Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Vilaca

    Uploaded by

    Mariusz Kairski
    3 views18 pages
    tłumaczenie

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    tłumaczenie

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    3 views18 pages

    Vilaca

    Uploaded by

    Mariusz Kairski
    tłumaczenie

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 18
    APARECIDA VILAGA Zwigzki pomigdzy kanibalizmem pogrzebowym i wojennym: problem drapieznictwa we safer potrdninren. tadinaeliteratarg a tema Kanibalizma Indian poludiowo amerykaiskich,slujemy oto pried paradoksem. Z edn} stro ny bowiem egz- i endokaitaliam,chot adyeyjaie eozdnielane, wydaia sig stanowie koatinuum i, jak zauwazyl Lévi-Strauss, prayeteobcenic rorSnienie pomiedsy egz0- i endokanibali: ‘mem jest mplace (1984: 141), Paykladem nierozlgeznosci oba kategorii mote tyé kanibaliem wojemny XVI-wieeanych Indian Tupnarbi, w ktrych idenykacjazabéey z ofa dokonywva ta signa keto peed ej Seria. Takze Kanitliem poarzsbo wy Indian x rodzny jezykows) ano, w Swiele interpreta parcial Erksona (1986: 198) bylby forma antyegzokanibalizma, jako 22 _zoatly by zadany proce calonkéw wang grup, 9 malo 24+ Pubiee zjedzeniu go proce odeych, ti, wrogaw hub zr (gate tex Dole 1974: 306). Pod tn schemat podpada t2 kai Dalam wojenty Indian Ouayahi,gey2, jak t0 wy 2 analic H, Clases (1968: 70), swych zmarych wvazali 2a wrogon. Z dei jak strony wiely badaceyvsinieanalizije eg20 i endokanibalizm jako zjawisk jkatciowo odrghne. W Switle prayiocoonyeh ti prevkladé, a takze w konfontaciz away ri w Tteraturze przedmionszezegsowymi opisam’ ryalew pograahowyeh, owo dagenie do podkresania rnic ido rly fezego traktowania kanibalizmu pogrzebowego i wojennez® wydawae sie moze astanawsiace. Owo wradenie rorleznose ‘saga sig zw popese odseparowanie pojgé érapiemictwa” 5 kanibli2ma pogrzsboweg0" I aczenie tego perwszeyo termi ‘au wylacznie 2 kanibalizmem wojny bad te egzokanibaliz- ‘mem (Menge 1985: 138). Tym sposabem egzokanibalizm sae sigpolzcuny lowcctou 'Na praykad kanibalizm poprbowy u Indian Kaxinawa (o- dzina pane) i Guayaki (Podzina tupi-guaran) ~ obs przypadki ceytowane w lteranuraeprzedmions jako prykady nieroltezo- Si r6émych form kanbalizm ~bywainterpretowany jako pak tyke nie zwviazana 2 pojeclem drapieansiwa, Postepue ak migdzy innymi MeCallum,opisujt Indian Kaxinawa: Przypus czalnebrewnt,spozuaie clalosmarleg, moglrachowae w S- bie jak jego caste, wnalnigiae Jednocesnie due, aby 1a smogla swobodnieodlecie? lene oxteps: Endotanibalim by zardvno aktem miloil | wspélczucia, jak i spasobem achrony Sameposiebie 20 wsqled na alte olen sy 2c 4a) A jeil motte blo pozbyee si lla zmarlego w i spo sib, 0 na alt jego sposymania tzeba patreé jak na ym ‘erego pobudipmely praede wsystim = mio i wigzdw po Irewiestwa. Nie powinien byé on spostzegany jako drapletn cto (MeCallum 1996: 7). igi pinkie pogresony inajenom.. 8 Niepewnolé, kira ogaria emologéw wobec modliwose ‘wskazania podobieistw pomigdzy kaniulizmem pograebowym | eapiemym,zaintygowalaP. Castes. Dwajegoarykul po Sswigeone ryualom pogrzebowym u Indian Guayaki w pewaym stopnia pomagaja owe wahania wyjasaig (Claes, Sebag 1963; P.Clastrs 1968), W pierwszym 2 nih cial amariego krewnego esta wpeost hojarzane 2zbitym wrogiem oraz zupolowang, ‘Bvirayna low, Te same rodzaje ab, te same zasady obo Wwigaujge pray jedenin,zabserwowano we sszystkich tech analiznwanych preypadkach, Ne wydje sig atebyspasywanie Tadekiego migsaznaczqco sg rnilo od edsenia migsa were ‘capo, podsumownjg P,Clastes} L- Sebap (1963: 178). Autor) i twilndagroumiez, 2 oie kanibalizmowiw csiym tego so wen zmaczeniu prypirje sie do dis wartde jade odsyncxa (1963: 179), o yl kremacja kot, kérych nie zadano, ma ich danier ses rliginy ~unoszaey sig dm pozwala duszy odbye pode do jl pozariemskiego dom 'W angle apublikowanyn pet lat onic P. Cases pow tarzatezg 0 tk 2wvane} od2yweze) ware kanbalizmu po to jedyni, aby ja melaywizowaé. Chociat odiywesy stadk ‘anropoagi nie pozostaje bez maczenia dla Indian Guava, 10 Jedck nic jest 10 dla nich jogo jedsny element. Sami Indione pracdsawill nam wlasng Koncapcl ma ton temat (. Clases 1968: 41), Welle niego dapito akt spe2yein ciala odped2a zwigzang 2 nim dusze, ire) obecnosé powedowaaby chorobs, {wet smi, P. Clases doch da wos, be podetawo te fink hanibalzm jest unikae weeetrnych wetrasow, jake moglaby wywolywaé obemose duszy zmarlego Efekem Kanibalizmu jst wige réwnowaga ~ jedzenic ludzkiego miesa nie suzy niezemu innema nizpreywrbceniastanu r2eezy zak ‘conego przez mies (1968: 42). ‘Co ciekawe,P Claires rozpoczyna swe) artykul od wskazania 1a trudnac moralne, 2 jakimi borykaja sig badacze prbujacy 2ozumiot kanibaliam ~ material irédlowe czeso yaa Se vwplive,poniwa? shyly jako agument majacy usprawiel Wit okruciaistwo Kolonizatrdw. Wiele opis zostlo po peo Stu srymponeh jako uzasidnieniemicwoeni katemmincji Iudéw tubylezych. Reakcja emlogbw bylo wige padwazanic «a provi wiarygodnogi swindestw, kénych irédlo pochodzenin ‘wdawalo sig is watplive (P Castes 1968: 31) Weal eytowanego badacza opisany tu proces zawaiyt na sposobach predstawianiaKanibalzm Indian Guayak. W ay kulez 1943 roku, autorstwabrazliskiego anropoioga Baldus, rately zabrane pracz Niemea Mayatzhusea, ke potwie Aaaly isienie kaniblizmy pogrzebowego wiréd Guayaki, Zstaly umane 24 w pln wiarygodne. Tay lata pn), w oz dele 2 Handbook of South American Indians mapnanyn Prey wspéipracy 2 Métraun, Bald podse w waiplivoss te same do kumenty. Biograticme szevepy, kre wezesie)sprawiy, 26 istiie kaniblizmu u tego ludu wydavalo sig niepodvadalne (irud watpie w prawdsiwose ch iédet), Ww rok 1946 20 sts zane za iepeekonywajgee.P Clases (1968: 31) po sumowuje: Wahania te sa niewatplivie Sladem trudraic joke ‘amerykanisi naponkaja podemuige hwestieKanialzma~ na ver wéncra, gy taowy lami. Autor ni wigejednak owych moralnych rzterek zbrakiem skoarzd, bce Iaczyiyby kanbe- liam pogrzebowy 22 spaaywaniom mies upolowane} zeny, ‘tre da sig odnaleséw je} wltsnych,zrznicowanysh zest, ierpeecjach, Paalela migdry tym dwoma rodzajam 2070. ‘tw w anliie ~ Kea raz cofa si przed uananicm istienia ‘anibalizma, any razem odmavia ms awit 2 dapie? item ~ poawala nam sai, i2 podkeslanie eschatologiez- yeh aspektow kanibalizma pograebowego pry jedaoczesym ‘umnisjrania wags jego wml drapctczego moana trakiowa® jako nasa wspélezasng | etyenie poprawna were zapzecz8- ats amie Kabler porabony Lom... ria, ism at ia mice, Jest negaci, bra, jak powinns Imy pamigl,nieoganiea sig ede do antrpologi i rownie fagsto.charskteryuje tak2e indlafiskie wizie ich wlasnych prakiyk. Na pryklad wodlug Yanomami, opinywanyeh pce HL Clases ¢ J Lizata (1978: 126): Spatywanie zmielonvch { spopelonych kote! kewnych ie jest komibalzmenn (.), ka alam to prectrocconie ravi. 0 wszelkie nckonrolowane p= soby ceialana; wileane krok po kroku~ to wizsto 10, ezego Yanomami nie robiq. Oni wie sq konibalami. Kenibalem jest ome Mil ny, nleprawda:? Rosie? dla Indian Kaxinaw, badanyeh preez MeCalum (1996: 74) Leni q kanbalom’ 7 nie eet surowego migea, Bycie kamibalem oznacza byte nym — Ink lb , yb” ~ yt wart tym, ego Karina sok ok ogni. Zréwnanie kanitaizm posrasbowego 2 drapicenctwem by loby sGwwnaznacene 20 stwierdenim, 22 vezicia 25wione do ‘alo gropy czy hrewnego sa to2sme z odcaiwana wobec epenyjacil weogoscin i agresja (w ten yposbb wszakieakly kanibolizmu interpret psychamnliza Freudowska). Worew te 0 rodzaju skojarzeniom McCallum (1996: 70) dochozi do trniosku, 2 praséywany w stmosferze bol i wepétercis kan: balizm pogrzebowy winin by rozumiany jako akt mos. Tym sporobem jednak miesza sie dwa porzde ~ dzatnia i zwinz yeh z nim emeci Stosunekeinologow do kanibalizmy wynika ie ko 2 tego, Jikich dokonali wybordw moraiayeh, ale tkze 2 ich upodebas teorebjeznyeh Pojgcedrapienict byt bardzo sie rviazane 2 prodcinowa koncepjakultury” (Shlins 1978, a wige z tami ‘materalistwkultrowyeh w rodeajy Hamer (1977), Skojazenie to bylo na gle waruntowane, 2 badscze spoza regu materia: Tzu, osto skryykowawszy pojgcie dapicinistwa, zbral sig pod standaram tori skonsinawane w opozyeji do materiliz zx Ujmowala ona kanitlizm pogreebowy jako ilo i rezer ‘wuarercatologi. Dowodzene, 2 dzkiego cil signe, aby _zaspokoit pl ani te 28 wpa ajo sacepény sak, pry jlo ts forme zapracezenia ini jkiegokowik zwigz po ‘Mieday eilem zmalego i mem trstowanyn jo pokar, CGietawe moze by sstanowieie ig przez chwil ad tk ze ym gastonamiemym aspeklem anbalizma. pogresbowego, ‘Chodeit o podkreslang pzzz infommatorbw wlaeiwone, kee ‘becnosé nea bare 2orientowani imac) nia materiality ‘mie, Wart zauwsiys, 4 walsk gastronomiceny pojawia si ose exgsto w literaturze poswigeon} rytalom pograsbowym Indian pokidsiowoamenkaskich. Opsy Indian Guayai, spo agezone pr2e2P Classe ie 84 tw odosabnionym wyjtkiem, Dole, odnotowuja lezne pezypadki Kanibalizmy wsted ludow 2 rodziny jezskowe) pao, pisze: Zamiatoczpwisteg element adprrodzonego w endolanibalizme ldo pmo nicktre da ne wawnija obeenod klinarnego aspoktu owych prot. Ca panaha na paybld pot ciao amar jak swersyne”() 1 Cashibo zaiadal si prevemnoica cialam swoich march starcéw (Dole 1974: 306 anim jednak weiagniomy jekekolwiek poshopne onic proponujepryire® si lize tak tu podkeslans) przyjemaosi, Jka czerpan 2jedzenialudakiogo mgs. Ji bowiem znacre nie Kanibalizm ograniayé do wartosc edzywenyeh, pozbavi to akt spozywania pokarmu wszelkich sensw symbolicenych, Nalety tet podkredi, 2 sbwierdzenia na tmat przyjernosi Podnicbiona, aki wonarayszajedzenidckigo cal, wp ‘eysepnia 2 prkazam, tre wy sig im pasty. Na pay ‘ad Indanie Guayak dlektowali sie edn lek nadpetyi vwnrznosciami zmartych oraz tym czeciami ronkladsjacono sic cial, kee mn) cuchnely (Clases 1968: 38), Natomas lala zmarlyeh Indian Wa” pieerono dopiera wiedy, ey osig- ely zpacany stopich rozKlada i jodzano je powna doz po- Ssvigconia, W 2etknigci 2m prawie niemodiwym do spozyeia riser, jedeey je Indianie wenosil ednak uprejme okrzyk “fo bardzo smscme, weal ne git!” 2 poi tabaomempegrebomy wai. Jesli umiescimy abok siebie wwagi cxynione preez Indian Wan i twierdznia wyjatkowych walorach smakowyeh cia _zmatego, 0 kisrych donoiza inn autre, sae sig jae, 22 ‘dewierciedlsa one hui wyslek zmerzajgcy do wdowarnie= nia dalekioj od oczywstse paw cielo zmarego jst jadalne. “Albowier nermainietkiegociata nie postaega ig jako po: arm ~ ezy to 28 wagledu na rozpozmanie w nim krewnego tad calonkagrupy, czy te wskatek zanwansowanezo rrklady _zslok Z tego te? powodu w obecnoi cial (ba te zdumio= nego wobee tak deinacenego zayezju olica emograta) pod kei sig oo, co wele ne jest oczywiste:2e esto zmarlego jest. Pokammem. Wysilek ten podeimoje ng mie ilko wobee cia ‘amaego czlonka grupy. Zacytujmy tu lynn odpowied? wosza Cnhambebe (lad Tupinambs, Kry ten oto spore sit wal potepiaie kaniblizm wag Stadesa: Jextem joguarem to mi smokue (Stade 1974: 132). Stwierdaenie to moda poe civstawié obserwacjom puczynionye praez Anchieta {ABBE ville na temat sires oderuwanego swobec fudskego migsa przez teh samych Indian eke 2 nich odcawal wyatho we obrzy deni i wymiotoval po jegospozyiu (za: Viveiros de Castro 19928: 56). Laknonie | wstgt nies, moim zdaniem, -wgzane po pros 2 indywidualnym poczucitn smaku, S410 race) posta, Ktrych celem est wykazanie, 2eladekic miso jest jadalne, 19 macay adcztowieeea sig zmarlego pry jedno- zesaym zachowaniu znumion jego calowieeoehstwa, W ten sposch mozna wsjainiéobowitzsk powstaytnania sg zabdjcow fo jedznia ciala wropa oraz odmawianie spozywania ala 2matlego pre? jeg kaewmych, jak w peypad Indian War airy wyrazajg swoiaaiochee winnie w kategoriach wares Jak pn) 2abaczymy, ambiwalensa postaw wobec ezlwie- ‘aeistwn zmarlego ixewnepo lub wrogs keresponduje 2 rie podvéjna natura rytuliw pogreebowch. Niedstzszenie ‘woistej nary ogracbau Indian War gzie czlowieccettwo | brak ealomieczesiwa povosaja w eile) opoayei, mogloby aqwocowat interpreacia czeéiona, Kiée} wymykalaby sig ist analzowanego tah ‘esl code o Indian War, moja hipteza bra nastgultco (i prawdopodotnic, jk ju2 wezenie) wskazywalum, jest ona ‘do praygcia aktew cdniesen do klk innych reeczywistaei ‘snograficenyeh); spoiywanie okreslonego pokarm jest pezede ‘wszytkin podstawoneym operator klsykaeynyis operate rem cise 2wigzanym 2 pojgiem drpietictva, Kir rez rmiem ta jako reasig pomigdzy drapiczea i ofirg, Gdyby nie Crapicenictwo,tozsamase luke i avira nie bylaby aznaczo ra 6anca. Payrzyimy se zatem, w jak sposb azréniene 10 Aokonje sig Indian War Indianie Wari? ‘Wari mewiney neyo 2 rdtiny expakas, 2 w pohudio ve} cagst Amazon w Bray, Wrae' miesoajgeym w Bol tv Idem Moré s4jedynymi dis reprezentaram’ te rdziny. cea okolo 1800 oe. W literatures antopologicane} do lat 60 XX wieku znanibyli jako Pakaa Nova. Nazwa Wari ie jest, fautoesonimem. W jezyku tego Indu oznacza wud", nas", stot lzkie™. Po nazwa sa drt man poze nao owemu Bray, Ne poor lat 60, XX weky prawie wyst ke grupy repionalne tego Iudu nawigzalypierwaze pokojowe kontakt Brazyicaykami, Weeeinie) War” jada ila 2 wmo swoich zmacych, jai zabitych wroghw, Dai zal og tree, wrogé ig nie zai ‘Analizaprakivkowanego pre? Indian War’ kanibelizm po erzehowegn | wojennego ma dva radon, Po pienese, Winns ukazaéelacie pomiedzy drapicamictwem ~ ala kévego modelem jest etlogin drapicimkw aviezgeych [cinegetc predation} — Zuo pomicey kabler poeabonyinoennm.. 4d i spozywaniem pokarmu, Po drut, ma wykazaé kluczowe zn zene tych procedur jako operatréw logicnych, suzacych roméinienu pojge wehodacyeh w relsee. Crlowieczeistwo Jest dla We" potenjaing ce réenych rdeajow bytiw. Od- ‘Winjenie ludzi od zwvierat zachodsi w akeie daplemictwa Drialania lowes, wojownikow, jak rownierosib zadajacych clalozmatych maja wige jeden oe: zapewnonie Was (pojmo- ‘vanyeh jako grpa etnicana bad Ii) pry aloeka~ wart (rozumianego jako migjce na kontinuum byt) Catowiceresstwo Obeenodé duchalduszy (jam, slowu emu zawsze towarzyszy proyrosck wakazujgey posiadanie) ogranic sig w Wal" JO okreslone zy byt6w: maja go War’ a takze ich wrogowie (Undianie 2 innych grup enicenyc | Bil), bane gatunk ss ow, wizysthie ryby,niekée pai, wszthe rodzae prze2l {way oraz nioktee eau rollin. Duc jst cznak colowie zeta, cect, Ktire spawia, 2° wszlkie wyposazone wai ‘yy war (ludimi,osoba. Tow ciel (ver po nim take wostgpue prayrosek waka _ujaey Whcicela) slokalizowana jest osbowaxe. Cin okredta ‘sob, zeroing lb rece, Wszystko, co iat, posi ‘lal, War powindsj:Jehvere (je cso jst takie wa take), «0 ozacza ja jester taki, mam ake nie inne eechy”. Odnos sie to wniez do zwvierat | r2ezy. Podcas gy cat (were) Jest adem rétnioy (poszezegne gatunt | jednosti ania sig fd Siobie islam), duch (iam) jest podstawa podobiststwa. Wezystke byty obarzone dchem majqldzkie itl, Kee idea rytko szamani, Wszyskie one posiadsa te sama li ‘ra jest tozsarma z kultura War Plug, zabjala weog6w 42 wa opna do pezygotowy ania posit, ura Kaka ag tak dale. Z ich punk wideniaswint est wig taki sam, jae foviat Wai. Z punk widzenis Wari japusrowi do zabjania, 412 pars Vis ofa stu jego ciao i gby. Wai” wiedza, 22 jaguar je surowe rmigso, Ale dla jaguar, bad lpi) 2 punktu widen jaguara (a perpeltywa moze bye uizilem szamana, ale nie innych Wan’) zabij on sve oflary za pomocg stat, dklanie tak se rojak lowey War" zabija zwirzyng lub wogew. Upolowang zvarzyng prynesi do dam, gdae 2ona pezgotowue 2 nie} Posie, wayajae ania, Crlowiecohstwa to punk widenia ‘ata na spss wlaseiy kulture War W tym sensie War’, podobnie jek Indanie Maun opisywani przez Arhema (1993), poshgua sg tzw. mysleniem perspekty ‘wicenym (Viveios de Casio 1996; 1998). Wedle atora tego Poesia da wiels hud inditskich Ameri Pohudiow Sit zamieschyjia rbinego rodeaiu podmiory czy ooby. luk me Iudehie, ke possegaja raecaywistese = réanych punkiow ndconia (1998: 469). Nie ozacea to jednak xSenicowanych reprezentasi swiata, jak postulye 10 rolatywiam, poniewaz cnet byty wider (,proedseigia sobie") swietw fen sam spossb ~ tym, co sig zmiena, jst widlony pres nich Swit (1998: 47, Ow perspekayizm opissvany jes jake maltinat= rlizm, obeimuje bowiem szeroka game Bytow (natu) i tylko jedna hale. Zwierceta na preyed, witea w ten sam Spo- sib co my inme r2ezy,poniewa? ich cala sq inne nt nace (1998: 478; pode. ory). Posadanie punkty widen jest wha Sewocia dy, Tyiko Ks, hto ma bse, jest podmiotem, 1 ‘Ko kaos, Kio jest podmiotem, jes ezlowiekiem (oso). Jednak rience migdey punk widconia.) ne wypymas fate po dana duscy. A ponienc® wazytlie gatnki byt, Hire po siadaia duce, maja ja dokladie taka sama, zatem widei ona zawsce | wszedee iat w on sam spasib. Odmiennot® perspek ‘nw wana = résnc w cialack = ich odmiennose! (1998: 478) Powrdvimy do tego watku pray oka aalizy ryalbw pogrzs- Dowyoh Wai 2a pumidey haben pogo noone. 13 ‘Wojna i kanibalizm wojenny \Wyprawy jojene, prowadzone przez Indian Wari ial tylko eden eel * yo nim zabicle ropa to zntzy Fianna zine} ‘rupy etme ub Balog, Na wyprame wyruszl grupa med exyan, kidezy perygotowyrali zanedeke we pobli2n sop ‘say, Lez uci, czekajac, ali sig hod z mieszka cw. Zaatskowang aienacka osobe 2asypywino gridem sz, nie pzerywaiacataku, net ay pierwszy ceny pocsk Wyse: exyh, 2209 powalié ofa. W ten sposbb Keddy wojownik staal sig mbijea, Powrot do osady rozpoczynalokzes wstzemigZi= \woictiodosobniena. W sm easie mede2ni ograncrali ews silk fzyceny do minimum, 2ywviae sie jedynie duzaioscia nesfermentowanego napoja x kukuryé2y (hich), Sy est deen preyrqdzaly im kobiety. Wazysey uczestnicy wyprawy nos w sable dich zbitego weoga i to on, 24 sprawa pied 2 kakuydey, powdowal, ze byll cor batdziejopuchnig! i paybirali na wade, co 12 blo ostsecenym celem odoecb Jesli ko bylo to modive, wracaley 2 wyprwy zabdiey praynosl ze soba zeit calaofiary, je) glowe, re i nog Transportowano je surowe w koszachnisionych na plecech, tk samo jak uplowana zwieryne (zt tyke ric, te zien reynos sg zykle w calc; ware ig tylko te due, jak ra pezykla tpia). Tulowia wroga 2e wg na jogo cigear nie zbierno,Przynoszanonatomiast do osady mgskie genitalia, tak aby Kobiery moply je podewiné. Ostnterzni wucana je w oped ipalono Zazuyeza cate wroga pieezono dopiero w oss, a je wwedrowka trvala zbytdhug, pryraadeao je jut w lese. Co isoine dla nase} analizy, podobne jak miesa-2wieryny nigdy nie jedzono go na surowe. Powracajaych 2 wyprawy wojwni ‘bw witalyKobiety,szengilnie wylewnie wed jel ct wracl “eile zabitego wroga. Packazywall je wéweras kabetom 22 14 Aparsida ins slowami:.upoczce moja zdobyeo" (Xan je watama). Upieczone ‘igo jedzopo tak jak upolowang zviezyne,odgryaige migso td koi (War zarmsczia, 22 migso wroga jod20n0 2 ge ‘wen, Jadly je kobiey, a takre mezczyéni, hry nie ral ‘azine w wyprawie. Wojowniy, kidzy nos w sobie ducha zabitego wroza, powstrzymywali sig of spozyiajgo cis Nalety podkredis, 2 sedaam wyprawy wojenn) byl zabi- cle, a le zjedzeie wroga. W mnie} spreyisneyeh warunkach, kiedy sabsjey muse ick, cialo ory porzucano. Po po- ‘wroce do oad wszystko, cane z odosobnieniem zabijeo%, prosbiegalo tak samo, a jedynic entzjaam Kobict byl nieco Inicszy, poniowae jedzenie cinta vrogn bylo czyms wyjatho- wy ipoagdanym. W przsciviehstwe do cial zmariego War, ree jak zobaceymy pn) slezaloproyramnie sprdbo™ ‘wat aby jako zwierze wry ie musa byé 2edzony. Sum ak Akapcenictwa potwiereat jogo satus ewieregein, preyeniae ‘gm samymn Was payee ld ‘Waro zamaczyé 2 Indanie War nie wii 2a wazelka cong odrdrn wyprawy wojenngj of polowania. Wree pzzew= ie, stra sie je do sicbie zlizyé. Gay mySivi pola aia rajbedzej ceniong paca siebiezwierzyn, wyStawina sg na pastwe odwvets je strony, nacywanego, podobnie jak walks " wrogiem, plowaniem i wojng. A zatem wg (jam) i zwie~ reyna (kara) zamuja wobes Wan’ rbwnoragdne poryce jedan {2 dragin Wasi” wehodza w tn sam typ rela ~po- luna nich, a pote zd “oasamodt poet wijam i farawa zasadza sg wige na ich od riennoisi od War’, ky asim poryelg jd lui, wari" Rezwazane poesia okazaa sig wymienae W Kontekcie Aeapeimicte. W wees delne to Wari sami, Kee pola Wyrd2nia eh ti obs jako war lu Tym samy ukon- siytuowara aostaje ewniez poayeia wrogéw ier jako ‘yeh, na kiSrych se poue (idezy sa ofaram) i dey nie 5a ludim. dugg} Jednak stony tym, co umorivia Wwrogom Zot omit hablimen poccbonymwooupm.. 18 i zwiergtom wehodzenie w rlace z Wa jest ich potnsalne ‘rlowieezestw, adlnosézachowywania Se jk luz (anal sicana wizje wojen Indian Vagua mana zoaleé w: Chaumeil 1985). Distego te 2a prawdavg adobyez uznae siete zvieeze ‘2, hres jednoczesniedrapiezikam. tnnymi slowy, Indian ‘Wari wolspolowac na teh, kiéezy (symbolicanie) 9 2deln na sich zapolowee. Take zwierzga i tacy wrogowie moga poten ale 23a poayeje dapiznikow sq adlniatakowat, zine 1 ajedaé War W ten spost 9 lumi (wari), co sprawia, 28 sami War’ hadi pres by i staja sig wiiam bade Karawe. ‘Wartojednak zatvazye,2e War, méuige 0 wragach i eve raynie towne) w koatekicie drapieznicwa, podizslja ich vierzecy churakter,stonige mocno od praydawania im eech Idakic. Daza tym samy do oddzelenia tep0, co est abjane i jedzone, od pogcin clowieceefsa. Co eiekawe, mévige ‘© wogue, War nigdy nie uzywa rodcaju 2fskiego (nawet {sli chodei o Kobiety), Roda} zeisk isnieje bowiem ko W odnisicnin do Tadzi- Méwige © kabecie 2 wrogi) erupy, War postu sig okredeni me (wri odzau bikie) Podobrepo okteslenia waywaia W edaiesienu do zwierat. Nie powiedza nig: ona wroga rayieyjny si teraz rytalom pogrzebowym u Wa. ROwno swazmos® ciala + pokarma jest w ich ike sable) vchwyina Zakery je bowiem warstva ral, ktrych celem jest 2 iene spazywanego wowezas pokarmu zsrown0 od Seawy 2ie- ane) nu co dried jak od tapczyi pockanianego cial wrog Pogrzed COsobg dotknigtg cigakachoraba oplakje sig jako jue zmara ‘user ten jest Zywy takZe wspolezenie, Wari” méia, 2 . takich chvilch moza sig preekonat ko jst hrewnym cho- ‘ego (biskim, a ki jego niekrewnyam (dlekim Krewnymn tub {eb jego powinawayim, ato zlety od sposoby oplakiwania 516 Aparesida Via horego. Ci perwsiplacza wylewnie, laszeza w chwil Sier- i krewnitka. Osoby nespokeewaione nie placza lub czyia to _umlarkowanic, jedynie na zak slidarosei zkrewnymi, a kedy chory umiera posi sig je o zanisinie te) wiesi krewnym “zmariego 2yiqeym s nnyeh Osada, Dis oczekuje ie na ich praybyeic, aby mogli wzig¢ vizial we wspélaym oplakiwaniu Eimaleg, jen w prcecle\~ Kody cinta zmariyehzadano ‘ezakano na ich, aby moglizebaczyé calo zmarego w eas nim zaemie sige prevention do pieereni, A poniewae po 1 War? est 2aadnica rnin w zachowaniu kewnyel 086) riespokrewnionyeh ze zmariym biorteyeh dial w pogrzcie. Pride (cyl ri nar ii naczy le, 7202 ist", prawdainy”) © ei, Kdzy sq blske spokrewnieni 22 Zaman: podezs dy skin wari Ls zr) iy", 4 Wt SpecyFieaym konekscie ozacza nnych hz", cla reste") Tub nari pari (xmni} wie hrewny”) 1 ey Ktezy w sy) ‘dean byiby prawdzivymi poinowatymi. W swietle moje hiptezy te rane sposoby zachowania wynikaa 2 enych pun tow widzona (perspeltyw, 2 jkich postraegany jest omar Kowa nada wideg'w cele zmarego ukochana ofobe, navel ty Calo to zi, zstlopokeojone i upicezone.Z tego waale- du nie sy w stanie go spozyé. Tymezasem niespokrewnieni 22 ‘my wiedea, 22 ie mala juz do ezynieia ist ludzka, Zar’. Pomagaig krewnym 2mscego, kro cal, piekee je i jada, «tym sumym zmuszaie krewnyeh, aby e! podzei ich punk widaenia~ by 2abacri, 2c cial ne est juz osoba (cel ten osagano kil miesgey pie) a spraveryuaty Ko xjcego tale). Niespokrewnien ze zmalym zachowywali sie lak aby prackonad krewayeh, 2 £0 maja do ezyninia 22 2 ami, ztrupem, Osiggal ten el, jodza cilo amare, Tak aby tylko moaliwodezedzenia cits byaniepodwazalnym dowodem bak jego clowieczestva W przypudku pogrzebu interesuace nas zbinicowanie per- spektyw nie wymika 2 preyrleanosi do r62nych biologicenyeh stunkow. Jest ono cotha wiaicwy Swit War’. Zachowanie Irewnych i powinowatyh rani sg, nvlaszcza ji izie 0 2)e- Aaniecila zmarlego, poniewat rdzni ich sposch postrzegaia eg cial. ROwniez w tym praypdla spossb widzenia(perspe ‘ywa) jet wihdciwoicig cial osby, Kurs pry. Rytal moze aaisnie dziki te wlan ancy Pokzowetstwo w War zal?) od spin podeelane} wspél- ej mater (cial). W najbardzej ily sensi krewni, zwani prece War’ prawdsivymi kre, to dziadkowie,roizice, odes eedzicw ich dies, rodaeitwo, dis, decir actin i wnnki, Jest to grup podstawowa, w obrebi kre} reli seksualne uwazane sa 2a kairodcz. Rawniez malionk ‘view miarg dicen tych samyeh substan stopaiowo si spo- rows sealaje swe cialaslownie przez to samo pozywienie # slosunkisekssin. Pojesie pokrewieistwa w War? moze bye tee rozszetzane na osoby o rnym stop geneaogicane) biskosei, obejmuige w Koen War” Jako eas, Tozsamos cial te jest bowiem 2dctrminowana tylko genetycznie, ale ~ tak jak ‘Ww preypadku metzonkiw ~ mote zosaé wytworcona W eiaas 2ysia. Cdeenne oboowanie ze s0ba, dicen sig jedzeniem i jego wapdlne spodywanie wytwarzig pokrewietstwo, Tym sorobsrn osaby opisane ts jako niespokrewmione ze 2mazim ‘bywaia w ranyeh momenta postraspane jako krewni.Jednae a czateytala pograchowego, rownier wapslczesie s2yst- ich tye, kibrzy nie ,prawdziwyei Krewaymi amarego, ‘taku sig jak osby z nim niespokrwnione.W ideal sy ji 84 lo prawdzini powinowae, 2 wige szwagrowie,tesciowie ‘oraz malzonkowie dzie, ktrych Wan okra jako nabli2- Sycivniespokrewnionyeh. Teh zadaniin jest zachowywat sig ‘wnat pres 2godniezzyszenamy 2alobnikS aly peay ym podkresig, 20 wyolmazenia duszy i cial 1 War niezupetne adpowiadna ich eiroamerykskie) oda nie, Calo jako migisce, w Kidrym umieiscowiony jest punkt Widzenia, nie jest jedyniezepkiem organdw i funkej, Miesi W sobie rwnied dcnicia i pamigt (pat Viveios de Casto 1998: 478), co nilatwo pretozyé na zane nam pojgia W ro Aaa awiagkow chemiemiye czy procesow fzjlogicanyh, na wet jl ren, 2 te wlaie procesy ian sig 2 emodjami (Conklin 1995: 86) Pomoeny w zzozumieniu tzo, czym jest clalo dla Wari mode bys pewion s2c2296!ryuiha pogrbowe 0. Jk ju wspominalam, wnuktom, a nawet decom zmarlego ‘ wicks niemowlgeym walno bslo jee jogo még. Wer po ial, 2eniemowleta ie pamigtaja zmarego 2bytdokledie Fzybko o im zapominaa.Tymezasem dor praechownja 2 ‘we wspomnienieo mary krewnym, navet jel na ich oczach ‘stay upezzane Kawa jogo cial. Powy2soa rani nie ma 1 praypada rodrefstwa, 2 szczepsnie rodzctstwa te) sam) lei. Jest ono spokrewnione 22 soba substancainie do tego st ia, 2 nica migdzy nimi nie mods bye wyatona w terminach ‘morflogi czy fizjlopi. A wlasniernicastopnia pokiewiet- twa roztzygn © mozliwote (hyd? niemooliwote) zjedzenis przez dang osobe csla amarego Isinije tet poirednipoziom okrewiefsta, na kt sklaja ig doswindezenin zyciowe { pumigé Tego stopiablskosi nie prayrwnula jednak Was?” fitomatycenie do wspdne) substan. Nie ezymia tego nae \wowczas, by taki praklad by moaly. ‘Wlawary to wszystko pod uvage, nie std, aby podstawo= wa prayezyng, da kee) krewni zmarlego odmawial jedzeia ego cial, byl strachpreed Smiercg lub cgay chorobg (navet Jae niekacezy infoenatarzyapowiadaja 0 swe ices W ten ‘wasn spot). Contin cbse pezy tym erdeeiy (1995: 81), wywodzgc ow stach 2niebezpieczefstva, jakim grozi kon taktdwdch identyeznych substane. Jak eda womika 2 zebr nych pezoze mnie rozmaitych ops6w pogtaabow, niechee winzaa si race} zniemotmosciajedzena, ane, jak 0 suger Conklin (1989: 192; 1998: 84,2 ogo zakazem, Nee sig zmat- tego krewnego 2 te) prose) przyezyny, 2e nie jest modlive Peastrzeganie ego ciala jako pozywini.Postuchajmy w tym ‘ee inne motes ot pd -ontecie meeezyzny 2 lds Guay, ky tak oto yah,

    You might also like