Professional Documents
Culture Documents
تعليمية النحو العربي بين التحصيل والتعبير
تعليمية النحو العربي بين التحصيل والتعبير
.
: !
" " '( )& ("$ !"#)
!&+
", (*
"* "
: ,
01 #+
-" .
/
'$"
$" ( !  3
5$ 678 (#+ 3
"$ (#+ 3
0"& $" . " 3
(#44 '
9 0"& :.; !& 3
(#44 '
9 0"& !& 35
" $ / 3
( ) . -"# :$ " "& 3
<3
'" "$ =,
& ; $" ( !  :
/ "? @ '3(> 3$, "
'
!1
" 1
+ '6$ ; ( ; #A'$" .
$
"#A -&$  "& <" -"&
&" & C$ 64 ' "< 6$ !> $ B
!&& -+F$ "" 'B ,$ 6D"E 5
6+ &> "< 5 &
'"< ( -
89
1
..""D $ (# "< 5 '1 & C$
5 & '(#D$ I& 44> 4 5
# &# E (
'6 9 &$ '
$; "4? F '!&4 -+F ; ' F
&+ "& $ 6$ A+ > ; ') 8* " ("4J
*& -+F$ :# I" B "* I" &7 '
>$
-+F > ; '6.$ /B",$ 0"&$ 7" #
"* # " && ' :"& &4 $ !"*1 1
90
3'A+$ (#+ ',
(#+ '(# & A+$ )
(#+ "E '( &+ " - A+ "A
& " A+$
$ !&, 78 @
)" K 6 :#
%&
'- !" $ "$$ $ ',
#
)
$ 78 6 $
8 "$$ 5 '"
6&B * '!&& !& &+ '( (# "$ "*1
#+ $ 78 ' ; + 54
5$ /"
)" P ( '$" . + 6 '"<O &"
8 &"
; -"# . "$ '6"# ", A &+ " A+
C$ 6$ &+ ; &7 " (
)" '"
' (
+ #$ $ -+$ (#+$
" ( 7
A ( A+ &
!"* &4 . '"
#$ " ) < '#B$ + '# $
; &7 '##
#A+ ; 5$? '
:8* 6A+ '5$?
:$ +$ " ( #A =+
"& ( !&7
'6$ B
$ 5 !" (
5 (#+ '5 (#+ '!" (#+ '(; (#+$ ,
-&
"$$ ; ( 9< -,
(
+
"$$
( (#+ ""D (
+ 5 '$" . (4 5 .
54 " 6 &7 B>4 !&
$ ( " ) A+ "&
!"D !&
&
'"$ ""D (#+ 5E $ ' F
$BE (#+ F $4P =, ; 6 $ (
" C$ &+ &7 (# & /$ QD
91
(
+ ')"< -
'" &+ ; &7 '7'-
'
" 54 7?
() A+ (#+
6$ 1$ +7 (+(#+) &?
; 6? '(# & ; 3"A 36? (#+$ /"
(# & A+ 5&? + '6D (# & A+
5 "$ !$ 7" '. (
' "# &7 A+ ?
&
# '!&B 8$ &
'(# & A+ ':$&?
'(#+ =
0"&
$
$" 5$1$ ( ( '( "$ !"# !"$ )&4
+ 5$ '6 + 5$ '6+" '6 + 5$ '+A
':*;'> ' '/, + 64? '6 + '6$
6& " ( 6$ ( 6
+ 4 5" " #
+ 4 (A ( " K '"$ 6"# =+$ & "
4 , , # '(&< -
" 5" +
& (&
" 'BP '"$< 4 (&< " +
'-8 ' " #
"<1 6
4 "
9. $7 '"$ !"# & 6 "#A "
"$ (#+ & 7 & "?
$
$7 &
$ -"# & "$ : $
!&
$ . S" $ "$ 7 ')"<? . ,?
$ '. S" 7$ ;> . " 0)
"$
"$ & )"<? . S" = . 6"# <& '@$
92
0"& &
6 '. E)"$ & D (* 5(. "& B#
P > $$ '6$ P +) "$ 6(0+ -4 "$ 6$
& " 0 @ "? (& 7(
$BE " ; '!"#
X
"
'"$ !"# A+ !"* 1$ "
'"$ ,7
< "E
"$ !"# A+
6 O
. 9 . X"< 6 &4 ; ' < ; "$ ,7
6 .
'
. ' & # &4 ; .
" "& "$ !"# 0" ".
"$$
Y A "$ (& "? & 'D ( "
"$ ,$D &
" # ; & D ("$) .
" "& : )" @ = 'D ( "
. " +A '" "* '5 "& "* "*
. ,? A+ 0 6
'. 5" ,?
(
+ "& ( 4
",$
6'#
( ( 4
", =+ &&" - # 8 '
" 6 & . 5" ! 'D
" D
",
&B+$ "
'" "
"E '8< &
C$ ) 'B&$; ( "
(& ' $7 *$ "E '+A ".$ &7 '+A
&
? L& '&" "
' 7 # (#4
+ 4 &
' ! #+A $$ & ) -
4
$ ' Q #? '!"*$ # X ;
"E ':$$ ""4 0 "$< !&
8* )"< &7
93
0"& >"$ *$ (
# '+A
" ; &
4 "# ?
'+A
. +A /
'"<O (
" '(
"
'
.(" J"
"$ '$ 'Z$ 'P
'?
-"& 5 -
: ' (
)*
L$$ # '$" . $" . 1 -$
(#"A
"
&7 9<?$ '$" . 0"&
&+ 6 )" /" 4 :
4
" $" 0"&
'"<J 4 '+< . ,? 8< D $" (
9 $" 0"& & ; 6 )" "<J /"
8
#$ Y4 Y4 /" "A #4 $
6 64
5 )" :
+ ,$ *
+ -.
(#4 '6 $ (B7 Y# '
9 &
0"& :.;
)"< Y4$ (#& = '# !&
&
(#+ ; ?
!>4
"
# $" ($ # "& " :-. /0 #* 1
9
:
#$ Y4 Y4 && /"+
(#B$ '(#
(#. <1 +,? '!$ 5 . 31
0?
..&
" & I"$ ; &
10
!:"
9 5&? 0"& D"
",$ &
(#
# '! Q . B$ @ - 4
^
B$
" & 4
51$ )"?
! #+A # 8< . ( & )" ; '&
+
94
11
(@ J &
" 4 #$ ( '&
$7 -1 . 32
/, ( #4 $ " =, 'B"$ - 4
9 $BE (? ( &$ ( ' < .
'( # .
' Q,
$BE .
4 #" 0"& , - '. E
$, - (
+ ', ; . 4 -&
!& # '6$ (#8 +F #BD '(#.
, :& _(#
4 5" #
"
.(#B$ 6$ . B$
12
(. $, "+ &F + $, - &
&) 33
8 $ '+F ;O &
( & - 4
9 "" 9. (# # '
# $" #+ 0
"" '6 (# 6#+ '64 (
-1 &< J"
$, "+ 3"A – &4 "E $" + 4 6
! -;4 !&$ $" . =7 # 3(> 3
. "$ !"&
; # &
34
13
"&7 6 6K ' "&7 6 7
;
& &
"$ + P 1$
; '5 !4
-"# &&$ )" ')"<? -"#$ (#
-"#
'$ 'S '(8 '!:"
(=$"?)
( '-"# # ,$D
7 $ $"
!"# '!:"
!"# '$ !"# '(8 !"# &4
'#4
S;
95
&F ; "
# !&B+ & &
) 35
14
& 7& "&7 4
(1,< (
1 #D< 5"4 &# & #""$ (
$ ? "* &+ " &
( "&
!&B+ + 7& !&& !&B+ 7 (#+ &
6 ""$ ; 7 # 0"&
5 !"&7 "E &
) (#7 /"+
6$ Y4 36
15
A+ A $. ) D (#4 (( ( -"# 8
(& 'B -"$ @" 51$ $ #"#A '&
&
#$ ,P 7 >"$ :$&? "* ) (#> 5 (#"
16
(#
( 51$ *& ' .$ $ @ =
;7 " # !"# ( 5 !"&
@ ; &
(7
> &
0"&$ 7 'Q "E
9 X"< &4; 6 $ &7 '9
'$, #
$ 7"+ ; ( &$ ' & 9 &4 ; 6 '.
($ '6 & "
'"$
: &> &
( )" + '7
- :;F# ' 8& (#7 (#$ (* :$&? '
" (
(* '(# (# . B$ (# = (
(#
(* '6 &
'. 9 '6B$ + "E
5? 5"& '! 0? a# &
( )"
_!"# &
!&B " '
" &
0"& 6$ )" * /"+ :2 3 -.
: Y4$ & '6 9 ;
96
17
4
((8 6$4 '1,< > &
) (#7 31
; &
@ * 4 # "E "$ "&7 $
#$ @ &$
"& $ 6$4 1,< >
"& "
&
' ,$D
18
(!" "E O ( # ! * ) (#7 32
8
; C" 4; 5 $, &7 # 4
! & . I "
9$ "&
!&
+
,$; ' 5"& B &
0"& ) (#733
19
&
QD
4
("+ 7& "
6 '/7& "+ ',$; !"&7
" '"
4
*
4
( &7 -D . &+ "#A ;) (#7 34
" )"< 5$1$ ( ' 5$$ =D
"A C.$ 7
"
,$ 6$ 'J"
(#+ 6$ '5 '. ( 6$ 6$ / ' >4
0? & "* ( & ( = '(? 6
& #+ &
&" ; &7 &
0"& $ 35
0"&
", 'Y# '0"&
4"& . ? '&
4 "* 7) (#D$ 6$ &" 36
20
; '
" &"
(# )"<? -. ? '+ &4 !&$
< ' '" . 7 b 'Y4 4 1$ &"
L$ ' '!"" 7 &&> &
0"&
6B. ; 6"& =4? /B",
97
4; '" $ / "& C$ :
*
,(
:(
"$ ( &$ )" &&
'
$
"& ? - D"
", (&< 31
!"<? - &
(A #$ &
"<1 'B&$;
21
$" ",7? 0"& 6$
&
(B&$; "
#$7 'B&$ < &$
9 0"&
# '. ( D" 7 ; $ 'D"
7 + "E #?
+A #
? $ "& -D "< ( 32
'/$, "
D &
270((8 6
'!
" 4 8 !""
&
'/$, 6D$ 7?
.+A
" ?
/$ :( ) 4 5 (
&
0"& & &< $ 6
:
"$ !"# () 5 "
QD $ _
#$ X ; &7 ' & 0? '" '"?
6 "$
':& " 64 X ; ' (
() # # 7 $ 6*& :* &< $
22
() 7 (!"#) $ /" @# (+ 0+ ; +$
23
'&< $ !" " ; " '"A ( $
> ; L$ '>
>4 ( '>? " " -& 4"
($ ; . -"#
6 'O
=4 '$" + "$ '
&
. 6
=4 "$ 6 6. 6
98
&"1 '6
4 !" $" =4 # '!"* 4 *? '"
&$ S"< &7 ( ? ' 7 " ( =4
" (# '$" =$ - (#.
(
&4 ; 6
'"<J & 6
' 6" ( ':& '"
'D
'. & &4 ; ' & .
8&
"$; ( # (> *? 'D "
"B>4 # '" !" $" 5". &
>
C" ( $" /" & $" ( " /+
"E 5$ ; ':& !"# # /+ 7" & '"8
( '$ '(8 'S; !"# : $" . + "
() 6
$ &< $
'S; (!"#)
(#$ 64
(8 = (# !&4 $" . - 5"
-&"+ $ = '(
&
(
"$ + '(#$,<
&$ = (* ; #
&$ 5" = (* '; #
'#
( 'A &&4 @ (# > ; (* '@ #
L$ 9< 6 (<" + @ " "" 6
( &7 5" #$ = 1$
"& &
'!& '" 4 6 - -) $, '$4
24
" & -,+ # (. &"+ B$ Q+ /, !"
& '. B$ S, #
&4 '"?
(
'$" '
 -#4 (!"#)
5; & . B$ = $*$
'! -;4 .
' 7 ( ," !""D
QD '. "$4P
5 '#$; & $
# '. @$ "$4 #
99
. ($ 6 *& . $" - $ '# "$ !"#
!& ( 6 =D ! 7 !"$
(bain linguistique)
L& '" + . -"# 5 6 "
',
&7 '=" ' C". $4 . ( $
)& !&
5; )7? $
; & 6 6? '
4"&
( . ^ = !""D &< $ )".. -"#
!"*$ # (!"#) &" & # @ ',
#$
6 5" (8 'L& '(" J"
A+
25
(" '
.$ ( 64) &< $ 7 ; A+
J"
(#$ "4 (&
(#8 A+$ 6+ <1 #
26
(* ((
" '(#4 5" -$,< ' (8 'L&
"&7 )
"$ !7 $ '; 'A+ !"* $ ,$"
27
; -)
(
!&4 ; !"* 'A+
"" (* '+ - 6 & '; =
+ ? '? ""$ ;
'"" &> (* '<" "E + # ';
28
5 &< $ " "& & ,$ &7 (<" +
:
: ,
#4 "? 4
&
A+ (&
"D ; $" &< $ "
31
A+ &
A+ )&4 )" ; ? '""
6 '
" ' #$
$" & 8 '7" $&? "$ 5
& L$ " 0 (#P (#+ 7" &7 # '5"P &
29
"&
100
& (!"#) $" &< $ )" 32
A+ $ "* '(8 (A A+ ? ' "
'&
A+
(8
A+ (* '" D
"
'$"& " '($ 5 . &< $ )" 33
,$D (8 $"& ( '*& $" -"A "
#A+ ( " ; >< " $ ' &
$
,+
5
& '#$ ,$D ( (8 A+ =
=7 &7 ' ' 6" & (8 =
&7 "8
:+ 5"c
&
'7" 9 A+ "$ ; ; $" 34
'"* 'A S !&4 ; !"* 'A+ "&
$ 7 &F "
" ' 0"& '8 /,
9 ( 35
L& (#+
';& '$"
'(#+ & A+ 8< 7" ; (!"#) 36
30
0"& < '
$ $ &7 "?
(#+ 'A+
,$D
',
4 1$ O
"" ',
C$ " &$ &7
4 -"# L& "E '$" . ( &+
#
"* 01 "A '-. -"A 5
" &7 . ,? d" $4; "* ""$ $4;
@ # '$4 "* /
" . "E "" .
"$ "E 51$ P ( "
:* ! (A
/ "A
' 9 -"$ 8<
101
- $ S "$ 6 " &7 '&< $
&7 =
'( S; -"# ( 5"& 54 (* '
( '. ,? ( B& @ 8< '( (8 -"#
>
6 ; '! 7 . 9 Y&
'
31
'. $" ( &+ ' " " 4
' 7 '( " &+ ; @ "E
;
$ &7 '? ( ? " Q
7
5, " @ ' ; "& $ ' "
" "A &4
'#+A '. /& # '/
(#+ '#
? ," . (A (#+ & -. ( ""
32
( " '" "E "
6*& ," ':&? /$ .
(
'( 6 # . (A 4"&
33
" " " # '. ,c
. 6$ 6
. " = / " "A
102
( &+
4; 1$ ""
=, D :"7 8< '/$
" < '!&B < ; "E O "" '$"
D . ,? "" !&
"" 0 '&
" <& 6&B 7 (* '" @ &+ " # ' !&
(# " >" " "A &7 6
'
"* F" e"
)& QD '. XK$ Q . (A
4 - &
'# :>4 '$" . ( &
L&
34
: &
c ( # $" . ($ - 5
(# 54 , &
( "$ 31
(#$ & " 7 -" '(#7 d" -"
'(
&8$ .
(#$ "
/$,$ '7& ' $ 5 A+ :&? &
'#$ !:"
32
&7
. #$ :"
'S (#+33
" '-
' $34
, 'J '-"
$&? #4 ? f 6$ &
'+ '$&? XP35
#.$ '+
" (
. '#$ ( 36
-"&
6$ &
'&? ' L$ #$ ( 37
7" '", # D +
? '" '-"$<
$ '"D
( . @"& . ( . # 9 &
/$
$ !&?
5 ( ' !& ( 5
.
103
#$ /
=$"? -"#
'$ S; !:"
(8 !"#
/, !"#
'; 'Z$ '$
'. BA (
# '@ "? '
$ " &< $ #
&4 "
_ ( &
(
6 /B",
(*_ &
; $" *& $"
$ &< $ ""7 &
_
= &$ ; 7 # ' . B$ -&4 '" /
$" ""
&< $ (* '. ($ C# &" !&
+ B$
!"* 'A+ "&
$ '7" 9 A+ "$ ; ( ;
# (>
(* 'S !&4 ;
B " !&&
$ !&4 9 A+ !"*$
&$; $ '& A+ # + ; () !"# 4 "$
0"& 4 "A '(#+$ 7"
A+
"& " ' (
+ '+ '
($ 'S; !:"
'(8) =$"? -"# '
B"
+ ? ',$D #$ ,$D (
6 B"
+ '( ? " B"
+ 0
4"&
'=$" 'L* ) >"
" $" -
'8 +
&7 B"
+ 7 '
" &4 ; ->$ > -"$ "
( 64
104
( 4
(8 !"# 6 '( ?
8< 6 '"
&4 ",<
"& " $ '"
( 4 ; 61$ "
= ""7
K /$
; &7 "
( ; '" ( ? "
!""D 6 )" " K '
* 4
"
" ; ?'" 0"&
$
.( " ",$ &
'&
&
6 7 @ '&< $ $ $
'-"#
/
6$ ". ; &$ "E 6
5" (8$ ( /", )
35
7 '(8 !"# "& &
# (&
$ &B+
36
S" ( (. S" (
6 #& #>" .
)6
( <& 'S" !&) 61$ 6 7 '=$"? -"# !" .
(&< # E8$ ; '5& ; $ ; 6& (8 8.. ' $"
37
D
## ? '. -"#
P ) 61$ D 6 7 (=4
"$
. ( . - 6 (* '38(#A (
(#
( '396A :D ; 1 ; 8
K !:"
& D # '" &7 "D &$; (
# ( '5&? . (#+ P && "
4 ")
-"# ,$D
6? '*&
@+ 5, -D"
40
"< L$ )" (&$ $ 4" '!:"7 ':& " 5" .
0" )
4" & "* QD
!$7 &
=, ; 6 6 .$
"&
$ A+ 4"
. : A (
7& 8
!& !"
41
" 7
(#$ f $" . '# (4" 4?
105
'-
@ & CE >
( # =, ; '"$
4" '-"#
!$7 & "< # '# (4" . !&> '$" $
& $" 7 . ;)
4"
$
6
+ '6 (4" '!:"7 $4 .$ "
'5; '@"&P (#+ =, $"
$ 6,
" 4 '" "< $" .$ ( @ 0"&$ $, K
42
&7 'L$
6
= ("$; '& "&7 B
6" (< !$7 & "< '$ "* 7 #$ "
($" "+ (&
$ '
& 5" . :. 0 :. #) 6
$
$" . (#+ -& )&P ,
:. )" K43
)& $" . 5"D !&> '$" "+ ? ( ,
5 ( #$ # ,$D #A
5 #+ & -+7
1
8< :!
( ! $ 6 -" '&#$ @ -1, &$
( !""D )" ; /" '
" ! -" &7 '$"
( K$')"<? ,? 8< D 6 + &
'
9
"$ !:"
9 # 5"& 8< !&
5
9 6 !""D )" /" '
"E , 9
:;F
& $ 6" $
- 644 6& /"
" ? /"+ F" 1$
-< '@B;
. B$ = =4 "* '(
&
+ ( -4"&
" ' & '!
. B$ -$E &+ * " '68 "
106
" 4"& "* 68 &&> '
" ; '$&? . 0"& 9< ( < '(
0"& / ; . '$&? -"& 9< 4
&7 @ $ 'P ( 9< $4 /
)" $
. !""D (* & 3(> 3@B; :;F
+
. & & . B$ ; 6?
&< $ 7 &7 '( -.
' -;4
@
( 5?
- $ S
" , '! L$
", @
0) _.
44
(* (6, <$ (8 B& + " "< $ .
&4 &" $*$ # '; 5BE . !&B+
6 " 'S4"; 5
$BE . ; ) (
&
(4 #
&" '6 >4 &" "$
45
(# 0 . 78, (*) (6
- # '"&
'
46
78,
@ 9< A8 # ( A
8< < '.$ 6"# " 6"$< &&>
- K '
( C".
107
:8 9
04
"& "#
* 5 . / & & & 31
.(1996 - - 5&O +
* ,
.(1996 , $ -"$ (
"& &< $ &
" &$ &< $ 32
=> " "< "& C" $" ( (" $ 33
.(2007 1 , !"
"&
!&> $, /$, "A $ $" . ( & 34
.(- &)$ "
$" 5 #"& $" . ( D7 '" "$ &$ & 35
.(1999 "&; L&
=> " /" "& $" . 0"& , 36
.(2006 1 , !"
Y
"& B&? -+ :D $" . 0"& , & 37
.(2007 1 , &"? => "
$, => " !" "& $" . 0"& /", "& & 38
.(- &) &"?
-"$ " "+ "& ' $" . -"# '!$7 & "< & 39
.(1999 1 , /&
::
=> " "< F 3 C" 3$" ( '(" $ & -1
31 9 '(2007 1 , !"
57 9 '" "$ &$ &32
58 9 '6+ =4"33
108
" "& '
!&> $, '/$, "A $ $" . ( ' &34
242 9 (- &)$
242 9 '6+ =4" 35
" Y
"& 'B&; -+ :D $" . 0"& , & 36
2259 '(2007 1 , &"? =>
226 9 '6+ =4"37
=> " /" "& '$" . 0"& 5 ', &38
270 9 '(2006 1 , '!"
270 9 , &39
270 9 '6+ =4" 310
270 9 '6+ =4" 311
270 9 '6+ =4"312
270 9 '6+ =4" 313
4 5 "& '#$&J $" . -"# 0"& 5 '4$ I+ &$ & 314
2799 '(2001 1 , '!& $" -"P
279 9 '6+ =4" 315
279 9 '6+ =4" 316
270 9 , & 317
270 9 '6+ =4" 318
270 9 '6+ =4" 319
281 9 '/$ =4" '4$ I+ &$ & 320
270 9 '/$ =4" ', & 321
(1992 11 , $ -"$ (
"& '&< $ &
'&< $ " &$ 322
5609
, $, => " !" "& '$" . 0"& /", '"& & & 323
96 9 '(2007 1
95 9 '/$ =4" '"& & & 324
97 9 '6+ =4" 325
109
559 9 '&< $ &
326
559 9 '6+ =4"327
554 9 '6+ =4" 328
99 9 '6+ =4" 329
99 9 '6+ =4" 330
101 9 '6+ =4" 331
101 9 '6+ =4" 332
101 9 '6+ =4" 333
-"$ /& '" "+ "& ' $" . -"# !$7 & "< & 334
71 70 9 (1999 1 ,
1839 'B&; -+ :D $" . 0"& ', 335
183 9 '6+ =4" 336
184 9 '6+ =4" 337
185 9 '6+ =4" 338
269 9 '6+ =4" 339
104103 9 '/$ =4" '!$7 & "< & 340
104 9 '6+ =4"341
104 9 '/$ =4" '!$7 & "< & 342
104 9 '6+ =4" 343
04
"& "#
* 5 '. '/ & & & 344
262 9 '(1996 - , '- 5&; +
* ,
261 9 '6+ =4" 345
172 9 '6+ =4" 346
110