TOC des 5 vols de la Philokal

1. TOC gales des 5 vols {cf les TOC détaillées plus bas}

Τόμος Α΄ (Πρώτος)
Μέγας Αντώνιος
Άγιος Διάδοχος Φωτικής
Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος
Άγιος Ησαίας ο Αναχωρητής
Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος
Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος
Άγιος Μάρκος ο Ασκητής
Άγιος Νείλος ο Ασκητής
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης
Ευάγριος ο Ποντικός

Τόμος Β΄ (Δεύτερος)
Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος
Όσιος Θεόγνωστος
Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης
Αββάς Φιλήμων

Τόμος Γ΄ (Τρίτος)
Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος
Μοναχός Θεοφάνης
Όσιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος και Έκδικος
Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός
Όσιος Φιλόθεος ο Σιναΐτης

Τόμος Δ΄ (Τέταρτος)
Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς
Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης
Όσιος Νικήτας ο Στηθάτος
Όσιος Νικηφόρος ο Μονάζων
Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος
Όσιος Θεόληπτος Φιλαδελφείας

Τόμος Ε΄ (Πεμπτος)
Άγιος Κάλλιστος και Άγιος Ιγνάτιος (οι Ξανθόπουλοι)
Άγιος Κάλλιστος ο Καταφυγιώτης
Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός
Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης
Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος
Άγνωστος μοναχός
Εκλογή από τους αγίους Πατέρες
Κάλλιστος Τηλικούδης
Όσιος Κάλλιστος Αγγελικούδης
‘Οσιος Μάξιμος ο Καψοκαλύβης

-----------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------

2. TOC détaillées des 5 vols

a) Τόμος Α΄ (Πρώτος)

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

Προοίμιο

Άγιος Αντώνιος ο Μέγας

Σύντομη βιογραφία
Συμβουλές για το ήθος των ανθρώπων και την ενάρετη ζωή σε 170 κεφάλαια

Άγιος Ησαίας ο Αναχωρητής

Σύντομη βιογραφία
27 Κεφάλαια περί τηρήσεως του νου

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος

Σύντομη βιογραφία
Προς τον επίσκοπο Κάστορα, περί των οκτώ λογισμών της κακίας
Λόγος προς τον ηγούμενο Λεόντιο, για τους αγίους Πατέρες της Σκήτης και για την
διάκριση

Άγιος Μάρκος ο Ασκητής

Σύντομη βιογραφία
Τα 200 κεφάλαια περί του πνευματικού νόμου
Τα 226 κεφάλαια περί αυτών που νομίζουν ότι δικαιώνονται από τα έργα τους
Επιστολή προς τον μονάζοντα Νικόλαο

Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος

Σύντομη βιογραφία
Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής χωρισμένος σε 203 κεφάλαια (τα
λεγόμενα αντιρρητικά και ευκτικά)

Άγιος Νείλος ο Ασκητής

Σύντομη βιογραφία
Περί προσευχής 153 κεφάλαια
Λόγος Ασκητικός

Άγιος Διάδοχος επίσκοπος Φωτικής

Σύντομη βιογραφία
‘Οροι
Λόγος ασκητικός χωρισμένος σε 100 πρακτικά κεφάλαια πνευματικής γνώσεως και
διακρίσεως

Άγιος Ιωάννης ο Καρπάθιος

Σύντομη βιογραφία
100 παρηγορητικά κεφάλαια προς τους μοναχούς της Ινδίας
Λόγος ασκητικός και παρηγορητικός συμπληρωματικός των εκατό κεφαλαίων

b) Τόμος Β΄ (Δεύτερος)

Όσιος Θεόδωρος Εδέσσης

Σύντομη Βιογραφία
100 ψυχωφελή κεφάλαια
Θεωρητικό

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής

Σύντομη βιογραφία
Πρόλογος των κεφαλαίων περί αγάπης. Προς τον πρεσβύτερο Ελπίδιο
Πρώτη Εκατοντάδα των κεφαλαίων περί Αγάπης
Δεύτερη Εκατοντάδα των κεφαλαίων περί Αγάπης
Τρίτη Εκατοντάδα των κεφαλαίων περί Αγάπης
Τέταρτη Εκατοντάδα των Κεφαλαίων περί Αγάπης
200 κεφάλαια προς τον Θαλάσσιο, περί Θεολογίας και της Ενσάρκου Οικονομίας του Υιού
του Θεού
Πρώτη εκατοντάδα
Δεύτερη εκατοντάδα
Διαφόρα κεφάλαια περί θεολογίας, οικονομίας, αρετής και κακίας
Τρίτη εκατοντάδα
Τέταρτη εκατοντάδα
Πέμπτη εκατοντάδα
Έκτη εκατοντάδα
Έβδομη εκατοντάδα
Σύντομη ερμηνεία στην προσευχή «Πάτερ ημών» σταλμένη προς κάποιον φιλόχριστο

Όσιος Θαλάσσιος ο Λίβυος

Σύντομη βιογραφία
Περί αγάπης και εγκρατείας και της κατά νουν πολιτείας. Πρός τον πρεσβύτερο Παύλο
Πρώτη εκατοντάδα
Δεύτερη εκατοντάδα
Τρίτη εκατοντάδα
Τέταρτη εκατοντάδα

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Σύντομη βιογραφία
Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος

Αββάς Φιλήμων
Σύντομη βιογραφία
Λόγος περί του αββά Φιλήμονος

Όσιος Θεόγνωστος
Σύντομη βιογραφία
Περί πράξεως και θεωρίας και περί ιερωσύνης

c) Τόμος Γ΄ (Τρίτος)

Όσιος Φιλόθεος ο Σιναΐτης

Σύντομη βιογραφία
Νηπτικά κεφάλαια

Όσιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος και Έκδικος

Σύντομη βιογραφία
Γνωμικό ανθολόγιο σπουδαίων φιλοσόφων
Γνωστικά κεφάλαια. Πρακτικά και Θεωρητικά κεφάλαια

Μοναχός Θεοφάνης
Κλίμακα θείων χαρίτων

Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός

Σύντομη βιογραφία
Βιβλίο πρώτο
Προοίμιο
Περί των επτά σωματικών πράξεων. Περί του θείου φόβου ως πρώτης εντολής. Περί του
πένθους ως δεύτερης εντολής. Οι τέσσερις αρετές της ψυχής. Η έμπρακτη γνώση. Οι
σωματικές αρετές είναι εργαλεία των ψυχικών. Περί προσοχής και φυλάξεως του νου.
Περί αποφυγής των θελημάτων, υποταγής και ησυχίας
Οι οκτώ νοητές θεωρίες. Η πρώτη γνώση. Η δεύτερη θεωρία. Η τρίτη θεωρία. Η τέταρτη
θεωρία. Η πέμπτη γνώση. Η έκτη γνώση. Η έβδομη γνώση. Η όγδοη γνώση
Δεν υπάρχει ασυμφωνία στις θείες Γραφές. Η προσευχή που αντιστοιχεί σε κάθε μία
γνώση. Η ταπεινοφροσύνη. Η απάθεια. Υπόμνηση των επτά σωματικών πράξεων. Η
διάκριση. Η κατά Θεόν ανάγνωση. Η αληθινή διάκριση. Απόρριψη της απογνώσεως.
Σύντομος δρόμος προς απόκτηση των αρετών και αποχή των παθών
Η απόκτηση της αληθινής πίστεως. Η ησυχία συμφέρει περισσότερο στους εμπαθείς. Η
αληθινή μετάνοια είναι μεγάλο αγαθό. Γενικές και ειδικές ευεργεσίες του Θεού. Ο
Θεός τα έκανε όλα προς το συμφέρον μας. Ο λόγος του Θεού δεν είναι πολυλογία. Η
σωτηρία είναι αδύνατη χωρίς ταπεινοφροσύνη
Οικοδόμηση της ψυχής με τις αρετές. Είναι μεγάλο αγαθό η αγάπη και η συμβουλή με
ταπείνωση. Η επανάληψη στη θεία Γραφή δεν είναι πολυλογία. Η ψεύτικη γνώση.
Κατάλογος των αρετών. Κατάλογος των παθών. Διαφορά λογισμών και προσβολών
Βιβλίο δεύτερο. 24 συνοπτικοί λόγοι, γεμάτοι πνευματική γνώση
Λόγος α΄ (1ος). Λόγος β΄ (2ος). Λόγος γ΄ (3ος). Λόγος δ΄ (4ος). Λόγος ε΄ (5ος).
Λόγος ζ΄ (6ος). Λόγος η΄ (7ος). Λόγος θ΄ (8ος). Λόγος ι΄ (9ος). Λόγος κ΄ (10ος).
Λόγος λ΄ (11ος). Λόγος μ’ (12ος). Λόγος ν΄ (13ος). Λόγος ξ΄ (14ος). Λόγος ο΄
(15ος). Λόγος π ΄ (16ος). Λόγος ρ΄ (17ος). Λόγος σ΄ (18ος). Λόγος τ΄ (19ος). Λόγος
υ΄ (20ος). Λόγος φ΄ (21ος). Λόγος χ΄ (22ος). Λόγος ψ΄ (23ος). Λόγος ω΄ (24ος)

Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος

Σύντομη βιογραφία
Παράφραση των 50 λόγων του Αγίου Μακαρίου του Αιγυπτίου σε 150 κεφάλαια
α΄) Περί της πνευματικής τελειότητας
β΄) Περί προσευχής
γ΄) Περί υπομονής και διακρίσεως
δ΄) Περί υψώσεως του νου
ε΄) Περί αγάπης
ς΄) Περί ελευθερίας του νου

d) Τόμος Δ΄ (Τέταρτος)

Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Σύντομη βιογραφία
154 Πρακτικά και θεολογικά κεφάλαια

Όσιος Νικήτας ο Στηθάτος

Σύντομη βιογραφία
Πρώτη εκατοντάδα πρακτικών κεφαλαίων
Δεύτερη εκατοντάδα φυσικών κεφαλαίων περί καθάρσεως του νου
Τρίτη εκατοντάδα γνωστικών κεφαλαίων περί αγάπης και τελειώσεως του βίου
Οσιος Θεόληπτος Φιλαδελφείας
Σύντομη βιογραφία
Λόγος για την εν Χριστώ εσωτερική εργασία και τη μοναχική ζωή
Κεφάλαια

Όσιος Νικηφόρος ο Μονάζων

Σύντομη βιογραφία
Λόγος για τη νήψη και τη φύλαξη της καρδιάς

Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης

Σύντομη βιογραφία
137 ωφέλιμα κεφάλαια
Κεφάλαια Δέκα κεφάλαια περί ησυχίας και προσευχής και περί των τεκμηρίων της χάρης
και της πλάνης
Δεκαπέντε κεφάλαια περί ησυχίας και περί των δύο τρόπων της προσευχής
Πώς πρέπει να κάθεται ο ησυχαστής στην προσευχή και να μη σηκώνεται γρήγορα

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

Σύντομη βιογραφία
Προς τη σεμνοτάτη μοναχή Ξένη
Δεκάλογος της κατά Χριστόν νομοθεσίας
Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων
Τρία κεφάλαια για την προσευχή και την καθαρότητα της καρδιάς
150 φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια
Αγιορείτικος τόμος υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων
e) Τόμος Ε΄ (Πεμπτος)

Άγιος Κάλλιστος και Άγιος Ιγνάτιος (οι Ξανθόπουλοι)

Σύντομη βιογραφία
Μέθοδος και κανόνας ακριβής για όσους διαλέγουν την ησυχαστική ζωή
Σχετικά με την άσκηση, τον τρόπο ζωής, και τη δίαιτά τους, και για τα πολλά και
μεγάλα αγαθά που προξενεί η ησυχία σε όσους την ασκούν σωστά. Η παρούσα πραγματεία
διαιρείται σε εκατό κεφάλαια.
Κεφάλαιο 1 (Προοίμιο) – Η θεία και υπερφυσική δωρεά και χάρη που ενυπάρχει δια του
Αγίου Πνεύματος στους πιστούς
Κεφάλαιο 2 – Το περιεχόμενο αυτού του λόγου εκτίθεται εξαιτίας της ερωτήσεως
κάποιου αδελφού και σύμφωνα με αυτό που ήθελε, αλλά και για να τηρηθεί η εντολή των
Πατέρων
Κεφάλαιο 3 – Σε κάθε έργο προηγείται ο σκοπός. Και σκοπός της πραγματείας αυτής
είναι να μάθομε ποιο είναι το θεμέλιο
Κεφάλαιο 4 – Aρχή κάθε κατά Θεόν εργασίας είναι το να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές
του Σωτήρα, και τέλος η επιστροφή μας στην τέλεια χάρη του παναγίου και ζωαρχικού
Πνεύματος που μάς έχει δωρηθεί αρχικά κατά το άγιο βάπτισμα
Κεφάλαιο 5 – Ποιά είναι η χάρη και πώς θα την επιτύχομε. Ποιά είναι εκείνα που τη
θολώνουν και ποιά είναι πάλι εκείνα που την ανακαθαίρουν
Κεφάλαιο 6 – Στο άγιο βάπτισμα δεχόμαστε δωρεάν τη θεία χάρη· αφού όμως τη
συγκαλύψομε ύστερα με τα πάθη, την καθαίρομε πάλι με την εκπλήρωση των εντολών
Κεφάλαιο 7 – Όποιος πολιτεύεται σύμφωνα με το θέλημα του Θεού πρέπει να ασκεί όλες
τις εντολές, αλλά την περισσότερη εργασία να την αφιερώνει σ’ αυτές που είναι
σπουδαιότερες από τις άλλες και κάπως γενικότερες
Κεφάλαιο 8 – Αρχή κάθε θεάρεστης εργασίας είναι η με πίστη επίκληση τον ονόματος
τον Κυρίον μας Ιησού Χριστού και μαζί μ’ αυτήν η ειρήνη και η αγάπη που ανατέλλουν
από αυτήν
Κεφάλαιο 9 – Με κάθε μία από αυτές και με τις τρεις μαζί χαρίζεται άφθονα σε μας ο
πλούτος όλων των αγαθών
Κεφάλαιο 10 – Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός κατά τον καιρό του σωτηρίου πάθους Του
αυτά άφησε στους Μαθητές Του σαν αποχαιρετιστήριες εντολές και θεία κληρονομιά,
όπως επίσης και μετά την ανάσταση
Κεφάλαιο 11 – Με αυτά τα τρία διαπλέκονται όλες οι αρετές
Κεφάλαιο 12 – Η δωρεά και η επέλευση του Αγίου Πνεύματος από το Θεό Πατέρα στους
πιστούς, χαρίζεται με τη δύναμη του Ιησού Χριστού και στο άγιο όνομά Του
Κεφάλαιο 13 – Εύλογα παραγγέλλουν οι άγιοι Πατέρες μας με το φωτισμό του Αγίου
Πνεύματος που είχαν μέσα τους, να προσευχόμαστε στον Κύριό μας Ιησού Χριστό και από
Αυτόν να ζητούμε το έλεος
Κεφάλαιο 14 – Εκείνος που θέλει να βαδίζει χωρίς να σφάλλει τον κατά Θεόν δρόμο της
ησυχίας, πρέπει μαζί με την καθολική απάρνηση των πάντων, να εκλέξει και την τέλεια
υποταγή
Κεφάλαιο 15 – Ποιά είναι τα σημάδια της αληθινής υποταγής, που όταν τα κατέχει ο
πραγματικός υπήκοος, θα υποτάσσεται σωστά
Κεφάλαιο 16 Α’. Όποιος επιθυμεί τη γνήσια και κατά Θεόν ησυχία πρέπει να φροντίζει,
μαζί με την ορθόδοξη πίστη, να είναι γεμάτος και από τα καλά έργα. Η πίστη είναι
διπλή. Ο ησυχαστής πρέπει να έχει πίστη, αλλά να είναι και ειρηνικός, απερίσπαστος,
αμέριμνος —δηλαδή χωρίς φροντίδες—, σιωπηλός, ήσυχος, να ευχαριστεί το Θεό για όλα,
να αναγνωρίζει την αδυναμία του, να υπομένει γενναία τους πειρασμούς και να ελπίζει
στο Θεό, περιμένοντας από Αυτόν το έλεος
Β΄. Η πίστη είναι διπλή
Γ΄. Πρέπει να είσαι ειρηνικός
Δ΄. Πρέπει να είσαι απερίσπαστος
Ε΄. Πρέπει να είσαι αμέριμνος και χωρίς φροντίδες
ΣΤ΄. Πρέπει να είσαι σιωπηλός
Ζ΄. Πρέπει να είσαι ήσυχος
Η΄. Πρέπει σε όλα να ευχαριστείς τον Θεό
Θ΄. Πρέπει να αναγνωρίζεις την αδυναμία σου
Ι΄. Πρέπει να υπομένεις γενναία τους πειρασμούς
Πρέπει να ελπίζεις στον Θεό και από Αυτόν να περιμένεις ότι είναι συμφέρον
Κεφάλαιο 17 – Ο φόβος του Θεού είναι διπλός, ο φόβος των αρχαρίων και ο φόβος των
τελείων
Κεφάλαιο 18 – Για χάρη των εντολών και της πίστεως του Κυρίου Ιησού Χριστού
οφείλομε, όταν το καλεί η περίσταση, να θυσιάσομε και τη ζωή μας
Ο πρώτος φόβος των αρχαρίων
Ο δεύτερος, ο τέλειος θείος φόβος
Κεφάλαιο 19 – Μέθοδος φυσική για την είσοδο έξοδο μέσα στην καρδιά με την εισπνοή
από τη μύτη και την προσευχή που κάνομε κατ’ αυτή και που είναι το «Κύριε Ιησού
Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με». Η μέθοδος αυτή συντελεί κάπως και στη
συγκέντρωση της διάνοιας.
Κεφάλαιο 20 – Η φυσική μέθοδος με την εισπνοή από τη μύτη και την επίκληση του
Κυρίου Ιησού Χριστού που τη συνοδεύει.
Κεφάλαιο 21 – Και ο ιερός Χρυσόστομος, όμοια με άλλους παλαιούς αγίους Πατέρες,
παραγγέλλει να προσευχόμαστε στο όνομα του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας μέσα στην
καρδιά, με αυτή την προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με»
Κεφάλαιο 22 – Και πάλι για τη μνήμη του Ιησού μέσα στην καρδιά με την εισπνοή και
με προσοχή
Κεφάλαιο 23 – Εκείνος που θέλει να νήψει νοερά, και πιο πολύ ο αρχάριος, πρέπει να
κάθεται στον καιρό της προσευχής σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, για να
συγκεντρώνονται έτσι από το μερισμό με τρόπο φυσικό ο νους και η διάνοια
Κεφάλαιο 24 – Η απουσία ρεμβασμού χορηγείται στο νου πρώτα απ’ όλα μέσω του Κυρίου
μας Ιησού Χριστού και της επικλήσεως με πίστη μέσα στην καρδιά του αγίου ονόματός
Του. Συντελεί δε κάπως και η φυσική μέθοδος της εισόδου με την εισπνοή μέσα στην
καρδιά, και η παραμονή σε ήσυχο και σκοτεινό χώρο και τα παρόμοια
Κεφάλαιο 25 – Πώς πρέπει να περνά ο ησυχαστής το διάστημα από το βράδυ ως το πρωί.
Αρχή της λεπτομερειακής διδασκαλίας
Κεφάλαιο 26 – Πώς πρέπει να περνάς από τον όρθρο μέχρι το πρωί
Κεφάλαιο 27 – Πώς πρέπει να περνάς από το πρωί μέχρι την ώρα τον φαγητού
Κεφάλαιο 28 – Προφύλαξη από την αργία. Είναι αναγκαίο να τηρεί και ο ησυχαστής την
εκκλησιαστική τάξη
Κεφάλαιο 29 – Συνέχεια στα περί προσευχής. Πρέπει να προσευχόμαστε πάντοτε
Κεφάλαιο 30 – Η σωματική δίαιτα, πώς δηλαδή πρέπει να τρέφεται ο ησυχαστής
Κεφάλαιο 31 – Πώς πρέπει να τρέφεται ο αγωνιζόμενος τη Δευτέρα, την Τετάρτη και την
Παρασκευή
Κεφάλαιο 32 – Πώς πρέπει να τρέφεσαι την Τρίτη και την Πέμπτη
Κεφάλαιο 33 – Πώς πρέπει να τρέφεσαι το Σάββατο. Για τις αγρυπνίες, και πώς πρέπει
να τρως κατ’ αυτές
Κεφάλαιο 34 – Πώς πρέπει να τρως τις Κυριακές. Διάφορα άλλα ζητήματα. Επίσης περί
κόπου και ταπεινώσεως
Κεφάλαιο 35 – Πώς πρέπει να τρως και να πράττεις τις άγιες Τεσσαρακοστές και
μάλιστα τη Μεγάλη
Κεφάλαιο 36 – Η διάκριση. Η εργασία με μέτρο είναι ανεκτίμητη. Η υποταγή
Κεφάλαιο 37 – Πώς πρέπει ο αγωνιζόμενος να περνά το διάστημα μετά το γεύμα ως τη
δύση τον ηλίου. Πρέπει να πιστεύομε πως ανάλογα με τον κόπο και το μέτρο της
εργασίας μας, μας δίνονται τα θεία χαρίσματα
Κεφάλαιο 38 – Η καθαρή προσευχή είναι ανώτερη από κάθε εργασία
Κεφάλαιο 39 – Ο αριθμός των γονυκλισιών του εικοσιτετραώρου
Κεφάλαιο 40 – Η διανομή των θείων αγαθών δε γίνεται μόνο ανάλογα με τον αγώνα και
την εργασία μας, αλλά και με την κατάσταση, τη δεκτικότητα, την πίστη και τη φυσική
μας διάθεση
Κεφάλαιο 41 – Η καθολική και τελειότατη διάκριση. Ποιος είναι αυτός που ζει παρά
φύση και σαρκικά, ποιος ο κατά φύση και ψυχικά, και ποιος είναι που ζει υπέρ φύση
και πνευματικά
Κεφάλαιο 42 – Συνέχεια για τη διάκριση με παράδειγμα
Κεφάλαιο 43- Η μεταβολή και αλλοίωση του καθενός και η υπερβολική δόξα της
ταπεινώσεως
Κεφάλαιο 44 – Η μετάνοια, η καθαρότητα και η τελειότητα
Κεφάλαιο 45 – Οι πέντε εργασίες της πρώτης και κατά κάποιο τρόπο προκαταρκτικής
ησυχίας των αρχαρίων, δηλαδή η προσευχή, η ψαλμωδία, η ανάγνωση, η μελέτη και το
εργόχειρο
Κεφάλαιο 46 – Από πού πρέπει να κάνουν αρχή εκείνοι που θέλουν να ησυχάσουν ορθά,
και ποιά είναι η αρχή και η αύξηση και η προκοπή και η τελείωση
Κεφάλαιο 47 – Η τάξη της ησυχίας των αρχαρίων
Κεφάλαιο 48 – Η καρδιακή προσευχή που γίνεται με προσοχή και νήψη, και πώς
ενεργείται
Κεφάλαιο 49 – Πώς παρέδωσαν οι θείοι Πατέρες να λέμε την προσευχή με διάφορους
τρόπους, και ποιά είναι η προσευχή
Κεφάλαιο 50 – Τα λόγια της ιερής και θεοποιού προσευχής έχουν μυσταγωγηθεί
πνευματικά όχι μόνο από τους αγίους Πατέρες που αναφέραμε, αλλά και από αυτούς τους
κορυφαίους Αποστόλους Πέτρο, Παύλο και Ιωάννη
Κεφάλαιο 51 – Οι αρχάριοι μπορούν να προσεύχονται άλλοτε με ολόκληρη την προσευχή,
άλλοτε με ένα μέρος της, πάντοτε όμως μέσα στην καρδιά, και να μην αλλάζουν συνεχώς
τα λόγια της προσευχής
Κεφάλαιο 52 – Για να καρποφορήσει η προσευχή μέσα στην καρδιά, χρειάζεται καιρός
πολύς και αγώνας και βία. Και γενικά, κάθε αγαθό κατορθώνεται με μεγάλο κόπο και
πολύν καιρό
Κεφάλαιο 53 – Η μη καθαρή καρδιακή προσευχή, και πώς φτανει κανείς στην καθαρή και
αρρέμβαστη προσευχή
Κεφάλαιο 54 – H αρρέμβαστη και καθαρή καρδιακή προσευχή και η θέρμη που
δημιουργείται από αυτή
Κεφάλαιο 55 – Η θέρμη παράγεται από διάφορες αιτίες. Η κυριότερη είναι εκείνη που
παράγεται από την καθαρή καρδιακή προσευχή
Κεφάλαιο 56 – Ποιο είναι το εργο που ακολουθεί την καρδιακή θέρμη
Κεφάλαιο 57 – Ο πόθος και έρωτας που γεννιέται από τη θέρμη, την προσοχή και την
προσευχή
Κεφάλαιο 58 – Τα καρδιακά δάκρυα. Ο θείος πόθος και έρωτας
Κεφάλαιο 59 – Παραίνεση να μη ζητούμε τα υπέρμετρα. Προτροπή για συνεχή μνήμη του
Κυρίου μας Ιησού Χριστού μέσα στην καρδιά μας
Κεφάλαιο 60 – Ο θερμός ζήλος και η θεία εμφάνεια μέσα μας και ο ενυπόστατος
φωτισμός της χάρης
Κεφάλαιο 61 – Ενέργεια θεία και ενέργεια δαιμονική
Κεφάλαιο 62 – Ο φωτισμένος και απλανής διδάσκαλος
Κεφάλαιο 63 – Ο αληθινός και ο ψευδής φωτισμός, ήγουν το θείο φως και το φως από
τον πονηρό
Κεφάλαιο 64 – Η απρεπής και η ευπρεπής φαντασία, και πώς πρέπει να τις
αντιμετωπίζομε
Κεφάλαιο 65 – Όχι μόνο η απρεπής φαντασία, αλλά και η ευπρεπής είναι απορριπτέα από
τους Αγίους στην καθαρή προσευχή και στην απλή και ενιαία εργασία του νου
Κεφάλαιο 66 – Η καθαρότητα και η τελειότητα του νου, της ψυχής και της καρδιάς
Κεφάλαιο 67 – Πώς φαντάζονταν οι Προφήτες
Ο καθαρός νούς
Η καθαρή ψυχή
Η καθαρή καρδία
Ο Τέλειος νούς
Η τέλεια ψυχή
Η τέλεια καρδιά
Ο καθαρός νούς
Κεφάλαιο 68 – Συνέχεια για τις φαντασίες και τις πολλές και ποικίλες θεωρίες
Κεφάλαιο 69 – Οι πέντε δυνάμεις της ψυχής. Οι φαντασίες που είναι οικείες της ψυχής
και του νου. Πρέπει ν’ αποφεύγομε τελείως τη φαντασία και τα σχήματα και τις
αποτυπώσεις και τις διαμορφώσεις στην καθαρή προσευχή και στην απλή και ενιαία
εργασία του νου
Κεφάλαιο 70 – Περισσότερα για το νου
Κεφάλαιο 71 – Ακόμη λίγα για την καθαρή προσευχή
Κεφάλαιο 72 – Άλλο είναι η απάθεια του νου και άλλο η αληθινή προσευχή, η οποία
είναι και μεγαλύτερο
Κεφάλαιο 73 – Συνέχεια για τη φαντασία και για εντυπώσεις στο νου και για τα
σημάδια της πλάνης και της αλήθειας
Κεφάλαιο 74 – Η θεία και η επίπλαστη παρηγοριά
Κεφάλαιο 75 – Η θεία ηδονή που πηγάζει από την καρδιά
Κεφάλαιο 76 – Η πνευματική αυτή ηδονή είναι και πολυώνυμη και ανώνυμη
Κεφάλαιο 77 – Όποιος θέλει να ησυχάσει στην εντέλεια, πρέπει οπωσδήποτε να είναι
πράος στην καρδιά
Κεφάλαιο 78 – Πώς θα κατορθώσομε την πραότητα. Τα τρία μέρη της ψυχής, το θυμικό,
το επιθυμητικό και το λογιστικό
Κεφάλαιο 79 – Πρέπει κανείς να μετανοεί γρήγορα για όσα παραπτώματα του συμβαίνονν,
κι έτσι να προφυλάγεται σοφά για το μέλλον
Κεφάλαιο 80 – Το ολίσθημα και η μετάνοια
Κεφάλαιο 81 – Η μετάνοια, ο φόβος, η αγάπη, το πένθος, τα δάκρυα και η αυτομεμψία
Κεφάλαιο 82 – Η σοφή ασφάλιση και η προσοχή
Κεφάλαιο 83 – Ο ησυχαστής πρέπει να αγωνίζεται για όλα τα παραπάνω, και προπάντων
για να είναι ήσυχος, πράος και να επικαλείται καθαρά και με σπουδή τον Κύριο Ιησού
Χριστό μέσα στην καρδιά του
Κεφάλαιο 84 – Ο καλός και εκστατικός έρωτας και το θείο κάλλος
Κεφάλαιο 85 – Ο πόλεμος, η παιδαγωγική παραχώρηση και η εγκατάλειψη εξαιτίας
αποστροφής
Κεφάλαιο 86 – Η απάθεια. Τι είναι η ανθρώπινη απάθεια
Κεφάλαιο 87 – Συνέχεια για την απάθεια και την τελειότητα
Κεφάλαιο 88 – Η εμπάθεια, η ηδυπάθεια, η προσπάθεια και η απάθεια
Κεφάλαιο 89 – Τι είναι εμπαθής, ηδυπαθής, προσπαθής και απαθής και ποιά η θεραπεία
τους
Κεφάλαιο 90 – Η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη
Κεφάλαιο 91 – Η αγία Κοινωνία. Πόσα αγαθά μάς προξενεί η συνεχής μετάληψη με καθαρή
συνείδηση
Κεφάλαιο 92 – Είναι ανάγκη να μάθομε το θαύμα των αγίων Μυστηρίων τί είναι, γιατί
δόθηκαν και ποιά είναι η ωφέλειά τους
Κεφάλαιο 93 – Τέλος των θεμάτων που αναπτύχθηκαν αναλυτικά, και μικρή παραίνεση
προς τον ερωτήσαντα
Κεφάλαιο 94 – Πώς πρέπει να ακούμε και να εννοούμε τα πνευματικά λόγια των Πατέρων
Κεφάλαιο 95 – Ανακεφαλαίωση. Πώς πρέπει να προσευχόμαστε. Ο αληθινός φωτισμός και η
θεία δύναμη
Κεφάλαιο 96 – Άλλη ανακεφαλαίωση
Κεφάλαιο 97 – Η ησυχία με υπακοή είναι πράγματι η απλανής και αληθινή και
πατροπαράδοτη και θεάρεστη ζωή. Αυτή ευλόγως ονομάστηκε από τους Αγίους «κρυμμένη
εν Χριστώ ζωή»
Κεφάλαιο 98 – Αν και υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι σωτηρίας, αυτός όμως είναι ο
ξεχωριστός και βασιλικός που οδηγεί στην υιοθεσία
Κεφάλαιο 99 – Αὐτὸς ὁ τρόπος ζωῆς ἔχει πολλὰ ὀνόματα ἐπειδὴ ἡ ἐργασία του εἶναι
ὑψηλή
Κεφάλαιο 100 – Ηθικός επίλογος. Μαζί με τη βοήθεια και τη χάρη του Θεού, πρέπει κι
εμείς όσο μπορούμε να φροντίζομε και να αγωνιζόμαστε να αξιωθούμε αυτές τις
υπερφυσικές και μέγιστες δωρεές από τώρα, σαν αρραβώνα, και να μην τις χάσομε, ο μη
γένοιτο, από μιά μικρή ραθυμία

Όσιος Κάλλιστος Αγγελικούδης

Κεφάλαια
1-14. Περί προσευχής
15. Ο Παράδεισος που αναφέρεται στη Γραφή είναι εικόνα του ανθρώπου
16. Η πνευματική δωρεά
17-18. Η θεία και η ανθρώπινη ενέργεια. Η ειρήνη.
19. Ο Θεωρητικός βίος. Από τι έχει ανάγκη ο θεωρητικός. Η προσευχή είναι μέρος της
θεωρίας, και οι Πατέρες αποτιμούν τη θεωρία ως προσευχή
20. Ο Θεός είναι Πνεύμα, και όσοι Τον προσκυνούν πρέπει να το κάνουν πνευματικά και
αληθινά
21. Η προσευχή
22. Από ποιά πράγματα έχει ανάγκη η προσευχή και πόσο αξίζει να την τιμούμε
23. Η προσευχή
24. Στο χωρίο· «Είπε ο Θεός στον Αβραάμ, «φύγε από την πατρίδα σου», και περί
θεωρίας (προσεχώς)
25. Η ταπείνωση και η θεωρία
26. Η ταπείνωση και η θεωρία
27. Περί θεωρίας
28. Ο πρακτικός και ο θεωρητικός
29-30. Ο πρακτικός και ο θεωρητικός
31-33. Η μετοχή του Αγίου Πνεύματος
34. Περί θεωρίας
35. Περί θεωρίας
36. Περί θεωρίας
37. Περί θεωρίας
38. «Είπε ο Θεός στον Αβραάμ, «Θα πληθύνω πολύ το σπέρμα σου κλπ.»»
39. Να υμνείς, ψυχή μου, τον Κύριο
40-41. Περί θεωρίας
42. Για το θείο φωτισμό
43. Από πού γεννιέται ο θείος έρωτας μέσα στην ψυχή
44. Συνέχεια για το θείο έρωτα
45. Ο φόβος που περιέχει η αγάπη
46. Η αγάπη είναι τριών ειδών
47. Ο νους ανεβαίνει με τρεις τρόπους προς τη θεωρία του Θεού
48. Η συμμετοχή της οράσεως
49. * Το κεφ. 49 λείπει και από το πρωτότυπο κείμενο.
50. Περί θεωρίας
51. O πρακτικός και ο θεωρητικός
52. Πώς θεωρούν οι θεωρητικοί
53. «Η Ιερουσαλήμ που οικοδομείται ως πόλη, της οποίας οι μέτοχοι είναι συναγμένοι·
γιατί εκεί ανέβηκαν οι φυλές, οι φυλές του Κυρίου, μαρτυρία για τον Ισραήλ»(Ψαλμ.
121, 3-4)
54. Για το ίδιο θέμα
55-63. Στο χωρίο· «Εκείνοι ήταν οι ευγενείς από τις ανατολές του ηλίου»
64. Ο Θεός από φιλανθρωπία γίνεται αντιληπτός σε όλα τα νοερά αισθητήρια
65-73. Το Πνεύμα του Θεού κατοικεί μέσα στους πιστούς
74. Κάθε πιστός έχει τιμηθεί υπερβολικά από το Θεό
75-79. Στο χωρίο· «Άνοιξε τα φτερά Του και τους δέχτηκε και τους πήρε πάνω στη ράχη
Του»(Δευτ. 32, 11)
80. Ποιά είναι η κυρίως ηδονή
81-83. Για τη σαρκική ηδονή

Κάλλιστος Τηλικούδης
Περί ησυχαστικής τριβής
Εκλογή από τους αγίους Πατέρες περί προσευχής και προσοχής

Άγιος Κάλλιστος ο Καταφυγιώτης

Σύντομη βιογραφία
Περί της ενώσεως με το Θεό και του θεωρητικού βίου

Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης

Για την ιερή και θεοποιό προσευχή (Κεφάλαια 296-297)

Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός

Περί των λόγων που περιέχει η θεία ευχή, δηλαδή το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του
Θεού, ελέησόν με»

Αγνώστου μοναχού
Ερμηνεία του «Κύριε Ελέησον»
Άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος
Λόγος περί πίστεως Και διδασκαλία για εκείνους πού λένε, ότι δεν είναι δυνατόν
εκείνοι πού βρίσκονται μέσα στις φροντίδες του κόσμου να φτάσουν στην τελειότητα
των αρετών. Και διήγηση επωφελής στην αρχή. (Λόγος 22ος)
Περί των τριών τρόπων της προσευχής

Όσιος Μάξιμος ο Καψοκαλύβης

Απόσπασμα από το βίο του Οσίου Μαξίμου του Καψοκαλύβη

Αγνώστου μοναχού
Όλοι οι Χριστιανοί πρέπει να προσεύχονται ακατάπαυστα