Dekolonizacija u Africi

- do 1945. neovisne: Egipat, Liberija, Etiopija, JAR

Britanske kolonije
- Gana
– prvi protagonist ideje afričkog jedinstva predsjednik Kwame Nkrumah
– Organizacija afričkog jedinstva 1963. u Adis Abebi u Etiopiji

- Nigerija
- neovisnost 1960.
- najmnogoljudnija brit. kolonija u Africi
- sjever – muslimani – slabije razvijen
- jug – kršćani – trgovci
- prvi sukobi 1966.
- 1967. – guverner istočne pokrajine Ojukwu proglasio neovisnu državu
Bijafru (narod Ibo – kršćani) – nafta !!!
- FRA na strani Bijafre, a VB i SSSR na strani Federacije
- rat trajao 2,5 god. – više od milijun stradalih
- poraz Bijafre

- Kenija
- pokret Mau Mau protiv vladavine bijele manjine od 1950.
- neovisnost 1963.

- jug Afrike
- tri kolonije: Njasa, Sjeverna Rodezija, Južna Rodezija
- federacija te 3 kolonije 1953. no pritisci crnačke većine
- zato stvorene neovisne države Malavi i Zambija (Sj. Rodezija)
- u Juž. Rodeziji doseljenici pod vodstvom Iana Smitha ne žele vladu
većine (crnaca) pa neovisnost Juž. Rodezije 1965. (neposluh bijelaca
spram Velike Britanije! – zato samo ekonomske sankcije)
- režim u Juž. Rodeziji ima pomoć rasističke JAR
- problem granice Južne Rodezije zbog neovisnosti Mozambika od
Portugala 1975. pa dva partizanska pokreta počinju djelovati protiva
vlade Iana Smitha:
1) Zimbabveanski afrički narodni savez = ZANU – vođa Robert Mugabe
2) Zimbabveanski savez afričkog naroda = ZAPU – vođa Joshua Nkomo
- Mozambik pomoć SSSR-a pa SAD pritisak na Juž. Rodeziju da prihvate
plan o crnačkoj vladi
- izbori 1980. – pobjeda Mugabea i Juž. Rodezija mijenja ime u Zimbabve
- građanski rat ZANU i ZAPU

1
Francuski posjedi
- kolonije: Guadelupe, Martinique, Reunion, St. Pierre, Miquelon, Alžir
- ugovori: Maroko, Tunis, Indokina
- Alžir:
- manipulacije kolonizatora na izborima 1948.
- Fronta narodnog oslobođenja (FLN) poziva na ustanak 1954.
- odgovor Organizacije tajne armije (OAS) - kolonizatori
- 1962. sporazum o alžirskoj neovisnosti – izbori iste godine
- poginulo oko 300 000 Alžiraca i 30 000 izrabljivača Francuza

Belgijski posjedi
- Kongo od Berlinske konferencije 1875. pod Belgijom
- prvi nemiri 1958. pa 1960. samostalnost
- izbori 1960. – pobjeda Narodnog kongoanskog pokreta – vođa Patric
Lumumba koji za centraliziranu državu
- njemu se suprostavljaju separatisti u bogatoj provinciji Katangi u kojoj
Moise Čombe uz pomoć Belgijanaca proglašava državu Katangu
- službena kongoanska vojska na strani Čombea pa Lumumba ubijen
- Katanga pomoć od Bel, Fra i JAR
- UN šalje mirovne snage – čak osobno stiže glavni tajnik Dag
Hammarskjöld na pregovore s Čombeom no poginuo u rušenju aviona
- pregovori i 1961. Čombe pristaje na povlačenje sa položaja
predsjednika Katange koja se vraća u sastav Konga
- mirovne snage odlaze 1964.
- 1965. vojni udar - general Mobutu
- 1971. naziv države Zair

Njemački posjedi
- od Berlinskog kongresa 1878. pa do I. svj. rata tzv. Jugozapadna Afrika
pod Njemačkom
- nakon rata tim područjem pod nazivom Namibija upravlja JAR
- Namibija bogata uranom i dijamantima pa je JAR želi pripojiti
- 1960. nastaje Organizacija naroda Jugozapadne Afrike (SWAPO) koja
pokreće borbu za neovisnost
- UN 1978. poziva na stvaranje neovisne Namibije – protiv tog JAR
- sukobi SWAPO-a i JAR
- na strani SWAPO-a Angola i Mozambik u kojima i kubanski borci tad
- 1988. sporazum o neovisnoj Namibiji i povlačenju Kubanaca
- ožujak 1990. – neovisnost Namibije – zadnja u Africi

Portugalski posjedi
- osnutak slobodnih država što su prije bile portugalske kolonije
omogućio pad Salazara 1975. u samom Portugalu
- Mozambik 1975. – Samoro Machel na čelu
- Angola – sukob Zapada koji drži stranu Južnoafričke unije te Kube i
SSSR-a koji pomažu Nacionalni pokret za oslobođenje Angole (MPLA) i
vođu Agostinha Netoa
- pobjeda MPLA pa neovisnost Igor Baldassi