Yannis Ritsos, Diario de Deportación (Bilingüe)

Yannis Ritsos
DIARIO DE DEPORTACIÓN
Yannis Ritsos
1948-1950
Στη Νανά Καλλιανέση
A Naná Kallianési
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΞΟΡΙΑΣ
I
I
27 Ὀκτωβρίου 1948
Ἐδῶ τ᾿ ἀγκάθια εἶναι πολλὰ -

ἀγκάθια, καστανά, κίτρινα ἀγκάθια,
σ᾿ ὅλο τὸ μάκρος τῆς μέρας, ὡς μέσα στὸν ὕπνο.
Ὅταν περνοῦν τὸ συρματόπλεγμα οἱ νύχτες

ἀφήνουν μικρὰ κουρέλια ἀπ᾿ τὴ φοῦστα τους.
Τὰ λόγια ποὺ μᾶς φάνηκαν ὄμορφα κάποτε

χάσαν τὸ χρῶμα τους σὰν τὸ γιλέκο τοῦ γέρου στὸ σεντοῦκι
σὰν ἕνα λιόγερμα σβησμένο στὰ τζάμια.
Οἱ ἄνθρωποι περπατᾶνε μὲ τὰ χέρια στὶς τσέπες

ἢ κάποτε χειρονομοῦν σὰ νὰ διώχνουν μία μῦγα
ποὺ ξανακάθεται στὸ ἴδιο μέρος πάλι καὶ πάλι
στὰ χείλη τοῦ ἄδειου ποτηριοῦ ἢ πιὸ μέσα
σ᾿ ἕνα σημεῖο ἀπροσδιόριστο κι ἐπίμονο
ὅσο κι ἡ ἄρνησή τους νὰ τὸ ἀναγνωρίσουν.
29 Ὀκτωβρίου
Κοιμόμαστε λίγο - δὲ μᾶς φτάνει.

Ὅλη νύχτα ροχαλίζουν οἱ ἐξόριστοι -
κουρασμένα παιδιά, κουρασμένα.
Ἀπ᾿ ὄξω εἶναι τ᾿ ἀστέρια - πολὺ μεγάλα ἀστέρια

κουρεμένα ἀστέρια ποὺ οἱ τρίχες τους φυτρώνουν ἄγριες
σὰν τὸ κεφάλι τ᾿ Ἅη-Γιάννη τοῦ Προδρόμου
ἢ σὰν τοῦ δικοῦ μας τοῦ Παναγιώτη.
Εἶναι καὶ τὰ μικρὰ βατράχια μέσα στὸ φλισκοῦνι.
Τὸ πρωὶ μᾶς χτυπάει καταπρόσωπο ἕνας ρόδινος ἥλιος

καθρεφτισμένος μὲ τὸν πιὸ συνηθισμένο τρόπο στὴ θάλασσα πέρα
ὅμοιος μὲ κεῖνες τὶς φτηνὲς ἐλαιογραφίες ποὺ πουλοῦν στὰ σκαλιὰ τοῦ Ἀρσακείου
κι εἶναι παράξενο ποὺ ἕνας τέτοιος ἥλιος μᾶς ἀρέσει.
Ἕνας-ἕνας, δυό-δυό, πολλὲς φορὲς καὶ πιότεροι

σταματᾶμε στὸ προαύλιο ἢ στὸ λόφο καὶ τὸν κοιτᾶμε.
Καὶ τοῦτος ὁ ἥλιος μᾶς χτυπάει μὲ δύναμη τὰ πρόσωπα
ὅπως ἐκεῖνος ὁ ξυπόλητος χωριάτης ραβδίζει
τὶς μυγδαλιὲς νὰ πέσουν τὰ στερνά τους μύγδαλα.
Ὕστερα σκύβουμε τὰ μάτια, κοιτᾶμε τὰ παπούτσια μας,

κοιτᾶμε τὸ χῶμα. Δὲν ἔπεσε τίποτα.
27 de octubre de 1948
Aquí las espinas son numerosas

espinas marrones, amarillas espinas
a lo largo del día, como dentro de un sueño.
Cuando las noches pasan por sobre los alambres de púas

dejan pequeños trozos de su falda.
Las palabras que de alguna froma se nos presentaban hermosas

perdieron su color como el chaleco de un ancioano en un cofre
como una puesta de sol saliendo por las ventanas.
Los hombres caminan con las manos en los bolsillos

o algunas veces gesticulan como si atraparan una mosca
que se posa en el mismo lugar una y otra vez
con los labios en un vaso vacío o más adentro
en un punto indefinido, tercamente
tanto como su rechazo a admitirlo.
29 de octubre
Dormimos poco; -no nos alcanza.

Toda la noche los deportados roncan-
muchachos cansados, muchachos.
Fuera están las estrellas -estrellas muy grandes

cansadas estrellas cuyos cabellos crecen salvajemente
como sobre la cabeza de San Juan Bautista
o como en la de nuestro Panagiotis
Hay también pequeñas ranas dentro de la menta.
En la mañana nos golpea en la cara un sol rosado

que es reflejado de forma ordinaria en el mar allá lejos
similar a esos cuadros baratos que se compran en el mercado de Arsakión
y es extraño que tal sol nos guste.
Uno por uno, dos por dos, muchas veces y más

nos paramos en el patio o sobre la colina y lo miramos.
Mientras el mismo sol nos golpea con fuerza en la cara
como un campesino descalzo que sacude
los almendros para que caigan las últimas almendras.
Luego bajamos la mirada, nos miramos los zapatos

miramos la tierra. No cae nada
29 Ὀκτωβρίου
Ἀνάμεσα στ᾿ ἀγκάθια καὶ στὰ πεσμένα φύλλα

βρήκαμε μία γυμνὴ γαϊδουροκεφαλὴ -
ἴσως καὶ νἆναι τὸ κεφάλι τοῦ καλοκαιριοῦ
ἔτσι ἀφημένο στὶς βρεγμένες πέτρες
καὶ γύρω του κάτι μικρὰ γαλάζια λουλούδια
ποὺ δὲν ξέρουμε τ᾿ ὄνομά τους.
Ἂν φωνάξει κάποιος πίσω ἀπ᾿ τὸ φράχτη

ἡ φωνή του κατακάθεται γρήγορα στὸ χῶμα
σὰν ἕνα χωνὶ ἀπὸ στρατσόχαρτο γεμάτο μαύρη σταφίδα.
Τὸ βράδι ἀκοῦμε πέρα στοὺς λόφους

ποὺ ἀλλάζουν τὸν ξεφούσκωτο τροχὸ τοῦ φεγγαριοῦ.
Ἀργότερα τὰ πράγματα ξαναβρίσκουν τὴ θέση τους
ὅπως βρίσκεις τυχαία στὸ προαύλιο
τὸ καφετὶ κουμπὶ τοῦ σακκακιοῦ σου - καὶ ξέρεις:
δὲν εἶναι διόλου ἕνα κουμπὶ ἀπὸ τὶς στολὲς
τῶν θεατρίνων τοῦ καλοκαιριοῦ - ὄχι, διόλου -
ἕνα κοινότατο κουμπὶ ποὺ πρέπει νὰ τὸ ράψεις πάλι στὸ σακκάκι σου
μ᾿ ἐκείνη τὴν ἀδέξια, εὐγενικὴ προσοχὴ
τοῦ πάντοτε μαθητευόμενου.
1 Νοεμβρίου
Ἡ καταχνιὰ ἔχει μαῦρες φτεροῦγες σὰν τὶς κάργιες

δὲν ἔχει διόλου μάτια
ψάχνει μὲ τὴν τυφλότητά της τὰ μάτια μας τὶς τσέπες μας
ὅπως ἡ γριὰ χαρτορρίχτρα τὴν παλάμη μας.
Τίποτα δὲν μποροῦμε πιὰ νὰ κρύψουμε.

Ἐδῶ τὰ πράματα βγαίνουν τὰ μέσα ἔξω
ὅπως μιὰ λερωμένη κάλτσα ποὺ τὴ βγάζουμε πρὶν ἀπ᾿ τὸν ὕπνο
κι ὅλα τὰ πόδια εἶναι γυμνὰ καὶ τὰ πρόσωπα τὸ ἴδιο.
Μέρα τὴ μέρα ὅλοι μιλᾶμε πιὰ στὸν ἑνικό.
Κάθε ἴσκιος ἔχει τὸ σχῆμα του θυμήσου

μὰ ὁ ἴσκιος ἀπ᾿ τὸ ἄφαντο χέρι τῆς μητέρας
παίρνει τὸ σχῆμα κάθε φωνῆς ποὺ δέ σοῦ ἀντιστέκεται
γίνεται τὸ φλιτζάνι ὁ καφές, ἕνα κομμάτι ψωμί, τὸ θερμόμετρο
ἀκόμη κι ἡ ξυριστικὴ μηχανὴ πλάι στὸ κύπελλο μὲς στὸ μικρὸ καθρέφτη.
29 de octubre
Entre las espinas y las hojas bermejas caídas

encontramos la cabeza mutilada de un asno-
tal vez es la misma cabeza del verano
tan abandonada sobre las mojadas rocas
y a su alrededor unas pequeñas flores azules
cuyos nombres desconocemos.
Y si alguien grita por sobre la cerca

su voz se acalla rápido en la tierra
como un embudo de papel lleno de pasas negras.
Escuchamos la noche más allá de las colinas

donde cambian el agujereado círculo de la luna.
Más tarde las cosas vuelven a su lugar
como quien encuentra por casualidad en el patio
el botón marrón de su saco -y sabe:
no es para nada el botón de un traje
de los comediantes de verano -no, para nada-
un botón ordinario que debe ser cosido de nuevo en el saco
con ese cuidado torpe, bienintencionado
del eterno aprendiz.
1 de noviembre
La bruma tiene alas negras como los cuervos

no tiene ojos, en absoluto
mira con su ceguera nuestros ojos nuestros bolsillos
como la anciana adivina lo hace con nuestras palmas.
No hay nada que podamos esconder.

Aquí las cosas vuelven al salir
como un calcetín sucio que nos quitamos antes de ir a dormir
y todos los pies quedan destapados al igual que los rostros.
Día tras día todos hablamos en singular.
Cada sombra tiene la forma de un recuerdo

pero la sombra de la mano ausente de la madre
toma la forma de cada voz que no te contradice
se vuelve taza de café, un trozo de pan, un termómetro
incluso la afeitadora junto a la copa en el pequeño espejo.
Οἱ λάμπες τοῦ θαλάμου εἶναι δυό.
Παστρεύουμε μ᾿ ἐφημερίδες τὰ γυαλιά τους
τὅνα ἐσύ, τ᾿ ἄλλο ἐγὼ - εἴμαστε τῆς ὑπηρεσίας σήμερα.
Οἱ κινήσεις μας εἶναι ὅμοιες σχεδόν.
Δὲν κοιταζόμαστε.
Χαιρόμαστε αὐτὴ τὴν ὁμοιότητα.
Κοιτᾶμε ἀπ᾿ τὸ παράθυρο τὸν οὐρανὸ χαμένο στὴν ὁμίχλη.
Ὅλα τὰ πράγματα λοιπὸν ἔχουν τὴν ἔκφραση τοῦ πάντα.
Ὁ Μῆτσος πῆρε σήμερα ἕνα γράμμα ἀπ᾿ τὴ Σκόπελο.

Ἡ Ἀντιγόνη γράφει: «Τὸ νησιώτικο φθινόπωρο
γέμισε κίτρινα κρινάκια.
Καημένε Μῆτσο - λέει - δὲ θὰ τὰ θυμᾶσαι κεῖνα τὰ κρινάκια·
δὲ σκάμπαζες ποτέ σου ἀπὸ βοτανική».
Ὁ Μῆτσος
σκούπισε τὰ γυαλιά του, ξαναδιάβασε τὸ γράμμα. Δίπλα του
παρατημένο στὶς πέτρες τὸ «Ἐγχειρίδιο Φαρμακολογίας».
Χαμογελάει ὁ Μῆτσος. Βγάζει πάλι τὰ γυαλιά του. Δὲν τὰ σκουπίζει.
Θέλω νὰ γράψω ἕνα ποίημα γιὰ τὸ Μῆτσο

ὄχι μὲ λέξεις
ὅλο με κίτρινα κρινάκια.
Μόλις πᾶμε ν᾿ ἀνοίξουμε μία πόρτα

ὁ ἀγέρας τὴν κλείνει.
Ἔτσι κλειδωμένοι ἀπ᾿ ἔξω
σφίγγουμε καθένας τὰ κλειδιά του
μ᾿ ὅλο πούχουμε μονάχα μιὰ στάμνα
μ᾿ ὅλο ποὺ κανένας μας δὲν ἔχει σπίτι.
Σήμερα δὲν ξέρω νὰ μιλήσω.
Σήμερα μιλάω σὲ πρῶτο πρόσωπο.
Σὰν σὲ χτυπάει ὁ δικός σου ἡ πίκρα εἶναι διπλή.
Ἕνα λεωφορεῖο πέρασε τὸ ἀπόγευμα.

Ἕνας ξένος με χαιρέτησε στὰ χωράφια.
Ἤθελα νὰ τοῦ πῶ εὐχαριστῶ. Δὲ μίλησα.
Ξέχασα νὰ κοιτάξω τὰ σύννεφα. Ναί, οἱ μυγδαλιὲς

πήρανε χρῶμα καστανό-βιολετὶ - θἆναι ποὺ χινοπώριασε
Las lámparas de la habitación son dos.
Limpiamos con periódicos sus tubos
Tú una, la otra yo -hoy estamos de servicio.
Nuestros movimientos son casi idénticos.
No nos miramos.
Nos regocijamos con esta similitud.
Miramos a través de la ventana el cielo perdido en la niebla.
Todas las cosas tienen la expresión de siempre,
2 de noviembre
Mítsos recibió hoy una carta de Skópelos.

Antígona escribió: “Nuestra isla se llenó
de lirios amarillos este otoño.
Pobre Mítsos -dice- no recordarás esos lirios;
nunca entendiste de botánica”.
Mítsos
limpió sus lentes, releyó la carta. A su lado
abandonado sobre las piedras el “Manual de farmacología”.
Mítsos sonríe. Se saca de nuevo los lentes. Ya no los limpia.
Quiero escribir un poema para Mítsos

pero sin palabras
sólo con lirios amarillos.
3 de noviembre
Tan pronto intentamos abrir una puerta

el viento la cierra.
Así, encerrados del afuera
cada uno apreta su llave
aunque sólo tengamos una vasija
aunque alguno de nosotros no tenga casa.
Hoy no sé hablar
Hoy hablo en primera persona
cuando te golpea un próximo la amargura es doble.
Un omníbus pasó en la tarde.

Un desconocido me saludó en el campo.
Quise decirle gracias. Pero no dije nada.
Me olvidé de mirar las nubes. Sí, los almendros

han ganado un color castaño-violeta - habrá sido el otoño
κι οἱ μῦγες πλήθυναν πολύ· κάθονται στὸ χαρτὶ ποὺ γράφω.
Καὶ τί ποὺ πῆραν χρῶμα καστανό-βιολετί; Τὰ μερμήγκια

ἔχουν τὸ χωματένιο σπίτι τους - εἶναι ζέστη κεῖ μέσα.
Ἐγὼ δὲν χωράω στὴ φωνή μου. Τὰ πόδια μου
μένουν ἀπ᾿ ὄξω. Κρυώνω. Καὶ μὲ βλέπουν.
Θὰ πρέπει να ῾φταιξα πολύ.
Ὁ Πανούσης φοράει μία μακριὰ χλαίνη.

Τοῦ τὴ χάρισε κάποιος φαντάρος.
Τὴ βάψαν μαύρη στὸ καζάνι τοῦ χωριοῦ του.
Τώρα εἶναι πράσινη - μήτε καὶ πράσινη.
Μέσα στὶς τσέπες του ἔχει

πέντε κουκκιὰ καλαμπόκι καὶ δυὸ φύλλα καπνὸ
μαζὶ καὶ τὸ βλέμμα τῆς ἀγελάδας του. Ὁ Πανούσης
τυλίγεται σὲ μία χοντρὴ βελέντζα. Ἡ βελέντζα
εἶναι κόκκινη κι ἄσπρη. Κι ὁ ὕπνος τοῦ Πανούση
ἔχει τὸ χρῶμα τῆς βελέντζας. Πάντα του κοιμᾶται
μὲ τὴν τραγιάσκα, τὰ παπούτσια καὶ τὸ παντελόνι.
Ἂν εἶχε βγάλει τ᾿ ἄρβυλά του, σίγουρα κεῖ μέσα
ἕνα πουλὶ θὰ γεννοῦσε τ᾿ αὐγά του
κι ὕστερα ὁ Πανούσης δὲ θἄχε ποὺ νὰ χώσει τὰ πόδια του.
Ὁ ὕπνος του κάθε μεσημέρι

εἶναι σὰν τὸν ἴσκιο τῆς βελανιδιᾶς μὲς στὸ νερό.
Τώρα πρέπει νὰ οἰκονομήσει

ἄλλα πέντε κουκκιὰ καλαμπόκι γιὰ τὸ παιχνίδι τῆς ἐννιάρας
ὥσπου νὰ μεγαλώσει πάλι τὸ μουστάκι του καὶ νὰ γυρίσει στὸ χωριό του.
Πολλὰ πράματα μᾶς δυσκολεύουνε. Πολλά.

Πρέπει νὰ πλύνουμε τὰ πιάτα μας, τὰ ροῦχα μας
νὰ κουβαλήσουμε νερὸ ἀπ᾿ τὴ βρύση μὲ τὶς μεγάλες στάμνες
νὰ σκουπίσουμε τὸ θάλαμο δυὸ καὶ τρεῖς φορὲς τὴ μέρα
νὰ μπαλώσουμε καμμιὰ κάλτσα καὶ τὰ λόγια μας -
Τρυπᾶνε γρήγορα κι οἱ χτεσινὲς κουβέντες
τὰ πρόσωπα ἀλλάζουν ὅσο τὰ κοιτάζεις
μπορεῖ ν᾿ ἀλλάζεις καὶ σὺ - γιατὶ κοιτάζοντας τὰ χέρια σου
y las moscas nos agobian; se posan sobre el papel en el que escribo.
¿Y qué importa cómo consiguieron el color castaño-violeta? Las hormigas

tienen una casa de tierra -hace calor allí dentro.
Yo no quepo en mi voz. Mis piernas
permanecen afuera. Tengo frío. Y me ven.
Debería sentirme culpable.
3 de noviembre
Panusis lleva puesto un pequeño uniforme.

Que se lo dio algún soldado.
Le han teñido de negro el caldero de su pueblo.
Ahora está verde -aún más verde.
Dentro de sus bolsillos hay

cinco granos de maíz y dos hojas de tabaco
así como la mirada de su vaca, Panusis
se envuelve en una manta gruesa. La manta
es roja y blanca. Y el sueño de Panusis
tiene el color de la manta. Duerme siempre
con su boina, sus zapatos y su pantalón.
Si se hubiera quitado las botas, seguramente
un pájaro vendría y pondría sus huevos
y luego Panusis no tendría dónde poner los pies.
Su sueño cada mediodía

es como la sombra de un roble en el agua.
Ahora debe ahorrar

pero con cinco granos de maíz no se puede jugar al tres en línea
hasta que su bigote vuelva a crecer y él vuelva a su pueblo.
4 de noviembre
Tantas cosas nos son difíciles. Tantas.

Debemos lavar nuestros platos, nuestra ropa
llevar el agua del grifo a las vasijas grandes
barrer la habitación dos y tres veces al día
coser algún calcetín y nuestras palabras -
Rasgan rápido también las conversaciones de ayer
los rostros cambian tanto como las miradas
puede que tú cambies también -porque mientas miras tus manos
καταλαβαίνεις πὼς μάθανε πιὰ σὲ τοῦτες τὶς δουλειὲς
σὲ τοῦτες τὶς μέρες, σὲ τοῦτα τὰ σεντόνια
γνωρίζουν τὸ σανίδι τοῦ τραπεζιοῦ γνωρίζουν τὴ λάμπα
ξανακάνουν τὴν ἴδια κίνηση μὲ πιότερη σιγουριὰ
δὲν παραξενεύονται. Ἡ φωτιὰ
συδαύλισμα, λιγόστεψε -
τοῦτο εἶναι ποὺ συλλογιόμαστε.
Τὸ μεσημέρι μὲ φωνάξανε πέντε γερόντοι

μοῦ ψήσανε καφέ με φίλεψαν τσιγάρο
εἴπανε γιὰ τὸν Ἅη-Δημήτρη πάνου στὸ Λιτοχώρι
γιὰ τὸ νερένιο χέρι τοῦ Ἅγιου ποὔδιωξε τοὺς κακοὺς τσοπάνους -
Πέντε γερόντοι μὲ μάτια μαλακὰ μ᾿ ἄσπρα μουστάκια

ποὺ σιάχνουν μέρα-νύχτα ταμπακιέρες σιάχνουν κάντρα
κολλώντας ἄχερα χρωματιστὰ μικρὰ-μικρὰ κομμάτια
σὰν τὸ κεφάλι τῆς καρφίτσας - μπελαλίδικα πράματα
ὅλο καὶ κάτι γλάστρες μὲ γεράνια, δυὸ ρωμέικες σημαῖες
μιὰ στεριανὴ καὶ μία θαλασσινή, κάτι πεντάγωνα ἀστέρια
θέλουν νὰ σιάξουν κι ἕνα περιστέρι - δὲν τὰ καταφέρνουν -
εἶναι καλὰ γεροντάκια - δὲν ἄκουγα τὰ λόγια τους
Δὲν μπόρεσα νὰ πῶ «πατέρα». Ὁ μαστρο-Θανάσης
λέει θὰ μοῦ σιάξει ἕνα σκαμνί: «Νὰ μὴν κάθεσαι, γιέ μου,
κάτου στὸ χῶμα καὶ λερώνεται τὸ παντελόνι σου».
Καὶ τώρα συλλογιέμαι πόσα πράματα κι ἐγὼ θὰ πρέπει νὰ σιάξω

πόσο θὰ πρέπει νὰ λερώσω τὸ παντελόνι μου
ἔτσι ποὺ πιὰ ὁ μαστρο-Θανάσης νὰ μὴ σεκλετίζεται ποὺ κάθουμαι στὸ χῶμα
ἔτσι ποὺ νὰ μπορέσω νὰ τὸν πῶ «πατέρα».
Τότες θαρρῶ θᾶμαι ἄξιος πιὰ νὰ κάτσω στὸ σκαμνί του

σάμπως καβάλλα στὰ πλατάνια τ᾿ Ἅη-Διονύση
καὶ θὰ τινάξω ἀπ᾿ τοὺς ὤμους μου τὰ δύσκολα πράματα
ὅπως τινάζω τούτη τὴ μικρούλα ἀράχνη ποὺ ἀχνοδεργιανὰ στὸ χέρι μου
κι οὔτε ποὺ θὰ κρυώνω λέω καθόλου τὸ χειμῶνα.
Πέρασε το πρωινό μας με ήσυχες κουβέντες.

Διάβασα και τα χτεσινά γραφτά μου. Μ' άρεσαν
εκείνα που έιπα γιά τουσ πέντε γερόντους. Τα βρήκα
απλά κι αληθινά. Κι ευχήθηκα μέσα μου
να γίνονταν έτσι τα πράματα.
entiendes cómo han aprendido este trabajo
en todos estos días, en estas sábanas
conocen la madera de la mesa conocen la lámpara
vuelven a hacer el mismo movimiento con mayor certeza
sin sorprenderse. El fuego
necesitar ser atizado, se apaga -
en todo eso pensamos.
Al mediodía cinco ancianos me llamaron

me prepararon café me ofrecieron un cigarro
hablamos de San Dionisio de Litójoro
quien con su mano líquida expulsó a los malos pastores -
Cinco ancianos con ojos tiernos y bigotes blancos

que juntan día y noche cigarros que juntan cuadros
pegando pequeñaos pedazos de paja coloreada
como la cabeza de un alfiler -cosas meticulosas
también algunas masetas de geranio, dos banderas griegas
de tierra y de mar, algunas estrellas de cinco puntas
quieren armar también una paloma -pero no lo han logrado-
son ancianos buenos -no escuchaba sus palabras -
ni lo que yo pensaba. Me dijeron “muchacho”.
No pude decir “abuelo”. Thanasis, el artesano
dijo que armaría un taburete: “Para que no te sientes, hijo,
en el suelo y no ensucies tus pantalones”.
Y ahora pienso cuántas cosas yo mismo debo armar

cuánto me llevará ensuciar mis pantalones
antes de que el artesano Thanasis haya diseñado cómo no sentarme en el suelo
antes de que pueda llamarlo “abuelo”.
Entonces solamente yo seré digno de sentarme en su taburete

como si estuviera escalando los plátanos de San Dionisio
y tirara las dificultades tras mis espaldas
como tiro esa pequeña araña que camina tan ligera sobre mi mano
y de todos modos no tendré frío este invierno.
5 de noviembre
Pasamos nuestra mañana en tranquilas conversaciones.

También leí mis escritos de ayer. Me gustaron
aquellos que hablan de los cinco ancianos. Los encontré
simples y verdaderos. Y deseé para mí
que las cosas fueran así.
Ahora anochece.
Hora de calcular lo que gasté y lo que gané.
Nunca logro hacer mis cuentas. Me confundo.
Aquellos que me odian, lo sé, son numerosos.
Aquellos que me aman son más todavía
y son mejores
Estoy en deuda con los unos y con los otros.
Pero no encuentro todavía la palabra

que les bastaría a ellos pero también a mí. Y así
comprendo que mis deudas aumentan.
¿Cómo mi canto podría llegar hasta allí
si antes no llegué yo?
Bien. Bien. El tiempo es bueno.

Mañana, pasado mañana se dirá nuevamente. Ahora
miro los colores de la noche que cambian sobre el papel.
Una rama me rasca el costado de la uña.
La alegría entonces todavía tiene raíces.
La sombra del soldado cae sobre los alambres de púas.
6 de noviembre
Nada. Nada. Nos equivocamos.

Son estrechas las palabras, son estrechas las camas -
uno no puede girarse hacia el otro lado.
Como ahora decimos:

cuando trabajemos llevando las piedras
la piedra de en medio se derretirá. Nada.
Cuento los dedos de mis dos manos.

La suma es correcta.
El resto no sé cómo calcularlo.
Entonces eso quiere decir que las cuentas no son correctas.
Al final del cálculo cuelga un brote.
6 de noviembre
La noche. La campanita de la cena.

Los gritos de los niños que juegan al fútbol.
¿Fue ayer? -no me acuerdo- fue un crepúsculo hermoso
tan purpúreo, tan dorado, tan rosado.
Esperábamos, Mirábamos más allá. Hablábamos
solos, solos, y nuestra voz se iba con el viento
para atar las cosas, para desatar nuestros corazones.
Llegó una carta al patio:

El hijo de Panusis fue asesinado.
Las conversaciones se aprietan contra los muros.
La puesta de sol, nada más.
La noche no tuvo horas. El nudo desatado.

Sobre la mesa se ha congelado el plato de alumnio de Panusis.
Nos acostamos. Nos cubrimos. Nos queremos
en torno a ese plato intacto que no se desvanece jamás.
Hacia la medianoche llega la gata negra por la ventana

come un poco de la comida de Panusis.
Luego llega la luna
se queda inmóvil debajo del plato.
La mano de Panusis bajo la manta
era un árbol derribado.
¿Entonces -debemos estar así de tristes

para poder querernos?
7 de noviembre
El domingo transcurrió tranquilo. Los niños jugaron a la pelota.

Dibujé una rama de almendro en una pitillera de madera.
Le gustará, digo, al viejo Drosos.
Tal vez le guste más un pájaro con el pico abierto.
Me gusta pensar que le gustará al viejo Drosos.
Estoy contento y me doy cuenta de que estoy contento -
por eso no me molesta en absoluto estar contento.
Una bella luna me ilumina y escribo.

Tengo un poste de telégrafo por amigo.
Escucho algunos cencerros -vienen las ovjeas
que pasan allá lejos en el campo. Las ovejas
son mis hermanas menores. Pienso
un nuevo cuento de hadas con adelfas
con ovejas con una niña salvaje
que tiene las trenzas empapadas por la luna.
Γιατί μιλάω ακόμα ; Μήπως φοβάμαι ;
Πρέπει να πάω το συσσίτιο. Καληύχτα φεγγάρι.
Καληύχτα κουδούνια. Ο Πανούσις είναι ήσυχος.
Κοντεύουμε να συνηθίσουμε το συρματόπλεγμα τα πρόσωπα τ’ αγκάθια.

Δε χρειάζεται να ξυριζόμαστε τόσο συχνά.
Αργούν οι μέρες και τα χέρια. Συνηθίσαμε.
Τα φύλλα του αμπελιού λίγο-λίγο κιτρίνισαν.

Έγιναν τώρα καφετιά και κόκκινα. Ο αγέρας
τα σεργιανάει το απόγευμα. Πασκίζουμε
να δέσουμε την προσοχή μας μ’ ένα χρώμα με μια πέτρα
με το περπάτημα του μερμηγκιού. Ένας βάβουλας
που σεργιανάει σ’ ένα φύλλο ξερό κάνει το θόρυβο
σα να περνάει ένα τραμ. Απ’ αυτό
καταλαβαίνουμε τη σιγαλιά που κατάκατσε μέσα μας.
Παράξενος καιρός – σωστό καλοκαίρι.
Μεγάλες λιακάδες απλωμένες στις γυμνές μυγδαλιές.

Αραιά σύννεφα στο φωτεινό ουρανό σα μεγάλα δελτάρια λογοκριμένα
ΓΡΑΦΕΤΕ ΜΟΝΟ ΔΕΚΑ ΑΡΑΔΕΣ – τ’ άλλα
θα πρέπει να τα βάλουμε στη ναφθαλίνη
θα χρειαστούν μεθαύριο θα χρειαστούν. Τώρα χρειαζόμαστε
φανέλες και μάλλινα τσουράπια μάλλινα γάντια
γιατί απ’ τον τρόπο που κάθουνται οι πέτρες το πρωί
τόχουμε σίγουρο πως όπου νάναι χειμωνιάζει.
Εχτές το βράδυ μας πήραν και τη μπάλα.

Το γήπεδο με το φλισκούνι είναι έρημο.
Μονάχα ο αγέρας δίνει κουτουλιές στο φεγγάρι.
Την ώρα του δείπνου κάτου απ’ τη λάμπα

τα χέρια τρίβουν λίγη ψίχα ψωμί
με μια κρυφή κρατημένη αδημονία
σα να κουρντίζουν ένα αόρατο πελώριο σταματημένο ρολόι.
Χτες βράδυ φτάσανε οι εφημερίδες.

¿Por qué hablo todavía? ¿Tal vez tengo miedo?
Tengo que ir a cenar. Buenas noches, luna.
Buenas noches, cencerros. Panusis está tranquilo.
8 de noviembre
Tendremos que acostumbrarnos al alambre de púas frente a las espinas.

No tenemos necesidad de afeitarnos muy seguido.
Se tardan los días y las manos. Nos acostumbramos.
Las hojas de la parra poco a poco se volvieron amarillas.

Ahora son marrones y rojas. El viento
se las lleva por la tarde. Nos esforzamos
en mantener la atención en el color de una piedra
en la mancha de una hormiga. Un escarabajo
que camina sobre una hoja seca y hace ruido
como si fuera un tren. Gracias a eso
comprendemos el silencio que hay dentro de nosotros.
Tiempo extraño, parece verano.
Los largos días de sol marchitan gran parte de los desnudos almendros.
Nubes dispersas en el cielo resplandeciente como las postales censuradas
ESCRIBE SÓLO DIEZ LÍNEAS – el resto
tendremos que ponerlo en naftalina
lo necesitaremos pasado mañana lo necesitaremos. Ahora necesitamos
camisetas y calcetines de lana guantes de lana
porque por la forma en que están las piedras en la mañana
podemos estar seguros de que el invierno llegará, donde sea que esté.
Ayer en la noche nos quitaron también la pelota.

El campo quedó desierto en un parpadeo.
Solo el viento le daba cabezazos a la luna.
A la hora de cenar bajo la lámpara

las manos rasgan algunas migas de pan
con una paciencia y un entusiasmo disminuido
como si estuvieran colocando un enorme e invisible reloj parado.
9 de noviembre
Ayer a la noches llegaron los diarios.

Η τελευταία 4 του Νοέμβρη. Τρέχουν τα χέρια
τρέχουν τα στόματα τα μάτια. Τα μαντάτα της Κίνας
το Μούγδεν λέει, το Γιαγκ Σι, το Πεκίνο – κάτι ονόματα
πολύ τ’ αγαπήσαμε χτες βράδυ πολύ
πολύ αγαπιόμαστε κάτου απ’ τα λοξά μάτια της Κίνας.
Αυτό που λένε για τα σπίτια που γίνονται καράβια

τάδαμε χτες το βράδυ με τα μάτια μας
άναψαν κάτι χάρτινα κίτρινα φαναράκια πάνου απ’ την πιατοθήκη.
Τι ναν τα κάνουμε τώρα τα γραψίματα. Απόψε

μάθαμε πάλι κάτι πράματα που δεν τα πιάνει η πέννα.
Απόψε μάθαμε πως πρέπει νάμαστε χαρούμενοι
για ν’ αγαπιόμαστε.
Σβήσαμε γρήγορα τις λάμπες και πλαγιάσαμε

γιατί ’μασταν πολύ χαρούμενοι και θάπρεπε
να σφίγγουμε τα δόντια για να μη φωνάξουμε. Και τότε
θα τρόμαζε ο μασκαρατζίκο0ς ποντικός και θάμενε όλη νύχτα θεονήστικος.
9 Νοεμβρίου. -Βραδάκι
Χειμώνιασε άξαφνα. Μυρίζει βροχή.

Μεγάλοι νοτιάδες ξεριζώνουν τ’ αγκάθια, τα κολλούν στο συρματόπλεγμα.
Φορέσαμε τα σακάκια μας. Βάλαμε τα χέρια στις τσέπες.
Ένα σύννεφο κατέβηκε στη μέση του δρόμου

πήρε στην μπάντα τα τηλεγραφόξυλα, κάτι τους λέει.
Εμείς ξέρουμε πως ό,τι κι αν πούνε
το ψωμί είναι πάντα ψωμί και το δίκιο δίκιο.
Κι ούτε μας μέλει καθόλου για τις κρυφές κουβέντες τους.
Πέρασε τ’ απογευματινό λεωφορείο φορτωμένο αλεύρια

άφησε πίσω του ένα σκισμένο φάκελο και φλούδες από πορτοκάλια.
Ένας-ένας οι εξόριστοι βγήκαν και κατουρήσαν στο γρασίδι
σπρώχνοντας με το κούτελο τον άνεμο
ύστερα στάθηκαν και κοίταξαν τα σύννεφα.
Κάπου μυρίζει ακόμη ρετσίνι και τζιτζίκια.
10 Νοεμβρίου. -Βράδι
Αγέρηδες και πάλι αγέρηδες. Ενα παραθυρόφυλλο

El último del 4 de noviembre. Las manos se apresuran
se apresuran la boca y los ojos. Las noticias de China
Mukden, decía, Yangtsé, Beijing -y algunos nombres
más que tanto nos gustaron ayer a la noche
tanto nos gustaron mientras inclinábamos los ojos sobre China.
Lo que se dice de las casas que se vuelven barcos

lo vimos ayer a la noche con nuestros propios ojos
encendimos algunos pequeños faroles amarillos debajo de la alacena.
Qué hacer ahora con las escrituras. Esta noche

aprendimos otra vez algunas cosas que la pluma no sabía.
Esta noche hemos aprendido que debemos ser felices
para amarnos.
Apagamos rápido las lámparas y nos acostamos

porque estábamos muy felices y nos hacía falta
apretar los dientes para no gritar. Y entonces
ese maldito ratón se asustaria y pasaría la toda la noche en ayunas.
9 de noviembre. -En la nochecita
El invierno llegó de repente. Hay olor a lluvia.

Los fuertes vientos del sur arrancan las rocas, y las golpean contra la alambrada.
Nos abrigamos. Ponemos las manos en los bolsillos.
Una nube bajó en medio del camino

desarmó los postes de telégrafo, les dice algo.
Nosotros lo sabemos, sea lo que sea que diga
el pan es siempre pan y la justicia justicia.
Y no nos interesan sus conversaciones secretas.
Pasó el omníbus de la tarde cargando harina

dejó tras de sí un saco roto y cáscaras de naranjas.
Uno por uno los deportados salieron y orinaron en la hierba
evitando el viento con la muñeca
despues se sentaron y observaron las nubes.
Y todavía en algún lugar huele a resina y a cigarras.
10 de noviembre. -en la noche
Vientos y más vientos. Una persiana

Νύχτωσε και δεν έχω τίποτα να πω.

Κάθε που δε βρίσκονται λόγια βρίσκεται ησυχία.
Σκέφτουμαι μια χελώνα που μαζεύει τα πόδια της και το κεφάλι της –
θάναι πολλή σιγαλιά εκεί μέσα. Δε σκέφτουμαι.
Είχαμε απόψε ένα λιόγερμα από κείνα που βρίσκονται
ανάμεσα σε δυο εποχές, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν
και στον ύπνο τους δεν έχουν φτερά κι οι λαγοί δεν κουβεντιάζουν
και δεν ξέρουν ποιος τους αγαπάει και ποιον αγαπάνε
κι η μέσα σιγαλιά της χελώνας δεν έχει ακόμα νόημα κανένα.
Πρέπει λοιπόν να κοιμηθούμε. Σβήστε τις λάμπες.
Τ’ απόγευμα κουβαλήσαμε πέτρα. Γρήγορη δουλειά

parece aplaudir la desolación. La mano cortada de la noche;
el farol roto de la luna; las migas de nada.
¿Dónde fueron las canastas con uvas?

¿Dónde se escondieron los zapatos de verano?
¿Esta buena credulidad, este consentimiento anticipado?
La camioneta del correo es arrastrada por el viento.
Solos toneles vacíos del mal tiempo ruedan por el techo.
Los azulejos se rompen y las campanas se caen.
Y otra vez las nubes y el viento
y la tos de las estrellas toda la noche
y el pozo entre dos palabras.
No puedes resolver nada.

El niño mudo, el padre mudo
una lámpara al lado de la otra
la taza y el cigarro
sobre la pared el esqueleto de un pez con un gesto a medio hacer
el abrir y cerrar de ojos de un ciego
dos estrellas selladas.
No digas nada más. Un pie

ah, un pie que pisa con firmeza
sin dudar, avanza,
un pie sordo -no escucha nada
nosotros que hablamos entre dientes
mostrando que no sabemos nada, mostrando
qué podemos hacer sin hablar.
11 de noviembre
Cayó la noche y no tengo nada para decir.

Cada vez que no se encuentran palabras se encuentra silencio.
Pienso en una tortuga que guarda sus patas y su cabeza -
Habrá mucho silencio allí dentro. No pienso.
Tuvimos anoche un ocaso como esos que se encuentran
entre dos épocas, cuando los niños crecen
y en sus sueños no tienen alas y las liebre no hablan
y no saben quién las ama ni quién las amó
y el silencio interior de la tortuga no tiene todavía ningún sentido.
Tenemos que dormirnos. Apaguen las luces.
12 de noviembre
En la tarde llevamos piedras. Trabajo rápido
από χέρι σε χέρι. Ο χειμωνιάτικος ήλιος˙
το συρματόπλεγμα˙ οι στάμνες˙ η σφυρίχτρα του χωροφύλακα.
Εδώ τελειώνει η μέρα. Το βράδυ βάζει ψύχρα.
Να κλειστούμε νωρίς. Να φάμε το ψωμί μας.
Καλή δουλειά, σύντροφοι, εύκολη δουλειά
από χέρι σε χέρι. Δεν είναι όλα τόσο εύκολα
δεν πάνε και τ’ άλλα από χέρι σε χέρι. Το βλέπεις
κι ας μην αλλάζει και πολύ το πρόσωπο. Το βλέπεις
από μια χαρακιά μέσα στα φρύδια
απ’ το στόμα που άνοιξε και δε μίλησε
απ’ τη σιωπή πριν απ’ το δείπνο κι ακόμα
απ’ τα δυο δάχτυλα που ανεβάζουν το φιτίλι της λάμπας.
Σαν αποφάμε τα πιάτα μένουν άπλυτα

τα ποντίκια ανεβαίνουν στο τραπέζι
το φεγγάρι ακουμπάει το πηγούνι του στα κάγκελα.
Όλα έχουν το ίδιο σταμάτημα με το ρολόι του σκοτωμένου.
Το χέρι ποτ πάει κάτι να σφίξει ξεδιπλώνεται στο γόνατο.
Το ψαλίδι που κόβει τα νύχια του ποδιού δεν προχωρεί –
είναι σκληρό το νύχι. Κι ούτε μπορείς να θυμώσεις.
Αναβάλλεται η ζέστα. Αναβάλλεται η φωνή κι η σιωπή.
Μονάχα το άναμμα του τσιγάρου κατά τα μεσάνυχτα
βάζει μιαν άκαιρη τελεία σ’ όσα μείναν μισοτελειωμένα.
13 Νοεµβρίου
Ο άνεμος ξαναπαίρνει την πρώτη του θέση

de mano en mano- El sol invernal;
Los alambres de púas; las vasijas; el silbato del gendarme.
Aquí termina el día. La noche se pone fría.
Nos acostamos temprano. Comemos nuestro pan.
Buen trabajo, compañeros, trabajo fácil
de mano en mano. No todo es tan fácil
lo demás no va de mano en mano. Lo ves
incluso si el rostro no cambia demasiado. Lo ves
en el espacio entre las cejas
en la boca abierta pero sin hablar
en la tranquilidad antes de cenar e incluso
en los dos dedos que suben la mecha de la lámpara.
Al final de la comida los platos quedan sucios

los ratones suben a la mesa
la luna apoya su barbilla contra las barandas.
Todo se detiene de igual forma que el reloj de un muerto.
La mano que va a agarrar algo se detiene en la rodilla.
Las tijeras que cortan las uñas de los pies no se mueven -
la uña es dura. Y no puedes ni enojarte.
El calor se pospone. Se pospone la voz y el silencio.
Solamente encender un cigarro hacia la medianoche
pone un punto inoportuno en todo aquello que quedó a medio terminar.
13 de noviembre
El viento retoma su primer lugar

Los árboles recuperan su antigua forma
ya no es la madera de una cama, una percha, un ropero,
el tazón de madera sobre la mesa de una aldeano
el cucharón de madera que sirve la comida
es un árbol con sus ramas y con su sombra
dentro de las nubes y el viento que desvisten de sus colores el paisaje
que lo visten con una desnudez sin olvido y sin memoria
Las casas, los panes, las personas y sus obras.
Las cosas son mucho más simples de lo que pensamos

tanto que nos sorprendimos alguna vez; esperamos
sonreímos y miramos el lugar exacto de la palmera donde enterramos las uñas.
Todo eso se hizo lento, poco a poco. Sin que nos diéramos cuenta.
Mañana todo podría volver a ser como antes. Nada es seguro.
Pero de todo esto quedará sin dudas un apretón de manos más profundo
dos ojos que miraron a otros dos ojos sin la sombra de una duda
un encendedor que prendió cinco cigarros sin preferencia
y el número cinco no era ni uno, ni dos, ni tres, ni cuentro, ni cinco,
sino solamente un número -el cinco.
Eso sin dudas no es un poema

y yo lo lanzo aquí sobre el papel como una piedra inútil debajo de las otras piedras
que tal vez algún día ayudarán a construir una casa.
Esta noche creo en todas las cosas, pero nadie me creerá.

La lámpara que me alumbra desconfía. Y Panagiotis también.
14 de noviembre
Cuando volvemos otra vez nuestros ojos para atrapar

una diferencia entre los restos del día, no encontramos
dónde atrapar -perdimos la forma, la hora,
el color, el rostro. Luego intentamos escuchar
tal vez podamos distiguir un sonido -cualquier sonido
que confirme el paso del tiempo, que pueda volverse
representación inversa, caja, escoba, nombre-
los dados que caen sobre la mesa
el viento que tropieza con los alambres de púas
el tenedor que golpea el plato y continúa más adentro.
No queda más que un círculo sin centro

una rotación en el aire que no tiene otro movimiento que el suyo propio
no puede volverse rueda de auto cruzando el bosque
y si alguna vez se vuelve cuadrado
no será una ventana por donde mirar el mundo
para mirar los tres talleres de carpintería vecinos en un suburbio desconocido
solo una relación entre líneas rectas, una simetría de ángulos
muy aburrido. Muy mucho. Podría un matemático o un astrónomo
formar algo sólido y puro con todo eso.
Yo no puedo. Y sin embargo siempre me han gustado las observaciones-

una escalera oscura, el reloj, el telescopio,
las fotografías de las estrellas hechas desde posiciones familiares,
Orión sin su espada, desnudo,
Berenice y sus pecas, sucia, desaliñada
toda una cocina pequeño-burguesa, transportada
en un espacio metafísico -cezces, jarras, ollas,
el rallador, el salero, los sartenes, pequeños puntos
blancos, ligeramente radiantes, colgados
en las paredes ahumadas de la noche. Alguien decía
Ήρθαν οι εφημερίδες. Οι κινέζοι προχωρούν.

Βγήκαμε στο προαύλιο. Ένα μεγάλο φεγγάρι,
ένα τεράστιο κίτρινο φεγγάρι. Κι εμείς πώς χωράμε
σ’ αυτό το θάλαμο, σ’ αυτό το συρματόπλεγμα, σ’ αυτό το χρόνο;
Είμαι πολύ κουρασμένος. Έγραφα όλη μέρα.

Εκείνα τα κενά, κι εκείνα τα παραγεμίσματα.
Δε γέμισε τίποτα. Κάποιο βαπόρι πέρασε.
Ίσως η Κως ή το Ηράκλειο. Ακούσαμε
το σφύριγμά του από δω πάνω. Αύριο θάρθει ο ταχυδρόμος.
Η μόνη λέξη, η σιωπή, δεν ειπώθηκε.

números, números, siglos de luz, leguas y leguas. Yo no oía.
Hoy hablaba con un amigo. Cuando él tenía trece años -decía-

vendía naranjas y limones en el Pireo;
tenía también un amigo armenio que vendía calcetines. Las tardes de verano
se encontraban en el puerto detrás de los sacos
soltaban sus canastas y se ponían a leer poemas
después comían algún koulouri, alguna naranja y miraban el mar
el salto de un pez, los barcos extranjeros. A partir de hoy
también yo tengo un amigo. Mi amigo
siente el olor a naranja y limón. Dentro de sus bolsillos
tiene muchs silbidos de barcos nocturnos. Veo en sus manos
el movimiento de las manillas del gran reloj. Desde hoy
lo quiero, le volví a coser el botón de su saco.
Pienso ahora en ir a visitar a su amigo armenio,

salir por la ruta con una canasta con calcetines, y gritar
“buenos calcetines, calcetines baratos, calcetines muy buenos”. Ciertamente
encontraré al pequeño armenio, un mediodía, debajo de los sacos
yo lo reconoceré y él me reconocerá porque sobre nuestros labios los dos
tenemos los mismos rasgos de la mirada de un mismo amigo.
Y si no tuviera la canasta con los calcetines y la canasta con los limones
no sabría dónde poner mi día, mis palabras y mi silencio.
Pero digo que cada compañero tendrá una de esas canastas,

sólo yo no sé dónde encontrarla y me enfado y la busco.
15 de noviembre
Llegaron los diarios. Los chinos han avanzado.

Salimos al patio. Una gran luna,
una enorme luna amarilla. ¿Y nosotros cómo entramos
en esta habitación, en esta alambrada, en este tiempo?
16 de noviembre
Estoy muy cansado. Escribí todo el día.

Todos estos huecos y estos rellenos.
No se llenó nada. Un barco pasó.
Tal vez Cos o Heraclión. Escuchamos
los silbatos desde allí arriba. Mañana llegará el correo.
La única palabra, el silencio, no es dicha.

Ανάψαμε φωτιά με κάτι ξερόκλαδα,

ζεστάναμε νερό, πλυθήκαμε ολόγυμνοι
έξω στον αέρα. Φυσούσε. Κρυώναμε. Γελούσαμε.
Δεν ήταν ίσως απ’ το κρύο. Αργότερα
απόμεινε μια πίκρα. Σίγουρα οι γάτες μου
έξω απ’ το κλειδωμένο σπίτι, θ’ ανεβαίνουν στα παράθυρα,
θα ξύνουν τα παντζούρια. Και να μη μπορείς
να τους γράψεις δυο λόγια, να τους εξηγήσεις,
να μη νομίζουν πως τις ξέχασες. Να μη μπορείς.
Κοντοπούλι-Μούδρος. Λίγη ώρα. Ένα μεγάλο ταξίδι.

Το φορτηγό μες στη βροχή. Βλογιοκομμένα τοπία
πίσω απ’ το βρεγμένο τζάμι – οι μυγδαλιές, ένα σπίτι,
δεύτερο σπίτι, ο καπνοδόχος, μουσκεμένα πρόβατα,
δυο παιδιά χέρι-χέρι με τις σχολικές τους τσάντες –
είχα καιρό να δω παιδιά και δρόμους. Φτάσαμε.
Όσα χέρια μου σφίξαν τα χέρια είναι όρκοι,
δεν τους σβήνει η βροχή. Είμαι μια μάνα
πούχει πολλά-πολλά παιδιά. Κάθουμαι στη βροχή
και φωνάζω «παιδιά μου, παιδιά μου»,
κι είμαι το παιδί των παιδιών, και χρειάζεται
να χαμηλώσω ακόμα κι άλλο, για να μπαίνω
στ’ αντίσκηνα του Μούδρου, ν’ ανεβαίνω
στο ψήλος των ματιών τους, να σκουπίζω τη βροχή απ’ τα μάγουλά τους
έτσι εύκολα που ο ήλιος κι η βροχή γίνονται φύλλα.
Τα παιδιά μεγαλώνουν. Βάζουν τα χέρια στις τσέπες.

Μέσα στις τσέπες τους έχουν ένα σκοτωμένο μολυβένιο στρατιωτάκι.
Η μάνα τους φοράει γυαλιά κάθε που μπαλώνει τις κάλτσες τους.
Όλες οι μανάδες είναι σταχτιές το Σαββατόβραδο
και πιότερο την Κυριακή, όταν βρέχει.
Μπορεί γι’ αυτό ν’ αρρώστησα κι εγώ. Κάθουμαι

στ’ αχυρένιο μου στρώμα. Μπαίνει ο Βασίλης.
Ανάβει τη λάμπα. Δε μιλάει. Περιμένει. Ακούγεται
ο κρότος απ’ το κομπολόι του μπάρμπα-Φώτη
σα ν’ ανάβουν ένα-ένα τα φώτα
17 de noviembre
Encendimos fuego con algunas ramas secas

calentamos agua, todos nos bañamos
fuera, mientras el viento soplaba. Teníamos frío. Nos reímos.
Tal vez no era por el frío. Mas tarde
quedó una amargura. Seguramente mis gatos
fuera de la casa cerrada, subirán a las ventanas,
y rasguñarán las persianas. Y no se les puede
escribir dos palabras, ni explicarles,
que no crean que los hemos olvidado. No se puede.
18 de noviembre
Kontopoúli-Moúdros. Un momento. Un largo viaje.

Un camión bajo la lluvia. Paisajes marcados
detrás de los cristales mojados -los almendros, una casa,
una segunda casa, una chimenea, ovejas empapadas,
dos niños de la mano con sus mochilas -
hacía tiempo que no veía ni niños ni la calle. Llegamos.
Todas las manos que se unieron a las mías son juramentos,
la lluvia no los borra. Soy una madre
que tiene muchos hijos. Me siento bajo la lluvia
y grito “mis hijos, mis hijos”,
y soy el hijo de mis hijos, y necesito
bajar aún más, para entrar
a los campos de Moúdros, para subir
a la altura de sus ojos, borrar la lluvia de sus mejillas
así de fácil el sol y la lluvia se vuelven hojas.
19 de noviembre
Los niños crecen. Ponen las manos en los bolsillos.

Dentro de sus bolsillos tienen un soldadito de plomo muerto.
Su madre se pone los lentes cada vez que arregla sus calcetines.
Todas las madres son cenicientas los sábados a la noche
y también los domingos, cuando llueve.
Tal vez por eso yo también me enfermé. Me siento

en el colchón de paja. Vasili entra.
Enciende la luz, No habla. Espera. Se escuchaba
el ruido del komboloi del viejo Fotis
como si encendiera una a una las luces
σε σπίτια πολύ μακρινά ή σε καράβια.
en una muy lejana casa o en un barco.
21 de noviembre
Otro domingo. Me duele la cabeza.

Muchos cigarros. Humo. No abrimos las ventanas.
No me queda más que una semana
de lluvia y cáscaras de almendras rotas.
Una tenue luz en la ventana, seis cubos de hielo.

La mecha de la lámpara -no sé- es un silencio dado vuelta.
Cuento los cuadrados de la manta.
Paso todo el tiempo pensando cómo una canasta con pan
es solamente una canasta con pan. Lo pienso
y no lo puedo creer. ¿Entonces cómo es que
se caen los botones de nuestras camisas,
y cuando las noches pasan por la carretera cómo es que
encontramos al amanecer en la pared del baño
los agujeros de las puntas de las estrellas?
21 de noviembre
El domingo es un gran armario con ropa de invierno

el domingo huele a naftalina y a salvia
tiene la forma de un paraguas cerrado en un pasillo con azulejos.
Las personas hablan más fuerte los domingos al mediodía

caminan con más fuerza los domingos en la tarde
ríen con más fuerza los domingos a la noche
tal vez para no comprender que en realidad no tienen nada para decir
para no escuhar cómo caminan
y cómo no tienen nada de lo que reír.
Pero sin embargo el viejo Psomas tiene tantas cosas para decir
él puede armar columpios y barcos a partir de árboles caídos
puede leer el destino en los frijoles secos
puede hablar de las trenzas de maíz, de las aves y de los años
o incluso de la sombra de la vacas en el ocaso
o también de los zapatos que cuelgan en su hombro como si estuvieran recorriendo un gran
camino.
Entonces me doy cuenta de cómo no sé nada

y cómo no debería alínear versos así al azar
μια καί δέν έμαθα να σιάχνω έναν ολόισιο δρόμο
έτσι πού να μπορεί ο μπαρμπα-Ψώμας να περπατάει
δίχως το φόβο μη χαλάσει τα παπούτσια του.
Αρχίζω να μην καταλαβαίνω ένα σωρό πράματα.

Αυτά μ’ ενοχλούν όσο μια τρύπια κάλτσα
δείχνοντας τ’ αχαμνό κιτρινιασμένο πόδι ενός διανοούμενου.
Αυτοί που φοράνε γυαλιά δε μ’ αρέσουν.
Ίσως το φεγγάρι να καταλαβαίνει τα σπίτια

ίσως τα σπίτια να καταλαβαίνουν τα παράθυρά τους
όμως εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί μια λάμπα νάχει αυτό τ’ όνομα
όταν ένα βαπόρι σφυρίζει μες στη νύχτα
κι όταν σωριάζονται ανάκατα στο πάτωμα
λάμπες, βαπόρια, βδομάδες και καλάθια με ψωμιά
κι εγώ νηστικός ανοίγοντας το στόμα μου να με ταϊσουν
με μια μπουκιά απ’ το ψωμί που τους δίνω.
Παγωμένη λιακάδα. Δεν κοίταξα τα χρώματα.

Δε γύρισα τα μάτια κατά κει.
Δεν ξέρω άλλο απ’ τη στάχτη του τσιγάρου μου
κι απ’ το βάρος τούτης της στάχτης.
Συλλογιέμαι τα πιο άσχετα πράματα.
Τις νύχτες, μόλις κάνουμε μεις να κοιμηθούμε

ξυπνάνε τα ποντίκια
περνοδιαβαίνουν στο τραπέζι
ροκανάνε τις μύτες των παπουτσιών και τα χαρτιά μας
κάθουνται στα σκαμνιά που καθόμαστε
πίνουν το λειψό λάδι απ’ το κουτί της κονσέρβας
και την άλλη μέρα βρίσκουμε μια τρύπα στο ψωμί μας
και τα χνάρια των ποδιών τους πάνω στο τραπέζι.
Η Δευτέρα πια ως την άλλη της άκρη

είναι γεμάτη τρύπες και μικρούς σταυρούς από σκόνη.
pues nunca aprendí a hacer un camino recto
para que el viejo Psomas pueda caminar
sin miedo a estropear sus zapatos.
21 de noviembre
Empiezo a no comprender muchas cosas.

Y eso me molesta tanto como un agujero en un calcetín
mostrando el pequeño y amarillo pie de un intelectual.
Aquellos que llevan lentes no me agradan.
Tal vez la luna comprende las casas

tal vez las casas comprenden sus ventanas
sin embargo yo no comprendo por qué la lámpara se llama así
cuando un barco hace sonar su silbato en la noche
y cuando se amontonan en el suelo
lámparas, barcos, semanas y canastas con pan
y yo, en ayunas, abro la boca para que me alimenten
con un bocado de pan que les doy.
22 de noviembre
Helado anochecer. No miré los colores.

No volví mi mirada hacia el otro lado.
No conozco otra cosa que las cenzas de mi cigarro
y el peso de esas cenizas.
Pienso en las cosas más irrelevantes.
En las noches, ni bien comenzamos a dormir

los ratones se despiertan
recorren la mesa
roen los bordes de nuestros zapatos y de nuestros papeles
se sientan en los taburetes donde nos sentamos
beben el aceite que queda en las latas de consevas
y el otro día encontramos un agujero en nuestro pan
y rastros de sus patitas sobre la mesa.
El lunes, de principio a fin

está lleno de agujeros y de pequeñas cruces de polvo.
Κουβέρτες απλωμένες στο συρματόπλεγμα

άλλες πάνω στα δέντρα και στα τρία σακατεμένα κανόνια.
Οι κουβέρτες έχουν τη δικιά τους λαλιά
μιλάνε πιο σωστά απ’ τους ανθρώπους
δεν κρύβουν μήτε το χωρισμό μήτε τις διαφορές τους
μήτε την ερημιά τους μήτε τη ζέστα τους.
Ωστόσο κάθουνται και κουβεντιάζουν στο ίδιο συρματόπλεγμα

κι αυτό ’ναι που τους δίνει μια όμοια στάση
όπως η στάση των ματιών απάνου απ’ το νερό και το ψωμί.
Ο σκύλος του αγροφύλακα μας έχει μάθει
κόβει με τα δόντια του το σκοινί του κι έρχεται κοντά μας.
Κι όταν τον ταϊζουμε τον Ντικ
κι όταν κουβεντιάζουμε στον Ντικ
κι όταν ο μπάρμπα-Ανέστης βγάζει τα τσιμπούρια του Ντικ στη λιακάδα
τότες οι κουβέντες γίνουνται όμοιες
τόσο που πια δεν ξέρεις ποια ’ναι του αλλουνού και ποια η δική σου.
Κι αυτό το καταλαβαίνει πρώτος-πρώτος ο Ντικ

γι’ αυτό ξαπλώνει ανάσκελα και τινάζει τα πόδια του στον αέρα
κι η μεγάλη ουρά του γίνεται ένα σπιτικό ξεσκονιστήρι
που τινάζει τη σκόνη απ’ τα χρόνια και απ’ τα χέρια μας.
Ντικ, Ντικ, α κατεργάρη Ντικ,

μου δανείζεις για λίγο την ουρά σου;
γιατί ’ναι δύσκολο Ντικ, πολύ δύσκολο
να πεις ευχαριστώ, να πεις ελπίζω πάλι-
εσύ το ξέρεις, Ντικ, γι’ αυτό σ’ αγαπάω.
Ω, Ντικ, σταμάτα πια την ουρά σου,

δεν μπορώ πια, σταμάτα σου λέω,
ω, Ντικ, αυτό λοιπόν δεν το ξέρεις;
23 de noviembre
Mantas extendidas sobre los alambres de púas

otras bajo los árboles y sobre los tres cañones estropeados.
Las mantas tienen su propio lenguaje
hablan con más verdad que los hombres
no esconden ni su separación ni sus diferencias
ni su soledad ni tampoco su calor.
Entonces se sientan y conversan en el mismo alambre de púas

y por eso es que brindan esa misma postura
la misma postura que tienen los ojos sobre el agua y sobre el pan.
El perro del guardabosque se acostumbró a nosotros
corta con sus dientes la correa y viene donde estamos.
Y cuando le damos de comer a Dick
y cuando el viejo Anestis le saca las garrapatas al sol
entonces las mantas se vuelven iguales
al punto que no se sabe cuál es de uno y cuál de otro.
Ahí Dick es el primero en comprender

por eso se acuesta boca arriba y sacude sus patas al aire
y su larga cola se vuelve un plumero casero
que sacude el polvo de nuestras manos y de nuestros años.
Dick, Dick, ah sinvergüenza Dick,

¿me prestas un poco de tu cola?
porque es difícil, Dick, muy difícil
decir gracias, decir todavía espero
tú lo sabes Dick, y por eso te quiero.
Oh, Dick, detén tu cola,

no puedo más, detente de dije
oh, Dick, ¿acaso no te das cuenta de eso?
II
II
24 Νοεμβρίου 1948
Πέτρινη μέρα, πέτρινα λόγια.

Κάμπιες ανηφορίζουνε στον τοίχο.
Ένα σαλιγκάρι, κουβαλάει το σπίτι του
βγαίνει στην πόρτα του
μπορεί να σταθεί, μπορεί να φύγει.
Όλα είναι όπως είναι.
Δεν είναι τίποτα.
Το τίποτα δεν είναι μαλακό.
Είναι πέτρινο.
Όλα ξεχάστηκαν πριν ειπωθούν.

Κι η σιωπή δεν είναι καταφύγιο.
Το σκαμνί έχει την υπομονή του.

Έρχεται η βροχή
πλένει τα κεραμίδια των πουλιών
παίρνει πάνω της το βάρος του αμίλητου.
Η οδοντόβουρτσα είναι λυπημένη
σαν όλα τα πράγματα.
Εμείς κάνουμε πως δε βλέπουμε.

Ανάβουμε τη λάμπα.
Οι δικοί μας είναι μακριά.

Τα γράμματα λίγα.
Οι μύγες ψοφάνε απ’ το κρύο.
Τις βλέπουμε να πέφτουν στο πάτωμα.
Ύστερα τις σκουπίζουμε.
Τούτα τα κρύα μας δυσκολεύουνε.

Το νερό παγωμένο, το φαϊ παγωμένο.
Ο ήλιος άσπρος κολλημένος στα τζάμια
ένας ήλιος από χιόνι και παλιά γραμματόσημα.
24 de noviembre de 1948
Día pétreo, pétrinas palabras.

Las orugas trepan por los muros.
Un caracol, lleva su casa a cuestas
sale por su puerta
puede detenerse, puede volver a andar.
Todo es como es.
No es nada.
La nada no es tierna.
Es pétrea.
Todo fue olvidado antes de ser dicho.

Y el silencio no es un refugio.
El taburete tiene su propia paciencia.

Llega la lluvia
limpia las tejas de los pájaros
toma para sí el peso de los que no hablan.
El cepillo de dientes está triste
como todas las cosas.
Hacemos como si no viéramos nada.

Encendemos la lámpara.
25 de noviembre
Los nuestros están lejos.

Las cartas son pocas.
Las moscas mueren por el frío.
Las vemos caer al suelo.
Luego las barremos.
26 de noviembre
Este frío nos dificulta las cosas.

El agua está congelada, la comida está congelada.
El blanco sol atrapado entre los cristales
un sol hecho de nieve y estampas viejas
μονάχα τα σταμνιά κρατάνε
κάτι από σπίτι και θύμηση.
Ένα χέρι που περπατάει στον αέρα

με τη βελόνα και την κλωστή
είναι ένα επεισόδιο χωρίς συνέχεια.
Στον τοίχο μένει ασάλευτος ο ίσκιος
μιας φωνής που τίποτα δεν είπε.
*
Μια κουβέντα με σπασμένο χέρι

μια σπασμένη πλάκα γραμμοφώνου
ένα φεγγάρι στο παγωμένο νερό
η καρέκλα της νύχτας.
Ο ύπνος είναι αργός.

Σβήστε λοιπόν τη λάμπα.
Δεν μπορώ νάχει φως
χωρίς να βλέπω.
Μια διαταγή στην ξύλινη πόρτα του μαγειρείου.

Είχαμε αποφασίσει την ολιγάρκεια.
Το Σάββατο έληξε
μ' ένα τσίγκινο σχουριασμένο φεγγάρι.
Ενα σύγνεφο-σκυλί μασάει τον ύπνο μας.
Την Κυριακή έχουμε πάντα πονοκέφαλο.

Από μέσα ανεβαίνουν οι καπνοί.
Το τσιγάρο είναι μια πρόφαση.
Τρώμε, σκουπίζουμε, κοιμόμαστε.

Ο τυφλός άγρυπνος
ψάχνει τον αέρα με τα χέρια του.
sólo las vasijas resguardan
algo de la casa y del recuerdo.
Una mano que avanza en el aire

con aguja e hilo
un episodio sin continuación.
En el muro permanece inalterable la sombra
de una voz que nada dice.
Una conversación con una mano quebrada

un disco roto
una luna en el agua helada
la silla de la noche.
El sueño es lento.
Apaguen entonces la lámpara.
No puedo soportar la luz
sin mirarla.
27 de noviembre
Una orden en la puerta de madera de la cocina.

Estábamos resueltos a la frugalidad.
El sábado consiguió
una luna de zinc oxidada.
Una nube con forma de perro mastica nuestro sueño.
El domingo a todos nos duele la cabeza.

Desde dentro nos viene el humo.
El cigarro es un pretexto.
Comemos, barremos, dormimos.

Un insomnio ciego
mira al vacío con sus manos.
Η τραπούλα χωρίς αριθμούς.

Ο φάντης ξαρμάτωτος.
Οι ντάμες μασώντας ναφθαλίνη.
Φύγαμε πίσω από μια λέξη.
Η αντιστροφή
δεν είταν τίποτ' άλλο
απόνα πανωφόρι κουμπωµένο ώς το λαιμό.
Δελτάρια λογοκριμένα. Χιόνι.

Θυμάμαι ένα ζευγάρι αρβύλες
γεμάτες χιόνι.
Θέλω να δώσω στα πράγματα ένα νόημα
που δεν έχουν.
Ένας άνθρωπος με τα γένια του

ένα τραπέζι
όχι δέντρο.
Το πόμολο της πόρτας ήταν ζεστό

άλλοτε
σαν ένα χέρι.
Όμως κι εκείνη και την άλλη νύχτα

ήταν το ίδιο βραδύγλωσσο φεγγάρι.
*
Υπάρχει λέγαμε καιρός γιά το λάθος
γιά τη μετάνοια.
Φτάνει ναρθούν πιό γερά δεντρά.
Όχι. Όχι.
Κλείστε τα παντζούρια.
Δεν είναι πια να λέμε ψέματα.
28 de noviembre
Una baraja sin número.

Una jota insípida.
Las damas mastican naftalina.
Salimos detrás de una palabra.
La antiestrofa
no es otra cosa que
un abrigo abrochado hasta el cuello.
29 de noviembre
Postales censuradas. Nieve.

Recuerdo un par de botas
repletas de nieve.
Quiero darle un sentido a las cosas
que no lo tienen.
Un hombre y su barba
una mesa
pero ningún árbol.
El picaporte de la puerta estaba caliente

la otra vez
como una mano.
Pero ésta y la otra noche

tienen la misma luna tartamuda.
Hay, decimos, tiempo para equivocarnos

para arrepentirnos.
Alcanza con conseguir árboles más fuertes.
No. No.
Cierra las persianas.
Ya no hay tiempo para mentiras.
Όταν λιώσουν τα χιόνια

μπορεί ν’ ακούσουμε τη φωνή μας.
Μπορεί;
1 Δεκεμβρίου
Δεν προφταίνεις να κοιτάξεις

παρ’ όλο που από μέρες σκέφτεσαι
να κοιτάξεις
τον ίσκιο των βοδιών πάνω στο σύγνεφο
την κοπέλα που φτυαρίζει την κοπριά
κάτι απόψεις των λόφων
σε σχέση με το συρματόπλεγμα.
Φάσεις του αγέρα στον αγέρα.
Αφήστε τα λόγια.
Κουβαλήστε τους νεκρούς πάνου στις πόρτες
γρήγορα, γρήγορα, πιο γρήγορα.
Ο θάλαμος είναι γυμνός.

Τα λαστιχένια γάντια του χειρούργου
είναι τρύπια.
Βλέπω τα δάχτυλά του.
Παλιές εφημερίδες
πιασμένες στις ξερές μπαμπακιές.
Ένα σκυλί σκίζει τον άνεμο
με τη μύτη του.
Τα σκουπίδια μιας βδομάδας
κόκαλα, χιόνι, ποιήματα
κάτου απ’ το κρεβάτι.
Ο ουρανός είναι μια τρύπα.

Δε χωράμε.
30 de noviembre
Cuando la nieve se haya derretido

puede que escuchemos nuestra voz
¿Es posible?
1 de diciembre
No te las arreglas para ver

si bien luego de varios días piensas
en observar
la sombra del buey bajo la nube
la joven muchacha que barre el estiércol
algunos lugares de las colinas
en comparación con los alambres de púas.
Período de viento en viento.
Deja las palabras.

Lleva los muertos debajo de la puerta
rápido, rápido, más rápido.
La habitación está vacía.

Los guantes de goma del cirujano
están rasgadas.
Veo sus dedos.
Viejos diarios
atrapados en secas plantas de algodón.
Un perro llora el viento
con su hocico.
Los desechos de la semana
huesos, nieve, poemas
debajo de la cama.
2 de diciembre
El cielo es un agujero
en el que no cabemos
*
Ξαγρύπνια. Το τσιγάρο. Ο αγέρας.

Δε θέλω να μιλήσω.
Ποιος ακούει έτσι;
Μουχλιάσαν τα ψωμιά και τα χρόνια.

Πές κάτι αλαφρό
να το σηκώνουν τα χέρια.
Τα πράγματα δέν έρχονται

σαν πού τα περιμένεις.
Δεν είναι πάντα το σύγνεφο
ένα καλό σκυλί.
Και το κρυφότερο κλειδί
μια μέρα χάνεται.
Πρόβατο, πρόβατο της παγωνιάς

μικρ΄ό ποίημα
πιάσε με απ' το χέρι.
Η αυγή έχει τ' αγκάθι της
και το σκαμνί της.
Ως το βράδι ας πιστέψουμε.
Βγάλε τα παπούτσια σου, φεγγάρι.

Ανάσχελα δε με παίρνει ο ύπνος.
Αν γυρίσω στο πλευρό θα πονέσω.
Η πόρτα είναι ανοιχτή.

Δεν μπορώ να φύγω.
*
Insomnio. Un cigarro. El viento.

No quiero hablar.
¿Quién escucharía, además?
3 de diciembre
El pan y los años se han enmohecido.

Di algo ligero
para poder levantar las manos.
Las cosas no pasan

como uno las espera.
La nube no es siempre
un perro bueno.
Y una llave secreta
un día se perdió.
4 de diciembre
Oveja, oveja de hielo

pequeño poema
tómame la mano.
El amanecer tiene espinas
y un taburete.
Hasta la noches, creemos.
Quítate tus zapatos, luna.

De espaldas, no concilio el sueño.
Y si me vuelvo a un lado, me duele.
La puerta está abierta.

Pero no puedo salir.
Αξύριστο παιδί αχτένιστο άπλυτο

στο πρωινό προσκλητήριο παρέα με τα σύγνεφα
γκρενά πουλόβερ ξεκούμπωτο παντελόνι
νυσταζει ακόμι - ένα κομμάτι ύπνος λιώνει στα μαλλιά του
σερέτικο τραγουδάκι στην τσέπη του
θα σε χτενίσω, θα σε πλύνω, θα σού σφίξω τη ζώνη
θα πάρω πίσω όσα μού πήγραν τα λόγια
όσα δεν ξέρει κανείς να μου δώσει
όσα δεν μπορώ να ζητήσω.
Οταν δόθηκε το σινιάλο, λείπαμε.

Οχι, δε λείπαμε' αρνηθήκαμε.
Ανάμεσα στο σινιάλο και στην άρνηση
πυνηγάμε τώρα ένα πουλί
ή τον άνεμο.
Απ' το γάντζο μιας λέξης

κρέμεται ο ήλιος;
Είσαι άδικος.
Ο μάγερας άφησε τα καζάνια του

και ταϊζει ένα σπουργίτι.
Όμως το τραγούδι δεν κρατάει πολύ,

το παίρνουνε κάτου απ’ το χώμα οι πεθαμένοι.
*
Επάνω σε πακέτα τσιγάρων

σημειώνουμε βιαστικούς αριθμούς
που δεν αντιστοιχούν σε τίποτα.
Πρόσθεση-αφαίρεση, πρόσθεση-αφαίρεση.
5 de diciembre
Muchacho sin afeitar, despeinado y sucio

al anuncio de la mañana en compañía de las nubes
pulóver granate, pantalón desabrochado
duerme todavía -un trozo de sueño se envuelve en sus cabellos
pequeña y amarga canción en su bolsillo
Te peinaré, te bañaré, te abrocharé el cinturón
te devolveré todo aquello que las palabras se llevaron
aquello que nadie sabe darme
aquello que no puedo pedir.
6 de diciembre
Cuando la señal fue dada, no estábamos.

No, no fue que no estuviéramos, nos negamos.
Entre las señal y nuestra negativa
estábamos persiguiendo pájaros
o el viento.
¿Del garfio de una palabra

está suspendido el sol?
Eres injusto.
7 de diciembre
El cocinero ha dejado sus calderas

y alimenta un gorrión.
Pero la canción no dura demasiado,

y los muertos la llevan bajo la tierra.
Sobre el paquete de cigarros

anotamos con prisa los números
que no corresponden a nada.
Suma y resta, suma y resta.

Ωστόσο, λογαριάζοντας, λογαριάζοντας
τα καταφέρνεις στο τέλος να μην κλάψεις.
Ήσυχη μέρα. ΄Ένα άδειο τραπέζι.

Βλέπω τα πράγματα όπως είναι.
Έχω τα χέρια στις τσέπες.
Σε ποιον να πω ευχαριστώ;
Κράτησα κάτου απ’ το χλιαρό νερό της νύχτας

το χέρι του ύπνου και την αίσθηση της λησμονιάς
την αφή της κουβέρτας και του τοίχου.
Αν ανασηκώσεις το σεντόνι
δε θα με βρεις.
Ψάξε να με βρεις – δεν καταλαβαίνεις;
είμαι πιο μέσα.
Ήτανε δυο ποτήρια στο τραπέζι

ένα σκαμνί στη γωνιά
ο ίσκιος ενός χεριού που θάκοβε λουλούδια
ένας ίσκιος μοιρασμένος στο κρεβάτι και στο ταβάνι
δεν θυμάμαι δεν πρόφτασα να δω
μονάχα ο ίσκιος του παράθυρου που δεν άνοιξε
πάνου στον άσπρο τοίχο
και το χέρι που δεν έκοψε λουλούδια
το χέρι που κόπηκε στο πρώτο δευτερόλεπτο του φεγγαριού
πέφτοντας στη μέση του δρόμου στα λασπόνερα
πλάι στο σπασμένο τροχό της ταχυδρομικής άμαξας.
*
Ένα μαντολίνο ένας άγγελος θυμωμένος

ένα ποτήρι νερό το τσιγάρο
ο ήχος που μας δένει μια στιγμή έξω απ’ τη μοναξιά
για να χωρίσουμε πάλι δίχως να πούμε καληνύχτα.
Ύστερα τα μάτια που ανοίγουν δυο τρύπες στον τοίχο.
*
De este modo, calculando y calculando
logramos finalmente no llorar.
8 de diciembre
Dia calmo. Una mesa vacía.

Veo las cosas tal como son.
Tengo las manos en los bolsillos.
¿A quién agradecerle?
Guardé algo de agua tibia de la noche

la mano del sueño y la sensación de olvido
el contacto de la manta y la pared.
Si levantas la sábana
no me encontrarás.
Búscame para encontrarme - ¿no lo entiendes?
estoy más adentro.
Había dos vasos sobre la mesa

un taburete en la esquina
la sombra de una mano que rompía las flores
una sombra compartida entre la cama y el techo
olvidé que no tengo el tiempo para ver
solo la sombra de la ventana que no se abre
debajo de la blanca pared
y la mano que recoge las flores
la mano que cortó el primer segundo de luna
cayendo en medio del camino del barro
al lado de la rueda rota de la camioneta del correo.
Una mandolina un ángel furioso

un vaso de agua un cigarro
un sonido que nos ata un instante fuera de la soledad
que nos separa de nuevo sin decirnos buenas noches.
Después la mirada que abre dos huecos en la pared.
*
Φύτεψα ένα δέντρο. Θα το μεγαλώσω.
Ό,τι κι αν γίνει δε γυρίζω πίσω.
θα κρατήσω τη σκόνη απ' τα μαλλιά σου

το σηκωμένο σου γιάκα στο χειμωνιάτικο απόγευμα
δίπλα στα παλιά βαγόνια.
Εκεί σ' αντάμωσα πιότερο από δώ

φίλησα τον ίσκιο του τραίνου.
Πάνου στον ξένο δρόμο πού πέρασες
χτυπώντας με το πόδι σου ένα ξερό κλαδί.
10 Δεκεµβρίου
Ρωτάω, ρωταω, πείτε μου,

πριν μου πείτε αφήστε κάτου το μαχαίρι,
δεν είμαι πρόβατο, κλωτσάω τον αγέρα.
Το πάτωμα σήμερα δείχνει καλή διάθεση

το ίδιο κι ο καλαμένιος πάγκος
Κοιτάζω ίδια όλους τούς ανθρώπους
αυτό είναι ήσυχο
μ'αρέσει
θέλω να το κρατήσω.
Ωστόσο
µια σβησμένη λάμπα το πρωί
δε σου δίνει καθόλου μιάν ιδέα
τί μπορεί νάναι ή νύχτα.
Το πιο ταιριαστό μου χρώμα δε μου πηγαίνει-

το βλέπω στα χέρια των άλλων.
Το απόγευμα είναι λυπημένο.
Ένα σκυλί ερημικό περπατάει στο χωράφι.
Τα χέρια κλειδώνονται στις τσέπες.
Planté un árbol. Lo haré crecer.
Pase lo que pase no daré vuelta atrás.
9 de diciembre
Guardaré el polvo de tus cabellos

tu collar alzado una tarde de invierno
al lado de un viejo vagón.
Allí nos reencontraremos en breve

besé la sombra del tren
sobre el desconocido camino donde pasaste
golpeando con tu pie una rama seca.
10 de diciembre
Pregunto y pregunto, dime,

pero antes de decirlo, suelta el cuchillo,
no soy oveja, pataleo en el vacío.
11 de diciembre
Hoy el suelo muestra una buena disposición

así como el banco de madera
miro igual a todos los hombres
esto es la tranquilidad
me gusta
quiero que continúe.
Sin embargo
una lámpara encendida en la mañana
que no dice nada
acerca de qué podría ser la noche.
12 de diciembre
El color más adecuado no me combina -

lo veo en las manos de los otros.
La tarde es triste.
Un perro solitario atraviesa el campo.
Las manos cerradas en los bolsillos.
Το μέσα σύρμα. Το έξω σύρμα.
Συλλογιέμαι πως η άρνηση
δεν είναι μόνιμη θέση-
όπως η καρέκλα πίσω απ’ την πόρτα.
Το τόπι συνέχεια ανάμεσα

σε δυο κλωτσιές
κι εγώ βλέποντας να παίζομαι
μοναδικός θεατής
τιμωρημένος να μην είμαι λυπημένος.
Οι άνθρωποι δουλεύουν όσο βαστάνε

βαστάνε πιότερο απ’ όσο μπορούν.
Θα κουβαλήσουμε πέτρες
θα σπάσουμε ξύλα
θα καθαρίσουμε τ’ αποχωρητήρια.
Μαζί κι εγώ.
*
Θέλω να κοιτάξω κατά έξω

εκεί τα πράματα δεν είναι τόσο δύσκολα
τ’ αλουμινένια κύπελλα τα σταμνιά οι κατσαρόλες
η πιατοθήκη με πλυμένα πιάτα κάθε πρωί
άντικρυ στο παράθυρο
ένα τετράγωνο μαλακό φως πορτοκαλί
δε διπλώνεται-απλώνεται.
Μια Δευτέρα από χιόνι

μια Τρίτη συνέχεια της Δευτέρας
δεν άρχισε δεν τέλειωσε τίποτα.
Το σπασμένο κουπί
το καμπανάκι της φουρτούνας
μια ομπρέλα-
η αιώνια υποψία της υποκρισίας.
Οι φωνές παίρνουν πάντα τη στάση

ενός πτώματος χωρίς παπούτσια.
La alambrada desde dentro. La alambrada desde fuera.
Pienso cómo el rechazo
no es algo estable -
como la silla detrás de la puerta.
13 de diciembre
La pelota siempre entre

dos patadas
y yo los veo jugar
único espectador
castigado por no estar triste.
Los hombres trabajan tanto como soportan

soportan más de lo que pueden.
Llevaremos piedras
cortaremos madera
limpiaremos los baños.
Yo también.
Quiero ver desde fuera

las cosas no son tan complicadas
las tazas de aluminio, los taburetes, las ollas
la alacena con los platos limpios cada mañana
frente a la ventana
un cuadrado de luz tibia y naranja
que no se pliega -que se pliega.
14 de diciembre
Un lunes de nieve
un martes que continúa el lunes
no comienza ni termina nada.
Una rama cortada
la campana de la fortuna
un paraguas -
la eterna sospecha de la hipocresía.
Las voces toman siempre el porte

de un cadáver sin zapatos.
*
Η λάσπη
από κάποιο σημείο και πέρα
δεν είναι λάσπη.
Πατάς ελεύθερα.
Λοιπόν
καλά τα βολεύουν
οι πεθαμένοι.
Τι Σάββατο γίνεται ένα σφυρί στο τέλος του δρόμου.

Περπατάμε περπατάμε ξέρουμε
περπατάμε πουτουλώντας τον άνεμο
γέρνοντας λίγο πιό μπροστά το κεφάλι μην ακούσουμε
το θόρυβο πού κάνει πίσω μας η σκιά μας.
Υστερα ψάχνουμε να κολλήσουμε μέ αλευρόκολλα

ένα κομμένο κεφάλι.
Είμαστε καθαροί καρτεράμε την ώρα μας

δίκαιοι κι αποφασισμένοι
το χιόνι απλώνεται ήσυχο .
κάτου απ' τις μαύρες μυγδαλιές και τα σύρματα
μαζί με τις ρίζες πού κουλουριάζονται στην κάτου πέτρα
αφήνοντας πάνου ένα σπουργίτι πεινασμένο.
*
Καλός καιρός της λησμονιάς
και της γνώσης της λησμονιάς.
Πιό πέρα οί άνθρωποι θυμώνουν,
πιό πρίν δέν ξέρουν.
Δέντρα γυμνά και προτομές.
Οί κάργιες περπατούν στο χιόνι.
El barco
a partir de cierto punto
no es barco.
Caminas libremente.
Entonces
se acomodan bien
los muertos.
15 de diciembre
El sábado se vuelve un martillo al final del camino.

Caminamos caminamos sabemos
caminamos cortanto el viento
inclinando un poco la cabeza para no escuchar
qué hace nuestra sombra detrás de nosotros.
Más tarde intentamos recoger el algodón

una cabeza cortada.
16 de diciembre
Estamos limpios mientras esperamos nuestra hora

justos y determinados
la nieve se extiende tranquila
sobre los negros almendros y sobre la alambrada
junto con las raíces que se enredan bajo las piedras
dejando debajo un gorrión hambriento.
Buena oportunidad de olvidar

y de conocer el olvido.
Más tarde los hombres se enojan,
antes no sabían.
Árboles desnudos y bustos
Los cuervos caminan por la nieve.
Ολα τα παραλείψαμε
αφήσαμε
ένα φλιτζάνι τσάι στο τραπέζι
γιά κείνον πού δεν ήρθε·
ένα φλιτζάνι - δέν αχνίζει πιά.
Καλά πού δεν ήρθε, λέει το χιόνι·

καλά πού δεν ήρθε, - είναι καλό το χιόνι.
Έχει κρύο. Καθαρίσαμε πατάτες.

Πλύναμε τα χέρια μας. Χτενιστήκαμε.
Μείναμε ορθοί με την τσατσάρα στο χέρι.
Πάντα μια τσατσάρα διατηρεί τις αμφιβολίες της
πως τόσο απλά δεν είναι τα πράματα.
Ούτε γελάδα ούτε σκυλί στα χωράφια.

Ο φρουρός στη σκοπιά με σηχωμένα πέτα.
Ο αγέρας πήρε το χνούδι απ' τα πράγματα.
Τίποτα δεν είναι μαλακό.
Μια γυναίκα βγήκε στο κατώφλι της

αναβει το μαγκάλι της
ο αγ΄ρας πήρε τη θέση της στην κάμαρα
έμεινε η μυρωδιά του κάρβουνου
κι η γυναίκα όμοια με την πόρτα.
Αν πέσει ένα γέλιο στον άνεμο

δεν είναι μήτε από χαρά μήτε απο πείσμα·
είναι ένα γέλιο πού δεν έχει τίποτα
μήτε το φόβο πώς δέν είναι τίποτα.
Θα ύπαρχουν βέβαια ορισμένα πράγματα

κι έξω απ' τον καθρέφτη
κάθουμαι και καπνίζω
άν προφτάσω.
Todos hemos fallado
abandonamos
una taza de té sobre la mesa
para quien no vino;
una taza -que no se evapora.
Tanto mejor que no vino, dice la nieve;

tanto mejor que no vino, -la nieve es buena.
19 de diciembre
Hace frío. Pelamos las papas.

Nos lavamos las manos, Nos peinamos.
Permanecimos de pie con el peine en una mano.
Un peine siempre confirma las dudas
de cuán simples no son las cosas.
20 de diciembre
No hay vacas ni perros en el campo.

El centinela en su vigía con su cuello levantado.
El aire se llevó el polvo de las cosas.
La nada no es tierna.
Una mujer salió a la puerta.

Enciende su estufa
el viento tomó su lugar en el cuarto
permanece el olor a carbón
y la mujer se parece a la puerta.
Si cae una risa en el viento

no es de alegría ni de terquedad;
es una risa que no lleva nada
ni siquiera el miedo de no ser nada.
21 de diciembre
Evidentemente, existirán algunas cosas

fuera del espejo
me siento y fumo
si tengo la oportunidad
Οταν βγαίνουμε τη νύχτα γιά κατούρημα

είναι το φεγγάρι πάνου μας.
Μια μακρινή συγγένεια
κι η μυρωδιά κανέλας καί ζάχαρης
ύστερα γίνεται πιό δυνατό το κρύο.
Η ίδια ρυτίδα βρίσκεται πάντα

κάτου απ’ το κάθε όχι.
Μονάχα που πληθαίνουν
και βαθαίνουν.
Κάθε πρωί κοπάδια αγριόχηνες

τραβάνε κατά το νοτιά.
Εμείς τις βλέπουμε ασάλευτοι.
Κουράζεσαι να κοιτάζεις ψηλά.

Σε λίγο σκύβουμε πιο κάτου το κεφάλι.
Το παράθυρο φέρνει τον ουρανό

σε μικρά τετράγωνα.
Όλα βασανισμένα
σαν τις γριές που μαζεύουν ραδίκια.
Κι οι πέτρες.
Τέτοιον καιρό γεννήθηκε ο Χριστός;
Οι τοίχοι είναι τέσσερεις

τούς μετράω
τα δάχτυλα μου πέντε
τα μετράω.
22 de diciembre
Cuando salimos a orinar en la noche

la luna está encima nuestro.
Una afinidad lejana
y un olor a canela y azúcar
luego el frío se vuelve más intenso.
23 de diciembre
La misma arruga se encuentra siempre

debajo de cada no.
Solamente ellas se multiplican
y se profundizan.
24 de diciembre
Cada mañana una manada de gansos salvajes

se dirigen rumbo al sur.
Nosotros los miramos, inmóviles.
Uno se cansa de mirar para arriba.

Y rápido bajamos la cabeza.
25 de diciembre
La ventana trae el cielo

en pequeños cuadrados.
Todo es tormentoso
como las ancianas que recogen las achicorias.
Y las piedras.
¿Por estos tiempos nació Cristo?
27 de diciembre
Las paredes son cuatro

las cuento
mis dedos, cinco
los cuento.
Ασπρο σεντόνι άσπρη Τρίτη
άσπρο άλογο
λασπωμένο χιόνι
δε βρίσκω τον αριθμό
δε γίνεται ν' αποφασίσω.
Περνώ μέσα στο δάσος

πιό μέσα είναι το κοιμισμένο λιοντάρι
περπατάω σιγά μ' ένα πουλί στον ώμο μου.
2 Ιανουαρίου 1949
Κόβουμε βόλτες στο λουρίδα του δρόμου

πού μας έχουν ορίσει
οι γέροι παίζουν τα κομπόλογια τους
πάνου-κάτου πάνου-κάτου στο ίδιο μέρος
δεν κουνάμε τα χέρια
κουνάμε το κεφάλι
χαιρετάμε κάποιον πού δεν φαίνεται.
Φιλίες με τα σύγνεφα δεν πιάσαμε.
4 Ιανουαρίου
Κι άξαφνα
μια θύμηση από πουλιά
που βούλιαξαν στο άγνωστο.
Τα τρία φωτισμένα παράθυρα

στο κλειστο σπίτι.
Είταν δικό μας κάποτε;
Ολα είναι
όπως το φώς πού μας λείπει.
Blanco lino, blanco martes
blanco caballo
embarrada nieve
no encuentro el número
no puedo decidirme.
29 de diciembre
Atravieso el bosque
más adelante hay un león dormido
camino lento con un pájaro en mi hombro.
2 de enero de 1949
Paseamos por el borde del camino

que nos delimita
los ancianos juegan con su komboloi
de arriba abajo de abajo arriba desde el mismo lugar
no agitamos nuestras manos
agitamos la cabeza
saludamos a alguien que no aparece.
No hemos entablado amistad con las nubes.
4 de enero
Y de repente
un recuerdo de los pájaros
se hunde en lo desconocido.
5 de enero
Tres ventanas iluminadas

en la cerrada casa.
¿Fueron nuestras alguna vez?
Todo es
como la luz que nos falta.
Τι φεγγάρι έχει
πολλές ξενοίχιαστες κάμαρες.
Γι' αύτο λοιπόν;

Γι' αύτό.
Ολα στη μέση τα παράτησα - είπε·

άφησέ με.
Θυμήσου.
Δε μ' ακούνε τα χέρια μου.
Ολα στη μέση τα παράτησα·
λυπήσου με.
Τα ζώα κι οι καρέκλες
έχουν τέσσερα πόδια.
Εγώ ένα.
Πρέπει να δένεις μόνος σου τα χέρια σου.

Τα δένεις.
Η νύχτα κόβει τα σκοινιά.
Εσύ τουλάχιστον καθρέφτη

πές μου
μου πηγαίνει στο μέτωπο τούτη η φτυσιά;
Πίσω μου το παράθυρο

σα να φορτώθηκα στα ράχη μου
ένα πανέρι λουλούδια.
Ακόµη ;
Πάλι ;
Μη σκέφτεσαι.
6 de enero
La luna tiene
muchas habitaciones vacías.
¿Será por eso entonces?

Será por eso.
8 de enero
Todo lo que dejé por la mitad -dice;

déjame.
Recuerda.
Mis manos no me escuchan..
Todo lo que dejé por la mitad;
siento pena por mí.
Los animales y las sillas
tienen cuatro patas.
Yo, una sola.
10 de enero
Debes atarte las manos por ti mismo.

Las atas.
La noche corta la soga.
12 de enero
Espejo, tú al menos
dime
¿combina esta saliva con mi frente?
13 de enero
Detrás de mí, la ventana

como si me cargaran en la espalda
una cesta con flores.
¿Todavía?
¿Otra vez?
No pienses.
Πολιορκώ το μαύρο σημάδι βήμα-βήμα

διπλασιάζω το πράσινο ενός φύλλου
πολλαπλασιάζω μιάν αίσθηση ησυχίας
χρησιμοποιώ μεταφορές, μεταφέρω
άλλοτε αλλού πουθενά.
Αξαφνα νιώθω να βρίσκομαι
πολιορκημένος απ' το μαύρο σημάδι.
Το σπίτι μας, έλεγες. Ποιό σπίτι;

Το σπίτι μας είναι κεί πέρα
με το μόνο κρεββάτι
με τη σκούπα
με τ' ανύποπτα ποιήματα
όχι ακόμη σκισμένα.
Μιλάει
τα πιό κοινά λόγια του κόσμου.
Αυτός πού ξέρει τί γίνεται
κάτου απ' τις πέτρες,
καταλαβαίνει.
Ενα σταμάτημα.
Δεν ψάχνεις.
Τί καλά πούναι απόψε.
Δυό πουλιά κοιμήθηκαν στις τσέπες σου.
Ακούμπησε το μέτωπό του

στο τραπέζι με το ψωμί
ήσυχος σαν άγαλμα
ανάμεσα στη δόξα και στο θάνατο.
15 de enero
Asedio poco a poco la señal negra

redoblo el verde de una hoja
multiplico una sensación de tranquilidad
utilizo metáforas, otras veces
llevo ninguna parte a otro lugar.
Me siento incómdo de encontrarme
asediado por la señal negra.
18 de enero
Nuestra casa, decías. ¿Cuál casa?

Nuestra casa está más allá
con una sola cama
con una escoba
con despreocupados poemas
todavía no desgarrados.
20 de enero
Habla
las palabras más comunes del mundo.
Aquel que sabe qué pasa
bajo las piedras,
comprende.
21 de enero
Una pausa.
No busques.
Qué hermosa noche.
Dos pájaros se dormían en tus bolsillos.
22 de enero
Se tocó la frente
sobre la mesa con un pan
tan calmo como una estatua
entre la gloria y la muerte.
Επιτέλους
ο καθρέφτης σου δείχνει
τα κομμένα σου χέρια
ενώ δεν έχεις χέρια να χειροκροτήσεις
τη νίκη σου.
Ακούμπησα το στόμα μου στη θύμηση σου

ξενύχτησα τον πόνο και την ηδονή
ανάμεσα σε τέσσερα κεριά
σβησμένων στίχων.
Γιά μια στιγμή απαγγιάσαμε

στον τοίχο του αποχωρητήριου.
Εκοβε ο αγέρας.
Ενας γέρος κοιτούσε το σύγνεφο.
Τον κοίταξα πού χαμογέλαγε
μέσα στο φώς του σύγνεφου - έτσι ήσυχος
έτσι μακριά απ' τον πόθο και τον πόνο -
τον ζήλεψα.
Οι γέροι συμφωνούν με τα σύγνεφα.

Κι αργούμε να γεράσουµε.
Θέλω να παρομοιάσω ένα σύννεφο

μ’ ένα ελάφι.
Δεν το μπορώ.
με τον καιρό λιγοστεύουν
τα καλά ψέματα.
Έρχεται η νύχτα
με τα χέρια της κάτου απ’ τις μασκάλες
μες στην καπνιά του φόβου μας
23 de enero
Finalmente
el espejo te muestra
tus manos cortadas

por lo que no tienes manos para aplaudir
tu victoria.
24 de enero
Posé mi boca en tu recuerdo

velé el dolor y el goce
entre cuatro candelas
de versos apagados.
25 de enero
Retrocedimos por un instante

contra la pared del baño.
Cortó el viento.
Un anciano miraba una nube
y vio que sonreía
dentro de la luz de la nube - así de calma
así de lejos del placer y del dolor -
lo envidié.
Los ancianos acordaron con las nubes.

Y tardamos en envecejer.
26 de enero
Quiero parecerme a una nube

a un ciervo.
Pero no puedo.
Con el tiempo disminuyen
las buenas mentiras.
30 de enero
Llega la noche
con sus manos bajo las axilas
bajo el hollín de nuestro miedo
αμίλητη.
Ολες οι υποψίες βεβαιωμένες.
Τίποτα δεν κρύβει το σκοτάδι.
Μια νυχτερίδα μπήκε απ’ το παράθυρο.

Δεν έχει σημασία.
Μητέρα νύχτα - είπε˙

τύλιξέ με στα μαύρα μαλλιά σου
διάτρητον απ’ τ’ άστρα σου
ζώντας την ταπείνωση
να μην είμαι νεκρός.
(Μιλούσε μόνος προς τον τοίχο.
Η έμφαση ήταν φανερή
ίσως ελπίζοντας πως κάποιος τον ακούει).
Στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων

ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΙ ΛΗΜΝΟΥ, 1948-1949
sin habla.
Todas las sospechas certificadas.
La oscuridad nada esconde.
Un murciélago entró por la venta.

No tiene importancia.
31 de enero
La madre noche – dice:

envuélveme en tus negros cabellos
horadado por tu estrella
viviendo la humillación
de no estar muerto.
(Hablaba solo frente al muro.
El énfasis era evidente
esperando tal vez que alguien lo escuche).
Campo de concentración de presos políticos

KONTOPOÚLI, LEMNOS, 1948-1949
III
III
18 Ιανουαρίου 1950
Είναι πολλοί οι πεθαμένοι

πάρα πολλοί.
Δε χωράμε. Στριμωχτήκαμε.
Εωασ γλάρος
τίωαξε την πετσέτα του.
Κανείς δε σκούπισε τα χέρια του.
Κανείς δεν είδε.
Είπες :
ένα καράβι
γραμμένο με κιμωλιά
στη µέσα πόρτα της φυλακής.
Τον ξεγελάς το θάνατο ;

Δεν τον ξεγελάς.
3 Φεβροθαρίου
Ολη τη νύχτα οι πεθαμένοι

ροκανάν κομμάτια πάγο απ' το φεγγάρι.
Δεν ξέροθμε πιά τί να κάνουμε
να μην ακούμε
Και το ποντίκια τρώνε το ψωμί μας.
Ο φόβοσ είναι µεγαλύτεος άπ' την οργή.
7 Φεβροθαρίου
Ισκιοι φορτωµένοι πέτρες

το συρματόπλεγμα
ξέχασες τη σωστή προφορά
του ονόµατος σου.
Μια μαύρη γάτα τρέχει
με το φεγγάρι δεµένο στην ουρά της.
Παράξενο.
Τόσο μεγάλη σιγαλιά
και κανείς δεν ξυπνάει.
18 de enero de 1950
Los muertos son numerosos

muy numerosos.
No cabemos. Fuimos apilados.
Una gaviota
sacudió sus ropajes.
Nadie ha sacudido sus manos.
Nadie la vio.
27 de enero
¿Dices?
Un barco
escrito con tiza
sobre la puerta interior de una celda.
¿Engañas a la muerte?
No la engañas.
3 de febrero
Toda la noche los muertos

roen los pedazos de hielo de la luna.
Ya no sabemos qué hacer
para no escuchar.
Y los ratones comen nuestro pan.
El miedo es mayor que la ira.
7 de febrero
Sombras que cargan piedras

alambres de púas
has olvidado la pronunciación correcta
de tu propio nombre.
Una gata negra corre
con la luna atada a su cola.
Extraño.
Grande es el silencio
y nadie se despierta.
15 Φεβρουαρίου
Πού τελειώνει τούτο το συρματόπλεγμα;

Τα σαλιγκάρια σέρνουνται στα ρούχα των σκοτωμένων.
Κι όμως δεν ήρθαμε στον κόσμο
μόνο για να πεθάνουμε.
Αφού τα ξημερώματα
μυρίζει λεμονόφλουδα.
Παγωμένος ήλιος. Δε ζεσταίνει.

Δέκα μέρες φουρτούνα.
Οι άρρωστοι δεν έχουν όρεξη.
Όλοι είναι άρρωστοι.
Πολλά ψωμιά πετάμε στη θάλασσα.
Τα τρώνε τουλάχιστο οι γλάροι.
Η κουβέντα κόβεται γρήγορα.
Μένουμε απ’ όξω απ’ τη φωνή μας.
Ακούμε, δεν ακούμε τα κύματα.
Κάτου από κάθε λέξη
είναι ένας πεθαμένος.
Ετούτοι οι άνθρωποι πολλά έχουν καταλάβει

μιλάνε λίγο, δε μιλάνε καθόλου
κρατάνε κάμποσα κλειδιά στις τσέπες τους
δεν έχουνε ν’ ανοίξουν καμιά πόρτα.
Την Κυριακή το βράδυ κάθουνται
στην πέτρινη σκάλα
δεν κοιτάζουν τ’ αστέρια
δεν ακούνε τη θάλασσα
δε δυσκολεύουνται στον ύπνο.
Αν είναι τίποτα καλό ναρθεί

θαρθεί από δαύτους.
Ασπρο το φεγγάρι
τυμπανισμένο
15 de febrero
¿Dónde acaba este alambre de púas?

Los caracoles se arrastran hasta la ropa de los muertos.
Y todavía no vinimos al mundo
solamente para morir.
Luego del amanecer
huele a limones.
19 de febrero
Sol glacial. No calienta.

Diez días de tormenta.
Los enfermos no tienen hambre.
Todos están enfermos.
Mucho pan es arrojado al mar.
Al menos lo comen las gaviotas-
La conversación se interrumpe rápido.
Quedamos fuera de nuestra propia voz.
Escuchamos, no escuchamos las olas.
Bajo cada palabra
hay un muerto.
21 de febrero
Aquellos hombres han entendido tantas cosas

hablan poco, no hablan en absoluto
llevan muchas llaves en sus bolsillos
y no tienen ninguna puerta para abrir.
El domingo a la noche se sientan
sobre la escalera de piedra
sin observar las estrellas
sin escuchar el mar
no tienen problemas para dormir.
Si algo bueno ha de llegar

llegará por ellos.
23 de febrero
Blanca la luna
percutiendo
σαν την κοιλιά του πνιγμένου.
Ο Μανόλησ έλεγε :
όλα θα πάν καλά.
Τόλεγε η καρδιά του Μανόλη.
Ο Μανόλης
κάτου στο βαθύ νερό
με τα τυφλά φύκια.
Το κλεφτοφάωαρο παραμονεύει δυό σπασμένα χέρια

και το κοµµένο πόδι δεν ήξερες αν είναι το δικό σου.
Τότε είταν πού σμίξαμε κάτου απ' το μεγάλο τοίχο
δρασκελώντας καθένας μονάχος του
ετούτο το κοµμένο πόδι πού είταν το δικό μας.
3 Μαρτίου
Οι µπόγοι των εξορίστων στο γήπεδο.

Το σπίρτο πού ανάβεις κάνει πολύ θόρυβο.
Το τσιγάρο βγάζει μεγάλη φλόγα.
Φυλάξου.
24 Απριλίου
Η σκιά του φύλλου είναι ανάποδη απ' τον ήλιο.

Βγάλε τα παπούτσια σου. Ξεχουράσου. Αλλιώς θυμήσου.
Τα χέρια των ξυλοκόπων µυρίζουν ρετσίνι.
Μικρά κορίτσια πίσω απ' τα καλάθια
συγυρίζουν τα μαβιά και τα κόκκινα.
Το λάθος σου είναι πού δε θέλεις να πεθάνεις.

Μα ίσως κι οι πεθαμένοι να πεινάνε.
25 Απριλίου
Εφέτος τα κοράκια είναι τα κεραµίδια

στη στέγη του καλοκαιριού.
Ο φόβος ψάχνει σαν το χέρι του τυφλού
como el vientre de un ahogado.
Manolis decía:
todo estará bien.
Eso decía el corazón de Manolis.
Manolis
bajo las aguas profundas
con las algas ciegas.
24 de febrero
La linterna espía dos manos rotas

y el pie cortado no sabes si es el tuyo.
Entonces estábamos reunidos bajo el gran muro
saltando cada uno por su cuenta
ese pie cortado que era el nuestro.
3 de marzo
Los rebaños de deportados sobre el terreno.

Las velas que encendemos hacen mucho ruido.
Del cigarro sale una gran llama.
Mantenla.
24 de abril
La sombra de la hoja es un sol dado vuelta.

Quítate tus zapatos. Descansa. De algún modo, recuerda.
Las manos de los leñdores huelen a resina.
Pequeñas niñas tras las cestas
separan las oscuras de las rojas.
Tu error radica en no querer morir.

Pero tal vez los muertos también tienen hambre.
25 de abril
Este año los cuervos son tejas

sobre el techo del verano.
El miedo va a tientas como la mano de un ciego
γιά το χερούλι της πόρτας.
Εσύ κάθεσαι στην πέτρα
είσαι ήσυχοσς γιατί 'σαι κουρασμένος
είσαι καλός γιατί φοβήθηκεσ πολύ
ξεχνάς εύκολα γιατί δε θέλεις νά θυμάσαι
δεν ξεχνάς.
1 Μαϊου
Ο φαντάρος πάτησε το τσιγάρο του στο χώμα.

Τι εύκολα που πατιέται το κάθε τι,
Απέναντι είναι το Λαύριο.
Ποιος είναι που έλεγε: οι θερίστριες

με τα δρεπάνια των χελιδονιών;
Κλείσε τ’ αυτιά στις παλάμες.

Ντροπή. Ντροπή.
3 Μαϊου
Οι άνθρωποι κάθουνται στον ήλιο

βγάζουν τα σακάκια τους
οι αρβύλες γίνονται στενάχωρες
οι μασκάλες των φαντάρων ιδρώνουν.
Τρίβεις λίγο θυμάρι στα δάχτυλα.
Έτσι σιγά-σιγά μεγαλώνουμε

πάνου απ’ το δεύτερο θάνατο.
4 Μαϊου
Κάποιος καπνίζει πλάι στο φυλάκιο.

Ο αποσπερίτης κοιτάζει πάνου απ’ το βουνό
σα νάκανε λάθος στην πόρτα.
Οι ηλεκτρικοί στύλοι σκοτεινιάζουν
τεντώνονται πολύ
φοβούνται μη σκύψουν.
hacia el picaporte de una puerta.
Y tú te sientas sobre una piedra
estás tranquilo porque estás cansado
eres bueno porque has tenido mucho miedo
y olvidas fácilmente porqué no quieres recordar
pero no olvidas.
1 de mayo
El soldado pisó su cigarro contra el piso.

Qué fácil que es pisar todas las cosas.
En frente está Lavrio.
¿Quién lo decía: los segadores

con su guadañas con forma de golondrinas?
Cierra tus oídos con tus manos.

Vergüenza. Vergüenza.
3 de mayo
Las personas se sientan al sol

se quitan sus sacos
las botas se entristecen
las máscaras de los soldados transpiran.
Frotas un poco de tomillo entre tus dedos.
Así, poco a poco, vamos creciendo

a través de la segunda muerte.
4 de mayo
Alguien fuma detrás de la garita del centinela

el Lucero de la noche mira más allá de la montaña
como si se hubiera equivocado de puerta-
Los polos eléctricos se oscurecen
estirándose tanto
que temen quebrarse.
5 Μαϊου
Πολλά μας χρωστάνε.

Αν δεν τα πάρουμε πίσω
τα χρωστάμε κι αυτά.
Μουχλιάσαν τα σανίδια από την υγρασία

σκέβρωσαν τα παράθυρα σπάσαν τα τζάμια
λερωμένα σεντόνια τ’ άρβυλα φαρδιά
το ψωμί δε μυρίζει
οι άνθρωποι λίγνεψαν πολύ
αγιάσαν.
6 Μαϊου
Κάποιος µίλησε. Ο άλλος δεν αποκρίθηκε.

Είναι παλιά τά λόγια κάτου απ' τα µάτια
σαν τα τρύπια παπούτσια κάτου απ, το κρεββάτι.
Η λάµπα &νάβει στό νοσοκομείο

όπως κλείνει ένα παράθυρο.
Νικήσαμε, είπες ;
Αοπλη νίκη, άµφίβολη, λησµονηµένη κιόλας.
Απ' τη μια κι απ' την άλλη µεριά συρματόπλεγμα.

Βλέπεις ίσα. Δεν είναι άλλος δρόµος.
Νικήσαµε, είπες.
*
Ενα καράβι φεύγει άλλο έρχεται

ένας άνθρωπος έρχεται άλλος φεύγει -
πού τελειώνει επιτέλους ο θάνατος ;
Η στάχτη σκεπάζει τη φωτιά

η σημαία τό σκοτωμένο.
Αυτός πού νίκησε αυτός πού νικήθηκε
κάτου απ τη σηµαία ή χωρίς τη σηµαία
5 de mayo
Mucho nos deben

si nada hemos recuperado
es porque nosotros también les debemos.
Las tablas se han estropeado por la humedad

las ventanas se deformaron, los cristales están rotos
sábanas sucias botas manchadas
el pan no tiene olor
los hombres han perdido tanto peso
que se han derretido.
6 de mayo
Alguien habló. Pero el otro no respondió.

Están gastadas las palabras bajo nuestros ojos
como los zapatos agujereados bajo la cama.
Una lámpara se enciende en el hospital

como se cierra una ventana.
¿Hemos vencido? Preguntas.

Victoria sin armas, dudosa y ya olvidada.
Por un lado y por el otro, alambres de púas.

Miras de todos modos. No hay otro camino.
Hemos vencido, dices.
Un barco se va y otro llega

un hombre llega y otro se va -
¿Dónde termina finalmente la muerte?
Las cenizas recubren el fuego

la bandera asesinada.
Aquel que ha vencido aquel que ha sido vencido
bajo la bandera o sin la bandera
πεθαμένος.
Ποτέ δε θα µάθεις αν μετάνιωσε.
Βραδιάζει.
Εύκολα πάλι ξεγελιόµαστε
παζαρεύοντας δυό δράµα ελπίδα
µε πέντε κάλπικα αστέρια.
7 Μαϊου
Μαύρο κατάµαυρο νησί

πάνω απ' τη µαύρη πέτρα ανάβουν τα λαµπιόνια
μεγάλοι ποντίκοι περνοδιαβαίνουν στ' αποχωρητήρια
στέκουνται ακούνε τα μεγάφωνα
µας κοιτάζουν στα μάτια δε βιάζουνται
ύστερα φεύγουν ήσυχα.
Γδαρµένα κριάρια κρέµονται

πάνου απ' τον ύπνο µας.
8 Μαϊου
Δυό πέδιλα στο βράχο. Ενα σκοινί μουσκεμένο.

Εκείνος που ψαρεύει στην άλλη μεριά.
Οι δυό πού κάθουνται στο ξερό χόρτο.
Το σύρμα πού κάθεται πάνου απ' όλους μας.
Πώς σμίγουν πάλι ; Πώς σμίγουμε;
Οι φαντάροι κοιτάνε µην τους βλέπουν

γιά να χαµογελάσουν.
9 Μαϊου
Πικρό τσιγάρο του στρατιώτη στην ακρογιαλιά

το πρώτο αστέρι σαν κοιταγμένο από ξένο παράθυρο
το ψωμί στο ταγάρι. Μας ξεχάσανε.
Ησυχο λιμανάκι συγνρισμένο στο απόβραδο

καθόλου δέ μαντεύει τις νύχτες μας
σαν τον αγέρα πού κοιμάται µέσα σε µια καµπάνα.
muerto.
Nunca sabrás si se ha arrepentido.
Se hace tarde.
Otra vez somos fácilmente engañados
cambiando dos monedas de esperanza
por cinco estrellas falsas.
7 de mayo
Isla negra, totalmente negra

sobre la pierda negra se encienden las luces
los ratones más grandes van y vienen dentro del baño
se detienen al escuchar el megáfono
nos miran a los ojos, no tienen prisa
luego se marchan en silencio.
Los carneros a rayas cuelgan

bajo nuestro sueño.
8 de mayo
Dos zapatos sobre la roca. Una cuerda empapada.

Alguien pesca en la otra orilla.
Dos que se sientan en la hierba seca.
La cerca que se yergue sobre todos nosotros .
¿Cómo reunirse de nuevo? ¿Cómo nos reuniremos?
Los soldados observan a quienes no los ven

cuando sonríen.
9 de mayo
Es amargo el cigarro del soldado en la playa

la primera estella como si fuera vista desde una ventana ajena
el pan todavía en la bolsa. Nos han olvidado.
Pequeño puerto tranquilo rodeado por el anochecer

no adivina nada de nuestras noches
como el viento que duerme dentro de una campana.
Αχ, ψάρια, ψάρια, ψάρια
µες στο τυφλό νερό.
10 Μαϊου
Το κρεβάτι της εκστρατείας στον ώμο μας

τ’ αλουμινένιο πιάτο στο σάκο
όλο το σπιτικό μας κάτου απ’ τη μασκάλη μας
όλος ο κόσμος στη ράχη μας. Πορεία.
Πότε γκρινιάζουμε πάνου απ’ το ψωμί

πότε κρυβόμαστε πίσω απ’ τον καπνό του τσιγάρου
πότε περιμένουμε μαζί μαζί
πότε φοβόμαστε χώρια.
Πολύ μακριά τραβήξαμε.

Τέτοιαν ώρα ποιος θα περάσει;
11 Μαϊου
Στενόμακρη ατέλειωτη παράγκα

σαν ένας δρόμος σ’ άγνωστη πολιτεία
δεν ξέρεις τη γλώσσα αυτής της πόρτας.
Ένας άρρωστος βήχει στο βάθος

δυο άλλοι παίζουν τάβλι
αυτός στρώνει το κρεβάτι του
αυτός κοιτάζει τις μύγες στα τζάμια
πίσω απ’ τις μύγες κοιτάζει τη θάλασσα
ένα καράβι ανεμοδέρνεται.
Λοιπόν να βουλιάξεις-
είναι κι αυτός ένας τρόπος να ζήσεις;
11 Μαϊου
Τα κτίρια κι οι πέτρες με το απόβροχο

αλλάζουν χρώμα.
Δυο γέροι κάθουνται στον πάγκο. Δε μιλάνε.
Ah, pescador, pescador, pescador
dentro del agua ciega.
10 de mayo
La cama del campo sobre nuestros hombres

el plato de aluminio en el saco
todo el hogar bajo nuestros brazos
todo el mundo en nuestras espaldas. En marcha.
Cuando nos quejamos delante del pan

cuando nos escondemos bajo el humo del cigarro
cuando esperamos todos juntos
cuando tememos separadamente.
Hemos partido muy lejos.

¿A esa hora quién pasará?
11 de mayo
Barraca interminable a lo largo

como la calle de una ciudad desconocida
no se conoce la lengua de esa puerta.
Uno de los enfermos tose en el fondo

otros dos juegan a los dados
aquel yace sobre su cama
el otro mira las moscas sobre los vitrales
detrás de las moscas se ve el mar
un barco lucha contra el viento.
Puedes hundirte-
¿es esa también una forma de vivir?
11 de mayo
Los edificios y las piedras con la lluvia

han cambiado de color.
Dos ancianos sentados en el parque. No hablan.
Τόσες φωνές και ν’ απομένει τόση σιωπή.
Οι εφημερίδες γερνάνε σε μια ώρα.
Θέση-άρση, θέση-άρση
μονοτονία της αλλαγής -θέση˙
άρση-θέση, στροφή-αντιστροφή
κι ούτε θυμός ούτε λύπη.
Το βραδινό σιωπητήριο˙
το ίδιο βαρύ γι’ αυτόν που χτύπησε
γι’ αυτόν που χτυπήθηκε.
Οι άνθρωποι κάθουνται στις πέτρες

κόβουν τα νύχια τους.
Οι άλλοι πεθάνανε.
Τους ξεχάσαμε.
13 Μαϊου
Δώ πέρα η μέρα κρατάει πολύ

ύστερα μονομιάς βραδιάζει
ο ύπνος γίνεται δύσκολος
ακούς αυτούς πού ροχαλίζουν κάτου απ' τις κουβέρτες
ακούς τα γένεια τους πού μεγαλώνουν
ακούς πού ξόνουν τ' αχαμνά τους βλαστημώντας.
Αργότερα πού πέφτει ο αέρας

µένει ένας ήχος χάρτινος στή νύχτα
κι άξαφνα ο ξύλινος κρότος
απ' τα βλέφαρα πού ανοίγουν
να κυνηγήσουν τα όνειρα.
14 Μαϊου
Τους συνηθίσαµε τους γλάρους

δε φέρνοθν μήνυµα
ανοιγοκλείνουν τα φτερά τους
σάμπως ν' ανοιγοκλείνουν τα παραθυρόφυλλα
ενός άδειου σπιτιού.
ΣυνηΘίσαμε τις νύχτες δίχως ύπνο

τον ύπνο κομµένο σε σπασμένα τζάμια
τους ανάπηρους μέ τα δεκανίκια τους
Tantas voces y queda tanto silencio.
Los periódicos envejecen en una hora.
Abajo y arriba, abajo y arriba

monotonía del cambio – abajo;
arriba y abajo, estrofa y antistrofa
ni cólera ni tristeza.
El silencio de la noche;
tan pesado para el que hirió
y para aquel que está herido.
Los hombres se sientan sobre las piedras

cortan sus sombras.
Los demás mueren.
Nos olvidamos de ellos.
13 de mayo
Aquí el día dura mucho tiempo

luego, de repente, llega la noche
el sueño se vuelve difícil
se los oye roncar bajo sus mantas
se escucha cómo crecen sus barbas
se escucha cómo se rascan y blasfeman.
Más tarde, al caer el viento

permanece el sonido del papel en la noche
y el incómodo crujir de la madera
desde las pupilas que se abren
para perseguir los sueños.
14 de mayo
Nos hemos habituado a las gaviotas

no llevan ningún mensaje
abren y cierran sus alas
como si abrieran y cerraran las hojas de la ventana
de una casa vacía.
Nos hemos habituado a las noches sin sueño

al sueño cortado en cristales rotos
a los enfermos y a sus muletas
τις βρωμισιές στ' ακρογιάλι
τις κουραµάνες πεταμένες στη θάλασσα
τις πατατόφλουδες κρεμασμένες στα βράχια
σαν άντερα βγαλμένα
τη σκιά ενός σύγνεφου αντίκρυ στο Σούνιο
τον ήχο της αλυσίδας πού πέφτει στο νερό το βράδι
συνηθίσαμε να μας ξεχνάνε.
Κι εκείνο το άγαλμα δίχως χέρια
είταν όμορφο
δεν ήξερες που έδειχνε
κι αν έδειχνε.
15 Μαϊου
Ο φρουρός κάθεται πίσω απ΄ το σύρμα

με τα πέτα της χλαίνης σηκωμένα.
Προχτές πρόσεξα τα χέρια του
είναι χοντρά και δυνατά
θάχε πρατήσει τη σημαία σε μια δική μας παρέλαση.
Τώρα κάθεται πίσω απ΄ τα όπλο του

σαν πίσω απόναν τοίχο.
Πίσω απ' τον τοίχο κάθεται η άνοιξη -
δεν μπορεί να τη δεί.
Εγώ τη βλέπω και χαμογελάω
κι είμαι λυπημένος
πού δεν μπορεί να τη δεί.
Εγώ πού µούχει δέσει σα μαύρο μαντίλι
τη σκιά του ντουφεκιού του γύρω στα μάτια
θέλω να δεί την άνοιξη και να χαμογελάσει.
16 Μαϊου
Ένας φαντάρος ακουμπάει στο στύλο του τηλέγραφου

καπνίζει το τσιγάρο του
ίσως ακούει το πιάνο απ’ τα μεγάφωνα.
Οι εξόριστοι μέσα στ’ αντίσκηνα
τρώνε το βραδινό συσσίτιο.
Το φεγγάρι είναι μεγάλο
σαν το μεγάλο καζάνι του μαγειρείου
που το πλένουν στη θάλασσα.
Και βέβαια δεν μπορεί να πρασινίζουνε

a los residuos en la orilla
a las rodajas de pan tiradas al mar
a las cáscaras de las papas colgando de las rocas
como intestinos arrancados
a la sombra de una nube frente a Sunión
con el sonido de las cadenas que caen sobre el agua al anochecer
Nos hemos habituado a lo que hemos olvidado.
Y esa estatua sin manos
era hermosa
no sabemos qué señala
ni si señala algo.
15 de mayo
El guardián se sienta tras la alambrada

con el cuello de su uniforme levantado.
Anteayer noté que sus manos
son fuertes y gruesas
él habría llevado la bandera en uno de nuestros desfiles.
Ahora se sienta sobre su arma

como detrás de un muro.
Detrás de la pared se asienta la primavera-
no la puede ver.
Yo lo veo y sonrío
y estoy triste
porque él no lo puede ver
Incluso yo, sobre quien él ha atado como un pañuelo negro
la sobra de su rifle alrededor de los ojos
quiero que vea la primavera y sonría.
16 de mayo
Un soldado se apoya sobre la columna del telégrafo

fuma su cigarro
tal vez escucha el piano por los altoparlantes.
Los deportados dentro de las tiendas
comen su cena.
La luna es grande
como el gran caldero de la cocina
que se lava en el mar.
Y no es posible que los árboles

στα κουτουρού τα δέντρα.
17 Μαϊου
Η βάρκα του νοσοκομείου καθρεφτισμένη στο νερό

άσπρη με μια βερυκοκκιά λουρίδα πάνου-πάνου
είναι όμορφη
έτσι μέσα στη γυάλα της πρωινής ησυχίας
σα μια παλιά λύπη μέσα σ’ ένα καινούργιο ποίημα.
18 Μαϊου
Εμάς μας παρατήσαν μέσα στις πληγές μας.

Βγαίνουν οι φαντάροι αγγαρεία
ξυπόλυτοι κουρεμένοι με σκισμένα χιτώνια
τους βλέπουμε από πέρα να κόβουν ξερόκλαδα
σκαρφαλωμένοι στο βουνό – σα να μας αγαπάνε.
Όταν βραδιάζει
κατηφορίζουν λίγο πριν το σιωπητήριο
κατουράνε στη θάλασσα παρέες-παρέες
κοιτάζοντας τα φώτα του Λαυρίου. Δε μιλάνε.
Κάτι περιμένουν. Κάτι περιμένουμε.

Όλη τη νύχτα απ’ όξω το φεγγάρι πριονίζει
μακριές σανίδες από μεγάλα δέντρα πεσμένα.
Για πόρτες. Ναι για πόρτες.
19 Μαϊου
Πληθύναν οι τρελοί κι οι ανάπηροι

τώρα ακριβώς
τώρα που καταλάγιασαν τα μεγάλα μαρτύρια.
Τα βράδια ακούγεται πάνου στην ταράτσα

η κραυγή του τρελού
μεγαλωμένη πάνου απ’ τη θάλασσα.
Τα μάτια μεγαλώνουν
σκοτεινά σκοτεινά
σα δυο γύφτικα άκρη-άκρη σε μια πόλη.
florezcan por azar.
17 de mayo
La barca de la enfermería se refleja en el agua

blanca con una línea de damasco de tanto en tanto
es bella
tan adentro de la pecera del silencio matinal
como un antiguo dolor dentro de un nuevo poema.
18 de mayo
Nos han abandonado con nuestras heridas.

Los soldados salen a hacer sus quehaceres
pies desnudos y rasgados dentro del lino
los vemos desde lejos cortando ramas
encaramados en las montañas – como si nos amaran.
Cuando cae la noche

descienden un poco antes del silencio
orinan por tandas en el mar
mirando las luces de Lavro. Sin hablar.
Algo esperan. Algo esperamos.

Toda la noche desde fuera la luna vio
grandes tablas de grandes árboles derribados.
Para puertas. Sí, para puertas.
19 de mayo
Se multiplican los locos y los lisiados

ahora precisamente
ahora que se calman los grandes suplicios.
Se escucha en la noche, sobre los techos

el grito de un loco
que se amplifica más allá del mar.
Los ojos se agrandan

sombras sombras
como dos gitanos en la frontera de una ciudad.
Κει μέσα δυο μισόγδυμνοι γύφτοι
πελεκάνε το σίδερο.
Τούτος ο χτύπος
σε δυσκολεύει να γράψεις ένα γράμμα
κι ακόμα πιότερο να γράψεις ένα ποίημα.
Εδώ τα πάντα γραφτήκαν με το αίμα.
22 Μαϊου
Ηρθε το απόγευμα όπως έρχεται

κάποιος πού λείπει πολλά χρόνια
µε κάτι αποσκευές ξεθωριασμένες
όλο σφραγίδες από ξένα τελωνεία.
Γιά μας ήρθε.

Δε μας γνωρίζει.
Τον γνωρίσαμε.
24 Μαϊου
Γράψαμε τόσες ωραίες διαθήκες

ποτέ δεν ανοίχτηκαν
δεν τις διαβάσανε
γιατί εμείς δεν πεθάναμε.
Είπαμε πράματα
πού μια φορά κανείς τα λέει
δώσαμε πράματα
πού μια φορά κανείς τα δίνει.
Μεγάλα λόγια
τόσο απλά
σαν τα κουτάλια στα σακκίδια
των σκοτωμένων.
Είδαμε την αίωνιότητα

ολόσωμη καθρεφτισμένη
στα γυαλάκια του µύωπα
πού τον σκοτώσαν πρίν δυό µήνες.
Και, σκέψου, τώρα

Mientras que dentro dos gitanos a medio vestir
golpean el hierro.
Con ese ruido

es difícil escribir una carta
y aun más difícil escribir un poema.
Aquí todo se escribe con sangre.
22 de mayo
Llegó la tarde como vuelve

algo que nos faltó mucho tiempo
con las maletas descoloridas
cubiertas de sellos de aduana.
Vino por nosotros.

No nos conoce.
Nosotros lo conocemos.
24 de mayo
Escribimos tantos buenos testamentos

que jamás fueron abiertos
que no han sido leídos
porque no hemos muerto.
Dijimos cosas
que no se han dicho ni una vez
dimos cosas
que no se han dado ni una vez.
Grandes palabras
tan simples
como cucharas en los sacos
de los muertos.
Vimos la eternidad
totalmente reflejada
en las gafas de un miope
que fue asesinado hace dos meses.
Y, pienso, ahora
να μη μπορείς πιά να προφέρεις
«ε μ ε ί ς »
χωρίς να χαμηλώσεις τα μάτια
χωρίς να κοκκινίσεις.
27 Μαϊου
Εδώ πού κουράστηκε κι ο πόνος

η ερημιά είναι πιό σίγουρη.
Κι ούτε μπορείς να κρυφτείς απ' τα μάτια σου.
Μια γυμνή γυναίκα
γονατισμένη στη µέση μιας κάμαρας
µε κλεισμένα παντζούρια
μαδάει έναν ώραίο αητό
δοκιμάζει τα φτερά του στο καπέλο της
άντικρυ στον καθρέφτη της παλιάς ντουλάπας.
Μικρές μικρές κινήσεις

τις παρακολουθείς
τόσο μικρές
πού το ξέρεις : το βράδι
θάσαι πολύ θυμωμένος.
28 Μαϊου
Κανένας δεν κάθεται σε τούτα τα σπίτια

ή τουλάχιστον δε φαίνεται να κάθεται.
Ομως ο ίδιοκτήτης βρίσκεται κεί μέσα
αόρατος επίμονος δεσποτικός
παρ' &… τίς πληγές του.
Γι' αυτό κι οι τρύπες

πού ανοίξαν τα δελφίνια στο νερό
είταν να κρύψουνε τις αποδείξεις
να κρύξουνε την πρώτη λέξη
με τις πολλές συνέπειες
πού ποτέ δεν την είπαμε
και ποτέ δεν τελειώνει.
29 Μαϊου
Μελετούσαμε
την άφεση πού θα δίναµε
que no se puede decir más
“n o s o t r o s”
sin bajar la mirada
sin sonrojarse.
27 de mayo
Aquí, donde hasta el mismo dolor cansa

la soledad es lo más seguro.
Y no puedes esconderla de tus ojos.
Una mujer desnuda
arrodillada en medio de la habitación
con las persinas cerradas
despluma una bella águila
prueba sus alas en su sombrero
frente al espejo del antiguo ropero.
Pequeños, pequeños movimientos

que observas
tan pequeños
que sabes: a la noche
estarás muy enfadado.
28 de mayo
Nadie se instala en esa casa

o al menos no parece que se instalen.
Sin embargo el dueño se encuentran adentro
invisible persistente tirano
a pesar de todas sus heridas.
Y por eso los agujeros

que abrieron los delfines en el mar
eran para esconder las pruebas
para esconder la primera palabra
de las múltiples consecuencias
que jamás diremos
que jamás conseguiremos
29 de mayo
Estudiamos
la libertad que darán
στούς άλλους και σε μάς.
Βέβαια ο θάνατος
πολύ θα μας πήγαινε
με φόντο έναν κάτασπρο τοίχο.
Αποτύχαμε.
*
Ακόμη κι ένα σπίτι ετοιμόρροπο
φαίνεται λιγότερο παλιό
με μια σημαία.
Κάποτε συμβαίνει και τ' αντίθετο.
*
Πώς να φτιάξεις - έλεγε -
µια σωστή αστρονομία της ψυχής ;
Είναι βαρειά η κουβέρτα
στο γυμνό σώµα.
Αγαλμα ωραίο λησμονημένο -

τόβαψαν κόκκινο
πέθανε κι αυτό.
30 Μαϊου
Οι στρατιώτες στο πεζούλι

αξούριστοι
μια λύπη χασμουριέται στα μάτια τους
ακούνε τα μεγάφωνα τη θάλασσα
δεν ακούν τίποτα
ίσως θα θέλαν να ξεχάσουν.
Το δείλι
πηγαίνουν αργά σην ρεμχτιά γιά τη χρεία τους
όταν κουμπώνουν το βρακί τους
παίρνει το μάτι τους το νέο φεγγάρι.
Ο κόσμος θά μπορούσε νάταν όμορφος.

a los otros y a nosotros.
Por supuesto la muerte
nos vendrá muy bien
en el fondo de la pared blanca.
Fracasamos.
Incluso una casa derruída

parece menos vieja
con una bandera.
Tal vez suceda lo contrario
¿Cómo conseguiremos -pregunta-

una correcta astronomía del alma?
Es pesada la manta
sobre el cuerpo desnudo.
Bella estatua olvidada-

pintada de rojo
que también ha muerto.
30 de mayo
Los soldados
sin afeitar
una pena bosteza en sus miradas
escuchan el mar por los altoparlantes
no escuchan nada
tal vez quisieran olvidar.
El crepúsculo
se va lentamente por la corriente para que las manos
abrochan su sujetador
su ojo capta la luna nueva.
El mundo podría haber sido hermoso.

31 Μαϊου
Η Καίτη γράφει:
Στο περιβόλι σου θρασέψαν τα τριαντάφυλλα
κίτρινες κι άσπρες μαργαρίτες αψηλές
στο μπόι σου
πλύναμε τα τζάμια και το πολύφωτο
η κάμαρά σου μυρίζει σαπούνι
χάιδεψα τα ρούχα σου και τα βιβλία σου.
Α Καίτη
εμείς εδώ
στην άκρη του μαντιλιού μας
δέσαμε κόμπο τον όρκο του κόσμου.
1 Ιουνίου
Το πρωί
0 ορίζοντας είναι
μια ασβεστωμένη πρόσοψη ορφανοτροφείου.
Το δείλι κρέμεται
στο δεκανίκι του ανάπηρου
σα μια τρύπια νησιώτικη κάλτσα.
Το βράδυ οι σκοτωμένοι
συνάζονται κάτου απ’ τις πέτρες
με κάτι σημειώσεις στα πακέτα των τσιγάρων τους
με κάτι πυκνογραμμένα χαρτάκια στα παπούτσια τους
με κάτι παράνομα αστέρια στα μάτια τους.
Απάνου τους ο ουρανός μεγαλώνει

μεγαλώνει βαθαίνει
δεν κουράζεται.
Στρατόπεδο συγκέντρωσης
ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ, 1960
31 de mayo
Katy escribio:
En tu huerto han roto las rosas
altas margaritas, amarillas y blancas
en su tamaño
limpiamos los cristales y las lámparas
la habitación huele a jabón
acaricié tus libros y tus ropas.
Ah Katy
nosotros aquí
en el borde de tu pañuelo
hemos hecho el juramento del mundo.
1 de junio
La mañana
el horizonte es
la fachada encalada de un orfanato.
El crepúsculo pende
de la muleta de un lisiado
como un calcetin insular roto.
A la noche los muertos

se reúnen bajo las piedras
con algunas notas en los paquetes de sus cigarros
con algunos folletos escritos en sus zapatos
con algunas estrellas ilegales en sus miradas.
Por todas partes el cielo se agranda

se agranda y se profundiza
no se cansa.
Campo de concentración
MAKRÓNISOS, 1950

Yannis Ritsos, Diario de Deportación (Bilingüe)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yannis Ritsos, Diario de Deportación (Bilingüe)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Yannis Ritsos

Ἐδῶ τ᾿ ἀγκάθια εἶναι πολλὰ -

Ὅταν περνοῦν τὸ συρματόπλεγμα οἱ νύχτες

Τὰ λόγια ποὺ μᾶς φάνηκαν ὄμορφα κάποτε

Οἱ ἄνθρωποι περπατᾶνε μὲ τὰ χέρια στὶς τσέπες

Κοιμόμαστε λίγο - δὲ μᾶς φτάνει.

Ἀπ᾿ ὄξω εἶναι τ᾿ ἀστέρια - πολὺ μεγάλα ἀστέρια

Τὸ πρωὶ μᾶς χτυπάει καταπρόσωπο ἕνας ρόδινος ἥλιος

Ἕνας-ἕνας, δυό-δυό, πολλὲς φορὲς καὶ πιότεροι

Ὕστερα σκύβουμε τὰ μάτια, κοιτᾶμε τὰ παπούτσια μας,

Aquí las espinas son numerosas

Cuando las noches pasan por sobre los alambres de púas

Las palabras que de alguna froma se nos presentaban hermosas

Los hombres caminan con las manos en los bolsillos

Dormimos poco; -no nos alcanza.

Fuera están las estrellas -estrellas muy grandes

En la mañana nos golpea en la cara un sol rosado

Uno por uno, dos por dos, muchas veces y más

Luego bajamos la mirada, nos miramos los zapatos

Ἀνάμεσα στ᾿ ἀγκάθια καὶ στὰ πεσμένα φύλλα

Ἂν φωνάξει κάποιος πίσω ἀπ᾿ τὸ φράχτη

Τὸ βράδι ἀκοῦμε πέρα στοὺς λόφους

Ἡ καταχνιὰ ἔχει μαῦρες φτεροῦγες σὰν τὶς κάργιες

Τίποτα δὲν μποροῦμε πιὰ νὰ κρύψουμε.

Μέρα τὴ μέρα ὅλοι μιλᾶμε πιὰ στὸν ἑνικό.

Κάθε ἴσκιος ἔχει τὸ σχῆμα του θυμήσου

Entre las espinas y las hojas bermejas caídas

Y si alguien grita por sobre la cerca

Escuchamos la noche más allá de las colinas

La bruma tiene alas negras como los cuervos

No hay nada que podamos esconder.

Día tras día todos hablamos en singular.

Cada sombra tiene la forma de un recuerdo

Ὁ Μῆτσος πῆρε σήμερα ἕνα γράμμα ἀπ᾿ τὴ Σκόπελο.

Θέλω νὰ γράψω ἕνα ποίημα γιὰ τὸ Μῆτσο

Μόλις πᾶμε ν᾿ ἀνοίξουμε μία πόρτα

Ἕνα λεωφορεῖο πέρασε τὸ ἀπόγευμα.

Ξέχασα νὰ κοιτάξω τὰ σύννεφα. Ναί, οἱ μυγδαλιὲς

Mítsos recibió hoy una carta de Skópelos.

Quiero escribir un poema para Mítsos

Tan pronto intentamos abrir una puerta

Un omníbus pasó en la tarde.

Me olvidé de mirar las nubes. Sí, los almendros

Καὶ τί ποὺ πῆραν χρῶμα καστανό-βιολετί; Τὰ μερμήγκια

Ὁ Πανούσης φοράει μία μακριὰ χλαίνη.

Μέσα στὶς τσέπες του ἔχει

Ὁ ὕπνος του κάθε μεσημέρι

Τώρα πρέπει νὰ οἰκονομήσει

Πολλὰ πράματα μᾶς δυσκολεύουνε. Πολλά.

¿Y qué importa cómo consiguieron el color castaño-violeta? Las hormigas

Panusis lleva puesto un pequeño uniforme.

Dentro de sus bolsillos hay

Su sueño cada mediodía

Ahora debe ahorrar

Tantas cosas nos son difíciles. Tantas.

Τὸ μεσημέρι μὲ φωνάξανε πέντε γερόντοι

Πέντε γερόντοι μὲ μάτια μαλακὰ μ᾿ ἄσπρα μουστάκια

Καὶ τώρα συλλογιέμαι πόσα πράματα κι ἐγὼ θὰ πρέπει νὰ σιάξω

Τότες θαρρῶ θᾶμαι ἄξιος πιὰ νὰ κάτσω στὸ σκαμνί του

Πέρασε το πρωινό μας με ήσυχες κουβέντες.

Al mediodía cinco ancianos me llamaron

Cinco ancianos con ojos tiernos y bigotes blancos

Y ahora pienso cuántas cosas yo mismo debo armar