SỐ 20 (11-2017)

THÀNH LẬP CHI HỘI ĐIỆN LỰC

TRUNG TÂM CHĂM SÓC KHÁNH HÀNG
ThS. LÊ XUÂN THÁI
Trưởng Ban Truyền Thông - SEEA

Sáng 19/10/2017, tại Trung tâm Chăm sóc khách hàng, Ban vận
$ộng thành lập Chi hội Điện lực tiến hành tổ chức Đại hội thành lập

Mục lục
Chi hội Điện lực Chăm sóc khách hàng EVN SPC lần thứ I, nhiệm kỳ
2017 -2020, với sự tham gia của trên 40 CBCNV của Trung tâm.
Chịu trác nhiệm xuất bản:
ThS. HỒ QUANG ÁI
Chủ tịch HộI Điện lực miển Nam (SEEA)

Trưởng Ban Biên tập:

TS. TRẦN TRỌNG QUYẾT THÀNH LẬP CHI HỘI ĐIỆN LỰC
Phó Chủ tịch Thường trực SEEA
TRUNG TÂM CHĂM SÓC KHÁNH HÀNG ...............................................1
Phó trưởng Ban Biên tập:
ThS. LÊ XUÂN THÁI KHOÁ ĐÀO TẠO SỬA CHỮA ĐIỆN NÓNG (HOTLINE)
Trưởng ban truyền thông SEEA
ĐẦU TIÊN CỦA EVN SPC ..........................................................................3
Chịu trách nhiệm về nội dung
ThS. NGUYỄN TẤN NGHIỆP LỰA CHỌN CHỐNG SÉT OXID KIM LOẠI
Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký SEEA
TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN (PHẦN 2) ........................................................5
Ban Biên tập
PGS-TS Nguyễn Bội Khuê TÌM HIỂU VỀ SỞ HỮU TRÍ TUỆ,
PGS-TS Nguyễn Hữu Phúc
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP VÀ SÁNG CHẾ ..............................................11
TS Nguyễn Văn Liêm
TS Phạm Đình Anh Khôi
ThS Quách Lâm Hưng NĂNG LƯỢNG Ô NHIỄM VÀ NĂNG LƯỢNG SẠCH............................14
KS Nguyễn Thanh Đồng
KS Trịnh Phi Anh
ThS Phan Thanh Đức MÔ HÌNH TRẠM BIẾN ÁP KHÔNG NGƯỜI TRỰC
KS-CV Cao cấp Lê Hải Sơn (UNMANNED SUBSTATION) Ở VIỆT NAM ...........................................20
KS Nguyễn Thế Bảng
ThS Trần Thế Du
KS Trần Thị Mỹ Ngọc NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI CÓ THẬT SỰ “XANH”?.............................24
Ông Hồ Quang Ái - Chủ tịch SEEA trao quyết định thành lập Chi hội Điện lực Chăm sóc khách hàng EVN SPC
cho ông Nguyễn Phú Hoài Nghĩa
Trụ sở toà soạn VỆ SINH CÁCH ĐIỆN
Số 72 Hai Bà Trưng, Ông Hồ Quang Ái - Chủ tịch khách hàng sử dụng )iện; Dịch năng suất làm việc )ịnh kỳ; Đào
Phường Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM TRÊN LƯỚI PHÂN PHỐI ĐANG MANG ĐIỆN .......................................28
Hội Điện lực miền Nam (SEEA) vụ tư vấn về phát triển khách tạo về lĩnh vực chăm sóc khách
Điện thoại: 08-35210484; )ã )ến dự và phát biểu chỉ )ạo hàng và sử dụng )iện, hướng hàng.
Fax: 08-35210485 GIẢI PHÁP CHUYỂN NGUỒN KHÔNG GIÁN ĐOẠN ĐIỆN .................32 Đại hội, cùng tham dự còn có dẫn các thủ tục, giải )áp các Đồng thời Trung tâm còn
Trần Trọng Quyết - Phó chủ tịch thắc mắc của khách hàng, )ánh
Giấy phép xuất bản số 38/GP-XBBT, ngày có trách nhiệm giám sát chất
CHI HỘI ĐIỆN LỰC BÌNH THUẬN PHÁT HUY PHONG TRÀO thường trực, ông Nguyễn Tấn giá sự hài lòng của khách hàng;
03/07/2017 của Cục Báo chí - Bộ Thông tin &
Nghiệp - Phó chủ tịch và các ủy lượng dịch vụ chăm sóc khách
Cung cấp thông tin về )iện và
Truyền thông SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỸ THUẬT ..........................................................32 viên thường vụ… của SEEA. hàng tại 21 Công ty Điện lực
In tại Công ty CPTM In Phương Nam các lĩnh vực khác cho khách
thành viên của EVN SPC, không
160/7 Đội Cung, Q.11, TP.HCM Chính thức từ ngày hàng; Giao dịch và liên kết
NGƯỜI THỢ XÂY ......................................................................................33 ngừng cải tiến, nâng cao chất
Ảnh bìa: 21/12/2015 tại )ịa chỉ 12 Thi thông tin với các )ối tác và )ơn
1. Công nhân sửa chữa điện Holine lượng các dịch vụ dành cho
Sách, phường Bến Nghé, quận 1, vị liên quan trong lĩnh vực chăm
2. BCH Chi hội Điện lực CSKH ra mắt Đại hội
Thành phố Hồ Chí Minh, Trung sóc khách hàng; Thống kê, tổng khách hàng của EVN SPC.
cùng Lãnh đạo SEEA
tâm Chăm sóc khách hàng EVN hợp và phân tích số liệu về lưu Hiện Trung tâm )ang phục
SPC có nhiệm vụ: Chăm sóc lượng cuộc gọi, tỷ lệ phục vụ và vụ cho trên 7,5 triệu khách

BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 1

hàng sử dụng )iện trên )ịa bàn 21 tỉnh, thành phố phía Nam. Đây là nơi cung cấp cho các khách hàng
nhiều kênh liên lạc như )a phương tiện như: Điện thoại, sms, email, web, chat, mobile apps, zalo…
mang tính thuận lợi và nhanh chóng, cho phép khách hàng giao tiếp với ngành Điện mọi lúc, mọi nơi. KHOÁ ĐÀO TẠO SỬA CHỮA ĐIỆN NÓNG
Chi hội Điện lực Chăm sóc khách hàng EVN SPC )ược thành lập ngày sau Chi hội Điện lực SCADA
EVN SPC, và trở thành Chi hội thành viên thứ 29 của SEEA, là tổ chức xã hội - nghề nghiệp của )ội
ngũ cán bộ quản lý, nghiên cứu khoa học, những người quan tâm )ến sự phát triển của ngành Điện
lực trong lĩnh vực dịch vụ, chăm sóc khách hàng sử dụng )iện...
(HOTLINE) ĐẦU TIÊN CỦA EVN SPC
ThS. ĐẶNG MẠNH CƯỜNG
Đại hội )ã thông qua Quy chế Tổ chức và hoạt )ộng, Chương trình hoạt )ộng nhiệm kỳ 2017 - Trường CĐĐL Tp Hồ Chí Minh
2020 của Chi hội và bầu Ban chấp hành Chi hội. ThS. NGUYỄN TẤN NGHIỆP
Hội Điện lực miền Nam

BCH Chi hội Điện lực CSKH ra mắt Đại hội cùng lãnh đạo SEEA Khóa !ào tạo “THI CÔNG SỬA CHỮA ĐIỆN NÒNG (HOTLINE)” !ầu tiên do các chuyên gia
người Mỹ (của liên danh SLTC-ELSON) giảng dạy !ã !ược triển khai thành công tại Trường
Cao !ẳng Điện lực TP. Hồ Chí Minh (HEPC).Với 48 học viên tham dự, khoá học kéo dài 13
tuần, huấn luyện 17 công tác khác nhau trên lưới !iện trung thế 22kV mà không !ược
gián !oạn việc cung cấp !iện. Các học viên sau khi huấn luyện sẽ !ược cấp Chứng chỉ !ào
tạoquốc tế của SLTC-ELSON.

Thực hành xử lý sự cố trên LBS

Kỳ vọng vào )ội ngũ CBCNV của Trung tâm, với )ội ngũ CBCNV có tuổi Thay mặt Ban
)ời rất trẻ, nhiệt huyết, có trình )ộ, ông Hồ Quang Ái tin tưởng Chi hội Điện chấp Chi hội Điện
lực Chăm sóc khách hàng EVN SPC sẽ có nhiều hoạt )ộng, tham gia các )ề tài lực Chăm sóc
nghiên cứu về nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng của ngành Điện, của Khách hàng EVN
SEEA. Đồng thời, Chủ tịch SEEA cũng )ề nghị các thành viên của Chi hội Chăm SPC, ông Nguyễn
sóc khách hàng EVN SPC tích cực viết bài tuyên truyền, quảng bá và và các hoạt Phú hoài Nghĩa -
)ộng của Trung tâm, của Chi hội và Hội Điện lực miền Nam. Giám )ốc Trung
tâm )ã cảm ơn sự
tín nhiệm của các
hội viên sáng lập Mục tiêu của khoá học là hình thành những mang )iện thế khác nhau. Tuy nhiên không phải
và hứa quyết tâm người công nhân )iện hotline chuyên nghiệp với tất cả các phần tử của lưới )iện lộ ra thì phải che
hoàn thành tốt 03 yêu cầu cơ bản: Kiến thức - Thái )ộ - Kỹ năng phủ cách )iện, chỉ che phủ cách )iện các phần tử
nhiệm vụ của Chi khi làm việc trên )ường dây )ang mang )iện. trong phạm vi làm việc và trong vùng qui )ịnh
hội cũng như của Kiến thức cần thiết cho người thợ )iện hotline của MAD (Minimum Approach Distance).
SEEA giao, nhằm liên quan nhiều nhất )ến 02 lĩnh vực là vật liệu Thái )ộ làm việc của người thợ phải luôn cẩn
giúp EVN SPC và và an toàn )iện. Kiến thức vật liệu )iện giúp nhận thận và vui vẻ với công việc mình )ang làm. Dưới
ngành Điện hoàn diện phần nào là vật dẫn, phần nào là )iện môi góc nhìn khoa học, sự cẩn thận liên quan )ến tập
thành tốt nhiệm vụ trong toàn bộ các bộ phận của thiết bị, dụng cụ, trung )ủ và sự tập trung này sẽ không kéo dài
)ược giao, là )ảm của lưới )iện. Kiến thức an toàn )iện yêu cầu quá bốn (04) giờ, vì vậy chỉ cho phép làm việc
bảo cung cấp )iện người thợ hotline tuyệt )ối không )ược tạo thành liên tục không quá bốn giờ )ể )ảm bảo tính tập
an toàn với chất )ường dẫn )iện giữa hai )iện thế khác nhau, )ặc trung. Sự vui vẻ giúp cho công việc tiến hành an
lượng dịch vụ ngày biệt )ừng bao giờ biến một phần cơ thể mính toàn, chính xác và thuận lợi. Các giảng viên )ến
càng )ược nâng làm vật dẫn. Yêu cầu này tưởng chừng )ơn giản từ Mỹ luôn luôn gửi gắm một câu với bất kỳ học
cao trên )ịa bàn nhưng khó thực hiện xuyên suốt thời gian công viên nào mỗi lần chuẩn bị lên gàu )ể thao tác,
21 tỉnh, thành phố tác vài chục năm, vì vậy yêu cầu phải có ít nhất nguyên văn “Be careful and have fun” – “Hãy cẩn
CBCNV Trung tâm Chăm sóc khách hàng và lãnh đạo Hội Điện lực miền Nam phía Nam. từ hai (02) lớp cách )iện bảo vệ giữa các phần tử thận và vui vẻ nhé”.

2 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 3
 Sau tổng cộng
13 tuần, 03 giảng LỰA CHỌN CHỐNG SÉT OXID KIM
LOẠI TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN
viên người Mỹ cùng
03 trợ giảng )ã làm
việc với 48 học viên

(PHầN 2)
)ến từ các Công ty
Điện lực thành viên
của EVN SPC; trong
mọi )iều kiên thời PGS.TS.NGUYỂN HỮU PHÚC
tiết nhằm )ảm bảo Trường ĐH Bách Khoa – ĐH Quốc Gia TP. HCM
)ạt hiệu quả tốt
nhất trong truyền
)ạt và )ón nhận )ầy 1. LỰA CHỌN CHỐNG SÉT (CS) CHO LƯỚI )ược khoảng cách cách )iện cũng như mức cách
)ủ Kiến thức - Thái ĐIỆN PHÂN PHỐI (TRUNG ÁP) )iện của các thiết bị.
)ộ - Kỹ năng của Sau )ây là nội dung cho việc lựa chọn chống Với mục )ích nêu trên, việc lựa chọn chống sét
công tác sửa chữa sét trên lưới )iện trung áp, theo Công Văn số trong hầu hết các ứng dụng là xác )ịnh )ược giá
)iện trên )ường dây 1618/CV-EVN-KTLĐ , Hà Nội ngày 12.04.2004, trị )ịnh mức nhỏ nhất cho phép của chống sét mà
Hiện trường huấn luyện một trong 13 công tác )ang mang )iện. không làm hư hỏng chống sét )ồng thời )ảm bảo
về việc Hướng Dẫn Lựa Chọn Chống Sét Van
Kỹ năng cần thiết nhất cho công việc hotline là kỹ năng che phủ cách )iện HEPC )ã hoàn cho Lưới Điện Trung Áp, gởi các Công Ti Điện Lực )iện áp dư ở mức cho phép không gây ra phóng
bài bản hợp lý, ngoài ra kỹ năng sáng tạo và kỹ năng giao tiếp rất cần thiết thành xuất sắc 1,2, 3, Công Ti Điện Lực TP Hà Nội, Hồ Chí Minh, )iện ở các thiết bị )ược nó bảo vệ hoặc )ảm bảo
trong công tác thực tế về sau. Tính bài bản hợp lý trong che phủ thể hiện trong nhiệm vụ cung ứng Hải Phòng, Đồng Nai, Công Ti TNHH Điện Lực một xác suất phóng )iện của thiết bị )ược bảo vệ
việc chọn dụng cụ che phủ )úng, quy trình thứ tự che phủ hợp lý sao cho di hiện trường )ường Ninh Bình: ở mức có thể chấp nhận )ược.
chuyển gàu ít, hạn chế làm việc trong vùng nguy hiểm, và che phủ ít nhưng dây mang )iện Ngày nay hầu hết các loại chống sét )ược sử
“ Hàng năm trên lưới )iện trung áp của EVN )ã
hiệu quả che phủ cao nhất. Có 17 công tác khác nhau )ược triển khai thực hiện 22kV giống như dụng trên lưới )iện là loại chống sét ô xít kim loại
xảy ra nhiều sự cố do sét, một trong các nguyên
trong khóa )ào tạo, mỗi công tác có nhiều cách thực hiện khác nhau. Khác thực tế lưới )iện của (ZnO) không khe hở, (gọi tắt là chống sét ). Khi
nhân dẫn )ến tình trạng này là do việc lựa chọn
nhau từ vị trí trụ )iện, khác vị trí )ậu xe, và khác cả biện pháp lẫn dụng cụ thi EVN SPC; Sự nghiêm lựa chọn chống sét )ể áp dụng tại các vị trí lắp
chống sét van bảo vệ cho các thiết bị trạm và
công. Vì vậy tính sáng tạo cần phát huy cao )ể học viên có thể tự tin thực hiện túc, cầu tiến của )ặt khác nhau trên lưới )iện trung gian của EVN
)ường dây trung áp không )úng và không )ảm
bất kỳ công tác nào trong thực tế sau này. những người công phải )ảm bảo )áp ứng bốn tiêu chí sau )ây:
bảo chất lượng. Để )ảm bảo thống nhất trong
Về kỹ năng giao tiếp, tất cả cần nhận thức quan trọng )ây là công việc của nhân ưu tú )ến từ việc lựa chọn loại chống sét van phù hợp bảo vệ 1) Uc= UCOV-CS ≥ UMCOV-HT
nhóm không phải của một cá nhân anh hùng, vì vậy kỹ năng quan trọng phải các Công ty Điện cho các )ường dây và trạm biến áp trung áp ở
luôn )ược sử dụng là kỹ năng giao tiếp khi )ang làm việc. Dễ dàng nhận thấy lực: Bình Dương, Uc, UCOV-CS - Điện áp làm việc liên tục (Continuous
các cấp )iện áp khác nhau, Tổng Công Ti hướng
lao )ộng Việt Nam nói chung, lao )ộng trong ngành )iện nói riêng luôn cần Đồng Tháp, Tiền Gi- Operating Voltage- COV) của chống sét ở tần số
dẫn như sau:
cù làm việc. Cần cù làm việc không cần biết xung quanh, ít giao tiếp trao )ổi ang, Cần Thơ, Vũng 50Hz (kV)
Tàu, Long An, Tây 1) Việc lựa chọn chống sét van bảo vệ cho các
khi )ang làm việc. Thói quen này lại là thói chưa tốt khi làm việc với )ường UMCOV-HT - Điện áp pha lớn nhất (Maximum Con-
Ninh, Kiên Giang, )ường dây và lưới )iện trung áp từ 6kV )ến 35kV
dây )ang có )iện 22kV. Giảng viên )ã yêu cầu và bắt buộc học viên phải giao tinuous Operating Voltage- MCOV) của hệ thống
Bến Tre, Bình Phước phải căn cứ theo các tiêu chí sau:
tiếp, trao )ổi, thông báo thường xuyên về công việc )ang thực hiện cho tất trong chế )ộ làm việc bình thường (kV)
cả những người trong nhóm và cả người )ang làm việc gần )ó. Việc giao tiếp )ã làm cho khoá – Điện áp làm việc liên tục lớn nhất của chống sét
2) TTOV-CS ≥ TTOV-HT
thường xuyên sẽ giúp cho công việc an toàn hơn vì ba lý do. Thứ nhất, người học thành công tốt (MCOV)
làm việc không bị căng thẳng; thứ hai, họ tập trung vào công việc tốt hơn; và )ẹp, )ể lại nhiều ấn TTOV-CS - Thời gian chịu )ựng của chống sét ở
– Khả năng chịu )ựng quá )iện áp tạm thời của
cuối cùng là phối hợp chính xác với các thợ hotline khác )ang cùng làm việc tượng tốt )ẹp cho mức quá )iện áp tạm thời (Temporary OverVolt-
chống sét
trên lưới )iện. các giảng viên )ến age- TOV) của hệ thống xảy ra trong chế )ộ sự cố
từ nước Mỹ. – Điện áp dư của chống sét sau khi làm việc ngắn mạch 1 pha (tra theo )ường cong TOV của
– Khả năng hấp thụ năng lượng của chống sét chống sét mới) (giây)
Bài tập xử lý sự cố tại Với chứng chỉ
một vị trí trụ góc )ào tạo quốc tế Xem hướng dẫn chi tiết trong phụ lục kèm theo. TTOV-HT - Thời gian cho phép duy trì ngắn mạch
)ược cấp, 48 công một pha trong hệ thống (giây)
2) Các loại chống sét phải có xuất xứ rõ ràng, có
nhân sửa chữa )iện )ầy )ủ các biên bản thử nghiệm )iển hình (Type USC-IP - Điện áp lớn nhất của các pha không sự
nóng chuyên ng- Test) theo tiêu chuẩn IEC 99-4 và cam kết bảo cố khi xảy ra sự cố ngắn mạch một pha với )ất
hiệp )ược kỳ vọng hành sản phẩm trong thời hạn 12 tháng kể từ (kV) – sử dụng )ể tra )ặc tính TOV của chống sét
sẽ có )óng góp ngày )ưa vào sử dụng. 3) (UBIL-TB/ ULPL-CS) -1 = MP1 ≥ 40%
hiệu quả )ối với sự
phát triển bền vững Phụ Lục 1 (kèm theo công văn số 1618/CV- UBIL-TB - Điện áp chịu )ựng xung sét 1.2x50
và hội nhập quốc tế EVN-KTLĐ ngày 12.04.2004) (Basic Lightning Impulse Insulation Level- BIL) của
của EVN SPC. HƯỚNG DẪN LỰA CHỌN CHỐNG SÉT Ô XÍT thiết bị )ược bảo vệ (kV )ỉnh)
KIM LOẠI (ZnO) KHÔNG KHE HỞ CHO LƯỚI ULPL-CS - Điện áp phóng )iện ()iện áp dư) LPL
ĐIỆN TRUNG ÁP TỪ 6KV ĐẾN 35KV (Lightning Impulse Protective Level) của chống
Chống sét (CS) )ược sử dụng trong hệ thống sét khi phóng (tương ứng với xung 10 kA 8x20)
)iện nhằm mục )ích hạn chế quá )iện áp gây nên (kV )ỉnh)
do sét hoặc do thao tác, nhờ )ó cho phép giảm 4) HCS ≥ HHT

4 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 5
HCS - Mức hấp thụ năng lượng của chống sét (kJ/kV của UMCOV-CS) Các Đường cong quan hệ quá )iện áp tạm thời TOV theo thời gian và Đặc tính
HHT - Mức năng lượng của xung quá )iện áp xuất hiện khi có thao tác )óng cắt trong hệ thống (kJ/kV) bảo vệ của CS MOV vỏ polymer, cấp trung gian (3-275 kV) 10 kA, cấp hấp thu năng
lượng 2 theo IEC 60099-4 )ược cho trên Hình 1 và Bảng 1.
Các thông số của hệ thống (theo qui phạm) sử dụng )ể lựa chọn chống sét van )ối với các loại lưới
trung áp khác nhau )ược tóm tắt trong Bảng 1 dưới )ây:
Bảng 1. Các thông số của hệ thống 1ể lựa chọn CS 1ối với các lưới trung áp khác nhau Hình 1. Đường cong
quan hệ quá điện áp
tạm thời theo thời
Tham số HT
gian của CS MOV vỏ
UM- USC-IP UBIL-TB polymer, cấp trung
Lưới !iện COV-HT TTOV-HT (giây) HHT (kJ/kV)
(kV) (kV) (kV) gian (3-275 kV) 10
áp dụng kA, cấp hấp thu năng
lượng 2 theo IEC
60099-4
Lưới )iện 35kV
trung tính cách ly 22.25 38.5 7200 170 (*)

Thời gian cắt

Lưới )iện 35kV
trung tính nối )ất 22.25 22.25 ngắn mạch 1 pha 170 (*)
trực tiếp của hệ thống bảo
vệ (**)
Lưới )iện 22kV
trung tính cách ly 13.87 24 7200 125 (*)

Lưới )iện 22kV Thời gian cắt

ngắn mạch 1 pha Căn cứ vào kết quả tính
trung tính nối )ất 13.87 13.87 của hệ thống bảo 125 (*) toán quá )iện áp thao tác
trực tiếp của hệ thống )ược bảo vệ
vệ (**)
Thời gian cắt
Lưới )iện 15kV ngắn mạch 1 pha Tra theo
trung tính nối )ất 9.54 9.54
trực tiếp của hệ thống bảo thiết bị Bảng 1. Đặc tính
vệ (**) bảo vệ của CS MOV
Lưới )iện 10kV vỏ polymer, cấp
6.36 11 7200 75 (*) trung gian (3-275
trung tính cách ly
kV) 10 kA, cấp hấp
Lưới )iện 6kV trung thu năng lượng 2
tính cách ly 3.82 6.6 7200 60 (*) theo IEC 60099-4

Ghi chú:
(*) Các giá trị lấy theo tiêu chuẩn IEC )ể tham khảo, thực tế vận dụng phải căn cứ vào các giá trị
thiết kế thực tế của thiết bị )ược bảo vệ
(**) Thông thường lấy bằng 10 giây, )ủ )ảm bảo thời gian cắt của bảo vệ có tính )ến dự phòng
cho chống sét
Đối với lưới )iện trung áp có trung tính nối )ất qua trở kháng, việc lựa chọn chống sét tương tự
như )ối với lưới )iện có trung tính cách ly.
Đối với lưới trung áp có trung tính nối )ất qua cuộn cáp hồ quang (bù kháng) khi sự cố chạm )ất
1 pha có thể gây ra hiện tượng cộng hưởng, )iện áp có thể tăng quá )iện áp dây, vì vậy chống sét
)ược lựa phải có khả năng chịu quá )iện áp tạm thời lớn hơn tùy theo mức quá )iện áp cụ thể (thông
thường chống sét )ược chọn mức cao hơn so với chống sét )ược lựa chọn cho lưới trung tính cách ly
từ một )ến hai cấp)”
2. CÁC THÍ DỤ TÍNH TOÁN LỰA CHỌN CHỐNG SÉT
Sau )ây là các ví dụ tính toán lựa chọn CS cho các lưới )iện phân phối và truyền tải.
2.1 Thí dụ 1: Kiểm tra loại chống sét có các thông số sau )ây có thể áp dụng )ể bảo vệ máy biến
áp )ược chế tạo theo tiêu chuẩn IEC trong lưới 35kV trung tính cách )ất có mức hấp thu năng lượng
HHT = 3.8 kJ/kV hay không?
Điện áp )ịnh mức của chống sét Ur = 42 kVrms
Điện áp làm việc liên tục lớn nhất Uc = 34.0 kVrms
Điện áp dư (tương ứng xung 10kA 8/20µs) ULPL-CS = 111.0 kV peak
Mức hấp thụ năng lượng HCS = 4.8 kJ/kV của UC

6 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 7
 Căn cứ vào bốn tiêu chuẩn
kiểm tra lựa chọn chống sét nêu
trên, căn cứ vào các tham số hệ
thống 35kV trung tính cách ly:
1) UCOV-CS = UC = 34.0 kV > UM-
COV-HT
= (35/√3)x1.1= 22.25 kV
(hệ số 1.1 )ược nhân thêm,
trong trường hơp hệ thống vận
hành ở )iện áp lớn nhất= U)m
+ 10%)
2) USC-IP = (35/√3)x 1.73x 1.1=
38.5 kV ►USC-IP / Uc = 38.5/34
= 1.13
Khi tra theo )ặc tính TOV
trên Hình 1 của )ường cong của
chống sét ()ường trên cùng, no
prior duty- khi chống sét không
chịu các thử nghiệm xung trước
khi vận hành) thời gian chịu
)ựng quá )iện áp mức 38.5 kV
của loại chống sét nêu trên là
TTOV-CS rất lớn hơn 7200 giây =
TTOV-HT - thời gian cho phép duy
trì ngắn mạch một pha trong hệ
thống (Bảng 1): )ạt yêu cầu.
3) MBA 35kV chế tạo theo IEC
60099-4 có UBIL-TB = 170kV
Biên hạn bảo vệ MP2= (UBIL-TB /
ULPL-CS ) -1 = (170/111)-1 = 53% >
40% )ạt yêu cầu
4) HCS = 4.8 kJ/kV > HHT = 3.8kJ/
kV
8 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
Kết luận: Loại chống sét có các thông số nêu trên hoàn toàn phù
hợp )ể áp dụng bảo vệ cho MBA trong lưới 35kV có trung tính
cách ly.
2.2 Thí dụ 2: Tính toán lựa chọn chống sét áp dụng )ể bảo vệ
máy biến áp )ược chế tạo theo tiêu chuẩn IEC trong lưới phân phối
22 kV trung tính nối )ất lặp lại. Các Đường cong quan hệ quá )iện
áp tạm thời TOV theo thời gian và Đặc tính bảo vệ của CS MOV vỏ
polymer, cấp phân phối (3-36 kV) 10 kA, cấp hấp thu năng lượng 1
theo IEC 60099-4 )ược cho trên Hình 2 và Bảng 2.
Căn cứ vào các tiêu chuẩn kiểm tra lựa chọn chống sét van nêu
trên, và căn cứ vào Bảng 3 cho hệ số quá )iện áp tạm thời kTOV =
1.25 cho hệ thống 22 kV trung tính nối )ất lặp lại:
1) Chọn CS có UCOV = UC = 15.3 kV (Ur = 18 kV) hoặc Uc= 17 kV
(Ur= 21 kV) là 2 CS có Uc gần nhất và thỏa )iều kiện > UMCOV-HT =
(22/√3)x1.1= 13.97 kV
2) USC-IP = (22/√3)x 1.25x 1.1= 17.46 kV ► USC-IP / Uc(18 kV) =
17.46/15.3 = 1.14 (nếu chọn CS có Ur = 18 kV) hay USC-IP / Uc(21 kV) =
polymer, cấp phân phối (3-36 kV) 10 kA, cấp hấp thu năng lượng 1 theo IEC 60099-4
17.46/17= 1.03 (nếu chọn CS có Ur = 21 kV)
Tra theo )ặc tính TOV (Hình 2) của )ường cong của chống sét van
Bảng 3. Hệ số quá 1iện áp kTOV
mới ()ường trên cùng) thời gian chịu )ựng quá )iện áp mức 17.46
kV của loại chống sét nêu trên lần lượt )ều có TTOV-CS > 10s ()ạt yêu Hệ số quá !iện áp kTOV (quá )iện áp trên 2 pha
cầu theo Bảng 1). Hệ thống
còn lại, khi 1 pha chạm )ất)
3) MBA 22 kV chế tạo theo IEC 60099-4 có UBIL-TB = 125 kV
Tra theo Bảng 2, với CS 18 kV sẽ có )iện áp dư là ULPL-CS = 59.6 kV, Hệ thống 3 pha 4 dây trung tính nối )ất lặp lại 1.25
và với CS 21 kV sẽ có ULPL-CS = 63.2 kV, ở dòng phóng tiêu chuẩn
10 kA, 8x20 µs Hệ thống 3 pha trung tính nối )ất 1.4
Biên hạn bảo vệ MP2 = (UBIL-TB / ULPL-CS (18 kV)) -1 = (125/59.6) -1 =
110% > 40% Hệ thống 3 pha trung tính nối )ất qua tổng trở 1.73
Biên hạn bảo vệ MP2 = (UBIL-TB / ULPL-CS (21 kV)) -1 = (125/63.2) -1 =
98% > 40% Hệ thống 3 pha trung tính không nối )ất và hệ
1.73
thống )ấu tam giác
4) CS )ã chọn là cấp phân phối với cấp hấp thu năng lượng 1 theo
IEC. Hình 2. Đường cong quan hệ quá điện áp tạm thời theo thời gian của CS MOV vỏ polymer, cấp phân phối (3-36 kV) 10 kA, cấp hấp
thu năng lượng 1 theo IEC 60099-4
Từ các kết quả trên có nhận xét là CS với Ur 18 kV có biên hạn bảo vệ MP2 lớn hơn (khả năng bảo
vệ thiết bị sẽ tốt hơn), nhưng thời gian chịu quá )iện áp tạm thời sẽ nhỏ hơn (khả năng chịu )ựng quá
Bảng 2. Đặc )iện áp tạm thời của CS sẽ kém hơn), so với các giá trị tương ứng của CS với Ur 21 kV. Về phương
tính bảo vệ
diện kĩ thuật, 2 loại CS )iện áp )ịnh mức Ur 18 kV hay 21 kV )ều thỏa mãn yêu cầu bảo vệ quá )iện
của CS MOV vỏ
áp trên lưới phân phối 22 kV trung tính nối )ất lặp lại. Việc chọn loại CS nào trong 2 loại trên còn tùy
thuộc vào các yếu tố: vấn )ề kinh tế, cân nhắc giữa khả năng bảo vệ thiết bị và thời gian chịu quá
)iện áp tạm thời của CS.
Thí dụ 3 (tham khảo từ tài liệu Siemens Metal-Oxide Surge Arresters in High-Voltage Power Systems
Fundamentals; Volker Hinrichsen; 3rd edition; ww.siemens.com/energy/arrester)
Lựa chọn chống sét cho lưới !iện 220 kV, trung tính nối !ất trực tiếp.
- UHT, max = 245 kV
- BIL = 950 kV
- hệ số quá !iện áp tạm thời kTOV = 1.4
- thời gian lớn nhất xảy ra quá !iện áp tạm thời: 10 s
- dòng phóng !ịnh mức của chống sét In = 10 kA
- cấp hấp thu năng lượng của chống sét: 3
- mức ô nhiễm: b (“nhẹ”)
- dòng ngắn mạch lớn nhất: 50 kA
Xác )ịnh sơ bộ )iện áp làm việc liên tục Uc và )iện áp )ịnh mức Ur của chống sét
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 9
 Uc, min= 1.05. UHT, max/√3= 1.05.245/√3= 149 kV (theo )iều kiện – Dòng ngắn mạch )ịnh mức:
lưới )iện trung tính nối )ất trực tiếp: Uc, min ≥ 1.05 · UHT. max/√3) 50 kA
Ur1, min= 1.25. Uc, min= 1.25.149= 187 kV ()iện áp )ịnh mức 3. KẾT LUẬN
Ur của chống sét lấy bằng 1.25 của )iện áp làm việc liên tục Uc) Trong Phần 1 và Phần 2 của
Ur2, min = 1.4 ·(UHT, max/√3) / kTOV, 10 s = 1.4 ·(245/√3) / 1.075 bài báo )ã trình bày các cơ sở
= 185 kV cho việc lựa chọn chống sét
kTOV, ở 10 s = 1.075, tra từ )ường cong Hình 3 với hệ số quá MOV trong hệ thống )iện với
)iện áp tạm thời kTOV ở 10 s các bước cụ thể và các thí dụ
cho các lưới )iện )iển hình. Lựa
chọn chống sét phù hợp cho
các thiết bị trạm và )ường dây
trung áp/cao áp sẽ góp phần
nâng cao hiệu quả trong việc
bảo vệ lưới )iện và các thiết bị
tránh các tác hại của các quá
)iện áp do xung sét hay do
xung )óng cắt trên lưới )iện.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Siemens Metal-Oxide Surge
Arresters in High-Voltage Power
Systems Fundamentals; Volker
Hinrichsen; 3rd edition; www.
siemens.com/energy/arrester
Hình 3: Đường cong quan hệ quá điện áp tạm thời theo thời gian 2. Electrical Distribution System
Xác !ịnh !iện áp làm việc liên tục Uc và !iện áp !ịnh mức Protection – Cooper Power Sys-
Ur của chống sét tems, Edition 2005
– Chọn CS có )iện áp )ịnh mức Ur ≥ max {Ur1, Ur2}, làm tròn )ến 3. Arrester Manual – Cooper
giá trị chia chẵn cho 3 (theo dãy )ịnh mức của chống sét theo IEC Power Systems, March 1995
60099-4) = 189 kV 4. IEEE Std C62.11™-2005 - IEEE
Standard For Metal-Oxide Surge
– Chọn chống sét có )iện áp )ịnh mức 198 kV
Arresters for AC Power Circuits
– Uc = Ur/1.25 = 198 kV/1.25 = 158 kV (> 1 kV)
Các thông số khác của chống sét: dòng phóng )ịnh mức 5. IEEE Std C62.22™-2009 - IEEE
In = 10 kA, cấp hấp thu năng lượng của chống sét: 3, )ường kính Guide for the Application Of
)ĩa MOV: 60 mm Metal-Oxide Surge Arresters For
Các )ặc tính bảo vệ: Alternating-Current Systems
6. IEEE Std C62.82.1™-2010-
– Mức bảo vệ xung sét (LPL- lightning impulse protective level, 10
IEEE Standard for Insulation
kA, 8x20): 475 kV
Coordination - Definitions, Prin-
– Mức bảo vệ xung )óng cắt (switching impulse protective level, 1 ciples, and Rules
kA, 30x60): 394 kV
7. IEC 60099-4, Surge Arresters
– Mức bảo vệ xung mặt sóng dốc (steep current impulse protective – Part 4: Metal-Oxide Surge Ar-
level, 10 kA, 1x20): 504 kV resters Without Gaps for AC Sys-
– Biên hạn bảo vệ: MP2= (UBIL-TB / ULPL-CS) -1= (950/475)-1= 100 % tems, Edition 2.2 2009-05
(phù hợp) 8. Eaton- Cooper Power Sys-
– Chiều cao các )ĩa MOV của chống sét hMOV= 1300 mm tems Surge Arresters Catalog
Data CA235029 EN; Ultrasil
Chọn lựa vỏ chống sét:
Polymer-Housed Varistar Surge
– Điện áp chịu )ựng xung sét (lightning impulse withstand volt- Arresters 5 kA and 10 kA Class
age)= (1.3). 475 = 618 kV 1 IEC 60099-4 for MV Systems
to 36 KV
– Điện áp chịu )ựng tần số công nghiệp 1 phút, ướt (power-fre-
quency withstand voltage 1 min, wet)= (1.06/ √2)· (switching im- 9. Siemens High-Voltage Surge
Arresters Product Guide
pulse protective level) = (1.06/√2) · 394 kV = 295 kV
10. ABB High Voltage Surge Ar-
– Chiều dài )ường rò phóng )iện: 16 mm/kV · 245 kV (27.7 mm/
kV · 141.5 kV) = 3920 mm resters Buyer´s Guide.
10 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
TÌM HIỂU VỀ SỞ HỮU TRÍ TUỆ,
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP VÀ
SÁNG CHẾ
ThS. PHAN THANH ĐỨC
Hội Điện lực miền Nam (SEEA)
1. SỞ HỮU TRÍ TUỆ
- Quyền sở hữu công nghiệp
là quyền của tổ chức, cá nhân
)ối với sáng chế, kiểu dáng
công nghiệp, thiết kế bố trí
mạch tích hợp bán dẫn, nhãn
hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn
)ịa lý, bí mật kinh doanh do
mình sáng tạo ra hoặc sở hữu
và quyền chống cạnh tranh
không lành mạnh.
- Quyền )ối với giống cây
trồng là quyền của tổ chức, cá
nhân )ối với giống cây trồng
mới do mình chọn tạo hoặc
phát hiện và phát triển hoặc
)ược hưởng quyền sở hữu.
1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ
SỞ HỮU TRÍ TUỆ
Ảnh minh hoạ - Chính phủ thống nhất quản
1.1. ĐỊNH NGHĨA QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ lý nhà nước về sở hữu trí tuệ.
Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân )ối với tài - Bộ Khoa học và Công nghệ
sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan )ến quyền chịu trách nhiệm trước Chính
tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền )ối với giống cây phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Văn
trồng. hoá – Thể thao và Du lịch, Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn thực hiện quản lý nhà
nước về sở hữu trí tuệ và thực
QUYỀN SỞ
HỮU TRÍ TUỆ hiện quản lý nhà nước về quyền
sở hữu công nghiệp.
- Bộ Văn hoá - Thể thao và
Quyền tác giả và Du lịch trong phạm vi nhiệm vụ,
Quyền sở hữu Quyền đối với
quyền liên quan đến quyền hạn của mình thực hiện
công nghiệp giống cây trồng
quyền tác giả quản lý nhà nước về quyền tác
giả và quyền liên quan.
- Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn trong phạm vi
- Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân )ối với tác phẩm
do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Quyền liên quan )ến quyền nhiệm vụ, quyền hạn của mình
thực hiện quản lý nhà nước về
tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân )ối với cuộc biểu diễn, bản
ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang quyền )ối với giống cây trồng.
chương trình )ược mã hóa. - Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 11
quan thuộc Chính phủ trong phạm vi nhiệm vụ,
quyền hạn của mình có trách nhiệm phối hợp với
Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Văn hoá - Thông
tin, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Uỷ
ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương trong việc quản lý nhà nước về sở hữu trí
tuệ.- Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý
nhà nước về sở hữu trí tuệ tại )ịa phương theo
thẩm quyền.
- Cục Sở hữu trí tuệ là cơ quan thuộc Bộ
Khoa học và Công nghệ, có trách nhiệm giúp
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện
chức năng quản lý nhà nước về sở hữu công
nghiệp
2. SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP
Ảnh minh hoạ
Ki u dáng công nghiệp
Thiết kế bố trí m ch
tích h p bán d n
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP
Tên th
Ch d n đ a lý
Bí m t kinh doanh
2.1. CÁC ĐỊNH NGHĨA
- Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản
phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn
)ề xác )ịnh bằng việc ứng dụng các quy luật tự
nhiên.
- Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên
ngoài của sản phẩm )ược thể hiện bằng hình
khối, )ường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những
yếu tố này.
- Mạch tích hợp bán dẫn là sản phẩm dưới dạng
thành phẩm hoặc bán thành phẩm, trong )ó các
phần tử với ít nhất một phần tử tích cực và một
số hoặc tất cả các mối liên kết )ược gắn liền bên
trong hoặc bên trên tấm vật liệu bán dẫn nhằm
thực hiện chức năng )iện tử. Mạch tích hợp )ồng
nghĩa với IC, chip và mạch vi )iện tử. Thiết kế bố
12 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
trí mạch tích hợp bán dẫn (sau )ây gọi là thiết
kế bố trí) là cấu trúc không gian của các phần tử
mạch và mối liên kết các phần tử )ó trong mạch
tích hợp bán dẫn.
- Nhãn hiệu là dấu hiệu dùng )ể phân biệt
hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác
nhau.
- Tên thương mại là tên gọi của tổ chức, cá
nhân dùng trong hoạt )ộng kinh doanh )ể phân
biệt chủ thể kinh doanh mang tên gọi )ó với chủ
thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu
vực kinh doanh.
- Chỉ dẫn )ịa lý là dấu hiệu dùng )ể chỉ sản
phẩm có nguồn gốc từ khu vực, )ịa phương,
vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể.
- Bí mật kinh doanh là thông tin thu )ược từ
hoạt )ộng )ầu tư tài chính, trí tuệ, chưa )ược bộc
lộ và có khả năng sử dụng trong kinh doanh.
Nội dung của bài viết này chỉ giới hạn ở phạm
vi quyền sở hữu công nghiệp về sáng chế.
2.2. CÁC VĂN BẢN PHÁP QUY LIÊN QUAN
ĐẾN SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP
- Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11ngày
29 tháng 11 năm 2005;
- Luật sửa )ổi, bổ sung một số )iều của Luật
Sáng chế Sở hữu trí tuệ số 36/2009/QH12 ngày 19 tháng
6 năm 2009;
- Nghị )ịnh số 103/2006/NĐ-CP ngày 22
tháng 9 năm 2006 của Chính phủ quy )ịnh chi
tiết và hướng dẫn thi hành một số )iều của Luật
Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp;
Nhãn hiệu - Nghị )ịnh sốW 105/2006/NĐ-CPW ngày 22
tháng 9 năm 2006 của Chính phủ Quy )ịnh chi
ng m i
tiết và hướng dẫn thi hành một số )iều của Luật
Sở hữu trí tuệ về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và
quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ;
- Nghị )ịnh sốW 97/2010/NĐ - CPW ngày 21
tháng 9 năm 2010 của Chính phủ quy )ịnh về xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Sở hữu
công nghiệp;
- Nghị )ịnh số 119/2010/NĐ-CP ngày 30
tháng 12 năm 2010 của Chính phủ Sửa )ổi, bổ
sung một số )iều của Nghị )ịnh số 105/2006/
NĐ-CP quy )ịnh chi tiết và hướng dẫn thi hành
một số )iều của Luật Sở hữu trí tuệ về bảo vệ
quyền sở hữu trí tuệ và quản lý nhà nước về sở
hữu trí tuệ;W
- Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN ngày 14
tháng 2 năm 2007 của Bộ Khoa học và Công nghệ
Hướng dẫn thi hành Nghị )ịnh số 103/2006/NĐ-
CP ngày 22 tháng 9 năm 2006 của Chính phủ
quy )ịnh chi tiết và hướng dẫn thi hành một
số )iều của Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công
nghiệp.
3. ĐIỀU KIỆN BẢO HỘ ĐỐI ngày ưu tiên của )ơn )ăng ký - Văn bằng bảo hộ có hiệu
VỚI SÁNG CHẾ sáng chế trong trường hợp )ơn lực trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
)ăng ký sáng chế )ược hưởng - Bằng )ộc quyền sáng chế
3.1. VĂN BẰNG BẢO HỘ ĐỐI quyền ưu tiên, sáng chế )ó là
VỚI SÁNG CHẾ- ĐIỀU KIỆN có hiệu lực từ ngày cấp và kéo
một bước tiến sáng tạo, không dài )ến hết hai mươi năm kể từ
CHUNG ĐỐI VỚI SÁNG CHẾ thể )ược tạo ra một cách dễ
ngày nộp )ơn.
ĐƯỢC BẢO HỘ dàng )ối với người có hiểu biết
- Bằng )ộc quyền giải pháp
Văn bằng bảo hộ )ối với sáng trung bình về lĩnh vực kỹ thuật
hữu ích có hiệu lực từ ngày cấp
chế gồm Bằng )ộc quyền sáng tương ứng.
và kéo dài )ến hết mười năm kể
chế, Bằng )ộc quyền giải pháp 3.4. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
từ ngày nộp )ơn.
hữu ích. CÔNG NGHIỆP CỦA SÁNG CHẾ
5. ĐƠN ĐĂNG KÝ SÁNG
a) Sáng chế )ược bảo hộ WSáng chế )ược coi là có khả
dưới hình thức cấp Bằng )ộc năng áp dụng công nghiệp nếu CHẾ
quyền sáng chế nếu )áp ứng có thể thực hiện )ược việc chế 5.1. YÊU CẦU CHUNG ĐỐI VỚI
cácW)iềuWkiện sau )ây: ĐƠN ĐĂNG KÝ SỞ HỮU CÔNG
tạo, sản xuất hàng loạt sản
- Có tính mới; phẩm hoặc áp dụng lặp )i lặp NGHIỆP
- Có trình )ộ sáng tạo; lại quy trình là nội dung của Đơn )ăng ký sở hữu công
sáng chế và thu )ược kết quả nghiệp bao gồm các tài liệu sau
- Có khả năng áp dụng công ổn )ịnh.
nghiệp. )ây:
4. XÁC LẬP QUYỀN SỞ HỮU - Tờ khai )ăng ký theo mẫu
b) Sáng chế )ược bảo hộ dưới
CÔNG NGHIỆP quy )ịnh;
hình thức cấp Bằng )ộc quyền
giải pháp hữu ích nếu không 4.1. QUYỀN ĐĂNG KÝ SÁNG - Tài liệu, mẫu vật, thông tin
phải là hiểu biết thông thường CHẾ, KIỂU DÁNG CÔNG thể hiện )ối tượng sở hữu công
và )áp ứng cácW )iềuW kiện sau NGHIỆP, THIẾT KẾ BỐ TRÍ nghiệp )ăng ký bảo hộ quy
)ây: )ịnh tại cácW )iềuW từW ĐiềuW 102
Tổ chức, cá nhân sau )ây có
- Có tính mới; )ếnWĐiềuW106 của Luật Sở hữu
quyền )ăng ký sáng chế, kiểu
trí tuệ;
- Có khả năng áp dụng công dáng công nghiệp, thiết kế bố trí:
nghiệp. - Giấy uỷ quyền, nếu )ơn
W - Tác giả tạo ra sáng chế,
nộp thông qua )ại diện;
3.2. TÍNH MỚI CỦA SÁNG CHẾ kiểu dáng công nghiệp, thiết kế
bố trí bằng công sức và chi phí - Tài liệu chứng minh quyền
- Sáng chế )ược coi là có tính của mình; )ăng ký, nếu người nộp )ơn
mới nếu chưa bị bộc lộ công thụ hưởng quyền )ó của người
khai dưới hình thức sử dụng, W - Tổ chức, cá nhân )ầu tư
khác;
mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ kinh phí, phương tiện vật chất
- Tài liệu chứng minh quyền
hình thức nào khác ở trong nước cho tác giả dưới hình thức giao
ưu tiên, nếu có yêu cầu hưởng
hoặc ở nước ngoài trước ngày việc, thuê việc, trừ trường hợp
quyền ưu tiên;
nộp )ơn )ăng ký sáng chế hoặc các bên có thoả thuận khác .
trước ngày ưu tiên trong trường Trường hợp nhiều tổ chức, - Chứng từ nộp phí, lệ phí.
hợp )ơn )ăng ký sáng chế )ược cá nhân cùng nhau tạo ra hoặc
5.2. YÊU CẦU ĐỐI VỚI ĐƠN
hưởng quyền ưu tiên. )ầu tư )ể tạo ra sáng chế, kiểu ĐĂNG KÝ SÁNG CHẾ
- Sáng chế )ược coi là chưa bị dáng công nghiệp, thiết kế bố a) Tài liệu xác )ịnh sáng chế
bộc lộ công khai nếu chỉ có một trí thì các tổ chức, cá nhân )ó cần bảo hộ trong )ơn )ăng ký
số người có hạn )ược biết và )ều có quyền )ăng ký và quyền
sáng chế bao gồm bản mô tả
có nghĩa vụ giữ bí mật về sáng )ăng ký )ó chỉ )ược thực hiện sáng chế và bản tóm tắt sáng
chế )ó. nếu )ược tất cả các tổ chức, cá
nhân )ó )ồng ý. chế. Bản mô tả sáng chế gồm
3.3. TRÌNH ĐỘ SÁNG TẠO CỦA phần mô tả sáng chế và phạm
Người có quyền )ăng ký có vi bảo hộ sáng chế.
SÁNG CHẾ quyền chuyển giao quyền )ăng
Sáng chế )ược coi là có trình ký cho tổ chức, cá nhân khác b) Phần mô tả sáng chế phải
)ộ sáng tạo nếu căn cứ vào các dưới hình thức hợp )ồng bằng )áp ứng cácW)iềuWkiện sau )ây:
giải pháp kỹ thuật )ã )ược bộc văn bản, )ể thừa kế hoặc kế W- Bộc lộ )ầy )ủ và rõ ràng
lộ công khai dưới hình thức sử thừa theo quy )ịnh của pháp bản chất của sáng chế )ến mức
dụng, mô tả bằng văn bản hoặc luật, kể cả trường hợp )ã nộp căn cứ vào )ó người có hiểu biết
dưới bất kỳ hình thức nào khác )ơn )ăng ký. trung bình về lĩnh vực kỹ thuật
ở trong nước hoặc ở nước ngoài tương ứng có thể thực hiện
trước ngày nộp )ơn hoặc trước
4.2. HIỆU LỰC CỦA VĂN BẰNG
)ược sáng chế )ó;
BẢO HỘ ĐỐI VỚI SÁNG CHẾ
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 13
 - Giải thích vắn tắt hình vẽ
kèm theo, nếu cần làm rõ thêm
bản chất của sáng chế;
- Làm rõ tính mới, trình )ộ
sáng tạo và khả năng áp dụng
công nghiệp của sáng chế.
c) Phạm vi bảo hộ sáng chế
phải )ược thể hiện dưới dạng
tập hợp các dấu hiệu kỹ thuật
cần và )ủ )ể xác )ịnh phạm vi
quyền )ối với sáng chế và phải
phù hợp với phần mô tả sáng
chế và hình vẽ.
d) Bản tóm tắt sáng chế phải
bộc lộ những nội dung chủ yếu
về bản chất của sáng chế.
Ghi chú: Thủ tục và mẫu hồ
sơ mẫu )ăng ký sở hữu công ng-
hiệp, sáng chế có thể tham khảo
tại trang web của Cục Sở hữu trí
tuệ www.noip.gov.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/
QH11 ngày 29 tháng 11 năm
2005;
Luật sửa 1ổi, bổ sung một số
1iều của Luật Sở hữu trí tuệ số
36/2009/QH12 ngày 19 tháng
6 năm 2009;
Nghị 1ịnh số 103/2006/NĐ-CP
ngày 22 tháng 9 năm 2006 của
Chính phủ quy 1ịnh chi tiết và
hướng dẫn thi hành một số 1iều
của Luật Sở hữu trí tuệ về sở
hữu công nghiệp;
Nghị 1ịnh số 119/2010/NĐ-CP
ngày 30 tháng 12 năm 2010
của Chính phủ Sửa 1ổi, bổ sung
một số 1iều của Nghị 1ịnh số
105/2006/NĐ-CP quy 1ịnh chi
tiết và hướng dẫn thi hành một
số 1iều của Luật Sở hữu trí tuệ
về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
và quản lý nhà nước về sở hữu
trí tuệ;?
Thông tư số 01/2007/TT-
BKHCN ngày 14 tháng 2 năm
2007 của Bộ Khoa học và Công
nghệ Hướng dẫn thi hành Nghị
1ịnh số 103/2006/NĐ-CP ngày
22 tháng 9 năm 2006 của
Chính phủ quy 1ịnh chi tiết và
hướng dẫn thi hành một số 1iều
của Luật Sở hữu trí tuệ về sở
hữu công nghiệp.
14 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
NĂNG LƯỢNG Ô
NHIỄM VÀ NĂNG
LƯỢNG SẠCH
KS.VÕ THANH ĐỒNG
Hội Điện lực miền Nam (SEEA)
C
hính phủ Việt Nam )ã chính thức quyết )ịnh dừng xây
dựng các nhà máy )iện năng lượng hạt nhân tại tỉnh
Ninh Thuận. Đây là tín hiệu tích cực và lợi ích lâu dài cho
)ất nước. Trong chính sách phát triển năng lượng )iện
hiện nay Tập )oàn Điện lực Việt Nam (EVN) chủ yếu phát triển
nhiệt )iện )ốt than với nhiều dự án công suất trên 4000 MW.
Ngoài vấn )ề giá thành )ầu tư thấp, giá than rẻ hơn dầu, nhiệt
)iện than gây khí thải CO2 làm biến )ổi khí hậu, nó còn tác )ộng
rất lớn )ến môi trường như khí SOx, Nox, bụi và xỉ than …). Việc
)ầu tư năng lượng sạch, năng lượng tái tạo thì )ang phát triển
rất chậm với một số dự án )iện gió tại Phú Quí, Tuy Phong, Bạc
Liêu, Cà Mau … và )ang bắt )ầu thực hiện một số dự án năng
lượng mặt trời như: dự án do Công ty CP Đầu tư và Xây dựng
Thiên Tân (Trung Quốc) xây dựng tại Quãng Ngãi và Ninh Thuận,
dự án do Công ty Doo Sung Vina (Hàn Quốc) xây dựng ở Bình
Thuận. Ngoài ra EVN cũng dự )ịnh xây dựng 2 dự án tại )ất liền
của nhà máy Thủy )iện Trị An và trên mặt hồ chứa nước của nhà
máy Thủy )iện Đa Mi.
Sau )ây là tổng hợp một số bài viết về việc phát triển các
nguồn năng lượng )iện (với các yếu tố tích cực cũng như tiêu
cực) của một số nước trên thế giới.
A/ NĂNG LƯỢNG Ô NHIỄM :
A1/ NĂNG LƯỢNG HẠT NHÂN:
1/ SỰ CỐ NHÀ MÁY ĐIỆN THREE MILE ISLAND – MỸ :
Ngày 28/3/1979 tại Nhà máy THREE MILE ISLAND – (Công
suất lắp )ặt: 852 MW – Sản lượng )iện phát hàng năm: 6.645
GWH) thuộc quận Dauphin , tiểu bang Pennsylvania )ã xảy ra
sự cố hư hỏng hệ thống làm mát trong lò phản ứng số 2 khiến lò
bị nổ và lượng khí phóng xạ rò rỉ )o )ược 93 Petabecquerel (2,5
MegaCurie) cùng với 560 Gbq (15 Curies) chất phóng xạ Iodine
– 131. Chính quyền )ịa phương phải di tản dân chúng ra ngoài
bán kính 9km tính từ nhà máy. Công tác vệ sinh môi trường (vận
chuyển tất cả mảnh vụn sau sự cố )ến Indaho )ể bảo quản) bắt
)ầu từ tháng 8/1979 ÷ tháng 12/1993 mới kết thúc. Chi phí lên
)ến 1 tỉ USD chưa kể tiền bồi thường cho những năm 2000 mới dừng hoàn toàn theo khuyến cáo
người dân bị nhiễm phóng xạ. Tổng thiệt hại do của Cơ Quan Năng Lượng Quốc Tế (IAEA).
sự cố khoảng 2,4 tỉ USD - theo kết quả )iều tra
của Hội Hạt Nhân Mỹ (AMERICAN NUCLEAR SOCI-
ETY – ANS). Đây là sự cố )iện hạt nhân tồi tệ nhất
nước Mỹ
NHÀ MÁY ĐIỆN THREE MILE ISLAND
LÒ PHẢN ỨNG CHERNOBYL SỐ 4 SAU KHI NỔ
3/ SỰ CỐ NHÀ MÁY ĐIỆN FUKUSHIMA I :
Lúc 14: 46 ngày 11/ 3/2011 một trận )ộng
)ất cường )ộ 7,1 richter và sóng thần )ã xảy
ra tại thành phố Fukushima Nhật Bản. Hệ thống
)iện khu vực bị mất và tại nhà máy )iện hạt nhân
Fukushima I (gồm 6 lò phản ứng với công suất
SỰ CỐ NỔ LÒ PHẢN ỨNG HẠT NHÂN tổng cộng 4.400 MW – Sản lượng )iện : 25.806
GWH), nguồn )iện Diesel dự phòng )ể làm mát lò
2/ SỰ CỐ NHÀ MÁY ĐIỆN CHERNOBYL –
phản ứng không khởi )ộng )ược, lõi của lò phản
UKRAINA:
ứng số 1 bị nóng chảy từng phần. Vào thời )iểm
Vào lúc 01:23: 40 ngày 26/4/1986 tại nhà )ộng )ất xảy ra 3 lò phản ứng )ang hoạt )ộng
máy Chernobyl )ặt tại thị trấn Pripyat và 3 lò )ang ngừng )ể bảo trì. Một vụ nổ khí Hy-
(cách biên giới Ukraina – Belarus 16 km) )ã xảy dro làm cháy hỏng tầng trên của tòa nhà chứa lò
ra sự cố trong lò phản ứng số 4 -Kiểu RMBK-1000, phản ứng số 1 làm 8 nhân viên bị thương. Ngày
nhiều phóng xạ )ồng vị )ã phát tán ra không 14/3/2011 lò phản ứng số 2 cũng bị phát nổ làm
khí trên diện rộng bao gồm lãnh thổ các nước: 6 nhân viên bị thương. Chính quyền )ịa phương
Ukraina, Nga, Belarus, và nhiều vùng khác cũng cho di chuyển gần 200.000 cư dân ra khỏi khu
bị ảnh hưởng như: Thổ Nhỉ Kỳ, Mondova, Litva, vực ảnh hưởng bởi phóng xạ
Phần Lan, Thụy Điển v.v… và phải di dời khoảng
336.000 dân ở vùng lân cận. Sau này theo các
báo cáo )iều tra nguyên nhân, nhiều chuyên gia
kết luận cho rằng hệ thống )iều khiển các thanh
nhiên liệu Uranium bị trục trặc làm nóng chảy lõi
lò phản ứng. Nhà máy Chernobyl gồm 6 lò phản
ứng công suất nhiệt 3,2 GW
(công suất )iện 1GW/tổ máy), tổ máy số 1 vận
hành năm 1977 và 2 tổ máy số 5 ,6 vận hành
vào 1986. Theo thống kê sự cố này gây ra làm
56 công nhân chết ngay tại chỗ, 47 công nhân
và 9 trẻ em bị ung thư tuyến giáp, ngoài ra ước
khoảng 9.000 người sẽ bị các bệnh ung thư khác.
Sau sự cố nhà máy vẫn tiếp tục vận hành )ến
NHÀ MÁY ĐIỆN FUKUSHIMA TRƯỚC SỰ CỐ
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 15

NHÀ MÁY SAU SỰ CỐ LÒ PHẢN ỨNG SỐ 1
& 2 SẬP ĐỔ
Mỗi lần lò phản ứng hạt
nhân bị sự cố )ều gây ra những
ảnh hưởng tiêu cực trên sự
phát triển năng lượng hạt nhân
toàn cầu và sự kiện nhà máy
Fukushima I cũng không thoát
ra sự ngoại lệ )ó.
Tác )ộng tức thời là tại nước
Đức, chính phủ )ã quyết )ịnh
)óng cửa ngay các lò phản ứng
cũ và )ưa vào chương trình xem
xét lại. Hàng chục năm qua nhà
cầm quyền Đức )ã thương thảo
với Đảng Xã hội Dân chủ Đức
và Đảng Xanh về tìm giải pháp
thoát từ từ ra khỏi năng lượng
hạt nhân. Nhưng trên thực tế
các máy phát )iện hạt nhân vẫn
)ược tiếp tục duy trì và hiệp hội
năng lượng )iện quốc gia )ã cố
gắng tạo ra những cảm nhận
rằng “Năng lượng 1iện hạt nhân
cơ bản 1ã bị thu hẹp tại Đức”.
Trong khi nước Trung Hoa
)ã trì hoãn phê duyệt các dự án
)iện hạt nhân mới, còn nước Mỹ
)ã bắt )ầu rà soát tính an toàn
của các nhà máy )iện hạt nhân
hiện hữu và xem xét lại những
dự án )iện hạt nhân )ang gây
tranh luận tại Ấn Độ. Tất cả
những nhà máy )iện hạt nhân
cũ )ang là chủ )ề tranh luận
của !ộ tin cậy và !ộ nghi
ngờ cũng như )ối với các dự
án )ược )ề nghị xây dựng dọc
theo ven Thái Bình Dương hay
Ấn Độ Dương hoặc ở vùng dễ
bị ảnh hưởng bởi )ộng )ất. Hệ
quả là số lượng nhà máy )iện
)ã ngừng hoạt )ộng vào năm
2012 lớn hơn số lượng nhà máy
sắp )ược )ưa vào vận hành.
16 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
khoảng 40% )ối với nhà máy
)iện công nghệ mới (dựa trên Các nhà máy nhiệt )iện )ốt than cũng )ược xây dựng nhiều ở các nước có trử lượng than lớn nhất
sự biến )ổi: Nhiệt – Cơ – Điện), toàn cầu
và công nghệ cũ chỉ )ạt khoảng Trữ lượng than của 10 nước !ứng !ầu thế giới :
30%. Điều này có nghĩa là 60%
÷ 70% khối lượng than sẽ biến TRỬ LƯỢNG TỒN TẠI –2008 TỈ TRỌNG %
thành chất thải. STT QUỐC GIA
(!ơn vị: triệu tấn) (toàn thế giới)
Theo thống kê của Viện
Năng Lượng Hạt Nhân Mỹ (US 1 MỸ 237.295 22,6
NUCLEAR ENERGY INSTITUT –
NEI) năm 2005: 2 NGA 157.010 14,4
– giá 1iện hạt nhân: 1,72 US cent/
kwh ; 3 TRUNG QUỐC 114.500 12,6
Theo tạp chí Worldwatch
Report, trong 3 năm từ 2008 – – nhiệt 1iện than: 2,21 US cent/ 4 ÚC 76.400 8,9
2011, trên toàn thế giới có 11 kwh;
nhà máy )iện hạt nhân )ã bị – nhiệt 1iện 1ốt dầu : 8,09 US 5 ẤN ĐỘ 60.600 7,0
)óng cửa và 9 nhà máy mới cent/kwh ;
)ược )ưa vào vận hành . 6 ĐỨC 40.699 4,7
– nhiệt 1iện 1ốt khí: 7,51 US cent/
Điều này có thể dự báo trong kwh .
7 UCRAINA 33.873 3,9
tương lai: “Năng lượng hạt nhân TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI
không thể chiếm vai trò thống TRƯỜNG :
8 KAZACTAN 33.600 3,9
lỉnh”
Than sau khi )ốt cháy sẽ thải
A2/ NĂNG LƯỢNG THAN : ra không khí SO2 và Oxyt Nitơ – 9 NAM PHI 30.156 3,5
Trong lĩnh vực phát triển NOx. Nếu kết hợp với hơi nước
năng lượng )iện, từ những sẽ tạo ra mưa axit. Ngoài ra khí 10 SERBIA 13.770 1,6
ngày )ầu năng lượng than )ã thải còn có thể chứa chút ít kim
)ược khai thác triệt )ể nhằm loại như : Cadmium, thủy ngân, Tại Ấn Độ theo thống kê của Chính phủ, tổng công suất lắp )ặt các nhà máy )iện tính )ến
phát )iện, sau )ó mới )ến các chì. Các nhà khoa học thời gian 31/3/2016 gồm các thành phần sau :
loại nhiên liệu như dầu FO, DO qua )ã )ầu tư nhiều giải pháp
và khí. Nói chung 65% nhiên )ể thu hồi tối )a các khí và LOẠI NGUỒN PHÁT TỔNG CÔNG SUẤT- MW TỈ TRỌNG %
liệu hóa thạch )ược xử dụng )ể chất ô nhiễm. Tất nhiên chi phí
phát )iện. Tại Mỹ (nước có trử )ầu tư sẽ cao và tác )ộng )ến
lượng than nhiều nhất thế giới) giá )iện. THAN 1.851.728 61
)ã có gần 600 nhà máy nhiệt Tro bay (Fly ash) sau khi )ược KHÍ 24.508 8
)iện )ốt than (sản xuất khoảng thu hồi sẽ )ược thải chung với DIESEL 993 1
50% năng lượng )iện) và thải ra xỉ than. Hỗn hợp này nếu ngấm
80% khí thải CO2 trên toàn nước xuống )ất sẽ tác )ộng nguy hại
THỦY ĐIỆN 42.784 14
Mỹ. Hiện nay Mỹ )ang xem xét )ến tầng nước ngầm vì chứa các
việc )óng cửa các nhà máy )iện chất )ộc như: Arsen, Cadmium,
NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO 42.849 14
)ốt than thế hệ cũ gây ô nhiễm Thủy ngân, Chromium. Các )ộc
cao. tố trên gây ra nhiều bệnh hiểm
NĂNG LƯỢNG HẠT NHÂN 5.780 2
Hiệu suất phát )iện của nghèo như: ung thư, tim mạch,
nhiên liệu than không cao, chỉ hệ thần kinh, hư thận … Việc )ốt than là nguyên nhân chính của vấn )ề phát sinh khí thải CO2 (carbon - dioxide ) làm biến
1ổi khí hậu. Trong báo cáo của tổ chức Oxfam (ÚC), )ến năm 2050 sẽ có khoảng 25 triệu trẻ em dưới
5 tuổi bị suy dinh dưởng vì hệ quả này. Ngoài ra biến )ổi khí hậu cũng )ang tác )ộng làm giảm năng
suất của một số loại nông sản chủ lực. Thiệt hại kinh tế hàng năm ở khu vực Thái Bình Dương do biến
)ổi khí hậu ước tính có thể dao )ộng khoảng từ 2,9%÷12,7% GDP vào năm 2100.
B/ NĂNG LƯỢNG SẠCH:
Năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng sạch gồm có: thủy )iện, năng lượng thủy triều, năng
lượng sóng biển, năng lượng )ịa nhiệt, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng sinh khối
(biomass), nhiên liệu sinh học.
KHÍ THẢi TỪ NHÀ MÁY NHIỆT ĐIỆN THAN
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 17
 VỐN ĐẦU TƯ CHO CÁC NHÀ MÁY PHÁT ĐIỆN
5 CHÂU Á 292.481 455.999 796.794
CÔNG SUẤT 1 TỔ ĐƠN GIÁ ĐẦU TƯ
TT LOẠI NHÀ MÁY PHÁT ĐIỆN 6 CHÂU PHI 24.999 29.180 36.667
MÁY ( MW ) 2009 ( USD / KW )
7 CHÂU ĐẠI DƯƠNG 16.869 19.135 25.816
1 NHIỆT ĐIỆN THAN PHUN 600 2.078
Thủy )iện cũng là Năng lượng tái tạo nhưng khoảng 40 năm về trước các nước thuộc Châu Âu
và Bắc Mỹ )ã giảm việc phát triển Thủy )iện vì nó tác )ộng )ến môi trường sinh thái rất lớn: giảm
2 NHÀ MÁY ĐIỆN HẠT NHÂN 1350 3.308 diện tích rừng phòng hộ (có thể gây bão lũ), ảnh hưởng sinh thái )ộng vật hoang dã, ảnh hưởng môi
trường nông nghiệp các khu vực hạ lưu (như Việt Nam là nước hạ lưu của sông Mê Kong )ang bị tác
)ộng nặng nề vì Trung Quốc và Lào )ã xây dựng quá nhiều nhà máy Thủy )iện ở thượng nguồn )
3 TUA BIN KHÍ HỖN HỢP 250 937
ĐẬP VÀ NHÀ MÁY THỦY ĐIỆN
NĂNG LƯỢNG THỦY ĐIỆN :
4 TRẠI ĐIỆN GIÓ TRÊN BỜ 50 1.837
TT CHÂU LỤC / KHU VỰC ( MW ) 2006 2010 2015
5 TRẠI ĐIỆN GIÓ TRÊN BIỂN 100 3.492
1 CHÂU ÂU 199.411 207.851 214.947
6 THỦY ĐIỆN QUI ƯỚC 500 2.084
2 BẮC MỸ 182.893 187.712 193.547

7 NHÀ MÁY ĐIỆN ĐỊA NHIỆT 50 1.666 3 TRUNG MỸ & CARRIBE 4.827 5.320 6.749

4 NAM MỸ 127.709 137.253 152.798

8 NHIỆT ĐIỆN SINH KHỐI 80 3.414
5 CHÂU Á 265.921 367.908 499.310

6 CHÂU PHI 23.519 26.758 29.277

9 NHIỆT ĐIỆN MẶT TRỜI-CSP 100 4.798
7 CHÂU ĐẠI DƯƠNG 14.343 14.506 13.806

10 QUANG ĐIỆN MẶT TRỜI- PV 5 5.879 Hai quốc gia Australia và New Zealand )ã quyết )ịnh ngưng khai thác một số nhà máy thủy )iện
nên công suất suy giảm tính )ến 2015 như sau:
(Tài liệu tham khảo: US Energy Information Administration – US/ EIA) Tỉ trọng các nguồn phát )iện hiện nay của Úc :
Hiện nay giá thành của ngày càng giảm dần và thế giới )ang chuyển việc dùng Nhiên liệu hóa Nhiệt )iện than : 73 %
thạch sang Năng lượng tái tạo nhanh hơn mức dự báo. Ngoài ra việc nghiên cứu và ứng dụng “Gia
tăng sử dụng năng lượng hiệu quả” cũng góp phần làm giảm nhu cầu tiêu thụ )iện. Nhiệt )iện khí ga : 13%
Sản xuất Năng lượng tái tạo không chỉ giúp giá )iện rẻ hơn, công tác )ầu tư xây dựng nhanh hơn, Thủy )iện : 7%
chất lượng tốt hơn mà các nước có thể tự lực )ầu tư góp phần “Giữ vững an ninh năng lượng”. Điều Năng lượng gió : 4%
này có lợi cho toàn thế giới, thậm chí còn làm giảm các nguy cơ xung )ột vũ trang )ể tranh giành tài
Năng lượng mặt trời : 2%
nguyên năng lượng hóa thạch
( PV )
TRANG TRẠI ĐIỆN GIÓ TRÊN BỜ BIÊN
Năng lượng sinh khối : 1%
TRANG TRẠI ĐIỆN GIÓ NGOÀI KHƠI
Theo Bản Thông tin Năng lượng Thế giới năm 2016 (World Energy Information – WEI) trong năm
Theo tổ chức IRENA (INTERNATIONAL RENEWABLE ENERGY AGENCY) tính từ 2006 )ến 2015 các
2015 toàn cầu )ã )ầu tư 420 tỉ USD cho nguồn phát )iện. Trong số )ó có 288 tỉ USD dành cho Năng
nguồn Năng lượng tái tạo (ngoại trừ Thủy )iện có thống kê riêng) )ã )ược phát triển trên toàn cầu
lượng Tái tạo:
như sau:
– Châu Âu: 55 tỉ USD
NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO ĐƯỢC XÂY DỰNG :
– Mỹ: 40 tỉ USD
TT CHÂU LỤC / KHU VỰC ( MW) 2006 2010 2015 – Trung Quốc: 90 tỉ USD
– Kế )ến là các nước: Úc, Ấn Độ, Nhật, Brasil ….
1 CHÂU ÂU 272.948 352.903 497.378
– 31 tỉ USD cho phát )iện bằng khí
2 BẮC MỸ 212.980 253.026 320.268 – 79 tỉ USD cho phát )iện bằng than (chủ yếu ở Trung Quốc).
– Đầu tư cho “Năng lượng hiệu quả” : 221 tỉ USD
3 TRUNG MỸ & CARRIBE 6.522 7.598 11.555
Với các mức )ầu tư nêu trên cường )ộ phát thải từ lĩnh vực phát )iện trong năm 2015 )ạt: 420
4 NAM MỸ 135.290 147.884 180.297 Kg- CO2/MWH so với các năm trước: 530 Kg –CO2/MWH và cần phải 1ầu tư nhiều tiền hơn nữa 1ể 1ạt
mốc 100 Kg- CO2/MWH vào năm 2040 1ể 1ảm bảo biến 1ổi khí hậu ≤ 2°C

18 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 19
 LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI ( NLMT )
của Việt Nam !ến năm 2030, tầm nhìn 2050:
HỆ THỐNG NHIỆT ĐIỆN MẶT TRỜI ( CONCENTRATED SOLAR POWER )
HỆ THỐNG PIN QUANG ĐIỆN ( PHOTOVOTAIC- PV )
W Năm 2015
Điện năng sản xuất
~ 10 triệu kwh
từ NLMT
Tỷ lệ !iện NLMT/
tổng sản lượng Không !áng kể
!iện sản xuất
(Nguồn: Quyết 1ịnh số 2068/QĐ-TTg ngày 25/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về Phê
duyệt Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam 1ến năm 2030, tầm nhìn 1ến
năm 2050)
TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1/ Chernobyl Accident của World Nuclear Asso-
ciation
2/ Fukushima Daiichi Nuclear Disaster của Wiki-
pedia
3/ Energy in Australia của tạp chí 2015 Origin
Energy Limited
4/ Environment Impacts of Coal Power Stations
của Union of Concerned
Scientists
MÔ HÌNH TRẠM BIẾN ÁP KHÔNG NGƯỜI TRỰC
(UNMANNED SUBSTATION)
Ở VIỆT NAM
TÓM TẮT
Trong vận hành hệ thống )iện, công tác vận
hành trạm biến áp cao áp (gọi tắt là TBA) )óng
vai trò rất quan trọng )ể )ảm bảo truyền tải và
phân phối )iện )ược liên tục và tin cậy. Cùng với
quá trình áp dụng khoa học kỹ thuật - công nghệ
vào hệ thống )iều khiển TBA, các phương thức
vận hành TBA cũng thay )ổi phù hợp với những
yêu cầu thực tiễn trong mỗi giai )oạn phát triển
hệ thống )iện. Ở Việt Nam, có thể chia phương
thức vận hành các TBA theo ba mô hình: mô hình
vận hành truyền thống có người trực, mô hình
bán người trực và cuối cùng là mô hình không
người trực (TBA KNT).
Mỗi mô hình vận hành có những )ặc )iểm
khác nhau, phù hợp với kiến trúc xây dựng, thành
phần thiết bị, quy )ịnh về quản lý và vận hành.
20 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
Năm 2020 Năm 2030 Năm 2050
~ 35,4 tỷ ~ 210 tỷ
~ 1,4 tỷ kwh
kwh kwh
0,5% 6% 30%
5/ Smart Energy Solution : Decrease Coal Use của
Union of Concerned
Scientists
6/ Three Mile Island Accident của Wikipedia
7/ The cost of Power Generation của Paul Breeze
8/ Total Renewable Energy của Irena
9/ Capacity Statistics của Irena
10/ World Energy Information 2016.
ThS. ĐINH LÊ DUY NGHĨA
Tổng công ty Điện lực Tp Hồ Chí Minh
TS. PHẠM ĐÌNH ANH KHÔI
Trường ĐH Bách Khoa – ĐH Quốc Gia TP. HCM
Bài viết này sẽ trình bày các )ặc )iểm khác biệt
chính về thiết bị, hệ thống )iều khiển, hệ thống
thu thập dữ liệu và )iều khiển xa SCADA (Super-
visory Control And Data Acquisition), các yêu cầu
về an ninh và phòng cháy chữa cháy (PCCC), từ
)ó, )ề xuất kỹ thuật - công nghệ phù hợp, và cuối
cùng, )ánh giá một số ưu nhược )iểm của mô
hình TBA KNT ở Việt Nam hiện nay.
I.GIỚI THIỆU
Mô hình TBA có người trực vận hành theo
phương thức truyền thống với )ội ngũ vận hành
viên chịu trách nhiệm giám sát, kiểm tra, vận
hành, quản lý các thiết bị trong TBA và thực hiện
)iều khiển thiết bị theo lệnh từ trung tâm )iều )ộ
(TTĐĐ) có quyền )iều khiển (TTĐĐ Quốc gia, A0,
)iều khiển lưới 500 kV, TTĐĐ Miền, A1 )ến A3,
)iều khiển lưới 220 kV và 110 kV). Trong mô hình )iểm như: tích hợp các thiết bị máy cắt (MC), dao
TBA bán người trực, vận hành viên chịu trách cách ly (DCL), dao tiếp )ất (DTĐ), biến dòng )iện
nhiệm kiểm tra và quản lý thiết bị, tuy nhiên, lệnh (TI), biến )iện áp (TU) trên cùng một giá )ỡ duy
)iều khiển sẽ )ược thực hiện trực tiếp từ TTĐĐ nhất, có thể )ặt ngoài trời, có kiểu )ấu nối phù
có quyền )iều khiển qua hệ thống SCADA. Trạm hợp với các thiết bị AIS hiện hữu khác. Hình 1 giới
biến áp không người trực là mô hình vận hành thiệu minh họa cấu tạo một ngăn thiết bị DTC [1].
mới nhất ở Việt Nam hiện nay; theo )ó, không
có )ội ngũ vận hành viên tại các TBA, thay vào
)ó, các thiết bị trong TBA )ược nhân viên vận
hành ngồi tại TTĐĐ hoặc trung tâm )iều khiển
xa (TTĐKX) (sau )ây gọi chung là TTĐK) giám
sát và vận hành từ xa. Nhờ hệ thống thu thập tín
hiệu thiết bị và hình ảnh camera )ược truyền về
TTĐK, các vận hành viên có thể theo dõi, kiểm tra
hoạt )ộng của thiết bị từ xa và ra lệnh )iều khiển
thông qua hệ thống SCADA như mô hình trạm
bán người trực.
Để xây dựng và vận hành mô hình TBA KNT
cần thực hiện nhiều công tác cùng lúc, như: ban
hành tiêu chuẩn về TBA KNT, chuyển )ổi mô hình
vận hành các TBA hiện hữu, hiệu chỉnh thiết kế -
thi công các TBA xây mới )ể phù hợp với tiêu chí Hình 1: Mô hình thiết bị DTC (1 - đầu cực, 2 - TI, 3 - MC, 4 - DCL &
TBA KNT. Với )ặc )iểm không có vận hành viên DTĐ, 5 - TU, 6 - đầu cáp mở rộng, 7 - DTĐ đóng mở nhanh) [1]
theo dõi trực tiếp hoạt )ộng của thiết bị nhằm kịp
thời phát hiện và xử lý các bất thường, sự cố thiết
bị cũng như các bất thường gây mất an ninh, an Đối với máy biến áp (MBA) lực 500/220 kV
hoặc 220/110 kV và MBA tự dùng 22/0,4W kV,
toàn nên các tiêu chí về lựa chọn, thay thế thiết
bị, cải tạo nâng cấp hệ thống )iều khiển, )ặc biệt cần sử dụng loại MBA )ảm bảo TBA vận hành
)ảm bảo an ninh, an toàn là những vấn )ề cần an toàn là yêu cầu quan trọng. Ở Việt Nam, theo
tiêu chí TBA KNT, các MBA tự dùng phải là loại
giải quyết cho mô hình TBA KNT.
MBA khô [2], giới thiệu ở hình 2, )ể chống cháy
II.YÊU CẦU VỀ THIẾT BỊ nổ do không có thùng dầu. Tuy nhiên, các MBA
Các thiết bị chính trong TBA KNT )òi hỏi tiêu
chuẩn cao về an toàn trong vận hành và tin cậy
lực với công suất lớn vẫn chưa sử dụng loại MBA
cách )iện khí GIT (Gas Insulated Transformer hay
trong quá trình )iều khiển. Các thiết bị )óng cắt Gass-Filled Transformer), minh họa ở hình 3 [3],
cách )iện khí GIS (Gas Insulated Switchgear) với )ể thay thế vì giá thành cao. Thay vào )ó, )ộ tin
nhiều ưu )iểm hơn thiết bị )óng cắt cách )iện cậy vận hành các MBA lực )ược nâng cao bằng
không khí AIS (Air Insulated Switchgear) về mặt
vận hành như không bị môi trường bên ngoài tác
cách tăng tần suất kiểm tra và bảo dưỡng, thay
mới các MBA có nguy cơ sự cố cao, quy )ịnh hệ
)ộng trực tiếp, tuổi thọ cao, không cần bảo trì, số sử dụng )ể tăng tính dự phòng công suất cho
hoạt )ộng tin cậy... sẽ là giải pháp tối ưu cho các MBA, kéo dài tuổi thọ vận hành.
TBA KNT. Đối với quá trình chuyển )ổi từ mô hình
trạm có người trực, bán người trực sang không
người trực có thể thay mới thiết bị hoặc cải tạo,
bổ sung và hoàn thiện chức năng giám sát - )iều
khiển của các thiết bị như lắp bổ sung cảm biến,
lắp )ộng cơ, chuyển )ổi nguồn )iều khiển sang
sử dụng nguồn có tính dự phòng cao như nguồn
DC có ắc-quy…
Đối với các công trình TBA xây mới, lựa chọn
thiết bị GIS sẽ có nhiều thuận lợi và an toàn cho
công tác vận hành TBA KNT. Tuy nhiên, )ối với
các trạm cũ cần cải tạo, nâng cấp thiết bị, việc
thay thế thiết bị AIS bằng các thiết bị GIS sẽ gặp
nhiều khó khăn vì hai dạng thiết bị có thiết kế
khác nhau về kết cấu liên kết, chân )ế và )ầu nối.
Một giải pháp có thể lựa chọn phù hợp khi thay
Hình 2: Hình ảnh minh họa một MBA khô 22/0,4kV
thế các thiết bị AIS chính là thiết bị “tích hợp sẵn
nhỏ gọn” DTC (Dead Tank Compact) với nhiều ưu
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 21

Hình 3: Hình ảnh minh họa cấu trúc một MBA GIT [3]
III. YÊU CẦU VỀ HỆ THỐNG ĐIỀU KHIỂN VÀ
HỆ THỐNG SCADA
Hệ thống )iều khiển trong TBA KNT cần )ược
)ảm bảo )iều khiển từ xa hầu hết các thiết bị
chính (MC, DCL, nấc MBA, hệ thống làm mát
MBA) và thu thập )ầy )ủ tín hiệu giám sát hoạt
)ộng của các thiết bị và hệ thống phụ trợ bên
trong TBA như hệ thống AC/DC, máy nạp ắc-quy,
thông tin liên lạc. Đối với các TBA sử dụng hệ
thống )iều khiển tích hợp SAS (Substation Auto-
mation System), với hệ thống cơ sở dữ liệu )ầy
)ủ và máy tính Gateway, sẽ dễ dàng hoàn thiện
tín hiệu và chuyển )ổi mô hình TBA KNT hơn hệ
thống sử dụng thiết bị )ầu cuối RTU (Remote Ter-
minal Unit) vốn dĩ thu thập tín hiệu bằng cáp )iện
và sử dụng các bộ chuyển )ổi tín hiệu tương tự
với số lượng tín hiệu không )ầy )ủ. Ngoài ra, hệ
thống )iều khiển trong TBA KNT phải kết nối với
hệ thống PCCC và báo )ộng )ột nhập )ể có thể
theo dõi mọi hoạt )ộng trong TBA và cảnh báo
mất an toàn.
Hệ thống SCADA của TBA KNT sẽ có nhiều
)iểm khác so với mô hình trạm vận hành có người
trực như số lượng tín hiệu truyền về TTĐKX nhiều
hơn (có thêm tín hiệu các hệ thống phụ trợ), khả
năng )iều khiển nhiều thiết bị hơn (tủ làm mát
MBA) và hệ thống có thêm tính dự phòng về kênh
truyền SCADA )ể )ảm bảo khả năng )iều khiển
và giám sát TBA liên tục và tin cậy. Với số lượng
tín hiệu tăng nhiều, cùng với việc thu thập hình
ảnh từ hệ thống camera và các cảnh báo từ hệ
thống báo )ộng chống )ột nhập, kênh truyền
dẫn tín hiệu từ TBA KNT về TTĐK cần có tốc )ộ
cao và băng thông rộng hơn. Để )áp ứng yêu cầu
này, có thể sử dụng mạng viễn thông dùng riêng
(VTDR) với mạng lưới cáp quang và thiết bị mạng
lắp bổ sung hoặc sử dụng các kênh truyền Inter-
net thuê ngoài của các công ty viễn thông. Tuy
nhiên, khi sử dụng các kênh truyền thuê ngoài,
cần )ảm bảo về bảo mật và an toàn thông tin.
Ngoài ra, )ể )ảm bảo tính dự phòng về )ường
truyền, mỗi TBA KNT phải có hai )ường truyền
vật lý )ộc lập kết nối về TTĐK [2].
22 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
IV. YÊU CẦU VỀ AN NINH VÀ PCCC
Với )ặc )iểm không có người trực vận hành
liên tục, các trạm không người trực cần có những
)iều kiện về an ninh và PCCC nghiêm ngặt hơn
)ể )ảm bảo vận hành. Đối với vấn )ề an ninh,
tường rào của các trạm không người trực phải có
)ộ cao ≥ 4m )ể chống )ộng vật hay các )ối tượng
lạ xâm nhập vào. Ngoài ra, )ể sớm cảnh báo mất
an toàn khi có xâm nhập từ bên ngoài, hệ thống
cảm biến chuyển )ộng và hệ thống camera vốn
có khả năng phát hiện chuyển )ộng sẽ thông báo
và giúp vận hành viên ngồi tại các TTĐK có thể
sớm phát hiện bất thường )ể xử lý. Hình 4 thể
hiện sơ )ồ kết nối hệ thống camera về TTĐK.
Hình 4: Sơ đồ kết nối camera về TTĐK [4]
Đảm bảo an toàn về PCCC là nhiệm vụ khó
khăn nhất khi chuyển )ổi mô hình các TBA cũ
và xây dựng các TBA KNT mới. Hiện tại, do chưa
có những quy )ịnh về tiêu chuẩn hệ thống PCCC
cho các TBA KNT, nên cần phải thực hiện nhiều
giải pháp cùng lúc )ể )ảm bảo vấn )ề này. Các
tín hiệu báo )ộng PCCC, trước kia chỉ )ược thu
thập về các tủ báo cháy ở phòng )iều hành TBA,
giờ )ã )ược kết nối với các tủ tín hiệu SCADA
hoặc có )ường truyền thông tin riêng về TTĐK
)ể các nhân viên vận hành có thể nhận )ược các
cảnh báo kịp thời khi xảy ra cháy nổ.
Ngoài ra, )ể )ảm bảo an toàn cho thiết bị, các
tủ )iều khiển và mương cáp phải )ược lắp )ặt các
cảnh báo về nhiệt )ộ và khói nhằm phát hiện các
bất thường có thể gây cháy nổ. Những giải pháp
chữa cháy tự )ộng sẽ giúp công tác PCCC )ược
thực hiện kịp thời và giảm thiểu tối )a ảnh hưởng
)ến vận hành TBA. Với quy )ịnh hiện nay, MBA
có công suất lớn ≥ 120 MVA sẽ )ược lắp )ặt hệ
thống phun sương tự )ộng nhằm giảm thiểu tối
)a thiệt hại khi có sự cố. Tuy nhiên, khi )ưa các
TBA vận hành chế )ộ KNT cần áp dụng chữa cháy
tự )ộng cho các loại MBA còn lại.
Đối với hệ thống thiết bị và tủ bảng )iều kh-
iển trong nhà, giải pháp chữa cháy bằng các bình
Aerosol tự )ộng sẽ là giải pháp an toàn )ể cô lập
khi có cháy nổ mà không làm ảnh hưởng )ến các
thiết bị khác. Với các bình Aerosol lắp )ặt riêng
lẻ trong tủ thiết bị, có thể )iều khiển kích hoạt từ
xa hoặc tự )ộng kích hoạt bằng nhiệt )ộ của )ám
cháy. Hình 5 mô tả sơ )ồ nguyên lý kết nối hệ
thống chữa cháy bằng bình khí Aerosol.
Hình 5: Sơ đồ kết nối bình chữa cháy tự động (1 - Nút tạm dừng,
2 - Tủ điều khiển, 3 - Nút điều khiển, 4 - Chuông báo, 5 - Đầu báo,
6 - Bình Aerosol, 7 - Nút kích hoạt, 8 - Đầu kích hoạt Aerosol, 9 -
Khóa ngắt kết nối Aerosol) [4]
V. CÔNG TÁC VẬN HÀNH
Hiện nay, công tác vận hành TBA KNT không
còn duy trì )ội ngũ vận hành viên tại các TBA,
tuy nhiên, công tác kiểm tra trực tiếp và theo dõi
thường xuyên các thiết bị cần )ược thực hiện )ể
)ảm bảo phát hiện sớm những bất thường nhỏ,
khó phát hiện của thiết bị cũng như tăng tính an
toàn cho TBA. Do )ó, các tổ thao tác lưu )ộng
(TTLĐ) )ược thành lập với thành phần là các nhân
viên vận hành TBA và các cán bộ phụ trách kỹ
thuật sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra )ịnh kỳ hàng
ngày các TBA nhằm )ảm bảo chắc chắn các thiết
bị, hệ thống phụ trợ và các hệ thống giám sát
)ang hoạt )ộng bình thường. Ngoài ra, tổ TTLĐ
sẽ kịp thời có mặt tại TBA )ể cùng phối hợp với
vận hành viên tại TTĐK thực hiện )iều khiển các
thiết bị ngoài trời như DCL, tụ bù... )ể )ảm bảo
an toàn và tin cậy. Ngoài ra, khi có sự cố, nhân
viên tổ TTLĐ sẽ trực tiếp )iều tra nguyên nhân,
báo cáo kết quả và cùng vận hành viên xử lý,
khắc phục sự cố. Hình 6 mô tả quá trình phối hợp
của vận hành viên TTĐK và các tổ TTLĐ.
Hình 6: Phối hợp TTĐK và các tổ TTLĐ [5]
VI. ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM
Mô hình TBA KNT )ã )ược triển khai và thu
)ược nhiều lợi ích trong công tác vận hành và
quản lý lưới )iện như: giảm thời gian thao tác
thiết bị, xử lý nhanh sự cố, tăng năng suất lao
)ộng và hiệu quả trong sản xuất kinh doanh.
Đối với các mô hình TBA có người trực truyền
thống, khi nhận lệnh thao tác, nhân viên trực vận
hành sẽ thực hiện thao tác và trực tiếp kiểm tra
tình trạng các thiết bị tại các nhà hoặc sân phân
phối. Đối với TBA KNT, vận hành viên tại TTĐK sẽ
thực hiện thao tác )iều khiển từ xa và giám sát
)ầy )ủ trạng thái thiết bị qua hệ thống thu thập
tín hiệu và hình ảnh camera. Như vậy, vận hành
viên có thể thực hiện nhanh các thao tác cho một
hay nhiều TBA trong thời gian ngắn.
Thêm vào )ó, khi có sự cố, các phần mềm hỗ
trợ tại TTĐK sẽ giúp ghi nhận nhanh sự cố )ể
xác )ịnh loại sự cố, dòng sự cố và phạm vi ảnh
hưởng của sự cố, từ )ó, kết hợp với các thông tin
)ược thu thập tại TTĐK giúp vận hành viên phán
)oán, )iều tra nhanh sự cố và có phương án tái
lập chuyển phương thức vận hành nhanh cho lưới
)iện. Như vậy, thời gian thao tác )ược rút ngắn,
quá trình xử lý sự cố nhanh sẽ giúp giảm thời
gian mất )iện, tăng )ộ tin cậy cung cấp )iện cho
hệ thống )iện. Với việc trang bị bổ sung, nâng
cấp thiết bị và các hệ thống )iều khiển, camera,
chống )ột nhập, TBA KNT sẽ )ược tăng cường
khả năng vận hành an toàn và tin cậy hơn mô
hình các TBA với thiết bị cũ, thiếu tín hiệu giám
sát vận hành. Tuy nhiên, quá trình )ầu tư, nâng
cấp, bổ sung thiết bị và xây dựng các hạng mục
có tiêu chuẩn và )ộ tin cậy cao hơn sẽ gây phát
sinh chi phí sửa chữa nâng cấp hoặc vốn dự án.
Đối với công tác vận hành lưới )iện, mô hình
TBA KNT giúp tăng năng suất lao )ộng và hiệu
quả sản xuất kinh doanh khi các vận hành viên
tại các TBA (khoảng 15 -20 người / trạm) )ược
bố trí lại thành các tổ TTLĐ (8 - 10 người / tổ /
5 - 7 trạm). Tuy nhiên, )iều này sẽ ảnh hưởng
)ến công tác nhân sự và bố trí công việc cho các
vận hành viên còn lại. Từ )ó, cần có )ịnh hướng
rõ ràng và kế hoạch triển khai cụ thể về TBA KNT
)ể công tác nhân sự sẽ không còn là nhược )iểm
chính của công tác xây dựng TBA KNT.
VII. KẾT LUẬN
Việc xây dựng các TBA KNT (110 kV, 220 kV,
500 kV) là yêu cầu cần thiết cho quá trình hiện
)ại hóa, tăng cường khả năng truyền tải và )ộ an
toàn, tin cậy cho hệ thống )iện Quốc gia. Trên
lộ trình thực hiện tự )ộng hóa lưới )iện truyền
tải, nâng cao năng suất lao )ộng và hiệu quả sản
xuất kinh doanh, TBA KNT là một trong những
giải pháp cơ bản và hiệu quả trong công tác vận
hành lưới )iện. Theo )ó, sẽ có nhiều khó khăn
phát sinh với những tiêu chuẩn yêu cầu cao về
thiết bị và các hệ thống an ninh, PCCC, nhưng
)ó cũng là cơ hội )ể nghiên cứu áp dụng những
kỹ thuật - công nghệ mới nhằm nâng cao )ộ an
toàn, tin cậy trong vận hành cho các TBA.
Trạm biến áp không người trực chỉ có thể vận
hành an toàn, tin cậy và thực sự phát huy hiệu
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 23
quả khi cùng triển khai song song với các trung tâm )iều khiển. Việc phát triển các TTĐK và các TBA
KNT là bước tiến tất yếu )ể tiến tới tự )ộng hóa lưới )iện truyền tải và góp phần vào sự hình thành
lưới )iện thông minh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
https://www.energy.siemens.com
Dự thảo tiêu chí xây dựng trạm biến áp không người trực của Tổng công ty Điện lực TP.HCM.
http://www.mitsubishielectric.com
Dự thảo 1ề án 1ảm bảo các 1iều kiện an toàn PCCC cho trạm biến áp không người trực của Tập 1oàn
Điện lực Việt Nam.
Báo cáo về của xây dựng các trung tâm 1iều khiển xa và trạm biến áp không người trực của Tập 1oàn
Điện lực Việt Nam.
NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI
CÓ THẬT SỰ “XANH”?
H
ì nh ảnh các tấm pin năng lượng mặt
trời lấp lánh trong nắng thường )ược
xem là biểu tượng )ặc trưng cho nguồn
năng lượng “sạch và xanh”. Mặc dù có
rất nhiều nhận )ịnh tích cực về việc sử dụng công
nghệ pin quang )iện thân thiện với môi trường
hơn so với việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch,
nhiều sự kiện xảy ra trong quá trình sản xuất
các tấm pin năng lượng mặt trời !iển hình
là việc ô nhiễm hóa học cùng với hiệu ứng
nhà kính liên quan !ến quá trình sản xuất
24 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
ThS. TRẦN THẾ DU
Ban Quản lý Đầu tư – EVN SPC
các tấm pin. Theo !ó, quá trình sản xuất các
tấm pin thường tiêu tốn nhiều năng lượng
và tương ứng, việc sử dụng năng lượng trên
góp phần thải ra CO2 vào môi trường. Các chỉ
số này thường dao !ộng tùy thuộc vào sự
phát triển công nghệ và vùng miền !ịa lý.
Đặc biệt, !ể làm tan chảy và tinh chế sili-
con, bởi các tấm pin cần silicon !ể hấp thụ
năng lượng từ ánh sáng mặt trời phải cần
nhiệt !ộ lên tới khoảng 1.400 !ộ C
Tuy nhiên, tin tốt là ngành công nghiệp năng lượng mặt trời )ã xuất vi mạch. Các )ơn vị này
sẵn sàng cho việc hạn chế các mặt tiêu cực của quá trình sản xuất lọai bỏ các chất bán dẫn không
này. Ngày nay, quá trình sản xuất và lắp ráp dịch chuyển từ châu )ủ tiêu chuẩn chất lượng. Tuy
Âu, Nhật Bản và Mỹ sang Trung Quốc, Mã Lai, Philipines và Đài nhiên, với sự phát triển nhanh
Loan. Hiện tại, hơn 50% khối lượng pin năng lượng mặt trời )ược chóng của ngành côn nghiệp
sản xuất tại Châu Á. Mặc dù ghi nhận dữ liệu tại các quốc gia sản năng lượng mặt trời, nhu cầu
xuất pin năng lượng mặt trời mang tính tích cực, thực tế chỉ ra rằng )ã vượt quá khả năng cung
các quốc gia sản xuất pin quang )iện trực tiếp thường có chỉ số cấp của ngành công nghiệp
bảo vệ môi trường và công nhân thấp )áng báo )ộng. bán dẫn. Kết quả là nhiều nhà
Để nhận )ịnh rõ vấn )ề, ta cần biết một cách sơ lược về cách máy tinh chế silicon )ã )ược
làm ra pin năng lượng mặt trời. Đa số các tấm pin năng lượng mặt xây dựng tại Trung Quốc. Hiện
tại, rất ít các nước có nhà máy
trời bắt nguồn từ thạch anh, một dạng )iển hình của Silic Dioxit
)ược lọc )ể lấy silicon nguyên chất. Vấn )ề )ầu tiên )ược nhìn tinh chế silicon áp )ặt quy )ịnh
nhận )ó là: Thạch anh )ược khai thác từ các mỏ và việc khai thác khắt khe về việc chứa và loại bỏ
)ặt các khu dân cư có liên quan vào nguy cơ nhiễm bệnh phổi phế phẩm silicon Terachcloride.
nhiễm bụi silic. Thông thường )ể tiết kiệm chi
phí, nhiều nhà sản xuất silicon
Quá trình tinh luyện ban )ầu biến thạch anh thành dạng silic thải silicon Tetrachloride trực
luyện kim, một hợp chất thường )ược dùng trong quá trình làm
cứng thép và các kim loại khác. Quá trình này tiêu tốn khá nhiều
năng lượng )ể )ạt nhiệt )ộ lí tưởng. Tin vui là mức )ộ ảnh hưởng
tiếp ra môi trường thay vì )ầu
tư một dây chuyền tái sử dụng
và )ào thải tạp chất này. Nhiều
của quá trình thải CO2 hoặc SO2 thường ít ảnh hưởng )ến nhân nghiên cứu cho thấy, )a số các
công làm việc hoặc ảnh hưởng trực tiếp )ến môi trường.
nhà sản xuất silicon áp dung
Tuy nhiên, giai )oạn tiếp theo - tinh chế silic luyện kim thành phương pháp này.
một thành phần tinh khiết hơn )ó là Poly – silicon- là giai )oạn tạo
Khi việc xả thải trực tiếp ra
ra hợp chất vô cùng )ộc hại mang tên Silion Tetra - Clorit. Quá trình môi trường )ược các nhà chức
tinh chế bao gồm kết hợp Axit hydro cloric với silic luyện kim )ể trách và cộng )ồng quốc tế ghi
tạo thành HCl3Si (trichlorosilanes). HCl3Si sau )ó phản ứng với khí nhận, nhiều nhà )ầu tư )ã lo sợ
Hydro, tạo ra Poly Silicon và hợp chất Silicon TetraColride – theo tỉ rằng việc này sẽ ảnh hưởng )ến
lệ 3 – 4 tấn Silicon Tetrachcloride cho 1 tấn polysilicon (silicon )a ngành công nghiệp tương lai
tinh thể). này do bản chất của việc sử dụng
năng lượng mặt trời không nằm
ngoài khung khái niệm “năng
ượng xanh”.
Để bảo vệ tín nhiệm “xanh”
của ngành công nghiệp năng
lượng mặt trời, các nhà sản xuất
pin )ã yêu cầu các nhà cung cấp
silicon phải tuân thủ các quy
)ịnh về bảo vệ môi trường. Từ
)ó, tình hình )ược cải thiện. Ở
một số nước, các nhà chức trách
yêu cầu 98.5% phế phẩm silicon
Hình 1. Một quá trình tinh tế điển hình phải )ược tái chế và phần nào
Nguồn: Argonne National Laboratory/Fengqi You et al. )ạt )ược các cải thiện )áng kể.
Các nhà sản xuất phát hiện ra rằng, tái sử dụng Silicon Tetra- Các nhà nghiên cứu cho
choride có thể tạo ra nhiều silicon )a tinh thể hơn. Việc chiết xuất rằng vấn )ề này có thể giải
silicon từ silicon Tetrachlotide tiêu tốn ít năng lượng hơn so với quyết triệt )ể trong tương lai.
chu trình tinh chế từ silicat nguyên chất, từ )ó, tiết kiệm chi phí và Một số nghiên cứu )ã bước )ầu
tạo ra lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, giá thành máy móc cho việc chứng minh rằng có thể tạo ra
này rất cao. Không phải nhà sản xuất nào cũng có thể )ầu tư dây silicon )a tinh thể với Ethanol
chuyền này. Thông thường, người ta loại bỏ các phế phẩm của quá thay vì các hóa chất gốc Clo từ
trình tinh chế ban )ầu. Trong trường hợp này, nếu các phế phẩm )ó hạn chế phế phẩm silicon
này tiếp xúc trực tiếp với nước, một trường hợp rất khó kiểm soát, Tetrachloride.
Silicon Tetracholride sau khi tiếp xúc với nước sẽ tạo ra Acid Hydro- Các khó khăn )ể giữ các
Choric, chất có tính axit hóa mạnh và thải ra hơi gây hại. pin quang )iện này thân thiện
Khi thị trường pin năng lượng mặt trời còn chiếm thị phần nhỏ, với môi trường không dừng lại
các nhà sản xuất thường sử dụng silicon cung cấp từ các )ơn vị sản ở việc sản xuất silicon )a tinh
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 25
thể. Khả năng ảnh hưởng môi
trường còn xuất hiện ở quá
trình sản xuất các tấm pin năng
lượng mặt trời cụ thể là việc cắt
mỏng silicon trong nước cùng
với việc bơm phụ gia )ể tạo ra
cấu trúc có hiệu ứng quang )iện.
Quá trình sản xuất này sử dụng
nhiều hóa chất )ộc hại như axit
Hydrofluoric )ể làm sạch bề
mặt. Điều này )ặt ra vấn )ề cấp
thiết về việc chứa Axit này và
việc loại bỏ khi không sử dụng.
Rohm & Haas (2011, DOW
Chemical) )ã phát hiện ra một
hợp chất có thể thay thế axit
Hydrofluoric )ó là NaOH. Việc
sử dung NaOH thuận lợi, an
toàn hơn, lưu giữ và loại bỏ dễ
dàng hơn.
Mặc dù 90% tấm pin quang
)iện ngày nay sử dụng Silicon
)a tinh thể, nhưng vẫn có một
công nghệ mới xuất hiện )ó là
công nghệ màng phim mỏng.
Với công nghệ này, ta có thể sản
xuất các tấm pin năng lượng
mặt trời rẻ hơn, sử dụng ít năng
lượng và nguyên vật liệu hơn.
Pin năng lượng mặt trời dạng
mỏng )ơn giản )ược phân làm
04 dạng dựa trên loại vật liệu
sử dụng: amorphous silicon
(a-Si) and thin-film silicon (TF-
Si); cadmium telluride (CdTe);
copper indium gallium DE
selenide (CIS or CIGS); and
Dye-sensitized solar cell (DSC)
plus other organic materialsW
Không khác nhiều so với
thành phần C- Si, các tế bào
năng lượng mặt trời dạng màng
mỏng cấu thành từ 06 lớp.
Trong )ó, một lớp phủ trong
suốt bao bọc lớp chống phản
xạ WSau )ó là lớp P - N, kế tiếp
là lớp tiếp xúc và chất nền.
Nguyên tắc hoạt )ộng của nó
giống như của tế bào C-Si.
Tế bào quang )iện màng
mỏng có cấu trúc không khác
nhiều so với tế bào c-Si và vẫn
hoạt )ộng dựa trên nguyên lý
quang )iện. Điểm khác biệt duy
nhất giữa tế bào năng lượng
mặt trời màng mỏng và C- Si là
)ộ mỏng và sự linh )ộng trong
việc ghép cặp của các lớp và
26 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017
chất liệu quang )iện: cả cadmi-
um telluride (CdTe) hoặc cop-
per indium gallium deselenide
(CIGS) thay vì chỉ là silicon.
Hình 2. Pin NLMT dạng màng mỏng.
Nguồn: Argonne National
Laboratory/Fengqi You et al.
Việc góp phần tăng hiệu ứng
xả thải CO2 vào môi trường tùy
thuộc vào vùng miền )ịa lý. Cụ
thể hơn như các tấm pin năng
lượng mặt trời )ược sản xuất tại
Châu Á, nơi quốc gia sử dụng
than )á )ể tạo ra )iện, góp phần
)áng kể hơn so với các quốc gia
tại Châu Âu.
Các nhà sản xuất pin năng
lượng mặt trời dạng mỏng )ặt
các vật liệu bán dẫn trực tiếp lên
hợp chất nền như kính, kim loại
hoặc plastic thay vì cắt mỏng
các khối silicon. Quá trình sản
xuất này sản sinh ít tạp phẩm
và hoàn toàn hạn chế )ược
chu trình nung chảy, kéo và cắt
mỏng như phương pháp truyền
thông.
Việc dịch chuyển từ loại pin
năng lượng mặt trời truyền
thống sang dạng mỏng tiên
tiến hạn chế )ược nhiều rủi ro
ảnh hưởng môi trường bởi quá
trình sản xuất loại pin năng
lượng mặt trời mới không cần
sử dụng hóa chất )ộc hại. Tuy
nhiên, )iều này không chứng
minh công nghệ pin năng lượng
mặt trời dạng mỏng mang tính
thân thiện với môi trường.
Ngày nay, công nghệ sản
xuất pin năng lượng mặt trời
dạng mỏng thường sử dụng
cadmium telluride (CdTe) và
một vật liệu mới xuất hiện )ó
là )ồng indium gallium selenide
(CIGS). Trong công nghệ, )ầu
tiên là một lớp bán dẫn )ược
làm từ Cadmium Telluride, lớp
thứ hai )ược làm từ Cadmium
Sulfide. Trong dạng thứ hai, vật
liệu chủ yếu của lớp bán dẫn
chính )ó là CIGS nhưng lớp bán
dẫn thứ hai lại sử dụng Cadmi-
um sulfide. Cả hai dạng công
nghệ )ều sử dụng kim loại nặng
)ó là Cadmium, tác nhân chính
gây ung thư và )ột biến gien.
Bên cạnh )ó, tính )ộc hại
của vật liệu không phải là mối
lo duy nhất. Làm ra các tấm pin
năng lượng mặt trời tiêu tốn
rất nhiều năng lượng. Điều
may mắn là, những tấm pin này
tạo ra năng lượng )iện, do )ó
phần nào khấu trừ )ược sự tiêu
tốn năng lượng ban )ầu. Theo
thông lệ, thời gian khấu trừ
thường sau 2 năm )ưa vào vận
hành. Tuy nhiên, một số công ty
lại )ưa ra thời gian khấu trừ vỏn
vẹn chỉ 6 tháng. Thời gian hoàn
vốn năng lượng này không phải
là thời gian hoàn vốn theo )ịnh
nghĩa của các nhà kinh tế học
vốn tiên lượng dựa trên giá trị
)ồng tiền )ầu tư và thu vào,
thay vào )ó, việc )ánh giá dựa
trên )ơn vị kilowatt giờ.
Các nhà phân tích thường
)ánh giá ảnh hưởng của chỉ số
tiêu tốn năng lượng dùng )ể
tạo ra một tấm pin năng lượng
mặt trời bằng khối lượng khí
Carbon sinh ra trong việc tạo ra
nguồn năng lượng trên. Con số
này dao )ộng một cách )áng
kể. Để )ánh giá, chúng ta )ịnh
lượng khối lượng CO2 thải ra
trong 1 kilowatt giờ phát )iện.
Các vùng miền phụ thuộc )áng
kể vào dầu lửa )ể tạo ra )iện
thường có chỉ số CO2 cao gấp
)ôi các khu vực còn lại.
Vấn )ề )ặt ra trong việc sử
dụng các tấm pin này )ó là: nếu
các tấm pin )ược sử dụng tại
nơi sản xuất, giả )ịnh là có chỉ
số CO2 của nguồn năng lượng
tiêu thụ cao, thời gian )ể cân
bằng hiệu ứng nhà kính trong
quá trình sản xuất thường bằng
)úng thời gian “hoàn vốn năng
lượng”. Tuy nhiên, )ây )ược
giả )ịnh là )iều kiện lí tưởng.
Đa số các trường hợp, các tấm
pin năng lượng mặt trời thường
)ược lắp )ặt ở các nước có chỉ
số CO2 thấp. Do )ó, thời gian hoàn vốn hiệu ứng Cuối cùng, có thể ghi nhận từ sản phẩm của
nhà kính do lượng CO2 thải ra thường dài gấp )ôi quá trình sản xuất, các nhà nghiên cứu về năng
thời gian hoàn vốn năng lượng. lượng mặt trời, và tự thân phản ánh của ngành
công nghiệp, năng lượng mặt trời không chỉ
Nước là một vấn )ề )áng quan tâm kế tiếp.
dừng lại ở khía cạnh “XANH” thuần túy như chúng
Các nhà máy sản xuất pin quang )iện sử dụng rất
ta vẫn nhìn nhận. Có thể nói rằng việc sử dụng
nhiều nước bao gồm chu trình làm mát, xử lý hóa
năng lượng mặt trời là hiệu quả so với các nguồn
chất và )iều khiển khí thải. Tuy nhiên, quá trình
năng lượng truyền thống khác. Tuy nhiên , nếu
tiêu tốn nhiều nước nhất )ó là quá trình lắp )ặt
chỉ nhìn vào những tấm pin năng lượng mặt trời
và sử dụng. Các dự án có quy mô từ 230 )ến 550
sẽ không thấy có phát thải CO2. Bên cạnh )ó, việc
Megawatt có thể sử dụng )ến 1.5 tỷ lít nước hàng
sản xuất pin năng lượng mặt trời tiêu tốn nhiều
năm sử dụng cho mục )ích làm sạch các tấm pin.
năng lượng, nước và thải ra nhiều chất )ộc hại,
Tuy nhiên, khối lượng nước sử dụng trong quá
gây ô nhiễm và ảnh hưởng )ến con người. Không
trình sản xuất, lắp )ặt và vận hành các tấm pin
năng lượng mặt trời thường thấp hơn rất nhiều so kém phần quan trọng, việc thu hồi và xử lý các
tấm pin khi hết vòng )ời cũng )ang )ược các nhà
với lượng nước cần thiết )ể làm mát các nhà máy
)iện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. chức trách và nhà khoa học lưu ý.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Xét về khía cạnh thị trường, thói quen tiêu
David T., Jonathan M. H., and Bri-
dùng và lựa chọn của khách hàng và nhà )ầu tư
an R., 2014, The Economics of
ảnh hưởng rất nhiều )ến lựa chọn của nhà sản
Renewable Energy, Global Devel-
xuất trong trách nhiệm )ối với môi trường. Ngay
hiện tại, thị trường năng lượng mặt trời chưa )ịnh opment And Environment Institute
hình một dạng nhãn dán năng lượng )ể nhận Tufts University Medford, MA 02155.
diện và phân loại ( tương tự như nhãn Sao năng
Cardwell, D. 2014. “Buying into Solar Power, No
lượng trên các máy lạnh hay tủ lạnh hiện nay),
Roof Access Needed.” The New York Times.
người tiêu dùng và nhà )ầu tư rất khó nhận diện
Cardwell, D. and M. L. Wald. 2014. “A Huge
)ược sản phẩm nào sử dụng năng lượng hiệu Solar Plant Opens, Facing Doubts About
quả. Ngoài ra, do tính chất )ặc thù của ngành Its Future.” The New York Times.
công nghiệp này, người tiêu dùng thường rất ít
khi tự mua và lắp các tấm pin mà thường thông Charles, C. and P. Wooders. 2011. Subsi-
dies to Liquid Transport Fuels: A Comparative
qua một )ơn vị tư vấn )ộc lập. Do )ó, việc dán
nhãn năng lượng thường không )ạt hiệu quả và Review of Estimates. International Institute for Sus-
tainable Development.
không mang nhiều ý nghĩa.
Cleveland, C. J. 1991. “Natural resource
Hiện tại, Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng
scarcity and economic growth revisited:
mặt trời tại Mỹ )ã phát hành bộ tài liệu “Cam kết
economic and biophysical perspec-
về môi trường và trách nhiệm xã hội của ngành
tives”. In R. Costanza, Ed., Ecological
công nghiệp năng lượng mặt trời” với mục )ích
Economics. New York, Columbia University Press.
ngăn ngừa các bệnh nghề nghiệp, ô nhiễm môi
trường, giảm việc sử dụng các nguồn tài nguyên Cleveland, C. J. 2005. “Net energy from oil
tự nhiên trong quá trình sản xuất. Từ )ó, các and gas extraction in the United States.”
công ty sử dụng pin năng lượng mặt trời sẽ yêu Energy 30: 769-782.
cầu các nhà cung cấp chứng minh trách nhiệm về Commission of the European Communi-
công tác bảo vệ môi trường trong quá trình sản ties. 2008. The Support of Electricity from
xuất bao gồm chất thải hóa học và khí thải nhà Renewable Energy Sources, SEC(2008) 57 Brussels.
kính ra môi trường. Denholm, P. and R. M. Margolis. 2008. “Land-use
Các nỗ lực trên chưa bao giờ là quá muộn. requirements and the per-capitasolarfootprint for
Hiện nay, nhiều nhận )ịnh cho rằng năng lượng photovoltaic generation in the United States.” Ener-
mặt trời là phương án thần kỳ thay thế cho việc gy Policy 36(3531-3543).
sử dụng nguồn năng lượng )ang sử dụng hiện Dustin, M, 2004, “Solar’s Green Dilemma.” IEEE
tại, tác nhân chính gây ô nhiễm môi trường, và
Spectrum?(?Volume: 51,?Issue: 9, Sept. 2014?)
bỏ qua khía cạnh ô nhiễm và tác hại của quá trình The Dirty Side of a “Green” Industry; http://www.
sản xuất ra các tấm pin này. Phải thừa nhận là, worldwatch.org/node/5650
việc sử dụng pin năng lượng mặt trời góp phần
làm giảm thiểu việc sử dụng các nguồn năng The Economist, “How clean is solar power?”, printed
lượng có hại cho môi trường. Tuy nhiên, chúng ta edition, December, 2016
không thể làm ngơ trước tác hại của nó. Thực tế DOE. 2012. Photovoltaic Pricing Trends: His-
ghi nhận là, chúng ta, )ơn vị sử dụng năng lượng torical, Recent, and Near-Term Projections.
phải cân nhắc thật kỹ càng. United States Department of Energy.
http://www.nrel.gov/docs/fy13osti/56776.pdf.
BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 27
VỆ SINH CÁCH ĐIỆN Giải pháp chuyển
TRÊN LƯỚI PHÂN PHỐI nGuồn khônG Gián
ĐANG MANG ĐIỆN đoạn điện KS. NGUYỄN VĂN DANH
Phòng Kỹ thuật - Công ty Điện lực Bình Phước
iện tại, Tập đoàn Điện lực miền Nam,

H
KS. DƯƠNG MINH TRƯỜNG )ã chắc chắn )ồng vị pha và cùng thứ tự pha.
Tổng Công ty Điện lực miền Nam
Phó Phòng Kỹ thuật - Công ty Điện lực Sóc Trăng
giao cho Công ty Điện lực Bình Phước 2. Điều kiện khép mạch vòng trên hệ thống )iện

L
chỉ tiêu độ tin cậy cung cấp điện rất a) Góc lệch pha của )iện áp giữa hai phía )iểm
ưới )iện thuộc Công ty Điện lực Sóc Trăng
cao. Theo lộ trình chỉ tiêu độ tin cậy khép vòng: d ≤ 30O;
quản lý trải dài trên toàn Tỉnh, )i qua các
khu vực có nhiều bụi bẩn, ô nhiễm hóa chất, cung cấp điện (SAIDI) Công ty Điện lực Bình b) Chênh lệch )iện áp giữa hai phía )iểm khép
bụi than, sương muối,… Trong quá trình Phước phải thực hiện đến năm 2020 là giảm vòng: DU ≤10%.
vận hànhW)ường dây và trạm biến áp, cách )iện thời gian mất điện từ 1.320 phút (năm 2016)
3. Thao tác khép mạch vòng phải kiểm tra
bị nhiễm bẩn là )iều không thể tránh khỏi. Đây xuống còn 241 phút (năm 2020). Để thực
)iều kiện góc lệch pha và chênh lệch )iện áp theo
cũng là một trong những nguyên nhân dẫn )ến hiện được chỉ tiêu này, trong những năm vừa
quy )ịnh tại Khoản 2 Điều này. Trường hợp không
sự cố lưới )iện và gây tổn thất )iện năng. qua, bằng nhiều nguốn vốn của Ngành, Công ty
kiểm tra 1ược góc lệch pha thì phải có tính toán
Để giảm tổn thất )iện năng, ngăn ngừa sự Điện lực Bình Phước đang thực hiện rất nhiều
trước 1ể kiểm tra góc lệch pha.
cố, )ảm bảo lưới )iện vận hành an toàn, liên tục, dự án, tập trung chỉnh trang, cải tạo lưới điện
Công ty Điện lực Sóc Trăng phải thường xuyên để đảm bảo cung cấp điện. Ngoài ra do nhu cầu 4. Lưu ý )ến hoạt )ộng của rơ le bảo vệ và
tổ chức bảo trì bảo dưỡng, vệ sinh cách )iện chuyển nguồn cung cấp điện qua lại giữa các tự )ộng, thay )ổi trào lưu công suất và )iện áp
trên lưới )iện phân phối. Trước )ây, người công phát tuyến 22kV tại các trạm 110kV có liên trong hệ thống )iện khi khép mạch vòng.
nhân thực hiện công tác này phải leo lên từng trụ, (Hình 2: Nhóm công tác đang thực hiện vệ sinh sứ hotline) kết mạch vòng trên địa bàn tỉnh Bình Phước là Nhận xét rằng )ối với lưới )iện khu vực hiện
dùng giẻ lau và mang theo nước )ể vệ sinh từng rất thường xuyên. Để đảm bảo hệ thống điện nay hầu hết lưới 220kV )ã )ược khép kín, khoảng
bát sứ - việc này tốn rất nhiều thời gian và công vận hành tin cậy giảm thiểu đến mức thấp nhất cách truyền tải lưới 110kV không lớn thì góc dịch
sức. Đồng thời, nhằm )ảm bảo an toàn khi công thời gian mất điện do cắt điện chuyển nguồn. pha )iện áp là không )áng kể, tổ )ấu dây các
tác, phải thực hiện nhiều biện pháp kỹ thuật an trạm 110kV giống nhau, có thể thỏa mãn )iều
Công ty Điện lực Bình Phước đang triển khai
toàn như: cắt )iện, tiếp )ịa,… )úng quy trình quy kiện khép mạch vòng hòa )ồng bộ khi )ã )ấu nối
)ịnh, dẫn )ến )ộ tin cậy cấp )iện rất thấp, hiệu thực hiện việc kết nối mạch vòng và công tác
chuyển nguồn không gián đoạn điện của các )úng )ồng vị pha.
quả công việc không cao.
phát tuyến thuộc các TBA 110/22kV trên lưới Theo )iều kiện “Góc lệch pha của )iện áp giữa
Áp dụng công nghệ mới “Vệ sinh cách )iện
điện của địa bàn Công ty Điện lực Bình Phước. hai phía )iểm hoà: d ≤ 300”, cần xác )ịnh giới hạn
trên )ường dây )ang mang )iện bằng nước áp
lực cao” do Tổng công ty Điện lực miền Nam triển CƠ SỞ THỰC HIỆN: )ể )ảm bảo góc lệch pha d ≤ 300 trong )iều kiện
khai, từ tháng 4 năm 2016 )ến nay các )ơn vị không có thiết bị )o.
- Công ty Điện lực Bình Phước căn cứ Quy
trực thuộc Công ty Điện lực Sóc Trăng )ã tổ chức trình XLSC HTĐQG ban hành kèm theo Thông tư Xem xét góc lệch pha d của )iện áp trong lưới
thực hiện 47 lần )ã mang lại hiệu quả trong công 28/2014/TT-BCT ngày 15/9/2014 của Bộ Công )iện khu vực. Xét một mạch vòng xuất phát từ
tác bảo dưỡng lưới )iện, )ảm bảo )ộ tin cậy cung một nút nguồn 1 và hở mạch tại nút 2.
Thương; cụ thể tại Khoản 2 Điều 6 nêu: “Không
cấp )iện, cấp )iện cho khách hàng ổn )ịnh và liên
kết lưới vận hành ở chế )ộ mạch vòng trên lưới
tục nâng cao uy tín ngành )iện.
)iện phân phối, trừ các trường hợp phải khép
(Hình 3: Nhóm công tác đang thực hiện vệ sinh thiết bị phân
mạch vòng )ể chuyển tải hoặc chuyển )ổi nguồn
đoạn hotline) cung cấp nhằm nâng cao )ộ tin cậy cung cấp )iện l1
nhưng phải )ảm bảo không gây mở rộng sự cố” A
Việc áp dụng công nghệ “Vệ sinh cách )iện - Thực hiện theo Thông tư số 44/2014/TT-BCT
trên )ường dây )ang mang )iện bằng nước ngày 28/11/2014 của Bộ Công Thương về việc
áp lực cao” là hết sức cần thiết. Công ty Điện quy )ịnh quy trình thao tác trong hệ thống )iện
lực Sóc Trăng sẽ tiếp tục triển khai áp dụng Quốc gia, Mục 5 thao tác hòa lưới, khép hoặc mở 1 2
giải pháp )ể góp phần làm tăng năng suất mạch vòng, Điều 31 quy )ịnh về thao tác khép
lao )ộng, giảm sự cố và tổn thất )iện năng B
mạch vòng có nêu: A
trên lưới )iện, )ồng thời nâng cao )ộ tin cậy,
)ảm bảo công tác cung cấp )iện liên tục )ến 1. Chỉ )ược phép khép kín 01 (một) mạch vòng l2
khách hàng. trong hệ thống )iện khi tại )iểm khép mạch vòng
(Hình 1: Nhóm công tác đang chuẩn bị vệ sinh cách điện hotline)

28 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 29
 Điện áp tại nút nguồn 1 tại an toàn 1,5 )ộ chệnh lệch chiều dài )ường dây từ nút nguồn chung 2. Đo )iện áp từng pha của tuyến 473 Phước Long với từng pha của tuyến 472 Bù Đốp tại trụ 100
thời )iểm t là: sẽ là 333km, với )ộ dài như trên )ối với lưới )iện khu vực hoàn toàn tuyến 473 Phước Long như sau:
u1 = U1sin(wt+ j) có thể )ảm bảo góc lệch pha cho phép.

Gọi : t1, t2 là thời gian sóng Điều kiện chênh lệch trị số )iện áp DU ≤ 10% dễ dàng )áp ứng
)iện áp lan truyền từ )iểm 1 bằng cách )iều chỉnh )iện áp thanh cái phía 22kV.
Pha A tuyến 473PL so với Pha B tuyến 473PL so Pha C tuyến 473PL so với
)ến )iểm 2 theo hai nhánh 1-A- Về trào lưu công suất khi chuyển mạch và việc cài )ặt thiết bị Ghi chú
tuyến 472BĐo với tuyến 472BĐo tuyến 472BĐo
2 và 1-B-2 với vận tốc truyền bảo vệ )ường dây hoàn toàn có thể tính toán và kiểm tra )ược bằng
sóng )iện áp trên )ường dây phần mềm PSS/ADEPT.
là v = C = 300.000km/sW; Như vậy các )iều kiện hòa lưới chuyển mạch hoàn toàn thỏa )iều
l1, l2 là chiều dài )ường dây kiện theo quy trình thao tác HTĐQG.
nhánh 1-A-2 và 1-B-2. UA-a = 0-0,6kV UB-a =22-23,1kV UC-a =22-23,1kV
Để thực hiện hòa )ồng bộ 02 phát tuyến 473 Phước Long và Ví dụ:
Ta cóW: t1 = l1/CW ; t2 = tuyến 472 Bù Đốp cần thực hiện các nội dung như sau: UAtại trụ 100 nguồn 473PL =12,7kV
l2/C Uatại trụ 100 nguồn 472BĐo =12,7kV
1. Xác )ịnh )ồng vị pha ngoài lưới. → UA-a = 0kV (Pha A T473PL )ồng vị với
Khi )ó )iện áp tức thời tại
thời )iểm t ở vị trí hai phía của 2. Xác )ịnh chênh lệch )iện áp giữa hai )iểm khép vòng pha A T472BĐo; Ngược lại nếu hai pha
UA-b = 22-23,1kV UB-b = 0-0,6kV UC-b =22-23,1kV
)iểm hở mạch nút 2 là : DU ≤ 10%. không )ồng vị thì )iện áp UA-a bằng
)iện áp dây)
u2A = U2A sin[w(t - t1) + j2A] 3. Cài )ặt lại thông số 02 recloser 100&349 tuyến 473
- Tùy thuộc vào )ộ chênh lệch )iện áp
Phước Long.
u2B = U2B sin[w(t - t2) + j2B] pha giữa hai )iểm )o mà giá trị )iện áp
Còn lại các )iều kiện khác )ã thỏa mãn. )o )ược có thể thay )ổi theo một giá trị
Độ lệch pha )iện áp hai nhất )ịnh ví dụ:
phía )iểm 2 làW: Phương án thực hiện chuyển nguồn không gián !oạn giữa
UAtại trụ 100 nguồn 473PL =12,7kV
tuyến 473 Phước Long và tuyến 472 Bù Đốp: UA-c =22-23,1kV UB-c =22-23,1kV UC-c =0-0,6kV
d = /[w(t - t1) + j2A] - [w(t - t2) Uatại trụ 100 nguồn 472BĐo =13,3kV
+ j2B]/ I. Đo )iện áp xác )ịnh )ồng vị pha: Điện lực Phước Long và Điện →UA-a = 0,6kV
lực Bù Đốp phối hợp )o )iện áp như sau:
= /w(t2 - t1) + (j2A – j2B)/
= /2pf (t2 – t1) + (j2A – j2B)/ A a 3. Kết luận:
= /2pf (l2 – l1)/C + (j2A – j2B)/ Tuyến Tuyến
B
b - Mạch vòng tuyến 473 Phước Long với tuyến 472 Bù Đốp )ã )ồng vị pha nếu:
Theo )iều kiện hoàW: d ≤ 300 473 Phước Long C 472 Bù Đốp
c UA-a = 0-0,4kV
hay d ≤ p/6
UB-b = 0-0,4kV
Thay vào ta cóW:
1. Đo )iện áp pha của tuyến 473 Phước Long và tuyến 472 Bù Đốp UC-c = 0-0,4kV
/2pf (l2 – l1)/C +(j2A - j2B)/ ≤
p/6 tại trụ 100 tuyến 473 Phước Long. - Mạch vòng tuyến 473 Phước Long với tuyến 472 Bù Đốp chưa )ồng vị pha xảy ra 02 trường hợp:
Hiện nay hầu hết các tuyến a. Cả 03 pha )ều chưa )ồng vị: Ví dụ
22kV, 110kV, 220kV lưới )iện Tuyến 473 Phước Tuyến 472 Bù UA-a = 22-23,1kV
miền Nam )ều )ạt cosj trên Ghi chú
Long Đốp UB-b = 22-23,1kV
0,95, một cách gần )úng có
thể xem j2A = j2B, do vậy có thể UC-c = 22-23,1kV
xemW: Trường hợp này ta phải )ảo cả 03 pha dựa vào kết quả )o ở trên )ể )ảo.
/ 2pf (l2 – l1)/C / ≤ p/6 => UA = 12,7-13,3kV Ua = 12,7-13,3kV b. 01 pha )ồng vị 02 pha chưa )ồng vị:
/ l2 – l1 / ≤ C/12f - Điện áp pha tại hai )iểm
cần )o nằm trong khoảng
Ví dụ UA-a = 0-0,6kV
Thay C= 300.000, f= 50
từ 12,7 )ến 13,3kV tương UB-b = 22-23,1kV
vào, ta cóW:
ứng với )iện áp dây tại UC-c = 22-23,1kV
/ l2 – l1 / ≤ 500 km hai )iểm )o là từ 22 )ến
Ub = 12,7- 23,1kV. Trường hợp này ta phải )ảo 02 pha chưa )ồng vị với nhau
Theo kết quả tính toán cho UB = 12,7-13,3kV
13,3kV
thấy với )ộ lệch cosj )ường dây - Tùy vào )iện áp dây và KẾT QUẢ THỰC HIỆN:
hai phía )iểm hoà lưới không phụ tải của từng pha mà Thực hiện thành công việc chuyển nguồn không gián )oạn giữa tuyến 473 Phước Long và tuyến
lớn và với các mạch vòng có )iện áp pha )o )ược có 472 Bù Đốp tại vị trí RC 100 và LBS 198 tuyến 473 Phước Long.
chênh lệch )ộ dài )ường dây thể thay )ổi và có giá trị
(tính từ nút nguồn chung) nhỏ khác nhau.
UC = 12,7-13,3kV Uc = 12,7-13,3kV
hơn giá trị tính toán 500km sẽ
thoả mãn )iều kiện góc lệch
pha hòa mạch kín. Chọn hệ số

30 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 31
 CHI HỘI ĐIỆN LỰC BÌNH THUẬN PHÁT HUY
PHONG TRÀO SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỸ THUẬT

KS. NGUYỄN THỊ TRÚC VY

Phòng Kỹ thuật - Công ty Điện lực Bình Thuận

Nhằm )ẩy mạnh hoạt )ộng sáng kiến của

Công ty Điện lực Bình Thuận, góp phần nâng cao

Người thợ xây

năng suất và hiệu quả trong công tác sản xuất
kinh doanh, phấn )ấu hoàn thành các chỉ tiêu
kinh tế kỹ thuật )ược Tổng công ty Điện lực miền
Nam giao, Chi hội Điện lực Bình Thuận )ã phối
hợp cùng Công )oàn Công ty )ã phát )ộng mạnh
mẽ phong trào sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong
toàn chi hội. Trong các tháng )ầu năm 2017, các
hội viên )ã gởi về 12 giải pháp )ề nghị )ược công
nhận sáng kiến và hội )ồng xét duyệt sáng kiến
)ã công nhận 9 sáng kiến, hợp lý hóa sản xuất
mang lại giá trị làm lợi hàng trăm triệu )ồng. Người thợ xây nọ )ã làm việc rất Thật là bàng hoàng! Nếu người thợ
Một số sáng kiến )iển hình )ã )ược xét duyệt chuyên cần và hữu hiệu trong nhiều biết mình sẽ xây cất căn nhà cho chính
và ứng dụng vào lao )ộng sản xuất mang lại hiệu năm cho một hãng thầu xây dựng. Một mình thì hẳn ông ta )ã làm việc cẩn
quả trong thời gian qua như: ngày kia, ông ngỏ ý với hãng muốn thận hơn và chọn lựa những vật liệu có
xin nghỉWviệc về hưu )ể vui thú với gia phẩm chất hơn. Sự làm việc tắc trách
Sáng kiến “Dụng cụ )ồ nghề tách vỏ bọc lưới )ình. chỉ có mình ông biết và nay thì ông
)iện trung hạ thế.”của nhóm tác giả Điện lực Hàm phải sống với căn nhà mà ông biết rõ
Tân, Hãng thầu rất tiếc khi thiếu )i một
người thợ giỏi )ã tận tụy nhiều năm. là kém phẩm chất như thế nào.
Sáng kiến “Chương trình lập cẩm nang kiểm tra Hãng )ề nghị ông cố gắng ở lại giúp Câu chuyện người thợ xây cũng
sử dụng )iện” của nhóm tác giả Phòng KTGSMBĐ hãng xây một căn nhà trước khi thôi tương tự như chuyện )ời của chúng
và Phòng TTBVPC, việc. Ông ta nhận lời. ta. Cũng như người thợ già kia, chúng
Sáng kiến “Giải pháp giữ cố )ịnh các linh kiện Vì biết mình sẽ giải nghệ, cùng với ta thường tạo dựng một )ời sống hào
khắc phục sự cố bo mạch )iều khiển A32” của sự miễn cưỡng, ông ta làm việc một nhoáng, tạm bợ, )ua )òi không chú
nhóm tác giả Điện lực Phú Quý, sáng kiến “Kiểm cách tắc trách qua quít, xây dựng căn trọng tới phẩm chất của nó. Nhiều khi
tra hệ thống )o )ếm bằng mini camera” của nhà với những vật liệu tầm thường, ngồi kiểm )iểm những sự bê bối của
nhóm tác giả Điện lực Đức Linh. kém chọn lọc, miễn có một bề ngoài mình trong quá khứ, chúng ta thấy
Hình: Sáng kiến “Dụng cụ đồ nghề tách vỏ bọc lưới điện trung )ẹp )ẽ mà thôi. mình )ang phải cam chịu những hậu
hạ thế.” quả của nó.
Mấy tháng sau, căn nhà )ã hoàn
Sáng kiến )ôi khi chỉ là những giải pháp )ơn thành. Người chủ hãng mời ông )ến, Cuộc )ời là một công trình kiến trúc
giản, nhưng hiệu quả, giúp thực hiện công việc trao cho ông chiếc chìa khóa của ngôi do chính mình tạo nên. Đời sống hiện
thuận lợi và giảm thời gian thực hiện công tác. nhà và nói: “Ông )ã gắn bó và làm tại là kết quả của sự tạo dựng trong
việc rất tận tụy với hãng trong nhiều quá khứ, )ời sống ngày mai sẽ là kết
Phong trào phát huy sáng kiến cải tạo kỹ thuật
năm, )ể tưởng thưởng về sự )óng góp quả của sự tạo dựng hôm nay. Hãy xây
tại Chi Hội các năm qua )ều )ược các hội viên
của ông cho sự thịnh vượng của hãng, dựng )ời mình một cách )úng )ắn!
cũng như toàn thể CBCNV Công ty Điện lực Bình
Thuận tích cực tham gia. Mỗi ý tưởng, mỗi )ề tài chúng tôi xin tặng ông ngôi nhà vừa
xây xong!” MN sưu tầm
của các tác giả gửi về Hội )ồng Sáng kiến )ều
)ược Hội )ồng xem xét )ánh giá nghiêm túc, kịp
thời biểu dương và khích lệ )ể phong trào thi )ua
phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật của Chi hội
ngày càng lớn mạnh, góp phần mang lại hiệu quả
thiết thực cho hoạt )ộng sản xuất kinh doanh tại
)ơn vị.

Hình: Sáng kiến “Giải pháp giữ cố định các linh kiện khắc phục
sự cố bo mạch điều khiển A32”

32 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 BẢN TIN HỘI MIỀN NAM - THÁNG 11 / 2017 33