‫خبر پاڼه د د حقیقت د موافقو‬

‫قضیه په اړه ده د ‪J-VID-18 PANDEMIC‬‬

‫(د متحده اياالتو جمهوريت د اپرېپولیا‬
‫د رونووستیو دیموکراتیک دریځ)‬
‫‪ 10‬سیپټمبر ‪2020‬‬

‫د متحده ایاالتو د اپریپلویا ("اپریپلیا") چی یو پرمختللې پارلماني ډیموکراسي ده‬ ‫‪.1‬‬

‫د ‪ 3‬ملیون نفوس او ‪ 160‬ملیارد ډالرو ناخالص کورني تولید سره چی ددی پالزمېنه بیوټون‬
‫ښاردی‪ ،‬چی د خپل ختیځ پولې سره په ‪ 50‬کیلو مترۍ کې موقعیت لري‪.‬‬
‫چی ددی اصلی مرسته د ‪ GDP‬یعنی (ناخالص کورني تولید ) د بانکداري او مالي خدماتو‬
‫سکتور دی ‪ ،‬چې په بیټون ښار کې دی‪.‬‬
‫د رانووستیو ډیموکراتیک دولت ("رانووستای") یو پرمختللی ‪ ،‬دموکرات ملت دی‬ ‫‪.2‬‬
‫دا د ‪ 25‬ملیون نفوس او د ‪ 1‬ټریلیون ډالرو ناخالص کورني محصوالت لري چی دا واقع‬
‫دي‬
‫مستقیما د اپریپلویا ختیځ ته چی د دې مرکز پالزمېنه بوګپادیو دی چی دا هم د اپریپلیا ختیځ‬
‫سرحد ته په ‪ 80‬کیلومترۍ کې واقع دی‪ .‬او د بیټن ختیځ ته سره په ‪130‬کیلو متره کی دی‬
‫د رانوووستیو اقتصاد د دې د پطرولیم ‪ ،‬کرنې ‪ ،‬او تولید سکتورونو باندې متمرکز دی‪ .‬نه‬
‫رانووستای او نه هم اپریپلیا خپلو اتباعو ته اجازه ورکوي چې نور کوم تابعیت ولري‪.‬‬

‫اپریپلیا د تاریخي پلوه د فعال ګرځندوی صنعت لري‪ .‬د بیوټون ښار د لوی‬ ‫‪.3‬‬
‫قمارخانو (لوی کیسینو)‪ ،‬تاریخي او کلتوري موزیمونه ‪ ،‬ډیری لوی پارکونه ‪ ،‬او د‬
‫نړۍ نامتو دننداری سیمی لري ‪ ،‬د اپریپلویا سیګورا والیت د بیوټن ښار څخه‬
‫شاوخوا ‪ 100‬کیلومتره لویدیځ کې واقع ده‬
 ‫چی د دې غرني کلي او د خلکو داستانونو لپاره د سيالنيانو لخوا ورته ارزښت ورکړل‬
‫شوی دی‬
‫چی د اپریپولیا هیواد په اوسط ډول ورته هر کال نهو ملیونه ګرځندویان یا سیالنیان راځی‬
‫چی په دی سره ورته د ‪ 7.5‬ملیاردو ډالرو ناخالص ګرځندوی السته راوړنې لري چی دا د‬
‫‪2013‬څخه تر‪ 2017‬کال پورې وو‪.‬‬
‫چی پدې موده کې ‪ ،‬شاوخوا ‪ ٪25‬په اپریپولیا کې بهرني سیالنیان چی د رانووستایان اتباع‬
‫یا اوسیدونکي وو ‪ ،‬او ‪ ٪40‬نور یې د دریم هیواد اتباع وو‬
‫څوک چې د بګپادای هوایی ډګر له الرې ترټولو بوخت هوایی ډګر په دی ځای کی دی سفر‬
‫کوی له اپریپلیا څخه یا د نورو ځایونو څخه سفر کړی وی‪.‬‬
‫سیمه د بشپړ الوتنو او ټول مسافرو په شرایطوسره جوړه ده ‪ .‬د لوی شمیر رانووستایان‬
‫رخصتیو له امله په سیګورا والیت ‪ ،‬نو ځکه ددی وجی نه رانووستایه هلته په ‪ 1980‬کال‬
‫کی یی قونسلګري جوړه کړه چی دا په دی والیت کې یوازینی قونسلګري وه‪.‬‬

‫‪ .4‬هډبارډ یو هیواد دی چې د اپریپولیا او رانووستاییو څخه په اتم ټایم زون کی واقع‬

‫دی‬
‫په ‪2018‬مارچ کې د هډبارډ روغتیا چارواکو راپور ورکړ چې د تنفس لوی شمیر قضیې‬
‫د سینه بغل (نیومونیا) سره ورته والي چی په کلیوالي سیمو کې پیژندل شوی و‪.‬‬
‫چی دا نښې پکې شاملې وې بې قابو ټوخۍ ‪ ،‬په ساه اخستلو کې مشکل ‪ ،‬سخته تبه ‪ ،‬یخني او‬
‫بې عالقیتوب‪.‬‬
‫د هډبارډ روغتیا وزارت ژر تر ژره د ناروغۍ الملونه وپیژندل چی مخکی پیژندل شوی‬
‫وو چی هغه د ویروس نامعلوم ډول دی چې دوی هغه د ‪ J-18‬په نوم یادول ‪،‬نو دا د هغه‬
‫ناروغۍ سره چې ورته وو دوی ورته د ‪ J-VID-18‬نوم ورکړچی ددی سره کوم ناروغان‬
‫تشخیص شوی وو ډیری ناروغان په جدي حالت کې راپور شوي او د مارچ ‪ 31‬پورې ‪،‬‬
‫د دوی شپږ تنه مړه شوي وو ددینه‪.‬‬
‫‪ .5‬د ‪ 10‬اپریل ‪2018‬پورې ‪ ،‬د ویروس جینوم ترتیب شوی وو د ساری‬
‫ناروغیودمتخصیصونولخوا‪ ( Z‬انټيډیمولوژیسټانو‪ )Z‬په هډبارډ کې چی پایلې یې عامې‬
‫شوې‪.‬‬
 ‫د اپریپلویا دولتي ملکیت او د دولت چلول د بایوسرچ ملي البراتوار ("‪، )"NBL‬چی په‬
‫سیګورا والیت کې موقعیت لري ‪ ،‬او رانوووستیو د مرکزي بایوډفینس انسټیټیوټ ‪ ،‬په‬
‫بوګپادای کې ‪ ،‬د شاوخوا ‪ 22‬څیړنیزو انستیتیوتونو څخه و‬
‫نړۍ چې د واکسین پراختیا په هدف سره د ویروس مطالعې لپاره پروژې پیل کړي‬
‫د روغتیا نړیوال سازمان ("‪ )"WHO‬د ژوندیو کلتورونو ویش همغږي کړ دې ټولو‬
‫انستیتیوتونو ته د ویروس‪.‬‬

‫د ‪ NBL‬پرسونل چې د دې واکسین پروژې ته ګمارل شوي و یو رییس درلودل ‪ ،‬څلور څیړنېز‬ ‫‪.6‬‬

‫ساینس پوهان ‪ 16 ،‬البراتوار تخنیکران ‪ ،‬او اوه حمایت کونکی‪ .‬د ‪ NBL‬ټول کارمندان مجبور وه‬

‫چی السلیک کړی د ګمارنې پر مهال ‪ ،‬د غیر افشا کولو معاهدې چې په اړونده برخه کې لوستل کیږي‪:‬‬

‫کارمندان د کار شرایط په توګه موافق دي چې دوی به یې افشا نه کړي‬ ‫‪‬‬

‫یا هرهغه چا ته چې د البراتوار کارمندانو پورې اړه نلري معلومات به نه ورکوي‬ ‫‪‬‬
‫د دوی کار په البراتوار کې ‪ ،‬پرته لدې چې د قانون محکمې لخوا ورته کولو ته اړتیا وي‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫د دې مسؤلیت څخه سرغړونه ممکن په پای کی تری پلټنه وشی‬ ‫‪‬‬

‫د هډبارډ روغتیا وزارت ګڼ شمیر اقدامات پلي کړي ترڅو د ویروس کنټرول لپاره هڅه‬ ‫‪.7‬‬
‫وکړي ‪،‬خو هیڅ ګټه نه لري‪ .‬د اپریل په لومړۍ نیمایي کې ‪ ،‬د ‪ J-VID-18‬راپورونه د هیواد‬
‫نورو برخو کې هم راپورته شول ‪ ،‬په ورته توګه په تساروټ کې ‪ ،‬د هابارڈ ګاونډی شمال ته‪.‬‬
‫د ‪2018‬اپریل ‪ 15‬کی ‪ ،‬چی د وزارت ساینس پوهانو لخوا څرګنده شوه چې ویروس له‬
‫انسان څخه انسان ته د لیږد وړ و‪ .‬دوی د بیا رغونې لومړني اندازه یې د ‪ 1.2‬څخه تر ‪1.4‬‬
‫پورې اټکل کړې او د ضعیفه کیدو دوره یې له ‪ 7‬څخه تر ‪14‬ورځې پوری وټاکله‪ ،‬د څیړنې‬
‫ډیری مرکزونو ماهرانو د ویروس مطالعه کول هم مشخص کړل چی د انسان څخه انسان ته د‬
‫لیږد په جریان کې انساني لیږد ممکن دی ‪ ،‬او دا په ناروغۍ اخته شوی هغه اشخاص چې‬
‫هیڅکله یې نښې ندي رامینځته کړې دا وړتیا لري چې نورو ته ویروس خپروي‪.‬دا واقعیتي‬
‫ټاکنې په هر وخت کې د منل شوي دي او درستی دی او همدارنګه داد اپریپلویا او‬
‫رانووستایو لخوا هم‪.‬‬

‫په ‪ 20‬د اپریل ‪ 2018‬کې ‪ ،‬د ‪ WHO‬عمومي ریاست د ‪ J-VID-18‬خپریدل عام اعالن کړل د‬ ‫‪.8‬‬
‫نړیوالې اندیښنې روغتیا اضطراري حالت چی دیته ("‪ )"PHEIC‬وایی ‪ )"PHEIC"(،‬په ورته‬
‫وخت کې ددوی عمومي ریاست د ‪ 15‬او ‪ 49‬مادې له مخې لنډمهاله وړاندیزونه وړاندې کړل‬
‫چی د ‪ 2015‬کال د نړیوالو مقرراتو د ("‪ )"IHR‬دي‬
 ‫وړاندیزونو وویل‪" :‬‬

‫‪ ‬د موجوده معلوماتو پراساس ‪ ،‬موږ غوښتنه کوو چې په ټولنیزو واټنونو کې عمومي مشاهده‬
‫او په راپور ورکولوساحه کې د مخ پوښونو کارول‬
‫‪ ‬او د ځان قرنطین لږترلږه ‪ 14‬ورځو لپاره د هرڅوک چې داسې عالمی لري د ناروغۍ د‬
‫خپریدو سره مبارزه‪ .‬پدې وخت کې ‪،‬‬
‫‪ ‬په هرصورت ‪ ،‬سفر او تجارت محدودیتونه وړاندیز نه کړه‬
‫د ‪ WHO‬د وضعیت راپور پدې ورځ وویل چې درې هیوادونو(هډبارډ ‪ ،‬ټساروټ‪ ،‬او د دوی ګډ‬
‫ګاونډی هیواد ‪ ،‬بټسروټ) په مجموعي ډول راپور ورکړی د ‪ J-VID-18‬څخه چی له دی نه یی ‪ 626‬قضیې‬
‫تصدیق شوې ‪ ،‬او ‪ 22‬مړه‪.‬‬

‫د ‪ 20‬اپریل ‪ 2018‬پورې ‪ 12 ،‬هیوادونه چی د هډبارډسره په ‪،3 000‬کیلومترو په اوږدو‬ ‫‪.9‬‬

‫کې موقعیت لري په شمول د تسوروټ سره هغه اقدامات یی پلي کړي چې د نښو نښانو سره‬
‫د ټولو بهرني اتباعو مخنیوی کوي د ‪ J-VID-18‬څخه دوی خاورې ته له ننوتلو نه‪ .‬په‬
‫هرصورت هیڅ یو هیواد ناروغي ته ځواب نه دی ویلی د اشخاصو ننوتل منع کول کوم چې‬
‫نښې نلري‪.‬‬

‫د اپریل ‪ 22- 15‬پوری په ‪ 2018‬کال کی ‪ ،‬د رانوووستیو روغتیا وزارت یو عاجل او شدید‬ ‫‪.10‬‬
‫خطر ارزونی څیړنه وکړه‬

‫د خطر جدي ارزونه ‪ ،‬په پام کې نیولو سره کوم چې دا غوره ساینسي شواهد بولي شتون لري‪ .‬د دې‬
‫مطالعې پراساس ‪ ،‬د اپریل په ‪ 22‬په ‪ 2018‬کال کی د رانووستایان کور دفتر‪OFFICE HOME‬‬
‫خپاره کړه مقررات چې دی هیواد ته د ننوتلو اداره کوي ‪ ،‬په ځانګړي توګه د ‪ J-VID-18‬خلکو ته د‬
‫حل کولو لپاره روغتیا اضطراري حالت‪ ،‬دا مقررات د ملي قانون سره سم منل شوي ‪،‬‬

‫او بیان شوي په اړوندو برخو کې ‪:‬‬

‫برخه‪ :‬ټول غیر رنوستیان اتباع چې په "لوړ خطر لرونکو هیوادنو کې دي ”په تیرو ‪18‬‬ ‫‪)1‬‬
‫ورځو کې دننه ننوتل منع دي د رانوووستیو سیمو ته ‪.‬‬
‫برخه‪ :‬د رانووستایان ټول وګړي د رانوووستیو خاورې ته ننوځي څوک چې په تیرو ‪ 18‬ورځو‬ ‫‪)2‬‬
‫کې په "لوړ خطر لرونکی هیواد کې دي" باید تر ‪ 18‬پورې په دولتي قرنطین مرکز کې قرنطین‬
‫شي ورځې تیرې شوې کله چې دوی وروستي په "لوړ خطر لرونکي هیواد" کې وې‪.‬‬
‫برخه ‪:‬د روغتیا وزارت باید "د لوړ خطرلرونکو هیوادونه لیست وساتي "پدې ‪ website‬کې‬ ‫‪)3‬‬
‫هره ورځ باید نوي شي‪ .‬په لیست کې شامل دي ‪ ،‬مګر اړتیا نلري چی محدود کړي هغه‬
‫هیوادنه چې په هغه سیمه کې لږترلږه ‪ 50‬تایید شوي پیښی وی په تیرو دوه میاشتو کې د ‪J-‬‬
‫‪ VID-18‬قضیې‪.‬‬
 ‫انفرادی تیریدل د یو هوایی ډګر د رانوستایانو څخه دا به په پام کی لری هغه پالن شوی‬ ‫‪)4‬‬
‫مقرارات کوم چی د رانوستیانو د سرحداتو ته د داخلیدو لپاره ټاکلی دی‪.‬‬
‫برخه ‪ :‬د "غیر رنسوستیان اتباع" اصطالح کې د غیر رنسوستایان اتباع شامل دي چې د کورنۍ‬ ‫‪)5‬‬
‫غړو سره د رانووستایان اتباع ‪ ،‬او هم غیر رنسوستایان اتباع په رانووستیو کې د دایمي‬
‫استوګنې سره‬
‫برخه‪:‬دا مقررات به د اپریل ‪ 25‬څخه تر ‪ 20‬جوالی پورې اغیزمن وي د ‪ 2018‬کال پوری ‪،‬‬ ‫‪)6‬‬
‫او د روغتیا وزارت په اختیار کې د نوي کولو تابع شته دی‪.‬‬

‫‪.11‬په ماسپخین کې ‪ ،‬د رانووستیو ولسمشر ‪ ،‬ایرکن کالکان ‪ ،‬مقررات تشریح کړل په ملي پته کې ‪،‬‬
‫چې پیل یی کړل‪:‬‬

‫زما ملګري هیوادوالو ‪ ،‬نن ورځ ‪ ،‬حکومت د پلي کیدو وړ محدودیتونه غوره کړل هر هغه چا ته چې‬
‫هڅه کوي د رانووستایو سیمې ته ننوځي‪ .‬موږ ونه کړله دا پریکړه لږ څه مګر موږ اړتیا لرو چی ډاډ‬
‫ترالسه کړو چې د ‪ J-18‬ویروس خپور نه کړي زموږ په هیواد کې ‪ ،‬چی زموږ د هوساینې او ژوند‬
‫لپاره خطر را ژوندی کړ‬

‫زموږ د روغتیا وزارت په پام کې نیول شوي ګواښ په دقت سره کتلی دی زموږ خلک که موږ هیڅ نه‬
‫کوو‪ .‬موږ اوس دې پایلې ته رسیدلي چې د دې لپاره اړین دي موږ د هر چا د ننوتلو مخه ونیسو چې‬
‫ممکن ویروس ولری ‪ ،‬شاید پرته د پوهیدلو‪ ،‬موږ له تکلیف څخه خبر یو چې دا موقت اقدام کیدی شي‬
‫المل شي ‪ ،‬مګر د ټولو کوچني رانووستایانو د ژوند خوندي کول له دې کوچني څخه ډیر دي زموږ‬
‫روټینونو ته ګډوډي‪.‬‬

‫په ‪ 23‬اپریل ‪ 2018‬کې ‪ ،‬رانووستیو د ننوتلو مقرراتو څخه ‪ WHO‬ته خبر ورکړ ‪ ،‬او چمتو‬ ‫‪.12‬‬
‫شوي وو د عامې روغتیا اساسات او اړوند ساینسي معلومات تنظیم کړئ چې په هغې باندې‬
‫دحکومت تکیه وکړه‪ .‬د ‪ April-24- 2018‬کال په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې ‪ ،‬یو خبلایر د‬
‫رانوووستیو د روغتیا وزیر ښاغلي اډاسپ اډاپي پوښتنه وکړه‬
‫ایا کابینې حقیقت په پام کې نیولی و دا چې د ‪ WHO‬عمومي ریاست د سفر محدودیتونو وړاندیز‬
‫نه کوي‪.‬؟‬
‫وزیر اډاپی ځواب ورکړ‪" :‬موږ د هغه څه څخه خبر یو چې ‪ WHO‬وړاندیز کړی او نه یې‬
‫وړاندیز کړی‪ .‬مګر د ساینسي شواهدو روڼتیا ده چی ‪ ،‬موږ مجبوره یو چې دا احتیاطي تدابیر په‬
‫پام کې ونیسو ترڅو د بې ساري ګواښ‪ " .‬هغه بیا زیاته کړه‪" :‬موږ نشو کولی دا غلط ترالسه‬
‫کړو‪ .‬هیڅ څوک یی هم نشي کولی‪ .‬موږ نور هیوادونه دی ته هڅوو چې زموږ د مشری یا الری‬
‫تعقیب وکړي ترڅو د ویروس د خپریدو مخه ونیسي‪ .‬یوازې که موږ په کنسرت کې کار کوو ‪ ،‬په‬
‫نړیواله کچه او سمدالسه ‪ ،‬موږ کولی شوچی د عامه روغتیا ساتنه ‪ ،‬زموږ ژوند او زموږ‬
‫اقتصاد‪" .‬وساتو‪.‬‬