ÏÐÎÑÖÅͲÓÌ ÏÅÐز ÑÒÓIJ¯

Îëüãà ÌÓÐÀØÊÎ

ÇÀ ÌÀÊÌÅÐÔ²!
Íàïðèê³íö³ ëþòîãî 2002 ð. ï³ä ÷àñ ìèñòåöüêîãî ôåñ-
òèâàëþ “Êóëüòóðí³ ãåð, ùî â³äáóâñÿ ó Ëüâîâ³, çàíü-
ê³â÷àíè áëèñíóëè íîâèíêîþ ñâîãî ðåïåðòóàðó – âèñòàâîþ
“Ïîë³ò íàä ãí³çäîì çîçó볔 çà ñîþ Ä. Âàññåðìàíà â
ïîñòàíîâö³ Â. ѳêîðñüêîãî.
Çíàþ÷è ñþæåò ðîìàíó Ê. ʳç³, ãëÿäà÷ ùå äî ïî÷àòêó
âèñòàâè ï³äñâ³äîìî ãîòóâàâñÿ äî ÷îãîñü ëèõîãî, à ìóçèêà,
ÿêó íàïèñàâ ². Íåáåñíèé, ³ òåìðÿâà â çàë³ ò³ëüêè ïîñèëþ-
âàëè öå â³ä÷óòòÿ.
Îòæå, òàêèé ñîá³ ãóëüâ³ñà é áàá³é Ìàêìåðô³ (ó âè-
êîíàíí³ ß. Þõíèöüêîãî), ïëàñòèêà ³ ðóõè ÿêîãî ñâ³ä÷àòü
ïðî àíàðõ³÷í³ñòü õàðàêòåðó ïåðñîíàæà, âîëåþ äîë³ îïèíÿ-
ºòüñÿ ⠓³íøîìó ñâ³ò³”.
Ãåîìåòðè÷íî ÷³òêî âèáóäóâàíèé ïðîñò³ð ñöåíè (õó- Ñöåíà ç âèñòàâè “Ïîë³ò íàä ãí³çäîì çîçó볔 Ä. Âàññåðìåíà,
äîæíèê Ì. Êèïð³ÿí). Óñå â ÷îðíî-á³ëèõ êîëüîðàõ, ñåðåä ðåæèñåð Âàäèì ѳêîðñüêèé, Íàö³îíàëüíèé àêàäåì³÷íèé
ÿêèõ ³íîä³ ñïàëàõóþòü ñèí³ é ÷åðâîí³ âîãí³, ùî ñâ³ä÷àòü òåàòð ³ì. Ìà𳿠Çàíüêîâåöüêî¿ (ñâ³òëèíà Éîñèïà Ìàðóõíÿêà).
ïðî íåñòàíäàðòíó ñèòóàö³þ ³ ïðèìóøóþòü óÿâèòè ùîñü
êîñì³÷íå. Ïîðóøóþòü öåé ïðîñò³ð ø³ñòü äðîò³â, ùî òðè-
ìàþòü ñò³íè; âãîð³ âîíè ïåðåòèíàþòüñÿ, ñòâîðþþ÷è ãðàòè: õî÷à ñàìå íàâêîëî íüîãî ìàëè á ðîçãîðòàòèñÿ îñíîâí³
çíàê òîãî ñâ³òó, â ÿêîìó ³ñíóþòü ïåðñîíàæ³. Òóò ñâî¿ ïðà- ïî䳿. Ðÿòóþòü ñèòóàö³þ ÿñêðàâ³ àêòîðñüê³ ðîáîòè.
âèëà, ñâî¿ çàêîíè, çà ïîðóøåííÿ ÿêèõ ìîæíà ïîòðàïèòè Áðîìäåí, àáî Âîæäü, – óîñîáëåííÿ â³ëüíîãî äóõó
“íàãîðó – äî áóéíèõ” àáî íà åëåêòðîøîê. Òà ÷è ìîæå òàêå ëþäèíè, ÿêà ³ â êàéäàíàõ ìîæå îãîëîñèòè áîéêîò ñâ³òîâ³,
ïîêàðàííÿ íàëÿêàòè Ìàêìåðô³? Ëþäèíó, ÿêà, âäàþ÷èñü äî â³äìîâèâøèñü ðîçìîâëÿòè é ÷óòè öåé ñâ³ò. Ïîâ³ëüíî õî-
çàñîá³â ãðîòåñêîâî¿ ãðè, ïðèìóñèëà îòî÷óþ÷èõ ïîâ³ðèòè äèòü, ïîâ³ëüíî íàòèðຠï³äëîãó. ² ðîçìîâëÿº ò³ëüêè ç áàòü-
â ¿¿ áîæåâ³ëëÿ? Ëþäèíó, ùî çìîãëà ïåðåêîíàòè õâîðèõ êîì, îáðàç ÿêîãî âò³ëåíèé ó ïîòóæíîìó ïðîìåí³ ñâ³òëà.
(õâîðèõ?) ó òîìó, ùî âîíè í³÷èì íå â³äð³çíÿþòüñÿ â³ä Àëå êîëè öÿ “ìóì³ÿ” ðàçîì ç óñ³ìà ï³äí³ìຠðóêó: “Çà Ìàê-
³íøèõ, çäîðîâèõ. Ëþäèíó, ÿêà äîâåëà âëàñíèì ïðèêëàäîì, ìåðô³”, òî â öåé æåñò àêòîð Î. Êóçüìåíêî âêëàäຠñò³ëüêè
ùî êîæåí ìຠïðàâî ³ ìóñèòü ñïðîáóâàòè çðîáèòè íå- íàïðóãè é ïåðåæèâàííÿ, ùî çàë ïðîñòî âèáóõຠîïëåñêàìè.
ìîæëèâå. Á³ëë³ Á³áá³ò ó âèêîíàíí³ Î. ѳêèðèíñüêîãî – âèñîêèé,
ß. Þõíèöüêèé çóì³â ÿñêðàâî ðîçêðèòè îáðàç ñâîãî õóäîðëÿâèé, òðîõè íåçãðàáíèé þíàê, ÿêèé óâåñü ÷àñ íàêðó-
ãåðîÿ, ïîêàçàòè éîãî åâîëþö³þ â³ä ñàìîâïåâíåíîãî ãðàâ- ÷óº ñîá³ íà ïàëüö³ ìàíæåòè îäÿãó. “Òóãèé íà ÿçèê”, ùîñèëè
öÿ ç æèòòÿì äî íåñêîðåíî¿ Ñèñòåìîþ Ëþäèíè. õîâຠâ ïëå÷³ ãîëîâó, êîëè ìîâà çàõîäèòü ïðî éîãî ìàò³ð.
Ðåæèñåð Â. ѳêîðñüêèé íàãîëîøóº íà êîíôë³êò³ ì³æ Íå ìîæíà íå çãàäàòè é ïðî Ñêåíëîíà (Â. ßêîâåíêî),
ëþäèíîþ òà ñóñï³ëüñòâîì, àëå öå çðîçóì³ëî ³ íà òåêñòî- ãåðîÿ, ùî ³ñíóº ó ñâîºìó âëàñíîìó ÷àñ³ é ïðîñòîð³. ³í
âîìó ð³âí³. À îò êîíôë³êò ì³æ äâîìà ãîëîâíèìè ïðîòè- ïîñò³éíî çîñåðåäæåíèé íà îäíîìó – âèãîòîâèòè âèáóõ³âêó.
ëåæíèìè ñèëàìè – Ìàêìåðô³ (ß. Þõíèöüêèé) òà ñåñòðîþ “Áîæåâ³ëüíà ìåòà”, – ñêàæåòå âè, àëå æ ïðî çäîðîâèé
Ðåò÷åä (Ë. ͳêîí÷óê) – ÷îìóñü çâåäåíèé äî ì³í³ìóìó, ãëóçä ³ íå éäåòüñÿ. Ò³ëüêè ïîãëÿíüòå íà Ñêåíëîíà: ñêó- 81
ÏÐÎÑÖÅͲÓÌ
ÏÅÐز ÑÒÓIJ¯
Îëåêñàíäð Êóçüìåíêî - Áðîìäåí (ë³âîðó÷), ßíóø
Þõíèöüêèé - Ìàêìåðô³ ó âèñòàâ³ “Ïîë³ò íàä ãí³çäîì
çîçó볔 Ä. Âàññåðìåíà, Íàö³îíàëüíèé àêàäåì³÷íèé
òåàòð ³ì. Ìà𳿠Çàíüêîâåöüêî¿ (ñâ³òëèíà Ìèõàéëà
Êóðäóñà).
Ñöåíà ç âèñòàâè “Ïîë³ò íàä ãí³çäîì çîçó볔 Ä. Âàññåðìåíà,
ðåæèñåð Âàäèì ѳêîðñüêèé, Íàö³îíàëüíèé àêàäåì³÷íèé
òåàòð ³ì. Ìà𳿠Çàíüêîâåöüêî¿ (ñâ³òëèíà Ìèõàéëà Êóðäóñà).
82
éîâäæåíå âîëîññÿ, ùî ñòèð÷èòü óð³çíîá³÷, ðîçãóáëåí³
ðóõè ³ ãó÷íèé ãîëîñ (ìàéæå êðèê), à òàêîæ íåâ³ä’ºìíèé
åëåìåíò îáðàçó – êîðîáêà, ÿêà ³ º “áîìáîþ”.
Êîëè ðîçì³ðêîâóâàòè ïðî îáðàç âèñòàâè, òî òóò âèíè-
êຠíèçêà çàïèòàíü. Ìåäñåñòðà Ðåò÷åä (Ë. ͳêîí÷óê) –
öåíòðàëüíà ïîñòàòü ó âèñòàâ³. Äëÿ ãëÿäà÷à íå òàºìíèöÿ, ùî
âñ³ì ó ë³êàðí³ êåðóº ñàìå âîíà, àëå ÷îìó? Öå äëÿ íå¿ –
çàäîâîëåííÿ ÷è ñàìîâèðàæåííÿ, âëàñíà ïðèìõà ÷è ùîñü
³íøå? Òàê, çà ëàã³äíèì ãîëîñîì õîâàºòüñÿ æàõëèâà ëþ-
äèíà, àëå ÷èì öå çóìîâëåíå, çàëèøàºòüñÿ çàãàäêîþ. Àê-
òðèñà ñòâîðèëà ïðåêðàñíèé çîâí³øí³é ìàëþíîê ðîë³, àëå
àáñîëþòíî ïîðîæí³é âñåðåäèí³, à â³ä òîãî é íåçðîçóì³ëèé.
ßñêðàâîþ ïëÿìîþ íà ñ³ðîìó òë³ ñöåíè ç’ÿâëÿºòüñÿ
äðóãîðÿäíà ãåðî¿íÿ Êåíä³ Ñòàð ó âèêîíàíí³ Ë. Îñòðèí-
ñüêî¿. ×åðâîíèé êîñòþì àêòðèñè íå ò³ëüêè íàòÿêຠíà ¿¿
âäà÷ó, àëå é ïðèìóøóº ãëÿäà÷à ïîñò³éíî òðèìàòè Êåíä³ â
öåíòð³ óâàãè. Ðîçêóò³ ðóõè, ãó÷íèé ñì³õ, â³çèòè ⠓ïñèõóø-
êó” – âñå öå ÿê âèêëèê òèì, õòî çâèê æèòè “çà ïðàâèëàìè”.
Òàêèé ñòèëü æèòòÿ ³ ïîºäíàâ ¿¿ ç Ìàêìåðô³.
Äèíàì³÷íèé ðîçâèòîê äðóãî¿ ä³¿ äîïîìàãຠðîçñòà-
âèòè âñ³ êðàïêè íàä “³”, àëå â ö³é äèíàì³ö³ ãóáèòüñÿ êëþ÷î-
âèé àêöåíò: ì³çàíñöåíà íàïàäó Ìàêìåðô³ íà Ðåò÷åä. Ñïðî-
âîêîâàíèé? Òàê. Äîâåäåíèé äî â³ä÷àþ? Êèäàºòüñÿ íà Ðåò-
÷åä? Àëå âñå öå ëèøå êîíñòàòàö³ÿ ôàêòó. Ùî çà öèì ñòî-
¿òü, íàâ³ùî â³í öå ðîáèòü, ç ÿêîþ ìåòîþ – çàãàäêà...
Çðåøòîþ, ó çàãàëüíîìó êîíòåêñò³ âèñòàâè òàê³ äð³á-
íèö³ ãóáëÿòüñÿ, à ç ÷àñîì ³ “çàòóøîâóþòüñÿ”. Ãîëîâíå –
ãëÿäà÷ çàìèñëþºòüñÿ íàä âëàñíèì ³ñíóâàííÿì, â³ä÷óâàº
ïñèõîëîã³÷íå òà ñìèñëîâå íàâàíòàæåííÿ îêðåìèõ ñöåí.
², ìîæëèâî, ùîá çðîçóì³òè ìåæó ì³æ áîæåâ³ëüíèìè –
Áîãîì çâ³ëüíåíèìè – ³ áåçóìöÿìè, ùî äëÿ “â³ëüíèõ” ñòâî-
ðþþòü ñèñòåìó îáìåæåíü, òðåáà ïðîëåò³òè íàä “çîçó-
ëèíèì ãí³çäîì”?