ARTEVELDEHOGESCHOOL

Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent

Educatieve bachelor lager onderwijs


Naam student: Dieter Van de Vyver Leergroep OLO2B2
Naam mentor: Klas 5C Aantal lln.: 21
School:

MAANDAG 30/11/2020
Handtekening mentor + datum:

Van 13.15 u tot 14.55 u
Leergebied(onderdeel): Wereldoriëntatie (Tijd)
Lesonderwerp: perioden prehistorie/oudheid en middeleeuwen

Leerplandoelen: Leerplan: ZILL – OVSG – GO! – andere
OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis
verkennen en in de tijd situeren
• 10-12j De indeling van de Europese geschiedenis kennen en daarbij de
volgende perioden onderscheiden en juist ordenen:
• prehistorie / oudheid (tot ca. 500 n.C)
• middeleeuwen (van ca. 500 n.C tot ca. 1500)
• nieuwe tijden (van ca. 1500 tot 'onze tijd')
• onze tijd (de tijd waarin het voor leerlingen nog mogelijk is om
levende getuigen te ontmoeten)

OWti5 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe de
werkelijkheid verandert en de kennis erover evolueert in de tijd
• 4-12j Onderzoeken en illustreren hoeveel dingen, fenomenen en
gebeurtenissen van nu gelijkenissen en verschillen vertonen met vroeger
• 7-12j Waarnemen, onderzoeken en illustreren hoe dagelijkse
gebruiksvoorwerpen, technische systemen , kleding, gebouwen ...
evolueren in de tijd
• 7-12j Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken hoe hun
levenswijze gelijkenissen en verschillen vertoont met die van mensen uit
vroegere periodes en andere plaatsen en culturen - fantaseren en
uitdrukken hoe het leven er in de toekomst of op een andere plek uit kan
zien
TOmn1 Een mondelinge boodschap verwerken
• Informatie herkennen en selecteren (in mededelingen, vragen, instructies
en uiteenzettingen uit verschillende media)
• Informatie ordenen, verbinden of samenvatten (uit instructies,
uiteenzettingen en verhalen uit verschillende media)
• 7-9j Met hulp van de leraar luisterstrategieën steeds strategischer
inzetten: • verbinden met voorkennis over tekstsoort of teksttype • een
schema maken op basis van de boodschap • vragen bedenken bij de
boodschap • luistergedrag afstemmen op het luisterdoel • samenvatten
• …
• 9-12j Verwerken van informatie uit verschillende boodschappen door:
• de informatie te vergelijken • de volgorde van belangrijkheid te bepalen
• de informatie te schematiseren

1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

• 9-12j Met hulp van de leraar luisterstrategieën steeds strategischer

inzetten verbinden met voorkennis over teksten en tekststructuren, over
woordsoorten en woordbetekenissen … aantekeningen maken tijdens het
luisteren relaties in de boodschap ontdekken (oorzaak-gevolg, middel-doel,
deel-geheel, verwijsrelaties) bij elke luisterbeurt gerichter luisteren naar
specifieke informatie overleggen met anderen over de conclusie van de
boodschap reflecteren over gebruikte luisterstrategieën …
TOsn1 Een schriftelijke boodschap verwerken
• Informatie herkennen en selecteren (in instructies, schema’s, tabellen en
informatieve teksten uit tijdschriften en andere media)
• Informatie ordenen, verbinden of samenvatten (uit verhalen en
informatieve teksten uit kinderliteratuur, schoolboeken en andere media)
• 9-12j Met hulp van de leraar leesstrategieën steeds strategischer
inzetten
• verbinden met voorkennis over teksten en tekststructuren, over
woordsoorten en woordbetekenissen …
• belangrijke woorden, zinnen, beelden, relaties … markeren in de
boodschap
• relaties in de boodschap ontdekken (oorzaak-gevolg, middel-doel,
deel-geheel, verwijsrelaties)
• overleggen met anderen over de conclusie van de boodschap
• reflecteren over de gebruikte leesstrategieën
• …
Meva3: Digitale informatievaardigheden ontwikkelen
- Navigeren en zoeken binnen een website

Leerinhoud:
• Prehistorie
o De eerste mensen waren jagers en voedselverzamelaars. Ze zwierven in familieverband
rond op zoek naar wortels en allerlei soorten vruchten. Ze sliepen in eenvoudige tenten
of in grotten. Tijdens de speurtocht naar eten werden de mensen steeds handiger. Voor
de jacht maakten ze wapens. Om grote dieren als een mammoet of een rendier te
doden, werkten de jagers slim samen. In die periode was het vaak veel kouder op aarde
dan nu. Ongeveer 12000 jaar geleden warmde de aarde op. Op de vruchtbare grond
langs rivieren leerden de mensen stilaan hoe ze graan konden oogsten. Ze gingen dieren
kweken en bouwden hutten op goed gelegen plaatsen.
o Vaak verbeterden mensen de techniek om vuur te maken. Dit kon nuttig zijn om eten te
bereiden of als afschrikkingsmiddel bij de jacht.
o Alles van een dood beest kon dienen als eten, kleding, tentmateriaal of werktuig
o Oermensen schilderden ook mensen en dieren op wanden van grotten.
• Oude Egypte
o In een aantal vruchtbare streken groeiden boerendorpen uit tot een hoogstaande
beschaving (vb.: Egypte +- 3000 v.C.)
o Na de jaarlijkse overstroming van de Nijl bleef op de oever vruchtbaar slib achter
o De Egyptenaren bewerkten de bodem met werktuigen (sikkels en ploegen)
o Ze verbouwden graan en weefden vlas tot kleding.
o Ze bakten potten en bouwden huizen met klei.
o Aan het hoofd van de samenleving stond een farao.
§ Hij had alle macht en beschikte over een sterk leger
o Ambtenaren konden lezen en schrijven. Zij inden de belastingen in natura voor de farao.

2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

• Grieken en romeinen
o Rond 800v.C. groeiden in Griekenland dorpen uit tot steden. De Grieken leefden vooral
van de landbouw, maar dreven ook handel met verre streken.
o In een paar eeuwen tijd bouwden de romeinen een reusachtig rijk op. Ze veroverden
ook de Griekse wereld.
o Ze legden wegen aan van West-Europa tot Afrika en Azië.
o Aan kruispunten en gunstig gelegen plaatsen veranderden hun legerkampen in
romeinse steden.
o De romeinse veldheer Julius Caesar veroverde in de eerste eeuw voor christus onze
streken. Er werden heerbanen aangelegd en er ontstonden steden.
o Het romeinse rijk viel rond 500 uiteen door de Germaanse invallen.
• De middeleeuwen
o In de eeuwen na de romeinen nam de onveiligheid toe. Vooral door de plunderingen
van de Noormannen.
o De steden raakten in verval. Om zich te beschermen werden burchten gebouwd en
abdijen versterkt.
o De christelijke godsdienst en de kerk speelde een belangrijke rol.
o Rond 1000 kwam de rust terug. Aan oversteekplaatsen van rivieren en kruispunten
bouwden ambachtslui en handelaars steden.

Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. Informatie uit een video halen en vragen hierover correct beantwoorden.
2. En stuk tekst uitleggen aan andere leerlingen.
3. De hoofdzaken uit een tekst halen.
4. Vragen over de leerinhoud correct beantwoorden.
5. Navigeren binnen de klaswebsite om het leerpad te doorlopen.

Beginsituatie specifiek voor deze les:
Situering in het leerproces: aanbrengen inoefenen
Waarop bouwt deze les verder?
• …
• …
Leerling specifieke gegevens + acties:
• …
• …

Bronnen: volgens de APA-normen
• …
•

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …
• https://teach.classdojo.com/#/classes/5fd9065de9d3d1115009cefd/points
• http://meester-dieter.weebly.com/
• https://www.yurls.net/page/1118355

Materiaal / locatiewijziging:
• Werkblaadjes

3
 ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

• Hoekenwerk – de verschillende groepjes verplaatsen zich in het lokaal.

Lesopbouw

1. Introductie hoekenwerk
oriënteren verwerven verwerken afronden

Vandaag werken we in groepjes aan een hoekenwerk. We zien onze tijdlijn hangen bovenaan in de
klas en we starten bij de prehistorie en eindigen bij de Middeleeuwen. Jullie mogen straks in jullie
groepjes 5 rollen verdelen onder elkaar.

De groepjes worden gevormd door klasdojo.
https://teach.classdojo.com/#/classes/5fd9065de9d3d1115009cefd/points


- Stilte-kapitein (zorgt ervoor dat het niet te luid wordt)
- Schrijver (schrijft de antwoorden op de vragen neer)
- Aanmoediger (zorgt ervoor dat iedereen meedoet)
- Tijdsbewaker (let op de tijd en zorgt ervoor dat de taken op tijd klaar zijn)
- Opruimer (zorgt ervoor dat de tafel eruit ziet na het groepswerk als hoe hij eruitzag voor het
groepswerk)
-

2. Hoekenwerk
oriënteren verwerven verwerken afronden

1, 2, 3, 4, 5

Per groep gebruiken de leerlingen een computers of tablets. Deze gaan naar de klaswebsite waar de
verschillende leermiddelen klaar staan per groepje. Eens klaar, de video’s bekeken en de opdrachten
ingevuld vullen ze hun werkblaadje in met de verworven informatie.

‘Jongens en meisjes, we gaan in ons groepje zitten, we maken verschillende opdrachten en bekijken
filmpjes over de verschillende tijdsperiodes. Per twee hebben jullie een tablet of computer, jullie
kijken naar de fragmenten en kunnen erna met elkaar overleggen voor de juiste antwoorden te
vinden.’

Wat de leerlingen moeten doen in elke hoek staat op de blaadjes uitgelegd.

Hoek 1 (voedselverzamelaars)
- leestekst + Filmpje klaswebsite + H5P oefening
- https://www.youtube.com/watch?v=le6XLkeCgwo


Hoek 2 (landbouwmaatschappij in Egypte)
- https://www.youtube.com/watch?v=H3zlu_8DoBs

4
 ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

- Video ‘de landbouw in het oude Egypte’ + oefening Learningapps.

- Hierna kunnen ze aan de slag in de werkblaadjes.



Hoek 3 (Grieken en Romeinen)
- De leerlingen bekijken de video’s op de klaswebsite en vullen de bijhorende oefening in.
Daarna kunnen ze aan de slag op hun werkblaadje.
- De leerlingen lezen het opdrachtenblad van de romeinen, hier staat bovenaan uitgelegd hoe
ze de informatie uit de video moeten halen en hoe ze deze dienen te bekijken.
- https://www.youtube.com/watch?v=hOdJQniFq8U
- https://www.youtube.com/watch?v=-hYxNxFt5YY


Hoek 4 (middeleeuwen)
- De leerlingen bekijken een interactieve video op de klaswebsite. Tijdens het fragment vullen
ze de vragen in. Eens klaar gaan ze over naar hun werkblaadje om de verworven informatie
in te vullen.

Differentiatie:

Voor de snelle werkers kunnen steeds naar de link gaan op de pagina ‘Wereldoriëntatie’ – ‘Voor de
snelle werkers’ en een kijkje nemen op de website. Veel succes.


3. Bespreking tijdsperiodes in duo – blind date ronde.
oriënteren verwerven verwerken afronden

1, 2, 3, 4

De leerlingen vormen een groepje per twee met een leerling uit een ander groepje. Dit wordt terug
besloten door classdojo. Dit zorgt dat er geen discussie ontstaat welke groepjes er moeten gevormd
worden. We doen een blind date spel, zodat elke tijdsperiode in een verschillend duo besproken
wordt en ze elkaar kunnen aansturen waar er misconcepties over bestaan.

‘Jullie mogen allemaal naar het bord kijken vooraan en we gaan terug groepjes vormen, maar nu per
twee. Het is de bedoeling dat we elkaar gaan uitleggen wat we ontdekt hebben. We vormen een
blind date duo per tijdsperiode en schuiven telkens door. Tot elke tijdsperiode besproken is. Wie
klaar is wacht in stilte tot ik terug nieuwe groepjes vorm.’

4. Ondervragen wat ze geleerd hebben.
oriënteren verwerven verwerken afronden

Om af te ronden zou ik graag eens iets meer weten over de verschillende periodes. We gaan het rijtje
af in de klas en ik draai aan het rad, de tijdsperiode dat verschijnt daar vertel je kort een bepaald
aspect over. (PICKERWHEEL)

5
 ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor lager onderwijs

Vinden jullie dit soort lessen leuk, waar je zelf de leerstof oefent of heb je liever dat ik of juf Jade dit
zou uitleggen aan jullie en dat jullie daarna gewoon oefeningen maken?







Evaluatie: Evalueer hier je eigen pedagogisch, didactisch en/of organisatorisch handelen. Wat deed je goed en
waarom? Wat ging niet goed en waarom? (Denk aan voorbereiding en realisatie.) Doe een verbetervoorstel.