Światopogląd hebrajski

Metody
Sprzeczności, problemy, pytania

Księga Przysłów
Bojaźń Pana jest początkiem poznania (‫ ;)דעת‬głupcy gardzą mądrością i karnością. (1:7)

Poznanie i mądrość zaczynają się od bojaźni JHWH, czyli są ugruntowane w kulcie Boga Izraela, w
posłuszeństwie jego przykazaniom, które jak wiemy nie miały tylko chatakteru etycznego, ale
również kultyczny. Szacunek i bojaźń wobec Boga przez postępowanie zgodne z jego wskazaniami
otwiera drogę do poznania (zrozumienia) i mądrości.
1:8-9
Mądrość rodziców i przodków jest ozdobą człowieka.
1:10-19
Szukanie śmierci innych dla zysku sprowadza na grzeszników ich własną śmierć – nieuchronność
konsekwencji. Śmierć ściąga śmierć.
1:20-33
Mowa Mądrości
Mądrość (‫ )חכמה‬przemawia w publicznych i tłocznych miejscach i wzywa do poznania – jest ono
konieczne, choć zaniedbane. Mądrość ostrzega, ponieważ mieszkańcy jej nie przyjęli, spotka ich
strach, utrapienie i nieszczęście. Nie da się ona znaleźć w chwili nieszczęścia, będzie już za późno.
Mądrość przemawia jak Bóg: nie odpowie wzywającym, nie da się znaleźć szukającym. Brak
bojaźni Pana jest utożsamione z nienawiścią do poznania. Człowiek sam sprowadza na siebie swój
los do tego stopnia, że można powiedzieć, iż sam się nim karmi, ludzie sami wyrządzają sobie
szkodę. Ale posłuszni Mądrości są bezpieczni i wolni od strachu.
2:1-6
Poszukiwanie mądrości i rozumu jak srebra prowadzi do zrozumienia bojaźni Pańskiej i poznania
Boga (‫)דעת אלהים‬. Mądrość, poznanie, zrozumienie pochodzą z ust Boga.
2:8-15
Mądrość polega na prawym i nienagannym postępowaniu – człowiek tak postępujący jest
chroniony przez Boga. Gdy mądrość wchodzi do serca, człowiek rozumie sprawiedliwość (‫)צדק‬,
prawo (‫ )משפט‬i prawość (‫)מישר‬. Rozwaga (‫ )מזמה‬i rozum (‫ )תבונה‬strzegą człowieka od złej drogi,
ciemnej i krzywej ścieżki, manowców.
2:16-19
Mądrość strzeże przed cudzołóstwem. Cudza żona porzuca towaysza swej młodości i zapomina
przymierze swojego Boga (‫)הרית אלהיה‬. Dom jej jest przy śmierci, a ścieżki prowadzą do krainy
umarłych (‫אל רפאים‬, παρα τω αδη). Kto idzie do cudzej żony-śmierci, nie wraca i nie powraca na
ścieżki życia. – Związki pomiędzy cudzołóstwem, mądrością i śmiercią/życiem, kluczowa sprawa.
Dlaczego?