Formulari A.3.

1 n – Vlerësimi i detajuar i rrezikut dhe Vlerësimi i kontrollit të brendshëm për

Investimet Kapitale

Entiteti GJILAN
Hapi i Auditimit Hapi 11-14: Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut & Vlerësimi i kontrollit të brendshëm
Periudha e Auditimit: 2020
Qëllimi: Identifikimi i rrezikut dhe përcaktimi i besueshmërisë së mundshme në kontrolle të
brendshme për proces të përzgjedhur
KJO LETËR PUNE ËSHTË NJË SHABLLON PËR VLERËSIMIN E HOLLËSISHËM TË RREZIKUT DHE
VLERËSIMIN E KONTROLLIT QË DO TË KRYHET NË PUNËN E PËRKOHSHME / FILLESTARE TË
AUDITIMIT NË TERREN PËR SECILIN RAPORTIM TË KONTABILITETIT / FINANCIAR DHE / OSE
PROCESIN E PAJTUESHMËRISË BRENDA FUSHAVE TË IDENTIFIKUARA NË STRATEGJINË E
PËRGJITHSHME TË AUDITIMIT SI FUSHA ME RREZIK MË TË LARTË.

PËR TË SHMANGUR KONFUZIONIN, DUHET TË PËRDORET NJË SHABLLON I VEÇANTË PËR SECILIN
PROCES QË DO TË ANALIZOHET.

SFONDI:

1. Kontrolli i brendshëm

Duhet t’i kuptojmë sistemet dhe proceset kryesore të përfshira në raportimin financiar në mënyrë që ta
planifikojmë një auditim efektiv dhe efikas. Duhet të mbahen sisteme të shënimeve (kalimthi) dhe të
azhurnohen për secilën klasë të transaksioneve në veprimtarinë e entitetit të cilat janë domethënëse për
pasqyrat financiare. Për çdo raportim kontabiliteti/financiar dhe/ose procese të pajtueshmërisë
duhet të përcaktohen objektivat dhe lidhen me pohimet relevante. Shiko pohimet përkatëse të
identifikuara në LP A.3.5- Fushat e auditimit të pajtueshmërisë.

Krahas shënimeve të sistemit lidhur me proceset individuale, duhet ta dokumentojmë procesin e raportimit
financiar të përdorur në përgatitjen e pasqyrave financiare të entitetit.

Shënimet e sistemit duhet të tregojnë qartë (dhe thjeshtë) rrjedhën e veprimeve brenda një procesi, sistemet e
TI të përfshira dhe të lidhura me raportimin financiar, aktivitetet kontrolli (përfshirë ato mbi rregullsinë) dhe
ndërfaqet e të dhënave. Kjo dokumentohet në mënyrën më efektive duke përdorur diagramin e rrjedhës.
Organizata Buxhetore apo auditorët e tyre të brendshëm mund tashmë të kenë diagrame të sistemit që mund të
përdoren dhe ndryshohen sipas nevoje. Organizata buxhetore mund të jetë në gjendje të pohojë nëse shënimet
ekzistuese të sistemit që i kemi mbeten akoma aktuale.

Ekipet duhet t’i përdorin shënimet e sistemit për të përcaktuar nëse duhet të aplikohet qasje e kontrolleve apo
substanciale dhe t’i identifikojnë ato kontrolle mbi të cilat presim të mbështetemi dhe të adresohen pohimet e
adresuara të auditimit.

Për fushat jo domethënëse të auditimit, shënimet e sistemit nuk duhen të jenë më shumë se një përshkrim i
shkurtë i aktivitetit, qarkullim i përafërt vjetor dhe se është në pajtim me fushëveprimin e organizatës. Të gjitha
fushat jo domethënëse do të mund të përfshihen brenda një dokumenti dhe mundësisht të lidhen me vlerësimin
strikt të rrezikshmërisë të bërë kur është përcaktuar statusi i tyre jo domethënës.

Sipas metodologjisë së ZKA, pritet që të synojmë të marrim siguri auditimi nga kontrollet monitoruese të nivelit
të lartë (zakonisht caktimi i buxhetit dhe procesi i monitorimit). Në qoftë se nuk mund të marrim garanci nga
këto për shkak të dobësive të kontrollit, këto duhet të raportohen te personat e ngarkuar me qeverisje. Prandaj
shënimet e sistemit për kontrollet e monitorimit të nivelit të lartë duhet të përfshihen dhe azhurnohen gjithashtu.

Pohimet lidhur me klasat e transaksioneve, bilancin e llogarive dhe shpalosjet

Plotësiac P Të gjitha transaksionet dhe veprimet që është dashur të regjistrohen janë regjistruar
Ndodhja N Transaksionet dhe ngjarjet që janë regjistruar kanë ndodhur dhe janë të entitetit.
Saktësia S Shumat dhe të dhënat tjera që kanë të bëjnë me transaksionet dhe veprimet e
regjistruara janë regjistruar në mënyrë të saktë.
Prerja P Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në periudhën e duhur të kontabilitetit.
Rregullsia Rr Transaksionet financiare janë në pajtim me legjislacionin që i autorizon ato, rregulloret e
lëshuara nga organi kompetent për ta bërë këtë në bazë të legjislacionit në fuqi,
autoritetit të Parlamentit dhe autoritetit të Thesarit.
Klasifikimi K Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në llogari të duhura.

Pohimet lidhur me bilancet e llogarive në fund të periudhës

Plotësia
Ekzistenca
Vlerësimi dhe alokimi
Të drejtat dhe obligimet
P Të gjitha pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit që është dashur të regjistrohen janë
regjistruar
E Ekzistojnë pasuritë, detyrimet dhe kamatat e ekuitetit
V&A Pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit janë të përfshira në pasqyrat financiare në
shuma të duhura dhe çdo vlerësim përfundimtar ose përshtatjet e alokimit janë regjistruar
si duhet
D&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Pohimet lidhur me prezantimin dhe shpalosjen

Plotësia P Të gjitha shpalosjet që është dashur të përfshihen në pasqyrat financiare janë përfshirë.
Ndodhja N Veprimet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë ndodhur
Saktësia dhe vlerësimi S&V Informacioni financiar dhe informacioni tjetër është shpalosur në mënyrë të drejtë dhe në
shumat e duhura.
Të drejtat dhe obligimet R&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Treguesit e rrezikut të mashtrimit

1.       Anashkalimi i kontrollit nga ana e menaxhmentit dhe mënyra e testimit

Shënim – ky rrezik nuk mund të hedhet poshtë dhe ka reagime të nevojshme sa i përket shënimeve në ditar, vlerësime të
kontabilitetit dhe transaksionet domethënëse apo të pazakonshme. Këto reagime duhet t’i përshtaten rrethanave të
entitetit. Në qoftë se ekzistojnë rreziqet shtesë i tejkalimit të kontrolleve nga menaxhmenti, këto duhet të pasqyrohen
gjithashtu në vijim si rreziqe të përhapura apo të veçanta.

2.       Testimi manual i shënimeve në ditar

ISA 240.32(a) kërkon që ekipi i angazhuar ta testoj përshtatshmërinë e shënimeve me dorë në ditar të regjistruara në librin
e përgjithshëm si dhe përshtatjet tjera të bëra për përgatitjen e pasqyrave financiare. Gjatë përgatitjes dhe zhvillimit të
procedurave të auditimit për teste të tilla, auditori:

(i)        Bën pyetje për individët e përfshirë në raportimin financiar, në proceset lidhur me aktivitetin e pazakonshëm apo
të papërshtatshëm lidhur me përpunimin e të dhënave të ditarit si dhe përshtatjet tjera;
(ii)      Zgjedh shënimet në ditar dhe përshtatjet tjera të bëra në fund të periudhës së raportimit; dhe
(iii)    Shqyrton nevojën për testimin e shënimeve në ditar dhe përshtatjeve tjera përgjatë tërë periudhës. (Ref. Para
A41-A44)
Për udhëzime të mëtutjeshme shih PQ Udhëzim i shpejtë për testimin e ditarëve
[shto procedura shtesë nëse është e nevojshme]

3.       Anësia në vlerësimin e kontabilitetit

ISA 240.32(b) kërkon që ekipet e angazhuara për rishikimin e vlerësimeve të kontabilitetit për anësi dhe të vlerësojnë nëse
rrethanat që kanë rezultuar me anësi, nëse ka të tilla, paraqesin rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit.
Gjatë zhvillimit të këtij rishikimi, auditori:

(i)        Vlerëson nëse gjykimet dhe vendimet e bëra nga menaxhmenti në krijimin e vlerësimeve kontabël të përfshira
në pasqyrat financiare, edhe nëse individualisht janë të arsyeshme, tregojnë një anësi të mundshme nga ana e
menaxhmentit të entitetit e që mund të paraqesë rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit. Në
rast të tillë, auditori do ta ri-vlerësojë vlerësimet e kontabilitetin e marra si tërësi; dhe
(ii)      Bën një rishikim retrospektiv të gjykimeve dhe supozimeve të menaxhmentit që lidhen me vlerësimet
domethënëse të kontabilitetit të pasqyruara në pasqyrat financiare të vitit paraprak. (Ref: Para A45-A47)
Shqyrtimi i anësisë dokumentohet në *FA Shkelja e kontrolleve nga ana e menaxhmentit.
[shto procedura shtesë nëse nevojiten]

4.       Njohja e të hyrave

ISSAI 1240 ka një supozim të kundërshtueshëm të mashtrimit në njohjen e të hyrave. Plotëso siç aplikohet: Rreziku i
mashtrimit në njohjen e të hyrave (nuk) është kundërshtuar për shkak të [trego arsyet, p.sh. entiteti nuk ka të hyra të
fituara apo tarifa dhe ngarkesa] <Cekni emrin e rrezikut të caktuar/të përhapur në tabelën më poshtë.

5.       Të tjera, nëse është e aplikueshme

·         Demonstro procesin nga fillimi në mbarim, p.sh. nga fillimi i pagesës dhe deri në regjistrim në PVF;
·         Identifiko nivelin potencial të rrezikut të ulët, mesëm dhe të lartë dhe probabiliteti i paraqitjes së tij

Tabela 1. Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut për procesin e zgjedhur

Procesi Objektivat e Pronari dhe Rreziqet e detajuara Përcakto nëse Ndikimi në
(Përshtat në bazë të asaj procesit (lidhur me pjesëmarrësit e të identifikuara dhe rreziku i fushën e
se cilat procese janë pohimet) procesit të përshkruara identifikuar propozuar të
domethënëse për hapave përkatës të është i auditimit.
pasqyrat financiare). procesit (rreziqet e përhapur,
(Paraqit përshkrimin veçanta duhet të domethënës, A është
hap-pas-hapi për numërohen) apo faktor i identifikuar
procesin e zgjedhur) rrezikut. rreziku si
Tregoni rrezik i
probabilitetin posaçëm (të
e ndodhjes (e merren siguria
lartë, e duke testuar
mesme apo e kontrollet) Po
ulët) apo JO

1 2 3 4 5 6

Përcaktimi rrezikut 01 Aprovim i Pjesëmarrësit 01. 1. Aprovimi i Jo Jo

për kategorinë e kërkesave bazuar në Zyrtari kryesor kërkesave jo sipas
Investimeve kapitale ndarjet buxhetore administrativ ndarjeve buxhetore
01 Kërkësa për mallra dhe 02 Zotimi i mjeteve Zyrtari kryesor financiar 02. 2. Zotimi i Jo Jo
shërbime
sipas ndarjëve Zyrtari zotues mjeteve i
02 Zotimi i mjeteve buxhetore pamjaftueshëm dhe
Menaxheri i kontratës
03 Lëshimi i urdhër blrejës 03 Urdhërblerja jo brenda afateve
bazuar në nevojat e Zyrtari i arkivës ligjore
04 Pranimi i mallrave/punëve
njësisë kërkuese Zyrtari çertifikues 03. 3. Mungesa e Jo Jo
05 Pranimi i faturës nga arkiva
04 Pranimi i urdhërblerjës para
dhe protokollimi i sajë Zyrtari shpenzues
mallrave bëhet nga fillimit të
06 Sigurimi se fatura e pranuar
nuk është paguar më parë menaxheri i Zyrtari çertifikues aktivitetit/punës
07 Kontrollimi për shpenzim i kontratës/komisioni i 04. 4. Mallrat dhe Jo Jo
dokumentacionit para pranimit shërbimet e pranuara
rexhitrimit në SIMFK nuk janë sipas
05 Pranimi i faturës
08 Rexhistrim i shpenzimt në
dhe protokollim i saj kushteve të pranimit
SIMFK nga zyrtari shpenzues
nga arkiva 05. 5. Pranimi i Jo Jo
09 Aprovim i pagëseë në Simfk
nga Zyrtari çertifikues 06 Zyrtari që bën faturës, jo sipas
pranimin e faturës raportit të pranimit të
siguron se fatura punëve dhe mos
nuk është paguar protokollimi i sajë
më parë 07. 6. Rreziku i Jo Jo
07 Para se të bëhet dhënjës së aprovimit
shpenzimi në sistem për procesim të
dokumentacioni shpenzimit, jo në
kontrollohët nga pajtim me kushtët e
zyrtari çertifikues kontratës

08 Zyrtari i 08. 7. Rexhistrimi i Jo Jo

shpenzimit siguron shpenzimit jo në
se dokumentacioni përputhje me
është i kompletuar kërkesat e SIMFK, si
mungesa e kërkesës
09 Zyrtari çertifikues për blerje/zotimit,
aporvon kuponin e kopja e kontratës së
shpenzimit nënshkruar,
urdhërblerja, raporti i
pranimit urdhër
pagesa, fatura
origjinale.
 09. 8. Mos Jo Jo
harmonizimi i vlerave
të kontratës me
faturën e pranuar,
zotimin,
urdhërblerjën,
raportin e pranimit të
mallit si dhe kuponit
të shpenzimt,
verifikimi se numri i
biznesit dhe
xhirollogaria e
përfituesit janë të
njëjta si në faturë dhe
në SIMFK
06. 9. Reziku se Jo Jo
fatura e pranuar
është paguar më
parë, si dhe vlera e
faturës nuk përputhët
me sasitë/punët e
kontraktuara dhe të
pranuara)

·         Njih dhe vlerëso kontrollet e brendshme të cilat supozohet se adresojnë rreziqet e caktuara të identifikuara.
·         Vlerësimi i kontrolleve përbëhet nga dizajni i tyre, zbatimi dhe efektshmëria (e cila duhet të testohet).

Tabela 2- Vlerësimi i kontrolleve të brendshme të identifikuara si të nevojshme në zbutjen e rreziqeve të identifikuara

brenda proceseve të analizuara

RREZIQET PËRSHKRIMI I DIZAJNI I ZBATIMI I REZULTATE E BESUESHMËRI

SPECIFIKE TË SHKURTËR I KONTROL KONTROL TESTIMIT TË AE
DETAJUARA TË KONTROLLEVE LI: LIT: EFIKASITETIT KONTROLLIT:
IDENTIFIKUARA KYQE – I DUHUR PO ose JO TË PO
(të treguar vetëm (SHËNIM: JO TË ose JO I KONTROLLIT
me numra nga GJITHA DUHUR (shih letren e (kontroll i
PROCESI tabelat paraprake) AKTIVITETET JANË punës besueshëm)
KONTROLLE !!) A.3.2.n): ose
EFEKTIV ose JO
JO EFEKTIV (kontroll jo i
besueshëm)

1 2 3 4 5 6 7

01 Kërkësa për mallra Aprovimi i kërkesave Zyrtari autorizues Po Po Po Po

dhe shërbime jo sipas ndarjeve dhe ZKF sigurojnë
buxhetore që OB ka mjete të
ndara për qëllimin
02 Zotimi i mjeteve Zotimi i mjeteve i Zyrtari zotues bën Po Jo Jo Jo
pamjaftueshëm dhe zotimin e mjeteve
jo brenda afateve në SIMFK, para
ligjore inicimit të
aktiviteteve në
mënyrë që të
siguroj se OB ka
mjete të
mjaftueshme për
fillimin e aktivitetit
03 Lëshimi i urdhër Mungesa e Urdhërblerja duhet Po Jo Jo Jo
blrejës urdhërblerjës para të i dorëzohët
fillimit të operatorit ekonomik
aktivitetit/punës para filimit të
aktivitetit/punëve,
ku duhët
bashkëngjitur (fletë
porosia, kontrata
apo punët që duhët
kryer OE në vlerë të
mjeteve të cilat i
janë dedikuar ati)
04 Pranimi i Mallrat dhe Mallrat dhe Po Jo Jo Jo
mallrave/punëve shërbimet e shërbimet/punët
pranuara nuk janë pranohën nga
sipas kushteve të menaxheri i
pranimit projektit/komisioni
pranues duke i
krahasuar me
kontratën e
nënshkruar më parë
në mes të palëve
05 Pranimi i faturës nga Pranimi i faturës, jo Fatura pranohët nga Po Jo Jo Jo
arkiva dhe protokollimi i sipas raportit të arkivi i komunës
sajë pranimit të punëve dhe protokollohët
dhe mos në datën e pranimit
protokollimi i sajë të sajë
06 Sigurimi se fatura e Reziku se fatura e Zyrtari pranues në Jo Jo Jo Jo
pranuar nuk është paguar pranuar është
SIMFK se bashku
më parë paguar më parë, si me zyrtarin që bënë
dhe vlera e faturës pranimin e faturës,
nuk përputhët me duhët të
sasitë/punët e kontrollojnë se
kontraktuara dhe të fatura e pranuar
pranuara) nuk është paguar
më parë dhe vlera e
sajë përputhët me
pranimin (sasinë,
punët) e
kontraktuara
07 Kontrollimi për Rreziku i dhënjës së Zyrtari çertifikues Po Jo Jo Jo
shpenzim i aprovimit për kontrollon nëse
dokumentacionit para procesim të lënda për pagesë
rexhitrimit në SIMFK shpenzimit, jo në është e kompletuar:
pajtim me kushtët e të posedoj
kontratës zotimin/kërkesën
për blerje,
kontratën,
urdhërblerjën,
raportin e pranimit
dhe faturën e
pranuar. Tek
kontratat e mëdha
lëndëve duhët
bashkëngjitur edhe
gjendja për pagesat
e realizuara dhe sa
ka mbetur nga
kontrata për të
realizuar. Poashtu
ZÇ duhët të siguroj
se janë përmbushur
kushtët e kontratës
para rexhistrimit të
shpenzimit në
SIMFK
08 Rexhistrim i shpenzimt Rexhistrimi i
Zyrtari i shpenzimit Po Jo Jo Jo
në SIMFK nga zyrtari shpenzimit jo në siguron që
shpenzues përputhje me dokumentacioni për
kërkesat e SIMFK, si shpenzim është i
mungesa e kërkesës plotë
për blerje/zotimit,
kopja e kontratës së
nënshkruar,
urdhërblerja, raporti
i pranimit urdhër
pagesa, fatura
origjinale.
09 Aprovim i pagëseë në Mos harmonizimi i
Zyrtari Çertifikues Po Jo Jo Jo
Simfk nga Zyrtari vlerave të kontratës sigurohet se kuponi
çertifikues me faturën e i shpenzimit është
pranuar, zotimin, në pajtueshmëri me
urdhërblerjën, kushtet e kontratës,
raportin e pranimit dhe se vlera e
të mallit si dhe faturës është e
kuponit të njëjtë me
shpenzimt, verifikimi situacionin e
se numri i biznesit pranuar( apo nëse
dhe xhirollogaria e kjo nuk është e
përfituesit janë të mundshme të lihët
njëjta si në faturë ndonjë dëshmi në
dhe në SIMFK dokumentacion se
përse pagesa nuk
është e njejtë me
situacionin e
pranuar) dhe është
bërë shpenzimi për
përfituesin e duhur
BESUESHMËRIA E KONTROLLIT PËR TËRË PROCESIN (mesatarja e gjykuar e kontrolleve të caktuara): PO apo JO JO

SHTOJCA:
Modeli i analizës së procesit
1. Fusha e rrezikut/ procesi i audituar:
Përcaktimi rrezikut për kategorinë e Investimeve kapitale

2. Pronari i procesit (mbikëqyrësi i përgjithshëm/ operatori kryesor):

3. Pjesëmarrësit e procesit:
Zyrtari kryesor administrativ

Zyrtari kryesor financiar

Zyrtari zotues

Menaxheri i kontratës

Zyrtari i arkivës

Zyrtari çertifikues

Zyrtari shpenzues

Zyrtari çertifikues

4. Kontabilitet financiar dhe objektivat raportuese (të lidhura me pohimet):

01 Aprovim i kërkesave bazuar në ndarjet buxhetore

03 Urdhërblerja bazuar në nevojat e njësisë kërkuese

02 Zotimi i mjeteve sipas ndarjëve buxhetore

04 Pranimi i mallrave bëhet nga menaxheri i kontratës/komisioni i pranimit

05 Pranimi i faturës dhe protokollim i saj nga arkiva

07 Para se të bëhet shpenzimi në sistem dokumentacioni kontrollohët nga zyrtari çertifikues

08 Zyrtari i shpenzimit siguron se dokumentacioni është i kompletuar

09 Zyrtari çertifikues aporvon kuponin e shpenzimit

06 Zyrtari që bën pranimin e faturës siguron se fatura nuk është paguar më parë

5. Objektivat e Pajtueshmërisë (të lidhura me pohimet):

6. Ambienti i kontrollit (siguria e vetvetishme: Po apo Jo):

JO

7. Procedura hap pas hapi:

01 Kërkësa për mallra dhe shërbime

02 Zotimi i mjeteve

03 Lëshimi i urdhër blrejës

04 Pranimi i mallrave/punëve

05 Pranimi i faturës nga arkiva dhe protokollimi i sajë

06 Sigurimi se fatura e pranuar nuk është paguar më parë

07 Kontrollimi për shpenzim i dokumentacionit para rexhitrimit në SIMFK

08 Rexhistrim i shpenzimt në SIMFK nga zyrtari shpenzues

09 Aprovim i pagëseë në Simfk nga Zyrtari çertifikues

8. Vlerësimi i rrezikut:
a. Identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në nivel të pohimit për hapat e caktuar:
b. Vendosja e rreziqeve të identifikuara sipas procedurës hap pas hapi

9. Aktivitetet e Kontrollit:
a. Njohja e aktiviteteve kontrolli (kontrolleve) për rreziqet domethënëse në nivel pohimi
b. Vlerësimi i dizajnit të kontrolleve të identifikuara
c. Kontrollimi nëse kontrollet e identifikuara janë zbatuar
d. Testimi i kontrolleve të vlerësuara si të dizajnuara dhe zbatuara mirë

10. Procedurat informuese dhe komunikimi brenda sistemit të kontrollit të brendshëm

11. Aktivitetet monitoruese mbi sistemin e kontrollit të brendshëm

Formulari A.3.1 n – Vlerësimi i detajuar i rrezikut dhe Vlerësimi i kontrollit të brendshëm për Mallra
& Sherbime dhe Komunalit

Entiteti GJILAN
Hapi i Auditimit Hapi 11-14: Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut & Vlerësimi i kontrollit të brendshëm
Periudha e Auditimit: 2020
Qëllimi: Identifikimi i rrezikut dhe përcaktimi i besueshmërisë së mundshme në kontrolle të
brendshme për proces të përzgjedhur
KJO LETËR PUNE ËSHTË NJË SHABLLON PËR VLERËSIMIN E HOLLËSISHËM TË RREZIKUT DHE
VLERËSIMIN E KONTROLLIT QË DO TË KRYHET NË PUNËN E PËRKOHSHME / FILLESTARE TË
AUDITIMIT NË TERREN PËR SECILIN RAPORTIM TË KONTABILITETIT / FINANCIAR DHE / OSE
PROCESIN E PAJTUESHMËRISË BRENDA FUSHAVE TË IDENTIFIKUARA NË STRATEGJINË E
PËRGJITHSHME TË AUDITIMIT SI FUSHA ME RREZIK MË TË LARTË.

PËR TË SHMANGUR KONFUZIONIN, DUHET TË PËRDORET NJË SHABLLON I VEÇANTË PËR SECILIN
PROCES QË DO TË ANALIZOHET.

SFONDI:

1. Kontrolli i brendshëm

Duhet t’i kuptojmë sistemet dhe proceset kryesore të përfshira në raportimin financiar në mënyrë që ta
planifikojmë një auditim efektiv dhe efikas. Duhet të mbahen sisteme të shënimeve (kalimthi) dhe të
azhurnohen për secilën klasë të transaksioneve në veprimtarinë e entitetit të cilat janë domethënëse për
pasqyrat financiare. Për çdo raportim kontabiliteti/financiar dhe/ose procese të pajtueshmërisë
duhet të përcaktohen objektivat dhe lidhen me pohimet relevante. Shiko pohimet përkatëse të
identifikuara në LP A.3.5- Fushat e auditimit të pajtueshmërisë.

Krahas shënimeve të sistemit lidhur me proceset individuale, duhet ta dokumentojmë procesin e raportimit
financiar të përdorur në përgatitjen e pasqyrave financiare të entitetit.

Shënimet e sistemit duhet të tregojnë qartë (dhe thjeshtë) rrjedhën e veprimeve brenda një procesi, sistemet e
TI të përfshira dhe të lidhura me raportimin financiar, aktivitetet kontrolli (përfshirë ato mbi rregullsinë) dhe
ndërfaqet e të dhënave. Kjo dokumentohet në mënyrën më efektive duke përdorur diagramin e rrjedhës.
Organizata Buxhetore apo auditorët e tyre të brendshëm mund tashmë të kenë diagrame të sistemit që mund të
përdoren dhe ndryshohen sipas nevoje. Organizata buxhetore mund të jetë në gjendje të pohojë nëse shënimet
ekzistuese të sistemit që i kemi mbeten akoma aktuale.

Ekipet duhet t’i përdorin shënimet e sistemit për të përcaktuar nëse duhet të aplikohet qasje e kontrolleve apo
substanciale dhe t’i identifikojnë ato kontrolle mbi të cilat presim të mbështetemi dhe të adresohen pohimet e
adresuara të auditimit.

Për fushat jo domethënëse të auditimit, shënimet e sistemit nuk duhen të jenë më shumë se një përshkrim i
shkurtë i aktivitetit, qarkullim i përafërt vjetor dhe se është në pajtim me fushëveprimin e organizatës. Të gjitha
fushat jo domethënëse do të mund të përfshihen brenda një dokumenti dhe mundësisht të lidhen me vlerësimin
strikt të rrezikshmërisë të bërë kur është përcaktuar statusi i tyre jo domethënës.

Sipas metodologjisë së ZKA, pritet që të synojmë të marrim siguri auditimi nga kontrollet monitoruese të nivelit
të lartë (zakonisht caktimi i buxhetit dhe procesi i monitorimit). Në qoftë se nuk mund të marrim garanci nga
këto për shkak të dobësive të kontrollit, këto duhet të raportohen te personat e ngarkuar me qeverisje. Prandaj
shënimet e sistemit për kontrollet e monitorimit të nivelit të lartë duhet të përfshihen dhe azhurnohen gjithashtu.

Pohimet lidhur me klasat e transaksioneve, bilancin e llogarive dhe shpalosjet

Plotësiac P Të gjitha transaksionet dhe veprimet që është dashur të regjistrohen janë regjistruar
Ndodhja N Transaksionet dhe ngjarjet që janë regjistruar kanë ndodhur dhe janë të entitetit.
Saktësia S Shumat dhe të dhënat tjera që kanë të bëjnë me transaksionet dhe veprimet e
regjistruara janë regjistruar në mënyrë të saktë.
Prerja P Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në periudhën e duhur të kontabilitetit.
Rregullsia Rr Transaksionet financiare janë në pajtim me legjislacionin që i autorizon ato, rregulloret e
lëshuara nga organi kompetent për ta bërë këtë në bazë të legjislacionit në fuqi,
autoritetit të Parlamentit dhe autoritetit të Thesarit.
Klasifikimi K Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në llogari të duhura.

Pohimet lidhur me bilancet e llogarive në fund të periudhës

Plotësia
Ekzistenca
Vlerësimi dhe alokimi
Të drejtat dhe obligimet
P Të gjitha pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit që është dashur të regjistrohen janë
regjistruar
E Ekzistojnë pasuritë, detyrimet dhe kamatat e ekuitetit
V&A Pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit janë të përfshira në pasqyrat financiare në
shuma të duhura dhe çdo vlerësim përfundimtar ose përshtatjet e alokimit janë regjistruar
si duhet
D&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Pohimet lidhur me prezantimin dhe shpalosjen

Plotësia P Të gjitha shpalosjet që është dashur të përfshihen në pasqyrat financiare janë përfshirë.
Ndodhja N Veprimet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë ndodhur
Saktësia dhe vlerësimi S&V Informacioni financiar dhe informacioni tjetër është shpalosur në mënyrë të drejtë dhe në
shumat e duhura.
Të drejtat dhe obligimet R&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Treguesit e rrezikut të mashtrimit

1.       Anashkalimi i kontrollit nga ana e menaxhmentit dhe mënyra e testimit

Shënim – ky rrezik nuk mund të hedhet poshtë dhe ka reagime të nevojshme sa i përket shënimeve në ditar, vlerësime të
kontabilitetit dhe transaksionet domethënëse apo të pazakonshme. Këto reagime duhet t’i përshtaten rrethanave të
entitetit. Në qoftë se ekzistojnë rreziqet shtesë i tejkalimit të kontrolleve nga menaxhmenti, këto duhet të pasqyrohen
gjithashtu në vijim si rreziqe të përhapura apo të veçanta.

2.       Testimi manual i shënimeve në ditar

ISA 240.32(a) kërkon që ekipi i angazhuar ta testoj përshtatshmërinë e shënimeve me dorë në ditar të regjistruara në librin
e përgjithshëm si dhe përshtatjet tjera të bëra për përgatitjen e pasqyrave financiare. Gjatë përgatitjes dhe zhvillimit të
procedurave të auditimit për teste të tilla, auditori:

(i)        Bën pyetje për individët e përfshirë në raportimin financiar, në proceset lidhur me aktivitetin e pazakonshëm apo
të papërshtatshëm lidhur me përpunimin e të dhënave të ditarit si dhe përshtatjet tjera;
(ii)      Zgjedh shënimet në ditar dhe përshtatjet tjera të bëra në fund të periudhës së raportimit; dhe
(iii)    Shqyrton nevojën për testimin e shënimeve në ditar dhe përshtatjeve tjera përgjatë tërë periudhës. (Ref. Para
A41-A44)
Për udhëzime të mëtutjeshme shih PQ Udhëzim i shpejtë për testimin e ditarëve
[shto procedura shtesë nëse është e nevojshme]

3.       Anësia në vlerësimin e kontabilitetit

ISA 240.32(b) kërkon që ekipet e angazhuara për rishikimin e vlerësimeve të kontabilitetit për anësi dhe të vlerësojnë nëse
rrethanat që kanë rezultuar me anësi, nëse ka të tilla, paraqesin rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit.
Gjatë zhvillimit të këtij rishikimi, auditori:

(i)        Vlerëson nëse gjykimet dhe vendimet e bëra nga menaxhmenti në krijimin e vlerësimeve kontabël të përfshira
në pasqyrat financiare, edhe nëse individualisht janë të arsyeshme, tregojnë një anësi të mundshme nga ana e
menaxhmentit të entitetit e që mund të paraqesë rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit. Në
rast të tillë, auditori do ta ri-vlerësojë vlerësimet e kontabilitetin e marra si tërësi; dhe
(ii)      Bën një rishikim retrospektiv të gjykimeve dhe supozimeve të menaxhmentit që lidhen me vlerësimet
domethënëse të kontabilitetit të pasqyruara në pasqyrat financiare të vitit paraprak. (Ref: Para A45-A47)
Shqyrtimi i anësisë dokumentohet në *FA Shkelja e kontrolleve nga ana e menaxhmentit.
[shto procedura shtesë nëse nevojiten]

4.       Njohja e të hyrave

ISSAI 1240 ka një supozim të kundërshtueshëm të mashtrimit në njohjen e të hyrave. Plotëso siç aplikohet: Rreziku i
mashtrimit në njohjen e të hyrave (nuk) është kundërshtuar për shkak të [trego arsyet, p.sh. entiteti nuk ka të hyra të
fituara apo tarifa dhe ngarkesa] <Cekni emrin e rrezikut të caktuar/të përhapur në tabelën më poshtë.

5.       Të tjera, nëse është e aplikueshme

·         Demonstro procesin nga fillimi në mbarim, p.sh. nga fillimi i pagesës dhe deri në regjistrim në PVF;
·         Identifiko nivelin potencial të rrezikut të ulët, mesëm dhe të lartë dhe probabiliteti i paraqitjes së tij

Tabela 1. Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut për procesin e zgjedhur

Procesi Objektivat e Pronari dhe Rreziqet e detajuara Përcakto nëse Ndikimi në
(Përshtat në bazë të asaj procesit (lidhur me pjesëmarrësit e të identifikuara dhe rreziku i fushën e
se cilat procese janë pohimet) procesit të përshkruara identifikuar propozuar të
domethënëse për hapave përkatës të është i auditimit.
pasqyrat financiare). procesit (rreziqet e përhapur,
(Paraqit përshkrimin veçanta duhet të domethënës, A është
hap-pas-hapi për numërohen) apo faktor i identifikuar
procesin e zgjedhur) rrezikut. rreziku si
Tregoni rrezik i
probabilitetin posaçëm (të
e ndodhjes (e merren siguria
lartë, e duke testuar
mesme apo e kontrollet) Po
ulët) apo JO

1 2 3 4 5 6

Përcaktimi rrezikut 01 Aprovim i Pjesëmarrësit 01. 1. Aprovimi i Jo Jo

për kategorinë e
Mallrave dhe
Shërbimeve
01 Kërkesa për mallra dhe
shërbime
02 Zotimi i mjeteve
03 Lëshimi i urdhër blerjes
04 Pranimi i
mallrave/shërbimeve
05 Pranimi i faturës nga arkiva
dhe protokollimi i saj
06 Sigurimi se fatura e pranuar
nuk është paguar më parë
07 Kontrollimi për shpenzim i
dokumentacionit para
regjistrimit në SIMFK
08 Regjistrimi i shpenzimit në
SIMFK nga zyrtari shpenzues
09 Aprovim i pagesës në SIMFK
nga Zyrtari çertifikues
kërkesave bazuar në Zyrtari kryesor financiar kërkesave jo sipas
ndarjet buxhetore ndarjeve buxhetore
Zyrtari zotues
02 Zotimi i mjeteve 02. 2. Zotimi i Jo Jo
sipas ndarjeve Zyrtari i Prokurimit mjeteve i
buxhetore Menaxheri i kontratës pamjaftueshëm dhe
jo brenda afateve
03 Urdhërblerja Zyrtari i Arkivës
bazuar në nevojat e ligjore
Zyrtari i Arkivës
njësisë kërkuese 03. 3. Mungesa e Jo Jo
04 Pranimi i Zyrtari çertifikues urdhër blerjes para
mallrave bëhet nga fillimit të
Zyrtari shpenzues
menaxheri i aktivitetit/punës
Zyrtari çertifikues
kontratës/komisioni i 04. 4. Mallrat dhe Jo Jo
pranimit shërbimet e pranuara
nuk janë sipas
05 Pranimi i faturës
dhe protokollim i saj kushteve të pranimit
nga arkiva 08. 5. Rexhistrimi i Jo Jo
06 Sigurimi se fatura shpenzimit jo në
e pranuar nuk është përputhje me
kërkesat e SIMFK, si
paguar më parë
mungesa e kërkesës
07 Para se të bëhet për blerje/zotimit,
shpenzimi në sistem kopja e kontratës së
dokumentacioni nënshkruar,
kontrollohet nga urdhërblerja, raporti i
zyrtari certifikues pranimit urdhër
08 Zyrtari i pagesa, fatura
shpenzimit siguron origjinale.
se dokumentacioni 05. 6. Pranimi i Jo Jo
është i kompletuar faturës, jo sipas
09 Zyrtari certifikues raportit të pranimit të
aprovon kuponin e punëve dhe mos
shpenzimit protokollimi i saj
07. 7. Rreziku i Jo Jo
dhënies së aprovimit
për procedim të
shpenzimit, jo në
pajtim me kushtet e
kontratës
 09. 8. Mos Jo Jo
harmonizimi i vlerave
të kontratës me
faturën e pranuar,
zotimin,
urdhërblerjën,
raportin e pranimit të
mallit si dhe kuponit
të shpenzimt,
verifikimi se numri i
biznesit dhe
xhirollogaria e
përfituesit janë të
njëjta si në faturë dhe
në SIMFK
06. 9. Reziku se Jo Jo
fatura e pranuar
është paguar më
parë, si dhe vlera e
faturës nuk përputhët
me sasitë/punët e
kontraktuara dhe të
pranuara)

·         Njih dhe vlerëso kontrollet e brendshme të cilat supozohet se adresojnë rreziqet e caktuara të identifikuara.
·         Vlerësimi i kontrolleve përbëhet nga dizajni i tyre, zbatimi dhe efektshmëria (e cila duhet të testohet).

Tabela 2- Vlerësimi i kontrolleve të brendshme të identifikuara si të nevojshme në zbutjen e rreziqeve të identifikuara

brenda proceseve të analizuara

RREZIQET PËRSHKRIMI I DIZAJNI I ZBATIMI I REZULTATE E BESUESHMËRI

SPECIFIKE TË SHKURTËR I KONTROL KONTROL TESTIMIT TË AE
DETAJUARA TË KONTROLLEVE LI: LIT: EFIKASITETIT KONTROLLIT:
IDENTIFIKUARA KYQE – I DUHUR PO ose JO TË PO
(të treguar vetëm (SHËNIM: JO TË ose JO I KONTROLLIT
me numra nga GJITHA DUHUR (shih letren e (kontroll i
PROCESI tabelat paraprake) AKTIVITETET JANË punës besueshëm)
KONTROLLE !!) A.3.2.n): ose
EFEKTIV ose JO
JO EFEKTIV (kontroll jo i
besueshëm)

1 2 3 4 5 6 7

01 Kërkesa për mallra Aprovimi i kërkesave Zyrtari autorizues Po Po Po Po

dhe shërbime jo sipas ndarjeve dhe ZKF sigurojnë
buxhetore që OB ka mjete të
ndara për qëllimin
02 Zotimi i mjeteve Zotimi i mjeteve i Zotimi i mjeteve i Po Jo Jo Jo
pamjaftueshëm dhe pamjaftueshëm dhe
jo brenda afateve jo brenda afateve
ligjore ligjore
03 Lëshimi i urdhër Mungesa e urdhër Urdhërblerja duhet Po Jo Jo Jo
blerjes blerjes para fillimit të i dorëzohët
të aktivitetit/punës operatorit ekonomik
para filimit të
aktivitetit/punëve,
ku duhët
bashkëngjitur (fletë
porosia, kontrata
apo punët që duhët
kryer OE në vlerë të
mjeteve të cilat i
janë dedikuar atij)
04 Pranimi i Mallrat dhe Mallrat dhe Po Jo Jo Jo
mallrave/shërbimeve shërbimet e shërbimet pranohen
pranuara nuk janë nga menaxheri i
sipas kushteve të kontratës/komisioni
pranimit pranues duke i
krahasuar me
kontratën e
nënshkruar midis
palëve
05 Pranimi i faturës nga Pranimi i faturës, jo Fatura pranohët nga Po Jo Jo Jo
arkiva dhe protokollimi i sipas raportit të arkivi i komunës
saj pranimit të punëve dhe protokollohet
dhe mos në datën e pranimit
protokollimi i saj të saj
06 Sigurimi se fatura e Reziku se fatura e Zyrtari pranues në Po Jo Jo Jo
pranuar nuk është paguar pranuar është
SIMFK se bashku
më parë paguar më parë, si me zyrtarin që bënë
dhe vlera e faturës pranimin e faturës,
nuk përputhët me duhët të
sasitë/punët e kontrollojnë se
kontraktuara dhe të fatura e pranuar
pranuara) nuk është paguar
më parë dhe vlera e
sajë përputhët me
pranimin (sasinë,
punët) e
kontraktuara
07 Kontrollimi për Rreziku i dhënies së Zyrtari çertifikues Po Jo Jo Jo
shpenzim i aprovimit për kontrollon nëse
dokumentacionit para procedim të lënda për pagesë
regjistrimit në SIMFK shpenzimit, jo në është e kompletuar:
pajtim me kushtet e të posedoj
kontratës zotimin/kërkesën
për blerje,
kontratën,
urdhërblerjën,
raportin e pranimit
dhe faturën e
pranuar. Tek
kontratat e mëdha
lëndëve duhët
bashkëngjitur edhe
gjendja për pagesat
e realizuara dhe sa
ka mbetur nga
kontrata për të
realizuar. Poashtu
ZÇ duhët të siguroj
se janë përmbushur
kushtët e kontratës
para rexhistrimit të
shpenzimit në
SIMFK
08 Regjistrimi i Rexhistrimi i Zyrtari i shpenzimit Po Jo Jo Jo
shpenzimit në SIMFK nga shpenzimit jo në
siguron që
zyrtari shpenzues përputhje me dokumentacioni për
kërkesat e SIMFK, si shpenzim është i
mungesa e kërkesës plotë
për blerje/zotimit,
kopja e kontratës së
nënshkruar,
urdhërblerja, raporti
i pranimit urdhër
pagesa, fatura
origjinale.
09 Aprovim i pagesës në Mos harmonizimi i Zyrtari Çertifikues Po Jo Jo Jo
SIMFK nga Zyrtari vlerave të kontratës sigurohet se kuponi
çertifikues me faturën e i shpenzimit është
pranuar, zotimin, në pajtueshmëri me
urdhërblerjën, kushtet e kontratës,
raportin e pranimit dhe se vlera e
të mallit si dhe faturës është e
kuponit të njëjtë me
shpenzimt, verifikimi situacionin e
se numri i biznesit pranuar( apo nëse
dhe xhirollogaria e kjo nuk është e
përfituesit janë të mundshme të lihët
njëjta si në faturë ndonjë dëshmi në
dhe në SIMFK dokumentacion se
përse pagesa nuk
është e njejtë me
situacionin e
pranuar) dhe është
bërë shpenzimi për
përfituesin e duhur
BESUESHMËRIA E KONTROLLIT PËR TËRË PROCESIN (mesatarja e gjykuar e kontrolleve të caktuara): PO apo JO JO

SHTOJCA:
Modeli i analizës së procesit
1. Fusha e rrezikut/ procesi i audituar:
Përcaktimi rrezikut për kategorinë e Mallrave dhe Shërbimeve

2. Pronari i procesit (mbikëqyrësi i përgjithshëm/ operatori kryesor):

3. Pjesëmarrësit e procesit:
Zyrtari kryesor financiar

Zyrtari zotues

Zyrtari i Prokurimit

Menaxheri i kontratës

Zyrtari i Arkivës

Zyrtari i Arkivës

Zyrtari çertifikues

Zyrtari shpenzues

Zyrtari çertifikues

4. Kontabilitet financiar dhe objektivat raportuese (të lidhura me pohimet):

01 Aprovim i kërkesave bazuar në ndarjet buxhetore

02 Zotimi i mjeteve sipas ndarjeve buxhetore

03 Urdhërblerja bazuar në nevojat e njësisë kërkuese

04 Pranimi i mallrave bëhet nga menaxheri i kontratës/komisioni i pranimit

05 Pranimi i faturës dhe protokollim i saj nga arkiva

07 Para se të bëhet shpenzimi në sistem dokumentacioni kontrollohet nga zyrtari certifikues

08 Zyrtari i shpenzimit siguron se dokumentacioni është i kompletuar

09 Zyrtari certifikues aprovon kuponin e shpenzimit

06 Sigurimi se fatura e pranuar nuk është paguar më parë

5. Objektivat e Pajtueshmërisë (të lidhura me pohimet):

6. Ambienti i kontrollit (siguria e vetvetishme: Po apo Jo):

JO

7. Procedura hap pas hapi:

01 Kërkesa për mallra dhe shërbime

02 Zotimi i mjeteve

03 Lëshimi i urdhër blerjes

04 Pranimi i mallrave/shërbimeve

05 Pranimi i faturës nga arkiva dhe protokollimi i saj

06 Sigurimi se fatura e pranuar nuk është paguar më parë

07 Kontrollimi për shpenzim i dokumentacionit para regjistrimit në SIMFK

08 Regjistrimi i shpenzimit në SIMFK nga zyrtari shpenzues

09 Aprovim i pagesës në SIMFK nga Zyrtari çertifikues

8. Vlerësimi i rrezikut:
a. Identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në nivel të pohimit për hapat e caktuar:
b. Vendosja e rreziqeve të identifikuara sipas procedurës hap pas hapi

9. Aktivitetet e Kontrollit:
a. Njohja e aktiviteteve kontrolli (kontrolleve) për rreziqet domethënëse në nivel pohimi
b. Vlerësimi i dizajnit të kontrolleve të identifikuara
c. Kontrollimi nëse kontrollet e identifikuara janë zbatuar
d. Testimi i kontrolleve të vlerësuara si të dizajnuara dhe zbatuara mirë

10. Procedurat informuese dhe komunikimi brenda sistemit të kontrollit të brendshëm

11. Aktivitetet monitoruese mbi sistemin e kontrollit të brendshëm

Formulari A.3.1 n – Vlerësimi i detajuar i rrezikut dhe Vlerësimi i kontrollit të brendshëm për Pagat
dhe meditjet

Entiteti GJILAN
Hapi i Auditimit Hapi 11-14: Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut & Vlerësimi i kontrollit të brendshëm
Periudha e Auditimit: 2020
Qëllimi: Identifikimi i rrezikut dhe përcaktimi i besueshmërisë së mundshme në kontrolle të
brendshme për proces të përzgjedhur
KJO LETËR PUNE ËSHTË NJË SHABLLON PËR VLERËSIMIN E HOLLËSISHËM TË RREZIKUT DHE
VLERËSIMIN E KONTROLLIT QË DO TË KRYHET NË PUNËN E PËRKOHSHME / FILLESTARE TË
AUDITIMIT NË TERREN PËR SECILIN RAPORTIM TË KONTABILITETIT / FINANCIAR DHE / OSE
PROCESIN E PAJTUESHMËRISË BRENDA FUSHAVE TË IDENTIFIKUARA NË STRATEGJINË E
PËRGJITHSHME TË AUDITIMIT SI FUSHA ME RREZIK MË TË LARTË.

PËR TË SHMANGUR KONFUZIONIN, DUHET TË PËRDORET NJË SHABLLON I VEÇANTË PËR SECILIN
PROCES QË DO TË ANALIZOHET.

SFONDI:

1. Kontrolli i brendshëm

Duhet t’i kuptojmë sistemet dhe proceset kryesore të përfshira në raportimin financiar në mënyrë që ta
planifikojmë një auditim efektiv dhe efikas. Duhet të mbahen sisteme të shënimeve (kalimthi) dhe të
azhurnohen për secilën klasë të transaksioneve në veprimtarinë e entitetit të cilat janë domethënëse për
pasqyrat financiare. Për çdo raportim kontabiliteti/financiar dhe/ose procese të pajtueshmërisë
duhet të përcaktohen objektivat dhe lidhen me pohimet relevante. Shiko pohimet përkatëse të
identifikuara në LP A.3.5- Fushat e auditimit të pajtueshmërisë.

Krahas shënimeve të sistemit lidhur me proceset individuale, duhet ta dokumentojmë procesin e raportimit
financiar të përdorur në përgatitjen e pasqyrave financiare të entitetit.

Shënimet e sistemit duhet të tregojnë qartë (dhe thjeshtë) rrjedhën e veprimeve brenda një procesi, sistemet e
TI të përfshira dhe të lidhura me raportimin financiar, aktivitetet kontrolli (përfshirë ato mbi rregullsinë) dhe
ndërfaqet e të dhënave. Kjo dokumentohet në mënyrën më efektive duke përdorur diagramin e rrjedhës.
Organizata Buxhetore apo auditorët e tyre të brendshëm mund tashmë të kenë diagrame të sistemit që mund të
përdoren dhe ndryshohen sipas nevoje. Organizata buxhetore mund të jetë në gjendje të pohojë nëse shënimet
ekzistuese të sistemit që i kemi mbeten akoma aktuale.

Ekipet duhet t’i përdorin shënimet e sistemit për të përcaktuar nëse duhet të aplikohet qasje e kontrolleve apo
substanciale dhe t’i identifikojnë ato kontrolle mbi të cilat presim të mbështetemi dhe të adresohen pohimet e
adresuara të auditimit.

Për fushat jo domethënëse të auditimit, shënimet e sistemit nuk duhen të jenë më shumë se një përshkrim i
shkurtë i aktivitetit, qarkullim i përafërt vjetor dhe se është në pajtim me fushëveprimin e organizatës. Të gjitha
fushat jo domethënëse do të mund të përfshihen brenda një dokumenti dhe mundësisht të lidhen me vlerësimin
strikt të rrezikshmërisë të bërë kur është përcaktuar statusi i tyre jo domethënës.

Sipas metodologjisë së ZKA, pritet që të synojmë të marrim siguri auditimi nga kontrollet monitoruese të nivelit
të lartë (zakonisht caktimi i buxhetit dhe procesi i monitorimit). Në qoftë se nuk mund të marrim garanci nga
këto për shkak të dobësive të kontrollit, këto duhet të raportohen te personat e ngarkuar me qeverisje. Prandaj
shënimet e sistemit për kontrollet e monitorimit të nivelit të lartë duhet të përfshihen dhe azhurnohen gjithashtu.

Pohimet lidhur me klasat e transaksioneve, bilancin e llogarive dhe shpalosjet

Plotësiac P Të gjitha transaksionet dhe veprimet që është dashur të regjistrohen janë regjistruar
Ndodhja N Transaksionet dhe ngjarjet që janë regjistruar kanë ndodhur dhe janë të entitetit.
Saktësia S Shumat dhe të dhënat tjera që kanë të bëjnë me transaksionet dhe veprimet e
regjistruara janë regjistruar në mënyrë të saktë.
Prerja P Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në periudhën e duhur të kontabilitetit.
Rregullsia Rr Transaksionet financiare janë në pajtim me legjislacionin që i autorizon ato, rregulloret e
lëshuara nga organi kompetent për ta bërë këtë në bazë të legjislacionit në fuqi,
autoritetit të Parlamentit dhe autoritetit të Thesarit.
Klasifikimi K Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në llogari të duhura.

Pohimet lidhur me bilancet e llogarive në fund të periudhës

Plotësia
Ekzistenca
Vlerësimi dhe alokimi
Të drejtat dhe obligimet
P Të gjitha pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit që është dashur të regjistrohen janë
regjistruar
E Ekzistojnë pasuritë, detyrimet dhe kamatat e ekuitetit
V&A Pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit janë të përfshira në pasqyrat financiare në
shuma të duhura dhe çdo vlerësim përfundimtar ose përshtatjet e alokimit janë regjistruar
si duhet
D&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Pohimet lidhur me prezantimin dhe shpalosjen

Plotësia P Të gjitha shpalosjet që është dashur të përfshihen në pasqyrat financiare janë përfshirë.
Ndodhja N Veprimet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë ndodhur
Saktësia dhe vlerësimi S&V Informacioni financiar dhe informacioni tjetër është shpalosur në mënyrë të drejtë dhe në
shumat e duhura.
Të drejtat dhe obligimet R&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Treguesit e rrezikut të mashtrimit

1.       Anashkalimi i kontrollit nga ana e menaxhmentit dhe mënyra e testimit

Shënim – ky rrezik nuk mund të hedhet poshtë dhe ka reagime të nevojshme sa i përket shënimeve në ditar, vlerësime të
kontabilitetit dhe transaksionet domethënëse apo të pazakonshme. Këto reagime duhet t’i përshtaten rrethanave të
entitetit. Në qoftë se ekzistojnë rreziqet shtesë i tejkalimit të kontrolleve nga menaxhmenti, këto duhet të pasqyrohen
gjithashtu në vijim si rreziqe të përhapura apo të veçanta.

2.       Testimi manual i shënimeve në ditar

ISA 240.32(a) kërkon që ekipi i angazhuar ta testoj përshtatshmërinë e shënimeve me dorë në ditar të regjistruara në librin
e përgjithshëm si dhe përshtatjet tjera të bëra për përgatitjen e pasqyrave financiare. Gjatë përgatitjes dhe zhvillimit të
procedurave të auditimit për teste të tilla, auditori:

(i)        Bën pyetje për individët e përfshirë në raportimin financiar, në proceset lidhur me aktivitetin e pazakonshëm apo
të papërshtatshëm lidhur me përpunimin e të dhënave të ditarit si dhe përshtatjet tjera;
(ii)      Zgjedh shënimet në ditar dhe përshtatjet tjera të bëra në fund të periudhës së raportimit; dhe
(iii)    Shqyrton nevojën për testimin e shënimeve në ditar dhe përshtatjeve tjera përgjatë tërë periudhës. (Ref. Para
A41-A44)
Për udhëzime të mëtutjeshme shih PQ Udhëzim i shpejtë për testimin e ditarëve
[shto procedura shtesë nëse është e nevojshme]

3.       Anësia në vlerësimin e kontabilitetit

ISA 240.32(b) kërkon që ekipet e angazhuara për rishikimin e vlerësimeve të kontabilitetit për anësi dhe të vlerësojnë nëse
rrethanat që kanë rezultuar me anësi, nëse ka të tilla, paraqesin rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit.
Gjatë zhvillimit të këtij rishikimi, auditori:

(i)        Vlerëson nëse gjykimet dhe vendimet e bëra nga menaxhmenti në krijimin e vlerësimeve kontabël të përfshira
në pasqyrat financiare, edhe nëse individualisht janë të arsyeshme, tregojnë një anësi të mundshme nga ana e
menaxhmentit të entitetit e që mund të paraqesë rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit. Në
rast të tillë, auditori do ta ri-vlerësojë vlerësimet e kontabilitetin e marra si tërësi; dhe
(ii)      Bën një rishikim retrospektiv të gjykimeve dhe supozimeve të menaxhmentit që lidhen me vlerësimet
domethënëse të kontabilitetit të pasqyruara në pasqyrat financiare të vitit paraprak. (Ref: Para A45-A47)
Shqyrtimi i anësisë dokumentohet në *FA Shkelja e kontrolleve nga ana e menaxhmentit.
[shto procedura shtesë nëse nevojiten]

4.       Njohja e të hyrave

ISSAI 1240 ka një supozim të kundërshtueshëm të mashtrimit në njohjen e të hyrave. Plotëso siç aplikohet: Rreziku i
mashtrimit në njohjen e të hyrave (nuk) është kundërshtuar për shkak të [trego arsyet, p.sh. entiteti nuk ka të hyra të
fituara apo tarifa dhe ngarkesa] <Cekni emrin e rrezikut të caktuar/të përhapur në tabelën më poshtë.

5.       Të tjera, nëse është e aplikueshme

·         Demonstro procesin nga fillimi në mbarim, p.sh. nga fillimi i pagesës dhe deri në regjistrim në PVF;
·         Identifiko nivelin potencial të rrezikut të ulët, mesëm dhe të lartë dhe probabiliteti i paraqitjes së tij

Tabela 1. Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut për procesin e zgjedhur

Procesi Objektivat e Pronari dhe Rreziqet e detajuara Përcakto nëse Ndikimi në
(Përshtat në bazë të asaj procesit (lidhur me pjesëmarrësit e të identifikuara dhe rreziku i fushën e
se cilat procese janë pohimet) procesit të përshkruara identifikuar propozuar të
domethënëse për hapave përkatës të është i auditimit.
pasqyrat financiare). procesit (rreziqet e përhapur,
(Paraqit përshkrimin veçanta duhet të domethënës, A është
hap-pas-hapi për numërohen) apo faktor i identifikuar
procesin e zgjedhur) rrezikut. rreziku si
Tregoni rrezik i
probabilitetin posaçëm (të
e ndodhjes (e merren siguria
lartë, e duke testuar
mesme apo e kontrollet) Po
ulët) apo JO

1 2 3 4 5 6

Procena rizika za 04 Potvrdite da je Pronarët 04. 1. Direktor Jo Jo

katgoriju Plate i finansijski direktor Pored Finansijskog odeljenja je pravilno
dnevnice potpisao dokumenat direktora, odnosno identifikovao potrebe,
o raspoloživosti Glavnog Finansijskog pa nije bilo problema
01 Kadrovski plan usvojen
Službenik, u ovom
budžetom za 2020-u godinu? sredstava na finansijskom
procesu učestvuju još i
02 Odeljenje ljudskih resursa 05 Potvrdite da je Menadžer personala i planu.
poseduje unutrašnji pravilnik o direktor konkretnog
radu i Organogram?
MJA odobrio 05. 2. Ministarstvo Jo Jo
odeljenja, kao i komisija
raspisivanje za ocenjivanje kandidata. javne administracije
03 Inicijalni zahtev za
pokretanje procedure konkursa je potvrdilo ispravnost
zapošljavanja. Da li je pozicija 06 O sprovodjenju donešene odluke i
predvidjena planom, i da li je ta
procedure je odobrilo započinjanje
pozicija odobrena budžetom? procesa.
obaveštena javnost.
04 Finansijski direktor kontroliše
finansijski plan i raspoloživa 07 Potpisana je 06. 3. Obaveštenje je Jo Jo
sredstva. odluka o formiranju izdato putem medija
05 Podnošenje zahteva komisije. javnog informisanja i
Ministarstvu Javne na zvaničnom sajtu
Administracije za odobrenje 08 Potvrdite da je opštine.
novih zapošljavanja? proces izvršen u
06 Započet proces zapošljavanja skladu sa zakonom i 07. 4. Članovi Jo Jo
objavljivanjem javnog da je komisija je komisije nisu u
konkursa?
podnela izveštaj sa sukobu interesa.
07 Formirane su relevantne predlogom za 08. 5. Članovi Jo Jo
komisije za prijem novih
službenika?
zapošljavanje. komisije nisu
09 Proverite da li su favorizovali nijednog
08 Sproveden je adekvatan
proces procene kandidata poslata obaveštenja kandidata, te su ih
prijavljenih na konkurs? svim kandidatima o realno ocenili.
09 Kandidati su blagovremeno uspešnosti na 09. 6. Kandidati su Jo Jo
obavešteni, i data im je konkursu. blagovremeno
mogućnost za žalbu?
10 Sa najuspešnijim obavešteni, data im je
10 Potpisivanje Akta imenovanja
kandidatom mogućnost žalbe jer
ili ugovora od strane Višeg
Upravnog Rukovodioca? sklopljen je ugovor. je formirana komisija
11 Kontrola tačnosti podataka
za žalbe.
11 Nalog za izmene
navedenim u obrascu za izmene 10. 7. Ugovor je Jo Jo
dodavanje na platni spisak. platnih spiskova je
*Novozapošljeni radnici se proveren i potpisan potpisan bez
blagovremeno ubacuju na platni od odgovornih zakašnjenja i ne
spisak, a takodje i oni koji
službenika, i na sadrži pogrešne
odlaze se blagovremeno informacije.
uklanjaju sa spiska. vreme je prosledjen
12 Distribucija platnih listi
Payroll-u. 11. 8. Blagovremeno Jo Jo
relevantnim odeljenjima i 12 Direktori su pripremljeni
potpisivanje istih od strane
odeljenja i zaposleni obrasci za izmene
zapošljenih? platnih listi, i ne
svojim potpisima
13 Direktor odeljenja nadgleda i
potvrdjuju tačnost sadrže pogrešne
potvrdjuje da su zapošljeni bili informacije.
na svom radnom mestu u izvršenih obračuna.
periodu plaćanja.
13 Proverite 12. 9. Direktori Jo Jo
14 Direktor finansija vrši prisutnost na poslu pojedinih odeljenja ne
proveru broja zaposlenih u
zaposlenih radnika proveravaju platne
odnosu na budžetom odobren spiskove i ne
broj radnih mesta.
dostavljaju ih
radnicima na potpis.
15 Za svaki prekovremeni rad
izdat je nalog i odobrenje za
isplatu
16 Predsednik razmatra izveštaj
od menadžera personala i
direktora finansija, promene,
kao i odobrena budžetska
izdvajanja za određene oblasti,
a o čemu se raspravlja u
skupštini opštine.
14 Vrši se redovna 13. 10. Dolazak i Jo Jo
provera broja odlazak sa posla u
zaposlenih, i u tom opštini Gnjilane beleži
smislu nije bilo elektronski sistem na
nepravilnosti, što ulaznim vratima, a
potvrdjuje Budžet, uvedena je i obaveza
kao i izveštaj o broju svakom direktoru
radnika. odeljenja da
15 Potvrdite da su kontroliše svoje
izdata odobrenja i službenike.
da je pravilno 14. 11. Broj Jo Jo
obračunata naknada zaposlenih radnika ne
za prekovremeni premašuje budžetom
rad. odobreni broj.
16 Predsednik 15. 12. Izdata su Jo Jo
opštine ne dobija odobrenja i svi
kvartalne izveštaje iz obračuni su tačno
kojih je moguće izvršeni
pratiti sve izmene. 16. 13. Menadžeri ne Jo Jo
sastavljaju izveštaje,
pa predsednik nema
blagovremene
informacije na osnovu
kojih može donositi
ispravne odluke.

·         Njih dhe vlerëso kontrollet e brendshme të cilat supozohet se adresojnë rreziqet e caktuara të identifikuara.
·         Vlerësimi i kontrolleve përbëhet nga dizajni i tyre, zbatimi dhe efektshmëria (e cila duhet të testohet).

Tabela 2- Vlerësimi i kontrolleve të brendshme të identifikuara si të nevojshme në zbutjen e rreziqeve të identifikuara

brenda proceseve të analizuara

RREZIQET PËRSHKRIMI I DIZAJNI I ZBATIMI I REZULTATE E BESUESHMËRI

SPECIFIKE TË SHKURTËR I KONTROL KONTROL TESTIMIT TË AE
DETAJUARA TË KONTROLLEVE LI: LIT: EFIKASITETIT KONTROLLIT:
IDENTIFIKUARA KYQE – I DUHUR PO ose JO TË PO
(të treguar vetëm (SHËNIM: JO TË ose JO I KONTROLLIT
me numra nga GJITHA DUHUR (shih letren e (kontroll i
PROCESI tabelat paraprake) AKTIVITETET JANË punës besueshëm)
KONTROLLE !!) A.3.2.n): ose
EFEKTIV ose JO
JO EFEKTIV (kontroll jo i
besueshëm)

1 2 3 4 5 6 7

04 Finansijski direktor Direktor odeljenja je C1: Finansijski Po Po Jo Jo

kontroliše finansijski plan pravilno
direktor je potpisao
i raspoloživa sredstva. identifikovao dokumenat o
potrebe, pa nije bilo raspoloživosti
problema na sredstava
finansijskom planu.
05 Podnošenje zahteva Ministarstvo javne C2: MJA potvrdjuje Po Jo Jo Jo
Ministarstvu Javne administracije je ispravnost donešene
Administracije za potvrdilo ispravnost odluke i odobrava
odobrenje novih donešene odluke i započinjanje
zapošljavanja? odobrilo procesa
započinjanje
procesa.
06 Započet proces Obaveštenje je C3: Obaveštenje se Po Po Po Po
zapošljavanja izdato putem medija izdaje putem medija
objavljivanjem javnog javnog informisanja javnog informisanja
konkursa? i na zvaničnom sajtu i na zvaničnom sajtu
opštine. opštine.
07 Formirane su Članovi komisije nisu C4: Članovi komisije Po Po Po Po
relevantne komisije za u sukobu interesa. nisu u sukobu
prijem novih službenika?
interesa.
08 Sproveden je Članovi komisije nisu C5: Članovi komisije Po Po Po Po
adekvatan proces favorizovali nijednog nisu favorizovali
procene kandidata kandidata, te su ih nijednog kandidata,
prijavljenih na konkurs? realno ocenili. te su ih realno
ocenili.
09 Kandidati su Kandidati su C6: Kandidati su Po Jo Jo Jo
blagovremeno blagovremeno blagovremeno
obavešteni, i data im je obavešteni, data im obavešteni, data im
mogućnost za žalbu? je mogućnost žalbe je mogućnost žalbe
jer je formirana jer je formirana
komisija za žalbe. komisija za žalbe.
10 Potpisivanje Akta Ugovor je potpisan C7: Ugovor je Po Po Po Po
imenovanja ili ugovora od bez zakašnjenja i ne
potpisan bez
strane Višeg Upravnog sadrži pogrešne zakašnjenja i ne
Rukovodioca? informacije. sadrži pogrešne
informacije.
11 Kontrola tačnosti Blagovremeno su C8: Blagovremeno Po Po Po Po
podataka navedenim u pripremljeni obrasci su pripremljeni
obrascu za izmene za izmene platnih obrasci za izmene
dodavanje na platni listi, i ne sadrže platnih listi, i ne
spisak. *Novozapošljeni pogrešne sadrže pogrešne
radnici se blagovremeno informacije. informacije.
ubacuju na platni spisak,
a takodje i oni koji odlaze
se blagovremeno
uklanjaju sa spiska.
12 Distribucija platnih listi Direktori pojedinih C9: Direktori Po Po Jo Jo
relevantnim odeljenjima i odeljenja ne pojedinih odeljenja
potpisivanje istih od proveravaju platne ne proveravaju
strane zapošljenih? spiskove i ne platne spiskove i ne
dostavljaju ih dostavljaju ih
radnicima na potpis. radnicima na potpis.
13 Direktor odeljenja Dolazak i odlazak sa C10: Dolazak i Po Po Po Po
nadgleda i potvrdjuje da posla u opštini odlazak sa posla u
su zapošljeni bili na svom Gnjilane beleži opštini Gnjilane
radnom mestu u periodu elektronski sistem beleži elektronski
plaćanja. na ulaznim vratima, sistem na ulaznim
a uvedena je i vratima, a uvedena
obaveza svakom je i obaveza svakom
direktoru odeljenja direktoru odeljenja
da kontroliše svoje da kontroliše svoje
službenike. službenike.
14 Direktor finansija vrši Broj zaposlenih C11: Broj zaposlenih Po Jo Jo Jo
proveru broja zaposlenih radnika ne radnika ne
u odnosu na budžetom premašuje premašuje
odobren broj radnih budžetom odobreni budžetom odobreni
mesta. broj. broj.
15 Za svaki prekovremeni Izdata su odobrenja
C12: Izdata su Po Po Jo Jo
rad izdat je nalog i i svi obračuni su odobrenja i svi
odobrenje za isplatu tačno izvršeni obračuni su tačno
izvršeni
16 Predsednik razmatra Menadžeri ne C13: Menadžeri ne Po Jo Jo Jo
izveštaj od menadžera sastavljaju izveštaje, sastavljaju izveštaje,
personala i direktora pa predsednik nema pa predsednik nema
finansija, promene, kao i blagovremene blagovremene
odobrena budžetska informacije na informacije na
izdvajanja za određene osnovu kojih može osnovu kojih može
oblasti, a o čemu se donositi ispravne donositi ispravne
raspravlja u skupštini odluke. odluke.
opštine.
BESUESHMËRIA E KONTROLLIT PËR TËRË PROCESIN (mesatarja e gjykuar e kontrolleve të caktuara): PO apo JO JO

SHTOJCA:
Modeli i analizës së procesit
1. Fusha e rrezikut/ procesi i audituar:
Procena rizika za katgoriju Plate i dnevnice

2. Pronari i procesit (mbikëqyrësi i përgjithshëm/ operatori kryesor):

Pored Finansijskog direktora, odnosno Glavnog Finansijskog Službenik, u ovom procesu učestvuju još i Menadžer personala i direktor
konkretnog odeljenja, kao i komisija za ocenjivanje kandidata.

3. Pjesëmarrësit e procesit:

4. Kontabilitet financiar dhe objektivat raportuese (të lidhura me pohimet):

04 Potvrdite da je finansijski direktor potpisao dokumenat o raspoloživosti sredstava

05 Potvrdite da je MJA odobrio raspisivanje konkursa

06 O sprovodjenju procedure je obaveštena javnost.

07 Potpisana je odluka o formiranju komisije.

08 Potvrdite da je proces izvršen u skladu sa zakonom i da je komisija je podnela izveštaj sa predlogom za zapošljavanje.

09 Proverite da li su poslata obaveštenja svim kandidatima o uspešnosti na konkursu.

10 Sa najuspešnijim kandidatom sklopljen je ugovor.

11 Nalog za izmene platnih spiskova je proveren i potpisan od odgovornih službenika, i na vreme je prosledjen Payroll-u.

12 Direktori odeljenja i zaposleni svojim potpisima potvrdjuju tačnost izvršenih obračuna.

13 Proverite prisutnost na poslu zaposlenih radnika

14 Vrši se redovna provera broja zaposlenih, i u tom smislu nije bilo nepravilnosti, što potvrdjuje Budžet, kao i izveštaj o broju radnika.

15 Potvrdite da su izdata odobrenja i da je pravilno obračunata naknada za prekovremeni rad.

16 Predsednik opštine ne dobija kvartalne izveštaje iz kojih je moguće pratiti sve izmene.

5. Objektivat e Pajtueshmërisë (të lidhura me pohimet):

6. Ambienti i kontrollit (siguria e vetvetishme: Po apo Jo):

JO

7. Procedura hap pas hapi:

01 Kadrovski plan usvojen budžetom za 2020-u godinu?

02 Odeljenje ljudskih resursa poseduje unutrašnji pravilnik o radu i Organogram?

03 Inicijalni zahtev za pokretanje procedure zapošljavanja. Da li je pozicija predvidjena planom, i da li je ta pozicija odobrena
budžetom?
04 Finansijski direktor kontroliše finansijski plan i raspoloživa sredstva.

05 Podnošenje zahteva Ministarstvu Javne Administracije za odobrenje novih zapošljavanja?

06 Započet proces zapošljavanja objavljivanjem javnog konkursa?

07 Formirane su relevantne komisije za prijem novih službenika?

08 Sproveden je adekvatan proces procene kandidata prijavljenih na konkurs?

09 Kandidati su blagovremeno obavešteni, i data im je mogućnost za žalbu?

10 Potpisivanje Akta imenovanja ili ugovora od strane Višeg Upravnog Rukovodioca?

11 Kontrola tačnosti podataka navedenim u obrascu za izmene dodavanje na platni spisak. *Novozapošljeni radnici se blagovremeno
ubacuju na platni spisak, a takodje i oni koji odlaze se blagovremeno uklanjaju sa spiska.
12 Distribucija platnih listi relevantnim odeljenjima i potpisivanje istih od strane zapošljenih?

13 Direktor odeljenja nadgleda i potvrdjuje da su zapošljeni bili na svom radnom mestu u periodu plaćanja.

14 Direktor finansija vrši proveru broja zaposlenih u odnosu na budžetom odobren broj radnih mesta.

15 Za svaki prekovremeni rad izdat je nalog i odobrenje za isplatu

16 Predsednik razmatra izveštaj od menadžera personala i direktora finansija, promene, kao i odobrena budžetska izdvajanja za
određene oblasti, a o čemu se raspravlja u skupštini opštine.

8. Vlerësimi i rrezikut:
a. Identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në nivel të pohimit për hapat e caktuar:
b. Vendosja e rreziqeve të identifikuara sipas procedurës hap pas hapi

9. Aktivitetet e Kontrollit:
a. Njohja e aktiviteteve kontrolli (kontrolleve) për rreziqet domethënëse në nivel pohimi
b. Vlerësimi i dizajnit të kontrolleve të identifikuara
c. Kontrollimi nëse kontrollet e identifikuara janë zbatuar
d. Testimi i kontrolleve të vlerësuara si të dizajnuara dhe zbatuara mirë

10. Procedurat informuese dhe komunikimi brenda sistemit të kontrollit të brendshëm

11. Aktivitetet monitoruese mbi sistemin e kontrollit të brendshëm

 Formulari A.3.1 n – Vlerësimi i detajuar i rrezikut dhe Vlerësimi i kontrollit të brendshëm për
Subvencionet & Transfere

Entiteti GJILAN
Hapi i Auditimit Hapi 11-14: Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut & Vlerësimi i kontrollit të brendshëm
Periudha e Auditimit: 2020
Qëllimi: Identifikimi i rrezikut dhe përcaktimi i besueshmërisë së mundshme në kontrolle të
brendshme për proces të përzgjedhur
KJO LETËR PUNE ËSHTË NJË SHABLLON PËR VLERËSIMIN E HOLLËSISHËM TË RREZIKUT DHE
VLERËSIMIN E KONTROLLIT QË DO TË KRYHET NË PUNËN E PËRKOHSHME / FILLESTARE TË
AUDITIMIT NË TERREN PËR SECILIN RAPORTIM TË KONTABILITETIT / FINANCIAR DHE / OSE
PROCESIN E PAJTUESHMËRISË BRENDA FUSHAVE TË IDENTIFIKUARA NË STRATEGJINË E
PËRGJITHSHME TË AUDITIMIT SI FUSHA ME RREZIK MË TË LARTË.

PËR TË SHMANGUR KONFUZIONIN, DUHET TË PËRDORET NJË SHABLLON I VEÇANTË PËR SECILIN
PROCES QË DO TË ANALIZOHET.

SFONDI:

1. Kontrolli i brendshëm

Duhet t’i kuptojmë sistemet dhe proceset kryesore të përfshira në raportimin financiar në mënyrë që ta
planifikojmë një auditim efektiv dhe efikas. Duhet të mbahen sisteme të shënimeve (kalimthi) dhe të
azhurnohen për secilën klasë të transaksioneve në veprimtarinë e entitetit të cilat janë domethënëse për
pasqyrat financiare. Për çdo raportim kontabiliteti/financiar dhe/ose procese të pajtueshmërisë
duhet të përcaktohen objektivat dhe lidhen me pohimet relevante. Shiko pohimet përkatëse të
identifikuara në LP A.3.5- Fushat e auditimit të pajtueshmërisë.

Krahas shënimeve të sistemit lidhur me proceset individuale, duhet ta dokumentojmë procesin e raportimit
financiar të përdorur në përgatitjen e pasqyrave financiare të entitetit.

Shënimet e sistemit duhet të tregojnë qartë (dhe thjeshtë) rrjedhën e veprimeve brenda një procesi, sistemet e
TI të përfshira dhe të lidhura me raportimin financiar, aktivitetet kontrolli (përfshirë ato mbi rregullsinë) dhe
ndërfaqet e të dhënave. Kjo dokumentohet në mënyrën më efektive duke përdorur diagramin e rrjedhës.
Organizata Buxhetore apo auditorët e tyre të brendshëm mund tashmë të kenë diagrame të sistemit që mund të
përdoren dhe ndryshohen sipas nevoje. Organizata buxhetore mund të jetë në gjendje të pohojë nëse shënimet
ekzistuese të sistemit që i kemi mbeten akoma aktuale.

Ekipet duhet t’i përdorin shënimet e sistemit për të përcaktuar nëse duhet të aplikohet qasje e kontrolleve apo
substanciale dhe t’i identifikojnë ato kontrolle mbi të cilat presim të mbështetemi dhe të adresohen pohimet e
adresuara të auditimit.

Për fushat jo domethënëse të auditimit, shënimet e sistemit nuk duhen të jenë më shumë se një përshkrim i
shkurtë i aktivitetit, qarkullim i përafërt vjetor dhe se është në pajtim me fushëveprimin e organizatës. Të gjitha
fushat jo domethënëse do të mund të përfshihen brenda një dokumenti dhe mundësisht të lidhen me vlerësimin
strikt të rrezikshmërisë të bërë kur është përcaktuar statusi i tyre jo domethënës.

Sipas metodologjisë së ZKA, pritet që të synojmë të marrim siguri auditimi nga kontrollet monitoruese të nivelit
të lartë (zakonisht caktimi i buxhetit dhe procesi i monitorimit). Në qoftë se nuk mund të marrim garanci nga
këto për shkak të dobësive të kontrollit, këto duhet të raportohen te personat e ngarkuar me qeverisje. Prandaj
shënimet e sistemit për kontrollet e monitorimit të nivelit të lartë duhet të përfshihen dhe azhurnohen gjithashtu.

Pohimet lidhur me klasat e transaksioneve, bilancin e llogarive dhe shpalosjet

Plotësiac P Të gjitha transaksionet dhe veprimet që është dashur të regjistrohen janë regjistruar
Ndodhja N Transaksionet dhe ngjarjet që janë regjistruar kanë ndodhur dhe janë të entitetit.
Saktësia S Shumat dhe të dhënat tjera që kanë të bëjnë me transaksionet dhe veprimet e
regjistruara janë regjistruar në mënyrë të saktë.
Prerja P Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në periudhën e duhur të kontabilitetit.
Rregullsia Rr Transaksionet financiare janë në pajtim me legjislacionin që i autorizon ato, rregulloret e
lëshuara nga organi kompetent për ta bërë këtë në bazë të legjislacionit në fuqi,
autoritetit të Parlamentit dhe autoritetit të Thesarit.
Klasifikimi K Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në llogari të duhura.

Pohimet lidhur me bilancet e llogarive në fund të periudhës

Plotësia
Ekzistenca
Vlerësimi dhe alokimi
Të drejtat dhe obligimet
P Të gjitha pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit që është dashur të regjistrohen janë
regjistruar
E Ekzistojnë pasuritë, detyrimet dhe kamatat e ekuitetit
V&A Pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit janë të përfshira në pasqyrat financiare në
shuma të duhura dhe çdo vlerësim përfundimtar ose përshtatjet e alokimit janë regjistruar
si duhet
D&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Pohimet lidhur me prezantimin dhe shpalosjen

Plotësia P Të gjitha shpalosjet që është dashur të përfshihen në pasqyrat financiare janë përfshirë.
Ndodhja N Veprimet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë ndodhur
Saktësia dhe vlerësimi S&V Informacioni financiar dhe informacioni tjetër është shpalosur në mënyrë të drejtë dhe në
shumat e duhura.
Të drejtat dhe obligimet R&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Treguesit e rrezikut të mashtrimit

1.       Anashkalimi i kontrollit nga ana e menaxhmentit dhe mënyra e testimit

Shënim – ky rrezik nuk mund të hedhet poshtë dhe ka reagime të nevojshme sa i përket shënimeve në ditar, vlerësime të
kontabilitetit dhe transaksionet domethënëse apo të pazakonshme. Këto reagime duhet t’i përshtaten rrethanave të
entitetit. Në qoftë se ekzistojnë rreziqet shtesë i tejkalimit të kontrolleve nga menaxhmenti, këto duhet të pasqyrohen
gjithashtu në vijim si rreziqe të përhapura apo të veçanta.

2.       Testimi manual i shënimeve në ditar

ISA 240.32(a) kërkon që ekipi i angazhuar ta testoj përshtatshmërinë e shënimeve me dorë në ditar të regjistruara në librin
e përgjithshëm si dhe përshtatjet tjera të bëra për përgatitjen e pasqyrave financiare. Gjatë përgatitjes dhe zhvillimit të
procedurave të auditimit për teste të tilla, auditori:

(i)        Bën pyetje për individët e përfshirë në raportimin financiar, në proceset lidhur me aktivitetin e pazakonshëm apo
të papërshtatshëm lidhur me përpunimin e të dhënave të ditarit si dhe përshtatjet tjera;
(ii)      Zgjedh shënimet në ditar dhe përshtatjet tjera të bëra në fund të periudhës së raportimit; dhe
(iii)    Shqyrton nevojën për testimin e shënimeve në ditar dhe përshtatjeve tjera përgjatë tërë periudhës. (Ref. Para
A41-A44)
Për udhëzime të mëtutjeshme shih PQ Udhëzim i shpejtë për testimin e ditarëve
[shto procedura shtesë nëse është e nevojshme]

3.       Anësia në vlerësimin e kontabilitetit

ISA 240.32(b) kërkon që ekipet e angazhuara për rishikimin e vlerësimeve të kontabilitetit për anësi dhe të vlerësojnë nëse
rrethanat që kanë rezultuar me anësi, nëse ka të tilla, paraqesin rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit.
Gjatë zhvillimit të këtij rishikimi, auditori:

(i)        Vlerëson nëse gjykimet dhe vendimet e bëra nga menaxhmenti në krijimin e vlerësimeve kontabël të përfshira
në pasqyrat financiare, edhe nëse individualisht janë të arsyeshme, tregojnë një anësi të mundshme nga ana e
menaxhmentit të entitetit e që mund të paraqesë rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit. Në
rast të tillë, auditori do ta ri-vlerësojë vlerësimet e kontabilitetin e marra si tërësi; dhe
(ii)      Bën një rishikim retrospektiv të gjykimeve dhe supozimeve të menaxhmentit që lidhen me vlerësimet
domethënëse të kontabilitetit të pasqyruara në pasqyrat financiare të vitit paraprak. (Ref: Para A45-A47)
Shqyrtimi i anësisë dokumentohet në *FA Shkelja e kontrolleve nga ana e menaxhmentit.
[shto procedura shtesë nëse nevojiten]

4.       Njohja e të hyrave

ISSAI 1240 ka një supozim të kundërshtueshëm të mashtrimit në njohjen e të hyrave. Plotëso siç aplikohet: Rreziku i
mashtrimit në njohjen e të hyrave (nuk) është kundërshtuar për shkak të [trego arsyet, p.sh. entiteti nuk ka të hyra të
fituara apo tarifa dhe ngarkesa] <Cekni emrin e rrezikut të caktuar/të përhapur në tabelën më poshtë.

5.       Të tjera, nëse është e aplikueshme

·         Demonstro procesin nga fillimi në mbarim, p.sh. nga fillimi i pagesës dhe deri në regjistrim në PVF;
·         Identifiko nivelin potencial të rrezikut të ulët, mesëm dhe të lartë dhe probabiliteti i paraqitjes së tij

Tabela 1. Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut për procesin e zgjedhur

Procesi Objektivat e Pronari dhe Rreziqet e detajuara Përcakto nëse Ndikimi në
(Përshtat në bazë të asaj procesit (lidhur me pjesëmarrësit e të identifikuara dhe rreziku i fushën e
se cilat procese janë pohimet) procesit të përshkruara identifikuar propozuar të
domethënëse për hapave përkatës të është i auditimit.
pasqyrat financiare). procesit (rreziqet e përhapur,
(Paraqit përshkrimin veçanta duhet të domethënës, A është
hap-pas-hapi për numërohen) apo faktor i identifikuar
procesin e zgjedhur) rrezikut. rreziku si
Tregoni rrezik i
probabilitetin posaçëm (të
e ndodhjes (e merren siguria
lartë, e duke testuar
mesme apo e kontrollet) Po
ulët) apo JO

1 2 3 4 5 6

Përcaktimi rrezikut 01 Natyra e Pjesëmarrësit 01. 1. Natyra e Jo Jo

për kategorinë e shpenzimit i përket Zyrtari Kryesor Financiar shpenzimit nuk i
Subvencioneve dhe natyrës së përket natyrës së
Njësia Kërkuese
Transfereve subvencioneve subvencioneve
01 Kontrolli i fondeve sipas 02 Thirrja Publike Zyrtari Kryesor 03. 2. Mos formimi i Jo Jo
buxhetit të aprovuar Administrativ
është në pajtim me Komisionit dhe
02 Thirrja Publike Drejtori i Njësisë
ligjin përzgjedhja e
Kërkuese
03 Formimi i Komisionit për 03 Formimi i përfituesve në
Zyrtari Çertifikues
vlerësim, dhe përzgjedhja e
Komisionit dhe kundërshtim me
përfituesve Zyrtari Shpenzues kriteret e thirrjes
vlerësimi i
04 Nënshkrimi i Marrëveshjes
aplikuesve sipas Zyrtari Çertifikues
publike/ligjin
me përfituesin
kritereve të Thirrjes 04. 3. Rreziku i mos- Jo Jo
05 Certifikimi i dokumentacionit
për regjistrim në SIMFK Publike nënshkrimit të
06 Regjistrimi i shpenzimit në 04 Marrëveshja marrëveshjes me
SIMFK nënshkruhet dhe përfituesin ku
07 Aprovimi i pagesës në SIMFK përcaktohen përcaktohen obligimet
nga ZÇ obligimet e 02. 4. Thirrja Publike Jo Jo
përfituesit mund të mos jetë e
05 Para se të bëhet publikuar dhe të jetë
shpenzimi në sistem në pajtim me ligjin
dokumentacioni 05. 5. Rreziku i Jo Jo
kontrollohet nga dhënies së aprovimit
zyrtari certifikues për procedim të
06 Zyrtari i shpenzimit, jo në
shpenzimit siguron pajtim me
se dokumentacioni kushtet/dokumentet e
është i kompletuar kërkuara në Thirrje
Publike
07 Zyrtari certifikues
aprovon kuponin e 06. 6. Rreziku i Jo Jo
shpenzimit regjistrimit të
shpenzimit për
persona që nuk janë
përfitues ose jo në
shumën e duhur
07. 7. Rreziku i Jo Jo
çertifikimit të lëndës
për pagesë pa
dokumente të
nevojshme, shuma të
gabuara dhe përfitues
të pamerituar

·         Njih dhe vlerëso kontrollet e brendshme të cilat supozohet se adresojnë rreziqet e caktuara të identifikuara.
·         Vlerësimi i kontrolleve përbëhet nga dizajni i tyre, zbatimi dhe efektshmëria (e cila duhet të testohet).
Tabela 2- Vlerësimi i kontrolleve të brendshme të identifikuara si të nevojshme në zbutjen e rreziqeve të identifikuara
brenda proceseve të analizuara

RREZIQET PËRSHKRIMI I DIZAJNI I ZBATIMI I REZULTATE E BESUESHMËRI

SPECIFIKE TË SHKURTËR I KONTROL KONTROL TESTIMIT TË AE
DETAJUARA TË KONTROLLEVE LI: LIT: EFIKASITETIT KONTROLLIT:
IDENTIFIKUARA KYQE – I DUHUR PO ose JO TË PO
(të treguar vetëm (SHËNIM: JO TË ose JO I KONTROLLIT
me numra nga GJITHA DUHUR (shih letren e (kontroll i
PROCESI tabelat paraprake) AKTIVITETET JANË punës besueshëm)
KONTROLLE !!) A.3.2.n): ose
EFEKTIV ose JO
JO EFEKTIV (kontroll jo i
besueshëm)

1 2 3 4 5 6 7

01 Kontrolli i fondeve Natyra e shpenzimit ZKF siguron se Po Po Po Po

sipas buxhetit të nuk i përket natyrës mjetet do të ndahen
aprovuar së subvencioneve nga kategoria e
Subvencioneve
02 Thirrja Publike Thirrja Publike mund Njësia që jep Po Jo Jo Jo
të mos jetë e subvencione duhet
publikuar dhe të jetë të përgatisë dhe
në pajtim me ligjin publikojë Thirrjen
Publike në të cilën
përcaktohen saktë
kriteret dhe
procedurat për të
aplikuar për ndarjen
e subvencioneve
03 Formimi i Komisionit Mos formimi i ZKA duhet të Po Jo Jo Jo
për vlerësim, dhe Komisionit dhe formojë Komisionin
përzgjedhja e përfituesve përzgjedhja e
e vlerësimit për të
përfituesve në siguruar se
kundërshtim me përfituesit potencial
kriteret e thirrjes do të vlerësohen në
publike/ligjin pajtim me kriteret e
përcaktuara në
Thirrje Publike
04 Nënshkrimi i Rreziku i mos- Drejtori i Njësisë Po Po Po Po
Marrëveshjes me nënshkrimit të Kërkuese duhet të
përfituesin marrëveshjes me sigurojë se me
përfituesin ku rastin e
përcaktohen përzgjedhjes së
obligimet përfituesit do të
nënshkruhet
marrëveshja, e cila
përcakton obligimet
që ka përfituesi ndaj
Komunës/Dhënësit
të subvencionit
05 Certifikimi i Rreziku i dhënies së ZÇ para pagesës së Po Jo Jo Jo
dokumentacionit për aprovimit për subvencionit tek
regjistrim në SIMFK procedim të përfituesi i
shpenzimit, jo në subvencionit, duhet
pajtim me të sigurojë se lënda
kushtet/dokumentet përmban të gjitha
e kërkuara në dokumentet e
Thirrje Publike nevojshme/kërkuara
për procedim të
pagesës
06 Regjistrimi i Rreziku i regjistrimit Zyrtari Shpenzues Po Po Po Po
shpenzimit në SIMFK të shpenzimit për duhet të sigurojë se
persona që nuk janë pagesa do të
përfitues ose jo në procedohet në
shumën e duhur shumën e saktë,
natyrën dhe për
përfituesin e duhur
07 Aprovimi i pagesës në Rreziku i çertifikimit
Zyrtari i Çertifikimit Po Jo Jo Jo
SIMFK nga ZÇ të lëndës për duhet të sigurojë se
pagesë pa se para çertifikimit
dokumente të të lëndës për
nevojshme, shuma pagesën e
të gabuara dhe subvencionit, duhet
përfitues të të jetë shuma e
pamerituar duhur, për
përfituesin e duhur
dhe mbështetet në
dokumentet e
nevojshme
BESUESHMËRIA E KONTROLLIT PËR TËRË PROCESIN (mesatarja e gjykuar e kontrolleve të caktuara): PO apo JO JO

SHTOJCA:
Modeli i analizës së procesit
1. Fusha e rrezikut/ procesi i audituar:
Përcaktimi rrezikut për kategorinë e Subvencioneve dhe Transfereve

2. Pronari i procesit (mbikëqyrësi i përgjithshëm/ operatori kryesor):

3. Pjesëmarrësit e procesit:
Zyrtari Kryesor Financiar

Njësia Kërkuese

Zyrtari Kryesor Administrativ

Drejtori i Njësisë Kërkuese

Zyrtari Çertifikues

Zyrtari Shpenzues

Zyrtari Çertifikues

4. Kontabilitet financiar dhe objektivat raportuese (të lidhura me pohimet):

01 Natyra e shpenzimit i përket natyrës së subvencioneve

02 Thirrja Publike është në pajtim me ligjin

03 Formimi i Komisionit dhe vlerësimi i aplikuesve sipas kritereve të Thirrjes Publike

04 Marrëveshja nënshkruhet dhe përcaktohen obligimet e përfituesit

05 Para se të bëhet shpenzimi në sistem dokumentacioni kontrollohet nga zyrtari certifikues

06 Zyrtari i shpenzimit siguron se dokumentacioni është i kompletuar

07 Zyrtari certifikues aprovon kuponin e shpenzimit

5. Objektivat e Pajtueshmërisë (të lidhura me pohimet):

6. Ambienti i kontrollit (siguria e vetvetishme: Po apo Jo):

JO

7. Procedura hap pas hapi:

01 Kontrolli i fondeve sipas buxhetit të aprovuar
02 Thirrja Publike

03 Formimi i Komisionit për vlerësim, dhe përzgjedhja e përfituesve

04 Nënshkrimi i Marrëveshjes me përfituesin

05 Certifikimi i dokumentacionit për regjistrim në SIMFK

06 Regjistrimi i shpenzimit në SIMFK

07 Aprovimi i pagesës në SIMFK nga ZÇ

8. Vlerësimi i rrezikut:
a. Identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në nivel të pohimit për hapat e caktuar:
b. Vendosja e rreziqeve të identifikuara sipas procedurës hap pas hapi

9. Aktivitetet e Kontrollit:
a. Njohja e aktiviteteve kontrolli (kontrolleve) për rreziqet domethënëse në nivel pohimi
b. Vlerësimi i dizajnit të kontrolleve të identifikuara
c. Kontrollimi nëse kontrollet e identifikuara janë zbatuar
d. Testimi i kontrolleve të vlerësuara si të dizajnuara dhe zbatuara mirë

10. Procedurat informuese dhe komunikimi brenda sistemit të kontrollit të brendshëm

11. Aktivitetet monitoruese mbi sistemin e kontrollit të brendshëm

 Formulari A.3.1 n – Vlerësimi i detajuar i rrezikut dhe Vlerësimi i kontrollit të brendshëm për Të
hyrat

Entiteti GJILAN
Hapi i Auditimit Hapi 11-14: Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut & Vlerësimi i kontrollit të brendshëm
Periudha e Auditimit: 2020
Qëllimi: Identifikimi i rrezikut dhe përcaktimi i besueshmërisë së mundshme në kontrolle të
brendshme për proces të përzgjedhur
KJO LETËR PUNE ËSHTË NJË SHABLLON PËR VLERËSIMIN E HOLLËSISHËM TË RREZIKUT DHE
VLERËSIMIN E KONTROLLIT QË DO TË KRYHET NË PUNËN E PËRKOHSHME / FILLESTARE TË
AUDITIMIT NË TERREN PËR SECILIN RAPORTIM TË KONTABILITETIT / FINANCIAR DHE / OSE
PROCESIN E PAJTUESHMËRISË BRENDA FUSHAVE TË IDENTIFIKUARA NË STRATEGJINË E
PËRGJITHSHME TË AUDITIMIT SI FUSHA ME RREZIK MË TË LARTË.

PËR TË SHMANGUR KONFUZIONIN, DUHET TË PËRDORET NJË SHABLLON I VEÇANTË PËR SECILIN
PROCES QË DO TË ANALIZOHET.

SFONDI:

1. Kontrolli i brendshëm

Duhet t’i kuptojmë sistemet dhe proceset kryesore të përfshira në raportimin financiar në mënyrë që ta
planifikojmë një auditim efektiv dhe efikas. Duhet të mbahen sisteme të shënimeve (kalimthi) dhe të
azhurnohen për secilën klasë të transaksioneve në veprimtarinë e entitetit të cilat janë domethënëse për
pasqyrat financiare. Për çdo raportim kontabiliteti/financiar dhe/ose procese të pajtueshmërisë
duhet të përcaktohen objektivat dhe lidhen me pohimet relevante. Shiko pohimet përkatëse të
identifikuara në LP A.3.5- Fushat e auditimit të pajtueshmërisë.

Krahas shënimeve të sistemit lidhur me proceset individuale, duhet ta dokumentojmë procesin e raportimit
financiar të përdorur në përgatitjen e pasqyrave financiare të entitetit.

Shënimet e sistemit duhet të tregojnë qartë (dhe thjeshtë) rrjedhën e veprimeve brenda një procesi, sistemet e
TI të përfshira dhe të lidhura me raportimin financiar, aktivitetet kontrolli (përfshirë ato mbi rregullsinë) dhe
ndërfaqet e të dhënave. Kjo dokumentohet në mënyrën më efektive duke përdorur diagramin e rrjedhës.
Organizata Buxhetore apo auditorët e tyre të brendshëm mund tashmë të kenë diagrame të sistemit që mund të
përdoren dhe ndryshohen sipas nevoje. Organizata buxhetore mund të jetë në gjendje të pohojë nëse shënimet
ekzistuese të sistemit që i kemi mbeten akoma aktuale.

Ekipet duhet t’i përdorin shënimet e sistemit për të përcaktuar nëse duhet të aplikohet qasje e kontrolleve apo
substanciale dhe t’i identifikojnë ato kontrolle mbi të cilat presim të mbështetemi dhe të adresohen pohimet e
adresuara të auditimit.

Për fushat jo domethënëse të auditimit, shënimet e sistemit nuk duhen të jenë më shumë se një përshkrim i
shkurtë i aktivitetit, qarkullim i përafërt vjetor dhe se është në pajtim me fushëveprimin e organizatës. Të gjitha
fushat jo domethënëse do të mund të përfshihen brenda një dokumenti dhe mundësisht të lidhen me vlerësimin
strikt të rrezikshmërisë të bërë kur është përcaktuar statusi i tyre jo domethënës.

Sipas metodologjisë së ZKA, pritet që të synojmë të marrim siguri auditimi nga kontrollet monitoruese të nivelit
të lartë (zakonisht caktimi i buxhetit dhe procesi i monitorimit). Në qoftë se nuk mund të marrim garanci nga
këto për shkak të dobësive të kontrollit, këto duhet të raportohen te personat e ngarkuar me qeverisje. Prandaj
shënimet e sistemit për kontrollet e monitorimit të nivelit të lartë duhet të përfshihen dhe azhurnohen gjithashtu.

Pohimet lidhur me klasat e transaksioneve, bilancin e llogarive dhe shpalosjet

Plotësiac P Të gjitha transaksionet dhe veprimet që është dashur të regjistrohen janë regjistruar
Ndodhja N Transaksionet dhe ngjarjet që janë regjistruar kanë ndodhur dhe janë të entitetit.
Saktësia S Shumat dhe të dhënat tjera që kanë të bëjnë me transaksionet dhe veprimet e
regjistruara janë regjistruar në mënyrë të saktë.
Prerja P Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në periudhën e duhur të kontabilitetit.
Rregullsia Rr Transaksionet financiare janë në pajtim me legjislacionin që i autorizon ato, rregulloret e
lëshuara nga organi kompetent për ta bërë këtë në bazë të legjislacionit në fuqi,
autoritetit të Parlamentit dhe autoritetit të Thesarit.
Klasifikimi K Transaksionet dhe veprimet janë regjistruar në llogari të duhura.

Pohimet lidhur me bilancet e llogarive në fund të periudhës

Plotësia
Ekzistenca
Vlerësimi dhe alokimi
Të drejtat dhe obligimet
P Të gjitha pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit që është dashur të regjistrohen janë
regjistruar
E Ekzistojnë pasuritë, detyrimet dhe kamatat e ekuitetit
V&A Pasuritë, detyrimet dhe interesat e ekuitetit janë të përfshira në pasqyrat financiare në
shuma të duhura dhe çdo vlerësim përfundimtar ose përshtatjet e alokimit janë regjistruar
si duhet
D&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Pohimet lidhur me prezantimin dhe shpalosjen

Plotësia P Të gjitha shpalosjet që është dashur të përfshihen në pasqyrat financiare janë përfshirë.
Ndodhja N Veprimet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë ndodhur
Saktësia dhe vlerësimi S&V Informacioni financiar dhe informacioni tjetër është shpalosur në mënyrë të drejtë dhe në
shumat e duhura.
Të drejtat dhe obligimet R&O Ngjarjet e shpalosura, transaksionet dhe çështjet tjera kanë të bëjnë me entitetin.

Treguesit e rrezikut të mashtrimit

1.       Anashkalimi i kontrollit nga ana e menaxhmentit dhe mënyra e testimit

Shënim – ky rrezik nuk mund të hedhet poshtë dhe ka reagime të nevojshme sa i përket shënimeve në ditar, vlerësime të
kontabilitetit dhe transaksionet domethënëse apo të pazakonshme. Këto reagime duhet t’i përshtaten rrethanave të
entitetit. Në qoftë se ekzistojnë rreziqet shtesë i tejkalimit të kontrolleve nga menaxhmenti, këto duhet të pasqyrohen
gjithashtu në vijim si rreziqe të përhapura apo të veçanta.

2.       Testimi manual i shënimeve në ditar

ISA 240.32(a) kërkon që ekipi i angazhuar ta testoj përshtatshmërinë e shënimeve me dorë në ditar të regjistruara në librin
e përgjithshëm si dhe përshtatjet tjera të bëra për përgatitjen e pasqyrave financiare. Gjatë përgatitjes dhe zhvillimit të
procedurave të auditimit për teste të tilla, auditori:

(i)        Bën pyetje për individët e përfshirë në raportimin financiar, në proceset lidhur me aktivitetin e pazakonshëm apo
të papërshtatshëm lidhur me përpunimin e të dhënave të ditarit si dhe përshtatjet tjera;
(ii)      Zgjedh shënimet në ditar dhe përshtatjet tjera të bëra në fund të periudhës së raportimit; dhe
(iii)    Shqyrton nevojën për testimin e shënimeve në ditar dhe përshtatjeve tjera përgjatë tërë periudhës. (Ref. Para
A41-A44)
Për udhëzime të mëtutjeshme shih PQ Udhëzim i shpejtë për testimin e ditarëve
[shto procedura shtesë nëse është e nevojshme]

3.       Anësia në vlerësimin e kontabilitetit

ISA 240.32(b) kërkon që ekipet e angazhuara për rishikimin e vlerësimeve të kontabilitetit për anësi dhe të vlerësojnë nëse
rrethanat që kanë rezultuar me anësi, nëse ka të tilla, paraqesin rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit.
Gjatë zhvillimit të këtij rishikimi, auditori:

(i)        Vlerëson nëse gjykimet dhe vendimet e bëra nga menaxhmenti në krijimin e vlerësimeve kontabël të përfshira
në pasqyrat financiare, edhe nëse individualisht janë të arsyeshme, tregojnë një anësi të mundshme nga ana e
menaxhmentit të entitetit e që mund të paraqesë rrezik për keq deklarim material për shkak të mashtrimit. Në
rast të tillë, auditori do ta ri-vlerësojë vlerësimet e kontabilitetin e marra si tërësi; dhe
(ii)      Bën një rishikim retrospektiv të gjykimeve dhe supozimeve të menaxhmentit që lidhen me vlerësimet
domethënëse të kontabilitetit të pasqyruara në pasqyrat financiare të vitit paraprak. (Ref: Para A45-A47)
Shqyrtimi i anësisë dokumentohet në *FA Shkelja e kontrolleve nga ana e menaxhmentit.
[shto procedura shtesë nëse nevojiten]

4.       Njohja e të hyrave

ISSAI 1240 ka një supozim të kundërshtueshëm të mashtrimit në njohjen e të hyrave. Plotëso siç aplikohet: Rreziku i
mashtrimit në njohjen e të hyrave (nuk) është kundërshtuar për shkak të [trego arsyet, p.sh. entiteti nuk ka të hyra të
fituara apo tarifa dhe ngarkesa] <Cekni emrin e rrezikut të caktuar/të përhapur në tabelën më poshtë.

5.       Të tjera, nëse është e aplikueshme

·         Demonstro procesin nga fillimi në mbarim, p.sh. nga fillimi i pagesës dhe deri në regjistrim në PVF;
·         Identifiko nivelin potencial të rrezikut të ulët, mesëm dhe të lartë dhe probabiliteti i paraqitjes së tij

Tabela 1. Vlerësimi i hollësishëm i rrezikut për procesin e zgjedhur

Procesi Objektivat e Pronari dhe Rreziqet e detajuara Përcakto nëse Ndikimi në
(Përshtat në bazë të asaj procesit (lidhur me pjesëmarrësit e të identifikuara dhe rreziku i fushën e
se cilat procese janë pohimet) procesit të përshkruara identifikuar propozuar të
domethënëse për hapave përkatës të është i auditimit.
pasqyrat financiare). procesit (rreziqet e përhapur,
(Paraqit përshkrimin veçanta duhet të domethënës, A është
hap-pas-hapi për numërohen) apo faktor i identifikuar
procesin e zgjedhur) rrezikut. rreziku si
Tregoni rrezik i
probabilitetin posaçëm (të
e ndodhjes (e merren siguria
lartë, e duke testuar
mesme apo e kontrollet) Po
ulët) apo JO

1 2 3 4 5 6

Procena rizika za 03 Svi prihodi se Pronarët 03. 1. Na osnovu Jo Jo

katgoriju Prihoda evidentiraju u skladu U vezi sa prihodima obradjenih uzoraka
01 Plan, tj. Budžetiranje prihoda sa ZUJFO, u pored finansijskog utvrdjeno je da su svi
usvojeno je na skupštini? dnevnim, nedeljnim direktora, direktno službenici za
učešće imaju i službenik
02 Usvojen je pravilnik o i mesečnim prikupljanje prihoda
za prihode, službenici u
taksama i tarifama? izveštajima, a na pojedinim odeljenjima pripremali dnevne,
03 Budžetska organizacija osnovu kojih se koji rade na prikupljanju nedeljne i mesečne
evidentira prihode u skladu sa kasnije vrši konkretnih prihoda (npr. izveštaje.
ZUJFO i relevantnim Matičar, službenik za
finansijskim uredbama.
sravnjenje. 04. 2. Proveriti da li Jo Jo
porez na imovinu...), kao
04 Postoji pravni osnov za 04 Svi prihodi se i blagajnik. su sve vrste prihoda
prikupljanje prihoda, tj. Svi prikupljaju u skladu koje BO prikuplja
prihodi se prikupljaju u skladu sa odgovarajućim odobrene odlukama
sa zakonom.
tarifama i propisima. skupštine,
05 BO za sve pružene usluge predvidjene planom i
moraju izdati račun/uniref sa 05 Sve proverene
referentnim brojem. transakcije su navedene u zakonu o
ispravno budžetu.
06 Na kraju dana sav novac
prikupljen na kasi BO moraju vrednovane. A za 05. 3. Računi / Jo Jo
deponovati, za svaku vrstu svaku transakciju UNIREF se izdaje za
prihoda, preko banke, zbirnom
fakturom, sa jasno definisanim izdate su fakture / svaku transakciju, u
identifikacionim brojem UNIREF- UNIREF. skladu sa uredbama i
a.
06 Sve transakcije zakonima na snazi
07 Prihodi se moraju evidentirati koje su prema 06. 4. Sve transakcije Jo Jo
u softverskom sistemi SIMFK u
skladu sa izveštajem banke, a tarifarniku u koje su prema
na odgovarajućem kodu, po vrednosti ispod 10€, tarifarniku u vrednosti
vrsti prihoda. na kraju dana se ispod 10€, na kraju
08 Mesečno sravnjenje se vrši uplaćuju na dana se uplaćuju na
sa trezorom i CBK na osnovu u bankovni račun. bankovni račun.
skladu sa pravilnicima,
uredbama i zakonima koji se 07 Svi prihodi su 07. 5. Svi prihodi su Jo Jo
odnose na prihode BO. pravilno pravilno klasifikovani.
klasifikovani. 08. 6. Službenik za Jo Jo
08 Službenik za prihode na mesečnom
prihode na nivou vrši
mesečnom nivou usaglašavanje
vrši usaglašavanje prihoda sa svakim
prihoda sa svakim službenikom za
službenikom za prikupljanje prihoda,
prikupljanje prihoda, sa trezorom, kao i sa
sa trezorom, kao i CBK.
sa CBK.

·         Njih dhe vlerëso kontrollet e brendshme të cilat supozohet se adresojnë rreziqet e caktuara të identifikuara.
·         Vlerësimi i kontrolleve përbëhet nga dizajni i tyre, zbatimi dhe efektshmëria (e cila duhet të testohet).

Tabela 2- Vlerësimi i kontrolleve të brendshme të identifikuara si të nevojshme në zbutjen e rreziqeve të identifikuara

brenda proceseve të analizuara
 RREZIQET PËRSHKRIMI I DIZAJNI I ZBATIMI I REZULTATE E BESUESHMËRI
SPECIFIKE TË SHKURTËR I KONTROL KONTROL TESTIMIT TË AE
DETAJUARA TË KONTROLLEVE LI: LIT: EFIKASITETIT KONTROLLIT:
IDENTIFIKUARA KYQE – I DUHUR PO ose JO TË PO
(të treguar vetëm (SHËNIM: JO TË ose JO I KONTROLLIT
me numra nga GJITHA DUHUR (shih letren e (kontroll i
PROCESI tabelat paraprake) AKTIVITETET JANË punës besueshëm)
KONTROLLE !!) A.3.2.n): ose
EFEKTIV ose JO
JO EFEKTIV (kontroll jo i
besueshëm)

1 2 3 4 5 6 7

03 Budžetska organizacija Na osnovu Svi prihodi se Po Jo Jo Jo

evidentira prihode u obradjenih uzoraka evidentiraju u
skladu sa ZUJFO i utvrdjeno je da su skladu sa ZUJFO, u
relevantnim finansijskim svi službenici za dnevnim, nedeljnim
uredbama. prikupljanje prihoda i mesečnim
pripremali dnevne, izveštajima, a na
nedeljne i mesečne osnovu kojih se
izveštaje. kasnije vrši
sravnjenje.
04 Postoji pravni osnov Proveriti da li su sve Sve vrste prihoda Po Po Po Po
za prikupljanje prihoda, vrste prihoda koje koje BO prikuplja su
tj. Svi prihodi se BO prikuplja odobrene odlukama
prikupljaju u skladu sa odobrene odlukama skupštine,
zakonom. skupštine, predvidjene planom
predvidjene planom i navedene u
i navedene u zakonu zakonu o budžetu.
o budžetu.
05 BO za sve pružene Računi / UNIREF se Računi / UNIREF se Po Po Po Po
usluge moraju izdati izdaje za svaku izdaje za svaku
račun/uniref sa transakciju, u skladu transakciju, u skladu
referentnim brojem. sa uredbama i sa uredbama i
zakonima na snazi zakonima na snazi
06 Na kraju dana sav Sve transakcije koje Svi prihodi se Po Po Jo Jo
novac prikupljen na kasi su prema tarifarniku deponuju na
BO moraju deponovati, za u vrednosti ispod bankovni račun BO
svaku vrstu prihoda, 10€, na kraju dana na dnevnom nivou
preko banke, zbirnom se uplaćuju na
fakturom, sa jasno bankovni račun.
definisanim
identifikacionim brojem
UNIREF-a.
07 Prihodi se moraju Svi prihodi su Svi prihodi se Po Po Po Po
evidentirati u softverskom pravilno
redovno evidentiraju
sistemi SIMFK u skladu sa klasifikovani.
u SIMFK, u skladu
izveštajem banke, a na
sa izveštajem
odgovarajućem kodu, po
banke.
vrsti prihoda.
08 Mesečno sravnjenje se Službenik za prihode Službenik za prihode Po Po Jo Jo
vrši sa trezorom i CBK na na mesečnom nivou na mesečnom nivou
osnovu u skladu sa vrši usaglašavanje vrši usaglašavanje
pravilnicima, uredbama i prihoda sa svakim prihoda sa svakim
zakonima koji se odnose službenikom za službenikom za
na prihode BO. prikupljanje prihoda, prikupljanje prihoda,
sa trezorom, kao i sa trezorom, kao i
sa CBK. sa CBK.
BESUESHMËRIA E KONTROLLIT PËR TËRË PROCESIN (mesatarja e gjykuar e kontrolleve të caktuara): PO apo JO JO

SHTOJCA:
Modeli i analizës së procesit
1. Fusha e rrezikut/ procesi i audituar:
Procena rizika za katgoriju Prihoda

2. Pronari i procesit (mbikëqyrësi i përgjithshëm/ operatori kryesor):

U vezi sa prihodima pored finansijskog direktora, direktno učešće imaju i službenik za prihode, službenici u pojedinim odeljenjima koji
rade na prikupljanju konkretnih prihoda (npr. Matičar, službenik za porez na imovinu...), kao i blagajnik.

3. Pjesëmarrësit e procesit:

4. Kontabilitet financiar dhe objektivat raportuese (të lidhura me pohimet):

03 Svi prihodi se evidentiraju u skladu sa ZUJFO, u dnevnim, nedeljnim i mesečnim izveštajima, a na osnovu kojih se kasnije vrši
sravnjenje.
04 Svi prihodi se prikupljaju u skladu sa odgovarajućim tarifama i propisima.

05 Sve proverene transakcije su ispravno vrednovane. A za svaku transakciju izdate su fakture / UNIREF.

06 Sve transakcije koje su prema tarifarniku u vrednosti ispod 10€, na kraju dana se uplaćuju na bankovni račun.

07 Svi prihodi su pravilno klasifikovani.

08 Službenik za prihode na mesečnom nivou vrši usaglašavanje prihoda sa svakim službenikom za prikupljanje prihoda, sa trezorom,
kao i sa CBK.

5. Objektivat e Pajtueshmërisë (të lidhura me pohimet):

6. Ambienti i kontrollit (siguria e vetvetishme: Po apo Jo):

JO

7. Procedura hap pas hapi:

01 Plan, tj. Budžetiranje prihoda usvojeno je na skupštini?

02 Usvojen je pravilnik o taksama i tarifama?

03 Budžetska organizacija evidentira prihode u skladu sa ZUJFO i relevantnim finansijskim uredbama.

04 Postoji pravni osnov za prikupljanje prihoda, tj. Svi prihodi se prikupljaju u skladu sa zakonom.

05 BO za sve pružene usluge moraju izdati račun/uniref sa referentnim brojem.

06 Na kraju dana sav novac prikupljen na kasi BO moraju deponovati, za svaku vrstu prihoda, preko banke, zbirnom fakturom, sa jasno
definisanim identifikacionim brojem UNIREF-a.
07 Prihodi se moraju evidentirati u softverskom sistemi SIMFK u skladu sa izveštajem banke, a na odgovarajućem kodu, po vrsti
prihoda.
08 Mesečno sravnjenje se vrši sa trezorom i CBK na osnovu u skladu sa pravilnicima, uredbama i zakonima koji se odnose na prihode
BO.

8. Vlerësimi i rrezikut:
a. Identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në nivel të pohimit për hapat e caktuar:
b. Vendosja e rreziqeve të identifikuara sipas procedurës hap pas hapi

9. Aktivitetet e Kontrollit:
a. Njohja e aktiviteteve kontrolli (kontrolleve) për rreziqet domethënëse në nivel pohimi
b. Vlerësimi i dizajnit të kontrolleve të identifikuara
c. Kontrollimi nëse kontrollet e identifikuara janë zbatuar
d. Testimi i kontrolleve të vlerësuara si të dizajnuara dhe zbatuara mirë

10. Procedurat informuese dhe komunikimi brenda sistemit të kontrollit të brendshëm

11. Aktivitetet monitoruese mbi sistemin e kontrollit të brendshëm