‫‪1|Page‬‬

‫ویٹنربمن‪1‬‬
‫ریثکریمقاربجلیولمجںاکومجمہعوہیتےہسجںیمرہریغتمیکوقتامناکیحیحصدعدوہاتےہ۔ریثکریمقیکفلتخمیں‬ ‫ریثکریمق‬
‫‪ x 2  1 , 3x 2  4 x  1‬ںیہ۔‬

‫ااسیہلمجسجںیمامشردننکہاوررخمجدوونںریثکرقمیوںرپلمتشموہں‪،‬انقطہلمجالہکاتےہ۔‬ ‫انقطہلمج‬

‫ااسیہلمجسجںیمامشردننکہاوررخمجدوونںریثکرقمیوںرپلمتشموہںہکبجامشردننکہاکدرہرخمجےکدرےجےسمکوہوتہی‬ ‫وابجانقطہلمج‬
‫وابجانقطہلمجالہکےئاگ۔‬

‫ااسیہلمجسجںیمامشردننکہاوررخمجدوونںریثکرقمیوںرپلمتشموہںہکبجامشردننکہاکدرہرخمجےکدرہےکرباربایاسےس‬ ‫ریغوابجانقطہلمج‬
‫ڑباوہ‪،‬ریغانقطہلمجالہکاتےہ۔‬

‫وسال‪ :‬انقطےلمجیکرصتخمرتنیلکشےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ ااسیانقطہلمجسجےکامشردننکہاوررخمجںیم ‪ 1‬اور ‪ 1‬ےکالعوہاوروکیئرتشمکزجوہنوہ‪،‬اینپرصتخمرتنیلکشںیمالہکاتےہ۔‬

‫وسال‪ :‬اربجلیہلمجیکتمیقےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ ارگیسکریثکریمق )‪ P( x‬ںیم ‪ x‬یکہگجوکیئیقیقحدعدرںیھکاوررصتخمرکںیوتاحلصوہےنواالدعد )‪ P( x‬یکتمیقالہکےئیگ۔‬

‫‪p‬‬
‫ااسیدعدسجوک لکشںیماھکلاجےکسہکبج ‪ q‬وفصےکرباربہنوہ‪،‬انقطدعدالہکاتےہ۔‬ ‫انقطادعاد‬
‫‪q‬‬

‫‪p‬‬
‫ااسیدعدسجوک لکشںیمہناھکلاجےکسہکبج ‪ q‬رفصےکرباربہنوہ‪،‬ریغانقطدعدالہکاتےہ۔‬ ‫ریغانقطادعاد‬
‫‪q‬‬

‫انقطاورریغانقطادعادےکوینیناکٹیسیقیقحادعادالہکاتےہ۔‬ ‫یقیقحادعاد‬

‫ذجریکالعتمرپلمتشمریغانقطدعدوکاقمدریِامصےتہکںیہًالثم ‪2 , 2 3 , 4  3 5‬‬ ‫اقمدریِامص‬

‫ایسیدقمارامصسجاکزجوِرضیبرصف '‪ '1‬وہاوردورسازجوِرضیبریغانقطوہ‪،‬الصدقما ِرامصالہکیتےہًالثم ‪2 , 11 , 13‬‬ ‫الصاقمدریِامص‬

‫ایسیدقمارامصسجاک '‪ '1‬ےکالعوہاکیئاورانقطزجوِرضیبوہاوردورسازجورضیبریغانقطوہ‪،‬ولخمطدقما ِرامصالہکیتےہ۔‬ ‫ولخمطاقمدریِامص‬

‫ایسیاقمدریامصنجںیمریغانقطزجورضیباکیاسیجوہ‪،‬اشمہباقمدریامصالہکیتںیہًالثم ‪3 , 5 3 , 6 3‬‬ ‫اشمہباقمدریِامص‬

‫ایسیاقمدریامصنجےکریغانقطزجورضیبفلتخموہں۔فلتخماقمدریامصالہکیتںیہ۔ًالثم ‪2 , 3 5 , 2 3‬‬ ‫فلتخماقمدریِامص‬

‫وسال‪ :‬رخمجوکسکرطحانقطانبایاجاتےہ؟‬

‫وجاب۔ رخمجوکانقطانبےنےکےیلرخمجںیموموجدذجریرمقوکدوونںامشردننکہاوررخمجںیمرضبدےدںی۔‬

‫اکیااسیدوریمقہلمجسجںیممکازمکاکیرمقدقمارامصوہ۔دوریمقدقمارامصالہکیتےہ۔ًالثم‬ ‫دوریمقدقمارامص‬
‫‪ab x ,‬‬ ‫‪x y‬‬

‫اقمدریامصےکوجڑےنجاکاحلصِرضباکیانقطہلمجوہ‪،‬دوریمقدقمارامصاکاکوجنٹیگالہکاتےہ۔ًالثم ‪ a  b x‬اور‬ ‫دوریمقدقمارامصاکاکوجنٹیگ‬

‫‪ a  b x‬اکیدورسےےکاکوجنٹیگںیہ۔‬
‫‪2|Page‬‬

‫بجدواقمدریامصاکاحلصِرضباکیانقطہلمجوہوتوہدوونںاکیدورسےاکزجوانقطاسززجورضیبالہکےتںیہ۔‬ ‫زجوانقط‬

‫وسال‪ :‬اقمدریِامصوکانقطانبےنےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ یسکدقمارامصوکانمبسانقطاسززجوےسرضبدےرکاےسانقطدعدںیمدبتلیرکےناکلمعدقمارامصوکانقطانبانالہکاتےہ۔‬

‫ویٹنربمن‪2‬‬
‫ایسیریثکریمقسجاکدرہ‪1‬وہ‪،‬کیدریجریثکریمقالہکیتےہًالثم ‪x  3 , 2 x  5‬‬ ‫کیدریجریثکریمق‬

‫ایسیریثکریمقسجاکدرہ‪2‬وہ‪،‬دودریجریثکریمقالہکیتےہًالثم ‪4 x 2  6 x  1 , 3x 2  x‬‬ ‫دودریجریثکریمق‬

‫ایسیریثکریمقسجاکدرہ‪3‬وہ‪،‬نیتدریجریثکریمقالہکیتےہًالثم ‪3x3  6 x  4 , x3  7 x 2  8 x  4‬‬ ‫نیتدریجریثکریمق‬

‫ارگیسکریثکریمق )‪ P( x‬وک ‪ x  a‬رپمیسقترکےنےس ‪ R‬ابیقےچبوت ‪P (a )  R‬‬ ‫ہلئسمابیق‬

‫ارگیسکریثکریمقوک ‪ x  a‬رپمیسقترکےنےسرفصابیقےچبوت ‪ x  a‬دییئگریثکریمقاکزجورضیبوہاگ۔‬ ‫ہلئسمزجتی‬

‫وسال‪ :‬ریثکریمقےکرفصےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ وہیقیقحدعدسجاکیسکریثکریمق )‪ P( x‬ںیم ‪ x‬یکہگجادنراجرکےنرپرفصوجابآےئ۔ریثکریمقےکرفصالہکےتںیہ۔‬

‫ویٹنربمن‪3‬‬
‫دوایدوےسزایدہولمجںاکاعدامظعاکیڑبےےسڑبےدرےجاکااسیرتشمہکہلمجوہاتےہوجہکانںیمےسرہاکیےلمجوک ریغابیقےکرورا‬ ‫اعدامظع‬
‫رورامیسقترکاتےہ۔‬

‫وسال‪ :‬مہدوایدوےسزادئاربجلیولمجںاکاعدامظعےنتکرطوقیںےسولعممرکےتکسںیہ؟انےکانمرحتریرکںی۔‬

‫وجاب۔ مہدوایدوےسزادئاربجلیولمجںاکاعدامظعدورطوقیںےسولعممرکےتکسںیہ۔ذبرہعیزجتی۔ذبرہعیمیسقت‬

‫وسال‪ :‬اعدامظعذبرہعیمیسقتولعممرکےناکرطہقیرحتریےئجیک۔‬

‫وجاب۔ ذبرہعیمیسقتاعدامظعولعممرکےنےکےیلمہدےیےئگولمجںوکانےکرتشمکریغتمیکوقتامنؤںےکاحلظےسرتبیتزنو یںیمےتھکںیہ۔اس‬

‫ےکدعبڑبےدرےجیکریثکریمقوکوھچےٹدرےجیکریثکریمقےسمیسقترکےکابیقولعممایکاجاتےہ۔رھپےلہپواےلمیسقتدننکہوکوسقممہیلعانبرکابیقوکمیسقت‬
‫دننکہانبایلاجاتےہاورمیسقترکےکابیقولعممایکاجاتےہ۔ہیلمعاسوتقکتاجریراتہےہبجکتہکرفصابیقہنےچب۔آرخیمیسقتدننکہولطمہباعدامظعوہات‬
‫ےہ۔‬

‫وسال‪ :‬اعدامظعذبرہعیزجتیولعممرکےناکرطہقیرحتریےئجیک۔‬

‫وجاب۔ ذبرہعیزجتیاعدامظعولعممرکےنےکےیلمہدےیےئگولمجںےکبسےسےلہپاعدولعممرکےتںیہاسےکدعباناکرتشمکاعدولعممایکاجات‬
‫ےہ۔وہرتشمکاعداعدامظعالہکاتےہ۔‬

‫وسال‪ :‬اعدامظعاورذوااعضفالقاکابیمہقلعتولعممےئجیک۔‬

‫وجاب۔ الہپاربجلیہلمج×دورسااربجلیہلمج=اعدامظع× اورذوااعضفالق‬

‫‪3|Page‬‬

‫دوایدوےسزایدہاربجلیولمجںاکذوااعضفالقاکیمکرتنیدرہاکااسیہلمجوہاتےہوجانبسولمجںےس ریغابیقےکرورارورا‬ ‫ذوااعضفالق‬

‫میسقتوہےکس۔‬

‫وسال‪ :‬اربجلیولمجںےکذجرےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ اربجلیولمجںاکذجردواےسیولمجںرپلمتشموہاتےہوجاکیدورسےےکیعمجوکعمسوہےتںیہ۔‬

‫وسال‪ :‬آپاربجلیولمجںاکذجرےنتکرطوقیںےسولعممرکےتکسںیہ؟‬

‫وجاب۔ مہاربجلیولمجںاکذجردورطوقیںےسولعممرکےتکسںیہ۔ ذبرہعیزجتی۔ذبرہعیمیسقت‬

‫ویٹنربمن‪4‬‬
‫کیدریجریثکریمقوا یاسمواتیطخاسمواتالہکیتےہًالثم ‪3 x  5  0 , ax  b  0‬‬ ‫یطخاسموات‬

‫وسال‪ :‬اسمواتوکلحرکےنےکوقانینںیھکل۔‬

‫اسمواتوکدبتلیےیک ریغدوونںرطفاسکیندقماروکعمجایرفتقیایکاجاتکسےہ۔‬ ‫وجاب۔ ‪1‬۔‬

‫اسمواتوکدوونںرطفاکییہریغرفصیدعدےسرضبدےنیایمیسقترکےنےساسمواتدبتلیںیہنوہیت۔‬ ‫‪2‬۔‬

‫یسکیھبرمقوکاکیاجبنےسدورسیاجبنالعتمیکدبتیلیےکاسھتلقتنمایکاجاتکسےہ۔اسلمعوکرٹاوپسنزنشیےتہکںیہ۔‬ ‫‪3‬۔‬

‫ارگدواربجلیولمجںےکدرایمنریغاسمواتیکالعامتںیمےسوکیئیھباکیالعتماگلدیاجےئوتہیریغاسمواتالہکےئیگ۔‬ ‫ریغاسموات‬

‫وسال‪ :‬قلطمتمیقےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ رہیقیقح ‪ x‬دعدیکقلطمتمیقوک ‪ x‬ےساظرہایکاجاتےہسجاکاعترفہیےہہک‬

‫‪ x if x  0‬‬
‫‪‬‬
‫‪x   0 if x  0‬‬
‫‪ x if x  0‬‬
‫‪‬‬

‫دوربمنوں ‪ x‬اور ‪ y‬ےکےیلدرجذلیںیمےسرصفاکیایبندرتسوہاگ۔‬ ‫الثیثاختیص‬

‫‪x y‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪x y‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪x y‬‬

‫وکیئےسنیتادعاد ‪ y, x‬اور ‪ z‬ےکےیلارگ ‪ x  y‬اور ‪ y  z‬وہوت ‪ x  z‬وہاگ۔‬ ‫اختیصدعتمتی‬

‫ویٹنربمن‪5‬‬
‫وسال‪ :‬دودریجاسمواتاکہیلکرحتریرکںی۔‬

‫‪b  b 2  4ac‬‬
‫‪x‬‬ ‫وجاب۔‬
‫‪2a‬‬

‫وسال‪ :‬دودریجاسمواتیکرعتفیےئجیک۔‬

‫وجاب۔ ‪ ax 2  bx  c  0‬یکوصرتںیمیھکلیئگاسمواتاہجں ‪ b, a‬اور ‪ c‬یقیقحادعادوہںاور ‪ a‬رفصےکرباربہنوہ‪،‬دودریجاسمواتالہکیتےہ۔‬

‫‪4|Page‬‬

‫وسال‪ :‬مہدودریجاسمواتوکےنتکرطوقیںےسلحرکےتکسںیہ؟‬

‫وجاب۔ مہدودریجاسمواتلوکنیترطوقیںےسلحرکےتکسںیہ۔ذبرہعیزجتی۔ذبرہعیلیمکترمعب۔ذبرہعیدودریجہیلک‬

‫ویٹنربمن‪6‬‬
‫ادعادیکاطقروںاوراکوملںںیمنیعتمرتبیتںیمیھکلیئگلکشوکاقبلےتہکںیہ۔‬ ‫اقبل‬

‫ااسیاقبلسجیکرصفاکیاطقروہ‪،‬اطقریاقبلالہکاتےہ۔ًالثم ‪A  1 2 3 , B  0 1‬‬ ‫اطقریاقبل‬

‫‪1 ‬‬
‫‪1 ‬‬
‫ااسیاقبلسجاکرصفاکیاکملوہ‪،‬اکیملاقبلالہکاتےہ۔ًالثم ‪A   2  , B   ‬‬ ‫اکیملاقبل‬
‫‪ 3 ‬‬ ‫‪6 ‬‬

‫مستط‬ ‫مستط‬
‫ااسیاقبلسجںیماطقروںاوراکوملںیکدعتادرباربہنوہ‪ ،‬یلیاقبلالہکاتےہ۔ًالثم‬ ‫یلیاقبل‬
‫‪1 2 3‬‬ ‫‪1 1 0 0 ‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪,B‬‬ ‫‪‬‬
‫‪4 5 6‬‬ ‫‪0 1 2 3‬‬

‫‪0 1 5‬‬
‫‪1 2 ‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪‬‬ ‫ااسیاقبلسجںیماطقروںاوراکوملںیکدعتادرباربوہ‪،‬رمیعباقبلالہکاتےہ۔ًالثم ‪, B   4 5 3‬‬ ‫رمیعباقبل‬
‫‪3 4 ‬‬ ‫‪ 0 1 2 ‬‬

‫ارگیسکاقبلےکامتماراکنوفصوہںوتاےسرفصیاقبلےتہکںیہ۔اےساعموطررپ ‪ O‬ےساظرہایکاجاتےہ۔اسیکیںدنمرہذلی‬ ‫رفصیاقبل‬

‫‪0 0‬‬
‫‪O‬‬ ‫ںیہ۔ ‪ , O   0 0‬‬
‫‪0 0‬‬

‫ورتیاقبلاکیااسیرمیعباقبلےہسجںیمورتےکالعوہامتماراکنرفصوہےتںیہہکبجورتاکمکازمکاکیرنکریغرفصوہاتےہ۔اسیک‬ ‫ورتیاقبل‬
‫یںدنمرہذلیںیہ۔‬

‫‪1 0 0 ‬‬
‫‪6 0 ‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪, B  0 5 0 ‬‬
‫‪0 0 ‬‬ ‫‪0 0 6 ‬‬

‫ااسیورتیاقبلسجںیمورتےکامتماراکنآسپںیمرباربوہںرلیکساقبلالہکاتےہ۔ورتےکالعوہامتماراکنرفصوہانرضوریںیہ۔ًالثم‬ ‫رلیکساقبل‬

‫‪3 0 0‬‬
‫‪6 0 ‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪, B  0 3 0 ‬‬
‫‪0 6 ‬‬ ‫‪0 0 3 ‬‬

‫ااسیرلیکساقبلسجےکورتںیمرہرنک '‪ '1‬وہ‪،‬ودحایناقبلایرضیبذایتاقبلالہکاتےہ۔اسوک ‪ I‬ےساظرہایک‬ ‫ودحایناقبلایرضیبذایتاقبل‬

‫‪1 0 0 ‬‬
‫‪1 0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪I ‬‬ ‫اجاتےہ۔ًالثم ‪ , I  0 1 0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0 0 1 ‬‬

‫یسکاقبل ‪ A‬اکرٹاوپسنز ‪ At‬احلصرکےنےکےیلاقبل ‪ A‬یکامتماطقروںوکاکوملںںیمایامتماکوملںوکاطقروںںیمدبلدںی۔ًالثم‬ ‫اقبلاکرٹاوپسنز‬

‫‪1 3 ‬‬ ‫‪1 2 ‬‬
‫‪ At  ‬وہاگ۔‬ ‫اقبل ‪ A  3 4 ‬اکرٹاوپسنز ‪‬‬
‫‪2 4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5|Page‬‬

‫وکیئیھبرمیعباقبل ‪ A‬اشتملکوہاتےہارگ ‪At  A‬‬ ‫اشتملکاقبل‬

‫وکیئیھبرمیعباقبل ‪ A‬ریغاشتملکوہاتےہارگ ‪At   A‬‬ ‫ریغاشتملکاقبل‬

‫ارگیسکاقبلںیم ‪ m‬اطقرںیاور ‪ n‬اکملوہںوتاقبلاکرمہبت ‪ m  n‬وہاگ۔‬ ‫اقبلاکرمہبت‬

‫دواقبلاسمویوہںےگارگاناکرمہبتاسکیںوہاورانےکانتمرظہاراکناسکیںوہں۔‬ ‫اسمویاقبل‬

‫ااسیرمیعباقبلسجاک عطقرفصوہ۔ اندراقبلالہکاتےہ۔‬ ‫اندراقبل‬

‫ااسیرمیعباقبلسجاک عطقریغرفصوہ۔ ریغاندراقبلالہکاتےہ۔‬ ‫ریغاندراقبل‬

‫وسال‪ :‬اقبلیکعمجےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ دواقبل ‪ A‬اور ‪ B‬عمجوہےتکسںیہارگدوونںاکرمہبتاکیاسیجوہ۔دوونںاقوبلںوکعمجرکےنےکےیلاکیدوےسےکانتمرظہاراکنوکعمجرکانوہاگ۔‬

‫وسال‪ :‬اقوبلںیکرفتقیےسایکرمادےہ؟‬

‫دواقبل ‪ A‬اور ‪ B‬رفتقیوہےتکسںیہارگدوونںاکرمہبتاکیاسیجوہ۔ ‪ A  B‬ولعممرکےنےکےیلںیمہاقبل ‪ A‬ےکرہرنکںیمےساقبل ‪B‬‬ ‫وجاب۔‬

‫ےکانتمرظہرنکوکیفنمرکانوہاگ۔‬

‫وسال‪ :‬یسکاقبلےکرلیکسےسایکرمادےہ؟‬

‫وجاب۔ یسکیھبرمیعباقبلاکرلیکسولعممرکےنےکےیلاقبلےکامتماراکنوکرلیکس ‪ k‬ےسرضبدےدںی۔ ‪ k‬وکیئیھبیقیقحدعدوہاتکسےہ۔‬

‫ااسیرمیعباقبلسجاک عطقرفصےکرباربوہ‪،‬اندراقبلالہکاتےہ۔‬ ‫اندراقبل‬

‫ااسیرمیعباقبلسجاک عطقرفصےکرباربہنوہ‪،‬ریغاندراقبلالہکاتےہ۔‬ ‫ریغاندراقبل‬

‫ارگدواقوبلںاکاحلصِعمجرفصیاقبلآےئوتدوونںاقبلاکیدورسےےکیعمجوکعمسالہکںیئےگ۔‬ ‫اقبلاکیعمجوکعمس‬

‫رفصیاقبلوکیعمجذایتاقبلاہکاجاتےہویکہکنارگیسکاقبلںیمرفصیاقبلعمجایکاجےئوتویہاقبلوجابآاتےہ۔‬ ‫یعمجذایتاقبل‬

‫وسال‪ :‬دواقبلسکوتقرضبےکےیلومزوںوہےتںیہ؟‬

‫وجاب۔ اقبل ‪ A‬وکاقبل ‪ B‬ےسرضبدےنیےکےیلرضوریےہہکاقبل ‪ A‬ںیماکوملںیکدعتاداقبل ‪ B‬ںیماطقروںیکدعتادےکرباربوہ۔‬

‫‪a b ‬‬
‫‪ A  ‬اکاڈی اجٹنئولعممرکےنےکےیل ‪ a‬اور ‪ d‬یکروزنشیدبلدںیاورہیقبدواراکن ‪ b‬اور ‪ c‬یک‬ ‫اقبل ‪‬‬ ‫اقبلاکاڈیاجٹنئ‬
‫‪c d ‬‬
‫العامتدبتلیرکدںی۔‬

‫یسکیھبرمیعباقبل ‪ A‬اکرضیبوکعمس ‪ A1‬اکیااسیاقبلوہاتےہہکارگدوونںقاوبلںوکرضبدیاجےئوتہجیتنودحاین‬ ‫اقبلوکرضیبوکعمس‬

‫‪adj A‬‬
‫‪A1 ‬‬ ‫اقبلآےئاگ۔رضیبوکعمساکہیلکہیےہ۔‬
‫‪A‬‬

‫وسال‪ :‬زمہاداسمواوتںوکلحرکےنےکےنتکرطےقیںیہ؟‬

‫وجاب۔ زمہاداسمواوتںوکلحرکےنےکدورطےقیںیہ۔وکعمساقبلاکرطہقی۔رکرمیاکاقونن۔‬
‫‪6|Page‬‬

‫ویٹنربمن‪7‬‬
‫زاوہیدوایسیاعشؤںاکوینینوہاتےہوجاکیرتشمہکہطقنےسرشوعوہیتںیہ۔‬ ‫زاوہی‬

‫‪ 180 o‬ےکزاوےیوکزاوہیمیقتسمےتہکںیہ۔‬ ‫زاوہیمیقتسم‬

‫‪ 90 o‬ےکزاوےیوکاقہمئزاوہیےتہکںیہ۔‬ ‫اقہمئزاوہی‬

‫اکیاحدہزاوہی ‪ 0 o‬ےسڑبااور ‪ 90 o‬ےسمکوہاتےہ۔‬ ‫احدہزاوہی‬

‫اکیرفنمہزاوہی ‪ 90 o‬ےسڑبااور ‪ 180 o‬ےسمکوہاتےہ۔‬ ‫رفنمہزاوہی‬

‫زاوہیسکعنم ‪ 180 o‬ےسڑبااور ‪ 360o‬ےسمکوہاتےہ۔‬ ‫زاوہیسکعنم‬

‫اےسیزاوےینجیکدقمارںیاسمویوہں‪،‬اسمویزاوےیالہکےتںیہ۔‬ ‫اسمویزاوےی‬

‫اکییہرتشمہکراسرپےننبواےلدوزاوےینجاکاکیابزورتشمکوہ‪،‬ہلصتمزاوےیالہکےتںیہ۔‬ ‫ہلصتمزاوےی‬
‫کم لی‬ ‫کم لی‬
‫ی میٹریزاوےی ارگدوزاوویںاکومجمہع ‪ 90 o‬وہوتوہ ی میٹریزاوےیالہکےتںیہ۔‬
‫کم لی‬
‫ارگدوزاوویںاکومجمہع ‪ 180 o‬وہوتوہ ی میٹریزاوےیالہکےتںیہ۔‬ ‫رٹنمیلپسیزاوےی‬

‫دواقتمعطوطخطےسےننبواےلاےسیزاوویںےکوجڑےوجریغہلصتموہںاوررہاکییکدقمارزاوہیمیقتسمےسمکوہ‪،‬رایسزاوےیالہکےت‬ ‫رایسزاوےی‬
‫ںیہ۔‬

‫اکییہوتسمیںیمواعقاےسیدووطخطوجیھبکہنںیلم‪،‬وتمازیوطخطالہکےتںیہ۔‬ ‫وتمازیوطخط‬

‫اقعططخااسیطخوہاتےہوجوطخطوکفلتخماقنطرپعطقرکے۔‬ ‫اقعططخ‬

‫ایسیااکشلنجیکاسجتماسکیںاورمہلکشوہں‪،‬امتملثالہکیتںیہ۔امتملثیکالعتم ‪ ‬ےہ۔‬ ‫امتملثااکشل‬

‫ایسیااکشلنجےکانتمرظہزاوےیاسمویاورانتمرظہاالضعانتبسںیموہں‪،‬اشتملکااکشلالہکیتںیہ۔‬ ‫اشتملکااکشل‬

‫اچراالضعوا یدنبلکشوکوچوکرےتہکںیہ۔‬ ‫وچوکر‬

‫ایسیوچوکرلکشسجیکوتمازیاالضعےکدوجڑےوہں‪،‬وتمازیاالالضعالہکیتےہ۔‬ ‫وتمازیاالالضع‬

‫ایسیوتمازیاالالضعسجںیموہاکیزاوہیاقہمئوہ‪،‬لیطتسمالہکیتےہ۔‬ ‫لیطتسم‬

‫رمعبایسیلیطتسمےہسجںیمامتماالضعاسمویوہں۔‬ ‫رمعب‬

‫دارئہوتسمیےکاناقنطاکٹیسوہاتےہنجاکاکینیعتمہطقنےسافہلصاسکیںراتہےہ۔‬ ‫دارئہ‬

‫دارئہاکنیعتمہطقن ‪ C‬دارئہاکرمزکالہکاتےہ۔‬ ‫دارئہاکرمزک‬

‫دارئہےکطیحمرپ ‪ P‬اکیہطقنےہ۔دارئہاکرمزک ‪ O‬ےہوت ‪ OP‬دارئہاکردایسہعطقالہکاتےہ۔‬ ‫ردایسہعطق‬

‫اسہعطقیکابملیئوجدارئہےکطیحمرپوموجدیسکہطقنوکدارئیےکرمزکےسالماتےہ۔دارئہاکرداسالہکاتےہ۔‬ ‫رداس‬
‫‪7|Page‬‬

‫وکیئیھبہعطقوجدارئہےکدواقنطوکالمےئ۔دارئہاکورتالہکاتےہ۔‬ ‫ورت‬

‫دارئہاکورتدارئےوکدووصحںںیممیسقترکاتےہ۔ہیےصحدارئےےکاعطقتالہکےتںیہ۔‬ ‫دارئہاکہعطق‬

‫وقسریغصہاورورتےکدرایمینےصحوکہعطقریغصہےتہکںیہ۔‬
‫ِ‬ ‫ہعطقریغصہ‬

‫وقسریبکہاورورتےکدرایمینےصحوکہعطقریغصہےتہکںیہ۔‬
‫ِ‬ ‫ہعطقریبکہ‬

‫ااسیورتوجدارئہےکرمزکںیمےسزگرے۔دارئہاکرطقالہکاتےہ۔یسکدارئےےکرطقیکابملیئاسےکرداساکدوانگوہیتےہ۔‬ ‫رطق‬

‫وقسدارئہاکہصحوہیتےہسجےکرسےدارئہرپوہےتںیہاوردرایمینہصحدارئہےکاقنطاکٹیسوہیتےہ۔‬ ‫وقس‬

‫اکیلمکمدارئےاکآداھفصندارئہالہکاتےہ۔‬ ‫فصندارئہ‬

‫وقسریغصہےتہکںیہ۔‬
‫فصندارئےےسوھچیٹوقسوک ِ‬ ‫وقسریغصہ‬
‫ِ‬

‫وقسریبکہےتہکںیہ۔‬
‫فصندارئےےسڑبیوقسوک ِ‬ ‫وقسریبکہ‬
‫ِ‬

‫اےسیدارئےنجےکرداسایرطقاسمویوہں‪،‬اسمویدارئےالہکےتںیہ۔‬ ‫اسمویدارئے‬

‫دارئہےکوکیئدورایساعطقتاورانےکہقلعتموقسےسرھگاوہادارئہ‪،‬دارئہاکرٹکیسالہکاتےہ۔‬ ‫رٹکیس‬

‫ااسیطخِمیقتسموجدارئہوکاسےکدواقنطرپعطقرکے‪،‬دارئہاکطخِاقعطالہکاتےہ۔‬ ‫طخِاقعط‬

‫اممسااسیطخوہاتےہوجدارئےےکرداسےکریبوینہطقنرپومعدوہاتےہ۔‬ ‫اممس‬

‫وہامتماقنطوجدارئہےکطیحمرپواعقوہےتںیہ۔مہدارئہاقنطالہکےتںیہ۔‬ ‫مہدارئہاقنط‬

‫اےسیمہوتسمیدارئےوجمہرمزکوہںاورنجےکرداسفلتخموہں۔مہرمزکدارئےالہکےتںیہ۔‬ ‫مہرمزکدارئے‬

‫وہہطقناہجںثلثمےکونیتںزاوویںےکانفصےتلمںیہ‪،‬ثلثماکرمزکِوصحمرالہکاتےہ۔‬ ‫رمزکِوصحمر‬

‫ویٹنربمن‪8‬‬
‫یسکثلثمےکزاوہیاکانفصاسزاوہیوکفیصنترکاتےہاوراسےنمواےلعلضوکالماتےہ۔ثلثمےکنیتانفص‬ ‫ثلثمےکزاوویںےکانفص‬
‫وہےتںیہ۔‬

‫ثلثماکارافتعاسےکیسکراسےساخمفلعلضرپومعدوہاتےہ۔ثلثمےکنیتارافعوہےتںیہ۔‬ ‫ثلثمےکارافتع‬

‫ااسیہعطقطخوجیسکثلثمےکعلضیکفیصنترکےاوراسعلضرپومعدوہوتوہثلثمےکاسعلضاکومعدیانفصالہکاتےہ۔‬ ‫ثلثمےکومعدیانفص‬

‫یسکثلثماکواطسہینوہہعطقطخوہاتےہوجثلثمےکراسوکاسےکاخمفلعلضےکویطسہطقنےسالماتےہ۔ثلثمےکنیت‬ ‫ثلثمےکواطسےین‬
‫واطسےینوہےتںیہ۔‬

‫ایسیثلثمسجےکونیتںاالضعابملیئںیمرباربوہں۔اسمویاالالضعثلثمالہکیتےہ۔‬ ‫اسمویاالالضعثلثم‬

‫ایسیثلثمسجےکدواالضعابملیئںیمرباربوہں۔استمویااسلنیقثلثمالہکیتےہ۔‬ ‫استمویااسلنیقثلثم‬
‫‪8|Page‬‬

‫ویٹنربمن‪9‬‬
‫اقۃمئازلاوہیےکورتاکرمعب‪،‬اسےکابیقاالضعےکرموعبںےکومجمہعےرباربوہاتےہ۔ ‪c 2  a 2  b 2‬‬ ‫ہلئسماسیفوغرث‬

‫یسکدنبلکشیکاچردویاریںیمرھگیوہیئہگجاساکرہبقالہکیتےہ۔‬ ‫رہبق‬

‫ثلثماکرہبقولعممرکےنےکےیلریہہافرومالاامعتسلایکاجاتےہوجہکہیےہ۔‬ ‫ثلثماکرہبق‬
‫‪abc‬‬
‫‪ S ‬ےکرباربوہ۔ ‪ b, a‬اور ‪ c‬ثلثمیکنیتاسڈیئںیںیہ۔‬ ‫‪ A  S  S  a  S  b  S  c ‬اہجں‬
‫‪2‬‬

‫اکی‪6‬ولہپلکشسجیکابملیئ‪،‬اچڑایئاوراواچنیئرباربوہ‪،‬بعکمالہکیتےہ۔‬ ‫بعکم‬

‫اکی‪6‬ولہپلکشسجیکابملیئ‪،‬اچڑایئاوراواچنیئوہ‪،‬بعکمامنالہکیتےہ۔‬ ‫بعکمامن‬

‫وچڑایئ×ابملیئ=لیطتسماکرہبق‬ ‫لیطتسماکرہبق‬

‫‪=  r 2‬دارئہاکرہبق‬ ‫دارئہاکرہبق‬

‫رکّہاکیحطسےسرھگاوہاااسیمسجوہاتےہسجرپرہہطقناسےکادنرنیعمہطقنےسرباربافہلصرپوہاتےہ۔نیعمہطقنوکرکّہاکرمزکےتہک‬ ‫رکّہ‬
‫ںیہ۔‬

‫ارگرکّےوکدورباربوصحںںیممیسقترکدایاجےئوترہہصحفصنرکّہالہکاتےہ۔‬ ‫فصنرکّہ‬

‫ویٹنربمن‪11‬‬
‫اکییہاقنطرپواعقاقنطمہطخاقنطالہکےتںیہ۔‬ ‫مہطخاقنط‬

‫اےسیاقنطوجاکییہطخرپواعقہنوہںریغمہطخاقنطالہکےتںیہ۔‬ ‫ریغمہطخاقنط‬

‫دبماءےکدحمدات دبماءےکدحمدات )‪ (0, 0‬وہےتںیہ۔‬

‫) ‪ ( x, y‬یکوصرتںیماھکلایگوجڑارتمبتوجڑاالہکاتےہ۔ ‪ x‬اور ‪ y‬وکیئیھبدویقیقحادعادوہےتکسںیہ۔‬ ‫رتمبتوجڑا‬

‫الدحموداقنطاکٹیساکریسیتوتسمیالہکیتےہ۔‬ ‫اکریسیتوتسمی‬

‫‪ x1  x2 ‬‬ ‫‪  y1  y2 ‬‬ ‫افہلصاکہیلک‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪d‬‬