TÜBİTAK

AKILLI ŞEHİR STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI

TÜBİTAK-BİLGEM Yazılım Teknolojileri

Cemil SAĞIROĞLU
Araştırma Enstitü Müdürü

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 1

İçerik
TÜBİTAK

 TÜBİTAK BİLGEM YTE

 Akıllı Şehirler
 Akıllı Şehir Nedir?

 Akıllı Şehir Bileşenleri, Uygulamaları, Paydaşları ve Kazanımları

 Akıllı Şehir Strateji ve Eylem Planı

TELİF HAKKI KORUMALI BELGE

TÜBİTAK 2017 Copyright (c)
Bu rehberlerin, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve diğer ilgili mevzuattan doğan tüm fikri ve sınai hakları tescil edilmesi koşuluna bağlı olmaksızın TÜBİTAK'a aittir. Bu hakların ihlal
edilmesi halinde, ihlalden kaynaklanan her türlü idari, hukuki, cezai ve mali sorumluluk ihlal eden tarafa ait olup, TÜBİTAK'ın ihlalden kaynaklı hukuksal bir yaptırımla karşı karşıya
kalması durumunda tüm yasal hakları saklıdır.
TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 2
 TÜBİTAK

TÜBİTAK BİLGEM YTE

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 3

TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (YTE)
TÜBİTAK

2005 TÜBİTAK-UEKAE / G222 Birimi

2010 TÜBİTAK-BİLGEM-UEKAE/Yazılım ve Veri Mühendisliği Bölümü

2012 TÜBİTAK-BİLGEM/Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (YTE)

Türkiye’de Kamuda Tek

Süreçlerde Yüksek Güvenli Yazılım Kurumsal Mimari

Olgunluk Geliştirme Uzmanlığı

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 4

Vizyon ve Hizmetlerimiz
TÜBİTAK

Vizyonumuz

Etkin dijital dönüşüm politikalarının

uygulamaya alınması amacıyla
bilişim ekosisteminin gelişmesine
katkı vererek ülkemizi referans
noktası haline getiren öncü
araştırma enstitüsü olmaktır.

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 5

2016-2019 e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı
TÜBİTAK

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 6

 TÜBİTAK

AKILLI ŞEHİR

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 7

Akıllı Şehir Nedir?
TÜBİTAK

Uluslararası Standartlar
• BSI PAS 181 Smart city framework
• ISO 37120:2014

Akıllı Şehir
Olgunluk Modelleri
• Birleşik Krallık (Smart Cities
Maturity Model and Self
Assessment Tool)
• Avrupa Birliği (Smart Cities and
Communities)

Danışmanlık Firmaları
• Tmforum (Smart City Maturity & Benchmark
model)
• IDC MaturityScape: Smart City
• UrbanTide Smart cities readiness toolkit
• Deloitte Smart City Capability Framework
• CITIE CITIE framework
• Slimstebinnenstad
TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 8
Akıllı Şehir Nedir?
TÜBİTAK

Marka Değeri Yüksek Ekonomik Büyümeyi Destekleyen

Rekabette Önde
Akıllı Bileşenleri İçeren Sürdürülebilir Yaşam Kuran

Şehrin planlamasını, yönetimini, inşasını ve akıllı hizmetleri

kolaylaştıracak nesnelerin interneti, bulut bilişim, büyük veri ve entegre
coğrafi bilgi sistemleri gibi yeni nesil bilgi iletişim teknolojilerinin
uygulandığı yeni bir kavram ve yeni bir modeldir.
(ISO, 2014)

İnsani ve Sosyal Alanlara Yatırım Yapan

Yaşam Kalitesini Artıran BİT’i Şehir Hayatına Aktaran

İnsan Odaklı, Çevreye Duyarlı Kaynakları Etkin Kullanan

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 9

Akıllı Şehir Bileşenleri
TÜBİTAK

Teknolojik Faktörler

Kurumsal Faktörler İnsani Faktörler

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 10

Akıllı İnsan Tanım
TÜBİTAK

Akıllı insan kavramı; yaratıcılığı geliştiren ve yeniliği teşvik eden kapsayıcı bir
toplumda, eğitim-öğretim, insan kaynakları ve kapasite yönetimine erişebilen, BİT
etkin bir ortamda çalışan e-becerilerden oluşmaktadır.

https://www.sehirsizin.com/Documents/Deloitte-Vodafone-Akilli-Sehir-Yol-Haritasi.pdf

http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2014/507480/IPOL-ITRE_ET(2014)507480_EN.pdf

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 11

Akıllı İnsan Uygulamaları
TÜBİTAK

Akıllı Şehirler Bilimi Programı

Science of Smart Cities (SoSC) Programı New York Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
tarafından geliştirilen ve ortaokul ve lise öğrencilerini ve öğretmenlerini, kentleri daha
yaşanabilir, verimli, sürdürülebilir ve daha güvenli hale getiren mühendislik, fen,
bilgisayar bilimi ve teknoloji ile tanıştıran bir programdır.

Sosyoekonomik Dezavantajlı Kesim için Ucuz Enerji

Doğu Afrika'daki M-KOPA Solar, ana güç ızgaralarından yoksul insanlara uygun fiyatlı
yüksek kaliteli güneş enerjisi sağlamak için mobil teknoloji kullanılmaktadır.

Sosyal Sorumluluk
Londra’da Speed Volunteering uygulamasıyla dijital teknolojiler kullanılarak
gönüllülük faaliyetlerinin kolaylaşmasına, gönüllülere yeni fırsatlar bulma, bilgi
paylaşabilme ve yaptıkları gönüllü faaliyetlerin etkilerini kaydetme imkanı
sağlanmaktadır.

Yaşlılar için Güvenli Ağ

Barselona’da, Vincles BeN, yaşlılar için bir güven ağı oluşturmayı amaçlayan ve yaşlı
vatandaşların katılımını artıran akıllı altyapı projesidir.

Açık Veri ve Girişimcilik

Helsinki’de ülkede devlet tarafından toplanan veriler, vatandaşlarla ücretsiz olarak
paylaşılmakta ve bu verileri kullanarak yazılım ya da IOT ürünleri geliştirmeleri için
vatandaşlar desteklenmektedir.
TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 12
Akıllı Ulaşım Tanım
TÜBİTAK

BT destekli ve entegre ulaşım sistemleridir. Bir veya birden fazla ulaşım şeklinin
kullanıldığı tramvay, otobüs, tren, metro, araba, bisiklet ve yayaları kapsayan
sürdürülebilir, güvenli ve birbirine bağlı ulaşım sistemlerini kapsar.

Akıllı Toplu Taşıma

Akıllı Akıllı
Yol Araçlar

Akıllı Akıllı
AKILLI ULAŞIM
Kavşak Oto Park

Akıllı Trafik Kontrolü

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 13

Akıllı Ulaşım Uygulamaları
TÜBİTAK

Trafik Tıkanıklığı Bazlı Ücretlendirme

Stockholm, Singapur

Otopark için Dinamik Fiyatlandırma

San Franciso, Los Angeles, Santa Monica/California

Trafik Işığı Önceliklendirme

Newyork

Trafik Analizleri
Barcelona, New York, Kopenhang

Yeni Nesil Trafik Araçları

Sürücüsüz Arabalar, Hyperloop (SpaceX)

Bağlantılı Trafik Bulutu

Busan, Güney Kore (Gerçek zamanlı trafik ve yol koşulları verilerini bağlı
araçlar ve trafik yetkilileri arasında paylaşımını yöneten bir bulut platformu)

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 14

Akıllı Yönetişim Tanım
TÜBİTAK

Akıllı yönetişim; analiz, planlama, uygulama ve politika yapımı gibi kamu

yönetimi süreçlerinde şeffaflık, katılımcılık ve işbirlikçi olma prensiplerini sağlayan
ve e-devlet hizmetlerinden oluşan bir yönetişimi ifade eder.

BİT Altyapısı

Açık Veri

e-Devlet Hizmetleri Sosyal Medya

Büyük Veri
Şeffaflık Katılımcılık İşbirlikçi Olma

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 15

Akıllı Yönetişim Uygulamaları
TÜBİTAK

Katılımcı Şehir Planlama

Hong Kong (PPGIS, EPASS)

Gelir Döngüsüne Yönelik Elektronik Bankacılık Sistemi

Nigerya Lagos (LASG EBS-RCM)

Amsterdam Akıllı Şehir Inovasyon Platformu

Amsterdam

Fiscal Clock of Seoul

Seoul

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 16

Akıllı Yaşam Tanım
TÜBİTAK

Sağlık Koşulları Eğitim Olanakları

Barınma Kalitesi Turistik İmkanları

Kişisel Güvenlik Kültürel ve Sosyal

Olanakları

Toplumun temel ihtiyaçlarına akılcı bir yaklaşımla dokunarak yaşam kalitesini

artırmayı hedefleyen aynı zamanda ihtiyaçlar kapsamının teknolojiyle beraber
belirlenerek sosyal bütünlüğün sağlanmasını amaçlayan uygulamalar bütünüdür.

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 17

Akıllı Yaşam Uygulamaları
TÜBİTAK

Giyilebilir Sağlık Teknolojisi

• Kalp hastalarının Kardiyovasküler risklerinin anlık analizi yapılarak ilgili
laboratuvar veya hastaneye iletilmesi ile uzaktan takip ve teşhis imkanı
• Amerika Boston

Akıllı Suç İzleme Sistemleri

• Şehrin suç oranının yüksek olduğu yerlere yerleştirilen akustik silah sesi
dinleme sistemleri ile herhangi bir silah sesinde güvenlik birimlerine anlık
bildirim sağlanmaktadır.
• Amerika New York

Turistlere Özgü Akıllı Rehber Hizmeti

• Şehre yerleştirilen 3 km’ye kadar veri alıp gönderebilen Beacon (konum
tabanlı düşük enerjili Bluetooth) ile turistlere çeviri hizmeti verilerek
yönlendirmelerde bulunulmaktadır.
• Hollanda Amsterdam

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 18

Akıllı Ekonomi Tanım
TÜBİTAK

Akıllı Ekonomi; her alanda giderek artan tüketim faktörleri karşısında mevcut kaynakları verimli
kullanma ve artan tüketim için önlemler geliştirmeyi ve yaşam kalitesini arttırmayı hedefler. Bir
kentin akıllı endüstriler çerçevesinde ele alınmasıdır. Rekabet gücü, marka değeri ve paylaşım
ekonomisi öne çıkan kavramlardır.

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 19

Akıllı Ekonomi Uygulamaları
TÜBİTAK

Yeni Zelanda, Auckland Transport

Güzergahların daha iyi planlanması ve dinamik fiyatlandırma gibi tıkanıklık
giderici uygulamalarda otobüslerden gelen gerçek zamanlı veriler, bilet satışları ve
diğer bilgilerin bir kombinasyonu kullanılmaktadır. Kamu kaynaklarının daha
verimli kullanılmasıyla doğrudan yabancı yatırımların ve vasıflı çalışanların Yeni
Zelanda'ya çekilmesine kadar uzanan hedeflerin gerçekleşmesi planlanmıştır.

Londra, Trafik Tıkanıklığı Uygulaması

Londra’da merkezdeki trafik tıkanıklığını gidermek için yapılan uygulama ile
merkezdeki araç kullanımında ve tıkanıklıkta azalma; otobüs ve bisiklet
kullanımında artış sağlanmıştır. 2003-2013 yılları arasında elde edilen 1.2 milyar
£ net gelir, otobüs şebekesi, yol ve köprü iyileştirmesi, yürüyüş ve bisiklet
şemalarının geliştirilmesi gibi yatırımlara yönlendirilmiştir.

Santander, Yeni Hizmet Alanları

Santander’de sensörlerden elde edilen verileri kullanarak dönüştürülebilen hizmet
alanlarının (ekonomi, finans, enerji, çevre, su ve atık yönetimi ve mobilite)
tanımlanması için bir strateji tasarlamıştır.

Beyoğlu Belediyesi, Smart Beyoğlu

Beyoğlu Belediyesi tarafından geliştirilen “Smart Beyoğlu” projesi kapsamında
esnafın kendi iş ve işyerinin reklamını yapabilmesi, ticarethanelerin, otellerin, sanat
evlerinin sosyal medya ile daha etkin bir çalışma hayatı sağlaması planlanmıştır.
Sistem ile sağlanan ulaşılabilirlik ile hem işletmelerin kendisini geliştirmesi hem de
işlerinin çoğalması hedeflenmiştir.

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 20

Akıllı Çevre Tanım
TÜBİTAK

BİT desteği ile çevre ve doğanın sürdürülebilirliği sağlanabilmesi, yeşil alanlar ve su kaynakları
kontrol edilebilmesidir. Yenilenebilir enerji, sürdürülebilir kaynak yönetimi, akıllı enerji şebekeleri,
mikro şebekeler, akıllı sayaçlar, ileri hava kirliliği izleme sistemleri, çevre dostu yeşil binalar, yeşil
şehir planlaması, enerji verimli akıllı sokak aydınlatmaları, katı atık yönetimi, akıllı su yönetim ve
drenaj sistemlerini kapsamaktadır.

Yenilenebilir Akıllı
Enerji Su Yönetimi

AKILLI ÇEVRE
Atık Akıllı
Yönetimi Binalar

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 21

Akıllı Çevre Uygulamaları
TÜBİTAK

Yenilenebilir Enerji
• Güneş panelleri (Almere / Hollanda)
• Rüzgar türbinleri (Falkenberg / İsveç, Dundalk / İrlanda)

Akıllı Hava Yönetimi

• Hava kalitesinin kontrolü (New York / ABD)

Akıllı Su Yönetimi
• Su kaçaklarının tespiti, su kalitesinin kontrolü, su arıtma sistemleri (British
Columbia / Kanada, Queensland / Avusturalya)

Atık Yönetimi
• Akıllı Atık Yönetimi (New York/ABD)
• Atıklardan enerji üretimi (Lapua / Finlandiya, Apeldoorn / Hollanda)

Akıllı Binalar
• Akıllı Isıtma / Soğutma (Lyon, France)

Bağlantılı Trafik Bulutu

• Busan, Güney Kore (Gerçek zamanlı trafik ve yol koşulları verilerini bağlı
araçlar ve trafik yetkilileri arasında paylaşımını yöneten bir bulut platformu)

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 22

Akıllı Şehir Ekosistem Paydaşları
TÜBİTAK

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 23

Akıllı Şehir Politikaları
TÜBİTAK

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 24

Akıllı Şehir Kazanımları
TÜBİTAK

Hızlı Problem Tespiti Bilgi ve Yeniliğe Dayalı Büyüme

Hizmet Kalitesinde Artış Sosyal, Kültürel ve Kentsel Gelişim

Hızlı Hizmet Sunumu Yetkin Vatandaş

Artan Hizmet Memnuniyeti Yaşam Kalitesinde Artış

Yetkin Hizmet Sağlayıcı Pro-aktif ve Katılımcı Yönetişim

Paydaşlar Arası Yeni Kanalların Tesisi Sürdürülebilir Çevre

Güçlü Yerinden Yönetim Artan Su Kalitesi

Artan Birlikte Çalışabilirlik Azalan Çevre Kirliliği

Etkin Kaynak Kullanımı Düşük CO2 Emisyonu

Artan Verimlilik Azalan Trafik Kazası

Azalan Maliyet Azalan Ulaşım Süresi

Artan Rekabet Gücü Azalan Trafik Sıkışıklığı

Artan İstihdam

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 25

Akıllı Şehir Başarısızlık Örneği
TÜBİTAK

Mevcut Hindistan’da gerçekleştirilen Akıllı Şehir Projesi, kentsel

Durum yaşamın teknolojik yönlerine odaklanmasına rağmen
dışlayıcı niteliğe de sahip olduğu vurgulanmıştır. Hintli
kentsel nüfusun yaklaşık %17’si gecekonduda
yaşamaktadır. Kırsaldan göçler ise büyük oranda
gecekondu mahallerine olmaktadır.

Hata Projede gecekonduların yerleşimlerinin yükseltilmesi

konusunda sık sık bahsedilirken ve bu yükselişin nasıl ve
ne zaman gerçekleştirileceği açıklanmamıştır. Şehir
plancıları model olarak merkezi yaklaşımı tercih ettiği için
kent içinde farklı kültür ve sosyo-politik koşullara sahip
kesim uygulamalardan verimli ölçüde yararlanamıyor.
Şehrin akıllı hale getirilmesinde kent sakinlerinin katılımı
düşünülmeyen bir konu olmuştur.

Sonuç Bu durum ise kent için yapılan akıllı uygulamaların

arzulanan sonuçları vermede önemli ölçüde başarısız
olduğunu göstermiştir. Ek olarak tahminlere göre
kırsaldan göç %20 artmış ve bu durum kaynakların
kullanımını zorlaştırmıştır.

http://www.mainstreamweekly.net/article7010.html
TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 26
 TÜBİTAK

AKILLI ŞEHİR STRATEJİ VE EYLEM PLANI

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 27

Neden Akıllı Şehir Stratejisi ve Eylem Planı?
TÜBİTAK

 Akıllı şehirlerin birlikte çalışabilme yetisini

kazandırmak,
 Akıllı şehir bileşenlerine bütüncül bir bakış
açısı getirmek,
 Ulusal stratejik amaçlarla uyumlu yatırımları
önceliklendirmek,
 Yatırımların doğru uygulanması için
kullanılacak politikaları belirlemek,
 Politikaların doğru proje ve faaliyetlerle
uygulandığını güvence altına almak
Çok paydaşlı ve Finansal ve insan
çok katmanlı bir kaynağı olarak amacıyla Türkiye’ye özgü bir akıllı şehir olgunluk
ekosistem büyük yatırımlar modelini dikkate alarak hazırlanan, ulusal
ihtiyaçları ve öncelikleri bütüncül olarak göz
Türkiye yatırıma önünde bulunduran, ekosistem paydaşlarının
açık bir Akıllı şehir ortak aklı ile inşa edilen Akıllı Şehir Strateji ve
pazarı Eylem Planı(SEP)’na ihtiyaç vardır.

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 28

Akıllı Şehir Stratejisi ve Eylem Planı Hazırlanırken
TÜBİTAK

 Türkiye’ye özgü
 Olgunluk modeli kullanımı ile sistematik , yapısal ve bütüncül
 Üst politika belgeleri ve tematik stratejiler ile uyumlu
 Ekosistem ihtiyaçlarına göre uyarlanabilen
 Yatırım ve kaynakları yönlendirmek için seçen ve önceliklendiren
 Ekosistem paydaşlarının katılımını önemseyen
 Ortak akıl ile inşa edilen
 Vatandaş deneyimi ve görüşü ile şekillenen
 Toplumsallık, sosyal dışlanma ve sayısal uçurumu dikkate alan
 Yenilikçi yaklaşım ve yeni teknolojilerin farkında
 Fayda maliyet dengesini gözeten
 Sosyal, ekonomik ve kültürel değerler üzerindeki etkiyi öngören
 İzleme değerlendirme mekanizmasını içeren
 Dinamik koşullara uyum sağlayan
 Teşvik mekanizmaları ile desteklenen
 Örnek uygulamalar ve rehberlik mekanizmalarıyla öncülük
yapan

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 29

Akıllı Şehirler Strateji ve Eylem Planı Yol Haritası Önerisi
TÜBİTAK

NEREYE ULAŞMAK
İSTİYORUZ?

NEYE İHTİYACIMIZ GİTMEK İSTEDİĞİMİZ

NEREDEYİZ?
VAR? YERE NASIL ULAŞIRIZ?

MEVCUT İHTİYAÇLARIN HEDEF

DURUM BELİRLENMESİ DURUM /
ANALİZİ ÇÖZÜM

AKILLI ŞEHİR
Olgunluk Modeli STRATEJİ VE
EYLEM PLANI

- AKILLI ŞEHİR TANIMI

- STRATEJİK BAKIŞ
- EYLEMLER
- İZLEME VE
DEĞERLENDİRME
SİSTEMİ

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 30

 TÜBİTAK

TEŞEKKÜRLER

Çukurambar Mah. 1478. Cadde No:22 06100

Çankaya / ANKARA
+90 (312) 289 9 222
yte.bilgem@tubitak.gov.tr
http://yte.bilgem.tubitak.gov.tr/

TÜBİTAK-BİLGEM-Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 31