Hoogwaardig internet in het onderwijs Een strategische verkenning

Internet is inmiddels een integraal onderdeel van modern onderwijs. Naast raadplegen van informatie en expertise, neemt het ad-hoc deelnemen aan leerprojecten, het aanbieden van lesmateriaal en het leren omgaan met nieuwe, op internet gebaseerde middelen, een steeds belangrijkere plaats in. Deze ontwikkelingen veronderstellen de aanwezigheid van hoogwaardige internet verbindingen. De kosten van het verwerven van een glasvezel, noodzakelijk voor een hoogwaardige verbinding, zijn voor veel scholen echter te hoog. !raagbundeling is echter niet het enige belang. cholen moeten vaak samenwerken teneinde een dergelijk verbinding middels vraagbundeling te kunnen bekostigen. amenwerken heeft voordelen bij het ontwikkelen van nieuwe vormen van onderwijs, waarbij een school echter toch haar identiteit wil behouden. Deze strategische verkenning tracht de aspecten vraagbundeling, samenwerking en behouden van identiteit met elkaar in verband te brengen. In deze verkenning wordt als voorbeeld gekeken naar de rol van initiatieven zoals initiatieven die succesvol zijn. De verkenning De centrale vraag bij deze verkenning is( Waarom is samenwerking op internet gebied belangrijk bij het realiseren van onderwijsdoelstellingen . Dit whitepaper gaat daarbij uit van de doelstelling Het realiseren van kwalitatief hoog- en onderscheidend onderwijs tegen lage kosten . &walitatief hoogstaand onderwijs is uiteraard afhankelijk van vele factoren. )et blikveld van deze verkenning is daarom beperkt tot de mogelijkheden van internet binnen het onderwijs. *ij het zich kunnen onderscheiden in de onderwijsmarkt, is het belangrijk om te onderkennen dat een snelle internet verbinding steeds minder van strategisch belang wordt. Daarmee worden de kosten, die internetconnectiviteit met zich meebrengt, van steeds groter belang. )et onderscheidend vermogen zal zich daarmee steeds meer moeten focussen op de vormen waarmee onderwijs via internet gegeven zal worden. *ij het ontwikkelen van nieuwe vormen kunnen onderwijsinstellingen samenwerken en daarbij op bepaalde gebieden een leidende rol voor zich opeisen. Dit brengt de vraag naar voren( Waarom samenwerken? +eneinde een mogelijk antwoord inzichtelijk te maken brengt figuur , een aantal aan een internetaansluiting gerelateerde principes met de eerder genoemde doelstelling in verband. "#$net% tichting &ennisnet deze speelt. 'r zijn echter ook andere

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica

$ig. , .aatregelen via principes gerelateerd aan onderwijsdoelstellingen. )et diagram toont hoe bepaalde maatregelen via het toepassen van principes kunnen bijdragen tot de doelstelling om te komen tot hoogwaardig onderscheidend onderwijs tegen lage kosten. In het diagram wordt het doelgebied met subdoelen getoond en zijn via kleuren drie resultaatgebieden aangegeven. De aspecten hoogstaand, onderscheidend en lage kosten zijn belangrijke strategische doelstellingen uit het doelgebied dat belangrijk is voor het behoud van de positie van een instelling in de onderwijsmarkt.

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica

In het doelgebied zijn twee subgebieden van belang( De kosten van bandbreedte van een internetverbinding, met als aspecten( .aandelijkse infrastructuurkosten. )et delen van infrastructuur kosten met andere onderwijsinstellingen. )et verkrijgen van subsidies.

Het verzorgen van innovatief onderwijs met als aspecten )et onderwijs is steeds meer afhankelijk van bronnen op internet. )et gebruik van bandbreedte intensieve toepassingen, waarbij beeld, geluid, hoogwaardige interactie en complexe informatiebestanden essentieel onderdeel vormen, nemen een steeds grotere plaats in. 0ebrek aan brandbreedte werkt daarbij niet alleen remmend, maar beperkt in essentie leerlingen in hun recht op kennisname van moderne communicatievormen die hun toekomst be1nvloeden. )et aspect samenwerking in projecten buiten de instelling zelf, speelt een steeds belangrijkere rol bij het innoveren van onderwijs. 2lleen een goede, hoogwaardige internetverbinding maakt het mogelijk om te participeren in projecten waarbij zaken als videoconferencing, streaming video, webvideo en gaming onderdeel vormen en beschikbaarheid van voldoende bandbreedte een voorwaarde is. *ij het scheppen van nieuwe vormen van onderwijs staat een instelling niet alleen. .iddels samenwerking met op onderwijs en internet gerichte organisaties is het mogelijk innovatieve vormen van onderwijs te hergebruiken en zelf zaken aan deze vormen toe te voegen. 3anneer we bovenstaande doelen voor ogen hebben, dan kan resultaat behaald worden door het toepassen van enkele principes bij het nemen van maatregelen. Deze principes en maatregelen kunnen onderscheiden worden in de volgende resultaatgebieden( !nkoop *ij het kiezen van een prijsbewuste oplossing is een goede marktverkenning noodzakelijk teneinde een juiste keuze te maken uit de mogelijkheden die het meest effici4nt aansluit bij de gekozen doelstellingen. 'en brede verkenning is noodzakelijk vanwege de vele mogelijke oplossingsrichtingen en maakt daarom een beter vergelijk mogelijk. De resultaten van een marktverkenning kunnen regionaal sterk verschillen vanwege de verschillen in al aanwezige infrastructuur.

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica

"amenwerking .iddels vraagbundeling kunnen kosten, zoals een verbinding van een internetaanbieder naar een centrale onderwijslocatie binnen een regio, gedeeld worden. Daarnaast is het aanvragen van subsidies voor bijvoorbeeld het opstarten van een samenwerkingsverband realistisch. amenwerkingsverbanden, kunnen verschillende doelen hebben. 'en doel is het gezamenlijk regelen van internetcapaciteit, teneinde invloed uit te oefenen op de prijzen die leveranciers voor hun diensten vragen. Dergelijke samenwerkingsverbanden kunnen zelfs verschillende aanbieders aanzetten tot meer samenwerking zoals een voorbeeld uit 6ost-Nederland heeft bewezen. 2ndere samenwerkingsverbanden kunnen zich richten op het vernieuwen van internet ondersteund onderwijs met als doel kennis en middelen met elkaar te delen. #nderwijs *ij onderwijsvernieuwing levert internet een structurele bijdrage. 7eerlingen moeten voorbereid worden op hun toekomstig beroep waarin van hen een grote mate van zelfstandigheid verwacht wordt. *ij de verdere invoering van competentiegerichte leerwegen is de rol van de aanwezigheid van kwalitatief hoogstaand internet in een leeromgeving essentieel bij het stimuleren van reflectie, communicatie en het zelfstandig kunnen verdiepen van kennis. 'r zijn inmiddels verschillende projecten waarmee ervaring wordt opgedaan. Deze ervaringen vormen een basis om binnen het Internet onderwijsveld een concurrerende positie te kunnen bepalen. 2ls differentiatie essentieel onderdeel vormt van de marktstrategie, is het in eerste instantie belangrijk om het speelveld goed in kaart te kunnen brengen. Daarmee wordt het belang van samenwerken onderstreept. Hoe verder? 2ls voorbeeld van een invulling van bovenstaande strategie kunnen we kijken naar het samenwerkingsverband dat in /889 is ontstaan tussen "#$net en tichting &ennisnet. .iddels het initiatief : amen nelop0las; wordt gemeld dat er < projecten met c.a. =88 scholen succesvol zijn in het aansluiten van in totaal ,>8.888 leerlingen ?www.samensnelopglas.nl@. )istorisch gezien is "#$net het landelijk netwerk voor universiteiten en hogescholen. "#$net behoort tot een van de meest vooraanstaande en innovatieve nationale research A educatieve netwerken ?N#'Ns@ ter wereld. "#$net speelt een belangrijke rol bij het onderzoeken van nieuwe concepten voor de volgende generatie Internet middels projecten als 0igaport. tichting &ennisnet is een organisatie die zich inhoudelijk richt op Internet gebaseerd onderwijs voor B6, !6, .*6 en 6 instellingen. inds de samenwerking, stelt "#$net zich ten doel om "#$net ontsluit naast het 36%)*6 ook ten dienste te staan van de overige onderwijskolommen.

daarmee de innovatieve IC+-toepassingen en diensten van &ennisnet. 2ls onderwijsinstellingen

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica

zich per regio weten te organiseren, kan

"#$net een hoogwaardige Internet aansluitingen

aanbieden. )et samenwerkingsverband richt zich daarmee op meerdere vlakken( het aanbieden van een fDsieke aansluiting en het toegankelijk maken van op internet gebaseerd onderwijsvormen. )et kan daarom voor onderwijsinstellingen zinvol zijn om te onderzoeken of het vormen van een onderwijsgericht samenwerkingsverband een optie is binnen een regio. "#$net heeft bij het verzorgen van een aansluiting een model voor ogen zoals getoond in figuur /. 'en lokaal of regionaal samenwerkingsverband vervult hierbij de rol van een zogenaamde 6nderwijs hoger. ervice Brovider ?6 B@. "#$net kan 6 B;s voorzien van een , 0b%s aansluiting of

$ig. /. )et 6nderwijs ervice Brovider model. *ij het verwerven van een aansluiting is bundeling van de vraag van verschillende partijen noodzakelijk, omdat de glasvezels voor het vormen van een netwerk naar een opstappunt lokaal aangeschaft moeten worden. )et verwerven van een verbinding naar een opstappunt is voor individuele scholen zeer kostbaar. )et vraagbundelingsprincipe is een oud en effectief principe dat we al kennen uit de tijd rond ,>=8, toen verschillende telegraafnetwerken ontstonden( Eelf een aansluiting naar een ver punt aanleggen is te kostbaar, maar als je buurman al is aangesloten, dan is aansluiting naar hem wel aantrekkelijk. +enzij gemeentebeleid glasvezel als openbare voorziening beschouwt en dit helpt implementeren, is vraagbundeling vaak het enige alternatief. In het samenwerkingsverband amen nelop0las is ervaring opgedaan in projecten in de regio;s Den )aag, 7imburg, Eeeland en 6ost-Nederland. Daarnaast zijn er projecten op stedelijk niveau

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica

projecten zoals *reedbandnetwerk 6nderwijs 2msterdam ?*62@.

amen nelop0las stelt(

:$raagb%ndeling werkt als een olievlek& wanneer enkele grote scholen met meerdere locaties bereid zijn mee te doen, blijken in de praktijk andere scholen ook bereid om aan te sl%iten'( "#$net en tichting &ennisnet stimuleren scholen deel te nemen in bestaande en nieuwe vraagbundelingsprojecten in steden en regio;s. 6ok worden initiatieven in brede zin ondersteund met kennis en ervaring zonder dat daar kosten voor de scholen tegenover staan. +eneinde een dergelijk samenwerkingverband van de grond te krijgen is allereerst een visie noodzakelijk die door alle betrokken partijen gedeeld wordt. !raagbundeling op zichzelf is echter nog onvoldoende reden om een verbinding middels een 6 B te regelen. )rank van den #etelaar, *#W+, *ilb%rg stelt( : De afweging van scholen om tot ke%zes te komen vraagt om veel voorlichting alleen snelheid van de verbinding is geen goede motivatie' ,est%ren hebben %iteindelijk ook gekozen voor inho%delijke vernie%wing en niet p%%r voor de kosten'( De rol en dienstverlening van nut van het oprichten van samenwerkingsverbanden. Conclusie +rajecten op basis van vraagbundeling duren enkele jaren. )et is echter essentieel om initiatieven, met als doel te komen tot samenwerkingsverbanden, een re4le kans te geven. amenwerking moet daarbij niet alleen gericht zijn op het minimaliseren van de aansluitkosten maar ook op het innoveren van het onderwijs middels op Internet gebaseerde technologie4n en diensten. *ij het bepalen en behouden van een unieke positie binnen de onderwijsmarkt, is samenwerking essentieel teneinde de markt te begrijpen. De kennis en ervaring van !anveen Informatica kunnen een rol spelen bij het technisch begeleiden van dergelijke trajecten. Meer informatie !oor meer informatie kunt u contact opnemen met !anveen informatica, telefoon 8<F-5958F8F of per e-mail vanveenGvanveen.nl. &ijk voor een compleet en actueel overzicht van onze producten op www.vanveen.nl. 7eon 0ommans De a%te%r is sec%rit- cons%ltant bij $anveen informatica .www'vanveen'nl/' $anveen informatica is een zelfstandige en onafhankelijke !0*-kennis-organisatie, actief vanaf 1234' De kerncompetenties van onze organisatie liggen op het ontwikkelen, beheren en beveiligen van de infrastr%ct%rele kant van de !0* omgeving van onze opdrachtgevers' tichting &ennisnet en de samenwerking hierom heen dient daarom integraal onderdeel te zijn van een onderzoek naar het

)oogwaardig internet in het onderwijs

- !anveen informatica