‫تِ ًام تٖ ًام اٍ‬

‫‪ISO 17776‬‬
‫ٍاحس ػلَم ٍ تحم٘مات‬
‫گطٍُ هسٗطٗت‬

‫‪‬‬
‫مریم حسین پور‪ -‬سعید میراسدی‬ ‫‪‬‬

‫‪ ‬خرداد ‪1389‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪1‬‬
‫تكنيك‌ها‌و‌ابسارهاي‌‌شناسايي‌‬
‫خطرات‌‌و‌ارزيابي‌ريسك‌‌‬

‫‪ISO 17776:2000‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫‪ - ‬دامنه کاربرد‬
‫‪ ‬تعاریف‬
‫‪ ‬ریسک‬
‫‪ ‬روشهای شناسایی خطر‬
‫‪ ‬مدیریت ریسک‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪3‬‬
www.iranhse.ir 4
 ‫‪(:‬‬ ‫)‬

‫‪ ‬اٗي اؾتاًساضز ت٘ي الوللٖ زض هَاضز ظٗط زض نٌاٗغ ًفت ٍ گاظ عث٘ؼٖ‬
‫واضتطز زاضز‪:‬‬
‫‪‬ؾاظُ ّإ ثاتت زضٗاٖٗ‬
‫‪‬ؾ٘ؿتوْإ قٌاٍض تَل٘س‪ ،‬شذ٘طُ ؾا ظٕ ٍ اًتمال‬
‫اؾتفازُ اظ اٗي اؾتاًساضز ت٘ي الوللٖ تِ ػٌَاى‬
‫تركٖ اظ هؼ٘اضّإ نسٍض گَاٌّ٘اهِ هس ًظط‬
‫ًثَزُ ٍ فالس گَاٌّ٘اهِ ه٘ثاقس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪5‬‬
(Barrier)

www.iranhse.ir 6
 

www.iranhse.ir 7
 .

www.iranhse.ir 8
 (Environment)

(Environmental Impact)

www.iranhse.ir 9
 (Escalation)

(Event Tree)

(Event Tree Analysis- ETA)

ETA

www.iranhse.ir 10
 (Fault Tree)

(Fault Tree Analysis- FTA)

www.iranhse.ir 11
(Functional Requirements)

(Hazard)

www.iranhse.ir 12
‫ذغط تالمَُ چ٘عٕ اؾت وِ تِ عَض تالمَُ تتَاًس هَخبة اٗدباز‬
‫آؾ٘ة اظ خولِ ت٘واضٕ‪ ،‬آؾب٘ة زٗبسگٖ‪ ،‬نبسهِ تبِ اهبَال‪،‬‬
‫هحهَالت‪ ،‬ذؿاضت تِ تَل٘س ٗا افعاٗف تؼْسات قَز‪.‬‬
‫زضن اٗي هفَْم وبِ ٗبه ذغبط پتاًؿب٘ ضخ زازى اتفبالٖ‬
‫ًاذَاؾتِ ضا زاضز ٍ ذَز ضذساز ٍالؼٖ ً٘ؿت‪ ،‬تِ زضن ضٍٗىطز‬
‫تطگعٗسُ قسُ تطإ قٌاؾاٖٗ ذغط ٍ اضظٗباتٖ ضٗؿبه ووبه‬
‫قاٗاًٖ هٖ وٌس‪.‬‬
‫تَض٘ح فَق زض هَضز ذغط تالمَُ اظ اٗي ًظط ً٘ع حبازع اّو٘بت‬
‫اؾت وِ اظ واضتطز هؼاًٖ ضاٗح زٗگط هاًٌس ذغط تالفؼ ‪ ،‬قباًؽ‬
‫ٗا ضٗؿه زل٘متط هٖ تاقس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪13‬‬
 ‫‪ٍ ‬اغُ ّإ حاز ٍ هعهي اغلبة تبطإ تفباٍت لازب‬
‫قسى ه٘اى ذغطات تالمَُ ٗا پتاًؿ٘ اٗداز آؾب٘ة تبِ‬
‫ػٌَاى ًت٘دِ إ اظ ضذسازّإ ًؿثتاٌ وَتاُ هست هاًٌس ضٗبعـ‬
‫ًفت‪ ،‬آتف ؾَظٕ ٍ اًفداض (ذغطات حاز) تبا ذغطاتبٖ وبِ اظ‬
‫ضذسازّإ تلٌس هست ًكأت هٖ گ٘طًس‪ ،‬هاًٌس ترل٘بٔ هبساٍم‬
‫آالٌٗسُ ّا ٍ تواؾْإ قغلٖ (ذغطات هعهي)‪ ،‬تِ واض هٖ ضٍز‪.‬‬
‫‪ ‬هثالْاٖٗ اظ ذغطات حباز ػثاضتٌبس اظ ّ٘بسضٍوطتٌْإ تحبت‬
‫فكاض‪ ،‬اق٘اء زض تلٌسٕ‪ ،‬الىتطٗؿ٘تِ‪ٍ ،‬خَز وكتٖ زض ًعزٗىبٖ‬
‫تأؾ٘ؿات ٍ غ٘طُ‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪14‬‬
www.iranhse.ir 15
 

www.iranhse.ir 16
(Hazards Register)

(Hazardous Event)

www.iranhse.ir 17
www.iranhse.ir 18
 ‫‪‬ضذساز ذغطًان ٌّگاهٖ تِ ٍلَع هٖ پًَ٘بسز وبِ پتاًؿب٘‬
‫ذغط تطإ آؾ٘ة ضؾاًسى تحمك هٖ ٗاتس ٍ هوىي اؾت اًتكاض‬
‫ّ٘سضٍوطتٌْإ تحت فكاض‪ ،‬ؾمَط ٗه ق٘ئ‪ ،‬تبطق گطفتگبٖ‬
‫ٗه فطز ٗا تطذَضز وكتٖ تا تأؾ٘ؿات تاقبس‪ .‬تبطإ ذغبطات‬
‫هعهي‪ ،‬ضذساز ذغطًان هوىي اؾبت قباه تدباٍظ اظ حبسٍز‬
‫تؼ٘٘ي قسُ تطإ خلَگ٘طٕ اظ اثطات هعهي تط ؾالهتٖ تاقس‪.‬‬
‫‪ٍ‬اغٓ ضٍٗساز هؼٌٖ ٍؾ٘ؼتطٕ زاضز وِ تطإ تَن٘ف ضذسازّإ‬
‫ذغطًان ٍ ؾاٗط ضذسازّإ تطًاهِ ضٗبعٕ ًكبسُ ٗبا ظًد٘بطٓ‬
‫ضذسازّاٖٗ تِ واض هٖ ضٍز وِ هٖ تَاًؿتٌس هَخبة ههبسٍم‬
‫قسى‪ ،‬ت٘واضٕ‪ٗ ٍ ،‬ا نسهِ تِ اهَال‪ ،‬زضآهبس ٗبا هحب٘ظ قبًَس‬
‫(قثِ حَازث ً٘ع ذَاًسُ هٖ قًَس)‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪19‬‬
 ‫)‪(Mitigation‬‬

‫هحسٍز وطزى آثاض ًاذَقاٌٗس ٗه ضذساز ذال ‪.‬‬

‫چٌاًچِ هَاًغ اٗداز قسُ تطإ خلَگ٘طٕ اظ ٍلَع ٗه ضذساز‬

‫ذغطًان قىؿت ترَضًس‪ ،‬آًگاُ الساهات تماتلٖ تطإ هحسٍز‬
‫وطزى ٗا ترف٘ف پ٘اهسّإ ضذساز ذغطًان ٍ تحت وٌتطل‬
‫زضآٍضزى آى ٍ زض ًت٘دِ تاظگطزاًسى اٍضاع تِ حالت ػازٕ‪،‬‬
‫هَضز ً٘اظ ذَاٌّس تَز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪20‬‬
www.iranhse.ir 21
www.iranhse.ir 22
 (Procedure)

(Risk)

(Risk Analysis)

.
www.iranhse.ir 23
 (Risk Assessment)

(Risk Evaluation)

(Screening Criteria)

www.iranhse.ir 24
 (Tolerable Risk)

(Top Event)

‫تاالتطٗي ذغطٕ وِ زض اثط ٗه ضٍٗساز اٗداز ه٘كَز‬

www.iranhse.ir 25
‫ضٗؿه ٍاغُ إ اؾت تا وباضتطز ولبٖ‬
‫تطإ ت٘اى تطو٘ثٖ اظ احتوبال ٍلبَع‬
‫ٗببه ضذببساز ذغطًببان ٍ قببست‬
‫پ٘اهببسّإ آى‪ .‬تببا اؾببتفازُ اظ اٗببي‬
‫تؼطٗف هٖ تَاى ؾغح ضٗؿبه ضا تبا‬
‫ترو٘ي احتوال ٍلبَع ٗبه ضذبساز‬
‫ذغطًان ٍ قست پ٘اهسّإ آى هَضز‬
‫لضاٍت لطاض زاز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪26‬‬
www.iranhse.ir 27
‫ّط چٌس زض تطذٖ حاالت الظم اؾت وبِ ضٗؿبه تطحؿبة ٍاغُ ّبإ‬
‫زل٘متطٕ ت٘اى قَز‪ .‬زض اٗي حاالت ضٍٗىطز هؼوَل ػثاضت اؾت اظ ت٘اى‬
‫ضٗؿه تِ نَضت «احتوال ٍلَع ٗه ضذساز ذغطًان هكرم زض ٗه‬
‫زٍضٓ ظهاًٖ هؼ٘ي ٗا هٌتح اظ ٗه ٍضؼ٘ت ذال»‪ .‬زض اٗي ضٍٗىطز تبطإ‬
‫اضازِ تهَٗط ولٖ اظ ضٗؿه اظ تؼطٗف احتوبال تؼبسازٕ اظ پ٘اهبسّإ‬
‫هتفاٍت اؾتفازُ هٖ قَز‪ .‬تا اؾتفازُ اظ اٗي ضٍٗىطز‪ ،‬ؾِ پاضاهتط تبطإ‬
‫تؼطٗف ضٗؿه هَضز ً٘اظ اؾت‪:‬‬
‫●پ٘اهس ًاذَاؾتٔ ضذساز هَضز ًظط‬
‫● احتوال ٍلَع آى‬
‫● چْاضچَب ظهاًٖ ٗا چْاضچَب ضذسازٕ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪28‬‬
‫ٍاغُ ّإ «گواًِ»‪« ،‬احتوال» ٍ «تَاتط» غالثاٌ زض اضتثاط تا ضٗؿه تِ‬
‫واض هٖضًٍس‪ .‬لصا زضن نح٘ح ٍ اؾتفازٓ ّورَاى اظ آًْا حازع اّو٘ت‬
‫اؾت‪.‬‬
‫گواًِ ٍ قاًؽ ػثاضاتٖ ّؿتٌس وِ تِ نَضت ولبٖ اهىباى پبصٗطٕ‬
‫ٍلَع چ٘عٕ ضا ًكاى هٖ زٌّس‪.‬‬
‫احتوال ًؿثت تؼساز قاًؿْإ ٍلَع ٗه ضذساز ذال تبِ هدوبَع‬
‫و قاًؿْاؾت ٍ تِ نَضت ػسزٕ زض زاهٌٔ ‪ 0‬تا ‪ 1‬ت٘اى هٖ قَز وِ‬
‫نفط لغؼٖ تَزى ػسم ٍلَع ضذساز ٍ ‪ 1‬لغؼ٘ت ٍلَع آى ضا ًكاى هٖ‬
‫زّس‪ .‬لصا عث٘ؼٖ اؾت وِ احتوال ضا تِ زضنس ت٘اى وٌ٘ن‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪29‬‬
‫تَاتط ًطذٖ اؾت وِ تؼساز زفؼات ٍلَع ٗه ضذساز ذبال زض ٗبه‬
‫زٍضٓ ظهاًٖ هكرم ضا ت٘اى هٖ وٌس‪ .‬تَاتط تِ نَضت ػىبؽ ظهباى‬
‫هتَؾظ ه٘اى ضذسازّا تؼطٗف هٖ قَز ٍ زض ًت٘دِ اغلة تا ػثاضاتٖ‬
‫ًظ٘ط ٗه زض ّعاض ؾال ت٘اى هٖ قَز‪ .‬تفاٍت ه٘اى تبَاتط ٍ احتوبال‬
‫تسٗي تطت٘ة ضٍقي هٖگطزز وِ هثالٌ تطإ ضذسازٕ وِ احتوباالٌ ّبط‬
‫ؾِ هاُ ٗىثاض ضخ هٖ زّس‪ ،‬تَاتط ٍلَع ‪ 4‬تاض زض ؾال هبٖ تاقبس‪ .‬زض‬
‫حالٖ وِ احتوال ٍلَع آى ضذساز زض ّط ؾال هٖ تاٗؿبت ّو٘كبِ‬
‫ووتط اظٗه تاقس‪.‬‬
‫تِ هٌظَض تهو٘ن گ٘طٕ زض هَضز ًتاٗح اضظٗاتٖ ضٗؿبه‪ ،‬الظم اؾبت‬
‫هؼ٘اضّإ غطتالگطٕ تؼ٘٘ي قًَس‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪30‬‬
‫تطإ پطزاذتي تِ خٌثِ ّإ اٗوٌٖ ٍ تْساقتٖ فؼال٘تْإ تواهٖ قطوتْإ‬
‫هطتثظ‪ ،‬ؾ٘ؿتوْإ هسٗطٗتٖ هؤثطٕ هَضز ً٘اظ اؾت ‪ .‬اٗي ؾ٘ؿتوْإ‬
‫هسٗطٗت هٖ تاٗؿت تطإ توام هطاح زض زٍضٓ ػوط ٗه تأؾ٘ؿات ٍ ولِ٘‬
‫فؼالْ٘إ هطتَعِ تِ واض ضًٍس‪ .‬چٌ٘ي ؾ٘ؿتن هسٗطٗتٖ وِ تطإ هَاضز‬
‫ظٗؿت هح٘غٖ تسٍٗي قسُ زض ‪ ISO14001‬تَن٘ف قسُ اؾت ٍ انَل‬
‫گٌداًسُ قسُ زض اٗي اؾتاًساضز ضا هٖ تَاى تِ هَاضز اٗوٌٖ ٍ تْساقتٖ‬
‫تؼو٘ن زاز‪.‬‬
‫ػٌهط ول٘سٕ زض ؾ٘ؿتوْإ اثطترف هسٗطٗت‪ ،‬ضٍٗىطز ؾ٘ؿتوات٘ه تِ‬
‫قٌاؾاٖٗ ذغطات ٍ اضظٗاتٖ ضٗؿه تِ هٌظَض اٗداز اعالػات الظم خْت‬
‫ووه تِ تهو٘ن گ٘طٕ زض هَضز ً٘اظ تِ اػوال الساهات واّف ضٗؿه هٖ‬
‫تاقس‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪31‬‬
 ‫)‬

‫الساهات واّف ضٗؿه هٖ تاٗؿت قاه پ٘كگ٘طٕ اظ ضٍٗسازّا (ٗؼٌٖ‬

‫واّف احتوال ٍلَع)‪ ،‬وٌتطل ضٍٗسازّا (ٗؼٌٖ هحسٍزوطزى ٍؾؼت ٍ‬
‫عَل هست ٗه ضذساز ذغطًان)‪ ٍ ،‬واّف اثطات (ٗؼٌٖ واّف پ٘اهسّا )‬
‫تاقس‪.‬‬
‫الساهات پ٘كگ٘طاًِ اظ لث٘ اؾتفازُ اظ عطاحْ٘إ شاتاٌ اٗوي تط ٍ تضو٘ي‬
‫ٗىپاضچگٖ زاضازْ٘ا زض نَضت اهىاى هٖ تاٗؿت هَضز تاو٘س لطاض گ٘طز‪.‬‬
‫الساهات ذطٍج اظ ضٍٗساز هٖ تاٗؿت تط اؾاؼ اضظٗاتٖ ضٗؿه پ٘ف تٌٖ٘‬
‫قسُ ٍ تا زض ًظط گطفتي احتوال قىؿت الساهات وٌتطل ٍ الساهات‬
‫واّف ضٗؿه تسٍٗي قًَس‪ .‬العاهات ػولىطزٕ ٍ خعز٘ات اّساف تاٗؿتٖ‬
‫تط اؾاؼ ًتاٗح اضظق٘اتٖ زض ؾغَح هٌاؾة تؼ٘٘ي گطزز‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪32‬‬
 ‫)‬
‫قٌاؾاٖٗ ذغطات ٍ اضظٗاتٖ ضٗؿه قاه هدوَػِ إ اظ هطاح تِ قطح‬
‫ظٗط اؾت‪:‬‬
‫هطحلِ ‪ :1‬قٌاؾاٖٗ ذغط‪:‬‬
‫تط اؾاؼ تَخِ تِ ػَاهلٖ هاًٌس ذَال ق٘و٘اٖٗ ٍ ف٘عٗىٖ ؾ٘االت زض‬
‫حال اًتمال‪ ،‬چ٘سهاى تدْ٘عات‪ ،‬ضٍِٗ ّإ ػول٘ات ًگْساضٕ ٍ قطاٗظ‬
‫فطاٍضـ‪ ،‬ذغطات ذاضخٖ هاًٌس تهازم وكتٖ‪ ،‬قطاٗظ هح٘ظ ظٗؿتٖ حاز‪،‬‬
‫ؾمَط ّل٘ىَپتط ٍ غ٘طُ ً٘ع تاٗس زض اٗي هطحلِ زض ًظط گطفتِ قًَس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪33‬‬
 ‫هطحلِ ‪ :2‬اضظٗاتٖ ضٗؿه‪:‬‬
‫ًاقٖ اظ ذغطات ٍ تَخِ تِ لاتل٘ت تحو آى تطإ واضوٌاى‪ ،‬تؿْ٘الت ٍ‬
‫هح٘ظ ظٗؿت‪ .‬اٗي اهط هؼوَالٌ قاه قٌاؾاٖٗ ضذسازّإ آغاظگط‪،‬‬
‫قٌاؾاٖٗ تَالٖ ّإ احتوالٖ حازثِ‪ ،‬تطآٍضز احتوال ٍلَع تَالٖ ّإ‬
‫حازثِ ٍ اضظٗاتٖ پ٘اهسّا هٖ تاقس‪ .‬ؾپؽ تاٗس تطاؾاؼ هؼ٘اضّإ هٌاؾة‬
‫ٍضؼ٘ت هَضز ًظط‪ ،‬لات لثَل تَزى ضٗؿه تطآٍضز قسُ هَضز لضاٍت لطاض‬
‫گ٘طز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫هطحلِ ‪ :3‬حصف ٗا واّف ضٗؿه‪:‬‬
‫ّطخا وِ الظم تاقس‪ .‬اٗي اهط قاه قٌاؾاٖٗ فطنتْإ واّف احتوال ٍ ٗا‬
‫پ٘اهسّإ ٗه حازثِ هٖ تاقس‪.‬‬

‫تِ ضٍـ ‪ERICPD‬ه٘تَاى اٍلَٗتْا ضا ؾٌد٘س‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪35‬‬
 ‫اٗي ؾِ هطحلِ ػوَهٖ زض توام ضٍقْإ هغطح قسُ زض اٗي اؾتاًساضز‬
‫ػوَه٘ت زاضز‪ٌّ .‬گام اًتراب اتعاضّا ٍ تىٌ٘ىْإ هٌاؾة قٌاؾاٖٗ ذغط‬
‫ٍ اضظٗاتٖ ضٗؿه‪ ،‬هاّ٘ت ٍ هم٘اؼ تأؾ٘ؿات‪ ،‬ػوط تأؾ٘ؿات ٍ ٍخَز‬
‫تدطتِ اظ تأؾ٘ؿات هكاتِ هٖ تاٗؿت زض ًظط گطفتِ قَز‪ .‬ه٘عاى تالقٖ وِ‬
‫تِ قٌاؾاٖٗ ذغط ٍ اضظٗاتٖ ضٗؿه اذتهال زازُ قسُ هٖ تاٗؿت تط‬
‫اؾاؼ همساض هَضز اًتظاض ضٗؿه‪ ،‬خسٗس تَزى واض ٍ ّطگًَِ ًمم آگاّٖ‬
‫تاقس‪.‬‬
‫ٌّگاهٖ وِ اظ تىٌ٘ىْإ تاظًگطٕ تا ؾاذتاضٕ پ٘چ٘سُ تط اؾتفازُ هٖ قَز‪،‬‬
‫ٌّگام اضظٗاتٖ الساهات هَضز ً٘اظ واّف ضٗؿه هٖ تاٗؿت ػسم لغؼ٘ت‬
‫فطض٘ات تِ واض ضفتِ هَضز تَخِ لطاضگ٘طز‪ .‬الظم اؾت ػسم لغؼ٘ت فطض٘ات‬
‫تِ ذَتٖ هؿتٌس قسُ ٍ تِ واضوٌاًٖ وِ اظ ًتاٗح اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط‬
‫اؾتفازُ هٖ وٌٌس‪ ،‬اعالع زازُ قَز تا تِ تهو٘ن گ٘طٕ تْتط ووه وٌس‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪36‬‬
 ‫‪.‬‬
‫روشهای‬
‫بازنگری‬
‫آئین نامه‬ ‫ساختاری‬
‫ها‪/‬استانداردها‬
‫چک لیستها‬

‫تجربه‪/‬‬
‫قضاوت‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪37‬‬
‫زض تؿ٘اضٕ حاالت هوىي اؾت زاًف ٍ‬
‫ترهم واضوٌاى تا تدطتِ إ وِ اظ ٗه‬
‫ضٍٗىطز ؾاذتاضٕ اؾتفازُ هٖ وٌٌس‪،‬‬
‫تطإ هسٗطٗت ضٗؿه وافٖ تاقس‪.‬‬
‫اؾتفازُ اظ چه ل٘ؿت ؾطٗغ ٍ ؾازُ‬
‫اؾت ٍ هٖ تَاى اظ آًْا تطإ تؼ٘٘ي‬
‫تطآٍضزى اؾتاًساضزّا ٍ ضٍقْإ عطاحٖ‬
‫ٍ هَضز تَخِ لطاض گطفتي ذغطاتٖ وِ‬
‫لثالٌ تكر٘م زازُ قسُ اًس‪ ،‬ووه‬
‫گطفت‪.‬‬
‫‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪38‬‬
‫ؾغح ٍ حسٍز قٌاؾاٖٗ ذغط ٍ اضظٗاتٖ ضٗؿه تؿتِ تِ هم٘اؼ ٍ ػوط‬
‫تأؾ٘ؿات زض ٌّگام اًدام فطاٌٗس اضظٗاتٖ ٍ قٌاؾاٖٗ هتغ٘ط هٖ تاقس‪.‬‬
‫تِ ػٌَاى هثال‪:‬‬
‫‪‬تأؾ٘ؿات پ٘چ٘سُ هاًٌس ؾىَّإ تعضي تَل٘س قاه تؿْ٘الت پ٘چ٘سُ‪،‬‬
‫ٍاحسّإ حفاضٕ ٍ ٍاحسّإ تعضي اؾىاى‪ ،‬احتواالٌ تِ هغالؼات زل٘ك تطإ‬
‫قٌاؾاٖٗ ضذسازّإ ذغطًان هاًٌس آتف ؾَظٕ‪ ،‬اًفداض‪ ،‬تهازم وكتٖ‪،‬‬
‫نسهِ تِ ؾاظُ ّا ٍ غ٘طُ ً٘اظ زاضًس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪39‬‬
 

www.iranhse.ir 40
‫‪‬اضظق٘اتْ٘ا تطإ تأؾ٘ؿاتٖ وِ زض هطاح اٍلِ٘ عطاحٖ ّؿتٌس زض‬
‫هماٗؿِ تا تأؾ٘ؿاتٖ وِ زض هطاح پ٘كطفتِ تط عطاحٖ لطاض زاضًس‪،‬‬
‫ولٖ تط تَزُ ٍ تِ خإ تىِ٘ تط خٌثِ ّإ هسٗطٗتٖ ٍ ضٍِٗ ّا تط‬
‫هَاضز عطاحٖ هتوطوع اؾت‪.‬‬
‫ّط ًَع هؼ٘اض عطاحٖ وِ زض ذالل اٗي هطاح اٍلِ٘ اٗداز قسُ اؾت‪،‬‬
‫پؽ اظ ػول٘اتٖ قسى تأؾ٘ؿات ً٘اظهٌس تهسٗك اؾت‪.‬‬
‫زض نَضت قٌاؾاٖٗ هَاضز خسٗس هْن ٍ ٗا تغ٘٘طات لات تَخِ زض‬
‫تأؾ٘ؿات‪ ،‬هوىي اؾت الظم تاقس فؼال٘تْإ قٌاؾاٖٗ ذغط ٍ اضظٗاتٖ‬
‫ضٗؿه هَضز تاظًگطٕ لطاض گطفتِ ٍ ضٍظآهس قَز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪41‬‬
‫غالثاٌ ضٍٗىطز هىفٖ ضٍٗىطزٕ اؾت وِ زض آى اظ ترهم واضوٌاى هدطب ٍ‬
‫هٌاؾة تطإ قٌاؾاٖٗ ٍ اضظٗاتٖ ذغط اؾتفازُ هٖ قَز‪ .‬اٗي هَضَع تِ ٍٗػُ‬
‫زض هَاضزٕ هف٘س اؾت وِ فؼال٘ت هَضز ًظط هكاتِ فؼال٘تْإ پ٘ك٘ي زض‬
‫ّواى هَلؼ٘تْإ هىاًٖ ٗا ؾاٗط هىاًْا تاقس‪ .‬زض اٗي اضتثاط‪ ،‬تدطتٔ ػولٖ‬
‫واضوٌاى زض حَظُ ّإ ػول٘اتٖ ٍ تاظذَضز اظ ضذسازّإ ذغطًان ٍ قثِ‬
‫حَازث ضطٍضٕ اؾت‪.‬‬
‫ّط چٌس اٗي ضٍٗىطز تِ تٌْاٖٗ ٌّگام واض تا تؿْ٘الت ٍ ؾ٘ؿتوْإ خسٗس‬
‫ٗا اتساػٖ ٗا زض هَاضزٕ وِ قطاٗظ هحلٖ‪ ،‬تداضب لثلٖ ضا تٖ اػتثاض هٖ‬
‫ؾاظز‪ ،‬وفاٗت ًرَاّس وطز‪ .‬تِ ػٌَاى هثال‪ ،‬تدطتٔ ػول٘اتٖ تِ زؾت آهسُ زض‬
‫آتْإ تٖ ذغط هٌاعك حاضُ ًثاٗؿت ػوَهاٌ تِ ػٌَاى هثٌاٖٗ تطإ اضظق٘اتٖ‬
‫تأؾ٘ؿات لغثٖ تِ واض ضٍز‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪42‬‬
‫چه ل٘ؿتْا ضٍـ ؾَزهٌسٕ تطإ حهَل اعوٌ٘اى اظ قٌاؾاٖٗ ٍ اضظٗاتٖ‬
‫ولِ٘ ذغطات ٍ تْسٗسات هؼلَم هٖ تاقٌس‪ّ ،‬ط چٌس اؾتفازُ اظ اٗي چه‬
‫ل٘ؿتْا ًثاٗس هَخة هحسٍز قسى زاهٌٔ ّطگًَِ تاظًگطٕ قَز‪ .‬چه‬
‫ل٘ؿتْا هؼوَالٌ اظ اؾتاًساضزّا ٍ تداضب ػول٘اتٖ اؾترطاج هٖ قًَس‪ .‬زض‬
‫ًت٘دِ تط حَظُ ّاٖٗ وِ پتاً٘ؿ اقتثاُ ظٗاز اؾت ٗا هَاضزٕ وِ زض‬
‫گصقتِ زچاض هكى قسُ اؾت‪ ،‬توطوع زاضًس‪ .‬اؾتفازُ اظ چه ل٘ؿتْا‬
‫ؾازُ تَزُ ٍ زض ّط هطحلِ إ زٍضٓ ػوط پطٍغُ واضتطز زاضز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪43‬‬
‫چه ل٘ؿتْا هٖ تاٗؿت تَؾظ ً٘طٍّإ هدطب آقٌا تِ عطاحٖ ٍ ػولىطز‬
‫تؿْ٘الت ٍ ضٍِٗ ّا ٍ اؾتاًساضزّإ قطوتٖ ٍ نٌؼت تِْ٘ قَز‪ .‬واضوٌاى‬
‫ون تدطتِ تط هٖ تَاًٌس اظ چه ل٘ؿتْا اؾتفازُ وٌٌس‪ّ ،‬ط چٌس وِ‬
‫اثطتركٖ تىٌ٘ه چه ل٘ؿت تِ تدطتٔ تِْ٘ وٌٌسگاى آى ٍ تالـ اؾتفازُ‬
‫وٌٌسگاى تؿتگٖ زاضز ٍ لالة ذاللٖ تطإ قٌاؾاٖٗ ٍ اضظق٘اتٖ ذغطات‬
‫خسٗس زض هَاضزٕ وِ تدطتِ ٍخَز ًساضز‪ ،‬هحؿَب ًوٖ قَز‪.‬‬
‫چه ل٘ؿتْا تاٗس تِ عَض هٌظن ٍ تِ هٌظَض لحاػ وطزى تدطت٘ات خسٗس‬
‫قطوت ٍ نٌؼت قاه ًتاٗح تطضؾٖ حَازث ٗا ضٍٗسازّا‪ ،‬تاظًگطٕ ٍ‬
‫ضٍظآهس قًَس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪44‬‬
‫زفتط ثثت ذغطات حان اظ هَاضز هكاتِ لثلٖ وِ زض تطگ٘طًسٓ ؾاتمٔ‬
‫ذغطات قٌاؾاٖٗ قسُ تطإ تأؾ٘ؿات هَضز ًظط اؾت‪ ،‬هٖ تَاًس هثٌإ‬
‫هٌاؾثٖ تطإ تِْ٘ چه ل٘ؿت تاقس‪.‬‬
‫چه ل٘ؿت هوىي اؾت تؿتِ تِ واضتطز هَضز ًظط ولٖ ٗا خعزٖ تاقس‪ .‬تِ‬
‫هٌظَض ؾٌدف ه٘عاى پ٘طٍٕ اظ ضٍِٗ ّإ اؾتاًساضز ٍ قٌاؾاٖٗ خٌثِ‬
‫ّاٖٗ وِ ً٘اظ تِ تَخِ ت٘كتطٕ زاضًس‪ ،‬اظ چه ل٘ؿتْا تاٗؿتٖ آگاّاًِ‬
‫اؾتفازُ قَز‪ .‬چه ل٘ؿت زض و ؾطٗؼتطٗي ٍ آؾاًتطٗي ضٍـ اضظٗاتٖ‬
‫ضٗؿه ٍ ذغط هٖ تاقس ٍ زض وٌتطل ضٗؿه ًاقٖ اظ ذغطات قٌاذتِ قسُ‬
‫ٍ اؾتاًساضز تؿ٘اض هؤثط اؾت ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪45‬‬
‫آز٘ي ًاهِ ّا ٍ اؾتاًساضزّا زاًف ٍ تدطتٔ گطزآهسُ ضا‬
‫هٌؼىؽ هٖ وٌٌس وِ تط اؾاؼ ػول٘ات اًدام قسُ زض ؾغح‬
‫قطوت‪ ،‬هلٖ ٗا ت٘ي الوللٖ خوغ آٍضٕ قسُ اًس‪ .‬اٗي هساضن‬
‫زضٍؼ آهَذتِ قسُ اظ عطاحْ٘إ لثلٖ‪ ،‬اضظٗاتْ٘إ ذغطات ٍ ضٗؿه ٍ‬
‫تطضؾٖ حَازث ٍ ضٍٗسازّا ضا هٌؼىؽ هٖ وٌٌس‪ .‬زض ًت٘دِ قاه اضظٗاتٖ‬
‫شاتٖ ذغطات ٍ ضٗؿه هٖ تاقٌس‪ ،‬ظٗطا ذغطات پ٘كتط قٌاؾاٖٗ قسُ ٍ‬
‫ضٍقْإ اؾتاًساضز وٌتطل ٍ واّف آًْا تؼطٗف قسُ اؾت ‪.‬‬
‫اعالػات ذغطاتٖ وِ هوىي اؾت زض آز٘ي ًاهِ ّا ٍ اؾتاًساضزّا آهسُ تاقس‪،‬‬
‫هؼوَالٌ تطإ ًَع ذانٖ اظ ػول٘ات واضتطز زاضز ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪46‬‬
‫تِ ػٌَاى هثال عطاح ٗه ؾ٘ؿتن ترل٘ٔ هرعى تحت فكاض هٖ تَاًس اظ ٗه‬
‫اؾتاًساضز زض هَضزحالتْإ ترلِ٘ وِ تاٗس هَضز تَخِ لطاض گ٘طًس‪،‬‬
‫ضاٌّواْٗ٘إ هفهلٖ ت٘اتس‪ .‬زض تطذٖ هَاضز‪ ،‬ؾاظگاضٕ تا اؾتاًساضزّإ‬
‫تدَٗعٕ تِ تٌْاٖٗ ضٗؿه ضا تِ ؾغح لات تحو واّف هٖ زّس‪ .‬تِ عَض‬
‫هكاتِ‪ ،‬لات لثَل تَزى اًتكاض آالٌٗسُ ٗا ترلِ٘ آى تِ هح٘ظ ظٗؿت ٗا‬
‫آظاز قسى ػَاه هضط تطإ ؾالهتٖ ضا هٖ تَاى تا هطاخؼِ تِ اؾتاًساضزّإ‬
‫و٘ف٘ت هح٘ظ ظٗؿت ٍ حسٍز تواؼ قغلٖ‪ ،‬اضظٗاتٖ وطز‪.‬‬
‫اؾتفازُ اظ چه ل٘ؿتْا تط هثٌإ العاهات هَخَز زض اؾتاًساضزّا ٍ آز٘ي‬
‫ًاهِ ّا تىٌ٘ىٖ هتساٍل اؾت وِ زض قٌاؾاٖٗ ه٘عاى اًغثاق تا ضٍقْإ‬
‫اؾتاًساضز نٌؼت ٍ تطخؿتِ وطزى خٌثِ ّاٖٗ وِ ً٘اظ تِ تطضؾٖ ت٘كتطٕ‬
‫زاضًس‪ ،‬تؿ٘اض هؤثط اؾت‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪47‬‬
‫قٌاؾاٖٗ ذغطات انلٖ زض هطاح اٍلِ٘ عطاحٖ حازع‬
‫اّو٘ت اؾت‪ ،‬چطا وِ اهىاى تهو٘ن گ٘طٕ خْت‬
‫واّف ضٗؿه ٍخَز زاضز‪ .‬تطإ زؾت٘اتٖ تِ اٗي ّسف‬
‫اؾتفازُ اظ ‪ PHA ٍ HAZID‬هٖ تَاًس هف٘س تاقس‪.‬‬
‫اگط اعالػات هٌاؾة زض زؾتطؼ تاقس‪،‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪48‬‬
‫ولِ٘ تىٌ٘ىْإ اضظق٘اتٖ ًتاٗدٖ ضا فطاّن هٖ آٍضًس‬
‫وِ ذَز زض هؼطو زاهٌِ إ اظ ػسم لغؼ٘ت اؾت‪ ،‬لصا‬
‫هٖ تاٗؿت ًتاٗح تا لضاٍت واضوٌاى هدطب هماٗؿِ‬
‫قَز‪.‬‬
‫ٌّگاهٖ وِ ٍخَز ػسم لغؼ٘ت تالمَٓ چكوگ٘طٕ زض ٗه هؤلفٔ اضظق٘اتٖ‬
‫احؿاؼ قَز‪ ،‬هٖ تاٗؿت اؾتفازُ اظ تىٌ٘ىْإ خاٗگعٗي تطإ تؼ٘٘ي اػتثاض‬
‫ًتاٗح هس ًظط لطاض گ٘طز‪.‬هؼوَالٌ قٌاؾاٖٗ ذغطات ٍ اضظق٘اتٖ ضٗؿه تطإ‬
‫هٌؼىؽ وطزى ٍضؼ٘ت زض ٗه ًمغِ ذال اظ ظهاى اًدام هٖ گ٘طز (تِ ػٌَاى‬
‫هثال فؼال٘تْإ ؾاذتواًٖ‪ ،‬آغاظ تَل٘س‪ ،‬هتطٍن قسى)‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪49‬‬
‫فطاٌٗس قٌاؾاٖٗ ذغطات ٍ اضظٗاتٖ ٍ وٌتطل‬
‫ضٗؿه زض قى فطاٌٗس هسٗطٗت ضٗؿه ًكاى‬
‫زازُ قسُ اؾت وِ ؾِ هطحلِ هٌسضج زض نفحِ‬
‫تؼس ضا هٌؼىؽ هٖ وٌس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪50‬‬
www.iranhse.ir 51
‫اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط هؼوَالٌ تَؾظ ٗه گطٍُ اًدام هٖ قَز‪ ،‬اها تطإ‬
‫تطذٖ اظ تؿْ٘الت ٗا ػول٘ات هوىي اؾت تَؾظ ٗه فطز اًدام گ٘طز‪.‬‬
‫اثطتركٖ اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط تِ هْاضت‪ ،‬زاًف ٍ تالـ واضوٌاًٖ‬
‫تؿتگٖ زاضز وِ واض ضا تِ ػْسُ گطفتِ اًس‪.‬‬
‫تؼساز افطاز زؾت اًسضواض ٍ زاهٌٔ تدطتٔ آًاى هٖ تاٗؿت تَؾظ اًساظُ ٍ‬
‫پ٘چ٘سگٖ تؿْ٘الت ٗا ػول٘ات هَضز تحل٘ ‪ ،‬تؼ٘٘ي گطزز‪ .‬هتؼالثاٌ‬
‫قٌاؾاٖٗ ذغطات ٍ اضظق٘اتٖ ضٗؿه هٖ تاٗؿت تَؾظ واضوٌاى ٗا‬
‫گطٍّٖ اظ واضوٌاى اًدام قَز وِ ّن زض اٗي تىٌ٘ىْا ٍ ّن زض هَضز‬
‫عطاحٖ‪ ،‬ػول٘ات‪ً ،‬گْساضٕ ٍ تؼو٘طات تؿْ٘الت هَضز ًظط هْاضت زاقتِ‬
‫تاقٌس ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪52‬‬
‫هكرم قسُ اؾت وِ هكاضوت ًواٌٗسگاى هدطب ً٘طٍٕ واض اظ اتتسإ واض‬
‫تؿ٘اض ؾَزهٌس ذَاّس تَز‪.‬‬
‫اثطتركٖ ّط اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط تِ تطًاهِ ضٗعٕ ٍ اخطإ زل٘ك ٍظاٗف‬
‫هرتلف تؿتگٖ زاضز‪ .‬اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط هٖ تاٗؿت زض اٍل٘ي فطنت‬
‫هوىي تِ قطط زض زؾتطؼ تَزى اعالػات هَضز ً٘اظ آغاظ قَز‪ ،‬چطا وِ‬
‫هوىي اؾت تِ خإ اٗداز هحسٍزٗتْإ زؾت ٍ پا گ٘ط زض پ٘كطفت واض ٍ‬
‫ً٘اظ تِ اًدام زٍتاضُ واضٕ ٍ نطف ّعٌِٗ ّإ اضافٖ‪ ،‬زاضإ اثطات هثثت‬
‫تاقس‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪53‬‬
‫اعالػات ول٘سٕ ٍ تهو٘وات اتراش قسُ زض قٌاؾاٖٗ ٍ اضظٗاتٖ ضذسازّإ‬
‫ذغطًان هٖ تاٗؿت تطإ اؾتفازٓ وؿاًٖ وِ اظ تأؾ٘ؿات تْطُ تطزاضٕ هٖ‬
‫وٌٌس ٍ آًاى وِ هوىي اؾت زض تغ٘٘طات تؼسٕ هكاضوت ًواٌٗس‪ ،‬تِ ضٍقٖ‬
‫خاهغ ٍ عثمِ تٌسٕ قسُ هؿتٌس قَز‪.‬‬
‫هؿتٌسؾاظٕ ًِ تٌْا هٖ تاٗؿت تهو٘وات هرتلف زض عٖ فطاٌٗس اضظٗاتٖ‬
‫ضا ثثت وٌس تلىِ هٖ تاٗؿت خعز٘ات هثٌإ تهو٘وات ضا ً٘ع زض تطگ٘طز‪.‬‬
‫زازُ ّا ٍ فطض٘ات اٍل٘ٔ هَضز اؾتفازُ زض اضظق٘اتٖ هٖ تاٗؿت تِ ٍضَح‬
‫ت٘اى قسُ ٍ زض نَضت همتضٖ هطاخغ هؼطفٖ گطزز‪.‬‬
‫تَخِ‪ :‬اؾتفازُ اظ خساٍل ٗا فطهْا تطإ ثثت اعالػات زض ضٍـ ؾاذتاضٕ‬
‫اغلة ٌّگام اؾتفازُ اظ تؿ٘اضٕ اظ تىٌ٘ىْإ اضظق٘اتٖ ؾَزهٌس اؾت‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪54‬‬
‫پؽ اظ قٌاؾاٖٗ ذغطات‪ ،‬ضٗؿىْإ هطتَعِ وِ هتَخِ واضوٌاى‪ ،‬هح٘ظ‬
‫ظٗؿت ٍ تؿْ٘الت هٖ قَز‪ ،‬هَضز اضظق٘اتٖ لطاض هٖ گ٘طز‪ .‬اضظٗاتٖ‬
‫ذغطات ٍ ضٗؿه تطإ پطٍغُ ّإ خسٗس تَؾؼِ هؼوَالٌ هؿتلعم اًدام‬
‫تطذٖ ػول٘ات تىطاضٕ هٖ تاقس وِ تا اضظق٘اتٖ هفاّ٘ن ٍ ضٍقْإ ولٖ‬
‫آغاظ هٖ قَز ٍ ؾپؽ تا فطاّن آهسى خعز٘ات الظم زض زٍضٓ ػوط پطٍغٓ‬
‫تَؾؼٔ ه٘ازٗي‪ ،‬اٗي اضظٗاتٖ زل٘متط ٍ هتوطوعتطهٖ قَز‪ .‬تطإ تأؾ٘ؿات‬
‫ؾازُ تىٌ٘ىْإ هكاتْٖ ضا هٖ تَاى تِ واض تطز‪ّ ،‬ط چٌسوِ زض هطاح‬
‫تؼسٕ پطٍغُ‪ ،‬اػتثاض زازُ ّإ هَضز اؾتفازُ زض تحل٘ ت٘كتط ذَاّس‬
‫تَز‪.‬تطإ تأؾ٘ؿات پ٘چ٘سُ تط زض هطاح اٍلِ٘ هٖ تَاى اظ ضٍقْإ‬
‫تحل٘لٖ ؾازُ اؾتفازُ وطز ٍ ؾپؽ تا فطاّن آهسى زازُ ّإ ت٘كتط‬
‫ضٍقْإ پ٘چ٘سُ تطٕ ضا تِ واض گطفت ‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪55‬‬
‫تطإ تأؾ٘ؿات هَخَز هٖ تَاى اظ ضٍٗىطز هطحلِ تِ هطحلٔ هكاتْٖ اؾتفازُ‬
‫وطز وِ تا تطضؾٖ هحسٍزٓ ًؿثتاٌ ٍؾ٘ؼٖ اظ هَاضز ولٖ آغاظ هٖ قَز ٍ ؾپؽ‬
‫زض نَضت لعٍم تا اؾتفازُ اظ تىٌ٘ىْإ اضظق٘اتٖ زل٘متط تط حَظُ ّاٖٗ وِ‬
‫هَضزتَخِ ٍٗػُ اًس‪ ،‬توطوع ًوَز‪ٌّ .‬گام اضظق٘اتٖ ضٗؿه‪ ،‬تَخِ وافٖ تِ‬
‫احتوال (ٗا تَاتط) ٍلَع ٍ قست پ٘اهسّإ ًاقٖ اظ ضذساز آغاظگط ذغطًان‬
‫هؼغَف ه٘كَز‪ .‬تط اؾاؼ اضظٗاتٖ ذغطات ٍ ضٗؿه ٍ تِ هٌظَض زؾت٘اتٖ تِ‬
‫ؾغح لات تحولٖ اظ ضٗؿه‪ ،‬هٖ تاٗؿت زض نَضت ً٘اظ تَنِ٘ ّاٖٗ تِ‬
‫هسٗطٗت زض هَضز واّف ضٗؿه اضازِ قَز‪ .‬اٗي تَنِ٘ ّا هٖ تَاًس تط اؾاؼ‬
‫لضاٍت تحل٘ گط‪ ،‬تا اؾتفازُ اظ هؼ٘اضّإ تطگعٗسُ قسُ تَؾظ قطوت تِ‬
‫هٌظَض ّساٗت تهو٘ن گ٘طْٗا زض هَضز واّف ضٗؿه اًدام گ٘طز‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪56‬‬
www.iranhse.ir 57
 ‫‪ -2-3-5‬هؼ٘اضّإ غطتالگطٕ‬

‫پؽ اظ قٌاؾاٖٗ ذغطات تاٗؿتٖ هؼ٘اضّإ غطتالگطٕ‬

‫هٌاؾة اًتراب قسُ ٍ هتؼالثاٌ تطإ هماٗؿِ تا ًتاٗح‬
‫اضظٗاتٖ ضٗؿه ٍ ذغط تِ واض ضًٍس‪ .‬ػسم تَف٘ك زض‬
‫زؾت٘اتٖ تِ ٗه هؼ٘اض غطتالگطٕ ًكاى زٌّسٓ ٍخَز ٗه‬
‫قطاٗظ غ٘ط لات لثَل اؾت‪ ،‬هگط آًىِ تتَاى ًكاى زاز‬
‫وِ آى هؼ٘اض غطتالگطٕ تطإ ٍضؼ٘ت ذانٖ ًاهٌاؾة‬
‫اؾت‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪58‬‬
 ‫‪ -4-5‬واّف ضٗؿه‬
‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫زض تؿ٘اضٕ هَاضز‪ ،‬الساهات وٌتطل ٍ واّف ضٗؿه ٍ ذغط ؾازُ ٍ ٍاضح تَزُ‬
‫ٍ هؿتلعم اًدام انالحات زض خْت اًغثاق تا ضٍـ اؾتاًساضز اؾت‪ .‬زض ؾاٗط‬
‫هَاضز‪ ،‬خْت زؾت٘اتٖ تِ تْتطٗي ضاُ ح الظم اؾت الساهات زٗگطٕ تطإ‬
‫واّف ضٗؿه زض ًظط گطفتِ قَز‪ .‬لصا حازع اّو٘ت اؾت وِ تطإ ذغطات‬
‫هؼ٘ي قسُ هحسٍزٓ ٍؾ٘ؼٖ اظ ضاُ حلْإ هوىي تطضؾٖ قَز ٍ فطو ضا تط‬
‫اٗي لطاض ًساز وِ انالح تؿْ٘الت ف٘عٗىٖ هٌاؾثتطٗي ضٍـ تطإ وٌتطل ٍ‬
‫واّف ضٗؿه اؾت‪ ،‬هثالٌ اظ عطٗك واّف تَاتط ٍ عَل هست تواؼ واضوٌاى‬
‫تا ضٗؿه‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪59‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫ضتثِ تٌسٕ ولٖ الساهات واّف ضٗؿه ػثاضتؿت اظ ‪:‬‬

‫الف) پ٘كگ٘طٕ‬
‫ب) وكف‬
‫ج) وٌتطل‬
‫ز) واّف‬
‫ُ) پاؾد زض قطاٗظ اضغطاضٕ‬
‫ّوَاضُ زض زضخٔ ًرؿت تاٗؿتٖ تَخِ ٍٗػُ إ تِ الساهات واّف ضٗؿه‬
‫هؼغَف قَز‪ ،‬چطا وِ هَخة حصف ٗا واّف احتوال ٍلَع ضذسازّإ‬
‫ذغطًان هٖ قًَس‪ .‬واضتطز انَل عطاحٖ شاتاٌ اٗوي تط تطإ هسٗطٗت‬
‫ضٗؿه اضخح٘ت زاضز‪ .‬زض عطاحٖ شاتاٌ اٗوي تط‪ ،‬هفاّ٘ن ظٗط تطإ واّف‬
‫ضٗؿه تِ واض هٖ ضٍز‪:‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫●واّف‪ ،‬هاًٌس واّف هَخَزْٗإ ذغطًان ٗا تَاتط ٗا عَل هست تواؼ‬

‫●خاٗگعٌٖٗ‪ ،‬هاًٌس خاٗگعٗي وطزى هَاز ذغطًان تا هَاز ون ذغطتط (اها تا‬
‫هَخِ تِ اٌٗىِ هوىي اؾت هَاظًِ إ ه٘اى اٗوٌٖ واضذاًِ ٍ هحهَل‬
‫هتٌَػتط ٍ هؿاٗ عَل ػوط ٍخَز زاقتِ تاقس)‪.‬‬
‫●تضؼ٘ف‪ ،‬هاًٌس واضتطز هَاز ٗا فطاٌٗسّإ ذغطًان تِ گًَِ إ وِ پتاًؿ٘‬
‫ذغط آًْا واّف هٖ ٗاتس‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪61‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫ػَاهلٖ وِ تط اًتراب الساهات واّف ضٗؿه اثط هٖ گصاضًس‪،‬‬

‫ػثاضتٌس اظ‪:‬‬
‫●هلٖ تَزى السام واّف ضٗؿه اظ ًظط فٌٖ‬
‫●ؾْن السام واّف ضٗؿه‬
‫●ّعٌِٗ ّا ٍ ضٗؿىْإ هطتثظ تا السام اخطا قسُ‬
‫●زضخٔ ػسم لغؼ٘ت ضٗؿه ٗا تىٌ٘ه واّف ضٗؿه اظ خولِ‬
‫ػَاه اًؿاًٖ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪62‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫ضوي تَخِ تِ الساهاتٖ وِ تا ووتطٗي تالـ‪ ،‬ت٘كتطٗي تأث٘ط ضا تطواّف‬

‫ضٗؿه زاضًس‪ ،‬تاٗؿتٖ ضٍٗىطز پ٘ف ضًٍسُ إ ضا خْت واّف ضٗؿه‬
‫تطگعٗس‪ .‬تا ٌّگام تطآٍضزُ قسى ولِ٘ هؼ٘اضّإ غطتالگطٕ (ٗا نسٍض هدَظ‬
‫اضفالٖ اظ ؾَٕ هسٗطٗت اضقس) ٗا ًاهؼمَل تَزى ّطگًَِ السام اضافٖ‬
‫واّف ضٗؿه‪ ،‬اضظٗاتْ٘إ هتَالٖ الساهات واّف ضٗؿه ازاهِ هٖ ٗاتس‪.‬‬
‫الساهات واّف ضٗؿه تاٗؿتٖ تِ هٌظَض تؼ٘ي اهىاى تساٍم آًْا اظ ًظط‬
‫فٌٖ ٍ اٗداز تأث٘ط لات تَخِ‪ ،‬هَضز اضظٗاتٖ لطاض گ٘طز‪ .‬زض تؿ٘اضٕ هَاضز‪،‬‬
‫چٌ٘ي اضظٗاتْ٘إ ضا هٖ تَاى تِ لضاٍت فطزٕ وِ تهو٘ن گ٘طٕ زض‬
‫هسٗطٗت ضٗؿه ضا تط ػْسُ زاضز‪ٍ ،‬اگصاض وطز‪ .‬چطا وِ اٍ تط اؾاؼ تدطتِ ٍ‬
‫ضٍقْإ ذَب واض زض قطاٗظ ػازٕ هٖ تَاًس تهو٘ن تگ٘طز وِ چِ چ٘عٕ‬
‫ضضاٗتثرف اؾت‪.‬‬
‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪63‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫زض ؾاٗط هَاضز‪ ،‬تاٗؿتٖ تالقْإ الظم خْت اخطإ السام واّف ضٗؿه‬
‫ضا تطحؿة ّعٌِٗ‪ ،‬ظهاى‪ ،‬زقَاضٕ‪ ،‬هٌاتغ هَضز ً٘اظ ٍ غ٘طُ تا فَاٗس‬
‫احتوالٖ آى هماٗؿِ وطز‪.‬‬
‫ضٍٗىطز هتساٍل‪ ،‬اضظق٘اتٖ تالـ ٍ ّعٌِٗ هَضز ً٘اظ تطإ اخطإ تؼسازٕ‬
‫اظ الساهات واّف ضٗؿه هتفاٍت ٍتطآٍضز تأث٘ط واٌّسٓ ّط ٗه اظ‬
‫آًْاؾت ‪.‬اضظق٘اتٖ ّعٌِٗ ٍ تالـ الظم تطإ ضؾ٘سى تِ ؾغح هكتطوٖ‬
‫اظ واّف ضٗؿه‪ ،‬غالثاٌ هٖ تَاى الساهاتٖ ضا وِ تِ ٍضَح تط واّف‬
‫ضٗؿه هؤثطًس‪ ،‬قٌاؾاٖٗ وطز‪ .‬تِ ػالٍُ‪ ،‬تحل٘لْإ حؿاؾ٘ت تاٗؿتٖ تِ‬
‫ػٌَاى تركٖ اظ تحل٘ ّعٌِٗ‪-‬ؾَز ٍ تِ هٌظَض تطخؿتِ وطزى اثط ػسم‬
‫لغؼ٘تْا اًدام گ٘طز ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪64‬‬
 ‫‪ -1-4-5‬اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه‬

‫ػسم لغؼ٘ت هَخَز زض تحل٘ ّعٌِٗ‪-‬ؾَز تِ گًَِ إ اؾت وِ ٌّگام‬

‫تهو٘نگ٘طٕ زض هَضز اخطا ٗا ػسم اخطإ ٗه السام واّف ضٗؿه تاٗؿتٖ‬
‫اظ چٌ٘ي تحل٘لْاٖٗ تٌْا زض وٌاض لضاٍت ذَب هٌْسؾٖ اؾتفازُ وطز‪.‬‬
‫اضظق٘اتٖ الساهات واّف ضٗؿه تاٗؿتٖ ّوَاضُ هثتٌٖ تط انَل ػو٘ك‬
‫هٌْسؾٖ ٍ ػم ؾل٘ن تاقس‪ .‬خٌثِ ّإ ظٗط ضا ً٘ع هٖ تَاى زض ًظط زاقت‪:‬‬
‫قطاٗظ ٍ هَلؼ٘ت هحلٖ‪ٍ ،‬ضؼ٘ت زاًف ػلوٖ ٍ فٌٖ هطتثظ تا هَلؼ٘ت‬
‫هَضز ًظط ٍ ّعٌِٗ ٍ ؾَز تطآٍضز قسُ‪.‬‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪65‬‬
 ‫با تشکر‬

‫پیروز باشید‬

‫‪www.iranhse.ir‬‬ ‫‪66‬‬