Telugu Sripada Srivallabh Charitramrutam PDF

dü+øÏå|üÔ lbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·+
Published by
Sri PraneeƟWƵďůŝĐaƟŽŶƐ
3-6-494/101, St.No.7, Himayathnagar,
Hyderabad-500 029.
First EĚŝƟŽŶ : 2013

Copies : 1000
Author : Ms Prasanna Kumari
Price : Rs.120
FŽƌŽƉŝĞƐƉůĞĂƐĞĐŽŶtĂĐƚ͗
Cell: 9010039671 / 9010089641

or
mail to : sripada@mail.com
All rights resereved
II
lbÕ<ä le\¢uÛÑ ‘·«+ dü<Ó’e ˆ
l<ä‘êÔ nkÕàHé bÕVæ≤ <˚yê~Û<˚e ˆ
uÛ≤eÁ>±Vü≤´ πø¢X¯Vü‰]Hé düTø°πsÔ ˆ
ô|ò÷sê‘Y ø£cÕº‘Y ñ<äΔs¡ nkÕàHé qyÓ÷düTÔ‘˚ ˆˆ
‘·«+ H√ e÷‘ê ‘·«+ |æ‘ê#ê~ÛedüÔ«+ ˆ
Á‘ê‘ê jÓ÷>∑πøåeTø£è‘Y dü<äTZs¡T' ‘·«+ ˆ
‘·«+ düs¡«dü«+ q' Á|üuÛÀ' $X¯«eT÷πsÔ ˆ ô|ò÷sê‘Y..ˆˆ
bÕ|ü+ ‘ê|ü+ yê´~Û+ Ä~Û+#· <Ó’q´+ ˆ
;Û‹+ πø¢X¯+ ‘·«+ Vü≤sêX¯ó‘·«<äq´+ ˆ
Á‘ê‘ês¡+ H√ Mø£å´ áXÊdüÔpπsÔ ˆ ô|ò÷sê‘Y..ˆˆ
Hêq´' Á‘ê‘ê Hê|æ <ë‘ê q uÛÑsêÔ ˆ
‘·«‘√Ô <˚e ‘·«+ X¯s¡D√´ Vü≤sêÔ ˆ
≈£îsê´‘˚Ôj·÷qTÁ>∑Vü≤+ |üPs¡íØ‘˚ ˆ ô|ò÷sê‘Y..ˆˆ
<Ûäs¡àÁ|”‹+ düqà‹+ <˚e uÛÑøÏÔ+ˆ
dü‘·‡+>±|æÔ+ <˚Væ≤ uÛÑTøÏÔ+ #· eTTøÏÔ+ˆ
uÛ≤yêdüøÏÔ+ #· nœ˝≤q+<äeT÷πsÔˆô|ò÷sê‘Y...ˆˆ
XÀ¢ø£ |ü+#·ø£+ @‘·‘Y j·T' ˝Àø£ eT+>∑fi¯ es¡Δq+ˆ
Á|ü|üπsƒ‘Y ìj·T‘√ uÛÑø±Ô´ dü' <ä‘·Ô Á|æjÓ÷ uÛÑy˚‘Yˆˆ
lbÕ<ä le\¢uÛÑ dü+øÏå|üÔ #·]‘êeTè‘·+
II
$wüj·÷qT Áø£eTDÏø£
n<Ûë´j·÷\T |òü\ÁX¯ó‹ ù|õ HÓ+.
1. lX¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº\ |ü]#·j·T yêø±´\T Ç+{À¢ Á|üXÊ+‘· yê‘êes¡D+ 1
2. eT<äTsê (eT<äT¬s’) q>∑s¡ eè‘êÔ+‘·+ eTH√e´<Ûä <ä÷s¡+ ne⁄‘·T+~ 6
3. lbÕ<äT\ ©˝≤yÓ’uÛÑe+`|üfi¯ìkÕ«$T Hê>∑<√wüìyês¡D`dü+‘êqÁbÕ|æÔ 15
4. lbÕ<ä`yêdüyê+_ø£\ k˛<äs¡ k˛<äØ ø£q´\≈£î jÓ÷>∑és¡Tì‘√ 22
ã+<Ûä+ $yêVü≤+, >∑Ts¡Tì+<ë
bÕ|ü$eTTøÏÔ
5. ‹s¡T|ü‹˝À X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº nqTuÛÑyê\T yÓTT≈£îÿã&ÉT\T #Ó*¢+|üø£ 34
b˛e≥+ e\q ø£*π> <√cÕ\T,
$|òü÷ï\ ìyês¡D
6. lbÕ<äT\ ~e´ ne‘·s¡D |æ‘·è<˚e‘·\ XÊbÕ\ qT+&ç ìeè‹Ô 41
7. @&Ü~ •X¯óe⁄ ©\\T $<ë´ÁbÕ|æÔ 52
8. ‹s¡TeT\<ëdüT`n<äT“¤‘· nqTuÛÑyê\T dü+‘êqÁbÕ|æÔ, \ø°åà ø£{≤ø£å+ 58
9. ø£s¡à|òü˝≤\T`ìyês¡D√bÕj·÷\T ÁbÕs¡ãΔø£s¡à ìyês¡D 68
10. düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ eè‘êÔ+‘·+ <äTs¡<äèwüº ìyês¡D 78
11. lbÕ<äÁ|üuÛÑTe⁄\ ‘·‘·Ô«+ <äTs¡\yê≥¢ qT+&ç $eTTøÏÔ 84
12. es¡àø£fi¯èTs¡àø£fi¯ #·ø£ÿ{Ï Äs√>∑´+ 89
13. Äq+<äX¯s¡àj˚T yÓ+ø£j·T´ ne<Ûä÷‘· >√dü+|ü<ä, |òü\kÕj·T+ 92
14. <ä‘·TÔ\T >ö&É≈£î\düTúì˝≤ ø£cÕº\T ‘=\– eTH√<ÛÓ’s¡´+ 97
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºì ø£\TdüTø√e&É+ ô|s¡T>∑T‘·T+~
15. $q÷‘·ï jÓ÷>∑ Á|üÁøÏj·T nø±s¡D ø£\Vü‰\ qT+&ç, 102
|üPs¡«»qà dü+∫‘·
bÕbÕ\ qT+&ç $eTTøÏÔ
16. •wüº s¡ø£åD`<äTwüº•ø£åD <ÛäHêø£s¡¸D 110
17. njÓ÷>∑T´\ô|’ ≈£L&Ü Á|üuÛÑTe⁄\dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\ Äosê«<ä+ 117
nqTÁ>∑Vü≤+
18. |ü+&ç‘·`bÕeTs¡T\ >±<∏ä bÕ|üø£s¡à $<Ûä«+düq, n<äèwüºjÓ÷>∑+ 125
III
19. *+>∑Dí`>∑D|ü‹ XÊÅdüTÔ\ e÷qdæø£ ø£˝À¢˝≤ìï, e´<ÛäqT 131
eè‘êÔ+‘·+ <ä÷s¡+ #˚j·T&ÜìøÏ
20. >∑Ts¡T#·s¡DT\ >∑Ts¡TuÛÑøÏÔ ô|ò÷s¡ ø£wüºqcÕº\ ìyês¡D 137
21. <ä+&çkÕ«eTT\ eè‘êÔ+‘·+ Ä<Ûë´‹àø£ Wqï‘·´+. |ü⁄D´ 143
düeTTbÕs¡®q
22. nVü≤+ø±s¡y˚T nC≤„q+ ø£s¡à <√cÕ\, $|òü÷ï\ qT+&ç $eTTøÏÔ 147
23. •e|üPC≤ eTVæ≤eT ◊X¯«s¡´ ÁbÕ|æÔ 152
24. •e⁄ì Äj·TT<Ûë\ $•wüº‘· <ä+|ü‘·T\ eT<Ûä´ nqT≈£L\‘· 156
25. dü‘·‡+>∑‘˚« ìdü‡+>∑‘·«+ kÕ+kÕ]ø£ u≤<Ûä\ ìyês¡D. 160
düTK ÁbÕ|æÔ
26. ø±\|ü⁄s¡Twüßì $es¡D <Ísê“¤>∑´+ qT+&ç $eTTøÏÔ. 164
dü+‘êq ÁbÕ|æÔ
27. |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À e÷ $wüeT |ü]dæú‘·T\˝À 167
nqTuÛÑyê\T <Ó’edüVü‰j·T+
28. yÓ’XÊK X¯ó<äΔ <äX¯$T, X¯óÁø£yês¡+, nqT≈£L\ e<Ûä÷ès¡T\ ÁbÕ|æÔ 169
yêdü$e÷‘· »qà~q+
29. yêdüMe÷‘·≈£î Äs¡ýÓ’X¯ó´\‘√ |æ‘·è<˚e‘·\ Äosê«<ä ÁbÕ|æÔ 174
nqTã+<Ûä+
30. dü+X¯j·÷‘êà $qX¯´‹ ñ»®«\ uÛÑ$wü´‘·TÔ 176
31. <äX¯eTVü‰ $<ä´\ es¡íq+ $<ë´, ◊X¯«s¡´, n~Ûø±s¡ ÁbÕ|æÔ 178
32. qeHêsêj·TDT˝Ò qeHê<∏äT\T dü<äTZs¡T ø£{≤ø£å ÁbÕ|æÔ 181
33. qs¡dæ+Vü≤sêj·T\ Ä‹<∏ä´+ $yêVü‰ìøÏ nqT≈£L\ dü+ã+<Ûä ÁbÕ|æÔ 185
34. e÷qe‘·«y˚T ndü˝…’q <Ó’e‘·«+ ãTTD $eTTøÏÔ. düTK XÊ+‹ 188
35. <äTwüº •ø£åD`•wüº s¡ø£åD yêø˘X¯ó~Δ 192
36. $∫Á‘· <ë+|ü‘·´+ nqT≈£L\ <ë+|ü‘·´ ÁbÕ|æÔ 195
37. Åd”Ô |ü⁄s¡Twü ‘·‘êÔ«\ X¯ó~Δ \ø£å´ ÁbÕ|æÔ 201
38. u…’sê– ø£<∏äq+ Ä‘·à$XÊ«dü+, <ÛÓ’s¡´ ÁbÕ|æÔ 204
39. Hê>∑eTDÏ eTVü≤‘·´+ Hê>∑<√wü ìyês¡D 208
IV
40. uÛ≤düÿs¡XÊÅdæÔ‘√ ãVüQeTTK>√wæ˜ nkÕ<Ûë´ìï kÕ<Ûä´+ 211
#˚sTT+#·>∑*π> X¯øÏÔ
41. <ä‘·ÔBøå± Á|üVü≤düq+ ≈£îÁ≥\T, ≈£î‘·+Á‘ê\ qT+&ç s¡ø£åD 213
42. ~>∑+ãsê!~>∑+ãsê! ‘·|æŒb˛sTTq |æ\¢\T <=s¡ø£≥+ 218
lbÕ<äe\¢uÛÑ ~>∑+ãsê!
43. »>∑Hêà‘· $$<Ûä s¡÷bÕ\T nwüº$<Ûä ◊X¯«s¡´ ÁbÕ|æÔ 222
44. |üèB∏« »\ j·TC≤„\ $es¡D ñ»®«\ uÛÑ$wü´‘·TÔ 226
45. lkÕsTT ne‘·s¡D düs¡«‘√eTTU≤_Ûeè~Δ 230
46. nXÊ«\ y√éTj·÷q+ ‘=+<äs¡>± jÓ÷>∑´ $yêVü≤+ 232
47. lbÕ<äT\ e÷‘·èuÛÑøÏÔ mH√ï s¡ø±\ X¯óuÛÑ ÁbÕ|æÔ 235
48. lbÕ<äT\ <Ûäs¡àuÀ<Ûä\T eTTeTT≈£åîe⁄\T`kÕ<Ûä≈£î\≈£î 237
#·‘·T]«<Ûä |ü⁄s¡TcÕs¡ú ÁbÕ|æÔ
49. n–ï ñbÕdüqj˚T n–ï j·T»„+ nìï s¡ø±\ <√wü ìyês¡D 240
50. Á|üuÛÑTHêeTdüàs¡D+` >∑Ts¡Tì+<ë ÁbÕ|æÔ e\¢ ø£*π> 243
uÛÑeuÛÑj·TVü≤s¡D+ <√wü ìyês¡D
51. lbÕ<äT\T n+‘·]Ω‘·T\>∑T≥ e÷s¡ø£ jÓ÷>±\ qT+&ç s¡ø£åD 246
52. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº jÓ÷>±qTuÛÑe+ düeTkÕ´|ü]cÕÿsê\≈£î 247
53. u≤|üHês¡T´\ 33e‘·s¡+` ô|ò÷s¡bÕbÕ\ $eTTøÏÔ. 248
#·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏ä+ n<äècÕºìï ‹]– #˚õøÏÿ+#·Tø√e&É+
V
düMTø£å
Á‹eTTsêÔ´‘·à≈£î&ÉT, Å‘Ó’˝Àø£´|üPE´&ÉT n‘·´+‘·eTVæ≤yÓ÷ù|‘·T&ÉT,
Ä~>∑Ts¡TyÓ’q l<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄ e÷qyê[øÏ ‘·‘Ô·«C≤„q+ ø£*–+#·T≥≈£î,
yê]ì nC≤„qeTTqT+&ç s¡øÏå+#·T≥≈£î »>∑<äTZs¡Te⁄>± ne‘·]+∫ düèwæº,
dæú‹, \j·T\≈£î ø±s¡DyÓTÆq Á‹eT÷s¡TÔ\ dü«s¡÷|üeTsTTHês¡T.
uÛÑø£Ôs¡ø£åD¬ø’ l<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄ lbÕ<ä le\¢uÛÑTì>± |æsƒê|ü⁄s¡eTT˝ÀqT,
qs¡dæ+Vü≤düs¡dü«‹>± ø£s¡+C≤ Á>±eT+˝ÀqT, e÷DÏø£´Á|üuÛÑTe⁄>±
˝≤<ä«+‹Á>±eT+˝ÀqT, kÕ«$TdüeTs¡>ú ± nø£ÿ˝Ÿø√≥˝ÀqT, lkÕsTTu≤u≤>±
wæ]&û˝Àq÷ ne‘·]+#ês¡T. M]ì <ä‘·Ô |ü+#·ø£eTì ù|s=ÿ+{≤s¡T.
>∑Ts¡T#·]Á‘·˝À l<ä‘·TÔì yÓTT<ä{Ï ne‘ês¡yÓTÆq lbÕ<äTì #·]
Á‘·qT ◊<äT n<Ûë´j·÷\˝À ‘Ó\|ü&É+ »]–+~. lbÕ<äT\T ñ<ä“¤$+∫q~
yÓTT<ä\T yê] ne‘ês¡ düe÷|æÔ es¡≈£î ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+˝À »]–q yê]
J$‘· #·]Á‘·qT, ©\\qT e]ídü÷Ô, Ç{°e\ ªªlbÕ<äle\¢uÛÑ dü+|üPs¡í
#·]‘êeTè‘·eTTμμ nH˚ Á>∑+<∏äeTT yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ e∫Ãq~. lbÕ<äTì
düeTø±*≈£î˝…’q le÷Hé X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº á Á>∑+<∏ëìï dü+düÿè‘·+˝À
s¡∫+#ês¡T. 14e X¯‘êã›+˝À »]–q $X‚wüeTT\T Ç$. ‘·s¡Tyê‘· 2001
dü+e‘·‡s¡eTT˝À <ëì ‘Ó\T>∑T Á|ü‹ì le÷Hé eT˝≤¢~ >√$+<äBøÏå‘·T\T
lbÕ<äTì »qàdüú\yÓTÆq |æsƒê|ü⁄s¡+˝À |æsƒê|ü⁄s¡ dü+kÕúHêìøÏ n+<äCÒkÕs¡T.
á ñÅ<äZ+<∏ä+˝À lbÕ<äTì n<äT“¤‘· $X‚cÕ\T, u≤\´<äX¯˝Àì yê] ©\\T,
eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#˚ |üs¡e÷s¡ú kÕ<Ûäq\T ì_&ûø£è‘·yÓTÆ ñHêïsTT. á
|ü⁄D´Á>∑+<∏äeTT uÛÑ≈£îÔ\ Vü≤è<äj·÷\qT Äø£]¸+#˚ |ü$Á‘· Á>∑+<∏äeTq&É+˝À
n‹X¯j÷Ó øÏÔ ˝Ò<Tä . á Á>∑+<∏ëìï H˚qT |ü~ |ü~ùV≤qT |üsê´j·÷\T bÕsêj·TD
>±$+∫ |ü⁄˙‘·qj·÷´qT. á |ü$Á‘· Á>∑+<∏ëìï leT‹ Á|üdüqï≈£îe÷]
lbÕ<ä <ä‘·TÔì Áù|s¡D‘√ ø£s¡TD≤qTÁ>∑Vü‰\‘√ uÛÑøÏÔ uÛ≤y√Á<˚ø£ |üP]‘·jÓÆT
dü+øÏå|üÔ+>± düT\uÛÑ XË’*˝À dü+ø£\q+ #˚dæ uÛÑ≈£îÔ\≈£î n+~düTÔqï~. á
dü+øÏå|üÔ Á>∑+<∏äeTT düsê«+>∑ düT+<äs¡+>± uÛ≤ej·TTø£Ô+>± #·ø£ÿ{Ï XË’*‘√
VI
uÛ≤cÕ|ü]C≤„qeTT‘√ ≈£L&çq yê&ÉTø£ uÛ≤wü˝À #·<äTe⁄≥≈£î ‘˚*ø£>± ñ+&ç,
#·<eä >±H˚ düT\uÛ+Ñ >± ns¡eú Tj˚T´≥≥T¢ ñ+~. á |ü$Á‘· dü+øÏ|å Ôü lbÕ<äTì
#·]Á‘·qT Á|ür uÛÑ≈£îÔ&ÉT #·~$, <ÛäqT´\T ne>∑\s¡ì $X¯«dædüTÔHêïqT. á
Á>∑+<∏eä TTqT n+~+∫q Á|üdqü ï≈£îe÷]øÏ Ç~ eTTøÏÁÔ |ü<eä Tì uÛ≤$düTHÔ êïqT.
‘·eT ø£s¡TD≤ ø£{≤ø£åeTT\‘√ lbÕ<äT\T dü<ë áyÓTqT ø±bÕ&ÉT>±ø£! nì
eTqdü÷Œ¤]Ô>± Á|üdüqï≈£îe÷]ì Äos¡«~düTÔHêïqT.
uÛ≈Ñ î£ \Ô T á Á>∑+<∏ëìï #·~$ |ü⁄˙‘·T\T n>∑T<äTs¡T>±ø£! Hê\T>∑T |ü⁄s¡TcÕs¡ú
|òü\eTT\qT bı+~ <ÛäqT´\T n>∑T<äTs¡T >±ø£!
lkÕsTT nqTÁ>∑Vü≤ s¡#·sTTÁ‹
leT‹. myéT.¬ø.<äTsêZ+ã,
dæøÏ+Á<ëu≤<é
VII
eTT+<äTe÷≥
ªª|ü * ¬ ø &ç ~ uÛ ≤ >∑ e ‘· e T≥
|ü*øÏ+#Ó&ç yê&ÉT sêeTuÛÑÁ<äT+&É≥μμ
nì eTVü ‰ uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ T ø£ M X¯ « s¡ T \T
nsTTq b˛‘·q>±s¡T #Ó|æŒqfÒ¢ lbÕ<ä
le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏äø£s¡Ô l
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±s¡T ≈£L&Ü Ä Á>∑+<∏ä
ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ ªl#·s¡DT\ ~e´ #·]Á‘·qT, ~e´ ©˝≤yÓ’uÛÑeeTTqT
e]í+#·T≥≈£î eTVü‰ eTVü‰ |ü+&ç‘· eπsDT´\πø nkÕ<ÛäýÓTÆq |ü]dæú‘·T\˝À
m+‘·e÷Á‘·eTT $<ë´ >∑+<ÛäeTT ˝Òì n\ŒE„&Ó’q H˚qT yê] #·]Á‘·qT
e]í+#·T≥≈£î |üPqTø=qT≥ øπ e\eTT yê] ~yê´»„ Á|üø±s¡eTì ~yêódüT‡\
e\q nì $qj·T|üPs¡«ø£+>± ‘Ó*j·T CÒdüT≈£î+≥THêïqT,μ nì ÁyêkÕs¡T.
ªªá eTVü‰ |ü$Á‘· Á>∑+<∏ëìï @ uÛ≤wü˝À bÕsêj·TD+ #˚dæHê
$X‚wü|òü\+ \_ÛdüTÔ+~. ‘·eT #·]‘êeTè‘·eTTqT nqTe~+#·T≥≈£î
jÓ÷>∑´‘· ø£\yê]ì ‘êy˚T mqTï≈£î+{≤eTì, á Á>∑+<∏ëìï nqTe~+#˚
düeTj·÷\˝À nqTyê<ä≈£îìô|’ ‘·eT $X‚wü ø£èbÕ<äèwæº ñ+≥T+<äì Ä
eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄˝Ò XË\$#êÃs¡T,μμ nì uÛ≤düÿs¡|ü+&ç‘·T\T (44e n<Ûë´j·T+)
#ÓbÕŒs¡T.
Ç~ yêdü$Ô ø£+>± »]–q n<äT“¤‘y· TÓ qÆ #·]Á‘·, <ä‘T· ìÔ ©˝≤eTè‘·+.
<ëìì n+<ä]øÏ ns¡úeTj˚T´˝≤ Hê XË’*˝À Áyêj·T&ÜìøÏ #˚dæq Á|üj·T‘·ï+
e÷Á‘·y˚T Hê~. dü÷Œ¤]Ô, Áù|s¡D, nqTÁ>∑Vü≤+ Ä n+‘·sê´$T~.
á n|üPs¡« n\uÛÑ´ jÓ÷>±ìï düàs¡Ôè>±$T <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\T m+‘√
ø£s¡TD‘√ Hê≈£î ¬s+&ÉTe÷s¡T¢ Á|ükÕ~+#ês¡T. yÓTT<ä≥>± H˚HÓes√ ≈£L&Ü
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê l eT˝≤¢~ >√$+<ä BøÏå‘·T\T e÷eTj·T´>±s¡T (ô|<ä›
∫Hêï nH˚ ejÓ÷uÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü n+<äs¡÷ yê]ì e÷eTj·T´>±s¡T nì,
e÷e÷J nì |æ*#˚ yês¡T) Hê≈£î bò˛Hé #˚dæ á ~e´Á>∑+<∏ëìï Væ≤+B˝ÀøÏ
VIII
nqTe~+#·eTì #Ó|æŒq|ü⁄&ÉT Hê≈£î ÄX¯Ãsê´q+<ë\T ø£*>±sTT. ø±ì
Ä |üs¡‘·‘·Ô« ©˝≤ yÓ’uÛÑyêìï e]í+#˚ $»„‘·, ns¡Ω‘· Hê≈£î ˝Òy˚yÓ÷ nqï
dü+<˚Vü≤+‘√ |æsƒê|ü⁄s¡+˝À yê]ì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ yÓ[flq|ü&ÉT ªªìqTï
lbÕ<äT˝Ò mqTï≈£îHêïμμ s¡+≥÷ yês¡T Hê yÓqTï ‘·{Ïº qqTï nqTyê<ëìøÏ
Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T. n&ÉT>∑T&ÉT>∑THê Hê¬ø+‘√ #˚j·T÷‘·ì, dü÷#·q\
qT Ç#êÃs¡T. Äs√>∑´+ u≤>∑T+&Éø£ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ˝À ñqï|ü&ÉT ≈£L&Ü Hê
dü+<˚Vü‰\≈£î »yêãT\qT ÇdüTÔ+&˚yês¡T. Væ≤+B Á|ü#·Ts¡D »]–q ‘·sê«‘·
Ç+^¢wüß uÛ≤wü˝ÀìøÏ ≈£L&Ü nqTe~+#·eTì yês¡T qqTï n&ç>±s¡T.
n&É>≈∑ î£ +&ÜH˚ Hê≈£î Ç≥Te+{Ï es¡+ Á|ükÕ~+∫ Hê‘√ lø±s¡+ #·T{Ï+º ∫q
BøÏå‘·T\T e÷eTj·T´>±]øÏ Hê ø£è‘·»„‘·\qT m˝≤ #Ó|æŒHê, m+‘· #Ó|æŒHê
‘·≈£îÿy˚ ne⁄‘·T+~.
n≥T ‘·s¡Tyê‘· nqTø√≈£î+&Ü qqTï ø£*dæq #ê˝≤eT+~
‘Ó\T>∑Tyês¡T, ªªá Á>∑+<∏ëìï #·<yä ê\ì, bÕsêj·TD+ #˚j÷· \ì m+‘·>±H√
ñHêï düeTj·÷uÛ≤e+, |üqT\ ˇ‹Ô&ç e\¢ #·<äe˝Òø£ b˛‘·THêïeTì
kÕsTTu≤u≤ bÕsêj·TD Á>∑+<∏+ä ˝≤ Bìï ≈£L&Ü dü+øÏ|å +Ôü >± ÁyêùdÔ e÷˝≤+{Ï
ñ<√´>∑düTÔ\øÏ M\T>± ñ+≥T+~. MTs¡˝≤ m+<äT≈£î Áyêj·T≈£L&É<äT?μμ nì
qqTï n&É>∑≥+ »]–+~. Ç~ nø£ås¡ dü‘·´ Á>∑+<∏äeTì Ç+<äT˝Àì ˇø=ÿø£ÿ
nø£ås¡eTT y˚<äeT+Á‘·eT+‘· |ü$Á‘·eTT, eTVæ≤e÷ì«‘·eTT nsTTq<äì
Á>∑+<∏ä+˝ÀH˚ #ê˝≤kÕs¡T¢ #Ó|üŒã&çq~. n≥Te+≥|ü&ÉT Bì dü+øÏå|”Ôø£s¡D
m+‘·es¡≈£î uÛ≤e´+ nH˚ MTe÷+dü˝À kÕ«$Tyê]ì X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº n&ç–
qfÒ¢ H˚qT l#·s¡DT\qT n&ç>±qT. ˇø£{Ï ¬s+&ÉT ì<äs¡ÙHê\‘√ ‘·è|æÔ|ü&Éø£
Hê ÁuÛÑeT @yÓ÷ nì ≈£L&Ü uÛ≤$+#·&É+ »]–+~. ¬s+&ÉT n<Ûë´j·÷\T
ÁyêkÕø£ ≈£L&Ü Hê˝À eT<∏äq n˝≤π> ñ+&ç nÅdüÔdüHê´dü+ #˚kÕqT.
ˇø£s√E sêÁ‹, ªªnø£ås¡dü‘·´ Á>∑+<∏äeT+fÒ Á|ü‹ nø£ås¡eTT dü‘·ýÓTÆq~,
|ü$Á‘·yÓTÆq~ nì yê#ê´s¡ú+ nsTT‘˚, nø£ås¡eTT ` n+fÒ HêX¯qeTT˝Òì,
HêX¯qeTTø±ì Ä |üs¡ÁãVü≤à j·T<∏ës¡ú ‘·‘êÔ«ìï e]í+#˚ |ü$Á‘· Á>∑+<∏äeTì
IX
>öD≤s¡ú+ ø±<ë!μμ, n+≥÷ ~eýêDÏ $ì|æ+∫+~. uÛÑj·TyÓ÷ dü+‘√wüyÓ÷
‘Ó*j·Tì njÓ÷eTj·Tdæú‹˝À ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃì ø£˙ïs¡T ø±sêÃqT. n<ä+‘ê Hê
ÁuÛ≤+‹ @yÓ÷ nì ≈£L&Ü nì|æ+∫+~. ø±ì es¡Tdü>± ¬s+&ÉT eT÷&ÉT
s√E\T á yêDÏ qqTï yÓ+{≤&ÉT‘·÷H˚ ñ+~, n+‘˚, uÛÑ>∑e+‘·Tìô|’
uÛ≤s¡+ y˚dæ Hê |üìì ø=qkÕ–+#êqT. á |ü$Á‘· Á>∑+<∏ëìï ¬s+&ÉT
e÷s¡T¢ Hê #˚‹˝À ô|{Ïº ìwæ<äΔ |ü<ës¡úeTT\#˚ s√>∑eTT\T ≈£î<äTs¡TÃ≥
nH˚ $wüj·T+˝À Hê≈£îqï dü+<˚Vü‰ìï kÕ«$Tyês¡T <ä÷s¡+ #˚kÕs¡T.
á »qàì Ç∫Ãq Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î, á |üì˝À |üs√ø£å+>±qT,
Á|ü‘´· ø£+å >±qT Hê≈£î düV≤ü ø£]+∫q Hê yês¡+<ä]øÏ qeT'|üPs¡«ø£ ø£è‘·»‘„ \· T
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïqT.
á |ü$Á‘· Á>∑+<∏ä dü+øÏå|”Ôø£s¡D˝À Hêe\¢ mø£ÿ&ÉsTTHê, @yÓ’Hê
bıs¡bÕ≥T¢ »]– ñ+fÒ Hê ‘·|ü\qT ô|<ä› eTqdüT‘√ eTìï+#·eTì <ä‘·Ô
uÛÑ≈£îÔ\≈£î, düVü≤è<äj·TT˝…’q bÕsƒ¡≈£î\≈£î dü$qj·T+>± eTq$#˚dü÷Ô , Ä
|üs¡e÷‘·Tàì nbÕs¡ nqTÁ>∑Vü‰ìøÏ X¯‘·ø√{Ï qeTdüT‡e÷+»\T\T n]Œdü÷Ô
leT‹ Á|üdüqï ≈£îe÷]
ø£è‘·»„‘·\T
¬s+&Ée Á|ü#·Ts¡DqT Áb˛‘·‡Væ≤+∫ #˚jT· ÷‘·ì∫Ãq leT‹ nì‘ê
eTDí+ >±]øÏ, yê] k˛<ä] leT‹ ø£fi≤´D>±]øÏ, &Üˆˆ nì˝Ÿ Á|üXÊ+‘Y >±]øÏ,
lÁù|eT#·+Á<äsêe⁄>±]øÏ, lbÕÁ‘√>±]øÏ, l¬ø.j·Tdt. sêe⁄>±]øÏ,
l¬ø.lsê+X¯s¡à>±]øÏ, m+‘√ z|üø£‘√ &çC…’Hé #˚dæq j·Tdt.j·THé. j·T˝Ÿ.
m+≥sY Áô|’»dt lHêπ>+<äsY >±]øÏ eT]j·TT >∑÷>∑T˝Ÿ düsYÃÇ+»HéøÏ Hê
Vü≤è<äj·T |üPs¡«ø£ ø£è‘·»„‘·\T.
X
eT˝≤¢~ >√$+<ä BøÏå‘·T\T>±]‘√
Hê nqTuÛÑyê\T
2000 dü + .˝À e÷ nqï
>±¬s’q &Üø£ºsY. •eÁ|üXÊ+‘Y >±]‘√ ø£*dæ
nqTø√≈£î+&Ü ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓfi¯fl&É+,
nø£ÿ&É >∑Ts¡T#·]Á‘· bÕsêj·TD+ #˚j·T&É+, Ä sêÁ‹ uÛÑ>∑e‘YkÕìï<Ûä´+˝À
>∑&É|ü≥+ »]–+~. Ç|ü&ÉT lbÕ<äT\ ©\\T dü+|üPs¡í+>± #·~$
‘Ó\TdüT≈£îHêïø£, yÓqøÏÿ ‹]– Ä˝À∫ùdÔ Hê bÕsêj·TD, n+‘·s¡à<∏äq\≈£î
l#·s¡DT\T Hê≈£î Ç∫Ãq es¡y˚T Hê ≈£îs¡Te|ü⁄s¡j·÷Á‘·, lyê] <äs¡Ùq+
ø±uÀ\T nì nì|ædüTÔ+~. 2007˝À >±j·TÁ‹Vü≤√eT+˝À bÕ˝§Zq&ÜìøÏ
$XÊK|ü≥ºD+ yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É e÷ $TÁ‘·Tì Ç+{À¢ yÓTT<ä{ÏkÕ]>±
ªªlbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·+μμ Á>∑+<∏ëìï #·÷kÕqT. yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+
#·~$q yÓ+≥H˚ |æsƒê|ü⁄s¡+ yÓ[fl nø£ÿ&É Ä |ü⁄düÔø£+ ø=qTø=ÿì nø£ÿ&˚
ñ+&ç eT÷&ÉT s√E˝À¢ bÕsêj·TD+ |üP]Ô #˚düTø=ì e#êÃqT. Ç+<äT˝À
#·]Ã+#·ì $wüj·T+ n+≥÷ @B ˝Ò<äT, ø±D≤<ä ø£D dæ<ëΔ+‘·+ qT+&ç
ÁbÕs¡+_ÛùdÔ s¡kÕj·Tìø£, eèø£å XÊÅkÕÔ\T, K>√fi¯+, »qT´XÊÅdüÔ+, Ç|ü&ÉT
ø=‘·>Ô ± }|ü⁄q+<äT≈£î+≥Tqï düø±sê‘·àø£, qø±sê‘·àø£ düŒ+<äq\T yÓTT<ä˝q’…
mH√ï $wüj·÷\T Ç+<äT˝À #·]Ã+|üã&Ü¶sTT.
2008˝À H˚qT e÷ nqï>±s¡T ø£*dæ dübÕÔVü≤ bÕsêj·TD≈£î
|æsƒê|ü⁄s¡+ yÓfi≤fleTT. e÷ sêø£ì e÷eTj·T´>±]øÏ (n˝≤ |æ*#˚+‘· #·qTe⁄
yês¡T e÷≈£î ø£*–+#·&É+ e÷ n<äèwüº+)eTT+<äT>±H˚ ‘Ó*j·TCÒkÕeTT. Ä
yês¡+ s√E\T J$‘·+˝À eTs¡Te˝Òì$>± $T–* b˛j·÷sTT. kÕj·T+Á‘ê\T
≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡Ä\j·T+˝À ≈£Ls=Ãì mH√ï y˚<ë+‘· $wüj·÷\qT ‘Ó\TdüT≈£îH˚
yêfi¯fl+. n|ü&˚ BøÏå‘·T\T>±s¡T Á|üdüqï≈£îe÷]ì Ä Á>∑+<∏ëìï Væ≤+B˝ÀøÏ,
XI
‘·sê«‘· Ç+^¢wt˝ÀøÏ nqTe~+#·eTì ìπs›•+#·&É+ »]–+~.
á |ü ⁄ dü Ô ø £ + ‘√ dü + ã+~Û + ∫q ˇø£ ÿ $wü j · T + uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ ≈£ î
#Ó|üŒ<ä\TÃ≈£îHêïqT.eT˝≤¢~ dü÷s¡´Hêsêj·TD>±s¡T, e÷eTj·T´>±]
‘·+Á&ç ‘·eT≈£î nekÕq <äX¯ <ä>∑Zs¡ |ü&ç+<äì Á>∑Væ≤+∫ |ü⁄Á‘·TDÏí |æ*∫,
ªªdæ<äΔ+>± ñHêïyê?μμ (lbÕ<äT\≈£î dü+ã+~Û+∫q nìï $wüj·÷\T
‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ nì uÛ≤e+) nì n&ç>±s¡≥. e÷eTj·T´>±s¡T @
e÷Á‘·+ ‘·≥|ü{≤sTT+#·≈£î+&Ü düπs nì #ÓbÕŒs¡≥. bÕ˝Òs¡Tì |æ*∫
n≥ø£ô|’ ñqï Á>∑+<∏ëìï ‘ÓeTàì #ÓbÕŒs¡≥. ì#ÓÃq y˚düTø=ì n≥ø£ô|’
‘=+– #·÷dæq bÕ˝Òs¡TøÏ Á>∑+<∏ëìï #·T≥Tºø=ì düs¡Œsê»+ ø£ì|æ+∫<ä≥.
n‘· & É T uÛ Ñ j · T |ü & ç n<˚ $wü j · T + #Ó ù |Ô yÓ T T<ä ≥ >± Ä bÕeTTøÏ
<ä+&É+ô|{Ïº Hê e÷≥>± #Ó|üŒeTì #ÓbÕŒs¡≥. n‘·&ÉT yÓ[fl qeTdüÿ]+∫
á |ü⁄düÔø£+ ‘ÓeTàì nj·T´>±] ñ‘·Ôs¡Te⁄ nì #Ó|üŒ>±H˚ Ä bÕeTT
n<äèX¯éTsTT+<ä≥. ‘·s¡Tyê‘· Ä |ü$Á‘· Á>∑+<∏ëìï |ü⁄Á‘·Tì #˚‹˝À
ñ+∫, yê] ‘·\ô|’ #˚‹ìñ+∫ X¯øÏÔbÕ‘·+ #˚kÕs¡≥. M]øÏ yÓ+≥H˚ mH√ï
jÓ÷>∑sV¡ ≤ü kÕ´\T, dü+<ÛëúÛ≤wü, kÕ+Á<äd+æ <ÛTä y˚<+ä yÓTT<ä˝q’… $ ‘Ó*kÕj·T≥.
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±]#˚ dü+düÿè‘·+˝À s¡∫+|üã&ç ‘·s¡Tyê‹ ‘·sê\˝À
‘Ó\T>∑T˝À nqTe~+|üã&çq á Á>∑+<ÛäeTT 33 ‘·sê\ es¡≈£L n+fÒ
eT˝≤¢~ >√$+<äBøÏå‘·T\>±] Vü≤j·÷+ es¡≈£î, düs¡«<ë düs¡Œsê»+‘√
s¡øÏå+|üã&ÉT‘·T+&˚<ä≥. e÷ePfi¯fleTà >∑T&ç <ä>∑Zs¡ qT+&ç yê]øÏ dü+πø‘·+
sêe≥+ uÛÑ≈£îÔ\≈£î ‘Ó*dæq $wüj·Ty˚T. nsTT‘˚ |ü⁄sê‘·q Á|ü‹ m+‘·
•~∏˝≤edüú˝À ñqï~ n+fÒ eTT≥Tº≈£î+fÒ ∫ìπ>˝≤ ñqï<ä≥. <ëìï
dü+düÿ]+∫ ø±|” #˚j·T&ÜìøÏ eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\≈£î ô|’>± |ü{Ïº+<äì
#ÓbÕŒs¡T.
#ê˝≤eT+~ á |ü⁄düÔø£+˝Àì uÛ≤wü e÷≈£î ns¡ú+ ø±e&É+
˝Ò<äH√, #ê˝≤ ô|<ä›<äH√, #·<äe&ÜìøÏ düeTj·T+˝Ò<äH√ e÷‘√ #Ó|üŒ&É+
XII
»]–+~. eT]ø=+‘·eT+~ Ç~ e÷≈£î ns¡úeTj˚T´ düs¡fi¯uÛ≤wü˝À
dü+øÏ|å +Ôü >± sêùdÔ #·<eä >∑\T>∑T‘êeTT. #·<yä ê\ì n_Û˝≤wü ñHêï #·<eä ˝Òø£
b˛‘·THêïeTT n+≥÷ Äy˚<äq e´ø£Ô|ü]#ês¡T. Á|üdüqï≈£îe÷] áÁ>∑+<∏ëìï
dü+øÏå|”Ôø£]+#·&É+‘√ <ä‘·ÔuÛÑ≈£îÔ\≈£î düs¡fi¯uÛ≤wü˝À á|ü⁄düÔø£+ bÕsêj·TD+
#˚j·T&ÜìøÏ M\T>± ñ+~.
áÁ>∑+<∏ëìï ∫Hêï ô|<ë› n+<äs¡T #·~$ ns¡ú+ #˚düTø=ì
kÕ<ÛäýÓTÆq+‘· es¡≈£î Ä#·s¡D˝À ô|&ÉT‘·÷ nìï s¡ø±\T>± |ü⁄DéTT,
dü|òü\‘·, Äj·TTsês√>∑´ ◊X¯«sê´\T bı+<ë\ì Ä•dü÷Ô...
lkÕsTTsê+
dæøÏ+Á<ëu≤<äT
XIII
l X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº kÕMT|üéTTøÏÔ
¬s+&ÉT eT÷&ÉT >∑+≥\T ≈£L´˝À ø±fi¯ófl |”≈£îÿb˛j˚T˝≤ ì˝§Ãì,
ôd≈£L´]{° yêfi¯fl u…~]+|ü⁄\T, |üPC≤s¡¢ ôV≤#·Ã]ø£\T, ‘√{ÏuÛÑ≈£îÔ\ ‘√|ü⁄\T
>∑Á{≤ ˝Ò≈£î+&Ü ¬s+&ÉT ì$TcÕ\T $Á>∑Vü≤+ eTT+<äT ì˝§Ãì ìX¯Ã\+>±
<ä+&É+ ô|≥Tºø√>∑*–‘˚, >∑T&ç qT+&ç ãj·T≥≈£î sê>±H˚ ªªnu≤“! m+‘·
n<äèwüºyÓ÷!μμ nì dü+ãs¡|ü&çb˛‘ê+ eTq+. eTqe+‘·T sê>±H˚ eTqyÓ’|ü⁄
ø£HÓï‹Ô ≈£L&Ü #·÷&É≈£î+&Ü #˚‹˝À+∫ |üP\T >∑Á{≤ ˝≤≈£îÿq+‘· |üì #˚dæq
|üPC≤]‘√ _ø£ÿyÓTTVü≤+ y˚düTø=ì Bq+>± ªª<˚e⁄&ç ø±fi¯fl <ä>∑Zs¡ qT+&ç
¬s+&ÉT |üP\T Çe«+&ç. kÕ«$T, n+≥÷ y˚&ÉT≈£î+{≤eTT. Äj·Tq>±s¡T
eTq e÷≥ $Hêïs√ ˝Ò<√? nì Ä<äTsê›... Äj·Tq ø=~›>± e+– |üP\
<ä>∑Zs¡ #˚sTT ô|≥º>±H˚ <˚e⁄&ÉT yÓq≈£îÿ yÓ[fl b˛sTT ªªÇ+‹+‘Ó’ e≥T&ç+‹‘Ó’μμ
nqï≥T¢ |üPC≤] $X¯«s¡÷|ü+ <Ûä]+∫ eTq ø£+{ÏøÏ ø£ìŒkÕÔs¡T. >∑T|æŒ{Ï
ì+&Ü |üP\T rdæq Äj·Tq eTTK+˝À eTq≈£î n+<äs¡T <˚e⁄fi¯ófl Á|ü‘·´ø£å+
ne⁄‘ês¡T. ˇø£ÿ |üPe⁄ n&ç–‘˚ ‘·+Á&û! Çìï ÇdüTÔHêïyê? n+≥÷
uÛ≤e⁄≈£î\+ nsTTb˛‘êeTT. ÄÁ‘·+>± uÛÑøÏÔ‘√ <√dæ* #ê|ü⁄‘ê+. Ç+‘·˝À
Ä |üø£ÿq |üPC≤] M]‘√ @<√ e÷{≤¢&É≥+ yÓTT<ä\T ô|&ÜÔs¡T. áj·Tq
eTTK+ n≥T, #˚‘·T\T Ç≥T ô|{Ïº Ä |üP˝Òy√ eTq yÓqø±\H√, |üø£ÿH√
ñqï yêfi¯fl #˚‹˝À ô|&ÜÔs¡T. njÓ÷´! nqT≈£î+≥÷H√ ªª‘êH=ø£{Ï ‘·\∫q
<Ó’e yÓTTø£{Ï ‘·\#·TqT nqT≈£î+≥÷H√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷H˚ eTqdüT dü]
ô|≥Tº≈£î+{≤+. ˇø£y˚fi¯ eTq #˚‹øÏ Ä |üP\T eùdÔ eTq Äq+<ëìøÏ
Vü≤<äT›\T ñ+&Ée⁄. eTq ø£cÕº\ìï r]b˛‘·THêïj·Tì uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT eTqøÏ
dü+πø‘·+ Ç#êÃs¡ì ñ_“ ‘·_“ãT“ ne⁄‘ê+. n˝≤+≥|ü&ÉT kÕøå±‘·TÔ
<ä‘êÔe‘ês¡yÓTÆq le\¢uÛÑT\ nqTÁ>∑Vü‰ìøÏ bÕÁ‘·T˝…’, yê]øÏ düeTø±*≈£îì>±
»ìà+#·&Éy˚T ø±ø£, ìsêø±s¡T&ÉT, ìs¡TZDT&Ó’q uÛÑ>∑e+‘·Tì kÕø±s¡+˝À
#·÷dü÷Ô, yê] e<ä›H˚ ñ+≥÷, yê]øÏ ùde\T #˚dü÷Ô, yê] ©\\qT ø£fi≤flsê
XIV
#·÷dü÷Ô yê] Ä»„ y˚Ts¡≈£î yê] #·]Á‘·qT Áyêdæq X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº m+‘·
n<äèwüºe+‘·T˝…’ ñ+&Ü*!
Hê\T>∑T eT+∫ e÷≥\T $q&ÜìøÏ, eT+∫ kÕ+>∑‘ê´ìøÏ, |ü⁄D´rsêú\T
#·÷&É{≤ìøÏ ô|{Ïº |ü⁄{≤º* n+{≤s¡T. n˝≤+{|ü&ÉT düèwæº, dæú‹,
\j·Tø±s¡T&ÉT, Ä<ä´+‘· s¡Væ≤‘·T&ÉT, ìs¡TZDT&ÉT nsTTq uÛÑ>∑e+‘·Tì,
uÛÑ>∑e+‘·T&Éì >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ ø±e\dæq eT+∫ >∑TD≤\˙ï ø£*–, H˚qT,
Hê~ nH˚ nVü≤+ø±s¡+ q•+∫, eTq˝À ñqï uÛÑ>∑e+‘·Tì >∑T]Ô+#·>∑*–
q|ü⁄&ÉT uÛ>Ñ e∑ ‘Y kÕøå±‘êÿs¡+ nsTTqfÒ¢ n+{≤s¡T. n≥Te+{Ï ìs¡V≤ü +ø±s¡,
ìsêeTj·T dæú‹˝À ñ+&ç, n&ÉT>∑&ÉT>∑THê yê] dü÷#·q\T n+<äTø=ì,
s¡øÏå+|üã&çq |ü⁄DéT÷]Ô X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±]‘√ ø£*dæ yê] nqTuÛÑyê\
qT mìïkÕs¡T¢ $Hêï, #·~$Hê, m+‘· eT+~‘√ |ü+#·T≈£îHêï ø=‘·Ô>±H˚
ñ+≥T+~. Ç~ ˇø£kÕ] #·~$ |üø£ÿq ñ+#˚ |ü⁄düÔø£+ ø±<äT. ∫*øÏ‘˚ yÓqï
e∫Ãq≥T¢ #·<äe>± #·<äe>± eTqπø Ç+<äT˝Àì ø=‘·Ô ø=‘·Ô $wüj·÷\T
‘Ó*j·TC…ù|Œ |ü$Á‘· Á>∑+<∏ä+. |ü<ä+&ç, eTq+ ≈£L&Ü X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±]‘√
ø£*dæ, yê] ø£wüºdüTU≤\qT düeT+>± nqTuÛÑ$dü÷Ô, Ä<Ûë´‹àø£ $wüj·÷\
qT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷, nìï j·÷Á‘·\T ø±* q&Éø£q #˚dü÷Ô lbÕ<äT\ <äs¡Ùq,
düŒs¡Ùq, #·s¡Ã\‘√ ‘·]+#·&ÜìøÏ ø£sêí≥ø£ qT+&ç ≈£îs¡Te|ü⁄s¡ j·÷Á‘·
ÁbÕs¡+_Û<ë›+.
lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´
XV
yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+
l X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº\ |ü]#·j·T yêø±´\T
leTVü‰>∑DHêj·T≈£îìøÏ, #·<äTe⁄\
y˚ \ TŒ dü s ¡ d ü « re÷‘· ≈ £ î , C≤„ q CÀ´‹ì
yÓ * –+|ü C Ò ù d e÷ >∑ T s¡ T |ü s ¡ + |ü s ¡ ≈ £ î ,
lø£èwüuí >ÑÛ y∑ êqTìøÏ qeTdüÿ]+∫ H˚qT lbÕ<ä
le\¢uÛÑT\ yÓ’uÛÑyêìï e]í+|üuÀ‘·THêïqT.
>=|üŒ |ü+&ç‘·T&ÉqT ø±ø£b˛>± n+‘·>±
y˚<äy˚<ë+>±\T, XÊÅkÕÔ\T #·<äTeì Hê‘√
Ç≥Te+{Ï >=|üŒ Á>∑+<∏ëìï ÁyêsTT+#·≥+
πøe\+ yês¡T Hêô|’ ≈£î]|æ+∫q nqTÁ>∑Vü≤
neTè‘· es¡¸y˚T nì eTq$ #˚düT≈£î+≥THêïqT.
Hêù|s¡T X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº. H˚qT uÛ≤s¡<ë«» >√Á‘·+˝À |ü⁄{Ïºq ø£sêí≥ø£
Áu≤Vü≤àDT&ÉqT. XË’e, yÓ’wüíe uÛÒ<ä+ bÕ{Ï+#·ì kÕàs¡TÔ&ÉH˚ nsTTHê Hê≈£î
•e⁄ìô|’ uÛÑøÏÔ ø=+#Ó+ m≈£îÿy˚.
ñ&ç|æ˝À ñqï lø£èwüí $Á>∑Vü‰ìï kÕ<Ûës¡D •\TŒ\T ‘·j·÷s¡T
#˚j·T˝Ò<äì, eTj·TdüuÛÑ ìsêà‘·, <˚e•*Œ nsTTq $X¯«ø£s¡à Ä $Á>∑Vü‰ìï
lø£èwüßíì Ä»„ô|’ ‘·j·÷s¡T #˚dæ Á|ü‹wæ˜+#ês¡ì $qï|üŒ{ÏqT+&ç nø£ÿ&É≈£î
yÓfi≤fl\qï ø√]ø£ ÇqTeT&ç+∫, ñ&ç|æ yÓfi≤flqT. ÄbÕ<äeTdüÔø£+ <Ûä>∑
<Ûä>± yÓTs¡TdüTÔqï ÄuÛÑs¡D≤\‘√, $\ø£åD+>± ˇø£ #˚‹˝À ø£e«+, eTs=ø£
#˚‹˝À ø£e«|ü⁄‘ê&ÉT, ‘·\ô|’ HÓeT* |æ+#Û·+‘√ eTT>∑Δ eTH√Vü≤s¡+>±
ñqï ø£èwüßíì #·÷dæ yÓTÆeT]#êqT. kÕ«$Tì ‘·ì$rsê #·÷düTø=ì n#·{Ï
qT+&ç ø£Hê´≈£îe÷] yÓ[fl <˚M <äs¡Ùq+ #˚j·TeTqï ø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ç Ä»„
Á|üø±s¡+ ø£Hê´≈£îe÷] yÓfi≤flqT. Ä »>∑Hêà‘· ∫s¡Tqe⁄«\T ∫+~dü÷Ô
1
Äos¡«~+∫q≥T¢ ‘√∫+~. eT+&É|ü ÁbÕ+>∑D+˝À <Ûë´q+˝À ≈£Ls=Ãì
ñ+&É>± Ä e÷‘· eTH√H˚Á‘·+ eTT+<äT kÕøå±‘·ÿ]+∫, ªªHê k˛<äs¡T\T
lbÕ<ä le\¢uÛÑT\T ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+˝À ñHêïs¡T. yê]ì <ä]Ù+∫ ˙ »qà
kÕs¡úø£+ #˚düTø√,μμ nì, yê] <äs¡Ùq+e\¢ eTqdüT‡, Ä‘·à, Ç+Á~j·÷\≈£î
e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ˝Òq+‘· Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+<äì Ä<˚•+#·&É+‘√ Hê
≈£îs¡Te|ü⁄s¡ j·÷Á‘· yÓTT<ä˝…’+~.
eTs¡T‘·«eT˝…’ Vü≤qTeT+‘·T\yê] ø=+&É
<ë]˝À, eTs¡T‘·«eT˝…’ <ä>sZ∑ ¡ eTõ© #˚kÕqT. |üPs¡«+ Vü≤qTeT+‘·T\
yês¡T dü+Je˙ |üs¡«‘êìï rdüTø=ì yÓfi¯ófl‘·T+&É>± <ëì qT+&ç ∫qï
eTTø£ÿ $]– |ü&ç+<äì, n+<äTe\¢ <ëìøÏ Ä ù|s¡T e∫Ã+<äì $HêïqT.
eTs¡T‘·«eT˝…’ n+fÒ Vü≤qTeT+‘·T\yê] ø=+&É nì ns¡ú+. nø£ÿ&ç >∑TVü≤˝À¢
dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\T ñ+{≤s¡ì $ì, #·÷&Ü\qï ø√]ø£‘√ yÓfi≤flqT. ø±ì
ˇø£ >∑TVü≤ <ä>∑Zs¡ |ü⁄*ì #·÷dæ uÛÑj·T+‘√ ªªlbÕ<ä le\¢uÛ≤μμ n+≥÷
_>∑Zs¡>± n]#êqT. lbÕ<ë n+≥÷H˚ qqTï #·÷dæ uÛÑj·T|ü&ÉT‘·THêïyê?
n+≥Tqï≥T¢ |ü⁄* e÷Á‘·+ ìã“s¡+>± ì˝§Ãì, lbÕ<äT\ ‘ês¡ø£eT+Á‘·+
Ç<˚ düTe÷ nì #Ó|ü‘·Tqï≥T¢>± >∑+;Ûs¡+>± ªªlbÕ<äsê»+ X¯s¡D+
Á|ü|ü<˚´μμ n+≥÷ e÷qe uÛ≤wü˝À >∑]®+∫+~.
dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\ ø£<∏äq+
Ç+‘·˝À >∑TVü≤qT+&ç ˇø£ dæ<äΔ |ü⁄s¡Twüß\T ãj·T{ÏøÏ e∫Ã ªªX¯+ø£sê,
˝À|ü*øÏ sê!μμ n+≥÷ >∑TVü≤˝ÀìøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. n#·≥ yês¡T
n–ï yÓTT<ä˝…’q j·T»„ Á<äyê´\qT nìï+{Ïì düèwæº+∫ j·T»„+ #˚kÕs¡T.
ø£*j·TT>∑+˝À Á|ü»\T j·TC≤„\qT eTs¡∫b˛‘·THêïs¡ì, yê{Ïì #˚jT· &É+e\¢
Á|üø£è‹ X¯≈£îÔ\T XÊ+‹+∫ e÷qe⁄\≈£î nqT≈£L\yÓTÆq |ü]D≤e÷\T
ÇkÕÔjT· ì, ‘êqT Á|ü|+ü #·XÊ+‹ ø√düyT˚ j·T»„+ #˚dæ Ä |ò*ü ‘êìï $XÊ«ìøÏ
2
<Ûës¡ b˛düTÔHêïqì Ä dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\T #ÓbÕŒs¡T. H˚qT Ä |ü⁄*ì >∑T]+∫,
lbÕ<äT\yê] >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê\qï Hê ñ‘ê‡Vü‰ìï e´ø£Ô+ #˚kÕqT.
yê]˝≤ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T:
yê´Áù|òTX¯«s¡Tì »qq+ù≤\´+
ªª>√<ëe] eT+&É\+˝Àì, ÄÁ‘˚j·T|ü⁄s¡+˝À, ø±X¯´|ü >√Ár≈£î˝…’q
ÁXÀÁrj·T Áu≤Vü≤àD ≈£î≥T+ã+˝À ˇø£ •X¯óe⁄ »ìà+#ê&ÉT. n‘·ìøÏ
yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡à nì ù|s¡T ô|{≤ºs¡T. ‘·+Á&ç eTVü‰|ü+&ç‘·T&Ó’Hê, u≤\T&çøÏ
ˇø£ÿ nø£ås¡+ eTTø£ÿ ˇ+≥ |ü≥º˝Ò<äT. ª|ü+&ç‘·|ü⁄Á‘·' |üs¡eTX¯ó+sƒ¡'μ nH˚
kÕyÓT‘· M]‘√H˚ yÓTT<ä\sTT+<ë? nì nì|æ+#˚+‘· $<Û+ä >± ‘·+Á&ç eTVü‰
y˚T<Ûë$, |ü⁄Á‘·T&ÉT |üP]Ô>± e´‹πsø£+. ej·TdüT e∫ÃHê, dü+<Ûëé+<äq+
≈£L&Ü #˚j·T˝Òø£b˛e&É+e\¢, n+<ä]‘√u≤≥T ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T ≈£L&Ü n‘·ìï
∫qï#·÷|ü⁄ #·÷&É≥+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T.
yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡à ã<ä]ø±s¡D´ Á|üj·÷D+
ˇø£ H ê&É T sêÁ‹, ø£ \ ˝À, lbÕ<ä T \T ø£ ì |æ + ∫ H˚ q THêïqT
n+≥÷ nuÛÑj·T+ Ç∫Ã ã<ä]ø±s¡D´+ yÓfi¯fleTì #ÓbÕŒs¡T. n+<ä]
dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\e\¢ eTqdüT ∫qïãT#·TÃ≈£îqï X¯s¡à, yÓ+≥H˚ ã<ä]
ø±s¡D≤´ìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ã<ä]ø±s¡D´+˝Àì }s¡«o≈£î+&É+˝À
|ü⁄D´kÕïq+ #˚düTÔ+&É>± nø£ÿ&çøÏ ˇø£ eTVü‰‘·Tà\T ‘·q •wüß´\‘√düVü‰
kÕïq+ #˚j·T&ÜìøÏ e#êÃs¡T. |ü⁄DéT÷s¡TÔ˝…’q yê]ì #·÷dü÷ÔH˚ yê]
øÏ kÕcÕº+>∑|ü&ç ‘·qì •wüß´ì>± d”«ø£]+#·eTì X¯s¡à ÁbÕ]Δ+#ê&ÉT.
Äj·Tq düπs nì, ªªX¯sêà! ˙e⁄ á |ü⁄D´ ‘·b˛uÛÑ÷$TøÏ sêe&É+ lbÕ<äT\
nqTÁ>∑Vü≤y˚T,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. yê´Áù|òTX¯«s¡T&ÉT lbÕ<äT\T mes¡ì n&ç–
q|ü⁄&ÉT ªlbÕ<äT\T kÕøå±‘·TÔ <ä‘Ô· Á|üuTÑÛ e⁄˝Ò nì, Á‘˚‘êj·TT>∑+˝À uÛ≤s¡<ë«»
eTVü≤]¸ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À kÕ$Á‹ø±sƒ¡ø£ #·j·Tq+ #˚dæq|ü⁄&ÉT <ä‘·TÔ&ÉT
3
yê]øÏ ø£*j·TT>±+‘·+˝À uÛÑs¡<ë«» >√Á‘·+˝À ne‘·]kÕÔqì yê>±›q+
#˚dæq+<äTe\¢ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À lbÕ<äTì>± ne‘·]+#ês¡ìμ #ÓbÕŒs¡T.
‘êqT ‘·eT >∑Ts¡TyÓ’Óq eTVü‰e‘ês¡ u≤u≤J <äs¡ÙHêìøÏ yÓfi¯óÔHêïeTì,
ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·sê«‘· ‹]– ekÕÔeTì, n+‘·es¡≈£î ‘êeTT H˚]Œq
ÁøÏj·÷jÓ÷>∑+ nuÛÑ´dæ+#·eTì •wüß´\≈£î #Ó|æŒ Á<√D–]øÏ yÓfi≤fls¡T.
HêeT s¡÷bÕ\˝Àq÷ yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡àj˚T
yê´Áù|Tò X¯«s¡Xs¯ à¡ øÏ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T #Ó|Œæ q ÁøÏj÷· jÓ÷>∑+, Ä |ü<‘Δä T· \T @$T
ns¡ú+ ø±ø£b˛e&É+‘√, >∑Ts¡Te⁄>±]
uÀ<Ûäq˝À ‘·q≈£î ns¡úyÓTÆq Ä‘·àô|’
eTqdüT øπ +ÁBø£]+#ê\qï ñ|ü<X˚ +¯
e÷Á‘· + rdü T ø=ì, ‘· q ù|s¡ T
yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡à ø±ã{Ïº ‘·q Ä‘·à
|ü⁄* nì, |ü⁄* #·sà¡ y˚T jÓ÷>∑T\≈£î,
dæ<äTΔ\≈£î |ü$Á‘·yÓTÆq Ädüq+>±qT,
•e⁄ìøÏ n+ãs¡+>±qT ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+fÒ Çø£ |ü⁄* m+‘· >=|üŒ<Ó’
ñ+&ç ñ+&Ü* nì Ä˝À∫+∫ |ü⁄*MT<˚ eTqdüT \>∑ï+#˚dæ <Ûë´q+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ >∑&ç∫q ‘·s¡Tyê‘· ‹]– e∫Ãq >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
ˇø=ÿø£ÿ •wüß´&ç n_Ûeè~Δ |ü]o*dü÷Ô yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡à >∑TVü≤ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã
n+<äT˝À |ü⁄* ñ+&É≥+ #·÷dæ, jÓ÷>∑<äèwæº‘√ ì»+ ‘Ó\TdüTø=ì, n‘·ì
ne÷j·Tø£‘ê«ìøÏ nãT“s¡|ü&ç, z+ø±s¡ Hê<ëìï, lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+
Á|ü|ü<˚´ nH˚ eT+Á‘êìï H˚]Œ+#ês¡T.
yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡àô|’ lbÕ<äT\ ø±s¡TD´ eèwæº
yê´Áù|ò T X¯ « s¡ X ¯ s ¡ à Ä |ü ⁄ * s¡ ÷ |ü + ‘√H˚ lbÕ<ä T \ <ä s ¡ Ù q+
4
ø√dü+ ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ #˚s¡T≈£îHêï&ÉT. ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ #˚sê\+fÒ eT<Ûä´˝À
ø£ècÕíqBbÕj·TqT <ë{Ï yÓfi¯fle\dæ ñ+≥T+~. ne‘·* rsêq ñqï
lbÕ<äT\T, ªHê uÛÑ≈£îÔ&ÉT qqTï |æ\TdüTÔHêï&ÉT,μ n+≥÷ #·ø£#·ø± ø£èwüí
MT<äT>± q&ÉT#·T≈£î+≥÷ yÓfi≤fls¡T. n&ÉT>∑T ô|{Ïºq Á|ü‹ #√≥qT+&ç #·ø£ÿ{Ï
|ü<äà+ ãj·T≥≈£î e∫Ã+~. Äj·Tq Ä |ü<äà+ MT<ä ø±\T ô|≥Tº≈£î+≥÷
yÓfi¯SÔ ñ+fÒ Ä |ü<äà+ m˝≤ ì*Ã ñ+~? Äj·Tq n˝≤ ˙{Ïô|’ ‘˚* m˝≤
q&ç∫ yÓfi≤fls¡T? Ç$ kÕ<Ûës¡D eTqTwüß´\ }Vü≤≈£î n+<äì $wüj·÷\T.
Äj·Tq |ü⁄* s¡÷|ü+˝À ñqï yê´Áù|òTX¯«s¡Tìô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç ‹]– Çe‘·*
ˇ&ÉT≈¶ î£ #˚s>¡ ±H˚ |ü⁄* eTs¡D+Ï ∫+~. Ä |ü⁄*˝À qT+&ç ˇø£ |ü⁄D´|ü⁄s¡Twüß&ÉT
ãj·T≥≈£î e∫Ã lbÕ<äT\≈£î qeTdüÿ]+∫ Ä |ü⁄* #·sêàìï Ädüq+>±
#˚düTø√eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. lbÕ<äT\T n+^ø£]+∫, yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡àøÏ
n‘·ì |üPs¡«»qà eè‘êÔ+‘·+ Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T: |üPs¡«»qà˝À n‘·qT |ü⁄\T*ï
ã+~Û+∫, Væ≤+dæ+∫, Ä&ç+∫q+<äTe\¢ Ç˝≤+{Ï dü+|òüT≥q\T n‘·ì
J$‘·+˝À »]>±j·Tì, Ç+ø± mH√ï »qà\T m‹Ô nqTuÛÑ$+#·e\dæq
n‘·ì ø£sà¡ ì ‘êqT <äjT· ‘√ ‘·|Œæ +∫ á ˇø£ÿ »qà˝ÀH˚ dü]#˚kÕqì ‘Ó*|æ,
#ê˝≤ø±\+ |ü⁄*>± ñqï+<äTe\¢ m|ü⁄Œ&ÉT ‘·\#·T≈£î+fÒ n|ü⁄Œ&ÉT |ü⁄*
s¡÷|ü+ sê>∑\<äì Äos¡«~+∫, Væ≤e÷\j·÷\≈£î yÓfifl¯ eTì ÄC≤„|+æ #ês¡T.
qTe⁄« #·÷dæ+~ Ä |ü⁄*H˚,μμ n+≥÷ Ä dæ<äΔ |ü⁄s¡Twüß\T |ü⁄* s¡÷|ü+˝Àì
eTVü‰‘·Tà&çøÏ dü+ã+~Û+∫q $esê\ìï #ÓbÕŒs¡T.
Væ≤e÷\j·÷\˝À ñ+&˚ jÓ÷>∑T\T, dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\T yê] yê]
>∑TVü≤\˝À ≈£Ls=Ãì πøe\+ uÛ≤eÁ|ükÕsê\ <ë«sê ˇø£]‘√ ˇø£s¡T
e÷{≤¢&ÉTø√e#·TÃ. ˇø£] $wüj·÷\T eTs=ø£s¡T ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. nsTTHê
yêfi¯ófl düs¡<ë>± yê´Áù|òTX¯«s¡Tì <ë«sê ˇø£]ø=ø£s¡T es¡Ôe÷Hê\T
|ü+|æ+#·T≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T. Ç~ lbÕ<äT\ $H√<ä ©˝.
lbÕ<äsê»+X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´
5
2e n<Ûë´j·T+
eT<ÛäTsê (eT<äT¬s’) q>∑s¡ eè‘êÔ+‘·eTT
eTs¡T‘·«eT˝…’ qT+&ç H˚qT eTs¡\ Hê
Á|üj·÷D+ ø=q kÕ–+#êqT. n&É>∑ì<˚ neTà
nsTTHê nqï+ ô|≥º<äT nì n+{≤s¡T. ø±ì
Bìï nã<äΔ+ #˚dü÷Ô <ë]˝À H˚qT H√s¡T ‘Ós¡∫
n&É>∑≈£î+&ÜH˚ m+<äs√ ‘·\T¢\T Hê≈£î uÛÀ»q+
ô|{≤ºs¡T. Hê≈£î Ç~ ˇø£ ø=‘·Ô nqTuÛÑe+.
Ç~ lbÕ<äT\ yê] <äj˚T nì Á>∑Væ≤+#êqT.
bÕ+&É´<˚X¯+˝À ø£<ä+ãeq+ #˚πsdü]øÏ Hê
X¯Øs¡+ <ä÷~ø£Hêï ‘˚Ó*>±Z ñ+&ç >±*˝À ‘˚*b˛‘·Tqï≥T¢ ˇø£ $+‘·
nqTuÛÑ÷‹ ø£*–+~. nø£ÿ&É •e*+>∑+ <ä]Ù+∫ qeTdüÿ]+∫, ø=~›
|òüT&çj·T\ ‘·s¡Tyê‘· ãj·T\T<˚πsdü]øÏ, eT∞fl Hê X¯Øs¡+ e÷eT÷\T dæú‹øÏ
e∫Ã+~. <ä>∑Zs¡˝À @<√ ÄÁX¯eT+ ø£ì|æùdÔ nø£ÿ&É≈£î yÓfi≤flqT. n+<äT˝À
ñqï dæ<äΔjÓ÷>∑T\T qqTï kÕ<äs¡+>± ˝À|ü*øÏ ÄVü‰«ì+∫, Hê nqTuÛÑe+
$qï ‘·s¡Tyê‘·, Ä •e*+>∑ eTVæ≤eTqT á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T:
MTHêø°å`düT+<äπsX¯«s¡T\ Ä\j·T eè‘êÔ+‘·+
ªªˇø£kÕ] <˚e<ëqe j·TT<ä+Δ ˝À Ç+Á<äTì #˚‹˝À n+<äsT¡ sêø£då Tü \T
eTs¡DÏ+#·>±, ˇø£ÿ sêø£ådüT&ÉT e÷Á‘·+ ‘·|æŒ+#·Tø=ì bÕ]b˛sTT, ‘·|üdüT‡
#˚düT≈£î+≥T+&É>±, Ç+Á<äT&ÉT n‘·&çì #·+bÕs¡T. ‘·|üdü‡e÷~Û˝À ñqï
yê&çì #·+|ü&É+ bÕ|üø±s¡´+ ø±ã{Ïº, Ç+Á<äTìøÏ eTVü‰bÕ‘·ø£+ #·T≥Tºø=ì,
n‘·ì ‘˚»düT‡ ‘·–Zb˛sTT+~. <ëì‘√ n‘·&ÉT nìï |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T
‹s¡T>∑T‘·÷, á düú˝≤ìøÏ e#˚Ãdü]øÏ bÕ|üuÛ≤s¡+ ‘·–Z, ‹]– ‘˚CÀe+‘·T&ÉT
nj·÷´s¡T. Ç+Á<äT&ÉT •e*+>∑+|ü⁄ eTVæ≤eTqT ‘Ó\TdüTø=ì <ëìøÏ ˇø£
6
Ä\j·T+ ì]à+#ês¡T. ˙e⁄ Ä Ä\j·÷ìï, Ä *+>±H˚ï #·÷kÕe⁄. Ç~
kÕ<Ûës¡D $wüj·T+ ø±<äT. <ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔ\≈£î, |ü⁄D´πøåÁ‘· <äs¡Ùq+, |ü⁄D´
|ü⁄s¡Twüß\qT ø£\TdüTø√e&É+ yÓTT<ä˝…’q$ n&É>∑≈£î+&ÜH˚ <=s¡T≈£î‘êsTT nì
#Ó|æŒ, eTs√kÕ] •e<äs¡Ùq+ #˚dæ s¡eTàì qqTï |ü+bÕs¡T.
ákÕ] Ä Á|ü<X˚ e¯ T+‘ê »q dü+<√Vü≤+‘√ ì+&ç ñ+&É&yÉ T˚ ø±≈£î+&Ü,
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT kÕ<Ûës¡D Ä\j·T+ ñqï #√≥ Ç|ü⁄&ÉT ô|<ä› >∑T&ç ñ+&É&+É
#·÷dæ ÄX¯Ãs¡´+‘√ u≤≥kÕs¡T\qT n&ç>±qT. n~ MTHêøÏå düT+<äπsX¯«s¡T\
Ä\j·TeTì ‘Ó*dæ+~. •e<äs¡Ùq+ #˚düTø=ì eT∞fl e∫Ã #·÷&É>± |üP]Ô
»q dü+<√Vü≤+‘√ Á>±eT+ ø±düÔ q>∑s¡+˝≤ e÷] dæ<äΔjÓ÷>∑T\ ÄÁX¯eT+
mø£ÿ&√ ‘Ó*j·T˝Ò<äT. Hê≈£î ‘√∫q ~≈£îÿ˝À yÓfi¯óÔ+&É>± dü÷sê´düÔeTj·TyÓTÆ
Nø£{Ï |ü&ç+~. ø±ì Hê yÓqTø£ ø±+‹ Á|ükÕs¡+ ñ+&É≥+ >∑eTì+∫
yÓqøÏÿ ‹]– #·÷&É>± eT÷&ÉT ‘·\\MT<ä eT÷&ÉT eTDT\‘√ ˇø£ ô|<ä›
bÕeTT Hê yÓ+≥ edü÷Ô ñ+&É≥+ ø£ì|æ+∫+~. uÛÑj·T+‘√ ø£+|æ+∫b˛sTT
nÁ|üjT· ‘·ï+>± lbÕ<äT\ HêeT+ »|æd÷ü Ô q\T~≈£îÿ˝≤ yÓ<Tä ≈£î‘·÷ ∫es¡≈î£
m˝≤>√ dæ<äΔjÓ÷>∑T\ ÄÁX¯eT+ #˚sêqT. yÓ+≥H˚ Ä düs¡Œ+, Ä ø±+‹
e÷j·T+ nj·÷´sTT.
Ä\j·T eTVæ≤eTèT<ÛäTsêq>∑s¡ |ü$Á‘·‘·
m+‘√ Ä<äs¡+‘√ dæ<äΔjÓ÷^+Á<äT\T Á|ükÕ<ä+>± Ç∫Ãq y˚sTT+∫q
y˚&ç y˚&ç X¯q>∑\T ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ‹HêïqT. ‘·sê«‘· yês¡T á $<Ûä+>±
$e]+#ês¡T, ªªX¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙e⁄ yÓTT≥º yÓTT<ä≥ <ä]Ù+∫q •e*+>∑+,
‘·sê«‘· <ä]Ù+∫q •e*+>∑+ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ, y˚s¡T y˚s¡T ø±e⁄. <ä‘·TÔ\ Ä»„
Á|üø±s¡+ ˙ø√dü+ ø±˝≤ìï yÓqøÏÿ ‹|æŒ, Äj·÷ ø±˝≤\˝À ñqï •e*+>±ìï,
n|üŒ{Ï |ü]dæ‘ú T· \qT, yê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+∫ ˙≈£î #·÷|æ+#·&+É »]–+~.
l<ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\ dü+ø£\Œ+ e\¢ uÛÑ$wü´‘·TÔ es¡Ôe÷q+>±, es¡Ôe÷q+
7
uÛÑ÷‘·ø±\+>±, uÛÑ÷‘·ø±\+ es¡Ôe÷q+>± e÷s¡e#·TÃ. ˇø£ $wüj·T+
»s¡>±\Hêï, »s¡>∑≈£î+&Ü ñ+&Ü\Hêï, Ç+ø√ ø=‘·Ô |ü<äΔ‹˝À »s¡>±\Hêï
l<ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\ dü+ø£\Œy˚T ø±s¡D+. @ eTVü‰dü+ø£\Œ+e\¢ düèwæº, dæú‹,
\j·T\T »s¡T>∑T‘·THêïjÓ÷ Ä eTVü‰dü+ø£\Œ dü«s¡÷|üy˚T l<ä‘êÔÁ‘˚j·TT\T—
yêπs Á|üdüTÔ‘·+ lbÕ<ä le\¢uÛÑTì>± |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ne‘·]+#ês¡T.
yê] nqTÁ>∑Vü≤+ bı+<ë\+fÒ eTq˝Àì nVü≤+ø±s¡+, >∑s¡«+ |üP]Ô>±
q•+#ê*,μμ nì #Ó|æŒ Ä Ä\j·T eè‘êÔ+‘·+ Ç˝≤ ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T:
<˚y˚+Á<äT&ÉT ì]à+∫q Ä\j·T $wüj·÷ìï <Ûäq+»j·TT&ÉH˚ yê´bÕ]
≈£î\X‚Ks¡ bÕ+&É´ eTVü‰sêEq≈£î #Ó|üŒ>±, Ä sêE Ä\j·÷ìï n_Ûeè~Δ
#˚dæ nø£ÿ&É ˇø£ q>∑sêìï ì]à+∫ ªªeT<ÛäTsêq>∑s¡+μμ nì ù|s¡T ô|{≤ºs¡T.
(Á|üdüTÔ‘·+ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝Àì eT<äT¬s’ |ü≥ºD+) yê] ≈£îe÷s¡T&ÉT eT\
j·T<Ûä«E&ÉT |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº j·÷>∑+ #˚j·T>± j·T»„≈£î+&É+ qT+∫ eT÷&˚fi¯fl
u≤*ø£ njÓ÷ì»>± |ü⁄{Ïº+~. ÄyÓT≈£î MTHêøÏå nì ù|s¡T ô|{Ïº j·TTø£Ô
ej·TdüT sê>±H˚ kÕøå±‘Y $wüßíe⁄ ø£Hê´<ë‘·>± düT+<äπsX¯«s¡TìøÏ Ç∫Ã
$yêVü≤+ »]|æ+#ês¡T. Ç+‘˚ø±ø£ •e⁄ì »{≤p≥+ qT+&ç Á|üeVæ≤düTÔqï
y˚>∑er q~ á ÁbÕ+‘·eT+‘·{Ïì eT]+‘· |ü$Á‘·+ #˚düTÔqï~.μμ
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº≈£î ø±≈£î\T`bÕeTT\ u…&É<ä
n*dæ ñ+&É≥+‘√ ø£fi¯ófl eT÷j·T>±H˚ ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tì >±&ÛÉìÁ<ä˝ÀøÏ
C≤sêqT. ‘Ó\¢yês¡T s¡a≤eTTq ˝Ò∫ #·÷&É>± ÄÁX¯eT+ ø±ì, jÓ÷^+Á<äT\T
ø±ì ˝Òs¡T. H˚qT #·÷dæ+~ ø£˝≤? ì»e÷? Hê≈£î ns¡ú+ ø±˝Ò<äT.
‹]– Hê Á|üj·÷D+ kÕ–dü÷Ô eT<Ûë´Vü≤ï+ ˇø£ Á>±eT+ #˚s¡T≈£îHêïqT.
nø£ÿ&É Áu≤Vü≤àDT\T mes¡T ˝Òs¡ì, πøe\+ ø=+&ÉC≤‹ yêfi¯ófl e÷Á‘·y˚T
1
ìedædüTÔHêïs¡T nì ‘Ó*dæ ªªe÷s¡ ZeT<Û˚´ X¯SÁ<äe‘Y Ä#·πs‘Yμμ nqTø=ì
1. e÷s¡Z eT<Ûä´+˝À X¯SÁ<äTì˝≤ eéVü≤]+#·e#·TÃ.
8
‹q&ÜìøÏ yêfi¯ófl ÇdüTÔqï |ü⁄≥º ‘˚HÓ, |üfi¯ófl #˚sTT #ê∫ n+<äT≈£î+≥÷
ñ+&É>± mø£ÿ&ç qT+&√ ø±≈£î\T e∫Ã bı&Ée&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºsTT. uÛj
Ñ T· +‘√
bÕ]b˛j˚T qqTï yÓ+≥ ‘·]$T y˚~Û+#·kÕ>±sTT. H˚H˚<√ <Ó’e<ä÷wüD #˚dæ
ñ+{≤qì, n+<äTπø uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Hê≈£î Ç˝≤+{Ï •ø£å $~Û+∫ ñ+{≤&Éì
Hê˝≤+{Ï HêdæÔ≈£îì s¡øÏå+∫q≥¢sTT‘˚ Ä <˚e⁄&çπø ø√|ü+ edüTÔ+<˚yÓ÷
nì uÛ≤$+∫ ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü qqTï ø±bÕ&É&ÜìøÏ eTT+<äT≈£î sê˝Ò<äT.
|üP]Ô>± n\dæb˛sTT, s¡ø£Ô+ ø±s¡T‘·Tqï X¯Øs¡+‘√ H˚qT ˇø£
y˚T&ç#Ó≥Tº øÏ+<ä #·‹øÏ\ã&ÉT‘·÷ á #Ó≥Tº <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTì ìyêdü+ ø£<ë,
qqTï s¡øÏådüTÔ+<äì ÄX¯ |ü&Ü¶qT. ø±≈£î\ u…&É<ä ‘·|æŒ+<äì Äq+~+#˚
˝À|ü\ X¯Sq´+qT+∫ |ü⁄≥Tºø=∫Ãq≥T¢ mø£ÿ&ç qT+&√ bÕeTT\T es¡Tdü>±
e∫Ã ø±≥T y˚dæ b˛kÕ>±sTT. X¯Øs¡+ n+‘ê $wü+ ì+&ç ø=q }|æ]‘√
ñqï qqTï ø=+‘·eT+~ #êø£*yêfi¯ófl >±&ç<äô|’ |ü&ÉTø√u…{Ïº ˇø£
#·s¡àø±s¡ yÓ’<äT´ì sTT+{ÏøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. ˝Ò‘·, sê$, Ä≈£î\‘√
Hê≈£î n‘·&ÉT yÓ’<ä´+ #˚kÕ&ÉT. s¡ø£s¡ø±\ ø£cÕj·÷\T $T+–+#ê&ÉT.
$wü+ $s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT qs¡ø£ j·÷‘·q nqTuÛÑ$+#êqT. Ä sêÁ‹øÏ
qqTï nø£ÿ&˚ ñ+#ês¡T. Hê≈£î sêÁ‘·+‘ê e\¢uÛÑ<ëdüH˚ Ä yÓ’<äT´&ÉT #˚dæq
ªªlbÕ<ä le\¢uÛÑμμ HêeT dü+ø°s¡Ôq ˇø£yÓ’|ü⁄ m+‘√Vü‰sTT ø£*–+∫Hê,
eTs=ø£yÓ’|ü⁄ Áu≤Vü≤àD ≈£î\+˝À |ü⁄{Ïº ˇø£ n+≥sêì yêì Ç+{À¢
|ü&çñ+&Ü*‡ e∫Ã+<˚ nqï u≤<Ûä y˚~Û+#· kÕ–+~. Ç+‘·˝À n‘·qT Hê
<ä>∑Z]øÏ e∫Ã m+‘√ <äj·T‘√, Áù|eT‘√, ªªHêj·THê! X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙e⁄
lbÕ<äT\ <äs¡ÙHêìøÏ yÓfi¯óÔHêïeì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Ä ø±≈£î\T, bÕeTT\T
ìHÓï+<äT≈£î u≤~Û+#êjÓ÷ ≈£L&Ü Hê≈£î ‘Ó\TdüT,μμ nì Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ>±s¡T:
ø±≈£î\T`bÕeTT\ |üPs¡« >±<∏ä
ªª>∑‘· »qà˝À Ä ø±≈£î\T |”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT\T. y˚<ä ìcÕí‘·T\T.
9
‘êeTT |ü+&ç‘·T\eTH˚ nVü≤+ø±s¡+‘√ ã‹ø±πs ø±ì yêfi¯ófl ˇø£ÿs√E
≈£L&Ü q\T>∑T]øÏ kÕj·T|ü&˚ ˇø£ÿ |üì #˚j·T˝Ò<äT. yêfi¯ófl #·ìb˛sTT
dü«sêZìï #˚]q|ü⁄&ÉT <˚y˚+Á<äT&ÉT yÓTT<ä˝…’q <˚e‘·\T yêfi¯fl ‘Ó*$‘˚≥*ï,
bÕ+&ç‘ê´ìï m+‘·>±H√ yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. ø±ì yê]øÏ ‹q&ÜìøÏ @
MT Çe«˝Ò<äT. Mfi¯ófl neTè‘·+ ‘ê>±\H˚ ‘·eT ø√]ø£qT yÓ\¢&ç+#·>±H˚
Ç+Á<äT&ÉT, ªªy˚<äy˚<ë+>±\T #·<äe&É+e\¢ MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ MTs¡T
Á|üuÛÑTdüTÔ‹ #˚dæq≥T¢ nsTT´+~. Ä |ü⁄D´+‘√H˚ dü«sêZìøÏ sê>∑*>±s¡T.
n+‘˚ø±≈£î+&Ü Á|üuÛÑTdüTÔ‹øÏ Á|ü‹|òü\+>± <˚e‘·\yÓTÆq y˚TeTT $TeTà*ï
bı–&ÜeTT. Ç~ kÕe÷qýÓTÆq $wüj·T+ ø±<äT. ˇø£ÿ –+» MTs¡T <ëq+
#˚dæ ñ+fÒ <˚e‘·\yÓTqÆ y˚TeTT <ëìì y˚sTT s¬ ≥T¢ #˚dæ Á|ü‹|ò\ü + n+~+∫
ñ+&˚yêfi¯fl+. bÕ<ä>∑j·T e+{Ï |ü⁄D´ πøåÁ‘·+˝À ñ+&ç ≈£L&Ü ‘·*¢‘·+Á&ÉT\
ÁXÊ<äΔø£s¡à\T @e÷Á‘·+ ÁX¯<äΔ ˝Ò≈£î+&Ü, eè<Ûë Ks¡TÃ nH˚ ø£\Twæ‘·yÓTÆq
uÛ≤e+‘√ #˚kÕs¡T. eè<äTΔ˝…’q ‘·*¢‘·+Á&ÉT*ï b˛wæ+#·&É+ ˇø£ u…&É<ä>±
nqT≈£îHêïs¡T, $düT≈£îÿHêïs¡T. n˝≤+{Ï MT≈£î neTè‘·+ <=s¡T≈£î‘·T+<äì
m˝≤ }Væ≤+#ês¡T? |ü⁄D´ø±s¡´+ ˇø£ÿ{Ï ≈£L&Ü #˚j·T≈£î+&Ü |òü*‘ê\ì
Ä•+#·&É+ m+‘· n$y˚ø£+? dü«s¡Z+˝À ñqï+‘· es¡≈£î MTs¡T ùd«#·Ã¤>±
‹s¡>∑+&ç. ‘·sê«‘· MTs¡T ø±≈£î\T ne⁄‘ês¡T. ø±˝≤+‘·s¡+˝À MT e+X¯+˝À
|ü⁄{Ïºq <ä‘·ÔuÛÑ≈£îÔ&É÷ lbÕ<ä le\¢uÛÑ ø°s¡Ôq‘√ |ü$Á‘·T&ÉT nsTTq e´øÏÔ
s¡ø£Ô+ ‘ê–q ‘·sê«‘· MT≈£î ñ‘·ÔeT >∑‘·T\T ÁbÕ|æÔkÕÔsTT. n+‘·es¡≈£î
ø±øÏ s¡÷bÕ\˝ÀH˚ ñ+{≤s¡T,μμ nì <˚y˚+Á<äT&ÉT yêfi¯fløÏ $e]+#ês¡ì
e\¢uÛÑ<ëdüT Hê‘√ Ä ø±≈£î\ >∑T]+∫ #Ó|æŒ Ä bÕeTT\ $wüj·T+ ≈£L&Ü
á $<Ûä+>± $e]+#ês¡T:
ªªHêj· T Hê! Ä bÕeTT\T ≈£ L &Ü ˙ |ü P Ø«≈£ î ˝Ò . ˙ |æ ‘ · è
<˚ e ‘· \ T ø=+<ä s ¡ T dü à XÊq ø±[ ñbÕdü q #˚ d æ ø=+<ä ] nø±\
10
eTè‹øÏ ø±s¡D+ nsTT bÕbÕìï eT÷≥ ø£≥Tºø√e&É+ e\¢ bÕeTT˝…’
»ìà+∫, ˙ s¡ø£Ô+ ‘·–*q ‘·sê«‘· ñ‘·ÔeT >∑‹ì bı+<ës¡T. Ç~ ∫qï
<Ûäs¡à dü÷ø£åà+. @ ≈£î\+˝À »ìàùdÔ Ä ≈£î\|ü⁄ <Ûäsêàìï ‘·|üŒ≈£î+&Ü
Ä#·]+#ê*. X¯Á‘·Te⁄\qT dü+Vü≤]+#·&É+ øå±Á‘· <Ûäs¡à+, Áu≤Vü≤àDT&çøÏ
nVæ≤+dü |üs¡eT <Ûäs¡à+. ø£kÕsTTyê&çøÏ ø±<äT ø£<ë! ø£s¡à\ |òü\+
düÁø£eT+>± ñ+&Ü\+fÒ me] <Ûäsêàìï yêfi¯ófl #·ø£ÿ>± Ä#·]+#ê*.
∫qï|ü⁄Œ&ÉT ªªX¯óø±¢+ãs¡<Ûäs¡+μμ nH˚ XÀ¢ø±ìï ‘·e÷cÕø√dü+
‘·|ü>± yêÚ≤´q+ #˚ùdyê&ç$, X¯óø±¢+ãs¡<Ûäs¡+ n+fÒ ‘Ó\¢ ã≥º\qT
<Ûä]+∫q<äì, X¯•es¡í+ n+fÒ ã÷&ç<äs¡+>∑T ø£*–q<äì, #·‘·Ts¡T“¤»+
n+fÒ Hê\TZø±fi¯ófl ø£\<äì, Á|üdüqï e<äq+ <Ûë´j˚T‘Y n+fÒ z+Á&É
ô|{Ïºq|ü⁄&ÉT Á|üdüqïyÓTÆq eTTKeTT ø£*–q<äì n≥Te+{Ï >±&ç<äqT H˚qT
ÁbÕ]údüTÔHêïqì ˙ ùdïVæ≤‘·T\‘√ #Óù|Œyê&ç$. lbÕ<äT\T ‘·eT e÷j·T‘√
ìqTï Ä |ü]dæú‘·T\˝ÀH˚ $∫Á‘·+>± Ç]øÏ+#ês¡T. #êø£*yêfi¯ófl ìqTï
‘Ó∫Ãq|ü⁄&ÉT |üP]Ô>± <äTeTTà ì+&çq X¯Øs¡+‘√ ã÷&ç<ä s¡+>∑T‘√q÷,
q&ÉTe˝Òø£ ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ uÛÑ÷$Tô|’ Äì+∫ e∫Ãq|ü⁄&ÉT ˙e⁄ Hê\T>∑T
ø±fi¯fl »+‘·Te⁄˝≤>±q÷ ñHêïe⁄. u≤<Ûä‘√ $\$\˝≤&Éø£ b˛sTTq≥¢sTT‘˚
˙e⁄ Á|üdüqï e<äqT&çy˚. lbÕ<äT\T á $<Ûä+>± ˙≈£î >∑TDbÕsƒêìï, ˙
yêfi¯fl≈£î ñ‘·ÔeT >∑‹ì Á|ükÕ~+#ês¡T,μμ nì #Ó|æŒ ªªHêj·THê! eTq*ï,
eTq+ #˚ùd |üqT\ì yês¡T Á|ü‹ø£åD+ >∑eTìdü÷ÔH˚ ñ+{≤s¡ì ‘Ó\TdüTø√,μμ
n+≥÷ ôV≤#·Ã]+#ês¡T. á ñ|ü<˚X¯+‘√ Hê˝Àì Áu≤Vü≤àD nVü≤+ø±s¡+
#ê˝≤es¡≈£î ‘·–Z+~. ¬s+&ÉT eT÷&ÉT s√E\T nø£ÿ&˚ ñ+&ç yê] <ä>∑Zs¡
ôd\e⁄ rdüTø=ì ãj·T\T<˚sêqT.
$∫Á‘·|ü⁄s¡|ü⁄ $∫Á‘·sêE
ø±*q&Éø£q b˛‘·÷ ñ+fÒ sê»uÛÑ≥T\T Hê <ä>∑Zs¡øÏ e∫Ã Hê
11
>∑T]+∫q $esê\T n&ç>±s¡T. H˚qT •e πøX¯e⁄\≈£î uÒ<Ûä+ bÕ{Ï+#·ì
Áu≤Vü≤àDT&çqì, X¯è+π>] |”sƒê~Û|ü‹ X¯+ø£sê#ês¡T´\T e÷ >∑Ts¡Teì
#ÓbÕŒqT.yês¡T qqTï ‘·eT sêE <ä>∑Zs¡≈£î rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. <ë]˝À
e÷≥˝ dü+<äs¡“¤+˝À ‘·eT sêE dü+‘êq+ ø=s¡≈£î j·T»„+ #˚dæ |ü⁄Á‘·TDÏí
bı+<ës¡ì, ø±ì <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ j·TTesêE eT÷>∑yês¡T ø±e&É+‘√
Áu≤Vü≤àDT\T j·T»„+ dü]>± #˚sTT+#·˝Ò<äì uÛ≤$+∫ Áu≤Vü≤àDT\ô|’
ø√|ü+ eVæ≤+∫ ñHêïs¡ì, Ä ø√|ü+‘√H˚ @ Áu≤Vü≤àDT&Ó’Hê Ä }]
qT+&ç yÓfi¯óÔ+fÒ yê]ì |æ*|æ+∫ ªn+‘·≈£î Ç+‘·sTT‘˚ Ç+‘·≈£î m+‘·?μ
nì n&ÉT>∑T‘·THêïs¡ì mes¡T dü]jÓÆTq »yêãT #Ó|üŒ˝Òø£b˛‘ês√ yê]
>∑T+&ÉT >=]–+∫ XË’e Áu≤Vü≤àDT\sTT‘˚ yÓ’wüíe HêeT+, yÓ’wüíe⁄\sTT‘˚
$uÛÑ÷‹ πsK\T ô|{Ïº yê]ì >±&ç<äô|’ }πs–kÕÔs¡ì #ÓbÕŒs¡T. |ü⁄* MT<ä
|ü⁄Á≥˝≤ sêE nø£kÕà‘·TÔ>± Áu≤Vü≤àDT\≈£î ãfi¯fl ø=~› ‘√≥≈£Ls¡ <ëq+
#˚düTÔHêïs¡ì yê]øÏ $T–*q ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\T ‹q&É+ ìwæ<äΔ+ #˚kÕs¡ì,
|ü∫Ã<√ e+&çq<√ ‘√≥≈£Ls¡H˚ yêfi¯ófl ÄVü‰s¡+>±qT, n˝≤ŒVü‰s¡+>±qT
ùd$+#ê\ì #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘˚>±ø£ j·TTesêE eT÷>∑yês¡T ø±e&É+ e\¢
sê»>∑Ts¡Te⁄≈£î eT÷>∑uÛ≤wüô|’ |ü]XÀ<Ûäq #˚dæ $düÔè‘· Á>∑+<∏ä+ Áyêj·TeTì
Ä<˚•+#ês¡ì ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T.
‘√≥≈£Ls¡ s¡Vü≤dü´+
qqTï sêE eTT+<äT ì\u…{≤ºs¡T. eTqdüT˝À H˚qT lbÕ<äT\
yê]ì düà]+#·T≈£î+≥÷H˚ ñHêïqT. n+<ä]ì n&ç–qfÒ¢ sêE qqTï
≈£L&Ü, ªn+‘·≈£î Ç+‘·sTT‘˚ Ç+‘·≈£î m+‘·?μ nì Á|ü•ï+#ês¡T. H˚qT
#ê˝≤ ìã“s¡+>± ªªÇ+‘·≈£î Ç+‘˚μμ n+≥÷ ‘˚*Ã #ÓbÕŒqT. ÄVü‰! Hê
n<äèwü+º ! Hê düe÷<ÛëHêìøÏ yê¬s+‘√ dü+‘√wæ+∫ <ëìì düeT]Δd÷ü Ô ‘·q≈£î
e∫Ãq ø£\ >∑T]+∫ á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T, ªªH˚qT |üPs¡«»qà˝À #ê˝≤ ;<ä
Áu≤Vü≤àDTDÏí. e÷ sTT+{À¢ ‘√≥≈£Ls¡ u≤>± m≈£îÿe>± |ü+&˚~. n+‘·{Ï
12
;<ä]ø±ìï nqTuÛÑ$dü÷Ô ≈£L&Ü n+<ä]øÏ n+fÒ e÷ø£+fÒ dæú‹|üs¡T\≈£î
≈£L&Ü ‘√≥≈£Ls¡ <ëq+ #˚ùdyê&çì. ø±ì yêfiËfle«s¡÷ Hê≈£î ø=+#Ó+
≈£L&Ü Á|ü‘·T´|üø±s¡+ #˚ùdyês¡T ø±<äT. H˚qT #˚dæq <ëq+ e\¢ Hê≈£î
á sê#·»qà \_ÛùdÔ Hê <ä>∑Zs¡ <ëq+ rdüT≈£îqï yêfi¯ófl á »qà˝À Hê
sê»´+˝À Áu≤Vü≤àDT˝≤¢ »ìà+#ês¡T. Ä ø=+#Ó+ ‘√≥≈£Ls¡πø á sê#·»qà
\_Û+∫+~ ø£<ë! eT] Ç|ü⁄&ÉT ãfi¯flø=~› #˚ùd ‘√≥≈£Ls¡ <ëHêìøÏ |òü\+
@$T≥ì n&ÉT>∑T‘·Tqï Hê Á|üXï¯ ≈£î MTs¡T ˇø£ÿsπ dü]jÓTÆ q »yêãT Ç#êÃs¡T.μμ
ªªÄ »qà˝À m+‘√ ;<ä]ø£+˝À ñqï MT |ü]dæ‘ú T· \ <äècÕº´ ‘√≥≈£Ls¡
<ëq+ #ê˝≤ >=|üŒ~. ø±ì á »qà˝À eTVü‰sêE˝…’ ñ+&ç yÓ+&ç,
ã+>±s¡+, eTDT\T, e÷DÏø±´\T <ëq+ #˚j·T>∑˝ÒZ k˛ÔeT‘· ñ+&ç ≈£L&Ü
øπ e\+ ‘√≥≈£Ls¡ <ëq+ #˚dqæ ≥¢sTT‘˚ n+‘·≈î£ e+<äs¬ ≥¢ ‘√≥≈£Ls¡ MT≈£î
<=s¡T≈£î‘·T+<˚yÓ÷ >±ì y˚πs |òü*‘ê\T ñ+&Ée⁄,μμ nì H˚qT $e]+#êqT.
¬s+&Ée |üØø£å yÓTT<ä˝…’+~, sê»>∑Ts¡Te⁄ y˚fi¯flqT #·÷|ü⁄‘·÷ ˇø£{≤?
¬s+&Ü? nì ôd’>∑\‘√ Á|ü•ï+#ês¡T. e∫Ãqyês¡T ˇø£ÿsê? Ç<ä›sê? nì
n&ÉT>∑T‘·THêïπsyÓ÷ nqTø=ì H˚qT ˇø£ÿ&çH˚ e#êÃqì #Ó|üŒ&ÜìøÏ ˇø£ÿ
y˚\T #·÷|æ+#êqT. ‹]– yês¡T eT÷&ÉT y˚fi¯ófl #·÷|æ+∫ eT÷>∑>± Á|ü•ïùdÔ
eT÷&ÉT ‘·\\ <ä‘·TÔ&ÉT düàs¡D≈£î e∫Ã, ªuÛÑøÏÔ Ç‘·s¡T\‘√ #·]Ã+#˚~ ø±<äì,
s¡V≤ü düýÓTqÆ $wüjT· +,μ nì #Ó|Œü &ÜìøÏ H˚qT >∑T|æŒ&ç _–+∫ #·÷|æ+#êqT.
yês¡T Hê≈£î rj·T{Ï ‹qTã+&Üsê\T Çe«uÀj·÷s¡T. H˚qT e<ä›ì yê]+∫
Hê <ä>∑Zs¡ ñqï n≥T≈£î\ì yê]øÏ Çe«uÀj·÷qT.
˝Àø√ _Ûqï yêÚ≤´q |ü<äΔ‹ :
sê»>∑Ts¡Te⁄ m+‘√ dü+‘√wæ+∫, ªªeTVü‰sêC≤! Ms¡T eT÷>∑ uÛ≤wü˝À
≈£L&Ü ñ<ä›+&É |ü+&ç‘·T\T. •eπøX¯e⁄\T Ç<ä›sê? ø±<ë? nì ¬s+&ÉT y˚fi¯ófl
#·÷|æùdÔ yê]<ä›s¡÷ ˇø£ÿπs j·Tì ˇø£ÿ y˚\T #·÷|æ+#ês¡T. ÁãVü≤à, $wüßí,
eTùV≤X¯«s¡T\T eTT>∑TsZ ì¡ eT÷&ÉT y˚fió¯ fl #·÷|æ‘˚ Á‹eT÷s¡T\Ô ~ dü$Twæº s¡÷|ü+
ø£<ë! nì |æ&çøÏ* #·÷|æ+∫ $e]+#ês¡T. qqTï •wüß´&ç>± d”«ø£]+#·+&ç
nì uÛÑøÏÔ‘√ r|æ |ü<ësêú\T Çe«uÀ‘˚ Hê≈£î á •wüß´\, Á|ü•wüß´\ >=&Ée
13
e<äT›, H˚qT ≈£î#˚\Tì˝≤ Hêe<ä› ñqï<ëì‘√H˚ ‘·è|æÔ |ü&ÉT‘êqT nì
#Ó|Œü &ÜìøÏ n≥T≈£î\T #·÷|æ+#ês¡T,μμ nì |üØøå± |ò*ü ‘ê\qT Á|üø{£ +Ï #ês¡T.
ÄVü‰! ˝Àø£+˝Àì eTqTwüß´\T! yêfi¯fl $\ø£åD yêÚ≤´q |ü<äΔ‘·T\T!
nqTø=+≥÷ H˚qT ÄX¯´s¡´b˛j·÷qT. eT÷&Ée |üØø£å>± #·eTø£+˝Àì
eüqdü\qT yêÚ≤´ì+#·eTì ñ‘·Ôs¡Te⁄. lbÕ<äT\ô|’ uÛ≤s¡+ y˚dæ yÓTT<ä\T
ô|{≤ºqT:
@ø±#·y˚T n+fÒ 1, Á‹ÁdüX¯Ãy˚T n+fÒ 3, á ¬s+&ÉT ø£*|æ‘˚ 4,
es¡ZeT÷\+ 2— |ü+#·#·y˚T n+fÒ 5q≈£î Ç+‘·≈£î eTT+<ä{Ï yÓTT‘·Ô+ 4
ø£*|æ‘˚ 9, es¡ZeT÷\eTT 3— dü|üÔX¯Ãy˚T n+fÒ 7q≈£î Ç+‘·≈£î eTT+<ä{Ï
yÓTT‘·Ô+ 9 ø£*|æ‘˚ 16, es¡ZeT÷\eTT 4: qe#·y˚T n+fÒ 9øÏ Ç+‘·≈£î
eTT+<ä{Ï yÓTT‘·Ô+ 16 ø£*|æ‘˚ 25 es¡ZeT÷\eTT 5— @ø±<äX¯#·y˚T 11q≈£î
Ç+‘·≈£î eTT+<ä{Ï yÓTT‘·Ô+ 25 ø£*|æ‘˚ 36 es¡ZeT÷\eTT 6,
Ç{≤¢ qeÁ‹+X¯‹X¯Ãy˚T (39G361R400 es¡ZeT÷\+ 20) es¡≈£î
$e]+∫ 20e es¡ZeT÷\+‘√ eTT–+∫, ªÇ~ n+‘ê düèwæº |üs¡e÷DTe⁄\
s¡V≤ü düéTì, Ç~ ø±D≤<ä eTVü≤]¸øπ ‘Ó\TdüT nì, |üse¡ ÷DTe⁄\ dü÷ø£àå ø£D
uÛ<Ò ëìï ã{Ïº <Ûë‘·Te⁄\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT,μ nì eTT–+#êqT. Hê $es¡D Hêπø
ÄX¯Ãsê´ìï ø£*Z+∫+~. düuÛÑ˝Àì yêfi¯fl+‘ê ˇ|ü⁄Œø√e&É+‘√ H˚qT ¬s+&Ée
kÕ] >±&ç<äqT mπøÿ Á|üe÷<ä+ qT+&ç ‘·|æŒ+#·Tø=ì ãj·T≥ |ü&Ü¶qT.
14
3 e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äT\ ©˝≤ yÓ’uÛÑe+`|üfi¯ìkÕ«$T
uÛ≤s√´|üVü≤‘·T&ÉT
lbÕ<ä T \ nqTÁ>∑ V ü ≤ +e\¢ $∫Á‘· | ü ⁄ s¡ + qT+&ç $∫Á‘· + >±
‘·|æŒ+#·Tø=ì Hê Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+#êqT. eT÷&ÉT s√E\T Hê≈£î
n&É>∑≈£î+&ÜH˚ uÛÀ»q+ <=]øÏ+~. Hê\Ze Hê&ÉT ˇø£ Á>±eT+˝Àì Ç+{Ï
eTT+<äT ì˝§Ãì _Ûøå£ n&ç>±qT. ˝À|ü*qT+∫ ˇø£ ÅdeÔæ” T÷]Ô #ê˝≤ ø√|ü+>±
ãj·T≥≈£î e∫Ã nqï+˝Ò<äT, düTqï+ ˝Ò<äT, bıeTàì >∑<äe÷sTT+∫
düT&ç>±*˝≤ ˝À|ü*øÏ yÓ[fl b˛sTT+~. ø=+‘·ùd|ü⁄ nj·÷´ø£ j·T»e÷ì
ãj·T≥≈£î e∫Ã, ªªkÕ«MT! HêuÛ≤s¡´ |üs¡eT >∑j·÷´[, ø√|ü+‘√ Hê ‘·\
MT<ä ≈£î+&É\T |ü>∑T\>={Ïº yê{Ï yÓ\ #Ó*¢+#·eTì >∑~›düTÔ+~. Ç|ü⁄Œ&˚
Hê HÓ‹Ô MT<ä ≈£î+&É\T |ü–˝≤sTT. yê{Ï <Ûäs¡ H˚ì#·TÃø√yê*. ø±ã{Ïº
MT‘√ _Ûø£åøÏ H˚qT ≈£L&Ü ekÕÔqT. uÛÑ>∑e+‘·T&ç <äj·Te\¢ Ç+‘· <äøÏåD
<=]øÏ‘˚ n|üqT+&ç $eTT≈£îÔDÏí ne⁄‘êqT,μμ nì Bq+>± #ÓbÕŒ&ÉT. ªªVü‰!
Vü≤‘·$BÛ! nqT≈£î+≥÷ Ç<ä›s¡+ ø£*dæ ãj·T\T<˚] Áu≤Vü≤àDT\ Çfi¯fl˝À _Ûø£å
n&ç>±eTT. <äøÏåD e÷≥ n≥T+∫ e÷≈£î |üf…º&ÉT yÓT‘·T≈£î\T ô|fÒºyêπs
ø£s¡Tej·÷´s¡T. ˙s¡dü+‘√ <ä>∑Zs√¢ ñqï #Ó≥TºøÏ+<ä #·‹øÏ\ã&ç lbÕ<ä
HêeTdüàs¡D yÓTT<ä\T ô|{≤º+. Ç+‘·˝À ø=+<äs¡T sê»uÛÑ≥T\T e÷ <ä>∑Z]øÏ
e∫Ã, ª‘·ø£åDy˚T düuÛÑ˝À Vü‰»s¡T ø±yê*,μ nqï sêC≤»„qT #Ó|æŒ eTeTà*ï
>∑TÁsê\ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&Éu…{Ïº kÕ<äs¡+>± sê»uÛÑeHêìøÏ rdüTø=ì b˛j·÷s¡T.
j·TTesêE dü«düú‘·
ªªMTs¡T yÓ[flq ‘·sê«‘· j·TTesêE eT÷s¡Ã¤b˛sTT ø=~› ùd|ü{ÏøÏ
‘˚sT¡ ø=ì, n<äT“¤‘y· TÓ qÆ n+<ä+‘√qT, #·øÿ£ {Ï <˚V≤ü ø±+‹‘√q÷ Á|üø±•düTqÔ ï
15
|ü<Vä ‰ü sπ +&É¢ j·T‹ mes√ ‘·q H√{Ï˝À $uÛ÷Ñ ‹ y˚kÕs¡ì, yês¡T lbÕ<äT\ì
#Ó|ü‘·THêïs¡T. Ç<ä+‘ê @$T{Ï?yê¬ses¡T? $e]kÕÔsê?μμ nì sêE
qqTï n&ç>±s¡T.
ªªÁ|üu÷ÑÛ ! lbÕ<äT\yês¡T <ä‘êÔe‘ês¡eTì $q&ÉyT˚ ‘·|Œü yê] >∑T]+∫
Hê≈£î ô|<ä›>± @MT ‘Ó*j·T<äT. yê] <äs¡Ùq+ ø√düy˚T H˚qT ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+
yÓfi¯ófl‘·THêïqì,μμ H˚qT #ÓbÕŒqT. sêE qqTï ã+>±s¡+‘√ dü‘·ÿ]+#ês¡T.
e÷ e÷<Ûäe⁄ì |ü⁄Dé÷ nì q\uÛ…’ s√E\T <ä‘·Ô Bø£å˝À ñHêï+.
|òü*‘·+>± MTs¡T sêe&É+, e÷≈£î $eTTøÏÔ \_Û+#·&É+ »]>±sTT. Çø£ô|’
XË’e yÓ’wüíe uÛÒ<ë\T ˝Ò≈£î+&Ü kÕeTs¡dü´+‘√ ñ+{≤eTT, nì sê»>∑Ts¡Te⁄
Hê≈£î e÷≥ Ç#êÃs¡T.
e÷<Ûäe⁄ì ìsê&É+ãs¡ Jeq+
e÷‘√ e÷<Ûäe⁄&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT. H˚qT Ä ã+>±s¡eT+‘ê
Áu≤Vü≤àDT&çøÏ Ç#êÃqT. Äj·Tq uÛ≤s¡´˝À e÷s¡TŒ e∫Ã, <ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔsê\T
nsTT+~. H˚q÷, e÷<Ûeä ⁄&ÉT ∫<ä+ãs¡+ yÓ|’ ⁄ü e÷ Á|üj÷· D+ kÕ–+#êeTT.
e÷<Ûäe⁄ì |üPØ«≈£î\T >∑s¡Ô|ü⁄Ø (>∑T+≥÷s¡T) eT+&É\+˝Àì q+ã÷s¡T
yêdüÔe⁄´\T. Á|üø±+&É y˚<ä|ü+&ç‘·T\T. eTfi¯j·÷fi¯ <˚X¯|ü⁄ sêE M]ì ‘·eT
<˚XÊìøÏ sêe\dæq~>± ÄVü‰«ì+#·&É+‘√ Mfi¯ófl eTfi¯j·÷fi¯ <˚XÊìøÏ e\dü
b˛sTT Áø£eTÁø£eT+>± nø£ÿ&˚ dæsú ¡ ìyêdü+ @s¡Œs¡#T· ø=Hêïs¡T. yêfi¯ófl eT+Á‘·,
‘·+Á‘·, j·T+Á‘· $<ä´\˝À ìcÕí‘·T\T. ø±ì e÷<Ûäe⁄&ÉT e÷Á‘·+ ìs¡ø£ås¡
≈£îøÏå. ∫qï|ü⁄Œ&˚ ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT\T eTs¡DÏ+#·&É+‘√ Áu≤Vü≤àDT\ Ç+&É¢˝À
e+≥ #˚dæ J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêï&ÉT. <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\ô|’ nbÕs¡yÓTÆq uÛÑøÏÔ
ÁX¯<äΔ\T. lbÕ<äT\ >∑T]+∫ $ì yê]ì #·÷&Ü\ì ‘·|üq |ü&ÉT‘·THêï&ÉT.
y˚TeTT ∫<ä+ãs¡+ <ä>∑Zs¡ ø=+&É>∑TVü≤˝À @ø±+‘·+>±
ñqï |üfi¯ìkÕ«$Tì ø£*XÊeTT. eTeTà*ï #·÷dü÷ÔH˚, ªªnπs, e÷<Ûäe
16
X¯+ø£s¡T\T Ç<ä›s¡÷ ø£*dæ e#êÃπs,μμ n+≥÷ m+‘√ ÄbÕ´j·T+>± ˝À|ü*øÏ
rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. ªªX¯+ø£sê! ˙e⁄ $∫Á‘·|ü⁄s¡+˝À #Ó|æŒq ø±D≤<ä eTVü≤]¸
ø£D dæ<ëΔ+‘êìï $e]kÕÔyê?μμ n+≥÷ qqTï Á|ü•ï+#ês¡T.
ø£D dæ<ëΔ+‘·+
ªªkÕ«MT! ø£$å T+#·+&ç. H˚qT #Ó|Œæ q<ä+‘ê nÁ|üjT· ‘·ï+>± yÓ\Te&ç+<˚
‘·|üŒ Hê≈£î ‘Ó*dæ+~ ø±<äT,μμ nì $qj·T+>± »yêãT #ÓbÕŒqT. yês¡T
qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ $e]+#ês¡T: ªªá düèwæº n+‘ê |üse¡ ÷DTe⁄\‘√ ì]à+|üã&ç
ñ+~. M{Ïø£+f… dü÷ø£åàø£D≤\ ñìøÏ e\¢ $<äT´\¢‘·\T edüTÔ+{≤sTT. dü÷ú\
yÓTÆq á dü÷ø£åàø£D≤\T ‘·eT πø+Á<ä _+<äTe⁄ì nqTdü]+∫ eTVü‰y˚>∑+‘√
‘·eT ‘·eT ø£ø£å´\˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤sTT. á dü÷ø£åàø£D≤\ ø£+f…
dü÷ø£àå yÓTqÆ dæ‹ú ˝À ÁbÕDT\ uÛ≤y√<˚«>∑ düŒ+<äq\T ñ+{≤sTT. á düŒ+<äq\
ø£+f… ≈£L&Ü dü÷ø£åà dæú‹˝À <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\T ñ+{≤s¡T. Á|ü‹ø£D≤ìï nq+‘·
uÛ≤>±\T>± $uÛÑõùdÔ ˇø=ÿø£ÿ ø£D uÛ≤>∑+ X¯Sq´ düe÷q+ ne⁄‘·T+~.
nq+‘ê˝…’q eTVü‰ X¯SHê´\ dü+jÓ÷>∑ |òü*‘·y˚T á #·sê#·s¡ düèwæº,μμ nì
#Ó|æŒ eTs¡\ >±j·TÁ‹ eT+Á‘·+ >∑÷]Ã $e]dü÷Ô n~ 24 nø£åsê\, Hê\TZ
bÕ<ë\ eTVü‰eT+Á‘·eTì, ªª|üs√s¡»dæ kÕe<√yéTμμ nH˚~ Hê\Ze bÕ<äeTì,
á eT+Á‘· dü«s¡÷|ü+ lbÕ<ä e\¢uÛÑT\ ìs¡TZD bÕ<äTø£˝Ò,μμ nì ‘Ó˝≤Œs¡T.
ÁãVü≤àø£eT˝≤\T
ªªHêj·THê! e÷qe⁄\ dü÷ú\ X¯Øs¡+ 12 s¡ø±\ uÛÒ<ë\T ø£*–
ñ+&ç <ë«<äXÊ~‘·T´\#˚ Á|üuÛ≤$‘·+ ne⁄‘·÷ ñ+≥T+~. nsTT‘˚ lbÕ<ä
le\¢uÛÑT\T <ë«<äXÊ~‘·T´\ ø£+f… ≈£L&Ü nr‘·yÓTÆq yês¡T ø±ã{Ïº
yê] ~e´ X¯Øs¡+ ∫Á‘· $∫Á‘ê˝…’q ~e´düŒ+<äq\qT ø£*– ñ+≥T+~.
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ne‘·]+#·&ÜìøÏ 108 dü+e‘·‡sê\øÏ eTT+<˚ yês¡T
lbÕ<ä le\¢uÛÑ s¡÷|ü+˝À Çø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. Væ≤e÷\j·÷\˝À
jÓ÷>∑T\T ã<äØ Hêsêj·TDTì ÁãVü≤à ø£eT˝≤\‘√ |üPõdüTÔ+fÒ Ä
|üP\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï Çø£ÿ&É l#·s¡DT\ bÕ<ë\ô|’ |ü&É≥+ H˚qT ø£fi≤flsê
#·÷kÕqT. á ÁãVü≤à ø£eT˝≤\T Væ≤e÷\j·÷\˝À dü+e‘·‡sêìøÏ
17
ˇø£kÕ] e÷Á‘·y˚T |ü⁄wæŒkÕÔsTT. Ç$ $ø£dæ+#˚≥|ü⁄&ÉT n<äT“¤‘· |ü]
eTfi¯+ yÓ<ä»\T¢‘·T+{≤sTT. Ç$ X¯s¡‘êÿ\+ qT+&ç edü+‘·+ es¡≈£î
eT+#·T˝ÀH˚ ≈£Ls¡Tø=ì ñ+&ç, #Ó’Á‘·+˝À ãj·T≥≈£î sê>±, Á^wüàeT+‘ê
yÓT\¢yÓT\¢>± $#·TÃ≈£î+≥÷, neTs¡Hê<∏é˝À neTs¡*+π>X¯«s¡kÕ«$T jÓTTø£ÿ
Væ≤eT*+>∑ <äs¡ÙqeTj˚T´ düeTj·÷ìøÏ n+fÒ ÁXÊeD X¯ó<äΔ |üP]íeT
ns¡úsêÁ‹ düeTj·÷ìøÏ |üP]Ô>± $#·TÃ≈£î+{≤sTT. M{Ï <äs¡Ùq+ e\¢ nìï
bÕbÕ\T b˛‘êsTT,μμ nì yês¡T e÷≈£î mH√ï ø=‘·Ô $wüj·÷\T #ÓbÕŒs¡T.
‘·s¡Tyê‘· ‘êeTT |ü~s√E\ Bø£å˝À ‘·|üdü‡e÷~Û˝À
ñ+{≤eTì, Á|üXÊ+‘·+>± uÛÑ≈£îÔ\≈£î <äs¡Ùq+ #˚sTT+#·eTì, me¬s’Hê
uÛÑ≈£îÔ\T bÕeTTø±≥T‘√ eTs¡DÏ+∫q yê]ì rdüTø=ì e∫Ãq≥¢sTT‘˚ XÊÅdüÔ
Á|üø±s¡+ |üP&çÃô|≥º&É+ ø±ì, ˝Ò<ë qB Á|üyêVü≤+˝À e~*y˚j·TeTì ø±ì
#Ó|üŒeTì e÷≈£î Ä<˚XÊ\T Ç∫Ã Äj·Tq düe÷~Û˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T.
e÷<Ûäe⁄ì eTè‹
y˚TeTT yê] Ä<˚XÊìï nø£åsê˝≤ bÕ{Ï+#·&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º+.
uÛÑ≈£îÔ\T Ç∫Ãq dü+uÛ≤sê\‘√ e÷≈£î e+≥ #˚kÕÔqì #Ó|æŒ, e÷<Ûäe⁄&ÉT
<ä>∑Zs¡˝À |ü&ç ñqï ø=ã“] eT≥º rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ yÓ[fl, eT≥º øÏ+<ä ñqï
bÕeTT ø±≥T y˚j·T&É+‘√ eTs¡DÏ+#ê&ÉT. H˚qT ø£+{ÏøÏ eT+{ÏøÏ @ø£<Ûës¡>±
@&ÉTdü÷Ô e÷<Ûäe⁄&ç X¯Øsêìï Kqq+ #˚kÕqT. ‘·sê«‘· bÕeTTø±≥T‘√
eTs¡DÏ+∫q 18 dü+e‘·‡sê\ j·TTe≈£î&ç X¯Øsêìï ã+<ÛäTe⁄\T rdüTø=ì
eùdÔ kÕ«$T e÷≈£î n+‘·≈£î eTT+<˚ C≤Ø #˚dæq Ä<˚X¯ Á|üø±s¡+ Ä X¯yêìï
≈£L&Ü Kqq+ #˚sTT+#êeTT.
|ü<äø=+&Ée s√E kÕ«$T ø£fi¯ófl ‘Ós¡Tdü÷ÔH˚, ªªe÷<Ûäyê!μμ nì
|æ\e&É+‘√ |ü~s√E\ Hê u≤<Ûä n+‘ê ˇø£ÿkÕ] ñô|Œq˝≤ bı+– yÓøÏÿ
yÓøÏÿ @&ÉTdü÷Ô »]–q<ä+‘ê #ÓbÕŒqT. kÕ«$T qqTï z<ës¡Tdü÷Ô e÷<Ûäe⁄&ÉT
18
eTs¡DÏ+#·˝Ò<äì, dü÷ú\ X¯Øs¡+‘√ á »qà˝À kÕ«$Tì <ä]Ù+#˚ uÛ≤>∑´+
n‘·ìøÏ ˝Òøb£ ˛e&É+ e\¢ ø£sà¡ dü÷øå±àìï nqTdü]+∫ kÕ«$T Ç˝≤ #˚kÕs¡ì,
á |ü~ s√E\T e÷<Ûäe⁄&ÉT dü÷ø£åà X¯Øs¡+‘√ ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+˝À kÕ«$T e<ä›
ñHêï&Éì #ÓbÕŒs¡T. Hê Äq+<ëìøÏ Vü≤<äT›\T ˝Òø£ b˛j·÷sTT.
e÷<Ûäe⁄ì |ü⁄qs¡TJ®eq+
yê] Ä»„ y˚Ts¡≈£î e÷<Ûäe⁄ì X¯Øsêìï ãj·T{ÏøÏ rdæ, <äøÏåD ~≈£îÿq
ñqï ‘ê{Ï #Ó≥¢ <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl, ªªe÷<Ûäe⁄ì ø£s¡∫q z Hê>∑sê»e÷!
lbÕ<äT\ Ä»„ y˚Ts¡≈£î ˙e⁄ |üfi¯ì kÕ«$T <ä>∑Z]øÏ sêyê*,μμ n+≥÷
>∑{Ïº>± n]∫ #ÓbÕŒeTT. yês¡T X¯yêìøÏ Hê\TZ yÓ’|ü⁄˝≤ Hê\TZ >∑e«\T ñ+∫
@<√ <Ûë´q+ #˚kÕs¡T. >∑e«\T Äø±X¯+˝À ]e⁄«q m–] b˛j·÷sTT. ø=~›
ùd|ü{ÏøÏ bÕeTT #ê˝≤ ndüVü≤q+>± ãTdü\T ø=&É÷Ô e∫Ã+~. <ëì |ü&É>∑øÏ
Hê\TZ yÓ’|ü⁄˝≤ >∑e«\T >∑T#·TÃø=ì <ëìï ˝≤ø=ÿì e∫Ãq≥T¢ nì|æ+∫+~.
kÕ«$T Ä»„ì bÕ{Ïdü÷Ô Ä bÕeTT ‘êqT ø±≥T y˚dæq #√≥TqT+&ç $wü+
˝≤–y˚dæ+~. n|üŒ{Ïes¡≈£î ndüVü≤q+>± ñqï bÕeTT |üfi¯ìkÕ«$T <ëìô|’
˙fi¯ófl #·\¢&É+‘√ XÊ+‹+∫ qeTdüÿ]+∫ yÓ[fl b˛sTT+~.
düs¡Œ eè‘êÔ+‘·+`nqï <ëq eTVæ≤eT
ªªá bÕeTT |üPs¡«»qà˝À ˇø£ Åd”Ô. ø=+‘· bÕ|ü+ #˚dæ+~ ø±ì,
<ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔ&çøÏ nqï+ ô|≥º&É+ e\¢ ø=+‘· |ü⁄D´+ ≈£L&Ü dü+bÕ~+∫+~.
#·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· ∫Á‘·>∑T|ü⁄Ô&ÉT, ªª ˙ bÕ|ü |òü˝≤ìï ‘·–Z+∫ |ü⁄D´
|òü˝≤ìï ô|+#·eTì lbÕ<äT\T e÷≈£î Ä<˚X¯+ Ç#êÃs¡T. eTT+<äT>± <˚ìï
nqTuÛ$Ñ kÕÔe⁄? bÕ|ü |ò\ü e÷? |ü⁄D´ |ò\ü e÷?μμ nì Á|ü•ï+∫q|ü⁄&ÉT Ä ÅdÔ”
bÕ|ü |òü\+ ø=~›>±H˚ ñ+~ ø±ã{Ïº n<˚ nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ dæ<äΔ|ü&É≥+‘√
á bÕeTT »qà \_Û+∫+~. ø±ì |üPs¡«|ü⁄ s¡CÀ>∑TD+ Ç+ø± $T–*
19
ñ+&É≥+ e\¢ ø£ì|æ+∫q yê]q˝≤¢ ø±≥T y˚dü÷Ô ‹]– bÕ|ü+ eT÷≥
ø£≥Tº≈£î+≥Tqï~. ø±ì, e÷<Ûäe⁄ì e+{Ï ñ‘·ÔeT e´øÏÔì ø±≥T y˚j·T&É+
e\qq÷, lbÕ<äT\ nqTÁ>∑V≤ü + e\qq÷ bÕ|ü+ q•+∫ |ü⁄D´ ˝Àø±\≈£î
#˚]+~,μμnì kÕ«$T $e]+#ês¡T.
e÷<Ûäe⁄ìøÏ <ä‘·Ô kÕìï<Ûä´+
‘·s¡Tyê‘·, <ä‘·TÔ&ÉT nqï<ëq Á|æj·TT&Éì, jÓ÷>∑T´\≈£î nqï<ëq+
#˚dqæ ≥¢sTT‘˚ Ä nqï kÕs¡+˝Àì ø=+‘· uÛ≤>∑+ eTqdüT‡>± e÷] nqï<ë‘·
eTqdüT, ãT~Δ, ∫‘·+Ô , X¯Øsê\qT X¯óuÛdÑ Œü +<äq\‘√ ì+|ü⁄‘·T+<äì, <ëìe\¢
düèwæº˝Àì |ü<ësêú\qT Äø£]¸+#˚ X¯øÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì, edüTÔ düeTè~ΔH˚
\ø°åàø£{≤ø£å+ n+{≤s¡ì #ÓbÕŒs¡T. e÷<Ûäe⁄ìøÏ düŒèVü≤e∫Ã+~. n‘·&ÉT
‘·q nqTuÛÑe+ Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT: ªªH˚qT dü÷ø£åà s¡÷|ü+˝À ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓ[fl
kÕ«$Tì <ä]Ù+#êqT. yês¡T eT÷ØÔuÛÑ$+∫q ø£s¡TD˝≤ ñHêïs¡T. yês¡T
qqTï B$ eT<Ûä´ uÛ≤>±ìøÏ yÓfi¯fleTì Ä<˚•+#ês¡T. H˚qT eT<Ûä´ uÛ≤>∑|ü⁄
˝À‘·T˝À¢øÏ yÓfi≤flqT. H˚qT dü÷ø£åà X¯Øs¡+‘√ ñ+&É≥+ e\¢ πøe\+ dü÷ø£åà
X¯Øs¡T\πø ø£ì|æ+#êqT. nø£ÿ&É mH√ï uÛÑeHê\T, ø=ìï y˚\ bÕeTT\T
ñHêïsTT. Á|üuÛÑTe⁄ y˚sTT |ü&É>∑\ Ä~X‚wüß&çô|’ $wüßíe⁄˝≤ |ü&ÉT≈£îì
ñHêïs¡T. Hê |üøÿ£ H˚ ≈£Ls¡TÃì ñqï ˇø£ bÕeTT, ªÁ|üuTÑÛ e⁄ nÁ‹ nqdü÷j·T\
|ü⁄Á‘·T&Ó’q <ä‘·TÔ&Éì, >√s¡øå±Hê<∏äTìøÏ ÁøÏj·÷jÓ÷>∑+ H˚]Œ+#ês¡ì,
C≤„H˚X¯«s¡TìøÏ ìsêø±s¡jÓ÷– s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq$T#êÃs¡T,μ nì #Ó|æŒ+~.
ªªy˚\ dü+e‘·‡sê\bÕ≥T sê»´+ bÕ*+∫q <ä‘T· \Ô T >∑T|ü+Ô >± ñ+&Ü\
qTø=ì qB>∑s¡“¤+˝À Á|üy˚•+#ês¡T. uÛÑ≈£îÔ\+<äs¡+ yê]ø√dü+ ˇ&ÉT¶q y˚∫
ñ+&É>± ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ‘·s¡Tyê‘· ‘·eT Á|üø£ÿq $˝≤düe‹e˝… ñqï
ˇø£ Åd”Ô‘√, #˚‹˝À eT<ÛäTbÕÁ‘·‘√ ˙{Ï qT+&ç ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T. Ç˝≤+{Ï
yê]Hê Ç+‘·ø±\+ |üPõ+#êeTT? nqT≈£î+≥÷ y˚TeTT yÓqT~]>±eTT.
20
ø±ì yês¡T e÷j·TyÓTÆq yÓ+≥H˚ e÷≈£î C≤„H√<äj·TyÓTÆ Ä e÷‘· nq|òüT
nì, yê] #˚‹˝Àì bÕ˙j·T+ neTè‘·+ nì ‘Ó\TdüTø=ì |üXÊÃ‘êÔ|ü+
#Ó+~ ø£]ƒq ‘·|üdüT‡ #˚dæ, kÕ«$Tì yÓT|æŒ+∫ lbÕ<ä le\¢uÛÑTì
ne‘ês¡eTT es¡+>± bı+<ëeTT,μμ nì Ç+ø=ø£ bÕeTT #Ó|æŒ+~.
yÓTT<ä{Ï bÕeTT CÀ´‹ sêeT*+>∑kÕ«$T˝≤ ne‘·]düTÔ+<äì, ¬s+&Ée
bÕeTT dü<ë•e ÁãùV≤à+Á<äTì˝≤ |ü⁄{Ïº mH√ï ©\\T #·÷|ædüTÔ+<äì kÕ«$T
Hê‘√ #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· qqTï |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ‘·q bÕ<äTø£\T mø£ÿ&É
Á|ü‹wæ+º #ês√ <ëì øÏ+<ä bÕ‘êfi¯+˝À ø±\Hê>∑T*ï #·÷dæ s¡eTàì #ÓbÕŒs¡T.
á $<Ûä+>± e÷<Ûäe⁄&ÉT $e]+#·T‘·T+&É>± |üfi¯ìkÕ«$T eT<Ûä´˝ÀH˚ Ä|æ,
ªªe÷<Ûäyê! á Á|üdü+>±\T ‘·s¡Tyê‘· ø=qkÕ–+#·e#·TÃ. eTq+ yÓ+≥H˚
kÕïHê\T #˚dæ <Ûë´q+ #˚düTø√yê*. Ç~ kÕ«$Tyê] Ä»„,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
C≤„H˚X¯«s¡T&ÉT >√s¡øå±Hê<∏äT&ÉT
dü<ë•e ÁãùV≤à+Á<äT&ÉT CÀ´‹ sêeT*+>∑kÕ«$T
21
4e n<Ûë´j·T+
lbÕ<ä`yêdüyê+_ø£\ k˛<äs¡`k˛<äØ ã+<Ûä+
uÛÑø£ÔÁ‘·j·T|ü⁄ <Ûë´q+
ªªe÷<Ûäyê! X¯+ø£sê! eTq+ eTT>∑TZs¡+
ˇπøkÕ] lbÕ<äT\ ô|’ eTqdüT \>∑ï+ #˚dæ
<Ûë´q+ #˚<ë›eTT, ‘·s¡Tyê‘· eTq+ eTq
nqTuÛÑyê\qT #·]Ã+#·T≈£î+<ëeTT,μμ nì
kÕ«$T dü÷∫+#ês¡T. H˚qT ÄX¯Ãs¡´+‘√
Hê dü+<˚Vü‰ìï e´ø£Ô+ #˚dü÷Ô, ªªkÕ«MT!
MT]<ä›s¡÷ Á|üuÛÑTe⁄\ì #·÷dæ ñ+&É&É+
e\¢ MT≈£î yê]ì <Ûë´ì+#·&É+ düT\uÛÑ+.
Äj·Tq ù|s¡T ‘·|üŒ Ç+πøMT ‘Ó*j·Tì H˚qT yê]ì eTqdüT˝À m˝≤
ì\T|ü⁄ø=q>∑\qT? m˝≤ <Ûë´ì+#·>∑\qT?μμ nì Á|ü•ï+#êqT. <ëìøÏ
kÕ«$T qe⁄«‘·÷, ªªlbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+ ñ+fÒ @B nkÕ<Ûä´+ ø±<äT.
‘êuÒfi¯ófl, |æ\T¢\T, ø√‘·T\T ‘·eT ‘·eT |æ\¢*ï m˝≤ ø±bÕ&ÉT≈£î+{≤jÓ÷
n<˚ $<Ûä+>± Äj·Tq ‘·q uÛÑ≈£îÔ*ï s¡øÏåkÕÔs¡T. kÕ<ÛäHê e÷s¡Z+˝À #·ø£ÿ{Ï
n_Ûeè~Δì kÕ~Û+∫q ‘·sT¡ yê‘· ‘·*¢ #˚|ü yÓ+≥ yÓfifl‚ |æ\¢ #˚|˝ü ≤¢ kÕ<Û≈ä î£ \T
XÊØ]ø£+>± ø±ì, e÷qdæø£+>± ø±ì yê] yÓ+fÒ ñ+{≤s¡T. ø±ã{Ïº
Ç+<äT˝À Ä˝À∫+#ê*‡+~ @MT ˝Ò<äT. ˙e⁄ yê] <Ûë´q+˝À ≈£Ls¡TÃ+fÒ
n˙ï Äj·TH˚ #·÷düT≈£î+{≤s¡T. <Ûë´q+˝À ñqï|ü⁄&ÉT yê] Ä»„ m|ü⁄&ÉT
eùdÔ n|ü⁄&ÉT H˚qT dü÷ø£åà s¡÷|ü+˝À ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓfi≤ÔqT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
|ü~ |òüT&çj·T\ es¡≈£L <Ûë´q+ #˚dæ ‘·sê«‘· eTT>∑TZs¡eT÷ ˇπøkÕ] <Ûë´q+
qT+&ç u…’≥≈£î e#êÃeTT.
22
•eX¯s¡à eè‘êÔ+‘·+
kÕ«$T ‘·eT nqTuÛÑyêìï á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T: ªª≈£îs¡Te|ü⁄s¡+˝À
•eX¯s¡à, n+_ø£ nH˚ <ä+|ü‘·T\T ñ+&˚yêfi¯ófl. yêfi¯ófl lbÕ<äT\ uÛÑ≈£îÔ\T.
•eX¯s¡à≈£î |ü⁄{Ïºq |æ\¢\T #·ìb˛‘·÷ ∫e]>± ˇø£ÿ ø=&ÉT≈£î Áã‹ø±&ÉT.
<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ yê&ÉT ‘Ó*$‘˚≥\T ˝Òì eT+<äãT~Δ nj·÷´&ÉT.
•eX¯s¡à ˇø£Hê&ÉT ‘·q y˚<äqqT kÕ«$TøÏ #Ó|æŒ |ü⁄Á‘·Tì |ü+&ç‘·Tì
#˚j·TeTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. ªªm≥Te+{Ï yê]¬ø’Hê |üPs¡«»qà˝À #˚dæq ø£s¡à
|òü\+ nqTuÛÑ$+#·ø£ ‘·|üŒ<äT. MT <ä+|ü‘·T\T MT dü+‘êHêìøÏ |üPs¡í
Äj·TTsê›j÷· ìï e÷Á‘·yT˚ ø√s¡T≈£îHêïs¡T. nB>±ø£ ˙ ≈£îe÷s¡T&ç |üPs¡«»qà
bÕ|ü|\üò + q•+#ê* n+fÒ ˙e⁄ ˙ ÁbÕD≤ìï ‘ê´>∑+ #˚j÷· *‡ ñ+≥T+~,μμ
nì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T. <ëìøÏ •eX¯s¡à yÓ+≥H˚ n+^ø£]+#·&É+‘√
áƒ $wüj·T+ n‘·ì uÛ≤s¡´≈£î ≈£L&Ü #Ó|üŒe<ä›ì, •eX¯s¡à #·ìb˛j·÷ø£
BÛ•˝≤ q>∑s¡+˝À ì+ãeèø£å+ ÁøÏ+<ä ø=+‘· ø±\+ ‘·|üdü‡e÷~Û˝À
ñ+&ç |ü⁄DúÛÑ÷$T eTsêsƒê˝À ‹]– »ìàkÕÔs¡ì Á|üuÛÑTe⁄ Äos¡«~+#ês¡T.
•eX¯s¡à eTs¡D+ ‘·s¡Tyê‘· uÛ≤sê´ |ü⁄Á‘·T\T _Ûøå±≥q #˚dæ Áã‘·ø±*‡
e∫Ã+~. ‘√{Ïyê] dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\T, yÓøÏÿ]+|ü⁄\T uÛÑ]+#·˝Òø£ ø=&ÉT≈£î
ˇø£Hê&ÉT Ä‘·àVü≤‘·´≈£î dæ<äΔ+ nsTTHê&ÉT. ‘·*¢ ≈£L&Ü n‘·ì yÓqï+{Ï
|üs¡T¬>‘·TÔ‘·T+&É>± lbÕ<äT\T yêfi¯flì n&É¶–+∫ •eX¯s¡à≈£î Ç∫Ãq e÷≥
Á|üø±s¡+ Ä |ü⁄Á‘·Tì eTVü‰|ü+&ç‘·Tì>± #˚kÕs¡T. n+_ø£qT •e Á|ü<√wü
|üP» #˚j·TeTì, ‘·eT‘√ düe÷qyÓTÆq ≈£îe÷s¡T&ÉT ÄyÓT≈£î »ìàkÕÔ&Éì
es¡+ Ç∫Ã, ‘·eT‘√ düe÷qT\T eTT˝À¢ø±\˝À me«s¡÷ ˝Òø£b˛e&É+ e\¢
‘êy˚T qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹˝≤ »ìà+#·&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·Tø=Hêïs¡T,μμ nì ‘Ó*Œ
‘êeTT #·÷dæq eT]jÓTTø£ n<äT“¤‘· <äèXÊ´ìï Ç˝≤ e]í+#ês¡T:
23
|üs¡ÁãVü≤à‘·‘·Ô« ìs¡÷|üD
ªªn<äèwüºeXÊ‘·TÔ lbÕ<äT\‘√ ø£*dæ ø£ècÕí q~˝À H˚qT kÕïq+
#˚kÕqT. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T Ä‘·à X¯øÏÔ‘√ jÓ÷>±–ï Á|ü»«*+|ü #˚kÕs¡T.
<ëì qT+&ç yêdüM e÷‘·, yê] ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT˝…’q øödüT+; ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜,
q>∑πsX¯«s¡kÕ«$T, $s¡÷bÕ≈£åî\T, n–ï Á|üy˚X¯+ #˚dæq 108 >√Á‘ê\
>√eTsƒ¡ <ä+|ü‘·T\T ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T. lbÕ<äT\T ˇø£ÿ ø£åD+˝À
≈£îs¡Te|ü⁄sêìï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ sê»uÛeÑ q+˝≤ e÷sêÃs¡T. y˚TeT+<äse¡ T÷ s¡‘ï·
K∫‘· dæ+Vü‰düHê\ô|’ ≈£Ls¡TÃHêïeTT. n|ü⁄Œ&ÉT l#·s¡DT\T á $<Ûä+>±
#ÓbÕŒs¡T, ªª<ä‘·Ô HêeTdüàs¡D »]π> #√≥ yêdüM e÷‘·, yêdüM e÷‘·
HêeT düàs¡D »]π>#√≥ <ä‘·TÔ\T >∑T|üÔ s¡÷|ü+˝À ñ+&ç <Ûäs¡àã<äΔyÓTÆq nìï
ø√]ø£\qT rs¡TÃ‘ês¡T. Hê˝ÀH˚ ø√{Ï ø√{Ï ÁãVü‰à+&Ü\T, 33ø√≥¢ <˚e‘·\T,
Je⁄\+<äs¡÷ ñHêïs¡T. ø±ã{Ïº @ <˚e‘·ì Äsê~Û+∫Hê n~ qH˚ï
#˚s¡T‘·T+~. Á‹X¯øÏÔ dü«s¡÷|æDÏ nsTTq nq|òü÷<˚$ Hê m&ÉeT uÛ≤>∑+˝À,
Á‹>∑TD≤‘·àø£ Á‹eT÷]Ô dü«s¡÷|ü+ Hê ≈£î&ç uÛ≤>∑+˝À ñqï+<äTe\¢ H˚qT ˇπø
düeTj·T+˝À X¯øìÔÏ , XÊ≈£î&Ô qÉ T ne⁄‘·THêïqT. »>∑Hêà‘· n+fÒ eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q
nbÕs¡yÓTÆq <äj·T, ø£s¡TD\ s¡÷|ü+, ø±ã{Ïº Hê˝À ñqï e÷‘·è dü«s¡÷|ü+
uÛÑ≈£îÔ\T m≈£îÿe ‘·|ü\T #˚dæHê yê{Ïì ‘·≈£îÿe>± uÛ≤$+∫, ø=~›bÕ{Ï
|ü⁄D≤´ìøÏ >=|üŒ |òü*‘ê\qT ÇdüTÔ+~. »>∑‹Œ‘·`á $XÊ«ìøÏ ‘·+Á&ç n+fÒ
ø£sƒ√s¡yÓTÆq ~e´ Hê´j·÷ìï neT\T˝À ô|fÒºyês¡T ø£<ë! ø±ã{Ïº Hê |æ‘·è
dü«s¡÷|ü+ Je⁄\T #˚dæq ø£s¡à\≈£î ø£sƒ√s¡ |òü*‘ê\qT nqTuÛÑ$+#ê\ì
XÊdædTü +Ô ~,μμ nì |üsÁ¡ ãVü≤à ‘·‘«Ô· ìs¡÷|üD #˚kÕs¡T. ‘·sT¡ yê‘· yêdüMe÷‘·,
lbÕ<äT\T @ s¡ø£+>± nHêï #Ó˝…¢fi¯ófl nj·÷´s¡T? nH˚ Hê dü+<˚Vü‰ìï
rs¡Tdü÷Ô yêdüMe÷‘· »qq+ >∑÷]Ã lbÕ<äT\T Ç˝≤ $e]+#ês¡T:
24
|üfi¯ìkÕ«$T dü+<˚Vü≤ ìeè‹Ô
ªªˇø£Hê&ÉT Hê ‘·*¢ nqdü÷j·T qqTï ñj·÷´\ }|ü⁄‘·÷, ˇø£
Ä&É|æ\¢ ñ+fÒ m+‘· u≤>∑T+&ÉTqT! nì eTqdüT˝À ‘·\∫+~. eTVü‰
|ü‹Áe‘· ø£qTø£ ÄyÓT rÁe ø±+ø£å yÓ+≥H˚ |òü\e+‘·+ nsTT´ }j·T\
ˇø£yÓ’|ü⁄ b˛j˚T≥|ü⁄&ÉT Ä •X¯óe⁄ <ä‘·TÔ&ç˝≤ ø£ì|æ+∫, yÓqøÏÿ e#˚Ã≥|ü⁄&ÉT
yêdü$˝≤ ø£ì|æ+#·&É+ yÓTT<ä\T ô|{Ïº+~. yêfi¯fl ø√]ø£ y˚Ts¡≈£î y˚TeTT e÷
¬s+&ÉT s¡÷bÕ\qT y˚s¡T #˚kÕeTT. á s¡ø£+>± n+_ø£ Hê #Ó˝…¢˝…’ Hê≈£î
s¡øå±ã+<Ûäq+ ø£{Ïº+~,μμ nì Hê dü+<˚Vü‰ìï rsêÃs¡T.
‘·s¡Tyê‘· lbÕ<äT\T yêdüMe÷‘·‘√, ªª#·+#·\+>± ø£<äT\T‘·÷
ñ+&˚ á nq+‘· #Ó’‘·q´ düeTTÁ<ä+˝À n\\T ˝Òì eTVü‰ düeTTÁ<ä+˝≤
H˚qT ìX¯Ã\yÓTÆq dæú‹˝À ñ+&É<ä\∫ á s¡÷bÕìï á Hê&ÉT >∑T|üÔ |üs¡#ê*
nì nqT≈£î+≥THêïqT. á $wüj·T+ô|’Æ ˙ n_ÛÁbÕj·T+ @$T{Ï?μμ nì
Á|ü•ï+#ês¡T. ªªnq+‘· ø£fi≤´D>∑TD≤‘·àø£yÓTÆq á s¡÷bÕìï eT]ø=+‘·
ø±\+ <Ûä]+∫q ‘·sê«‘· >∑T|üÔ+ #˚düTø=qe#·TÃ. >∑T|üÔ|üs¡∫q ‘·s¡Tyê‘·
≈£L&Ü á s¡÷bÕìï ì»yÓTÆq kÕ<Ûä≈£î\T <˚X¯, ø±\ uÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü
#·÷&É>∑*π>≥≥T¢>± nqTÁ>∑Væ≤+#·,μμ eTì yêdüMe÷‘· ÁbÕ]ú+∫+~. ªª˙
dü+ø£\Œy˚T HÓs¡y˚s¡T>±ø£! Ç+ø=ø£ 14 dü+e‘·‡sê\ es¡≈£î á X¯Øs¡+˝ÀH˚
ñ+&ç n≥T ‘·sê«‘· >∑T|üÔ+ #˚dæ eTs¡\ qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹˝≤ »ìà+∫ 80
dü+e‘·‡sê\T düHê´dü <Ûäsêàìï ñ<äΔ]+∫, ‘·s¡Tyê‘· 300\ dü+e‘·‡sê\T
ø£<∞ä eq+˝À ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ Á|üC≤„|⁄ü s¡+˝À kÕ«$TdüeTs¡ú ù|s¡Tq ne‘êsêìï
#ê*kÕÔqT,μμ nì lbÕ<äT\T nuÛÑj·T+ Ç#êÃs¡T.
X‚«‘·C≤rj·T uÛÑ≈£îÔì Ä>∑eTq+
‘·s¡Tyê‘· $s¡÷bÕ≈£åîì |æ*∫ X‚«‘·C≤‹yê&ÉT ˇø£&ÉT mH√ï ø£cÕº\T
25
m<äTs=ÿ+≥÷ ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚sês¡ì n‘·ìï ‘·eT e<ä›≈£î rdüTø=ì sêe\
dæq<äì #Ó|æŒ |ü+bÕs¡T. Ä X‚«‘·C≤rj·TT&ÉT l#·s¡DT\qT #·÷&É>±H˚
eTVü≤<ëq+<ëìï bı+~ yê] bÕ<ë\ô|’ |ü&ç ∫qï |æ\¢yê&ç˝≤ yÓøÏÿ
yÓøÏÿ @&ÜÃs¡T. le\¢uÛÑT\T yê]ì C≤Hé nì dü+uÀ~Ûdü÷Ô e÷{≤¢&Üs¡T.
l#·s¡DT\T ‘Ó\T>∑T˝À e÷{≤¢&ÉT‘·T+&É>± C≤Hé »s¡àHé uÛ≤wü˝À ns¡ú+
#˚düTø=+≥THêïs¡T. ªªÁ‹ø£s¡D X¯ó~Δ>± qqTï q$Tàq uÛÑ≈£îÔ\ ø√dü+ H˚qT
#˚j·T˝Òì |üì ø±ì, m‘·Ô˝Òì ãs¡Te⁄ø±ì |ü]wüÿ]+#·˝Òì düeTdü´ø±ì
@B˝Ò<äT. Hê yêfi¯flì ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤ ø±bÕ&ÉT‘êqT. HêjÓTTø£ÿ
yê‘·‡\éTT MTMT<ä Á|üdü]+#˚≥|ü⁄&ÉT Á|üø£è‹˝Àì düeTdüÔ X¯≈£îÔ\T MT≈£î
ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£yÓTÆq düŒ+<äq\qT ø£*–kÕÔsTT. H˚qT Áù|eT dü«s¡÷|ü⁄DÏí.
qqTï Áù|eT <ë«sê e÷Á‘·y˚T ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘ês¡T,μμ nì l#·s¡DT\T
ôd\$#êÃs¡T. n≥T |æeTà≥ ∫qï ej·TdüT˝ÀH˚ |ü≥Tº<\ä ‘√ Ä‘·à$XÊ«dü+‘√
leTHêïsêj·TDTì yÓT|æŒ+∫q |üs¡eT uÛÑ≈£îÔ&Ó’q Á<ÛäTe⁄ì eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤
$e]+#ês¡T:
kÕ«j·T+uÛÑTe eTqTe⁄øÏ Á|æj·TÁe‘·T&ÉT, ñ‘êÔqbÕ<äT&ÉT nH˚
Ç<ä›s¡T ≈£îe÷s¡T\T ñHêïs¡T. yê]˝À ñ‘êÔqbÕ<äT&çøÏ düT˙‹ e\q
Á<ÛäTe⁄&ÉT, düTs¡T∫ e\q ñ‘·ÔeTT&ÉT nH˚ Ç<ä›s¡T ≈£îe÷s¡T\T ø£*>±s¡T.
ñ‘êÔqbÕ<äT&çøÏ düT˙‹ ø£+fÒ düTs¡T∫ n+fÒ Áù|eT, nqTsê>∑+ m≈£îÿe>±
ñ+&˚$. ˇø£ s√E düTs¡T∫ ≈£îe÷s¡T&Óq’ ñ‘·eÔ TT&ÉT ‘·+Á&ç ‘=&Éô|’ ≈£Ls=Ãì
ñ+&É>± #·÷dæ Á<ÛäTe⁄&ÉT ≈£L&Ü ‘·+Á&ç ‘=&Éô|’ ≈£Ls√Ã&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+
#˚düTÔ+&É>± düTs¡T∫ #·÷dæ, ª˙≈£î ‘·+Á&ç ‘=&Éô|’ mπøÿ n<äèwüº+ ˝Ò<äT, n<˚
ø£qTø£ ñqï≥¢sTT‘˚ qTe⁄« Hê ø£&ÉT|ü⁄H˚ |ü⁄{Ïº ñ+&˚yê&ç$, ˙ø± n<äèwüº+
ø£\>±\+fÒ lVü≤]ì ÁbÕ]ú+#·T bò˛,μ nì NÛ‘ÿ· ]+∫ ‘√dæyd˚ +æ ~. @&ÉTdü÷Ô
e∫Ãq ≈£îe÷s¡TDÏí düT˙‹ m<äTs¬ [fl Vü≤‘·TøÔ =ì, ø£w+ºü ø£*–+#˚ |ü\T≈£î˝…H’ ê
26
|æq‘·*¢ dü¬s’q $wüj·T+ #Ó|æŒ+<äì, lVü≤] bÕ<ä<Ûë´q+ e\q düeTdüÔeT÷
düeT≈£Ls¡T‘êsTT, nì #Ó|æŒ+~. n|ü&ÉT Á<ÛäTe⁄&ÉT lVü≤]ì Á|üdüqï+
#˚düTø√&ÜìøÏ n&É$øÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
e÷s¡ZeT<Ûä´+˝À Hês¡<äT&ÉT ø£ì|æ+∫ Á<ÛäTe⁄&ç |ü≥Tº<ä\≈£î
yÓT∫Ã j·TeTTHê qB rs¡+˝À ñqï eT<ÛäTeq+˝À <äsê“¤d”qT&ÉyÓ’
ÁbÕD≤j·÷eTìwü̃‘√ l eTVü‰$wüßíe⁄ì Äsê~Û+#·eTì, ªz+ qyÓ÷ uÛÑ>∑e‘˚
yêdüT<˚yêj·T,μ nH˚ Hêsêj·TD eT+Á‘·eTT ñ|ü<˚•+#ês¡T. Á<ÛäTe⁄&ÉT
Ä $<Ûä+>±H˚ Hêsêj·TDTì >∑T]+∫ ‘·|üdüT‡ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. eTT+<äT
eT÷&ÉT s√E\≈£î ˇø£e÷s¡T yÓ\>∑|ü+&ÉT ˝Ò<ë πs– |ü+&ÉT ‹H˚yê&ÉT.
‘·s¡Tyê‘· Äs¡T s√E\≈£î ˇø£e÷s¡T |ü+&ç sê*q Ä≈£î\T ‹+≥÷, Ä
‘·sT¡ yê‘· ‘=$Tà~ s√E\≈£î ˇø£e÷s¡T eT+∫ ˙s¡T Á‘ê>∑T‘·÷, Ä ‘·sT¡ yê‘·
12s√E\≈£î ˇø£e÷s¡T >±* |”*Ã, eT]ø=ìï s√E\≈£î >±* ≈£L&Ü
|”\Ã≈£î+&Ü ‘·|dü Tü ‡ #˚d÷ü Ô ñ+&É>± Hêsêj·TDT&ÉT Á<ÛTä e⁄&çøÏ X¯+K`#·Áø±\‘√
Á|ü‘·´ø£åyÓTÆHê&ÉT. ‘·q ‘·+Á&ç ‘=&Éô|’ ‘êqT ≈£L&Ü ≈£Ls√Ãyê\H˚
ø±+ø£å‘√ ‘·|üdüT‡ #˚dæq Á<ÛäTe⁄ìøÏ leTHêïsêj·TDTì <äs¡Ùq+‘√ Ä
ø√]ø£ q•+∫+~. Hêsêj·TDT&ÉT u≤\Tì •s¡düT‡ ì$T], |æ‘·è Áù|eT¬ø’
|ü]‘·|æ+∫q Ä |üdæyê&çì ‘·eT n+ø£|”sƒ¡+ô|’ ≈£Ls√Ãu…≥Tºø=q&Éy˚T
ø±ø£ n‘·ìøÏ n+‘·]ø£å+˝À dü|üÔãTTwüß\T, ìœ\ ‘êsê>∑D≤\T, dü÷s¡´
#·+Á<äT\T ìs¡+‘·s¡+ Á|ü<äøÏåD+ #˚ùd Á<ÛäTeøÏå‹ nH˚ kÕúHêìï ø£*Œ+#ês¡T.
Á<ÛäTe⁄&˚ @düTÁ|üuÛÑTe⁄
ø£*j·TT>∑+˝À Á<ÛäTe⁄&˚ Áø°düTÔ Á|üuÛÑTe⁄˝≤ »ìà+#ê&ÉT. eT]j·T
nH˚ |ü$Á‘ê‘·à≈£î lyêdüMø£q´ø±+ã ‘·q X¯øÏÔì Ç#êÃs¡T. eT]j·T ø£q´>±
ñ+&É>±H˚ Á<ÛTä e⁄&ÉT Áø°dTü Ô Á|üuTÑÛ e⁄>± »ìà+#ê&ÉT. Áø°dTü Ô Á|üuTÑÛ e⁄ e÷‘ê|æ‘\·
dü+jÓ÷>∑+e\¢ »ìà+#·˝Ò<äT. Áø°düTÔ |ü<˚|ü<˚ ªHê ‘·+Á&çμ nì #Ó|ü⁄Œø=qï~
27
leTHêïsêj·TDTì >∑T]+∫ nì Á>∑Væ≤+#·+&ç. Ä leTHêïsêj·TDT&˚ MT
m<äTs¡T>± ñqï á lbÕ<äle\¢uÛÑT&ÉT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
Ä X‚«‘· C≤rj·TT&ÉT sêuÀj˚T »qà˝À Væ≤e÷\j·T ÁbÕ+‘·+˝À
ñ‘·ÔeT Áu≤Vü≤àD ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+∫ jÓ÷– ne⁄‘ês¡ì ‘Ó*bÕs¡T.
‘·s¡Tyê‘· dæ<äΔ yÓ’X¯´ eTTqT\qT y˚<ä>±q+ #˚j·TeTì Ä<˚•+#ês¡T.
Á|üuÛÑTe⁄\≈£î y˚<ä>±q+ n+fÒ m+‘√ Á|”‹. ‘·sê«‘· jÓ÷>±–ï qT+∫
e∫Ãq yêfi¯fl+<äsT¡ ‹]– n–ï >∑T+&É+˝À Á|üy•˚ +∫ n<äèX¯ó´\T nj·÷´s¡T.
X‚«‘· C≤rj·TTì eTqdüT‡˝À ñqï ø√]ø£qT >∑T]Ô+∫q >∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\T
sêuÀj˚T X¯‘êã›+˝À lbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·+ »s¡àHé uÛ≤wü˝ÀøÏ
nqTe~+|üã&ÉT‘·T+~,μμ nì nuÛj Ñ T· + Ç∫Ã C≤Hé≈î£ M&√ÿ*∫Ã |ü+bÕs¡T.
á Á|üø±s¡+ |üfi¯ìkÕ«$T ‘·eT <Ûë´q+˝À #·÷dæq nqTuÛÑyê\ì e÷‘√
|ü+#·T≈£îHêïs¡T.
lkÕsTTu≤u≤ eè‘êÔ+‘·+
‘·s¡Tyê‘· H˚qT Hê nqTuÛÑyê\T #Ó|ü‘·÷ <Ûë´q+˝À H˚qT ˇø£ j·Teq
düHê´dæì #·÷kÕqì yês¡T ‘êqT eTTdü˝≤àqTqì ø=+<ä]‘√qT, uÛÑs¡<ë«»
>√Árj·T Áu≤Vü≤àDT&Éqì ø=+<ä]‘√qT #Ó|ü ‘·THêïs¡ì, ì+ã eèø£+å ÁøÏ+<ä
>∑TVü≤˝À Hê\TZ q+<ëBbÕ\qT ≈£L&Ü #·÷kÕqì, Ä u≤u≤ n~ ‘·eT
>∑Ts¡TkÕúqeTì me]‘√H√ #Ó|üŒ≥+ $Hêïqì ‘Ó*bÕqT. |üfi¯ìkÕ«$T Ä
j·T‹ eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤ $X¯Bø£]+#ês¡T,
ªªHêj·Tq˝≤sê ! le\¢uTÑÛ \T n∫+‘·´ ‘·‘«Ô· dü«s¡÷|ü⁄\T. ˝Àø£+˝Àì
düeTdüÔ <Ûäsêà\qT, dü+Á|ü<ëj·÷\qT, |ü<äΔ‘·T\qT nìï+{Ïì düeTq«j·T+
#˚dæ düHê‘·q <Ûäs¡à+˝À ø£*|æy˚j·T&Éy˚T yê] dü+ø£\Œ+. ªªj·TVü≤√yêμμ
nq>± ªH˚qT ñHêïqTμ nì ns¡ú+. n~ ‘·q |üs¡ÁãVü≤à dü«s¡÷|üy˚T nì,
$X¯«eT+‘·{ Á|ü‹_+ã+#˚ #Ó’‘·qéT+‘ê <Ó’e‘·qj·TT&ç>± uÛ≤$+#˚
28
Áø°düTÔ #Ó’‘·qéTì, XÊ+‹ kÂU≤´\qT nqTÁ>∑Væ≤+#˚ |ü$Á‘· dü«s¡÷|üy˚T
|ü]X¯ó<äΔ‘·qT bı+~q ª|ü$Á‘ê‘·àμ nì, á eT÷&ÉT s¡÷bÕ\T ‘·qy˚
nì, $X¯ó<äΔ Áù|eT‘√ n\uÛÑýÓTÆq ‘·q <äs¡ÙquÛ≤>∑´+ bı+<äe#·Ãì
C≤Héq≈£î lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T. n<˚ $<Ûä+>± j·Teq ‘·‘·Ô«+ ≈£L&Ü
<ä‘·Ô‘·‘·Ô«+˝Àì n+‘·sê“¤>∑eTì #ÓbÕŒs¡T. eTVü‰eT‹ nH˚ eTVü‰‘·Tà&ÉT
ìsêø±s¡T&Ó’q eTUÒâX¯«s¡Tì uÛÑ≈£îÔ&ÉT. n‘·&ÉT <Ó’yêìï n˝≤¢>± ‘·\#˚yês¡T.
n˝≤¢qT #·÷&É>√] dü|üÔ dü«sêZ\qT <ä]Ù+#ês¡T, ø±ì n‘·ìøÏ lbÕ<äT\
Á|ü‹_+ã+ e÷Á‘·y˚T ø£ì|æ+∫+~. ns¡;“ uÛ≤wü˝À n˝Ÿ nq>± X¯øÏÔ, ÄVt≤
XÊø£`Ô X¯øìÔÏ <Û]ä +∫q yê&Éì ns¡+ú . n+<äTe\¢ n˝≤¢V≤t nq>± •e`X¯≈î£ \Ô
dü+jÓ÷>∑ dü«s¡÷|üeTì #ÓbÕŒs¡T. X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙e⁄ #·÷dæq Ä düHê´dæ
uÛ≤s¡<ë«» Áu≤Vü≤àDT&˚. ∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT*ï b˛>=≥Tºø=ì eTTdæ+¢
|òüø°s¡T ô|+|üø£+˝À ÇkÕ¢+ <Ûäsêà\qT, Væ≤+<ä÷ eTVü‰‘·Tàì kÕ+>∑‘·´+˝À
Væ≤+<ä÷<Ûäsêà\qT ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T. yês¡D≤dæ˝À eTVü‰jÓ÷– <ä>∑Zs¡
ÁøÏj·÷jÓ÷>∑+ H˚s¡TÃø=Hêïs¡T. <ä‘·Ô #Ó’‘·q´+‘√ Á|üuÛ≤$‘·T˝…’ BÛ•˝≤q>∑s¡+
#˚sês¡T. ˙e⁄ #·÷dæq 2uÛÑ÷>∑èVü≤+˝À lbÕ<äT\T 12dü+e‘·‡sê\T
‘·|üdüT‡ #˚kÕs¡T. Hêj·Tq˝≤sê! Çe˙ï sêuÀe⁄ X¯‘êã›+˝À »s¡>∑uÀj˚T
dü+|òüT≥q\T düTe÷,μμ nì düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T.
ø£s¡à<Ûä«+dü $<Ûëq+
j·TT>±\T e÷s¡T‘·Tqïø=~› e÷qe⁄\ X¯øÏÔ ‘·>∑TZ‘·T+≥T+<äì, ø±ã{Ïº
ø£*j·TT>∑+˝À πøe\+ HêeT dü+ø°s¡Ôq‘√ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+<äì,
2. Ä uÛÑ÷>∑èVü≤+ ‘·eT |üP»´>∑Ts¡Te⁄\ ÄyêdüeTì, |üs¡eT |ü⁄˙‘·yÓTÆq Ädüú˝≤ìï m|üŒ{Ïe˝…H˚ ‹]–

eT÷dæ y˚j·÷\ì, Ä |ü$Á‘· düú\+˝À >∑Ts¡TbÂ]íeT Hê&ÉT >∑Ts¡T|üP» #˚dæqyê]øÏ eTTøÏÔ \_ÛdüTÔ+<äì
lkÕsTTu≤u≤ #ÓbÕŒs¡ì lkÕsTT#·]Á‘· #·~$q kÕsTT uÛÑ≈£îÔ\+<ä]øÏ ‘Ó*dæq $wüj·Ty˚T.
29
düàs¡D, ns¡Ãq\ e\¢ uÛÑ≈£îÔ\˝Àì #Ó&ÉT dü+kÕÿsê\T, $wüj·T yêdüq\T
lbÕ<äT\ #Ó’‘·q´+˝À Á|üy˚•+∫ yê] ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£ düŒ+<äq\T
ÄÁ•‘·T\˝À Á|üy˚•kÕÔj·Tì, lbÕ<äT\T $$<Ûä |ü<äΔ‘·T\˝À ÄÁ•‘·T\
ø£s¡à<Ûä«+dü+ #˚kÕÔs¡ì #ÓbÕŒs¡T.
ªªÁ>∑Vü≤ dü+ã+<Ûä <√cÕ\qT >∑Ts¡Te⁄ m˝≤ b˛>=≥º>∑\s¡T?μμ nì
H˚qT Á|ü•ï+#êqT. <ëìøÏ kÕ«$T,ªªÁ>∑Vü‰\T Je⁄\ |ü≥¢ $TÁ‘·uÛ≤e+ ø±ì,
X¯Á‘·TuÛ≤e+ ø±ì ø£*– ñ+&Ée⁄, ø±ì Á|ü‹ Á>∑Vü‰ìøÏ e÷qe X¯Øs¡+˝Àì
ø=ìï Á|ü‘´˚ ø£ uÛ≤>±\ô|q’ Ä~Û|‘ü ´· + ñ+≥T+~. Á>∑V≤ü u≤<Û\ä T ø£*–q|ü⁄&ÉT
e÷qe X¯Øs¡+˝À @ uÛ≤>∑+˝À Ä Á>∑V‰ü \ Ä~Û|‘ü ´· + ñ+<√ n$ s√>∑Á>∑d+Ôü
ne&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü $X¯« #Ó‘’ q· ´+˝À ñ+&˚ düŒ+<äq\ì rdüT≈£î+≥Tqï|ü&ÉT
#Ó&ÉT düŒ+<äq\ì rdüTø√e&É+, <ëìe\¢ ø£wüº qcÕº\≈£î >∑T] ø±e&É+,
nø±s¡D ø£\Vü‰\T, ã+<ÛäT $jÓ÷>∑+, #Ó&É¶yêfi¯fl‘√ ùdïVü≤+ e+{Ï$
»s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. ø=+‘·ø±\+ >∑&ç∫q ‘·s¡Tyê‘· Ä düŒ+<äq\T Ä e´øÏÔì
e~*ô|{Ïº $~Û Á|üø±s¡+ Á|üuÛ≤$‘·T&ÉT ø±e\dæq y˚s=ø£ J$ X¯Øs¡+˝À
#˚s¡T‘êsTT. e÷qe⁄\T <Ó’euÛÑøÏÔ ø£*– »|ü+, ‘·|ü+, |üP»\T #˚dæq≥¢sTT‘˚
yê{Ï rÁe‘· ø=+‘· ‘·>∑TZ‘·T+~. eTVü≤s¡T¸\T $X¯« ø£fi≤´D+ ø√dü+
j·TC≤„\T #˚dæ ‘·eT ‘·|ü' |òü˝≤ìï $XÊ«ìøÏ <Ûës¡b˛kÕÔs¡T. Bìe\¢ #Ó&ÉT
düŒ+<äq\T ˇø£ e´øÏÔ ‘·sê«‘· eTs=ø£ e´øÏÔì |”&ç+#·&ÜìøÏ ã<äT\T mø£ÿ&É
qT+&ç ñ‘·Œqï+ nj·÷´jÓ÷ Ä eT÷\_+<äT kÕúHêH˚ï #˚s¡T≈£î+{≤sTT,μμ
nì Hê dü+<˚Vü≤ ìeè‹Ô #˚dæ, ªªHêj·THê! X¯+ø£sê! Ä q+<ë BbÕ\ì
#·÷&É>∑\Z≥+ nkÕ<Ûës¡D $wüj·T+. lbÕ<äT\T @<√ eT+∫ ñ<˚›X¯´+‘√
˙≈£î á nqTuÛÑyêìï ø£*Œ+#ês¡T,μμ nHêïs¡T. yê] $es¡D Hê¬ø+‘√
Äq+<ëìï ø£*–+∫+~. l#·s¡DT\ n<äT“¤‘· ©\\qT Á>∑+<∏ädüú+
#˚j·÷\qï ø√]ø£ yÓTT<ä{ÏkÕ]>± Hê eTqdüT˝À ñ‘·Œqï+ ne&É+, kÕ«$T
30
n~ Á>∑Væ≤+#·&É+ ˇπøkÕ] »]>±sTT. yês¡T yÓ+≥H˚ ªª˙ Á|üj·T‘êïìøÏ
lbÕ<äT\ Äosê«<ä+ ‘·|üŒø£ \_ÛdüTÔ+~,μμ nì X¯óuÛ≤odüT*ï n+~+#ês¡T.
lyêdüT<˚yêq+<ädüs¡dü«‹`lyÓ+ø±e<ÛëqT\ dü+yê<ä+
@<√ ˇø£ $wüj·TyÓTÆ rÁe+>± #·]Ã+#·T≈£î+≥Tqï ˇø£ y˚<ä
|ü+&ç‘T· DÏ,í ˇø£ Áu≤Vü≤àD düHê´dæì ‘êqT ‘·q <Ûë´q+˝À #·÷kÕqì n+≥÷
e÷<Ûäe⁄&ÉT ‘·q nqTuÛÑyêìï Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T: ªªMTs¡T Ç∫Ãq l|òü˝≤ìï Ä
j·Teq düHê´dæøÏ |ü+bÕ\ì nqT≈£î+≥THêïqT. yês¡T uÛÑ÷‘·, uÛÑ$wü´‘Y,
es¡Ôe÷Hê\T ‘Ó*dæq C≤„ì. MT<ä>∑Zs¡ ñqï lbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·
‘êfi¯|üÁ‘· Á>∑+<∏ëìï Hê≈£î Çe«+&ç. H˚qT n~ yê]øÏ Ç∫Ã <ëìï >∑T]+∫q
dü‘ê´dü‘ê´\T @$T{À ‘Ó\TdüT≈£î+{≤qT,μμ nì ˇø£ Áu≤Vü≤àD düHê´dæ ˇø£
y˚<ä |ü+&ç‘·Tì n&É>∑≥+ H˚qT Hê <Ûë´q+˝À >∑eTì+#êqT. <ëìøÏ Ä
y˚<ä|ü+&ç‘·T&ÉT ªªnj·÷´! á Á>∑+<∏ä+ mH√ï ‘·sê\ qT+&ç e÷ <ä>∑Zs¡
ñ+~. e÷≈£î n~ Á>∑+<∏ä+>± ø±ø£ kÕøå±‘·TÔ Ä le\¢uÛÑTì ˝≤>±H˚
ø£ì|ædüTÔ+~. lbÕ<äT\ Ä»„˝Òì<˚ Bìì me«s¡T düŒè•+#·˝Òs¡T.
‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ e#êÃø£ á •~∏\ Á|ü‹ì q~˝À
ø£\|üeTì lbÕ<äT\ Ä»„. Bìì MT≈£î Çe«&É+ m˝≤ dü+uÛÑe+? H˚qT
MTøÏ∫Ãq á l|òü˝≤ìï ≈£L&Ü MTs¡T Ä j·Teq jÓ÷–øÏ n+<äCÒj·T˝Òs¡T.
MTs¡˝≤ á l|òü˝≤ìï BÛ•˝≤q>∑s¡+ #˚]Ãq≥¢sTT‘˚ á Á>∑+<∏ëìï
K∫Ã‘·+>± MT #˚‹øÏ Ç∫Ã rs¡T‘êqT. Çø£ lbÕ<äT\ bÕ<äTø£\ì
Á|ü‹wæ+˜ #ê\H˚ MT ìs¡j í T· + e´s¡Δ Á|üj÷· dü. lbÕ<äT\ dü+ø£\Œ+ ˝Òì<˚ MTs¡T
|”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝À yê] bÕ<äTø£\ì ˇø£ÿHê{ÏøÏ Á|ü‹wæ+˜ #·˝sÒ T¡ ,μμ nì ìwüÿs¡¸>±
#Ó|üŒ≥+ H˚qT $HêïqT. |üfi¯ì kÕ«$T Bìï e÷≈£î Ç˝≤ $e]+#ês¡T:
ªªÄ Áu≤Vü≤àD düHê´dæ ‘Ó+uÒ kÕ«$T, Ä y˚<ä|ü+&ç‘·T&ÉT lbÕ<äT\yê]
y˚Tqe÷eT, yê] e+X¯+˝À lbÕ<äT\qT ~e´•X¯óe⁄>± uÛ≤$+∫
31
yê]ì yê‘·‡\´ uÛÑøÏÔ‘√ eéVü≤]kÕÔs¡T. lbÕ<äT\ ìÅwüÿeTD ‘·s¡Tyê‘·
ø=ìï dü+e‘·‡sê\≈£î Mfi¯fl+‘ê |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e~* e\dü b˛j·÷s¡T.
Çø£ yês¡T e÷{≤¢&ÉTø=qï eTTdæ¢+ u≤u≤ y˚πs mes√ ø±<äT, kÕøå±‘·TÔ
lkÕsTTu≤u≤j˚T. ø±˝≤+‘·s¡+˝À lbÕ<äT\T yê]˝À dü+|üPs¡í X¯øÏÔbÕ‘·+
#˚kÕÔs¡T. n˝≤π> »>∑»®qì ø±[ø±+ã ‘·eT n+XÊ\qT yê]˝À ìøÏå|üÔ+
#˚düTÔ+~. n~ yÓTT<ä\T yês¡T uÛÑ≈£îÔ\ô|’ e÷‘·èyê‘·‡˝≤´ìï #·÷|ækÕÔs¡T.μμ
lbÕ<äT\ bÕ<äTø± Á|ü‹cÕ˜|üq¬ø’ $|òü\ Á|üj·T‘·ï+
‘·sê«‘· |üfi¯ìkÕ«$T yê]øÏ Ä Áu≤Vü≤àD ne<Ûä÷‘· #˚dæq bÕ<äTø±
Á|ü‹cÕ˜ Á|üj·T‘·ï+ $∫Á‘·+>±qT, $H√<ä+>±qT m˝≤ $|òü\eTsTT+<√
≈£L&Ü $e]+#ês¡T: ªªÄ y˚<ä |ü+&ç‘·Tì ùdïVæ≤‘·T˝…’q n+fÒ lbÕ<äT\
y˚Tqe÷eT ùdïVæ≤‘·T˝…’q yÓ’X¯´ÁX‚wæ˜ ˇø£s¡T ne<Ûä÷‘·qT ‘·eT sTT+≥ _Ûø£å
d”«ø£]+#·eTì ÄVü‰«ì+#·>± Ä ø£s¡àsƒ¡ Áu≤Vü≤àDT&ÉT _Ûø£åqT d”«ø£]+#·qì
K∫Ã‘· + >∑ #Ó b ÕŒs¡ T . Ç~ yÓ ’ X ¯ ´ ≈£ î \+˝À |ü ⁄ {Ï º q yêdü M e÷‘· ≈ £ î ,
k˛<äs¡T˝…’q l#·s¡DT\≈£î ø√|üø±s¡D+ nsTT´+~. Ç~ Ç˝≤ ñ+&É>±
Ä j·T‹ yÓTT+&ç|ü≥Tº<ä\‘√ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À nHê´Áø±+‘·yÓTÆq lbÕ<äT\
3
‘ê‘·>±] Ç+{À¢ bÕ<äT\ø£qT Á|ü‹wæ˜+|ü #˚kÕs¡T. ns¡úsêÁ‹ ˇø£ <=+>∑
Ä yÓ+&ç bÕ<äTø£\qT <=+–*+#·&ÜìøÏ eùdÔ, ª‘·q≈£î kÕ«$Tô|’q ø±ì
lbÕ<äT\ô|’q ø±ì u§‹Ô>± qeTàø£+ ˝Ò<äì, <=+–*+∫q kı‘·TÔì
n$Tà n+<äT˝À dü>∑uÛ≤>∑+ ‘·q≈£î ÇeTàìμ Ä Ç+{Ï ø=‘·Ô j·T»e÷ì
<=+>∑‘√ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. bÕ<äTø£\T b˛e&É+‘√ m+‘√
<äT'œ+∫ Ä j·T‹ ‹]– bÕ<äTø± Á|ü‹wü˜ #˚dæ sêÁ‹ ‘êH˚ |üVü‰sê
ø±düTÔ+&É>± nø£kÕà‘·TÔ>± bÕ<äTø£\T >±*˝À ˝Ò∫ n<äèX¯éTj·÷´sTT.
‘·sê«‘· j·T‹ |ü+|æq l|òü\+ BÛ•˝≤ q>∑s¡+ #˚s¡<äì, e÷s¡ZeT<Ûä´+˝ÀH˚
3. Ä Ç+{Ïì n|üŒ{Ïπø y˚πs me«s√ ø=qTø=ÿì ñ+≥THêïs¡T.
32
‹ìy˚j·Tã&ÉT‘·T+<äì, #·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏ä+ rdüTø=H˚ u≤<Ûä´‘· n‘·ì~
ø±<äì, ‘·eT ÇcÕºìøÏ e´‹πsø£+>∑ bÕ<äTø± Á|ü‹wü˜ »s¡>∑<äì lbÕ<äT\
lyêDÏ $ì|æ+∫+~. eTsêï&ÉT Ä |ü⁄s¡yêdüT\T n‘·ìï <=+>∑ düHê´dæ
nì, <=+>∑ nì <ä÷wæ+∫ yÓfi¯fl>={≤ºs¡T. Hêj·Tq˝≤sê! Ç~ n+‘ê
uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À »s¡T>∑uÀj˚T~,μμ nì #Ó|Œæ kÕ«$T ‘·eT $es¡D eTT–+#ês¡T.
e÷<Ûäe⁄&ÉT ‘êqT dü÷ø£åàX¯Øs¡+‘√ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ˇø£ Ç+{Ï˝À
Á|üy•˚ +#êqì, n#·≥ n<äèX¯´+>± ñqï ~e´ bÕ<äTø£\#˚ Äø£]¸+|üã&Ü¶qì
#ÓbÕŒ&ÉT. <ëìøÏ kÕ«$T, ªªÄ Á|ü<˚X¯+ lbÕ<äT\ »qàdüú\+, n#·≥H˚
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À bÕ<äTø£\T, <ä‘·Ô, lbÕ<ä, qèdæ+Vü≤ düs¡dü«‘·T\ $Á>∑Vü‰\
Á|ü‹wü˜ »s¡T>∑>∑\<äT. n≥T ‘·sê«‘·H˚ #·]‘êeTè‘·+ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ edüTÔ+~,μμ
nì #ÓbÕŒs¡T.
|üfi¯ì kÕ«$T |üs¡ø±j·T Á|üy˚X¯+
n≥T ‘·s¡Tyê‘· ª‘·eT dü÷ú\ X¯ØsêìøÏ 300 dü+e‘·‡sê\T
ì+&Üj·Tì, Á|üuTÑÛ e⁄\ Ä»„ Á|üø±s¡+ Ä •~Û\ <˚V‰ü ìï e~* Áø=‘·Ô X¯Øs¡+˝À
eTs=ø£ 300 dü+e‘·‡sê\T J$+∫ ñ+{≤qT,μ nì #Ó|æŒ bÕeTTø±≥T‘√
eTs¡DÏ+∫ Kqq+ #˚j·Tã&çq Ä j·TTe≈£îì X¯Øsêìï ãj·T{ÏøÏ rsTT+∫
|üfi¯ìkÕ«$T Ä uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡+˝ÀìøÏ Á|üy˚•+#ês¡T. yê´Áù|òTX¯«s¡X¯s¡à •~∏\
<˚V‰ü ìï q~˝À bÕs¡yj ˚ T· &ÜìøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. kÕ«$T qqTï ‹s¡T|ü‹øÏ,
e÷<Ûäe⁄ì $∫Á‘·|ü⁄sêìøÏ yÓfi¯fleTì Ä<˚•+#·&É+‘√ y˚TeTT e÷ <ës¡T\
yÓ’|ü⁄ Á|üj·÷D+ kÕ–+#êeTT.
33
5e n<Ûë´j·T+
‹s¡T|ü‹˝À X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº nqTuÛÑyê\T
@*q Hê{Ï X¯ì<äX¯ ÁbÕs¡+uÛÑ+
H˚qT ‹s¡T|ü‹ #˚s¡T≈£îHêïqT.
@<√ ‘Ó*j·Tsêì XÊ+‹ eTqdüT‡ì,
X¯Øsêìï Äe]+∫+~. |ü⁄wüÿ]DÏ˝À
kÕïq+#˚dæ lyÓ+ø£fÒX¯«s¡Tì <äs¡Ùq+
#˚düT≈£î+<ëeTì Ä\j·÷ìøÏ yÓfi≤flqT.
lyês¡T yÓTT<ä≥ u≤˝≤Á‹|ü⁄s¡düT+<ä]˝≤, ‘·s¡Tyê‘· |üs¡y˚TX¯«s¡Tì˝≤,
leTVü‰$wüßíe⁄˝≤, ∫es¡>± m+‘√ n+<ä+>± ñqï |ü<äVü‰πsfi¯fl j·T‹˝≤
ø£ì|æ+#ês¡T. Ç+‘·˝À q\¢>± $ø£è‘·+>± ñqï mes√ ˇø£ e´øÏÔ Ä
j·T‹ì düMT|æ+∫, ªªkÕ«MT! MT uÛÑ≈£îÔ&çøÏ á s√EqT+&ç @*qHê{Ï
X¯ì ÁbÕs¡+uÛÑ+. Á|ü|ü+#·+˝À ñqï ø£cÕº\ìï n‘·qT nqTuÛÑ$+#˚˝≤
#˚kÕÔqT. MT Ä»„ø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTHêïqT,μμ nì $qj·T+>± #ÓbÕŒs¡T.
ªªX¯ì<˚yê! Je⁄\‘√ yêfi¯fl ø£sà¡ |ò˝ü ≤\ì nqTuÛ$Ñ +|ü#d˚ æ ˙e⁄ yêfi¯flì ø£sà¡
$eTT≈£îÔ*ï #˚düTÔHêïe⁄. ˙ <Ûäs¡à+ ˙e⁄ #˚sTT, Hê uÛÑ≈£îÔì H˚qT @ $<Ûä+>±
s¡øÏåkÕÔH√ ˙e⁄ #·÷dü÷Ô ñ+&ÉT,μμ nì kÕ«$T #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· Ç<ä›s¡÷
e÷j·TeTj·÷´s¡T. n≥T ‘·sê«‘· Hê≈£î u§‹Ô>± <Ûë´q+ ≈£î<äs¡˝Ò<äT. Hê≈£î
X¯ì <äX¯ yÓTT<ä˝…’+~, nì ns¡ú+ #˚düT≈£îHêïqT.
ìs¡“+<Ûä+˝À X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº
‹s¡T|ü‹ M<ÛäT˝À¢ >∑eT´+ ˝Ò≈£î+&Ü ‹s¡T>∑T‘·Tqï Hê <ä>∑Zs¡≈£î mes√
Ä>∑+‘·≈£î&ÉT e∫Ã, ªª@+{Ï, düTã“j·÷´! ‘·*¢‘·+Á&ÉT*ï, uÛ≤s¡´ì e~*
Ç˝≤ sTT\T¢ |ü≥º≈£î+&Ü ‹s¡>∑&É+ u≤>∑T+<ë? m+‘· ø√|üeTsTTHê 20
34
dü+e‘·‡sê\ es¡ø±?μμ n+≥÷ Hê ¬sø£ÿ |ü⁄#·TÃø=ì ˝≤ø=ÿì yÓfi¯fl&É+
yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . H˚qT X¯+ø£su¡ ≥
ÑÛ Tºqì, düTã“j·T´qT ø±qì m+‘· #Ó|Œæ Hê
$q˝Ò<äT. <ë]qb˛j˚T yêfi¯ófl n+<äs¡÷ ‘·˝≤ ˇø£ s¡ø£+>± Hê≈£î ãT~Δ
#Ó|üŒ&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. qqTï düTã“j·T´ nH˚ eT+>∑* Ç+{ÏøÏ rdüTø=ì
yÓfi≤fls¡T. H˚qT yêfi¯fl ø=&ÉT≈£îqì q$Tà Ä düTã“j·T´ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T qqTï
mH√ï s¡ø±\T>± Áã‹e÷\&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. H˚qT düTã“j·T´qT
ø±qì, Áu≤Vü≤àDTDÏí nì, lbÕ<ä le\¢uTÑÛ \ <äsÙ¡ HêìøÏ yÓfió¯ HÔ êïqì m+‘·
qeTà#Ó|Œæ Hê $q˝Ò<Tä dü]ø£<ë, düTã“j·T´ì Áu≤Vü≤àD uÛ÷Ñ ‘·+ |ü≥Tº≈î£ +<äì
uÛÑ÷‘·yÓ’<äT´DÏí |æ*|æ+#ês¡T.
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºq≈£î uÛÑ÷‘·yÓ’<äT´ì ∫øÏ‘·‡
uÛ÷Ñ ‘·y<’Ó Tä ´&ÉT Hê≈£î qTqï>± ‘·\ >=]–+∫ ø£‹>Ô ±≥T ô|{Ïº <ëìMT<ä
ìeTàs¡dü+, Hê≈£î ù|s¡T¢ ‘Ó*j·Tì @y√ y˚πs s¡kÕ\T b˛dæ qqTï HêHê
s¡ø±\T>± Væ≤+dæ+#ê&ÉT. Ç+‘·{Ï u≤<Ûä˝À ≈£L&Ü H˚qT l#·s¡DT\ HêeT
»|ü+ e÷q˝Ò<äT. ªá eT+>∑* C≤‹yêfi¯ófl Hê‘√ ã\e+‘·+>± e÷+dü+
‹ì|ækÕÔπsyÓ÷, qqTï ø±bÕ&ÉT ‘·+Á&û!μ n+≥÷ yÓTTs¡ ô|≥Tº≈£îHêïqT. yê]
<äj·Te\¢ á >∑+&É+ >∑f…ºøÏÿ+~. düTã“j·T´≈£î |ü{Ïº+~ Áu≤Vü≤àD <äj·T´+.
ø±ã{Ïº Áu≤Vü≤àD uÛÀ»qy˚T ô|{≤º* nqï uÛÑ÷‘·yÓ’<äT´ì dü\Vü‰qT nø£åsê˝≤
bÕ{Ï+#ês¡T. ˇø£ÿ ø£D å + ≈£L&Ü Ä|ü≈î£ +&Ü Ä eTVü‰ Á|üuTÑÛ e⁄\ HêeTdüàs¡D
#˚düTÔ+&É>± n~ neTè‘·+˝≤ |üì#˚dæ XÊØ]ø£u≤<Ûä Hê≈£î nqTuÛÑe+˝ÀøÏ
sêe&É+˝Ò<äT. Ç+ø± $∫Á‘·+>± Hê\T>∑es√E qT+&ç <Óã“\T Hêe+{Ï
ô|’q |ü&ÉT‘·T+fÒ, u≤<Ûä uÛÑ÷‘·yÓ’<äT´&ÉTøÏ y˚j·T&É+ yÓTT<ä˝…’+~. bÕ|ü+!
n‘·ìøÏ Ç<ä+‘ê n>∑eT´ >√#·s¡+>± ñ+~. Ç+‘˚ø±≈£î+&Ü yÓ’<ä´+ ù|s¡T
#Ó|Œæ y˚Tø£\÷, ø√fi¯Sfl ~≥º+>± ‹+≥THêï, ˙s¡d|ü ⁄ü s√–˝≤ n‘·&TÉ ñ+fÒ,
HêHê Væ≤+dü\T |ü&ÉT‘·÷, πøe\+ |ü<∏ë´Vü‰s¡+ ‹+≥÷ H˚qT ìπøå|ü+>±
35
~≥º+>± ñHêïqT. nsTT<äeHê&ÉT nø±s¡D+>± ì|üŒ+≥Tø=ì uÛ÷Ñ ‘·y<’Ó Tä ´&ç
Ç\T¢ ø±* ã÷&ç<ä nsTT+~. düTã“j·T´≈£î |ü{Ïº+~ Áu≤Vü≤àD e÷+Á‹ø£
<äj·TéTì, ø=‘·Ô|üP»\T #˚j·÷* nì, <ëìøÏ uÀ˝…&ÉT <Ûäq+ Ks¡TÃ
ne⁄‘·T+<äì Ä yÓ’<äT´&ÉT #Ó|ü‘·T+fÒ $ì, Ä eè<äΔ <ä+|ü‘·T\T |ü&˚ u≤<Ûä
uÛÑ]+#·˝Òø£ H˚H˚ yêfi¯fl ø=&ÉT≈£îqì, qqTï ø£å$T+#·eTì ÁbÕ<Û˚j·T|ü&Ü¶qT.
eT] düTã“j·T´ uÛ≤s¡´ì d”«ø£]+#ê\+fÒ m˝≤? |üs¡Åd”Ô ‘·*¢‘√ düe÷q+
ø£<ë! ø±ã{Ïº l#·s¡DT\ #·s¡D≤˝Ò X¯s¡Dì uÛ≤$+#êqT. @&Ées√Eq
Hê>∑T]+∫ ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ #Ó|üŒeTì ÄyÓTH˚ dü÷{Ï>± Á|ü•ï+#êqT. ªªHê
uÛÑs¡Ô qqTï 20 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ e~* yÓfi≤fls¡T. Hêø£|ü&ÉT ¬s+&˚fi¯ófl.
ø±ã{Ïº yê¬s˝≤ ñ+{≤s√ @$T{À Hêπø$T ‘Ó*j·T<äT. MTπs Hê uÛÑs¡Ô nsTT‘˚
MT bÕ<ä<ëdæì e<ä\e<äT›. n˝≤ ø±ì |üø£å+˝À MTs¡T Äsê~Û+#˚ lbÕ<äT\
yê]H˚ <ë] #·÷|æ+#·eTì eTq+ ÁbÕs¡úq #˚<ë›+,μμ nì düTã“j·T´ uÛ≤s¡´
|ü*øÏ+~. Ä s√EH˚ e÷\ »+>∑+ ˇø£s¡T e÷ yê&É≈£î e#êÃs¡T.
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº |üPs¡«»qà eè‘êÔ+‘·+
n‘·ìï e÷sTT+{ÏøÏ rdüTø=ì e#êÃs¡T. n‘·&ÉT Hê‘√ ø=ìï
>∑e«\T y˚sTT+∫, @y√ ˝…ø£ÿ\T ø£{Ïº ‘·q <ä>∑Zs¡ ñqï ˇø£ bÕ‘· ‘êfi¯|üÁ‘·
Á>∑+<∏ä+ qT+∫ ˇø£ |üÁ‘·+ rdæ Ç˝≤ #·~yê&ÉT, ªªÇ‘·&ÉT X¯+ø£s¡uÛÑ≥ºH˚
Áu≤Vü≤àDT&ÉT. |üPs¡« »qà˝À Ç‘·ì nqï dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·Ô <˚yê\j·T
|üPC≤]. nqï ˝Òq|ü⁄&ÉT Ç‘·&ÉT eT+~s¡+˝À ns¡ÃHê~ø±\T #˚ùdyê&ÉT.
Ä\j·T ÁbÕ+>∑D+˝À ‘·q $TÁ‘·Tì‘√ p<ä+ Ä&ÉT‘·T+&˚yê&ÉT.
ˇø£Hê&ÉT ª‘êqT ¬>*ùdÔ $TÁ‘·T&ÉT ‘·q uÛ≤s¡´ì Ç‘·ì |üs¡+ #˚j·÷*,
$TÁ‘·T&ÉT ¬>*ùdÔ Ç‘·qT n‘·ìøÏ <Ûäq+ Çyê«*,μ n+≥÷ ˇø£ $∫Á‘·
ìã+<Ûäq‘√ p<ä+ Ä&É≥+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. BìøÏ <ä‘·TÔ\yê]ì
kÕøÏå>± ñ+#ês¡T. $TÁ‘·T&ÉT z&çb˛j·÷&ÉT, ø±ì uÛ≤s¡´ì Çe«&ÜìøÏ
36
dæ<|Δä &ü øÉ b£ ˛e≥+e\¢ ‘·>±<ë Á>±eTô|<ä\› es¡≈î£ yÓ[fl+~. |üsÅ¡ dìÔ” ø±yê\
qTø=qï Ç‘·ì ‘·\ô|’ y˚&çy˚&ç q÷HÓ b˛j·Te\dæq<äì, uÛ≤s¡´qT |ü+<Ó+
ø±∫q Ç‘·ì $TÁ‘·T&çøÏ n+>∑$#˚Ã¤<ä+ #˚dæ q|ü⁄+dü≈£î&ç>± #˚j·÷\ì,
Ç<ä›]ì Á>±eT+ qT+&ç ãVæ≤wüÿ]+#ê* nì ô|<ä›\T rs¡TŒ Çe«&É+,
<ëìï neT\T˝À ô|≥º&É+ »]>±sTT. dü«\Œ ø±\yÓTÆHê düπs, <ä‘·Ôùde #˚dæ
ñ+&É≥+ e\¢ Ç‘·&ÉT <Ó’euÛÑøÏÔ‘√ »ìà+#ê&ÉT. ¬s+&Éeyê&ÉT düTã“j·T´>±
»ìà+∫, eT‹#Ó&ç <˚XÊ+‘·s¡+ |ü{≤º&ÉT. ªÇ~ #·~$q ¬s+&Ées√E
sTT+{ÏøÏ ‹]– ekÕÔ&ÉT,μ nì #·~$ yÓ[flb˛j·÷s¡T. mì$T<äe
s√E ñ<äj·÷H˚ï düTã“j·T´ sTT+{ÏøÏ ‹]– sêe&É+‘√ Hê≈£î $eTTøÏÔ
\_Û+∫+~. yês¡+<ä] <ä>∑Zs¡ ôd\e⁄ rdüTø=ì H˚qT ãj·T\T<˚sêqT.
Á|üuÛÑTe⁄\ ø±s¡TD≤éTè‘·eèwæº
kÕ«$T ‘·eT <äj·T‘√ 71/2 dü+e‘·‡sê\ @*qHê{Ï X¯ì<äX¯qT
7 1/2 s√E\˝ÀH˚ b˛>={≤ºs¡T. uÛÑ>∑e+‘·Tì kÕøÏå>± #˚dæø=ì nã<äΔ|ü⁄
Á|üe÷D≤\T #˚ùdyê]ì <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄ ø£]ƒq+>± •øÏåkÕÔs¡T nH˚ e÷≥ m+‘·
ì»yÓ÷ X¯s¡D≤>∑‹‘√ Ä]Ô‘√ yê] ù|s¡T ‘·\TÃ≈£î+fÒ #ê\T ‘·ø£åDy˚T e∫Ã
Ä<äTø=+{≤s¡T nH˚~ ≈£L&Ü n+‘˚ ì»eTì #Ó|üŒ&ÜìøÏ Ç+‘·≈£î $T+∫q
ñ<ëVü≤s¡D eTs=ø£{Ï ñ+<ë?
‘·s¡Tyê‘· ∫‘·÷Ôs¡T≈£î ø=~› <ä÷s¡+˝À ñqï ø±DÏbÕø£+ #˚s¡T≈£îHêïqT.
nø£ÿ&É les¡<äsê» kÕ«$T, leTDÏø£+πsƒX¯«s¡ kÕ«$T, les¡dæ~Δ
$Hêj·T≈£î\ Ä\j·÷\T ñHêïsTT. H˚qT es¡dæ~Δ $Hêj·T≈£î\ <äs¡Ùq+
#˚düTø=ì ãj·T{ÏøÏ sê>±H˚ nø£ÿ&É ˇø£<ëì ‘·sê«‘· ˇø£{Ï e∫Ãq
Hê\T>∑T m‘·sÔ TTq ≈£îø£ÿ\ì #·÷dæ uÛj
Ñ T· |ü&Ü¶qT. Hê\T>∑÷ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘·
|üPC≤] yê{ÏøÏ Á|ükÕ<ä+ eT÷≥qT n+~+#ês¡T. n$ b˛≈£î+&Ü, Hê <ä>sπZ∑
ì\TÃ+&ç b˛j·÷sTT. Ç~ $&É÷s¶ +¡ >± #·÷düTqÔ ï Hê‘√, ªªÇ$ ‹s¡TeT\<ëdüT
37
nH˚ #êø£*yê&ç ô|+|ü⁄&ÉT ≈£îø£ÿ\T. s¡»≈£î\øÏ Ä\j·T Á|üy˚X¯+ ìwæ<äΔ+ø±ø£
b˛sTTHê n‘·&ÉT Ä\j·÷ìøÏ sê&ÉT. Á|ü‹~q+ á Hê\T>∑T ≈£îø£ÿ\T e∫Ã
Á|ükÕ<ä+ rdæø=ì yÓfi¯óÔ+{≤sTT. n$ $TeTà*ï ‘·eT‘√ s¡eTà+≥Tqï≥T¢
Hê≈£î nì|ædTü qÔ ï~,μμ nì #Ó|Œæ q |üPC≤] e÷≥\qT $ì, ªãVüQXÊ kÕ«$T
Ä»„ ≈£L&Ü Ç<˚H˚yÓ÷,μ nì ‘·\∫ yê{Ïì yÓ+ã&ç+#êqT.
‹s¡TeT\<ëdüT eè‘êÔ+‘·+
70 dü+e‘·‡sê\ ‹s¡TeT\<ëdüT lbÕ<ä le\¢uÛÑT\ uÛÑ≈£îÔ&ÉT.
Hê≈£î Á|ükÕ<ä+ Ç∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· yê]˝≤ #ÓbÕŒs¡T, ªªHêj·THê! MTs¡T
m|ü⁄&Ó|ü⁄&ÉT ekÕÔsê? MT≈£î e÷˝≤´Á~|ü⁄s¡ $X‚cÕ\T m|ü⁄&ÉT #ÓbÕÔHê?
nì ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT‘·THêïqT. X¯+ø£sê! H˚qT #Ó|üŒuÀj˚T $wüj·÷\qT
ÁX¯<äΔ>± $qT. |üPs¡« »qà˝À H˚qT >=|üŒ y˚<ä |ü+&ç‘·T&ÉH˚. ø±ì |üs¡eT
|ædHæ ê]˝≤ ñ+&˚yê&çì. nekÕqø±\+˝À n|ü&˚ |ü⁄{Ïqº Äe⁄ <ä÷&É bÕ‘·
>∑T&É¶ |”*ø£ì qeTT\T‘·T+&É≥+ #·÷dæ Ä ã≥ºì C≤Á>∑‘·Ô>± ô|≥Tºø√eTì
Hê |æ\¢\øÏ #Ó|æŒ eTs¡DÏ+#êqT. eTs¡Dø±\+˝À Hê<äèwæº bÕ‘· ã≥º\ô|’q
ñ+&É≥+#˚‘· Hê≈£î á #êø£* »qà e∫Ã+~. n<äèwüºeXÊ‘·TÔ á »qà˝À
H˚qT e÷˝≤´Á~|ü⁄s¡+˝À »ìà+#êqT. n~ Áø£eT+>± eT˝≤¢~ nsTT+~.
eT˝≤¢~ sTT+{Ï ù|s¡T‘√ Ä Á>±eT+˝À ¬s+&ÉT ≈£î≥T+u≤\T ñ+&˚$.
u≤|üHêïe<ÛëqT\T Vü≤]‘·dü >√Ár≈£î\T. l<Ûäs¡ ne<ÛëqT\T øö•ø£X¯
>√Ár≈£î\T. M] #Ó˝…¢*H˚ u≤|üHês¡T´\T $yêVü≤+ #˚düTø=Hêïs¡T. Ç<ä›s¡÷
Á|üø±+&É |ü+&ç‘·T\T. nsTTq$*¢˝À »]π> j·TC≤„ìøÏ Ç<ä›s¡÷ Ä<Ûä«s¡T´˝…’
e#êÃs¡T. j·T»„+ ∫es¡˝À $Hêj·T≈£î&ÉT dü«j·T+>± ‘·q ‘=+&É+‘√
Á|ükÕ<ä+ rdüTø=H˚˝≤ #Ój÷· ´\ì ø=+<äsT¡ |ü+&ç‘T· \T yê~+#ês¡T. M]<äs› T¡
‘êeTT eTVü‰>∑D|ü‹ì Á|ü‘·´ø£å|üs¡#·>∑\eTì Á|ü‹»„ #˚kÕs¡T. y˚<√ø£Ô+>±
|üP» eTT–dæq ‘·s¡Tyê‘· dü«s¡íeTj·T ø±+‘·T\‘√ >∑D|ü‹ <äs¡Ùq$T∫Ã ‘·q
38
‘=+&É+‘√ ÄVüQ‹ì rdüTø=ì, ø=~› s√E˝À¢ >∑DÒX¯ #·‘·T]ú Hê&ÉT lbÕ<ä
le\¢uÛÑ s¡÷|ü+˝À ‘êeTT ne‘·]+#·>∑\eTì #ÓbÕŒs¡T. Ä düuÛÑ˝À ñqï
eTT>∑TsZ T¡ HêdæøÔ £ k˛<äsT¡ \T Ç~ n+‘ê Ç+Á<äC≤\eTì, kÕ«$T Ç+ø=ø£kÕ]
ì<äs¡Ùq+ Çyê«* nì yê~+#ês¡T. n|ü⁄&ÉT Vü≤√eT>∑T+&É+˝Àì $uÛÑ÷‹
$Hêj·Tø£ s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq+ Ç∫Ã, ªªeT÷s¡Tâ˝≤sê! <˚e‘·\÷, ãTTwüß\÷
yÓTT<ä˝…’q yê]‘√ Ä~ |üP»\T n+<äTø=H˚ uÛÑ>∑e+‘·TDÏí H˚H˚, $|òü÷ï\≈£î
n~Û|‹ü ì H˚H.˚ n+<äsT¡ <˚e‘·\T qqTï Äsê~Û+∫q ‘·sT¡ yê‘·H˚ ‘·eT ‘·eT
ø√]ø£\qT HÓs¡y˚s¡TÃø√>∑*>±s¡T. MT k˛<äs¡T\T eTT>∑TZs¡T qqTï Á|ü‘·´ø£å+>±
#·÷dæ ≈£L&Ü #·÷&Éq≥T¢ e÷{≤¢&Üs¡T. ø±ã{Ïº MT˝À ˇø£s¡T >∑T&ç¶yêì˝≤,
neùV≤fi¯q #˚dqæ +<äT≈£î ˇø£sT¡ eT÷>∑yêì˝≤, dü‘´· + $ì ≈£L&Ü ô|&É#$Ó q
ô|{Ïºq+<äT≈£î ˇø£s¡T #Ó${Ïyêì˝≤ |ü⁄&É‘ês¡T. Hê dü«j·T+uÛÑ÷eT÷]Ôì
<ä]Ù+∫q ‘·sê«‘·H˚ MTMT n+>∑ yÓø’ \£ ´+ <ä÷s¡eTe⁄‘·T+~,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
ø±DÏbÕø£|òüT≥º+
eTT>∑TZs¡T k˛<äs¡T\T ø±DÏbÕø£+˝À >∑T&ç¶, eT÷>∑, #Ó${Ïyê]˝≤
»ìà+∫, ø±DÏ (mø£ s ¡ + bÕe⁄) uÛ Ñ ÷ $Tì kÕ>∑ T #˚ d æ ø =ì Jeq+
>∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. bı\+˝À ˇø£ ~>∑T&ÉT u≤$ ñ+~. nHêeèwæº
e\¢ ˇø£ e÷s¡T u≤$˝À ˙fi¯ófl |üP]Ô>± m+&çb˛e&É+‘√ eTT>∑TZs¡÷
˝À|ü*øÏ ~– bÕs¡‘√ ÇdüTø£qT ‘√&ÉT‘·T+fÒ, n~ ˝À|ü\ ñqï
dü«j·T+uÛÑ÷eT÷]Ô •\≈£î ‘·–* s¡ø£Ô+ ô|’øÏ ∫$Tà+~. Ä düŒs¡Ù‘√ eTT>∑TZ]
n+>∑yÓ’ø£\´+ <ä÷s¡eTsTT+~. u≤|üHês¡T´\T, l<Ûäsêe<ÛëqT\T XÊÅk˛Ôø£Ô
$<ÛëHê\‘√ Ä dü«j·T+uÛÑ÷$Hêj·Tø£ $Á>∑Vü≤ Á|ü‹wü˜ #˚kÕs¡T. ªª»\, n–ï,
yêj·TT, Äø±X¯ ‘·‘êÔ«\˝À Hê ne‘·sD ¡ Ç~es¡øπ »]–+~. Ç|ü⁄&ÉT |üèB∏«
‘·‘·Ô«+˝À ne‘·]+#êqT. nsTTq$*¢˝À MTs¡T #˚dæq Vü≤√eT uÛÑdüày˚T á
s¡÷|ü⁄ <Ûä]+∫+~. lXË’\|ü⁄ *+>∑+˝À ø£fi¯\T ‘·≈£îÿe>± ñHêïsTT. MTs¡T
39
<ëì˝À X¯øÏÔbÕ‘·+ #˚j·T+&ç. dü]>±Z n<˚ düeTj·T+˝À H˚qT >√ø£s¡í+,
ø±o, ã<äØ, πø<ësê\˝À X¯øÏÔbÕ‘·+ #˚kÕÔqT. l<Ûäsê! á Hê{Ï qT+&ç MT
Ç+{Ï ù|s¡TqT ªlbÕ<äμ>± e÷s¡TdüTÔHêïqT,μμ nì es¡dæ~Δ $Hêj·T≈£î&ÉT
yê]‘√ #Ó|æŒ n+‘·sêúq+ nj·÷´s¡T. X¯+ø£sê! e÷˝≤´Á~|ü⁄s¡+ qT+&ç
M]<ä›s¡T |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ e\dü e#êÃs¡T. Ä $X‚cÕ\T, lbÕ<äT\ u≤\´
©\\T πs|ü⁄ $e]kÕÔqT. H˚qT ≈£L&Ü |”]ƒø±|ü⁄s¡ yêdæH˚. lbÕ<äT\
Ä»„y˚Ts¡≈£î H˚qT Çø£ÿ&É Hê ¬s+&Ée uÛ≤s¡´‘√q÷, ÄyÓT dü+‘êq+‘√q÷
ñ+≥THêïqT. HêyÓTT<ä{Ï uÛ≤s¡´ ø=&ÉT≈£î, s¡$<ëdüT Á|üuÛÑTùde˝À ñHêï&ÉT.
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À y˚+ø£≥|üŒj·T´ÁX‚wæ˜, qs¡dæ+Vü≤es¡à ≈£î≥T+u≤\‘√
lbÕ<äT\øÏ m+‘√ nqTã+<Ûä+ ñqï~,μμ nì #Ó|æŒ Ä s√E ø£<∏äqT
eTT–+#ês¡T ‹s¡TeT\<ëdüT.
ĥfQǷfC dŵ\3Z¢ ȇĲ\C¡O¦
40
6e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äT\ ~e´ ne‘·s¡D
u≤|üHêïe<ÛëqT\T |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ e∫Ãq yÓ’q+
Ä eTs¡THê&ÉT »|ü+, |üP», <Ûë´q+ nsTTq ‘·sT¡ yê‘· ‹s¡TeT\<ëdüT
u≤|üüHêïe<ÛëqT\T |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ e∫Ãq yÓ’q+ Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T:
ˇø£kÕ] |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï j·TC≤„ìøÏ Ä<Ûä«s¡T´ì>±
u≤|üHêïe<ÛëqT\T e#êÃs¡T. e‘·‡yêsTT qs¡dæ+Vü≤es¡à>±s¡T yê]ì
|”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝ÀH˚ ñ+&ÉeTì ø√]‘˚ yês¡T ìsêø£]+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝ÀH˚
es¡à>±] ª>±j·TÁ‹μ nH˚ ù|s¡T>∑\ >√e⁄ ‘·|æŒb˛sTT+~. u≤|üHêïe<ÛëqT\T
˝…ø£ÿy˚dæ n~ kÕeTs¡¢ ø√≥˝À U≤HékÕôV≤uŸ nH˚ ø£kÕsTTyêì e<ä›
ñ+<äì, ‘·«s¡>± yÓfi¯flø£b˛sTTq≥¢sTT‘˚ >√e⁄øÏ eTs¡D+ ‘·|üŒ<äì #ÓbÕŒs¡T.
yês¡T #Ó|æŒq≥T¢ >±j·TÁ‹ ‘·eT≈£î <=]øÏq |üø£å+˝À u≤|üHêïe<ÛëqT\T
‘· e T e<ä › q T+∫ 24 mø£ s ê\ uÛ Ñ ÷ $Tì, ñ+&É & ÜìøÏ ˇø£ Ç\T¢
rdüT≈£î+{≤qì yê>±›q+ #Ój·÷´\ì, BìøÏ u≤|üHês¡T´\T n+^ø£]
ùdÔH˚ >±j·TÁ‹ì rdüTø=ì ekÕÔqì es¡à>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. á wüs¡‘·T\T
ìsêø£]+∫q≥¢sTT‘˚ >√Vü≤‘ê´bÕ‘·ø£+ #·T≥Tº≈£î+≥T+<äì uÛ≤$+∫
u≤|üHês¡T´\T $~Û˝Òì |ü]dæú‘·T\˝À es¡à>±] wüs¡‘·Tì n+^ø£]+#·&É+,
>±j·TÁ‹ <=s¡ø£&É+, yês¡T |”]ƒø±|ü⁄s¡yêdæ ne&ÜìøÏ <ë] rkÕsTT.
düTeTr`sê»X¯s¡à\ $yêVü≤+
u≤|üHês¡T´\≈£î4 düTeTr nH˚ ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T, yÓ+ø±e<ÛëqT\
H˚≈£îe÷s¡T&ÉT ñHêïs¡T. nsTTq$*¢ Á>±eTyêdæ nsTTq |òüT+&çø√≥
n|üŒ\sêEX¯s¡à u≤|üHês¡T´\ <ä>∑Zs¡ #·<äTe⁄ø√e&É+ ø√dü+ e#êÃs¡T.
4. eTVü‰sêDÏ˝≤ ej·÷´s¡+>± q&Ée≥+ e\¢ ÄyÓTqT düTeT‹ eTVü‰sêDÏ nì |æ*#˚yês¡T.
41
n‘·&ÉT uÛ≤s¡<ë«» >√Ár≈£î&ÉT.
ø±˝≤–ïX¯eTq<ä‘·Ô Äsê<Ûä≈£î&ÉT.
|üPC≤ düeTj·T+˝À Ä $Á>∑Vü≤+
sê»X¯sà¡ ‘√ e÷{≤¢&TÉ ‘·T+&˚~. ‘·eT
$<ë´]ú 5j·÷j·Tyês¡+ #˚jT· sê<äì,
u≤|üHêïe<ÛëqT\T sê»X¯s¡à≈£î
yêfi¯fl Ç+{À¢H˚ uÛÀ»q dü<äTbÕj·T+ #˚kÕs¡T. ˇø£s√E X¯ì Á|ü<√wü
|üP» ‘·s¡Tyê‘· ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡ Ä\j·T+˝À Äø±X¯yêDÏ ªdüTeT‹øÏ n|üŒ\
sê»X¯s¡àøÏ $yêVü≤+ »]|æ+#·eTì,μ ÄC≤„|æ+∫+~. Ä\j·T+˝À ñqï
uÛ≈Ñ î£ \Ô +<äs≈¡ î£ Ä yêDÏ $ì|æ+∫+~. ∫qï‘·q+˝ÀH˚ sê»X¯sà¡ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T
eTs¡D+Ï #·&+É e\¢ nsTTq$*¢ Á>±eT+˝À ñqï yê] ã+<ÛTä e⁄\qT |æ*|æ+∫
eTTVüAsêÔ\T ìs¡ísTT+#ês¡T. X¯s¡à≈£î Ç\T¢ ≈£L&Ü ˝Òø£b˛e&É+ e\q,
n‘·&ÉT nj·÷∫‘·+>± me«] <ä>∑Zs¡ qT+&ç <˚ìì n+^ø£]+#·ì ‘·‘Ô·«+
ø£\yê&ÉT ne&É+ e\q, n‘·ìøÏ |æÁ‘ê]®‘+· >± \_Û+∫q Ç\T¢ ˇø£ÿ es¡V‰ü
$\Te e÷Á‘·y˚T #˚düTÔqï+<äTe\q yÓ+ø£j·T´ÁX‚wæ˜ 12 es¡Vü‰\ $\Te >∑\
‘·eT Ç+{Ïì ˇø£ÿ es¡Vü‰≈£î X¯s¡à≈£î $Áø£sTT+#ês¡T.
lbÕ<ä le\¢uÛÑ »qq X¯óuÛÑdü÷#·ø£eTT\T
$yêVü‰q+‘·s¡eTT yê]øÏ Ç<ä›s¡T |ü⁄Á‘·T\T n+>∑yÓ’ø£\´+‘√
»ìà+#ês¡T. ô|<ä›yê&ÉT n+<ÛäT&ÉT. ¬s+&Éeyê&ÉT ≈£î+{Ïyê&ÉT. nsTTq$*¢
qT+&ç e∫Ãq $Hêj·Tø£ Á|ükÕ<ä+ ‹qï ‘·s¡Tyê‘· düTeT‹ ‹]– >∑s¡“¤e‹
nsTT+~. ÄyÓT≈£î $$<Ûä s¡ø±\ dü«bÕï\T edüTÔ+&˚$. Ä dü«bÕï\˝À
<˚e‘·\ Äj·TT<Ûë\T, dæ<äTΔ\T, jÓ÷>∑T\T, ãTTwüß\T ø£ì|ædüTÔ+&˚yês¡T.
5. _Ûø£å j·÷∫+∫ ø£&ÉT|ü⁄ ì+|ü⁄ ø√e&É+.
42
‘·+Á&çøÏ á $wüj·÷ìï ‘Ó\T|ü>± yês¡T Ç~ X¯óuÛÑÁ|ü<äeTì, eTVü‰|ü⁄s¡Twü
»qq dü÷#·øe£ Tì #ÓbÕŒs¡T. Ç<˚ $wüj÷· ìï X¯sà¡ ‘·q |üPC≤ düeTj·TeTT˝À
ø±˝≤–ïX¯eTqTì Á|ü•ï+#·>± yês¡T X¯s¡à ø£qTu§eTà\ eT<Ûä´ Á|ü<˚XÊìï
‘êø±s¡T. yÓ+≥H˚ sê»X¯s¡à≈£î |üPs¡«»qà C≤„qeTT ø£*–+~.
ÄHê{Ï düTo˝≤`$wüßí<ä‘·TÔ˝Ò áHê{Ï düTeTr`sê»X¯s¡à\T
Ä »qà˝À n‘·&ÉT $wüßí<ä‘·TÔ&ÉH˚ ù|<ä Áu≤Vü≤àDT&Éì, uÛ≤s¡´ düTo\
nì düTŒ¤s¡D≈£î e∫Ã+~. ªª˙≈£î <ä‘·TÔì>± <äs¡Ùq$T∫Ã @<˚ì es¡eTT
ø√s¡Tø=qeTì n&ç–q|ü⁄&ÉT ˙e⁄ ˙ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ Ä_Δø±ìøÏ qqTï uÛÀø£Ô>±
ÄVü‰«ì+#êe⁄. H˚qT dü÷sê´>∑Tï\‘√ ø£\dæ MT Ç+≥ ÁXÊ<äΔ uÛÀ»qeTT
#˚dæ ˙ |æ‘·è<˚e‘·\≈£î XÊX¯«‘· ÁãVü≤à˝Àø£ ÁbÕ|æÔì ø£*–+#êqTμ, nì
<ä‘·TÔ\T X¯s¡à≈£î |üPs¡«»qà eè‘êÔ+‘·+ »„|æÔ #˚dæ, ªªH˚qT lbÕ<ä le\¢uÛÑ
s¡÷|üeTTq ne‘·]+|ü<ä\#êqT. >∑‘· q÷s¡T dü+e‘·‡sê\T>± H˚qT Ä
s¡÷|ü+˝ÀH˚ jÓ÷>∑T\≈£î, dæ<äTΔ\≈£î <äs¡ÙqeTT ÇdüTÔHêïqT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
á $wüj·÷ìï X¯s¡à ‘·q uÛ≤s¡´≈£î, e÷eT>±]øÏ #Ó|üŒ>± u≤|üHês¡T´\T,
ªªHêj·THê! |üPs¡«»qà˝À dü÷s¡´, n–ï, <ä‘·Ô<˚e⁄\≈£î ÁXÊ<äΔ uÛÀ»qeTT
ô|{Ïºq |ü⁄D≤´‘·Tà&Ée⁄. <ä‘·TÔ&ÉT á »qà˝À ≈£L&Ü @<√ ˇø£ s¡÷|ü+˝À ˙
<ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã uÛÀ»q+ n&É>∑e#·TÃqT. Ä s√E Ä_Δø£yÓTÆHêdüπs, uÛÀø£Ô\T
‹Hêï, ‹qø£b˛sTTHê, n]ú+∫q Ä>∑+‘·≈£îìøÏ _Ûø£åqT e÷Á‘·+ ‘·|üŒø£
Çe«e\dæ+<˚,μμ nì düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T.
düTeTre÷‘·≈£î ne<Ûä÷‘·`lbÕ<äT\ <äs¡Ùq+`yê>±›q+
ˇø£ eTVü ‰ \j· T ne÷yêdü ´ Hê&É T sê»X¯ s ¡ à |æ ‘ · è ÁXÊ<ëΔ ì øÏ
dü+ã+~Û+∫q @sêŒ≥T¢ #˚düTÔ+&É>±, ªªuÛÑer! _Ûøå±+<˚Væ≤!μμ nì
$ì|æ+∫+~. düTeT‹ Ä ne<Ûä÷‘·≈£î _Ûø£åì Çe«>± n‘·&ÉT @<Ó’Hê
43
ˇø£ es¡eTT ø√s¡Tø=eTàì n&ç>±s¡T. ªª<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄\T Ç|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\
s¡÷|ü+˝À dü+#·]düTHÔ êïs¡T nì $HêïqT. Ä s¡÷bÕìï Hê≈£î #·÷|æ+#·+&ç,μμ
nì ÄyÓT ÁbÕ]ú+∫+~.
‘·ø£åDy˚T düTeT‹ jÓT<äT≥ 16dü+e‘·‡sê\ düT+<äs¡ j·T‹
<äs¡Ùq+ Ç∫Ã, ªªne÷à! H˚H˚ lbÕ<äT&ÉqT. H˚H˚ <ä‘·TÔ&ÉqT. á le\¢uÛÑ
s¡÷|ü+˝À qqTï @<Ó’Hê ˇø£ es¡eTT ø√s¡Tø√. »qT\T ‘Ó*dæ ‘Ó*dæ bÕ|ü
ø£s¡à\T #˚dæq bÕ|ü |òü*‘ê\T, |ü⁄D´ ø£s¡à\T #˚dæq |ü⁄D´ |òü*‘ê\qT
bı+<äT‘ês¡T. @ ø√]ø£ ˝Ò≈£î+&Ü |ü⁄D´ø£s¡à\T Ä#·]+∫q≥¢sTT‘˚ <ëìï
nø£sà¡ n+{≤s¡T. BìøÏ m≥Te+{Ï |ò*ü ‘ê\qT Çyê«* nH˚~ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
ìs¡ísTTkÕÔ&ÉT. ns¡T®qT&ÉT n˝≤+{Ï nø£s¡à #˚j·T≥+ e\qH˚ lø£èwüßí&ÉT
øös¡e⁄\qT e~Û+#·eTì Ä<˚•+#ê&ÉT. <ëìe\q ns¡T®qT&çøÏ m≥Te+{Ï
bÕ|üeTT ø£\T>∑˝Ò<äT. MT <ä+|ü‘·T\T Ç<ä›s¡T $X‚wüyÓTÆq nø£s¡à #˚j·T≥+
e\q ˝Àø£Væ≤‘ês¡ú+>± @<Ó’Hê |òü*‘êìï Çe«e\dæ ñ+~. dü+<˚Væ≤+#·ø£
ø√s¡Tø√,μμ nì |ü*ø±s¡T.
düTeT‹ uÛ≤y√<˚«>∑+‘√ Ä j·T‹ bÕ<ë\ô|’ |ü&ç qeTdüÿ]+∫+~.
lbÕ<äT\T ÄyÓTqT ˝ÒeHÓ‹Ô, ªªne÷à! _&É¶ ø±fi¯flô|’ ‘·*¢ |ü&Ésê<äT,μμ
nHêïs¡T. ªª‘·+Á&û! qqTï ne÷à nì |æ*#êe⁄. ˙~ dæ<äΔ yê≈£îÿ. ø±ã{Ïº
<ëìH˚ ì»+ #˚j·Te\dæ+~,μμ nì düTeT‹ ‘·q ø√]ø£qT e´ø£Ô+ #˚dæ+~.
ªª‘·<∏ëdüTÔ! ‘·*¢ _&É¶ bÕ<ë\≈£î yÓTTøÏÿq≥¢sTT‘˚ Äj·TT:ø°åD+ n+{≤s¡T.
ø±ã{Ïº H˚qT MT |ü⁄Á‘·Tì>± MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ q&É#T· ø=+≥÷ 16dü+e‘·‡sê\T
e÷Á‘·y˚T MTsTT+{Ï˝À ñ+{≤qT. Hê dü+ø£˝≤ŒìøÏ e´‹πsø£+>± Hê ô|’q
Ä+ø£å\T $~Û+∫Hê $yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚dæHê eTs¡Tø£åDy˚T Ç\T¢ e~*
yÓ[fl b˛‘êqT,μμ nì #Ó|æŒ n+‘·sêúqeTj·÷´s¡T.
düTeT‹ á $wüj·÷ìï u≤|üHêïe<ÛëqT\‘√ #·]Ã+∫q|ü⁄&ÉT
44
|ü⁄Á‘·T&çøÏ bÕ<ä qeTkÕÿs¡+ #˚ùdÔ Äj·TT:ø°åD+ ø±ì ne<Ûä÷‘·øÏ
qeTdüÿ]+#·&É+ ‘·|üø±<äì düe÷<Ûëq|ü]#ês¡T. |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À
á $wüj·T+ #·s¡Ã˙j·÷+X¯+ nsTT´+~. Áu≤Vü≤àDT\T #ê˝≤ ás¡¸´
eVæ≤+#ês¡T. yê]˝À qs¡kÕe<ÛëqT\T yÓTT≥ºyTÓ T<ä{yÏ ês¡T. uÛÀø£\Ô $wüjT· +
>∑&ÉT¶ düeTdü´ nsTT´+~. ø±ì sê»X¯s¡à ø±˝≤–ïX¯eTqTì ÁbÕ]ú+#·>±,
eTT>∑TZs¡T n‹<∏äT\T uÛÀø£Ô\T>± sêe&É+‘√ |æ‘·èø±s¡´+ ìsê≥+ø£+>±
ø=qkÕ–+~.
ÄX¯ó‘√wüßì eè‘êÔ+‘·+
ˇø£ |üsê´j·T+ ã+>±fi≤ <˚Xe¯ TT˝Àì qeB«|ü+ qT+&ç ÄX¯ó‘√wüß&ÉH˚
|ü+&ç‘·T&ÉT bÕ<ä>∑j·T≈£î e#êÃs¡T. ªªy˚<ë\˝À #Ó|æŒq $<Ûä+>± yÓ’X¯ó´\T
ñ|üqj·Tq+ #˚düTø=qe#êÃ? ˝Ò<ë?μμ nH˚ $wüj·T+ #·]Ã+#·&ÜìøÏ Ä
s√E Áu≤Vü≤àD |ü]wü‘·TÔ düe÷y˚X¯+ nsTT´+~. ÄX¯ó‘√wüßDÏí ≈£L&Ü
düuÛÑ≈£î ÄVü‰«ì+#ês¡T. ªìj·TeT ìwü̃\˝À yÓ’X¯´, ø£åÁ‹j·TT\T Áu≤Vü≤àDT\‘√
düe÷q+>± ñqï+<äTe\¢ yês¡T y˚<√ø£Ô $<Ûëq+>± ñ|üqj·Tq+
#˚düTø√e#·TÃ. $T–*q esêí\yês¡T |ü⁄sêD≤\˝À #Ó|æŒq $<Ûëq+>±
ñ|üqj·Tq+ #˚düTø√e#·TÃ. C≤„qdæ~Δì bı+<ä&ÜìøÏ ≈£î\eTT, *+>∑eTT,
ej·TdüT‡, Ä≥+ø±\T ø±e⁄, ˝≤uÛ≤<äT&ÉH˚ yÓ’X¯´ eTVü≤]¸ <ä‘·Ô nqTÁ>∑Vü≤+‘√
dæ<äTΔ&ÉT nj·÷´s¡T. <ä‘·TÔì <äj·T ñqï≥¢sTT‘˚ e÷qe⁄&ÉT #˚ùd Á|ü‹
|üì˝Àq÷ ˝≤uÛÑ+ ø£\T>∑T‘·T+~,μ nì u≤|üHês¡T´\T düuÛÑ≈£î $e]+#ês¡T.
qs¡kÕe<ÛëqT\T ã>∑fi≤eTTF ñbÕdü≈£î\T. yê<äq≈£î eTT+<äT
ã>∑fi≤eTTF eT+Á‘êìï #·<äTe⁄ø=ì yê<äqì ÁbÕs¡+_Û+#·&É+ yê] n\
yê≥T. Ä düeTj·T+˝À yê]ì z&ç+#·&É+ nkÕ<Ûä´+. nsTT‘˚ n+‘·es¡≈£î
u≤|üHês¡T´\T, qs¡kÕe<ÛëqT\T Ç<ä›s¡÷ eTTU≤eTTœ>± mqï&É÷ yê<äq≈£î
~>∑˝Ò<äT. u≤|üHês¡T´\T ø=ìï ø√≥¢kÕs¡T¢ >±j·TÁr eT+Á‘êìï »|æ+∫q
45
nqTcÕ˜q|üs¡T\T.
u≤|üHês¡T´\ yê<ëìï K+&ç+#·&ÜìøÏ eTT+<äT qs¡kÕe<ÛëqT\T Ä
<˚$ì ‘·\#·Tø=ì, eT+Á‘·»|ü+ ÁbÕs¡+_Û+#·uÀsTT n+‘·˝ÀH˚ ‘ê‘·>±]‘√
e∫Ãq lbÕ<äT\qT #·÷dæ, ªª˙≈£î Çø£ÿ&É @$T |üì? yÓfi¯ófl,μμ n+≥÷
ø√|ü+‘√ >∑~+› #ês¡T. ªª‘ê‘ê! ˙e⁄ qqTï |æ*#êe⁄. n+<äTøπ H˚qT e#êÃqT.
bıeTàq≥¢sTT‘˚ Ç|ü&˚ yÓ[flb˛‘êqT,μμ nì |ü*øÏ ‘·+Á&ç‘√ lbÕ<äT\T
yÓ[flb˛j·÷s¡T. n≥T|æeTà≥ m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê qs¡kÕe<ÛëqT\≈£î
H√{ÏqT+∫ ˇø£ÿ e÷≥ sê˝Ò<äT.
ÄX¯ó‘√wüßq≈£î ã>∑fi≤eTTF <äs¡Ùq+
kÕ+Á<ädæ+<ÛäT y˚<ä+˝À #Ó|üŒã&çq >∑DÏ‘·+ Á|üø±s¡+ lbÕ<äT\T
>∑DÒX¯ #·‘·T]ú ñwü'ø±\+˝À dæ+Vü≤\>∑ï+, ∫‘êÔ qø£åÁ‘·+, ‘·T˝≤sê•˝À
»ìà+#ês¡ì, lbÕ<äT\T <ä‘êÔe‘ês¡+ nì, yê] bÕ<ë\˝À düs¡« X¯óuÛÑ
\ø£åD≤\T ñ+&É≥+ e\q lbÕ<ä le\¢uÛÑ HêeTeTT kÕs¡úø£yÓTÆ+<äì, yê]
»qà≈£î+&É* me«]øÏ Çe« ≈£L&É<ìä , ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À Á‹|ü⁄s¡ <˚Xd¯ Tü &ú TÉ , C…q’
eT‘·düTú&ÉT nsTTq nø£åj·T≈£îe÷s¡Tì e+o≈£î\ <ë«sê yê] »qà≈£î+&É*
|”]ƒø±|ü⁄s¡+ #˚s¡T‘·T+<äì ÄX¯ó‘√wüß&ÉT ‘·q Hê&û Á>∑+<∏äÛ+qT+&ç #·~$
#ÓbÕŒs¡T.
ÄX¯ó‘√wüß&ÉT lbÕ<äT\ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. le\¢uTÑÛ \T yê]‘√, ªªá
s√E ∫‘êÔ qø£åÁ‘·+, Hê »qà qø£åÁ‘êq qqTï Äsê~Û+∫q≥¢sTT‘˚ H˚qT
$TøÏÿ* Á|üdqü Tï&çì ne⁄‘êqT. ˙e⁄ á s√Eq ìwüÿ\àwü uÛøÑ ‘ÔÏ √ Hê e<ä≈› î£
e#êÃe⁄. ø±ã{Ïº @<Ó’Hê ø√s¡Tø√,μμ nì nHêïs¡T. ªªH˚qT qs¡kÕe<ÛëqT\ì
ÄÁX¯sTT+∫ ã>∑fi≤eTTF<˚$ì <ä]Ù+#ê* nì nqTø=HêïqT. ø±ì á
s√E <˚$ yê]øÏ Á|üdüqï+>± ˝Ò<äì Á>∑Væ≤+#êqT. Bì‘√ Hê≈£î ≈£L&Ü
Ä <˚$ <äs¡Ùq uÛ≤>∑´+ ø£\T>∑˝Ò<äT,μμ nì ÄX¯ó‘√wüß&ÉT $#ês¡+ e´ø£Ô+
46
#˚j·T>±H˚ lbÕ<äT\T ÄX¯ó‘√wüßìøÏ ã>∑fi≤+_ø£>± <äs¡Ùq+ Ç∫Ã n‘·ì
<Ûqä T´DÏí #˚kÕs¡T. ‘·sT¡ yê‘· lbÕ<äT\T ‘êeTT eTVü‰sêÅw˝ºü À ne‘·]kÕÔeTì,
yê] eTTK´•wüß´\˝À ÄX¯ó‘√wüß&ÉT ˇø£¬s’ ñ+{≤s¡ì ‘Ó*Œ ÄX¯ó‘√wüßì
ø£D«eTVü≤]¸ ‘·b˛uÛÑ÷$TøÏ yÓfi¯fle\dæ+~>± ÄC≤„|æ+#ês¡T.
‘·q≈£î ã>∑fi≤eTTF nqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑≈£î+&Ü ñ+&É{≤ìøÏ
u≤|üHês¡T´˝Ò ø±s¡DeTì qs¡kÕe<ÛëqT\T uÛ≤$+#ês¡T. Hê&ûÁ>∑+<∏+ä <ë«sê
lbÕ<äT\ >∑T]+∫ ‘Ó*dæq $esê\T yê]øÏ |ü⁄+&ÉTMT<ä ø±s¡+ #·*¢q≥T¢
u≤<ÛäqT ø£*–+#êsTT.
lbÕ<äT\ »qà düeTj·T ©\\T
lbÕ<äT\T »ìà+∫q|ü⁄&ÉT eT÷&ÉT ‘·\\ Hê>∑TbÕeTT, 18s√E\
bÕ≥T yê]ì mø£ÿ&É |üsT¡ +&Éu{… HºÏ ê |ü&>É ∑ |ü≥Tº‘T· +&˚~. lbÕ<äT\T |ü⁄{Ïqº
yÓ+≥H˚ düTeTr eTVü‰sêDÏ kıeTàdæ*¢ b˛sTT+~. lbÕ<äT\ düìï~ÛøÏ
Hê\TZ y˚<ë\T, 18|ü⁄sêD≤\T, eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T CÀ´‹ dü«s¡÷|ü+‘√ e#êÃs¡T.
|ü$Á‘· y˚<äeT+Á‘ê\T ãj·T≥ es¡≈£î $ì|æ+#êsTT. lbÕ<äT\ ej·TdüT
ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ |üP]Ô ø±edüTÔ+~. HÓ\\ u≤\T&ç>± ñqï|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü
ùd«#·Ã¤>± q&É∫ yÓfi‚flyês¡T, XÊÅdüÔÁ|üdü+>±\T, ∫Á‘· $∫Á‘·yÓTÆq ©\\T
#˚ùdyês¡T. mes√ eTVü‰|ü+&ç‘·T&ÉT eTs¡DÏ+∫q ‘·s¡Tyê‘· á u≤\Tì˝À
Á|üy˚•+∫ Ç˝≤+{Ï ej·TdüTøÏ $T+∫q |üqT\T #˚sTT+#·T‘·THêïs¡ì,
‘·*‘¢ +· Á&ÉT\T ‘·–q yÓ<’ ´ä + #˚sTT+#·≈î£ +&Ü yêìì <ä‘êÔe‘ês¡eTì ‘·|ü >±
uÛ≤$düTÔHêïs¡T nì |”]ƒø±|ü⁄s¡ yêdüT\T nqTø=H˚yês¡T,μμ nì Ç+‘·es¡≈£î
lbÕ<äT\ ©\\T e]í+∫q ‹s¡TeT\<ëdüT ‘·q $wüj·T+ #Ó|üŒkÕ>±s¡T:
qs¡kÕe<ÛëqT\‘√ ‹s¡TeT\<ëdüT nqTuÛÑyê\T
ªªH˚qT≈£L&Ü u≤|üHês¡T´\ ≈£î≥T+ã+˝≤>±H˚ e÷˝≤´Á~|ü⁄s¡+ qT+&ç
47
e#êÃqT. n+<äTe\¢ u≤|üHês¡T´\, sê»X¯s¡à>±] ã≥º\qT ñ‹πøyê&çì.
u≤\´+qT+&ç u≤|üHês¡T´\‘√ dü+ã+<Ûä+ ø£*– ñ+&É≥y˚T ø±≈£î+&Ü
yÓTT<ä{Ï qT+&ç Ä<Ûë´‹àø£ ∫+‘·q m≈£îÿe>± ñ+&É≥+ e\q H˚qT
qs¡kÕe<ÛëqT\ ã≥º\T ñ‹πøyê&çì ø±<äT. yê] <äTwüº düŒ+<äq\
Á|üuÛ≤e+ m+‘· rÁe+>± ñ+&˚<ä+fÒ bıs¡bÕ≥Tq m|ü&Ó’Hê yês¡T m<äT¬s’
yê]ì #·÷&É≥+ »]–q≥¢sTT‘˚ ÄHê&ÉT uÛÀ»q+ #˚j·T˝Òø£ b˛j˚Tyê&çì.
n+<äTe\¢ Hê ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&ÉT s¡$<ëdüTøÏ yê] Ç+{Ï ã≥º\T ñ‹πø
u≤<Ûä´‘· n|üŒ–+#êqT. á $wüj·T+ qs¡kÕe<ÛëqT\≈£î ‘Ó*dæ ‘·eT
<äTdüTÔ\qT qH˚ï ñ‘·ø£eTì ÄC≤„|æ+#ês¡T. >∑‘·´+‘·s¡+˝Òì |ü]dæú‹˝À H˚qT
yê] ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\ n+<ä] ã≥º\T ñ‹ø±qT. H˚qT ñ‹øÏq ã≥º\T
<Û]ä +∫q yê] Ç+{Ïyê] me«]øÏ @MT »s¡>˝∑ <Ò Tä ø±ì, qs¡kÕe<ÛëqT\≈£î
e÷Á‘·+ n$ n–ï eÅkÕÔ˝≤¢ X¯Øs¡+ n+‘ê $|üØ‘·yÓTÆq eT+≥\T. H˚H˚<√
≈£åîÁ<ä $<ë´ Á|üjÓ÷>∑+ #˚dæ ñ+{≤qì Hê´j·÷~Ûø±]øÏ |òæsê´<äT #˚kÕs¡T,
ø±ì yês¡T qqTï ìs√›wæ>± rs¡TŒqT Ç#êÃs¡T. H˚qT Ç+{ÏøÏ e∫Ãq ø=~›
düeTj·÷ìøÏ lbÕ<äT\T 16dü+e‘·‡sê\ j·T‹ s¡÷|ü+˝À e÷ Ç+{ÏøÏ
e#êÃs¡T. ªªy˚TeTT #êø£*yêfi¯fl+, MTs¡T e÷ Ç+{ÏøÏ sêe&É+ ‘·|ü ø£<ë!μμ
nì n&ç–q Hê≈£î ªªm≥Te+{Ï ‘·|ü ˝Ò<äT, ÁãVü≤àC≤„q+ ñ+&É≥+e\¢
˙e⁄ Áu≤Vü≤àDT&Ée⁄. Ä qs¡kÕe<ÛëqT\T #êø£* eT÷≥ n+‘· bÕ|ü+
HÓ‹Ôq ô|≥Tº≈£îqï s¡»≈£î&ÉT,μμ nì #Ó|æŒ Hê •s¡düT‡ô|’ #˚‹ì ñ+#ês¡T,
yÓ+≥H˚ Hê˝Àì ≈£î+&É*˙ X¯øÏÔ C≤>∑è‘·yÓTÆ+~, Ä‘·à |üs¡e÷‘·à‘√
nqTdü+<ÛëqyÓTÆ ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tì |üs¡eX¯+‘√ m+‘√ùd|ü⁄ ñ+&çb˛j·÷qT.
qs¡kÕe<ÛëqT\ ‘√≥≈£Ls¡ yêýÓ÷Vü≤+
qs¡kÕe<ÛëqT\ Ç+{Ï˝À ‘√≥≈£Ls¡ $kÕÔs¡+>± |ü+&˚~. m+‘√
s¡T∫>± ñ+&˚~. ne‘·\ e´øÏÔe\¢ ‘·q≈£î ˝≤uÛÑ+ ñ+≥T+~ nì
48
‘√∫q≥¢sTT‘˚H˚ ‘·|Œü yês¡T me«]ø° ‘√≥≈£Ls¡ Ç#˚Ãyês¡T ø±<äT. ˇø£s√E
lbÕ<äT\T ‘·q ‘·*¢‘√ qs¡kÕe<ÛëqT\ Ç+{Ï ‘√≥≈£Ls¡‘√ ≈£Ls¡ e+&ç
ô|≥ºeTì e÷sê+ #˚kÕs¡T. <ëìøÏ u≤|üHês¡T´\T, ªªπs|ü⁄ ˙y˚ dü«j·T+>±
n&ç– rdüTø√. yês¡T Çe«q+fÒ Çø£ Ä $wüj·T+˝À |ü≥Tº |ü≥º≈£L&É<äT,μμ
nì #ÓbÕŒs¡T.
ñ<äj·÷H˚ï u≤|üHês¡T´\T lbÕ<äT\ì qs¡kÕe<ÛëqT\ Ç+{ÏøÏ
rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. yês¡T ns¡T>∑Tô|’ ≈£Ls=Ãì ≈£åîs¡ø£s¡à #˚sTT+#·Tø=H˚
Á|üj·T‘·ï+˝À ñ+&É>± lbÕ<äT\T #˚‘·T˝…‹Ô yê]øÏ qeTdüÿ]+#·>±H˚ yê]
•K }&ç ÁøÏ+<ä|ü&ç+~. lbÕ<äT\T ‘ê‘·>±]‘√, ªªndü˝Ò u≤<Ûä˝Àñqï
qs¡düqï ‘ê‘·qT eT]+‘· u≤~Û+#· e<äT›,μμ nì #Ó|üŒ&É+‘√ yÓqT‹]–
Ç+{ÏøÏ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
qs¡kÕe<ÛëqT\ <äTs¡›X¯
qs¡kÕe<ÛëqT\T Ä s√E <Ûë´q+˝À ≈£Ls=Ãì ñ+&É>± yê]˝À
qT+&ç yê]ì b˛*q es¡Ãdæ« ãj·T{ÏøÏ e∫Ã, ªªH˚qT ˙ |ü⁄D´ X¯Øsêìï.
lbÕ<äT\T Hê≈£î qeTdüÿ]+∫ qqTï s¡eTàqeTì ÄC≤„|+æ #ês¡T. yÓ÷Vü≤eTT
ø£åsTT+#·&Éy˚T yÓ÷ø£å+. ˙≈£î ‘√≥≈£Ls¡ô|’, •Kô|’>∑\ yÓ÷Vü≤+ kÕøå±‘Y
<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTyÓ’q lbÕ<äT\ô|’ ˝Ò<äT. ˙≈£î <ä]Á<ä <äX¯ sêuÀ‘·Tqï~. <ëìì
ìyê]+#·&Üì¬ø’ lbÕ<äT\T ‘√≥≈£Ls¡ì ø√sês¡T. ˙e⁄ ìsêø£]+∫
<Ísê“¤>±´ìï ÄVü‰«ì+#êe⁄. sêuÀj˚T »qà˝À ˙e⁄ ;<ä Áu≤Vü≤àDTì˝≤
»ìàkÕÔe⁄. yês¡T qs¡dæ+Vü≤düs¡dü«‹ ne‘ês¡+˝À MT Ç+≥ uÛÀ»q+
#˚dqæ |ü⁄&ÉT ˙e⁄ eT∞fl ñ#·Ã<äXq¯ T #˚sT¡ ≈£î+{≤e⁄. H˚qT eT+∫ düeTj·T+˝À
eT∞fl ˙˝À Á|üy˚•kÕÔqT,μμ nì #Ó|æŒ yÓ[flb˛j·÷s¡T. Ä s√E yÓTT<ä\T
yê]øÏ <äTs¡›X¯ ÁbÕs¡+uÛÑ+ nsTT´+~.
49
lbÕ<äT\ »qà~qyÓTÆq >∑DÒX¯#·‘·T]úHê&ÉT sê»X¯s¡à
≈£î≥T+ã+ u≤|üHês¡T´\ Ç+{ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏ yÓfi≤fls¡T. u≤|üHês¡T´\T
lbÕ<äT\ #·s¡D≤\˝À X¯óuÛÑ\ø£åD≤\qT #·÷&É≥+ ø√dü+ mìïe÷s√¢
Á|üj·T‹ï+∫ $|òü\T\j·÷´s¡T. Äs√E ‘·e⁄&ÉT˝À ø±*eTTÁ<ä\˝À
<ä‘êÔe‘êsêìï dü÷∫+#˚ X¯óuÛÑ\ø£åD≤\T düŒwüº+>± ø£ì|æ+#êsTT. yê]
H√≥ nÁ|üj·T‘·ï+>± lbÕ<äT\ô|’ ÄX¯óe⁄>± ø£$‘·«+ e∫Ã+~. yê]
ø£$‘·\˝Àì uÛÑøÏÔuÛ≤e+ yê´ø£s¡D #Û·+<ädüT‡\≈£î nr‘·yÓTÆ+~. yê] Äq+<ä
u≤cÕŒ\qT lbÕ<äT\T ‘·T&ç∫, ªª‘ê‘ê! ˙e⁄ dü‘·´ãTTwæ$. j·T‹ s¡÷|ü+˝À
ñqï Hê≈£î neTà qeTdüÿ]+#·&É+ e\q H˚qT n˝≤Œj·TTwüßÿ&ÉqT ø±qì
˙e⁄ #ÓbÕŒe⁄. lbÕ<äT\ s¡÷|ü+˝À ñqï Hê≈£î qeTdüÿ]+#·&É+ e\¢
n˝≤Œj·TTsê›jT· + ø£\T>∑T‘·T+<äì H˚qT #ÓbÕŒqT. á s¬ +&ç{ìÏ ì»+ #˚d÷ü Ô
H˚qT 16dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À j·T‹HÓ’ á lbÕ<ä s¡÷bÕìï ì‘·´ dü‘·´
s¡÷|ü+>± ì*∫ ñ+#·T‘êqT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
qs¡kÕe<ÛëqT\ eTè‹ ` |ü⁄qs¡TJ®eq+
n<˚ s√E qs¡kÕe<ÛëqT\T ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·T dü+<äs¡ÙHêìøÏ yÓ[¢q|ü⁄&ÉT
nø£ÿ&É dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·Ô $Á>∑Vü≤+ ˝Ò<äT. qs¡kÕe<ÛëqT\ô|’’ ás¡¸´ ñqï
ˇø£ ‘ê+Á‹≈£î&ÉT qs¡¡kÕe<ÛëqT\T ≈£åîÁ<ä$<√´bÕdü≈£î&Éì, yêπs $Á>∑Vü‰ìï
e÷j·T+ #˚kÕs¡ì Á|ü#ês¡+ #˚kÕ&ÉT. qs¡kÕe<ÛëqT\ Ç+{Ï˝À ‘·$«
#·÷&É>± e÷qe ø£bÕ˝≤\T, ≈£åîÁ<ä$<ä´≈£î dü+ã+~Û+∫q edüTÔe⁄\T
ãj·T≥|ü&Ü¶sTT. Bì‘√ qs¡kÕe<ÛëqT\T |üP]Ô>± ø£è+– b˛j·÷s¡T.
|ü⁄*MT<ä |ü⁄Á≥˝≤ yê] ‘·*¢ Ä;›ø£+Hê&ÉT ‘ê+Á‹≈£î&ÉT yê] Ç+{Ï˝Àì
Äe⁄˝À ≈£îå Á<äXø¯ ìÔÏ Á|üyX˚ ô¯ |{≤º&TÉ . n~ ;Ûøs£ +¡ >± ns¡Tdü÷Ô ø£≥T¢ ‘Ó+#·Tø=ì
‘√≥≈£Ls¡q+‘ê <Ûä«+dü+ #˚dæ e+{Ï+{À¢ ñqï uÛÀ»q|ü<ësêú\ìï ‹qï~.
Ç+‘·˝À lbÕ<äT\T ‘·q ‘·+Á&ç‘√ ÄÁ|ü<˚XÊìï #˚s¡Tø=Hêïs¡T. Äe⁄
50
lbÕ<äT\≈£î eT÷&ÉTkÕs¡T¢ Á|ü<äøÏåD+ #˚dæ #·ìb˛sTT+~. qs¡kÕe<ÛëqT\T
|üP]Ô>± eT+#·+ |ü{≤ºs¡T. sê»X¯s¡à yÓ’<ä´+ #˚düTÔHêï |òü*‘·+ ˝Òø£b˛sTT+~.
qs¡kÕe<ÛëqT\T eTs¡DÏ+#ês¡T, qs¡kÕe<ÛëqT\ X¯yêìï düàXÊHêìøÏ
rdüTø=ì yÓfió¯ fl‘·THêïs¡T. yê] uÛ≤s¡´ lbÕ<äT\ #˚‘T· \T |ü≥Tºø=ì, ªª∫{Ïø¬ &ÉT
|üdüT|ü⁄ ≈£î+≈£îeT ø√dü+ m+‘· <ä÷s¡yÓTÆHê ù|s¡+{≤ìøÏ yÓfi‚fl<ëìï. ˙e⁄
<ä‘T· &Ô yÉ ˚ nsTT‘˚ MT ‘ê‘·qT Áã‹øÏ+#·&+É nkÕ<Û´ä e÷?μμ nì $\|æ+∫+~.
lbÕ<äT˝ÒMT e÷{≤¢&É˝Ò<äT. düàXÊq+˝À |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·+Á&ç ∫‹øÏ ø=]$
ô|≥ºuÀ‘·T+&É>± , ªªÁã‹øÏ ñqï ‘·+Á&çøÏ ø=]$ ô|&ÉT‘·Tqï |ü⁄Á‘·TDÏí mø£ÿ&Ü
#·÷&É˝Ò<äT,μμ nì lbÕ<äT\T >∑~›+#ês¡T. X¯e+ e<ä›≈£î yÓ[fl ø£qTu§eTà\
eT<Ûä´ y˚Ó*‘√ eTT≥Tº≈£îHêïs¡T. qs¡kÕe<ÛëqT\T J$‘·T\j·÷´s¡T. yê]øÏ
ø£s¡à dü÷Á‘·|ü⁄ dü÷øå±à+XÊ\T ≈£L&Ü ns¡ú+ nj·÷´sTT. #·ìb˛sTTq Äe⁄
yê] ‘·*¢ nì, Ç+{À¢ |ü&ç ñqï eTTdü* m<äT› yê] ‘·+Á&ç nì, ‘·eT
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT dü]>± #·÷&Éøb£ ˛e&É+ e\¢ yê]øÏ á ˙#·»qà e∫Ã+<äì,
‘ê+Á‹≈£î&ÉT #·ìb˛sTT ÁãVü≤àsêø£ådæ>± e÷s¡T‘ê&Éì, lbÕ<äT\T ‘·eT
qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹ ne‘ês¡+˝À yêìøÏ eTTøÏÔ ÇkÕÔs¡ì, eTs¡T»qà˝À ‘·qqT
≈£L&É ø£ìø£]+∫ ◊X¯«s¡´ÁbÕ|æÔ ø£\>∑#˚kÕÔs¡ì ‘Ó*dæ+~. Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq
‹s¡TeT\<ëdüT lyês¡T qs¡kÕe<ÛëqT\≈£î, yê] uÛ≤s¡´≈£î #˚dæq ñ|ü<˚X¯+
πs|ü⁄ $es¡+>± #Ó|ü⁄‘êqì eTT–+#ês¡T. Ç≥Te+{Ï ñ‘·ÔeT kÕ+>∑‘·´+
\_Û+∫q+<äT≈£î H˚qT Äq+<ä+‘√ |üs¡e•+#êqT.
51
7e n<Ûë´j·T+
@&Ü~ •X¯óe⁄ ©\\T
ñ<äj·÷H˚ï |üqT\qT eTT–+#·Tø=ì ‹s¡TeT\<ëdüT, ªªlbÕ<äT\
yê]øÏ ˙ô|’ #ê˝≤ nqTÁ>∑V≤ü + ñ+~, n+<äTe\¢H˚ yê] #·]Á‘·qT Á>∑+<∏dä +úü
#˚ùd uÛ≤>∑´+ ˙≈£î ø£*–+~,μμ nì #Ó|æŒ ìqï{Ï ø£<∏äqT ø=qkÕ–+#ês¡T.
ˇπø|üsê´j·T+ eT÷&ÉT _Ûqï düú˝≤\˝À lbÕ<äT\T
>∑‘·+˝À qs¡kÕe<ÛëqT\qT #·÷dæ uÛÑj·T|ü&çq yêfi¯ófl Ç|ü&ÉT
yÓøÏÿ]+#·&É+, e´+>∑´ $eTs¡fl\T #˚j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. Ä]úø£ |ü]
dæú‹ s√Es√E≈£î ø°åDÏ+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ïº+~. yês¡T ‘·q <äTdæú‹øÏ
$\|æd÷ü Ô M~Û˝ÀøÏ e#êÃs¡T. u≤|üHês¡T´\T lbÕ<äT\ì m‘·TøÔ =ì yê]+{ÏøÏ
rdüTø=ìb˛‘·÷ ø£ì|æ+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T ÁX‚wæ˜ sTT+{ÏøÏ yÓ#êÃ\¬ø’
yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É lbÕ<äT\T ÁX‚wæ˜ ˇ&ç˝À ≈£Ls¡TÃì ø£ìŒ+#ês¡T. yÓ#êÃ\T
Ç+{À¢ ô|{Ïº es¡à>±]+{ÏøÏ yÓ[fl‘˚, nø£ÿ&É ≈£L&Ü lbÕ<äT\T es¡à>±]
uÛÑTC≤\ô|’ ≈£Ls¡TÃì Ä&ÉT‘·÷ ø£ì|æ+#ês¡T. qs¡kÕe<ÛëqT\qT #·÷dæ yês¡T
eTT>∑ΔeTH√Vü≤s¡+>± qyê«s¡T. Ç˝≤ ˇπøkÕ] eT÷&ÉT #√≥¢˝À lbÕ<äT\T
ñ+&É≥+ #·÷dæ yê]øÏ ø£\jÓ÷ yÓ’wüíe e÷j·TjÓ÷ ‘Ó*j·T˝Ò<äT.
|æ∫Ãyêìe˝… ñqï uÛÑs¡ÔqT #·÷dæ <äT'œdü÷Ô qs¡kÕe<ÛëqT\ uÛ≤s¡´
|üPC≤eT+~s¡+˝ÀìøÏ yÓ[fl+~. nø£ÿ&É |üPC≤eT+~s¡+˝À lbÕ<äT\T
≈£Ls=Ãì ø£ì|æ+#ês¡T. yÓ+≥H˚ uÛÑs¡ÔqT |æ*∫+~. Ç<ä›s¡T Äq+<ä+‘√
yê]ì uÛÀ»q+ #˚j·TeTì n&ç–q|ü⁄&ÉT, ªn~ á »qà˝À »s¡>∑<äì,
eTs¡T»qà˝À yê]+≥ nqï+ ‹ì yê]øÏ uÛÀ>∑uÛ≤>±´\qT Á|ükÕ~kÕÔqì,μ
lbÕ<äT\T yê>±›q+ #˚kÕs¡T.
52
qs¡kÕe<ÛëqT\ Á|üX¯ï\≈£î @&Ü~ |üdæø£+<äT »yêãT\T
‘·s¡Tyê‘· ªª‘·+Á&û! ˙yÓe«s¡e⁄?μμ nì n&ç–q qs¡kÕe<Ûëq¢
Á|üX¯ï≈£î yês¡T düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô , ª|ü+#·uÛÑ÷‘ê‘·àø£yÓTÆq á düèwæº˝Àì Á|ü‹
nDTe⁄˝Àq÷ H˚qT ñHêïqT, H˚H˚ ìs¡TDZ , ìsêø±s¡ <ä‘T· &Ô qÉ T, X¯Øs¡<ëÛ s¡T\
ø√dü+ düX¯Øs¡T&ÉHÓ’ e#êÃqT. kÕø±s¡ ìsêø±s¡, dü>∑TD, ìs¡TZD≤\≈£î
Ä<Ûës¡uÛÑ÷‘·T&ÉqT, nr‘·T&ÉqT ≈£L&Ü H˚H˚,μ nì ‘Ó*bÕs¡T. ªn˙ï MTπs
nsTTq|ü⁄&ÉT Je⁄\≈£î ø£wüºdüTU≤\T ¬s+&É÷ m+<äT≈£î?μ nì Á|ü•ï+#·>±,
ªÁ|ü‹ J$øÏ ø£s¡Ôè‘·«uÛ≤eq, H˚qT, Hê~ nH˚ nVü≤+ø±s¡+ ñqï+‘·es¡≈£î
<ä«+<ë«\ qT+&ç ` n+fÒ düTK<äT'U≤\T, bÕ|ü|ü⁄D≤´\T yÓTT<ä˝…’q
yê{ÏqT+&ç ãj·T≥ |ü&É˝Ò&ÉT. Á|ü‹ J$˝ÀqT |üs¡e÷‘·à ì‘·ýÓTÆ, dü‘·ýÓTÆ
ì*∫ ñHêï&ÉT. ø±ì e÷j·T˝À ∫≈£îÿø=qï Je⁄\T n~ >∑T]Ô+#·ø£ H˚qT nH˚
nVü≤+ø±s¡+‘√qT, Hê~ nH˚ eTeTø±s¡+‘√qT ø=≥Tº$T{≤º&ÉT‘·T+{≤s¡T.
m|ü&Ó‘’ ˚ H˚q˚ T, Hê~ nH˚ dü+≈£î∫‘· uÛ≤yê\T ø°Då <äX≈¯ î£ #˚sT¡ ø=ì, J$˝Àì
|üs¡e÷‘·à ñ#·Ã<äX¯≈£î #˚s¡T≈£î+{≤&√, n|ü&˚ J$ ‘·q˝Àì |üs¡e÷‘·à≈£î
<ä>∑Zs¡ ø±>∑\&ÉT,μ nì düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T.
ªJyê‘·à, |üs¡e÷‘·à y˚s¡T y˚sê?μ
ªªnVü≤+ø±s¡+ q•+∫q|ü⁄&ÉT y˚s¡T>± ñHêï qwüº+ ˝Ò<äT, yÓ÷Vü≤eTT
ø£åsTT+#·>±H˚ yÓ÷ø£ådæú‹ ø£\T>∑T‘·T+~. J$˝Àì ªH˚qTμ $T>∑\ø£, |üs¡e÷‘·à
nHÓ&ç H˚qT $T–*q|ü⁄&ÉT ÁãVü‰àq+<ä dæ‹ú \_ÛdTü +Ô ~. Ä dæ‹ú ì nqTuÛ$Ñ +∫
‘Ó\TdüTø√yê*‡+<˚ ‘·|üŒ e]í+#·&ÜìøÏ M\Tø±<äT.μμ
ne<Ûä÷‘· ` |üs¡e÷‘·à\ eT<Ûä´ ø£\ uÛÒ<ä+
ne<Ûä÷‘·≈£î ‘·q≈£î eT<Ûä´ ø£\ uÛÒ<ëìï $e]dü÷Ô, ªH˚qT ÁãVü≤àeTT,
ÁãVü≤ày˚T düs¡«dü«+ nH˚~ ne<Ûä÷‘· nqTuÛÑe+, H˚qT ÁãVü≤àeTT, H˚H˚
düs¡«dü«+ nH˚~ Hê nqTuÛÑe+,μ nì #ÓbÕŒs¡T. ªdü+ø£\Œ+‘√ ≈£L&çq
53
dü‘·´, C≤„q, Äq+<äs¡÷|ü+ Hê~ nsTT‘˚, dü+ø£\ŒeTT q•+∫q dü‘·´,
C≤„q, Äq+<äs¡÷|ü+ ne<Ûä÷‘·\~. Hê˝À ©qyÓTÆj·TTqï ne<Ûä÷‘·≈£î
e´øÏÔ‘·«eTT, dü+ø£\ŒeTT ˝Ò<äT. H˚qT ÄC≤„|æ+∫q≥¢sTT‘˚ Hê˝À ©qyÓTÆ
ñqï ne<Ûä÷‘· eT∞fl »ìà+∫ rsê*. Hê~ eTVü‰dü+ø£\ŒeTT, eTVü‰X¯øÏÔ,μ
nì $e]+#ês¡T.
ªÁãVü≤ày˚T ‘êqsTTq ne<Û÷ä ‘· ‹]– »ìà+#·T≥ m≥T¢?μ ªy˚sTT+∫q
$‘·ÔqeTT\T yÓTT\¬ø‘·Ôø£ b˛e⁄≥ düèwæº <Ûäs¡à+, y˚sTT+∫q $‘·ÔqeTT\H˚
‹]– yÓTT\¬ø‹Ô+|ü #˚jT· &É+ düèwæøº s£ Ô¡ X¯øÔÏ kÕeTsêΔ´\T,μ nì $X‚w¢ +æ #ês¡T.
Je⁄\ |ü]D≤eTÁø£eT+ #Ó’‘·Hê´\ >∑T]+∫ $e]dü÷Ô KìC≤\T dü+|üPs¡í
ìÁ<ëdæú‹˝À ñqï #Ó’‘·Hê´\ì, eèøå±<äT\T, ‘·‘·‡+ã+~Û‘· |ü<ësêú\T
ns¡úìÁ<ëD dæú‹˝À ñqï #Ó’‘·Hê´\ì, »+‘·Te⁄\T dü+|üPs¡í #Ó’‘·q´dæú‹˝À
ñqï Je⁄\ì #ÓbÕŒs¡T. Kì»+>± |ü⁄{Ïº, Kì»+>± #·∫Ã, #Ó≥T¢, \‘·˝≤¢>±
»ìà+∫, ‘·s¡Tyê‘· »+‘·T »qà\qT m‹Ô, ÄKs¡Tq e÷qe»qàì bı+~q
e÷qe⁄&ÉT $y˚ø£, C≤„q, yÓ’sê>∑é+‘·T&Ó’ ‘·q˝À ìÁ<ëD dæú‹˝À ñqï
|üs¡e÷‘·à X¯øÏÔì y˚T˝§ÿ*|æ yÓ÷øå±ìï bı+<ë\ì #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚ á |ü]
D≤eT Áø£e÷ìï ≈£L&Ü |üs¡+CÀ´‹ nqTÁ>∑Vü≤+‘√ e÷s¡Ãe#·ÃH˚ $wüj·÷ìï
nqdü÷j·÷e÷‘· ìs¡÷|æ+∫+<äì, C≤Á>∑<äedüú˝À ñqï Á‹eT÷s¡TÔ\
#Ó’‘·Hê´\qT ìÁ<ëedüú˝ÀìøÏ e÷]Ã |üdæu≤\Ts¡qT #˚dæ+<äì ‘Ó*bÕs¡T.
Á‹e÷‘·\ X¯≈î£ \Ô T @ø£yTÓ Æ nq|òTü ne‘·]+∫+<äì, m&ÉeTyÓ|’ ⁄ü nq|ò÷ü <˚$,
≈£î&çyÓ’|ü⁄ <ä‘êÔÁ‘˚j·TT&ÉT ø£*–q ns¡úHêØX¯«s¡ s¡÷|ü+‘√ »ìà+∫q ‘·eT≈£î
nedüs¡eTsTT‘˚ düèwæº <Ûäsêà\qT e÷s¡Ã>∑\ X¯øÏÔ ø£\<äì $X¯Bø£]+#ês¡T.
ªlbÕ<ë! Ç+‘·{Ï düeTs¡Tú&Ée⁄, Hê <ë]Á<ë´ìï b˛>=≥ºy˚$T?μ nì
qs¡kÕe<ÛëqT\T Bq+>± Á|ü•ï+∫q|ü⁄&ÉT, n~ eTs¡T»qà≈£î yêsTT<ë
y˚kÕqì, yê] |ü⁄D´|òü\+ yÓ∫Ã+∫ Äj·TTe⁄ bı&ç–+#·&É+ »]–+<äì,
54
dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·Ô Äsê<ÛäHê |òü*‘·+>± ¬s+&ÉTy˚fi¯˝≤ uÛÀ»HêìøÏ e÷Á‘·+
˝À≥T ñ+&É<äì Vü‰MT Ç#êÃs¡T. ‘·eT≈£î u≤|üHês¡´, ÁX‚wæ˜, es¡à>±]
≈£î≥T+u≤\‘√ »qà »Hêà+‘·s¡ nqTã+<Ûä+ ñqï<äì, yê] e+X¯E\
ô|’q ≈£L&Ü ‘·eT nuÛÑj·TVü≤düÔ+ ñ+≥T+<äì ôd\$#êÃs¡T.
uÛÑ>∑e+‘·Tì dæú‹ ` nqT|üdæú‘·T\ e\q |ü]D≤e÷\T
ªyÓ’X¯ó´\≈£î y˚<√ø£Ô ñ|üqj·TqeTT #˚j·Te#·TÃqì u≤|üHês¡T´\T
rs¡TŒìe«&É+ ‘·|ü ø±<ë?μ nì qs¡kÕe<ÛëqT\T Á|ü•ï+∫q|ü⁄&ÉT,
ªn≥Te+{Ï <Ûsä êà<Ûsä à¡ eTT\ Á|üXï¯ ‘·\jÓT‹Ôq|ü⁄&ÉT
XÊÅkÕÔìï ÄÁX¯sTT+#ê*. XÊÅdüÔ+˝À #Ó|æŒ+~
Ä#· s ¡ D ° j · T e÷? ø±<ë? nH˚ MTe÷+dü
m<äT¬s’q|ü⁄&ÉT XÊÅkÕÔìøÏ $s¡T<äΔyÓTÆHê düπs
ìs¡à˝≤+‘·: ø£s¡DT\T #Ó|æŒ+<˚ y˚<ä eT+Á‘·+,μ
nì düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T. Bìì düeT]údü÷Ô Væ≤+dü
bÕ|üy˚T nsTTHê lø£èwüíuÛÑ>∑yêqTì düeTø£å+˝À
»]–q j·TT<äΔ+ <Ûäs¡àj·TT<äΔ+ nsTT+<äì, πøåÁ‘·eTT <Ûäs¡àπøåÁ‘·eTsTT+<äì,
•e⁄ì ÄVü‰«ì+#·ì, •e⁄&ÉT ˝Òì <äø£åj·T»„+ dü+Á>±eTπøåÁ‘·+ nsTT´+<äì
#ÓbÕŒs¡T. Çø£ ‘·eT uÛÑ≈£îÔ\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ s√– X¯Øs¡dæú‹ì nqTdü]+∫
eT+<äT\T, eT÷*ø£\‘√H√ ˝Ò<ë ø£‹Ô #˚‘· |ü≥Tºø=H√ ∫øÏ‘‡· #˚ùd yÓ<’ Tä ´ì˝≤
kÕ<Ûä≈£îì |ü]D‹ jÓTTø£ÿ kÕúsTT, dü«uÛ≤e+, X¯óuÛ≤X¯óuÛÑø£s¡à\qT ã{Ïº ‘êqT
eéVü≤]kÕÔqì lbÕ<äT\T $e]+#ês¡T.
düèwæºs¡Vü≤dü´ $es¡D
ñ|ü q j· T q+ e\¢ n+‘· ' ø£ s ¡ D |ü ] X¯ ó <ä Δ y Ó T Æ ÁãVü ≤ àC≤„ q +
dü+ÁbÕ|æÔ+#ê*, Ç~ ñ|üqj·T+ jÓTTø£ÿ eTTK´ ñ<˚›X¯+. ÁãVü≤à |ü<ës¡ú+
55
≈£î\ eT‘· <˚X¯ ø±˝≤\≈£î nr‘·yÓTÆq~, <Ó’eeTT uÛ≤eÁ|æj·TT&ÉT ø±ì
u≤Vü≤´Á|æj·TT&ÉT ø±&ÉT, uÛÑ≈£îÔ\ uÛ≤eqqT ãfÒº <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ |üì#˚düTÔ+~,μμ
nì #ÓbÕŒs¡T. ªndü\T düèwæº m˝≤ @s¡Œ&ç+~?μ nqï qs¡kÕe<ÛëqT\
Á|üX¯ï≈£î »yêãTìdü÷Ô, ª|üs¡e÷‘·à jÓTTø£ÿ nq+‘·yÓTÆq X¯øÏÔ˝Àì ˇø£ ∫qï
n+X¯+ »>∑‘·TÔqT düèwæº+#·&ÜìøÏ ÁãVü≤à>± @s¡Œ&ç+~. |üs¡e÷‘·à qT+&ç
@s¡Œ&çq »\eTT düs¡«yê´|üÔyÓTÆ+~, n+<äT˝À |üs¡e÷‘·Tàì ‘˚»+ e\q
dü«s¡íeTj·TyÓTÆq nH˚ø£ ø√≥¢ n+&ÉeTT\T @s¡Œ&Ü¶sTT, n+<äT˝À eTqeTT
ìedæ+#˚ ÁãVü‰à+&É+ ˇø£{,Ï μ nì ‘Ó*bÕs¡T. ªNø£{>Ï ± ñqï n+&É+ ˝À|ü*
Á|ü<˚XÊìï ‘·q ‘˚CÀ eTVæ≤eT‘√ Á|üø±•+|ü#˚dæq+<äTe\¢ dü÷s¡T´ì, dü$‘·,
|üs¡+CÀ´‹ nH˚ ù|s¡¢‘√ |æ\TdüTÔHêïs¡T,μ nì #ÓbÕŒs¡T.
ø±s¡D ÁãVü≤à˝Àø£eTT #·‘·Ts¡TàK ÁãVü≤à ìyêdükÕúqeTT. <ëì
ô|’q Ä~$<ë´kÕúq+ nì ù|s¡T>±+∫q lq>∑s¡eTT— <ëì ô|’q eTVü‰
¬ø’˝≤dü+— <ëì ô|’q ø±s¡D yÓ’≈£î+sƒ¡+ ñHêïsTT. dü‘·´˝Àø£+˝Àì
|ü⁄sêD|ü⁄s¡+˝À $<ë´<Ûäs¡T\T— ‘·b˛˝Àø£+˝Àì n+»Hêer|ü⁄s¡+˝À
kÕ<ÛäT´\T— »q˝Àø£+˝Àì n+u≤er|ü⁄s¡+˝À düqø£düq+<äHê~ ãTTwüß\T—
eTVü≤s√¢ø£+˝Àì CÀ´‹wüàr|ü⁄s¡+˝À ` dæ<äTΔ\T— dü«s¡Z˝Àø£+˝Àì `
neTsêer|ü⁄s¡+˝À <˚y+˚ Á<ë~ <˚e‘·\T— uÛTÑ es√¢ø+£ ˝Àì s¡<+ä∏ ‘·s|¡ ⁄ü s¡+˝À
<˚e•*Œ $X¯«ø£s¡à ñ+{≤s¡T.
K>√fi≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á>∑Vü‰\T, qø£åÁ‘ê\T uÛÑTes√¢ø£+˝À
ñ+{≤sTT. uÛÑ÷˝Àø£+ uÛÑ÷>√fi¯+, eTVü‰uÛÑ÷$T nì ¬s+&ÉT uÛ≤>±\T.
uÛÑ÷>√fi¯+ e÷qe⁄\T ìedæ+#˚ uÛÑ÷$T— eTVü‰ uÛÑ÷$T uÛÑ÷>√fi≤ìøÏ
nsTT<äTø√≥¢ ÁãVü‰à+&É jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À <äøÏåD+>± ñ+~. uÛÑ÷˝Àø£,
uÛTÑ es√¢ø±\qT eTs¡´Ô ˝Àø£+ nì, n‘·\, $‘·\, düT‘·\, s¡kÕ‘·\, ‘·˝≤‘·\,
eTVü‰‘·˝≤\qT bÕ‘êfi¯˝Àø£+ nì n+{≤s¡T.
56
düècÕº´~˝À n+‘ê »\eTj·Ty˚T. Á|üC≤|ü‹ düèwæº #˚j·T<ä\∫
‘·|üdüT‡ #˚j·T>± |ü⁄wüÿs¡es¡í+ ø£ì|æ+∫+~. esêVü≤s¡÷|ü+ <Ûä]+∫
|ü⁄wüÿs¡es¡í düMT|ü+˝À eTTì– ~>∑Teq ñqï eTVü‰uÛ÷Ñ $TøÏ #˚sês¡T. nø£ÿ&ç
‘·&ç eT{Ïºì ø=~›>± rdæø=ì yÓ\T|ü*øÏ e#êÃs¡T. Ç<˚ uÛÑ÷>√fi¯+ nsTT+~.
esêVü≤eTq>± dü÷ø£s¡eTT ø±<äT. ˇø£ ø√s¡ ñqï K&ÉZeTè>∑eTì ‘Ó*bÕs¡T.
‘·s¡Tyê‘· eTVü‰uÛÑ÷$T˝Àì »+ã÷ B«|ü+, <ëì˝Àì qeK+&Ü\T,
yê{Ï˝À ìedæ+#˚yê] >∑T]+∫ ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T.
n≥T ‘·s¡Tyê‘·, <ä‘·Ô‘·‘·Ô«+ nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sêe&É+ düT\uÛÑ kÕ<Ûä´+
ø±<äì, n~ nqTuÛÑe+˝ÀøÏ sêyê\+fÒ ø=ìï \ø£å\ ø√≥¢ »qà\T
m‘·Ôe\dæ ñ+≥T+<äì, ø√{≤qTø√≥¢ ÁãVü‰à+&ÉeTT\+‘·{≤ yê´|æ+∫,
yêìì n‹Áø£$T+∫ ñqï @¬ø’ø£ ‘˚CÀ eTVü‰sê•j˚T <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\T nì
uÀ~Û+#ês¡T. kÕøå±‘·TÔ Ä <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄˝Ò yê] m<äT≥ ñqï lbÕ<äT\T
nì #ÓbÕŒs¡T. |üdæø£+<Ó’q lbÕ<äT\ H√{ÏqT+&ç ˝Àø±˝Àø±\T, yê{Ï
ìsêàD+, <ä‘·Ô‘·‘·Ô«+˝≤+{Ï eTVü≤‘·Ôs¡ $wüj·÷\T $qï uÛ≤sêúÛÑs¡Ô*<ä›s¡T
ìsêÈ+‘·b˛sTT yÓøÏÿyÓøÏÿ @&ÉTdü÷Ô yê] #·s¡D≤\qT düŒè•+|ü>√sês¡T. ø±ì
lbÕ<äT\T ìsêø£]+#·&É+‘√ ≈£Ls¡TÃqï #√≥TqT+&ç ø£<ä\˝Òø£ b˛j·÷s¡T.
Ä »qà˝À yê[fl<ä›s¡T ‘·eT bÕ<ë\T ‘êπø+‘· |ü⁄D´+ #˚j·T˝Ò<äì, Ä
jÓ÷>∑+ eTs¡T»qà˝ÀH˚ \_ÛdüTÔ+<äì, mes¡T Á‹ø£s¡D X¯ó~Δ>± <ä‘·Ô
~>∑+ãsê! lbÕ<äe\¢uÛÑ ~>∑+ãsê! qs¡dæ+Vü≤düs¡dü«r ~>∑+ãsê! n+≥÷
ø°s¡Ôq #˚kÕÔs√ nø£ÿ&É ‘êqT dü÷ø£åàs¡÷|ü+˝À ñ+{≤eTì #Ó|æŒ yês¡T
n<äèX¯ó´\j·÷´s¡T.
57
8e n<Ûë´j·T+
‹s¡TeT\<ëdüT ` n<äT“¤‘· nqTuÛÑyê\T
(lbÕ<äT\≈£î ¬s+&ÉT@fi¯ófl)
‹s¡TeT\<ëdüT ‘·eT ø£<∏äHêìï Ç˝≤ ø=qkÕ–+#ês¡T, ªªHêj·THê!
X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º!
ÁbÕD+ $XÊ«dü+ Äø±X¯+ yêj·TTe⁄
n–ï »\+ uÛÑ÷$T Ç+Á~j·÷\T
eTqdüT‡ nqï+ »\+ Ä˝À#·q
eT+Á‘ê\T ø£s¡à\T ˝Àø±\T ˝Àø£+˝Àì
$$<Ûä ù|s¡T¢
M{Ï ì c˛&É X ¯ ø£ fi ¯ \ T n+{≤s¡ T . Ä‘· à kÕøå ± ‘êÿs¡ y Ó T Æ q |ü ⁄ &É T á
c˛&ÉX¯ (16) ø£fi¯\T ‘·eT‘·eT uÛÑ÷‘·eTT\˝ÀøÏ #˚]b˛‘êsTT. Äj·÷
<˚e‘êX¯≈£îÔ\T eT÷\uÛÑ÷‘·yÓTÆq ‘·eT #Ó’‘·Hê´\˝À #˚s¡T‘êsTT. ø£s¡à\T,
Ä‘·àC≤„q+ yÓTT<ä˝…’q$ nìï ÁãVü≤à dü«s¡÷|ü+˝À ◊ø£´+ ne⁄‘êsTT.
n≥Te+{Ï ÁãVü≤àC≤„q+ ø√dü+ ‘·|æ+#·T yês¡T me¬s’Hê Áu≤Vü≤àDT˝Ò.
eTq ÄVü‰s¡y˚T eTq eTqdüT
n≥Te+{Ï ‘·|üq ø=s¡≈£î eTH√HÓ’s¡à\éTT m+‘√ nedüs¡+. Bì¬ø’
e÷qe⁄\T ÄVü‰s¡ $wüjT· +˝À ‘·>T∑ C≤Á>∑‘\·Ô T rdüTø√yê*. ÄVü‰s¡+ jÓTTø£ÿ
dü÷øå±à‹dü÷ø£åà n+XÊ\e\¢ eTqdüT‡ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ÄVü‰s¡+‘√ eTqdüT‡
<äè&ÛÉyÓTÆ‘˚ Ä˝À#·q\T ø£\T>∑T‘êsTT. á Ä˝À#·Hê Ádüe+‹ì Áø£eTã<äΔ+
#˚d,æ n<äT|ü⁄˝À ñ+∫q≥¢sTT‘˚ n˝≤+{Ï Ä˝À#·Hê Á|ü‹_+u≤H˚ï ªeT+Á‘·+μ
n+{≤s¡T. j·T»„j·÷>±~ Áø£‘·Te⁄\ì j·T<Ûë$~Û>± Ä#·]dü÷Ô Äj·÷ ø£s¡à
ø£˝≤bÕ\˝À |ü<äΔ‹ Á|üø±s¡+ eT+Á‘ê\qT Ä˝≤|æ+∫q≥¢sTT‘˚ <ëìï ªø£s¡àμ
n+{≤s¡T. ø£s¡à\qT ãfÒº Á|ü|ü+#·ìsêàD+ »]–+~. ø£πsà+Á~j·÷\T,
58
C≤„H˚+Á~j·÷\T ñqï e÷qe⁄\T ø£s¡à\qT #˚j·T≈£î+&Ü ñ+&É˝Òs¡T.
eTq˝Àì ˇø=ÿø£ÿ Ç+Á~j·TeTT ˇø=ÿø£ÿ <˚e‘· #˚‘· Á|üuÛ≤$‘·eTe⁄‘·T+~.
düe÷~Û dæú‹˝Àì jÓ÷–øÏ Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡+ nsTTq|ü⁄&ÉT 16ø£fi¯\T
‘· e T‘· e T uÛ Ñ ÷ ‘· e TT\˝À ©qeTe⁄‘êsTT.uÛ Ö ‹ø£ Ç+Á~j· ÷ \˝Àì
X¯≈£îÔ\T $XÊ«+‘·sêfi¯+˝Àì uÛÑ÷‘·eTT\˝À ©qeTe⁄‘êsTT. nVü≤+
|üP]Ô>± q•+#·ì<˚ Ä‘·àkÕøå±‘êÿs¡+ ø±<äT. Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡+ bı+~q
jÓ÷–øÏ |üPs¡«»qà˝À¢ì ø£s¡à|òü˝≤\T, nVü≤+ jÓTTø£ÿ πø+Á<ä+ Ç$ @$
$T>∑\ø£ XÊX¯«‘·T&Ó’q |üs¡e÷‘·à˝À ©qyÓTÆ, jÓ÷– dæ<ëΔedüú≈£î #˚s¡T‘ês¡T.
dü÷ú\<˚Vü≤eTT ø£s¡à|òü\eTT\qT nqTuÛÑ$düTÔHêï jÓ÷–øÏ dü÷ú\<˚Vü≤
düŒèVü≤˝Òq|ü⁄&ÉT eTTø±Ôedü˝ú À ñ+{≤s¡T. n{Ïº dæ<ëΔedü˝ú ÀqTqï jÓ÷– <ë«sê
|üs¡e÷‘·à ‘·eT ~e´©\*ï Á|üø£{ÏdüTÔ+{≤s¡T. ø±ì á X¯≈£îÔ\T ‘·qy˚qì
jÓ÷– nVü≤+ø£]+∫q≥¢sTT‘˚ |üs¡e÷‘·à yê{Ïì Vü≤]+∫ >∑s¡«uÛÑ+>∑+
#˚kÕÔs¡T.
ne‘·]+∫q~ yÓTT<ä\T>±, nH˚ø£ ©\\ <ë«sê ‘êeTT c˛&ÉX¯
ø£fi≤Á|ü|üPs¡Tí\ì lbÕ<äT\T ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. yês¡T n+‘·sêΔqeTj˚T´+‘·
es¡≈£î 16dü+e‘·‡sê\ ÁbÕj·T+˝Àñqï yê]e˝…H˚ ø£ì|æ+#˚yês¡T.
<ä‘êÔÁ‘˚j·TTì ne‘ês¡eTT\T |ü<äVü‰s¡T. n$ es¡Tdü>± `
jÓ÷–sêE, nÁ‹es¡<äT&ÉT, ~>∑+ãsêe<Ûä÷‘· l<ä‘êÔÁ‘˚j·TT&ÉT,
ø±˝≤–ïX¯eTqT&ÉT, jÓ÷–»qe\¢uÛÑT&ÉT, ©˝≤ $X¯«+uÛÑs¡T&ÉT, dæ<äΔsêE,
C≤„qkÕ>∑s¡T&ÉT, $X¯«+uÛÑsêe<Ûä÷‘·, e÷j·÷eTTø±Ôe<Ûä÷‘·, Ä~>∑Ts¡Te⁄,
dü+kÕÿs¡ V”≤q•e dü«s¡÷|ü⁄&ÉT, <˚e<˚e⁄&ÉT, ~>∑+ãs¡T&ÉT, <ä‘êÔe<Ûä÷‘·,
XÊéTø£eT\˝À#·qT&ÉT.
59
ÁøÏj·÷jÓ÷>∑ $•wüº‘·
lbÕ<ä le\¢uÛÑT\T>± >∑DÒX¯#·‘·T]ú
Hê&ÉT ne‘·]+#·&ÜìøÏ K∫Ã‘·+>± 2498
dü + e‘· ‡ sê\≈£ î |ü P s¡ « + l<ä ‘ · T Ô \ T 25
dü + e‘· ‡ sê\ qe j· T Te≈£ î ì s¡ ÷ |ü + ˝À
ã<ä]ø±ÁX¯eT jÓ÷>∑T\øÏ <äs¡Ùq$T∫Ã, Je⁄\
|ü]D≤eT Áø£e÷ìï y˚–s¡|ü]#˚ jÓ÷>±ìï
uÀ~Û+#ês¡T. düVü≤»|ü]D≤eT <äX¯˝À \ø£å dü+e‘·‡sê\≈£î >±ì |üPs¡í‘·«+
n+<äTø√˝Òì e÷qdæø£ #Ó‘’ q· ´+ ÁøÏj÷· jÓ÷>∑+ e\q ø=~› dü+e‘·‡sê\˝ÀH˚
dæ~ΔdüTÔ+~. Bì e\q X¯Øs¡+˝Àì ø£D≤\T ÁbÕDyêj·TTe⁄‘√ ì+&ç,
X¯Øs¡+˝Àì ø£ècÕí+>±s¡ø£eTT (e÷*qéTT) Vü≤]+|üã&ÉT‘·T+~. á
ÁøÏj·÷jÓ÷>±ìï uÀ~Û+∫q |üs¡eT >∑Ts¡Tdü«s¡÷|ü+ lu≤u≤J. Mπs Ä~
X¯+ø£s¡T\≈£î #·+&Ü\s¡÷|ü+˝À ø£ìŒ+∫ C≤„quÀ<Ûä #˚kÕs¡T. M]|üŒ{ÏøÏ
düX¯Øs¡T˝…’ ñHêïs¡T.
<ä‘·TÔ\T l$X‚«X¯«s¡ eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄e˝… dæ<äTΔ\≈£î >√#·]+∫q|ü⁄&ÉT
yê]‘√ 2498 dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sT¡ yê‘· l|”]øƒ ±|ü⁄s¡eTT˝À lbÕ<ä le\¢uÑÛ
s¡÷|üeTT‘√ ne‘·]kÕÔeTì, yê] n+XÊe‘ês¡eTT\T |üHÓï+&ÉTkÕs¡T¢
ne‘·]kÕÔj·Tì, 12e n+XÊe‘ês¡yÓTÆq lsêeT˝≤\ eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄
yêdüT<˚yêq+<ädsü d¡ «ü ‹ nH˚ j·T‹øÏ ì]«ø£\Œ düe÷~Û dæ‹ú ì nqTÁ>∑V≤æ kÕÔsì¡ ,
yês¡T |”]øƒ ±|ü⁄s+¡ ˝À lbÕ<äT\ bÕ<äTø£\qT Á|ü‹wæ+˜ #·&ÜìøÏ $|ò\ü Á|üjT· ‘·ï+
#˚kÕÔs¡ì, Ä jÓ÷>∑+ y˚s=ø£]øÏ nqTÁ>∑Væ≤+|üã&ç+<äì ôd\$#êÃs¡T.
bÕ<äTø£\ eTVæ≤eT
n|ü⁄&ÉT H˚qT, ªªnj·÷´! bÕ<äTø£\qT Á|ü‹wæ˜+#·T≥ nH˚ ∫qï
ø±sê´ìøÏ ≈£L&Ü X¯‘êu≤›\es¡≈£î y˚∫ ñ+&Ü˝≤?μμ nì Hê dü+<˚Vü‰ìï
60
yÓ*ãT#êÃqT. ‹s¡TeT\<ëdüT Ç˝≤ Á|ü‘·T´‘·Ôs¡+ Ç#êÃs¡T, ªªHêj·THê! n<˚
lbÕ<äT\yê] #·eT‘êÿs¡+. yê] Ä»„˝Òì<˚ ∫qï Ä≈£î ≈£L&É ø£<ä\˝Ò<äT.
yê]ì Äsê~Û+#ê\+fÒ yê] bÕ<äTø£\qT Äsê~ÛùdÔ #ê\T. yê] bÕ<äTø£\
#Ó+‘· Hê\T>∑T y˚<äeTT\T Hê\T>∑T X¯óqø£eTT˝…’ ì*∫ ñHêïsTT. nìï
n|ü$Á‘·‘·\qT <ä÷s¡+ #˚ùd |ü$Á‘· y˚<ë˝Ò n|ü$Á‘· X¯óqø£eTT˝…’ yê]
bÕ<äTø£\ e<ä› ñ+≥THêïsTT. n≥Te+{Ï yê] |ü$Á‘·‘·qT }Væ≤+#·&É+
<˚e‘·\πø nkÕ<Ûä´+, ø±>± Çø£ kÕe÷qT´˝…’q á e÷qe⁄˝…+‘·?
lbÕ<äT\ »qà (~q) s¡Vü≤dü´+
|üPs¡«eTT yêeTHêe‘ês¡ düeTø±*≈£î\sTTq yêeT<˚e eTVü≤]¸
»ìà+∫q|ü⁄&ÉT e÷‘·è>∑s¡“¤+ qT+&ç ‘·\ ˇø£kÕ] u…’{ÏøÏ ô|{Ïº |ü]düsê\qT
#·÷dæ ‹]– >∑s¡“¤düTú\j·÷´s¡T. <˚e‘·\T, ãTTwüß\T ÁbÕ]ú+∫q ‘·s¡Tyê‘·
eTs¡\ »ìà+#ês¡T. yês¡T Ä»qà ÁãVü≤àC≤„qT\T. n˝≤π> lbÕ<äT\T
Ä»qà~«E\T, ÁãVü≤àC≤„q dü+|üqTï\T. ø±ã{Ïº á ne‘ês¡+˝À
yê]øÏ >∑Ts¡TeH˚ e´øÏÔj˚T ˝Òs¡T. yê]~ Á‹eT÷s¡TÔ\øÏ nr‘·eTsTTq
ˇø±H=ø£ Á|ü‘˚´ø£ ‘·‘·Ô«eTì dü÷∫+#·&ÜìøÏ #·‘·T]úHê&ÉT, düèwæºj·T+<ä*
Á|üeè‹Ô ìeè‹Ô >∑D≤\≈£î n~Û|ü‹ nsTTq >∑DÒX¯‘·‘êÔ«ìï dü÷∫+#·&ÜìøÏ
>∑DÒX¯#·‘·T]úHê&ÉT ne‘·]+#ês¡T. ∫‘êÔqø£åÁ‘· n~Û|ü‹ n+>±s¡≈£î&ÉT.
n+>±s¡≈£î&ÉT bÕ|üdüTú&ÉsTT‘˚ neT+>∑fi≤\T ø£\TZ‘êsTT. n˝≤+{Ï
neT+>∑fi≤\qT |ü]Vü≤]+∫ düs¡« X¯óuÛ≤\qT Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ ∫‘êÔ
qø£ å Á ‘êq, ‘êqT kÕøå ± ‘· T Ô <Û ä s ¡ à XÊdü Ô nsTTq nj· T ´|ü Œ kÕ«$Tqì
ìs¡÷|æ+#·&ÜìøÏ ‘·T˝≤sê•˝À »ìà+#ês¡T. Á>∑Vü‰\≈£î sêC…’q dü÷s¡T´ì
jÓTTø£ÿ dæ+Vü≤\>∑ï+˝À »ìà+∫ ‘êqT $X¯«Á|üuÛÑTe⁄qì ‘Ó*j·T#˚kÕs¡T.
<Ûsä à¡ dü+ø£≥+ @s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT yê]ì ÁbÕ]ú+∫q≥¢sTT‘˚ dü]jÓTÆ q <Ûsä à¡ e÷s¡+Z
e´ø£ÔeTe⁄‘·T+~.
61
l<ä‘·TÔ\ qT+&ç Á‹eT÷s¡TÔ\T, yê] qT+&ç eTTø√ÿ{Ï <˚e‘·\T,
yê] qT+&ç 33ø√≥¢ <˚e‘·\T e#êÃs¡T. n+<äTe\¢ <ä‘·Ô HêeT düàs¡D+
#˚dqæ ≥¢sTT‘˚ düeTdüÔ <˚e‘ê düàs¡D #˚dqæ +‘· |ò\ü + dæ~dΔ Tü +Ô ~. yê] ÁãVü≤à
eTTKeTTq≈£î ãTTwæ|üP», $wüßí eTTKeTTq≈£î dü‘·´Hêsêj·TD Áe‘·eTT
eT]j·TT $wüßí düVü≤ÁdüHêeTeTT, s¡TÁ<ä eTTKeTTq≈£î s¡TÁ<ë_Ûùwø£eTT
#˚j·÷*. düèwæº˝Àì düeTdüÔ Åd”Ô<˚e‘ê X¯≈£îÔ\T lbÕ<äT\ yêeTuÛ≤>∑+˝À,
|ü⁄s¡Twü<e˚ ‘êX¯≈î£ \Ô T ≈£î&çu≤Û >∑+˝À ñqï$. ‹s¡T|ü‹˝À @&ÉTø=+&É\ô|’ yÓ\
dæq y˚+ø£fÒX¯«s¡T&ÉT lbÕ<ä le\¢uÛÑT\T n_Ûqï eT÷s¡TÔ\T.μμ
n|ü⁄&ÉT H˚qT, ªªnj·÷´! lbÕ<äT\T esêíÁX¯eT <Ûäsêà#·s¡D $wüj·TyÓTÆ
ø=+‘· _Ûqï+>± #Ó|ü ‘·Tqï≥T¢ nì|ædTü qÔ ï~. Hê dü+<˚V≤ü ìeè‹Ô #˚jT· e\
dæ+~,μμ nì ø√sêqT.
C≤‘·T\T ` ø£s¡à\T ` |òü*‘ê\T
ªªHêj·THê! düÅ<ë“Vü≤àDT&ÉT ÁãVü≤àC≤„Hêìï nH˚«wædü÷Ô ‘·q <Ûäsêà\
qT Ä#·]dü÷Ô J$‘·+ >∑&ÉbÕ*. e´düq|üs¡T&ÉT nsTTq≥¢sTT‘˚ n‘·ì˝À
Áu≤Vü≤àD ‘˚»düT‡ ˝À|ædüTÔ+~. Jeø£D≤\T düVæ≤‘·eTT e÷s¡TŒ\T bı+~
#·+&Ü\ düe÷qT&ÉT ne⁄‘ê&ÉT. ø£åÁ‹j·TT&ÉT ÁãVü≤àC≤„q ø±+≈£åî&Ó’ ìs¡+‘·s¡
‘·b˛ìwü˜˝À ñ+&ç $XÊ«$TÁ‘·Tì˝≤ Áu≤Vü≤àD‘ê«ìï bı+<äe#·TÃqT.
ø£åÁ‹j·TT&ÉT XÊ+‘·s¡dü Á|ü<ÛëqyÓTÆq yêDÏ»éè‹Ô j·T+<äT nqTs¡£≈£îÔ&Ó’
eéVü≤]+∫q≥¢sTT‘˚ eTqdüT‡, ãT~Δ, X¯Øs¡+ nH˚ø£ e÷s¡TŒ\≈£î ˝ÀHÓ’
yÓ’X¯´‘ê«ìï bı+<äT‘ê&ÉT. Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø£åÁ‹j·Teè‹Ô #˚|ü{Ïºq≥¢sTT‘˚
|üs¡X¯ósêeTT&ÉT, Á<√D, ø£èbÕ#ês¡T´\e˝… ne⁄‘ê&ÉT. yÓ’X¯´ ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜
øå±Á‘·eè‹Ôì #˚|≥ü &º +É e\¢ sêE ø±˝Ò<ë? X¯SÁ<äT&ÉHq’Ó H˚qT ÁãVü≤àC≤„Hêìï
bı+<ä˝Ò<ë? •ø£å\T, |òü*‘ê\T C≤‹ì ã{Ïº ø±ø£ ø£s¡àqT ãfÒº ñ+{≤sTT.
X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙e⁄ e÷ Ç+{Ï˝À Ä‹<∏ä´+ d”«ø£]düTÔHêïe⁄. e÷
62
Ç+{Ï uÛÀ»q+ Áu≤Vü≤àD uÛÀ»qy˚T. ìs¡+‘·s¡+ lbÕ<äT\ düàs¡D˝ÀqT,
<Ûë´dü˝ÀqT ñ+&˚ á |ü]düs¡ ÁbÕ+>∑D+ n+‘ê X¯óuÛÑÁ|ü<äeTT\T,
|ü$Á‘·eTT\T nsTTq ~e´düŒ+<äq\‘√ ì+&ç ñ+~. »qà‘·' Áu≤Vü≤àDT&˚
nsTTHê qs¡kÕe<ÛëqT\T Ç+{À¢ uÛÖ‹ø£, Ä<Ûë´‹àø£, e÷qdæø£ düŒ+<äq\T
nìï≈£L&Ü $wü|üP]‘ê˝…’ ñ+{≤sTT. n+<äTe\¢ ø£\TwüuÛÑ]‘·yÓTÆq
yêj·TTeT+&É\+‘√ ì+&ç ñqï Ä Áu≤Vü≤àD >∑èVü≤+˝À lbÕ<äT\T
Ä‹<∏ä´+ d”«ø£]+#·˝Ò<äT. Je⁄\≈£î ‘·eT‘·eT ø£s¡à\ì nqTdü]+∫ |ü]
D≤eT ˝Ò<ë $|ü]D≤eT Áø£eT+˝À »ìà+#·&ÜìøÏ ≈£î˝≤\T @s¡Œ&Ü¶sTT. C≤Hé
»s¡à˙ <˚X¯düTú&˚ nsTTHê, ÁãVü≤àC≤„HêH˚«wæ nsTTq+<äTe\¢ |ü]D≤eTÁø£eT
∫e]<äX¯˝À lbÕ<äT\ <äs¡Ùq uÛ≤>∑ýÓTÆ yê] nyÓ÷|òüT nqTÁ>∑Vü‰ìï
bı+<ä>∑*>±&ÉT.
C≤‹ ` Ä‘·à\ dü+ã+<Ûä+
nj·÷´! Á|ü‹ C≤‹øÏ Ä‘·à ñ+≥T+<ë?μμ nì H˚qT Hê dü+<˚Vü‰ìï
Á|üø£{Ï+#êqT.
‹s¡TeT\<ëdüT Ç˝≤ $e]+#ês¡T, ªªÁ|ü‹ C≤‹øÏ ˇø£ Ä‘·à
ñ+≥T+~, n~ ˇø£ e÷qdæø£ |ü<ës¡ú+, ~yê´‘·à nsTTq l<ä‘·TÔì qT+&ç
yÓ\Te&çq ˇø£ uÛ≤>∑eTT.
ªC≤‹μ n+fÒ Ä C≤‹˝À »ìà+∫q e´≈£îÔ\ düeT÷Vü≤+ ø±<äT. Ä
kÕeT÷Væ≤ø£ e´≈£îÔ\ jÓTTø£ÿ X¯øÏÔ kÕeTsêΔ´\T, >∑TD>∑D≤\T n+‘·Ø¢qyÓTÆ
ñqï ˇø£ e÷qdæø£ #Ó’‘·q´ |ü<ës¡ú+. n˝≤π> Á|ü‹ |ü˝…¢≈£î, |ü≥ºD≤ìøÏ
ˇø£ Ä‘·à ñ+≥T+~. eTq+ ìedæ+#˚ uÛÑ÷$T jÓTTø£ÿ Ä‘·àqT eTqeTT
uÛÑ÷e÷‘· n+≥THêï+.μμ
ªªnsTT‘˚ bÕs¡«r<˚$ì Væ≤eTeqï>∑|ü⁄ ≈£îe÷¬sÔ nq&É+˝À ≈£L&Ü
n+‘·sês¡ú+ Ç<˚Hê?μμ nì H˚qT Á|ü•ï+#êqT. ªªuÛÑ÷e÷‘· jÓTTø£ÿ Ä‘·à
63
n+fÒ |üs¡e÷‘·àqT+&ç yÓ\Te&çq ˇø±H=ø£ eTqdü‡+ã+<ÛäeTT ø£*Zq
eTVü‰X¯øÏÔ. Ä$<Ûä+>±H˚ Væ≤eTeqï>∑+ ô|’q n_Ûe÷q+ø£\ <˚e‘êX¯øÏÔøÏ
Væ≤eTe+‘·T&Éì ù|s¡T. Ä Væ≤eTe+‘·T&ç ≈£îe÷¬sÔ ôV’≤eTe‹. n˝≤π>
j·TeT<Ûäs¡àsêE n+fÒ Je⁄\ X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ ø£s¡à\qT ã{Ïº rs¡TŒ #Ó|æŒ bÕ|ü⁄\
qT •øÏå+#·T |ü$Á‘ê‘·à nì ns¡ú+.μμ
|ü+#·ø£q´\ $es¡D
n|ü⁄&ÉT H˚qT, ªªnj·÷´! nVü≤˝≤´, Á<Í|üB, d”‘ê, ‘êsê, eT+&√<äØ,
|ü+#·ø£Hê´+ |üπsƒìï‘·´+ eTVü‰bÕ‘·ø£ HêX¯qyéT,μμ nH˚ ñøÏÔì $e]+#·eTì
ÁbÕ]ú+#êqT. ‹s¡TeT\<ëdüT Ç˝≤ $e]+#ês¡T, ªªnVü≤\´qT yÓ÷Væ≤+∫q
<˚y˚+Á<äT&ÉT ÄyÓTqT e÷jÓ÷bÕj·T+‘√ bı+<ë\qTø=ì ˇø£Hê&ÉT ø√&ç˝≤
n]#ê&ÉT. >ö‘·eTT&ÉT y˚≈£îes¡a≤eTT nsTT+<äì ÁuÛÑ$T+∫ nqTcÕ˜q+
ø√dü+ yÓfi≤fl&ÉT. <˚y˚+Á<äT&ÉT eTVü‰|ü‹Áe‘· nsTTq nVü≤\´qT ‘êø£˝Ò&ÉT.
rÁe yêýÓ÷Vü≤+˝À ñqï <˚y˚+Á<äTì rÁe eTqX¯ÙøÏÔ qT+∫ y˚s=ø£ nVü≤\´
s¡÷|ü+ ñ<ä“¤$+∫+~. e÷j·÷ nVü≤\´‘√ dü+>∑$T+∫q Ç+Á<äTì #·÷dæ
ñÁ>∑T&Óq’ >ö‘·eTT&ÉT yê]<ä]› ì X¯|+æ #ê&ÉT. ªªz ‘Ó*$ ‘·≈î£ ÿe eTT˙! m+‘·
|üì #˚kÕe⁄?μμ nì nVü≤\´ u≤<Ûä |ü&ç+~. Ä<Ûëà‹àø£+>± nVü≤\´ |ü]D‹
>ö‘·eTTì ø£+f… m≈£îÿe>± ñ+&É≥+ e\¢, ÄyÓT |ü*øÏq yê≈£îÿ dü‘·ýÓTÆ
>ö‘·eTT&ÉT 12 dü+e‘·‡sê\T eTq:dæú$T‘·eTT ø√˝ÀŒsTT •yês¡Ãq‘√ eT∞fl
dü«düTú&ÉT nj·÷´&ÉT. nVü≤\´ eTqX¯ÙøÏÔ‘√bÕ≥T X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü »&É‘ê«ìï
bı+~ lsêeT bÕ<ä<Ûä÷[‘√ XÊ|ü$yÓ÷#·q+ nsTT+~. Ç≥T¢ nVü≤\´
|ü‹Áe‘êeT ‘·*¢.
XÊ|üÁ>∑düTÔ&Ó’q Ç+Á<äT&ÉT |ü+#·bÕ+&Ée⁄\e˝… »ìà+#ê&ÉT. nsTT<äT
s¡÷bÕ\T ñHêï, nsTT<äT eTqdüT\T ñHêï yê{ÏøÏ Ä<Ûës¡uÛÑ÷‘·yÓTÆq
Ä‘·à ˇø£fÒ. X¯N<˚$ Á<Í|ü~ e˝… njÓ÷ì»>± Ä$s¡“¤$+∫q~.
64
|ü+#·bÕ+&Ée⁄\ Ä‘·à ˇø£fÒ nsTTq+<äTe\¢, n˝≤ ñqï|üŒ{ÏøÏ Á<Í|ü~
X¯j·÷´ düTKeTTì∫Ãq~ ns¡T®qTq≈£î e÷Á‘·y˚T nsTTq+<äTqqT Á<Í|ü~
|ü‹Áe‘êeT ‘·*¢. ndü˝…’q d”‘·qT n–ï ‘·q >∑s¡“¤eTTq <ë#·Tø=Hêï&ÉT.
d”‘· n–ïÁ|üy˚X¯+ #˚dæq|ü⁄&ÉT Ç<ä›s¡T d”‘·\T ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T. \+ø£˝À
ñqï~ e÷j·÷ d”‘·j˚T. ø£qTø£ d”‘· eTVü‰ |ü‹Áe‘·j˚T.
|üHÓï+&ÉT sêX¯ó\˝Àì 27qø£åÁ‘ê\ n_Ûe÷q<˚e‘· ‘êsê<˚$.
ì+&ÉT j·TÚeqe‹jÓÆTq ‘êsê<˚$ì eè<äTΔ&ÉT, >∑Ts¡TÁ>∑Vü≤ n~Û|ü‹jÓÆTq
ãèVü≤düŒ‹ $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêï, uÛÑs¡Ôè<Ûäsêàìï ìs¡«Væ≤+#·ø£, $yêVü≤
dü+<äs¡“¤+˝À #˚dæq Á|üe÷D≤\qT ñ\¢+|òæT+∫q yê&Éj·÷´&ÉT. ‘êsê<˚$øÏ
ãèVü≤düŒ‹ô|’ @Hê&ÉT uÛÑs¡ÔèuÛ≤eq ø£\>∑˝Ò<äT. n{Ïº uÛ≤eqqT ø£*Z+#·T≥
uÛÑs¡Ô jÓTTø£ÿ u≤<Ûä´‘·. ‘êsê<˚$ eTqdüT˝À #·+Á<ä s¡÷|ü+ ì*Ã ñ+&É≥+
e\¢ ÄyÓT X¯Øs¡+˝Àì JyêDTe⁄\T ÄyÓT eTq' Á|üeè‹ÔøÏ ‘·>∑Z≥Tº>±
e÷]b˛j·÷sTT. n˝≤+{Ï e÷qdæø£ XÊØ]ø£ |ü]es¡Ôq #Ó+~q ‘êsê<˚$
ãèVü≤düŒ‹ $yêVü≤e÷&çq ‘êsê<˚$ m+‘·e÷Á‘·+ ø±<äT. n+<äTe\¢
‘êsê#·+Á<äT\ ø£·\sTTø£ <Ûäs¡à$s¡T<äΔ+ ø±<äT. eT]j·TT düèwæº ìj·TeT+
Á|üø±s¡+ 27qø£åÁ‘ê\qT #·T{Ïº sêe&É+ #·+Á<äTì <Ûäs¡àeTT, >∑Ts¡TÁ>∑Vü≤
<Ûäs¡àeTT ø±<äT. <Ûäs¡à dü÷øå±àìï nqTdü]+∫ ‘êsê<˚$ eTVü‰|ü‹Áe‘·.
eT+&√<ä] ˇø±H=ø£ »qà˝À |ü⁄s¡Twüß&Ó’ ñ+&É>± ÄyÓT≈£î eTT>∑TZs¡T
uÛ≤s¡´\T`#·+#·\ dü«uÛ≤e⁄sê\T, <äTwüº Á|üeè‹Ô ø£\~, eTè<äT dü«uÛ≤eeTT
ø£\~. Mπs es¡Tdü>± yê*, sêeD, $;ÛwüDT\e˝… »ìà+#·>± eT+&√<ä]
yê] uÛ≤s¡´ nsTTq~. yê*øÏ |ü‹ï>± ñqï|ü⁄&ÉT, yê* eTs¡D≤q+‘·s¡+,
sêeDTì uÛ≤s¡´>± ñqï|ü⁄&ÉT, sêeD eTs¡D≤q+‘·s¡+, $;ÛwüDTì
|ü≥ºeTVæ≤wü>± ñqï|ü⁄&ÉT ÄyÓT˝Àì JyêDTe⁄\T y˚πs«s¡T>± ñ+&É≥+ e\¢
eT+&√<ä] ≈£L&Ü eTVü‰ |ü‹Áe‘·.μμ
65
»qà` ø£s¡à\ #·Áø£e\j·T+
ªªãVüQuÛ≤sê´‘·«eTT ø±ì ãVüQuÛsÑ èÔ¡ ‘·«eTT ø±ì >∑sΩ¡˙j·TeTTø±<ë?μμ
nì H˚qT Á|ü•ï+#êqT. ªª˙e⁄ #Óù|Œ~ nø£åsê˝≤ ì»+. ˇø£ |ü⁄s¡Twüß&ÉT
q\T>∑Ts¡sTT<äT>∑Ts¡T Åd”Ô\qT $yêVü≤+ #˚düTø=qï≥¢sTT‘˚ eTs¡T»qà˝À
n‘·qT Åd”Ô>±qT Ms¡T |ü⁄s¡Twüß\T>±qT »ìà+∫ ø±eTyêdüq n+‘·]+#·ø£
b˛sTTq≥¢sTT‘˚ Ä Åd”Ôì nqTuÛÑ$kÕÔs¡T. n~ e´_Û#ês¡+ ne⁄‘·T+~. Ms¡T
q\T>∑Ts¡T y˚πs«s¡T »qà˝À ÄyÓT≈£î uÛÑs¡Ô>± »ìà+∫q jÓT&É\ <√wü+ ˝Ò<äT.
Åd”Ô»qà˝À Åd”Ô <Ûäsêàìï, |ü⁄s¡Twü»qà˝À |ü⁄s¡Twü <Ûäsêàìï ìs¡«]Ô+#ê*.
Áu≤Vü≤àDTì>± »ìà+∫qyêìøÏ e÷+düeTT ìwæ<äΔeTT. nsTTqq÷ y˚Tø£qT
e~Û+∫ |ü~eT+~‘√ ø£*dæ <ëìì ‹qï≥¢sTT‘˚ ‘·q ÁbÕD+ b˛j˚T
düeTj·T+˝À u≤<Ûäì nqTuÛÑ$+#˚ y˚Tø£, <ëìøÏ ø±s¡DyÓTÆq e÷qe⁄ì
ì+~dü÷Ô Ä <Ûë´dü˝À e÷qe »qà m‘·TÔ‘·T+~. Ms¡T y˚Tø£ »qàì m‹Ô
ñ+{≤s¡T. e÷qe »qà m‹Ôq y˚Tø£ kÕ‹«ø£yÓTÆ, |üPs¡«»qà˝À ‘·qqT
‹qï eTìùw á y˚Tø£ nsTTq|üŒ{ÏøÏ ø£å$T+∫ e~*q≥¢sTT‘˚ ≈£s¡à#·Áø£+
n+‘·{‘Ï √ ì*∫b˛‘·T+~. ˝Ò<ë á s¡ø+£ >± ã+<Û+ä ˝À Çs¡T≈£îÿqï Mfi¯fl+‘ê
eT∞fleT∞fl »qà\ì m‘êÔ˝Ò‡ ñ+≥T+~. Hêj·THê! yêj·TTeT+&É\eTT˝À
u≤<ÛëeTj·T, Äq+<äeTj·T düŒ+<äq\T ìøÏå|üÔyÓTÆ ñ+{≤sTT. dü‘·ÿs¡à\
e\¢ Äq+<äeTj·T düŒ+<äq\T, <äTwüÿs¡à\ e\q <äT'KeTj·T düŒ+<äq\T
ñ‘·Œqï+ ne⁄‘êsTT, Äø£]¸+|üã&ÉT‘êsTT.
|”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT\ kÕ+|òü÷‹ø£ |ü⁄DéTT, bÕ|üeTT ˇø£ÿkÕ] |òü*+∫
lbÕ<äT\ »qHêìøÏ ø±s¡D+ nsTT+~. <ä‘·TÔì>± Á>∑Væ≤+∫qyês¡T
X¯óuÛÑ|òü*‘ê\qT bı+<ä>±, bÕ|ü »qT\T, nVü≤+ø±s¡ Áù|]‘·T\T
nX¯óuÛÑ|òü*‘ê\T bı+<ës¡T. eTqkÕ, yê#ê, ø£s¡àD≤ l<ä‘·Ô HêeTdüàs¡D
#˚dæqyê]øÏ düs¡« eTH√s¡<ÛäeTT\T nj·÷∫‘·+>±, nÁ|üj·T‘·ï+>±
66
dæ~+Δ #·T‘êsTT. lbÕ<äT\qT ì+~+#˚ yê]øÏ $∫Á‘· |ü<‹Δä ˝À $|òTü ïeTT\T,
nìwüºeTT\T »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
$<ë´s¡DT´\ Ä$sê“¤e+
|”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ ˇø£ $∫Á‘· kÕ<ÛäTe⁄ e#êÃs¡T. yê] ‹≥T¢ ByÓq\T
ø±>±, ByÓq\T XÊ|üHêsêú˝≤¢ ne‘·* e´øÏÔ |ü⁄D´|òü˝≤\qT ø°åDÏ+|ü#˚ùd$.
e÷j·TeTsTTq dü«j·T+uÛÑ÷$Á>∑Vü≤eTT >∑÷]Ã yê]ì Á|ü•ïùdÔ nìï
|ü⁄D´πøåÁ‘ê\˝ÀqT kÕïq+ #˚dæ Á|üdüTÔ‘·+ n~ @˝≤q~˝À ñqï<äì
#ÓbÕŒs¡T. @˝≤q~˝À <=]øÏq Ä $Á>∑Vü‰ìï yê] dü\Vü‰ô|’ düTeTr n|üŒ\
sê»X¯s¡à\‘√ eT∞fl Ä\j·T+˝À Á|ü‹wæ˜+|ü CÒkÕs¡T. n~ ô|<ä› ñ‘·‡e+˝≤
»]–+~.
Ä dæ < ä T Δ \ T u≤|ü H ês¡ T ´\ ÄVü ‰ «q+ô|’ yê] Ç+{Ï ø Ï e∫Ã
s¬ +&ÉTdü+e‘·‡sê\ ÁbÕj·T+˝À ñqï lbÕ<äT\qT #·÷dæ, Ä<Ûëà‹àø£ Äq+<ä
Á|üyêVü≤+˝À z\˝≤&Üs¡T. ªªe÷<Ûäyê! Hê≈£î 16@fi¯ófl e∫Ãq|ü⁄&ÉT, Vü≤]
Vü≤s¡ ãTø£ÿsêj·T\≈£î ˙e⁄ n+&É>± ì\ã&ç yê]#˚ kÕÁe÷»´ kÕú|üq
#˚sTT+∫ $<ë´s¡DéTVü≤]¸>± Á|üU≤´‹ bı+<äT‘êe⁄. ‹]– ˙ k˛<äs¡Tì
Ç+≥ sêuÀe⁄ X¯‘êã›+˝À >√$+<äBøÏå‘·T\T>± »ìà+∫ ‘·+C≤ePs¡T
eTVü‰eT+Á‹ |ü<ä$ ìs¡«Væ≤kÕÔe⁄ . ‹]– ø£èwüídüs¡dü«‹ ù|s¡T‘√ »ìà+∫ Hê
qs¡d+æ Vü≤düsd¡ «ü ‹ ne‘ês¡s˝À Hê≈£î ø±o˝À düHê´düBø£qå T ÇkÕÔe⁄,μμ nì
#Ó|Œæ lbÕ<äT\T yê]øÏ qeTdüÿ]+#ês¡T. Ç+‘·es¡≈î£ #Ó|Œæ , ªªHêj·THê! sπ |ü⁄
eT] ø=ìï $wüj·÷\T #ÓbÕÔqT,μμ nì ‹s¡TeT\<ëdüT ÄHê{Ï eè‘êÔ+‘êìï
eTT–+#ês¡T.
67
9 e n<Ûë´j·T+
ø£s¡à|òü˝≤\T ` ìyês¡D√bÕj·÷\T
(lbÕ<äT\≈£î ¬s+&ÉT@fi¯ófl)
>∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\ ©\\T
Ä eTs¡THê&ÉT >∑Ts¡Tyês¡+. dü÷s√´<äj·T düeTj·÷q y˚T$T<ä›s¡eTT
>∑~˝À <Ûë´qdüTú\yÓTÆHêeTT. >∑~˝ÀøÏ Á|üdü]düTÔqï dü÷s¡´ø±+‹ øÏs¡D≤\˝À
lbÕ<äT\qT ø£åDø±\+ <ä]Ù+#êeTT. yês¡T 16 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À
n<ä T “¤ ‘ · ø ±+‘· T \qT $s¡ õ eTTà‘· ÷ e÷ Çs¡ T e⁄]øÏ ø£ ì Œ+#ês¡ T .
yê]øÏ HÓ’y˚<ä´+>± ñ+∫q X¯q>∑\T Ä øÏs¡D Á|ükÕs¡+‘√ ˝ÀVü≤|ü⁄
eTT≈£ÿ\T>± e÷]b˛j·÷sTT. lbÕ<äT\ <äs¡Ùq+ nqTÁ>∑Vü≤ dü÷#·ø£+
nsTT‘˚ ˝ÀVü≤|ü⁄ K+&Ü\T ÄÁ>∑Vü≤ dü÷#·ø£e÷? nì eT<∏äq|ü&ç
‹s¡TeT\<ëdüT≈£î Hê u≤<ÛäqT ‘Ó*bÕqT. ‹s¡TeT\<ëdüT, ªªlbÕ<äT\yês¡T
l<ä‘·TÔ˝ÒHê? nH˚ ∫qï dü+<˚Vü≤+ ˙ eTqdüTq ;»s¡÷|ü+˝À ñqï~.
˝ÀVü≤|ü⁄ X¯q>∑\qT ‹qT≥≈£î jÓ÷>∑ýÓTÆq X¯q>∑\T>± e÷]Ãq nqdü÷j·÷
e÷‘· |ü⁄Á‘·T&ÉqT, <ä‘·TÔ&ÉqT H˚H˚ nì ‘Ó*j·T#˚j·T&ÜìøÏ Ç˝≤ #˚kÕs¡T.
Ç<˚ ø±ø£ ˙ C≤‘·ø£+˝À >∑Ts¡T&ÉT s√>∑kÕúqeT+<äT ñ+&É≥+ e\q ˙≈£î
sêuÀj˚T $|ü‘·TÔ\qT ;»s¡÷|ü+˝ÀH˚ yÓTT\¬ø‘·TÔ≥≈£î M\T˝Òì ˝ÀVü≤|ü⁄
K+&Ü\T>± e÷]Ãy˚kÕqì #Ó|üŒ&ÜìøÏ Ç˝≤ #˚kÕs¡T,μμ nì Hê
dü+<˚Vü≤ ìeè‹Ô #˚dæ lbÕ<äT\ ‘·‘Ô·«+ $X‚¢wæ+#ês¡T. ªªl#·s¡DT\ ~e´
e÷qdüeT+<äT MøÏ+å #·˝ìÒ J$j·Tqï~ á düèwæ˝º ÀH˚ ˝Ò<Tä . e÷qe⁄&ÉT>±ì,
eTπs Ç‘·s¡ ÁbÕDÏø±ì #˚ùd ∫qï ÁbÕs¡úq nsTTHê düπs ndü+U≤´ø£eTT˝…’q
yê] ‘˚CÀ|ü⁄+C≤\qT #˚] rs¡e\dæ+<˚. nH˚ø£ ø√{Ï ÁãVü‰à+&Ü\˝À
yÓ\T>∑T‘·Tqï ø√{≤qTø√≥¢ Á>∑Vü≤ qø£åÁ‘ê\ dü+j·TTø£Ô Á|üø±X¯+ ≈£L&Ü
68
yê] ‘˚»düT‡ eTT+<äT dü÷s¡T´ì eTT+<äT ~${°˝≤ yÓ˝≤‘Ó˝≤uÀ‘·÷
ñ+≥T+~. yê] n‹e÷qdü y˚>∑+ (Speed of Super mind) eTVü‰
Á|ü#·+&É+, }Vü‰r‘·+. ø±+‹ y˚>∑+ø£+f… ø=ìï ø√≥¢¬s≥T¢ m≈£îÿe.
ø±ãfÒº yês¡T Á|ü‹ ø£åD+ ø√≥¢ø=\~ ÁbÕs¡úq\qT d”«ø£]+∫ <Ûäs¡àã<äΔyÓTÆq
Á|ü‹ ÁbÕs¡úq≈£î düŒ+~+∫ (responds), u≤<Ûë ìyês¡D #˚kÕÔs¡T.
lbÕ<äT\ ~e´dü«s¡÷|ü+
e÷qe⁄&çøÏ <Ó’e+ yÓ’|ü⁄ yÓTT>∑Z&É+ nìyês¡´+. <Ó’e+ ‘·q nq+‘·
|ü]$T‘·T\qT ‘·–Z+#·T≈£î+≥÷ ÁøÏ+<ä kÕúsTT\øÏ ~– ekÕÔs¡T. BìH˚
ªne‘·sD¡ μ n+{≤s¡T. dü‘´· , C≤„Hêq+‘· dü«s¡÷|ü⁄˝…q’ lbÕ<äT\T nH˚ø£ ~e´
dü‘ê´\qT düèwæº˝À Á|ü‹wæ̃+#˚ dü+ø£\Œ+‘√ ne‘·]+#ês¡T. ˇø£kÕ] dü‘·´+
Á|ü‹wæ˜+|üã&çq≥¢sTT‘˚ n~ dü«‘·dæ‡<äΔ+>± »]–b˛‘·÷ ñ+≥T+~. eTq+
‹H˚ ÄVü‰s¡+ eTq Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ dü«‘·d‡æ <ä+Δ >± Js¡+í ne⁄‘·T+~.
n~ eTq X¯ØsêìøÏ ìs¡ísTT+|üã&çq $~Û. <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q dü‘·´+
eTq X¯Øs¡+˝À Á|ü‹wæ˜+|üã&ç+~. dü÷sê´düÔeTj·÷\T, Á>∑Vü≤, qø£åÁ‘ê~
>∑‘·T\T dü‘·´ Á|ü‹cÕ˜|üq e\¢H˚ düVü≤»+>± »]–b˛j˚T |üqT\T.
dü+<˚Vü≤ ìeè‹Ô
Ç˝≤ Á|üø£è‹˝Àì #·s¡´\T, Á|ü‹#·s¡´\T nqT\¢+|òüT˙j·TyÓTÆq
XÊdüHêìøÏ ˝Àã&ç eéVü≤]düTÔ+&É>± düs¡«E„&Ó’q Á|üuÛÑTe⁄ e÷qe⁄&ç MT<ä
<äj·T‘√, j·TT>∑<Ûäsêàìï, e÷qe⁄ì X¯øÏÔ j·TT≈£îÔ\qT Ä<Ûës¡+>± #˚düTø=ì
yê] $<ÛäT\qT düT\uÛÑ+ #˚kÕs¡T. eT÷&ÉT nVü≤√sêÁ‘·Tfi¯ófl ìs¡+‘·s¡+
lbÕ<äT\qT <Ûë´q+ #˚dæq yêfi¯fl≈£î yês¡T düX¯Øs¡T˝…’ <äs¡Ùq+ ÇkÕÔs¡T.
e÷qe⁄&ÉT |ü‘·q+ ne&ÜìøÏ \ø£å e÷sêZ\T ñ+fÒ yêìì ñ<äΔ]+#·&ÜìøÏ
<Ó’e+ |ü~ \ø£å\ e÷sêZ\qT nqTdü]kÕÔs¡T. ø£*j·TT>∑ Væ≤s¡D´ø£X¯´|ü⁄\
69
nVü≤+ø±sêìï nD#·&ÜìøÏ, Á|üVü‰¢<äTìe+{Ï uÛÑ≈£îÔ\ì ø±bÕ&É{≤ìøÏ
<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄ qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹>± ne‘·]kÕÔs¡T.μμ ‹s¡TeT\<ëdüT Ç˝≤
$e]düTÔ+&É>± uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À Á|ü»\T m≥Te+{Ï |üÁ‘·+ MT<ä ÁyêkÕÔs¡T?
lø£èwüßíì ìsê´D+ m|ü⁄&ÉT »]–+~? ø£*j·TT>∑+ m|ü⁄&ÉT Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~?
nH˚ Á|üX¯ï\T Hê eTqdüT˝À ‹s¡>∑kÕ>±sTT. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À »qT\T
eéVü≤]+#˚ ø±\>∑Dq Á|üø±s¡+, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À »qT\T ñ|üjÓ÷–+#˚
|üÁ‘·+ô|’ lbÕ<äT\T Hê Á|üX¯ï\≈£î düe÷<ÛëHê\T Áyêdæ #·÷|æ+∫q≥¢sTT‘˚
lbÕ<äT\T <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTy˚ nì H˚qT qeTTà‘êqì eTqdüT˝À nqT≈£îHêïqT.
Ç+‘·˝À nø£kÕà‘·TÔ>± ‹s¡TeT\<ëdüTøÏ e÷{≤¢&˚ X¯øÏÔ |üP]Ô>± b˛sTT+~,
m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê H√{ÏqT+&ç ˇø£ÿ X¯ã›+ sêe≥+ ˝Ò<äT. Hê≈£î @<√
ô|<ä› uÛÑj·T+ø£s¡ <Ûä«ì $ì|æ+∫, ‘·s¡Tyê‘· @ ∫qï <Ûä«ì ≈£L&Ü $q˝Òì
nX¯≈£îÔ&ÉqT nj·÷´qT.
Ç+<äT>∑\&É+<äT˝Ò&Éì dü+<˚Vü≤eTT e\<äT
Á|üuÛÑTe⁄\ì dü+<˚Væ≤+∫q+<äT≈£î Ç~ Á|ü‹|òü\e÷? nì uÛÑj·T+
y˚dæ+~. ˝ÀVü≤|ü⁄ X¯q>∑\T ªªlbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´,μμ nH˚
Äø±s¡+˝À ì\ã&Ü¶sTT. yê{Ïô|’ yÓTT<ä≥ ∫qï Bs¡È #·‘·Ts¡ÁkÕø±s¡|ü⁄ |üÁ‘·+
ø£ì|æ+∫, #·÷dü÷Ô ñ+&É>±H˚ n~ ô|<ä›~ nsTT´ <ëìô|’ q\T|ü⁄ s¡+>∑T˝À
‘Ó\T>∑T *|æ˝À eTT‘ê´˝§*πø nø£åsê\‘√ á $<Ûä+>± Áyêdæ ñ+~,
ªªlø£èwüí ìsê´D+ Áø°düTÔ |üPs¡«+ 3102 dü+e‘·‡s¡+, |òæÁãe] HÓ\ 18e
‘˚Bq sêÁ‹ 2 >∑+≥\ 27 ì$TwüeTT\ 30 ôdø£+&É¢≈£î »]–+~.
lø£èwüí ìsê´D≤q+‘·s¡+ ø£* Á|üy˚•+∫+~.μμ Hê≈£î eTT#ÓÃeT≥\T
b˛j·TkÕ>±sTT. lbÕ<äT\T n<äèX¯´s¡÷|ü+˝À Çø£ÿ&˚ ñHêïs¡qï~
s¡÷&Ûç nsTT+~. yê]ì X¯+øÏ+∫q+<äT≈£î yês¡T qs¡dæ+Vü‰e‘ês¡+
m‹Ô qqTï dü+Vü≤]+∫Hê ÄX¯Ãs¡´|ü&Éqø£ÿs¡ ˝Ò<äT nì ‘√∫+~, ˝Ò<ë
70
#êø£* ‹s¡TeT\<ëdüT≈£î qqTï n|üŒ–ùdÔ#ê\T, qqTï #êø£* ã+&Éô|’
ñ‹øÏ, |æ+&ç, Äs¡y˚j·T&ÜìøÏ ≈£L&Ü Ä‘·&ÉT yÓqTø±&É&ÉT. Vü‰! Çø£ Hê
≈£îs¡Te|ü⁄s¡j·÷Á‘· ø£\¢. lbÕ<ë! ˙y˚ X¯s¡DT! Á|üuÛÀ! qqTï eTìï+#·T! nì
eTqdüT˝À mH√ï$<Ûë\T>± |ü]‘·|æ+∫, ÁbÕ<Û˚j·T|ü&Ü¶qT. ‹s¡TeT\<ëdüT
eTTK+ ÁãVü≤à ‘˚»düT‡‘√ yÓ*–b˛‘·÷ ñ+&É≥+ #·÷dæ $X¯ó<äΔ eTqdüTÿ&Ó’q
n‘·&ÉT Áu≤Vü≤àDT&Éì, X¯+ø£∫‘·TÔ&ÉqT, eT*qeTqdüTÿ&ÉqT nsTTq H˚H˚
#êø£*ì nì ìsêΔs¡D #˚düT≈£îHêïqT. Ç+‘·˝À ˝ÀVü≤|ü⁄ X¯q>∑\T ‹]–
kÕ<Ûës¡D X¯q>∑\T>± e÷s¡&É+‘√ Hê eTqdüT ø=~›>± ≈£î<äT≥|ü&ç+~.
ø£s¡à$<Ûä«+düq $<Ûëq+
<˚Vü≤|ü‘·Hêq+‘·s¡+ lbÕ<äT\
Ä»„ y˚Ts¡≈£î ‘êqT eTsêsƒê <˚X¯+˝À
>±&˚Z eTVü‰sêCŸ ù|s¡Tq s¡»ø£ ≈£î\eTTq
»ìàkÕÔqì, Á|üuÛÑTe⁄ Ä düeTj·T+˝À
düeTs¡ú dü<äTZs¡T kÕsTTu≤u≤ ne‘ês¡+˝À
ñ+{≤s¡ì, yê] dü+|üPs¡í nqTÁ>∑Vü≤+
‘· q ô|’ ñ+≥T+<ä ì ‹s¡ T eT\<ëdü T
#ÓbÕŒ&ÉT. n|ü⁄&ÉT H˚qT, ªªlø£èwüßí&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ø£s¡à |òü\eTT\T nqTuÛÑ$+#˚ rsê* nì ôd\$#êÃs¡T
ø£<ë, eT] l#·s¡DT\T ìj·TyÓ÷\¢+|òüTq ø±≈£î+&Ü ø£s¡à<Ûä«+dü+ m˝≤
#˚kÕÔs¡T?μμ nì Hê dü+<˚Vü≤+ e´ø£Ô |ü]#êqT. ªªlø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq≥T¢ ø£s¡à
|òü˝≤\qT neX¯´+ nqTuÛÑ$+#· e\dæ+<˚. ø±ì, πøe\+ C≤Á>∑<äedüú˝ÀH˚
nqTuÛÑ$+#ê\H˚ ìj·TeT+ ˝Ò<äT. dü«bÕïedüú˝ÀH√, ˝Ò<ë e÷qdæø£
øå√uÛÑ e\¢H√, XÊØ]ø£+>± ø=ìï dü+e‘·‡sê\T nqTuÛÑ$+#·e\dæq
ø£s¡àqT lbÕ<äT\T ø=~› |òüT&çj·T\˝À nqTuÛÑ$+|ü #˚kÕÔs¡T. jÓ÷>∑T\≈£î,
71
dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î <ëq <Ûsä êà\T #˚jT· &É+ e\¢ ø£sà¡ ø=+‘· ø£j
å T· + ne⁄‘·T+~.
<˚e‘êeT÷s¡TÔ\T |ü⁄DéT÷s¡TÔ\T. yê{ÏøÏ ¬ø’+ø£s¡´+ #˚j·T≥+ e\q
uÛÑ≈£îÔ\ bÕ|üø£s¡à\T yê{Ï˝À #˚] Ä <˚e‘ê eT÷s¡TÔ\ |ü⁄D´+ M]øÏ
ÁbÕ|æÔdüTÔ+~. dü<äTZs¡Te⁄ì ùd$+#·&É≥+ e\q •wüß´\ bÕ|üø£s¡à\T yêfi¯ófl
Á>∑Væ≤+∫ ‘·eT ‘·|ü'|òü˝≤ìï •wüß´\≈£î <Ûës¡uÀkÕÔs¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä bÕ|ü
|òü˝≤ìï mes√ ˇø£s¡T nqTuÛÑ$+#· e\dæq<˚. <˚e‘êeT÷s¡TÔ\T, ne‘ês¡
|ü⁄s¡Twüß\T n–ï dü«s¡÷|ü⁄\T ø£qTø£ yêfi¯ófl ‘êeTT d”«ø£]+∫q bÕ|ü ø£s¡à\
qT <ä>∑Δ+ #˚ùdkÕÔs¡T. uÛÑ≈£îÔ\ Ä]Ô, uÛÑøÏÔ, X¯s¡D≤>∑‹ m+‘· rÁe+>± ñ+fÒ
ã<ä˝≤sTT+|ü⁄ n+‘· rÁe kÕúsTT˝À »s¡T>∑T‘·T+~. kÕøå±‘·TÔ |üs¡e÷‘·à
nsTTq lbÕ<äT\≈£î ≈£L&Ü ø£s¡à|òü\+ nqTuÛÑ$+|üø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT,μμ n+≥÷
Ä $wüj·÷ìï $e]+#·kÕ>±s¡T:
lbÕ<äT\ bÕ\ düeTdü´
ªªlbÕ<äT\≈£î |ü⁄{Ïºq|üŒ{Ï qT+&ç bÕ\ düeTùd´. ‘·*¢ e<ä›
‘·–q+‘· bÕ\T ˝Òe⁄. yê] Ç+≥qTqï >√e⁄ ˇø£ $∫Á‘· J$.
ø±˝≤–ïX¯eTq<ä‘·TÔ&ç HÓ’y˚<ë´ìøÏ dü]|ü&˚ bÕ\T e÷Á‘·+ Ç#˚Ã~. ø±ì
<ä÷&É≈£î bÕ\T düeTè~Δ>± ñ+&˚$. nsTT‘˚ lbÕ<äT\øÏ e÷Á‘·+ bÕ\T
ñ+&˚$ ø±e⁄. <ä‘·TÔ&çøÏ ìy˚~+∫q ‘·s¡Tyê‘· Ä bÕ\T lbÕ<äT\≈£î
Ç#˚Ãyês¡T. ˇø=ÿø£ÿ e÷s¡T lbÕ<äT\T |üP» >∑~˝À C§s¡ã&ç HÓ’y˚<ä´+
n]Œ+#·&ÜìøÏ eTT+<˚ Ä bÕ\T Á‘êπ>yês¡T. n|ü&ÉT u…\¢+ e÷Á‘·+
HÓ’y˚<ä´+ ô|{Ïº Ä <ä+|ü‘·T\T |üdüTÔ ñ+&˚yês¡T. ÁX‚wæ˜>±s¡T, es¡à>±s¡T
ø°ås¡ düeTè~Δ >∑\ >√e⁄qT Çe«&ÜìøÏ m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê sê»X¯s¡à
n+^ø£]+#·˝Ò<äT. lbÕ<äT\ e+{Ï |ü⁄Á‘·T&çøÏ ø£&ÉT|ü⁄ ì+&ÉT>± bÕ\T
≈£L&Ü Çe«˝Òì dæú‹ #ê˝≤ u≤<Ûëø£s¡+>± ñ+<äì, ‘·q |ü⁄{Ïº+{Ï yêfi¯ófl
ìcÕ˜>∑]wüß˜\T. ø±ã{Ïº yê]qT+&ç >√e⁄qT d”«ø£]+|üe#·TÃqì düTeT‹
72
ˇø£s√E uÛÑs¡Ô‘√ nqï~. <ëìøÏ X¯s¡à, ª<Ûäs¡àXÊÅdüÔ Á|üø±s¡+ ÄyÓ÷<ä+
˝Òì<˚ d”«ø£]+|ü˝Òqì, lbÕ<äT\T ì»+>± <ä‘·TÔ˝Ò nsTTq≥¢sTT‘˚ ‘·q
k˛<äs¡T\ n+>∑yÓ’ø£˝≤´ìï b˛>={≤º* ø£<ë! Çø£ bÕ\ $wüj·T+˝À ≈£L&Ü
˙¬øH’ ê ˝Ò<ë >√e⁄¬øH’ ê ø°så ¡ düeTè~Δì ø£*–+#·ø£ Hê ìj·Te÷ìøÏ ñ\¢+|òTü q
»]π> $<Ûä+>± |ü]dæú‘·T\qT m+<äT≈£î ø£*Œ+#ê*?μ nì m<äTs¡T Á|üX¯ï\T
y˚kÕs¡T. á $wüj·Ty˚T düTeT‹ ‘·q ‘·+Á&ç‘√ dü+Á|ü~+#·>±, ªªk˛<äs¡T\
n+>∑yÓ’ø£\´+ b˛>={ÏºHê, ø°ås¡ düeTè~Δ ø£*–+∫Hê lbÕ<äT\≈£î MT‘√
ãTTD≤qTã+<Ûä+ r]b˛‘·T+~. ãTTD≤qTã+<Ûä+ r]q lbÕ<äT&ÉT MT
sTT+{À¢ ñ+&Éø£ »>∑<äTZs¡TyÓ’ ˝Àø±ìï ñ<äΔ]+#·&ÜìøÏ yÓ[flb˛‘ê&ÉT.
ø±ã{Ïº ø=+‘·ø±\+ z|æø£ eVæ≤+#·T. <ä‘·TÔ&ÉT düèwæº+∫q düeTdü´ <ä‘·TÔ˝Ò
|ü]wüÿ]kÕÔs¡T,μμ nì u≤|üHês¡T´\T dü\Vü‰ Ç#êÃs¡ì #Ó|æŒq ‹s¡TeT\<ëdüT
BìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£s¡à|üs¡yÓTÆq ø±s¡D≤ìï ≈£L&Ü $e]+#ês¡T:
ne‘ês¡|ü⁄s¡Twüß\÷ ø£s¡à nqTuÛÑ$+#·e\dæq<˚
ªªsê»X¯ s ¡ à ≈£ î ≥T+u≤ìøÏ nsTTq$*¢ Á>±e÷~Û | ü ‘ · ´ +
ñ+&˚~. »$T+<ës¡T Ä»„qT nqTdü]+∫ sê»X¯s¡à |æ‘êeTVüQ\T ‘·eT
ÇcÕºsTTwüeº TT\≈£î e´‹πsø£+>±, ø=ìïe÷s¡T¢ Væ≤+kÕ |ü<‘Δä T· \ <ë«sê s¬ ‘’ T· \
e<ä›qT+&ç ã\e+‘·+>± |üqTï edü÷\T #˚j·Te\dæ e#˚Ã~. n~ yê]
<Ûäs¡àã<äΔ ø£s¡Ôe´+ nsTTHê, á dü«\Œ bÕ|üø£s¡à |òü˝≤ìï lbÕ<äT\≈£î ≈£L&Ü
nqTuÛÑ$+#· e\dæ e∫Ã+~. ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß˝Ò nsTTHê ø£s¡à|òü˝≤ìï
‘êq÷ nqTuÛÑ$+∫ eTq≈£î e÷s¡Z <äs¡Ùø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T.
bÕ|üj·T´XÊÅdæÔ eè‘êÔ+‘·+
á bÕ\ düeTdü´ rs¡Ã&ÜìøÏ es¡à, ÁX‚w>æ̃ ±s¡T¢ Ç<äs› T¡ ˇø£ ñbÕj·÷ìï
|üHêïs¡T. ÁX‚wæ˜>±s¡T ˇø£ >√e⁄qT es¡à>±] e<ä› qT+&ç ø=Hêïs¡T. Ä <ÛäHêìï
73
es¡à>±s¡T uÛÑÁ<ä+>± ñ+#ês¡T. sê»X¯s¡à es¡à>±] ≈£î≥T+ã |ü⁄s√Væ≤‘·T\T.
ø£qTø£ ˇø£e÷s¡T sê»X¯s¡à yê] sTT+≥ |üPC≤~ø±\T #˚dæq ‘·sê«‘·
es¡à>±s¡T Ä <Ûäq+ yÓTT‘·Ô+ dü+uÛ≤eq˝≤ X¯s¡à≈£î Ç#êÃs¡T. kÕ<Ûës¡D+>±
Ç#˚Ã yÓTT‘·Ô+ ø£+f… #ê˝≤ ¬s≥T¢ m≈£îÿe>± ñ+&É≥+‘√ sê»X¯s¡à Ä
<ÛäHêìï ìsêø£]+#ês¡T. ø£åÁ‹j·T e+X¯+˝À |ü⁄{Ïº, ˇø£]øÏ Ç∫Ãq <Ûäq+
‹]– yÓqøÏÿ rdüTø√qì es¡à>±] yê<ä+. á ‘·>±<ë u≤|üHês¡T´\
Ä<Ûä«s¡´+˝À Áu≤Vü≤àD |ü]wü‘·TÔ eTT+<äT≈£î rdæø=ì sêã&ç+~. sê»X¯s¡à
ìsêø£]+∫q yÓTT‘·Ô+ kıeTTàqT mes¡T rdüTø√yê*? nH˚ #·s¡Ã˝À
bÕ|üj·T´XÊÅdæÔ nH˚ ‘·s¡TD ej·TdüTÿ&Ó’q Áu≤Vü≤àDT&ÉT, ªlbÕ<äT\T
ì»+>±H˚ <ä‘·TÔ&ÉT nsTTq≥¢sTT‘˚ k˛<äs¡T\ n+>∑yÓ’ø£\´+ m+<äT≈£î
b˛>=≥º˝<Ò Tä ? Ç≥Te+{Ï $∫Á‘· bÕ\ düeTdü´ m+<äT≈£î ‘·\ m‹Ô+~?μ nì
lbÕ<äT\qT $eT]Ùdü÷Ô ‘êqT <ä‘Ô· uÛ≈Ñ î£ &Ô qÉ ì, X‚«‘ês¡ÿs¡øqå£ T >∑Ts¡Te⁄ qT+&ç
bı+~q yê&çqì, ‘êqT @ <ëHêì¬ø’Hê ns¡TΩ&ÉH˚ nì |òüT+{≤|ü<∏ä+>±
#Ó|üŒ&É+‘√ u≤|üHês¡T´\T Ä yÓTT‘êÔìï Áu≤Vü≤àD |ü]wü‘·TÔ n+^ø±s¡+‘√
n‘·ìπø Ç#êÃs¡T. s=ø£â+ rdüTø=ì XÊÅdæÔ Ç+{ÏøÏ e#˚Ãdü]øÏ Ç+{Ï <ä>∑Zs¡
y˚Tqe÷eT Ç‘·ì¬ø’ y˚∫ ñHêïs¡T. e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À dü+e‘·‡sêìøÏ
ˇø£kÕ] e÷Á‘·y˚T ‘êqT nqï+ ‹+{≤qì, ‘·«s¡˝À ø£\TdüTø=+<ë+
nì #Ó|æŒ y˚Tqe÷eT yÓ[flb˛j·÷s¡T. ‘·s¡Tyê‘· uÛ≤s¡´ e∫Ã, ªªkÕ«MT!
Ms¡T >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ eTs¡DÏ+∫q MT y˚Tqe÷eT˝≤ ñHêïπs,μμ nqï~.
yÓ+≥H˚ XÊÅdæÔ >∑T+&Ó C≤]+~. ‘êqT #·÷dæ+~ y˚Tqe÷eT Áù|‘ê‘·àHê?
<ä‘·TÔ&ÉT ‘·qô|’ ÄÁ>∑Væ≤+#êsê? yÓfi¯SÔ yÓfi¯SÔ y˚Tqe÷eT ‘·«s¡˝À
ø£\TdüTø=+<ë+ nHêïs¡T. n+fÒ ‘êqT ‘·«s¡˝À eTs¡DÏ+#·uÀ‘·THêï&Ü?
eTqdüT ãs¡TyÓøÿÏ +~. <ä‘»Ô· |ü+ #˚dTü ≈£î+<ëeT+fÒ eTqdüT ì\ø£&É ˝Ò≈î£ +&Ü
ñ+~. ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·÷ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É <ä‘·Ô $Á>∑Vü‰ìøÏ •s¡düT‡
74
˝Òq≥T¢>± ø£ì|æ+∫+~. Á|ükÕ<ëìï ÇdüTqÔ ï |ü⁄s√Væ≤‘·T\T Äos¡«~düT+Ô &É>±,
ªÇ~ ‹ì ‘=+<äs¡>± eTs¡DÏ+#·T,μ nì X¯|æ+∫q≥T¢ nì|æ+∫+~.
ìdüŒèVü≤‘√ Ç+{ÏøÏ e∫Ã #·÷ùdÔ uÛ≤s¡´ qT<äT≥ u§≥Tº ˝Ò<äT. ªH˚qT Áã‹øÏ
ñ+&É>±H˚ u§≥Tº rùdkÕy˚+{Ï?μ nì uÛsÑ Ô¡ >∑~+› ∫ n&ÉT>∑T‘·T+fÒ s¡÷bÕsTT
ø±dü+‘· u§≥Tº ñ+&É>± uÛÑs¡Ô ‘·qô|’ ns¡e&É+ ÄyÓT≈£î $+‘·>± ‘√∫+~.
XÊÅdæÔøÏ eTqdæú$T‘·+ ‘·|æŒ+<äqï yês¡Ô <ëyêq\+˝≤ yê´|æ+∫+~. H√s¡T
˝Òì bÕcÕDeT÷s¡TÔ\ì ùd$+#·≥+ ø£+f… ~yê´+X¯\T yÓ<ä»˝Ò¢ lbÕ<äTì
X¯s¡DT y˚&É≥+ y˚T\ì XÊÅdæÔ uÛ≤s¡´ lbÕ<äT\ sTT+{ÏøÏ yÓ[fl+~. mes¡÷
<ä>sZ∑ ¡ ˝Òì düeTj·T+˝À uÛsÑ Ô¡ ‘·s|¡ ⁄ü q eTìï+|ü⁄ y˚&TÉ ø=ì nqTÁ>∑V≤æ +#·eTì
ÁbÕ]ú+∫+~. ªq÷‘·q >∑èVü≤ ìsêàD+ #˚sTT+#·T, yêdüTÔ |üP», >∑èVü≤ Á|üyX˚ +¯
‘·s¡Tyê‘· |ü]dæú‹ n+‘ê #·ø£ÿã&ÉT‘·T+~,μ nì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T.
j·T<ë“¤e+ ‘·<äqTs¡÷|ü |òü\+
ÄyÓT á $wüj÷· ìï me«]øÏ #Ó|Œü ≈£î+&Ü n<Ó› Ç+{À¢ ñ+&É≥+ e\q
Ç˝≤+{Ï nedüú\T ø£\T>∑T‘·THêïj·Tì #Ó|üPÔ q÷‘·q >∑èVü≤ ìsêàD+
#˚d+æ ~. >∑èVü≤Á|üyX˚ +¯ ‘·sT¡ yê‘· bÕ|üjT· ´ XÊÅdÔæ dü«düT&ú j
É ÷· ´&ÉT. lbÕ<äT\T
bÕ|üj·T´ ø£s¡àqT sêfi¯fl˝ÀøÏ Äø£]¸+∫ yê{Ïì K+&ç+#·&É+ nH˚ Á|üÁøÏj·T
<ë«sêq÷, <Ûäq e´j·T+, nee÷Hê\ <ë«sêq÷ n‘·ì ø£s¡à Á|üøå±fi¯q+
#˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü q÷‘·q >∑èVü‰ìï ãVüAø£]+#ês¡T. ªªdüX¯Øs¡T&ÉsTTq
á <ä‘·TÔìô|’ qeTàø£+ ñ+∫q≥¢sTT‘˚ ˙ <äTwüº dü+kÕÿsê\ìï Hê X¯Øs¡+
ô|’øÏ Äø£]¸+#·Tø=ì Ç≥Te+{Ï u≤<Ûä\T, nee÷Hê\T @MT ˝Ò≈£î+&Ü
˙ ø£s¡àì <Ûä«+dü+ #˚dæ ñ+&˚yê&çì. uÛÑ≈£îÔì jÓTTø£ÿ uÛ≤eqì ãfÒº <Ó’e+
jÓTTø£ÿ nqTÁ>∑Vü≤+ ñ+≥T+~,μμ nì lbÕ<äT\T XÊÅdæÔøÏ Væ≤‘·e⁄ #ÓbÕŒs¡T.
75
ldü∫Ã<ëq+<ëe<Ûä÷‘· Ä>∑eTq+
Çø£ lbÕ<äT\ bÕ\ düeTdü´ $wüj·T+˝À ÁX‚wæ˜>±s¡T |üPqTø=ì nìï
X¯óuÛ\Ñ ø£D
å ≤\T ø£*–q >√e⁄qT ø=ì, u≤|üHês¡T´\≈£î Ç∫Ã <ëìì @<√ ˇø£
$<Ûä+>± sê»X¯s¡à≈£î Çe«eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. ø±ì sê»X¯s¡à @ s¡ø£+>±qT
n+^ø£]+#·&ÜìøÏ dæ<äΔ|ü&É˝Ò<äT. n<˚ düeTj·÷q Væ≤e÷\j·÷\˝Àì
X¯‘√|ü<∏ä ÁbÕ+‘·+ qT+&ç X¯‘êã› ej·TdüTÿ\T, l$X‚«X¯«s¡Á|üuÛÑTe⁄\
•wüß´\T nsTTq dü∫Ã<ëq+<ëe<Ûä÷‘· nH˚ eTVü‰‘·Tà\T |”]ƒø±|ü⁄s¡+
e#êÃs¡T. yê] eTT+<äT á $wüj·T+ >∑T]+∫ e÷{≤¢&çq|ü⁄&ÉT, ªlbÕ<äT\T
kÕøå±‘·TÔ <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\ì, ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ Ä<˚X¯ Á|üø±s¡+ <ä‘·TÔì u≤\´
s¡÷|üyÓTÆq lbÕ<äT\ s¡÷bÕìï <ä]Ù+∫ #·]‘ês¡Tú\T ne&ÜìøÏ ‘êeTT
nø£ÿ&çøÏ e#êÃeTìμ ‘Ó*bÕs¡T. <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\≈£î ø°ås¡eTTì#˚Ã uÛ≤>±´ìï
b˛>=≥Tºø√e<ä›ì sê»X¯s¡à≈£î q#·Ã#Ó|æŒ |ü+#· uÛÑ÷‘ê\#˚ kÕø£å´+
Ç|æŒ+#·T‘êqì j·T»„+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
|üü+#·uÛÑ÷‘ê\ kÕø£å´+
ªlbÕ<äT\yês¡T l<ä‘·TÔ˝Ò, ø£qTø£ sê»X¯s¡à >√e⁄ì d”«ø£]+#·e#·TÃ.
e÷eT>±s¡T n\T¢ìøÏ Áù|eT|üPs¡«ø£+>± Ç#˚Ã~ <ëq+ ø±<äT,μ nì uÛ÷Ñ e÷‘·
kÕø£å´+ |ü*øÏ+~. lbÕ<äT\T <ä‘·TÔ˝Ò nì Äø±X¯+ qT+∫ ~eýêDÏ
$ì|æ+∫+~. es¡TDT&ÉT, yêj·TT<˚e⁄&ÉT j·T»„ ÁbÕ+‘·eTT $TqVü‰ ‘·øÏÿq
Á|ü<X˚ Ê\˝À ≈£î+&Éb˛‘·>± es¡¸+‘√, rÁeyÓTqÆ á<äTs¡T >±\T\‘√ ‘·eT‘·eT
Á|ü‘êbÕ\ì #·÷|æ+#ês¡T. Ç~ yêfi¯ófl Ç∫Ãq kÕø£´å +˝≤ ˝…øÿ£ y˚jT· ã&ç+~.
Çø£ n–ï<˚e⁄&ÉT dü«j·T+>± e∫Ã Vü≤$düT‡\qT n+<äT≈£îHêï&ÉT. Ç˝≤
|ü+#·uÛÑ÷‘ê\T lbÕ<äT˝Ò <ä‘·TÔ\T nì ‘·eT‘·eT $<ÛëHê\‘√ kÕø£å´+
Ç#êÃø£ sê»X¯s¡à >√<ëHêìï n+^ø£]+#·&É+‘√ es¡à, ÁX‚wæ˜>±s¡¢≈£î n|üPs¡«
76
|ü⁄D´+ \_Û+∫+~.
ne<Ûä÷‘· |”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT\≈£î yê] eT÷s¡â‘ê«ìï m‹Ô #·÷|ü⁄‘·÷,
ªbÕcÕD eT÷s¡TÔ\≈£î |üP»\T #˚dü÷Ô, dü>∑TD, kÕø±sê\‘√ yê] eT<Ûä´
q&Éj÷· &ÉT‘·Tqï düJe <ä‘T· ìÔ Á>∑V≤æ +#·˝øÒ b£ ˛‘·THêïs¡T,μ nì eT+<ä*+#ês¡T.
|üPs¡« »qà˝À düTeTr sê»X¯s¡à\T, düTo\ $wüßíX¯s¡à <ä+|ü‘·T\ì, yês¡T
kÕøå±‘·TÔ <ä‘·Ô, dü÷s¡´, n–ï <˚e⁄\qT ÁXÊ<äΔ uÛÀø£Ô\T>± ÄVü‰«ì+∫, ‘·eT
|üPØ«≈£î\≈£î |ü⁄D´>∑‘·T\qT ø£*Œ+∫q |ü⁄D≤´‘·Tà\ì, Çø£ u≤|üHês¡T´\T
dü«j·T+>± ø£èwüí |üse¡ ÷‘·à≈£î ‘·+Á&ç nsTTq q+<äT˝Ò nì $X¯Bø£]+#ês¡T.
qs¡dæ+Vü≤es¡à>±πs #Û·Á‘·|ü‹ •yêJ
lbÕ<ä T \ ô|<ä › nqï>±s¡ T n+<Û ä ‘ · « eTT qT+&ç $eTT≈£ î Ô ˝ … ’
eTVü‰|ü+&ç‘T· &ÉT ne⁄‘ês¡ì, eTs¡T»qà˝À eTsêsƒê <˚Xe¯ TT˝À dü»q® |òTü &é˝À
düeTs¡ú sêeTTì>± »ìàkÕÔs¡ì, ∫qï nqï>±s¡T ≈£L&Ü dü«düú X¯Øs¡T˝…’ l<Ûäs¡
ne<Ûä÷‘·>± »ìà+#·T‘ês¡ì, >√<ëq |ü⁄D´ $X‚wü+ e\q es¡à>±s¡T
Væ≤+<ä÷ kÕÁe÷»´ kÕú|ü≈£î&ÉT #Û·Á‘·|ü‹ •yêJe˝… »ìà+∫ düeTs¡úsêeTTì
•wüß´\T ne⁄‘ês¡ì #ÓbÕŒs¡T. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À |æsƒê|ü⁄s¡+, yêj·Tdü|ü⁄s¡+
(ø±øÏHê&É), XÊéT˝≤+u≤|ü⁄s¡+ (kÕeTs¡ø¢ √≥) eT÷&ÉT ø£*dæ eTVü‰ |ü≥Dº +
@s¡Œ&ÉT‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. á $<Ûä+>± ≈£L\+ø£wü+>± ø£s¡à |òü˝≤\qT
>∑T]+∫ $e]+∫ ‹s¡TeT\<ëdüT qqTï ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ ãj·T\T<˚s¡eTì
Ä<˚•+#ês¡T.
77
10 e n<Ûë´j·T+
düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ eè‘êÔ+‘·+
(lbÕ<äT\≈£î eT÷&ÉT@fi¯ófl)
...eT÷s¡Tâì eTqdüT s¡+õ+|üsê<äT
H˚qT ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ ~X¯>± Á|üj·÷D+ kÕ–dü÷Ô, lbÕ<äT\ ©\\qT
eTqdüT˝À ‘·\#·T≈£î+≥÷ <ë]˝À ˇø£ sê$#Ó≥Tº ˙&É˝À ø=~›ùd|ü⁄ ùd<ä
rs¡TÃø√e&ÜìøÏ n≥T yÓfi≤flqT. Ä #Ó≥Tº ˙&É˝À ≈£Ls¡TÃqï e´øÏÔ qqTï
kÕ<äs¡+>± ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. n‘·ì eTT+<äT ˇø£ »+–&ç, n+<äT˝À ˇø£
sê– bÕÁ‘· ñHêïsTT. MTs¡T lbÕ<äT\ uÛÑ≈£îÔ˝≤? nì H˚q&ç–‘˚, yê]˝≤
#ÓbÕŒs¡T, ªªH˚H=ø£ yÓ’X¯ó´&çì. ∫qï|ü&˚ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T #·ìb˛sTTHê, yêfi¯ófl
Hê≈£î $T–*Ã Ç∫Ãq ◊X¯«s¡´+˝À ô|]–, j·TTø£Ôej·TdüT sê>±H˚ yê´bÕs¡+
yÓTT<ä\Tô|{≤ºqT. _\«eT+>∑fi¯ó&ÉH˚ Áu≤Vü≤àD yê´bÕ]‘√ ùdïVü≤+ ≈£î~],
yÓT\¢>± Ç<ä›s¡+ ∫+‘êeTDÏ nH˚ y˚X¯´ kÕ+>∑‘·´+˝À |ü&Ü¶eTT. Ç<ä›s¡+
ø£*dæ ns¡ãT“ <˚X¯+‘√ >∑TÁsê\ yê´bÕs¡+ #˚kÕeTT. yÓTT<ä{À¢ #ê˝≤
˝≤uÛ≤\T >∑&ç+#êeTT. ø±ì, ‘·s¡Tyê‘· #ê˝≤ qwüºb˛j·÷eTT. Hê uÛ≤s¡´ á
eTH√e´<Ûä‘√H˚ #·ìb˛sTT+~. eTqdæú$T‘·+ ˝Òì ø=&ÉT≈£î ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ
‘·*¢ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. H˚qT |”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝ÀH˚ ñ+≥THêï lbÕ<äT\qT
>∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛>± ì+~dü÷Ô ñ+&˚yê&çì. ˇø£kÕ] sê»X¯s¡à Hê <äTø±D+
qT+&ç ˇø£ es¡Vü‰ $\Te#˚ùd edüTÔe⁄\T rdüT≈£îHêïs¡T. Äj·Tq u≤ø°
rs¡Ã&É+ Ä\dü´+ #˚ùddü]øÏ H˚qT e&û¶ MT<ä e&û¶ y˚dæ ˇø£ es¡V‰ü u≤ø°ì |ü~
es¡Vü‰\T #˚dæ, <ëìøÏ #Ó\T¢>± yêfi¯fl Ç\T¢ »|ü⁄Ô #˚düT≈£î+{≤qì n+<ä]‘√
&Ü+_ø±\T #Ó|Pü Ô ñ+&˚yê&çì. á Ä˝À#·q Hê $HêXÊìπø nì ÁX‚w>æ̃ ±s¡T
qHÓï+‘√ eT+<ä*+#ês¡T. ø±ì H˚qT Äj·Tq e÷≥ ô|&É#Ó$q ô|{≤ºqT.
78
$HêX¯ø±˝Ò $|üØ‘· ãT~Δ'
ˇø£kÕ] ÁX‚wæ˜>±] ˇ&ç˝À ñqï lbÕ<äT\‘√ yê] nqï\T
n${Ïyêfi¯flì, yê] ‘·+Á&ç ;<äyê&Éì #·T\ø£q>± e÷{≤¢&É&Éy˚T ø±≈£î+&Ü
Hê <äTø±D+˝À |üì #˚dæ yêfi¯fl u≤ø° rsêÃ\ì >∑~›+#êqT. eT÷&ÉT
dü+e‘·‡sê\ lbÕ<äT\T Hê e÷≥qT ˇ|ü≈£î+≥÷, u≤ø° r]Ãq ‘·s¡Tyê‘·
Hê <Ûäq+ Hê <ä>∑Zs¡ ì\e<äì ôV≤#·Ã]+#ês¡T. ÁX‚wæ˜>±s¡T lbÕ<äT\qT
m‘·TÔø=ì Hê <äTø±D≤ìøÏ ‘Ó∫Ã, lbÕ<äTìøÏ ã<äT\T>± ‘·qT Hê e<ä› |üì
#˚kÕÔqì #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘·˝À ô|<ä›–s¡C≤\ E≥Tº‘√ düHê´dæ˝≤ ñqï ˇø£
e´øÏÔ e∫Ã, ªsê– bÕÁ‘·\THêïj·÷?μ nì n&ç– ‘·q≈£î ˇø£ sê–bÕÁ‘·
#ê˝≤ nedüs¡eTì, m+‘· KØ<äsTTHê düπs ø=+{≤qì #ÓbÕŒ&ÉT. Hê <ä>∑Zs¡
32 bÕÁ‘·\T ñHêï, ˇø£ÿfÒ ñ+<äì nã<äΔ+ #Ó|æŒ |ü~ es¡Vü‰\T KØ<äì
#ÓbÕŒqT. <ëìøÏ Ä e´øÏÔ ˇ|üø=ì bÕÁ‘·qT e÷Á‘·+ lbÕ<äT\ #˚‘·
Ç|æŒ+#·eTì n&ç>±&ÉT. H˚qT n˝≤π> #˚kÕqT. bÕÁ‘·ì n‘·ì #˚‹øÏ∫Ãq
lbÕ<äT\T Ä e´øÏÔ‘√, ªª˙ ø£cÕº\˙ï r]b˛j·÷sTT. ˙ uÛ≤sê´_&É¶\T ˙
ø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTHÔ êïs¡T. yÓfió¯ fl,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. #ê˝≤ eT+∫ ˝≤uÛkÑ Õ{Ï
uÒs¡+ ‘·–*+<äqï Äq+<ä+‘√q÷, nVü≤+ø±s¡+‘√q÷ yê] u≤ø° r]
b˛sTT+<äì, lbÕ<äT\T Hê≈£î <ëdü´+ #˚j·Tqedüs¡+˝Ò<äì >±j·TÁr<˚$
kÕøÏå>± Á|üe÷D+ #˚dæ #ÓbÕŒqT. yês¡T yÓ[flq ‘·s¡Tyê‘· #·÷ùdÔ 31 sê–
bÕÁ‘·\≈£î ã<äT\T <äTø±D+˝À ˇø£ÿfÒ bÕÁ‘· $T–* ñ+~. ˇø£ÿfÒ bÕÁ‘·
ñ+<äì H˚qT #Ó|æŒq nã<ëΔìï lbÕ<äT\T ì»+ #˚dæ, <=+>∑˝…ø£ÿ\‘√
H˚qT |ü~+‘·\T ô|+∫q yê] ‘·+Á&ç u≤ø°ì r]Ãy˚kÕs¡Tμμ. Ç+‘·es¡≈£î
‘·q ø£<∏ä #Ó|æŒq Ä kÕ«$T ªªnj·÷´! MTs¡T Äø£*>± ñHêïs¡T. Ä ø=\
qT˝À kÕïq+#˚dæ s¡+&ç uÛÀ»q+ #˚<ë›+, ‘·s¡Tyê‘· e÷{≤¢&ÉTø√e#·TÃ,μμ
nì #Ó|æŒ ø£<∏äì eT<Ûä´˝À Ä|æy˚kÕs¡T.
79
m<äTs¡T>± ñqï ø=\qT˝À kÕïq+ #˚dæ e#˚Ã˝À>± ‘ê{Ï Ä≈£î\‘√
<=HÓï\T, ns¡{Ï Ä≈£î $düÔs¡T¢ dæ<äΔ+ #˚kÕs¡T. ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì ø=~›ùd|ü⁄
<Ûë´q+ #˚dæ, U≤∞>± ñqï sê–bÕÁ‘· qT+&ç <=HÓï\˝À ˙fi¯ófl b˛kÕs¡T.
Hê≈£î ˇø£ yÓ’|ü⁄ ÄX¯Ãs¡´+>±q÷ eTs√yÓ’|ü⁄ ≈£î‘·÷Vü≤\+>±q÷ ñ+~. n<˚
bÕÁ‘·‘√ $düÔsê≈£î˝À nqï+ ;s¡ø±j·T |ü|ü e&ç¶+#ês¡T. neTè‘·+ ˝≤+{Ï
Ä uÛÀ»q+ ø£&ÉT|ü⁄ ì+&Ü ‹Hêïπø Ä bÕÁ‘· U≤∞ nsTT+~.
lbÕ<äT\ düs¡«»„‘·
düTã“j·T´ ÁX‚w˜æ eT∞fl ‘·q ø£<qä∏ T Ç˝≤ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ , ªªlbÕ<äT\T
‘·+Á&ç ãTTD≤ìï ˇø£ $+‘· |üü<äΔ‹˝À rsêÃs¡qï $wüj·T+ |æsƒê|ü⁄s¡+
n+‘ê >∑T|üq bÕøÏb˛sTT+~. sê»X¯s¡à Bìï ˇ|üø√ø£b˛e&É+‘√
ô|<ä›\+<äs¡T düe÷y˚X¯+ nj·÷´s¡T. u≤|üHês¡T´\T lbÕ<äT\qT, ªÄ
»{≤<Ûë] ˙≈£î ‘Ó\TkÕ?μ nì Á|ü•ï+#ês¡T. Hê≈£î ªÄ »{≤<Ûë] e÷Á‘·y˚T
ø±<äT n+<äs¡T »{≤<Ûës¡T\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT,μ nì yês¡T düe÷<Ûëq+
#ÓbÕŒs¡T. eT÷&˚fifl¯ yê&ç$ Ç˝≤ ô|<ä› e÷≥\T e÷{≤¢&≈É L£ &É<ìä ‘ê‘·>±s¡T
eT+<ä*ùdÔ ‘·q ej·TdüT ø=ìï \ø£å\dü+e‘·‡sê\ì, düèwæº ÁbÕs¡+uÛÑ+
ø±ø£eTT+<äTqT+&˚ ‘êqT ñHêïqì #ÓbÕŒs¡T. Ç˝≤ n˙ï ‘·q≈£î ‘Ó\TdüqH˚
düs¡«»„‘·«+, nìï+{Ï˝Àq÷ ‘êqTHêïqH˚ düs¡«yê´|üø£‘·«+ #Ó|üø√e&É+
‘·|üŒì ‘ê‘·>±s¡T eT+<ä*+#ês¡T. <ëìøÏ düe÷<Ûëq+>± lbÕ<äT\T,
ªªìs¡÷|æ+#·ø£ b˛‘˚ ìC≤\T nã<ëΔ\e⁄‘êj·÷? eTqTwüß\+<ä]˝Àì
nìï ø√XÊ\˝À H˚qT ñHêïqT, n~ nqTuÛÑ$+#˚ e´øÏÔøÏ ‘Ó\TdüTÔ+~.
n˝≤ Ä nqTuÛÑe+ ˝Òq+‘· e÷Á‘êq, Ä e´øÏÔøÏ ‘Ó*j·Tq+‘· e÷Á‘êq
Hê ñìøÏ nã<äΔ+ ø±<äT ø£<ë? á düèwæº n+‘ê Hê dü+ø£\Œ ã\+‘√H˚
q&ÉTdüTÔ+~,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. düTã“j·T´ <äTø±D+ qT+&ç eTTô|’Œ¤ sê–
bÕÁ‘·\T e÷j·T+ #˚dæ+~ qTy˚«Hê? nì u≤|üHês¡T´\T n&ç–‘˚ n~
80
|üPs¡«»qà≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTì ‘Ó*|ææ Ä ø£<∏ä Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ |üPs¡«»qà>±<∏ä
ªªdüTã“j·T´ÁX‚wæ˜ |üPs¡«»qà˝À n&É$ ÁbÕ+‘·+˝Àì >∑T&ç˝À
<ä‘·Ô|üPC≤]. ø±+‘ê˝À\T&Ó’q Ç‘·&ÉT nHê~>± Äsê~Û+|üã&ÉT‘·Tqï
<ä‘·Ô $Á>∑Vü‰ìï n$Tà, Ä kıeTTàqT ñ+|ü⁄&ÉTø£‘ÓÔøÏ Ç∫Ã $Á>∑Vü‰ìï
<=+>∑\T n|üVü≤]+#ês¡ì ndü‘·´ Á|ükÕs¡+ #˚kÕ&ÉT. ø=~› <ÛäHêìøÏ
ÄX¯|ü&ç Ä $Á>∑Vü‰ìï ø£]–+∫q Ä ø£+kÕ*j˚T á »qà˝Àì »{≤<Ûë].
ø£+kÕ* Ä $Á>∑Vü‰ìï ø£]–+∫ eTTô|’Œ¤ ¬s+&ÉT sê– bÕÁ‘·\T>± #˚kÕ&ÉT.
j·÷<äè∫Ã¤ø£+>± á |üì n+‘ê yê] ≈£î\<Ó’eyÓTÆq qèdæ+VüQì $Á>∑Vü≤+
eTT+<äT »s¡>∑&É+‘√ <Ó’e dü+ø£\Œ+ e\¢ qèdæ+VüQ&ç 32 n+X¯\T Ä
bÕÁ‘·\˝À Á|üy˚•+#êsTT. |üPs¡«»qà\ |ü⁄D´+e\¢ ÁX‚wæ˜ <Ûäqe+‘·T\
Ç+{À¢ »ìà+#·>± Ä ø£+kÕ* |üPs¡«»qà C≤„q+‘√ ìs¡Tù|<ä\ Ç+{À¢
»ìà+#ê&ÉT. qqTï nqq´ uÛÑøÏÔ‘√ |üPõ+∫ <ä]Á<ëìï <ä÷s¡+ #˚j·TeTì
nVü≤√sêÁ‘·T\T ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. n|ü\ yê] u…&<É ä qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø√e&ÜìøÏ
e÷s¡Ty˚wü+˝À ‹s¡T>∑T‘·Tqï n‘·ìøÏ H˚qT ø£\˝À ø£ì|æ+∫ sê–bÕÁ‘·ì
Hê#˚‹ MT<äT>± ø=qeTì, qqTï <ëdü´ $eTT≈£îÔ&ÉqT #˚j·TeTì #ÓbÕŒqT.
Ä $<Ûä+>± n‘·ìøÏ eTVü≤<Ó’X¯«sê´ìï ø£*Œ+#êqT.μμ á $<Ûä+>± #Ó|æŒq
lbÕ<äT\T Hê‘√ ø£]ƒq+>±, ªªdüTã“j·T´ÁX‚wæ˜! ˙e⁄ Hê ‘·+Á&çøÏ #˚dæq
yÓ÷düy˚T ø±≈£î+&Ü ∫+‘êeTDÏ‘√ ˙ X¯è+>±s¡+, yÓøÏ* #˚wüº\T n˙ï
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ø=~› ø±\+˝À ˙e⁄ <ä]Á<äT&ç$ ø±uÀ‘·THêïe⁄. »+–&ç˝À
|æ\¢\ $TsƒêsTT neTTàø=ì Áã‘·T≈£î. n+‘·ø£+fÒ >∑‹˝Òì |ü]dæú‹ eùdÔ á
sê– bÕÁ‘·qT+&ç ˙≈£î nqï+, ;s¡ø±j·T |ü|ü ekÕÔsTT. ˙ <ä>∑Zs¡ ø=qï
kÕe÷q¢‘√ e÷ ‘·+Á&ç e÷ ã+<ÛäTe⁄\≈£î ‹ì|æ+∫+~ ny˚. ø±ã{Ïº n$
e÷Á‘·y˚T ekÕÔsTT. ˙e⁄ ‹q>± n‹<∏äT\≈£î ≈£L&Ü ô|≥º>∑*π>+‘· ÄVü‰s¡+
81
bÕÁ‘·˝À+∫ edüTÔ+~,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
16y˚\ düŒ+<äq˝Ò 16y˚\ >√|æø£\T
Hê≈£î nVü≤+ø±s¡+ ôV≤#·TÃ
yÓ÷‘ê<äT˝ÀH˚ ñ+&É&É+‘√, ªªÄVü‰!
ne‘ês¡ |ü ⁄ s¡ T wü ß \ $wü j · T +
nsTT‘˚ n~ ©\, e÷ uÀ{Ïyê]
$wüj·T+ nsTT‘˚ Åd”Ô \+|ü≥e÷?μμ
n+≥÷ m<˚›yê #˚kÕqT. ªªlø£èwüßí&çøÏ mì$T~ uÛ≤s¡´\T, |ü<äVü‰s¡Ty˚\
eT+~ >√|æø£\T ñHêï n‘·&ÉT ì‘·´ ÁãVü≤à#ê]. n~ <˚Vü≤ dü+ã+<Ûä+
ø±<äT, Ä‘·à dü+ã+<Ûä+. uÛÑ]+|üã&˚ Ä‘·à uÛ≤s¡´, uÛÑ]+#˚ Ä‘·à uÛÑs¡Ô.
ªªXÊ|ü+e\¢ <˚y˚+Á<äT&ÉT e÷qe⁄&ç˝≤ »ìà+#·e\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT ◊<äT
s¡÷bÕ\‘√ ˇπø Ä‘·à‘√ |ü+#· bÕ+&Ée⁄\T>± »ìà+#ê&ÉT. X¯N<˚$
Á<Í|ü~>± »ìà+∫+~. nsTT<äT>∑Ts¡T uÛÑs¡Ô\ uÛ≤s¡´ nsTTq|üŒ{Ïø°
X¯j·÷´düTK+ Ç∫Ã+~ ns¡T®qT&çøÏ e÷Á‘·y˚T. ;ÛeTT&çøÏ <ëdæ˝≤, <Ûäs¡àE&çøÏ
eT+Á‹˝≤, q≈£î\düVü≤<˚e⁄\≈£î ‘·*¢>± eéVü≤]+∫+~,μμ nì lbÕ<äT\T
$e]+#ês¡T. H˚q+‘·{Ï‘√ Ä>∑ø£, ªá »qà˝À ˙≈£î |ü<äVü‰s¡Ty˚\ eT+~
>√|æø£\T, nwüºuÛ≤s¡´\T ñHêïsê!μ n+≥÷ yÓøÏÿ]+#êqT. yês¡T qe⁄«‘·÷,
ªªHê nwüº$<Ûä Á|üeè‘·TÔ˝Ò Hê nwüºuÛ≤s¡´\T. Hê~ c˛&ÉX¯ø£fi≤ Á|ü|üPs¡í
ne‘ês¡+. Hê Ä‘·à, X¯Øs¡+, eTqdüT‡\qT+∫ Á|ü‹ø£Då + |ü~ ~≈£îÿ\≈£î ~e´
düŒ+<äq\T Á|üdü]+|ü ã&ÉT‘·T+{≤sTT. n+fÒ 10 (Ä‘·à) x 10 (X¯Øs¡+)
x 10 (eTqdüT)R 1000 düŒ+<äq\T. Ç˝≤ 16 ø£fi¯\ qT+&ç Á|ü‹ ø£åD+
16 x 1000 R 16000 düŒ+<äq\T ñ‘·Œqï+ ne⁄‘·T+{≤sTT. ny˚ Hê
|ü<äVü‰s¡Ty˚\ >√|æø£\T. ø£ècÕíe‘ês¡+˝À á düŒ+<äq\T e÷qyêø±s¡+˝À
ñ+fÒ Ç|ü&ÉT ìsêø±s¡+>± ñHêïsTT,μμ nì düŒwüº+>± e´ø£Ô|ü]#ês¡T.
82
‘·s¡Tyê‘· 32 qs¡dæ+Vü≤eT÷s¡TÔ\ ù|s¡¢qT es¡Tdü>± #Ó|æŒ, n+<äT˝À 30e
qs¡ d æ + Vü ≤ eT÷]Ô > ± lbÕ<ä T ì, 31` qèdæ + Vü ≤ dü s ¡ d ü « ‹>±, 32e
qs¡dæ+Vü≤eT÷]Ô ne‘ês¡+>± kÕ«$T düeTs¡ú ù|s¡T dü÷∫+#ês¡T.
Ç+‘·es¡πø ø£<∏äqT #Ó|æŒq düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº‘√, ªªeTq+
á s√E sêÁ‘·+‘ê lbÕ<äT\ ~e´HêeT dü+ø°s¡Ôq˝À >∑&ÉT|ü⁄<ë+. πs|ü⁄
H˚qT eT]ø=ìï ~e´©\*ï $e]kÕÔqT,μμ nì #Ó|æŒ qqTï <ä>∑Zs¡˝À ñqï
≈£î{°sêìøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. lbÕ<äT\ ~e´HêeT+, HêeTdüàs¡D+ nH˚ø£
»qà\qT+&ç ù|s¡T≈£îqï bÕ|ü|ü⁄ sêX¯ó\ìï+{Ïì uÛÑdüà+ #˚düTÔ+~.
83
11e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äÁ|üuÛÑTe⁄\ ‘·‘·Ô«+
(lbÕ<äT\≈£î eT÷&ÉT@fi¯ófl)
Ä eTs¡THê&ÉT düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ lbÕ<äT\ <ä‘·Ô‘·‘êÔ«ìï Ç˝≤
$e]+#ês¡T: ªªdüTeTr eTVü‰sêDÏ nqdü÷j·÷e÷‘·‘√ düe÷qyÓTqÆ dæ‹ú ˝À
ñ+&É≥+e\¢ lbÕ<äT\T ÄyÓT >∑s¡“¤+˝À »ìà+#ês¡T. yês¡T e÷‘ê|æ‘·¡\
dü+jÓ÷>∑+e\¢ ø±ø£ jÓ÷>∑ìwüß˜˝…’q sê»X¯s¡à, düTeT‹ H˚Á‘ê\qT+&ç
jÓ÷>∑CÀ´‘·T\T Á|üuÛÑ$+∫ yê{Ï dü+jÓ÷>∑+ e\¢ »ìà+#ês¡T. y˚s¡Ty˚s¡T
<˚e‘·\qT Äsê~Û+#˚≥|ü⁄&ÉT Äj·÷ <˚e‘·\˝À <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄ #Ó’‘·q´+
Á|ü‹_+_+∫ ˇø£ ø=‘·Ô #Ó’‘·q´+>± e÷s¡TŒbı+~ kÕ<Ûä≈£î\ ø√]ø£\qT
HÓs¡y˚s¡TdüTÔ+~. <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄H˚ ÄÁX¯sTT+∫qf…Æ¢‘˚ @ <˚e‘·\‘√, m+‘·
y˚Ts¡≈£î, @ |üìì ìs¡«]Ô+|ü#˚j·÷˝À yêπs ìs¡ísTT+∫, Ä ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î
Ä |üìì »]|æ+∫, kÕ<Ûä≈£îì ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤ ø±bÕ&ÉT‘ês¡T. l<ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄
dü>T∑ D, ìs¡TDZ ‘·‘êÔ«\≈£î nr‘·eTT, Ä<Ûës¡u÷ÑÛ ‘·eTT nsTTq |üse¡ T‘·‘«Ô· +,
n<˚ Ä~‘·‘·Ô«+, Ä<ä´+‘·s¡Væ≤‘· ‘·‘·Ô«+.
<ä‘·Ô |ü+#·ø£+
ˇø£kÕ] u≤|üHês¡T´\yês¡T lbÕ<äT*ï, ª˙e⁄ <ä‘·TÔ&çyê? <ä‘·Ô
ñbÕdü≈£î&çyê?μ nì n&ç>±s¡T. <ëìøÏ yês¡T, ªH˚qT <ä‘·TÔ&ÉqT nì
#Ó|æŒq|ü⁄&ÉT <ä‘·TÔ&ÉH˚ ne⁄‘·THêïqT. H˚qT <ä‘·Ô ñbÕdü≈£î&ÉqT nì
#Ó|æŒq|ü⁄&ÉT <ä‘·Ô ñbÕdü≈£î&ÉH˚ ne⁄‘·THêïqT. H˚qT lbÕ<äT&ÉqT nì
#Ó|æŒq|ü⁄&ÉT lbÕ<äT&ÉH˚ ne⁄‘·THêïqT. H˚qT @~ dü+ø£*Œ+∫q n<˚
ne⁄‘êqT, n<˚ »s¡T>∑T‘·T+~,μ nì #ÓbÕŒs¡T. ‘ê‘·>±]øÏ Ç<ä+‘ê
njÓ÷eTj·T+>± ñ+~. lbÕ<äT\T yÓT\¢>± yê] ø£qTu§eTà\ eT<Ûä´
84
‘êø£&É+‘√, u≤|üHês¡T´\øÏ yÓTT<ä≥ Væ≤e÷\j·÷˝À¢ u≤u≤J, yês¡T
Á|üj·÷>∑˝Àì Á‹y˚D° dü+>∑eT+˝À kÕïq+ #˚j·T&É+, ‘·s¡Tyê‘· lbÕ<äT\T,
yê] s¡÷|ü+ ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·T+˝À dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔì˝À ©qeTe&É+,
<ëì˝À qT+&ç ne<Û÷ä ‘· dü«s¡÷|ü+ ãj·T≥≈£î sêe&É+, Ä s¡÷|ü+ düTeT‹
ˇ&ç˝À |üd|æ \æ y¢ ê&ç˝≤ e÷s¡&+É , 16@+&É¢ ÁbÕj·T|ü⁄ lbÕ<äTì˝≤ ø£ì|æ+∫
‘·sT¡ yê‘· eTTeT÷às¡T˝Ô ≤ ‘·qqT b˛*q dü«s¡÷|ü+ @y√ s¬ +&ÉT |ü$Á‘· q<äT\
dü+>∑eT+˝À •wüß´\‘√ kÕïq+#˚dæ qqTï qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹ n+{≤s¡T,
Ç~ >∑+<Ûäs¡«|ü⁄s¡+ nì #Ó|æŒ q~˝À n+>∑eÅdüÔ+ $dæ]y˚j·T&É+, <ëìô|’
≈£Ls=Ãì lXË’\+ <ä>∑Zs¡ ñqï ø£<ä∞eHêìøÏ yÓfi¯fl&É+, nø£ÿ&É ø=ìïe+<ä\
dü+e‘·‡sê\T ‘·|üdüT‡ #˚kÕø£ øö|”q<Ûë] nsTTq eTTdü*yê]˝≤ ø£ì|æ+∫
‘êeTT kÕ«$T düeTs¡ú nì #Ó|æŒ X¯Øs¡‘ê´>∑+ #˚kÕø£ ÁbÕDX¯øÏÔì ˇø£
sê$#Ó≥Tº˝ÀqT, ~yê´‘·àì eT*¢U≤s¡T®ì˝ÀqT ©q+ #˚j·T&É+ es¡Tdü>±
ˇø£ dü+|òüT≥q ‘·s¡Tyê‘· ˇø£{Ï ø£fi¯fleTT+<äT ø£ì|æ+#êsTT.
lbÕ<äT\ nyÓ÷|òüT dü+ø£\Œ eTVæ≤eT
‘·s¡Tyê‘· ø=~›ùd|ü{ÏøÏ u≤|üHês¡T´\T ø£fi¯ófl ‘Ó]∫ ‘·eT≈£î m<äTs¡T>±
ne÷j·Tø£yÓTÆq eTTK+‘√ ≈£Ls¡TÃqï lbÕ<äT\qT #·÷dæ yê]ì ‘·ì$rsê
>∑T+&Ó\≈£î Vü≤‘·TÔ≈£îHêïs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ø=~› ùd|ü{ÏøÏ n–ïVü≤√Á‘· ø±s¡´Áø£eT+
#˚j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. yês¡T n–ï Á|ü»®«*+|üCÒùd $<Ûëq+
Á|ü‘˚´ø£+>± ñ+≥T+~. n–ï≈£î+&É+˝À dü$T<Ûä*ï ñ+∫ y˚<äeT+Á‘ê\
qT #·<äTe⁄‘·T+fÒ n–ï ‘·q+‘·≥ ‘êH˚ Á|ü»«]\T¢‘·T+~. ø±ì Ä s√E
mìïe÷s¡T¢ Á|üj·T‹ï+∫Hê n–ïdüèwæº »s¡>∑˝Ò<äT. n|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T,
ªªzsT÷ n–ï<˚yê! ìqTï ÄC≤„|ædüTÔHêïqT. ‘ê‘·>±] <Ó’eø±sê´ìøÏ
n≥+ø£+ ø£*–+#·≈£î,μμ nì Ä<˚•+∫q yÓ+≥H˚ n–ï düèwæº nsTT´+~.
ø£\X¯+ qT+&ç ˙fi¯ófl rdüTø=ì lbÕ<äT\T n–ï≈£î+&É+˝À b˛ùdÔ n~
85
HÓsTT´ y˚dæq≥T¢>± eT]+‘·>± Á|ü»«]\¢ kÕ–+~. ªª‘ê‘ê! Hê dü+ø£\Œ+
˝Òì<˚ u≤|üHês¡T´\e+{Ï eTVü‰ ‘·|üdæ« ≈£L&Ü n–ïì düèwæº+#·˝Òs¡T. Hê
dü+ø£\Œ+˝À e÷s¡TŒ »]–‘˚ <Ûäqe+‘·T˝…’q ÁX‚wæ˜, es¡à>±s¡T¢ ì\Te
˙&É˝Òì ìs¡Tù|<ä\T ø±>∑\s¡T. qHêïÁX¯sTT+∫q uÛÑ≈£îÔìøÏ @~ ø√]Hê
Çe«>∑\qT. ø±ì n+‘·{Ï ñqï‘·X¯øÏÔì Ä uÛÑ≈£îÔ&ÉT ì\T|ü⁄ø=q>∑\&Ü?
»qT\ ÁX‚j·TdüT‡ ø=s¡≈£î ñ|üjÓ÷–+#·THê?˝Ò<ë? nì |üØøÏå+∫q
‘·s¡Tyê‘·H˚ ÇkÕÔqT. á |”]ƒø±|ü⁄s¡ nÁ>∑Vü‰s¡+˝À n&ÉT>∑T ô|≥º&ÜìøÏ
mH√ï »qà\T |ü⁄D´+ #˚düT≈£îì ñ+&Ü*. Hê ne‘·s¡D˝À Hê‘√
MTs¡T düeTø±*≈£î\T>± ñ+&É≥+ >=|üŒ $X‚wü+,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
;s¡|ü+≥
Ä eTs¡THê&ÉT es¡à>±s¡T ‘·eT uÛÑ÷eTT\qT #·÷|æ+#·&ÜìøÏ
lbÕ<äT\qT rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. Ä uÛÑ÷eTT\˝À nìï s¡ø±\ |ü+≥\T
|ü+&ÉT‘êsTT. ø±ì ;s¡ø±j·T\T e÷Á‘·+ |æ+<Ó\T ≈£L&Ü sêe⁄. eùdÔ
m+&çb˛‘êsTT. ˇø£ y˚fi¯ ô|<äø› ±j·T\T nsTT‘˚ H√{Ï˝À ô|≥Tºø√˝Òq+‘· #˚<Tä
nì es¡à>±s¡T #ÓbÕŒs¡T. Ä uÛÑ÷$T ‘·q bÕ<ä düŒs¡Ù¬ø’ ‘·|æ+∫ ñqï<äì, Ä
s√Eq uÛÑ÷$T‘·*¢ ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡&É+‘√ Çø£ô|’ #·ø£ÿ{Ï ;s¡|ü+≥ edüTÔ+<äì,
Ä |ü+≥ì ìs¡“j¤ T· +>± ‘·eT Ç+{ÏøÏ ≈£L&Ü |ü+|üeTì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T.
∫Á‘·+! Ä s√EqT+&ç Ä H˚\˝À eT+∫ s¡T∫ ø£*–q ;s¡ø±j·T\T
$|üØ‘·+>± |ü+&ÜsTT.
∫Á‘· $∫Á‘ê\ ∫Á‘ê&É
Ç+‘·˝À ø=+‘·eT+~ #Ó+#·T j·TTer j·TTe≈£î\T nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T.
lbÕ<äT\T qe⁄«‘·÷, ªyêfi¯ófl qs¡dæ+Vü‰e‘êsêìøÏ dü+ã+~Û+∫q yêfi¯ófl
nì, qèdæ+VüQ&ç uÛÑ≈£îÔ\ì, n+<äTe\¢ qèdæ+Vü≤ <äs¡Ùq+ ø±yê\qT≈£î+fÒ
86
yêfi¯ófl #˚sTT+#·>∑\s¡T,μ nì es¡à >±]‘√ #ÓbÕŒs¡T. es¡à>±s¡T ≈£L&Ü
qe⁄«‘·÷H˚ yêfi¯flì, ªªqèdæ+VüQ&ç C≤&É ‘Ó\TkÕμμ? nì Á|ü•ï+#ês¡T.
ªªn<˚eT+‘· uÛ≤>∑´+! dæ+Vü≤|ü⁄ ‘·\, eTìwæ X¯Øs¡+‘√ ˇø£&ÉT e÷ k˛<ä]
#Ó+#·T\øÏåà ô|’ eTs¡T\T ø=Hêï&ÉT. ‘·«s¡˝À yê]øÏ $yêVü≤+ »]|ækÕÔ+.
Ç<ä›]˙ Ç|ü⁄&˚ rdüT≈£îì ekÕÔ+,μμ nì #Ó|æŒ yêfi¯ófl yÓfi≤fls¡T.
n<˚ düeTj·T+˝À Ä <ë]˝À yÓfi¯óÔqï qqTï lbÕ<äT\T |æ*#ês¡T.
uÛÑ÷eTT\øÏ n&É¶+>± mes√ Ç<ä›s¡T j·TTer j·TTe≈£î\T n≥T|üø£ÿ>± edü÷Ô
ø£ì|æ+#ês¡T. <ä>∑Zs¡≈£î sê>± yêfi¯ófl ∫+‘êeTDÏ _\«eT+>∑fi¯ó˝Ò. yêfi¯ófl
>∑Ts¡Tyêj·T÷sY˝À lø£èwüßìí ùd$+∫ ≈£îs¡÷s¡eTà nH˚ eTVü‰ jÓ÷– <äsÙ¡ q+
#˚düT≈£î+fÒ ÄyÓT ªlbÕ<ä le\¢uÛÑ <äs¡Ùq ÁbÕ|æÔs¡düTÔμ nì B$+#ês¡T. Ä
ÄodüT‡ |òü*+∫ yê]<ä›s¡÷ Çø£ÿ&çøÏ #˚sês¡T. lbÕ<äT\T qqTï ∫‘·T\qT
b˛>∑T#˚dæ eT+≥ #˚j·TeTì Ä<˚•+#ês¡T. Ä eT+≥ Á|ü»«]\T¢‘·T+fÒ
yê[fl<ä›s¡÷ ‘·eT X¯Øsê˝Ò <äVæ≤düTÔqï+‘·>± qs¡ø£u≤<ÛäqT nqTuÛÑ$+#ês¡T.
ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ yêfi¯fl X¯Øsê\qT+&ç yêfi¯flì b˛*q q\¢{Ï s¡÷bÕ\T
u…’≥≈£î e∫Ã eT+≥˝À|ü&ç ÄVüQ‹ nsTTb˛j·÷sTT. Ç+‘·˝À #Ó+#·T\T
qèdæ+VüQì ô|&É¬sø£ÿ\T $]∫ ø£{Ïº #Ó+#·T\øÏåà‘√ düVü‰ nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T.
lbÕ<äT\T ã+~Û‘T· &Óq’ Ä qèdæ+VüQì ªª˙y˚Hê qèdæ+VüQ&ç$? #Ó+#·T\øÏàå
˙ uÛ≤s¡´j˚THê? Væ≤s¡D´ø£X¯´|ü⁄ì e~Û+∫ Á|üVü‰¢<äTì s¡øÏå+∫+~ ˙y˚Hê?μμ
nì lbÕ<äT\T n&ç>±s¡T. eT÷&ÉT Á|üX¯ï\≈£L ne⁄q+≥÷ »yêãT #ÓbÕŒø£
#Ó+#·T\øÏåà qèdæ+VüQ\T Ç<ä›s¡÷ CÀ´‹ dü«s¡÷bÕ\T>± e÷] n+<äs¡÷
#·÷düTÔ+&É>± lbÕ<äT\˝À ©qeTj·÷´s¡T.
_\«eT+>∑fi¯ó&ÉT eTVü≤]¸>±qT, ∫+‘êeTDÏ jÓ÷–>±q÷ e÷]
b˛j·÷s¡T. qèdæ+Vü≤ <äs¡Ùq+ ø£*Z+#·eTì eT+>∑fi¯–]˝À yêfi¯ófl
eTqdü÷Œ¤]Ô>± ø√s¡T≈£îqï+<äTe\¢ kÕøå±‘·TÔ qèdæ+Vü≤kÕ«$Tì Ä |ü$Á‘·
87
uÛÑ÷$T˝À #·÷&É>∑*>±s¡T. ∫Á‘ê‹ $∫Á‘·yÓTÆq ©\\T »]–q Ä uÛÑ÷$T
uÛ≤$ø±\+˝À ∫Á‘ê&É nH˚ Á>±eT+ ne⁄‘·T+<äì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T.
88
12e n<Ûë´j·T+
es¡àø£fi¯ ` eTs¡àø£fi¯
(Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT)
XÊ«dü ` Äj·TTsê›j·÷\ dü+ã+<Ûä+
düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ Ç˝≤ mH√ï ø=‘·Ô $wüj·÷\T Hê≈£î ‘Ó*j·T#ÓbÕŒs¡T.
ø£*j·TT>±+‘·+˝À lbÕ<äT˝Ò ø£*ÿ ne‘ês¡+>± ekÕÔs¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
XÊ«dü≈£î Äj·TTsê›j·÷ìøÏ eT<Ûä´ >∑\ dü+ã+<Ûëìï >∑T]+∫ #Ó|üPÔ, ªÁãVü≤à
ˇø£ e´øÏÔøÏ q÷≥ Çs¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\ Äj·TTwüß¸qT Ç#êÃs¡+fÒ uÛÖ‹ø£+>±
yê&ÉT nìï dü+e‘·‡sê\T J$kÕÔ&Éì ns¡ú+ø±<äT. Ä q÷≥ Çs¡yÓ’
dü+e‘·‡sê˝À¢ mìï XÊ«düÁ|üXÊ«dü\T kÕe÷q´+>± rdüTø=q>∑\T>∑T‘ê&√
n+‘·ø±\+ J$+∫ ñ+{≤&ÉT,μ nì $e]+#ês¡T. eTqXÊÃ+#·\´+ ø£\
yês¡T, m|ü⁄&É÷ ~>∑T\T>± ñ+&˚yês¡T, ø√|üdü«uÛ≤e⁄\T, <äTwüº Á|üeè‘·TÔ\T
‘·eT XÊ«dü\ì ‘·≈î£ ÿeø±\+˝À Ks¡TÃ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T, #·+#·\ dü«uÛ≤e+ø£\
ø√‹ ø=+‘· ø±\y˚T J$düTÔ+~, ‘·≈£îÿe XÊ«dü`Á|üXÊ«dü\T rdüT≈£îH˚
sêø±dæ ‘êuÒ\T 300 dü+e‘·‡sê\T J$düTÔ+<äì #ÓbÕŒs¡T. Á|ü‹ 10
dü+e‘·‡sê\≈£î bÕ‘· JyêDTe⁄\ kÕúq+˝À ø=‘·Ô JyêDTe⁄\T |ü⁄{Ïº X¯Øs¡
uÛ≤>±\˝À e÷s¡TŒ\T edüTÔ+{≤j·Tì, n˝≤π> ÁbÕDX¯øÏÔ e÷qdæø£ X¯≈£îÔ\˝À
≈£L&Ü e÷s¡TŒ edü÷Ô ñ+≥T+<äì #ÓbÕŒs¡T. Bìe\¢ eTqdüT, ÁbÕD+ |ü]
X¯ó<äΔ+ ne⁄‘êj·Tì, á e÷s¡TŒ\T ‘·«s¡>± sêe&ÜìøÏ lbÕ<äle\¢uÛÑ
#·]‘êeTè‘·+ düVü‰j·T+ #˚düTÔ+<äì, á Á>∑+<∏ä bÕsêj·TD eTq˝Àì #Ó&ÉT
düŒ+<äq\qT lbÕ<äT\ #Ó’‘·q´+˝À ø£*|æ yê{Ïì X¯ó~Δ #˚dæ ‹]– eTq˝À
#˚s¡TdüTÔ+<äì #ÓbÕŒs¡T.
89
es¡àø£fi¯
lbÕ<ä T \T Hê\T>∑ T dü + e‘· ‡ sê\ ÁbÕj· T +˝À ñ+&É > ±
|” ] ƒ ø ±|ü ⁄ sêìøÏ es¡ à ø£ fi ¯ nH˚ eTs¡ à ø£ fi ¯ ‘Ó * dæ q ≈£ î \X‚ K s¡ T &É H ˚
eT\j·÷∞ e´øÏÔ e#êÃ&ÉT. eTs¡à\T nì |æ\Teã&˚ X¯Øs¡+˝Àì
JeX¯ ø Ï Ô π ø +Á<ë\ô|’ ˇ‹Ô & ç ø£ * –+∫ ø±ì, Ä kÕú q +˝À <Ó ã “
ø=≥º&É+ e\¢ ø±ì eTìwæøÏ ÁbÕD≤bÕj·T+ ø£*–+#·e#·TÃ. Ç~
yÓ’<ä´|üs¡+>± ñ|üjÓ÷–+∫q≥¢sTT‘˚ Bs¡Èyê´<ÛäT\qT ≈£L&Ü qj·T+
#˚j·Te#·TÃ. á eTs¡à ∫øÏ‘·‡qT ø£ìô|{Ïºq ÁbÕNq yÓ’<äT´&ÉT düTÁ•‘·T&ÉT.
≈£î\X‚Ks¡T&ÉT`ncÕºeÁø£ ;ÛeTT&ÉT
≈£ î \X‚ K s¡ T &É T @&É T ø=+&É \ yê&ç uÛ Ñ ≈ £ î Ô & É T . Á|ü ‹ sê»´+˝À
eT\¢jÓ÷<ÛäT\qT z&ç+∫ »j·T|ü‘êø±\T rdüT≈£î+≥÷ |”]ƒø±|ü⁄s¡+
e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&ç eT\¢jÓ÷<ÛäT\+<äs¡T düe÷y˚X¯yÓTÆ ≈£î\X‚Ks¡T&ç #˚‹˝À
#êe&ÉyÓ÷, z&É≥yÓ÷ U≤j·T+ nì ‘·\∫, lbÕ<äT\T ì»+>± <ä‘·TÔ˝Ò
nsTT‘˚ @<√ |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü⁄‘ês¡ì Ä•+∫ yê]ì ÄÁX¯sTT+#ês¡T.
es¡à>±] e<ä› ;ÛeTT&ÉH˚ ncÕºeÁø£ >∑÷ìyê&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. yê&ÉT <äTs¡“\T&ÉT
≈£L&Ü. ø±ì lbÕ<äT\+fÒ $|üØ‘·yÓTÆq Áù|e÷_Ûe÷Hê\T, n#·+#·\
$XÊ«dü+. ‘·s¡#·T ‘·q >∑÷ìì u≤>∑T #˚j·TeTì lyê]ì ø√s¡T‘·T+&˚yê&ÉT.
Ä ;ÛeTT&çH˚ lbÕ<äT\T ≈£î\X‚Ks¡TìøÏ b˛{Ï>± m+|æø£ #˚kÕs¡T.
$<ë´ <äT]«ìjÓ÷>∑ <äTwüŒ¤*‘ê\T
eT\¢j·TT<äΔ+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT´+~. |”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT\T ;ÛeTT&ç#êy√,
lbÕ<äT\ eTVæ≤yÓ÷, s¬ +{Ï˝À @<√ ˇø£{Ï ‘˚*b˛‘·T+<äì ìsêΔ]+#·T≈£îHêïs¡T.
≈£î\X‚Ks¡T&ÉT ;ÛeTTDÏí ˇø=ÿø£ÿ <Óã“ ø=&ÉT‘·Tqï|ü&É˝≤¢ Ä <Óã“ n‘·ìπø
‘·>∑\&É+ ø±≈£î+&Ü, Á|ür <Óã“≈£L ;ÛeTT&ç nwüºe+ø£s¡\T, >∑÷ì b˛sTT
n‘·ì X¯Øs¡+ X¯øÏÔe+‘·+ nekÕ–+~. <Óã“\T ø={Ïº ø={Ïº n\dæb˛sTTq
90
≈£î\X‚Ks¡T&ÉT ìdü‡‘·TÔe‘√ lbÕ<äT\qT X¯s¡DT ø√sê&ÉT. lbÕ<äT\T
n‘·ì‘√, ªªá s√EqT+&ç ;ÛeTTì X¯Øs¡+˝Àì <äTs¡“\‘·«+ ˙ X¯Øs¡+˝ÀøÏ
ã<ä˝≤sTT+#·T‘·THêïqT. ˙e⁄ e÷qe X¯Øs¡+˝Àì 108 es¡à\T ‘Ó*dæø=ì,
yê{Ïô|’ <Óã“ rdü÷Ô nVü≤+ø±s¡e+‘·T&ç$ nj·÷é⁄. eTs¡àø£fi¯qT
<äT]«ìjÓ÷>∑+ #˚dæq+<äT≈£î ˙ $<ä´qT ñ|üdü+Vü≤]düTÔHêïqT,μμ nì
#ÓbÕŒs¡T
ø£D
å ø±\+ ≈£î\X‚Ks¡T&çøÏ l|ü<ëàer y˚+ø£fXÒ «¯ s¡T\T>± <äsÙ¡ q$T∫Ã
lbÕ<äT\T n‘·ìì ø£è‘ês¡TDú íÏ #˚kÕs¡T. nVü≤+uÛ≤e⁄\qT, nqs¡TΩ\qT ôd‘’ +·
nqTÁ>∑Væ≤+#˚ kÕ«$T ø±s¡TD≤éTè‘êìï m+‘· e]í+∫Hê ‘·≈£îÿy˚ø£<ë?
91
13e n<Ûë´j·T+
Äq+<äX¯s¡àj˚T yÓ+ø£j·T´ ne<Ûä÷‘·
(lbÕ<äT\T nsTT<äT dü+e‘·‡sê\ u≤\T&ÉT)
düTã“j·T´ÁX‚wæ˜ e<ä› nqTeT‹ rdüTø=ì H˚qT ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓ’|ü⁄
Á|üj÷· D+ kÕ–+#êqT. sêÁ‹ düeTj·T+˝À ˇø£ Á>±eT+˝À M~Û ns¡T>∑Tô|q’
≈£Ls¡TÃqï ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT qqTï kÕ<äs¡+>± ÄVü‰«ì+∫ uÛÀ»q+ ô|{Ïº,
>±j·TÁre÷‘· ‘·q n+‘·πsïÁ‘·+˝À ø£ì|æ+∫ ˇø£ <ä‘·ÔuÛÑ≈£îÔ&ÉT n≥T|üø£ÿ>±
ekÕÔ&Éì, n‘·ìøÏ ø£&ÉT|ü⁄ì+&ÉT>± uÛÀ»q+ ô|≥ºeTì #Ó|æŒ+<äì Hê‘√
#ÓbÕŒs¡T. H˚qT Hê>∑T]+∫q $esê\T #Ó|æŒ, lbÕ<ä le\¢uÛÑT\ ù|s¡T‘√
ne‘·]+∫q l<ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\ <äs¡Ùq+ ø√dü+ ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓfi¯óÔHêïqì
#ÓbÕŒqT. Äq+<äX¯s¡à nH˚ Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT ‘·q nqTuÛÑyêìï Hê‘√ Ç˝≤
|ü+#·T≈£îHêïs¡T:
ø£D≤«ÁX¯eT <äs¡Ùq+
ªªnj·÷´! Hê ñ|üqj·Tq dü+<äs¡“¤+˝À ˇø£ ne<Ûä÷‘· e÷ Ç+{ÏøÏ
e#êÃs¡T. yês¡T >±j·TÁr eT+Á‘· nqTcÕ˜q $wüj·÷\T #Ó|æŒ, ô|+#·\
ø√q˝Àì qèdæ+VüQ&ç <äs¡Ùq+ #˚düTø√eTì #ÓbÕŒs¡T. qèdæ+Vü≤ <äs¡Ùq+
‘·s¡Tyê‘· e÷ Hêqï>±s¡T <Ûë´q+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T. sêÁ‹ |ü>∑\T
<Ûë´q+˝ÀH˚ ñ+&çb˛j·÷s¡T. mes√ ˇø£ Ä>∑+‘·≈î£ &ÉT Hê≈£î uÛÀ»q+ ô|{Ï,º
n&É$ <ë]yÓ+≥ ø=+&É>∑TVü≤˝ÀøÏ rdüTø=ì yÓ[fl n+‘·sêΔqeTj·÷´&ÉT. Ä
>∑TVü≤˝À 201ãTTwüß\‘√ ùd$+|üã&˚ ˇø£ eè<äΔ ‘·|üdæ« ‘êqT ø£D«eTVü≤]¸
nì, m+‘√ eTVü‰|ü⁄D´+ #˚düTø√e&É+ e\¢H˚ H˚qT nø£ÿ&çøÏ sê>∑*>±qì,
Á|üdTü ‘Ô +· <ä‘Ô· Á|üuTÑÛ e⁄ lbÕ<äT\T>± |”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝À ñHêïs¡ì, yê] <äsÙ¡ q+
Hê≈£î ÁbÕ|æÔ+#ê\ì Hê ‘·\ô|’ yê] neTè‘· Vü≤kÕÔìï ñ+∫ B$+#ês¡T.
92
eTs¡Tø£åDy˚T H˚qT e÷ ‘·+Á&ç>±] <ä>∑Zs¡ ñHêïqT. e÷ Hêqï>±s¡T <Ûë´q+
eTT–+∫ ø£fi¯ófl ‘Ó]#êø£ y˚TeTT e÷ Á>±e÷ìøÏ ‹]– e#êÃeTT.
m<äTs¡T\|ü*¢˝À eTTì≈£L&É*
ˇø£kÕ] |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T <ä]Ùdü÷Ô e÷ ã+<ÛäTe⁄\‘√bÕ≥T y˚TeTT
sê»eTùV≤+Á<äesêìøÏ ãj·T\T<˚sêeTT. Hê\T>∑T ~≈£îÿ\˝Àì ø=+&É\
ô|’q, >∑TVü≤\˝Àq÷ ‘·|üdüT‡ #˚düTø=H˚ ãTTwüß\T, yê] yê] ‘·b˛Á|ü<˚XÊ\
qT+&ç ãj·T\T<˚] •esêÁ‹ Hê{ÏøÏ n+<äs¡÷ ªm<äTs¡T\|ü*¢μ Á>±eT+˝À
ø£\TdüTø=ì, <ä>sZ∑ ˝¡ À ñqï eTTì≈£L&É* Á>±eT+˝À #·sÃ¡ \T #˚dTü ≈£îH˚yês¡T.
ÄkÕ] ≈£L&Ü ãTTwüß\T, |ü+&ç‘·T\T eTTì≈£L&É*˝À düe÷y˚X¯eTj·÷´s¡T.
lbÕ<äT\ eTVæ≤eT\ >∑T]+∫ yês¡+<äs¡÷ #·s¡Ã\T »]bÕø£ Ä |ü+&ç‘·
ãè+<ä+‘√bÕ≥T e÷ Hêqï>±s¡T qqTï ≈£L&Ü |æsêƒ |ü⁄s¡+ rdüT≈£îì yÓfi≤fls¡T.
u≤|üHês¡T´\ Ç+≥ $+<äTuÛÀ»q+ @sêŒ≥T #˚kÕs¡T. lbÕ<äT\øÏ
n|ü⁄&ÉT nsTT<äT dü+e‘·‡sê\T. H˚qT yê] bÕ<ë\qT ‘êøÏ qeTdüÿ]+#·>±
‘·eT neTè‘·Vü≤kÕÔìï Hê ‘·\ô|’ ñ+∫, ªª»qà »Hêà+‘·sê\˝À ≈£L&É
Hê nqTÁ>∑Vü≤+ ˙ô|’ ñ+≥T+~. ˙e⁄ ˙ ∫e] »qà˝À yÓ+ø£j·T´ nH˚
ne<Ûä÷‘·>± »ìà+∫ nø±\+ dü+uÛÑ$+∫q|ü⁄&ÉT esê¸\T ≈£î]|æ+#·>∑*π>
düeTs¡ú‘·‘√q÷, >∑èVü≤düTú\ á‹u≤<Ûä\qT rs¡Ã>∑*π> düeTs¡ú‘· ‘√q÷
yÓ\T>=+<Ó<äe⁄ >±ø£!μμ nì Äos¡«~+#ês¡ì #Ó|æŒq ‘·s¡Tyê‘· Äq+<äX¯s¡à
>±j·TÁr eT+Á‘· kÕ<ÛäHê s¡Vü≤kÕ´\qT $e]+#ês¡T:
>±j·TÁr ` |üs¡ÁãVü≤à ` e÷j·÷‘·‘êÔ«\ ìs¡÷|üD
ªª>±j·TÁr eT+Á‘· kÕ<Ûqä e\¢ uÛÖ‹ø£, e÷qdæø,£ Ä<Ûë´‹àø£ øπ Áå ‘ê\˝À
nìï $<Ûë\ |ü]D‹ì bı+<äe#·TÃ. eTq X¯Øs¡+˝À $$<Ûä uÛ≤>±\˝À
24 Á>∑+<∏äT\T ñHêïsTT. ªz+ uÛÑ÷s¡T“¤e' dü«' ‘·‘·‡$‘·Ts¡«πsD´+ uÛÑs√Z
93
<˚edü´ BÛeTVæ≤ ~ÛjÓ÷jÓ÷q' Á|ü#√<äj·÷‘Y,μ nH˚
24 nø£åsê\T ø£\ eT+Á‘êìï #·<äTe⁄‘·Tqï|ü⁄&ÉT
ˇø=ÿø£ ÿ Á>∑ + ~Û ˝ Àì X¯ ø Ï Ô ˇø=ÿø£ ÿ nø£ å s êìï
ñ#· Ã ]+#· & É + e\¢ C≤>∑ è ‘· + ne⁄‘· T +<ä ì ,
>±j·TÁr eT+Á‘·+ ø£\Œeèø£å+ e+{Ï<äì #Ó|æŒ
m≥Te+{Ï e÷s¡TŒ\≈£î ˝ÀqTø±ì 69 nqT dü+K´
düTdæús¡yÓTÆq ÁãVü≤à‘·‘êÔ«ìï dü÷∫ùdÔ 78 e÷j·÷
dü«s¡÷|üyÓTÆq \ø°åÏà<˚$ì dü÷∫düTÔ+~,μμ nì $e]+#ês¡T.
ªªlbÕ<äT\T qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹˝≤ ne‘·]kÕÔs¡T. n|ü⁄&ÉT yês¡T
lø£èwüdí sü d¡ «ü ‹ nH˚ j·T‹ì ‘·eT >∑Ts¡Te⁄\T>± d”«ø£]kÕÔsT¡ ,μμ nì ‘Ó*bÕs¡T.
ªªne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\≈£î ≈£L&Ü >∑Ts¡Te⁄\ nedüs¡+ ñ+<ë?μμ nì H˚qT
Á|ü•ï+#êqT. ªªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ne‘ês¡+ <Ûä]+#˚<˚ uÛÑ≈£îÔ\ ø=s¡≈£î. e÷qe
s¡÷|ü+ <Û]ä +∫ e∫Ãq|ü⁄&TÉ ñ‘·ÿèwüº e´øÏÔ m˝≤ q&É#T· ø√yê˝À ‘êqT Ä#·]+∫
eTq≈£î <ë] #·÷|ü⁄‘ês¡T. yê]øÏ >∑Ts¡Te⁄>± e#˚Ã e´øÏÔ #ê˝≤ jÓ÷>∑T´&Ó’
ñ+&Ü*. lbÕ<äT\T yê»ù|j·Te+X¯+˝Àì e÷j·TD≤#ês¡T´\ |ü⁄Á‘·T&Ó’q
e÷<Ûäyê#ês¡T´ì ‘·eT >∑Ts¡Te⁄>± mqTï≈£îHêïs¡T. e÷<Ûäyê#ês¡T´\T ˇø£
»qà˝À $<ë´s¡D´kÕ«$T>±, ‘·s¡Tyê‘· »qà˝À ø£èwüídüs¡dü«‹>± ne‘·]+∫
qèdæ+Vü≤düs¡dü«‘·T\ >∑Ts¡Te⁄\T>± ñ+{≤s¡T,μμ nì $e]+#ês¡T. ªlyê]
ne‘ês¡ $X‚cÕ\qT ‘Ó\TdüTø√yê*,μ nH˚ Hê ≈£î‘·÷Vü≤˝≤ìï e´ø£Ô+
#˚kÕqT. yê¬s+‘√ dü+‘√wæ+∫ á ÁøÏ+~ dü+|òüT≥q #ÓbÕŒs¡T.
6. 9ì <˚ì‘√ >∑TDÏ+∫Hê e#˚Ã >∑TD≤+ø£+˝Àì ¬s+&ÉT n+¬ø\qT ø£*|æ‘˚ e#˚Ã yÓTT‘·Ô+ eT∞fl
9 ne⁄‘·T+~.
7. 8ì 1‘√ >∑TDÏùdÔ e#˚Ã >∑TD≤+ø£+ 16˝Àì ¬s+&ÉT n+¬ø\qT ø£*|æ‘˚ 1+6=7 Ç˝≤ n+¬ø\
yÓTT‘·Ô+ ˇø£{Ï ˇø£{Ï>± ‘·>∑TZ‘·÷ edüTÔ+≥T+~..Ç~ e÷j·÷‘·‘·Ô«+.
94
y˚+ø£≥ÁX‚wæ˜ ÁbÕDs¡ø£åD
ªª|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ˇø£ CÀ´‹wüßÿ&ÉT ñ+&˚yês¡T. ˇø£ e´øÏÔ ÁbÕD+ @
düeTj·T+˝À b˛‘·T+<√ |òTü &çjT· \T, $|òTü &çjT· \‘√ düV‰ü #ê˝≤ K∫Ã‘·+>±
#Óù|Œyê&ÉT. n‘·ì CÀdü´+ bı\T¢b˛sTTq <ëK˝≤\T mø£ÿ&Ü ˝Òe⁄. n‘·qT
|ò˝ü ≤Hê s√Eq Çìï |òTü &çjT· \, $|òTü &çjT· \≈£î ˙e⁄ eTs¡DkÏ ÕÔeì ÁX‚w‘˜æ √H˚
#Ó|æŒ ‘êqT ˇø£ Wwü<Ûä+, ‘êjÓT‘·TÔ ÇkÕÔqì, n|üeTè‘·T´ <√wü+ ‘=\–
b˛‘·T+<äì uÛÑs√kÕ Ç∫Ã <ëìøÏ Á|ü‹|òü\+>± n|üŒ\sê»X¯s¡à kÕúq+˝À
‘·qì ≈£î\|ü⁄s√Væ≤‘·Tì˝≤ #˚düTø√eTì n&ç>±s¡T. ÁX‚wæ˜ n+^ø£]+#·˝Ò<äT.
ÁX‚wæ˜ eTs¡D>∑+&É+ s√Eq sê»X¯s¡à, düTeT‹, u≤|üHês¡T´\T, lbÕ<äT\T
yê]+≥H˚ ñHêïs¡T. ÁX‚wæ˜øÏ nø£kÕà‘·TÔ>± >∑T+&Ó˝À u≤<Ûä ø£*– ne÷à!
n+≥÷ eT÷˝≤Zs¡T. yÓ+fH˚ düTeT‹ yê] >∑T+&Ó MT<ä #˚‹‘√ düTìï‘·+>±
sêj·T&É+, lbÕ<äT\T ªbò˛μ nì ns¡e&É+, yêfi¯fl Ç+{À¢ì Ä+uÀ‘·T
–\–˝≤ ‘·qTïø=ì #·ìb˛e&É+, n˙ï ˇπøkÕ] »]>±sTT. Bì‘√
ÁX‚wæ˜>±] eTè‘·T´>∑+&É+‘=*– b˛sTT+~. $wüj·T+ ‘Ó*dæq CÀ´‹wüßÿ&ÉT
|üsT¡ >∑T|üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. ªª˙e⁄ nyÓ÷|òTü CÀ´‹wüßÿ&Éy,˚ ÁX‚w˜æ $wüjT· +˝À ˙
˝…øÿ£ ≈£L&Ü nø£så ê˝≤ dü] nsTTq<˚, ø±ì H˚qT+&É>± ÁX‚w˜æ e<ä≈› î£ eTè‘·Té⁄
m˝≤ edüTÔ+~? ˙ ‘·+Á&ç J$+∫ ñqï|ü⁄&ÉT ÁX‚wæ˜ e<ä› n|ü rdüTø=ì
>±j·TÁr kÕøÏå>± ‘êqT n|ü rsêÃqì nã<äΔ+ #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\¢ ÁX‚wæ˜
Ç+{À¢ Ä+uÀ‘·T˝≤ »ìà+#ê&ÉT. H˚qT ÁX‚w˜æ n|üeTè‘·T´ <√cÕìï Ä+uÀ‘·TøÏ
ã<ä˝≤sTT+∫ yê]ì s¡øÏå+#êqT. ˙e⁄ Ä Ä+uÀ‘·T s¡÷|ü+˝À ñqï ˙
‘·+Á&çøÏ <äVü≤q dü+kÕÿsê\T #˚dæ nqï<ëq+ #˚dæq≥¢sTT‘˚ <ëìøÏ ñ‘·ÔeT
>∑‹ ÁbÕ|æÔdüTÔ+~,μμ nì lbÕ<äT\T Ä CÀ´‹wüßÿìøÏ #ÓbÕŒs¡T. n‘·&ÉT Ä
$<Ûä+>±H˚ #˚kÕ&ÉT.
ªªHêj·THê! X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! lbÕ<äT\T Ç˝≤ ø£s¡àqT ã<ä˝≤sTT+#√,
95
sêuÀj˚T »qà˝Àì Äj·TTwüß¸ì ø=+‘· á »qà˝À Ç∫Ã, ˝Ò<ë eTè‘·Té⁄ì
XÊdæ+∫ s¡ø£s¡ø±\ |ü<äΔ‘·T\ <ë«sê uÛÑ≈£îÔ\ ÁbÕD≤\T ì\T|ü⁄‘ês¡T. yê]~
jÓ÷>∑ dü+|üPs¡í ne‘ês¡+,μμ nì eTT–+#ês¡T. H˚qT ñ<äj·÷H˚ï ˝Ò∫
ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=ì ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ yÓ’|ü⁄ ãj·T\T <˚sêqT.
yÓ+ø£j·T´ ne<Ûä÷‘·
$<ë´s¡D´kÕ«$T ø£èwüídüs¡dü«‹
96
14e n<Ûë´j·T+
<ä‘·TÔ\T >ö&É≈£î\düTúì˝≤ X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºì ø£\TdüTø√e&É+
(lbÕ<äT\T Äs¡T`@&ÉT dü+e‘·‡sê\ u≤\T&ÉT)
<ä‘·TÔ\T |üØøå± Á|æj·TT\T
ø=~›s√E\T Á|üj÷· D+ #˚dæ eTT+‘·ø\£ T¢ nH˚ Á>±eT+ #˚sT¡ ≈£îHêïqT.
Ä Á>±eT+˝À q&É∫ yÓfi¯óÔ+&É>± #˚‹˝À ø£\T¢eTT+‘·‘√ ˇø£ e´øÏÔ H˚qT m≥T
yÓfi¯óÔ+fÒ nfÒ q&ÉTdü÷Ô, ‘·|æŒ+#·T≈£î+<ëeTì H˚qT m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê
˝…ø£ÿ #˚j·T≈£î+&Ü ‘=+<äs¡ ‘=+<äs¡>± q&É∫ qqTï ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT.
ªªzsT÷! ˙yÓes¡e⁄?μμ nì ø=+#Ó+ $düT>∑T e´ø£Ô+ #˚dü÷Ô n&ç–q Hê
Á|üX¯ï≈£î, ªªeTT+<äT>± ˙yÓe&çy√, mø£ÿ&ç qT+&ç e#êÃy√ ‘Ó\TdüTø√e&É+
ñ‘·ÔeT+ ø£<ë!μμ nì »yê_#êÃ&ÉT. Çø£ÿ&É ø£\T¢ neTTà≈£îH˚ e´øÏÔøÏ ≈£L&Ü
y˚<ë+‘·+ u≤>± ‘Ó\TdüT ø±uÀ\T nqT≈£îHêïqT. Ç+‘·˝À n‘·qT <ë]
qb˛j˚T yês¡+<ä]ì |æ*∫, ªªnj·÷´! H˚qT ø£\T¢ rdæ neTTà≈£îH˚yê&çì.
Hê≈£î ‘ê{Ï#ÓfÒº ø£\Œeèø£å+. H˚qT ‘ê{Ï#Ó≥Tº møÏÿ ø£\T¢ rdüTÔ+fÒ Ç‘·qT
Hê e<ä›≈£î e∫Ã ‘êqT Áu≤Vü≤àDT&Éqì, ø£\T¢øÏ n\yê≥T |ü&Ü¶qì, ‘·q
e<ä› ô|’ø£+ ˝Ò<äì, ø±düÔ ø£\T¢ b˛j·TeTì Áã‹$T˝≤&ç rsê H˚qT #Ó≥Tº
~– sê>±H˚ Çø£ÿ&É eTqTwü´ dü+#êsêìï #·÷dæ yÓTTVü≤e÷≥|ü&ç e<ä›ì
yÓTTsêsTTdüTÔHêï&ÉT. Ç‘·&çøÏ <Ûäs√à|ü<˚X¯+ #˚dæ yê>±›quÛÑ+>∑+ nj˚T´
bÕ|ü+ qT+&ç qqTï s¡øÏå+#·+&ç,μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. yêfi¯fl+‘ê >ö&É ≈£î\
düTú˝Ò ne&É+‘√ Hê e÷≥ qeTàø£ n+<äs¡÷ ø£*dæ Hê‘√ ã\e+‘·+>±
ø£\T¢ ‘ê–+#ês¡T. n≥T ‘·s¡Tyê‘· Ä>∑+‘·≈£î&ç‘√düVü‰ n+<äs¡÷ ‘·˝≤ ˇø£
<ë]q yÓ[flb˛j·÷s¡T. Áu≤Vü≤àD |ü⁄≥Tºø£ |ü⁄{Ïº ø£\T¢ ‘ê>∑e\dæ e∫Ãq Hê
<äTs¡›X¯≈£î ≈£îeTT\T‘·÷, ‘·&Éã&˚ n&ÉT>∑T\‘√ q&ç∫ yÓfi¯SÔ <ë]˝À H˚qT
97
ˇø£ ÄÁX¯eT+ #·÷kÕqT. ø±ì n+<äT˝À Á|üy˚•+#˚ ns¡Ω‘· Hê≈£î ˝Ò<äì
‘·\∫ eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j·÷qT. Ç+‘·˝À yÓqTø£ qT+&ç ˇø£ e´øÏ,Ô ªªzsT÷
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº! <ä‘êÔq+<äT\yês¡T ìqTï s¡eTà+≥THêïs¡T,μμ n+≥÷ |æ*∫
qqTï kÕ«$T <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø=ì yÓfi≤fl&ÉT. H˚qT kÕïq+ #˚kÕø£ eT<ÛTä s¡|˝üò ≤\
qT ‹q&ÜìøÏ Ç∫Ã Ä kÕ«$T Hê‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T, ªª<ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\≈£î ˙ô|’
m+‘· nqTÁ>∑Vü≤+! yês¡T dü«j·T+>± ‘·eT ~e´Vü≤kÕÔ\‘√ ˙≈£î neTè‘êìï
‘ê–+#ês¡T. ˙e⁄ ˇø±H=ø£ »qà˝À >ö&É ≈£î\düTú&ÉyÓ’ ñ+&ç n$T‘·+>±
ø£\T¢ ‘êπ>yê&ç$. Ä ø√]ø£ á »qà˝Àq÷ ˙ n+‘·sê+‘·sê\˝À
ñ+&É≥+ e\¢ ˙ ø√]ø£ á $<Ûä+>± r]Ã ìqTï |ü‘·HêqTï+∫
ø±bÕ&Üs¡T. ˙≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ˙ yÓ+≥ edü÷Ô >∑+&Ü+‘·sê\
qT+∫ ø±bÕ&ÉT‘·÷ ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤ ìqTï #·÷düT≈£î+≥THêïs¡T.μμ
<ä‘êÔq+<äT\ eè‘êÔ+‘·+
Ä ‘·s¡Tyê‘· kÕ«$T ‘·q >∑T]+∫ Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T. ªªHê≈£î ∫qï|üŒ{Ï
qT+&ç q‹Ô ñ+&˚~. BìøÏ ‘√&ÉT ˇø£ $+‘· »ãT“ yÓTT<ä˝…’+~. |ü~
dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À j·÷uÛ…’ dü+e‘·‡sê\ eè<äTΔ&ç˝≤ ø£ì|æ+#˚yê&çì.
|”]ƒø±|ü⁄]˝À u≤|üHês¡T´\ Ä<Ûä«s¡´+˝À j·T»„+ »s¡T>∑T‘·T+<äì $ì Hê
‘·+Á&ç qqTï nø£ÿ&çøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É j·TC≤„ìøÏ ø±e\dæq
HÓsTT´ì ùdø£]+∫ ˇø£ eè<äTΔì Ç+≥ ñ+#ês¡T. n‘·&ÉT ˝À_Û, ô|’>±
<äTsêXÊ|üs¡T&ÉT. Ä |òüTè‘·+˝Àì ˇø£ e+‘·T <ë∫y˚dæ eT÷&ÉTe+‘·T\T
j·÷>∑d˝úü ≤ìøÏ |ü+bÕ&ÉT. j·T»„ø±sê´ìøÏ HÓsTT´ dü]b˛˝Ò<Tä . n|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&ÉT
HÓsTT´ ùdø£]+#·≥+ ≈£L&Ü ø£wüº+. ø±ã{Ïº lbÕ<äT\T Ä eè<äΔ Áu≤Vü≤àDTì
|æ*∫ ˇø£ ‘êfi¯|üÁ‘·+ô|’, ªªne÷à! >∑+>∑eTà ‘·©¢! j·TC≤„ìøÏ nedüs¡yÓTÆq
HÓsTT´ì Çe«e\dæq~. ˙ u≤ø°ì e÷ ‘ê‘·>±¬s’q ÁX‚wæ˜>±s¡T rs¡TkÕÔs¡T,μμ
nì ÁyêsTT+∫ ÁX‚wæ˜>±] n+^ø±s¡+ rdüTø=ì eè<äΔÁu≤Vü≤àDT&ç‘√ düVü‰
98
q\T>∑T]ì bÕ<ä>j ∑ ÷· rsêúìøÏ |ü+bÕs¡T. yês¡T Ä |üÁ‘êìï Ä rs¡+ú ˝À y˚dæ
bÕÁ‘·\˝À ˙{Ïì rdüTø=ì e#êÃs¡T. j·÷>∑düú\+˝À n+<äs¡T #·÷düTÔ+&É>±
Ä ˙s¡+‘ê HÓsTT´˝≤ e÷]b˛sTT+~. j·T»„+ ì]«|òüTï+>± düe÷|æÔ
nj·÷´ø£ ÁX‚wæ˜ Ä bÕÁ‘·\ ì+&ÉT>± H˚‹ì >∑+>∑≈£î düeT]Œ+∫q|ü⁄&ÉT
˙{Ï˝À |ü&ÉT‘·÷H˚ HÓsTT´ ˙s¡T>± e÷]b˛sTT+~.
e÷ Hêj·Tq Hê <äTdæú‹ì lbÕ<äT\≈£î $qï$+#·>±, ªªMT
nu≤´sTT »ãT“ì, q‹Ôì ≈£L&É b˛>=&É‘êqT,μμ nì nuÛÑj·T+ Ç#êÃs¡T.
Ä eè<äΔÁu≤Vü≤àDTì |æ*∫, ªªˇø£ Ç+{Ïì |üs¡X¯ósêeTÁ|”‹ (<äVü≤q+)
#˚j·÷*. eTTVüAs¡Ô+ ìs¡ísTT+#·+&ç,μμnì n&ç>±s¡T. j·TC≤„ìøÏ
nedüs¡yÓTÆq H˚‹ì <=+>∑*+#·&É+e\¢ @<Ó’Hê ø°&ÉT »s¡T>∑T‘·T+<˚yÓ÷ nì
uÛÑj·T|ü&ÉT‘·Tqï Ä eè<äTΔ&ÉT, ªªÇ\T¢ ø£≥º&É+, $yêVü≤+ #˚j·T&É+˝≤+{Ï
X¯óuÛøÑ ±sê´\øÏ eTTVüAsêÔ\T ñ+{≤sTT. ø±ì <=+>∑‘H· ê\T, >∑èVü≤<äV≤ü Hê\
e+{Ï ø±sê´\≈£î eTTVüAsêÔ\T ñ+&Ée⁄, n$ e]®‘· düeTj·÷\˝À
#˚j·Te#·TÃH˚yÓ÷,μμ nì ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ yÓ*ãT#êÃs¡T. yÓ+≥H˚
lbÕ<äT\T, ªªn≥Te+{Ï e]®‘· <äTs¡TàeTTVüAs¡Ô+ Ç|ü⁄Œ&ÉT ñ+<ë?μμ nì
n&ç–, n≥Te+{Ï <äTs¡TàVüAs¡Ô+ n|ü⁄&ÉT q&ÉTdüTÔ+<äì ‘Ó\TdüTø=ì,
ªªj·T»„+ ø√dü+ ùdø£]+∫q |üs¡eT |ü$Á‘·yÓTÆq |òüTè‘êìï <=+–*+∫q ˇø£
<Û÷ä s¡T&Ô ç Ç+{Ïì á e]®‘· düeTj·T+˝À n–ï <˚e⁄&ÉT <äV≤æ +∫ ‘·q Äø£*ì
rs¡TÃ≈£î+≥THêï&ÉT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. Ç~ $q&É+‘√H˚ Ä eè<äΔ Áu≤Vü≤àDT&ç
eTTK+ yÓ\‘Ó˝≤b˛sTT+~. n‘·ì Ç\T¢ ø±* ã÷&ç<ä nsTT´+~. Ä ø±*q
Ç+{Ï uÛÑkÕàìï rdüT≈£î s¡eTàì lbÕ<äT\T Ä Áu≤Vü≤àDTìøÏ #Ó|æŒ, ‘Ó#êÃø£
<ëìì ˙{Ï˝À y˚dæ ‘ê>∑eTì Hê≈£î Ç#êÃs¡T. Ä $<Ûä+>± eT÷&ÉT s√E\T
Á‘ê>±ø£ Hê $+‘· yê´~Û, q‹Ô ¬s+&É÷ e÷j·TeTj·÷´sTT. lbÕ<äT\T Hê≈£î
X¯øÏÔbÕ‘·+ #˚dæ e÷ Ç<ä›] eè‘êÔ+‘·+ á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T:
99
<ä‘êÔq+<äT\ |üPs¡«»qà>±<∏ä
ªª|üPs¡«»qà˝À MT]<ä›s¡T ø£*dæ yê´bÕs¡+ #˚ùdyêfi¯ófl. yÓT\¢>± Ç<ä›]
eT<Ûë´ X¯‘·è‘·«+ ô|]– ˇø£]H=ø£s¡T #·+|ü&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·T≈£îHêïs¡T.
qTe⁄« á Áu≤Vü≤àDTìøÏ bÕj·Tdü+˝À $wü+ ø£*|æ Ç#êÃe⁄. n<˚ düeTj·÷ìøÏ
n‘·&ÉT ˙ Ç+{Ïì ø±*Ã uÛÑdüà+ #˚kÕ&ÉT. Ç+{Ï‘√ bÕ≥T ˙ uÛ≤sê´ |æ\¢\T
≈£L&Ü <äV≤ü q+ ne&É+‘√ ˙e⁄ nø£ÿ&çøø£ ÿ£ &˚ >∑T+&Ób˛≥T‘√ eTs¡D+Ï #êe⁄.
$wüÁ|üjÓ÷>∑+ #˚dæq+<äTe\¢ ˙≈£î á $+‘· yê´~Û e∫Ã+~. á Hê{Ï‘√
MT]<ä›s¡T ø£s¡à $eTT≈£îÔ\T nj·÷´s¡T,μμ nì $e]+∫ Ä Áu≤Vü≤àDTìøÏ
ø=‘·Ô Ç\T¢ ø£{Ïº+∫ Ç#êÃs¡T. lbÕ<äTì ©\\T nì‘·s¡kÕ<Ûë´\T.
<ä‘êÔ<ëdü Á|üuÀ~Û‘· lbÕ<äT\ dü+øÏå|üÔ #·]Á‘·
lbÕ<äT\≈£î @&˚fió¯ fl sê>±H˚ m+‘√ yÓu’ eÑÛ +>± ñ|üqj·Tq+ #˚kÕs¡T.
ø±ì |ü+#·eTC≤‹yê&Ó’q e÷\<ëdü]øÏ Bìï #·÷ùd neø±X¯+ ˝Ò≈£î+&Ü
b˛sTT+~. Ä ñ‘·‡yêìï #·÷&É˝Òø£b˛‘·THêïH˚ nH˚ Äy˚<äq, ‘·q
|üs¡e÷‘·Tàì ñ|üqj·TH√‘·‡e s¡÷|ü+˝À #·÷&Ü\H˚ Ä]Ôì nD#·Tø√˝Òø£
Ä »>∑ Á ‘· Œ uÛ Ñ T e⁄\ô|’ ø£ \ eTeTø±sêìï ‘· q ≈£ î ‘√∫q $<Û ä + >±
q\T>∑T]‘√ |ü+#·Tø√e&ÜìøÏ ‘·q C≤‹ yêfi¯fl+<ä]ì |æ*∫ yêfi¯fløÏ
<ä‘#Ô· ]· Á‘· á $<Û+ä >± $e]+#ê&ÉT: ªª|üPs¡«j·TT>∑+˝À nqdü÷j·÷e÷‘·≈î£ ,
nÁ‹ eTVü≤]¸øÏ ≈£îe÷s¡T&ç>± ne‘·]+∫q Ä |üs¡+CÀ´‹j˚T áHê&ÉT
ø£ * j· T T>∑ + ˝À lbÕ<ä le\¢ u Û Ñ s ¡ ÷ |ü + ‘√ eTq |” ] ƒ ø ±|ü ⁄ s¡ + ˝À
ne‘·]+#ês¡T. Ä eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄q≈£î H˚&ÉT ñ|üqj·Tq+ »s¡T>∑T‘·Tqï~.
ñ|üqj·Tq+ »]>±ø£ eTq Á|üuTÑÛ e⁄ ~e´‘˚CÀ$sêõ‘·T&Ó’ Á|üø±•düT+Ô {≤s¡T.
Bq»qT\ qT<äΔ]+#˚ Ä Á|üuÛÑTe⁄q≈£î ì‘·´ ls¡düTÔ, ì‘·´ l eT+>∑fi¯+
n>∑T>±ø£μμ! Ç+‘·ø£+f… #Ó|üŒ&ÜìøÏ n‘·ìøÏ bÕ+&ç‘·´+ ˝Ò<äT. n‘·&ÉT |ü<˚
|ü<˚ n<˚ #Ó|ü≈£îb˛‘·THêï&ÉT. ÁXÀ‘·\T≈£L&Ü ‘·qàj·TT˝…’ $+≥THêïs¡T.
100
á $<Ûä+>± 53 kÕs¡T¢ »]–+~. Çø£ÿ&É lbÕ<äT\T n‘·ìï nqTÁ>∑Væ≤+∫,
ª|ü$Á‘· eTqdüTÿ&Ó’q e÷\<ä‘·Ô<ëdüT Hê #·]Á‘·qT 53 kÕs¡T¢ #ÓbÕŒ&ÉT.
ø±ã{Ïº 53n<Ûë´j·÷\ Hê #·]Á‘· bÕsêj·TD+ #˚ùdÔ Ç#˚Ã |òü*‘êìï
H˚q‘·ìøÏ Çyê«*. H˚qT n‘·ì Ç+{ÏøÏ yÓfió¯ HÔ êïqT,μ nì Á|üø{£ +Ï #ês¡T. ø±ì
|”]ƒø±|ü⁄s¡ Áu≤Vü≤àDT\T ˇø£ e÷\yê&ç Ç+{ÏøÏ lbÕ<äT\T yÓfi¯fl≈£L&É<ä¡ì
nuÛÑ´+‘·s¡+ #ÓbÕŒs¡T. ø√|ü+‘√qT, Äy˚X¯+‘√qT lbÕ<äT\T, ªªMTs¡T
me]HÓ’‘˚ |ü+#·eTC≤‹ n+≥÷ nD∫y˚j·÷\ì #·÷düTÔHêïs√ yêfi‚fl Hê
nqTÁ>∑Vü≤+‘√ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À ñqï‘·dæú‹˝À ñ+{≤s¡T. MTs¡T ùdyêeè‹Ô
#˚düT≈£î+≥÷ <Ûäs¡à ø£s¡àÁuÛÑwüßº˝…’ eéVü≤]kÕÔs¡T,μμ nì ø£]ƒq+>± |ü*øÏ
<ä‘·Ô<ëdüT Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É |üs¡e÷q+<ä+‘√ yêfi¯ófl Ç∫Ãq bÕ\ì
‘ê– dü«Vü≤kÕÔ\‘√ yêfi¯fl+<ä]øÏ $TsƒêsTT |ü+∫ô|{≤ºs¡T.
ªªHêj·THê! X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! <ä‘·Ô Á|ükÕ<ëìï @ ≈£î\+ yêfi¯ófl Ç∫ÃHê
ìsêø£]+#·≈£î+&Ü uÛÑøÏÔ‘√ Á>∑Væ≤+#ê*. n˝≤ ø±ì |üø£å+˝À ø£wüºqcÕº\≈£î
>∑T] ne⁄‘ês¡T,μμ nì ‘·eT ø£<∏äHêìï eTT–+#ês¡T <ä‘êÔq+<äkÕ«eTT\T.
101
15e n<Ûë´j·T+
$q÷‘·ï jÓ÷>∑ Á|üÁøÏj·T
(lbÕ<äT\T @&ÉT ` mì$T~ dü+e‘·‡sê\ u≤\T&ÉT)
ã+>±s¡|üŒ ø£<∏äq+
<ä‘êÔq+<äT\ <ä>∑Zs¡ ôd\e⁄ rdæø=ì H˚qT <ë]yÓ+≥ b˛‘·÷, <ä|æŒø£
y˚dæ <ä>∑Zs¡˝À ñqï u≤$ e<ä›≈£î yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É ˙fi¯ófl ‘√&ÉTø√&ÜìøÏ
Á‘ê&ÉT≈£î ø£{Ïºq #˚<ä ≈£L&Ü ñ+~. u≤$˝ÀøÏ ‘=+– #·÷&É>± ˝À|ü\ ˇs¡\
eT<Û´ä yÓTT\∫q #Ó≥Tºì Ä<Ûës¡+>± #˚dTü ø=ì ‘·\ÁøÏ+<äT\T>± Áy˚˝≤&ÉT‘·Tqï
ˇø£ e´øÏÔ ø£ì|æ+#ê&ÉT. n‘·&ÉT qqTï Áù|eT‘√, ªªX¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! e#êÃyê?
˙ø√düy˚T m<äTs¡T#·÷düTÔHêïqT,μμ n+≥÷ ¬s|üŒbÕ≥T˝À Hê Á|üø£ÿq
ì\TÃHêï&ÉT. ˙ <ëVü≤+ rs¡TkÕÔq+≥÷ #˚<äqT u≤$˝À y˚dæ ˙{Ïì ‘√&ç,
‘êqT ˙{Ïì >∑&É>∑&É ‘ê>∑&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT. $∫Á‘·+>± Hê <ëVü≤+
r]+~. ø£fi¯fl eTT+<äT »s¡T>∑T‘·Tqï $∫Á‘· dü+|òüT≥q\qT ÄX¯Ãs¡´+>±
#·÷düTÔqï Hê‘√ n‘·&ÉT ‘·q ø£<∏äì Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT:
u≤|üHês¡T´\T`lbÕ<äT\ô|’ ‘ê+Á‹ø£ Á|üjÓ÷>±\T
ªªHê ù|s¡T ã+>±s¡|üŒ. H˚qT eT+Á‘·`‘·+Á‘ê\˝À ÁbÕMD´‘·
dü+bÕ~+#êqT. Hê≈£î uÛ÷Ñ ‘·`Áù|‘ê\‘√ ≈£L&Ü düìïVæ≤‘·‘«· + ñ+&˚~. Hê
dü+#êsê\˝À ˇø£kÕ] |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e#êÃqT. u≤|üHês¡T´\T, lbÕ<äT\
>∑T]+∫ $∫Á‘· $wüj÷· \qT $HêïqT. yÓTT<ä≥ u≤|üHês¡T´\qT #·+|ü<\ä ∫,
ˇø£ ø=\qT <ä>∑Zs¡≈£î b˛sTT <√dæfi¯flø=~› ˙s¡T Á‘ê>∑kÕ>±qT. á e÷s¡ø£
Á|üÁøÏj·T Á|üø±s¡+ H˚qT #·+|ü<ä\∫q e´øÏÔ bı≥º˝ÀìøÏ á ˙s¡+‘ê
#˚] n‘·&ÉT bı≥º |ü–* eTs¡DÏkÕÔ&ÉT. ø±ì, dü]>±Z n<˚ düeTj·T+˝À
u≤|üHês¡T´\ #Ó+‘· ñqï lbÕ<äT\T ‘·eT neTè‘·Vü≤düÔ+‘√ yê] bı≥º
ìeTTs¡T‘·÷ ñ+&É≥+‘√ ˙s¡+‘ê Ä$] nsTT´ u≤|üHês¡T´\≈£î m≥Te+{Ï
102
Á|üe÷<ä+ »s¡>∑˝Ò<äT. |ü≥Tºe<ä\ì H˚qT ˇø£ düs¡ŒeT+Á‘êìï #·~yêqT.
<ëìe\¢ mø£ÿ&Óø£ÿ&ç bÕeTT\T H˚qT <Ûë´ì+#˚ e´øÏÔ Ç\T¢ #˚] n‘·ìì
ø±≥T y˚kÕÔj·Tqïe÷≥. mH√ï bÕeTT\T u≤|üHês¡T´ì Ç+{ÏøÏ nsTT‘˚
yÓfi≤flsTT, ø±ì nø£ÿ&É ñqï |ü+~]øÏ ø=~›ùd|ü⁄ bı≥¢ø±j·T˝≤¢ y˚˝≤&ç
‘·s¡Tyê‘· yÓqøÏÿ ‹]– yÓ[flb˛j·÷sTT. uÛÑ÷‘· Áù|‘ê\sTT‘˚ yêfi¯fl Ç+{Ï
<ä]<ë|ü⁄\πø b˛˝ÒeTì ìwüÿs¡¸>± #ÓbÕŒsTT. |ü≥Tº<ä\‘√ H˚qT X¯àXÊHêìøÏ
b˛sTT lbÕ<äT\ |æ+&ç u§eTàqT ‘·j·÷s¡T#˚dæ 32kÕúHê\˝À dü÷<äT\T
>∑T#êÃqT. Bìe\¢ lbÕ<äT\≈£î Äj·÷ düú˝≤\˝À $|üØ‘·yÓTÆq u≤<Ûä
ø£*–, Ä dü÷<äT\T Á<ä$+#·≥+ yÓTT<ä˝…’q yÓ+≥H˚ X¯Øs¡+ $wü|üP]‘·yÓTÆ
eTs¡DÏkÕÔs¡T. $∫Á‘·+! Ç~ ≈£L&Ü $|òü\yÓTÆ+~.
‘êqT rdæq >√‹˝À ‘êH˚ |ü&çq ã+>±s¡|üŒ
ô|’ô|#·TÃ ˇø£ ns¡úsêÁ‹ nø£kÕà‘·TÔ>± Hê≈£î bı≥ºì+&ÉT>± ˙s¡T #˚],
ÁbÕD≤+‘·ø£+>± ñqï dæú‹˝À Hê eT+Á‘ê\ e\¢ Á|üuÛ≤$‘·yÓTÆq bÕeTT\ìï
e∫Ã qqTï ø±≥T y˚kÕsTT. u§eTà≈£î @j˚T Á|ü<X˚ Ê\˝À dü÷<äT\T >∑T#êÃH√
dü]>±Z Ä Á|ü<X˚ Ê\˝À $|üØ‘·yTÓ qÆ u≤<Ûä yÓTT<ä˝+’… ~. X¯Øs¡+ $wü|Pü ]‘·yTÓ Æ
eTs¡Dy˚T y˚T\ì|æ+#˚+‘· qs¡ø£j·÷‘·q nqTuÛÑ$dü÷Ô, eTqdüT˝À
lbÕ<äT\qT X¯s¡DT C§#êÃqT. ìdü‡Vü‰j·T dæú‹˝À m≥Te+{Ï yê]¬ø’Hê
>∑Ts¡TÔ e#˚Ã~ |üs¡e÷‘·à ˇø£ÿ&˚ ø£<ë! yÓ+≥H˚ yê] s¡÷|ü+ ø£fi¯fl≈£î
ø£ì|æ+∫, ªªã+>±s¡bÕŒ! ˙e⁄ eTVü‰ bÕ‘·ø±\T #˚kÕe⁄. m+<äs√
ne÷j·T≈£î\qT Væ≤+dæ+#êe⁄. u≤|üHês¡T´\ e+{Ï |ü⁄D≤´‘·TàDÏí #·+bÕ\ì
#·÷kÕe⁄. nsTTHê ìqTï nqTÁ>∑Væ≤+∫ mH√ï »qà»Hêà+‘·sê\ es¡≈£î
nqTuÛÑ$+#· e\dæq u≤<ÛäqT á ˇø£ÿ sêÁ‹ e÷Á‘·y˚T nqTuÛÑ$#˚˝≤
#˚kÕÔqT. Çø£ô|’ ˙ ≈£åîÁ<ä$<ä´\T |üì#˚j·Te⁄. <ä|æŒø£ y˚dæqyês¡T ˙
eTH√H˚Á‘·+ eTT+<äT ø£ìŒ+∫q|ü⁄&ÉT ˙e⁄ ˙s¡T Á‘ê–q≥¢sTT‘˚ yê] <ëVü≤+
103
rs¡T‘·T+~. ‘·\ÁøÏ+<äT\T>± Áy˚˝≤&É≥+ nH˚ jÓ÷>∑ Á|üÁøÏj·TqT H˚s¡TÃø=ì
Äq+<ëìï nqTuÛÑ$+#·T. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº nH˚ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø£ì|æ+∫q
‘·sê«‘· ˙ bÕ|ü+ ìX‚Ùwü+ ne⁄‘·T+~,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. n|üŒ{ÏqT+&ç
˙ ø√düy˚T m<äTs¡T #·÷düTÔHêïqT,μμ nì#Ó|æŒ ‘·q ø£<∏ä eTT–+#ês¡T.
$∫Á‘· jÓ÷>∑Á|üÁøÏj·T
ªªnj·÷´! ˙fi¯ófl MTs¡T Á‘ê–‘˚ Hê <ëVü≤+ m˝≤ rs¡T‘·Tqï~?μμ
nì Hêdü+<˚Vü≤+ e´ø£Ô|ü]#êqT. ªªHê ÁbÕDeTj·T X¯øÏÔì ˇø£ jÓ÷>∑
Á|üÁøÏj·T <ë«sê <ä|æŒø£‘√ u≤<Ûä |ü&ÉT‘·Tqï Ç‘·s¡ Je⁄\ ÁbÕDeTj·T X¯øÏÔ‘√
nqTdü+<Ûëq+ #˚j·T≥+ e\¢ Ç~ kÕ<Ûä´+ ne⁄‘·T+~. ªyê*μ Ç˝≤+{Ï
Á|üÁøÏj·T e\¢H˚ m<äT{Ïyê] X¯øÏÔì Äø£]¸+#˚yê&ÉT. n+<äTπø lsêeTT&ÉT
#Ó≥Tº#ê≥TqT+&ç n‘·ìï e~Û+#ês¡T, sêeT\ø£åàDT\T ã\, n‹ã\
$<ä´\‘√ $X¯«X¯øÏÔì ‘·eT˝ÀøÏ Äø£]¸+#˚yês¡T. X¯Øs¡+ |ü]X¯ó<äΔ+>±
˝Òøb£ ˛sTTq≥¢sTT‘˚ á X¯øìÔÏ uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ eTs¡D+ ≈£L&Ü dü+uÛ$Ñ +#·e#·TÃ.
|ü]X¯ó<äΔ‘ê Áø£eT+˝À lsêeTTì X¯Øs¡+ 12e <äX¯≈£î #Ó+~‘˚ lbÕ<äT\
X¯Øs¡+ 12e <äX¯ø£+f… nr‘·yÓTÆq dæú‹˝À ñ+~,μμ nì $X¯Bø£]+#ês¡T.
$$<Ûä dæú‘·T\˝À Ä‘·à nqTuÛÑyê\T
ªªnj·÷´! >ö‘·eTeTTì XÊ|ü+e\¢ nVü≤\´ ì»+>± •\ nsTT+<ë?μμ
nì Á|ü•ï+#êqT. <ëìøÏ ã+>±s¡|üŒ, ªª#Ó’‘·q´ |ü]D≤eT Áø£eT+˝À •\
Á|ü<eä∏ T kÕúq+˝À ñqï~. <ëì˝À Ä‘·à ìØ®e dæ‹ú ˝À ñ+≥T+~. ~Å>±“¤+‹
#Ó+~q nVü≤\´ Ä‘·à lsêeTTì bÕ<ä<Ûä÷[ k˛πø+‘· es¡≈£î ìØ®e dæú‹˝À
ñ+&ç ‘·s¡Tyê‘· #Ó’‘·qé+‘·yÓTÆ+<äì #Ó|æŒ Je⁄\ |ü]D≤eT Á|üÁøÏj·Tì
Ç˝≤ $e]+#ês¡T: ªª•˝≤dæú‹˝À Ä‘·à≈£î Je+ ˝Ò<äT. ø±ì, u≤<ÛëqTuÛÑe+
e÷Á‘·+ ñ+≥T+~. ÁbÕD+˝Òì dæú‹˝À nqTuÛÑ$+#˚ eTVü‰<äT'KeT~.
mH√ï •\˝À¢ Ä‘·à |ü]ÁuÛÑ$Tdü÷Ô ˝ÀVü≤+˝À Á|üy˚•+∫, $$<Ûä ˝ÀVü‰\˝À
104
dü+#·]düTÔ+≥T+~. Çø£ÿ&É ÁbÕD+ ìÁ<ëD dæú‹˝À ñ+≥T+~. ‘·s¡Tyê‘·
Ä‘·à eèøå±\˝À Á|üy˚•+#·>±H˚Ó ÁbÕD+ #Ó’‘·qé+‘·yÓTÆ, ‘·s¡Tyê‘· ÁøÏ$T
ø°≥ø£+>± |ü]D‹ #Ó+<äT‘·T+~. ‘·sê«‘· es¡Tdü>± #˚|ü, |üøÏå, »+‘·Te⁄\
»qà\qT m‹Ô, Äe⁄ »qà˝À ‘·*¢˝≤ ø°ås¡+ Ç∫Ã, eèwüuÛÑ »qà˝À ÄVü‰s¡
ñ‘êŒ<äq≈£î ‘√&ÉŒ&ç ‘·eT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ |ü⁄D´ düeTTbÕs¡®q #˚dæ
e÷qe »qà m‘·TÔ‘·T+~.μμ
dü|üÔuÛÑ÷$Tø£\ $es¡D
n≥T ‘·s¡Tyê‘· yês¡T kÕ<Ûä≈£îì dü|üÔ uÛÑ÷$Tø£\qT á $<Ûä+>±
$e]+#ês¡T: ªªyÓTT<ä{Ï uÛÑ÷$Tø£˝À dü÷ú\, dü÷ø£åà, <˚ùV≤+Á~j·÷\T
@ø£ø±\+˝À ñ|üjÓ÷–+|üã&ÉT‘êsTT. 2e uÛÑ÷$Tø£j·T+<äT ∫qï
eTVæ≤eT\qT #˚j·T>∑\ X¯øÏÔ 3e uÛÑ÷$Tø£˝À düT<ä÷s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£î dü÷ø£åà
X¯Øs¡+‘√ |üjT· ì+#˚ X¯øÔÏ edüT+Ô ~. 4e uÛ÷Ñ $Tø£˝À $kÕÔsy¡ TÓ qÆ jÓ÷>∑X≈¯ î£ \Ô T
\_Û+#·T‘êsTT. yê{Ï <äT]«ìjÓ÷>∑+ e\¢ ‹]– •˝≤dæú‹øÏ #˚πs Á|üe÷<ä+
ñ+~. 5e uÛ÷Ñ $Tø£˝À dü+ø£\ŒC≤„Hêìï bı+~ <Óe’ kÕøå±‘êÿs¡+ ø√s¡T‘·÷H˚
ÁbÕ|ü+∫ø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. 6e uÛÑ÷$Tø£˝À uÛ≤e, C≤„q
ÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äTe\¢ ÁbÕ|ü+∫ø£ <Ûë´dü ‘·≈£îÿe>± ñ+≥T+~.
7e uÛ÷Ñ $Tø£jT· +<äT |üse¡ ÷‘·Tàì nq+‘· dæ‹ú ne>±Vü≤q ø£\T>∑T‘·T+~.μμ
<ä«+<ë«\ ÁbÕ<Ûëq´‘·
ªªne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\≈£î, kÕ<Ûä≈£î\≈£î eT<Ûä´>∑\ uÛÒ<ä+ @$T{Ï?μμ
nì H˚qT Á|ü•ï+#êqT. ªªe÷qe⁄&ÉT ‘êqT #˚ùd dü‘êÿsê´\e\¢
uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’q≥¢sTT‘˚ düeTs¡ú dü<äTZs¡Te⁄ nì |æ\Teã&É‘ês¡T. <Ó’e+
e÷qes¡÷|ü+˝À »ìà+∫q≥¢sTT‘˚ ne‘ês¡+ nì n+{≤s¡T. ne‘êsê\T
ø±˝≤qT>∑TD+>± edüTÔ+{≤sTT. ˇø=ÿø£ÿ ne‘ês¡+ ˇø=ÿø£ÿ >∑TD≤ìøÏ
Á|ürø£. lbÕ<äT\ ne‘ês¡+ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ , $\ø£Då yÓTqÆ j·TT>±e‘ês¡+. á
105
düèwæºø£+‘·{ÏøÏ Ä~, n+‘·´ _+<äTe⁄\T yêπs . düèwæº, dæú‹, \j·T\T yê]
dü+ø£˝≤Œ˝Ò,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. ªªnj·÷´! nìï ø£s¡à\≈£î yêπs Á|üuÀ<Ûä≈£î˝…’‘˚
ø=+<ä]ì eT+∫>±qT, ø=+<ä]ì #Ó&ÉT>±qT düèwæº+#·&É+ m+<äT≈£î?μμ nì
n&ç>±qT. <ëìøÏ ã+>±s¡|üŒ ô|<ä›>± q$«, ªª<ä«+<ä«+ düèwæºøÏ Ä<Ûës¡+.
eTè‘·TúÛjÑ T· + ˝Òì<˚ ø£qï‘·*¢ ≈£L&Ü ‘·q |æ\\¢ qT Áù|$T+#·˝<Ò Tä . <ä«+<ä«+
˝Òø£b˛‘˚ $ø±dü+, |ü]D‹ ñ+&Ée⁄. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT n+fÒ
eT+∫ X¯≈£îÔ\T, <äTwüº X¯≈£îÔ\÷ ø£*–qyê&Éì ns¡ú+. <äT'U≤qTuÛÑe+ ˝Òì<˚
düTU≤ìï m˝≤ ÄkÕ«~+#·>∑\&ÉT? á »qà˝À dü‘·TŒs¡Twüß&Ó’q yê&ÉT |üPs¡«
»qà\˝À <äTwüÿs¡Tà&Ó’ ñ+&Ée#·TÃqT, n<˚$<Ûä+>± <äTsêàs¡TZ&ÉT dü‘·ÿs¡Tà&Ó’
ñ+&Ée#·TÃqT. düTK <äT'U≤\T, |ü⁄sêø£è‘· |ü⁄D´ bÕ|ü |òü˝≤˝Ò. kÕe÷q´
bÕ|ü |ü⁄D≤´\T yÓ+≥H˚ |òü*‘ê\ì Çe«e⁄. n<Ûäs¡à+ $T‹MT]q|ü&ÉT
|üs¡e÷‘·à ne‘·]kÕÔ&ÉT.
#êe⁄ |ü⁄≥Tºø£\T ˝Òì |üs¡e÷‘·à »sê eTs¡D uÛÑ]‘·yÓTÆq e÷qe⁄ì
»qà m‹Ô eTq eT<Ûä´ dü+#·]+#·&É+ n<äT“¤‘· $wüj·T+ ø±<ë?μμ n+≥÷
$e]+#ês¡T.
|”]ƒø±|ü⁄s¡ eTVü‰sêE eè‘êÔ+‘·+
‘· s ¡ T yê‘· |” ] ƒ ø ±|ü ⁄ s¡ eTVü ‰ sêE eè‘êÔ + ‘êìï #Ó | ü Œ &É +
yÓ T T<ä \ Tô|{≤º s ¡ T : ªª|” ] ƒ ø ±|ü ⁄ s¡ sêEq≈£ î lbÕ<ä T \ì #· ÷ &Ü\ì
ø√]ø£ ø£*Z+~. yÓ+≥H˚ uÛÑ≥T\qT |ü+|æ yês¡+<ä]ì ‘·eT düeTTàU≤ìøÏ
sêe\dæ + ~>± es¡ Ô e ÷q+ |ü + bÕs¡ T . <ëìøÏ lbÕ<ä T \T ª‘êqT
dü e Tdü Ô uÛ Ñ T eHê\≈£ î kÕs¡ « uÛ Ö eTT&É q ì, ø±ã{Ï º sêCÒ dü « j· T +>±
‘·eT e<ä›≈£î sêyê\ì, e#˚Ã≥|ü&ÉT ñ‘·Ô#˚‘·T\‘√ sê≈£L&É<äì,
q»sêHê ‘˚ y ê\ì, ‘· e TqT >∑ T s¡ T e⁄>± uÛ ≤ $+∫q≥¢ s TT‘˚
>∑Ts¡T<äøÏåD ≈£L&Ü rdüT≈£îsêyê\ì,μ uÛÑ≥T\‘√ #Ó|æŒ |ü+bÕs¡T.
106
sêEq≈£î #·ø£ÿ{Ï q»sêHê
lbÕ<äT\T düeTdü´\qT düèwæº+#·&É+˝À ãVüQH˚s¡Œ]. n˝≤π>
düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#·&É+˝À ≈£L&Ü ãVüQ#·‘·Ts¡T\T. uÛÑ≥T\T ‘Ó∫Ãq
yês¡Ô $qï sêE Äy˚X¯+‘√, ªªH˚qT ‘·\#·T≈£î+fÒ á ã&ÉT>∑T u≤|üqT\
Áã‘·T¬ø+‘·? Hê X¯øÏÔ yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT,μμ n+≥÷ _>∑Zs¡>± n]#ês¡T.
yÓ+≥H˚ X¯Øs¡+˝Àì X¯øÏÔ n+‘ê b˛sTT ìØ«s¡T´&Éj·÷´s¡T. n‘·ì
eTH√H˚Á‘ê\≈£î $ø±s¡ s¡÷|ü+‘√ ñqï ˇø£ ÅdÔ” ø£ì|æ+∫ ªH˚H˚ X¯øìÔÏ μ n+≥÷
n‘·ì˝ÀìøÏ Á|üy˚•+∫+~. Ä <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£ sêE, ªHê˝ÀqT+&ç
yÓ[flb˛!μ nì u≤<Ûä‘√ >∑{Ïº>± n]#ês¡T. ªÇ~>√, yÓfi¯ófl‘·THêïqT,μ
n+≥÷ Ä X¯øÏÔ eTVü‰<Ûë{Ï‘√ ãj·T≥≈£î yÓ[flb˛sTT+~. á $<Ûä+>± X¯øÏÔ
sêø£`b˛ø£\ e\¢ qs¡ø£ j·÷‘·q nqTuÛÑ$düTÔqï sêE, ≈£î\ |ü⁄s√Væ≤‘·T&Ó’q
düT+<äs¡sêeTX¯s¡àqT |æ*|æ+#ês¡T. n‘·&ÉT dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔ&ç ns¡Ãq #˚dæ
rs¡ú+ Ç∫Ã, $uÛÑ÷‹ì H=dü≥ ô|≥º>±H˚ X¯øÏÔ sêø£b˛ø£\T ‘·>±ZsTT. ‘·qô|’
lbÕ<äT\T ≈£åîÁ<ä$<ä´qT Á|üjÓ÷–+#ês¡ì, ‘·s¡TD√bÕj·T+ #·÷|üeTì
sêE |ü⁄s√Væ≤‘·Tì ÁbÕ]ú+#ês¡T. ª<ä‘·Ô|ü⁄sêD bÕsêj·TD+, <ä‘·TÔì ns¡Ãq,
uÛÑ÷]<äøÏåD\‘√ Áu≤Vü≤àD düe÷sê<Ûäq, ncÕº<äX¯esêí\yê]øÏ nqï<ëq+μ
Çy˚ ìyês¡D√bÕj·÷\ì #Ó|æŒq X¯s¡à dü÷#·qì yÓ+≥H˚ neT\T˝À
ô|{≤ºs¡T.
<ä‘·Ô|ü⁄sêD bÕsêj·TD |òü*‘ê\T
<ä‘·Ô|ü⁄sêD bÕsêj·TD+ yÓTT<ä\T ô|{Ïºq <ä>∑Zs¡Tï+∫ q>∑s¡+˝À
$|üØ‘·yÓTÆq <=+>∑‘·Hê\T yÓTT<ä\j·÷´sTT. sêEøÏ yê] |æ‘·è<˚e‘·\T
ø£\˝À ø£ì|æ+∫, nqTcÕ˜q+ @e÷Á‘·+ bÕ{Ï+#·ì Áu≤Vü≤àDT\‘√
ìs¡«]Ô+|üã&çq ÁXÊ<äΔø£s¡à\ e\¢ ÁXÊ<äΔuÛÀ»q+ ‘·eT≈£î n+<ä≥+˝Ò<äì,
‘·eT≈£î dü<äZ‹ ø£*Œ+#·eTì n&ç>±s¡T. ø£fi¯ófl eT÷düT≈£î+fÒ #ê\T, á
107
>√\ ÁbÕs¡+uÛÑ+. Bì‘√ sêEøÏ sêÁ‘·Tfi¯ófl ìÁ<ä ˝Ò<äT. nqï+ ‹+<ëeTì
ø£+#·+ eTT+<äT ≈£Ls¡TÃ+fÒ nqïeT+‘ê |ü⁄s¡T>∑T\eTj·T+˝≤ ø£ì|æ+#˚~.
nqï<ëq+ »]π>#√≥TøÏ yÓ[fl #·÷ùdÔ ‹H˚yêfi¯fl+<äs¡T Áù|‘· ø£fi¯\‘√
ø£ìŒ+#˚yês¡T. |ü⁄* MT<ä |ü⁄Á≥˝≤ sê≈£îe÷¬sÔ≈£î uÛÑ÷‘·+ ÄeVæ≤+∫
E≥Tº $s¡uÀdüTø=ì ns¡Tdü÷Ô $|üØ‘· #˚wüº\T #˚j·T&É+ yÓTT<ä\T ô|{Ïº+~.
X¯s¡à Ç+{Ï˝ÀqT yê‘êes¡D+ Ç+#·T$T+#·T Ç˝≤π> ñ+~. Ç˝≤¢\T
e+≥bÕÁ‘·\‘√ uÛÑs¡Ôì Çwüº+ e∫Ãq #√≥ yÓ÷<ä≥+, |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·+Á&çì
‘ê&ÉT‘√ ø£{Ïºy˚j·T&É+, ≈£îe÷¬sÔ bÕ<äs¡ø£å\‘√ u≤<ä&É+, Äø£*y˚dæ nqï+
n&ç–‘˚ m+&ÉT>∑&ç¶ ‹qeTì Ç∫Ã, ‹qø£b˛‘˚ #·+|ü⁄‘êeTì u…~]+#·&É+.
Á|ü‹~q+ Áu≤Vü≤àDT\ uÛÀ»q+ nsTTq yÓ+≥H˚ Ç+{À¢ uÛÑ÷‘·, Áù|‘·,
|æXÊ#ê\ ùd«#êÃ¤$Vü‰s¡+, $\j·T‘ê+&Éeøπ [. Ç˝≤ Ç\¢+‘ê ndüeÔ ´dü+Ô >±
ñ+~. ªVü‰sTT>± uÛÑs¡Ô\‘√ ø±|ü⁄s¡+ #˚düT≈£î+≥Tqï ‘·eT ø±|ü⁄sê\T
#Ó&É>={Ïº Ä sêE |üPØ«≈£î\T ‘·eTì ã\e+‘·+>± nqTuÛÑ$+#ês¡ì,
n+‘˚ø±ø£ Á<äe´X¯ó~Δ ˝Òì Ä sê#·<Ûäq+‘√ #˚düTÔqï |æ+&É Á|ü<ëq+ e\¢
‘·eT≈£î dü<äZ‹ \_Û+#·&É+ ˝Ò<äìμ ø=+<äs¡T Áù|‘· Åd”Ô\T X¯s¡à <ä>∑Zs¡ ‘·eT
>√&ÉT yÓfi¯fluÀdüT≈£îHêïs¡T.
<ä‘·TÔ\T kÕøå±‘·TÔ Á‹eT÷sêÔ´‘·à≈£î˝Ò
uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T˝…’q sêE, Áu≤Vü≤àDT\T, X¯s¡à yÓTT<ä˝…’q yês¡+<äs¡÷,
ªª<ä‘|Ô· ⁄ü sêD |üsq¡ƒ + e\¢ <ä‘T· \Ô T Á|üdqü Tï\e⁄‘ês¡ì uÛ≤$+#êeTT. ì»y˚T,
Á‹eT÷sêÔ´‘·à≈£î˝…’q <ä‘·TÔ\T Á|üdüqTï˝…’ eTeTTà\qT nqTÁ>∑Væ≤+∫ ‘·eT
ÁãVü≤à‘·‘·Ô«+‘√ no¢\ uÛ≤wü‘√ ‘·eTqT y˚~Û+#˚ Je⁄\qT düèwæº+#ês¡ì,
nHêïs¡TÔ\≈£î uÛÀ»q+, ‘·eT≈£î |üdüTÔ nqTÁ>∑Væ≤+∫ #êe&ÜìøÏ M\T˝Òì
|ü]dæú‘·T\T ø£*Œ+∫ ‘·eT $wüßís¡÷|ü+˝Àì dæú‹ ‘·‘·Ô«+‘√ düJe+>±
ñ+&˚˝≤ #˚düTÔHêïs¡ì, ‘·eT uÛÑ÷‘·>∑D≤\‘√ ø£sêfi¯qè‘·´+ #˚sTTdü÷Ô
108
‘·eTqT Je#·Ã¤yê\T>± #˚dü÷Ô \j·T Á|ü<ÛëqyÓTÆq ‘·eT •e‘·‘·Ô«+‘√
nqTÁ>∑Væ≤düTÔHêïs¡ì, Ç≥Te+{Ï <ä‘·ÔuÛÑøÏÔ »qà»qà\≈£î e<äT› eTVü‰Á|üuÛÀ!μμ
nì |ü]‘·|æ+∫ ªªÁ|üuÛÀ! ˙y˚ ~≈£îÿ!μμ n+≥÷ lbÕ<äTì X¯s¡DT y˚&Üs¡T.
lbÕ<äT˝Ò y˚‘·q ìπsí‘·
ªªdüèwæº˝Àì Á|ü‹ e÷qe⁄&ÉT ≈£L©j˚T, H˚qT j·T»e÷ìì. H˚qT
Á|üdüqTï&ÉqT nsTT‘˚ sêe\dæq <ëìø£+f… m≈£îÿe, nÁ|üdüqTï&ÉqT
nsTT‘˚ m+‘· ‘·–Z+#ê˝À n+‘· ‘·–Z+∫ Ä∫ ‘·÷∫ ≈£L* ÇkÕÔqT.
<ä‘|Ô· ⁄ü sêD+˝Àì $wüß<í ‘ä T· &Ô TÉ , düTo\ <ä+|ü‘T· ˝Ò Hê‘·*¢ ‘·+Á&ÉT˝…q’ düTeTr
n|üŒ\sê»X¯s¡à\T. $Hêj·T≈£îì |ü⁄Á‘·T&Ó’q ˝≤uÛÑT&˚ u≤|üHês¡T´\T, yêπs
˝≤uÛ≤<ä eTVü≤]¸>±qT, uÛ≤düÿsê#ês¡T´\T>±qT »ìà+#ês¡T. kÕøå±‘·TÔ lbÕ<ä
s¡÷|ü+˝À ñqï H˚H˚ dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔ&ÉqT, ø±˝≤–ï X¯eTq<ä‘·TÔ&ÉqT. Hê
eTTKeTTq≈£î Vü‰s¡‹ Ç∫Ã, ø±fi¯fl≈£î y˚T≈£î\T ø={Ïºq≥¢sTT‘˚ @$T |òü\+
ñ+≥T+~? qqTï Áù|eT‘√ ªlbÕ<ë! <ä‘êÔ! le\¢uÛ≤! ~>∑+ãsê!μ nì
|æ*∫q ø£D å +˝À bÕbÕ\ìï <äV≤æ +∫ y˚dæ |ü⁄D≤´‘·Tà\qT #˚kÕÔqT. dü‘ê´ìï
ndü‘·´+>±, ndü‘ê´ìï dü‘·´+>± uÛ≤$+#·≥+ e\¢ MT≈£î Ç˝≤+{Ï ø£cÕº\T
ø£*>±sTT,μμ nì lbÕ<äT\T ñ<√“~Û+#ês¡T.
109
16e n<Ûë´j·T+
•wüº s¡ø£åD`<äTwüº•ø£åD
(lbÕ<äT\T mì$T~ dü+e‘·‡sê\ u≤\T&ÉT)
leTHêïsêj·TDTì ø£<∏äq+
lbÕ<äT\ ~e´ #·]‘êìï eTqq+ #˚düT≈£î+≥÷ yÓfi¯ófl‘·T+&É>±
<ë]˝À #Ós¡≈£î ‘√≥˝À ≈£Ls=Ãì ñqï ˇø£ ¬s’‘·T kÕ<äs¡+>± qqTï |æ*∫,
Á‘ê>∑&ÜìøÏ #Ós¡≈£î s¡dü+ Ç#êÃs¡T. Hê >∑T]+∫q $esê\qT $ì,
dü+‘√wæ+∫ ‘·eT ø£<∏äì˝≤ #Ó|üŒkÕ>±s¡T: ªªHê ù|s¡T leTHêïsêj·TDT&ÉT.
y˚TeTT eT˝≤¢~yêfi¯fly˚T, ø±ì ø£eTàyês¡+. Ä]úø£+>± ∫‹øÏb˛sTT,
ñqï ÄdæÔbÕdüTÔ*ï neTTàø=ì kı+‘· Á>±eT+ e~* |”]ƒø±|ü⁄s¡+ #˚]
u≤|üHês¡T´\qT ÄÁX¯sTT+#êeTT. lbÕ<äT\T n|ü⁄&ÉT 8 dü+e‘·‡sê\
u≤\T&ÉT. u≤|üHês¡T´\T eTeTà*ï m+‘√ Ä<ä]+∫ e÷≈£î nqïbÕHê\T
@sêŒ≥T #˚kÕs¡T. <ä+&É>∑e÷] ‹+&ç ‹q&É+ e÷≈£î ø£wüº+>± ‘√∫, n<˚
e÷≥ u≤|üHês¡T´\≈£î #Ó|æŒ yê] bı˝≤ìï øö\TøÏ ÇùdÔ u≤>∑T+≥T+~,μμ
nì e÷ n_ÛÁbÕj·÷ìï yÓ*ãT#êÃeTT. uÛÑ÷eTT\T Ç~es¡πø |ü+≥
ø±|ü⁄\≈£î Ç#êÃeTì, ø±s¡D+ ˝Ò≈£î+&Ü øö\T s¡<äT› #˚j·T&É+ uÛ≤e´+
ø±<äì, ø=+‘· ø±\+ zs¡TŒ eVæ≤+∫ ñ+&ÉeTì yês¡T #ÓbÕŒs¡T. nø£ÿ&˚
ñqï lbÕ<äT\T >∑Tô|Œ&ÉT $TqTeTT\T e÷ #˚‹øÏ Ç∫Ã ˇø£ >∑T&É¶˝À eT÷≥
ø£≥Tºø=ì |ü•ÃeT ~X¯>± yÓfi¯fleTì, nqT≈£îqï~ HÓs¡y˚]q ‘·s¡Tyê‘· Ä
$TqTeTT\qT bÕs¡y˚j·TeTì #Ó|æŒ B$+∫ |ü+bÕs¡T.
eè<äΔ <ä+|ü‘·T\ Ç+≥ Hêsêj·TDTì ãdü
y˚TeTT Ä+Á<Ûä <˚XÊìï <ë{Ï ø£sêí≥ø£ #˚s¡T≈£îHêïeTT. nø£ÿ&É ˇø£
eè<äΔ <ä+|ü‘·T\ Ç+{À¢ ãdü #˚kÕeTT. yêfi¯Sfl ø£eTàyêfi‚fl. ñqï ˇø£ÿ
ø=&ÉT≈£î bÕeTTø±≥T e\¢, kÕïq+ #˚düTÔqï ø√&É\T q~˝À eTTì–b˛e&É+
110
e\¢ eTs¡DÏ+#·&É+‘√ Ä eTTdü* <ä+|ü‘·T\≈£î ‘·eTyês¡+≥÷ mes¡÷
˝Ò≈£î+&Üb˛j·÷s¡T. yê]øÏ e÷ô|’ |ü⁄Á‘· yê‘·‡\´+ ô|]–+~. ÄdæÔ ô|’q
˝ÀuÛÑ+ ø=~› yêfi¯fl Ç+{À¢ #˚]q <ëj·÷<äT\≈£î e÷ô|’ ø£+≥–+|ü⁄>±
ñ+&˚~. nø£ÿ&ç qT+&ç yÓ[fl b˛<ëeTì y˚TeTT m|ü&ÉT ãj·T\T<˚]Hê,
@<√ ˇø£ Ä≥+ø£+ e#˚Ã~. $TqTeTT\qT+&ç ≈£L&Ü <äTsê«düq sêe&É+
e\¢ nø£ÿ&É ñ+&É&Éy˚T lbÕ<äT\ n_ÛeT‘·+ ø±uÀ\T nqTø=ì n$
bÕs¡y˚dæ nø£ÿ&˚ ñ+&çb˛j·÷eTT.
<ä‘·Ôd”«ø±s¡+
Ä <ä+|ü‘·T\T eTeTà*ï <ä‘·Ô‘· rdüT≈£î+<ëeTì nqT≈£îHêïs¡T.
<ëj·÷<äT\T ˇø£ CÀ´‹wüßÿì‘√ y˚TeTT qwüº C≤‘·≈£î\eTì, y˚TeTTqï#√≥
CÒćÕ˜<˚$ ñ+≥T+<äì #Ó|æŒ+#ês¡T. Ä <ä+|ü‘·T\T BìøÏ ø=+#Ó+ ≈£L&Ü
#·*+#·ø£ b˛>±, jÓ÷>∑+ ñqïfÒ¢ |ü]Vü‰s¡+ ≈£L&Ü XÊÅdüÔ+˝À #Ó|æŒ
ñ+≥T+~. ø±ã{Ïº, Ä #Ó&ÉT jÓ÷>∑+ b˛j˚T˝≤, eT+∫ |òü*‘ê\T ø£*π>˝≤
|üP»\T #˚sTT+#·eTì Ä CÀ´‹wüßÿì ø√sês¡T. CÀ´‹wüßÿìøÏ >∑‘·´+‘·s¡+
˝Òø£b˛sTT+~. neT+>∑fi¯ |ü]Vü‰sês¡ú+ j·T»„+ #˚sTT+#ês¡T. Hêj·THê!
X¯+ø£sê! <˚e, eTqTwü´, uÛÑ÷‘·, |æ‘·è, ÁãVü≤àj·T»„+ nì j·TC≤„\T 5
s¡ø±\T. ÄVü‰sêìøÏ es¡¸+ ø±yê*. es¡¸+ ≈£î]|æ+#˚~ j·T»„+. eTqTwüß´\T
j·TC≤„\‘√ <˚e‘·\qT Äsê~ÛùdÔ, yês¡T dü+‘·Twüßº˝…’ ÁX‚j·TdüT‡\qT ÇkÕÔs¡T.
Ç˝≤ <˚e‘·\ eTqTwüß´\ eT<Ûä´ |üs¡düŒs¡ ÄÁX¯j·T‘·«+ ñ+~. lbÕ<äT\
<äj·T e\¢ |üs¡eT |ü$Á‘·yÓTÆq j·T»„+ #·÷&É>∑*>±eTT. eè<äΔ <ä+|ü‘·T\T
eTeTà*ï ‘·eT yês¡düT\T>± Á|üø£{Ï+#ês¡T.
Ç<ä+‘ê <ëj·÷<äT\≈£î ø£wüº+>± ñ+~. ˇø£s√E H˚qT bı˝≤ìøÏ
yÓfi‚fldü]øÏ Ä <ëj·÷<äT\T ãkÕÔ\ ø=~› $Ts¡|ü|üfi¯ófl m&É¢ã+&çô|’ y˚dæ
<=+>∑‘q· +>± ‘√\Tø=ìb˛e&ÜìøÏ dæ<+Δä >± ñHêïs¡T. H˚Hê ˇ+≥]yê&çì.
111
@$T #˚j·÷˝À ‘√#·˝Ò<äT. Ç+‘·˝À <ä>∑Zs¡˝À ñqï ˇø£ ‘ê{Ï#Ó≥Tºô|’ qT+&ç
ˇø£ m\T>∑Tã+{Ï øÏ+<ä≈£î <ä÷øÏ+~. <ëj·÷<äT\T uÛÑj·T+‘√ |üs¡T>∑T\T
rkÕs¡T. ã+&çøÏ eTT+<äT>± |üVü‰sê q&ÉTdü÷Ô e÷ sTT+{ÏøÏ e∫Ãq
m\T>∑Tã+{Ï e÷˝À ˇø£]˝≤ ñ+≥÷ #˚qT≈£î ø±|ü˝≤ ø±düTÔ+&˚~. e÷
Ç+{À¢ »]π> lbÕ<ä le\¢uÛÑ HêeTdü+ø°s¡ÔqqT n~ ≈£L&Ü ‘·qàj·T‘·«+‘√
$+≥T+&˚~.
#Ó’‘·Hê´\ ã<ä˝≤sTT+|ü⁄, $|üØ‘· |ü]D≤e÷\T
Ç˝≤ ñ+&É>± ˇø£ ‘ê+Á‹≈£î&ÉT e÷ }]øÏ e#êÃ&ÉT. <ëj·÷<äT\T
n‘·ìï ÄÁX¯sTT+#ês¡T. n‘·&ÉT ˇø£ jÓ÷>∑ Á|üÁøÏj·T‘√ m\T>∑Tã+{Ï
#Ó’‘·q´+‘√ ø£*dæb˛sTT y˚s=ø£ Á|üÁøÏj·T‘√ <ëì X¯≈£îÔ\ìï{Ï˙ ‘·q˝ÀøÏ
Äø£]¸+#·T≈£îHêï&ÉT. dü‘·Ô«+ b˛>=≥Tº≈£îqï m\T>∑Tã+{Ï l#·s¡DT\ì
‘·\#·T≈£î+≥÷ eTÚq+>± @&ÉekÕ–+~. Je⁄\ s√<äq\qT lbÕ<äT\T
‘·|üŒø£ $+{≤s¡T. yê]yê] ø£s¡à\qT ã{Ïº ‘·eT nqTÁ>∑Vü≤+‘√ bÕ|üø£s¡à
|òü*‘ê\ rÁe‘·ì ‘·–ZkÕÔs¡T. Ä s√E HêeTbÕsêj·TD+ »]π>≥|ü⁄&ÉT
Je#·Ã¤e+˝≤ |ü&ç ñqï m\T>∑Tã+{Ï˝À #Ó’‘·q´+ e∫Ã Äq+<ä+‘√
\j·Tã<ä+Δ >± >∑+‘·T\T y˚jT· kÕ–+~. @ uÛ\Ñ ÷¢ø£ #Ó‘’ q· ´+˝À e÷+Á‹≈£î&ÉT
©qyÓTÆ Ä eT÷>∑J$ì u≤~Û+#ê&√ n<˚ uÛÑ\÷¢ø£ #Ó’‘·Hê´ìï lbÕ<äT\T
n‘·ìøÏ ã<ä˝≤sTT+∫, Ä‘·ì #Ó’‘·Hê´ìï uÛÑ\÷¢ø£+˝À Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T.
Bì‘√ e÷qes¡÷|ü+˝À ñ+&ç uÛÑ\÷¢ø£+˝≤ Á|üe]ÔdüTÔqï e÷+Á‹≈£îDÏí
n‘·ì nqT#·s¡T˝Ò ‘êfi¯fl‘√ ø£{Ïº n&É$˝À ~+#ês¡T.
e÷qe #Ó‘’ q· ´+ ‘·q˝À Á|üy•˚ +#·&+É ‘√ m\T>∑Tã+{Ï e÷qeuÛ≤wü˝À
e÷{≤¢&ÉT‘·÷, ªª>∑‘· »qà˝À H˚H=ø£ e&û¶ yê´bÕs¡düTúDÏí. e&û¶ edü÷\T
#˚ùd≥|ü⁄&ÉT n|ü rdüT≈£îqï yêfi¯flô|’q @e÷Á‘·+ <äj·÷ <ëøÏåD≤´\T
˝Ò≈£î+&Ü u≤~Û+#·&É+e\¢ á »qà \_Û+∫+~. Ç|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\
112
nqTÁ>∑V≤ü +‘√ Hê≈£î ñ‘·eÔ T»qà \_Û+|üuÀ‘·Tqï~. MTs¡T HêeTbÕsêj·TD
ø=qkÕ–+#·+&ç,μμ nì nuÛÑ´]ú+∫+~. lbÕ<ä le\¢uÛÑT\ HêeTø°s¡Ôq
»s¡T>∑T‘·T+&É>± mø£ÿ&çqT+&√ eT÷&ÉT Hê>∑TbÕeTT\T e#êÃsTT.
uÛÑ\÷¢ø£+ Á|üXÊ+‘·+>± ÁbÕD≤\T e~*+~. Ä bÕeTT\T uÛÑ\÷¢ø£+
#·T≥÷º eT÷&ÉT kÕs¡T¢ Á|ü<äøÏåD #˚kÕsTT. Ä m\T>∑Tã+{ÏøÏ eTqTwüß\≈£î
#˚ùd |ü<äΔ‹˝À <äVü≤q dü+kÕÿsê\T #˚kÕeTT. bÕeTT\T e÷ Ç+{À¢
ñqï |ü⁄≥º˝À ãdü #˚kÕsTT. le\¢uÛÑT\≈£î HÓ’Óy˚<ä´+ ô|{Ïºq bÕ\qT n$
Á‘ê>∑T‘·T+&˚$. Ç~ Ç˝≤ ñ+&É>± <ëj·÷<äT\T e÷sTT+{Ï uÛ≤>∑+˝À
ø=+‘· düú\+ ÄÁø£$T+#·T≈£îHêïs¡T. <ÛäHêìøÏ ÄX¯|ü&çq Á>±eTô|<ä›\T n~
$yê<ëdüŒ<ä düú\eTì, rs¡TŒ Ç#˚Ães¡≈£î <ëj·÷<äT\πø <ëìô|’ Vü≤≈£îÿ
ñ+≥T+<äì ‘·eT ìs¡íj·÷ìï #ÓbÕŒs¡T. Ä s√E Hê>∑T\ #·$‹. ªªz
Hê>∑<˚e‘ê! ˙ kÕøå±‘êÿs¡+ Çe⁄«,μμ nì Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ uÛÑøÏÔ‘√ |ü⁄≥º˝À
bÕ\T b˛ùd yêfi¯fl+‘ê |ü⁄≥º˝À bÕeTT\THêïj·TH˚ uÛÑj·T+‘√ ákÕ] |ü⁄≥º
<ä]<ë|ü⁄\πø sê˝Ò<äT. y˚TeTT ô|{Ïºq bÕ\qT eT÷&ÉT bÕeTT\T Á‘ê>±sTT.
düs¡Œe÷+Á‹≈£îì $|òü\ Á|üj·T‘·ï+
Äs√CÒ e÷ <ëj·÷<äT\T, Á>±eTô|<ä›\T ˇø£ eT+Á‘·>±&çì e÷
}]øÏ ÄVü‰«ì+#ês¡T. n‘·ì #˚‹˝À >∑s¡T&ÉπsK ñ+&É&É+e\¢ m+‘·{Ï
$wüdüs¡ŒyÓTÆHê düπs n‘·ìøÏ eX¯+ ne⁄‘·T+~. bÕeTT*ï #·+|ü&ÜìøÏ
|ü⁄≥º #·T≥÷º eT+≥\T ô|{Ïº eT+Á‘·>±&ÉT _>∑Zs¡>± eT+Á‘ê\T #·<äe
kÕ>±&ÉT. eT+Á‘·X¯øÏÔøÏ ˝Àã&Ü¶j·÷! nqï≥T¢ Ä bÕeTT\T |ü⁄≥º qT+&ç
u…’≥≈£î e#êÃsTT. ø±ì ø£åDø£åD+ yê{Ï Äø±sê\T ô|<ä›>± ne⁄‘·÷
n$ m≥TyÓ’|ü⁄ bÕøÏ‘˚ n≥TyÓ’|ü⁄ eT+≥\T #·˝≤¢s¡kÕ>±sTT. n$
ùd«#·Ã¤>± m{À yÓ[fl b˛j·÷sTT. Ç+‘·˝À Á>±eTô|<ä› ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&ç
X¯Øs¡+˝À bÕeTT ø£s¡∫q \ø£åD≤\T ø£ì|æ+#·kÕ>±sTT. ¬s+&Ée ø=&ÉTøÏÿ
113
#·÷|ü⁄ ‘·–Zb˛sTT+~. e÷+Á‹≈£î&ç #˚‹˝À >∑s¡T&ÉπsK e÷j·TyÓTÆ
n‘·&ÉT eTs¡DÏ+#ê&ÉT. Á>±eTô|<ä›\T e÷<ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã >√&ÉT >√&ÉTq
@&É«kÕ>±s¡T. lbÕ<äT\ ø£+fÒ y˚πs ~≈£îÿ @B ˝Ò<äì, yê] HêeTdüàs¡DÒ
‘·s¡TD√bÕj·TeTì #Ó|æŒ y˚TeTT Á>±eTô|<ä› Ç+{Ï˝À <ä‘·Ô Á|üuÛÑTe⁄\
qyêe‘ês¡yÓTÆq lbÕ<ä le\¢uÛÑT\ ~e´HêeT dü+ø°s¡Ôq #˚j·TkÕ>±eTT.
e÷+Á‹≈£îì |ü]y˚<äq
nø£ÿ&É X¯àXÊq+˝À e÷+Á‹≈£î&ç X¯yêìï |ü&ÉTø√u…{Ïº ∫‹øÏ ì|ü
n+{Ï+#·>±H˚ nø£kÕà‘·TÔ>± X¯e+˝À #Ó’‘·q´+ e∫Ã s¡øÏå+#·eTì πøø£\T
y˚j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ïº+~. #·ìb˛sTTq e÷+Á‹≈£î&˚ <äj·TýÓTÆ ‹]–
‘· q X¯ Ø s¡ + ˝À Á|ü y ˚ • +#ê&É ì , eTs¡ D Ï + ∫ @ X¯ Ø s¡ + ˝Ò ≈ £ î +&Ü
‹]π> Áù|‘ê‘·àø£+f… ÁbÕD+‘√ ñ+&ç ‘·q kı+‘· X¯Øs¡+˝ÀH˚ Á|üy˚•+∫q
Áù|‘ê‘·à düe÷C≤ìøÏ m≈£îÿe $HêX¯+ ø£*–düTÔ+<äì uÛ≤$+∫ ˇø£ÿs¡÷
s¡øÏå+#·&ÜìøÏ eTT+<äT≈£î sê˝Ò<äT. ÁbÕs¡u≤Δìï ã{Ïº me] eTqdüT˝À¢
m˝≤+{Ï uÛ≤yê\T |ü⁄{Ï+º #ê˝À n˝≤ |ü⁄{Ï+º ∫, yê] yê] ø£sà¡ |ò˝ü ≤ìï yêfi¯ófl
nqTuÛÑ$+#˚≥≥Tº #˚j·T&Éy˚T l#·s¡DT\ $∫Á‘· $<Ûëq+. ø±{Ïø±|üs¡T\˝À
ˇø£&ÉT <äj·T ‘·\∫ ø±\T‘·Tqï X¯e+ô|’q ˙fi¯ófl b˛ùdÔ eT+≥\T Äs¡ø£b˛>±
Ä»´+ b˛dæq≥T¢ Ç+ø± ô|]>±sTT. eT+≥˝À¢ ∫≈£îÿ≈£îHêï ≈£L&Ü X¯Øs¡+
ø±\ø£, nej·Tyê\T $ø£è‘·+>± e÷s¡ø,£ ø±˝ÒeT+≥\ u≤<Ûä e÷Á‘·+ XÊØ]
ø£+>± nqTuÛÑ$dü÷Ô Ä e÷+Á‹≈£î&ÉT |ü&˚ y˚<äq qs¡ø£j·÷‘·qqT $T+∫
ñ+~. <Ûäs¡à ìwüß˜˝…’q yê]øÏ lbÕ<äT\yês¡T ø=+>∑T ã+>±s¡+ nsTT‘˚
<Ûäs¡àÁuÛÑwüß˜\T, eTVü‰bÕ|ü⁄\≈£î yês¡T j·TeT<Ûäs¡àsêE e+{Ïyês¡T.
nq÷Vü≤´ >∑TDbÕsƒ¡+
n–ïe\¢ n≥T ø±*b˛ø£, Ç≥T eT+≥\ e\¢ $|üØ‘·yÓTÆq
u≤<Ûä uÛÑ]+#·˝Òø£ ¬>+‘·T\T y˚dü÷Ô düJe+>± q&ç∫ edüTÔqï Ä X¯e+
114
Á>±eTô|<ä› Ç+{ÏøÏ #˚]+~. nø£ÿ&ç yêj·TTeT+&É\eT+‘ê ªª<ä‘·Ô~>∑+ãsê!
lbÕ<äe\¢uÛ≤! <ä‘·Ô~>∑+ãsê!μμ nH˚ ~e´ HêeTdüŒ+<äq\‘√ ì+&ç
ñ+~. ªlbÕ<äT&˚ <ä‘·TÔ&Ü? n‘·&ÉT ≈£L&Ü ~>∑+ãs¡T&Ü? eÅdüÔ+ ˝Òì
|æ∫Ãyê&Ü?μ nì yÓøÿÏ ]+∫q Ä e÷+Á‹≈£îDÏí Ä eTVü‰Á|üuTÑÛ e⁄ ~>∑+ãs¡TDÏí
#˚dæ n–ï•K\‘√ u≤<Ûä ô|&ÉT‘·÷, X¯Øsêìï e÷Á‘·+ <ä>∑Δ+ #˚j·T≈£î+&Ü
‘·q uÛÑ≈£îÔ\ eTT+<äT ‘Ó∫Ã ì\u…{≤ºs¡T. ÄVü‰! lbÕ<äTì ©\\T Ç˝≤
ñ+{≤j·Tì #Ó|üŒ>∑\e÷? yê] ©\\T }Væ≤+#·˝Òì$, mqï&É÷ ø£ì $ì
ms¡T>∑ì$, ‘·sêÿìøÏ n+‘·T|ü≥ºì$.
e÷+Á‹≈£î&ÉT HêeTdü+ø°sqÔ¡ ≈£î nqT>∑TD+>± Hê≥´+ #˚jT· kÕ>±&ÉT.
~>∑ + ãs¡ + >± n+<ä ] eTT+<ä T Hê≥´+ #˚ j · T &ÜìøÏ dæ > ∑ T Z | ü & É T ‘· ÷
Hê≥´+ Ä|æ‘˚ #ê\T, $|üØ‘·yÓTÆq u≤<Ûä≈£î >∑T]ne⁄‘·÷ n‘·&ÉT ‘·q
bÕbÕ\qT, nVü≤+ø±sêìï >∑Ts¡TÔ #˚düTø=ì, |üXÊÃ‘êÔ|ü+ ø£*– lbÕ<äT\
qT Á‹ø£s¡DX¯ó~Δ>± X¯s¡DT y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. n‘·ì eTqdüT˝À á e÷s¡TŒ
e∫Ãq ‘·øDå£ y˚T eT+≥\T #·˝≤¢sêsTT. mes√ Ç∫Ãq ñ‘·ØÔ j·T+ #·T≥Tºø=ì
Äq+<ä+‘√ n+<ä]‘√bÕ≥T uÛÑ>∑eHêïeT dü+ø°s¡Ôq˝À bÕ˝§ZHêï&ÉT.
Á>±eTô|<ä› Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T ≈£L&Ü dü«düTú\j·÷´s¡T. Á>±eTô|<ä› Ä düú\+
eè<äΔ <ä+|ü‘·T\πø #Ó+<äT‘·T+<äì rs¡TŒ Ç#êÃs¡T.
W<äT+ãs¡ eèøå±\T
eT÷&ÉT bÕeTT\T ìedæ+#˚ |ü⁄≥ºqT+&ç eT÷&ÉT W<äT+ãs¡ eèøå±\T
yÓTT*#êsTT. <ä‘êÔq+<ä nH˚ ne<Û÷ä ‘· Ä eT÷&ÉT eèøå±\T lbÕ<ä le\¢u,ÑÛ
qèdæ+Vü≤düüs¡dü«‹, kÕ«$T düeTs¡ú nH˚ eTT>∑TZ] ù|s¡¢≈£î dü+πø‘ê\ì,
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ‘ê‘·>±]+{Ï˝À ‘·*¢ düTeT‹ lbÕ<äT\≈£î W<äT+ãs¡
eèø£å+ øÏ+<ä Áù|eT‘√ yÓ+&ç–HÓï˝À Vü≤˝≤« ‹ì|æ+#˚<äì #ÓbÕŒs¡T. Ä
W<äT+ãs¡ eèø£å ;»y˚T lbÕ<äT\ »qàdüú\+˝À ‹]– yÓTT\TdüTÔ+<äì,
115
nø£ÿ&˚ yê] ~e´$Á>∑V≤ü + Á|ü‹wæ̃+|üã&ÉT‘·T+<äì, X¯ìÁ|ü<√wü düeTj·T+˝À
Ä #Ó≥TºøÏ+<ä Vü≤˝≤« HÓ’y˚<ä´+>± ô|fÒºyê]øÏ lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+ ø=+>∑T
ã+>±s¡+,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. uÛÑøÏÔ ÁX¯<äΔ\‘√ lyê] ~e´ >±<∏ä\qT $Hêïø£
H˚qT ‹]– Hê Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+#êqT.
116
17e n<Ûë´j·T+
njÓ÷>∑T´\ô|’ ≈£L&Ü Á|üuÛÑTe⁄\ nqTÁ>∑Vü≤+
(lbÕ<äT\T ‘=$Tà~ dü+e‘·‡sê\ u≤\T&ÉT)
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº nuÛÑj·TÁ|ü<ëq+
H˚qT b˛‘·T+&É>± e÷s¡ZeT<Ûä´+˝À E≥Tº $s¡uÀdüTø=ì eTqdæú$T‘·+
˝Òì<ëì˝≤ ø£ì|ædüTÔqï ˇø£ Åd”Ô |üs¡T>∑Tq e∫Ã Hê ø±fi¯flMT<ä|ü&ç ‘·qqT
s¡øÏå+#·eTì ÁbÕ]ú+∫+~. H˚qT nÁ|üj·T‘·ï+>±, ªªlbÕ<ä le\¢uÛÑT\T
ìqTï ‘·|üŒø£ ø±bÕ&ÉT‘ês¡T. ìs¡“¤j·T+>± ñ+&ÉT,μμ nì <ÛÓ’s¡´+ #ÓbÕŒqT.
|üV≤ü ˝≤«qT˝≤¢ ã*wü̃yTÓ qÆ X¯Øsê\‘√ #˚‹˝À ø£Ás¡\‘√ ÄyÓTqT ‘·sT¡ eTTø=ì
edü T Ô q ï Ç<ä › s ¡ T |ü ⁄ s¡ T wü ß \T X¯ Ø s¡ ã \+˝À yêfi¯ fl ‘√ @$<Û ä + >±qT
dü]‘·÷>∑ì qqTï $+‘·>± #·÷dü÷Ô, ªªz! ãø£ÿ Áu≤Vü≤à&Ü! áyÓTqT y˚TeTT
#·+|ü<ä\#·T≈£îHêïeTT. n&É¶–+∫q≥¢sTT‘˚ ìqTï ≈£L&Ü e~ÛkÕÔeTT,μμ nì
u…~]+#ês¡T.
j·T<ës¡ú yêDÏ
ªªÁu≤Vü≤àD »qàHÓ‹Ô >∑‘s· êÁ‹ Äe⁄qT #·+|æ, Ä e÷+kÕìï ‹ì nìï
s¡ø±\ #Ó&ÉT |üqT\T #˚düTÔqï MT≈£î eTeTà*ï #·+|ü&É+ @eT+‘· ø£wüºyÓTÆq
|üì ø±<äT. ø±ì á Åd”Ôì e~Û+∫q ‘·s¡Tyê‘· ìø£èwüºyÓTÆq ≈£îwüßº yê´~Û
|”&ç‘·T\T ne⁄‘ês¡T. Äô|’q MT sTTwüº+,μμ @<√ n<äèX¯´X¯øÏÔ ÄeVæ≤+∫q
yê&ç˝≤ nÁ|üj·T‘·ï+>± HêH√{ÏqT+&ç á yê≈£îÿ\T yÓ\Te&Ü¶sTT, yê]
>∑‘· J$‘êìøÏ dü+ã+~Û+∫q Hê |ü\T≈£î\T ì»+ ne&É+‘√ uÛÑ$wüýêDÏ
≈£L&Ü K∫Ã‘·+>± »]– rs¡T‘·T+<äì uÛÑj·T|ü&ç ø£å$T+#·eTì yêfi¯ófl qqTï
ÁbÕ]ú+#ês¡T. H˚qT yêfi¯fl eè‘êÔ+‘·+ #Ó|üŒeTì n&ç>±qT. yêfi¯ófl,ªªnj·÷´!
Áu≤Vü≤àD »qà m‹Ô ≈£L&Ü >√e÷+dü uÛÑø£åD+, düTsêbÕq+, e´_Û#êsêìøÏ
117
n\yê≥T|ü&ç nìï s¡ø±\T>± ÁuÛÑwüß˜\+ nj·÷éTT. ˇø£ >∑T≥ºô|’ ≈£Ls=Ãì
ñqï á Åd”Ôì #·÷∫ nqTuÛÑ$+#ê\qTø=ì ÄyÓT ìsêø£]+#·&É+‘√
‘·sT¡ eTTø=ì edü÷Ô n<äèwüeº XÊ‘·TÔ $TeTà*ï ø£\TdüTø=Hêï+,μμ nì #ÓbÕŒs¡T.
düTo\ ø£<∏ä
n≥T ‘·s¡Tyê‘· ÄyÓT ‘·q eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ–+~:
ªªqqTï s¡øÏå+∫q MTs¡T Hê≈£î ‘·+Á&ç‘√ düe÷q+. ø±ã{Ïº #Ó|üŒsêì
$wüj·÷\qT ≈£L&Ü #ÓbÕÔqT. $q+&ç. Hê ù|s¡T düTo\. düÅ<ë“Vü≤àD
e+X¯+˝À |ü⁄{Ïºq Hê≈£î ∫qï ej·TdüT˝ÀH˚ $yêVü≤yÓTÆ+~. Hê uÛÑs¡Ô
q|ü⁄+dü≈£î&˚ ø±ø£ dü+<˚Vü‰\ |ü⁄≥º. nqï+ ‹Hêï, ‹qø£b˛sTTHê ‘·ù|Œ.
‘·˝À¢ |üP\T ô|≥Tºø=ì ‘·j·÷s¡sTT‘˚ kÕ~Û+|ü⁄, neø£b˛‘˚ kÕ~Û+|ü⁄.
|üsêsTT eT>∑yêfi¯¢‘√ Hê≈£î nÁø£eT dü+ã+<Ûä+ n+≥>∑{Ïº m|ü&É÷ qqTï
e÷qdæ+ø£+>± Væ≤+dædü÷Ô ñ+{≤s¡T. e÷ n‘·Ôe÷eT\T ø±ì, Ç+{À¢
ñqï y˚πs ô|<ä›\T ø±ì Ç~ @$T≥ì yê]ì Á|ü•ï+#·s¡T. Ç+‘·˝À e÷
}]øÏ e∫Ãq ˇø£ eT+Á‘·E„DÏí e÷sTT+{ÏøÏ ÄVü‰«ì+#ês¡T. Hê
ø±s¡D+>±H˚ Hê uÛÑs¡Ô≈£î q|ü⁄+düø£‘·«+ ÁbÕ|æÔ+∫+<äì, qqTï yÓfi¯fl>={Ïº‘˚
n+‘ê #·ø£ÿã&ÉT‘·T+<äì yê&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äs¡÷ ø£*dæ qqTï
Ç+{ÏqT+∫ ‘·]$Ty˚kÕs¡T. ø±*q&Éø£q |ü⁄{Ïºì+{ÏøÏ b˛‘·Tqï qqTï
e÷Á+‹≈£î&ÉT <ë]˝À n&É¶–+∫ ‘·q ø±eTyê+#Û·≈£î ã*#˚j·TuÀj·÷&ÉT.
H˚qT uÛÑÁ<äø±[HÓ’ ˇø£ ã+&Ésê‹ì ã\+>± yê&ç MT<ä≈£î $dæsêqT. n‘·&ÉT
nø£ÿ&çø£ø£ÿ&˚ eTs¡DÏ+#ê&ÉT. Áu≤Vü≤àD Vü≤‘·´ #˚dæq H˚qT |ü⁄{Ïº+{ÏøÏ m˝≤
yÓfifl¯ >∑\qT? ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\T Ä<ä]+∫Hê, nHêïe~q\T, Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T yês¡T
}s¡T≈£î+{≤sê? <ë] ‘Óq÷ï ˝Ò≈î£ +&Ü ‘√∫q ~≈£îÿq q&ÉTdü÷Ô n\dü≥‘√ ˇø£
W<äT+ãs¡ eèø£+å ÁøÏ+<ä ≈£Ls=Ãì <ä‘HÔ· êeT düàs¡D+ #˚dTü ≈£î+≥Tqï H˚qT á
<äTwüß\º u≤]q |ü&ç MT#˚ s¡ø+åÏ |üã&Ü¶qT,μμ nì #Ó|Œæ ÄyÓT ‘·q ø£<qä∏ T eTT–+∫+~.
118
Hêe÷q+<äT\ eè‘êÔ+‘·+
ªªne÷à! lbÕ<äT\ <äj·T ñ+&Éã{Ïº ˙e⁄ s¡øÏå+|üã&Ü¶e⁄. yês¡T
n+‘·sê´$T>± ñ+&Éì <˚X¯+ ø±ì, yê] ms¡Tø£˝À ˝Òì ø±\+ >±ì,
eTqTwüß´\T ø±ì, yê] dü«uÛ≤yê\T ø±ì á düèwæº˝À ˝ÒH˚ ˝Òe⁄. eTqeTT
yê] HêeTdüàs¡D #˚dqæ ≥¢sTT‘˚ yê] nqTÁ>∑V≤ü + dæ~+Δ ∫ ø£wqºü cÕº\ qT+&ç
$eTTøÏÔì bı+<äT‘êeTT,μμ nì ˇø£yÓ’|ü⁄ ÄyÓTqT z<ës¡Tdü÷Ô lbÕ<äT\
>∑T]+∫ ‘Ó*bÕqT. yêfi¯ófl ≈£L&Ü lbÕ<äT\ <äs¡ÙHê_Û˝≤wüqT e´ø£Ô+
#˚j·T&É+‘√ y˚TeT+<äs¡+ ø£*dæ Ä eTVü‰>∑Ts¡Te⁄\ HêeTø°s¡Ôq #˚dü÷Ô
≈£îs¡T+>∑&¶É yÓ|’ ⁄ü Á|üj÷· D+ kÕ–+#êeTT. e÷s¡eZ T<Û´ä +˝À Hêe÷q+<äT\H˚
eTVü‰‘·Tà\ ÄÁX¯eT+ #˚sT¡ ø=HêïeTT. yês¡T eTeTà*ï kÕ<äs+¡ >± ÄVü‰«ì+∫
Ç˝≤ #Ó|üŒkÕ>±s¡T:
ªªHê ù|s¡T kÕj·THê#ês¡T´&ÉT. y˚TeTT uÛ≤s¡<ë«» yÓ’wüíe⁄\+.
H˚qT rÁe yÓ’sê>∑´+‘√ qqTï ñ<äΔ]+|ü>∑\ dü<äTZs¡Te⁄ø√dü+ nH˚«wædü÷Ô
|”]ƒø±|ü⁄s¡+ #˚sêqT. nø£ÿ&É ≈£î+re÷<Ûäe <äs¡Ùq+ #˚düTø=ì ãj·T≥≈£î
sê>±H˚ ˇø£ #·+&Ü\T&ÉT qqTï düMT|æ+∫, ªªHêe÷q+<ë! Hê≈£î >∑Ts¡T<äøDåÏ
ÇeTTà,μμ n+≥÷ >∑~›+#ê&ÉT. H˚qT ìsêÈ+‘·b˛sTT, ªªzsT÷! H˚qT
Hêe÷q+<äT&ÉqT ø±qT. ˙yÓe«s¡y√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT,μμ nì #ÓbÕŒqT.
á $+‘·qT #·÷&É{≤ìøÏ »qT\T b˛>∑j·÷´s¡T. ∫+‘·ì|ü˝≤¢+{Ï ø£fi¯fl‘√
n‘·&ÉT qqTï u…~]dü÷Ô, ªªH˚qT ˙ dü<äTZs¡Te⁄qT. ˙≈£î Hêe÷q+<äT&ÉH˚
düHê´dü HêeT+ ÇdüTÔHêïqT. Hê≈£î kÕcÕº+>∑|ü&ç ˙e<ä› ñqï kıeTà+‘ê
>∑Ts¡T<äøÏåD>± n|üŒ–+#·T, ˝Ò<ë ìqTï ø£‹Ô‘√ K+&É K+&Ü\T>± q]øÏ
ÁbÕD+ b˛≈£î+&Ü ø£≥º&ç #˚dæ qs¡ø£j·÷‘·q nqTuÛÑ$+#˚˝≤ #˚kÕÔqT,μμ nì
ø£≥Te⁄>± |ü*øÏ ø£‹Ô<ä÷dæ qqTï #·+|üuÀj·÷&ÉT.
119
lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤ eèwæº
>∑‘·´+‘·s¡+˝Òì |ü]dæú‘·T\˝À Ä #·+&Ü\T&çøÏ kÕcÕº+>∑|ü&ç
s=KâeT+‘ê #Ó*+¢ #êqT. yÓ+≥H˚ ø£qTï\ qT+&ç nq+‘·yTÓ qÆ Áù|eT, ø£sT¡ D
Á|üeVæ≤düTÔqï ˇø£ ~e´ eT+>∑fi¯eT÷]Ô ø£qT\ eTT+<äT kÕøå±‘·ÿ]+∫,
ªªH˚qT l<ä‘·TÔ&ÉqT. Á|üdüTÔ‘·+ lbÕ<ä le\¢uÛÑ ne‘ês¡+˝À |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À
ñHêïqT. ˙e⁄ Hêyê&Ée⁄. H˚{Ï qT+&ç Hêe÷q+<äT&ÉyÓ’ <Ûäs¡àÁ|ü#ês¡+
Äs¡+_Û+#·T,μμ nì B$+∫ n+‘·]Ω‘T· \j·÷´s¡T. Áu≤Vü≤àDT&ÉHq’Ó Hê≈£î ˇø£
#·+&Ü\T&ÉT >∑Ts¡TeH˚ yês¡Ô q>∑s¡eT+‘ê yê´|æ+∫ Hê≈£î |æ&ç¬ø&ÉT nqï|ü⁄
yÓT‘·T≈£î\T <ëq$T#˚Ã Áu≤Vü≤àDT&˚ ø£s¡Tej·÷´&ÉT. ø±fi¯ófl m≥T rdüT≈£î
yÓfi¯ófl‘·T+fÒ n≥TyÓ’|ü⁄ qü&ÉTdü÷Ô H˚qT nÁ|üj·T‘·ï+>± n|üŒ\sê»X¯s¡à
>±]+{ÏøÏ #˚sêqT. H˚qT _Ûø£å n&É>∑{≤ìøÏ H√s¡T ‘Ó]#˚ ˝À|ü˝Ò lbÕ<äT\T
nqï+ |üfiflË +‘√ ãj·T≥≈£î e∫Ã qqTï ns¡T>∑T MT<ä ≈£Ls√Ãu…{ºÏ ‘·eT ~e´
Vü≤kÕÔ\‘√ Hê≈£î ‹ì|æ+∫, ˙yÓø£ÿ&É ñHêï ìqTï H˚qT ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤
ø±bÕ&ÉT‘êqì nuÛÑj·T$T#êÃs¡T. Ä s√E qT+&ç yês¡T qqTï n<äèX¯´+>±
ø±bÕ&ÉT‘·÷H˚ ñHêïs¡T,μμ nì ‘Ó*|æ eTT–+#ês¡T.
eTTø±Ôedüú\ $es¡D
ª<ä‘êÔsê<Ûäq oÁ|òüT yÓ÷ø£åÁ|ü<ëj·Tø£+ ø£<ë, <ëì >∑T]+∫ ø=+#Ó+
$e]+#·eTì,μ H˚qT ø√sêqT. <ëìøÏ yês¡T, ªªHêj·Tq˝≤sê! X¯Øs¡
bÕ‘êq+‘·sy¡ T˚ yÓ÷ø£+å ø£\>±* nH˚ ìj·TeT+ ˝Ò<Tä . ø=+‘·eT+~øÏ X¯Øs¡+
ÁbÕs¡ãΔ ø£s¡àì nqTuÛÑ$düTÔ+&É>± Jyê‘·à eTTø±Ôedüú˝À ñ+≥T+~. M]H˚
JeqTà≈£îÔ\T n+{≤s¡T. ˇø±H=ø£ Ä<Ûë´‘·à dæú‹ì bı+~q <ä‘·ÔuÛÑ≈£îÔ\≈£î
á bÕ+#·uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡+˝À ñqï|ü⁄&˚ dü÷ø£åà X¯Øs¡+‘√ ‘·eT Çwüº <Ó’e+
jÓTTø£ÿ ˝Àø£+˝À ìedædü÷Ô Á|üuÛÑTe⁄\ ∫Á‘·$∫Á‘· $<ÛëHê\qT n+‘·sY
<äèwæ‘º √ ne˝ÀøÏ+∫ Äq+~+#˚ uÛ≤>∑´+ ø£\T>∑T‘·T+~. BìH˚ kÕ˝Àø£éTTøÏÔ
n+{≤s¡T. kÕ«s¡ús¡Væ≤‘·T˝…’q jÓ÷^X¯«s¡T\T, n~Ûø£ |ü⁄D≤´]®‘·T\T ‘·eT
120
Çwüº<Ó’e+ jÓTTø£ÿ düMT|ü+˝ÀH˚ ñ+&ç yê] $<ÛëHê\qT n+‘·sY <äèwæº‘√
#·÷dü÷Ô yê{Ïì $X‚¢wüD≤‘·àø£+>± ‘Ó*dæø=+{≤s¡T. Ç~ kÕMT|ü´ eTTøÏÔ.
Ç+‘·ø£+f… ≈£L&Ü $X‚wü |ü⁄D´sê• ñqï≥¢sTT‘˚ kÕ<Ûä≈£î\T ‘·eT Çwüº<Ó’e
dü«s¡÷bÕìï bı+<äT‘ês¡T. BìH˚ kÕs¡÷|üéTTøÏÔ n+{≤s¡T. Ç+‘·ø£+f…
|ü]D‹ì bı+~ Çwüº<˚e‘ê #Ó’‘·q´+˝À ◊ø£´+ ne&Üìï kÕj·TT»éTTøÏÔ
n+{≤s¡T. M]øÏ <ä‘·TÔ\ ~e´©\\T düŒwüº+>± e´ø£Ô+ ne⁄‘·T+{≤sTT. |ü]
D‹ì bı+~qø=~› J$ \|òüTT‘ê«ìï nqTuÛÑ$dü÷Ô n‘·´+‘· Äq+<ëìï
bı+<äT‘ê&ÉT. <˚e‘·\+<äs÷¡ lbÕ<äT\ ~yê´+X¯˝Ò nsTTq+<äTe\¢ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
@<˚e‘êdü«s¡÷|ü+˝À Äsê~ÛkÕÔs√ Ä <Ó’e+ <ë«sê lbÕ<äT˝Ò uÛÑ≈£îÔ\qT
nqTÁ>∑Væ≤kÕÔs¡T,μμ nì ôd\$∫Ã eTqdüT≈£î Vü≤‘·TÔø=H˚ ñ<ëVü≤s¡D‘√ <ëìï
á $<Ûä+>± $X‚¢wæ+#ês¡T:
ø°ås¡+ dü+|üPsêíVü‰s¡+ ` <ä‘·TÔ\T dü+|üPsêíqTÁ>∑Vü≤ ne‘ês¡+
ªª$yêVü≤yÓTÆ n‘·Ôyê]+{ÏøÏ yÓ[flq ˇø£ ø£q´qT #·÷&É{≤ìøÏ ÄyÓT
nqï>±s¡T ˇø£kÕ] yêfi¯fl Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. #Ó˝…¢* n‘·Ô>±s¡T n‘·ì‘√,
ªnj·÷´! MT #Ó˝…¢\T bÕ\T, ô|s¡T>∑T, eTõ®>∑, yÓqï, HÓsTT´ <=+>∑‘·q+>±
‹+≥Tqï~. Çìï s¡ø±\ <=+‘·>∑Hê˝≤?μ nì |òæsê´<äT #˚dæ+~. nqï>±s¡T
#Ó˝…¢*ì |æ*∫, ªÇìï s¡ø±\ |ü<ësêú\qT <=+–*+#·&É+ á s√E qT+&ç
e÷ì yÓsTT´. ˙e⁄ ùd$düTÔqï nìï |ü<ësêú\ dü‘·TÔe\T ˇø£ÿ ∫ø£ÿ{Ï
bÕ\˝À ñHêïsTT. ø±ã{Ïº Çìï s¡ø±\ edüTÔe⁄\qT ùd$+#·≥+ e÷ì
˙≈£î ø±e\dæq+‘· ∫ø£ÿ{Ï bÕ\qT Á‘ê>∑T. Ä ˇø£ÿ edüTÔe⁄qT ‘ê>∑&É+
e\¢ ˙ n‘·Ô>±] qT+&ç e÷≥ |ü&É≥+ ‘·|æŒ b˛‘·T+~. n+‘˚>±ø£ ˙≈£î
ø±e\dæq bÂwæºø£ ÄVü‰s¡+ \_ÛdüTÔ+~.μ nì dü\Vü‰ Ç#êÃs¡T. n˝≤π>
ˇø£ÿ l<ä‘·TÔ\ì Äsê~ÛùdÔ #ê\T düeTdüÔ+ düeT≈£Ls¡T‘êsTT. n+<ä]
<˚e‘·\ nqTÁ>∑Vü≤+, uÛÑø£Ô s¡ø£åD ˇπø $<Ûä+>±H˚ ñHêï @ <˚e‘·ì Äsê~ÛùdÔ
121
yêπs Á|ü‘·´ø£å+ ne⁄‘ês¡T. ø±ì y˚s=ø£s¡T nes¡T ø£<ë! ø±ì uÛÑ≈£îÔì
Ä]ÔøÏ, Äy˚<äq≈£î oÁ|òüT+>± düŒ+~+#˚ l<ä‘·TÔ\yês¡T Äj·÷ <˚e‘·\qT
uÛÑ≈£îÔ\ Äj·÷ ø±sê´\qT dü|òü©ø£è‘·+ #˚j·TeTì, uÛÑ≈£îÔ\ $$<Ûä dæú‘·T\
qT e÷s¡ÃeTì Ä<˚•kÕÔs¡T. yês¡T dü+ø£*Œ+∫q |üø£å+˝À kÕe÷q´+>±
q&É|üe\dæq |ü]D≤eTÁø£e÷ìï oÁ|òüT‘·s¡+ #˚j·T&Üì¬ø’ nC≤„q dæú‹˝À
uÛ≈Ñ î£ ìÔ ‘√ u≤<Û\ä ì nqTuÛ$Ñ +|ü#k˚ ÕÔsT¡ . ˝Ò<ë Ä ãs¡Te⁄ u≤<Û´ä ‘·\qT yêπs ‘·eT
uÛÑT»düÿ+<Ûë\ô|’ y˚düTø=+{≤s¡T. yês¡T dü+ø£*Œ+∫q≥¢sTT‘˚ ø√{≤qTø√≥¢
»qà\ ø£s¡àã+<Ûë\qT, n$ >∑‹+∫qyÓ’Hê düπs, sêuÀj˚TyÓHê düπs,
|üP]Ô>± <Ûä«+dü+ #˚dæ Je⁄\≈£î yÓ÷øå±ìï ÇkÕÔs¡T. ˇø£ |üsê´j·T+
lbÕ<äT\ ÄÁ•‘·TìøÏ >∑TÁs¡+ MT<ä qT+&ç |ü&ç <Óã“\T ‘·–˝≤sTT. n<˚s√E
yê]ô|’ ø=+#Ó + ≈£ L &Ü qeTàø£ + ˝Ò ì eTs=ø£ e´øÏ Ô ø Ï q÷s¡ T
es¡Vü‰\T <=]ø±sTT. Bìì >∑÷]Ã ÁX‚wæ˜>±s¡T Á|ü•ï+#·>± Äs√CÒ
eTs¡DÏ+#·e\dæq yÓTT<ä{Ï uÛÑ≈£îÔDÏí dü«\Œ >±j·÷\‘√ ø£s¡à $eTT≈£îÔDÏí
#˚dæ s¡øÏå+#êqì, ¬s+&Ée e´øÏÔ HêdæÔ≈£î&˚ø±ø£ uÛÑ≈£îÔ\qT neùV≤fi¯q
#˚düTÔ+&É≥+e\¢ n‘·ì eTVü≤<Ó’X¯«s¡´jÓ÷>±ìï q÷s¡Tes¡Vü‰\≈£î ‘·–Z+∫
•øÏ+å #êqT nì $X‚w¢ +æ ∫ Hê uÛ≈Ñ î£ &Ô øç Ï H˚qT <ëdüT&ÉqT, qqTï Vü≤è<äjT· +˝À
ã+~Û+#·Tø=q>∑*Zq yê&˚ ì»yÓTÆq Á|üuÛÑTe⁄ nì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T.μμ
|ü#·Ãì dü+kÕs¡+ #Ó&É>={ÏºHê, nH√´q´ <ä+|ü‘·T\qT $&ÉBdæHê,
•X¯óVü≤‘·´, Åd”ÔVü≤‘·´ #˚dæHê, ìdü‡Vü‰j·T nHê<∏ä\ |ü≥¢ ø£]ƒq Á|ües¡Ôq
#·÷|æHê q|ü⁄+düø£‘·«+ edüTÔ+<äì $e]+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· eTeTà*ï
@ø£uÛÑTø£Ô+ #˚dü÷Ô eT+&É\ Bø£åqT bÕ{Ï+#·eTì, dü<ë#ês¡T\T>± ñ+&ÉeTì
ñ|ü<˚•+∫ düTo\qT nq|òü÷Áe‘·+ #˚j·TeTì, <ëìe\¢ ÄyÓT uÛÑs¡Ô≈£î
|ü⁄s¡Twü‘·«+ dæ~Δ+∫ yê]<ä›s¡÷ nqT≈£L\ <ë+|ü‘·´+‘√ eTqT>∑&É
kÕ–kÕÔs¡ì #ÓbÕŒs¡T.
122
n≥T ‘·s¡Tyê‘· u≤|üHês¡T´\ eTqTeT&ç˝À <ä‘·TÔ\qT <ä]Ù+#ês¡ì Ä
Äq+<ëqTuÛÑ÷‹˝À ÄX¯óe⁄>± #·~$q dæ<äΔeT+>∑fi¯ k˛ÔÁ‘·+˝Àì ˇø=ÿø£ÿ
nø£ås¡+ eTVü‰X¯øÏÔe+‘·eTì #Ó|æŒ <ëìï Ç˝≤ >±q+ #˚kÕs¡T.
dæ<äΔeT+>∑fi¯ k˛ÔÁ‘·+
l eT<äq+‘· l$uÛÑ÷wæ‘· n|üŒ\\ø°åà qs¡dæ+Vü≤sêC≤ˆ
»j·T$»sT÷uÛÑe ~–«»sT÷uÛÑe leT<äK+&Él$»sT÷uÛÑeˆˆ
l$<ë´<Ûä] sê<Ûä düTπsK lsêF<Ûäs¡ lbÕ<ëˆ
e÷‘êdüTeTr yê‘·‡˝≤éTè‘· |ü]b˛wæ‘· »j·TlbÕ<ëˆ
dü‘·´ãTTw”X¯«s¡ <äTVæ≤‘êq+<äq u≤|üHês¡´qT‘· l#·s¡D≤ˆ
dü$‘·èø±sƒ¡ø£#·j·Tq |ü⁄D´|òü\ uÛÑs¡<ë«» ãTTwæ>√Á‘· dü+uÛÑyêˆ
<√ #ÍbÕr <˚yé \øÏåà |òüTq dü+U≤úÀ~Û‘· l#·s¡D≤ˆ
|ü⁄D´s¡÷|æD° sê»e÷+ã düT‘· >∑s¡“¤ |ü⁄D´|òü\ dü+C≤‘êˆ
düTeTrq+<äq qs¡Vü≤] q+<äq <ä‘·Ô<˚eÁ|üuÛÑT lbÕ<ëˆ
|”]ƒø±|ü⁄s¡ ì‘·´ $Vü‰sê eT<ÛäTeT‹ <ä‘êÔ eT+>∑fi¯s¡÷bÕˆ
123
k˛ÔÁ‘· eTVæ≤eT
Hêj·Tq˝≤sê! |üs¡eT|ü$Á‘·yÓTÆq á k˛ÔÁ‘êìï #·~$‘˚ nq|òü÷wüºMT
Áe‘·+ #˚dæ y˚sTTeT+~ düÁ<ë“Vü≤àDT\≈£î uÛÀ»q+ ô|{Ïºq |ü⁄D´+
\_ÛdTü +Ô ~. eT+&É\ Bø£å eVæ≤+∫ @ø£uÑÛ Tø£+Ô #˚d÷ü Ô ø£cÕº]‘® +· ‘√ y˚sTTeT+~
düÅ<ë“Vü≤àDT\≈£î uÛÀ»q+ ô|{Ïºq |ü⁄D´+ \_ÛdüTÔ+~. Bì |üsƒ¡q+ e\¢
dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\ <äs¡Ùq, düŒs¡ÙqeTT\T \_ÛkÕÔsTT. Á‹ø£s¡DX¯ó~Δ>± Ç~
#·~$q≥¢sTT‘˚ lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+ \_ÛdüTÔ+~. Ç~ #·~y˚#√≥ dæ<äTΔ\T
n<äèX¯´s¡÷|ü+˝À ‹s¡T>∑T‘·T+{≤s¡T,μμ nì á eT+>∑fi¯k˛ÔÁ‘· eTVæ≤eTqT
$e]+#ês¡T. Ä sêÁ‹ n+‘ê Ä |ü$Á‘· ÁbÕ+>∑D+˝À Á|üuÛÑTe⁄˝ ~e´
HêeT dü+ø°s¡Ôq #˚dü÷Ô >∑&ÉbÕ\H˚ Hê ø√]ø£qT yês¡T n+^ø£]+#·&É+‘√
ñwü'ø±\+ es¡≈£î l#·s¡DT\ ùde˝À >∑&ç|æ ‘·s¡Tyê‘· Á|üuÛÑTe⁄\≈£î
eT+>∑fiV¯ ‰ü s¡‹ Ç#êÃeTT. Hêe÷q+<äT\yês¡T <Ûë´q+˝À ñqï|ü⁄&ÉT s¬ +&Ó&¢É
ã+&çô|’ ˇø£ ã+&çyê&ÉT e∫Ã uÛÀ»q kÕeTÁ–ì ~+|æ, ª˙ n‘·Ôe÷eT\T,
uÛÑs¡Ô y˚s=ø£ ã+&ç˝À edüTÔHêïs¡T, ìqTï kÕ<äs¡+>± ‘·eT‘√ rdüTø=ì
yÓfi≤Ôs¡Tμ nì düTo\≈£î #Ó|æŒ yÓ[flb˛j·÷s¡T. Ç+‘·˝À Hêe÷q+<äT\T
ãj·T{ÏøÏ e∫Ã ã+&ç yêì >∑T]+∫ Á|ü•ï+#ês¡T. yÓ[flb˛j·÷&Éì y˚TeTT
#Ó|üŒ>±H˚, ªªÄVü‰! MT¬s+‘· n<äèwüºe+‘·T\T! H˚HÓ+‘·{Ï <äTs¡<äèwüºe+‘·TDÏí,μμ
nì u≤<Ûä|ü&ç, ªªlbÕ<äT˝Ò ã+&çyêì s¡÷|ü+˝À MT≈£î <äs¡Ùq+ Ç#êÃs¡T.
ne÷à! düTo˝≤! ˙uÛÑs¡Ô q|ü⁄+düø£‘·«+ b˛sTT ìqTï rdüTø=ì yÓfi¯fl&ÜìøÏ
yêfi¯¢+‘ê ‘·s¡* edüTÔHêïs¡T,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. yês¡T #Ó|æŒqfÒ¢ »]–+~.
düTo\ Äq+<ä+>± n‘·Ôyê]+{ÏøÏ, y˚TeTT eTT>∑TZs¡+ ≈£îs¡T+>∑&É¶ yÓ’|ü⁄≈£î
Á|üj·÷D+ kÕ–+#êeTT.
124
18e n<Ûë´j·T+
|ü+&ç‘·`bÕeTs¡T\ >±<∏ä
lbÕ<äT\ ~e´ eT+>∑fi¯ <äs¡ÙqeTT
y˚TeTT eTT>∑TZs¡+ ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚sêeTT. nq+‘· ø√{Ï ÁãVü‰à+&Ü\≈£î
Hêj·T≈£î&ÉT, Ä~ |ü⁄s¡Twüß&ÉT, Ä~ eT<Ûë´+‘ê\T ˝Òìyê&ÉT, 14˝Àø±\≈£î
kÕs¡«uÛÖeTT&ÉT nsTTq lbÕ<ä le\¢uÛÑkÕ«$T n|ü&˚ ø£ècÕíq~˝À
kÕïq+#˚dæ ~e´ø±+‹‘√ ˇ&ÉT¶≈£î edüTÔHêïs¡T. H˚qT bÕ<äqeTkÕÿs¡+
#˚j·T>±H˚ ø£eT+&É\+ qT+∫ |ü$Á‘·yÓTÆq ˙s¡T Hê HÓ‹Ôq #·*¢, ªªHêj·THê!
X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙MT<ä Áù|eT‘√ ìqTï Çø£ÿ&çøÏ s¡|æŒ+#êqT,μμ nì m+‘√
eTè<äTe⁄>± ‘Ó*bÕs¡T. yê] e÷≥˝À¢ì ‹j·T´<äq+, <äj·÷eTè‘êìï
≈£î]|ædüTÔqï yê] #·÷|ü⁄\T e]í+#·&ÜìøÏ @ uÛ≤cÕ dü]b˛<äT. yês¡T ‘·eT
|ü$Á‘· Vü≤kÕÔìï Hê ‘·\ô|’ ñ+∫q yÓ+≥H˚ Hê˝À ≈£î+&É*˙ X¯øÏÔ y˚T˝§ÿì
$<äT´‘·TÔ˝≤>± qs¡qs¡+˝À bÕ≈£î‘·÷ Hê≈£î yÓTÆø£+ ø£y˚Tà˝≤ #˚dæ+~. H˚qT
H˚H˚, |òü˝≤Hê e´øÏÔì nH˚ Hê ndæÔ‘ê«ìï eT]∫b˛sTT @<√ ‘Ó*j·Tì ~e´
Äq+<ä bÕs¡eX¯´+˝À eTTì–b˛j·÷qT. lbÕ<äT\T eT∞fl Hêô|’ ˙fi¯ófl
»\¢&É+‘√ e÷eT÷\T dæú‹øÏ e#˚ÃkÕqT.
m\¢˝Ò ˝Òì lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+
H˚qT Ä nqï<äeTTà\ì #·÷|æ+∫ yêfi¯ófl≈£L&Ü Áu≤Vü≤àDT˝Ò, nì ‘·eT
<äs¡Ùq+ ø√dü+ e#êÃs¡ì #ÓbÕŒqT. <ëìøÏ lbÕ<äT\T, ªªMfi¯ófl Áu≤Vü≤àDT˝≤¢
˝Òπs? Äe⁄ e÷+dü+ ‹H˚ y˚T¢#·TÃ¤˝≤¢ ø£ìŒdüTÔHêïs¡T,μμ nHêïs¡T. yê[fl<ä›s¡T
ne⁄qT, y˚TeTT y˚T¢#·TÃ¤\y˚T nì ˇ|ü≈£î+≥÷ eTTdü˝≤àqT\T #·~y˚
ø£˝≤àqT #·~yês¡T. n|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T, ªª>√e⁄˝À n+<äsT¡ <˚e‘·\T+{≤s¡T.
Áu≤Vü≤àD »qà m‹Ô >√e⁄qT #·+|æqyêfi¯flì •øÏå+#ê*. |ü$Á‘· j·TC≤„\˝À
y˚Tø£qT ã* ÇùdÔ <ëì‘√ dü+ã+<Ûä+ ñqï ‘·øÏÿq y˚Tø£\≈£î ≈£L&Ü ñ‘·ÔeT
125
»qà edüTÔ+~. nsTT‘˚ ã* ÇdüTÔqï y˚Tø£≈£î ñ‘·ÔeT»qà e#˚Ã˝≤ #˚j·T>∑*π>
j·T»„ã\+, ‘·b˛ã\+ j·T»„+ #˚sTTdüTÔqï Áu≤Vü≤àDTìøÏ ñ+&Ü*.
n˝≤ ø±ø£b˛‘˚ n~ Vü≤‘·´‘√ düe÷qyÓTÆ Ä j·T»„+‘√ dü+ã+<Ûä+ ñqï
yêfi¯fl+<ä]øÏ bÕ|ü+ #·T≥Tº≈£î+≥T+~. Çø£ MT $wüj·÷ìøÏ eùdÔ nìï #Ó&É¶
n\yê≥¢≈£î u≤ìdü˝…’ m+‘√ |ü$Á‘·yÓTÆq >√e⁄ì #·+|æ ‹qï+<äT≈£î ìC≤ìøÏ
MT MT<ä ø=~›>± ≈£L&Ü <äj·T ‘·\#·≈£L&É<äT. ø±ì MT n<äèwüº+ u≤>∑T+~
ø±ã{Ïº, Hê nqTÁ>∑Vü≤+ ñ+~ ø±ã{Ïº Hê <äs¡Ùq+ MT≈£î \_Û+∫+~. á
|ü⁄D´ã\+ e\¢ MT≈£î ‹+&çøÏ ã≥º\øÏ ˝À≥T ˝Ò≈£î+&Ü >∑&ç∫b˛‘·T+~.
ø±ì MTs¡T #·+|æq Äe⁄\ìï MT≈£î |æ\¢\T>± |ü⁄{Ïº mH√ï s¡ø±\T>±
$TeTà*ï y˚~Û+#·T≈£î ‹+{≤sTT. Hê <äs¡Ùq+ e\¢ \_Û+∫q á |ü⁄D´+
e\¢ mH√ï X¯‘êu≤›\ ‘·sê«‘· MTs¡T ã&˚u≤u≤, nãT›˝Ÿ u≤u≤ nH˚ ù|s¡¢‘√
Á|üdæ<äTΔ\sTT Hê dü+|üPs¡í dü<äTZs¡T ne‘ês¡+ nsTTq ªkÕsTTu≤u≤μ e\q
ñ<äΔ]+|üã&ÉT‘ês¡T. Çø£ MTs¡T yÓ+≥H˚ Çø£ÿ&ç qT+∫ yÓfi¯fl+&ç!μμ nì
ÄC≤„|æ+#ês¡T. yêfi¯ófl yÓ[flq ‘·s¡Tyê‘· s¡$<ëdüT nH˚ #êø£*, n‘·ì‘√
bÕ≥T ˇø£ |ü+&ç‘·T&ÉT nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. lbÕ<äT\T s¡$<ëdüTì ø=~›ùd|ü⁄
ìs¡¢ø£å´+ #˚dæ ‘·sê«‘· n‘·ìì #·÷dæ qyê«s¡T. m+<äT≈£î qyê«s√ Hê≈£î
ns¡ú+ ø±˝Ò<äT. kÕ«$T Hê ø£qTu§eT\ eT<Ûä´ y˚*‘√ ‘êø±s¡T. yÓ+≥H˚
s¡$<ëdüT eè‘êÔ+‘·+ Hê ø£fi¯fl eTT+<äT ø£ì|æ+#·&É+ yÓTT<ä˝…’+~.
(≈£î) |ü+&ç‘·Tì eè‘êÔ+‘·+
s¡$<ëdüT ≈£îs¡T+>∑&¶É yÓ|’ ⁄ü |ü&eÉ q&ç|+æ #·Tø=ì edüTHÔ êï&ÉT. |ü&eÉ ˝À
ˇø£ >=|üŒ |ü+&ç‘·T&ÉT ≈£Ls=Ãì ñHêï&ÉT. s¡$<ëdüT q~ <ë{Ï+#·&ÜìøÏ
≈£L© n&ç–‘˚ Ä |ü+&ç‘·T&ÉT ‘êH=ø£ >=|üŒ |ü+&ç‘·T&Éqì, ‘·q
bÕ+&ç‘·´+ yÓT∫Ã lbÕ<äT\T Ç#˚Ã <Ûäq+˝À qT+&ç ø=+‘·uÛ≤>∑+ n‘·ìøÏ
q~ <ë{Ï+∫q+<äT≈£î eTT≥ºC…bÕÔqì #ÓbÕŒs¡T. ø=~›<ä÷s¡+ yÓfi¯fl>±H˚
126
|ü&Ée ˝À|ü*øÏ ˙fi¯ófl sêe&É+ yÓTT<ä˝…’+~. ø±ì @<√ n<äèX¯´Vü≤düÔ+
˙fi¯flqT ãj·T≥≈£î bÕs¡uÀdüTÔqï≥T¢ nì|æ+∫+~. Ç<ä›s¡÷ lbÕ<äT\
<ä>∑Zs¡≈£î e#êÃs¡T. Ä |ü+&ç‘·Tì #·÷dü÷ÔH˚ kÕ«$T ø√|ü+‘√, ªªzØ! eT+∫
≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{Ïº, >=|üŒ |ü+&ç‘·T&ÉyÓ’ ñ+&ç ≈£L&Ü nVü≤+ø±s¡+‘√
bÕbÕ\qT eT÷≥ø£ ≥ Tº ≈ £ î +≥THêïe⁄. dü T K+>± uÛ Ñ s ¡ Ô ‘ √ ø±|ü ⁄ s¡ +
#˚düT≈£î+≥Tqï #êø£*yê&ç uÛ≤s¡´qT ˙ ñ+|ü⁄&ÉTø£‘ÓÔ>± #˚düT≈£îHêïe⁄.
X¯Øsêìï ˙≈£î n|üŒ–düTÔHêï eTqdüT˝À ìqTï XÊbÕ\T ô|&ÉT‘·÷H˚ ñ+~
Ä Ç˝≤¢\T. Ç<ä+‘ê ‘Ó*dæq ˙ uÛ≤s¡´ ≈£î$T* ≈£î$T* @&ÉTdüTÔqï~.
e#˚Ã »qà˝À ˙ uÛ≤s¡´ ø±e\dæq ˙ #êø£* Ç˝≤¢*ì á »qà˝ÀH˚ ã\
e+‘·+>± nqTuÛÑ$düTÔHêïe⁄. @ »qà˝Àì <Ûäsêà\T Ä »qàπø |ü]$T‘·yÓTÆ
ñ+{≤sTT. ø±ã{Ïº á bÕbÕìøÏ ˙e⁄ sêuÀj˚T »qà˝À q|ü⁄+dü≈£îì>±
|ü⁄{Ïº, <Ûäqe+‘·T\T>± |ü⁄{Ïºq Ä #êø£* <ä+|ü‘·T\≈£î }&ç>∑+ #˚kÕÔe⁄. ˙
C≤‘·ø±ìï ã{Ïº á s√E ˙e⁄ #·ìb˛j˚T s√E. ø±ì <äj·T‘√ Ç+ø=ø£ 3
dü+e‘·‡sê\T ˙ Äj·TTwüß¸qT ô|+#·T‘·THêïqT. Ç|ü&Ó’Hê ãT~Δ ‘Ó#·TÃø=ì
yÓT*–‘˚ e#˚Ã »qà˝À ˙~ u≤ìdüÁã‘·Tπø nsTTHê ø£˙dü+ ‹+&çøÏ ã≥ºøÏ
˝À≥T ˝Ò≈£î+&Ü >∑&ç∫b˛‘·T+~. ˝Ò<ë qs¡ø£ j·÷‘·H˚. Äô|’q ˙ Çwüº+.
Çø£ ˙e⁄ yÓfi¯fle#·TÃ,μμ nì ø£]ƒq+>± #ÓbÕŒs¡T.
bÕeTs¡T&Ó’q s¡$<ëdüT uÛ≤$ »qà˝À sêsêE
Äs√E qT+&ç s¡$<ëdüT kÕ«$Tyê] ã≥º\T ñ‘·ø£&É+, ÄÁX¯eT+
}&Ée≥+˝≤+{Ï ùde #˚j·T&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT. Á|üuÛÑTe⁄\T kÕïHêì¬ø’
q~øÏ yÓfi‚fl≥|ü&ÉT s√p kÕcÕº+>∑+ |ü&˚yê&ÉT. ˇø£Hê&ÉT m+‘√
yÓ’uÛÑe+>± ‘·q uÛ≤s¡´\‘√ q~˝À kÕïq+ #˚düTÔqï eTVü‰sêEì #·÷dæ,
ªÄ »qà sêe&É+ m+‘· n<äèwüº+!μ nì s¡$<ëdüT eTqdüT˝À uÛ≤$+#ê&ÉT.
n‘·ì eTqdüT˝Àì e÷≥ Á>∑Væ≤+∫q lbÕ<äT\T j·Teq e+X¯+˝À
127
yÓ’&É÷s¡´|ü⁄ sêE>± |ü⁄fÒº˝≤ es¡$T∫Ã, qe⁄«‘·÷ n‘·ì yÓ’|ü⁄ #·÷&É>±H˚
s¡$<ëdüT nø£ÿ&çø£ø£ÿ&˚ #·ìb˛j·÷&ÉT. Hê ø£fi¯fleTT+<äT ø£ì|æ+∫q á
dü+|òüT≥q\qT »]–b˛sTTq$ ø=ìï, »s¡>∑uÀ‘·Tqï$ ø=ìï #·÷dæ H˚qT
ÄX¯Ãs¡´+˝À eTTì– b˛j·÷qT.
e\¢uÛÒX¯óì eè‘êÔ+‘·+
Ç+‘·˝À uÛÑ≈£îÔ\T sêe&É+ yÓTT<ä˝…’+~. ô|[fl nsTTq Ä&Éyê]øÏ
kÂuÛ≤>∑´+ø√dü+, ø£q´\øÏ eT+∫ es¡Tìø√dü+ lbÕ<äT\T |üdüT|ü⁄ø=eTTà\T
|ü+∫ ô|{≤ºs¡T. eT<Ûë´Vü≤ïyÓTÆ+~. @<√ n+<äT≈£î+≥Tqï≥T¢>± lbÕ<äT\T
#˚‘T· \T ô|ø¬’ ‘·>Ô ±H˚ yê] #˚‘T· ˝À¢øÏ ô|<ä› yÓ+&ç–HÓï e∫Ã+~, <ëì ì+&ÉT>±
bÕj·Tdü+ ñ+~. bÕj·Tdü+ n+<ä]øÏ |ü+#·T‘·THêï nø£åj·T+˝≤ edü÷ÔH˚
ñ+~. Ä bÕj· T dü + |æ s ƒ ê |ü ⁄ s¡ + ˝À eT˝≤¢ ~ yês¡ T , ÁX‚ w æ ˜ > ±s¡ T ,
es¡à>±s¡T ‘·eT≈£î ô|{Ïºq HÓ’y˚<äéTì n~ ‹qïyêfi¯fløÏ nìï u≤<Ûä\T
‘=\–b˛‘êj·Tì l#·sD ¡ T\T #ÓbÕŒs¡T. Hê |üøÿ£ q düTã“DíXÊÅdÔæ nH˚ ø£qï&É
Áu≤Vü≤àDT&ÉT ≈£Ls=Ãì ñHêï&ÉT. e\¢uXÒÛ ó¯ &ÉH˚ j·TTe≈£î&ÉT |æsêƒ |ü⁄s¡+ qT+&ç
e#êÃ&ÉT. n<˚ düeTj·T+˝À nø£ÿ&É≈£î e∫Ãq ˇø£ ;<ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT ‘·q
≈£L‘·T]øÏ $yêVü≤+ ≈£î<äsÃ¡ eTì kÕ«$Tì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ lbÕ<äT\T,
ªªá e\¢uÛÒX¯ó&˚ MT n\T¢&ÉT. á düTã“DíXÊÅdæÔ |ü⁄s√Væ≤‘·Tì˝≤ ñ+&ç
$yêVü≤+ #˚sTTkÕÔ&ÉT. ø±ì e\¢uÛÒX¯óì |æ‘·è<˚e‘·\T #ê˝≤ ø√|ü+>±
ñHêïs¡T. #·ìb˛sTTq ô|<ä›yêfi¯fl MT<ä ˇø£ Çwüº+, >ös¡e+ ˝Ò≈£î+&Ü
#˚ùd ‘·~›Hê\T, |æ+&É<ëHê\T yêfi¯fløÏ #˚s¡e⁄. n+<äTø£ì yêfi¯fl Ä‘·àøÏ
eTTøÏÔ \_Û+#·<äT. n<˚$<Ûä+>± MTyêfi¯fl Ä‘·à\øÏ $eTTøÏÔ sêø£ yêfi¯ófl
u≤<Û ä |ü & É T ‘· T Hêïs¡ T . n+<ä T e\¢ eTT+<ä T >± >∑ s ¡ T &É | ü ⁄ sêD+˝Àì
ÁXÊ<äΔeT+Á‘ê\qT #·~$ Ä ‘·s¡Tyê‘·H˚ $yêVü≤eT+Á‘ê\T #·<äee\dæ
ñ+<äì düTã“DíXÊÅdæÔøÏ dü÷#·q\qT Ç∫Ã |üdüT|ü⁄ ø=eTTàqT Ç#êÃs¡T.
128
y˚TeT+<äs¡eTT Äe* ˇ&ÉT¶øÏ #˚sêeTT. ô|[fl≈£îe÷¬sÔ Ç+{À¢ eT+&É|ü+
ø£{Ïº e<Ûä÷es¡T\qT ≈£Ls√Ãu…{≤ºs¡T. düTã“DíXÊÅdæÔøÏ ô|[fl eT+Á‘ê\T
‘· | ü Œ y˚ π s @ eT+Á‘ê\Tsêe⁄. lbÕ<ä T \qT <Û ë ´ì+∫ yÓ T T<ä \ T
ô|≥º>±H˚ nÁ|üj·T‘·ï+>± H√{ÏqT+&ç ÁXÊ<äΔeT+Á‘ê\T e#êÃsTT. á
$<Ûä+>± ÁXÊ<äΔeT+Á‘ê\‘√ yÓTT<ä≥>± e\¢uÛÒX¯óì |æ‘·è <˚e‘·\qT
XÊ+‹+|üCÒdæ <ëì ‘·sê«‘· ô|[fl eT+Á‘ê\T #·~$ l#·s¡DT\T Ç∫Ãq
|üdüT|ü⁄ø=eTTàH˚ eT+>∑fi¯dü÷Á‘·+>± ø£{Ïº+#·&É+‘√ ô|[fl‘·+‘·T eTT–
dæ+~. eT∞fl n+<äs¡+ lyê] Äosê«<ä+ ø√dü+ ≈£îs¡T+>∑&É¶ e#êÃeTT.
Ä eTVü‰>∑Ts¡Te⁄\T ÄodüT*∫Ã eTeTà*ï ø=+#Ó+ùd|ü⁄ <Ûë´q+ #˚j·TeTì
Ä<˚•+#ês¡T. ákÕ] Hê≈£î <Ûë´q+˝À e\¢uÛÒX¯óì J$‘·+˝À »s¡>∑uÀj˚T
dü+|òüT≥q\T ø£ìŒ+#êsTT. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T ‘·eT ‘·‘·Ô«+ >∑T]+∫
$e]dü÷Ô ñqï|ü&ÉT mø£ÿ&çqT+&√ ˇø£ |òTü +≥ yê] bÕ<ë\<ä>sZ∑ ¡ |ü&ç ø=~›
ø£åD≤\ ‘·s¡Tyê‘· n<äèX¯éTsTT+~.
e\¢uÛÒX¯óìøÏ ÁbÕD<ëq+
lbÕ<äT\T e\¢uÛÒX¯óì‘√,
ªª˙ ∫qï ‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T
#·ìb˛‘˚ ˙ |æq‘·+Á&ÉT\T ÄdæÔ n+‘ê
ø±CÒj·T´&Éy˚T ø±≈£î+&Ü ìqTï m+‘√
ø£wôºü |{≤ºsT¡ . yêfi¯fl |æ\\¢ T ≈£L&Ü ìqTï X¯‘è· e⁄ì˝≤ #·÷düTHÔ êïs¡T. Ç~ n+‘ê Hê≈£î
‘Ó\TdüT. #·ìb˛sTTq ˙ |æq‘·+Á&ÉT\T eT∞fl »ìà+∫ <=+>∑\T>± e÷]
˙e⁄ ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ edüTÔ+fÒ <ë]˝À ìqTï #·+|æ ˙ kıeTTà <=+–
*+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. ˙e⁄ qqTï ‘·\#·T≈£îqï≥¢sTT‘˚ H˚qT yêfi¯flì
#·+|æ ìqTï s¡øÏåkÕÔqT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. e\¢uÛÒX¯ó&ÉT |üdüT|ü⁄ yê´bÕs¡+˝À
#ê˝≤ <Ûäqe+‘·T&ÉT ne&É+, kÕ«$T eT∞fl Áã‹øÏ+#êø£ ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+˝À
129
Hê\T>∑Ty˚\eT+~ Áu≤Vü≤àDT\≈£î nqïdü+‘·s¡ŒD #˚j·T&É+ ≈£L&Ü H˚qT
n+‘·≈£î eTT+<˚ Hê <Ûë´q+˝À #·÷kÕqT. Bìø£+‘·{ÏøÏ ø±s¡D+ yê´bÕs¡+
u≤>± ø£*dæeùdÔ #Ó*k¢ ÕÔqqï yÓTT≈£îÿã&ç n‘·qT yêsTT<ë y˚jT· &ÉyT˚ nì ≈£L&Ü
‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. yê] e÷≥\T $ì e\¢uÛÒX¯óì uÛ≤s¡´ ø£fi¯fl˙s¡T
ô|≥Tº≈£î+fÒ kÕ«$T z<ë]Ã |üdüT|ü⁄ø=eTTàqT Ç∫Ã ª˙e⁄ düTeT+>∑[>±H˚
J$kÕÔe⁄,μ nì Äos¡«~+#ês¡T. Ä |òüT+≥ >∑T]+∫ ‘Ó\TŒ‘·÷ n~ uÛÑ÷$T
bıs¡\˝ÀqT+∫ Á|üj÷· D+ #˚d÷ü Ô mH√ï Äø±sê\T e÷] nìï <˚XÊ\T ‹]–
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº ªlbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·+μ 18e n<Ûë´j·T+ Áyêj·T&É+
|üP]Ô #˚ùd≥|üŒ{ÏøÏ ‘·eT dü+ø£\Œ+ Á|üø±s¡+ |æsêƒ |ü⁄s¡+ #˚sT¡ ‘·T+<äì nø£ÿ&É
‘·eT ù|s¡Tq ì]à+#˚ eTVü‰ dü+kÕúq+˝À BìH˚ ø£&É‘ês¡ì #ÓbÕŒs¡T.
130
19e n<Ûë´j·T+
*+>∑Dí ` >∑D|ü‹XÊÅdüTÔ\ eè‘êÔ+‘·+
(lbÕ<äT\T |ü~@fi¯fl u≤\T&ÉT)
*+>∑DíXÊÅdæÔ ø£<∏äè´<∏ä
y˚TeTT n+<äs¡+ ≈£Ls=Ãì lbÕ<äT\ ©\\T ‘·\#·T≈£î+≥T+fÒ
y˚<ë\˝À, y˚<ë+>±\˝À |ü+&ç‘·T&Ó’q *+>∑DíXÊÅdæÔ nH˚ e´øÏÔ e#êÃs¡T.
yês¡T ‘·eT $wüj·T+ Ç˝≤#ÓbÕŒs¡T. e÷ Hêqï>±s¡T, ‘ê‘·>±s¡T u≤>±
Ä#ês¡e+‘·T\T, <Ûäqe+‘·T˝…’ #ê˝≤ |ædæì>=≥Tº\T. |æ‘·è<˚e‘·\øÏ
‘·~›Hê\T ô|fÒº≥|ü⁄&ÉT ˇø£uÛÑøÏÔuÛ≤e+ ˝Òø£b˛>± nqedüs¡+>± &ÉãT“
Ks¡Ãe⁄‘·T+<äì, ø£s¡à #˚düTÔqï Áu≤Vü≤àDT\TùÛÀø£Ô\T $|üØ‘·+>±
‹+≥THêïs¡ ì u≤<Û ä |ü & ˚ y êfi¯ ó fl. H˚ q T e÷Á‘· + Hê X¯ ø Ï Ô y ˚ T s¡ ≈ £ î
ÁXÊ<äΔø£s¡à\ìï ÁX¯<äΔ>± #˚düTÔ+&˚yê&çì. Ç˝≤ ñ+&É>± nø£kÕà‘·TÔ>± e÷
Ç+{Ï eéVü‰s¡eT+‘ê |üP]Ô>± e÷]b˛sTT+~. Ç+{À¢ m|ü&É÷
b˛{≤¢≥\T. m+‘√ XÊ+‘·dü«uÛ≤e+ ø£\yês¡T ≈£L&Ü e÷ Ç+≥ n&ÉT>∑T
ô|≥º>±H˚ <äTsê«düeTVü‰eTTqT˝≤¢ e÷πsyês¡T. Ç~ #ê\q≥T¢ @ ø±s¡D+
˝Ò≈£î+&ÜH˚ e÷ Ä$&É HêMT<ä n*– |ü⁄{Ïº+{ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~. ø=&ÉT≈£î,
ø√&É\T, ≈£L‘·Ts¡T, n\T¢&ÉT, Hê‘√ >=&ÉT¶#êøÏ] #˚sTT+#·Tø=ì qqTï HêHê
e÷≥\T n+≥T+&˚yês¡T. Hê eTø±+ >=&É¢#êe&ç˝ÀøÏ e÷sêÃs¡T.
u≤<Ûëìyês¡D
Á|ü|ü+#·+˝À Á|ü‹ eTìwæøÏ Áã‘·ø£&ÜìøÏ ˇø£ ø±s¡D+, Áã‘·T≈£î ô|’q
eTeTø±s¡+, ˇø£ ÄX¯, Áù|eT, Áã‘·T≈£î˝À ˇø£ eT<ÛäT]eT ñ+{≤sTT. Hê≈£î
n+<äT˝À @ ˇø£ÿ{Ï ˝Òø£b˛>±, Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø=ì á kÕs¡V”≤qyÓTÆq
dü+kÕs¡+ qT+&ç $eTTøÏÔ bı+<ë\qï ø√]ø£ rÁe‘·s¡+>± ñHêï Ä‘·àVü≤‘·´
#˚düT≈£î+fÒ @ <äj·TýÓ÷, uÛÑ÷‘·yÓ÷ ne⁄‘êH˚yÓ÷ nqï uÛÑj·T+ qqTï
131
yÓqTø£øÏ ˝≤>∑T‘·÷ ñ+&˚~. ˇø£s√E |üì n+‘ê #˚dæ ‹+<ëeTì ø£+#·+
eTT+<äT ≈£Ls¡TÃ+fÒ bÕdæb˛sTTq nqï+, ô|’>± <ëìï+&Ü |ü⁄s¡T>∑T\T.
uÛÑ>∑e+‘·T&Ü! Hê≈£î @&Ée&ÜìøÏ ≈£L&Ü z|æø£˝Ò<äT ‘·+Á&û! n+≥÷
#·‹øÏ\ã&Ü¶qT. mø£ÿ&çqT+&√ ˇø£ ne<Ûä÷‘· Hê<ä>∑Zs¡≈£î e#êÃs¡T.
yê]ì #·÷dü÷HÔ ˚ mH√ï »qà\qT+&ç Äj·Tq Hê≈£î ‘Ó\TdüTqì nì|æ+∫+~.
eTq≈£î u≤>± Ä|ü⁄Ô˝…’q yê]ì #·÷ùdÔ ø£*π> ÄbÕ´j·T‘·, <ä>∑Zs¡‘·q+,
uÛ≤y√<˚«>∑+ ø£*– yê]ì >∑{Ïº>± |ü≥Tºø=ì yÓøÏÿ yÓøÏÿ @&ÜÃqT. ø=ìï
HÓ\\T>± >∑T+&Ó ˝À‘·T˝À¢q÷, eTqdüT bıs¡\˝Àq÷ ù|s¡T≈£îqï u≤<Ûä n+‘ê
ø£˙ï{Ï s¡÷|ü+˝À ãj·T≥≈£î e∫Ã+~. yês¡T qqTï ‘·eT neTè‘·düŒs¡Ù‘√
}s¡&+ç ∫, qqTï nqTqsTTdü÷Ô Vü≤˝≤« ‹ì|æ+#ês¡T. ‘·sê«‘· áXÊqéT÷\
‘·e«eTì Ä<˚•+#ês¡T. ì\Te⁄ ˝À‘·T ‘·e«>±H˚ ≈£îø£ÿ\ ndæú|ü+»sê\T
ãj·T≥ |ü&Ü¶sTT. yê{Ïì ãj·T≥ bÕs¡y˚sTT+∫ Ä >√‹˝À Hê <ä>∑Zs¡Tqï
>∑+õ b˛j·TeTHêïs¡T. Ä ‘·sê«‘· düú\X¯ó~Δ »]–+<äì, Çø£ô|’ |ü]dæú‘·T\T
#·øÿ£ ã&É‘êj·Tì #Ó|Œæ qqTï |æsêƒ |ü⁄s¡+ yÓfifl¯ eTì nø£ÿ&É ø£\TdüT≈£î+<ëeTì
nHêïs¡T. <ë]˝À Hê≈£î <˚ìøÏ ø£wüº+ ø£\>∑<äì Vü‰MT Ç#êÃs¡T.
|”]ƒø±|ü⁄s¡ Á|üj·÷D+
H˚ q T n|ü Œ {Ï ø £ | ü  &˚ me«]øÏ #Ó | ü Œ ≈£ î +&Ü ø£ ≥ Tº ã ≥º \ ‘√
ãj·T\T<˚sêqT. <ë]˝À ˇø£ e÷$T&ç‘√≥ j·T»e÷ì qs¡dæ+Vü≤|üŒ nH˚
e´øÏÔ qqTï Ä<ä]+∫ ‹q&ÜìøÏ s¡T∫ø£s¡yÓTÆq y˚&çy˚&ç nqïy˚T ø±≈£î+&Ü
ø=‘·Ô ã≥º\T, <äøÏåD ≈£L&Ü sTT#êÃs¡T. ˇø£ ne<Ûä÷‘· ‘·eT ø£\˝À
ø£ì|æ+∫, ªˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ˙ ‘√≥qT+&ç q&ç∫ yÓfi¯óÔ+{≤s¡T. Äj·Tq≈£î
Ä‹<∏ä´+, ã≥º\T, <äøÏåD Çe«eTì #ÓbÕŒs¡T,μ nì Ä ‘√≥ j·T»e÷ì
Hê≈£î ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. ÄVü‰! Ä ne<Ûä÷‘·≈£î mìï X¯≈£îÔ\T! kÕøå±‘·T
uÛÑ>∑e+‘·T&˚H˚yÓ÷! nì Hê≈£î nì|æ+∫+~. yê] Ä‹<∏ä´+ rdüTø=ì,
132
ùd<är] eT∞fl Á|üj÷· D+ kÕ–düT+Ô fÒ ˇø£ y˚<ä |ü+&ç‘T· &ÉT ø£*kÕs¡T. ªªMTs¡T
m+‘· n<äèwüºe+‘·T\T! dü«j·÷q lbÕ<ä le\¢uÛÑT˝Ò $TeTà*ï |æsƒê|ü⁄s¡+
s¡eTàì |æ*#ês¡T,μμ nì #Ó|ü‘·÷ ‘·eT dü+‘√cÕìï e´ø£Ô+ #˚kÕs¡T. H˚qT
lbÕ<äT\ >∑T]+∫ Á|ü•ï+#êqT. yês¡T <ä‘·TÔì ne‘ês¡eTì, dü$‘·èø±sƒ¡ø£
#·j·Tq+ #˚dæq uÛÑs¡<ë«»eTTìøÏ Ç∫Ãq e÷≥ Á|üø±s¡+ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À
|ü⁄{≤ºs¡ì #ÓbÕŒs¡T. n+‘˚ø±<äT, Hê≈£î Ä‹<∏ä´+ Ç∫Ãq ¬s’‘·T |üPs¡«»qà˝À
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À yÓ+ø£≥|üŒj·T´ÁX‚wæ˜>±] Hêqï>±] e<ä› bÕ˝Òs¡T>± |üì
#˚ùdyês¡ì, |üs¡eT |ü$Á‘·T˝…’q yê] Ç+≥ uÛÀ»q+ #˚dæq |ü⁄D´+e\¢
á »qà˝À uÛÑ÷kÕ«$T˝≤ |ü⁄{Ïº nìï düTU≤\qT nqTuÛÑ$düTÔHêïs¡ì Ä
¬s’‘·T |üPs¡«»qà ø£<∏ä ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. lbÕ<äT\T uÛÑø£Ôs¡ø£åD˝À C≤‹,
eT‘·+, ≈£î\+, ej·TdüT‡ #·÷&És¡ì yê]ì qy˚Tàyêfi¯flq+<ä]ì düe÷q+>±
nqTÁ>∑Væ≤kÕÔs¡ì #Ó|æŒ Ä y˚<ä|ü+&ç‘·T&ÉT ‘·q ø£<∏äì Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
y˚<ä|ü+&ç‘·T&ÉT >∑D|ü‹XÊÅdæÔ ø£<∏ä
ªªHê ù|s¡T >∑D|ü‹XÊÅdæÔ. H˚qT e÷ Á>±eTyÓTÆq ô|qT>=+&É
qT+&ç y˚<ë\T H˚s¡TÃø√&ÜìøÏ yêj·Tdü|ü⁄s¡+ (ø±øÏHê&É) e#êÃqT. e÷
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ùde#˚dü÷Ô y˚<ä+ H˚s¡TÃ≈£î+≥THêïqT. ˇø£s√E H˚qT y˚T‘·¬ø’
|üX¯óe⁄\qT e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\ bı˝≤ìøÏ rdüTø=ì yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É #ê˝≤
n+<ä+>± ñqï |ü~dü+e‘·‡sê\ |üX¯óe⁄\ø±|ü]ì #·÷XÊqT, yÓT&É˝À
»+<Ó+ #·÷∫ Áu≤Vü≤àDT&çyê? nì Ä u≤\TDÏí n&ç>±qT. ªªqqTï
Áu≤Vü≤àDT&ÉT nì nqT≈£î+fÒ ‘·|ü ø±<äT ø±ì n~ e÷Á‘·y˚T ì»+ ø±<äT,
n˝≤π> ø£åÁ‹j·TT&çqH√, ø√eT{Ïyê&çqH√, X¯SÁ<äT&çqH√ nqT≈£îHêï ≈£L&Ü
bıs¡bÕfÒMT ø±<äT. ø±ø£b˛‘˚ n$ @M |üP]Ô ìC≤\T nì ø±ì ìC≤\T
ø±eìø±ì #Ó|üŒ˝ÒqT. Ç~ ì»+, Ç~ nã<äΔ+ nì|æ+#˚ Á|ü‹ $wüj·÷ìøÏ
H˚qT nr‘·yÓTÆq dæú‹˝À ñ+{≤qT. n+‘· m+<äT≈£î? H˚H˚ |üs¡eTdü‘·´+,
133
H˚H˚ |üs¡eT<Ûäs¡à+ ≈£L&Üq÷. qqTï $T+∫q dü‘·´+ ø±ì, qqTï $T+∫q
<Ûsä à¡ + ø±ì á düèwæ˝º À ˝Òe⁄. qqTï ÅdÔ” nqT≈£î+fÒ |ü⁄s¡Twüßì˝≤, |ü⁄s¡Twüß&ÉT
nì uÛ≤$ùdÔ Åd”Ô˝≤ ø£ì|ækÕÔqT. Ç≥Te+{Ï Hê>∑T]+∫ qTe⁄« @$T
‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘êe⁄? nì mH√ï m<äTs¡T Á|üX¯ï\‘√ ns¡ú+|üs¡ú+ ˝Òq≥T¢
ø£ì|æ+#˚ »yêãT Ç#êÃ&ÉT. u≤uÀjYT! ô|‘’ ´· + m≈£îÿesTT´ H√{ÏøÏ e∫Ãq≥T¢
yê>∑T‘·THêï&ÉTsê u≤ãT! nqT≈£îHêïqT. Ç+‘·˝À n‘·qT ‘·q˝À ‘êqT @<√
e÷{≤¢&ÉT‘·T+&É≥+ #·÷dæ yÓiÏ¿yÓTT>∑+ y˚dæ #·÷düTÔ+fÒ ªH˚qT X¯ì<˚e⁄&ç‘√
e÷{≤¢&ÉT‘·THêïqT, >∑D|ü‹XÊÅdæÔì |ü≥Tº≈£î+{≤qì X¯ì n+≥THêï&ÉT.
n‘·ì ø£s¡àì H˚qT á Äe⁄bÕ\ s¡÷|ü+˝À rdüTø√uÀ‘·THêïqT. ø£qTø£
n‘·ìï qTe⁄« @$T #˚j·T˝Òe⁄ nì #Ó|ü⁄ÔHêïqT,μ nì Hê‘√ n+≥÷H˚
ˇø£ >=&ÉT¶yÓ÷‘·T >√e⁄ <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl, ªª>±j·TÁr! Hê≈£î Äø£*>±
ñ+~. ø=+#Ó+ bÕ*e«>∑\yê?μμ nì n&ç>±s¡T. Ä >√e⁄ düπs nH˚
ns¡ú+˝À ‘·\ }|æ+~. n+‘˚, <ëì bı<äT>∑T |üP]Ô>±ì+&ç bÕ\<Ûës¡\T
H˚\ô|’ |ü&ÉT‘·÷ ñHêïsTT. Ä |üX¯óe⁄\ ø±|ü] ‘·è|æÔ>± <ëì <ä>∑Zs¡ bÕ\T
‘ê– yÓ[fl e÷$T&ç#Ó≥Tº øÏ+<ä ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. Ä >=&ÉT¶ Äe⁄øÏ nìï bÕ\T
sêe&É+ @$T{Ï? Ä düeTj·T+˝À Hê C≤‘·ø£+˝À #Ó&ÉT<äX¯ q&ÉTdüTÔqï
e÷≥ yêdüÔey˚T. ø±ì Ç‘·ìøÏ Hê #Ó&ÉT <äX¯ >∑T]+∫ m˝≤ ‘Ó*dæ+~? á
ø±|ü] Hê #Ó&ÉT<äX¯ b˛>={≤º&Ü? m˝≤? Hêø£+‘ê #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´+>±q÷
njÓ÷eTj·T+>±q÷ ñ+~.
nq|òü÷`nq|òüTT\ <äs¡Ùq+
eT∞fl n≥TyÓ’|ü⁄ #·÷ùdÔ ákÕ] n‘·ì‘√bÕ≥T |ü<˚fi¯fl n+<äyÓTÆq
u≤*ø£ ≈£L&Ü ñ+~. Ç<ä›] »+≥ #·÷&É eTT#·Ã≥>± ñ+~. Ç+‘·˝À
yÓ+ø£≥|üŒj·T´ÁX‚wæ˜ >∑TÁs¡|ü⁄ ã+&ç˝À nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. yê] bı˝≤\T
nø£ÿ&˚ ñ+&É≥+e\¢ ‘·s¡#·T yês¡T nø£ÿ&çøÏ edüTÔ+&˚yês¡T. ákÕ]
134
eTTeT÷às¡TÔ˝≤ |üX¯óe⁄\ ø±|ü]ì b˛*q |ü<˚fi¯fl |æ\¢yê&ÉT yê]‘√u≤≥T
e#êÃ&ÉT. ÁX‚wæ˜>±s¡T ≈£L&Ü Ä ∫qï |æ\¢*<ä›]ì #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T.
n|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T Bìï >∑T]+∫ $e]dü÷Ô Ä u≤\ù≤*ø£\T Ç<ä›s¡÷
nq|òü÷`nq|òüTT\T nì, yê[fl<ä›]ì #·÷&É>∑\Z{≤ìøÏ m+‘√ |ü⁄D´+
#˚düTø=ì ñ+&Ü\ì #Ó|æŒ, ø±\+ø±ì ø±\+˝À #Ó≥Tºô|’q e÷$T&ç|ü+&ÉT
ø±ùd˝≤#˚dæ <ëìì dü«j·T+>± ‘·q #˚‘·T\‘√ ÁX‚wæ˜>±]øÏ ‹ì|æ+#ês¡T. Ä
düeTj·T+˝À yês¡T Áù|e÷eTè‘·es¡¸+ ≈£î]|ædüTÔqï »>∑Hêà‘· nq|òü÷<˚$˝≤
ø£ì|æ+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· ‘êH˚ nÁ‹nqdü÷j·T\ ø=&ÉT¬ø’q <ä‘êÔÁ‘˚j·TT&Éqì
≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. yÓ+≥H˚ ÁX‚wæ˜>±s¡T #˚‘·T\T CÀ&ç+∫, ªªHêj·THê! e÷
e+X¯+ô|’q, e÷ >√Á‘·+ô|’q, e÷ ≈£î\+ô|’q ˙ <äj·T m|ü&É÷ ñ+&É˙!μμ
nì n&ç>±s¡T. lbÕ<äT\T ªª‘·<∏ëdüTÔμμ nì ÁX‚wæ˜>±] e+X¯+˝ÀqT, yê]
‘ê‘·>±] e+X¯+˝ÀqT, es¡à>±] e+X¯+˝ÀqT 33e ‘·s¡+ q&ÉTdüTÔ+&É>±
yê] ù|s¡Tq |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À eTVü‰ dü+kÕúq+ @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì, yês¡T
n<äèX¯´+>± Ç#˚Ã Áb˛‘ê‡Vü≤+ e\¢H˚ n~ »s¡T>∑T‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. @<√
ˇø£ s¡ø£+>± |”]ƒø±|ü⁄s¡+‘√ dü+ã+<Ûä+ ñqï yêfi¯flqT+&˚ <Ûäq düVü‰j·T+
\_ÛdüTÔ+~ nì ≈£L&Ü ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T.
|ü⁄D´ ‹<∏äT\T
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À »]π> @ eT+∫ |üqT\˝À bÕ˝§ZHêï, yê] »qà
qø£åÁ‘·yÓTÆq ∫‘êÔqø£åÁ‘·+ s√Eq nø£ÿ&É |üP» #˚dæHê n|ü\ u≤<Ûä\T
ñ+&Éeì, $yêVü≤+ø±ì Ä&É|æ\¢\≈£î $yêVü≤+ ne⁄‘·T+<äì nHêïs¡T.
ÁXÊeD|üP]íeT s√Eq yê] #Ó˝˝¢… q’… yêdüMø£q´ø±|üsy¡ T˚ X¯«] s¡ø±å ã+<Ûqä +
ø£&É‘ês¡ì, Äs√E |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À yê] Ä\j·T+˝À ñqïyêfi¯fløÏ
∫Á‘·>∑T|ü⁄Ô&ÉT eTVü‰|ü⁄D´+ πø{≤sTT+#·T‘ês¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
Ç~ n+‘ê Á|ü‘·´ø£å+>± #·÷&É>∑*Zq+<äT≈£î, kÕ«$T <äj·Te\¢ X¯ì
135
u≤<Ûä ‘·|æŒq+<äT≈£î, kÕøå±‘·TÔ nq|òü÷`<ä‘·TÔ\ <äs¡ÙquÛ≤>∑´+ ø£*–q+<äT≈£î
‘êqT m+‘√ |ü⁄D´+ #˚dæø=ì ñ+&ç ñ+&Ü\ì #Ó|æŒ ‘·q ø£<∏ä eTT–+#ês¡T
Ä y˚<ä|ü+&ç‘·T\T >∑D|ü‹XÊÅdæÔ.
136
20e n<Ûë´j·T+
>∑Ts¡T#·s¡DT\ >∑Ts¡TuÛÑøÏÔ
(lbÕ<äT\T |ü~@fi¯fl u≤\T&ÉT)
bÕ|üX¯Øs¡ <äVü≤q+
H˚ q T ñ<ä j · ÷ H˚ ï ≈£ î s¡ T +>∑ & É ¶ e#êÃqT. lbÕ<ä T \ ø£ q T\T
XÊ+‹, ø£s¡TD, Áù|eT,C≤„q+ nH˚ ~e´ CÀ´‘·T\‘√ Á|üø±•düTÔqï≥T¢>±
ø£ì|æ+#êsTT. yê]ì #·÷düTÔH˚ Hê X¯Øs¡+, Ä‘·à, eTqdüT‡ Äq+<ä+‘√
|üs¡e•+#êsTT. H˚qT uÛÑøÏÔ‘√ yê] bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#êqT. yÓ+≥H˚
Hê X¯Øs¡+˝À qT+&ç n#·TÃ Hê˝≤π> ñqï ˇø£ q\¢ì Äø±s¡+ ãj·T≥≈£î
e∫Ã+~. H˚qT ÄX¯Ãs¡´b˛sTT #·÷düTÔ+fÒ kÕ«$T Ç˝≤ nHêïs¡T: ªªÇ~ ˙˝À
ñqï bÕ|ü X¯Øs¡+. Á|ü‹ eTìwæ˝ÀqT bÕ|ü |ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü⁄D´ |ü⁄s¡Twüß&ÉT
Ç<ä›s¡÷ ñ+{≤s¡T. nsTT‘˚ bÕ|ü+ |ü⁄D´+ ¬s+&É÷ ñqï|ü&˚ eTìwæøÏ
eTTøÏÔ <=s¡T≈£î‘·T+~. dü<éÁu≤Vü≤àDT&ÉT eTqkÕ, yê#ê, ø£s¡àD≤ |ü$Á‘·T&Ó’
ñ+&ç ‘·q bÕbÕìï ø±*Ã y˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü $T–*q yê] bÕbÕ\qT
b˛>=≥º>∑*π> X¯øÏÔkÕeTsêú´\T ø£*– ñ+&Ü*. Ç‘·s¡T\‘√ |üP»\T, ø£s¡à\T
#˚sTT+∫q|ü⁄&ÉT Áã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄≈£î ø±e\dæq <ëìø£+f… m≈£îÿe <Ûäq+
rdüTø√sê<äT. <äøÏåD‘√ bÕ≥T ‘·eT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ Áu≤Vü≤àDT\T yêfi¯fl
bÕbÕ\qT ≈£L&Ü rdüT≈£î+{≤s¡T. eT∞fl |üP»\T, <Ûë´q+ #˚dæ Ä bÕbÕ\T
b˛>=≥Tº≈£î+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï yêπs ì»yÓTÆq Áu≤Vü≤àDT\T. e÷‘ê‘·>±s¡T,
Hêqï>±s¡T Ä ø√e≈£î #Ó+~qyêfi¯ófl. n≥Te+{Ï yêfi¯fl ù|s¡T¢ ‘·\TÃ≈£î+fÒH˚
#ê\T bÕbÕ\T b˛‘êsTT,μμ nì #Ó|üPÔ ≈£î&ç#˚sTTì eTT+<äT≈£î #êbÕs¡T.
n+<äT˝À qT+&ç j·TC≤„ìøÏ ø±e\dæq |ü<ësêú\T, |üfi¯ófl, |üP\T, HÓsTT´,
∫es¡>± eT+&ÉT‘·Tqï ì|ü\‘√ Vü≤√eT>∑T+&É+ e#êÃsTT. lbÕ<äT\T
Hê˝ÀqT+∫ yÓ\Te&çq bÕ|ü|ü⁄s¡Twüßì n–ï˝ÀøÏ <ä÷ø£eTì ôd’>∑ #˚kÕs¡T.
137
Ä X¯Øs¡+ ì|ü˝À¢ <ä÷øÏ ø±*b˛‘·Tqï|ü&ÉT Hê≈£î uÛÑ]+#·˝Òq+‘· u≤<Ûä
ø£*–+~. Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ H˚qT yÓT\¢>± düe÷~Û˝ÀøÏ C≤]b˛j·÷qT.
>∑Ts¡T#·s¡DTì‘√ düe÷>∑eT+
Äs√E >∑Ts¡Tyês¡+. kÕ«$T ‘·q #˚‘·T\‘√ n+<ä]øÏ Vü≤˝≤«
|ü+#ês¡T. Ç+‘·˝À |ü<äàXÊ* ≈£î\dü+uÛÑe⁄&Ó’q >∑Ts¡T#·s¡DT&ÉT nH˚ uÛÑ≈£îÔ&ÉT
nø£ÿ&çøÏ e#êÃ&ÉT. Á|üuÛÑTe⁄\T yê]øÏ ≈£L&Ü Vü≤˝≤« Á|ükÕ<ëìï Ç∫Ã,
ªª>∑Ts¡T#·s¡D≤! l>∑Ts¡T#·s¡DeTT˝Ò düs¡«<ë X¯s¡DT X¯s¡DT nì Á‹ø£s¡D
X¯ó~Δ>± uÛ≤$dü÷Ô |ü$Á‘· Jeq+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïe⁄. áHê&ÉT Hê ø£s¡ø£eT\
eTT\ qT+&ç Á|ükÕ<ä+ rdüTø=ì <ÛäqT´&Éej·÷é⁄. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºq≈£î
>∑Ts¡T‘·‘·Ô«eTTqT ˙≈£î ‘Ó*dæq+‘·˝À $e]+#·T,μμ nì ÄC≤„|æ+#ês¡T.
>∑Ts¡T#·s¡DT&ÉT Ç˝≤ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT:
ªªnH˚ø£y˚\ ÁãVü‰à+&Ü\qT düèwæº+∫, yê{Ï ñìøÏì ø=qkÕπ>˝≤ #·÷dü÷Ô
∫es¡≈£î yê{Ïì HêX¯q+ #˚ùd eTVü‰ dü+ø£˝≤Œìï |üs¡e÷‘·à n+{≤eTT.
|üs¡e÷‘·à≈£î s¡÷|ü+ø±ì, >∑TD+ ø±ì ñ+&Ée⁄. n≥Te+{Ï ìsêø±s¡T&ÉT,
ìs¡TZDT&ÉT nsTTq |üs¡e÷‘·à yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ <ä‘·TÔì>± ne‘·]+∫,
Ç|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T>± |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À »ìà+#ês¡T. düèwæº yÓTT<ä\T nsTTq
<ä>∑Zs¡qT+&ç >=|üŒ>=|üŒ ãTTwüß\T ‘·|üdüT‡ #˚dæ Á|ü‘·´ø£å+ #˚düTø=qï nìï
<˚e‘·\ s¡÷bÕ\T lbÕ<äT\y˚,μμ nì lbÕ<äT\ >∑T]+∫ yÓTT<ä≥ #Ó|æŒ
‘·s¡Tyê‘· ‘·q ø£<∏äqT Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T: ªªH˚qT <Ó’euÛÑøÏÔ ñqï Ç+{À¢ |ü⁄{≤ºqT.
e÷ ≈£î\<Ó’e+ <ä‘êÔÁ‘˚j·TT&ÉT. e÷≈£î Ä]úø£|üs¡+>± #ê˝≤ düeTdü´\T
ñ+&˚$. kÕ«$Tì m+‘· y˚&ÉTø=Hêï @MT ˝≤uÛÑ+ ˝Òø£b˛sTT+~. n+<äs¡T
≈£î\ <Ó’yêìï e÷s¡TÃø√eTì dü\Vü‰ Ç#êÃs¡T. H˚qT yÓTT<ä≥ ø=~›>±
dü+<˚Væ≤+∫Hê ‘·s¡Tyê‘· düπs nqT≈£îHêïqT. Äs√E sêÁ‹ Hê≈£î ø£\˝À
uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñqï ˇø£ ø£kÕsTTyê&ÉT ø£ì|æ+∫, ‘êqT <ä‘·TÔ&çqì, @
138
s¡÷|ü+‘√ |üPõ+∫Hê n~ ‘·qøπ <ä≈î£ ÿ‘·T+<äì, nsTTHê ≈£L&Ü H˚qT yê]
uÛÑ≈£îÔDÏí ø±ã{Ïº yê]ì $&ç∫ ô|{Ïºq≥¢sTT‘˚ Ä ø£‹Ô‘√H˚ qqTï #·+|ü⁄‘êqT,μμ
nì u…~]+#ês¡T. n≥T‘·s¡Tyê‘· m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê Hê≈£î ì<äTπs
ø£s¡Te⁄ nsTT´+~.
e÷s¡ø£jÓ÷>∑+ qT+&ç ‘·|æŒ+#·T≥
‘Ó\¢yês¡>±H˚ ˇø£ Vü≤]<ëdüT ‘·\ô|’q ñqï bÕÁ‘·˝À ˇø£ ∫qï
y˚T&ç#≥Ó Tº‘√ e÷ sTT+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. Vü≤]<ëdüTì e{Ïº #˚‘T· \‘√ eTq Ç+{Ï
qT+&ç |ü+|ü≈£L&É<äT. n+<äTø£H˚ Ç\¢+‘ê yÓ‹øÏ yÓ‹øÏ H˚qT ø=ìï q÷ø£\T
<=]øÏ‘˚ _Ûø£å sTT#êÃqT. n|ü⁄&ÉT n‘·qT Hê‘√, ªìqï sêÁ‹ >∑Ts¡T#·s¡DT&ÉH˚
<ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔDÏí ø£kÕsTTyê&ÉT ˇø£&ÉT #·+bÕ&Éì, #·∫Ãq e´øÏÔ ÁbÕD+ Ä y˚T&ç
#Ó≥Tº˝À Á|üy˚•+∫+<äì, Ä y˚T&ç#Ó≥Tºì rdüTø=ì sTT+{À¢ ô|{Ïº |üP»
#˚j·TeTì,μ Hê≈£î #ÓbÕŒs¡T. H˚H˚ >∑Ts¡T#·s¡DT&çqì, qHÓïe«s¡T #·+|ü˝Ò<äì
#Ó|æŒ Hê≈£î e∫Ãq ø£\ n‘·ìøÏ $e]+∫, ˇø£ eTìwæ #·ìb˛sTT Ä X¯e+
<=s¡ø£q|ü⁄&ÉT y˚T&çø£Ás¡\qT ù|]Ã X¯yêìøÏ »]ù| ø£s¡àø±+&É »s¡T|ü⁄‘ês¡ì
$HêïqT. ø±ì eTìwæ ã‹øÏ ñ+&É>±H˚ n‘·ì ÁbÕD≤\T y˚T&ç#Ó≥Tº˝ÀìøÏ
Äø£]¸+∫ n<˚ düeTj·T+˝À n‘·ì ÁbÕD≤ìï ì\|ü&É+ >∑T]+∫ mø£ÿ&Ü
$q˝Ò<äì #ÓbÕŒqT. <ëìøÏ Vü≤]<ëdüT _>∑Zs¡>± q$«, ªªeTìwæ XÊØ]
ø£+>± #·ìb˛e&É+ e÷Á‘·y˚T eTs¡D+ ø±<äT. ˇø£ e´øÏÔøÏ e÷s¡ø£<äX¯
q&ÉTdüTqÔ ï|ü&ÉT ì»yÓTqÆ >∑Ts¡Te⁄ ‘·q •wüß´DÏí uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ nee÷Hê\
bÕ\T#˚k˛, ø£wüºqcÕº\≈£î >∑T]#˚k˛, n‘·&ç ø£s¡àì HêX¯q+ #˚dæ |ü⁄qs¡®qàì
ÇkÕÔs¡T. n<˚ ˇø£ ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß&ÉT nsTTq≥¢sTT‘˚ @<√ ø=~›bÕ{Ï
u≤<Ûä‘√ ø£s¡à $eTTøÏÔ #˚kÕÔs¡T. e÷s¡ø£jÓ÷>∑+ ñqï uÛÑ≈£îÔ&ç ÁbÕD≤\T <ä‘·Ô
139
Á|üuÛÑTe⁄\T y˚T&ç#Ó≥Tº˝ÀøÏ nø£]¸+∫,8y˚T&ç#Ó≥Tº˝Àì ÁbÕDX¯øÏÔì Ä uÛÑ≈£îÔ&çøÏ
Ç∫Ã n‘·ì ÁbÕD+ ì\u…&ÜÔs¡T. e÷s¡ø£<äX¯ yÓ[flb˛>±H˚ y˚T&ç#Ó≥TºqT+&ç
n‘·ì˝ÀøÏ Á|üeVæ≤+∫q ÁbÕDX¯øÏÔ dæús¡|ü&ç eT] ø=+‘·ø±\+bÕ≥T n‘·qT
J$+∫ ñ+{≤s¡T,μμ nì $e]+#ês¡T.
eTTfi¯fl#Ó≥Tº˝≤ »ìà+∫q $kÕ‡e<ÛëqT\≈£î $eTTøÏÔ
y˚TeTT Ä y˚T&ç#Ó≥TºqT #ê˝≤ Áù|eT‘√ ô|+#·&É+ yÓTT<ä\T
ô|{≤ºeTT. e÷≈£î @ ø£wüº+ e∫ÃHê y˚T&ç#Ó≥TºøÏ Á|ü<äøÏåD #˚dæ <ëì‘√
#Ó|üø=H˚yêfi¯fl+. e÷u≤<Ûä <ä‘·TÔ\øÏ #˚] e÷ø£wüº+ <ä÷s¡+ nj˚T´~.
Ç˝≤ ñ+&É>±, e÷<ä÷s¡|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄ ˇø£s¡T eè<äTΔ\T ø±e&É+‘√,
|æ ˝ ≤¢ b Õ|ü \ T ˝Ò ø £ b ˛e&É + ‘√ ‘· q |ü ≥ Tº ã ≥º \ yê´bÕsêìï Hê≈£ î
n|üŒ–+#ês¡T. yê´bÕs¡+˝À nìï Á|ü<˚XÊ\T ‹s¡T>∑T‘·÷ H˚qT |”]ƒø±|ü⁄s¡+
#˚] u≤|üHês¡T´\ sTT+{ÏøÏ yÓfi≤flqT. n|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T ô|s¡{À¢ ñqï
eTTfi¯fl#Ó≥TºøÏ ÁX¯<>Δä ± ˙fi¯ófl b˛düTHÔ êïs¡T. ˙fi¯ófl b˛j·Tø£ b˛sTTHê eTTfi¯fl#Ó≥Tº
ô|s¡>∑&É+ e÷q<äì qe⁄«‘·÷ n+≥Tqï ‘ê‘·>±]‘√, ªn~ |üPs¡«»qà˝À
yê] M~Û˝À ñ+&˚ $kÕ‡e<ÛëqT\T ‘ê‘·>±πsqì, u≤|üHêïe<ÛëqT\T,
n|üŒ\sê»X¯s¡à\e+{Ï |ü⁄D≤´‘·Tà\qT eTqdüT ø£wüº|ü&˚˝≤ dü÷{Ïb˛{Ï
e÷≥\‘√, $eTs¡Ù\‘√ u≤<Ûä ô|{Ïºq+<äT≈£î Ä dü«uÛ≤yêìøÏ ‘·>∑Z≥Tº>±
eTTfi¯fl#Ó≥Tº˝≤ |ü⁄{≤ºs¡ì,μ lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T qqTï Ä
eTTfi¯fl#Ó≥Tº <ä>∑Zs¡≈£î rdüTø=ìb˛sTT, ªªz $dü‡qï ‘ê‘ê! |ü⁄D≤´‘·Tà\ì
<ä÷wæ+#·&É+ e\¢q÷, ˙ |æ\¢\T @e÷Á‘·+ ÁX¯<äΔ ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæq ÁXÊ<äΔ
8. nsTT‘˚ Ç˝≤ uÛÑ≈£îÔ\+<ä]øÏ y˚T&ç#Ó≥Tº ÁbÕDX¯øÏÔì |ü+∫sTTùdÔ ø=Hêïfi¯fl≈£î Ä #Ó≥Tº˝À ÁbÕDX¯øÏÔ

˝À|æ+∫+<ë n+fÒ, ñVüA ! ˝À|æ+#·<Tä m+<äTø£+fÒ y˚T&ç#≥ Ó Tº <ä‘êÔ‘Á j
˚ T· T\ ìyêdü kÕúq+ ø£<ë..
140
ø£s¡à\e\¢q÷ ˙≈£î Ç˝≤+{Ï »qà e∫Ã+~. á >∑Ts¡T#·s¡DT&ÉT |üPs¡«
»qà˝À ˙ |ü⁄Á‘·T&ÉT. Ç‘·ì‘√ ˙ ÁXÊ<äΔø£s¡à\T »]|æ+#·Hê?μμ nì
n&ç>±s¡T. ªªn+‘·ø£+f… n<äèwüºe÷?μμ nì $dü‡qï‘ê‘· jÓTTø£ÿ Áù|‘ê‘·à
nq&É+ düŒwüº+>± $ì|æ+∫+~. lbÕ<äT\T sê$, y˚T&ç |ü⁄\¢\‘√ ì|ü
|ü⁄{Ïº+∫ qqTï Ä eTTfi¯fl#Ó≥TºqT ø±\ÃeTHêïs¡T. ‘·sê«‘· qqTï kÕïq+
#˚dæ s¡eTàHêïs¡T. ª$kÕ‡e<ÛëqT\T |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À »ìà+#·&É+e\¢, Hê
<äs¡Ùq+ #˚dæ ñ+&É≥+e\¢ jÓ÷>∑T´&ÉT ø±ø£b˛sTTHê H˚qT yê]øÏ eTTøÏÔì
Á|ükÕ~+#êqT,μ nì lbÕ<äT\T $e]+#ês¡T. ªãTTD≤qTã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü
me«s¡T me«] <ä>∑Zs¡≈£î sês¡T. ø±ã{Ïº me«]‘√qT ùV≤fi¯q>±H√, #·T\
ø£q>±H√ e÷{≤¢&É≈£L&É<äT. ˙≈£î #ê‘·qsTT‘˚ düVü‰j·T+ #˚sTT ˝Ò<ë
XÊ+‘·+>± düe÷<Ûëq+ #Ó|ü. n+‘˚>±ì ø£]ƒq+>± me«]‘√q÷
eéVü≤]+#·≈£L&É<äT,μ nì ôV≤#·Ã]+∫, ªªdüèwæº m+‘· dü‘·ýÓ÷ düèwæº
n+‘·{ÏøÏ ‘êH˚ eT÷\ø±s¡D+ nqï~ ≈£L&Ü n+‘˚ dü‘·éTì, dü‘·éTT,
C≤„qeTT, nq+‘·eTT nsTTq ÁãVü≤à ‘êH˚,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. Ç~ n+‘ê
$+≥Tqï u≤|üHês¡T´\T, ªªÁãVü≤à, $wüßí, eTùV≤X¯«s¡T\qT, düs¡dü«r, \ø°åà,
bÕs¡«‘·T\qT düèwæº+∫q~ Ä~|üsêX¯øÏÔ ø£<ë! n˝≤+≥|ü&ÉT ˙yÓe]$?
˙ ndæÔ‘·«+ @$T{Ï?μμ nì Á|ü•ï+#ês¡T. ªªÄ Ä~ |üsêX¯øÏÔøÏ düèwæº#˚j·÷*
nqï Áù|s¡D, dü+ø£\Œ+ Ç∫Ã+~ H˚H,˚ Ä$<Û+ä >± Ä~|üsêX¯øøÔÏ +£ f… eTT+<äT
ìsêø±s¡T&ç>± πøe\+ dü+ø£\Œ dü«s¡÷|ü+‘√ ñqï~ H˚qT,μμ nì kÕ«$T
»yêãT Ç#êÃs¡T.
<ä‘·TÔ˝Ò Ä~>∑Ts¡Te⁄
ªªH˚qT Á|ü‹ J$‘√qT n+‘·s‘Z¡ +· >± dü+ã+<Û+ä ø£*– ñ+{≤qT. yêfi¯fl
bÕbÕ\ì, ø£\àcÕìï rdüTø=ì »|ü`‘·bÕ<äT\‘√ yê{Ïì <ä>∑Δ+ #˚dæ yêfi¯fl
Á|ü>∑‹øÏ düVü‰j·T+ #˚kÕÔqT. ìC≤ìøÏ H˚qT |üP» #˚j·÷*‡q nedüs¡+
141
˝Ò<äT. ø±ì qqTï |üPõ+#˚yêfi¯fl ø£s¡à\qT, bÕbÕ\qT uÛÑdüà+ #˚j·T&Üìπø
‘·|dü Tü ‡ #˚dæ Ä |ü⁄D≤´ìï yê]øÏ <Ûës¡ b˛kÕÔqT. ø±ãfÒº H˚qT Ä~>∑Ts¡Te⁄qT.
‘·*¢‘·+Á&ÉT\ ÄdæÔøÏ |æ\¢\T yês¡düT\T nsTTqfÒ¢ >∑Ts¡Te⁄ jÓTTø£ÿ ‘·|üX¯ÙøÏÔøÏ
•wüß´\T yês¡dTü \T,μμ nì <Ûsä à¡ dü÷øå±à\qT $e]+∫, ªª<ä‘T· &Ô TÉ düàè‹e÷Á‘·
Á|üdüqTï&ÉT, eTqdü÷Œ¤]Ô>± ˇø£ÿkÕ] <ä‘êÔ! nì Hê ù|s¡T ‘·\TÃ≈£î+fÒ #ê\T
Á|üdüqTï&ÉHÓ’ uÛÑ≈£îÔ\qT Ä<äT≈£î+{≤qT. uÛÑ≈£îÔ&ÉT ˇø£ÿ n&ÉT>∑T HêyÓ’|ü⁄ q&çùdÔ
H˚qT q÷s¡T n&ÉT>∑T\T y˚dæ yêfi¯flì ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒ˝≤ ø±bÕ&ÉT‘êqT,μμ nì
≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. ‘êqT lbÕ<äT\qT dü+Jeì eT÷*ø£ >∑T]+∫ n&ç>±qì
<ëìï yês¡T düèwæº+∫ ‘·q≈£î sTT#êÃs¡ì, n~ sTT|üŒ{ÏøÏ ‘·eT |üPC≤
eT+~s¡+˝À C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+<äì #Ó|Œæ >∑Ts¡T#·sD¡ T&ÉT ‘·q ø£<ä∏ eTT–+#ê&ÉT.
e÷+#ê\Á>±eTy˚T eT+Á‘ê\j·T+
jÓ÷>∑ìÁ<äqT+∫ ˝Ò∫q lbÕ<äT\T e÷ Ç<ä›]ì e÷+#ê\ Á>±eT+
(eT+Á‘ê\j·T+) yÓfi¯fleTì, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À ˇø£ eTVü‰ |ü⁄s¡Twüßì ñìøÏ e\¢
Ä düú\+ πøåÁ‘·+>± Á|üdæ~Δ bı+<äT‘·T+<äì, yê] ©\\T ∫Á‘·$∫Á‘·+>±
ñ+{≤j·Tì #ÓbÕŒs¡T. sêuÀj˚T ø±\+˝À kÕú|æ+#·uÀj˚T lbÕ<äT\
eTVü‰dü+kÕúHêìï, Ä\j·T+˝Àì <ä‘,Ô· lbÕ<äle\¢u,ÑÛ qèdæ+Vü≤düsd¡ «ü ‘·T\
$Á>∑Vü‰\qT, Ä\j·T ÁbÕ+>∑D+˝Àì y˚T&ç#Ó≥Tºì ø£qT˝≤sê #·÷&ÉeTì
e÷ Ç<ä›] ø£qTu§eT\ eT<Ûä´ ‘êø±s¡T. e÷ ø£+{ÏeTT+<äT Ä düT+<äs¡
<äèXÊ´\ìï #·øÿ£ >± ø£ìŒ+#êsTT. y˚TyÓT+‘·{Ï n<äèwüeº +‘·T\eTT! lbÕ<äT\
©\\qT @eTì e]í+#·>∑\eTT? yê] ©\\T nyÓ÷|òüT+! n<äT“¤‘·+!
e•wü˜ n+X¯ ø£\yê&ÉT Hê dü+kÕúq |üPC≤]>± ekÕÔ&ÉT, nì ≈£L&Ü yês¡T
‘Ó*bÕs¡T.
142
21e n<Ûë´j·T+
<ä+&çkÕ«eTT\ eè‘êÔ+‘·+
uÛ≤e‘·s¡+>±\ $es¡D
H˚qT, >∑Ts¡T#·s¡DT&ÉT e÷+#ê\Á>±eT+ ãj·T˝Ò›sêeTT. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À
eTVü‰dü+kÕúHêìøÏ sêuÀj˚T e•wü˜ n+X¯ ø£\ |üPC≤] >∑T]+∫ #Ó|ü‘·÷
>∑Ts¡T#·s¡DT&ÉT Ç˝≤ nHêïs¡T, ªª‘·eT dü+kÕúHêìøÏ >=|üŒ ‘·|üdæ« |üPC≤]>±
sêyê\H˚~ lyê] dü+ø£\Œ+. ø±ì n~ dü+kÕúq+ kÕú|æ+∫q yÓ+≥H˚
»s¡>∑<äT. ø=+‘·ø±\+ uÛÑøÏÔ ÁX¯<äΔ\‘√, |ü$Á‘· eT+Á‘ê\‘√ |üP»\T,
ns¡Ãq\T, j·TC≤„\T »]–‘˚ nø£ÿ&ç yêj·TTeT+&É\+ X¯óÁuÛeÑ T÷, |ü$Á‘·eT÷
ne⁄‘·T+~. á |ü$Á‘· ‘·s¡+>±\T |ü$Á‘·uÛ≤yê\T ø£\yêfi¯flì Äø£]¸kÕÔsTT.
n|ü&ÉT kÕ«$T #Ó|æŒq e÷≥ j·T<ës¡ú+ ne⁄‘·T+~. Çø£ ‘·s¡+>±\
$wüj·÷ìøÏ eùdÔ M{Ïì düŒ+<äq\ì ≈£L&Ü n+{≤s¡T. Äø±X¯+˝À
m\¢|ü&É÷ |ü$Á‘·yÓTÆq, n|ü$Á‘·yÓTÆq ¬s+&ÉT s¡ø±\ uÛ≤e‘·s¡+>±\T Á|üdü]
dü÷ÔH˚ ñ+{≤sTT. eT+∫yês¡T eT+∫ düŒ+<äq\qT Äø£]¸ùdÔ, #Ó&É¶yêfi¯ófl
#Ó&ÉT düŒ+<äq\ Á|üuÛ≤e+˝À |ü&ÜÔs¡T. ˇø=ÿø£ÿkÕ] ˇø£ |ü$Á‘· Á|ü<˚X¯+˝Àì
düŒ+<äq\T m+‘√ X¯øÏÔ ø£*–, eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\ eTqdüTqT ‘êøÏ, yê]ì
Ä düú˝≤ìøÏ s¡|æŒkÕÔsTT. n˝≤π> ˇø£ #Ó&ÉT Á|ü<˚X¯+˝Àì <äTwüº düŒ+<äq\T
#Ó&É¶yêfi¯flì Ä düú˝≤ìøÏ ˝≤ø=ÿì ekÕÔsTT. n+<äTø£H˚ <Ûë´q+ ø±ì, |üP»
ø±ì |ü$Á‘·yÓTÆq düú\+˝À |ü$Á‘·yÓTÆq uÛ≤yê\‘√ #˚j·÷*. eTqdüT‡
|üP]Ô>± |üse¡ ÷‘·à MT<˚ \>∑ï+ ø±yê*. &ÉãT“ø±ì, nqï+ø±ì ìC≤sTTr‘√
dü+bÕ~+∫q yêfi¯fl e<ä›H˚ d”«ø£]+#ê*,μμ nì ‘Ó*Œ nVü≤+ø±s¡+‘√
Á|üe]Ô+#˚ yêfi¯fl≈£î kÕ«$T nqTÁ>∑Vü≤+ ñ+&É<äì #Ó|üPÔ ñ<ëVü≤s¡D>± á
eè‘êÔ+‘·+ #ÓbÕŒs¡T:
143
<ä+&çkÕ«$T nVü≤+uÛ≤e+
ªªy˚TeTT q\TZs¡+ uÛÑ≈£îÔ\+ |üPØ »>∑Hêï<∏ä j·÷Á‘·øÏ yÓfi≤fleTT. nø£ÿ&É
»>∑Hêï<∏ä $Á>∑Vü≤+˝À e÷≈£î yÓTT<ä≥ lbÕ<äT\T ø£ì|æ+#êø£ »>∑Hêï<∏äT\
<äs¡Ùq+ nsTT´+~. ‘·eTqT eTqdü÷Œ¤]Ô>± q$Tàq yêfi¯fløÏ nìï <˚e‘ê
eT÷s¡TÔ\˝À ‘êy˚T ø£ì|ækÕÔeTì, <˚e‘êeT÷s¡TÔ\ìï ‘êy˚T nì kÕ«$T
Ç˝≤ e÷≈£î ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. Ç+‘·˝À <ä+&çkÕ«$T nH˚ eTVü‰‘·Tà\T ‘·eT
108•wüß´\‘√ nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. y˚TeTT yê] bÕ<ë\≈£î qeTkÕÿs¡+
#˚j·T>±H˚ Äj·Tq e÷≥ |ü&çb˛sTT+~. y˚TeTT uÛÑj·T|ü&ç, ªªz lbÕ<ë!
á kÕ«$TøÏ eT∞fl H√s¡T e#˚Ã˝≤ #˚j·TeTì,μμ ÁbÕ]ú+∫q yÓ+≥H˚ yê]øÏ
e÷≥ e∫Ã+~. <ëì‘√ yê] •wüß´\øÏ ˇfi¯ófl‘Ó*j·Tì ø√|ü+ e∫Ã, ªMT
lbÕ<äT&ÉT e{Ïº ≈£åîÁ<ä e÷+Á‹≈£î&ÉT. y˚TeTT |æsƒê|ü⁄s¡+ e∫Ã, Äj·Tq>±]
ã+&Üs¡+ ãj·T≥ô|{Ïº eT{Ïº ø£]|ækÕÔeTT,μ nì Á|ü‹»„ #˚kÕs¡T. lbÕ<äT\
©\\T $∫Á‘·+>± ñ+{≤sTT. düeTdü´\T yêπs düèwæºkÕÔs¡T, |ü]cÕÿs¡eT÷
yêπs #·÷|ækÕÔsT¡ . düsπ ! <ä+&çkÕ«$T |æsêƒ |ü⁄s¡+ sêe&É+, Á|ü»\T, Á|ü‘´˚ øÏ+∫
Áu≤Vü≤àDT\T Äj·Tq≈£î |òüTq+>± kÕ«>∑‘ê\T |ü\ø£&É+ »]>±sTT.
ªe÷qee÷Á‘·T&Ó’ ñ+&ç ‘êqT <ä‘·TÔ&çqì &Ü+_ø±\T #Ó|ü⁄Ôqï lbÕ<äT&ÉT
≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·÷ìøÏ e∫Ã eTVü‰<ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔ˝…’q <ä+&çkÕ«$T ø±fi¯flô|’ |ü&ç
ø£åe÷s¡ŒD #ÓbÕŒ*,μ nì yêfi¯ófl }s¡+‘ê #ê{Ï+|ü⁄ y˚sTT+#ês¡T.
Ç≥Te+{Ï nø£è‘ê´\≈£î yÓ’X¯ó´\T m≥Te+{Ï eT<ä›‘·T Çe«≈£L&É<äì
ÁX‚wæ˜>±] Ä<Ûä«s¡´+˝À »]–q yÓ’X¯´düuÛÑ˝Àq÷, ø£åÁ‹j·TT\T m≥Te+{Ï
eT<ä›‘·T Çe«≈£L&É<äì es¡à>±] Ä<Ûä«s¡´+˝À »]–q ø£åÁ‹j·T düuÛÑ˝Àq÷
rsêàì+#ês¡T. ø±ì lbÕ<äT\T e÷Á‘·+ #·*+#·ø£ ìã“s¡+>± y˚<ôä |÷ò wü\
eT<Ûä´ ô|s¡T>∑T nqï+ ‹Hêïs¡T. Ä ô|s¡T>∑T eTT<ä›\T ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\
j·T+˝Àì dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔ&ç eTTK+ô|’ ø£ì|æ+#êsTT. m+‘· ‘·T&ç∫Hê
144
eT∞fl edü÷ÔH˚ ñHêïsTT.
X¯è+>∑uÛÑ+>∑+
n<˚ düeTj·÷ìøÏ nã“qï nH˚ bÕeTT\yê&ÉT lbÕ<äT\ Ç+{ÏøÏ
e#êÃ&ÉT. yê&çøÏ ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü uÛÀ»q+ ô|{≤ºø£ lbÕ<äT\T yê&ç‘√, ªª˙e⁄
e÷~>∑ düTã“j·T´ì ‘√&ÉT rdüTø=ì ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡Tì >∑T&çøÏ yÓfi¯ófl. nø£ÿ&É
ñqï yêfi¯fl‘√ Hêe÷≥>± Ç˝≤ #Ó|üŒ+&ç, ª@ ø±s¡D+ ˝Ò≈£î+&Ü Ç‘·s¡T\ì
‹fÒºyêfi¯fløÏ |æXÊ#· »qà edüTÔ+~, Ä jÓ÷>∑+ ‘·|æŒ+#·Tø√yê\+fÒ Hê
<ä>∑Zs¡≈£î s¡+&ç.μ ˇ|ü≈£îqï yêfi¯flô|’q ˙e⁄ ˙fi¯ófl ∫\ø£]+#·T, düTã“j·T´ì
yê&ç eTT+‘·˝ÀqT+∫ ô|s¡T>∑qï+ Á|ükÕ<ä+˝≤ |ü+#·eTì #Ó|ü,μ nì
#Ó|æŒ |ü+bÕs¡T. Ç<ä›s¡÷ yÓ[fl n+<ä]ì rdüTø=ì e#êÃs¡T. lbÕ<äT\T
ø√|ü+‘√ ªªzsT÷! <ä+&çkÕ«MT! ˙≈£î m+‘· nVü≤+ø±s¡+! ˙e⁄ Äsê~Û+#˚
<ä‘·TÔ&˚ á s¡÷|ü+˝À ø£fi¯fleTT+<äT ñ+fÒ >∑Ts¡TÔ|ü≥º˝Òì eT÷s¡Tâ&ç$. á
lbÕ<ä dü«s¡÷|ü+ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ì|ü˝≤+{Ï~. ì|ü‘√ #Ó\>±≥+
ÁbÕD≤\πø Á|üe÷<ä+. H˚H˚ á düèwæºøÏ eT÷\+. H˚qT ˝Òì<˚ ˙e⁄ ˝Òe⁄,
á düèw”º ˝Ò<äT, >∑Ts¡TÔ+#·Tø√. ˙≈£î ˙ bÕ‘· •wüß´\T, yê]øÏ ‘√&ÉT Çø£ÿ&É
ø=‘·Ô>± <=]øÏq •wüß´\÷, yêfi¯fl e‘êÔdüT. u≤>∑T+~. ˇ+f…\ n+<ëìï
>±&ç<ä\T, >±&ç<ä\ >±Á‘êìï ˇ+f…\T bı>∑T&ÉTø=qï≥T¢>± ñ+~. ˙≈£î
yÓ÷ø£å+ e∫ÃHê, sêø£b˛sTTHê Á|üü|ü+#êìøÏ @ ˝À≥÷ ˝Ò<äT. ø±ã{Ïº
•wüß´\ »+s¡a≤≥+ ˝Ò≈£î+&Ü Væ≤e÷\j·÷\≈£î b˛sTT ‘·|üdüT‡ #˚düTø√,μμ
nì eT+<ä*+∫ |ü+bÕs¡T.
c˛&ÉX¯ Á‹<äøÏåD
Ç˝≤ lbÕ<äT\ ©\\T e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥÷ e÷+#ê\Á>±eT+ #˚sêeTT.
Ä Á>±eT<˚e‘· e÷≈£î <äs¡Ùq+ Ç∫Ã Á|üVü‰¢<äT&˚ >∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\
s¡÷|ü+˝À nø£ÿ&É »ìàkÕÔs¡ì, Ä Á|ü<˚X¯+ eT+Á‘ê\j·T+>± Á|üdæ~Δ
145
#Ó+<äT‘·T+<äì #Ó|æŒ ‘·eT #˚‘·T\‘√ e÷≈£î Á|ükÕ<ä+ ‹ì|æ+#ês¡T.
y˚TeTT ‹]– e#˚Ã≥|ü&ÉT ø£èwüí<ëdüT nH˚ e÷\<ëdü] e÷‘√ ø£*kÕs¡T.
ªÁãVü≤à, $wüßí, •e⁄ì dü«s¡÷bÕ\T ñ+&É≥+ e\¢ lbÕ<äT\T c˛&ÉX¯ (16)
ø£fi≤Á|ü|üPs¡Tí\T. 16, 116, 1116, á eT÷&ç+{Ïì c˛&ÉXÊ~ Á‹<äøÏåD
n+{≤s¡T. á eT÷&ÉT <ëHê\ e\¢ ÁãVü≤àC≤„q+ edüTÔ+~. n+‘˚ø±≈£î+&Ü
X¯Øs¡+, <Ûqä +, eTqdüT‡ eT÷&ç+{Ïì <ëq+ #˚dqæ |ò\ü + <ä≈î£ ÿ‘·T+~,μ nì
ø£èwüí<ëdüT e÷‘√ #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· ˇø£ $+‘· dü+|òüT≥q $e]+#ês¡T.
$q÷‘·ï ©˝≤yÓ’K]
ªªˇø£kÕ] ‘·eT bı\+˝À es¡à>±s¡T lbÕ<äT\ ‘=&Éô|’ ‘·\ ô|{Ïº
$ÁXÊ+‹ rdüT≈£î+≥THêïs¡T. Ç+‘·˝À nø£ÿ&çøÏ #ê˝≤ Á‘ê#·TbÕeTT\T eùdÔ
lbÕ<äT\T $∫Á‘·+>± yê{Ï ‘·\\T, yÓTT+&Ü\T y˚s¡T#˚dæ |ü&˚kÕs¡T. ô|<ä›
NeT\T eùdÔ yê{Ïqìï{Ïì #·+|æ ≈£î|üŒ ù|sêÃs¡T. es¡à>±s¡T ˝Ò∫ á $+‘·
#·÷dæ Ç~ @$T{Ï? nì n&ç–‘˚, sêE ùdq\ì ‘·|üŒø£ s¡øÏå+#ê*. #·÷&ÉT
‘ê‘ê, NeT\ sêE edüTÔHêï&ÉT nì #ÓbÕŒs¡T. yê] e÷≥ eTT–ùd˝À>±
$+‘· ø±+‘·T\‘√ yÓTs¡TdüTÔqï ô|<ä› ‘Ó\¢NeT e∫Ã #·∫Ã|ü&çe⁄qï NeT\≈£î
Á|ü<äøÏåD+ #˚j·T>±H˚ n$ nìï ‹]– Áã‹ø±sTT. ˇø£ yÓTT+&ÜìøÏ y˚s=ø£
bÕeTT‘·\, ˇø£ ‘·\øÏ y˚s=ø£ yÓTT+&Ó+ Ç˝≤ Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ n‹øÏ+∫
lbÕ<äT\T Ä bÕeTT\ì ≈£L&Ü Áã‹øÏ+∫, ªsêVüQ Á>∑Vü≤ã\+ #ê\q|ü⁄&ÉT
C≤‘·≈£îìøÏ n˙ï ø£cÕº˝Ò ø£\TZ‘êsTT. n<˚ ø±\düs¡Œ jÓ÷>∑+. H˚qT #˚dæq
á |üìe\¢ Hê uÛÑ≈£îÔ\ C≤‘·ø£+˝Àì düs¡Œ<√cÕ\T ‘=\–b˛j·÷sTT,μ nì
$e]+#ês¡T.
146
22e n<Ûë´j·T+
nVü≤+ø±s¡y˚T nC≤„q+
(lbÕ<äT\≈£î 10 @+&ÉT¢)
eTVü‰|ü+&ç‘·T&ÉT >∑Ts¡T<ä‘·ÔuÛÑ≥Tº
≈£îs¡T+>∑&É¶≈£î >∑Ts¡T<ä‘·ÔuÛÑ≥Tº nH˚ CÀ´‹wü´ |ü+&ç‘·T&ÉT e#êÃs¡T.
H˚qT yê]ì, ªªnj·÷´! CÀ´‹wü´XÊÅdüÔ+˝À #Óù|Œ |òü*‘ê\T nìï K∫Ã‘·+>±
»]π> rs¡T‘êj·÷? ˝Ò<ë @yÓ’Hê e÷s¡TŒ\T »s¡>∑e#êÃ? eTìwæ eTqT>∑&É
‘êqT |üPs¡«+ #˚dæq ø£s¡àô|’q Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+<ë? ˝Òø£ n‘·qT #˚ùd
Á|üjT· ‘·ï+ô|q’ Hê?μμ nì Hê dü+<˚V≤ü + yÓfifl¯ ãT#êÃqT. yês¡T <ëìøÏ #·øÿ£ >±
C≤‘·ø£|üs¡+>± $e]dü÷Ô Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T: ªªe÷qe⁄\T yêfi¯ófl #˚düT≈£îqï
|üPs¡« »qà\ ÁbÕs¡ãΔ ø£s¡à\ô|’q Ä<Ûës¡|ü&ç CÀ´‹wü´XÊÅdüÔ >∑DÏ‘· Á|üø±s¡+
Á>∑Vü‰\T Äj·÷ kÕúHê\˝À e÷]q|ü⁄&ÉT |ü⁄&ÜÔs¡T. ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ
Á>∑V‰ü \≈£î eTqTwüß´\ô|q’ Çwüeº T÷ ˝Ò<Tä , ø√|üeT÷ ˝Ò<Tä . ø±ì yê{Ï˝ÀqT+∫
|ü⁄fÒº øÏs¡D≤\T, düŒ+<äq\T ˇø=ÿø£ÿdüeTj·T+˝À ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£yÓTÆq
|òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. n+<äT˝À qT+∫ |ü⁄fÒº$ <äTwüº düŒ+<äq\T nsTT‘˚
yê{Ïì ìs√~Û+#·>∑*π> X¯øÏÔ Ä eTìwæ˝À ñ+&Ü*. n˝≤ø±ì |üø£å+˝À
Ä #Ó&ÉT Á|üuÛ≤yê\≈£î n‘·&ÉT ã* nsTT´ ø£wüº qcÕº\≈£î >∑T] ne⁄‘ê&ÉT.
<Ûë´q+, »|ü+, |üP» yÓTT<ä˝…’q yê{Ïe\¢ Á>∑Vü‰\ <äTÅwüŒuÛ≤yêìï
ìs√~Û+#·>∑*π> X¯øÏÔ ø=+‘· edüTÔ+~. ø£s¡à eTØ ã\+>± ñ+fÒ Ç$
≈£L&Ü |üì #˚j·T˝Òe⁄. n˝≤+{Ï dæú‹˝À eTq ‘·\sê‘·qT e÷s¡Ã>∑˝ÒZyês¡T
lbÕ<äT\T ˇø£ÿsπ . yê] Vü≤è<äjT· + qT+&ç uÛ≈Ñ î£ \Ô ô|’ bı+π> Áù|eT, ø£sT¡ D\
ñô|Œq˝À ø£s¡à<˚e‘·\T X¯øÏÔ $V”≤qT\T nsTTb˛‘ês¡T,μμ n+≥÷ ‘·q
J$‘·+˝À »]–q dü+|òüT≥q #ÓbÕŒs¡T.
147
nô|òT±s¡jÓ÷>∑+qT+&ç ‘·|æŒ+#·T≥
>=|üŒ |ü+&ç‘·T&çqì, >=|üŒ <ä‘·ÔuÛÑ≈£îÔ&çqì Hê≈£î #ê˝≤ nVü≤+ø±s¡+
ñ+&˚~. n˝≤+≥|ü&ÉT lbÕ<äT\T ‘êH˚ <ä‘·TÔ&çqì #Ó|üŒ≥+ Hê≈£î
>=|üŒ\T #Ó|ü≈£î+≥Tqï≥T¢>± nì|æ+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü áj·Tq mø£ÿ&É?
Á‹eT÷sêÔ´‘·àø£ ne‘ês¡yÓTÆq <ä‘·TÔ˝…ø£ÿ&É? nì qe⁄«≈£L&Ü e#˚Ã~.
n+<äTø£ì ªdü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔì˝≤ lbÕ<äT\T ≈£L&Ü •\j˚THê? eT]
•\≈£î Hê&û Ä&É<äT, >∑T+&Ó ø=≥Tºø√<äT>±?μ n+≥÷ π>* #˚ùdyê&çì.
ˇø£kÕ] ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡ Ä\j·÷ìøÏ yÓfi≤flqT. uÛÑøÏÔ‘√ ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì
<ä‘·TÔì ÁbÕ]údüTÔHêïqT. ªªzØ! eT÷s¡Tâ&Ü! ˙e⁄ #·∫Ã m+‘·ùd|üsTT+~? Hê
uÛÑ≈£îÔ&çqì ;sê\T #Ó|üPÔ qH˚ï >∑Ts¡TÔ |ü≥º˝Òø£b˛‘·THêïe⁄,μμ nH˚ e÷≥\T
düèwüº+>± $ì|æ+#êsTT. CÀ´‹wüßÿ&ÉqT ø±e&É+‘√ >∑ã>∑u≤ ˝…ø£ÿ\T ø£{Ïº
#·÷ùdÔ Äs√E @ |òüT&çj·T, $|òüT&çj·T\˝À H˚qT eTs¡DÏ+#ê˝À dü]>±Z
n<˚ düeTj·÷ìøÏ >∑T&ç˝À ñHêïqT. Hê&û, >∑T+&Ó ¬s+&É÷ ø=≥Tºø√e&É+
˝Ò<äT.nø£ÿ&ÉTqï n<ä›+˝À eTTK+ #·÷düT≈£î+fÒ |üP]Ô Áù|‘·ø£fi¯. uÛÑj·T+‘√
lbÕ<äT\ Ç+{ÏøÏ |üs¡T¬>‘êÔqT. 10@fi¯fl lbÕ<äT\T ãj·T≥≈£î e∫Ã,
ªªzØ! uÛÑ&Éyê! $T&ç$T&ç C≤„q+‘√ l#·s¡DT\yÓTÆq eTeTTà @eTì #Ó|æŒ
yÓøÿÏ ]+#êy√ dü]>±Z n<˚ dæ‹ú ˝À ìqTï ì\u…{≤ºqT. •\>± e÷sêÃqT, ø±ì
Äø£* <ä|ü\T n˝≤π> ñ+#êqT. ÁbÕD+ rXÊqT. Hê&û, >∑T+&Ó ¬s+&É÷
ø=≥Tºø√≈£î+&Ü ø£≥&º ç #˚dæ Áã‹øÏ ñqï yêì˝≤ ˝Àø£+ uÛ≤$+#˚˝≤ #˚XÊqT,μμ
n+≥÷ >∑~›+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·T+&É>± düTeTre÷‘· ãj·T≥≈£î e∫Ã qqTï
#·÷dæ uÛÑj·T|ü&ç, meØ nô|ò÷Ø? nì Á|ü•ï+#ês¡T. ªªne÷à! M&ç+ø±
nô|ò÷] ne˝Ò<äT. eTì+{À¢ ø±düÔ #·~› nqï+ ñ+fÒ Ç‘·ìøÏ ô|≥ºe÷à,μμ
nì ‘·*¢ì Áã‹$T˝≤&Üs¡T. <äj·T‘√ Ä ‘·*¢ Ç∫Ãq nqï+ rdüTø=ì yÓ[fl
H˚qT ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡T&ç >∑T&ç <ä>∑Zs¡ ‹HêïqT. eT∞fl Á|üuÛÑTe⁄\ <äs¡Ùq+ #˚dæ
148
e÷ Á>±eT+ yÓ[flb˛j·÷qT. #Ó|ü&ÉT e÷≥\T $ì #Ó&ç b˛sTTq Hêô|’
yês¡T <äj·T#·÷|æ |üs¡eT |ü$Á‘·yÓTÆq yê] Ç+{Ï ÄVü‰sêìï düTeTre÷‘·
<ë«sê nqTÁ>∑V≤æ +|ü#d˚ æ nô|÷ò Ø˝≤ »qà m‘êÔ*‡q <Ísê“¤>´∑ + qT+∫ qqTï
ø±bÕ&Üs¡T,μμ nì ‘·eT >±<∏ä $e]+∫ ‘·s¡Tyê‘· u≤|üHês¡T´\‘√ »]–q
dü+|òüT≥q Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
ø£s¡àã+<Ûä $es¡D
ªªˇø£kÕ] e÷≥\ dü+<äs“¡ +¤ ˝À düs<¡ ë>±≈£L&Ü ndü‘´· + |ü\ø£sê<äì
dü‘·´ãTTw”X¯«s¡T˝…’q u≤|üHês¡T´\T #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘·˝À ÁX‚wæ˜>±s¡T nø£ÿ&çøÏ
e∫Ã eTVü‰\j·T|üø+å£ ˝À ˇø£s√E u≤|üHês¡T´\qT ‘·eT Ç+{ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏ
sêyê\ì, <äøDåÏ ≈£L&Ü rdüTø√yê\ì ø√sês¡T. u≤|üHês¡T´\T düsπ nHêïs¡T.
ø±ì eTVü‰\j·T ne÷yêdü´ >∑&ç#˚+‘· es¡≈£î yê>±›q+ rdüT≈£îqï yêfi¯fløÏ
ø±ì Ç∫Ãq yêfi¯fløÏ ø±ì Ä $wüj·T+ >∑Ts¡TÔ ˝Ò<äT. Ä s√E eT<Ûë´Vü≤ï+
lbÕ<äT\T á $wüj·÷ìï >∑Ts¡TÔ #˚ùdÔ Ç<ä›s¡÷ u≤<Ûä e´ø£Ô+ #˚kÕs¡T.
yê]ì eT]∫b˛j˚T˝≤ #˚dæ+~ ‘êH˚ nì lbÕ<äT\T qe⁄«‘·÷ #Ó|æŒ ø£s¡à
ã+<Ûë\qT Ç˝≤ $e]+#ês¡T:
ªª‘·*¢‘·+Á&ÉT\ qT+&ç Je⁄&ÉT X¯ØsêH˚ï ø±≈£î+&Ü H˚qT nH˚
#Ó’‘·Hê´ìï ≈£L&Ü bı+<äT‘ê&ÉT. H˚qT nH˚ á #Ó’‘·Hê´ìøÏ |üs¡+|üs¡>±
e#˚Ã u≤<Ûä´‘·\‘√bÕ≥T>± ø£s¡à ã+<Ûë\T ≈£L&Ü yês¡dü‘·«+>± \_ÛkÕÔsTT.
eTVü‰\j·T ne÷yêdü´ s√Eq u≤|üHês¡T´\T ÁX‚wæ̃>±]+{À¢ nqï+ ‹q&É+
nH˚ ø£s¡à MT Ç<ä›]eT<Ûä´ Ç|ü⁄&ÉT »s¡>∑ø£ b˛sTTHê @<√ ˇø£ »qà˝À,
@<√ ˇø£ Á|ü<˚X¯+˝À MT Ç<ä›] e+o≈£î\ eT<Ûä´, n+fÒ, u≤|üHês¡T´\
e+X¯düTú\˝À ˇø£s¡T, ÁX‚wæ˜ e+X¯düTú\˝À mes√ ˇø£] Ç+≥ eTVü‰\j·T
|üø£å+˝À uÛÀ»q+ #˚kÕÔs¡T. Ç˝≤ ø=ìï ø=ìï ø£s¡à\≈£î uÛÖ‹ø£ø±\+,
jÓ÷>∑ø±\+, jÓ÷>∑<˚X¯+ y˚s¡T>± ñ+{≤sTT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. ªdü‘·ÿs¡à\
149
e\q düTU≤ìï, <äTwüÿs¡à\ e\q <äT'U≤ìï, |üPs¡« »qà\ ø£s¡àã+<Ûë\
|ò*ü ‘ê\qT eTq+ ‘·|Œü ø£ nqTuÛ$Ñ +#˚ rsê*. ø±ì dü<Tä sZ T¡ e⁄ <äjT· ñ+fÒ
jÓ÷>∑ø±\+ @s¡Œ&ç jÓ÷>∑ <˚X¯+˝À Ä ø£s¡à r]b˛‘·T+~,μ n+≥÷ BìøÏ
ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D Çdü÷Ô >∑Ts¡T<ä‘·ÔuÛÑ≥Tº á ÁøÏ+~ dü+|òüT≥q e]í+#ês¡T.
•ej·T´≈£î ÁãVü≤àsêø£ådü |”&Ü $eTTøÏÔ
ªªes¡à>±] e<ä› •ej·T´ nH˚ |üìeTìwæ ñ+&˚yê&ÉT ñqï≥T¢+&ç ˇø£
s√E H˚H˚ düèwæºøÏ ø±s¡D+ n+≥÷ |æ∫Ã>± eéVü≤]+#·&É+ yÓTT<ä\T
ô|{≤º&ÉT. es¡à>±s¡T yê&ç ô|’q <äj·T #·÷|üeTì lbÕ<äT\ì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
lbÕ<äT\T yê&çì düàXÊq+ rdüTø=ì b˛sTT m+&ÉT y˚T&ç ø£Ás¡\T ù|]Œ+∫
<äVü≤q+ #˚sTT+#ês¡T. yê&ÉT dü«düTú&Éj·÷´&ÉT. ‘·sê«‘· lbÕ<äT\T Bìï
>∑T]+∫ es¡à>±]øÏ Ç˝≤ $e]+#ês¡T, ªªyêj·Tdü|ü⁄s¡+˝À ˇø£ |ü+&ç‘·TìøÏ
Hêô|’q ø√|ü+. y˚˝…&É+‘· |üdæ≈£Lq |üs¡e÷‘·àqì n+{≤&˚$T{Ï? n+‘ê
nã<äΔ+ nì. Ç˝≤+{Ï <Ûë´dü‘√H˚ eTs¡DÏ+∫ ÁãVü≤àsêø£ådüT&ÉT nj·÷´&ÉT.
ˇø£ »qà˝À •ej·T´ Ä |üü+&ç‘·TìøÏ u≤ø° ñHêï&ÉT. n+<äTø£H˚ n‘·&ÉT
•ej·T´ì |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. H˚qT á düeTj·÷ìï jÓ÷>∑ø±\+>±qT,
düàXÊHêìï jÓ÷>∑<X˚ +¯ >±qT ìs¡sí TT+∫, jÓ÷>∑øs£ à¡ >± y˚T&ç ø£f\º… ‘√ <äV≤ü q
dü+kÕÿsê\T #˚sTT+#êqT. Bì‘√ •ej·T´ dü«düTú&ÉT, ãTTD $eTT≈£îÔ&ÉT
nsTT‘˚, Ä |ü+&ç‘·T&çøÏ ÁãVü≤àsêø£ådü »qàqT+&ç $eTTøÏÔ <=]øÏ+~.μμ
uÛÖ‹ø£ ø±\+`<˚X¯+, jÓ÷>∑ ø±\+`<˚X¯+
@ s¡ø£yÓTÆq CÀ´‹wü´ |òü*‘ê˝…’Hê düπs C≤‘·ø£ Á|üø±s¡+ »s¡>±*‡q
ø±\+˝ÀH˚, n<˚ Á|ü<˚X¯+˝ÀH˚ »]–rsê* nqï ìã+<Ûäq ˝Ò<äT.
jÓ÷>∑ø±\+˝À jÓ÷>∑<˚X¯+˝À »s¡>∑e#·TÃqT. jÓ÷>∑ø±\+, jÓ÷>∑<˚X¯+
n+fÒ y˚πs @MT ø±e⁄, uÛÑ≈£îÔì ô|’q <äj·T‘·\∫q |üs¡e÷‘·à Ä
150
C≤‘·ø£ |òü˝≤ìï ‘·|æŒ+#·&É+ ø√dü+ ‘êy˚T dü«j·T+>± ìs¡ísTT+∫q
ø±\eT÷, Á|ü<˚X¯eT÷ nì ns¡ú+. CÀ´‹wü´ Á|üø±s¡+ yÓsTT´ dü+e‘·‡sê\
‘·sê«‘· |òü˝≤Hê dü+|òüT≥q |òü˝≤Hê <˚X¯+˝À »s¡>±*, n+fÒ n$ <ëì
uÛÖ‹ø£ø±\+, uÛÖ‹ø£<˚X¯+ nqïe÷≥. ø±ì lbÕ<äT\ dü+ø£\Œ+‘√
Ä |òTü ≥q Ç|ü&˚ Çø£ÿ&˚ »s¡>e∑ #·TÃ. yês¡T ìX¯ÃsTT+∫q ø±\+ jÓ÷>∑ø±\+,
Á|ü<˚X¯+ jÓ÷>∑<˚X¯+, yês¡T dü+ø£*Œ+∫q $<Ûëq+ jÓ÷>∑ø£s¡à nqïe÷≥.
ˇø£kÕ] ÁX‚wæ˜>±]+{À¢ <˚e⁄&çøÏ ø=ã“]ø±j·T ø=fÒº dü+<äs¡“¤+˝À
lbÕ<äT\T Ä ø±j·TqT ÁX‚w>˜æ ±] qT+&ç rdüTø=ì dü«j·T+>± ‘êH˚ ø={≤ºsT¡ .
n~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± $]– n+<äT˝À qT+&ç ˙fi¯fl≈£î ã<äT\T s¡ø£Ô+
∫$Tà+~. lbÕ<äT\T, ªª‘ê‘ê! á s√E ˙≈£î HÓ‹Ô ã<ä›˝…’ eTs¡DÏ+#ê*‡q
jÓ÷>∑+ ñ+~. H˚qT Ä <˚X¯ø±˝≤\qT á ø=ã“]ø±j·T˝ÀøÏ ÄeVæ≤+|ü
#˚dæ ìqTï s¡øÏå+#êqT,μμ nì ‘Ó*bÕs¡T. lbÕ<äT\T <äj·T‘√ ‘·eT ÄÁ•‘·T\
C≤‘·ø£ |òü˝≤\qT á $<Ûä+>± e÷]Ã, ø£s¡àqT <Ûä«+dü+ #˚dæ yêfi¯flì
s¡øÏåkÕÔs¡T n+≥÷ ‘·eT $es¡D eTT–+#ês¡T >∑Ts¡T<ä‘·ÔuÛÑ≥Tº. kÕj·T+ø±\+
ne&É+‘√ y˚TeTT ø£èwüí áe* ˇ&ÉT¶ #˚sêeTT.
151
23e n<Ûë´j·T+
•e|üPC≤ eTVæ≤eT (lbÕ<äT\≈£î 11 @fi¯ófl)
<Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\‘√ düe÷>∑eT+
H˚qT ≈£îs¡T+>∑&É¶≈£î yÓfi¯óÔ+fÒ <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô&ÉH˚ yÓ’X¯ó´&ÉT ø£*kÕs¡T. yês¡T
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝Àì y˚+ø£≥|üŒj·T´ ÁX‚wæ˜>±] <ä>∑Zs¡ ã+<ÛäTe⁄\T. n|üŒ{Ïes¡≈£î
qqTï ø£*dæq yês¡+<äs÷¡ lyê] #·]Á‘·˝À es¡Tdü>± ˇø=ÿø£ÿ dü+e‘·‡s¡+˝À
»]–q @<√ ˇø£ dü+|òüT≥q #Ó|üPÔ e#êÃs¡T. Ms¡T @+ #ÓbÕÔsê? nì
Ä˝À∫düTÔqï+‘·˝À yês¡T Ç˝≤ #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T:
•ejÓ÷– eè‘êÔ+‘·+
ªªnj·÷´! X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! H˚qT •euÛÑ≈£îÔ&ÉqT. lbÕ<äT\≈£î 11 @fi¯fl
ÁbÕj·T+˝À ˇø£ •ejÓ÷– |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e#êÃs¡T. Äj·Tq <ä>∑Zs¡ ˇø£ bÕÁ‘·
ø±ì, ø£+#·+ ø±ì ˝Òe⁄. πøe\+ #˚‹˝À _Ûø£å rdüTø=H˚yês¡T. e÷{Ïe÷{ÏøÏ
•e |ü+#êø£å] »|ædü÷Ô ñ+&˚yês¡T. ˇø£s√E ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·T+˝À
|üP» »s¡T>∑T‘·T+&É>± •ejÓ÷– ˝À|ü*øÏ e#êÃs¡T. yê]‘√u≤≥T ¬s+&ÉT
‘ê#·TbÕeTT\÷ e#êÃsTT. |üPC≤s¡T\T yê{Ïì #·÷dæ uÛÑj·T|ü&ÉT‘·T+fÒ
n$ •e⁄&ç ÄuÛÑs¡D≤\ì, @MT #˚j·Teì, qeTø£ #·eTø±\T sê>∑j·TTø£Ô+>±
Ä˝≤|æ+#·eTì •ejÓ÷– #ÓbÕŒs¡T. Ä Ä˝≤|üq≈£î n$ \j·Tã<äΔ+>±
|ü&>É \∑ ì Ä&çd÷ü Ô Äq+<ä+ e´ø£+Ô #˚kÕsTT. dü÷s¡´#·+Á<äXÊÅdÔæ nH˚ |üPC≤]
•ejÓ÷–ì u≤|üHês¡T´\ Ç+{ÏøÏ rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. lbÕ<äT\T dü«j·T+>±
‘·q #˚‘·T\‘√ yê]øÏ nqï+ ‹ì|æ+∫ •e‘·‘êÔ«ìï Ç˝≤ $e]+#ês¡T:
@ø±<äX¯ •eπøåÁ‘ê\T
ªª•e⁄&É T 1.eTVü ≤ <˚ e 2. •e 3. eTVü ‰ s¡ T Á<ä 4. X¯ + ø£ s ¡
5. ˙\ ˝ÀVæ≤‘· 6. áXÊqs¡TÁ<ä 7. $»j·Ts¡TÁ<ä 8. ;ÛeTs¡TÁ<ä 9.
<˚e<˚e 10. uÛÑy√<ä“¤e eT]j·TT 11. n~Û‘ê´‘·àø£ ls¡TÁ<ä yÓTT<ä˝…’q
152
11 s¡TÁ<äT\ dü«s¡÷|ü+.
@ø±<äX¯s¡TÁ<äT\T.
5 C≤„H˚+Á~j·÷\TG 5 ø£πsà+Á~j·÷\TG1 eTqdüT‡ R Çy˚
@ø±<äX¯ s¡TÁ<äT\≈£î Á|ürø£\ì M{ÏH˚ @ø±<äX¯ (11) s¡TÁ<äø£fi¯\ì ≈£L&Ü
n+{≤s¡ì ñ|üìwü‘·TÔ\T #Ó|ü‘·THêïsTT. Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À 11 •eπøåÁ‘ê\T
ñHêïsTT. yê{Ïì #·÷&É≥+ e\¢ |ü⁄D´|òü\+ \_ÛdüTÔ+~.
ãèVü≤‹Ù˝≤q>∑s¡+˝À q>∑πsX¯«s¡T&ÉT
Á<ëøå±sêeT+˝À ;Ûy˚TX¯«s¡T&ÉT
lXË’\+˝À eT*¢U≤s¡T®qT&ÉT
ø°åsêsêeT+˝À sêeT*+π>X¯«s¡T&ÉT
neTsêe‹˝À neTπsX¯«s¡T&ÉT
ø√{Ï|òü© πøåÁ‘·+˝À ø√{Ï|òü©X¯«s¡T&ÉT
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡T&ÉT
eTVü‰q+~˝À eTVü‰q+BX¯«s¡T&ÉT
ø±fi‚X¯«s¡+˝À ø±fi‚X¯«s¡T&ÉT
lø±fi¯Vü≤dæÔ˝À ø±fi¯Vü≤d”ÔX¯«s¡T&ÉT
Á‹|ü⁄sê+‘·ø£+˝À Á‹|ü⁄sê+‘·πøX¯«s¡T&ÉT
•e‘·‘·Ô« ìs¡÷|üD
ìC≤ìøÏ •e⁄&çøÏ s¡÷|üy˚T ˝Ò<äT. Ä‘·à\˝À yÓ*π> CÀ´‹ dü«s¡÷|üy˚T
•e*+>∑+. |ü$Á‘·yÓTÆq eTqdüT\˝Àì Á|ü‹s¡÷|üy˚T düŒ¤{Ïø£*+>∑+. e´øÏÔ
ø£bÕ\+˝À C≤„q+ ø£\>∑&ÜìøÏ düVü≤ø£]+#˚ s¡TÁ<äT&˚ ø£bÕ*. yÓT<ä&ÉT <ä>∑Zs¡
qT+∫ øÏ+<äes¡≈£î yê´|æ+∫j·TTqï Hê&ÉT˝Ò s¡TÁ<ä»&É\T.
•e⁄&ÉT _Ûøå±≥q+ #˚dæ Je⁄\ bÕ|üø£s¡à\T HêX¯q+ #˚kÕÔs¡T. düèwæº,
dæ‹ú , \j·T nH˚ eTVü‰düŒ+<äq\≈£î nqT>∑TD+>± •e⁄&ÉT Äq+<ä‘ê+&Ée+
153
#˚düTÔ+{≤s¡T. ø±ãfÒº q≥sêE n+{≤s¡T. ∫‘Y n+fÒ eTqdüT‡, n+ãs¡+
n+fÒ ã≥º ˝Òø£ Äø±X¯+. eTqdü‡H˚ Äø±X¯+˝À ñ+&˚yê&ÉT, n+fÒ
Äø±X¯s¡÷|ü+˝À ñ+&˚yê&ÉT ∫<ä+ãs¡T&ÉT. ˙≈£î ø£ì|ædüTÔqï á $XÊ\
s√<äd” dü«s¡÷|üy˚T s¡TÁ<ä dü«s¡÷|ü+!
12 CÀ´‹]¢+>±\T sê•#·Áø£+˝Àì 12 sêX¯ó\qT dü÷∫kÕÔsTT.
n+<äTø£H˚ •e⁄ì ø±\dü«s¡÷|ü⁄&ÉT n+{≤eTT. |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\T yê]
nsTT<äT eTTU≤\T. ñe÷eTùV≤X¯«s¡T&ÉT ì‘·´ Á|üdüqTï&ÉT. dü‘·Ô«+, s¡»düT‡,
‘·eTdüT‡ nH˚ eT÷&ÉT >∑TD≤\qT uÛÑdüà+ #˚dæqyê&˚ Á‹|ü⁄sê+‘·≈£î&ÉT.
C≤„qH˚Á‘·y˚T eT÷&Éeø£qTï. •e⁄&ÉT <Ûë´q+˝À ñ+&É>± ìs¡+‘·s¡+>±
yê]˝À qT+&ç Á|üeVæ≤düTÔqï |ü$Á‘·‘˚ >∑+>±e÷‘·.
Ä~ $T<∏Tä qyÓTqÆ •ebÕs¡«‘·T\ dü«s¡÷|üyT˚ $T<∏Tä qsê•. $T<∏Tä qsê•ì
düMT|æ+#·&ÜìøÏ eTT+<äT>± eèwüusÑÛ ê•ì
<ë{≤*. •ebÕs¡«‘·T\qT düMT|æ+#ê\+fÒ
eTT+<äT>± eèwüu≤Û ìï <ë{≤*‡ ñ+≥T+~.
n<˚ q+BX¯«s¡T&ÉT. jÓ÷>∑d‹úæ ì bı+<ä&+É
e\¢ ø±e÷ìï »sTT+#· > ∑ \ TZ ‘ ês¡ T .
ø±e÷ìï »sTT+∫q|ü⁄&ÉT Åd”Ô |ü⁄s¡Twü
uÛ<Ò uä ≤Û e+ q•düT+Ô ~. eTqà<ÛTä ì »sTT+∫
<ä>∑Δ+ #˚dæ @ø£‘·«dæú‹ì bı+~q s¡÷|üy˚T
ns¡úHêØX¯«s¡T&ÉT. Hêj·THê! •ejÓ÷–!
•e|üPC≤ s¡V≤ü kÕ´\T øπ e\+ nqTcÕ˜q+‘√qT, >∑Ts¡T ø£{≤ø£+å ‘√ e÷Á‘·yT˚
‘Ó*dæø=q >∑\TZ‘ês¡T.μμ
dü«s¡í|”]ƒø±|ü⁄s¡ s¡Vü≤dü´+
n≥T ‘·s¡Tyê‘·, ªuÛÖ‹ø£+>± ø£ì|æ+#˚ |”]ƒø±|ü⁄s¡y˚T ø±≈£î+&Ü
154
CÀ´‹dü«s¡÷|ü+‘√ dü«s¡í |”]ƒø±|ü⁄s¡+ ≈£L&Ü ñ+<äì, n~ yê] #Ó’‘·q´+‘√
ì]à+|üã&çq<äì, uÛÖ‹ø£ |”]ƒø±|ü⁄s¡+ yê´|æ+∫q+‘·y˚Tsê nB yê´|æ+∫
ñqï<äì, m\¢|ü&É÷ yê]ì düà]+∫, <Ûë´ì+#˚ uÛÑ≈£îÔ\T, eTVü‰ jÓ÷>∑T\T
e÷Á‘·y˚T <ëìï ‘Ó\TdüTø=q>∑\TZ‘ês¡ì, n˝≤+{Ï yês¡T m+‘·<ä÷s¡+˝À,
mø£ÿ&É ñHêï ≈£L&Ü dü«s¡í|”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT˝Ò ne⁄‘ês¡T,μ nì #ÓbÕŒs¡T.
yê]ì Äsê~Û+#˚ uÛÑ≈£îÔ\T mH√ï |üØø£å\≈£î >∑T] ø±e*‡ ñ+≥T+<äì,
Ä n&É¶+≈£î\ìï <ë{Ï ìX¯Ã\ uÛÑøÏÔ uÛ≤yêìï dæús¡+ #˚düTø√>∑˝ÒZyêπs yê]ì
#˚s¡T≈£î+{≤s¡ì #Ó|æŒ n˝≤+{Ï yês¡T m|ü&É÷ ‘·eT s¡ø£åD˝ÀH˚ ñ+{≤s¡ì
Vü‰MT Ç#êÃs¡T. á $wüj·÷\ìï lbÕ<äT\T •ejÓ÷–øÏ $X¯Bø£]+#ês¡ì
<Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T Hê≈£î #ÓbÕŒs¡T. ì»y˚T! lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+ jÓ÷>∑T´\ô|’
neTè‘·eèwæºì ≈£î]|ædüTÔ+~. njÓ÷>∑T´\≈£î n~ m+&Ée÷$e˝… πøe\+
Á|ü˝ÀuÛ≤ìï e÷Á‘·y˚T $T>∑T\TÃ‘·T+~.
155
24e n<Ûë´j·T+
•e⁄ì Äj·TT<Ûë\ $•wüº‘·
‘·s¡Tyê‘· H˚qT, ªª•e⁄ì ÄuÛÑs¡D≤\T, Äj·TT<Ûë\øÏ dü+ã+~Û+∫
@<ÓH’ ê n+‘·sês¡+ú ñ+<ë?μμ nì <Ûsä à¡ >∑T|ü⁄\Ô ì Á|ü•ï+#êqT. <ëìøÏ yês¡T
á $es¡D Ç#êÃs¡T, ªª>∑D|ü‹øÏ bÕXÊ+≈£îXÊ\T, $wüßíe⁄øÏ düT<äs¡Ùq#·Áø£+
m˝≤+{Ï eTTK´ Äj·TT<Ûë˝À •e⁄ìøÏ Á‹X¯S\+ n˝≤+{Ï eTTK´
Äj·TT<Ûä+. Á‹X¯S˝≤ìøÏ eT÷&ÉT ø=q\T+&ç n&ÉT>∑Tq yê{Ïì ø£\T|ü⁄‘·÷
X¯S\Vü≤düÔ+ ñ+≥T+~. eT÷&ÉT ø=q\T dü‘·«, s¡»dt, ‘·yÓ÷ >∑TD≤\qT
dü÷∫ùdÔ Ä X¯S\Vü≤düÔ+ yê{Ï @ø£‘ê«ìï dü÷∫düTÔ+~. Çø£ÿ&É Á‹>∑TD≤\
@ø£‘·«+ n+fÒ, yê{ÏøÏ nr‘·yÓTÆq ‘·‘·Ô«+ nì ns¡ú+. n+‘˚ø±≈£î+&Ü
Ç&Ü, |æ+>∑fi¯, düTwüßeTï Hê&ÉT\T eT÷&É÷ •s¡düT‡˝Àì C≤„q πø+Á<ä+
<ä>∑Zs¡ ø£\TkÕÔsTT. BH˚ï Á‹y˚DÏ dü+>∑eT+ n+{≤s¡T. Ä eT÷&ÉT Hê&ÉT\T
eT÷&ÉT ø=q\ì dü÷∫ùdÔ, C≤„qπø+Á<ä+ X¯S\Vü≤kÕÔìï, yê{Ï @ø£‘·«+
Á‹>∑TD dü+>∑e÷ìï dü÷∫düTÔ+~. Äø±X¯+ X¯ã› >∑TD+‘√ ≈£L&ÉTø=ì
ñ+~. Äø±X¯+˝À <Ûä«qT\ Á|üø£+|üq\T Á|üj·÷D+ #˚düTÔ+{≤sTT. eTq+
|ü$Á‘·yÓTÆq eT+Á‘ê\qT ÁX¯<ëΔdü≈£îÔ\‘√ #·~y˚≥|ü&ÉT ø±ì, $H˚≥|ü&ÉT
ø±ì yê{ÏqT+&ç eT<ÛäTs¡yÓTÆq &ÛÉeTs¡Tø£ Hê<ä+ $ì|ædüTÔ+~. jÓ÷>∑T\≈£î
Ç~ eTVü≤<ëq+<ëìï ø£*–düTÔ+~. Bìï dü÷∫dü÷Ô •e⁄ì Á‹X¯S˝≤ìøÏ
&ÛÉeTs¡Tø£+ ø£{Ïº ñ+≥T+~.
dü]Œ˝≤ø±s¡+˝À ñ+&˚ ≈£î+&É*˙X¯øÏÔì dü÷∫dü÷Ô •e⁄&ÉT düsêŒ\qT
yÓT&É˝À <Ûä]kÕÔs¡T. n+<äTπø Hê>±uÛÑs¡DT&ÉT nH˚ ù|s¡T ñ+~. á ≈£î+&É*˙
X¯øÏÔ $»è_Û+∫q|ü⁄&ÉT nwüºdæ<äTΔ\T ø£\T>∑T‘êsTT. á nwüºdæ<äTΔ\T •e⁄ì
ìj·T+Á‘·D˝À ñ+&É≥+ e\¢, yês¡T nwüºdæ<äTΔ\≈£î Á|üuÛÑTe⁄ ne&É+ e\¢
Äj·Tìï áX¯«s¡T&ÉT nì |æ\TkÕÔs¡T. áX¯«s¡T&ÉT nH˚ |ü<ëìøÏ Á|üuÛÑTe⁄
156
nì ns¡ú+. C≤„ìøÏ jÓ÷>∑<äèwæº ø£\>∑&ÜìøÏ, uÛÑ÷‘· uÛÑ$wü´‘Y, es¡Ôe÷Hê\T
Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ ÄC≤„#·Áø£+ $ø£dæ+#ê*. n~ $ø£dæ+∫q<äqï dü+πø‘·y˚T
•e⁄ì eT÷&√ø£qTï.
‘ê+Á‹ø£ dæ<äTΔ\T |ü⁄*˝≤ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq$. yê{Ïì |üP]Ô>±
˝§+>∑Bdæ ‘·eT nBÛq+˝À ô|≥Tº≈î£ Hêïqì ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ •e⁄&ÉT yê´Á|òTü #·sà¡ +
<Ûä]kÕÔs¡T. ìs¡à\yÓTÆq ÁãVü≤à C≤„HêìøÏ, neTè‘·‘·Ô« dæ~ΔøÏ |üs¡eT bÕeì
>∑+>∑ dü+πø‘·eTsTT‘˚ ì‘·´ Á|üdüqï‘·«+e\¢ ø£*π> Á|üXÊ+‘· Äq+<ëìï
HÓ\e+ø£ dü÷∫düTÔ+~.
Åd”Ô |ü⁄s¡Twüß\T Ç<ä›]˝ÀqT Åd”Ô, |ü⁄s¡Twü ‘·‘êÔ«\T ¬s+&É÷ ø£*ùd
ñ+{≤sTT. X¯Øs¡+ ≈£î&çuÛ≤>∑+˝À ñ+&˚ X¯øÏÔ |ü⁄s¡Twü X¯øÏÔ, m&ÉeTuÛ≤>∑+˝À
ñ+&˚ X¯øÏÔ Åd”ÔX¯øÏÔ. áX¯≈£îÔ\ n$∫Ã¤qï dü+jÓ÷>∑y˚T ns¡úHêØX¯«s¡ ‘·‘Ô·«+.
Ç+‘˚ø±ø£ ø±\#·Áø£+ ≈£L&Ü ns¡úHêØX¯«s¡‘·‘·Ô«eTì, mqï&É÷$&ÉBj·Tsêì
»+≥ nì ‘Ó\TdüTø√>∑\>±*. sêÁ‹`|ü>∑\T, bÂs¡í$T`ne÷yêdü´\
e+{Ï$ n˙ï ˇø£ <ëìMT<ä ˇø£{Ï Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+{≤sTT. ˇø£{Ï ˝Òì<˚
eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT.
•e⁄&ÉT dü+Vü‰s¡ø±s¡≈£î&ÉT n+fÒ bÕ‘· düèwæºì rdæ ø=‘·Ô düèwæºì
ø£*Œ+#˚yê&Éì ns¡ú+. <ÛäqTdüT‡ <Ûä]+∫ ÄÅsê› qø£åÁ‘·+˝À >√#·s¡eTj˚T´
s¡TÁ<äT&ÉT |üs¡T>∑T\T rdü÷Ô bÕ]b˛‘·Tqï õ+ø£qT yÓqï+{Ï y˚{≤&˚
y˚≥>±ì˝≤ ø£ì|ækÕÔs¡T. Ç~ Äø±X¯+˝À $T<∏äTq ø£sêÿ≥ø£ sêdüT\≈£î
n&É¶+>± ◊eT÷\>± ñ+≥T+~. á qø£åÁ‘· eT+&É˝≤ìøÏ <ä>∑Zs¡>±
Á≈£Ls¡Á>∑Vü‰˝…’q X¯ì, ≈£î», sêVüQ, πø‘·Te⁄\T dü+#ês¡+ #˚dæq≥¢sTT‘˚
Á|ü|ü+#· j·TT<ëΔ\T, Á|üfi¯j·÷\T »s¡T>∑T‘êsTT.
jÓ÷>±–ï e\¢ nìï ø√]ø£\T uÛÑdüàyÓTÆq≥¢sTT‘˚ @ ø√]ø£\÷ ˝Òì
yÓ’sê>∑´ dæú‹ ø£*–, Ä yÓ’sê>∑´ dæú‹˝À #·ø£ÿ{Ï Á|üXÊ+‘·‘·‘√ ≈£L&çq
157
ìsê«D dæú‹ nqTuÛÑe+˝ÀøÏ edüTÔ+~. Bìï dü÷∫dü÷Ô •e⁄ì düàXÊqyêdæ
n+{≤s¡T. $uÛÑ÷‹ |ü$Á‘·yÓTÆq ‘Ó\¢{Ï C≤„HêìøÏ >∑Ts¡TÔ. 9n~ÛuÛÖ‹ø£,
n~Û<$’Ó ø£,11n<Ûë´‹àø£, á eT÷&ÉT kÕúsTT\˝ÀqT C≤„qÁbÕ|æÔ \_ÛdTü +Ô ~. ô|q’
10
#Ó|æŒq u≤<Ûä\qT X¯Øs¡+ nqTuÛÑ$dü÷Ô ñHêï, ì»yÓTÆq kÕ<Ûä≈£î&ÉT Ä‘·àqT

|ü]X¯ó<äΔ+>± ñ+#·T‘·÷, <Ó’e kÕìï<Ûë´ìï bı+<äe#·TÃqH˚ $wüj·÷ìï
dü÷∫dü÷Ô, •euÛÑ≈£îÔ\T eT÷&ÉT $uÛÑ÷‹ πsK\qT (Á‹|ü⁄+Á&Ü\T) <Ûä]kÕÔs¡T.
•yês¡ÃHê $<ÛëHê\T
e÷|òTü e÷dü+˝À ne÷yêdü´ eTT+<äT e#˚Ã #·‘T· s¡•› ì eTVü‰•esêÁ‹
n+{≤s¡T. eTVü‰•esêÁ‹ eT+>∑fi¯yês¡+Hê&ÉT, n˝≤π> Á‘·jÓ÷<ä•
X¯ìyês¡+Hê&ÉT eùdÔ #ê˝≤ eT+∫~. ø£sà¡ ø±s¡≈î£ &Óq’ X¯ìe\¢ ø£*>π ø£cÕº\qT
X¯ìøÏ n~Û<˚e‘· nsTTq •e⁄ì |üP»#˚dæ b˛>=≥Tºø√e#·TÃ. X¯ìÁ‘·jÓ÷<ä•
Á|ü<√wü (kÕj·T+dü+<Ûë´) düeTj·T+˝À •yês¡Ãq #˚ùdÔ ø£s¡à<√cÕ\T b˛sTT
düTKXÊ+‘·T\T ø£\TZ‘êsTT.
•e⁄&ÉT |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê‘·à≈£î&ÉT. eTq X¯Øs¡+˝Àì eT÷˝≤<Ûës¡+˝À ñqï
|üèB∏«‘·‘êÔ«ìøÏ Á|ürø£>± bÕ]úe*+>±ìï— kÕ«~ÛcÕ˜q+˝À ñqï »\‘·‘êÔ«ìøÏ
Á|ürø£>± »\*+>±ìï— eTDÏ|üPs¡ø£+˝À ñqï n–ï‘·‘êÔ«ìøÏ Á|ürø£>±
C≤«˝≤*+>±ìï— $X¯ó~Δ˝Àì yêj·TT‘·‘êÔ«ìøÏ Á|ürø£>± yêj·TT*+>±ìï—
nHêVü≤‘·+˝Àì Äø±X¯‘·‘êÔ«ìøÏ Á|ürø£>± ∫<ä+ãs¡*+>±ìï kÕ<Ûä≈£î\T
|üPõkÕÔsT¡ . Äø±X¯*+>∑+>± |æ\eã&˚ ∫<ä+ãs¡ *+>±ìøÏ ndü\T s¡÷|üyT˚
ñ+&É<äT. s¡TDeTT n+fÒ bÕ|ü+. bÕ|ü+ ˝Òì~ ns¡TD+. bÕbÕ\qT
HêX¯q+ #˚ùdyê&ÉT, ns¡TD≤#·˝ÒX¯«s¡T&ÉT.
9. n~ÛuÛÖ‹ø£ Ç‘·s¡ Je⁄\ e\¢ ø£*π> <äT:U≤\T, ø£cÕº\T.
10. n~Û<Ó’$ø£ Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘·´+ e\¢ ø£*π> u≤<Ûä\T, ø£cÕº\T.
11. Ä~+Ä‹àø£, eTqe\¢ eTq≈£î ø£*π> düeTdü´\T, u≤<Ûä\T.
158
lbÕ<äT˝Ò ly˚+ø£fÒX¯«s¡T\T
Ç+‘·es¡≈£î ÄbÕ<äeTdüÔø£+ |üs¡eT•e⁄ì ‘·‘êÔ«ìï $X‚¢wæ+∫q
<Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T, á Á|üdü+>±ìï eTT–dü÷Ô lbÕ<äT\T |ü<ëàer düy˚T‘·
y˚+ø£fÒX¯«s¡T\ dü+j·TTø£Ôs¡÷|üeTì e]ídü÷Ô, <ëìì Ç˝≤ $e]+#ês¡T:
ªªly˚+ø£fÒX¯«s¡T\T ø£è‘·j·TT>∑+qT+#˚ ñHêïs¡T. <äX¯s¡<∏äTìøÏ |ü⁄Á‘·Tì˝≤
»ìàkÕÔqì es¡+ Ç∫Ã lsêeTTì˝≤ ne‘·]+#ês¡T. n+<äTe\¢ øödü˝≤´
‘·qj·TT&ÉT nsTTq lsêeTTì>± |üPõ+|üe#·TÃ. ø=+‘·ø±\+bÕ≥T
yê]ì X¯ ø Ï Ô d ü « s¡ ÷ |ü y Ó T Æ q u≤˝≤Á‹|ü ⁄ s¡ d ü T +<ä ] >±, ø=+‘· ø ±\+
•edü«s¡÷|ü+>±, ø=+‘·ø±\+ düTÁãVü≤àD´kÕ«$T>±, ø=+‘·ø±\+
eTVü‰$wüßíe⁄>± Äsê~Û+#ês¡T.
yê] yÓ’wüíee÷j·T≈£î n+‘·T mø£ÿ&É? »>∑H√àVæ≤ì s¡÷|ü+˝À
<˚e‘·\≈£î e÷Á‘·y˚T neTè‘êìï |ü+∫, eTqà<∏äT&ç nedüs¡y˚T ˝Ò≈£î+&Ü
•e⁄ì yÓ÷Væ≤+|üCÒdæ, <Ûäs¡àXÊdüÔqT (nj·T´|üŒqT) »ìà+|üCÒdæ, düèwæºπø ˇø£
ø=‘·Ô nsêúìï Ç∫Ãq Á|üuÛÑTe⁄≈£î nkÕ<Ûä´+ nH˚~ @yÓTÆHê ñ+≥T+<ë?
159
25e n<Ûë´j·T+
dü‘·‡+>∑‘˚« ìdü‡+>∑‘·«+.
•yêsê<ÛäHê |ü<äΔ‘·T\T
•yêsê<ÛäHê |ü<äΔ‘·T\qT ‘Ó\T|üeTì H˚qT <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\qT ø√sêqT.
yê]˝≤ $e]+#ês¡T, ªªnj·÷´! ˇø=ÿø£ÿ |üPC≤ $<Ûëq+‘√ ˇø=ÿø£ÿ
<Ó’e+ dü+‘·Twüßº\T ne⁄‘ês¡T. düVü≤ÁdüHêeT |üsƒ¡q, ns¡Ãq\‘√ $wüßíe⁄,
yÓ÷<äø±\‘√ >∑D|ü‹, qeTkÕÿs¡+‘√ dü÷s¡T´&ÉT, ns¡È´+‘√ #·+Á<äT&ÉT,
n_Ûùwø£+‘√ •e⁄&ÉT Á|üdqü Tï\T ne⁄‘ês¡T. qeTø±\qT #·<Tä e⁄‘·÷ @ø±<äX¯
s¡TÁ<ë_Ûùwø£+ #˚dqæ ≥¢sTT‘˚ n|üeTè‘·T´<√cÕ\T Vü≤]+|üã&É≥y˚T ø±≈£î+&Ü
@ø±<äX¯ ‹~∏ jÓTTø£ÿ |ü⁄D´ã\+ ≈£L&Ü ÁbÕ|æÔdüTÔ+~. á$<Ûä+>± @ø±<äX¯
s¡TÁ<ë_Ûùwø±ìøÏ @ø±<äX¯ ‹~∏øÏ düìïVæ≤‘· dü+ã+<Ûä+ ñ+&É≥+ e\¢
•e` øπ X¯e⁄\T n_ÛqTï\T nH˚~ ì]«yê<ë+X¯yT˚ . ø±>± •yêsê<Ûqä ˝À •e
|ü+#êø£å] nqTcÕ˜qeTT yÓTT<ä{Ï |ü<äΔ‹, eTVü‰Hê´dü $<ÛëqeTT ¬s+&Ée~,
s¡TÁ<ë_Ûùwø£eTT eT÷&Ée |ü<äΔ‹.
|ü+#·‘·‘êÔ«sê<Ûäq
|ü+#êø£]å ªqeT•Ùyêj·Tμ˝Àì 5 nø£så ê\T |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\≈£î Á|ürø£\T,
ø±ã{Ïº uÛ÷Ñ ‘·‘ê«ìøÏ #·+<äq+, n–ï‘·‘ê«ìøÏ’ BbÕsê<Ûqä , yêj·TT‘·‘ê«ìøÏ
kÕ+Áu≤DÏ <Ûä÷|ü+, »\‘·‘êÔ«ìøÏ ø=ã“]˙fi¯ófl n]Œ+#ê*— Äø±X¯‘·‘êÔ«ìøÏ
|òüT+{≤sêe+ #˚j·÷*.
dü+<Û√´bÕdüq
|ü+#êø£å]ì |ü+#·‘·‘êÔ«\‘√ kÕ<Ûäq #˚ùd kÕ<Ûä≈£î\ ø£qTu§eT\
eT<Ûä´˝À |ü+#·‘·‘êÔ«\T ø£ì|ækÕÔsTT. Ç$ dü+<Ûë´ düeTj·÷q $$<Ûä
s¡+>∑T\‘√ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îqï Äø±X¯+˝≤ s¡»‘·, ns¡TD, dü«s¡í, ˙\,
X¯ó<äΔ <Ûäefi¯+ yÓTT<ä˝…’q $$<Ûä esêí\‘√ Á|üø±•dü÷Ô ~e´ CÀ´‘·T˝≤¢
160
ø£ì|æ+#·T‘êsTT. n+<äTe\¢H˚ ãTTw”X«¯ s¡T\T |ü+#êø£Øå |ü+#·‘‘· «Ô· kÕ<Ûqä qT
dü+<Û√´bÕdüq nì e]íkÕÔs¡T.
j·T+Á‘·+, eT+Á‘·+, |ü+#·‘‘· «Ô· kÕ<Ûqä , jÓ÷>∑kÕ<Ûqä , Ä‘·à düeTs¡ŒD
nH˚ |ü<äΔ‘·T\ <ë«sê <˚Vü≤, Ä‘·àãT~Δ q•+∫, <˚Vü≤y˚T <˚yê\j·T+>±,
Je⁄&˚ •yê‘·à>± e÷] yÓ÷ø£åeTT \_ÛdüTÔ+~. á dæú‹ì bı+<ä&ÜìøÏ
12
•e|ü+#êø£å] »|ü+, eTVü‰Hê´dü|üPs¡«ø£ Äsê<Ûäq, s¡TÁ<ë_Ûùwø£+ #˚j·÷*‡
ñ+≥T+~.
s¡TÁ<äT\T y˚\ø=\~ düV≤ü Ádü dü+K´˝À ñHêïs¡T. n+fÒ >∑D≤ìøÏ eTT>∑TsZ T¡
#=|üq @ø±<äX¯ s¡TÁ<äT\≈£î (11I3I10000000R330000000)
33ø√≥¢ s¡TÁ<ä>∑D≤\T ñHêïj·Tì, yêfi‚fl |ü+#·uÛÑ÷‘ê\qT, <˚Vü≤,
ÁbÕD, eTqdüT‡\qT Äe]+∫ ñ+{≤s¡ì y˚<ä+ #Ó|ü⁄Ôqï~. >∑D|ü‹
33ø√≥¢ s¡TÁ<ä>∑D≤\≈£î n~Û<˚e‘·. lbÕ<äT\T >∑D|ü‹ ‘·‘·Ô«+‘√
ne‘·]+∫q+<äTe\¢ yê]ì ùd$+∫ n]Ã+#˚yê]øÏ 33 ø√≥¢ s¡TÁ<ä>∑D≤\
nqTÁ>∑Vü≤+ \_ÛdüTÔ+~.
s¡TÁ<ëø£å<Ûës¡D
•euÛÑ≈£îÔ\T K∫Ã‘·+>± s¡TÁ<ëø£åqT <Ûä]+∫ rsê*. e÷qe⁄\˝À
esêí\T ñqïfÒ¢ s¡TÁ<ëø£å\˝À ≈£L&Ü ÁãVü≤à, ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´, X¯SÁ<ä C≤‹
s¡TÁ<ëø£å\T ñHêïsTT. ‘Ó\¢ì$ ÁãVü≤à C≤‹$. Ç$ <=s¡ø£&É+ #ê˝≤
ns¡T<äT. M{Ïì Áu≤Vü≤àDT\T, mÁs¡ì ø£åÁ‹j·TC≤‹ s¡TÁ<ëø£å\qT ø£åÁ‹j·TT\T,
∫+‘·–+»s¡+>∑T yÓ’X¯Ć≤‹ s¡TÁ<ëø£å\qT yÓ’X¯ó´\T, q\¢ì X¯SÁ<äC≤‹
s¡TÁ<ëø£\å qT X¯SÁ<äT\T <Û]ä +∫q≥¢sTT‘˚ yê] yê]øÏ nqT≈£L\+>± eT+∫
12. Hê´dü nqT <Ûë‘·Te⁄q≈£î ñ+#·&É+ nì ns¡ú+. eT+Á‘ê\qT #·<äTe⁄‘·÷ X¯Øs¡+˝Àì Äj·÷
n+>±\ô|’ #˚‹ì ñ+#·&+É , |
Á <
ü ëÛ q+>± Ç~ X¯Øsêìï, Ä‘·àì |ü$r
Á ø£sD
¡ + #˚jT· {≤ìøÏ nqTdü]+#˚
ˇø£ $<Ûëq+. •e⁄ìøÏ s¡TÁ<ë_Ûùwø£+ #˚ùdeTT+<äT eTVü‰Hê´dü+ ‘·|üŒø£ #˚j·÷*‡ ñ+≥T+~.
161
|òü*‘ê\T ø£*– bÕbÕ\T q•+∫ düeTdüÔ ø√]ø£\T rs¡T‘êsTT. ˝Ò‘·$,
ãs¡Te⁄ ˝Òì s¡TÁ<ëø£å\qT <Ûä]+#·≈£L&É<äT. s¡TÁ<ëø£åqT sê– ñ<äΔ]DÏ øÏ+<ä
ì*|æ n&ÉT>∑Tq ∫qïsê– bÕÁ‘· n+fÒ ñ<äΔ]DÏøÏ |ü+#·bÕÁ‘·øÏ eT<Ûä´˝À
s¡TÁ<ëø£qå T ô|{Ïqº ≥¢sTT‘˚, n~ ≈£î&ç qT+&ç m&ÉeT≈£î Á|ü<øä D
åÏ #˚dqæ ≥¢sTT‘˚
ÁX‚wü˜yÓTÆq<äì, n|üdüe´+>± ‹]–‘˚ eT+∫$ ø±eì ‘Ó\TdüTø√yê*.
Ç≥Te+{Ï s¡TÁ<ëø£\å qT <Û]ä +∫q >∑èVü≤düT\ú ≈£î <ë]Á<ä´+, uÛ≤sê´$jÓ÷>∑+,
nø±s¡D ≈£î≥T+ã ø£\Vü‰\T ø£\T>∑T‘êsTT. düHê´düT\T M{Ïì <Û]ä +#·e#·TÃ,
u≤<Ûä ˝Ò<äT.
s¡TÁ<ëø£å\T <˚e‘êeT÷s¡TÔ\T
kÕ<Ûës¡D+>± @ø£eTTœ qT+&ç ÁbÕs¡+_ÛùdÔ 16 eTTU≤\ es¡≈î£ ñqï
s¡TÁ<ëø£å\T \_ÛkÕÔsTT. $$<Ûä s¡TÁ<ëø£å\≈£î $$<Ûä <˚e‘ê dü«s¡÷bÕ\‘√
dü+ã+<Ûä+ ñ+≥T+~. @ø£eTTœ •e dü«s¡÷|ü+ nsTT‘˚,
~«eTTœ`ns¡úHêØX¯«s¡Tì,
Á‹eTTœ`n–ï,
#·‘·Ts¡Tàœ ` ÁãVü≤à,
|ü+#·eTTœ`ø±˝≤–ïs¡TÁ<äTì,
wüDTàœ` ø±]Ôπøj·TTì,
dü|üÔeTTœèTqà<ÛäTì,
nwüºeTTœ` s¡TÁ<äuÛ…’s¡e⁄ì,
qeeTTœ`ø£|æ\eTTì,
<äX¯eTTœ`$wüßíì s¡÷bÕ\T nsTT‘˚, @ø±<äX¯ eTTœ`kÕøå±‘·TÔ
s¡TÁ<äTì dü«s¡÷|üeTT ø±>±, <ë«<äX¯eTTœ <ë«<äXÊ~‘·T´\ dü«s¡÷|ü+.
Ç+<äT˝À qeeTTœ s¡TÁ<ëø£å <=s¡ø£&É+ #ê˝≤ ø£wüº+. Bì˝À $<ë´, C≤„q,
ÁøÏj÷· yÓTT<ä˝q’… qeX¯≈î£ \Ô T ñ+&É≥+e\¢ <Û]ä +∫q yêfi¯fløÏ düø\£ X¯óuÛ≤\T
162
ø£\T>∑T‘êsTT.μμ Ç˝≤ •yêsê<Ûäq, <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q s¡TÁ<ëø£å<Ûës¡D
$e]+∫q ‘·s¡Tyê‘·, lbÕ<äT\ dü«s¡÷|ü+>∑÷]Ã ≈£L&Ü e÷{≤¢&ÉT‘·÷
lbÕ<äT\qT •edü«s¡÷|ü⁄\ì uÛ≤$ùdÔ $wüßíe⁄˝≤, $wüßíeì ‘·\∫q≥¢sTT‘˚
•e⁄ì˝≤ ø£ì|æ+#·T‘ês¡ì, uÛÑ≈£îÔ\T yêfi¯fl eTqdüT˝À qT+&ç ‘·s¡ÿ>∑TD≤ìï
e~* yê]ì X¯s¡DT y˚&çq≥¢sTT‘˚ j·T<ës¡ús¡÷|ü+‘√ ø£ìŒ+#·T‘ês¡T nì
#ÓbÕŒs¡T.
‘·s¡Tyê‘· Ç<ä›s¡+ ≈£îs¡T+>∑&É¶≈£î yÓ[fl, kÕ«$TøÏ bÕ<äqeTkÕÿs¡+
#˚düTø=ì, ø=+#Ó+ùd|ü⁄ <Ûë´qdüTú\+ nj·÷éTT. kÕj·T+ø±\+ yê]
Ä»„‘√ ne‘·* ˇ&ÉT¶ #˚] »>∑Á‘·ŒuÛÑTe⁄\ ~e´©˝≤ Á|üdü+>±\‘√ ø±\+
>∑&çbÕeTT. düT<ä÷s¡+>± mes√ jÓ÷>∑T\T ªlbÕ<ä le\¢uÛÑ ~>∑+ãsêμ
n+≥÷ düTÁXÊe´+>± ø°]ÔdüTÔqï HêeT+ #Óe⁄\≈£î neTè‘·+˝≤ k˛≈£î‘·T+fÒ
Ä e÷<ÛäTs¡´+˝À eTTqø£\T y˚dü÷Ô yÓT\¢>± ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤sêeTT.
163
26e n<Ûë´j·T+
ø±\|ü⁄s¡Twüßì $es¡D
y˚TeTT ñ<äj·÷H˚ï ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚sêeTT. lbÕ<äT\ bÕ<ë\≈£î
qeTdüÿ]+∫q ‘·s¡Tyê‘· <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T kÕ«$Tì ø£*j·TT>∑ $X‚cÕ\ >∑T]+∫
‘Ó\T|üeTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. lbÕ<äT\T Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
<ë«<äXÊø£åØ sê»jÓ÷>∑$<ä´\T
ªªHêj·Tq˝≤sê! ø±\+ |üse¡ ÷‘·Tà&ç $sê{Ÿ dü«s¡÷|ü+. dü+e‘·‡sêìï
dü+e‘·‡s¡ |ü⁄s¡Twüß&Éì ≈£L&Ü eéVü≤]kÕÔs¡T. dü+e‘·‡s¡ |ü⁄s¡Twüß&çøÏ Äs¡T
HÓ\\T ñ‘·Ôsêj·TD+ nsTT‘˚ Äs¡T HÓ\\T <äøÏåD≤j·Tq+. á dü+e‘·‡s¡
|ü⁄s¡Twüß&çH˚ ø=+<äs¡T ø±\dü«s¡÷|ü⁄&Ó’q Hêsêj·TDTì>± ñbÕdüq #˚kÕÔs¡T.
Á|ü‹ e÷kÕìøÏ ˇø£ nø£ås¡+ #=|üq 12e÷kÕ\≈£î 12nø£åsê\ eT+Á‘·+
ñ+≥T+~. BH˚ï <ë«<äXÊø£åØ (12 nø£åsê\T ø£\) $<ä´ n+{≤s¡T. á
ø±\#·Áø±ìï jÓ÷– ‘·q X¯Øs¡+˝ÀH˚ #·÷kÕÔs¡T. á $<ä´˝À X¯Øsêìï
ÁãVü‰à+&É+>±qT, •s¡düT‡˝Àì Ä˝À#·HêkÕúHêìï ÁãVü≤à˝Àø£+>±, Hê_Ûì
$wüßí˝Àø£+>±, Vü≤è<äj·÷ìï s¡TÁ<ä˝Àø£+>± uÛ≤$kÕÔs¡T. jÓ÷– ‘·q
X¯Øs¡+˝Àì Äs¡T #·Áø±\qT Äs¡T ãTT‘·Te⁄\T>± <ä]ÙkÕÔs¡T. á $<ä´ì
sê»jÓ÷>∑$<ä´ n+{≤s¡T.
Ms¡´ø£D≤˝À¢ »qT´ <˚e‘·\T ñ+{≤s¡T. »qT´ <˚e‘·\T |üPs¡« ‘·sê\
yês¡T #˚dæq ø£s¡à*ï sêuÀj˚T ‘·sê\ yê]øÏ ø£s¡à |òü˝≤\T>± n+~+∫
nqTuÛ$Ñ +|ü#k˚ ÕÔsT¡ . eTs¡D+Ï ∫qyê] ù|s¡TMT<ä eTq+ #˚ùd ÁXÊ<ä|Δ ˝üò ≤\ì
d”«ø£]+∫, #·ìb˛sTTq yêfi¯fløÏ ñ‘·ÔeT>∑‹ì ø£*–+#˚yêfi‚fl |æ‘·è<˚e‘·\T.
n+‘˚ø±ì |æ‘è· <˚e‘·\T n+fÒ #·ìb˛sTTq eTq ô|<ä\› T ø±s¡T. ø£sà¡ |ò˝ü ≤\ì
Áø£eT|ü<äΔ‹˝À n+~+#·&ÜìøÏ ø±\+ m+‘Ó’Hê nedüs¡+.
164
ø£*j·TT>±+‘· \ø£åD≤\T
q<äT\T, düeTTÁ<ë\T bı+– nbÕs¡qwü+º dü+uÛ$Ñ +#·&+É , uÛ÷Ñ ø£+bÕ\T
#ê˝≤ ‘·s¡#·T>±sêe&É+, Á>∑Vü‰\T >∑‘·T\T ‘·|üŒ&É+, |ü≥º|ü>∑˝Ò ø±s¡TNø£{Ï
ø£eTà&É+, Äø±X¯+˝À uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ‘√ø£#·Tø£ÿ\T ø£ì|æ+#·&É+ Çeìï
ø£*j·TT>±+‘· \ø£Då ≤\T,μμ nì #Ó|Œæ ø£*j·TT>∑+ m˝≤ ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT´+<äH˚
$wüj·T+ Á|ükÕÔ$+#ês¡T, ªª<ë«|üs¡j·TT>∑+ ∫e] uÛ≤>∑+˝À ø£*|ü⁄s¡Twüß&ÉT
eTVü‰<äT'K+‘√ uÛÑ>∑e+‘·Tì düMT|æ+∫, ªªÁ|üuÛÑ÷! mø£ÿ&É #·÷∫Hê
<Ûäs¡à+ n–ïVü≤√Á‘·+˝≤ Á|ü»«]\T¢‘·Tqï~. j·TT>∑<Ûäsêàìï nqTdü]+∫ Hê
Á|üuÛ≤yêìï yê´|üÔ+ #˚j·÷*. ø±ì n~ nkÕ<Ûä´+˝≤ ‘√düTÔqï~,μμ nì ‘·q
e´<Ûäì yÓ*ãT#êÃs¡T. n|ü⁄&ÉT »>∑‘YÁ|üuÛÑTe⁄ |ü•ÃeT düeTTÁ<ä+˝Àì ˇø£
B«bÕìï, nø£ÿ&É y˚T¢#·Ã¤ C≤‹ eT÷\|ü⁄s¡Twüß&Ó’q n<ÛäeTT&ÉT nH˚ |ü⁄s¡Twüßì
Vü≤eé‹ nH˚ Åd”Ôì #·÷|æ+#ês¡T. ‘√ãT≥Tºe⁄˝…’q yê]<ä›] eT<Ûä´ ø£*
Á|üy˚•+∫, nÁø£eT ø±e÷ìï Áù|πs|æ+∫, n<Ûäs¡àyÓTÆq dü+‘êHêìïø£H˚˝≤
#˚kÕ&ÉT. á »+≥ qT+&ç ø£*øÏ eT÷\yÓTqÆ y˚T#¢ Ã· C¤ ≤‹ ñ<ä“$¤ +∫+~. Ms¡T
nHê#ês¡T\T>±, Äs¡´<Ûäsêàìï <ä÷wæ+#˚yês¡T>±, HêHê uÛÑø£å≈£î\T>±
ñ+{≤s¡T,μμ nì ‘Ó*|æ, ªªH˚qT ø£*ÿ ne‘ês¡+ <Ûä]+∫ ø√{≤qTø√≥¢
n<Ûäs¡à es¡ÔqT\qT HêX¯q+ #˚dæ ‹]– dü‘·´j·TT>±ìï kÕú|æ+#ê*,μμ
nì eTT–+#ês¡T. |æeTà≥ <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T yêdüMe÷‘· >∑T]+∫ n&ÉT>∑>±
lbÕ<äT\T Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
yêdüMe÷‘· Ä$sê“¤e+
ªª≈£îdüTeTÁX‚w˜æ nH˚ kÕeT+‘·sêE ãèVü≤‘Y•˝≤ q>∑sêìï sê»<Ûëì>±
#˚düTø=ì, 18|ü≥ºD≤\T ø£*–q sêC≤´ìï |ü]bÕ*düTÔ+&˚yês¡T. Ä
sê»´+˝À 714 >√Á‘ê\ yÓ’X¯´ kÕ«eTT\T ñ+&˚yês¡T. n+<äT˝À ø£]ƒqyÓTÆq
ìj·TeTìwü\˜ ì Ä#·]+#˚ 102 >√Á‘ê\yê]ì Äs¡ýÓX’ ó¯ ´\T nH˚yês¡T. Mfi¯ófl
165
ãèVü≤‘Y•˝≤ q>∑s¡+˝À ìedæ+#˚yês¡T. M]øÏ |üs¡y˚TX¯«] Äsê<Ûä´ <˚e‘·.
≈£îdüTeTÁX‚wæ˜ <ä+|ü‘·T\≈£î dü+‘êq+ ˝Òø£b˛e&É+‘√ yê] >∑Ts¡Tes¡T´˝…’q
uÛ≤düÿsê#ês¡T´\ Ä<Û«ä s¡´+˝À |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº j·÷>∑+ #˚kÕs¡T. ÄsêéTVü‰<˚$
Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ s¬ +&ÉT |ò˝ü ≤\qT Á|ükÕ~+∫+~. yê]øÏ yêdüMø£q´ø±|üsy¡ T˚ X¯«],
$s¡÷bÕ≈£åî&ÉT ø£e\\T>± »ìà+#ês¡T. $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT q+~ n+X¯‘√
|ü⁄{≤ºs¡T. Ä »qà˝À yê] >∑Ts¡TyÓ’q uÛ≤düÿsê#ês¡T´˝Ò H˚{Ï »qà˝À e÷
u≤|üHêïe<ÛëqT\T ‘ê‘·>±s¡T.
Hêj·Tq˝≤sê! sπ |ü⁄ e÷ k˛<ä] yêdü$ »qà~q+, ô|>’ ± X¯óÁø£yês¡+.
MTs¡T yÓ+≥H˚ |ü+#·<˚yé|üVü‰&é yÓ[fl nø£ÿ&É ¬s\T¢>∑&ç¶‘√ ∫qï Ç\T¢
ì]à+#·+&ç. n+<äT˝À πs|ü⁄ H˚qT <äsê“s¡T #˚kÕÔqT. Çø£qT+&ç Á|ü‹
X¯óÁø£yês¡+ <äsê“s¡T ìs¡«Væ≤kÕÔqT. Á|ü‹ >∑Ts¡Tyês¡+ <Ûäs¡àuÀ<Ûä #˚kÕÔqT,μμ
nì e÷≈£î |üì n|üŒ–+∫, ªªMT≈£î πs|ü⁄ kÕø£\´+>± yêdü$ ne‘ês¡
$X‚cÕ\T #ÓbÕÔqT,μμ nì e÷≥ Ç#êÃs¡T.
ªªuÛÑ≈£îÔ&ÉT <ä‘·TÔì eTs¡eq+‘· es¡≈£î <ä‘·TÔ&ÉT uÛÑ≈£îÔì eTs¡e≈£î+&Ü
ñ+{≤s¡T. eTs¡|ü⁄ eTs¡D‘·T\´+, düàs¡D+ q÷‘·q »qà <ëj·Tø£+,μμ Ä
s√E e÷≈£î M&√ÿ\T Çdü÷Ô Ä eTVü‰ Á|üuÛÑTe⁄\T |ü*øÏq dü÷≈£îÔ*$.
166
27e n<Ûë´j·T+
|ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À e÷ nqTuÛÑyê\T
yÓTÆ˝≤s¡T\T`Ms¡eTTwüßº\T
lbÕ<äT\T eTeTà*ï ¬s\T¢>∑&ç¶‘√ |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À >∑èVü≤ ìsêàD+
#˚j·TeTì Ä<˚•+#ês¡T. ø±ì <ëìøÏ düú\+ ø±yê* e÷πøyÓ÷ Ä Á|ü<˚X¯+
|ü]∫‘·y˚T ø±<äT. @+ #˚j·÷˝À ‘Ó*j·Tø£ n≥÷ Ç≥÷ ‹s¡T>∑T‘·÷ ˇø£
bı\+ <ä>∑Zs¡≈£î e#êÃeTT. bı\+ j·T»e÷ì nø£ÿ&É >√XÊ\ ì]àdüTÔHêïs¡T.
eT<Ûë´Vü≤ï+ ne&É+‘√ y˚TeTT Äø£*‘√ ñHêï+. Ä j·T»e÷ì eTeTà*ï
kÕ<äs+¡ >± uÛÀ»HêìøÏ |æ*#ês¡T. X¯SÁ<ä uÛÀ»q+ #˚jT· &Ée÷? e<ë›? nqï
MTe÷+dü˝À ñqï e÷‘√ ã\e+‘·+>± uÛÀ»q+ #˚sTT+∫, <Ûsä à¡ >∑T|ü⁄\Ô e<ä›
ñqï <Ûqä eT+‘ê rdüT≈£îHêïs¡T. Ç+‘·˝À nø£ÿ&çøÏ yÓT˝Æ ≤s¡T\T, Ms¡eTTwüß\º T
e#êÃs¡T. Mfi¯ófl X¯óuÛÑø±sê´\T »]π>≥|ü&ÉT e∫Ã »j·T»j·T <Ûë«Hê\‘√
ø£q´ø±|üs¡y˚TX¯«] bÕ≥\T bÕ&ÉT‘·T+{≤s¡T. Ç+<äT˝À Ms¡eTTwüßº\T
$wüßíes¡Δq eTVü‰sêE ôd’ì≈£î\T. eè<äTΔ&ÉT, $yêVæ≤‘·T&ÉT nsTTq ‘·eT
sêE yêdü$ì $yêVü≤+ #˚düTø√yê* nqTø√e&É+ m+‘· nqT∫‘·yÓ÷
‘Ó*dæq ø=+<äs¡T ôd’ì≈£î\T yêdüMe÷‘· uÛÑ≈£îÔ˝…’ $wüßíes¡ΔqTì ôd’ì≈£î\‘√
b˛sê&Üs¡T. yêfi¯ófl ‘·eT <Ûäq, e÷q, ÁbÕD≤\qT |üD+ ô|{Ïº b˛sê&ç
ñ+&É≥+ e\¢ yÓ’X¯ó´\T M]ì dü‘·ÿ]düTÔ+{≤s¡T. |ü+≥ø±|ü⁄ Mfi¯fløÏ ≈£L&Ü
uÛÀ»Hê\T ô|{Ïº+#ês¡T. y˚TeT+<äs¡eTT ø£*dæ >√XÊ\qT ì]à+#êeTT.
e÷≈£î kÕj·T+Á‘·+ ≈£L&Ü uÛÀ»q+ ô|{Ïºq ‘·s¡Tyê‘· eTeTà*ï Ä sêÁ‹øÏ
nø£ÿ&˚ |üs¡T+&ÉeTì #Ó|æŒ yêfi¯fl+‘ê yÓ[flb˛j·÷s¡T.
yêdüMe÷‘· »qà~q+
ñ<äj·÷H˚ï ˝Ò∫ #·÷dæq|ü⁄&ÉT >√XÊ\˝À >√e⁄\÷, m&ÉT¢ ˝Òø£b˛>±
#·T≥Tº|üø£ÿ\ |ü+≥ø±|ü⁄\T e÷ e<ä›≈£î e∫Ã á bı\+ m+‘·≈£î ø=Hêïs¡ì
eTeTà*ï Á|ü•ï+#ês¡T. y˚TeTT »]–q dü+|òüT≥q j·T<Ûë‘·<∏äÛ+>± #Ó|æŒ‘˚
y˚TeTT yÓiÏ¿yêfi¯fl+ nqï≥T¢ #·÷kÕs¡T. Ç+‘·˝À mes√ Ä>∑+‘·≈£î&ÉT
167
e∫Ã, ªªyêdüMe÷‘· m|ü⁄&ÉT »ìà+∫+~?μμ nì n&ç– ªªMT Ç<ä›s¡T
|æ∫Ãyêfi¯ófl ≈£îs¡T+>∑&É¶˝À ñqï |æ∫Ãyê&çì #·÷&É{≤ìøÏ yÓfi¯óÔHêïsê?μμ
n+≥÷ m<˚›yê #˚dü÷Ô yÓ[fl b˛j·÷&ÉT. á e÷≥\‘√ e÷≈£î Ä s√E
X¯óÁø£yês¡eTì, yêdüMe÷‘· »qà~qeTì düTŒ¤s¡D≈£î e∫Ã ‘·«s¡>±
ãj·T˝Ò›] |ü&Ée mø±ÿeTT. e÷ <ä>∑Zs¡ &ÉãT“ ˝Òø£b˛e&É+‘√ |ü&Éeyê&ÉT
eTeTà*ï >∑~›+∫ <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\ ñ+>∑s¡+ ˝≤≈£îÿHêï&ÉT. n~ s¡TdüT+
øÏ+<ä »e÷ ø£&ÜÔ&˚yÓ÷ nqT≈£îHêï+. ø±ì <ëìì ø£èwüí˝À $dæ]
y˚kÕ&ÉT. ìqï{ÏqT+&ç n|üŒ{Ïes¡≈£î »]–q dü+|òüT≥q\ìï $∫Á‘·+>±
ñ+&És≥+‘√ ÄX¯Ãs¡´|ü&TÉ ‘·÷H˚ y˚TeTT lbÕ<äT\ düìï~ÛøÏ #˚sêeTT. yês¡T,
ªª>∑èVü≤ ìsêàD+ »]–+<ë?μμ nì Á|ü•ï+#ês¡T. y˚TeTT »]–q<ä+‘ê
j·T<∏ë‘·<∏ä+>± #ÓbÕŒeTT. <ëìøÏ yês¡T Ä |ü+≥ø±|ü⁄ yêdü$ k˛<äs¡T&Ó’q
$s¡÷bÕ≈£îå &Éì, >√dü+|ü<ä n+‘ê ≈£îdüTeTÁX‚w˜æ Ç+≥ ˇø£|ü &ÉT ñqï >√e⁄˝Ò
13
nì, yÓT˝Æ ≤s¡T\T, Ms¡eTTwü\º T ≈£L&Ü ÄHê{Ïyêπs nì, yês¡+<ä]‘√bÕ≥T>±
n≥Te+{Ï eTVü≤‘·Ôs¡ |ü⁄D´ø±s¡´+˝À bÕ\T |ü+#·Tø√e&É+ e÷ n<äèwüº+
nì ‘Ó*bÕs¡T. eTeTà*ï >∑~›+∫q Ä>∑+‘·≈£î&ÉT, |ü&Éeyê&ÉT ≈£L&Ü
‘êH˚ nì ‘Ó*j·T#ÓbÕŒs¡T. ªá e÷j·÷e÷qTwü lbÕ<ä le\¢uÛÑ s¡÷|ü+
ø£*j·TT>±+‘·+˝À l |ü<ëàer y˚+ø£fÒX¯«s¡Tì s¡÷|ü+>± e÷s¡T‘·T+~.
düeTdüÔeT÷ Hê ø£s¡düúy˚T nì ‘Ó*dæø=qï yês¡T <ÛäqT´\T.μ Ç~ l#·s¡DT\T
e÷≈£î Ç∫Ãq neT÷\ýÓTÆq uÀ<Ûä.

13. Á|üuÛÑTe⁄\ nqTÁ>∑Vü≤+ ÁX‚wüº »qT\ô|’ ìs¡+‘·s¡+ Á|üeVæ≤dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºô|’
lbÕ<äT\≈£î n+‘·T˝Òì nqTÁ>∑Vü≤+ n&ÉT>∑&ÉT>∑THê Á|üuÛÑTe⁄\T yê]ì ø±bÕ&ÉT‘·÷ ø√]ø£\qT
rs¡TÃ‘·÷ e#êÃs¡T. n+‘˚ø±ø£ X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº‘√ Á|üuÛÑTe⁄\T ‘·eT #·]Á‘·qT Á>∑+<∏ädüú+ #˚sTT+#·qTHêïs¡T.
n+<äTe\¢H˚ ø=ìï |üsê´j·÷\T ø±˝≤ìï yÓqTø£≈£î ø=ìï |üsê´j·÷\T eTT+<äT≈£î rdüTø=ì yÓ[fl
n|üŒ{Ï |ü]dæú‘·T\qT, e´≈£îÔ\qT j·T<∏ë‘·<∏ä+>± düèwæº+∫, yê{Ïì Á|ü‘·´ø£å+>± #·÷&É>∑˝ÒZ˝≤ #˚dæ
Á>∑+<∏äø£s¡Ô≈£î n~«rj·TyÓTÆq nqTuÛÑyê\qT ø£*–+#ês¡T.
168
28e n<Ûë´j·T+
yÓ’XÊK X¯ó<äΔ <äX¯$T, X¯óÁø£yês¡+, yêdüMe÷‘· »qà~q+
|ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À Á|üuÛÑTe⁄\ Á|ü<∏äeT <äsê“s¡T
Ä s√E X¯óÁø£yês¡+. lbÕ<äT\T ø=‘·Ô>± ì]à+∫q >√XÊ\˝À
<Ûë´qdüTú\T nj·÷´s¡T. ñqï≥T¢+&ç yê] X¯Øs¡+ ‘˚CÀe+‘·yÓTÆ Ä s¡÷|ü+
ô|<ä›~ ne⁄‘·÷ dü÷s¡T´ì˝À ø£*dæb˛sTT+~. ø=~›ø£åD≤\ ‘·s¡Tyê‘·
dü÷s¡´_+ã+ qT+&ç Ç<ä›s¡T ~e´•X¯óe⁄\T uÛÑ÷$T MT<ä≈£î e#êÃs¡T.
uÛÑ÷$Tô|’ ø±\T yÓ÷|ü&É+‘√H˚ yê]˝À ˇø£ •X¯óe⁄ 16@fi¯fl lbÕ<äTì>±
e÷]‘˚, s¬ +&Ée •X¯óe⁄ eT÷&˚fifl¯ u≤*ø£>± e÷]+~. Ç<äs› ÷¡ #·÷&É{≤ìøÏ
ˇπø˝≤ ñHêïs¡T. lbÕ<äT\T Ä ~e´ •X¯óeT÷]Ôì m‘·TÔø=ì >√XÊ\˝ÀøÏ
yÓfi≤fls¡T. Ç<ä+‘ê @yÓTÆHê Ç+Á<äC≤\e÷? nì Hê≈£î eTqdüT˝À
dü+<˚Vü≤+ yÓTT\¬ø‹Ô+~. yÓ+≥H˚ Á|üuÛÑTe⁄, ªªÇ~ Ç+Á<äC≤\yÓ÷,
eTùV≤+Á<äC≤\yÓ÷ ø±<äT. Ç~ Hê dü«uÛ≤e+. H˚qT dü+ø£*Œ+∫q
eTs¡Tø£åD+ eTqTïqT $TqTï>± e÷s¡TkÕÔqT. düèwæºø£s¡Ô nsTTq ÁãVü≤à≈£î
Á|üø£è‹˝Àì n<äèX¯´X¯≈£îÔ\qT kÕø±s¡+>±qT, dü>∑TDe+‘·+>±qT e´ø£Ô+
#˚j·T&ÜìøÏ Áù|s¡DqT Ç#˚Ã |üs¡ÁãVü≤à dü«s¡÷bÕìï, düèwæºC≤‘êìï dæú‹˝À
ñ+#·&ÜìøÏ $wüßíe⁄q≈£î Áù|s¡Dì#˚Ã eTVü‰$wüßí dü«s¡÷bÕìï ≈£L&Ü H˚H˚.
düs¡dü«‹, \ø°åà, ø±∞/eTVü‰düs¡dü«‹, eTVü‰\ø°å, eTVü‰ø±∞
n˝≤π> düs¡dü«‹ y˚s¡T. eTVü‰düs¡dü«‹ y˚s¡T. düèwæºøÏ dü+ã+~Û+∫q
C≤„q dü«s¡÷|ü+ düs¡dü«‹, dæú‹øÏ ø±s¡DeTsTTq edüTÔ düeTè~Δ \øÏåà,
düèwæºjÓTTø£ÿ X¯øÏÔ dü«s¡÷|ü+ ø±[ nsTT‘˚ es¡Tdü>± Ä <˚e‘ê dü«s¡÷bÕ\≈£î
Áù|s¡Dì, X¯øÏÔì Ç#˚Ã eTVü‰düs¡dü«‹, eTVü‰\øÏåà, eTVü‰ø±[ s¡÷bÕ\T
nq|òü÷e÷‘· dü«s¡÷bÕ˝Ò. nq|òü÷\ø°åà düy˚T‘·T&Ó’q nq|òüTT&ÉT nH˚~ Hê
<ä‘·Ô dü«s¡÷|ü+. Á‹eT÷sêÔ´‘·à≈£î&Ó’q <ä‘·TÔ&ÉT Á‹eT÷s¡TÔ\ø£+f… _ÛqTï&ÉT,
169
nr‘·T&ÉT. n<˚ $<Û+ä >± eTVü‰düsd¡ «ü ‹, eTVü‰\øÏàå , eTVü‰ø±[ dü«s¡÷|üyTÓ qÆ
nq|ò÷ü dü«s¡÷|ü+ Ä Á‹X¯≈î£ \Ô ø£+f… _Ûqï+>±q÷, nr‘·+>±q÷ ñ+≥T+~.
|ü<ëàer s¡÷|ü+ ≈£L&Ü Á‹X¯≈£îÔ\qT ‘·q˝À ‘ê<ë‘·à´dæú‹˝À
ñ+#·Tø=ì yê{ÏøÏ Ä<Ûës¡+>±qT, nr‘·+>±qT ñqï |üsêX¯øÏÔ dü«s¡÷|ü+.
n˝≤π> ly˚+ø£fÒX¯«s¡ s¡÷|ü+ Á‹eT÷s¡TÔ\ eTVü‰#Ó’‘·Hê´ìï ‘·q˝À <Ûä]+∫,
yê{ÏøÏ Ä<Ûës¡+>±qT, nr‘·+>±qT ñqï |üsÁ¡ ãVü≤à dü«s¡÷|ü+. Ç+‘˚ø±<äT,
|ü<ëàe‹, eTVü‰\øÏàå Ç<äs› ÷¡ ìC≤ìøÏ ˇπø ‘·‘«·Ô +. nsTTHê, <˚$ eTVü‰\øÏàå
‘·‘«Ô· +˝À ñ+fÒ H˚qT eTVü‰$wüßeí ⁄>±, |ü<ëàe‹˝≤ ñ+fÒ y˚+ø£fXÒ «¯ s¡Tì˝≤
s¡÷bÕ\T <Ûä]kÕÔqT. dü>∑TD, kÕø±sê\‘√ ‘·‘·Ô«+ Ä$s¡“¤$+∫q|ü⁄&ÉT
yê{ÏøÏ ‘·–q≥T¢>± eTsê´<ä\qT, ˝Àø±#êsê\qT, |ü]$T‘·T\qT ‘·|üŒø£
bÕ{Ï+#ê*‡ ñ+≥T+~,μμ nì #Ó|æŒ, ªªX¯+ø£sê! á s√E Çø£ÿ&É
»]π> ©˝≤$X‚cÕ\qT nìï+{Ïì #·]‘êeTè‘·+˝À j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± ÁyêsTT,μμ
nì qqTï Ä<˚•+#ês¡T.
>√XÊ˝≤yÓ’uÛÑe+
y˚TeTT ~>¥ÁuÛ≤+‘·T\yÓTÆ #·÷düTÔ+&É>±H˚ lbÕ<äT\ X¯Øs¡+ qT+&ç
|ü<ëàer<˚$, y˚+ø£fÒX¯«s¡T\T Ä$s¡“¤$+#ês¡T. dü÷s¡´_+ã+ qT+&ç
~–q Ä eT÷&˚fi¯fl ~e´•X¯óe⁄ 18@fi¯fl yêdüMe÷‘·˝≤ e÷]+~.
>√XÊ\ #·ø£ÿ{Ï sê»uÛÑeq+˝≤ e÷]b˛sTT+~. n+<äT˝À ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜
<ä+|ü‘·T\T, $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT, <ëdü`<ëd”»q+ Ç+ø± m+<äs√ ø£ìŒ+#ês¡T.
ô|òfi¯ô|òfi¯ <Ûä«ì‘√ yêdüM s¡÷|ü+ qT+&ç q>∑πsX¯«s¡T&ÉT Ä$s¡“¤$+#ês¡T.
»+≥\T »+≥\T>± yÓ’X¯´<ä+|ü‘·T\T e#êÃs¡T. yê]ì #·÷|æ+∫, Ä |ü⁄D´
eT÷s¡TÔ\T yêdü$‘√bÕ≥T n–ï Á|üy˚X¯+ #˚dæq Äs¡ýÓ’X¯´ <ä+|ü‘·T\ì
kÕ«$T Hê‘√ #ÓbÕŒs¡T. ‘·eT >∑Ts¡TyÓ’q uÛ≤düÿsê#ês¡T´\T, 108e >√Á‘êìøÏ
#Ó+~q ˝≤uÛ≤<ä eTVü≤]¸ sê˝Ò<˚eTì ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜ Á|ü•ï+#ês¡T. <ëìøÏ
170
lìyêdüT\T uÛ≤düÿsê#ês¡T´\T, ˝≤uÛ≤~ eTVü≤]¸ ˇø£ÿπs nì, Á|üdüTÔ‘·+
‘·eT lbÕ<ä le\¢uÛÑ ne‘ês¡+˝À ‘·eT e÷‘êeTVüQì˝≤ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À
ñHêïs¡ì, jÓ÷>∑<äèwæº‘√ Çø£ÿ&É »]π>eìï #·÷kÕÔs¡ì #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘·˝À
~e´$e÷q+˝À qT+&ç ~– düTeTre÷‘·, n|üŒ\sê»X¯s¡à, ÁX‚wæ˜
<ä+|ü‘·T\T dü÷ø£åàs¡÷|ü+˝À e#êÃs¡T.
yêdüM lq>∑πsX¯«s¡T\ $yêVü≤ #·s¡Ã
düuÛ≤dü<äT\ì ñ<˚›•+∫ lìyêdü Á|üuÛÑTe⁄\T, ªÄ s√E düT~qeTì,
yês¡T yêdü$øÏ lq>∑πsX¯«s¡Tq≈£î ìX¯Ãj·T ‘ê+ã÷˝≤\T rdüTø√&ÜìøÏ
ìs¡ísTT+#·Tø=HêïeTìμ Á|üø£{Ï+#ês¡T. eè<äTΔ&ÉT, $yêVæ≤‘·T&ÉT nsTTq
$wüßeí s¡qΔ eTVü‰sêE ã\e+‘·+>± yêdüMø£q´ø£qT $yêVü≤+ #˚dTü ø√yê\
qTø√e&É+, yêdüMø£q´ø£ ìsêø£]+#·&É+‘√ ãèVü≤‘Y•˝≤ q>∑s¡+ô|’
<ä+&Ó‹Ô sêe&É+, n_Ûe÷qe‹ nsTTq yêdü$ n–ïÁ|üy˚X¯+ #˚j·T&É+,
ÄyÓT‘√bÕ≥T>± 102 >√Á‘ê\ Äs¡´ yÓ’X¯´»+≥\T n–ï Á|üy˚X¯+ #˚j·T&É+
‘Ó*dæq $wüj·Ty˚T nì »]–b˛sTTq $wüj·÷\qT ˇø£kÕ] yê]
ø£+<ä]øÏ >∑Ts¡TÔ #˚dæ, yêdü$ $yêVü≤+ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$dü÷Ô, ªª$|üØ‘·
uÛÑøÏÔ uÛ≤eq˝À ø=+<äs¡T Äs¡ýÓ’X¯ó´\T ‘·eT dü+‘êHêìï |üüs¡y˚TX¯«]øÏ
n]Œ+#˚yês¡T. n≥Te+{Ï u≤*ø£\qT >ös¡u≤*ø£\ì, u≤\Ts¡qT u≤\
q>∑s¡T\ì |æ*#˚yês¡T. >ös¡u≤*ø£\ì $~Û>± u≤\q>∑s¡T\øÏ Ç∫Ã
$yêVü≤+ #˚j·÷\ì ìã+<Ûäq ñ+&˚~ ø£<ë. yêdüMø£q´ø£ ≈£L&Ü
>ös¡u≤*ø£ ø±ã{Ïº q>∑πsX¯«s¡Tì u≤\q>∑s¡T&ç>± uÛ≤$+∫ $yêVü≤+
#˚j·Te#·TÃ. ø±ì q>∑πsX¯«s¡TìøÏ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T ˝Òs¡T, ˇø£ >√Á‘·eT÷ ˝Ò<äT.
Ç<ä›s¡÷ ˇø£]ï ˇø£s¡T eTqkÕ, yê#ê, ø£s¡àD≤ Çwüº|ü&ÉT‘·THêïs¡qï ˇø£ÿ
$wüj·T+ Ä<Ûës¡+>± Ç<ä›] ø£fi≤´D+ »]|æ+#·&Ée÷? ˝Ò<ë |üPsê«|üsê\T
Ä˝À∫+#·&Ée÷? eTq ≈£î˝≤#ês¡ Á|üø±s¡+ y˚Tq]ø£+ ≈£L&Ü #Ó\T¢‘·T+~.
n+<äTø£ì MTs¡+‘ê nìï Ä˝À∫+∫ MT ìs¡j í T· + #Ó|Œü +&ç,μμ nì n&ç>±s¡T.
171
>∑DHê<∏äT\ yê<ä+ès¡<ëq+
Ç<ä›]øÏ $yêVü≤+ »]|æ+#ê\qï ìs¡íj·T+˝À á ‹s¡ø±düT @$T{À
‘Ó*j·Tø£ düuTÑÛ ´\+‘ê ‘Ó\e¢ TTU≤\T y˚dæ >∑D|ü‹ì ‘·\#·Tø=Hêïs¡T. >∑D|ü‹
Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ yêdü$ kÕøå±‘·TÔ ‘·eT ‘·*¢ ÄsTTq bÕs¡«r<˚$ nì, ø±ã{Ïº
yê]<ä›] $yêVü≤+ »]|æ+#·e#·Ãì #ÓbÕŒs¡T. <ëìøÏ lìyêdüT\T >∑D|ü‹
düeTà‘·+ ˝Òì<˚ @ $yêVü≤+ <Ûäs¡àdüeTà‘·+ ø±<äì, bÕs¡«r |üs¡y˚TX¯«s¡T\
ø£fi≤´D≤ìøÏ >∑D|ü‹ »ìà+#·˝<Ò Tä . ø±ã{Ïº bÕs¡«r ø£fi≤´Dy˚T <Ûsä à¡ düeTà‘·+
ø±<äT nì yê~+#ês¡T. yêdü$ ø£fi≤´D+ e÷≥ n≥T+∫ bÕs¡«r ø£fi≤´Dy˚T
#Ó\¢<äq&É+‘√ nø£ÿ&ç yêfi¯fl+‘ê ìX‚Ãwüßº\j·÷´s¡T. >∑D|ü‹ ø√|æ+∫,
ªªe÷e÷! uÛÖ‹ø£+>± Hê ÁbÕ<äTsê“¤e+ »s¡>ø∑ £ b˛sTTHê düeTdüÔ e÷qe⁄\,
<˚e‘·\ eT÷˝≤<Ûës¡#·Áø±q ñqï~ H˚H˚ ø£<ë! n|üŒ{ÏøÏ X¯+ø£s¡T\
eT÷˝≤<Ûës¡+˝À >∑T|üÔ+>± ñqï Hê n+^ø±s¡+‘√H˚ yê] $yêVü≤+
»]–+~, ø±ã{Ïº n~ <Ûäs¡à düeTà‘·y˚T. Çø£ e÷ ‘·+Á&ç >√Á‘·+ ˝Òìyê&ÉT
nq&É+ ndü+>∑‘·+. ˝≤uÛ≤<ä eTVü≤]¸ Hê |ü⁄Á‘·T&ÉT. ø±ã{Ïº Hê~ e÷
‘·+Á&ç~ ≈£L&Ü ˝≤uÛ≤~ >√Á‘·y˚T ne⁄‘·T+~ ø£<ë! á ˝≤uÛ≤~ >√Á‘·+
102>√Á‘ê\˝À ˇø£{Ï ø±ã{Ïº e÷ ‘·+Á&ç Äs¡´ yÓX’ ó¯ ´&˚. Á|üu≤Û ‘·dü >√Á‘·+˝À
»ìà+∫q ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜øÏ ˝≤uÛ≤~>√Á‘·+ yê]‘√ dü+ã+<Ûä u≤+<Ûäyê´\T
ñHêïsTT. Ä s¡ø£+>± #·÷ùdÔ Ç~ y˚Tq]ø£y˚T ne⁄‘·T+~. á s¡ø£+>± MT
eT÷&ÉT nuÛÑ´+‘·sê\T #Ó\¢e⁄,μμ nì lìyêdüT\ yê<ä+ K+&ç+#ês¡T.
‘·s¡Tyê‘·, ªªnsTTHê Hê ‘·+Á&ç ìs¡ΔqT&ÉH˚ ø£<ë MT |ü]Vü‰dü+. á s√E
qT+&ç •yêsê<Ûqä , n_Ûùwø£+ #˚ùdyê]øÏ \ø°àå ø£{≤ø£+å m\¢|ü &ÉT ñ+&ÉT>±ø£!
X¯ì Á|ü<√wü düeTj·T+˝À •yêsê<Ûäq #˚ùd yêfi¯fløÏ ÇVü≤|üs¡ düTKeTT\T
ø£\T>∑T>±ø£!μμ nì yês¡T esê\qT Á|ükÕ~+#ês¡T. yÓX’ ´¯ Á|üeTTKT\T n+<äs÷¡
@ø£Áê+>± >∑D|ü‹ n_ÛÁbÕj·÷ìï n+^ø£]+#ês¡T. 102>√Á‘·eTT\
˝…ø£ÿ K∫Ã‘·+>± 102>√Á‘·eTT˝Ò. ˝≤uÛ≤~ >√Ár≈£î˝…’q <Ûäq\ø°åà `
172
<Ûäq>∑T|ü⁄Ô\T, n–ï>∑T+&É+˝À Á|üy˚•+∫ Ä‘êàs¡ŒD #˚düT≈£îqï+<äTe\¢q÷,
yêfi¯fløÏ dü+‘êq+ ˝Òø£b˛e&É+ e\¢q÷, ˝≤uÛ≤~eTVü≤]¸ >√Á‘·+ ˝Ò<äì,
Äs¡ýÓ’X¯ó´\T 101>√Ár≈£î˝Ò nì nqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. Ä >√Á‘·+
q>∑πsX¯«s¡T\øÏ #Ó+<ë* nH˚ ñ<˚›X¯´+‘√H˚ á dü+|òüT≥qì ø£*Œ+#·&É+
»]–+~,μμ nì yêdüMe÷‘· $e]+∫, ‘êeTT ø£q´ø± s¡÷|ü+˝À
ñqï|üŒ{ÏøÏ ‘·eT nDTe⁄ nDTe⁄˝Àq÷ |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT ì+&ç ñHêïs¡ì,
ø£q´ø±s¡÷|ü+ πøe\+ 18dü+e‘·‡sê˝Ò nì Ä ‘·s¡Tyê‘· ÄyÓT ‹]–
|üs¡y˚TX¯«πs nì ≈£L&Ü düŒwüº+ #˚kÕs¡T.
lbÕ<äT\T |”]ƒø±|ü⁄s¡ dü+kÕúq+˝À Ä&É|ü&ÉT#·T>± yêdü$ì
ñ+&ÉeTì ø√s¡>± n+_ø£ n+^ø£]+∫, yê]ì y˚+ø£fÒX¯«s¡Tì s¡÷|ü+˝À
ãèVü≤‘Y•˝≤q>∑s¡+˝À ì*∫ ñ+&ÉeTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. n≥T ‘·s¡Tyê‘·
ìX¯Ãj·T ‘ê+ã÷˝≤\ y˚&TÉ ø£ m+‘√ yÓu’ eÑÛ +>± »]–+~. Bìq+‘ê ø£qTï\
ì+&ÉT>± #·÷&É>∑*Zq e÷ n<äècÕºìï m+‘· e]í+∫Hê ‘·≈£îÿy˚ ne⁄‘·T+~.
Ä eTs¡THê&ÉT >√XÊ\ j·T<∏ë Á|üø±s¡+ kÕ<Ûës¡D >√XÊ\e˝…H˚ ñ+~. e÷
ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃø=ì y˚TeTT ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚sêeTT.
173
29e n<Ûë´j·T+
yêdüMe÷‘·≈£î Äs¡ýÓ’X¯ó´\‘√ nqTã+<Ûä+
qèdæ+Vü≤düs¡dü«‹ ne‘ês¡+
y˚TeTT ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚] lbÕ<äT\ <äs¡Ùq+, bÕ<ë_Ûe+<äq+
#˚dæq ‘·s¡Tyê‘· yês¡T Ç˝≤ ôd\$#êÃs¡T, ªªHêj·Tq˝≤sê! ìqï »]–q
yêdüMø£q´ø± »j·T+‹ ñ‘·‡yêìï #·÷dæ MTs¡T <ÛäqT´\sTTHês¡T. <˚X¯,
ø±˝≤\T Hê #˚‹˝Àì Ä≥ã+‘·T\T. m|ü&√ »s¡>∑e\dæq, »s¡T>∑T‘·Tqï,
»s¡T>∑uÀe⁄ dü+|òüT≥q\ì uÛÑ÷‘·ø±\+˝ÀøÏ >±ì, es¡Ôe÷q+˝ÀøÏ
>±ì, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝ÀøÏ >±ì H˚qT e÷s¡Ã>∑\qT. uÛÑ≈£îÔ\T ‘·eT‘·eT #Ó’‘·q´
kÕúsTTìã{Ïº qqTï ns¡ú+ #˚düTø=q >∑\T>∑T‘ês¡T. MT˝À ñqï Hê˝ÀìøÏ
MTs¡T |üP]Ô>± X¯s¡D≤s¡Tú˝…’ Hê Ä<˚X¯ Á|üø±s¡+ ø£s¡à\ì Ä#·]+∫q≥¢sTT‘˚,
MT uÛ≤sê\˙ï H˚H˚ uÛÑ]+∫ $TeTà*ï ˇ&ÉT¶øÏ #˚s¡TkÕÔqT,μμ nì #Ó|æŒ
sêuÀj˚T ‘·eT ne‘ês¡ $esê\qT Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T, ªªø£*j·TT>∑ e÷qe⁄\T
Væ≤s¡D´ø£X¯´|ü⁄ì˝≤+{Ï yês¡T. uÛÖ‹ø£XÊÅdüÔ+˝À m+‘√ n_Ûeè~Δì kÕ~Û+∫
Væ≤s¡D´ø£X´¯ |ü⁄ì˝≤ Á|üøè£ ‹e÷‘· qT+&ç esê\qT bı+<äT‘ês¡T. yê] qT+&ç
Á|üVü‰¢<äTì e+{Ï uÛÑ≈£îÔ\qT s¡øÏå+#·&ÜìøÏ H˚qT qèdæ+VüQì >∑TD≤\‘√qT,
πøe\+ Hê e÷≥‘√ Á|üø£è‹ì XÊdæ+#·ø£*π> düs¡dü«r >∑TD+‘√qT, Ç˝≤
á ¬s+&ÉT >∑TD≤\ düy˚Tàfi¯q‘√ qèdæ+Vü≤düs¡dü«r ne‘êsêìï <Ûä]kÕÔqT.
á ne‘ês¡+˝À >∑+<Ûäs¡«|ü⁄s¡+˝À Á|üdæ~Δ bı+<äT‘êqT.μμ
Äs¡ýÓ’X¯ó´\ >√Á‘ê\ $es¡D
‘·s¡Tyê‘· yêdüMe÷‘· >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·÷, ªªdüe÷~Û nH˚
‘·|üdæ« »>∑Hêà‘· uÛÑ≈£îÔ&ÉT. n‘·&˚ ≈£îdüTeTÁX‚wæ˜>± »ìà+#ês¡T. Ä<ä´X¯øÏÔ
yê] ≈£îe÷¬sÔ nsTTq yêdü$>± »ìà+∫+~. $wüßíes¡ΔqT&ÉT ø√s¡sêì
ø√]ø£ ø√sê&ÉT. Äs¡ýÓ’X¯ó´\T n–ï>∑T+&É+˝À <äT$TøÏ Ä‘·à>ös¡e+
ø±bÕ&ÉTø√yê\ì ‘·*#ês¡T. yêdüMe÷‘· ‘·eT ‘·*¢‘·+Á&ÉT\≈£î, >√Á‘·
174
dü+ã+BÛ≈£î\≈£î Äs¡éTVü‰<˚$ s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq$T∫Ã, ªªyês¡+<äs¡T n–ï
Vü≤√Á‘·+˝À ©qeTsTTq ‘·ø£åDy˚T $wüßíes¡ΔqT&ç •s¡düT‡ y˚sTT #Óø£ÿ\T
ne⁄‘·T+<äì, yÓ’X¯´≈£î\ n~Û<˚e‘· nsTTq q>∑πsX¯«s¡kÕ«$Tì eTs¡Teø£
|üPõ+#·eTì, n˝≤π> ≈£î\<˚e‘·\ |üP», >√Á‘· |üP» #˚j·TeTì Ä<˚•+∫
n≥Te+{Ï uÛÑ≈£îÔ\ Çfi¯fl˝À ‘·eT ø±* n+<Ó\s¡e[ $ì|æ+#·T‘·T+<äì,
yê]øÏ ÇVü≤`|üs¡ düTKXÊ+‘·T\T \_ÛkÕÔj·Tì,μμ yêdüMe÷‘· yê]‘√
nqï e÷≥\qT lbÕ<äT\T e÷≈£î ‘Ó*bÕs¡T. H˚qT Ä 102>√Ár≈£î\
$esê\ì n&ÉT>∑>±, ªªyÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± ˝≤uÛ≤~ eTVü≤]¸ >√Á‘êìøÏ #Ó+~q
<Ûqä <äTDÏ,í <Ûqä \øÏàå ì düà]+#ê* nì #Ó|Œæ , ‘·sT¡ yê‘· 102>√Á‘ê\T, yê{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫q ãTTwüß\ $esê\T $e]+#ês¡T. Ä $es¡Dq+‘ê ÁX¯<äΔ>±
$qï H˚qT, ªªÁ|üuÛÑ÷! ‘·eTs¡T ôd\$∫Ãq >√Á‘ê\˝À ˝≤uÛ≤~ >√Á‘·+ ˝Ò<äT.
<ëìï M{ÏøÏ #˚]Ãq≥¢sTT‘˚ 103>√Á‘ê\T ne⁄‘êsTT ø£<ë,μμ nì Hê
dü+<˚Vü‰ìï e´ø£Ô|ü]#êqT. <ëìøÏ yês¡T, ªª˝≤uÛ≤<äeTVü≤]¸øÏ dü+ã+~Û+∫q
>√Á‘ê\˝À <Ûäq<ä≈£î\, ø±X¯´|üdü nì ¬s+&ÉT >√Á‘ê\T ñHêïj·Tì,
ø±X¯´|üdü >√Á‘·+ ñ+∫q≥¢sTT‘˚ dü]>±Z 102>√Á‘ê˝Ò ne⁄‘êj·Tì
#ÓbÕŒs¡T. ø£*j·TT>±+‘·+˝À yêdüM q>∑πsX¯«s¡T\ $yêVü≤+ »]π>≥|ü⁄&ÉT
e<ÛäTe⁄~ Á|üuÛ≤‘·dü >√Á‘·+>±, es¡Tì~ ø±X¯´|üdü >√Á‘·+>± #·<äyê\ì
yêdü$ $yêVü≤+ »]π>+‘· es¡≈£î e÷Á‘·y˚T 102>√Á‘ê\˝À <Ûäq<ä≈£î\
>√Á‘·+ ˝…ø£ÿ˝ÀìøÏ rdüTø√yê\ì, $yêVü≤+ »]>±ø£ ø±X¯´|üdü >√Á‘êìï
˝…ø£ÿ˝ÀøÏ rdüTø√yê\ì, ø£*j·TT>±+‘·+˝À <Ûäq<ä≈£î\ >√Á‘·+ ìs¡«+X¯+
ne⁄‘·T+<äì #Ó|æŒ, n–ï>∑T+&É+˝À Á|üy˚•+∫q 102|ü⁄D´<ä+|ü‘·T\
ù|s¡T¢ #Ó|æŒ, á Äs¡ýÓ’X¯´ <ä+|ü‘·T\ ù|s¡T¢ düà]+∫q≥¢sTT‘˚ bÕ|ü$eTTøÏÔ
ne⁄‘·T+<äì ‘Ó˝≤Œs¡T.
‘·s¡Tyê‘· eTT>∑TZs¡+ <Ûë´qdüTú\+ nj·÷éTT.
175
30e n<Ûë´j·T+
dü+X¯j·÷‘êà $qX¯´‹
#Ó’‘·q´kÕúsTT
lbÕ<äT\T ñbÕdü≈£î\ kÕ<ÛäHê $<ÛëHê\T, yê] #Ó’‘·q´ kÕúsTT\qT
á $<Ûä+>± $e]+#ês¡T: ªªJe⁄\≈£î 64 #Ó’‘·q´ kÕúsTT\T ñ+{≤sTT.
Hê<∏ädü+Á|ü<ëj·T+ yêfi¯ófl á 64 #Ó’‘·q´ kÕúsTT\˝À ‘ê<ë‘·à´dæú‹ì
bı+~ Je⁄\qT ñ<äΔ]+#·&ÜìøÏ 64 XÊãs¡ ‘·+Á‘ê\qT kÕ<Ûäq #˚kÕÔs¡T.
á Hê<∏ä dü+Á|ü<ëj·÷ìøÏ Ä~>∑Ts¡Te⁄ <ä‘êÔÁ‘˚j·TT&˚. MT ø£qT\eTT+<äTqï
á lbÕ<äT&˚ ÄHê{Ï <ä‘·TÔ&ÉT.
e÷qe⁄\ X¯Øs¡+˝À #Ó’‘·q´ kÕúsTT\qT ã{Ïº yê] |ü]D≤eT y˚>∑+
Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. e÷qe⁄\T Ä#·]+#˚ jÓ÷>∑|<ü ‘Δä T· \T, eT+Á‘·»bÕ\T,
j·T»„j·÷>±~ Áø£‘·Te⁄\T, <Ûäs¡àø±sê´\T yÓTT<ä˝…’q yê{Ïô|’q, yês¡T
kÕ~Û+∫q #Ó’‘·q´ kÕúsTTô|’q yê] Ä‘·àCÀ´‹ Á|üø±X¯+(Aura) Ä<Ûës¡|ü&ç
ñ+≥T+~. Ä Á|üø±XÊìøÏ nqT>∑TD+>± Hê&ûX¯ó~Δ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä
Hê&ûX¯ó~Δ kÕúsTTì ã{Ïº e÷qe⁄˝À¢ nH˚ø£ s¡ø±˝…’q XÊØ]ø£, e÷qdæø£,
Ä<Ûë´‹àø£X¯≈£îÔ\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. Äj·÷ X¯≈£îÔ\qT yês¡T @ $<Ûä+>±
ñ|üjÓ÷–düTÔHêïs¡T? nH˚ <ëìô|’ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~.
Ç˝≤ Ç$ ˇø£<ëìøÏ ˇø£{Ï Ä<Ûës¡+>±qT, Ä<Û˚j·T+>±qT ñ+{≤sTT.
n<˚ $<Ûä+>± X¯óuÛÑÁ|ü<äeTT˝…’q düs¡dü«r, \ø°åà, <äTsêZ X¯≈£îÔ\T e÷qe⁄ì˝À
n+≈£î]+∫ Á|ües¡Δe÷q+ ne⁄‘·T+fÒ n+_ø£ ‘·eT nqTÁ>∑Vü‰ìï yê]ô|’
≈£î]|ædüTÔ+~.
e÷qe⁄\T #˚ùd bÕ|üø±sê´\T ø±ì, |ü⁄D´ø±sê´\T ø±ì e´ø£Ô+
qT+&ç ne´ø±ÔìøÏ, ne´ø£+Ô qT+&ç e´ø±ÔìøÏ edü÷Ô b˛‘·÷ ñ+{≤sTT. yês¡T
|üPs¡´»qà˝À #˚dæq bÕbÕ\T ne´ø£Ô+˝À ñ+&ç á»qà˝À dü+kÕs¡+˝Àì
u≤<Ûä\T, ø£cÕº\ s¡÷|ü+˝À e´ø£Ô+ ne⁄‘êsTT. Ä $<Ûä+>±H˚ á »qà˝À
176
#˚düTÔqï bÕ|ü ø£s¡à\T, |ü⁄D´ø£s¡à\T ne´ø£Ô+˝ÀøÏ b˛sTT ‘·s¡Tyê‹ »qà˝À
ne´ø£Ô+ qT+&ç e´ø£Ô+˝ÀøÏ ekÕÔsTT. ø±ì rÁeyÓTÆq <äTwüÿs¡à, rÁeyÓTÆq
dü‘ÿ· s¡à\ |ò\ü + #ê˝≤ es¡≈î£ á »qà˝ÀH˚ nqTuÛ$Ñ +#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.μμ
dü+X¯j·÷‘·à≈£î\T
ªªÁ|üuÛÑ÷! yêdüMe÷‘· ‘·eT]ì yê] <˚ekÕúq |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·+˝À
y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ s¡÷|ü+˝À s¡eTàì ø√sês¡T ø£<ë, Bì ns¡+ú @$T{Ï?μμ nì H˚qT
Á|ü•ï+#êqT. ªª˙e⁄ Hê #·]‘êeTè‘·+ ÁyêdüTÔHêïe⁄. Bì˝Àì $wüj·÷\≈£î
Á|üe÷Dy˚T$T{Ï? nì n&çπ> dü+<˚Vü≤eTqdüTÿ\T ø=+<äs¡T ñ+{≤s¡T.
lbÕ<äT˝Ò y˚+ø£fÒX¯«s¡T\ì qeTà&É+ m˝≤? nì yê] ‘·s¡ÿ+. <ëìøÏ
Á|üe÷D+>±q÷, yêdü$ Äs¡éTVü‰<˚$ ne‘ês¡eTì s¡÷&Ûç #˚j·T&ÜìøÏ
H˚qT y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ s¡÷|ü+˝À ãèVü≤‘Y•˝≤ q>∑s+¡ ˝À HÓ\ø=+{≤qT. Ç+<äsT¡
<˚e‘·\T ñ+&É>± y˚+ø£fÒX¯«s¡ s¡÷|üy˚T m+<äT≈£î nø£ÿ&É HÓ\ø=\Œã&ç+~?
n<˚ yêfi¯fl dü+<˚Vü‰\≈£î düe÷<Ûëq+, Á|ü‘·´ø£å Á|üe÷DeT÷ ≈£L&Ü.
n<˚$<Ûä+>± |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À u≤|üHês¡T´\ e+X¯+˝Àì yêfi¯fl<ë«sê yêdüM
Ä\j·T ìsêàD+ @sêŒ≥T #˚sTTkÕÔqT. ø£*j·TT>±+‘·+˝À ‹s¡TeT\øÏ,
|”]øƒ ±|ü⁄sêìøÏ eT]ø=ìï |ü⁄D´πøÁå ‘ê\≈£î H˚qT Hê ì» s¡÷|ü+‘√ ekÕÔqT,μμ
nì #ÓbÕŒs¡T.
177
31e n<Ûë´j·T+
<äX¯eTVü‰$<ä´\ es¡íq+
l$<ä´
y˚TeTT Á|ü‹s√E kÕj·T+ø±\+ ø£èwüí áe* ˇ&ÉT¶≈£î e#˚Ã
yêfi¯ fl +. ñ<ä j · ÷ H˚ ï eT∞fl l#· s ¡ D T\ e<ä › ≈ £ î yÓ fi ‚ fl yêfi¯ fl +. Ä
>∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\T e÷≈£î mH√ï jÓ÷>∑s¡Vü≤kÕ´\T ‘Ó*j·T#˚düTÔ+&˚yês¡T.
ˇø£s√E <äX¯ eTVü‰$<ä´\ >∑T]+∫ $es¡D Çdü÷Ô Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T,
ªªl$<ä´qT ñbÕdæ+#·&É+ #ê˝≤ ÁX‚wü˜yÓTÆ+~. |üPs¡«ø±\+ á $<ä´qT
n>∑düÔ´ eTVü≤]¸ Vü≤j·TÁê⁄\ e<ä› H˚s¡TÃø=ì, uÛ≤s¡´ ◊q ˝ÀbÕeTTÁ<ä≈£î
H˚]Œ+#ês¡T. ÄyÓT #ê˝≤ ìwü˜‘√ á $<ä´ì kÕ<Ûäq#˚dæ yê{Ï n+‘·sêsêú\
qT uÛÑs¡Ô≈£î ‘Ó*j·T#˚düTÔ+&˚~. á s¡ø£+>± uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\T Ç<ä›s¡T ˇø£]ø=ø£s¡T
>∑Ts¡T•wüß´\j·÷´s¡T. Ç~ ˇø£ $∫Á‘·yÓTÆq $wüj·T+.
<äX¯eTVü‰$<ä´\T
<äX¯eTVü‰$<ä´\˝À yÓTT<ä{Ï~ ø±∞ s¡÷|ü+. düeTdüÔ $<ä´\≈£î
Ä~s¡÷|ü+ eTVü‰ø±[. Ä <˚$ $<ëéTj·T X¯≈£îÔ\H˚ eTVü‰$<ä´\ì
n+{≤s¡T. ø£èwüíes¡í+˝À ñ+&É≥+ e\¢ <˚$øÏ ø±∞ nH˚ HêeT+
@s¡Œ&ç+~. nH˚ø£ dü+e‘·‡sê\≈£î ø±ì |òü*+#·ì jÓ÷>∑e÷s¡Z kÕ<Ûäq ø=~›
e÷kÕ\˝ÀH√, s√E˝À¢H√ kÕ~Û+#ê\qTø=+fÒ ø±∞ ñbÕdüq #˚kÕÔsT¡ . ø±ì
ø±∞X¯øÏÔì ‘·eT X¯Øs¡+˝ÀìøÏ Äø£]¸+#·Tø=H˚≥|ü&ÉT n–ï‘√ düe÷qyÓTÆq
eT+≥\ì, uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq u≤<Ûäì jÓ÷– nqTuÛÑ$kÕÔs¡T.
s¬ +&Ée~ ‘êsê s¡÷|ü+. ‘·]+|ü #˚ùd <˚$ ø±ã{Ïº ‘ês¡ nsTT´+~. áyÓTqT
˙\düsd¡ «ü ‹ nì ≈£L&Ü n+{≤s¡T. e•wü˜ eTVü≤]¸ >=|üŒ ‘êsê ñbÕdü≈î£ &ÉT.
eT÷&Ée~ ∫ÛqïeTdüÔ. bÕs¡«‹ ‘·q düKTsê+Å&Ó’q &ÜøÏ˙, e]í˙\‘√
eT+<ëøÏ˙ q~øÏ kÕïHêì¬ø’ yÓ[fl+~. kÕïq+ #˚dæq ‘·s¡Tyê‘· yê]<ä›s¡T
Äø£*>± ñ+<äì ‘·eT Äø£*ì rs¡ÃeTì n&É>∑≥+‘√ <˚$ K&ÉZ+‘√ ‘·q
178
•s¡düT‡ì K+&ç+#·T≈£îqï~. K+&ç‘· •s¡düT‡qT ÄyÓT ‘·eT yêeT Vü≤düÔ+˝À
|ü≥Tºø=qï~. <ëì qT+&ç yÓ\Te&É¶ eT÷&ÉT <Ûës¡\qT eTT>∑TZs¡T Á‘ê– ‘·eT
Äø£*ì rs¡TÃ≈£îHêïs¡T. n|üŒ{Ï qT+&ç ÄyÓT ∫ÛqïeTkÕÔ<˚$>± Á|üdæ~Δ
bı+~+~.
Hê\Ze~ c˛&ÉoeTùV≤X¯«]. bÕs¡«r<˚$ jÓTTø£ÿ eTT>∑Δ yÓ÷Vü≤qyÓTÆq
16dü+e‘·‡sê\ ÁbÕj·T|ü⁄ s¡÷|üy˚T c˛&ÉoeTùV≤X¯«]. á ‘·*¢ì Á|üdüqï+
#˚düTø√&ÜìøÏ kÕ<Ûä≈£î\T c˛&ÉXÊø£åØ (16 nø£åsê\Tø£\) eT+Á‘êìï
»|ækÕÔs¡T. á <˚$ì ÄÁX¯sTT+∫q yê]øÏ nìï $<ä´\T ns¡#˚‹˝ÀH˚
ñ+{≤sTT. á <˚$ ñbÕdüq e\¢ uÛÀ>∑eTT, yÓ÷ø£åeTT ¬s+&É÷ dæ~ΔkÕÔsTT.
nsTT<äe s¡÷|ü+ uÛÑTeH˚X¯«Ø<˚$. á <˚$ì @&ÉTø√≥¢ eTVü‰eT+Á‘ê\T
Äsê~ÛdüTÔ+{≤sTT. á $XÊ«ìï düèwæº+#ê\H˚ n_Û˝≤wü‘√, ÁøÏj·÷X¯øÏÔì
ÄVü‰«ìdü÷Ô ÁãVü≤à rÁeyÓTÆq ‘·|üdüT‡ #˚kÕs¡T. Ä ‘·|üdüT‡≈£î yÓT∫Ãq
|üs¡y˚TX¯«] uÛÑ÷<˚$ s¡÷|ü+˝À Á|ü‘·´ø£åyÓTÆ+~. $XÊ«ìπø n~Û<˚e‘· ø±ãfÒº
uÛÑTeH˚X¯«Ø nì |æ\TkÕÔs¡T. ne´ø£Ô+ qT+&ç e´ø£ÔyÓTÆq ÁãVü‰à+&É s¡÷|ü+,
#Ó’‘·q´ dü«s¡÷|üy˚T uÛÑTeH˚X¯«Ø<˚$.
Äs¡e~ Á‹|ü⁄s¡uÛ…’s¡$ s¡÷|ü+. ø=ìï Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq øÏ¢wüº|ü]dæú‘·T\T
@s¡Œ&çq|ü&ÉT yê{Ïì s¡÷|ü⁄e÷|ü>\∑ X¯øìÔÏ Á‹|ü⁄s¡us’…Û $¡ nì n+{≤s¡T. á
X¯øÏÔì qèdæ+Vü≤uÛÑ>∑yêqT&ç n_ÛqïX¯øÏÔ>±q÷, ø±\uÛ…’s¡e⁄ì ne‘ês¡+>±qT
|ü]>∑DÏkÕÔs¡T.
@&Ée s¡÷|ü+ <Ûä÷e÷e‹. á <˚$ ñÁ>∑‘ês¡j˚T. áyÓT X¯s¡D≤>∑‹ e\¢
$|ü‘T· \Ô T HêX¯qyÓTÆ dü+|ü<\ä T \_ÛkÕÔsTT. Je⁄ì Äø£*, <ä|Œæ ø£\ u≤<Û\ä ≈£î,
ø£\Vü≤`<ë]Á<ë´\≈£î áyÓT ø£s¡Ô. á ‘·*¢ nqTÁ>∑Vü≤+ ñ+fÒ düeTdü´\ìï
<ä÷s¡+ ne⁄‘êsTT.
ã>∑fi≤eTTœ mì$T<äe s¡÷|ü+. ≈£î≥T+ã|üüs¡+>±qT, Ä<Ûë´‹àø£+>±qT,
<˚X¯+˝ÀqT, düe÷»+˝ÀqT $ø±kÕìøÏ n&É¶+≈£î\T>± ñqï n]cÕº\qT
179
s¡÷|ü⁄e÷|ü&ÜìøÏ, X¯Á‘·Te⁄\qT nD>∑<=ø£ÿ&ÜìøÏ á e÷‘·qT Äsê~ÛkÕÔsT¡ .
ÁãVü≤à, $wüßí, |üs¡X¯ósêeTT\T á <˚$ ñbÕdü≈£î˝Ò. #ê˝≤ø±\+es¡≈£î
‹s¡T|ü‹ y˚+ø£fÒX¯«s¡Tì ã>∑fi≤eTTœ>± |üPõ+#ês¡T.
‘=$Tà<äe s¡÷|üyÓTÆq e÷‘·+– eT‘·+>∑ eTVü‰eTTì ≈£îe÷¬sÔ. e÷‘·+–øÏ
>∑èVü≤düú J$‘êìï düTKe+‘·+ #˚ùd X¯øÏÔ ñ+~.
|ü<äe s¡÷|üyÓTÆq ø£eT˝≤\j·T düeTè~ΔøÏ Á|ürø£. áyÓT nqTÁ>∑Vü≤+ e\¢
sê»uÛÀ>∑+, ø°]Ô \_ÛkÕÔsTT.
#·]‘êeTè‘· bÕsêj·TD eTVæ≤eT
Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq lbÕ<äT\T, ª$kÕÔs¡+>± <äX¯$<ë´ eTVü‰
dü«s¡÷bÕìï @ s√Eq me] <ë«sê MT≈£î ‘Ó*j·T#ÓbÕŒ˝À H˚qT ìs¡sí TT+∫
Ä $<Ûä+>± uÀ~Û+|ü#˚kÕÔqT,μ nì ‘Ó*Œ nq|òü÷<˚$ <äX¯eTVü‰$<ë´
dü«s¡÷|æDÏ nì, nq|òü÷`nq|òüTT\qT |üPõ+∫q yê]øÏ düeTdüÔ ø√]ø£\T
|òü*+#·T‘êj·Tì #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· qqTï ñ<˚›•+∫, ªªX¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙‘√
s¡∫+|üã&˚ #·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏ëìï bÕsêj·TD #˚dæ, á ‘·s¡Tyê‘· yÓ+≥H˚
e#˚Ã nwüº$THê&ÉT nq|òü÷wüºMT Áe‘·+ #˚düTø=ì 11 eT+~øÏ uÛÀ»Hê\T
ô|&ç‘˚ yÓ+≥H˚ |ò*ü ‘ê\T ø£ìŒkÕÔsTT,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. l #·]‘êeTè‘·Á>∑+<∏+ä
HêeTe÷Á‘· Á>∑+<∏ä+ ø±<äT. Bì bÕsêj·TD #˚düTÔqï|ü&ÉT MT≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü>∑H˚ MTs¡T Hê dü+|üsÿ¡ +˝À ñ+{≤s¡T. ø±ã{Ïº MT <Ûsä à¡ ã<äyΔ TÓ qÆ
ø√]ø£\T rs¡T‘êsTT. Bìï |üPC≤eT+~s¡+˝À ñ+∫q≥¢sTT‘˚ <äTs¡<èä cÕºìï,
<ë]Á<ë´ìï ø£*–+#˚ X¯≈£îÔ\ì $∫Ã¤qï+ #˚düTÔ+~,μμ nì Vü‰MT Ç#êÃs¡T.
180
32e n<Ûë´j·T+
qeHêsêj·TDT˝Ò qeHê<∏äT\T
qeHê<∏äT\ »qq+
lbÕ<äT\ ~e´ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫q ‘·s¡Tyê‘· H˚qT
yê]ì qeHê<∏äT\ >∑T]+∫ Á|ü•ï+#êqT. qeHê<∏äT\ ù|s¡T $q>±H˚
Á|üuÛÑTe⁄ ø£qTï\˝À #ê˝≤ Äq+<ä+ ø£ì|æ+∫+~. ªªHêj·Tq˝≤sê!
qeHê<∏äT\ì düà]ùdÔH˚ #ê\T, nìï s¡ø±˝…’q X¯óuÛ≤\T ø£\T>∑T‘êsTT. Mfi¯flì
düà]+∫q uÛÑ≈£îÔ\ô|’ <ä‘·TÔ\ nqTÁ>∑Vü≤+ ‘·|üŒø£ ñ+≥T+~,μμ n+≥÷ yê]
eè‘êÔ+‘êìï #Ó|üŒ&É+ Äs¡+_Û+#ês¡T:
ªªãTTwüuÛÑ #·Áø£e]ÔøÏ q÷s¡TZs¡T |ü⁄Á‘·T\T ñHêïs¡T. n+<äT˝À ‘=$Tà~
eT+~ Hêsêj·TD n+X¯‘√ »ìà+#ês¡T. M]ì qe (9) Hêsêj·TDT\T nì
n+{≤s¡T. Ms¡T es¡Tdü>± 1.ø£$, 2.Vü≤], 3.n+‘·]≈£åî&ÉT, 4.Á|üãT<äTΔ&ÉT,
5.|æ|üŒ˝≤j·TqT&ÉT, 6.n$s√ΩÁ‘·T&ÉT, 7.<äèMTfi¯ó&ÉT, 8.#·eTqT&ÉT,
9.ø£s¡uÛ≤»qT&ÉT. Ms¡+‘ê ne<Ûä÷‘· dæú‹˝À ñ+&˚ dæ<äΔ |ü⁄s¡Twüß\T. Hê
Ä»„y˚Ts¡≈£î, ø£ècÕíe‘ês¡+˝À yês¡T #˚dæq yê>±›Hêìï ì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ,
<Ûäs¡àdü+kÕú|üq ø±sê´\T #˚Óã≥º&ÜìøÏ Ms¡T qeHê<∏äT\T>± »ìà+#ês¡T.
1. ø£$. eT‘˚‡´+Á<äHê<∏äT&ÉT
2. Vü≤] >√s¡øå±Hê<∏äT&ÉT
3. n+‘·]≈£åî&ÉT C≤\+<Ûäs¡Hê<∏äT&ÉT
4. Á|üãT<äTΔ&ÉT ø±˙bòÕ
5. |æ|üŒ˝≤j·TqT&ÉT #·s¡Œ≥Hê<∏äT&ÉT
6. n$s√ΩÁ‘·T&ÉT e≥dæ<äΔHê>∑Hê<∏äT&ÉT
7. <äèMTfi¯ó&ÉT uÛÑs¡ÔØHê<∏äT&ÉT
8. #·eTqT&ÉT πseDHê<∏äT&ÉT
9. ø£s¡uÛ≤»qT&ÉT >∑Vü≤˙Hê<∏äT&ÉT
181
Ç+<ä T ˝À (1) ø£ $
nH˚ y ês¡ T eT‘˚ ‡ ´+Á<ä T &ç > ±
»ìà+#ês¡T. ñ|ü]#·s¡T&ÉH˚
edü T e⁄ }s¡ « •ì #· ÷ ∫
yÓ÷Væ≤+#ê&ÉT. n‘·ì Ms¡´+
j·TeTTHê q~˝À |ü&É>± ˇø£
MTq+ Á‘ê–+~. Ä eT‘·‡´+
qT+&ç eT‘˚ ‡ ´+Á<ä H ê<∏ ä T &É T
»ìà+#ês¡T.
(2) Vü ≤ ] nH˚ y ês¡ T
eT‘˚‡´+Á<äHê<∏äT\ •wüß´ì>±
>√s¡øå±Hê<∏äTì>± »ìà+#ês¡T.
eT‘˚‡´+Á<äHê<∏äT&ÉT <˚X¯dü+#ês¡+ #˚ùd≥|ü⁄&ÉT dü+‘êq+˝Òì ˇø£ Åd”ÔøÏ
uÛÑkÕàìï eT+Á‹+∫ Çe«>±, @e÷Á‘·+ qeTàø£+ ˝Òì Ä Åd”Ô <ëìï
ô|+≥~ã“ô|’ $dæ] y˚dæ+~. Ä uÛÑdüà+ #ê˝≤ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. ø±ã{Ïº
n+<äT˝ÀqT+&ç >√s¡øå±Hê<∏äT&ÉT ñ<ä“¤$+#ês¡T.
(3) ãèVü≤Á<ä<TäÛ &ÉH˚ sêE j·T»„+ #˚dqæ |ü⁄&ÉT Ä j·T»„≈î£ +&É+ qT+&ç
n+‘·]≈£åî&ÉT C≤\+<Ûäs¡Hê<ÛäTì>± ñ<ä“¤$+#ês¡T.
(4) ˇø£kÕ] ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT düs¡dü«‹ì #·÷∫ yÓ÷Væ≤+#·>± Ms¡´düâ\
qyÓTÆ Væ≤e÷\j·÷˝À¢ì ns¡D´+˝À ìÁ~düTÔqï ˇø£ @qT>∑T #Ó$˝À |ü&ç+~.
<ëì˝À qT+&ç Á|üãT<äTΔ&ÉT ø±˙bòÕ˝≤ »ìà+#ês¡T. Ms¡T ø£s¡íø±˙bòÕ>±
Á|üdæ~Δ#Ó+<ës¡T.
(5) bÕs¡«r $yêVü≤ düeTj·T+˝À |ü⁄s√Væ≤‘·Tì>± ñqï ÁãVü≤à,
bÕs¡«r s¡÷bÕìï #·÷∫ yÓ÷Væ≤‘·T&ÉT ne&É+‘√ Ms¡´düâ\qyÓTÆ uÛ≤^s¡~∏
qBrs¡+ <ä>sZ∑ ¡ s¬ \T¢<Tä ãT“˝À |ü&ç <ëì˝À |æ|Œü ˝≤j·TqT&ç Ä‘·à Á|üy˚•+∫
182
#·s¡Œ≥Hê<∏äTì˝≤ »ìà+#ês¡T.
(6) Ä Ms¡´+˝À ø=+‘· uÛ≤>∑+ ‘·ø£å≈£îì ≈£îe÷¬sÔ nsTTq |ü~àì nH˚
Hê>∑ø£q´ •s¡düT‡ô|’q |ü&ç+~. n~ uÛÑø£å´ |ü<ës¡úeTì ‘·\∫ ‹q&É+e\¢
Ä Hê>∑ø£q´ >∑s¡“¤e‹ nsTT+~. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ »qy˚T»j·TT&ÉT
düs¡Œj·÷>∑+ #˚düTÔ+&É≥+e\¢ Äd”Ô≈£î&ÉH˚ eTVü≤]¸ Ä Hê>∑ø£q´qT ˇø£
eTiÏ¿#Ó≥Tº ‘=i¿˝À <ë#ês¡T. >∑T&ÉT¶qT e÷Á‘·+ nø£ÿ&˚ ñ+∫ Ä bÕeTT
yÓ[flb˛sTT+~. n+<äT˝À qT+&ç n$s√ΩÁ‘·T&ÉT, e≥dæ<äΔ Hê>∑Hê<∏äT&ÉH˚
ù|s¡T‘√ ne‘·]+#ês¡T.
(7) øö[≈£î&ÉH˚ eTVü≤]¸ ‘·q _Ûø±å bÕÁ‘·qT |üsXí¡ Ê\ ãj·T≥ ñ+#ês¡T.
n<˚ düeTj·T+˝À dü÷s¡T´&ç sπ ‘·dTü ‡ <ëì˝À |ü&+ç ~. eTVü≤]¸ n~ Á>∑V≤æ +∫
Ä bÕÁ‘·qT uÛÑÁ<ä+>± ñ+#ês¡T. <ëì qT+&ç <äèMTfi¯ó&ÉT, uÛÑs¡ÔØHê<∏äT&ÉH˚
ù|s¡T‘√ ñ<ä“¤$+#ês¡T. uÛÑs¡Ô] n+fÒ _Ûøå±bÕÁ‘·. <ëìqT+&ç »ìà+∫q
ø±s¡D+ e\q uÛÑs¡ÔØHê<∏äT&ÉT nj·÷´s¡T.
(8) sπ yê q~ n+fÒ qs¡à<ë q~˝À |ü&qç ÁãVü≤à Ms¡´+˝À #·eTqT&ç
Ä‘·à Á|üy˚•+∫ πseDHê<∏äT&ÉT »ìà+#ês¡T.
(9) >√s¡ø£å≈£î&ÉT dü+Je˙ eT+Á‘·+ »|ædü÷Ô eT{Ïº‘√ ˇø£ eTìwæ
u§eTàqT #˚j·T&É+ »]–+~. Ä u§eTà˝À ø£s¡uÛ≤»qTì Ä‘·à Á|üy˚•+∫
Jyêìï bı+~ >∑Vü≤˙Hê<∏äT&ÉTH˚ ù|s¡ ne‘·]+#ês¡T. á $<Ûä+>± ˇø=ÿø£ÿ
Hêsêj·TDT&ÉT ˇø=ÿø£ÿ Hê<∏äTì>± »ìà+#ês¡T.μμ
n+XÊe‘êsê\ |ü]~Û
ªªqeHê<∏äT\T qeHêsêj·TDT\ n+XÊ\T nsTT‘˚ qeHêsêj·TDT\
øÏ qeHê<∏äT\øÏ @yÓTÆHê uÒ<Ûä+ ñ+<ë?μμ n+≥÷ H˚qT Hê dü+<˚Vü‰ìï
e´ø£Ô|ü]#êqT. ªªdüeTdüÔ düèwæºjÓTTø£ÿ eTVü‰ dü+ø£\Œ dü«s¡÷bÕìï H˚H˚.
$T–*q <˚M, <˚e‘ê dü+ø£˝≤Œ\T Hê eTVü‰ dü+ø£\Œ+˝Àì n+X¯
e÷Á‘ê˝Ò. yê]øÏ |ü]$T‘·yÓTÆq ùd«#·Ã¤ e÷Á‘·y˚T ñ+≥T+~.μμ <ëìøÏ
183
ñ<ëVü≤s¡Dì Çdü÷Ô á $<Ûä+>± #ÓbÕŒs¡T: ªªˇø£ |ü+≥ø±|ü⁄ Äe⁄ì ‘ê{Ï‘√
ã+~Û+∫q|ü⁄&ÉT Ä Á‘ê&ÉT b˛>∑*–q <ä÷s¡+ es¡≈£î e÷Á‘·y˚T n+fÒ ˇø£
ìØí‘y· TÓ qÆ |ü]~Û˝ÀH˚ <ëìøÏ ùd«#·Ã¤ ñ+≥T+~. Ä |ü]~Ûì <ë{≤\+fÒ ø±|ü⁄
nqTeT‹ ø±yê*. n˝≤π> n+XÊe‘êsê\øÏ ø=ìï <Ûäs¡à`ø£s¡à dü÷Á‘ê\≈£î
˝Àã&ç ñ+&˚˝≤ ùd«#·Ã¤ Çe«ã&ÉT‘·T+~. dü+ø£\Œ+ eT÷\‘·‘Ô·«+ qT+&ç
edüTÔ+fÒ Ms¡T yê{Ïì neT\T˝À ô|&ÉT‘·T+{≤s¡T. Je⁄\ düeTdü´\
qT eT÷\‘·‘êÔ«ìøÏ ìy˚~+∫, eT÷\‘·‘·Ô«+ jÓTTø£ÿ nqTÁ>∑Vü≤+ ‘Ó∫Ã
Je⁄\≈£î ÁX‚j·TdüT‡ ø£*–kÕÔs¡T. e÷qe⁄\≈£îqï≥T¢ n+XÊe‘êsê\≈£î
sê>∑<«˚ cÕ\T, nVü≤+ø±s¡+ e+{Ï <äTs¡TDZ ≤\T ˝Òøb£ ˛e&É+e\¢ eT÷\‘·‘«Ô· +
@j˚T |üqT\qT #˚j·T>∑\<√ n+XÊe‘êsê\T ≈£L&Ü Ä |üqT\qT
#˚ j · T >∑ \ TZ ‘ ês¡ T . n+<ä T e\¢ Je⁄\≈£ î dü + ã+~Û + ∫q+‘· e s¡ ≈ £ î
n+XÊe‘êsê\≈£î |üPsêíe‘êsê\≈£î @MT uÒ<Ûä+ ˝Ò<äT,μμ nì #Ó|æŒ Hê
dü+<˚Vü≤+ rsêÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À kÕsTTu≤u≤ nH˚ ù|s¡T‘√ ‘·eT
düeTs¡ú dü<äTZs¡T s¡÷|ü+ sêqTqï<äì, Ç+Á~j·Teè‘·TÔ\qT XÊ+‹+|ü #˚ùd<˚
kÕsTT‘·‘·Ô«eTì, Ä ‘·‘·Ô«eTT yê]˝À kÕj·TT»´dæú‹˝À ñ+<äì lbÕ<äT\T
‘Ó*bÕs¡T.
184
33e n<Ûë´j·T+
qs¡dæ+Vü≤sêj·T\ Ä‹<∏ä´+ (ø±∞e÷‘·)
(lbÕ<äT\≈£î 12 @fi¯ófl)
|ü⁄‘·Ô&çu§eTà s¡eTDÏ
eTeTà*ï lbÕ<äT\T |”]øƒ ±|ü⁄s¡+ b˛sTT s¡eTàì Ä<˚•+#ês¡T. y˚TeTT
ø£èwüí áe* ˇ&ÉT¶ #˚] Ä s√Eq ˇø£ ã+&ÉMT<ä l#·sD¡ T\ bÕ<äeTTÁ<ä\qT
#·÷dæ m+‘·>±H√ Äq+<ä+, ÄX¯Ãs¡´+ #Ó+<ëeTT. yês¡T dü÷s¡´qeTkÕÿsê\T
Ä ã+&ÉMT<ä ì˝§Ãì #˚ùdyês¡≥. y˚TeTT yÓfió¯ fl‘·T+&É>± |ü+#·<y˚ |é Vü ‰ü &é˝À
ˇø£ C§qï#˚qT j·T»e÷ì kÕ<äs¡+>± eTeTà*ï |æ*∫ #·ø£ÿ{Ï Ä‹<∏ä´+
Ç#êÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· ‘·q nqTuÛÑyê\ì e÷‘√ |ü+#·T≈£îHêïs¡T, ªªHê
ù|s¡T qs¡dæ+Vü≤sêj·T&ÉT. Hê ∫qï‘·q+˝ÀH˚ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T b˛e&É+‘√
y˚Tqe÷eT qqTï ô|+#ês¡T. e÷ y˚Tq‘·Ô >∑j·÷´[, <äTsêX¯ m≈£îÿe. yê]
≈£L‘·Ts¡T s¡eTDÏ. ù|s¡T≈£î ‘·>∑Z≥Tº>± n+<äeTT, kÂo\´+ y˚Tfi¯$+∫ ñqï
|ü⁄‘·Ô&ç u§eTà. s¡eTDÏ ‘·q <ä>∑Zs¡ ñqï ˇø£ ø£èwüí $Á>∑Vü‰ìï |üPõdü÷Ô
ñ+&˚~. s¡eTDÏøÏ mH√ï ô|[fl dü+ã+<Ûë\T edüTÔ+&˚$. ø±ì e÷ s¡eTDÏøÏ
qqTï #˚düTø√yê\ì ñ+&˚~. Hê≈£î |üì m≈£îÿe, ÄVü‰s¡+ ‘·≈£îÿe
ne&É+e\¢ ndü˝Ò <äTs¡“\T&ÉqT, Ç+ø± ã\V”≤q+>±qT |æ]øÏyê&ç>±qT
‘·j·÷s¡j·÷´qT.
≈£îVü≤HêkÕ<ÛäTe⁄ sêø£
ˇø£kÕ] e÷ }]øÏ ˇø£ <=+>∑ kÕ<ÛäTe⁄ e#êÃ&ÉT. n‘·&ÉT
e÷ y˚Tq‘·ÔqT e÷j·Te÷≥\‘√ ˝Àãs¡T#·Tø=ì ø±∞e÷‘·≈£î |üP»
#˚j·÷\ì, <ëìe\¢ ô|<ä› ì~Û <=s¡T≈£î‘·T+<äì #ÓbÕŒ&ÉT. s¡eTDÏ m+‘·
yÓTT‘·TÔ≈£î+≥THêï $q≈£î+&Ü yÓTT<ä{Ï |üì>± e÷ s¡eTDÏ |üP» #˚ùd ø£èwüí
$Á>∑Vü‰ìï bÕπskÕ&ÉT. s√p ø√fi¯ófl ã* Çe«&É+, yê{Ï s¡ø£Ô+‘√qT, Ç+ø±
185
ø=ìï $∫Á‘· düàXÊq |ü]ø£sê\‘√qT |üP»>∑~ n+‘ê HêHê ;ÛuÛÑ‘·‡+>±
ñ+&˚~. s¡eTDÏ˝À ø±∞e÷‘· Á|üy˚•+∫+<äì #Ó|æŒ ÄyÓT≈£î nqï+ ã<äT\T
s¡ø£Ô+ ‘ê>∑&ÜìøÏ ÇdüTÔ+&˚yê&ÉT. Ç\¢+‘ê düàXÊq+˝≤ ñ+&˚~.
Ä kÕ<ÛäTe⁄øÏ eoø£s¡D+ ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT. s¡eTDÏ MT<ä eoø£s¡D
Á|üj÷Ó >∑+ #˚dæ <äTwüº dü+ø£\Œ+‘√ ˇø£ ns¡sú êÁ‹ e÷ s¡eTDÏì düMT|æ+#ê&ÉT.
e÷ s¡eTDÏ _>∑Zs¡>± n]∫ ÇqT|ü edüTÔe⁄‘√ n‘·ì ‘·\MT<ä ø={Ïº+~.
‘·q eoø£s¡D+ m˝≤ $|òü\+ nsTT´+<√ yê&çøÏ ‘Ó*j·T˝Ò<äT.
<ä‘·TÔ\ ø£s¡TD
eTsêï&ÉT bı<äT›q ˇø£ Áu≤Vü≤àD _#·Ã>±&ÉT e÷ Ç+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT.
n|üŒ{Ï e÷ eTqdæ‘ú T· \qT ã{Ïº ˇø£sT¡ e÷ Ç+{À¢ uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘ê˝Ò ñHêïj·Tì,
πøe\+ <ä]Á<äy˚T ñqï<äì, ndüÔe´düÔ |ü]dæú‘·T˝Ò ñHêïj·Tì ø±yê\+fÒ
n$ rdüTø=ì yÓfi¯fleTì #ÓbÕŒeTT. Äj·Tq nìï+{ÏøÏ düπs nHêïs¡T. H˚qT
Hê yÓ+&ç ‘êjÓT‘·TÔ Ç#êÃqT. Ä <=+>∑ kÕ<ÛäTe⁄ ø£bÕ\+ _Ûø£å>± rdüTø=ì
bıeTàì m>∑‘ê[ #˚kÕ&ÉT. Ç+‘·˝À e÷ Ç+{À¢ ø£fi¯ófl õπ>˝Ÿ nH˚≥≥T¢
z ~e´ Á|üø±X¯+ ø£ì|æ+∫+~. ˇø£ øÏs¡D+ s¡eTDÏ˝À, ˇø£{Ï Hê˝À
Á|üy˚•+∫+~. s¡eTDÏ dü«düTúsê\sTT+~. H˚qT ã\XÊ*ì, <ÛÓ’s¡é+‘·T&ÉqT
nj·÷´qT. e÷ n‘·Ô≈£î |üø£åyê‘·+ e∫Ã+~. e÷+Á‹≈£î&ç H√{Ï˝À qT+&ç
s¡ø£Ô<Ûës¡\T |ü&ç yê&ç X¯≈£îÔ\ìï Vü≤]+#·T≈£î b˛j·÷sTT. ‘·s¡Tyê‘· Ä ~e´
Á|üø±X¯+ e÷qes¡÷|ü+ <Ûä]+∫+~. Ä ~e´ uÛÑe´ dü«s¡÷|ü+ Äs¡ÔÁ‘êD
|üsêj·TDT&Ó’q lbÕ<ä le\¢uÛÑT\ yê]<˚. ªªìC≤ìøÏ ø±∞e÷‘· <Ûä«+dü+
#˚ùd~ kÕ<Û≈ä î£ ì˝À ñqï ø±eT+, Áø√<Û+ä yÓTT<ä˝q’… <äTwüXº ≈¯ î£ \Ô qT e÷Á‘·yT˚ .
ÄyÓT ø√fi¯ófl, y˚Tø£\T ø√s¡<äT. ÁbÕDeTj·T »>∑‘·TÔ˝À ñqï sêø£ådü X¯≈£îÔ\T
ø±[ø± s¡÷|ü+ <Ûä]+∫ y˚TeTT |òü˝≤Hê <˚e‘·\+ nì ndü‘ê´\T #Ó|ü‘·÷
≈£îå Á<ä $<ä´\T Á|ü<]ä Ùdü÷Ô ã\T\T ø√s¡T‘êsTT. á Áù|‘ê‘·à\T Äj·÷ <˚e‘ê
s¡÷bÕ\qT <Ûä]+#·>∑\T>∑T‘êj˚T ø±ì Ä <˚e‘ê X¯≈£îÔ\T e÷Á‘·+ yê{ÏøÏ
186
ñ+&Ée⁄.μμ nì lbÕ<äT\T e÷‘√ #ÓbÕŒs¡T.
‘·s¡Tyê‘· Á|üuÛÑTe⁄\T e÷ y˚Tq‘·ÔqT nqTÁ>∑Væ≤+∫ ÄyÓTqT
dü«düTúsê*ì #˚kÕs¡T. dü«j·T+>± yêπs <ä>∑Zs¡T+&ç s¡eTDÏ‘√ Hê $yêVü≤+
»]|æ+#ês¡T. n|ü⁄&ÉT yê] ej·TdüT 12 dü+e‘·‡sê\ì #Ó|æŒ, Ä s√E
yês¡T e÷≈£î Ç∫Ãq nøÏå‘·\T Çy˚ n+≥÷ ø=ìï nø£å‘·\T #·÷|æ+∫
ø±˝≤+‘·s¡+˝À <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T, X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº ekÕÔs¡ì yê]øÏ Çe«eTì
lbÕ<äT\T ‘·qqT Ä<˚•+#ês¡ì #Ó|æŒ, e÷≈£î ø=ìï nø£å‘·\T Ç#êÃs¡T.
ÄVü‰! le\¢uÛÑT\T m+‘·{Ï ©˝≤eTj·T ne‘ês¡ dü«s¡÷|ü⁄\T!
187
34 e n<Ûë´j·T+
e÷qe‘·«y˚T ndü˝…’q <Ó’e‘·«+
(<Ûä÷e÷e‹)
Áu≤Vü≤àDTì BHêedüú
y˚T$T<ä›s¡+ lbÕ<äT\ HêeTdüàs¡D #˚dü÷Ô e÷ Á|üj·÷D+ kÕ–dü÷Ô
ˇø£ Á>±eT+ #˚s¡T≈£îHêï+. lbÕ<äT\ <äj·Te\¢ e÷ Á|üj·÷D+˝À e÷≈£î
Á|ü‹#√≥ n&É>∑≈£î+&ÜH˚ Ä‹<∏ä´+ \_Û+∫+~. Ä Á>±eT+˝À $X‚wü+
@$T≥+fÒ ˇø£ ãTTD<ë‘· ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ç Ç+{Ï˝Àì kÕe÷q+‘ê
M~Û˝À bÕπsdüTÔHêï&ÉT. bÕ|ü+! n‘·ì uÛ≤sê´, |æ\¢\T ≈£L&Ü M~∏˝À
ì\TÃHêïs¡T. ˇø£ –] ^dæ Ä Áu≤Vü≤àDTì n+<äT˝À ì˝ÀÃu…{Ïº mìï
s√E˝À¢ n|ü rs¡TkÕÔy√ j·TCÀ„|üM‘·+ |ü≥Tºø=ì K∫Ã‘·+>± #Ó|üŒeTì
ãTTD<ë‘· ìs¡“+<Ûä+ #˚düTÔHêï&ÉT. <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\≈£î C≤* y˚dæ <Ûäq düVü‰j·T+
#˚j·÷\qT≈£îHêïs¡T. ø±ì n|ü&ÉT n+‘· yÓTT‘·Ô+ yê] e<ä› ˝Ò<äT. Ä
Áu≤Vü≤àDTì BHêedüú #·÷dæ C≤* y˚dæ H˚qT ø£*Œ+#·Tø=ì Ç+ø=ø£ ¬s+&ÉT
yêsê\T >∑&ÉTe⁄ Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ n‘·qT n|ürs¡Ã>∑\&Éì, <ëìøÏ H˚qT
Vü‰MT nì ãTTD<ë‘·≈î£ #ÓbÕŒqT. yÓ+≥H˚ Hê Á|ü‹bÕ<äqì ˇ|ü≈£î+≥÷
u≤ø° rπsÃes¡≈£î y˚T$T<ä›s¡+ Ä Á>±eT+˝ÀH˚ ñ+&Ü\ì, Áu≤Vü≤àDT&ÉT
ãTTD+ rs¡Ãø£ b˛sTTq |üø£å+˝À Hê´j·÷~Ûø±] y˚ùd •ø£åqT H˚qT
nqTuÛÑ$+#·e\dæ ñ+≥T+<äì wüs¡‘·T\T $~Û+#ês¡T Ä ãTTD<ë‘·.
|üPsê«|üsê\T Ä˝À∫+#·≈î£ +&Ü me] $wüjT· +˝ÀH√ ‘·\ <ä÷]Ãq+<äT≈£î,
Hê‘√bÕ≥T>± <Ûsä à¡ >∑T|ü⁄\Ô qT ≈£L&Ü dü+ø£≥ |ü]dæ‘ú T· \˝À Ç]øÏ+∫q+<äT≈£î
qqTï H˚H˚ ì+~+#·T≈£îHêïqT. ø±ì Ç<ä›s¡+ lbÕ<äT\yê]<˚ uÛ≤s¡eTì,
yêπs eTeTà*ï ø±bÕ&ÉT‘ês¡ì qeTàø£+‘√ ñHêïeTT.
|ü+<ë\ CÀs¡T
Ä Áu≤Vü≤àDTì #·÷&ÉuÀ‘˚ #ê˝≤ ;<äyê&ÉT. e+≥øÏ dü+uÛ≤sê\ e÷≥
188
n≥T+∫, <˚e⁄&ç BbÕsê<Ûäq¬ø’Hê q÷HÓ, e‹Ô ` |ü‹Ô ˝≤+{Ï$ ≈£L&Ü ˝Òe⁄.
ø±˝Ò ø£&TÉ |ü⁄\‘√ y˚T$T<äs› +¡ ≈£Ls=Ãì ªªlbÕ<äsê»+ X¯sD ¡ + Á|ü|<ü ´˚ μμ nH˚
eT+Á‘êìï bÕ&ÉT‘·T+fÒ Ä M~Û˝Àì |æ\¢\T, ô|<ä›\T ≈£L&Ü e÷‘√ ø£*dæ
HêeT dü+ø°s¡Ôq #˚kÕs¡T. yê]˝À ø=+<äs¡T |ü+≥ ø±|ü⁄\T ñHêïs¡T. ªH˚H=ø£
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ç •wüß´&çqì, Hê e<ä› <Ó’MX¯≈£îÔ\T ñHêïj·Tì, n+<äTπø
<ÛÓ’s¡´+>± Vü‰MT Çe«>∑*>±qì, Hê≈£î CÀdü´+≈£L&Ü u≤>± e#·Ãì,μ yêfi¯ófl
}]˝À Á|ü#ês¡+ #˚kÕs¡T. H˚ì∫Ãq Vü‰MTô|’q Ä<Ûës¡|ü&ç Áu≤Vü≤àDT&ÉT
n|ü rs¡TkÕÔ&Éì ø=+<äs¡T, rs¡Ã˝Ò&Éì eT]ø=+<äs¡T }fiÀfl |ü+<ë\T
ø±j·T&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T. nHê˝À∫‘·+>± ‘·eT uÛÑ≈£îÔ&ÉT |ü*øÏq
e÷≥\qT uÛÑ>∑e+‘·T&˚ ì»+ #˚j·÷\ì H˚qT eTqdüT˝À nqT≈£îHêïqT.
Ä }fiÀflH˚ X¯s¡uÛÒX¯«s¡XÊÅdæÔ nH˚ |ü+&ç‘·T&ÉT ñHêï&ÉT.n‘·&ÉT
eT+Á‘·XÊÅdyÔü ‘˚ Ô· ≈£L&Ü. yês¡T @<√ Áù|‘ê‘·à düV‰ü j·T+‘√ uÛ÷Ñ ‘·, uÛ$Ñ wü´‘Y,
es¡Ôe÷Hê\T ‘·÷#ê ‘·|üŒ≈£î+&Ü #Óù|Œyê&ÉT. |ü+<Ó>±fi¯ófl ø=+<äs¡T
yê] <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl $wüj·T+ #Ó|üŒ>±H˚ n‘·&ÉT Áù|‘ê‘·àì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
Áu≤Vü≤àDT&ÉT n|ü rs¡Ã˝Ò&Éì Ä Áù|‘ê‘·à #Ó|üŒ&É+‘√ Äj·Tq n<˚ H=øÏÿ
#ÓbÕŒ&ÉT. Bì‘√ |ü+<ë\ CÀs¡T ô|]– q÷s¡T`q÷s¡T es¡V‰ü \˝À |ü+<ë\T
ø±j·TkÕ>±s¡T. X¯+ø£s¡uÛÑ≥TºøÏ e‘êÔdüT ÇdüTÔqï yêfi¯ófl ù|<ä Áu≤Vü≤àDT&ç
Ç+{ÏøÏ dü+uÛ≤sê\T |ü+|ü&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . ø±ì Hê≈£î |ü]dæ‹ú n+‘ê
njÓ÷eTj·T+>± ñ+~. ªª‘·+Á&û! lbÕ<ë! n+‘·+‘· e÷Á‘·+ #·<äTe⁄‘√,
@ Ä<Ûë´‹àø£ X¯øÏÔ, »|ü‘·bÕ\T, jÓ÷>±uÛ≤´kÕ\T, ìj·TeT ìwü˜\T ˝Òì
H˚qT, πøe\+ MTMT<ä Á|ü>±&ÛÉ uÛÑøÏÔ‘√ MT #·]Á‘· Áyêj·T&ÜìøÏ ≈£î‘·÷Vü≤\
|ü&ÉT‘·Tqï H˚qT, nHê˝À∫‘·+>± á |ü]dæú‘·T\˝À Çs¡T≈£îÿHêïqT. qqTï
>∑f…ºøÏÿ+#·T Á|üuÛÑ÷, MT<˚ uÛ≤s¡+,μμ nì ÁbÕ]ú+#êø£ m+‘√ <ÛÓ’s¡´+>±
nì|æ+∫+~.
189
X¯s¡uÛÒX¯«s¡XÊÅdæÔ k˛<ä]
X¯su¡ XÒÛ «¯ s¡XÊÅdøÔæ Ï Ä Á>±eT+˝ÀH˚ ìedædTü qÔ ï ˇø£ #Ó˝\¢… T ñ+~. ªuÛsÑ Ô¡
#·ìb˛sTT ‘·q≈£î yÓ<’ eäÛ ´+ e∫Ãq≥T¢μ ÄyÓT≈£î ø£\ e∫Ã+~. nqï>±]øÏ ‘·q
ø£\ >∑T]+∫ #Ó|æŒ‘˚ Äj·Tq Áù|‘ê‘·àqT n&ç–, ª<˚XÊ+‘·s¡+˝À ñqï ÄyÓT
uÛÑs¡Ôì <=+>∑\T <√#·Tø=ì #·+|æy˚kÕs¡T,μ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ø£+{ÏøÏ eT+{ÏøÏ
@ø£<Ûës¡>± @&ÉTdüTÔqï ÄyÓTqT z<ës¡Ã&ÜìøÏ yÓ[flq |ü+≥ø±|ü⁄\T ÄyÓTì
Hê e<ä›≈£î ‘Ó#êÃs¡T. edü÷ÔH˚ ÄyÓT, ªªnHêï! Hê e÷+>∑˝≤´ìï s¡øÏå+#·+&ç,μμ
n+≥÷ Hê ø±fi¯flMT<ä |ü&ç+~. H˚qT nÁ|üj·T‘·ï+>± ˙ uÛÑs¡Ô≈£î @MT ø±<äT,
nì #Ó|æŒ |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À |ü+≥ø±|ü⁄ e÷≈£î Ç∫Ãq nø£å‘·\T ø=ìï
Ç∫Ã |üP»>∑~˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·eTì #Ó|æŒ ÄyÓT uÛÑs¡Ô ø=~› s√E\˝À ‹]–
ekÕÔ&É¡ì <ÛÓ’s¡´+ #ÓbÕŒqT. á $wüj·T+ $qï X¯s¡uÛÒX¯«s¡XÊÅdæÔ n–Z MT<ä
>∑T–Z\+ nsTT, ªªHê #Ó˝…¢* uÛÑs¡Ô ‹]– e∫Ã Hê CÀdü´+ ‘·|æŒq≥¢sTT‘˚
H˚H˚ Ä Áu≤Vü≤àDT&ç u≤ø° |üP]Ô>± rs¡TkÕÔqT. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tºì >∑Ts¡Te⁄>±
d”«ø£]+∫ lbÕ<äT\qT Äsê~ÛkÕÔqT,μμ nì Á|ü‹»„ #˚kÕ&ÉT. Hê\Zes√E
#Ó˝…¢* uÛÑs¡Ô <˚XÊ+‘·s¡+ qT+&ç ‹]– e#êÃ&ÉT. e÷s¡ZeT<Ûä´+˝À <=+>∑\T
‘·qqT #·+|üuÀ>± düeTj·÷ìøÏ ˇø£ eTTdæ¢+ |üVü≤˝≤«Hé e∫Ã ‘·qqT
Ä<äT≈£îHêï&É¡ì #Ó|üŒ&É+‘√ H˚qT Ç∫Ãq eT+Á‘êø£å‘·\ e\¢ ‘·q uÛÑs¡Ô
Áã‹ø±&Éì ÄyÓT uÛ≤$+∫+~.
>∑s¡«uÛÑ+>∑+
X¯s¡uÛÒX¯«s¡XÊÅdæÔ nVü≤+ø±s¡+ ‘·–Z, Áu≤Vü≤àDTì n|ü |üP]Ô>± r]Ã
yê] sTT+≥ Ä‹<∏ä´+ d”«ø£]+#·eTì eTeTà*ï kÕ<äs¡+>± ÄVü‰«ì+#ês¡T.
Äj·Tq e÷‘√, ªªnj·÷´! <äX¯eTVü‰$<ä´\˝À ˇø£f…Æq <Ûä÷e÷er<˚$ì
H˚qT Äsê~Û+#˚yê&çì. ‘·+Á‘· Á>∑+<∏ë\ Á|üø±s¡+ ÄyÓT ñÁ>∑‘êsê<˚y.˚ ÄyÓT
Á|üdqü Tïsê\sTT‘˚ düs«¡ düTU≤\T ÁbÕ|ækÔ ÕÔsTT, ø√|æùdÔ Jeq+ <äT'KÁ|ü<yä T˚ .
H˚qT Ä eTVü‰‘·*¢ nqTÁ>∑Vü≤+ bı+<ëqT. #ê‘·ã&çe\¢, Áù|‘ê‘·à‘√
190
|”&ç+|üã&É≥+ e\¢ u≤<Ûä |ü&ÉT‘·Tqï yê]
<äT'U≤\T Ä ‘·*¢ <äj·T‘√ b˛>=fÒºyê&çì.
yÓTT<ä≥ <ÛäHêX¯ ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæHê, yÓT\¢>±
H˚qT <ÛäHêø£s¡¸DøÏ ˝Àqj·÷´qT. Ç~ Ä
eTVü‰‘·*¢øÏ düeTà‘·+ ø±<äT. Ç+‘·˝À
ÁbÕDeTj·T »>∑‘·TÔ˝Àì X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq
Áù|‘ê‘·à‘√ Hê≈£î nqTã+<Ûä+ @s¡Œ&ç+~.
Ç≥Te+{Ï yê{Ïì ñbÕdæùdÔ ∫e]øÏ
<äT'Ky˚T $T>∑T\T‘·T+~ nì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü,
H˚qT <Ûäq yêýÓ÷Vü≤+˝À Çs¡T≈£îÿHêïqT.
nsTT‘˚ Ä$<Û ä + >± dü + bÕ~+∫q <Û ä H êìï Á|ü » \ π ø å e T+ ø√dü +
ñ|üjÓ÷–ùdÔ Áù|‘ê‘·à eTq nBÛq+˝À ñ+≥T+~. ˝Ò<ë Ç˝≤ ‘·|ü&ÉT
CÀkÕ´\T #Ó|æŒ nee÷Hê\bÕ\T #˚düTÔ+~,μμ nì e÷≈£î $e]+∫
‘·qqT •wüß´ì>± d”«ø£]+#·eTì qqTï ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ªªá Á|ü|ü+#êìπø
lbÕ<ä le\¢uÛÑT\T ‘·|üŒ y˚πs >∑Ts¡Te⁄ mes¡÷ ˝Òs¡T. lbÕ<äT\T
<äX¯eTVü‰$<ä´\ >∑T]+∫ dü+øÏå|üÔ+>± #Ó|æŒ $T–*q $wüj·÷\T
me] <ë«sê m+‘£es¡≈£î ‘Ó*j·T#˚j·÷˝À n+‘·es¡≈£î uÀ<Ûä|ü&˚˝≤
#˚kÕÔqT,μμ nì e÷≈£î #ÓbÕŒs¡T. Ç|üŒ{Ïes¡≈£î <äX¯ eTVü‰$<ä´\˝À
ø±∞, eT]j·TT <Ûä÷e÷e‹ >∑T]+∫ ‘Ó*dæ+~. lbÕ<äT\T Çø£ÿ&É
eTeTà*ï $∫Á‘· |ü]dæú‘·T\˝À Ç]øÏ+∫ ‹]– yêπs ˇ&ÉT¶q y˚kÕs¡T.
lbÕ<äT\yês¡T ∫≈£îÿ\qT ø£*–+#·T≥˝À ãVüQ H˚s¡Œ]. yê{ÏqT+∫
uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ãj·T≥ |ü&yÉ j
˚ T· T≥˝À ãVüQ #·eT‘êÿs¡T\T. lbÕ<ä HêeTdüàs¡D+
ÇVü≤|üs¡ kÕ<Ûäq+,μμ nì #ÓbÕŒqT.

191
35e n<Ûë´j·T+
<äTwüº •ø£åD`•wüº s¡ø£åD
(lbÕ<äT\≈£î 12 @fi¯ófl) (ñÁ>∑‘êsê<˚$)
‘êsê ñbÕdü≈£î&ÉT
y˚TeTT ‹]– e÷ Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+#êeTT. e÷s¡Z eT<Ûä´+˝À
ˇø£ ÄÁX¯eT+ ãj·T≥ Ç<ä›s¡T •wüß´\T ì˝§Ãì, ªªX¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº, <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T
MTπsHêμμ? nì Á|ü•ï+#ês¡T. y˚TeTT Wqì #Ó|üŒ&É+‘√ eTeTà*ï ˝À|ü\≈£î
rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É ‘êsê<˚$ $Á>∑Vü≤+ #·÷dæ Ä dæ<äTΔ&ÉT ‘êsê<˚$
ñbÕdü≈î£ &Éì Á>∑V≤æ +#êeTT. lbÕ<äT\ |üP», uÛ»Ñ q, e÷ uÛÀ»q+ nj·÷´ø£
dæ<äTΔ&ÉT ‘êsê<˚$ >∑T]+∫ Ç˝≤ $e]+#ês¡T.
yÓ÷øå±ìï Á|ükÕ~+∫ ‘·]+|ü#˚ùd~ ø±ã{Ïº áyÓTqT ‘ês¡ nì
|æ\TkÕÔs¡T. uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq $|ü‘·TÔ\ qT+&ç uÛÑ≈£îÔ\qT s¡øÏå+#˚ <˚$
ø£qTø£, yêø˘X¯øÏÔì Á|ükÕ~+#˚ ‘·*¢ ø£qTø£ áyÓTqT ˙\düs¡dü«‹
nì ≈£ L &Ü |æ \ TkÕÔ s ¡ T . á <˚ $ ñbÕdü q e\¢ kÕe÷qT´\T
≈£L&Ü ãèVü≤düŒ‹ n+‘· $<ë«+düT\T ne⁄‘ês¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
yÓ T T≥º y Ó T T<ä ≥ >± ‘êsê ñbÕdü q #˚ d æ q ~ e•wü ˜ eTVü ≤ ]¸j˚ T .
n+~j·T\ ãVüAø£è‹
$T~∏\<˚X¯+˝Àì eTVæ≤wæ nH˚ Á>±eT+˝À ñÁ>∑‘êsê dæ<äΔ |”sƒ¡+˝À
ñÁ>∑‘êsê, @ø£»≥, ˙\düsd¡ «ü ‹ eTT>∑TsZ ÷¡ @ø£kÕúq+˝À ñ+{≤s¡T. e÷‘·ì
<ä]Ù+∫ H˚qT ãj·T≥≈£î sê>±H˚ eTT<äT›\T eT÷≥>∑fÒº 13 @fi¯fl u≤*ø£
ø£ì|æ+∫, ªªHêj·THê! Hêø√düy˚THê ˙e⁄ ˝Àø±\+‘ê >±*düTÔHêïe⁄?μμ
nì n&ç–+~. Ä eTT>∑Δ yÓ÷Vü≤q s¡÷bÕìï yÓTÆeTs¡∫ #·÷düTÔ+&É>±
ÄyÓT X¯Øs¡+˝Àì ø£D≤\T ‘˚CÀuÛÑ]‘·yÓTÆ n+<äT+&ç ˇø£ u≤\Tì s¡÷|ü+
ñ<ä“¤$+∫+~. Ä u≤\Tì ¬s+&ÉT ø±fi¯fl≈£î n+<Ó\T ñHêïsTT, ø±ì n$
192
#ê˝≤ _>∑T‘·T>± ñ+&É≥+‘√ qqTï $|üŒeTì n&ç– $bÕŒø£ n$ Hê #˚‹øπ
Ç∫Ã yê{Ï˝À JeX¯øÏÔ ñ+<äì, n$ Hê≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>± ñ+{≤j·Tì
#Ó|æŒ n<äèX¯éTj·÷´&ÉT.
>∑TDbÕsƒ¡+
‘·s¡Tyê‘· nìï |ü⁄D´πøåÁ‘ê\T <ä]Ùdü÷Ô |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e#êÃqT.
nø£ÿ&É dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔì eT+~s¡+˝À ñqï düs¡Œ <äs¡Ùq+‘√ Hê˝Àì
≈£î+&É*˙ X¯øÔÏ $»è+_Û+∫, X¯Øs¡+ kÕ«BÛq+ ‘·|Œæ |æ∫Ãyêì˝≤ ‹s¡T>∑T‘·÷
qs¡dæ+Vü≤es¡à>±]+{ÏøÏ #˚sêqT. nø£ÿ&É eTVæ≤w” Á>±eT+˝À #·÷dæq
u≤\TDÒí #·÷kÕqT. es¡à>±] Ç+{Ï e<ä› »{≤ÿã+&ç ˇø£{Ï ñ+~, ø±ì
n~ eTìwæ˝≤π> ã+&ç. n+<äT˝À lbÕ<äT\T ‘ê‘·>±]+{ÏøÏ yÓfi¯óÔ+&É≥+
ø£<äT›. es¡à>±s¡T »{≤ÿ˝≤π> HÍø£]ï |æ*#ês¡T. lbÕ<äT\T »{≤ÿ˝À
‘êeTT ≈£Ls=Ãì, Ä HÍø£]ï ≈£L&Ü ≈£Ls√Ãu…{Ïº qqTï ã+&ç ˝≤>∑eTì
Ä<˚•+#ês¡T. H˚qT Ä |üì #˚j·Tqì yÓTTsêsTTùdÔ u…~]+∫ ã+&ç ˝≤π>˝≤
#˚kÕs¡T. yê]<ä›] ãs¡Te⁄ 20 eT+~ ãs¡Te⁄˝≤ ñ+~. ndü˝Ò ˝≤>∑˝Òø£
nedüú |ü&ÉT‘·T+fÒ Ä ø£kÕsTT u≤\T&ÉT <äT&ÉT¶ø£Ás¡‘√ qqTï yÓ÷<ä&É+
ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ˇ+{Ïì+&Ü s¡ø£Ô+‘√, ns¡Δq>∑ï+>± yêfi¯flì yê] Ç+{Ï
es¡≈£î rdüTø=ì yÓfi≤flqT. u≤\T&ÉT ˝À|ü*øÏ yÓ[fl ¬s+&ÉT #˚‘·T\ ì+&Ü
$Ts¡|ü bı&ç ‘Ó∫Ã Hê X¯Øs¡+ô|’ <ä{Ïº+#ê&ÉT. |ü⁄+&ÉTMT<ä ø±s¡+ #·\¢&É+,
ø±<äT ø±<äT s¡T<ä›&É+ n+fÒ Ç<˚ ø±uÀ\T, >±j·÷\ u≤<ÛäøÏ ‘√&ÉT uÛÑ>∑uÛÑ>∑
eT+≥\T.
‘·*¢‘·+Á&ÉT\ düeTà‘·+ ˝Òì düHê´dü+`>∑Ts¡Te⁄ ˝Òì Bø£å e´s¡ú+
Ç+‘·˝À yê] neTàeTà sê»e÷+ã ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T. ÄyÓTqT
#·÷&É≥+‘√H˚ Hê u≤<Ûä #ê˝≤es¡≈£î ‘·–Z+~. Ä HÍø£s¡T »]–q<ä+‘ê
Ä$&É≈£î #Ó|æŒ‘˚ lbÕ<äT\T n<ä+‘ê nã<äΔeTì, Hê≈£î #·\¢>± >∑+<Ûäy˚T
sêkÕqì #ÓbÕŒs¡T. HÍø£s¡T e∫Ã #·÷ùdÔ yês¡T #Ó|æŒ+<˚ ì»eTsTT+~.
193
lbÕ<äT\T ‘·eT ‘ê‘·>±]‘√ Hê>∑T]+∫ #Ó|ü ‘·÷ M&ÉT ‘êsê ñbÕdü≈î£ &ÉT,
eT+∫<˚ ø±ì düHê´düBø£åqT >∑Ts¡T nqTeT‹‘√ ø±ø£ ‘·q Çwüº+ e∫Ãq≥T¢
rdüT≈£îHêï&ÉT. Ç‘·ì ‘·+Á&ç nwüºø£cÕº\T |ü&ç M&çì ô|+∫ ô|<ä› #˚kÕs¡T.
Ç‘·ì ‘·*¢ M&ÉT >∑s¡“¤eT+<äTqï|ü⁄&ÉT m+‘√ ø£cÕºìï nqTuÛÑ$+∫+~. M&ÉT
»ìà+#˚≥|ü⁄&ÉT m+‘√ s¡ø£Ô+ b˛>=≥Tºø=ì, >±j·÷\ô|’ ø±s¡+ n~›q|ü⁄&ÉT
ø£˝ÒZ u≤<Ûäì nqTuÛÑ$+∫+~. ø±˝≤+‘·s¡+˝À yê]<ä›s¡T eTs¡DÏ+∫
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À »ìà+#ês¡T. es¡à>±] Ç+{À¢ |üì#˚ùd á HÍø£πs
|üPs¡«»qà˝À M&ç ‘·+Á&ç. á HÍø£s¡T uÛ≤πs´ M&ç ‘·*¢. M&ÉT ‘êqT
düq´dæ+#êqì #Ó|æŒ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\≈£î |æ+&ÉÁ|ü<ëq+ #˚j·T˝Ò<äT. dü«\Œ
u≤<ÛäqT Ç∫Ã M&çì ø£s¡à $eTT≈£îÔDÏí #˚kÕqT. Ç‘·&ÉT 9 s√E\T ‘·q
|üPs¡« »qà˝Àì ‘·*¢‘·+Á&ÉT\sTTq á uÛ≤sê´ uÛÑs¡Ô\≈£î ùde #˚dæq≥¢sTT‘˚
|æ‘·è<˚e‘·\ XÊ|ü+ ‘=\–b˛‘·T+~μμ, nì #ÓbÕŒs¡T. H˚qT Ä s¡ø£+>±H˚
#˚dæ, yê] nqTÁ>∑Vü≤ Äosê«<ë\T bı+~, eTVæ≤wæ Á>±eT+˝À Ç∫Ãq
ø±*n+<Ó\qT |üP» >∑~˝À uÛÑÁ<ä|ü]∫ ñÁ>∑‘êsê dæ~Δì bı+~ Hê
‘·+Á‘·X¯øÏÔ‘√ »qT\ u≤<Ûä\T <ä÷s¡+#˚dü÷Ô J$düTÔHêïqT. MTs¡T sêe&ÜìøÏ
eTT+<˚ lbÕ<äT\T ø£ì|æ+∫ Ä ø±*n+<Ó\T MT≈£î ÇeTàì Ä<˚•+#ês¡ì
#Ó|æŒ n+<Ó\T e÷≈£î n+<ä#˚kÕs¡T.
194
36e n<Ûë´j·T+
$∫Á‘· <ë+|ü‘·´+
(e÷‘·+–)
n+<Ó\s¡e[
e÷≈£î ãVüQeT‹>± Ç∫Ãq ø±* n+<Ó\qT rdüTø=ì e÷ Á|üj÷· D+
kÕ–+#êeTT. y˚TeTT q&ÉTdüTqÔ ï+‘· y˚Tsê eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ Ä n+<Ó\s¡e[ e÷
eTqdüT\qT |üs¡e•+|ü#˚dæ @<√ ‘Ó*j·Tì ~e´X¯øÏÔ nHêVü≤‘·+ qT+&ç
Ç‘·s¡ #·Áø±\˝ÀøÏ, nìï Hê&ÉT\≈£î Á|üeVæ≤+∫ e÷˝À q÷‘·q X¯øÏÔì
ø£\T>∑#˚dæ+~. y˚TeTT Á>±eT|ü⁄ bı*y˚Ts¡\ <ä>∑Zs¡≈£î #˚sêeTT. }s¡T ∫es¡
#·+&Ü\ ≈£î˝≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q yêfi¯ófl ìedæ+#˚ #√≥ ˇø£ ÄÁX¯e÷ìï
#·÷dæ ÄX¯Ãs¡´ b˛j·÷eTT. ÄÁX¯eT+ <ä>∑Zs¡≈£î #˚s¡>±H˚ n+<Ó\s¡e[ Ä–
b˛sTT+~. Ç+‘·˝À ÄÁX¯eT+ qT+&ç 60@+&É¢ ‘˚»dæ« nsTTq eTVü≤]¸,
30 @fi¯fl ˇø£ jÓ÷–˙ e÷‘· ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T. eTeTà*ï kÕ<äs¡+>±
˝À|ü\≈£î rdüTø=ì yÓ[fl, ª‘êqT |”]ƒø±|ü⁄s¡ yêdüÔe⁄´&Éqì, yÓTT<ä{Ï ù|s¡T
y˚<ë+‘·X¯s¡à nì, Á|üdüTÔ‘·eTT ã+>±s¡j·T´|üŒ nì |æ\eã&ÉT‘·THêïqì,
ÄyÓT ã+>±s¡eTà nH˚ #·s¡àø±s¡Åd”Ô nì, e÷‘·+– ñbÕdü≈£î\eTì,μ e÷‘√
#ÓbÕŒs¡T. e÷ø£+‘ê njÓ÷eTj·T+>± ñ+~. yês¡T Áu≤Vü≤àDT\T, Ä Åd”Ô
e÷~>∑ ø±+‘·, Ç~ @$T <ë+|ü‘·´+? nì eTqdüT˝À ˇø£ dü+<˚Vü≤+.
e÷≈£î ø£+<äeT÷˝≤\T, |üfi¯ófl Ç#êÃø£ yê] eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
y˚<ë+‘·X¯s¡à ø£<∏äq+
ªªH˚ q T |” ] ƒ ø ±|ü ⁄ s¡ + ˝À ñqï|ü ⁄ &É T eT÷&É T e÷s¡ T ¢ $yêVü ≤ +
#˚düT≈£îHêïqT. ø±ì eTT>∑TZs¡T uÛ≤s¡´\÷ eTs¡DÏ+#ês¡T. lbÕ<äT\T Hê‘√
Vü‰dü´+>±, ª‘ê‘ê! H˚qT #·÷|æq e÷eTàì $yêVü≤+ #˚düTø√≈£î+&Ü,
<Ûsä à¡ |ü‹ï>± e÷Á‘·+ d”«ø£]ùdÔ ñ‘·eÔ T »qàì Á|ükÕ~kÕÔqT,μ n+≥T+&˚yês¡T.
195
|”]ƒø±|ü⁄s¡+˝ÀH˚ ã+>±s¡j·T´, ã+>±s¡eTà nH˚ #·s¡àø±s¡ <ä+|ü‘·T\T
ñ+&˚yêfi¯ófl. yê]<ä›]øÏ lbÕ<äT\ô|’ eT≈£îÿe m≈£îÿe. ˇø£s√E
ñqï≥T¢+&ç lbÕ<äT\T #·s¡àbÕ<äTø£\T ø±yê\ì ø√sês¡T. Áu≤Vü≤àDT\T
#Óø£ÿbÕ<äTø£\qT <Ûä]+#ê˝Ò ø±ì #·s¡à bÕ<äTø£\T <Ûä]+#·≈£L&É<äì
Ç+{Ï˝Àì yês¡T ìsêø£]+#ês¡T. lbÕ<äT\T j·T<Û˚#·Ã¤>± nìï ≈£î˝≤\yê]
Ç+{ÏøÏ yÓfi¯ófl‘·T+&˚yês¡T. Ä s√E lbÕ<äT\T ñqï≥T¢+&ç ã+>±s¡eTà
yê[fl+{À¢ Á|ü‘·´ø£åeTj·÷´s¡T. yê]ø=\‘·\T rdüT≈£îHêïø£, ªÁ|üuÛÑ÷! Hê
#·s¡à+ ˇ*∫ MT #Ó|ü\T ≈£î{≤º\ì ñ+~,μ nì ã+>±s¡eTà ‘·q ø√]
ø£qT e´ø£Ô+ #˚dæ+~. yês¡T q$« n+‘·sêΔqeTj·÷´s¡T. e÷ Ç+{À¢ ñqï
Äe⁄ #·ìb˛sTT+~, <ëì #·sêàìï X¯ó~Δ#˚dæ ã+>±s¡j·T´ <ä+|ü‘·T\T
lbÕ<äT\≈£î ˇø£ #Ó|ü\ »‘· ‘·j·÷s¡T#˚kÕs¡T. n<˚ düeTj·T+˝À
|”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝Àì Áu≤Vü≤àDT\T ˇø£ y˚<ë+‘· >√wæì˜ @sêŒ≥T #˚kÕs¡T. >√wæø˜ Ï
me¬se]ì ÄVü‰«ì+#ê˝À ìs¡ísTT+#˚ u≤<Ûä´‘· Hêô|’ |ü&ç+~. lbÕ<äT\T
ñ|üqj·Tq+ nj·÷´ø£ ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü y˚<ä+ H˚s¡TÃø√˝Ò<äT. ø±ì mø£ÿ&É
qT+&ç @ |üqïeTTqT #Ó|Œü eTHêï #Ó|Œæ <ëìï $X‚w¢ +æ #˚yês¡T. n+<äT#˚‘· yês¡T
<Ûäs¡àdü÷Á‘ê\qT m˝≤ $X‚¢wækÕÔs√ $Hê\qï ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ H˚qT
yê]ì ≈£L&Ü ÄVü‰«ì+#êqT. nsTT‘˚, lbÕ<äT\T düuÛÑ˝À <Ûäs¡à$s¡T<äΔ+>±
e÷{≤¢&‘ç ˚ Ä e+ø£q sê»X¯sà¡ , u≤|üHês¡T´\ ≈£î≥T+u≤\qT yÓ*y˚jT· e#·TÃ
nH˚<˚ ndü\T á >√wæì˜ @sêŒ≥T #˚jT· &É+˝Àì Áu≤Vü≤àDT\ eTTK´ ñ<˚X› +¯ .
Ä‘·à @ø£ ` ãVüQ X¯Øs¡>∑‘·e÷?
düsπ , y˚<ë+‘·>√wæ˜ ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTT+~. n+<äT˝À Ä~ X¯+ø£sê#ês¡T´\T
#·ìb˛sTTq eTVü‰sêE X¯Øs¡+˝À |üs¡ø±j·T Á|üy˚X¯+ #˚j·T&É+, yê]
X¯Øsêìï sêDÏ Ä<˚X¯+‘√ ø±\ÃuÀe&É+, ø±*b˛‘·Tqï ‘·eT X¯Øsêìï
s¡øÏå+#·Tø√e&É+ ø√dü+ X¯+ø£sê#ês¡T´\T sêE X¯Øsêìï e~* ‹]– ‘·eT
X¯Øs¡+˝À Á|üy˚•+#·&É+ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#ês¡T. n~ $qï lbÕ<äT\T,
196
ªªÄ‘·à nH˚~ ˇø£kÕ] ˇø£ X¯Øs¡+˝ÀH˚ ñ+&É>∑\<ë? Ä‘·à ˇπøkÕ]
eT÷&ÉT, Hê\TZ X¯Øsê\˝À ñ+&ç eT÷&ÉT, Hê\TZ »qà\ ø£s¡à |òü˝≤\ì
b˛>√≥Tºø√˝Ò<ë?μμ nì Á|ü•ï+#ês¡T. <ëìøÏ Ä düuÛÑ˝Àìyês¡T n≥Te+{Ï
<ëK˝≤\T mø£ÿ&Ü ˝Òeì #ÓbÕŒs¡T. n+<äT≈£î yês¡T, ªª<ëK˝≤\T ˝Òπø$T?
ñHêïsTT. ø±ì MT≈£î ‘Ó*j·T<äT,μμ nì #Ó|æŒ, ªª<˚y˚+Á<äT&ÉT XÊ|üeXÊ‘·TÔ
|ü+#·bÕ+&Ée⁄\T>± »ìà+∫q|ü⁄&ÉT, X¯N<˚$ Á<Í|ü~>± »ìà+∫ uÛ≤s¡´
nsTT+~. X¯N, |ü⁄s¡+<äsT¡ *<äs› ÷¡ »ìà+∫Hê, yê] eT÷\‘·‘«Ô· + dü«s¡+Z ˝ÀH˚
ñ+~. <˚e‘ê<Ûsä êà\T, eTqTwü´<Ûsä êà\T, »+‘·T<Ûsä êà\T y˚sT¡ y˚sT¡ . nìï{Ïì
ø£\>±|ü⁄\>∑+ #˚jT· ≈£L&É<Tä ,μμ nì #ÓbÕŒs¡T. |ü⁄sêDø±\+˝À Ç≥Te+{Ï$
»]– ñ+&Ée#·TÃ. ø±ì H˚{Ï ø±\+˝À »s¡T>∑eì H˚qT #ÓbÕŒqT. <ëìøÏ
yês¡T ˙e⁄ eTT>∑TZs¡T Åd”Ô\qT $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêïe⁄, eT] ˇø£ Åd”Ô≈£L&Ü
eTT>∑TZs¡T |ü⁄s¡Twüß\ì $yêVü≤+ #˚düTø√e#êÃ? nì Á|ü•ï+#ês¡T. <ëìøÏ
H˚qT, ªªeT>∑yê&ÉT m+<ä] Åd”Ô\HÓ’Hê $yêVü≤+ #˚düTø√e#·TÃ, ø±ì Åd”Ô\≈£î
n≥Te+{Ï Vü≤≈£îÿ ˝Ò<äT,μμ nì #ÓbÕŒqT. n|ü⁄&ÉT lbÕ<äT\T, ªªeT+&√<ä]
eTVü‰ |ü‹Áe‘·. ÄyÓT yê*øÏ uÛ≤s¡´>± ñqï|ü⁄&ÉT X¯ØsêDTe⁄\T y˚s¡T.
sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡´>± ñqï|ü⁄&ÉT X¯ØsêDTe⁄\T y˚s¡T. $;ÛwüDTq≈£î
uÛ≤s¡´>± ñqï|ü⁄&ÉT X¯ØsêDTe⁄\T y˚s¡T. Ä‘·à ì]«ø±s¡yÓTÆq~ ø£qTø£
<˚ì‘√qT dü+>∑eT+ ñ+&É<äT ø£qTø£ n~ ì‘·´X¯ó<äΔeTT, n‘·´+‘·
|ü$Á‘·eTT,μμ nì $e]+#ês¡T. H˚qT ø=+#Ó+ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫, ªªnsTT‘˚
ãVüQ uÛÑs¡Ôè‘·«+ ≈£L&Ü n+^ø£]+#ê˝≤? nì Á|ü•ï+#êqT. <ëìøÏ
yês¡T, ªª<Ûäs¡à $s¡T<äΔyÓTÆq u≤+<Ûäyê´\T @s¡Œ&çq|ü⁄&ÉT ÄdüTØ X¯≈£îÔ\T
$»è+_Û+∫ nyê+‘·s¡ ≈£î˝≤\T @s¡Œ&ÉT‘·Tqï$. n+<äTe\¢ ndüTs¡ <Û«ä +dü+
#˚j·Te\dæ ñ+~. n+<äs¡T $~Û>± ≈£î\>√Á‘ê\T, esêíÁX¯eT <Ûäsêà\qT
bÕ{Ï+#ê*. ø±ì ~yê´‘·à\ $wüjT· + y˚sT¡ . yê{ÏøÏ ˇø£fÒ Ä‘·à ñ+≥T+~.
Ä‘·à |ü⁄s¡Twüs¡÷|ü+˝À Ä$s¡“¤$ùdÔ Ä Ä‘·àjÓTTø£ÿ X¯øÏÔ Åd”Ô s¡÷|ü+˝À
197
ñ<ä“¤$düTÔ+~. n≥Te+{Ï yê]~ ~e´<ë+|ü‘·´+ nqã&ÉT‘·T+~,μμ
nì #Ó|æŒ Hê yÓ’|ü⁄ ‹]–, ªª˙e⁄ ˇπø düeTj·T+˝À y˚<ë+‘·X¯s¡à nH˚
Áu≤Vü≤àDTì˝≤, ã+>±s¡j·T´ nH˚ #·s¡àø±s¡Tì˝≤ »ìà+#êe⁄. n˝≤π>
˙ Åd”ÔX¯øÏÔ ˇπø düeTj·T+˝À ˙ eTT>∑TZ] uÛ≤s¡´\e˝…, Ç{°e\ MT Ç+{À¢
eTs¡DÏ+∫q >√e⁄e˝…, ã+>±s¡eTà nH˚ ù|s¡T‘√ ã+>±s¡j·T´ nH˚ Ä
#·s¡àø±s¡Tì uÛ≤s¡é˝…qT »ìà+∫+~. #·ìb˛sTTq Ä eTT>∑TZ] uÛ≤s¡´\
#Ó’‘·q´+, #·ìb˛sTTq Ä >√e÷‘· #Ó’‘·q´+ Á|üdüTÔ‘·+ ã+>±s¡eTà˝À
©qeTsTT ñHêïsTT. #Ó’‘·q´+ Ç˝≤ eT÷&ÉT Hê\TZ X¯Øsê\˝À $uÛ≤õ‘·+
nsTTq|ü⁄&ÉT Á|ü‹ X¯Øs¡+ ‘·q~ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ e´øÏ‘Ô «· + nqT≈£î+≥T+~.
ø±ì @ X¯Øs¡+ eTs¡DÏ+∫Hê <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q #Ó’‘·q´+ düJe+>±
ñqï eT÷\#Ó’‘·q´+˝À $©q+ ne⁄‘·T+~. Ç<˚ düèwæº s¡Vü≤dü´+. ø±ã{Ïº
˙ X¯øÏÔ dü«s¡÷|ü+ nsTTq ã+>±s¡eTàì ˙ uÛ≤s¡´qT #˚düTø√. ø±ø£b˛‘˚
ÄyÓT X¯Øs¡+ á »qà˝À ã+>±s¡j·T´≈£î <Ûësê<ä‘·Ô+ nsTT´+~. ø±ã{Ïº
<Ûäs¡à$s¡T<äΔ+ ø±≈£î+&Ü, ÄyÓTqT+&ç @ X¯Øs¡düTK+ ø√s¡≈£î+&Ü dü+kÕs¡+
ìs¡«Væ≤+#·T. ã+>±s¡eTà ‘·q #·s¡à+ ˇ*∫ Hê≈£î #Ó|ü\T ≈£î{Ïº ÇkÕÔqT,
nqï~. H˚qT düsπ nHêïqT. >√e÷‘· eTs¡D+Ï ∫ Ä #·sà¡ +‘√ Hê≈£î #Ó|ü \T
≈£î≥º&É+ »]–+~, >√e÷‘·˝Àì #Ó’‘·q´+ ≈£L&Ü ÄyÓT<˚ ø±ã{Ïº, ÄyÓT
nqï e÷≥ ì»yÓTÆqfÒ¢ø£<ë!μμ nì #Ó|æŒ >√wæ˜øÏ e∫Ãq yêfi¯flì ñ<˚›•+∫,
ªªMT Ä+‘·s¡´+ Hê≈£î ‘Ó\TdüT, eTeTà*ï ≈£î\+qT+&ç yÓ*y˚j·÷\ì
MT dü+ø£\Œ+. MTs¡T qqTï @$T #˚j·T>∑\s¡T? H˚H˚ á y˚<ë+‘·X¯s¡àì
≈£î\ãVæ≤wüÿè‘·Tì #˚düTÔHêïqT. ˙e⁄ áHê{Ï qT+&ç ã+>±s¡j·T´>±
eéVü≤]+#Ó<äe⁄ >±ø£!μμ nì ‘·eT rsêàq+ e´ø£Ô+ #˚kÕs¡T. n+<äs¡T
#·÷düT+Ô &É>±H˚ ˇø£ CÀ´‹ dü«s¡÷|ü+ Hê˝À ø£*dæ b˛sTT+~. n|ü⁄&ÉT yês¡T,
ªªMT ø£fi¯fl m<äTfÒ ã+>±s¡j·T´ Ä‘·àCÀ´‹ á X¯s¡à˝À ø£*dæb˛sTT+~.
Ç|ü&ÉT Ç‘·&ÉT Áu≤Vü≤àDT&Ü? #·+&Ü\T&Ü? MTπs ìs¡ísTT+#·+&ç,μμ nì
198
Á|ü•ï+∫ yê]ì <Ûäs¡àdü+ø£≥+˝À |ü&Éy˚dæ Ç+ø± Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
|ü]es¡ÔHê |ü<äΔ‘·T\T
ªªH˚qT #·‘·TsêÁX¯eT <Ûäsêà\T düÁø£eT+>± ìs¡«]Ô+|üã&Ü\ì,
ncÕº<äX¯esêí\yês¡T düTKdü+‘√cÕ\‘√ J$+#ê\ì #Ó|ü‘·THêïqT. MT
<Ûäs¡àø£s¡à\ì dü]>± ìs¡«Væ≤+#·+&ç. n˝≤ ø±ì |üø£å+˝À ø£cÕº\≈£î >∑T]
nsTT, ndüÔe´düÔ Jeq+ >∑&ÉbÕ*‡ ñ+≥T+~. #·ø£ÿ{Ï e÷s¡TŒ sêyê\+fÒ
¬s+&ÉT s¡ø±\ |ü<äΔ‘·T\T ñHêïsTT. dü]#˚düTø√e&É+ yÓTT<ä{Ï |ü<äΔ‹. Ç~
e´≈£î\Ô n+‘·sà¡ qdüT˝À ø£*>π uÛ≤e+. ø±ã{Ï,º e÷s¡TŒ düV≤ü »+>± düsfi¡ +¯ >±
me] Á|üy˚Tj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü »]–b˛‘·T+~. ¬s+&Ée~ dü]#˚j·Tã&É≥+.
nsTT‘˚ Ç~ ø=+#Ó+ ã\e+‘·yÓTÆq |ü<äΔ‹. ø£qTø£ BìøÏ ø=+‘· ø±\eé~Û
Çe«ã&ÉT‘·T+~. Ä ìØí‘· düeTj·T+˝À e÷s¡ø£b˛‘˚ $|üØ‘· |ü]D≤e÷\T
m<äTs√ÿyê*‡ edüTÔ+~. MTs¡T ¬s+&Ée <äX¯˝À ñHêïs¡T. ø±ã{Ïº Ç|ü&ÉT
MTs¡T dü]jÓÆTq ìs¡íj·T+ rdüTø=qø£b˛‘˚ $HêXÊìï ÄVü‰«ì+#·&Éy˚T
ne⁄‘·T+~. $HêX¯+#˚dæ nsTTHê düπs H˚qT <Ûäs¡àkÕú|üq #˚kÕÔqT,μμ nì
ìwüÿs¡¸>± e÷{≤¢&Üs¡T. H˚qT $~Û˝ìÒ |ü]dæ‘ú T· \˝À ã+>±s¡eTàqT $yêVü≤+
#˚düTø=ì uÛ≤s¡´>± d”«ø£]+∫ Çø£ÿ&É ìedædü÷Ô e÷‘·+–ì ùd$dü÷Ô
J$düTÔHêïqT. lbÕ<äT\T ˇø£kÕ] ≈£îs¡T+>∑&É¶øÏ b˛‘·÷ e÷ ÄÁX¯e÷ìøÏ
e∫Ã eTeTà*ï Äos¡«~+∫, H˚qT e#˚Ã »qà˝À ‹]– Áu≤Vü≤àDTì˝≤,
ã+>±s¡eTà X¯SÁ<äø£q´˝≤ »ìàdüTÔ+<äì, e÷ Ç<ä›] $yêVü≤+ »]– e÷≈£î
dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+<äì, e÷ dü+‘êq+ ≈£îs¡T+>∑&É¶˝À yê]ì ùd$kÕÔs¡ì
#ÓbÕŒs¡T. ø±˝≤+‘·s¡+˝À X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº, <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T Ç≥TyÓ’|ü⁄>± ekÕÔs¡ì,
yê]e<ä›qT+&ç n+<Ó\T rdüTø=ì ‘·eT bÕ<äTø£\qT yê]øÏ ÇeTàì
Ä<˚•+#ês¡T.μμ Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq y˚<ë+‘·X¯s¡à e÷‘·+^<˚$ì >∑T]+∫
$e]dü÷,Ô ªªy˚TeTT Äsê~Û+#˚~ eT‘·+>∑eTTì ø£q´ø£ nsTTq e÷‘·+^<˚$.
ÄyÓTqT sê»e÷‘·+–, ø£s¡íe÷‘·+– nì ≈£L&Ü |æ\TkÕÔs¡T. á <˚$
199
Äsê<Ûäq e\¢ $X‚wü <ë+|ü‘·´ kÂK´+ \_ÛdüTÔ+~,μμ nì #Ó|æŒ ˇø£kÕ]
lbÕ<äT\T sê»e÷‘·+– s¡÷|ü+˝À <äsÙ¡ q$T∫Ã yê]ì <Ûqä T´\qT #˚kÕs¡ì
≈£L&Ü #Ó|æŒ yê] ø£<∏ä eTT–+#ês¡T.
200
37e n<Ûë´j·T+
Åd”Ô ` |ü⁄s¡Twü‘·‘êÔ«\ X¯ó~ÛΔ
(∫Ûqï eTkÕÔ<˚$)
∫Ûqï eTkÕÔ<˚$ ñbÕdüq
y˚TeTT Ä <ä+|ü‘·T\T Ç∫Ãq bÕ<äTø£\qT rdüTø=ì e÷ Á|üj·÷D+
ø=qkÕ–dü÷Ô e÷s¡ZeT<Ûä´+˝À ˇø£ n&É$˝À #Ó≥TºøÏ+<ä $ÁX¯$T+#êeTT.
ø=+<äs¡T jÓ÷–qT\T nø£ÿ&É≈£î e∫Ã, eTeTà*ï #·÷dæ, ªn~ <˚euÛÑ÷$T
nì, ‘êeTT ∫ÛqïeTkÕÔ<˚$ì ñbÕdæ+#·&ÜìøÏ nø£ÿ&É≈£î e#êÃeTì,
Ä düeTj·T+˝À eT>∑yês¡T <ä]<ë|ü⁄˝À¢ ñ+&É≈£L&É<äì, e∫Ãqyêfi¯ófl
ÁbÕD≤\‘√ ãj·T≥≈£î b˛s¡ì,μ ôV≤#·Ã]+#ês¡T. Ç+‘·˝À jÓ÷–˙e÷‘· e∫Ã
eTeTà*ï ñ+&ÉìeTàì, e÷≈£î Ns¡,
s¡$ø£ ÇeTàì yêfi¯flì Ä<˚•+#ês¡T.
e÷ ã≥º*ï Á|ü»«*+|ü#˚dæq
n–ï>∑T+&É+˝À |ü&k˚ Õs¡T. yê]∫Ãq
Ns¡\ì <Ûä]+∫q yÓ+≥H˚ e÷
X¯Øsê\˝À |üP]Ô>± e÷s¡TŒ\T »]–
y˚TeTT Åd\Ô” ˝≤ e÷]b˛j·÷eTT.
eTeTà*ï yêfi¯ófl X¯+ø£se¡ Tà, <Ûsä à¡ eTà
nì |æ\e&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ .
e÷≈£î e÷+kÕVü‰s¡+, eT<ä´+
Ç#êÃs¡T. yêfi¯ófl ãT≥º˝À ô|≥Tºø=ì ‘Ó∫Ãq ∫ÛqïeTkÕÔ<˚$ì ˇø£
Á|ü‘˚´ø£ kÕúq+˝À ñ+∫ <ëì #·T≥Tº ‹s¡T>∑T‘·÷ uÛÑj·÷ìï ø£*–+#˚
qè‘·´+ #˚kÕs¡T. Ç≥Te+{Ï ˇø£ |üP» ñ+≥T+<äì y˚TeTT ø£\˝À
≈£L&Ü }Væ≤+#· ˝Ò<äT. jÓ÷–˙e÷‘· Ç˝≤ $X¯Bø£]+#ês¡T, ªªø£ã+<Ûä+
(‘·\ ˝Òì yÓTT+&Ó+) e÷s¡TŒ\T #Ó+<äT‘·÷ ñ+&˚ á »>∑‘·TÔøÏ n~Û|ü‹
nsTTq X¯øÏÔøÏ Á|ürø£. Ä X¯øÏÔH˚ ∫ÛqïeTkÕÔ<˚$ n+{≤s¡T. ns¡ΔsêÁ‹
201
düeTj·T+˝À ∫ÛqïeTkÕÔ<˚$ ñbÕdüq #ê˝≤eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇdüTÔ+~.
X¯Á‘·Te⁄\ô|’ $»j·÷ìøÏ, sê»´ÁbÕ|æÔøÏ, <äTs¡¢uÛÑyÓTÆq yÓ÷ø£åÁbÕ|æÔøÏ á
e÷‘·qT ñbÕdæ+#ê*. ÄyÓT ‘·q •s¡düT‡qT K+&ç+#·T≈£îHêï düJe+>±H˚
ñqï≥Te+{Ï <˚ $ . BH˚ ï |ü ] |ü P s¡ í n+‘· s ¡ T àK‘· « + n+{≤s¡ T .μμ
X¯+ø£s¡eTà ` <Ûäs¡àeTà\ ã*
e÷≈£î Ç<ä+‘ê $+‘·>±, uÛÑj·÷qø£+>± ñ+~. Ç+‘·˝À ns¡ΔsêÁ‹
ne&É+‘√ <˚$øÏ eTeTà*ï ã* Çyê«\ì ‘·\∫, e÷ yÓT&É˝À y˚bÕ≈£î\T
ø£{≤ºs¡T, qT<äT≥ ô|<ä›u§≥T¢ ô|{≤ºs¡T. ø£‹Ô‘√ e÷ •s¡düT‡\T K+&ç+#ês¡T.
e÷ s¡ø±Ôìï Ä jÓ÷–˙>∑D+ bÕq+ #˚kÕs¡T. e÷ ‘·\\T ˇø£ yÓ’|ü⁄, e÷
yÓTT+&Ü\T ˇø£yÓ’|ü⁄ |ü&ç ñHêï, y˚TeTT #Ó’‘·q´+‘√ ñ+&ç $|üØ‘·yÓTÆq
u≤<Ûäì nqTuÛÑ$+#êeTT. Ç+‘·˝À e÷≈£î eT>∑‘· ø£$Tà+~. @<√ Á|üø±X¯+
e÷ yÓ’|ü⁄ edüTÔ+&É≥+, á jÓ÷–˙ >∑D≤\T >±*˝À ø£*dæb˛e&É+
ˇπøkÕ] »]>±sTT. e÷ •s¡düT‡\T, yÓTT+&Ü\T ‹]– n‹øÏ+#·ã&Ü¶sTT.
‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq y˚TeTT e÷eT÷\T>± ìÁ<äqT+&ç y˚T˝§ÿqï≥T¢>±
˝Ò#êeTT. yÓT\¢>± e÷ Åd”Ô \ø£åD≤\T b˛sTT, ‹]– |ü⁄s¡Twüß\+ nj·÷éTT.
<Ûä]+#·&ÜìøÏ nø£ÿ&É ø=‘·Ô ã≥º\T ≈£L&Ü ñHêïsTT. y˚TeTT Ä ã≥º\qT
<Ûä]+∫ ãj·T\T<˚sêeTT.
#Ó’‘·Hê´\ |ü$Árø£s¡D
Ç+‘·˝À ˇø£ u≤≥kÕ] ø£*dæ, ªªnj·T´˝≤sê! Á|ü‹ X¯Øs¡+˝ÀqT
Åd”Ô, |ü⁄s¡Twü‘·‘êÔ«\T ¬s+&É÷ ñ+{≤sTT. ìqï »]–q jÓ÷>∑Á|üÁøÏj·T
<ë«sê MT˝Àì Åd”Ô‘·‘·Ô«+ |ü]X¯ó~Δ #˚j·Tã&ç+~. á ¬s+&ÉT #Ó’‘·Hê´\T
X¯ó~Δ nsTT‘˚H˚ ø±ì $X¯«#Ó’‘·q´+˝Àì X¯øÏÔ X¯Øsê\˝ÀøÏ Á|üeVæ≤+#·<äT.
Ç|ü&ÉT MT≈£î nedüs¡yÓTÆq+‘· jÓ÷>∑X¯øÏÔ $X¯«#Ó’‘·q´+ qT+&ç MT≈£î
\_ÛdüTÔ+≥T+~. m+‘√ ø£wüº+ MT<äø±ì ‘Ós¡#·Tø√ì düTwüße÷ïe÷s¡Z+ MT≈£î
lbÕ<äT\ <äj·Te\¢ ‘Ós¡#·T≈£î+~. Ç+‘·ø£+fÒ MT≈£î @+ ø±yê*? Ç+‘·{Ï
n<äècÕºìï MT≈£î ø£*–+∫q~ MT <ä>∑Zs¡ ñqï l#·s¡DT\ bÕ<äTø£˝Ò,μμ
nì #Ó|æŒ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. e÷ X¯Øsê\T Ç|ü⁄&ÉT ~e´ #Ó’‘·q´+‘√
202
nqTdü+<ÛëqyÓTÆ ñHêïsTT nqï uÛ≤eH˚ e÷≈£î m+‘√ Äq+<ëìï
ø£ * –+∫+~. ÄVü ‰ ! lbÕ<ä T \ nqTÁ>∑ V ü ≤ eèwæ º ñqï#√≥ @~
nkÕ<Ûä´+? nì nqT≈£î+≥÷ ÄX¯Ãsê´q+<ë\qT ˇπøe÷s¡T nqTuÛÑ$dü÷Ô,
Ä $X¯«Á|üuÛÑTe⁄\ Hêe÷eTè‘·bÕq+ #˚dü÷Ô eTT+<äT≈£î kÕ>±eTT.
203
38e n<Ûë´j·T+
u…’sê– ø£<∏äq+ (ã>∑fi≤eTTF)
(lbÕ<äT\≈£î 14@fi¯ófl)
ã>∑fi≤eTTF Ä$sê“¤e+
e÷≈£î <ë]˝À sê$#Ó≥Tº øÏ+<ä ≈£Ls¡TÃqï ˇø£ u…’sê– ø£ìŒ+#ês¡T.
Äj·Tq eTTK+ m+‘√ ‘˚CÀe+‘·+>± ñ+~. yês¡T eTeTà*ï, ªªMTs¡T
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº, <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô˝ÒHê?μμ nì n&ç– y˚TeTT Wqì #Ó|üŒ&É+‘√,
ªMT <ä>∑Zs¡ ñqï bÕ<äTø£\qT Hê≈£î Ç∫Ã Hê <ä>∑Zs¡Tqï ø±\Hê>∑eTDÏì
rdüTø√μeTì #ÓbÕŒs¡T.‘·s¡Tyê‘· ‘êeTT
ã>∑ fi ≤eTTF ñbÕdü ≈ £ î &É q ì #Ó | æ Œ
Ä<˚$ >∑T]+∫ Ç˝≤ $e]+#ês¡T,
ªªã>∑fi≤eTTF <˚$ <äXe¯ TVü‰ $<ä´\˝À
ˇø£{.Ï á <˚$ Äsê<Ûqä e\q yêøÏ‡~Δ
ø£\T>∑T‘·T+~. dü‘·´j·TT>∑+˝À düeTdüÔ
»>∑‘·TÔqT HêX¯q+ #˚ùd+‘· ‘·TbòÕqT
e∫Ã+~. $wüßeí T÷]Ô ∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’
Je⁄\qT s¡ø+åÏ #·&ÜìøÏ ‘·|dü Tü ‡ #˚kÕs¡T.
l$<ëéTVü‰<˚$ ã>∑fi≤eTTF s¡÷|ü+˝À
<äsÙ¡ q$T∫Ã, Ä uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ‘·TbòÕqTì
dü+Ô _Û+|ü#d˚ +æ ~. eT+>∑fiy¯ ês¡+ #·‘T· s¡•› ns¡ΔsêÁ‹ áyÓT Ä$s¡“¤$+∫+~.
kÕ<Ûä≈£îì J$‘·+˝À n\¢ø£˝À¢\+ ˝Òù| <äTwüº X¯≈£îÔ\ì, n+<ÛäX¯≈£îÔ\ì
düÔ+_Û+|ü#˚dæ kÕ<Ûä≈£îì |ü⁄s√>∑‹øÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. $wüßíe⁄, |üs¡X¯ósêeTT&ÉT
á <˚$ ñbÕdü≈£î\˝À eTTKT´\T,μμ nì #Ó|æŒ |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À ‘·eT
nqTuÛÑyê\ì #Ó|üŒ&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT:
ªªH˚qT Hê rs¡új·÷Á‘·\˝À |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝Àì ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·÷ìøÏ
204
yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É eTT<äT›\T eT÷≥>∑fÒº eT÷&˚fi¯fl u≤\T&ÉT ø£ì|æ+∫ ‘êqT
#ê˝≤ ø±\+ qT+&ç á eT<Ûä´ ø±\+es¡≈£î dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔ&ç ù|s¡T‘√
˝À|ü\ ã+BjÓÆT ñHêïqì, ns¡Ã≈£î\T o‘·˝À|ü#êsê\T dü]>± #˚j·T&ÜìøÏ
‹s¡düÿ]+#·&É+‘√ ãj·T≥≈£î e#˚ÃkÕqì #ÓbÕŒ&ÉT. Hê≈£î yês¡T <ä‘·TÔ\ì,
ø£sà¡ sƒT¡ ˝…q’ Áu≤Vü≤àDT\T ndüŒèX¯ó´\qT ˝ÀìøÏ sê˙j·Tø£b˛e≥+e\¢ œqTï˝…’
Äs¡TÔ\qT s¡øÏå+#·&ÜìøÏ dü«j·T+>± ne‘·]+#ês¡ì ‘Ó*dæ+~. H˚qT yê]
ì ã>∑fi≤eTTF s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq$TeTàì n&ç>±qT. lbÕ<äT\T Ä <˚$
s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq$T#êÃs¡T.
|”]ƒø±|ü⁄s¡+ ` n|üÁ|ü<∏ä\ ì\j·T+
Ä eTVü‰‘˚»dü«s¡÷|æDÏì #·÷&É>±H˚ mì$T~ s√E\T ˇfi¯ófl
‘Ó*j·Tì ÁãVü‰àq+<ädæú‹˝À ñ+&çb˛j·÷qT. }]˝À H˚H=ø£ ≈£åîÁ<ä
e÷+Á‹≈£îDíì, @<√ Á|üjÓ÷>∑+ <ë«sê ≈£î≈£îÿfÒX¯«s¡Tì, dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔì
X¯øÏÔì n|üVü≤]+#·uÀj·÷qì, ø±ì |üPC≤s¡T\ ìj·TeTìwü˜\ e\¢ n~
u…&çdæø={Ïº, eT÷s¡Ã¤˝À |ü&ç ñHêïqì e<ä+‘·T\T |ü⁄{Ïº ns¡Ãø£kÕ«eTT\
ÁbÕeTTK´‘· ô|]–b˛sTT+~. ns¡ Ã ø£ k Õ«eTT\‘√ $X‚ w ü |ü P »\T
#˚sTT+#·Tø=qï≥¢sTT‘˚ n]cÕº\ìï ‘=\–b˛sTT Ç‘√~Ûø£ ÁX‚j·TdüT‡
ø£\T>∑T‘·T+<äH˚ Á|ü#ês¡+ ñ<Ûäè‘·+ nsTT´, |”]ƒø±|ü⁄s¡ yêdüÔe⁄´\T y˚\+
yÓÁ]>± ns¡Ãø£kÕ«eTT\‘√ |üP»\T #˚sTT+#·Tø√e&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºs¡T.
ns¡Ã≈£î\≈£î ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À <äøÏåD\T <=s¡ø£kÕ>±sTT. nsTT‘˚ Ç+{ÏøÏ
‘Ó#·TÃ≈£îqï <Ûäq+ ‘Ó\¢yêπsdü]øÏ e÷j·T+ nj˚T´~. n+<ä]øÏ ns¡Ãq\T
#˚sTT+#·&ÜìøÏ ˇ|üø=ì ø£wüº|ü&ç |üP»\T #˚sTT+#·&Éy˚T ne⁄‘·T+~ ‘·|üŒ
yê]øÏ |òü*‘·+ X¯Sq´+>± ñ+~. eTqdüT$|æŒ yê] >√&ÉT me«]‘√q÷
#Ó|ü ø√˝ÒsT¡ . m+<äTø£+f…, á $wüjT· + ø£qTø£ ãj·T{ÏøÏ bıøÏÿ‘˚ ø=‘·>Ô ±q÷,
n|ü⁄s¡÷|ü+>±q÷ <=s¡T≈£î‘·Tqï yêfi¯fl >ös¡e+ <Óã“ ‹+≥T+~. yêfi¯fl
Çã“+~ Ç˝≤ ñ+&É>±, Hê $wüj·T+ ô|<ä› #·s¡Ã˙j·÷+X¯+ nsTT´+~. á
205
u…’sê– Áã‹øÏ ñHêï&Ü? eTs¡DÏ+#ê&Ü? <äVü≤q+ #˚ùdÔ eT+∫<ë? #˚ùdÔ
u…’sê– X¯≈£îÔ\T Ç+ø± $»è+_ÛkÕÔj·÷? nH˚ MTe÷+dü˝À yÓTT‘êÔìøÏ Hê
X¯Øsêìï <äVü≤q+ #˚j·T&É+ »s¡>∑˝Ò<äT. Ç<ä+‘ê lbÕ<äT\ $∫Á‘· ©\.
mì$T<äe s√E H˚qT düŒèVü≤˝ÀøÏ e#êÃqT. Áu≤Vü≤àDT\T me«s¡T
_Ûø£å Çe«ø£b˛e&É+‘√ qqTï >=\¢yê]yê&É˝À ñ+#ês¡T. n+<äT˝À ˇø£
>=\¢eì‘· ù|s¡T \øÏåà. ÄyÓT≈£î Ç{°Ïe˝Ò yÓ’<Ûäe´+ dü+ÁbÕ|æÔ+∫+~. ÁX‚wæ̃>±]
Ç+{Ï Äe⁄ e{Ïº b˛e&É+‘√ \øÏåà yê] Ç+{ÏøÏ bÕ\T rdæø=ì yÓfi‚fl~.
ÁX‚wæ˜>±] Ç+{Ï˝À lbÕ<äT\T á bÕ\qT ‘ê>∑T‘·T+&˚yês¡T.
|ü⁄sêD|ü+&ç‘·Tì ø£<∏ä
Ç+‘·˝À }]˝ÀøÏ |ü⁄sêD+ #Óù|Œ ˇø£ |ü+&ç‘·T&ÉT e#êÃ&ÉT.
|ü⁄sêD≤\ìï yêfi¯fløÏ ‘Ó*dæqy˚ ø±ã{Ïº n$ πøe\+ X¯SÁ<äT\ ø√düy˚T nì,
yêfi¯ófl |ü⁄sêDÁX¯eD+ #˚dæ |ü+&ç‘·TìøÏ <äøÏåD Çyê«\ì Áu≤Vü≤àDT\T
ìs¡ísTT+#ês¡T. n‘·ìøÏ u≤|üHês¡T´\ Ç+{Ï˝À uÛÀ»q+ @sêŒ≥T #˚kÕs¡T.
|ü⁄sêD Á|üe#·q+ eTT+<äT \øÏåà n‘·ìøÏ bÕ\T ø±∫ Ç#˚Ã~. Ä |ü⁄sêD
|ü+&ç‘·T&ÉT eTVü‰C≤„ì, eTVü‰jÓ÷–. n‘·&ÉT ‘·q jÓ÷>∑X¯øÏÔe\¢ ‘·q Ä‘·à
<Û]ä +∫q Ç‘·s¡ s¡÷bÕ\T ‘Ó\TdüTø=ì yê{Ïì ‘·q˝ÀøÏ Äø£]¸+#·T≈£îHêï&ÉT.
Çø£ÿ&É »$T+<ës¡T Ç+{À¢ Hê\TZHÓ\\ |üdæu≤\Tì˝À ‘·q Ä‘·à ñ+<äì, Ä
Ä‘·àj˚T eTs¡T»qà˝À \øÏåàøÏ uÛÑs¡Ô ne>∑\<äì jÓ÷>∑<äèwæº‘√ ø£ìô|{≤º&ÉT.
eTs¡D≤q+‘·s¡+, \øÏåà uÛÑs¡Ô Ä‘·à eT÷\‘·‘Ô·«yÓTÆq |ü⁄sêD |ü+&ç‘·Tì˝À
©qeTsTT´+<äqï $wüj·T+ düs¡«E„˝…’q lbÕ<äT\øÏ ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚
Ä |ü+&ç‘·T&ÉT ‘·q≈£î ñqï ø£s¡à ãTTD≤qTã+<Ûë\T rs¡TÃø=ì, n˝≤π>
‘·q Ä‘·à <Ûä]+∫q Ç‘·s¡ s¡÷bÕ\qT ‘·q˝À Äø£]¸+|ü #˚düTø=ì
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À ©qeTyê«\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT. n˝≤ nsTTq |üø+å£ ˝À,
e#˚Ã »qà˝À \øÏåàøÏ uÛÑs¡Ô ø±e\dæq »MT+<ës¡T ø=&ÉT≈£î` Ä |üdæø£+<äT
eTs¡D+Ï ∫, Ä »qà˝À \øÏàå ÁãVü≤à#ê]DÏ>±H˚ J$+#ê*‡ ñ+≥T+~. ø±ì,
206
\øÏåà eTs¡T»qà˝À ÁãVü≤àDT\ Ç+{À¢ |ü⁄{≤º\ì, á »qà˝Àì uÛÑs¡Ôj˚T
eTs¡T»qà˝À ≈£L&Ü ‘·q uÛÑs¡Ô>± sêyê\ì rÁe+>± ø√s¡T≈£î+≥Tqï~.
ø£s¡Ôe´ uÀ<Ûä
|ü⁄sêD Á|üe#·q+ eTT–kÕø£ X¯SÁ<äT\ <ä>∑Zs¡ dü+uÛ≤eq\T
rdüTø√e&É+ e\¢ yêfi¯fl‘√ ‘·q≈£îqï ãTTD≤qTã+<Ûä+ r]b˛sTT+<äì,
n˝≤π> u≤|üHês¡T´\ Ç+{À¢ uÛÀ»q+ #˚j·T&É+ e\¢ Áu≤Vü≤àD »qàøÏ
dü+ã+~Û+∫q ãTTD≤qTã+<Ûä+ r]+<äì Ä |ü+&ç‘·T&ÉT ˝…ø£ÿ\T
y˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. u≤|üHês¡T´\e<ä› ôd\e⁄ rdüTø=ì yÓfi¯fluÀ‘·T+fÒ
lbÕ<äT\T n‘·ì‘√, ªªHêj·THê! á \øÏåà ne÷j·T≈£îsê\T. Ç+ø£
ø=+‘· ø±\y˚T J$düTÔ+~. ˙e⁄ Ä »MT+<ës¡T ø=&ÉT≈£î qT+&ç #Ó’‘·q´+
rdæy˚ùdÔ eTs¡T»qà˝À Áu≤Vü≤àDÏ˝≤ |ü⁄fÒº \øÏåà >∑‹ @$T{Ï? H˚qT áyÓTqT
Äos¡«~+∫, e÷+>∑\´+ ≈£L&Ü düèwæº+∫ Væ≤s¡D´˝Àø£+˝À ñ+#êqT.
n+<äTe\¢, ãTTD≤qTã+<Ûä+ ‘Ó+#·Tø=q≈£î+&Ü áyÓT <ä>∑Zs¡ düTes¡í
<ëq+ d”«ø£]+∫, e#˚Ã »qà˝À Ä<äs¡Ù<ä+|ü‘·T˝…’ J$+#·+&ç,μμ nì
B$+#ês¡T. á $<Û+ä >± »MT+<ës¡T ø=&ÉT≈£îjÓTTø£ÿ nø±\ eTè‘·Té⁄, ‘·eT
uÛÑ≈£îÔsê˝…’q \øÏåàøÏ eTs¡T»qà˝À ø£q´>±H˚ ñ+&çb˛yê*‡q sê‘· ¬s+&ç+{Ïì
$∫Á‘·+>± ‘·|æŒ+#ês¡T, Ä »>∑‘Y Á|üuÛÑTe⁄\T. yê] ©\\T n<äT“¤‘·eTT\T,
nq÷Vü≤éTT\T ø£<ë!
207
39e n<Ûë´j·T+
Hê>∑eTDÏ eTVü≤‘·´+ (Á‹|ü⁄s¡uÛ…’s¡$)
Hêπ>+Á<äXÊÅdæÔ‘√ Hê>∑T\ô|’ >√wæ˜
y˚TeTT ø±\Hê>∑eTDÏì rdüTø=ì e÷ Á|üj·÷D+ kÕ–+#êeTT.
<ë]˝À Hêπ>+Á<äXÊÅdæÔ nH˚ ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ç Ç+{À¢ Ä>±eTT. yê]
Ç+{À¢ Hê>∑TbÕeTT\T yêfi¯fl dü+‘êq+˝≤ ùd«#·Ã¤>± ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. n$
me]øÏ Vü‰ì ø£*–+#·e⁄. ~e´Hê>∑T\≈£î |ü&É>∑ô|’ eTDÏ ñ+≥T+~. <ëìì
dü+bÕ~+#ê\ì yês¡T mH√ï @fi¯ófl Hê>√bÕdüq #˚XÊs¡≥. yês¡T Ç˝≤
#Ó|Œü &É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ , ªªlbÕ<äT\≈£î 15 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT˝À H˚qT
|”]ƒø±|ü⁄s¡+ yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É dü«j·T+uÛÑ÷<ä‘·TÔì yÓT&É˝À ˇø£ ø±\Hê>∑Tì,
<ëìô|’ eTDÏì #·÷kÕqT. Hê>∑eTDÏøÏ eTq J$‘·+˝Àì mH√ï n]cÕº\qT
ìyê]+#˚ X¯øπ Ô ø±≈£î+&Ü, n+>±s¡øÁ£ >∑V≤ü +‘√ dü+ã+<Û+ä ñqï nìï <√cÕ\
qT b˛>=fÒº X¯øÏÔ ≈£L&Ü ñ+≥T+~. Ä eTDÏì #·÷kÕø£ <ëìì m˝≤¬>’Hê
dü+bÕ~+∫, J$‘·+˝À n_Ûeè~Δ kÕ~Û+#ê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïqT.
Hê>∑<√wüXÊ+‹
H˚qT qs¡dæ+Vü≤es¡à>±] Ç+{ÏMT<äT>± yÓfi¯SÔ, es¡à>±s¡T #Ó≥¢≈£î
uÀ<Ó\T #˚j·T&É+, lbÕ<äT\T yê{ÏøÏ ˙fi¯ófl b˛j·T&É+ #·÷kÕqT. Ç+‘·˝À
es¡à>±]øÏ W<äT+ãs¡ eèø£å+ øÏ+<ä sê– bÕ<äTø£\T ø£ìŒ+#êsTT. yê{Ïì
ø=ã“]˙fi¯fl‘√ ø£&ç– Á|üuÛÑTe⁄\ bÕ<ë\ <ä>∑Zs¡ ô|{≤ºs¡T. lbÕ<äT\T
qqTï, ªªHêπ>+Á<äXÊÅd”Ô!μμ n+≥÷ |æ*∫, ªª˙e⁄ Hê>∑eTDÏ ø±yê\ì
ø√s¡T≈£î+≥THêïe⁄. á bÕ<äT\ø£qT rdüTø=ì M{Ïì |üPõdü÷Ô ñ+&ÉT.
Hê>∑T\T yê{Ï eTDT\‘√ @ kÕ«$Tì Äsê~ÛkÕÔjÓ÷ Ä Á|üuÛÑTe⁄ì H˚H˚.
á ~e´ bÕ<äTø£\ì n]Ã+∫, Ä rs¡ú+ Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ yê´~ÛÁ>∑düTÔ\
s√>±\T ‘·–Zb˛‘êsTT. düs¡Œ<√cÕ\T Vü≤]+#·T≈£îb˛‘êsTT. ø±˝≤+‘·s¡+˝À
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº, <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T ˙ e<ä›≈£î e∫Ãq|ü⁄&ÉT á bÕ<äTø£\qT yê]øÏ
Ç∫Ã, yê]e<ä› qT+&ç ø±˝Hê>∑ eTDÏì rdüTø√,μμ nì #Ó|Œæ , ªªHê>∑<√cÕìï
208
XÊ+‹+|ü #˚j·T&ÜìøÏ |üP»\T #˚ùd≥|ü&ÉT |ü⁄{Ïº+{Ïyê] kıeTTà, ˝Ò<ë
y˚Tqe÷eT\ kıeTTà ø=+‘Ó’Hê Ä |üP»øÏ nj˚T´ Ks¡TÃ˝À ø£\bÕ\ì,
˝Òø£b˛‘˚ |òü*‘·+ ñ+&É<äT,μμ nì #Ó|ü‘·÷ <ëì yÓqTø£ ñqï ø±s¡D≤ìï
á $<Ûä+>± $e]+#ês¡T:
ªª|üPs¡«+ X¯ó+uÛÑìX¯ó+uÛÑT\ n‘ê´#êsê\e\¢ |”&ç‘·T˝…’q <˚e‘·\T
Væ≤e÷\j·÷\≈£î yÓ[fl ôV’≤eTer<˚$ì düTÔ‹+#ês¡T. >öØ<˚$ X¯Øs¡+
qT+&ç øö•øÏ nH˚ <˚e‘· Ä$s¡“¤$+∫+~. Bì‘√ bÕs¡«r<˚$ X¯Øs¡+
q\T|ü ⁄ >± e÷] ø±∞e÷‘· > ± Á|ü d æ ~ Δ #Ó + ~+~. eT∞fl >ö]>±
e÷sê\H˚ uÛ≤eq sêe&É+‘√ ø±[ n+‘·sêΔq+ nsTT´+~. |üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT
ÄyÓT C≤&É ‘Ó*j·Tø£ Hês¡<ä eTVü≤]¸ì n&ÉT>∑>±, <˚$ düTy˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìøÏ ñ‘·sÔ ¡
~X¯˝À ñ+<äì #ÓbÕŒs¡T. •e⁄ì Ä»„ y˚Ts¡≈£î Hês¡<äT&ÉT bÕs¡«r<˚$ e<ä›≈£î
yÓ[fl ÄyÓTqT •e⁄ì $yêVü≤e÷&ÉeTì
ø√sê&É T . Ä Á|ü k ÕÔ e q≈£ î ø√|æ + ∫
bÕs¡«‹ #Ûêj·÷s¡÷|æDÏ Á‹|ü⁄s¡uÛ…’s¡$>±
e÷]+~. á Áø√<Ûëy˚XÊ\≈£î ø±˝≤ìï
XÊdæ + #˚ ø±\Hê>∑ T \T ø±s¡ D ≤\T.
ø£ q Tø£ , $wü ß í d ü « s¡ ÷ |ü ⁄ &ç H Ó ’ q H˚ q T
•e⁄ì Á‹X¯ S \+‘√ Hê>∑ e TDT\qT
düèwæº+∫ n$ ø±\Hê>∑T\T <Ûä]+#˚˝≤
es¡$T#êÃqT. n+‘˚ø±ø£ ôV’≤eTe‹
Hê #Ó˝…¢\T ø±ã{Ïº, Hê #Ó˝…¢* ø√dü+
Hê>∑eTDT\ì düèwæº+#êqT ø±ã{Ïº,
Hê>∑düs¡Œ<√wü ìyês¡DøÏ |ü⁄{Ïº+{Ï yê] kıeTTà ‘·èDyÓ÷, |üDyÓ÷
K∫Ã‘·+>± ñ+&Ü\ì ìã+<Ûä q #˚kÕqT,μμ nì lbÕ<äT\T ‘·q≈£î
$e]+#ês¡ì #ÓbÕŒø£ ‘·eT nqTuÛÑe+ Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T.
Hêπ>+Á<äXÊÅdæÔ ø£<∏ä
H˚˙ düú\+˝À ÄÁX¯eT+ ø£≥Tºø=ì, Hê <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ãq yê]øÏ <Ûäsêàìï
uÀ~Ûdü÷Ô, |”&ç‘·T\ u≤<Ûä\qT ‘=\–dü÷Ô J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêïqT. Ç+‘·˝À
209
Hê uÛ≤s¡´ eTs¡DÏ+∫+~. n|ü&˚ ˇø£ eT+>∑*yêì uÛ≤s¡´ bÕeTTø±≥T‘√
eTs¡D+Ï ∫+~. H˚qT Hê Hê>∑$<ä´‘√ bÕeTTqT s¡|Œæ +∫ $wü+ rsTT+#êqT.
ø±ì, eT+>∑* uÛ≤s¡´ Ä X¯Øs¡+˝ÀøÏ sêe&ÜìøÏ Çwüº|ü&Éø£ ÁbÕDeTj·T
»>∑‘·TÔ˝À ùd«#·Ã¤>± ñ+&Ü\ì, »qT\qT ÄeVæ≤+∫ yêfi¯flì u≤~Û+∫
‘êqT Äq+<ä+ nqTuÛÑ$+#ê\ì dü+ø£*Œ+#·Tø=qï~. eT+>∑* ‘·q
uÛ≤s¡´qT ã‹øÏ+#·eTì ÁbÕ<Û˚j·T|ü&É≥+‘√ yê&ç uÛ≤s¡´ X¯Øs¡+˝À Hê uÛ≤s¡´
Ä‘·à Á|üy˚X¯ô|&ÜÔqì, ø±ì, ÄyÓTqT ‘·*¢˝≤ #·÷&Ü\ì #ÓbÕŒqT. n‘·&ÉT
n+^ø£]+#·&É+‘√ Hê uÛ≤s¡´ Ä‘·àì yêì uÛ≤s¡´ X¯Øs¡+˝À Á|üy˚X¯ô|{≤ºqT.
ø±ì eT+>∑*yêì uÛ≤s¡´ eTVü‰ <äTwüßºsê\T, >∑j·÷´[ ne&É+‘√ Ä
X¯Øs¡+˝Àì Hê&ÉT\ìï <√wüuÛÑ÷sTTwü˜yÓTÆ ñ+&É≥+e\¢ Ä X¯Øs¡+˝À
Á|üy˚•+∫q Hê uÛ≤s¡´≈£î $|üØ‘·yÓTÆq u≤<Ûä, ø£+|üs¡+ |ü⁄≥ºkÕ>±sTT.
Ä X¯Øsêìï e~* yÓfi≤Ôqì |ü<˚|ü<˚ Hê uÛ≤s¡´ ÁbÕ<Û˚j·T |ü&ÉT‘·T+&˚~.
ÄyÓT ‘·s¡#·÷ qqTï ø£\TdüT≈£î+≥÷ ñ+&É≥+ e\¢ Hê≈£î eT+>∑*yêì
uÛ≤s¡´‘√ nÁø£eT dü+ã+<Ûä+ ñqï<äì, ø±ã{Ïº qqTï ≈£î\+qT+&ç yÓ*
yÓj·÷´\ì, eT+Á‘· ` ‘·+Á‘ê\˝À Hê≈£î e#˚Ã dü+bÕ<äq˝À eTTbÕŒ‹ø£
uÛ≤>∑+ eT+>∑*yêìøÏ qwüº|ü]Vü‰s¡+˝≤ Çyê«\ì, eT+>∑* ≈£î\ô|<ä›\T
rs¡TŒ Ç#êÃs¡T. |ü⁄s¡T>∑T MT<ä |ü⁄Á≥˝≤ eT+>∑*yêì uÛ≤s¡´ Ä&Éyêfi¯fl
e+{ÏMT<ä≈£î e∫Ã ª‘êqT eTs¡DÏ+∫q XÊÅdæÔ>±] uÛ≤s¡´qì, ‘·q uÛÑs¡Ô
#˚ùd nHê´j·÷ìï n]ø£≥ºeTì, n˝≤ ø±ì |üø£å+˝À qqTï, Ä eT+>∑*
ø±+‘·ì Vü≤‘·´ #˚kÕÔqìμ u…~]+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ïº+~. ~≈£îÿ ‘√#·ì
H˚qT lbÕ<äT\ì X¯s¡DT y˚&ÜqT. ªªuÛÑs¡Ô$ nsTTq+‘·e÷Á‘êq ˙ uÛ≤s¡´ì
eT+>∑*yêì uÛ≤s¡´ X¯Øs¡+˝À Á|üy˚•+#·eTì ÄC≤„|æ+#·&É+ ñ∫‘·+
ø±<äì,μμ qqTï eT+<ä*+∫, u≤~Û‘·T\≈£î Á|ü‹|òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü ùde
#˚j·TeTì uÀ~Û+∫, $∫Á‘·+>± eT+>∑*yêì uÛ≤s¡´ ‹]– eTs¡DÏ+#˚˝≤,
Ä X¯yêìï <äVü≤q+ #˚ùd˝≤+{Ï |ü]dæú‘·T\qT ø£*Œ+∫ Hê uÛ≤s¡´ Ä‘·à≈£î
$eTTøÏÔ ø£*–+#ês¡T Ä »>∑Å‘·ŒuÛÑTe⁄\T.

210
40e n<Ûë´j·T+
uÛ≤düÿs¡XÊÅdæÔ‘√ ãVüQeTTK>√wæ˜
(lsê»sêCÒX¯«]<˚$)
uÛ≤düÿs¡XÊÅdæÔ‘√ uÛÒ{°
y˚TeTT M\TqTã{Ïº $$<Ûä Á|üj÷· D kÕ<ÛHä ê\ <ë«sê Á|üj÷· D+
#˚dü÷Ô Á‹|ü⁄sê+‘·ø£+ nH˚ |ü⁄D´πøåÁ‘·+ #˚sêeTT. Á|üuÛÑTe⁄\ bÕ<äTø£\T
e÷‘√ ñ+&É≥+‘√ yês¡T e÷‘√bÕ≥T Á|üj÷· D+ #˚dTü qÔ ï≥T¢, eTeTà*ï
yêπs eTT+<äT≈£î q&ç|+æ #·T‘·Tqï≥T¢, y˚TeTT e÷{≤¢&˚ e÷≥\T ≈£L&Ü yêπs
|ü*øÏdTü qÔ ï≥T¢ e÷≈£î ˇø£ $+‘· nqTuÛ÷Ñ ‹ ø£\T>∑T‘·T+&˚~. Á‹|ü⁄sê+‘·ø+£ ˝Àì
ns¡Ãø£kÕ«$T uÛ≤düÿs¡XÊÅdÔæ ª|”]øƒ ±|ü⁄s¡ yêdüeÔ ⁄´\T, lc˛&Éosê»sêCÒX«¯ ]
ñbÕdü≈î£ \T. yê]øÏ lbÕ<äT\T ø£\˝ÀH˚ lsê»sêCÒX«¯ ]<˚$ eT+Á‘·Bø£qå T
Ç#êÃs¡≥. y˚TeTT l#·s¡DT\ bÕ<äTø£\qT yê] |üPC≤ eT+~s¡+˝À
ñ+#êeTT. yÓ+≥H˚ Ä bÕ<äTø£\ qT+&ç ~eýêDÏ $ì|æ+∫+~.
lbÕ<äT\ ~e´ uÛÑ$wüýêDÏ
ªªHêj·Tq˝≤sê! MT¬s+‘√ <Ûqä T´\T. uÛ≤düÿs¡XÊÅdÔæ á bÕ<äTø£\qT
ø=+‘·ø±\+ |üPõ+∫q ‘·sT¡ yê‘· á sê– bÕ<äTø£\T ã+>±s¡T bÕ<äTø£\T>±
e÷]b˛‘êsTT. eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T ø=+<äsT¡ M{Ïì Væ≤s¡D´˝Àø£+, ø±s¡D˝Àø£+
rdæø=ì b˛sTT ns¡ÃHê~ø±\T #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘· eTVü‰ø±s¡D˝Àø£+˝À ñqï
Hê <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø=ì ekÕÔsT¡ . H˚qT yê{Ïì <Û]ä +∫ á eT÷&ÉT ˝Àø±\
dæ<Tä \Δ qT, eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\qT Äos¡«~+#êø£ yê{ÏøÏ ~e´‘˚CÀeTj·T dæ~Δ
ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·sT¡ yê‘· M{Ïì dæ<|›ä ⁄ü s¡Twüß\T dü«s¡í $e÷q+˝À rdüTø=ì
yÓ[fl XÊÅk˛Ôø£+>± Hê »qàdüú\+˝À uÛÑ÷$TøÏ 300 ì\Te⁄ ˝À‘·Tq
Á|ü‹wæk˜ ÕÔsT¡ . jÓ÷>∑<èä wæº ø£\yê]øÏ e÷Á‘·yT˚ á dü«s¡í |”]øƒ ±|ü⁄s¡|⁄ü ñìøÏ
‘Ó\TdüT+Ô ~. dü]>±Z á dü«s¡í bÕ<äTø£\≈£î ô|’q |”]ƒø±|ü⁄s¡+˝À Hê bÕ<äTø£\T
211
Á|ü‹wæ˜+|üã&ÉT‘êsTT.μμ ~eýêDÏ #Ó|æŒq $wüj·÷\T $ì y˚TyÓT+‘√
Äq+~+#êeTT.
lsê»sêCÒX¯«Ø<˚$
‘·s¡Tyê‘· y˚TeTT uÛ≤düÿs¡XÊÅdæÔì sê»sêCÒX¯«Ø<˚$ >∑T]+∫
‘Ó\ŒeTì ÁbÕ]ú+#êeTT. ªªsê»sêCÒX¯«]<˚$ eTq eTqdüT‡≈£î, Ç#·Ã¤≈£î
ô|’q ñqï $XÊ\yÓTÆq d”eT˝À Äd”qTsê˝…’ ñ+≥T+~. Ä˝À∫+#˚
eTq eTqdüT‡ kÕ<Ûës¡D+>± y˚T<ÛëX¯øÏÔ>± e÷s¡T‘·T+~. Ä y˚T<ÛëX¯øÏÔì
$y˚ø£e+‘·+ #˚j·T&ÜìøÏ á <˚$ düVü‰j·T+ #˚düTÔ+~. kÕ<Ûës¡D+>±
X¯øÏÔ, $y˚ø£+ ø£*dæ ñ+&Ée⁄. ø±ì sê»sêCÒX¯«Ø<˚$ X¯øÏÔ‘√ ≈£L&çq
$y˚ø±ìï, $y˚ø£j·TT‘·yÓTÆq X¯øÏÔì Á|ükÕ~düTÔ+~. sê»sêCÒX¯«ØX¯øÏÔì
ô|+bı+~+#·T≈£îqï kÕ<Ûä≈£î\T ‘·eT $y˚ø£ã\+‘√ $s√~ÛX¯≈£îÔ\qT
ìs¡÷à*+#·>∑\TZ‘ês¡T. ÄyÓT <äèwæº˝À n+<äs¡÷ ‘·q _&É¶˝. ndüTs¡T\qT,
sêø£ådüT\qT, |æXÊ#ê\qT ≈£L&Ü ‘·q _&É¶\T>±H˚ |ü]>∑DÏdüTÔ+~. ÄyÓT
X¯øÏÔøÏ C≤„qy˚T πø+Á<ä+. n+<äTe\¢ ÄyÓT nqTÁ>∑Vü≤+ ø£*–‘˚ dü‘·úÀ<Ûä
ø£\T>∑T‘·T+~. H˚qT lbÕ<äT\ <äj·T≈£î bÕÁ‘·T&ÉHÓ’q+<äTq Hê≈£î
sê»sêCÒX¯«Ø Bø£å˝À dü|òü\‘· ÁbÕ|æÔ+∫+~,μμ nì <˚$ >∑T]+∫ $e]+∫
lbÕ<äT\T m˝≤ |”]øƒ ±|ü⁄s¡+ qT+&ç dü+#êsêìøÏ ãj·T\T<˚sês√ ‘·sT¡ yê‘·
#ÓbÕÔqì, y˚T$T<ä›s¡+ nø£ÿ&É≈£î #˚πs eTT+<˚ lbÕ<äT\T sê»sêCÒX¯«]
s¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq$T∫Ã ‘êqT #˚dæq |ü⁄*Vü≤√s¡ ø=~›>± d”«ø£]+#ês¡ì,
lbÕ<äT\T kÕøå±‘·TÔ eTVü‰düs¡dü«r, eTVü‰\øÏåà, eTVü‰ø±∞, sê»sêCÒX¯«Ø
dü«s¡÷|ü⁄\ì #Ó|æŒ Ä Á|ükÕ<ëìï e÷≈£î ≈£L&Ü Ç#êÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· y˚TeTT
eTT>∑TZs¡+ <Ûë´qdüTú\+ nj·÷éTT.
212
41e n<Ûë´j·T+
<ä‘·ÔBøå± Á|üVü≤düq+
yê≈£îÿ\ uÛÒ<ë\T
|üsê, |üX´¯ +r Ä~>±ø£\ yê≈£îÿ\ì $e]+#·eTì H˚qT uÛ≤düÿs¡XÊÅdìÔæ
ø√sêqT. ªãj·T≥≈£î $qã&˚ yê≈£îÿ dü÷ú\yê≈£îÿ. ãj·T≥≈£î @ e÷Á‘·eT÷
$ì|æ+#·≈î£ +&Ü ˝À˝À|ü\H˚ ñ+≥÷ ô|~eT\ ø£<*ä ø£˝ÀH˚ ø£ì|æ+#˚ yê≈£îÿ
eT<ÛäéT. Bìø£+f… dü÷ø£åà+>± ñ+&˚~ yÓ’KØ. yê≈£îÿ ø£+sƒ¡>∑‘·yÓTÆ n+fÒ
>=+‘·T˝ÀH˚ ñ+&çb˛sTT ãj·T≥≈£î sê≈£î+&Ü eTqdüT˝À yÓT<ä\T‘·T+fÒ
n~ |üX¯´+r. Bìø£+f… dü÷ø£åà+>± Hê_Û˝ÀH˚ dü+ø£\Œe÷Á‘·+>± ñ+&˚
yê≈£îÿqT |üsêyê≈£îÿ,μ n+{≤s¡ì $e]+#ês¡T.
Á‹|ü⁄s¡düT+<ä]
n+_ø£ q T Á‹|ü ⁄ s¡ d ü T +<ä ] >± Äsê~Û + #· T ‘ês¡ ì #Ó | ü  ‘· ÷
>∑TDÁ‘·j·÷\T, »>∑Á‘·j·÷\T, nekÕúÁ‘·j·÷\T, eT÷]ÔÁ‘·j·÷\T yÓTT<ä˝…’q
nìï Á‘·j÷· \≈£î ÄyÓT nBÛX«¯ ] nì, |ü]|üPs¡yí TÓ qÆ ÁX¯<‘Δä √, Ä‘·à düeTs¡ŒD
#˚düTø=ì dü+|üPs¡í X¯s¡D≤>∑‹ #Ó+~‘˚ á ˝Àø£+ qT+&ç ø±ì, eTqø£+{ÏøÏ
ø£ì|æ+#·ì ˝Àø±\qT+&ç ø±ì m≥Te+{Ï X¯‘·è‘·«+ m<äTs¡sTTHê,
|üs√ø£å+>± ñ+≥÷ eTq≈£î @ ø°&ÉT »s¡>∑≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT‘·T+<äì, e´øÏÔ
Ä<Ûë´‹àø£+>± #·ø£ÿ{Ï |ü⁄s√>∑‹ kÕ~Û+∫q≥¢sTT‘˚ uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·+˝À
@ s¡ø£+>± J$düTÔHêï&√ n<˚$<Ûä+>± n<äèX¯´ ˝Àø±\˝À ≈£L&Ü
J$+#·>∑\TZ‘ê&Éì #ÓbÕŒs¡T. n_Ûeè~Δ kÕ~Û+#ê\+fÒ eTTK´+>± ÁX¯<äΔ,
<ëì‘√bÕ≥T <äè&ÛÉyÓTÆq $XÊ«dü+ ñ+&Ü*. á düèwæºøÏ n~Û|ü‹ nsTTq
|üse¡ ÷‘·àì, yê] ‘·‘êÔ«ìï, düs«¡ »„‘ì· , düs«¡ yê´|üø‘£ êÔ«ìï |üP]Ô qeTàø£+‘√
n+^ø£]+#·>*∑ –‘˚ <ëìï ªÁX¯<μä Δ n+{≤s¡T. nedüsy¡ TÓ qÆ y˚fi˝¯ À ‘·|Œü ≈£î+&Ü
213
|üse¡ ÷‘·à jÓTTø£ÿ düV‰ü j·T+ n+<äT‘·T+~ nH˚ dæsú y¡ TÓ qÆ uÛ≤eqH˚ ª$XÊ«dü+μ
n+{≤s¡T. á ¬s+&ÉT dæús¡+>± ñqï|ü&ÉT Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü>∑‹ |ü<∏ä+˝À
|üj·Tì+#·&É+, |ü]D‹ì bı+<ä&É+ eTTe÷à{ÏøÏ ìX¯Ãj·T+. ÁX¯<äΔ,
$XÊ«dü+˝≤π> C≤„q+, X¯øÏÔ ≈£L&Ü |üs¡düŒs¡+ Ä<Ûës¡+>±qT, Ä<Û˚j·T+>±qT
ñ+{≤sTT. X¯øÏÔV”≤qyÓTÆq C≤„q+ ì]¢|üÔ‘·qT ø£*–ùdÔ, C≤„qV”≤qyÓTÆq X¯øÏÔ
$#·ø£åD≤s¡Væ≤‘·yÓTÆ $HêXÊHêìøÏ <ë] rdüTÔ+~. n+<äTe\¢ C≤„q+‘√
Á|üø£è‹ ã+<Ûë\qT+&ç eTT≈£îÔ&Ó’, $#·ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq X¯øÏÔ‘√ |ü]|üPs¡í‘·
kÕ~Û+#ê*, nì $e]+#ês¡T.
<ä‘·ÔBø£å
n≥T ‘·s¡Tyê‘· @ |ü]dæú‘·T\˝À lbÕ<äT\T |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e~*
yÓfi≤fls√ ≈£L&Ü #Ó|üŒkÕ>±s¡T, ªªˇø£kÕ] <ä‘·Ô uÛÑ≈£îÔ&Ó’q ˇø£ düHê´dæ
≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. ‘êqT <ä‘·Ô Bø£åqT ÇkÕÔqì, ˇø£
eT+&É\+ (40) s√E\T <ä‘·ÔBø£åqT bÕ{Ï+∫q≥¢sTT‘˚ nqT≈£îqï |üqT\T
»]– rs¡T‘êj·Tì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. |”]ƒø±|ü⁄s¡ Áu≤Vü≤àDT\+<äs¡T <ä‘·Ô
Bø£åqT d”«ø£]+∫ yê]øÏ ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À <äøÏåD Çe«kÕ>±s¡T. n+<äT˝À
ø=+‘·uÛ≤>∑+ Äj·Tq ‹]– yê]πø Çe«kÕ>±&ÉT. á Áu≤Vü≤àDT\T $T–*q
≈£î\düT\ú qT ≈£L&Ü <ä‘BÔ· ø£å rdüTø=ì Ä düHê´dæøÏ uÛ≤ØjÓT‘·TqÔ <äøDåÏ \ì∫Ã
»qà #·]‘ês¡Δ+ #˚düTø√eTì uÀ~Û+#·kÕ>±s¡T. á $wüj·TyÓTÆ Áu≤Vü≤àD,
ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´ |ü]wü‘·TÔ\T u≤|üHês¡T´\ n<Ûä´ø£å‘·q düe÷y˚X¯eTj·÷´sTT.
n+<äT˝À ª<ä‘·TÔ&ÉT n+<ä]yê&ÉT, n+<äTe\¢ nìï ≈£î˝≤\ yêfi¯ófl Bø£å
rdüTø√e#·TÃ,μ nì u≤|üHês¡T´\T Á|üø£{Ï+#ês¡T. ø±ì Áu≤Vü≤àDT\T
n+<äT≈£î n+^ø£]+#·ø£, X¯SÁ<äT\T nHê#ês¡e+‘·T\T ø±ã{Ïº yê]øÏ
Bø£å Çe«≈£î+&Ü, πøe\+ <äøÏåD e÷Á‘·+ rdüTø=ì yêfi¯flì ‘·eT X¯øÏÔ‘√
ñ<äΔ]kÕÔeTì yê~+#ês¡T. ªnHê#ês¡e+‘·T\T nìï ≈£î˝≤˝À¢qT ø=<√›
>=b˛Œ ñ+{≤s¡T. Ä s¡ø£+>± Bø£å ˝Ò≈£î+&Ü ñ<äΔ]+#· >∑*π> |üø£å+˝À @
214
≈£î\+ yê]øÏ Á|ü‘˚´ø£ Bø£å\T nø£ÿs¡˝Ò<äT. nsTTHê uÛÑ÷] <äøÏåD nì
#Ó|æŒ e´≈£îÔ\qT ã\e+‘·ô|≥º ≈£L&É<äT. nìï ≈£î˝≤˝À¢qT ;<äyês¡T
ñ+{≤s¡T. j·T<∏ëX¯øÏÔ‘√ dü+‘√wü+>± Ç#˚Ã <äøÏåD‘√H˚ <ä‘·TÔ&ÉT Á|üdüqTï\
e⁄‘ês¡T.μ nì u≤|üHês¡T´\T n_ÛÁbÕj·T+ yÓ*ãT#êÃs¡T. <äøÏåD\˝À,
dü+uÛ≤eq\˝À uÛ≤>∑+ |ü+#·T≈£î+≥Tqï Áu≤Vü≤àDT\T yêfi¯fl $‘·+&Éyê<ä+
$&Ée≈£î+&Ü, ª|üs¡eTVü≤+dü |ü]Áyê»ø£ eTVü‰X¯j·TT\e+{Ïyês¡T eTq
}s¡T eùdÔ y˚Tfi¯‘êfi≤\‘√, y˚<äeT+Á‘ê\‘√, |üPs¡í ≈£î+uÛ≤\‘√ m<äTs¡T
yÓ[fl kÕ«>∑‘·+ Çe«ø£b˛>± <äøÏåD $wüj·T+˝À yÓqø±&É&É+ uÛ≤e´+
ø±<äì,μμ #Ó|æŒ u≤|üHês¡T´\qT, n|üŒ\sê»X¯s¡à>±s¡¢qT Bø£å rdüTø=ì <äøÏåD
ÇkÕÔsê? ˝Ò<ë? nì ìwüÿs¡¸>± Á|ü•ï+#ês¡T. yês¡T ì»+>± |üs¡eTVü≤+dü
|ü]Áyê»≈£î\+‘· yêπs nsTT‘˚ }]øÏ sêe&ÜìøÏ eTT+<˚ es¡Ôe÷q+
|ü+|ü&É+˝≤+{Ï ø=ìï |ü<äΔ‘·T\T nqTdü]+∫ ñ+&Ü*‡+<äì, Áu≤Vü≤àD
|ü]wü‘·TÔ nH˚~ kÕeT÷Væ≤ø£ dü|üeTdü´\T, Á|üjÓ÷»Hê\ >∑T]+∫
Ä˝À∫+#ê˝Ò ø±ì e´øÏÔ>∑‘· ÁX‚j·TdüT‡ >∑T]+∫ |ü{Ïº+#·Tø√≈£L&É<äì,
‘êeTT e´øÏÔ>∑‘· ÁX‚j·TdüT‡ ø√dü+ <ä‘·ÔBø£å rdüTø√e&É+ ‘·eT n_ÛeT‘·+
ø±<äì, nsTT‘˚ ‘·øÏÿqyêfi¯ófl yê] n;Ûwüº+ Á|üø±s¡+ <ä‘·ÔBø£å rdüTø√e#·Ãμì
u≤|üHês¡T´\T ‘˚*Ã #ÓbÕŒs¡T.
yÓ+ø£j·T´≈£î <ä‘·Ô Bø£å
}fiÀfl yÓ+ø£j·T´ nH˚ |ü+≥ø±|ü⁄ lbÕ<äT\yê] uÛÑ≈£îÔ&ÉT. Ä
s√E >∑Ts¡Tyês¡+. lbÕ<äT\T dü«j·T+>± yÓ+ø£j·T´ Ç+{ÏøÏ e∫Ã Bø£å
rdüTø√˝Òø£ b˛‘·Tqï+<äT≈£î ìsêX¯|ü&Ée<ä›ì, eT+&É\Bø£å nedüs¡+ ˝Ò<äì,
@ø£sêÁ‹ Bø£å #ê\ì j·T<∏ëX¯øÏÔ <äøÏåD Çe«e#·Ãì yêfi¯fløÏ kÕ+‘·«q #Ó|æŒ
yÓ+ø£j·T´‘√bÕ≥T ncÕº<äX¯ esêí\yê]øÏ ‘êy˚T dü«j·T+>± Bø£å Ç∫Ã
Äos¡«~+#ês¡T. Ä s√»+‘ê yêfi¯fl Ç+{À¢H˚ >∑&ç|æ, yê]‘√ uÛÑ»q\T
215
#˚sTT+∫, ‘êH˚ <ä‘·TÔ&çqì, ‘·eTqT düà]ùdÔH˚ #ê\T Á|üdüqTï\yÓTÆ yê]
ø√]ø£\T rs¡TkÕÔeTì nuÛÑj·T$T#êÃs¡T.
lbÕ<äT\ Á|ükÕúq+
Ä eTs¡THê&ÉT X¯óÁø£yês¡+. lbÕ<äT\T yÓTT<ä≥ es¡à>±]+{ÏøÏ,
‘·s¡Tyê‘· u≤|üHês¡T´\ Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É yê]øÏ eT+>∑fi¯ kÕïq+
#˚sTT+∫, bÕ\T, |ü+&ÉT¢ yÓTT<ä˝…’q$ ‹q&ÜìøÏ Ç#êÃs¡T. ‘êeTT
kÕøå±‘·TÔ <ä‘·TÔ&Éqì, ‘·eTqT uÛÑ≈£îÔ\T |æ\TdüTÔHêïs¡ì, ˝Àø±ìï ñ<äΔ]+#˚
ø±s¡´Áø£eT+ #˚|ü≥º&ÜìøÏ ‘êeTT |”]ƒø±|ü⁄s¡+ e~* yÓfi¯óÔHêïeTì
‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. nø£ÿ&ÉqT+&ç ‘·eT Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T
$yêVü≤ Á|ükÕÔeq ‘˚>± ‘êeTT ‘ê‘·>±]øÏ, es¡à, ÁX‚wæ˜>±s¡¢≈£î mH√ïe÷s¡T¢
nq|òü÷\ø°åàdüy˚T‘·T˝…’ <äs¡Ùq+ Ç#êÃeTì, $yêVü≤ Á|üdüøÏÔ m‹Ôq≥¢sTT‘˚
‘êeTT Ç\T¢ e~* yÓ[flb˛‘êeTì Ç~es¡πø #ÓbÕŒqì >∑Ts¡TÔ#˚dæ ‘·eT
nq|ò÷ü \ø°àå düyT˚ ‘· ~e´ uÛeÑ ´ s¡÷|ü+‘√ yêfi¯fløÏ <äsÙ¡ q+ Ç#êÃs¡T. düTeTr,
sê»X¯s¡à\T ìX‚Ãwüßº˝…’ #·÷dü÷Ô ñ+&É>±H˚ ‘·eT neTè‘·düŒs¡Ù‘√ nqï*<ä›]
n+>∑yÓ’ø£˝≤´ìï b˛>={≤ºs¡T.
Á|üuÛÑTe⁄\ ãTTD≤qTã+<Ûä+
Ç+‘· ˝ À u≤|ü H ês¡ T ´\, es¡ à , ÁX‚ w æ ˜ > ±s¡ ¢ ≈£ î ≥T+ã dü u Û Ñ T ´\+‘ê
sê»X¯s¡à>±]+{ÏøÏ e#êÃs¡T. lbÕ<äT\T n+<ä]‘√ ≈£î˝≤kÕ>± ø£ãTs¡T¢
#Ó|ü‘·T+&É>± düTeT‹, ªªHêj·THê! nìï u≤ø°\T rs¡TÃø=ì yÓfi¯ófl‘·THêïe⁄.
ø±ì eT˝≤¢~ yê], es¡à>±], ÁX‚wæ˜>±] bÕ\ãTTD+ rs¡TÃø√˝Òe⁄,μμ nì
nHêïs¡T. n|ü⁄&ÉT l#·s¡DT\T, ªªne÷à! ˙e⁄ #Ó|æŒq~ ì»y˚T. á
eT÷&ÉT e+XÊ\ô|’ Hê nqTÁ>∑Vü≤+ m|ü&É÷ ñ+≥T+~. ˙ |ü⁄{Ïº+{Ïyê]
Á|ü‹ ‘·s¡+˝ÀqT yê] Ç+≥ uÛÀ»q+ #˚kÕÔqT. yês¡T qqTï y˚Tq\T¢ì>±
uÛ≤$+∫ yê‘·‡\´ <äèwæº‘√ #·÷kÕÔs¡ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ø±ã{Ïº H˚qT ≈£L&Ü
216
á e÷qMj·T u≤+<Ûäyê´ìøÏ eTqïq Çdü÷Ô yêfi¯fl‘√ ãT~ΔeT+‘·T&Ó’q
y˚Tq\T¢ì˝≤ Á|üe]ÔkÕÔqT. Ç+‘·ø£+f… ˙≈£î @+ ø±yê*?μμ nì ‘·*¢øÏ
düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ ‘·+Á&ç‘√, ªªHêqï>±s¡÷! Hê nqï*<ä›s¡÷ eT+∫
y˚<ä|ü+&ç‘·T\T ne⁄‘ês¡T. l<Ûäs¡X¯s¡à düeTs¡úsêeT<ëdüT>± »ìà+∫
#ÛÁ· ‘·|‹ü •yêJ>± »ìà+#˚ es¡à>±]øÏ >∑Ts¡T‘·«+ eVæ≤kÕÔ&TÉ . sêeTsê»X¯sà¡
l<Ûäs¡T&ÉH˚ ù|s¡T‘√ eTVü‰ jÓ÷–>± Á|üdæ~Δ bı+<äT‘ê&ÉT,μμ nì nuÛÑj·T+
Ç#êÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· y˚<ä|üsƒ¡q+ »s¡T>∑T‘·T+&É>± lbÕ<äT\T n+‘·]Ω‘·T\T
nj·÷´s¡T.
217
42e n<Ûë´j·T+
~>∑+ãsê! ~>∑+ãsê!lbÕ<äe\¢uÛÑ ~>∑+ãsê!
Vü≤‘êX¯ó˝…’q |ü⁄s¡yêdüT\T
eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»Hê\T nj·÷´ø£ uÛ≤düÿs¡ |ü+&ç‘·T\T Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T,
ªªlbÕ<äe\¢uÛÑT\T X¯SÁ<äT\ Ç+{Ï˝À <ä‘·Ô Bø£å Çe«&É+, |üPC≤~ø±\T
˝Ò≈£î+&Ü uÛÑ≈£îÔ\ #˚‹øÏ ‘√sê\T ø£≥º&É+, ‘êH˚ <ä‘·TÔ&Éqì Á|üø£{Ï+#·&É+
XÊÅdüÔ $s¡T<äΔ+ nì Áu≤Vü≤àDT\T ‘·\∫ u≤|üHês¡T´\qT sê»X¯s¡àqT
yÓ*y˚j·÷\ì rsêàì+#ês¡T. ø±ì nø£kÕà‘·TÔ>± lbÕ<äe\¢uÛÑT\T
n+‘·sêΔq+ ne&É+‘√ á $wüj·T+ Á|ü<Ûëq #·s¡Ã˙j·÷+X¯+ nsTT´+~.
mH√ïe÷s¡T¢ lbÕ<äT˝Ò <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTe⁄\ì ìs¡÷|üD »]–Hê eT∞fl yÓTT<ä{Ïπø
e∫Ãq Áu≤Vü≤àDT\T, ªª16dü+e‘·‡sê\T ì+&Éì u≤\T&ÉT ‘êH˚ <ä‘·TÔ&Éqì
Á|üø£{Ï+#·&É+ <Ó’eÁ<√Vü≤+ ø±<ë?μμ n+≥÷ eT∞fl n<˚ <√cÕìï
Ç+ø=ø£kÕ] y˚˝…‹Ô #·÷|æ+#ês¡T. ø=+‘·eT+~ Áu≤Vü≤àDT\T ø£&ÉT|ü⁄˝À
ø£|≥ü + ñ+#·Tø=ì, ô|ø’ Ï kÕqTuÛ÷Ñ ‹ Á|üø{£ +Ï #·&ÜìøÏ u≤|üHês¡T´\ Ç+{ÏøÏ
yÓfi≤fls¡T. ÄX¯Ãs¡´+>± nø£ÿ&É me«s¡÷ $#ês¡+>± ˝Òø£b˛>± ª<ä‘·TÔ&ÉT e÷
Ç+{À¢ lbÕ<äTì˝≤ ‹s¡T>±&ÉT‘·÷ e÷ »qà <Ûäq´+ #˚kÕ&ÉT,μ n+≥÷
m+‘√ Äq+<ä+ Á|üø£{Ï+#·&É+‘√ _‘·Ôs¡b˛sTT nø£ÿ&É qT+&ç $T–*q
eT÷&ÉT Çfi¯fl≈£î yÓfi≤fls¡T. ø±ì eT÷&ÉT #√{≤¢ Ç<˚ |ü]dæú‹ m<äTs¡e&É+‘√
_ø£ÿ #·∫Ãb˛sTT ≈£î≈£îÿfÒX¯«sê\j·T+˝Àì u…’sê– <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl dü+>∑‹
n+‘ê |üPdü >∑T∫Ãq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T. u…’sê– ô|’ ÁbÕD+ ô|’H˚ b˛sTT+~. @<√
ˇø£ <Óe’ + ù|s¡T ø±≈£î+&Ü ‘·q ñbÕdü´<Óe’ + <ä‘T· &Ô TÉ ‘êH˚ nì lbÕ<äT\T
#Ó|üŒ&É+‘√, n<˚ ì»yÓTÆq≥¢sTT‘˚ ‘·q≈£î ø£cÕº\T U≤j·T+ nì, <ä‘·TÔ\T
$∫Á‘·dü«uÛ≤e⁄\T, ø£cÕº\T ø£*–+∫, $H√<ä+ #·÷dæ, dü+|üPs¡í X¯s¡D≤>∑‹
bı+~‘˚ ø±ì ñ<äΔ]+#·s¡T nì, Çø£ÿ&É Ç+‘· <Ûäq+ dü+bÕ~+#·&É+ <ä‘·TÔ&ç
ø£s¡TD nì nqT≈£îHêïqT. ø±ì ø£s¡TD yÓqø±\ ‘·q ø√düy˚T @<Ó’Hê
218
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq •ø£å πø{≤sTT+#êsê? nì $#ê]+#·&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤º&ÉT.
‘êqT <Ûäqø±+ø£å‘√H˚ á Bøå± ø±s¡´Áø£eT+ yÓTT<ä\Tô|{≤º&˚ ‘·|üŒ, ‘·q
e<ä›ø±ì, Ä Áu≤Vü≤àDT\ e<ä› ø±ì @ Ä<Ûë´‹àø£ X¯øÏÔ ˝Ò<äT. Bø£å rdüT≈£îqï
yêfi¯fl ø√]ø£\T |òü*ùdÔ ‘·eT≈£î >=|üŒ‘·q+ ÄbÕ~+#·Tø=qe#·TÃ. n˝≤ø±ì
|üø£å+˝À ñbÕdü≈£î\ uÛÑøÏÔ ÁX¯<äΔ\˝À, $XÊ«dü+˝À ˝À|üeTì yê]ô|’ ‘·|ü
HÓ≥ºe#·TÃ. á ø£|ü≥ Á|üD≤[ø£ lbÕ<äT\ s¡÷|ü+˝À ñqï <ä‘·TÔ\øÏ ‘Ó*dæ
∫Á‘·yÓTÆq ∫≈£îÿ\T ø£*Œ+#·s¡T ø£<ë, nì ˇø£yÓ’|ü⁄ uÛÑj·T+‘√ Ç+ø=ø£ yÓ’|ü⁄
|üXÊÃ‘êÔ|ü+‘√ ˝À˝À|ü˝Ò ≈£î$T* b˛kÕ>±&ÉT.
$∫Á‘· •øå± $<Ûëq+
Ç+‘·˝À ˇø£ eè<äΔ Áu≤Vü≤àDT&ÉT Ä\j·÷ìøÏ e∫Ã ‘·q ù|s¡T
qs¡dæ+Vü≤U≤Hé nì, ø±X¯´|ü >√Ár≈£î&Éqì, <ä‘·Ô Bø£å ø√dü+ eTsêsƒê <˚X¯+
qT+&ç e#êÃqì #ÓbÕŒ&ÉT. Äj·Tq u§&ÉT¶ <ä>∑Zs¡Tqï es¡Vü‰\eT÷≥ì
#·÷ùddü]øÏ u…’sê–øÏ n+‘·≈£î eTT+<äT @s¡Œ&çq |üXÊÃ‘êÔ|ü+, uÛÑj·T+
kÕúq+˝À eT∞fl <ÛäHêX¯ ∫>∑T]+∫+~. yÓ+≥H˚ Bøå± ø±s¡´Áø£e÷ìï #˚|ü{Ïº
n+<äT˝À ˇø£ uÛ≤>∑+>± Áu≤Vü≤àDTì #˚sTT #ê|üeTì #Ó|æŒ ø£eT+&É\+
qT+&ç n‘·ì #˚‹˝À ˙fi¯flqT b˛düTÔ+&É>±, ªªnH˚ø£ dü+e‘·‡sê\qT+&ç ˙e⁄
dü+bÕ~+∫q |ü⁄D´+ n+‘ê Hê≈£î <Ûës¡b˛kÕe⁄, H˚ì~ |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ
<ä‘·Ô+ #˚düTÔHêïqT,μμ nì Á|üø£{Ïdü÷Ô Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT n<äèX¯´+ nj·÷´&ÉT.
nsTT‘˚ Ä u…’sê– ˙fi¯ófl b˛düTÔ+&É>± ˙{Ï‘√bÕ≥T ˇø£ ‘˚\T ≈£L&Ü ÁøÏ+<ä
|ü&ç+~. n~ mes√ ˇø£ Áu≤Vü≤àDTì ≈£î{Ïº+~. bÕ|ü+, n‘·ìøÏ mìï
‘˚\T eT+Á‘ê\T y˚dæHê u≤<Ûä ‘·>∑Zø£b˛>± H√{À¢+∫ qTs¡>∑ sêe&É+≈£L&Ü
ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT´+~.
eT÷&ÛÜ' |üs¡Á|ü‘·´j·TH˚j·T ãT~Δ'
ø£eT+&É\+ qT+&ç ‘˚\T |ü&É≥+ #·÷dæq ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT
219
‘˚\Tø±≥T bÕeTTø±≥T>± e÷s¡&É+ ø=+&ÉC≤‹ yê]øÏ e÷Á‘·y˚T ‘Ó*dæq
‘ê+Á‹ø£ Á|üjÓ÷>∑+ nì, Ä $<ä´ ‘Ó*dæq u…’sê– <ëìï Ä Áu≤Vü≤àDTì
MT<ä Á|üjÓ÷–+#ê&Éì, Ä $<ä´ Á|üø±s¡+ <Ój·T´+ ˙fi¯fl qT+&ç yÓTT<ä≥
‘˚Ó\T˝≤ e∫Ã, ø£]#êø£ bÕeTT˝≤ e÷], Ä ‘·s¡Tyê‘· eT∞fl <Ój·T´+˝≤
e÷]b˛‘·T+<äì, n˝≤ e÷]q ø£åDy˚T ‘˚\T ≈£î{Ïºq e´øÏÔ |æ∫Ã>± >∑+‘·T\T
y˚j·T&É+ ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&Éì, Çø£ Ä <Ój·T´+ ‘·qì Á|üjÓ÷–+∫q e´øÏÔ
ÇcÕºìï ã{Ïº n+<ä] Çfi¯fl˝Àq÷ C§s¡ã&ç <Ûäq+ <=+–*+∫ yê&çøÏ
ÇdüTÔ+<äì #Ó|æŒ ‘·q yÓ’<äTcÕ´ìï Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À ‘˚\T ≈£î{Ïºq
e´øÏÔ u≤<Ûä uÛÑ]+#·˝Òø£ ¬>+‘·&É+ yÓTT<ä\T ô|fÒºdü]øÏ Ä eTVü‰C≤„ì yêDÏ
dü‘·ýÓTÆ n+<äs¡÷ ìyês¡D√bÕj·T+ ≈£L&Ü n‘·H˚ï n&ç>±s¡T. Á|ü‹ ˇø£ÿ
Ç+{ÏeTT+<äT, ªz <äj·Té÷! πs|ü⁄ sêμ nì u§>∑TZ‘√ Áyêdæ ñ+∫q≥¢sTT‘˚
n~ #·~$q <äj·T´+ Ä s√E b˛sTT eTs¡THê&ÉT edüTÔ+<äì, n<˚ Áyê‘·
ø£ì|æ+#·&É+‘√ eT∞fl πs|ü⁄ e<ë›eTì ‘·\∫ yÓ[flb˛‘·T+<äì, Á|ü‹s√p
á s¡ø£+>± yÓ÷dü–dü÷Ô <ëì u…&É<ä ‘·|æŒ+#·Tø√e#·Ãì #ÓbÕŒ&ÉT. á
dü÷#·qqT ÄyÓ÷~+∫ Mfi¯ófl yêfi¯ófl nqï uÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü n+<äs¡T
ñs¡T≈£î\T |üs¡T>∑T\T rdü÷Ô yÓ[fl ‘·eT‘·eT Çfi¯fl eTT+<äT ªz <äj·Té÷!
πs|ü⁄ sêμ nH˚ ÄVü‰«q |üÁ‹ø£ Áyêdæ ñ+#ês¡T.
eT+Á‘êø£å‘·\T
Çø£ÿ&É Ä\j·T+˝À ‘˚\T ≈£î{Ïqº e´øÏÔ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ˇø£ |ü+≥ø±|ü⁄ e∫Ã
‘·eT ≈£î\ô|<ä› yÓ+ø£jT· ´ ‘·q≈£î lbÕ<äT\T Ç∫Ãq eT+Á‘êø£‘å \· qT Ä
Áu≤Vü≤àDTìøÏ Çyê«\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïs¡ì <ëìe\¢ n‘·qT dü«düTú&ÉT
ø±>∑\&ÉH˚ yês¡Ôì n+~+#ê&ÉT. @ ø£åD+˝ÀHÓ’Hê <äj·T´+˝≤ e÷]
b˛‘êH˚yÓ÷? nì uÛÑj·T|ü&ÉT‘·Tqï Ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT ªyÓ+ø£j·T´ ˝≤+{Ï
kÂeTT´&ÉT á $<Ûä+>± ø£ãTs¡T |ü+bÕ&É+fÒ ãVüQXÊ Ç<˚ BìøÏ $s¡T>∑T&Ó’
ñ+&Ée#·TÃ,μ nì uÛ≤$+∫ X¯SÁ<äT&Ó’q yÓ+ø£j·T´qT+&ç nø£å‘·\T rdüTø=ì
220
ì•Ã+‘·>± Ç+{ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
<ä‘·Ô ~>∑+ãsê! <ä‘·Ô ~>∑+ãsê ! lbÕ<äe\¢uÛÑ <ä‘·Ô ~>∑+ãsê!
Çø£ Ä u…’sê– $wüj·T+˝ÀøÏ eùdÔ, Ç≥Te+{Ï ≈£åîÁ<ä e÷+Á‹≈£îì e<ä›
eTq kıeTTà <äøÏåD s¡÷|ü+˝ÀHÓ’Hê düπs ñ+#·≈£L&É<äT nì ìsêΔs¡D #˚dæq
|”]ƒø±|ü⁄s¡yêdüT\T n‘·ì e<ä› ñqï <Ûäq+ e÷Á‘·+ ˝≤ø=ÿì, <äj·T ‘·*∫
<˚Vü≤X¯ó~Δ #˚j·T≈£î+&Ü }s¡TqT+&ç yÓfi¯fl>={≤ºs¡T. Ä <Ûäq+‘√ u≤|üHês¡T´\
dü\Vü‰ y˚Ts¡≈£î ncÕº<äX¯esêí\ yê]øÏ nqïdü+‘·s¡ŒD »]–+~.
|”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝À yÓTT<ä{kÏ Õ]>± ª<ä‘Ô· ~>∑+ãsê! <ä‘Ô· ~>∑+ãsê! lbÕ<äe\¢uÑÛ
<ä‘·Ô ~>∑+ãsê!μ nH˚ ~e´HêeT dü+ø°s¡Ôq m+‘√ ÁXÊe´+>± $ì|æ+#·T‘·÷
}s¡+‘ê eT<ÛäTs¡+>± Á|ü‹<Ûä«ì+∫+~.
221
43e n<Ûë´j·T+
»>∑Hêà‘· $$<Ûä s¡÷bÕ\T
lbÕ<äT\ ‘·‘·Ô«+
ÄHê&ÉT sêÁ‹ ‘·eT Äsê<Ûäq, |üPC≤~ø±\T eTT–+#·Tø=ì
uÛ ≤ dü ÿ s¡ | ü + &ç ‘ · T \T lbÕ<ä T \ ‘· ‘ · Ô « + >∑ T ]+∫ e]í + #· kÕ>±s¡ T ,
ªª|üs¡e÷‘·Tà&ÉT (|æ|”*ø±~ ÁãVü≤à |üs¡´+‘·+) NeTqT+&ç yÓTT<ä\T
ÁãVü≤à es¡≈£î nìï JesêdüT\˝À ñ+{≤s¡T. nsTT‘˚ lbÕ<äT\T e÷Á‘·+
‘êeTT |æ|”*ø£+>±qT, ÁãVü≤à>±qT ñHêïqì n+{≤s¡T. n+fÒ Á|ü‹
Jesê• #Ó’‘·q´+˝À ‘ê<ë‘·à´ dæú‹˝À ñHêïqì, düèwæº˝À düèwæº s¡÷|ü+‘√
ñHêïqì yê] uÛ≤e+. eTVü‰düs¡dü«‹, eTVü‰\øÏåà yÓTT<ä˝…’q s¡÷bÕ\T
H˚H˚ nq&É+˝Àì n+‘·sês¡ú+ ≈£L&Ü Ç<˚. yês¡T Äj·÷ #Ó’‘·Hê´\˝À
$©qyÓTÆ ñ+{≤s¡qï e÷≥. n˝≤ ñqï|üŒ{ÏøÏ @ dæú‹˝Àq÷ @ J$øÏ yê]
düŒs¡Ù nqTuÛÑe+ ø±<äT. Ç~ á ne‘ês¡ $•wüº‘·. nq|òü÷\ø°åà düy˚T‘·
nqT|òTü T&ÉT yê] ns¡Hú êØX¯«s¡ s¡÷|ü+. nsTT‘˚ lbÕ<äT\T á ne‘·sD¡ ˝À
j·TrX¯«s¡Tì>± ñHêïs¡T. dü>∑TD, kÕø±s¡ ne‘êsê\T m‹Ôq|ü⁄&ÉT yê{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫q eTsê´<ä\qT $~Û>± bÕ{Ï+#ê*. Ç~ <Ûäs¡à dü÷ø£åà+. ø±>±
á ne‘ês¡+˝À ‘·*¢, ‘·+Á&ç ≈£L&Ü yêπs ø±ã{Ïº uÛÑ≈£îÔìøÏ nqTÁ>∑Vü≤+
‘·«s¡>±qT, $X‚wü+>±qT \_ÛdüTÔ+~. lbÕ<äT\≈£î »|ü`‘·bÕ\T #˚j·Te\
dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. nsTTHê <Ûë´q+, »|ü+, ‘·|üdüT‡ #˚dæ Ä |òü*‘êìï
düèwæºøÏ <Ûësê<ä‘·Ô+ #˚kÕÔs¡T. ‘·eT ‘·|ü'|òü\+‘√ uÛÑ≈£îÔ\qT ø£s¡àã+<Ûä
$eTT≈£îÔ\qT #˚kÕÔs¡T.
eTVü‰˝øÏåà, eTVü‰düs¡dü«‹, eTVü‰ø±∞, sê»sêCÒX¯«Ø
»>∑Hêà‘· jÓTTø£ÿ ` eTVü‰\øÏåà, eTVü‰düs¡dü«‹, eTVü‰ø±∞,
sê»sêCÒX¯«Ø yÓTT<ä˝…’q Hê\T>∑T s¡÷bÕ\T $X¯« |ü]bÕ\q ø√dü+
Ä$s¡“¤$+#êsTT. »>∑Hêà‘·≈£î 3 kÕúsTT\T ñHêïsTT.
1.nr‘·kÕúsTT, n+fÒ düèwæº »s¡>∑&ÜìøÏ eTT+<äTqï kÕúsTT,
222
ne´ø£ÔyÓTÆq kÕúsTT—
2.$X¯«kÕúsTT, n+fÒ düèwæº+|üã&çq Je⁄\q+<ä]ì ‘·q˝À
eVæ≤düTÔqï kÕúsTT—
3.e´øÏÔkÕúsTT˝À ÄyÓT e÷qe e´øÏÔ‘ê«ìøÏ, ~e´ Á|üø£è‹øÏ
eT<Ûäé]Ô>± ñ+&ç oÅ|òüT |ü]D‹øÏ Áù|s¡DqT, düVü‰j·÷ìï n+<ä#˚düTÔ+~.
Ç<˚ nq|òü÷\øÏåà ne‘·s¡D˝Àì eTTK´ ñ<˚›X¯+. á ‘·*¢ eT÷&ÉT $_Ûqï
˝Àø±\˝À eT÷&ÉT $_Ûqï uÛÑ÷$Tø£\˝À ñ+≥T+~. |üsês¡Δ>√fi≤\˝À
nq+‘·yÓTÆq dæú‹, X¯øÏÔ, nq+<ä+ ì+&çq ˝Àø±\THêïsTT. Çø£ÿ&ç Je⁄\T
#·ø£ÿ{Ï |ü]|üPs¡í‘·‘√, @ e÷s¡TŒ\T ˝Òì @ø£‘·«+‘√ J$düTÔ+{≤s¡T.
Çø£ÿ&É ÄyÓT~ $X¯«#Ó’‘·q´ uÛÑ÷$Tø£. n+fÒ dü‘Y, ∫‘Y, Äq+<ä+, n+fÒ
XÊX¯«‘·yÓTÆq dü‘·´+, nK+&É C≤„q+, Äq+<ä+ $T[‘·yÓTÆq uÛÑ÷$Tø£—
á ˝Àø±\≈£î øÏ+<ä kÕúsTT˝À <˚$ ~e´ #Ó’‘·q´ düèwæ˜øÏ #Ó+~q
˝Àø±\THêïsTT. Çø£ÿ&É nq|òü÷\ø°å à ~e´#Ó’‘·q´ eTVü‰X¯øÏÔ>± ñ+≥T+~.
Çø£ÿ&É Á|ü‹ Á|üÁøÏj·T˝À Ç#êÃ¤, C≤„qX¯≈£îÔ\T Á|üj·T‘·ï+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚
|ü]|üPs¡í‘·qT bı+<äT‘êsTT. nK+&ÉyÓTÆq Äq+<äy˚T ‘·|üŒ Çø£ÿ&É <äT'K+,
ndü‘·´+, u≤<Ûä nH˚y˚ ñ+&Ée⁄.
BìøÏ øÏ+<ä eTq ˝Àø£+˝À nC≤„quÛÑ÷$Tø£ ñqï~. Çø£ÿ&ç
nqTuÛÑyê\ìï n|ü]|üPs¡í‘·≈£î, yÓ’|òü˝≤´ìøÏ, |ü]$T‘·T\≈£î ˝Àã&ç
ñ+{≤sTT, nì #Ó|æŒ ‘·s¡Tyê‘· »>∑Hêà‘· jÓTTø£ÿ Hê\T>∑T s¡÷bÕ\T,
yê{Ï˝Àì uÒ<Ûë\ >∑T]+∫ Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T: ªªø±∞ nH˚~ $<Ûä«+düø£ X¯øÏÔ.
ø£cÕº\T #·T≥TºeTT{Ïºq dü+|òüTs¡¸D˝À Á|ü‹<ëìì ∫ÛHêï_Ûqï+ #˚dü÷Ô b˛j˚T
nC≤„q+˝Àì Á|üø£è‹X¯øÏÔ ÄyÓT. nsTT‘˚ eTVü‰ø±[ ñqï‘· uÛÑ÷$Tø£≈£î
#Ó+~q~. ÄyÓT kÕ<Ûës¡D+>± ã+>±s¡T s¡+>∑T˝À ø£ì|ædüTÔ+~. ÄyÓT
ndüTs¡T\≈£î uÛÑj·T+ø£]. sê»sêCÒX¯«] $y˚ø±ìøÏ Á|ü‹ì~Û. nsTT‘˚
eTVü‰ø±[ ã˝≤ìøÏ, X¯øÏÔøÏ Á|ü‹ì~Û. ø±[X¯øÏÔ˝Àì Á|ü#·+&ÉyÓTÆq rÁe‘·,
223
Äy˚X¯+ <Ó’e+MT<äH˚ ø±\TyÓ÷ù|+‘· es¡≈£î eùdÔ ø±ì ‘·>∑Z<äT. dü+|òüTs¡¸D,
$HêX¯+‘√ ÄyÓT Ä–b˛‘·T+~. ø±ì eTVü‰ø±[ ìs√<Ûäø£ X¯≈£îÔ\qT
HêX¯q+#˚dæ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT Á|ü>‹∑ e÷s¡+Z ˝À |üjT· ì+#˚˝≤ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. Çø£
eTVü‰\øÏåà |ü]|üPs¡íyÓTÆq |ü]|üPs¡í‘·≈£î Á|ürø£, n+fÒ $y˚ø£+, kÂ+<äs¡´+,
ã\+ nìï düeT bÕfi¯fl˝À |ü]|üPs¡+í >± ñ+{≤sTT. eTVü‰\øÏàå |üse¡ TÁù|eT,
Äq+<ë\≈£î n~Û<˚e‘·. \øÏåà uÛÖ‹ø£ edüTÔ dü+#·j·÷ìøÏ e÷Á‘·y˚T Á|ürø£.
nsTT‘˚ eTVü‰\øÏåà uÛÖ‹ø£ edüTÔ dü+#·j·T+, uÛÖ‹ø£ X¯≈£îÔ\T, uÛÖ‹ø£ Je⁄\T
M{Ïì ~yê´q+<ä kÕeTs¡kÕ´ìøÏ nqT≈£L\+>± eT*∫, ~e´ JeHêìï
Á|ükÕ~+#·>∑\ eTVü‰X¯øÏÔ.
Çø£ düsd¡ «ü re÷‘·qT ñ|üìwü‘T· \Ô ˝À ñBZ‘· nì, <äXe¯ TVü‰$<ä´\˝À
e÷‘·+– nì e]í+#ês¡T. nsTT‘˚ ~e´HÓ’|ü⁄D≤´ìøÏ, Ä‘·à #Ó’‘·q´ø£s¡à\≈£î
eTVü‰düs¡dü«r Á|ürø£. á eTVü‰‘·*¢ nqTÁ>∑Vü≤+ e\q eTq≈£î
ø£s¡à\qT ìs¡«Væ≤+#·&É+˝À H˚s¡TŒ edüTÔ+~. ~e´ C≤„Hêìï m˝≤
ñ|üjÓ÷–+#ê˝À, Ä‘·à #Ó’‘·Hê´ìï J$‘êìøÏ m˝≤ nq«sTT+#ê˝À,
nH˚ø£ X¯≈£îÔ\ kÕeTs¡dü´‘· e\q dü+‘√wü+ @ s¡ø£+>± ø£\T>∑T‘·T+<√
‘Ó\TdüT+Ô ~. nq|ò÷ü \øÏàå ˝À sê»sêCÒX«¯ ], eTVü‰\øÏàå , eTVü‰ø±[, eTVü‰düsd¡ «ü ‹
\ø£åD≤\T |ü]|üPs¡í+>± ñ+{≤sTT. s¡÷|ü+ \øÏåà˝≤ ñ+≥T+~. n˝≤π>
nq|òüTTì s¡÷|ü+ $wüßíe⁄˝≤ ñ+&ç, Äj·Tq˝À Á‹eT÷s¡TÔ\ \ø£åD≤\T
|ü]|üPs¡í+>± ñ+{≤sTT. ø±ã{Ïº nq|òü÷ düy˚T‘· nq|òüTTì Äsê~Û+#·&É+
düs¡« ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£+. $$<Ûä <˚e‘·\qT Äsê~Û+#·&É+ e\¢ düs¡«X¯óuÛ≤\T
ø£\T>∑T‘êsTT. nsTT‘˚ <ä‘êÔsê<Ûäqe\¢ Äj·÷ <˚e‘·*#˚Ã X¯óuÛÑ|òü˝≤\T
‘=+<äs¡>± ø£\T>∑T‘êsTT. <ä‘·TÔ&ÉT düs¡«<˚e‘ê dü«s¡÷|ü⁄&ÉT, ne‘ês¡
düe÷|æÔ˝Òì eTVü‰ ne‘ês¡+ ne&É+e\¢ Ç~ kÕ<Ûä´+ ne⁄‘·T+~,μμ
nì $e]+∫ düTK+, Vü≤s¡¸+, bÕs¡eX¯´+, Äq+<ä+ Ç$ y˚s¡Ty˚s¡T
uÛ≤yê\T, Äq+<ä+ Ä<Ûë´‹àø£yÓTÆq~, n~ |üs¡y˚TX¯«s¡TìøÏ dü+ã+~Û+∫q
224
$wüj·T+, bÕs¡eX¯´+ jÓ÷–øÏ ø£*π> nqTuÛÑe+, ø√]ø£\T ˝Òìyê]øÏ
ø£*π>~ Vü≤s¡¸+, dü÷ú\+>± #·÷ùdÔ düTK+ uÛÖ‹ø£yÓTÆq~, kÕ<Ûës¡D+>±
düTK+ n+<ä]øÏ n+<äTu≤≥T˝À ñ+≥T+~. ø±ì düTK+jÓTTø£ÿ ìs¡«#·q+
e´≈£îÔ\qT ã{Ïº e÷s¡T‘·T+≥T+~. düTK+‘√bÕ≥T <äT'K+ nìyês¡éTì
#ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· qqTï ñ<˚›•+∫, ªªHêj·THê! X¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! ˙e⁄
Áyêj·TuÀj˚T Á>∑+<∏ä+ XÊX¯«‘·yÓTÆq, nqX¯«s¡yÓTÆq >∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\
‘·‘êÔ«ìï, ©\\qT j·T<Ûë‘·<∏äÛ+>± ∫Á‹+#˚ Á>∑+<Ûä+. Bìï uÛÑøÏÔ, ÁX¯<äΔ\‘√
@ uÛ≤wü˝À #·~$Hê ˇπø s¡ø£eTsTTq #·ø£ÿ{Ï |òü*‘ê\qT ÇdüTÔ+~.
Ç+<äT˝Àì Á|ü‹ nø£ås¡+ ;C≤ø£ås¡ X¯øÏÔì ø£*– ñ+≥T+~,μμ nì H˚qT
Áyêj·TuÀj˚T l#·s¡DT\ #·]‘êeTè‘· $•wüº‘·ì n_Ûe]í+#ês¡T.
225
44e n<Ûë´j·T+
|üèB∏« ` »\ j·TC≤„\ $es¡D
|üèB∏« j·T»„+
Ä eTs¡THê&ÉT kÕïq, dü+<Ûë´<äT\T eTT–+#êø£ y˚TeTT Á‹|ü⁄sê+‘·øπ X¯«s¡Tì
Ä\j·÷ìøÏ yÓfi≤fleTT. nø£ÿ&˚ uÛ≤düÿs¡|+ü &ç‘T· \T lbÕ<äT\ eTVæ≤eT >∑T]+∫
$e]+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ : ªªHêj·Tq˝≤sê! lbÕ<äT\T |”]øƒ ±|ü⁄s¡+˝À
ne‘·]+#·&+É e\¢ nø£ÿ&É uÛ÷Ñ $T #Ó‘’ H· ê´ìï bı+~+~. yê] eTVü‰dü+kÕúq
ìsêàD+ ‘·s¡Tyê‘· yÓT\¢yÓT\¢>± nø£ÿ&É uÛÑ÷$T C≤>∑è‘·yÓTÆ uÛÑ÷eT+&É˝≤ìï
n+‘ê C≤>∑è‘·+ #˚düTÔ+~. Ç˝≤ C≤>∑è‘·yÓTÆq Á|ü<˚XÊ\˝À ñqï »qT\T
lbÕ<äT\ ~yê´ø£s¡¸D X¯øÏÔ e\¢ |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ Äø£]¸+|üã&ÉT‘ês¡T.
Á|üuÛÑTe⁄ dü+#·]+∫q Á|ü<˚XÊ\ìï ≈£L&Ü C≤>∑è‹ì #Ó+<äT‘êsTT.
yê] X¯s¡D≤>∑‹˝ÀøÏ yÓ[flqyês¡T nÁ|üj·T‘·ï+>±H˚ Äj·÷ düú˝≤\≈£î
Äø£]¸+|üã&ÉT‘ês¡T. Ç+‘˚ø±<äT, Á|ü‹ J$˝ÀqT14|üèB∏«‘·‘«· + ñ+≥T+~. @
kÕ<Ûä≈£î\ |üèB∏«‘·‘·«+ yê] ~e´ ø£s¡TDe\¢ C≤>∑è‘·+ ne⁄‘·T+<√ yêfi¯ófl
‘·|üŒ≈£î+&Ü Á|üuÛÑTe⁄\T dü+#·]+∫q |”]ƒø±|ü⁄s¡+, ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+
yÓTT<ä˝…’q Á|ü<˚XÊ\øÏ Äø£]¸+|üã&ÉT‘ês¡T. ªªnj·÷´! |üèB∏«‘·‘·«+ C≤>∑è‘·+
nsTTq yês¡+<äs¡÷ uÛÖ‹ø£+>± Äj·÷ Á|ü<˚XÊ\T <ä]ÙkÕÔsê?μμ nì H˚qT
Hê dü+<˚Vü‰ìï e´ø£Ô+ #˚kÕqT. <ëìøÏ yês¡T qe⁄«‘·÷, ªªuÛÖ‹ø£+>±
<ä]Ù+∫Hê, <ä]Ù+#· ˝Òø£b˛sTTHê, kÕ<Ûä≈£î\ |ü]D‹ kÕúsTTì ã{Ïº yêfi¯fl
#Ó’‘·q´+ Äj·÷ Á|ü<˚XÊ\‘√ nqTdü+<Ûëq+ #Ó+~ yêfi¯ófl Ä |ü⁄s¡yêdüT˝Ò
ne⁄‘ês¡T. uÛÖ‹ø£ |”]ƒø±|ü⁄s¡+ yê´|æ+∫ ñqï+‘·y˚Tsê dü«s¡í|”]ƒø±|ü⁄s¡+
ñ+~. Ç~ πøe\+ <ä‘·TÔì #Ó’‘·q´+‘√ ì]à‘·yÓTÆq~. #Ó≈£îÿ#Ó<äs¡ì uÛÑøÏÔ,
14. n+XÊe‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\T, ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\T »>∑<äTZs¡Te⁄\T |ü⁄{Ïº ô|]–q Á|ü<˚XÊ\˝À, yêfi¯ófl
dü+#·]+∫q Á|ü<˚XÊ\˝À yê] ìyêdü düú˝≤\˝Àì n|ü$Á‘·‘· yê] ñìøÏ e\¢q÷, bÕ<ädüŒs¡Ù e\¢,
yê] |ü$Á‘· ñ|ü<˚XÊ\ e\¢q÷ |üP]Ô>± q•+∫ |ü⁄˙‘·+ nj·÷´sTT. ne⁄‘·THêïsTT. Ç<˚ |üèB∏«
j·T»„+>± Çø£ÿ&É #Ó|üŒã&ç+~.
226
ÁX¯<\Δä e\¢ @ ø£D
å ≤q kÕ<Û≈ä î£ ì #Ó‘’ q· ´+ á ~e´ #Ó‘’ q· ´+‘√ ø£\TdüT+Ô <√ Ä
ø£åD+ qT+&ç n‘·qT dü«s¡í|”]ƒø±|ü⁄s¡yêùd ne⁄‘ê&ÉT. Ç~ #·s¡à #·≈£åîe⁄\≈£î
ø±ø£, C≤„q #·≈£åîe⁄\≈£î, jÓ÷>∑ #·≈£åîe⁄\≈£î e÷Á‘·y˚T ø£ì|ædüTÔ+~.
n˝≤π> uÛÖ‹ø£ ø±• ñqï+‘·y˚Tsê dü«s¡íø±• yê´|æ+∫ ñ+~. H˚qT ø±oøÏ
yÓfi¯ófl‘·THêïqT, nø£ÿ&˚ ìedækÕÔqT nì mes¡sTT‘˚ <äè&ÛÉ+>± ìs¡íj·T+
rdüTø=ì e÷qdæø£+>± ‘ê|üÁ‘·j·T|ü&ÉT‘ês√ yêfi¯ófl uÛÖ‹ø£+>± mø£ÿ&É
ñHêï yêfi¯fløÏ ø±oyêdü |òü*‘·+ ‘·|üŒø£ \_ÛdüTÔ+~,μμ nì $X¯Bø£]+#ês¡T.
|ü+#·Áø√X¯j·÷Á‘·
ªªø±o˝À |ü+#·Áø√X¯j·÷Á‘· #˚ùdÔ eT+∫<äì #ÓbÕÔs¡T ø£<ë, Bì
n+‘·sês¡ú+ @<Ó’Hê ñ+<ë?μμ nì H˚qT Á|ü•ï+#êqT. ªªHêj·THê!
|ü+#·Áø√X¯ j·÷Á‘· nqï~ uÛÖ‹ø£j·÷Á‘·. ø±ì Ä<Ûë´‘·à|üs¡+>± $X‚¢wæùdÔ
kÕ<Ûä≈£î&ç #Ó’‘·q´+ nqïeTj·T ø√XÊqTï+&ç Äq+<äeTj·Tø√X¯+ #˚s¡>∑*π>
j·÷Á‘· nì #Ó|üŒe#·TÃ. nqïeTj·Tø√X¯+˝À ‘·q uÛÖ‹ø£yÓTÆq ñìøÏ
Äq+~dü÷Ô X¯øÏÔ˝Ò$Te\¢ X¯Øs¡yê´bÕs¡+˝À Çã“+<äT\T ø£\>∑≈£î+&Ü,
<ëìe\¢ kÕ<ÛäHê|ü<∏ä+˝À m≥Te+{Ï Ä≥+ø±\T m<äTs¡e≈£î+&Ü
#·÷düT≈£î+≥÷ ÁbÕD≤j·÷eT |ü<äΔ‘·T\ <ë«sê ÁbÕDeTj·Tø√X¯|ü⁄
dæú‹ì ÄkÕ«~dü÷Ô, eTH√eTj·T ø√X¯+˝À #Ó\πsπ> uÛ≤edü+#·Hê\ô|’
ìj·T+Á‘·Dì kÕ~Ûdü÷Ô, $C≤„qeTj·Tø√X¯+ es¡≈£î e∫Ãq≥¢sTT‘˚ @~
eT+∫? @~ #Ó&ÉT? nH˚ $y˚ø£+ ø£\T>∑T‘·T+~. ø±ì Çø£ÿ&É kÕ<Ûä≈£î&ÉT
#ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± eéVü≤]+#·>∑\>±*. m+<äTø£+f… á ø√X¯+ ªªH˚qT,
Hê~μμ nH˚ nVü≤+ø±s¡uÛ≤yê\≈£î ì\j·T+. Bìô|’ ≈£L&Ü $»j·T+
kÕ~Û+#·>∑*Z ∫es¡>± Äq+<äeTj·Tø√XÊìï #˚s¡>∑*–‘˚ ~yê´q+<ädæú‹ì
bı+<ä > ∑ \ T>∑ T ‘ê&É T . á |ü + #· Á ø√X¯ j · ÷ Á‘· #˚ j · T >∑ * π > X¯ ø Ï Ô , á
~yê´q+<ädæú‹ lbÕ<äT\ nqTÁ>∑Vü≤+e\¢H˚ düTkÕ<Ûä´+ ne⁄‘·T+~.
»\j·T»„+
>∑+>±e÷‘· ø√]ø£ô|’ lbÕ<äT\T ‘·eT dü÷ø£åà X¯Øs¡+‘√ Á|ü‹ s√E
227
ø±o˝Àì >∑+>∑˝À kÕïq+ #˚ùdyês¡T. bÕ|üuÛÑ÷sTTwüß˜˝…’q e÷qe⁄\T
kÕïq+ #˚j·T&É+ e\¢ >∑+>∑, ø£èwüí yÓTT<ä˝…’q |ü$Á‘· q<äT\T ø£\Twæ‘·+
ne⁄‘êsTT. eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T |ü⁄D´|ü⁄s¡Twüß\÷ #Ó’‘·q´dü«s¡÷|ü⁄\÷ ø£qTø£
Äj·÷ q<äT\+<äT yês¡T kÕïq+ #˚dæq|ü⁄&ÉT yê{Ï˝Àì bÕbÕ\T q•+∫
‹]– n$ |ü⁄Dé+‘ê\T ne⁄‘·T+{≤sTT. JesêX¯ó\ X¯Øs¡+˝À s¡dü
dü«s¡÷|ü+˝À ñqï »\‘·‘êÔ«ìï X¯ó~Δ #˚j·T&Éy˚T lbÕ<äT\ »\j·T»„
dü«s¡÷|ü+,μμ nì $e]+∫ Hê dü+<˚Vü‰ìï <ä÷s¡+ #˚kÕs¡T.
ø£s¡Ô mes¡T?
Ä ‘·s¡Tyê‘· Á>∑+<∏ä s¡#·q $wüj·T+˝À Hê uÛÑj·÷\ì ø£ìô|{Ïº,
ªªá #·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏ëìï Áyêj·T&ÜìøÏ ø±ì, nqTe~+#·&ÜìøÏ ø±ì
jÓ÷>∑´‘· ñqïyê]ì dü«j·T+>± Äj·TH˚ mqTï≈£î+{≤s¡T. á Á>∑+<∏ëìï
Áyêùd≥|ü&ÉTø±ì, nqTe~+#˚≥|ü&ÉT ø±ì Á>∑+<∏øä s£ Ô¡ ô|q’ , nqTyê<ä≈î£ \
ô|’q yê] ø£èbÕ<äèwæº Á|üdü]dü÷ÔH˚ ñ+≥T+~. ø±ã{Ïº ˙e⁄ á Á>∑+<∏ëìï
ÁyêdüTÔHêïeH˚~ ô|’øÏ ø£ì|æ+#˚ ˇø£ Á|üÁøÏj·T e÷Á‘·y˚T, yêdüÔyêìøÏ
ÁyêsTT+#˚~ yêπs lbÕ<äle\¢uÛÑT˝Ò.μμ nì ìwüÿs¡¸>± #ÓbÕŒs¡T. ªªHê˝≤+{Ï
n\ŒE„ì‘√ Ç+‘·{Ï eTVü≤‘Y ø±sê´ìï #˚sTT+#·&É+ ÄX¯Ãs¡´+>±qT,
Äq+<ä>±qT ñqï~,μμ nqï Hê e÷≥\qT $ì, ªª<ä‘·TÔì $<Ûëqy˚T
n+‘·. ìwæ<äΔ |ü<ësêΔ\‘√ yê´<ÛäT\qT ‘·–Z+#·&É+, u§‹Ô>± @MT ‘Ó*j·Tì
yê]‘√ eTVü≤‘êÿsê´\qT #˚sTT+#·&É+ yê] $<Ûëq+, yê]ø£~ $H√<ä+,
~e´X¯øÏÔøÏ ì<äs¡Ùq+ ≈£L&Ü,μμ nì <ä‘·Ô $<ÛëHêìï e]í+#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘·
ˇø£ $∫Á‘· dü+|òüT≥q e÷≈£î $ì|æ+#ês¡T.
eT‘ê‡é‘ês¡ s¡Vü≤dü´+
ªªˇø£kÕ] ˇø£ düHê´dæ ≈£î≈£îÿfÒX«¯ sê\j·÷ìøÏ e∫Ã, ø£fió¯ fl eT÷düTø=ì
ÁbÕs¡qú #˚dTü +Ô &É>± eT‘ê‡é‘êsêìøÏ jÓ÷>∑|sü y¡ TÓ qÆ ns¡+ú @<ÓH’ ê ñ+<ë?
nqï Ä˝À#·q yê] eTqdüT˝À yÓT~*+~. dü]>±Z n<˚ düeTj·÷ìøÏ
es¡à, ÁX‚wæ˜>±s¡T¢ lbÕ<äT\qT rdüTø=ì nø£ÿ&É≈£î e#êÃs¡T. Ä düHê´dæì
228
#·÷dü÷HÔ ˚ lbÕ<äT\T, ªªá #˚|\ü yê&çì Çø£ÿ&É≈î£ mes¡T sêì#êÃs¡T?μμ nì
n&ç>±s¡T. yê] H√{ÏyÓ+≥ á e÷≥ sêe&É+ ‘·&Ée⁄>± düHê´dæ X¯Øs¡+
qT+&ç #˚|ü\ yêdüq sêe&É+ yÓTT<ä\Tô|{Ïº+~. lbÕ<äT\T rø£åD+>±
Äj·TqqT #·÷&É≥+‘√ n‘·ìøÏ jÓ÷>∑<äèwæº ø£*– ‘·q X¯Øs¡+˝Àì
s¡ø£Ô Hêfi≤\˝ÀqT, $_Ûqï Á<äyê\˝ÀqT $$<Ûä ø£D≤\T #˚|ü Äø±s¡+˝À
ñ+&É≥+ >∑eTì+#ês¡T. Ä ∫qï∫qï ø£D≤˝Ò X¯Øs¡+˝À nH˚ø£ s¡ø±\
nqTuÛÑ÷‘·T\qT ø£*–düTÔHêïj·Tì, n˝≤π> yêdüqqT Á>∑Væ≤+#· >∑*π>,
s¡T∫ì |üdæ>∑≥ºø£˝ÒZ ø£D≤\T ≈£L&Ü #˚|ü Äø£è‹˝ÀH˚ ñqï≥T¢ >∑eTì+#ês¡T.
düèwæº yÓTT<ä≥ n+‘ê »\eTj·TeTì, |ü]D≤eT Á|üÁøÏj·T˝À #˚|ü yÓTT<ä{Ï
»+‘·Teì, n<˚ eTq X¯Øs¡+˝Àì ‘·‘êÔ«ìï ≈£L&Ü dü÷∫düTÔ+<äì, n<˚
eT‘ê‡é‘ês¡ Á|üÁøÏj·T nì yê]øÏ ns¡ΔeTsTT´+~. n‘·&ÉT lbÕ<äT\
#·s¡D≤\T ‘êøÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. lbÕ<äT\ ø£s¡TD≤eèwæº‘√ Ä düHê´dæ
X¯Øs¡+ qT+&ç düTyêdüq\T sêkÕ>±sTT. X¯Øs¡+˝Àì nqTuÛÑ÷‘·T\˝À
#·ø£ÿ{Ï e÷s¡TŒ e∫Ãq≥¢sTT‘˚ n~ uÛÖ‹ø£+>± ≈£L&Ü Á|üø£≥+ ne⁄‘·T+<äì
lbÕ<äT\T eTÚq+>± uÀ~Û+#ês¡T. ªªzsT÷! eT‘ê‡é‘ês¡+ >∑T]+∫ ˙≈£î
‘Ó*dæ+~ ø£<ë! ≈£Lsêàe‘ês¡+ <Ó’MÁ|üø£è‹øÏ, ÄdüTØÁ|üø£è‹øÏ Ä<Ûës¡+.
eT+<Ûäs¡ |üs¡«‘êìï ≈£Ls¡à+ MT<ä ñ+#˚ <˚e<ëqe⁄\T düeTTÁ<ëìï
eT~Û+#ês¡T, ø±ì ≈£Ls¡à+ e÷Á‘·+ n+‘·s¡TàK+>± ñ+≥÷ ìX¯Ã\+>±H˚
ñ+&çb˛sTT+~. n<˚ $<Ûä+>± ˙e⁄ ≈£Ls¡à Hê´j·T+‘√ n+‘·s¡TàKT&ÉyÓ’
jÓ÷>±uÛ≤´dü+ #˚j·÷*. ø£s¡àã+<Ûä+ qT+&ç $&ÉT<ä\ bı+<ë*.
ãVæ≤s¡TàKT&Éej·÷ý√ ã+<ÛäHê˝À¢ Çs¡T≈£îÿ b˛‘êe⁄,μμ nì uÛÀ~+#ês¡T.
229
45e n<Ûë´j·T+
lkÕsTT ne‘·s¡D
eT<Ûë´Vü≤ï+ uÛÀ»Hê\T nj·÷´ø£ e÷ ø√]ø£ô|’ uÛ≤düÿs¡ |ü+&ç‘·T\T
lbÕ<ä T \ ©\\qT eT∞fl e]í + #· k Õ>±s¡ T : ªªl#· s ¡ D T\T ø±o
eTVü‰|ü⁄D´πøåÁ‘·+˝À m+<ä]ø√ jÓ÷>∑, dæ<äΔ X¯≈£îÔ\qT Á|ükÕ~+#ês¡T.
ÁøÏj·÷jÓ÷>±ìï >∑èVü≤düTú\≈£î uÀ~Û+#·&ÜìøÏ lXÊéT#·s¡DT\T nH˚ eTVü‰
eT˙wæì nø£ÿ&É »ìà+#·e\dæq~>± Ä<˚•+#êqì, yê]øÏ Vü≤qTeT+‘·T\#˚
ÁøÏj·÷jÓ÷>∑Bø£åqT Ç|æŒ+#Ó<äqì #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T ã<ä]ø±eq+
MT<äT>± H˚bÕ˝Ÿ yÓ[fl nø£ÿ&É ˇø£ |üüs¡«‘·+ô|’q sêeTHêeT <Ûë´q+˝À
ìeT>∑Tï˝…’ ñqï Vü≤qTeT+‘·TìøÏ d”‘êsêeT, \ø£åàD, uÛÑs¡‘·, X¯Á‘·T|òüTï
düyT˚ ‘·T\T>± <äsÙ¡ q$T∫Ã, ªnq+‘·ø±\+ n–ï;» s¡÷|üyTÓ qÆ sêeTHêe÷ìï
˝…øÿ£ ≈£î n+<äqìï e÷s¡T¢ »|ü+ #˚dæ ø±˝≤r‘·T&ÉT, ø±˝≤‘·à≈£î&ÉT nj·÷éì
#Ó|æŒ ø£*j·TT>∑+˝À ˇø£e÷s¡T ne‘·]+#ê*‡ ñ+<äì, yês¡T Ç+Á~j·T
Á|üeè‘·TÔ\qT XÊ+‹+|ü#˚j·T>∑\ düeTs¡Tú\T n>∑T≥#˚ XÊsTT nH˚ ù|s¡T‘√
$U≤´‹ #Ó+<äT‘ês¡ìμ #ÓbÕŒs¡T. ªns¡;“ uÛ≤wü˝À n˝Ÿ nq>± X¯øÏÔ, nVt≤
nq>± XÊø£Ô, X¯øÏÔì <Ûä]+∫qyê&ÉT. n+<äTe\¢ n˝≤¢Vt≤ nq>± •e X¯≈£îÔ\
dü+j·TTø£Ô dü«s¡÷|üeTì, yês¡T ‘·eT ne‘ês¡+˝À •eX¯øÏÔ dü«s¡÷|üyÓTÆq
n˝≤¢ HêeTeTTqT düà]kÕÔs¡ì,μ ≈£L&Ü ‘Ó*bÕs¡T.
Vü≤qTeT $qïbÕ\T
ªkÕ«$T »ìà+∫q uÛ ≤ s¡ < ë«» >√Á‘· + ˝ÀH˚ ‘êeTT ≈£ L &Ü
»ìà+#ê\ì, n+XÊe‘ês¡+˝≤ ø±ø£ <ä‘kÔ· Õj·TT»´+‘√ eT÷˝≤e‘ês¡+˝≤>±
ne‘·]+#ê\ì,μ ‘·eT ø√]ø£qT Vü≤qTeT ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. yÓ+≥H˚ lbÕ<äT\T
ø±\|ü⁄s¡Twüßì |æ*∫, ªªÇ‘·ìøÏ Hê kÕj·TTC≤´ìï Á|ükÕ~+|ü<ä*#êqT.
ø£qTø£ Vü≤qTeT˝Àì #Ó‘’ H· ê´ìï <ëìøÏ nqT>∑TD+>± e÷s¡Ãe\dæq~,μμ nì
ÄC≤„|æ+#ês¡T. ˇø£ÿ ø£åD+˝À Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ X¯Øs¡+˝Àì JyêDTe⁄\T
nìï $|òüT≥q #Ó+~ <ëì˝À qT+&ç nqdü÷j·÷ e÷‘· Ä$s¡“¤$+∫,
Á|üdüey˚<äq |ü&ÉkÕ–+~. ‘·q ø£qTï\ m<äTs¡T>± ñqï <ä‘·TÔ&ÉT ‹]– ‘·q
>∑s¡“¤+˝À »ìà+#·<ä\#ê&Ü? nì ‘·*¢ ÄX¯Ãs¡´ |ü&ÉkÕ–+~. <ëìøÏ yês¡T,
230
ª˙ >∑s¡“¤eT+<äTqï~ Vü≤qTeT, yê]øÏ H˚qT kÕj·TT»´ dæú‹ì ÇdüTÔHêïqT,μ
nì düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘·˝À nqdü÷j·T eTT<äT›\T eT÷≥ø£f…º
eT÷&ÉT ‘·\\ <ä‘·ÔeT÷]ÔøÏ »qàì∫Ã+~. yÓTT<ä≥>± Ä eT÷]Ô ˇø£
kÕ<Ûës¡D |üdæbÕ|ü&ç˝≤, ‘·s¡Tyê‘· Vü≤qTeT˝≤ e÷]b˛j·÷&ÉT. ‘·eT˝À
©qyÓTÆ ñqï eTVü≤ã÷uŸ düTuÛ≤˙ nqT eTVü‰C≤„ìì yê]wt Ä©cÕ nH˚
ù|s¡T‘√ ne‘·]+|ü #˚kÕÔeTì, yês¡T >∑Ts¡TyÓ’ jÓ÷>∑sV¡ ≤ü kÕ´\T uÀ~ÛkÕÔsì¡ ,
‘·eTH˚ ìs¡+‘·s¡+ düà]dü÷Ô ‘·eT #Ó’‘·q´+˝À eTqdüT‡qT ©q+#˚dæ ñqï
>√bÕ\sêe⁄ nH˚ eTVü‰ uÛÑ≈£îÔDÏí Væ≤+<ä÷ <Ûäsêàìï ñ|ü<˚•+#·&ÜìøÏ
yê]øÏ >∑Ts¡Te⁄>± Á|ükÕ~düTÔHêïeTì, n‘·&ÉT yÓ+ø£fÒX¯«s¡ uÛÑ≈£îÔ&Ó’ yÓ+≈£LXÊ
ù|s¡T‘√ yê] kÕsTTu≤u≤ ne‘ês¡+˝À >∑Ts¡Te⁄ ne⁄‘ês¡ìμ lbÕ<äT\T
Vü≤qTeT‘√ #ÓbÕŒs¡T. n|ü⁄&ÉT Vü≤qTeT d”‘‘· √, ªª‘·©!¢ MTs¡T Áù|eT‘√ Ç∫Ãq
e÷DÏø£´Vü‰sêìï, <ëì˝À mø£ÿ&Ó’Hê sêeTHêeT+ ñ+<˚yÓ÷ #·÷&É{≤ìø£ì
H˚qT $s¡>∑ø={Ïº, sêeTHêeT+ ˝Òø£b˛e&É+‘√ bÕπskÕqT. Ä n|üsê<Ûä+
eTìï+#·+&ç,μμ nì ÁbÕ]ú+#ês¡T. <ëìøÏ lbÕ<äT\T Ä e÷DÏø£´Vü‰s¡y˚T
e÷DÏø£´Á|üuÛÑTe⁄\H˚ >∑Ts¡Tdü«s¡÷|ü+>± ne‘·]düTÔ+<äì ‘·eT düìï~Û˝À
ø±s¡D+ ˝Òì ø±s¡´+ »s¡>∑<äì $X¯Bø£]+#ês¡T.
≈£îs¡T+>∑&É¶ yêdü+
‘· s ¡ T yê‘· lbÕ<ä T \T Á<√D–] nì |æ \ Teã&˚ dü + Jeì
|üs¡«‘·+ e<ä›øÏ yÓ[fl nø£ÿ&ç ãTTwæ|ü⁄+>∑e⁄\‘√ ø=+‘·ø±\+ >∑&ç|æ, ø£*ÿ
Á|üuÛÑTe⁄ »ìà+#˚ X¯+ã\ Á>±e÷ìøÏ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&ÉqT+&ç nH˚ø£ ~e´
πøåÁ‘ê\qT <ä]Ùdü÷Ô, eTVü≤s¡T¸\qT Äos¡«~dü÷Ô >√ø£sêíìøÏ yÓ[fl nø£ÿ&˚
eT÷&ÉT dü+e‘ê‡sê\T >∑&|ç æ ˝…øÿ£ ˝Òqìï ©\\T #˚kÕs¡T. ‘·sT¡ yê‘· lXË\’ +
yÓ[fl nø£ÿ&É dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\qT düe÷y˚X¯|ü]∫ yê]øÏ ~e´`C≤„qjÓ÷>±ìï
uÀ~Û+#ês¡T. eT]ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ ≈£îs¡T+>∑&É¶ #˚sês¡T.
231
46e n<Ûë´j·T+
nXÊ«\ y√éT j·÷qü+
y˚ T eTT Ç∫Ãq lbÕ<ä T \ bÕ<ä T ø£ \ qT uÛ ≤ dü ÿ s¡ |ü + &ç ‘ · T \T
|üPC≤eT+~s¡+˝À ô|{≤ºsT¡ . yê{Ïô|q’ y˚dqæ nø£‘å \· T eè~Δ bı+<äkÕ>±sTT.
y˚T$T<ä›s¡+ n~ #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´|ü&ÉT‘·T+fÒ Ä s√E ñ‘·Ôsê|òü\TZ˙
qø£åÁ‘·eTì, lìyêdüT\ ø£fi≤´D+ Ä qø£åÁ‘·+˝ÀH˚ »]–+<äì, ‘êeTT
kÕøå±‘·TÔ |ü<ëàer düyT˚ ‘· y˚+ø£fXÒ «¯ s¡T\ì ‘Ó\|ü&Üìπø lbÕ<äT\T á ©\
#˚kÕs¡ì #Ó|æŒ uÛ≤düÿs¡ |ü+&ç‘·T\T e÷≈£î ø=ìï eT+Á‘êø£å‘·\T Ç#êÃs¡T.
y˚TeTT e÷ Á|üj·÷D+ kÕ–+#êeTT. ø=+‘·<ä÷s¡+ m&É¢ã+&çô|’ yÓfi≤fl+,
yêfi¯fløÏ ø=ìï eT+Á‘êø£‘å \· T Ç#êÃeTT. ‘·sT¡ yê‘· ø=+&ÉM&ÉT yÓfió¯ qÔ ï >∑Ti¿|⁄ü
ã+&ç˝À møÏÿ, yêfi¯fløÏ ≈£L&Ü ø=ìï eT+Á‘êø£å‘·\T Ç#êÃeTT. Ä ã+&ç
ÄkÕ$T yÓX’ ´¯ Á|üeTTKT\T nsTTq <Ûqä >∑T|ü⁄\Ô T. ø=+&ÉM&ÉT˝À »s¡T>∑uÀ‘·Tqï
≈£îe÷s¡Tì $yêVü‰ìøÏ yÓfi¯ófl‘·THêïs¡T. yês¡T e÷‘√ Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T:
<Ûäq>∑T|ü⁄Ô\ nqTuÛÑyê\T
H˚H=ø£kÕ] yê´bÕs¡|ü⁄ |üìMT<ä |”]ƒø±|ü⁄sêìøÏ yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É
lbÕ<äT\qT ø£*kÕqT. yês¡T Hê‘√, ªª˙ ≈£îe÷s¡Tì $yêVü≤ dü+<äs¡“¤+˝À
MT≈£î Hê ÄodüT\‘√ nø£å‘·\T n+<äT‘êsTT. me]<ë«sê MT≈£î
nø£å‘·\T \_ÛkÕÔjÓ÷ Ä Áu≤Vü≤àDTìøÏ 11 es¡Vü‰\T <äøÏåD>± Çe«+&ç,
n‘·ì‘√ ñqï yÓ’X¯´ Á|üeTTKTì ≈£îe÷s¡TìøÏ MT ≈£îe÷¬sÔqT Ç∫Ã
$yêVü≤+ #˚j·T+&ç, yê]øÏ 100 es¡Vü‰\T Ç∫Ã ø=+&ÉM&ÉT˝À ìX¯Ãj·T
‘ê+ã÷˝≤\T rdüTø√+&ç,μμ nì #ÓbÕŒs¡ì ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T. <Ûäq>∑T|ü⁄Ô\
≈£î≥T+u≤ìï ≈£L&Ü ø=+&ÉM&ÉT $yêVü‰ìøÏ ÄVü‰«ì+#ês¡T. nø£ÿ&˚
<Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\ ≈£îe÷s¡TìøÏ <Ûäq>∑T|ü⁄Ô\ ≈£îe÷¬sÔ‘√ ìX¯Ãj·T‘ê+ã÷˝≤\T
»]>±sTT. Hê≈£î 11, <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\øÏ 100 es¡Vü‰\T Ç#êÃs¡T. eÁC≤\≈£î
dü+ã+~Û+∫q yê´bÕs¡+ ø√dü+ <Ûäs¡à>∑T|ü⁄Ô\T nø£ÿ&˚ ñ+&çb˛j·÷s¡T,
qqTï >∑ T i¿ | ü ⁄ ã+&ç ˝ À $»j· T yê{Ï ø £ ≈ £ î |ü + |æ yêfi¯ fl ã+<Û ä T e⁄\
232
Ç+{À¢ ãdü @sêŒ≥T #˚kÕs¡T. ø£ècÕíq~˝À kÕïq+ #˚dæ <äTsêZ<$˚ <äsÙ¡ HêìøÏ
yÓfi≤flqT. nø£ÿ&É lbÕ<äT\ <äs¡ÙHêì¬ø’ ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT‘·Tqï ˇø£ eè<äΔ
düHê´dæ ø£*kÕs¡T.
á e÷s¡ T H˚ q T, Ä
eè<äΔ düHê´dæ |”]ƒø±|ü⁄s¡
Á|üj·÷D+ yÓTT<ä\Tô|{≤º+.
<ë]˝À sêDàùV≤+Á<äes¡+˝À
>√<ëe]˝À kÕïq+ #˚dæ
e÷s¡ÿ+&˚X¯«s¡Tì, ø√{Ï*+π>X¯«s¡Tì <ä]Ù+#êeTT. ø=~›s√E\ Á|üj·÷D+
‘·s¡Tyê‘· |”]ƒø±|ü⁄s¡+ #˚s¡Tø=HêïeTT. dü‘·´ãTTw”X¯«s¡T˝…’q u≤|üHês¡T´\
Ç+{À¢ ãdü #˚dæ, Ä Hê\TZ ≈£î≥T+u≤\yê] qT+&ç, Ç‘·s¡T\ qT+&ç
l#·s¡DT\ ©\\T mH√ï $Hêï+. Ä ©\*ï e]í+#·&ÜìøÏ y˚sTT
Hê\ÿ\Tqï Ä~X‚wüße⁄πø kÕ<Ûä´+ ø±q|ü⁄&ÉT HêuÀ{Ï yê¬s+‘·? ø=ìï ø=ìï
©\\qT e÷Á‘·y˚T Á>∑+<∏ädüú+ #˚düTÔHêïqT.
>∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\ ©\
y˚ T eTT ‹s¡ T >∑ T Á|ü j · ÷ D≤ìøÏ ãj· T \T<˚ s ¡ T ‘· T qï|ü  &É T ,
Hê\TZ ≈£î≥T+u≤\yês¡T e÷‘√bÕ≥T>± ≈£îs¡Te|ü⁄s¡+ sêe&ÜìøÏ
ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïs¡T. 18 >∑Ti¿|ü⁄ã+&É¢qT düeT≈£LsêÃs¡T. Á|üj·÷D+
#ê˝≤ s√E\T |ü&ÉT‘·T+~ nì ‘Ó*dæHê lbÕ<äT\qT #·÷&ÉuÀ‘·THêï+
nH˚ uÛ≤eq eTT+<äT Ç~ ô|<ä› $wüj·T+˝≤ yê]øÏ ‘√#·˝Ò<äT. 18 >∑Ti¿|ü⁄
ã+&ÉT¢ ñqï≥T¢+&ç ˇø£ÿkÕ] H˚\MT<äø±ø£ Äø±X¯+˝À |ü]¬>‘·TÔ‘·Tqï≥T¢
nì|æ+∫+~. ã+&ÉT¢ ‘√˝Òyêfi¯fl‘√ düVü‰ n+<ä]øÏ eT‘·TÔ ÄeVæ≤+∫+~.
y˚TeTT ‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq ãj·T\T<˚]‘˚ eT<Ûë´Vü‰ïìø£˝≤¢ ˇø£ Á>±eT+
<ä>∑Zs¡ ãfi¯ófl Ä>±sTT. ã+&ÉT¢ Ä>∑&É+, e÷≈£î eT‘·TÔ e<ä\&É+ ˇπøkÕ]
»]>±sTT.
233
|ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À >∑Ts¡Tyês¡+ <äsê“sY
y˚TeTT ã+&ÉT¢ ~– u≤≥kÕs¡T\ì, ªn~ @ }s¡T?μ nì n&ç>±eTT.
yês¡~ |ü+#·<˚yé|üVü‰&é nì, Ä s√E >∑Ts¡Tyês¡+ ø±ã{Ïº lbÕ<äT\
<äsê“s¡TøÏ yÓfi¯ófl‘·THêïeTì, nø£ÿ&É Ä eTVü‰Á|üuÛÑTe⁄\T n+<ä] u≤<Ûä\qT
ìyê]+∫, n+<ä]øÏ ø£&ÉT|ü⁄ ì+&ÉT>± uÛÀ»Hê\T ô|&ÜÔs¡ì #ÓbÕŒs¡T. Ç+‘·
‘·≈£îÿe düeTj·T+˝À y˚TeTT nø£ÿ&çøÏ m˝≤ #˚sêyÓ÷ e÷≈£î ns¡ú+ ø±˝Ò<äT.
e÷≈£î n~ ø£˝≤? ì»e÷? nqï dü+<˚Vü≤+ lbÕ<äT\ì #·÷ùd+‘·es¡≈£î
<ä÷s¡+ ø±˝Ò<äT. düTeTr<˚$ lbÕ<äT\qT øö–*+#·Tø=ì ø£˙ïs¡T
ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. ‘·*¢ì }s¡&çdü÷Ô lbÕ<äT\T, ªªne÷à! nqdü÷j·Te÷‘·‘√
düe÷qyÓTÆq kÕ~Û«$. ìs¡TZD, ìsêø±s¡ |üs¡‘·‘êÔ«ìï _&É¶>± bı+~q
uÛ≤>∑´XÊ*$. ˙e⁄ ø£+≥‘·&ç ô|&ç‘˚ uÛÑ÷$T˝À |ü+≥\T |ü+&ÉT‘êj·÷?μμ
n+≥÷ ‘·eT ~e´ Vü≤kÕÔ\‘√ ÄyÓT ø£˙ïs¡T ‘·T&ç#ês¡T.
234
47e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äT\ e÷‘·èuÛÑøÏÔ
lbÕ<ä le\¢uÑÛ <äsê“s¡T˝À uÛÀ»q+ düeTè~Δ>±, nø£j å T· +>± edü÷HÔ ˚
ñ+~. n+<äs¡+ ‹q>± $T–*q~ ø£ècÕí q~˝À »\#·sê\≈£î y˚kÕs¡T.
yê{ÏøÏ ≈£L&Ü lbÕ<äT\ Á|ükÕ<ä+ \_Û+∫+~. lbÕ<äT\yê] |üqT\ìï
nkÕ<Ûës¡D+>±qT, s√e÷+#·ø+£ >±qT ñ+{≤j·Tì ÁX‚w>æ̃ ±s¡T ‘Ó*Œq|ü⁄&ÉT,
l#·s¡DT\T <ëìøÏ »yêãT #Ó|üPÔ, ªªHêqT+&ç yÓ\Te&˚ ˇø£ ∫qï øÏs¡D≤H˚ï
á uÛÑ÷$T ‘·≥Tºø√˝Ò<äT. n+<äTø£H˚ qqTï H˚qT e÷j·T˝À <ë#·T≈£î+≥÷,
nedüs¡eTì ‘√∫q|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T ©\\qT Á|ü<ä]ÙkÕÔqT. ‘ê‘ê! H˚qT
m‘·Ô˝Òì ãs¡Te⁄, |ü]wüÿ]+#·˝Òì düeTdü´, áj·T˝Òì es¡eTT, #˚j·T˝Òì
ø±s¡éTT á düèwæº˝À ˝Òe⁄. |”]ƒø±|ü⁄s¡+ qT+&ç $TeTà*ï Çø£ÿ&É≈£î Ç˝≤
s¡|æŒ+#·&É+ #ê˝≤ ∫qï $wüj·T+,μμ nì $e]+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· eTT>∑TZs¡T
neTàeTà\T Áù|eT‘√ yê]øÏ Vü≤˝≤«, ô|s¡T>∑T, yÓqï ‹ì|æ+#ês¡T. yêfi¯ófl
lbÕ<äT\qT ô|[fl≈£îe÷s¡T&ç>± #·÷&Ü\qï ‘·eT ø√]ø£qT yÓ\¢&ç+#ês¡T.
<ëìøÏ yês¡T ø£*ÿ ne‘ês¡+>± X¯+ã\ Á>±eT+˝À »ìà+∫q|ü⁄&ÉT
dæ+Vü≤fi¯+˝À |ü<ëàe‹ nH˚ ù|s¡Tq »ìà+∫q nq|òü÷\øÏåàì $yêVü≤+
#˚düT≈£î+{≤qì, <ëìì yêfi¯ófl ‘·|üŒø£ #·÷&É>∑\TZ‘ês¡ì Vü‰MT Ç#êÃs¡T.
sê»X¯s¡à, ªªHêj·THê! ˙e⁄ <ä‘·ÔÁ|üuÛÑTeì ‘Ó*j·Tø£ @<äsTTHê n|üsê<Ûä+
#˚dæq≥¢sTT‘˚ ø£å$T+#·T,μμ nì ÁbÕ]ú+#ês¡T. ªªHêHêï! H˚qT MT _&É¶qT.
‘·+Á&ç _&É¶qT ø£å$T+#·eTì n&É>∑&É+ m+‘· $&É÷¶s¡+! MTs¡T yê‘·‡\´+
≈£î]|ædü÷Ô Hê n_Ûeè~ΔøÏ ‘√&ÉŒ&Ü˝Ò ‘·|üŒ Ç˝≤+{Ï$ e÷{≤¢&É≈£L&É<äT,μμ
nì düe÷<Ûëq|ü]#ês¡T.
~e´ •X¯óe⁄\T Çs¡Te⁄s¡T
ô|[flø=&ÉT≈£î>± #·÷&Ée\dæq ≈£îe÷s¡Tì j·TrX¯«s¡Tì>± #·÷düTqÔ ï+<äT≈£î
ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ô|≥Tº≈î£ qï ‘·*¢ <Ûë´düqT eTs¡\Tdü÷,Ô ªªne÷à! Hê≈£î Äø£*>±
235
ñ+<äì nqdü÷j·÷e÷‘· <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl‘˚ Hêø£+fÒ eTT+<äT Ä sêø£ådæ
yêdü$ nø£ÿ&É #˚] neTà e<ä› bÕ\ìï ‘êπ>dæ, ˙e⁄ düTeTre÷‘· <ä>∑Zs¡øÏ
‘=+<äs¡>± yÓ[fl bÕ\T ‘ê>∑T, ˝Ò<ë Ä bÕ\T ≈£L&Ü H˚H˚ ‘êπ>kÕÔqT, nì
u…~]düTÔ+~, #·÷&Ée÷à!μμ n+≥÷ |üdæbÕ|ü˝≤ e÷]b˛j·÷s¡T. düTeT‹ Ä
•X¯óe⁄qT ‘·q ˇ&ç˝ÀøÏ rdüTø=ì düÔq´+ Çdü÷Ô, Áù|eT>± yêdüM! n+≥÷
|æ*∫+~. eTs¡Tø£åDy˚T |üP]Ô>± lbÕ<äT\˝≤π> ñqï |üdæbÕ|ü düTeT‹
ˇ&ç˝ÀøÏ e∫Ã+~. düTeTre÷‘· Ç<ä›s¡T |æ\¢\≈£î #Ós√yÓ’|ü⁄ düÔq´bÕq+
Çdü÷Ô ‘·q <äT'KeT+‘ê eT]∫b˛sTT+~.
$qïbÕ\T $qe˝….....
e∫Ãqyê]˝À yÓ+ø£j·T´ nH˚ |ü+≥ø±|ü⁄ ñHêï&ÉT. n‘·ì Ç+{Ï
<ä>sπZ∑ lbÕ<äT\T nìï esêí\yê]øÏ <ä‘BÔ· ø£qå T Ç#êÃs¡T. ªªÇ+‘·{Ï ~e´©\
»]–q á <äsê“s¡T Á|ü<˚X¯+, BìøÏ ÄqTø=ì ñqï $XÊ\ uÛÑ÷uÛ≤>∑+
$X¯«$U≤´‹ bı+<ë*,μμ nì yÓ+ø£j·T´ ‘·q ø√]ø£ e´ø£Ô+ #˚kÕ&ÉT.
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À nø£ÿ&É |üø±ÿ uÛÑeq ìsêàD+ »s¡T>∑T‘·T+<äì, n+<äT˝À
>√XÊ\ ≈£L&Ü ñ+≥T+<äì lbÕ<äT\T #ÓbÕŒs¡T. Hê ø£qTï\ eTT+<˚ »]–q
á ©\ì H˚qT j·T<∏ë‘·<∏ä+>± ÁyêdüTÔHêïH˚ ‘·|üŒ Ç+<äT˝À @ s¡ø£yÓTÆq
n‹X¯jÓ÷øÏÔ ˝Ò<äT. ‘·s¡Tyê‘· ø=+‘·ùd|ü{ÏøÏ eT∞fl n+<äs¡+ eT>∑‘·˝ÀøÏ
C≤s¡T≈£îHêï+. ø£qT\T ‘Ó]∫ #·÷ùdÔ lbÕ<äT\T, H˚qT Ä düHê´dæ ‘·|üŒ
$T–*q me«s¡÷ ˝Òs¡T. yêfi¯flì @<Ó’Hê sêø£ådüe÷j·T ã* rdüT≈£î+<ë?
nì Hê≈£î uÛÑj·T+ y˚dæ+~. lbÕ<äT\T Ç˝≤ ‘Ó*bÕs¡T, ªªHê düìï~Û˝À
@ sêø£ådüe÷j·T |üì #˚j·T<äT. yês¡+<ä]ì ‹]– πøåeT+>± |”]ƒø±|ü⁄s¡+
#˚sêÃqT. qqTï mes¡T @ uÛ≤e+‘√ ùd$kÕÔs√ yê]ì Ä $<Ûä+>±H˚ H˚qT
‘·]+|ü#˚kÕÔqT.μμ
236
48e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äT\ <Ûäs¡àuÀ<Ûä\T
lbÕ<äT\T kÕ<Ûës¡D+>± >∑Ts¡Tyês¡+Hê&ÉT |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À <äsê“s¡T
»]ù|yês¡T. yês¡T ø£èwüí MT<äT>± q&ç∫ e#˚Ã≥|ü&ÉT ø±\T ô|≥ºuÀj˚T
Á|ü‹#√≥ ˇø£ |ü<äà+ ñ<äsTT+#˚~. yês¡T Ä |ü<ëà\ MT<äT>± q&ç∫
e#˚Ãyês¡T. Ä ø£Ás¡ bÕ<äTø£\T yê{ÏMT<ä m˝≤ ì*#˚y√ }Vü≤≈£î
n+<äì $wüj·T+. <äsê“s¡T kÕj·T+Á‘·+ es¡≈£î kÕπ>~. yês¡T eT∞fl Ç<˚
$<Ûä+>± q&ÉT#·T≈£î+≥÷ ‹]– ≈£îs¡T+>∑&É¶ yÓfi‚flyês¡T. uÛÑ≈£îÔ\T yê]øÏ
e#˚Ã≥|ü&ÉT kÕ«>∑‘+· , yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT M&√ÿ\T Ç#˚Ãyês¡T. Á|ü‹ X¯óÁø£yês¡+
Åd”Ô\≈£î |üdüT|ü⁄ ø=eTTà\T |ü+∫ Ç#˚Ãyês¡T. ‘·eTø£+f… ô|<ä›yês¡sTTq
Åd”Ô\qT ne÷à! düTeTr! nH√, ne÷à! nqdü÷j·TeTà ‘·©¢ !nH√
|æ*#˚yês¡T. ∫qïyê]ì ne÷à! yêdüM nì ø±ì düTsπ U≤, sê<Ûë, $<ë´<ÛØä !
ù|s¡¢‘√ ø±ì |æ*#˚yês¡T. eè<äTΔ\qT ÄbÕ´j·T+>± neTàe÷à! nì,
eT>∑yê]ì nsTT‘˚ ‘ê‘ê! nì |æ*#˚yês¡T. Ç˝≤ ∫qïyêfi¯flHÓ’Hê,
ô|<ä›yêfi¯flHÓ’Hê Äù|ø£å>± eTsê´<ä>± dü+uÀ~Û+∫ e÷{≤¢&˚yês¡T.
M\TqTã{Ïº X¯óÁø£yês¡+ <äsê“s¡T |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝À ø±ì,
≈£îs¡T+>∑&É¶˝À ø±ì ìs¡«Væ≤+#˚yês¡T.
Ä~yês¡+ jÓ÷>∑$<ä´
k˛eTyês¡+ |ü⁄sêD>±<∏ä\T
eT+>∑fi¯yês¡+ ñ|üìwü‘·TÔ\T
ãT<Ûäyês¡+ y˚<ë\T`y˚<ësêú\T
>∑Ts¡Tyês¡+ >∑Ts¡T‘·‘Ô·«+
X¯óÁø£yês¡+ l$<ä´
X¯ìyês¡+ •yêsê<ÛäqeTVü≤‘·´+
237
Ç˝≤ ˇø=ÿø£ÿ $wüj·T+ Á|üuÀ~Û+#˚yês¡T. @ s√»sTTHê düπs uÛÑ≈£îÔ\
jÓ÷>∑πøåe÷\T e÷Á‘·+ ‘·|üŒø£ n&ç– ‘Ó\TdüTø=H˚yês¡T. Á|ü‹s√E nqï
dü+‘·s¡ŒD ñ+&˚~. >∑Ts¡Tyês¡+ e÷Á‘·+ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq e+≥\T #˚sTT+∫,
dü«j·T+>± e&ç¶+#˚yês¡T. n<äèwüºe+‘·T\T ø=+‘·eT+~øÏ dü«Vü≤kÕÔ\‘√
‹ì|æ+#˚yês¡T ≈£L&Ü. @<√ˇø£ r|æ |ü<ës¡ú+ Á|ükÕ<ä+˝≤ |ü+#˚yês¡T.
uÛÑ≈£îÔ\T C§qï\T, sê>∑T\T, e], ø±j·T>∑÷s¡\T yÓTT<ä˝…’q$ ‘Ó#˚Ãyês¡T.
m˝≤+{Ï u≤<Ûä‘√ e∫Ãq uÛÑ≈£îÔ˝…’Hê Ä u≤<Ûä ìyês¡D nj˚T´ <äsê“s¡TqT+&ç
‹]– yÓfi‚flyês¡T. l<ä‘·Ô|ü⁄sêD+ #·<äeeTì, <ä‘·TÔ\ nqTÁ>∑Vü≤+ ‘·|üŒø£
\_ÛdüTÔ+<äì l#·s¡DT\T uÀ~Û+#˚yês¡T. sêÁ‹y˚fi¯ me«]ì ≈£îs¡T+>∑&É¶˝À
ñ+&Éì#˚Ãyês¡T ø±<äT. Hê‘√ e∫Ãq eè<äΔ düHê´dæì e÷Á‘·+ ø=ìï
s√E\T ñ+&Éì#êÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· yê]ì ø±oøÏ yÓfi¯fleTì, nø£ÿ&˚ <˚Vü≤+
#ê*+#·eTì #ÓbÕŒs¡T.
uÛÀ»q+ ‘·j·÷s¡T#˚j·T&É+, e+≥bÕÁ‘·\T ‘√eT&É+, e∫Ãq
uÛÑ≈£îÔ\≈£î nkÂø£s¡´+ ø£\>∑≈£î+&Ü #·÷&É≥+ Hê $<ÛäT\T. @ y˚fi¯˝À uÛÑ≈£îÔ\T
e∫ÃHê yêfi¯fl≈£î $~Û>± uÛÀ»q+ ô|{≤º\ì, yêfi¯fl~ Á|ükÕ<ä s¡÷|ü+˝À
‘·|üŒø£ ‹Hê\ì #Óù|Œyês¡T. m|ü&ÉsTTHê uÛÀ»q |ü<ësêú\T ‘·≈£îÿe>±
ñHêïj·Tì H˚qT #Óù|Ô, ‘·eT ø£eT+&É\+qT+&ç yê{Ïô|’q ø=~›>± ˙fi¯ófl
#·˝Ò¢yês¡T. <ëì‘√ e+≥ø±\ìï nø£åj·T+˝≤ edüTÔ+&˚$. yês¡Te÷Á‘·+ @
nqïyÓTÆHê düπs πøe\+ >∑Tô|Œ&ÉT yÓT‘·T≈£î\T ‹H˚yês¡T.
~e´ ñ|ü<˚XÊ\T
yê] ~e´ <äs¡Ùq+ nj·÷´ø£ ≈£L&Ü ‘·eT <äTwüº Á|üeè‘·TÔ\qT
e÷s¡TÃø√ìyê]øÏ $∫Á‘·yÓTÆq ø£cÕº\T e#˚Ã$. ‹]– yê{Ï ìyês¡D
ø√dü+ Á|üuÛÑTe⁄\ e<ä›≈£î |üs¡T¬>‘·TÔ≈£î e#˚Ãyês¡T. #·ìb˛sTTq ô|<ä›\≈£î
ÁX¯<äΔ‘√ ‘·|üŒø£ ÁXÊ<äΔø£s¡à\T #˚j·÷\ì uÀ~Û+#˚yês¡T. me]ô|’q ‘·eT≈£î
238
|üø£åbÕ‘· <Û√s¡DÏ ˝Ò<äì, ncÕº<äX¯ esêí\yês¡T ‘·eT <äèwæº˝À düe÷qT˝Ò
nì, yêfi¯ófl nqTdü]+#˚ <Ûäs¡àø£s¡à\qT ã{Ïº ‘êeTT |òü*‘ê\qT ÇkÕÔeTì
#Óù|Œyês¡T. ˙e⁄ ˙ >∑Ts¡Te⁄øÏ qeTdüÿ]ùdÔ, n‘·&ÉT ‘·q >∑Ts¡Te⁄øÏ qeTdüÿ]
kÕÔ&Éì, Ä X¯è+K\ ∫es¡≈£î Ä~>∑Ts¡TyÓ’q ‘·eT es¡≈£î e∫Ã ‘·eTπø
#Ó+<äT‘·T+<äì nH˚yês¡T. <˚e‘·\≈£î ø√|ü+ eùdÔ >∑Ts¡Te⁄ s¡øÏåkÕÔs¡ì,
>∑Ts¡Te⁄qπø ø√|ü+ e∫Ãq≥¢sTT‘˚ s¡øÏå+#˚yês¡T me«s¡÷ ñ+&És¡ì
ôV≤#·Ã]+#˚yês¡T. á düèwæº˝À me«]ì <˚«wæ+#· e<ä›ì, ‹]– Ä uÛ≤e+
≈£L&Ü ‘·eTπø e∫Ã #˚s¡T‘·T+<äì ñ<√“~Û+#˚yês¡T. sêÁ‹y˚fi¯\˝À <˚e‘·\T
$e÷Hê\˝À, Væ≤e÷\j·÷\˝Àì jÓ÷>∑T\T ~e´ø±+‹eTj·T <˚Vü‰\‘√
>∑Ts¡TkÕs¡«uÛÖeTT\ <ä>∑Zs¡≈£î ≈£îs¡T+>∑&É¶ edüTÔ+&˚yês¡T. ≈£îs¡T+>∑&É¶ $X‚wü
eTVæ≤e÷ì«‘· πøåÁ‘·eTì, nø£ÿ&É ñqï áX¯«s¡T&ÉT C≤>∑è‘·eT÷]Ô nì,
nø£ÿ&É <˚e‘·\T, eTVü≤s¡T¸\T, dæ<äTΔ\T e÷s¡Ty˚cÕ\˝À ‹s¡T>∑T‘·T+{≤s¡ì
le\¢uÛÑT\T #Óù|Œyês¡T. e´≈£îÔ\T #˚ùd ø£s¡à\T nìï <Ûäs¡à düeTà‘·eTT˝…’
ñ+&Ü\ì, Vü≤è<äj·T+˝À ìs¡+‘·s¡+ uÛÑ>∑eHêïe÷ìï düà]dü÷Ô ‘·eT ‘·eT
ø£s¡à\qT #˚düTÔ+&Ü\ì #Ó|ü‘·T+&˚yês¡T. lbÕ<äT\ ~eé#·Hê\qT
nqTdü]dü÷Ô eTq J$‘ê\qT r]Ã ~<äT›ø√yê\ì ÁbÕ]údüTÔHêïqT.
239
49e n<Ûë´j·T+
n–ï ñbÕdüqj˚T n–ï j·T»„+
n–ï j·T»„+
lbÕ<äT\T ˇø£kÕ] Hê‘√ Ç˝≤ nHêïs¡T, ªªX¯+ø£s¡uÛÑ≥÷º! eTq+
#˚ùd~ n–ï ñbÕdüq. ˙ n–ï ñbÕdüq >±&çbısTT´ yÓ*–+∫ e+≥
#˚j·T&Éy˚T. ˙ >±&çbısTT´˝Àì n–ïøÏ dü«‘·'X¯øÏÔ ˝Ò<äT. Hê jÓ÷>±–ï
ø£\e&É+ e\¢ Ä bısTT´MT<ä ˙e⁄ #˚ùde+≥ Á|ükÕ<ä+>± e÷] uÛÑ≈£îÔ\
ø£cÕº\qT, u≤<Ûä\qT b˛>=≥º>∑\TZ‘·T+~. á >±&çbısTT´ Ç+ø=ø£ 9
dü+e‘·‡sê\T e÷Á‘·y˚T yÓ\T>∑T‘·T+~. n+fÒ Hê 30 j˚T≥ H˚qT Hê
X¯Øsêìï >∑T|üÔ|üs¡#·T≈£î+{≤qT. Ä ‘·sê«‘· 3 dü+e‘·‡sê\T ÁX¯<äΔ ñqï
uÛÑ≈£îÔ\≈£î e÷Á‘·y˚T ‘˚CÀs¡÷|ü+˝À <äs¡Ùq+ ÇkÕÔqT. n≥T ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü
eTq+ yÓTT<ä\T ô|{Ïºq á 15n–ïj·T»„+ m≥Te+{Ï Ä≥+ø±\T ˝Ò≈£î+&Ü
ø=qkÕ>∑T‘·T+~.
16
ø£s¡à<Ûä«+dü $<ÛëHê\T
ˇø£kÕ] ˇø£ qe<ä+|ü‘·T\T lbÕ<äT\ <äs¡ÙHês¡ú+ e#êÃs¡T.
Á|üuÛÑTe⁄\T yê]<ä›]ì |ü+#·<˚yé|üVü‰&é˝Àì ‘·eT <äsê“s¡T˝À ñ+&ÉeTì
Ä<˚•+#ês¡T. ¬s+&√s√E Ä j·TTe≈£î&ÉT eTs¡DÏ+#ê&ÉT. bÕ|ü+! Ä
j·TTe‹øÏ Ç~ |üs¡eT <äTdü‡Vü≤yÓTÆq yÓ’<Ûäe´+, ÄyÓT XÀø£<˚e‘·≈£î e÷s¡T
s¡÷|ü+˝≤ ñ+~. ã+<ÛäTe⁄\T e#êÃs¡T. X¯yêìï @+ #˚j·÷´˝À ?
lbÕ<äT\ì @+ n&É>±˝À? yê]øÏ ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äT. n|ü&˚ <äsê“s¡T
e∫Ãq lbÕ<äT\T ø£sà¡ nìyês¡´+ nì dü÷∫+#ês¡T. ªª#Ó‘’ q· ´ dü«s¡÷|ü⁄\T,
15. bısTT´ yÓ*–+∫, Ç‘·s¡T\¬ø’ e+≥ #˚dæ yê]øÏ ‘·è|æÔ>± uÛÀ»q+ ‹ì|æ+#·&Üìï le\¢uÛÑT\T n–ï
j·T»„+>± ù|s=ÿHêïs¡T. Ç+{ÏøÏ e∫Ãq yê]ô|’ $düT>∑T #Ó+<ä≈£î+&Ü @<√ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq bısTT´ ô|’q Ç+{À¢
ñqï<˚ e+&ç ø£&TÉ |ü⁄ ì+&ÉT>± yêfi¯fløÏ e&ç+¶ ∫ ‹ì|æ+#·&+É n–ï j·T»„yT˚ . Äø£*‘√ ñqïyê] ø£&TÉ |ü⁄ ì+|æ‘˚
nqï <ëqÁ|æj·TT˝…’q <ä‘·TÔ\T Á|üdüqTï\T ne⁄‘ês¡T.
16. áÁ>∑+<∏ä+˝À #ê˝≤ #√≥¢ ø£s¡à<Ûä«+dü $<ÛëHê\T nì Áyêj·T&É+ »]–+~. $X¯« Á|üuÛÑTe⁄\T ‘·eT uÛÑ≈£îÔ\
ø£˙ï{Ïì ‘·T&Ée&ÜìøÏ, ø£&É>∑+&É¢qT b˛>=≥º&ÜìøÏ mH√ï |ü<ä›‘·T\˝À ø£s¡àqT HêX¯q+#˚XÊs¡T. eTs=ø£ÿkÕ]
ÁX¯<äΔ>± #·~$ #·÷&É+&ç.
240
n–ïs¡÷|ü⁄\T nsTTq lbÕ<äT\≈£î nkÕ<Ûä´+ nH˚~ @B ˝Ò<äì $HêïqT.
á nuÛ≤>∑T´sê*øÏ e÷+>∑\´ _Ûø£åqT ÇeTàì,μμ Ä Åd”Ô ø√]+~. yÓ+≥H˚
lbÕ<äT\T ªª$XÊ«k˛ |òü\<ëj·Tø£+, Hêô|’q ˙≈£î n˝≤+{Ï <äè&ÛÉyÓTÆq
qeTàø£+ ñ+fÒ ˙ uÛÑs¡Ô K∫Ã‘·+>± düJe⁄&ÉT ne⁄‘ê&ÉT. nsTT‘˚ ø£s¡à
dæ<ëΔ+‘ê\≈£î e´‹πsø£+ ø±≈£î+&Ü ˇø£ ñbÕj·T+ #ÓbÕÔqT. ˙ uÛÑs¡Ô
ãs¡Te⁄‘√ düe÷q+>± ø£f…º\qT rdüTø=ì sê. n$ >±&çbısTT´˝À y˚dæ
nqï+ e+&ÉT<ëeTT. ˙ yÓ’<Ûäe´+, ˙ uÛÑs¡Ô X¯Øs¡+ ø±* <ä>∑Δ+ ne&É+,
‘·s¡Tyê‘· e+&˚ ÁXÊ<ëΔqï+, eTè‘·T´s¡÷|ü+˝À ñqï ø£s¡àdüŒ+<äq\T
yÓTT<ä˝…’q neT+>∑fi≤\T nìï ø£f…º\‘√bÕ≥T>± ø±* uÛÑdüà+ ne⁄‘êsTT,μμ
nì #ÓbÕŒs¡T. Ä s¡ø£+>± #˚j·T>±H˚ ÄyÓT uÛÑs¡Ô ‹]– J$‘·T&ÉT nj·÷´&ÉT.
á $<Ûä+>± lbÕ<äT\T ‘·eT n–ïj·T»„+ <ë«sê ø=ìï kÕs¡T¢
uÛÑ≈£îÔ\ ø£s¡à\ì ø£f…º\˝ÀøÏ Äø£]¸+∫, yê{Ï‘√ e+&ç, yêfi¯fl ø£s¡à <Ûä«+dü+
#˚ùdyês¡T. ˇø£kÕ] ˇø£ ;<ä Áu≤Vü≤àDT&ÉT J$‘·+ô|’ $düT¬>‹Ô Ä‘·àVü≤‘·´
#˚ d ü T ø√yê\qï ‘· | ü q ‘√ >∑ T s¡ T e⁄\ e<ä › ≈ £ î e#êÃ&É T . lbÕ<ä T \T
eT+&ÉT‘·Tqï ø=]$ì rdæ Ä Áu≤Vü≤àDT&çøÏ yê‘· ô|{≤ºs¡T. u≤<Ûä |ü&ÉT‘·Tqï
Ä Áu≤Vü≤àDT&ç‘√ ‘êeTT ø£qø£ Ä |üì #˚dæ ñ+&Éø£ b˛sTTq≥¢sTT‘˚
n‘·&ÉT ì»+>±H˚ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düTø=H˚yê&Éì, ‘êeTT nX¯óuÛÑ düŒ+<äq\
qT s¡<äT› #˚kÕeTì #Ó|æŒ, Ä #·˝≤¢]q ø=]$ì Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îbıeTàì
ÄC≤„|æ+#ês¡T. Ç+{ÏøÏ yÓ[fl #·÷ùdÔ n~ ã+>±s¡+>± e÷] ñ+~. <ëì‘√
n‘·ì <ä]Á<äu≤<Ûä r]b˛sTT+~. ˇø=ÿø£ÿkÕ] uÛÑ≈£îÔ\ì Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq
ø±j·T≈£Ls¡\T ‘ÓeTàì #Ó|æŒ, yê] ø£s¡à\ì yê{Ï˝ÀøÏ Äø£]¸+∫,
e+&ç+∫, <ëìì Á|ükÕ<ä+˝≤ |ü+#˚yês¡T. $yêVü≤+ ø±ì ˇø£ j·TTe‹øÏ
≈£î»<√wü+ b˛e&ÜìøÏ ø£+<äT\T ‘ÓeTàì yê{Ï‘√ e+≥ø£+ #˚sTT+∫ Ä
ne÷àsTT‘√ dü V ü ‰ n+<ä ] ì ‹qeTì Ä<˚ • +#ês¡ T . ø£ s ¡ à ã+<Û ä
$eTT≈£ î Ô s ê˝… ’ q Ä ne÷àsTTøÏ #· ø £ ÿ {Ï es¡ T &É T <=]øÏ $yêVü ≤ +
nsTT´+~. ø=+<ä]ì e+≥øÏ Äe⁄ HÓsTT´ ‘ÓeTàH˚yês¡T. »ãT“ |ü&É¶
uÛÑ≈£îÔìøÏ Ä sêÁ‘·+‘ê Äs¡≈£î+&Ü B|ü+ yÓ*–+∫ ñ+#·eTì #ÓbÕŒs¡T.
241
ìsê“¤>∑´ dæú‹˝À ñqï eTs=ø£ uÛÑ≈£îÔì yês¡+ s√E\bÕ≥T nK+&É
B|ü+ Äe⁄ H˚‹‘√ yÓ*–+∫ ñ+#·eTì #ÓbÕŒs¡T. n‘·&çøÏ \ø°åàø£{≤ø£å+
dæ~Δ+∫+~. á $<Ûä+>± uÛÑ≈£îÔ\≈£î yê] MT<ä ñqï qeTàø±ìøÏ
nqT>∑TD+>± s¡ø£s¡ø±\ |üü<äΔ‘·T\ <ë«sê uÛÑ≈£îÔ\ u≤<Ûä\qT rπsÃyês¡T.
242
50e n<Ûë´j·T+
Á|üuÛÑTHêeTdüàs¡D+ùÛÑeuÛÑj·TVü≤s¡D+
HêeTø°s¡Ôq ` eTVæ≤eT
ˇø£Hê&ÉT ø£&ÉT|ü⁄ HÓ|æŒ‘√ $\$\˝≤&ÉT‘·÷ Ä HÓ|æŒì uÛÑ]+#·&É+
ø£+f… Ä‘·àVü≤‘˚´ y˚T\T nH˚ dæú‹˝À ñqï ˇø£ eè<äΔ Áu≤Vü≤àDT&ÉT
≈£îs¡T+>∑&É¶≈£î e#êÃs¡T. ªª˙e⁄ |üPs¡«»qà˝À m+<ä]H√ $wü‘·T\´
yê>±“D≤\‘√, dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\‘√qT Væ≤+dæ+#êe⁄. <ëì |òü*‘·+>±H˚
˙≈£î á yê´~Û dü+Áø£$T+∫+~. ø£*j·TT>∑+˝À uÛÑ>∑e+‘·Tì HêeTdüàs¡Dy˚T
yê>√›cÕ\qT b˛>=fÒº kÕ<Ûäq+,μμ nì lbÕ<äT\T yê]‘√ #ÓbÕŒs¡T.
l#·s¡DT\ Ä<˚X¯ Á|üø±s¡+ ≈£îs¡T+>∑&É¶˝À eT÷&ÉT sêÁ‘·T\T, eT÷&ÉT
|ü>∑fi¯ófl ªlbÕ<ä le\¢uÛÑ ~>∑+ãsê! nH˚ HêeTø°s¡Ôq #˚kÕeTT. Ä eT÷&ÉT
sêÁ‘·T\T qqTï ≈£îs¡T+>∑&É¶˝À ñ+&É{≤ìøÏ nqTeT‹ Ç#êÃs¡T. Ä eè<äTΔì
ø£&ÉT|ü⁄HÓ|æŒ ‘·–Z+~.
yêj·TTj·T»„+
uÛÑ>∑eHêïeTdüàs¡Dy˚T yêj·TTj·T»„eTì $e]dü÷Ô lbÕ<äT\T Ç˝≤
nHêïs¡T, ªªáHê&ÉT yêj·TTeT+&É\+ n+‘ê ‘·|ü&ÉT>± e÷{≤¢&Éã&˚
e÷≥\‘√ ø£\Twæ‘·yÓTÆ ñ+~. e÷qe⁄&ÉT ˇø£ e÷≥ì |ü*πø≥|ü&ÉT
Á|üø£è‹˝Àì dü‘·Ô«, s¡»düÔyÓ÷ >∑TD≤\˝À ˇø£{Ï>±ì, ¬s+&ÉT ø±ì ˝Ò<ë
eT÷&ÉT ø±ì ¬s#·Ã>=≥ºã&ç n$ eT+∫øÏ <√Vü≤<ä+ ø£*–+#·˝Òì ø±s¡D≤q
|ü+#·uÛÑ÷‘ê\qT n|ü$Á‘·+ #˚düTÔHêïsTT. ‘·<ë«sê e÷qe⁄ì X¯Øs¡+,
eTqdüT, n+‘·sê‘·à, ãT~Δ, y˚T<Ûøä \£ àwü uÛ÷Ñ sTTwüy˜ TÓ Æ bÕ|üøs£ à¡ \T #˚dTü HÔ êï&ÉT.
‘·‘Œ· *¤ ‘·eTT>∑ HêHês¡ø±\ ø£cÕº\qT nqTuÛ$Ñ düTHÔ êï&ÉT. Ç~ ø±s¡´ ø±s¡D≤\
qT+&ç ñ<ä“¤$+#˚ ø£s¡à|òü\ $wüe\j·T+. BìqT+&ç $eTT≈£îÔ&ÉT ne&ÜìøÏ
e÷qe⁄e⁄&ÉT Á‹ø£s¡D X¯ó~Δ>± ñ+&Ü*, n+fÒ eTqdüT‡˝À ‘·\∫+<˚
e÷≥˝À¢ sêyê*, e÷≥˝À¢ e∫Ã+<˚ ø£s¡à˝À Ä#·]+#ê*. Ç≥Te+{Ï
243
e´øÏÔ eTVü≤˙j·TT&Ó’‘˚, BìøÏ |üP]Ô $s¡T<äΔ+>± q&ç#˚yê&ÉT <äTsê‘·Tà&ÉT.
uÛÑ>∑eHêïeTdüàs¡D‘√ yêj·TTeT+&É\+ |ü]X¯ó<äΔ+ ne&Éy˚T ø±≈£î+&Ü Ä
~e´HêeT+ m|ü&É÷ Hê\Tø£ô|’ Hê≥é÷&É≥+ e\¢ |ü$Á‘·yÓTÆq e÷≥\T
e÷{≤¢&É≥+ n\yê≥T ne⁄‘·T+~. eTqdüT uÛÑ>∑e+‘·Tì MT<ä \>∑ï+
ne&É+ e\¢ eTqdüT‡ ≈£L&Ü |ü$Á‘·yÓTÆ ‘·<ë«sê |ü$Á‘· ø£s¡à\T #˚j·T&ÜìøÏ
Áù|s¡D ø£\T>∑T‘·T+~.. ø£*j·TT>∑+˝À <Ó’eHêeT düàs¡DÒ eTTøÏÔ <ëj·Tø£+.
e÷qe⁄&ÉT @ |üì˝À ìeT>∑Tï&Ó’ ñqï|üŒ{ÏøÏ eTqdüT˝À HêeT dü+ø°s¡Ôq
ìs¡+‘·s+¡ »s¡17T>∑T‘·÷ ñ+&Ü*. á $<Û+ä >± yêj·TTeT+&É˝≤ìï |ü]X¯ó<ä+Δ
#˚ùd j·T»„y˚T yêj·TTj·T»„+.
eTq s√>±˝Ò eTq bÕbÕ\T/eTq bÕbÕ˝Ò eTq s√>±\T
ˇø£ k Õ] ø£ å j · T , eT<Û ä T y˚ T Vü ≤ , eT]ø=ìï Ç‘· s ¡ yê´<Û ä T \‘√
u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï ˇø£ e´øÏÔ ≈£îs¡Te|ü⁄sêìøÏ e#êÃ&ÉT. n‘·ìì #·÷&É>±H˚
Á|üuÛÑTe⁄\T ø√|ü–+#·Tø=ì, ªªÇ‘·&ÉT |üPs¡«»qà˝À >∑»<=+>∑. m+<äs√
ne÷j·T≈£î\ kıeTTà <=+–*+∫ yêfi¯fl≈£î ø£cÕº\T ø£*–+#ê&ÉT. ≈£îe÷¬sÔ
$yêVü≤+ ø√dü+ m+‘√ ø£wüº|ü&ç ≈£L&Éu…{Ïºq ˇø£ ‘·+Á&ç <Ûäq+ <=+–
*+∫ Ä j·TTe‹ nø±\ eTè‘·Té⁄øÏ ø±s¡D+ nsTTHê&ÉT,μμ nì n‘·&ç
>∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· Ä yê´~Û |”&ç‘·Tì BHê˝≤bÕ\≈£î ø£s¡TDÏ+∫
|ü+#·<y˚ |é Vü ‰ü &é <äsê“sY˝Àì >√XÊ\˝À |ü&TÉ ø√eTì Ä<˚•+#ês¡T. n‘·ìøÏ
eT+∫˙fi¯ófl ≈£L&Ü Çe«e<ä›ì ìùw~Û+#ês¡T. Ä sêÁ‹øÏ Ä‘·ì ø£\˝À
17. á n<ÛäTHê‘·q ø±\+˝À, <˚ìøÏ m≈£îÿe düeTj·÷ìï πø{≤sTT+#·˝Òì (f…ÆyéT áCŸ eT˙ nì
‘·s¡#·T $+≥T+{≤eTT) ás√E\≈£î ‘·>∑Z≥Tº>± kÕ«$T n+<äs¡T #˚j·T>∑*π> #ê˝≤ düT\uÛÑyÓTÆq
j·TC≤„\T m+‘· u≤>± #ÓbÕŒs√ ø£<ë! n–ï, yêj·TT j·TC≤„\T uÛÑ≈£îÔ\T #˚j·÷*‡q$ nsTT‘˚ |üèB∏«,
»\ j·TC≤„\T eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\$. eTq+ kÕ<ÛäýÓTÆq+‘·es¡≈£î H√{Ïì n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tº≈£î+fÒ ø£˙dü+
yêj·TTeT+&É\+ n|ü$Á‘·+ ø±<äì kÕ«$T ñ<√“<Ûä.
244
sêø£ådüT\T ø£ìŒ+∫ |”ø£H=≈£îÿ‘·Tqï≥T¢ ø=+‘·ùd|ü⁄, #Ûêrô|’ ô|<ä› sê‹ã+&É
ô|{Ïº <ëìô|’ ˇø£ ã*wüß˜&Ó’q |üVæ≤˝≤«qT ≈£Ls¡TÃq≥T¢ eT]ø=+‘·ùd|ü⁄
ø£ì|æ+∫ $|üØ‘·yTÓ qÆ u≤<Û≈ä î£ >∑T] nj·÷´&ÉT. Bì‘√ n‘·&TÉ ø£sà¡ $eTTøÏìÔ
bı+~ dü«düTú&ÉT nj·÷´&ÉT. uÛÖ‹ø£+>± nH˚ø£ dü+e‘·‡sê\T |ü&Ée\dæq
u≤<ÛäqT ø=~› ø£åD≤\T e÷qdæø£+>± nqTuÛÑ$+|ü#˚dæ Á|üuÛÑTe⁄\T n‘·ìï
ø£s¡à $eTT≈£îÔDÏí, Äs√>∑é+‘·TDÏí #˚kÕs¡T.
245
51e n<Ûë´j·T+
lbÕ<äT\T n+‘·]Ω‘·T\>∑T≥
Ä s√E Vü≤kÕÔ qø£åÁ‘· j·TTø£Ô nX¯«j·TT» ø£èwüí <ë«<ä•. ø£ècÕíq~˝À
kÕïq+#˚dæ lbÕ<äT\T <Ûë´qdüTú\T nj·÷´s¡T. H˚qT >±&çbısTT´
yÓ*–+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔHêïqT. ø±ì m+‘·≈£L yÓ\>∑&É+ ˝Ò<äT.
lbÕ<äT\ ñ‘·Ôs¡Te⁄ Á|üø±s¡+ H˚qT Ç+ø=ø£ e÷s¡T kÕïq+ #˚dæ e#êÃø£
yês¡T Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T, ªªHêj·THê! X¯+ø£sê! H˚qT >∑T|üÔ+>± ñ+&˚ düeTj·T+
<ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã+~. H˚qT ø£ècÕíq~˝À n+‘·sêΔq+ ne⁄‘êqT. ø±ì
n<äèX¯´s¡÷|ü+˝À Çø£ÿ&É dü+#·]dü÷ÔH˚ ñ+{≤qT. ˙e⁄ s¡∫+#˚ lbÕ<ä
le\¢uÛÑ dü+|üPs¡í #·]‘êeTè‘·+ eTVü‰ |ü$Á‘· Á>∑+<∏ä+. uÛÑø£Ô»qT\øÏ n~
ø£\Œ‘·s¡Te⁄. eTH√eTj·T »>∑‘·TÔqT dü]#˚j·T&ÜìøÏ, ÇVü≤ |üs¡kÕ<ÛäHê\
qT düeT≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ á Á>∑+<∏ä|üsƒ¡q+ m+‘√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~. ˙e⁄
Áyêùd dü+düÿè‘· Á|ü‹ Hê eTVü‰dü+kÕúq+˝À W<äT+ãs¡ eèø£å+ ÁøÏ+<ä nH˚ø£
ì\Te⁄\ ˝À‘·T\˝À X¯ã›s¡÷|üyÓTÆ ì\∫ ñ+≥T+~. ø±ì #·s¡àÁXÀÁ‘ê\≈£î
Ä ~e´X¯u≤›\T $qã&Ée⁄. Bì ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ u≤|üHês¡T´\ 33e
‘·s¡+˝À yÓ\T>∑T˝ÀøÏ edüTÔ+~. @ uÛ≤wü˝À #·~$Hê |òü*‘ê\T, Hê s¡ø£åD
ˇπø $<Ûä+>± ñ+{≤sTT.
˙e⁄ ø£qï_&É¶˝≤ Hê≈£î m+‘√ ùde #˚kÕe⁄. Hê #Óø£ÿ bÕ<äTø£\ì
˙≈£î ÇdüTHÔ êïqT. Hê ø√dü+ <äT'œ+#·≈î£ +&Ü Ç+ø=ø£ eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\T
Çø£ÿ&˚ ñ+&ç, Á>∑+<∏ä s¡#·q |üP]Ô #˚düTø=ì, Ç<˚ nX¯«j·TT» ø£èwüí<ë«<ä•
s√Eq Hê bÕ<äTø£\ e<ä› #·~$ $ì|æ+#·T. Ä s√Eq Hê <äs¡Ùq+ ø√dü+
e∫Ã á #·]‘êeTè‘êìï $q>∑*π>yês¡T m+‘√ <ÛäqT´\T. ‘˚CÀs¡÷|ü+˝À
ø£qã&ÉT‘·÷ ˙≈£î H˚qT nH˚ø£ jÓ÷>∑s¡Vü≤kÕ´\ì uÀ~ÛkÕÔqT,μμ nì #Ó|æŒ
yês¡T q~˝À n+‘·]Ω‘T· \j·÷´s¡T. H˚qT ‘·*ì¢ ø√˝ÀŒsTTq _&É˝¶ ≤ @&çÃ@&çÃ
kıeTàdæ*¢ b˛j·÷qT. ‘·s¡Tyê‘· kÕïq+ #˚dæ <Ûë´q+˝À ≈£Ls¡TÃ+fÒ
lbÕ<äT\ ‘˚CÀeTj·T s¡÷|ü+ eTH√H˚Á‘ê\ eTT+<äT >√#·]+∫+~.
246
52e n<Ûë´j·T+
X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº jÓ÷>±qTuÛÑe+
H˚qT eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\bÕ≥T Á|ü‹s√E ns¡ΔsêÁ‹ düeTj·T+˝À
lbÕ<äT\ ‘˚CÀeTj·T s¡÷bÕìï <ä]Ù+#êqT. H˚qT Hê jÓ÷>±qTuÛÑyê\qT
nìï+{Ïì Á|ü‘˚´ø£+>± ˇø£ |ü⁄düÔø£+˝À ÁyêkÕqT. <ëìï lbÕ<äT\ ÄC„
y˚Ts¡≈£î Væ≤e÷\j·÷\˝Àì jÓ÷>∑T\˝À ˇø£s¡T rdüTø=ì yÓfi≤fls¡T.
247
53e n<Ûë´j·T+
u≤|üHês¡T´\ 33e ‘·s¡+`#·]‘êeTè‘· Á>∑+<∏ä+
H˚qT dü+düÿè‘·+˝À s¡∫+∫q á #·]‘êeTè‘êìï lbÕ<äT\
~e´bÕ<äTø£\ e<ä› #·~$ $ì|æ+#êqT. ÁXÀ‘·\T nsTT<äT>∑Ts¡÷ #ê˝≤
dü+‘√wæ+#ês¡T.
18
H˚qT s¡∫+∫q á #·]‘êeTè‘·+ lbÕ<äT\ y˚Tqe÷eT e+X¯+
e<ä› ø=+‘·ø±\+ ñ+&ç Ä ‘·s¡Tyê‘· ‘Ó\T>∑T˝À nqTe~+|üã&ÉT‘·T+~.
‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ |üP]Ô ø±>±H˚ dü+düÿè‘· Á|ü‹ n<äèX¯´+ ne⁄‘·T+~.
n~ lbÕ<äT\ »qà düú\+ øÏ+<ä ø=ìï ì\Te⁄ ˝À‘·T\˝À ñ+≥T+~.
<ëìï dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\T #·<äTe⁄‘ês¡T.
u≤|üHês¡T´\ 33e ‘·s¡+˝À á ‘Ó\T>∑T Á|ü‹ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ edüTÔ+~.
n˝≤ Bìï yÓ\T>∑T˝ÀøÏ ‘Ó#˚Ã e´øÏÔ ‘Ó\T>∑T eT÷\Á|ü‹ì $»j·Tyê{Ïø£˝Àì
ø£ è cÕí q ~˝À ìeT»® q + #˚ j · ÷ *. lbÕ<ä T \T me]ì á |ü ì ¬ ø ’
ìj·T$TkÕÔs√ Ä n<äèwüºe+‘·T&ÉT lbÕ<äT\ »qàkÕúq+˝À eTVü‰dü+kÕúq+
@s¡Œ&çq #√≥ ‘Ó\T>∑T #·]‘êeTè‘êìï bÕsêj·TD #˚dæ l#·sD¡ ≤\≈£î Bìì
düeT]Œ+#ê*. bÕsêj·TD eT<Ûä´˝À Ä e´øÏÔøÏ >±D≤Z|ü⁄s¡+ qT+&ç
nj·÷∫‘·+>± Á|ükÕ<ä+ \_ÛùdÔ Ä e´øÏÔ ‘·|Œü ø£ u≤|üHês¡T´\ 33e ‘·sêìøÏ
#Ó+~q yê&˚ nì s¡÷&Ûç ne⁄‘·T+~. Ç~ ‘˚CÀeTj·Ts¡÷|ü+˝À lbÕ<äT\T
#Ó|æŒq ~eé#·q+.
18. Ç|ü⁄&ÉT #Ó|üŒ+&ç. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±]ô|’ e]¸+∫q nqTÁ>∑Vü≤neTè‘·+˝À ø=+‘·uÛ≤>∑yÓTÆHê eTq≈£î

ø±yê\+fÒ á ≈£îs¡Te|ü⁄s¡ j·÷Á‘· ˇø£kÕ] e÷Á‘·y˚T dü]b˛‘·T+<ë?
248

Telugu Sripada Srivallabh Charitramrutam PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Telugu Sripada Srivallabh Charitramrutam PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

dü+øÏå|üÔ lbÕ<ä le\¢uÛÑ #·]‘êeTè‘·+

First EĚŝƟŽŶ : 2013

Cell: 9010039671 / 9010089641

leT‹ Á|üdüqï ≈£îe÷]

dü<ë•e ÁãùV≤à+Á<äT&ÉT CÀ´‹ sêeT*+>∑kÕ«$T

2. Ä uÛÑ÷>∑èVü≤+ ‘·eT |üP»´>∑Ts¡Te⁄\ ÄyêdüeTì, |üs¡eT |ü⁄˙‘·yÓTÆq Ädüú˝≤ìï m|üŒ{Ïe˝…H˚ ‹]–

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

ĥfQǷfC dŵ\3Z¢ ȇĲ\C¡O¦

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

8. nsTT‘˚ Ç˝≤ uÛÑ≈£îÔ\+<ä]øÏ y˚T&ç#Ó≥Tº ÁbÕDX¯øÏÔì |ü+∫sTTùdÔ ø=Hêïﬁ¯ﬂ≈£î Ä #Ó≥Tº˝À ÁbÕDX¯øÏÔ

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

#Ó|æŒq u≤<Ûä\qT X¯Øs¡+ nqTuÛÑ$dü÷Ô ñHêï, ì»yÓTÆq kÕ<Ûä≈£î&ÉT Ä‘·àqT

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

lbÕ<äsê»+ X¯s¡D+ Á|ü|ü<˚´

18. Ç|ü⁄&ÉT #Ó|üŒ+&ç. X¯+ø£s¡uÛÑ≥Tº>±]ô|’ e]¸+∫q nqTÁ>∑Vü≤neTè‘·+˝À ø=+‘·uÛ≤>∑yÓTÆHê eTq≈£î

You might also like

ĥfQǷfC dŵ\3Z¢ ȇĲ\C¡O¦