‫پزارت ﻛﺸﻮاﺳﺘﺎﻧﺪاري ﺗﻬﺮان‬

‫‪108‬‬ ‫ﺷﻤﺎره‪:‬‬ ‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫‪1398/05/13‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‪:‬‬ ‫ﻤﺎ ﯽ ا ﻮر ا ﯽ‬ ‫ﻌﺎو‬
‫ﻋﻨﻮان‪ :‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات‬
‫ﺖ ﺪاث‬ ‫دا ﯽ ی ﻮ ﯽ و ﺪ ﯽ‬
‫ﮔﺮوه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺸﺎوران آﻛﺎم‬

‫? ﭘﺮﺳﺶ‪:‬‬
‫در ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 102/1088-54/842‬ﻣﻮرخ ‪ 78/03/03‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ وﻗﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﺑﻼغ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻘﺮرات آﻧﻬﺎ؛ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را در ﻓﺮم ﻫﺎي اﺑﻼﻏﻲ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺴﺖ ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﺗﺎﺋﻴﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات را ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮا ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪات ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد ﺑﺪون رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻔﺎد ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت وﻋﺒﺎرات ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن؛ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎ ﺣﺬف ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻓﺰودن‬
‫ﻣﻮادي ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺑﺪون اﺧﺬ ﺗﺎﻳﻴﺪ از ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﺸﻮر )ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي(‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﻣﺘﻦ ﻣﺼﻮب داده ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬آﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻨﻌﻘﺪه‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻓﺬ و ﻻزم اﻻﺟﺮا اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻐﺎﻳﺮت ﺑﺎ ﻣﺼﻮﺑﺎت اﺑﻼﻏﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺑﻄﻼن‬
‫و ﺑﻲ اﻋﺘﺒﺎري اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‪ ،‬و ﻳﺎ ﻛﻼ ﻗﺮارداد ﻣﻨﻌﻘﺪه داده ﺷﻮد؟ ﭼﻪ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاي ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺪون اﺧﺬ ﻣﺠﻮز از ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻣﺮ وﺟﻮد دارد؟‬

‫‪‬ﺷﺮح ﭘﺎﺳﺦ از آﻗﺎﻳﺎن‪:‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺼﻄﻔﻲ آﺑﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ رﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﺧﺖ از داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن و ﻣﺸﺎور ﺣﻘﻮﻗﻲ و دﻋﺎوي ﻧﺎﺷﻲ از آﺛﺎر ﻗﺮاردادﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﻣﻬﻨﺪس رﺿﺎ دﺳﺘﻴﺎري ﻛﺎرﺷﻨﺎس رﺳﻤﻲ دادﮔﺴﺘﺮي وﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه از داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪.‬‬

‫‪ ‬ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 102/1088-54/842‬ﻣﻮرخ ‪ 78/03/03‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ وﻗﺖ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي اﺟﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‬
‫ﻣﺸﺎور و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران‪ ،‬ﻣﻔﺎد ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎري‪ ،‬از ﻧﻮع ﮔﺮوه اول )ﻻزم اﻟﺠﺮا( ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬در‬
‫ردﻳﻒ )‪ (1‬ﺑﻨﺪﻫﺎي )‪ (2) ،(1‬و )‪ (3‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﺤﻮه ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﻠﺐ و ﻣﺠﺎز ﻧﺒﻮدن ﺗﻐﻴﻴﺮ‪ ،‬اﻋﻢ از ﻛﺎﺳﺘﻦ ﻳﺎ اﻓﺰودن ﻋﺒﺎرات و ﻛﻠﻤﺎت ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد دو‬
‫دﻳﺪﮔﺎه وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ذﻳﻼ" ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﻧﻈﺮات ﻗﺎﺋﻠﻴﻦ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر و ﻧﻔﻮذ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﺼﻮﺑﺎت اﺑﻼﻏﻲ‪ :‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﺎده ‪ 231‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ "ﻣﻌﺎﻣﻼت و‬
‫ﻋﻘﻮد ﻓﻘﻂ درﺑﺎره ﻣﺘﻌﺎﻣﻠﻴﻦ و ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﻣﺎده ‪ ،"196‬ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻫﺮ ﻗﺮاردادي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و اﺷﺨﺎص‬
‫ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻮ آﻧﻜﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ دوﻟﺖ و اﺷﺨﺎص ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎده ﻣﺰﺑﻮر ﺻﺮﻓﺎ" در ﻣﻘﺎم ﺑﻴﺎن و اﺣﺼﺎء اﺷﺨﺎﺻﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻔﻴﺎ" و اﺛﺒﺎﺗﺎ" ﻧﻈﺮي در ﺧﺼﻮص ﻧﻔﻮذ ﻳﺎ‬
‫ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ ﻗﺮاردادﻫﺎ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎده اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دوﻟﺘﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ؟‪ ‬‬
‫ﻗﺎﺋﻠﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎده ‪ 28‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪ 51‬و ﻣﺎده ‪ 92‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮﺻﻮب ﺳﺎل ‪ 66‬اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺮح‬
‫‪ ‬ﮔﺮوه ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آﻛﺎم‬
‫ﻛﻪ‪ :‬ﻣﺎده ‪ 28‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ‪» :‬ﺗﻌﻬﺪ و ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ وﺟﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎده ‪ 21‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺘﺨﻠﻔﻴﻦ از ﺣﻜﻢ اﻳﻦ ﻣﺎده‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻛﻪ در اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﺪون ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺻﺪور دﺳﺘﻮر ﻳﺎ اﻣﻀﺎي ﺳﻨﺪ ﻳﺎ ﻗﺮارداد ﻳﺎ ﻗﻮﻟﻨﺎﻣﻪ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن دﻳﻨﻲ ﺑﺮ ذﻣﻪ دوﻟﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻤﻮل ﻣﺠﺎزات ﻣﻘﺮر در ﻣﺎده ‪ 85‬ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ «.‬ﻣﺎده‪ 92‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‪» :‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻌﻬﺪ زاﺋﺪ ﺑﺮ اﻋﺘﺒﺎر ﻳﺎ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺧﺪﻣﺘﻲ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﺮف دوﻟﺖ درآﻳﺪ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﻳﻲ ذﻳﺮﺑﻂ ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ رد ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ رد ﻋﻴﻦ آن ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺒﻮده و ﻳﺎ ﻓﺮوﺷﻨﺪه از‬
‫ﻗﺒﻮل‪ ،‬اﻣﺘﻨﺎع داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻮرد ﺧﺪﻣﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﻗﺒﻮل و وﺟﻪ ﻣﻮرد ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در ﺣﺪود اﻋﺘﺒﺎرات ﺳﺎل ﺑﻌﺪ دﺳﺘﮕﺎه اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺮداﺧﺖ اﺳﺖ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﻮق‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﺘﺨﻠﻒ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺄﻣﻞ در ﻣﻔﺎد ﻣﻮاد ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮاد‪ ،‬ﺗﺨﻠﻔﺎت ذﻳﻞ را )و ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت را( ﻣﺎﻧﻊ از ﻧﻔﻮذ ﻗﺮارداد ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪09198624029‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪dastyarireza@gmail.com‬‬ ‫‪m_abaie@yahoo.com‬‬

‫‪AKAM CONSULTING GROUP‬‬
 ‫پزارت ﻛﺸﻮاﺳﺘﺎﻧﺪاري ﺗﻬﺮان‬
‫‪108‬‬ ‫ﺷﻤﺎره‪:‬‬ ‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬
‫‪1398/05/13‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‪:‬‬ ‫ﻤﺎ ﯽ ا ﻮر ا ﯽ‬ ‫ﻌﺎو‬
‫ﻋﻨﻮان‪ :‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات‬
‫ﺖ ﺪاث‬ ‫دا ﯽ ی ﻮ ﯽ و ﺪ ﯽ‬
‫ﮔﺮوه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺸﺎوران آﻛﺎم‬

‫‪‐ ‬ﺗﺨﻠﻒ از ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫‪‐ ‬ﺗﺨﻠﻒ از ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر )ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺷﻮد(‬
‫‪‐ ‬ﻋﺪم ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫‪‐ ‬ﺗﻌﻬﺪ زاﺋﺪ ﺑﺮ اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﻣﺜﻼ" اﮔﺮ ﺑﺪون رﻋﺎﻳﺖ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﻳﺎ ﺗﺮك ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ )ﺗﺨﻠﻒ از ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ( ﻳﺎ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ‬
‫ﻛﺸﻮر‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎري ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺮارداد ﻣﻨﻌﻘﺪ ﮔﺮدد )ﺗﺨﻠﻒ از ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮر( و ﻳﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻨﺪرج در ﻣﺎده ‪18‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ »اﺧﺘﺼﺎص دادن ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺼﻮب ﺑﺮاي ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻌﻴﻦ« اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد )ﻋﺪم ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻋﺘﺒﺎر( ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻋﺘﺒﺎر ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫ﻗﺮاردادي ﻣﻨﻌﻘﺪ ﮔﺮدد )ﺗﻨﻬﺎ زاﺋﺪ ﺑﺮ اﻋﺘﺒﺎر( ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم و ﻣﻨﻄﻮق ﻣﺎده ‪ 28‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪ 51‬و ﻣﺎده ‪ 92‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪ ،66‬ﻗﺮارداد ﻣﻨﻌﻘﺪه ﻧﺎﻓﺬ و ﻣﺠﺮي ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ ﻣﺘﺨﻠﻔﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﻣﻮاد ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬اﺷﺎره‬
‫اي ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺨﻠﻔﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ )ﻣﺜﻞ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣ‪Ĥ‬ﻻ" ﺗﺨﻄﻲ از ﻓﺮمﻫﺎي ﻣﺼﻮب اﺑﻼﻏﻲ ﭘﻴﻤﺎن( ﻧﺪارد و ﻗﻄﻌﺎ" ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻮﺳﻊ‬
‫از ﻣﻮاد ﻳﺎد ﺷﺪه و اﻓﺰودن ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﻣﺼﺮﺣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺎده ‪ 19‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ و‬
‫ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎري ﻗﺮاردادﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ در آﻧﻬﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺎده ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد‪» :‬ﺗﻌﻬﺪ از اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻳﺠﺎد‬
‫دﻳﻦ ﺑﺮ ذﻣﻪ دوﻟﺖ ﻧﺎﺷﻲ از‪ :‬ب‪-‬اﺟﺮاي ﻗﺮاردادﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات ﻣﻨﻌﻘﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺎده ﻣﺰﺑﻮر آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺮاردادﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻳﻨﻲ ﻫﻢ ﺑﺮ ذﻣﻪ دوﻟﺖ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﺟﻤﻊ ﻣﺎده ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ ﻣﺎده ‪ 92‬ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﺎده ‪ 28‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﺎت وارده ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻠﻲ ﻣﺎده ‪ 19‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ )در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ )ب( آن ﻣﺎده( را ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارد‪ .‬اﺻﻮﻻ" ﻗﺮاردادﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ در واﻗﻊ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﻮده و ﺑﻮدﺟﻪ آﻧﻬﺎ از ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دﻗﺖ ﻧﻈﺮ و ﺳﺨﺘﮕﻴﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ و اﻏﻤﺎض در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺨﻠﻔﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ رﺳﺎﻧﻴﺪ و ﺑﻪ ﻗﺪر ﻣﺘﻴﻘﻦ از ﻣﺼﺮﺣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻛﺘﻔﺎ ﻧﻤﻮد و ﻣﻨﻄﻘﺎ" ﻫﻢ دﻟﻴﻠﻲ ﻧﺪارد ﻛﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻄﻼن ﻗﺮاردادﻫﺎي دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ورد‬
‫ﻣﺴﺎﺣﻤﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﻋﺬر ﺑﻲرﻏﺒﺘﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران از اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬از ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎ" آﻧﻜﻪ در اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دوﻟﺖ ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺒﺎﻧﻲ و ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻼ" ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه و‬
‫ﻓﺴﺎد اداري ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﻼغ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ وﻗﺖ و ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎن ﺑﻌﺪي آن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران‪ ،‬اﻋﻢ از ﺧﺮد و ﻛﻼن و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه »ﺟﻬﻞ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن راﻓﻊ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ« در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻄﻼن ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﺴﺎن و ﺑﺪون ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب( ﻧﻈﺮات ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻄﻼن ﺟﺰﺋﻲ ﻳﺎ ﻛﻠﻲ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ اﺑﻼﻏﻲ‪ :‬ﮔﺮوﻫﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺑﻄﻼن و ﺑﻲاﻋﺘﺒﺎري ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ و‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي اﺑﻼغ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﻄﻼن ﻛﻞ ﻗﺮارداد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﻗﺮاردادﻫﺎي‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺻﺮﻳﺢ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻓﺬ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎده ‪ 975‬ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬دادﮔﺎه‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ و ﻳﺎ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﺟﺮا ﮔﺬارد‪ .‬ﻣﺎده ‪ 4‬ﻗﺎﻧﻮن آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ دادﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب در اﻣﻮر ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪ 79‬ﻧﻴﺰ ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ را ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺛﺮ در دادﮔﺎه ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﮔﺮوه ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آﻛﺎم‬
‫در ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪» ،‬ﻗﺮاردادﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ« ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ‪ ،‬ﻗﺮاردادﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻊ و ﺿﺮر آن ﺑﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺮ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از »ﻗﺎﻧﻮن«‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن آﻣﺮه اﺳﺖ ﻧﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ و ﺗﻔﺴﻴﺮي‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﺪﻻل ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﻤﺎن در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد‪ ،‬در واﻗﻊ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و آﺋﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎﺳﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻨﻮان و ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮن )ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ و ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎم( را ﻧﺪارد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺨﻠﻒ از‬
‫ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ زﻳﺮا ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﻤﺎن و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ )و ﻣﻮاردي دﻳﮕﺮ( اﺑﻼغ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﻗﺴﻤﺖ اﺧﻴﺮ ﻣﺎده ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ آن‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺘﻮن اﺑﻼﻏﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﻧﺤﻮه اﻧﺸﺎي آن‪ ،‬اﻣﺮي ﺑﻮدن آن را ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺷﻚ و‬

‫‪ ‬‬

‫‪09198624029‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪dastyarireza@gmail.com‬‬ ‫‪m_abaie@yahoo.com‬‬

‫‪AKAM CONSULTING GROUP‬‬
 ‫پزارت ﻛﺸﻮاﺳﺘﺎﻧﺪاري ﺗﻬﺮان‬
‫‪108‬‬ ‫ﺷﻤﺎره‪:‬‬ ‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬
‫‪1398/05/13‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‪:‬‬ ‫ﻤﺎ ﯽ ا ﻮر ا ﯽ‬ ‫ﻌﺎو‬
‫ﻋﻨﻮان‪ :‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات‬
‫ﺖ ﺪاث‬ ‫دا ﯽ ی ﻮ ﯽ و ﺪ ﯽ‬
‫ﮔﺮوه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺸﺎوران آﻛﺎم‬

‫ﺷﺒﻬﻪاي آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد و اﻳﻦ ﺗﺨﻠﻒ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎ ﻧﺺ ﻣﺎده ‪ 23‬اﺧﻴﺮاﻟﺬﻛﺮ دارد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ روح ﻣﺎده ﻳﺎد ﺷﺪه ﻛﻪ ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ و ﺗﺄﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ روح و ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ‬
‫ﻗﺮارداد ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ« در ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎم آن در ﻋﻘﻮدي ﻣﺼﺪاق دارد ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﺛﺮ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻟﻨﺘﻴﺠﻪ ﺑﻄﻼن را ﻫﻢ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد اﻣﺎ در ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎص‪ ،‬ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻋﻘﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﻴﺮ از »رﺿﺎ« ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﮕﺮ ﺻﺤﺖ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ را داراﺳﺖ و ﺑﺎ رﺿﺎي ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از اﺟﺮاي ﻋﻘﺪ‬
‫زﻳﺎن ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻋﻘﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻓﻀﻮﻟﻲ )ﻣﺎده ‪ 247‬ق‪.‬م( ﻳﺎ ﻋﻘﺪ ﻣﻜﺮه )ﻣﺎده ‪ 199‬ق‪.‬م( ﻳﺎ وﺻﻴﺖ زاﺋﺪ ﺑﺮ ﺛﻠﺚ )ﻣﺎده ‪ 843‬ق‪.‬م( اﻟﻨﻬﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺎده ‪ 10‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻄﻼن اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﺪم ﻧﻔﻮذ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺮاردادي ﻛﻪ ﺑﺪون رﻋﺎﻳﺖ ﻗﻮاﻋﺪ و ﻧﻈﺎﻣﺎت آﻣﺮه ﻣﻨﻌﻘﺪ ﺷﻮد در‬
‫ﺗﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ »ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ« ﮔﻔﺘﻪﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ اﻣﺎ وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ارﺗﺒﺎط ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻗﺮاردادﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ دارد و ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮوج ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻣﺠﺮاي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺧﻮد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ ﻛﻞ ﻗﺮارداد ﻣﻨﻌﻘﺪه ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ﺑﻄﻼن اﺳﺖ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﻮارد ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﺘﻮن‬
‫اﺑﻼﻏﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻃﻞ اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد وﻟﻲ اﺻﻞ ﻗﺮارداد‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻮت ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺮارداد ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺮاﻳﻂ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ واﺣﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺣﺬف ﻗﺴﻤﺘﻲ از آن‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺗﻮاﻓﻘﻲ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻊ اﻟﻮﺻﻮف ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺗﺨﻄﻲ‬
‫از ﻣﺘﻮن ﻣﺼﻮب را در ﻗﺎﻟﺐ ﺷﺮاﻳﻂ ﺿﻤﻦ ﻋﻘﺪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻨﺪ )‪ (3‬ﻣﺎده ‪ 232‬ق‪.‬م ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻔﺴﺪ ﻋﻘﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺮط ﻧﺎﻣﺸﺮوع‪ ،‬ﺷﺮﻃﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﺎ اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ ﻳﺎ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ در ﻋﺎﻟﻢ ﺣﻘﻮق‪ ،‬اﻧﺠﺎم آن ﻏﻴﺮ ﻣﻘﺪور‬
‫اﺳﺖ و ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﻟﻪ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد و ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬از آن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﺣﻖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫از اﻳﻦ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻗﻴﺪ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﻋﻬﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮد و‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻬﺪي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﺮط ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻐﺎﻳﺮت ﺑﺎ ﻣﺘﻦ ﻣﺼﻮب و اﺑﻼﻏﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ" ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و‬
‫ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﺷﺮﻃﻲ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻨﺪا ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 3‬و ‪ 1‬ﻣﺎده ‪ 232‬ق‪.‬م ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻔﺴﺪ ﻋﻘﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺣﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﻓﺮض ﻣﺎده ‪37‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻗﻴﺪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺻﻮرت وﺿﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﻫﺮ ﺳﺎل )ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن(‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در زﻣﺎن اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد‪ ،‬ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻃﻼﻋﻲ از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﺳﺎلﻫﺎي آﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮﻃﻲ‪ ،‬ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻮده و‬
‫ﺟﻬﻞ آن ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻬﻞ ﺑﻪ ﻋﻮﺿﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ )‪ (2‬ﻣﺎده ‪ 233‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻃﻞ و ﻣﺒﻄﻞ ﻋﻘﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫! ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي و ﻧﻘﺶ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻛﺸﻮر در ﻧﻔﻮذ ﻗﺮارداد‪ :‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره‬
‫‪ 102/54-1088/842‬ﻣﻮرخ ‪ 78/03/03‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ وﻗﺖ )ﻧﺸﺮﻳﻪ ‪ (4311‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺰﺑﻮر اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺲ از ﺗﺎﺋﻴﺪ آن ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻢاﻛﻨﻮن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻛﺸﻮر ﻋﻬﺪه دار اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه در ﻣﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﻳﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﻣﺎﻫﻮي و ﻛﻢ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺎزﻣﺎن اﺧﻴﺮاﻟﺬﻛﺮ وﻟﻮ ﺑﻌﺪ از اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮارداد‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺰﺑﻮر را ﺑﺎﺳﺘﻨﺎد ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻳﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺎﺋﻴﺪ‬
‫و در واﻗﻊ ﺗﻨﻔﻴﺬ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺘﻮان اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات را ﺻﺤﻴﺢ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻮد و اﻻ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺮاز ﻣﻴﮕﺮدد ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮﺻﻮف ﺑﻪ درﺟﻪاي‬
‫از اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن و ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدد و ﻣﺴﺘﻨﺪا" ﺑﻪ ﻣﻮاد ‪ 10‬و ‪ 957‬و ‪ 232‬و ‪ 233‬ق‪.‬م ﺑﺎ ﺣﻜﻢ ﻣﺮﺟﻊ ذﻳﺼﻼح ﻗﻀﺎﻳﻲ‬
‫‪ ‬ﮔﺮوه‪ .‬ﻣﺸﺎوره ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آﻛﺎم‬
‫ﺑﺎﻃﻞ و ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﻣﺒﻄﻞ ﻋﻘﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫‪ ‬ﻣﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 102/1088-54/842‬ﻣﻮرخ ‪ 78/03/03‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪.1351‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮﺻﻮب ﺳﺎل ‪.1366‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﻧﻮن آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ دادﮔﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﻘﻼب در اﻣﻮر ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺼﻮب ﺳﺎل ‪  .1379‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪09198624029‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪dastyarireza@gmail.com‬‬ ‫‪m_abaie@yahoo.com‬‬

‫‪AKAM CONSULTING GROUP‬‬