HUTBE BÖLÜMLERİ VE OKUNACAK DUALAR

Camide hutbenin okunduğu yere “minber” denir. Hutbe okumak için minbere çıkış ve inişlerde,
konuşma öncesi ve sonrasında okunacak dualar vardır.
1) Minber kapısına doğru yönelince:
‫الساَل ُم عَىَل َس ِ ّي ِداَن ُم َح َّم ٍد َوعَىَل آهِل ِ َوحَص ْ ِب ِه َامْج َ ِع َني‬ َّ ‫ب ِْس ِم اهّٰلل ِ َوالْ َح ْمدُ هّٰلِل ِ َو‬
َّ ‫الصاَل ُة َو‬
“Allah’ın adıyla, hamd Allah'a, salat ve selam Hz. Muhammed (sav) e, ailesi ve ashabının üzerine
olsun”
2) Hatip minbere çıkmadan basamakların önünde durarak ellerini açar ve şu duayı okur:
‫َال ٰل ّه َُّم افْتَ ْح عَلَ ْينَا َابْ َو َاب َرمْح َ ِت َك َو يَرِّس ْ عَلَ ْينَا خ ََزائِ َن فَضْ كِل َ َو َك َر ِم َك اَي اَ ْك َر َم ااْل َ ْك َر ِم َني َو اَي َا ْر َح َم َّالرامِح ِ َني‬
“Ey cömertlerin en cömerdi ve ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allah’ım! Bize rahmet
kapılarını aç; iyilik ve kereminin hazinelerine ulaşmamızı bize kolaylaştır.”
Dua bitince ellerini yüzüne sürer ve sağ ayağı ile ilk basamağa adımını atar, sol ayağını onun yanına
almak suretiyle bu şekilde üçüncü basamağa kadar çıkar.
3) Üçüncü basamakta durarak şu duayı okur:
‫َر ِ ّب ارْش َ ْح ِىل َصدْ ِرى َويَرِّس ْ ِىل َا ْم ِرى َوا ْحلُ ْل ُع ْقدَ ًة ِم ْن ِل َس ِاىن ي َ ْف َقهُوا قَ ْو ِىل َر ِ ّب قَدْ َاتَ ْيتَىِن ِم َن الْ ُمكْل ِ َوعَل َّ ْم َتىِن ِم ْن تَْأ ۪و ِيل‬
‫ني‬Xَ ‫ْاَأل َحادي ِِث َر ِ ّب ِزد ِْىن ِعلْ ًما َوفَهْ ًما َوَألْ ِح ْق ِىن اِب َّلصا ِل ۪ح‬
“Rabbim! Gönlüme ferahlık ver. İşimi kolaylaştır. Dilimdeki tutukluğu çöz ki sözümü anlasınlar.
Rabbim! Gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin. Rabbim! İlmimi ve anlayışımı
artır ve beni sâlihlerden eyle.”
Dua bitince ellerini yüzüne sürer ve aynı şekilde yedinci basamağa çıkar.
4) Yedinci basamakta da ellerini açarak şu duayı okur:
‫َال ٰل ّه َُّم ه َٰذا الشَّ ْأ ُن لَيْ َس بِشَ ْأ ِىن َوه َٰذا الْ َماَك ُن لَيْ َس ِب َماَك ىِن‬
‫ِب ْال َعالَ ِم َني‬Xِّ ‫َال ٰل ّه َُّم يَرِّس ْ َا ْم ِرى َوتَ َقبَّهْل ُ ِمىِّن َو َس َال ٌم عَىٰل مَج ِ يع ِ ْا َالنْ ِب َيا ِء َو ْامل ُ ْر َس ِل َني َوالْ َح ْمدُ هّٰلِل ِ َر‬
“Allah’ım! Bu şerefi ben elde etmedim, sen verdin; bu makamı ben kazanmadım, sen verdin.
Allah’ım! İşimi kolaylaştır ve yaptığım işi kabul eyle! Bütün nebî ve resûllere selâm olsun. Bütün
kâinatın sahibi Allah’a hamd olsun.”
Dua bitince cemaate döner, oturur ve okunacak olan iç ezanı dinler.
5) Ezan bittikten sonra hatip ayağa kalkarak hutbenin birinci bölümünün Arapça kısmını oluşturan şu
metni okur:
‫الس َال ُم عَىٰل َر ُسو ِلنَا ُم َح َّم ٍد َوعَىٰل ٰاهِل ِ َو َاحْص َا ِب ۪ه َأمْج َ ِع َني ن َ ْشهَدُ َأ ْن َال هٰل َ الَّ اهّٰلل ُ َو ْحدَ ُه اَل‬ َّ َّ ‫ني َو‬Xَ ‫ِب ْال َعال َ ِم‬Xِّ ‫َالْ َح ْمدُ هّٰلِل ِ َر‬
‫الص َال ُة َو‬
‫ِإ ِإ‬
ْ ‫ َأ َّما ب َ ْعدُ فَ َيا ِع َبا َد اهّٰلل ِ ِات َّ ُقوا اهّٰلل َ َوَأ ِطي ُعو ُه َّن اهّٰلل َ َم َع اذَّل ِ َين ات َّ َق ْوا َواذَّل ِ َين مُه‬.ُ ‫يك هَل ُ َون َ ْشهَدُ َأ َّن ُم َح َّمدً ا َع ْبدُ ُه َو َر ُسوهُل‬
َ ۪ ‫رَش‬
‫ِإ‬
‫ون‬َ ‫ُم ْح ِس ُن‬
“Her türlü övgü âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur. Salât ve selâm Peygamberimiz Muhammed
(s.a.s.)’e, ehli ve ashabının hepsine olsun. Biz tanıklık ederiz ki bir tek Allah’tan başka ilâh yoktur, O’nun
ortağı yoktur. Yine tanıklık ederiz ki Muhammed, Allah’ın kulu ve elçisidir.
Ey Allah’ın kulları! Allah’a karşı gelmekten sakının, O’na itaat edin. Şüphesiz Allah, muttakilerle
”.beraberdir, işleri ve görevleri en güzel biçimde yapanlarla beraberdir
)6 ‫قَا َل اهّٰلل ُ تَ َعاىٰل ي۪ف ِك َتا ِب ِه ْال َك ۪ر ِمي‬
)7 ‫الش ْي َط ِان َّالر ِج ِمي ب ِْس ِم اهّٰلل ِ َّالرمْح ٰ ِن َّالر ِحمي‬ َّ ‫َأعُو ُذ اِب هّٰلل ِ ِم َن‬
 8) (konu ile ilgili ayet okunur)
9) ‫َصدَ َق اهَّلل ُ الْ َع ِظ ْمي‬
10) veya âyet uzun olursa uygun bir yerinden kısaltma yapılarak ‫َىل آ ِخ ِر اآْلي َ ِة‬ denilip sonrasında
‫ِإ‬
‫ َصدَ َق اهَّلل ُ الْ َع ِظ ْمي‬denilir.

)11 ْ ‫ول اهّٰلل ِ َصىّٰل اهّٰلل ُ عَلَ ْي ِه َو َسمَّل‬

ُ ‫َو قَا َل َر ُس‬
12) (konu ile ilgili hadis okunur)
13) ‫ول اهّٰلل ِ ِفميَا قَ ْال َأ ْو اَمَك قَ ْال‬
ُ ‫َصدَ َق َر ُس‬
14) veya hadis uzun olursa uygun bir yerinden kısaltma yapılarak ِ ‫َىل آ ِخ ِر الْ َح ِد‬
‫يث‬ denilip
‫ِإ‬
sonrasında ‫ول اهّٰلل ِ ِفميَا قَ ْال َأ ْو اَمَك قَ ْال‬
ُ ‫ َصدَ َق َر ُس‬denilir.

15) Hutbenin Türkçe kısmı okunur.

16) Hutbe metni bittikten sonra;

‫الس َال ُم َالتَّائِ ُب ِم َن ا َّذلن ِْب مَك َ ْن َال َذن َْب هَل ُ َأ ْس َت ْغ ِف ُر اهّٰلل َ ْال َع ِظ َمي َوَأ ُتو ُب لَ ْي ِه َوَأ ْسَأ ُل اهّٰلل َ ي۪ل َولَمُك ُ التَّ ْو ِف َيق‬
َّ َّ ‫َوقَا َل عَلَ ْي ِه‬
‫الص َال ُة َو‬
‫ِإ‬
“Peygamber (s.a.s.); ‘Günahına tövbe eden, hiç günah işlemeyen kimse gibidir’ buyurmuştur. Yüce
Allah’tan bağışlanmamı diler, O’na tövbe ederim. Kendim ve sizin için başarı dilerim” şeklinde dua okur.

17) ‫ َظا ِم اَلَك ُم اهَّلل ِ الْ َمكِل ِ الْ َع ِزي ِز الْ َع َّال ِم‬X‫َا َال ِا َّن َا ْح َس َن ْالاَلَك ِم َو َابْلَ َغ ال ِِّن‬
َ ُ ‫اَمَك قَا َل اهَّلل ُ تَ َب َاركَ َوتَ َعاىَل ىِف ْالالَك َ ِم َو ِا َذا قُ ِرَأ الْ ُق ْرآ ُن فَ ْاس َت ِم ُعوا هَل ُ َو َان ِْص ُتوا لَ َعلَّمُك ْ تُ ْرمَح‬
‫ون‬
“Dikkat ediniz ki; Sözün en güzeli, Nizamın en kapsamlısı, Aziz, Mülk sahibi ve Her şeyi bilen Allah’ın
kelamıdır. Yüce Allah-u Teala’nın Kur’anında buyurduğu gibi: “Kur’an okunduğu zaman, onu dinleyin
ve susun, umulur ki merhamet edilirsiniz.”

18 ( ‫ ِّاِدل َين ِع ْندَ اهَّلل ِ ْا ِال ْس َال ِم‬X ‫الش ْي َط ِان َّالر ِجيــ ِم ب ِْســــ ِم اهَّلل ِ َّالرمْح َ ِـن َّالر ِحيـ ِم ِا َّن‬
َّ ‫َاعُو ُذ اِب هَّلل ِ ِم َـن‬
‫َصدَ َق اهَّلل ُ الْ َع ِظ ْمي‬
“Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla: “Şüphesiz Allah katında din islamdır.”

19) Sonra oturarak şu duayı okur:

20)

ٌ ‫ات َااْل َ ْح َيا ِء ِمهْن ُ ْم َو ْاَأل ْم َو ِات ن ََّك مَس ِ ي ٌع قَ ِر‬

ُ ِ‫يب ُمج‬
‫يب‬ ِ َ‫اَب َركَ اهّٰلل ُ لَنَا َولَمُك ْ َو ِل َسائِ ِر الْ ُم ْؤ ِم ِن َني َوالْ ُم ْؤ ِمن‬
ِ ‫ات َوالْ ُم ْس ِل ِم َني َو ْامل ُ ْس ِل َم‬
‫ِإ‬
‫ادلَّ َع َو ِات‬
“Allah’ım! Bize, ölü ve diri, kadın ve erkek bütün mü’min ve Müslümanlara bereketini artır. Zira
Sen duaları işitir ve kabul edersin.”
21) Sonra ayağa kalkar ve ikinci hutbeye başlar.
‫َا ِب ۪ه َأمْج َ ِع َني * تَ ْع ِظميًا ِلنَ ِب ِيّ ِه َوتَ ْك ِرميًا ِل َص ِف ِيّ ِه فَ َقا َل‬ ‫ٰاهِل ۪ َو َاحْص‬ ‫الس َال ُم عَىٰل َر ُسو ِلنَا ُم َح َّم ٍد َوعَىٰل‬ َّ ‫َالْ َح ْمدُ هّٰلِل ِ مَح ْ دَ ْالاَك ِم ِل َني َو‬
َّ ‫الص َال ُة َو‬
‫ ُموا ت َ ْسل ِي ًما‬X‫َأهُّي َا اذَّل ِ َين ۤا َم ُنوا َصلُّوا عَلَ ْي ِه َو َس ِِّل‬ ‫ اَي‬Xِّ ‫النَِّيِب‬ ‫ون عَىٰل‬َ ُّ ‫َع َّز َو َج َّل ِم ْن قَائِ ٍل ُم ْخرِب ً ا َوآ ِم ًرا* َّن اهّٰلل َ َو َم َالئِ َكتَ ُه يُ َصل‬
‫ِإ‬
 22) “Kâmil manada Allah’a hamd olsun. Salât ve selâm Peygamberimiz Muhammed’e, bütün aile
fertlerinin ve ashabının üzerine olsun. Yüce Allah; ‘Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e salât
ediyorlar. Ey iman edenler! Siz de ona salât edin, selam edin’ buyurmuştur.
)23
‫ِل عَىٰل ُم َح َّم ٍد َوعَىٰل ۤالِ ُم َح َّم ٍد اَمَك َصل َّ ْي َت عَىٰل ْب َرا ِه َمي َوعَىٰل ۤالِ ْب َرا ِه َمي ن ََّك مَح ِ ي ٌد َمجِ ي ٌد * َواَب ِركْ عَىٰل ُم َح َّم ٍد‬Xِّ ‫َال ٰل ّه َُّم َص‬
‫ىٰل ۤ لِ ٍ اَمَك ْ ىٰل ِ ىٰل ۤ لِ ِ ِإ َ مَح ِ ٌ جِ ِإ ٌ ِإ‬
‫َوعَ ا ُم َح َّمد اَب َرك َت عَ ْب َراه َمي َوعَ ا ْب َراه َمي ن َّك يد َم يد‬
‫ِإ ِإ‬ ‫ِإ‬
Allah’ım! Muhammed'e ve Muhammed'in ev halkına rahmet eyle; şerefini yücelt, İbrahim'e ve
İbrahim'in ailesine rahmet ettiğin gibi. Şüphesiz övülmeye lâyık yalnız sensin, şan ve şeref sahibi de
sensin.
Allah’ım! Muhammed'e ve Muhammed'in ailesine hayır ve bereket ver, İbrahim'e ve İbrahim'in
ailesine verdiğin gibi. Şüphesiz övülmeye lâyık yalnız sensin, şan ve şeref sahibi de sensin.”

İstenirse şu dua da okunur:

‫الصدْ ِق َوالْ َوفَا ِء* َوب َ ِقيَّ ِة‬ ِ ّ ‫ َذ ِوى‬Xٍّ ‫َاللَّه َُّم َو ْار َض َع ِن ْا َال ْرب َ َع ِة الْ ُخلَ َفا ِء* َس ِ ّي ِداَن َاىِب بَ ْك ٍر َومُع َ َر َو ُعثْ َم َان َوعٍَىِل‬
‫الْ َعرَش َ ِة الْ ُمبَرَّش َ ِة َوآلِ بَيْ ِت الْ ُم ْص َط َفى* َو َع ِن اَألن َْص ِار َوالْ ُمه َِاج ِر َين َوالتَّا ِب ِع َني إىل ي َ ْو ِم الْ َج َزا ِء‬

24) Daha sonra;

‫ات ْا َال ْح َيا ِء ِمهْن ُ ْم َو ْا َال ْم َو ِات ِب َرمْح َ ِت َك اَي َا ْر َح َم َّالرامِح ِ َني‬ ِ ‫ات َوالْ ُم ْس ِل ِم َني َوالْ ُم ْس ِل َم‬ ِ َ‫* َاللَّه َُّم ا ْغ ِف ْر ِللْ ُم ْؤ ِم ِن َني َوالْ ُم ْؤ ِمن‬
‫ ِّاِدل ِين‬X ‫ ِِّق َو‬X ‫دْ لَك ِ َم َة الْ َح‬X‫* َاللَّه َُّم انْرُص ِ ا ْس َال َم َو الْ ُم ْس ِل ِم َني* َاللَّه َُّم َا ِِّي‬
‫ِإْل‬
25) Türkçe olarak da şu dua okunur:
“Allah’ım! İslâm’a ve müslümanlara yardım et! Devletimizi, ülkemizi ve milletimizi her türlü
tehlikelerden koru! Bize dünya ve ahirette iyilikler ve güzellikler ihsan eyle! Bizi, ana-babamızı ve bütün
mü’minleri bağışla! Şüphesiz sen dualarımızı işitir ve kabul edersin!”

26) Daha sonra;

‫ِع َبا َد اهّٰلل ِ ِات َّ ُقوا اهّٰلل َ َوَأ ِطي ُعو ُه‬
“Ey Allah’ın kulları! Allah’a karşı gelmekten sakının ve O’na itaat edin” denir ve Nahl sûresinin 90.
ayeti ve meali okunur:
‫الش ْي َط ِان َّالر ِج ِمي* ب ِْس ِم اهّٰلل ِ َّالرمْح ٰ ِن َّالر ِح ِمي‬َّ ‫َأعُو ُذ اِب هّٰلل ِ ِم َن‬
َ ‫ِا َّن اهّٰلل َ اَي ْ ُم ُر اِب لْ َعدْ لِ َوا ْح َس ِان َو ۪اي َتٓائِ ِذي الْ ُق ْرىٰب َويَهْن ٰى َع ِن الْ َف ْحشَ ٓا ِء َوالْ ُم ْن َك ِر َوالْ َب ْغ ۚ ِي ي َ ِع ُظمُك ْ لَ َعلَّمُك ْ ت ََذكَّ ُر‬
‫ون‬
‫ِإْل‬
27)Şüphesiz Allah; adaleti, yararlı amelleri en güzel bir şekilde yapmayı ve akrabalara yardım
etmeyi emrediyor; her türlü edepsizlik ve çirkinliği, haram ve kötülüğü, azgınlık ve zulmü yasaklıyor. O,
düşünüp tutasınız diye size böyle öğüt veriyor.”
Hatip, hutbeyi bu şekilde tamamladıktan sonra minberden iner, namaz kıldırmak üzere mihraba geçer.