700 COLLATIO CUM MAXIWINO ARIANORUM EPISCOPO.. 7 ‘Christi 427, scribit Prosper in Chronico. Hue spectat Sermonis 140 ( qai olim inter Sirmondiones 46) titalns In bune modam : Contra quoddam dicium Masimini Arianoran episcopi , qui cum Segisnutto comite consitutus in Africa blasphemabat. Quo in Sermone id ab Augustino repecbenditor, quod Ma tim Joannis , eap. 10, 7 . 30, Ego et Pater unum sunnis , de voluntatom concordia maligne interpretans , espondcbat ipsos etiam Apostolos unum esse cum Patre et Filio , quia Yohuntati Pateis et Filii obeequuntur. Sic ille blasphemat in hac Collatione, disputatione sua postrema, n, $2, De eadem Collatione Possidins in Augustini Vita, cap. 17: Cam ipsorum quoque Arienorum episcopo quo- dum Mazimino cum Gothis od Africam veniente , apud Hipponem quam plurinis volentibus aique petentibus , et prectaris interpositis vris contulit; et quid singulee caseruerint partes, scriptum eat. Que si studios! diligenter legere cypaerint, procul dubio indagabunt, vel quid callida 6 irrationabilis haresis ad sedwoendum ot decipiendvin profiteatur, vel quid Ecclesia catholica de divine teneat et praedicet Trinilate. Sed quoniam ile hereticus de Hip- pone rediens ad Carthaginem , de sua mia in collation loguacitalevictorem se de ipsa Collatione recessisse ja~ ctavit, et menttus est ; quae wtique non facile « diving legis ignaris exaninari et dijudicari possent: @ wenerabili ‘Auguatino sequentia temporis silo, et ilivs totius Collationia de singulis objectis et responsis (acta et recapi- tulatio et quam nihil ile objectis referre potuerit,nihilominus demonsiratum est , addiis supplements, qua im dempore Collationis angusto cuncta inferri et scribi minime potuerunt, 1d enim egerat nequitia hominis , ut soa ovissima proseeutione multo longissima totum quod remanserat diei spatium occuparct. El icalo, cap. By ecensetur, Collatio cxm Mazimino Arianorum episcopo : et continuo, Ad quem aupra libri duo. Ubi Posaidive Collatione sejungit libros , qui in ante editis sie eidem cohaerebant Collationi , ut hace primas liber, alli doo ri secundus ae tertius inscript Iegerentur : quo errore carebant veteres codices, tum nosir , tum Ili quo. lit Beda sen Florus ; Collationem quippe aperte distinguit libris contra Mariminum , ad Rom. 3 Posteriorem librum cum Augustini laude citst etiam Agatho papa in synodo 6, act. 4. S. AURELI AUGUSTINI ‘ HIPPONENSIS EPISCOPI COLLATIO CUM MAXIMINO Arianorum Episcopo o, 4. Cam Avgustins et Maximinus Hippone-regio ‘unum in locum convenissent, prasentibus muhis, tam cleriele quam lates, Maxnnus dizit : Ego non ‘ob istam caasam in ane elvlistem adven!, ut alter- ceationem proponam cam Religione toa, sed missus comite Segisvullo' contemplatione pacis adveni. Re- ‘vera enim Eractio presbytero amicali paetione mecum ‘raetanti, responsum dedi ut valul, ita tamen ab ipso Provocates; quique In tantam exarsit, ut etiam ad- ‘Yentum trum contra me provocaret. Et quia dignata est Religio tua sibi facere injuriam *, i interrogas, Jn qaibos valeo reeponsum dabo. $i aliquid rationa~ bile dixeris, necesse est ut sequar. Si quid enim de inks Seriptoris protoleris, quod commie est eum ‘ommibus, necesse eat at audiamus : ex vero voces que extra Scriptaram sant, nallo casu a nobis suscl- piuntur : preterea cum ipse Dominus moneat nos et dicat, Sine cawsa colunt me, docentes mandata et pracepta hominum (Matth. xv, 9). 2 Avcusrics di ad ista omnia respondere voluero, 1d etiam ego agere videbor, ne veniatur ad cansam. Proinde ut cito agamus quod instat, die mii {idem tuam de Patre et Filo et Spiritu sancto. Max. respondit : Si dem meam postulas, ego illam fteneo fldem que Arimini * a trecentis et triginta eplscopis, non solum exposita, sed etiam subscriptio- nibas Ormata est. 5. Ave. dixit : Jam dixt, ét hoe Ipsum repeto, quia respondere noluisti : Dic fidem tuam de Patre et Fi- No et Spirta saneto. * Max. respondit: Cum enim non defecerim arespon-" sione, cur aceusor a tua Religione, quasi responsom on dederimt 4. Acc. dixit : Propterea disi te respondere no ADEONTTIO PP. BENEDICTINORDN. Collationom cum Marini et libros contra i ‘Fostalensi, Araulphensi, ay dr ctiprions raion wx, docb vans ot ena ct i, Landunenl feislns Sacral do camps aro Parent elle Sotardnoraa, A Tho dol Ge area Comparavimus praterea eas omnes editiones initio Retr. etContess., ¢. 1, memoratas. M. + tn ante, eis, come regis mala, 1a Mss. Comite Repsol iaalis vers Come Tse Ms EAL vero, Bb facere sxerian- * s., arimino, (4) taba envo chnsti 427 ao 438, alias, Contra aziminam Arianorwn oplacopam ter prioes,am . uisse, qola dum ego quasrorem ut diceres mihi fides toam de Paire et Filio et Spiritu saneto, quod et ‘une posco, tu mibi noo dixisti dem tuam, sed ‘nominasti Ariminense coneitium. Fidem tuam volo nosse, quid ctedas, quid sentias do Patre et Filio et Spirita sancto. Si dignaris, ore tuo audiam. Noli me mittere ad ea scripla, que modo aut pre manu non sunt, Sut eorum auctoritate non teneor. Dic quid credas de Paire et Filio ot Spiritu sancio. ‘Max. respondit : Non ad excusandum me Arimi- nensis eoncilii decretum interesse volui, sed ut ‘ostendam auctoritatem Patrum, qui secundum divinas Scripturas fldem nobis tradiderant illam quam a di- ‘vinis Seripturis didicerunt. Sin vero placet; quia corde ereditur ad justitiam, ore antem confessio fit ad ‘salutem (Rom. x, 10) : instruct etenim samus et pas ‘ati ad respondendum omni exposcenti de nobis ra- tionem defide et spe quse in nobis est (I Petr. mt, 15) : ‘et preeterea cum Dominus ipse Jesus dicat, Qui me ‘confessus fuerit coram honinibus, confitebor tt ego cum ‘coram Patre meo qui est in cals; et qui negaverit me coram hominibus, negabo et ego eum coram Patre meo qd ‘in cortis ext (Math. x, $2, 33): isted periculum ti- ‘mens, quamvis leges imperiales non iguoro, tamen preeepto Salvatoris edoctus, qui matiuit nos et dixit, Nolite timere eos qui occidunt corpus, aximam autem ‘non possunt occidere (I bid.,28) ; respondeo evidenter : Credo quod unus est“ Deus Pater, qni a nullo vitam accepit; et quit unus est Filius, qui quod est et quod ‘visit, a Patre accepit ul es:et ; ef quia unus est Spi- ‘itus sanctus paracletus, qui est illuminator et saneti- ficator animarum nosirarum. Bt hoc de divinis Seriptoris assero. Si jubes , prosequor testimouia : siinaliquo reprehenderit Religio ua, abo responsum Jn his in quibus reprebendi videor. 5. Avg. dixit : Movet me, quod ita posuisti proprie Hlaminatorem nostrum Spiritum sanctum; quasi Christus non sit iNuminator noster. Hine primo abe te volo audire quid sentias. ‘Max. respondit : Nos enim unum auctorem Deum Patrem engnoscimus, a quo illumiaatio omnis per igradus descendit. Nam denique et apostolus Paulus ‘rofert de se lestimonium in Actibus Apostolorum, dicens . Sic enim mandavit nobis Deus ; et inter carte- ra, Posui te in lumen gentium (Act. xm, 47). Si ‘Apostolus in Lumine genkium positus est ut doctor, quanto magis Spiritus sanctus, qui illuminator est ‘Apostoli ; in quo ct Apostolus locutus est, secundum ipsius Apostoli dicta, quia nemo potest dicers Dowi- num Jesu, nisi in Spirit sancto (I Cor. su, 8)? Ulie ‘que illuminator est Spiritus sanctus, qu illuminavit Apostotum. Sed Spiritus sanctus a Christo sccepit, secundum ipsius Christi testimoniam, sicut ait in vangelio Christus: Mulia habeo vobis dicere, sed non poteatia portare modo : cum autem veneritille Spiritus ‘teritatia, diriget vos in omnem veritatem.. Non enim lo- guetura se, sed queccumgue audierit loquetur, et ventura ‘aununtiabit vobis. Ille me clarificabit, quia de meo ac- viet, et cmmuntabit vobis (Joan. x01, 42 44). Ergo S. AUGUSTIN. EPISCOP “W. Spiritus sanetus accepit a Christo, séeundum vesil- ‘moniom Christi Sine dabio autem Chrisie ipse eon8l- totur quod, Doctrina mea non cal mea, sed ejus qui me wisit Potris (Joan. vis, 16); et, Quod vidi ot audio apud Pairem meum, loquor (Id. vin, 38). Sive ergo Christas docens nos illuminat, Pater illuminat qui eum desti- navit ; sive Spiritus sanctus illuminat, illaminatio ad ‘avctorem reeurrit, qui est fons bonitatis : a quo con tecutus, sive beates Apostolus, sive etiam omnes ‘sencti, illuminant quidem credentes, sed have illumi- natio ad unum auctorem recurtit. Etea de causa di- cebat propheta : Dominus illuminatio men, et salus mea ; quem timebo (Peal, xxv, 1)? 6. Ave, dixit: Ego noa nego illaminare Spiritaan ‘sanetum: sed trum et Christis illumingt per se ipsum, et Pater illuminet per se ipeum, au non illuminent ist nisi pee Spiritum sanctum: hve requisivi breviter, ‘hoe require. Max. respondit : Credotion latere Religiooem tuam, Deatum dixisse apostolum Paulom, Cum axiemn beni gnitas et humanitas epparsit Salvatoris nostri Dei, non ex operibus justitie ques fecimus nos, sed secundum ouarm misericordiam salves nos fecit, per lavacrum.re- sSenerationis e renopatjonis Spiriius sancti, quem offedit in noe abuade, per Jesus Christus Saloatorem nostram (Tit. my, 4-6). Sceandum hane regulam dico Spiritem ‘sanctum ¢t profiteor illuminatorem per Filium : et ante dictum est, Quem effudit in nos abunde, per Je- ‘sum Chriatum Selvaiorem nestrum. Jam dedi resgon- sum : quoniam sive Paulus illuminat, ad auctorem ‘Deum Patrem recurrit hae illéminatio; sive Spiritus ‘sanciueillaminat,ed auclorem recurritilleminatio:sive ‘Christus illusninat, wuctorem recurrit illuminatio. Et ‘hoe magisterio Christi edoctas, prosequor, sicut ait ipse Christus : Oves mes vocem wieam oudiunt, ef cequen- tur me; et ego vita wlernam do cis, ef non péribuat in lernum, ef non rapiel cas quisquam de mane mee. Pas ter meus quod dedit miki, majus omnibus est, et nemo potest rapere illud de manu Patris mei. Et iterum sic ait : Egoet Pater uuu sumus (Joan. x, 27-50). Ergo ‘ad defendendas oves, ad iUuminandas, Pater ot Filias tuuum sunt, concordes aique unanimes secuadumm banc rationem quam audistl, Quouiau: nemo potest rapere de mana mea oves quss mili dedit Pater : sie ‘mili modo nec de manu Patris. 7.AvG. dixit: Res loqueris necessarias quidem, sed ‘non ad causam. Ad inlerrogatiouem meam noa respon + disti,ct amen multa dixisti. Si velis, relicia questions que inter nos vertitur, reddere totum Evangelium, qui ies suflciunt, quantom temporis spatium nocessa- rium est? Breviter mihi dic, quoviam interrogavi te, ‘utrum illuminet per se ipsum Christus, an non illumi= ‘et nisi per Spiritum sanctum. Non solu ad boc re~ spondcre noluiati, sed si me non failitquod audivi, ma- ‘9 Spirivum sanctum per Christum Mumiuare disiat. Max. respondit ; Non decet in religione, praeterea cum de Dee loquaaur, calumuiam inferre. Ego et re- ‘sponsum dedi, et si non suffciunt que dizimus, dimus testimonia, quia per Jesum Christum Spititurns ‘sanctus effuses est in omnes credeates. Sic enien logi- mos beatuen Petrum dininse : Hac Jesam suscilais Deus, exjus nos omnes textes exsens, Dertera iteque Dei exaliatas, et promitsione Spiritus ancl accepta a Pa ‘re, effadit hoe dana quod nae vos et videtie ef endi- ‘Ma (Act, 1, 38, 5S). Dini enim quod omnia qu:ceom- que suggerit noble Spiritas sanciut, a Christo conse cemtns sit, Recurre ad testimonia ante ata, et invenies f 8. Ave. disit : Cum vis conati probare quod ines ftom nego, in rebus supertiuis wecessarium temprs abemis. Ego non nego por Chrisium dilfesum fuinse ‘super eredoutes Spiritum sanctam. Bine eausa hoe per tentas moras teotimontis prubare volaisti, quod ipse ‘tontieor. Ege hoe dist, bee quseisl, hoe torue dicn * trum Christos per Spirtium sinetam itluminet, an ‘Bpiritus sahowds per Chtioiamn Hhanainets yoia dixisti ‘cuperivs per Christ tthasinare Spicicam sanciem. ‘Si wetem won recolis, recitentur verba tua in Gesti, ‘wt apparent ea wot jussiase recitari, et probabo te di- tine qund quiere. * ux, reepondit : Probatio orat necessaria, si won ‘4p0e temetipeion piscasses, Jam eniar prbsocutus os ta testhmeniis que proteli, vel im retéono quam dedi, ‘quod ct Ips ole tnabens, Comm Anita sit ergo ita ‘questi, propone aliom ad quam tibi respondeam. ‘Thom profeawes cs jam in qometione ita aatisectorn titi uiase. . Avo. dixit: Dixie Splricum sanctama por Chri- ‘tum ilteminere, an won dixiti? Fogo 10 ut waam de ‘dvobus breviter milhl respondere digneris. Ditist, an ‘pon dint? * Max. reopondic : Ego Spiritam sawctam prefeceas rota secendum Salvatoris magisterium, quia sive ile hina, a Chileto accopit; sive decct, a Christo note Pt; omnia quecumaque gerit Spires senctas, ab eai- (Genito Bee consecatus ost: et si parva sunt testinonia, ‘adde. 10. vc. dinit: Ne diem 0s ealomnistt, leganter ‘erbe ipeius paulo superies. ‘Antonius oterins 2 Hocum recitarlt: Dieo Spiri- tum sanctus et profteor Kuminatorem per Filiem, 4 fie dictum ext, quem efatit ebunde in nos, por dean Christa Buletorem-nestram. Cumane recita- tan ext: Max. respondit : Ut videtar, Ipse potius dilationi surdes, ut non ad principalem exusam recurramus, fed per totum diem vis argumentis nos in wa deti- ere questione. Nos enim recitamus, quod per Fi- Tiom Spiritus sanctus st effusus, et non tantum bea- ‘wm Paulom testem produsimus, veram etiam et Pe- ‘trum prlorem Apostolorum. Mabet enim proseeutio nostra, quod Spiritus sanctus a Christo accepit, cundum prozcedens testimontum : Ile me clarificabit, (quia de neo acciplet et annuatiabit vobis. Wem itidem compulans itzrum dico, quia sive illeminat Spiritus sanctus, sive docet, sive inetrelt, ommia a Christo con- seoates est; quia per Christum facta cunt omnia, et sine illo factum ext nitil (Joan. 1, 3). Christes dicit Sancr. Avgusr. VIII. GOLLATIO CUM MAXUAINO ARIANORUM EPIScoro. * Mm quia a genitore suo omnia larc consceuies eat, et vivit Propter Patrém, et omnis lingea confitetar quia Do- Ininas Jesus Chistes in gloria est Dei Patris (Philipp. 1,11). Re quia emis wiri capes Christes rat; expat an tem matters, vir; caput autem Christi, Deus (I Cor. 11, 15). Es quia Pilko Spirites sanctas est subjectas : ot quia Fitios Patri ost subjoctun, ut charissiones, vi abe ritus sanctus, at suflciat ubique omnium postolation ‘nes suacipere , et advocatione fangi *. Et im hoe te- stem proforo beatunt Paulum, qui ait, Nam quid oree mus, sical oporiet, neacimtus ; sed ipse Spiritus postulat’ pro nobis gemitibus inenarraSilibus (Row. vi, 2). Quod logo redo, quia gemidibus inenarrabilibus pootn- lag Spiritus sancins. Bi ideo isto cruditus. magisiesio in antam dieo subjectum esso Spiritum sanctum -ot emitibus postulet pro nobis, Unum autem proiiicor Deum , nou ut tres unos sit ; sed uous Deus est, ine comparabilis, immensus, infnitus, inmatas, ia lis, quot et Filius ipse et oravit et orat, apod quem et Spirkus sanctus advocatione fungitur. Nam qeia ‘rat Filias Patrem ; quameis eniim soleatis omnia ittn Lestimonia qua in saneto legimus Evangelio, corpori applicare; attamen wostrum est perserutatis divinis Scripturis eatendere, quia et mane sedens ad dexte~ ram Patris intorpellat pre noble. Ea enisa de couse isi, et oravit et oral; quia none ulique interpollat pro nobis , ale ait Apostolus : Quis accasabit adver ‘sus elecios Dei? Dens qui justificat? Quis ext qui con- denunet? Christus qui mortans ea, imo magis qui ol r0- sserrecit, qui of eat in destera Dei, gui ot interpellat pro nobis (Ibid., 33, 84)? Aque cum discipulis posins Christos, sic se rogaturum promisit, dicens : Si dile- Gitis me, mandate men servate; et 90 regabo Patrem , €t alixme cuocatam dubit voli, wt wobiscum sit in eler- sume, Spiritum veritatis, quem hic munndus accipere wom potest, quonias non videt eum, nec novit eum : 908 o4- Jem vidistis eum, ot cognescitis * cum , quia aped ws ‘manct, o in vobia et (Joan. x1, 15-17). Si sufici , addam quanta jubes 48. Ave. dixit : Ea que nos condiemur, nobis pro- Dare noa debes. Hoc enim faciendo, nibil aliud, sie- ‘ut superias dixi, quam necessarium tempus absumis, Scimus Filium Dei Filiam esse Dei : scimves a se ipso non ease, sod genitum esse a Patre. Putrem vero ipoum ingenitum esse, a nullo esse, a nullo vitam ac- eepisse : Filium vero a Patro accepisse vitam , sal ‘on ita tanquam fuerit aliquando sine vita, ut acci peret vitam. Dedit enim ef vitam, gignendo vi to oss, ef adsocationem, et Spe fee Memque infra, et sp rites sets * Sota eailio Lov. sce, Fes. SP hiicont ? i gvo non ; omits, hai,17 Gigvendo com vitam, dedt ei vitam, Aqualitatem aa- tem oatendit dicendo : Siewt haber Pater vitam in se- wetinea, sc deait et Fikovitam hoberein semetipi (Joan. , 28). Vitam in semetipeo babet Pater; equalem vias Patris vitam in se habet Filius : sed tamen Fi- Tins a se ipso ‘vitam non accepit, quia non a se ipso patus est, a Paire natus eat. Giguendo dedit, non ‘quia jam erat Filius sine vita, et dedit ei vitam, quo- rwodo nos peceatores facti sumus sine vita, et per in- dolgentiam et gratiam accepimus vita vitam accopit a Patre, quia vila matus est a Patre. Ac per boc tt non potuisti dicere subjectnm esse Filio Spi- Fitum sanctum, nisi quia gemitibus interpeltat pro nobis, Videtur enisn tibi ile perfectio sanetitatis in gemitibos semper_esse, nec respirare a gemendo. O ‘elerna miseria! Intellige loeutionom, ct blasphemiam eritabis. Sle enim dictum est, Gemitihus interpellat ; ‘Ut intelligeremus, Gemitibus interpeliare nos tacit. ‘Adest enim nobis; et infundendo charitatem nobis, faeit nos interpellare gemitibas.' Denique alio loco ‘eum dicit Apostolos, Clanantem, Abba, Pater (Galat, 1.6); alio loco dicit, Im quo clamamus, Abba, Pa- fer (Rom, vit, 13): exposult quid sit, Clamantem, ‘Aiba, Pater; dicendo, In quo clamamas. Ac per hoe quid: est, Clamantent, nisi, clamare fecientem? Do ezemplum locutionis hujus. Noone Deas est omaiuat prascius futaroram ? Quis boc negabit insanes? Ta- men ait Apostolus , Nunc antem cognoscentes Den imo coguiti « Deo (Golat. v, 9). Si nune eo8 cognovit Deas, non eos noverat , non elegerst,, non predesti- averat ante mandi conslitutionem. Sed sie dixit, ‘Nunc antem coguoscentes Dower, imo cogil « Deo ; ut intelligerent Deuen fecisse in eis eognitionem suam. Gognoscenies Dexm. Quid est, Cognoscentes Deum? Nolite vobis arrogare, molite suporbire : Cognit eatis 4 Deo. Quid est, cogniti eats a Deo ? Cognitores suce Dens vos fecit : Deus vobis dedit ut cognoscatis. Quo wodo est ot illed Domini : Nunc cognoei, dicit Abraliae Worminus, Nune cognort quoniem timeas Dominum (Gen. x30 , 42). Quando attulit liom suam ad hilo- ‘anstura Abraham, dict ei Deas, Nunc cognoei. Ipea est tota Dei preescientia ? une cognorit, quando dixit, ‘Nune cognovi ? Sed quid ext, Nunc cognovi? Id est, [Nunc cognoscere te feci. Si ergo has locutiones sicut Libris divinis eroditus agnosceres, de gemicibus ilis ‘quibus dictum est gemitibes interpellare Spiritnm san- ‘tum, nen eum facores miserum. Quid enim est aliud, ‘semper gemens , quam semper miter? leo nos ge- stimas, quia miseri sumus. Et gratias Spiritui sancio, quia charitate slerui sscculi focit nos gemere’, pro- ler quod dictus est gemens. Facit nos clamare pro- ler quod dicins est clamans. Facit nos cognoscere Deum, propter quod dictum est , me cogniti « Das, Facit Abraham Deus cogncsceatem, propler quod ef disit, Nune cognovi Max. respondit : In quibus nos reprebendis, in ipsis ipse detegeris. Certum eat enim , et divina nos ‘monet Scriptara, quod ex maltiloquio non effugies peccatum ; parcens autem labis, sopiens eris (Prov. COLLATIO CUM MAXIMINO ARIANORUM EPISCOPO. U8 X, 49). Quamvis etiam etsi per totum diem quisqua de divinis Scripturis pfoferat testimonia, non in ver- bbositate ili imputabiter revera * : quod si aut litera via arte ous, aul espressione *spiritus qui quisque concinnet vera quse non continent sanctze Scripturse ; 4 otjosa sunt ot supertiaa. Seffleit mibi, qui ad istam Fogulam te adduxt,, wt profitearis quod Pater Pater ot, quia inaatus est, quia a nemine accepit vitam; et quia Filius a Patre consocutus est vitam; et quia Spiritus sanctos Spiritus sanctus est. Dicendo autem ‘unum Deum, beno quidem faceres, si conftiendo ‘unom Deum, non Patrem et Fitiom ot Spiejtom san- ‘clum unwm diceres Deum , contra tum sontentiam Yeniens. A nobis unos colitar Deus, innatus, infe- isiblis, qui ad bumana contagia et ad hu manam carnem non descendit. Est attem et Fi- lius secundum Apnstolum , non pusillus, sed magnus Deus : sient ait beatas Paulus, Exspretanter beaten apem eh adventum glorie. magni Dei et Saleatorie no- tri Jeau Christi (Tit, u, 13). Iste enim iagnas Deus Christus dicit, quod ascendo ad Patrem meum et Pa trem vestram, Deum menm et Deum vestram (Joan. 31, 17). De sua enim subjectione unum statui Deum. Iste est ergo onus Deus, ut jam recitavi- ius testimoniis, quem Christus et Spiritus sanctus sdorant, et omnis creatura ventratar et colit: hac ratione unum profiemr. Non tamen quod copu- latio vel permistio Filii cum Patre, aut vel corte Spiritus sancti eam Filio vel cum Patre, faciat ‘wam Deum. Sed quia ille solus unus perfectus est Deus, qui, at ipse prosecatus es, vitem a neatine ac- cepit, qui Filio dedit suo exemplo habere vitam in semotipeo : copalatos quidem dicimas in charitate et in concordia. Jam ut superius reddidimus rationem , alterum esse Pairem, et non ipsum Fillum, ipse nos insiruit Salvator, dicendo : Si ego teatimoninm dico de sme, testimonivet mennn non eat verum ; alius eat gui Le- stificatar de me. Et ne presurptorio spirita quidam putarent, quod avt de Joanne Baptista dixerit aliuin, aut forte de Petro apostolo vel Paulo ; ipse proseet- tus ent : Vou misisis ad Joannem, et testimoninm ‘reddidit veritati. Ego axtem testimonium ob homine nox caccipio : sed hace dico, ut vos salvemini. Ie, inquit , lacerna fait ardews et lncens; von autem voluiatis ad ‘horam exsultare in tumine ejus. Ego autem habeo teati- monium majus Joanne. Opera quar dedit miki Pater wt pperficiam ea, ipsa opera quae ego {acio, lestifcantur de sme, quia Pater me mist. Es qui misit me Pater, ipte te- sifcatur de me (Id. v, 31 37). Quis tam staltus est ‘ut non intelligat quouiam alius de alio testinoni perhibait, Pater de Filio, qui utique et diceba ‘at Filins mens dilectus, in quo bene complacai; ipsum ‘aadite (Math. xvi, 8)? Dilectum lego, et eredo quod! Pater oot qui diligit, et Filius qui diligitur. Unigeni- tum audio Christum , et non dubito quia anus sh ‘avo est genitus. Primogenitum Paulus clamat, di- cons : Qui eat imago Dei invisibilis, primogenitus wni- oes espnno verse creature, Bt profitcor secundum sententiam ivinaram Seripturarum, quod est Filius primo- genitus, et non ingenitus : et quia in illo ereata aunt omnia quae sunt in catis, et quae sunt in terra, isibtia et inttabila, sive Throni, sive Dominationes, sive Principatua, tive Potrsates ; omnia per ipsum acta sant, et in ipso creala sunt; et ipse ext ante ‘omnes, et omia in ipso constant (Coloss. 1, 18-17) : et iste Filius Del, Deas unigenitus , cum sit ante ‘omnes. Ipse enim dicit : Quod vidi apad Patrem eum, loquor (Foon. vin, 88). ite Filius etiam, quod vos carnt ascribitis , in saneto ait Exangelio : Si di- figeretis me, gauderctis utique, quoniam vado ad Pa- trem; quoniam Pater major me cat (Joan. xiv , 28). Ista enim legentes eredinins, et profilemur secundum Apostolum, quod ci omnia subjecta sint wt magno Deo (I Cor. xv , 25). Iste enim magnus Deus, quem talem genuit Pater, ut ipse prosceutus es, utique tmajorem Patrem confessus est, ut statuat itfam nam Deum, in enjus ot sina deseribitur a Joanne evange- lista. Andi utique ' ipsum clamantem et dicentem de invisibilitate omnipotentis Del , quod Deu nemo vt- dit unquam; unigenitus Filius qui est in sinu Prtris ipse narravit (Joan. 1,48). Hing fnstenetas Prulus clamat, et dit : Beatas et aofus potens, Rez regum et Dominus doninantium; gui solus habet immortalitetem, at lucem habitat inaccessibilem; quem +i temo, nequé videre potest; ext honor et potest ula, Amen (I Tim. v1, 18, 10). De hoe iterum dicit : Soli sapienti Deo , per Jesum Christam, cui gloria tn secula, Anion (Rom. xv, 27). Et ideo unus Deus a nobis pronuntiatur, quia unns est innatus , infectus, ut prosecuti sumus. Filium autem natum si Paulo non credis dicentt, primogenitan univers: creatura : vel ipsi Fitio erede dieenti ad Pilatum, cum ei diceret, Ergo iu rex ee? AitChri- slus, Ego in hoe natu sum (Joan. xvnt , 37). Natum lego, profteor quod lego : primogenitem lego, nom disetedo * : unigenitum lego , etiamsi ad equileum suspendar, aliler non sum dicturus : quod docent nos ‘sancte Scripture, profteor. Tu enim qui ditis quod tunus sit Pater et Filius, dic Patrem onige primogenitum : die quse sunt Patris'n Filio, ium unigenitum , die innatum , die quia nemo eam Vidit unquam , neque videre potest. Prosequere de Spiritu sancto talia qualia de Patre Yegims, ut equa tem ostendas Spiritum sanctum Patri. Die, rogo, habe te discipulum, Prosequere de Filio, quod Filius sit innatus, quod sit sine origine. Si sequalis, utiqa ta- Tis £61 talis, utique Hnnatus : sfinnatas, utique nee vvidit eum quisquam homintim. Da testimonia, et fn- strue, et doce, et liabebis me discipulum. 44, Ave. dixit: A vobis unm Deum coli dixisi, sicut te loquente adsertere potdi: consequeds est at aut non eolatis Christm, ant non witim Deum cola tis, sed duos. Dixisti etiam de Patre, quod ad lu- ‘mana contagla et ad humanam earnem tion descen- tn ass: auici ntiqne.. 9 Sie am. Kr. ef Mss. AL Lov. habet, discrepo, 8. AUGUSTIN EPISCOPI derit, Siforte nescis, contagia ubi.dicuntur, sliquam contaminationem signideant : voluisti ergo Christan intelligi venisse ad humana contagia : ergo humana ‘eame inquinatum professns es Christnm. Ego anten ‘ico, imo eathotiea fides, quam com Beelesia Christ! eneo, Dominum nostrum Jesm Christum sie factam esse Verbam carnem, ut nulla de humano genere et de humana carne contagia pateretur. Veni entm mundare, non coinquinari,” Suscepit ergo animam humanam, of cunem bumanain sine alla peste eon- tgil set utramqne , id e8t et animam -hortanam et carnem humanam, in se ipso galvare dignatus est. Sed quia de ejus invisibittate veritati, quanto video , non vis acquiescere , rogo ut cogites sccunduin ear ‘nem et secundum hominem fuisse visibilem Christm. Nam secundum id quod Verbum est Dens apud Deum, ot ipse invisibilis est. Saplentia Dei est Chri- ‘tus : homana sapientia invisibligost ; et Del sxplen- ia visibitiserit? Quantum ergo attinet au ilam natu- ram ini qua aqualis est Patri, pariter est Deus, part- cr omnipotens, pariver invisibils, pariter immortals. Dixisti etiam, quantum adverti, sic accipiendum esoo quod ait Apostolus , Qui solus haber immortatitatem (I Tim. v1, 46); ut in hae sententia solus Pater accipi debeat. Ergo Verbumm Det mortale vis esse? Sapien- tia Dei non est immortalis secundam te. Non intelti- 8 quia. non potnisset allo modo mori Fities, nisi ‘earnem mortalem sascepisset a nobis? Denique earo Jn illo mortua est, non Ypse mortuus est quanta ad Denn pertinet, quantum ad divinitatem atp ‘equalis est Patri. Sie enim hominibas timere cos qui corpus occidnt , et postes non habent (quid faciant (Lec. xn, $):qui anima mori sion potest ; Verbvem Dei mori potest ? Sapientia Bei mori potest? Unigeritus fle non assumpta carne mori po- nit? Assampta auem eaene qua foctas ext homo , sicut mquatem se novit qoando dicit, Ego et Parer tmem snes (Jorn. x, 30); sie se wovit minorem , ‘quia Verbum euro Factum et, et habioeis ix nobis (Id. 1, 14), Non repiname arbitretas ext ease equatis Deo. Natura enim eret, won rapina: on enim wsurpavit hhoc, sed nalus est hoe. Verumtamen semetipnem exin- nisl, formam seri accipiens : agnovisil mqpatem, jan inclpe agnoscere minorem : formarm serei arcipiens, in sinctindiners homsinam factus,, et hobioa tmoentes wt tome (Phiiyp, n, 6, 7). Bece qua forma major est Pater :discerme dispensationem suscepti hominis a manente fmmortaliter divinitate, et now crras. hi ‘verhis, que meltum amas dicere, et ea non dgnaris ‘sapere. Profiteor sntein, sicat diets Patrem tnnannn, Filium netum. Sed non ideo sant diverswe natarse at: que substontée, quia ille non nates st, ile matus et. Etenim si natus est, Fillos est: sf Fifius est, veras Filfas ost, quia unigenitas est. Nam et nos dict simins {ili : sed numquid unigeniti sunves tot ii? Aliver iRe Filius unigentus : We natura Filins, nos gratia Gli: ite unigenitus de Patre netus , hoc est quod Pater secundum nateram, secundum sabstantiam. Qui aa- ‘em dicit cam preplerea qula mates est , ideo altersmt esse nature, nogat'verum 6liam. Habemus autem Seripturam : Ut simus in vero Fillo ejus Jesu Christo; ipae ext Deus verus et vita eterna (I Joan. ¥, 20). Quare rerus Deas? Quia verus DeiFilias. 8i enim animalibus deditnt non generent ulsi quod sunt; home hominem generat, canis canem, et Deus Deum non generat? ‘Si orgo ejusdem substantiz est, quire dicls minoremt ‘An forte, quia homo pater quando generat filium, ‘esi homo hominem génerat , tamen major minorem generat? Exspectenius ergo ut ereseat Christus, quo- modo erescant homines quos generant homines. Si Autem Christus ex quo natus est, quod non esta tem- ey Sed ab axlernitate , quod est boc est, et tamen minor est; mefior est humana conditio : quia homo vol erescere potest, et aliquando venire habet ad sta- tem patris sul, ad robur patris sui; ille, nunquam : ‘quomodo verus fils (a)? Usque adeo autem Filiuin ‘sgnoscimus Deum magnum, ut Patri dicamus seq lem. Haque sine causa nobis, quod valde proftemur, {estimoniis et multloquio probare voluisti. Dieit au- em, Deum meun et Denn vesirum (Joan. xx, 17) ; atiendens formam hombils in qua erat, Caterwm quantum attinet ad itd quod dixit Joannes, In prin- cipio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus ‘erat Verbum (Id. 1, 1); non est Pater Del Deus, sed Deus est Christ), quia Christus facius est homo. Uide et ipse dicit in Psalmis, cur Ili sit Pater Dous : De venire matris mee Deus meus es tu (Psat, x11. 11). ‘Quando diclt de ventre matris sibt illum esse Dew ostendit propter hoc esse Deum Patrem Fllio, .quia Filio. Unde iit, Deum mewn et Dewm vestrum. Ine 8t et illa subjectio quam non debeimus mirari sceun- ‘dum hominem redditsm Patri, quando, sicat seriptuin st, etiam parentibus subditus erat (Lac. 1,51): et de illo seriptum est, Minorasti eum paulo minus ab Angelis (Peal. vit, 0). Yellen aulom hoe etiam aliquibus Seriptorarum testimoniis doceres nos, ubl Icgatur ‘adorati Patrem a Spirita sancto. A Filio autem acci- plo, etiamsi non proferas testimonia , quoniam homo ‘adorat Deum ! : admititur facile, socunduin hominem dictum, quamvis nec hoe legas. Tamen specialiter de te exigo, ut adoratum Patrem a Spirita sancto legas nobis, aut commemores testimonium divinum : for- ‘assis enim sit, sed me fugiat: ut stinveneris, respon- seam quoinedo id accipi debeat, sleut de gernitibus Scripturarum solenini locutione respondi. Quod a tem dicis, quod per illam copulationem ineffabilem non sit nous Deus Pater et Filius et Spiritus sanctus; vis nosse quantum valeat ista enpulatio? Non ex lo- ctlonibus nostris, sed ex divinis eloqulis certe ma~ nifestumn est, aliud esse spiritom hominis, atiud esse spiritum Dominum ; unde dicitur, Dominus spirits eat* (Il Cor, x, 47), id est, quia corpus non est: et tamen ait Apostolus, Qui odharet mareiric! , unum ‘ Saat le isa spinon Domino ; 3 subiade, wide dir (sie t (oe. cap. 3.) Pominns spirits est. Ya) serm: 139, 0.3, won. 3. COLLATIO CUM MAXIMINO ARIANORUM EPISCOPO. corpus eat; qul autem adheret Domino unus spi (I Cor. v1, 16, 47). Si orgo ista aubasio diversarum ‘naturorum spiritus (quia alled est hominis, alivd! Dei) fecit unura spiritum ; non vis ut tantum adbscreat Patri Fitias, ut lt wnns Deus ? Hoe aocipe etiam de Spirita saneto, qol Deus est. Cecterum si Deus Spiri- 9 sanelus non essel, Lemplum utique nos ipsos non lhaberet. Seriptum est quippe In Apostolo , Nescitia ‘quia templuin Dei exis, et Spiritus Dei habitat in vobie (ICor. m, 46)? Etiterum, Nescitis quia corpora vestra templum in vobis ext Spiritus sancti , quem habetis a Deo (1d. v1, 19)? Nonne si templam sancio angelo excellentiasimo de lignis et lapidibus facere- mous, anathemaremur a veritate Christi et ab Eccle- sla Del; quoniam creators exbiberemus eam servi- tutem, ques uni tantum debetur Deo ? Si ergo sacri- lei easemus faciendo templum culeamque creature, ‘quomodo non est Deus verus ent non templors faci- ‘us, sed nos ipsi templim sumus? Quomodo autem iserit Christus, Sicut habet Pater eam in semetipeo, ‘ic dedit Filio habere vitam in semetipeo (Joan. v, 28); ‘uperins respondl. Concordia autem et charitate, quia dicts *factum fuisse ut unum sint Pater et Filius ; ‘quando mihi protoleris dictum esse quod unum sint ‘que sunt diversz substantia, tane cogitabo quid de- eam respondere. Legimus enim, Qui plantat of qui rigat unum sunt (1 Cor. in, 8): sed embo homines ‘rant, ejusdem.substantisefoerant, non diverse. Item leginims ipso Christo dicente, Us sint unum, sicut of os unum sunens (Joan. xvit, 11). Non dis isk et noe unum : ved , Ut ips sint unum, in natura ‘su3 et in substantia sua, concord! zqualitate quodam modo anitl alque confiati; sicut Pater et Filius et Spi- ritus sanctus nom, propter Individuam eamdemque najoram. Alivd est enim , unum sunt; aliod , unus est. Quando dicitur, Unum sant; els} non dicatar quid ‘unum , inteligitur ura substantia, Quando dicitar, ~ Unus est, de duabus diverstsque substantiis , necesse est ut quasralur quid unus. Verbi gratia, diversa sub- stantia est anima et corpus, tamen anus homo : di- versa substantia est spiritus hominis et spiritus Del , tamen cum Domino adharet, unus spiritus est (I Cor. u, 47) :addldit, spiritus; noa dixit,, Unum sunt. Ubi autem diciwur, Unum sunt, una substantia significa tur, quod vos non vultis, et audetis dicere verum Christum Dei Filium vos confterl. Non avtem ideo niajor ost Pater, quia testimonium diit de Filio. Nam €t Prophete perhibuerunt Fillo teatimoniam, Alius est quidem qui perbibet testimoniam lribetue : quia Pater Pater est, Filius Filius est. Non qula unum non sunt, aut unus Deus non sunt, quando cohzerentes atque conjuneti sunt, quod semper sunt. Sic autem dicis hine Inter Patrem et Filium esse wvorsitatem, quia Pater diligit et Filius diligitur; quasi negare potsitis quod Filius diligat Patrem. 8i ambo se invicem diligunt; eur negatis 0s unius esse na - wre? Quod dit de Patre unde dicts sit major, quia * Sola odio tov. 4 be uss ani end tom sea.ns proplcr formaca servi dictum est; hoc dico et de Jnvisibilate , quoniam visibilia Filing propter eam- deca formam servi dictus est, Caoteram , quantum at- tHoet ad ipsam divinamn sebsiantiom , vel Patrie, vel Filii, vel Spleitas sancti omnigo est invisiblis, Nem sndo 0 patribes divinitas ostendebat , per sebje- ‘clam ereaturam s0 invisibilem demonsirabat, Nasa er ipram sam naturam veque adeo lavisibilis eat, ‘et ipse Moyses ob cain quo facio ad (aciem loqueba- tur, diveret : Si ixseni gratiem ante te, ostende mihi semetipsnm manifeate (Esed. xxx1, 41, 13). Volobat aim eum videre , sient videtur Deus oculis cordis. Beatienim mando corde, quia psi Deum videbunt (Mauth, ¥, 8) Sic volebat videre Moyses cum cui dicebat , Ostende miki temetipeum manifesie sicut ot invisibl- lin Dei, per ea que facta sunt, conspiciuntur, Sic enim sit Apostolus : Invisibilia enim ejus, per en quar facta sunt ,intellesta conspiciantur, sempiterna quoque ‘virlus ejus ac divinitas (Rom: 1, 20). Eece intelligendo ‘conspiciuntur invisibilia Del, et tamen invisiilia di- cuntur. Et omnia per ipsam facta sunt Christura 5), ot visibilia et invis pte a nobis is potest? Hine etiam dicis de Patre tan- inteligi debore quod ait Apostolus, Soli sapienti ‘Deo (Rom, xv1, $1). Ergo solus est Pater Deus sn Piens,, et non est sapiens ipsa Dei Sapientin , quod est Christus ; de quo ait Apostolus : Ciristum Dei Virtutem ot Del Saplentiaw (I Cor. 1, 24) 1 Superest ut - pons 'dedero, babent sie culpa. exphubere: Umtonios (eats cont. A veeres codices, tne ero culpa #1 ‘ere Cesta. Contall. sntiquistous.cirbeleraay Esphe, Se eda coun. fx 'hss omaes caren een, an?