Tkiva

Tkiva – višećelijski ogranizmi; sastoje se od većeg broja ćelija koje se diferenciraju i grupišu u
tkiva. Ćelije koje grade tkiva su istog oblika, iste veličine, istog hemijskog sastava i imaju sličnu
funkciju.
U sastav tkiva takođe može ući međućelijska supstanca koje stvaraju ćelije tkiva.
Nauka koja se bavi izučavanjem tkiva jeste histologija.
Tkiva delimo na biljna i životinjska tkiva.

BILJNA TKIVA
Biljna tkiva dalje delimo na tvorna tkiva(meristeme) i trajna tkiva.

TVORNA TKIVA(MERISTEMI)
- Imaju sposobnost da se dele
- Uvek su mlada, embrionalna
- Tokom celog života, biljke stvaraju nove ćelije, tkiva i organe, kao što se i neprekidno
obnavlja sam meristem
- Na odrasloj biljci, embrionalno tkivo se većinom nalazi na vrhu korena, na glavnoj i
bočnim osnovama
- Meristem jeste tkivo koje odlikuje aktivnom ćelijskom deobom.
- Tvorna tkiva delimo na primarne i sekundarne meristeme.
PRIMARNI MERISTEMI
o Nastaju jako rano od početnih embrionalnih ćelija i prisutne su tokom celog
života biljke
o Ćelije od kojih su sagrađeni primarni meristemi NIKADA ne gube sposobnost
da se dele!
o Primeri primarnih meristema:
1. Vegetativna kupa stabla
Veg. kupa stabla i veg. kupa korena su smešteni u vrhu stabla i
korena, i obezbeđuju rast biljke u visinu i dubinu
2. Vegetativna kupa korena
3. Kambijum – delimo ga na primarini(fascikularni)kambijum i
sekundarni(interfascikularni) kambijum
 primarni(fascikularni) kambijum pripada primarnim
meristemima i nalazi se između provodnih tkiva u provodnom
snopiću
 SEKUNDARNI MERISTEMI
o nastaju kasnije tokom života biljke
o nastaju od već diferenciranih ćelija, procesom dediferencijacije, tada ćelija
gubi strukture, i iz diferencirane ćelije dobijamo nediferenciranu, odnosno
dobija sposobnost da se deli
o primeri sekundarnih meristema:
1. sekundarni (interfascikuralni) kambijum
2. felogen – od njega nastaje pluta
*ovde fali priča još o parenhimskom tkivu

TRAJNA TKIVA
- Delimo ih na parenhimska tkiva, pokorična tkiva, provodna tkiva, mehanička tkiva i
tkiva za lučenje.
PARENHIMSKO TKIVO
o najmanje diferencirano tkivo od svih trajnih tkiva, te ima sposobnost
dediferencijacije, pa može da da sekundarni meristem
o ima više različitih uloga, u zavisnosti u kom delu biljke se nalazi

PARENHIM ZA FOTOSINTEZU
 npr. sunđerasto tkivo
 nalazi se u listovima(nekad u stablu, ukoliko je zeleno)
 ima hloroplaste koji se nalaze dublje u listu jer je hlorofil osetljiv
na Sunčevo zračenje
PARENHIM ZA SKLADIŠTENJE
1. Parenhim za skladištenje H2O
Kod kaktusa – stablo, kod agave – listovi
Biljke koje imaju ovaj parenhim nemaju kutikulu!!!
2. Parenhim za skladištenje vazduha
Sadrži vlažno potopljeno zemljište – manjak kiseonika
PARENHIM ZA APSORPCIJU
 Biljka, preko korena, iz zemljišta apsorbuje sve što joj je potrebno
 Razvija se u okviru korena
 Korenske dlačice – vidljive u zoni apsorpcije
PARENHIM ZA PROVOĐENJE
 Nalaze se oko provodnih snopića
  Pomaže provodnim snopićima u prenošenju organskih i
neorganskih materija
 Ima samo pomoćnu ulogu!
POKORIČNA TKIVA
o Imaju primarno zaštitnu ulogu i nalaze se na površini
o Uglavnom ih čine gusto zbijene ćelije

PRIMARNA POKORIČNA TKIVA

 EPIDERMIS
 kod pojedinih biljaka može biti zamenjen
sekundarnim pokoričnim tkivom(npr. kod
drvenastih biljaka)
 Kod zeljastih biljaka se nalazi ceo život na površini
 Može da bude jednoslojan, a i višeslojan
 Poenta gusto zbijenih ćelija – zaštita
 Komunikacija sa spoljnim svetom(kako bi biljka
mogla da vrši transpiraciju, razmenu vode i
gasova...) se uspostavlja preko otvora na
epidermisu – STOMA
 Stome su građene od 2 tipa ćelija – ćelija
zatvaračica i pomoćnih ćelija.
ĆELIJE ZATVARAČICE
- Imaju hloroplaste
- Ima unutrašnje – jako zadebljane zidove, i spoljašnje – tanke i elastične zidove
- Kako se povećava Turgorov pritisak ovde?
Prvo što se dešava jeste transport H2O do ćelija zatvaračica(pasivni transport), zatim
nam je potreban gradijent, a kako bi se on stvorio, biljka aktivno ubacuje jone (koje
preuzima iz pomoćnih ćelija) i onda voda ulazi sama u stomu, zahvaljujući stvorenom
gradijentu. Ono što stvara koncetrovaniju sredinu jesu šećeri (dobijeni procesom
fotosinteze), stoma se zatvara kada padne Turgorov pritisak u ćelijama
zatvaračicama, nakon čega se vraća na početak.
OTVARANJE I ZATVARANJE STOMA
- Otvaranje stoma dešava se kada se poveća Turgorov pritisak u ćelijama
zatvaračicama
- Kada ćelija zatvaračica prima H2O, prvo se šire spoljni(elastični) zidovi, nakon čega
sledi blago povlačenje unutrašnjih(zadebljanih) zidova = OTVARANJE STOMA
- Kada je stoma otvorena, vrši se razmena gasova, uzimanje CO2 i ispuštanje O2 za
proces fotosinteze, a uzimanje O2 i ispuštanje CO2 za disanje.
- Preko stoma se vrši proces transpiracije – fiziološki proces gde biljka gubi H2O u
obliku vodene pare. Na intenzitet transpiracije utiču: temperatura, vlažnost vazduha,
pritisak, vetar, otvaranje i zatvaranje stoma...

 Na nivou epidermisa može da se javi

kutikula(uloga->smanjuje gubitak H2O) i
nije nikakve posebne strukture, samo
zadebljali zidovi sa spoljašnje strane
 Vodene biljke i kaktus nemaju kutikulu!!!
 Transpiracija može da se vrši preko stoma
ali i preko kutikule.
SEKUNDARNA POKORIČNA TKIVA
 PLUTA – izgrađena od mrtvih ćelija i nastaje od felogena.
 MRTVA KORA – izgrađena od mrtvih ćelija i ima više
zadebljane zidove ćelije u odnosu na plutu
 U toku diferencijacije plute i mrtve kore gubi se ćelijski
sadržaj.
 Ćelije plute i mrtve kore su uglavnom ispunjene lipidnim
materijama -> otežavaju prolazak patogena – dobra zaštita
 Kod drvenastih biljaka, epidermis se prvo zameni plutom, a
potom mrtvom korom
 Komunikacija na nivou plute vrši se preko lenticela(prostor
između ćelija plute) – na intenzitet transpiracije utiču
klimatski faktori
 Deobama ćelija felogena ka periferiji se odvajaju i
diferenciraju ćelije plute
 Komunikacija na nivou mrtve kore se vrši preko pukotina.
PROVODNA TKIVA
o Grupisana su u provodne snopiće
o Služe za prenos organskih i neorganskih materija
o Nalaze se u svakom delu biljke

KSILEM
Prenosi H2O i neorganske materije od korena
TRAHEIDE
  Evolucijski starije, sagrađene od mrtvih ćelija, imaju ih sve
biljke SEM skrivenosemenica
TRAHEJE

 Sagrađene od mrtvih ćelija, imaju ih SAMO skrivenosemenice,

efikasnije za prenos H2O
FLOEM
SITASTE CEVI

 Sagrađene od mrtvih ćelija, nemaju zid, samo membranu

ĆELIJE PRATILICE

 Jedine žive ćelije u ovoj grupi, nalaze se oko sitastih cevi,

potpomažu prenosu