ESCOLMA DE POESÍA EN LÍNGUA GALEGA

Lino Braxe
(do poemario Alaridos)

MULLERES DE JUÁREZ

Algunhas levan na man o corazón

e outras lévano na boca.
Teñen que morder a vida
porque a alma llela arrincaron dun machetazo.
Ofrecen os seus cirios á virgencita
porque foron violadas polos fillos do home
e Deus non escoitou as súas súplicas.
Aínda cren no paraíso e veneran
os seus antepasados mortos.
Pasean polas rúas de Juárez
perdidas para sempre nun río de dor e odios
e, incomprensiblemente para nós, tamén de penitencias.

Manuel María
(Do poemario Os Lonxes do Solpor)

o povo que deixa perder a sua palabra

creada, herdada, usada, revelada,
aquela que lle é propia e singular,
a que é unicamente sua,
está empobrecendo ó mundo
e perpetrando o seu propio xenocidio.
Ese povo vil
ollará aniquilada a sua lembranza
e o seu nome indigno
borrárase, sen máis, do universo:
hai agresiós á beleza e ó espíritu
que a vida non tolera nen perdoa.

Manuel María
(Do poemario A Luz Ressuscitada)

Rosas
sempre a rosa. Sempre:
a forma,
a cor,
o recendo,
a luz,
a perfeción da rosa.
Prefiro á rosa vermella.
E amo a rosa branca
porque, cando lle digo
simplemente: ROSA
entrecerra os ollos,
treme
e ruborece.
Eva Veiga
(do poemario A luz e as súas cicatrices)

De súpeto, abro as mans e escoito a música

da tarde que se pousa como un paxaro,
entregada coma area finísima
na que se desfai o primeiro estourido
das galaxias. Tan lonxe e tan cerca estamos
de todo canto flúe eternamente.
Ave sonora vai deixando un ronsel
de silencio nos dedos asombrados.
Inatinxible gozo da ebriedade.
Toco a morte, pero xa fun coa vida

***
Vai frío e saímos ao monte
buscar leña e tamén traemos
piñas coas que prender o lume.
Sobre a lareira dispoñemos
as achas e as chamas inician
con vehemencia a combustión
da periferia ata que o lume
se instala na cerna do bosque
e reina coma un deus inapelable
a quen se lle rende o sacrificio das horas.
Pola cheminea medra unha flor de fume
que esfolla o vento.

***
Baixo até o río
e no fondo da súa transparencia
miro os cantos dispostos
en azaroso orde apenas removidos
e convocados polo íntimo fulgor
da corrente.
Aparentemente inconexas as brunidas pedras
viven
a súa existencia profunda
cada unha
abrigando un peixe ou unha ausencia.
E pregúntome
se haberá alguén capaz de distinguilas
a todas pola verdade do seu nome:
Poderiamos entón descifrar
que di a auga,
que di o tempo.
Manuel Álvarez Torneiro
(do poemario Habitante único)

ROL DE ESCUROS

RECORDADE a eses outros, incesantes,

construíndo a paisaxe,
ou liberados nun discreto ritmo
polas pedras da vida ensombrecida,
por longos arrabaldos ou nos trens
das viaxes máis tristes.

Recordade ós que nunca se achegan cun argazo

de evidente derrota: libélulas de loito
nas mans, copias do horror,
nin fan xuntanza alí nun sol caído,
nin incordian, nin inventan desgracias
na baixamar da vida. E son, seguen de pé
nalgunha parte
coma vivos e enteiros.

Pensade nos inscritos na causa dos que perden

e levan un narciso á altura da caída.
Nos da arenga no alto do penedo.
Os que negan Inferno e Paraíso.
Areeiros que asubían
vendo vi-las tormentas.

E naqueles que escriben subornados

por unha luz azul acetileno,
por unha queimadura vixiante.
Pensade nos anónimos dun trópico perdido,
nos que renegan fronte os grandes pórticos
e venden polas feiras cousas que dan sosego:
novísimo cannabis en tarros que antes foron
de olivas e manteiga.

Pensade nos que chegan no nome da utopía,

nos do plano catártico ó final do relato,
nos de tanto milenio de candil e cantiga.
Nas glorias máis inútiles.

E naqueles mandados á fogueira

en nome do decoro
e da normal circulación dos días.
Marta Dacosta

(*Poema inédito escrito polo motivo da catástrofe do Prestige.)

SISARGAS

Desde aquí
á esquerda das areas de Seaia
sentide o berro que nace do fondo da terra,
do mesmo centro do planeta.
E un berro espiral,
un arrecendo imposíbel que nos abre a memoria,
que nos trae a esperanza de loitar contra as serpes,
coma onte
a liberación da terra
nas mans do ser humano.
Mirade as Sisargas,
nas súas pedras nace a risa.
Védeas,
non son illas, son
un tesouro agochado,
unha hucha herdada por nós
habitantes desta terra emprestada.
Unha hucha,
unha hucha para a risa do océano
e as centáureas,
unha pedra magnética
que marca o extremo sur dun camiño imaxinado,
inventado e andado polas lobas do mar,
as pequenas exploradoras do Atlántico,
as fillas de Ith, que volve.
Hoxe non é un día máis,
hoxe é outro día
na loita contra a serpe,
a descomunal serpe negra da mentira,
a fedorenta serpe negra do capital,
a desprezábel serpe negra dos desleigados.
A mesma serpe negra que lanzou contra as rochas
o corpo vivo da balea
envelenada.
Aquí,
nos cantís e nos cons das Sisargas
non estará o arao,
sacrificado no nome da cobiza,
por iso aquí,
á esquerda de Seaia,
onde os arroaces soñan un mar de peixe,
cando a mañá camiña cara ao sur,
debe continuar a loita
contra a serpe e o veleno,
contra a serpe e o veleno,
contra a serpe e o veleno,
agora.
Meendinho (finais do séc. XIII ou principios de XIV)
(Do poemario Sedia-m'eu na ermida de San Simión. Cantiga de amigo)

Sedia-m'eu na ermida de San Simión

e cercaron-mi as ondas, que grandes son.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

Estando na ermida ant'o altar,

cercaron-mi as ondas grandes do mar.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

E cercaron-mi as ondas, que grandes son:

non hei i barqueiro, nen remador.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

E cercaron-mi as ondas do alto mar:

non hei i barqueiro, nen sei remar.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

Non hei i barqueiro, nen remador:

morrerei eu fremosa no mar maior.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

Non hei i barqueiro, nen sei remar:

morrerei fremosa no alto mar.
Eu atendend'o meu amigo. E verrá?

Alvaro Cunqueiro
(do poemario Cantiga nova que se chama riveira)

2
Amor de auga lixeira,
muiñeira
Amor de auga tardeira,
ribeira.
Amor de auga frolida,
cantiga.
Amor de auga perdida,
ña amiga.

3
Con auga de sede vella
namorar eu namoreina,
meu amigo!
Con unha herba lixeira
namorar eu namoreina,
meu amigo!
Namorar eu namoreina
con unha cantiga leda
meu amigo!
Namorar eu namoreina
con áer da primaveira,
meu amigo!
Eduardo Estévez
(Do poemario So paxaros saíron desta boca)

oratorio I

só unha palabra
derradeira

que conteña o perdido

o brando e fráxil

que garde febres

ou invernos

e me afogue se levanto a cabeza

unha palabra túa

abonda para me salvar

entrerrúas

de toda a cidade só lembro

unha rúa
estreita e sen árbores

un bar onde te vin

a primeira vez
entre mans amarelas de tabaco
e o vapor das cazolas

tiñas un cáliz no altar

un elixido para o sacrificio

café de oriente

no café de oriente
xunto ó frío
choro o teu nome nos espellos

procuro o teu rostro moitas veces

nas mesas veciñas
pero non viñeches

no café de oriente
tomo unhas cervexas
creo
e debúxote
nos vidros embazados

o teu xesto é familiar aquí

aquí cada cousa

semella os meus recordos
(Do poemario Construccións)
merquei unha parella
de canarios
para facer menos desolada
a orde da casa

morreron aos tres días

de virus ou tristura

non tiñan aínda

nome

ao entrar no bar atopou libre

a mesa onda a fiestra
diante da boca do metro

dende alí podería

pensou ao tempo que quitaba
a chaqueta
vela mellor cando saíse
ao frío

facíao a diario e
aproximadamente
á mesma hora

ela aparecía no medio

da multitude
pequena apreixábel
e no medio da multitude
desaparecía

así que sentou a carón da fiestra

faltaban pouco
e pediu un cortado

non despegou a vista

da boca do metro
nin cando abriu o azucre
nin cando o verqueu na cunca

algúns grans brancos

acabaron no prato
algúns
no pano

e pasaron os minutos
devagar coma doenzas
e ela non saíu

e fóiselle facendo
un nó de frío e mágoa
na gorxa

porque xustamente hoxe sentara

na mesa exacta
porque xustamente
hoxe amábaa máis que nunca

e concluíu que o xesto

de agardala todos os días
de vela todos os días
dende lonxe
sumir entre a xente
era proba abondo
de amor

e pensou no equilibrio

e na soidade

e a súa cunca estaba chea

o café frío
cando se levantou
acaroouse á barra
pagou o café que non tomara
e marchou ás présas
para evitar que o visen
chorar na rúa

Manuel Rivas
(do poemario Mohicania)

A negra terra

DE falar, falarei coa terra.

A terra verdadeira,
a negra terra
onde prende a raíz.
A terra que se pisa.
A terra que se queima e que se crava.
Ese enorme lenzo onde o home debuxa o seu capricho.
Onde o home se perde e se revolve en sombras.
A negra terra,
ese corpo de puta vella con dentes amarelos de tabaco,
con olleiras negras de tan azuis.
De falar, só con ela falarei
e falarei coas mans,
docemente coas unllas,
coa paixón dun amante,
como falan, cando albiscan a morte, os
xabaríns feridos.
De falar, falarei coa terra.
Coa terra, con esa negra terra
que cospe, como sangue do peito, primaveras.
Celso Emilio Ferreiro
(do poemario Viaxe ao país dos ananos)

Limiar

A xeito de S.O.S
falo na madrugada:
Pechai tódalas portas
e que xa ninguén saia.

Sin a seiva nutricia

esmorecen as gallas.
Arbre antigo, Galicia,
fendérono ás machadas.
Unha ponla no mundo,
outra ponla na casa.
A ponla de alén mar
é soio unha metáfora.
O povo quere terra
como Anteo na fábula.
A terra quere povo
para ser fecundada.
Nunca virá de fora
remedio ou esperanza.
Si o noso povo morre
quedámonos sin patria,
pois patria e povo son
o mesmo en dúas palabras.

Pechai tódalas portas

e que xa ninguén saia.

Prá mocedade

Tendes que alcender un facho

de baril inconformismo.
Non, non, diredes decote
aos profesores de mitos
que queren de contrabando
pasar falsos paradisos.

Non, non, diredes arreo

aos que van no seu machiño
cabalgando moi contentos
entre nubes de outimismo.

Non, non, debedes decir

aos que minten por oficio.
A verdá, soio a verdá
da terra na que vivimos,
labrada en berros de lume,
nascida en berce cativo.
A verdá, soio a verdá
da terra na que nacimos.
Digo Viet Nam e basta

Digo bomba de fósforo.

Apenas digo nada.

Digo lombriga e larva

de carne podrecida.

Digo nenos de nápalm,

terror de noite e selva,
fedor de cidade e cloaca.

Fame, suor, aldraxe,

pugas de aceiro, antropofaxia.

Digo guerra bestial,

terror de terra, crime, lume, lava,
estoupido, verdugo
e mortandade en masa.
Digo gas abafante.

Apenas digo nada.

Digo yanqui invasor,
depredador de patrias.

Digo plutonio, pentágono,

esterco bursátil, palanca,
Presidente, gadoupa,
chuvia, amargura, baba.

Digo petróleo, ferro,

mineral, trampa,
lobo, caimán, polaris, cóbrega,
miseria, diplomacia.
Digo devastación que USA, usa.

Apenas digo nada.

Digo Viet Nam i está xa dito todo
cunha soia palabra.

Pra abranguer a vergonza do mundo,

digo Viet Nam e basta.