အႀကံ ျပဳခ်က္

ဤသု ေတသန၏ -------- ကု ိေမးခြန္းႏွစ္ခုက အဓိက ထိန္းေက်ာင္းလမ္းညႊန္ေပးခဲ့ သည္။ ထု ိေမးခြန္းႏွစ္ခု

မွာ COVID- 19 သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ စီးပြ ါးေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး က႑ကု ိ မည့္သည့္ရု ိက္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေ
စသနည္း။ ျမန္မာႏု ိင္ငံ အစု ိးရ၊ ရပ္ရြာလူ ထု ႏွင့္ အျခားေသာ ပါတ္သက္ဆက္ႏြယ္သူမ်ား မည္သ ုိ႔သည္ COVID- 19 ရု ိက္ခ
တ္မႈ အက်ိဳးဆက္ကို အတူ တကြ မည္သ ုိ႔ရ င္ဆုိင္ေျဖရွင္းႏု ိင္မည္နည္း။ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားႏွင့္ ျပည္သ ူလူ ထု အစု ိး
ရထံ မွ မည္သ ုိ႔ အကူ အညီအေထာက္အ ပံ့ မ်ား ရရွိႀကသနည္း။ ဤေမးခြန္းႀကီးႏွစ္ခုကု ိ ေျဖဆု ိျခင္းျဖင့္
ဤသု ေတသန စာေစာင္က COVID- 19 ၏ လူ မႈစီးပြ ါးေရး အေပၚရု ိက္ခတ္မႈႏွင့္ အစု ိးရတုံ ႔ျပန္မႈ မည္သ ုိ႔ရွိသည္
ကု ိ ေလ့ လာရန္ျဖစ္သည္။

ဤသု ေတသနစာေစာင္သည္ COVID- 19 ၏စီးပြ ါးေရးရု ိက္ခတ္မႈႏွင့္ မည္သ ည့္အခါမ ွ် မႀကံ ဳဖူ းေသာ ဤ
ကပ္ေရာဂါ အေျခအေနဆု ိးအေပၚ အစု ိးရ၏ relief plan ကု ိေလ့ လာျပီး အႀကံ ျပဳခ်က္ ႏွင့္ အနာဂတ္
သု ေတသနမ်ား ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမည့္လမ္းေႀကာင္းမ်ားကို ေဖၚျပရန္ျဖစ္သည္။ ေရွ႕တြင္တင္ျပေဆြးေႏြး
ခဲ့ ေသာ အဓီက ရို က္ခတ္ခ်က္မ်ားကု ိ ခ်ဳပ္ျပီးအစု ိးရ၏ တုံ ႔ျပန္ခ်က္မ်ားကု ိ ႏု ိင္ငံ တကာ၏ တုံ ႔ျပန္ခ်က္ႏွင့္ႏႈု ိင္းယွဥ္ကာ
ဆန္းစစ္သုံးသပ္ကာ အစု ိးရႏွင့္ ႏု ိင္ငံ တကာ ဆက္ႏြယ္ပါတ္သက္သူႏွင့္ အလွဴရွင္မ်ားကု ိ အႀကံ ဳျပဳခ်က္မ်ားေပးရန္ျဖစ္သည္။

ကု ိဗစ္- ၁၉ ၏ လူ မႈစီးပြ ါးေရးရု ိက္ခတ္ခ်က္အ က်ဥ္းခ်ဳပ္

ကမ႓ာတစ္၀ွမ္းလုံ းနည္းတူ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၌ ကု န္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ မႈ၊ အလု ပ္အကု ိင္ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား
စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ား အားလုံ းနစ္နာႀကသည္။ ထု တ္ကု န္တင္ပ ုိ႔ေရာင္ခ်ျခင္း အထူ းသျဖင့္ ဥေရာပႏု ိင္ငံ သု ိ႔ တင္ပုိ႔ေသာ
အထည္လ ုပ္င န္း၊ တရု တ္ႏု ိင္ငံ သု ိ႔ တင္ပုိ႔ေသာ စု ိက္ပ်ိဳးထု တ္ကုန္မ်ား က်ဆင္းသြားခဲ့ ျပီး ကု န္သြယ္ေရးစီးဆင္းမႈ ျပတ္ေ
တာက္သြားျခင္းမ်ားႏွင့္ ႀကဳံ ခဲ့ ရသည္။ ခရီးသြားလာျခင္း ကန္႔သတ္ျခင္း၊ ေလယာဥ္ကြင္း၊ နယ္စပ္ဂိတ္မ်ားကန္႔သတ္ပိတ္ပ
င္ျခင္း တု ိ႔ေႀကာင့္ ၀န္ေဆာင္မႈလု ပ္င န္းမ်ားႏွင့္ ခရီးသြားလာေရးလု ပ္င န္းမ်ားစြာ ထိခု ိက္ခဲ့ရသည္။ COVID- 19
၏ဆု ိးက်ိဳးမ်ားကု ိ ႏု ိင္ငံ တ၀ွမ္းရွိ ဆင္းရဲသားမ်ားႏွင့္ အားနည္း၍ထိခု ိက္လြယ္ေသာ အု ပ္စုမ်ားမွ ပု ိမု ိခံ စားရဖြ
ယ္ရွိသည္။ ပထမဆုံ းအေနျဖင့္ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ စီးပြ ါးေရးတု ိးတက္မႈ အေျခခံ အေဆာက္အ ဦး စီမံ ကိန္းႀကီး ၁၀ ခု ရပ္နား
လု ိက္ရသည္။ ဤစီမံ ကိန္းႀကီးမ်ားသည္ ႏု ိင္ငံ ျခား အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အေထာက္အ ပံ့ မ်ားျဖင့္ ေဆာက္ရြက္ရန္ျဖ
စ္ျပီး စီမံ ကိန္း သုံ းခု သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြ င္ျဖစ္ျပီး တု ိင္းႏွင့္ျပည္နယ္မ်ားအတြင္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ မႈ စီး၀င္လာရာလ
မ္းေႀကာင္းမ်ားျဖစ္သည္။

ဒု တိယအေနျဖင့္ ခန္႔မွန္းေျခတန္ဖုိး ေဒၚလာ ၄.၆ ဘီလ်ံ တင္ပုိ႔ေရာင္းရေငြရွိျပီး တင္ပုိ႔ေရးလု ပ္င န္း၏ ၁၀ ရာ

ခု ိင္ႏႈန္းရွိေသာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္းသည္ ၀ယ္လုိအားႏွင့္ ေရာင္းလု ိအားမ်ား က်ဆင္းခဲ့ သည္။ အထည္စက္ရုံ ၄၀ ေ
က်ာ္ ပိတ္လုိက္ရေသာေႀကာင့္ အလု ပ္သမား ၂၅၀၀၀ ေက်ာ္ အလု ပ္လက္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ အနိမ့္ဆုံ းလု ပ္အားခ
မွာ တစ္လလွ်င္ ေဒၚလာ ၆၀သာရွိျပီး အိမ္နီးခ်င္းႏု ိင္ငံ မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ မ်ားစြာေလွ်ာ့ နည္းေနကာ အလု ပ္သ
မားမ်ားသည္ ဆု ိးရြားေသာအလု ပ္၀န္းက်င္တြ င္ အလု ပ္လုပ္ႀကရသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၌ အႀကီးစားအထည္စက္ရုံမရွိေ
သာ္လည္း လက္ယက္ကန္းႏွင့္ ရု ိးရာယက္ကန္းလု ပ္င န္းမ်ားေပၚတြင္ မွီခု ိေနရသူ မ်ားရွိျပီး ဤက႑သည္ ကု ိဗစ္၏ ရို က္ခ
တ္မႈဒဏ္က ုိခံ ရကာ အခက္အ ခဲႏွင့္ ရ င္ဆုိင္ေနရသည္။ ကု ိဗစ္ေရာဂါ မျဖစ္ပြါးမီ ကာလတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္၌ တပ္မေ
တာ္ႏွင့္ KIA အႀကားခ်ဳပ္ဆုိထားေသာ အပစ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ ၂၀၁၁ တြင္ပ်က္ျပယ္ကာ မဋိပကၡျပန္လည္ ႀကီး
ထြားလာခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ပဋိပကၡေႀကာင့္ လူ ရာေထာင္ကဏန္း ေသေက်ခဲ့ ရျပီး ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာ ေနရပ္စြ
န္႔ခြ ါ ထြက္ေျပးတိန္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ အျခားေဒသမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ဖြံ ႔ျဖိဳး
မႈေနာက္က်ေနေသာ ျပည္နယ္ျဖစ္သည္။ မႀကာေသးမီက စစ္ပြဲမ်ား ေလွ်ာ့ နည္းလာခဲ့ သျဖင့္ စီးပြ ါးေရးမ်ားပုံ မွန္
ျပန္လည္လ ည္ပတ္ခဲ့သည္။ သု ိ႔ေသာ္ ယက္ကန္းလု ပ္င န္းမ်ားတြင္ ၀ယ္သူမရွိ ၀င္ေငြမရွိေသာေႀကာင့္ လု ပ္င န္းရွင္မ်ား ေ
ငြေႀကး အခက္အ ခဲမ်ားႏွင့္ ရ င္ဆုိင္ေနရသည္။

တတိယအေနျဖင့္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑ အထူ းသျဖင့္ ခရီးသြားလု ပ္င န္း၊ ဟု ိတယ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လုပ္င န္း (ခရီးသြား၀န္ေဆာင္မႈ၊
စားေသာက္ဆုိင္၊ လမ္းပန္းဆက္သြ ယ္ေရးႏွင့္ အငွားမ်ား ) ထိခု ိက္ခဲ့သည္။ ဟု ိတယ္၊ ခရီးသြားေအဂ်င္စီမ်ားႏွင့္
ခရီးသြား၀န္ေဆာင္မႈေဆာင္ရြက္သူမ်ား ပိန္ခံ ခဲ့ ရျပီး ထု ိလု ပ္င န္းမ်ား၏ လု ပ္သား ၅၀ -၇၀ ရာခု ိင္ႏႈန္းခန္႔ကို အလု ပ္နားေ
ပးျပီး က်န္အလု ပ္သမားမ်ားကု ိ လစာတစ္၀က္ႏွင့္ ဆက္လက္ခန္႔ထားခဲ့ သည္။ ဟု ိတယ္ႏွင့္ခရီးသြားလာေရး၀န္ႀကီး
ငွာနမွ ႏု ိင္ငံ ျခားသားမ်ားအတြက္ ဆု ိက္ေရာက္ဗီစာကို ဆု ိင္းငံ့ ထားျပီး ႏု ိင္ငံ ေတာ္၏ GDP ၁၆ % မွ်ျဖ
ည့္တင္းေပးေသာ ဟု ိတယ္၊ စားေသာက္ဆုိင္ႏွင့္ ခရီးသည္ပုိ႔ေဆာင္ေရးလု ပ္င န္းစေသာ ခရီးသြားလု ပ္င န္းမ်ား
လည္း မ်ားစြာထိခု ိက္ခဲ့သည္။

စထု တၴ အေနျဖင့္ အေသးစားႏွင့္အလတ္စားစီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းက႑တြင္ သယ္ယူပု ိ႔ေဆာင္ေရး၊ လက္လီေရာင္းခ်ေရး၊

ေဒသစားေသာက္ဆုိင္မ်ား၊ ဘားမ်ားကု ိ ဧျပီလ ၁၇ ရက္တြင္ စတင္ပိတ္လုိက္သျဖင့္ အထိနာခဲ့ သည္။ လူ စု လူ ေ၀းမျပဳလု ပ္ရအမိ
န္႔သည္လ ည္း ဘား၊ စားေသာက္ဆုိင္၊ ေဖ်ာ္ေျဖမႈမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးဆု ိင္ရာ အခမ္းအနားမ်ား ပိတ္ခဲ့ရသည္။ ဧျပီ
လ ၂၀ အထိ ဟု ိတယ္၊မု ိတယ္၊ တည္းခု ိခန္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလု ပ္င န္း လက္လီဆု ိင္မ်ား ပိတ္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ အေရးႀ
ကီးေသာ အေျခခံ ကု န္စည္ေရာင္း၀ယ္ေရးလု ပ္င န္းမ်ား ျဖစ္ေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္အ စားအေသာက္ဆုိင္၊ အစားအေသာက္
ထု တ္လုပ္ေရးလု ပ္င န္းမ်ား၊ ျပည္သူ႔ေဆးရုံ မ်ား၊ ထီဆု ိင္မ်ား၊ လွ်ပ္စစ္စက္ရုံမ်ားႏွင့္ ဘဏ္မ်ားဆက္လက္ဖြင့္ထားခြင့္ရမည္ျဖစ္သည္။
ကု ိယ္ပုိင္ယာဥ္တြင္ ယာဥ္ေမာင္းအပါအ၀င္ လူ ၄ဦး ခရီးသြားလာခြင့္ရွိမည္ျဖစ္သည္။ သက္ဆုိင္ရာငွာန၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ကု န္စည္
မ်ား သယ္ယူပု ိ႔ေဆာင္ျခင္းမ်ား ခြင့္ျပဳထားသည္။ ျမိဳ႕မေစ်းႏွစ္ခုအပါအ၀င္၊ စားေသာက္ဆုိင္မ်ား၊ ဘားမ်ာ၊ KTV၊
လက႓က္ရည္ဆ ုိင္၊ သယ္ယူပု ိ႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ လက္လီလု ပ္င န္းမ်ား အပါအ၀င္ မ်ားျပားေသာ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားပိတ္ခဲ့
ရသည္။

၅. စု ိက္ပ်ိဳးေရးက႑သည္ အလု ပ္အကု ိင္ အမ်ားဆုံ းေပးႏု ိ္ငေ သာ က႑ျဖစ္ျပီး ၇၀ % ေသာ လု ပ္သားထု ကု ိ ကု ိယ္
စားျပဳထားျပီး ေက်းလက္နယ္မ်ားရွိ လယ္ယာမ်ားတြင္ လု ပ္ကုိင္ေနႀကသည္။ ကု ိဗစ္ - ၁၉ ေႀကာင့္ တရု တ္ႏု ိ္
င္ငံ သု ိ႔ တင္ပုိ႔ေသာ စု ိ္က္ပ်ိဳးသီးႏွံ မ်ား အလြန္ေလွ်ာ့ က်သြားသျဖင့္ စု ိက္ပ်ိဳးေရးက႑အေပၚ မွီခု ိေန
ရေသာသူ မ်ား အလြ န္အမင္းနစ္နာခဲ့ ရသည္။ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ စု ိက္ပ်ိဳးထု တ္ကုန္ ႏု ိင္ငံ ျခားတင္ပုိ႔ေရာင္းခ်ျခင္းသည္
GDP ၏ ၄ ရာခု ိင္ႏႈန္းရွိျပီး တင္ပုိ႔၀င္ေငြ ၁၉ ရာခု ိင္ႏႈန္းရွိျပီး ထက္၀က္မွာ တရု တ္ႏု ိင္ငံ သု ိ႔ တင္ပုိ႔ျခ
င္းျဖစ္သည္။ တရု တ္ႏု ိင္ငံ ႏွင့္ နယ္စပ္ကုန္ေရးဂိတ္ ၄ခု ပိတ္လုိက္ရသျဖင့္ ကု န္သြယ္ေရး သိသိသာသာ ေလွ်ာ့ က်သြားျ
ပီး စို က္ပ်ိဳးေရး၊ ေရလု ပ္င န္းႏွင့္ ပင္လယ္အ စားအစာလု ပ္င န္းမ်ား အထိနာခဲ့ သည္။ အထိနာဆုံ း သီးႏွံ မ်ားမွာ ဖရဲသီး၊ တစ္
သွ်ဴ းငွက္ေပ်ာ၊ သခါြးေမႊးႏွင့္ တစ္ႏွစ္ေဒၚလာမီလ်ံရာခ်ီရွိေသာ ပင္လယ္စာမ်ားျဖစ္သည္။

၆. သမာရု ိးက်မဟု တ္ေသာ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားအားလုံ း၏ ၅၀ %ေ
က်ာ္ရွိေနသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ထု ိသမာရု ိးက် မဟု တ္ေသာ စိးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ား အမ်ားဆုံ းရွိေသာ ျပည္န
ယ္ျဖစ္ျပီး ျပည္တြ င္းစစ္ႏွင့္ ခြဲျခားမရႏု ိင္ေအာင္ ေရာျပြမ္းကာ အကန္႔အသတ္မဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတူ းေဖၚ
ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ေရႊ၊ ပယင္း၊ ေျမရွားႏွင့္ အျခားသယံ ဇာတမ်ား တြင္းထြက္ပစၥည္းမ်ား တူ းေဖၚထု တ္ယူေ
ရာင္းခ်ျခင္းႏွင့္ မူ းယစ္ေဆး၀ါး ေရာင္း၀ယ္ျခင္းမ်းျဖင့္ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားလည္ပတ္ေနသည္။ ( see previous
translation)

၇. (see previous translation)

8. ငွက္ေပ်ာျခံ လု ပ္သားမ်ား ျမန္မာႏု ိင္ငံ တို င္းႏွင့္ျပည္နယ္ အသီးသီးမွ ေရႊ႕ေျပာင္းလု ပ္သားေပါင္း ၆၀၀၀၀ ခန္႔ က
ခ်င္ျပည္နယ္ရွိ တစ္သွ်ဴ းငွက္ေပ်ာျခံ မ်ားတြင္ လု ပ္ကုိင္ေနႀကသည္။ အလု ပ္သမားအမ်ားစု သည္ လု ပ္ခလစာ မရရွိေႀကာင္း ည
ည္းညူ ေနႀကသည္။ ဥပမာ၊ ၀ု ိင္းေမာ္ျမိဳ႕နယ္ရွိ ငွက္ေပ်ာလု ပ္သားမ်ားက ၎တု ိ႔လု ပ္ခလစာ မရရိွျခင္း ကိစၥ
ကု ိ အျမန္ဆုံးေျဖရွင္းေပးရန္ ကခ်င္ျပည္နယ္အ စု ိးရကု ိ ေတာင္းခံ တင္ျပထားသည္။

၉. စစ္ေရွာင္မ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္တြ င္ အစု ိးရထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမတြင္ စစ္ေရွာင္စခန္း ၁၁၉ ခု ရွိျပီး KIA ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမတြင္ ၂၀

ခု ႏွင့္ ေနရပ္ထြ က္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရေသာ သူ ၁၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ရွိ စစ္ေရွာင္မ်ား
အေရးကို ကု ိင္တြ ယ္ေျဖရွင္းရန္ NGO ၁၀ ဖြဲ႔ႏွင့္ ေဒသခံ ပု ဂၢဳလ္မ်ား စု ဖြဲ႔ျပီး Joint Strategy Team ကု ိ
ဖြဲ႔စည္းခဲ့ သည္။ စစ္ေရွာင္မ်ား၏ အေျခခံ စားေသာက္ေရး၊ လုံ ျခံ ဳေရး၊ လူ သားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေသာ ေထာ
က္ပံ့မႈရရွိေရးႏွင့္ ၎တု ိ႔၏ လုံ ျခံ ဳေရးမွာ ျပည္နယ္တြ င္စိန္ေခၚမႈ ႀကီးမားေနဆဲျဖစ္သည္။ ဥပမာ၊ နမၼတီး၊ လ
မ္ဘေရာ္ယန္ ႏွင့္ မု ိင္းနားရွိ စစ္ေရွာင္စခန္းမ်ားသည္ အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါး၊ ေရႏွင့္ အျခားေသာ အကူ အညီမ်ား
ရရွိေရးအတြက္ ရု န္းကန္ႀကိဳးပမ္းေနရသည္။

(Graph)

အႀကံ ျပဳခ်က္မ်ား

ေလ့ လာသုံ းသပ္ထားေသာ ရု ိက္ခတ္မႈမ်ားသည္ အစု ိးရ၊ ႏု ိင္ငံ တကာအလွဴရွင္မ်ား၊ ရပ္ရြာလူ ထု မ်ား COVID- 19 ၏ အ
က်ဳိးဆက္မ်ားကု ိ ပူ းေပါင္း ေျဖရွင္းႏု ိင္ရန္ရည္ရြယ္သည္။ ႏု ိင္ငံ ၏ စီးပြ ါးေရးအႀကပ္အတည္းကု ိ ကု စားရန္ အစို း
ရႏွင့္ ႏု ိင္ငံ တကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားအား ကူ ညီေထာက္ပံ့ေရး အစီအစဥ္စေသာ နည္းလမ္းမ်ား
အပါအ၀င္ CERP ရွိ အစီအစဥ္မ်ားကု ိ ေလ့ လာသုံ းသပ္ထားသည္။ ပထမဦးစြာ ႏု ိင္ငံ ေတာ္ စီးပြ ါးေရးတု ိးတက္ရန္
အေရးႀကီးက႑ျဖစ္ေသာ ဘီလ်ံတန္ဖုိးရွိ အေျခခံ အေဆာက္အ ဦးစီမံ ကိန္းမ်ား၊ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈလု ပ္င န္း၊ ဟု ိ
တယ္ႏွင့္းခရီးသြားလာေရးလု ပ္င န္း ႏွင့္၎ႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာလု ပ္င န္းမ်ား၊ အေသးစားအလတ္စားလု ပ္င န္း၊ စု ိက္ပ်ိဳးေရး
လု ပ္င န္း၊ သမာရု ိးက်မဟု တ္ေသာ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းက႑၊ ေရႊ႕ေျပာင္းလု ပ္သားမ်ား၊ ငွက္ေပ်ာလု ပ္သားမ်ား၊ စစ္ေရွာင္မ်ားႏွ
င့္ မိဘမဲ့ မ်ား ကို ေယဘု ယ် မီးေမာင္းထု ိးျပထားသည္။ ကို ဗစ္-၁၉ ၏ လူ မႈစီးပြ ါးေရးရု ိက္ခတ္မႈမ်ားသည္ ေဒသ
တြင္းစီးပြ ါးေရးကု ိ မ်ားစြာထိခု ိက္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စီးပြ ါးေရးျပန္လည္ ဦးေမာ့ လာေရးသည္ ႏု ိင္ငံ ေ
တာ္၏ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ား တည္ေဆာက္ပုံေပၚတြင္ မူ တည္ေနသည္။

ျမန္မာ့ စီးပြ ါးေရး ပုံ မွန္ျပန္္လည္ပတ္ေစရန္ တြန္းအားေပးလႈံ ႕ေဆာ္ရန္ဘ ႑ာေရးအင္အား ေတာင့္တင္းမႈမရွိေပ။ ျ

မန္မာႏု ိင္ငံ ၏ ဘ႑ာေရးအစီအစဥ္မ်ားသည္ လတ္တေ လာအခက္အ ခဲမ်ားကု ိ တု ိက္ရိုက္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းေျဖရွင္းနည္းမ်ိဳးျဖ
စ္သည္။ ဘီလ်ံတန္ဖုိးရွိ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ အေျခခံ စီးပြ ါးေရး အေဆာက္အ ဦး တည္ေဆာက္ေရးလု ပ္င န္းမ်ား ရပ္စဲထားလု ိ႔ရျ
ပီျဖစ္သည္။(ႏု ိင္ငံ ေတာ္တြ င္လုိအပ္ေနေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ မႈမ်ား ႏု ိင္ငံ ျခားပု ဂၢလိက က႑မွ မစီး၀င္ႏု ိင္ေႀ
ကာင္း ကနဦးအခ်က္ျပမႈမ်ားရွိခဲ့ သည္။)(?) ဤစိန္ေခၚမႈမ်ားေႀကာင့္ အေရွ႕အာရွမွ ႏု ိင္ငံ တကာစီမံ ကိန္းမ်ား ေ
က်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ႏု ိင္ငံ တကာစီးပြ ါးေရးစီမံ ကိန္းမ်ားသည္ အေရးပါလာ
သည္။ ထု ိ႔ေႀကာင့္ ျမန္မာႏို င္ငံ အေနျဖင့္ မေရရာေသာအနာဂတ္ကို ရ င္ဆိုင္ရန္ ေရလတ္စီးပြ ါးေရး အစီအစဥ္ ေရး
ဆြဲထားရမည္။ ဆု ိလု ိသည္က ား စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္း အစု ိးရႏွင့္ ပညာရပ္အ၀ု ိင္းအ၀န္းမ်ား ပူ းေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကု ိ
အေျခခံ ကာ စီးပြ ါးေရး၏ အဓိက လု ပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကု ိ အင္အားျဖည့္တင္းရန္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏု ိ္င ္ငံ အေနျဖင့္ လူ အရ
င္းအျမစ္ကုိ ျမင့္တင္ရမည္ျဖစ္ျပီး စီးပြ ါးေရးေပၚလစီ သု ေတသနမ်ားအပါအ၀င္ အရည္အေ သြးျမင့္ သူ ေတသန အ
ဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ရပ္၀န္းကု ိေဖၚေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဤသို ႔ျဖင့္ ျမန္မာႏု ိင္ငံ သည္ COVID- 19 ၏ရု ိက္ခတ္မႈမ်ား
ကု ိ ရ င္ဆုိင္ေျဖရွင္းႏု ိင္ေသာ စြမ္းရည္ရွိမည္ျဖစ္ျပီး တု ိးတက္ႀကီးပြ ါးေရး အခြင့္အလမ္းမ်ားကု ိ တု ိးျမင့္ေ
ဖၚေဆာင္ႏု ိင္မည္ျဖစ္သည္။
ကု ိဗစ္- ၁၉ ကပ္ေရာဂါမက်ေရာက္မီ ျမန္မာႏု ိင္ငံ ၏ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္း တင္ပုိ႔တန္ဖုိး ၂၀၁၀ တြင္ ေဒၚလာ၃၄၉ ရွိခဲ့ ရာမွ
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တြ င္ ေဒၚလာ၄.၆ ဘီလ်ံထိ တု ိးျမင့္ခဲ့ ကာ တင္ပုိ႔၀င္ေငြ၏ ၁၀% ျဖည့္တင္းခဲ့ သည္။ ဤက႑၏
ကု န္းႀကမ္း ၉၀% ကု ိတရု တ္ႏု ိင္ငံ မွ တင္သြင္းျပီး ထု တ္ကုန္၏ ၇၀ေက်ာ္ကုိ ဥေရာပႏု ိင္ငံ မ်ားသု ိ႔ တင္ပုိ႔သည္။ ျ
မန္မာႏု ိင္ငံ ၏ အနိမ့္ဆုံ းလု ပ္ခလစာမွာ တစ္လ ေဒၚလာ ၆၀ ၀န္းက်င္ျဖစ္ျပီး အိမ္နီးခ်င္းႏု ိင္ငံ မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ေ
လွ်ာ့ နည္းေနကာ ဆု ိး၀ါးေသာ အလု ပ္ခြင္တြ င္ အလု ပ္လုပ္ေနႀကရသည္။ အလု ပ္ေပါင္း ၅၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ ေဖၚေ
ဆာင္ေပးျပီး အလု ပ္သမား ၇၀၀၀၀၀ ေက်ာ္အလု ပ္ ေပးသည္။ ဤအထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္း၏ လု ပ္င န္းခြ င္ကုိ အစု ိးရမွ စစ္ေဆးျ
ပီး လု ပ္အားခ တု ိးျမင့္ေရးေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ၂၀၂၀ မကု န္ဆုံးမီ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္းအား အစု ိးရမွ က်ပ္ဘီလ်ံ ၂၀၀-၅၀၀ ထိ
ေထာက္ပံ့မည္ျဖစ္သည္။ ဤအစီအစဥ္သည္ အလု ပ္သမားမ်ားအား လု ပ္အားခေပးရန္ ရု န္းကန္ေနရေသာ လု ပ္င န္းရွင္မ်ားႏွင့္ အလု ပ္လက္
မဲ့ ျဖစ္ေနေသာ အလု ပ္သမားမ်ားအဖု ိ႔ အက်ိဳးသက္ေရာက္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းအေကာင္အထည္ေဖၚသင့္သည္။ ထု ိ႔ျပ
င္ တု ိင္းတပါးမွျပန္လာေသာ အလု ပ္လက္မဲ့ေရႊ႕ေျပာင္း အလု ပ္သမားအားလုံ းကု ိ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္းမွ အလု ပ္ေပးရန္ မျဖ
စ္ႏု ိင္ေပ။ ေနာက္တ စ္ခ်က္မွာ အစု ိးရထံ မွ relief plan မွအေထာက္အ ပံ့ ရရွိရန္ သတ္မွတ္စံ ႏႈန္းမ်ားမွာ (တင္းက်ပ္ ) ျမင့္မား
လြန္းေနသျဖင့္ စီးပြ ါးေရးလု ပ္င န္းမ်ားအဖု ိ႔ ရရွိရန္ မလြယ္ကူေပ။ အထူ းသျဖင့္ အေသးစားအလတ္စားလု ပ္င န္းမ်ားႏွင့္
သမာရု ိးက်မဟု တ္ေသာ လု ပ္င န္းမ်ား လက္လွမ္ းမွီရန္ စံ သတ္မွန္ႏႈန္းမ်ားကု ိ အစု ိးရမွ ေလွ်ာ့ ခ်ေပးသင့္သည္။ လု ပ္သားထု
၇၀၀၀၀၀ ရွိေသာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င န္း ၃၅၀၀၀၀ ခန္႔အလု ပ္လက္မဲ့ျဖစ္လာမည့္ အလားအလာရွိ သု ိ႔မဟု တ္ လစာမဲ့ အလု ပ္နားခံ
ရဖြယ္ရွိသည္။ ဥေရာပသမဂၢ၏ အေရးေပၚ အကူ အညီေငြ ယူ ရု ိ ၅သန္း သည္ COVID- 19 ၏ရု ိက္ခတ္မႈဒဏ္က ုိခံ
ရေသာလူ ၈၀၀၀၀ ေက်ာ္ အကူ အညီေပးရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္။ သု ိ႔ေသာ္ အစီအစဥ္အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ လု ပ္င န္းစ
ဥ္ မရွိေသးပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ လက္ယက္ကန္းႏွင့္ ရု ိးရာယက္ကန္းအေပၚ မွီခု ိေနရေသာ သူ မ်ားကု ိလဲ ခြဲေ၀ေပးသင့္
သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ စီးပြ ါးေရးသည္ အျခားေဒသမ်ားႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္မ်ားစြာေနာက္က်ေနေသာေႀကာင့္ ျမန္မာအ
စု ိးရအေနျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္စီပြ ါးေရး တု ိးတက္ရန္အတြက္ ကူ ညီသင့္သည္။ ရု ိးရာယက္ကန္းႏွင့္ ေခတ္သစ္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္င
န္းႏွစ္ခုလုံ း ကခ်င္တြ င္ ျမင့္တင္လုပ္ေဆာင္သင့္သည္။ ဤက႑ကု ိထိထိေရာက္ေရာက္ အေထာက္အ ပံ့ ေပးႏု ိင္ရန္ လူ မႈ
အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ NGO မ်ားအခ်က္အ လက္မ်ားေကာက္ခံ သင့္သည္။