973 LIBER DE DILIGENDU DED. WA ii temas: ela ec. a, is.s Hosts oie tron lpm ps ts @x'modo meo, minus guidem justo, sed plane tion wiveus poste mee. (ui els quent debeo'non possum, Sere tee es oacs at ree ne tees cies eget prov dims haber.» Hostal tjuice Wel doc ef eon T adios ctrinam dorearas pices clue ts tets ncseel oti. srmonsdoadeaplc Boi, sit qtauetons sands Geet lanes tee sien edd’ wslraans quiteegets eit Gavtae Bee Te nateareae rie watt ie ht oe agen Seger ee Sir os Ison es emtcbtenrec onan. Rite sifcte, topat Gar ay ant cote Gatth Sige lis mandatarl morbum’ tie od pramun « Atuirte pPeciltae shart seu enor Dei ez Lolo corde, oto anima,tota virtute ; ita ut amor sit perennis, indepciens, perfectus, a nulla. re Soci semstsist of antetas pent wonntegst ty clare ce ain etlen setae Se Wenn Cemoame wilt tte eee tee aus ele nee aon Serkan auis spvom effin salatal sfomcie aus infeed: Rapeocntm effet ed ese Saacye tive igsstes eg scterere. ol lcttaee oiaet irene vot Uicnoe ured at SBS spre arfenctes“niraue jules com chates omer ssf ass ner eo cama eta ‘elu, Hanc autem esse. Bernardi eo in loco sententiam manifeste demonstrant que ibi seyuuntur.« {on rdw fal, oe bad oprsocncsmncel ees pms eae ud apers Uap al ls pa on Ait dpovoies ata et rasa hominam mala, hc quoqu anumeratim, selene aetione¢ ua she pure tigers clttloka ative risook toe tml fer minis preci titan ae Cilia: yin | quik os plots Celeuien | ee eae gal fan es tet Sorc Ei setal Seager 12 aanllce tee bead a ence eee arte ite ad capentin condte pay aienny agp acl Capertl satin aetocies Bestar sed quadam potius actualis, que tsi mondum dulci illo amore reicit, amore tamen ipsius amorls vehe~ mentor accendit. » Hac est ila charitas in effectu quam a Deo preceptum dicit Bernardus, inferior dam lara ate betes qu ¢primam lanae, eeundan potonsia at tiken af ¢ Si lecito aia quais debite tuperans, quasi sola reghare debet in novus; ut quidguld debetur caleris, "ot windicet et ex dilectione omnia faciamus, » inguit Vir sanctus sermone duodecimo in paslmum Xr, 1 Stas de epursnte sopra toe teh dtu Bran iar mari. xn tana ical mcmonepit usc pat rater atau Eoin. gars dates ¢ tll eet ander Mri oct ipso Botengarios doatard? polpiias qui Asmariccin' prafert, Serptas ed Culem Uber esb sonia ear Ic ar Belmacics Petes ol eoealara” Canfas eto Hs ke Sonat capte occ? ¢ Siuariy pla mont Polini, dnote, tebusanin at onan ais Saclay a ls pees dy Aioeree Ue wns ncaa artes Mccncns tale tp Se sou Miapipars fa 1th 0 Colca Il srontas srdielobSpuerie tf teasers exh Cera Us, Sortuus anno W144, singularis Bernardi amicus, ez altis epustolis. S. BERNARDI ABBATIS DE DELIGENDO DEO LIBER SEU TRACTATUS {AD HAIMERICUM S, K. E. CARDINALEM ET CANCELLARIUM, 584 PREFATIO. nec facile seitur, uae vere ex imperitia, queve ex Virose doming Haneraco,ceclevin Romane py verecunciaexcustio prodent, si non injuncttopais ncowocarsiaali ot Aacelario, Baxtanoee aber U gbedto proba: acpte de mes, peuple quod ictus de Ciara-Valle, Domino vivere, et in Domino babeo, ne tacendo philosophus puter. Nec tamen ad mori ‘omnia spondeo me responsuram, Ad id solum quod Orationse ame, et non questiones poseere sole- de diligendo Deo queritis, respondebo quod ipse Datis: et quidem ego ad nentram idoueam me esto abit. Hoe enim ot sapitdulcios, et traciatur seou- ‘oatido. Verum illud indict professio, etsi non its rius et auditur ulus. Reliqu diligentioribus re- ‘onveraatio : ad hoe vero(at verum fater) oa mii servte, Sdeeuse video, quae maxime necossaria viderentur, CAPUT I. diligeotiam et ingeaium. Placet tamen fateor, quod Quare et quomodo ditigendus sit Deus. ‘ro carnalibus spritulia repent, si sane apud lo- _{. Vulis ergo a me audire, quare et quomado ‘eupletiorem id facore lbuisset. Quia vero doctis et diligendus it Deus? Bt ego : Causa diligendi Deum, ‘Andocis pariter in istivamodi excasandi mos est, Deus est; modus, sine modo diligere (449). Hane (149) adem verba abet Severi Milevitani an- imitalur Joannes Saresberiensis, ia Polyeratic libro Galssysiow of Aoguinum, ier Aagustanas 7, pt Apageimpadcuiniman Abad. aye 409: Nullus nobis amandi modusimponitur, Berengarium, qui boo a tpi i mota efsne mow amar Beronidon bie Weewere,5 S. BERNARDI ABBATIS CLARA:-VALLBNSIS me hhoe satis? Fortassis wlique, sed sapienti. Celerum g et aerem. Praxipua dico, non quia excellentiors, 1 insipienibus debitor sum (Rom. 1, 14); abi sat ” sed quis necessariora ; sunt quippe corporis. Que est dictum sapieni, etiam ilis gereodus mos est. aque propter tardiores idem profasins, quam pro- fondius repetere non gravabor. Ob duplicem ergo causam Deum dixerim propter seipeum diligendom : ‘sive quia nihil justin, sive quia all factuosius diligi ‘potest. Duplicem siquidem part sensum, cum que iunr de Deo, cnr diligendus sit, Dubitari namque potest quid poiissimam dubiletur; uirumaam, quo suo merito Deus, aut cerle que nostro sit commodo diligendus. Sane ad utrumque idem responderim ; non plane liam mihi digatm occurrere causam di ligendi ipsum, preter ipsum. Et prius de merito Yideemas. Maltum quippo meruit de nobis, qui et immerits dedit seipaum nobis. Quid enim’ melins seipso poterat dare vel ipse? Ergo si Dei meritum queritur, cum ipsum diligendi causa queritur, illad st principuum : quis ipse prior dileait nos. Dignus plane qui redametur, presertim si adveriatur, quis, quos, quantumque amaverit. Quis enim? Noone is coi omnis spiritus conttelur : Dews meus est, quo sniam bonorums méorum non eg6s? (Paal. xy, 3.)Bt ‘vera hojus charitas majestatis, qippe non queereatis que sua sunt, Quibus autem tanta puritas (180) ex- hibetar? Cum adhue inquiténimizéexzemus, recon- ciliati sumus Deo Rom. v, 10) Dilext ergo Deus,et gratis, et inimicos, Sed quantum ? Quantum di Aoannes : Sic Deusdilazit mundum, ut Filium uni- ‘genitum daret (Joan. 46: et Paulus, Qui proprio, ail, Filio non pepercit, sad pro.nobis tradidit illum (Hom. vit, 32). Ipse qaoque Filius pro se, Majorem, fnquit, charitatem nemo habet quam ut animam sam ponat quis proamicis eis (Joan. xv, 13). Sie soruitjustos ab impiis, summus ab infiais, ab in- firmis omnipotens. Sed dit aliquis : Ita quidem ab hhominibus ; sed ab angelis non ita. Vorum est, quis necesse non fil. Celerum qui hominibas sub in tal necessitate, servavit angolos, ali necesslate 4 585 qui homines diligendo, tales fcit ne tales remanerent ; ipse eque diligendo dedit et angelis, ne tales ferent, CAPUT I, Deus quantopers ab homine mereatur amart, ob ‘bona tum corporis, tum anima. Quomods 6a ‘agnoscenda et habenda citra donantis injuriam. 3. Quibus tise palam sunt, palem arbitzor esse et cour Dous diligeodus st : hoe est, unde diligi meruo- rit, Quod si infdeles bec lateat, Deo tamen in rompiu est ingratos confundere super innumeris Deneficis suis, humano nimiram et asui prestitis, et seasui manifests. Nempe quis alius adminisirat cibum omni yeseeni, cerneoti lucem, spiranti fa- tum t Sed stultum eat velle modo ecumerare que inpumera ease non longe ante preefaias sum : satis ‘est ad exemplum precipua protulsse, panem, solem Bis terre imminere decera rat enim homo emineotiora bona sua in ea parte soi, qua preseminet sii, hoe est in anima quae sunt igoitas, scenta, vitus. Dignitatzm in homine i Deram arbitrium dico : in quo ei nimirum datam est ceeieris non solum preeminere, sed et preesidere animantibus. Scieatiam vero, qua eamiem in ve igoitatem agaoscat, non & s¢ tamen. Porro virte- ‘em, qua subinde ipsum a quo est, et inquirat non seguiter, et teneatfortter cum invenert, 3. Tiaque geminum uoumquodque tram horem apparel, Dignitatem siquidem demonstrat humana ‘non solum nature prierogativa, sed et potentia de- rinaias : quod terror hominis super cunote animas- + Scientia quogue Guplex rit, si hanc ipsam dignitatem, vel aliod quodqus bonum in nobis, et nobis inesse, et & nobis non este noverimus. Porro virtue ot ipsa que bi- fara cognoscetur, si auctorem consoquenter ingui- Fimus, inventoque inseparabilier inheremus, Di- ‘enilas ergo sine scientia noo prodest; ila vero etiam ‘bos, sivirtus (al.iata] defuerit : quod utrumque ratio declaral subjects, Habere enim quod babere te noseas, quam gloriam abet? Porro nosso quod Ihabeas, sed quia te non babeas ignorare, habet loriam, sed noo spud Deum. Apud se alam gle- Fianti dicimur ab Apostolo. Quid habes quod non ac- copistit si autem eccepist, quid gloriari quasi nom ‘acceperis? (I Cor. 1¥, 7.) Noa ait simpliiter : Quid sloriaris? sed edit, quasi nom acceperts, ut asserat Croprebenatilom, non qoi in babits, ed. qui tan- quam in non scceptisgloriatur. Me mancupatar hujusmodi, veritatis areas fandamento. Veram enim gloriam ab hae ita Aiscernit; Qui glriatur ait, in Domino glorietur (Cor. 1,34), boe eatin veitate. Veritas quippe Do- 4. Utrumgue ergo scias necesso est, et quid sis, ‘quod a te ipso non sis : ne aut omnino videlicet ‘non glorieris, aut inanter glovieris. Denique ri non cognoveris, inquit, te spam, egredere post greges sodatium tworum (Cant. t, 7). Revera ita ft. Home factas in honore, com hoaorem ipsum nom iateligit, D lalis sus ignoraniie merito comperatur pocoribas, vyelot quibusdam preseniis swe corruptionin ‘moralitalis consoribus. Fit igitar wt ses0 non agno- scendo egregia rations munerecreatura, irrations- Dilium gregibus aggregeri incipias, dum iguara pro- pri glorie, que ab intus est, conformanda foris ebus sensibilibus, su ipsius coriostale abducitue ‘effciturgue uns de ceteris, quod se pre: exteris ‘nihil aocepisee intllgat. Itaque valde cavenda. bee ‘gnoranta, qusde nobis miaus nobis forte seatiames : sed non minus, imo et plus ila que ples nobis tr Dimes : quod fit, si booum quodeunque ia nobis (190) Ides paras cbariatis non querends que mu sunt, ut supra, ii plaique haben chris, vd puritas script.7 ‘LIBRR DE DILIGBNDO DEO. m8 esse et 1 nobis deceptl putemas. At vero super Q nosciat Christo, scit tamen selprum. Proinde excusail ‘utramque ignorantiam declinanda et exsecrandsa il [presumptio est, qua sciens et pradens forte audeas dde bonis non this tuam querere gloriam : et quod tus SHE es a te tibi non esse, inde jtamen alte rius rapere non verearis hooorem. Prior equidem ignorantia gloriam non habet : posterior vero habet quidom, sed non apad Deum. Geteram hoe tertinm ‘malum quod jam scienler commiditar , usurpat ot contra Deam.. In tantum denique ignorantia posteriori hie arrogentia gravior atque periculosior ‘apparet, quo per ilam quidem Deus nescitur, per stam et comemnitar : in tantam et priori deterior 2¢ dotestsbilior, ut eum per illam pecoribus, per {ntam et demonibus sociemar. Est quippe tuperbin B ¢t delictum maximum, uti datis tanquam innais ¢l in acceplis beneficsgloriam usurpare bene fii. 5. Quamobrem cum dusbus its, diguitate atque scieotia, opus est et virtule que utriusque fructus ‘st, per quam ile inguirtar a¢ tenetur, qui omaium auctor est dior merito gloriestar de omribas. Alio- qin acieas et non faciens smagis autem iniq Gloriam servus impius captare sbi, imo et raplare molitur. Liquet igitar ot absque scientia dignitatem ‘ease omnino inutilem, et scientiam absque virtuto @ ‘damasbitem. Yerum homo virtatis, cui nee damno- 4 scientt, nee infrctuosa dignitas manet,clamat Deo et ingeaue confitetur : Non nobis, inquiens, ‘Domine, non nobis, sed notnini tuo de gloriam(Paal. cexm, 9}. Hoe est: Nil nobis, o Domine, de il nobis de digntae tribuimus ; ed tuo totam, 4 quo totamest,nomini deputam 6. Gelerum pene » proponito longe nimis digressi ‘sumus, dum demonsirare satagimus, eos quoque qui Christam nesciunt, sais per legem naturslem ex perceptis bonis corporis animaque moneri, quate- ‘nus Deum propter Deom et isi dligeredebeant. Nam per hoe dictn suo, lerentor: py is ignoret, suo corpori noa ab alio ia hhac mortali vite supradite illanecessaria ministra- i, unde vdelicet subsistat, unde videat, unde spiret, quam ab ill, quidat scam omni cari (Peal. exsxv, 125); quisolem suum orri facit super bonos et ma- los, ot plit super jastos et injusios ? (Matt v, 8). Quis item vel impius patet a ma splendet, hamane digt lamipsum, qui in Genesiloquitur : Factamus homi- ‘nem ad imaginem et similitudinem nostram? (Gen, 1, 26.) Quis alium selentio largitorem existimet, isi reque ipsum, qui docet bominem seientiam 9 (Peal, xem, 40.) Quis rursim monus sbi aliunde Viriutis aut putet datum, aut sparet deodom, quam de mana itidem Domini virtotum? Meretur ergo mari propler s¢ ipsum Deas, et ab infideli: quiets est omnis etiam infidels, sit non di- jgit Domioam Deum suum ex toto corde, tola + tola virile sua. Clamat nempe intus ei inal, et non ignorata ration justti, quia ex toto se illum diligere debeat, exi se totum debere no igoorat, Verum difcile, imo impossbile est, su sciliet quempiam, iberive arbi 8 Semel sccepta a Deo, ad'Dei ex toto convertere volunta- tem ; et non magis ad propriam retorquere, aqua sibi tanqaam propria retinere, scat seriptam est, Omnes qua sunt quzrunt (Philipp. tly 21) : eb Htem, Proni sunt sensus ef cogitationes hominis in matum (Gen. va, 21). caPOT i. Christiani quantos habeant stimulos amandi Deum pre infidelihus, 1. Contra quod plane Bdeles oorant, quam omoi- no neeessarium habeant Jesum, et hone erocifizun : dam admirantes et amplexantes supereminentem sci= ‘enti charitatem in ipso, id vel tatillom quod sunt, in tate diletioni et dignstiois vicem non repen- dere eonfunduntur. Facile proinde plus diligant, quite amplias dilectos inteligant : cui autem mi- aaa dosatam est, mions diligt. Judas sane, sive paganus, 587 nequaquam talibus acaleis incatur Aamoria, quales Beelesa experita, que sit, Vulnera- fa charitate ego sum : ef rarsum, Fulcite me flori= ‘bus, stipate’me malis, quia amore langueo (Cantic. 1, 4,5). Cerat regem Salomonem in diademate, quo coronavit eum mater saa (Cant. mi, 44); cernit Uni- coum Patria, eracem sibi bajalantem ; cernit cosum ‘et consputum Dominum majestatis ;cernit auctorem vite: et glorie eoofixum elev, percussum lances, opprobris saturatum, tandem illam dilecam ani- mam suam ponere pro amicis suis. Cerait hie, et suam magis ipsvs animem gladioa amoristranever- Derat, et dict = Pulite me floribus, stfpate me ma tis, quia amore langueo. Hee sunt quippe mala pu- nica, que in hortam introducta dilecti sponsa carpit x ligao vitw, 2 eclesti pane proprivm mutoata sa orem, colorem s sanguine Christi. Videt deinde moriem mortuam, et mortis anciorem triampbatum. ‘Vide de inferisad terran, do terrisad superos cxpti- vam duel captivittem, uf in nomine Jesu ome gona flecatur, coslestium, terrestrium et infernorom (Phi= Lipp. m, 40). Advert terram, quee spinas ef tribu- los sub antiquo maledicto protuxeral, ad nove be- neditionis gratiam innovetam reflorusse. Bt in his omnibus, ‘lus recordata versicali, Et refloruit caro mea, ot’ 02 voluntate mea confebor ei (Pral. in malis, que de arbore tulerat cenpitvigee (al. jangere] et de oribusresur- reetioni quorum prasertim fragranta sponsam ad so crebrins revisendam invitel. 8, Denique ait: Beee tu pulcher es, dlecte mi et decorus ; leetulus noster flridus (Contic. 1, 18). Qua lectulum monstrat, satis quid desideret aperit:979 et cum loridum nuntiat, sails indicat, unde quod desiderat obtinere presumat. Non enim de sui merits, sed de oribus agri, coi benedixit Deus. De- lectatur foribos, Christos, qui in Nazareth et coneipi voloit, et nutrri. Gaudet sponsos ccelesti talibus odoramentis, et cordis thelumom frequenter libenterque ingrditar, quod istiusmodi refertam fru- clibus, flovibus respersum invenerit, Ubi sue vi- ionis gratitm, aut resureciocis go- rofecto Passions, froctus eguosce quasi anci preteriti, om- nium utique retro temporum sub peecati mortisque imperio deeursorum, tandem in plenitudine tempo Fix, apparentes. Porro autem Resurrectionis insi- ‘guia, novos adverte flores sequents tempor, in ovam sub gratia revirescentis estalem, quorum fractam generalis futora resurretio ifine’partariet sine fine mansarum. Jam, inquit,hiems transti im- ber abiit et recesst, lores apparuerunt in terra ‘nostra (Cant. 11, 44, 42) : estivum tempus adveniase ‘cum illo signifcans, qui de mortis gelu in veraelem ‘quamdam nove vit temperiem resolutos, Ecce, ai nova facio omnis (Apoc. x21, 8): cajus caro semi rata est in morte, reflorit in resurrectione; ad cu jos mox odorem in campo convallis nose revires- a recalescunt frigida, mortua reviviseunt, 9. Horum ergo novitaie forum ae fractuum, et plehritudine al. plenitudine} agri sueissimam spi- runlis odorem, ipse quoque Peter in Filo ionovaate omnia delectatur, ita ut dicat: Ezce odor Alii mei, sicut odor agri pleni, cui benedict Dominus (Gen. Xxxv1t, 27), Beae pleni, de cujus plenitudine omnes secepimas, Sponsa tamen familiarius ox eo sib, cum voll, flores “legit, et carpit poma, quibas proprise Aspergit intima conscienti, et intrantisponso cor~ dis Ieetulus suave redoleal. Oportet enim a0, sicre- Drom volumas habere hosptem Christam, cords nostra semper babere manta fidelibus testimoniis, tam de misericordia scilicet morientis, quam de po- tentia resargents; quomodo David aiebat : Duo hare ‘audivi, quia potestas Dei est, ot tibi Domine mise ricordia (Peal. uxt, 12, 43). Siguidem urinsque ret testimonia ereibiia facta sunt mis; Christo uli- que moriente propter delicta nostra, et resurgeata Dropler justifcationem nosiram, ‘et ascendente ad protectionem nostram, et mittente Spiritum ‘ad consolationom nostram et quindoque redituro ad consummationem nosiram. Nempe ia morle misericordiam, polentiam in resurrectione, utram= que in singulis extibui reiquorum. 58S 10. tec mala, bi Dores, quibus sponsa se atorim etiparipostlat ot fuer, eredo sentens fa~ cile vim in se amoris posse tepeseere et langueseare ‘quodammodo, si non taibus jugiter foveatur incen= tivis, donee introdueta quandoque in cubicalum, io cupiis excipiatar amplesibus, ot dieat : Leva jus sub capite meo, et deztera illtus amplezata est ‘me Cantic. m,6).Seatiet quippe tune et probabit wai S. BERNARDI ABBATIS CLARA-VALLRNSIS. ‘versa dilectionis testimonia, que ia priori adventu, tanquam de sinistra dileti, acceperat, ree malt dine dulcedinis amplexantis dextere contemnends, et omnino jam quasi subius habends, Seatiet quod ierat : Caro non prodest quidguamn; spiritus ext ‘qui vioifcat (Joan vi, 64). Probabit quod legerat : Spiritus meus super met dulcis, et hareditas mea super mel et favum. Quod vero sequitur, Memoria, ‘mea in generatione seculoram (Eecli,xx1v,27,28); hoe deit, quia quamdia stare presons cornitur sm cenlum, in quo generatio edvenit, et generatio prete- Fit, non deerit electis consolatio de memoria, qibas nondum de presenta pleno refecto indulgetur. Uade seriptam est, Memoriam abundantice swavitis tue eructabunt; heud dubiam, quia hi, quos paulo supe- B rius dizerat, Generatio ¢t generatio laudabit opera tua (Psa exzrv, 7, 4). Memoria ergo in generatione ‘weculorum, presenta in regno calorom. Ex ista glo- rifcatur jam assumpta eectio : de i regrinans generatio consolatur. CAPO IV. ‘Quinam es Dei recordatione consolationem capiant: (quive magis ad ejus amorem idonet. 44. Sed interest, quasnam generat ex Dei capiat recordatione solamen. Non enim generatio prava et exasperans, cui dictnr, Ver vobis divites qui ha- betis consolationem vestram (Luc. vi, 26); sed qu Aicere veracitor potest, Renuit consolari anima mes. Hiuie plane et eredimus, si secuta adjecerit : Memor fui Dei, of delectatus sum (Psal. ixxv1, 3, &), Justum uippe est, ut quos presentia non deleciant, presto eis sit memoria futurorem : eb qoi de rerum floen- tinm qoalibet aflwenia despiciunt consolar, recor datio los delectt eternitatis. Et hee est generatio querentim Dominum, querentivm non que su3 Sunt, sed faciem Dei Jacob (Psal. xxi, 6). Dei ergo querentibus ot suspirantibus prasentiam, presto interim et dolcis memoria est, non tamen qua. s&- tientur, sed qua magis esurient unde satientur. Hoe ipsum de se cibus ipse teiator, ita dicens, Qui ‘edit me, adhue esurlet(Bccti. xxv, 29): et qui co cibatus est, Satiabor, iquit. cum apparuerit gloria tua (Paal. xv1, 18). Besti tamen jam nane qui esu- runt et sitiant justtiam, quoniam quendoque ipsi Det non alii, saturabuotur (Matth. v, 6). Vee ti {generatio prava aique perversa! ve: tibi) popule stale et iasipiens, qui et memoriam fastiis, et prax seotiam expavescis! Merito quidem : nee modo enim liberari vis de laqoeo, venantium, siquidem qui vo- loot divites fleri in hoc ameulo, incident in laqueum Aiaboll (Tim, v4, 9); nee tune a verbo aspero po~ teris liberari, O verbum asperum, 0 sermo duris! Ite, maledicts, inignem extermum (Matth. xxv, bt). Datior plane aique asperior illo, qui quotidie nobit de memoria passionis in Eeclesia replicatur : Qué ‘manducat meam carnem,¢t Mbit sanguinem meum, abet vitam aeternam. Hoc est, qui Tecoit mortem ‘meam, et exemplo meo moriifat membra sua quae sunt super lerram, habet vitam sternam : ot est,981 ABBR DE DILIGRNOO DBO. ‘i oompatimioi, ot eoaregnabiis, Bitumen pleique deprimit terrena inbabitatio sensum malta eogitan- ‘ab hac voce resiientes et abeunies hodieque retror- tem (Sap. sum, respondent non verbo, sed facto: Durws ext ‘hicnarmo ; quis potest eum audire? (Joan. v1, 85, 64.) Iaque generatio que non direxit cor suum, et ‘non estereditus cum Deo spiritusejus (Peal. uxxvit, i8 sperans in incerto divitiarum, verbum n ire gravalur, ac memoriam passio- ris sibi jodicat onerosam. Veram qoaliter verbi illus pondus in preesentia sustinebit: It, maledicti, in ignom ceternum, qui paratus est diabolo, et an- gelis jus? Super quem profecto caciderit lapis iste, ‘conteret eum. At vero generatio rectorum benedice- tur (Peal ox, 2); qui utique eum Apostolo, si BSD alsenies, sive presonter, contondunt placere Deo (Il Cor, v, 9). Denique audieat, Venite, bene- dicts, Patris met (Matth. xxv, 36), ete. Tune illa ‘quee non diresit or saum, sero quidem experietur, quam in illius comperatione doloris jugam Chrisli ‘suave, ot onus Jeve fuerit, qui tanquam gravi et as yero duram eervicem superbe subduxil. Non poles {is, o miseri servi mammon, simul gloriari in ervce Domini nostri Jee Christi, et sperare in pecuni ‘hesauris; post auram abire, et probare quam sun vin est Dominus. Proinde quem suarem in memoria ‘on senttis, asperum procul dubio in pressentia sentietis, 42, Ceterum filelis animaet suspirat presentiam inbianter, ct in memoria requiescit suaviter; et donee idonea it inler medios cleros, soriita jam in prae- seotiarum de memoria abundentive suavitads ws Domine Jesa, pennas deargentatas, ianocentie vide cet pudicitieque candorem;; et sperans insuper ‘adimpleri Jetiia cum valta ‘tno, ubi etiam fant posteriora Jorsiejus in pallor auri (Peal. xvi, 48): quando in splendoribus sanctorum introducla cura ‘gavdio, sapientio plenius fuert illustrate folgoribus Morito ‘proinde jam nune gloriatur, et diit, Leva ejussub capite meo, et dectera iltiue amplerabitur ‘me (Cantic. 1, 6): in leva reputans. recordationem 418). Quid mamque alin faciat eoaside- rata uaola etm indeita miserauo, tam gratuita et probata dilectio, tam inopineta digeatio, am rola mansuetudo, tam stapenda dulcodo? quid, ingoam, bac omnia facient diligenter considerate, ‘i considerantisanimam, ab omai penitus pravo Vindietum amore, ad se mirabilver rapant, vehe= renter alficiant, facanique pre se conlempere ‘quidguid sisi cootemptu horum appeti non potest? irum proinde in odore ungueatorum horum sponsa carrit alacritor, amat ardenter; et parum sibi amare sie amala Videwor, etiam eum se totum in amore persirinaert. Nec immerito, Quid magaum nim tanto et tani repensatar amori, ai pulvs ex {g0u8 otum se ad redamundum collegerit, quom lla nioiram Majesias ia amore prevenien, tla in opus salutis ojus intenta conspictur? Denique sic Deus dileait mundum ut Unigenitum daret Joan. uty 16) 5 hhaud dubium quin de Patre dicat. Diem, Tradidit ém mortem animam swam (Iai. 11, 13); nee dabium ‘quod de Filo loquatr. it et de Spirta sanclo: Spi- ritu Paracletus quem mittit Pater in nomine meo ile vos docbit omnia, e suggeret vobis omnia quae cungue dizero obs (Joan. x1¥, 26). Amat ergo Deus, fet ex so tolo amat, quia tote Tvfilas amet: ai te ‘men totum diei potest dg ininito ot iaeompreheasi- bil, aut certe de simpli. CAPUT Y. revelaa fie spear loram C Christiano quantum incumbat datum amori 416, Tntaens ergo haze, credo, salis agnoseit quare Deus diligendus sit, hoc est, unde diligi mereatur. Caerum infidels ron habens Filinm, nec Patrem proinde habel, nee Spirtom sanctum, Qui enim non hhonorifcat Piiam, non honorifest Patrem qui mi- it illum (Joan. ¥, 23); GO sed nec Spiritom san cium quem misit ile. 18 itaque mirom non est, quem minus agnoseit, minus et diligit, Auamen et ipse totum ei sese debere noo totius non ignorat auciorem. Qi Deum meam tenso vite mete non solam grat largitorem, largissimum admizistatorem, plum eon soletorem, sollicitum gubernatorem; sed insuper ils charitatis, qua oulla major ext, quod animam p etiam copiossimum redemplorem, rleraum con- suam posdit pro amics suis; in dextera vero bea- ‘servatorem, ditatorem, glorificalorem? sicut scri- 4am vsionem, quem promisit amici eis, et gaudium — pram est, Coprosa apud eum redemptio(Paal, cxxm%, de presenta majesiats, Merito illa Dei et deen 7): et item, Introivit semel in Sancta, alerna re- ‘Visio, illa divine presente iowstimabilis delecta- demptione inventa (Hebr. 1, 42) : et de conserva~ tio in dextera deputatar, de qua et deleeubiliter tione, Non relinguet anctos suct; in eternum con caviar: Delectationes im destera tua usgue ia f~ servabuntur (Peal.xxxu1, $8): et de loeuplettione, nem (Paal. xy, (1). Merlo in leva admirails | memoraia et seinper memoranda diletio eollocatar, quod donec transeat inigiias, super eam spouse reeambat et requicscat, 413, Merito ergo leva sponsi sab capite sponse, Mensuram bonam et confertam et coagitatam, ef supereffentem dabunt in sinum vestrum (Luc. ¥1, 38): et rursum, Nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis aacendit, quee prasparavit Deus diligentibus se (1 Cor. u, 9): et do glorieatione, ‘super quam videlicet caput suum reclinata susten- Salvatorem ezspectamus Dominum nottrum Jerum ‘et, hoc est mentis sum intentionem, ne inelinetur Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostree et incurvetur in carnalia ot seculariadesideria : quia configuratum corporiclavitatis suc (Philipp. ut, 20+ Corpus quod corrumpitur, aggravat animam: et 24): etillud, Non sunt condigne passioncs hujustemporis ad fuburam gloriam qua revelabitur in nobis (Rom, vut (8) ol iterum, ld quod in presenti et momentaneurdt leve tribulation nostre, supra ‘modum in sublimilate eternum glorie ponds ope- ratur innobis,nom contemplantibus qua videntur, sed que: nom videntur (Il Gor. 1, 17,48) 415, Quid retribusm Domine pro omnibus is? um ratio urget et justia naturals totum ae tra dere iia quo se totam habet, et ex a6 toto. debe diligere. Mibi profecto fides tanto plus indicit famandum, quanto et eum me ipso ploris estiman- dum intelligo = quippe qat tom non solum mei, sed sai quoqe ipsus teneo legitorem. Den nondam tempus fidei adveneat, nondun innotuerat in carne Deut, abiert in crac, prodierat de sepal- ero, redicral ad Patrem : nondom, inquam, com- mendaverat in nobis suam maltam diletionem, ilam do qua jam lta locuti sumus, cam jem manda tum est homini diligere Dominum Deum svum ex toto corde, tole anima, tot vrtate sua (Deut, v1, 5), ident ex omai quod est, quod scit, quod potest Nec tamen injustus Deus, suum sibi vindcans opus ‘et dons. Uiquid enim non amaret opus ariicem, ‘cum taberet unde id poset? Et cua non quantum ‘ranino porset, cum nihil omnino nisi ejoe monere rmoltpicavit miseriordiam suam Deus? (Psal. xaxy, 7, 8.) Nos dico, qui mutavimos gloriam no siram in similiudinem vitoli comedentis fenum (Prat.cv, 20), peecando comparati uments inriplen- ‘ibas (Prat, xuvm, 43). Quod i totum me debeo pro ‘me faco, quid adam jam et pro refeta et refeeto hhoc modo? ‘Nec enim tam facile refectas, quam ft- lus: siquidem non sclum de me, sed de omni quo- que quod facia est, seriptom est, Disit ef facta sunt (Pral. cxuvi, 8). At vero qui me tantom et semel divendo feci, in recendo profeeto et dixit mulls, et gessit mira, et pertlit dura; nee tantum dara, sed et indigaa. Quid ergo retriborm Domino pro omnibus que reribuit mihi? (Pea. cxv, 18.) a primo opere me mihi dedit; in seeando, v0 : ft ubi se dedit, me mihi red redditus, me pro me debeo, et his debeo. Quid Deo rairibaam pro se? Nam etiam si me millies repen- dere possem, quid sum ogo ad Dexm ? CAPUT Vi. Brevis anacephalaosie et summa pradictorum. 46, Hie primum vide, quo modo, imo quam sino ‘modo 2 nobis Deus mari merutrit; qui (at paucis quod dictam est repetam) prior ipsedilexit not, an- us, of tantum, et gratis tatillos, et tl in principio fendi Devm, sine modo diligore. Desique eum di- lo que tendit in Deum, tendat in immensum, 8. BERNARDI ABBATIS CLAR£-VALLENSIS A tendet in infinitam (oan et - Datus ergo, et 984 finitas Deus est et immensus): quisnam, SH, queso, debeat Ginis esse ‘ostri, vel modus amoris? Quid quod amor ipse no- ster non jam gratuitus impenditur, sed rependi ebitus? Amat ergo immensitas, ‘amat eternitas, amat supereminens scientie charitas; amat Devs. ‘exjus magnitudinis non est nis (Peal. oxurv, 2), fexjus sapientie non est numen (Pral. cxLvi 7) :et vicem rependimas com mensara? Diligam te, Domine, fortitado eo, firmamentum meum, et refugium meum, et liberalor meos (Pral. xvi, 2. 3:) of moum desique quidquid optabile atque ama- Dile ici potest, Deus mens, adjutor meus diligam te pro dono Ino, ¢t modo meo, minus quidem justo, Bred plane non minus posse meo: qui etsi quaotum debeo noo possum, non possum tamen ultra quam possum, Potero vero plus, cum plas donare digna~ beris : nunquam tamen prout dignus haberis. Im- perfectum meum videruot oculi foi; sed tamen i Iibro tuo amoes seribentur (Peal. cxxxvut, 46), qui ‘quod possunt faciunt,etsi quod debent non possuat, Satis, quentum reor, apparel, et quocam modo Deus diligendus sit, et quo merito suo. Quo, inquam, ‘merito sao: nam quanto, cui sane appareal ? quis dicat ? quis sapiat? CAPUT VIL. Non sine fructu et praomio diligi Deum; et terrenis ‘fon satiari humani cordis appetitum 41, Nune quo noviro commodo Gonfridus Carmotenst « alogwe e= ouirte Opuscul guar vob milton! ¢ aed non’ full ad mamma: quod wast. dignam orederem tude Libeliam tamen de Grats et Libero drbtrionuper adit: lum Seb lienter wtiam, cum bot vele cognovero. » Diréctut ait libellus Guillelmo Sancti-Theodorici abbas, singulari Bernardi amica, ad quem 4 te MeentoatsValatam “uperina sia, ef epitols compluras, Nullam capitum dsisionem haben codices antiqulores, receptam satus retiere suena