A - GENEL ÖZELLİKLER

Hesapla bulunan değerleri belirtir. Girmemiz gereken değerleri belirtir.

ASANSÖR TİPİ Hidrolik (L Karkaslı) - Sedye asansörü
KAPASİTE 450 kg
YOLCU SAYISI 6 kişilik
DURAK SAYISI 3 durak
SEHİR MESAFESİ 7500 mm
KABİN HIZI 0.65 m/s
TAHRİK ŞEKLİ 2:1 HAI
PİSTON ADEDİ 1 adet
KABİN KAPISI Oto. Pasl. 800 mm
KAT KAPILARI Oto. Pasl. 800 mm

B - TEKNİK ÖZELLİKLER
Kapasite Pfay 450 kg
Karkas ağırlığı Pkar 200 kg
Kabin ağırlığı Pkab 400 kg
Piston Üstü makara ağırlığı Pmak 64 kg
Çelik halat ağırlığı Phal 32.36 kg
Kabin kapısı ağırlığı Pkap 90 kg
Kabin ray eksenine dik uzunluğu k 135 cm

Piston tipi ve malzemesi 90x5 mm (St 52)

Dış piston çapı Dε 90 mm
İç piston çapı dε 85 mm
Piston et kalınlığı Sε 5 mm
Dış silindir çapı Dk 140 mm
İç silindir çapı dk 130 mm
Silindir et kalınlığı Sk 5 mm

İzin verilen max. Statik basınç Pstat.max 52.03 bar

Piston boyu Lε 290.00 cm
Piston bükülme uzunluğu Lk 290.00 cm
Metre başına piston ağırlığı Bε 11.70 kg
Piston sabit ağırlığı Bεo 5.67 kg
Piston ağırlığı BE 39.60 kg
Piston basınç alanı Fε 63.59 cm2
Piston kesit alanı Fr 6.87 cm2
Piston eylemsizlik yarı çapı i 3.72 cm
Piston eylemsizlik momenti Jr 65.79 cm4

Piston hızı Vε 0.65 m/s

Pompa debisi Qnom 123.99 lt/dak
Güç-verim derecesi(pompa-motor) η Tablodan 0.75
Seçilenmotor gücü N 10.47 kw
Gerekli olan motor gücü Nnom 8.05 kw

Kabin rayı(St 37) R 90x75x16 mm

Ray kesiti direnç momenti Wy 11.80 cm3
Ray kesit alanı A 17.25 cm2
Ray kesiti min. eylemsilik momenti Jy 52.60 cm4

Ray hesabı için çarpılma katsayısı fi 3

Konsollar arası mesafe lk 100 cm
Karkas patenleri arası mesafe ls 266.50 cm

Halat çapı Qhal 10.00 mm

Metre başına halat ağırlığı qhal 0.35 kg/m
Min. halat kopma yükü PBR 4590 kg
Halat adedi n 6 adet
Piston üstü makara çapı Φmak 450 mm
Piston üstü makara mil çapı dτ 50 mm
Piston üstü makara kanal ağırlığı Pkan 19 kg
İki kanal arası mesafe c 3.50 cm

Hidrolik hortum tipi ve çapı R2A 11/4'' inches

Hidrolik hortum patlama basıncı Ppat 250 bar
Hidrolik hortum izin veren çalışma basıncı Pmax 63 bar
Çelik boru çapı x kalınlığı

Kabin alt tampon tipi Eltgn T1002

Kabin altı tampon adedi n 1
Tampon için min.yük(hız=0,5m/s) Pпmin. 430 kg
Tampon içi mak. Yük(hız=0,5m/s) Pпmax. 2150 kg
Tampon parçalanma sınırı(St 52) Rm 5200 kg/cm2
Elastikiyet modülü E 2100000 kg/cm2

C - HESAPLAMALAR

1. PİSTON BÜKÜLME SINIRI

Ptop : Piston üzerine etki eden yük

BE : Piston ağırlığı

EN 81-2 ye göre ; B(Pistonu bükmeye çalışan yük) = Ptop + 0,64 x BE (1)

Pk : Piston bükülme sınırı
B < Pk olnalıdır.

1.1 PİSTONU BÜKMEYE ÇALIŞAN YÜK HESABI ''B''

1.1.a Pistona etki eden yük ''Ptop''

HA, HAS (1:1 alttan/yandan tek piston) : Ptop = Pkar + Pkab + Pfay + Pkap) (2a)
HAD (1:1 iki yandan çift piston) : Ptop = 0,5 x (Pkar + Pkab + Pfay + Pkap) (2b)
HAI ( 2:1 yandan tek piston) : Ptop = 2 x (Pkar + Pkab + Pfay + Pkap) + Pmak + Phal (2c)
HADI ( 2:1 yandan çift piston) : Ptop = (Pkar + Pkab + Pfay + Pkap + Pmak + Phal (2d)

Çelik halatların ağırlığının hesaplanması ''Phal''

Kullanılacak halat boyu : lhal = Sehir mesafesi + 8 = 15.50 m

Toplam halat ağırlığı : Phal = n x lhal x phal = 32.36 kg

Ptop = 2x(Pkar+Pkap+Pfay+Pkab)+Pmak+Phal
Ptop = 2376.36 kg

1.1.b Piston bükülme boyu hesaplaması

Endirekt tahrik 2:1 ;

Lk = L/3 + fkp + fkü = 290.00 cm

L : Sehir mesafesi : 750 cm

Piston kayma mesafesi için verilen
fazla kısım (fkp) : 26.00 cm
Üretim için gerekli fazladan kısım (fkü) : 14.00 cm

1.1.c Piston seçimi

Ptop ve Lk değerleri yardımıyla piston seçimi grafiklerinden seçilen piston : 90 x 5 mm

1.1.d Piston ağırlığının hesaplanması

BE = (Lk / 100) x Be + Beo = 39.60 kg

Pistonu bükmeye çalışan yük : B = Ptop + 0,64 x BE = 2401.71 kg

1.2. PİSTON BÜKÜLME SINIRININ ESAPLANMASI

Piston kesit alanı Fr = ( п/4)*(De2-de2) = 6.87 cm2

Piston basınç alanı Fe = п.(De2/4) = 63.59 cm2

Piston eylemsizlik momenti Jr = (п/64)(De4 - de4) = 65.79 cm4

Piston eylemsizlik yarı çapı i = √Jr / √Fr = 3.09 cm

Bükülme kat sayısı λ = Lk / i = 93.70

λ > 100 için Pk = (п2.E.Jr) */ ([Lk]2 . 2 . 1,4) = 5784.73 Kp

λ < 100 için Pk = [Fr/(2.1,4)].[Rm-(Rm-2100).(λ/100)2] 6079.01 Kp

Bükülme emniyet katsayısı 2.00
Yüksek basınç katsayısı 1.40

B= 2401.71 < Pk = 5784.73 uygundur.

2. PİSTON VE SİLİNDİR STATİK BASINÇ DAYANIM SINIRI

 Pstat. < Pstat.max.

Pstat : Tam yükteki statik basınç

Pstat.max : Piston veya silindir için izin verilen maximum statik basınç

2.1. STATİK BASINCIN HESAPLANMASI

Pstat = Btop / Fe(bar)

Btop : Piston üzerine etki eden toplam yük artı kendi ağırlığı

Btop = Ptop + BE = 2415.96 kg

Pstat = Btop / Fe = 6219 / 176,63 = 38 bar

2.2 İZİN VERİLEN MAKSİMUM STATİK BASINÇ HESAPLAMASI

DIN 2413'e göre Pstat.max = [(s - c1 - c2).2.smax.VN.10] / [D.2,3]

s : et kalınlığı (Pistonun Se) [mm] 5.00 mm

s : et kalınlığı (Silindirin Sk) [mm] 5.00 mm
D : dış çap (pistonun De veya silindirin Dk) [mm]
c1 + c2 = 1,0 mm (EN 81-2'ye göre) VN = 1,0
S : emniyet kat say.= 1.70
K (St52 için) = 355.00 N/mm2
σmax = K/S = 209 N/mm2

Yukardaki formülden ; Pstat.max = 1817.(s-1) / D (Bar)

Piston içi maksimum statik basınç :

De ve Se değerlerine bağlı olarak :

Pstat.max.pis. = 1817.(Se - 1) / De = 80.76 bar

Silindir için maximum statik basınç :

Dk ve Sk değerlerine bağlı olarak ;

Pstat.max.sil. = 1817.(Sk - 1) / Dk = 52.03 bar

Ufak olan değer sistemin Pstat.max'ı olarak alınır .

Pstat = 38.0 bar < 52.03 bar olduğu için uygundur .

3. POMPA SEÇİMİ VE HIZ KONTROLÜ

Pompa debisi asansörün tahrik şekline göre aşağıdaki gibi hesaplanır.

HA, HAS (1:1 alttan/yandan tek piston) : Q = Vd . Fe . 6 (lt/dak)
HAD (1:1 iki yandan çift piston : Q = Vd . Fe . 12 (lt/dak)
HAI (2:1 yandan tek piston) : Q = Vd . Fe . 3 (lt/dak)
HADI (2:1 yandan çift piston : Q = Vd . Fe . 6 (lt/dak)

Pompa debisi : Q = 123.99 lt/dak

Vd : istenilen kabin hızı : 0.65 m/s

Fe : Piston basınç alanı : 63.59 cm2
σ : Birim dengeleme kat say : 3.00

Pompa seçim tablosundan Qnom. = 124.0 lt/dak seçilir.

Buna göre gerçek kabin hızı Ve = Qnom. / (Fe.σ) = 0.65 m/s

4. MOTOR SEÇİM VE GÜÇ KONTROLÜ

VDI 0530, Teil 1/1172 ve Punkt 19.2.1'e göre hidrolik asansörde kullanılan motorlar
nominal güçlerin %30 kadar daha fazla yüklenebilir.

Ng = 1,3.Nnom.

Üretici firmanın pompa debisi statik basınç ve özel kat sayı doğrultusunda motor verimi
seçimi tablosundan:
η= 0.75

Gerekli olan motor gücü : Ng = ( Qnom.Pstat.) / (600. η) = 10.47 kw

Gerekli olan nominal motor gücü : Nnom = Ng / 1,3 = 8.05 kw

Üretici firmanın motor seçimi tablosundan ; 10 kw'lık motor seçilir.

5. RAY SEÇİM VE HESAPLARI

Ray heapları; * Yük merkezindeki kaçıklıktan oluşan bükme (σb)

* Raylar kuyu didine sabitlenmiş olduğundan (σk) değerlerine bağlıdır.

5.1 RAYLAR ÜZERİNDEKİ BÜKÜLME MOMENTİNİN HESAPLANMASI

Mb = Pkar . b + Pkab . c + Pfay . d + Pkap . e

a) L karkas kullanılan sistemlerde (HAI, HAS)

(Tüm mesafeler ray eksenine dik olarak alınacaktır.)
k = kabin boyu(karkasın L kısmına tekamül eden) = 135.00 cm
a =ray merkezi ile kabin duvarı arası mesafe = 17.00 cm
b= ray merkezi ile karkas ağırlık merkezi arası mesafe = 17.00 cm
c= ray merkezi ile kabin ağırlık merkezi mesafesi = k/ 2 + a = 84.50 cm
d= ray merkezi ile faydalı yükün ağırlık merkezi mesafesi= 2k/3 + a = 107.00 cm
e= ray merkezi ile kabin kapısı ağırlık merkezi arasındaki mesafe = 85.00 cm
f = ray merkezi ile 2.kabin kapısı ağırlık merkezi arasındaki mesafe(var ise) = 0.00 cm

Mb = raylar üzerindeki bükülme momenti = 93000.00 kg.cm

b) Merkezden karkas kullanılan sistemlerde (HA, HAD, HADI)

(Tüm mesafeler ray eksenine dik olarak alınacaktır.)
k = cm
b= 0.00 cm
c= 0.00 cm
d= cm
e= cm
f = cm

Mb = raylar üzerindeki bükülme momenti = 0.00 kg.cm

Raylara etki eden bükülme gücünün hesaplanması :

PB = Mb / (2.Is) = 174.48 kg

Bu güç etki tepki prensibine göre aynı zamanda raylara doğru etki etmektedir.
Ray hesapları yapılırken raylar üzerinde oluşabilecek en kötü şartşar esas alındığında ;
(Fren tertibatı çalışması durumu (sistem ''2:1'' ise))
(Komple valfin çalışma durumu (sistem ''1:1'' ise))
Yukarıdakiler bağlı olarak da yükü belli bir katsayı oranında arttırarak ele alınmalıdır :
Normal paraşüt fren için fi = 3.00
Kayma fren için fi = 2.00
Fren tertibatı çalışması durumu (sistem 2:1 ise) ;Normal paraşüt fren için fi = 3 alınacaktır.

1:1 sistemlerde fren tertibatı bulunmamaktadır ancak kopma valfi olduğundan fi = 2 alınacaktır.

Seçilen raylar 90x75x16B için ;

Eylemsizlik yarı çapı i= 1.75 cm i = √Jy / √A
Bükülme uzunluğu Lk = 290.00 cm
Narinlik kat sayısı λ= 166.07 λ = Lk / i
Mukavemet mom. Wy = 11.80 cm3
Atalet yarıçapı Jy = 52.60 cm4
Ray kesit alanı A= 17.25 cm2 St37 ve λ değeri için ω = 2.90

σb = fi.(PB.lk) / (4. Jy) = 480.99 kg/cm2

5.2. RAYLARA ETKİ EDEN BURKULMA MOMENTİ

Sadece fren tertibatı bulunan 2:1 sistemlerde hesaplanır.

σk = fi.[(Pfay+Pkap+Pkab+Pkar).ω] / (2.A) = 287.48 kg/cm2

5.3.RAY KONTROL HESAPLARI

1:1 direkt tahrikli için ; (St37 için σmax = 1800 kg/cm2)

Toplam gerilme : σ v = σb = 480.99 kg/cm2

2:1 Endirekt tahrikli için ; (St37 için σmax = 1800 kg/cm2)

 Toplam gerilme :σ v = 0,9.σb+σk = 720.37 kg/cm2

σv= 720.37 < 1800.00 kg/cm2 uygundur.

6. HALAT SEHİMİ VE DAYANMA HESAPLARI

Halatın kendi ağırlığı ihmal edilecektir.

Halat dayanma hesapları için gerekli olan v > 12 olmasıdır. Burada v halat emniyet kat sayısıdır.
Halat emniyet kat sayısı hesaplama ;

Tek pistonlu kullanılan sistemlerde ;

v = (n.PBR) / (Pfay+Pkap+Pkab+Pkar) = 24 > 12.00
olduğu için uygundur.
Çift pistonlu kullanılan sistemlerde ;
v = (n.PBR)/(Pfay+Pkap+Pkab+Pkar) /2 = 12 > 12.00
olduğu için uygundur.
7. PİSTON ÜSTÜ MAKARANIN MİL HESABI

Mildeki bükülme momenti : σ = (PG .c) / W

Tek piston kullanılan sistemde ;

PG = (Pfay+Pkap+Pkab+Pkar) + Pmak + Phal/2 = 1220.18 kg
Çift piston kullanılan sistemde ;
PG = (Pfay+Pkap+Pkab+Pkar) + Pmak + Phal/2 = 1220.18 kg

Mil direnç momeni W = п. dτ3 / 32 = 12.27 cm3

σ = (PG .c) / W = 348.18 < σmax (St37) = 935.00 kg/cm2

8. PİSTON ÜSTÜ MAKARA SEÇİMİ

EN 81-2'YE GÖRE : qmak > 40.qhal ; qmak > 400 mm

Buna göre makara çapı Q = 450 mm seçilir.

9. KABİN ALTI LASTİK TAMPON SEÇİMİ

Asansörde tek kişi (75kg) ile minimum yükleme

Pkab.min. = Pkar+Pkap+Pkab +75 = 765.00 kg

Asansörde tam kapasite ile maximum yükleme

Pkab.max. = Pkar+Pkap+Pkab +Pfay = 1140.00 kg

Kullanılan lastik tampon adedine ve kabin hızına bağlı olarak üretici firma kataloğundan
Elastogran T1002 tampon seçilmiştir.

Kullanılan tampon için izin verilen maximum toplam yük :

Pпmin.top. = n . Pпmin = 430.00 Kp

Kullanılan tampon için izin verilen maximum toplam yük :

 Pпmax.top. = n . Pпmax = 2150.00 Kp
Buna göre;
Pkab.min. 765.00 Kp > 430.00 Kp Pпmin.top.

Pkab.max. 1140.00 Kp < 2150.00 Kp Pпmax.top.

10. VALF BLOĞU , VANA , HİDROLİK HORTUM VE KOPMA VALFİ SEÇİMİ

Qnom = 123.99 lt/dak için ;

Valf bloğu : EV 100 1 1/2'

Vana : 1 1/2''
Hidrolik hortum : R2A 1 1/2''
Kopma valfi : R10 1 1/2''

Boru kırılma valfi , aşağı yönde hareket eden kabini durdurabilmeli ve hareketsiz tutabilmelidir.
Boru kırılma valfi en geç aşağı yönde beyan hızı v'ye 0,3 m/s ilavesiyle bulunan hızda devreye girmelidir.
Boru kırılma valfi ortalama ivmesi 0,2 ile 1 gn olacak şekilde seçilmelidir.