JOHOR DIAMBANG PENJAJAHAN BRITISH

1. Strategi British untuk menguasai Johor bermula sejak ___________________________ apabila hal
ehwal luar ____________ diletakkan di bawah kawalan _____________
2. _____________ mengukuhkan pengaruh dengan menubuhkan ___________________________
3. Lembaga ini _________________________ supaya _______________ sebanyak _______________
daripada ____________________ untuk ________________________________________ dari
_____________ ke _______________
4. Muslihat British untuk ______________________ Johor dapat dikesan oleh
____________________________. Beliau menasihati _______________ agar tidak
____________________________ daripada ______________
5. Kepintaran _____________________________ menyedarkan _____________ bahawa tidak mudah
untuk ____________________ di Johor.
6. _________________ berusaha ______________________ Dato’ Abdul Rahman Andak
7. Tahun _________, Gabenor Negeri-Negeri Selat iaitu __________________ mencadangkan
_________________ di___________ dan _____________ ke ________________.
8. British menggunakan peluang ini untuk ___________________
9. _______________ terpaksa meminda ____________________________________ bagi
_________________ British menjadi _______________ dalam ___________________________
10. Tahun _______________, _______________________ dilantik sebagai _________________

BAB 5
KEKAYAAN EKONOMI SARAWAK MENDORONG PENJAJAHAN KELUARGA BROOKE

PERPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN

Sarawak berada di bawah pengaruh Kesultanan Brunei sebelum kurun ke 19. Pembesar-
pembesar tempatan dilantik oleh Sultan Brunei untuk mentadbir wilayah Sarawak tanpa campur
tangan daripada Kesultanan Brunei. Kurun ke 19, Sultan Brunei melantik pembesar Brunei iaitu
Pengeran Indera Mahkota sebagai wakil pemerintah Kesultanan Brunei di Sarawak

SARAWAK
1. Terdapat galian berharga di Sarawak iaitu ___________ dan _________

2. Pengeran Indera Mahkota telah ________________kuasa ______________dan _____________ antimoni dan

_________daripada __________________tempatan. Beliau mengenakan
___________________________terhadap __________yang dikeluarkan oleh __________________

3. Orang ____________yang bekerja di _____________________tidak diberi _____________.

4. Tindakan ini menimbulkan _____________________dalam kalangan ___________________dan orang

_____________menyebabkan mereka bangkit ____________Pengeran Indera Mahkota

5. ______________________merupakan pemimpin yang menentang kezaliman _________________

6. ___________________ dihantar bagi menamatkan penentangan tersebut setelah Pengeran Indera Mahkota
gagal menyekat penentangan tersebut.

7. Pada tahun _________Pengeran Raja Muda Hashim menerima kunjungan pedagang British bernama
______________________
8. Beliau ___________________daripada _______________untuk
___________________________________dengan berjanji ______________ James Brooke sebagai
_____________________

9. James Brooke :
- Seorang bekas tentera SHTI
- Pernah terlibat dalam peperangan di Burma
- Melibatkan diri dalam perdagangan setelah bersara dari SHTI
- Belayar menggunakan kapal Royalist
- Berhasrat mencari kawasan perdagangan di Tanah Melayu dan Sarawak

10. Bantuan __________________James Brooke ___________menamatkan kebangkitan rakyat Sarawak

11. ________________________sedar tindakannya ______________________________________________tidak

_________________oleh _________ Beliau_________________________pelantikan
____________________

12. ___________________marah lalu _____________ bandar ________________

13. Kesannya _______________dilantik sebagai ________________dan _______________ pertama pada tahun

1841.

14. Syarat perjanjian antara Pengeran Raja Muda Hashim dengan James Brooke tahun 1841 ialah :
- James Brooke memerintah Sarawak dan menguasai hasilnya
- James Brooke menghormati dan memelihara undang-undang dan adat istiadat Melayu

15. 1842 : James Brooke mengadap Sultan Brunei, Sultan Omar Ali Saifuddin untuk mengesahkan kedudukannya.
Beliau datang bersama angkatan tentera laut British dari Singapura diketuai Edward Belcher.

16. Sultan Brunei bimbang lalu memaksa baginda mengiktiraf perjanjian tahun 1841 antara Pengeran Raja Muda
Hashim dengan James Brooke

17. Syarat Perjanjian antara Sultan Omar Ali Saifuddin dengan James Brooke tahun 1842
- Sultan Brunei menyerahkan Sarawak dari kawasan Tanjung Datu ke Sungai Samarahan dan menyerahkan
segala hasil cukainya kepada James Brooke dan pewarisnya
- James Brooke akan membayar 2 500 dolar setiap tahun kepada baginda
- Agama dan adat istidat penduduk Sarawak tidak boleh diganggu
- Sultan Brunei mengiktiraf James Brooke sebagai Raja Putih Sarawak

18. 1846, Sultan Brunei cuba menentang James Brooke dan pembesar yang menyokong Brooke tetapi baginda
tewas dan dipaksa memandatangani perjanjian yang mengiktiraf James Brooke sebagai Raja Sarawak yang
merdeka dam mempunyai kedaulatan penuh ke atas Sarawak.

KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA

1. 1853 hingga 1905, James Brooke dan Charles Brooke telah meluaskan kawasan pemerintahan mereka dengan
bantuan angkatan laut British
KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN PENTADBIRAN

FAKTA KETERANGAN
Pemerintahan beraja ____________________ memperkenalkan sistem ______________________
bagi mendapatkan ________________ penduduk dan juga melibatkan
____________________________ dalam pentadbiran
Penasihat Pembesar Melayu yang berpengaruh seperti ___________________,
______________________ dan _______________________ membantu
___________________. Mereka menasihati James Brooke dalam
______________________________________________________dan adat
tempatan
Majlis James Brooke membentuk ______________________ dan
___________________ untuk melicinkan pentadbiran _______________
Bahagian ____________________dibahagikan kepada _________ bahagian. Setiap
bahagian ditadbir oleh _______________________
Jabatan Jabatan ___________________, ____________________,
__________________ dan _______________ serta ___________________
ditubuhkan.
Mahkamah ___________________________ ditubuhkan.
Kes ______________dikalangan orang ___________, orang
______________ dan orang _________ akan diadili oleh
__________________
Kehakiman Kes ____________ dan kes yang ___________________________________
akan dihakimi oleh _________________________
Naungan British Bagi mengukuhkan pengaruh British di Sarawak, British
menandatangani perjanjian dengan ____________________ pada
tahun __________ iaitu ________________ menjadi ____________________
British.

PERJANJIAN 1888

Kerajaan British Charles Brooke

British melindungi Sarawak dari

serangan musuh

Keluarga Brooke memerintah negeri

dengan bebas

Hal ehwal luar negeri adalah di

bawah kawalan British
 Diisytiharkan oleh __________________pada
24 September 1941 sempena
Perlembagaan
_____________________________________
Sarawak 1941
_____________________________________

perlembagaan :
Antara isi kandungan

Charles Vyner Brooke _________________kuasa mutlaknya kepada

____________________ dan ______________________

_____________________ memerintah dengan nasihat __________________

_____________________ diberi kuasa meluluskan __________________

dan _____________________________

___________ mempunyai ___________ untuk membatalkan undang-undang yang

_____________________ oleh _____________________

________________ melantik kebanyakan __________Majlis Tertinggi dan

_________________

Merupakan perlembagaan bertulis pertama di

Sarawak yang menggariskan

_________________________________kepad
a

_____________________________ untuk

_______________________

Perlembagaan ini tidak sempat dilaksanakan

kerana Perang Dunia Kedua telah meletus
 PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARAGA BROOKE

1. Keluarga Brooke tidak menggalakkan kemasukan para pelabur secara besar-besaran kerana ingin
menjaga kepentingan ekonomi mereka.

2. Hasil hutan : ____________________,______________________ dan _________diteroka

3. Tanaman tradisional : ___________, ___________, _____________, __________ atau _________

diusahakan dengan lebih giat

4. Tanah Sarawak sesuai untuk __________________ seperti getah dan _____________

5. ______________ kaya dengan sumber galian seperti _______________, ____________,

__________________, raksa dan _____________

6. Orang cina diberi peluang bergiat dalam ___________________ dan ____________________

7. Pembangunan ekonomi ___________________ kerana tertumpu hanya di Bahagian Pertama dan

Kedua sahaja

HASIL HUTAN MENGUKUHKAN KEUNTUNGAN

___________________ dari gua batu kapur berkhasiat dan dijual dengan harga yang tinggi.

_________________________ lain yang mendatangkan keuntungan seperti _______________,

________, ______________, _______________ dan _______________. Kegiatan _______________

dijalankan oleh _____________________ dan ________________ di sekitar ____________________.

Hasilnya _______________ ke Hongkong, _________________ dan ______________________

KEMAJUAN PERTANIAN MEMAJUKAN KELUARGA BROOKE

Tanaman ________________ seperti kelapa, __________, ________________, sagu atau rumbia

ditanam secara meluas untuk _________________.

Tanaman baru seperti ______________ dan ______________ ditanam bagi meningkatkan

eksport.

Getah diperkenalkan akhir abad ke-19 dan diusahakan oleh __________________

PERLOMBONGAN MEMANTAPKAN KEKAYAAN KELUARGA BROOKE

1. Aktiviti perlombongan seperti emas, antimoni, arang batu dan minyak mula dipergiatkan.

2. _____________ dilombong oleh pelombong ___________ di ________. Pada tahun 1857,

____________________memberontak kerana __________________________ dengan ___________
yang dikenakan oleh ___________________. Pemberontakan dipatahkan dan pelombong Cina
melarikan diri ke Sambas.
3. Antomoni ialah ___________ berharga di Sarawak. Brooke memberi ____________ kepada Syarikat
Borneo untuk menjalankan kegiatan perlombongan antimoni di ___________ dan ____________.
Akhir kurun ke 20, antimony tidak lagi menjadi bahan eksport.

4. 1882: usaha cari gali minyak mula berkembang apabila pengeluaran _____________, _________,
_______________ dan ________________ berkurangan.

5. _____________________________________ telah mendapat konsesi menjalankan perlombongan

petroleum di Sarawak. Tenaga petroleum pertama digali di __________ pada tahun _________
manakala pada tahun 1917, ________________________ didirikan di Lutong.

PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

FAKTA KETERANGAN
- Brooke mengamalkan dasar ___________ dan ___________ bagi
mengukuhkan kuasanya.

- Setiap kaum dipisahkan dengan ____________________ dan

______________ yang berbeza

- _______________ : bidang pentadbiran

- _______________ : ketenteraan
POLITIK
- Orang Cina : __________________ dan __________________

- Orang India : perniagaan kain di Kuching

- _______________ : sebagai polis

- Dari segi penempatan, orang Cina tinggal di bandar seperti _________,

___________ dan ________. Bumiputera pula tinggal di ____________

- Perkembangan ekonomi dan pertambahan penduduk membawa kepada

pembangunan bandar-bandar seperti ____________, ___________ dan
_________

- Bandar merupakan __________________________ dan

BANDAR __________________. Bandar Kuching dijadikan _______________

dan _______________________ Sarawak pada tahun 1841. Miri

berkembang selepas kegiatan perlombongan pada tahun 1910.

- Perkembangan kemudahan asas terhad di Bandar yang merupakan

kawasan _________________________ dan _____________________

ekonomi.