UNIVERZITET U SARAJEVU

PRIRODNO-MATEMATIČKI FAKULTET
ODSJEK ZA FIZIKU

Experimentalni zadatak
Prelamanje svjetlosti – određivanje indeksa
prelamanja vode

Student: Cazim Mujkic

Br. indeksa: 4163/F

Novembar, 2020. Godine

 Eksperimentalni zadatak

U visoku staklenu posudu staviti na dno novčić (naprimjer kovanicu od 1 KM) tako da stoji uz
sam rub posude. Uliti vodu do vrha posude. Drugi novčić iste vrijednosti držati u ruci.
Promatrati jednim okom, vertikalno odozgo novčić u vodi, a drugim okom novčić u ruci te ga
pomijerati tako da se vide oba novčića na istoj visini. Koristeći metar za mjerenje dužine
(mjereći dubinu vode u posudi i visinu na kojoj se dobiju oba novčića na istoj visini), odrediti
indeks prelamanja vode.

Pribor: staklena posuda cilindričnog oblika (tegla dubine h), linijar, dvije metalne novcanice,
papirna traka koja je bila naljepljena na posudu radi lakseg odredivanja visine i tehnicka
olovka za obiljezavanje visine na traci.

Slika izvodenja experimenta

 Ilustrativni prikaz eksperimentalnog problema

Svjetlosni zraci koji dolaze od novčića, koji se nalazi na dnu posude u vodi, bivaju prelomljeni
pri prelazu iz vodene sredine (indeksa prelamanja n2) u zrak (indeksa prelamanja n1). Naime,
potrebno je posmatrati novčić tako
da se nalazi vertikalno u istoj ravnini sa okom. Kako oko, kao i novčić, ima konačne dimenzije,
zraci neće naići na granicu voda-zrak pod uglom od 0° (paralelno sa normalom na graničnu
ravan), nego pod određenim uglom. Zahvaljujući tome, doći će do prelamanja zraka, čiji je
krajnji efekat nastajanje imaginarne slike (prividna dubina h'). Drugi novčić služi za
određivanje prividne dubine.
 Matematički model za određivanje indeksa prelamanja vode

Za izvodenje matematickog modela bilo je neophodno prvo izvrsiti ilustraciju istog. Za

izvodenje modela koristen je Snellov zakon i osnovne trigonometrije, slicnost trouglova te
aproksimacije za male uglove. Naime, usljed malog prečnika zjenice oka, konus zraka koje oko
prima ograničen je malim uglom, pa je moguće primijeniti navedene aproksimacije.
Skica matematickog modela

Snellov zakon
 Tabelarni prikaz mjerenih velicina;

Broj mjerenja h(cm) h' (cm) N2

1,39
1. 9,70 7,00
1,35
2. 9,70 7,20
1,35
3. 9,70 7,20
1,33
4. 9,70 7,30
1,33
5. 9,70 7,30
1,31
6. 9,70 7,40
1,37
7. 9,70 7,10
1,37
8. 9,70 7,10
1,35
9. 9,70 7,20
1,37
10. 9,70 7,10
Srednja 1,35
9,70 7,19
vrijednost

Apsolutna greska mjerenja bice polovina najmanjeg podioga mjernog instrumenta, a kako je
mjerni instrument bio lenijar, sa najmanjim podiokom 1mm slijedi da je:

Δh= Δh'= 0,05cm.

 Odredivanje relativne greske mjerenja:

Relativna greška računata u odnosu na tablicnu vrijednos indeksa loma vode.