INTERNATIONAL LANGUAGE & BUSINESS CENTRE

မြန်ြာစာ
ပဉ္စြတန််း

( ဒုတိယနှစဝ
် က် )

သင်ခန််းစာြ ာ်း

0
 ြာတိကာ

(မြန်ြာစာ)

၁။ ဆု်းြစာ (ကဗ ာ)

၂။ မြန်ြာာ့ရု်းိ ရာကစာ်းနည််းြ ာ်း

၃။ သိြှတဖ
် ွယရ
် ာ (ကဗ ာ)

၄။ နတ်သစ်ရက
ွ ်

၅။ ကက ်းဇ်း (ကဗ ာ)

၆။ ဖာ်းနှငမာ့် ခကသသာ့

၇။ သဒဒါ

- လိင် + ကိန်း် ( ကလာ့က ငာ့်ခန််း)

- ကကိယာ
- ကာလ
- နာြဝိကသသန
- ကကိယာဝိကသသန
- ဝိဘတ်

1
 ဆုံးမစာ (ကဗ ာ)

ြှတသ
် ာ်းလတွင၊် တစ်နည််းဆင်ပြ
ိ ်ာ့

သွန်သင်လယ
ွ ်ရာ၊ ငယ်စဥ်ခါက၊ ပညာြရ

ဒုတိယြှာ၊ ဥစစာြထ
ာ့ ၊ ကက်းရင်လ
ာ့ ှက ာင်

ဓြမြကပ ာ်၊ က င်ယ

ာ့ ွင််းကခ ာ်ြ၊

ြှည်ာ့ကပ ာ်သက်ကက်း၊ ကသခ န

ိ န
် ်းကသာ်

ကိုယထ
် ်းလက်ခ ၊ သု်းြက တည်ာ့

သာ်းလှတစ်စု ယခုငယ်က၊ ကကိ ်း လလ

ုုံ့ ၍

သုတပညာ ကနုံ့တင
ို ််းရှာကလာာ့။

ပညာြကကိ က်၊ ပ င််းရိြိုကြ

် ၊ ကနာက်လက
ို ်ဝန်ထြ််း

လုပ်ကကြ််းတွင၊် ကတွွေ့ကလက င်သည်

လရှင်ြတ
ှ ်ကက ြပ င််းတည််း။

စာဆို - စတုရင်္သဗလ ြတ်

2
 ဆုံးမစာ (လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က် - ရွယ် လိုက် ကကိ ်းပြ််း ာ်းထုတရ
် ြည်ြ ာ်းကို သိကစလိုကသာ
ရည်ရယ
ွ ်ခ က်မဖစ်ပါသည်။

၁။ စာ ုံးလပေါငုံးသတပ လ ေ့က ငေ့ရန။

လလ
ုုံ့ ဝရိယ၊ ဝန်ထြ််း၊ ပညာ၊ ပစစည််းဥစစာ၊ သွန်သင်၊ ပကဇာ်၊တငာ့်တယ်ဒက
ု ခ၊ ာ်းထုတ်

၂။လ ေါဟာရ အဓိပပာယ

(က) က င်ာ့ယင
ွ ််းကခ ာ် = ြှာ်းယွင််းချွတ်ကခ ာ်ကသာ က င်ာ့။
(ခ) ပကဇာ် = ရိုကသမြတ်နို်းစွာ ဆက်ကပ်သည်။

(င်္) တစ်ကိုယ်တည််း = တစ်ကယာက်တည််း။

(ဃ) ကတွွေ့ကလက င် = ကတွွေ့ရတတ်။

(င) လလ
ုုံ့ = ကကိ ်းစာ်း ာ်းထုတ်မခင််း၊ ဝရိယ။

(စ) သွန်သင် = လိြာမ ယဥ်ကက ်းက ာင် ဆ်းု ြသည်။

(ဆ) တင်ာ့တယ် = ကကည်ာ့ရှု၍ကကာင််းကသာ၊ကလ ာ်ကန်သင်ာ့မြတ်ကသာ။

၃။ အဓိပပာယဖွငေ့ဆိခ က

လတိတ
ုုံ့ ွင် ြှတ်သာ်းကကရန်ြာှ ပညာသင်ရန် သင်ဆ
ာ့ ်းု ကသာ ပထြ ရွယင
် ယ်စဉ်
ခါကပညာကိုကကာင််းစွာသင်ယမခင််းြရှ။ိ ဒုတိယ ရွယ်ပစစည််းဥစစာရှာကဖွမခင််းြရှ။ိ တတိယ ရွယ်
သိုုံ့ကရာက်ကသာ်လည််းနာယက င်ာ့ကက ာ်းထုတသ
် င်ာ့ကသာတရာ်းကတာ်ကိုြမပ ဘကနခာ့ပါကကသခါန်း
ကာလ၌ ာ်းကို်းရာြက
ာ့ ာတစ်ကယာက်တည််း ထ်းက န်ကာဒုကခနှငက်ာ့ က ကတွွေ့ရကပလိြ်ာ့ြည်။

သိုုံ့မဖစ်ပါ၍ယခုသာ်းလှလကလ်းသည် ပထြ ရွယ်ကပင်ပညာဗဟုသုတြ ာ်းကို

ြပ င််းြရိဘ လလ
ုုံ့ ဝရိယစိုက်ကာ ပညာကိုကကိ ်းစာ်း၍သင်ယကကပါ။ ပညာြတတ်လျှင် သတစ်ပါ်း၏
ကနာက်လိုက်ဝန်ထြ််းမဖစ်ကာကနကကရကပြည်။ ပညာရှိကပါသတစ်ပါ်း၏ ပကဇာ် ထ်းကို ခယကာ
လပု လယ်တင်ာ့တယ် ြည် မဖစ် ပါသည်။ ထိုံ့က
ု ကကာင်ာ့လ ကပါင််းတိုုံ့က ြပ င််းြရိဘပညာကို
သင်ယထာ်းကကရန်ြတ
ှ သ
် ာ်းထာ်းကကရ ပါြည်။

3
၄။ ေါက လ ေ့က ငေ့ရန

လုံ့လ
ု ဝရိယ၊ သွန်သင်၊ ပကဇာ်၊ တင်တ
ာ့ ယ်။

၅။ လအာကပေါ လမုံးခွနုံးမ ာုံးကိ လ ဖပေါ။

(က) လတိုုံ့ ြှတသ

် ာ်းလိုက်နာရြည်ာ့ ခ က်(၃)ခ က်ကို ကဖာ်မပပါ။

လတိုံ့ု လိက
ု ်နာရြည်ာ့ ခ က်(၃)ခ က်ြာှ (၁) ငယ်ရွယ်စဥ် (ပထြ) ရွယ်တင
ွ ်
ပညာကို တတ်က ာင် သင်ရ ြည်။ (၂) ဒုတယ
ိ ရွယ်တွင် ပစစည််းဥစစာရက ာင် ရှာကဖွရြည်။ (၃)
တတိယ ရွယ်တင
ွ ် တရာ်းဘာဝနာ ပွာ်းြ ာ်းရပါ ြည်။

(ခ) အရွယအ ိက ပြု ပသငေ့သညမ ာုံးကမ

ိ ပြု ပမိ ျှင မညသိို့ ဖစမညနညုံး။

ရွယ် လိုက် မပ လုပ်သင်ာ့သည်ြ ာ်းကို ြမပ လုပ်ဘ ကနြိပါက သက်ကက်းလာပါက

ဘာြျှြတတ်နင
ုိ ်ကတာာ့ဘ သု်းြက ကသာလတစ်ကယာက် မဖစ်ပင်ပန််းဆင််းရစွာကနထိင
ု ်ရပါြည်။

(ဂ) ပညာဗဟသတကိ မညသိို့ရာလဖွရမညနညုံး။

ပညာဗဟုသုတကို ငယ်ရယ
ွ ်စဉ်ကပင်လလ
ုုံ့ စိုက်ကာကကိ ်းစာ်း၍ ကနုံ့စဥ်ရှာကဖွရပါြည်။

(ဃ) ပညာမသငဘဲ ပ ငုံးရမ

ိ က
ိ မဲလသာသူသည မညသိို့ ဖစမညနညုံး။

ပညာြသင်ဘ ပ င််းရိြိုကြ
် ကသာသသည် သြ ာ်း၏ကနာက်လက
ို ်မဖစ်ပပ်း ကကြ််းတြ််းကသာ
လုပ်ကိုသာ လုပ်ရ ြည်မဖစ်ပါသည်။

4
 မနမာေ့ရိုံးရာကစာုံးနညုံးမ ာုံး

မြန်ြာာ့ရို်းရာ ာ်းကစာ်းနည််းြ ာ်းစွာ ရှပ

ိ ါသည်။ ခ ိ ွေ့ကစာ်းနည််းြ ာ်းသည် ကပ ာက်ကွယ်

သွာ်းပပမဖစ်ကသာ်လည််း ခ ိ ွေ့ကစာ်းနည််းြ ာ်းြှာ ကဆာာ့ကစာ်းကနကကဆမဖစ်သည်။

ခ ိ ွေ့ကဒသြ ာ်းတွင် ညကနကက ာင််းလွှတပ

် ါက ကမြကွကလ
် ပ်တွငလ
် ည််းကကာင််း၊ ကွင််းမပင်

တွငလ
် ည််းကကာင််း ကဆာာ့ကစာ်းကကကတာာ့သည်။ကယာက ာ် ်းကလ်းြ ာ်းက င်္ င်ကပါက်မခင််း၊စွနလ
် ွှတမ် ခင််း၊

င်္ုညင််းဒို်း ပစ်မခင််း စကသာ ကစာ်းနည််းြ ာ်းနှငာ့် ကစာ်းကကသကာ့သိုုံ့ ြိန်း် ကကလ်းြ ာ်းက ဖန်ခုန်မခင််း ၊

ထုပ်ဆ်းတိ်းု မခင််း စသညာ့်ကစာ်းနည််းြ ာ်းနှငာ့် ကစာ်းကကသည်။ထိုုံ့မပင် ြိန််းကကလ်းနှငာ့် ကယာက ်ာ်းကလ်း

ပ်းကပါင််းကာ ကစာ်းနိင
ု ်သညာ့် တိင
ု ်ဥ်းတြ််း ၊ ကရွှေ တခါ်းကက်းဖွငပ
ာ့် ါဥ်း ၊ ဘုတ်တလုတက
် တာက်တာ့ ၊

တတပုန််းတြ််း၊ စကာ်းထာဝှက်တြ််း ၊ စိနက

် မပ်းတြ််း၊ ဝိုင််းကက်း ပတ်ပတ်ဒကဝကဝ စကသာ ကစာ်းနည််း

နှငာ့်လည််းကစာ်းကကကသ်းသည်။

ကကလ်းြ ာ်းသည် ာ်းလပ်ခ န

ိ တ
် င
ွ ် ထိုကာ့သိုုံ့ကသာ ကစာ်းနည််းြ ာ်းနှငာ့် ကစာ်းကကမခင််းမဖငာ့်

ကိုယ်လက်လှုပရ
် ှာ်းြှုကို မဖစ်ကစကာ ကချွ်းတစိုစိုမဖငာ့် ကိုယ်ကာယက န််းြာကရ်း တွက် ကထာက်

ကမဖစ်ကစမခင််း ၊ ခ င််းခ င််း စည််းလု်းညညွတ်ြှုကို တည်ကဆာက်တတ်ကစမခင််း ၊ ဉာဏ်ရည်

ဉာဏ်ကသွ်းကို ကထာက် ကမဖစ်ကစမခင််း စကသာ က ိ ်းကက ်းဇ်းြ ာ်းကို ရရှက

ိ စနိုငပ
် ါသည်။

ကရှ်းယခင်က လသာညြ ာ်းတွင် ရပ်ကက

ွ ်ရိှ ကမြကွက်လပ်တင
ွ ်လည််းကကာင််း၊ ိြက
် ရှွေ့ကမြ

ကွက်လပ်တင
ွ ် လည််းကကာင််း ၊ ကကလ်းငယ်ြ ာ်း ုပ်စလ
ု ိုက် ကပ ာ်ရင
ွှေ ်စရာ ကဆာာ့ကစာ်းကနကသာ

မြင်ကွင််းြ ာ်းကတွွေ့ရသည်။ ယခု ခါ ထိုကာ့သုံ့က

ို သာ မြင်ကင
ွ ််း စာ်း ဟန််းဆက်တစ်လု်းမဖငာ့်ပငိြ်ကပ
ု ်

ကာ င်္ိြ််းကစာ်းကနကသာသြ ာ်း၊ ရပ်ကွက် တွင််းရှိ လကပါင််းစုကစာ်းကနကသာ င်္ိြ််းဆိုငတ

် င
ွ ် ကစာ်း

ကနကကသြ ာ်းကို ကတွွေ့ကနရပါသည်။ သိပ

ုုံ့ ါ၍ ဖုန်း် ၊ကွန်ပ ျူတာ စသည်တန
ိုုံ့ င
ှ ာ့်ကစာ်းြညာ့် စာ်း မြန်ြာာ့

ရို်းရာကစာ်းနည််းြ ာ်းမဖငာ့် ခုန်ကပါက်ကမပ်းလွှာ်းကာ ကစာ်းကကြည်ဆပ

ို ါက ကိုယလ
် က်လှုပရ
် ှာ်းြှုကို

လည််းမဖစ်ကစပပ်း က န််းြာသန်စြ
ွ ််း၊ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်ကသာ နာင်္တ်ကို ပိုင်စို်းြညာ့် သာ်းကကာင််း

သြ်းကကာင််း ရတနာကလ်းြ ာ်းမဖစ်လာကပလိြြ

ာ့် ည်။
5
 မနမာေ့ရိုံးရာအာုံးကစာုံးနညုံးမ ာုံး(လ က
ေ့ ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က်။ ။ မြန်ြာာ့ရို်းရာကစာ်းနည််းြ ာ်းကို သိရိက
ှ စရန်နင
ှ ာ့် ကပ ာက်ကွယြ
် သွာ်းက ာင်

ထိန််းသိြ််းကစရန်ရည်ရယ
ွ ်ပါသည်။

၁။ စာလု်းကပါင််းသတ်ပုကလာ့က ငာ့်ရန်။

ာ်းလပ်ခ န
ိ ် ၊ ကမြကွက်လပ် ၊ ပငိြ်ကပ
ု ် ၊ ကဆာာ့ကစာ်း ၊ က န််းြာသန်စြ
ွ ််း ၊ စိတ်ဓာတ်ဖွွေ့ပဖိ ်း ၊

တည်ကဆာက်၊ ခွန် ာ်း ၊ မြင်ကွင််း ၊ စည််းလု်းညညွတ် ။

၂။ ကဝါဟာရ ဓိပပာယ်

(က) ာ်းလပ်ခ န
ိ ် = လုပ်တာဝန်တစ်စုတစ်ရာြရှဘ
ိ လွတ်လပ်စွာ ကနနိင
ု ်ကသာ ခ န
ိ ။်

(ခ) ကမြကွက်လပ် = လစ်လပ်ကနကသာကနရာ။

(င်္) စာ်းထို်း = သက်ရိသ

ှ က်ြတ
ာ့ စ်ခုခုကနရာတွင် မခာ်းသက်ရိသ
ှ က်ြာ့တစ်ခုခက
ု ို

သွင််းသည်။

(ဃ) ခွန် ာ်း = ကိုယ်ကာယ၏ လုပလ

် ုပ်နင
ို ်ကသာ စွြ််း င် ။ ကာယဗလ ။

(င) ကိုယ်ကာယ = ခနဓာကိုယ်မဖငာ့် မပ လှုပြ

် ှု ။

(စ) မြင်ကွင််း = ရှုမြင်ရကသာ ကွက် ကွင််း၊ ပိုင််း မခာ်း ။

၃။ ဝါက ကလာ့က ငာ့်ရန်။

(က) ာ်းလပ်ခ န
ိ ်။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------

(ခ) ကမြကွက်လပ်။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------
6
 (င်္) ခွန် ာ်း ။ ။ ----- -----------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) နာင်္တ် ။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------

(င)မြင်ကင
ွ ််း ။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------

၄။ က ာက်ပါကြ်းခွန်း် ြ ာ်းကိုကမဖပါ။

(က) မြန်ြာာ့ရို်းရာ ကစာ်းနည််းြ ာ်း ကစာ်းမခင််းမဖငာ့် ြည်သညာ့် က ိ ်းကက ်းဇ်းြ ာ်းရရှက

ိ စသနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) ညကနကက ာင််းလွှတ်ခ န

ိ တ
် ွင် ကကလ်းြ ာ်းကြည်ကာ့သိုုံ့ ကဆာာ့ကစာ်းကကသနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) စည််းလု်းညညွတြ
် ှုကို မဖစ်ကစကသာ ကစာ်းနည််း တစ်ခုကိုကရ်းပါ။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(ဃ) ဖုန််း၊ကွန်ပ ျူတာ င်္ိြ််းြ ာ်း စာ်းမြန်ြာာ့ရို်းရာကစာ်းနည််းမဖငာ့်ကစာ်းလျှင် ြည်သုုံ့ိကသာ က ိ ်း

ရြည်နည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င) မြန်ြာာ့ရို်းရာ ာ်းကစာ်းနည််းြှ သင်နှစသ

် က်ကသာ ကစာ်းနည််း(၃)ြ ိ ်းကိုကရ်းပါ။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7
 သိြတ
ှ ဖ
် ွယ်ရာ

ခ င််းြှတလ
် ို ၊ ကရကိုတြ
ိ န
် က်

ကကာရို်းရွက်မဖငာ့် ၊ ခ ငာ့တ
် ွကသ
် ိရာ

လတိြ
ုုံ့ ှာကာ်းဇာတိမြတ်ယတ
ု ်၊ ဟုတြ
် ဟုတြ
် ာှ

ကိယ
ု န
် တ
ှု ် ြသိကလာာ့ဟ၏။

လတိတ
ုုံ့ ထွာ ပညာရှသ
ိ ည် ြရှသ
ိ ည်ကုိ

ဆိမု ြည်စကာ်း၊ သိတတ်ကကာ်းကလာာ့။

ကမြ ာ်းကသာင််းကမပာင််း၊ ကကာင််းြကကာင််းြှာ၊ မြက်သာစကာ်း။

နည််းပါ်းပညာ ၊ သတိြ
ုုံ့ ှာကာ်း

ငယ်စာွ သုတ၊ တစ်ခုရကသာ်၊ြ ာ်းလှထင်ကယာင်

ြာန်ကစာင်တက်ကကွ၊ လွန်ကမပာပ ၏။

လိှုင််းြသြုဒဒရာ ၊ ြမြင်ပါ၍

တွင််းြှကရကို ြ ာ်း၏ ဆိုမငာ်း ငြိုကဖ

် ာ်းသိုံ့ု

ြှတသ
် ာ်းလတွင် ပုခင််းတည််း။

စာဆိ-ု စတုရင်္သဗလ ြတ်

8
 သိမတဖွယရာ(လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က်။ ။ လူ့ကဘာင်ကလာက ကကကာင််း၊ လြ ာ်း၏ သကဘာသဘာဝြ ာ်းကို နာ်းလည်

သိရက
ိှ စနိုင်ရန်နင
ှ ာ့်ကရှာင်သငာ့က
် ဆာင်သငာ့်သည်ြ ာ်းကို သိရိက
ှ စရန်ရည်ရယ
ွ ပ
် ါသည်။

၁။ စာလု်းကပါင််းသတ်ပက
ု လာ့က ငာ့်ရန်

ကသာင််းကမပာင််း၊ြာန်ကစာင် ၊ ကကာရို်း ၊ သြုဒရ

ဒ ာ၊ တိြ် နက်၊ ခ ငာ့်တွက်၊ ကကွာ်းဝါ၊ ကမြဆကသဇာ၊

နှုတ် ြ ရာ ။

၂။ ကဝါဟာရ ဓိပပာယ်

(က) ခ ငာ့်တွက် = တွက်ဆသည်၊ ြှန််းဆသည်၊ ခ ငာ့်ခ န

ိ သ
် ည်။

(ခ) ကသာင််းကမပာင််း = ြ ိ ်းြ ိ ်းကရာကနှာ ပါဝင်ကနကသာ ရာ။

(င်္) သြုဒဒရာ = ကြ္ာာ့ကုန််းကမြထုကို ဝန််းရကနကသာ ကရမပင်က ယ်။

(ဃ) ဗဟုသုတ = ြ ာ်းမပာ်းကသာ ကကာ်း မြင် ၊ ကတွွေ့ ကက ။

(င) တတွာ = မဖစ်ပြသကဘာ၊ဓြမတာ ။

၃။ ဓိပာပ ယ်ဖွငဆ
ာ့် ခ
ို က်

ကရ၏ တိြ် နက်ကို သိရလ

ိှ ပ
ို ါက ကကာရို်း၏ ရှညက
် ို ကကညာ့်ကာ သိနိုင်၏။ လတိုံ့၏
ု

ြ ိ ်းရို်းကကာင််းြကကာင််းကို ထိုသ၏ ကိုယ်နတ

ှု ် ြ ရာကို ကကညာ့၍
် သိနိုင်သည်။ လတစ်ကယာက်

ပညာရှ၊ိ ြရှက
ိ ိုြ ထိသ
ု ကမပာကသာ စကာ်းမဖငာ့်သိနိုငပ
် ါသည်။ ကမြသာ်း ြ ိ ်းြ ိ ်းရှိကသာ်လည််းကမြဆ

ကသဇာနှငာ့်မပညာ့်ဝကသာ ကမြ ဟုတ၊် ြဟုတ်ကိုြ ထိုကမြသာ်းကပေါ်တွင် ကပါက်ကရာက်ကသာ မြက်ပင်ကို

ကကညာ့်၍ သိနုင
ိ ်ကပသည်။

ပညာနည််းပါ်းသတိုံ့သ
ု ည် ြိြတ
ိ ုံ့ိုတတ်သိကသာ နည််းငယ်ြျှကလာက်ကသာ ဗဟုသုတ

ကိုြ ာ်းစွာ တတ်လှပပ ထင်နှငာ့် ြာန်ြာနတက်ကာ ကကွာ်းဝါကမပာဆိက

ု နကလရာ သြုဒဒရာ တွင််းရှိ

ကရကို ြမြင်ဖ်းဘ ြိြက

ိ နထိုင်ရာ တွင််းြှကရကိုသာ ြ ာ်းလှပပဟု ထင်ြှတြ
် ှာ်းကနကသာ ြိုက်ြကသာ

ဖာ်းကာ့သိုုံ့ မဖစ်ကနကပကတာာ့သည်။
9
 ဤသည်ကာ်း ြှတ်သာ်းသငာ့်ကသာ ကလာက စဥ် ဆက် ကမပာလာကသာ သဘာဝတရာ်း

ြ ာ်းပင် မဖစ်ပါကတာာ့သည်။

၄။ ဝါက ကလာ့က ငာ့်ရန်

(က) တိြ် နက် ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

(ခ) ကကာရို်း ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

(င်္) ဗဟုသုတ ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) ကကွာ်းဝါ ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------

10
၅။ က ာက်ပါကြ်းခွန်း် ြ ာ်းကို ကမဖပါ။

(က) “လတိုံ့ြ
ု ာှ ကာ်းဇာတိမြတ်ယုတ်၊ ဟုတြ
် ဟုတ်ြှာ ကိုယ်နှုတ် ြသိကလာာ့ “ဟကသာ စာပိုဒ်၏

ဆိလ
ု ိုရင််းကို ကရ်းပါ။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) “ကမြ ာ်းကသာင််းကမပာင််း၊ ကကာင််းြကကာင််းြှာ၊ မြက်သာစကာ်း” ၏ ဆိလ

ု ိုရင််းကိုကရ်းပါ။

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) ပညာနည််းပါ်းသတိုံ့ုသည် ြည်သုုံ့ိမပ ြကကွာ်းဝါကကသနည််း။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) ဖာ်းကကလ်းသည် ြည်သုံ့က

ုိ သာ ကတွ်းကကကာငာ့် ြိုက်ြသဟုဆရ
ို သနည််း။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11
 နတသစရွက

လက်ဖက်သည် တရုတန
် င
ုိ ်ငြှ စတင်ကပေါ်ကပါက်ခသ
ာ့ ည်။ ထိုုံ့ကနာက် င်္ ပန်နုင
ိ ်ငသိုုံ့

ကရာက်သည်။ ထိုံ့ြ
ု ှတစ်ဆငာ့် ကြ္ာ နှုံ့သိုုံ့ ပ ွေ့နခ
ုံ့ှ ာ့သည်။ ဥကရာပတိက
ု တ
် ွင် လွန်ခက
ာ့ သာနှစက
် ပါင််း ၃၀၀

ကလာက်ြှ စတင်ကပေါ်ကပါက်ခာ့သည်။ စတင်ကပေါ်ကပါက်စတွင် ြင််းစို်းရာဇာနှငာ့် သက ်းသကကွယြ

် ာ်းသာ

ကသာက်သု်းနိုင်ခာ့ကသာ်လည််း ယခု ခါ လတိင

ု ််းသု်းစွနိုင်ကလာက်က ာင် ကပါြ ာ်းကနပပမဖစ်သည်။

လက်ဖက်ပင်ကို ကနွ်း၍ ကမြကသဇာကကာင််းကသာ ကဒသြ ာ်းတွင် စိုကပ

် ိ ်းနိုင်သည်။

လက်ဖက်ကစာ့ကို ပင်ပ ိ ်းပပ်း တစ်ကပခနုံ့်ရိက

ှ သာ ခါ ခခထသိုုံ့ကရွှေွေ့ကာ တစ်ပင်နင
ှ ာ့်တစ်ပင် ၅ကပ၊ ၆ကပ

ခနုံ့်ခွာကာ စိုက်ရသည်။ ြ ာ်းကသာ ာ်းမဖငာ့် ကတာင်ကစာင််းြ ာ်းတွင် ကလှကာ်းထစ်သဖွယ်မပ လုပ၍

်

ဆငာ့်ဆငာ့်စိုက်ပ ိ ်းကလာ့ရသ
ှိ ည်။ လက်ဖက်ပင်သည် ပင်ငယ်ြ ိ ်းမဖစ်ပပ်း ပြစိြ််းလန််းလ က်ရသ
ှိ ည်။

လက်ဖက်ပင်ြ ာ်းသည် သဘာဝ ကလ ာက်ကပါက်ကနပါက ကပ၃၀ ခန်ုံ့ ထိ မြငာ့်တက်

နိုင်ကသာ်လည််း ခ်းရလွယ်ကစရန် ၄ကပ၊ ၅ကပ ခနုံ့်ကလာက်သာရှက

ိ စရန် စဥ်မဖတ်ကပ်းထာ်းကကသည်။

ဘယ်ကကကာငာ့်ဆိုကသာ် လက်ဖက်ပင်တင
ွ ် လက်ဖက်ရွက်သည်သာ သု်းဝင်ကာ ဖို်းတန်သည်သာ

မဖစ်ပပ်း လက်ဖက်ရက
ွ ခ
် ်းသြ ာ်းြှာ ြိန််းြြ ာ်းနှငာ့် ကကလ်းြ ာ်းသာမဖစ်ကသာကကကာငာ့် ထိသ
ု ြ ာ်း

လက်လြ
ှ ််းြစွာ လွယ်တက ခ်းနိုင်ကစရန်မဖစ်သည်။

လက်ဖက်ကို စတင်စက
ို ်ပ ိ ်းပပ်း ၃နှစသ
် ာ်း ရွယ်ကရာက်ကသာ် ရွက်နင
ှ ာ့် ဖ်းကို စတင်

ခ်းယ သု်းမပ နိင

ု ်သည်။ သိုုံ့ကသာ် ၁၅နှစက
် က ာ်ြှ ကကာင််းဆု်းလက်ဖက်ရက
ွ ်ကို ရနိုင်သည်။ ၂၅နှစ်

ခနုံ့် ရွယ်ကရာက်ကသာ ခါ လက်ဖက်ပင်ကို ကမြကက်းြှကပ်၍ ခုတ်လှပပ်း သစ်တဖန်မပန်ကပါက်

ကစသည်။

လက်ဖက်ကမခာက်ကို လက်ဖက်ကမခာက်ြဟုကခေါ်ကသာ ခ ိ ကသာက်လက်ဖက်ကမခာက်

နှငာ့် လက်ဖက်ကမခာက်စြ
ိ ််းဟုကခေါ်ကသာ ကကြ််းကသာက် လက်ဖက်ကမခာက်ြ ိ ်း ဟ၍ ထပ်ြ

မပ မပင်စြကကသည်။ ထိန
ု စ
ှ ြ
် ိ ်းသည် လက်ဖက်ပင်နှစြ
် ိ ်းြှ ရသည်ြဟုတ်ဘ လက်ဖက်ပင်တစ်ပင်ထ

ြှ တစ်ြ ိ ်းစမပ မပင်စြထာ်းမခင််းသာမဖစ်သည်။

12
 မြန်ြာတိုံ့သ
ု ည် ကကြ််းကမခာက်နင
ှ ာ့် လက်ဖက်စိုတုံ့က
ို ို ပို၍နှစသ
် က်ကကသည်။ ိြတ
် င
ို ််း

တွင် လက်ဖက်ရည် ို်းနှငာ့် လက်ဖက်ခွက်တုံ့က

ို ို ထာ်းကလာ့ရိက
ှ ာ ဧညာ့သ
် ည်တိုုံ့ကို ဧညာ့်ဝတ်မပ ကလာ့ရှိကက

သည်။ လက်ဖက်စိုြာှ ပွဝင်ကသာ စာ်း စာတစ်ခုမဖစ်ကာ လှျူပွနှငာ့် ဧညာ့်ခပွြ ာ်းတွင် လက်ဖက်

ရည်ကကြ််းနှငာ့်တဖက်
ွ ကာ ဧညာ့်ခကလာ့ရိကှ ကသည်။ ကရှ်း ခါက ြှု ခင််းြ ာ်းရှလ
ိ ျှင် လက်ဖက်စာ်းကာ

ြှုကို ကကကက ်းကင််းမပတ်ကစမခင််း၊ ထိြ််းမြာ်းြင်္သလာပွြ ာ်းတွငလ

် ည််း လက်ဖက်ထုပက
် ြ််းကာ

ဖိတက် ကာ်းကလာ့ရမှိ ခင််း စကသာ ရို်းရာ ကလာ့ ထရှခ

ိ ာ့သည်။

မြန်ြာတစ်နုင
ိ ်ငလု်း တွက် လက်ဖက်ကို ရှြ််းမပည်နယ်နင
ှ ာ့် ခ င််းမပည်နယ်တတ
ိုုံ့ ွင် ဓိက

ထာ်း စိုကပ
် ိ ်းခာ့သည်။ လက်ဖက်ကမခာက်ြ ာ်းသည် ခ်းကသာကာလကိုလိုက်၍ ရည် ကသွ်းကွာမခာ်း

ကကသည်။ ကဆာင််းရာသ၌ နှင််းကို ာ်းမပ ၍ ထွကလ

် ာကသာ ရွကသ
် စ်ကို နှင််းတက်ကမခာက်ဟုကခေါ်

သည်။ ၎င််းသည် ရသာထ်းသည်။ ကစ ်းကကာင််းသည်။ သကကသနြ

် တိင
ု ်ြထွက်ကသာ ရွက်သစ်ကိုခ်း၍

မပ လုပထ
် ာ်းသညာ့် ကရွှေဖဥ်းလက်ဖက်ကမခာက်သည်လည််း ရသာကကာင််းြွန်သမဖငာ့် လကကိ က်ြ ာ်း

သည်။

13
 နတသစရွက(လ က
ေ့ ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က်။မြန်ြာရိ်းု ရာ စာ်း စာတစ်ခုမဖစ်ကသာလက်ဖက် ကကကာင််း ၊ လက်ဖက်

နှငပ
ာ့် တ်သက်ကသာ ကလာ့ ထ ြ ာ်း ကကကာင််းကိုဗဟုသတ
ု ရကစရန်ရည်ရယ
ွ ်ပါသည်။

၁။ စာလု်းကပါင််းသတ်ပက
ု လာ့က ငာ့်ရန်။

ဧညာ့်ဝတ်မပ ၊ ထိြ််းမြာ်းြင်္သလာ ၊ကတာင်ကစာင််း၊ ကလှကာ်းထစ်၊ ပ ွေ့နုံ့ှ၊ လက်လြ

ှ ််းြ ၊ခုတ်လှ၊ ကက က ်း၊

သက ်းသကကွယ်။

၂။ ကဝါဟာရ ဓိပပာယ်

(က) ဖိတက် ကာ်း = လာရန် ပန်ကကာ်းသည်။ ဖိတ်ကကာ်းသည်။

(ခ) ပ ွေ့နုံ့ှ = ကနရာ နှုံ့ ပ ွေ့သည်။

(င်္) သဘာဝ ကလ ာက် = လတိုုံ့မပ မပင်ဖန်တ်းြှုြရှဘ

ိ ။

(ဃ) ဧညာ့်ဝတ်မပ = ဧညာ့်သည်ကို ိြ်ရင

ှ ်ဝတတရာ်းနှငာ့် ည ဧညာ့်ခသည်။

(င) ပွဝင် = ခြ််း နာ်းြ ာ်းတွင် ကရ်းပါကသာ ရာ မဖစ် ပါဝင်သည်။

(စ) ြှု ခင််း = တရာ်းရု်းတွင် ဥပကဒ ရ ကမဖရှင််းရကသာကိစစ။

(ဆ) ကရွှေဖဥ်း = ကဆာင််းနှငာ့် ကဆာင််းကနှာင််းကာလတိုံ့ုတင

ွ ် ခ်းကသာ လက်ဖက်ရက
ွ ်။

၃။ ဝါက ကလာ့က ငာ့်ရန်။

(က) သ်းု စွ ။ ။ ---------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) ကရ်းပါ။ ။ ---------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) ဖိတက် ကာ်း။ ။ --------------------------------------------------------------------------------------------

14
 --------------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) စြ ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------

(င) ခုတလ
် ှ ။ ။ --------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------

(စ) ပွဝင် ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------

(ဆ) ဧညာ့်ဝတ်မပ ။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------

၄။ က ာက်ပါကြ်းခွန်း် ြ ာ်းကို ကမဖပါ။

(က) လက်ဖက်ရွကြ
် ာ်းကို ခ်းရလွယ်ကစရန် ြည်သုုံ့ိစြထာ်းရသနည််း။

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) လက်ဖက်နင
ှ ာ့် ပတ်သက်ကသာ မြန်ြာြှုဓကလာ့ြ ာ်းကိုကမဖဆိပ
ု ါ။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

15
(င်္) လက်ဖက်ပင်ကို ြည်သုုံ့ိစုက
ိ ်ပ ျူိ ်းကကသနည််း။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) လက်ဖက်ပင်ြှ ြည်သညာ့် ပိင

ု ််းကို ြ ာ်းဆု်း သု်းမပ ကကသနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င) လက်ဖက်ရက
ွ ်ကို ထပ်ြပပ်း ြည်သုံ့မုိ ပ မပင်စြကကကသ်းသနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(စ) လက်ဖက်ပင်ကို ြည်သုုံ့ိကသာကဒသတွင် စိုက်ပ ိ ်းနိင

ု ်သနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဆ) လက်ဖက်ပင်သည် သဘာဝ ကလ ာက်ကပါက်ပါက မြငာ့်ကပ ြည်ြျှ ထိရိန

ှ ိုင်သနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

16
 ကက ်းဇ်း

ကြကြွ်း၍

ကရွှေကသွ်းငါ ာ့ြှာ လမဖစ်လာ၏။

ကဖကကျွ်း၍

ကရွှေကသွ်းငါ ာ့ြှာ ကက်းမပင််းလာ၏။

နိင
ု င
် ကကြွ်း ၊ မပည်ကကကျွ်း၍

တစ်ကသွ်းတစ်ကရာင် ထွန််းလင််းကမပာင်၏။

ြိ ဘ၊ နိုငင
် စ၍

ငါ ာ့ကိုခ ်းကမြာက်၊ ငါကက်းကမြာက်ကသာ်

ြကဖာက်သစစာ၊ြာနြထာ်း

စကာ်းတည်ကကည်၊ က ငာ့က
် ကာင််းရည်နှငာ့်

ငါသည်က ငာ့ြ
် ှ၊ကတာ်ကလစွ။

စာဆိ-ု တင်ြို်း

17
 လက ုံးဇူုံး(လ က
ေ့ ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က်။ ။ ြိဘတိုံ့ု ကပေါ်တွငလ
် ည််းကကာင််း၊ြိြိတြ
ုုံ့ိ တင်
ှ ်းကနထိုင်ကသာ ြိနုင
ိ ်ငကတာ်

၏ကပ်းကသာကက ်းဇ်းကို သိရိပှ ပ်းသစစာကစာငာ့သ

် ိကသာ၊တည်ကကည်ကမဖာငာ့်ြတ်

ကသာ နိုငင
် သာ်းကကာင််းစိတ်ကြွ်းလာနိင
ု ်ကစရန်။

၁။ စာလု်းကပါင််းသတ်ပက
ု လာ့က ငာ့်ရန်

ကရွှေကသွ်း ၊ ထွန််းလင််းကမပာင်၊ ကက်းမပင််း ၊ ခ ်းကမြာက်၊ သစစာ၊ တည်ကကည်၊ ထ်းချွန်၊ ကက ်းဇ်း ။

၂။ ကဝါဟာရ ဓိပပာယ်

(က) ခ ်းကမြာက် = င်္ုဏ်ကမြာက်က ာင်လုပ်သည်၊ ကမြာက်စာ်းသည်။

(ခ) ကက်းမပင််း = သက် ရွယတ

် ်းို ပွာ်းလာကသာ၊ လလာ်းကမြာက်ကသာ။

(င်္) တည်ကကည် = စိတဓ

် ာတ်ကမဖာငာ့ြ
် တ်တည်ပငိြ်သည်။ သိကခာသြာဓိရိသ
ှ ည်။

(ဃ) ကက ်းဇ်း = တစ်ဥ်းက မခာ်းတစ်ဥ်း ကပေါ်တွင်မပ ကသာ က ိ ်းကဆာင်ြှု၊ကကာင််းက ိ ်း။

(င) သစစာ = နိုင်င ၊ လြ ိ ်း စသည်တိုုံ့ ကပေါ်တွင် ထာ်းရှက

ိ သာ ကစာငာ့်သိရိုကသြှု။

၃။ ဓိပာပ ယ်ဖွငဆ
ာ့် ခ
ို က်

ဒုကခြ ာ်းကို (၉)လတိင

ု ်တင
ုိ ်၊ ခါ်းစည််းခကာ (၁၀)လတွင်ြှ ကြွ်းဖွာ်းကပ်းခပ
ာ့ ါကသာ ြိခင်

ကကကာငာ့် ကျွနပ
်ု ်သာ်းလှကရွှေကသွ်းြှာ လမဖစ်လာရပါသည်။ ဖခင်ြှာလည််း ကသွ်းကချွ်းရင််းနှ်းကာ ပင်ပန််း

သည်ြ ာ်းကို ြှုြထာ်းဘ စ်းပွာ်းရှာကဖွကာ ကကျွ်းကြွ်းခပ

ာ့ ါကသာကကကာငာ့် ကျွန်ုပ်သာ်းလှကရွှေကသွ်းြှာ

လမဖစ်လာရပါသည်။

ထိုကာ့သုံ့ို ငယ်စဥ်ကတာင်ကက ်းြှ ြိဘတိုုံ့၏ကကျွ်းကြွ်းကစာင်ာ့ကရှာက်ြှုကို ခယကာကျွန်ုပ်၏

ကကိ ်းစာ်းြှုကို နိုငင

် ကတာ်က ထပ်ြပပ်း င်္ုဏက
် ရာင်တင်ခပ
ာ့ ါကသာကကကာငာ့် သာ်းလှကရွှေကသွ်း ကျွန်ုပ်ြာှ

ထ်းချွန်ကမပာင်ကမြာက် ကရာင်ကတာက်ကာ နိုင်ငသာ်းကကာင််းတစ်ဥ်းမဖစ်လာခာ့ကပပပ။

ထိုကာ့သုံ့ို ြိခင်ဖခင်၊ နိုငင

် ကတာ် စရှသ
ိ တိုုံ့၏ ခ ်းမြငာ့်မခင််းကကကာငာ့် ငါသည် ရွယက
် ရာက်

18
ကက်းမပင််းလာရသညာ့် တွက် ြိခင်ဖခင်နှငာ့် နိုင်ငကတာ် ကပေါ် သစစာြကဖာက်ပါ။ ြာနြထာ်းပါ။

ကကာင််းမြတ်ကသာ ကိုယ်ရည်ကယ
ုိ ်ကသွ်းနှငာ့် တ တည်ကကည်ကမဖာငာ့်ြတ်ကသာ စကာ်းကိုဆိုကာ
ငါသည်က ငာ့ြ
် ှ၊ လုပ်ကဆာင်ြှသာလျှင် သငာ့်ကတာ်ြည်မဖစ်ပါသည်။

၄။ ဝါက ကလာ့က ငာ့်ရန်

(က) ကက ်းဇ်း ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) သစစာ ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) ထ်းချွန် ။ ။ -------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) တည်ကကည်။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------

(င) ခ ်းကမြာက် ။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------

၅။ က ာက်ပါကြ်းခွန််းြ ာ်းကိုကမဖပါ။

(က) “ ကြကြွ်း၍ ကရွှေကသွ်းငါ ာ့ြှာ လမဖစ်လာ၏” ဟကသာ စာပိုဒ၏

် ဓိပပာယ်ကိုကရ်းပါ။

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

19
(ခ) “ ြိ ဘ၊ နိင
ု င
် စ၍ ငါ ာ့ကိုခ ်းကမြာက်၊ ငါကက်းကမြာက်ကသာ်ြကဖာက်သစစာ၊ြာနြထာ်း” ဟကသာ

စာပိုဒ၏
် ဆိုလိုရင််းကိုကရ်းပါ။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) “စကာ်းတည်ကကည်၊ က ငာ့က

် ကာင််းရည်နင
ှ ာ့် ငါသည်က ငာ့ြ
် ှ၊ကတာ်ကလစွ” ၏ ဆိုလိုရင််းကိက
ု ရ်းပါ။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) သာ်းလှကရွှေ၏ မြငာ့်မြတ်ကသာဆ်းု မဖတ်ခ က်ကိုကဖာ်မပပါ။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င) ြိြိ၏ ကက ်းဇ်းရှငြ

် ာ်း ကပေါ် ြည်သုုံ့ိစတ
ိ ြ
် ိ ်းထာ်းြည်နည််း ။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20
 ဖာုံး နငေ့ ခလသသေ့

ကရှ်းသကရာ ခါက ကတာင်သု်းကတာင်၌ သာ်းရတကာတိုံ့၏

ု ြင််းမဖစ်ကသာ မခကသသာ့ြင််း

သည် စာရှာထွက်ကလရာ ကတာ ရပ်၌ တစ်ခုကသာ ကတာင်ပင

ိုုံ့ ယ်၏ န်း နာ်းသိုုံ့ ကရာက်ကလ၏။

ထိုကတာင်ပထ
ိုုံ့ က်၌ ဖာ်းငယ်တစ်ကကာင်ကနထိင
ု ်ကလရာ သ၏ န်းသိက
ုုံ့ ရာက်လာကသာမခကသသာ့ြင််း ာ်း

မြင်ကသာ်“ငါ ာ့ ရပ်သိုုံ့ ဘယ်ကကကာငာ့် လာရသနည််း။ ြလာနှငာ့်” ဟု ဆို၏။ မခကသသာ့ြင််းလည််း “ဟယ်၊

နင်ြျှ တည််းကသာသသည် ငါကသ

ာ့ ိုုံ့ကသာ ကကသရာဇာကိမု ြင်လ က် ြရိုြကသ စကာ်းဆိုသည်ြာှ နင်

ငါ ာ့ကို န်တုလိုသကလာ” ဟုဆ၏

ို ။ ဖာ်းငယ်က “မခကသသာ့ြင််း သင်သည်လည််း ‘ြင််း’ မဖစ်သည်။

ငါသည်လည််းဖာ်းြင််းမဖစ်သည်။ငါကသ
ာ့ ုံ့က
ို သာ ဖာ်းြင််းကို သင် န်တုလလ
ို ျှငလ
် ည််း န်ြတုနှငာ့်ဥ်း။

သင်ကာ့သိုုံ့ ကကသရာဇာတစ်ကကာင်သည် ငါ ာ့ကို န်တုလ၍

ို လာကသာကကကာငာ့် ငါဖြ််းထာ်းသည်ရှိ၏။

ထိုမခကသသာ့နှငာ့် ရင်ကတွွေ့ဥ်း” ဟုဆုက

ိ လသည်။

မခကသသာ့လည််း “ နင် ဖြ််း၍ရကသာ ကကသရာဇာကို ငါ ာ့ကိုမပကလ။ ငါကတွွေ့ ာ့”ဟု ဆို၏။

ဖာ်းငယ်သည် ကရမပညာ့က
် သာ တွင််းတစ်ခုကိုမပ၍ “လာကလာာ့။ တွင််းထ၌ ငါဖြ််းထာ်းကသာ မခကသသာ့ကို

ငါကခေါ်ကပ်းြည်” ဟု ဆိပု ပ်းလျှင် ဖာ်းငယ်သည် တွင််းထသိုုံ့ဆင််းလ က် င၍

ုုံ့ ကနကလ၏။ မခကသသလ
ာ့ ည််း

တွင််းထြှကရကိုကကညာ့က
် သာ် ကရ၌ မခကသသာ့ ရိပ်ကိုမြင်၍ ဤမခကသသသ
ာ့ ည် ဖာ်းငယ်ဖြ််းထာ်းကသာ

မခကသသာ့ဟုထင်၍ ဟိန််းကဟာက်ကလ၏။ သ၏ ရိပ်မဖစ်သမဖငာ့် သ၏သဏဌာန် တိုင််းမဖစ်ကနကလရာ

သူ့ ာ်း မပန်လှန် န်တုကနသည်ဟထ

ု င်၍ ြ က်ထွကလ
် ာပပ်း တစ်ခါထက်တစ်ခါ တိ်းု ၍

ဟိန်း် ကဟာက်ကလရာ ကဟာက်ဖန်ြ ာ်းလတ်ကသာ်မခကသသာ့ြင််းလည််း ရင်ကွ၍ ကသကလကတာာ့၏။

မခကသသာ့ကသသည်ကုသ
ိ ိကသာ် ဖာ်းသည် ြိြိ၏ ကဖာ်ြ ာ်းကို ဖိတ်ကခေါ်စုကဝ်း၍ မခကသသာ့ကသ

ကိကု ကညာ့်ကစပပ်း ဤြျှခွန် ာ်းကက်းလှစာွ ကသာ မခကသသာ့ပင်မဖစ်လ က်လည််း ငါကသ

ာ့ ိုုံ့ကသာ ဖာ်းငယ်
သည် ရပ် ကန ထိင
ု ် ကကာင််းပပ်း၊ ကက စည်ကကာင််းလှကသာကကကာငာ့် နိင
ု ်ဖ်းကလသည်ဟု
ကမပာမပပပ်း က ာင်ကသက ာင်သာ်းစာ်းကကကလ၏။

21
 ဖာုံးနငေ့ ခလသသေ့(လ က
ေ့ ငေ့ခနုံး)

ရည်ရယ
ွ ်ခ က် ။ ။ သိဉာဏ်စြ
ွ ််းရည်ထက်မြက်သတိုုံ့သည် နတရာယ်ကို သိဉာဏ်နှငာ့်

ယှဉက
် ာ ကက ာ်လာွှ ်းနိုင်ကကကာင််း သိရိက
ှ စရန် ရည်ရယ
ွ ပ
် ါသည်။

၁။ စာလု်းကပါင််းသတ်ပု ကလာ့က ငာ့်ရန်။

မခကသသာ့ ၊ ကကသရာဇာ၊ န်တု ၊ကရတွင််း ၊ ရိပ် ၊ က ာင်ကသက ာင်သာ်း၊ ကက စည်၊

ကတာင်ပုံ့ို၊ နတရာယ်၊ ကရငုပ်၊ သာ်းရ ။

၂။ ကဝါဟာရ ဓိပပာယ်

(က) န်တု = င် ာ်းခ င််းယှဉပ် ပိ င်သည်။

(ခ) ကတာင်ပုံ့ို = ြိုံ့က

ု ြာက်ကနကသာကမြ စု ပ။ု

(င်္) ဖိတ် = လာရန်ပန်ကကာ်းသည်။ ဖိတက် ကာ်းသည်။

(ဃ) ကကသရာဇာ = မခကသသာ့ ြင််း။

(င) သာ်းရ = မခကသသာ့ ၊ က ာ်း စသညာ့်သာ်းစာ်းကတာတွင််းတိရစဆာန်ရိုင််း။

(စ) နက် = က ာက်သိုုံ့ြ ာ်းစွာနိြာ့်ဆင််းကသာ၊ ကက စည် ကတွ်း ကခေါ်စသည်

ကလ်းနက်ကသာ။

(ဆ) က ာင်ကသက ာင်သာ်း = က ာင်ပွခရကသာကကကာငာ့် စာ်းကသာက်ကသာ စာ်း စာ။

၃။ ဝါက ကလာ့က ငာ့်ရန်။

(က) န်တု ။ ။ -----------------------------------------------------------------------------

(ခ) ကက စည် ။ ။ ---------------------------------------------------------------------------

(င်္) ရိပ် ။ ။ ---------------------------------------------------------------------------

(ဃ)ဖိတက
် ခေါ် ။ ။ ---------------------------------------------------------------------------

(င) ကတာင်ပိုုံ့ ။ ။ ----------------------------------------------------------------------------

22
၄။ က ာက်ပါ ကြ်းခွန်း် ြ ာ်းကိုကမဖပါ။

(က) မခကသသာ့သည် ကရ ရိပ်တင

ွ ် ြည်သညာ့် ရိပ်ကိုမြင်သနည််း။

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ခ) ဖာ်းငယ်သည် မခကသသာ့ြင််း ာ်း ြည်ကာ့သုံ့ို ြကလ်းြခနုံ့်ကမပာသနည််း။

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င်္) ဖာ်းငယ်သည် ရွယ်ခ င််းမခာ်းနာ်းလှကသာ မခကသသာ့ကို ဘယ်ကကကာင်ာ့ နိင

ု ်ရခာ့သနည််း။

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဃ) ဖာ်းငယ်သည် မခကသသာ့ ကသကိုကကညာ့်လ က် သ၏ ကဖာ်ြ ာ်းကိြ

ု ည်သုံ့ုိ ဆိုဆု်းြပပ်း က ာင်ပွခ

လိုက်ကကသနည််း။

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(င) မခကသသာ့သည် ဖာ်းငယ်မပကသာ ကရ ရိပ်ြှ ြည်သည်ကုမိ ြင်ပပ်း ဟိန်း် ကဟာက်ရင််း ကသရသနည််း။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
23
(စ) ဖာ်းငယ်၏ ြကလ်းြခနုံ့်စကာ်းကိုကကာ်းပပ်းကနာက် မခကသသာ့က ြည်သိုုံ့မပန်ကမပာသနည််း။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ဆ) ဖာ်းငယ်သည် ြည်သညာ့် ရပ်တင

ွ ် ကနထိုင်သနည််း။

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

24
 ိင

လိင် ။ ။ ထ်း ြသဘာဝကို လိင်ဟုကခေါ်သည်။လိင(် ၄)ြ ိ ်းရှသ

ိ ည်။၄င််းတိြ
ုုံ့ ှာ-

(က) ပုလလိင်

(ခ) ဣတထလ
ိ င
ိ ်

(င်္) နပုလလိင်

(ဃ) ဒွိလင
ိ ် တိုံ့မု ဖစ်ကကပါသည်။

(က) ပုလင
လိ ် ။ ။ ကယာက ်ာ်းသဘာဝ ထ်းသဘာဝရှက
ိ သာနာြ်သည် ပုလင
လိ ် မဖစ်သည်။

ဥပြာ။ ။ ဥ်းဘ သည် ကြာင်မြ ၏ ဘို်း မဖစ်သည်။

ဤဝါက ၌(၁) ဥ်းဘ(ကယာက ာ် ်း)

(၂) ကြာင်မြ(ကယာက ာ် ်း)

(၃) ဘို်း(ကယာက ာ် ်း) တိုံ့ုသည် ကယာက ာ် ်းသဘာဝ ရှိကသာနာြ်ြ ာ်းမဖစ်ကသာကကကာငာ့်

ပုလင
လိ ်နာြ်မဖစ်သည်။

(ခ) ဣတထလ
ိ ိင် ။ ။ ြိန်း် ြသဘာဝ ြသဘာဝရှက
ိ သာနာြ်သည် ဣတထလ
ိ င
ိ ်မဖစ်သည်။

ဥပြာ။ ။ ကဒေါ်တင်သည် ြလှ၏ ဘွာ်း မဖစ်သည်။

ဤဝါက ၌ (၁) ကဒေါ်တင် (ြိန််းြ)

(၂) ြလှ (ြိန်း် ြ)

(၃) ဘွာ်း(ြိန််းြ) တိုံ့သ

ု ည် ြသဘာဝရှက
ိ သာနာြ်ြ ာ်း မဖစ်ကသာကကကာင်ာ့ဣတထလ
ိ င
ိ ်
မဖစ်သည်။

(င်္) နပုလင
လိ ် ။ ။ ထ်း ြသဘာဝ ြရှိကသာနာြ်သည် နပ င
လိ မဖစ်သည်။

ဥပြာ။ ။ စာ ုပ် ကို စာ်းပွ ကပေါ်ြှာတင်ထာ်းပါ။

ဤဝါက ၌ (၁)စာ ပ
ု ်

(၂)စာ်းပွ တိုံ့သ
ု ည် ထ်း ြသဘာဝြရှက
ိ သာနာြ်ြ ာ်း မဖစ်ကသာကကကာင်ာ့ နပုလလိင်မဖစ်သည်။

25
(ဃ) ဒွလ
ိ ိင် ။ ။ ထ်းသဘာဝ၊ ြသဘာဝနှစြ
် ိ ု်းစလု်းနှင်ာ့ဆင
ို ်ကသာနာြ်သည် ဒွလ
ိ ိင်မဖစ်သည်။

ဥပြာ။ ။ ကခွ်း ကဟာင်သည်။

ထက်ပါ ဝါက ြ ာ်းတွင် ပါကသာ ကခွ်းဟကသာနာြ်သည် ကခွ်းထ်းနှငလ

်ာ့ ည််းဆိင
ု ်သည်။
ကခွ်းြနှငလ
်ာ့ ည််းဆိုင်သည်။ ထ်း၊ ြ သဘာဝနှစြ
် ိ ်းစလု်းနှင်ာ့ဆင
ို ်ကသာ ကခွ်းဟကသာနာြ်သည်
ဒွိ ိငမဖစ်သည်။

26
 ကိနုံး

ကရ တွက်ကို ကိနုံးဟက
ု ခေါ်သည်။ ကိန််း(၂)ြ ိ ်း ရှိသည်။

၄င််းတိုံ့ြ
ု ာှ - (က) ဧက စကိနုံး

(ခ) ဗဟ စကိနုံး တိုံ့မု ဖစ်ပါသည်။

(က) ဧက စကိနုံး။ ။ ဧက စကိနုံးသည အလရအတွကတစခကိ ပသည။

(၁) ကြာင်လှသည် ြက ်း၏ ြိတ်ကဆွ မဖစ်သည်။

ဤ ဝါက ၌ ကြာင်လှ ၊ ြက ်း ၊ ြိတက

် ဆွ ဟကသာနာြ်

တိုံ့ုသည် ကရ တွက် တစ်ခုသာ ရှက

ိ သာကကကာင်ာ့ ဧကဝုစက
် ိန််းမဖစ်သည်။

ဥပြာ (၂) သူ ခရ်းသွာ်းသည်။

ဤ ဝါက ၌ သူသည် ကရ တွက်တစ်ခုသာရှက

ိ သာ နာြ်စာ်းမဖစ်ကသာကကကာင်ာ့
ဧကဝုစက
် ိန််းမဖစ်သည်။

(ခ) ဗဟ စကိနုံး။ ။ ဗဟ စကိနုံးသည တစခထကပိလသာ အလရအတွကကိ ပသည။

(၁) ဥ်းဘ ကို တပညမ

ေ့ ာုံးက ခ စ် ကကကာက် ရိုကသကကသည်။

ဤဝါက ၌ တပညေ့မ ာုံးသည် ကရ တွက် တစ်ခုထက် ပိုကသာနာြ်မဖစ်သည်။ ကရ တွက်

တစ်ခုထက် ပိုကကကာင််းကို မ ာုံး ဟကသာစကာ်းလု်းက မပသည်။ ထိုံ့က
ု ကကာင်ာ့ တပညေ့မ ာုံး သည်

ဗဟုဝစ
ု က
် ိန််း မဖစ်သည်။

(၂) သတိုုံ့ ကစာ်းကနကကသည်။

ဤ ဝါက ၌ သတိုုံ့ သည် ကရ တွက်တစ်ခုထက် ပိက

ု သာနာြ်စာ်း မဖစ်သည်။ ကရ တွက်

တစ်ခုထက်ပိုကကကာင််းကို တိို့ ဟကသာစကာ်းလု်းကမပသည်။ ထိုံ့က

ု ကကာင်ာ့ သတိုံ့ု သည် ဗဟုဝစ
ု က
် ိန််း
မဖစ်သည်။

27
 ိင(လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

၁။ လိင်ဘယ်နှစ်ြ ိ ်း ရှသ
ိ နည််း။ကဖာ်မပပါ။

၂။ ပုလင
လိ ်နာြ် (၅)ြ ိ ်းကိုကဖာ်မပပါ။
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

၃။ ဒွိလင
ိ ်နာြ် (၅)ြ ိ ်းကိုကဖာ်မပပါ။

၄။ အ ောက်ပါပုလ္လင
ိ န
် ောမ်မ ောျားကို ဣတ္ထလ္
ိ ိငန
် ောမ်သအ
ို ို့ ပောင်ျားပါ။
ဦျားအလ္ျား၊ အေ၊ အ ောက ်ောျား၊ ဆိတ္်ထျား၊ ဝတ္်ဆေ
ံ ို၊ ထန်ျားေို၊ စ်ကို၊ ညအလ္ျား၊ လ္ူပ ျိုိ ။
------------------------------------------------------------------------------------------------------------

၅။ က ာက်ပါနာြ် သ်းသ်းြှ ဒွိလင

ိ ်နာြ်ကို ထုတ်မပပါ။
ြိ၊ ရှငဘ
် ုရင် ၊ ြ
ိ ်၊လ၊ ကက ာင််း၊ ဧည်ာ့သည်၊ ကခွ်း၊ ဘွာ်း၊ငှက်၊ ြိဖုရာ်း၊ သငယ်ခ င််း၊ ဆရာဝန်။

၇။ က ာက်ပါ နာြ် သ်းသ်းကို လိင်ခမပပါ။

ွ

ပ ိ ၊ လပ ိ ၊ ညကလ်း၊ ကက ာင််း၊ ထန််းဖို၊ ြ

ိ ်၊ ဘုန်း် ကက်း၊ ကာ်း၊ လ၊ ဝတ်ဆဖို၊ ဆရာဝန်၊ ကကက်ဖ၊
ဖန်ခွက်၊ ြိဖုရာ်း၊ ကယာက ်ာ်း၊ ြိဘ၊ ထန််းြ၊ ြလှ၊ ဥ်းတင်၊ ကဒေါ်မြ၊ စာ်းပွ။

28
 ကိနုံး(လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

၁။ ကိန််းဘယ်နှစြ
် ိ ်းရှသ
ိ နည််း။ ကဖာ်မပပါ။
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

၂။ က ာက်ပါ နာြ် သ်းသ်းကို ဗဟုဝုစ်ကိန််းသိုုံ့ကမပာင််းပါ။

ကာ်း ၊ ဆရာ၊ ကခါင််း ်းု ၊ ကစာင်၊ သ၊ ကျွန်ုပ်၊ စာ ပ
ု ်၊ စာ်းပွ၊ ြိြိ၊ သစ်ပင်၊ ခင်ဗ ာ်း၊ ပန််း ၊
ကက ာင််း၊ လုပ်သြာ်း၊ သင် ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

၃။ က ာက်ပါ နာြ် သ်းသ်းကို ဧကဝုစ်ကိန််းသိုုံ့ကမပာင််းပါ။

ကခွ်းြ ာ်း၊ ခတြ ာ်း၊ လတိုံ့ု၊ ကရြ ာ်း၊ ဆရာြ ာ်း၊ သစ်ပင်ြ ာ်း၊ မြစ်ြ ာ်း၊ လြ််းြ ာ်း၊ သတိုုံ့၊ကခ ာင််းြ ာ်း၊
နွာ်းတိုုံ့၊ ဆိတတ
် ုံ့ို၊ ြိန််းြြ ာ်း၊

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

29
၄။ ကွက်လပ်မဖည်ပ
ာ့ ါ။

(က) ထ်း ြသဘာဝကို ...... .......................... ဟုကခေါ်သည်။

(ခ) ကရ တွက်ကို ........................................ ဟုကခေါ်သည်။

(င်္).................... ................... ကိန််းသည် ကရ တွက် တစ်ခုကိုမပသည်။

(ဃ) ကယာက် ာ်းသဘာဝ ထ်းသဘာဝရှက

ိ သာနာြ်သည်................................. မဖစ်သည်။

(င).................................... သည်တစ်ခုထက်ပိုကသာ ကရ တွက်ကိုမပသည်။

(စ) ြိန််းြသဘာဝ ြသဘာဝရှက

ိ သာနာြ်သည် ...................................မဖစ်သည်။

(ဆ) ထ်း ြသဘာဝ ြရှက

ိ သာနာြ်သည် ..............................မဖစ်သည်။

(ဇ) .........................................နှစြ
် ိ ်းစလု်းနှင်ာ့ဆိုင်ကသာနာြ်သည် ဒလ္
ိ ိင် မဖစ်သည်။

(ဈ) လ္ိင် ................................... ရိပါသည်။

(ည) ကိနျား် ..................................... ရိပါသည်။

30
 ကကိယာ
ကကိယာ ။ ။ မပ မခင််းကိုမဖစ်ကစ၊ မဖစ်မခင််းကိုမဖစ်ကစ၊ ရှိမခင််းကိုမဖစ်ကစ မပကသာပုဒ်ကို ကကိယာဟု ကခေါ်သည်။

သာဓက ။ ။ သွာ်းလာ၊ စာ်းကသာက်၊ ရိုကသ၊ ကည၊ စစဥ်၊ ထြ််းကဆာင်၊ စ်းဆင််း….စသည်

(က) ကြာင်ဘသည် ကက ာင််းသိသ

ုုံ့ ွာ်းသည်။

ဤဝါက ၌ သွာုံးဟကသာ ပုဒ်က ကြာင်ဘ၏ မပ မခင််းကိုမပသည်။ ထိုသိုုံ့ မပ မခင််းကို မပသည်ာ့ပုဒ်ကို

ကကိယာဟုကခေါ်သည်။ ထိုုံ့ကကကာင်ာ့ သွာုံးသည် ကကိယာမဖစ်သည်။

(ခ) ကြာင်မြင်ာ့သည် ကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။

ဤဝါက ၌ ဖစဟကသာပုဒ်က ကြာင်မြင်ာ့ ကက ာင််းသာ်းမဖစ်မခင််းကိုမပသည်။ ထိုသိုုံ့ မဖစ်မခင််းကို မပသည်ာ့ပုဒ်ကို

ကကိယာဟုကခေါ်သည်။ ထိုုံ့ကကကာင်ာ့ ဖစသည် ကကိယာမဖစ်သည်။

(င်္) ကတာင်ပပိ သည်။

ဤဝါက ၌ပပိြုဟကသာပုဒ်ကကတာင်၏မဖစ်မခင််းကိုမပသသည်။ထိုသိုုံ့မဖစ်မခင််းကိုမပသညာ့်ပဒ
ု ်ကိုကကိယာဟုကခေါ်သည်။ထို
ကကကာငာ့်ပပိြုသည်ကကိယာမဖစ်သည်။

(ဃ)ြမြ၏ကလစ်သည်စာ်းပွကပေါ်ြှာရှိသည်။

ဤဝါက ၌ရိဟကသာပုဒ်ကြမြ၏ကလစ်စာ်းပွကပေါ်၌ရှိမခင််းကိုမပသည်။ထိုသရ
ိုုံ့ ှိမခင််းကိုမပသညာ့်ပဒ
ု ်ကိုကကိယာဟုကခေါ်သည်
ထိုုံ့ကကကာငာ့်ရိသည်ကကိယာမဖစ်သည်။

31
 ကကိယာ(လ က
ေ့ ငေ့ခနုံး)

၁။ကကိယာ၏အဓိပပာယကိလရုံးပေါ။သာဓက(၅)ခလရုံး ပပေါ။

...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................

၂။လအာကပေါ ေါက အသုံးသုံးတွငပေါ ငလသာကကိယာကိမ ဥုံးသာုံးပေါ။

(က) လိြမာ စာြှာရှိသည်။

(ခ) ညကလ်းသည် ကဘာလု်းကန်သည်။

(င်္) ကဖကဖမပန်လာသမဖငာ့် ကပ ာ်သည်။

(ဃ) ကရကန်ထ၌ကကာပန််းြ ာ်းရှိသည်။

(စ) ြမြသည်ြိဘ၊ဆရာကို ရိုကသသည်။

(ဆ) ကြာင်ဘသည် လိြမာကသာသမဖစ်သည်။

(ဇ) ကတာင်ပပိ သည်။

(စ ) ပန််းခခထတွင် ပန််းြ ာ်းပွငာ့်ကနသည်။

(ည) ဇွရှိက က ာင်မြင်ြှုကို ရြည်။

၃။လအာကပေါ ကွက ပအသုံးသုံး၌ ဆလ ာလသာကကိယာကိ ဖညေ့ပေါ။

(က)ဦ်းဘသည် ုန််းသ်းကို.................လိက
ု ်သည်။

(ခ)ပ င််းရိမခင််းသည် လကို..................ကစသည်။

(င်္)ကိုယလ
် က်လှုပရ
် ှာ်းကစာ်းမခင််းသည်လကို.............ကစသည်။

(ဃ)ကြကြသည်ထြင််း................ကနသည်။

(င)ခ ိ သာကသာစကာ်းကို လတိုင််း.....................သည်။

(စ)မပာသိုလတွင်ခွာညိ ပန််းြ ာ်း........................သည်။

(ဆ)ဆင်သွာ်းရာလြ််း..............သည်။

(ဇ)စာဖတ်မခင််းသည် ပညာ ၊ဗဟုသုတကို........ကစသည်။

32
၄။ ပြု ခငုံးကိ ပလသာကကိယာ(၅)ခကိလရုံးပေါ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

၅။ ဖစ ခငုံးကိ ပလသာကကိယာ(၅)ခကိလရုံးပေါ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

၆။ရိ ခငုံးကိ ပလသာကကိယာ(၂)ခကိလရုံးပေါ။

......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

၇။လအာကပေါ ေါက အသုံးသုံးရိ ကကိယာတိို့သည မညသညေ့ကကိယာ ဖစလ ကာငုံးလဖာ ပပေါ။

သာဓက ။ ။ ရွာပတ်ဝန််းက င်၌ စိြ််းလန််းကသာလယ်ကွင််းြ ာ်းရှိသည်။

ရှသ
ိ ည် = ရှိမခင််းမပကကိယာ

(က)ကမြပပိ သည်။

................................................................................................................................

(ခ)ကြာင်ကြာင်သည် ကက ာင််းပိတရ
် က်တင
ွ ြ
် ဘ
ိ ကိုကညသည်။

...................................................................................................................................

(င်္)ကဖကဖသည် ြကကာခဏခရ်းသွာ်းသည်။

...................................................................................................................................

(ဃ)ကခ ာင််းကရသည် ကကည်လင်သည်။

......................................................................................................................................

(င)ဧရာတမြစ်ကရသည် ကမြာက်ဘက်ြှကတာင်ဘက်သိုုံ့စ်းဆင််းသည်။

......................................................................................................................................

33
(စ)ဦ်းဘသည်စိတ်ဆု်းိ သမဖငာ့် ဖန်ခက
ွ ်ကိုခလိ
ွ ကု ်သည်။

.....................................................................................................................................

(ဆ)တပိတ
ုုံ့ လသိ
ွ ုံ့က
ု ရာက်တုင
ိ ််း ထြနထို်းကကသည်။

......................................................................................................................................

(ဇ)ကျွန်ကတာ်တုံ့ုိ တန််းထတွင် ကက ာင််းသာ်း(၂၅)ကယာက်ရိသ

ှ ည်။

......................................................................................................................................

(စ )ကက ာင််းစည််းကြ််းကို လိုက်နာပါ။

....................................................................................................................................

(ည)ြ်းကဘ်းကကကာငာ့်လတိုံ့ု၏ သက် ို်း ြ

ိ ်စည််းစိြြ
် ာ်း ပ က်စ်းသည်။

.....................................................................................................................................

34
 ကာ

ကာလ။ ။ ကကိယာ၏ မပ မခင််း၊ မဖစ်မခင််း ၊ရှိမခင််းနှငာ့်စပ်ဆုင

ိ က
် သာ ခ န
ိ က
် ိုမပသည်။

မြန်ြာဘာသာ၌ ကကိယာနှငာ့်စပ်ဆုင
ိ က
် သာ ကာလသု်းပါ်းရှိသည်။၎င််းတိုံ့ုြာှ

(က)ပစစ ပပန်ကာလ

(ခ) တိတ်ကာလ

(င်္) နာင်္တ်ကာလ တိုံ့ုမဖစ်ကကပါသည်။

(က)ပစစ ပပန်ကာလ။ ။မပ ဆ ၊မဖစ်ဆ ၊ ရှိဆ ခန

ိ ် ခါသည် ပစစြုပန
ပ ကာ မဖစ်သည်။

ယကနုံ့ ကနပသည်။

ယကနုံ့ ကနပ၏။

ဆရာ လာပပ။

ဤဝါက (၃)ခု၌ ပါဝင်ကသာ သည ၊ ၏ ၊ ပပ ဝိဘတ်တုံ့သ

ို ည်ကကိယာ၏
ပစစြုပပနကာ ကိုမပသည်။

(ခ) တိတ်ကာလ။ ။ မပခာ့ ၊ မဖစ်ခာ့ ၊ရှိခာ့ ပပ်းကသာ ခ န

ိ ် ခါသည်

တိတက
် ာလမဖစ်သည်။

ြကနုံ့က ကနပ၏။

ြကနုံ့က ကနပသည်။

ဆရာမပန်သွာ်းပပ။

ဤဝါက (၃)ခု၌ ပါဝင်ကသာ သည ၊၏၊ ပပ ဝိဘတ်တုံ့သ

ို ည် ကကိယာ၏အတိတကာ

ကိုမပသည်။

35
(င်္)အနာဂတကာ ။ ။မပ ာ့ ၊မဖစ် ာ့၊ ရှိ ာ့ ကသာ ခ န
ိ ် ခါသည် နာင်္တ်ကာလ

မဖစ်သည်။

(က) ဆရာြ ြနက်မဖန်မပန်ကရာက်ြည်။

(ခ) မြန်ရထာ်းသည် ြကကာြဆိုကက

် ရာက်ြည်။

(င်္) ြို်းကကာင််းလျှင် စပါ်းက ာင် ။ာ့

(ဃ) ဤ ြှုကိုမပ လျှင် ြ ာ်းကကာ့ရွေ့လတတွေ့။

ဤဝါက (၄)ခု၌ပါဝင်ကသာ မည ၊ အေ့ ၊ တ္ံ့ ဝိဘတ်တုံ့သ

ို ည် ကကိယာ၏
အနာဂတကာ ကိုမပသည်။

သည ၊၏ ၊ ပပ ကကိယာဝိဘတ်တုံ့က
ို ို “ပစစ ပပန်ကာလမပ ကကိယာဝိဘတ်၊
တိတက
် ာလမပကကိယာဝိဘတ်”ဟ၍သတ်သတ်ြှတြ
် ှတသ
် ု်းစွမခင််းြရှက
ိ ခ ။ဝါက ၏ဆိုလိုသညာ့် ဓိ
ပပာယ်နှငာ့်ဝါက ၌ပါဝင်ကသာ ခ န
ိ မ် ပပုဒ်ကိုကထာက်၍ပစစ ပပန်နင
ှ ာ့် တိတ်ကိုခမခာ်းနိ
ွ ုင်မခင််းမဖစ်သည်။

36
 ကာ (လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

၁။လအာကပေါ ေါက မ ာုံးကိ ကာ ခွဲ ခာုံးပေါ။

(က)ဤစာကို ရက ာင်က က်ြည်။ (က)..............................................

(ခ)ဆရာ လာပပ။ (ခ)................................................

(င်္)စိနက
် ဗဒါသည် ကက ာ်ကကာ်းကသာ ဆိင
ု ််းပညာရှင်မဖစ်ပါသည်။(င်္)...................................

(ဃ)ဆရာ မပန်သွာ်းပပ။ (ဃ).....................................................

(င)ယခင်က စိြ််းလန််းကသာ သစ်ကတာြ ာ်းရှသ

ိ ည်။ (င)..................................................

(စ) ကဖကဖ ခရ်းကမပန်လာပပ။ (စ).....................................................

(ဆ) ြို်းကကာင််းလျှင် စပါ်းက ာင် ာ့။ (ဆ).................................................

(ဇ) ကြာင်ကြာင်သည် ပဥစြတန််းကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။ (ဇ)............................................

(စ ) ြ်းရထာ်း ဘတာရု တွင််း ဝင်လာပပ။ (စ ).....................................................

(ည) ဤ ြှုကိုမပ လျှင် ြ ာ်းက ကာ့ရွေ့ကက လတတွေ့။ (ည)..................................................

(ဋ) ဦ်းတင်သည် စစ် တွင််းက ကက ာင််းဆရာ လုပ်သည်။ (ဋ).........................................

( ) ြ်းယစ်ကဆ်းဝါ်းကိုသု်းလျှင် လြ ိ ်းပါမပ န််းြည်။ ( )....................................................

(ဍ) ကျွနြ
် သည်ြနှစက
် ကြပြိ ွေ့ကိုခရ်းသွာ်းခပ
ာ့ ါသည်။(ဍ)..................................

(ဎ) ကကလ်း နို်းလာပပ။ (ဎ)..............................................

(ဏ) ြကနုံ့က ကလမပင််းထန်စာွ တိက

ု ်ခတ်သည်။ (ဏ).............................................

37
 နာမ ိလသသန

နာြဝိကသသန။ ။ နာြ်ကို ထ်းမပ ကသာပုဒက

် ို နာမ ိလသသနဟုကခေါ်သည်။

သာဓက။ ။ ။ခ ိ ကသာ ၊ ကြှာင်ြိုက်ကသာ ၊ ခြ််းနာ်းကသာ ၊ြွန်မြတ်ကသာ ၊ကလ်းလကသာ ၊

ကမဖာငာ့်တန််းကသာ ................စသည်

(က)(၁)ကြာင်ဘသည် ကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။

(၂)ကြာင်ဘသည် လိြာမ ကသာကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။

ပထြဝါက ၌ကြာင်ဘသည်ကက ာင််းသာ်းမဖစ်ကကကာင််းကဖာ်မပသည်။ဒုတိယဝါက ၌ကြာင်ဘသည်ြည်

သိုုံ့ကသာကက ာင််းသာ်းမဖစ်ကကကာင််းကိုကဖာ်မပသည်။ကြာင်ဘသည်လိြာမ ကသာကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။
ဤ၌လိြမာကသာဟကသာပုဒ်သည်ကက ာင််းသာ်းဟကသာနာြ်ပုဒ်ကို ထ်းမပ သည်။ဤကသ
ာ့ ိုုံ့နာြ်ကို
ထ်းမပ ကသာပုဒ်ကို နာမ ိလသသန ဟုကခေါ်သည်။ထိုံ့က
ု ကကာငာ့် မ
ိ မာလသာသည်နာြဝိကသသန
မဖစ်သည်။

(ခ)(၁)ကဝလ သည် ဆိက

ု တာ်တစ်ဦ်း မဖစ်သည်။

(၂)ကဝလ သည် ကက ာ်ကကာ်းကသာ ဆိုကတာ်တစ်ဦ်းမဖစ်သည်။

လက ာ ကာုံးလသာ ဟကသာပုဒ်သည် ဆိက

ု တာ်ဟကသာ နာြ်ပုဒက
် ို ထ်းမပ သည်။
ထိုုံ့ကကကာငာ့်ကက ာ်ကကာ်းကသာ သည်နာြဝိကသသနမဖစ်သည်။

38
 နာမ ိလသသန(လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

၁။နာမ ိလသသန၏ အဓိပပာယကိလရုံးပေါ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

၂။နာမ ိလသသန စကာုံး ုံး(၅) ုံးလရုံး ပပေါ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

၃။လအာကပေါ ကွက ပအသုံးသုံးတင

ွ ဆလ ာလသာ နာမ ိလသသနကိ ဖညေ့ပေါ။

(က) လှျူ ြ
ိ ြ
် ှ.......................ကသာဆိင
ု ််းသကို ကကာ်းရသည်။

(ခ)ညြကလ်းသည် .......................ကသာနှုတခ
် ြ််းနှငာ့် လွန်ခ စ်စရာကကာင််းပါသည်။

(င်္)ကျွနြ
် တိုံ့ုခခထတွင် .......................ကသာညကြွှ်းပန််းြ ာ်းပွငက
ာ့် နသည်။

(ဃ)ကြကြာ့တင
ွ ် ............................ကသာ စိနလ
် က်စွပ်ရှိသည်။

(င)ဦ်းဦ်းသည်...........................ကသာကတာင်ထိပက
် ပေါ်သိုုံ့ တက်နိုငပ
် ါသည်။

(စ)ကျွနြ
် သည် ညကနခင််း၏......................ကသာရှုခင််းကို လွန် နှစသ
် က်သည်။

(ဆ).................ကသာညြ ာ်းတွင် ပို်းစုန််းကကျူ်းကလ်းြ ာ်း ထွကလ

် ာတတ်သည်။

(ဇ)ကိုကိုသည်................ကသာသခသ ာပုစာဆ ြ ာ်းကို တွက်နိုင်ပါသည်။

(ဈ)ဝြ််းကိုက်ကရာင်္ါပို်းကို............ကသာြှန်ဘလ်းမဖငာ့်မြင်နင
်ို ်သည်။

(ည).................ကဆာင််းရာသနနက်ခင််းတွင် လြ််းကလျှာက်၍ ကကာင််းသည်။

39
၄။လအာကပေါလပုံးထာုံးလသာစာလ ကာငုံးမ ာုံးတွငနာမ ိလသသနမ ာုံး ဖညေ့စွက

လရုံးသာုံးပေါ။

(က)ကြာင်ကြာင်သည်ကက ာင််းသာ်းမဖစ်သည်။

......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

(ခ)လြ််းကပေါ်တွင် ဘိ်းု ဘွာ်းြ ာ်းကိုကတွွေ့လျှင် ကညပါ။

............................................................................................................................................................

(င်္)ကကက်သွန်မဖျူသည် စာ်း စာတစ်ြ ိ ်းမဖစ်သည်။

......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

(ဃ)ြဟာဗနဓ လသည် စစ်သကက်းတစ်ဦ်း မဖစ်သည်။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

(င)ကျွန်ြတိုံ့ု ိြ်နရတွင် ပန််းခ ကာ်းခ တ

ိ ဆ
် ထာ်းသည်
ွ ။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

(စ) လွန်က ်းကသာ ရာသတွင် ကနွ်းထည်ဝတ်ကကသည်။

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

40
၅။လအာကပေါ နာမ ိလသသနနငေ့နာမတိို့ကိခွလ
ဲ ရုံး ပပေါ။

က ယ်ကလာင်ကသာ ၊ ာဇာနည် ၊ ပုစာဆ ၊ရနုံ့ ၊ စိြ််းလန််းကသာ ၊ သပပာယ်ကသာ ၊ နှုတခ

် ြ််း ၊
ရရငာ့်ကသာ၊ကကာက်ကကွွေ့ကသာ ၊ ဆိုင််းသ ၊ မခင််းကတာင််း ၊ ကစတ ၊ နမြန််းကသာ ၊မြက်ခင််း ၊
ကြွှ်းကကိ င်ကသာ ၊ ကြှာင်ြိုက်ကသာ၊မြစ် ၊ ကကည်လင်ကသာ ၊ ကလ်းလကသာ ၊ ည။

နာမ ိလသသန နာမ

............................................... .....................................

............................................... .......................................

................................................ .........................................
................................................ ...........................................

................................................ ............................................
................................................. ............................................
................................................... ...........................................

41
 ကကိယာဝိကသသန

ကကိယာဝိကသသန ။ ။ ကကိယာကို ထ်းမပ ကသာ ပုဒ်ကို ကကိယာဝိကသသနဟုကခေါ်သည်။

သာဓက ။ ။ မြန်မြန် ၊ ရိုကသစွာ ၊ ြုခ ၊ ကသ ခ ာ ၊ ြကကာခဏ ၊ ကလာတကက်း ၊ တကရွွေ့ကရွွေ့ ၊

တဒုန်း် ဒုန််း...... စသည်

ဥပြာ(က) (၁) လှလှသည် ကက ာင််းသိုုံ့သာွ ်းသည်။

(၂) လှလှသည် ကက ာင််းသိုုံ့ မြန်မြန်သွာ်းသည်။

ပထြဝါက ၌ လှလှသည် ကက ာင််းသိုံ့သ

ု ွာ်းကကကာင််းကဖာ်မပသည်။ ဒုတိယဝါက ၌
ကက ာင််းသိုုံ့ ြည်သုံ့သ
ုိ ွာ်းကကကာင််းကဖာ်မပသည်။ လှလှသည် ကက ာင််းသိုုံ့ ြည်သုုံ့ိသွာ်းသနည််း။ မြန်မြန်
သွာ်းသည်။ မြန်မြန်ဟကသာပုဒ်သည် သွာ်းဟကသာ ကကိယာကို ထ်းမပ သည်။ ဤသိုံ့ု ကကိယာကို
ထ်းမပ ကသာ ပုဒ်ကို ကကိယာဝိကသသနဟုကခေါ်သည်။

ဥပြာ(ခ) (၁) ကက ာင််းသာ်းြ ာ်းသည် ဆရာကို ကန်ကတာာ့သည်။

(၂) ကက ာင််းသာ်းြ ာ်းသည် ဆရာကို ရိုကသစွာ ကန်ကတာာ့သည်။

ပထြဝါက ၌ ကက ာင််းသာ်းြ ာ်း ဆရာကို ကန်ကတာာ့ကကကာင််း ကဖာ်မပထာ်းသည်။

ဒုတိယဝါက ၌ ကက ာင််းသာ်းြ ာ်းက ြည်သုုံ့ိကန်ကတာာ့သနည််း။ ရိုကသစွာ ကန်ကတာာ့သည်။ ဤတွင်
ရိက
ု သစွာဟကသာ ပုဒ်သည် ကန်ကတာာ့ဟကသာ ကကိယာကို ထ်းမပ သည်။ ထိုုံ့ကကကာငာ့် ရိုကသစွာသည်
ကကိယာဝိကသသနမဖစ်သည်။

42
 ကကိယာ ိလသသန(လ ေ့က ငေ့ခနုံး)

၁။ ကကိယာဝိကသသန၏ ဓိပပာယ်ကိုကရ်းပါ။
..............................................................................................................................................

၂။ က ာက်ပါဝါက သ်းသ်း၌ ပါဝင်ကသာ ကကိယာဝိကသသနကို ြ ဥ််းသာ်းပါ။

(က) လြ််းက်းလျှင် လ င် မြန် ြမဖတ်က်းရပါ။
(ခ ) ထြင််းကို ပလုတ်ပကလာင််း ြစာ်းရ။
(င်္ ) ညကလ်းသည် ကခ ာ်လသမဖငာ့် တရှုပ်ရပ
ှု င
် ိုကနသည်။
(ဃ) ကဒါင််းငှက်သည် သာယာစွာ တွန်က ျူ်းသည်။
(င ) ြည်သညာ့်ကိစစြဆို ကလ်း နက်ကဆာင်ရက
ွ ်သငာ့်သည်။

၃။ ကပ်းထာ်းကသာ ကကိယာဝိကသသနတစ်ခုစကို က ာက်ပါကွကလ

် ပ် သ်းသ်းတွင် ဆကလ ာ်က ာင်
မဖညာ့ပ
် ါ။

ခ စ်ခ စ်ကတာက်၊ တခစ်ခစ်၊ တဟုန််းဟုန််း၊ ြက က်တက က်၊ြနိုငတ

ာ့် နိုင်၊ ကလာတကက်း၊တစိြာ့်စိြာ့်၊
ကနုံ့်လနုံ့်၊ ရွှေရွှေ ၊ ညညွတ်စွာ ။

(က) ညြကလ်းသည် ------------------------------------ ရယ်ကြာကနသည်။

(ခ ) ----------------------------------- လုပ်လျှင် ြှာ်းကတွွေ့တတ်သည်။
(င်္) ကတာြ်းသည်-------------------------------------- ကတာက်ကလာင်ကနသည်။
(ဃ) ကနွရာသကနုံ့လည်ခင််းကနသည်------------------------------------------ ပ၏။
(င) ကြကြသည် ကကက်ဥကို-------------------------------------မပ တ်ကနသည်။
(စ) ကိုကိုသည် စာ်းပွကို-------------------------------- ြသည်။
(ဆ) ြိခင်သည် သာ်းငယ်၏ြ က်နာှ ကို-------------------------------------ကကညာ့်သည်။
(ဇ) သစ်တု်းကက်းတစ်ခုသည် လြ််းြကပေါ်တွင်----------------------------------ခကနသည်။
(စ ) ထြနထို်းရာတွင-် ------------------------------ ထို်းြှ ထြနကကာင််းရြည်။
(ည) ြို်းသည််းလွန််းသမဖငာ့် တစ်ကိုယလ
် ု်း - -------------------------- စိုကုန်သည်။

43
၄။ ကကိယာဝိကသသန (၅) ခုကိုကရ်းမပပါ။

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

၅။ က ာက်ပါ ကကိယာဝိကသသနနှငာ့် ကကိယာတိုံ့က

ု ို ဆကလ ာ်က ာင်တပါ။
ွ
မပတ် ထုသည်
ဝိင
ု ််းကန ရွာသည်
သည််းထန်စာွ နိုင်သည်
ြနိုငတ
ာ့် နိင
ု ် နသည်
ရရကတာက် လက သည်
တဒုန််းဒုန််း ြသည်
တခြ ွေ့ခြ ွေ့ ကမပာပါ
ခ ိ ခ ိ သာသာ ဝါ်းသည်

၆။ က ာက်ပါ ကကိယာဝိကသသန သ်းသ်းကို ဝါက တစ်ခုစတွင် သု်းမပပါ။

စွနုံ့်စွနုံ့်စာ်းစာ်း ။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------

ကသသပ်စွာ ။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------

တ ာ့တကသ ။ ။ ------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------

ြနိုငာ့်တနိင
ု ် ။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------

သာယာစွာ ။ ။ -----------------------------------------------------------------------------------------

44
 ဘ
ိ တ
ဝိဘတ် ။ ။ နာြ် ၊ နာြ်စာ်းတိုံ့၏
ု ကနာက်၌တည်၍ ၎င််းတိုုံ့သည် ကတတာ်းမဖစ်သည်။
ကမဖစ်သည် စသည် ကိလ
ု ည််းကကာင််း၊ ကကိယာ၏ ကနာက်၌တည်၍ ၎င််းကကိယာ
၏ ကာလနှငာ့် ြ ိ ်း စာ်းကို ကဝဖန်ပင
ို ််းမခာ်းမပကသာ စကာ်းလု်းကို ဝိဘတ်ဟု
ကခေါ်သည်။
သာဓက ။ ။ သည် ၊ က၊ ကို ၊ ာ်း၊သိုုံ့ ၊ြှ ၊မဖငာ့်၊ နှငာ့်၊၌ ၊ြှာ ၊တွင်၊ဝယ်၊ တွက်၊၏၊ပပ၊ြည် ........စသည်
(က) ကြာင်ဘသည် သွာ်းသည်။
ဤဝါက ၌ ကြာင်ဘသည် မပ သမဖစ်သည်။ ကြာင်ဘ မပ သမဖစ်ကကကာင််းကို
ကြာင်ဘ ဟကသာနာြ်ကနာက်ရိှ သိုုံ့ဟကသာ စကာ်းလု်းက မပသည်။ ထိုုံ့ကကကာငာ့် ြှ သည် ဝိဘတ်မဖစ်
သည်။
ဥပြာ (ခ) ကြာင်ဘသည် ရန်ကုန်ြှ ြနတကလ်းသိုုံ့ကာ်းမဖငာ့်သာွ ်းသည်။
ကြာင်ဘသည်ကရှ်းရှုသွာ်းသညာ့်ကနရာသည် ြနတကလ်းမဖစ်ကကကာင််း ြနတကလ်းဟကသာ
နာြ်ကနာက်ရိှ သိုုံ့ ဟကသာ စကာ်းလု်းက မပသည်။ ထိုုံ့ကကကာငာ့် ြှသည် ဝိဘတ်မဖစ်သည်။
ကြာင်ဘထွက်ခာွ ရာကနရာြှာ ရန်ကုန်မဖစ်ကကကာင််းကို ရန်ကုန်ဟကသာ နာြ်
ကနာက်ရိှ ြှဟကသာစကာ်းလု်းကမပသည်။ ထိက
ုုံ့ ကကာငာ့် ြှသည် ဝိဘတ်မဖစ်သည်။
ကြာင်ဘ ြနတကလ်းသိုုံ့သာွ ်းရာ၌ သု်းမပ မခင််းခရကသာ ရာြှာ ကာ်းမဖစ်သည်။
သု်းမပ မခင််းခရကသာ ကာ်းဟကသာ နာြ်ကနာက်ရိှ မဖငာ့် ဟကသာစကာ်းလု်းက မပသည်။ ထိုံ့က
ု ကကာငာ့်
မဖငာ့်သည် ဝိဘတ်မဖင်သ
ာ့ ည်။
.................... ကာလ ..........................ကာလ
(၁)ယကနုံ့ကနပသည် (၁) ြကနုံ့ကကနပသည်
(၂) ဆရာလာပပ (၂) ဆရာမပန်သွာ်းပပ
(၃) ယကနုံ့ ကနပ၏ (၃) ြကနုံ့ကကနပ၏
ထက်ပါဝါက ြ ာ်းကို ကကညာ့်လျှင် မြန်ြာစကာ်း၌ တိတက
် ာလမပ ကကိယာဝိဘတ်၊ပစစ ပပနက
် ာလမပ
ကကိယာဝိဘတ် ဟ၍ သ်းမခာ်းသတ်ြှတ် သု်းနှုန်း် မခင််းြရှပ
ိ ါ။ ဝါက ကန ထာ်းလိုက်သာလျှင် ခွမခာ်း
နိုင်သည်။

45
 ဝိဘတ်ကလာ့က ငာ့်ခန််း
၁။ ဝိဘတ်၏ ဓိပာပ ယ်ကို ကရ်းပါ။
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
၂။ ဝိဘတ်စကာ်းလု်း (၅) ခုကို ကရ်းမပပါ။
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

၃။ က ာက်ပါြ ဥ််းသာ်းထာ်းကသာ ဝိဘတ် သ်းသ်းသည် ြည်သညာ့က

် ာလကိုမပကကကာင််းကိက
ု ဖာ်မပပါ။

ဥပမာ။ ။ မလနို့က လက ာငုံးပိတသည။ (အတိတကာ )

(က) ဘို်းသည် ယကနုံ့ြှ ထြင််းစာ်းသည်။ ( )

(ခ) ြကနုံ့က စာကြ်းပွ ကမဖနိုင်ခာ့သည်။
(င်္) ြို်းကကာင််းလျှင် စပါ်းက ာင် ာ့။
(ဃ) ကျွန်ုပ်တုံ့သ
ို ည် ပဉ္စြတန််းကက ာင််းသာ်းြ ာ်းမဖစ်ကကသည်။
(င) ယခင်က ဆရာကို ရိုကသခာ့ကကသည်။
(စ) ကကလ်းနို်းလာပပ။
(ဆ) ကြကြသည် ခရ်းြှ ြနက်မဖန် မပန်ကရာက်ြည်။
(ဇ) ြို်းတိတ်သွာ်းပပ။
(စ ) ယခု စာသင်ကနကကသည်။
(ည) ကျွန်ကတာ်ငယ်စဥ်က ကဆ်းကသာက်ရန် လွန်ကကကာက်ခသ
ာ့ ည်။

46
၄။ ယှဉ်တွကဖာ်မပထာ်းကသာ ဝိဘတ်ြ ာ်းြှ ဆကလ ာ်ကသာ ဝိဘတ်ကိုကရွ်း၍ ကွက်လပ်တင
ွ ်မဖညာ့်ပါ။
(၁) ကက ာင််းဆုကပ်းပွတွင် ကက ာင််း ုပဆ
် ရာကက်း-------------------- ြိနုံ့်ခွန်း် ကမပာကကာ်းသည်။(က ၊ ြှ)
(၂) ြြသည် နှင််းဆပန််း---------------- စပယ်ပန််းကို ဝယ်လာသည်။ ( မဖငာ့် ၊နှင်ာ့ )
(၃) ဘကက်းပဖိ ်း၏ တ--------------- သက်ငယ်ြ ာ်းမဖငာ့် ြို်းကပ်းထာ်းသည်။ (ကို ၊ ာ်း)
(၄) ကြာင်ကြာင်သည် တုတ်---------------- ြိှုက်ကကာက်သည်။(မဖငာ့် ၊နှင)ာ့်
(၅) ကျွနြ
် သည် စာ ပ
ု ်ကို ဆရာြ---------------- ကပ်းသည်။ (ကို ၊ ာ်း)
(၆) လှလှသည် ကစာ်းကွင််း---------------------- ကဘာလု်းကစာ်းကနသည်။(၌၊ကိ)ု

၅။ က ာက်ပါကွကလ
် ပ် သ်းသ်း၌ ဆကလ ာ်ကသာ ဝိဘတ်ကိုမဖည်ာ့ပါ။
(က) ြကကာင််းကသာ သတစ်ကယာက်------------------------ ာ်းလု်း ဆခရသည်။
(ခ) စည််း ကဝ်းတွင် ဆရာြကက်း------------------------ စည််း ကဝ်း ဖွငြ
ာ့် ိနုံ့်ခွန််းကမပာ သည်။
(င်္) ကျွန်ကတာ်သည် ရုပ်ကို ညကလ်း---------------------------ကပ်းသည်။
(ဃ) ကြ်းခွန်း် ြ ာ်း--------------------------နာ်းြလည်လျှင် ဆရာ----------------- ကြ်းရြည်။
(င) တပိုံ့တ
ု လ----------------------
ွ ထြနထို်းကကသည်။
(စ) လွန်ကတာက်ကလာင်ကနကသာ ြ်းကို ကရ---------------- ပငိြ််းက ာင် မပ ကကသည်။
(ဆ) ြ်းယစ်ကဆ်းဝါ်း နတရာယ် ----------------------- စုကပါင််းကာကွယ်ကက။
(ဇ) ရန်ကုန်ြှ၊ ြနတကလ်းသိုုံ့သွာ်းလျှင် ကာ်း---------------------လည််းကကာင််း၊ ြ်းရထာ်း------------------
လည််းကကာင််း သွာ်းနိုင်သည်။
(စ ) တနလသာကနုံ့----------------------- စာကြ်းပွစစ်ြည်။
(ည)ကိုကို ပစ်လွှတလ
် က
ို ်ကသာ ခလု်းသည် ကဝ်း--------------------ကရာက်သွာ်းသည်။

47