ÁÍáÄ 3.05.

03-95

ÁÀÐÈËÃÛÍ ÍÎÐÌ ÁÀ įÐÝÌ

ÄÓËÀÀÍÛ ØÓÃÀÌ Ñ¯ËÆÝÝ

ÁÍáÄ 3.05.03-95

ÀËÁÀÍ ÕÝÂËÝË

1
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐ ÕÎÒ
1990 ÎÍ
Äýä á¿òöèéí Áàðèëãûí íîðì áà ä¿ðýì ÁÍáÄ 3.05.03-95
õºãæëèéí ÿàì ÑÍèÏ Ø-30-74 /Ì-30/-ûí
Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýý îðîíä ìºðäºíº

Ýíýõ¿¿ íîðì áà ä¿ðìèéã 2,5 ÌÏà/25 êãõ/ñì2/-ààñ èõã¿é äàðàëòòàé 2000-

ààñ äýýøã¿é òåìïåðàòóðòàé õàëóóí óñ áîëîí 6,4 ÌÏà /64 êãõ/ñì 2/-ààñ èõã¿é
äàðàëòòàé 4400-ààñ äýýøã¿é òåìïåðàòóð á¿õèé óóð äàìæóóëàõ /äóëààíû ýõ
¿¿ñâýðýýñ õýðýãëýã÷ áàðèëãà áàéãóóëàìæ õ¿ðòýëõ/ øóãàì õîîëîéí àæëûã
øèíýýð áàðüæ áàéãóóëàõ, çàñâàðëàõ, ºðãºòãºë øèíýòãýë õèéõ, àøèãëàëòàä
õ¿ëýýæ àâàõàä ìºðäºíº.

1. Åðºíõèé ç¿éë

1.1. Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýã øèíýýð áàðèõ, ºðãºòãºë øèíýòãýë õèéõ,

çàñâàðëàõäàà àæëûí çóðàã, àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºë /ÀÃÒ/ áà
ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí øààðäëàãààñ ãàäíà ÁÍáÄ 3.01.01-89, ÁÍáÄ 3.01.03-
88, ÁÍáÄ 3.01.05-90 áîëîí áàòëàãäñàí ñòàíäàðò, íîðìàòèâûí
øààðäëàãûã ìºðäëºãº áîëãîíî.

1.2. Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýý ò¿¿íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã áàðüæ

áàéãóóëàõ, çàñâàðëàõ, ºðãºòãºë øèíýòãýë õèéõ, õ¿ëýýæ àâàõäàà
áàðèëãûí àæëûí çîõèîí áàéãóóëàëò, àþóëã¿éí òåõíèêèéí ä¿ðýì, óëñûí
ñòàíäàðò, “Óóð, õàëóóí óñíû øóãàì õîîëîéã òºõººðºìæëºõ àþóëã¿é
àæèëëàãààíû ä¿ðýì”, áà ýíýõ¿¿ íîðì ä¿ðìèéí øààðäëàãûã ìºðäëºã
áîëãîíî.

1.3. Áàðüæ äóóññàí äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýý, áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã

áàðèëãà àøèãëàëòàä õ¿ëýýæ àâàõ ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó
àøèãëàëòàä õ¿ëýýëö¿¿ëíý.

2. Ãàçàð øîðîîíû àæèë

2.1. Ãàçàð øîðîîíû àæëûã ÁÍáÄ 3.02.01-90-èéí äàãóó ã¿éöýòãýâýë

çîõèíî.

Áàðèëãûí Äýä á¿òöèéí õºãæëèéí 1996 îíû 1-ð ñàðûí 1-íèé

õ¿ðýýëýíãýýñ ñàéäûí 1995 îíû 186-ð ºäðººñ ýõëýí ìºðäºíº
îðóóëàâ òóøààëààð áàòëàâ
Àëáàí õýðýãöýýíä

2
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

2.2. ßíäàí õîîëîéã ñóâàãã¿éãýýð òàâèõàä øóóäóóíû ¸ðîîëûí õàìãèéí áàãà

ºðãºíèé õýìæýý íü õàìãèéí çàõûí äóëààëãà øóãàì õîîëîéí äóëààëãûí
çàõààñ 0,3 ì/250 ìì õ¿ðòýëõ æèøìýë ãîë÷òîé õîîëîéä/; 0,4 /250-500 ìì
õ¿ðòëýõýä/; 0,5 /500-1000 ìì õ¿ðòëýõýä/ òóñ òóñ áàéíà. Øóãàì
õîîëîéí óóëçâàðûí ãàãíóóð, òóñãààðëàëò õèéõèéí òóëä çóðàã òºñºëä
ººðººð çààãààã¿é áîë øóãàì õîîëîéí äóëààëãûí çàõààñ ãàäàãø 0,6 ì
ºðãºíòýé, äîîø 0,7 ì ã¿íòýé, 1 ì óðò í¿õèéã ãàðãàíà.

2.3. Äóëààíû øóãàìûã ñóâàãò òàâèõàä øóóäóóíû ¸ðîîëûí õàìãèéí áàãà

ºðãºíèé õýìæýý íü ñóâãèéí õýâ õàøìàë /öóòãàìàë õýñýãò/ óñ
òóñãààðëàëò, õàæóóãèéí äðåíàæèéí áà óñ òàòàõ òºõººðºìæ, øóóäóóíû
áýõýëãýýíèé õèéöèéã òîîöîîä ò¿¿íèé ºðãºí äýýð õî¸ð òèéø èæèë
õýìæýýãýýð 0,2 ì-èéã íýìæ àâíà. Òýãýõäýý øóóäóóíû ºðãºí íü 1 ì-ýýñ
áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

Øóóäóóíû õ¿í àæèëëàõ íºõöºëä íàëóó õàíàòàé øóóäóóíä øóóäóó,

ñóâãèéí õàíûí õîîðîíä 0,3 ì, ýãö áîñîî õàíàòàé òîõèîëäîëä 0,7 ì-ýýñ
áàãàã¿é çàéòàé áàéíà.

2.4. Ñóâàãã¿é áà ñóâàãòàé òàâèãäñàí øóãàì õîîëîéã øîðîîãîîð ýðã¿¿ëæ

äàðàõäàà õîîëîéí áàò áýõ áèí áèò¿¿ áàéäëûí óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã
ÿâóóëñàí, òóñãààðëàëò áà áàðèëãà óãñðàëòûí àæëûã á¿ðýí äóóññàíû
äàðàà ã¿éöýòãýíý.

Áóöààæ äàðàõäàà çààñàí òåõíîëîãèéí äàðààëëààð ã¿éöýòãýíý. ¯¿íä:

- ñóâàãã¿é óãñàðñàí øóãàì õîîëîéí áóóðü áà õîîëîéí õîîðîíäîõ çàéã

÷èãæèõ;

- ñóâàãã¿é óãñàðñàí øóãàì õîîëîéí øóóäóó áà õîîëîéí õîîðîíäîõ çàé

ñóâàãòàé óãñàðñàí øóãàì õîîëîéí øóóäóó ñóâãèéí õàíàíû õîîðîíäîõ
çàéã õîîëîé, ñóâàã, êàìåðààñ äýýø 0,2ì-ýýñ áàãàã¿é
çóçààíòàéãààð íýãýí æèãä äàðæ áóëíà.

- Øóóäóóã çóðàã òºñëèéí òºâøèí õ¿ðòýë áóëíà.

- Ãàäíû íýìýëò à÷ààëàë /õºðñíèé ººðèéí à÷ààëëààñ áóñàä/

¿éë÷ëýõã¿é øóóäóó /êîòëàâàí/ áîëîí ¿éëäâýð ñóóðèí ãàçðûí çàì,
ãóäàìæ òàëáàé áîëîí îäîî áàéãàà øóãàì ñ¿ëæýýòýé îãòëîëöîæ áóé
ãàçðûí øóóäóóã áóöààæ áóëàõäàà ãàçàð øîðîîíû àæëûã
ã¿éöýòãýõ íîðì ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó ã¿éöýòãýíý.

3
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

2.5. Ñóâàã, êàìåðò õºðñíèé óñ îðîõã¿é áîëñîí ýñýõèéã ãàãöõ¿¿ óñ òàòàõ

òºõººðºìæèéã çîãñîîñíû äàðàà àæèãëàëòààð òîãòîîíî.

3. Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö, óãñðàëò

3.1. Áàðèëãûí á¿òýýö, óãñðàëò, ¿éëäâýðëýëèéí àæëûã ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí

øààðäëàãààñ ãàäíà äîîðõ íîðì ä¿ðìèéí äàãóó ã¿éöýòãýíý. ¯¿íä:

Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí ñóóðèéí òºìºð áåòîí áà áåòîí õèéö, øóãàì

õîîëîéí òóëãóóð äýýð, êàìåð /õóäàã/ áóñàä õèéö ò¿¿í÷ëýí óóëçâàðûí
öóëæóóëàëò õèéõýä ÁÍáÄ 3.03.01-88;

Óãñàðìàë áîëîí òºìºðáåòîí õèéöèéã óãñðàõàä ÁÍáÄ 3.03.02-90;

Øóãàì õîîëîéí áóñàä õèéöèéí òºìºð òóëãóóðûã óãñðàõàä ÁÍáÄ

3.03.07-90;

Ñóâàã, êàìåð, áóñàä áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õèéöèéí óñ

òóñãààðëàëòûã õèéõýä ÁÍáÄ 3.04.01-88;

Áàðèëãûí õèéöèéã çýâðýëòýýñ õàìãààëàõàä ÁÍáÄ 3.04.03-89

3.2. Àæëûí çóðãèéí äàãóó ñóâàã, êàìåðûí õèéö õýñãèéí ãàäíà ãàäàðãóóä
óñ òóñãààðëàëòûã íààõ áóþó ò¿ðõñýí áàéõ ¸ñòîé.

Ñóâàã, êàìåðûí ýäëýëèéã çóðàã òºñëèéí áàéðëàëä ñóóðèëóóëàõäàà

øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûí óðüä÷èëñàí øàëãàëò
óãñðàëòûí àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëòýé óÿëäóóëàí òåõíîëîãèéí
äàðààëëààð õèéõ õýðýãòýé.

Øóãàì õîîëîéí ãóëãàõ òóëãóóðûí áåòîí äýðíèé õîîðîíäîõ çàéã çóðàã

òºñºëä çààñàí çàéä áàéðëóóëàõ ¸ñòîé.

3.3. Øóãàì õîîëîéã óãñàðñíû äàðàà öóòãàìàë ¿ë õºäëºõ õàìãààëàõ

òóëãóóðûã õèéíý.

3.4. Ñóâàãã¿éãýýð óãñðàãäñàí øóãàì õîîëîéí ñóâàã, êàìåð áàðèëãà

áàéãóóëàìæèä îðñîí ãàçàðò õàìãààëàõ ãýð /ôóòëÿð/ æèéðãýâ÷èéã
õîîëîéã óãñðàõ ¿åä íü çààâàë õèéæ ºãíº.

4
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Ãàçàð äîîð óãñðàãäàæ áàéãàà øóãàì õîîëîéí áàðèëãàä îðîõ õýñãèéã

àæëûí çóðàãò çààñíû äàãóó óñ, óóð, õèé íýâòðýõýýñ õàìãààëñàí
õàìãààëàëò õèéæ ºãºõ ¸ñòîé.

3.5. Ñóâãèéí äýýä òàã, õîâèëîí /ëîòîê/ õó÷èëòûã òàâèõûí ºìíº òàâèãäàõ
óóëçâàðûí áîëîí ñóâãèéí äîòîðõ õîã, øîðîî, öàñ ìºñèéã ñàéòàð
öýâýðëýñýí áàéõ ¸ñòîé.

3.6. Äóëààíû ñóâãèéí ¸ðîîëûí áà ø¿¿ð¿¿ëèéí /äðåíàæ/ øóãàì õîîëîéí õýâãèé

íü çóðàã òºñëèéí õýìæýýíýýñ ±0,0005 çºð¿¿òýé áàéæ áîëíî.

Áàðèëãûã áóñàä õèéöèéí óãñðàëòûí ïàðàìåòðèéí çóðàã òºñºëä çààñàí

õýìæýýíýýñ çºðºõ çºð¿¿ ÁÍáÄ 3.03.01-88, ÁÍáÄ 3.03.02-90, ÁÍáÄ
3.03.07-90-ûí øààðäëàãàòàé òîõèð÷ áàéõ ¸ñòîé.

3.7. Áàðèëãûí àæëûí çîõèîí áàéãóóëàëò áà àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëä óñ

çàéëóóëàõ, áóóëãàõ ø¿¿ð¿¿ëèéí íàñîñ, òºõººðºìæèéã ò¿ð¿¿ëæ
óãñðàõààð àæëûí çóðãèéí äàãóó òóñãàñàí áàéõ ¸ñòîé.

3.8. Ø¿¿ð¿¿ëèéí õîîëîéã øóóäóóíä òàâèõûí ºìíº ñàéòàð ¿çýæ õîã øîðîîã
öýâýðëýñýí áàéíà.

3.9. Ø¿¿ð¿¿ëèéí øóãàì õîîëîéí /ÿíäàí ø¿¿ëò¿¿ðýýñ ãàäíà/ ýëñ áà õàéðãàí

õó÷èëòûã ¿åë¿¿ëýí õèéõäýý çóðàã òºñºëä çààñàí õèéõ àðãà,
òåõíîëîãèéã ÷àíä áàðèìòëàíà.

3.10. Ø¿¿ð¿¿ëèéí øóãàì õîîëîéí õî¸ð õóäãèéí õîîðîíäîõ øóãàì øóëóóí

áîëñîí ýñýõèéã òîëèíû ãýðëèéí òóñëàìæààð øàëãàõàä òîëèíä õàðàãäàõ
äóãóé íü çºâ õýëáýðòýé áàéõ ¸ñòîé. Äóãóé õýëáýðýýñ õàçàéõ
õàçàéëòûí çºâøººðºãäºõ õýìæýý íü õýâòýý ÷èãëýëä õîîëîéí ãîë÷èéí
0,25-ààñ èõã¿é, ãýõäýý õî¸ð òèéø òóñ á¿ð 50 ìì-ýýñ èõã¿é áàéõ
¸ñòîé. Õàðèí áîñîî ÷èãëýëä äóãóéí õýëáýðýýñ õàçàéëò áàéæ
áîëîõã¿é.

4. Øóãàì õîîëîéí óãñðàëò

4.1. Äóëààíû øóãàì õîîëîé, ò¿¿íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí óãñðàëòûí

àæëûã ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãà ã¿éöýòãýõ áà óãñðàëòûí òåõíîëîãè íü
øóãàì õîîëîéí àøèãëàëòûí íàéäâàðòàé áàéäëûã õàíãàõ ¸ñòîé.

5
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

4.2. Øóãàì õîîëîéí õèéö, õýñýãëýë /êîìïåíñàòîð, áîõèðûã ø¿¿ã÷, õîîëîéí

òóñãààðëàëò ò¿¿í÷ëýí øóãàì õîîëîéí çàíãèëàà, áóñàä ýäëýõ¿¿í ã.ì/-
èéã àëü áîëîõîîð ¿éëäâýðèéí àðãààð áýëòãýõ áà ñòàíäàðò, çóðàã
òºñëèéí äàãóó ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.

4.3. Øóãàì õîîëîéã øóóäóó, ñóâàãò áîëîí ãàçàð äýýð èë óãñðàõàä àæèë
ã¿éöýòãýã÷ òºñëèéí òåõíîëîãèîð õýâ ãàæèëò ¿¿ñýõ, äóëààëãà,
çýâðýëòýýñ õàìãààëñàí òóñãààðëàëòûã ãýìòýõýýñ ñýðãèéëæ
óãñðàëòûí òóñãàé õýðýãñýë àøèãëàõ, íýãýí çýðýã àæèëëàæ áóé
ºðãºõ ìàøèí ìåõàíèçìûã çºâ áàéðëóóëæ ã¿éöýòãýíý. Óãñðàëòûí
õýðýãñýë íü õîîëîéí òóñãààðëàëò, á¿ðõ¿¿ëèéã ãýìòýýõã¿éãýýð
õèéãäñýí áàéõ ¸ñòîé.

4.4. Øóãàì õîîëîéã ¿ë õºäëºõ òóëãóóðûí õýñýãò õàìãèéí èõ óðòààð íü

òàâüæ óãñðàíà. Õîîëîéí ãàãíóóðûí õºíäëºí ãàãíààñ íü ¿ë õºäëºõ
òóëãóóðààñ èæèë çàéòàé áàéíà.

4.5. Òóóø áóþó ìóøãèà /ñïèðàëü/ çààäàñòàéãààð ãàãíàãäàæ

¿éëäâýðëýãäñýí 100ìì-ýýñ äýýø ãîë÷òîé õîîëîéí óóëçâàðûã ãàãíàõàä
çààäñûí øèëæèëò íü 100 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. 100 ìì-ýýñ áàãà
ãîë÷òîé õîîëîéã òàâèõàä çààäñûí øèëæèëò íü õîîëîéí õàíàíû çóçààíûã
ãóðàâ äàõèí àâñíààñ áàãàã¿é áàéõ ¸ñòîé.

Òóóø çààäàñ íü õîîëîéí äýýä òàëä áàéõààð ãàãíàíà.

Ìàòìàë áà õýâëýìýë ÷èã ººð÷ëºã÷èéã õîîðîíä íü ãàãíàæ áîëíî. Áîãèíî

õîîëîé /ïàòðóáà/ ÷èã ººð÷ëºã÷èéã ãàãíóóðûí î¸îñòîé, ýðãýëò áóëàí
òîõîéòîé õýñýãò çàëãàæ ãàãíàõûã õîðèãëîíî.

16 êãõ/ñì2 õ¿ðòýë äàðàëòòàé óóðûí øóãàìä ç¿éìýë ÷èã ººð÷ëºã÷èéã

õýðýãëýõ áîëáîë ÷èã ººð÷ëºã÷èéã õîîëîéí ãàäíà äîòîð òàëààñ íü ãàãíàæ
áýëäýíý.

4.6. Õîîëîéí óóëçâàðûí õºíäëºí ãàãíààñûí õîîðîíäîõ çàé íü:

Øóãàì õîîëîéí òóëãóóðûí õèéöèéí çàõààñ 0,2 ì-ýýñ, øóãàì õîîëîéí õàíà,
õàøëàãûí õèéöýýð íýâòðýí îðñîí ãàäàðãóóãààñ áóþó õóäàã, êàìåðûí
äîòîð, ãàäíà ãàäàðãóóãààñ òýð÷ëýí õîîëîéí õàìãààëàõ ãýðèéí
/ôóòëÿðûí/ çàõààñ 0,3 ì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà.

6
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

4.7. Õîîëîéí óóëçâàðûí õîîðîíäîõ çàé íü çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ èõ áàéâàë

200 ìì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé îðóóëãà õèéæ áîëíî.

4.8. Õîîëîéã ãàãíàõ, óãñðàõäàà òºâëºð¿¿ëýã÷èéí òóñëàìæòàéãààð

ã¿éöýòãýíý.

4.9. Ãàäíà øóãàì ñ¿ëæýý ò¿¿íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã áàðüæ

áàéãóóëàõ àæëûã ã¿éöýòãýõ òºñëèéã õèéõäýý ãàçàð øîðîîíû àæèë,
øóãàì õîîëîéí óãñðàëò õîëáîëòûã õèéõ, ãàãíóóðûí áà òóñãààðëàëòûí
àæèë, õîîëîéã øàõàëòààð øàëãàõ, ìàòåðèàëûã òàëáàéä áýëäýõ àæëûí
ãðàôèê õóãàöààã òóñãàñàí áàéõ, íàðèéí òºâºãòýé íºõöºëä /óñ, íàìàã
ãàòëàõ ã.ì/ àæëûã ã¿éöýòãýõ àðãà, àâòîìàøèí, òºìºð çàìûã äàéðóóëàí
õèéãäýõ àæëûí òåõíîëîãèéí íýã ìàÿãèéí êàðòûã áàðèìòëàíà.

4.10. Øóãàì õîîëîé ãàçàð äîîðõ èíæåíåðèéí øóãàì ñ¿ëæýýòýé

îãòëîëöîõ òîõèîëäîëä ò¿¿íèéã ýâäýæ ãýìòýýõã¿é áàéõ, ºâëèéí íºõöºëä
õºëäºõººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ á¿õ àðãà õýìæýýã àâàõààñ ãàäíà
àæëûã ã¿éöýòãýõäýý õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷èéã çààâàë
áàéëöóóëíà.

4.11. Óõñàí øóóäóó, ñóóðèéí í¿õýíä ãàäàðãóóãèéí áà õºðñíèé óñ

îðæ íóðàõààñ õàìãààëàõ, í¿õ, øóóäóóíä îðñîí óñûã çàéëóóëàõ, àðãà
õýìæýý óðüä÷èëàí àâñàí áàéâàë çîõèíî.

4.12. Øóóäóóíû ã¿íèéã õýòð¿¿ëæ óõñàí òîõèîëäîëä øóóäóóã

ýëñýðõýã áóþó øóóäóóíààñ ãàðñàí íýã òºðëèéí õºðñíººñ çóðàã òºñºëä
çààñàí òýìäýãò õ¿ðòýë íýìæ õèéíý. Íýìæ õèéõ õºðñèéã 0,1 ìåòðýýñ
èõã¿é çóçààí àñãàæ ñàéòàð íÿãòðóóëàí óõàãäààã¿é áàéñàí ¿åèéí
íÿãòàä îðóóëíà. Õîîëîéí äîð ÿìàð íýã òºðëèéí èâ¿¿ð òàâüæ óãñðàõûã
õîðèãëîíî.

4.13. Øóóäóóíû ¸ðîîëä íýìæ õèéñýí àñãàìàë õºðñèéã çóðàã òºñºëä

çààñàí õýìæýý, øààðäëàãàä õ¿ðòýë íÿãòðóóëñíû äàðàà äýýð íü õîîëîé
òàâüæ óãñðàõûã çºâøººðíº. Àñãàæ íÿãòðóóëñàí õºðñíººñ äýýæ àâ÷
íÿãòðóóëàëòûí çýðãèéã òîäîðõîéëîí ¿ð ä¿í áàéäëûã äàëä àæëûí àêòàä
òîäîðõîé áè÷ñýí áàéõ ¸ñòîé.

4.14. Õàäàí õºðñºí äýýð õîîëîéã óãñðàõäàà øóóäóóíû ¸ðîîëûã 0,1

ìåòðýýñ áàãàã¿é çóçààí ¿åòýé 纺ëºí õºðñººð òýãøèëíý.

7
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

4.15. Õîîëîéã òàâèõ øóóäóóíû áóóðü õºðñ èäýãäñýí áóþó õºðñíèé

óñíû íºëººíä àâòñàí áàéâàë ò¿¿íèéã çàéëóóëæ õóóðàé õºðñººð ñîëèõ,
ýñâýë çîðèóä ñóóðü õèéæ çóðàã òºñëèéí äàãóó ã¿éöýòãýíý.

4.16. ªâëèéí óëèðàëä õóóðàé ýëñýðõýã, õàéðãàðõàã, õàäàí

õºðñíººñ áóñàä òºðëèéí õºëä¿¿ õºðñºíä õîîëîé óãñðàõûã õîðèãëîíî.

4.17. Õîîëîéã óãñðàõûí ºìíº øóóäóóíû ¸ðîîëûí òºâøèí, ºðãºí íàëóó,

ñóóðèéí áýëòãýë, ãàçàð äýýã¿¿ð èë òàâèãäàõ õîîëîéí òóëãóóðûí õèéö
íü çóðàã òºñëèéí äàãóó õýðõýí çºâ õèéãäñýí ýñýõèéã íàðèéâ÷ëàí
øàëãàñíû äàðàà óãñðàëòûí àæëûã àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºë áà
òåõíîëîãèéí êàðòûí äàãóó ã¿éöýòãýíý. Øàëãàñàí òóõàé àæëûí æóðíàë,
äàëä àæëûí àêòàä òîäîðõîé áè÷ñýí áàéâàë çîõèíî.

4.18. Øóóäóóíû óë õºðñèéã íÿãòðóóëàõ, øóãàì õîîëîéã øîðîîãîîð

áóëàõ àðãà áîëîí õýðýãëýõ ìåõàíèçìûã àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëä
òîäîðõîé çààñàí áàéõ ¸ñòîé.

4.19. Õîîëîé áîëîí áîãèíî óãñðàà õîîëîé, õîëáîõ õýðýãñëèéã

óãñðàõûí ºìíº ò¿¿íèé ãàäíà äîòîð òàëä òîãòñîí õîã, øîðîî, öàñ, ìºñ
çýðýã ýëäýâ áîõèðäëîãûã ñàéòàð ¿çýæ öýâýðëýâýë çîõèíî.

4.20. Çóðàã òºñëèéí äàãóó áàéõ òºâøèíã /îòìåòèêèéã/ øàëãàñíû

äàðàà õîîëîéã óãñàð÷ òàâèõûã çºâøººðíº. ¯¿íä:

ñóâàãã¿é óãñàð÷ òàâèõ ¿åä øóóäóóíû ¸ðîîëûí, ñóâàãòàé òàâèõ ¿åä

ñóâãèéí ¸ðîîëûí òºâøèíã, ãàçàð äýýð èë òàâèõ ¿åä òóëãóóðûí õèéöèéí
òºâøèíã òóñ òóñ øàëãàõ ¸ñòîé.

4.21. Õîîëîéã ìóðóé õàçãàé, õîòãîð ã¿äãýð áîëãîæ òàâèõûã

õîðèãëîíî. Õîîëîéí áàéðëàëûí çºâøººðºãäºõ àëäààíû õýëáýëçýë íü çóðàã
òºñºëä çààñíààñ ±0,0005 õýâãèéòýé áàéæ áîëíî.

Õîîëîéã òàâèõäàà õýâòýý, áîñîî áàéðëàëûã çóðàã òºñºëä õýðõýí

çààñíûã ìºðäºíº.

4.22. Àæèë çàâñàðëàõ ¿åä õîã, øîðîî, ãàäíûí ç¿éëñ îðîõîîñ

õàìãààëæ õîîëîéí òºãñãºë, õîëáîãäîõ õýñýã, õààõ àðìàòóðûí àì í¿õèéã
áèò¿¿ëæ õààõ, ìîäîí áºã뺺㺺ð òàãëàñàí áàéâàë çîõèíî. Õýðýâ õîîëîéã
ñóâàãò òàâèõ òîõèîëäîëä óñàí òóðøèëò, óóëçâàðûí õîëáîëò, íîìåð,
íèøíèé òóñãààðëàëò, ÷èãæèëò áîëîí õîëáîëò óãñðàëòûí á¿õ àæèë

8
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

äóóññàíû äàðàà øóóäóóã øîðîîãîîð áóöààæ äàðíà. Ñóâãèéã øîðîîí

¿åýð íÿãòðóóëæ äàðàõäàà ñóâãèéí ºíäðèéí 2/3-ààñ áàãàã¿é òºâøèíä
0,2 ìåòðýýñ èõã¿é çóçààí ¿åýð ñóâãèéí õî¸ð òàëààñ íýã çýðýã
íÿãòðóóëàí äàðæ ã¿éöýòãýíý.

Äýýð çààñàí øààðäëàãûí äàãóó õºðñèéã íÿãòðóóëæ áóöààæ äàðñíû

äàðàà øóóäóóíä õºðñèéã ìåõàíèçìààð àñãàæ äàðàõûã çºâøººðíº.

4.23. Õîîëîéí õîëáîõ õýðýãñýë, àðìàòóðûí õàâñðàãà òàâ /ôëàíöàí/

õîëáîëòûã õîëáîæ óãñðàõäàà äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéâàë
çîõèíî. ¯¿íä:

Õàâñðàãà òàâ õîëáîëòîä ñóíãàõ õ¿÷äýë ¿¿ñýõã¿é òýãø ñóóðèëóóëàõ,

õîëáîãäîæ áàéãàà õàâñðàãà òàâûí õàâòãàé íü òýãø, õîîðîíäîî çýðýãöýý
áàéõ.

Õàâñðàãà òàâûã óóëçóóëàí áîîëòîîð áîîõäîî ýõíèé ÷àíãàëñàí áîîëòûí

äàðàà ò¿¿íèé ýñðýã òàëûíõûã ÷àíãàëàõ çàìààð á¿õ áîîëòûã æèãä
òàòàæ ÷àíãàëàõ, áîîëòûí ýðýã /ãàéê/ íü õîëáîëòûí íýã òàëä áàéðëàõ
¸ñòîé.

Õàâñðàãà òàâûã õîîëîéä ãàãíàõäàà õîîëîéí òýíõëýãò òýãø ºíö㺺ð

áàéõààð õîëáîíî. Õàâñðàãà òàâûã õîîëîéí òýíõëýãò æèø¿¿ õîëáîõ,
ò¿¿íèéã æèéðãýâ÷ýýð òîõèðóóëàõ, æèãä áóñ çóçààíòàé æèéðãýâ÷
õýðýãëýõ áóþó áîîëòîîð òàòàæ òýãøëýõ, ñóëëàõ çàìààð õ¿÷
¿¿ñýõýýð ã¿éöýòãýõèéã õîðèãëîíî. Õàâñðàãà òàâûí á¿õ áîîëòûã æèãä
òàòàæ ÷àíãàëñíû äàðàà ò¿¿íòýé çýðýãöýý õîëáîëòûí ãàãíóóðûã
ã¿éöýòãýíý.

Õîîëîéã òàâèõààñ ºìíº õóäàã, êàìåðèéí ¸ðîîëûã ãàðãàñàí áàéõ.

Õîîëîéí óóëçâàðûí õîëáîëò, õîëáîõ õýðýãñýë, õààõ àðìàòóðûã óãñàð÷

õîîëîéã òàâüñíû äàðàà õóäãèéí õàíûã áîñãîõ, õóäàã äîòîð áàéõ õîëáîõ
õýðýãñýë, àðìàòóðûí óãñðàëò, òîíîãëîëûí õîîëîéã óãñðàõ àæèëòàé
çýðýãöýí áýëòãýíý.

4.24. Õîîëîéã óãñðàõäàà õºäºë㺺íòýé òóëãóóð áîëîí ä¿¿æèí

áýõýëãýýã çóðàã òºñºëä çààñàí õýìæýýãýýð õîîëîéí øèëæèëòèéí
ýñðýã òàë ðóó øèëæ¿¿ëñýí áàéíà.

9
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Àæëûã çóðàãò ºãºãäºë íü ºãºã人ã¿é áîë õýâòýý õîîëîéí õºäºë㺺íòýé

òóëãóóð áîëîí ä¿¿æèí áýõýëãýýã äàðààõ õýìæýýãýýð øèëæ¿¿ëæ
óãñðàíà.

Ãóëñàõ òóëãóóð áà ä¿¿æèí áýõýëãýýíä õîîëîéí äóëààíû òýëýëòèéí

õàãàñòàé òýíö¿¿, ºíõðºõ òóëãóóðò-äóëààíû òýëýëòèéí äºðºâíèé
íýãòýé òýíö¿¿ãýýð.

4.25. Ä¿¿æèí òóëãóóðûí ï¿ðøèéã çóðàã òºñºëä çààñíû äàãóó

òàòàæ ÷àíãàëñàí áàéõ ¸ñòîé. 400 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø ãîë÷òîé óóð
äàìæóóëàõ õîîëîéí ãèäðàâëèê òóðøèëòûã õèéõ ¿åä ï¿ðøèéã íü
à÷ààëëààñ ÷ºëººëºõ òºõººðºì溺ð òîíîãëîñîí áàéõ ¸ñòîé.

4.26. Õîîëîéí àðìàòóðûã õààëòòàé áàéäëààð óãñðàõ ¸ñòîé.

Àðìàòóðûí òàâàí áîëîí ãàãíààñàí õîëáîîñûã õîîëîéã òàòàëòàíä
îðóóëàëã¿éãýýð ã¿éöýòãýíý.

Òàâíû õàâòãàé íü õîîëîéí òýíõëýãò ïåðïåíäèêóëÿð áàéõ áà çºð¿¿ íü

òàâûí ãàäíà äèàìåòðèéí 1%-ààñ èõã¿é áàéõ áà ãýâ÷ òàâíû äýýä
òàëààñ 2 ìì-ýýñ èõã¿é áàéíà.

4.27. Ñèëüôîí áà ñàëüíèêýí êîìïåíñàòîðûã èæ á¿ðýí áàéäëààð

áýëòãýæ óãñðàíà.

Ãàçàð äîîðõ äóëààíû øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûí
óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã õèéæ, ñóâàãã¿é õîîëîé, êàìåð /õóäàã/, ñóâàã,
¿ë õºäëºõ òóëãóóðûã õèéæ áóëñíû äàðàà ñèëüôîí áà ñàëüíèêýí
êîìïåíñàòîðûã òºõººðºìæèëíº.

4.28. Ñèëüôîí, ñàëüíèêýí êîìïåíñàòîðûã òàâèõäàà ò¿¿íèé

òýíõëýãèéã øóãàì õîîëîéí òýíõëýãýýñ çºð¿¿ëæ áîëîõã¿é.

Êîìïåíñàòîðûã õîëáîñîí áîãèíî õîîëîéí çóðàã òºñëèéí áàéðëàëààñ õàçàéõ

çºâøººðºãäºõ õýëáýëçýë íü êîìïåíñàòîðûã áýëòãýõ òåõíèêèéí íºõöëèéí
øààðäëàãààñ èõ áàéæ áîëîõã¿é.

4.29. Ñèëüôîí êîìïåíñàòîðûã óãñðàõàä ò¿¿íèéã õîîëîéí äàãóóãèéí

òýíõëýãýýñ ìóøãèæ çºð¿¿ëýõ, ãàäíûí áîëîí ººðèéí æèíãèéí ¿éë÷ëýëä
îðóóëæ áîëîõã¿é.

10
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Ñèëüôîí áà ñàëüíèêýí êîìïåíñàòîðûã óãñðàõàä óãñðàëòûí óðòûã ãàäíà

àãààðûí òåìïåðàòóðûã òîîöîí çóðàã òºñ뺺ð òîãòîîæ ºãñºí áàéõ ¸ñòîé.

Êîìïåíñàòîðûã òàòàõäàà óãñðàëòûí òàòàõ òºõººðºìæ áóþó òóñãàé

õýðýãñëèéí òóñëàìæòàéãààð ã¿éöýòãýíý.

4.30. Ï õýëáýðèéí êîìïåíñàòîðûí òàòàëòûã øóãàì õîîëîéí óãñðàëò

äóóññàí, óóëçâàðûí ãàãíààñûí ÷àíàðûã øàëãàñàí, ¿ë õºäëºõ
òóëãóóðûí õèéöèéí áýõýëãýýã õèéñíèé äàðàà çóðàã òºñºëä çààñàí
õýìæýýã áàðèìòëàí ãàäíà àãààðûí òåìïåðàòóðûã òîîöîæ ã¿éöýòãýíý.

4.31. Ï õýëáýðèéí êîìïåíñàòîðò çóðàã òºñºëä çààñàí òàòàëòûã

õèéõäýý êîìïåíñàòîðûí òýíõëýãýýñ õîîëîéí 20 ãîë÷èéí õýìæýýíýýñ
áàãàã¿é, 40 ãîë÷èéí õýìæýýíýýñ èõã¿é çàéãààñ óóëçâàðûí õî¸ð
òàëààñ íýã çýðýã òàòíà. Êîìïåíñàòîðûí òàòàëòûã õèéñýí òóõàé àêò
òîãòîîíî.

4.32. Ãóëñàõ òóëãóóðûã óãñðàõûí ºìíº òóëãóóðûí õîîëîé òàâèãäàõ

õýñãèéí ãàäàðãóóã òîîñ øîðîî, áîõèðäîëòîîñ öýâýðëýæ áàë ÷óëóóíû
òîñîîð òîñîëñîí áàéõ ¸ñòîé. ªíõð¿¿ëýãò òóëãóóðûí ðîëèêèéã ìºí
öýâýðëýæ ñàâòàé òîñ, òîâóóäààð òîñîëñîí áàéõ õýðýãòýé.

Ãóëñàõ òóëãóóð íü äîîðõ äýðýí äýýðýý õàçãàé, òàøóó, çàé

çàâñàðòàé ñóóñàí áàéæ áîëîõã¿é.

Øóãàì õîîëîéí õºäºë㺺íòýé òóëãóóð áýõýëãýýíèé òàâèãäàõ áàéðëàëä

íü øóãàì õîîëîéä òàòàëòûã õèéñíèé äàðàà çóðàã òºñëèéí áàéðëàëä
áàéõ ¸ñòîé.

4.33. Øóãàì õîîëîéí õýâãèé íü çóðàã òºñºëä çààñíààñ ±0,0005

õýëáýëçýëòýé áàéæ áîëíî.

4.34. Øóãàì õîîëîéí äàëä àæëûí àêòàä õîîëîéí äîîðõ áóóðü, ñóóðü
ò¿¿íèé áýëòãýë, òóëãóóð, óóëçâàðûí õîëáîëòûí ãàãíààñûã õèéñýí
áàéäàë, çàé çàâñðûí õýìæýý, õóäàã, êàìåðûí õèéö, çýâðýëòýýñ
õàìãààëàõ áîëîí äóëààí òóñãààðëàëò, õóäàã, êàìåðûí õàíààð øóãàì
õîîëîéí îðñîí ãàçðûí áèí áèò¿¿ áàéäàë, ýðã¿¿ëæ áóëñàí àñãààñ ò¿¿íèé
íÿãòðóóëàëò ã.ì àæëûí òàëààð òîäîðõîé áè÷ñýí áàéíà.

Öàõèëãààí õèìèéí çýâðýëòýýñ õàìãààëñàí òóñãààðëàëòûã õèéõäýý

çóðàã òºñºë áîëîí çîõèõ çààâàð æóðìûí äàãóó õèéíý.

11
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

4.35. Õóäàã áà êàìåðûí àìûã /ëþê/ çàñìàëæèæ ñàéæðóóëñàí áåòîí,

àñôàëüò õó÷èëòòàé ãàçàð íýã òºâøèíä, çàñìàëæèæ ñàéæðóóëñàí
÷óëóó çýðýã õó÷èëòòàéä ò¿¿íèé ãàäàðãóóãààñ äýýø 4 ñì-ýýñ
äýýøã¿é, õó÷èëòã¿é áîë 5 ñì-ýýñ èõã¿é ºíäºð ñóóëãàñàí áàéõ ¸ñòîé.

Çàìûí õó÷èëòã¿é ãàçàð õóäãèéí àìíààñ ãàäàãø 1 ì ºðãºí íàëóó áåòîí

õàÿàâ÷èéã õèéíý. Áàðèëãàæààã¿é ãàçàð óãñðàãäàæ áàéãàà õîîëîéí
õóäãèéí àìûã ãàçðûí ãàäàðãóóãààñ äýýø 20 ñì ºíäºðò òàâèõ ¸ñòîé.

5. Øóãàì õîîëîéí õîëáîëò, ãàãíóóðûí

àæèë áà ãàãíààñàí õîëáîëòûí
÷àíàðûí õÿíàëò

5.1. Øóãàì õîîëîéí ãàãíóóðûí àæëûã ãàãíóóðûí àæèë ã¿éöýòãýõ ýðõòýé

ãàãíóóð÷íààð ã¿éöýòã¿¿ëíý.

5.2. Äàðààõ òîõèîëäîëä ãàãíóóð÷èí á¿ð ¿éëäâýðëýëèéí íºõöºë /áàðèëãà

îáúåêò äýýð/ øàëãàëòûí óóëçâàðûã ãàãíàæ øàëãóóëñíû äàðàà
ãàãíóóðûí àæèëä îðîõûã çºâøººðíº. ¯¿íä:

- Õýðýâ ãàãíóóð÷èí ãàãíóóðûã àíõ óäààãàà õèéæ áàéãàà áóþó 6

ñàðààñ äýýø õóãàöààãààð çàâñàðëàâàë:

- Ãàí õîîëîéí ãàíãèéí òºðºë ººð÷ëºãäºõ ãàãíóóðûí øèíý ìàðêèéí

ìàòåðèàë /ýëåêòðîä, ãàãíóóðûí óòàñ, ôëþñ/ õýðýãëýæ ãàãíàõ
áóþó øèíý òºðëèéí ãàãíóóðûí òºõººðºìæ õýðýãëýæ áàéâàë;

- Ãàãíàæ áàéãàà óóëçâàðûí õîîëîéí ãîë÷ 529 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø

áàéâàë øàëãàëòûí óóëçâàðûã òàë õóâüä íü õ¿ðãýæ ãàãíàõûã
çºâøººðíº.

- Øàëãàëòûí óóëçâàð íü äàðààõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà. ¯¿íä:

- Ãàãíóóðûí î¸îñ íü ãàäíà òàëûí ¿çëýãýýð ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí áà ÃÎÑÒ

16037-80-ûí;

- Ðàäèî ãðàôèêèéí øàëãàëòààð ÓÑÒ 3873-86, ÃÎÑÒ 3874-86,

ÃÎÑÒ 7512-82-ûí;

12
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

- Ìåõàíèê òóðøèëòààð ãàãíóóðûí òàñðàëò íóãàðàëòûã øàëãàõàä

ÃÎÑÒ 6996-66-ûí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéõ ¸ñòîé.

Øàëãàëòûí óóëçâàðûí ä¿í õàíãàëòã¿éä òîîöîãäâîë õî¸ð ººð óóëçâàð

äýýð øàëãàëòûã äàâòàí õèéíý. Äàâòàí øàëãàëòààð õî¸ð óóëçâàðûí
àëü íýã íü õàíãàëòã¿éä òîîöîãäâîë ãàãíóóð÷íûã äàâòàí ñóðãàæ äàõèí
øàëãàëò àâñíû äàðàà ãàãíóóð õèéõèéã çºâøººðíº.

¯éëäâýðëýëèéí àæèë

5.3. Ãàãíóóð÷èí á¿ð õóâèéí äóãààð áóþó òýìäýãòýé áàéõ ¸ñòîé. Òýìäýã,
äóãààðûã õîîëîéí ãàäàðãóó äýýð ãàãíóóðûí óóëçâàðààñ 30-50 ìì-èéí
çàéä á¿ðýí õàðàãäàõóéö ãàãíóóðààð áè÷ñýí áàéõ ¸ñòîé.

5.4. Ãàí øóãàì õîîëîéí óóëçâàðûí õîëáîëòûã ãàãíàõ àðãà, ãàãíààñûí á¿òýö
õýñãèéí òºðºë, õýìæýýã ÃÎÑÒ 16037-80-ûí øààðäëàãûí äàãóó
ã¿éöýòãýíý.

5.5. Ãàí õîîëîéã óãñðàõ, ãàãíàõûí ºìíº äîîðõ øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà.
¯¿íä:

- õîîëîéä íààëäñàí õîã, øîðîî, ýëäýâ áîõèðäëîãûã á¿ðýí öýâýðëýñýí

áàéõ;
- õýâ ãàæèëòàä îðñîí õîîëîéã òàéð÷, òýãøèëñýí áàéõ;
- òýãøèëæ çàññàíû äàðàà õîîëîéí òºãñãºëèéã õîîðîíä íü
óóëçóóëàõàä õàíûí èðìýã ÿã äàâõöàæ áàéõ ¸ñòîé. Öºìºð÷
õîíõîéñîí çóóâàí õýñãèéí õîòãîð, ã¿äãýðèéí õýìæýý íü ñòàíäàðòûí
çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí áàéæ áîëîõã¿é.

Õîîëîéí õàíûí èðìýã, õýëáýðèéã øàëãàõ, íóìàí ãàãíóóð õèéõýä õîîëîéí

õîëáîãäîõ òºãñãºëèéí õýñýãò õàíûí èðìýãèéí ãàäíà, äîòîð ãàäàðãóóä 10
ìì-ýýñ äîîøã¿é ºðãºí çóðâàñò ç¿ëãýæ ãÿëàëçòàë ºíãºëíº.

5.6. Ãàãíóóðûí àæèë äóóññàíû äàðàà õîîëîéí ãàãíààñàí õýñýãò ãàäíà

òàëûí òóñãààðëàëòûã çóðàã òºñëèéí äàãóó á¿ðýí õèéñýí áàéâàë
çîõèíî.

5.7. Õîîëîéí óóëçâàðûã óë öàãèðàãã¿é òóëãàæ ãàãíàõàä èðìýãèéí çºð¿¿ íü

õàíûí çóçààíû 20%-èàñ õýòðýõã¿é /3 ìì-ýýñ èõã¿é/ áàéíà. ¯ëäýõ
öëèíäð öàãèðàãòàé õîîëîéí óóëçâàðûã ãàãíàõàä èðìýãèéí øèëæèëò íü
õîîëîéí äîòîãø 1 ìì-ýýñ õýòýð÷ áîëîõã¿é.

13
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Õîîëîéí ãîë÷èéí 3,5% õ¿ðòýë ã¿í àëãóóð õîíõîéëòòîé òºãñãºëèéã

òýãøëýõ, èðìýãèéã òààðóóëàõäàà äîìêðàò, ºíõð¿¿ëãýí òóëãóóð áóñàä
õýðýãñëèéí òóñëàìæòàé ã¿éöýòãýæ áîëíî. Õîîëîéí ãîë÷èéí 3,5%-èàñ
äýýø ã¿í õîíõîéëòòîé áóþó àì íü ñýòýðñýí, öóóðñàí áà øàìàðñàí áóþó
èðìýãèéí çàñàëò /ôàñîê/ íü 5 ìì-ýýñ äýýø ã¿í ýâäðýëòýé áîë òàéð÷
áýëòãýíý. Ãàãíóóðûí ¿íäñýí î¸îñûã òàâèõäàà òîðãîîñûã äàõèí á¿ðýí
ãàãíàíà.

Õîîëîéã õîëáîæ ãàãíàõàä õýðýãëýõ èæèë ìàðêèéí ãàãíóóðûí óòàñ,

ýëåêòðîäîîð òîðãîîñ õèéæ òîãòîîíî.

Òîðãîîñûã 100 ì õ¿ðòýëõ ãîë÷òîé õîîëîéä 1-2 ø, 100-ãààñ äýýø 426 ìì

õ¿ðòëýõýä 3-4 ø, 426 ìì-ýýñ äýýøèõ ãîë÷òîéä òîéðãèéí óðòûí 300-
400 ìì òóòàìä òîðãîîñ õèéíý.

Òîðãîîñ íü óóëçâàðûí ýðãýí òîéðîíä òýíö¿¿ çàéòàé áàéíà. Òîðãîîñíû

óðò íü 100 ìì õ¿ðòýëõ ãîë÷òîé õîîëîéä 10-20 ìì, 100-ãààñ äýýø 426 ìì
õ¿ðòëýõýä 20-40 ìì, 426 ìì-ýýñ äýýøèõýä 30-40 ìì, òîðãîîñûí ºíäºð íü
õîîëîéí õàíûí çóçààí 10 ìì õ¿ðòëýõýä õàíûí çóçààíû 0,6-0,7 áàéíà.
Òýãýõäýý 3 ìì-ýýñ áàãàã¿é áàéíà. Õîîëîéí õàíûí çóçààíû õýìæýý
äýýðõýýñ èõ áîë 5-8 ìì áàéíà.

5.8. Øóãàì õîîëîéã ãàãíàõ ãàãíóóð÷èä íü áàðèëãà-àðõèòåêòóðûí

êîìèññûí /õóó÷èí íýðýýð/ áàòàëñàí “Ãàãíóóð÷äûã àòòåñòàò÷èëàõ
ä¿ðýì”-èéí äàãóó øàëãàëò ºã÷, ¿éëäâýðëýë äýýð ãàãíóóðûí àæèë
õèéõ ýðõ á¿õèé ¿íýìëýõòýé ìýðãýæëèéí õ¿í áàéâàë çîõèíî.

5.9. Ãàäíà àãààðûí òåìïåðàòóð õàñàõ 500Ñ õ¿ðòýë áàéõàä õîîëîéí

õîëáîëòûí óóëçâàðûí òîðãîîñ, ãàãíóóðûã õèéæ áîëíî. Òýãýõäýý ãàäíà
àãààðûí òåìïåðàòóð õàñàõ 200Ñ õ¿ðòëýõýä 0,24 õóâèàñ èõã¿é
/õîîëîéí õàíûí çóçààíààñ õàìààðàõã¿é/ í¿¿ðñòºðºã÷ àãóóëñàí
í¿¿ðñòºðºã÷ëºã ãàí õîîëîé, òýð÷ëýí õîîëîéí õàíûí çóçààí 10 ìì-ýýñ
èõã¿é áàãà ÷àíàðæóóëñàí ãàí õîîëîé;

Ãàäíà àãàðûí òåìïåðàòóð õàñàõ 100Ñ õ¿ðòëýõýä 0,24 õóâèàñ äýýø

í¿¿ðñòºðºã÷ àãóóëñàí í¿¿ðñòºðºã÷ëºã ãàí õîîëîé áà 10 ìì-ýýñ äýýø
õàíûí çóçààíòàé áàãà ÷àíàðæóóëñàí ãàí õîîëîé õýðýãëýæ áàéâàë
ãàãíàãäàæ áàéãàà õîîëîéí óóëçâàðûã õàëààõã¿é ãàãíàíà.

14
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Ãàäíà àãààðûí òåìïåðàòóð äýýð äóðäñàí õÿçãààðààñ äîîø ¿åä çààñàí

õÿçãààðààñ áóóëãàõã¿é áàðüæ áàéõûí òóëä äóëààöóóëñàí òóñãàé
êàáèíä áóþó ãàäàà èë íºõöºëä õîîëîéí ãàãíàãäàõ óóëçâàðûí ¿ç¿¿ðýýñ
200 ìì-ýýñ áàãàã¿é óðòàä 2000Ñ áàãàã¿é òåìïåðàòóðò õàëààæ
ãàãíàíà.

Ãàãíàæ äóóñàíãóóò ãàãíóóðûí î¸îñ áà ò¿¿íèé îð÷ìûí òåìïåðàòóðûã

àëãóóð áóóëãàõûí òóëä øºðìºñºí ÷óëóó öåìåíòýí àë÷óóðààð õó÷èõ
áóþó áóñàä àðãûã õýðýãëýíý.

5.10. Îëîí ¿å äàâõàðëàí ãàãíàõàä î¸îñûí ¿å á¿ðèéã ãàãíóóðûí

øààðãà, ¿ñýð÷ íààëäñàí òºìðèéí ¿ðòñèéã öýâýðëýñíèé äàðàà óäààõ
¿åèéã ãàãíàõ õýðýãòýé. Ãàãíóóðûí î¸îñûí õýñýãò àí öàâ, í¿ð öîðãîîñ
¿¿ññýí áàéâàë õîîëîéí öýâýð òºìðèéã õ¿ðòýë ñóóðèàð íü öýâýðëýí
àâ÷ ãàãíóóðûã øèíýýð õèéíý.

5.11. Ãàð öàõèëãààí íóìàí ãàãíóóðààð äàâõàð ¿åýð ãàãíàõ ¿åä

ò¿ð¿¿÷èéí î¸îñûí òºãñãºë äàðààõ ¿åèéí òºãñãºëòýé äàâõöàõã¿é áàéõ
¸ñòîé.

Õî¸ð ¿å ãàãíàõ òîõèîëäîëä íýãä¿ãýýð ¿åèéí î¸îñûí ºíäºð íü õîîëîéí õàíûí

çóçààíû 60-70 õóâü áàéõ ¸ñòîé áºãººä óóëçâàðûí ¸ðîîë èðìýãèéí äîîä
çàõ, õî¸ðäóãààð ¿å íü õàíûí óóëçâàðûí çàé, èðìýãèéã á¿ðýí ä¿¿ðãýæ
ãàãíàõ áîëîöîîã õàíãàõ ¸ñòîé. Ãóðâàí ¿å ãàãíóóð õèéõ ¿åä íýãä¿ãýýð
¿åèéí î¸îñíû ºíäºð õîîëîéí õàíûí çóçààíû 40-50 õóâü áàéõààð
ã¿éöýòãýíý. Íýã áà õî¸ðäóãààð ¿åèéí íèéò ºíäºð íü õîîëîéí õàíûí
çóçààíû 80-90 õóâü áàéõ áºãººä ãóðàâäóãààð ¿å íü óóëçâàðûí ¿íäñýí
õýñãèéã ä¿¿ðãýæ ãàãíàõ áà ¿íäñýí ìàòåðèàëûí õàéëøèä øèëæèõ
õýìæýý 1-3 ìì, òýãýõäýý õîîëîéí õàíûí çóçààíû 40 õóâèàñ èõã¿é áàéõ
¸ñòîé. Ãàãíààñûí î¸îñûí ºðãºí, õîîëîéí õàíûí çóçààíû 2,5-ààñ
õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé.

5.12. Õîîëîéí óóëçâàðûã íýãýíò ãàãíàæ ýõýëâýë ò¿¿íèéã àæëûí

çàâñàðëàãàã¿é ¿ðãýëæë¿¿ëæ äóóñãàõ ¸ñòîé. Õýðýâ ãàãíóóðûí ÿâöàä
çàéëøã¿é çàâñàðëàõ øààðäëàãà ãàðâàë óã óóëçâàðûí ãàãíààñûã
õîîëîéí õàíûí çóçààíû 70-80 õóâüä õ¿ðãýæ á¿ðýí ãàãíàñíû äàðàà
çºâøººð÷ áîëíî.

5.13. Ãàãíóóðûí àæëûã ãàë ò¿éìýð, òýñðýëò ¿¿ñýõ àþóëòàé

îáúåêòîä õèéõäýý ãàëûí áàéãóóëëàãàòàé òîõèðîëöîí ãàë ò¿éìðèéí
àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã àâñàí áàéâàë çîõèíî.

15
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

5.14. Öàñ, áîðîî, ñàëõèòàé ¿åä ãàãíóóðûí àæëûã õèéõýä ãàãíàõ

õýñýã áîëîí àæëûí áàéðàíä õàìãààëàëò çààâàë õèéñýí áàéíà.

×àíàðûí øàëãàëò:

5.15. Øóãàì õîîëîéí ãàãíààñûí ÷àíàðûã øàëãàõàä:

- øóãàì õîîëîéí ãàãíààñ áà óãñðàëòûí ÿâöàä ÁÍáÄ 3.01.01-89-èéí

øààðäëàãûí äàãóó øàò äàðààëñàí õÿíàëòûã ÿâóóëàõ;

- óóëçâàðûí ãàãíààñûí öóëûí äîòîð ãýìòýë ñîãîãèéã èëð¿¿ëýõýä

ýâäýõã¿é /ôèçèê/ àðãóóäûí àëü íýãýýð ÃÎÑÒ 7512-82-ûí
ðàäèîãðàôèê /ðåíòãåí áóþó ãàììàöàöðàãààð/ áóþó ÓÑÒ 3873-86,
ÓÑÒ 3874-86, ÃÎÑÒ 14782-86-èéí õýò áîãèíî àâèàíû
/óëüòðàçâóê/ àðãààð øàëãàíà.

- Õýò áîãèíî àâèàíû àðãûã õýðýãëýæ áàéãàà áîë øàëãàæ áàéãàà

á¿õ óóëçâàðûí 10 õóâèàñ áàãàã¿é õýñãèéã ðàäèîãðàôèêèéí
àðãààð øàëãàíà.

5.16. Øóãàì õîîëîéí ãàãíóóðûí àæèëä òàâèõ øàò äàðààëñàí ÷àíàðûí

õÿíàëòààð ãàãíààñûí á¿òýö õýñãèéí õýìæýý, ãàãíóóðûí àðãà,
ãàãíóóðûí ìàòåðèàëûí ÷àíàð, õîîëîéí èðìýãèéí çàñàëò, öýâýðëýñýí
áàéäàë, èðìýãèéí çºð¿¿, çàâñðûí çàé, òîðãîîñûí òîî ÷àíàð, ãàãíóóðûí
òîíîã òºõººðºìæ, õýìæèã÷ áàãàæ õýðýãñëèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäàë,
ãàãíóóðûí àæèë çîõèõ ãîðèì, òåõíîëîãè ñòàíäàðòûí øààðäëàãûí äàãóó
õèéãäñýí ýñýõèéã øàëãàíà.

5.17. Ãàãíàñàí á¿õ óóëçâàðò ãàäíà òàëûí ¿çëýã õèéíý. Øóãàì

õîîëîéí ãîë÷ 10 20 ìì áà ò¿¿íýýñ äýýø áºãººä óë öàãèðàãã¿é ãàãíàãäàæ
áàéãàà óóëçâàðûí ãàäíà, äîòîð òàëààñ íü ¿çëýã õèéæ, õýìæèæ
øàëãàíà. Áóñàä òîõèîëäîëä ãàäíà òàëààñ íü ¿çëýã, õýìæèëò õèéíý.
¯çëýã õèéõèéí ºìíº ãàãíóóðûí î¸îñîîñ 2 òèéø 20 ìì-ýýñ áàãàã¿é ºðãºí
çóðâàñò õîîëîé ãàäàðãóóä òîãòñîí òºìðèéí øààðãà, õàéëøèéí
¿ëäýãäýë, òºìðèéí õàã áîëîí áóñàä áîõèðäëîãûã á¿ðýí öýâýðëýñýí
áàéõ ¸ñòîé. Óóëçâàðûí ãàãíóóðûí ãàäààä áàéäàë íü äàðààõ
øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà. ¿¿íä:

Ãàãíóóðûí î¸îñûí ãàäàðãóó áà õîîëîé, ãàãíóóðûí îð÷èíä àí, öàâ

¿¿ñýýã¿é áàéõ;

16
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Ãàãíóóðûí øàâààñ õýò ºðãºññºí, î¸îñîîñ ãàäàãø õîîëîéä øèëæèæ îðñîí

áóþó õýò íàðèéññàí, òàñàëäñàí, òýð÷ëýí í¿õ, öîðãèîñ çýðýã áóñàä
òåõíîëîãèéí ñîãîã ãýìòýë ãàðààã¿é áàéõ;

Ãàãíóóðûí î¸îñûí õýëáýð, õýìæýý íü òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èã

øààðäëàãààñ çºð÷èã人ã¿é áàéõ /î¸îñûí ºíäºð, ºðãºí, íàëóó áà ãàãíàëòûí
æèãä òýíö¿¿ áàéäàë ã.ì/

Õîîëîéí õàíûí èðìýãèéí çºð¿¿ íü 5.6-ä çààñíààñ õýòðýõã¿é áàéõ ¸ñòîé.

Ãàãíàõ áàéäëààðàà äýýð äóðäñàí øààðäëàãûã õàíãààã¿é áàéâàë

ãàãíóóðûã ãîëîãäîëä òîîöîæ òýð äîð íü çàñóóëàõ áóþó äàõèí
õèéëã¿¿ëýí ÷àíàðûã äàõèí øàëãàíà.

5.18. Ãàãíóóðûí î¸îñûã òóóø öóëä íü ýâäýõã¿é ôèçèê àðãààð

øàëãàõàä õîîëîéí ãàäíà ãîë÷ 465 ìì õ¿ðòëýõýä á¿õ ãàãíàñàí óóëçâàðûí
3%-èàñ áàãàã¿é /òýãýõäýý ãàãíóóð÷èí á¿ðèéí ãàãíàñàí õî¸ð
óóëçâàðààñ öººíã¿é/, 465 ìì-ýýñ äýýø 900 ìì õ¿ðòëýõýä á¿õ
óóëçâàðûí 10%-èàñ áàãàã¿é /ãàãíóóð÷èí á¿ðèéí ãàãíàñàí 4
óóëçâàðààñ öººíã¿é/, 900 ìì-ýýñ äýýøèõýä á¿õ óóëçâàðûí 15%-èàñ
áàãàã¿éã /ãàãíóóð÷èí á¿ðèéí ãàãíàñàí äºðâºí óóëçâàðààñ öººíã¿é/
øàëãàíà. Ñîðîíçîí ãðàôèêèéí àðãààð á¿õ óóëçâàðûí 10%-èéã øàëãàñàí
òîõèîëäîëä ðàäèîãðàôèêèéí àðãààð áàñ øàëãàíà.

5.19. Òºìºð çàì, òðàìâàéí çàì, àâòî çàì, ãóäàìæ, òàëáàéí ãàðöûí
äîîãóóð ¿ë íýâòðýõ ñóâàãò óãñàð÷ áàéãàà áîëîí õàìãààëàõ ãýð
/ôóòëÿð/ òîííåëä áîëîí òåõíèêèéí ãóäàì õîíãèëä èíæåíåðèéí áóñàä
ñ¿ëæýýòýé õàìò ÿâàõ áóþó äàéð÷ ãàðñàí äóëààíû øóãàìûí óóëçâàðûí
ãàãíààñûã ôèçèê àðãààð 100% øàëãàíà. Øàëãàõ õýñãèéí õýìæýý íü:

- òºìºð çàì, òðàìâàéí çàìûã äàéð÷ ãàðñàí áîë õàìãèéí çàõûí çàìûí
òýíõëýãýýñ ãàäàãø 4 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéòàé;

- öàõèëãààíæñàí òºìºð çàìä 11 ì-ýýñ áàãàã¿é;

- íýãäñýí ñ¿ëæýýòýé òºìºð çàìä áàéãóóëàìæèéí øîðîîí äàëàíãààñ 3

ì-ýýñ áàãàã¿é;

- àâòî çàìòàé ãàçàð øîðîîí äàëàíãèéí óëíû çàõ áóþó çàìûí óõìàëûí
äýýä òàëûí çàõààñ ãàäàãø 2 ì-ýýñ áàãàã¿é;

17
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

- ìåòðîòîé áîë áàðèëãà áàéãóóëàìæààñ 8 ì-ýýñ áàãàã¿é;

- õ¿÷íèé êàáåëü, õîëáîîíû øóãàìààñ 2 ì-ýýñ áàãàã¿é;

- õèé äàìæóóëàõ õîîëîéãîîñ 4 ì-ýýñ áàãàã¿é;

- íåôòü áà õèé äàìæóóëàõ ãîë øóãàìààñ 9 ì-ýýñ áàãàã¿é;

- áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õàíà, ñóóðèàñ 5 ì-ýýñ áàãàã¿é çàéíä

õàìààðíà.

5.20. Ãàãíóóðûí î¸îñûã ôèçèê àðãààð øàëãàõ óóëçâàðûã

çàõèàëàã÷èéí òºëººëºã÷èéã áàéëöóóëàí ñîíãîæ àâàõ áºãººä øàëãàæ
òóðøñàí ¿ð ä¿íã àæëûí æóðíàëä òîäîðõîé òýìäýãëýñýí áàéíà.
/Øàëãàñàí öýã, ãàãíóóð÷íû õóâèéí òýìäýã, äóãààð ã.ì-ã òýìäýãëýñýí
áàéíà/.

Èíæåíåðèéí áóñàä ñ¿ëæýýòýé îãòëîí ãàðàõ ¿åä óã áàéãóóëàìæèéí

çàõààñ ò¿¿íèé óñ çàéëóóëàõ òºõººðºìæèéã îðóóëààä 4 ì-ýýñ áàãàã¿é
çàéã íýìæ õî¸ð òèéø íü àâíà.

5.21. Ãàãíààñûã ôèçèê àðãààð øàëãàõàä î¸îñò àí öàâ ¿¿ññýí,

äóòóó ãàãíàãäñàí, ò¿ëýãäýëò, õàéëàëò, í¿õ, öîðãîîñ ãàðñàí ò¿¿í÷ëýí
óë öàãèðàãòàé ãàãíàñàí áîë î¸îñûí ñóóðüò äóòóó ãàãíàëò èëýðâýë
ãîëîãäîëä òîîöíî.

Ãàãíààñûã ðàäèîãðàôèêèéí àðãààð øàëãàõàä çºâøººðºãäºõ ñîãîã í¿õ

ñèéðõèéòýé õýñãèéí õýìæýý ÃÎÑÒ 23055-78-ûí 7 äóãààð àíãèéí
ãàãíààñûí çºâøººðºãäºõ õàìãèéí èõ õýìæýýíýýñ õýòðýýã¿é áàéõ;

Öàõèëãààí ãàãíóóðààð óë öàãèðàãã¿é ãàãíàõàä ãàãíààñò äóòóó

ãàãíàëò, õîíõîðõîé áà î¸îñûí ñóóðüò õýò õàéëàëòûí ã¿í íü õîîëîéí õàíûí
õýâèéí çóçààíû 10% áà ãàãíàñàí óóëçâàðûí äîòîð òîéðãèéí óðòûí 1/3-
ýýñ õýòðýýã¿é áàéõ ¸ñòîé.

5.22. Ãàãíóóðûí ÷àíàðûã ôèçèê àðãààð øàëãàõàä çºâøººðºãäºõã¿é

ñîãîã èëýðâýë ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí 5.17-ä çààñíààñ õî¸ð äàõèí
èë¿¿ øàëãàëò õèéíý. Äàõèí øàëãàõ òîõèîëäîëä òóõàéí ãàãíóóð÷íû
ã¿éöýòãýñýí á¿õ óóëçâàðûí ãàãíààñûã øàëãàíà.

18
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

5.23. Õýðýâ ãàãíààñûí ñîãîãòîé õýñãèéí óðòûí íèéëáýð íü ÃÎÑÒ

23055-78-ûí 7 äóãààð àíãèä çààñíààñ õýòðýýã¿é áàéâàë
çºâøººðºãäºõã¿é ñîãîãòîé ãàãíààñûí î¸îñûí õýñãèéã á¿ãäèéã äàõèí
ãàãíàõã¿éãýýð äàðààëñàí áà ò¿¿æ ãàãíàõ çàìààð øàëãàíà.

Ãàãíóóðûí î¸îñûí õîòîéæ òàñàðñàí õýñãèéã 2-3 ìì-ýýñ õýòðýõã¿é

ºðãºí ãàçàð õàéëóóëàí çàñ÷ ãàãíàíà. 50 ìì-ýýñ èõã¿é óðò àí öàâûã
çàñàæ ãàãíàõäàà öàâûí çàõààð òîéðóóëàí ºðºìäºæ óõñàíû äàðàà
ñàéòàð öýâýðëýæ õýä õýäýí ¿åýð äàâõàðëàí ãàãíàíà.

5.24. Ãàí øóãàì õîîëîéí óóëçâàðûí ãàãíóóðûã ôèçèê àðãààð

øàëãàñàí ¿ð ä¿íãèéí òóõàé àêò /ïðîòîêîë/ ¿éëäñýí áàéíà.

6. Øóãàì õîîëîéí äóëààëãà

6.1. Äóëààí òóñãààðëàëò, õàìãààëàõ á¿ðõ¿¿ë õó÷èëòûí õèéö, óãñðàëòûã

ÁÍáÄ 3.04.01-88 áà ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí áîëîí çóðàã òºñëèéí øààðäëàãûí
äàãóó õèéíý.

6.2. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã òóðøèæ øàëãàõààñ ºìíº
õîîëîéí ãàãíààñòàé áà õàâñðàãà òàâ õîëáîëòîîñ õî¸ð òèéø 150 ìì ºðãºí
çàéä äóëààëàõã¿é ¿ëäýýñýí áàéíà. Òóðøèëò øàëãàëòûã õèéñíèé
äàðàà äóëààëãà òóñãààðëàëò õèéíý.

6.3. Ñóâàãã¿éãýýð óãñàðñàí õîîëîéã äóëààëãûí ìàòåðèàëààð õó÷èõ,

ýðã¿¿ëæ áóëàõäàà øóãàì õîîëîéí äóëààëãà, òóñãààðëàëòûã
ãýìòýýõã¿é áàéõ, õîîëîéã õºâæ ãàðàõààñ ñýðãèéëæ ò¿ð çóóðûí
òºõººðºìæèéã àøèãëàõ áà àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëä óðüä÷èëàí òóñãàñàí
áàéõ ¸ñòîé.

7. Äóëààíû øóãàìûã çàì, ãàðö äàéðóóëàí

òàâèõ

7.1. Òýýâðèéí õºäºë㺺í èõòýé òºìºð çàì, òðàìâàé, àâòîìàøèíû çàì, õîòûí
ãàðö äîîãóóð õîîëîéã òàâèõäàà äàðààõ õààëòòàé àðãààð ã¿éöýòãýíý.
¯¿íä:

- øîðîîã çàéëóóëæ äàðàëòààð óõàõ

- øîðîîã çàéëóóëàõã¿é í¿õëýæ öîîëîõ
- õýâòýý ÷èãëýëýýð ºðºìäºõ
- õèéí öîîëòóóð, òºõººðºìæ õýðýãëýæ õèéí àðãààð öîõèæ í¿õëýõ

19
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

- õààëò /ùèò/ õàìãààëàëò õèéæ õîíãèë ãàðãàæ óõàõ

Áýõýëãýý áóþó òîéð÷ ãàðàõ ò¿ð çóóðûí ãàðàì áàéãóóëæ òóñãàé

àæèë ã¿éöýòãýõ íºõöºëä èë àðãààð õýñýã÷èëæ ãàðö òàâèõûã
çºâøººðíº. Ãàðö áîëãîíûã ìàëòàõ àðãûã çóðàã òºñºâò çààñàí, àøèãëàã÷
áàéãóóëëàãàòàé çºâøººðºëöñºí áàéâàë çîõèíî.

Ñóâàãã¿é àðãààð áàéãóóëàõ àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëä àæëûã

ã¿éöýòãýõ àðãà, ìåõàíèçìûí õýðýãöýý, òîíîã òºõººðºìæ, ò¿¿íèéã
òîíîãëîõ àðãà, ñóóðèéí í¿õ, àæëûí òàëáàéí õýìæýý, ñóóðèéí í¿õíèé
õàíûí áýõýëãýýíèé òºðºë, õàíûí òóëãóóðûí õèéö, õºðñèéã ýðã¿¿ëæ
äàðàõ àðãà ñóóðèéí í¿õ, àæëûí òàëáàéí õýìæýý, ñóóðèéí í¿õíèé õàíûí
áýõýëãýýíèé òºðºë, õàíûí òóëãóóðûí õèéö, õºðñèéã ýðã¿¿ëæ äàðàõ
àðãà òåõíîëîãèéã çààñàí áàéíà.

7.2. Õîíãèë, õîîëîéí õàìãààëàõ ãýð íü çóðàã òºñëèéí äàãóó õýðõýí çºâ
õèéãäñýí ýñýõèéã çóðàã òºñëèéí áîëîí çàõèàëàã÷èéí ¿ð ä¿íãèéí
òàëààð äàëä àæëûí àêòàä áè÷èæ àëáàí ¸ñíû áîëãîíî.

7.3. Òºìºð çàì, òðàìâàé, àâòîìàøèíû çàì, õîòûí çàì ãàðö äîîãóóð õîîëîéã
òàâüæ óãñðàõ ¿åä äàðààõ ç¿éëèéã õàòóó ìºðäºíº. ¯¿íä:
- õîíãèë, õîîëîéí õàìãààëàõ ãýðèéí òàâèãäàõ ÷èãëýë, áàéðëàë íü
òýäãýýðèéí äàãóóãèéí ç¿ñýëò áà õîîëîé òàâèãäàõ çóðàã òºñëèéí
òºâøèíòýé ÿâ öàâ òîõèð÷ áàéõ;

- áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí äîîãóóð ìàëòàëò, í¿õëýëòèéã õèéæ áàéõ

¿åä òýäãýýðèéã ñóóëòààñ õàìãààëæ òîãòâîðòîé áàéäëûã õàíãàñàí
áàéõ;

- óñíû ýâäðýëýýñ õàìãààëàõ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí õàìãààëàëòûã

õèéñýí áàéâàë çîõèíî.

7.4. Õîîëîéã õàìãààëàõ ãýðýíä øóðãóóëæ îðóóëàõäàà ò¿¿íèé

òóñãààðëàëòûã ýâäýð÷ ãýìòýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà
õýìæýýã àâñàí áàéõ ¸ñòîé.

ªºðèéí óðñãàëòàé õóâèðñàí óñíû øóãàì õîîëîéí õàìãààëàõ ãýðèéí

òýíõëýãèéí çóðàã òºñëèéí áàéðëàëààñ çºðºõ àëäààíû õýëáýëçýë íü:

- áîñîî ÷èãëýëä çóðàã òºñëèéí õýâãèéã õàíãàñàí íºõöºëä õàìãààëàõ

ãýðèéí óðòûí 0,6% áàéõ

20
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

- õýâòýý ÷èãëýëä õàìãààëàõ ãýðèéí óðòûí 1%

- áóñàä øóãàì õîîëîéä óã õýëáýëçýë íü õàìãààëàõ ãýðèéí óðòûí

1%-èàñ õýòýð÷ áîëîõã¿é.

7.5. Õîîëîéí ãàðö ò¿¿íèé õèéö, òàâüæ óãñðàõ àðãûã çóðàã òºñºëä
òóñãàæ, õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãóóäòàé çºâøººðºëöñºí, ãàðöûã õèéæ
ã¿éöýòãýõ àæëûí äýñ äàðààëàë, äóóñàõ õóãàöààã ýçýìøèõ
áàéãóóëëàãàòàé íü òîõèðîëöñîí áàéõ ¸ñòîé /îãòëîãäîæ ãàðàõ
áàéãóóëàìæ, óñíû õààëò çýðýã íü õýíèé ìýäýëä áàéíà òýð
áàéãóóëëàãàòàé íü çºâøººðºëöºæ òîõèðîëöîõ/

8. Øóãàì õîîëîéí òóðøèëò áà óãààëãà /¿ëýýëýã/

Åðºíõèé ç¿éë

8.1. Øóãàì õîîëîéí áàðèëãà óãñðàëòûí àæèë äóóññàíû äàðàà áàò áýõ áà
áèí áèò¿¿ áàéäëûí ýöñèéí /õ¿ëýýí àâàõ/ øàëãàëòûã õèéíý. Äóëààí,
õóâèðñàí óñíû øóãàì ñ¿ëæýýã àøèãëàëòàä îðóóëàõûí ºìíº öýâýð
òóíãàëàã óñ ãàðòàë óñ-õèé áóþó óñààð óãààíà. Óóðûí øóãàìûã
óóðààð ¿ëýýëãýíý. Õàðèí õàëóóí óñ õàíãàìæ áà äóëààí õàíãàìæèéí
íýýëòòýé ñèñòåìòýé ¿åä ñ¿ëæýýã àõóé-óíäààíû õýðýãöýýíèé ýð¿¿ë
àõóéí ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó óãààæ àðèóòãàñàí áàéíà.

¯ë íýâòðýõ ñóâàãò áà ñóâàãã¿é òàâèãäñàí øóãàì õîîëîéã àæëûí ÿâöàä

ò¿¿íèé áàò áýõ áà áèí áèò¿¿ áàéäëûã óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã õèéíý.

8.2. Øóãàì õîîëîéí óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã ÿâóóëàõäàà ñàëüíèêýí /ñèëüôîí/

êîìïåíñàòîð, ñåêöëýãäñýí õààëòûã òàâèõààñ ºìíº ñóâàãòàé áà
ñóâàãã¿é óãñàðñàí øóãàì õîîëîéí øóóäóóã ýðã¿¿ëæ äàðààã¿é,
ñóâãèéã òàãëààã¿é áàéõàä ã¿éöýòãýíý.

8.3. Ýöñèéí óñàí øàëãàëòûã õèéõäýý áàðèëãà óãñðàëòûí àæèë á¿ðýí

äóóñàæ äóëààíû øóãàìûí òîíîã òºõººðºìæ /õààëò, êîìïåíñàòîð ãýõ ìýò/
çóðàã òºñëèéí äàãóó á¿ðýí òàâèãäàæ ñóâãèéã äàðñíû äàðàà
ã¿éöýòãýíý.

8.4. Ýöñèéí óñàí øàëãàëòûã ÿâóóëàõ ¿åä ñåêöëýãäñýí õààëò áà

øàëãàãäàæ áàéãàà ñàëáàð øóãàìûí õààëòûã á¿ðýí íýýñýí áàéõ ¸ñòîé.

21
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

8.5. Õýðýâ øàëãàëòûí ¿åä äàðàëòûí óíàëò áàéõã¿é, øóãàìä ÿìàð íýã
ãýìòýë, ñîãîã èëðýýã¿é, ñàëüíèê, àðìàòóð õîëáîëò, ãàãíóóðûí î¸îñîîð
óñ ãàð÷ õºëðºëò ¿¿ñýýã¿é áîë ýöñèéí óñàí øàëãàëòûã õàíãàëòòàé
ãýæ ¿çíý.

Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ áà áèí áèò¿¿ áàéäëûí øàëãàëòûã óñààð øàëãàíà.

8.6. Ãàäíà àãààðûí òåìïåðàòóð õàñàõ íºõöºëä óñûã õàëààõ áîëîìæã¿é

ò¿¿í÷ëýí óñ áàéõã¿é òîõèîëäîëä óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã àæèë
ã¿éöýòãýõ òºñëèéí äàãóó õèéí àðãààð øàëãàæ áîëíî.

Ãàçàð äýýã¿¿ð òàâèãäñàí øóãàì õîîëîé ò¿¿í÷ëýí àæèëëàæ áàéãàà

èíæåíåðèéí ñ¿ëæýý íýã ñóâàãò áóþó íýã øóóäóóíä óãñðàãäñàí øóãàì
õîîëîéã õèéí àðãààð òóðøèæ øàëãàõûã çºâøººðºõã¿é.

8.7. Äóëààíû øóãàìûã øàëãàõäàà àæëûí äàðàëòûã 1,25 äàõèí èõýñãýæ

øàëãàíà. Òýãýõäýý 1,6 ÌÏà /16 êãõ/ñì2/-ààñ áàãàã¿é áàéíà. Çóðàã
òºñ뺺ð /àæëûí çóðàãò/ ººð øààðäëàãà çààãààã¿é áîë óóð äàìæóóëàõ
õóâèðñàí óñíû áà õàëóóí óñ õàíãàìæèéí øóãàì õîîëîéã àæëûí äàðàëòûã
1,25 äàõèí èõýñãýæ øàëãàíà.

8.8. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã øàëãàõûí ºìíº äàðààõ
øààðäëàãûã áèåë¿¿ëíý. ¯¿íä:

- øóãàì õîîëîéí ãàãíààñûí ÷àíàðûã øàëãàæ èëýðñýí ãýìòýë ñîãîãèéã

àðèëãàñàí áàéõ;

- àæèëëàæ áàéãàà øóãàìààñ õîîëîéí øàëãàõ õýñãèéã òóñãààðëàõ

áîëîí ñàëüíèêýí /ñèëüôîí/ êîìïåíñàòîð, ñåêöëýãäñýí õààëòûí
òºãñãºëä ìºí áèò¿¿ /çàãëóøêà/ òàãëàà òàâèíà. Ýíý çîðèëãîä
õààëò /çàäâèæêà/ òàâèõûã õîðèãëîíî.

- øóãàì õîîëîéí øàëãàõ õýñãèéí á¿õ óðòûí äàãóóä óóëçâàðûí

ãàãíààñûã ¿çýõýä áîëîìæòîé áàéõ ¸ñòîé.

- òîéðóóëàõ /áàéíàñ/ øóãàì áà õààõ àðìàòóðûã á¿ðýí íýýñýí áàéõ

¸ñòîé.

Àæèë ã¿éöýòãýõ òºñëèéã ¿íäýñëýí øóãàì õîîëîéä óðüä÷èëñàí

øàëãàëòûã íýãýí çýðýã õýñýã÷ëýí õèéæ áîëíî.

22
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

8.9. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ áà áèí áèò¿¿ áàéäëûã øàëãàõ óðüä÷èëñàí áà
ýöñèéí øàëãàëòûã óñíû äàðàëòààð øàëãàõàä ï¿ðøèò ìàíîìåòðýýð
õýìæèõ áºãººä óëñûí ñòàíäàðò÷èëàë õýìæèë ç¿éí òºâººð øàëãàãäàæ
ëîìáîäîãäñîí, õýìæèëòèéí íàðèéâ÷ëàëûí àíãèëàë íü 1,5-ààñ, èõ áèåèéí
ãîë÷ 160 ìì-ýýñ áàãàã¿é, õýâèéí äàðàëòûí õóâààðü íü õýìæèãäýæ
áàéãàà äàðàëòûí 4/3 áàéíà.

8.10. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã øàëãàõ, ¿ëýýëãýõ,
óãààõ, àðèóòãàæ öýâýðø¿¿ëýõýä àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºë áà
àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãàòàé òîõèðîëöñîíû äàãóóä äýñ äàðààòàé
òåõíîëîãèéí ñèñòåìýýð ã¿éöýòãýõ õýðýãòýé. Òýð÷ëýí õºäºëìºð
õàìãààëàë àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðýì, æóðìûã ÷àíä ìºðäºõ õýðýãòýé.

8.11. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã øàëãàñàí, óãààñàí /
¿ëýýëãýñýí/ ¿ð ä¿íãèéí òàëààð õàâñðàëò 2 áà 3-ûí äàãóó àêò
òîãòîîñîí áàéõ ¸ñòîé.

Øóãàì õîîëîéã óñààð øàëãàõ òóðøèõ

8.12. Øóãàì õîîëîéí óñàí øàëãàëòûã õèéõäýý äàðààõ ¿íäñýí

øààðäëàãûã ìºðäëºã áîëãîíî. ¯¿íä:

- òóðøèëòûí äàðàëò íü øóãàì õîîëîéí õàìãèéí ºíäºð öýãò õàíãàãäñàí

áàéõ;

- øàëãàõ óñíû òåìïåðàòóð 50Ñ-ààñ áàãàã¿é áàéõ;

- ãàäíà àãààðûí òåìïåðàòóð õàñàõ õýìä øóãàì õîîëîéã óñààð

ä¿¿ðãýõäýý 700Ñ-ààñ äýýøã¿é õàëààæ ÿâóóëàõ áà 1 öàãààñ
èõã¿é õóãàöààíä þ¿ëæ ñóëëàõ áîëîëöîîã õàíãàñàí áàéõ;

- øóãàì õîîëîéã óñààð ä¿¿ðãýõýä õîîëîéí õèéã á¿ðýí ãàðãàñàí áàéõ;

- òóðøèëòûí äàðàëòàä 10 ìèíóòûí òóðøèä áàðèóëæ àæëûí äàðàëò

õ¿ðòýë áóóðóóëíà;

- àæëûí äàðàëòàä øóãàì õîîëîéí á¿õ óðòûí äàãóóä ¿çëýã ÿâóóëíà.

8.13. Øàëãàëòûí ¿åä äàðàëòûí óíàëò áàéõã¿é, ãàãíóóðûí î¸îñ,

õîîëîé, õàâñðàãà òàâ õîëáîëò, êîìïåíñàòîð, õààõ àðìàòóð, áóñàä õèéö
õýñã¿¿äýä ÿìàð íýãýí ãýìòýë ñîãîã èëðýýã¿é, óñ ãîîæèõ áà õºëðºëò

23
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

¿¿ñýýã¿é, ¿ë õºäëºõ òóëãóóðûí õèéö, õîîëîéä õºäºëãººí ¿¿ñýæ õýâ

ãàæèëòàä îðîîã¿é áîë óñàí øàëãàëòûã õàíãàëòòàéä òîîöíî.

8.14. ¯éëäâýðëýñýí çàâîä äýýðýý áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûí

òóðøèëòûã çîõèõ ñòàíäàðòûí äàãóó õèéñýí 2500Ñ õ¿ðòýë
òåìïåðàòóðòàé 1,6 ÌÏà /16 êãõ/ñì 2/-ààñ äýýøã¿é àæëûí äàðàëòòàé
äóëààí 纺ã÷òýé àæèëëàõ õîîëîé, ò¿¿íèé õèéö õýñýãëýëèéí áàò áýõ,
áèí áèò¿¿ áàéäëûã õèéãýýð øàëãàæ áîëíî.

Øàëãàëòûí ¿åä øèðìýí õààõ àðìàòóð /äàâòàìòãàé øèðìýí àðìàòóðààñ

áóñàä/ òàâèõûã õîðèãëîíî.

8.15. Õîîëîéã õèéãýýð ä¿¿ðãýõ áà äàðàëòûã ºãºõ人 1 öàãò 0,3 ÌÏà

/3 êãõ/ñì2/-ààñ èõã¿é õóðäòàéãààð íýãýí æèãäýýð íýìíý.

Øóãàì ñ¿ëæýýíèé ¿çëýãèéã øóóäóóíä îðîõã¿éãýýð àþóëòàé á¿ñýä

îðîõ òóðøèëòûí äàðàëòûí 0,3-òàé òýíö¿¿ ¿åä ãýõäýý 0,3 ÌÏà /3
êãõ/ñì2/-ààñ áàãàã¿é ¿åä õèéíý.

¯çëýãèéí ¿åä äàðàëòûã ºñãºõèéã õîðèãëîíî.

Òóðøèëòûí äàðàëòàíä õ¿ðñýí õîéíî õîîëîéí äîòîðõ àãààðûí òåìïåðàòóð

æèãäðýõ õ¿ðòýë äàðàëòûã áàðèóëñíû äàðàà 30 ìèíóò áîëãîîä
äàðàëòûã íýãýí æèãäýýð 0,3 ÌÏà /3 êãõ/ñì 2/ õ¿ðòýë, /àæëûí äàðàëòààñ
èõã¿éãýýð/ áóóëãààä ¿çëýãèéã õèéæ ãýìòýëòýé ãàçðûã òýìäýãëýíý.

Ñàâàíãèéí á¿ëýýí óóñìàëààð óóëçâàðûã àð÷èõàä äóó ÷èìýý ãàðàõ

áºìáºëºã ¿¿ñýõ, óòàà øèã õèé ãàðàõ, àãààð ¿ëýýõ çýðãýýð àãààð
àëäàæ áàéãààã èëð¿¿ëíý.

Õýðýâ ìàø íàðèéâ÷ëàí õèéñýí ¿çëýãýýð ãàãíóóðûí î¸îñ, õîîëîéí á¿ðýí

á¿òýí áàéäàëä ÿìàð íýãýí ãýìòýë ñîãîã èëðýýã¿é, õèé àëäàëò ò¿¿í÷ëýí
¿ë õºäëºõ òóëãóóð áýõýëãýýíèé õèéö, õîîëîéí õýâ ãàæèëò ¿¿ñýæ
õºäºë㺺íä îðîîã¿é áàéâàë óðüä÷èëñàí øàëãàëòûã äàâñàíä òîîöíî.

Õîîëîéä áàéãàà èë¿¿äýë äàðàëòûã 0 õ¿ðòýë áóóðóóëñíû äàðàà

¿çëýãèéí ¿åä èëýðñýí ãýìòýë, ñîãîãèéã çàñíà.

8.16. Õèéí àðãààð ýöñèéí øàëãàëòûã õèéõýä õîîëîéí äàðàëòûã

ñîðèëòûí äàðàëò õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ 30 ìèíóòûí òóðø áàðèóëíà.
Äàðàëòûã 0,5 êãõ/ñì2 õ¿ðòýë áóóðóóëààä 24 öàãèéí òóðø

24
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

áàðèóëàõàä õîîëîéí á¿ðýí á¿òýí áàéäàëä ÿìàð íýãýí ýâäðýë ãýìòýë

ñîãîã áàéõã¿é áàéõ ¸ñòîé.

Øóãàìûã õèéãýýð øàëãàõàä àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðìèéã õàòóó

ìºðäºæ ã¿éöýòãýíý.

8.17. Äóëààíû øóãàìûã àøèãëàëòàä îðóóëàõûí ºìíº õîîëîéã öýâýð

òóíãàëàã óñ ãàðòàë /óñ-õèé áóþó óñààð/ óãààíà. Óãààëò õèéñýí
òóõàé àêò òîãòîîíî.

Øóãàìûã óãààõàä ñ¿ëæýýíèé óñûã õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèí äóëààí

õàíãàìæèéí íýýëòòýé ñèñòåìèéã àõóé óíäààíû õýðýãöýýíèé ýð¿¿ë
àõóéí ä¿ðìèéí øààðäëàãà õàíãàñàí óñààð óãààæ àðèóòãàíà.

Óãààëãûã àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºëä òóñãàãäñàíû äàãóó äóëààíû øóãàì

ñ¿ëæýýíèé ãàçàðòàé òîõèðîëöñîíû ¿íäñýí äýýð íàðèéí ñõåìýýð
ã¿éöýòãýíý.

Óãààëãà õèéæ äóóññàíû äàðàà ñîðüö àâ÷ ëàáîðàòîðèä øèëæ¿¿ëýõ

áºãººä ¿ð ä¿íãèéí òàëààð ýð¿¿ë àõóé, õàëäâàð íÿí ñóäëàëûí àëáàäûí
àëáàí ¸ñíû ä¿ãíýëòèéã ãàðãàñàí áàéíà.

Øóãàì õîîëîéã óñ-õèéãýýð óãààõäàà àæëûí äàðàëòààñ õýòð¿¿ëýõã¿é

0,6 ÌÏà /6 êãõ/ñì2/-ààñ èõã¿é äàðàëòààñ óãààíà.

8.18. Óóð äàìæóóëàõ øóãàì õîîëîéã óóðààð çààâàë ¿ëýýëãýíý.

Óóðààð ¿ëýýëãýõèéí òóëä õààõ àðìàòóð á¿õèé òóñãàé çîðèóëàëòûí
áîãèíî õîîëîéã òàâüñàí áàéõ ¸ñòîé. Óóðààð ¿ëýýëãýõèéí ºìíº øóãàìä
ãèäðàâëèê öîõèëò ¿¿ñýõýýñ áîëãîîìæèëæ óóð ºãºõ õóðä, äóëààí
纺ã÷èéí òîîöîîò ïàðàìåòðèéã íàðèéí áîäîëöîæ àæèëëàâàë çîõèíî.

8.19. Øóãàì õîîëîéä óãààëò, ¿ëýýëýã õèéñíèé äàðàà ò¿ð õèéãäñýí

õîëáîëò, õààëò, òºõººðºìæèéã àâ÷ õîîëîéã áèò¿¿ëæ ãàãíàíà.

9. Õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íûã õàìãààëàõ

9.1. Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýý ò¿¿íèé áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí àæëûã øèíýýð

áàðüæ áàéãóóëàõ, ºðãºòãºë øèíýòãýë õèéõ, çàñâàðëàõäàà ÑÍèÏ
3.01.01-85 áà ýíýõ¿¿ á¿ëãèéí äàãóó áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àðãà
õýìæýý àâíà.

25
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

9.2. Ãàçàð øîðîîíû àæëûã ã¿éöýòãýõ ¿åä ìîä, áóò ñººã, ç¿ëýã íîãîî
òààðàëäâàë /ìîäíîîñ 2 ì, áóò ñººãíººñ 1 ì õ¿ðòýë çàéä/; à÷ààã ºðãºõ,
áóóëãàõ, øèëæ¿¿ëýõýä ìîäíîîñ 0,5 ì-ýýñ áàãà çàéòàé áîë; ìàòåðèàë
ýçëýõ¿¿íèé ò¿ð õàøàà, õààëò õàìãààëàëòààñ ìîä õ¿ðòýë 2 ì-ýýñ
äîòîãø áàéâàë õîò òîõèæóóëàõ áîëîí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ çýðýã
õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãûí çºâøººðºëã¿éãýýð àæèë ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

9.3. Øóãàì õîîëîéã óãààæ öýâýðëýõäýý áîõèðäëîãîòîé óñûã äàâòàí

àøèãëàõ, óãààæ öýâýðëýñýí áà àðèóòãàæ õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõýä
õýðýãëýñýí õëîðòîé óñûã þ¿ëæ àñãàõäàà àæèë ã¿éöýòãýõ òºñºë áîëîí
àðèóí öýâðèéí õîëáîãäîõ ãàçàðòàé çºâøººðºëöñºíèé ¿íäñýí äýýð çààñàí
ãàçàðò àñãàíà.

9.4. Áàðèëãà óãñðàëòûí á¿õ àæèë äóóññàíû äàðàà áàðèëãûí òàëáàé,

îð÷íû äýâñãýð ãàçðûã ñàéòàð öýâýðëýñýí áàéíà.

26
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

1-ð õàâñðàëò. Çààâàë ìºðäºíº.

Êîìïåíñàòîðûí òàòàëòûã õèéñýí òóõàé

àêò

……………… õîò /àéìàã/ ¹ ..….. îí … ñàð … ºäºð

Áàðèãäàæ áàéãàà ãàçðûí õàÿã ……………………………………………

…………………………………………………………………………………
Áàðèëãà îáúåêòûí íýð …………………………………………………….
…………………………………………………………………………………
Êîìèññûí á¿ðýëäýõ¿¿í:
Áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãààñ …………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
Çàõèàëàã÷èéí õÿíàëò ã¿éöýòãýã÷ ……………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
íàðûã îðîëöóóëàí ………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………
/áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãûí íýð/
ã¿éöýòãýñýí äóëààíû øóãàìûí ……….………………-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/-
ààñ …………………...…-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/ õ¿ðòýë õýñãèéí
êîìïåíñàòîðò òàòàëò õèéñýí, óãñàðñàí òóõàé ýíýõ¿¿ àêòûã òîãòîîâ.

Çóðàãò Òàòñàí õýìæýý ìì-ýýñ Ãàäíàõ

Êîìïåí-
çààñàí Çóðãèéí àãààðûí
ñàðòîðûí Æèí-
êîìïåíñà- íîìåð Òºñ뺺ð òåìïå-
òºðºë õýíý
òîðûí íîìåð ðàòóð 0Ñ

Àæëûã äàðààõ çóðàã òºñºë òåõíèêèéí áàðèìò áè÷ãýýð ã¿éöýòãýâ.

…………………………………………………………………………………
/çóðàã òºñëèéí áàéãóóëëàãûí íýð, ãàðñàí îí, ñàð, ºäºð, çóðãèéí, ¹/

27
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Êîìèññûí øèéäâýð

Êîìïåíñàòîðûí òàòàëòûã çóðàã òºñºë, òåõíèêèéí áàðèìò áè÷èã,

ñòàíäàðò, íîðì ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó ã¿éöýòãýñýí ãýæ ¿çýâ.

Áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãûí

òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Çàõèàëàã÷èéí õÿíàëò
ã¿éöýòãýã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýíèé

ãàçðûí òºëººëºã÷ ……………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

28
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

2-ð õàâñðàëò. Çààâàë ìºðäºíº.

Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã

òóðøèæ øàëãàñàí òóõàé àêò

……………… õîò /àéìàã/ ¹ ..….. îí … ñàð … ºäºð

Áàðèãäàæ áàéãàà ãàçðûí õàÿã ……………………………………………

…………………………………………………………………………………
Áàðèëãà îáúåêòûí íýð …………………………………………………….
…………………………………………………………………………………
Êîìèññûí á¿ðýëäýõ¿¿í:
áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãà ………………………………
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
çàõèàëàã÷èéí õÿíàëò ã¿éöýòãýã÷ ……………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷…………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/

íàðûã îðîëöóóëàí ………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………
/áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãûí íýð/
ã¿éöýòãýñýí äóëààíû øóãàìûí ……….………………-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/-
ààñ …………………...…-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/ õ¿ðòýë ………..
………..….. ì óðòààø …………………………………………... òðàññûí
/øóãàì õîîëîéí íýð/
äàãóóõ øóãàì õîîëîéí áýõ áàò áà áèí áèò¿¿ áàéäëûã ……………….
/óñààð
……………………………… àðãààð òóðøèæ øàëãàñàí òóõàé ýíýõ¿¿
áóþó õèéãýýð/
àêòûã òîãòîîâ.

Äàðàëòààð øàõñàí ¿åèéí

Òóðøèëòûí äàðàëò ¯ðãýëæëýõ
Øóãàì õîîëîéí ãàäààä ¿çëýã
ÌÏà /êãõ/ñì2/ õóãàöàà
ÌÏà Êãõ/ñì2

29
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

àæëûã äàðààõ çóðàã òºñºë òåõíèêèéí áàðèìò áè÷ãýýð ã¿éöýòãýâ.

…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
/çóðàã òºñëèéí áàéãóóëëàãûí íýð, ãàðñàí îí, ñàð, ºäºð, çóðãèéí íîìåð/

Êîìèññûí øèéäâýð

Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿ áàéäëûã çóðàã òºñºë, òåõíèêèéí
áàðèìò áè÷èã, ñòàíäàðò, íîðì ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó ã¿éöýòãýñýí ãýæ ¿çýâ.

Áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãûí

òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Çàõèàëàã÷èéí õÿíàëò ã¿éöýòãýã÷èéí

òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãûí
òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýíèé

ãàçðûí òºëººëºã÷ ……………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

30
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

3-ð õàâñðàëò. Çààâàë ìºðäºíº.

Øóãàì õîîëîéí óãààëãà õèéñýí

òóõàé àêò

……………… õîò /àéìàã/ ¹ ..….. îí … ñàð … ºäºð

Áàðèãäàæ áàéãàà ãàçðûí íýð ……………………………………………

…………………………………………………………………………………
Áàðèëãà îáúåêòûí íýð …………………………………………………….
…………………………………………………………………………………
Êîìèññûí á¿ðýëäýõ¿¿í:
áàðèëãà óãñðàëòûí áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷ ……………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
çàõèàëàã÷èéí õÿíàëò ã¿éöýòãýã÷ ……………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/
àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãûí òºëººëºã÷…………………………….
…………………………………………………………………………………
/îâîã, íýð, àëáàí òóøààë/

íàðûã îðîëöóóëàí ………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………
/ã¿éöýòãýñýí áàéãóóëëàãûí íýð/

ã¿éöýòãýñýí äóëààíû øóãàìûí ……….………………-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/-

ààñ …………………...…-ð êàìåð /ïèêåò, øàõò/ õ¿ðòýë ………..
………..….. ì óðòààø …………………………………………... òðàññûí
/øóãàì õîîëîéí íýð/
äàãóóõ øóãàì õîîëîéí óãààëãà /¿ëýýëýã/ õèéñýí òóõàé ýíýõ¿¿
àêòûã òîãòîîâ.

Óãààëãà /¿ëýýëýã/ õèéñýí áàéäàë ………………………………………..

…………………………………………………………………………………
/ÿìàð àðãààð ÿàæ ã¿éöýòãýñíèéã òîäîðõîé çààæ áè÷íý/

31
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

Àæëûã äàðààõ çóðàã òºñºë òåõíèêèéí áàðèìò áè÷ãýýð ã¿éöýòãýâ.

…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
/çóðàã òºñëèéí áàéãóóëëàãûí íýð, ãàðñàí îí, ñàð, ºäºð çóðãèéí íîìåð/

Êîìèññûí øèéäâýð

Øóãàì õîîëîéí óãààëãûã /¿ëýýëýã/ çóðàã òºñºë, òåõíèêèéí áàðèìò

áè÷èã, ñòàíäàðò, íîðì ä¿ðìèéí øààðäëàãûí äàãóó õèéñýí ãýæ ¿çýâ.

Áàðèëãûí ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãûí

òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Òåõíèêèéí õÿíàëò ã¿éöýòãýã÷èéí

òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãûí
òºëººëºã÷ …………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

Äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýíèé

ãàçðûí òºëººëºã÷ ……………………………
/ãàðûí ¿ñýã/

32
 ÁÍáÄ 3.05.03-95

ÃÀÐ×ÈÃ

1. Åðºíõèé ç¿éë ……………………………………………….. 1

2. Ãàçàð øîðîîíû àæèë ……………………………………… 1
3. Áàðèëãà áàéãóóëàìæèéí á¿òýýö, óãñðàëò ………………… 3
4. Øóãàì õîîëîéí óãñðàëò ……………………………………… 5
5. Øóãàì õîîëîéí õîëáîëò, ãàãíóóðûí àæèë áà
ãàãíààñàí õîëáîëòûí ÷àíàðûí õÿíàëò …………………… 12
6. Øóãàì õîîëîéí äóëààëãà …………………………………… 19
7. Äóëààíû øóãàìûã çàì, ãàðö äàéðóóëàí òàâèõ …………… 20
8. Øóãàì õîîëîéí òóðøèëò áà óãààëãà /¿ëýýëýã/ ……………. 21
9. Õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷íûã õàìãààëàõ ………………………… 26
10. Õàâñðàëòóóä

Õàâñðàëò 1. Êîìïåíñàòîðûí òàòàëòûã õèéñýí

òóõàé àêò ………………………………… 28

Õàâñðàëò 2. Øóãàì õîîëîéí áàò áýõ, áèí áèò¿¿

áàéäëûã òóðøèæ øàëãàñàí òóõàé …… 30

Õàâñðàëò 3. Øóãàì õîîëîéí óãààëãà õèéñýí

òóõàé àêò …………………………………. 32

33