdü+Je<˚yé >±s¡T ø£<\ä∏ T
≈£L&Ü y Á êkÕÔsê?μμ nì ÄX¯Ãs´¡ b˛j˚Tyê]øÏ á dü+|ü⁄{Ï
˝Àì ø£<ä∏ yês¡T y Á êdæq ‘=* ø£<ä∏ n+fÒ eTØ ÄX¯Ãs´¡ +
ø£\>∑øb£ ˛<äT. dü«>Á ±eT+ ‘·TeTà|üP&ç.
s¡#q· \T : s¡dsπü K\T, dü+Je<˚yé ˝ÒK\T, ‘˚CÀπsK\T
394 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ábıô|òdüsY uÛ≤s¡´
øÏ{øÏ ˝° À>∑T+&Ü ‘√≥˝Àì |üP\‘√ ∫qï ∫qï #Ó≥÷¢ |üP\‘√ ˝Òì ô|<ä› #Ó≥÷¢
ø£ì|æd÷ü HÔ êïsTT. >∑~˝À >√&ÉMT<ä ˇø£ÿ u§eTà ≈£L&Ü ˝Ò<Tä . >∑~˝Àì H˚\+‘ê &çCq’… T¢
˝Òì ˇπø s¡+>∑T, ˝Ò‘· |üdüT|ü⁄ ‹yê∫ |ü]∫e⁄+~. nø£ÿ&Éø£ÿ&É >√&É≈£î Äìø=ìï
~+&ÉTH¢ êïsTT. eT<Û´ä ≈£î ø=+#Ó+ <ä÷s¡+˝À ˇø£ eTTø±ÿ\ |”≥ MT<ä Ç‘·&Ô ç |ü⁄˝Ÿ<ëHé—
n+<äT˝À ˇπø ˇø£ ‘Ó\¢ì |üPe⁄‘√ e⁄qï ádüºsY *©¢ yÓTTø£ÿ, ádüºsY *©¢ eTè<äT
|ü]eTfi¯+ ne´ø±Ôq+<ëìï yÓ<»ä \T¢‘÷· +~.
Ábıô|dò sü Y uÛ≤s¡´ eT+<ëøÏì øÏ{øÏ ° <ä>sZ∑ ¡ ì˝§Ãì #Ó≥¢ |ü+&çq Ä≈£î\˝À >∑T+&Ü
˙˝≤ø±XÊìï #·÷dü÷+Ô ~ @<√ <äèX¯´»>∑‘T· qÔ T <ë{Ï#÷· #˚ ø£fifl¯ ‘√, <ä÷s¡+>± Äø±X¯+˝À
‘Ó\ø¢ =+>∑ ˇø£{Ï m>∑Ts¡T‘·÷ n<äèX¯ýÓTbÆ ˛sTT+~.
eT+<ëøÏì uÛTÑ »+MT<ä düŒs¡Ù‘√ yÓqT‹]– #·÷ùd,Ô Ábıô|dò sü Y <äj÷· ì~Û qe⁄«‘·÷
ì\T#=ì e⁄Hêï&ÉT.
ªª@$T{Ï ~yêdü«bÕï\T ø£+≥THêïe⁄ øÏ{øÏ ˝° À>∑T+&Ü?μμ nHêï&ÉT.
ªªH˚qT ø£H˚ ~yêdü«bÕï\T, MTs¡T ø£H˚ ìXÊdü«bÕï\T ø£+fÒ m+‘√ m≈£îÿe yêdüeÔ ‘·«+
ø£\$μμ n+~ eT+<ëøÏì, Ábıô|dò sü Y #˚‹ì ‘·q #˚‹˝ÀøÏ rdüT≈£îì.
Ábıô|òdüsY <äj·÷ì~ÛøÏ q\uÛ…’ @fi¯ófl+{≤sTT. eT+<ëøÏì ej·TdüT Ábıô|òdüsY
ej·TdüTø£+fÒ Ç+ø± s¬ +&ÉT eT÷&˚fió¯ fl m≈£îÿe. Äj·Tq n|ü&ÉT »s¡à˙˝À uÛ≤cÕ $C≤„q+˝À
&Üø£sπº {Ÿ≈î£ n<Û´ä j·Tq+ #˚d÷ü HÔ êï&ÉT. ÄyÓT nø£ÿ&É bÕXÊÃ‘·´ dü+^‘êìï >∑T]+∫ nqTo\q
#˚d÷ü +Ô ~. Á|ü<eä∏ T+˝À ˇø£ »s¡àHé dü+^‘·ED„ íÏ $yêVü≤+ #˚dTü ø√yê\H˚ ìs¡sí TT+#·T
ø=qï~. ø±ì <äj·÷ì~Û‘√ |ü]#·j·T+, ùdïVü≤+, Áù|eT @s¡Œ&É¶ ‘·s¡Tyê‘· ‘·qø£+fÒ
¬s+&ÉT eT÷&˚fi¯ófl ∫qïsTTHê <äj·÷ì~ÛH˚ #˚düTø√ ìs¡ísTT+∫+~. <äj·÷ì~Û ≈£L&Ü
Ábıô|dò sü Y uÛ≤s¡´ 395

‘êqT n$yêVæ≤‘·T&ÉT>± e⁄+&Ü\H˚ ìs¡j í ÷· ìï e÷s¡TÃø=ì eT+<ëøÏì #˚dTü ø=H˚+<äT≈£î
düTeTTKT&ÓH’ ê&ÉT. ‘·q ø£+fÒ s¬ +&ÉT eT÷&˚fió¯ fl ô|<ä<› sä TTHê ≈£L&Ü.
øÏ{øÏ ° <ä>sZ∑ q¡ T+∫ Ç<äs› ÷¡ es¡+&Ü˝ÀøÏ e#êÃs¡T.
ªªd”«&ÉHé qT+∫ ekÕÔeTqï $TÁ‘·T\T sêe≥+˝À Ç+¬ø+‘· Ä\dü´+ |ü&TÉ ‘·T+<√μμ
nqï~ eT+<ëøÏì bÕ]C≤‘·+ #Ó≥TºqT+∫ mÁs¡ ‘=&çyTÓ \ ‘Ó\|¢ Pü \T sê\≥+ #·÷dü÷.Ô
ªªyê] $e÷q+ yê‘êes¡ D + nqT≈£ L \+>± ˝Ò q +<ä T q ¬ ø sTTs√ ˝À
Ä–b˛sTT+<ä≥. Çyêfi¯ ekÕÔs√ sês√ nqTe÷q+μμ nHêï&ÉT Ábıô|dò sü .Y
ªªÄ d”«&çwt $TÁ‘·T\ ø£+fÒ yês¡T Hê ø√dü+ ‘Ódü÷Ôqï Á|üdæ<äΔ d”«&çwt πø$Tsê
ªªùV≤C…˝Ÿu≤¢&μé μqT #·÷&Ü\ì Hê≈£î ‘=+<äs>¡ ± e⁄+~μμ nqï~ eT+<ëøÏì.
ªªnsTT‘˚ ˙e⁄ #ê˝≤ kÕ«s¡|ú sü T¡ sê\eqï e÷≥. $TÁ‘·T\ MT<ä ø±ø£ $TÁ‘·T\T ‘Ó#Ã˚
edüTeÔ ⁄\ MT<ä ˙≈£î Áù|eT m≈£îÿeqïe÷≥!μμ nHêï&ÉT Ábıô|dò sü .Y
ªªÇ‘·s¡¢≈£î ø£cÕº©ï qcÕº©ï ø£*–+#·ì kÕ«s¡ú+ |üs¡e÷s¡úy˚T ne⁄‘·T+~ ø±ì
kÕ«s¡+ú ø±<äT. n+<äT≈£î e´‹πsø£+>±, Ç‘·sq¢¡ T u≤<Ûôä |&ÉT‘·÷ #˚ùd |üsês¡+ú nH˚ ø=ìï
|üqT\T ìC≤ìøÏ kÕ«s¡yú T˚ ne⁄‘êsTTμμ nqï~ eT+<ëøÏì.
ªªnsTT‘˚, Çø£qT+∫ ì|òTü +≥Te⁄˝Àì nsêú\qT e÷sêÃ*‡ e⁄+≥T+~. ˙ ìs¡«#·q+
Á|üø±s¡+ kÕ«s¡+ú nH˚ |ü<ëìøÏ Ç‘·sT¡ \≈£î ñ|üø±s¡+ #˚jT· T≥ n˙ |ü<ës¡ú nH˚ |ü<ëìøÏ
dü«˝≤uÛ+Ñ n˙ nsêú\T ìsêú]+#ê*‡ e⁄+≥T+~μμ nHêï&ÉT Ábıô|dò sü Y eT+<ëøÏì ‘·\˝À
qT+∫ ‘Ó\>¢ T∑ ˝≤_ì ô|ø’ Ï ˝≤>∑T‘·÷.
ªª˙e⁄ uÛ≤cÕ $C≤„ì$. ˙e⁄ @ |ü<ëìï @ nsêú\˝À¬øH’ ê e÷s¡Ã>∑\e⁄. ne⁄qT nH˚
|ü<ëìøÏ ø±<äT nH˚ nsêú˙ï, J$‘·+ nH˚ |ü<ëìøÏ #·#T· Ã≥ n˙, eTs¡D+ nH˚ |ü<ëìøÏ
Áã‘·T≈£î≥ n˙, Ád”Ô n+fÒ yÓTT>∑ n˙, |ü⁄s¡Twü n+fÒ Ä&É n˙ Ç≥Te+{Ï uÛ≤cÕ
Ç+Á<äC≤˝≤ìï m+‘ÓH’ ê #˚jT· >∑\s¡T uÛ≤cÕ $C≤„qT\Tμμ nqï~ eT+<ëøÏì.
uÛÀ»q+ e&ç¶+#êqT n+≥÷ e+≥eTìwæ e#êÃ&ÉT. <ä+|ü‘·T*<ä›s¡÷ ˝À|ü*øÏ
b˛‘·T+&É>±, Ç<äs› T¡ u≤*ø£\T ãj·T{Ï qT+∫ e#êÃs¡T. Ábıô|dò sü Y uÛ≤s¡´ q&ÉT|ü⁄‘·÷qï
nHê<Ûä X¯sD¡ ≤\j·÷ìøÏ #Ó+~q u≤*ø£\T. á s√E kÕj·T+Á‘·+ nHê<∏ä X¯sD¡ ≤\j·T|ü⁄
yê]¸ø√‘·‡e+ dü+<äs“¡ +¤ ˝À @sêŒ≥¢˙ï |üP]Ô nsTTHêsTT. ÄyÓTqT #·÷∫bıeTàì e#êÃs¡T.
eT+<ëøÏì nqï~ Ä u≤*ø£\‘√ ªªMT ]<äs› T¡ ≈£L&Ü e÷‘√ uÛÀ»q+ #˚jT· +&ç.
‘·sT¡ yê‘· n+‘ê ø£*dæ X¯sD¡ ≤\j·÷ìøÏ b˛<ë+.μμ
ªªy˚TeTT uÛÀ»Hê\T eTT–+#·Tø=H˚ e#êÃ+. eT∞fl m˝≤ uÛÀ»q+ #˚jT· >∑\+μμ nHêïs¡T
Ä u≤*ø£\T.
396 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnsTT‘˚ e÷‘√bÕ≥T ≈£L#=ì |üfió¯ fl ‹q+&ç. s¡+&ç ˝À|ü\≈£îμμ n+≥÷ yêfi¯fl
‘·\\T ìeTTs¡T‘·÷ yêfi¯flì ˝ÀìøÏ rdüT≈£îyÓ[fl+~. Ç+‘·˝À ø£$‘·≈L£ &Ü |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ £
e∫Ã+~. ø£$‘· eT+<ëøÏì ≈£L‘·Ts¡T. ej·TdüT‡ |ü~.

d”«&ÉHé qT+∫ e∫Ãq $TÁ‘·T\T eTT>∑TsZ T¡ . Ç<äs› T¡ Ád”\Ô T, ˇø£ |ü⁄s¡Twüß&É÷. M]øÏ
Ábıô|dò sü Y <äj÷· ì~Û‘√ Ç~es¡˝À |ü]#·jT· + ˝Ò<Tä . ø±ì eT+<ëøÏìøÏ u≤>± |ü]∫‘·T\T.
ÄyÓT kÕÿ+&çH$˚ j·÷ |üs´¡ ≥q #˚dqæ |ü&ÉT Ms¡TeTT>∑TsZ T¡ ≈£L&Ü ÄyÓT‘√ |üs´¡ {Ï+#ês¡T.
uÛ≤s¡‘<· X˚ Êì ø=∫Ã Çø£ÿ&ÉTqï ÁbÕø£è‹ø£ yÓu’ yÑÛ êìï, e÷qe⁄\ <ë]Á<ë´˙ï, uÛ≤s¡rj·T
dü+düÿè‹˝Àì yÓ$’ <Ûë´\q÷, Jeq $<ÛëHê˝À¢ì e&ÉT<äT&ÉT≈£î\q÷, uÛ≤s¡rj·T ‘·‘«· XÊÁdü|Ô ⁄ü
eTVü≤‘ê«˙ï #·÷∫bıeTàì yê]ì ÄVü‰«ì+∫+~ eT+<ëøÏì.
yê]øÏ <˚X+¯ ˝À #·÷&É<–ä q<ä+‘ê #·÷|æ+∫+~. ø£+{ÏøÏ ø£qT|æ+#˚ j·T<∏ësêúìï
eTuÛ´Ñ ô|{Ïº eTs√$<Û+ä >± yê´K´ #˚dæ yê]øÏ uÀ~Û+#·˝<Ò Tä eT+<ëøÏì. düqïì >=+<äT\˝À
Á|üeVæ≤düTqÔ ï eTT]øÏ˙{Ï <äTs¡+Z <Ûëìï e÷]àø£yTÓ qÆ nsêú\˝ÀøÏ nq«sTT+∫ n~ uÛ≤s¡rj·T
dü+düÿè‹˝Àì Á|ü‘˚´ø£‘· nì Ä $<˚oj·TT\≈£î #Ó|üŒ˝Ò<äT eT+<ëøÏì. yÓ\T>∑TqT
yÓ\T>∑T>±q÷, Nø£{ìÏ Nø£{>Ï ±q÷ e÷Á‘·yT˚ yê]øÏ Á|ü<]ä Ù+∫+~. ìs¡øså£ êdüT´˝…q’
ø√≥¢ø=\~ Á|ü»\qT #·÷dæ ªªMfi¯fl≈£î $<ä´˝Òø£ b˛‘˚ e÷Á‘·+ @$T. MT bÕXÊÃ‘·T´\˝À
$<ëé+‘·T\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì ‘ê‹«ø£ s¡V≤ü kÕ´\T Mfi¯fl ø¬ H√ï ‘Ó\TdüTμμ nH˚ ndü‘ê´\qT
Ä d”«&çwt $TÁ‘·T\≈£î $ì|æ+#·˝Ò<äT Ábıô|òdüsY uÛ≤s¡´. uÛ≤s¡rj·T Ä<äsêÙ\˝À e⁄qï
>=|üŒ‘·HêìøÏ Ä#·sD¡ ˝À e⁄qï ‘·≈î£ ÿe ‘·Hêìø° eT<Û´ä düTdüŒwü+º >± >√#·]+#˚ uÛ<Ò ëìï
ndüŒwü+º #˚jT· Á|üjT· ‹ï+#·˝<Ò Tä ÄyÓT.
Ç|üŒ{Ïø° uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝À yê´|üyÔ TÓ eÆ ⁄qï n+≥sêì‘·Hêìï >∑T]+∫ $qï ‘·sT¡ yê‘·
d”«&çwt $TÁ‘·T\Hêïs¡T. ªªe÷qe⁄&ÉTø° e÷qe⁄&ÉTø° e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ e÷qe⁄&çø° |üXó¯ |ü≈îå£ \≈£L
≈£L&Ü uÛ<Ò +ä ˝Ò<Tä . nìï{Ï˝Àq÷ ˇπø |üse¡ ÷‘·à Á|üø±•düTHÔ êï&ÉT nì uÛ≤s¡rj·T‘·‘«· +
|òTü ÀwædTü +Ô fÒ Ä ‘·‘ê«H˚ï nqTdü]düTHÔ êïeTH˚ düe÷»+ ‘√{Ï e÷qe⁄\H˚ n+≥Tø√≥+
‘·|ü n+{≤s¡T. dü÷Á‘ê\≈£L kÕe÷õø±#·s¡D≈£L Ç+‘· yÓ’s¡T<Ûäé÷? ìC≤ìøÏ @
<˚X+¯ ˝ÀHÓH’ ê Ä<äsêÙ\≈£L Ä#·sD¡ ≈£L uÛ<Ò +ä e⁄+&Éøb£ ˛<äT. ø±ì Ç+‘· $|üØ‘·u<ÒÛ +ä
eT¬sø£ÿ&Ü˝Ò<˚yÓ÷!μμ
ªªne⁄qT, Ç≥Te+{Ï $|üØ‘· uÛ<Ò +ä uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝ÀH˚. n+<äT˝À Á|ü‘´˚ øÏ+∫ Væ≤+<ä÷
düe÷»+˝ÀH˚ Á|ü<ëÛ q+>± >√#·]dü÷qÔ ï~μμ nqï~ eT+<ëøÏì >∑+;Ûs+¡ >±.

<˚X+¯ ˝Àì yÓT<Æ ëq Á|ü<X˚ Ê\qT #·÷&É≥+ nsTTq ‘·sT¡ yê‘· Væ≤e÷\j·T Á|ü<X˚ Ê\qT
#·÷&Ü\ì ãj·T\T<˚sês¡T $<˚o $TÁ‘·T\÷, eT+<ëøÏ˙ ≈£L&É.
ø±sƒY, >√<ë+˝À ¬s’\T ~– ø±s¡T˝À ãj·T\T<˚sês¡T sêD°UÒ‘Y≈£î. s√&ÉT¶ bÕeTT
yÓT*ø£\T ‹s¡T>∑T‘·÷ Væ≤e÷\j·T bÕ<ë\qT Äs√Væ≤dü÷+Ô ~. düqï>± bı&Ée⁄>± ô|]–q
s¡øs£ ø¡ ±\ ô|H’ é eèøå±\÷,˝Àj·T\÷, ø=+&É\÷, ø=+&É\ø±e\>± ˙˝≤ø±X¯+. Äø±X¯+˝À
‘Ó\ì¢ |ü\T#·ì <ä÷~ eTãT“\÷, #·\>¢ ±© Çe˙ï ≈£L&É y˚&,û <äTeT÷à <Û÷ä [‘√ ì+&çq
yÓT<Æ ëHê˝À¢ ‹]– e∫Ãq $<˚o $TÁ‘·T\≈£î ‘·qàj·T‘ê« ìïe«kÕ–HêsTT. Ç+‘·es¡≈L£
#·÷∫+~ n<=ø£ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ — Ç|ü&ÉT #·÷düTqÔ ï~ Ç<=ø£ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ .
bı<ä\ eT<Ûä´>±, sêfi¯fl˝À >∑T+&Ü ‘Ó\¢>± qTs¡T>∑T\T ø£≈£îÿ‘·÷ ˇø£ <Ûës¡
Á|üeVæ≤dü÷qÔ ï~. nø£ÿ&É ø±s¡T Ä|ü⁄ø=ì n+<äs÷¡ ø=+#Ó+ n˝≤ŒVü‰sêìï rdüTø=+≥THêïs¡T.
Á|üøÿ£ qTqï ø=+&É\ |ü˝\¢… qT+∫ ø=+‘·eT+~ |üXó¯ e⁄*ï y˚T|ü{≤ì ø£≥T ‘√\Tø£e#êÃs¡T.
$<˚o eTTU≤*ï #·÷∫ yêfi¯fl+‘ê >∑T$T≈£L&Üs¡T. ‹H˚ n˝≤ŒVü‰sêìï yêfi¯fl≈£î ≈£L&Ü
|ü+∫ô|{Ïº, eT+<ëøÏì yêfi¯fl‘√ @<√ dü+uÛ≤wæ+∫q ‘·s¡Tyê‘· yêfi¯fl <ë]q yêfi¯ófl
|üXó¯ e⁄*ï ‘√\Tø=ì Ä |üs«¡ ‘· kÕqTe⁄\ yÓ|’ ⁄ü ≈£î yÓfi≤fls¡T.
d”«&çwt yês¡T ÄX¯Ãs¡´b˛sTT eT+<ëøÏìï n&ç>±s¡T. ªª@$T{Ï, Çø£ÿ&ç sT÷ Væ≤e÷\j·T
ÁbÕ+‘·+˝À ≈£L&Ü eTqTwüß\T Ç+‘· <äTs¡“\¤ +>± BHêedü˝ú À e⁄qï≥T¢Hêïs¡T? Ç≥Te+{Ï
düT+<äsy¡ TÓ qÆ , Äs√>∑ýÓTqÆ Á|üøè£ ‹ eT<Û´ä ìedæd÷ü Ô >∑÷&Ü eTqTwüß´\T Ç+‘· <äTdæ‹ú ˝À
e⁄+&É≥+ #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+>± e⁄qï~. Á|üøè£ ‹ yÓu’ eÑÛ + nbÕs¡+>± e⁄qï~. <ëìøÏ $s¡T<ä+Δ >±
e÷qe⁄ì <Óq’ ´+≈£L&Ü nbÕs¡+>± e⁄qï~!μμ
ªªÇ+ø± yÓT<Æ ëHê\˝ÀH˚ #ê˝≤ es¡≈î£ qj·T+. Çø£ÿ&É Væ≤e÷\j·÷˝À¢ì Á|ü»\
Ä]úø£ <äTdæ‹ú #Ó|Œü {≤ìøÏ M\T ˝Òq+‘·>± e⁄qï~. <ë]Á<ä´+, <Óq’ ´+, yê´<ÛTä \÷ sT÷
|üs«¡ ‘· ÁbÕ+‘ê\˝À #ê˝≤ n~Ûø+£ . Çø£ÿ&É eTq+ #·÷&Ü*dæ+~ #Ó≥q¢ ÷, »+‘·Te⁄©ï,
˝Àj·T©ï, Væ≤eTX¯è+>±˙ï ø±ì Á|ü»\qT ø±<äTμμ eT+<ëøÏì $#ês¡e<äq+‘√ nqï~.
ø±s¡ T m‘· T Ô ≈ £ î yÓ [ flq ø=B› yê‘êes¡ D +˝À #· \ ¢ < ä q + m≈£ î ÿe ø±e≥+
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. n&ÉT>∑&TÉ >∑T≈£L ‘Ó\ì¢ #·\ì¢ »\<Ûës¡\T >∑\>∑\ ô|q’ T+∫ ÁøÏ+<ä≈î£
|üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô ÷· HêïsTT. Á|üj÷· D°≈î£ \≈£î @<√ n˝ÖøÏø£ Äq+<ä+ ‘·≥kº Õ–+~. ˇø√ÿ ‘êe⁄q
ˇø√ÿ s¡+>∑T |üP\T m+‘√ dü˝ú ≤ìï ÄÁø£$T+∫ e⁄+{≤sTT. ˇø√ÿ ˝Àj·T˝À <ä≥yº TÓ qÆ
ns¡D´+. ˇø√ÿ˝Àj·T˝À ns¡D´+ ˝Ò≈î£ +&Ü sêfi¯Sfl ˙fi¯S.¢
dü÷sê´düeÔ Tj·T+ ne⁄‘·÷+&É>± Á|üj÷· D°≈î£ \T sêD°øπ ‘Y #˚sT¡ ø=ì &Üø˘ ã+>∑fi≤˝À
ãdü#X˚ Ês¡T. y˚T|ò÷ü \T ˝Òì $X¯ó<ëΔø±X¯+˝À yÓTT<ä{Ï Væ≤e÷\j·T dü+<Û´ä qT <ä]Ù+#ês¡T—
398 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

d”«&çwt $TÁ‘·T\T ñ‘·sÔ +¡ >± ˝Àj·T\ MT<äT>± Äø±X¯+˝ÀøÏ ‘·÷s¡TŒ qT+∫ |ü&eÉ T≥≈£î
s¬ +&ÉT e+<ä\ yÓTfiÆ fl¯ bı&Ée⁄Hê Væ≤eTX¯è+>±\T dü+<Ûë´sê>±ìï Á|ü‹_+_dü÷Ô ì*∫
e⁄HêïsTT. Ä ~e´ B|æeÔ TT+<äT eT+<ëøÏ˙, d”«&çwt $TÁ‘·T\÷ ‘·qàj·T‘·«+‘√ ‘·\\T
e+∫ ø£fió¯ fl eT÷XÊs¡T.
s¬ +&√ s√E sêD° UÒ‘≈Y î£ düMT|ü+˝ÀH˚ e⁄qï Á<√D–] |üs«¡ ‘·|+ü ≈£î©Ô ï, nø£ÿ&É
<ë«sêVü‰{Ÿ nH˚ <˚yê\j·÷©ï #·÷∫ kÕj·T+Á‘êìøÏ eT∞fl ã+>∑fi≤≈£î #˚sT¡ ø=Hêïs¡T.
d”«&çwt $TÁ‘·T\T ÄyÓT≈£î ‘Ó∫ÃsTT∫Ãq ªùV≤»˝Ÿ u≤¢&éμ ¬øyÓTsê‘√ eT+<ëøÏì mH√ï,
q\T|üP, ‘Ó\T|ü⁄ ˝Àq÷, s¡+>∑T˝À¢q÷, <äèXÊ´\qT bòı{À rdæ+~. ˇø£ <˚e<ës¡T ø=eTàMT<ä
m‘·TqÔ ≈£Ls¡TÃqï ˇø£ $∫Á‘· esêí\˝À e⁄qï |üøìåÏ 50 ôd+{ÏMT≥s¡¢ f…*bòı{À˝…qT‡qT
ñ|üj÷Ó –+∫ ø√¢»|t rdæ+~ Ä>±Œ¤ø\£ sY˝À.
ªªá Væ≤e÷\j·T Á|ü<X˚ Êìï e~* eT∞fl dü«<˚XÊìøÏ yÓfifl¯ ãT~Δ |ü⁄≥º≥+ ˝Ò<Tä μμ
nHêïs¡T d”«&çwt $TÁ‘·T\T, <ä÷sêq ñ‘·sÔ +¡ >± ø£qT|æ+#˚ Væ≤eT•Ksê\ |ü+øÏìÔ #·÷dü÷.Ô
ªªne⁄qT, Hê≈£L n˝≤π> nì|ædTü +Ô ~— Çø£ÿ&˚ e⁄+&çb˛yê\ì. nsTT‘˚ Ábıô|dò sü Y
Ç|üŒ{À¢ $X¯«$<ë´\j·÷ìï e~* sê&ÉT. e÷ ne÷àsTT ø£$‘·≈î£ #·<Tä e⁄\T kÕ>∑≥+
ø£w+ºü . Ábıô|dò sü qY T e+≥]>± e<ä˝dÒ æ H˚ìø£ÿ&É e⁄+&É>\∑ qT ø±ì qqTï e+≥]>±
e<ä˝dÒ æ Ábıô|dò sü Y nø£ÿ&É e⁄+&É˝&Ò TÉ . ø£$‘· qqTï e<ä* e⁄+&É>\∑ <äT ø±ì ‘·+Á&çì
e<ä* e⁄+&É˝Ò<äT. ˇø£kÕ] @<√ e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À Ábıô|òdüs¡Hêï&ÉT ªª˙e⁄
Væ≤e÷\j·÷\˝À e⁄+&çb˛‘˚ H˚q÷ ø£$‘ê Çø£ÿ&É e⁄+&É{≤ìøÏ u≤<Û|ä &ü ≈É î£ +&Ü e⁄+&˚˝≤>±
‘·j÷· s¡T ø±>∑\+μμ nì. ø£qTø£ sT÷ $wüjT· +˝À ≈£L&Ü n+‘· u≤<Ûä ˝Ò<Tä μμ nqï~
Ábıô|òdüsY uÛ≤s¡´.
ªªnsTT‘˚ Ç+πø+ eTqeT+‘ê ø£*dæ sT÷ düTs¡eT´ Á|ü<˚X¯+˝À ˇø£ ÄÁX¯eT+
@s¡Œs¡#T· ø=ì |üs‘¡ ‘· «· kÕ<Ûqä ˝À Äq+<ëH˚«wüD #˚‘ê+. y˚TeT÷ dü«<˚XÊ\≈£î ‹]–
yÓfi≤fl*‡q nedüs+¡ ˝Ò<Tä . y˚TeTT ùd«#êÃ¤$Vü≤+>±\+μμ nHêïs¡T $<˚o $TÁ‘·T\T.
ªªdüsπ H˚q÷ n+<äT≈£î ‘·j÷· sπ μμ eT+<ëøÏì nqï~.
ªªá ÁbÕ+‘· + ˝À ø=+‘· e T+~ bÕXÊÃ‘· T ´\T Ç~es¡ π ø ÄÁX¯ e TyêkÕ\T
#˚dTü HÔ êïs¡≥>±?μμ nHêïs¡T yês¡T.
ªªne⁄qT, ø=+<äsT¡ >=|üŒ bÕXÊÃ‘·´ y˚T<Ûëe⁄\T á ÁbÕ+‘·+˝À ÄÁX¯eTyêdüT˝…’
XÊX¯«‘êq+<ä kÕ<Ûqä ˝À ø±\+ >∑&TÉ |ü⁄‘·THêïs¡T.μμ
ñ<äjT· + &Üø˘ ã+>±fi≤ es¡+&Ü˝À ≈£L#=ì Á|üj÷· D°≈î£ \T q\T>∑Ts¡÷ |ò\ü Vü‰sê\T
#˚dTü HÔ êïs¡T. &Üø˘ ã+>∑fi≤ yê#·sY n≥÷ Ç≥÷ ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. eT+<ëøÏì n‘·ìï

<ä>sZ∑ ≈¡ î£ |æ*∫ n‘·qT Væ≤e÷\j·÷\˝Àì @ uÛ≤>±ìøÏ #Ó+~q yê&√ n&ç–+~. ‘êqT
nø£ÿ&É≈î£ |ü&eÉ T≥>± e⁄qï CÖHê‡sY qT+∫ e∫Ãq≥T¢ #Óù|Œ&ÉT. d”«&çwt $TÁ‘·T\T ≈£L&Ü
n‘·ì e÷≥˝À¢ n_ÛsT¡ ∫ ø£q|üs#¡ ês¡T. eT+<ëøÏì n‘·ì e÷≥*ï yê]øÏ nqTe~+∫
#Ó|⁄ü ‘·÷qï~.
ªªMT ÁbÕ+‘·+˝À nqï<äeTTà \+<ä]ø° ˇπø uÛ≤s¡´ e⁄+<ä≥ ì»y˚THê?μμ eT+<ëøÏì
yê#·]ï n&ç–+~.
ªªne⁄qe÷à ì»y˚T. m+‘·eT+~ nqï<äeTTà\THêï, yês¡+<ä]ø° uÛ≤s¡´ e÷Á‘·+
ˇø£fÒ |ü+#·bÕ+&Ée⁄\≈£î Á<Í|ü~ ˝≤>±μμ nHêï&ÉT yê#·s.Y
Ä $wüj·÷ìï $<˚oj·TT\≈£î ÄyÓT nqTe~+∫ #Ó|æŒ+~. yêfi¯ófl #ê˝≤
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. #ê˝≤ ùd|ü{eÏ s¡≈L£ ìsêÈ+‘·b˛j·÷s¡T. @ $<Û+ä >± ≈£î<äTs¡T‘·T+<ë
nì yêfi¯fl $düàj·T+.
eT+<ëøÏì nqï~ ªªÇ≥Te+{Ï kÕ+|òTæ ø£ eédü˝ú À Çã“+<äT\T ø=ìï e⁄Hêï ˇø£
M\T e÷Á‘·+ e⁄qï~. n<˚ ≈£î≥T+ã ìj·T+Á‘·D. á ãVüQuÛsÑ èÔ¡ eédüú eT÷\+>±
≈£î≥T+u≤\T m≈£îÿe ø±e⁄. ˇø£ Ád”øÔ Ï ˇø£ uÛsÑ Ô¡ e⁄+fÒ m+<äsT¡ dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘ês√
|ü~eT+~ uÛÑs¡Ô\THêï n+<äπs dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘ês¡T ø±ì m≈£îÿe ø£\>∑s¡T. ˇø£
≈£î≥T+ã+˝À Äs¡T>∑Ts¡T nqï<äeTTà\T+&ç Äs¡T>∑T]øÏ Äs¡T>∑Ts¡T uÛ≤s¡´\T+fÒ dü>≥∑ Tq
ˇø√ uÛ≤s¡´≈£î eTT>∑TZs¡T |æ\¢\T ø£*–Hê Äs¡T>∑T] uÛ≤s¡´\≈£L |ü<Ó›ì$T~ eT+~
|æ\\¢ e⁄‘ês¡T. Ä $<Û+ä >± ø±ø£ Äs¡T>∑T]ø° ˇπø uÛ≤s¡´ e⁄+fÒ ô|’ ˝…øÿ£ Á|üø±s¡+ eTT>∑TsZ T¡
|æ\˝¢ Ò e⁄+{≤s¡T. á $<Û+ä >± Ç<=ø£ $<Ûyä TÓ qÆ ≈£î≥T+ã ìj·T+Á‘·D u≤>± ˝Ò<ë á
|ü<äΔ‹?μμ
d”«&çwt $TÁ‘·T\T q$« #ê˝≤ u≤>∑Tqï<äHêïs¡T.
eT÷&√ s√E sêD°U{Ò Ÿ≈î£ #·≥Tº|≥ü ¢ e⁄qï eT]ø=ìï s¡eTD°jT· kÕúHê\qT #·÷∫
sêuÀj·÷s¡T q\T>∑Ts¡÷.

Ábıô|dò sü Y <äj÷· ì~Û ‘·q ã+>∑fi≤˝À ≈£L#=ì ôV≤$T{À ôd$T{Ïø˘ uÛ≤cÕ ≈£î≥T+u≤ìï
>∑T]+∫ ˇø£ düTBs¡yÈ TÓ qÆ yê´dü+ Áyêdü÷HÔ êï&ÉT. uÛ≤cÕ yÓC’ ≤„ìø£ Á|ü‘´˚ ø£ dü+∫ø£ ø=ø£<ëìøÏ.
ø£$‘· <ä>sZ∑ ˝¡ À e⁄qï k˛bòÕ˝À ≈£L#=ì neTà m|ü&=düT+Ô <äì ‘·+Á&çì n&ÉT>∑T‘·÷qï~.
Äj·Tq Áyêdü÷ÔH˚, ªª‘=+<äs¡˝ÀH˚ edüTÔ+<äe÷à, neTàqT #·÷&É ãT~Δ|ü⁄&ÉT‘·÷+<ë?μμ
nHêï&ÉT. n+<äTø±yÓT ˝Ò<qä ï≥T¢ eTÚq+>± ‘·\ø±j·T n&É+¶ >± Á‹|æŒ+~.
400 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ç+‘·˝À b˛düTº eTìwæ ø=ìï e⁄‘·Ôsê\qT ‘Ó∫Ã Ábıô|òdüsY #˚‹øÏ#êÃ&ÉT. Ä
ñ‘·sÔ êìï ã\¢MT<ä |ü&d˚ æ ‘·q yê´kÕìï |üP]Ô #˚jT· &É+˝ÀH˚ ‹]– ìeT>∑Tï&ÓH’ ê&Üj·Tq.
eT∞fl ø£$‘· nqï~ ªªneTà <ä>sZ∑ ¡ qT+∫ @yÓTHÆ ê ñ‘·sÔ +¡ ñqï<ëμμ nì. ªª#·÷&ÉT ˙y˚μμ
nì Äj·Tq Áyêdü÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT.
eT∞fl yÓ+≥H˚ ‘êH˚ Áyêùd<ëìïne‘·\T+∫ Ä ñ‘·sÔ ê˝À¢qT+∫ ˇø£ ã÷&ç<sä +¡ >∑T
ø£es¡Tï rdæ ∫+∫ k˛bòÕ˝À |ü&TÉ ≈£îì #·<eä kÕπ>&ÉT eTqdüT˝À. ø£$‘· $T>∑‘ê $<˚o
ø£es¡¢MT~ s¡ø£s¡ø±\ ‘·bÕ˝≤ _fi¯¢\qT }&ÉrdüTø=H˚ |üì˝À ©qyÓTÆ+~. Ábıô|òdüsY
ñ‘·sÔ +¡ ø=+‘· #·~$ eT∞fl yÓTT<ä\T ô|fÒ&º TÉ :
n‘·´+‘· Á|æjT· yÓTqÆ Ábıô|dò sü !Y
˙eP, ø£$‘ê Äs√>∑´+>±q÷ Äq+<ä+>±q÷ e⁄+{≤s¡ì Ä•kÕÔqT. d”«&çwt $TÁ‘·T\÷
H˚qT ø£*dæ Væ≤e÷\j·T ÁbÕ+‘ê\qT dü+<ä]Ùdü÷Ô nqT|üeT Á|üøè£ ‹ XÀuÛqÑ T Äq+~düTHÔ êï+.
XÊX¯«‘êq+<ä kÕ<Ûqä ≈£î á Á|ü<X˚ Ê\T m+‘√ jÓ÷>∑´+>± e⁄HêïsTT.
Ç+Á~j·÷\<ë«sê uÀ˝…&+É ‘· Äq+<ëìï nqTuÛ$Ñ +#=#·TÃ. dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . ø±ì
Ä Äq+<ä+˝À XÊ+‹ø£+fÒ nXÊ+‹ m≈£îÿe⁄+≥T+~. n+<äTπø Ç+Á~j·÷*#˚Ã
Äq+<ä+ø£+fÒ $T+∫q Äq+<ëìïnqTuÛ$Ñ +#˚ ì$T‘·+Ô e÷qe⁄&ÉT düàs¡D≤r‘·ø±\+
qT+N H˚{eÏ s¡≈L£ nH˚«wüD »s¡T|ü⁄‘·÷H˚ edüTHÔ êï&ÉT— Ä nH˚«wüD |ò*ü dü÷HÔ ˚ edü÷qÔ ï~....
BH˚ï Ä‘·àkÕ<Ûqä n+{≤+.
Ä‘·àkÕ<Ûäq ì$T‘·Ô+ Væ≤e÷\j·÷\˝ÀH˚ e⁄+&Ü˝≤ q>∑sê˝À¢ e⁄+fÒ ≈£î<äs¡<ë
n+{≤s¡T #ê˝≤ eT+~. m+<äT≈£î ≈£î<äs<¡ Tä . ≈£î<äTs¡T‘·T+B, nsTT‘˚ ˇø£ÿ $wüjT· +
e÷Á‘·+ ì]«yê<ë+X¯+. e÷qe#˚‘q· ô|q’ |ü]düs¡ Á|üu≤Û e+ m+‘ÓH’ ê e⁄+~. |ü]düs¡
Á|üu≤Û yê\qT+∫ ùd«#·Ãq¤ T bı+<ë\H˚, ‘·qqT #·T{Ïº e⁄qï |ü]dæ‘ú T· \qT n~Û>$∑ T+#ê\H˚
e÷qe⁄ì ìs¡+‘·sê ø±+ø£.å
ø±ì kÕ<Ûä≈£î&ÉT Á|ü<∏äeT+˝ÀH˚ Ä |üì #˚j·T˝Ò&ÉT. n+<äTπø ‘·q≈£î ÇwüºyÓTÆq,
Äq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ ì#˚Ã |ü]düsêìï mqTï≈£î+{≤&ÉT. Væ≤e÷\j·TÁbÕ+‘ê\ HÓd’ ]ü øZ X£ ÀuÛ,Ñ
Çø£ÿ&ç o‘·\ yê‘êes¡D+ n˝≤+{Ï nX¯Øs¡ nqTÁù|s¡D ø£*–+#·{≤ìøÏ m+‘√
nqT≈£L\+>± e⁄+{≤sTT. n+<äTøπ Væ≤e÷\j·÷\≈£î kÕ<Ûqä uÛ÷Ñ $T nH˚ ù|s¡T.
˙e⁄ Hê eTqkÕÔ‹«ø£ s¡V≤ü kÕ´ìï u≤>± ms¡T>∑T<äTe⁄>±— j·Te«q+˝À eTq Ç<äs› +¡
V”≤&Ó˝Ÿ ãs¡T˝Z À Áù|$T+∫ $yêVü≤+ #˚dTü ≈£îqï Hê{Ï qT+N ≈£L&Ü Ç+Á~j·÷\T Çe«>∑*–q
Äq+<ä+ ø£+fÒ Ç+Á~j·÷\T Çe«˝Òì Äq+<ä+ yÓ|’ ⁄ü Hê yÓTT>∑TZ e⁄+&˚~ m≈£îÿe>±. n
eTqdü‘Ô «· + Áø£yT˚ D ã\eTe⁄‘·÷ sêe&É+ ≈£L&Ü ˙e⁄ ø£ìô|&ÉT‘·÷H˚ e⁄Hêïe⁄. ˙e⁄

ˇø£s√E nHêïe⁄.ªª˙ J$‘·+ Áø£yT˚ D MTsêu≤sTT J$‘·+ ne⁄‘·÷qï≥T¢+~μμ nì.
ne⁄qT. n+‘˚ nsTT+~.
X¯Øs¡ #Ó’‘·q´+˝À J$+#·≥+˝À Hêπøe÷Á‘·eT÷ Äq+<ä+ »ì+#·≥+ ˝Ò<äT.
nX¯Øsêq+<ä+ e÷Á‘·yT˚ Hê≈£î Á|üdTü ‘Ô · X¯sD¡ ´+. á Væ≤e÷\j·÷\ ø£eT˙j·T <äèXÊ´\
eT<Û´ä ìedæd÷ü Ô nX¯Øs¡ kÕ<Ûqä kÕ–+#·≥+˝ÀH˚ Hê Äq+<ä+ Ç$T&ç e⁄+~.
Ç˝≤+{Ï J$‘êìï |ü˝≤j·Tqyê<ä+ (Escapism) nH˚ ù|s¡T‘√ |ü]Vü≤dæ+#·e#·TÃ.
|ü]o*+∫ #·÷ùdÔ |ü˝≤j·Tqyê<ä+ ø±+~ @~? dü+^‘·+, ø£$‘·, Hê≥´+, ∫Á‘·+,
•\Œ+ n˙ï |ü˝≤j·Tq yê<ä+˝Àìy˚. eTs¡D+Ï #·≥+ nìï{Ï ø£+fÒ >=|üŒ |ü˝≤j·Tqyê<ä+.
n+<äTø£ì Çe˙ï #˚j·T≈£î+&Ü J$+#·≥+ m˝≤? Çe˙ï #˚j·T≈£î+&Ü J$+#·≥+
nìï{Ïø° $T+∫q >=|üŒ |ü˝≤j·Tq yê<ä+?
düsπ , d”«&çwt $TÁ‘·T\÷ H˚q÷ ≈£L&Ü Çø£ÿ&˚ ÄÁX¯eTJe⁄\T>± dæsú |¡ &ü ç b˛‘·THêï+.
á Væ≤e÷\j·T XÀuÛeÑ T<Û´ä XÊX¯«‘êq+<ä kÕ<Ûqä ˝À, H˚ ì|üŒ{Ï˝À MT ‘êe⁄≈£î sêqT.
ôd\e˝À¢ ø£$‘·qT rdüTø=ì ˙e⁄ ≈£L&Ü e∫Ãb˛, M\T+fÒ ø£$‘ê, ˙eP ≈£L&Ü XÊX¯«‘·+>±
e÷‘√H˚ e⁄+&çb˛+&ç. eTqeT+‘ê Äq+<ä B|æø˝£ ’… yÓ\T>∑T<ë+.
ôd\e⁄ H˚{øÏ .Ï
˙ Á|æjT· yÓTqÆ
eT+<ëøÏì.
402 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|æ.$. düTu≤“sêe⁄
kÕs¡kÕ«‘ê_Û˝≤wæ, sê»ø°jT· yê~, j·T+.j·THé.
sêjY T nqT#· s ¡ T \T. eT+∫ eø£ Ô . ø£ < ∏ ä ≈ £ î \T.
qe˝≤ø±s¡T\T. yê´düø£s¡Ô. sê»ø°j·Tdü+ã+<ÛäyÓTÆq
ø£<∏ä\TÁyêùd ãVüQø=~› eT+~ s¡#·sTT‘·˝À¢ Ms¡T
ˇø£sT¡ . H√{Ï˝À y˚dTü ø=+fÒ, #·\ì ¢ u≤<Û‘ä √ Hê\Tø£
˝≤–y˚d ù ªe&É>fi∑ ó¯ μ¢ ˝≤+{Ï M] ø£<\ä∏ T ` yêdüeÔ +˝Àì
ø±]ƒq´‘·qT ìs=àVü≤e÷≥+>± yÓ*>Á ≈∑ î£ ÿ‘êsTT.uÛ≤wü,
XË’*, •\Œ+ ` M] ø£<∏ä˝À¢ ì+&ÉT<äHêìï |ü⁄DÏøÏ
|ü⁄#·TÃ≈î£ HêïsTT.
s¡#·q\T : ÄyÓT #Ó|Œæ +~, leT‹ s¡»˙ø±+‘ê
sêee÷àJ, >±*|ü ≥ + (qe\\T), <˚ X ¯ Á < √Væ ≤ ,
C…V
’ ≤æ +<é, e&É>fi∑ ó¯ ¢ ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T, s¡cÕ´ $|üe
¢ +,
j·T+.j·THé. sêjYT J$‘·+ sê»ø°jT· >Á +∑ <∏ë\T.
403
kÕàs¡ø£ düuÛÑ
Ç~ ÁyêdüTqÔ ï Hê{ÏøÏ düØ>±Z |ü~ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ+<ä{Ï dü+>∑‹. Ä s√E Hê
kÕàs¡ød£ uü .ÑÛ düuqÑÛ T kÕs¡d«ü ‘· Á|æjT· T\T, sê»ø°jT· yê<äT\T, Hê ùdïVæ≤‘·T\T, n_Ûe÷qT\T
n+‘ê ø£*dæ @ n_ÛÁbÕj·TuÛ<Ò ë\T ˝Ò≈î£ +&Ü @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. kÕàs¡ød£ uü ÑÛ @sêŒ≥T≈£î
$sêfi≤\T $]$>±, <Ûësêfi¯+>± e∫Ã|ü&Ü¶sTT. n+<äs¡÷ |üPqTø=ì <ëH=ïø£
ãèVü≤‘êÿs¡´+>± ‘·\ô|{≤ºs¡T. ndü\T á nedüs¡+ |üPìø£ ø£\T>∑T‘·T+<äì eTT+<˚
nj·T‘·|Ô &ü eç ⁄Hêïs¡T ø=+‘·eT+~ ` ø±<äT, #ê˝≤ eT+~. <ëìøÏ ˇø£ ø±s¡D+ >∑÷&Ü
e⁄+~.n+‘·≈î£ eTT+<äT |ü~ s√E\ ÁøÏ+<ä{À |ü~ùV≤qT s√E\ ÁøÏ+<ä{À H˚qT »ãT“#˚dæ
|ü&eç ⁄qï dü+>∑‹ |üÁ‹ø£˝À¢ Á|üø{£ +Ï #·ã&ç+~. Hê≈£î yÓ<’ ´ä + mes¡T #˚dTü qÔ ïB mø£ÿ&É
#˚düTÔqïB e÷Á‘·+ Áyêj·T˝Ò<äT |üÁ‹ø£˝À¢. »uÒ“$T{À >∑÷&É Áyêj·T˝Ò<äT. <˚X¯+˝À`
eTTK´+>± e÷ |ü≥Dº +˝À ` nH˚ø£ s¡ø±˝…q’ |ü⁄ø±s¡T¢ |ü⁄{≤ºsTT. Hê≈£î »ãT“ #˚dqæ
e÷≥ yêdüeÔ + ø±<äHêïs¡T ø=+<äsT¡ .
ªª»ãT“ #ÓjT· ´&ÉyT˚ MT{Ï! ÁãVü‰à+&É+>± #˚d+æ ~. ø√\Tø√e≥+ ø£w+ºü μμ nHêïs¡T
eT]ø=+<äs¡T.
ªªz] MT ø£&TÉ |ü⁄\T e⁄&Éø,£ Äj·Tq <ë]q Äj·Tq m|ü&√ #·ø±ÿb˛‘˚qTμμ nHêï&ÉT
ˇø£ düV≤ü è<äjT· T&ÉT.
ªªnsTT‘˚ eT] »ãT“>±e⁄qïfÒ¢ m+<äT≈£î ÁyêXÊs¡T |üÁ‹ø£˝À¢?μμ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT
ˇø£ ≈£îÁs¡ ≈£î+ø£.
ªª<ëì˝ÀH˚ e⁄+~ eTC≤. #·ìb˛j·÷&Éì ÁyêùdÔ @eTT+~ eT]!μμ nHêï&ÉT
düVü≤è<äj·TT&ÉT.
404 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªª@$T{Ï Ä eTC≤?μμ n&ç>±&ÉT ≈£îÁs¡≈î£ +ø£.
ªª˙≈£î ‘Ó©<äTμμ nHêï&ÉT düV≤ü è<äjT· T&ÉT
ªªm+<äTø£ì?μμ |üè∫Ã¤+#ê&ÉT ≈£îÁs¡≈î£ +ø£.
ªª˙e⁄ ≈£îÁs¡≈î£ +ø£e⁄ >∑qø£μμ nHêï&ÉT düV≤ü è<äjT· T&ÉT ì+&ÉT>±.
ªªn+‘˚. n+‘˚,μμ n+~ #·T≥÷º e⁄qï eT÷ø£. n+‘˚>±uÀ\T nqTø=ì ePs¡T≈£îHêï&ÉT
≈£îÁs¡≈£î+ø£.
ø=+‘·eT+~ ªªeT<äsêdüT ÄdüT|üÁ‹˝À #˚sêÃs¡≥μμ nHêïs¡T. eT]ø=+<äsT¡ ªªø±<äT
$XÊK|ü≥Dº eT≥μμ nHêïs¡T.
ªªø±<äT. sTT+{Ïe<˚› e⁄Hêï&É≥. Äj·Tq ùdïVæ≤‘·T\sTTq Ç<äs› T¡ eTT>∑TsZ T¡ &Üø£sº T¡ ¢
s√p e∫Ã |üØøÏ+å ∫ yÓ<’ ´ä + #˚dTü HÔ êïs¡≥ ø£*dæø≥£ Tº>±μμ nHêïs¡T sTT+ø± ø=+<äsT¡ .
ªªndü+uÛeÑ +. &Üø£sº T¡ ¢ ø£*dæø≥£ Tº>± ñ+&É≥+ á <˚X+¯ ˝À, eTTK´+>± á |ü≥Dº +˝À
»s¡>∑ì |üì. düàXÊq+˝À >∑÷&É yêfi¯fl s√>∑T\ X¯yê\qT Á|üø£ÿ Á|üø£ÿ>± <äVü≤q+
#ÓjT· ´ìe«s¡Tμμ nHêï&ÉT ˇø£ u§<ä+› øÏ |”&¢ sÉ T¡ .
ø=+‘·eT+~ Ä<äTsê›|üs¡T\T ì»+ ‘Ó\TdüT≈£î+{≤ìøÏ Ç+{ÏøÏ e∫Ã #·÷XÊs¡T.
Ç\T¢ ‘êfi¯+ y˚dæ e⁄+~. #·T≥TºÁ|üøÿ£ \yêfi¯ó¢ ªe÷πø+ ‘Ó*j·T<ä+fÒ e÷πø+ ‘Ó*j·T<äTμ
nHêïs¡ T . Ä<ä T sê› | ü s ¡ T \T mH√ï kÕs¡ T ¢ yÓ [ fl Á|ü j · T ‘· ï + #˚ X Ês¡ T ` Ä#· ÷ ø°
‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTì. ø±ì, nìï kÕs¡÷¢ ‘êfi¯+ y˚ùd e⁄+~ sTT\T¢. Ä<äTsê›|sü T¡ \¬øH’ ê
n+‘·ø+£ f… m≈£îÿe |ü≥˝º <Ò Tä . yêfi¯ó¢ øπ e\+ Ä<äTsê›|sü T¡ \T e÷Á‘·yT˚ .
Hê s¡#q· \Hêï, H˚qHêï n_Ûe÷q+ e⁄qï j·TTe≈£î\T ø=+<äsT¡ e÷Á‘·+ s√p
|üÁ‹ø£\T sê>±H˚ Hê Äs√>±´ìï >∑T]+∫q ãT*f…Hé @yÓTÆHê e⁄+<˚yÓ÷qì #·÷#˚
yêfi¯ó.¢ Hê Äs√>±´ìï >∑T]+∫ ˇø£kÕ] Á|üø{£ +Ï #·&Üìπø ªdü˝Ô ≤uÛ≤e+μ n+≥÷ düDT>∑Tø=ì,
@<√ ˇø£eT÷\ ø=~›>± y˚dæq |üÁ‹ø±~Û|ü‘·T\≈£î ì‘·´+ Hê Äs√>±´ìï >∑T]+∫q
ãT*f…Hé y˚j·÷\H˚ Ä˝À#·H˚ ndü+<äs¡“¤+>± ‘√∫+<˚yÓ÷! m|ü&É÷, mø£ÿ&Ü y˚ùd
yêfi¯ó¢ ø±<äT. ø±ì, Hê≈£î ∫s¡|]ü ∫‘·T&ÉT ` ø±<äT $TÁ‘·T&ÉT ` nsTTq ˇø£ Á|üeTTK
~q|üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈î£ &ÉT e÷Á‘·+ Hê Äs√>±´ìï >∑T]+∫ ãT*f…Hé y˚d÷ü HÔ ˚ e#êÃ&ÉT.
ø±ì, n‘·HH’Ó ê Hê yÓ<’ ´ä + mø£ÿ&É #˚sTT+#·T≈£î+{À+~ y˚ùdyê&ÉT ø±<äT.
|ü~ |ü~ùV≤qT s√E\T >∑&É∫q MT<ä≥, nìï |üÁ‹ø£\÷ Hê eTs¡D yês¡ÔqT
Á|üø{£ +Ï #êsTT. Hê $TÁ‘·T&Óq’ Á|üeTTK ~q|üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈î£ &ÉT e÷Á‘·+ Hê eTs¡Dyês¡qÔ T
q\¢{Ï u≤s¡s¶ T¡ ‘√ Á|üeTTK kÕúq+˝À u≤≈£î‡ø£{ºÏ y˚XÊ&ÉT ‘·q |üÁ‹ø£˝À. ø=ìï dü+‘ê|ü
kÕàs¡ø£ düuÛÑ 405

dü+<˚XÊ\T >∑÷&Ü Á|ü#T· ]+#ê&ÉT. ø±ì, Ç+‘·#d˚ Hæ ê Hê $TÁ‘·T&ÉT e÷Á‘·+ qqTï >∑T]+∫
ˇø£ÿ eTTø£ÿ Áyêj·T˝Ò<Tä ` ‘êqT>± ‘·q ~q|üÁ‹ø£˝À. nB ˇø£ s¡øy£ TÓ qÆ ãs¡Te⁄‘·HêH˚ï
sTT∫Ã+~ ` Hê eTs¡Dyês¡≈Ô î£ nqT≈£îHêïs¡T ø=+<äsT¡ .
ndü+U≤´ø£+ ø±ø£b˛sTTHê, ˝…ø£ÿô|≥º&ÜìøÏ M˝…’q ñ‘·Ôsê\T e#êÃsTT ` Hê
$TÁ‘·T&Óq’ dü+bÕ<ä≈î£ ìøÏ. qqTï >∑T]+∫q $esê\T |ü+|üeT˙, neTTÁ~‘ê˝…q’ Á>∑+<∏ë\T
@yÓH’ ê e⁄Hêïj·÷ n˙, Hê Ädæbú ÕdüT\Ô $\Te m+‘· e⁄+≥T+<ä˙, kÕàs¡ø£ ì~Û @yÓTHÆ ê
edü÷\T #˚dTü HÔ êïsê n˙ `sTT‘ê´<äT˝…q’ $esê\T, Äsê\T #ê˝≤ n&ç>±s¡T ` Ä
e⁄‘·sÔ ê˝À¢. Hê ≈£î≥T+u≤ìøÏ kÕqTuÛ÷Ñ ‹ #·÷bÕs¡T. eTØ ≈£îÁs¡ø±s¡T Hê n_ÛsT¡ #·T\T
@$T≥˙, y˚sT¡ X¯q>∑ø±j·T\T, >√+>∑÷s¡ n+fÒ #ê˝≤ sTTwüeº T≥ ì»y˚THê n˙, H˚qT
düãT“ yê&É‘êH√, d”ø±j·Tbı&ç yê&É‘êH√ ‘Ó*dæe⁄+fÒ ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+<ä˙ >∑÷&Ü
ÁyêXÊs¡T ` ~q|üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈î£ &Óq’ Hê $TÁ‘·TìøÏ.
eTs¡D+, eTs¡D≤q+‘·s¡ dæ‹ú ì >∑T]+∫ Hê Ä˝À#·q\T m{≤¢ e⁄+&˚y√ ‘·eTπøyÓTHÆ ê
‘Ó\TkÕ nì dü+bÕ<ä≈î£ DÏí >∑T∫Ã >∑T∫Ã |üè∫Ã¤+#ê &=ø£ ‘·‘«· MTe÷+dü≈î£ &ÉT.
ne⁄qT. Ä s√E Hê kÕàs¡ø£ düuÑÛ nHêïqT. yê{Ï kÕú|qü ≈£L Hê≈£L dü+ã+<Û+ä
e⁄qï ø=ìï dü+dü\ú T Äs√E eT÷dæ y˚XÊs¡T. eT]ø=ìï Ä|òd” Tü \T >∑÷&Ü eT÷dæyX˚ Ês¡T
Hê düàè‘·´s¡ú+, >ös¡yês¡ú+. e÷ Ç+{Ï Á|üø£ÿ ∫\¢s¡ø=≥Tº Ms¡uÛÑÁ<äj·T´ >∑÷&Ü ø=≥Tº
ø£{Ïºy˚XÊ&ÉT. ªª@+ uÛÑÁ<äj·÷´! ø=≥Tº ø£fÒºXÊyê Çyêfi¯μμ nì mes√ n&ÉT>∑T‘·T+fÒ,
ªªne⁄q+&û! n+‘·{Ïyê&ÉT b˛>± ø=≥Tº eT÷kÕÔìø=∫Ã+<ë? m|ü&É÷ qe⁄«‘·÷
|ü\ø£]düT+Ô &˚yê&ÉT. @+ Ms¡uÁÑÛ <äj÷· ´! yê´bÕs¡+ u≤>± kÕ>∑T‘·T+<ë nì m+‘√ sTT~>±
n&ç>π yê&ÉT e÷sêEμμ nì #ÓãT‘·THêï&ÉT Ms¡uÁÑÛ <äjT· ´.
ªªnjÓ÷´, n<˚+~ ã<äs› j¡ ÷· ´! n{≤º #ÓãT‘·THêïe⁄. ªÇ+{À¢ Çã“+~>± e⁄+~ sπ |ü⁄
ø=≥Tº ø£fÒºdæ ô|fi≤¢ìï ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤qTμ nì ìqïH˚>± #ÓbÕŒe⁄μμ nì sê>±\T rk˛Ô
n&ÉT>∑T‘√+~ n‘·ì ø=≥TºeTT+<äT ì\ã&É,¶ yÓTT>∑T&ÉT e<ä*y˚dqæ düTã“eTà.
ªª¬s+&É÷ ø£*kı∫ÃqsTT˝Ò düTã“e÷à. ne⁄qT >±ì, Hê ô|fi≤fl+ edüTÔ+<ä+fÒ
˙¬ø+<äT≈£L n+‘· ø£&TÉ |ü⁄ã“s¡+μμ n+≥THêï&ÉT Ms¡uÁÑÛ <äjT· ´. @yÓT‘Æ H˚ +˚ Ms¡uÁÑÛ <äjT· ´
ø=≥Tº >∑÷&Ü Hê düàè‘·´s¡+ú eT÷dæyd˚ qæ ø±sê´\j·÷\ C≤_‘ê˝À |ü&bç ˛sTT+~. Çø£ÿ&É
ˇø£ÿ $wüj·T+ #ÓbÕŒ*. H˚qT eTs¡DÏ+∫q Hê&ÉT e÷Á‘·+ Ms¡uÛÑÁ<äj·T´ ø=≥Tº
‘Ó]#˚e⁄+#ê&ÉT.
kÕàs¡ø£düuÛÑ @sêŒ≥T #˚dæq ô|<ä›\T sTT+ø± ø=+‘·eT+~ì ã\e+‘·+ #˚k˛,
yÓTTKe÷≥ ô|{Àº eT]ø=ìï ø±sê´\j·÷\T, <äTø±D≤\T >∑÷&Ü eT÷sTT+#ês¡T. n+fÒ
406 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

@MT˝Ò<Tä . øÏ©¢ cÕ|ü⁄\T, eT+>∑* <äTø±D≤\T, {Ïøÿ° ¨≥fi¯ó¢ Ç‘ê´<äT\T. ô|<ä› ãC≤s¡T˝Àì
øÏ©¢ ø=≥Tº kÕ+ãj·T´ ø=+#Ó+ yÓTTsêsTT+#ê&ÉT.
ªªndü\T Äj·Tq mes¡+&û! Hê≈£î ‘Ó©<äT. @+ #˚d÷ü Ô e⁄+&˚yê&ÉT? sêeTj·T´>±s¡÷!μμ
nì n&ç>±&ÉT kÕàs¡ød£ uü ÑÛ ø±s¡´ø£s˝Ô¡ À ˇø£]ì.
ªª|”&¢ sÉ T¡ >±s¡Tμμ nHêï&ÉT sêeTj·T´.
ªª|”&¢ sÉ T¡ ¢ #êyê*‡+<˚!μμ nì ø£d>æ ± nHêï&ÉT kÕ+ãj·T´. ‘·q #Ó˝\¢… T eTH√e]Ô
<ëyê ø£eå s¡+ #˚dqæ |”&¢ sÉ T¡ >∑Ts¡TøÔ =#êÃ&ÉT kÕ+ãj·T´≈£î. eTH√e]Ô <ëyê y√&çb˛sTTq
yêfi¯Sfl e÷q qwü+º <ëyê >¬ *∫q yêfi¯Sfl ˝Òsq¡ ï kÕyÓT‘· kÕ+ãj·T´≈£L ‘Ó\TdüT. ø±ì
yêfi¯fl #Ó˝*¢… |”&¢ sÉ T¡ yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\÷ $T+– uÀ&ç eTH√e]Ô <ëyê >∑÷&Ü >¬ *|æ+#·˝øÒ £
b˛j·÷&ÉT. ô|>’ ± n≥TyÓ|’ ⁄ü @<√ q+C≤&Éì >∑÷&Ü |ü⁄ø±s¡T |ü⁄{Ï+º ~. n~ $qï|üŒ{Ïì+N
kÕ+ãj·T´≈£î |”&¢ sÉ T¡ ¢ n+fÒ ndüV≤ü ´+ y˚d+æ ~. me&ÉHêï |”&¢ sÉ T¡ #·ùdÔ ˇø£ÿ ø£fùº… |&ÉT
>∑÷&Ü dü|s¢ü TT ø±ìe«>∑÷&É<ìä ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT n‘·qT. |”&¢ sÉ ˝¢¡ À s¬ +&ÉTyÓ|’ ⁄ü ˝≤
y˚Tùd, ô|<äe› TqTwüß´\÷, b˛©düT e÷eT÷fi¯flø£ì &ÉãT“ uÛÀ+#˚ùd ãT~ΔeT+‘·T\÷, <ëyê\T
yÓjT· ´≈£î+&Ü y˚XÊeTì &ÉãT“ ø¬ +’ ø£s´¡ + #˚ùd |òTü qT\÷, e⁄+{≤s¡ì kÕ+ãj·T´≈£î ‘Ó©<äT.
ªªn{≤¢ø±<äT˝Ò kÕ+ãj·÷´! Äj·Tq #ê˝≤ >=|üŒyê&ÉT. m+‘√ sTT~>∑\ yê&ÉTμμ
nì Áã‹e÷˝≤&ÉT sêeTj·T´>±s¡T.
ªªdüπs, m{≤¢ >=bÕŒ&√ #Ó|üŒ+&ç $+{≤qT. b˛˙ ˇø£ÿs√E ø=≥T¢ ø£fÒºùdÔ
eTT+#·T≈£îb˛j˚T~ ˝Ò<äTμμ n&ç>±&ÉT kÕ+ãj·T´. sêeTj·T´>±s¡T ‘·&Éã&Ü¶s¡T.
sêeTj·T´>±]øÏ qqTï >∑T]+∫ @MT ‘Ó©<äT. ndü\TqqTï ms¡T>∑&ÉT >∑÷&ÜqT. á
kÕàs¡ø£dü+|òüT düuÛÑ´‘·«+‘√ q\T>∑T] ˝Àq÷ ‘Ó*XÊ&ÉT sêeTj·T´>±s¡T. n~ n‘·ìøÏ
#ê˝≤ ˝≤uÛ<Ñ ëj·Tø£+>± ø£ì|æ+∫+~ >∑÷&ÜqT. kÕ+ãj·T´≈£î m{≤¢ q#·ÃC…bÕŒ˝À >∑÷&Ü
uÀ<Û|ä &ü ˝É <Ò Tä sêeTj·T´>±]øÏ. bÕ|ü+ qqTï >∑T]+∫ u§‹Ô>± @MT ‘Ó*j·Tì yê&ÉjTÓ ´.
ªªkÕ+ãj·÷´! sTT+‘Ó+<äT≈£î. qqTï p∫ ˙ ø=≥Tº eT÷ôdsTT´, Çyê«*ºøÏ MT{Ï+>∑TøÏ
n+‘ê e∫Ãb˛j˚T <ës√¢ e⁄+~ ˙ <äTø±D+. ˙≈£î |ü⁄D´+ e⁄+≥T+~μμ nì
Áã‹e÷˝≤&Üs¡T sêeTj·T´>±s¡T. kÕ+ãj·T´ ø£Då + ùd|ü⁄ |ükÕÔsTT+∫ sTT{≤¢ nHêï&ÉT.
ªªdüsπ ˝Ò, sêeTj·T´>±s¡T. Äj·Tq mes√ Hê≈£î ‘Ó©<äT. H˚qT ø=≥Tº e÷Á‘·+ ˙
ø√dü+ eT÷düTHÔ êï.μμ sêeTj·T´>±] >∑T+&Ó\T >∑‘T· ≈£îÿeTHêïsTT. ‘·qø=s¡ øπ $T{Ï yÓ<yäÛ êsTT.
‘·qTï >±ì #êyê\ì ø√s¡Tø√e&É+ ˝Ò<Tä >∑<ë M&ÉT nqT≈£îHêï&ÉT sêeTj·T´>±s¡T.
m{≤¢ nsTT‘˚H+˚ n+‘· ô|<ä› øÏ©ø¢ =≥÷º eT÷sTT+#ê&ÉT sêeTj·T´>±s¡T.

kÕàs¡ø£ düu≈ÑÛ î£ |üP\<ä+&É\T nedüs+¡ ˝Òøb£ ˛sTT+~. ø±ì n~ ‘Ó*j·Tì øÏwj ºü T· ´
#Íø£>± edüT+Ô fÒ >∑T‘·»Ô {°>º ± |üP\Tø=ì bÕπsdæ ‘·q uÛ≤s¡´#˚‘,· ø√&É\T#˚‘,· <ä+&É\T
ø£{+ºÏ #·Tø=#êÃ&ÉT. _\T¢ e÷Á‘·+ ø=+#Ó+ |òTü q+>±H˚ y˚sTT+#·Tø=ì CÒãT˝À ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT.
düu≈ÑÛ î£ kÕ«$T>±s¡T n<Û´ä ø£‘å · eVæ≤+#ês¡T. yê]˝À ˇø£ eT+∫‘·q+ e⁄+<äqT≈£î+{≤s¡T
n+‘ê. mes¡T @ düu˝ÑÛ À e÷{≤¢&eÉ THêï, ìsêø£]+#·≈î£ +&Ü, ì+&ÉT>± e÷{≤¢&,ç düu≈ÑÛ î£
>±+;Ûsê´ìï ‘Ó∫Ãô|&É‘ês¡ì ˇø£ Á|ür‹ e⁄+~. n+<äTø£H˚ |ü≥Dº +˝À @ kÕàs¡ød£ uü ÑÛ
»]–Hê, düHêàqdüuÑÛ »]–Hê, @ ãVæ≤s¡+>∑ düuÑÛ »]–Hê, kÕ«$T>±s¡T n<Û´ä ≈£îå &ÉT>±H√,
ñ|üHê´dü≈î£ &ÉT>±H√ e⁄+&ç e⁄+{≤&ÉT. ñ|üHê´kÕìøÏ bıs¡T>∑÷fi¯ó¢ ≈£L&Ü yÓ[fl edüT+Ô {≤&ÉT.
n+<äTø£H˚ Äj·Tìï ñ|üHê´kÕ\ bÂs√Væ≤‘·T&ÉT n+{≤s¡T ø=+<äsT¡ . ø±ì, Äj·Tq e⁄+fÒ
MT{Ï+>∑T ì+&ÉT>± e⁄+≥T+~ nì Á|ü‹yês¡÷ n+^ø£]kÕÔsT¡ .
düu≈ÑÛ î£ #ê˝≤ eT+~ b˛>∑j÷· ´s¡T. e÷ |ü≥Dº +˝À e⁄qï {ÖqTVü‰\T Ç{≤¢+{Ï
düu\ÑÛ ≈£î #ê˝≤ eTT#·Ã≥>± Vü≤+>∑T>± ≈£î~]b˛‘·T+~. {ÖqTVü‰\T ì+&çb˛j·÷s¡T »q+.
#ê˝≤eT+~ $#ês¡kÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–, >∑+;Ûs+¡ >± ≈£L#·THêïs¡T. bÕ|ü+ yêfi¯fl≈£î ì»+>±
Hê eTs¡D+ |ü≥m¢ +‘√ <äT'K+ ø£*–+<äH˚ #ÓbÕŒ*. ø±ì, eT÷>∑Jyê\T,ñ|üHê´kÕ\T
#ÓjT· ´˝ÒsT¡ . Hê MT<ä e⁄qï n_Ûe÷Hêìï, @ s¡ø+£ >± ‘Ó*j·TC…jT· ´ e#√Ã >∑÷&Ü ‘Ó*j·Tì
ne÷j·T≈£î\T yêfi¯ófl. ø£qø£H,˚ kÕàs¡ød£ uü ÑÛ n+fÒ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì e#êÃs¡T. qqTï >∑T]+∫
‘Ó*dæq yêfi¯ófl, #Ó|Œü >∑\yêfi¯ófl, @yÓTHÆ ê #Ó_‘˚ $Hê\ì Ä<äTsê›|&ü TÉ ‘·÷ e#êÃs¡T.
eTT+<äT>± kÕ«$T>±s¡T n<Û´ä ø£å |”s+¡ƒ qT+∫ ˝Ò∫ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ‘·eT ñ|üHê´kÕìï
` H˚qT eT+∫ kÕVæ≤‘·´ y˚‘·Ôq˙, Hêø£<∏ä\T, Hê≥ø±\T, qe\\T Ä+Á<Ûä<˚XÊìø°
düT|ü]∫‘ê\ì, kÕVæ≤‘·´+˝À yê{Ï ø=ø£ kÕúq+ e⁄+<ä˙, yê{Ï ø=ø£ Á|ü‘˚´ø£‘·
e⁄+&çb˛sTT+<ä˙, H˚qT ndü+U≤´ ø£+>± ÁyêXÊq˙— Hê ø£<∏ä\ e\¢ Hê≥ø±\e˝≤¢
dü+|òü÷ìøÏ m+‘√ ùde#˚düTÔHêïq˙ ` yês¡T #ÓãT‘·T+fÒ, ÁXÀ‘·\T Hê MT<ä e⁄qï
n_Ûe÷q+ø=B› bÕs¡eX¯´‘· bı+<ës¡T. #ê˝≤eT+~øÏ ø£fi¯ó¢ #ÓeTà–˝≤¢sTT. ø=+<äs¡T
ñÁ<˚ø£|üs¡T\T N<ä≥+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. H˚qT eT+∫ kÕVæ≤‘·ý˚‘·ÔH˚ >±≈£î+&Ü
XÊÁd”j Ô T· yÓTqÆ sê»ø°jT· y˚‘qÔ· T >∑÷&Ü nì kÕ«$T>±s¡T qqTï >∑T]+∫ #Ó|Œæ , Hê sê»ø°jT·
|ü]C≤„Hêìï, $•wüº‘·qT >∑T]+∫ yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. yês¡T #ê˝≤ nqs¡Zfi¯+>±
ñ|üq´dæ+#·>\∑ s¡T. Ä|üP≥#ê˝≤ Äy˚X|¯ Pü ]‘·+>± >∑÷&Ü e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïs¡T. Ç+‘·˝À
düu˝ÑÛ À ì+∫ ªªø£<\ä∏ T Áyêùd yêfi¯fl+‘ê |üìøÏe÷*q yêfi¯fl˙, dü+|ò÷ü ìøÏ ìs¡T|üj÷Ó >∑
yÓTqÆ yêfi¯fl˙ MT n_ÛÁbÕj·T eTqT≈£î+{≤qT. m|ü&ÉT e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T?μμ nì >=+‘·T
$qã&ç+~. ÁXÀ‘·\+‘ê n≥TyÓ|’ ⁄ü ‹]>±s¡T. mes√ ≈£îÁs¡yê&ÉT. ˝≤©Ãy˚d,æ ô|C’ ≤e÷
408 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘=&ç– e⁄Hêï&ÉT. #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ yêfi¯ófl ø=s¡ø=s¡ #·÷düTHÔ êïs¡T n‘·ì e+ø£. n‘·qT e÷Á‘·+
Ä #·÷|ü⁄*ï @MT \ø£´å + #ÓjT· ´≈£î+&Ü kÕ«$T>±] e+ø£ #·÷düTHÔ êï&ÉT ` @eTì düe÷<Ûëq+
edüT+Ô <√ qì. kÕ«$T>±s¡T e÷Á‘·+ n‘·ì e÷≥\T ndü\T $qqfÒ¢ ‘·q ñ|üHê´kÕìï
eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛‘·THêïs¡T. n+<ä]ø° $q|ü&Ü¶, Ä e÷≥\T kÕ«$T>±]øÏ ì»+>±
$q|ü&É ˝Ò<y˚ ÷Ó nì|æ+∫+~. sê»ø°j÷· ˝À¢ Hê≈£L Äj·Tq≈£L jÓT+‘√ kÕìïVæ≤‘·´+
e⁄+<ä˙, jÓT|ü&É÷ ø£*dæø≥£ Tº>± |üì#˚ùd yêfi¯fleT˙ sê»ø°j÷· ˝À¢ H˚q÷, Hê Á|ü‹uÛÑ
sêDÏ+#·&+É ø√düeT÷ ‘êeTT nVü≤]ïX¯\÷ ø£èwæ #˚XÊeT˙, H˚qT >∑qTø£ Áã‹øÏe⁄+fÒ
jÓT+‘√ ñ»«\ uÛ$Ñ wü´‘·TeÔ ⁄+&˚<˙ä , H˚qT Ä kÕúsTTøÏ n+<äTø√yê\H˚ yês¡T düs«¡ <ë
n_Û\wæ+#˚yês¡˙ #ÓãT‘·THêïs¡T kÕ«$T>±s¡T. ákÕ] yÓqø£ Á|üXï¯ y˚dqæ ≈£îÁs¡yê&ÉT
˝Ò∫ ì\ã&Ü¶&ÉT. >=+‘·T düe]+#·Tø=ì, ˝≤©Ã ô|’¬ø‹Ô sTT{≤¢ nHêï&ÉT. ªªm+<äT≈£î
kÕ«$T>±s¡÷! nìï nã<ëΔ˝≤&ÉT‘ês¡T. yês¡T sê»ø°j·T+>± mø£ÿ&É ô|’øÏ ekÕÔs√qì
MTs¡T jÓT+‘·>± u≤<Ûä|ü&É¶B Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˇø£ bÕØº nsTTe⁄+&ç >∑÷&Ü yê]ì
sê»ø°jT· +>± #·+|ü{≤ìøÏ MTs¡T #˚dqæ ø£èwæ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Äj·Tq Áyê‘·\T n˙ï
#Ó‘êÔ #Ó<ës¡+ ˝≤+{Ïe˙, Äj·Tìï sê»ø°jT· +>± ô|ø’ Ï sêìe«>∑÷&É<˙ä MTπs>± Hê˝≤+{Ï
≈£îÁs¡yêfi¯flqT #˚]Ã #Ó|Œæ +~. Ç+‘·˝ÀH˚ sTT+‘· e÷sêŒ!μμ düu˝ÑÛ À >∑+<äs>¡ √fi¯+, ô|<ä›
ø£\ø£\ ãj·T\T<˚]+~. kÕ«$T>±s¡T e⁄|üHê´dü+ Ä|æ ì+&ÉT>± ì\ã&Ü¶sT¡ . n+<ä]ø°
≈£îÁs¡yê&ç MT<ä n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªªkÕàs¡ød£ uü qÑÛ T s¡kÕuÛ≤dü #ÓjT· ´{≤ìπø
e#êÃ&ÉT á ≈£îÁs¡ yÓ<eäÛ μμ nqT≈£îHêïs¡T #ê˝≤eT+~.
ªªø±<äT. n‘·qT ø£eT÷´ìdüTºμμ nHêïs¡T ø=+‘·eT+~ ãT~ΔeT+‘·T\T. ªªˇø£y˚fi¯
kÕ«$T>±]øÏ yê] s¡#·q\Hêï, sê»ø°j·÷~Ûø£´‘· nHêï sTTwüºy˚T ˝Òø£b˛e#·TÃ. @<√
eTs¡D+Ï #ê&ÉT. sTTø£ ‹]–sê&ÉT >∑<ë bÕ|ü+, nì Hê\T>∑T eT+∫ e÷≥\T #Ó|Œü ≥+
‘·bÕŒ! me&û ≈£îÁs¡y<Ó eäÛ μμ nHêï&ÉT kÕ«$T>±] $TÁ‘·T&Óq’ n_Ûqe nwü~º >∑CZ ≤˝À¢ì ˇø£
ø£$.
ªªÄ" |æ<|ä ü ø±\+, |æ<|ä ü ãT<äT\Δ Tμμ nHêï&ÉT ˇø£ ejÓ÷eè<äT&Δ TÉ .
ªªbÕ|ü+ kÕ«$T>±s¡T düsd¡ Tü &ÉT >∑qø£ dü]b˛sTT+~μμ nHêï&ÉT ˇø£ ‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘T· &ÉT.
ªªkÕ«$T>±s¡T ì+&ÉT≈£î+&É. ‘=D≈£&ÉT #·÷#êsê!μμ nì Vü≤]¸+#ê&ÉT |üø£ÿ
yêsTT<ä´>±&ÉT. q\T>∑Ts¡÷ HêHê Nyê≥T¢ ô|{Ïº ≈£îÁs¡≈î£ +ø£qT H√s¡T eT÷sTT+#ês¡T.
ø±ì kÕ«$T>±s¡T e÷Á‘·+ Çø£ e÷{≤¢&˝É <Ò Tä . ñ|üHê´kÕ\T n˙ï eTT–XÊø£ n+‘√´|üHê´dü+
#˚kÕÔqì #Ó|æŒ ‘·s¡yê‘· ñ|üHê´dü≈£îDÏí |æ*#ê&ÉT. es¡Tdü>± q\T>∑T¬s’<äT>∑Ts¡T
ñ|üq´dæ+#ês¡T. Á|ü‹ ñ|üHê´dü≈£î&É÷ qqTï m+‘·>±H√ XÊ¢|òæT+#ê&ÉT. H˚qT m+‘√

ñ<ës¡d«ü uÛ≤e⁄DÏí nHêïs¡T. XÊ+‘·eT÷]Ôì nHêïs¡T. Hê s¡#q· \T dü÷{Ï>±, yê&ç>±,
ì•‘·+>± ñ+{≤j·THêïs¡T. Hê s¡#q· ˝À¢ e⁄qï≥T¢>±H˚ J$+#ê qHêïs¡T. Ä+Á<Û<ä X˚ +¯ ˝À
Hê s¡#q· \≈£î ˇø£ $•wükº Õúq+ @s¡Œ&ç+<äHêïs¡T. Çø£ n~ e÷dæb˛ì #·]Á‘· nHêïs¡T.
m+‘·{Ï ø£˝À¢\ |ü<‘Δä T· ˝À¢ >∑÷&É ñÁ<˚ø|£ &ü ìÉ XÊ+‘·d«ü uÛ≤e⁄&ÉqT nHêïs¡T. Hê kÕVæ≤‘·´
s¡#q· ˝Ò >±≈£î+&Ü, Hê sê»ø°jT· s¡#q· \T >∑÷&Ü |üsêø±wüº q+<äT≈£îHêïj·Tì, n+‘·{Ï
ñ‘·eÔ T Á>∑+<∏ë\T Ç+‘·≈î£ eTT+<äT @ kÕVæ≤‘·´+˝Àq÷ sê˝Ò<˙ä , lucid analysis e⁄qï
sê»ø°jT· s¡#s· TT‘·q˙ #ê˝≤ #ÓbÕŒs¡T. m+‘√ e⁄Á<˚ø|£ &ü Ü¶sT¡ . H˚qT ˝Òì ø=s¡‘· ø=s¡‘˚
qHêïs¡T. Á|ü‹ ˇø£ÿ ñ|üHê´dü≈î£ &É÷ H˚qT ‘·q≈£î Ä‘·àe+{Ï yêDíì, Ç|ü&ÉT ‘êeTT
Ä‘·à\T ˝Òì X¯Øsê\T e÷Á‘·yT˚ qì #ÓbÕŒs¡T.
∫e] ñ|üHê´dü≈î£ &ÉT>± sêe÷sêe⁄ ˝Ò#ê&ÉT. ì»+>± #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ dü+>∑‹.
sêe÷sêe⁄ ndü\T kÕàs¡ød£ uü ≈ÑÛ î£ sêe≥y˚T ˇø£ $+‘·. Çø£ n‘·qT e÷{≤¢&+¶É ˇø£ ô|<ä›
$&É÷s¶ +¡ . sêe÷sêe⁄ >=+‘·T düe]+#·Tø=ì ‘ê|”>±, ø£&TÉ |ü⁄ ì+&Ü uÛÀ»q+ #˚dæ
e∫Ãq yêì e÷~]>± yÓTT<ä\Tô|{≤º&TÉ ñ|üHê´dü+. sêe÷sêe⁄ nH˚ø£ yê´bÕsê\T
#˚d,æ nH˚ø£ s¡ø±\T>± u≤>∑T|ü&,ç &ÉãT“ eT÷\T>∑T‘·Tqï e´øÏ.Ô sêe÷sêe⁄ ñ|üHê´dü
kÕsê+X¯+ Ç~.
nH˚øe£ T+~ #ê˝≤ nb˛Vü≤\T|ü&,ç Hêe\¢ n‘·qT n+‘· ô|<äy› ê&ÉT nj·÷´&Éì
bıs¡bÕ≥T>± Ä˝À∫düTHÔ êïs¡Hêï&ÉT. n‘·qT @X¯ø˝Ô° ìÒ e⁄‘·Ô #·e≥ nì Hêe\¢H˚ n+‘·
n_Ûeè~Δ ˝ÀìøÏ e#êÃ&Éì >∑÷&Ü Á|ü»\T <äTs¡_ÁÛ bÕj·T|ü&TÉ ‘·THêïs¡˙, n~ yêdüeÔ +ø±<ä˙
n‘·ì e\¢H˚ H˚qT m+‘√ eè~Δ˝ÀìøÏ e#êÃq˙ #ÓbÕŒ&ÉT. Hê eTs¡D+ dü+ÁbÕ|üeÔ Tj˚T´
s√E>∑÷&Ü ‘·qTHê X¯j·Té<ä›H˚ e⁄Hêïq˙, H˚qT n‘·ìøÏ, n‘·ì ùdïVü‰ìøÏ
ãTTD|ü&eç ⁄Hêïqì #Ó|Œæ m+‘√ u≤<Û|ä &ü Ü¶q˙, n‘·qT qqTï z<ë]Ã ì»yÓTqÆ ùdïVü‰ìøÏ
@ ‘˚&Ü\÷, m\¢\÷ ˝Òeì Hê≈£î ‘êqT #Ó|Œæ eTqkÕÔ|+ü ‘·–+Z ∫q≥T¢, H˚qT Áã‹øÏe⁄+fÒ
ndü+|üP]Ô>±H˚ e⁄+&çb˛sTTq Hê ãèVü≤<äèZ +<∏ëìï |üP]Ô #˚sTT+∫ Á|ü#T· s¡D Ks¡TÃ\T
n˙ï ‘êH˚ n#·TÃ≈£î+<ëeTì ìs¡sí TT+#·T≈£îHêïq˙, <äTs¡<èä wüeº XÊ‘·÷Ô H˚qT sTTø£ ‘·q≈£î
˝Ò≈î£ +&Üb˛j·÷q˙ #Ó|Œæ #ÓeTà–*¢q ø£fió¯ ¢ CÒãT>∑T&É‘¶ √ ‘·T&ÉT#·T≈£îHêï&ÉT. ‹]– sTT+ø±
#Ó|Œü uÀj·÷&ÉT sêe÷sêe⁄. ø±ì >=+‘·T˝À yÓ\ø±ÿj·T |ü≥Tº≈î£ +~. ‘·q≈£î m<äTs¡T>±
ì\ã&çe⁄qï e´øÏìÔ #·÷∫ n~]b˛j·÷&ÉT. n<˚ ˝≤©Ã, n<˚ ô|C’ ≤e÷. n<˚ ≈£îÁs¡≈î£ +ø£.
ªª#·÷&É+&ç. Ç<ä+‘ê qy˚Tà~ m{≤¢μμ nHêï&ÉT e⁄Á<˚ø+£ >± ≈£îÁs¡yê&ÉT.
ªªH˚qT nã<ëΔ˝MÒ #Ó|Œü ˝Ò<.˚ Hê≈£î nã<ëΔ\Hêï, nHê´j·÷\Hêï #Ó&e¶É T+≥μμ nHêï&ÉT
410 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sêe÷sêe⁄. kÕ«$T>±] e÷~]>± >∑T&ÉT¢ y=|üŒ#Ó|Œæ ì+&ÉT>± ì\ã&ç ePs¡Tø√<ä\#·˝<Ò Tä
sêe÷sêe⁄.
ªªMTs¡T n˙ï nã<ëΔ˝Ò #ÓãT‘·THêïs¡T. áHê&ÉT me] kÕàs¡ød£ uü ÑÛ »s¡T|ü⁄≈£î+≥THêïyÓ÷
yê]ì >∑T]+∫ MTs¡T n˙ï nã<ëΔ˝Ò #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚ ˙≥T>± ì\ã&ç m<äTs¡T>± #Óù|Œ
<Ûs’Ó ´¡ +, eT+∫ n\yê≥T MT≈£î ˝Ò<Tä >∑qTø£ s¡V≤ü dü´+>±, >√&É#ê≥T>± Á|ü#ês¡+ #˚dqæ
|òTü q‘·, nÁ>∑kÕúq+ yê] $TÁ‘·T˝À¢H˚ >±≈£î+&Ü X¯Á‘·Te⁄˝À¢ ôd‘’ +· MT<˚qì ˇ|üø√yê*...μμ
≈£îÁs¡≈î£ +ø£ sTT+ø± @y˚TyÓ÷ #Ó|Œü uÀ‘·THêï&ÉT.
ªªbıs¡bÕ≥T, bıs¡bÕ≥T. Ç~ –≥ºì yêfi¯ófl #˚ùd Á|ü#ês¡+. Äj·Tq Áã‹øÏe⁄+fÒ
H˚H˚ yêdüeÔ + #ÓbÕŒqì n+^ø£]+#˚yê&ÉT. Äj·Tq Á|ü‹uÛqÑ T m+‘√ sêDÏ+|ü⁄≈£î ‘Ó∫Ã+~
H˚Hμ˚ μ nì yÓTTsêsTT+#ê&ÉT sêe÷sêe⁄. Ä‘·ì yÓTTsêsTT+|ü⁄ #·÷ùdÔ ≈£îfi≤flsTT e<ä› Hê
_+<Ó eTT+<äT ì+|ü⁄ø√yê\ì yÓTTsêsTT+#˚ >∑j÷· ´[ >∑Ts¡TøÔ =düT+Ô ~.
ªªndü\T ìqTï ˇø£ eTìwæì #˚d+æ ~ Äj·Tq>±πsq≥>±, eT] n~ #Ó|Œü y˚+?μμ
nHêï&ÉT sTT+ø√ Á|üøÿ£ ì+#˚ eTs√ j·TTe≈£î&ÉT.
ªªyÓTT<ä{À¢ ˙≈£î H√s¡÷yêsTT ˝Ò<≥ä >±! Äj·TH˚q≥>± ìqTï sTT+‘·{yÏ êDÏí #˚d+æ ~μμ
nHêï&ÉT eTs√ |ü⁄s¡Twüß&ÉT ` sTT+ø√ ~≈£îÿì+N.
ªª#·÷&ÉT, yê] düV‰ü j·T+ ˝Òøb£ ˛‘˚ ìqTï u§ø£ÿ˝À y˚ùdyês¡≥>±! eT] sTT|ü&ÉT
Ç{≤¢ Á‘˚|⁄ü ‘·÷ nã<ëΔ\T #ÓãT‘êyÓ+<äT≈£î?μμ nHêïs¡T q\T>∑Ts¬ <’ Tä >∑Ts¡T $<ë´s¡T\ú T.
ªªì»y˚T, ì»y˚Tμμ n+~ eT÷ø£. |üPs¡« $wüj÷· \T @y√ n|ü&˚ >∑Ts¡TøÔ =∫Ãq≥T¢.
sêe÷sêe⁄ <Ûs’Ó ´¡ + ÁM*+~. ø±fi¯ó¢ ‘·&ãÉ &Ü¶sTT. >=+‘·T ‘·&Äç ]+~. ªª≈£Ls√Ã, ≈£Ls√Ã
ô|<äe› Tìw”μμ nHêïs¡T ≈£îÁs¡≈î£ +ø£\T. ªªn+‘˚, n+‘˚μμ n+~ eT÷ø£. n+‘˚. sêe÷sêe⁄
@eTj·÷´&√, m≥T C≤s¡T≈£îHêï&√ mes¡÷ #·÷&É˝<Ò Tä . n‘·qT n\+ø£]+∫q ≈£îØÃ
e÷Á‘·+ yÓ*‹>± yÓø*Ï >± #·÷düT+Ô ~ sêe÷sêe⁄ ø=s¡≈î£ . n+‘ê >∑+<äs>¡ √fi¯+>± e⁄+~.
kÕàs¡ø£düuÛÑ˝Àì $cÕ<ä#êÃ¤j·T\T b˛sTT Äy˚XÊ\T ô|]–HêsTT. n<Ûä´≈£åî&ÉT ‘·q
n+‘√´|üHê´dü+#˚dæ düu≈ÑÛ î£ ì+&ÉT‘·Hêìï ø£*Œ<ë›eTì Äj·T‘·|Ô &ü TÉ ‘·THêï&ÉT. bÕ|ü+,
kÕ«$T>±]øÏ Ç<ä+‘ê #ê˝≤ ∫ø±≈£î ø£*–+∫+~. kÕàs¡ød£ uü ˝ÑÛ À Äy˚XÊ\T, ø±y˚cÕ\T
#·÷∫ #ê˝≤ ∫+‹+#ê&ÉT Äj·Tq>±s¡T.
Ç+‘·˝À ˇø£ eT÷\ @<√ dü+#·\q+ ø£*–+~. ø=+<äsT¡ qqTï jÓT>±~>± #·÷∫
dü+ÁuÛeÑ ÷X¯Ãs¡´ uÛ]Ñ ‘·T\j·÷´s¡T. eT]ø=+<äsT¡ uÛj
Ñ T· |ü&bç ˛sTT y=~– y=~– <ë] sTT#êÃs¡T
Hê≈£î. qqTï ‘Ó*j·Tìyêfi¯ó¢ ø=s¡ø=s¡ #·÷düTHÔ êïs¡T ` Hêe+ø£— H˚qT yê]ì ‘√düTø=ì,
HÓ≥Tºø=ì eTT+<äT≈£î e#˚Ã rs¡Tp∫. m{≤¢ nsTT‘˚H+˚ y˚~ø£e<ä≈› î£ #˚sêqT. kÕ«$T>±s¡T

qqTï p∫ Äe⁄*+#ês¡T. düuÛÑ˝À ˇø£ÿkÕ] ø£\ø£\+ ãj·T\T<˚]+~. n+‘·˝À
ìX¯Ùã›eTsTT+~. H˚qT e÷{≤¢&{É ≤ìøÏ n<Û´ä ≈£îå \yê] nqTeT‹ n&ç>±qT. ø±ì, yês¡T
>∑eTì+#˚ dæ‹ú ˝À ˝ÒsT¡ . n+‘·{Ï ì+&ÉT≈£î+&É ≈£L&Ü ‘=DÏø+Ï ~.
ªªeTVü‰»qT˝≤sê! sT÷Hê{Ï kÕàs¡ød£ uü ˝ÑÛ À |ü\Te⁄s¡T ô|<ä\› T ñ|üq´dæ+#ês¡T. yê]øÏ
Hê ø£è‘·»‘„ \· T. n<Û´ä ≈£îå \ yês¡T qqTï >∑T]+∫ #ê˝≤ ‹j·T´{Ï e÷≥\T #ÓbÕŒs¡T.
yê]øÏ Hê MT<ä n+‘·{Ï n_Ûe÷qeTT, >ös¡e+ e⁄+<äì H˚qT Á>∑V≤æ +#·˝øÒ b£ ˛j·÷qT.
eT÷s¡TDâ íÏ @<√ ≈£îÁs¡yêfi¯ó¢ e÷{≤¢&qç <ëìøÏ H˚qT m+‘√ ∫+‹düTHÔ êïqT. ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT
eT+∫ì >∑÷&Ü eTq+ Á>∑Væ≤+#·˝ÒeTT. H˚qT Áã‹øÏe⁄qï|ü&ÉT yê]øÏ HêMT<ä
dü<_ä ÁÛ bÕj·T+ ˝Ò<ìä H˚qT ns¡+ú #˚dTü ≈£îqï~ ‘·|ü nì H˚{øÏ Ï ‘Ó*dæ+~. ø£+å ‘·e⁄´DÏ.í
nìï{Ïø+£ fÒ eTØ ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ $wüj÷· \T sêe÷sêe⁄>±s¡T yÓ\&¢ +ç #ês¡T. n$ Hêπø
$+‘·>± e⁄HêïsTT. Hê Á|ü‹uÛÑ ` e⁄+fÒ ` sêDÏ+|ü⁄≈£î ø±s¡D+ yêπsq˙, Hê≈£î yês¡T
n‘·´+‘· Á|”‹ø£sy¡ TÓ qÆ $TÁ‘·T\˙, H˚qT yê] düV≤ü ø±s¡, ùdïVü≤\‘√ ô|ø’ Ï e#êÃq˙ `
nVü≤" e∫Ãe⁄+fÒ ` mHÓïH√ï X¯\$#êÃs¡T. ø£è‘·ED„ .íÏ Çø£ Hê e\¢ yês¡T sTT<äj÷· ´s¡˙,
n<äj÷· ´s¡˙ @y˚TyÓ÷ <ä÷≈£î&ÉT>± e÷{≤¢&ç ≈£îÁs¡yêfi¯ó¢ yê] n‘·´+‘· e⁄<ës¡eTT, qe˙‘·eTT
nsTTq Vü≤è<äj÷· ìï ø£wôºü |{≤ºsT¡ . yê] ‘·s|¡ ⁄üò q sêe÷sêe⁄>±]øÏ, Hê ø£eå ÷|üD\T
#Ó|ü ≈£î+≥THêïqT. Ç+ø± nH˚øe£ T+~ ô|<ä\› T nH˚ø+£ #ÓbÕŒs¡T. qqTï >∑T]+∫. ø±ì
H˚qT #Ó|Œü <ä\TÃ≈£î+~ e÷Á‘·+ Ç~. H˚qT yês¡T e⁄|üq´dæ+∫ >±˙ q+‘· ô|<äy› êDÏí
>±ì, yê] eTqdüT‡˝À¢ qqTï >∑T]+∫ nqT≈£îqï+‘· ∫qïyêD°ï ø±<äì, Hê s¡#q· \÷
H˚q÷ XÊX¯«‘·+>± ì*∫b˛‘êeTì ô|<ä\› T eø±ÿDÏ+#ês¡T. H˚qT ndü+U≤´ø£+>± ÁyêXÊqì
>∑÷&Ü #ÓbÕŒs¡T. ∫s¡kÕúsTT>± ì*∫b˛j˚T s¡#q· \T #Ój÷· ´\H˚ Hê dü+ø£\Œ+ Äø±+ø£.å
ø±ì ø£è‘·ø£è‘·T´DÏí ne⁄‘êH√ ˝Ò<√ ø±\+ ìs¡ísTT+#ê*. H˚qT ndü+U≤´ø£+>±
ÁyêXÊqHêïs¡T. n~ ì»+ø±<äT.Çø£ H˚qT XÊ+‘·eT÷]Ôì nqï~ düsê«ã<ä+Δ . XÊ+‘êìøÏ
Hê≈£L #·Tø£ÿ jÓT<äTs¡T. H˚qT ásê¸<«˚ cÕ\T u§‹Ô>± ˝ÒìyêDÏí nHêïs¡T. n~ eTs=ø£
nã<ä+Δ . H˚qT e÷qe⁄DÏ.í e÷qe⁄&ÉT>± Áã‘·ø±\ì ‘ê|üÁ‘·jT· |ü&TÉ ‘·TqïyêDÏ.í ø£qø£,
Hê≈£Lsê>∑<«˚ cÕ\T e⁄HêïsTT. ˝Òeq&É+ øπ e\+ e⁄|üHê´dü+ #ÓjT· ´{≤ìøÏ |üìøÏedüT+Ô ~.
Çø£ Hê Á|ü‹uÛÑ $wüj·T eT+{≤sê n<Ûä´≈£åî\ yê]ì, sêe÷sêe⁄>±]ì sTT|ü&ÉT
#Ó|Œü eTq+&ç $+<ë+. Hê kÕàs¡ød£ uü ÑÛ sTT+‘· $»j·Te+‘·+>±, Ç+‘· n_Ûe÷q+>±
»]|æq ø±s¡´ø£s\Ô¡ +<ä]ø° Hê Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£ <Ûqä ýê<ë\T #Óù|Œ eTT+<äT ˇø£ÿeTq$.
H˚qT ÁyêdüTqÔ ï ãèVü≤‘êÿyê´ìï |üP]Ô #˚dæ e⁄qï≥¢sTT‘˚ n#·TÃ y˚sTT+∫ e⁄+&˚yê&çì
nì nHêïs¡T sêe÷sêe⁄>±s¡T. n~ H˚qT ìqï{Ï‘√ |üP]Ô #˚XÊqT. <ëì n#·TÃ Ks¡TÃ\T
sêe÷sêe⁄>±] #˚‘· ô|{Ïº+#˚ |üPN, uÛ≤s¡eTT dü_Û≈£î˝…’q MTπø e<ä*y˚düTÔHêïqT.
412 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTs=ø£ÿe÷≥. H˚qT eTs¡D+Ï ∫qHê{ÏøÏ eTT+<äT s√Eq Hê Á|üøÿ£ ˝ÀH˚ ≈£Ls¡TÃì e⁄Hêïq˙,
nH˚ø£ $wüj÷· \T Äràj·T+>± e÷{≤¢&Üq˙, Hê≈£î n‘·´+‘· Á|æjT· $TÁ‘·T\eT˙ #ÓbÕŒs¡T
sêe÷sêe⁄>±s¡T, H˚qT eTs¡D+Ï ∫+B˝Ò<Tä . yês¡T ≈£Ls¡TÃqïB ˝Ò<Tä . @<√ kÕàs¡ød£ uü ÑÛ
>∑<ë nì Ä e÷Á‘·+ ñ|üHê´düyTÓ HÆ ê #ÓjT· ´ø£b˛‘˚ u≤>∑T+&É<ìä e÷{≤¢&Üs¡qT≈£î+{≤qT
sêe÷sêe⁄>±s¡T <ëìï Vü‰dü´+ ÁøÏ+<ä rdüTø√ ÁbÕs¡qΔ .
ªªbÕ|ü+ n<Û´ä ≈£îå \ yês¡T sT÷ kÕàs¡ød£ uü ≈ÑÛ î£ sTTìï Vü≤+>∑T\T #˚sTT+∫q+<äT≈£î
yê]øÏ Hê Á|ü‘´˚ ø£ e+<äHê\Tμμ nì Hê kÕàs¡ød£ uü ˝ÑÛ À H˚q÷ ñ|üHê´dü+ #˚XÊqT. düuÑÛ
n+‘·{≤ ô|<ä› n\»&ç, øπ ø£\T, ô|&Éu§ã“\T, HêHê ;uÛ‘Ñ ‡· eT÷ kÕ–+~. @~ ì»yÓ÷,
@~ nã<äyΔ ÷Ó , Hê~ eTs¡DyÓ÷, eTs¡D≤+‘·s¡ dæ‘ú √, @<√ ‘˚\ø£ ‘·qTï≈£î+≥THêïs¡T
»q+ ` >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± |ü&,ç ø=+#Ó+ ùd|ü{øÏ Ï Á|üXÊ+‘·‘· @s¡Œ&ç+~. ø±s¡D+
@|ü⁄D≤´‘·Tà&√ b˛©düT*ï |ü+bÕ&ÉT. mø£ÿ&ç yês¡øÿ£ &É b˛e&ÜìøÏ e⁄<äT´≈£îÔ ˝Ö‘·THêïs¡T.
Hê n_Ûe÷qT\T njÓ÷eTj·T+˝À |ü&bç ˛j·÷s¡T. H˚qT eTs¡D+Ï ∫q+<äT≈£î Äq+<äyT˚
bı+<äT‘·THêïs√, Hê kÕàs¡ød£ uü ÑÛ s¡kÕuÛ≤dü nsTTq+<äT≈£î $cÕ<ëH˚ï nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïs√
>∑÷&Ü ‘Ó*j·Tì njÓ÷eTj·T dæ‹ú ˝À |ü&Ü¶sT¡ . n{≤¢+{Ï düeTj·T+˝À kÕ«$T>±s¡T >=+‘·T
düe]+#·Tø=ì sTT{≤¢ nHêïs¡T :
ªªdüu´ÑÛ k˛<äsT¡ ˝≤sê! Çø£ n<Û´ä ≈£îå ì n+‘√´|üHê´dü+ $T–*+~. H˚qT #Ó|Œü e*dü+~
>∑÷&Ü s¬ +&˚ eTTø£ÿ\T. Hê≈£î @<√y=ø£ ñ|üHê´dü+ #ÓjT· ´ì<˚ ‹qï~ Js¡+í ø±<äT. n~
MT≈£L ‘Ó\TdüT. ø£qTø£H˚ n<Û´ä ø£‘å · eVæ≤+∫ ñ|üq´dæ+#êqT. n+‘·ø+£ f… sT÷ kÕàs¡ød£ uü ≈ÑÛ î£
ns¡eú T÷ ˝Ò<Tä . á eTs¡D+Ï ∫q yê]øÏ $\Tyê ˝Ò<Tä . X¯\e⁄μμ nHêï&ÉT kÕ«$T>±s¡T.
n+‘ê >=\T¢q qyê«s¡T. >√\ #˚XÊs¡T. á\\T y˚XÊs¡T. n‘·ìMT<ä≈î£ m>∑ã&Ü¶sT¡ .ø±ì,
@yÓTÆHê kÕ«$T kÕ«y˚T. ‘·kÕ‡ #Óø±ÿ, m+‘· <Óã“ø={≤º&ÉT. n‘·ì <˚«wü+ n‘·ì<˚.
ñ|üHê´dü+ ñ|üHê´düyT˚ .
∫e]e÷≥. kÕàs¡ød£ uü ˝ÑÛ À H˚q÷ ñ|üq´dæ+#êqì $ì, sêe÷sêe⁄ |ü~ \+KD≤\T
#˚XÊ&ÉT.

uÛ≤düÿs¡uÛÑ≥¢ ø£ècÕísêe⁄
(1918 ` 1966)
‘Ó\+>±D≤ |ü˝…¢≥÷fi¯fl |ü]dæú‘·T\˙, ø£&É>∑+&É¢

bÕ˝… ’ H ê ìC≤sTTr $&É T eì ‘Ó \ +>±D≤ ¬ s ’ ‘ · T \
ne÷j·Tø£|⁄ü ã Á ‘·T≈£î\˙, ø£fifl¯øÏ ø£{q
ºÏ ≥Tº ∫Á‹+#·>\∑
•*Œ, ì>∑÷&ÛyÉ TÓ q
Æ |ü]o\Hê <äèwæ‘º √, ≈£î˝≤kÕ>± q&ç#˚
XË*’ ‘√, bı+~¬øq ’ es¡q í \‘√, _>∑TyÓq ’ dü+uÛ≤wüD\‘√
M] ø£<\ä∏ T bÕsƒ≈¡ î£ *ï $X‚w+ü >± Äø£]¸+#êsTT. | Á U
ü ≤´‘·
qe˝≤ø±s¡T\T. Äø±X¯yêDÏ ø£&É|ü πø+Á<ä+˝À |üì
#˚d ù yês¡T.
s¡#·q\T : yÓHïÓ\ sêÁ‹ (ø£<\ä∏ T) $+‘· |Á Dü j·T+,
j·TT>∑d+ü ~Û, yÓ\T¢e˝À |üP∫ø£|⁄ü \¢\T (qe\\T)
414 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ç»®‘Y
s¡+>±sêe⁄ z ìX¯Ãj·÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. yÓ+≥H˚ #˚‹dü+∫˝À s¬ +&ÉT wüs\ºY T, ˇø£
<Û√‹, ˇø£ ãìj·THé, ˇø£ ≥e˝Ÿ y˚düT≈£îHêï&ÉT. #Ó|ü\T ‘=&ÉT≈£îÿ+≥T+&É>±, ‘·*¢
$<Ûäyê$&É, m<äTs¡T|ü&ç ªªmø£ÿ&çøÏ yÓ&ÉT‘·THêïe⁄sê?μμ nì n&ç–+~. ªªn&ç>±eP?μμ
nì $düT≈£îÿHêï&ÉT s¡+>±sêe⁄. ‘·*¢ øÏ≈î£ ÿs¡T eTq≈£î+&Ü ˝À|ü*øÏ yÓ[flb˛sTT+~. n|üŒ{Ïøπ
s¬ +&ÉT n|üX≈¯ î£ Hê\T m<äTs¡T |ü&Ü¶sTT. yÓ&TÉ ‘·Tqï |üì ne⁄‘·T+<√, ˝Ò<√ nH˚ dü+<˚V≤ü +
ø£*–+~ n‘·ìøÏ. rsê ãj·T˝Òs› T¡ ‘·÷ n|üX≈¯ î£ Hê\qT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·&+É eT+∫~
ø±<äqT≈£îHêï&ÉT s¡+>±sêe⁄. #·|ü q sTT+{À¢+∫ ãj·T˝Òs› ê&ÉT. yêøÏ* >∑TeTà+ <ë{≤&√,
˝Ò<√ mø£ÿ&çqT+#√ ˇø£ ‘·TeTTà $q|ü&+ç ~. ‹]– Ç+{À¢øÏ yÓ&<É ëe÷ nì ˇø£
ì$Twü+ Ä˝À∫+#ê&ÉT. ø±ì ‹]– yÓfifl¯ &ÜìøÏ eTqdüT‡ ˇ|üŒ˝Ò<Tä . ì\T#·Tqï #√≥TqT+∫
ø£~˝≤&ÉT. dæø+Ï Á<ëu≤<é ùdwº Hü é <ë]|ü{≤º&TÉ . ùdwº Hü é #˚sT¡ ≈£îH˚d]ü øÏ Ç+ø± s¬ \’ T sê˝Ò<Tä .
{Ïø¬ ÿ≥Tº ø=ì bÕ¢≥TbÕs¡+ MT~øÏ yÓfi≤fl&ÉT. Áf…HÆ é ns¡>+∑ ≥ ˝Ò≥ì ‘Ó*dæ+~.
ì|ü≈£îeT˝…¢ yÓT<ä&TÉ sêE≈£î+≥Tqï~— bı>∑\≈£îeT˝Ò¢ @y√ Ä˝À#·q\T. ‘·q ô|<ä›
#Ó˝…¢\T #Ûêj·T ô|[fløÏ, ¬s+&ÉT HÓ\T¢ ≈£L&Ü eé~Û˝Ò<äT. ô|[fl Ks¡TÃ\T ø±ø£,
yÓsTT´q÷ï≥|ü<Vä ‰ü s¡T¢ ø£≥ï+, eTTVüAs¡+Ô ≈£L&Ü ìX¯Ãj·TyÓT+Æ ~. ãVüQXÊ $yêVü‰ìøÏ
eT÷&ÉT y˚\ <ëø± Ks¡TÃ ø±e#·TÃ. dü+ã+<Ûä+ #ê˝≤ eT+∫~. ô|[fl ø=&ÉT≈£î
ãT~ΔeT+‘·T&ÉT. _.@. bÕ´ôdH’ ê&ÉT ‘·q≈£î eT˝ÒH¢ ˚ ôdÁ¬øÁ{ÏjT˚ {Ÿ˝À >∑Te÷kÕÔ ñ<√´>∑+
#˚dTü HÔ êï&ÉT. HÓ\øÏ e+<ä s¡÷bÕj·T\ <ëø± Ä<ëj·T+ e⁄+≥T+~. @ u≤<äsã¡ +B ˝Ò<Tä .
Ä Ä<ëj·T+‘√ uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T düTK+>± ø±\+ >∑&|É eü #·TÃ. ‘·q <ä>sZ∑ ¡ &ÉãT“ ˝Ò<Tä .
‘·qøÏ e#˚Ã Ä<ëj·T+‘√ uÛTÑ øÏÔ >∑&|É ≥ü y˚T ø£wkºü Õ<Û´ä +>± e⁄+~. Ç{Ïº |ü]dæ‘ú T· ˝À¢ eT÷&ÉT
Ç»®‘Y 415
y˚\T ‘·HÓø£ÿ&É ‘˚>∑\&Éì? Ç~ ø±ì ø±\+. n|ü mø£ÿ&É |ü⁄&ÉT‘·T+<äì? |ü⁄{ÏºHê,
‘·q≈£î rπsÃ ‘êVü≤‘·T ˝Ò<Tä . Ç#˚Ãyê&ÉT ≈£L&Ü @$T #·÷dæ sTTkÕÔ&ìÉ ? s¡|Tüò THê<∏|ä ˝ü ˝¢… À
‘·eT≈£î ˇø£ u≤$, |ü~ mø£sê\ KTw”ÿ e⁄+~. u≤$ÁøÏ+<ä mø£s+¡ , mø£s+¡ qïs¡ ‘·Ø
e⁄+&Ée#·TÃ. u≤$ ‘êø£≥Tº ô|{Ïº nsTT<ës¡T e+<ä\ s¡÷bÕj·T\T rdüT≈£îsêe#·TÃ.
nsTT<ës¡T e+<ä\T @ eT÷\øÏ ekÕÔjT· ì? neTà p|æ‘˚ eT÷&ÉT Hê\T>∑T y˚\<ëø±
sêe#·TÃ. ø±ì Ä uÛ÷Ñ $T ø=q&ÜìøÏ me¬sH’ ê eTT+<äT≈£î ekÕÔs√, ˝Ò<√ ` ˇø£ ø±\+˝À
n~ ÇHê+ uÛ÷Ñ $T, ‘·q ‘·+Á&ç b˛sTTq ‘·sT¡ yê‘·, ‘·q ù|s¡q |ü{≤º nsTT+~. m+<äTø√
á eT<Û´ä ÇHê+ uÛ÷Ñ eTT\˙ï |ü{≤º\T ne⁄‘·THêïj·T≥. eT\¢jT· ´ ≈£î≥T+ã+, ‘·+Á&ç
‘ê‘·\ ø±\+ ì+N, Ä uÛ÷Ñ $T ùd<ä´+ #˚dTü qÔ ï~. ªªá uÛ÷Ñ $T˝À |ü⁄{Ï,º á uÛ÷Ñ $T˝À
ô|]>±+μμ n+{≤&ÉT eT\¢jT· ´. eTìwæ <Óe’ uÛøÑ ÔÏ ø£\yê&É÷, HÓeTà<Óq’ yê&ÉTq÷, n‘·ì
ø¬ qï&É÷ ‘·qT øö\T|üÁ‘·+ ÁyêdæjT· ´ ˝Ò<Tä . |ü≥Tº|{ü ºÏ n‘·q÷ ÁyêsTT+#·Tø√˝Ò<Tä . øö\T
–+»\ $wüjT· +˝À @<√ eTTU≤eTTœ e÷{≤¢&TÉ ø√e&É+, Ç+‘· nì ˇø£ ìs¡j í ÷· ìøÏ
sêe&É+. n‘·qT düsπ qq&É+, ÇB Äø±\+ qT+∫ edüTqÔ ï Ä |ü<‹Δä . e+X¯ bÕs¡+|üs´¡ +>±
edüTqÔ ï Ä |ü<‹Δä øÏ ‘·qT mqï&É÷ $s¡T<ä+Δ >± yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . $s¡T<ä+Δ >± q&ÉT#·Tø√e*‡q
nedüs+¡ ≈£L&Ü ø£\>∑˝<Ò Tä . eT\¢jT· ´ uÛ÷Ñ $T|üqTï ‘·H˚ ø£≥Tº≈î£ +≥THêï&ÉT. |üqTï b˛q÷
dü+e‘·‡sêìøÏ |ü⁄f…&º TÉ –+»\T sTTdüTHÔ êï&ÉT. •e⁄&çMT~ |üP\T ‘·|Œæ Hê, n‘·qT øö\T
–+»*e«&É+ mqï&É÷ ‘·|üŒ˝Ò<äT. ø±ì >∑&ç∫q ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ì+N, ‘·q≈£î
eT\¢jT· ´ <ä>sZ∑ ¡ ì+∫ <Ûëq´+ @MT sêe&É+ ˝Ò<Tä . á eT<Û´ä H˚ n‘·qT ≈£L‘·Ts¡T ô|[fl
#˚XÊ&ÉT. Ks¡TÃ˝À |ü&Ü¶&TÉ . ø±>± >√s¡T#·T≥Tºô|’ s√ø£*b˛≥T nqï≥T¢ |üøÿ£ qTqï ≈£î+≥
>∑+&ç|ü&ç Ä uÛÑ÷$T˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ì+N @MT |ü+&É&É+ ˝Ò<äT. ≈£î+≥>∑+&ç
|üP&ÉÃ&ÜìøÏ, ‘·q≈£î >±˙ eT\¢jT· ´≈£î >±˙ ‘êVü≤‘·T ˝Ò<Tä . ø£˙dü+ nsTT<äTe+<ä\
s¡÷bÕsT÷\sTTHê ø±yê*. ≈£î+≥ ô|<ä~› nsTT‘˚ Á|üuTÑÛ ‘·«+ düV‰ü j·TyÓTHÆ ê bı+<äe#·TÃ.
‘ê\÷ø± ø£#Ø˚ ˝À <äsU¡ ≤düTÔ Ç∫Ã ≈£L&Ü #·÷XÊ&ÉT eT\¢jT· ´. s¬ yÓq÷´ n~Ûø±] e∫Ã
#√≥T ‘·ìF ≈£L&Ü #˚XÊ&ÉT. n~ ≈£î+≥ ø±ì<˚, n‘·qT e÷Á‘·+ @$T dæbòÕs¡düT
#˚kÕÔ&ìÉ ? @<√ ô|<ä› u§+<ä, nø£ÿ&É yêHê ø±\+˝À ˙fi¯ófl Ä>∑T‘êsTT. Ä ˙fi¯fl˙ï
e]#˚qT˝ÀøÏ ø=≥Tºø=kÕÔsTT.m+&Üø±\+˝À u≤$˝Àì ˙fi¯ófl e]bı˝≤ìøÏ #ê˝e⁄. |ò*ü ‘·+,
@ ø±s¡T˝Àq÷, Ä bı\+ |ü+&É&É+ ˝Ò<äT. eT\¢j·T´ ‘·q≈£î ø=\ee\dæq <Ûëq´+
ø=\e&É+ ˝Ò<Tä . bÕ|ü+ n‘·qT e÷Á‘·+ m˝≤¢ ø=\TkÕÔ&ìÉ ` uÛ÷Ñ $T˝À @MT |ü+&Éq|ü&ÉT,
Á|üuTÑÛ ‘·«+ Á|üyX˚ ô¯ |&ÉT‘·Tqï uÛ÷Ñ dü+düÿs¡D\ |ò*ü ‘·+>±, n‘·ìøÏ f…HìÓ ‡bòÕs¡+ <=]øÏ+~.
416 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

n‘·ìøÏ ≈£L&Ü Ä uÛ÷Ñ $T˝À ø=+‘· Vü≤≈£îÿ dü+Áø£$T+∫+~. Ä uÛ÷Ñ $Tì+∫ n‘·ìï
‘=\–+#·&ÜìøÏ M\T ˝Ò<Tä . uÛ÷Ñ $Tì neTà<ä\∫Hê yÓTT<ä≥ n‘·ìøÏ neTàpbÕ*.
‘·qT ˇπøkÕ] <Ûqä + ø£ø±ÿ*‡q nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ∫qï ∫qï yÓTT‘êÔ˝À¢ ø=ìï dü+e‘·‡sê\
es¡≈L£ #Ó*d¢ ÷ü Ô e⁄+&Ée#·TÃ. n‘·ì |ü]dæ‹ú @ e÷Á‘·+ u≤>∑T˝Ò<Tä ø£qTø£. n‘·qT Ä
uÛ÷Ñ $Tì ø=qTø√ÿø£b˛e#·TÃ. ô|>’ ± n‘·ìøÏ ≈£L{Ïø,° >∑T&Éø¶ ° yÓfifl¯ &É+ ˝Ò<ìä $ìøÏ&.ç
◊Hê uÛ÷Ñ $Tô|’ ‘·q≈£î >∑\ Vü≤≈£îÿì e<äT\T≈£î+{≤&Ü? uÛ÷Ñ $T e<äT\Tø=ì sêJHêe÷
ÇkÕÔ&Ü? nkÕ<Û´ä + ` uÛ÷Ñ MT e<äT\Tø√&ÉT ` sêJHêe÷ Çe«&ÉT. ø±>± øö\T –+»\T
ø=\Te&ÉT. á s¬ ‘’ T· \øÏ uÛ÷Ñ $T n+fÒ n+‘· eTeTø±s¡+ m+<äTø√?
yÓTT<ä≥ øö\T–+»\ $wüjT· +˝À e‹Ô&ç ø£\T>∑Cj Ò ÷· *. n‘·qT m˝≤¢>÷∑ Çe«˝Ò&TÉ .
Ä ‘·sT¡ yê‘· >=&√¶, >√<√ y˚\+ y˚jT· &ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*.n|ü\ yêfi¯fl u≤<Ûä |ü&˝É øÒ ,£
Ç{°e\H˚ n‘·qT ¬s+&ÉT ø√&Ó\T neTTà≈£îHêï&É≥. Çø£ $T–*‘˚ ˇø£{° ns¡ >=&ÉT¶
$T–* e⁄+&Ée#·TÃ. ñqï ˇø£ÿ >=&ÉT¶ y˚\+ y˚jT· &ÜìøÏ |üPqT≈£î+fÒ n‘·qT u…+uÒ\T
|ü&bç ˛‘ê&ÉT. ø±fi¢̄ uÒsêìøÏ ekÕÔ&TÉ . n|ü&ÉT HÓeTà~>± uÛ÷Ñ $TøÏ sêJHêe÷ Çe«eTì
q#·ÃC…|æŒ ˇ|æŒ+#ê*. yÓTT<ä≥ ˇ|üø√&ÉT, mø£s¡yÓ÷, ns√ KTw”ÿ<ëq$TkÕÔq+fÒ
ˇ|üø√e#·TÃ. n|ü&ÉTuÛ÷Ñ $T neTàø±ìøÏ #·÷|æ‘˚ Hê\T>∑T sêfi¯ófl ekÕÔsTT. ‘·q >∑+&É+
>∑f…º≈£îÿ‘·T+~. á eéVü‰s¡eT+‘ê m+‘√ #êø£#·ø£´+‘√ q&ÉbÕ*. BìøÏ ø£s¡D+
sêeT#·+Á<äjT· ´ düV‰ü j·T+ ‘·q≈£î jÓT+‘ÓH’ ê nedüs+¡ . s¡|Tüò THê<∏|ä ˝ü ≈¢… î£ yÓfifl¯ >±H˚ n‘·ìï
eTT+<äT |ü≥Tºø√yê*. Ç˝≤¢+{Ï <ä>T∑ ˝≤“J eéVü‰sê˝À¢ n‘·qT <ä≈îå£ &ÉT. n‘·ìøÏ @<√
ÄX¯ô|{Ïº eéVü‰s¡+ kÕqT≈£L\+ #˚sTT+#·Tø√yê*. >∑T≥Tº>± Á>±eT+qT+∫ ãj·T≥|ü&Ü*.
<ëì‘√ Ä Á>±e÷ìø° ‘·q≈£L eT<Û´ä >∑\ dü+ã+<Ûä u≤+<Ûyä ê´\T ‘Ó>‘∑ +Ó |ü⁄\e⁄‘êsTT.
sê|òTü THê<∏|ä ˝ü ,¢… ‘Ó\+>±D≤˝À ˇø£ e÷s¡TeT÷\˝Àì ≈£îÁ>±eT+. Ä Á>±eT+ Ç+ø±
düu´ÑÛ ‘·≈î£ ø£qTï $|üŒ˝Ò<Tä . uÛ÷Ñ dü+düÿs¡D\≈£î dü+ã+~Û+∫ yês¡\Ô T Ç+‘·es¡≈î£ nø£ÿ&çøÏ
ÁbÕø£˝<Ò Tä . Hê\T>∑T s√E\e⁄‘˚ |ü]dæ‘ú T· \T á $<Û+ä >± e⁄+&Ée⁄. $wüeT |ü]dæ‘ú T· \T
@s¡Œ&Éø£eTT+<˚, e⁄qï Ä ø±düÔ uÛÑ÷$T neTTàø√e&É+ ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£+. Hê\T>∑T
s√E\sTT‘˚ uÛ÷Ñ eTT\ <Ûsä \¡ T eTØ |ü&bç ˛‘êsTT. <äTH˚ïyê&çøπ uÛ÷Ñ $T nH˚ ìHê<ä+
nø£ÿ&É ≈£Lÿ&Ü ÁbÕ≈£î‘·T+~. n|ü&ÉT uÛ÷Ñ eTT\T ø=q&ÜìøÏ s¬ ‘’ T· ˝…e«s¡÷ eTT+<äT≈£î
sês¡T. uÛ÷Ñ $T n$Tày˚jT· &É+ Ç|üŒ{Ïøπ Ä\düýÓT+Æ ~. Ç+ø± C≤|ü´+#˚ùdÔ ndü\Tπø yÓ÷dü+
edüTÔ+~. #êj·T ô|[fl ìX¯ÃsTT+#·Tø√e&É+ eT+∫πø e∫Ã+~. ˝Òø£b˛‘˚ uÛÑ÷$T
neTàe\dæq nedüs+¡ ndü\T @s¡Œ&˚~ ø±<äT.
Ç»®‘Y 417
s¡+>±sêe⁄ e÷qdæø+£ >± ˇø£ >∑&TÉ ¶ düeTdü´qT |ü]cÕÿs¡+ #˚d,æ ùdwº Hü é >∑&j
ç ÷· s¡+
øπ dæ #·÷#ê&ÉT. |ü~>∑+≥\ nsTT<äT ìeTTcÕ\T nsTT+~. |ü~ >∑+≥\≈£î ‘·qT bÕ¢≥TbòÕs¡+
MT~øÏ e#êÃ&ÉT. ˇø£ nsTT<äT ìeTTcÕ˝À¢ s¡|Tüò THê<∏|ä ˝ü ¢… #·T{Ïº e#êÃ&ÉT. m+<äTø√,
s¡+>±sêe⁄≈£î e÷qdæø£ ø±˝≤ìø°, uÛÖ‹ø£ ø±˝≤ìø° m+‘√ ‘˚&Ü ø£q|ü&+ç ~. e÷qdæø£
ø±\+ ÇfÒ¢ yêj·TTy˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ &ÉT‘·T+~. uÛÖ‹ø£ ø±\+ e⁄qï#√≥TH˚ e⁄+&çb˛‘·T+~.
ˇø£yfi˚ ¯ q&É∫Hê eT+<äø=&ç>± q&ÉTdüT+Ô ~. á uÛ<Ò +ä m+<äT≈£î+≥T+<√ n‘·ì øπ MT
ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
s¬ \’ T... ãdüT‡... ø±* q&Éøq£ T Á|üj÷· D+ #˚dæ s¡+>±sêe⁄ kÕj·T+Á‘êì ø£˝≤¢
s¡|Tüò THê<Û|ä ˝ü ¢… #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. ‘Ó∫Ãq #˚‹dü+∫ ‘·eT cÕVüQø±s¡T Ç+{À¢ |ü&d˚ ,æ ø±fi¯Sfl
#˚‘T· \÷ ø£&TÉ ø=ÿì, ‹qï>± ø£sD¡ + sêeT#·+Á<äjT· ´ Ç+{ÏøÏ ãj·T˝Òs› ê&ÉT. sê+#·+Á<äjT· ´
Ç+{Ï yêøÏ* >∑Te÷àìøÏ s¬ +&ÉTy˚|⁄ü ˝≤ s¬ +&ÉT ô|<ä› ns¡T>∑T\THêïsTT. sêeT#·+Á<äjT· ´
ˇø£ ns¡T>∑T MT<ä ≈£Ls=Ãì ˇø£ s¬ ‘’ T· ‘√ @<√ eéVü‰sêìï >∑÷]Ã e÷{≤¢&TÉ ‘·THêï&ÉT.
‘·qqT #·÷&É&+É ‘√H˚ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ªªs¡+&ç, |ü+‘·T\T>±s¡T, Ç<˚Hê sêø£&?É μμ nì
|üsêeT]Ù+#ê&ÉT. s¡+>±sêe⁄ ªªBsêÈjT· TwüéTdü÷μÔ μ nì, @y√ ≈£îX¯\ Á|üXï¯ ˝À¢øÏ ~>±&ÉT.
sêeT#·+Á<äjT· ´ Ç+–‘·+ Á>∑V≤æ +∫ @y√ Hê\T>∑T e÷≥\T #Ó|Œæ , ‘·q‘√ ≈£Ls¡TÃqï
s¬ ‘’ T· qT |ü+|æ+∫ y˚XÊ&ÉT. Ä yÓ+≥H˚ s¡+>±sêe⁄ y˚|⁄ü ‹]– ªªÇø£ #Ó|Œü +&çμμ nqï≥T¢
#·÷#ê&ÉT.
‘·qT @ |üìMT<ë Á>±e÷ìøÏ e∫Ã+B, s¡+>±sêe⁄ dü$es¡+>± #ÓbÕŒ&ÉT. ªªMT
düV‰ü j·T+ ˝Òøb£ ˛‘˚, á |üì @ e÷Á‘·+ kÕqT≈£L\+ ø±μμ<äì ≈£L&Ü ôV≤#·Ã]ø£ #˚XÊ&ÉT
n‘·qT.
ªª<ëì<˚$T˝…+&ç, ñ<äjT· y˚T eT\¢jT· ´ì|ü{ºÏ ‘Ó|Œæ <ë›+μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´
»yêãT>±.
ªªn˝≤¢ n+fÒ ≈£î<äs<¡ Tä ` Ç~ MTs¡T MT dü«+‘· |üì>± uÛ≤$+#ê*. eT\¢jT· ´‘√
sêJHêe÷ sTT|æŒ+∫, eT+∫ <Ûäs¡≈£î Ä uÛÑ÷$Tì ø±kÕÔ n$Tà+∫ ô|{≤º*μμ nì
sêeT#·+Á<äjT· ´ #˚jT· e\dæq |üìì, $düŒwüº |ü]#ê&ÉT s¡+>±sêe⁄.
ªªeTT+<äT eT\¢jT· ´ <ä>]Z∑ qT+∫ sêJHêe÷ sêã≥Tºø√e&É+, eTq≈£î #ê˝≤ eTTK´+
` Ä ‘·sT¡ yê‘· uÛ÷Ñ $T neTàø£+ n+{≤sê? n~ ne©\>± ì$TcÕ˝À¢ »]–b˛‘·T+~.
á eP] ¬s’‘·T\ <ä>∑Zs¡ eT+∫ <Ûäs¡ |ü\ø£ø£b˛‘˚, bıs¡T>∑÷fi¯fl ì+∫ ¬s’‘·T*ï
418 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|æ*|æ+‘ê+μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´ sêJHêe÷øÏ dü+ã+~Û+∫q eéVü‰sêìøÏ m≈£îÿe
ÁbÕeTTK´‘· sTTdü÷.Ô
ªªá eéVü‰s¡+˝À+∫ qqTï m˝≤¬>H’ ê >∑føº… ÿÏ +#·+&ç. MT #˚‘T· \‘√H˚ #Ûêj·T ô|[fl
#˚dæqyês¡e⁄‘ês¡T. ô|’>± MT ø£wüº+ H˚H˚MT ñ+#·Tø√qT. nD≤ ô|’dü\‘√ düVü‰
#Ó*+¢ #·T≈£î+{≤qTμμ nHêï&ÉT s¡+>±sêe⁄.#·\ø¢ =∫Ã eTT+‘· <ë#·Tø√e&É+ <˚ìø£H˚ <Û√s¡D˝° À.
‘·qT¬s+&ÉT e+<ä\ s¡÷bÕj·T\T sêeT#·+Á<äjT· ´≈£î sTT#˚Ã≥≥÷º, n‘·qT eT\¢jT· ´
<ä>sZ∑ ¡ sêJHêe÷ sTT|æŒ+∫, Ä bı\+, eT÷&ÉTy˚\÷, Hê\T>∑T y˚\øÏ eT<Û´ä n$Tà+∫
ô|fÒ≥º ≥÷º, nìï $wüj÷· \÷ eTTU≤eTTœ>± e÷{≤¢&TÉ ø=ì sêeT#·+Á<äjT· ´‘√ s¡+>±sêe⁄
ˇø£ ˇ|üŒ+<ëìøÏ e#êÃ&ÉT.
ªªá sêÁ‹øÏ MTs¡T ì•Ã+‘·>± e⁄+&É+&ç. sπ |”bÕ{ÏøÏ MT eéVü‰s¡+ ô|q’ò ˝Ÿ ø±ø£b˛‘˚,
qqTï e÷s¡Tù|s¡T ô|{Ïº |æ\e+&çμμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´ ∫e] e÷≥>±.
ªªnsTT‘˚, Hê øÏ+ø£ ôd\$|æŒ+#·+&çμμ nì ˝Ò#ê&ÉT s¡+>±sêe⁄.
ªªX¯\e⁄. qeTkÕÿsê\Tμμn+≥÷ sêeT#·+Á<äjT· ´ ≈£L&Ü ˝Ò#ê&ÉT ns¡T>∑TMT~ ì+∫.
ªªBsêÈjT· TwüéTdü÷μÔ μ nì ø£~˝≤&ÉT s¡+>±sêe⁄ nø£ÿ&çì+∫. eTs¡THê&ÉT ñ<äjT· +
mì$T~ >∑+≥\ø£˝≤¢ s¡+>±sêe⁄ ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=ì, {° ‘ê–, ø£sD¡ + sêeT#·+Á<äjT· ´
Ç+{Ïøπ dæ yÓfi≤fl&ÉT. sêeT#·+Á<äjT· ´ ‘·q Ç+{ÏeTT+<äT ns¡T>∑T MT<ä ≈£Ls¡TÃì e⁄Hêï&ÉT.
n|üŒ{Ïøπ ø±e*yê&çì |ü+|æ, eT\¢jT· ´ì |ü{ºÏ ‘Ó|Œæ +#ê&ÉT. m+<äTø√ s¡+>±sêe⁄≈£î
m&ÉeTø£qTï n~]+~. ìs¡ø¢ ´å£ +>± eTT+<äT≈£î q&ç∫, yÓ[fl ns¡T>∑TMT<ä ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
sêeT#·+Á<äjT· ´ qeTkÕÿsêìøÏ ªªBsêÈjT· TwüéTdü÷μÔ μ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
s¡+>±sêe⁄ì #·÷d” #·÷&É&+É ‘√H˚ ªª<ä+&Ü\T |ü+‘·T\T >±s¡÷μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´
` m+<äTø√ s¡+>±sêe⁄ »yêãT>± ªªBsêÈjT· TwüéTdü÷μÔ μ nì nq˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
ªª¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ì+∫ øö\T–+»\T ø=\e&É+ ˝Ò<Tä . |ü+‘·T\T u≤ø° >∑˝≤¢
(<Ûëq´+) ø√dü+ e#êÃ&ÉT |ü≥ï+ ì+∫. yÓ+≥H˚ >∑˝≤¢sTT∫Ã eéVü‰s¡+ ô|q’ò ˝Ÿ #˚dTü ø√μμ
nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´ Hê+BÁ|ükÕÔeq>± eT\¢jT· ´ qT<˚•› +∫.
ªªÇ|ü&ÉT >∑˝≤¢ j·÷&çø¬ *¢ m\T¢‘~· <=sê Hê <Ó>sZ∑ ¡ ` Hê\T>∑T s√E ˝≤–‘Ó
yÓTT‘·+Ô >∑˝≤¢ >=\TdüμÔ μ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´ Bq+>±.
ªªπs|ü⁄, sπ |ü⁄ n+≥÷ s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\T <ëfÒXÊe⁄. Ç+ø± mH˚ïfi¯ófl Áu≤Vü≤à\øÏ
m>∑HêeT+ ô|&É‘êe⁄?μμnì n&ç>±&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´ ìø£ÿ∫Ã>±.
Ç»®‘Y 419
ªª≈£î+≥ >∑&¶ç |ü&~¶É ` bı\+˝À #ê¬s&ç‘T· \Ô T (–+»\T) |ü+&ÉT‘·T˝Òe⁄. u≤sTT
u…fãº… &ç b˛‘·Tqï~. Ç+ø£ j·÷&çø¬ *¢ >=\TdüÔ <=s¡ >∑\?¢ μμ nì eT\¢jT· ´ dü+>∑‹ dü+<äsê“¤\T
$e]+#ê&ÉT.
ªªu§‹Ô>± ˝≤uÛ+Ñ ˝Òøb£ ˛‘˚ u≤$ e~˝ÒôdsTT´ ` Ç+¬øe]¬øH’ ê øö\T øÏ#T· Ã≈£î+{≤s¡T
|ü+‘·T\Tμμnì dü÷∫+#ê&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´.
ªªÄ u≤sTTø±&É ãT{Ï,º Ä u≤sTTø±&É u…]–q ` düùdÔ Ä u≤sTT >∑&M¶É T<˚ kÕyê˝….
–|ü&ÉT (Ç|ü&ÉT) j˚T$T yÓTTø£+ u…≥Tºø=ì e~˝…jT· ´ eT+≥e⁄<=s¡?μμ nì n&ç>±&ÉT
eT\¢jT· ´ dü÷{Ï>±.
Ä Á|üXï¯ øÏ s¡+>±sêe⁄ eTqdüT‡ ø£\T≈£îÿeT+~. ø±ì n‘·qT @MT ø£*Œ+#·Tø√˝Ò<Tä
eT<Û´ä ˝À.
ªª˙ yÓ<eäÛ y˚kÕ\T Hê <ä>sZ∑ ¡ kÕ>∑e⁄. ø=*ùdÔ u≤ø° –+»\T yÓ+≥H˚ ø=\Te⁄.
˝Òøb£ ˛‘˚ yÓ+≥H˚ uÛ÷Ñ $TøÏ sêJHêe÷ sTTe⁄«μμ nì ìwüÿs¡¸>± #ÓbÕŒ&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´.
ªªe÷ ‘ê‘·\ø±&çì+∫ Ä u≤sTT CÒdüTÔHêï+. –|ü&ÉT u≤sTT sTT&çdæô|{Ïº
j·÷&çøÏb˛qT <=sê?μμ nì n&ç>±&ÉT eT\¢j·T´ ‘·q πø<Ó’Hê Áã‘·T≈£î ‘Ós¡Te⁄
#·÷|æ+#·eTqï≥T¢>±, C≤*>±. Ä yêø±´ìøÏ s¡+>±sêe⁄ Vü≤è<äjT· + ne÷+‘·+>± ø£]–+~.
ªªM&çì |”&+ç #·&É yÓT+<äT≈£î, e~*y˚‘e· ÷μμ nqT≈£îHêï&ÉT eTqdüT‡˝À`ø±ì #Ûêj·Tô|[fl,
ˇø£ ô|<ä› düeTdü´>± e÷], n‘·ì ø£fi¯fleTT+<äT Äø±X¯+ m‘·TÔq ˝Ò∫+~. <ëì‘√
s¡+>±sêe⁄ Vü≤è<äjT· + #·|ü q >∑&¶É ø£{+ºÏ ~.
ªªb˛˙, kıeT÷à dü+ã+<Û+ä , >=&É÷¶ >√<ë @yÓTHÆ ê e⁄+fÒ yÓ+≥H˚ n$Tà u≤ø°
#Ó*+¢ #·Tμμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äjT· ´ eT\¢jT· ´ì.
ªªHê‘êq (<ä>sZ∑ )¡ kıeTTà, –eTTà j·÷&ÉT+~ <=sê ` bı\¢ (ne÷àsTT) ô|+&çø¢ Ï
e*X¯+‘· n|üCÒdqæ ` n|ü˝Àfi¯ófle∫Ã, s¬ +&ÉT ø√&Ó\T >=≥Tø£b˛sTTÁqT, ˇø£ jÓT<äT›
Hê+ ~ì dü∫Ã+~. –|ü&ÉT ˇø£ ãø£ÿ <äTqï b˛‘·Tqï~ Hê‘êqμμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´
»yêãT>±.
ªªM&ÉTeT+∫ e÷≥\‘√ @e÷Á‘·+ $H˚≥Tº ˝Ò&TÉ . Ç+ø£ #·÷kÕÔ s¬ +<äT≈£î? e+>∑u{… ºÏ
M|ü⁄MT<ä ã+&É ô|≥º+&çμμ nì sêeT#·+Á<äjT· ´ ÄÁ>∑V‰ü y˚X+¯ ‘√ ø±e* yêfi¯flì ñ<˚•› +∫
nHêï&ÉT.
ª˙ ø±\TyÓTT≈£îÿ‘· (ø±fi¯fløÏ ÁyÓTT≈£îÿ‘·) Hê Ç»®‘Y (|üsT¡ e⁄) rj·T≈£î<=sê. Hê Ç»®‘Y
rj·T≈£î <=sêμμ nì ø£+≥ ˙s¡T ô|{≤º&TÉ eT\¢jT· ´. Ç<äs› T¡ ø±e* yêfi¯ófl eT\¢jT· ´ì
420 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü≥Tºø=ì, n‘·ìï e+>∑u{… ,ºÏ M|ü⁄MT<ä ˇø£ ã+&É ô|{≤ºsT¡ . eT\¢jT· ´ yêfi¯flì @MT
m~]+#·˝<Ò Tä . j·T»e÷ìøÏ eT∫Ãø£|&ü ¶É >=&ÉT≈¶ î£ eT˝Ò¢ ˝§+–b˛j·÷&ÉT. Ä sTT<ä]› øÏ˙
` Ä ‘·sT¡ yê‘· eT\¢jT· ´ nee÷q+‘√ Ç≥÷, n≥÷ me«]˙ #·÷&É˝<Ò Tä . H˚\øπ dæ
#·÷düTqÔ ï n‘·ì yÓTTVü≤+ H˚\øπ dæ #·÷dü÷HÔ ˚ e⁄+&çb˛sTT+~. uÛ÷Ñ $Tô|q’ @ø£<ëÛ s¡>±
nÁX¯óe⁄\T sê\&É+ yÓTT<ä˝{… ≤ºsTT.
sêeT#·+Á<äj·T´ Ä eéVü‰sêìï n+‘·{Ï‘√ ‘ê‘êÿ*ø£+>± Ä|æ, Ç+ø=ø£
eéVü‰s¡+˝ÀøÏ ~>±&ÉT j·÷+Á‹ø£+>±.
s¡+>±sêe⁄ yÓTTVü≤+˝À ø£‹yÔ d˚ Hæ ê HÓ‘T· sÔ T¡ #·Tø£ÿ˝Ò<Tä . ≈£Ls¡TÃqï yê&ÉT ≈£Ls¡TÃH˚
e⁄+&çb˛j·÷&ÉT.
ø=+‘· ùd|ü{ÏøÏ ø£&Ée\‘√ ˙fi¯ófl b˛dæq≥T¢, eT\¢j·T´øÏ, #ÓeT≥\T ø±s¡&É+
yÓTT<ä˝{… ≤ºsTT. nee÷q uÛ≤s¡+‘√ ø£]– ˙sö‘·THêï&Ü nì|æ+∫+~ s¡+>±sêe⁄≈£î.n‘·qT
eT\¢jT· ´πødæ #·÷&É&+É e÷ì, Ç+ø=ø£y|˚ ⁄ü #·÷&É&+É Äs¡+_Û+#ê&ÉT.
eT\¢j·T´øÏ eTØ ˙s¡dü+ m≈£îÿyÓ’+~. <ëì‘√ ‘·\ ‹s¡>∑&É+ Äs¡+_Û+∫+~.
ø£fió¯ ¢ Nø£≥T¢ ø£e÷àsTT. yÓ+≥H˚ düŒèVü≤ ‘·|Œæ ≈£î|üŒ>± ≈£L˝≤&ÉT eT\¢jT· ´ ã+&É‘√ düV‰ü .
eT\¢jT· ´ |ü&bç ˛e&É+‘√H˚, nø£ÿ&ÉTqï Á|ü», eT\¢jT· ´ #·T≥÷º eT÷–+~. ø=+<äsT¡
n‘·ìï m+&É˝À+∫ ˙&ÉøÏ rdüT≈£îyÓfifl¯ &ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïs¡T. eT] ø=+<äsT¡ ªªe<äT,›
e<äTμ› μ nì yê]düTHÔ êïs¡T.
eT\¢jT· ´ |ü&bç ˛e&É+‘√H˚, s¡+>±sêe⁄, sêeT#·+Á<äjT· ´\T ne÷+‘·+>± ns¡T>∑T
MT~ì+∫ ÁøÏ+~øÏ <ä÷øÏ, n‘·qT |ü&bç ˛sTTq #√≥TøÏ |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . }|æ] dü\T|ü<y˚ ÷Ó
qì uÛj Ñ T· |ü&,ç »Hêìï ø=+#Ó+ <ä÷s¡+>± »]bÕs¡T. ˇø£]ì ˙fi¯flø√dü+ |üsT¡ >¬ ‹Ô+#ês¡T.
Ç+ø=ø£]ì n‘·ì uÛ≤s¡´ <ä>]Z∑ øÏ ‘·]e÷s¡T.
yÓTTVü≤+ MT<ä ˙fi¯ófl #·*q¢ ø±ùd|ü{øÏ Ï ø=~›>± düŒèVü≤ e∫Ã+~ eT\¢jT· ´≈£î.
ªªÇ»®‘Y b˛sTT+~. Ç+ø£ ã‹πø$T ˝≤uÛ+Ñ ?μμ n+≥÷ >=DT≈£îÿ+≥THêï&ÉT eT\¢jT· ´
Ä yÓTøÆ +£ ˝ÀH˚.
s¡+>±sêe⁄øÏ, Ä >=DT>∑T&çøÏ ø£fifl¯ ˙fi¯fl |üs´¡ +‘·sy¡ TÓ +Æ ~.
ªªbÕ|ü+ ` |ü≥TºeTì |ü~ yÓT‘·T≈£î\T ‹ì mìïs√E˝…+’ <√?μμ n+≥THêïs¡T me«s√
Ä >∑T+|ü⁄˝À.
Ä yêø£´+ s¡+>±sêe⁄ #Ó$ì |ü&+ç ~. eT\¢jT· ´ n+‘· ;<ä]ø£+ nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&Éì
n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Ç»®‘Y 421
Ç+‘·˝Àπø eT\¢jT· ´ uÛ≤s¡´, eT*¢ ` ªª@yÓT+Æ ~ e÷e÷?μμ nì >=\T¢q @&ÉTdü÷Ô
nø£ÿ&çøÏ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =∫Ã+~. eT*¢ì #·÷&É&+É ‘√H˚ #·T≥÷º eT÷–q »q+ <ëìøÏ <ë]
Ç#êÃs¡T.
eT*¢, eT\¢j·T´ì düMT|æ+∫ #Ó+ãT˝Àì ˙fi¯ófl #˚‹‘√ yÓTTVü≤+ MT<ä e‘·TÔ>±
#·*+¢ ~. ø=+>∑T‘√ eT\¢jT· ´ yÓTTVü≤+ ‘·T&ç∫+~.
ªªÇ»®‘Y b˛sTT+~ |æ˝≤¢μμ n+≥THêï&ÉT eT\¢jT· ´. Ç+‘·˝Àπø mes√ y˚&ç bÕ\T
rdüT≈£î e∫Ã, eT*¢øÏ n+~+#ês¡T. eT*¢ bÕ\>±¢dTü eT\¢jT· ´ H√{Ï<>ä ]Z∑ øÏ rdüT≈£îyÓ&‘ç ,˚
n‘·qT e<äq› ï≥T¢ yÓTTVü≤+ ‹|ü≈£îHêï&ÉT.
ªªeT\¢j÷· ´! ø±dæìï bÕ\T‘ê>∑Tμμ nì nHêï&ÉT s¡+>±sêe⁄. >∑T+|ü⁄˝À ˇø£]<äs› T¡
≈£L&Ü n<˚ e÷≥ nHêïs¡T. ø±ì eT\¢jT· ´ yêfi¯fl e÷≥\T $ì|æ+#·Tø√˝Ò<Tä . bÕ\T
‘ê>∑q÷ ˝Ò<Tä .
ªª˝Ò e÷e÷ eTì+{ÏøÏ b˛<ë+ ˝Òμμ nì eT*¢, ‘·q yÓT&É #·T≥÷º n‘·ì #ÓsTT´
y˚dTü ø=ì, eT\¢jT· ´ì HÓeTà~>± ˝Ò|+æ ~. eT\¢jT· ´ì ˝Ò|&ü +É ˝À eT*¢øÏ sTT<äs› T¡ eTT>∑TsZ T¡
eTqTwüß\T düV‰ü j·T+ #˚XÊs¡T.
ªªb˛<ë+ bÕ |æ˝≤¢μμ n+≥÷ HÓeTà~>± ø£~˝≤&ÉT eT\¢jT· ´.
HÓeTà~>± q&ç|+æ #·T≈£î+≥÷, eT*¢, eT\¢jT· ´ì sTT+{ÏøÏ rdüTø¬ [fl+~. s¡+>±sêe⁄
≈£L&Ü eT\¢jT· ´ sTT+{Ï<ëø± yÓ[fl e#êÃ&ÉT.
ªª»Ás¡+‘· >∑≥Tÿ ‘ê>∑T‘êe⁄ e÷e÷μμ nì n&ç–+~ eT*¢. mø£ÿ&ç yêfi¯ófl nø£ÿ&çøÏ
yÓ[flb˛>±H˚.
ªª–+»\T j·÷&çø¬ *¢ BdüTø=∫Ãqe⁄?μμ nì n&ç>±&ÉT eT\¢jT· ´. eT*¢ì Ä‘·Ts¡‘>· ±.
ªªjÓT\¢e« »Ás¡ìï dü»–® +»\T ô|{Ï+º ~μμ nqï~ eT*¢ düe÷<Ûëq+>±.
ªªHê ø=<äT› |æ˝≤¢ Hê eTqdüT‡ u≤>±˝Ò<Tä . qTe⁄« »Ás¡+‘· <ë–, ãT&√¶&øç Ï ô|≥Tºμμ
nì nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªìqï bı<äT>› *∑ Z <ë–q >∑≥Tÿ ` »Ás¡+‘ê <ë>∑T e÷e÷!μμ nì eT*¢ ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&~¶É .
eT*¢ e÷≥ì ‘√ôdj·T´˝Òø£ b˛j·÷&ÉT eT\¢jT· ´. @<√ m+–* |ü&Ü¶&TÉ Ä|üøÿ£
MT<˚. eT*¢ì dü+‘·è|æ|Ô sü #¡ ˚ ñ<˚X› +¯ ‘√.....
‘·+Á&çì, eTT>∑TsZ T¡ q\T>∑Ts¡T eTqTwüß\T |ü≥Tºø£ sêe&É+ #·÷∫, @<√ »]–+<äì
}Væ≤+∫, ø£Då + Ç+{À¢ e⁄+&Éì eT÷&˚fifl¯ ≈£îÁs¡yê&ÉT sêeTj·T´, ÄHê&ÉT ‘·+Á&ç |üøÿ£
<ä>]Z∑ ì+∫ ø£<˝ä ˝Ò<Tä .
422 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªH˚qT ô|<ä\› Ç»®‘Y b˛&É>={Ïqº ` ãT&√¶&Ü qTe«qï ì\u…{≤º˝μ… μ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´
ãT&√¶&ìç <ä>]Z∑ øÏ rdüT≈£î+≥÷.
ªª@"B e÷e÷ Ä e÷≥\T?μμ n+~ eT*¢ ø£fifl¯ ˝À¢ ˙fi¯ófl ì+|ü⁄≈£î+≥÷`
eT\¢jT· ´ ø±ùd|ü⁄ eT<Ûë´Vü≤ï+ |ü&TÉ ø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. ø±ì n‘·ìøÏ @
e÷Á‘·+ ìÁ<ä |ü≥º˝Ò<äT. ñ+&ç e⁄+&ç, ñ<äj·T+ »]–q dü+>∑‘·T˝Ò e÷{Ï e÷{Ïø°
C≤„|øü +£ sêe&É+ yÓTT<ä˝{… ≤ºsTT n‘·ìøÏ. |üøÿ£ MT<ä Ç≥÷, n≥÷ bıs¡T‘¢ ÷· ø±\+
>∑&çbÕ&ÉT.
kÕj·T+Á‘·+ Nø£{Ï |ü&TÉ ‘·T+&É>± |üøÿ£ MT~ ì+∫ ˝Ò#ê&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªj·÷&çøÏ e÷e÷?μμ nì eT*¢ n&ÉT>∑T‘·÷H˚ e⁄+~. ø±ì eT\¢jT· ´, eT*¢ e÷≥
$ì|æ+#·T ø√˝Ò<Tä . ˇø£ sTT‘·&Ô ç #Ó+ãT #·+ø£˝À ô|≥Tºø=ì, uÛTÑ C≤\MT~ ì+∫ #Ó+ãT
ø£qã&É≈î£ +&Ü ˇø£ <äT|üŒ{Ï ø£|ü ø=ì, ˙s¡d+ü >± Ç+{À¢+∫ ãj·T˝Òs› ê&ÉT eT\¢jT· ´.
n‘·qT mø£ÿ&çøÏ yÓ&TÉ ‘·TqïB eT*¢ ÇfÒº Á>∑V≤æ +∫+~. ªªeTqdüT‡ u≤>±˝Ò<Tä . b˛ìsTT´μμ
nqTø=ì eTÚq+ eVæ≤+∫+~ eT*¢.
sêÁ‹ mì$T~ <ë{Ïq ‘·sT¡ yê‘· eT\¢jT· ´ Ç+{ÏøÏ ‹]– e#êÃ&ÉT. #Ó+ãT ‹]–sêì
dü+>∑‹ eT*¢ ÇfÒº |üdæ >∑{+ºÏ ~. #Ó+ãT ≈£î<äeu…{ºÏ uÛsÑ Ô¡ ‘ê– e#êÃ&Éqï dü+>∑‹ ne©\>±
‘Ó\TdüT≈£î+~.
ªª|æ˝≤¢, ãT&√¶&TÉ |ü+&ÉT≈£îHêï&Ü?μμ nì n&ç>±&ÉT eT\¢jT· ´ eNÃ sêe&É+‘√H˚.
ªªÄ"μμ n+~ eT*¢ »yêãT>±.
ªªqTe⁄« ãT¬øÿ&ÉT >∑≥Tÿ ‘ê–qyêμμ nì n&ç>±&ÉT eT\¢jT· ´ Ä‘·Ts¡‘‘· √.
ªªÇ+ø£ >∑≥Tÿ j·÷&ç~ e÷e÷? jÓT\¢e«‘êq <Ó∫Ãq –+»\T bı<äT›qf…º
nsTTb˛sTTqsTTμμ n+~ eT*¢ nqTqj·T+>±.
ªªb˛˙˝Ò. á |üP≥≈£î eTq≈£î ÁbÕ|ü+Ô (ÁbÕ|ü+Ô ) ˝Ò<Tä μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´ y˚<ë+‹
<Û√s¡D˝Ï À.
ªª|æ˝≤¢!μμ
ªª}"μμ
ªªˇø£ e÷≥ C…|⁄ü ‘· sTT+{≤e⁄?
ªª@+~ e÷e÷?μμ
ªªbı\¢ ô|+&çø¢ Ï <äT∫Ãq Ns¡ >∑≥Tºø=˙, C…Ás¡ Ä n<ë›\ s¡sTT¬ø <=&ÉTø√ÿμμ nHêï&ÉT
eT\¢jT· ´ Áù|eT ñ{Ï|º &ü TÉ ‘·Tqï ø£+sƒ+¡ ‘√.
Ç»®‘Y 423
ªª}s¡ bı<äT› >∑÷ø£˝Ò<äT. @+~ e÷e÷ á düs¡kÕ\Tμμ nì Á|üDj·T ø√bÕìï
q{Ï+∫+~ eT*¢.
ªªø£≥Tºø√ø£b˛‘˚ ãT&√¶&ç MT<ä ˇfÒμº μ nì ã\e+‘· ô|{≤º&TÉ eT\¢jT· ´,.
$~Û ˝Òø£ eT*¢ ne÷àsTT ô|[flHê&ÉT ‘·q≈£î uÛsÑ Ô¡ ‘Ó∫Ãq Ä≈£î|ü#Ã· Ns¡ ø£≥Tºø=ì,
n<ë›\ s¡$ø£ ‘=&ÉT≈£îÿ+~. y=j·÷´s¡+>± e∫Ã |üøÿ£ ˝À yê*+~.
ªªeq\∫Ã$T y√\Tqïe⁄μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´, eT*¢ì >∑{>ºÏ ± eTT<äT› ô|≥Tºø=+≥÷.
ªªãT&√¶&TÉ |ü+&ÉT≈£îqï&√, ˝Ò<√ »Ás¡d÷ü &ÉTμμ nì ôV≤#·Ã]ø£ #˚XÊ&ÉT eT\¢jT· ´ ø=~›
ùd|ü{ÏøÏ.
ªªyÓTdü\TÔqï&ÉT e÷e÷!μμ nì n+~ eT*¢ ø=+{Ï>±.
eT\¢jT· ´ ˇø£ ì$Twü+ bÕ≥T ≈£îÁs¡yê&çì |üØøÏ+å ∫ #·÷#ê&ÉT. ≈£îÁs¡yê&ÉT y=fi¯ófl
‘Ó*j·T≈£î+&Ü ìÁ<äb˛‘·÷ e⁄+&É&+É >∑eTì+∫, n‘·ì eTqdüT‡ ≈£î<äT≥|ü&+ç ~.
ªªnã<ë› ˝≤&ÉT‘·THêïyé |æ˝≤¢.μμ
ªª˝Ò<Tä e÷e÷, |ü+&ÉTø√ ˝Ò<qä T≈£îHêï.μμ
ªª|æ˝≤¢! ˙j·Tìï <=+>∑ m‘·T˝Ô μÒ μ
Ä yêø±´ìøÏ eT*¢ Ä ø±X¯+ m‘·TqÔ ñbıŒ+–b˛sTT+~...
sêÁ‹ s¬ +&ÉTC≤eTT\ ‘·sT¡ yê‘· eT\¢jT· ´ #·&û #·|ü &É÷ ˝Ò≈î£ +&Ü |üøÿ£ MT~ ì+∫
˝Ò#ê&ÉT. eT*¢ |üøÿ£ ˝À yÓTeÆ T]∫ ìÁ<äb˛‘·Tqï~. N≈£L ∫+‘ê ˝Ò≈î£ +&Ü ≈£îÁs¡yê&ÉT
ìÁ<äb˛‘·THêï&ÉT. eT\¢j·T´ ‹qï>± ≈£îÁs¡yê&ç MT~øÏ yê*, n‘·ìï ‘˚*ø£>± eTT<äT›
ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. eT*¢ ˝ÒdTü +Ô <˚y÷Ó qH˚ uÛj Ñ T· + ø=B› ÄyÓT <ä>]Z∑ øÏ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . <ä÷s¡+>±
e⁄+&ç ‘·<ø˚ £ Bø£>å ± ÄyÓT yÓTTVü≤+˝ÀøÏ ˇø£ ì$Twü+ bÕ≥T |ü]øÏ+∫ #·÷#ê&ÉT. Ä
‘·sT¡ yê‘· ˇø£ ‘ê&ÉT‘√ düV‰ü HÓeTà~>± |üøÿ£ >∑~˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. >∑~ ‘·\T|ü⁄\T ã+~Û+∫
y˚XÊ&ÉT. Ç+ø£ Ä >∑~˝À+∫ yÓ\T|ü*øÏ sê˝Ò<Tä .
eT*¢ ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq eT>∑‘· ìÁ<ä˝À n\yê≥T Á|üø±s¡+ |üøÿ£ ‘·&$ç T #·÷#·T≈£î+~.
|üøÿ£ U≤∞>± e⁄+&É&+É >∑eTì+∫, ~>∑TqZ ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃ+~. ne‘·* ø¬ fi≤fl&√ @yÓ÷qì
ø±ùd|ü⁄ uÛsÑ øÔ¡ √dü+ ìØøÏ+å ∫+~. m+‘·≈L£ sêø£b˛e&É+‘√ ˝Ò∫ sTT\¢+‘ê yÓ‹øÏ+~.
|ü&eÉ T{Ï >∑~ ‘·\T|ü⁄ ˝À|ü\ >∑&j ç T· y˚dæ e⁄+&É&+É >∑eTì+∫ ˇø£ÿ kÕπs >=\T¢eT+~.
Ä @&ÉTŒ\øÏ bıs¡T>∑Tq e⁄qï Hê\T>∑T sTTfi¯fl yêfi¯ófl eT*¢ sTT+{À¢ b˛¬>H’ ês¡T. |ü&eÉ T{Ï
>∑~ ‘·\T|ü⁄\T ã<ä\› T ø={≤ºsT¡ . eT\¢jT· ´ ˝À|ü\ <ä÷˝≤ìøÏ Áy˚˝≤&ÉT‘·÷ e⁄Hêï&ÉT.
424 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÇ»®‘Y b˛sTT+~. bÕ|ü+ eT\¢j·T´ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêï&ÉTμμ nHêïs¡T
n+<äs÷¡ q÷.eT*¢ @&ÉTŒ\T }s¡+‘ê Á|ü‹<Û«ä ì+#êsTT.
s¬ +&ÉT s√E\ es¡≈L£ , s¡|Tüò THê<∏|ä ˝ü ¢… b˛©düT n~Ûø±s¡T\ sêø£b˛ø£\‘√ Vü≤&Üe⁄&ç>±
e⁄+&ç+~.
me«] Áù|s¡D‘√ ≈£L&Ü Ä Ä‘·àVü≤‘·´ »s¡>˝∑ <Ò ìä ìs¡÷|æ+#·&ÜìøÏ, sêeT#·+Á<äjT· ´
‘·\ ÁbÕD+ ‘√ø£≈î£ e∫Ã+~. s¡+>±sêe⁄, sêeT#·+Á<äjT· ´\T #Ó] s¬ +&ÉT e+<ä\T
‘·&|ç æ mø£ÿ&ç eéVü‰s¡+ nø£ÿ&É düsπ X› Ês¡ì Ä ePfiÀfl –≥ºì yêfi¯ófl #Ó|ü ≈£î+{≤s¡T.
Áã‘·T≈£î Je⁄&Ü nì Hê\T>∑T s√E\ ‘·s¡Tyê‘· s¡+>±sêe⁄ ‹]– |ü≥ï+
#˚s¡T≈£îHêï&ÉT. ªª}]øÏ yÓfi≤¢y˚yÓ÷, @yÓTÆ+~sê?μμ nì ‘·*¢ n&ç–‘˚ ªª#Ûêj·TøÏ ô|[fl
nj˚T´ jÓ÷>∑+ ˝Òμμ <äì ìø£ÿ∫Ã>± #ÓbÕŒ&ÉT. MT dü+ã+<Û+ä e÷≈£î q#·Ã˝Ò<ìä ‘Ó\T|ü⁄‘·÷
ô|[flø=&ÉT≈£î yêfi¯fløÏ ñ‘·sÔ +¡ Áyêdæ |ü&X˚ Ê&ÉT s¡+>±sêe⁄.
Ç|üŒ{Ïes¡≈L£ Ä bı\+ neTTà&ÉT b˛˝Ò<Tä . #Ûêj·T ô|[fl Ç+‘·es¡≈L£ »s¡>q∑ ÷
˝Ò<Tä .
Ç»®‘Y 425
<Ûìä ø=+&É Vü≤qTeT+‘·sêe⁄
(1919 ` 1989)
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+ düs«¡ ‘√eTTK+>± $ø£d+æ #·{≤ìøÏ

<√Vü≤<ä$T∫Ãq | Á ‹
ü uÛ≤e+‘·T\>∑T s¡#s· TT‘·˝À¢ <Ûì
ä ø=+&É
eTTKT´\T. ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä s¡÷|ü⁄πsK\T ~<äT›ø=+≥Tqï
‘·sT¡ D+˝À Ms¡T s¡de ü +‘·yTÓ q
Æ ø£<\ä∏ ÷, qe\\÷ yÁ êdæ,
Á | ü » \≈£ î kÕVæ ≤ ‘· ´ +˝À n_Û s ¡ T ∫˙, n_Û ì y˚ X Ê˙ï
ø£*–+#·{≤ìøÏ ø£èwæ #˚XÊs¡T. yÓTT<ä≥ Vü‰dü´ s¡#·q˝Ò
#˚dH æ ê, b˛qT b˛qT <Óì ’ ø£ düeTdü´\ì Ç‹eè‘êÔ+‘ê\T>±
d”«ø£]+∫, J$‘·+˝À ôd≈£î‡ Á|üuÛ≤yê˙ï H˚{Ï J$‘·
$<Ûëq+˝Àì ø£èÁ‹e÷\˙ $X¯<ä|üs¡Tdü÷Ô nH˚ø£ ø£<∏ä\T
ÁyêXÊs¡T. e´øÏÔ e÷qdæø£ |ü]~Û ej·TdüT‘√, $<ä´‘√,
nqTuÛÑe+‘√, dü+kÕÿs¡eTT‘√ m˝≤ $düÔè‘·eTj˚T´B
$e]+#·≥+ M] ÄX¯j·T+>± ø£ì|ædüTÔ+~. e´+>∑´
$Hê´dü+‘√ n\]+#˚ XË*’ M]~.
s¡#q · \T : Ç\y˚\TŒ, ˝Àø£#]· ‘Á ,· eT>∑Te eTqdüT,
>∑T&ç¶yê&ÉT, Á|üe÷<ë\T (qe\\T), nHê<∏ä, o\e‹
yÓTT<ä\>∑T ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T.
426 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

dü‘·´Áe‘·T&ÉT
m+&Üø±\+ ø±e≥+ e\¢ ñ<äj·T+ ‘=$Tà~+{Ïπø dü÷s¡T´&ÉT ì|ü\T
#Ós>¡ H∑ ês¡+_Û+#ê&ÉT. >±* dü+Ô _Û+∫b˛sTTq≥T¢>± e⁄+~. Á|ükÕ<äsêe⁄ ø±\Tø±*q |æ\˝¢ ¢Ò
e+{Ï+{À¢øÏ yÓ[fl Ç+ø± e+≥ ø±q+<äT≈£î $düT≈£îÿHêï&ÉT. á ∫qï $wüjT· +˝À uÛ≤s¡´‘√
b˛{≤¢≥ y˚dTü ≈£îqï+ <äT≈£î s¡udÑÛ ü ø±e≥+ ‘·|Œü eTπsMT »s¡><∑ Tä . ndü˝Ò ∫sê>±Z e⁄+~—
ÄyÓTqT ø£~|æ á ∫sê≈£î s¬ +&ç+‘·\T #˚dTü ø√e≥+ ns¡+ú ˝Òì |üì.
kÕ${À¢ |ü&øÉ £ ≈£îØÃ˝À yê* Ä˝À∫düTHÔ êïs¡T. @+ J$‘·+ nì|æk˛Ô+~. mquÛ’…
J‘·+ dü+bÕsTT+#˚≥|ü&ÉT m+‘· ˝Ò$Te⁄+&˚<√, q÷≥bÕ‹ø£ dü+bÕsTT+∫q|ü&É÷
n+‘˚! @$T{À ` J‘·+ ô|s¡T>∑T‘˚ u≤>∑T+&ÉT qqTø√e≥y˚T ø±ì, ô|s¡T>∑T<ä\≈£î e÷s¡TŒ
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT.
b˛˙ Ç+{À¢ »HêuÛ≤ m≈£îÿyÓ’+<ë n+fÒ ` nB ˝Ò<äT, ‘·q÷, uÛ≤sê´ Ç<ä›s¡T
|æ\\¢ ÷qT. @&Ü~ ì+&Éì #·+{Ïyê&çe\¢ Ks¡TÃ ô|]–+<äqT≈£îH˚ kÕVü≤dü+ ø£\>∑˝<Ò Tä .
@yÓTHÆ ê &ÉãT“ #ê\≥+ ˝Ò<Tä .
Á|ü‹HÓ˝≤ @<√ y=ø£ nyê+‘·s+¡ y=dü÷HÔ ˚ e⁄+~. >∑‘· eT÷&ÉT HÓ\\T>± #·÷#·T≈£î+fÒ
ˇø£H\Ó ˝À dü+Áø±+‹øÏ ã≥º\øÏ+<ä j·÷uÛ’… s¡÷bÕsTT\T. eTs√ HÓ\˝À uÛ≤s¡´≈£L ô|<äy› ê&çø°
»ãT“ #˚jT· &É+ e\¢ &Üø£sº Y _\T¢ ns¡y’Ó s¡÷bÕsTT\T. >∑‘· HÓ\˝À dü+e‘·‡sê~ |ü+&ÉT>∑≈î£
eT∞fl ns¡y’Ó s¡÷bÕsTT\ ã≥º\T— Ç˝≤ Á|ü‹ HÓ˝≤ n<äq|ü⁄ Ks¡TÃ y=dü÷HÔ ˚ e⁄+~.
Ç+<äT˝À @B e÷qTø√>∑*–+~>± ‘√#·≥+ ˝Ò<Tä . y=∫Ãq J‘·eT+‘ê Ks¡TÃ ô|≥Tº≈î£ Hêï
J$‘·+ ìkÕ‡s¡+>±q÷ ndü+‘·è|æ>Ô ±q÷ e⁄+≥÷H˚ e⁄+~. ‘·qø£Hêï #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe
J‘·+ ‘Ó#·TÃ≈£î+≥÷qï yêfi¯ófl ‘·q ø£Hêï m+‘√Vü‰sTT>± ã‘·T≈£î‘·÷+&É≥+ ‘·q≈£î
‘Ó\TdüT! J$‘êìï nqTuÛÑ$+#·≥+ ˇø£ ø£fi¯sTT‘˚, Ä ø£fi≤sê<Ûäq≈£î ‘·qT nqs¡TΩ&Ó’
e⁄+&Ü*.
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 427
ì‘·´ J$‘êedüsê\≈£î Çã“+~ |ü&øÉ b£ ˛sTTHê, $˝≤kÕ\≈£î neø±XÊ\T+&Éq+<äT≈£î
‘·q uÛsÑ ´¡ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·T+~— ‘·q≈£L Ä u≤<Ûä e⁄+~ eT]. ø±ì ø√¬sÿ\T ø£\>∑≥+ y˚s÷¡ —
yê{Ïì rs¡TÃø√ >∑\>∑≥+ y˚s÷¡ qT. q>∑\÷ HêD≤\÷ ˝Òeì ÄyÓT |òsæ ê´<äT— ø±s¡÷,
wæø±s¡÷,¢ dæìe÷\÷ ˝Òeì ‘·q @&ÉT|üP!.... ø±ì á rs¡ì ø√]ø£\+≥÷ e⁄+&ç,
yê{Ïì rs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î ñ‘ê‡Vü≤+>± |üì #˚jT· ≥+e˝Ò¢ ã‘·T≈£î <=fi¯ófl‘√+<˚y÷Ó ? Ç~
ì»yÓTHÆ ê, Ç˝≤ Ä˝À∫+∫ ‘·è|æÔ |ü&>É \∑ kÕe÷q´ e÷qe⁄ ˝…+<äsT¡ +{≤s¡T? m+‘·
dü+kÕÿs¡+ ô|s¡>±*? ‘·q dü+kÕÿs¡yT˚ #ê\˝Ò<Tä !
>∑&çj·÷s¡+ ◊<äTì$TcÕ\T ‹]–+~. eTs√ j·÷uÛ…’ ◊<äT ì$TcÕ\ø£˝≤¢ ‘·qT
øö+≥sY˝À ñ+&Ü*. q~ eTVü‰y˚>∑+‘√ y=∫Ã|ü&ÉT‘√+<äì ‘Ó*dæe⁄+&ç ≈£L&Ü Ä
Á|üyêVü‰ìøÏ m<äTs¡T>± ì\ã&˚ e´øÏeÔ ˝…H˚ ‘·qT, »qÁ|üyêVü‰ìøÏ m<äTs¡T>± ì\ã&ç Ä
y=‹Ô&øç Ï ‘·≥Tºø√yê*. #Ó≈î£ ÿ\T, Á&Ü|t\º T, &çbÕõ≥T¢ ` yÓTT<ä˝q’… $ »&çyêq˝Ò¢ y=∫Ã
|ü&ÉT‘·÷e⁄+fÒ, y=fi¯ófl <ä–Zs¡ ô|≥Tºø=ì ˇø£{ÏøÏ ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ H√≥T¢ ˝…ø£ÿô|{Ïº &ÉãT“
$dæ] yÓTTVü‰q bÕπsdü÷Ô+&Ü*. @e÷Á‘·+ nqéTqdüÿ+>± e⁄Hêï >∑TDíy˚T! yÓqø£{Ï
¬s+&˚fi¯fløÏ+<ä ˇø£kÕ] e+<ä s¡÷bÕsTTH√≥T¢ Ç#˚Ã+<äT≈£î ¬s+&ÉT s¡÷bÕsTT\H√≥T¢
Ç#êÃ&ÉT: ne‘·˝≤j·Tq ô|<äe› Tìwæ ø£qTø£. ˇø£kÕ] ôV≤#·Ã]+∫ m≈£îÿ$∫Ãq e+<ë
‹|æŒ Ç#êÃ&ÉT. Ä HÓ\J‘·+ e+<ë ô|]–qfÒ¢ ‘√∫+~!
y˚\ dü+K´˝À¢ ô|ø’ +£ ‹ù|Œ|ü&ÉT bıs¡bÕ≥T¢ |ü&≈É î£ +&Ü ñ+&Ée⁄ eT]. ◊‘˚ ‘·H+Ó ‘√
C≤>∑s¡Ô>± e⁄+{≤&ÉT. n+‘·sê«DÏ mø£ÿ&É ìÁ<äb˛‘·T+<√qì uÛÑj·T+. >=DT≈£îÿ+≥÷,
me]ø√ »yêãT #Ó|ü⁄‘·÷qï≥T¢, ‘·qT #˚ùd |üìì n<äèX¯´ X¯øÏÔ @<√ |üØø£å>±
ø£ìô|&ÉT‘·Tqï≥T¢>± ˝…øÿ£ \T ô|&É‘ê&ÉT. n+‘·sê«DÏ düsπ qH˚ <ëø± nqTe÷q+ rs¡<Tä .
Á|ü‹ ˝…øÿ£ ˝Àq÷ ‘·qT bıs¡|&ü TÉ ‘·÷qï≥T¢, Ä &ÉãT“ rdüT≈£îH˚yê&ÉT ‘·q≈£î {À|” ô|fÒ+º <äT≈£î
m<äTs¡T≈£î+&Ü dæ<+Δä >± e⁄qïfÒ¢ nì|ædTü +Ô ~. ø±düÔ @eTs¡T‘˚ #˚‘T· \T ø±˝Ò á uÀ&ç
ñ<√´>∑eT+fÒ @e–+|ü⁄ ø£\T>∑T‘·÷+≥T+~ ø±ì, Ç+‘·øq£ ï eT+∫ ñ<√´>∑+ mø£ÿ&É
‘·qø√dü+ y˚∫ ≈£Ls¡TÃ+~ ø£qTø£?
◊‘˚ á ñ<√´>±ìï>∑÷]Ã ‘·qT >∑s«¡ |ü&˚ ø£Då ≤\T nH˚ø+£ . m+‘·˝≤e⁄ eTìôwH’ ê,
m+‘· >=|üŒyê&ÓH’ ê düsπ , øö+≥sY eTT+<äT, ‘·qT ˝…øÿ£ ô|{Ïº &ÉãT“ bÕπsùd<ëø± ø±#·Tø=ì
ñ+&Ü*‡+<˚. |üì ‘=+<äs˝¡ À ø±düÔ Ä\düýÓT‘Æ ˚ Bq+>± C≤*>± ‘·qqT ÁbÕ]ú+#ê*‡+<˚—
˝Ò<ë ÁbÕs¡Hú ê |üPs¡«ø£+>± #·÷|ü⁄˝ÀÔ n]ú+#ê*! ‘·q Á|üøÿ£ qe⁄qï Á≥+≈£î˝Àì ø£s¬ ˙‡
H√≥¢ u§‘·sÔ T¡ ¢ #·÷düT+Ô fÒ, Ç<ä+‘ê ‘·q<˚qq≥T¢, á H√≥¢˙ï ‘·q #˚‘T· \MT<äT>± düsT¡ ÿ´˝Ò{Ÿ
428 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø±yê\H˚ >∑s«¡ + ø£\T>∑T‘·÷+≥T+~. Ç+‘· ◊X¯«s¡é+‘·T&çøÏ u≤´+≈£î˝À e⁄qï ø±ùd‡|üP
Á|ü|+ü #·+˝À ˝Ò$T nH˚<˚ ˝Ò<ìä |æd÷ü +Ô ≥T+~. ø±ì, u≤´+≈£î eT÷ùdùd düeTj·T+˝À
>∑T+&Ó˝À¢ s¬ fi’ ó¯ fl |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô $· . m+‘· bıs¡bÕ≥Te⁄+<√qì. dü]>±Z Ák˛ÿ˝Ÿ≈L£ , ø±´wüß≈£L
dü]ô|≥º>±H˚, b˛sTTq dü>+∑ ÁbÕD+ ‹]– y=∫Ãq≥¢ì|æ+∫, Á≥+≈£îqT Çqô|Œf…˝º À
ô|{Ï,º ]©|òqt T dü÷∫+#˚+<äT≈£î }|æ] ‹‘·T˝Ô À¢ì #Ó&TÉ >±*ì X¯ãe› Tj˚T≥T¢ u…{’ øÏ Ï eP~
u…≥’ |ü&TÉ ‘·÷+{≤+&ÉT.
ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT møöÿ+f…+{Ÿ |üì düTfi¯óeì|ædTü +Ô ~. ˇø£yfi˚ ¯ ≈£L&çø\£ T ‘·|Œæ Hê,
»eT ø±\+˝À Ks¡TÃ y˚dæHê eTπs+ |òüsê«˝Ò<äT. n<ä+‘ê ø±–‘·+ MT<äH˚ ø£qTø£
dü]~<äy› =#·TÃ. n~ ~∏jT· Ø ◊‘˚, ‘·q~ ÁbÕøÏøº ˝£ Ÿ: Çø£ÿ&É |ü&˚ bıs¡bÕ≥T≈£î »]e÷Hê
ø±´wt s¡÷|ü+˝À yÓqT yÓ+≥H˚ #Ó*+¢ #ê*: ‘·H+Ó ‘· uÛj Ñ T· |ü&ç #Ûd· ÷ü +Ô {≤&√, møöÿ+f…+≥T¢
n+‘· ≈£î˝≤kÕ>±, ìs¡¢ø£å´+>± qe⁄«‘·÷+{≤s¡T. yêfi¯flMT<ä sT÷s¡¸´ ô|+#·Tø=ì
Ä˝À∫dü÷Ô+fÒ, n~ ‘·qπø qwüº+— &ÉãT“˝À bıs¡bÕ≥T |ü&=#·TÃ. n+<äTø£ì á
Çã“+<äT\ìï+{Ï˙ n\yê≥T #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
ªªeT÷&éμμ u≤>∑T+&Éø£ ˇø£{s¬Ï +&ÉTkÕs¡T¢ #ê˝≤ ∫qï yÓTT‘êÔ˝À¢ bıs¡bÕ≥T¢ »]–q$.
yÓ+≥H˚ Ä yÓTT‘êÔ*ï ø£fdºÒ æ n$ #ê˝≤ ∫qï yÓTT‘êÔ˝q’… +<äT≈£î dü+‘√wæ+#ê&ÉT. sT÷
ªªeT÷&éμμ u≤>∑T+&Éø£ b˛e{≤ìøÏ ø±s¡D+. ñ<äj÷· H˚ï uÛ≤s¡´‘√ yê>±«<ä+ »]–, eTqdüT‡
bÕ&ÉT ø±e≥y˚T! n+<äTø£H˚ ÄyÓT m+‘· ‘·|ü #˚dHæ ê bı<äT{› Ï |üP≥ e÷Á‘·+ ÄyÓTqT
@eTH˚+<äT≈£L kÕVü≤dæ+#·˝&Ò TÉ .
ô|<äe› TT\T¢ s¬ +&ÉT MT~øÏ »]–+~.
ªªe+≥e«˝≤?μμ nì n]#ê&ÉT.
ne⁄‘√+~.... Ç+ø√ ◊<äT ì$TcÕ\T, >=DTø=ÿHêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄. á ◊<äT
ì$TcÕ\÷ >∑&ùç |+<äT≈£î dæ>s¬∑ {Ÿ eTT{Ï<º ë›eTqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì, ô|f…º U≤∞>± e⁄+~.
m˝≤>∑÷ ø±yê*‡+<˚ ø£qTø£ ø=‘·Ô ô|f…º ‘Ó|Œæ <ë›eTì #=ø±ÿ CÒãT m+‘· ø¬ *øÏHê ∫\¢sπ
‘·–*+~ ø±ì, n+<äT˝À ñ+&Ée\dæq s¡÷bÕsTT ø±–‘·+ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
CÒãT uÀ]¢+∫ #·÷XÊ&ÉT ˝Ò<Tä — ˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ ø√≥TCÒãT˝À e⁄qï<˚y÷Ó nH˚ dü+<˚V≤ü +
y=∫Ã+~. n\+ø±sês¡úy˚T Ä ø√≥T ø±ì. u≤´+≈£î˝À ≈£L&Ü Ä ø√≥qT ≈£îØÃπø
‘=&ÉT>∑T‘ê&ÉT— n+<äT˝À dæ>s¬∑ {Ÿ ô|{≤º, n–Zô|{≤º, eø£ÿbı{≤¢\T ‘·|Œü yπ̊sMT ñ+&Ée⁄.
@yÓ÷`◊Hê bıs¡bÕ≥Tq ø√≥TCÒãT˝À ô|{Ïº e⁄+&=#·ÃH˚ nqTe÷q+ ‘·–*, CÒãT\˙ï
<˚$, uÀ]¢+∫ #·÷XÊ&ÉT. ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 429

>∑èVæ≤DÏ #˚dqæ |üH˚ ◊e⁄+≥T+<äì ø√|ü+ y=∫Ã+~. n+<äT˝Àq÷ Çyêfi¯ ˇø£{À
‘êØ≈£î— Ç~ ∫e]H√≥T— ø=‘·Ôu§‹Ô˝À ∫e]HÓ+ãs¡T~! kÕj·T+Á‘êìø±ÿì J‘ê\T
sêe⁄.ø±düÄÔ ˝À∫+∫, ‘·qqT n&ç– rdüT≈£îH˚bÕ{Ï C≤„qeTHêï ÄyÓT≈£î ˝Òøb£ ˛‘˚ m˝≤?
kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘· es¡≈L£ ø√bÕìï ‘·–+Z #·Tø=ì ÄyÓTqT øπ øπ XÊ&ÉT. #˚‘T· ˝À >∑]f…‘√ düV‰ü
ÄyÓT Á|ü‘´· ø£+å ø±>±H˚ ªªCÒãT˝À &ÉãT“ rXÊyê?μμ nHêï&ÉT.
ªªns¡TùdÔ |æ˝≤¢&ÉT ˝ÒkÕÔ&ÉT... Hê¬ø+<äT≈£î &ÉãT“? H˚qT ‹j·T´˝Ò<äT... m+‘·?μμ
n+<ëyÓT eTè<äTe⁄>±.
‘·q≈£îqï Ä‘·è‘·, ñ<˚«>∑+ ÄyÓT ø¬ +<äT≈£î+≥$? u≤´+≈£î˝À møöÿ+f…+≥¢ <Û√s¡DÏ
n~!
ªªs¡÷bÕsTT ø±–‘·+!μμ nHêï&ÉT ∫sê>±Z. ∫es¡ düTHêï\Tqï ø=‘·Ô ø±–‘·+ ø£fifl¯
eTT+<ë&ÉT‘√+~.
ªªH˚qT ‹j·T´˝Ò<Tä ... m˝≤ b˛sTT e⁄+≥T+~?μμ
n<˚ ‘·q÷ Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT. Çyê«fi¯ |üìeTìwæ ≈£L&Ü sê˝Ò<Tä . n+<äTø£H˚ e+≥
Ä\dü´+. ìqï kÕj·T+Á‘·+ ≈£L&Ü H√≥T e÷s¡ÃuÀsTT. ∫\¢se¡ ⁄+~ ø£<ëqì <ë+‘√H˚
dæ>s¬∑ ≥T¢ ø=qT≈£îÿqï dü+>∑‹ u≤>± >∑Ts¡T+Ô ~. sêÁ‹øÏ sêÁ‹πø CÒãT˝À+∫ m˝≤ e÷j·TyÓTÆ
e⁄+≥T+~? ‘·q uÛ≤s¡´ rj·Tì |üø+å£ ˝À ô|<ä› yÓ<eäÛ d”qT>±&˚ rdæe⁄+&Ü*.
ªª@&û yê&ÉT?μμ nHêï&ÉT.
ªªHêπø+ ‘Ó\Tdü÷? Ä M~Û˝À Ä&ÉT≈£î+≥THêï&˚y÷Ó |æ\e+&çμμ
M~Û˝ÀøÏ yÓ[fl Á|üe÷<ëìï dü÷∫+#˚ ø£+sƒd¡ «ü s¡+‘√ m\T¬>‹Ô |ü~kÕs¡T¢ |æ\TùdHÔ ˚
ø±ì yê&ÉT sê˝Ò<Tä .
ªª@sê ` CÒãT˝À #ÓsTT´ô|{≤ºyê?μμ
ªª˝Ò<!˚ μμ nHêï&ÉT yê&ÉT, ne÷j·Tø£+>±.
ªª#Ó|Œü sê.... rùdÔ rXÊqì #Ó|ü μμ n+~ ‘·*.¢
ªªHêπø+ ‘Ó\Tdü÷?μμ
ªªrùdÔ rXÊyé.... nã<ä+Δ e÷Á‘·+ Ä&=<äTμ› μ
ªªH˚qT ‹j·T´+<˚!μμ
ªªá eT<Û´ä ˙≈£î yÓ<eäÛ ùdïVü‰\T m≈£îÿyÓq’ $. Ä yÓ<eäÛ ˝…es¡Hêï &ÉãT“\T ‘ÓeTàHêïsê?μμ
n+~ ‘·*.¢
ªª}VüQ".μμ
430 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

j˚T+ e÷{≤¢&+˚ <äT≈£î ‘√#·ø£ Á|ükÕ<äsêe⁄ ePs¡T≈£îHêï&ÉT. H˚s+¡ $#ê]+#·≥eT+‘ê
n‘·ì uÛ≤sπ ´ kÕ–+∫+~.
ªª#Ó|ü yÓ<Ûäyê! bı<äT›qï ìÁ<äeT+#·+ MT+∫ ˝Òe≥+, Ä ãC≤s√¢ yÓ<Ûäe˝ÀÔ
Ä≥\÷qT. e&É>±*˝À ∫+‘·#≥Ó T¢ mø£ÿ≥+, u§+>∑sê\T ‹|üŒ≥+..... uÛÀ»Hêì≈£Lÿ&Ü
<=s¡>±]ï |æ\T#·Tø=ì sêyê*. Nø£{Ï |ü&Ü¶ø£ ≈£L&Ü Ç+{ÏøÏ sêe⁄ø£<ë... #Ó|ü .....
rXÊyê, ˝Ò<ë?μμ
d”qT ‘·˝§+#·Tø=ì ‘·*¢ #˚dqæ |òsæ ê´<äT\≈£î »yêãT #Ó|Œü ˝Òø£ ªªH˚qT ‹j·T´ ˝Ò<Tä μμ
nHêï&ÉT, Ä ∫e] Á|üXï¯ ≈£î e÷Á‘·+.
ªª‹j·T´˝≤? ‹j·T´˝≤?μμ nì ÄyÓT ˇø£ <Óã“ y˚d+æ ~.
ªª˝Ò<Tä ``μμ nHêï&ÉT yê&ÉT ìã“s¡+>±
eTs√ s¬ +&ÉT <Óã“\T |ü&qç $— yê&ç ø£$ Äìq≥T¢ ˝Òe⁄. ªª@&Ée&˚+ yÓ<eäÛ ?μμ
nqT≈£îHêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄
ªªrXÊ&√ ˝Ò<√ #Ó|Œæ +#·+&ç. #·<Tä e⁄ n+≥ø£b˛sTTHê sT÷ <=+>∑ãT<äT\Δ T e÷Á‘·+
‘˚*>±Z y=düj Ô TY μμ n+<ëyÓT, ‘·q ndüeTs¡‘Δ q· T ùV≤fi¯q#˚ùd <Û√s¡D˝Ï À.
Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î ø£Då +˝À •e yÓTøÏÿ+~. kÕe÷q´+>± ø√|ü+ sê<äT ø±ì, y=ùdÔ
e÷Á‘·+ eTìwæ ø±<äT n‘·qT.
n+<äT˝Àq÷ d”qT dæìe÷≈£î yÓfifl‚ +<äT≈£î ‘·qqT s¡÷bÕsTT n&ç>±&ÉT. ø£*u¢ §*¢
e÷≥\T #Ó|Œæ , dæìe÷ yêsTT<ë y˚#ê&ÉT ‘·qT. n+<äTø£ì yê&˚ rdæ e⁄+{≤&ÉH˚ qeTàø£+
ø£*–+~. Ä e÷≥ M&ç#‘˚ · ˇ|æŒ+#·≈î£ +fÒ, ‘·H+Ó <äT≈£î?
d”qT>±&çï y=+#ê&ÉT— M|ü⁄MT<ä ã\+>± #·]#ê&ÉT. ªªrXÊyê?μμ nHêï&ÉT ª˝Ò<Tä μ
nHêï&ÉT yê&ÉT. eTs√ <Óã“— n<˚ »yêãT. Ç˝≤ mìï <Óã“\T ø={≤º&√ ˝…øÿ£ ˝Ò<Tä :
yê&ÉTe÷Á‘·+ @&ÉTdü÷Ô –\ –˝≤ ø=≥Tº≈î£ +≥THêï&ÉT. yê&ÉT rXÊqì y=|ü≈£î+fÒ #ê\T
` ‘·q≈£î eTqXÊÙ+‹ <=s¡T≈£î‘·T+~. yÓ<eäÛ s¡÷bÕsTTì >∑÷]Ã ø±<äT ‘êqT u≤<Û|ä &ü ~˚ —
<=+>∑ãT~Δ ø=&ÉT≈£îÿ n\e&ÉT‘√+<˚y÷Ó qì.
H˚sd¡ Tü ìú ‘ê\÷≈£î |ü⁄≥Tº |üPs√«‘·sÔ ê\˙ï ø√s¡T˝º À ø£&–ç y˚dqæ fÒ.¢ d”qT #˚dqæ nH˚ø£
Ç‘·s¡ n\¢sT¡ *ï Ä uÛ÷Ñ ‘·ø±\+˝À+∫ ‘·$«, <äTeTTà <äT*|æ yê>∑T‘·÷ u≤<ë&ÉT yêD°ï.
mìï <Óã“\T ‹Hêïyê&ÉT e÷Á‘·+ s¡÷bÕsTT H√≥T ‹j·T´˝Ò<Hä ˚ n+≥THêï&ÉT. ∫es¡≈î£
@&ÉT|ü⁄‘√ yÓøÿÏ fi¯ófl ≈£L&Ü Äs¡+uÛyÑ TÓ qÆ $. }|æsê&Éq≥T¢, >±*ø√dü+ bÕ≈£î˝≤&ÉT‘·÷qï≥T¢>±
e⁄+~ yê&ç|ìü . ˇfi¯Sflô|’ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü yêDÏí •øÏ+å ∫q+<äT≈£î Á|ükÕ<äsêe⁄ u≤<Û|ä &ü Ü¶&TÉ .
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 431

‘·q n]#˚‘T· \T m+‘· ø£+~qy√ #·÷düT≈£î+fÒ yê&ç M|ü⁄MT<ä mìï eTT<äs› T¡ ,¢ m+‘·
˝À‘·T>± ~–, e⁄_“e⁄+≥y√ #Ó|Œü y=#·TÃ..... ìC≤ìøÏyê&ÉT ‹j·T´H˚ ˝Ò<y˚ ÷Ó qH˚ n+‘·sê‘·à
|òTü Àwü≈î£ ‘·≥Tºø√˝Òøb£ ıj·÷´&ÉT. nqedüs+¡ >± Çìï <Óã“\T ø={≤º*‡y=∫Ã+<˚qH˚ e´<Û‘ä √
yÓT*ø£\T ‹]>±&ÉT. ˇø£ |üøÿ£ ìC≤ìï ø£øÿÏ +#ê\H˚ |ü≥Tº<\ä dü&*É b˛sTT+~.
á düeTj·T+˝À uÛ≤s¡´ n&ÉT¶|ü&É≈£î+fÒ @eTj˚T´<√ ‘·\T#·T≈£î+fÒ Á|ükÕ<äsêe⁄
y=DÏøÏ bıj·÷´&ÉT. ÄyÓT ˙fi¯ófl ‘Ó∫Ã yÓTTVü‰qø={Ï,º eT+∫ ˙fi¯ófl ‘ê–ùdHÔ ø˚ ±ì, yê&çøÏ
eP|æsê&É˝Ò<äT.
ªªÇ˝≤¢ |üXó¯ e˝Ò¢ ø=≥Tº≈î£ +{≤sê?μμ n+<ëyÓT. ÄyÓT eTTKeT+‘ê bÕ*b˛sTTe⁄+~—
Ä <Óã“\T ‘·H˚ ‹qï+‘·>± u≤<Û|ä &ü TÉ ‘√+<ëyÓT.
Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î eT+&çb˛sTT+~.
ªªndü\T qTy˚« ø={Ï+º #êyé Hê #˚‘.· yÓ<eäÛ s¡÷bÕsTT b˛‘˚ b˛sTT+<äì H˚qT
ePs¡T≈£îHêïqT. qTy˚« Hê ndüeTs¡‘ú q· T m>∑‘ê[#˚d.æ .....μμ
ñj·÷´˝À¢ |æ˝≤¢&TÉ ø¬ e⁄«eTì @&ÉTdü÷Ô ˝Ò#ê&ÉT. ø£]qƒ yÓTqÆ ‘·q ø£+sƒd¡ «ü s¡+ yê&çï
ìÁ<ä˝À ≈£L&Ü uÛj Ñ T· ô|{Ï+º ~. ˇø£ |üøÿ£ ô|<äy› êDÏí z<ës¡Tdü÷,Ô eTs√ |üøÿ£ #·+{Ï_&Éq¶ T
˝≤*k˛Ô+<ëyÓT.
á <äèXÊ´ìï #·÷ùd|üŒ{ÏøÏ Á|ükÕ<äsêe⁄ eTqdüT‡ $ø£\yÓT+Æ ~. ‘·q sêø£då ‘ü «· + ‘·q
ø£fi¯fl jÓT<äT≥H˚ s¡Tp#˚dæq≥¢sTT+~. Ä Á|ü<˚X¯+˝À ˇø£ÿ ø£åD+ ≈£L&Ü ì\e˝Òø£
b˛j·÷´&ÉT. uÛÀ»q+ dü+>∑‹ ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·≈î£ +&Ü #·|ü #·|ü q <äTdüT\Ô T <Û]ä +∫
ôdø’ ˝Ï ø… ÿÏ bÕ]bıj·÷´&ÉT ` |æ]øÏ Á|ükÕ<äsêe⁄:
Ç+ø± ns¡>∑+≥ eé~Û ñ+&É≥+ e\¢ Á|ükÕ<äsêe⁄ ¨≥˝Ÿ˝ÀøÏ <ä÷sê&ÉT.
uÛÀ+#˚<ë›e÷ nì ø±düÔ Ä˝À∫+#ê&ÉT— ø±ì uÛÀ»HêìøÏ dü]bıj˚T´ &ÉãT“ CÒãT˝À˝Ò<Tä .
nB>±ø£, uÛÀ»q+ düsTT+#˚≥T¢>± ≈£L&Ü ‘√#·˝Ò<äT. @<√ ø±düÔ {Ï|òæHé ‹ì ø±|ò”
‘ê>∑T<ëeTqT≈£îHêï&ÉT.
m+‘· Á|üjT· ‹ï+∫Hê, ã\e+‘êq ≈£L&Ü ‘·qT #˚dqæ bÕ&ÉT|üìì eTqdüT‡˝À
qT+∫ ‘√ôdj·T´˝Òø£ b˛‘·THêï&ÉT. {Ï|Hæò é y=∫Ã+~. ø±ì, yÓ>≥∑ T>± e⁄+~. ˇø£ s¡øy£ TÓ qÆ
$ø±s¡+ Äs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. ø£fie¢¯ TT+<äT <Óã“\T‹ì eP|æ] n+<äø£ H˚\MT<ä bısê¢&˚ d”qT
ø£ì|æ+#ê&ÉT. ‘·qqT ‘êqT <ä÷wæ+#·T≈£îHêï&ÉT— XÊ|üHêsêú\T ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. ◊Hê
eTqXÊÙ+‹ ø£\>∑˝<Ò Tä .
{Ï|òæHé düsTT+#·ø£ y=~˝ÒXÊ&ÉT— ø±|ò” ≈£L&Ü dü>∑y˚T ‘ê– u…’≥|ü&Ü¶&ÉT. ndü\T
432 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Çyê«fi¯ u≤´+≈£î≈£î yÓfifl‚ |ü]dæ‹ú >± ‘√#·˝<Ò Tä . ø±Ée˝Ÿ ©yé bÕπsùdÔ u≤>∑T+&ÉTqT—
ø±ì ôd\e⁄ rdüTø=ì @+ #Ój÷· ´*? kÕj·T+Á‘·+<ëø± mø£ÿ&É >∑&bÉ Õ*? Ç+{ÏøÏ yÓ[fl
Ä nXÊ+‹ì jÓT<äTs√ÿ˝Ò&TÉ . nB>±ø£, Çyê«fi¯ J‘ê*#˚Ã s√E >∑qTø£, e÷qT‘˚ ô|ø’ ±ìøÏ
sTTã“+~ |ü&Ü*.
Ç~ #ê˝≤ <äT]›q+>±H˚ ‘√∫+~ Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î. Çyê«fi¯ jÓT+‘· C≤>∑s>Ô¡ ± e⁄Hêï
düπs ‘·|üŒ≈£î+&Ü Ç∫Ã |ü⁄#·TÃø√e{≤˝À¢ bıs¡bÕ≥T »]π> rs¡T‘·T+<äH˚ qeTàø£+
@s¡Œ&çb˛sTT+~. m+‘√ ∫sê≈£î, @~ #·÷dæHê @e–+|ü⁄, ‘·\|ü⁄\T Ç+{Ïy|’Ó ⁄ü eTfi¯ó‘¢ ˚
yê+‹ edü÷qÔ ï≥T¢+&ç, sêø£ >=+‘·T˝À n&É+¶ |ü&¶É u≤<Û,ä M{Ïì uÛ]Ñ dü÷Ô &É÷´{° #˚jT· ≥+,
Çe˙ï n‘·ìï yÓT*ô|≥º kÕ–q$. ø£&TÉ |ü⁄˝À #ÓsTT´ô|{Ïº <˚e⁄‘·÷qïfÒ¢ e⁄+~.
n˝≤π> uÛ]Ñ dü÷Ô øö+≥sY <ä–sZ ¡ |üì#˚dTü HÔ êï&ÉT. ˇø£ |üøÿ£ j·÷+Á‹ø£+>± ø£fiS¯ fl,
#˚‘T· \÷ |üì #˚d÷ü HÔ ˚ e⁄qï$— eTs=ø£y|’Ó ⁄ü s√pø£qï m≈£îÿe C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ü\ì
‘·qqT ‘êqT ôV≤#·TÃ]+#·T≈£î+≥÷H˚ e⁄Hêï&ÉT. Á|ü‹ ∫qï $wüjT· +˝Àq÷ nqTe÷q
uÛ÷Ñ ‘·+ uÛj Ñ T· +ø£s¡ s¡÷bÕ*ï Á|ü<]ä Ùdü÷HÔ ˚ e⁄+~.
≈£îÁsê&ç Bqe<äq+, C≤*>± u≤<Ûä>± yê&ÉT @&Ée≥+, ‘êqT nqedüs¡+>±
ñÁ~ø£|Ô &ü ,ç yÓ<eäÛ |ü≥Tº<\ä ≈£î b˛sTT, n‹ dü«\Œ $wüj÷· ìï >√s¡+‘·\T ø=+&É+‘·\T>±
#˚dTü ø=ì yêDÏí #êeu≤<ä≥+, #˚jT· ì H˚sêìøÏ •ø£å $~Û+#·≥+‘√ ‘êqT bı+<äe\dæq
n+‘·T˝Òì |üXÊÃ‘êÔ|+ü , ‘êqT ã\e+‘·T&ÉT ø£qTø£, ‘·q nHê´j·÷˙ï nÁø£e÷˙ï d”qT
uÛÑ]+#·&É+ ` yÓTT<ä˝…’q $wüj·÷\T #·T≥÷º e⁄qï ø£¬s˙‡ H√≥¢MT<ë, #Ó≈£îÿ\MT<ë,
Á&Ü|t\º MT<ä Á|üdTü Œ¤≥+>± ø£ì|æd÷ü qÔ ï$. sT÷ Á|ü|+ü #·+˝À e⁄qï|üŒ{Ïø,° Á|ükÕ<äsêe⁄
y˚s=ø£ Á|ü|+ü #·+˝À q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. d”qTqT ø={Ïqº Á|ü‹<Óu≤“ n+‘·≈î£ s¬ {Ï+º |ü⁄ ã\+‘√
‘·qM|ü⁄MT<ä |ü&TÉ ‘·÷H˚ ñqï~. n˝≤ mìïkÕs¡T¢ |ü&Hç ê yê{Ïø=ø£ n+‘·Te⁄qï≥T¢ ˝Ò<Tä .
n<äèX¯´X¯øÔÏ ‘ê\÷≈£î Ä |”&qÉ ≈£î <ë<ë|ü⁄ eP|æ] n+<äq≥¢e⁄‘√+~.
e÷{Ïe÷{ÏøÏ #˚‘T· \T #·÷#·T≈£î+≥THêï&ÉT— Ä ø£+~b˛sTTq #˚‘T· \ ‘ê\÷≈£î u≤<Ûä
>∑&∫ç q <äèXÊ´ìï eTs¡Te˝Ò≈î£ +&Ü #˚k˛Ô+~. ndü˝Ò m+&É rÁe+>± e⁄+~— <ëìøÏ ‘√&ÉT
#Ó≥¢ Ä≈£î\T ≈£L&Ü ø£<\ä ≥+ ˝Ò<Tä . ñ+&ç e⁄+&ç Ä #Ó$˝À >±&ÉTŒ sT÷ #Ó$˝À+∫
b˛‘√+~. mìïkÕs¡T¢ eT+∫˙fi¯ófl ‘ê–Hê, Ä <ëVü≤+ Äπs≥T¢>± ‘√#·≥+ ˝Ò<Tä . qs¡ø+£ ˝À
bÕ|æì ì|ü˝À¢ ø±\ÃeT+fÒ Ç<˚H˚yÓ÷? u≤Vü≤´+>±q÷ Ä+‘·s¡+–ø£+>±q÷ ≈£L&Ü
yê‘êes¡D+ ˇπø e÷~]>± e⁄+~.
á »]–b˛sTT+<˚ ø±≈£î+&Ü, »s¡>u∑ §j˚T´~ ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·T≈£î+fÒ Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 433

eT‹b˛‘·÷qï≥¢sTT+~... á bÕ{ÏøÏ yê&çøÏ rÁe+>± »«s¡+ y=∫Ã e⁄+≥T+~. sêÁ‹øÏ
|æ∫Ãe÷≥\T Äs¡+uÛeÑ TÚ‘·$. ‘·qT yêDÏí ø=&ÉT‘·÷qï≥T¢, yê&ÉT ªªrj·T˝Ò<Tä μμ n+≥÷qï≥÷¢
ePVæ≤+#·T≈£îH˚+<äTøπ Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î uÛj Ñ T· + y˚d+æ ~. ∫es¡≈î£ yê&ÉT Ä eT+#·+MT~qT+∫
eT] ˝Òe&ÉT. #˚‘T· ˝≤sê _&Éq¶ T #·+|ü⁄≈£îqïyê&Ée⁄‘ê&ÉT ‘êqT!... Ç˝≤{Ï ø£<ä∏ mø£ÿ&√
#·~yê&ÉT. ◊Hê |üdæVü≤è<äj·T+ bı+<˚ Äy˚<äq m˝≤ e⁄+≥T+<√ ‘·qT ‘˚*>±Z
ePVæ≤+#·>\∑ &ÉT... ì»+>± n˝≤π>◊‘˚.... J$‘·+˝À ‘êqT Vü≤+‘·≈î£ &ÉT ≈£L&Ü ne⁄‘ê&ÉT
ø£<ë!.
nqedüs¡+>± ∫Ás¡TãTÁs¡T˝≤&Ü&ÉT— |üP´Hé‡qT #ê˝≤kÕs¡T¢ ø√|üŒ&Ü¶&ÉT. ‘·H=ø£
$+‘·eTè>∑yTÓ qÆ ≥T¢>± #·T≥Tº|øü ÿ£ \ yêfi¯ófl #·÷XÊs¡T— møö+f…+≥T¢ ø£fifl¯ ‘√H˚ ôV≤#·Ã]+#ês¡T.
‘·q øπ ø£\≈£î ˇø£{Ï s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ @C…+{Ÿ Vü‰\T˝ÀøÏ y=∫Ã yÓfi≤fl&ÉT.
‘·q≈£î |æ#ÃÓ ≈£îÿ‘√+ <äì|æ+∫+<ä‘ì· øÏ. á |æ∫Ã qT+∫ ‘·|Œæ +#·Tø√e≥+ m˝≤>√
‘Ó*j·T&É+˝Ò<äT. |üP]Ô>± ˝§+–b˛ø£ eTT+<˚, e⁄qï ø±düÔ X¯øÏÔ‘√q÷ ‘·qqT ‘êqT
ø±bÕ&ÉTø√yê*. ≈£îÁsê&ç dü+>∑‹ Ä˝À∫+#˚+<äTø¬ H’ ê düsπ ‘·q≈£î eT‹ÁuÛeÑ TD+ ø£\>∑≈î£ +&Ü
#·÷düTø√yê*. ñqïø=~› X¯≈î£ ©Ô ï ≈£L&ÉBdüTø=ì HêHê nekÕú |ü&kÉ Õ>±&ÉT.
n<äèwüºeXÊ‘·÷Ô sT÷Hê&ÉT X¯ìyês¡+ ø£qTø£, ˇ+{Ï >∑+≥πø øö+≥sY eT÷dæ
y˚jT· >∑*>±&ÉT. Ák˛ÿ˝Ÿ mìïkÕs¡T¢ ≈£L&ç‘˚ nìï s¡ø±\÷>±q÷ y=∫Ã+~. møöÿ+f…+{Ÿ
düV‰ü j·÷ìï ø√sê&ÉT.
ªª@+ n˝≤ e⁄Hêïyé?μμ nHêï&Ü møöÿ+f…+{Ÿ.
ì»+ #Ó|æ‘˚ n+<äs¡÷ qe⁄«‘ês¡T— ‘·qT bı+<˚ eTH√y˚<äqqT, nqTuÛÑ$+∫
‘Ó\TdüTø√yê *‡+<˚ ø±ì, #Ó|Œæ ‘Ó*j·T #Ó|Œü >∑*>π kÕeTs¡yú T˚ e⁄+fÒ ñ‘·eÔ T ø£<≈ä∏ î£ &ÉT
nj˚Tyê&ÉT ‘êqT— ˇø£yfi˚ ¯ me]¬øH’ ê Ç<ä+‘ê ns¡yú TÓ HÆ ê n+‘ê ‘·q ‘·ù|Œq˙ ‘·q
y˚*‘√ ø£qTï bı&ÉT#·T≈£îHêï&Éì n+{≤s¡T. sT÷ e⁄qïÄy˚<qä ≈£î Á|üC≤_ÛÁbÕj·T+ ≈£L&Ü
CÀ&çùdÔ m|ü&√ ø£*>π eT‹ÁuÛeÑ TD+ Ç|ü&˚ ø£\T>∑T‘·T+~.
ªª@+ ˝Ò<Tä .... ‘·\HÓ|Œæ >± e⁄+~....$ø±s¡+!μμ nHêï&ÉT.
Ák˛ÿ˝Ÿ ≈£L&çø\£ T nsTTq$. ø±–‘·+MT<ä n+¬ø Á|üø±s¡+ ø±´wt dü]b˛yê*. Ç+<äT˝À
m+‘· ‘=Ás¡|&ü TÉ ‘·T+<√qì Á|ükÕ<äsêe⁄ y=DÏøbÏ ıj·÷´&ÉT. ‘·|Œü ≈£î+&Ü bıs¡bÕ≥T »]–
e⁄+≥T+<äì n‘·ì qeTàø£yT˚ uÛj Ñ T· ô|{Ï+º ~.
&ÉãT“ ≈£L&Ü møöÿ+f…+{ŸH˚ ˝…øÿ£ ô|≥ºeTHêï&ÉT. @eTÚ‘·T+<√qì Ä‘·è‘·‘√ y˚∫
e⁄Hêï&ÉT... |ü~ì$TcÕ\j·÷´ø£ ªªø£s¬ ø˘!º μμ nHêï&ÉT møöÿ+f…+{Ÿ. Ä e÷≥*ï Á|ükÕ<äsêe⁄
qeTà˝Òø£ bıj·÷´&ÉT— ªª@$T{°?μμ nHêï&ÉT.
434 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªdü]>±Z e⁄+~`μμ qe⁄«≈£î+≥÷ yÓ[flbıj·÷´&ÉT møöÿ+f…+≥T. <äTs¡<èä wü<º e˚ ‘·≈î£
uÛj
Ñ T· |ü&,ç n<äèwü<º e˚ ‘· <ëì yÓqø±˝Ò, #Ó≥#¢ ê≥T>± ‘·q‘√ bÕfÒ q&ÉTk˛Ô+<äì|æ+∫+
<ä‘ì· øÏ. d”qT>±&ÉT ì»+>± &ÉãT“rdæ e⁄+&É&HÉ ~˚ K∫Ã‘·+>± ‘˚*q≥¢ì|æ+∫+~. yê&ÉT
ì»+>± rdæe⁄+fÒ Çø£ÿ&É bıs¡bÕ≥T¢ |ü&Ü*‡+~— <ëìø°, BìøÏ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äì
ø=+#Ó+ ‘Ó*$>± Ä˝À∫ùdÔ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ì Á|ükÕ<äsêe⁄ ˝Àì ‘Ó*$ ôd+{ÏyTÓ +≥T>±
e÷]+~. <ëìøÏ ns¡+ú ˝Ò<Tä — ˇø£ >∑T&çq¶ eTàø£+` n+‘˚?
‘·qT #˚dqæ H˚sêìøÏ, Ä düsê«+‘·sêý˚T •ø£å $~Û+#ê*. bÕ‹ø√ |üsø¡ √ Çø£ÿ&É
‘=Ás¡|ü&ç e⁄+fÒ, Ä •ø£å nqTuÛÑ$+∫q Äq+<ä+ ø£*π>~. n~ »s¡>∑˝Ò<äT. ø£qTø£
Vü≤è<äjT· uÛ≤s¡+ @MT ‘·>˝Z∑ <Ò Tä .
≈£îÁsê&ÉT s¡÷bÕsTT rdæe⁄+{≤&ÉH˚ qeTàø£yT˚ e⁄+fÒ, <ëì ø£+‘· u≤<Ûä |ü&y˚ ê&ÉT
ø±&ÉT. »]–q H˚sêìøÏ ‘·qyê&ÉH˚ |üøbå£ Õ‘·+ ˝Ò≈î£ +&Ü •ø£å $~Û+∫, $~Û ìs¡«]Ô+∫q
‘·è|üHÔ êï $T–˝Ò~... ø±ì n+‘·sê‘·à |òTü Àwæk˛Ô+~ ` ìs¡|sü ê~Ûì •øÏ+å #êeì— m˝≤
dü]ô|≥Tºø√yê\ì #·÷dæHê ≈£î<äs≥¡ + ˝Ò<Tä .
n+<äs¡÷, J‘ê\T rdüT≈£îHêïø£, ø±´wt ô|f…ºqT Çqô|Œf…º˝À ô|{Ïº Á|ükÕ<äsêe⁄
u…≥’ |ü&˚ ˝…øÿ£ ˝À e⁄Hêï&ÉT.
ªªˇ+{À¢ u≤>∑T+&Éøb£ ˛‘˚, ôd\e⁄ ô|&ç‘˚ u≤>∑T+≥T+~ $Twüsº Y Á|ükÕ<äsêe⁄! n+‘˚ø±ì
@<√ ªªeT÷&éμμ˝À Á|üe]ÔùdÔ ø£deºü TsY‡ Vü≤sYº ne⁄‘ês¡T!μμ nHêï&ÉT @C…+{Ÿ.
ˇø£ÿø£Då + ìyÓ«s¡b˛sTT, ‘·\ y=+#·T≈£îì ‘·q ‘·|ü ì y=|ü≈£îqï≥T¢ b˛CŸ y˚XÊ&ÉT.
‘·q Vü≤è<äjT· +˝À ã<ä˝Δ q’… n–ï|üs«¡ ‘·+ dü+>∑‹ jÓTe«]ø° ‘Ó*j·T<äT— ˝Àq »]π>
eTVü‰ uÛ≤s¡‘· j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À, |ü<àä eP´Vü≤+˝À Çs¡T≈£î |ü&qç n_ÛeTqT´ì dæ‹ú dü+>∑‹
>∑eTì+∫q yêfi¯ófl ˝ÒsT¡ . ø£deºü TsY‡ Vü≤sYº ø±e≥+ e÷≥ ì»y˚T ◊Hê, ‘·q Vü≤è<äjT· +˝À
|ü&qç >±j·T+‘√ b˛\TùdÔ yêfi¯fl ø£jT˚ >±j·T+ ˇø£ ˝…øÿ£ ˝À<˚ ø±<äì ‘˚\T‘·T+~! @<√
‘·q Á|ües¡qÔ qT e÷Á‘·yT˚ Mfi¯ófl ‘·÷#·>\∑ s¡T— ø£qTø£H˚ e´øÏ>Ô ‘∑ y· TÓ qÆ nH˚ø£ nqTuÛ÷Ñ ‘·T\T
me]øÏ yês¡T>± #ê˝≤es¡≈î£ nqTuÛ$Ñ +#· >∑\T>∑T‘·THêïs¡T.
ªªdüπs` yÓfi¯fl+&ç!μμ
$qj·T|üPs¡«ø£+>± Á|ükÕ<äsêe⁄ u…≥’ |ü&Ü¶&TÉ — >√&É >∑&j
ç ÷· s¡+ Hê\T>∑TkÕs¡T¢ yÓ÷>∑≥+
$ì|æ+∫+~.
CÒãTì+&Ü &ÉãT“qï sT÷ s√E ìC≤ìøÏ #ê˝≤ Äq+<ä+>± ñ+&Ée\dæ+~— ø±ì
Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î #ê˝≤ u≤<Û>ä ±H˚ e⁄+~. ≈£îÁsê&ÉT jÓT˝≤ e⁄Hêï&√ ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ ÄÁ‘·T‘·
#ê˝≤ n~Ûø+£ >± e⁄qï|üŒ{Ïø,° yÓ+≥H˚ Ç+{ÏøÏ yÓfifl‚ <Ûs’Ó ´¡ + ø£\>∑˝Ò <ä‘ì· øÏ.
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 435

ø±ùd‡|ü⁄ düeTTÁ<ä|⁄ü {§&ÉT≈¶ î£ yÓfi≤fl&ÉT ø±ì, Ä #·\<¢ qä y˚T X¯ØsêìøÏ ‘·–*q≥T¢
‘√#·˝<Ò Tä . mø£ÿ&Óøÿ£ &É ‹]>±&√, @y˚T+ #·÷XÊ&√ ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT eT÷&ÉT kÕs¡T¢
‘·q yÓqTø£ #ê˝≤ ãs¡Te⁄>± ø±s¡T¢ Ä>∑≥+, Á&Ó’es¡T¢ >=DT≈£îÿ+≥÷ ‹≥Tº≈£î+≥÷
kÕ–b˛e≥+ ‘Ó\TdüT. ‘·q nqéTqdüÿ‘·, kÕ«BÛq+˝ÀøÏ sêe≥+ ˝Ò<äT, m+‘·
Á|üj·T‹ï+∫Hê.
Á|üø£è‹ @s¡Œs¡∫q Nø£{Ïì ‘·]y˚T+<äT≈£î e÷qe⁄&ÉT ø£ìô|{Ïºq $<äT´B›bÕ\T
yÓ*–q$. ‘·q sT÷ e÷qdæø£ u≤<Ûä Ä˝À#·q\ e\¢ rs¡<Tä — dü+|òTü ≥qqT m<äTs√ÿø£
‘·ù|ŒB ˝Ò<Tä .
Ç+{ÏøÏ yÓ[fl, ˝≤*+∫, ã‹e÷*, uÛ+Ñ >∑|&ü ç ≈£îÁsêDÏí n&ÉT>∑T‘˚, ì»+>±H˚ yê&Ü
s¡÷bÕsTT H√≥T rXÊqì y=|ü≈£î+fÒ ` uÛ>Ñ y∑ êHé— ` n+‘·øq£ ï ‘·q≈£î ø±yê*‡+<˚$T{Ï?
J$‘·+˝À n‘·T´qï‘·yÓTÆq ˇø±H=ø£ Ä<äsêÙìï |æ\¢yê&çøÏ uÀ~Û+#˚+<äT≈£î e÷Á‘·y˚T
‘·qT Á|üjT· ‹ï+∫q≥¢ e⁄‘·T+~. m+<äTø£H√ ø±ì Ç˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<äì qeTà >∑*>±&É‘q· T.
ˇø£ #ê¬ø¢≥¢ &Éu≤“, ˇø£ _düÿ‘·TÔ\ bı{≤¢+ ø=qT≈£îÿì #·s¡#·sê ôd’øÏ˝Ÿ
‘=ø£ÿHês¡+_Û+#ê&ÉT. @<√ eTVü≤‘·sÔ ¡ ø±sê´ìï kÕ~Û+#˚+<äT≈£î yÓfió¯ qÔ ï≥T¢, Ä\düéTsTT‘˚
Á|ü‹ø£Då eT÷ $\TyÓq’ <˚ ◊q≥T¢ X¯øÔÏ q+‘·{ï° ≈£L&É BdüTø=ì ˇfi¯Sfl ô|’ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
ôdø’ ˝Ï Ÿ ‘=ø±ÿ&ÉT. rsê Ç+{ÏeTT+<äT Ä>±ø£, ‘·\T|ü⁄ ‘·f+ºÒ <äT≈£î ø±˙, |æ*#˚+<äT≈£î
ø±˙ eP|æ] |”\TÃø√yê*‡ y=∫Ã+~.
eTVü‰bÕ|æ, |ü$Á‘· <˚yê\j·T+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#˚ eTT+<äT, bı+<˚ uÛj Ñ ÷Ó ‘êŒ‘·+ ˝≤+{Ï
Äy˚<qä ‘√ |æ\˝¢ ¢Ò Ç+{À¢øÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. uÛ≤s¡´ ≈£îØÃ˝À ≈£Ls=Ãì ‘·q sêø£≈î£ kÕ«>∑‘+·
Çe«≈£î+&ÜH˚ ‘·qqT ˇø£ÿkÕ] sT÷dü&+ç |ü⁄‘√ #·÷dæ, ˝ÒdTü n\T¢≈î£ +{À+~. Á|ükÕ<äsêe⁄
ø£fió¯ fl d”qTø√dü+, yê&ç s√–wæº eT+#·+ ø√dü+ X¯sy¡ >˚ +∑ ‘√ Ç+{Ï q+‘·{˙Ï |ü]o*+∫q$—
uÛ≤s¡´qT >∑eTì+∫ Ä˝À∫+#˚ r]ø£ ˝Ò~|ü&ÉT.
Ä <äèXÊ´ìï #·÷ùd|üŒ{ÏøÏ Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î ÁbÕD+ ˝Ò∫ y=∫Ã+~. d”qT Á|üXÊ+‘·+>±
ˇø£ eT÷\ #ê|ü MT<ä ≈£Ls=Ãì #·<Tä e⁄≈£î+≥THêï&ÉT. yê&Ó|ü &É÷ Ç+‘· ìX¯Ùu≤›ìï
Äsê~Û+#· ˝Ò<Tä . ˇø£ÿkÕ] ‘·+Á&ç yÓTTVü≤+˝ÀøÏ @e–+|ü⁄‘√ #·÷d”, yÓ+≥H˚ <äèwæº |ü⁄düøÔ +£
MT~øÏ eTs¡\TÃ ≈£îHêï&ÉT. ‘·qT ePVæ≤+∫q ndü+<äsê“¤\T ˝Ò≈î£ +&É≥+‘√ Á|ükÕ<äsêe⁄
eTqdüT‡ ≈£î<äT≥ |ü&+ç ~.
ø±ì n‘·ì n+‘·sê‘·à bı+~q øå√uÛÑ ñ+&ÉH˚ e⁄+~— <ëìï XÊ+‘· |üs#¡ ê*.
ì»+ ‘Ó\TdüTø√yê* ` d”qT ø±fi≤fl y˚fi≤fl |ü&H’Ó ê düsπ — yê&ç <ä–]Z øÏ yÓ[fl yÓ÷ø£]+#ê&ÉT
436 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Á|ükÕ<äsêe⁄. ªªHêj·THê! ì»+ #Ó|ü .... HêCÒãT˝À s¡÷bÕsTT H√≥T rkÕyê ˝Ò<ë?μμ
nHêï&ÉT BHê‹Bq+>±. ‘·q MT<ä ø√|ü+‘√ n*– ndü\T ‘·q‘√ e÷{≤¢&&É y˚ ÷Ó qì
‘·q ø£+sƒ¡dü«s¡+˝Àì <Ó’Hê´ìï >∑eTì+∫, uÛ≤s¡´ ˝ÒdüT|üì Ä|æ yÓ+≥H˚ s¡+>∑+˝ÀøÏ
e∫Ã, ‘·q |üøyå£ TÓ +Æ ~.
Á|ükÕ<äsêe⁄ #êø˘˝≥… ¢ &Éu≤“ _düÿ‘·T\Ô bı{≤¢+ ≈£îÁsê&ç eTT+<äT ô|{≤º&TÉ . ªªÇe˙ï
˙πø... ì»+ #Ó|ü u≤ã÷?μμ nHêï&ÉT
ªª#Ó|Œü sê... b˛˙ rùdÔ rkÕqì #Ó|ü u≤ã÷!μμ n+~ >∑èVæ≤DÏ.
ªª˝Ò<äT.....μμ
Á|ükÕ<äsêe⁄ uÛ≤s¡´ eTTK+˝ÀøÏ #·÷XÊ&ÉT— ÄyÓT ≈£L&Ü yê&ç#‘˚ · ì»+ #Ó|Œæ +#ê\H˚
Ä‘·è‘·qT dü÷∫k˛Ô+~. uÛsÑ Ô¡ Á|ües¡qÔ qT ÄyÓT yÓ+≥H˚ ø£$å T+#·>*∑ –+~. eT] dü‘´· eTH˚~
n+‘· >=|üŒ~— n~ e´øÏ‘Ô ê«\≈£L, Äy˚XÊ\≈£L, nqTsê>±\ ≈£Lÿ&Ü nr‘·+. Ä dü‘ê´ìï
e+∫+#·≥eTH˚ Ä<äsêÙìøÏ X¯‘êu≤›\ ‘·sã¡ &ç>± »]–q Á|ü#ês¡+, Vü≤]X¯Ã+Á<äTì ˝≤+{Ï
Ä<äsÙ¡ eT÷s¡T\Ô ø£<\ä∏ ‘ê\÷≈£î HÓ‹’ ø£ $\Te\÷. yÓTT<ä˝q’… $ ‘·s‘¡ s· ê\T>± s¡ø+Ô£ ˝À
ø£*dæb˛sTTq$. yê{Ïø=ø£ s¡÷bÕìï Çe«≥+‘√, dü‘´· +|ü≥¢ ‘·eT >ös¡yêìï#·÷|ü≥+˝À
dü+kÕÿs¡+ >∑\ yêfiËfles¡T yÓqTø£&>É T∑ >∑T y˚kÕÔsT¡ ?
ªªnìï <Óã“\T ‹Hêïe⁄ø£<ë! Ç|ü&ÓH’ ê #Ó|Œü sê ‘·+Á&û!μμ n+<ëyÓT ˝≤*dü÷,Ô m+‘√
eTè<äTe⁄>±.
ªªH˚qT ‹j·T´˝Ò<eä ÷à!μμ
á yÓ<eäÛ bÕfÒ bÕ&ÉT‘·÷qï+<äT≈£î Á|ükÕ<äsêe⁄≈£î eT∞fl ø√|ü+ y=∫Ã+~— ø±ì
‘·ìïq+<äT e\¢ ˝≤uÛyÑ T˚ $T{À sT÷ ñ<äjT· y˚T nqTuÛeÑ |üPs¡«ø£eTT>± ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÜjÓT!
nBø±ø£ ì»+>± yê&ÉT rdæe⁄+fÒ, Ä H˚sêìøÏ nqTuÛ$Ñ +#˚ •ø£å j˚T<√ eTT+<äT>±H˚
nqTuÛ$Ñ +#˚XÊ&ÉT. ø£qTø£, #Ó&qç Áe‘êìøÏ |ò˝ü ≤ìï Äù|øÏ+å #·˝&Ò TÉ . ø£qTø£ y˚sT¡ e÷s¡+Z ˝À
yêDÏí u…{’ øÏ Ï ˝≤>±*.
ªª#·÷&ÉT u≤ã÷!... ì»+#Ó|ü ..... qTe⁄« rdæq+<äT≈£î @MT nqeTT... ì»+
#Ó|‘æ ˚ sT÷ ◊<äT s¡÷bÕsTT\÷ ãVüQeT‹kÕÔqTμμ nHêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄, CÒãT˝À qT+∫
ø=‘·Ô ◊<äT s¡÷bÕj·T\ ø±–‘êìï rdæ ô|fiò ¯ ô|fi¯˝≤&çd÷ü .Ô
≈£îÁsê&ç ø£fió¯ fl ÄX¯‘√ yÓT]dæq$— ø±ì eTs¡Tø£Då +˝ÀH˚ Ä ñ<˚«>±ìøÏ ‘·≥Tºø=ì
ªªì»+>± H˚qT ‹j·T´˝Ò<Tä HêHêï!μμ nHêï&ÉT.
Á|ükÕ<äsêe⁄ ø£+sƒd¡ «ü sêìï ô|+∫ ªªì»+ #Ó|ü ..... |ü~s¡÷bÕsTT*kÕÔqT.....μμ nì
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 437

eTs√ ◊<äTs¡÷bÕj·T\ ø±–‘êìï yÓTT<ä{<Ï ëìøÏ CÀ&ç+#ê&ÉT.
ªª|ü~ s¡÷bÕsTT˝ÀÔ mH√ï dæìe÷\T #·÷&=#·TÃμμ n+~ ‘·*.¢ Ä ø±–‘ê\ $\TeqT
yê&ç |ü]uÛ≤wü˝ÀøÏ e÷s¡Tdü÷.Ô
d”qT ø£fifl¯ ˝À¢ì yÓTs¡T|ü⁄ sT÷kÕ] Ä–+~. dæ>T∑ ‘Z √ y˚s=ø£ ~≈£îÿ #·÷dü÷Ô ªªH˚H˚
rXÊqTμμ nHêï&ÉT.
Á|ükÕ<äsêe⁄ ÁbÕD+ ˇ&ÉTq¶ |ü&~¶É .
ªªrdüTø√......μμ nì s¬ +&ÉT ◊<äT s¡÷bÕsTT\ ø±–‘ê©ï yê&çøÏ Ç#êÃ&ÉT.
ªª@+ #˚XÊe⁄sê neT]?μμ n+~ ‘·*.¢
yê&ÉT »yêãT #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
ªª@+ #˚ùdHÔ +˚ ? yÓ<eäÛ s¡÷bÕsTT ø√dü+.....H˚qT......Äì»+ ø£øÿÏ +#˚+<äT≈£î nìï
<Óã“\T ø={≤ºqT! Çyêfi¯\˝≤¢ H˚qT qs¡ø£ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷H˚ e⁄HêïqT. sT÷ ì»+ #ÓbÕŒø£,
Hê eTqdüT‡ ‘˚*ø£ |ü&+ç ~..... yê&çì eTπsMT n&É>y∑ √ø£μμ nHêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄— ‘·q
>¬ \T|ü⁄qT ≈£L&Ü Á|üø{£ +Ï #·Tø√ >∑*–q Ä‘·àã˝≤ìï b˛>=≥Tº≈î£ Hêï&ÉT eT]!
Ä ø£åD+˝ÀH˚ $cÕ<ä y˚T|òü÷ìï |ü{≤|ü+#·\T #˚dü÷Ô Äq+<ä<˚$ qè‘·´^‘ê*ï
Ä˝≤|æ+∫+<ë Ç+{À¢.

eTsêï&ÉT ñ<äjT· + #êø£˝≤&çøÏ ã≥º\T y˚ùd |üì˝À e⁄Hêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄. ìqï{Ï
#=ø±ÿ#˚‹ eT&É‘*· ï $|ü‘·÷+&É>±, ø=‘·Ô s¡÷bÕsTT H√≥T øÏ+<ä |ü&+ç ~.
Á|ükÕ<äsêe⁄ ìsêÈ+‘·bıj·÷´&ÉT. ìqï b˛sTT+<äì Ç+‘· sê<ëΔ+‘·eT÷ #˚dæq
H√fÒ Ç~— mes√ï #·÷dæ ‘·q÷ #=ø±ÿ #˚‹ eT&É‘˝· À ô|{Ïqº dü+>∑‹ >∑Ts=Ô∫Ã+~.
#êø£˝≤D°ï |ü+|æ, Á|ükÕ<äsêe⁄ Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶&TÉ .
◊‘˚ d”qT yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ +<˚ ì»eTqïe÷≥! mìï <Óã“\T ‹Hêï Ä dü‘´· + ø√düyT˚ ,
Ä n‘·T´qï‘ê<äs¡Ù+ ø√düy˚T yê&ÉT n+‘· u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT! ø±ì ‘êHê e÷≥qeTà˝Òø£
yê&çøÏ ãVüQeT‹ ms¡>± y˚d,æ \+#·+ ô|{Ïº ã\e+‘·+>± nã<ä+Δ Ä&ç+#ê&ÉT! bı+~q
•ø£qå T ø±´wt #˚dTü ≈£îH˚ neø±XÊìï yê&çøÏ ø£*–+#ê&Éqïe÷≥! Ç|ü&ÉT ÄH√≥T <=]øÏq
dü+>∑‹ #Ó|‘æ ˚ uÛ≤s¡´≈£Lÿ&Ü $s√<Ûeä TÚ‘ê&ÉT. b˛˙ ø=&ÉT≈£îqHêï düs¬ q’ e÷s¡+Z ˝À ô|≥Tºø√
>∑*>±&Ü n+fÒ nB ˝Ò<Tä . ‘·H˚ yêDÏí eÁø£e÷sêZìøÏ ‘√XÊ&ÉT.
ì»+ #Ó|Œü ≥eTH˚~ dü«uÛ≤e dæ<+Δä >±H˚ y=düT+Ô <ë nH˚ nqTe÷q+ ø£*–+~.
ã\e+‘· |ü]∫, u≤~Û+∫q+<äTe\¢ ì»y˚T u…≥’ |ü&TÉ ‘·T+&Éì m˝≤ #Ó|Œü ≥+? Vü≤]X¯Ã+Á<äTDÏí
438 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

mes¡T ø√s¡T‘˚ ìC≤ìπø ì\ã&Ü¶&ÉT? nã<äΔe÷&ÉeTì mH√ï ÄX¯\T #·÷|æ, m+‘√
ôV≤#·Ã]+∫q|üŒ{Ïø° ˝§+>∑˝<Ò Tä , ◊‘˚ ø±\+ e÷]+~. sT÷Hê{Ï eTqTwüß\T Vü≤]X¯Ã+Á<äTDÏí
eT÷s¡T&â TÉ >± |ü]>∑D+Ï #·e#·TÃ. ˇø£ÿ ì»+ ø√dü+ J$‘·eT+‘ê b˛sê&ç kÕ~Û+∫+<˚$T{Ï?
∫es¡≈£î Ä <˚e⁄&˚ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ yÓT#·Ã≈£î+fÒ @+ »]π>~? Ä <˚e⁄&çMT~ qeTàø£y˚T
~>∑C≤]q sT÷s√E˝À¢ ì»+ ø√düyTÓ Æ düs«¡ HêX¯q+ ne>∑*>π yêfiËfles¡T?..... ‘·qT
ã\e+‘·+ #ÓjT· ´≥+ e\¢H˚ yê&ç düV≤ü »>∑TDyÓTqÆ dü‘´· e#·q+ uÛ+Ñ >∑|&ü +ç ~... ãVüQXÊ
XÊX¯«‘·+>±H˚ H˚y÷Ó ?
Çø£ yê&ç#‘˚ · ì»+ #Ó|Œæ +#·&+É ‘·q e\¢ ø±<äT. Á|ü|+ü #·+˝À ˙#·ø±sê´\ ≈£Lÿ&Ü
$\Te\+≥÷ @&ÉeãfÒº yê{Ïì Ä#·]+#˚yêfi¯óflHêïs¡T— dü‘êÿsê´\ø£qï yê{Ïøπ m≈£îÿe
<Ûsä ¡ |ü\T≈£î‘·T+~. ˇø£ÿ ∫qï nã<ëΔìøÏ ‘·qT |ü~ s¡÷bÕj·T\T $\Te #Ó*+¢ #·˝≤?
b˛©düT\T ∫‘·ø£‘·ìïHê, Á|ü‹|òü\+ y˚s=ø£ s¡÷|ü+˝À eTT≥Tº‘·T+~ ø£qTø£H˚ <=+>∑
ì»+ #Ó|Œü &ÉT. n<˚ $<Û+ä >± C…\’ T •ø£å ≈£L&ÜqT. Çø£ <=+>∑‘q· + #˚jT· ì yê{ÏøÏ •ø£å
y˚jT· ≥+e\¢, yê&ÉT ì»+>± <=+>∑>± e÷]Hê ÄX¯Ãs¡´|ü&Ü*‡+~ ˝Ò<Tä .
Á|ükÕ<äsêe⁄qT Ç|ü&ÉT y˚~+Û #˚~ |ü~s¡÷bÕj·T\ dü+>∑‘˚ ø±<äT. d”qTqT eT∞fl
düÁø£eT e÷s¡Z+˝ÀøÏ ˝≤>∑≥+. yê&ç#˚‘· ì»+ #Ó|æŒ+#·≥+ m˝≤? ◊Hê ˇø£kÕ]
|üØøÏ<å ë›eTqT ≈£îHêï&ÉT.
Ä kÕj·T+Á‘·+ #ê˝≤ d”]j·Tdt>± d”qTqT |æ*∫, uÛ≤s¡´ düeTø£+å ˝ÀH˚ s¡+>∑+ q&çbÕ&ÉT.
ªªyÓ<yäÛ ê— ì»+ #Ó|ü ..... Hê CÒãT˝À~ ◊<äTs¡÷bÕsTT\ ø±–‘·+ rXÊyê? ˝Ò<ë?μμ
d”qT yÓÁ] yÓTTVü≤+ y˚XÊ&ÉT.
ªªeT∞flHê? ˙ø° <=+>∑ ãT<Δ̊$T{Ïsê? #·÷kÕÔsπ eT+&û ` Hê\T>∑T e⁄‘·øÿ£ ?μμ n+~
uÛ≤s¡´.
ªª@sê ` rXÊyê? ˝Ò<ë?
ªª˝Ò<äT... HêHêï!μμ
ªª∫‘·ø£ ‘·+‘êqT`μμ
ªªì»+>± ‹j·T´˝Ò<Tä HêHêï!μμ
ªª#·÷&ÉT... ì»+ #ÓbÕŒ*...μμ eTè<äTe⁄>± nHêï&ÉT Á|ükÕ<äsêe⁄, rùdÔ rXÊqì
#Ó|ü ... |ü~ s¡÷bÕsTT\ ãVüQe÷q+....μμ
ªª<=+>∑‘H· êìøÏ ãVüQeT‘·T\T ≈£L&ÜqT!μμ nì eT÷‹eTT&ç∫+<ë Ç˝≤¢\T.
ªªqTe⁄«+&ÉT... rXÊyê #Ó|ü ... |ü~ s¡÷bÕsTT*kÕÔqT`μμ
dü‘´· Áe‘·T&ÉT 439

d”qT ˇø£ÿ ø£Då + Ä˝À∫+#ê&ÉT.
qe⁄«‘·÷ ªªrXÊqT HêHêï!μμ nì |ü~s¡÷bÕsTT\ ø±–‘·+ ø√dü+ #˚sTT C≤bÕ&ÉT.
yê&ÉT #Ó|Œæ q nã<ä+Δ ‘·+Á&çøÏ ‘Ó*j·T<äì yê&ç ePVü≤... Á|ükÕ<äsêe⁄ n#˚‘q· T
&Éj÷· ´&ÉT. ø=&ÉT≈£î #˚‘· ì»+ |ü*øÏ+#·{≤ìøÏ Çø£ ÁãVü≤às¡TÁ<äT\T sêyê*‡+<˚ ø±ì
‘·q˝≤{Ï e÷qee÷Á‘·T&ç e\¢ø±<äT. ‘Ó\y¢ TÓ TVü≤+ y˚d,æ <ë<ë|ü⁄ eT÷s¡Ã¤ |üs´¡ +‘·yTÓ qÆ
‘·+Á&ç #˚‘T· ˝ÀqT+∫ d”qT |ü~s¡÷bÕsTT\ ø±–‘êìï }&É ô|s¡T≈£îÿì |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ .
ªªnjÓ÷´! Ç<˚+ ø±\+! n<Ûsä à¡ <˚e‘·≈î£ ≈£Lÿ&Ü |ü≥+º ø£≥≥º e÷?μμ n+<ëyÓT.
‘·H˚ |ü≥+º ø£{≤º&y˚ ÷Ó Ä <˚e‘·≈î£ ? ìqï{Ï qT+#˚ n<Ûsä à¡ <˚e‘· sT÷ ø=+|ü˝À
dæ+Vü‰düq yÓTøÏÿ sê»´bÕ\q #˚k˛Ô+~. ÄyÓT MT<ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T#˚dæ ÄyÓTqT $dæ]
ne‘·*øÏ bÕ¬sj·÷´*.... ø±ì ÄyÓT kÕøå±‘·÷Ô ‘·q eTT<äT\› ≈£îe÷s¡Tì ne‘ês¡+˝ÀH˚
e⁄+~. ø£qTø£ uÛ]Ñ +#·ø£ ‘·|Œü <äT! ÄyÓT |ü\T≈£îã&çì n+^ø£]+#·ø± ‘·|Œü <äT!
440 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

$.j·Tdt. ne<Ûëì
ø£ < ∏ ë s¡ # · s TT‘· . qe˝≤ø£ s ¡ Ô . e÷eT÷\T

nu≤“sT÷` ne÷àsT÷ ø£<\ä∏ T ø±≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑THê≥
kÕ+|òTæ ø£ J$‘êìï ø£fifl¯≈î£ ø£{q ºÏ ≥Tº #·÷| ô fÒº ø£<\ä∏ T
mH√ï ÁyêXÊs¡T. u≤Vü≤´»>∑‘·TÔ˝À dü+|òüT≥q˝Ò M]
ø£<\ä∏ ≈£î Ç‹eè‘êÔ\T. Ä Ç‹eè‘êÔ*ï #·øÿ£ ì •\Œ+‘√,
nqTuÛe Ñ + Ç∫Ãq eP‘·+‘√, J$‘· dü‘ê´ìï #Ó|Œü ø£
#ÓãT‘·÷, dü+Á|ü<ëj·T dæ<äΔyÓTÆq Ø‹˝À ø£<∏ä\T>±
eT*#ês¡ T . j· T T.m|ò t Çq|ò ü s Y y ˚ T wü H é ô d +≥sY ,
eTÁ<ëdüT˝À ñ<√´>∑+ #˚d ù yês¡T.
s¡#·q\T : #ês¡T\‘·, Ç+{Ï<=+>∑ (qe\\T)
|
Á ‘ü T· ´|üø±s¡+ (ø£<\ä∏ T)
441
CÒ´wüß˜&ÉT
X‚wüß≈£î ‘·q Áã‘·ø£+‘ê e]ƒ˜ ‹≥÷¢ <Óã“\ >∑TDÏ+‘·+˝≤ ø£qã&ç+~. m+‘·
Ä˝À∫+∫Hê ne÷à, HêHêï, ãfiÀfl |ü+‘·Tfi¯Sfl ` Mfi¯fl+‘ê sTT+‘· ìs¡j › T· >± m+<äT≈£î
‘·q|ü≥¢ Á|üe]ÔdTü HÔ êïs√ n‘·&ç ∫qïãTÁs¡≈î£ ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
‘·qT sTT+{ÏøÏ CÒ´wüß&˜ TÉ .n~ ì»y˚T! yÓTT<ä≥ |ü⁄{Ïqº yêfi¯fl+<äsT¡ ‘·q e÷~]>±
Ç+{À¢ neTà#˚‘,· ãfiÀfl |ü+‘·Tfi¯fl#˚‘· <Óã“\T ‹qe\dæ+<˚Hê? eT+∫ |æ\\¢ qT mes¡÷
ø=≥ºsì¡ n+{≤s¡T. ø±ì eT+∫>± e⁄+&É&+É m˝≤? neTà≈£î eT+∫ |üqsTT+~ Hêqï≈£î
eT+∫|üì ø±<äT. M[fl<ä]› ø° eT+∫|üqT\T #˚dôæ |&ÉT‘·÷+fÒ bÕsƒê\T sêe⁄. bÕsƒê\T
sêì |æ\\¢ T |ü+‘·Tfi¯fl≈£î eT+∫yêfi¯ófl ø±s¡T. ø£qTø£ |ü+‘·Tfi¯ófl, n≥Te+{Ï yêfi¯flqT
‘·+‘ês¡T. ‘·qïø£b˛‘˚ |æ\\¢ ≈£î uÛj Ñ T· + ñ+&É<+ä {≤s¡T. X‚wßü ≈£î uÛj
Ñ T· + e⁄qï~. bÕsƒê\T
#·<äyê\ì ≈£L&Ü e⁄qï~. #·~$‘˚` ndü\T #·<äe&ÜìøÏ r]ø£ ø£H˚<ä+≥T e⁄+fÒ,
‘·qø±¢dTü ˝À ‘·qø£+fÒ me]ø° eT+∫ e÷s¡Tÿ\T sêe⁄.
m{§NÃ |üØø£\å T »]π> s√E\˝Àq÷ |üØø£\å eTT+<ä÷ ‘·q≈£î Ç+{À¢ jÓTes¡÷ @
|ü˙ #Ó|Œü s¡T. ø£qTø£ Ä s√E\˝À ‘·q≈£î ø=+#Ó+ r]ø£. Ä s√E\˝À X‚wßü ø=+#Ó+
ø£w|ºü &ü ç bÕsƒê\T #·<Tä e⁄‘ê&ÉT. Á|ü‹ düã≈® î£ ˝º Àq÷ eT+∫ e÷s¡Tÿ˝Ò edü$Ô . Ç+‘·es¡≈L£
j˚T ‘·s>¡ ‹∑ ˝Àq÷ ‘·|Œæ b˛˝Ò<Tä . ø£qTø£ ‘·q≈£î #·<Tä e⁄ sê<äqï uÛj Ñ T· + Hêqï≈£î ˝Ò<Tä .
ø£qTø£ neTà @|üì #Ó|Œæ Hê Hêqï e<äq› &ÉT.ô|>’ ± ªªãC≤s¡T ø¬ [fl dæ>s¬∑ ≥T¢ rdüT≈£îsê,
Ç+{À¢øÏ ∫+‘·|+ü &ÉT rdüT≈£îsê!μμ n+{≤&ÉT. nsTT‘˚ Hêqïm+<äT≈£î ø=&É‘ê&É+{≤sê?
ô|q‡fi¯óflb˛‘˚ ø=&É‘ê&ÉT. |ü⁄düøÔ ±\T ø±yê \+fÒ $düTø=ÿ+{≤&ÉT. á ∫≈£îÿ\T ‘·eTTà&çøÏ
˝Òe⁄. #Ó˝≤¢sTTø° ˝Òe⁄. yêfi¯ófl ∫qïyêfi¯ófl. yêfi¯fl+fÒ n+<ä]ø° sTTwü+º . nBø±ø£ ndü\T
yêfi¯fl#˚‘· ne÷à HêHêï @ |ü˙ #˚sTT+#·sT¡ . ø£qTø£ Ä |üì yêfi¯ófl u≤>± #˚kÕÔs√ ˝Ò<√
442 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

X‚wßü ≈£î ‘Ó*j·T<äT. #˚ùdÔ u≤>±H˚ #˚kÕÔsì¡ neTà≈£L Hêqï≈£L ‘Ó\TùdyÓ÷! n+<äT#˚‘H· ˚
yêfi¯flqT ø=≥ºsT¡ .
Ç$ e÷eT÷\T>± X‚wüß HÓ<äTs=ÿH˚ düeTdü´\T. Ç$ >±ø£ eT]ø=ìï Á|ü‘˚´ø£
düeTdü´\Tqï$. Ä düeTdü´\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT X‚wßü ˇø=ÿø£ÿkÕ] neTà>± e÷]b˛yê*—
eTs=ø£kÕ] Hêqï>± e÷]b˛yê*. n+fÒ, yêfi¯ófl#˚ùd |üqT\˙ï #Ój÷· ´*. Ä |üqT\T
u≤>± #˚ùdÔ yÓT#·TÃ≈£îH˚ yêfi¯ófl ˝ÒsT¡ >±ì nC≤Á>∑‘>Ô· ± #˚ùdÔ <ä+&ç+#˚yêfi¯ófl e÷Á‘·+ #ê˝≤
eT+~ ñHêïs¡T. ∫e]øÏ #Ó˝≤¢sT÷ ‘·eTTà&É÷ ≈£L&Ü m>∑‘ê[ #˚kÕÔsT¡ ....

Ç+ø± ‘Ó˝y¢ ês¡˝<Ò Tä .
ñj·÷´\˝À bÕ|ü ^ ô|&ÉT‘·Tqï~. ªªô|<äy› ê&Ü.... ô|<äy› ê&Üμμ neTà |æ\TdüTqÔ ï~.
X‚wßü Ç+ø± eT+#·+MT<ä qT+∫ ˝Òe˝Ò<Tä . neTà eT∞fl n+≥Tqï~.
ªªô|<äy› ê&Ü..... @$TÁ{≤ Ä yÓTT<äT› ìÁ<ä.....˝Ò.....μμ X‚wßü ≈£î ø£fió¯ ¢ ‘ÓsT¡ |ü⁄&ÉT |ü&&É +É
˝Ò<Tä . n˝≤π> ø£fió¯ ¢ q\T|ü⁄ø=+≥÷ ã<äøΔ +£ >± eT+#·+ MT<ä qT+∫ ˝Ò#ê&ÉT. n+‘·˝À
neTà eT∞fl ªªø±düÔ Ä <äD+í… MT<ä q\¢Ns¡ Ç≥T |ü&sÓ TT´μμ n+≥Tqï~. X‚wßü ‘·˝‹… Ô
#·÷#ê&ÉT. neTà es¡+&Ü˝À qT+#·Tqï~. X‚wßü ≈£î ìÁ<äeT‘·TÔ |üP]Ô>± e~*+~.
X‚wßü q\¢Ns¡ neTà <ä>sZ∑ ≈¡ î£ $dü] y˚dæ eT∞fl eT+#·+ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓfió¯ ‘·÷+&É>±
neTà nqï~ ø£<ë!
ªªeT∞fl |ü&TÉ ≈£î+{≤y˚+ sê? ø±J edüTqÔ ï~. ˝Ò∫ ø±düÔ n+≥÷¢ #Ó+ãT\÷ ãj·T≥
|ü&sÓ TT´. Çyêfi¯ MsêkÕ«$T ePfiÀfl˝Ò&TÉ . bÕ\T ‹j·÷´*, ˝Ò..... ‘Ó\y¢ ê]b˛‘√+~.μμ
X‚wßü qdüT>∑T‘·÷ ñj·÷´\˝Àì+∫ bÕ|üqT rdæ H˚\MT<ä |ü&TÉ ø√ô|{≤º&TÉ . neTà
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ ‘êqT yÓfi≈¢¯ L£ &É<Tä >±! Ä ‘·sT¡ yê‘· HÓeTà~>± e+{Ï+{À¢øÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. n+≥÷¢
#Ó+ãT\÷ <=&√¢ |ü+|ü⁄<ä>sZ∑ ¡ |ü&X˚ Ê&ÉT.
neTà sêÁ‹ ‘√$T n\e÷s¡T˝À ô|{Ïqº #Ó+ãT˝À ø=+#Ó+ ˙fi¯ófl b˛düT≈£îì ãÁ¬s
<ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fl&ÉT. <ä÷&ÉqT e~˝≤&ÉT. bı<äT>∑Te+ø£ C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷düTÔHêï&ÉT. m+‘·
C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷∫Hê <ä÷&É ø±dæìbÕ\T ‘ê–b˛‘·T+~. neTà ‘·qì ‹&ÉT‘·T+~. m˝≤>√
‘·+{≤&ÉT |ü&ç bÕ\T rXÊ&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· |ü+&Éb¢ ı&ç #˚‹˝À y˚dTü ø=ì |ü+&ÉT¢ ‘√eT&ÜìøÏ
|ü+|ü⁄ <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi≤fl&ÉT. |ü+&ÉT¢ ‘√eT&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. |ü+&ÉT¢ ‘√eTT≈£î+≥÷
Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT. mìï Ä˝À#·q\ì? Ç+{À¢ |æ\\¢ ≈£î ˙fi¯ófl b˛dæ nHêï\T ô|≥º&+É ,
e+≥ #ÓjT· ´&É+, Çe˙ï yêfi¯fl düTu≤“sêe⁄ #˚dTü HÔ êï&Ü? b˛˙, \*‘· Ä&É|\æ ¢ ø£<ë!
\*‘· #˚dTü qÔ ï<ë?
yêfi¯fl+<äs÷¡ ã&ç e~*q ‘·sT¡ yê‘· m+‘· Vü‰sTT>± Ä&ÉTø=+{≤s¡÷? ‘êH√....
CÒ´wüß&
˜ TÉ 443
ã&ç e<ä\>±H˚ Ç+{ÏøÏ sêyê*, ø±C≤;; sêø£b˛‘˚ Ç+{À¢øÏ ˙fi¯ófl rdüT≈£îsêyê*.
neTà ãj·T≥e⁄+fÒ ø±\e qT+∫ eT+∫˙fi¯ófl ≈£L&Ü rdüT≈£îsêyê*? Çe˙ï ‘·H+Ó <äT≈£î
#Ój÷· ´*? ‘·eTTà&ÉT #ÓjT· ´sê<ë? #Ó˝≤¢sTT #ÓjT· ´sê<ë?.....

n+‘·˝À neTà y˚dqæ øπ ø£\≈£î n~]|ü&ç |ü+&ÉT¢ ‘√eT&É+ |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. bÕ|ü≈î£
bÕ\T |ü{≤º&TÉ . ‘·eTTà&É÷, #Ó˝\¢… ÷, n+‘·˝À nHêïìøÏ dæ<eΔä TsTTHês¡T. yêfi¯fl≈£î nHêï\T
ô|{≤º&ÉT. ≈£î+|ü{Ï MT<ä ˙fi¯ófl ô|{Ïº |ü+#·<ës¡ bÕqø£+ ˝≤>± ø±|ò” #˚dæ neTà≈£î
‘·eTTà&ç #˚‘· |ü+|æ+#ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· >∑ã>∑u≤ |ü+|ü⁄<ä>sZ∑ ≈¡ î£ b˛sTT Hê\T>∑T #Ó+ãT\T
˙fi¯ófl b˛düT≈£îì e#êÃ&ÉT. nqï+ ‹H˚≥|üŒ{ÏøÏ >√&É >∑&j ç ÷· s¡+ mì$T~ ø={Ï+º ~.Ç+ø±
ÿéTes¡Tÿ ˝…øÿ£ \T #Ój÷· ´*. ‘Ó\T>∑T |ü<´ä + ˇø£ÿkÕ¬sH’ ê #·<yä ê*.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ‘·qT ã&çqT+∫ e#˚Ã˝À>± bÕ|ü≈î£ bÕ˝À? neTà≈£î nqïyÓ÷? nã“ã“!
Çe˙ï mes¡T #˚kÕÔsT¡ ˝…eTàqTø=ì X‚wßü |ü⁄düøÔ ±\T düsT¡ ≈› î£ ì ã&çøÏ ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+&É>±
neTà nqï~:
ªªeT<Ûë´Vü≤ï+ |æ\˝¢ +Ò ‹+{≤Ásê? ‘·«s¡>± bısTT´sêCÒdæ nHêïìøÏ mdüsT¡ ô|≥Tº.
Ä bısTT´ n+≥Tø√>±H˚ ¬s+&√bısTT´ n+{Ï+∫ |ü|ü <ëìMT<ä yÓsTT´. Ç+ø±
#·÷kÕÔy+˚ ?ã&çøÏ f…+Æ ø±e≥+ ˝Ò<÷ä ?μμ
ã&ç..... ‘·qT ã&çøÏ¬øfi≤fl*, #·<äTe⁄ø√yê*, zVt≤..... eT+∫ e÷s¡Tÿ\T
dü+bÕ~+#ê*..... Çe˙ï ‘·q dü+>∑‘T· ˝ÒHê nì|æ+∫+~ X‚wßü ≈£î.
ªªÇ+ø± ø£<ä\y˚+μμ nì eT∞fl neTà >∑~›+∫+~. X‚wüß e+≥ Ç+{À¢ eT∞fl
Á|üy•˚ +#ê&ÉT. bısTT´ sêC…j÷· ´*, n~ sêõ‘˚><∑ ë? neTà #ê˝≤ ‘=+<äs>¡ ± bısTT´
sêCÒdüTÔ+~. m{≤¢?.... ˇø£ ∫qï |æ&Éø£MT<ä ø=+#Ó+ øÏs¡düHêsTT\T b˛dæ <ëìøÏ
ì|üŒ+{Ï+∫ <ëìMT<ä ∫qï∫qï |ü⁄\¢\T ô|&ÉT‘·T+~. ‘êq÷ n˝≤π> #˚XÊ&ÉT. nVü≤.....
bısTT´ sêE≈£î+fÒHê? Ç{≤¢ ø±<äì ∫qï øÏsd¡ Hü êsTT\T &Éu≤“ ‘Ó∫Ã ˇø=ÿø£ÿ ø£fº…
|ü⁄\¢ì n+<äT˝À eTT+∫, yê≥ìï+{Ï˙ bısTT˝À ô|{Ïº ì|ü|ü⁄\¢ ^dæ yê{ÏøÏ n+{Ï+#ê&ÉT.
>∑|ü q eT+≥ ô|ø’ Ï e∫Ã+~. Ç+ø£ qj·T+. ø=+#Ó+˝À ‘·|Œæ b˛sTT+~>± ˝Òøb£ ˛‘˚
Áø±|æ+>∑T≈£î ì|ü n+≥Tø√yê*‡+~. mdüs¡Tô|{Ïº e+&É&É+ Ä\dü´+. n+<äTø£ì
eT÷&ÉTk˛\\ –HÓï˝À _j·T´+ b˛dæ, ø£&–ç bısTT´MT<ä ô|{≤º&TÉ . n+‘·˝À eT∞¢ ˇø£
dü+>∑‹ >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~. mìï ˙fi¯ófl b˛XÊ&É÷? neTà @<√ >∑Ts¡TÔ #Ó|Œæ +~. n+fÒ ◊<äT
y˚fió¯ ¢ eTTìπ> es¡≈î£ ˙fi¯ó¢ b˛j·÷*. –HÓï ~+|æ #·÷#ê&ÉT. ˙fi¯ó¢ ns¡#‹˚ y˚fifl¯ es¡øπ
e⁄qï$. neTàjÓ÷´ nqT≈£îì eT∞fl –HÓï bısTT´MT<ä ô|{≤º&TÉ . <ëì <äT+|ü‘>Ó ±. bısTT´
444 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø±kÕÔ Ä] ePs¡T≈£î+~. $düqø£Ás¡ ‘Ó∫Ã $düs>¡ ±, $düs>¡ ± ø£fifl¯ yÓ+≥ ˙s¡T ø±s¡>±,
ø±s¡>± eT∞fl eT+≥ sêõ+~.
n+‘·˝À neTà eT∞fl øπ ø£yd˚ +æ ~ : ªª¬s+&√bısTT´ sêCÒXÊyê? sê∫|üŒ≈£î eT{Ïº
sêXÊyê?..... >∑&j
ç ÷· s¡+ ‘=$Tà~ ø={Ï+º ~.....μμ

Ç+{À¢ |üì ‘Ó$T*, ã&ç Äes¡D+˝À Á|üy•˚ +#˚≥|üŒ{ÏøÏ ø±¢dTü ˝ÀqT+∫ ôV≤&Üàwüsº T¡
Ä|òd” Tü s¡÷eTT≈£î yÓfió¯ ‘·THêï&ÉT. n+fÒ, yÓTT<ä{Ï |”]j·T&é nsTTb˛sTT+<äqï e÷≥.
n+fÒ, ôV≤&Üàwüsº T¡ #˚‹˝À <Óã“\T ‘·<´ä∏ eTqïe÷≥. yÓ<eäÛ Ç+^¢wßü !! Ä Ç+^¢wßü bÕsƒ+¡ ,
ˇø£kÕ] #·~$ Ç‘·s¡T\≈£î ‘êqT bÕsƒ¡+ #Ó|üŒ>∑\&ÉT. ãfiÀ¢ yêfi¯¢+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
ôV≤&Üàwüsº T¡ ≈£L ‘Ó\TdüT. ø±ì s¡÷\T‡ s¡÷˝Ò‡. |æ\\¢ +<äs÷¡ f…eÆ TT≈£î ã&çøÏ sêyê*.
n{≤¢ sêìyêfi¯flqT ôV≤&Üàdüsº T¡ ‘·qïø£ ‘·|Œü <äT.
Ä˝À∫dü÷ÔH˚ X‚wüß ø±¢düTs¡÷eTT ãj·T≥ qT+#·THêï&ÉT. ªª¬>{ŸsTTHéμμ nHêï&ÉT
˝…øÿ£ \e÷düsº T¡ . ˝…øÿ£ \ e÷düsº T¡ jÓT+‘· eT+∫yê&ÉT! ‘·q≈£î ˝…øÿ£ \˝À eT+∫ e÷s¡Tÿ˝Ò
edü$Ô . ø±ì |òdü Tü º e÷s¡Tÿ\T sêe⁄. ø±¢dTü ˝À m+‘· ∫≈£îÿ ˝…øÿ£ ˝…H’ ê ‘êH=ø£ÿ&˚ dü]>±Z
#˚kÕÔ&TÉ . n+<äTøπ ˝…øÿ£ \ e÷düsº T¡ ≈£î ‘·q+fÒ Çwüyº T˚ yÓ÷!
˝…øÿ£ \ e÷düsº T¡ ø±¢dTü ˝À Hê\T>∑T ˝…øÿ£ \T #˚sTT+∫ eT÷&ÉT ˝…øÿ£ \T ÿéT es¡Tÿ
Ç#êÃ&ÉT. n+‘·˝À Øôddtu˝… Ÿ ø={≤ºsT¡ . |üP´Hé u≤\j·T´ @<√ N{° ‘Ó∫Ã ˝…øÿ£ \ e÷düsº T¡
øÏ#êÃ&ÉT. ˝…øÿ£ \ e÷düsº T¡ X‚wßü e+ø£ #·÷∫ ªªôV≤#Y.m+. ìqTï s¡eTàHêï&ÉTμμ nHêï&ÉT.
Ä dü+>∑‹ X‚wßü ≈£î ‘Ó\TdüT. ôV≤#Y.myéT.≈£î ‘·q+fÒ ø√|ü+. ‘·q+fÒ ø±<äT. ‘·q
‘Ó*$ ‘˚≥\+fÒ ø√|ü+. ø±¢dTü \T m>∑yd˚ Hæ ê, H√≥T‡ düØ>±Z sêj·Tø£b˛sTTHê Ç+^¢wßü
ôdø£+&ÉT ù||üsT¡ ˝À ‘·q≈£î |òdü Tü º e÷s¡Tÿ Çe«ø£ ‘·|Œü <äT. neø±X¯+ <=]øÏ‘˚ ‘·qqT
‘·Hêï\ì Äj·Tq jÓT|ü&É÷ jÓT<äTs¡T #·÷düT+Ô {≤&ÉT. n+<äT˝ÀqT ‘êìyê«fi¯ yÓTT‘·+Ô
|æ]j·T&É+‘ê m>∑yX˚ Ê&ÉT. m+‘· ‘·|ü ! ôV≤#Y.myéT.ø£$å T+#· ‘·>Z∑ ‘·bÕŒsTT~!.
~>±\T>± X‚wüß Ä|ò”düT >∑~˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ªª@+..... Çyêfi¯ ø±¢düT m>∑y˚XÊπs
<=s¡>±s¡Tμμ nHêï&ÉT ôV≤#Y.myéT.X‚wßü @+ #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT? @+ #Ó|Œü >∑\&ÉT? #Ó|‘æ ˚ \*‘ê,
yÓ÷Vü≤Hé, d”‘êsêeTj·T´ yÓTT<ä\sTTq yêfi¯fl+<äs÷¡ m>∑‘ê[ #˚dæ #·+|üs÷¡ ? n+<äT#˚‘·
yÓT<ä\≈£î+&Ü qT+#·Tì r]>±Z s¬ +&ÉT #˚‘T· \÷ #·÷|æ Äj·Tq e&ç+¶ ∫qe˙ï ‹ì >∑T&É˝¢ À¢
˙fi¯ófl >∑T&É˝¢ À qT+∫ >=+‘·T˝ÀøÏ ‘Ó|Œæ +#·Tø=ì ø±\e>∑≥TºMT<ä≈î£ yÓ[fl uÛÀs¡Tq j˚T&çÃ
eT÷&Ée |æ]j·T&ÉT yÓTT<ä\sTT ‘Ó\T>∑T y˚Tdüsº T¡ ø±¢dTü ˝ÀøÏ yÓfió¯ ‘·T+&É>± X‚wßü ≈£L&Ü
‘·s>¡ ‹∑ ˝ÀøÏ e∫Ã |ü&Ü¶&TÉ .

CÒ´wüß&
˜ TÉ 445
nø±s¡D+>± <Óã“\T! ìcÕÿs¡D+>± ∫yê≥T¢! ìsê›øDåÏ ´+>± m>∑‘ê[....NÛ.....NÛ....
J$‘·+ nqT≈£îHêï&ÉT |ü<eä T÷&˚+&É¢ X‚wßü ! kÕj·T+ø±\+ Äs¡T >∑+≥\sTT+~. nsTTHê
X‚wßü sTT+{ÏøÏ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . eT÷&ÉT s√E\ |üØø£˝å À¢ X‚wßü ã&ç e<ä\>±H˚ Ç+{ÏøÏ sêyê*.
ÇB neTà #˚dqæ XÊdüq+. á XÊdüHêìøÏ jÓT<äTs¡T ˝Ò<Tä .
X‚wßü Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT. Ç+{À¢ |üì ‘·H+Ó <äT≈£î #Ój÷· ´*? ‘·eTTà&ÉT #ÓjT· ´sê<ë?
#Ó˝≤¢sTT #ÓjT· ´sê<ë? n+‘· yêfi¯ófl jÓTes¡÷ #ÓjT· ´˝Òøb£ ˛‘˚ e+≥ eTìwæì ô|≥ºsê<ë?
Ç+{À¢ |üì #˚ùdÔ #·<Tä yÓ˝≤ edüT+Ô B? #·<Tä e⁄ sêø£b˛‘˚ |ü+‘·Tfi¯ófl ‘·+‘ês¡T. ô|>’ ±
q\T>∑T]˝À nee÷q+. e÷s¡Tÿ\T düØ>±Z sê˝Ò<ìä ‘·+‘˚ n~ y˚sπ dü+>∑‹. #˚jT· e\dæq
|üì #ÓjT· ´b˛‘˚ ‘·ìï‘˚ n+<äT˝À ns¡+ú e⁄+≥T+~. Ç+{À¢ yêfi¯Sfl, ãfiÀfl yêfi¯ó¢ ≈£L&Ü
‘·q <äèwæ˝º À ‘·qqT nqedüs+¡ >± ‘·+‘·THêïs¡T. á ‘·qTï\T ‹H˚<ëì ø£Hêï <˚X+¯
MT<ä ‹]–‘˚ dü]. Äø£\sTT‘˚ n&ÉT≈£îÿ+fÒ dü]. ˝Òøb£ ˛‘˚ @<äsTTHê ≈£L* #˚dTü ≈£î+fÒ
dü]. X‚wßü ø±\e>∑≥Tº MT<äe⁄qï ∫+‘·#≥Ó Tº øÏ+<ä ≈£L#·Tì Ä˝À∫düTHÔ êï&ÉT.....
ªªu≤ã÷......μμ
me]<ë |æ\T|ü⁄!! X‚wßü n≥÷ Ç≥÷ #·÷#ê&ÉT. ô|<äHêqï eT+<äT\dü+N ãTC≤q
y˚dTü ≈£îì #˚‹ø£Ás¡‘√ H˚\MT<ä bı&ÉTdü÷Ô edüTHÔ êï&ÉT.
ªªu≤ã÷... Çø£ÿ&É ≈£L#·THêïy˚+? n+<äs÷¡ ≈£î˝≤kÕ>± e⁄Hêïsê.....μμ
ªªô|<äHêHêï......μμ nHêï&ÉT X‚wßü . X‚wßü ≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ @&ÉT|ü⁄ e∫Ã+~.
ªªN.....Ç<˚$T{Ï u≤ã÷......eT>∑yêfi¯ófl @&Éesê<äT......@sê....Hêqï ePfiÀfl
e⁄Hêï&Ü.... n+<äs÷¡ ≈£î˝≤kÕ>± e⁄Hêïsê?....μμ
ªªHêqï ø±+|ü⁄øÏ yÓfi≤fl&ÉT.μμ
ªªneTà ≈£î˝≤kÕ>± e⁄qï<ë.....μμ
ªªn+<äs÷¡ u≤>±H˚ e⁄Hêïs¡T.μ...
qTe⁄« Ç+{ÏøÏ yÓfió¯ fl. H˚qT sêqT.μμ
ªªn<˚$T{Ï u≤ã÷....Ç+{ÏøÏ sêì <Ó+<äTø£ì?μμ
ªªô|<äHêHêï` H˚qT Ç+{Ï|ìü m+<äT≈£î #Ój÷· ´*?μμ
ªª#Ó|⁄ü ‘ê>±....eTT+<äT Ç+{ÏøÏ |ü<.ä Nø£{Ï |ü&+ç ~. |ü⁄s¡T>∑÷ |ü⁄Á{≤ e⁄+≥$ |ü<,ä
e÷ u≤ãT eT+∫yê&ÉT.μμ
ô|<äHêqï m+‘· eT+∫yê&ÉT! X‚wßü HÓeTà~>± ô|<äHêqï yÓ+≥ Ç+{ÏøÏ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ
Ç+{À¢ mes¡÷ B|ü+ ≈£L&Ü ô|≥º˝<Ò Tä . ô|<äHêH˚ï B|ü+ yÓ*–+#ê&ÉT. ô|<äHêH˚ï e+≥
#˚dæ |æ\\¢ øÏ ô|{≤º&TÉ . ô|<äHêH˚ï bÕ|ü≈î£ bÕ\Tø±∫ b˛XÊ&ÉT .ô|<äHêH˚ï bÕ\T |æ‹ø±&ÉT.
ô|<äHêqï m+‘· eT+∫yê&ÉT!
446 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
s¬ +&ÉT s√E\T >∑&∫ç b˛sTTq$. eT÷&√ s√E kÕj·T+ø±\+ X‚wßü ã&çqT+∫
Ç+{ÏøÏ sê>±H˚ kÕïq+ #˚dæ ô|<äHêqï yÓ+≥ •yê\j·÷ìøÏ yÓfi≤¢&TÉ .
ô|<äHêqï ‘Ó\{¢ Ï >∑&+¶É düe]+#·T≈£î+≥÷ @y˚y√ eT+Á‘ê\T _–Zs>¡ ± #·~yê&ÉT,
Ä |ü˝˝¢… Àì yês¡+<äs÷¡ ô|<äHêqïqT m+‘·>±H√ >ös¡$+#ês¡T. Ç+{ÏøÏ edüT+Ô &É>±
X‚wßü HÓeTà~>± nHêï&ÉT >∑<ë.
ªªô|<äHêHêï`μμ
ªª@$T{Ï u≤ã÷μμ
ªªH˚qT Ç+{À¢ |üì m+<äT≈£î #Ój÷· ´*?μμ
ªªeT] mes¡T #˚kÕÔs÷¡ ? neTà yêøÏ≥ #˚]+<ëjÓT. Hêqï ePfiÀ¢ ˝Ò&ÜjÓT. á
ePfiÀfl eTq yêfiËe¢ s¡÷ ˝ÒsêjÓT.μμ
ªªneTà Ç+{À¢ e⁄HêïH˚qT |üì #˚j÷· * ô|<äHêqï.μμ
ªªneTà Ç+{À¢ e⁄Hêï ˙#˚‘· |üì #˚sTTdüT+Ô <ë?μμ
ªªÄ..... ˙fi¯ófl rdüT≈£îsêyê*. |æ\¢\+<ä]ø° |üø£ÿ\T y˚j·÷*. ãC≤s¡T≈£î yÓ[fl
Ç+{À¢øÏ ø±e\dæq$ rdüT≈£î sêyê*μμ.
ªªÇe˙ï ô|<ä› |üqT˝≤ u≤ã÷? ô|<ä› |üqT\sTT‘˚ e÷Á‘·+ #˚dTü ø√e<ä÷?› eTq |üì
eTq+ ø±ø£b˛‘˚ mes¡T #˚kÕÔs÷¡ ?μμ
ªª@+ ‘·eTTà&ÉT #ÓjT· ´sê<ë? #Ó˝≤¢sTT #ÓjT· ´sê<ë?μμ
ªªyêfi¯ó¢ ∫qïyêfi¯ó¢μμ
X‚wßü e÷{≤¢&˝É <Ò Tä . ô|<äHêqï eT∞fl nHêï&ÉT >∑<ë:
ªªneTà, »ãT“ eTìwæ! u≤ã÷, neTà≈£î ùde #ÓjT· ´&É+ <Óe’ |üP»‘√ düe÷q+. á
Ç+{ÏøÏ qTe⁄« CÒ´wüß&˜ $ç . MT neTà≈£î yÓTT<ä≥ |ü⁄{≤ºe⁄. ø£qTø£ neTà≈£î qTe⁄« #˚<√&ÉT
yê<√&ÉT>± e⁄+&Ü*.μμ
X‚wüß Ç+<äT≈£î düe÷<Ûëq+ @MT #Ó|üŒ ˝Ò<äT>±ì @<√ |üs¡eTs¡Vü≤dü´+
‘Ó*dæq≥¢ì|æ+∫ eTqdüT˝À nqT≈£îHêï&ÉT>∑<ë: ªªzsTT uÛ>Ñ y∑ êHé..... H˚H+Ó <äT≈£î yÓTT<ä≥
|ü⁄{≤ºqTμμ nì....
yÓTT<ä≥ |ü⁄{Ïqº yês¡+<ä] u≤\´+ Ç˝≤H˚ e⁄+≥T+<ë.....
CÒ´wüß&
˜ TÉ 447
|üHê´\ s¡+>∑Hê<∏äsêe⁄
(1919 ` 1987)
|üHê´\ s¡+>∑Hê<∏sä êe⁄>±] |ù s¡T $qì yês¡+≥÷

Ä+Á<| ÁäÛ <
ü X˚ ˝Ÿ À ˝Òsq ¡ &É+ n‹X¯j÷ Ó øÏÔ ø±<äT. |æqï\≈£L,
|
ô <ä\› ≈£L, ìs¡øså£ êdüT´\≈£L á eT<Û´ä es¡≈L £ yê] >=+‘·T
Ä*+&çj·÷ πs&çjÓ÷˝À |ü]∫‘·yÓTÆ+<˚. kÕs¡dü«‘·
»>∑‹˝À ≈£L&Ü |üHê´\ yê]øÏ eT+∫ | ù s¡Tqï~. Ms¡T
mH√ï ø£<\ä∏ T, Hê{Ïø\£ ÷, qe\\÷, ø±yê´\÷ y Á êXÊs¡T.
M] ø£<∏ä\T düVü≤»yÓTÆq J$‘· dü+|òüT≥q\‘√, $_Ûqï
e÷qdæø± y˚<q ä \ ∫Á‘D · ‘√, Ç+ô|q ’ •\Œ+‘√, düsfi¡ y¯ TÓ q Æ
uÛ≤wü‘√, kÕ+|òTæ ø£ | Á jü ÷
Ó »Hê\ ì$T‘·+Ô ` #·<e ä s¡T\≈£î
ÄVü‰< ¢ ëìï düeT≈£Ls¡TkÕÔsTT. | ôÁ dt ÇHé|süò yY T˚ wüHé ã÷´s√
V
ô ≤’ <
Á ëu≤<äT˝À |üì#ù̊dyês¡T.
s¡#·q\T : ˙ø√dü+, nq÷sê<Û,ä n+‘·dTü \ú T (qe*ø£\T)
Ä<ä´+‘·+, |üHê´\ ø£<\ä∏ T (ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T) | ùÁ eT\‘·,
nÁXó¯ ^‹, nuÛj Ñ T· eTTÁ<ä (ø±yê´\T)
448 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ne÷j·Tø£‘·«+
|ü+‘·T*øÏ Ä s√»+‘ê ≈£L&Ü <äT]›q+>±H˚ |ü]D$T+∫+~. bı<äT›q ìÁ<ä
˝Òeø£eTT+<˚ >∑Ts¡T‘·T>± &=#êÃ&ÉT. yê&Éqï eTTø£ÿ˝Òy√ ‘·T+|ü⁄&ÉT eTTø£ÿ\˝Ò¢
C≤„|øü e£ TTHêïsTT. ‘·qT ô|s¡{À¢øÏ b˛‘·÷ e⁄+&É>±, s¡eTDj·T´ HÍø£sT¡ |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ +≥÷
y=#êÃ&ÉT. #·+{Ïyê&çøÏ sêÁ‹ Vü≤sƒê‘·TÔ>± »ãT“ m≈£îÿesTT+<ä˙, ‘·qTï yÓ+≥H˚
s¡eTàHêïs¡˙ #Ó|Œæ yÓfi≤fl&ÉT. @&Ü<ÓH’ ê ì+&ç+<√ ˝Ò<√ yê&çø,Ï Hê\T>∑T s√E˝…’ dü]>±
}|æs¬ H’ ê rj·T˝Ò≈î£ +&Ü e⁄Hêï&ÉT. eTT≈£îÿ˝À @<√ n&ÉT≈¶ î£ qï≥Tº>± u≤<Ûä |ü&‘É ê&ÉT.
sêÁ‹ &Üø£sº T¡ HÓH’ ê |æ*|æ+#ês√ ˝Ò<√! Ä &Üø£sº T¡ ` s¡e÷|ü‹>±&ÉT ` á »ãT“ øπ <√
ô|<ä› ù|s¡T ≈£L&Ü @&çXÊ&ÉT. s√>±\≈£î ô|<ä› ô|<ä› ù|s¡T¢ ô|≥º&+É #ê‘·e⁄qT sT÷ &Üø£sº ≈¢¡ î£ !
Ç#˚Ã eT+<äT˝À¢ >∑TD+ |üP»´+! dü], ás¡eTDj·T´ HÍø£sT¡ n˝≤ yÓfi≤¢&√ ˝Ò<√, ‘·q
ô|s¡{À¢ q÷‹>∑≥Tº <ä>sZ∑ ¡ C≤] |ü&Ü¶&TÉ . ø±˝À #˚j÷Ó $s¡>˝∑ <Ò Tä . nø£ÿ&çø~£ qj·T+.
M≥ìï+{Ï øπ + >±˙, mqï&É÷ ˝Òì~, Çy˚fi¯ |ü+‘·T\T ‘·\ø±j·T˝À Ä˝À#·Hê
|üs¡+|üs¡\T, >±EãT&û¶˝À #˚|ü©‘·TÔqï≥T¢ á‘·TÔHêïsTT. Ä˝À#·q\T #˚j·T≥eT+fÒ
|ü+‘·T*øÏ eT+&ÉTø=düTÔ+~. n+<äTπø áy˚fi¯ eTØ <äT]›q+>± ø£ì|ædüTÔqï~. á
Ä˝À#·q˝…H’ ê sTT|ü&˚ sêyê˝≤? y˚fi≤bÕfi≤˝Ò<ë?
sêÁ‹ ˇ+{Ï >∑+≥|ü&ÉT, ø£{Ïø£Nø£{À¢ |ü+‘·T\T n&ÉT>∑T˝À n&ÉT>∑T y˚dü÷Ô
q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. ô|>’ ± ‘·T+|üs¡ »\T¢ ≈£L&ÜqT. esê¸ø±\ eT+‘ê <ë{Ïb˛sTTHêø£, Çø£ÿ&É
es¡¸+ ô|[flq&Éø‘£ √ düV‰ü e∫Ã+~. Ç~≈£L&Ü Ä >∑Ts¡T‘·T>±&ÉT ø£≥Tº≈î£ qï |ü⁄Dý˚T!
yê&Éqïe÷≥ <ëK˝≤ sTT∫Ã rs¡T‘·T+~. ˇø=ÿø£ÿ&ç H√{À¢ X¯ì>±&ÉT Hê≥´+ #˚d÷ü Ô
e⁄+{≤&ÉT ø±uÀ\T. ‘·qT ìÁ<ä˝eÒ ø£ eTT+<˚ e∫Ã, >∑Ts¡T‘·T>±&ÉT, ªªáy˚fi¯ es¡¸+ |ü&≥˚ Tº+~μμ
ne÷j·Tø£‘·«+ 449
nqï eTTø£ÿ, ‘·q≈£î C≤„|øü e£ TT+~. >∑Ts¡T‘·T eT+∫ dü÷≈£î˝Ô q… ï&É÷ |ü\ø£&TÉ , n+<äTøπ
ø±uÀ\T <ë<ë|ü⁄ n˙ï <ëK˝≤ ÇkÕÔsTT. ‘·q m]ø£˝À yê&Éqï ˇø£ÿ eT+∫e÷{≤, ‘·q
>∑T]+#˚!
ªª˙≈£L, ˙‘√ bÕ≥T Hê≈£L eT+∫ s√E\THêïsTT˝Ò. u…+>∑ô|≥Tºø√≈£î.μμ nHêï&ÉT
ˇø£kÕ]. Ç≥Te+{Ï e÷≥ yÓ+≥H˚ <ëK˝≤ Çe«≈£L&É<÷ä ?
m≥T #·÷dæHê JãTs¡T>±H˚ e⁄+~. á s=»®>±*ø°, ∫qTø°ÿ, eTTìdæ|˝ü Ÿ BbÕ\T
ø±kÕÔ Ä] ePs¡T≈£îHêïsTT. >∑T&çy¶ ê&çø,° ‘·q≈£L á ø£Då +˝À uÛ<Ò +ä ˝Ò<qä T≈£îHêï&ÉT
|ü+‘·T\T. es¡¸+ n+‘· m≈£îÿe>± ˝Ò<Tä . nsTTHê á ø±düÔ ∫qTø°ÿ #˚‹˝À e⁄qï >=&ÉT>∑T
ÄH˚≥Tº ˝Ò<Tä . |ü+‘·T\T s√&ÉT¶ Á|üøÿ£ H˚ e⁄qï ˇø£sTT+{Ï ns¡T>∑TMT<äø¬ øÏÿ, ≈£î&ç#‹˚ ˝À
ñqï ∫qï eT+<äTd”kÕ m&ÉeT#˚‹˝ÀøÏ rdüTø=ì, m&ÉeT #˚‹˝À ñqï >=&ÉT>∑T ≈£î&ç#‹˚ øÏ
e÷sêÃ&ÉT. ìC≤ìøÏ, á e÷Á‘·+ e÷s¡TŒe\¢ |ü+‘·T\T Ä˝À#·q\T eT≥Tº≈î£ b˛˝Ò<Tä .
¬s+&ÉT ì$TcÕ\T n{≤¢H˚ ì\ã&ç, |ü+‘·T\T eT∞fl, es¡¸+˝À, Nø£{À¢, M~Û˝À
|ü&çq&ÉekÕ>±&ÉT.
|ü+‘·T\T øÏ|ü &ÉT eTTK´+>± eT+∫#Ó&\¶É >∑T]+∫ Ä˝À#·q |ü≥Tº≈î£ ì |”&dç Tü qÔ ï~.
‘Ó*dæ, ‘Ó*dæ, ‘·qT á dü+|òTü + CÀ*øÏ mqï&É÷ b˛˝Ò<Tä . nsTT‘˚, >∑Ts¡T‘·T Ç{°e\ Ä
e÷≥ |ü<˚ |ü<˚ ñ|üj÷Ó –+#ê&ÉT. Ç|ü&É~ ‘·q≈£î eTs¡|⁄ü øÏ sêe≥+ ˝Ò<Tä . Ä˝À∫+∫q
ø=B› ` bÕ&ÉT Ä˝À#·q dü+|òTü +˝À ñqï dü‘ê´ìï ‘·H˚ ø£ìô|{Ïqº ≥ºì |ædTü qÔ ï~. á
dü+|òTü +, ˇø£ düsfi¡ ¯ sπ KqT ã{Ïº b˛‘·T+<äqT≈£îHêï&ÉT |ü+‘·T\T. <ëìøÏ ˇø£ yÓ|’ +ü ‘ê
eT+N, eTs√yÓ|’ +ü ‘ê #Ó&÷É ø£ì|ædTü qÔ ï~. á s¬ +&ç+{Ïø,Ï Ä~ qT+N sêeTsêeD
j·TT<ä+Δ kÕ>∑T‘·Tqï≥Tº ‘·&TÉ ‘·Tqï~ ‘·q≈£î.
|ü+‘·T\T ˇø£kÕ] ‘·q˝À ‘·qT qe⁄«≈£îHêï&ÉT ne÷j·Tø£+>±. #·≥T≈£îÿq |ü+‘·T*øÏ,
á eT+∫#Ó&\¶É ˙ï ø£*Œ+#·T≈£îqï~ eTqy˚T nì ‘·{+ºÏ ~. Ä ªªeTq+μμ˝À ‘·qT ≈£L&Ü
ˇø£ bÕÁ‘˚ nì|æ+∫+~. á s¬ +&ÉT >∑TD≤\ eT<Ûë´ e⁄qï düsfi¡ sπ¯ K MT<ä, dü+|ò÷ü ìï
]ø˘cÕ ˝≤–q≥Tº ˝≤>∑T‘·Tqï ø√{≤¢~ »q Á|üyêVü≤+˝À, |ü+‘·T*øÏ ‘·q s¡÷|ü+ ≈£L&Ü
ø£ì|æ+#·kÕ–+~.
nsTT‘˚,Ç+<äT˝À eT+#˚<√ #Ó&<˚ √ #Ó|Œü ≥+˝ÀH˚ edüTqÔ ï~ ù|N. ˇø£]øÏ eT+∫>±
‘√∫q~ eTs=ø£]øÏ #Ó&ÉT>± ‘√düTÔqï~. ‘·qπø eT+∫>± ‘√∫+~ Ç‘·s¡T\≈£î #Ó&ÉT
ø±e#·TÃø£<ä!
|ü+‘·T\T qT<äT{ÏMT<ä #ÓeT≥ b˛dæ+~. ‘·\ y˚&ÓøÏÿq≥T¢ nì|æ+∫+~. á
eT+∫#Ó&\¶É Ä˝À#·q ≈£L&Ü ‘·q ‘·\˝À ø¬ øÏÿ+∫+~ >∑Ts¡T‘˚ nì #·|ü q ‘·{+ºÏ ~.
450 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªNÛ..... á eT+∫ #Ó&\¶É +fÒH˚ @$T{À ns¡+ú ø±≈£î+&Ü b˛‘·Tqï~.μμ nqT≈£îHêï&ÉT
|ü+‘·T\T.
>∑Ts¡T‘·T>±&ç e÷≥qT ≈£L&Ü u§‹Ô>± ø={Ïº bÕ¬sj·T´{≤ìøÏ M\T|ü&<É Tä ` yê&ç
H√{À¢ m+‘· X¯ì ñHêï! yê&ÉTeT≥Tº≈î£ @+ #˚kÕÔ&TÉ ? ñqï ì»y˚T<√ #ÓbÕÔ&TÉ ` ñ‘·Ô
ne÷j·T≈£î&ÉT!
>∑Ts¡T‘·T ‘·q≈£î #˚ùd düVü‰j·TeT+≥÷ @B˝Ò<äT. Ä e÷≥ø=ùdÔ, s¡eTDj·T´H˚
#Ó|ü ø√yê*. ‘·q ø¬ ìï kÕs¡T¢ #˚ã<äT[fle« ˝Ò<Tä s¡eTDj·T´? ‘·qT eT∞fl rs¡TÃø√˝Ò&ìÉ
s¡eTDj·T´≈£î ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ @e÷≥ ø±e÷fÒ. >∑Ts¡T‘·T n|ü&É|ü &ÉT ˇø£ y=&ÉT¶
eT≥Tº≈î£ ø±ùdkÕÔ&TÉ . yÓqø=ø£kÕ], ‘·q ≈£L‘·T] MT<ä, á &Üø£sº T¡ >±&ÉT ` á s¡e÷|ü‘,˚
ø£qTï y˚dqæ |ü&ÉT. >∑Ts¡T‘·T>±&ÉT+&Éã{Ïº ø£<ä >∑+&É+ >∑&∫ç +~!
|ü+‘·T\T ô|<ä› >∑&Édü]ø±&ÉT. n+‘· <ÛÓ’s¡é+‘·T&É÷ nq˝Ò+. n‘·qT πøe\+
e÷eT÷\T e÷qe e÷Á‘·eTT. nsTT‘˚ øπ e\+ e÷eT÷\T e÷qe e÷Á‘·T\T ≈£L&Ü,
ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT mqï&É÷ ˝Òì Ä˝À#·q\T #˚kÕÔsT¡ . mqï&É÷ ˝Òì kÕVü≤dü+ ≈£L&Ü #·÷dækÕÔsT¡ .
ªªqTyÓ+‘· ne÷j·T≈£î&ç$!μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T HÓH√ïkÕs¡T.¢ ãVüQXÊ n~ ì»y˚T
ø±e#·TÃ!
Ä e÷≥ø=ùd,Ô ne÷j·T≈£î ˝…es¡Tø±s¡T? ‘·q ≈£L‘·Ts¡T! m+‘· ne÷j·T≈£îsê\T
ø±≈£î+fÒ, <ëì ã‘·TøÏ{≤¢ ‘Ó\y¢ ês¡T‘·T+~— >∑Ts¡T‘·T>±&ÉT e÷Á‘·+? @<√ yê>∑T‘ê&ÉT>±ì,
m+‘· ne÷j·T≈£î&ÉT ø±≈£î+fÒ, ‘·q <ä]Á<äý˚T ◊X¯´s¡ýÓTqÆ ≥Tº ‘·Hï˚ n+{Ïô|≥Tº≈î£ ì
ñ+{≤&ÉT! b˛‘˚ s¡eTDj·T´ ` yê&ç uÛ≤sê´ ≈£L&Ü ne÷j·T≈£î\T ø±s¡÷? #·+{Ïyê&çøÏ
»ãT“ #˚ùdÔ ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ô|≥Tºø√e&É+ ˝Ò<÷ä ?
kÕVü≤dæ+∫ Ç+‘·es¡≈L£ ‘·qT, kÕVü≤düeTsTTq |üì @B #˚jT· ˝Ò<Tä . kÕVü≤dü+
˝Ò≈î£ +fÒ, ã‘·ø&£ +É ø£weºü THêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T. ì»y˚T. n+<äTøπ , ‘·H’Ó ‘êqT m|ü&√ ˇø£|ü &ÉT
@<√ ˇø£ kÕVü≤kÕìøÏ y=&ç>&∑ ‘É ê&Éì e÷Á‘·+ |ü+‘·T\T $X¯«dæ+#·˝<Ò Tä .
|ü+‘·T\T ‘·q J$‘êìï ‘·s∫¡ #·÷düTø√e&É+ sTT<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ]. Á|ü‹ e´ø°,Ô @<√
ˇø£ s√Eq, J$‘êìï á $<Û+ä >± |ü⁄qX¯Ãs¡D #˚dTü ø√e\dæ+<˚. ø±ì, >∑Ts¡T‘˚ ˝Ò≈î£ +fÒ,
|ü+‘·T\T ndü© Ä˝À#·q\πø ~π>yê&ÉT ø±<äT ` ø£˙dü+ Ç|ü&ÉT »]–e⁄+&˚~ø±<äT!
|ü+‘·T\T˝À >=|üŒ$X‚wyü T˚ B ˝Ò<Tä . Ç~ ‘·q≈£î u≤>± ‘Ó*dæ+<˚. #ê˝≤ eT+~ ù|<ä
≈£î≥T+;≈£î\˝≤>∑H.˚ ‘·qT ≈£L&Ü ù|<ä ≈£î≥T+;≈£î&˚. ‘·q ‘·+Á&ç ‘·q≈£î yês¡d‘ü «· +>±
sTT∫Ãb˛sTTq |”&¢ sÉ T¡ >∑Te÷kÕÔ–sπ , Hê{ÏqT+N yÓ*–düTHÔ êï&ÉT |ü+‘·T\T. Ä |”&¢ sÉ T¡
mes√ ø±<äT. ‘·q ùdïVæ≤‘·Tìe+{Ïyê&ÉT— s¡eTDj·T´! ‘·q ‘·+Á&ç, s¡eTDj·T´ ‘·+Á&ç
ne÷j·Tø£‘·«+ 451
<ä>sZ∑ ¡ >∑TeTkÕÔ #˚ùd,Ô ‘·qT s¡eTDj·T´ <ä>sZ∑ ¡ #˚dTü HÔ êï&ÉT. ‘·q÷ s¡eTDj·÷´ <ë<ë|ü⁄
ˇπø sT÷&ÉTyêfi¯ó.¢ ∫qï ø±¢dTü \˝À ø£*dæ #·<Tä e⁄≈£îqï yês¡T! Ä n_Ûe÷q+ ñ+&Éã{Ïº
ø£<ë ‘·qTï Ä<ä]+#ê&ÉT s¡eTDj·T´!
|ü+‘·T*øÏ <äøÏÿq dü+‘êq+ ` Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\÷, q\T>∑Ts¡T ≈£L‘·Tfi¯Sflq÷.
ô|<äy› ê&ÉT ‘·q≈£î $T+∫q |òTü qT&ÉT. yê&çø|Ï ü &ÉT Çs¡ej˚T´fi¯ófl e∫ÃHÓ.’ #·<eä y˚ùdÔ `
ñqï eT‹≈£L&Ü #Ó&>É =≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. }s¡TMT<ä |ü&ç ‹]π> Ä+uÀ‘·Tø° yê&çø° ÄfÒ ‘˚&Ü
j˚TB ˝Ò<äT. yê&çe\¢ ‘·q≈£î <ä$Tà&û Á|üjÓ÷»q+ ˝Ò<äì @Hê&√ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT
|ü+‘·T\T. ô|<ä› ≈£L‘·Ts¡T ø±kÕÔ ` <ëì øÏ|ü &ÉT |ü<ì›Ó $T<√ j˚T&ÉT ` Ç\T¢ |ü{+ºÏ ~.
Ç+{À Ä&É~ø£ÿ+≥÷ ñ+<äqTø√e#·TÃ. ø±ì bÕ|ü+ <ëì ø±|üs+¡ ø±kÕÔ ãT>∑sZ TTqfÒ.º
<ëìï ø£≥Tº≈î£ qïyê&ÉT m≥T b˛sTTHê&√, ndü\T jÓTø£ÿ&ÉHêï ã‹≈£îHêï&√ ˝Ò&√, nr>∑r
˝Ò<äT. Ä ‘·sê«‘· |ü+‘·T\TøÏ es¡Tdü>± eTT>∑TZs¡T ≈£L‘·Tfi¯ófl, Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T.
≈£L‘·Tfi¯ófl <äøÿÏ , ø=&ÉT≈£î\T b˛sTTHês¡T. uÛ≤s¡´ ˇø£ j˚T&Ü~ bÕ≥T eT+#·+ ≈£L&Ü
|ü{Ïº+~. eT∞fl ˝Ò∫, ø±düÔ ‹s¡>∑Z\T>∑T‘·Tqï <äq>±H˚ |ü⁄f…º eTTì–q≥Tº, qs¡düT>±DÏí
ø£qï~! <ëìï e÷Á‘·+ nì @+ ˝≤uÛÑ+? ne÷j·T≈£îsê\T! ‘·q ãT~Δ >∑&ç¶‹qï~.
nsTTqø±&ç øπ <√ nsTT+~. b˛‘˚, ‘·q ÄX¯\˙ï Ä qs¡dTü >±&çMT<äH!˚ yê&çø|Ï ü &ÉT
nsTT<√ j˚T&ÉT yÓ[fl Äs√j˚T&ÉT edüTqÔ ï~. s¡eTDj·T´ ô|+|üø+£ ˝À!
ø£cÕº\˝ÀH˚ |ü⁄{Ïº ô|]–qyê&É÷, J$düTqÔ ïyê&É÷ >∑qø£, |ü+‘·T\T á ø£cÕº\qT
˝…ø£ÿ#˚j·T˝Ò<äT. eT÷&˚fi¯fl øÏ+<ä≥ ` qs¡düT ¬s+&√j˚T≥, ‘·q uÛ≤s¡´ b˛sTTq|ü&ÉT
≈£L&Ü |ü+‘·T\T ÄfÒ $#ê]+#·˝<Ò Tä . $#ê]+∫ eT≥TøÏ #˚ùd<˚eTT+~? n|üŒ{Ïø+Ï ø±
≈£L‘·Ts¡T Ç\T¢ |ü≥˝º <Ò Tä . n~ e∫Ã s¬ +&˚fifl¯ sTT+~.
ô|<ä›≈£L‘·Ts¡T ô|<ä› n+<ä>∑‘ÓÔ ø±<äT. Ä&É|æ\¢\≈£î á&˚ n+<ä+! n+<äTπø á
&Üø£sº T¡ >±&ÉT ø£qTï y˚XÊ&ÉT.
ªª<ëìï Hê øÏ∫Ã ô|[fl #˚jT· eT+fÒ, qTe⁄ $ì|æ+#·T≈£îHêïyê? Ç|ü&û >∑‹ |ü{ºÏ
e⁄+&˚<ë? Hêø£qï |ü<Vä ‰ü sπ fi¯ófl ∫qï<äì >√\|ü&Ü¶e⁄. Ç|ü&˚eTsTT+~ eT]?μμ nHêï&ÉT
>∑Ts¡T‘·T. ‘·qT düe÷<Ûëq+ sTTe«˝Ò<Tä . @eTT+~ Çe«{≤ìøÏ?
ªª}]πø Vü‰kÕ´ìø£HêïqT. Hê bı≥º H˚H˚ ì+|ü⁄ø√˝ÒìyêDÏ,í <ëìï ø£≥Tº≈î£ ì @+
#˚dTü ø√qT!μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªVü‰kÕ´ì ¬ø+<äTø£+{≤e⁄˝Ò! ˙‘√bÕfÒ nB ñ+&˚~. yÓTT>∑&É+≥÷ ø£fi¯fl≈£î
ø£q|ü&TÉ ‘·÷ e⁄+&˚yê&ÉT!μμ nHêï&ÉT ‘·qT. |ü+‘·T\TøÏ Ç+<äT˝À ‘·q ne÷j·Tø£‘«· +
düTŒ¤]+#·øb£ ˛e&É+˝À ÄX¯Ãs¡´+ ˝Ò<Tä . >∑Ts¡T‘·T q$« }s¡T≈£îHêï&ÉT.
452 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü+‘·T\T J$‘·+˝À <ä]Á<ä+ u≤>±H˚ ‘ê+&É$düTqÔ ï~. ø±\+ düTK+>± >∑&ùç dÔ
<ë]Á<ä´ Á|ükÕÔeH˚ ñ+&É<Tä . |ü+‘·T\TøÏ ø±\eT+‘ê >∑&TÉ >¶ ±H˚ ñ+≥Tqï~. s¬ +&√|æ\¢
ô|[fløÏ dæ<+Δä >± e⁄+~. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉH˚ yê&ÉT+&ç, ‘·q øπ <äHêïes¡+ Á|ükÕ~+#ê&ÉqT≈£î+fÒ,
Ä es¡yT˚ <√ á |æ\≈¢ î£ n+<ä+ s¡÷|ü+˝À Ç∫Ã b˛sTTHê &ÉqT≈£îHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
Äs¡THÓ\¢ øÏ+<ä≥, >∑Ts¡T‘·T meD√í ˝≤ø=ÿ#êÃ&ÉT. yê&ÉT á |æ\q¢ T dæ˙e÷‘ês¡
#˚kÕÔqì ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ‘·qøπ <˚ìø√ uÛj Ñ T· +y˚d,æ <ëìï |ü+|ü˝<Ò Tä . >∑Ts¡T‘·T m+‘·
ã\e+‘·+ #˚XÊ&ÉT! |ü+|æHê u≤>∑T+&çb˛H˚y÷Ó ! á ã‘·T≈£î düTK+>± >∑&∫ç b˛j˚T~.
|ü+|üøb£ ˛e&É+ e\¢, Hê{ÏqT+N BìøÏ dæìe÷ |æ∫ÃC≤dæÔ nsTTb˛sTT+~. m{≤¢ yÓfió¯
‘·T+<√>±ì, n~ #·÷&Éì dæ˙e÷\T ˝Òe⁄. ‘·q e÷≥\ \ø£´å ô|≥º≈î£ +&Ü e÷]+~. @
ì$TcÕq Bìï me&ÉT m>∑sπ düT≈£î b˛‘ê&√ nqï uÛj Ñ T· yÓTTø£{Ï |”≈î£ ‘·Tqï~ |ü+‘·T*øÏ.
Çø£ $T>∑‘ê Ç<äs› T¡ Ä&É|\æ \¢ ÷, ~q~Hêìø° ô|s¡Tø=ÿdüTHÔ êïs¡T. @ |æ\ø¢ ° #·<Tä e⁄
dü+<Û´ä \T ndü\T ˝Òe⁄. Mfi¯fl+<ä]ø° yÓTT>∑TfiËflø£ÿ&É <=s¡T≈£î‘ês¡T? ô|<ä<› ëìø£sTTq≥Tº,
me&√ e∫Ã qfÒ{º À¢ eTT+#˚ùdÔ @+ <ë]? >∑Ts¡T‘·T>±&çø‘Ï q· MT<ä m+<äTø√ Ç+‘· C≤*!
ne÷j·T≈£î&ÉT! ‘·q ≈£îqï Ä&Édü+‘êq+ #·÷ùdÔ, me]πøHê kÕqTuÛÑ÷‹ ø£\>±*!
yê&=ø£&TÉ +&ç, Mfi¯fl+<äØï yÓ+≥ ‹|ü≈£î+≥÷ ñ+&É&+É e\¢ ‘·q≈£î }|æ] dü\T|ü⁄‘·Tqï~.
s√p á dü+‘êHêìï Ç+{À¢ #·÷dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ, á bÕ{Ïø,Ï u…+>∑‘√, ‘·q ÁbÕD≤\T
m|ü&√ m–]b˛j˚T$!
‘·q >∑Te÷kÕÔ–] @ eT+‘· m≈£îÿe $\yÓ+’ ~ø±<äT. s¡eTDj·T´ >∑qø£ dü]b˛sTT+~.
‘√{Ïyêfi¯fl ø£qï Hê\T>∑T sêfi¯ófl m≈£îÿe eTT&ÉT‘·THêïj·TqTø√e#·TÃ. uÛ≤s¡´ m|ü&√
»ãT“ |ü&|¶É ü &ÉT, #˚jT· e\dæe∫Ãq n|ü Ç+ø± |”&dç Tü qÔ ï~. |üP≥≈£î Äs¡Tø£&TÉ |ü⁄\T
ì+&Ü*. á s√E\˝À Ç+‘·øq£ ï ô|<ä› Ä]úø£ <ë]Á<ä´+ eTs=ø£{Ï mø£ÿ&ÉT+~? s¡eTDj·T´,
‘·qTï ˇø£ ø£+≥ ø£ìô|&ÉT‘·÷ ñ+&Éã{Ïº, n|ü ô|s¡>∑&É+ ˝Ò<äT. n+<äT≈£î ‘·qT
s¡eTDj·T´≈£î jÓT+‘· ø£è‘·»‘„ · #·÷|æHê #ê\<äì|ædTü +Ô ~.
qs¡dTü >±&ÉT |ü⁄{Ïqº |ü⁄&ÉT, yê&ç MT<ä ‘·q≈£î |ü⁄≥Tºø=∫Ãq ÄX¯\T C≤„|øü +£ sêkÕ>±sTT
|ü+‘·T*øÏ. nsTT‘˚, q\Tdü+‘· ñHêï&ÉT. yê&ÉT ô|]– ô|<äy› ê&Óq’ <˚Hê&ÉT? @ j·Ty˚Tày√
bÕ´düsTT, ô|<ä› ñ<√´>∑dTü &ú ’Ó ‘·q <ä]Á<ä+ rπsÃ<Ó|ü &ÉT? ÄX¯ ˝…˝≤e⁄Hêï— ‘·qTe÷Á‘·+
yê&çøÏ <ä÷s¡+ ø±ø£ ‘·|Œü ˝Ò<Tä . á <ä]Á<ä yê‘êes¡D+ yê&ç y=+≥ |ü≥≈º L£ &É<Hä ˚
|ü+‘·T\T, yê&çøÏ <ä÷s¡eTsTTHê&ÉT. dü]>±Z ‘·q uÛ≤s¡´ b˛sTTq düeTj·T+˝À s¡eTDj·T´,
yê&ç uÛ≤sê´ ‘·qTï Ä<äTø=ì, á ø£&>É =≥Tº >∑T&ÉTì¶ #˚sB¡ j·Tø£ b˛sTTe⁄+fÒ, ábÕ{ÏøÏ
ne÷j·Tø£‘·«+ 453
á <ä]Á<ä s¡ø+Ô£ yê&çy=+≥ ø=+‘· |üf~ºÒ . >√N ô|≥Tº≈î£ ì M~Û˝À q\T>∑T]‘√ bÕ≥T
>√©ø±j·T˝≤&ÉT‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. ô|<äy› ê&ÉT eT≥Tº≈î£ á sT÷&É|ü &ÉT n+‘·øq£ ï @+
#˚XÊ&ÉT?
s¡eTDj·T´ m+‘˚Hê dü+kÕÿs¡+ ñqïyê&ÉT. á dü+kÕÿsêìï |ü+‘·T\T Á|ü‘´· ø£+å >±H˚
#·÷XÊ&ÉT. m+‘· dü+kÕÿs¡+ ñqïyê&É÷ ø±≈£î+fÒ, Ä>∑s“¡ ¤ leT+‘·T&Ó’ e⁄+&ç ≈£L&Ü,
‘·qTï q\T>∑Ts¡T‘√bÕfÒ düe÷q+>± #·÷#·T≈£î+{≤&ÉT!
uÛ≤s¡´ b˛sTTq ø=~› s√E\πø |ü+‘·T\T, qs¡dTü ì, s¡eTDj·T´≈£î e|üŒ–+#ê&ÉT.
s¡eTDj·T´≈£î |æ\˝¢ ˝… ≤ ˝Òs√, yê&ç uÛ≤s¡´≈£î, bÕ|ü+ |æ\\¢ +<˚ n+‘· ÁbÕD+. <ë]Á<äéT÷,
◊X¯«s¡éT÷, dü+‘êqeT÷ düeTbÕfi¯fl˝Àm+<äT≈£î+&Éy√ m+‘· Ä˝À∫+∫Hê |ü+‘·T\TøÏ
‘·≥˝º <Ò Tä . s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´ <ä>sZ∑ ¡ qs¡dTü >±&ç≈î£ qï ÁbÕ|üø+£ e\¢, ‘·*¢ b˛sTTq|ü&ÉT
yê&çø± uÛÒ<ä+ ≈£L&Ü ‘Ó©˝Ò<äT. ‘Ó*dæq ø=~› bÕ{Ï ˝À≥÷, yê] uÛ≤πs´ r]Ã+~.
C≤„qyÓTTdüTÔqï Ä&É|æ\¢\T @&ÜÃs¡T— u…+>∑ ô|≥Tº≈£îHêïs¡T ‘·*¢ ø√dü+. ø=~›s√E˝À¢H˚
n+‘ê eT]∫b˛sTT e÷eT÷˝…H’ ês¡T` s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´ eT÷\+>±H˚! s¡eTDj·T´ø°,
yê&ç uÛ≤s¡´ø° m+‘√ ãTTD|ü&ç e⁄Hêï&ÉT.
n|üŒ{À¢ qs¡dTü ô|+|üø±ìøÏ ø±e\dæq ‘·+‘·T »s¡>˝∑ <Ò Tä . s¬ +&˚fifl¯ øÏ+<ä≥, ‘·q
ô|<ä› ≈£L‘·Ts¡T Ç\T¢|{ü qºÏ s√E\˝À, Ä ‘·+‘˚<√ s¡eTDj˚T´ »]|æ+#·T≈£îHêï&ÉT. X¯+K+˝À
b˛dæq rs¡eú TsTTHê&ÉT qs¡dTü . Ç~ ‘·\T#·Tø=ì, |ü+‘·T\T #ê≥T>± ø=Hêïfi¯ófl ø£fió¯ fl
‘·T&ÉT#·Tø√ø£ b˛˝Ò<äT. ø±ì Ç<ä+‘ê qs¡düT eè~Δ˝ÀøÏ sêe&É+ ø√düy˚T #˚XÊq˙,
eTTqTà+<äT, Vü‰sTT>± @<√ yê&ç #ê≥Tq ø±\+ yÓfifl¯ ãT#˚Ã s√E\ ø√düyT˚ #˚XÊq˙,
>∑Ts¡T‘·qï e÷≥\T >∑Ts¡TøÔ =∫Ã ‘·è|æÔ |ü&y˚ ê&ÉT.
qs¡dTü @ eTTVüAsêÔq ô|+|üø±ìøÏ yÓfi≤fl&√>±ì, Äs¡T HÓ\\πø s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´≈£î
y˚$fi¯ófl ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ HÆ !’Ó Ç{≤¢ »s¡T>∑T‘·T+<äì mes¡÷ nqTø√˝Ò<Tä . uÛ≤s¡´ ø±|üsêìø=∫Ã
Çs¡y’Ó j˚Tfi¯flsTT+~. Çø£ |æ\\¢ T |ü⁄≥ºsq¡ T≈£îHêï&ÉT s¡eTDj·T´. ‘·q÷ n+‘˚ nqT≈£îHêï&ÉT
|ü+‘·T\T. Ç|ü&ÉT s¡eTDj·T´≈£î @&Ü~ #·+{Ïyê&ÉT! Bìe\¢ qs¡düT>±&ç ã‘·T≈£î
ã+&É\e⁄‘·T+<äì ‘·qeTqdüT ø¬ *øÏqyê&ÉT >∑Ts¡T‘·T! s¡eTDj·T´ $wüjT· +˝À ‘·qT n{≤¢
uÛ≤$+#·&+É eTVü‰bÕ|ü+!
‘·q≈£îqï ø£cÕº\T #ê\≈£î+&Ü, ≈£L‘·Ts¡T eT]ø=ìï eT÷≥ ø£≥Tºø=∫Ã+~! Ç~
Ç\T¢ |ü{qºÏ |ü&ÉT <ëìøÏ Hê\T>√HÓ\. ñqï≥Tº+&ç <ëìøÏ #·∫Ãq+‘·sTT+~. n|üŒ{À¢
&Üø£ºs¡T s¡e÷|ü‹ <ä>∑Zs¡ ˇø£ eT+Á‘·kÕì ≈£L&Ü ñ+<äqï <ÛÓ’s¡´+ MT<ä, s¡eTDj·T´
454 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

düV‰ü j·T+‘√, <ëìï s¡e÷|ü‹ ªq]‡+>¥ ¨+μ˝À #˚sêÃ&ÉT |ü+‘·T\T. ø£&TÉ |ü⁄b˛sTT+~.
>∑+&É+ >∑&∫ç , ≈£L‘·Ts¡T ãj·T≥|ü&+ç ~. ø±˙ |”&É e÷Á‘·+ |ü≥Tº≈î£ +~!
‘·q ≈£L‘·Tπs #ê˝≤ eT≥Tº≈£î ‘·q ø£fi¯ófl ø£|æŒ+<äqT≈£îHêï&ÉT |ü+‘·T\T. #ê˝≤
ø±\+ >∑&#ç êø£ >±ì ‘·q ø± $wüjT· + ‘Ó*dæsê˝Ò<Tä . ø£qTïH=b˛Œ ø±\TH=b˛Œ @<√ ˇø£
e+ø£ ô|{Ïº, n~ ì‘·´ø£è‘·´+>± ÄdüŒÁ‹øÏ b˛‘·÷ ñ+&É&É+, yÓTT<ä{À¢ ‘·qπøMT
nqTe÷HêìøÏ <ë] rj·T˝Ò<Tä ` >∑Ts¡T‘·Te∫Ã #Óù|Œ es¡≈L£ !
Ç+<äT˝À >∑Ts¡T‘·T≈£îqï ÁX¯<j Δä T˚ $T{À |ü+‘·T˝…qï&É÷ Ä˝À∫+#·˝<Ò Tä . |ü+‘·T\T
ˇø£fÒ qe÷à&ÉT. >∑Ts¡T‘·T m+‘· #Ó&Ü¶, ‘·q eT+∫πø Ä˝À∫kÕÔ&TÉ !
ne÷j·Tø£‘«· + ø±≈£î+fÒ, n~ eT≥Tºøπ + #˚dTü +Ô ~? <ëì ne÷j·Tø£‘«· + Á>∑V≤æ +#˚
á &Üø£sº T¡ ` á yÓ<eäÛ ` <ëìï ø±kÕÔ ãT≥º˝À y˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
>∑Ts¡T‘·T @+ #Ó|Œæ Hê u≤>±H˚ ñqï≥Tº ø£ì|ædTü +Ô ~ ‘·q≈£î. s¬ +&ÉT eT÷&ÉT s√E\
øÏ+<ä≥ >∑Ts¡T‘·T ˇø£ eTTø£ÿHêï&ÉT. Çy˚fi¯ ‘Ó\y¢ ês¡T s¡a≤eTTH˚ e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü,
ãVüQXÊ Ä eTTπøÿ nì ñ+{≤&ÉT. Ç|ü&ÉT ‘·q Ä˝À#·q\˙ï Ç{≤¢ ‘Ó\y¢ ês¡T‘·Tqï+<äT≈£î
yê&˚ ø±s¡D+!
ªªs¡eTDj·T´ ø=&ÉTøÏÿ #ê˝≤ »ãT“>± ñ+~≥ ø£<÷ä ?μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
@&Ü<ÓH’ ê ì+&ç+<√ ˝Ò<√! u≤˝≤]cÕº\T rπsdü]øÏ eT÷&ÉT #ÓsT¡ e⁄\ ˙fi¯ó¢ ‘ê>±*
` nqT≈£îHêï&ÉT ‘·qT.
ªªìyÓ÷ìj·÷H√, f…bÆ Õò sTT&√≥ ø£<÷ä !μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªqTe«qï<˚<√ nsTT }s¡T≈£î+≥T+~. n{≤¢ j˚T+ nq≈£î. Ç+ø± @B ìs¡j í T· +
ø±˝Ò<Tä . &Üø£sº T¡ ì e÷s¡ÃeTì #Ó|Pü HÔ ˚ e⁄HêïqT. yêfi¯fl≈£î s¡e÷|ü‹ <˚eTT&Ó’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
ô|<äy› êfi¯ófl, @+ #˚jT· qT?μμ nHêï&ÉT ‘·qT. >∑Ts¡T‘·T qyê«&ÉT.
ªªn<˚ ˙ bıs¡bÕ≥T. ˙≈£î eT+∫>± ‘√∫+~ n+<ä]ø° eT+∫>± ‘√düT+Ô <äqT
ø=+{≤e⁄. m{≤¢ ≈£î<äTs¡T‘·T+B? b˛H¢̊. @<=∫ÃHê eTq eT+∫πø nqT≈£î+fÒ dü]μμ
nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
|ü+‘·T\TøÏ á ∫e] eTTø£ÿ˝À X‚w¢ ü düTŒ¤]+#·˝<Ò Tä . |ü+‘·T\T eTÚq+>± ñ+&É≥+
#·÷dæ, >∑Ts¡T‘·T eT∞fl n+<äT≈£îHêï&ÉT`
ªªs¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´ ø£&TÉ |ü⁄‘√ ñqï|ü&ÉT H˚qHêïqT C≤„|øü +£ ñ+<ë? m+<äT≈£î
‘=+<äs|¡ &ü ç qs¡dTü ì ô|+|üø±ì øÏ#êÃeì? uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉH˚ yê&ÉT+fÒ, ˙ <ä]Á<ä+ `
˙‘√bÕ≥T HêB #·÷&É&÷É ?μμ
ne÷j·Tø£‘·«+ 455
ªªqs¡dTü ì ô|+|üø±ìøÏ rdüT≈£îqï|ü&ÉT yêfi¯ófl eT≥Tº≈î£ ø£\>∑Hêïsê @$T{Ï ø=&ÉT≈£îì
ø£+{≤eTì? Ç+ø£ ø±qTŒ ñ+&É<ìä qeTàãfÒº ø£<ä yêDÏí rdüT≈£îHêïs¡T! n|üŒ{Ïø|£ ü &˚
|ü~ùV≤qT Çs¡y’Ó j˚Tfi¯flsTT ø±|üs+¡ #˚dTü HÔ êïsêjÓT. n+‘· eTØ Ä\dü´+>± ø±H=ŒdüT+Ô <äì
me&ÉqTø√>∑\&ÉT? Ç+‘·ø° Ç|ü&ÉT qs¡dTü øπ + eTsTT+<ä˙? sêC≤˝≤>± e⁄+≥THêï&ÉT
nø£ÿ&É. yê&çø° <ä]Á<ä+ r]b˛sTT+~μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªyêfi¯ófl eTTdü* ø±˝≤ìøÏ dü]>±Z ≈£Ls=Ãì |æ\*¢ ï ø£q&É+ ÁbÕs¡+_ÛùdÔ eT≥Tº≈î£
me&çø±ÿyê*˝Ò! dü]>±Z H˚qT #Ó|⁄ü ‘·TqïB n<˚! qTe«qï≥Tº qs¡dTü <ä]Á<ä+ r]+~.μμ
ªªn<˚ ø£<ä H˚qT ø√πs~?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªne⁄qT. ø±ì, qTe⁄ ø√s¡ì eTs√ s¡ø£+ <ä]Á<ä+ yêDÏí |ü≥Tº≈£î+≥Tqï~. Ä
dü+>∑‹ m|ü&ÉHêï Ä˝À∫+#êyê n+≥THêïqTμμ. nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T #·T≥º eTT{Ïdº ÷ü .Ô
|ü+‘·T\T øÏ<M˚ T ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
ªªqs¡dTü øπ eTsTT+<ä+{≤e⁄?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªª˙≈£î ‘Ó©øπ n&ÉT>∑T‘·THêïyê?μμnHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªyê&ÉT ã+>±s¡+˝≤ e⁄Hêï&ÉT. yê&É+fÒ s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´¬ø+‘· ÇwüºyÓ÷ ˙πø+
‘Ó\TdüT? Ä |ü⁄{Ïqº |æ\y¢ ê&É+fÒ qs¡dTü ø¬ +‘· ÁbÕDyÓ÷ qTy˚«+ #·÷XÊe⁄? ‘·eTTà&É÷,
‘·eTTà&É÷, n+≥÷, ˇø£ Ä≥u§eTà˝≤ yê&ÉT Ä&ÉT≈£î+≥÷ e⁄+&É≥+ ≈£L&Ü eTT#·Ã≥>±
e⁄+&É<ë?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªª@&çdqæ ≥Tº+~ ˙ Ä˝À#·q. yêDÏí Ä&ç+#˚yê&ÓH’ ê&ÉT ∫es¡≈î£ ˙ qs¡dTü . qs¡TdüT
ø±sTT+{À¢ ñ+≥Tqï >ös¡ey˚T$T{À, m+‘√ ns¡eú TsTT+<ë ˙≈£î? Ç|ü&ÉHêï ø±düÔ
Ä˝À∫+#·Tμμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
‘·q≈£î ‘√#·ì $wüj÷· \T á >∑Ts¡T‘·T ø¬ {≤¢ ‘√düj Ô ÷Ó ´ |ü+‘·T\TøÏ ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
á eTTø£ÿ ‘·q≈£î u§‹Ô>± ‘·≥˝º <Ò Tä . >∑Ts¡T‘·T #Ó|Œæ +~ ì»y˚T nqTø√yê˝≤? >∑Ts¡T‘·T
@+ #Ó|Œæ Hê Ä˝À∫+#˚ #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT. Ç~es¡ ø¬ ìï kÕ]¢{≤¢, nH˚ø£ dü+<äsê“¤\˝À #Ó|Œü ˝Ò<Tä ?
>∑Ts¡T‘·T #Ó|Œæ q ‘·sT¡ yê‘· Ä˝À∫ùd,Ô n~ ì»y˚T nì|ædTü qÔ ï~.
ªªÇ+<äT˝À Ä˝À∫+#·{≤ìπøB ˝Ò<äT˝Ò. n+‘ê düŒwüº+>± ‘Ó\TdüTÔqï<˚. ˙≈£î
‘√#·≈î£ +fÒ H˚ #Ó|⁄ü ‘ê $qT. ø£qï ø£&TÉ |ü⁄ jÓT{≤¢>÷∑ y˚sT¡ . qs¡dTü >±&ç MT<ä ˙≈£î+&˚
Áù|e÷_Ûe÷Hê\T yêfi¯fl≈£î+{≤ j·TqTø√e≥+ bıs¡bÕ≥T yêfi¯fl≈£î dü+‘êq+ ø£\>∑≈î£ +&Ü
ñ+&çe⁄+fÒ, y˚sπ $wüjT· +. ø£*>±ø£, Çø£ qs¡dTü >±&ÉT m|ü&Ü dü+>∑‹ Ä˝À∫+∫Hê
|üsêsTTyê&ÉT>±H˚ ‘√kÕÔ&TÉ . ‘√#·&+É ø±<äT. |üsêsTTyêDÏ>í ±H˚ #·÷kÕÔsT¡ .
|ü+‘·T\T e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü $+≥THêï&ÉT. >∑Ts¡T‘·T eT∞fl ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
456 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªª˙≈£î eTqTwüß˝ HÓ»’ + ‘Ó©<äT. mHêïfi¯fl qT+#√ ˙‘√ #ÓbÕŒ\qT≈£î+≥THêïqT.
düeTj·T+ e∫Ã+~ >∑qø£ #ÓbÕÔqT $qT. ndü\T Ç+‘· <ä÷s¡+ me]ø° @B #Ó|Œü qT.
m+<äs√ ‘Ó*dæq yêfi¯ófl dü\Vü‰\&ÉT>∑T‘·÷ e⁄+{≤s¡T. dü\Vü‰\T eT≥Tº≈î£ n+‘· #·eø±?
ø±ì, qTe⁄ @ dü\Vü‰ ≈£L&Ü n&É>q∑ ø£ÿs¡˝≈Ò î£ +&ÜH˚ nH˚ø+£ #Ó|⁄ü ‘·÷ e⁄+{≤qT. m+<äT≈£L?
qTe⁄ Hê yê&ç$ >∑qø£. H˚qT #Ó|æŒq≥Tº $ì. #˚j·TeTqï~ #˚kÕÔe⁄ >∑qø£. qTe⁄«
yÓÁ]u≤>∑T\yê&ç$. n+<äTøπ ìqTï ˇø£ ø£+≥ø£ì ô|≥Tº≈î£ ì ñ+≥THêïqT. me]HÓH’ ê
qTe⁄ sTTfÒº qy˚TàkÕÔe⁄. yêfi¯ófl #Óù|Œ~ ì»eTqT≈£î+{≤e⁄. Hê e÷≥ ≈£L&Ü |üP]Ô>±
qeTàeTì ìqTï ã\e+‘·+ #Ój·T´qT. H˚qT eT≥Tºπø+ m≈£îÿe? ø±ì, ˇø£{Ï
Ä˝À∫+#·T≈£î+≥÷ e⁄+&ÉT.mes¡T #Ó|Œæ q <ëH√¢ m+‘·es¡≈L£ ì»eTT+<ë nì Ä˝À∫+#·T.
˙πø ‘Ó\TdüTÔ+~. qTe«dü\T @B Ä˝À∫+#·e⁄. Ä˝À#·q\≈£î ≈£L&Ü Ç‘·s¡T\ MT<ä
Ä<Ûës¡|ü&É‘êe⁄. á dü+>∑‹ @Hê&√ ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT >∑qTø£, yÓsTT´ ø£fi¯fl‘√ ìqTï
ø£ìô|&ÉT‘·THêïqT. ˙ u≤>∑T ø√dü+ mH√ï dü\Vü‰*#êÃqT. Äe÷≥ ø=ùd,Ô qs¡dTü >±DÏí
ô|+|üø±ìøÏ Çyê«\ì, <ä÷s¡e÷˝À∫+∫ ˙≈£î H˚qT dü\Vü‰ sTTe«˝Ò<÷ä ? ô|+|üø±ì
øÏe«≥+˝À ‘=+<äs¡ |ü&Ü¶eì ‘·sy¡ ê‘· nHêïqqTø√, n+fÒ, eTT+<äT yÓqTø£\÷, eT+∫
#Ó&É¶\÷ Ä˝À∫+#˚ yêDÏí >∑qø£, nB nHêïqT. Çe«≥y˚T eT+∫<äsTT+<äì eT∞fl
n+≥THêïqT. m+<äTø£+≥THêïH√ ‘·sT¡ yê‘· #ÓbÕÔqT.μμ
|ü+‘·T\T Ä˝À∫+#· kÕ>±&ÉT. >∑Ts¡T‘·T #Óù|Œ eTTø£ÿ\˝À ìC≤ìøÏ ˇø£ÿ bı\T¢eTT≈£ÿ
≈£L&Ü |ü+‘·T\TøÏ ‘·≥˝º <Ò Tä .
>∑Ts¡T‘·T, #·T≥º qTdæ <äT*dæ, H√{À¢ q$T*q bı>±≈£î ‘·T+∫, ñy˚Tàdæ, ˇø£ÿ |”\TŒ
|”*Ã eT∞fl ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
ªª˙≈£î Ä s¡eTDj·T´ ô|<ä› ùdïVæ≤‘·T&Ó’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. yê&ÉT ìHÓïø£ÿ&É ãT≥º˝À
y˚kÕÔ&√ nH˚ Hê uÛj Ñ T· +. n{≤¢ »s¡≈î£ ÿ+&Ü ñ+&Ü\H˚, qs¡dTü >±DÏí ô|+|üø±ìøÏ, Ä
s¡eTDj·T´πø sTTeTàHêïqqTø√! qTy˚«<√ nqT≈£î+{≤e⁄ >±˙, Ä s¡eTDj·T´ m+‘·
nkÕ<ÛTä ´&√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. eTqTwüß\ >∑TD≤*ï H˚qT ÇfÒº |üfj º… T· ´>∑\qT. n~ ˙ øÏ+ø±
#ê‘·ø±e&É+ ˝Ò<Tä . m|ü&√ ˙≈£î H˚H˚ H˚]Œ+#ê*˝Ò! n‘·ìe˙ï |”&¢ sÉ T¡ jÓT‘·T\Ô T. eè‹Ô
<√wü+˝Ò! ÇHêïfi¯ó¢ n‘·ì øÏ+<ä ñHêïe⁄` ˙≈£î ˇø£ÿ >∑TD+ nã“˝Ò<Tä . #ÓbÕŒqT ø±Hê
qTe⁄« e⁄‘·Ô yÓÁ]yê&çeì! ˙ ne÷j·Tø£‘·«+ u≤>± #·÷XÊ&ÉT. ˙#˚‘· ns¡e#êøÏØ
#˚sTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ø±e\dæq|ü&ÉT ø±˙ &ÉãT“ eTTwæ˜ øÏ+<ä |ü&ù˚ d,Ô ˙H√s¡T ø£&TÉ ‘·Tqï~.
˙<ä>sZ∑ ¡ m+‘√ eT+∫>± ñqïfÒº ø£ì|ækÕÔ&TÉ . m+<äT≈£L? ˙ e\¢ |üì »s¡T>∑T‘·Tqï~
>∑qø£, #·÷&É÷` ˇø£{Ï eT]∫b˛≈£î. kÕ«s¡+ú ˝Ò≈î£ +&Ü me&É÷ @ |ü˙ #˚jT· &ÉqTø√.
ne÷j·Tø£‘·«+ 457
Hê≈£î eT≥Tº≈£î ˝Ò<ë kÕ«s¡ú+? ˙πø<√ eT+∫ dü\Vü‰\T Ç∫Ã ìqTï ø±bÕ&ÉTø=dü÷Ô
ñ+fÒ, Hê ~Hê\T ø±düÔ >∑f…º≈£îÿ‘·THêïsTT. nsTT‘˚, n+‘ê Hê˝≤>± eT+∫‘·q+
eT÷\+>± kÕ«s¡+ú >∑&TÉ |ü⁄‘ês¡qTø√≈£î. sπ |ü⁄ qs¡dTü >±&ç $wüjT· +˝Àq÷ Ç<˚ »s¡T>∑T‘·T+~.
˙ ø£Hêï ej·TdüT˝À H˚qT ø=~›>± ∫qïyêDÒí nsTTHê, Á|ü|+ü #·+ m≈£îÿe #·÷XÊqT.
yÓTT<ä≥Tï+N dü+kÕs¡ ‘ê|üÁ‘·jT· +˝À |ü&Ü¶e⁄ >∑qTø£. ˙ø± neø±X¯+ ÄfÒ ˝Òøb£ ˛sTT+~.
á Á|üd+ü >±ìï ‘·<ø˚ +£ >± $+≥Tqï |ü+‘·T*øÏ, >∑Ts¡T‘·T |ü&TÉ ‘·Tqï u≤<Û̊$T{À
düTŒ¤]+#·˝Ò<äT.
ˇø£{Ï eT≥Tº≈î£ |ü+‘·T*øÏ ‘Ó\TdüT. @B ˝Òì<˚ >∑Ts¡T‘·T Çìï e÷≥\T #Ó|Œü &Éì.
>∑Ts¡T‘·T u≤>± Ä˝À∫+∫ #Ó|⁄ü ‘·Tqï e÷≥\˝À nã<äyΔ TÓ +<äT≈£î+≥T+B? s¡eTDj·T´,
‘·qeT+∫ø√dü+, á $<Û+ä >± mqï&ÉsTTHê e÷{≤¢&Ü&Ü? Ç|ü&ÉT ‘Ó\TdüTqÔ ï~ ‘·q≈£î.
eTìwæø° eTìwæø° e⁄qï uÛ<Ò yä T˚ $T{À!
ªªÇ+‘·ø°, H˚qT #ÓbÕŒ\qT≈£îqï~ Ç+ø± n˝≤H˚e⁄+~. Ä s¡eTDj·T´ ø=&ÉT≈£î
ø±düÔ ô|]– ô|<äy› ê&Ée⁄‘˚, yê&ç Ädæ˝ú À qs¡dTü øÏ ∫*¢>e∑ « <äøÿ£ ìe«&ÉTμμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
á eTTø£ÿ‘√ |ü+‘·T\TøÏ e⁄qï eT‹ ø±kÕÔ b˛sTTq≥¢sTT+~.
ªª@$T{Ï qTe«+≥Tqï~? s¡eTDj·T´ ô|<ä›eTìwæ ø±&Ü? qs¡düTì nHê´j·T+
#˚kÕÔ&Ü?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªÇ≥Te+{Ï ô|<ä]› ø±\T #ê˝≤ #·÷XÊ+ ˝…<÷ä !› H˚qT sTT|üŒ{Ïe÷≥ #Ó|Œü ≥+ ˝Ò<Tä .
bÕ‹πøfi¯fl ‘·sT¡ yê‘· @+ »s¡>e∑ #·TÃH√ #Ó|⁄ü ‘·THêïqT. á eéVü‰s¡+ s¡eTDj·T´ <ëø±
sêqø£ÿsπ <¢ Tä . yê&ç ø=&ÉT≈£î ô|<äy› ê&ÉsTT‘˚, qs¡dTü ô|+|üø+£ u≤|ü‘T· nì ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
e⁄+≥T+<ë? qs¡dTü ì Ç+{À¢+∫ yÓfi>¢̄ =≥º&HÉ ˚ >±´s¡+{° mø£ÿ&ÉT+~?
ªªb˛ìdü÷,Ô m|üŒ{Ï e÷{ÀÇ|ü&Ó+<äT≈£L?μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T ø±düÔ $düT>∑T‘√.
ªªHê≈£î ‘Ó\TdüT ˙ øÏ≥Te+{Ï$ s¡T∫+#·eì. Hêπø+ ø±düT\T sê˝≤Ôj÷· @$T{Ï?
Ç|ü&ÉT Ç|üŒ{Ï e÷≥ ≈£L&Ü #Ó|⁄ü ‘êqT $qT. yêfi¯fl≈£î kı+‘·+>± ø=&ÉT≈£î |ü⁄{≤ºø,£
qs¡dTü >±DÏí m+<äT≈£î Ä<ä]+#ê©? ìqTï eT≥Tº≈î£ m+<äT≈£î Ä<ä]+#ê©? qTyÓ«es¡T
yêfi¯fløÏ? Hê≈£î ‘√∫+∫ H˚qT #ÓbÕŒqT. ø=+|ü\+≥T≈£î+fÒH˚ >±ì H√s¡T $|üŒqT ø£<!ä
sπ bıŒ<äTq› ï, Ä |æ˝≤¢&ç »ãT“ ø±kÕÔ qj·TeTj·÷´ø£, ˙ ã<äT\T s¡eTDj·T´ eTs√ >∑Te÷kÕÔì
ô|≥Tº≈î£ Hêï H˚ HêX¯Ãs¡´|ü&qÉ Tμμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
|ü+‘·T\T ø±düÔ »\<ä]+#ê&ÉT.
ªªn<Ó{≤¢ dü+uÛeÑ +?μμ nHêï&ÉT.
>∑Ts¡T‘·T ∫s¡Tqe⁄« qyê«&ÉT.
458 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªm+<äT≈£î ø±≈£L&É<÷ä ? s¡eTDj·T´≈£î ø=&ÉT≈£î |ü⁄≥º&+É ‘√, ˙ nedüs+¡ dü>±ìøÏ
dü>+∑ r]b˛˝Ò<÷ä ? ñqï \+|ü{≤\T y=~*+#·Tø√&Üìø°, eTTqTà+<äT m≥Te+{ÏM
˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü ø√&Üìø° Á|üjT· ‹ï+#·&Ü? @$T≥{≤¢ ‘Ó\b¢ ˛‘êe⁄?μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
|ü+‘·T\T e÷{≤¢&˝É <Ò Tä . s¡eTDj·T´ ‘·qTï n|ü&˚ |üì˝À+∫ rdæyX˚ Ê&Éì |æ+∫+~.
|ü+‘·T\TøÏ eTT#ÓÃeT≥\T |ü≥kº Õ–HÓ.’
ªªqT e{≤¢ Ä˝À∫dü÷,Ô X¯Sq´+˝ÀøÏ #·÷dü÷Ô ≈£Ls=Ã+fÒ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ˙ ø£˙ï H˚H˚
#Ó|ü≈£îsêyê*. @+ #Ój·T´qT? rs¡T‘·T+<ë eT]? qTe⁄ >∑+>∑˝À ø=≥Tº≈£îb˛‘·÷
ñ+fÒ #·÷dü÷Ô }s¡Tø√e≥+ Hê #˚‘ø· ±<äT.μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªª@+ #ÓjT· éT+{≤e⁄?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªn<˚ #Ó|Œü {≤ìøÏ Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êïqT. H˚qT #Ó|Œü ≈£î+&Ü, #˚jT· e\dæq eT+∫ |üH<˚ √
˙πø ‘·&TÉ ‘·T+~ ∫e]øÏ. á eTTø£ÿ#Ó|ü . ˙ ø=&ÉT≈£îì @ ñ<˚X› +¯ ‘√ ô|+|üø±ì øÏ#êÃe⁄?
yê&ÉT u≤>∑T|ü&Ü\H˚Hê? leT+‘·T\ Ç+{À¢ ìπøå|ü+>± ã‘·\ø±\H˚Hê? yêfi¯fl
‘·<qä +‘·s+¡ yêfi¯fl≈£îqï~ j·÷e‘·÷,Ô yê&çøÏ <äø±ÿ\H˚Hê? yê&ç‘√bÕ≥T qTe⁄« ≈£L&Ü
‘·˝‘… T· ≈Ô î£ ‹s¡>±\H˚ ø£<?ä á >∑s“¡ <¤ ]ä Á<ä+ qT+∫ ãj·T≥ |ü&Ü\H˚ ø£<?ä Ç<ä+‘ê ˙
eT+∫πø ø£<?ä Ç+‘·˝À |ü⁄f…º eTTìπ>˝≤>∑ yêfi¯ófl ˇø£ |æ\y¢ êDÏí ø£ì ≈£L#·T+{≤s¡ì qTe⁄
eT≥Tº≈£î ø£\ø£Hêïyê? rsê ø£qï ‘·sê«‘· #˚ùd <˚eTT+≥T+~? qs¡düT>±&ç MT<ä
Áù|e÷_Ûe÷Hê\T @eTTHêï, Ç|ü&É$ Ä |æ\y¢ ê&ç kı‘Ô̊ ø£<!ä qs¡dTü ô|<äy› ê&ÓH’ êø£,
á dü+>∑‘T· \T ‘Ó©yê? ‘Ó*ùdÔ u≤<Û|ä &ü &É Ü? |ü&‘É ê&Éì eTT+<˚ ˙≈£î #ÓãT‘·THêïqT
C≤„|øü e£ TT+#·Tø√, n+‘˚ø±<äT. ã‹≈£îqïHêfi¯ó¢ ìqTï ndüV≤æ ´+#·T≈£î+{≤&ÉT. ìqTï X¯Á‘·Te˝Ò¢
#·÷kÕÔ&ÉT. Ç+ø=ø£] sTT+{À¢ |üì#˚ùd ≈£îÁsê&ç>± ‘·qTï qTe⁄ ny˚Tàdæq≥Tº
uÛ≤$+#·T≈£î+{≤&ÉT. qTe⁄ Ç+‘· <ä÷s¡bÕ˝À#·q #ÓjT· ´˝Ò<Tä . H˚qT #˚XÊqTμμ m+<äT≈£î?
˙ eT+∫ Ä˝À∫+∫qyê&çH’Ó #˚XÊqT. ‘·bÕŒ?μμ
|ü+‘·T\T e÷{≤¢&É˝Ò<äT. >∑Ts¡T‘·T #Ó|ü⁄‘·Tqï e÷≥\T, n‘·ì #Ó$˝À >∑+≥\T
ÁyÓ÷–+#·≥+ ÁbÕs¡+_Û+∫HÓ.’
ªªHê˝Àq÷ ø=+‘· kÕ«s¡eú TT+<äì ˙ øÏ~es¡øπ #ÓbÕŒqT. Ä e÷≥ø=ùdÔ kÕ«s¡+ú ˝Òì
yê&Óe&É÷ ˝Ò&ÉT. qTe⁄ yêDÏí ô|+|üø±ì øÏe«≥+˝Àq÷, yêfi¯ó¢ ô|+|üø±ìøÏ
rdüTø√e≥+˝Àq÷ ≈£L&Ü kÕ«s¡yú T˚ |üì #˚d+æ ~. kÕ«s¡+ú ˝Òì~ Á|ü|+ü #·yT˚ ˝Ò<qä Tø√.
Çø£ Hê e÷{≤? @<√ ˙ |ü+#· |ü{qºÏ yêDÏï. ìqTï ø±bÕ&ÉT≈£î+≥÷, ìH˚ï qeTTà≈£îqï
yêDÏ.í ˙ ø=&ÉT≈£î u≤>∑T|ü&‘ç ,˚ ˙‘√ bÕ≥T, ˙ ≈£L‘·Ts¡T‘√ bÕ≥T, ˙ ô|<ä› yê&ç‘√
bÕ≥T, á ‘·‹e÷à eTT>∑TsZ T¡ Ä&É|\æ \¢ ‘√ bÕ≥T H˚q÷ u≤>∑T|ü&Ü¶qqï e÷fÒ. n+<äT≈£î
ne÷j·Tø£‘·«+ 459
qTe⁄ ø±<ä+{≤e⁄ >∑qø£Hê? á Ä&É|\æ \¢ øÏ ô|[flfi¯ófl #˚j÷· \H˚ ~>∑T\T ≈£L&Ü ˙
≈£î+&É<Tä . n+‘ê yê&˚ #˚dTü ≈£îb˛‘ê&ÉT. nsTT‘˚ Çe˙ï >±*y˚T&É\sTTq≥T¢ ø£ì|æk˛Ô+~
ø£<?ä øπ e\+ ˙ ne÷j·Tø£‘«· + eT÷\+>± Ç|ü&ÉT ` Ç+‘·eT+~$T ` øπ e\+ qTe⁄
ø£fió¯ ¢ eT÷düTø√e&É+ eT÷˝≤q eT{Ïº ø=≥Tº≈î£ b˛e&ÜìøÏ dæ<+Δä >± ñHêï+.μμ
|ü+‘·\T ø£fi≈¢̄ î£ á Á|ü|+ü #·eT+‘ê njÓ÷eTj·T+>± ø£ì|æ+#·kÕ–+~. <ä]Á<ä+,
n+<äT˝À ø=&ÉT≈£L, ≈£L‘·Tfi¯Sfl ‘·q÷ ‘·˝Àe÷s¡+Z |ü{,ºÏ Çwüyº TÓ T∫Ãq≥Tº >∑+‘·T˝ÒdTü qÔ ï≥Tº
ø£ì|æ+#·kÕ–+~.
ªªe÷{≤¢&yÉ +˚ Ç+‘· #Ó|ü ø=düTHÔ êï ≈£L&Üq÷?μμ n+≥÷ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªqs¡düTì ‹]– eTq+ ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ á düeTdü´\˙ï |ü]cÕÿs¡eTe⁄‘êj·TH˚Hê
qTe«H˚~?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
>∑Ts¡T‘·T |ü≈î£ ÿq ô|<äq› e⁄« qyê«&ÉT.
ªª˙ ‘Ó*$ |üP]Ô>± ‘Ó\y¢ ê]+~. yêDÏí nø£ÿ&ÉqT+∫ ‘Ó#T· Ãø=ì @+ #˚<ë›eTqT
≈£î+≥THêïy√, Hê≈£î uÀ<Û|ä &ü ˝É <Ò Tä . qTe⁄ #˚jT· e\dæq |üì, yêDÏí nø£ÿ&É XÊX¯«‘·+>±
ñ+#·≥y˚Tμμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªñ+&Éøπ eTe⁄‘ê&É÷? yêfi¯ófl ‘·]$Tø=&É‘êsê?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªÇHêïfi¯fløÏ ˙ J$‘·+˝À ˇø£ÿ ‘Ó*yÓq’ e÷≥, Ä˝À∫+∫q e÷≥ nHêïe⁄. n<˚
|ü~y˚\T #˚dTü +Ô ~.μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªn{≤¢ mqï{Ïø° »s¡><∑ Tä . qs¡d+ü fÒ ÁbÕD+ ô|&ÉT‘·Tqï~ yê&ç uÛ≤s¡´. n+‘· |üì
#˚dTü +Ô <äqTø√e≥+ ˙yÓÁ]. Çy˚fi¯ eT] HêπøMT #Ó|Œü ≈£î ` ˙ |ü⁄DéTT+≥T+~μμ nHêï&ÉT
‘·qT.
>∑Ts¡T‘·T Ä Hê{ÏøÏ eTπsMT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . eTsêï&ÉT e∫Ã, eT∞fl Ç<˚ Á|üd+ü >∑+ m‘·{Ô ≤ìøÏ
|üPs¡«+ ` ø£&É∫q Çs¡yÓ’ Hê\TZ >∑+≥\˝Àq÷, |ü+‘·T\T eTqdüT nH˚ø£ kÕs¡T¢
uÛ÷Ñ Á|ü<øä DåÏ + #˚dæ e∫Ã+~. ÄeTqdüT˝À, ‘·q≈£î ‘Ó©≈£î+&ÜH˚, mH√ï Ä˝À#·q\÷,
mH√ï uÛj Ñ ÷· \÷ ãj·T˝Ò› ]HÓ.’ Ä eTqdüT, #·øÿ£ ì e÷sêZ\˝ÀH˚ ø±ø£, dü+<äT>=+<äT\T
<ä÷], HêHê ø£Xà¯ ˝≤˙ï ≈£L&Ü >∑{,ºÏ ‹]>=∫Ã+~.
>∑Ts¡T‘·T sê>±H˚ ‘·qT `
ªªìqï qTe⁄ Hê eTqdüTì ø¬ *øÏb˛sTTHêe⁄. sêÁ‹ Hê≈£î ìÁ<ä ≈£L&Ü sê˝Ò<Tä μμ
nHêï&ÉT.
ªªÇHêïfi¯Sfl qTe⁄ ìÁ<äb˛‘·THêïeì y˚sπ #Ó|Œü qø£ÿsπ <¢ Tä . |”&¢ sÉ T¡ >∑Te÷kÕÔ$ nsTTe⁄+&ç,
‘Ó\y¢ ê]˝ÒùdÔ yÓsTT´ øπ düT\T ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ e⁄+&˚yê&ç$, ˙ø° e÷Á‘·+ yÓTfi¯ó≈£îe\T
460 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü≥Tº|&ü ˝É <Ò +ä fÒ qeTàX¯ø´£ + ø±≈£î+&Ü e⁄+~. eTs=ø£&eÉ ⁄‘˚ ndü\T qeTà&ÉT. HÓ˝≤¢fifl¯
ÁøÏ+<ä≥, á |üø£ÿM~Û˝ÀH˚ ˇø£ Ç+{À¢ |ü<˚fi¯fl |æ\¢ sêÁ‹ q÷‹˝À |ü&ç #·∫Ã+~.
C≤„|øü e£ TT+<ë?μμnHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªª}"`μμ nHêï&ÉT ‘·qT. Ä |æ˝≤¢ ‘·q eT÷&√≈£L‘·Ts¡÷ ˇπø sT÷&ÉTyêfi¯ófl.
‘·q≈£L‘·Tfi¯fl‘√ Ä |æ\¢ n|ü&É|ü &ÉT ‹s¡T>∑T‘·÷ e⁄+&É≥+ C≤„|øü e£ TT+~ |ü+‘·T*øÏ.
ªªÄ øπ düT >∑T]+∫ Äsê rXÊH¢̊!μμ
ªªÄsê rj·T{≤ì πøeTT+~? Ä |æ\¢ ˙fi¯fl≈£î yÓ[fl, ø±\T C≤] |ü&ç+<ä{≤`
~>∑T&ÉTu≤$ ˝≤+{Ï~ ≈£L&ÜqT!μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
>∑Ts¡T‘·T qyê«&ÉT.
ªª@+ ø±<äT. n+‘ê ø£\Œq. dü$‘·Ô*¢ ej·TdüT˝À e⁄+~. ‘·+Á&ç eTTdü˝≤&ÉT.
s¬ +&√ô|[fl. Ä |æ\≈¢ î£ Ç+{À¢ Áô|y’ ≥˚ T y˚Twü]º ï ô|{Ïº #·<Tä e⁄ #Ó|Œæ dü÷Ô e⁄+&˚yê&ÉT.
yê&çø° Ç+{≤$&Éø° uÒs+¡ ≈£î~]+~. ˇø£Hê&˚y÷Ó Ä |æ\¢ ãj·T{Ï ø¬ ø£ÿ&çø√ yÓ[fl e∫Ã+~≥.
|æ˙ï, y˚Twüºs¡÷ >∑~˝À ‘·\T|ü⁄ y˚düT≈£îHêïs¡ì ø£ìô|fÒºdæ+~. sêÁ‹ ‘·+Á&ç‘√ #Ó|æŒ
e⁄+≥T+~. ÄeTTdü˝≤&ÉT ô|fi≤fl+ eT¬øÿ\T $s¡><∑ Hä êï&ÉT. Ä ‘·sê«‘· s¬ +&ÉT s√E\πø,
Ä |æ\,¢ ø±\T C≤] q÷‹˝À |ü&+ç <äHêïs¡T. Ç|ü&Ü y˚Twüsº T¡ Ä$&Éøπ #·<Tä e⁄ #Ó|⁄ü HÔ êï&ÉTμμ
nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªÄ |üì Ä$&˚ #˚d+æ <ä+{≤yê?μμ nHêï&ÉT ‘·qT.
ªªÄ eTTø£ÿ ‘Ó\Tdü÷HÔ ˚ ñ+~>±! ø±ì Ä eTTdü˝≤&˚<√ ≈£îeTà≈£îÿ #˚XÊ&ÉT. ‘·q
|”ø\£ MT<ä ø=düT+Ô <äì! <ëì‘√ n+‘ê nDÏ–b˛sTT+~. m<äT≈£î #ÓbıŒ#êÃq+fÒ, eT+N,
#Ó&Ü¶ n+≥÷ ‹wü˜ y˚düT≈£Lÿ#·T+fÒ, á Á|ü|ü+#·+˝À kÕ~Û+#˚<˚B ˝Ò<äT. @~
eT+∫<äqTø=ì, @eT+∫ ‘·Hêìï qTe⁄ |ü≥Tº≈£îì bÕ≈£î˝≤&É‘êy√, n<˚ ˙ ø=+|ü
rdüT+Ô ~. n+‘ê eT+∫yêfi¯flqT ≈£î+{≤e⁄ m+<äT≈£L? qTe⁄ eT+∫yê&ç$ >∑qø£. n+‘ê
ne÷j·T≈£î\qT ≈£î+{≤e⁄, qTe⁄ ne÷j·T≈£î&ç$ ø£qø£. nø£ÿ&˚ |ü|ü˝À ø±\T
y˚ùdeqïe÷≥. Hê j˚T&ÉTù|$T≥+fÒ, qTe«qT≈£î+≥Tqï+‘· eT+∫yêfi¯ófl, ø£˙dü+ ˙
n+‘· eT+∫yê&ÉT, eTs=ø£&TÉ ˝Ò&ìÉ !μμ
ªªqT$«+‘·ø° #ÓbıŒ#˚Ã<˚$T{Ï? ìqï≥Tï+N y˚<ë+‘·+‘√ #·+|ü⁄‘·THêïe⁄!μμ nHêï&ÉT
‘·qT.
ªªH˚qT y˚<ë+‘·+ #Ó|üŒ≥+ ˝Ò<äT. ñqï ì»+ #Ó|ü⁄‘·THêïqT. eTq Ç<ä›]ø°
dü+ã+~Û+∫q eéVü‰s¡+˝À ˇø£ |üì Hê≈£î eT+∫>± ‘√düT+Ô ~. n+fÒ, Hê y˚T\T
ø√dü+, Hê ã‘·T≈£î ø√dü+, Hê düTK+ ø√dü+ n~ Hê≈£î #ê˝≤ eT+∫|üì. ø±ì, n~
ne÷j·Tø£‘·«+ 461
˙≈£î dü]|ü&<É Tä . m+#˚‘ê? <ëì e\¢ ˙≈£îø=+‘· qwü+º ñ+&=#·TÃ >∑qø£. Á|ü|+ü #·+˝À
øπ e\+ eT+∫>±˙, øπ e\+ #Ó&TÉ >±˙ ˝Ò<Tä . s¬ +&É÷ düeTbÕfi¯+˝ÀH˚ e⁄HêïsTT. ñ+&Éø£
rs¡<Tä . ˇø£<ëì ø=ø£{Ï ‘√&ÉT ˙&É\T. ˝≤uÛqÑ cÕº\÷ n+‘˚. m+‘· ˝≤uÛ≤ìø£+‘· qwü+º ,
m+‘· #Ó≥Tº ø£+‘· >±* nqï≥Tº. bÕeTT+~. n~ ìqTï #·÷&É>±H˚ ø±fÒdTü +Ô ~. <ëì
ÁbÕD+ qTyÓøÿ£ &É rkÕÔy√ nì <ëì uÛj Ñ T· +. ìqTï n<Óøÿ£ &É ø±≥T y˚dTü +Ô <√ nqï
uÛÑj·T+ e\¢, qTe⁄ <ëìï Vü≤‘·e÷s¡TkÕÔe⁄. nø£ÿ&˚ e⁄+~ ndü© düèwæº yÓ’∫Á‘·´+
j·÷e‘·÷qÔ ÷μμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
ªªHê≈£î bÕsƒ+¡ #Ó|⁄ü HÔ êïyê j˚T$T{Ï qTe⁄?μμ nHêï&ÉT ∫sê≈£î‘√.
ªªnedüsy¡ TÓ T∫Ãq|ü⁄&ÉT nB #˚j÷· * eT]! ‘·|ü ‘·T+<ë? Ç|ü&=ø£ bÕeTT ìqTï
ø±f…j·T´{≤ìøÏ dæ<äΔ+>± e⁄+~. <ëìï Vü≤‘·e÷πsÃ |üì ˙#˚‹˝À e⁄+<ä+{≤yê,
˝Ò<+ä {≤yê? H˚ qìï+{Ïø° ‘Ó–+∫qyêDÏ,í ˙≈£î ø√|üyTÓ T∫Ã Hê eTTK+MT<ä ñy˚TàdæHê
ñyÓTàsTT. ø±<äqqT. ø±ì qTe⁄ |æ\\¢ T >∑\yê&ç$. ˙ ≈£L‘·Tfi¯fl ô|[flfi¯ófl qs¡dTü MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü ç ñHêïsTTμμ nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T.
|ü+‘·T\T ñyÓTàj·T´˝Ò<Tä . #·*+#·˝<Ò Tä . e÷{≤¢&HÉ ˝˚ <Ò Tä .
ªªnqï≥Tº ` &Üø£sº T¡ s¡e÷|ü‹ <ä>sZ∑ T¡ ï+∫ qTy˚« eT+<äT ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·Tqï≥TºHêïe⁄!μμ
nHêï&ÉT >∑Ts¡T‘·T #·|ü q C≤„|øü +£ e∫Ãq≥Tº.
|ü+‘·T\T düe÷<Ûëq$Te«˝Ò<äT. ø=j·Té÷~]>±, ‘·<˚ø£+>± >√&Éy˚|ü⁄ #·÷dü÷Ô
≈£Ls¡TÃì b˛sTTHê&ÉT. |ü+‘·T*øÏ eT‹ |üP]Ô>± #·*+∫ ñ+&Ü*.

eT+#·+ MT<ä @&Ü~ |üdøæ +£ <äT X¯Øs¡+ »«s¡+‘√ ø±–b˛‘·Tqï|ü&ÉT, s¡eTDj·T´
uÛ≤s¡´ eTTK+˝À ~>∑T\T #·÷dæHê, |ü+‘·T\T Ä˝À#·q\T ‘·>˝Z∑ <Ò Tä . qs¡dTü , Ä$&ÉqT
düMT|æ+∫, ªªne÷à! ‘·eTTà&çøÏ »«s¡+b˛‘˚, yê&çø√dü+ ∫qï ‘√|ü⁄&ÉTã+&û ø=qe⁄fÒ?μμ
n+≥Tqï e÷≥\T |ü+‘·T\TøÏ $q|ü&˝É <Ò Tä .
ªªyê&çøy° fi˚ +¯ ‘ê »«s¡+ ‘·>˝Z∑ <Ò √jYT! &Üø£sº =kÕÔqHêï&ÉT˝Ò nedüse¡ TT+fÒ. ìyÓ÷ìj·÷
nì nqTe÷ìdüTHÔ êï&ÉT. m+<äTøπ Hê eT+∫~ ` ˇø£kÕ] yÓfi§flkÕÔy$˚ T{Ï?μμ nHêï&ÉT
s¡eTDj·T´ |ü+‘·T*ï düMT|æ+∫.
ªªÄ" ` m+<äT≈£L?...... &Üø£sº ê?μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T.
ªª@$T{À |üs<¡ ëÛ ´q+>± e⁄Hêïe⁄, Hê≈£î˝Òì u…+>∑ ˙≈£î |ü{+ºÏ <ë j˚T$T{Ï?μμ nHêï&ÉT
s¡eTDj·T´ |ü+‘·T\T uÛTÑ »+ ‘·{.ºÏ
462 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnuÒ“ ` @+ ˝Ò<äT.. yÓfi≤ÔqT.... mqï{ÏøÏ ø±<äT.μμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T Ç+ø±
|üs¡<Ûë´q+>±H˚.
ªª@$T{Ï mqï{Ïø° ø±<äT?μμ nHêï&ÉT s¡eTDj·T´. @B ns¡+ú ø±ø£. |ü+‘·T\T Ç|üŒ{ÏøÏ
‘˚s¡T≈£îHêï&ÉT.
ªª@+ ˝Ò<Tä ˝Ò. Hê≈£î qs¡kıø£{° yê&=ø£{H° ê ` mqï{Ïø° ø±<ä+≥THêïqT. d”kÕ
|ü&sÓ TT´, b˛‘êqT.μμ
ªªπsbıŒ<äTq› yÓ&TÉ <ä÷>±ì ˝…<÷ä .› á ì•sêÁ‘·|ü &˚+ yÓfi‘¯ êe⁄. ô|>’ ± es¡¸+ ≈£L&ÜqT.
|æ˝≤¢&ç øÏ|ü &˚ ìÁ<ä|{ü qºÏ ≥Tº+~˝Òμμ nHêï&ÉT s¡eTDj·T´.
ªª@+ uÛÑj·T+ ˝Ò<äT. ˇø£kÕ] &Üø£ºs¡T‘√ #Ó|æ‘˚ m+<äTπøHê eT+∫~. eT+<äT
e÷s¡TkÕÔ&y˚ ÷Ó . >=&ÉT>∑T+fÒ Çe⁄«μμ n+≥÷ ˝Ò#ê&ÉT |ü+‘·T\T.
sêÁ‹ ˇ+{Ï>+∑ ≥|ü&ÉT, #˚‘· >=&ÉT>∑÷, eT+<äT d”kÕ |ü≥Tºø=ì Ä es¡¸+˝ÀH˚
ãj·T˝Òs› ê&ÉT |ü+‘·T\T, s¡e÷|ü‹ <ä>sZ∑ ø¡ .Ï

ªªHêπø$T{À ns¡+ú ø±≈£î+&Ü e⁄+~. @B ns¡+ú ø±˝Ò<Tä . Hê≈£î H˚H˚ ns¡+ú ø±qT....!μμ
nqTø√kÕ>±&ÉT |ü+‘·T\T. eTTdüTs¡T b˛sTT ô|<ä› ∫qT≈£î\T |ü&TÉ ‘·THêïsTT. >=&ÉT>∑TMT<ä
∫qT≈£î\ X¯ã+› m≈£îÿesTT+~.
‘=*s√Eq >∑Ts¡T‘·T #Ó|Œæ +~ j·T<∏ës¡yú T˚ ne⁄‘·T+<ë? @yÓ÷! me&ÉT #·÷XÊ&ÉT!
me&çøÏ ‘Ó\TdüT+Ô ~ eTqdüT ˝…{≤¢ e÷s¡‘êjÓ÷! >∑Ts¡T‘·T m+‘·øπ Hê ‘Ó*yÓq’ yê&ÉT. yê&ç
bÕ{Ï Ä˝À#·HêX¯øÔÏ ‘·q≈£î˝Ò<Tä . rsê yê&ÉT #ÓbÕŒø£ Ä˝À∫+#·&+É ÁbÕs¡+_ÛùdÔ n+‘ê
ì»+˝≤>±H˚ ‘√düTqÔ ï~ ` bÕ&ÉT!
ì»y˚T ` me&çdTü K+ yê&ÉT #·÷düTø√yê*eT]. ‘·q düTK+ ø√dü+, qs¡dTü ø√dü+,
yê&çu$ÑÛ wü´‘·TÔ ø√dü+ ‘·qT #˚ùd|üì ‘·q≈£î eT+∫>±‘√ùd,Ô Ç‘·sT¡ \ø£~ #Ó&TÉ ø±e#·TÃ.
ne⁄‘˚H+˚ ? Ç‘·sT¡ \÷ n<˚ #˚dTü HÔ êïs¡T >∑Ts¡T‘·T #Ó|Œæ q≥Tº! á dü+|òTü +˝À n+<äs÷¡
n<˚ dü÷Á‘·+ nqTdü]düTÔHêïs¡T. m+‘Ó+‘· eT+~ mHÓïìï |üqT\T #˚j·T≥+ ˝Ò<äT?
@<√ ˇø£{Ï #˚j÷· *. #˚ùdHÔ ˚ H√{ÏøÏ eTT<ä,› me &˚+ #˚dHæ ê ∫e] \ø£´å + ˇø£f`Ò ‹+&ç
ø√dü+! @B #˚jT· ì yê&çH˚ <ä]Á<ä+ e]düT+Ô ~. @<√ #Ój÷· ´*. m+<äT≈£î #ÓjT· ´≈£L&É<÷ä ?
qs¡dTü ø√dü+, yê&ç düTK+ø√dü+ #˚j÷· *. Ç+‘·˝À b˛sTT+<˚eTT+~?
|ü+‘·T*øÏ yÓÁs¬ ‹Ôq≥¢sTT+~. ‘·\ ∫≥|ü≥ ˝≤&É&+É ÁbÕs¡+_Û+∫+~.
Ä >=&Ée˝À s¡e÷|ü‹ @<√ Á|ü•ï+#ê&ÉT. ∫sê≈£î|ü&Ü¶&TÉ . Ç+‘· es¡¸+˝À ns¡sú êÁ‹
sê≈£î+fÒ @+ eTTì–+~? nHêï&ÉT. |ü+‘·T\T düe÷<ÛëHê\T Çe«˝Ò<Tä .|æ\y¢ ê&ÉT ìÁ<äb˛‘˚
ne÷j·Tø£‘·«+ 463
˝Ò|eü <ä˙› , ìÁ<ä˝ùÒ dÔ Çe«eT˙ @<√ eT+~#êÃ&ÉT. |ü+‘·T\T n~ |ü⁄#·TÃø=ì ãj·T≥|ü&Ü¶&TÉ .
s=»®>±* ]e⁄«eT+≥Tqï~. |ü+‘·T\T qT<äT{ÏMT<ä #ÓeT≥ u§≥Tº ø£≥º&É+
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. es¡¸+ m≈£îÿesTT+~. |ü+‘·T\T Ç|ü&ÉT Ä˝À#·q\T #˚jT· ≥+ ˝Ò<Tä .
n‘·ì ‘·\ U≤∞>± e⁄qï≥Tº ‘√∫+~. >∑T+&Ó rÁe+>± ø=≥Tº≈î£ +≥Tqï~. |ü+‘·T\T ˇø£
ns¡T>¬ øÏÿ ø±ùd|ü⁄ ì\ã&Ü¶&TÉ . >=&ÉT>∑T s¡a÷&ç+#ê&ÉT. es¡¸+ ‘·–qZ ≥Tº e⁄+~. eT∞fl Ä
Nø£{À¢ |ü&Ü¶&TÉ . >∑ã>∑u≤ q&Ée&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. Ä Nø£{À¢H˚ yÓT≥T¢ n&=¶#êÃsTT.
ø±ùd|ü⁄ Ä>±&ÉT. yÓTf…¢ø±ÿ&ÉT. yÓ+≥H˚ ~–b˛j·÷&ÉT. ‘·\ y˚&ÓøÏÿb˛sTT+~. eT∞fl
yÓTf…ø¢ ±ÿ&ÉT. ‘·\T|ü⁄ ø={≤º&TÉ .
>∑Ts¡T‘·T e∫Ã ‘·\T|ü⁄ rXÊ&ÉT.

‘·\T|ü⁄ rdæq s¡eTDj·T´ ‘·&dç æ eTT<äø› {£ qºÏ |ü+‘·T*ì #·÷dæ ø£+>±s¡T |ü&Ü¶&TÉ .
ªª|ü<ä |ü<.ä ˙ ø±ÿkÕÔ @ »«s¡y÷Ó e#˚Ã≥Tº+~ #·÷ùd,Ô Ä ã≥º\T e÷s¡TÃ eTT+<äT.
Ç+<ä Hê |ü+#Ó. H˚s¡ø£ |ü+bÕqT ìqTïμμ n+≥÷, s¡eTDj·T´, |ü+‘·T*ï ˝ÀìøÏ
rdüT≈£îb˛sTTHê&ÉT. |ü+‘·T\T y=DT≈£î‘·THêï&ÉT.
ªªs¡e÷|ü‹ ‘Ó˝≤¢sπ dü]øÏ ekÕÔqHêï&ÉT. |æ\y¢ ê&ÉT ìÁ<ä˝ùÒ dÔ á eT+<äT ˇø£ yÓ÷‘ê<äT
|ü≥eº THêï&ÉTμμ nHêï&ÉT |ü+‘·T\T. eT+<äTd”kÕ ÇdüTqÔ ï|ü&ÉT n‘·ì #˚‘T· \T eDÏøHÏ ,’Ó
Ä ø£+>±s¡T˝À d”kÕ øÏ+<ä |ü&uÉ ÀsTT+~.
ªªqTe⁄ eDøÏb˛‘·THêïe⁄. ø±dü˝Ô À n~ C≤]|ü&~˚ . ã≥º\T e÷s¡TÃø√μμ nHêï&ÉT
s¡eTDj·T´,.
ªª|òüs¡yê˝Ò<äT˝…<ä÷›! H˚qT Ç+{ÏøÏ b˛‘êqT. ‘Ó˝≤¢πsdü]øÏ ekÕÔqT˝Òμμ nHêï&ÉT
|ü+‘·T\T.
ªªÇ|ü &ç+{Ïøπ +b˛‘êe⁄?μμ
ªªÄ&É|\æ ¢ ˝§ø£ÿfi‚fl e⁄Hêïs¡T. ô|<äy› ê&ÉT sêÁ‹ Ç+{Ïø=#êÃ&√ ˝Ò<√, b˛‘êqTμμ n+≥÷
|ü+‘·T\T >∑TeTà+ ~>±&ÉT. n‘·ìøÏ eTT#ÓÃeT≥\T b˛düTHÔ ï’Ó ˇø£y|’Ó ⁄ü y=DÏøbÏ ˛‘·Tqï|üŒ{Ïø,°
‘·qT #˚dTü qÔ ï<˚$T{À ‘·qøπ ‘Ó©<äì|ædTü qÔ ï~.
|ü+‘·T\T Ç+{ÏøÏ b˛˝Ò<Tä . Ä »&çyêq˝À ‘·&TÉ dü÷HÔ ,˚ Nø£{À¢, >√&É|øü ÿ£ H˚ ø£{øÏ £
ãTs¡<˝ä À #·‹øÏ\ |ü&Ü¶&TÉ . n‘·ì ø±fi¯fl˝À X¯øÔÏ b˛sTT+<äì|æ+∫+~. n+‘ê ìX¯Ùã›+>±
ñqï≥Tº+~. »&çyêq X¯ã+› ≈£L&Ü |ü+‘·T\TøÏ $q|ü&≥É + ˝Ò<Tä .
mø£ÿ&√ >∑+≥\T ÁyÓ÷–HÓ.’ |ü+‘·T\T >∑T+&Ó\˝À >∑+≥\T ÁyÓ÷–HÓ.’ Hê\T>∑T >∑+≥\T
$q|ü&s¶É TT. |ü+‘·T\T >∑T+&Ó˝À y˚sTT >∑+≥\T $q|ü&Ü¶sTT. eT] >∑+≥\T ÁyÓ÷‘·˝<Ò Tä .
464 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü+‘·T\T >∑T+&Ó ≈£L&Ü >∑+≥\T ø=≥º˝<Ò Tä . >∑T+&Ó MT<ä #˚sTTy˚dTü ≈£îì #·÷düT≈£îHêï&ÉT
|ü+‘·T\T. <ä&<É &ä eÉ T+≥Tqï~ >∑T+&Ó— |æ]øÏ>T∑ +&Ó! |æ\y¢ ê&ÉT ˝Ò∫e⁄+{≤&ÉT. eT+<äT
ø±kÕÔ |ü&TÉ ‘·T+~ ` s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´! ne÷j·T≈£îsê\T! yÓ+≥H˚ b˛sTT, Ä eT+<äT
|ü≥eº <äì› yê]ùd?Ô m{≤¢?
|æ\¢yê&ÉT ˝Ò∫q≥ºsTT+~. |ü+‘·T\T ˝Ò∫ ì\ã&Ü¶&ÉT. ˇø£kÕ] >∑TeTàyÓTø±ÿ&ÉT
eT∞fl ~–b˛sTTHê&ÉT.
|ü+‘·T\T ø¬ ø£ÿ&√ ˇø£ øπ ø£ $q|ü&~¶É . ñ*øÏÿ|ü&Ü¶&TÉ .
>∑~˝À+∫ eTs√ øπ ø£ $q|ü&~¶É .
s¡eTDj·T´ uÛ≤s¡´!
qs¡dTü ˝Ò∫q≥ºsTT+~. yê] @&ÉT|ü⁄ $q|ü&TÉ ‘·Tqï~. s¡eTDj·T´ @yÓTHÆ ê&√!
|ü+‘·T\T ˇø£ÿô|≥Tºq ` ì\T#·TqïbÕ≥Tq |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ .
ªªqs¡dTü ! qs¡dTü ! qs¡dTü øÏ+ø£ ~>∑T\T˝Ò<Tä .yê&ÉT ã‹øÏb˛‘ê&ÉT!μμ nqïe÷≥\T
eT≥Tº≈î£ |ü+‘·T\T #Ó$˝À Á|ü‹<Û«ä ì+∫HÓ.’
|ü+‘·T\T mø£ÿ&çøÏ |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô T· qïB, Ä Nø£{À¢, es¡¸+˝À m≥Tb˛‘·TqïB n‘·ìøπ
‘Ó©<äT.
ne÷j·Tø£‘·«+ 465
»eT<ä–ï
ø£$, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·, yê´düøs£ ,Ô¡ $$<Ûä |ü]dæ‘ú T· \T,
ejÓ÷uÛÒ<ë\T, n+‘·düTú\ ‘˚&Ü\T, dü+kÕÿs¡+˝Àì
ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ\T ñ‘·Œqï+ #˚ùd düeTdü´\˙, |æqï\
eTqdüÔ‘ê«\˙, eTH√;ÛcÕº\˙ Äø£[+|ü⁄ #˚düTø=ì
»eT<ä–ï>±s¡T eTH√»„yTÓ q Æ ø£<ä∏ \H˚ø+£ yÁ êXÊs¡T. M]
ø£<\ä∏ T #·<Tä e⁄‘·Tqï|ü &ÉT ‘Ó\T>∑T<˚X+¯ ˝À ‘Ó\T>∑T |
Á »ü \
eT<Û´ä dü+#·]dü÷,Ô eTqøÏ ‘Ó*dæq e´≈£î*Ô ï >∑T]+∫
eT]ø=ìï ø=‘·Ô $wüj·÷\T ‘Ó\TdüTø=+≥Tqï≥Tº>±
nqTuÛ÷ Ñ ‹ bı+<äT‘êeTT. øÁ e £ T•ø£Då ‘√ »edü‘ê«\‘√
#·ø£#·ø£ kÕ–b˛j˚T yêø±´\‘√ M] XË’* eTT#·Ã≥
>=\TŒ‘·T+~.
s¡#·q\T : ∫\ø± ` >√]+ø±, eTs¡|ü⁄sêì Ä
ePs¡T, | Á ‹
ü |ò\ü +, >=\¢ Vü≤+|üqï, nqï <äeTTà\T (ø£<\ä∏
dü+|ü⁄{≤\T)
466 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ãfiÀ¢øÏ yÓfi≤¢*
Ä |üP≥ >√bÕ\+ eTqdüT eTqdüT˝À ˝Ò<Tä .
ñ<äj÷· q ˝Òd÷ü HÔ ˚ ‘·+Á&ç #Ó|Œæ q $wüjT· + n‘·ì >∑T+&Ó˝À¢ n˝≤ sêj·T|ü&yÉ d˚ +æ ~.
ªªˇπs >√|”! sπ wüqT –+»\T ‘˚yê*sêμμ n+≥Tqï~ ‘·*.¢
ªªÇyêfi¯ Hê <ä>sZ∑ ¡ ô|ø’ +£ ˝Ò<Tä . sπ |ü⁄ #·÷<ë›+μμ n+≥THêï&ÉT ‘·+Á&ç.
nsTT‘˚ @$T{Ï >∑‹? Ç<˚ Á|üXï¯ n+<ä]˙ ø£\es¡|sü ∫¡ +~. n|ü >∑÷&Ü |ü⁄fÒº
~≈£îÿ ˝Ò<qä T≈£î+≥Tqï~ ‘·*.¢ Çyêfi¯≈î£ jÓT˝≤ >∑&∫ç Hê, sTTø£eTT+<äT qT+#ÓH’ ê á
u≤<Ûä ‘·|ü‘·T+~ >∑<ë nì ø=&ÉT≈£î MT<ä ÄX¯ ô|≥Tº≈£î+≥THêï&ÉT ‘·+Á&ç. ‘·+Á&ç
#Ó|Œæ q≥T¢ #ÓjT· ´ø£ ‘·|Œü <äì|æk˛Ô+~ >√bÕ˝≤ìøÏ.
yêøÏ{À¢ ãø£ÿ∫øÏÿq >∑Ti¿+ Äø£*u≤<Ûä dü÷∫dü÷Ô ø±uÀ\T düø*Ï +∫+~.
‘·+Á&ç ∫]–q #=ø±ÿ ‘=&ÉTø=ÿì yÓ[flb˛‘·THêï&ÉT.
M~ÛeT÷\qT+∫ |ü+‘·T\yês¡T ãfiÀ¢øÏ e∫Ãq≥T¢ ÁbÕs¡qú |ü<´ä + ‘Ó*j·TCÒk˛Ô+~.
‘ê qø£ÿ&É ˝Òø£b˛sTTHê >√bÕ\+ eTqdüT˝À |ü<ä´+ #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. n|ü&˚
|ü+‘·T\T>±s¡T ìqï{Ï bÕsƒê\T n|üŒC…|ü ≈£î+≥THêïs¡T. n+<äs÷¡ ‘·|ü #Ó|⁄ü ‘·THêïs¡T.
‘êqT+fÒ dü]>± #Óù|Œyê&ÉT. n‘·ì H√s¡T bÕsƒ+¡ n|üŒC…ù|Œk˛Ô+~.
ªªnø£ÿi≈£î sêì #·T≥ºeTT,
ÁyÓTTøÏÿq es¡ MTì y˚\TŒ, yÓ÷Vü≤s¡eTTq <ë
HÓøÿÏ q u≤iì >∑Ti¿eTT,μμ
Á>∑≈î£ ÿq $&ÉTe+>∑e\j·TT >∑<sä ê düTeTr!μμ
n‘· ì+ø± |ü<ä´+ |üP]Ô #Ój·T´H˚˝Ò<äT. á eT÷\qT+∫ >=\T¢eTì @&ÉT|ü⁄
$qe∫Ã+~. @eT{≤ nì >√bÕ\+ ãj·T{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. $T<Ós› TT+{Ï cÕVüQø±s¡T uÛ≤s¡´
ãfiÀ¢øÏ yÓfi≤¢* 467

yêfi¯fl ãT∫Ã sêeTy˚DT>√bÕ\ ø£èwüj í T· ´qT ãfiÀ¢øÏ |ü+|æk˛Ô+~. n‘·>±&ÉT ªªH˚qTb˛H˚μμ
nì ns¡TdüTHÔ êï&ÉT ø£˙ïfi¯fl‘√ ã≥º\T ‘·&TÉ |ü⁄≈£î+≥÷.

ùdºwüqT <ä>∑Zi ãfi¯¢kÕ+&ÉT˝À ã+&ç <ä>∑Zi ì\ã&ç e⁄Hêï&ÉT ‘·+Á&ç >√bÕ\+
yÓfi‚fl|üŒ{ÏøÏ.
n|ü&˚ s¬ \’ T e∫Ãq≥T¢+~. »q+ >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± ~>∑T‘·THêïs¡T. >√bÕ\+
Ç+ø± ‘·+Á&çì düMT|æ+#·H˝˚ <Ò Tä . ø±ì ‘·+Á&ç eTTK+ #·÷&É˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT >√bÕ\+.
n+‘·es¡≈L£ u≤&ÉT>∑ <=s¡ø˝£ <Ò Tä ø±uÀ\T, &û˝≤|ü&ñç Hêï&ÉT ‘·+Á&ç.
mes√>±ì eTT>∑TsZ T¡ ô|<ä\› T Äs¡T ô|f…\º T dü«j·T+>± yÓ÷düTø=ì e∫Ã ªªã+&ç
ø£&ÜÔyê?μμ nHêïs¡T.
ªªÄ! u≤u≤!μμ
ªªø=‘·ùÔ |≥ øπ + Çe«eT+{≤yé?μμ
ªª‘·eT ∫‘·+Ô u≤ãj·÷´!μμ
ªªeT÷&ÉD≤\T ÇkÕÔ+μμ
ªªÄs¡T yÓTfiÆ ó¯ fl+~. >∑&TÉ s¶ √E\T. ‘·eT <äjT· μμ
ªª˙ ÇwüºyÓTÆ‘˚H˚ ø£≥Tº!
e÷s¡Te÷≥ nq≈£î+&Ü kÕe÷qT dü~› ªªmø£ÿ+&ç u≤ãj·T´!μμ nHêï&ÉT ‘·+Á&ç >∑Ti≤¿ìï
#·÷düTqÔ ï >√bÕ\+ ø£fifl¯ ˝À¢ ˙fi¯ófl ‹]>±sTT.
n+‘·˝À ‘·+Á&çì düMT|æ+∫ ªªu≤u≤!μμ nHêï&ÉT >√bÕ\+.
ªªe#êÃyé! >√|”! sê! m≈£îÿ! á u≤&ÉT>∑ ~+|æ b˛<ë+μμ
ªª H˚ q&ç#˚ ekÕÔqTμμ n+≥Tqï >√bÕ\+ e÷≥\T $ì|æ+#·Tø√≈£î+&ÜH˚ ã+&ç˝À
ˇø£ ÄkÕ$T ªªÇ+ø± m+‘·eT+~ì møÏÿkÕÔe⁄? ndü˝Ò #·#T· Ã>∑Ti¿+! b˛˙!μμ nHêï&ÉT.
˝≤>∑˝øÒ £ ˝≤>∑˝øÒ £ >∑Ti¿+ ˝≤>∑T‘√+~.
#·÷&É˝+Ò #·÷&É˝øÒ £ >√bÕ\+ #·÷düTHÔ êï&ÉT.
ªªH˚ ì|ü&˚ M]ì ~+|æekÕÔqT. qTe⁄« Çø£ÿ&˚ e⁄+&ÉTμμ nqï ‘·+Á&ç e÷≥\T
>√bÕ˝≤ìøÏ $q|ü&HÉ ˝˚ <Ò Tä . >√bÕ\+ n˝≤¢ q&ÉTdü÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT.

n|üŒ{ÏøÏ ‘=$Tà~ >∑+≥ ˝…+’ <˚y÷Ó ! m+&É mπøÿ bı<äT.› Ç+{À¢ –+»\T ˝Òø£ ‘·*¢
>∑+õ≈£L&Ü ø±∫ Çe«˝Ò<Tä . ÁbÕD+ XÀwü ek˛Ô+~. >√bÕ\+ Çø£ q&Ée˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
<ë] Á|üøÿ£ q ˇø£ #Ó≥Tº ñ+fÒ <ëìÁøÏ+<ä #·‹øÏ\ã&Ü¶&TÉ .
468 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

m+&É˝À qT+&ç ˙&É˝ÀøÏ ø=‘·>Ô ± sêe&É+˝À n‘·ìøÏ ø±ùd|ü⁄ @MT ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
Ä |üdeæ TqdüT‡≈£î uÛ$Ñ wü´‘Y ePVü≤\T @MT ˝Òe⁄ ø±ì nB n˝≤¢ njÓ÷eTj·T+ >±H˚
ñqï~.
≈£Ls¡TÃì ≈£Ls¡TÃì $dæ>¬ ‹Ô >√bÕ\+ q&ÉT+ yê˝≤Ã&ÉT. ø£qTï eT÷XÊ&ÉT. $eX¯yTÓ qÆ
X¯ØsêìøÏ ìÁ<ä e∫Ã+~.
>√bÕ\+ bÕsƒê\˙ï >∑&É>∑&Ü n|üŒC…bÕŒ&ÉT. #·Ts¡T≈£î>± ˝…ø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT. ãfiÀ¢
e÷kÕºsT¡ >√bÕ\+‘√ nHêïs¡T : ªªnu≤“sTT! ˙≈£î u≤>± #·<Tä e⁄ edüT+Ô ~. qTe⁄« ô|<ä›
ãfiÀ¢ #˚] #·<Tä e⁄ø√!μμ >√bÕ˝≤ìøÏ |ü≥sº êì dü+‘√wü+ nsTT+~. HêqïqT n&ÉT>∑T<ëeTì
|üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT. yêøÏ{À¢qT+#˚ ªªHêHêï!μμ nì øπ ø£yX˚ Ê&ÉT.
>√bÕ˝≤ìøÏ yÓT\≈£îe e∫Ã+~. n‘·&TÉ ≈£Ls¡TÃH˚ ªªHêHêï!μμ n+≥THêï&ÉT.
m<äTs¡T>± ã+&ç Ä–+~. >√bÕ\+ ‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£îì #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´|ü&Ü¶&TÉ . n‘·ì
‘·+Á&ç Áù|e⁄ »e»e˝≤&ç+~. ‹+&ç ˝Òø£ ø£qïø=&ÉT≈£î ≈£Ls¡TÃì ìÁ<äb˛‘·÷ dü+~Ûe÷≥\T
n+≥THêï&ÉT.
ªª>√|”!μμ nHêï&ÉT ‘·+Á&ç.
ªªHêHêï!μμ nHêï&ÉT >√bÕ\+.
ªªÇø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃHêïy˚+? Ç+<ëø± m+<äT≈£î e#êÃyé! sê b˛<ë+, nj·T´>±] <ä>sZ∑ ≈¡ î£ μμ
nHêï&ÉT ‘·+Á&ç.
>√bÕ\+ ˝Ò∫ ã+&ç mø±ÿ&ÉT.
ã+&ç ô|<ä› ãC≤s¡T <ë{Ï+~. n|ü&ÉT |ü~qïs¡ ø±ek˛Ô+~.
ªªmø£ÿ&çøÏ HêHêï,eTq+ yÓfi~¢‚ ?μμ nHêï&ÉT >√bÕ\+.
ªªÇø£ÿ&çøπ !μμ n+≥÷ ã+&ç ÄbÕ&ÉT.
ã+&ç˝ÀqT+#˚ >√bÕ\+ Hê\T>∑T Á|üøÿ£ ˝≤ #·÷#ê&ÉT. n<˚ ô|<äã› &ç. n‘·ìøÏ ÄX¯Ãs¡´+
y˚d+æ ~. ãfiÀ¢ |ü+‘·T\T>±s¡T ‘·q‘√ ìÁ<ä˝À nqï e÷≥\T C≤„|øü +£ e#êÃsTT.
ªªHêqï m+‘· eT+∫yê&ÉT!μμ nqT≈£îHêï&ÉT >√bÕ\+.
>∑+õ ‘ê>∑ì ìdü‡‘·TeÔ n‘·ì ø£|ü &˚MT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä .
ôV≤&Üàwüsº T¡ >∑~ >∑TeTà+ <ä>sZ∑ ¡ ø=&ÉT≈£î‘√ qT+#=ì ñHêï&ÉT ‘·+Á&ç.
ˇø£kÕ] ã&ç n+‘ê #·÷∫ n|ü&˚ ôV≤&Üàwüsº T¡ edüTHÔ êï&ÉT.
Äj·Tq ‘·\bÕ>∑, ø√≥T, Øƒ$ #·÷∫ m+‘· >=|üŒyê&√ nqT≈£îHêï&ÉT >√bÕ\+.
n‘·ìøÏ ãfiÀ¢ #˚]Œ+#·&Üìπø ‘·+Á&ç ‘·qTï nø£ÿ&É≈£î rdüT≈£îe#êÃ&Éqï }Vü≤
bÕ‘·T≈£îb˛sTT+~. eTTK+ ø£fiø¯ fi£ ¯ ˝≤&çb˛‘√+~.

ªªM&˚sê MT nu≤“sTT!μμ nHêï&ÉT ôV≤&Üàwüºs¡T n‘·ì eTTK+˝À ‘Ó*$ ‘˚≥\T
>∑eTìdü÷Ô.
ªª∫‘·+Ô u≤ãj·÷´! ‘·eT <äjT· μμ
ªªdüsπ ! Çyê«[{Ï qT+#˚ #˚se¡ TqTμμ
nj·T´>±]øÏ <äD+í ô|≥ºeTì ‘·+Á&ç ôd>’ ∑ #˚XÊ&ÉT. >√bÕ\+ ô|{≤º&TÉ .
ôV≤&Üàwüsº T¡ >∑~˝ÀøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ªªqTe⁄« Çø£ÿ&˚ ñ+&ÉT. yêπs+ |üì #Óù|Ô n~ #ÓsTT´. ˇ+{Ï >∑+≥≈£î ã&ç
$&ç∫ô|&ÜÔsT¡ . n|ü&ÉT eD≤íìøÏsê! C≤Á>∑‘>Ô· ± eTdüT\Tø√!μμ nì ‘·+Á&ç ôV≤#·Ã]+∫
yÓ[b¢ ˛j·÷&ÉT.
>√bÕ˝≤ìøÏ n+‘ê njÓ÷eTj·T+>± ñ+~. nø£ÿ&˚ ì\ã&ç e⁄Hêï&ÉT. @+ #Ój÷· ´˝À
‘Ó*j·Tø£.
>∑<Tä ˝À¢ |æ\\¢ ≈£î e÷wüsº T¡ ¢ |üfió¯ ¢ ø=s¡T≈£î‘·÷ bÕsƒê\T #Ó|ü ‘·THêïs¡T.
2
>√bÕ\+ s√p ôV≤&Üàwüsº T¡ Ç+{Ï <ä>sπZ∑ |ü&TÉ ≈£î+{≤&ÉT. sêÁ‹ |ü~>∑+≥\≈£î.
ñ<äj÷· q ˝Ò∫+~ yÓTT<ä\T ˙fi¯ó¢ ‘√&É&+É , >∑T&É\¶ T ‘·ø&£ +É , ãC≤s¡T≈£î b˛sTT düsT¡ ≈£î\T
‘˚e&É+, Ç+{ÏøÏ b˛sTT >∑+õ‘ê– eT∞¢ nj·T´>±]+{ÏøÏ ns¡>+∑ ≥˝À sêe&É+ ` Çe˙ï
n‘·ìøÏ ì‘·´ø£è‘ê´\sTT b˛j·÷sTT. |ü<äeT÷&˚fi¯ó¢ ì+&Éì n‘·ìøÏ á |üì #ê˝≤
uÛ≤s¡yT˚ nsTTHê ˇπø ˇø£ ÄX¯‘√ á s¬ +&ÉT HÓ\\ã{°º #ÓjT· ´>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT >√bÕ\+.
Ç+‘· ø£cÕº˙ï n‘·ì ø£seÔ¡ ´+˝À ˇø£ÿ|üì e\¢ e÷Á‘·+ n‘·&TÉ eTs¡∫ b˛>∑*>π yê&ÉT.
n~ >∑+≥\T ø=≥º&+É .
‘=$Tà~eTTàbÕŒe⁄≈£î yÓTT<ä{Ï >∑+≥ ø=fÒyº ê&ÉT. Ä >∑+≥ yÓ÷>∑T‘·Tqï+‘·ùd|üP
nj·T´>±] Ç+{Ï |üìuÛ≤s¡+˝À nD–b˛sTTq ‘·q˝Àì @X¯ø√Ô ìÁ<ä y˚T\T≈£î+≥Tqï≥T¢
ñ‘ê‡Vü≤+ bı+<˚yê&ÉT >√bÕ\+. ø±ùd|ü⁄ ñ+fÒ e+<ä\ ø=B› ‘·q sT÷&ÉT ≈£îi¿yêfi¯ó,¢
‘·qø£+fÒ ∫qïyêfi¯S¢ ô|<äy› êfi¯Sfl >∑÷&Ü #·<Tä e⁄ ø√e&ÜìøÏ ekÕÔsT¡ . ‘êqT eT÷&√
>∑+≥ ø=≥º+<˚ @ |ü+‘·T\÷ bÕsƒ¡+ #Ó|üŒ&ÜìøÏ yÓfi¯¢&ÉT. Ç+‘·eT+~ ≈£îi¿yêfi¯¢qT
#·<Tä e⁄ø√ìdüTqÔ ï~ ‘êH˚! ‘·q≈£î >∑÷&Ü #·<Tä e⁄≈£îH˚+<äT≈£î neø±X¯+ ñ+fÒ....
n+‘·˝À ôV≤&Üàwüsº T¡ sêH˚ e#˚Ãyê&ÉT. ‘êfi¯+ #Ó$ Ç∫Ã ‘·\T|ü⁄\T rdæ }&Ée
eTH˚yê&ÉT. ≈£LC≤˝À ˙fi¯ó¢ |ü≥Tº≈î£ s¡eTàH˚ yê&ÉT. @y˚y√ ø±sTT‘ê\T Ç∫Ã nìï >∑<Tä \≈£L
470 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

b˛sTT e÷düsº ≈¢¡ î£ #·÷|æ+∫ s¡eTàH˚yê&ÉT. ˇø£>~∑ ˝À ˝…øÿ£ \T $q|ü&$˚ ! eTi=ø£ >∑~˝À
|ü<ë´\T $q|ü&$˚ ! Ç+ø=ø£ >∑~˝À mes√ |ü+‘·T\T ø£<\ä∏ T #Ó|ü ‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT.
>√bÕ\+ ˇø=ÿø£ÿ#√≥ n$ $+≥÷ n{≤¢>π ñ+&çb˛j˚Tyê&ÉT. sêe&É+ Ä\düéTsTT
b˛j˚T~. ôV≤&Üàwüsº T¡ ªªyÓ<yäÛ ê! wæø±s¡T¢ ø=&ÉT‘·THêïyê? Ç+‘·ùdù|$T{Ï? &=ø£ÿ NπskÕÔqTμμ
nH˚yê&ÉT. >√bÕ\+ ø£fi¢̄ ˙fi¯ó¢ ô|≥Tºø=H˚yê&ÉT.
ªª@&ÉT|ü⁄>=≥Tº yÓ<yäÛ ê! ne‘·*øÏb˛sTT @&ÉTμμ nH˚yê&ÉT ôV≤&Üàwüsº T¡ .
Ç+{Ï <ä>∑Zs¡ ‘·©¢, ‘·+Á&û e÷Á‘·+ ø=+‘· dü+‘√wü|ü&˚yês¡T. >√bÕ˝≤ìï
yÓT#·TÃ≈£îH˚yês¡T Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T yê]‘√ #Ó|ü ≈£îì. ∫qïyê&ÓH’ ê ãT~Δ>± |üì #˚d÷ü Ô
ñ+&Éã{Ïº ‘·eT≈£î nHêïìøÏ sTTã“+~ ‘·|Œæ +<äì. s√p s¬ +&ÉTe÷≥T¢ Ç+{ÏøÏ nHêïìøÏ
yÓfifl‚ Ä ns¡|Tüò &çjT· ø±\+˝Àq÷ n|ü&É|ü &ÉT á eTTø£ÿ\T n‘·ì #Ó$ì >∑÷&Ü
|ü&˚$. Ä e÷{≤ ì»y˚T! Ç|ü&ÉT ‘êqT >∑÷&Ü ‹+&ç düTK+ nqTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT.
ñ<√´>∑+ #˚dTü HÔ êï&Éì ‘·*¢ ø£w|ºü &ü ç #˚‘√Ô ≈£î{Ïqº eT+∫ #=ø±ÿ\T s¬ +&ÉT @s√E ø±s√E
ñ‹øÏ sTT#˚Ã~. ‘·eT≈£î ñHêï ˝Òøb£ ˛sTTHê e+&çq uÛ≤>∑+ eTT+<äT ‘·qøπ ô|fÒyº êfi¯ófl
‘·©¢ ‘·+Á&ûì.
>√bÕ˝≤ìøÏ @&Éyê˝À, dü+‘√wæ+#ê˝À @MT ‘Ó*ùd~ ø±<äT.

Ä s√E Ä~yês¡+ ã&ç˝<Ò Tä . ø±ì >√bÕ˝≤ìøÏ ôd\e⁄ ˝Ò<Tä . n‘·ì ø±s√CÒ|ìü
m≈£îÿe.
e÷eT÷\T Á|üø±s¡+ nìï |üqT\÷ #˚dæ >√bÕ\+ ekÕsê˝À ≈£Ls¡TÃì ñHêï&ÉT.
n\dæq X¯Øs¡+‘√ >∑T+»ø±qTø=ì ≈£îìøÏbÕ≥T¢ |ü&TÉ ‘·THêï&ÉT.
nj·T´>±s¡T n|ü&˚ uÛÀ»q+ #˚dæ Á‘˚qTdü÷Ô ekÕsê˝ÀøÏ e#êÃs¡T. |ü&Éø£≈£îØÃ
|æ\TdüTHÔ êï $ì|æ+#·Tø√≈£î+&Ü >√bÕ˝≤ìï øπ ø£\T y˚XÊs¡T.
>√bÕ\+ ñ*øÏÿ|ü&ç ˝Ò∫ ì\ã&Ü¶&TÉ .
ªª@+ |üì ˝Òø£ ø=≥Tº≈î£ +≥Tqï≥T¢Hêïy˚! neTà>±]ì n&ç– &ÉãT“\T rdüT≈£îb˛sTT
‘·eT\bÕ≈£î\T |ü≥Tº≈î£ sê!μμ nHêïs¡T.
>√bÕ\+ ‘·\e+#·Tø=ì yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
n‘·qT ‹]– e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ nj·T´>±s¡T Äπsfi¯fl ∫qï nj·T´>±]ì bı≥ºMT<ä ≈£Ls√Ã
u…≥Tºø=ì |ü<ë´\T #Ó|ü ‘·THêïs¡T.

>√bÕ\+ eTs¡∫b˛˝Ò<Tä #·<Tä e⁄≈£îqï #·<Tä e⁄. Ä |ü<ë´\T #Ó$ì |ü&≥É + ‘√fÒ,
m+&É˝À ãC≤s¡T≈£î yÓ[fle∫Ãq ø£w+ºü n+‘ê eTs¡∫b˛sTT, eTqdüT˝À nqT≈£î+≥÷
˝À|ü*øÏ yÓ[fl neTà>±]øÏ Ä≈£î\T sTT∫Ã, ãj·T≥ ekÕsê˝À >∑T+» ø±qT≈£îì
qT+#·THêï&ÉT.
nj· T ´>±s¡ T ‘ê+ã÷\+ y˚ d ü T ≈£ î +≥THêïs¡ T . ∫qïj· T ´ >±s¡ T |ü < ë´\T
n|üŒC…|ü ‘·THêïs¡T. neTà>±s¡T |üøÿ£ H˚ qT+#·Tì ø=&ÉT≈£î ‘Ó*$‘˚≥\≈£î dü+‘√wædTü HÔ êïs¡T.
#ê˝≤ #·øÿ£ ì düeTj·T+. >√bÕ˝≤ìøÏ Ä>∑ãT~Δ y˚jT· ˝Ò<Tä . n&ÉT>∑T<ëeTqï Ä‘·Ts¡‘·
ôV≤∫Ãb˛sTT+~.
ªªu≤ã÷!μμ nHêï&ÉT yÓT\¢>±.
ªªyÓ[fl uÛÀ+ #˚dæ ‘·«s¡>±sêμμ nHêïs¡T nj·T´>±s¡T $düT≈£îÿ+≥÷.
>√bÕ\+ ø£<˝ä <¢Ò Tä . n{≤¢>π #˚‘T· \T q\T|ü⁄≈£î+≥÷ ì\ã&Ü¶&TÉ .
nj·T´>±s¡T ∫qïj·T´>±]‘√ Ä&ÉT≈£î+≥THêïs¡T.
>√bÕ\+ eT∞fl ªªu≤ã÷!μμnHêï&ÉT.
ªªyÓfifl¯ eTHêïqT >∑<sä ê!μμ
ªªn~>±<äT u≤ã÷! ˇø£ÿ eTq$.μμ
ªªMT nj·T´ n&ç–+<˚Hê? ‘·sê«‘· #·÷<ë›+˝Ò.μμ nj·T´>±s¡T ñ‘ê‡Vü≤+‘√ ñ+&Éã{Ïº
Ä e÷Á‘·+ eT+∫ e÷f…HÆ ê e∫Ã+~. yÓTT<ä{À¢ n&ç–q|ü&ÉT ªªÇø£ÿ&É ˙ ø√dü+ ø=≥Tº
ô|{≤ºe÷?μμ nì Nyê≥T¢ ô|{≤ºsT¡ . ‘=&ç–q bÕ‘· >∑T&É¶ Çe«&ÜìøÏ. Çyêfi¯ á e÷Á‘·+
düTeTTK+>± ñHêïs¡T ø£<ë nì >√bÕ˝≤ìøÏ <Ûs’Ó ´¡ + e∫Ã+~.
ªªø±<ä+&ç u≤ãj·÷´.μμ
ªª@$T{Ïsê eTiÏ?μμ
ªªHê≈£î>∑÷&Ü #·<Tä e⁄ø√yê\ì ñ+~ u≤ãj·÷´.μμ
ªª˙≈£î #·<Tä y˚$T{Ïs√jYT? @yÓTHÆ ê eT‹b˛sTT+<ë?μμ
z n+fÒ Hê sêì neTà>±] <ä>]Z∑ qT+&ç ‘=≈£îÿ|ü\Tÿ\T |ü\Tÿ#·Tqï ∫qïj·T´>±]
ei≈£î $s¡>ã∑ &ç qyê«s¡T.
>√bÕ˝≤ìøÏ @eTHê˝À ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . @+, ‘êHÓ+<äT≈£î #·<Tä e⁄ø√>∑÷&É<Tä ? ‘·qø£+fÒ
∫qïyê&ÉT ∫qïj·T´>±s¡T #·<Tä e⁄≈£î+≥÷+fÒ, n+‘·eT+~ ãfiÀfløÏ edü÷Ô e⁄+fÒ, ˇø£ÿ
‘êqT e÷Á‘·+ @+ bÕ|ü+ CÒdTü ≈£îHêï&ÉT?
∫qïj·T´>±s¡T |ü<´ä + #Ó|ü ‘·THêïs¡T. ªªnø£ÿ\≈£î˝≤ì düT‘·eÔ TTμμ n+≥÷.>√bÕ\+
‘·qTï ‘êqT Ä|ü⁄ø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT.
472 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªnø£ÿs¡≈î£ sêì #·T≥ºeTTμμ |ü<´ä eTT |üP]Ô>± n|üŒC…bÕŒ&ÉT dü«#·Ã+¤ >∑.
ô|<äj› T· ´>±s¡T ìsêÈ+‘·b˛sTT #·÷#ê&ÉT >√bÕ\+ e+ø£.
>√bÕ\+ #˚‘T· \T q\T|ü⁄ø=+≥÷ ªªH˚ qdü\T #·<Tä e⁄≈£î+≥Tqï yêDÒqí +&ç! e÷
nj·T´ #·<Tä e⁄ e÷ìŒ+∫, Ç\T¢ HÓ≥˝º øÒ £ á |üì˝À ô|{≤º&TÉ . ‘·eT <äjT· ñ+fÒ MT
ù|s¡T #Ó|ü ≈£îì #·<Tä e⁄≈£î+{≤qTμμ nHêï&ÉT >√bÕ\+.
ô|<äj
› T· ´>±s¡T |ü&øÉ £ ≈£îØÃ˝À+∫ ø£w|ºü &ü ˝ç ∫Ò ªª@&çXÊe⁄ ˝Òy√jYT! #·<Tä e⁄≥, #·<Tä e⁄!
#Ó|Œæ q|üì #ÓjT· ´˝Òø£ #·‹øÏ\ã&ÉT‘·THêïe⁄! #·<Tä y=ø£ÿ{Ï ‘·≈î£ ÿyÓ+’ ~ ˙≈£î. #·<Tä e⁄≈£îH˚
jÓ÷>∑´‘˚ ñ+fÒ á ø£sà¡ y˚T$T{Ï? b˛ b˛— uÛÀ+ #˚dsæ ê! ãfiÀ¢øÏ yÓfi≤¢*!μμ nHêïs¡T
eT+&ç|ü&ÉT‘·÷.
>√bÕ˝≤ìøÏ ø£fifl¯ ˙fi¯ó¢ –iT¿q ‹]>±sTT. n˝≤π> ‘·\e+#·Tø=ì qf…+º &É˝À Ç+{Ï<ë]
|ü{≤º&TÉ ‘·q ø£sà¡ @$T{À ‘·qøπ uÀ<Û|ä &ü øÉ £ eTqdüT˝À u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷!
ªªãfiÀ¢øÏ yÓfi≤¢*! ufiÀfløÏ yÓfi≤¢*!μ ny˚ e÷≥\T n‘·ì #Óe⁄˝À¢ –+>∑Ts¡T eT+≥THêïsTT
<ë] bı&ÉT>∑THê!

Ç|üŒ{Ïø° bÕ|ü+ >√bÕ\+ ãfiÀfløÏ yÓfiS¯ HÔ ˚ ñHêï&ÉT. >∑+≥\T ø=&É÷HÔ ˚ e⁄Hêï&ÉT.

¬ø. \ø°Îs¡|òüTTsêyéT
$<ä´ quÛÑ´dæ+#˚ ø±\+ qT+&û kÕ+|òæTø£ùde,
eTVæ≤fi≤uÛTÑ ´<äjT· + J$‘ê<äsêÙ\T>± m+#·Tø=ì, ‘·eT
\øå±´\ kÕ<Ûq ä ø√dü+ ìs¡+‘·s+¡ ø£èwæ dü\TŒ‘÷ · qï C≤‹s¡‘ï·+
leT‹ \ø°åàs¡|òüTTsêyéT>±s¡T. ‘Ó\T>∑T˝À bÕ+&ç‘·éT÷,
Ä+>∑u ¢ ≤Û wü˝À bÁ ÕMDéTT\‘√ u≤≥T Væ≤+B, ‘·$Tfi¯, ø£qï&,É
Áô|ò+∫ uÛ≤wü\‘√ $X‚wü |ü]#·j·T+ >∑\<äT. mH√ï Ád”Ô
dü+πøåeT dü+|òü÷\≈£î n<Ûä´≈£åî\T>±, ø±s¡´<ä]Ùì>±
eéVü≤]+∫, $<˚o |üs´¡ ≥q\T ø=qkÕ–+#ês¡T. ªªÄ+Á<äÛ
eTVæ≤fi¯μμ≈£î ø=+‘· ø±\+ dü+bÕ<ä≈î£ \T>± ñHêïsT¡ . Ms¡T
ø£<∏ä\T #ê˝≤ ‘·≈£îÿe ÁyêdæHê, Ád”Ô»HêuÛÑT´<äj·÷˙ï,
dü+|òTü dü+düÿs¡Dq÷ <äèwæ˝º À | ô ≥Tº≈î£ ì y Á êXÊs¡T.
s¡#·q\T : Ä+Á<HäÛ ê], yÓTT–*bı≥¢+, eTq˝À e÷≥,
<ëØ‘Óq÷ï, ∫*¢>e ∑ «, <Ûq
ä ´J$ yÓTT<ä˝q ’… $.
474 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ã+<ÛäeTT
ªªmø£ÿ&çøÏ Á|üj÷· DeTTμμ Á|üXï¯ `
ªªÄs¡$+<ëÁX¯e÷ìøÏμμ nì »yêãT :
á Á|üXï¯ ≈£î á »yêãT e∫Ãq|ü&ÉT Ç+f…\b¢ Õ~ uÛj Ñ T· |ü&‘É ês¡T. n+fÒ ÇVü≤
mH√ï ≥bÕø±j·T\T ù|\T‘·eqïe÷≥! Ç\¢+‘ê ø±ùd‡|ü⁄ ìX¯ã+› >± e⁄+~.
ªªns¡$+<ëÁX¯e÷ì ø¬ +<äT≈£î˝Ò. ˙ y˚ z kÕ«eTT˝À¬s’ eTq ‘√≥eT÷\˝À e⁄qï
∫+‘·#Ó≥Tº øÏ+<ä z ÄÁX¯eTeTT @sêŒ≥T #ÓsTT´. nìï $<Ûë˝≤ ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>±
e⁄+≥T+~μμ nì dü\Vü‰...
ì»y˚T. yê´bÕs¡Ø‘ê´ Ä˝À∫ùdÔ eT+∫ ˝≤uÛ≤\T bı+<äe#·TÃ. á s√E˝À¢ düHê´dæ
eè‹ÔøÏ $T+∫q eè‹Ô ˝Ò<Tä . ø±ì dü\Vü‰ sTT∫Ãq yê]øÏ n+‘ê Vü‰düéTT>±, $H√<ä+>±
e⁄+&Ée#·TÃ. yê]πø$T ‘Ó\TdüTÔ+~ Hê u≤<Ûä. ñ<äj·TeTTqT+&ç sêÁ‹ es¡≈£î Ç+{Ï
|üqT\‘√ dü‘e· T‘·yTÓ Æ z ø£Då eTT $ÁXÊ+‹ ˝Ò≈î£ +&Ü $s¡>|∑ &ü TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ ÄÁX¯eTeTT
∫+‘·#≥Ó Tº ÁøÏ+<ä @sêŒ≥T #Ój÷· ´\≥! |æ*ø¢ Ï #Ó\>±≥eTT m\Tø£≈î£ ÁbÕDdü+ø£≥eTT.
∫+‘·#≥Ó Tº! me]¬øH’ ê efi¯ó¢ eT+&É<÷ä á |ü]dæ‘ú T· ˝À¢? ô|>’ ± m+&Üø±\+ ≈£L&ÜqT.
e÷]Ã HÓ\. n|ü&˚ m+&É\T #ê˝≤ rÁes¡÷|üeTT <ë*Ãq yÓ+<äTø√ á dü+e‘·‡s¡eTT.
efi¯ó¢ ∫≥|ü≥eT+{À+~. |æ\¢\≈£î |üØø£å\ s√E\T. ˇø£s¡T Ä]ÿyÓT&ûdt Á|æì‡|æ˝Ÿ
ˇ|üŒ#Ó|⁄ü ‘êeTT $qeT+fÒ, Ç+ø=ø£sT¡ uÛsÑ èÔ¡ Vü≤] |ü<ë´\T $qeT+≥÷ #˚‹˝ÀøÏ ô|ì‡\T‡
#Óøÿ£ eTì n+~+#ês¡T. |üØø£\å |ü&ÉT bÕπsùdÔ |æ\\¢ T ∫qïãT#·TÃ≈£î+{≤s¡ì ePs¡T≈£îHêïqT
>±ì ˝Òøb£ ˛‘˚ Ä ô|ì‡\T‡qT ‘√≥˝ÀøÏ –s¡yê≥T y˚ùd<ëH˚ï. á ô|ì‡\T‡ bÕsƒê\
eéVü‰s¡eTT eTT–+#·Tø=ì bÕ+&ÉT#ÓØ˝Àì ÄÁX¯eTeTT eéVü‰s¡eTTq≈£î e<ë›eTqT≈£îHêï
>±ì, H˚qT |ü⁄{Ïqº söÁ<äHêeT dü+e‘·‡s¡ <√wüeTT e\¢, ÁãVü≤à>±s¡T eTq≈£î b˛dæq
m≈£îÿe &√düT söÁ<äeTT <ä÷düT≈£îe∫Ã+~.
ã+<Ûe
ä TT 475
ªªÄ ÄÁX¯e÷˝Ò Äs¡+_ÛkÕÔqT. MTπø$T Vü‰sTT>± bòÕqT øÏ+<ä ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃì
}fiÀfl yêfi¯fløÏ dü\Vü‰*dü÷Ô ñ+&Ée#·TÃμμ nì nHêïqT.
ªª}fiÀfl yêfi¯fl ø¬ +<äTøÏkÕÔqT.Ç+{À¢ yêfi¯fløπ dü\Vü‰*#˚Ã~. ˙e⁄ ≈£L&Ü bòÕqT ÁøÏ+<ä
≈£Ls√Ãsê<ä÷? >=&Ée#˚jT· ≈£î+&Üμμ nì e÷ Ä<˚w>ü̃ ±s¡T ôd\$#êÃs¡T.
ªª≈£Ls¡TÃ+fÒ n˙ï u≤>±H˚ ≈£î<äTs¡T‘·$. ô|>’ ± >=&Ée ≈£L&ÜHê, n+<ä] Çfi¢̄˝À
uÛsÑ \Ô¡ ÷ ‘·eT uÛ≤s¡´\ì á˝≤π> ≈£Ls√ÃeTì dü\Vü‰*kÕÔs≥¡ ` |ü+#·uøÑÛ å£ |üse¡ ÷Hêï\T
$dü]Ô ˝ÀøÏ n˝≤&çHé ˝≤+‘·sT¡ ‘√ neTπsÃ≥≥T¢.μμ
|æ\\¢ T |ü⁄düøÔ ±\T n+<äTø=ì, ô|ì‡\T‡ |ü⁄#·TÃø=ì ªªu≤>± e∫Ãqyê ne÷à?μμ
nHêïs¡T.
ªªmø£ÿ&=∫Ã+~. ªq\s¡$ <˚ì#˚ ~s¡T>∑TH√ |òTü q ø£sà¡ eTT q+<äý˚T ø£<ëμ nqï
bÕ<äeTT Ä q\Te≈£î˝≤\T uÛ+Ñ – |ü<´ä eTT˝À m>∑s>¡ ={≤º eHêïqT. ô|<ä› ÁX¯ó‹˝À düT»q
|ü<‹Δä Äs¡+uÛeÑ TT. ªªHê Ä|òd” Tü ≈£î f…yÆ TÓ +Æ ~. f…*bò˛qT˝À $TeTTà\qT eTVæ≤fi≤düuÑÛ yês¡T
|æ\TdüTHÔ êïs¡T. Hê≈£î Ç&û¢ e<äT,› Áu…&TÉ ¶ ø±yê*. ã≥º\T‹πø düãT“ nsTTb˛sTT+<ä+&û,
ø±s¡T˝À ô|Á{À\T ˝Ò<äT, Hê≈£Lÿ&Ü ãdüT‡≈£î ∫\¢s¡ø±yê*μμ e¬>’sê, e¬>’sê! á
X¯‘êe<ÛëqeTT eTT–+#·Tø=H˚≥|üŒ{ÏøÏ >∑&j ç ÷· s¡eTT ≥+>¥ ≥+>¥ eTì |ü<øä =+&ÉT ø={Ï+º ~.
|ü&øÉ ≈£ î£ ØÃ˝À Áyê*, ÄÁX¯eTeTT dü+>∑‹ eT∞¢ Ä˝À∫+#ê! ªªrsê |üØø£\å |ü&ÉT H˚qT Ä
Á>±e÷ìøÏ yÓ[‘˚ bÕ|üeTT |æ\\¢ T sTTã“+~ |ü&bç ˛s¡÷? nuÒ“! nsTTHê ÄÁX¯e÷\≈£î
yÓfi≥¢¯ y˚T$T{Ï? ãT~Δ >∑&¶ç ‹+≥Tqï≥T¢+~! (n<˚ mes¡Hêï n+fÒ ePs¡Tø√eTqTø√+&ç!)
|æ\\¢ T |üØø£\å T eTT–+∫q ‘·sT¡ yê‘· X¯\e˝À¢ ákÕ] eTÁ<ëdüT qT+N yÓ[b¢ ˛sTT á
u≤<äsã¡ +Bì e~*+#·Tø=ì ˇø£ |ü~ùV≤qT s√E˝…H’ ê $ÁXÊ+‹ rdüTø√yê*. |æ\\¢ ≈£î
≈£î˝≤kÕ>± e⁄+≥T+~, j·Tø£ÿ&çø¬ H’ ê yÓ[‘˚, eP{°ø√, u…+>∑Tfi¯Ss¡Tø√ yÓ[‘˚ u≤>∑T+&˚≥≥Tº>±
e⁄+~. nuÒ“, #·\>¢ ± e⁄+{≤j·Tì ÄX¯|&ü ç á ePfi¯ófl yÓ[‘˚ Hê≈£î $ÁXÊ+‹ mø£ÿ&É?
dü«sêZìøÏ yÓ[flHê ‘Ó&H¶˚ ê nqï≥T¢ nø£ÿ&çøÏ yÓ[,¢ eT∞¢ sTT\÷¢, |æ\\¢ ÷,e+{≤ HÍø£sT¡ ¢
s¡udÑÛ ü ‘·|Œü <äT>±. mø£ÿ&çøÏ yÓ[fl‘˚ Vü‰sTT>± |üì #˚jT· ≈£î+&Ü ≈£Ls√Ãe#·TÃqì Ä˝À∫+#ê.
neTà>±]+{ÏøÏ yÓ[‘˚ u≤>∑T+&ÉTqqTø=ì eT∞fl m+&É\T ‘·\#·Tø=ì uÛÑj·T|ü&ç
ePs¡T≈£îHêïqT.
ÄHê&ÉT kÕj·T+ø±\eTT ‘·+Á&û |æ\\¢ ÷ @<√ >∑Tdü>T∑ dü˝≤&ÉT‘·THêïs¡T. es¡+&Ü˝À
≈£Ls¡TÃì qqTï #·÷&É>H∑ ˚ n<√ $<Û+ä >± qyê«s¡T. ªª@$T{Ï MT eT+‘·Hê\Tμμ nHêïqT.
ªª@MT ˝Ò<äT ne÷à! y˚TeT+‘ê ˇø£ bÕ¢qT y˚düT≈£îHêïeTT XË\e\øÏμμ nHêïs¡T @ø£
ø£+sƒ¡eTT‘√. ªªÇ+ø± |üØø£å\T Äs¡+uÛÑeTHêï ø±˝Ò<äT n|ü&˚ X¯\e\T dü+>∑‹
476 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä˝À∫düTHÔ êïsê? b˛sTT #·<Tä e⁄ø√+&ç nq>±H˚ nyÓ÷à |üØø£μå μ \qT≈£î+≥÷ |ü]>¬ ‘êÔsT¡
|ü⁄düÔø±\ <ä–Zs¡≈£î.
ªª@$T{Ï MT bÕ¢qT?μμ nHêïqT.
ªªH˚qT eTq ePs¡T yÓfi≤¢*. #ê˝≤ |üqT\Tqï$. nø£ÿ&çøÏ |æ\\¢ T ekÕÔeT+≥THêïs¡T.
m{≤¢>s∑ TTHê M\T #˚dTü ø=ì ákÕ] ˙e⁄ ≈£L&Ü ãj·T\T<˚]‘˚ n+<äse¡ TT yÓ[¢ ˇø£
HÓ\ s√E\T+&ç e<ë›eTTμμ nHêïs¡T. s√– ø√]+<˚ yÓ’<äT´&ÉT #ÓbÕŒ&Éì eTqdüT‡˝À
nqTø=ì ªªdüsπ μμ qHêïqT.
sêÁ‹|ü&TÉ ≈£î+fÒ ìÁ<ä |ü≥˝º <Ò Tä . Ä ø√|üeTT˝À, ∫sê≈£î˝À, $düT>∑T‘√ ñ<äjT· eTT
mø£ÿ&çø¬ H’ ê yÓ[fl‘˚ u≤>∑T+&ÉTqqT≈£îHêïqT. >±ì mø£ÿ&çøÏ yÓfi~¢‚ ? Ç\T¢ e<ä* yÓfi≤¢\+fÒ
kÕe÷qýÓTÆq |üHê? >=&ÉT¢, >√<ë, ‘√{≤, ^{≤ n˙ï #Ó&çb˛eP eT∞¢ ‹]–e#˚Ã
˝À|ü\! ô|>’ ± ªªdüsπ μμ qì ˇ|ü≈£îHêïH˚ e÷ $sê≥Tº‘√! eT∞¢ H˚qT sêq+fÒ ªªÇ~>√ MT
Ä&Éyêfi¢̄≈î£ qï ãT<Δ̊sTT~. ì$TcÕìø√ e÷≥μμ nì ø√|üŒ&ÉsT¡ ! ªªπs|ü⁄ #·÷<ë›eTT˝Òμμ nì
nqT≈£î+≥÷ ìÁ<äb˛j·÷qT. Hê J$‘·+˝À ∫Á‘·+>± ìÁ<ä˝ÀH˚ mH√ï düeTdü´\qT
|ü]cÕÿs¡eTT #˚dTü ≈£îHêïqT!

|æ\\¢ |üØø£˝å ’… b˛sTTq ‘Ó\y¢ êπs dü«Á>±eTeTTq≈£î ø±s¡T˝À Á|üj÷· DeTT.
Ç+ø± Nø£≥T+<äq>±H˚ kÕïqbÕHê<äT\T eTT–+#·Tø=ì, ø±s¡T˝À kÕe÷qT\T
düsT¡ ø› =ì ãj·T\T<˚]HêeTT. HÓ\÷¢sT¡ es¡≈î£ Á|üj÷· DeTT Vü‰sTT>±H˚ e⁄+~. nø£ÿ&É
qT+∫ y˚TeTT ˇø=ÿø£ÿ yÓTÆ\T eTT+<äT≈£î kÕ–b˛‘·÷ e⁄+fÒ y˚&ç$T ˇø=ÿø£ÿ &çÁ^
ôV≤#·TÃ‘·Tqï≥T¢ ‘√∫+~. ˇ+>√\T <ä–sZ ¡ ˇø£ e÷$T&ç ‘√≥˝À Ä– uÛÀ»Hê\T eTT–+∫
ns¡>+∑ ≥ ùd|ü⁄ $ÁX¯$T+∫ ‹]– Á|üj÷· DeTT kÕ–+#êeTT. ∫\ø£\÷] ù|≥ düMT|üeTT
#π̊s≥|üŒ{ÏøÏ m+&É\T ì|ü\T #ÓsT¡ >∑T‘·Tqï$.
ªªø±s¡T ø=+#ÓeTT Ä|ü+&çμμ nHêïqT. ªªm+<äT≈£î?μμ
ªª|üqT+~ ø±düÔ ÄbÕ*μμ..... >±qT>∑#≥Ó ¢ ÁøÏ+<ä ø±s¡T Ä–+~. ø±s¡T˝À qT+∫
H˚qT ~>±qT.
ªªMTs¡T ~>∑sêμμ nHêïqT ø±s¡T˝Àì yêfi¯‘¢ √ ` ªªá m+&É˝À y˚TeTT ~>∑eTTμμ nì
ˇø£sT¡ »yêãT ªªzsTTμμ nì eT]jÓTTø£]øπ ø£. ªªm+<äT≈£î n{≤¢ øπ ø£˝kÒ ÕÔsì¡ μμ >∑~+› #êqT.
ªª#·÷&ÉT ô|q’ @eTT+<√μμ nì n+<äs÷¡ @ø£ ø£+sƒe¡ TT‘√ ns¡T|ü⁄. #Óe⁄\T eT÷düTø=ì
ô|ø’ Ï #·÷‘·TqT >∑<ë z ô|<ä› ø√‹ #Ó≥Tºø=eTà MT<ä ≈£Ls¡TÃì e⁄+~. nø£ÿ&çøÏ ˇø£ Çs¡TyÓ’
>∑C≤\ <ä÷sêq ˇø£ ø±\Te e⁄qï~. ˙s¡T m+&Üø±\yÓTHÆ ê Á|üeVæ≤dü÷HÔ ˚ e⁄qï$. Ä
ø±\Te˝Àì #·\{¢ Ï ˙fi¢̄‘√ eTTKeTT ø±fi¯ó¢ ø£&TÉ ≈£îÿ+fÒ m+&É ‘ê|ü+ ‘·>T∑ ‘Z T· +<äH˚ H˚qT
ã+<Ûe
ä TT 477
ø±s¡T nø£ÿ&É Ä|üeTqï~. ÁãVü≤à≈£î ‘·|Œü ‘·\e>∑ìZ H˚qT ø√‹ì #·÷∫ »&ÉT#·T≈£î+{≤Hê!
ˇø£ ≥e\T ˝À{≤ rdüTø=ì H˚qT Ä ø±\Te <ä–sZ ≈¡ î£ yÓfi&¢¯ eÉ TT #·÷∫ ªªne÷à? nø£ÿ&É
ø√‘·T\THêïjYTμμ nì |æ\\¢ T øπ ø£˝XÒ Ês¡T. ªª@MT |òsü y¡ ê˝Ò<Tä ˝Ò, yêfi¯ó¢ neTà #·T{≤º˝μÒ μ
nì |æ\\¢ ≈£î z ø=‘·Ô yês¡.Ô ªªø√‘·T\T qH˚ï$T #˚d$Ôü ˝Òμμ qì H˚qT yÓ[¢ ø±\Te˝À
~>∑uÀj·÷qT. ˝À‘·T>± e⁄qï≥T¢ ‘√∫+~, n+<äTø£ì Ç+ø± ø=+#ÓeTT eTT+<äT≈£î b˛sTT
˙fi¯˝¢ À ã+&É\T ø£qã&É‘˚ Ä ã+&ÉMT<ä≈î£ H√{Ï ˙fi¯ó¢ n+<äT≈£îì Ä #·\{¢ Ï ˙fi¯‘¢ √
eTTKeTT ø±fi¯ó¢ #˚‘T· \T ø£&TÉ ≈£îÿ+fÒ jÓT+‘√ ÁbÕD≤ìøÏ Vü‰j·Tì |æ+∫+~. Ç+‘·˝Àπø
ø±s¡T˝À+∫ eT∞¢ ø√˝≤Vü≤\+. n+<äs÷¡ Vü≤&Ü$&ç>± #˚‘T· \÷|ü⁄‘·THêïs¡T s¡eTàqeTì.
yÓqøÏÿ ‹]– #·÷<äTq› T >∑<ë z ø√‹ yÓT\¢>± <ä–sZ ≈¡ î£ e∫Ã ˙fi¢̄˝ÀøÏ #·÷dü÷Ô e⁄+~. H˚qT
≥e\T‘√ ‘·T&ÉT#·T≈£î+≥÷ >±qT>∑#≥Ó Tº düMT|æ+#êqT.
ªªm+‘·ùd|ü⁄ ø±\Te <ä–sZ !¡ ≈£Ls√Ã ≈£Ls√Ã ` yê>∑T˝À ~–, ø√‘·T*ï |ü\Tø£]+#·T‘·÷
e÷s¡eZ T<Û´ä ˝À eTõ©\T #˚d÷ü Ô e⁄+fÒ eTqeTT eTqePs¡T #˚sπ ≥|üŒ{ÏøÏ Nø£{ãÏ &ÉT‘·T+<äμμì
$düT≈£îÿHêïs¡T ` eTeTTà\qT düTs¡ø‘åÏ +· >± #˚sÃ¡ e\dæq u≤<Û´ä ‘·>\∑ e÷ ì‘·eT].
ªªm+‘· Vü‰sTT>± e⁄+<äøÿ£ &É Ä ø±\Te, Ä eqeTTμμ ` n+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêïqT
ø±s¡T˝À. yÓ+≥H˚ ø±s¡T ãj·T\T<˚]+~.
ªª@+! eqyêdüMTà<ä ø√]ø£ |ü⁄≥Tº‘T· qï<ëμμ nHêïs¡T.
ªªeqyêkÕ\T ø√s¡Tø√≈£î+&Ü eTTqT|ü⁄ Ä sêeTj·T´ d”‘·eTàøÏ ãT~Δ e#˚Ã≥≥T
#˚XÊ&ÉT>±μμ nHêïqT.
m+&É˝À¢ e÷&ç >∑T+≥÷s¡T eT÷&ÉT >∑+≥\≈£î #˚sêeTT. nø£ÿ&É ◊düTÁø°eTT\T y˚dæ
X¯Øsê\T ø=+‘· #·\ã¢ s¡#T· ≈£îqï ‘·sê«‘· nsTT<äT >∑+≥\ø£˝≤¢ dü«Á>±eTeTT #˚sêeTT.
ÇVü≤ Hê $ÁXÊ+‹ ø±s¡´Áø£eTeTT Äs¡+_Û+#ê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT.
nqTø=q≥y˚T$T{Ï, |üÁ‹ø£\˝À Á|üø£{Ï+#·≥eTT $TqVü‰, |ü⁄{Ïº+{≤, n‹Ô+{≤
ã+<ÛTä e⁄\+<ä]ø° ‘Ó*j·T #˚sTT+#êeTT eTqeTT $ÁXÊ+‹ rdüTø√ uÀ‘·THêïeTì.
ñ<äjT· eTT ø±|ò” ‘Ó∫ÃsTTùdHÔ ˚ ìÁ<ä qT+∫ ˝Ò<ë›eTT. uÛÀ»HêìøÏ, kÕïHêìøÏ n˙ï
Äj·T‘·|Ô sü ∫¡ ø£ãTs¡T e#˚Ães¡≈L£ ≈£Ls¡TÃqï #√≥T qT+∫ ˝Òeqì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT.
|æ\\¢ ≈£î ôd\e⁄˝À¢ |üqT\T H˚sT¡ Ãø√yê\ì #Óù|ŒXÊqT. (n+fÒ yêfi¯fl |üqT\T yêfi¯ó¢
#˚dTü ø√yê\ì) ø±ì Ç~ es¡˝ÀH˚ n+<ä]ø° Ultimatum Çe«ã{Ïº bÕ|üeTT neTàqT
‹|üŒ\T ô|≥ºe<äT.› y˚TeTT ‘·\ <äTe⁄«ø√eTT, y˚TeTT u§≥Tº ô|≥Tºø√eTì |æ\\¢ |üqT\˙ï
n+<äs÷¡ n+<äT≈£îHêïs¡T.
yÓTT<ä{sÏ √E ñ<äjT· eTT ø±|ò” e#˚Ã es¡≈L£ ˝Òe˝Ò<Tä . ªªnã“! mHêïfi¯≈¢ î£ H˚qT
˝Òe≈£î+&Ü ø±|òj ” T˚ Hê <ä–sZ ≈¡ î£ sêe≥μμeTì dü+‘√wæ+∫` neTè‘·eTT Á‘ê–q≥T¢ Ä
478 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø±|òì” jÓT+‘√ ÄbÕ´j·T+>± Á‘ê>±qT. ªªn\Œ dü+‘√wæ$μμ nqï~ eTTdü\eTà. n\ŒyÓ÷,
dü«\ŒyÓ÷ á $<Û+ä >± |ü~ùV≤qT s√E\T >∑&TÉ |ü<\ä #êqT.
s¬ +&√s√E ì<äTs› ¡ sê˝Ò<Tä . ‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq ø√&ç ≈£Ldæq|üŒ≥Tï+N n\yê≥T
Á|üø±s¡eTT ì<äTs› ¡ yÓT\T≈£îy˚! ˝Ò><∑ ÷ä &É\T ªn+u≤μ nì ns¡Tdü÷Ô e⁄+fÒ J‘·>±fi¯ó¢ ˝Ò∫
bÕ\T |æ‘>· ø∑ £ ‘·|Œæ +~ >±<äT. Ç+{À¢ bısTT´ eP<äT≥, Ç\T¢ ∫eTTà≥, u…≥’ ø£fi≤¢|æ
»\T¢≥ yÓTT<ä\>∑T |üqT\ n\»&ÉT\T ãj·T\T<˚]q$. ø±fi¯ó¢ #˚‘T· \T u≤>±H˚ e⁄+&ç
ìÁ<äsê≈£î+&Ü eT+#·eTT |ü≥Tº≈£î n˝≤ |üs¡T+&É≥eTT HêπøMT u≤>∑T+&É˝Ò<äT. ô|’>±
ô|<äy› êfi¯ó¢ (ne÷à, Hêj·TqeTà\T) ˝Ò∫ |üqT\T j·T<Ûë$~Û>± #˚dTü ≈£î+≥÷ e⁄+fÒ ∫qï<ëìï
H˚qT k˛eT]‘·qeTT>± e⁄+&É≥eTT @MT u≤>±˝Ò<Tä . ô|<äy› êfi¯ó¢ qqTï ì+~+#·øb£ ˛sTTHê
H˚qT #˚düTÔqï |üì Hê≈£î düãã ì|æ+#·˝Ò<äT. Hê $ÁXÊ+‹ Hê≈£î yÓT\¢>±, u≤<Ûä>±
e⁄+&É≥eTT Äs¡+_Û+∫+~. Hê\TZ s√E\j˚T´ ≥|üŒ{ÏøÏ ª$ÁXÊ+‹μ uÛ]Ñ +#·sêì <Óq’ ~.
b˛˙, @<ÓH’ ê |üì #˚<ë›e÷ n+fÒ nø£ÿ&É (#√<ä´+>± |ü⁄{Ï+º {À¢H)˚ Hê øπ MT |üì #˚jT· {≤ìøÏ
≈£î<äs¡˝Ò<äT. n+‘ê Áø=‘˚Ô! ÇVü≤ Ç+{ÏøÏ yÓfi¯ó¢<ëeTHêïqT. ªª@+! Ç+{Ï MT<ä >±*
eT[¢+<ëμμ nì n+<äs÷¡ qyê«s¡T.
nø£ÿ&É |üqT\T ‘=+<äs>¡ ± eTT–+#·T≈£îHêïeTT. Hê≈£î $ÁXÊ+‹ $düT>∑T |ü⁄{Ïqº fÒ¢
|æ\\¢ |üØøå± |ò*ü ‘ê\ Äsê≥eTT m≈£îÿyÓ+’ ~. |ò*ü ‘ê\T ‘Ó*j·T>±H˚ d”≥¢ nH˚«wüD
Äs¡+_Û+#ê*>± `
πs|ü⁄ Á|üj·÷DeTHêïeTT. ªªM˝Ò¢<äT. πs|ü⁄ nwüº$T, m\T¢+&ç qe$Tμμ nHêïs¡T
∫qïu≤“sTT. ªªn|ü&˚ ãj·T\T<˚s¡T‘·THêïπs$T? $ÁXÊ+‹ rdüT≈£îHêïyê? e+{À¢
düT\Ty˚Hê? nHêïs¡T ãT>∑ZMTkÕ\ düTã“j·T´ e÷eT.ªªÄ ≈£î˝≤kÕ>±H˚ e⁄+<äμμì
»yê_#êÃqT. <äX$¯ T s√E Á|üj÷· DeTT ìX¯ÃsTT+|üã&É~¶ . düTs¡ø‘åÏ e· TT>± sTT\T¢ #˚sêeTT.
‘êfi¯eTTrdæ ªnã“! mHêïfi¢̄øμÏ nì k˛bòÕ˝À ≈£L\ã&Ü¶qT.
ªª$ÁXÊ+‹ #ê*+<ëμμ nHêïs¡T ekÕsê #·÷#·T≈£î+≥÷ e÷ $<Ûë‘·è&ÉT.
ªªÄμμ nHêïqT ≈£î|¢ +Ôü >±.
ªª<Óe’ yÓT+‘·{Ï ∫Á‘·|⁄ü ã+<Ûeä TT‘√ Ád”ìÔ >∑èVü‰ìøÏ ã+~Û+#ê&√μμqì Ä˝À∫+#·≥eTT
yÓTT<ä\T ô|{≤ºqT yÓTT<ä≥kÕ]>±.
ã+<Ûe
ä TT 479
y˚\÷] düV≤ü C≤q+<ä+
e÷qe J$‘ê\qT eTTdüTs¡T≈£îqï

Nø£ ≥ ¢ ì bÕs¡ Á < √\{≤ìøÏ yÓ * –+∫q
øÁ =y=«‘·T\Ô T düV≤ü C≤q+<ä+ >±] ø£<\ä∏ T. á
˝Àø£+˝À X¯óø£¢ |üøy å£ T˚ ø±<äT. ø£èwü|
í øü e
å£ T÷
e⁄+<äì dü÷∫dü÷Ô, m+‘· dü+kÕÿs¡+,
Hê>∑ ] ø£ ‘ · ô | +bı+~+#· T ≈£ î Hêï ,
eTqTwüß\T Á|ü<Ûëq yêdüq\ e\¢ m{≤¢
XÊdæ+|üã&˚B, J$‘ê\ì $cÕ<ä+ m{≤¢
ø±]Ã#·TÃ˝≤ <äVæ≤+#˚B ∫Á‹dü÷Ô Ms¡T
#·ø£ÿì ø£<∏ä˝…H√ï ÁyêXÊs¡T. Äø±X¯yêDÏ
V
ô ≤’ <
Á ëu≤<äT˝À |üì #ù̊dyês¡T
s¡#·q\T : leT<ä“¤>∑eBZ‘·, $<ä´ `
J$‘ês¡ ú + , ø£ < ∏ ä \ ÷, Hê{Ï ø £ \ ÷, mH√ï
yê´kÕ\÷.
480 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

J$ø£
ªªˇsπ ......μμ
ªªÇ<˚$TÁ{≤...... Ç˝≤ e#˚ÃXÊyé?μμ
ªªHêqï......μμ
ªªÄ! yÓTTqïH˚>± ÄdüT|üÁ‹˝À #˚]Œ+∫....μμ
n‘·HM˚ T e÷{≤¢&øÉ ,£ jÓT<äTs¡T>∑T+&Ü e⁄qï ≈£îØÃ˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
H˚qT ìsêÈ+‘·b˛sTT #·÷dü÷Ô e⁄HêïqT. yê&ÉT Äs¡+_Û+#ê&ÉT.
ªªn˝≤ #·÷dü÷eÔ ⁄+fÒ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . MT Ä|òd” sü T¡ ≈£î #Ó|Œæ yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚sT¡ ....
eT] X¯e....μμ
yê&ç dü«s¡+˝À >±<ä~Z ø£‘· ˝Ò<Tä . nqTeT‹ì bı+~, H˚qT yê&ç qqTdü]+#êqT.
Ä|òd” Tü >∑&j ç ÷· s¡+ s¬ +&ÉT >∑+≥\T ø={Ï+º ~.
Hê˝À H˚qT #ê˝≤ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïqT. á s¬ +&ÉT s√E˝À¢ ˇø£kÕ¬sH’ ê ÄdüT|üÁ‹øÏ
yÓ[fl, s√–ì #·÷&É˝Òø£b˛j·÷H˚ nì. m+‘· bıs¡bÕ≥T! m+‘· nC≤„q+! <Ó’q+~q
n≥ºV‰ü dü+˝À á ø=~›bÕ{Ï ø£syÔ¡ ê´ìøÏ ≈£L&Ü neø±X¯+ ˝Òøb£ ˛sTT+~!
~<äTø› √ M\T˝Òì ‘·|ü ≈£î j·÷eJ®$‘·+ ÁbÕj·T•Ã‘·yÔ T˚ . n+‘˚. ˇø£ÿkÕ¬sH’ ê yÓ[fl
#·÷dæ e⁄+fÒ Ä s√– m+‘· ‘·è|æÔ #Ó+<˚yê&ÉT! n+‘·øq£ ï eTq qT+∫ s√– ø√πs~
Ç+πøMT ˝Ò<Tä . ‘·q˝Àì B|ü+ Ä]b˛‘·THêï,eTs=ø£ ñ»«\ B|ü+øπ dæ #·÷dü÷Ô e⁄+fÒ
@<√ ‘·è|æ!Ô Áù|eT≈£î H√#·Tø√ì yê]øÏ Áù|eT>±<∏\ä T ÁbÕDÁ|ü<yä TÓ qÆ ≥T¢. n+‘· e÷Á‘·|⁄ü
kÕqTuÛ÷Ñ ‹ Hê˝À ø£sT¡ yÓ+’ ~.
ªª&Üø£sº T¡ j˚T+ |òsü y¡ ê˝Ò<Hä êï&ÉT >∑<sä ê!μμ nHêïqT.
ªªne⁄qT......μμ
ªªeT]....μμ
J$ø£ 481
ªªHê≈£î Ä|ò”düT≈£î ÄdüT|üÁ‹ qT+∫ bò˛Héø±˝Ÿ e∫Ã+~. ªMT Hêqï>±s¡T
|üse¡ T|ü~+#ês¡T. MTs¡T yÓ+≥H˚ sêyê* nìμμ
ªªnsTT‘˚ qTe⁄«.....μμ
ªªXË\e⁄ <=s¡ø˝£ <Ò Tä . ô|>’ ± Ä<äTsê› @MT ˝Ò<ìä &Üø£sº T¡ ñ<äjT· y˚T #Óô|Œ!μμ
ªªdüeTj·÷ìøÏ qTeP« ˝Òeqïe÷≥ Äj·Tq <ä>sZ∑ ?¡ μμ
ªª˝ÒqT. H˚ yÓfifl‚ |üŒ{Ïøπ X¯eeT+~sêìøÏ e÷sêÃs¡T.μμ
ã\eqàs¡D+ ø£qï ≈£L&Ü @ø±+‘· eTs¡D+ eT]+‘· |òTü Às¡+! Ä J$ @+ $Hê\ì,
@+ #ÓbÕŒ\ì e´<Ûä|ü&ç, øå√uÛÑ|ü&ç e⁄+≥T+<√! Nø£{Ï ø£eTTà≈£î+≥Tqï Ä dü+<Ûë´
düeTj·T+˝À @ Á|ü‘´· ø£å eTTK+ øπ k˛ #·÷dü÷,Ô ø£qT\T eT÷j·÷\ì ø±+øÏ+å #·ì J$
me&ÉT+{≤&ÉT? düs«¡ X¯ø˙ÔÏ , Vü≤]+∫b˛‘·Tqï düs«¡ X¯ø,ÔÏ ˙ X¯ówüÿ H˚Á‘ê˝À¢ ÇeTT&ÉTÃø=ì,
Ä düJe eTTK+ øπ dæ #·÷dü÷Ô e⁄+&É≥y˚T J$ ø√πs~. ø±ì Ä ø√]ø£, eTè‘·T´ X¯jT· ´
ô|ì’ ø√]ø£ ≈£L&Ü ø=+‘·eT+~øÏ rs¡ì ø√]πø. <Û÷ä [ <Û÷ä dü]‘·yTÓ ,Æ ô|qT>±\T\T ¨¬s‘·TÔ
düà è‹ M~Û˝À dü\T|ü⁄ |ü]<˚eq j·TeTbÕX¯ |”&qÉ ø£qï ≈£L&Ü øå√uÛ!Ñ
yê&ÉT HêuÛTÑ C≤ìï ‘·{≤º&TÉ . ªªu≤e⁄+~. @$T{Ï Ç+ø± @y√Ä˝À#·q˝À¢ |ü&Ü¶e⁄....
eTT+<äT ø£seÔ¡ ´+ #·÷&Ü*μμ nHêï&ÉT.
ªªne⁄qT... eT].... Äj·Tq dü<ë#ês¡ dü+|üqTï&ÉT....X¯e yêVü≤≈£î\T!μμ
ªªn|ü&˚ s¬ +&ÉT <ë{Ï+~. Äø±X¯+ n+‘ê eTãT“ eTãT“>± e⁄+~....kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘·
‘·«s¡˝À.....μμ
ªªdüsπ ... nsTT‘˚.... ÄdüT|üÁ‹qT+#˚ bò˛qT #˚<ë›+....ø±s¡T≈£îμμ
ø±s¡Tyê&ÉT bÕ‹ø£ n&ç>±&ÉT. 50 n&ç–Hê Ç#˚Ã yêfi¢̄yT˚ . ÄdüT|üÁ‹ X¯eeT+~s¡|⁄ü
<ë«s¡+˝À ì\ã&Ü¶+.
ªªMT.... neTà>±s¡Tμμ nHêïqT.
ˇø£ÿe÷≥T>± yê&ç eTTK+ n+‘ê ø£<\ä u≤]+~. ø£fió¯ ¢ ì\ø£&É ‘·|Œæ qjYT.
ªªn<˚sê....eTØì! Çyêfi¯ bı<äT›q Ä$&É ÄdüT|üÁ‹øÏ ãj·T\T<˚s¡T‘êq+fÒ,
kÕj·T+ø±\+ rdüT≈£îyÓfi≤Ô˝Ò nì ÄbÕqT.... Ç|ü&Ü$&É ø√dü+e÷ y˚Tq\T¢&çì
|ü+bÕqT.... Ä$&É eTTK+..m˝≤ #·÷#˚~?μμ nHêïqT ø£+|ædTü qÔ ï >=+‘·T‘√.
me&√ ‘·\bÕ>± #·T≥Tº≈£îqï yê&=ø£&ÉT yÓT*¢>± e÷eTT+<äT Á|ü‘·´ø£åeTj·÷&ÉT.
n+‘·≈î£ eTT+<äTqT+∫ ≈£L&Ü yê&ÉT Ä ÁbÕ+‘ê˝À¢H˚ ñqï≥Tº Hê≈£î #êj·T>± >∑Ts¡T.Ô
ø±ì #·÷|ü⁄ >±ì, Ä˝À#·q>±ì yê&çMT<ä≈î£ n+‘·≈î£ eTTqT|ü⁄ b˛˝Ò<Tä .
ªªu≤ãT.... >±s¡÷!μμ
482 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#·÷XÊ+ yê&çøπ dæ. @<√ ˇ+f…<Tä ã› +&çyê&ç˝≤ ñHêï&ÉT. á düeTj·T+˝À M&Óe&ÉT?
Hê ø±X¯Ãs¡ý˚T >±ø£, rÁe ø√|ü+ e∫Ã+~. n+<äT≈£î ãVüQX¯ Hê dü«+‘· nX¯ø‘Ô£ ˚ ø±s¡D+
ø±y=#·TÃ. ìdüŒèVü≤, nX¯ø‘Ô£ · m≈£îÿe>± ø√bÕìøÏ Ä»´+ b˛düj Ô TY .
ªªns¡>+∑ ≥˝À yÓ[b¢ ˛‘ê+μμ nHêï&ÉT yê&ÉT.
ªªmø£ÿ&çøÏsê?μμ
Hê Á|üXï¯ $ì|æ+#·T≈£îqï≥Tº ˝Ò<Tä yê&ÉT.
ªª–‘·Ô+&ç u≤ãT.... –‘·Ô... CÀs¡T>± mfi¯óÔ+~μμ
ªªM&ç ã+&ç >√\ @$T{Ï?μμ
ªª@$T{° >=&Ée?μμ nHêïqT.
yê&ÉT »yêãT #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø£ÿ ns¡>∑+≥˝À X¯yêìï ã+&ç˝À X¯àXÊHêìøÏ
#˚sT¡ kÕÔq+≥THêï&ÉT.H˚qT, $TÁ‘·T&ÉT Ç<äs› +¡ ø=+#Ó+ùd|ü⁄ ‘Ó\b¢ ˛j·÷+. á ÄdüT|üÁ‹
<ë«sê\ qT+∫ dü÷{Ï>± n+‹eT j·÷Á‘· #˚ùdyê] yêVü≤q kÂø£s´¡ + >∑T]+∫ Ä˝À∫+∫
ñ+fÒ, ãVüQX¯ n+‘· ÄX¯Ãsê´ìøÏ nedüs+¡ ñ+&˚~ø±<äT. #·≥T≈£îÿq M&Óe&√ ∫qï
s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü é eTT+<äT u≤&ÉT>∑ e÷{≤¢&TÉ ‘·Tqï+‘· ‘˚*>±Z e÷{≤¢&≥É + Hê≈£î ∫Á‘·+ y˚d+æ ~.
>√&É ne‘·\ ñqï ˇ+f…<Tä › ã+&ç >∑÷&ÉT, m<äTq\¢eT÷|ü⁄s¡+, ø=eTTà\T ø£q|ü&qç jYT.
ªª‘Ó*dæ e#êÃyê?μμ nì n&ç>±qT.
ªªø±<äT u≤ã÷! Ábı<ä÷≈› î£ ˝≤ Çø£ÿ&˚ ñ+{≤qT.μμ
ªªs√p X¯yê\qT CÒsy¡ j ˚ T· ≥y˚T nqïe÷≥ ˙|üì?μμ
ªªne⁄qT.... u≤ã÷!μμ
ªªÇ|üŒ{ÏøÏ mìï e+<ä\ eT+~ì ˝≤≈£îÿb˛j·÷e⁄?μμ nì n&ç>±qT yÓ≥ø±s¡+>±.
yê&ÉT ô|<ä>› ± qe⁄«‘·÷ ªªn<˚+{Ï u≤ã÷... <˚e⁄&ÉT #·\>¢ ± #·÷&Ü* >±ì, $TeTà*ï
eT≥T≈£î....μμ nHêï&ÉT.
Hê >∑T+&Ó »\<ä]+∫+~. yê&ç e÷≥ |æ&TÉ >∑T˝≤ |ü&+ç ~ #Ó$˝À. m+‘· qe⁄«‘·÷
#Óù|ŒXÊ&ÉT... eT∞fl ø£Då +˝À ‘·e÷sTT+#·T≈£îHêïqT.
e÷ yê&çøÏ $düT>∑T ‘√∫+~. ªªyê&ç‘√ @$TÁ{≤ ˙≈£î! Ç˝≤π> @<√ ˇø£ nX¯óuÛ+Ñ
nì|æ+#·Tø√≥+ düs<¡ ëμμ nì qqTï ∫yê≥T¢ ô|{Ï,º ªªb˛ n;“, b˛... y˚T+ ø±s¡T≈£î
bò˛qT #˚XÊ+μμ nHêï&ÉT.
yê&ç rs¡T e÷]+~.
ªªn<˚+{Ï u≤ã÷! ø±¬s+<äT≈£L... n<=#˚Ã ˝À|ü⁄ rdüT≈£îb˛‘êqT.....|üsT¡ >¬ ‹kÕÔqT
–‘·ìÔ μμ nHêï&ÉT.
J$ø£ 483
ªªñ+&Ésê u≤ã÷qTe⁄«... qTy˚«$TÁ{≤ |”&μÉ μ nì e÷ yê&ÉT n+≥÷H˚ ñHêï&ÉT.
Ä ø±s¡T sêH˚ e∫Ã+~.
ªª@$T kÕsY... oÁ|òTü +>± b˛<ë+μμ nHêï&ÉT Á&Óe’ s¡T.
ªªø=+#Ó+ ùd|ü⁄ Ä>±*μμ nHêï&ÉT e÷yê&ÉT.
{≤ø°‡˝À+∫ mes√ ~+|ü⁄‘·÷qï≥Tº ~–+~ yê&ç ‘·*.¢ ÄyÓT eTTK+˝À, ø£fi˝¢¯ À
Je+ ˝Ò<Tä . Çfi¯ó¢ ì|üŒ+≥T≈£îqï|ü&ÉT, Ä C≤«\\≈£î #·T≥Tº|øü ÿ£ \ #Ó≥Tº, #˚eT ø£$T*
b˛sTTq≥Tº+~ ÄyÓT eTTK+. H√≥ e÷≥ ˝Ò<Tä . >∑+<äs>¡ √fi¯+ ˝Ò<Tä . >∑T+&Ó u≤<äTø√e≥+
˝Ò<Tä . JeX¯≈î£ \Ô ˙ï <ä>yΔ∑ TÓ ,Æ øπ e\+ Äø±s¡+ eT≥T≈£î ì*∫ ñqï≥Tº+~. Ä ø£fi˝¢¯ Àì
<äyêq\+ eTT+<äT, ø±]Ã#·TÃ ∫qï ì|üq\TdüT. @&ÉTŒ˝À¢, ô|&Éu§ã“˝À¢, ` @<√
$<Ûyä TÓ qÆ ˇø£ ñ|üXe¯ Tq+! @<√ ãs¡Te⁄ ‘·èDe÷Á‘·yTÓ HÆ ê ‘·–qZ ≥Tº ø±ì á s√<äq
V”≤q, ìX¯Ùã› <äT'K+ ˝À‘·T˝À‘·T≈£î, eT]+‘· ˝À‘·T≈£î ~+#·T≈£î b˛j˚T |ü<Tä qT ø£‹!Ô Ä
ìã“s¡+, Ä düãÔ ‘› ,· Ä eTÚq+ #ê≥Tq X¯‘d· |ü Ôü düeTTÁ<äeTT\ |òTü Àwü ñøÏÿ] _øÏÿ]
ne⁄‘·÷ ñ+≥T+~. Ä <äT'KeTT ˇø£] $ìøÏ&øç Ï ø±<äT, ˇø£] z<ës¡TŒ≈£î ø±<äT. n~
düV≤ü J$ $#˚Ã<¤ +ä e\¢ X¯Øs¡+˝À nDTe⁄ nDTe⁄q N\TÃ≈£îì |òTü Àwæ+#·T uÛ>Ñ ±ï‘·ày˚<qä !
eTè‹qT+∫ »ì‘·yTÓ qÆ á <äT'U≤ìøÏ eTè‘˚ z<ës¡TŒ!
ø=&ÉT≈£îqT >∑T+&Ó ø£<äTeTT≈£îqï ÄyÓT nÁX¯óe⁄\T, J$‘· s¡Vü≤kÕ´ìï, dü‘ê´ìï
e´ø£+Ô #˚ùd <äT'U≤ø£så ê\T. >=&É*¶ ô|≥Tº≈î£ #Ó≥Tº n\¢˝≤¢&qç ≥Tº ÄyÓT ‘·\&¢ *ç +¢ ~.
ªªm+‘· bÕ|æwæ̃<ëìï!μμ
ø±s¡T Á&Ó’es¡T ‘=+<äs¡ #˚düTÔHêï&ÉT. yÓT*¢>± X¯yêìï ø±s¡T˝À |ü&ÉTø√ô|{≤ºeTT.
mø£ÿ&É <Óã“ ‘·–*b˛‘·T+<√! #˚‹ø¬ ø£ÿ&É ø±s¡T ‘·\T|ü⁄ ^#·T≈£î+≥T+<√! yÓ÷ø±* ø¬ ø£ÿ&É
<Óã“ ‘·>T∑ \T‘·T+<√! ìØ®e Äø£è‹. ø±ì Ç+ø± J$+∫ ñqïfÒº eTeT‘·! Hê ø=ø£
∫qïHê{Ï $wüjT· + >∑Ts¡TÔ e∫Ã+~. eTTdü* ne« X¯eeTTqT bÕ&Óô|’ |üsT¡ +&Éu{… ,ºÏ ÄyÓT
yÓT&ÉqT ‘ê&ÉT‘√ _–+#·uÀ>±, Ä e´øÏìÔ ˇø£ ‘√|ü⁄ ‘√XÊ&ÉT #·÷dü÷Ô e⁄qï ≈£îÁs¡yê&ÉT.
ÄyÓT J$+∫ ñqï≥Tº, ‘ê&ÉT ˇ]|æ&ç ø±yÓT >=+‘·Tø£ ˇs¡TdüTø=ì b˛‘·T+<äì Ä
≈£îÁs¡yêì u≤<Û.ä Ä ô|<ä› e´øÏÔ ∫s¡T qe⁄« q$« bÕX¯ã+<Ûqä + |üP]Ô #˚XÊ&ÉT.
ø±¬sø£ÿ uÀ‘·THêï+. Ä ‘·\bÕ>± yê&ÉT Hêπødæ, Á&Óe’ s¡Tøπ dæ eTVü‰ rø£Då +>± #·÷dü÷,Ô
>=DT≈£îÿ+≥THêï&ÉT. yê&ç #·÷|ü⁄\≈£î Hê >∑T+&Ó eT∞¢ »\<ä]+∫+~.
ªªH˚HÓ’‘˚ eT÷&ÉT s¡÷bÕj·T\≈£î rdüT≈£îb˛j˚T yê&çì. Çe«+&ç ø±s¡T≈£î bÕ‹ø£
s¡÷bÕj·T\T.μμ
yê&ç e÷≥\ $düTs¡T düŒwü+º $qã&ç+~.
484 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä ˇ+f…<Tä › ã+&ç q\¢ì >∑÷&ÉT, Ä m<äT› q\¢{Ï eT÷|ü⁄s¡+, yê&ç ms¡T|ü⁄ n+#·T
‘·\bÕ>±, ø±s¡T˝À ≈£Ls¡TÃqï Hê ø£fi˝¢̄ À nqTø£Då + yÓT<äT\T‘·÷H˚ e⁄qïjYT!
ªªÁbı<ä÷≈› î£ \÷ Çø£ÿ&˚ e⁄+{≤qT.μμ
ªªX¯yê\qT CÒsy¡ j ˚ T· ≥y˚T |üì.μμ
m+‘√ ‘ê|”>± yê&Éqï e÷≥\T HêøÏ|Œü {Ïø° $ì|æd÷ü HÔ ˚ ñ+≥jYT. Ä|ü⁄\Ô T s√>∑T\
>∑èVü≤>∑eTHêìøÏ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô ñ+fÒ, Çø£ÿ&É M&ÉT yê] X¯àXÊHê>∑eTHêìøÏ
m<äTs¡T#·÷dü÷Ô e⁄+{≤&ÉT. s√>∑T\+fÒ yê&çøÏ X¯Á‘·T‘·«+ ˝Ò<Tä . ô|>’ ± Çwüyº T˚ . m|ü&ÉT
Áôd#º s· Y X¯eeT+~s¡+ yÓ|’ ⁄ü edüT+Ô <ë nì #·÷dü÷Ô ñ+{≤&ÉT.
n~ yê&ç....!
J$ø£ 485
n+>∑s¡ yÓ̊+ø£≥ ø£ècÕísêe⁄
(1920 ` 1974)
dü+düÿè‘ê+Á<ëÛ +>∑¢ uÛ≤wü\T n<Û´ä j·Tq+ #˚dqæ

$<ë´~Û≈£î\T. J$‘·+˝Àì yÓ\T>∑T Nø£≥¢˙, ÄXÊ
ìsêX¯\˙ ìs¡Tw › yºü TÓ q
Æ XË*’ ‘√ düeTbÕfi¢̄˝À bÕsƒ≈¡ î£ \
ø£+~+∫q ñ‘·e Ô T ø£<≈ä∏ î£ \T. n+>∑s¡ yê] ø£<\ä∏ T
|ü]‘ƒ ˝· À ñ<ë‘·u Ô ≤Û yê*ï |
ùÁ sπ |æ+∫ Vü≤è<äj÷· ìï ÄÅs+›¡
#˚ j · T &É y ˚ T kÕVæ ≤ ‘· ´ \ø£ å ´ eTH˚ dæ < ëΔ + ‘êìøÏ
|ü≥Tºø=eTà\T. $XÊK |ü‹ Á ø± dü+bÕ<äøe£ s¡+Z ˝À |üì
#˚dù yês¡T.
s¡#·q\T : }düs¡yÓ\T¢\T, C≤«˝≤ düT+<ä],
uÛ≤$ø±\+ (qe\\T)
486 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘=>∑s¡T#Ó≥Tº
õ˝≤¢ Áf…»Ø ôV≤&é nøö+f…+{Ÿ ∫{Ïº yÓ+Á{≤eTj·T´>±s¡T nyêfi¯ kÕj·T+Á‘·+
>∑&j
ç ÷· s¡+ ≥+>∑T≥+>∑Tq ◊<äT ø=≥º>±H˚ ≥≈£îÿq ˝Ò#ês¡T. Ç+{ÏøÏ yÓ[b˛j·÷s¡T.
@+ #ÓbÕà nqT≈£îHêïs¡T ô|<ä› >∑Te÷kÕÔ\+‘ê. @<√ ø=+|ü eTTì–+<äqT ≈£îHêïs¡T.
Äj·Tq‘√ n+‘· ø£*$&ç>± e⁄+&Éì nuÛTÑ ´<äjT· >∑Te÷kÕÔ\+‘ê yÓ≥ø±s¡+>±, ÇyêfiËH’ ê
yÓ\T>∑T˝À uÛ≤sê´ _&É\¶ yÓTTVü‰\T #·÷kÕÔeTqT≈£îHêïs¡T, f…|Æ dæ Tü \º ÷ nf…+&ÉsT¡ .¢ njÓ÷´
sTTyêfi¯ ∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±s¡T ˝Ò≈î£ +&Ü y=+≥]>±H˚ eT]¬s+&ÉTqïs¡ >∑+≥\ <ä÷s¡+
q&Éyê˝≤ nqT≈£îì Ä|òd” Tü >∑&j ç ÷· s¡+ e\e\ j˚T&ç∫+~.
nsTT‘˚, >∑‘· |üHïÓ +&ÉT dü+e‘·‡sê\˝À sTT˝≤+{Ï $|üØ‘·+ »s¡>˝∑ <Ò Tä . Ç~ »qq
‘˚B\T nC≤sTT+#˚|≥ü ¢ eTqyêfi¯ófl uÛ÷Ñ ‘·ø±\+˝Àì ‘·TbòÕqT\T, uÛ÷Ñ ø£+bÕ\T yÓTT<ä˝q’… $
e⁄≥+øÏ+∫q≥T¢ #Ó|ü ø√<ä>~Z∑ .
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±s¡T |üHïÓ +&˚fifl¯ øÏ+<ä≥ Ä õ˝≤¢ Áf…»ØøÏ ôV≤&é nøö+f…+{Ÿ>±
e#˚Ãs¡T. n|üŒ{Ïø° sTT|üŒ{Ïø° Äj·Tq ¨<ë˝À>±ì, Á|ües¡Ôq˝À>±ì e÷s¡TŒ ˝Ò<äT.
ñ<äj·T+ |ü<äø=+&ç+{ÏøÏ e∫Ã kÕj·T+Á‘·+ @&ÉTqïs¡øÏ ˝Ò#˚yês¡T. m|ü&É÷
qe«ø£b˛sTTHê, j˚T&ÉT|ü⁄ eTTK+ ô|≥º˝<Ò Tä . me]ï jÓTìï ‹{ÏHº ê ô|’ n~Ûø±]‘√ #Ó|Œæ
n|üø±s¡+ #˚sTT+#·˝<Ò Tä . Äj·Tìï ns¡+ú #˚dTü ≈£îHêï eTqT≈£îqï yêfi¯ófl >∑‘´· +‘·s+¡ ˝Òø£
düe÷<Ûëq|ü&Ü¶sT¡ . Ç‘·sT¡ \T Äj·Tq eT÷s¡T&â ˙É , Vü≤è<äjT· + ˝Òìyê&É˙ Ç+ø± Ç+ø±
ªádü{Ô øÏ ˘ ôdHé‡μ ˝Òìyê&Éì nqT≈£îH˚ yês¡T.
b˛‘˚. Äyêfi¯ kÕj·T+Á‘·+ ◊~+{ÏøÏ nø£kÕà‘·TÔ>± Äj·Tq jÓT+<äT≈£î ˝Ò∫
yÓ[¢b˛j·÷s√ jÓTe]ø° ‘Ó©<äT. ∫e]øÏ Äj·Tq Áô|’y˚{Ÿ ôdÁø£≥Ø˝≤+{Ï ã+Á{À‘·T
nVü≤eTà<äT≈£î ≈£L&Ü ‘Ó©<äT. ndü˝≤j·TqøÏ Áô|y’ ≥˚ T J$‘·+ ˝Ò<Hä ˚ n+<ä] n_ÛÁbÕj·T+.
‘=>∑s¡T#Ó≥Tº 487
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] >∑T]+∫ sTT‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*dæq~ Äj·Tq y=ø£ >ös¡e˙j·T
≈£î≥T+u≤ìøÏ #Ó+~qyês¡ì, Á|üdTü ‘Ô +· Äj·TqøÏ ªHêμ nqï <ä>sZ∑ ¡ <ä÷s¡+ ã+<ÛTä e⁄
˝…e«]‘√q÷ m≈£îÿe>± Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò<˙ä , Äj·Tq y=+≥]>± ˇø£ y˚T&É˝À ìedædTü HÔ êï&Éì
e÷Á‘·yT˚ . Äj·Tq düTe÷s¡T eTT|üŒj˚T´fi¯fl øÏ+<ä≥ ô|[fl nsTTq ø=~› HÓ\\˝ÀH˚ uÛ≤s¡´
b˛sTT+<äì ≈£L&Ü ø=+<ä]øÏ ‘Ó\TdüT. Ç+ø± ˝À‘Óq’ $wüj÷· \T ã+Á{À‘·T nVü≤eTà<äTø°,
ø£˙dü+ |üHïÓ +&˚fifl¯ qT+N e+≥ #˚d÷ü qÔ ï qs¡d+æ Vü‰ìø° ≈£L&Ü ‘Ó©e⁄.
dü÷s¡T´&çø+£ fÒ eTT+<äT ˝Ò∫ kÕïq+ #˚d,æ dü+<Û´ä yê]Ã, Ä|òd” Tü ø±–‘ê\T #·÷düT≈£îì,
‘=$Tà~ >∑+≥\øÏ y˚&ç y˚&ç ô|düsø¡ ≥£ Tº e⁄&çø+Ï ∫q ≈£Ls¡, ô|s¡T>∑÷ nqï+ ‹ì Ä|òd” Tü ≈£î
yÓfifl¯ &É+, kÕj·T+Á‘·+ düTe÷ s¬ ì$T~+{ÏøÏ sTT\T¢ #˚] eT&çø≥£ Tº≈î£ ì uÛÀ+ #˚d,æ sêÁ‹
düTe÷s¡T |ü<øä =+&ÉT es¡≈L£ ‹]– Ä|òd” Tü ø±–‘ê\T #·÷düT≈£îì |ü&TÉ ø√e&É+ Äj·Tq
~q#·s´¡ . Bì˝À jÓTqï&É÷ @MT e÷s¡TŒ+&É<Tä .
Äj· T q jÓ T |ü  &É ÷ dæ ì e÷\÷ Hê≥ø±\÷ #· ÷ &É s ¡ T . m|ü  &Ó ’ H ê yêfi¯ fl
ã+<ÛTä e⁄˝…es¬ H’ ê Ä ePs¡T eùdÔ yê[fl+{À¢H˚ ~π>yês¡T. <ä÷s¡|⁄ü nqï <äeTTà\T, s¬ +&ÉT
y˚fió¯ fl $&ç∫q y˚Tqe÷eT eTqesêfi¯S,¢ ùdïVæ≤‘·T\T, ùdïVæ≤‘·T\ ùdïVæ≤‘·T\T sTT‘ê´~.
ø±s¡D+ Äj·Tq MT<ä n_Ûe÷q+ nqTø√e&É+ dü‘ê´ìøÏ #ê˝≤ <ä÷s¡+— Äj·Tq ø£*–q
yê&Éì, Ks¡TÃ ˝Òìyê&Éì. yêfi¯fl }Vü≤ ì»y˚T. nsTT‘˚ Äj·Tq jÓTe«]‘√{Ï ÄfÒ
e÷{≤¢&y˚ ês¡T ø±s¡T. #·T≥º|øü ±ÿ\Tqï|ü&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq y˚T&ÉMT<ä ‘·q >∑~˝À+∫
u…{’ øÏ Ï e#˚Ãyês¡T ø±s¡T. n+#˚‘· Ä e∫Ãq yêfi¯ó¢ ≈£L&Ü ÄqyêsTT‘·T≈£î ªªu≤u≤sT÷
u≤>∑THêïyêμμnH√ ªªnqïj·÷´ jÓTHêïfi¢̄sTT+~ ìqTï #·÷dæμμ nH√ |ü\ø£]+∫Hê, Ä
sTT+{Ïì düTe÷s=ø£ $ÁXÊ+‹ >∑èVü≤+>±H˚ uÛ≤$+#˚yês¡T, #ÛêØ®\T $TqVü‰.
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] ªª>∑~μμ y˚T&ÉMT<äT+~. y˚T&ÉMT<äTqï >∑~ n<=ø£ÿfÒ. Ä
>∑~øÏ ñ‘·Ôs¡+ y˚|ü⁄qï øÏ{Ïø° >∑T+&Ü ô|s¡{À¢ e⁄qï ‘=>∑s¡T#Ó≥Tº ô|’uÛ≤>∑+ dü÷{Ï>±
n>∑T|ædTü +Ô ~. r]ø£>± e⁄qï|ü&É˝≤¢ Äj·Tq <ëìy˚|⁄ü #·÷ùdyês¡T. Äj·Tq jÓTs¡>ì∑
Ä #Ó≥Tº jÓT|ü&É÷ n˝≤π> e⁄+~. Ä≈£î\T ˝Ò≈î£ +&Ü yÓ÷&ÉT˝≤, <ëìì #·÷dü÷qÔ ï+‘·
ùd|üP Äj·Tq eTqdüT XÊ+‹j·TT‘·+>± e⁄+&˚~.
Äyêfi¯ Äj·Tq kÕj·T+Á‘·+ ◊<äT >∑+≥\øÏ ≥≈£îÿq ˝Ò∫, Ä|òd” Tü qT+∫ yÓ[flb˛e≥+
\>±j·T‘·T, Ä¬sï\¢ bÕ≥T Äj·Tq Ä|òd” Tü J$‘·+˝À $+‘·e÷s¡TŒ e∫Ã+~. ñqï+‘·
ùd|üP n+<ä]MT<ä s¡Tdü s¡Tdü˝≤&É+¶ , ‹≥º&+É , Áf…»Ø Ä|òd” Tü MT<˚ Á|ü‘´· ø£+å >±q÷ |üs√ø£+å
>±q÷ $düTø√ÿe&É+. m+‘· >=&Ée #˚dHæ ê kÕj·T+Á‘·+ ◊~+{Ïø˝£ ≤¢ Á&Üj·Ts¡T¢ eT÷dæ
yÓ[flb˛e&É+. Äj·Tìï mes¡÷ j˚TMT nH˚yês¡T ø±s¡T. ø±s¡D+ Äj·TqøÏ n|ü&˚
488 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#ê˝≤ düØ«düT nsTTb˛sTT+~. ô|>’ ± Äj·Tq ej·TdüT j·÷uÛ’… ˝Àô|H’ ê, |üfiS¯ fl&çb˛sTT,
~>∑C≤]b˛sTT ns¡yj ’Ó T˚ fi¯flyê&ç˝≤ n>∑T|æ+#˚yê&ÉT.
&çX+¯ ãs¡T HÓ\ q&ÉTdü÷+Ô ~. ùV≤eT+‘·T&ç Á|ü‘êbÕìøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£ |üè<∏øä ˘ X¯jT· ´\T
@ø£Xj ¯ T· ´˝Ö‘·THêïsTT. ∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±s¡T y=ø£ÿ ìÁ<ä rùds¡T. á<äTs¡T>±*øÏ
‘Ó*$ e∫Ã+~. ô|s¡{Ï yÓ+|ü⁄ øÏ{øÏ ° ‘·\T|ü⁄ eT÷dæy<˚ ë›eTì ˝Ò#ês¡T. øÏ{øÏ ° <ä>sZ∑ ø¡ Ï
yÓfifl¯ >±H˚ ‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº yÓTT+&ç ø=eTà˝À¢+∫ y=ø£ <äèX¯´+ n>∑T|æ+∫+~. ne‘·\ M~Û
y˚T&É MT<ä øÏ{øÏ ° ‘Ós∫¡ e⁄+~. m˝…Áø°º B|ü+ ø±+‹ #·øÿ£ >± e⁄+~. ˇø£ j·TTe≈£î&ÉT ˇø£
j·TTe‹ ` ì{≤s¡T>±, q>∑ï+>±, >±&ÛÜ*+>∑+˝À ô|qy˚#·T≈£îb˛j˚Ts¡T, #Ó≥Tºr>∑˝≤.
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´ >±] Vü≤è<äjT· + y˚>+∑ >± ø=≥Tº≈î£ +~. yÓ+≥H˚ #·* |ü{≤|ü+#·˝’…
ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ y˚&øÓ ÿÏ +~.
øÏ{øÏ ° eT÷dæ yÓ&bç ˛<ëe÷ nì|æ+∫+~. ø±ì, n˝≤ #ÓjT· ´˝Òøb£ ˛j˚Ts¡T. ‘·qT
Nø£{À¢ e⁄Hêïs¡T. yêfi¯ófl ˝Àø±ìøÏ eT≥Tπø Nø£{À¢ e⁄Hêïs¡T. yêfi¯ófl q÷‘·q <ä+|ü‘T· ˝…’
e⁄+{≤s¡T. ìs¡“j ¤ T· +>±, ìdü‡+ø√#·+>±, ìs¡»¢ >® ±, s¡øeÔ£ ÷+kÕdæÔ qsê\≈£î |ü+#·uøÑÛ ´å£
|üse¡ ÷Hêï\‘√ $+<äT>± Á|üe]ÔdTü HÔ êïs¡T. ∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] X¯Øs¡+ $|üØ‘·+>±
ø£+|æd÷ü +Ô ~. ì‘·´ ••s¡J$‘·+ >∑&TÉ |ü⁄‘·÷qï Ä ìsê“¤>´∑ |ü⁄ ‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº ne‘·*,
J$‘· |ü]D≤eT+˝À eT¨Á<˚ø£ |üP]‘·yTÓ qÆ sT÷ |òTü ≥|ü⁄ $X¯«s¡÷|ü+ sTT˝≤ Ä ùV≤eT+‘·
ìXÊeT<Û´ä +˝À Á|ü‘´· ø£+å ne⁄‘·T+<äì Äj·Tq ø£\˝À ≈£L&Ü nqTø√˝Ò<Tä . Ä düìïy˚X+¯
Äj·Tq Á|üeè‹Ôì |ü⁄Hê<äT\‘√ ≈£î~|æ+~.
Ä|ò”düT˝À n+‘· n\»&ç Ä eTsêï&˚ »]–+~. øÏ{Ïø°˝À Hê≥ø£+ Äs¡+uÛÑ+
Á|ü‹s√p kÕj·T+Á‘·+ Äs¡T>∑+≥\πø. <ëìøÏ ∫e] n+ø£+ uÛsÑ ‘¡ y· êø£´+ e⁄+{≤j·Tì
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´ >±s¡T nqTø√˝Ò<Tä . Ä\dæ+∫q ÄXÊuÛ+Ñ >∑eTì Á|ü‹s√p ◊<äT
>∑+≥\πø Ä|òd” Tü $&ç∫ ô|fÒyº ês¡T.
ø±\#·Áø£+ ‹s¡T>∑T‘·÷+~. e÷]ÃHÓ\ Á|üy•˚ +∫+~. Vü≤{≤‘·T>Ô ± ô|s¡{À¢ ‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº
∫–]Ã+~ |üHïÓ +&˚fifl¯ ‘·sy¡ ê‘·. #·÷düT+Ô &É>± #Ó≥+º ‘ê >∑TãT¬s’ |ü#Ã· {Ï Ä≈£î\T ì+&ç+~.
‘=>∑sT¡ |üP\ |ü]eTfi≤\T ∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] >∑~MT<ä ø±<äT, >∑T+&Ó\MT<ä <ë&ç
#˚dTü HÔ êïsTT. @+ ˝≤uÛ+Ñ ? øÏ{øÏ ° ø£qT|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . Äj·TqøÏ ∫Á¬s‹Ô+~. yÓi‹¿… +Ô ~.
ø±\T>±*q |æ*˝¢ ≤ n\eT{Ï+∫ b˛j˚Tyê&ÉT. ìÁ<ä Ç~es¡øπ ˝Ò<Tä . ø±ì, Ç|ü&ÉT
ìÁ<ä˝ìÒ düTK+ ≈£L&Ü ˝Ò<Tä .
ˇø£Hê&ÉT Ä|òd” Tü ≈£î edü÷HÔ ˚ nVü≤à<äT‘√ #Óù|Œ&ÉT ªªkÕsTTã÷, eTq ô|s¡{À¢ ‘=>∑sT¡
#Ó≥Tº q]øÏ+N... yÓ<eäÛ #Ó≥Tº....μμ kÕsTTãT Vü≤&É*b˛j˚T&ÉT. ªªn<˚+ nj·T´>√s¡÷ `
bÕ|ü+ Ä #Ó≥Tº jÓTHêï\¢ø√ eTT#·Ã≥>± dæ–]Ã+~. <ëHÓï+<äT≈£î qs¡ø±*?μμ
‘=>∑s¡T#Ó≥Tº 489
ªª˙≈£î ‘Ó©<äT ` kÕj·T+Á‘êìøÏ q]øÏ+N.μμ nVü≤à<é >=DT≈£îÿ+≥÷ yÓ[flb˛j˚T&ÉT.
ˇ+{Ï >∑+≥øÏ Ä|òd” Tü øÏ ˇø£ j·TTe≈£î&=#êÃ&ÉT ∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] ø√dü+.
Äj·TqøÏ dü]>± >∑Ts¡TÔ sê˝Ò<Tä .
ªªeTπs+ ˝Ò<Tä . MT sTT+{À ÁøÏ+<ä uÛ≤>∑eTT˝À #ê˝≤ >∑<Tä \THêïsTT≥. Hêø√ >∑~
n<Óø› kÏ ÕÔsπ yÓ÷ nì n&ÉT>∑T<ëeTì e#êÃμμ
ªªH˚H|Ó ü &É÷ jÓTe]ø° n<Óø› eÏ «˝Ò<.˚ ..... nsTTHê MT¬sø£ÿ&ÉT+≥THêïs¡T?μμ
ªªÇø£ÿ&˚..... n+fÒ z ø£ +ô|˙˝À ñ<√´>∑+ #˚düTÔHêï. MT sTT+{Ï <ä–Zs¡kÕH˚
e⁄+≥THêï. e÷ y˚T&ÉMT+∫ MT ô|s¡{À¢ ‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº n>∑T|ædTü +Ô ~....μμ
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±s¡T n~]|ü&Ü¶&ÉT. Ç|ü&ÉT b˛*ø£ n+~+~. ø=+#Ó+
düsT¡ ø› =ì n&ç>±&ÉT. ªªMTs¡T u≤∫\sê?μμ
n‘·&ÉT dæ>∑TZ‘√ nHêï&ÉT, ªªø±<ä+&û... e÷ Ä$&É... |ü⁄{Ïº+{ÏøÏ yÓ&ÉT‘·÷+~.
eTπs+..... |ü⁄]&çø.Ï .... á˝À>± Hê¬ø+<äT≈£î n+‘· sTT\¢ì... MT sTT+{À¢ @<√ ˇø£
>∑~ sTTùdÔ #ê\T....μμ
∫{Ïº yÓ+ø£Á{≤eTj·T´>±] eTqdüT˝À ˇø£ ô|<ä› n\¢ø˝£ À¢\+ ˝Ò∫ Áø£yT˚ D≤ #·\ã¢ &ç+~.
n~ y=ø£ ô|<ä› X¯ÁdüÔ∫øÏ‘·‡! j·TTe≈£î&çì eTsêï&ÉT eT+∫ s√»ì ‘·qsTT+{À¢
~–bıeTàHêï&ÉT.
ªªnVü≤eTà<ä÷....μμ
ªªnj·T´>√s¡÷......μμ
ªª‘=>∑s¡T #Ó≥Tº qs¡ø=<äT›sê....μμ
ªª@+ nj·T´>√s¡÷......μμ
ªª‘=>∑sT¡ #Ó≥Tº ∫–]Ã+~sê....μμ ∫s¡Tqe⁄«‘√ nHêïs¡T. nVü≤eTà<é‘√ düV‰ü Ä|òd” +ü ‘ê
eT÷s¡Ãb˛sTT+~.
490 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

j·THé.ÄsY. #·+<ä÷sY
(1916 ` 2011)
qe˝≤ ìsêà‘·, ø£<∏ë s¡#·sTT‘·, yê´düø£s¡Ô,

ndü+U≤´ø£+>± ø£<\ä∏ T y Á êdæ, $X‚wü U≤´‹ Hê]®+#ês¡T.
M] ø£<\ä∏ T #·<Tä e⁄‘·÷+fÒ kÕj·T+ø±\+|üP≥ |ü∫Ãø£
ãj·Tfi¯fl ô|’øÏ wæø±s¡T ¬ø[flq≥Tº>± ñ+≥T+~. n‹
Hêp¬ ø ’ q Vü ‰ dü ´ +. dü T ìï ‘ · y Ó T Æ q dü + |ò ü T ≥q\÷,
eTH√Vü≤s¡yÓTÆq yê‘êes¡DeT÷, ÄX¯Ãs¡´ »ì‘·yÓTÆq
eT\T|üP ` M] ø£<˝ä∏ À¢ >√#·]kÕÔsTT. ª»>∑‹μ |ü‹ Á ø±
dü+bÕ<ä≈î£ \T. eTÁ<ëdüT˝À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : uÛ≤qTeT‹ uÛ≤s¡´, d”‘·‘√ dæìe÷≈£î,
•esêe⁄, q{Ïº+≥ B|ü+, •ø£å, eTqø° ˇø£ ø±s¡T,
eTVü‰ã*|ü⁄s¡+ yÓTT<ä\>∑Tq$.
491
<äs¡U≤düTÔ\T
Á‹uÛÑTeq<ëdt uÛ≤>∑é+‘·T&ÉT. uÛ≤>∑é+‘·T&É+fÒ Ç˝≤>± n˝≤>± ø±<äT— n‹
uÛ≤>∑é+‘·T&ÉT. n‘·ìøÏ m+‘· ÄdæÔ e⁄+<√ n‘·ìøπ ‘Ó*j·T<äT. Ä ÄdæÔ yÓ+&ç s¡÷bÕj·T\T>±
e÷]ùd,Ô Ä yÓ+&ç s¡÷bÕj·T\T ø£Hê´≈£îe÷] qT+∫ $+<Û´ä |üs«¡ ‘ê\ <ëø± ù|s¡Ãe#·TÃqì
ˇø£ e⁄<ä+Δ &ÉT&ÉT n+#·Hê ø£{≤º&TÉ . n‘·qT ‘·\#·Tø=+fÒ nDqïs¡øÏ <=]πø ùw$+>¥u&¢Ò é
ns¡sΔ ÷¡ bÕsTT≈£Lÿ&Ü <=s¡≈î£ ÿ+&Ü #ÓjT· ´>∑\&Éì ø=+<äsT¡ ns¡Xú ÊÁdüøÔ √$<äT\T n+{≤s¡T.
n+<äT˝Àì ìC≤ìC≤\T eTq ø£+‘·>± ‘Ó*j·Te⁄. Á‹uÛÑTeq<ëdt düHêàs¡TZ&É˙, <ëq
<Ûsä êà\T $]$>± #˚kÕÔ&˙É eT]ø=+‘· eT+~ n+≥÷ e⁄+{≤s¡T. Ä $wüjT· eT÷ eTq+
n+‘·>± qeTà≈£L&É<Tä . Á‹uÛTÑ eq<ëdt >∑Tô|Œ{À¢ 13 ô|<ä› ø£+ô|˙\T e⁄HêïsTT. n‘·qT
me]ø° ˇø£ |üø±å q ø£ì|æ+#·&TÉ . |üHïÓ +&˚+&É¢ ã{°º |üì#˚d÷ü ,Ô n‘·ì yÓTTVü≤+ m˝≤
e⁄+≥T+<√ #·÷&Éì Áu≤+∫ y˚TH˚»s¡T¢ #ê˝≤ eT+~ e⁄Hêïs¡≥.
13 ø£+ô|˙\ ‘ê\÷≈£î @ Ä|ò”düT˝À mø£ÿ&É @ ñ<√´>∑+ U≤∞ e∫ÃHê, Ä
ñ<√´>∑+ø√dü+ e∫Ãq <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T \+<äØï |üØøÏ+å ∫, yê]˝À u≤>± |üìø=#˚Ã yê&çì
@s¡T≈£îH˚+<äT≈£î ˇø£ &çbÕs¡TºyÓT+≥T e⁄+~. <ëì ù|s¡T ñ<√´>±\XÊK. Ä XÊK
ìs¡«Vü≤D˝À uÀ˝…&+É ‘· ø£sêà ø±+&É e⁄+~. @<√ ˇø£ Ä|òd” Tü ˝À >∑Te÷kÕÔ –Ø U≤∞
ne⁄‘·T+<äqTø√+&ç. |òü˝≤Hê Á‹uÛÑTeq <ëdt ø£+ô|˙˝À, |òü˝≤HêÁu≤+∫˝À, |òü˝≤Hê
s¡ø+£ ñ<√´>∑+ U≤∞>± e⁄+<ä˙, |ò˝ü ≤Hê ns¡Ω‘\· T e⁄qïyês¡T, |ò˝ü ≤Hê ‘˚B nsTT<äT
>∑+≥\ ˝À|ü⁄q dü<sä T¡ Ä|òd” Tü øÏ n+<˚≥≥Tº <äsU¡ ≤düT\Ô T ô|≥Tºø√e#·TÃq˙ ~q|üÁ‹ø£\˝À
Á|üø{£ kÏ ÕÔsT¡ . \ø£˝å ≤~ ìs¡T<√´>∑T\Tqï á <˚X+¯ ˝À <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T\øÏ ø=<äe @$T{Ï?
492 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

<äsU¡ ≤düT\Ô T #·÷ùd &çbÕs¡Tyº TÓ +≥T˝À q\T>∑Ts¡T >∑Te÷kÕÔ\÷, ˇø£ ôV≤&É÷¶ e⁄Hêïs¡T.
Ä ôV≤&É÷¶ e÷ <ëX¯s~¡ .∏ >∑Te÷kÕÔ*ï ôd\ø˘º #ÓjT· ´&É+ <ëX¯s~¡ ∏ |üì. <äsU¡ ≤dü÷,Ô <äsU¡ ≤düTøÔ Ï
>∑T∫Ã ø£+ô|˙ yê] bòÕs¡yTÓ Tø£{° e⁄+{≤sTT. Ä bòÕs¡yTé MT<ä <ëX¯s~¡ ∏ ‘·q ]e÷s¡Tÿ\T
sêj·÷*. s¡÷|ü+ ` ‘Ó*$ ` Á|ü|+ü #·C≤„q+ ` $T>∑‘ê $X‚cÕ\T— á Hê\T>∑÷ |üP]+∫,
‘·qT @ ø±s¡D+e\¢ |ò˝ü ≤Hê <äsU¡ ≤düTÔ <ës¡Tì @]qB $e]dü÷Ô ∫qï H√{Ÿ sêdæ,
Á‹uÛTÑ eq<ëdt >±] ôdÁø£≥ØøÏ |ü+bÕ* <ëX¯s~¡ .∏ n<ä+‘ê Áø£eT|ü<‹Δä ˝À »s¡>e∑ \dæq
‘·+‘·T. <ëX¯s~¡ ∏ #˚dqæ ôd˝…øHå£ é ô|y’ êfiËfl|ü&É÷ ø±<äqs¡T.

ªª˙~ uÛ˝Ñ Ò ñ<√´>∑+!μμ nHêïqT.
ªª@+ ` n˝≤ n+{≤yé?μμ nì n&ç>±&ÉT <ëX¯s~¡ .∏
ªª˙ |üì ñ<√´>± *e«&ÉyT˚ >±!μμ
ªªn~ e÷Á‘·+ e÷≥˝≤? ˇø£ÿs√E e∫Ã ≈£L#√ Hê Ä|òd” Tü ˝À ` ˙πø ‘Ó\TdüT+Ô ~!μμ
nì u…~]+#ê&ÉT.
ñ<√´>∑+ rôdj·T´&ÉeT+fÒ ø£wüº+ ` ˇø£fi¯fl ø£&ÉT|ü⁄ ø=≥º&ÉeTe⁄‘·T+~ ø£qø£!
ñ<√´>∑+ Çe«&ÉeT+fÒ @<√ ô|[fl uÛÀ»q+ ô|≥º&+É ˝≤+{Ï~. <ëX¯s~¡ ∏ ñ<√´>∑yT˚
Hê≈£îe⁄+fÒ m+‘· dü+‘√wæ<Tä q› T!
ªªqTe⁄« #ê˝≤ n<äèwüeº +‘·T&ç$, <ëX¯sB¡ .∏ μμ
ªªπs|ü⁄ e÷ Ä|ò”düTøÏ sê.μμ

eTsêï&ÉT <ëX¯s¡~∏ Ä|ò”düT≈£î yÓfi≤flqT. n‘·ì fÒãT˝ŸMT<ä 109 n|æ¢πøwüqT\T
ø£+ô|˙yê] bòÕsê\‘√ düV‰ü ˇø£ >∑T≥º>± |ü&eç ⁄HêïsTT.
Ä|ò”düT˝À 7e ôdø£åqT˝À 5e >∑Te÷kÕÔì ôd˝…≈£îº #Ój·÷´* e÷ <ëX¯s¡~∏.
<äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T \+<äs÷¡ sTTs¡y’Ó sTTs¡y’Ó eT÷&˚fifl¯ eT<Û´ä qTqïyês¡T.
ªªÇe˙ï HÓ+ãs¡T yêØ>± e⁄HêïsTT. <äsU¡ ≤düT<Ô ë]~ mH√ï q+ãs√ ãj·T≥ H√{°dTü
uÀs¡T˝¶ À e⁄+≥T+~μμ nHêï&ÉT <ëX¯s~¡ .∏ Hê≈£î ‘·q ñ<√´>∑ <Ûsä êàìï |ü]#·jT· + #˚d÷ü .Ô
ø±*+>¥ u…˝Ÿ ø±ø£, m\ÁøÏøº ˘ u…˝Ÿ H=ø£ÿ>±H˚ ãj·T≥qT+∫ yÓTT<ä{Ï <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T
˝À|ü*øÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. f…Æ ˝Ò<Tä >±ì ø±≥Hé dü÷≥T y˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
ªªù|s¡T... e÷<Ûeä sêe⁄ ø±<ä÷?μμ
<äsU
¡ ≤düT\
Ô T 493
ªªne⁄q+&ç.μμ
ªªÁ_≥HéøÏ Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ mes¡T?μμ
ªª#·]Ã˝Ÿ.μμ
ªªÄ˝Ÿs¬ {’ Ÿ, Ç≥T|üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓ[fl ≈£L#√+&ç, $T>∑‘êyê]ì ≈£L&Ü |üØøÏ+å ∫q
MT<ä≥ MT≈£î ñ<√´>∑+ y=#˚ÃB sêìB #ÓãT‘êqT.μμ
e÷<Ûeä sêe⁄ |üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓ[fl ≈£L#·THêï&ÉT. <ëX¯s~¡ ∏ n‘·ì ‘ê\÷≈£î bòÕs¡yTé MT<ä
sTT˝≤ sêXÊ&ÉT. ªªñqï<äTqï≥Tº yÓTTVü≤+MT<ä #ÓãT‘ê&ÉT.μμ
s¬ +&Ée <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T Á|üy•˚ +#ê&ÉT. ^s¡\ bÕ+≥÷, ãTwt ø√≥÷, ø£fifl¯ CÀ&ÉT
≈£L&ÜqT.
ªªù|s¡T?μμ nì n&ç>±&ÉT <ëX¯s~¡ .∏
ªª>√≈£î˝Ÿ.μμ
ªªe÷˝Àºyé.μμ
ªªÄ˝Ÿ s¬ {’ Ÿ. Ç≥T |üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓ[fl ≈£L#√+&ç. $T>∑‘ê yê]~ ≈£L&Ü |üØøÏ+å ∫q
MT<ä, MT≈£î ñ<√´>∑+ y=#˚ÃB sêìB #ÓãT‘êqT.μμ
>√≈£î˝Ÿ |üø£ÿ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓ[fl ≈£L#·THêï&ÉT. <ëX¯s¡~Û >√≈£î˝ŸøÏ dü+ã+~Û+∫q
bòÕs¡yTé MT<ä sTT˝≤ sêXÊ&ÉT : ªª}Vü≤b˛Vü≤\T >∑\ eTìwæ.μμ
ªªÁ_{Ïwt Á|ü<ëÛ ì e÷˝Àºyé nH˚ yê&çøÏ ePVü≤ b˛Vü≤˝Ò$T{Ï ` ˙ ‘·\ø±j·T Hê
‘·\ø±j·Tμμ nHêïqT <ëX¯s~¡ ‘∏ √.
ªªBH˚ï ªsTT+f…*C…H‡é f…dμºt n+{≤eTT. Ä ≈£îÁs¡yê&çøÏ ‘Ó*ùd, eTq*ï ‘·e÷cÕ
#˚ùd+<äT≈£î #ÓbÕŒ&˚y÷Ó !μμ
ªª@&çÃqfÒº e⁄+~ ` ø±ìjYT.μμ
eT÷&Ée <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T e#êÃ&ÉT. _fi¯fl>√N, |ü+#Óø≥£ Tº, ˝≤©Ã.
ªªù|s¡T.μμ
ªª$H√<äu≤ãT.μμ
ªªÁ_≥HéøÏ Á|ü<Ûëì mes√ ‘·s¡yê‘· #·÷#·T≈£î+<ëeTT>±ì, Ä ñ<√´>∑+ Hê
øÏ|Œæ +#êsê, H˚qT Ç+&çj÷· øÏ Á|ü<ëÛ ì qe⁄‘êqT.μμ
ÄuÛsÑ D¡ +˝≤ <Û]ä +#˚ ∫s¡Tqe⁄« #Ó<sä ≈¡ î£ +&Ü <ëX¯s~¡ ,∏ ªªÄ˝Ÿs¬ {’ Ÿ, Ç≥T |üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ
yÓ[fl ≈£L#√+&ç. $T>∑‘ê yê]ì ≈£L&Ü |üØøÏ+å ∫q MT<ä≥, MT≈£î ñ<√´>∑+ y=#˚ÃB
sêìB #ÓãT‘êqT.μμ
494 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
eT÷&Ée <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T |üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Hê≈£î y=fi¯ó¢ eT+&çb˛‘√+~. á
<äsU¡ ≤düTÔ <ës¡T\+<äs÷¡ ˇø£ |æ∫Ã düE˝® ≤ e⁄Hêïs¡T. $H√<äu≤ãT bòÕs¡yTé MT<ä sTT˝≤
sêXÊ&ÉT e÷yê&ÉT: ªªnqedüsy¡ TÓ qÆ yê{Ï CÀ*øÏ b˛&ÉT.μμ
H˚ H=ø£ dæ>s¬∑ ≥Tº eTT{Ï+º ∫ <ëX¯s~¡ ø∏ Ï Ä|òsü Y #˚XÊqT. ªªqTe⁄« ø±\TÃø√, H˚qT
ø±\Ã≈£L&É ~ø£ÿ&É. H˚qT dæ>∑¬s≥Tº eTT{ÏºùdÔ, e÷ &çbÕs¡TºyÓT+{˝Ÿ u≤jYTdt ;&û\T
eTT{Ïkº ÕÔsT¡ μμnHêï&ÉT <ëX¯s~¡ .∏
Ç+‘·˝À Hê\T>∑e <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T e#êÃ&ÉT. K<äs› T¡ #=ø±ÿ K<äs› T¡ |ü+#Ó {À|”
e÷Á‘·+ ˝Ò<Tä .
ªªù|s¡T?μμ
ªª∫<ä+ãs¡+.μμ
∫<ä+ãs¡+ ` ªªsTT+‘· ∫qï $wüjT· + Hê≈£î ‘Ó*j·T<äqT≈£îHêïsê!μμ nqï≥Tº yÓTTVü≤+
ô|{Ïº ` ªªÄ"..... sTTyê«fi¯ ù||üsT¡ #·÷&É≥+ eT]Ãb˛j·÷qT.μμ nHêï&ÉT.
ªªÄ˝Ÿ ¬s’{Ÿ. Ç≥T |üø£ÿ Vü‰\T˝ÀøÏ.... .... .....μμ
Hê\T>∑e <äsU¡ ≤düT<Ô ës¡T |üøÿ£ Vü‰\T˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Hê øÏ+ø£ ø√|ü ‘êbÕ\T b˛j·÷sTT.
$s√<ÛäT\ ≈£Lÿ&Ü <ëX¯s¡~∏ ñ<√´>∑+ ˝≤+{Ï~ y=<ä›qT≈£îHêïqT. ∫<ä+ãs¡+ bòÕs¡yéT
MT<ä sTT˝≤ sêXÊ&ÉT : ªªm+‘· ø±yê˝À n+‘˚ ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT.μμ
nsTT<äe <äs¡U≤düTÔ<ës¡T Á_≥HéøÏ Áô|dæ&Ó+fÒ >±ì Á|ü<Ûëì ˝Ò&ÉHêï&ÉT. Äs¡e
n‘·qT ` Á_{Ïwt Á|ü<ëÛ ì #ê+ãπsH¢ √, Á≥÷eTH√ nj·TT+&Ü*, me¬s‘’ ˚ eTqπø+ `
nHêï&ÉT. @&Ée n‘·qT ‘·&TÉ eTTø√≈£î+&Ü ªs¡÷CŸy˝Ó Ÿμº nHêï&ÉT. 12e n‘·qT ªC≤]®μ
nHêï&ÉT. 34e n‘·qT ªeTTk˛‡*˙μ ªkÕº*Héμ ù|s¡T #Ó|Œæ #·÷<ëeTqT≈£îHêï&ÉTμ ` 69e
n‘·qT.
\+#Y f…eÆ TT˝À <ëX¯s~¡ ‘∏ √ nHêïqT : ªªÁ|ü‹ #·e≥ yÓ<eäÛ ˙ Ç˝≤ ∫s¡Tqe⁄«‘√
ÄVü‰«ì+∫, yê&ÉT #Óù|Œ yÓÁ] düe÷<Ûëq+ ÁX¯<äΔ>± $ì, eT∞fl yêDÏí ∫s¡Tqe⁄«‘√
kÕ>∑q+|ü{≤ìøÏ #ê˝≤ zs¡TŒ ø±yê*. ˙ ø¬ +‘· sTT∫ÃHê MT yêfi¯fløÏ qwü+º ˝Ò<Tä . Hê¬ø‘’ ˚
yêfi¯fl »yêãT\T $q˝Òø£ |æ#ÃÓ ‘·T‘Ô √+~ düTe÷! yÓqø£ ˇø£ {°#s· T¡ $TÁ‘·T&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT˝Ò.
ªeTÁ<ëdüT qT+∫ @$T m>∑TeT‹ ne⁄‘·T+~μ ` nì ‘·qT Á|üXï¯ sTTùdÔ ` ªø£∫Ãø£\Tμ nì
sêXÊ&É≥, ˇø£ nK+&ÉT&ÉT. Ä≈£îÁs¡yê&çøÏ ªø£∫Ãø£\Tμ $TqVü‰ eTs=ø£{Ï düTŒ¤]+#·øb£ ˛e&É+
$+‘·>± ˝Ò<÷ä ?μμ
<äsU
¡ ≤düT\
Ô T 495
ªªH√, H√, Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ô|<äs› TTq ‘·sê«‘· |üfifl¯ yê´~Û‘√ u≤<Û|ä &ü ‘É ê&ÉT.μμ
ªªÇ˝≤{Ï $T&É‘·+u§≥T¢ X¯≈£îHê\T #ÓãT‘˚H˚, Ä Á‹uÛÑTeHé<ëdt ˙ø° ñ<√´>∑+
sTT∫Ãq≥TºHêï&ÉT.μμ
ªª@yÓTHÆ ê, kÕj·T+Á‘·+ <ëø± e⁄+&ç j·T»„+ |üP]Ô #˚sTT+∫ yÓfió¯ .¢ μμ
\+#Y nj·÷ø£ eT∞fl yÓTT<ä˝{… ≤º&TÉ <ëX¯s~¡ .∏
ªªù|s¡T?μμ
|ò˝ü ≤Hê...... yÓ+ø£j÷Ó ´, ‹eTàb˛Œ, e÷dæ˝≤eTD√, sêeTTì Hêj·Ts√..... @<√
ˇø£{Ï.
84e n‘·qT 1947 Ä>∑dTü º 15e ‘˚B qT+N ‘·Hê |üøÿ£ øÏ #·÷&É≥+ e÷H˚XÊqHêï&ÉT.
93e n‘·qT ªdüà{Ÿ‡μ nHêï&ÉT eTVü‰ ‘Ó*$>±. 108e n‘·qT eTq ø¬ +<äT≈£î b˛ì<äTs› T¡
nHêï&ÉT ø£\T|ü⁄>√s¡T‘·q+>±.
|üØø£å düs¡«dü+|üPs¡í+ nj˚T|üŒ{ÏøÏ Hê\T¬>’+~. 109 eT+~ <äs¡U≤düTÔ<ës¡T\ø°
eT<Ûë´Vü≤ï+ ø±|ò” {Ï|qæò ÷ Á‹uÛTÑ eHé<ëdt ø£+ô|˙yê] ø±+{°Hé Á|ò>” ± dü|s¢ü TT #˚d+æ ~.
n+<äs÷¡ |ò*ü ‘·+ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô |üøÿ£ Vü‰\T˝À ≈£L#·THêïs¡T. <ëX¯s~¡ ∏ me]ì
ôd\øº̆ #˚kÕÔ&Ü nì H˚q÷ m<äTs¡T#·÷düTHÔ êïqT.
#·≥T≈£îÿq bò˛Hé rdæ, ªªne⁄qe⁄qT....ôdÁø£≥Ø>±s¡T ø±yê*.... <ëX¯s~¡ ∏ e÷{≤¢&TÉ ‘·÷
e⁄+≥... m+bòÕ¢sTTyÓT+{Ÿ &çbÕsYºyÓT+{Ÿ <ëX¯s¡~∏. E Ä|ò”düT˝À 7e ôdø£åHé˝À 5e
>∑Te÷kÕÔ>± >√≈£î˝Ÿì ôd˝…≈î£ º #˚XÊqT.μμ nHêï&ÉT.
ªªz¬ø, z¬ø,μμ nì $ì|æ+∫+~ bò˛qT˝ÀqT+∫.
>√≈£î˝Ÿ ˝À|ü\øÏ |æ\eã&Ü¶&TÉ . $T>∑‘ê 108 eT+~ @&ÉT|ü⁄ yÓTTVü‰\‘√ sTTfi¯fløÏ
yÓ[fl b˛j·÷s¡T. <ëX¯s~¡ ∏ >√≈£î˝ŸøÏ ˇø£ |ü#Ã· ø±s¡T¶ sTT#êÃ&ÉT— eTsêï&ÉT bı<äTq› 9`55øÏ
E Ä|òd ” Tü <ä>sZ∑ ¡ Vü‰»¬s’ 7 e ôdø£Hå é ôV≤&ÉTì¶ ø£\TdüTø√ eTHêï&ÉT. >√≈£î˝Ÿ m+‘√
dü+‘√wü+>± yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ªª˙ ôd\ø£Hå é Hê øπ MT q#·Ã˝Ò<Tä Áã<äs.Y Á_{Ïwt Á|ü<ëÛ ì ù|sπ $T{À ‘Ó*j·Tì
yê&çøÏ ñ<√´>∑ $Te«&É y˚T$T{Ï?μμ
ªb˛HÓ<¢ ÷ä ,› Hê &É÷´{° H˚qT #˚XÊqTμμ nHêï&ÉT <ëX¯s~¡ .∏

eT÷&ÉTs√E\T b˛j·÷ø£, kÕj·T+Á‘·+ y˚fi¯ ø£ã¢ T“˝À ø£ì|æ+∫ #ÓbÕŒ&ÉT <ëX¯s~¡ !∏
496 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªqqTï e÷ ø£+ô|˙yêfi¯ófl nyÓT]ø± |ü+|ædTü HÔ êïs¡T, dü&º ≥û ÷sY.μμ
ªª@&çÃqfÒº e⁄+~. Á_{Ïwt Á|ü<ëÛ ì e÷˝Àºyé nqï ã&ÉT<ëΔsTTøÏ ñ<√´>∑+ Ç∫Ãq
|òüTqT&ç$ ø£qø£Hê?μμ
ªªnø£ÿ&˚ e⁄+~ ø°\ø£+.μμ
ªª@$T{Ï?μμ
ªª>∑Te÷kÕÔ\qT ôd˝…≈£îº #˚j·T&É+˝À Hê n+‘·{Ïyê&ÉT Ç+&çj·÷˝À ˝Ò&Éì
Á‹uÛTÑ eHé<ëdt nHêï&É≥. Hê ôd˝…øHå£ é #ê˝≤ u≤e⁄+~ ø£qø£ nyÓT]ø± |ü+|ædTü HÔ êïs¡T.μμ
ªªm+<äTø£ì u≤e⁄+~?μμ
ªª>√≈£î˝Ÿ nH˚ u≤eeTs¡<=ø£&TÉ e÷ ôdÁø£≥ØøÏ e⁄Hêï&Éì H˚qT eTT+<äT ‘Ó\TdüT≈£îì
e⁄+&É≥+ e\¢.μμ
<äsU
¡ ≤düT\
Ô T 497
<ëdü] düTã
Á Vü≤àD´+
(1921 ` 2010)
ø£<∏ä≈£î\T, qe˝≤ s¡#·sTT‘·. J$‘·+ n‘·´+‘·

ø£]ƒq+>± nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sêe&É+ e\¢, J$‘·+
‘ê\÷≈£î ø=ìï düeTdü´\ |ü≥¢ rÁeyÓTq Æ sê>∑<«˚ cÕ\T
e⁄+&É ≥ + #˚ ‘ · ` Ä #Û ê j· T \T M] s¡ # · q ˝À¢
Á|ü‹|òü*dü÷Ô e⁄+{≤sTT. #Ó|üŒ<ä\TÃ≈£îqï $wüj·÷ìï
ìs=àVü≤e÷≥+>±, ì•‘·+>± dü÷{Ï>±, düŒwüº+>±
#Ó|ü ≥ M] | Á ‘ü ´˚ ø£‘.· ª#·+<äe÷eTμ dü+bÕ<äes¡+Z ˝À
|üì #˚d ù yês¡T.
s¡#·q\T : Ç+Á<ëDÏ, |ü>{∑ Ï ø£\\T (ø£<\ä∏ T) dæ˙
‘ês¡ <äTs¡às¡D+ yÓTTˆˆ (qe\\T)
498 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eTT+<äT#·÷|ü⁄
q+>√&ç dæ+øÏ>≥∑ Tº MT<ä |üP]bÕø£˝À, á‘ê≈£î\T #ê|üMT<ä yÓ[fløÏ˝≤ |ü&TÉ ≈£îqTqï
bÕqø±\sêe⁄ ã<äøΔ +£ >± zkÕ] ˇfi¯ófl $s¡T#·Tø=ì, ø£fió¯ fl eT÷j·TuÀsTT n+‘·˝ÀH˚
ñ*øÏÿ|ü&ç ˝Ò∫ ≈£L#·THêï&ÉT. #·T≥÷º e⁄qï ‘ê&ç‘√|ü⁄˝À mø£ÿ&√ z |ü$T&çø+£ {Ï ÁbÕD+
ø£&Éã{Ïºq≥Tº u§+>∑Ts¡T>± ø°#·TeTqï~. Ä yÓ+≥H˚ dæ+øÏ ne‘·\qTqï düs¡T>∑T&ÉT
#Ó≥˝¢ À+∫ eTs√ |ü$T&ç »+{Ï rÁe+>± ‘˚≥>± K+>∑TeTì ø£+#·T ø£+sƒ+¡ ‘√ »yêãT
|ü*øÏ+~.
ªªdæ+øÏ sTTe‘·\ ‘ê{Ï‘√|ü⁄˝À ˇø£fiS¯ fl, dæ+øÏ ne‘·\ düsT¡ >∑T&ÉT #Ó≥˝¢ À ˇø£fiS¯ fl
` me¬se¬sq’ ≥Tº? yê&çø° yÓ+≥ ã\>∑+ ˝Ò<Tä >∑<ë? e⁄+fÒ?.... e⁄+&ç ˇø£fifl¯ H=ø£fió¯ fl
qs¡Tø√ÿe≥+ »]–‘˚?....μμ bÕqø±\sêe⁄ X¯Øs¡+ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± á<äTs¡T>±* <Óã“‹qï≥Tº
|ü⁄\ø£]+∫+~. n‘·&TÉ bÕø£ yêøÏ{À¢+∫ ãj·T{Ï Nø£{Ï øπ dæ #·÷dü÷,Ô ªªÇ~ sêÁ‹y˚fi¯
kÕ~Û+#˚ |üì >±<äT— |ü>∑{Ï y˚fi¯ yêDÏí |ü≥Tºø√e&É+ ø£wüº+, NÛ, NÛ!μμ nqT≈£îHêï&ÉT
qdüT>∑T‘·Tqï≥Tº.
n|üŒ{ÏøÏ #·+Á<äT&ÉT ndüÔ$T+∫ ˇø£ >∑+≥ nsTT+~. düeTTÁ<ä+ ¨s¡T≈£L&Ü
Áø£eT+>± ‘·–bZ ˛‘·Tqï~. dæ+øÏ˝À b˛≥T≈£î ì+&ÉT>± møÏÿq ˙s¡T, bÕ≥T≈£î »\ »\eT+≥÷
düeTTÁ<ä+ øπ dæ ‹]–b˛‘·Tqï~. ˙{Ï b˛≥T‘√ bÕ≥T dæ+øÏ˝ÀøÏ e∫Ãq #˚|\ü T, y˚>+∑ >±
‹]–b˛‘·Tqï ˙{Ï˝À –\–\ ø=≥Tº≈£î+≥÷, eT<ÛäéT<Ûä´ sƒ¡|”sƒ¡|” eTì >∑≥TºMT~øÏ
m–]|ü&ÉT‘·Tqï$. Ä <Ûä«qT\T $+≥Tqï bÕqø±\sêe⁄, ªªdæ+øÏ˝À #˚|ü\T sTT+‘·
düTHêj·÷dü+>± <=s¡T≈£î‘Ó’ >∑<ë ` yÓ+ø£&TÉ n+‘· KØ<äT #Ó|⁄ü ‘ê &˚+? yê&çøÏ ãd”øÔ Ï
yÓ[fl sêe&É+ n\yêf…+Æ ~. <ëì‘√ &Éu≤“X¯ |ü≥Tº≈î£ qï~?μμ nqT≈£î+≥÷ nsTTwü+º >±
‘·˝≤&ç+∫ eTTì|üfifl¯ ‘√ øÏ+~ô|<ä$ï >∑{>ºÏ ± H=≈£îÿ≈£îHêï&ÉT?
eTT+<äT#·÷|ü⁄ 499
‘ê&ç‘√|ü⁄˝À qø£ÿ\T s¬ +&ÉT uÛÀs¡T uÛÀs¡T eT+≥÷ ≈£L‘·yd˚ Hæ .’Ó Ä yÓ+≥H˚ bÕø£MT<ä
s¬ ø£ÿ\T ≥|ü≥|ü ˝≤&çd÷ü ,Ô >∑T&É>¢ ÷∑ ã ˇø£{Ï ø¬ e⁄«eTì n]∫+~. bÕqø±\ sêe⁄ eTTK+
N<ä]+|ü⁄>± ô|≥Tº≈î£ ì, bÕø£˝À qT+∫ ãj·T≥≈£î e∫Ã, ∫ø£ÿìNø£{À¢ ^ãT ^ãT eT+≥Tqï
düsT¡ >∑T&ÉT‘√|ü⁄ øπ dæ #·÷#ê&ÉT. ‘√|ü⁄˝À mø£ÿ&Ü s¡e+‘· ø±+‹ ≈£L&Ü n‘·ìøÏ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
yÓq≈£îÿ ‹]– ‘ê&ç‘√|ü⁄ øπ dæ #·÷#ê&ÉT. nø£ÿ&É ≈£L&É ∫eTàNø£{.Ï ÄKs¡T≈£î $TDT>∑Ts¡T˝…H’ ê
ø£<Tä \T‘·Tqï dü÷#·q\T ˝Òe⁄.
ªª|ü$T&çø+£ ≥T¢ m+<äT≈£î n]∫q≥Tº?μμ nqT≈£îHêï&ÉT bÕ\ø±\sêe⁄. n$ |ü≈îå£ \
n*øÏ&øç ,° »+‘·Te⁄\ n*øÏ&øç ° ns¡ee⁄. me&√ eTìwæ ø£+≥ã&çq|ü&˚ n$ ôV≤#·Ã]ø£>±
ns¡e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ns¡e≥+ Ç+‘·≈î£ eTT+<Óes√ eTqTwüß\T ‘ê&ç‘√|ü⁄˝Àq÷,
düsT¡ >∑T&ÉT ‘√|ü⁄˝Àq÷ ≈£L&Ü yê{ÏøÏ ø£ì|æ+#ês¡T. yêfiËfles¡T? ‘·q J‘·>±&ÉT Hês¡qï
nqTe÷ìdüTqÔ ï≥Tº ` eT\¢jT· ´≈£Lÿ&Ü ø=+<äsT¡ e‘êÔdTü >±fi¯óflHêïsê? e⁄+fÒ?μμ
bÕqø±\sêe⁄≈£î yÓHïÓ eTTø£ Kfi¯ó≈£îÿeTqï≥ºsTT+~. ªªH˚qT |æ]øÏyêDíe⁄‘·THêïHê?μμ
nqT≈£îHêï &É‘·&ÉT. >∑T+&Ó\T y˚>∑+>± ø=≥Tº≈£îHÓ’ï. ªª|æ]øÏ yêDÏí ø±<äT, eTTdü*
yêDíe⁄‘·THêïqTμμ nqT≈£î+≥÷ bÕqø±\sêe⁄ ‘·è|æ>Ô ± ‘·˝≤&ç+#ê&ÉT. n+‘·˝À mes√
yÓqTïMT<ä >∑{>ºÏ ± #·]∫q≥ºsTT, ªªq\uÛ’… nsTT<˚fifl¯ øπ eTTdü*‘·qe÷? VüQ" VüQ" n+≥÷
>∑{>ºÏ ± ø±+Á&ç+∫ <ä÷s¡+>± ePXÊ&ÉT.
eT\¢j·T´+fÒ Hê πø<√ uÛÑj·T+ ` nqïuÛ≤e+ bÕqø±\sêe⁄ eTqdüT˝À ø£~©
ø£<ä\ø£eTT+<˚, n‘·&ÉT ø±fi¯flqT H˚\MT<ä >∑{Ïº>± ‘ê{Ï+∫, ªªyê&ÉT b˛©düT\≈£î
∫ø£ÿø£b˛>±ø£— yêfi¯fl bÕ*{Ï j·TeTT&ÉsTTHê ne⁄>±ø£ ` ø±ì Hê≈£î á |”ø\£ ......μμ
bÕqø±\sêe⁄ >∑TãTs¡T MTkÕ\ #ê≥Tq ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«≈£îì. MTdü|⁄ü ø=q*ï s¬ +&ÉT
y˚fifl¯ eT<Ûë´ >∑{>ºÏ ± |ü≥Tºø=ì m‹Ô ˇø£ |ü⁄] ø={Ïº e~˝≤&ÉT.
dæ+øÏøÏ ne‘·*>∑≥Tº HêqTø=ì e⁄qï düsT¡ >∑T&ÉT #Ó≥˝¢ À {≤]Ã˝…≥’ T ø±+‹ >∑|ü q
yÓ*– n+‘·˝ÀH˚ Ä]b˛sTT+~. bÕqø±\sêe⁄ X¯Øs¡+ ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ _Ás¡_>∑TdüT≈£î
b˛sTT+~. z ø£Då ø±\+ ñ#Ûê«dü ìXÊ«kÕ\T Ä–b˛sTTHÓ.’ n+‘·˝À >∑≥TºMT<ä Hês¡qï
e÷≥\÷, n‘·&ç #˚‹˝Àì {≤]Ã˝…≥’ T ø±+‹ ø£qã&ç+~.
ªª˝À‘·T+≥T+<˚y÷Ó μμ nì ˙fi¯flì #·÷dæ <ä&TÉ düT≈£î #·dTü HÔ êïyê, #êee⁄s√ ~>∑T!μμ
nì Hês¡qï >∑{>ºÏ ± ø£dTü s¡T≈£î+≥THêï&ÉT. Ä yÓ+≥H˚ eTs√ {≤]Ã˝…≥’ T ø±+‹ dæ+øÏ
˙fi¯ fl ˝À¢ ø Ï |ü & ç + ~. Ä yÓ \ T>∑ T ˝À bÕqø±\sêe⁄, ªªˇø£ { Ï , ¬ s +&É T , eT÷&É T ,
Hê\T>∑T.....◊<äT!μμ nì ˝…ø£ÿô|≥Tº≈£îì,. ªªH˚qT nqedüs¡+>± uÛÑj·T|ü&Ü¶qT düTe÷!
500 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

b˛sTTq q\T>∑Ts¡÷ ‹]– edüTHÔ êïs¡T. yê&É÷ ÁbÕD≤\‘√H˚ ∫ø±ÿ&ÉT!μμ nqT≈£î+≥÷
e⁄qï#√≥TqT+∫ ø£~* bÕø£˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
bÕø£˝À ˇø£eT÷\ ≈£îìøÏbÕ≥T¢ |ü&ÉT‘·Tqï ˝≤+‘·s¡Te‹Ô ô|<ä›~ #˚dæ, <ëìï
bÕø£>T∑ eTà+˝À ô|{Ï,º bÕqø±\sêe⁄ ‹]– #ê|ü MT<ä ≈£L#·THêï&ÉT. Ç+‘·˝À bÕø£eTT+<äT
qT+∫ ªª<=s¡>±s√, yêDÏí |ü≥Tº≈î£ ˝≤ø=ÿ#êÃ+!μμ nqï Hês¡qï >=+‹ $ì|æ+∫+~.
ªªyêDÏí bÕø£˝ÀøÏ rdüT≈£îsê. ‘·‹e÷à eTT>∑TØZ ï bÕø£ ãj·T≥H˚ e⁄+&ÉeTqTμμ nHêï&ÉT
bÕqø±\ sêe⁄ ø£sÿ¡ X¯+>±.
Hês¡qï ≈£î&ç#‹˚ ‘√ ã]ôd s¡a[|æd÷ü ,Ô m&É+ #˚‹˝À e⁄qï {≤ØÃ˝…≥’ TqT yÓqTïMT<ä
ã\+>± Äì+∫ ˇø£ e´øÏìÔ bÕø£<ë«s¡+ >∑T+&Ü ˝À|ü*øÏ HÓ{≤º&TÉ .
ªª@B, ˝≤+‘·sT¡ yê&ç eTTU≤ìøÏ #·÷|æ+#·T, á ÁbÕ+‘ê\ qH˚ï m~]+∫ ã‘·ø£
<ä*∫q Ä yÓTTq>±&ç eTTK+ jÓT˝≤ e⁄+≥T+<√ #·÷kÕÔqTμμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
Hês¡qï bÕø£˝ÀøÏ e∫Ã, ˝≤+‘·sT¡ n+<äT≈£îì, <ëìï |ü≥Tº≈î£ e∫Ãq yê&ç eTTK+
eTT+<äT Ä&ç+#ê&ÉT. bÕqø±\sêe⁄ Ä eTTK+ #·÷dü÷HÔ ˚ >∑‘T· ≈£îÿeTHêï&ÉT. Ä eTTK+
mqï&√, mø£ÿ&√ #·÷dæ+<˚!
ªª}", Çø£ ˝≤‘·s¡T øÏ+<äô|{Ïº, qTe⁄« ≈£L&Ü ãj·T≥ qT+#√!μμ nHêï&ÉT
bÕqø±\sêe⁄ u§≥qy˚\T‘√ MTkÕìï ô|ø’ Ï <äTe⁄«≈£î+≥÷.
Ä e∫Ãq yê&ç˝À #·\q+ ˝Ò<Tä . eTTK+˝À @ uÛ≤eeT÷ Á|üdTü Œ¤≥+ ø±e≥+ ˝Ò<Tä .
ˇø£kÕ] yÓT&É ø=+#Ó+ Á|üøÿ£ ≈£î ‹|æŒ, #·÷s¡T n+#·T øπ dæ #·÷dæ, ∫s¡Tqe⁄« qe«uÀsTT
‘·e÷sTT+#·T≈£îì ìã“s¡+>± ì\ã&Ü¶&TÉ .
bÕqø±\sêe⁄ n‘·DíÏ qK•K |üs´¡ +‘·+ |üØø£>å ± #·÷XÊ&ÉT. eTìwæ ÄC≤qTu≤VüQe⁄,
Äs¡&TÉ >∑T\≈£î @ ø=+#Óy÷Ó ‘·>T∑ \T>± e⁄+{≤&ÉT. eT{Ïº ø=≥Tº≈î£ ì e÷dæb˛sTT e⁄qï
ø£+{Ï yÓT&É ã˙qT˝À+∫, m‘·sÔ TTq eø£å dü\ú +, ø£+&É\T ‹]–q <ä+&Ó\÷ ø=≥ºe∫Ãq≥Tº
ãj·T≥≈£î ñã“]+#·T≈£î ø£qã&ÉT‘·Tqï$.ej·TdüT eTTô|Œ’ò nsTT<ä÷ q\uÛ’… eT<Û´ä e⁄+≥T+~.
q\¢ì ‘·TyÓTà<ä s¬ ø£ÿ˝≤¢+{Ï e‘·TÔ MTdü+ ø£≥Tº, ø=&Ée* yÓTTq˝≤ ãT>∑\Z MT~øÏ yÓT*
‹]– e⁄qï~. yÓq≈£îÿ $]∫ yÓ÷ø±fi¯fl es¡≈î£ ø£≥Tº≈î£ ì e⁄qï ø±$sêsTT |ü+#·, ˙fi¯fl˝À
dü>+∑ es¡≈î£ ‘·&dç ,æ Ä ˙s¡T yÓ÷ø±fi¯fl MT<äT>± bÕ<ë\ es¡≈L£ C≤], bÕø£˝À n‘·&TÉ
ì\ã&çq #√≥ uÛ÷Ñ $Tì #ÓeTà–\ #˚dTü qÔ ï~.
ªª˙ ù|s¡T?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\ sêe⁄ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± |æ&TÉ >∑T |ü&≥¶É Tº.
ªªù|s¬ H’ ê ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ qqTï |ü≥Tº≈î£ H˚+<äT≈£î ã]ôd *∫Ã q\TZsT¡ J‘·>±fi¯flqT
|ü+bÕyê?μμ nHêï&Ü e´øÏ.Ô
eTT+<äT#·÷|ü⁄ 501
ªª˙ ù|sπ $T≥ì n&ÉT>∑T‘·THêïqT!μμ n+≥÷ bÕqø±\ sêe⁄ >∑{>ºÏ ± #ê|ü MT<ä
>∑T~›, ø£fió¯ fl ]e÷&ÉT.
ªªáeT<Û´ä #ê˝≤ ø±\+>± eT\¢jT· ´.μμ
Ä #Ó|Œü &É+˝À neùV≤fi¯H˚ >±ø£, ô|<ë\MT<ä s¡e«+‘· ∫s¡Tqe⁄« ≈£L&Ü ø£<*ä q≥Tº
bÕqø±\sêe⁄ nqTe÷q |ü&Ü¶&TÉ . ªªÇ<Óøÿ£ &√ u≤>± #·÷dæq eTTKy˚T. mø£ÿ&Ü?μμ nqï
eT<Ûqä ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~ n‘·&ç eTqdüT‡˝À.
eT\¢jT· ´ ì•‘·+>± bÕqø±\sêe⁄ eTTK+˝ÀøÏ #·÷dü÷,Ô bÕø£ #·÷s¡T≈£î eT]+‘·
<ä–sZ >¡ ± »]π> Á|üjT· ‘·ï+˝À ø=+#Ó+>± Á|üøÿ£ ≈£î ø£~˝≤&ÉT.
ªªqT$«ø£ÿDTí+∫ ÁbÕD≤\‘√ b˛˝Òe⁄. u…≥’ ã]ôd\T |ü≥Tº≈î£ ì Hê J‘·>±fi¯ó¢ q\T>∑Ts¡T
‘·j÷· s¡T>± e⁄Hêïs¡T ‘Ó\TkÕ?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
ªª‘Ó\TdüT. qìïø£ÿ&çøÏ rdüT≈£îe#˚Ã <ë]˝À, dæ+øÏ >∑≥Tº|øü ÿ£ H˚ Hê ø√dü+ rdæq
>=sTT´ì ≈£L&Ü, ˙ J‘·>±&ÉT Hês¡qï Hê≈£î #·÷|æ+#ê&ÉTμμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
bÕqø±\sêe⁄ eTTK+˝À ÄX¯Ãs¡´+, nqTe÷q+ |ü&TÉ >∑÷ù|ø£˝≤¢ n\T¢≈î£ b˛sTTHÓ.’
eT\¢jT· ´ ∫s¡Tqe⁄« qyê«&ÉT.
ªªÇìï ‘Ó*dæe⁄+&û, qTyÓ«+<äT øÏ+‘· nVü≤+uÛ≤e+ ø£q|üsT¡ düTHÔ êïyé?μμ nHêï&ÉT
bÕqø±\sêe⁄.
ªª‘Ó\TdüT>∑qøπ ?μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´ ìã“s¡+>±.
ªª‘Ó\TdüT >∑qø£?μμ
ªªH˚qT ÁbÕD≤\‘√ sTTø£ÿ&ÉqT+∫ bÕ]b˛˝Òqì ‘Ó\TdüT >∑qø£.μμ
ªªÇ+‘· ø±\+>± b˛©düT\ ø£fi‚fl >±ø£, Hê ø£fi¯ófl ≈£L&Ü ø£|æŒ, á ÁbÕ+‘ê\
<=+>∑kÕsê ø±düTqÔ ï qTe⁄« m+‘√ ‘Ó*$>∑\ yê&çy’Ó e⁄+{≤ eqT≈£îHêïqT. ø±ì qTe⁄«
e{Ïº yÓ<eäÛ ˝≤ ø£ì|ædTü HÔ êïe⁄μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ @e–+|ü⁄>±.
eT\¢jT· ´ ≈£î&ç#sÓ TT´ ô|ø¬’ ‹Ô, bÕø£#÷· s¡T˝À qT+∫ ãj·T{ÏøÏ bı&ÉT#·T≈£î e∫Ãq,
ˇø£ ø=j·T´ |æ&Mç T<ä #·÷|ü⁄&ÉT y˚*‘√ sƒ+¡ >∑Tsƒ+¡ >∑T eTì|æ+#ê&ÉT. Ä X¯ã+› $+≥÷H˚
bÕqø±\sêe⁄, n≥Tπødæ |üØø£>å ± #·÷dæ ø=j·Tú≤]b˛j·÷&ÉT.
ªªÇ~ ^‘· ø£‹!Ô Çø£ÿ&É #·÷s¡T˝À sTT~ #ê˝≤ø±\+>± e⁄+&É≥+ Hê≈£î ‘Ó\TdüT.
MT¬ses¡÷ sTTø£ÿ&É ˝Òì düeTj·T+˝À, yêHê e+–&ç ‘ês¡dü|ü&ç‘˚ sT÷ bÕø£˝À
‘·\<ë#·Tø=H˚ yêDÏ.í qTe⁄«, ˙ J‘·>±fi¢̄qT øπ ø£ y˚ùd ˝À|ü\, á ^‘· ø£‹‘Ô √ ˙ >=+‘·T
ø√j·T>∑\qT. Ä ‘·sT¡ yê‘· ˙ J‘·>±fi¯fl ã]ôd b˛≥¢≈î£ H˚H˝Ó ≤q÷ #·kÕÔqT. Hê #êe⁄ø√dü+
n˙ï dæ<+Δä #˚dqæ ìqTï #·+|ü≈î£ +&Ü H˚H+Ó <äT≈£î #êyê*?μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
502 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

bÕqø±\sêe⁄ m+‘√ Á|üjT· ‘·ï+ MT<ä qsê\qT ∫ø£ÿã≥Tºø=ì ªªìHÓïø£ÿ&√ ˝À>∑&É
#·÷XÊqT— mø£ÿ&Ü?μμ nHêï&ÉT >=+‘·T˝À ø±düÔ Js¡ |ü*øÏd÷ü .Ô
ªªqqTï qTe⁄« #·÷dæ #ê˝≤ ø±\yÓT+Æ ~,μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªmø£ÿ&Ü?μμ
ªªãfi≤fl]˝À qTeP«, H˚q÷ eT] #ê˝≤ eT+~$T ˇπø#√≥ e⁄Hêï+. Ä s√E˝À¢
eTì<ä›]ø° ô|<ä› ùdïVü≤eT+≥÷ ˝Òø£b˛sTTHê, ˇø£fi¯fl ø=ø£fi¯fl+ u≤>± |ü]#·j·TdüTú\+
øÏ+<ä ˝…øÿ£ .μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
bÕqø±\sêe⁄ ì\Te⁄>∑T&É‘¢ √ eT\¢jT· ´ eTTK+˝ÀøÏ z ø£Då ø±\+ #·÷dæ Ä‘·è‘·>±,
ªª˙ ù|s¡T eT\¢jT· ´ ø±<äT. dü‘+ÔÓ dü‘´· +! yê¬s¶ ãdü|Œü qT ø£{ùºÏ |&ÉT‘√ >=&ÉTq¶ T u≤~q≥Tº
u≤~+~ qTy˚« ø£<ë?μμ nHêï&ÉT.
eT\¢jT· ´ ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«‘·÷ ‘·˝≤&ç+#ê&ÉT.
ªª<˚X¯+ ø√dü+ m+‘√ ‘ê´>∑+ #˚dæq qTe⁄« áHê&ÉT sTTìï ˙#·|ü⁄ |üqT\T
#˚dTü HÔ êïy˚+?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\ sêe⁄, ádü&+ç |ü⁄>±.
ªª˙ dü+>∑‹?μμ
ªªH˚Hê?μμ
eT\¢jT· ´ bÕqø±\sêe⁄ øπ dæ n&ÉT>∑T yÓjT· úÀsTT Ä–, ªª˙≈£îqï ø°]Ô á #·T≥Tº|øü ÿ£ \
n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. #ê≥T>± n+<äs÷¡ ìqTï |æ*#˚ ù|sπ +{À ‘Ó\TkÕ? |”ø\£ bÕqj·T´!μμ
nHêï&ÉT ø£≥Te⁄>±.
ªªn+fÒ, H˚ HÓìï |”ø\£ T ø√XÊH√, á #·T≥Tº|≥ü ¢ n+<ä]ø° ‘Ó\TdüTqqï e÷≥!μμ
n+≥÷ bÕqø±\sêe⁄ neùV≤fi¯q>± qyê«&ÉT.
bÕø£ ãj·T{Ï Nø£{˝Ï À qT+∫ ô|<ä>› ± e÷≥\T $ì|æ+∫HÓ.’ bÕqø±\sêe⁄ yêøÏ{À¢+∫
ãj·T{Ï Nø£{˝Ï ÀøÏ #·÷dü÷.Ô >=+‘Ó‹Ô @<√ nquÀj˚T+‘·˝À, eT\¢jT· ´ #·÷s¡T˝À e⁄qï
^‘·ø‹£ Ô |æ&ìç ≈£î&ç#‘˚ √Ô |ü≥Tº≈î£ +≥÷, m&ÉeT #˚‘√Ô bÕqø±\sêe⁄≈£î øπ ø£ yÓjT· é<äì›
kÂ+»„ #˚XÊ&ÉT.
bÕqø±\sêe⁄ >∑‘T· ≈£îÿeTì, n+‘·˝ÀH˚ düsT¡ ≈› î£ +≥÷ #ê|üMT<ä ‘ê|”>± ≈£Ls¡TÃì,
ªªnsTT‘˚ dü‘´· + Hê >∑T]+∫ ˙≈£î #ê˝≤ dü+>∑‘T· \T ‘Ó\TdüTqqïe÷≥! n+‘· <äTsêàs¡TDZ ìí
‘Ó*d” Hê‘√ $s√<Û+ä m+<äT≈£î ô|≥Tº≈î£ Hêïyé?μμ nHêï&ÉT.
ªªÇ<ä›s¡T <äTsêàs¡TZ\ eT<Ûä´ e⁄+&Ée\dæq~ $s√<Ûä+ ø±<äT, ùdïVü≤+μμ nHêï&ÉT
eT\¢jT· ´ ì+&ÉTø£+sƒ+¡ ‘√.
eTT+<äT#·÷|ü⁄ 503
ªªu≤>±H˚ e⁄+~. ø±ì qTy=«ø£ dü+>∑‹ eT]∫b˛‘·THêïyé. H˚qT ˙ø£qï mH√ï s¬ ≥T¢
ô|<ä› <äTsêàs¡TDZ .íÏ á #·T≥Tº|øü ÿ£ \ |üB |üHïÓ +&ÉT yÓTfiÆ fl¯ ˝À|ü\ Hê e÷≥≈£î ‹s¡T>∑T˝Ò<Tä .ô|>’ ±
H˚qT e÷≥ ‘·ù|ŒyêDÏí ø±<äT. eT¬ses√ ≈£L&Ü á ÁbÕ+‘ê\ qT+∫ <=+>∑kÕsê ãd”øÔ Ï
#˚sy¡ d˚ Tü HÔ êïs¡ì ôV≤#·Ã]ø£\T e∫Ã+ ‘·sT¡ yê‘˚, ˙ ø√dü+ y˚≥ kÕ–+#êqTμμ nHêï&ÉT
bÕqø±\sêe⁄.
ªªãd”øÔ Ï kÕsê #˚sy¡ d˚ Tü qÔ ï~ H˚qT ø±<äTμμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªn<ë dü+>∑‹? Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ‘ê&ç‘√|ü⁄˝À |ü$T&çø+£ ≥T¢ ≈£L‘· y˚dqæ |ü&˚
nqT≈£îHêïqT. ˙ ≈£Lÿ&Ü @<√ ø=+‘· ã\>∑+ e⁄+<äìμμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ ‘ê|”>±.
ªªHê≈£î ã\>∑+ @MT ˝Ò<Tä , H˚qT ø±∫+~ z >∑Ts¡TÔ >∑\ #√≥ ô|&É‘êqT, yêfi¯ófl
&ÉãT“ nø£ÿ&É ô|{Ïº <ëìï m‘·T≈Ô î£ b˛‘ês¡T.μμ
ªªÄ &ÉãT“ dü+>∑‹ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT >±ì qTe⁄« kÕsê <ë#˚ #√≥T á eT<Û´ä H˚
‘Ó\TdüT ≈£îHêïqT. yÓ+ø£&TÉ .... j·÷Hê~ yÓ+ø£&TÉ ‘Ó\TdüT>∑<ë... #˚|\ü ø√dü+ dæ+øÏ
˙fi¯fl˝À¢ e\ y˚dTü +Ô {≤&ÉT... düsπ b˛©düT\T á ÁbÕ+‘ê\≈£î sê≈£î+&Ü #·÷#·Tø√e\dæq
nedüs+¡ Hê≈£î #ê˝≤ e⁄+~. Hê~ ô|<ä› yê´bÕs¡+, n+‘ê {À≈£î, ˙ ∫\¢s¡ eT\¢s¡
yê´bÕs¡+‘√ Hê≈£î ˝Òìb˛ì ∫ø±≈£î\T ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·THêïyé. ô|y’ êfi¯fl≈£î ‘Ó*dæ, @yÓH’ ê
∫≈£îÿ˝§#˚Ã ≥Tº+fÒ H˚ ì+‘· bÕπsdæ yêfi¯fl H√fi¯ófl ø£≥>º \∑ qT. ˙ #˚‘· @eTe⁄‘·T+~?μμ
bÕqø±\sêe⁄ e÷≥\T $+≥Tqï+‘· ùd|üP, eT\¢jT· ´ ô|<ë\ MT<ä ∫s¡Tqe⁄«
©\>± ø£<\ä T‘·÷H˚ e⁄+~. z ø£+{Ï‘√ yês¡>± bÕø£ <ë«s¡+ øπ dæ eT<Û´ä eT<Û´ä #·÷dü÷HÔ ˚
e⁄Hêï&ÉT.
ªªH˚q÷ @<√ ˇø£Hê&ÉT ˙ n+‘· &Éã÷“, <ëì‘√ bÕ≥T q\T>∑T]H√fi¯Sfl ø£≥>º *∑ >π
X¯øÔÏ dü+bÕsTTkÕÔqT ` ‘=+<äs|¡ &ü ≈É î£ . nsTTHê, eTq˝À e÷≥. ˙≈£î |”ø\£ bÕqj·T´
nì ø°]Ô ‘Ó∫Ãq s¬ +&ÉT XÊ©Ô\q÷ ˝Ò|qæ +<äT≈£î Ä ô|’ yêfi¯fl≈£L m+‘· sTT∫Ã H√fi¯ó¢
ø£{≤ºy?é μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
bÕqø±\sêe⁄ nsTTwüº+>± eTTK+ ∫{Ï¢+∫, ªª<ä$Tà&û Çe«e\dæq nedüs¡+
ø£\>∑˝<Ò Tä . X¯yê\T ø£ì|æùdÔ >∑<ë! ˙≈£L yêfi¯fl >∑‘˚ |ü≥uº À‘·Tqï~μμ nHêï&ÉT.
ªªeT∞fl yÓTT<ä{øÏ Ï edüTHÔ êïyé, düsπ !μμ n+≥÷ eT\¢jT· ´, bÕø£#÷· s¡T˝À e⁄qï ^‘·ø‹£ Ô
|æ&çMT<ä #˚sTTy˚dæ ªª}", ˙ J‘·>±fi¯flqT πøø£ y˚j·T<ä*ùdÔ yÓsTT´!μμ nHêï&ÉT |üfi¯ófl
_–+∫.
bÕqø±\sêe⁄, eT\¢jT· ´ eTTK+˝ÀøÏ z ø£Då +ø±\+ #·÷dæ, ìπs«<ä+>± ‘·˝≤&çd÷ü .Ô
ªªqTe⁄« e{Ïº bı>∑sT¡ uÀ‘·T eqT≈£îHêïqT, ø±<äT, ì»+>± <Ûs’Ó ´¡ e+‘·T&çy.˚ Ç|ü&ÉT #Ó|ü —
504 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

qTe⁄« @ ≈£L˝À Hê˝À #˚düT≈£î ã‘·ø£ÿ, Ç+‘· Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq |üqT˝À¢øÏ m+<äT≈£î
~>±yé?μμ nHêï&ÉT.
ªªqTe⁄«?μμ
ªªeTT+<ë Á|üXï¯ y˚d+æ ~ H˚qTμμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ ø√|ü+>±.
ªª≈£L© Hê© e\¢ bı≥º >∑&eÉ ˝Ò<Tä . n+<äTø£ì.μμ
ªª\ø£\å ÷ ø√≥¢eT+~ bı≥º >∑&TÉ |ü⁄≈£î+≥THêïs¡T.μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ eT\¢jT· ´
e÷≥\≈£î n&ÉTe¶ dü÷.Ô
ªªeTq ø£˝≤+{Ï X¯ø°Ô ˝Ò<äT, zs¡÷Œ ˝Ò<äT. ˙ dü+>∑‘˚$T{Ï?μμ nì ¬s{Ïº+∫q≥Tº
Á|ü•ï+#ê&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªHê dü+>∑‘ê? H˚qT |ü⁄≥Tº <äTsêàs¡TDZ !íÏ μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ ñ<˚«>∑+‘√ ø£[fl+‘·
#˚d,æ eTT≈£îÿ |ü⁄{≤\T m>∑sy¡ d˚ ÷ü .Ô
ªªH˚qT e÷Á‘·+ |ü⁄≥Tº <äTsêàs¡TDZ íÏ ø±<äT. <äTsêàs¡T\Z T m+‘· ≈£î˝≤kÕ>±, ≈£î<äTs¡T>±
ã‘·T≈£î‘·THêïs√ #·÷dæ, H˚sT¡ Ã≈£îqï yêDÏ,í e÷≥es¡dü ø£&TÉ >∑T‘·THêïqT— eTq+ ˇø£|ü &ÉT
ãfi≤fl] C…\’ T˝À ø±\+ >∑&|ç qæ +<äTe\¢ mefi¯flø¬ H’ ê y˚T\T »]–+<ä+{≤yê?μμ nHêï&ÉT
eT\¢jT· ´.
ªª@yÓ÷ ø°&˚+ »s¡>∑˝Ò<äT. ÄHê{Ï dü+>∑‘·T\˙ï >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£îqï|ü&ÉT, n~
|üPs¡«»qà˝À »]–b˛sTTq≥Tº>± e⁄+≥T+~. n|üŒ{À¢ ô|<ä› ô|<ä› yêfi¯fl e\¢
m+‘·˝Òdæ >=|üŒ dü+>∑‘·T\T $Hêï+,μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄, @<√ eT‘·TÔ˝ÀøÏ
C≤s¡T≈£î+≥Tqïyê&ç˝≤.
ªªÄ $esê˝ÒM Hê ø£+‘·>± >∑Ts¡TÔ ˝Òe⁄,μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªm+<äT≈£î ˝ÒeP, e⁄HêïsTT. Ç|ü&ÉT eTq e÷≥\ rs¡T #·÷dæ, me¬sH’ ê eTq*ï
<=+>∑kÕsê ‘·j÷· s¡T#˚dæ ã‹πø yêfi¯flqTø√>∑\sê? @B eTq H√{ÏqT+∫ sTT+‘·es¡≈î£
ˇø£ÿ>±H=ø£ÿ ã÷‘·Te÷≥ sê˝Ò<Tä . m+<äTe˝≤¢?μμ
ªªãfi≤fl] C…\’ T, ô|<ä\› kÕyêdü+!μμ
bÕqø±\sêe⁄ n|ü&˚ eT‘·TÔ˝À+∫ ãj·T≥ |ü&çqyê&ç˝≤, ø£[fl+‘· #˚düTø=ì,
#·T≥÷º ze÷s¡T ø£\j·T#·÷dæ, eT\¢jT· ´ m<äTs¡T>± ì\ã&çe⁄qï≥Tº n|ü⁄&˚ >∑T]Ô+∫q
yê&ç˝≤, ªªÇ+‘·≈L£ qTe«H˚<$˚ T{Ï.μμ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT n<äe÷sTTdüTqÔ ï≥Tº.
ªªH˚ qH˚<˚MT ˝Ò<äT. eTq sTT<ä›s¡+ ã‘·ø£≥yÓ÷ ˝Òø£ #êe≥yÓ÷ ˙ #˚‹˝À
e⁄+<ä+≥THêïqT.μμ nHêï&ÉT eT\¢jT· ´ ‘ê|”>±.
eTT+<äT#·÷|ü⁄ 505
ªª˙≈£î ô|fi≤fl+_&É¶ \THêïsê?μμ
ªª}VüA"μμ
ªªHê≈£L ˝ÒsT¡ . n+<äTøπ ˙ $+‘·>± ‘Ó–+#êyé?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
ªª<ë]˝À Hê ø√dü+ rdæq >√‹ì ˙ J‘·>±&ÉT #·÷|æ+#ê&ÉT.μμ
ªªnB dü+>∑‹!μμ
ªªnsTT‘˚ sTTø£ yÓfifl¯ Hê?μμ n+≥÷ eT\¢jT· ´, bÕø£ yêøÏ*øπ dæ ø£<\ä uÀj·÷&ÉT.
ªªm˝≤ yÓfi‘¯ êyé?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ rÁe+>±.
eT\¢jT· ´ #·|ü q #˚sTT jÓT‹Ô bÕø£ #·÷s¡T˝À+∫ ^‘·ø‹£ ìÔ ãj·T{ÏøÏ ˝≤–, ªªsTTø£
˙ J‘·>±fi¯ófl q\T>∑T]˙ øπ ø£ô|≥Tº!μμ n+≥÷ bÕqø±\sêe⁄πødæ ˇø£&TÉ >∑T y˚XÊ&ÉT.
ªªÄ>∑T!μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄ ‘=D≈£îÿ+&Ü. eT\¢jT· ´ Ä>±&ÉT.
ªª˙ #˚‹˝À e⁄qï ø£‹ìÔ #·÷dæ uÛj Ñ T· |ü&bç ˛j·÷qqTø√≈£î. á Hê{ÏqT+∫ eTì<äs› +¡
uÛ≤>∑dTü \ú +. @eT+{≤yé?μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
ªªHê ø£u´ÑÛ +‘·s+¡ ˝Ò<Tä . ø±ì, HêMT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ã‘·T≈£î‘·Tqï yêfi¯ófl, eTT>∑TsZ T¡ Hêïs¡T.
yêfi¢̄øÏ ãd”˝Ô À ô|fi≤¢+ _&É\¶ T ≈£L&Ü e⁄Hêïs¡T.μμ
ªªyêfi¯fl≈£î –≥Tºu≤≥j˚T~ –≥Tºu≤≥e⁄‘·÷H˚ e⁄+≥T+~. b˛‘˚, ˇø£ wüs¡‘·T. Ä
»]π> <˚<√ sTTø£qT+∫ Hê <ë«sê »s¡>±*.μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
ªªÇ+<äT˝À yÓ÷dü+ @MT˝Ò<Tä ! Á|üe÷D+ #˚kÕÔyê?μμ nq&ç>±&ÉT eT\¢jT· ´.
ªªø±yê\+fÒ #˚kÕÔqT. |”ø£\ bÕqj·T´ #˚ùd Á|üe÷D≤\øÏ $\Te⁄+<äì sTT+‘·
es¡≈L£ Hê≈£î ‘Ó©<äT.μμ nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
ªªnsTT‘˚ Á|üe÷D≤\‘√ |üì˝Ò<Tä μμ n+≥÷ eT\¢jT· ´ ^‘·ø‹£ ìÔ #·÷s¡T˝À <√|æ,ªªÇø£
yÓfiH¢̄ ê?μμ nHêï&ÉT.
ªªø=+#Ó+ Ä>∑T. J‘·>±fi¯flqT ˝À|ü\≈£î sê˙μμ n+≥÷? bÕqø±\sêe⁄, ªªHês¡Hêï!μμ
nì øπ ø£ô|{≤º&TÉ .
øπ ø£ $+≥÷H˚ Hês¡qï ã]ôd |ü≥Tº≈î£ ì bÕø£˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. ªªÄ eTT>∑T]Z ï ≈£L&Ü
s¡eTàqTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT bÕqø±\sêe⁄. Hês¡qï ‘·‹e÷à eTT>∑TZs¡T J‘·>±fi¢̄q÷ πøø£
y˚XÊ&ÉT.
bÕqø±\sêe⁄ yêfi¯≈¢ î£ eT\¢jT· ´qT #·÷|æd÷ü Ô ªªá s√E qT+N eT\¢jT· ´ eTq˝À
ˇø£&TÉ ‘Ó*dæ+<ë?μμ nì #Ó|Œæ ªªÄ d”kÕø±j·T\T eT÷&É÷ yÓ+≥H˚ yÓ[fl |ü≥Tº≈î£ s¡+&ç,μμ
n+≥÷, eT\¢jT· ´ øπ dæ ‹]– ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«‘·÷, z ø£qTï dü>+∑ eT÷dæ ‘·˝≤&ç+#ê&ÉT.
506 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªÄ ø±j·T\T nø£ÿ&˚ e⁄+&Éìe«+&ç. ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq yêfi§¢∫Ã m‘·T≈Ô î£ b˛‘ês¡Tμμ
nHêï&ÉT eT\¢jT· ´ Ä<äTsê›>±.
bÕqø±\sêe⁄ ô|<ä>› ± qyê«&ÉT. yêfi¯ófl m‘·T≈Ô î£ b˛e&ÉyT˚ »]–‘˚, ãd”˝Ô À n~
‘ê–q eTT>∑T]Z ˝À sTT<äs› T¡ #·kÕÔsT¡ . ã‹øÏe⁄qï yê&ÉT ˙ U≤‘ê<ës¡¢ ù|s¡T #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT.
yêfi¯ófl ˙ù|s¡T #Ó|⁄ü ‘ês¡T. qTe⁄« ñ¬sø£ÿe\dæ edüT+Ô ~.μμ
eT\¢jT· ´ @<√ Á|ü•ï+#·uÀj·÷&ÉT. ø±ì H√≥ e÷≥ ô|>∑\˝Ò<Tä .
ªªqTe⁄« Hê #˚‹øÏ ∫≈£îÿ ‘êy√ ∫ø£ÿy√qì, qTe⁄« bı<ä˝À¢ <ë∫q eT÷&ÉT d”kÕø±j·T\
kÕsê˝À s¬ +&ç+{À¢ e÷Á‘·+ Hê_Û ø£*|æ+#êqT. eTT+<äT #·÷|ü⁄≈£î Hê~ ô|{Ï+º ~ ù|s¡T˝Ò—μμ
nHêï&ÉT bÕqø±\sêe⁄.
eT\¢jT· ´ z ø£Då ø±\+ ìX‚Ãwüßº &Éj÷· &ÉT. eTs¡Tø£Då + n‘·&ç X¯Øs¡+ uÛj Ñ T· +‘√
eDÏøÏb˛sTT+~.
ªªbÕqj·÷´, H˚ yÓfi¯ó‘·THêïqT. eT∞fl ˙≈£î ø£qã&ç‘˚ πs|ü⁄ eT<Ûë´Vü≤ï+ ˝À|ü\
ø£qã&É‘êqT. ˝Òø£b˛‘˚.... á ÁbÕ+‘ê\ q\uÛ…’ j·÷uÛ…’ yÓTÆfi¯fl ˝À|ü\ mø£ÿ&Ü
˝ÒqqTø√.m+<äTø¬ H’ ê eT+∫~, Ä #·÷s√¢ e⁄qï ^‘·ø‹£ Ô rdæ ø£qã&É≈î£ +&Ü <ësTTμμ
n+≥÷ eT\¢jT· ´ bÕø£˝À+∫ #·ø£ #·ø± ãj·T{ÏøÏ q&ç∫ düsT¡ >∑T&ÉT ‘√|ü⁄øπ dæ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
eTT+<äT#·÷|ü⁄ 507
<˚es¡ø=+&É
u≤\>∑+>±<Ûäs¡ ‹\ø˘
(1921 ` 1966)
ø£<∏ä, Hê{Ïø£, ø£$‘·, yê´dü+ ` @ kÕVæ≤‘·´

Á|üÁøÏj·TjÓÆTHê M] #˚‹˝À kÕq |ü{Ïºq eÁ»+ e˝…
sêDÏdTü +Ô ~. ø£$‘·ø° ø£<≈ä∏ L£ >∑\ dü+ã+<Û+ä M] ø£<˝ä∏ À¢
düTe´ø£e Ô TÚ‘·÷ e⁄+≥T+~. ªø£<≈ä∏ î£ ìø° qe˝≤ø±s¡Tìø°
J$‘·yT˚ ˝Òãsπ ≥Ø. | Á ‹ü ø£<ë∏ eTqøÏ J$‘·+‘√, J$‘·
s¡V≤ü dü´+‘√, J$‘· yÓ∫ ’ ‹ Á ‘√ ø=+‘· ø=‘·Ô |ü]#·j÷· ìï
ø£\T>∑C…j·÷´*.μ á dæ<ëΔ+‘· dü‘ê´ìøÏ M] ø£<∏ä\T
ì<äsÙ¡ Hê\qe#·TÃ.
s¡#·q\T : Á|üuÛ≤‘·eTT ` dü+<Ûä´, ø£]ƒH√|üìwü‘Y,
>√s¡Te+ø£\T (ø±yê´\T) düT∫Á‘· | Á D
ü j·T+, düTo\ |ô [fl
(Hê{Ïø\£ T) düT+<äØ ` düTu≤“sêe⁄, }] ∫e] Ç\T¢
(ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T)
508 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

qe⁄«
sêeT#·+Á<äsêe⁄, m|ü&É÷ qe⁄«‘·÷ ø£ì|ækÕÔ&ÉT. n‘·ìøÏ qe«&É+ ˇø£
dü«uÛ≤eyÓTbÆ ˛sTTq≥÷º, ø£cÕº\÷ ∫ø±≈£î\÷ n‘·ìøÏ <ä÷s¡+>± ‘=\– e⁄+{≤j·Tqï≥Tº
nì|ædüTÔ+~. }fiÀfl n+<ä]˙ n‘·qT qe⁄«‘·÷ |ü\ø£]kÕÔ&ÉT. n+<äs¡÷ n‘·ìøÏ
ùdïVæ≤‘·T\T.
n‘·qT |üøÿ£ qT+fÒ eT÷]ÔøÏ y=fi¯fl+‘ê ‘˚*ø£ |ü&qç ≥Tº. ñ<äjT· |ü⁄ ˙¬s+&É e+{Ï
ñ‘ê‡Vü≤+ e∫Ãq≥Tº nì|ædüTÔ+~. eT÷]ÔøÏ düeTdü´\T #ê˝≤ e⁄HêïsTT. ø±ì Ä
düeTdü´\˙ï sêeT#·+Á<äsêe⁄ m<äTs¡T>± ñqï+‘·ùd|üP eT+#·T $&çb˛sTTq≥T¢
e÷j·TyÓTbÆ ˛‘êsTT.
ø±ì, eT÷]ÔøÏ m|ü&É÷ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·÷+≥T+~. m+<äT≈£î Ç‘·ì e<äHêq,
ˇø£ $cÕ<äsπ K >±˙, $düT>∑T >±ì ø£ì|æ+#·e⁄? @ J$‘· s¡V≤ü dü´+ sTT‘·ìøÏ ‘Ó\TdüTqT?
düTK+˝Àì Äq+<ä+˝Àì @ ø°\ø±ìï Ç‘·qT eX¯|sü #¡ T· ≈£îHêï&ÉT?
rsê #·÷ùdÔ sêeT#·+Á<äsêe⁄ kÕe÷qT´&ÉT. Äd”Ô ¨<ë ñqïyê&ÉT ø±<äT. @<√
∫qï ñ<√´>∑+ #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. ªHêμ nqïyêfiËfles¡÷ ñqï≥Tº ø£q|ü&És¡T. n‘·qT
y=+≥]yê&ÉT. @\÷s¡T qT+&ç e#˚Ã ãdüT‡ Á|üe÷<ëìøÏ ˝ÀqsTT+<ä˙ Á|üj÷· D°≈î£ \øÏ
#ê˝≤ eT+~øÏ >±j·÷\T ‘·–˝≤j·T˙ $Hêï&ÉT eT÷]Ô. yê]˝À sêeT#·+Á<äsêe⁄ ˇø£&ìÉ
‘Ó*dæq|ü&ÉT #ê˝≤ u≤<Û|ä &ü Ü¶&TÉ eT÷]Ô. ø£+>±s¡T |ü&Ü¶&TÉ . düsêdü] {Ïø¬ ÿ≥Tº ø=qT≈£îÿì
@\÷s¡T yÓ[fl ÄdüŒÁ‹øÏ yÓfi≤fl&ÉT. >±j·T|ü&qç yê]˝À sêeT#·+Á<äsêe⁄qT >∑T]Ô+#·&+É
ø£weºü TsTT+~. n‘·ìøÏ ‘·\ø° #Ó+|ü\ø° ø£≥T¢ e⁄HêïsTT. n‘·ìøÏ düŒèVü≤ ˝Ò<Tä . eT÷]Ô
>±uÛsÑ ê |ü&Ü¶&TÉ . ‘·øÿÏ q >±j·T|ü&qç yês¡+<ä] <ä>sZ∑ ê yê]yê] uÛ≤s¡´\÷ ‘·*‘·+Á&ÉT\÷
e⁄Hêïs¡T. sêeT#·+Á<äsêe⁄ e÷Á‘·+ y=+≥]>± eTè‘·Té⁄ø° Áã‘·T≈£îø° eT<Û´ä ñqï eTdüø£
qe⁄« 509
eTdüø£ n+#·TMT<ä ñHêï&ÉT. eT÷]ÔøÏ ø£fi¯fl˙fi¯ófl ‹]>±sTT. Ç+‘· ñ‘·ÔeTT&çøÏ
m+<äTøÏ≥Te+{Ï >∑‹ |ü{+ºÏ ~ nqT≈£îHêï&ÉT. n‘·ì eT+#·+ Á|üøÿ£ q ˇø£ ≈£îØÃMT<ä
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT eT÷]Ô. düŒèVü≤ sê>±H˚.... ‘·qì #·÷kÕÔ&˙É ø±e*+#·Tø=ì @&ÉTkÕÔ&˙É
nqT≈£îHêï&ÉT. ‘·qø° @&ÉT|ü⁄ e#˚ÃdüT+Ô ~. m˝≤>∑ sTT‘·ìøÏ <Ûs’Ó ´¡ + #Ó|Œæ y√<ës¡Ã&É+?
m|üŒ{Ïø√ >±ì sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ düŒèVü≤ sê˝Ò<Tä . n‘·&TÉ ø=+#Ó+ ø£<\ä &É+ yÓTT<ä\T
ô|{≤¶&TÉ . eT÷]Ô >∑T+&Ó\T ø=≥Tº≈î£ HêïsTT. <äT'K+‘√ Äq+<ëy˚X+¯ ‘√ sêeT#·+Á<äsêe⁄
ø£fió¯ fl ‘Ó]#ê&ÉT. z ìeTTwü+ ‘·<ø˚ +£ >± eT÷]Ô øπ dæ #·÷XÊ&ÉT. ªã‹πø e⁄HêïHêμ n+≥÷
qyê«&ÉT. düqïì ∫qïì qe⁄«. Vü‰sTT>± yÓTT>∑Z$&ç ‘Ó\¢ì |ü⁄e⁄« πs≈£î\qT $#·TÃ
≈£î+≥÷qï≥Tº.
eT÷]Ô ªcÕø˘μ ‹Hêï&ÉT. n˝≤+{Ï $|ü‘‡· eTj·T+˝À ≈£L&Ü n‘·&TÉ qe«>∑\&Éì
nqTø√˝Òø£ b˛j·÷&ÉT. ‘·sê«‘· s√Eq e÷≥\ dü+<äs“¡ +¤ ˝À n‘·ì #˚‹ì, ‘·q #˚‹˝ÀøÏ
rdüT≈£î+≥÷ eT÷]Ô nHêï&ÉT. ªsêeT+μ ˙e⁄ ô|[fl #˚dTü ø√yê*. Ç≥Te+{Ï düeTj·T+˝À
˙≈£î uÛ≤s¡é⁄+fÒ m+‘· |ü]#·s´¡ #˚ùd~? Ç˝≤ ˇ+≥]>± mHêïfi¯ófl e⁄+{≤e⁄.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ »yêãT>± ` qyê«&ÉT.
düsfi¡ ¯ ø£qTø£ n+^ø£]+∫ e⁄+fÒ sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ sT÷ y=+≥]‘·q+ ñ+&˚~
ø±<äT.düs¡fi¯ sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ <ä÷s¡|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄\ ne÷àsTT. düqï>± Hêp≈£î>±
e⁄+≥T+~. ÄyÓT ø£fifl¯ ˝À ‘Ó*yÓq’ yÓ\T‘·Ts¡T e⁄+~. düsfi¡ ≤ sêeT#·+Á<äsêeP ø£*dæ
#·<Tä e⁄≈£îHêïs¡T. n|ü&˚ yê]<ä]› ùdïVü≤+ø£*dæ+~. Ä ùdïVü≤+ Áù|eT>± e÷]q≥Tº
≈£L&Ü eT÷]ÔøÏ ‘Ó\TdüTqT. sêeT#·+Á<äsêe⁄ eT÷]Ô‘√ nìï dü+>∑‘T· \T #Óù|Œyê&ÉT.
ÄyÓT ‘·qì ‘·|Œü ≈£î+&Ü ô|[fl #˚dTü ≈£î+≥T+<äqï $XÊ«kÕìï Á|üø{£ +Ï #˚yê&ÉT. düsfi¡ ¯
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ≈£L&Ü @ Hê&É÷ M]s¡Te⁄] ùdïVü‰ìøÏ nuÛÑ´+‘·s¡+ #Ó|üŒ˝Ò<äT. düs¡fi¯
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ø£\yês¡T. düsfi¡ ¯ ˇø£ÿsπ Ô yê] dü+‘êq+. sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ düsfi¡ ‘¯ √ ô|[fl
»s¡>±\˙, <ëì‘√ n‘·ì y=+≥] ‘·qeT÷ Ä]úø£ düeTkÕ´ s¬ +&É÷ r] düTœkÕÔ&˙É
ì»yÓTqÆ ìs¡à\yÓTqÆ ùdïVæ≤‘·T&Óq’ eT÷]Ô m+‘√ Ä•+#˚yê&ÉT.
ªªsêeT+, qTyÓ«|ü&Ó’Hê ÄyÓT n_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îHêïyê?μμ nì n&ç>±&ÉT
eT÷]Ô. sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ ñ<√´>∑+ e∫Ãq s√Eq.
ªªdüeTj·T+ sê˙μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äsêe⁄
¬s+&ÉT eT÷&ÉT HÓ\\ nq+‘·s¡+ düs¡fi≤ sêeT#·+Á<äsêe⁄\T bÕs¡Tÿ˝À
ø£\TdüT≈£îHêïs¡T.
$<äT´B›bÕ\ ø±+r, dü|MÔü T yÓHïÓ ˝≤ ø£*dæ Ms¡T ≈£Ls¡TÃqï u…+N MT<ä $∫Á‘·+>±
510 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

|ü&ç+~. sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘·q eTqdüT‡˝Àì n_ÛÁbÕj·÷ìï $|æŒ #ÓbÕŒ&ÉT ø±ì Ä
ø£Då ≤q düsfi¡ ¯ $y˚ø+£ ÄyÓT Vü≤è<äjT· <Ísê“¤˝≤´ìï »sTT+∫+~.
ªªsêeT+, ˙ ÄdæÔ jÓT+‘·?μμ nì n&ç–+~.
ªªˇø£ bÕ‘· ô|+≈£î{Ï\T¢, n<ÓH’ ê e÷ePfiÀfl e⁄+~μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äsêe⁄.
ªªuÛ÷Ñ $T >∑Á{≤ @yÓTHÆ ê...μμ nì Á|ü•ï+∫+~ düsfi¡ .¯
ªªôd+≥T uÛ÷Ñ $T ≈£L&Ü ˝Ò<Tä μμ nì≈£î˝≤kÕ>± »yêãT #ÓbÕŒ&ÉT sêeT+.
ªª˙ J‘·+ m+‘·?μμ nì n&ç–+~ düsfi¡ .¯
ªªq÷≥ sTTs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\Tμμ nHêï&ÉT sêeT+.
düsfi¡ ¯ ì≥÷º]Ã+~. ÄyÓT ‘·q kÕ<Ûøä £ u≤<Ûøä ±\÷, nedüsê\÷ n\yê≥÷¢ ‘·q
‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ø£˙dü|ü⁄ ø√¬sÿ\T n˙ï #Ó|æŒ+~. ∫e]øÏ Áù|e÷ ÇwüºeT÷ yÓTT<ä˝…’q
<Ís¡“˝¤ ≤´\øÏ ˝Àã&ç ‘·q düTU≤˙ï uÛÁÑ <ä‘˙· ã*sTT#·TÃø√˝Òq+~. ªªqTe«+fÒ Hê¬ø|ü&É÷
Çwüyº T˚ , ø±ì Hê C≤Á>∑‘˝Ô· À H˚ qT+&Ü*>±μμ n+~.
bÕs¡Tÿ˝À+∫ sêeT#·+Á<äsêe⁄ Çe‘·*øÏ sê>±H˚ eT÷]Ô m<äTs¬ ’ ªª@yÓT+Æ ~, @yÓT+Æ ~μμ
nì Ä‘·è‘·>± n&ç>±&ÉT.
ªªìsêø£]+∫+~μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äsêe⁄.
eT÷]ÔøÏ ø√|ü+ e∫Ã+~ sêeT#·+Á<äsêe⁄ MT<ä. n‘·q+‘· ‘ê|”>± »yêãT
#Ó|Œæ q+<äT≈£î ø±<äT. n‘·ì ô|<ë\ MT<ä ìX¯Ã\+>± ì*∫q ∫s¡Tqe⁄«ì #·÷dæ. @
Áù|eT yÓ’|òü˝≤´ìøÏ eTqTwüß\T Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚düT≈£î+{≤s√, @ø±+‘·+˝À |ü&ç @&çÃ
@&çÃø£è•+∫ b˛‘ês√ n≥Te+{Ï <ëìøÏ Vü‰sTT>± qe«>∑*>π á sêeT#·+Á<äsêe⁄˝Àì
$X‚w+ü @$T{Ï? Ç+‘· ≈£î˝≤kÕ, sTT+‘· BÛe÷ mø£ÿ&ç$ nì $düTbÔ ˛j·÷&ÉT eT÷]Ô.
düsfi¡ ø¯ Ï $yêVü≤yÓT+Æ ~. ô|[fløÏ sêeT#·+Á<äe⁄ yÓfi≤fl&ÉT. ô|[fl Hê\T>∑T s√E\÷
sTT≥T Ä&Éô|[flyê]‘√, n≥T eT>∑ô|[fl yê]‘√ ø£\T|ü⁄>√\T‘·q+>± ‹]>±&ÉT. n‹Ô+{ÏøÏ
yÓfi¯ó‘·Tqï düs¡fi¯‘√ ªª˙ uÛÑs¡Ô s¡÷|üdæ! ñ‘·ÔeTT&ÉT ≈£L&Ü, qTe⁄« m|ü&É÷ düTK+>±
e⁄+&Ü\ì ø√s¡T‘·THêïqT. e#˚Ã @&Ü~øÏ qTe⁄« bÕbÕsTT HÓ‘T· øÔ =ì sêyê* düTe÷μμ
nHêï&ÉT. n‘·ì ùdïVü≤ dæï>∑ú ø£+sƒd¡ «ü sêìøÏ düsfi¡ ¯ Vü≤è<äjT· + ÄÁs¡eΔ TsTT+~. ø£è‘·»‘„ ‘· √
dæ>T∑ ‘Z √ ªª<∏ë´+≈£î‡μμ n+~.
ø±ì sêeT#·+Á<äsêe⁄ eTqkÕsê ø√]q n<äèwü+º ÄyÓTqT e]+#·˝<Ò Tä . @&Ü~πø
ÄyÓT $<Ûeä sê˝…’ ‹]– e∫Ã+~. sêeT#·+Á<äsêe⁄ #·÷&É{≤ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. <Ûs’Ó ´¡ + #ÓbÕŒ&ÉT.
n˝≤>∑ Á|ü‹s√E yÓ[fl mH√ï ø£ãTs¡T,¢ ø£<\ä∏ T #Óù|Œyê&ÉT. ÄyÓT <äT'K+ qT+&ç ø√\T≈£î+~.
Ç+ø£ sTT‘·ì nedüs+¡ r]+<äqT≈£îqï düsfi¡ ¯ ‘·+Á&ç sêeT#·+Á<äsêe⁄ì #ê≥T>± |æ*∫
qe⁄« 511
ªªqTe⁄« s√p sTT˝≤ sêe&É+ u≤>∑T+&É<Tä . ˝Àø£+ @<ÓH’ ê nqT≈£î+≥T+~μμ nHêï&ÉT.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ qe⁄«‘·÷ ªªMTs¡T #Ó|Œæ +~ ì»y˚T. Ç+ø£ H˚qT sêqTμμ nì yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
eT∞fl düsfi¡ ¯ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ mqï&É÷ yÓfifl¯ ˝Ò<Tä . sêeT#·+Á<äsêe⁄ ˇø£ eT÷&ÉT >∑<Tä \yê{≤
rdüT≈£îì n<Ó›≈£î e⁄+≥THêï&ÉT. ˇø£>∑~ e+≥>∑~>± ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì dü«j·T+>±
e+&ÉT≈£î ‹+{≤&ÉT. ‘=$Tà ~+{Ï ø£˝≤¢ kÕïq+ #˚d,æ uÛÀ»q+ #˚d,æ ‘Ó\ì¢ <äTdüT\Ô T
y˚dTü ≈£îì Ä|òd” Tü ≈£î ãj·T\T <˚s‘¡ ê&ÉT. <ë]˝À øÏ©ø¢ =≥Tº b˛\j·T´˙, |”&¢ sÉ T¡ sê|òTü esêe⁄
>±]˙, yÓ+ø£jT· ´ e÷kÕº]˙, ô|s¡T>∑eTTà≈£îì ã‹πø >√$+<äjT· ´˙ ` n+<ä]˙ qe⁄«‘·÷
|ü\ø£]dü÷Ô Ä|òd” Tü ≈£î yÓfi‘¯ ê&ÉT. Ä|òd” Tü ˝À n+<äs÷¡ n‘·ì $TÁ‘·T\T. Ä|òd” sü T¡ ≈£L&Ü
sêeT#·+Á<äsêe+fÒ <äjT· >± n_Ûe÷q+>± ñ+{≤&ÉT.
ø±ì sêeT#·+Á<äsêe⁄ì <äTs¡<èä wüyº T˚ e]+∫+~. Ä|òd” Tü ]Áf…+∫yÓT+≥T˝À ô|’
yêfi¯ófl n‘·ìï ñ<√´>∑+ qT+&ç ‘=\–+∫ y˚XÊs¡T. eT÷]Ô #ê˝≤ Ä+<√fi¯q #Ó+<ë&ÉT.
Çø£MT<ä sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ >∑&ç#˚ $<Ûëq+ ˝Ò<äT. nsTTHê sêeT#·+Á<äsêe⁄ @MT
u…~]b˛˝Ò<Tä . ô|>’ ± eT÷]ÔøÏ n‘·qT qe⁄«‘·÷ <Ûs’Ó ´¡ + #ÓbÕŒ&ÉT.
ñ<√´>∑+ b˛sTTq s¬ +&ÉT s√E\πø sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘·q dü«Á>±eT+ yÓfi≤fl&ÉT. z
HÓ˝≤¢fifl¯ bÕ≥T nø£ÿ&˚ e⁄+&ç, n‘·ì bÕ‘· ô|+≈£î{Ï+{Ï ˝À–*ì n$Tày˚dæ eT÷&ÉT y˚\
s¡÷bÕj·T\T #˚‘√Ô |ü≥Tº≈î£ ì ‹]– e#êÃ&ÉT. ákÕ] bÕ‘· eT÷&ÉT>∑<Tä \ b˛s¡¸Hé e~˝Òdæ
ˇπø ˇø£ >∑~ n<Ó≈› î£ rdüT≈£îHêï&ÉT. ˇø£ f…|Æ t $TwüHé ø=ì, ªÇ#·Ã≥ f…|Æ t #˚jT· ã&ÉTqTμ
nì uÀs¡T¶ ø£{≤º&TÉ . á eT÷&ÉTy˚\÷ mHêïfi¯ófl edüT+Ô ~? á f…|Æ ⁄ü e\¢ e#˚Ã Ä<ëj·T+
@+ dü]b˛‘·T+~? ˙ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ m˝≤>∑? nì Ä‘·è‘· ø£q|ü]#ê&ÉT eT÷]Ô.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ qyê«&ÉT. ªªme] uÛ$Ñ wü´‘·TÔ e÷Á‘·+ mes¡T #Ó|Œü >∑\s¡T eT÷ØÔ.
eTq+ #˚dTü ≈£îqï ø£≥Tº~{≤º\T ì»+>± s¡økåÏ ÕÔj÷· ?μμ nHêï&ÉT.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘·q dü«Á>±eT+ yÓ[flq s√E\˝À düsfi¡ ¯ ‘·+Á&ç #·ìb˛sTTq≥÷º,
Ç+{Ï j·÷»e÷qéT+‘ê düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ düsfi¡ ¯ MT<ä |ü&qç ≥÷º ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ˇø£kÕ]
düsfi¡ ì¯ #·÷dæ e#êÃ&ÉT.
Äs¡T HÓ\\T >∑&#ç êsTT. sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ rÁeyÓTqÆ »ãT“ #˚d+æ ~. |ü~ùV≤qT
s√E˝…H’ ê »«s¡+ ‘·>T∑ eZ TTK+ |ü≥˝º <Ò Tä . eT÷]Ô uÛj Ñ T· |ü&Ü¶&TÉ . ‹qï>± düsfi¡ ¯ Ç+{ÏøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. sêeT#·+Á<äsêe⁄ |ü]dæ‹ú ì $e]+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
ªªMTs¡T n‘·ì u≤<Û´ä ‘·ì eVæ≤+#ê*. ˇø£Hê&ÉT MTs¡T n‘·ìï yÓ÷dü–+#ês¡T. ø±ì
n‘·&TÉ @Hê&É÷ $TeTà*ï ì+~+#·˝<Ò Tä . &ÉãT“‘√ @yÓTHÆ ê ø=qe#·TÃqT >±ì n≥Te+{Ï
neTè‘· Vü≤è<äj÷· ìï bı+<ä˝eÒ TT. eTè‘·TéTTK+˝À ñqï n‘·ìï ø£ìø£]+#·+&ç. ˝Àø£+
@eTqT≈£î+≥T+<√ nqT≈£îì dü+X¯sTT+#·ø+£ &ç. ˇø£ÿ&É÷ Ä ∫qï>∑~˝À Nø£{˝Ï À u≤<Û‘ä √
512 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

yê´~Û‘√ ∫$øÏb˛‘·THêï&ÉT. $y˚ø+£ ø£qï ùV≤‘·Te⁄ ø£qï Vü≤è<äjT· <Ûsä à¡ + >=|üŒ~. á
dü‘ê´ìï sTT|ü&ÓH’ ê MTs¡T ‘Ó\TdüTø√sêμμ nì eT÷]Ô ÁbÕ<Û̊jT· |ü&Ü¶&TÉ . n‘·qT ‘·\
ô|ø¬’ ‹Ô #·÷ùddü]øÏ düsfi¡ ¯ #ÓøÿÏ fi¯ófl ø£˙ïfi¯fl‘√ ‘·&dç æ e⁄HêïsTT. ªª|ü<+ä &ç H˚q÷ MT‘√
edüTHÔ êïqTμμ n+≥÷ düsfi¡ ¯ m˝≤ e⁄qï~ n˝≤ ãj·T\T<˚]+~.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ì C≤Á>∑‘>Ô· ± düsfi¡ ¯ sTT+{ÏøÏ e÷sêÃs¡T. |üøÿ£ >∑~˝À &Üø£sº T¡ ªªªÇ‘·qT
ã‘·T≈£î‘ê&Éì qeTàø£+ ˝Ò<μä μì #Ó|Œü &É+ n|ü&˚ yÓT\≈£îe e∫Ãq sêeT#·+Á<äsêe⁄øÏ
$ì|æ+∫+~. uÛj Ñ ÷· +<√fi¯q\‘√ ø£˙ï{Ï‘√ düsfi¡ ≤, eT÷ØÔ sêeT#·+Á<äsêe⁄ <ä>sZ∑ ≈¡ î£
e∫Ã ì\ã&Ü¶sT¡ .
ªªH˚qT &Üø£ºsY #Ó|æŒ+~ $HêïqT. <ëì øÏ+‘· uÛÑj·TyÓT+<äT≈£î?μμ nHêï&ÉT
sêeT#·+Á<äsêe⁄. n‘·ì ô|<äe⁄\ MT<ä ∫s¡Tqe⁄« ì*∫ e⁄+~. ø£cÕº©ï, u≤<Û©ä ï ∫e]øÏ
eTè‘·Té⁄˙ ≈£L&Ü \ø£å´+ #Ój·T´ì ∫s¡Tqe⁄«. n+‘· Ä+<√fi¯q˝Àq÷ ÄX¯Ãs¡´
#·ø‘Ï T· &Éj÷· ´&ÉT eT÷]Ô. ø±ì sêeT#·+Á<äsêe⁄ düsfi¡ ¯ dü|]ü #·s´¡ ˝À eT÷]Ô ìs¡+‘·s¡
kÕìï<Ûä´+˝À |ü≥ï+ qT+∫ |æ*∫q ô|<ä› &Üø£ºs¡¢ düVü‰j·T+‘√ yê´~ÛqT+&ç
$eTT≈£î&Ô j É ÷· ´&ÉT. düsfi¡ ¯ n‘·ìï ‘·q sTT+{À¢ ñ+&ç bıeTàì ø√]+~ |üP]Ô>± Äs√>∑´+
ø√\T≈£îH˚ es¡≈L£ .
eT÷&ÉT HÓ\\ nq+‘·s¡+ dü+|üPs¡í Äs√>∑é+‘·T&Ó’q sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘·q
ø£è‘·»‘„ q· T ‘Ó*j·TCÒd,æ yÓ[flb˛‘êqHêï&ÉT.ªªHê >∑~øÏ yÓ[flb˛‘êqT. eT∞¢ f…|Æ ⁄ü yÓTT<ä\T
ô|{≤º*. ôd\$|æŒ+#·Tμμ nHêï&ÉT.
nsTT‘˚ ªªH˚q÷ ekÕÔqT, Ä ˇø£ÿ >∑~˝À eTq$T<äs› e¡ T÷ m˝≤ e⁄+&É≥+?μμ n+~
düs¡fi¯.
ªªqTe⁄« sêe&ÉyT˚ $T{Ï. Hê‘√ e⁄+&É&yÉ T˚ $T{Ï?μμ nHêï&ÉT sêeT#·+Á<äsêe⁄ ‘Ó\u¢ ÀsTT.
ªªeT] uÛ≤s¡´ uÛsÑ qÔ¡ T e~* e⁄+≥T+<ë?μμ n+~ düsfi¡ ¯ ‘·\yê*Ã y√s¡>± #·÷dü÷Ô ákÕ]
ì»+>± sêeT#·+Á<äsêe⁄ dæ>∑TZ|ü&ç b˛j·÷&ÉT. n‘·qT ‘Ó|üŒ]*¢ #·≥T≈£îÿq ÄyÓTqT
øö–*˝ÀøÏ rdüT≈£îHêï&ÉT.
düsfi¡ ≤ sêeT#·+Á<äsêe⁄\ $yêVü≤+ ìsê&É+ãs¡+>± »]–+~. eT÷]Ô ñ‘ê‡Vü‰ìøÏ
|ü≥|º >ü ±Z˝e¢Ò ⁄.
yÓTT<ä{Ï sêÁ‹ sêeT#·+Á<äsêe⁄ »≥Tº˝ÀìøÏ y˚fió¯ fl b˛ìdü÷Ô eTè<äTe⁄>± n&ç–+~
düs¡fi¯. ªªMTs¡T m|ü&É÷ qe⁄«‘·÷H˚ e⁄+{≤s¡T. ø±s¡D+ @$T{Ï Hê≈£î #Ó|üŒs¡÷?μμ
sêeT#·+Á<äsêe⁄ ø£fifl¯ ˝À >∑‘· düàè‘·T\ ˙&É\T ãs¡Te⁄>± q\¢>± ø£~˝≤sTT. øÏ{øÏ ˝° À+∫
Nø£{˝Ï ÀøÏ n˝≤>∑ ø=+‘· ùd|ü⁄ #·÷dü÷Ô ì\T#·THêï&ÉT. n‘·ì ø£+sƒd¡ «ü s¡+ >∑+;Ûs+¡ >±
e÷]b˛sTT+~.
qe⁄« 513
ªHê |ü<Vä ‰ü s¡e @≥μ H˚q÷ e÷ ne÷à, HêHêï, e÷ #Ó˝\¢… ÷, ‘·eTTà&É÷ uÛÁÑ <ë#·\+
yÓ&TÉ ‘·THêïeTT. H˚qT nHês√>∑´+‘√ düqï>± ˙s¡d+ü >± e⁄+&˚yêDÏ.í m|ü&˚yTÓ bÆ ˛‘êH√
nì ne÷à HêHêï uÛÑj·T|ü&ÉT‘·T+&˚yês¡T. uÛÑÁ<ë#·\sêeTTì <äs¡Ùq+‘√ H˚qT
Äs√>∑é+‘·TDÏí ne⁄‘êqì yê] qeTàø£+. n+<äTπø uÛÑÁ<ë#·\+ yÓfi¯ó‘·THêïeTT.
bÕ|æø=+&É\ <ä>sZ∑ ¡ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± e÷ |ü&eÉ uÀ˝≤Ô ø={Ï+º ~. ø±s¡D+ @$T{À sTT|üŒ{Ïø°
Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. H˚qT düŒèVü≤ ˝Ò≈£î+&Ü ˇø£ ˇ&ÉT¶≈£î ø=≥Tº≈£î b˛j·÷qT. ‘Ó*$
e#˚Ãdü]øÏ Hê #·T≥÷º »q+ e⁄Hêïs¡T. eT] ø±dü<Ô ÷ä s¡+˝À e÷ ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT\ k˛<äs¡
k˛<äØ\ X¯yê\T |ü&eç ⁄HêïsTT. yêfi¯fl+<äs÷¡ #·∫Ãb˛j·÷s¡T. ˇø£ÿkÕ]>± H˚qT ~≈£îÿ˝Òì
yê&çqj·÷qT. ˇø£ÿkÕ]>± nbÕs¡<äT'K+ qqTï ìX‚Ãwæº‘·TDÏí #˚dæy˚dæ+~. >∑T+&Ó\T
|ü–*b˛sTTHêjYT. eT∞fl n<˚ q~˝À <ä÷øÏ #·∫Ãb˛<ëeTqT≈£îHêïqT. ø±ì ˇø£yTÓ s¡|⁄ü
˝≤>∑ Hê eTqdüT‡˝À @<√ yÓT]dæ+~. á düèwæº á J$‘·eT÷ n+‘ê ˇø£ Vü‰dü´+.
BìøÏ ˇø£ ìj·TeTeT÷ ìØí‘· |ü<rΔä n+≥÷ ˝Òe⁄.ñHêï ñìøÏ ‘Ó*j·T<äT. eTq+
‘Ó\TdüTø√˝ÒeTT. mes√ ‘Ósy¡ qÓ Tø£ qT+&ç eTq*ïsTT˝≤ Ä&çdTü HÔ êïs¡T. Ç~ ˇø£ ô|<ä›
CÀø˘ ` qe⁄«˝≤≥. ˝Òì<˚ nHês√>∑´+‘√ m|ü&˚eTe⁄‘êH√ nqï H˚qT ã‘·ø&£ yÉ T˚ "$T{°?
ì+&ÉT Äs√>∑´+‘√ ÄX¯\‘√ e⁄qï yêfi¯ófl b˛e&Éy˚T$T{Ï? á n<äT“¤‘·yÓTÆq Vü‰dü´
Hê≥ø£eTT˝À H˚q÷ ˇø£ bÕÁ‘·ì. ø£cÕº\ø°, uÛj Ñ ÷· \ø° sπ |ü{Ï u≤<Û\ä ø° Ä+<√fi¯q #Ó+<ä&+É
m+‘· ‘Ó*$‘·≈£îÿe düs¡fi≤?á ø±ùd‡|ü{Ï ã‘·T≈£î˙ dü+≈£î∫‘·‘·«+‘√ dü+<˚Vü≤+‘√
<˚«wü$wü+‘√ ì+|ü⁄ø√e&É+ m+‘· eT÷s¡‘â «· + düsfi¡ ≤.μμ
á e÷≥\øÏ düs¡fi¯ #·*+∫ b˛sTT+~. $<äT´B›bÕ\ ø±+‹˝À n‘·ì ø£fi¯ófl
#ÓeTà–*¢q≥T¢ nì|æ+∫+<ëyÓT≈£î. n‘·ìï >∑T+&Ó\øÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì, ªªH˚qT ìqTï e<ä\qT
sêeT+μμ nì ns¡+ú ˝Ò≈î£ +&Ü Äy˚X+¯ >± n+~.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ #·\>¢ ± qyê«&ÉT ‘Ó\ì¢ eT˝…|¢ ⁄ü e⁄« $]dæq≥Tº dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ Væ≤eTø£D+
dü÷s¡´s¡•à˝À $T\ $T\ $T\ yÓTs¡dqæ ≥Tº...
düsfi¡ ø¯ Ï ns¡eú TsTT+~ ` n‘·ì qe⁄« e{Ïº qe⁄« ø±<äì, n‘·ì qe⁄« yÓqø±\
uÛj
Ñ T· +ø£s¡ $cÕ<äeTT+~. y˚<ë+‘·+ e⁄+~.
ø±˙ sT÷Hê{Ï es¡≈L£ eT÷]ÔøÏ e÷Á‘·+ n‘·ì qe⁄«øÏ ø±s¡D+ ‘Ó*j·T<äT bÕ|ü+.
514 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

øÁ =$«&ç \ø£Îqï
ãVü Q uÛ ≤ cÕ ø√$<ä T \T. dü + dü ÿ è‘ê+>∑ ¢

uÛ≤wü\˝À m+.@. |ü≥+º bı+<ës¡T. _.j·T˝Ÿ. ≈£L&Ü
dü+bÕ~+#ês¡T. | ôÁ +ò ∫ uÛ≤wü˝À #ê˝≤ yê´kÕ\T
ÁyêXÊs¡T. M] ø£<∏ä\T ì+&Ó’q ‘Ó\T>∑T<äq+‘√,
|üdü+<Ó’q n\+ø±sê\‘√, düeTj·Tdü÷Œ¤]Ô >∑\
˝Àø√≈£î\Ô ‘√, bÕÁ‘√∫‘· uÛ≤wü>\∑ dü+uÛ≤wüD\‘√,
n<äT“‘¤ · düìïyX˚ Ê\‘√ n\sês¡T‘·÷ ñ+{≤sTT.
s¡ # · q \T : ø±\+ e÷sê* (qe\)
ø√s¡ T º e ÷s¡ ¸ \T, Væ ≤ eT–] ‘· q j˚ T (ø£ < ∏ ä \ T)
Vü‰H√jYT $X‚cÕ\÷` ø±+uÀ&çj·÷ ø£ãTs¡÷¢
(yê´kÕ\÷), The Studies of the Ancient Sanskrit
Drama yÓTT<ä\>∑Tq$.
515
ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ
n|üŒ{Ïø|£ ü &˚ |ü<øä =+&ÉT <ë{Ï+~. m&Ü] jÓT+&É, #ÓeT≥ bıj·T´<äT bısTT´˝À
ô|{Ïºq s=f…º˝≤>∑ ˝À˝À|ü˝Ò ñ&çøÏ+∫y˚düTÔ+~. n|ü]$T‘·eTsTTq <ëVü≤+. ø±*Ãq
dü÷<äT\˝≤>± ÇdüTø£ sπ DTe⁄\T #·TÁs¡TeT+≥÷ eTTU≤ìï ‘êøÏ, ˝ÀqTqï ‘ê|ü+ eTØ
sTTqTeT&ç+|ü CÒdTü HÔ êïsTT. ~≈£îÿe÷*q düT&º uç øÒ s£ T¡ ! ˝≤Ø n+‘ê Çq|üeTj·T+— <ëìøÏ
‘√&ÉT Ä d”Œ&ÉTøÏ Çs¡TÁ|üøÿ£ \ qT+N ø=*$T ‹‘·T˝Ô À¢+∫ }~q≥Tº y˚&>ç ±&ÉT|ü⁄. Ä
dü]øÏ n|ü&˚ Hê≈£î #Óe⁄\T |òTü &çjT· \T y˚dTü ≈£îb˛sTT, yÓTTVü≤+ ‹s¡>&∑ ÜìøÏ dæ<+Δä >±
e⁄+~. yê≥s¡Tu≤{Ï˝À¢ ˇø£ÿ#·Tø£ÿ nsTTHê $T>∑\˝Ò<Tä . {À|” ÁøÏ+<ä ãTÁs¡ ãs¡Te⁄>±
d”dü|ü⁄ eTT<ä›˝≤>± nì|æk˛Ô+~. n˝≤>∑ì Ä {À|” rôdj·T´&ÜìøÏ M˝Ò¢<äT, ‘·\
~yÓTàøÏÿb˛‘·T+~. m≥T yÓfió¯ ‘·THêïH√, jÓT˝≤>∑ yÓfió¯ ‘·THêïH√ ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<Tä . n+‘ê
ìsêàqTwüéTsTTq jÓT&Ü]ø£qTø£ @øÏ‡&Ó+≥T¢ ø£\T>∑T‘êj·Tqï uÛj Ñ T· + e÷Á‘·+ ˝Ò<Tä .
Hê j·T+Á‘·+‘√ bÕ≥T H˚q÷ j·T+Á‘·e‘·T>±H˚ kÕ–b˛‘·THêïqT. düVü≤yêdü <√ùwD
>∑TD≤' uÛeÑ +‹!
Ç+ø£ Hê\T>∑T |òüsê¢+>∑T\T b˛‘˚ ˇø£ ªªˇj·÷dædüT‡μμ <ä–Zs¡ ñ+~ dæã“+~
øπ +Á<äkÕúq+. n<˚ >∑eT´kÕúq+. ˇ+{Ï >∑+≥˝À|ü⁄q yÓ[fl #ÛêØ® |ü⁄#·TÃø√yê*. ø=+#Ó+
d”Œ&ÉT ôV≤∫Ã+#êqT. eTø±eTTøÏ n<ä]› qTqï u≤s¡ø±düT\ düMT|ü+˝ÀøÏ e#˚Ãdü]øÏ, ≈£î&çy|’Ó ⁄ü
eTT+<äT #·Áø£+ n≥÷ Ç≥÷ n\¢˝≤¢&,ç ÁuÒ≈î£ y˚ùd ˝À|ü⁄>± jÓT<äsø¡ Ï ‘·÷*b˛sTT+~.
nsTT<äT ≥qTï\ ˝≤Øj˚TyÓ÷, ne÷+‘·+>±, >=&ÉT|¶ \ü T|ü⁄\T <ä|Œæ q ã+&ç˝≤>∑, eTT+<äTøÏ
y=]– |ü&bç ˛sTT+~. Hê nedüøú Ï Hêπø C≤*y˚d+æ ~— ø±ì j˚T+ #ÓjT· ´q÷? d”≥T
ÁøÏ+<ä ªªC≤ø°μμ mø£ÿ |”øÏ ˝≤Ø bıõwüH˝é À e⁄+∫, #·Áø£+ eTT+<äT sTTs¡TdüTøÏ n‹πøqT,
ªªd”]º +>¥ ãTwtμμ\T dü]#ÓjT· ´&ÜìøÏ ˝≤ØÁøÏ+<ä <ä÷sπ dü]øÏ, ø±*q sTTdüø˝£ À X¯Øs¡+
516 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

#·TÁs¡TeTì, ˇø£ÿ ¬>+‘·T˝À ãj·T{ÏøÏ e#˚Ãdæ, d”≥T~+&ÉT ÁøÏ+<äy˚düTø=ì eT∞fl
Äs¡+_Û+#êqT eTsêeT‘·TÔ ` nsTTHê ø±*q ô|q+MT<ä |ü&TÉ ≈£îqïfÒº nì|æ+∫+~!
|ü≥Tº≈î£ qï sTTq|üs¬ +∫ eT÷˝≤ìï n]#ÓsTT´ u§ã“ ˝…øÿÏ +~. m˝≤>√ |üìeTT–+#·T≈£îì
˝≤Ø kÕºs¡Tº #˚ùd dü]øÏ u≤¬s≈£î‡ r¬>\ <ä–Zs¡ Ä eT+&ÉTf…+&É˝À ˇø£ Çs¡ej˚T´fi¯fl
≈£îÁsê&ÉT, #=ø±ÿ nsTTHê ˝Ò≈î£ +&Ü, ø=j·T´\T bÕ‘·T‘·÷ ø£q|ü&Ü¶&TÉ . n‘·ì X¯Øs¡+
u≤>± ø£$T*b˛sTT e⁄+~. |üsø¡ ±sTT+∫ #·÷ùdqT, n~ |ü{≤\+˝À •ø£\å T nqTuÛ$Ñ +#˚
yêfi¯ófl ñ+&˚ u≤s¡ø±düT. n+‘· ø£]qƒ •ø£å $~Û+∫q sê‹>∑T+&Ó\ sêø£då æ jÓTes¡T #ÓbÕà
nì $düTbÔ ˛j·÷qT. n≥Te+{Ï Á≈£Ls¡•ø£bå Õ\T ø±e&ÜìøÏ n‘·qT @+ H˚s+¡ #˚XÊ&√!
˝≤Ø kÕºsT¡ º nsTTq n\»&çøÏ >±uÀ\T, Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ‘·\jÓT‹Ô Hê e+ø£ |ü]o\q>±
#·÷XÊ&ÉT. n‘·qT sTT+ø± n˝≤>∑ #·÷dü÷Ô e⁄+&É>±H˚ yêVü≤q+ X¯s¡y˚>∑+‘√
|üs¡T¬>‹Ôb˛sTT+~.
2
kÕj·T+Á‘·+ @&ÉTqïs¡ ne⁄‘·T+~. >∑T&Üs¡+ ãj·T≥ y˚TC≤MT<ä {°, _düÿ≥÷º,
&Éu≤“|üfiS¯ fl ô|≥Tº≈î£ ì ‹+≥÷, yÓs¬’ d¢ t es¡eÔ ÷Hê\ Á|üø±s¡+ Áb˛Á>±eTT\T y˚dTü ≈£î+≥÷
≈£L#·THêïs¡T. ˇø£ »y˚T<ës¡T e∫Ã ôd\÷´{Ÿ #˚dæ eTsêï{Ï ø±s¡´Áø£eT+ #˚‹øÏ#êÃ&ÉT.
yÓTT≥ºyTÓ T<ä{Ï nsTT≥+ ˇø£ Vü≤e˝≤›sT¡ ø±¢sT¡ ÿ ø√s¡Teº ÷s¡¸˝Ÿ! @$T •ø£å $~Û+#·e\dæ
edüTÔ+<√ @"$sê uÛÑ>∑e+‘·T&Ü, #êØ® |ü⁄#·TÃø√>±H˚ sTT≥Te+{Ï |üì ‘·–*+B
nqT≈£îHêïqT. ‘·\ neTTàø=qï ‘·sT¡ yê‘· ‘·|ü ‘·T+<ë? |ü~ ì$TcÕ\T n˝≤π> dæ>s¬∑ ≥Tº
ø±\Tdü÷Ô ñ+&çb˛sTTHêqT. Ä HÓ+ãs¡T ` 249052 ø£fifl¯ ≈£î ø£{qºÏ ≥Tº>± ñ+~. Ä
$wüjT· + m+‘· eT]∫ b˛<ë+ nqT≈£îHêï eTs¡T|ü⁄≈£î sêe&É+ ˝Ò<Tä . eTqdüT‡ jÓT+<äT≈£î
n˝≤>∑ |”≈î£ ‘·T+<√ }Væ≤+#·Tø√˝Òø£ b˛sTTHêqT. Ç+‘·˝Àπø ∫qï|ü&ÉT #·<Tä e⁄≈£îqï
c˛Vü≤sêuŸ ` s¡TdüTeÔ TT\ ø£<ä∏ C≤„|øü +£ e∫Ã >∑T+&Ósa¡ \T¢eT+~. m+<äTø£sTTHê eT+∫<äì
Ä HÓ+ãs¡T>∑\ ÄkÕMT ù|s¡T #·÷&ÉeTHêïqT. >∑Te÷kÕÔì |æ*∫... Hê düìïVæ≤‘·ã+<ÛTä y˚`
e÷ »>∑T&Z TÉ ! n‘·Hï˚ Hê j˚T"${Ï#bÓ Õà Ábı<äTq› u≤¬s≈£î‡˝À #·÷ùdq÷! ø±ì e÷yê&ÉT
n+‘· q\¢>± ñ+&É&.˚ @yÓ÷ á $T*≥Ø ñ<√´>∑+˝À #˚], Væ≤‘·esTTq ‹+&û ‹|üŒ\÷
˝Òø,£ jÓT&Ü] jÓT+&É˝À¢ u≤<Û\ä T |ü&TÉ ‘·÷ n˝≤ >∑sTTb˛j·÷&˚y÷Ó !
»>∑T&Z TÉ ! yê&ç |ü]dæ‘ú T· \T ‘·\T#·T≈£î+fÒ jÓT+‘· •˝≤ eTj·TeTsTTq Vü≤è<äjT· +
nsTTHê Á<ä$+∫ <äj÷· eTj·TeTsTT b˛ø£e÷q<äT. yêfi¯ófl ãVüQ leT+‘·T\e&É+ #˚‘,·
ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ 517

»>∑T&Z ç Hêqï>±s¡T eTT>∑TsZ T¡ nqï<äeTTà˝À¢øÏ ô|<äy› ê&ÉT ne&É+ #˚‘ê, n‹>±sêã+>±
ô|]>±&ÉT. ‘·+Á&çb˛sTTq ø±s¡D+>± Äj·Tq ∫qï‘·q+˝ÀH˚ #·<Tä e⁄ #ê*+#·T≈£îqï|üŒ{Ïø,°
sTT<äs› T¡ ‘·eTTàfi¯fløÏ #·<Tä e⁄ #Ó|Œæ +∫, ô|[flfi¯ófl #˚d,æ dæ>|∑ ⁄ü e⁄« yê&É≈î£ +&Ü ô|+#·T≈£îe∫Ã
‘·+Á&ç ˝Òì ø=s¡‘· rsêÃ&ÉT. ø=+‘·ø±\+ u≤>±H˚ »]–+~. Ç<äs› T¡ ‘·eTTàfi¯Sfl #˚‹øÏ
n+<äT≈£î e#êÃs¡T. sTT<äs› ÷¡ &Üø£sπº .¢ ø±düÔ ù|s¡T ≈£L&Ü dü+bÕ~+#·T≈£î+≥÷ ñ+&É&+É
e\¢, ì»+>± »>∑T&Z TÉ Hêqï>±]øÏ Ä ‘·eTTà\ì #·÷ùdÔ ø=+&É n+<äT≈£îqï≥Tº ñ+&˚~.
ÄdæÔ |ü+#˚düT≈£îì nqï <äeTTà\T πø{≤sTT+|ü⁄ nsTTb˛sTTHês¡qï dü+>∑‹ ˝Àø±ìøÏ
‘Ó*j·T<ä+fÒ, yêfi¯ófl jÓT+‘· nH√´q´+>± e⁄+&˚yês√ }Væ≤+#·Tø√e#·TÃ. Ç+‘·≈L£
Ç<äs› T¡ ‘·eTTà\ ÁbÕø°dº ÷ü |ü\T≈£îã&û u≤>∑T+&˚$. »>∑T&Z ç Hêqï>±]~ yÓTT<ä{qÏ T+N
<äsê® J$‘·y˚T eNÃb˛j˚T yêfi¯fl‘√q÷, yêfi¯fl eTsê´<ä\‘√q÷, $+<äT\‘√q÷
dü+‘·sŒ¡ D\‘√q÷,jÓT|ü&É÷ ì‘·´ø£fi≤´D+ |ü#Ã· ‘√s¡D+>± ñ+&˚~ »>∑T&Z ç Hêqï>±]
Ç\T¢. eTTK´+>± sT÷j·THÓï+<äT≈£î #ÓbÕŒ© n+fÒ, Ç+{ÏøÏ ô|<ä› ø£qø£ ` nuÛ+Ñ X¯óuÛ+Ñ
n˙ï sT÷j·TqHÓ‹HÔ ˚ |ü&TÉ ‘·÷ e⁄+&˚$. <ëìøÏ ‘√&ÉT ø±düÔ uÛ≤Ø #ÓsTT´ ne&É+ e\¢
nedüsêqedüsê\‘√ Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ Ks¡TÃ\T ‘·>T∑ \T≈£î+≥÷ ñ+&˚$.
kÕ«]®‘+· nH˚~ ˝Òøb£ ˛sTTq ‘·sT¡ yê‘·, e÷s¡TÃ≈£îì ‹+≥÷ ñ+fÒ m+‘· ø±\+
edüTÔ+B? ˇø£ <äX¯ ‹]π>≥|üŒ{ÏøÏ Äj·Tq <äX¯ e÷]b˛‘·÷qï≥¢ì|æ+∫+~.
ˇø£{s¬Ï +&ÉTkÕs¡T¢ sT÷j·Tq s¬ +&ÉTeT÷&ÉT dü+#·T\T n|ü #˚XÊ&Éì ‘Ó*dæ, eTs¡<fiä fl¯ ˝À
eTH√$ø±sê\T bı&É>f∑ sºÒ TT n+{≤s¡T. nsTTHê nqï<äeTTà\ kÂ»Hê´ìøÏ j˚T"M ˝À≥T
sê˝Ò<Tä . @<√ e÷s¡TeT÷\ eT&ç#øÓ ÿ£ ø£ sê"sêe⁄&ç #·T≥Tº≈î£ b˛sTTHê, sê»dü+ e÷Á‘·+
j· T <∏ ë Á|ü ø ±s¡ + >±H˚ u≤e⁄{≤ jÓ T –]+#˚ ~ . eTs=ø£ ÿ Hê\Tπ > fi¯ ó fl b˛j˚ T dü ] øÏ ,
#·<Tä e⁄ø√e\dæq eTT>∑TsZ T¡ yÓTT>∑|\æ \¢ e÷≥ n˝≤ e⁄+#·>±, m~–q Ä&É|\æ \¢ T sTT<äs› ÷¡
sTT+{À¢ yÓTdüT\T‘·÷ ñ+&É&+É ø=+#Ó+ >∑T+&Ó\MT~ ≈£î+|ü{˝Ï ≤>∑ ‘√∫+~. |æ\\¢ sTT‘˚
≈£î+<äq u§eTà˝Ò. dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . ø±ì ø£{≤ï\T sTTe«≈£î+&Ü ø£fi≤´D≤\T ø£*dæekÕÔj÷·
n|üŒ{Ïø|£ ü &˚ n|ü\bÕ\sTT b˛‘·THêï&Éqï nÁ|ü‹wüº >±&Û+É >± n\TeTT ≈£î+{À+~.
Ç+‘· ˝ Àπ ø j· T T<ä Δ + e∫Ã|ü & ç + ~. Væ ≤ ≥¢ s ¡ T j· T ÷s¡ | ü ⁄ <˚ X Ê\ì es¡ d ü > ±
ÄÁø£$T+#·T≈£î+≥÷qï s√E\T. nø£å sêC≤´\T ◊ø£éTsTT $»è+_Û+#˚kÕÔj·T˙,
uÛ≤s¡‘<· X˚ ÊìøÏ ô|qTÁ|üfij ¯ T· + sêqTqï<ä˙, nb˛Vü≤|ü&qç ø±\+ n~. »>∑&Z TÉ Hêqï>±]øÏ
|üP]Ô>± ø£*ø±\+ nsTT |ü]D$T+∫+~. n|ü\yê] b˛s¡T |ü&É˝Òø£ ñqï<ä˝≤¢
‘Ó>q∑ y˚Tà&ÉT— <ë+‘√ Äj·Tq |üsT¡ e⁄ u§‹Ô>± M~Ûq |ü&bç ˛sTT+~. ùd\+ »Ø <Û√e‘·T\÷,
518 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ô|<ë›|ü⁄s¡+ |ü≥Tºø√≥÷¢ eTT‘·ø£ K<ä›s¡TøÏ <ë]#·÷|ü>±, ø£‘ÓÔs¡e÷s¡Tÿ dæ>∑¬s≥Tº ø±ø°
j·T÷ìbòÕs¡+ <Û]ä +∫ ;&ûs÷¡ ù|D≤ Ädüsê nsTT ì*∫+~ Äj·TqøÏ. ‘·q |æ\\¢ sTTHê
#˚‹øÏ n+<äT≈£î ekÕÔsπ yÓ÷ q+fÒ, sTT<äs› T¡ ô|<äy› êfi¯Sfl eT÷&˚ùdfi¯ófl dü÷ÿ\T ô|q’ò ˝Ÿ
yÓ*–+∫, sTTVü≤ #·<Tä e⁄\øÏ |üìøÏ sê≈£î+&Ü b˛j·÷s¡T. Çs¡ej˚T´dæ j˚Tfi¯ófl e⁄Hêï,
ÄK]øÏ ˇKâ&ç yÓTfiÀflq÷ »+<Ó+ b˛#·|&ü ˝É <Ò Tä — ø±>± ô|<Óì› $T<˚fifl¯ ô|<ä› |æ\¢ ˇø£s¬ !Ô
eTqdüT‡˝À ÄyÓT |ü]|ü] $<Ûë\ ≈£î$T*b˛sTTHê, ‘·+Á&çøÏ eT]+‘· $#ês¡+ ø£\T>∑T‘·T+<˚
yÓ÷qì, ô|ø’ Ï ì+&ÉT≈£î+&É˝≤>∑ Á|üe]Ô+#·&+É ‘√, ÄyÓT kÂo˝≤´ìï #·÷dæqø=~› »>∑T&Z TÉ
Hêqï>±]øÏ >∑T+&Ó #ÓsT¡ yÓb’ ˛j˚T~.
Ç+‘·˝Àπø ˇø£ ‘·eTTà&ÉT Vü≤sƒê‘·TÔ>± |üs¡eT|ü~+#ê&ÉT. ¬s+&√ ‘·eTTà&çøÏ
dü«≈£î≥T+ãuÛ≤s¡+ n~Ûø+£ ne&É+e\¢H√, eTπs ø±s¡D+#˚‘H· √ dü<Tä u› ≤≥T #ÓjT· ´&ÜìøÏ
neø±X¯+ ‘·|Œæ +~. ø±ø£b˛sTTHê, ˇø£ j·÷e‘·TÔ ≈£î≥T+u≤˙ï sTT+ø√ ≈£î≥T+;≈£î&ÉT
jÓT+‘· ø±\+ nì b˛wæ+#·>∑\&ÉT? rsê #˚dü÷Ô e⁄+fÒ m˝≤>√ dü]|ü⁄#·TÃø√&ÜìøÏ
ã<äT\T, ª|ü⁄D≤´ìøÏ ô|{Ïqº e÷à ˙ yÓTT>∑T&ç‘√ düe÷q+>± ô|≥ºee÷àμ nqï≥Tº+{≤sTT.
Ä&Éyêfi¯fl eTqdüÔ‘ê«\T, ñqï }fiÀfl sTT+ø£ ‘·\jÓT‘·TÔ≈£î ‹s¡>∑˝Òø£, eTø±+
jÓT‘˚XÔ Ê&Üj·Tq. u…»yê&É, ã+<äsT¡ , eTÁ<ëdüT n˙ï #·÷&É&+É nsTT+~. ø±{ÏøÏ ø±\T
C≤#·T≈£îì ñqï yê&çøÏ ñ<√´>∑+ me]kÕÔs¡T? Ç+‘·≈£L, #Ó|üø√<ä–q ñ<√´>∑+
#ÓjT· ´&ÜìøÏ ñqï nqTuÛeÑ + jÓT+‘·!
HêHê{Ïø° |ü]dæ‘ú T· \T eTØ <äTs¡“s¤ +¡ nsTTb˛‘·THêïj·Tqï dü+>∑‹ »>∑T&Z ÷É yêfi¯fl
nqïj·T´ >∑eTìdü÷HÔ ˚ e⁄Hêïs¡T— n&É"¶ eTsTTqyêfi¯fl ø±fi¯Sfl |ü≥Tº≈î£ +≥÷H˚ ñHêïs¡T.
HÍø£Ø\ ø√dü+. ø±ì #·<Tä e⁄\øÏ u≤˝≤]wü<º √wü+ |ü≥&º +É eT÷˝≤ìï jÓTø£ÿ&Ü <ëØ
‘Óq÷ï ø£ì|æ+∫+~ ø±<äT. ˇø£Hê&ÉT yêfi¯fl ne÷à ô|<ä#› ©Ó ¢ ñb˛wü+ e⁄+&ç ‘·eTTà&çø°
∫qï #Ó*ø¢ ° nqï+ ô|≥º&+É ø£fi≤flsê #·÷ùd&ÉT »>∑T&Z TÉ . <ë+‘√ y=fi¯fl+‘ê C…Ás¡T\T
bÕøÏq≥ºì|æ+∫, jÓTe«]‘√q÷ #Ó|üŒ≈£î+&Ü Ä sêÁ‘˚ eTÁ<ëdüT yÓ[fl $T*≥Ø˝À
#˚]b˛sTTHê&ÉT. Hê{ÏqT+N Á|ü‹HÓ˝≤ eTT|üŒj ¤ ÷Ó ´, q\uÛj
Ñ ÷Ó ´ ‘·|Œü ìdü]>± sTT+{ÏøÏ
|ü+|ü⁄‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. ≈£î#˚\T&ç dü+‘·‹˝À yê&É÷, ‘·q ˝À‘·TbÕ‘·T\T jÓT]–qyê&É÷
ø£qTø£ ñ<√´>∑+˝À ãVüQ yÓT\≈£îe>± ñ+&˚yê&ÉT, sêø£sêø£ e∫Ãq ñ<√´>∑+
ì\u…≥Tº≈£î+<ë+ nì yê&çøÏ e÷ |ü≥Tº<ä\>± e⁄+&˚~. Ä sT÷ dü+>∑‘·T\T Hê≈£î
n&ÉbÕ <ä&bÉ Õ e∫Ãq ]ø±s¡T\¶ e\¢ ‘Ó\Tdü÷Ô ñ+&˚~ ≈£L&ÜqT. eT] n˝≤+{Ï yê&çøÏ
sT÷ ø√s¡Teº ÷s¡¸\T j˚T"${Ï #ÓbÕà?
ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ 519

3
>∑‘· #·]Á‘· n+‘ê dæìe÷˝À #·÷dæq≥Tº Ä ns¡>+∑ ≥˝Àq÷ <äè>√Z#s· e¡ Tj˚T´ dü]øÏ
Hê≈£î eTØ ñ+&Éã{Ï+º ~ ø±<äT— n˝≤>∑ì |üìø£≥Tº≈î£ ì u≤¬s≈£î‡øÏ yÓ[fl eTìwæ‘√ e÷{≤¢&ç
>∑T+&ÉTø=eTTà\ nqTe÷q+ rπsÃdüT≈£î+<ë+ n+fÒ ` ô|d’ \úü + ` m+‘· ‘êuÒ<ës¡s¢ TTHê
ñqï yêfi¯fl+‘ê |ü+C≤; yêfi¯ó.¢ me&ÓH’ ê øÏ+∫‘·TÔ s¡÷eTs¡T |ü⁄{Ï+º ∫ b˛j·÷&É+fÒ,
yÓs¬’ d¢ t ø£Hêï ‘·«s¡>± n~ &Û©ç ¢ #˚sT¡ ø√e&É+ e÷≥ n˝≤ ñ+&É>±, Hêπø jÓTdüsT¡ e∫Ã
yÓTT<ä{ÏøÏ yÓ÷dü+ ø£\>∑e#·TÃ. yÓ+≥H˚ »s¡>∑e\dæq |üì »s¡>∑<äT düπsø£<ë, Ç+ø£
mqï&É÷ me«]ø° j˚T dü<Tä bÕj·TeT÷ #ÓjT· ´˝Òì |ü]dæ‘ú T· \T j˚Ts¡Œ&É‘êsTT....
Ä sêÁ‹ Hê≈£î ì<ä›s¡ |ü≥º˝Ò<äT. @ ¬s+&ÉT >∑+≥\ø√ eT÷>∑qTï |ü&ç+<˚yÓ÷?
e÷eT÷\T>± Hê\T>∑Tqïs¡ ø£˝≤¢ ‘Ó*$ e#˚Ãdæ+~. ÄVæ≤ïø±\T rdüT≈£îì, ø±|ò”
|ü⁄#·TÃ≈£î+≥÷ e⁄+&É>± ∫qï ñbÕj·T+ ‘·{+ºÏ ~. Áø=‘·>Ô ± #ÛêØ® |ü⁄#·TÃ≈£îqï yê&çì
ø£qTø£, Hê ÁøÏ+<ä jÓT≥Te+{Ï eTqTwüß\THêïs√, jÓTe]ì jÓT+‘· es¡≈î£ qeTàe#·TÃH√
‘Ó\TdüTø√e&É+ ÄeX¯´ø£+ nqï HÓ|ü+‘√ ˇø=ÿø£ÿ&ç $wüj·T+Äsê ‹j·T´&É+
Äs¡+_Û+#êqT. Ä <Óã“‘√ »>∑T&Z ç $esê\T #ê˝≤ ‘Ó*XÊsTT. bÕ|ü+ yÓTT<ä{À¢ dæbÕsTT>±
Á|üy•˚ +∫ s¬ D…\í T¢ ‹s¡≈î£ ÿ+&ÜH˚ Vü≤e˝≤›sT¡ ø±¢sT¡ ÿ>± Á|üy÷Ó wüqT bı+<˚&TÉ . eTs=ø£ÿj˚T&ÉT
‹]π>≥|üŒ{ÏøÏ eT÷&√ Áπ>&ÉT˝À+∫ yÓTT<ä{Ï Áπ>&ÉT˝ÀøÏ &ÉãT˝Ÿ Á|üyÓ÷wüqT ≈£L&Ü
dü+bÕ~+#·T≈£îHêï&ÉT. M&çì #·÷dæq Á|ür Ä|òd” sü ÷¡ eT+#˚ Áyêùd&ÉT. mø£ÿ&Ü #Ó&TÉ >±
˝Ò<Tä ` Äy˚fi¯ »s¡>q∑ Tqï ø√s¡Tº e÷s¡¸\T‘·|Œü !
$T\≥Ø˝À ñ+&˚ $X‚wyü T˚ n+‘·. @ dü+>∑r yÓTT‘·+Ô >± #·÷&ÉsT¡ . eTìwæ ‘ê\÷≈£î
Á|ües¡qÔ q$Tàø£\ ‘√{Ï ndü˝Ò |üì˝Ò<Tä . BìøÏ ø±s¡D+ ≈£L&Ü ˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä . Çyêfi¯
sTTø£ÿ&É ñqï Ä|òd” sü T¡ sπ |ü⁄ sTT+ø√ #√{ÏøÏ ã~© nsTTb˛‘ê&ÉT. <ë+‘√ yê&ç y˚TVü‰sê“˙
dü+bÕ~<ë›+ nì #˚dqæ #êøÏØ n+‘ê ãT–Z nsTT }s¡T ≈£î+≥T+~. yê&ç kÕúH˚ e∫Ãq
yê&ÉT ø£s√ÿ≥≈£î&˚ ne⁄H√, ø£sT¡ D≤eTj·TT&˚ ne⁄H√! Ç+‘·≈L£ Äe∫Ãq yê&çøÏ M&çjT· +<äT
q$Tàø£ ø£\>±\+fÒ ø=+‘· ø±\+ |ü&TÉ ‘·T+~. dü+<äsê“¤\÷ »‘·|&ü Ü*. á˝À>± j˚T~
jÓT≥TqT+∫ e∫ÃHê, >±*˝À B|ü+ ô|{Ïº <˚"e⁄&Ü ˙<˚ uÛ≤s¡+μ nqï≥Tº ne⁄‘·T+~.
n+<äT#˚‘·sT÷ ø£åD+˝À X¯Vü≤u≤düT nì|æ+#·T≈£îqïyê&ÉT ñ‘·Ôs¡ø£åD+˝À z{Ï≈£î+&É
nsTTb˛‘·÷ ñ+{≤&ÉT. Ç<˚ @ dæ$\T ñ<√´>∑y÷Ó nsTT‘˚, n+‘·‘«· s¡>± ªuÒ≈¢ î£ e÷s¡Tÿμ
|ü&TÉ ‘·T+<ë? n+<äT˝Àq÷ Ä~qT+N eT+∫ ]ø±s¡T¶ ñqïyê&çøÏ b˛{≤u…{≤º\+fÒ mìï
>∑T+&Ó\T+&Ü*! ø±ì $T*≥Ø˝À e÷Á‘·+ sTT≥Te+{Ï$ ãVüQ kÕe÷q´+. Çyêfi¯
520 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø¬ ô|qº T>± ñqïyê&ÉT z #·Tø£ÿ jÓT≈£îÿe ùd$+∫, ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tø£ ô|’ Ä|òd” sü T¡ øÏ ôd\÷´≥T
#Ój·T´ø£ b˛‘˚, Ä kÕj·T+Á‘·"y˚T ˝…|òæºHÓ+≥T>± ~+ù|kÕÔs¡T. eT∞flHê\T>∑T s√E\T
ˇfi¯ófl <ë#·Tø√≈£î+&Ü |üì#˚ùd&É+fÒ, yê&˚ ‹]– ø¬ ô|qº ÷ ` Ç+ø± y˚T»s√ nsTTb˛‘ê&ÉT.
bò˛≈£îÔ $T\≥Ø˝À dü+>∑‘˚ n+‘·, ø±ì Áø=‘·>Ô ± $T*≥Ø˝À #˚]q yê&çøÏ sTT≥Te+{Ï
ndü+<äs“¡ +¤ @<ÓH’ ê ‘·≥dæùú dÔ ‘·\ rùddæq≥Tº ñ+≥T+~. Ä|òd” sü >¢¡ ‘∑ ˚ n˝≤ >∑&\¶É sTTb˛‘·÷
ñ+fÒ Vü≤e˝≤›sT¡ ø±¢sT¡ ÿì Ä<äT≈£îH˚ <Óes¡÷?
Hê≈£î y=fi¯ó¢ ø£+|üsy¡ TÓ ‹Ô b˛sTT+~. ≈£îÁs¡Hê>∑eTà bıs¡bÕ≥T #˚XÊ&˚ nqTø√+&ç—
|üPsê«|üsê\T #·÷&=<ä÷?› Ä~qT+N nwüøº c£ Õº\÷ nqTuÛ$Ñ +∫, m˝≤>√ ˇø£ ñbÕ~Û
dü+bÕ~+∫, Ä‘·à Á|üuÀ<Û+ä ‘√, ‘·qyês¡+‘ê ‘·q MT<äH˚ Ä<Ûës¡|&ü ç ñHêïs¡qï C≤„q+‘√,
‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ãTTD+ rs¡TÃ≈£î+<ë+ nH˚ <äè&ÛÉdü+ø£\Œ+‘√ ÁX¯$Tdü÷Ôqï eTìwæ ø±düÔ
|üsê≈£î |ü&>É ±H˚ ` n<äsTTHê ãT~Δ|Pü s¡«ø£+>± #˚dqæ ‘·|Œæ <ä+ ø±<äT ` ~e´+>± e⁄qï
|üPs¡« #·]Á‘· n+‘ê $düèÔ ‘·+ nsTTb˛e\dæ+<˚Hê? ì»+>± y=fi¯óe¢ +∫ |üì#˚ùdyê&çøπ
nìï sTTã“+<äT\÷qT. düV≤ü è<äjT· T&Óq’ Ä|òd” sü T¡ Vü≤j·÷+˝À nsTT‘˚ n˝≤ »s¡T>∑T‘·T+<ë?
bÕ|ü+! yê&ç ø£èwæø° ‘·‘Œ· *¤ ‘êìπø n$T‘êq+<ä >∑sê«\ì bı+<äT‘·÷, ‘êsêEe«˝≤>∑
‘êsê|ü<+ä∏ ˝ÀøÏ #=#·TÃ≈£î b˛e\dæq ‘˚CÀeT÷]Ôì Hê\T>∑T >√&É\ eT<Ûë´ ã+~Û+∫,
dü]jÓTÆ q ‹+&ç ô|≥ºø,£ Ä jÓT&Ü] eT+&ÉTf…+&É˝À ô|q’ #=ø±ÿ nsTTHê ˝Ò≈î£ +&Ü @
ø=j·T´\T bÕ‘·eTH√? ˝§{Ï|º ≥æ \º øÏ e÷©düT #ÓjT· éTH√ ìjÓ÷–+∫, m+<äT≈£L |üìøÏsêì
yêDÏ>í ± e÷πsÃXÊs¡T. Ä ne÷j·Tø£ Vü≤è<äjT· + jÓTìï $<Ûë\ |ü]‘·|+æ ∫ b˛‘√+<√!
Ç≥Te+{Ï |üsê´˝À#·q\‘√ mì$T~ >∑+≥\T <ëø± ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ø±\+
>∑&ç∫b˛sTT+~. uÒs¡s¡T e∫Ã kÕïHêìøÏ ˝ÒeeTHêï&ÉT. nuÛÑ´+>∑q+, #Û√{≤Vü≤ÁJ
eTT–+#·T≈£îì, ‘=$Tà~+{Ïø˝£ ≤¢ ˝…q’ T‡øÏ yÓfi≤¢qT. H˚H˚ n<Û´ä ≈£îå DÏí Ä ø√s¡Teº ÷s¡¸\TøÏ.
Çs¡TÁ|üø£ÿ˝≤ sTT<ä›s¡T ¬øô|ºqT\T ≈£L#·THêïs¡T, Hê´j·T|ü]o\q˝À Hê≈£î düVü‰j·T+
#ÓjT· ´&ÜìøÏ, H˚sd¡ Tü &ú TÉ m<äTs¡T>± qT+#·Tì ôd\÷´≥T #˚XÊ&ÉT. ôV≤&éø±¢sT¡ ÿ #ÛêØ®w≥” T
|ü⁄#·TÃ≈£îì H˚s+¡ #·~yê&ÉT. H˚s+¡ düsêÿs¡T $T*≥Ø˝À ñ+&ç ø±Hê«sTTì rdüT≈£î yÓ[flq
dü+<äs“¡ +¤ ˝À ø£qãs¡∫q nÁ|üeT‘·‘Ô ,· dü+<äs“¡ +¤ |ü]o*+#·&ÜìøÏ |üPqT≈£îHêï+.
ãsêà j·TT<äΔ+ rÁe+>± kÕ>∑T‘·÷ e⁄qï|ü&ÉT zkÕ] nø£ÿ&çøÏ ø=ìï j·TT<äΔ
|ü]ø£sê\T |ü+|üe\dæ e∫Ã+~. eéVü‰s¡+ ns¡+® ≥T ne&É+ #˚‘ê, n+<ä]˝Àø° »>∑T&Z +É fÒ
n|ü&ÉTqï Ä|òd” sü T¡ ≈£î e÷+∫ >∑T] ñ+&É&+É #˚‘ê MDÏí Ä ø±Hê«sTT rdüT≈£î yÓ[fl
ø£\ø£‘êÔ˝À e|üŒC…|Œü &ÜìøÏ ìjÓ÷–+#ês¡T. n¨sêÁ‘·T\T ìÁ<ë $ÁXÊ+‘·T\T ˝Ò≈î£ +&Ü
ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ 521

@&ÉTe+<ä\ yÓTfiÆ ó¯ ¢ ˝≤Ø q&ç|+æ #·T≈£îì ø£\ø£‘êÔ bı*y˚Ts¡ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. ãVüQuÛÁÑ <ä+>±qT,
ÇVü≤ >∑eT´kÕúq+ #˚sT¡ ≈£î+{≤&Éq>± ˇø£ ªeTÁ<ëd” ¨≥\Tμ ø£ì|æ+∫+~ M&çø.Ï ø£cÕº\≈£î
zs¡TÃø√˝Òì ∫qï‘·q+. n|üŒ{ÏøÏ n|ü&˚ eT÷&ÉT s√E\ ã{°º Ä‘·à‘ê´>∑+ #˚dTü qÔ ï
e´øÏÔ. ñ<äj·T+ mì$T~ >∑+≥\ y˚fi¯, $T>∑‘ê ˝≤Ø Á&ÉsTTes¡¢+<ä]ø°, ‘·qT |üdüTÔ
ñ+≥÷Hêï, uÛÀ»q dü<Tä bÕj·T+ #˚XÊqqï Ä‘·àC≤„q+ n≥Te+{Ï dü+<äsê“¤\˝À M&çøÏ
ø±düÔ ø±|ò” |ü⁄#·TÃ≈£î+<ë+ nì eTqdüT‡ |”≈î£ ˝≤&ç+~ n+fÒ ÄX¯Ãs¡´+ @MT ø£q|ü&<É Tä .ªzdt,
z bÕe⁄>∑+≥ Ä\dü´+ nsTT‘˚ e÷Á‘·+ ø£\TdüTø√˝Òø£ b˛‘êHê, sTT+‘·≈L£ Hê ˝≤Ø
y={Ïº<˚ ø£<ëμ nqï BÛe÷‘√ ¨≥˝À¢ C§s¡ã&Ü¶&ÉT. Ç&ç¢, ø±|ò”, <√ôd ` n|üŒ{ÏøÏ
eT÷&˚fifl¯ sTT yÓTTVü≤+ yê∫ ñHêï&É≥ M{Ïø√dü+ ` |ü⁄#·TÃ≈£îì ãj·T{ÏøÏ e#˚ÃkÕ]øÏ
M&ç ˝≤Ø ø£q|ü&˝É <Ò Tä . eTìwæøÏ eTT#ÓÃeT≥\T b˛ùdXÊsTT. ìeTTcÕ\T >∑&TÉ düTqÔ ïø=~›
ì\Te⁄Hê ˙s¡sTTb˛‘·THêï&ÉT. @"M bÕ\Tb˛sTT+~ ø±<äT. Ç+‘·˝Àπø ¨≥\T >√&É
yÓqTø£ yÓ’|ü⁄ ˇø£ ˝≤Ø ` nB eT÷&ÉT ≥qTï\<Ó ` q\¢ {≤sê“*qT‘√ ñqï~ `
ø£qã&˚d]ü øÏ. ‘·q<˚ jÓTe&√ nø£ÿ&É ô|fÒ&º qÉ ï uÛ≤e+˝À|ü&ç (nìï ˝≤Ø\÷ø£e\|æ\˝¢ ≤>±
e⁄+{≤sTT eT] $T\≥Ø˝À) sTT+‘·≈L£ ˝≤Ø <=]øÏ+~. Áã‘·T≈£î Je⁄&Ü nì, ˇø£ÿ
}|ü⁄q s¡aeTàì yÓ[fl ø±Hê«sTTì ø£\TdüT≈£îì >∑eT´kÕúq+ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT »>∑T&Z TÉ .
nø£ÿ&É ôd≈£L´]{° Ä|òd” sü T¡ kÕeTÁ– n+‘ê ˝…øÿ£ e|üŒC…|ü ≈£îì, @&ÉT ˝≤Ø\÷
düÁø£eT+>± e#˚Ãj·Tì ø±–‘·+ dü+‘·ø£+ #˚dæ sTT#ÓÃj·T&É+ ‘√fÒ, ‘·q n<äècÕºìøÏ
dü+‘√wæd÷ü Ô øπ +{°qT˝ÀøÏ b˛j·÷&ÉT {° |ü⁄#·TÃø√&ÜìøÏ.
eTs=ø£ÿ |ü~ ì$TcÕ\øÏ nyÓT]ø£Hé ªªuÒdüT πø+|ü⁄μμ qT+∫ f…*bò˛qT e∫Ã+~
|ò˝ü ≤Hê HÓ+ãs¡T >∑\ yêfi¯fl ˝≤Ø ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä ø£qø£, sTTø£ÿ&É Mfi¢̄ e<ä› qTqï ˝≤Ø
HÓ + ãs¡ T ¢ dü ] #· ÷ dæ , Á|ü e ÷<ä e XÊ‘· ÷ Ô nø£ ÿ &ç ø Ï #˚ s ¡ T ≈£ î +<˚ y Ó ÷ ‘Ó * j· T C… j · T ´
e\dæ+<ä+≥÷qT. Äy˚fi¯ eTqyê&ç ø±Hê«sTT ˝≤Ø\T ‘·|Œü sTT+πøM nø£ÿ&çøÏ #˚sT¡ ø√˝Ò<Tä .
sT÷ dü+>∑‹ ôd≈£L´]{° Ä|òd” sü T¡ ≈£î ‘Ó\TdüTqT. |ò˝ü ≤Hê øπ +Á<ä+ qT+∫ e∫Ãq e÷
˝≤Ø˝Ò >±ì MT$ j˚TM sê˝Ò<ìä es¡eÔ ÷q+ #˚ùd<ë›+ nqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì, jÓT+<äTø£sTTHê
eT+∫<äì ø±Hê«sTT ˝≤Ø HÓ+ãs¡T¢ ‘·ìF #ÓjT· ´&É+ Äs¡+_Û+#ê&ÉT. @j˚T HÓ+ãs¡T
˝≤Ø\T ø±Hê«sTT>± j˚Ts¡Œs¡#ês√ »>∑T&Z ç ªª&É÷´{Ïd|¢æ ü μμ˝ÀH˚ ñ+≥T+~. ôd≈£L´]{Ï
Ä|òd” sü T¡ yÓTT<ä{À¢ ˝≤Ø\ dü+K´ e÷Á‘·yT˚ #·÷ù|&ÉT. HÓ+ãs¡T¢ uÒØE yÓjT· ´˝Ò<Tä . rsê
Ä |üìøÏ |üPqT≈£îH˚d]ü øÏ ˇø£ ˝≤Ø HÓ+ãs¡T uÛ~Ò +∫+~. Ä uÛ~Ò +∫q HÓ+ãs¡÷ nyÓT]ø£Hé
uÒdTü øπ +|ü⁄ yêfi¯ó¢ sTT∫Ãq HÓ+ãs¡÷ dü]b˛sTTHêsTT. ôd≈£L´]{° Ä|òd” sü T¡ ≈£î ‘·˝≤ ‘√ø±
‘Ó*j·T˝Ò<äT.
522 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
n+‘·˝Àπø ˇø£ nyÓT]ø£qT Ä|òd” sü T¡ ≈£L&Ü ~>∑ã&Ü¶&TÉ . eT÷&ÉT ≥qTï\ ˝≤Ø
y˚düT≈£îì, ÄX¯ø£≥+ #·÷&É&É+‘√fÒ »>∑TZ&ç ÁbÕD≤\T ì\Te⁄Hê jÓT–]b˛sTTHêsTT.
nsTTHê sTTø£ #ÓjT· ´>∑*–+~ j˚T"M ˝Ò<qä T≈£îì >∑+;Ûs+¡ >± ePs¡T≈£îHêï&ÉT.
#·÷dü÷Ô ñ+&É>± Ä nyÓT]ø£qT ‹qï>± ôd≈£L´]{° Ä|òd” sü T¡ e<ä≈› î£ yÓ[fl ªª|ò˝ü ≤Hê#√≥
ø±|ò” |ü⁄#·TÃ≈£îì ãj·T\T <˚sπ düeTj·T+˝À e÷ ˝≤ØøÏ ã<äT\T MT <ëìï rdüT≈£îb˛j·÷qT
ø=+‘·<÷ä s¡+ b˛j˚Tdü]øÏ, ˝≤Ø˝À ô|≥Tº≈î£ qï Hêdæ>s¬∑ ≥Tº {ÏqTï ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . <ëìø√dü+
‘·&TÉ eTTfi≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ ã+|üsT¡ MT~ HÓ+ãs¡Tì ã{Ïº ‘Ó*dæ+~ `sTT~ MT~ nì `
rdüTø√+&ç. |ò˝ü ≤Hê e÷ ˝≤Ø >¬ \’ T $*j·÷ nsTTb˛sTT+<äì e÷ øπ +Á<ä kÕúHêìøÏ
bò˛qT #˚ùdqT. á eéVü‰s¡+˝À MT øπ eTsTTHê sTTã“+~ ø£*–‘˚ eTìï+#·+&çμμ n+≥÷
jÓT+‘√ ô|<äe› Tìwæ ‘·sV¡ ‰ü >± #ÓbÕŒ&ÉT.
á yêvSà\+ ôd≈£L´]{° Ä|òd” sü T¡ Ç#êÃ&ÉT. »>∑T&Z TÉ y=|ü≈£îHêï&ÉT. n+<äT˝À
$esê\˙ï ì»y˚Tqì. $T*≥Ø &É÷´{°˝À Á|üeT‘·T&Ô TÉ >± ñHêï&Éqï H˚s+¡ ô|q’ sTT+ø£
•ø£å $~Û+#ê*. ø£<ä∏ n+‘ê $ì $T>∑‘ê Ç<äs› T¡ yÓT+ãs¡¢ eTTU≤\ øπ dæ #·÷ùdqT, yêfi¢̄
n_ÛÁbÕj·T+ ÄVü‰«ìdü÷qÔ T ` Ç<äs› ÷¡ H˚s+¡ dæsú |¡ ]ü #ês¡T.
Hê≈£î y=fi¯ó¢ eT+&çb˛sTT+~. øπ düT |ü]wüÿ]+#˚ dü+<äs“¡ +¤ ˝À Mfi¯ó¢ eT÷\ ø±s¡D+
jÓT‘·TøÔ √e&ÉyT˚ ˝Ò<Tä . ªªM&ÉT &É÷´{°˝À e⁄+&É>± <ë] eT<Û´ä dü+ú >± m+<äT≈£î Äπ>&ÉT
nqï~ yπ̊s Á|üXï¯ . <ëìï ‘·sy¡ ê‘· m‘·T≈Ô î£ +{≤qT. Ä~ì H˚qT n&ç>π ~ @"${° n+fÒ,
»>∑T&Z TÉ ì*|æq ˝≤Ø Ä dü\ú +˝À+∫ jÓT+<äT≈£î ø£<˝ä ≤* nì. ne‘·* yê&ÉT ô|<ä›
Ä|ò”düs¡T. »yêãT<ë] jÓT≈£îÿe ñqï eTìwæ. ‘·q ˝≤Ø jÓTø£ÿ&É ñ+&˚<√ ‘·qπø
‘Ó*j·T<ä÷? m<äTs¡T>± ñqïyê&˚ ô|[flø=&ÉTø±? sπ |ü⁄ sTT+ø√ dü+>∑‹ »]–Hê sTT˝≤>∑
|ü]cÕÿs¡+ nsTTb˛e\dæ+<˚Hê? Ä Ä|ò”düs¡T Á|üeT‘·Ô Á|ües¡ÔqøÏ @$T dü+C≤sTTw”
e∫Ã+~? ndü\T nyÓT]ø£qT yê]‘√ sT÷ Á|üdøü ÔÏ jÓT‘·T≈Ô î£ Hêïsê? ˝Òøb£ ˛‘˚ jÓT+<äT≈£î
˝Ò<Tä ? Ä ˝≤Ø nø£ÿ&˚ e⁄+fÒ sT÷ >=&Éy˚ ˝Ò≈î£ +&ÉTH˚?
ªªÇVü≤ ø±>± b˛>±, »>∑T&Z TÉ Ä ¨≥\T <ä–sZ ¡ |ü]àwüqT ˝Ò≈î£ +&Ü jÓT+<äT≈£î
Äπ>&É÷ nì ` ˇø£ j·T÷ì≥Tº y=~* s¬ +&√ j·T÷ì≥Tº #˚sT¡ ø√ø£eTT+<äT, dü«j·T+
sêC≤ dü«j·T+ eT+Á‹˙. Ç+‘·≈L£ |ü]àwüHé |ü⁄#·TÃø√&ÜìøÏ nø£ÿ&É eT<Û´ä e÷s¡+Z ˝À ô|’
n~Ûø±s¡T\T jÓTes¡T ñHêïs¡˙? <äTs¡T<˚›X¯+ j˚TeTsTTHê ø£ì|æ+#·+<˚ y√q+fÒ,
#Ó&ÉT>∑T˝Ò<äT dü]ø£<ë, ìØí‘· ø±˝≤ìøÏ edüTÔe⁄\T >∑eT´kÕúq+ #˚s¡Tø√yê\H˚ <äè&ÛÉ
ìX¯Ãj·T+‘√ $T–*q ˝≤Ø\qT yê&ÉT Ä|ü⁄ #ÓjT· ´˝Ò<qä ï~ yÓT#·TÃø√e\dæq $wüjT· +,
ø£ì|æd÷ü HÔ ˚ ñ+<ësTT]! ô|>’ ± ˝≤Ø ø£qT≈£îÿHêïqì nqT≈£îqï yÓ+≥H˚ ]e⁄«q b˛sTT
ø√s¡Tº e÷s¡¸˝Ÿ 523

yê{Ïì #˚s¡T≈£îì uÛÑÁ<ä‘· ø£qãs¡#ê&ÉT. Ä ˝≤Ø ø£qTø√ÿe&É+˝À bıs¡bÕ≥T
»]–+<ä+{≤s¡T. eTT+<äT>± sTT+ø=ø£]e\¢ »]–q bıs¡bÕ≥TøÏ sTT~ nqTã+<Û+ä
n+{≤qT H˚qT. M&˚ ÄbÕfi¯+>± ˝≤Ø b˛sTT+<äì Hê\T>∑T øπ +Á<ë\øÏ bò˛qT˝À #Ó_‘˚
j˚TeTe⁄qT? Bs¡ÈÁ|üj·÷D+˝À ø±Hê«sTT @ Á|ü<˚X¯+˝Àq÷ Ä>∑≈£L&É<äì s¡÷\T‡
ñHêïj·÷? n˝≤ Ä–q|ü&ÉT sT÷ Á|üe÷<ä+ »s¡>&∑ +É ndü+uÛeÑ e÷?μμ
ns¡>+∑ ≥ >=+‘·Tø£ ∫+#·T≈£îHêï, sTT<ä]› ˝Àq÷ ˇø£&÷É ñ\ø£&TÉ , |ü\ø£&TÉ ! øπ düT
ø=fÒXº ÊqT. á ]ø±s¡T¶ ô|ø’ Ï yÓ[flq |ü~ s√E˝À¢ Hê≈£î dæ+>∑|Pü s¡T ã~© nsTT+<äì
yês¡Ô e∫Ã+~. Ç<äs› T¡ ø¬ ô|qº T\÷ eTTdæeTTdæ qe⁄«\T qe⁄«≈£îHêïs¡T. M&√ÿ\T düeTj·T+˝À
ôd\÷´≥T rdüT≈£îì ø£sd¡ Œü s¡Ù #˚d÷ü Ô nHêïqT. ªªnø£ÿ&Ü jÓTe&√ e⁄+&ç e⁄+{≤&ÉT. Hê
#˚‘T· ˝À¢ $&ÉT<ä\ ø±e&Üìμμ ø£ì. Äø±X¯+˝À qø£Áå ‘ê˝≤¢>∑ yêfi¯¢ ø£fió¯ ¢ ˇø£ÿe÷s¡T yÓT]ùdsTT.
eTq |ü{≤\+ yÓTTVü‰ìï ∫s¡Tqe⁄« #·+Á<äe+ø£ nsTT yÓ*dæ+~.
524 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

‘·÷*ø± uÛ÷Ñ wüDY
ndü\T |ù s¡T ãT<äeΔ s¡|⁄ü ∫q ø±eTsêE. |ü‹Á ø±
s¡#·q M] Á|ü<Ûëq eè‹Ô. ˝Àø±e˝Àø£q+ M]
dü«uÛ≤e+. n<˚ M] s¡#q · ≈£î Ä\+ãq+. es¡e Ô ÷q
düe÷»+ ` M] ø£<∏ë edüTÔe⁄\≈£î ˇj·÷dædüT‡.
$q÷‘·ï edüTe Ô ⁄ M] | Á ‹
ü uÛ≤ dü+|üqï‘≈· î£ eTT+CÒ‹
ø£+ø£D+. ˇø£] XË©’ , ˇø£] b˛ø£&Ü ` M]øÏ q#·Ãe⁄.
dü«j·T+ e´øÏÔ‘·«y˚T M] kÕVæ≤‘·´ Á|üÁøÏj·T\≈£î
eTDÏ B |ü + . uÛ ≤ wü , uÛ ≤ e+, •\Œ+, ø£ \ ŒHê,
|
Á j
ü ÷
Ó »qeT÷ ` M] kÕVæ≤r düèwæøº Ï |ü≥Tº>=eTà\T.
Ä+Á < Û ä Á | ü u Û Ñ dü ∫ Á ‘ · yês¡ | ü Á ‹ ø£ ≈ £ î ÇHé # Û ê ]® > ±
ñ+&˚yês¡T.
s¡#·q\T : ãTTD≤qTã+<Ûä+, Áã‹øÏq ~Hê\T,
\∫Ã ‘·*¢ (ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T)
525
yÓTØHê rπs
eTVü‰ q>∑sê\˝À nH˚ø£ ‘·sV¡ ‰ü \yêfi¯ó¢ ñ+{≤s¡T. eTÁ<ëdüT˝Àq÷ n+‘˚.
Ç|ü&ÉT eTq ø£<≈ä∏ î£ dü+ã+~Û+∫q ‘·sV¡ ‰ü nìï{Ï˝Àø° $•wüyº TÓ qÆ ~. á ‘·sV¡ ‰ü
yês¡T Hês¡<ä >√Á‹≈£î\T. Hês¡<ä ≈£î≥T+ã+ yês¡T. dü÷ú\+>± ªªHês¡<äT\Tμμ nH˚
eéVü≤]kÕÔqT.
Hês¡<Tä &ÉT ˝Àø£d+ü #ê]. dü+#ês¡yT˚ Äj·Tq J$‘·+, Á|ü<ëÛ q ø£seÔ¡ éTTq÷ï, uÛøÑ ÔÏ
nH˚~ dü+#êsêìπø Vü≤+>∑T. eTÁ<ëdüT Hês¡<Tä \÷ dü+#ês¡T˝Ò. nsTT‘˚ ˝Àø£ dü+#ês¡T\T
e÷Á‘·+ ø±s¡T. ø±˝ÒsT¡ . øπ e\+ kÕj·T+ø±\ düeTTÁ<ärs¡ dü+#ês¡T\T. <ëìì $Vü‰s¡eTHêï
#Ó\T¢qT. á rs¡ÁbÕ+‘·yT˚ ªªyÓTØHêμμ ù|s¡T‘√ $\dæ\T¢‘T· qï~.
á Hês¡<Tä \T ≈£L&Ü uÛ≈Ñ î£ ˝Ô .Ò yê] |üse¡ T<Óe’ + düeTTÁ<äT&ÉT. düeTTÁ<ä HêeTdüàs¡D+
‘·øÿ£ nqq´ yÓTs¡T>∑ì |ü⁄D´Je⁄\T yês¡T. m\¢|ü &É÷ düeTTÁ<äTì uÛõÑ dü÷,Ô düeTTÁ<äTì
>±<∏\ä T Ä\øÏd÷ü Ô |ü]dƒ ÷ü Ô $ìŒdü÷Ô ÇVü≤˝Àø£j÷· Á‘· kÕ–+#˚ <Ûqä ´Je⁄\T yês¡T.
Á|ü‹ s√p kÕj·T+ø±\+ ø±>±H˚ düeTTÁ<ärs¡ ÁbÕ+‘·+ #˚sT¡ ø=+{≤s¡T. Á|üøè£ ‹˝À
Á|üXÊ+‘·‘· n~Ûøy£ TÓ Æ düeTTÁ<äTì |òTü Àwü #Ó$ì |ü&uÉ Àj˚T düeTj·÷ìøÏ ‹]– ‘·eT ‘·eT
ÄyêkÕ\T #˚sT¡ ø=+{≤s¡T. Ç~ uÛøÑ ‘ÔÏ √ Bø£‘å √ yês¡T bÕ*+#˚ Áe‘·+.

Äy˚fi¯ Ç<äs› T¡ Hês¡<Tä \T düeTTÁ<ä rs¡ ÁbÕ+‘·+˝À ìj·T$T‘· Á|ü<X˚ +¯ #˚sT¡ ø=H˚
dü]øÏ eTs=ø£ Hês¡<Tä &ÉT, >∑è¨qTàKT&Óq’ yê&ÉT yê]øÏ ‘ês¡d˝æ ≤¢&TÉ .
ˇø£ Hês¡<äTì dü+uÀ~Û+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT : ªªyÓ+ø£{°, ˙ ø√dü+ Ç+{ÏøÏ
e<ë›eTqTø=HêïqT. <˚e⁄&ÉT˝≤ ø£qT|æ+#êe⁄. sπ |ü⁄ e÷ Ç+{ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏ sêyê˝ÀjYT!μμ
yÓ+ø£{Ï eTTK+ $ø£d+æ ∫q~. yÓ+ø£{Ï uÛÀ»HêìøÏ Ç#˚Ã≥+‘· ÁbÕ<Ûëq´+ düeTTÁ<ä
uÛÑ»q ‘·s¡Tyê‘· eT] <˚ìø° Çe«&ÉT. nsTTHê yÓ+ø£{Ï nqTuÛÑeE„&ÉT. uÛÀ»qXÊÁdüÔ
526 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Á|üMDT&ÉT. eTT+<ä÷ yÓqTø± #·÷&É≈î£ +&Ü @B #˚jT· ì, ‘·\ô|≥ºì Ä˝À#·Hê|üsT¡ &ÉT.
ô|>’ ± nÁ|üjT· ‘·ï \ãΔyTÓ qÆ uÛÀ»q+ nqTe÷q ùV≤‘·Ty˚ ø±ì Äq+<äø±s¡D+ ø±<äTø£<ë!
ø£qTø£H˚ yÓ+ø£{Ï Äq+<ë‹πsø±ìï s¡e+‘· ùd|ü⁄ nDT#·Tø=Hêï&ÉT. ªª@$T{Ï $X‚w+ü μμ
nì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
ªªπs|ü⁄ e÷ Hêqï>±] ‘·~q› yÓ÷jYT, yÓ+ø£{,° $TÁ‘·T\+<ä]˙ ÄVü‰«ìdüTHÔ êïqTμμ
nHêï&ÉT >∑è¨qTàK Hês¡<Tä &ÉT.
yÓ+ø£{Ï J$‘· Hê≥ø£ s¡+>∑+˝À ù|s¡T yÓ÷dæqyê&ÉT. $#ês¡+ n_ÛqsTT+#ê&ÉT.
‘√&ç Hês¡<Tä ì ìπs•› +∫ #·÷|ü⁄‘·÷ >∑è¨qTàK Hês¡<Tä ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT: ªªuÛÀ»q+
ù|s¡T #Ó|Œæ ‘˚ qqTï e~*+#·Tø√e&É+ me]ø° kÕ<Û´ä + ø±<äì ˙≈£î ‘Ó\TdüT ø£<ë? ø±ì,
y˚D÷, sπ |ü⁄ Hê düV≤ü #·sT¡ &ÉT Á|ükÕ<é ≈£îe÷s¡Tì u≤s¡kÕ\. Äj·Tq Ç+{ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏ
yÓ&TÉ ‘·THêïqT. n+<äT#˚‘· eTìï+#ê˝ÀjYT. eT¬s|ü&ÓH’ ê nsTT‘˚ ˇø£ÿ n+>∑˝À MT
Ç+{À¢ yê* ñ+&˚yê&çì. Hê≈£î #ê˝≤ $#ês¡+>± ñ+~.μμ
eTÁ<ëdüT q>∑s¡ yêdüT\T <ä«+<ë«r‘·T\T. y˚DT dü]ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. düeTTÁ<ärs¡
$Vü‰s¡ Hês¡<Tä \ e<ä› X¯\e⁄ rdüTø=ì düeTTÁ<ä uÛ»Ñ q #˚d÷ü Ô yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
n‘·&TÉ ø£qT#·÷|ü⁄ y˚Ts¡ <ä÷s¡+ <ë{Ïq yÓqTø£ Á|ükÕ<é ñÁ>∑s÷¡ |ü+ <Û]ä +#ê&ÉT.
yÓ+ø£{MÏ T<ä $s¡T#·Tø=ì |ü&Ü¶&TÉ .
ªªˇπssTT yÓ+ø£{,° nã<ëΔ˝≤&É‘êeì ‘Ó\TdüT. Hê≈£î Äπø|å Dü ≈£L&Ü ˝Ò<Tä . nã<ëΔìï
düeT]ú+#˚~ nedüs+¡ . Ç|ü&ÉT @$T nedüs+¡ e∫Ã+<äì á nã<ä+Δ Ä&Üy√ Hê≈£î
‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<Tä .n~ $&ÉeT]∫ #Ó|ü . m|üŒ{Ïø¬ H’ ê ìqTï eTìï+#·>\∑ H˚y÷Ó #·÷kÕÔqT.
@yÓTHÆ ê >=&ÉT¶ ÁãVü≤à#ê]ì ø£<ë H˚qT! Hê≈£î ˇø£ uÛ≤s¡´qT düèwæ+º #êe⁄. }s¡≈î£ +&Éø£
|æ\¢yê&çì ø£*Œ+#êe⁄. yê&çøÏ u≤s¡kÕ\ @sêŒ≥T #˚XÊe⁄. #ê\q≥T¢ uÛÀ»HêìøÏ
ÄVü‰«ì+#·Tø=Hêïe⁄. Ä uÛÀ»q+ e÷Á‘·+ ndü+uÛeÑ +. Ç~ K+&ç‘+· >± #Óù|ŒdüTHÔ êïqT.
}". Ç+ø£ ˙ yê<ä+ $ì|æ+#·T. Hê´j·TeT÷]Ô dæ<+Δä >± e⁄Hêï&ÉT.μμ
Hês¡<Tä \T Ç<äs› ÷¡ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. Ä ø£Då +˝À ÇdüTø£˝ÀqT+∫ ñ<ä“$¤ +∫q≥T¢>±
Á|ü‘·´ø£åyÓTÆq Áu≤Vü≤àD u≤\≈£îì e<ä› y˚s¡T>∑&É\T ø=ì ùd$+#·&É+ kÕ–+#ês¡T.
ªªz CÀHéμμ }|æ]‹‘·T\Ô T ì+|ü⁄‘·Tqï~. X¯Øsê\T ôdø’ ‘£ +· ˝À ©qyÓTÆ e´øÏ‘Ô «· + ø√˝ÀŒsTTq$.
Hês¡<Tä \ dü+uÛ≤wüD|òTü Àwü düeTTÁ<ä|Tüò ÀwüqT eTT+#Ó‘T· ‘Ô T· qï neTè‘· |òTü &çjT· \T n$.
ªª‘·~q› + uÛÀ»q+ düs«¡ Á‘· es¡j® T˚ ‘Y nì Hê nqTuÛeÑ + #ÓãT‘·Tqï~. ô|>’ ± Hê≈£î
eT÷s¡Ã¤ sêe#·TÃμμ nHêï&ÉT yÓ+ø£{.Ï
yÓTØHê rπs 527

ªª‘·~›q+ uÛÀ»HêìøÏ, eT÷s¡Ã¤≈£î dü+ã+<Ûä+ @$T{Ï? @e÷ nqTuÛÑe+μμ nì
Á|ü•ï+#ê&ÉT Á|ükÕ<é.
yÓ+ø£{Ï #Ó|Œæ q~ Ç~ :
Hêø√ y˚Tq‘·Ô ≈£L‘·Ts¡T e⁄+~. <ëì ù|s¡T‘√ eTq≈£î ì$T‘·Ô+ ˝Òø£b˛sTTHê
#ÓãT‘·THêïqT. düTãT“\T. eTT<äT≈› î£ düT_“ nì ∫qï|ü&ÉT |æ*#˚yêfi¯fl+.
düTãT“*ï Hê≈£î sTT∫Ã ô|[fl #˚<ë›eTì yÓTT<ä{À¢ nqTø=Hêïs¡T. Hê <äTs¡<èä wü+º
n˝≤+{Ï~. düTãT“\T Hê ô|fi≤fl+ ø±˝Ò<Tä . <äTs¡<èä wü+º @$T{À #ÓãT‘êqT. düTãT“\T
C≤‘·ø+£ ˝À uÛsÑ Ô¡ \øå±~Ûø±] ne⁄‘ê&Éì ñ+~. Ç|ü&ÉT Ä n<äèwüeº T+‘ê düTãT“\T
yÓTT>∑T&ÉT X‚cÕsêe⁄qT e]+∫+~. düTãT“*ï ô|[fl #˚düTø=+fÒ Hê J$‘·+ u≤>±
ñ+&˚~. \øå±~Ûø±]ì nsTTHê, ø±ø£b˛sTTHê uÛÀ»HêìøÏ &Û√ø± ñ+&˚~ ø±<äT. Hê
Áã‘·T≈£î ìsê|ò÷ü ≥+>± kÕ|ò>” ± kÕ– ñ+&˚~. Áã‘·TøÏÿ uÛÀ»qy˚T ø£<ë Ä<Ûës¡+?
düTãT“\T, yÓTT>∑T&ÉT #ê˝≤ ø±\yÓTÆ eTÁ<ëdüT e#˚ÃXÊs¡T. m>∑÷àsY˝À ñ+&˚yês¡T.
Hêø√ ñ<√´>∑+ <=]øÏ+~ eTÁ<ëdüT˝À, e#êÃqT. ÄÁX¯jT· $Te«&ÜìøÏ y˚Tq‘·Ô
≈£îe÷¬sÔ ø£qï ns¡TΩ\T mes¡T ñ+{≤s¡T? düsêdü] düTãT“\T Ç+{ÏøÏ yÓfi≤flqT. düTãT“\T
yÓTT>∑T&ÉT qqTï #·÷∫ Äq+~+#·˝<Ò Tä . H˚qT Ç+{À¢ ø±\T ô|≥º>±H˚ qqTï |ü\ø£]+#·HH’Ó ê
|ü\ø£]+#·≈£î+&Ü ãj·T{ÏøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT ns¡ú+ ø±ø£b˛sTTHê ‘·s¡Tyê‘·
ns¡+ú nsTT+~. eTÁ<ëdüT˝À eTqTwüß\ |ü<‘Δä ˚ n+‘·. Ç+{ÏøÏ e∫Ãq ã+<ÛTä e⁄\qT
|ü\ø£]+#·sT¡ . ñ+&ÉeTqs¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À yÓfifl¯ eT+{≤s¡T ≈£L&Ü.
düTãT“\T yÓTT>∑T&ÉT @˝≤+{Ï yê&ÉsTT‘˚ eTqπø$T? düTãT“\T eTq<˚ ø£<ë
nqTø=HêïqT. ø±ì düTãT“\T ≈£L&Ü qqTï #·÷∫ Äq+<ä u≤cÕŒ\T sê\Ã˝Ò<Tä . HÓ\e+ø£
˝≤{Ï eTTK+ y˚T|ò÷ü eè‘·eTsTT+~. ªª@$T{Ï |üì? mHêïfi¯ó¢ e⁄+{≤e⁄μμ nì Á|ü•ï+∫+~
˙s¡dü+>±.
|ü]dæ‹ú #·÷#êqT. ø√|ü–+∫ yÓ[b¢ ˛‘˚ ñ+&É&ÜìøÏ ÄkÕÿs¡+ ñ+&É<Tä . Hê <ä>sZ∑ ¡
&ÉãT“ ˝Ò<Tä . eTÁ<ëdüT˝À edü‹ eTTK´+. edü‹ n+≥÷ ñ+fÒ Ä jÓ÷>∑´‘· Ä<Ûës¡+
#˚dTü ø=ì uÛÀ»q+ dü+bÕ~+#·e#·TÃ.
n+‘ê Ä˝À∫+∫q MT<ä≥ n\yêfÒ ø£qTø£ nã<äeΔ ÷&ÜqT.
@<√ ø£+ô|˙˝À ô|<ä› ñ<√´>∑+ e∫Ã+<äHêïqT. ñC≤®sTT+|ü⁄>± J‘·+ #ÓbÕŒqT.
n<äèwüeº XÊ‘·÷Ô n~ düTãT“\T yÓTT>∑T&ÉT J‘·+ ø£qï ôV≤#·TÃ. düTãT“\T eTTK+˝À n|ü&ÉT
s¡e+‘· $ø±dü+ #·÷XÊqT. ˙s¡deü T÷ ‘·–+Z ~.
ªªñ<√´>∑+˝À#˚] Ç\T¢ #·÷#·Tø=H˚<ëø± e÷ Ç+{À¢ ñ+&Ésê u≤yê. eT] uÛÀ»HêìøÏ
528 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e÷Á‘·+ ¨≥˝À¢ @sêŒ≥T #˚dTü ø√. <ä>sZ∑ √¢ eT+∫ ¨≥˝Ÿ ñ+~˝Ò. nø£ÿ&É uÛÀ»q+
u≤>±H˚ ñ+≥T+~μμ nqï~ düTãT“\T.
ãVüQXÊ uÛÀ»q+ ô|≥ºøb£ ˛sTTHê ñ+&Éì∫Ãq~ ø±<äì ‘·q yêfi¯ófl, Hê yêfi¯ófl
Ä&çb˛kÕÔsì¡ uÛj Ñ T· |ü&+ç <˚y÷Ó düTãT“\T nqTø=HêïqT.
@yÓT‘Æ H˚ +˚ , Hê m‘·TÔ |ò*ü +∫+~. ñ+&É&ÜìøÏ ÄkÕÿs¡+ \_Û+∫+~.
J‘·+ dü+>∑‹ $Hêï&˚y÷Ó Ä ‘·sT¡ yê‘· X‚cÕsêe⁄ ≈£L&Ü eTTK+ #ê≥T #˚dTü ø√e&É+
e÷ìy˚dæ Hê‘√ e÷{≤¢&y˚ ê&ÉT.
ñ<√´>∑+˝À #˚sêqT. HÓ˝≤¢fifl¯ øπ @yÓTT∫Ã+<√ @yÓ÷ n~ ø±kÕÔ }&ç+~.
n~ eTÁ<ëdüT˝À ˇø£ düT>∑TD+. Á|üjT· ‹ï+∫‘˚ @<√ ˇø£ ñ<√´>∑+ \_Û+#·øb£ ˛<äT.
ø±ì ∫s¡ø±\+ ñ+&É<Tä . eTTkÕ|òsæ Y J$‘êìøÏ ‘·–q ‘ê‘êÿ*ø£yTÓ qÆ ñ<√´>±\T. düèwæº
≈£L&Ü n˝≤+{Ï<˚ ø±<ë? XÊX¯«‘·‘«· +˝À nXÊX¯«‘·‘«· + $T[‘·yTÓ Æ ñ+≥T+~. ndü\T
J$‘·yT˚ XÊX¯«‘·+ ø±q|ü&ÉT ñ<√´>±\ e÷≥ m+<äT≈£î?
ñ<√´>∑+ Ä<Ûës¡+>± ñ+&É{≤ìøÏ ÄkÕÿs¡+ \_Û+∫+~ ø£qTø£ n~b˛‘˚
ÄkÕÿs¡eT÷ b˛‘·T+~. düTãT“\T‘√ Hê ñ<√´>∑+ b˛sTTq dü+>∑‹ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ÄkÕÿs¡+
<äøÏÿ+#·Tø=HêïqT.
uÛÀ»q+ ø£sT¡ e⁄ nsTTq ø±\+ e∫Ã+~. @yÓTHÆ ê ‹ì yês¡+ s√E\T nsTT+~.
ìs¡T<√´>±ìøÏ H˚qT ‘·≥Tºø√>∑*>±qT. ø±ì nø±s¡D+ nsTTHê düø±s¡Dy˚T nsTTHê á
ìs¡“+<Ûä ìs¡T<√´>±ìøÏ Hê ø£&ÉT|ü⁄ ‘·≥Tºø√˝Òø£b˛sTT+~. yÓTT<ä{À¢ m<äTs¡T‹]–+~.
e´‹πsø£ ìHê<ë\T #˚d+æ ~. ÄÁø√•+∫+~— s√~+∫+~— eT÷*–+~. mqïsTTHê #˚d+æ ~.
Ç+‘· ˙s¡T b˛dæ Ä Áø√<Ûë–ï #·˝≤¢sÃ¡ &ÜìøÏ |üPqTø=HêïqT. nB dü|\üò yÓT+Æ ~. ‘·sT¡ yê‘·
‘·sT¡ yê‘· ø£&TÉ |ü⁄qT ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ düãÔ ‘Δ «· +, »&É‘«· + ÄeVæ≤+#êsTT. n~ <˚ì˙ ø√πs~
ø±<äT, ÄK]øÏ ‘·q ñìøÏ Á|üø{£ +Ï #·Tø=q&É+ düV≤æ ‘·+ e÷ìy˚dqæ ~.
n~ ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ jÓ÷>∑d‹úæ . ìsêVü‰s¡T\T e÷Á‘·yT˚ ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ kÕ~Û+#·>*∑ >π ~˙ï.
n˝≤+{Ï~ n<äèwüeº XÊ‘·÷Ô Hê≈£î kÕ<Û´ä yÓTqÆ ~. |ü]|üPs¡+í >± nqTuÛeÑ +˝ÀìøÏ e∫Ã+~.
nsTT‘˚ yÓT<ä&TÉ e÷Á‘·yT˚ y˚s=ø£ e÷s¡+Z nqTdü]+∫+~. |üPs¡«+ s√E≈£î ø=\~
kÕs¡T¢ e÷Á‘·y˚T uÛÀ»q+ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#˚yê&çì. n˝≤+{Ï~ Ç|ü&ÉT düs¡«ø±\
düsê«edü˝ú À¢q÷ Ä˝À#·q\T uÛÀ»q+ #·T≥÷º |ü]ÁuÛ$Ñ T+#· kÕ>±sTT. uÛÀ»q+ >∑T]+#˚
øπ e\+ sêÁ‘·T\T ø±ø£ C≤Á>∑<ëedü˝ú À ≈£L&Ü nqTø£Då eT÷ ø£\\T ø£Hy˚ ê&çì.
ªªm|üŒ{Ï¬ø’Hê #˚‹˝À |ü⁄wüÿ\+>± &ÉãT“ ñ+≥T+~. n|ü&ÉT e+≥yê&çì
ô|≥Tºø=+{≤qT. ‘Ó\y¢ ê] ˝Ò#d˚ ]ü øÏ Ç&Óq¶ T¢, eTfi¯V‰ü bı&ç, HÓsTT´, ô|düs≥¡ Tº, ñbÕà dæ<+Δä >±
yÓTØHê rπs 529

ñ+#·T‘ê&ÉT ‹+{≤qT. |ü<øä =+&ÉT >∑+≥\ y˚fi¯ Hê\T>∑T ≈£Ls¡\T, Hê\T>∑T |ü#Ã· fi¯ófl,
|ü⁄\TdüT, #ês¡T,ô|s¡T>∑T y˚dTü ø=ì uÛÀ»q+ #˚kÕÔqT. n|üsêVü≤+í H˚sTT‘√ y˚dqæ s¡e<√ôd,
e&É\T, ãJ®\T |üø√&û\T ‹+{≤qT. sêÁ‹ eT∞fl ≈£Ls¡\T, |ü#Ã· fi¯ó,¢ r|æ düsT¡ ≈£î\T,
ô|s¡T>∑T‘√ ø£eTàì uÛÀ»q+ #˚kÕÔqT. ¨≥˝Ÿ≈î£ yÓ[,¢ ˇø£ÿfÒ Äs¡s¶ T¡ y˚kÕÔqT. ªª@jYT,
ô|<äe› Tìw”! MT ¨≥˝Ÿ˝À áy˚fi¯ #˚dqæ Á|ü‹ |ü<ës¡+ú ˇø=ø£ÿ ù|≥¢ T rdüTø=ìsê!μμ
n+{≤qT. n˙ï ‹H˚kÕÔqT.μμ
ªªÇ$ ø±ø£ _düÿ≥T¢, #êø£˝≥… T¢, øπ ≈£î\T, |üfió¯ ¢ |ü⁄wüÿ\+>± ‹+{≤qT.μμ
ªª‹qï, $qï, #·÷∫q, #·~$q, ‘Ó\TdüTø=qï Á|ü‹|ü<ës¡+ú ‹+{≤qT. n$T‘·+>±
‹+{≤qT.μμ
ªªÇ+ø£ ø£&ÉT|ü⁄ eT∞fl Áã‹øÏe⁄+&É>±, m|ü&É÷ ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚j·T˝Òq+‘·>±
‹+{≤qT.μμ
ªª‹q&É+˝À n+‘·T #·÷kÕÔqT.μμ
Ç˝≤ Á|ü‹ì$Twü+ mH√ï Á|üD≤[ø£\T y˚ùdyê&çì.
Ç˝≤ Ä˝À∫dü÷Ô s√&ÉM¢ T<ä ‹]π>≥|ü&ÉT Äe⁄\T ø£ì|æ+#˚$. Hêø√ Äe⁄ e⁄+fÒ
m+‘· u≤>± ñ+&ÉTqT? m|ü&ÉT |ü&ç‘˚ n|ü&ÉT bÕ\T |æ+&ç ‘êπ>yê&çì ø£<ë
nqTø=H˚yê&çì.
eTÁ<ëdüT˝À Äe⁄\T ˇø£ $•wüyº TÓ qÆ s¡ø±ìøÏ #Ó+~q$. m|ü&ÉT |ü&‘ç n˚ |ü&ÉT
bÕ\T sTTe«>∑\e⁄. ÇkÕÔsTT. @~|ü&‘ç ˚ n~ ‹q>∑\e⁄. Js¡+í #˚dTü ø√>∑\e⁄. bÕ\T
düèwæº+#·>∑\e⁄.
eTÁ<ëdüT˝À Äe⁄\≈£î Á|ü<ëÛ q+>± ø±–‘ê\T, n≥º\T, dæ>s¬∑ ≥Tº |”ø¬ ˝Ò ÄVü‰s¡+.
yê{Ï˝À >∑&,¶ç n<äsTTHê m+&ÉTs¡ø+£ q+Eø=+{≤sTT.
n˝≤+{Ï ÄVü‰s¡+‘√ bı≥º ì+|ü⁄ø=+≥÷ bÕ\T Ç∫Ã n$ j·T»e÷qT\≈£î ø=\¢\T>±
&ÉãT“ Ä]®+∫ ô|≥Tº‘êsTT. ø£qTø£H˚ j·T»e÷qT\≈£î yê{ÏMT<ä ‘·>∑ì Áù|eT, n$
ø√]q ÄVü‰s¡+ |ü⁄wüÿ\+>± ñ∫‘·+>± \_Û+#˚ »q dü+ø°syí¡ TÓ qÆ Á|ü<X˚ Ê\˝À Ä Äe⁄\qT
j·T<Û̊#Ã· >¤ ± ‹s¡>ì∑ kÕÔsT¡ j·T»e÷qT\T m\¢yfi˚ ˝¯ ≤.
Hêø√ ∫Á‘·yTÓ qÆ Ä˝À#·q ø£*>π ~. eTÁ<ëdüT Äe⁄qT nsTT‘˚ m+‘· u≤>∑T+&˚~!
ø±–‘ê\T, n≥º\T, #·T≥º|ø” \£ T, ‹H˚yê&çì ø£<ë? |üdTü Ô nø£ÿsπ <¢ Tä ø£<ë nqTø=+≥÷
Hê <äTs¡<èä cÕºìøÏ qqTï ì+~+#·Tø=H˚yê&çì.
∫e]øÏ ˇø£sêÁ‹ @yÓTHÆ ê düsπ ‹Hê\ì nì|æ+∫+~. Ä sêÁ‹ uÛÀ»qy˚fi¯ düTãT“\T
sTT+{ÏøÏ yÓfi≤¢qT. düeTj·T+ ø±ì düeTj·T+˝À ‹]– e∫Ãq qqTï #·÷∫ uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T
>∑‘·T≈£îÿeTHêïs¡T.
530 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
ø=\~ s√E\T>± Hê Äø±s¡+, yê\ø£+ >∑eTìdüTHÔ êïs¡T Ä <ä+|ü‘T· \T. Hê #·÷|ü⁄\T
m|ü&É÷ nÁ|üjT· ‘·ï+>± e+≥ Ç\T¢MT<ä øπ +ÁBø£è‘·yTÓ Æ e⁄+&˚$ ø±uÀ\T. Á|ü‹ sêÁr
e+≥>∑~øÏ ‘êfi¯+ y˚dæ eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ˝≤– #·÷dæq ‘·sT¡ yê‘· ø±ì ìÁ<äb˛j˚Tyês¡T ø±s¡T
Ä |ü⁄D´<ä+|ü‘T· \T.
Ä sêÁ‹ H˚qT ‹]– yÓfid¢‚ ]ü øÏ X‚cÕsêe⁄ uÛÀ»q+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. Á|üøÿ£ H˚ |”≥ y˚dTü ø=ì
≈£Ls¡TÃHêïqT. eTT<ä\› T ˝…øÿ£ ô|≥Tº‘T· HêïqT. X‚cÕsêe⁄≈£î nqï+ düV≤æ +#·˝<Ò Tä . düTãT“\T≈£î
#˚sTT Ä&É˝<Ò Tä . ø±fi¯ó¢ ‘·&ãÉ &ÉkÕ>±sTT.
ªªuÛÀ»q+ #˚XÊyêμμ nì mes¡÷ n&É>˝∑ <Ò Tä . Ä <ä+|ü‘T· \≈£î H√s¡T ô|>∑\&É+
˝Ò<Tä .
H˚ H˚ nHêïqT ` ªªáy˚fi¯ uÛÀ»q+ #ÓjT· ´˝Òμμ<äì.
ªª¨≥˝Ÿ Ç+ø± eT÷ôdj·T´s¡T, ‘·«s¡>± yÓ[s¢ êμμ n+~ düTãT“\T.
H˚qT düTãT“*ï eTqdüT‡˝À n_Ûq+~+#· ≈£î+&Ü ñ+&É˝øÒ £ b˛j·÷qT. n˝≤+{Ï
$|ü‘·ÿs¡yÓTÆq dæú‹˝À ≈£L&Ü rsê uÛÀ»q+ Á|üdüøÏÔ sê>±H˚ düTãT“\T ì\Á<=≈£îÿø=ì
<Ûs’Ó ´¡ +>± Ä |ü]dæ‹ú ì m<äTs=ÿ+~.
ªª&ÉãT“\T ˝Òe⁄μμ nHêïqT.
X‚cÕsêe⁄ eTõ®>∑ b˛düTø√e\dæq dü+>∑‹ eT]∫b˛sTT #˚‘T· \T ø£&TÉ >∑Tø=Hêï&ÉT.
nø£ÿ&ç qT+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
düTãT“\T Hê{ÏøÏ nuÛÀ»q+ ñ+&É{≤ìøÏ ìX¯ÃsTT+∫+<˚yÓ÷ nqï+ –HÓï
e+≥>∑~˝À ô|{Ïº e∫Ã+~.
ô|>’ ± ªª_j·T´+ nsTTb˛j·÷sTTsêμμ n+<äTø£ì MT nqïj·T´ ø√dü+ $T–*q
–<Ó&› ÷É ñ&Éø£ u…{≤ºqT. Ç+ø£ |æ*ø¢ Ï Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\T $T–˝≤sTTμμ n+~ Hê‘√.
H˚qT C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷#êqT. ∫qï<˚ nsTTHê –HÓï ì+&Ü nqï+ e⁄+~.
m+‘· #Ó&Ü¶ düTãT“\T≈£î H˚qT y˚Tqe÷eT _&Éq¶ T. ô|+|ü⁄&ÉT |æ*b¢ Õ{Ï #˚jT· ˝Ò<˚
nqT≈£îHêïqT.
n+‘·˝À |æ*¢ nø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. n~ ø±<äT ≈£L&É<äT nHêï nø£kÕà‘·TÔ>±
|ü≥Tº≈î£ HêïqT. |æ*¢ Hê‘√ j·TT<ä+Δ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.
ªª#·÷&ÉT, BìøÏ ˇ+{À¢ u≤>±˝Òq≥T¢+<˚. á sêÁ‹øÏ nqï+ ô|≥º≈£îμμ nHêïqT
düTãT“\T‘√` b˛˙ Ä Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\T nsTTHê Hê≈£î |ü&yÉ d˚ Tü +Ô <˚y÷Ó qì.
düTãT“\T Äy˚X+¯ ‘√ Hê\T>∑T n+>∑\T y˚dæ Hê #˚‘T· ˝À¢+∫ |æ*ì¢ }&É˝≤≈£îÿì
ªªìπøå|ü+˝≤ e⁄+~. <ëìøÏ ˝Òìb˛ì »ãT“\T n+≥>∑≥º≈£î, |ü⁄D´+ e⁄+≥T+~μμnì
ø£d]æ <ëìï e+≥ >∑~˝ÀøÏ rdüTø=ì b˛sTT ‘·\T|ü⁄ y˚ùddüTø=+~.
yÓTØHê rπs 531

|æ*ø¢ Ï ô|{Ï+º <√ ˝Òø£ ‘·H˚ ‹qï<√ ‘Ó*j·T<äT ø±ì |ü~ ì$TcÕ\ ø£˝≤¢ ãj·T{ÏøÏ
e∫Ã –HÓï ‘√$T ø£&–ç uÀs¡¢ ô|{Ï+º ~.
n|üŒ{ÏøÏ ø±ì H˚qT nø£ÿ&ç qT+∫ ‹s√>∑$T+#·˝<Ò Tä .
yÓTT‘·+Ô MT<ä ÄsêÁ‹ Hê≈£î uÛÀ»q+ <=]øÏ+~ ø±<äT.
ÄsêÁ‹ n+‘ê ìÁ<ä˝Ò<äT. eTs¡THê{Ïñ<äj·T+ s√&ÉT¶MT<ä b˛‘·THêïqT. HÓ˝≤¢fi¯fl
ñ<√´>∑+˝À düV≤ü #·sT¡ &ÉT $sƒ˝¡ Ÿ ø£qT|æ+#ê&ÉT. dü]>± áy˚fi¯ y˚DT nqïfÒ¢ nHêï&ÉT.
ªªMT ø√düyT˚ edüTHÔ êïq+&û, <˚e⁄&ç˝≤ ø£qT|æ+#ês¡T. e÷ Ç+{ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏ sêyê*μμ
nì ñqï |üfi+¯ >± ‘·q‘√ ≈£L&É s¡eTàHêï&ÉT. e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü yÓfi≤¢qT.
rsê Ç\T¢#s˚ êø£ ªªáy˚fi¯ e÷ Hêqï>±] Ä_›ø+£ . MTs¡T uÛÀø£>Ô ±e⁄+&ç á ø±s¡´+
kÕqT≈£L\+ #˚j÷· *μμ nì ø√sê&ÉT $sƒ˝¡ Ÿ. <äøDåÏ $T>∑\Ã&ÜìøÏ qqTï nH˚«wæ+#ê&Ü
ñ‘·ÔeTT&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ X¯Øs¡+˝À Á‘êD ˝Ò<äT. uÛÀ»q+ ø√dü+ n\eT{ÏdüTÔHêïqT.
uÛÀ»q+ \_Û+∫+<äqï Äq+<ë‹πsø£y÷Ó ˝Òø£ eT] s¬ +&ÉT eT÷&ÉT >∑+≥\ ø±\+ |ü]ÁX¯eT
#˚ùdÔ ø±ì uÛÀ»q+ \_Û+#·<äqï HÓ’sêX¯ýÓ÷ ‘Ó*j·T<äT ø±ì nø£kÕà‘·TÔ>± düàè‹
‘·|æŒ|ü&çb˛j·÷qT.
bÕ|ü+! Hê eT÷\+>± Ä @&Ü~ $sƒ˝¡ Ÿ |æ‘è· <˚e‘·\ kÕ«>∑‘· dü‘êÿs¡ ø±s¡´Áø£eT+
eTs=ø£ >∑+≥ùd|ü⁄yêsTT<ë |ü&+ç ~.
n~>√ n|üŒ{ÏqT+N ‘·~q› + uÛÀ»HêìøÏ yÓ[fl‘˚ eT÷s¡Ã¤ edüT+Ô <˚y÷Ó qì Hê uÛj
Ñ T· +.

düeTTÁ<äTì |òTü Àwü $qedüTqÔ ï~. Hês¡<Tä \T >∑è¨qTàKT˝…H’ ês¡T, Hê{ÏøÏ Áe‘· Bø£å
düe÷|üÔyÓTÆq~.
Á|ükÕ<é ˝Ò#ê&ÉT. ªª˝Òsê, yÓ+ø£{,° ásêÁ‹ dæìe÷≈£îyÓ&<É ë+, sπ |ü⁄ ˙≈£î $+<äTμμ
nHêï&ÉT.
yÓ+ø£{Ï ‘·÷*|ü&bç ˛j·÷&ÉT.
532 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

sê#·ø=+&É $X¯«Hê<∏X
ä ÊÁdÔæ
(1922 ` 1993)
qe\, Hê≥ø£+, ø£<ë∏ ìø£ ` á kÕVæ≤‘·´ |Á øÁü jÏ T· ˝À¢

ø=‘·Ô u≤≥qT Á‘=øÏÿ, kÕVæ≤r πøåÁ‘·+˝À n<äT“¤‘·yÓTÆq
|ü+≥*ï |ü+&ç+∫q s¡#·sTT‘·. M] ø£<∏ä˝À¢ ñ‘·ÔeT
bÕÁ‘· ∫Á‘D · ≤, ñ‘·ÿèwüyº TÓ q
Æ •\ŒeT÷, }Vü‰|ü⁄w”,º ø£eTàì
ø£$‘·«eT÷, ì+&Ó’q Hê≥ø°j·T‘ê, ì•‘·yÓTÆq J$‘·
|ü ] o\Hê, |ü < ä T HÓ ’ q yêÚ≤´qeT÷, ø£ s ƒ √ s¡ y Ó T Æ q
yêdü$Ô ø£‘ê e⁄HêïsTT. ñ|ü#‘˚ H · êìï eT~Û+∫, bÕÁ‘√∫‘·
uÛ≤wü˝À $\ø£åD yêø£´ $Hê´dü+‘√ J$‘·+˝Àì ˇø£
n+X¯+ Ä<Ûës¡+>± J$‘·+ yÓTT‘êÔìï Äe]+∫q
$cÕ<ëìï ∫Á‹+#·&É+ sê#·ø=+&É Á|ü‹uÛ≤ $X‚wü+.
edü T Ô e ⁄˝À ≈£ L &Ü Ms¡ T $|ü ¢ y êìï kÕ~Û + #ês¡ T .
$XÊK|ü≥D º +˝À n&É«øπ {Ÿ>± ñ+&˚yês¡T.
s¡#q· \T : n\ŒJ$ (qe\), ì»+ (Hê≥ø£+), Äs¡T
kÕsê ø£<\ä∏ T, Äs¡T kÕs√ ø£<\ä∏ T, eTs√ Äs¡T ∫Á‘ê\T
yÓTT<ä\>∑T ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T
533
es¡¸+
es¡¸+ <äu≤sTT+∫ »ãsY<dä Ô” #˚k˛Ô+~. kÕj·T+ø±\+ ne⁄‘√+~. eTãT“\ e\¢,
e÷eT÷\T ø£+fÒ, Nø£{Ï m≈£îÿe>± e⁄+~. s√&ÉT¶ |üøÿ£ ø£eTà\ bÕø£ ` {° <äTø±D+˝À
Nø£{Ï ∫ø±>±Z e⁄+~. n&ç$bÕ˝…+ qT+∫ e∫Ã, ‘·q <äTø±D+˝À ∫≈£îÿ≈£î b˛sTTq
dæ{u° ≤ãTì ñ<˚•› +∫,
ªªeT÷Á&√E\ø±ÿì ˇ>∑BZ es¡d+ü μμ nHêï&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·. ˇ–Z‘˚ ôd$ ø£<bä ÕsTTkÕÔ
qHêï&ÉT.
ã\¢MT<ä ~>∑T\T|ü&ç ≈£Ls¡TÃ+&çb˛j˚T&ÉT dæ{u° ≤ãT nqã&˚ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô .
ªªf…dHü é øÏ ø£<Tä u≤ã÷ mfi≤fl\Hêïe⁄?μμ
Äø±X¯+ yÓTs¡T|ü⁄‘√ N\TÃø=+~.
ªªne⁄qT.μμ
ªªnuÀ“! mø£ÿ&É, s=+&ÉT ø√düT\T+<˚!μμ
|æ&TÉ >∑T |ü&≥¶É Tº>± ñ]$T+~.
ªª@" $" {°?μμ
ªªs=+&ÉT ø√düT\T+<äj÷· ´ u≤ã÷ ! u§>∑T\Z ø√dü+ ≈£îÁs√DÏí nø£ÿ&çøπ ‘·–˝≤ïqT.
dü<äTe⁄ ø√H˚<äT >±ì Hê¬ø]πø. s=+&ÉT ø√düT\T+~μμ n~ ¬s+&ÉTy˚\ yÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+
nqï≥Tº>± #Óù|Œ&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·.
ªªãdüT‡ <=s¡ø<£ ë?μμ nì V”≤qdü«s¡+‘√ n&ç>π &ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô .
ªªá y=s¡d+ü ˝À ãdüT‡ sê>∑˝≤›? mÁπs{Ï ˙≈£î? ñ‘·|Ô ü &˚ sê<äT. e÷ ≈£îÁsê&ÉT
q&çùd mfi≤ï&ÉTμμ |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìøÏ ø=+#Ó+ >±uÛsÑ ê y˚d+æ ~.n‘·édüsy¡ TÓ qÆ |üì MT<ä n‘·qT
ø£\ø£‘êÔ yÓfifl¯ e\dæ e⁄+~. eT÷&ÉTs√E\ ˝À|ü\ nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl© n+fÒ eTs√ s¬ +&ÉT
534 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>∑+≥˝À¢ n‘·qT ùdwº Hü é #˚sT¡ ø√yê*. ãdüT‡sê<äT≥. ãfi¯ófl ø£ì|æ+#·e⁄. es¡¸+ #·÷ùdÔ
ô|qT Á|üfij ¯ T· +˝≤ e⁄+~.
ªªH˚qT ø£\ø£‘êÔ yÓfi≤fl˝Ò.μμ
ªª@ePs¡÷?μμ
ªªø£\ø£‘êÔμμ
ªªnuÀ“, XÊHê<ä÷s¡"y˚"! nø£ÿ&ç ø¬ fi≤fl˝≤ qTe⁄«?μμ
ªªne⁄qTμμ
ªªmfi¯fl˝Òe⁄μμ
#ê˝≤ K∫Ã‘·+>± #Óù|Œ&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·. ~>∑T\T|ü&ç ≈£Ls¡TÃ+&çb˛j·÷&ÉT
|ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . ø£‘T· ˝Ô ≤¢ yÓTs¡T|ü⁄\T yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. ø=+&É\T ã<ä\› sTTq≥Tº ñs¡TeTT\T
ñs¡TeTT‘·THêïsTT. •yê˝…‹Ô >±* |üsT¡ >¬ &ÉT‘√+~. |ü>∑ |ü{qºÏ ≥Tº>± es¡¸+ ‘Ó>|∑ &ü TÉ ‘√+~.
Nø£{|Ï {ü qºÏ bÕø£˝À, ø=‘·Ô |ü+{≤¢+, ø=‘·Ô #=ø±ÿ, ø=‘·Ô CÀfi¯ófl u≤>± ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. á
eT÷&É÷ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô y˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n‘·ìïu≤>± #·÷&Ü© n+fÒ B|ü+ yÓ*–+∫ #·÷&Ü*.
n‘·qT #·øÿ£ ìyê&Ü? ˇ|üø=H˚ yêfi¯ófl ‘·≈î£ ÿe. n‘·ì q&ÉT+ e÷Á‘·+ #·øÿ£ >± düqï>±
e⁄+≥T+~. n‘·qT dæ+Vü≤ eT<Û´ä eTT&˚ ø±ì dæ+Vü≤+˝≤ ñ+&É&TÉ . n‘·ì |ü~ùV≤H√j˚T≥
ªªÇs¡ej˚T´ fi¯ófl+&Éyê?μμ nì #ê˝≤ eT+~ nqTø=H˚yês¡T. <äTø±D+ ‘ê‘·ì Ä düeTj·T+˝À
n&ç–‘˚ ªªq\uÛ’… <ä–sZ T¡ +&Éyêμμ nì n&É>\Z∑ &ÉT. |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô bÕ‹ø£ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘+·
|ü⁄fÒº&Éqï dü+>∑‹, Ä |ü⁄≥Tºø£ ‘Ó*dæq yêfi¯fløÏ ‘·|üŒ eTs=ø£]øÏ ‘Ó*j·T<äT. n‘·qT
m<ä>ì∑ |ü&˝¶É ≤ ñ+&çb˛j˚T&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À Ä <äTø±D+˝À <ä÷sπ +<äT≈£î n‘·>±&ÉT Ä eTT+<äTs√E ãj·T˝Òsπ› &ÉT.
|üjT· qeTe&É+ ø£\ø£‘êÔøH£ ˚ |üjT· qeTj˚T&ÉT. n+‘·˝À n‘·ì y˚Tqe÷eT >±© <Û÷ä ∞˝≤
e∫Ã |ü&Ü¶&TÉ . Ä y˚Tqe÷eT n+<ä]ø° ñ∫‘·+>± dü\Vü‰ *e«>∑\&ÉT— ne©\>± |üqT\T
|ü⁄s¡e÷sTT+#· >∑\&ÉT. n‘·>±&ÉT e∫Ã|ü&ç ªª˙≈£î ô|[fl ø±yê\H˚ dü+>∑‹ ˙πøyÓTÆHê
‘Ó\TkÕ?μμ nì |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìï Á|ü•ï+∫ {ø±sTT+#˚&TÉ . ≥ø±sTT+∫ ªªyÓfió¯ fl yÓfió¯ fl. eT+∫~,
ej·TdüT~, &ÉãT“~, n&ç$bÕ˝…+˝À eTTq‡ãT ≈£L‘·Ts¡T+~. |æ\ì¢ #·÷ùddæ n˝≤ ø£\ø£‘êÔ
yÓ[flb˛e#·TÃ. yÓfió¯ fl yÓfió¯ fl, yÓ[fl #·÷&ÉTμμ nì y˚Tq\T¢DíÏ yÓ+≥ ‘·]y˚T&ÉT. <ëH√Ô #˚‹˝À
ô|<ä› dü+N |ü≥Tºø=ì n&ç$bÕ˝…+˝À ã+<ÛäTe⁄*+{À¢ Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ kÕj·T+ø±\+
eTTq‡ãT>±]+{À¢ ø=‘·ãÔ ≥º˝ÀÔ ô|[fl≈£L‘·T] eTT+<äT Á|ü‘´· ø£eå Tj˚T&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . Ä
|æ\¢ ‘·q #·÷|ü⁄‘√ n‘·ìø=ø£ ∫≈£îÿ Á|üXï¯ y˚d+æ ~.
e s¡¸ + 535
ªªeTTìd”ãTμμ >±]~ bÕ‘·ø±\|ü⁄ ô|+≈£î{Ï\T¢. ˝À|ü\ es¡+&Ü˝À #ê|üMT<ä
≈£Ls√Ãu…{≤ºs¡T ô|[fl≈£îe÷¬sÔì. Ä |æ\¢ eTsƒ¡+ y˚düTø=ì ≈£Ls¡TÃ+~. |üø£ÿH˚ yêøÏ{À¢
‘·T\dæø√≥ |üøÿ£ <ä+&Ó+ MT<ä ‘Ó\N¢ s¡ ˇø£{Ï Äs¡yd˚ æ e⁄+~. yêøÏ{À¢ ‘√$Tq Ç‘·&Ô ç
–HÓï\T ‘·&‘ç √ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. Ç+{Ï yÓqTø£ e÷$T&ç #Ó{§ºø{£ Ï Nø£{>Ï ± Ä≈£î|ü#Ã· >±
ø£ì|æk˛Ô+~. <ëì |üøÿ£ H˚ ø=ã“] #Ó{§ºø{£ Ï ì{≤s¡T>± m‘·T>Ô ± >∑+;Ûs+¡ >± e÷$T&ç#≥Ó Tº
ø√dü+ ÁbÕD≤*e«&ÜìøÏ dæ<+Δä >± ì˝§Ã+~. ndü$Ô T+#·&ÜìøÏ ‘·≥|ü{≤sTTdü÷Ô <ä÷sêqï
dü÷s¡T´&ÉT Äø±X¯+˝À ne‘·\ >∑TeTà+ <ä>sZ∑ ¡ ì\TÃHêï&ÉT. n+‘·˝À >∑~ ‘·\T|ü⁄\˙ï
>∑|ü q ‘Ós∫¡ Äø±X¯eT+‘·{≤ ≈£î+ø±HÓïes√ ≈£îeTà]+#˚sT¡ . n+‘·≥, #Ó≥Tºq e÷$T&ç
∫>∑Tfi¯ófl, #Ó≥Tºq ø=ã“] ø=eTà\T dü+‘√wü+‘√ eT÷>∑qe⁄« qy˚«sTT. Äs¡yd˚ qæ ‘Ó\N¢ s¡
yÓ\T>∑Tì es¡+&Ü n+‘·{≤ mÁs¡>± >∑T|üq yÓ<»ä *¢+~. yÓT]ùd Ç‘·&Ô ç –HÓï\T sê–s¡+>∑T
ø£\T|ü⁄ø=ì ã+>±s¡+˝≤ yÓT]ùdsTT. ‘·T\dæ ø√≥˝À ‘·T\dæ yÓTTø£ÿ qs¡øÔ ˝Ï ≤ ì˝§Ã+~.
B|ü|⁄ü yÓ\T>∑Tq <˚M $Á>∑V≤ü +˝≤ ø£ì|æk˛Ô+~ ô|[fl≈£L‘·Ts¡T. ÄyÓT ‘·\ ø=+#Ó+
~+∫, s¬ |üŒ\T ø=+#Ó+ ô|ø¬’ ‹Ô, |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìï ì<ëq+>± |ü]o\q>± #·÷dæ+~. ÄyÓT
ø£fi¯ófl $XÊ\+>± dü«#·Ã¤yÓTÆq ˙{Ï‘√ ì+&çq ‘·{≤ø±˝≤¢ e⁄HêïsTT. e÷s¡TeT÷\
≈£îÁ>±eT+˝ÀH˚ ñqï|üŒ{Ïø° Ä ‘·{≤ø±\T yÓT]ùd #·Tø£ÿ©ï, yÓ*π> #·+Á<äTDÏí, eT+&˚
dü÷s¡T´DÏí ≈£L&Ü düTdüŒwü+º >± #·÷&É>\∑ e⁄. n$ #ê˝≤ <ä÷s¡+ #·÷&É>\∑ e⁄.
@y˚y√ Á|üXï¯ \T y˚dæ ≈£L‘·T]#˚‘· »yêãT\T #Ó|Œæ k˛Ô+~ ‘·*.¢ Ä |æ\¢ düqï+>±H˚
e÷{≤¢&TÉ ‘√+~ >±ì, >∑TVü≤˝À e÷{≤¢&qç ≥Tº>± >∑+;Ûs+¡ >± e÷{≤¢&TÉ ‘√+~. Ç+≥sY
eP´ eTT–ùdø£ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô ˝Ò∫ ì\TÃqï|ü&ÉT, ÄyÓT #ê|üMT<ä ≈£Ls=ÃH˚ n‘·DíÏ ì<ëq+>±
eTs√kÕ] ãs¡Te⁄>± s¬ |üŒ\T ø=+#Ó+ ô|ø’ Ï e+∫ n‘·DíÏ #·÷dæ+~. #·÷dæ, HÓeTà~>±
ì˝§Ãì ˝ÀìøÏ yÓ[flb˛sTT+~. ÄyÓT #·÷|ü⁄ n‘·H√¢ @<√ n\»&ç |ü⁄{Ï+º ∫+~. ø±ì
n‘·ìøπ MT dü]>± ns¡+ú ø±˝Ò<Tä .
eTsêï&ÉT ã+<ÛTä e⁄*+{À¢ eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»q+ #˚dæ s¬ +&Ó&¢É ã+&ç møÏÿ s√&ÉT¶
»+ø˘wHü øé Ï ãj·T˝Òs› ê&ÉT. eT<Ûë´Vü≤ï+ ˇ+{Ï >∑+≥sTT+~. eTTe«\T #·|ü &ÉT #˚d÷ü Ô
m&ÉT¢ eTT+<äT≈£î kÕ>±sTT. <ës√¢H˚ e⁄qï eTTq‡ãT >±]+{Ïì, ã+&ç <ë≥T‘·÷+&É>± Ä
ne÷àsTT m+<äTø√düy÷Ó M~Û q&Ée˝ÀøÏ e∫Ã ã+&ç #·÷dæ Ç+{À¢øÏ yÓ[flb˛≈£î+&Ü,
nø£ÿ&˚ Ä–, >∑Te÷àìï z#˚‘√Ô ÄqTø=ì ìX¯Ã\+>± ì˝§Ãì n‘·DíÏ ìX¯Ã\+>± #·÷dæ+~.
ã+&ç eTT+<äTøÏ kÕ–b˛sTT+~. ÄyÓT <ä÷sêqï ñ+&ç b˛sTT+~. ø±ì Ä #·÷|ü⁄ n‘·DíÏ
yÓ+≥ ‘·sT¡ eTT‘√+~. eTs√ $<Û+ä >± #ÓbÕŒ\+fÒ Ä#·÷|ü⁄ n‘·H√¢ >√‘·T\T ‘·e⁄«‘√+~.
ø=Hêïfi¯fl ÁøÏ+<ä≥ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô »ãT“|ü&ç ÄdüŒÁ‹øÏ yÓfi≤fl&ÉT. n|ü&É‘q· T #ê˝≤ ˙s¡d|ü &ü ç
536 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

∫øÏÿb˛j·TTHêï&ÉT. ÄdüŒÁ‹˝À &Üø£sº ¢¡ yÓqTø£ qT+∫ z qs¡T‡ eTT+<äTø=∫Ã ªªÇ˝≤sêμμ
nì n‘·DíÏ ‘·÷ø£|⁄ü yÓTw”qT <ä>]Z∑ øÏ rdüTø¬ [fl+~. rdüT≈£îyÓfiS¯ Ô ‘·qì ÄyÓT #·÷&É+¶
n‘·qT >∑eTì+#˚&TÉ . ÄyÓT #ê˝≤ ˝Ò‘>· ± e⁄+~. s√>∑T\ u≤<Û\ä øÏ u≤>± n\yê≥T
|ü&bç ˛>± ÄyÓT Ç+ø± ne÷qTwü+>± ‘·j÷· s¡e˝Ò<Tä . ÄyÓT ø£fió¯ fl #ê˝≤ ∫qï$. ÄyÓT
#·÷|ü⁄˝À ns¡ú+ n‘·ìøÏ ‘·÷ø£+ yÓTw”qT #·÷ùd<ëø± uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT. <ëìï #·÷ùdø£
ªªz¨ áyÓT Hê ãs¡TyÓ+‘√ n+#·Hê ø£&TÉ ‘√+~ nqT≈£îHêï&ÉT. yÓTw”Hé MT+∫ n‘·qT
~–q ‘·sT¡ yê‘· ÄyÓT C≤*>± #·÷dæ, ôV≤#·Ã]ø£>± q$«, ªªeTπs+ uÛj Ñ T· +˝Ò<Tä . <Ûs’Ó ´¡ +>±
e⁄+&ÉT. ì$Twü+˝À qj·TeTe⁄‘·T+~ »ãT“μμ nì VüQcÕ]∫Ã+~. ø£è‘·»„‘· m˝≤
‘Ó*j·TCÒj÷· ˝À ‘Ó*j·Tø£ n‘·q|ü&ÉT ø£+≥ ‘·&ôç |fÒ&º TÉ . ã+&ç˝À ≈£Ls=Ãì yÓfiS¯ +Ô fÒ
á ˝Ò‘· q¬s‡+<äTø√ >±ì >∑Ts¡TÔø=∫Ã+~ |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìøÏ. <ä÷s¡+˝À q\¢ ø=+&É\T,
Çe‘·\ ø=ã“] ‘√≥\T, |üøÿ£ q |ü#Ã· ì #˚\T. ô|q’ ‘Ó\{¢ Ï y˚T|ò÷ü \ #ê+~˙, n+‘ê
n˝≤ #·÷k˛ÔH˚ n‘·qT Ä˝À#·q˝À |ü&bç ˛j·÷&ÉT. H˚qT dü]jÓTÆ q ãs¡Te⁄˝ÒHê? nì
zkÕ] nqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì n‘·ì πø$T dü]>± ns¡ú+ ø±e&É+ ˝Ò<äT. ‘·&çø£Ás¡øÏ
ì|üŒ+≥q≥Tº>±, n‘·ì eTqdüT sêEø√&É+ ˝Ò<Tä . ã+&ç ‘êE>± yÓfiÀÔ+~. ªªˇ¨jYT!
¨jYT ¨jYTμμ eT+≥÷ ã+&çyê&ÉT m&Éì¢ Äù|≥|üŒ{ÏøÏ ‘·T[fl|ü&,ç ã+&ç˝À+∫ ~π>&ÉT
|ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . Ä düeTj·T+˝À mø£ÿ&√ <ä<]›ä *¢+~. ‘√≥˝À¢ >±* >∑\>∑\eT+~— ]e⁄«
]e⁄«eT+~. |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô Äø±X¯+ øπ dæ #·÷ùd&ÉT. ‘Ó\e¢ TãT“*ï >±* ‘·T&ç∫ bÕπsdæ+~.
z |üøÿ£ q\¢ eTãT“\T, ˝≤yê˝≤ ô|qT>∑&˝¶É ≤ ô|\T¢_øÏ, yêVæ≤ì>± $»è+_Û+∫ eTT+<äT
ø=düTÔHêïsTT.
Hê≥Ts√&É÷¶ Á≥+≈£îs√&É÷¶ ø£*ùd #√≥, s√&ÉT¶ |üøÿ£ , n~Ûø±]˝≤ ì\TÃqï ∫+‘·
#Ó≥Tº á<äTs¡T>±*øÏ ‘·\ $dæ] Äø±XÊìï m~]k˛Ô+~. #Ó≥Tº øÏ+<ä ø£eTà\bÕø£ #·*>±*øÏ
eTTdü\eTà eDÏøÏq≥Tº eDT≈£î‘√+~. n+‘·˝ÀH˚ eTãT“\T eTT+#·Tø=#˚ÃsTT. m+&É
y˚&øç Ï |ü\ø£MT~˙s¡T e÷j·TyÓTqÆ ≥Tº m+&É+‘ê ≈£L&Ü #·÷k˛Ô+&É>± e÷j·TeTsTT+~—
bı˝≤\MT<ä eTãT“\ ˙&É Á|üyêVü≤+˝≤ |ü]>¬ {Ï+º ~.
ã+&çyê&ÉT >±*˙ <Û÷ä [˙ ã÷‘·T\T ‹&ÉT‘·÷ ã+&çì eT[fl+∫ yÓTT‘êÔ\ MT~øÏ
#Ó+>∑Tq m–πs&ÉT. <Û÷ä [ì N\Tdü÷Ô m&ÉT¢ <Í&ÉT rùdsTT. |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô m<äTs¡T>± e⁄qï
ø£eTà\bÕø£˝ÀøÏ <ä÷sπ dü]øÏ es¡¸+ <ä&<É &ä É ˝≤&ÉT‘·÷ ~–+~. CÀs¡T>± Mk˛Ôqï >±*
eT]ø=+‘· CÀs¡T #˚ùddü]øÏ, Á|üyêVü≤+ ˇø£ÿkÕ]>± |ü˝≤¢ìøÏ ~–q≥Tº, es¡¸|⁄ü <ës¡
bÕø£ì eTT+#˚dæ ¨s¡TeT+≥÷ eTT+<äT≈£î b˛sTT+~.
ø£eTà\bÕø£ ª{°μ <äTø±D+˝À ã\¢MT<ä >∑+≥ô|’ qT+N ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô .
e s¡¸ + 537
ª{°μ ã\¢MT<ä >∑fi≤düT\T |üì˝Òø£ |ü&TÉ HêïsTT. ø¬ {Ï˝Ÿ e+{Ï<=ø£{Ï bısTT´ MT<ä |ü&TÉ ≈£îÿ+~.
bısTT´˝À ì|ü #·\ã¢ &ç b˛‘√+~. <äTø±D+ n+‘ê rs¡Tu≤≥T>± e⁄+~ {° #ÓjT· ´&É+
‘·q|üì ø±q≥Tº>± eTTø±ÿ*|”≥ MT<ä eTTdü*|æ*˝¢ ≤ ≈£Ls¡TÃqï <äTø±D+ ‘ê‘·, Ä]b˛sTTq
#·T≥ºì ¬s+&ÉT |”\TŒ\T |”*Ã, n+{Ï+#·≈£î+&Ü <ëìï {° ã\¢MT<ä ô|{Ïº, ªª@ePs¡T
u≤ã÷ eT˙›?μμ nì |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìï yÓTT<ä{Ï Á|üX¯ï>± n&çπ>&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· es¡Tdü>±,
HÓeTà~>± ` ø£eTà\#·÷s¡T qT+∫ yêq»\T¢øÏ ˇø£{Ï ˇø£{>° ± ˙{Ïu§≥T¢ ‘êE>± øÏ+~øÏ
~–q≥Tº `Á|üXï¯ *ï es¡d>ü ± ~+|ü&+É ÁbÕs¡+_Û+#˚&TÉ . »yê_e«ø£ b˛‘˚ @+ ø=+|ü
eTTì–b˛‘·T+<√ nqï≥T¢ yê≥ìï{Ïø° |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô »yê_düTHÔ êï&ÉT.
n˙ï ‘Ó\TdüT≈£îì, ÄK]øÏ, qTe⁄« yÓfifl¯ <ä\TÃ≈£îqï #√{ÏøÏ yÓfifl¯ ˝Òe⁄ nì K∫Ã‘·+>±
|ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô ‘√ #Óù|Œdæ n+<äT>∑T]+∫ dü+‘·è|æÔ |ü&ç qe⁄«≈£îHêï&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·.
ô|’q es¡¸+ CÀs¡T #˚k˛Ô+~. >±* ^" ø=&ÉT‘√+~. Äø±XÊìï yÓTs¡T|ü⁄\T
N\TdüTHÔ êïsTT— ñs¡TeTT\T ã<ä\› T ø=&ÉT‘·THêïsTT. ø=+&É\˙ï yêq ‘êøÏ&øç Ï yÓTT+&çø¬ ‹Ô
ì\TÃHêïsTT. #Ó≥˙¢ ï ‹s¡>ã∑ &ÉT‘·THêïsTT. <äTø±D+˝À bısTT´˝À ì|üøÏ >±* n+<ä&+É
˝Ò<Tä . MT<ä qT+∫ ≈£î]ùd ˙s¡T e÷Á‘·+ ø¬ {Ï˝Ÿ MT+∫ C≤] ì|ü˝À¢ Ç+≈£î‘√+~.
q$«q qe⁄«ì e÷dæq >∑&+¶É ˝À e÷j·T+ #˚ùddæ ªªu§>∑T\Z ø¬ fi‚fl&ÉT. ≈£îÁs√&ç+ø±
sêH˚<Tä u≤ã÷, mø£ÿ&ÉT+&çb˛Hê&√ @{Àμμ nHêï&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·.
ªªnsTT‘˚ ãdüT‡ sê<ä+{≤yê?μμ nHêï&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô .
ªªÄ e÷≥ø=ùdÔ ¬ssTT˝Ÿ >±&û H˚ sê<äT. eTT+&ÉyÓ÷|æ ãdüT‡øÏ HÓπøÿ{Ï?μμ nì,
Á|ü|+ü #·eT+‘ê Ä $<Û+ä >± es¡¸+ e\¢ dü+Ô _Û+∫b˛sTTq+<äT≈£î, Vü≤s¡¸+ yÓ*ãT#˚Ã&ÉT
<äTø±D+ ‘ê‘·.
>±*ø° yêqø° bÕø£MT<ä bÕeTT\T C≤]q≥T¢>± #·|ü &Í‘√+~. Á≥sTTHé sêe&ÜìøÏ
|üP]Ô>± s¬ +&ÉT >∑+≥˝…H’ ê eé~Û˝<Ò Tä .
ªªô|+<ä*ø±&˚ ãj·T˝…[fl q&ç#d˚ Hæ ê n+<˚<Tä e› ⁄. eT]+ øÏ|ü &û˝<¢Ò Tä . @fi¯S¢ ePfi¯Sfl
@ø£ y˚"eT]+ø£.μμ
q&ç∫ yÓfifl¯ &ÜìøÏ M\T |ü&qÉ +<äT ≈£Lÿ&Ü Vü≤s¡¸+ yÓ*ãT#˚Ã&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·.
u≤~Û+|üã&ÉT‘·÷ n˝≤H˚ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . u§>∑T\Z ø√dü+ |üjT· qyÓTqÆ
ø=&Éø£ &ç+ø± sêH˚<ìä <äTø±D+ ‘ê‘· $düT≈£îÿ+≥THêï&ÉT. bÕø£+‘ê ‘·&dç æ eTT<äs› TT+~.
#·* ôV≤#·÷Ã, #·*>±* CÀs¡÷ nj˚TsTT. ô|q’ es¡¸+ |ü&TÉ ‘√+~.
ªª|ü&øπÉ {Ï #˚d›æ u≤ã÷? <ëì fj·÷+ n~.μμ
Áf…sTTHé sêe&ÜìøÏ s¬ +&ÉT >∑+≥˝…H’ ê eé~Û ˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT ø√düT\ <ä÷s¡+ n˝≤H˚
538 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

e⁄+&çb˛sTT+~. ãdüT‡ mø£ÿ&√ Ä–b˛sTT+~. Äø±X¯+ $s¡T#·T≈£î |ü&çb˛‘√+~.
|ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô ˝Ò∫ ì\TÃHêï&ÉT.
ªªqs¡e÷qe⁄ &Éqïy√&ÉT u…≥’ n&ÉT>¬ ≥º&Üì ø°˝<¢Ò Tä μμ s¬ düTº ˝Òì yêfi≤fl |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô
n≥÷ Ç≥÷ ‹]π>&ÉT. |üì˝Òø£ –+E≈£îqï yêfi≤fl –+E≈£îHêï&ÉT.
ªªn>∑T+Z <ë u≤ã÷?μμ
ªª˝Ò<äTμμ
ªªñ+&É<Hä ˚ nqT≈£îHêïH¢̊. ˙{À¢ n–Z |ü⁄{Ï+º #ê\>±ì, eT] <=s¡ø<£ Tä . á&ÉT pùdÔ
Ç+ø± sêH˚<Tä . mø£ÿ&É {Ïøÿ£ &çb˛Hê&√ @{À? >π ≥T ø±DTí+∫ u§>∑T\Z T |ü≥Tºø=kÕÔqì
bÕ¬sfi≤fl&ÉT u≤ã÷, ≈£îÁs√&˚ >±ì X¯+&ÉXÊdüeTTà+&Éø=&ÉT≈£î˝Ò? ˇs¡dyü "˚ qqï e÷fÒ{,Ï
~eT~eT˝≤&ÉT‘·÷ @qT>∑T\T ~π>dæHê HÓøÿ£ ôdj·TT¶μμ.
≈£îÁs¡yê&ÉT yÓfifl¯ &É+, u§>∑T\Z T ‘˚e&É+, @qT>∑T\T ~>∑&+É ` M{Ïì >∑T]+∫ $q&É+
˝Ò<Tä |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . #·T≥÷º bÕø£+‘ê ã+~U≤Hê˝≤ ne⁄|æk˛Ô+<ä‘ì· øÏ. Çq|ü }#·\T
~>=Z&TÉ ‘·T qï≥Tº>± es¡¸<ëÛ s¡\T #·T≥÷º ~>∑T‘·THêïsTT. n‘·qT Ä˝À#·q\‘√ ñøÏÿ]
_øÏÿs¡e⁄‘·THêï&ÉT. |ü]dæ‘ú T· \≈£î ∫sê≈£î |ü&bç ˛‘·THêï&ÉT.
yÓfió¯ fl yÓfifl¯ +fÒ yÓ[flb˛sTT e#˚Ã&ÉT‘·qT. eTT+<äT ø£\ø£‘êÔ yÓ[fl nø£ÿ&ç |ü]dæ‘ú T· \T
#·÷#·T ø=ì Ä ‘·sT¡ yê‘˚ e∫Ãô|[fl ≈£L‘·T]ï #·÷&Ée\dæ+~. m|ü&É÷ Ç˝≤π> ne⁄‘√+~.
Ä |æ\¢ ø£s¬ ≈£î>º ±H˚ Ä#√ø° ø£{ºÏ q≥Tº+~. #Û!· ‘·H|Ó ü &É÷ Ç+‘˚. ø£\ø£‘êÔ sêyê*kÕà
nHêïs¡T. ˇdüTHÔ êïqHêï&ÉT n&ç$bÕ˝…+ bò˛ nHêï&ÉT e÷"e". b˛‘·THêïqHêï&ÉT. ∫qï|üŒ{Ï
qT+N ≈£L&Ü Ç+‘˚. #·<äTe⁄ø√ø£b˛‘˚ #Ó&çb˛‘êe⁄. #·<äTe⁄ø√ nHêïs¡T. #·<äTe⁄
≈£î+{≤qHêï&ÉT. ãT~Δ>± ñ+&Éø£b˛‘˚ u≤>∑T|ü&Ée⁄ d”à nHêïs¡T. ãT~Δ>± ñ+{≤qì
˝…+|ü\T y˚düT≈£îHêï&ÉT. eTC≤˝Òì yÓ<Ûäe\T eT+∫>±H˚ ñ+{≤s¡T eT] nHêï&=ø£
ùdïVæ≤‘·T&ÉT. ne⁄qe⁄qì ‘·qT ˇ|ü≈£îHêï&ÉT. Ç˝≤π> n˙ïqT. á‘· sê≈£î+&Ü ˙{À¢øÏ
~π>e⁄ C≤Á>∑‘!Ô· ªª~>∑qTμμ. B|ü+ ˝Ò≈î£ +&Ü Nø£{À¢ q&ç#e˚ ⁄ C≤Á>∑‘!Ô· μμ ªªq&ÉeqTμμ. #·øÿ£ ì
sê»e÷sêZ\T+&É>± dü+<äT\+≥ ‹]π>e⁄ C≤Á>∑‘Ô· ª‹s¡>q∑ Tμμ yêfiËfl˝≤#·ùdÔ ˙¬ø+<äT≈£î?
yêfi¯fl »{°˝º À¢øÏ qTe⁄« yÓfifl‚ e⁄ C≤Á>∑‘Ô· ªªyÓfifl¯ qTμμ nHê´j·T+, n<Ûsä à¡ +! ˙πø\<ä+‘ê?— ˙
|üì qTe⁄« #·÷düTø√. ˝Òøb£ ˛‘˚ ‘·qTï\T ‘·–˝ÒqT C≤Á>∑‘!Ô· ªªn<ä+‘ê Hê ø¬ +<äT≈£î?! Ä
‘·qTï\T Hê ø¬ +<äT≈£î? Hê |üì H˚ #·÷düT≈£î+{≤qT.μμ f…bÆ Õò sTT&é, q÷ýÓ÷ìj·÷, eTπs<√,
eTπs<√ @<ÓH’ ê ˇdüT+Ô ~. es¡¸+˝À #=s¡|&ü e˚ ⁄ C≤Á>∑‘!Ô· ªª#=s¡ãDÒ.í Çø£ÿ&˚ ñ+{≤qTμμ.
‘·T[fl |ü&Ü¶&TÉ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . eT¬s‘’ ˚ ø£\ø£‘êÔ yÓfifl¯ &É+ m˝≤>∑? >∑+≥qïs¡ ø£+fÒ
eT]+ø£ f…+Æ ˝Ò<Tä . @+ #ÓjT· ´&ÜìøÏ bÕ\Tb˛ø£ |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô eT∞fl ã\¢MT<ä ≈£Ls√ÃuÀ‘·÷
e s¡¸ + 539
e⁄+&É>± <äTø±D+ ‘ê‘· #·÷s¡T øÏ+<äì+∫ s√&ÉTy¶ |’Ó ⁄ü #·÷dæ ªªÄ"! ˇdü&Ô =düqÔ T¶ Vü≤~>∑B!
sπ düT≈£îøπ ÿ! bÕÁsê! bÕÁsê!μμ nì ñ‘ê‡Vü≤+‘√ øπ ø£\T y˚ùd&ÉT. |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô ≈£L&Ü e+>=ì,
#·÷s¡T øÏ+<ä qT+∫ #·÷ùd&ÉT.
m<äTs¡T>± ‹qï>± <ä÷sêìøÏ ø£ì|æk˛Ô+~ s√&ÉT.¶ s¬ +&ÉT |üøÿ£ ˝≤ ñqï#Ó≥T¢ dæbÕsTT˝≤¢
ì˝§Ãì n\»&ç #˚dTü HÔ êïsTT. s√&É+¶ ‘ê ˙{Ï‘√ @{Ïø±\e˝≤ ñ+~. n+<äTMT<ä Äs¡ì
ì|ü ‘·Tqø£˝≤, ˙{ÏMT<ä uÀ≥T˝≤, #Ó≥ì¢ N\TÃø=ì u≤≥y˚dTü ø=ì edüTqÔ ï≥T¢>± z
≈£îÁs¡yê&ÉT uÛTÑ C≤qï eT÷≥ y˚dTü ø=ì |üsT¡ >¬ ≥Tºø=ì ø={Ÿ ø=düTHÔ êï&ÉT.
≈£îÁs¡yê&çøÏ VüQcÕ]∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· <äTø±D+ ‘ê‘· ãT>∑\Z T |üP]+∫ bısTT´ }~
ªªÄ]b˛Hê <äqT≈£îHêïqT. n>∑T+Z ~sê u≤ãTμμ nì Ç+ø± CÀs¡T>± }<ä&+É ÁbÕs¡+_Û+#˚&TÉ .
≈£îÁs¡yê&ÉT |ü]>¬ {Ï,º |ü]>¬ {Ïº bÕø£˝ÀøÏ ˇø£ÿkÕ]>± $s¡T#·T≈£î|ü&Ü¶&TÉ . ªªˇNÃdæHê
HêÔ‘ê!μμ nì eNÃ sêe&É+‘√ πøø£y˚dæ, eT÷≥qT+&ç uÛÑTC≤ìï düTfi¯óe⁄>± ‘·|æŒ+∫,
u§>∑T\Z eT÷≥ì #·≈î£ ÿq øÏ+<äøÏ $dæsπ &ÉT. ≈£îÁs¡yê&çøÏ |üHïÓ +&˚fifl¯ øÏ $T+∫ ñ+&É<Tä
ej·TdüT. dü]>±Z sπ #·Tø£ÿ˝≤π> ñHêï&ÉT. ns¡ì$Twü+˝À, E≥Tº qT+∫ ˙{Ïì H=πøÿdæ,
ã≥º*ï+∫ ˙{Ïì |æ+&˚dæ Ä bÕø£˝À bı&ç>± >¬ +‘·T\T y˚ùd&ÉT.
ªªy=s¡d+ü ˝À <ës√¢ dü‘Ô̊ @{ÏC<Ò Tä e› ⁄sê eTqe&Ü!μμ nHêï&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·. u§>∑T\Z
eT÷≥ $|ü‘·÷, eT÷≥ $|üŒ>±H˚ sêø£då æ u§>∑T\Z T ì>∑ì>∑ yÓT]ùdsTT. ªªˇs¡dyü ê"!
eTq dü+>∑ ‘ÓÔ˝Ò›{Ï ‘ê‘ê? ˇs¡kÕìï dü+|æ&çdæô|&É‘ê &û b˛‘·TsêEμμ nì eT÷&ÉT
˝Àø±\÷ @˝Òyêfi≤fl »yêãT #Ó|Œæ , bısTT´ $düs&¡ ÜìøÏ $Ás¡M>∑T‘·÷ yÓfifl‚ &ÉT ≈£îÁs¡yê&ÉT.
Ä bÕø£˝À bÕ‘·T≈£îb˛sTTq≥T¢>± ìX¯Ã\T&Ó’ ì\TÃ+&çb˛j˚T&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . Äø±X¯+
ˇø£ÿkÕ] >∑|ü q yÓT]dæ+~. n+‘·es¡≈L£ |ü⁄s¡Tc˛‘êÔìï yÓ+≥‘·]$Tq ô|[fl ≈£îe÷¬sÔ
#·÷|ü⁄ Ä ø£Då +˝À n‘·ì eTT+<äTø=∫Ã eT÷ØÔu$ÑÛ +∫ ì˝§Ã+~. ÄyÓT #·÷∫q #·÷|ü⁄,
ÄHê{Ï qs¡T‡ q$«q ˝Òqe⁄«— ∫–]Ãq e÷$T&ç yÓTTø£ÿ, m>∑dqæ ø=ã“] #Ó≥Tº— á<äTs¡T
>±*, ¨s¡Tq es¡¸+— ˙{Ï˝À ì|ü, eTìwæ˝À C≤«\ ` n˙ï n‘·ìøÏ ns¡eú Tj˚TsTT.
ns¡jú T· Tø£+Ô >±, düŒwü+º >± ‘ÓsM¡ T~ ø£<˝ä∏ ≤ n‘·ì ø£+‘ê uÀ<Û|ä &ü +ç ~. n+‘ê #·÷dü÷Ô
n‘·q˝≤ ì\TÃ+&ç b˛j˚T&ÉT.
ô|q’ es¡¸|⁄ü <Ûës¡\T dü+Ô _Û+∫q≥T¢>± n˝≤π> ñ+&çb˛j˚Tj·÷ nqï≥Tº>± nì|æk˛Ô+~.
Äø±X¯+ Ç+ø± <ä≥+º >± eT÷düT ø=+{À+<˚ >±ì |ü\Ãã&É+¶ ˝Ò<Tä . >∑TÁsê*ï ø£≥Tºø=ì
s¡a≤eTàì nìï+{Ï˙ ‘=≈£îÿ≈£î b˛‘√+~ á<äTs¡T >±*, yÓTs¡T|ü⁄\T |æ&TÉ >∑T\sTT n+~q
<ëqï˝≤¢ Vü≤‘·e÷πsÃdüTHÔ êïsTT. eTãT“\T ø£$Tàq ø=B› bÕø£˝À Nø£{Ï ∫ø£ÿ qe⁄‘√+~.
bısTT´ $düTs¡T‘·÷qï ≈£îÁs¡yê&ÉT ÇqT+˝≤ mÁs¡>± yÓTs¡Tdü÷HÔ êï&ÉT.
540 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø=~›ùd|üsTT+~.
n≥÷ Ç≥÷ Vü≤&Ü$&ç>± ‹s¡T>∑T‘·÷qï <äTø±D+ ‘ê‘· @<√ >∑Ts¡TÔ ø=∫Ãq≥Tº>±
≥≈£îÿq Ä–, ø£fió¯ fl ∫{Ï+¢ ∫, n≥÷ Ç≥÷ #·÷dæ, eTqeDÏï ªªb˛‘·TsêC§πsμμ nì |æ*Ã
ªªÇ|ü &ç|ü &çøÿ£ &ÉTHêï&ÉT! ∫{°u≤ u…øÿ£ &çøÏ b˛HêÁ&Ü?μμ nì ÄX¯Ãs¡´ |ü&TÉ ‘·÷, dæ{u° ≤ãTì
mHÓïeTàø±ì m‘·T≈Ô î£ b˛sTT+<ë?! nqï≥Tº>± n&ç>π &ÉT.
ªªn&ÉT>√μμ nHêï&ÉT b˛‘·TsêE.
ªª@&ç?μμ
ªªn&ÉT>∑&TÉ >∑&TÉ >√μμ nì s√&ÉT¶ yÓ|’ ⁄ü #·÷|æ+#˚&TÉ b˛‘·TsêE
ªª@{Ï!! |ü|ü eTT<äH› ê dü‹øÏ\ã&çb˛Hé &ÉT— ˇs¡d+ü ˇ>∑qZ ≥Tº bÕø=>∑&Z TÉ düT≈£îHêïÁH√¬s,
Ä! Ä! ø£~Hêï&˚!μμ n+≥÷ yÓ÷ø±fi¯ófl e+∫ M|ü⁄ $]∫ #·÷s√¢+∫ ô|’øÏ #·÷ùd&ÉT
<äTø±D+ ‘ê‘·.
eTdüø£ Nø£{À¢ ‹qï>± dü÷{Ï>±, á<äTs¡T>±* ø¬ <äTs¡T>±, esê¸ìï düs≈¡ î£ #˚jT· ≈£î+&Ü,
‘Ós*¡ ï #Û̊~+#·Tø=+≥÷ #·ø#£ ø· ± eTT+<äTøÏ yÓfió¯ HÔ êï&ÉT |ü⁄s¡Tc˛‘·+Ô . n‘·DíÏ #·÷dæ ‘·\
|ü+øÏ+∫, Vü≤dæ+∫ ªªôdu≤kÕμμ nì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT <äTø±D+ ‘ê‘·.
e s¡¸ + 541
|ü+‘·T\ lsêeTXÊÁdÔæ
>±* $düTs¡T n\*ï ø£~*+#˚ $<Ûä+>±

|ü+‘·T\ yê] ø£<\ä∏ T bÕsƒ≈¡ î£ ì eTqdüT˝‡ À Ä˝À#·q*ï
sπ ø¬ ‹ÔkÕÔsTT. |
Á j
ü ÷
Ó >±\‘√ ]ôd]Ã #ù̊d XÊÁdE Ôü ì
„ ˝≤,
}Vü‰ ã\+‘√ dü+|òTü ≥q*ï dü+uÛ$Ñ +|ü CÒdæ s¡øs£ ø¡ ±\
‘·s¡Vü‰\øÏ #Ó+~q eTqTwüß\T $$<Ûëedüú\˝À @
$<Û+ä >± |Á e
ü ]Ô+#˚B dü÷∫dü÷Ô bÁ Õ|ü+∫ø£ dü‘ê´\qT
yÓ\¢&ç+#˚ ø£<∏ä\T Áyêj·T≥+˝À ~≥º l|ü+‘·T\
lsêeTXÊÁd.Ôæ ˇ]kÕ‡ ` sêj·T>∑&˝É À ìedæ+#˚yês¡T.
s¡#·q\T : ø£<∏ë kÕ>∑s¡+, ≈£î≥T+ã+ (ø£<∏ä\
dü+|ü⁄{≤\T)
542 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

øÏ©¢ <äTø±D+
eTÁ<ëdüT eTVü‰q>∑s+¡ ˝À Á|üd<æ Tä &Δ sÉ TT e∫Ãq Hêsêj·TDøÏ Ä ∫qï|ü≥ï+ ˇø£
m&Ü]˝≤>∑ ø£ì|æ+#·&+É ˝À $+‘·˝<Ò Tä . Çø£ÿ&É Á{≤eTT\T, ãdüT‡\T, y˚T&É\÷, $T<Ó\› ÷
˝Òøb£ ˛e≥y˚T ø±<äT. n<Ûeä T+ ˇø£ dæìe÷ ~∏jT˚ ≥s¡sTTHê ˝Ò<Tä . ‘·øÿÏ q$ mìï ˝Òøb£ ˛sTTHê
uÛ]Ñ +#·>\∑ &ÉT >±ì, dæìe÷\T ˝Òøb£ ˛‘˚ dü>+∑ J$‘·yT˚ b˛sTTq≥Tº uÛ≤$kÕÔ&TÉ Hêsêj·TD.
n+<äT≈£î ‘·–q ø±s¡D+ ≈£L&Ü e⁄+~. n‘·ì ø±˝ÒJ #·<Tä e⁄ dæìe÷\ düs<¡ ë\ e\¢H˚
Ä–b˛sTT+~. ø±ì, n+<äT≈£î ã<äT\T>± n‘·H+Ó ‘√ $C≤„q+ Ä]®+#·>*∑ >±&ÉT. ‘·q
$C≤„Hêìï yÓ<»ä ˝Ò¢ ñ<˚X› +¯ ‘√ ˇø£ dæìe÷ e÷dü |üÁ‹ø£ ≈£L&Ü q&çbÕ&ÉT ø=+‘·ø±\+.
|üÁ‹ø£ Äs¡+uÛÑ <äX˝¯ Àì e&ÉT <äT&ÉT≈£î\qT n~Û>$∑ T+∫ ø±düÔ ìã“s¡+>± q&ÉTdüTqÔ ï
düeTj·T+˝À n‘·ìøÏ dü«j·T+>± |ò*æ eTT rj·÷\ì ø√]ø£ ≈£L&Üø£*–+~. Á<Í|ü‹ì
≈£L&Ü ˇ&ÉT‘¶ T· HêïqT, nì <Ûsä à¡ sêE nqï≥T¢>± j·÷e<ëdæ˙Ô |ü≥Tºø=ì ~>∑ã&Ü¶&TÉ .
ˇø£ mì$T~ HÓ\\bÕ≥T m≥TyÓfió¯ HÔ êï&√ n‘·ìøÏ Äq÷, bÕq÷ <=s¡ø˝£ <Ò Tä . m+‘·ùd|üP
mÁ–yÓT+≥T¢, m&É«s¡E º yÓT+≥T¢, J‘ê\T, uÛ‘Ñ ê´\T ` Çy˚.
n+‘· ‘·«s¡˝À ø£+ô|˙ ~yê˝≤ rdüT+Ô <äì n‘·qT dü«ù|ï|æ nqTø√˝Ò<Tä . ø£+ô|˙
~yê˝≤ e÷≥ <˚eTT&ÓsT¡ >∑TqT >±ì, n+<äTeT÷\+>± ‘·q |üÁ‹ø£ ≈£L&Ü |ü&TÉ ≈£î+~.
n+‘˚ø±<äT n+‘·{Ï eTVü‰|ü≥ï+˝À ‘·qe+{Ï Á|ü‹uÛ≤XÊ*øÏ ñ<√´>∑+ <=s¡øÿ£ b˛e&É
y˚T$T{Ï? nsTT‘˚ nB ˇø£sø¡ +£ >± n<äèwüyº T˚ . ˝Òøb£ ˛‘˚ ‘ê˙ dü]øÏ@<√ ˇø£ ≈£îå Á<äeTsTTq
HÍø£Ø˝À Çs¡T≈£îø=ì ñ+&ÉTqT. n+‘·ø+£ f… ìs¡T<√´–>± ñ+&É&+É yÓsTT´¬s≥T¢ qj·T+.
ø±ø£, ‘êqT eTØ ìsê«´bÕs¡T&ÉT>±, }]πø u≤\´$TÁ‘·T&ÉT X‚wj ü T· ´ >±]+{À¢ uÛÀ+#˚d÷ü Ô
≈£Ls√Ã&É+˝Ò<Tä . ‘·q Á|üjT· ‘·ï+ ‘êqT #˚d÷ü HÔ ˚ ñHêï&ÉT. n~ @s√»sTTHê |ò*ü +#·e#·TÃqT.
n+‘·es¡≈L£ düeTTÁ<ä eT<Û´ä ˝À z&É |ü–*q u≤≥kÕ] @<√ ∫qï B«|ü+ MT<ä Ä <ë]ì
øÏ©¢ <äTø±D+ 543
@yÓH’ ê z&É\T e#˚Ães¡≈L£ ø±\+ >∑&|É <ü \ä ∫q≥T¢>± >∑&|É <ü *ä #ê&ÉT. Ä }fiÀfl Hêsêj·TD.
n+‘˚ø±ì, m|üŒ{Ïø¬ H’ ê, ‘êìø£ÿ&ç yê&ÉT e÷Á‘·+ ø±<äT.
‘·q <Ó$’ ø£ ø£è‘ê´˝À¢ ø±düÔ VüQcÕs¡T ø£*–+#˚<˝ä ≤¢ sêÁ‹ uÛÀ»Hêq+‘·s+¡ s¬ ˝’ «Ò
ùdwº qü T |üs´¡ +‘·+ yÓfi¢‚ wæø±s¡T e÷Á‘·yT˚ . Ä dü+<äs“¡ +¤ ˝À eT<Û´ä qT mes¡sTTHê |ü\ø£]+∫
e÷{≤¢&ùç dÔ e÷Á‘·+ n‘·ìøÏ ãVüQ nsTTwü+º >± ñ+≥T+~. ø±ì ‘·|Œü <äT. s√p mes√
ˇø£sT¡ eT<Û´ä ˝À ì\y˚d÷ü HÔ ˚ e⁄+{≤s¡T. Çyêfi¯ Ä |üì sêeT#·+Á<äT&ç>±] e+‘·T |ü&~¶É .
ñuÛj Ñ T· ≈£îX¯˝À|ü] sêeT#·+Á<äT&ÉT>±s¡T Á|ü•ï+#ês¡T: bıs¡T>∑T |ü≥ï+ dæìe÷Vü‰\T≈£î
e∫Ãq ø=‘·Ô |ò*æ + ªdüTÁ|üu≤Û ‘·+μøÏ Ç+ø± Hêsêj·TD>±s¡T yÓ[¢ sê˝Ò<ë nì. Hêsêj·TD
@yÓ÷ <ëìì #·÷&É˝<Ò Tä . ì»y˚T>±ì, #·÷dæq yêfi¢̄+<ä]ø° n‘·ìøÏ ‘Ó*dæq+‘·>± <ëìï
>∑T]+∫ ‘Ó*j·T&ÜìøÏ kÕeø±X¯+ ñ+fÒ ø£<÷ä . ndü\T ø£<,ä∏ q{° q≥T\ e÷≥πø+,
Á|ü<ÛëqyÓTÆq f…øÏï≈£îÿ ny˚ >=|üŒ $wüj·T+ ñ+<˚, <ëìï >∑T]+∫ nyÓ÷|òüTeTsTTq
ñ|üHê´dü sêC≤ìï Äs¡+_Û+#ê&ÉT. sêeT#·+Á<äT&ç>±]øÏ >∑T+&Ó˝À¢ _‘·T≈£î |ü≥Tº≈î£ +~
nHêï, sT÷ ñ|üHê´dü+ |üP]Ô ø±e&ÜìøÏ mìï >∑+≥\T |ü&TÉ ‘·T+<√ nì. @ $Twü#|Ó Œæ
‘·|Œæ +#·Tø√e&Ée÷ nì Ä˝À∫+∫ Ä˝À∫+∫ ªª|ü+‘·T\T>±s¡T! Çe˙ï e÷≈£î uÀ<Ûä
|ü&eÉ ⁄ >±ì, ‘·eTs¡T ˇø£ |üsê´j·T+ e÷ Ç+{ÏøÏ <äjT· #˚dæ XÊ+‘·+>± ôd\$j·÷´*.
Hê >=&ÉT>∑T ãC≤s¡T˝À ã≥º\ <äTø±D+˝À eT]∫b˛j·÷qT. y˚>+∑ yÓfiø¢¯ b£ ˛‘˚ b˛‘·T+<˚y÷Ó
ôd\e⁄μμ n+≥÷ C≤]b˛j·÷&ÉT. n‘·&TÉ yÓ[flb˛sTTq ø=+‘·ùd|ü{Ï es¡≈L£ , Hêsêj·TD
ñ|üHê´dü <Û√s¡DÏ Ä>∑≈£î+&Ü ªªq÷´≥qTμμ #·\q ∫Á‘ê\˝Àì yÓTT<ä{Ï~ ì»y˚T
qì|æ+|üCÒdæ+~.
ˇø£ÿ ø£åD+ ∫+#·T≈£îqï≥¢sTT, Hêsêj·TDøÏ ‘·q wæø±s¡TøÏ ø£*–q nuÛÑ´+‘·s¡+
‘=\–q+<äT≈£î dü+‘√wüyT˚ ø£*–+~. ndü\T Ç|üŒ{Ïøπ ø=+‘· Ä\dü´+ nsTT+~. ùdwº qü T
<ä>sZ∑ ¡ sê<Ûä øÏ©\¢ cÕ|ü⁄ Ç|üŒ{Ïøπ ø£fdºÒ æ e⁄+&Ée#·TÃqT. eTsêï{ÏøÏ ‘·qøÏ ø±e\dæq
#·T≥º\T, ‘·eT\bÕ≈£î\T eT¬sø£ÿ&ÉsTTHê rdüTø√e#·TÃqT &ÉãT“*∫Ã. ø±ø£b˛sTTHê ‘·øÿÏ q
<äTø±D≤\ yêfi¯ófl ≈£L&Ü ns¡T$j·T´ø£b˛s¡T >±ì, bÕ|ü+ ÄyÓTøÏ ÄfÒº uÒs+¡ ˝Ò<Tä . ø±ø£
s√p n<=ø£ n\yê≥sTTb˛sTT+~.
Á_&ç® <ë≥T‘·÷ ñ+&É>± n‘·&TÉ >∑eTì+#ê&ÉT? ‘êqT n‹ ‘·«s¡>± q&ÉTdüTqÔ ï≥T¢.
ø±ø£ n\¢+‘· <ä÷s¡+˝À ‘·qøÏ ø±e\dæq cÕ|ü⁄ B|ü+ ø£qã&É&+É ‘√ n‘·ì q&Éø£ y˚>+∑
<ëq+‘·≥<˚ ‘·–+Z ~.
544 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

<äTø±D+ eTT+<äTqï u…+NMT<ä $ÁXÊ+‹>± ≈£Ls=Ãì ‘=*Hê{Ï #·T≥º\˝Àì
ÄKs¡T<ëìï eTT{Ï+º #ê&ÉT. #·T≥º u≤>± n+≥T≈£îì ø±\T‘·÷ ñ+&É>± n‘·&TÉ Á|üøÿ£ >±
e+– ñ$Tày˚dæ >=+‘·T düsT¡ ø› =ì Çyêfi¯ H˚qT u≤>± Ä\dü´+ #˚XÊqT ø±uÀ\T! n+≥÷
Á|üd+ü >∑+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
nfÒº ˝Ò<Tä ˝…+&ç, s√p ã+&ç ˝…H’ é øÏj
¢ T· sY >∑+≥ ø=fÒº y˚fi≈¯ î£ e#˚Ãyês¡T. Çyêfi¯
Ç|ü&˚ W{Ÿ u…\T¢ ø={≤ºsT¡ . Çø£ eTs=ø£ eT÷&ÉTHê\T>∑T ì$TcÕ˝À¢ s¬ \’ T sêe#·TÃqT.
n+fÒ, Ä ‘·sT¡ yê‘· eT] nsTT<äT ì$TcÕ˝À¢ MT cÕ|ü⁄≈£L&Ü ø£fkºÒ ÕÔsT¡ .
ªªndü\T ˇø£ >∑+≥ >∑+≥qïs¡ ÁøÏ‘+· ø£{HºÏ ê dü]b˛j˚T<˚. Á|üdTü ‘Ô +· sêÁ‹ uÒs+¡
@MT ñ+&É&+É ˝Ò<Tä . ìC≤ìøÏ MTs¡T ekÕÔsH¡ ˚ Ç|üŒ{Ï es¡≈L£ ñ+#·&+É .μμ
Hêsêj·TDøÏ á düe÷<Ûqä +‘√ jÓT+‘√ ‘·è|æÔ ø£*–+~. yÓ+≥H˚ nÁ|üjT· ‘·ï+>±
ªªnsTT‘˚, Ç|ü&˚ Ç˝≤ ñ+<ë, eTTqT|üP uÒs+¡ Ç˝≤π> ñ+&˚<ë?μμ nHêï&ÉT.
ªªn˝≤>∑sTT‘˚ ndü\T <äTø±Dy˚T ˝Òøb£ ˛e⁄qT. n<äT>√, n˝≤¢ <Ûëq´|ü⁄ >√&ÍqT+<˚,
n~ ˇø£ dæìe÷Vü‰\T. n|ü&ÉT Çø£ÿ&É eTs=ø£ Äπs&ÉT cÕ|ü⁄\T+&˚$. yêfi¯fl+‘ê n|ü&ÉT
dæìe÷ m‹Ôô|≥º&+É ‘√, }fiÀfløÏ e÷]b˛j˚Ts¡T. y˚TeTTe÷Á‘·+ á Ç+{Ï˙, á |ü⁄e⁄«\
yÓTTø£ÿ©ï $&Ée˝Òø£ Çø£ÿ&˚ ñ+&çb˛j˚TeTT. Çø£ÿ&ÉsTTHê y˚d$ü ø±\+˝À Ç+‘· nHê´j·T+
˝Ò<Tä . k˛&Ü\T ôds¡“‘·T\÷ u≤>±H˚ Ks¡Ãe⁄‘êsTT. n<äT>√ n|ü&˚ s¬ \’ T e#˚Ãdæ+~.μμ
ø±ì, Hêsêj·TD Ä˝À#·q y˚sπ <Û√s¡D˝Ï À e⁄+~.
ªªnsTT‘˚ MT≈£î Çø£ÿ&˚ Ç+‘· <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ dæìe÷Vü‰\T+&˚<äqï e÷≥. n|üŒ{À¢
MTs¡T #ê˝≤ dæ˙e÷\T #·÷ùd ñ+&Ü*.μμ
ªªMTs¡T mqïsTT‘˚ #ê˝≤ n+{≤s√ Hê≈£î ‘Ó©<äT >±ì, yÓTT‘·+Ô |ü~ |üHïÓ +&ÉT
#·÷∫ ñ+{≤qT. ø±ì, @$T{À e÷eT≥T≈£î n˙ï ˇø£ÿ˝≤π> ñ+{≤sTT. ø±ø£, <äTø±D+
uÒs+¡ ˇø£{Ï #·÷#·Tø√e\dæ e⁄+≥T+~ ø£<ë!μμ
ªªn+fÒ Ç+‘· <ä>sZ∑ ˝¡ À dæìe÷Vü‰\T ñ+&ç ≈£L&Ü MT≈£î dæìe÷\+fÒ düs<¡ ë
ø£\>∑ ˝Ò<qä ïe÷≥.μμ
ªªdüs<¡ ë, z ñ+&Éøπ + ñ+≥T+~. nsTT‘˚ @+ ˝≤uÛ+Ñ . Hê ∫qï‘·q+˝À eT<Û´ä qT
|ü#Ã· sêsTT y˚dqæ ã+>±s¡T ñ+>∑s+¡ n+fÒ m+‘√ yÓÁ] düs<¡ ë ñ+&˚~. ø±ì, rsê
ø=H˚yfi˚ ≈¯ î£ ô|≥Tºø√yê\ì |æ+#·˝<Ò Tä . n~ n˝≤ ô|f…˝º ÀH˚ ø=Hêïfi¯ó¢ ñ+&˚~. ‘·sy¡ ê‘·
m|ü&√ ‘·øÿÏ q edüTeÔ ⁄\‘√ bÕ≥T>± neTà&É+ »]–+~.μμ
ÄyÓT á e÷≥\T Hêsêj·TD $+≥THêï&√ $q˝Ò<√ ≈£L&Ü. ‘·q }Vü≤˝Ò ‘·q$.
øÏ©¢ <äTø±D+ 545

Ä ePfiÀfl n‘·ì >∑T]+∫ z n|üÁ|ü<äÛ ñ+~. @$T≥+fÒ, @ø±dü,Ô &ÉãT“qï eTìwæ
ø£ì|æ+∫Hê, n‘·ìøÏ dæ˙e÷ |ü]ÁX¯eT˝Àì eTVü≤<äeø±XÊ\qT >∑T]+∫ ñ<√“<Ûä
#Ój·T´≈£î+&Ü ñ+&É˝Òø£b˛e≥y˚T. n+‘·es¡≈£L n‘·ì dü«uÛ≤e+˝Àì <Ís¡“˝≤´ìï
ø£ìô|{Ïqº Ä eP] Á|ü» n‘·ì˝Àì Ç+ø=ø£ eTTK´ \ø£Då ≤ìï ø£ìô|≥º˝øÒ £ b˛j˚Ts¡T.
n<˚$T≥+fÒ ‘·q <äèwæìº Äìq @ n+<äeTsTTq Ä&ÉeTìwæ ø£ì|æ+∫Hê, ÄyÓTH˚ >±ì
dæ˙e÷˝À¢ dü]>± ñ|üj÷Ó –+#·T≈£î+fÒ Ç|ü&ÉT @ e÷Á‘·eTT Á|ü‘´˚ ø£ <äèwæ‘º √ #·÷&Éì
Ä eT÷]ÔeT+‘·eTTH˚ <ä]Ù+#·&ÜìøÏ Á|ü»\T ‘·+&√|ü ‘·+&Ü\T>± $s¡>ã∑ &É‘ês¡T nqï
eT<ÛTä s¡ <äèXÊ´\ >∑T]+∫q }Vü‰|üs+¡ |üs¡ n‘·ì eTH√j·Teìø£ MT<ä yÓTs¡e≈£î+&Ü
ñ+&É<äT. øÏ©¢<äTø±D+ MT<ä sê<ÛäqT #·÷dæq|ü&É˝≤¢ n‘·ì eTqdüT eTqdüT˝À
ñ+&É<Tä . Çø£ÿ&É á <ä]Á<ä|⁄ü <äTø±D+ MT<ä ≈£Ls=Ãì, ø±˙, |üsø¡ ±uÒsê\ Ä˝À#·q\‘√
n+<ëìï, ej·TdüT‡˙ <Û«ä +dü+ #˚dTü ø=+≥Tqï~. Ç~es¡øs£ TT‘˚, á e÷≥\T ˝À|ü˝À¢|˝ü Ò
nqT≈£îH˚yê&ÉT. Ç|ü&ç|ü &ÉT ˇø£e÷~]>± u…{’ øπÏ nq>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT. sê<Ûä ≈£L&Ü
@eT+‘· nuÛ´Ñ +‘·s+¡ #Ó|Œü &É+˝Ò<Tä .
ªªMT eT≥T≈£î MT≈£î πøe\+ düs¡<ë @$T{Ï? ndü\T dæìe÷˝ÀH˚ MT˝≤{Ï
yêfi¯ó+¢ fÒ! VüQ", Ä &Ós¬’ ø£sº ø¢¡ ,° Ábı&É÷´düsø¢¡ ° n+<ëìï #·÷&É{≤ìøÏ ø£fifl¯ +≥÷ ñ+fÒ
ø£<÷ä , mH√ï s¡‘êï\T düV≤ü » dü+|ü<‘ä √ yÓTs¡dbæ ˛‘√ ñ+fÒ Ä bÕ‘· eTTU≤˝Òï ø=‘·Ô
ø=‘·Ô s¡+>∑T\‘√ #·÷&É{≤ìøÏ ‘ê|üÁ‘·jT· |ü&‘É ês¡T. m+‘·ùd|üP yêfi¯fl yê´bÕs¡yT˚ yêfi¯fl~.
ndü\T Ä s¡ø+£ >± e÷s¡TÃø√˝Ò≈î£ +&Ü bÕ‘·|⁄ü +‘·*ï |ü≥Tºø=ì @&Ée&É+ e˝Ò¢ yêfi¯fl
yê´bÕs¡+ ≈£L&Üm<äT>∑÷, yÓT<äT>∑÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+~. ì»+>± yêfi‚¢ >±ì düs¬ q’ |ü<‘Δä T· \T
ne\+_+∫ q&çùdÔ eTq <˚X+¯ n+‘ê e÷≥πø+ n+‘·sê®rj·T ø°]øÔ Ï ≈£L&Ü kÕeø±X¯+
ñ+&ÉTqT.... ì»+>± Hêπø >±ì &ÉãT“ ñ+fÒ!μμμ
ªªMT≈£î n+‘· &ÉãT“ ñ+fÒ á }fiÀ¢ »MT+<ës¡T>± ]+{Ï˝ÀH˚ ñ+&Éøb£ ˛<äTs¡T.μμ
ªªì»y˚T ì»y˚T MTs¡qï~. ø±ì, ø±ì, ˇø£|ü &ÉT á kÕe÷q´ e÷qe⁄&çøÏ ≈£L&Ü
&ÉãT“ ñ+≥÷ ñ+&ç, m≥T ø£<˝ä ≤\Hêï ø±s¡÷, y˚weü T÷ n+‘ê ñ+&˚<qä ïe÷≥. MT≈£î
qeTà&ÜìøÏ M\T>± ñ+&É<y˚ ÷Ó ! nsTT‘˚, eT∞fl jÓT|üŒ{Ïø¬ H’ ê Ä s√E\T sêø£b˛‘êj·÷?μμ
ªªH˚ H˚<√ }s¡øπ e÷≥es¡døü Ï nHêïqT |ü+‘·T\T>±s¡÷!μμ
ªª}]πø ø±<äT, ì»y˚T. Çø£ÿ&É ˇø£fifl¯ Ç+{À¢ @ |ü˙ bÕ≥÷ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+≥Tqï
ÄkÕMTì >∑T]+∫ mefi¯ó¢ j˚TeTqT≈£îHêï düãuÒ >±ì, Hêπø, m|ü&√ ø±<äT. Ç|ü&˚
&ÉãT“ ñ+&ç ñ+fÒ!μμ
546 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªˇø£ nD≤ #·T≥º\T, ˇø£ n–Zô|f…º y˚>∑+ ø±yê*. ne‘·\ ≈£L*yê&ÉT
yÓ[flb˛‘·THêï&ÉTμμ nqï uÒs>¡ ±&çe\¢ n‘·ì Á|üd+ü >∑+ eT<Û´ä ˝À Ä–b˛e\dæ e∫Ã+~.
n+‘· ‘=+<äs|¡ &ü ¶É yê&ÉT ∫\¢s¡ Çe«sê<äT, Çø£ÿ&É áyÓT >∑˝≤¢ô|{Ï˝º À <ë∫ô|{Ïqº ≥Tº
s¡÷bÕsTT∫Ã ∫\¢s¡ ‘ÓeTà+{≤&ÉT. ÄyÓT j˚TMT ‘=+<äs¡ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ ô|f…º rdæ ∫\¢s¡
m+∫ s¬ +&ÉTe÷s¡T¢ ˝…øÿ£ #·÷dæ eTØ sTT∫Ã+~. Ä ∫\¢s¡ ˝…øÿ£ ô|&ÉT‘·Tqï|üŒ{Ï eT÷>∑
uÛ+Ñ –eT+ Hêj·T≈£î&çøÏ ‘·qMT<ä ø£*–q nqTe÷Hêìï @ $<Û+ä >± ‘=\–+#·Tø√e&Ée÷
nì dæìe÷ Hêj·TøÏ |ü&TÉ ‘·Tqï nedü>ú ± s¡÷|æ+∫+~ Hêsêj·TDøÏ. ì»+>± dæ˙e÷˝À
n≥Te+{Ï uÛ≤eÁ|üø≥£ q ø±yê\+fÒ m+‘· ø£w+ºü ? nsTTHê ndü\T q{Ï+#˚ yêfi¯˝¢ Àq÷
ñ+≥T+~. ø=+<ä]øÏ uÛ≤e Á|üø≥£ q düV≤ü »+>± e#˚ÃdüT+Ô ~. nã“ Ç|üŒ{ÏøÏ ø£~˝Ò&TÉ
uÒs>¡ ±&ÉT, eTVü‰X¯jT· T&ÉT eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ∫\¢s¡ ˝…øÿ£ #·÷düTø=ì.
ø±ì, Hêsêj·TD e÷Á‘·+ ‘·q dü+uÛ≤wüD≤ dü÷Á‘êìï $&ç∫ô|≥º˝<Ò Tä . ªªHêπø >±ì,
Ç|ü&ÉT &ÉãT“+fÒ, m|ü&√ |ü<˚fi¯ófl b˛j·÷ø£ nsTT‘˚ Á|üjÓ÷»q+ ˝Ò<äT. @&Ü~
ÄKs¡T˝À>± ˇø£ |òdü Tü sπº ≥T |ò*æ eTT ‘Ó\T>∑T, Væ≤+B, Ç+^¢wßü \˝À rdæ ˇø£ÿe÷s¡T>±
nyÓT]ø±˝Àq÷, Ç+>±¢+&ÉT˝Àq÷ $&ÉT<ä\ #ÓjT· ´q÷.μμ
ªªm+<äT≈£î #ÓjT· ´s¡T? ‘·|Œü ≈£î+&Ü n+‘˚ #˚kÕÔsT¡ .μμ @<√ nHê\qï≥Tº>± ÄyÓT n+~.
ªªnsTT‘˚, n+<äT˝À V”≤s√sTTqT mes¡ì n&É>y∑ +˚ ? ‘Ó\T>∑T, Væ≤+B\˝À MT e÷≥
#ê\ dü«#·Ã+¤ >± ñ+≥T+~. Äy˚fi¯ jÓTes√ ø£weºü Ts¡T‘√ Væ≤+B e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ e⁄+fÒ
$HêïqT. ø±ì, Ç+^¢ùw ø=+#Ó+ ∫≈£îÿ ô|&ÉT‘·T+~. nsTTHê, nfÒº u≤<Ûä ˝Ò<Tä ˝…+&ç,
ø=~›bÕ{Ï ‘·ØŒ¤<Tä ‘√ MTs¡T ìuÛ≤sTT+#·Tø=ì sê>∑\s¡T. Ç+‘·ø° Ä ô|s¡‡Hê*{°‘√ @e÷≥
jÓT˝≤ ñHêï ñ∫‘·+>±H˚ ñ+≥T+~. bÕ≥ øπ + u≤<Û˝ä <Ò Tä . Ä >=&Ée+‘ê eT÷´õø£˝Ÿ
&Ós¬’ ø£sº T¡ ¢ #·÷düT≈£î+{≤s¡T.n+‘·>± ≈£î<äsø¡ b£ ˛‘˚ ªªù|¢ u≤≈£îμμ ô|≥Tºø=+{≤eTT. Hê ø£|ü &˚
n+‘ê ø£ì|ædTü qÔ ï~.... n~>√ jÓT<äTs¡T>±.μμ
ªª|ü+‘·T\T>±s¡÷ MT øÏ$ Çyêfi¯+fÒ Çyêfi¯ ø±ø£b˛sTTq, m|ü&√ ˇø£Hê&ÉT ì»+
ø±e\dæqy˚. e÷≈£î e÷Á‘·+ >±*y˚T&É\ ø£+fÒ qeTà˝Òì$. nsTTHê MTs¡T eT∞¢ dæìe÷\T
rùdy˚fiø¯ Ï MT øÏøÿ£ &É eT∞¢ dæìe÷ Vü‰\T sêø£b˛‘·T+<ë? ‘·øÿÏ q @ dæìe÷\T #·÷dæHê
#·÷&Éø£b˛sTTHê MT$ e÷Á‘·+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü #·÷kÕÔeTT H˚qT e÷ q]dæ+>∑Tq÷ï.
n|üŒ{Ïø£sTTHê q]dæ+>∑T sê&É+{≤sê? Ç|üŒ{Ïπø ¬s+&˚fi¯ófl ô|’>± nsTT+~. yÓTT‘·Ô+
eT÷&˚fió¯ fl. #·÷&É+&û nHê´j·T+ Ç<äs› ÷¡ ø=≥Tº≈î£ qï <ëìøÏ ne‘·* eTìwæ &ÉãT“qï
yê&ÉT ø±<ë nì ‘·qøÏ eT÷&˚fió¯ fl •ø£å ` @$T Hê´j·TyÓ÷ MTπs #Ó|Œü +&ç.
øÏ©¢ <äTø±D+ 547

Hêsêj·TDøÏ á Á|üXï¯ nfÒº Çwü|º &ü ˝É <Ò Tä . <ëìøÏ »yêãT #Ó|Œü ≈£î+&ÜH˚, ªªáe÷s¡T
H˚qT |ò*æ + rj·T&É+ n+≥÷ »]–‘˚ n+<äT˝À MTs¡T ñ+&Éø£ ‘·|Œü <äqï~, dü÷s¡T´&ÉT
‘·÷s¡TŒq ñ<äsTTkÕÔ &Éqï~ m+‘· ì»yÓ÷, n+‘· ì»+.μμ
ªª@$T{À MTs¡T #ê˝≤ ∫Á‘·$∫Á‘·eTsTTq e÷≥\T #ÓbÕÔsT¡ .μμ
ªª∫Á‘·+ m+‘· e÷Á‘·+ >±<äT. ì»y˚T. nsTT‘˚ m+‘· ì»eT÷ ˇø£|ü &ÉT $∫Á‘·+>±H˚
ø£ì|æ+#· e#·TÃqT. e÷eT÷\T ø±+Á{≤≈£î\º ˝≤>± HÓ\øÏ+‘· J‘·+ nì ø±<äT. e∫Ãq
˝≤uÛÑ+˝À Hê\T>∑e yê{≤ n+fÒ, ˇø£ |ü~\ø£å\øÏ ˝À≥T+&É<äT. Ç#˚Ãj·T≥y˚T, Ä
e÷≥øÏeùdÔ Hê\T>∑e yê{≤ nqï e÷fÒ$T{Ï dü>±ìøÏ dü>+∑ Çe«&ÜìøÏ ≈£L&Ü Hê≈£î
nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ˝Ò<Tä . ndü\T n≥Te+{Ï ø£fi≤ùde #˚ùd kÕeø±X¯+ n+≥÷ Hê≈£î \uÛ´Ñ eTsTT‘˚
n+‘˚ #ê\TqT, yÓ<Ûäe &ÉãT“ e÷≥πø+ ` @$T{Ï MTs¡T <äTø±D+ ø£fÒºùd y˚fi¯sTT
q≥Tº+~, eT] H˚qT yÓfi≤ÔqT.μμ
ªªÇ+<ä+&ç MT #·T≥º\T, ø±sê eTkÕ˝≤qT.μμ
ªª#·÷XÊsê @y√ ø£ãTs¡T¢ #Ó|⁄ü ‘·÷ ndü\T e÷fÒ eTs¡∫b˛j˚TqT.μμ
ªªbÕ|ü+ MTs¡T #ê˝≤ <ä÷s¡+ yÓfi≤fl* Ç+‘· sêÁ‘·|ü &ÉT.μμ
ªª<ä÷sêìø° sêÁ‹ø° @+ u≤<Ûä ˝Ò<Tä . ndü\T Hê≈£î sêÁ‹ |üHïÓ +&ÉT <ë{Ï‘H˚ ˚ >±ì
ìÁ<ä|≥ü <º Tä . Ç+‘·øÏ eT]+‘· <ä÷s¡eTsTTHê u≤<Û˝ä <Ò Tä >±ì á yÓ<eäÛ ∫qT≈£î˝§ø£{,Ï
ô|<ä› yêq |ü&~˚ ˝Ò<Tä @MT˝Ò<Tä >±ì á }fiÀfl n<Ûeä T+ ˇø£ ]øå± nsTTHê ˝Ò<Tä
#·÷&É+&ç.μμ
u≤>± |ü&eÉ T≥ yÓTs¡TdüTqÔ ï≥Tº+~. yêq˝À ‘·&dç bæ ˛‘êπsyÓ÷ e÷ sTT+{À¢ bÕ‘·
>=&ÉT>=ø£≥T+~. ‘ÓkÕÔ qT+&É+&ç.μμ
ªªπøe\+ >=&ÉT>∑T ˇø£ >=|üŒ edüTeÔ ì >±ì, n~ ˝Òøb£ ˛‘˚ ‘·qT eTVü‰ ø£w|ºü &ü ç
b˛‘ê&Éì ø±<äT, ø±ì Ä Çe«&É+˝À ñ+&çq ÄÁs¡Δ Vü≤è<äj·÷ìïeTT+<˚ n~
>∑D˙j·TeTsTTq~.μμ
ªªeT∞fl MT≈£î nedüs¡+ ñ+≥T+<˚yÓ÷ ñ<äj·T+ »MT+<ës¡T>±] eTìwæ #˚‘·
|ü+|æ+#˚kÕÔqT.μμ
ªªm+<äT≈£î nø£ÿsπ <¢ Tä ˝…+&ç. Hê≈£î <ëì ñ|üj÷Ó >∑+ j˚TMT˝Ò<Tä . eT∞fl e÷ qs¡d+æ >∑T
e#˚Ã es¡≈L£ n~ n˝≤ |ü&eç ⁄+&Ée\dæ+<˚. MTs¡T sπ |ü⁄ sêÁ‹ #·T≥º\øÏ e#˚Ã≥|ü&ÉT
‘˚e#·TÃqT ˝…+&ç.μμ
ªªn˝≤π> ‘ÓkÕÔqT ˝…+&ç. eT] H˚qT yÓfi≤ÔqT. j˚TB ˇø£ >±¢dTü &ÉT eT+∫˙fi¯flìkÕÔsê?μμ
548 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

eT+∫˙fi¯ófl Á‘ê– q&ÉTdüT+Ô fÒ yÓ+≥H˚ yêq |ü&&É +É yÓTT<ä\T ô|{Ï+º ~. n‘·ìøÏ
n+‘· n_Ûe÷q+‘√ Ç∫Ãq á >=&ÉT>∑T ‘·&dç bæ ˛e&ÉeT+fÒ m+‘√ ø£weºü Tì|æ+∫+~.
sêÁ‹ sTT+{ÏøÏ yÓ[fl |ü&TÉ ≈£îHêïø£ eT<Û´ä ˝À eT÷&ÉT e÷s¡T¢ ˝Ò∫ #·÷XÊ&ÉT uÛÁÑ <ä+>±
ñ+<√ ˝Ò<√ nì. ÄKs¡Te÷s¡T u≤>± ‘·&ç Ä]b˛sTT+~. Çø£ÿ&É $&ç>± es¡+&Ü˝À
ñ+fÒ mes¡T dü+~Û+∫Hê dü+~Û+#·e#·TÃqì ‘·\>∑&É ÁøÏ+<ä ô|≥Tº≈î£ ì eTØ ìÁ<äb˛j·÷&ÉT.

s√»+‘ê ∫qï ∫qT≈£î\T |ü&TÉ ‘·÷H˚ e⁄HêïsTT. Ä y˚fi¯ sê<Ûä kÕj·T+Á‘·+‘√H˚
<äTø±D+ ø£fdºÒ +æ ~. sêÁ‹‘√bÕ≥T yêq ≈£L&Ü m≈£îÿe ø±kÕ–+~. m+<äT#˚‘√ Ä sêÁ‹
|ü~>∑+≥\ ã+&ç ≈£L&Ü |üHïÓ +&ÉT >∑+≥\T <ë{ÏHê sê˝Ò<Tä . ndü˝Ò sêÁ‹ »qdü+#ês¡+
‘·≈£îÿesTTq Ä }fiÀfl ÄHê{Ï sêÁ‹ eTìwæ yÓTT>∑y˚T ø£qã&É&É+ ˝Ò<äT. n~es¡≈£î
‘Ó*dæq yêfi¯fløπ ‘·|Œü , ‘·øÿÏ q yêfi¯fløÏ }fiÀfl eTqTwüß´\THêïsê nì|ædTü +Ô ~. #ê˝≤
uÛ≤>∑+ |ü⁄sê‘·q |ü<äΔ‹ì ø£≥ºã&çq sTT\T¢. yê{ÏøÏ ñqï øÏ{Ïø°˝Ò ‘·≈£îÿe. yê{Ï˝À
ˇø£≥sTTHê bıs¡bÕ≥T #˚‘q· sTTHê ‘ÓsT¡ #·T≈£îì ñ+&É˝<Ò Tä .
‘ê\÷ø± Ä|òd” Tü ˝À >∑+≥\T ø=fÒº eTìwæ e÷Á‘·+ y˚T\Tø=H˚ ìÁ<äb˛‘·THêï&√,
ìÁ<ä˝ÀH˚ y˚fi≈¯ î£ y˚T\Tø√>∑\T>∑T ‘·THêï&√, y˚fi≈¯ î£ e÷Á‘·+ ˝Ò∫ ã<äøΔ +£ >± ˇø£ >∑+≥
ø={Ïº |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT.
n≥Te+{Ï sêÁ‹ ‘·q M~Û ‘·\T|ü⁄ #·|ü &ÉT ø±e&É+ sê<Û≈ä î£ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+~.
<=+>∑˝yÒ ÷Ó qqï uÛj Ñ T· + ÄyÓT ø¬ qï&É÷ ˝Ò<Tä . @yÓ÷ s¡sTT\T ~– e#˚Ãyê¬ses√ n+fÒ
¬s’\T ≈£L‘·sTTHê $q|ü&É˝Ò<äT. @yÓ÷ >±* ¨s¡T˝À ‘·q≈£î $q|ü&Éø£ b˛sTT
ñ+&Ée#·TÃqT. @B eT] #·|ü &ÉT ø±˝Ò<Tä . e{Ïº >±˝Òy÷Ó ! ñVüQ" ø±<äT. eT∞fl #·|ü &ÉT
$ì|æd÷ü +Ô ~. eT] ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . ˝Ò∫ yÓ[fl ‹j·Té\dæ+<˚..
rdæ ‹j·T´&É+˝À ]e⁄«eTì >±* ˝À|ü*øÏ <ä÷düT≈£îì e∫Ã+~. yêq˝À eTT<ä>› ±
‘·&dç bæ ˛e&É+ #˚‘· s√p #·÷düTqÔ ï eTìwæH˚ yÓ+≥H˚ b˛\TÃø√˝Òø£ b˛sTT+~.
ªªneTàj·T´. mes¡T Hêsêj·TD|ü+‘·T\T >±πs! @$T{Ï˝≤ e#êÃs¡T. Ç+‘· sêÁ‘·|ü &ÉT
n+<äT˝À á >±*yêq düeTj·T+˝À. eTT+<äT ˝À|ü*øÏ s¡+&ç! u≤>± ‘·&dç bæ ˛j·÷s¡T.
>=&ÉT>∑sTTHê ˝Ò<Tä .μμ
n+‘·>± >±*yêq <Óã“‹ì e⁄qï Hêsêj·TDøÏ Ä ∫qï Ç+{Ï˝À Á|üy•˚ +#·&eÉ TT‘√
@<√ ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ uÛeÑ q+˝À Á|üy•˚ +∫q≥ºì |æ+∫+~. ô|q’ ø£|ü ø=qï <äT|üŒ{Ï,
˝À|ü* #=ø±ÿ ≈£L&Ü |üP]Ô>± ‘·&dç bæ ˛j·÷sTT. n$ rdæ Á|üøÿ£ q ô|&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ ÄyÓT
øÏ©¢ <äTø±D+ 549

n+<äT≈£îì eT÷\qTqï r>∑ MT<ä Äs¡yd˚ +æ ~. ˇø£ eT+#·+ ˇø£ ∫qï fÒ_\÷, ˇø£
kÕ<ë ≈£îØÃ, ˇø£ |ü&øÉ £ ≈£îØÃ >∑~ >√&É\˝À eT÷&ç+{ÏøÏ <˚oj·T Hêj·T≈£î\$, <˚e⁄fi¯fl$
|ü{≤\T, ˇø£ >√&ÉøÏ ˇø£ ô|<ä› n<ä+› <ëì Á|üøÿ£ q ˇø£ bòı{À mHê¢]y® TÓ +≥T, ô|<ä›
MTkÕ\T, –]C≤\ E≥Tº dü÷<äT˝≤¢{Ï #·÷&ÉTÿ\T >∑\ ø£fió¯ fl..... n‘·&˚ ø±uÀ\T ÄyÓT
n|ü&É|ü &ÉT #Ó|⁄ü ‘·T+&˚ qs¡d+æ >∑T.
yÓ+≥H˚ {° >±ì, ø±|ò” >±ì Çe«{≤ìøÏ bÕ\T ˝Òøb£ ˛e&É+ e\¢ ÄyÓT n‘·qT
düsT¡ ø› =+~øÏ ˇø£ k˛&Ü sTT∫Ã+~. n~ Á‘ê– #·T≥º eTT{Ï+º #·&+É ‘√H˚ n‘·ìøÏ ø±düÔ
VüQcÕs¡T ø£*–+~ >±ì, m˝≤ ñ|üÁø£$T+#·&yÉ ÷Ó ns¡+ú ø±≈£î+&Ü e⁄+~. b˛˙ Ç+ø±
ø=+‘·ùd|ü⁄ Ä˝À∫<ë›eTT n+fÒ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . f…eÆ TT #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe>± e⁄+~. eT]
eT÷&ÉT >∑+≥\˝À>± ãj·T\T<˚] b˛e\dæ e⁄+~.
n‘·&ç+ø± düs¡T›≈£îì m‘·TÔã&ç #˚ùd ˝À|ü⁄q ÄyÓT n+~. ªªeT] á sêÁ‹ á
>±*yêq˝À n+‘·yT˚ s¡ m˝≤ yÓfi‘¯ ês¡T? Çø£ÿ&É eT+#·+ MT<ä |ü&TÉ ø√+&ç. H˚qT ne‘·*
>∑~˝À |ü&TÉ ≈£î+{≤qT.μμ
eT] ñb˛<ëÈ‘e· T÷, ñ|üd+ü Vü‰s¡eT÷ n+‘ê düsT¡ ≈› î£ ì ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<ìä n‘·qT ndü\T
$wüjT· y˚T n+<äT≈£îHêï&ÉT. ªª|ü&TÉ ø√e&ÉeTT e÷≥ ‘·sT¡ yê‘· #·÷<ë›eTT >±ì eT] MTs¡T
n˙ï düsT¡ ø› √s¡÷ eTq Á|üj÷· D≤ìøÏ?μμ
ªªÁ|üj÷· De÷? mø£ÿ&çø?Ï m+<äT≈£î? n+<äT˝Àq÷ á >±*yêq˝À?μμ
ªªÇ<˚ n‹ Á|üXd¯ eÔü TsTTq~. á ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq bÕôd+»s¡T˝À ãj·T\T<˚] á
eT<Ûë´Vü≤ï+ s¬ \’ +<äT≈£î+fÒ sπ |ü⁄ ñ<äj÷· ìø£˝≤¢ eTÁ<ëdüT #˚sT¡ ø√>∑\eTT.μμ
ªªnsTT‘˚, á >±*yêq˝À MTs¡T eè<Ûë>± q&ç∫ sê˝Ò<qä ïe÷≥?μμ
ªªn+fÒ @$T{Ï? MT]+ø± nqTe÷q+>±H˚ e⁄Hêïsê? eT] á ‘·|Œæ +#·T≈£îH˚
e÷≥˝ÒM ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<Tä . Çyêfi¯‘√ dü]. á bÕ‘· J$‘·+ sT÷ >±*yêq‘√H˚ düe÷|üeÔ TsTT
ø=‘·Ô Á|üøs£ D¡ + Äs¡+uÛeÑ Te⁄ ‘·T+~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À ªyêkÕ+dæ Jsêíìμ nqï XÀ¢ø+£ ˝À
#ÓbÕŒ&ÉT ø£<÷ä . n˝≤>∑ MTs¡T Ç|üŒ{Ï eT≥Tº≈î£ á ∫s¡ø±\+>± n\yê≥sTTq bÕ‘·
edüTeÔ ⁄\qT |ü]düsê\qT $&ç∫ô|≥º&+É n+fÒ ø£w+ºü >±H˚ ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ì ˇø£ÿ
HÓ˝≤¢fifl¯ ˝ÀH˚ MT n+‘·≥ MTs¡T Ç+‘· ø±\+>± ‘Ó*dæ e⁄+&ç ≈£L&Ü ÇHêïfi¯Sfl $TeTà*ï
nø£ÿ&çøÏ rdüT≈£îì yÓfifl¯ ˝Ò<e˚ Tì nqø£b˛‘˚ Hê #Ó$ ø£<bä Õ ÇkÕÔqT.μμ
ªªn˝≤π> ø±e#·TÃqT ˝…+&ç. sπ |ü⁄ ñ<äjT· + >±*yêq ‘·>±Zø£ n+‘ê Ä˝À∫<ë›eTT
˝…+&ç. Ç|ü&ÉT Vü‰sTT>± |ü&TÉ ø√+&ç.μμ
550 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ªªeT] ñ<äjT· + es¡≈î£ eé~Û n+≥÷ e⁄+fÒ ø£<÷ä . Ç+ø£ eTs=ø£ÿ s¬ +&ÉT >∑+≥˝À¢
s¬ \’ T. MTs¡T eTπsMT m≈£îÿe>± düsT¡ ø› √ nø£ÿsπ <¢ Tä . nø£ÿ&çøÏ eTq+ yÓfifl‚ es¡≈L£ ã≥º\T+fÒ
#ê\TqT. nø£ÿ&çøÏ yÓfifl¯ >±H˚ ø±e\dæqe˙ï ny˚ ekÕÔsTT.μμ
ªªMTø° Ä˝À#·q m˝≤ |ü⁄{Ï+º <ë nì Hê≈£î ÄX¯Ãs¡´+>± e⁄+~ |ü+‘·T\T>±s¡÷.
H˚qT @<√ ∫qï |ü˝≥¢… ÷fiÀfl |ü⁄{Ïº ô|]–q<ëìï. n≥Te+{Ï Hê≈£î MTs¡T #Óù|Œ dü+>∑‘T· \˙ï
@+ ‘Ó\TdüTqT? @<√ Ç~es¡≈î£ MTs¡T n+≥÷+fÒ m˝≤>∑÷ »s¡>ì∑ <ëìøÏ @ $<Û+ä >±
nqT≈£î+fÒ @+ qwüº+ nì }s¡T≈£îH˚<ëìï. n+‘˚>±ì ì»+>±H˚ MTs¡+≥THêïs¡ì
‘Ó*ùdÔ yÓTT≥ºyTÓ T<äfÒ düŒwü+º >± #Óù|Œdæ e⁄+<äTqT. eTs=ø£ @&Ü~˝À e÷ qs¡d+æ >∑T
e#˚ÃkÕÔ&TÉ ø£<ë.μμ
ªªÇ≥Te+{Ï #ê<ädüÔ|ü⁄ Ä˝À#·q\T ô|≥Tºø√ãfÒº eTq<˚X¯+ Ç˝≤ j˚T&ÉTdü÷Ô+~.
X¯ø,ÔÏ HÓ|’ ⁄ü DéT÷ n˙ï e⁄qïyêfi¯ó¢ Ç˝≤ e÷s¡TeT÷\\qT ‘·eT+‘·≥ ‘êy˚T nD–b˛ãfÒº
Ç˝≤ e⁄+~. MTs¡T @eT+fÒ nq+&ç. ã\e+‘·+>± qsTTHê düsπ Çyêfi¯ $TeTà*ï
rdüT≈£ b˛e&ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#·T ø=HêïqT. MT Çø£ÿ&ç ÄdæÔ >∑T]+∫ eTπs+ uÛj Ñ T· + ˝Ò<Tä .
Ç<ä+‘ê Hêπø ny˚Tàj·T+&ç. MT sTTwüº+ e∫Ãq <Ûäs¡ yÓj·T´+&ç. n+‘˚>±ì Ç|üŒ{Ï
Á|üj÷· D+ e÷Á‘·+ yêsTT<ë yÓjT· ´&ÜìøÏ M˝Ò<¢ Tä . H˚qT Ç+<äT˝À Hê kÕ«s¡+ú Ä˝À∫+∫
\e˝ÒXe¯ T÷ #Ó|Œü &É+ ˝Ò<Tä .μμ
ªª˝Òø£b˛sTTHê ñHêï Hê˝≤+{Ï <ëìï u≤>∑T#Ój·÷´\qï ‘·\+|ü⁄ MT ¬ø+<äT≈£î
ø£\>±©? qH˚ï<√ Hêe÷Hêq ñ+&Éìj·T´+&ç, e÷ qs¡d+æ >∑T j˚TMT eT+∫yê&ÉT ø±&ÉT.
øÏ+<ä{Ïe÷s¡T j˚TMT ˝Òì<ëìπø qs¡düj·T´ #ÓsTT´ $s¡>=ZfÒº&ÉT. Hê πøyÓ÷ uÛÑj·T+>±
e⁄+~. MTs¡T yÓfifl¯ +&ç. MTs¡T ‘·|Œü ≈£î+&Ü ˇø£{øÏ ±<äT, e+<ä dæ˙e÷\T rdæ u≤>∑T|ü&Ü\ì
uÛ>Ñ e∑ +‘·TDÏí ÁbÕ]úkÕÔqT. n+‘˚ø±ì qqTï e÷Á‘·+ j˚TMT nqø£+&ç MT s¡sTTHê Ç|ü&û
>±*yêq˝À j˚T$T Á|üj÷· D+ #˚kÕÔsT¡ . á sêÁ‹ }s¡T≈£îì sπ |ü⁄ eT<Ûë´Vü≤ï+ s¬ \’ TøÏ
yÓfi¯fl+&ç.
ªªzdt MT uÛj Ñ T· + Hê≈£î ‘Ó*dæ+~, mø£ÿ&√ C…\’ T˝À e⁄qï eTìwæ eTq˝Òï+ #˚kÕÔ&TÉ .
sπ |ü⁄ Ábı<äTq› á }s¡T <ë{Ïb˛sTTq ‘·sy¡ ê‘· eTq\ HÓes¡sTTq ‘˚]bÕs¡ #·÷&É>\∑ sê?
ndü\T MTs¡T á bÕ‘· ù|s¡T‘√ Ç+ø± ñ+{≤sê? sπ |ü{Ï ø±+Á{≤≈£î˝º À MT ù|s¡T ªªøÏsD¡ μY μ
ø±+‹ ø°sH¡ ˝é ≤ MT ù|s¡T ˇø£ÿ ø£Då +˝À ~X¯ ~X¯\÷ yê´|æ+#·<÷ä ?μμ
ÄyÓT ˇø£ÿø£Då + @MT e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü }s¡Tø=ì ªª>±* ‘·–qZ ≥Tº+~. MTs¡T ‘·|Œü <äT
øÏ©¢ <äTø±D+ 551

yÓ[flb˛‘êq+fÒ yÓ[flb˛+&û ˝Òøb£ ˛‘˚ Vü‰sTT>± |ü&TÉ ø=ÿ+&ç. MT sπ MT e÷{≤¢&øÉ +£ &ç.
Ç~es¡≈î£ MT‘√ düŒwü+º >± e÷{≤¢&øÉ b£ ˛e&É+ Hê bıs¡bÕfÒ ø±e#·TÃqT.μμ
Hêsêj·TD @ s¡øe£ TsTTq düe÷<ÛëHêìï $ì|æ+#·Tø=H˚ dæ‹ú ˝À ˝Ò&TÉ . H√{Ï‘√
düŒwüº+>± #Ó|üŒã&çq e÷≥\T #˚‘·T\‘√ #Ó|üŒe#·TÃH˚yÓ÷qì <ä>∑Zs¡>± yÓ[fls ¬s+&ÉT
#˚‘T· \÷ Áã‹e÷\T‘·Tqï≥T¢>± |ü≥Tºø=ì ªªÇ~>∑μμ eT] MTs¡T H˚qT....μμ
M~Û ‘·\T|ü⁄\T <ä&ÜÛ \TeTì #·|ü &ÉsTT+~.
Hêsêj·TDøÏ m+<äTø√ ø±fi¯ófl >∑»>∑» eDø£kÕ>±sTT. ªª‘·\T|ü⁄ e÷Á‘·+ ‹j·T´≈£î
mefi¯Sfl ˝Òsì¡ #Óù|ŒjYT.μμ
eT∞fl #·|ü &ÉsTT+~. á e÷s¡T #·|ü &ÉT‘√ bÕ≥T ˇø£ $+‘·sTTq ø£sÿ¡ X¯ dü«s¡+
≈£L&Ü $ì|æ+∫+~. n~ $˙ $q&É+‘√ ªªqs¡d+æ >∑Tμμ n+≥÷ #Û+· >∑Tq ˝Ò&|ç \æ ˝¢ ≤
>¬ +‹+~. sê<∏ä ‘·\T|ü⁄ e+ø£≈î£ .
‘·\T|ü⁄ rdü÷HÔ ˚ ªªÇ+ø± @&Ü~ <ëø± sêqHêïe⁄?μμ n+~ sê<Û.ä
qs¡d+æ >∑TøÏ sT÷ Á|üXï¯ @MT s¡T∫+#·˝<Ò Tä . ªªnsTT‘˚ H˚qT sêyê\ì ˝Ò<qä ïe÷≥μμ
n+≥÷ Hêsêj·TD e+ø£ #·÷XÊ&ÉT.
ndü˝Ò uÛj
Ñ T· +‘√ eDøÏb˛‘·Tqï Hêsêj·TDøÏ Ä #·÷|ü⁄‘√ eTT#ÓÃeT≥\T b˛XÊsTT.
Çø£ $wüÁøÏ$Tì #·÷dæq≥T¢>± #·÷∫, ªªM&Óe&ÉT?μμ nì ñ]y˚T&ÉT. ‘·sy¡ ê‘· »]–q
dü+>∑‘T· \T @M es¡Tdü>± Hêsêj·TDøÏ C≤„|øü +£ ˝Ò<Tä . fÒ_\T MT<ä ˝…≥’ T ‘·\¢ ÁøÏ+<äT˝…’
H˚\qT |ü&ç |ü>\∑ &ÉeT÷! sê<Ûä @<√ @&ÉT|ü⁄ dü«s¡eTT‘√ e÷{≤¢&≥É + e÷Á‘·+ ‘Ó\TdüTqT.
‘·sy¡ ê‘· @y√ ‘·ìï ñ<˚•› dü÷Ô qs¡d+æ >∑T Ä&çq e÷≥\T yê{ÏøÏ ‘êqT düe÷<Ûëq+
#Óù|Œ&√ ˝Ò<√ b˛ ≈£îø£ÿ nqï e÷≥‘√ ‘·q M|ü⁄MT<ä ô|<ä› ‘ê|ü⁄ ‘·–*+~. ‘êqT M~Û˝À
|ü&Ü¶&ÉT.
eTsêï{Ï ñ<äjT· + |ü~ >∑+≥\≈£î b˛©düT\T e∫Ã qs¡d+æ >∑Tì n¬sdüTº #˚ùd y˚fi≈¯ î£
sê<Û≈ä î£ e+{Ï MT<ä düŒèVü≤ ˝Ò<Tä . C…\’ T qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì e∫Ãq H˚se¡ T÷, X‚wj ü T· ´
>±]+{À¢ s¬ +&ÉT y˚\T n|üV≤ü ]+∫q H˚se¡ T÷ s¬ +&É÷ s¡TEej·÷sTT. H˚sd¡ Tü &ú TÉ &ÉãT“‘√
düV‰ü |ü≥Tºã&É&+É e\¢.
Hêsêj·TD Hê{Ï ñ<äjT· + eT+#·+ MT<ä qT+&ç e÷eT÷\T>± ˝Òe˝Ò<Tä . »«s¡+
#ê˝≤ m≈£îÿe>± e⁄+~. ‘·sê«‘· Hê\T>∑T s√E\T á ˝Àø£|⁄ü Á|üdøπü Ô ˝Ò≈î£ +&Ü ñHêï&ÉT.
»«s¡+ ‘·–Z |ü‘´· + |ü⁄#·TÃ≈£îqï eTsêï&˚ X‚wjü T· ´>±s¡T ªb˛˙ eT]ø±düÔ Äs√>∑´+ e#˚Ães¡≈L£
ñ+&É≈£L&É<ëμ n+≥÷ ñHêï $ì|æ+#·T ø√≈£î+&Ü ¬s’\T Ks¡TÃ\≈£î ˇø£ j·÷uÛ…’ #˚
552 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ã<äT\T |ü⁄#·TÃø=ì ãj·T\T<˚] b˛j·÷&ÉT. sê<Ûä <äTø±D+ e+ø£sTTHê #·÷&É≈î£ +&Ü.
eT] s¬ +&ÉT s√»\ qT+&ç øÏ©\¢ <äTø±D+ m|üŒ{Ï˝≤π> kÕ>∑T‘·÷+~. @<√ nD≤
|üsø¡ ± edüTeÔ ⁄\T ø=qT≈£îÿì b˛j˚T yê]øÏ ÄyÓT |ü>{∑ Ï Ä˝À#·q\‘√ >±ì sêÁ‹ ø£\\‘√
>±ì dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä ø£<ë.
qs¡d+æ >∑T eT] ø=~› s√E\ Hê&ÉT C…\’ T˝À Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ≈£îHêï&Éì ÄyÓT≈£î
yês¡Ô e∫Ã+~. ndü\≥T e+{Ï yês¡Ô sêø£b˛sTTHê düπs Hê{Ï sêÁ‹ ‘·qqT
qeTàø£b˛e&É+‘√ Hêsêj·TD |ü+‘·T\T>±ì eT∞fl e∫Ã ‘·q‘√≈£L&Ü @ düeTTÁ<ä+˝À
<ä÷ø£eTHêï ÄyÓT dæ<+Δä >± ñ+<äqï dü+>∑‹ n‘·ìøπ + ‘Ó\TdüTqT. $X¯« $U≤´‘·T&ÉqsTT
ñ+<äTqì nqTø=qï Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT ˇø£ |ò*æ + &çÁdæãº ÷´{Ï+>∑T ø£+ô|˙øÏ ndæôd+º ≥T
y˚TH˚»s¡T>± J$‘·+ yÓfifl¯ ãT#·TÃ‘·THêï&ÉT. n‘·ì <äèwæ˝º Àì }s¡«• yêsêìøÏ ˇø£ s√»sTTHê
ø£≥≈º î£ +&Ü, s√E≈£î 2 s¡T. $T+#·ì øÏ©¢ <äTø±D+ uÒsk¡ Õsê\T kÕ–dü÷+Ô ~.
553

శతవసంతాల తెలుగు కథ (కథా సంకలనం) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

శతవసంతాల తెలుగు కథ (కథా సంకలనం) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

X¯‘· edü+‘ê\

Á|ü#T· s¡D HÓ+. : 2350/652 dü«‘·+Á‘· ÄsYº Á|æ+≥sY‡

© $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_¢wæ+>¥ Vü≤Ödt

‘Ó\T>∑T˝À y˚T*$T ã+>±s¡T ø£<\ä∏ qT m+|æø£ #˚dæ |Á #ü T· ]+#ê\ì Hê\T>∑T

Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À Hê≥ø±ìø°,

4 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£<≈ä∏ î£ \˝À Ä~ >∑Ts¡Te⁄\T>± n+^ø£]+|ü ã&çq

6 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

8 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

10 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

12 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

14 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

16 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£$, Hê≥ø£øs£ ,Ô¡ qe˝≤ø±s¡T&ÉT, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·,

18 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

20 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

22 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

26 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

30 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

32 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

34 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

36 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

38 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

>=|üŒ $<ë«+düT\T, ãVüQuÛ≤cÕ ø√$<äT\T.

40 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

42 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

44 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

46 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

48 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

50 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

52 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

54 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£$, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·, qe˝≤ø±s¡T&ÉT Ä+Á<ëÛ esYe‡¶ s¡TÔ

56 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

58 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

60 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£<∏ä≈£î&ÉT, qe˝≤ø±s¡T&ÉT, Hê≥ø£ ø£s¡Ô, yê´dü

64 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

66 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

68 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

70 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

72 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

74 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

76 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ë kÕVæ≤‘·´ d”eT˝À #·\+

78 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

80 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

84 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

86 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£$kÕÁe÷{Ÿ, dü+düÿè‘ê+Á<Ûë+>∑¢ uÛ≤cÕø√$<äT\T.

88 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

90 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

92 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

94 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

ø£$, ø£ﬁ≤ø±s¡T&ÉT, ∫Á‘ø· ±s¡T&ÉT, qe˝≤ø±s¡T&ÉT,

96 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

98 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

100 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

uÛÀ^s¡ ˝Àj·T 101

uÛÀ^s¡ ˝Àj·T 103

104 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä

uÛÀ^s¡ ˝Àj·T 105

106 X¯‘· edü+‘ê\ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä