‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ,

‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êÃÖÓü¿‘Ö¯Öס֍úÖ,
Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê
ÃÖÓ‘Ö¸ü¡ÖÖ¾Ö•µÖ
­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö

¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö By - Prof. Uttam Dudhbhate

‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß
¯ÖÖÀ¾ÖÔ³Öæ´Öß :-  ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß´Ö¬Öß»Ö ×­Ö¾Ö›ãü­Ö †Ö»Öê»Öê ÃÖ¤üõÖ
 ³ÖÖ¸üŸÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê“Öß ´Ö֐֝Öß :- (•Öã»Öî 1946 - 15 †ÖòÖÙü, 1947)
 1895 - »ÖÖêú´ÖÖ­µÖ ×™üôûúÖÓ­Öß Ã¾Ö¸üÖ•µÖ ×¾Ö¬ÖêµÖúÖŸÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö †.Îú. Öê¡Ö •Ö֐ÖÖ
ÃÖ³ÖꓵÖÖ ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖ“Öê ¤ü¿ÖÔ­Ö ‘Ö›ü×¾Ö»Öê. 1. ײÖÎ×™ü¿Ö ¸üÖ•µÖÖŸÖᯙ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ 292
 1922 - ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ ÖÖÓ¬Öà­Öß Æü׸ü•Ö­Ö / µÖÓÖ ‡Ó×›üµÖÖ ¾Öé¢Ö¯Ö¡ÖÖŸÖæ­Ö ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö 2. ¸üÖ•µÖ ÃÖÓãÖÖ­Öê (³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓãÖÖ­Öê) 93
ÃÖ³Öê“ÖÖ ˆ»»ÖêÖ ­Ö ú¸üŸÖÖ ´Ö֐֝Öß êú»Öß ¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö 3. ´ÖãµÖ †ÖµÖ㌟ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏÖÓŸÖ 4
³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ­Öß ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ¾Öê †ÃÖê ÃÖÖÓאֻ֟Öê. (פ»»Öß, †•Ö´Öê¸ü, ãúÖÔ, ²Ö»ÖãדÖßÖÖ­Ö)ü
 1934 - ´ÖÖ­Öë¦ü­ÖÖ£Ö ¸üÖòµÖ µÖÖÓ­Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê“Öß ú»¯Ö­ÖÖ ‹ãúÖ 389
ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö ´ÖÖÓ›ü»Öß.  ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß´Ö¬Öß»Ö Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü“Öê ÃÖ¤üõÖ
 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1934 ´Ö¬µÖê —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ úÖѐÖÏêÃÖ ÃÖ³ÖꓵÖÖ ¯ÖÖ™ü­ÖÖ (15 †ÖòÖÙü, 1947 ŸÖê 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950)
†×¬Ö¾Öê¿Ö­ÖÖŸÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê“Öß ¯ÖÏ£Ö´Ö ´Ö֐֝Öß êú»Öß. †.Îú. Öê¡Ö •Ö֐ÖÖ
 1938 - ¯ÖÓ×›üŸÖ ­ÖêÆü¹Óý­Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ¯ÖÏÖîœü ´ÖŸÖÖ«üÖ¸êü ×­Ö¾Ö›ãüÖ 1. ײÖÎ×™ü¿Ö ¸üÖ•µÖÖŸÖᯙ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ 229
†Ö»Ö껵ÖÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê«üÖ¸êü ²ÖÖʯÖϳÖÖ¾ÖÖ×¾Ö­ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üµÖÖŸÖ µÖê‡»Ô Ö. 2. ¸üÖ•µÖ ÃÖÓãÖÖ­Öê (³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓãÖÖ­Öê) 70
 1940 - †ÖòÖÙü ‘ÖÖêÂ֝Öê´Ö¬µÖê ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ´Ö㏵֟Ö: ؍ú¾ÖÖ 3. ´ÖãµÖ †ÖµÖ㌟ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏÖÓŸÖ 0
†Ó¿ÖŸÖ: ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ­Öß ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ¾Öê. Æêü ŸÖ¢¾Ö ´ÖÖ­µÖ êú»Öê. ‹ãúÖ 299
 1942 - ׍Îú¯ÃÖ µÖÖê•Ö­ÖÖ. ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ¯ÖãÖÔŸÖ: ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ­Öß“Ö
 ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß´Ö¬µÖêü ¯ÖÖ×­ÖÆüÖµÖ ×­Ö¾Ö›ãüÖ †Ö»Öê»Öê ÃÖ¤üõÖ
ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖ¾Öê, Æêü ŸÖ¢¾Ö ´ÖÖ­µÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
(•Öã»Öî-†ÖòÖÙü, 1946)
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖꓵÖÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß òúײ֭Öê™ü ×´Ö¿Ö­Ö“Öß Ã£ÖÖ¯Ö­ÖÖ
(1946) :- †.Îú. ¯ÖÖ ؕ֍ú»Ö껵ÖÖ •Ö֐ÖÖ
 †¬µÖÖ - ÃÖ¸ü ¯Öòף֍ú »ÖÖò¸êü­ÃÖ 1. úÖѐÖÏêÃÖ 208
 ÃÖ¤üÃµÖ - Ùòü±úÖê›Ôü ׍Îú¯ÃÖ, ‹.¾Æüß. †»ÖꌗÖÖÓ›ü¸ü 2. ´ÖãûÖß´Ö »ÖßÖ 73
 ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †ÖÖ´Ö­Ö - 24 ´ÖÖ“ÖÔ, 1946 3. µÖã×­ÖµÖ×­ÖÙü ¯ÖÖ 1
 ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ ×­Ö¾Ö›üÖãúß“Öê ×­ÖµÖÖê•Ö­Ö - 16 ´Öê, 1946 4. µÖã×­ÖµÖ×­ÖÙü ´ÖãûÖß´Ö 1
5. µÖã×­ÖµÖ×­ÖÙü †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß 1

¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
 ײÖΙüß¿Ö ¯ÖÖ»ÖÔ´Öë™ü“Öß ´ÖÖ­µÖŸÖÖ - 26 ´Öê, 1946
6. éúÂ֍ú ¯ÖÏ•ÖÖ ¯ÖÖ 1
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖꓵÖÖ ×­Ö¾Ö›üÖãúߟÖᯙ •Ö֐ÖÖÓ“Öß ×¾Ö³Ö֐֝Öß :- 7. †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß ±êú›ü¸êü¿Ö­Ö 1
 10 »ÖÖÖ »ÖÖêúÃÖӏµÖê´Ö֐Öê 1 ´ÖŸÖ¤üÖ¸üÃÖÓ‘Ö. 8. ¿ÖßÖ (ײ֐ָü úÖѐÖÏêÃÖ) 1
 3 ¯ÖÏ´ÖãÖ Ö™üÖŸÖ ´ÖŸÖ¤üÖ¸ü ÃÖÓ‘ÖÖ“Öß ×¾Ö³Ö֐֝Öß. 9. ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ¯ÖÖ 1
 ¿ÖßÖ - 4 ´ÖŸÖ¤üÖ¸ü ÃÖÓ‘Ö. 10. †¯ÖÖ 8
 ´ÖãûÖß´Ö - 79 ´ÖŸÖ¤üÖ¸ü ÃÖÓ‘Ö. ‹ãúÖ 296
 ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ¬ÖÖ¸üÖ - 213 ´ÖŸÖ¤üÖ¸ü ÃÖÓ‘Ö.

¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 1 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê

 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖêŸÖ ×­Ö¾Ö›ãü­Ö †Ö»Ö껵ÖÖ 15 ´Ö×Æü»ÖÖ ¯ÖÏןÖ×­Ö¬Öß  ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖêŸÖᯙ ¯ÖÏ´ÖãÖ 8 ÃÖ×´ÖŸµÖÖ ¾Ö †¬µÖÖ.
¾Ö ŸµÖÖÓ“Öê ´ÖŸÖ¤üÖ¸ üÃÖÓ‘Ö ÃÖ×´ÖŸÖß †¬µÖÖ
†.Îú. ´Ö×Æü»ÖÖ ¯ÖÏןÖ×­Ö¬Öß ´ÖŸÖ¤üÖ¸ü ÃÖÓ‘Ö 1) ´ÖÃÖã¤üÖ ÃÖ×´ÖŸÖß ›üÖò. ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü
1. †´´Öæ þÖÖ´Öß­ÖÖ£Ö­Ö ´Ö¦üÖÃÖ 2) ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ †×¬ÖúÖ¸ü ÃÖ×´ÖŸÖß •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö ­ÖêÆü¹ý
2. ¤üÖµÖ­Öß ¾Öê»ÖÖµÖã¤ü­Ö ´Ö¦üÖÃÖ 3) ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö ­ÖêÆü¹ý
4) ¯ÖÏÖÓן֍ú ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß ¾Ö»»Ö³Ö³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö
3. ¤ãüÖÖÔ²ÖÖ‡Ô ¤êü¿Ö´ÖãÖ ´Ö¦üÖÃÖ
5) úÖµÖÔ¯Ö¨üŸÖß ¾Ö ×­ÖµÖ´Ö ÃÖ×´ÖŸÖß ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü ¯ÖÏÃÖÖ¤ü
4. ÆÓüÃÖÖ ´ÖêÆüŸÖÖ ²ÖÖò´²Öê
6) ¸üÖ•µÖÖÓ¿Öß “Ö“ÖìÃÖÖšüß ÃÖ×´ÖŸÖß •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö ­ÖêÆü¹ý
5. ¸ü֕֍ãú´ÖÖ¸üß †´ÖéŸÖÖ úÖî¸ü ëú¦üßµÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ 7) ÃÖãú֝Öæ ÃÖ×´ÖŸÖß ›üÖò. êú.‹´Ö. ´Öã­¿Öß/
6. ÃÖ¸üÖêו֭Öß ­ÖÖµÖ›æü ײÖÆüÖ¸ü ¸üÖ•Öë¦ü ¯ÖÏÃÖÖ¤ü
7. ´ÖÖ»ÖŸÖß “ÖÖî¬Ö¸üß †Öê×›üÃÖÖ 8) ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒú ¾Ö ¾Ö»»Ö³Ö³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö.
8. †ò­Öß ´ÖÍú¸üß­Ö ¡Ö־֝֍úÖê¸ü †»¯ÖÃÖӏµÖÖӍú ÃÖ×´ÖŸÖß
9. »Öß»ÖÖ ¸êü ²ÖӐÖÖ»Ö i) ´Öã»Ö³ÖãŸÖ ÆüŒú ˆ¯ÖÃÖ×´ÖŸÖß •Öê.²Öß. éú¯Ö»ÖÖ­Öß
10. ¸êüÖãúÖ ¸êü ²ÖӐÖÖ»Ö ii) †»¯ÖÃÖӏµÖÖӍú ˆ¯ÖÃÖ×´ÖŸÖß ‹“Ö.ÃÖß. ´ÖãÖ•Öá
11. ÃÖã“ÖêŸÖÖ éú¯Ö»ÖÖ­Öß ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö  ÖÖîÖ ÃÖ×´ÖŸµÖÖ (‹ãúÖ 13) :-
12. ú´Ö»ÖÖ “ÖÖî¬Ö¸üß ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö 1) ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ ´ÖÃÖã¤üÖ ¯Ö¸üßÖÖ ú¸üÖÖ¸üß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ÃÖ×´ÖŸÖß : ¯ÖÓ×›üŸÖ
13. ¯ÖæִٝÖÖ ²Öò­Ö•Öá ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö ­ÖêÆü¹ý.
14. ×¾Ö•ÖµÖֻց´Öß ¯ÖÓ×›üŸÖ ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö 2) ¾Öé¢Ö¯Ö¡Ö úÖ ÃÖ×´ÖŸÖß : ‰úÂÖÖ ­ÖÖ£Ö ÃÖê­Ö
15. ²ÖêÖ´Ö ¸üÃÖã»Ö ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö 3) ÃÖ¾ÖÖì““Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ÆÓüÖÖ´Öß ÃÖ×´ÖŸÖß : ‹ÃÖ. ¾Ö¸ü¤üÖ“ÖÖ¸üß (‘Ö™ü­ÖÖ
ÃÖ×´ÖŸÖß“Öê ÃÖ¤üÃµÖ ­Ö¾ÆüŸÖê.)
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê“Öê úִ֍úÖ•Ö :-
4) †×¬ÖúÖ¸ü¯Ö¡Öê ÃÖ×´ÖŸÖß : †»»ÖÖ¤üß éúÖþÖÖ´Öß †µµÖ¸ü
¯Ö×Æü»Öß ²Öîšüú - 9 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1946. 5) ÖéÆü ÃÖ×´ÖŸÖß : ²Öß. ¯Ö¼üÖ³Öß ÃÖߟÖÖ¸üÖ´ÖµµÖÖ
 ךüúÖÖ - ÃÖë™Òü»Ö ÆüÖò»Ö, פü»»Öß 6) ×¾Ö¢Ö ¾Ö ú´ÖÔ“ÖÖ¸üß ÃÖ×´ÖŸÖß : ›üÖò. ¸üÖ•ÖëÓ¦ü¯ÖÏÃÖÖ¤ü
 ÆÓüÖÖ´Öß †¬µÖÖ - ›üÖò. ÃÖÛ““Ö¤üÖ­ÖÓ¤ü ØÃÖÆü 7) ³ÖÖÂÖÖ¾ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖŸÓ ÖÖÓÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ÃÖ×´ÖŸÖß : ‹ÃÖ.êú.¤üÖ¸ü (‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“Öê ÃÖ¤üõÖ
(Æêü ­ÖÖ¾Ö •Öê.¯Öß. éú¯ÖÖ»ÖÖ­Öß µÖÖÓ­Öß ÃÖã“Ö×¾Ö»Öê.) ­Ö¾ÆüŸÖê.)
 ˆ¯ÖÖ¬µÖÖ - ±ÏÑúú †­£ÖÖê­Öß (´Ö­ÖÖê­ÖߟÖ) 8) ¯ÖÏÖÓŸÖÖÓ“µÖÖ ´ÖãµÖ †ÖµÖ㌟ÖÖÓ“Öß ÃÖ×´ÖŸÖß : ²Öß. ¯Ö¼üÖ³Öß ÃÖߟÖÖ¸üÖ´ÖµµÖÖ
 ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ÃÖ¤üÃµÖ - 211 (¯Öîúß 9 ´Ö×Æü»ÖÖ) 9) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖᯙ †Ö٣֍ú ŸÖ¸üŸÖã¤üß×¾ÖÂֵ֍ú ŸÖ•–ÖÖÓ“Öß ÃÖ×´ÖŸÖß
¤ãüÃÖ¸üß ²Öîšüú - 11 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1946 : ­Ö×»Ö­Öß ¸Óü•Ö­Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü (‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ ÃÖ¤üõÖÖ ­Ö¾ÆüŸµÖÖ.)
 ךüúÖÖ - ÃÖë™Òü»Ö ÆüÖò»Ö, פü»»Öß 10) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ¾Ö¸üᯙ ‹ŸÖ¤ü£ÖÔ ÃÖ×´ÖŸÖß : ‹ÃÖ. ¾Ö¸ü¤üÖ“ÖÖ¸üß




¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
†¬µÖÖ - ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü¯ÖÏÃÖÖ¤ü
ˆ¯ÖÖ¬µÖÖ - ›üÖò. ‹“Ö.ÃÖß. ´ÖãÖ•Öá
ÃÖ×“Ö¾Ö - ‹“Ö.¾Æüß.†Ö¸ü. †ÖµµÖӐÖÖ¸ü
úÖµÖ¤êü×¾ÖÂֵ֍ú ‘Ö™ü­ÖÖŸ´Öú ÃÖ»»Ö֐ÖÖ¸ü - ›üÖò. ²Öß.‹­Ö. ¸üÖ¾Ö
11)
12)
13)

úִ֍úÖ•Ö Îú´Ö ÃÖ×´ÖŸÖß : ›üÖò. êú.‹´Ö. ´Öã­¿Öß
¸üÖ™Òü¬¾Ö•ÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ÆÓüÖÖ´Öß ÃÖ×´ÖŸÖß : ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü¯ÖÏÃÖÖ¤ü
‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ úÖµÖÖÔ×¾ÖÂÖµÖß ÃÖ×´ÖŸÖß : Ö.¾ÖÖ. ´ÖÖ¾ÖôûÖú¸ü
´ÖÃÖã¤üÖ ÃÖ×´ÖŸÖß :-
 ²ÖÖê¬Öד֭Æü - Æü¢Öß  ›üÖò. †ÖÓ²Öê›üú¸üÖÓ“µÖÖ †¬µÖÖŸÖêÖÖ»Öß 29 †ÖòÖÙü, 1947 ¸üÖê•Öß
´ÖÃÖã¤ü Ö ÃÖ×´ÖŸÖß Ã£ÖÖ¯Ö­Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. µÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß´Ö¬µÖê
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖꓵÖÖ ÃÖ×´ÖŸµÖÖ :- †¬µÖÖÖÃÖÆü ‹ãúÖ 7 ÃÖ¤üÃµÖ ÆüÖêŸÖê.
ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­ Öê ‘Ö™ü­ ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšü ß ¾ÖêÖ¾ÖêÖôûß úÖ´Öê ¯ÖæÖÔ 1) ›üÖò. ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›üú¸ü - †¬µÖÖ
ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖ×´ÖŸµÖÖÓ“Öß ×­ÖÙ´ÖŸÖß êú»Öß ŸµÖÖŸÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ 8 ÃÖ×´ÖŸµÖÖ 2) ‹­Ö. ÖÖê¯ÖÖ»ÖþÖÖ´Öß †µµÖӐÖÖ¸ü
ŸÖ¸ü ÖÖîÖ 13 ÃÖ×´ÖŸµÖÖ ¾Ö 1 ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß †¿Öß ‹ãúÖ 22 ÃÖ×´ÖŸµÖÖÓ­Öß 3) †»»ÖÖ¤üß éúÖþÖÖ´Öß †µµÖ¸ü
‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß“Öê úÖ´Ö êú»Öê. 4) ÃÖ‡Ô¤ü †Æü´Ö¤ü ÃÖÖ¤ãü»»ÖÖÆü
5) ›üÖò. êú.‹­Ö. ´Öã­¿Öß
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 2 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
6) ‹­Ö. ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸üÖ¾Ö (²Öß.‹»Ö. ×´Ö¢Ö¸ü µÖÖÓ­Öß †­ÖÖ¸üÖꐵÖÖ“µÖÖ úÖ¸üÖÖ´Öãôêû
¸üÖ•Öß­ÖÖ´ÖÖ ×¤ü»µÖÖ­Öê ‹­Ö. ´ÖÖ¬Ö¾Ö ¸üÖ¾Ö µÖÖÓ“Öß ×­ÖµÖ㌟Öß ú¸üµÖÖŸÖ
†Ö»Öß.)
7) ™üß.™üß. éúִÖÖ“ÖÖ¸üß (1948 ´Ö¬µÖê ×›ü.¯Öß. ÖêŸÖÖ­Ö µÖÖÓ“µÖÖ ´Ö韵Öã­ÖÓŸÖ¸ü
éúִÖÖ“ÖÖ¸üß µÖÖÓ“Öß ×­ÖµÖ㌟Öß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. úÖµÖªÖ“ÖÖ †³µÖÖÃÖ
­ÖÃ֝ÖÖ¸êü ‹ú´Öê¾Ö ÃÖ¤üõÖ.)
 ´ÖÃÖã¤üÖ ÃÖ×´ÖŸÖß­Öê ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÃÖ×´ÖŸµÖÖÓ­Öß ×¤ü»Öê»Öê ¯ÖÏßÖÖ¾Ö ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ ‘Öê‰ú­Ö
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ ´ÖÃÖã¤üÖ ŸÖµÖÖ¸ü êú»ÖÖ.
 »ÖÖêúÖÓ­Öß ‹ãúÖ 7653 ÃÖã¬ÖÖ¸üÖÖ ÃÖã“Ö×¾Ö»µÖÖ ŸµÖÖ¯Öîúß 2473
ÃÖã¬ÖÖ¸üÖÖÓ¾Ö¸ü “Ö“ÖÖÔ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß ¾Ö ´ÖÃÖã¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú¸üµÖÖŸÖ
†Ö»ÖÖ.
 ¯Ö×Æü»ÖÖ ´ÖÃÖã¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü - ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß, 1948
 ¤ãüÃÖ¸üÖ ´ÖÃÖã¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü - †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 1948
 ןÖÃÖ¸üÖ ´ÖÃÖã¤üÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü - 4 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1948
 ´ÖÃÖã¤üÖ ÃÖ×´ÖŸÖß­Öê ´ÖÃÖã¤üÖ 6 ´Ö×Æü­µÖÖ¯ÖêÖÖ ú´Öß úÖ»ÖÖ¾Ö¬Öß´Ö¬µÖê
´ÆüÖ•Öê“Ö 141/114 פü¾ÖÃÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ü êú»ÖÖ.

PÉ]õxÉÉ ºÉʨÉiÉÒSÉä +ÊvÉ´Éä¶ÉxÉä

14-26 xÉÉä´½åþ¤É®ú, 1949 9-23 Êb÷ºÉå¤É®ú, 1946
11´Éä 1±Éä
6-17 +ÉìC]õÉä¤É®ú, 1949 20-25 VÉÉxÉä´ÉÉ®úÒ, 1947
10´Éä 2®äú
30 VÉÖ±Éè-18 ºÉ{]åõ¤É®ú, 1949 9´Éä PÉ]õxÉÉ ºÉʨÉiÉÒSÉÒ 3®äú 28 BÊ|É±É iÉä 2 ¨Éä, 1947
+ÊvÉ´Éä¶ÉxÉä
8´Éä 4lÉä 14-31 VÉÖ±Éè, 1947
16 ¨Éä-16 VÉÚxÉ, 1949
7´Éä 5´Éä
4 xÉÉä´½åþ¤É®ú, 1948 - 6´Éä
14-30 +ÉìMɺ]õ, 1947
8 VÉÉxÉä´ÉÉ®úÒ, 1949 27 VÉÉxÉä´ÉÉ®úÒ, 1948

 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖ“ÖÖ úÖµÖ¤üÖ 1947 †­¾ÖµÖê, ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖêŸÖᯙ 
3 ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæÖÔ ²Ö¤ü»Ö :-
 ÃÖ³ÖÖ ¯ÖæÖÔŸÖ: ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö ÃÖÓãÖÖ ²Ö­Ö»Öß. £ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ×ŸÖ»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ 
´Ö•Öá­Öê ‘Ö™ü­ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»Ö.
 ÃÖ³ÖÖ ‹ú úÖµÖ¤êü´ÖÓ›üôû —ÖÖ»Öß. †ÖŸÖÖ ×ŸÖ»ÖÖ 2 úÖ´Öê ú¸üÖ¾Öß »Ö֐֟Ö.
†) ¤êü¿ÖÖÃÖÖšüß ‘Ö™ü­ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üÖê. ‘Ö™ü­ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üŸÖÖ­ÖÖ †¬µÖÖ
Æêü ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü ¯ÖÏÃÖÖ¤ü †ÃÖÖµÖ“Öê.
²Ö) ¤êü¿ÖÖÃÖÖšüß úÖµÖ¤êü ú¸üÖê. ú¸üŸÖÖ­ÖÖ †¬µÖÖ Æêü •Öß.¾Æüß.
´ÖÖ¾ÖôûÖú¸ü †ÃÖÖµÖ“Öê •µÖÖÓ“Öß 17 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1947 ¸üÖê•Öß
×­Ö¾Ö›ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß ÆüÖêŸÖß.
 ÃÖ³Öê“Öß ‹ãúÖ ÃÖӏµÖÖ ¯Öæ¾ÖᓵÖÖ 1946 ´Ö¬Öß»Ö ×­ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ÃÖӏµÖê¯ÖêÖÖ
´Öê, 1949 ´Ö¬µÖê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¸üÖ™Òüãú»ÖÖ“µÖÖ
ÃÖ¤üõ֟¾ÖÖ»ÖÖ †­Öã´ÖÖê¤ü­Ö פü»Öê.
24 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¸üÖê•Öß —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖꓵÖÖ ¿Öê¾Ö™ü“µÖÖ
²ÖîšüúßŸÖ ¯Öãœüß»Ö ×­ÖÖÔµÖ ‘ÖꝵÖÖŸÖ †Ö»Öê.
1) ¸üÖ™ÒüÖßŸÖ ¾Ö ¸üÖ™ÒüÖÖÖ Ûþ֍éúŸÖ êú»Öê.
2) ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü¯ÖÏÃÖÖ¤ü µÖÖÓ“Öß ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖß ´ÆüÖã­Ö ­Öê´ÖÖãú ú¸üµÖÖŸÖ
†Ö»Öß.
3) ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê»ÖÖ ŸÖÖŸ¯Öã¸üŸÖß ÃÖÓÃÖ¤ü ´ÆüÖã­Ö ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ ú¸üµÖÖŸÖ
†Ö»Öê.
PÉ]õxÉÉ ºÉʨÉiÉÒSÉä ʴɶÉä¹É EòɪÉÇ



¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
ú´Öß —ÖÖ»Öß. (389 ‹ê¾Ö•Öß 299)
ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê“Öß ‡ŸÖ¸ü úÖ´Öê :-
¯ÖÓ×›üŸÖ ­ÖêÆü¹Óý­Öß 13 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1946 ÃÖÖ¤ü¸ü êú»Ö껵ÖÖ ˆ§êü¿Ö¯Öס֍êú»ÖÖ
22 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1947 ¸üÖê•Öß ´ÖÖ­µÖŸÖÖ ×¤ü»Öß.
26 VÉÉxÉä´ÉÉ®úÒ, 1950 iÉä
{Éʽþ±ªÉÉ ºÉÉ´ÉÇÊjÉEò
9 Êb÷ºÉå¤É®ú, 1946 iÉä
½ÆþMÉɨÉÒ ºÉƺÉnù EìòʤÉxÉä]õ ʨɶÉxÉ 14 +ÉìMɺ]õ, 1947
ÊxÉ´Éb÷hÉÖEòÉ ½þÉä<Ç{ɪÉÈiÉ ¨½þhÉÚxÉ EòɪÉÇ +ÆiÉMÉÇiÉ
EòɪÉÇ
PÉ]õxÉÉ ÊxĘ́ÉiÉÒ
 22 •Öã»Öî, 1947 ¸üÖê•Öß ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ ¬¾Ö•Ö ´É EòɪÉnäù Eò®úhÉä
Ûþ֍éúŸÖ êú»ÖÖ ¾Ö ´ÖÖ­µÖ êú»ÖÖ. ŸµÖÖ“Öß ×›ü—ÖÖ‡Ô­Ö †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿ÖÖŸÖß»Ö
15 +ÉìMɺ]õ, 1947 iÉä 26 xÉÉä´½åþ¤É®ú, 1949
د֐ֻÖß ¾µÖӍúµµÖÖ µÖÖÓ­Öß ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öß.
 17 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1947 ¯ÖÖÃÖã­Ö ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­Öê ‘Ö™ü­ÖÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü
 ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“ÖÖ úÖ»ÖÖ¾Ö¬Öß ¾Ö Ö“ÖÔ :-
úÖµÖ¤êü´ÖÓ›üôû ´ÆüÖã­Ö úÖ´Ö êú»Öê.
 ‘Ö™ü­ÖÖ ×­Ö´ÖÖÔÖ ú¸üŸÖÖ­ÖÖ †¬µÖÖ ›üÖò. ¸üÖ•Öë¦ü¯ÖÏÃÖÖ¤ü †ÃÖÖµÖ“Öê ŸÖ¸ü  2 ¾ÖÂÖÔ, 11 ´Ö×Æü­Öê, 17/18 פü¾ÖÃÖ. (‹ãúÖ פü¾ÖÃÖ 1082). ¯ÖÏŸµÖÖ
úÖµÖ¤êü´ÖÓ›üôû ´ÆüÖã­Ö úÖµÖÔ ú¸üŸÖÖ­ÖÖ Ö.¾ÖÖ. ´ÖÖ¾ÖôûÖú¸ü Æêü †¬µÖÖ úִ֍úÖ•Ö 166 פü¾ÖÃÖ.
†ÃÖÖµÖ“Öê.  Ö“ÖÔ - 63 »Ö֏Ö, 96 Æü•ÖÖ¸ü, 729 ¹ý¯ÖµÖê, 50 ¯ÖîÃÖê. (64 »Ö֏Ö)

¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 3 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê

 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 –ÖÖŸÖ †ÃÖ»Ö껵ÖÖ 60 ¤êü¿ÖÖÓ“µÖÖ ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ †³µÖÖÃÖ ú¹ý­Ö ‘Ö™ü­ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü  ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê“Öß ´Öãôû¯ÖÏŸÖ :-
ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.  ‡™üÖ»Öߍú ‡ÓÖÏ•Öß ³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ´Öãôû ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖᯙ ÆüßÖ×»Ö׏֟Ö
 ‘Ö™ü­ÖÖ †Óא֍éúŸÖ ¾Ö þÖߍéúŸÖ :- ׻֏ÖÖ­Ö ¯ÖÏê´ÖײÖÆüÖ¸üß ­ÖÖ¸üÖµÖÖ ¸üÖµÖ•ÖÖ¤üÖ µÖÖÓ­Öß êú»Öê.
 26 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1949 ¸üÖê•Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö †Óא֍éúŸÖ ¾Ö þÖߍéúŸÖ  ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ´Öãôû ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê“Öê ÆüßÖ×»Ö×ÖŸÖ ×»ÖÖÖ­Ö ¾ÖÃÖÓŸÖ
ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ׍Îú¿Ö­Ö ¾Öîª µÖÖÓ­Öß êú»Öê.
 ŸµÖÖ“Ö ×¤ü¾Ö¿Öß ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ 284 ÃÖ¤üõÖÖÓ­Öß ‘Ö™ü­Öê¾Ö¸üŸÖß ÃÖÊÖ êú»µÖÖ  ¾Ö¸üᯙ ‡ÓÖÏ•Öß †Ö×Ö ØÆü¤üß ³ÖÖÂÖêŸÖᯙ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ ´Öãôû ¯ÖÏŸÖß ÃÖ¬µÖÖ
¾Ö ¯Öãœüᯙ ú»Ö´ÖÖ“Öß ¯ÖÏŸµÖÖ †Ó´Ö»Ö²Ö•Ö־֝Öß ÃÖã¹ý —ÖÖ»Öß. ÃÖÓÃÖ¤êü“µÖÖ ÖÏÓ£ÖÖ»ÖµÖÖŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
 ú»Ö´Ö - 5 ŸÖê 9, 60, 324, 366, 367, 379, 380, 388,  •ÖÖÖŸÖᯙ ¯Ö×Æü»Öß ×»Ö×ÖŸÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ †´Öê׸üêú“Öß †ÃÖæ­Ö ŸÖß 4
391, 392, 393 µÖÖ ú»Ö´ÖÖ´Ö¬µÖê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ×­Ö¾Ö›üÖãúÖ, ŸÖÖŸ¯Öã¸üŸÖß ´Ö×Æü­µÖÖŸÖ 7 ¯ÖÖ­ÖÖÓ“Öß ŸÖµÖÖ¸ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
ÃÖÓÃÖ¤ü, ŸÖÖŸ¯Öã¸üŸµÖÖ ŸÖ¸üŸÖã¤üß †Ö×Ö »Ö‘Öã׿ÖÂÖԍú µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖ¸üŸÖã¤üß ÆüÖꟵÖÖ.  •ÖÖÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ »ÖÆüÖ­Ö ×»Ö×ÖŸÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ Ûþ֟—Ö»ÖÕ›ü ¤êü¿ÖÖ“Öß
3 ¯ÖÖ­ÖÖÓ“Öß †ÖÆêü.
 ‘Ö™ü­Öê“Öß †Ó´Ö»Ö²Ö•Ö־֝Öß :-  †×»Ö×ÖŸÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ †Ã֝ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö -
 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¯ÖÖÃÖã­Ö ‘Ö™ü­Öê“Öß †Ó´Ö»Ö²Ö•Ö־֝Öß —ÖÖ»Öß. i) ‡Ó»Ö›ü
 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü­ÖÖ •ÖÖÖŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖêšüß ×»Ö×ÖŸÖ 251/277 ¯ÖÖ­ÖÖÓ“Öß ii) ­µÖã×—Ö»ÖÓ›ü
šü¸ü»Öß. iii) òú­Ö›üÖ
 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü­ÖêŸÖ 22 ³Ö֐Ö, 8 ¯Ö׸ü׿Öšêü †Ö×Ö 395 ú»Ö´Öê ÆüÖêŸÖß. iv) ‡ÄÖÖ‡Ô»Ö
ÃÖ¬µÖÖ 25 ³Ö֐Ö, 12 ¯Ö׸ü׿Ö™üêü, 491 ú»Ö´Öê †ÖÆêüŸÖ. v) ÃÖÖî¤üß-†¸êüײֵÖÖ
¯ÖÏÖßÖÖ׾֍úÖ / ÃÖ¸ü­ÖÖ´ÖÖ / ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ
 ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­Öê“Öê ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö, ÃÖÖ¸ü †Ö×Ö ›üÖêÓú :- ÖÖÓ³ÖßµÖÔ¯Öæ¾Öԍú ×­Ö¬ÖÖÔ¸ü ú¹ý­Ö; †Ö´Ö“µÖÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³ÖêŸÖ †Ö•Ö פü­ÖÖӍú
 13 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1946 ¸üÖê•Öß ­ÖêÆü¹Óý­Öß ´ÖÖÓ›ü»Ö껵ÖÖ ˆ×§ü™üÖ“µÖÖ šü¸üÖ¾ÖÖÃÖ 26 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1949 ¸üÖê•Öß µÖÖ«üÖ¸êü Æêü ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö †ÓÖߍéúŸÖ †ÖםÖ
22 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1947 ¸üÖê•Öß ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­Öê ´ÖÖ­µÖŸÖÖ ×¤ü»Öß. †×¬Ö×­ÖµÖ×´ÖŸÖ ú¹ý­Ö þ֟Ö:¯ÖÏŸÖ †¯ÖÔÖ ú¸üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ.
 ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ÃÖ³Öê­Öê šü¸üÖ¾ÖÖŸÖ †Ã֝ÖÖ·µÖÖ ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö, þÖÖŸÖÓ¡µÖ, ÖÖ¸üÖ•µÖ  ¯ÖÏßÖÖ׾֍êú“Öê 5 ‘Ö™üú :-
‹î¾Ö•Öß ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö, »ÖÖêú¿ÖÖÆüß †Ö×Ö ÖÖ¸üÖ•µÖ †ÃÖê ¿Ö²¤üÖŸÖ ²Ö¤ü»Ö 1) ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ ¯ÖÏÖ׬֍úÖ¸üÖ“ÖÖ ÄÖÖêŸÖ : ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ •Ö­ÖŸÖÖ
êú»ÖÖ. ŸÖÃÖê“Ö šü¸üÖ¾ÖÖŸÖ ­ÖÃ֝ÖÖ¸üÖ ²ÖÓ¬ÖãŸÖÖ ÆüÖ ¿Ö²¤ü ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­Ö 2) ¸üÖ•µÖÖ“Öê þֹý¯Ö / †Ö¤ü¿ÖÔ : ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö, ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß, ¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ,
ÃÖ³Öê«üÖ¸êü ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. »ÖÖêú¿ÖÖÆüß ¾Ö ÖÖ¸üÖ•µÖ.
 •ÖÖÖŸÖ ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö †´Öê׸üêú“µÖÖ ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ¯ÖÏÖßÖÖ׾֍ú ¤êüµÖÖŸÖ 3) ‘Ö™ü­Öê“Öê ˆ§êü¿Ö/†ÖúÖӁÖÖ : ­µÖÖµÖ, þÖÖŸÖÓ¡µÖ, ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ, ²ÖÓ¬ÖãŸÖÖ ¾Ö
†Ö»Öê ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ“Öß“Ö ú»¯Ö­ÖÖ ˆ“Ö»Öæ­Ö ‘Ö™ü­ÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß­Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ.
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ˆ§êü¿Ö¯Öס֍êú“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö êú»ÖÖ. 4) ‘Ö™ü­Öê“Öß Ûþ֍éúŸÖß : 26 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1949.
5) ‘Ö™ü­Öê“Öß †Ó´Ö»Ö²Ö•Ö־֝Öß : 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950.
 ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê :-

¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍ú ÆüÖ úÖµÖ¤êü´ÖÓ›üôûÖÃÖÖšüß †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ ÄÖÖêŸÖ ­ÖÖÆüß ¾Ö ŸÖß 
ŸµÖÖ¾Ö¸ü ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö †ÖÖŸÖ ­ÖÖÆüß.
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍ú ­µÖÖµÖ¯ÖÏ×¾Öšü ­ÖÖÆüß.
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍êú“ÖÖ ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ¿Öê¾Ö™üß ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. 
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍úÖ :-
 †Ö´Æüß, ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê »ÖÖêú, ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ‹ú ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß 
¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ »ÖÖêú¿ÖÖÆüß ÖÖ¸üÖ•µÖ ‘Ö›ü¾ÖµÖÖ“ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ
­Ö֐Ö׸üúÖÃÖ: ÃÖÖ´ÖÖו֍ú, †Ö٣֍ú ¾Ö ¸ü֕֍úßµÖ ­µÖÖµÖ; ×¾Ö“ÖÖ¸ü,
†×³Ö¾µÖŒŸÖß, ×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ, ÁÖ¨üÖ ¾Ö ˆ¯ÖÖÃÖ­ÖÖ µÖÖÓ“Öê þÖÖŸÖÓ¡µÖ; ¤ü•ÖÖÔ“Öß 
¾Ö ÃÖÓ¬Öß“Öß ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ, ×­ÖÛ¿“֟֯֝Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¹ý­Ö ¤êüµÖÖ“ÖÖ †Ö×Ö 
ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÖÕ´Ö¬µÖê ¾µÖŒŸÖß“Öß ¯ÖÏןÖšüÖ ¾Ö ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ‹úŸÖÖ †ÖםÖ
‹úÖŸ´ÖŸÖÖ µÖÖÓ“Öß †ÖÀ¾ÖÃÖ­Ö ¤êüÖÖ¸üß ²ÖÓ¬ÖæŸÖÖ ¯ÖϾÖÙ¬ÖŸÖ ú¸üµÖÖ“ÖÖ
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 4
¯ÖÏßÖÖ׾֍êú“Öê ŸÖ¢¾Ö–ÖÖ­Ö ¯ÖϤüÙ¿ÖŸÖ ú¸üÖÖ¸êü ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ¿Ö²¤ü ¾Ö
†£ÖÔ:-
ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö -
´ÆüÖ•Öê úÖêÖŸµÖÖÆüß ²ÖÖÊ ¿ÖŒŸÖà“ÖÖ ¯ÖϳÖÖ¾Ö Øú¾ÖÖ ¯Ö¸üúßµÖ ÃÖ¢Öê“Öê
†×¬Ö¯ÖŸµÖ ­ÖÃ֝Öê. †Ö¯Ö»Öê †ÓŸÖÖÔŸÖ ¾Ö ²ÖÖÊ úÖ¸ü³ÖÖ¸ü þ֟Ö: ú¸üµÖÖÃÖ
´ÖãŒŸÖ ¾Ö ÃÖÖ´Ö †Ã֝Öê ÆüÖêµÖ.
¯Ö¸üúßµÖ ¯ÖϤüê¿Ö ×´Öôû׾֝µÖÖ“ÖÖ Øú¾ÖÖ Ã¾ÖŸÖ:“ÖÖ ¯ÖϤêü¿Ö ¯Ö¸üúßµÖ ¿ÖŒŸÖßÃÖ
¤êüµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÆüß ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü †ÖÆêü.
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß -
1976 “µÖÖ 42 ¾µÖÖ ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß«üÖ¸êü ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö.
¯ÖÏßÖÖ׾֍êú ¾µÖןÖ׸üŒŸÖ úÖêšêüÆüß ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ÆüÖ ¿Ö²¤ü ­ÖÖÆüß ¾Ö µÖÖ ¿Ö²¤üÖ“ÖÖ
†£ÖÔÆüß Ã¯Ö™ü êú»Öê»ÖÖ ­ÖÖÆüß. ´ÖÖ¡Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üÖ“ÖÖ ÃÖÖ¸ü úÖÆüß
´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú ŸÖ¢¾ÖÖÓ“µÖÖ Ã¾Ö¹ý¯ÖÖŸÖ †Ö¬Ö߯ÖÖÃÖæ­Ö“Ö †ÖÆêü.
ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 ³ÖÖ¸üŸÖÖ­Öê ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö׭֍ú ¾Ö Ö֕֐Öß Öê¡ÖÖ“Öê ÃÖÆü†Ûß֟¾Ö †Ã֝ÖÖ·µÖÖ  ¸üÖ Â™Òü¯ÖÏ´ Öã Ö ¾ÖÓ¿Ö¯Ö¸Óü¯Ö¸êü­ Öê ­ÖÖÆü ß ŸÖ¸ü »ÖÖêúÖӍú›ãü­ Ö šü ¸ü Ö׾֍ú
»ÖÖêú¿ÖÖÆüß ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üÖ“ÖÖ Ã¾ÖߍúÖ¸ü êú»ÖÖ †ÖÆêü. úÖ»ÖÖ¾Ö¬ÖßÃÖÖšüß ×­Ö¾Ö›ãü­Ö פü»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ.
 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üÖ“Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¾Ö ÖÖÓ¬Öß¾ÖÖ¤üß †ÃÖê ¤üÖê­Ö ¯ÖύúÖ¸ü ­µÖÖµÖ -
†ÃÖæ­Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü ÖÖÓ¬Öß¾ÖÖ¤ü֍ú›êü —Öãú»Öê»ÖÖ †ÖÆêü.  ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ­µÖÖµÖ - ÃÖ¾ÖÔ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ÃÖ´ÖÖ­Ö ¾ÖŸÖԝÖãú ¯ÖϤüÖ­Ö ú¸üÖê
 1991 ´Ö¬µÖê þÖߍúÖ¸ü»Ö껵ÖÖ Ö֕֐Öߍú¸üÖ, ˆ¤üÖ¸ü ߍú¸üÖ ¾Ö ´ÆüÖ•Öê ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ­µÖÖµÖ.
•Ö֐Öן֍úߍú¸üÖÖ´Öãôêû ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü ×¾Ö¸üôû ÆüÖêŸÖ “ÖÖ»Ö»ÖÖ †ÖÆêü. ú»Ö´Ö - 15, 17, 23, 38, 43 µÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö.
¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ -  †Ö٣֍ú ­µÖÖµÖ :- ÁÖß´ÖÓŸÖ †Ö×Ö Ö¸üß²Ö ¤üÖê‘ÖÖÓ­ÖÖ ÃÖ´ÖÖ­Ö ¾Ö֐֝Öæú
 1976 “µÖÖ 42 ¾µÖÖ ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß«üÖ¸êü ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü †Ö×Ö ¤üÖê‘ÖÖÓ´Ö¬Öᯙ ¤ü¸üß ú´Öß ú¹ý­Ö †Ö٣֍ú ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ ­Ö™ü
ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟­Ö ú¸üÖê.
 ‘Ö™ü­ÖêŸÖᯙ ú»Ö´Ö 25 ŸÖê 28 ´Ö¬µÖê ¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ ¸üÖ•Ö ×­Ö´ÖÖÔÖ ú»Ö´Ö - 38, 39, 40.
ú¸üµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟­Ö êú»ÖÖ.  ¸ü֕֍úßµÖ ­µÖÖµÖ :- ÃÖ¾ÖÖÕ­ÖÖ ÃÖ´ÖÖ­Öê ¸ü֕֍úßµÖ ÆüŒú, ¸ü֕֍úßµÖ
 ³ÖÖ¸üŸÖ ×­Ö¬Ö´Öá ¸üÖ•µÖ †ÃÖã­Ö ¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ ŸÖ¢¾Ö þÖߍúÖ¸»Öê †ÖÆêü úÖ¸üÖ ÃÖÓ¬Öß“Öß ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ.
¸üÖ•µÖÃÖÓãÖê»ÖÖ úÖêÖŸÖÖÆüß ¬Ö´ÖÔ ÁÖêšü ؍ú¾ÖÖ ú×­Öšü ­ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ú»Ö´Ö - 325, 326.
ÃÖ¾ÖÔ¬Ö´ÖÔÃÖ´Ö³ÖÖ¾Ö †ÖÆêüŸÖ. þÖÖŸÖÓ¡µÖ -
»ÖÖêú¿ÖÖÆüß -  ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ éúŸÖß¾Ö¸ü ²ÖÓ¬Ö­Öê ­ÖÃ֝Öê †Ö×Ö ŸµÖÖÓ­ÖÖ ¾µÖŒŸÖß´Ö¢¾Ö
 ÖÏߍú Demos (»ÖÖêú) + Kratia (ÃÖ¢ÖÖ), »ÖÖêúÖÓ“Öß ÃÖ¢ÖÖ ×¾ÖúÖÃÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓ¬Öß ¤êüÖê.
†Ã֝ÖÖ¸üß ¿ÖÖÃÖ­Ö¯Ö¨üŸÖß ´ÆüÖ•Öê »ÖÖêú¿ÖÖÆüß ÆüÖêµÖ.
º´ÉÉiÉÆjªÉÉSÉä |ÉEòÉ®ú Ê´ÉSÉÉ®ú
±ÉÉäEò¶ÉɽþÒSÉä |ÉEòÉ®ú +ʦɴªÉCiÉÒ
|ÉiªÉIÉ
Ê´É·ÉɺÉ
+|ÉiªÉIÉ / |ÉÉÊiÉÊxÉvÉEò
¸ÉrùÉ
®úÉVªÉEòÉ®ú¦ÉÉ®úÉiÉ ±ÉÉäEòÉÆSÉÉ |ÉiªÉIÉ ºÉ½þ¦ÉÉMÉ. VÉxÉiÉäSÉÉ, ÊxÉ´ÉbÚ÷xÉ Ênù±É䱪ÉÉ |ÉÊiÉÊxÉÊvɨÉÉ¡ÇòiÉ
=nùÉ. κ´ÉiZɱÉÈb÷, OÉÒEò xÉMÉ®ú ®úÉVªÉä ®úÉVªÉEòÉ®ú¦ÉÉ®úÉiÉ ºÉ½þ¦ÉÉMÉ ={ÉɺÉxÉÉ

ºÉƺÉnùÒªÉ +vªÉIÉÒªÉ ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ -

<ÆM±ÉÆb÷, ¦ÉÉ®úiÉ +¨ÉäÊ®úEòÉ, £òÉxºÉ  úÖêÖŸµÖÖÆüß ×¾Ö׿Ö™ü Ö™üÖÃÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ׬֍úÖ¸ü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ­ÖÃ֝Öê ´ÆüÖ•Öê
ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ ÆüÖêµÖ.
 ÃÖÖ¾ÖÔ × ¡Öú ×­Ö¾Ö›ü ÖãúÖ, ¯ÖÏÖ îœ ü ´ÖŸÖ¤ü Ö ­Ö, úÖµÖªÖ“Öê ¸ü Ö •µÖ,  ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖ¾ÖÔ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ¾Ö ÃÖÓ¬Öß“Öß ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ ¤êüµÖÖŸÖ
¾µÖŒŸÖßþÖÖŸÖÓ¡µÖ, þ֟ÖÓ¡Ö ­µÖÖµÖ¾µÖ¾ÖãÖÖ ‡ŸµÖÖ¤üß »ÖÖêú¿ÖÖÆüß“Öß †Ö»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖŸÖ ­Ö֐ָüß, ¸ü֕֍úßµÖ ¾Ö †Ö٣֍ú ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖê“ÖÖ
¾Öî׿Ö™ü¶ê †ÖÆêüŸÖ. ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖê.
 ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒúÖ´Ö¬µÖê ¸ü֕֍úßµÖ »ÖÖêú¿ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú  ­Ö֐ָüß ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ - ú»Ö´Ö 14 ŸÖê 18


†Ö»ÖÖ †ÖÆêü.
ÖÖ¸üÖ•µÖ - ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
ŸÖ¢¾ÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖÖ´ÖÖו֍ú ¾Ö †Ö٣֍ú »ÖÖêú¿ÖÖÆüß“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ú¸üµÖÖŸÖ

ÖÖ¸üÖ•µÖÖ“Öê ¯ÖύúÖ¸ü :




¸ü֕֍úßµÖ ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ - ú»Ö´Ö 325 ŸÖê 326
†Ö٣֍ú ÃÖ´ÖÖ­ÖŸÖÖ - ú»Ö´Ö 39
²ÖÓ¬ÖãŸÖÖ -
•ÖÖŸÖ, ³ÖÖÂÖÖ, ¬Ö´ÖÖÔ“µÖÖ ¯Ö»Öߍú›êü •ÖÖ‰ú­Ö †Ö¯ÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖ´ÖÖŸÖê“Öß
1) ¸üÖ•µÖÃÖ¢Ö֍ú :- ¸üÖ•ÖÖ/¸ü֝Öß ¾ÖÓ¿Ö¯Ö¸Óü¯Ö¸êü­Öê ¯Ö¤ü ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖÖŸÖ. »Öêú¸êü †ÖÆüÖêŸÖ Æüß ²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾ÖÖ“Öß ³ÖÖ¾Ö­ÖÖ ÆüÖêµÖ.
ˆ¤üÖ. ‡Ó»ÖÓ›ü.  ‹êú¸üß ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö Ûþ֍úÖ¹ý­Ö ¾Ö ´Öã»Ö³ÖæŸÖ úŸÖÔ¾µÖÖŸÖæ­Ö ²ÖÓ¬Öã³ÖÖ¾Ö
2) ¯ÖÏ•ÖÖÃÖ¢Ö֍ú :- ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖß Øú¾ÖÖ ¸üÖ™Òü¯ÖÏ´ÖãÖ 5 ¾ÖÂÖÖԍú׸üŸÖÖ ¾ÖÖœüßÃÖ »Ö־֝µÖÖÃÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü.
»ÖÖêúÖӍú›ãü­Ö ¯ÖÏŸµÖÖ ؍ú¾ÖÖ †¯ÖÏŸµÖÖ¯ÖÖê ×­Ö¾Ö›æü­Ö µÖêŸÖÖŸÖ.  ¾µÖŒŸÖß“Öß ¯ÖÏןÖšüÖ :
ˆ¤üÖ. ³ÖÖ¸üŸÖ. ‘Ö™ü­Ö֍úÖ¸üÖÓ­Öß ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ •ÖÖÃŸÖ ´ÖÆü¢¾Ö ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ
 ¸üÖ•ÖÖ ­ÖÃÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖ ´ÆüÖ•Öê ÖÖ¸üÖ•µÖ. ¯ÖÏןÖšêü»ÖÖ ×¤ü»Öê †ÃÖæ­Ö ŸÖß ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒú, ´Ö֐ÖÔ¤ü¿Öԍú ŸÖ¢¾Öê ¾Ö
 •Ö­ÖŸÖÖ ÃÖ¾ÖÖì““Ö †ÃÖŸÖê. ´Öã»Ö³ÖæŸÖ úŸÖÔ¾µÖÖ´Ö¬Öæ­Ö •Ö¯ÖµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟­Ö êú»ÖÖ †ÖÆêü.
 úÖêÖŸÖÖÆüß ×¾Ö¿ÖêÂÖÖ׬֍úÖ¸üÃÖÓ¯Ö®Ö ¾ÖÖÔ ­ÖÖÆüß.

¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 5 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê

 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ‹úŸÖÖ ¾Ö ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ :
¸üÖ™ÒüÖ“Öß ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ ÆüÖ ¿Ö²¤ü 1976 “µÖÖ 42 ¾µÖÖ ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß«üÖ¸êü
‘Ö™ü­ÖêŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü êú»Öê»ÖÖ †ÃÖæ­Ö ‹úÖŸ´ÖŸÖê“Öê ÃÖÓ¸üÖÖ ­Ö êú»µÖÖÃÖ
¾µÖŒŸÖß“Öß ¯ÖÏןÖšüÖ ×ÃÖ¨ü ÆüÖêÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß ´ÆüÖæ­Ö ³ÖÖîÖÖê׻֍ú ‹úŸÖê
²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ÃÖÓ‘Ö µÖÖ ¿Ö²¤üÖŸÖæ­Ö ¸üÖ™ÒüÖ“Öß ‹úÖŸ´ÖŸÖÖ •Ö¯ÖµÖÖ“ÖÖ
¯Öϵ֟­Ö êú»ÖÖ †ÖÆêü.
¯ÖÏßÖÖ׾֍êú²Ö§ü»Ö“Öß ´ÖŸÖê :-
 êú .‹´Ö. ´Öã­¿Öß - ¸ü ֕֍úßµÖ ãÓú›ü» Öß, ÃÖÖ¾ÖÔ³ ÖÖî´ Ö »ÖÖêú¿ÖÖÆüß
ÖÖ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ÆüÖê¸üÖêÍúÖê¯Ö (•Ö­´Ö ãÓú›ü»Öß).
 šü֍ãú¸ü¤üÖÃÖ ³Ö֐ÖÔ¾Ö - ‘Ö™ü­ÖêŸÖᯙ ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ´ÖÖ־ÖÖ­Ö ³ÖÖÖ †ÖŸ´ÖÖ,
“ÖÖ¾Öß, ˆŸéú™ü Öª úÖ¾µÖ.
 ­ÖÖ­Öß ¯Öֻ֏Öß¾ÖÖ»ÖÖ - ‘Ö™ü­Öê“Öê †ÖêôûÖ¯Ö¡Ö (ICard)
 ‹´Ö.¾Æüß. ¯ÖÖµÖ»Öß - †¿ÖÖ¯ÖύúÖ¸ü“ÖÖ ŸÖµÖÖ¸ü êú»Öê»ÖÖ ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´Ö ´ÖÃÖã¤üÖ.
 •Öê.²Öß. éú¯Ö»ÖÖ­Öß - ú»µÖ֝ÖÖ¸üß ¸üÖ•µÖÖ“Öß †“ÖÓ×²ÖŸÖ ú¸üÖÖ¸üß ŸÖ¢¾Öê.
 ­µÖÖ. ×Ã֍Îúß - ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖãÖÔ ³Ö֐Ö.
 ²Öê¹ý²ÖÖ¸üß Ö™ü»ÖÖ 1960 - ‘Ö™ü­Ö֍úŸµÖÖÔ“Öê ´Ö­Ö †ÖêôûÖµÖÖ“Öß
׍ú»»Öß.
ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö
³ÖÖÖ 1 : ú»Ö´Ö 1 ŸÖê 4
 ú»Ö´Ö 1 : ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖÖ“Öê ­ÖÖ¾Ö ¾Ö ŸµÖÖ“Öê ¸üÖ•µÖÖê¡Ö
 1.1 - ‡Ó×›üµÖÖ, †£ÖÖÔŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ÆüÖ ¸üÖ•µÖÖÓ“ÖÖ ÃÖÓ‘Ö †ÃÖê»Ö.
 1.2 - ‘Ö™üú¸üÖ•µÖê ¾Ö ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖÓ“Öß ­ÖÖ¾Öê, ŸµÖÖÓ“Öß ¸üÖ•µÖÖê¡Ö
¯Ö×Æü»µÖÖ †­ÖãÃÖæ“Öß´Ö¬µÖê פü»µÖÖ¯ÖÏ´Ö֝Öê †ÃÖŸÖß»Ö.
 1.3 - ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¯Öãœüᯙ ²ÖÖ²Öß“Öê ×´Öôãû­Ö ²Ö­Ö»Öê»Öê †ÃÖê»Ö.
i) ‘Ö™üú¸üÖ•µÖ
ii) ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö
iii) ÃÖÓ¯ÖÖפüŸÖ êú»Öß •ÖÖŸÖᯙ †ÃÖê †­µÖ ¸üÖ•µÖÖê¡Ö
³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ¾ÖÖÔ­Ö ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ‹ê¾Ö•Öß ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ÃÖÓ‘Ö ú¸üµÖÖ´Ö֐Öê ˆ§êü¿Ö-
i) Æêü ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ú¸üÖ¸üÖ­Öê ×­Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öê ­ÖÖÆüß.
ii) ‘Ö™üú¸üÖ•µÖÖÓ­ÖÖ ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖÖŸÖæ­Ö ²ÖÖÆêü¸ü ¯Ö›üµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü
¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
­ÖÖÆüß. µÖÖ´Öãôêû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ †×¾Ö³ÖÖ•µÖ ¾Ö †ÖÓ›ü ¤êü¿Ö ´ÆüÖã­Ö
†ÖêôûÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÃÖ»ÖÖ ŸÖ¸üßÆüß ¯ÖÏ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÖêµÖßÃÖÖšüß
¸üÖ•µÖÖ´Ö¬µÖê ×¾Ö³Ö֐֝Öß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÖÆêü. ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖ¬µÖÖ
28 ‘Ö™üú¸üÖ•µÖê ¾Ö 8 ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ¯Ö׸ü׿Öšü 1 ´Ö¬µÖê
ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü †ÖÆêüŸÖ.
 ú»Ö´Ö 2
­Ö¾Öß­Ö ¸üÖ•µÖ ¤üÖÖ»Ö ú¹ý­Ö ‘ÖêÖê/ãÖÖ¯Ö­ÖÖ ú¸üÖê
 ÃÖÓÃÖ¤êü»ÖÖ µÖÖêµÖ ¾ÖÖ™üŸÖᯙ †¿ÖÖ †™üß ¾Ö ¿ÖŸÖá¾Ö¸ü úÖµÖªÖ«üÖ¸êü ­Ö¾Öß­Ö 
¸üÖ•µÖ ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖÖŸÖ ¤üÖÖ»Ö ú¹ý­Ö ‘ÖꝵÖÖ“ÖÖ Øú¾ÖÖ Ã£ÖÖ¯Ö­Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ
†×¬ÖúÖ¸ü ¤êüµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü.  ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¯Ö¸üúßµÖ ¤êü¿ÖÖÃÖ ²ÖÆüÖ»Ö ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ÃÖÓÃÖ¤êü»ÖÖ
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 6
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍êú²ÖÖ²ÖŸÖ“Öê ÃÖ¾ÖÖì““Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖŸÖᯙ Ö™ü»Öê :-
1) ²Öê¹ý²ÖÖ¸üß Ö™ü»ÖÖ, 1960 - ¯ÖÏßÖÖ׾֍ú ÆüÖ ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ ³ÖÖÖ ­ÖÖÆüß
†ÃÖê ¯ÖÏן֯ÖÖ¤ü­Ö êú»Öê ŸÖÃÖê“Öê ‹ÖÖªÖ ÃÖÓפü¬Ö ÃÖÓ–Öê“ÖÖ †£ÖÔ
»Ö־֝µÖÖÃÖÖšüß ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖᯙ ˆ×§ü™üÖ“ÖÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ‘ÖêŸÖ»ÖÖ •ÖÖ‰ú
¿ÖúŸÖÖê.
2) êú¿Ö¾ÖÖ­ÖÓ¤ü ³ÖÖ¸üŸÖß Ö™ü»ÖÖ 1973 - ¯ÖÏßÖÖ׾֍ú ÆüÖ ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ
³ÖÖÖ †ÃÖ»µÖÖ“Öê ïÖ™ü ú¹ý­Ö ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ †£ÖÔ ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖᯙ ˆ§ü¢Ö
¤æü¸ü¥ü™üß“µÖÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÖÔŸÖ »Ö־֝µÖÖ“Öê ´ÖŸÖ Ã¯Ö™ü êú»Öê.
3) LIC of India Ö™ü»ÖÖ 1995 - ¯ÖÏßÖÖ׾֍ú ÆüÖ ‘Ö™ü­Öê“ÖÖ
†×¾Ö³ÖÖ•µÖ ³ÖÖÖ †ÃÖ»µÖÖ“Öê ïÖ™ü êú»Öê.é
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍êú²ÖÖ²ÖŸÖ“Öß ‘Ö™ü­ÖÖ ¤ãü¹ýßÖß :-
 ¯ÖÏßÖÖ׾֍êú²ÖÖ²ÖŸÖ †ÖŸÖÖ¯ÖµÖÕŸÖ ‹ú“Ö ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß 1976 “Öß 42
¾Öß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß †ÃÖæ­Ö •µÖÖ«üÖ¸êü ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü, ¬Ö´ÖÔ×­Ö¸ü¯ÖêÖ ¾Ö
‹úÖŸ´ÖŸÖÖ µÖÖ ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏßÖÖ׾֍êúŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ
†ÃÖæ­Ö Æüß ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß 3 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1977 ¯ÖÖÃÖæ­Ö †Ó´Ö»ÖÖŸÖ
†Ö»Öß.
 ú»Ö´Ö 3
­Ö¾Öß­Ö ¸üÖ•µÖÖ“Öß ×­ÖÙ´ÖŸÖß †Ö×Ö ×¾Öª´ÖÖ­Ö ¸üÖ•µÖÖ“Öß Öê¡Ö, ×ÃÖ´ÖÖ,
­ÖÖ¾Ö µÖÖŸÖ ±êú¸ü±úÖ¸ü ú¸üµÖÖ“ÖÖ ÃÖÓÃÖ¤êü»ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü
 ÃÖÓÃÖ¤ü úÖêÖŸµÖÖÆüß ¸üÖ•µÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö ‹ÖÖ¤êü ¸üÖ•µÖÖê¡Ö †»ÖÖ ú¹ý­Ö ؍ú¾ÖÖ
¤üÖê­Ö ؍ú¾ÖÖ †×¬Öú ¸üÖ•µÖê ؍ú¾ÖÖ ¸üÖ•µÖÖ“Öê ³ÖÖÖ ‹ú¡Ö •ÖÖê›æü­Ö ؍ú¾ÖÖ
úÖêÖŸÖêÆüß ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ‹ÖÖªÖ ³Ö֐ÖÖ¿Öß •ÖÖê›ãü­Ö ­Ö¾Öß­Ö
¸üÖ•µÖÖ“Öß ×­ÖÙ´ÖŸÖß ú¸üŸÖê.
 1955 “Öß 5 ¾Öß ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß ú¹ý­Ö µÖÖ ú»Ö´Ö 2 †™üà“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
êú»ÖÖ †ÖÆêü.
i) †ÃÖê ×¾Ö¬ÖêµÖú ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖß“µÖÖ ×¿Ö±úÖ¸ü¿Öß׿־ÖÖµÖ ÃÖÓÃÖ¤êüŸÖ
´ÖÖÓ›üŸÖÖ µÖêÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß.
ii) ׿ֱúÖ¸ü¿Ö߯Öæ¾Öá ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖà­Öß ŸÖê ×¾Ö¬ÖêµÖú ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ
 ú»Ö´Ö 4
×¾Ö׬ִÖÓ›üôû֍ú›êü ×¾Ö“ÖÖ¸üÖŸÖ ¯ÖÖšü¾ÖÖ¾Öê »Ö֐ֻÖê.
ú»Ö´Ö 2 †ÓŸÖÖÔŸÖ ­Ö¾Öß­Ö ¸üÖ•µÖ ¤üÖÖ»Ö ú¹ý­Ö ‘ÖêÖê, ãÖÖ¯Ö­Ö
ú¸ü  Öê ŸÖÃÖê “ Ö ú»Ö´Ö 3 †Ó Ÿ ֐ÖÔ Ÿ Ö ­Ö¾Öß­Ö ¸ü Ö •µÖÖ“µÖÖ
×­ÖÙ´ÖŸÖß²Ö¸üÖê²Ö¸ü“Ö ŸµÖÖ“Öß Öê¡Ö ÃÖß´ÖÖ ­ÖÖ¾Ö µÖÖŸÖ ±êú¸ü±úÖ¸ü
ú¸üµÖÖÃÖÖšüß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖÖ úÖµÖ¤üÖ ú»Ö´Ö 368 †ÓŸÖÖÔŸÖ
‘Ö™ü­ÖÖ ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ Ãִ֕֝µÖÖŸÖ µÖêÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß.
µÖÖ“Ö ú»Ö´ÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ²Öê¹ý²ÖÖ¸üß µÖã×­ÖµÖ­Ö Ö™ü»ÖÖ 1960 µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ
ÃÖ¾ÖÖì““Ö ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ­Öê ׭֝ÖÔµÖ ×¤ü»ÖÖ.
‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐Öê»Ö. ŸµÖÖ´Öãôêû“Ö ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ²ÖӐÖÖ»Ö´Ö¬Öß»Ö
ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
²Öê¹ý²ÖÖ¸üß µÖã×­ÖµÖ­Ö ÆüÖ ¯ÖϤêü¿Ö ¯Ö֍ú»ÖÖ ¤êüµÖÖÃÖÖšüß 1960 “Öß 9 ¾Öß  µÖÖ ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ ×¿Ö±úÖ¸ü¿Öß­ÖãÃÖÖ¸ü ³ÖÖÂÖߍú ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü ¯Ö×Æü»Öê ¸üÖ•µÖ
‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐ֻÖß. ´Ö¦üÖÃÖ´Ö¬Öã­Ö †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö ×­Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öê, ŸµÖÖ“Öß ¯Ö×Æü»Öß ¸üÖ•Ö¬ÖÖ­Öß
 2016 ´Ö¬µÖê ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖᯙ ³Öæ¯ÖϤêü¿Ö ²ÖÖӐ»ÖÖ¤êü¿Ö»ÖÖ ¤êüµÖÖÃÖÖšüß 2016 ú­ÖãÔ»Ö ÆüÖêŸÖß.
“Öß 100 ¾Öß ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß ú¸üÖ¾Öß »Ö֐ֻÖß.  ¸üÖ•µÖ¯Öã­ÖÔ¸ü“Ö­ÖÖ †ÖµÖÖêÖ :-
 28 ‘Ö™üú¸üÖ•µÖê †Ö×Ö 7 ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö µÖÖÓ“µÖÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß“ÖÖ  ãÖÖ¯Ö­ÖÖ - ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1953
¯ÖϾÖÖÃÖ  †Æü¾ÖÖ»Ö ÃÖÖ¤ü¸ü - ÃÖ¯™ëü²Ö¸ü, 1955
 18 •Öã»Öî, 1947 “µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ Ã¾ÖÖŸÖÓ¡µÖÖ“µÖÖ úÖµÖªÖ­Öê ³ÖÖ¸üŸÖ ¾Ö  †Æü¾ÖÖ»ÖÖÃÖ ´ÖÖ­µÖŸÖÖ - 30 †ÖòÖÙü, 1956
¯Ö֍ú ¤üÖê­Ö ¸üÖ™Òü ×­Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»Öß. ŸÖŸúÖ»Öß­Ö ØÆü¤ãüãÖÖ­Ö´Ö¬Öᯙ 562  ׿ֱúÖ¸ü¿Öß“Öß †Ó´Ö»Ö²Ö•Ö־֝Öß - 1 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
ÃÖÓãÖÖ׭֍ú ÃÖÖ¾ÖÔ³ÖÖî´Ö —ÖÖ»Öß. ÃÖÓãÖÖ׭֍ú֍ú›êü 3 ¯ÖµÖÖÔµÖ ÆüÖêŸÖê.  †¬µÖÖ - ±ú•Ö»Ö †»Öß
i) ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß­Ö ÆüÖêÖê.  ÃÖ¤üÃµÖ - êú.‹´Ö. ¯Ö®Öߍú¸ü, Èü¤ü­ÖÖ£Ö ãÓú—Öºþ
ii) ¯ÖÖ׍úßÖÖ­Ö´Ö¬µÖê ×¾Ö»Öß­Ö ÆüÖêÖê.  ׿ֱúÖ¸üÃÖ - 16 ¸üÖ•µÖê ¾Ö 3 ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ×­Ö´ÖÖÔÖ ú¹ý­Ö
iii) þ֟ÖÓ¡Ö ¸üÖÆüÖê. ¸üÖ•µÖ¯ÖÏ´ÖãÖÖ“Öê ¯Ö¤ü ¸ü§ü ú¸üÖ¾Öê.
 ŸµÖÖ´Öãôêû µÖÖ ÃÖÓãÖÖ׭֍úÖÓ“Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß­Öߍú¸üÖ ú¸üÖÖÃÖÖšüß  µÖÖ †ÖµÖÖêÖÖ­Öê 1 ³ÖÖÂÖÖ - 1 ¸üÖ•µÖ µÖÖ ŸÖ¢¾ÖÖÃÖ ´ÖÖ­µÖŸÖÖ ­Ö ¤êüŸÖÖ
27 •Öã­Ö, 1947 ¸üÖ ê•Öß ÃÖ¸ü¤ üÖ¸ü ¾Ö»»Ö³Ö³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö µÖÖÓ“µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ‹úÖŸ´ÖŸÖê»ÖÖ ¯ÖÏÖ¬ÖÖ­µÖ ¤êü‰ú­Ö ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖß“Öß
†¬µÖÖŸÖêÖÖ»Öß ¸üÖ•µÖ ×¾Ö³Ö֐ÖÖ“Öß Ã£ÖÖ¯Ö­ÖÖ ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. µÖÖ«üÖ¸êü ׿ֱúÖ¸üÃÖ êú»Öß ¯Ö¸ÓüŸÖã µÖÖ †ÖµÖÖêÖÖ­Öê ÃÖã“Ö×¾Ö»Ö껵ÖÖ 16 ¸üÖ•µÖ †ÖםÖ
552 ¯Öîúß 549 ÃÖÓãÖÖ­Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß­Ö êú»Öß ŸÖ¸ü 3 ÃÖÓãÖÖ­Öê 3 ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖ‹ê¾Ö•Öß ÃÖ¸üúÖ¸ü­Öê 14 ¸üÖ•µÖê †Ö×Ö 6
™ü¯¯µÖÖ™ü¯¯µÖÖ­Öê ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß­Ö ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ×­Ö´ÖÖÔÖ êú»Öê.
i) •Ö´´Öæ-úÖ¿´Ö߸ü - 26 †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 1947  1 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956 ¸üÖê•Öß Ã£ÖÖ¯Ö­Ö —ÖÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖê ¾Ö ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ
ii) •Öã­Ö֐֛ü - ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß, 1948 ¯ÖϤêü¿Ö :-
iii) Æîü¦üÖ²ÖÖ¤ü - 13 ŸÖê 17 ÃÖ¯™ëü²Ö¸ü, 1948 (¯ÖÖê»ÖßÃÖ úÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô)
Îú. ¸üÖ•µÖê Îú. ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö
 ¸üÖ•µÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß †ÖµÖÖêÖ ¾Ö ÃÖ×´ÖŸµÖÖ :-
1) ‹ÃÖ.êú. ¬Ö¸ü †ÖµÖÖêÖ - 1. †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö 1. †Ó¤ü´ÖÖ­Ö †ÖםÖ
 ãÖÖ¯Ö­ÖÖ - 17 •Öã­Ö, 1948 2. †ÖÃÖÖ´Ö ×­ÖúÖê²ÖÖ¸ü ²Öê™êü
 †Æü¾ÖÖ»Ö ÃÖÖ¤ü¸ü - ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1948 3. ײÖÆüÖ¸ 2. פü»»Öß
 ׿ֱúÖ¸üÃÖ - ³ÖÖÂÖÖ †Ö×Ö ÃÖÓÍéúŸÖß ÆüÖ ×­ÖúÂÖ ¸ü§ü ú¹ý­Ö ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ 4. ²ÖÖò´²Öê 3. ×Æü´ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö
×­ÖÙ´ÖŸÖßÃÖÖšüß ¯ÖÏ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÖêµÖ ÆüÖ ×­ÖúÂÖ •ÖÖÆü߸ü êú»ÖÖ. 5. •Ö´´Öæ †Ö×Ö úÖÛ¿´Ö¸ü 4. »Öòòú¤üß¾Ö, ×´Ö׭֍úÖòµÖ
 ´ÖÖ¡Ö µÖÖ †ÖµÖÖêÖÖ­Öê ³ÖÖ×Â֍ú ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü †ÖÓ¬ÖЯÖϤüê¿Ö ¸üÖ•µÖÖ“µÖÖ ×­ÖÙ´ÖŸÖßÃÖ 6. êú¸üôû ¾Ö †´Öß­Öפü¾Öß ²Öê™êü
†­Öãæú»ÖŸÖÖ ¤ü¿ÖÔ×¾Ö»Öß. 7. ´Ö¬µÖ¯ÖϤêü¿Ö 5. ´Öם֯Öæ¸ü
8. ´Ö¦üÖÃÖ 6. ס֯Öã¸üÖ
2) •Öê.¾Æüß.¯Öß. ÃÖ×´ÖŸÖß - 9. ´ÆîüÃÖæ¸ü

¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
 •Öê - •Ö¾ÖÖÆü¸ü»ÖÖ»Ö ­ÖêÆü¹ý, ¾Æüß - ¾Ö»»Ö³Ö³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö, ¯Öß - ¯Ö¼üÖ³Öß 10. †Öê׸üÃÖÖ
×ÃÖŸÖÖ¸üÖ´ÖµµÖÖ. 11. ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö
 ãÖÖ¯Ö­ÖÖ - ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1948 12. ¸üÖ•ÖãÖÖ­Ö
 †Æü¾ÖÖ»Ö ÃÖÖ¤ü¸ü - 1949 13. ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö
 ׿ֱúÖ¸üÃÖ - ¸üÖ•µÖ ¯Öã­Ö¸Ôü “Ö­ÖêÃÖÖšüß ³ÖÖÂÖÖ ÆüÖ †Ö¬ÖÖ¸ü šêü¾ÖµÖÖÃÖ ­ÖúÖ¸ü 14. ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ²ÖӐÖÖ»Ö
פü»ÖÖ.
 1956 ­ÖÓŸÖ¸ü“Öß ­Ö¾Öß­Ö ¸üÖ•µÖê ¾Ö ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö :-
3) ¾ÖÖÓ“”æû ÃÖ×´ÖŸÖß -  1960 - ²ÖÖò´²Öê ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖæ­Ö ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü ¾Ö 15 ¾Öê ¸üÖ•µÖ Öã•Ö¸üÖŸÖ µÖÖÓ“Öß
 ãÖÖ¯Ö­ÖÖ - ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1950 ×­ÖÙ´ÖŸÖß ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß.
 †Æü¾ÖÖ»Ö ÃÖÖ¤ü¸ü - †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 1953  1961 - ¯ÖÖÃÖæ­Ö ¤üÖ¤ü¸üÖ ¾Ö ­ÖÖ¸üÆü¾Öê»Öß“ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ‘ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö
 •Öê.¾Æüß.¯Öß. ÃÖ×´ÖŸÖß­Öê פü»Ö껵ÖÖ ×¿Ö±úÖ¸ü¿Öß¾Ö¹ý­Ö ´ÖÖêšü¶Ö¯ÖÏ´Ö֝ÖÖŸÖ (10 ¾Öß ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß)
†ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×­Ö´ÖÖÔÖ —ÖÖ»µÖÖ´Öãôêû ÃÖ¸üúÖ¸ü­Öê ¾ÖÖÓ“”æû ÃÖ×´ÖŸÖß“Öß Ã£ÖÖ¯Ö­ÖÖ  1962 - ÖÖê¾ÖÖ, ¤ü´ÖÖ ¾Ö ¤üß¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ‘ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö. (12 ¾Öß
êú»Öß. ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß)
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 7 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 1962 - ¯ÖÖÑ›êü“Öê¸üß “ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ‘ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö. (14 ¾Öß 16. Æü׸üµÖ֝ÖÖ 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1966
‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß) 17. ×Æü´ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö 25 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1971
 1963 - †ÖÃÖÖ´Ö ´Ö¬Öᯙ Naga Hill & Tuensang Öê¡Ö 18. ´Öם֯Öæ¸ü 21 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1972
²ÖÖ•Öæ»ÖÖ úÖœæü­Ö 16 ¾Öê ¸üÖ•µÖ ­Ö֐ÖÖ»ÖÑ›ü ²Ö­Ö׾֝µÖÖŸÖ †Ö»Öê. 19. ס֯Öã¸üÖ 21 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1972
 1966 - ¿ÖÆüÖ †ÖµÖÖêÖ (1966) “µÖÖ ×¿Ö±úÖ¸ü¿Öß ¾Ö¹ý­Ö ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö 20. ´Öê‘ÖÖ»ÖµÖ 21 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1972
¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖæ­Ö ¯ÖÓ•ÖÖ²Öß ³ÖÖ×Â֍úÖÓÃÖÖšüß ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ¾Ö ØÆü¤üß ³ÖÖ×Â֍úÖÓÃÖÖšüß 17 21. ×ÃÖŒúß´Ö 26 ‹×¯ÖÏ»Ö, 1975
¾Öê ¸üÖ•µÖ Æü׸üµÖ֝ÖÖ ¾Ö ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö “ÖÓפüÖ›ü µÖÖÓ“Öß ×­ÖÙ´ÖŸÖß 22. †¹ýÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö 20 ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß, 1987
ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öß. 23. ×´Ö—ÖÖê¸üÖ´Ö 20 ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß, 1987
 1971 - ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ×Æü´ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö Æêü 18 ¾Öê ¸üÖ•µÖ ²Ö­Ö»Öê. 24. ÖÖê¾ÖÖ 30 ´Öê, 1987
 1972 - 19 ¾Öê ´Öם֯Öæ¸ü, 20 ¾Öê ס֯Öã¸üÖ, 21 ¾Öê ´Öê‘ÖÖ»ÖµÖ µÖÖ 25. ”û¢ÖßÃ֐֜ü 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 2000
¸üÖ•µÖÖÓ“Öß ×­ÖÙ´ÖŸÖß —ÖÖ»Öß. 26. ˆ¢Ö¸üÖÓ“Ö»Ö 09 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 2000
 1975 - 22 ¾Öê ×ÃÖÛŒú´Ö ¸üÖ•µÖ †Ûß֟¾ÖÖŸÖ †Ö»Öê. (36 ¾Öß 27. —ÖÖ¸üÖÓ›ü 15 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 2000
‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß) 28. ŸÖê»ÖӐ֝ÖÖ 02 •Öã­Ö, 2014
 1986 - 23 ¾Öê ×´Ö—ÖÖê¸üÖ´Ö, 24 ¾Öê †¹ýÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö Æüß ¸üÖ•µÖê
†Ûß֟¾ÖÖŸÖ †Ö»Öß. †.Îú. ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ­ÖÖ¾Ö ŸÖÖ¸üߏÖ
 1987 - 25 ¾Öê ÖÖê¾ÖÖ Æêü ¸üÖ•µÖ †Ûß֟¾ÖÖŸÖ †Ö»Öê. 1. †Ó¤ü´ÖÖ­Ö †Ö×Ö ×­ÖúÖê²ÖÖ¸ü ²Öê™êü 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
 2000 - ´Ö¬µÖ¯ÖϤêü¿Ö, ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö ¾Ö ײÖÆüÖ¸ü ´Ö¬Öæ­Ö †­ÖãÎú´Öê 26 ¾Öê 2. פü»»Öß 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
”û¢ÖßÃ֐֜ü, 27 ¾Öê ˆ¢Ö¸üÖÓ“Ö»Ö, 28 ¾Öê —ÖÖ¸üÖÓ›ü. 3. »ÖÖ׫ü¯Ö 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
 2 •Öæ­Ö, 2014 - 29 ¾Öê †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö´Ö¬Öæ­Ö ŸÖê»ÖӐ֝ÖÖ ¸üÖ•µÖ †Ûß֟¾ÖÖŸÖ 4. ¤üÖ¤ü¸ü ­ÖÖ¸ü Æü¾Öê»Öß 1961
†Ö»Öê (31 וֻÆêü, 17 »ÖÖêúÃÖ³ÖÖ ´ÖŸÖ¤üÖ¸üÃÖÓ‘Ö, 7 ¸üÖ•µÖÃÖ³ÖÖ 5. ¤üß¾Ö ¾Ö ¤ü´Ö­Ö 1962
´ÖŸÖ¤üÖ¸üÃÖÓ‘Ö, 119 ×¾Ö¬ÖÖ­ÖÃÖ³ÖÖ ÃÖÓ‘Ö, 40 •Ö֐ÖÖ ×¾Ö¬ÖÖ­Ö ¯Ö׸üÂÖ¤üŸê Öß»Ö) 6. ¯ÖÖÑ›êü“Öê¸üß 16 †ÖòÖÙü, 1962
 ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö ×¾Ö×¾Ö¬Ö ¸üÖ•µÖ/ëú ¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿Ö ¾Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ 7. •Ö´´Öæ-úÖ¿´Ö߸ü 31 †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 2019
×­ÖÙ´ÖŸÖß“µÖÖ ŸÖÖ¸üÖÖ 8. »Ö›üÖÖ 31 †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 2019
†.Îú. ¸üÖ•µÖÖ“Öê ­ÖÖ¾Ö Ã£ÖÖ¯Ö­ÖÖ ×¤ü­ÖÖӍú  ¸üÖ•µÖÖ“Öß ²Ö¤ü»Ö»Öê»Öß ­ÖÖ¾Öê :-
1. †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö 01 †ÖòŒ™üÖê²Ö¸ü, 1953  1950 - ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¯ÖÏÖÓŸÖ “Öê ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö
2. †ÖÃÖÖ´Ö 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956  1969 - ´Ö¦üÖÃÖ “Öê ŸÖÖ×´Öôû­ÖÖ›æü
3. ײÖÆüÖ¸ü 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956  1973 - ´ÆîüÃÖæ¸ü “Öê ú­ÖÖÔ™üú
4. ú­ÖÖÔ™üú (†Ö¬Öß“Öê ´ÆîüÃÖæ¸ü ¸üÖ•µÖ) 01 ­ÖÖ¾Æëü²Ö¸ü, 1956  1973 - »Öòòú×›ü¾Æü, ×´Ö­ÖߍúÖòµÖ, †×´Ö­Öפü¾Öß “Öê »ÖÖ«ü߯Ö
1973 ÃÖÖ»Öß ­ÖÖ¾Ö ²Ö¤ü»Ö»Öê  1 ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß, 1992 - פü»»Öß “Öê פü»»Öß ¸üÖ™ÒüßµÖ ¸üÖ•Ö¬ÖÖ­Öß Öê¡Ö
5. êú¸üôû 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956 (69 ¾Öß ‘Ö™ü­ÖÖ¤ãü¹ýßÖß)
6.
7.
8.
9.
†Öê×›ü¿ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
´Ö¬µÖ¯ÖϤêü¿Ö

¸üÖ•ÖãÖÖ­Ö
01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956
ŸÖÖ×´Öôû­ÖÖ›æü (†Ö¬Öß“Öê ´Ö¦üÖÃÖ ¸üÖ•µÖ) 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956




2006 - ˆ¢Ö¸üÖÓ“Ö»Ö “Öê ˆ¢Ö¸ü֏ÖÓ›ü
2006 - ¯ÖÖÑ×›ü“Öê¸üß “Öê ¯Öã¤ãü“Öê¸üß
2011 - †Öê׸üÃÖÖ “Öê †Öê×›ü¿ÖÖ
¸üÖ•Ö¬ÖÖ­Öß“Öê ²Ö¤ü»Ö»Öê»Öß ­ÖÖ¾Öê :-
1969 ÃÖÖ»Öß ­ÖÖ¾Ö ²Ö¤ü»Öê»Öê  1995 - ²ÖÖò´²Öê “Öê ´ÖãÓ²Ö‡Ô
10. ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956  1996 - ´Ö¦üÖÃÖ “Öê “Öê®Ö‡Ô
11. ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ²ÖӐÖÖ»Ö 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1956  2001 - ú»Öú¢ÖÖ“Öê úÖê»Öú¢ÖÖ
12. ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü 01 ´Öê, 1960  2014 - ²ÖëÖ»ÖÖê¸ü “Öê ²ÖӐÖôãûºþ
13. Öã•Ö¸üÖŸÖ 01 ´Öê, 1960  2018 - †»ÖÖÆüÖ²ÖÖ¤ü “Öê ¯ÖϵÖ֐ָüÖ•Ö
14. ­Ö֐ÖÖ»ÖÑ›ü 01 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1963
15. ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö 01 ­ÖÖê¾Æëü²Ö¸ü, 1966

¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 8 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê

 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 ¸üÖ•µÖÖÓ“Öß ¾Öî׿Ö™ü¶ê :-  ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¤ü•ÖÖÔ †ÃÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖ :-
 ‹ú ¸üÖ•Ö¬ÖÖ­Öß †ÃÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖ - ¸üÖ•µÖ ú»Ö´Ö
i) ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ¾Ö Æü׸üµÖ֝ÖÖ - “ÖÓ¤üߐ֛ü
ii) †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö ¾Ö ŸÖê»ÖӐ֝ÖÖ - Æîü¦üÖ²ÖÖ¤ü •Ö´´Öæ-úÖ¿´Ö߸ü 370
 ¤üÖê­Ö ¸üÖ•Ö¬ÖÖ­Öß †ÃÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖ - ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü 371
i) •Ö´´Öæ-úÖ¿´Ö߸ü - ÁÖ߭֐ָü (ˆ­ÆüÖôûß) ¾Ö •Ö´´Öæ (×Æü¾ÖÖôûß) Öã•Ö¸üÖŸÖ 371
 ÃÖÖŸÖ ³Öא֭Öß (7 Sisters) ´ÆüÖæ­Ö †ÖêôûÖ †ÃÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖê - ­Ö֐ÖÖ»ÖÑ›ü 371(A)
i) ס֯Öã¸üÖ ii) ´Öם֯Öæ¸ü †ÖÃÖÖ´Ö 371(B)
iii) ´Öê‘ÖÖ»ÖµÖ iv) †¹ýÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö ´Öם֯Öæ¸ü 371(C)
v) †ÖÃÖÖ´Ö vi) ­Ö֐ÖÖ»ÖÑ›ü †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö-ŸÖê»ÖӐ֝ÖÖ 371(D,E)
vii) ×´Ö—ÖÖê¸üÖ´Ö ×ÃÖŒúß´Ö 371(F)
ëú¦ü¿ÖÖ×ÃÖŸÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖŸÖæ­Ö ‘Ö™üú ¸üÖ•µÖÖ“ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ ×´ÖôûÖ»Öê»Öê ¸üÖ•µÖê- ×´Ö—ÖÖê¸üÖ´Ö 371(G)
 ´Öם֯Öæ¸ü  ס֯Öæ¸üÖ †¹ýÖÖ“Ö»Ö¯ÖÏê¿Ö 371(H)
 ×Æü´ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö  ×´Ö—ÖÖê¸üÖ´Ö ÖÖê¾ÖÖ 371(I)
 ÖÖê¾ÖÖ  †¹ýÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö ú­ÖÖÔ™üú 371(J)

­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
³ÖÖÖ 2 : ú»Ö´Ö 5 ŸÖê 11  ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öß ¸üÖ Â™Òü¯ÖŸÖß, ˆ¯Ö¸üÖ Â™Òü¯ÖŸÖß, ­µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖ“Öß
 ¾µÖ֏µÖÖ :- ­µÖÖµÖÖ¬Öß¿Ö, ¸üÖ•µÖ¯ÖÖ»Ö, ´ÖÆüÖ­µÖÖµÖ¾ÖÖ¤üß, ´ÖÆüÖ׬־֌ŸÖÖ ‡ŸµÖÖ¤üß ¯Ö¤êü
i) ­Ö֐Ö׸üú - ¸üÖ•µÖÃÖÓãÖê“Öê ÃÖ¤üÃµÖ ´ÆüÖ•Öê“Ö ­Ö֐Ö׸üú ÆüÖêµÖ. ³ÖãÂÖ׾֝µÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸üÃÖã¨üÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ“Ö †ÖÆêü.
ii) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö - ¸üÖ•µÖÃÖÓãÖê“Öê ÃÖ¤üõ֟¾Ö ×´Öôû׾֝Öê ´ÆüÖ•Öê“Ö ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê :-
­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö.  ³ÖÖ¸üŸÖ - •Ö­´Ö ŸÖ¢¾Ö / þÖߍéúŸÖß ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü
iii) ­Ö֐Ö׸üú¢¾ÖÖ“Öê ¯ÖύúÖ¸ü :- †´Öê׸üúÖ - êú¾Öôû •Ö­´Ö ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü
xÉÉMÉÊ®úEòi´ÉÉSÉä |ÉEòÉ®ú ¾Ö¸üᯙ ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö þÖߍúÖ¸ü»Öê»ÖÖ ¾µÖŒŸÖß“Ö ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖß
؍ú¾ÖÖ ¸üÖ™Òü¯ÖÏ´ÖãÖ ¯Ö¤üÖÃÖÖšüß ¯ÖÖ¡Ö †ÃÖŸÖÖê.
¦ÉÉ®úiÉÒªÉ xÉÉMÉÊ®úEò {É®úEòÒªÉ xÉÉMÉÊ®úEò  ¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖêŸÖᯙ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖÃÖÖšüß“Öß ú»Ö´Öê ¾Ö ŸÖ¸üŸÖã¤üß :-
 ú»Ö´Ö 5 - ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †×¬Ö¾ÖÖÃÖ †ÃÖ»Öê»Öß ¯ÖÏŸµÖêú ¾µÖŒŸÖß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß
¦ÉÉ®úiÉÉiÉ Eòɪɺ´É¯û{ÉÒ ´ÉɺiÉ´É. ¦ÉÉ®úiÉÉiÉ iÉÉi{ÉÖ®úiÉä ´ÉɺiÉ´É. ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö. •Ö¸ü ŸÖß ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö ؍ú¾ÖÖ ´ÖÖŸÖÖׯ֟µÖÖ¯Öîúß
xÉÉMÉ®úÒ ´É ®úÉVÉEòÒªÉ ½þCEò |ÉÉ{iÉ. ®úÉVÉEòÒªÉ ½þCEò |ÉÉ{iÉ xÉɽþÒiÉ.
úÖêÖÖÆüß ‹úÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö ؍ú¾ÖÖ »ÖÖŸÖ¯Öæ¾Öá“Öê ׍ú´ÖÖ­Ö 5

¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ­µÖŸÖ: ×­Ö¾ÖÖÃÖß †ÃÖÖ¾ÖÖ.
ʨÉjÉ {É®úEòÒªÉ ¶ÉjÉÚ {É®úEòÒªÉ  ú»Ö´Ö 6 - ¯Ö֍ú´Ö¬Öã­Ö ãֻÖÖÓŸÖ׸üŸÖ ¾µÖŒŸÖß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ­Ö֐Ö׸üú
†ÃÖê»Ö •Ö¸ü ŸÖß/ן֓Öê †Ö‡Ô-¾Ö×›ü»Ö / †Ö•Ö߆֕ÖÖê²ÖÖÓ¯Öîúß úÖêÖÖÆüß
¦ÉÉ®úiÉɶÉÒ Ê¨ÉjÉi´ÉÉSÉä ºÉƤÉÆvÉ ¦ÉÉ®úiÉɶÉÒ ¶ÉjÉÖi´ÉÉSÉä ºÉƤÉÆvÉ
+ºÉ±Éä±Éä xÉÉMÉÊ®úEò. +ºÉ±Éä±Éä xÉÉMÉÊ®úEò. ‹úÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö †Ö×Ö ×ŸÖ­Öê 19 •Öã»Öî, 1948 ¯Öæ¾Öá ãֻÖÖÓŸÖ¸ü
êú»Öê †ÃÖê»Ö ؍ú¾ÖÖ 19 •Öã»Öî, 1948 ­ÖÓŸÖ¸ü ãֻÖÖÓŸÖ¸ü ŸÖ¸ü, 26
 ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ÃÖӍú»¯Ö­Öê“Öê ¾Öî׿Ö™ü¶ê ؍ú¾ÖÖ ´ÖÆü¢¾Ö :- •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¯Öæ¾Öá ÃÖÖ´Ö †×¬ÖúÖ·µÖ֍ú›êü †•ÖÔ ú¹ý­Ö ­ÖÖë¤üÖß
 úÖÆüß ´Öã»Ö³ÖæŸÖ ÆüŒú êú¾Öôû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö †ÖÆêüŸÖ. ú¹ý­Ö ‘ÖêŸÖ»µÖÖÃÖ ŸÖß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö ´ÖÖ¡Ö †•ÖÔ
ˆ¤üÖ. ú»Ö´Ö 15, 16, 19, 29, 30. ú¸üµÖÖ¯Öæ¾Öá ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖ»ÖÖ 6 ´Ö×Æü­Öê ×­Ö¾ÖÖÃÖß †ÃÖÖ¾ÖÖ.
 ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×­Ö¾Ö›üÖãúÖÓ´Ö¬µÖê ´ÖŸÖ¤üÖ­Ö ú¸üµÖÖ“ÖÖ ÆüŒú êú¾Öôû  ú»Ö´Ö 7 - ú»Ö´Ö 5 ¾Ö 6 †­¾ÖµÖê ×´ÖôûÖ»Öê»Öê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¸ü§ü
­Ö֐Ö׸üúÖÓ­ÖÖ“Ö †ÃÖŸÖÖê. ÆüÖê‡Ô»Ö •Ö¸ü ŸµÖÖ­Öê 1 ´ÖÖ“ÖÔ, 1947 ¯Öæ¾Öá ¯Ö֍ú´Ö¬µÖê ãֻÖÖÓŸÖ¸ü êú»Öê
 ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ †Ö´Ö¤üÖ¸,ü ÖÖÃÖ¤üÖ¸,ü ´ÖÓ¡Öß, ´Ö㏵ִÖÓ¡Öß, ¯ÖÓŸÖ¯ÖϬÖÖ­Ö Æêü êú¾Öôû †ÃÖê»Ö. ´ÖÖ¡Ö ŸÖß ¾µÖŒŸÖß Permit resettlement ÖÖ»Öß Øú¾ÖÖ
³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ­Ö֐Ö׸üú“Ö ÆüÖê‰ú ¿ÖúŸÖÖŸÖ. úÖµÖ´Ö“Öß ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ¯Ö¸üŸÖ»Öê»Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ­Ö֐Ö׸üú
ÆüÖꝵÖÖÃÖÖšüß ­ÖÖë¤üÖß ú¹ý ¿Öêú»Ö.
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 9 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
 ú»Ö´Ö 8 - ´Öãôû“µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ †Ö×Ö ¯Ö֍ú ÃÖÖê›æü­Ö ‡ŸÖ¸ü
¤êü¿ÖÖŸÖ ¸ü Ö Æü ÖÖ·µÖÖ ¾µÖŒŸÖß - ו֓ÖÖ/ו֓µÖÖ, ´ÖÖŸÖÖׯ֟ÖÖ /
†Ö•Ö߆֕ÖÖê²ÖÖÓ¯Öîúß ‹úÖ“ÖÖ, þÖÖŸÖÓ¡µÖÖ¯Öæ¾Öá ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö —ÖÖ»ÖÖ
†ÃÖê»Ö, †¿ÖÖ ¾µÖŒŸÖß •µÖÖ ¤êü¿ÖÖŸÖ ¸üÖÆüŸÖÖŸÖ ŸÖê£Öᯙ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ
Diplomatic/Consular ¯ÖÏןÖ×­Ö¬Öàú›êü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú
´ÆüÖã­Ö þ֟Ö:“Öß ­ÖÖë¤üÖß ú¹ý ¿Öêú»Ö.
 ú»Ö´Ö 9 - úÖêÖŸµÖÖÆüß ¾µÖŒŸÖß­Öê •Ö¸ü ¯Ö¸üúßµÖ ¤êü¿ÖÖ“Öê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
þÖê“”êû­Öê ÃÖÓ¯ÖÖפü»Öê †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü, ŸµÖÖ ¾µÖŒŸÖß“ÖÖ ú»Ö´Ö 5, 6 ¾Ö 8
†­¾ÖµÖê ×´ÖôûÖÖ·µÖÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ »ÖÖê¯Ö ÆüÖê‡Ô»Ö.
 ú»Ö´Ö 10 - ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖ»Öê»Öß ¾µÖŒŸÖß, ÃÖÓÃÖ¤ü ¾ÖêôûÖ¾ê Öêôûß
úÖµÖ¤üÖ ú¸üᯙ ŸµÖÖ“µÖÖ ŸÖ¸üŸÖã¤üà“µÖÖ †¬Öß­Ö ¸üÖÆæü­Ö, ­Ö֐Ö׸üú ´ÆüÖã­Ö
úÖµÖ´Ö ¸üÖÆüß»Ö.
 ú»Ö´Ö 11 - ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“Öê ÃÖÓ¯ÖÖ¤ü­Ö, ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖß †Ö×Ö ŸµÖÖ×¾ÖÂֵ֍ú
†­µÖ ²ÖÖ²ÖßÃÖÓ²ÖÓ¬Öß úÖµÖªÖ­Öê ŸÖ¸üŸÖæ¤ü ú¸üµÖÖ“ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ÃÖÓÃÖ¤êü»ÖÖ
†ÃÖê»Ö. ¾Ö¸üᯙ †×¬ÖúÖ¸üÖ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ü ú¹ý­Ö ÃÖÓÃÖ¤êü­Öê '­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
úÖµÖ¤üÖ, 1955' ÃÖÓ´ÖŸÖ êú»ÖÖ ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ŸµÖÖŸÖ †­Öêú¾ÖêôûÖ ¤ãü¹ýßµÖÖ
—ÖÖ»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ.
i) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 1957
ii) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 1960
iii) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 1985
iv) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 1986
v) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 1992
vi) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 2003
vii) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 2005
viii) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß úÖµÖ¤üÖ 2015
ÃÖã¹ý¾ÖÖŸÖß»ÖÖ 1955 “µÖÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö †×¬Ö×­ÖµÖ´ÖÖ´Ö¬µÖê ¸üÖ™Òüúã »ÖÖ“µÖÖ
­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“Öß ŸÖ¸üŸÖã¤ü ÆüÖêŸÖß ¯ÖÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¤ãü¹ýßÖß †×¬Ö×­ÖµÖ´Ö
2003 «üÖ¸êü ŸÖê ¸ü§ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»Öê.
­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖß“Öê 5 ´Ö֐ÖÔ :-
¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
VÉx¨É iÉk´ÉÉuùÉ®äú
xÉÉMÉÊ®úEòi´É |ÉÉ{iÉÒSÉä ¨ÉÉMÉÇ
´ÉÆ¶É iÉk´ÉÉuùÉ®äú
xÉÉånùhÉÒ iÉk´ÉÉuùÉ®äú
º´ÉÒEÞòiÉÒ iÉk´ÉÉuùÉ®äú
|Énäù¶ÉÉSªÉÉ ºÉÉʨɱÉÒEòÒEò®úhÉÉuùÉ®äú
1) •Ö­´Ö ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü :-
 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¸üÖê•Öß / ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü, ¯ÖÖ 1 •Öã»Öî, 1987 ¯Öæ¾Öá 
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö»Öê»Öß ¾µÖŒŸÖß (´ÖÖŸÖÖׯ֟µÖÖ“µÖÖ ¸üÖ™ÒüßµÖŸ¾ÖÖ“ÖÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü
­Ö ú¸üŸÖÖ) ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öß ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö.
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ
 1 •Öã»Öî, 1987 ¸üÖê•Öß / ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö †Ö×Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß
´ÖÖŸÖÖׯ֟µÖÖ¯Öîúß úÖêÖß ‹ú ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖß
¾µÖŒŸÖß ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö.
 3 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 2004 ¸üÖê•Öß/ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ •Ö­´Ö †Ö×Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß
´ÖÖŸÖÖׯ֟ÖÖ ¤üÖ­ê ÆüßÆüß ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê ­Ö֐Ö׸üú ؍ú¾ÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ¯Öîúß ‹ú ­Ö֐Ö׸üú
¾Ö ¤ãüÃÖ¸üÖ ²ÖêúÖµÖ¤êü¿Ö߸ü ãֻÖÖÓŸÖ׸üŸÖ ­ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸÖß ¾µÖŒŸÖß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
­Ö֐Ö׸üú ²Ö­Öæ ¿Öêú»Ö.
 †¯Ö¾ÖÖ¤ü - ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖß»Ö ×­ÖµÖãŒŸÖ ¯Ö¸üúßµÖ ¸üÖ•Ö¤ãüŸÖÖÓ“Öß ´Öã»Öê ¾Ö ¿Ö¡Öæ
¯Ö׸üúßµÖÖÓ“Öß ´Öã»Öê Æêü •Ö­´ÖŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ
ú¹ý ¿ÖúŸÖ ­ÖÖÆüߟÖ.
2) ¾ÖÓ¿Ö ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü :-
 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¸üÖê•Öß / ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü 10 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1992 ¯Öæ¾Öá
³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü •Ö­´Ö ¾Ö •Ö­´ÖÖ“µÖÖ ¾Öêôûß ŸµÖÖ“Öê ¾Ö›üᯙ ³ÖÖ¸üŸÖÖ“Öê
­Ö֐Ö׸üú †ÃÖŸÖᯙ ŸÖ¸ü ŸÖß ¾µÖŒŸÖß ¾ÖÓ¿ÖŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú
†ÃÖê»Ö.
 10 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 1992 ¸üÖ•ê Öß / ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü •Ö­´Ö ¾Ö ŸµÖÖ¾Öêôûß
´ÖÖŸÖÖׯ֟µÖÖ¯Öîúß úÖêÖŸÖßÆüß ‹ú ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú ŸÖ¸ü ŸÖß ¾µÖŒŸÖß
¾ÖÓ¿ÖŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö.
 3 ×›ü ÃÖë² Ö¸ü , 2004 ­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸ü ŸÖÖ²ÖÖÆêü ¸ü •Ö­´Ö»Öê»Öß ¾µÖŒŸÖß
¾ÖÓ¿ÖŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú †Ã֝ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß. ´ÖÖ¡Ö ‹ú ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ
†ÖŸÖ/ŸµÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ëú¦üÖ“µÖÖ ÃÖÓ´ÖŸÖß­Öê, ŸµÖÖ“µÖÖ ¯Öֻ֍úÖ­Öê †•ÖÔ ú¹ý­Ö
ŸµÖÖ“µÖÖ •Ö­´ÖÖ“Öß ­ÖÖë¤üÖß Indian Consulate ú›êü êú»µÖÖÃÖ
ŸÖÖê ­Ö֐Ö׸üú ²Ö­Öæ ¿Öêú»Ö.
3) ­ÖÖë¤üÖß ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü :-
 ´Öãôû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾Ö ­ÖÖë¤üÖßÃÖÖšüß †•ÖÔ ú¸üµÖÖ¯Öæ¾Öá 7 ¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ
ÃÖÖ´ÖÖ­µÖŸÖ: ×­Ö¾ÖÖÃÖß.
 ¯ÖæÖÔ ¾ÖµÖ ¾Ö Ö´ÖŸÖê“ÖÖ ¾µÖŒŸÖß, •µÖÖ“µÖÖ ¯Öֻ֍úÖÓ“Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üú
´ÆüÖæ­Ö ­ÖÖë¤üÖß —ÖÖ»Öß †ÖÆêü.
 ¯ÖæÖÔ ¾ÖµÖ ¾Ö Ö´ÖŸÖê“ÖÖ ¾µÖŒŸÖß, •ÖÖê/´ÖÖŸÖÖׯ֟µÖÖ¯Öîúß úÖêÖß ‹ú
þ֟ÖÓ¡Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú ÆüÖêŸÖÖ †Ö×Ö ­ÖÖë¤üÖßÃÖÖšüß †•ÖÔ
ú¸üµÖÖ“µÖÖ »ÖÖŸÖ¯Öæ¾Öá 1 ¾ÖÂÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×­Ö¾ÖÖÃÖß †ÖÆêü.
 ¯ÖæÖÔ ¾ÖµÖ Ö´ÖŸÖê“ÖÖ ¾µÖŒŸÖß, •µÖÖ“Öß ­ÖÖë¤üÖß 5 ¾ÖÂÖÖÔ¯ÖÖÃÖæ­Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ
¯Ö¸üúßµÖ ­Ö֐Ö׸üú ´ÆüÖæ­Ö —ÖÖ»Öß †ÖÆüê †Ö×Ö ­ÖÖë¤üÖßÃÖÖšüß †•ÖÔ
ú¸üµÖÖ“µÖÖ »ÖÖŸÖ¯Öæ¾Öá 1 ¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ×­Ö¾ÖÖÃÖß †ÖÆêü.
 ´Öãôû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾Ö †×¾Ö³ÖŒŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸üᯙ úÖêÖŸµÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖŸÖ/
ךüú֝Öß ¾ÖÖß־µÖ.
 ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖ¿Öß ×¾Ö¾ÖÖÆü ¾Ö ­ÖÖë¤üÖßÃÖÖšüß †•ÖÔ ú¸üµÖÖ¯Öæ¾Öá 7
¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ­µÖŸÖ: ×­Ö¾ÖÖÃÖß.
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¯Öֻ֍úÖÓ“Öß †»¯Ö¾ÖµÖß­Ö ´Öã»Öê.
¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 10 ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ‘Ö™ü­ÖÖ×­ÖÙ´ÖŸÖß, ˆ§êü¿Ö¯Öס֍úÖ, ÃÖÓ‘Ö¸üÖ•µÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÖê¡Ö ¾Ö ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö
4) þÖߍéúŸÖß ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü :-
 ŸÖÖê †¿ÖÖ ¤êü¿ÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú ؍ú¾ÖÖ ¯ÖÏ•ÖÖ­Ö­Ö ­ÖÃÖÖ¾ÖÖ •Öê£Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖÓ­ÖÖ
þÖߍéúŸÖß ŸÖ¢¾ÖÖ«üÖ¸êü ­Ö֐Ö׸üú ²Ö­ÖµÖÖÃÖ ¯ÖÏןֲÖÓ¬Ö †ÖÆêü.
 ŸµÖÖ»ÖÖ †Öšü¾µÖÖ †­ÖãÃÖæ“ÖߟÖᯙ ‹úÖ ³ÖÖÂÖê“Öê ¯Öã¸êüÃÖê –ÖÖ­Ö †ÃÖÖ¾Öê.
 •Ö¸ü ŸÖÖê ‹ÖÖªÖ ¤êü¿ÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú †ÃÖê»Ö, ŸÖ¸ü ŸµÖÖ­Öê ŸµÖÖ
­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖÖ êú»Ö껵ÖÖ“Ö߆׬ÖÃÖæ“Ö­ÖÖ ëú¦ü ¿ÖÖÃÖ­Ö֍ú›êü
êú»Öê»Öß †ÃÖÖ¾Öß.
 ŸÖÖê ÃÖÛ“”û»Ö ¾µÖŒŸÖß †ÃÖÖ¾ÖÖ.
 †•ÖÔ ú¸üµÖÖ“µÖÖ »ÖÖŸÖ¯Öæ¾ÖᓵÖÖ 12 ´Ö×Æü­µÖÖÓ“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ŸµÖÖ­Öê
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ÃÖ»ÖÖ ¾ÖÖß־µÖ êú»Öê †ÃÖÖ¾Öê ؍ú¾ÖÖ ŸÖÖê ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ
ÃÖê¾ÖêŸÖ †ÃÖÖ¾ÖÖ Øú¾ÖÖ ¤üÖê­Æüß ²ÖÖ²Öß †Ó¿ÖŸÖ: †ÃÖÖ¾µÖÖ.
 †¿ÖÖ 12 ´Ö×Æü­µÖÖÓ“µÖÖ »ÖÖŸÖ¯Öæ¾ÖᓵÖÖ 14 ¾ÖÂÖÖÕ“µÖÖ úÖôûÖŸÖ ŸµÖÖ­Öê
׍ú´ÖÖ­Ö 11 ¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ ¾ÖÖß־µÖ êú»Öê †ÃÖÖ¾Öê ؍ú¾ÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖ
ÃÖ¸üúÖ¸ü“µÖÖ ÃÖê¾ÖêŸÖ †ÃÖÖ¾Öê ؍ú¾ÖÖ †Ó¿ÖŸÖ: ¤üÖê­Æüß ²ÖÖ²Öß êú»Ö껵ÖÖ
†ÃÖÖ¾µÖÖ.
5) ¯ÖϤêü¿ÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ×´Ö»Öߍúߍú¸üÖÖ«üÖ¸êü :-
 •Ö¸ü ‹ÖÖ¤üÖ ¯ÖϤêü¿Ö ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ¸üÖ•µÖÖê¡ÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü ú¸üµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ
ŸÖ¸ü, ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü ŸµÖÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖŸÖᯙ úÖêÖ ¾µÖŒŸÖß úÖêÖŸµÖÖ 
ŸÖÖ¸ü Öê¯ÖÖÃÖæ­Ö ³ÖÖ¸ü Ÿ ÖÖ“Öê ­Ö֐Ö׸üú šü ¸ü ŸÖᯙ Æêü ¸üÖ •Ö¯Ö¡ÖÖŸÖß»Ö
†×¬ÖÃÖæ“Ö­Öê«üÖ¸êü ×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¹ý ¿ÖúŸÖê.
­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö »ÖÖê¯Ö ؍ú¾ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖß“Öê ´Ö֐ÖÔ :-
 ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ¯Ö¸üúßµÖ ­Ö֐Ö׸üú (OCI) - 2 ×›üÃÖë²Ö¸ü, 2005
1) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ ŸµÖÖÖ ú¸üÖê :-
 ³ÖÖ¸üŸÖÖ“µÖÖ ‹ÖÖªÖ ¯ÖæÖÔ ¾ÖµÖ ¾Ö Ö´ÖŸÖꓵÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúÖ­Öê,
×¾Ö×ÆüŸÖ ¯Ö¨üŸÖß­Öê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ÃÖÖê›üµÖÖ“Öß ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ êú»Öß ¾Ö ÃÖÓ²ÖÓ׬֟Ö
†×¬ÖúÖ·µÖÖ­Öê ­ÖÖë¤üÖß ú¹ý­Ö ‘ÖêŸÖ»Öß úß ŸµÖÖ“µÖÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖ
»ÖÖê¯Ö ÆüÖêŸÖÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã ³ÖÖ¸üŸÖ µÖã¨üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ­ÖÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü †¿Öß ‘ÖÖêÂ֝ÖÖ
ãÖ×ÖŸÖ šêü¾Öæ ¿ÖúŸÖê ŸÖÃÖê“Ö ŸµÖÖÖ ú¸üÖÖ·µÖÖ ¾µÖŒŸÖß“µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ
†»¯Ö¾ÖµÖß­Ö †¯ÖŸµÖÖÓ“µÖÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ“ÖÖÆüß »ÖÖê¯Ö ÆüÖê‡Ô»Ö ¯Ö¸ÓüŸÖã †ÃÖê
†¯ÖŸµÖ 18 ¾ÖÂÖÖÔ“Öê —ÖÖ»µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ¯Öã­ÆüÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ×´Öôû¾Öæ ¿ÖúŸÖê.
2)

¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß
­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ÃÖÓ¯Öã™üÖ µÖêÖê :-
úÖêÖŸµÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖ“Öê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö þÖê“”êû­Öê Ûþ֍úÖ¸üÖÖ·µÖÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ
¾µÖŒŸÖß“Öê ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö †Ö¯ÖÖê†Ö¯Ö ÃÖÓ¯Öã™üÖŸÖ µÖêŸÖê. ¯Ö¸ÓüŸÖã
³ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ µÖã¨üÖŸÖ †ÃÖŸÖÖ­ÖÖ ŸµÖÖÃÖ Ã£Öא֟Öß ×¤ü»Öß •ÖÖ‡Ô»Ö.
¸üÖ•µÖ‘Ö™ü­ÖÖ ¸üÖ•Ö´Öã¦üÖ †òú›ü´Öß, »ÖÖŸÖæ¸ü / 11
3) ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö úÖœæü­Ö ‘ÖêÖê :-
ëú¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü †Ö¤êü¿ÖÖ«üÖ¸êü ¯Öãœüᯙ ¯Ö׸üÛã֟Öß´Ö¬µÖê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö úÖœæü­Ö
‘Öê‰ú ¿ÖúŸÖê.
 ±úÃÖ¾Öêאָüß, ÖÖê™üß ´ÖÖ×ÆüŸÖß / Öî¸ü´Ö֐ÖÖÔ­Öê ­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö ×´Öôû×¾Ö»Öê
†ÃÖê»Ö.
 éúŸÖß Øú¾ÖÖ ³ÖÖÂ֝ÖÖŸÖæ­Ö ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­ÖÖ¯ÖÏŸÖß ²Öê‡Ô´ÖÖ­Öß/¦üÖêÆü êú»ÖÖ †ÃÖê»Ö.
 µÖã¨üÖ¤ü¸ü´µÖÖ­Ö ¿Ö¡Öæ¿Öß ²ÖêúÖµÖ¤êü¿Ö߸ü ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü/ÃÖӯ֍Ôú šêü¾Ö»µÖÖÃÖ.
 ­ÖÖë¤üÖß/þÖߍéúŸÖß «üÖ¸êü ­Ö֐Ö׸üú ¾µÖŒŸÖß»ÖÖ 5 ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ †ÖŸÖ
úÖêÖŸµÖÖÆüß ¤êü¿ÖÖŸÖ 2 ¾ÖÂÖì †™üêú“Öß ÃÖ•ÖÖ —ÖÖ»µÖÖÃÖ.
 ­Ö֐Ö׸üú ÃÖ»ÖÖ 7 ¾ÖÂÖì ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ÃÖÖ´ÖÖ­µÖŸÖ: ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ú¸üŸÖ
†ÃÖ»µÖÖÃÖ. (†¯Ö¾ÖÖ¤ü - ×¾ÖªÖ£Öá, ÃÖ¸üúÖ¸üß ÃÖê¾ÖêŸÖᯙ ¾µÖŒŸÖß,
‡.)
­Ö֐Ö׸üúŸ¾ÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ“µÖÖ úÖÆüß ÃÖӍú»¯Ö­ÖÖ NRI, PIO,
OCI:-
 †×­Ö¾ÖÖÃÖß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ (NRI) - ÃÖÖ´ÖÖ­µÖŸÖ: ³ÖÖ¸üŸÖÖ²ÖÖÆêü¸ü ¾ÖÖß־Ö
¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖÖÃÖ¯ÖÖê™Ôü ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üÖÖ¸üÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üú ´ÆüÖ•Öê“Ö
Non - Resident Indian ÆüÖêµÖ.
´Öãôû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾µÖŒŸÖß (PIO) - •ÖÖê/•µÖÖ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÔ•ÖÖÓ¯Öîúß ‹ú
³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¸üÖ™ÒüßµÖŸ¾Ö ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ. ´ÖÖ¡Ö ÃÖ¬µÖÖ ¤ãüÃÖ·µÖÖ ¤êü¿ÖÖ“Öê
¸üÖ™ÒüßµÖŸ¾Ö (¯Ö¸ü¤êü¿Öß ¯ÖÖÃÖ¯ÖÖê™Ôü) ¬ÖÖ¸üÖ ú¸üŸÖÖêµÖ. ŸÖÖê ´ÆüÖ•Öê Person
of Indian Origin ÆüÖêµÖ.
¯ÖÖÃÖæ­Ö '­Ö֐Ö׸üúŸ¾Ö úÖµÖ¤üÖ, 1955' †ÓŸÖÖÔŸÖ ÖÖ»Öᯙ ¾µÖŒŸÖß“Öß
­ÖÖë¤üÖß Overseas Citizen of India ´ÆüÖæ­Ö ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê.
i) 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¸üÖê•Öß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üú ÆüÖꝵÖÖÃÖ
¯ÖÖ¡Ö Øú¾ÖÖ
ii) 26 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 1950 ¸üÖ•ê Öß/­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖÖ“ÖÖ ­Ö֐Ö׸üú ؍ú¾ÖÖ
iii) 15 †ÖòÖÙü, 1947 ­ÖÓŸÖ¸ü ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¯ÖϤêü¿ÖÖ“ÖÖ ¸ü×Æü¾ÖÖÃÖß
؍ú¾ÖÖ
iv) ŸµÖÖ“Öß ´Öã»Öê ¾Ö ­ÖÖŸÖ¾ÖÓ›êü ؍ú¾ÖÖ
v) ŸµÖÖÓ“Öß †»¯Ö¾ÖµÖß­Ö ´Öã»Öê
vi) ´ÖÖ¡Ö †•ÖÔ¤üÖ¸ü ú¬ÖßÆüß ¯Ö֍ú/²ÖÖӐ»ÖÖ¤êü¿ÖßµÖ ­Ö֐Ö׸üú ­ÖÃÖÖ¾ÖÖ.
ÃÖӍú»Ö­Ö - ¯ÖÏÖ. ˆ¢Ö´Ö ¤ãü¬Ö³ÖÖŸÖê
 ¸üÖ•µÖÃÖê¾ÖÖ ‡Ó×™üÖÏê™êü›ü ²Öò“Ö
פü. 1 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 2021 ¯ÖÖÃÖæ­Ö
¤ãü¯ÖÖ¸üß 4 ŸÖê 7

MPSC ±úÖ‰Óú›êü¿Ö­Ö ²Öò“Ö

פü. 1 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 2021 ¯ÖÖÃÖæ­Ö
¤ãü¯ÖÖ¸üß 3 ŸÖê 6

­Ö¾Öß­Ö ¯ÖÖê»ÖßÃÖ ³Ö¸üŸÖß ²Öò“Ö

פü. 1 •ÖÖ­Öê¾ÖÖ¸üß, 2021 ¯ÖÖÃÖæ­Ö
¤ãü¯ÖÖ¸üß 12 ŸÖê 3
emIm H«$. 1 - {edmOr emioÀ¶m nmR>r‘mJo, gm¡^m½¶ ZJa, bmVya
emIm H«$. 2 - em‘amd nmQ>rb emiog‘moa, Imoao Jëbr, nmoñQ> Am°’$sg eoOmar, bmVya

@Rajmudralatur